Amerika

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri

16.08.2012 -zdemir Akbal

Amerika'nn istihbarat faaliyetleri Suriye'de devam etmektedir.

Giri ABD, Suriyedeki i savaa dnen atmalardan genel olarak uzakta kalmay ve krizi Orta Dou ve Avrupadaki mttefikleri zerinden ynetmeyi tercih etmektedir. ABDnin kriz ynetimi yaklamnda Orta Doudaki mttefiklerinin arasnda, Krfez birlii Konseyi (KK) lkeleri, Trkiye, rdn ve Lbnann rolnn daha nemli olduu sylenebilir. ABD perde arkasndan olaylar ynetme politikas uygulad Suriyede istihbarat servislerini de devreye sokarak etkin olmaya almaktadr. ABD istihbarat servislerinin Suriye faaliyetlerinin ierii ABD basnnda tartlmaktadr. Baz iddialara gre Amerikan istihbarat servisleri krizin balad gnden itibaren lkede faaliyet gstermektedir. Baka bir iddiaya gre ise ABD istihbarat servisleri Haziran 2012
www.21yyte.org 1

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

itibaryla faaliyetlerine balam, Esadn bakanlarnn bir bombal saldr sonucu ldrlmesiyle birlikte faaliyetlerini younlatrmtr. Amerikan istihbaratnn bu faaliyetleriyle Esad rejimine kar baar kazand aktr. Zira olaylarn balad gnden itibaren geliim seyri izlendiinde Esad aleyhine gelimelerin giderek oald grlebilir. Bu almada ABD istihbarat servislerinin Suriyedeki faaliyetleri deerlendirilmeye allacaktr. Gen CIAin lk Tecrbelerinden Suriye Amerikan istihbaratnn Suriyedeki faaliyetleri, Suriyede son dnemde gerekleen toplumsal olaylarla balamamtr. Tam tersine ABD, srailin kuruluundan itibaren Suriyede eitli vesilelerle faaliyet gstermektedir. Suriye, Fransz igal kuvvetlerinden, dnemin ngiliz Babakan Winston Churchillin ama asker gnderme tehdidine istinaden Charles De Gaulle 15 Nisan 1946 itibaryla atekes ilan etmesiyle kurtulmu; akabinde Suriye 17 Nisanda istikllini iln etmitir.[1] Tabii bu eit bir bamszln bedeli olan ngiliz nfuzunu Suriye peinen kabul etmitir. ABDnin II. Dnya Savandan galip kmasyla Londra, Washington merkezli bir bat Dnyasn kabul etmitir. Suriyeye Amerikan-ngiliz destei ile 1945 ylnda Arap Amerikan Petrol irketinin aklad, Trans Arap Boru Hatt (TAPLINE) projesinin aklanmas arasnda bir iliki sz konusudur.[2] Bununla birlikte Suriyenin SSCB ile yaknlamas ABD-ngiltere ikilisinin ekonomik karlarnn nndeki byk bir engel olarak ortaya kmtr. Btn bu olaylar CIAin blgede faaliyetlerde bulunarak durumu Amerikan karlar lehine evirme almalarn balatmtr. CIA 1947de Amerikan Mill Gvenlik Kanununa istinaden kurulduktan sonra[3] 1948 ylnda Suriyede Amerikan kart gsteriler dolaysyla faaliyet gstermitir. Dnemin Suriye Babakan Cemil Mardamn istifasna yol aan gsterilerden sonra, Stephen Meade adl CIA personelin hem Suriyeli sac gruplarla hem de Suriye Genelkurmay Bakan, Hsn Zaim ile bulumutur.[4] Bu bulumalar neticesinde dnemin Suriye Babakan kr iekli Hsn Zaim ve muhtemelen Stephen Meade tarafndan ABD tarafnda yer almaya ikna edilmi; Pentagon da Suriyeye askeri malzeme yollama konusunda izin vermitir. Ksa bir sre sonra Suriye, Trkiye ile ikili savunma grmelerine ve TAPLINEn yenilenme almalarna balamtr. Ayrca Suriye, srail ile bar anlamas imzalamaya gnll olmu, bunun karlnda askeri yardm dnda Truman ynetiminin Dnya Bankasna yapt baskyla 200 milyon Dolar bor almas vaad edilmitir.[5] Ancak ABD ile iekli anlaamadan 25 ubat 1954te bir darbe ile iktidardan indirilmitir. Bu durumu dnemin CIA Bakan Allen Dulles Suriyedeki darbeyi lkedeki durum blge lkelerinin arasnda en kt olandr szleriyle tanmlamtr.[6] Badat Paktnn kurulmasyla birlikte, Suriyede Genelkurmay Bakan Adnan El Malkinin ban ektii bir grup subay pakta Suriyenin katlmasna kar kmtr. Hatta Adnan El Malki, Cemal Abdlnasr ile yaknlam ve gcn de Amerikan kart olarak Suriyede artrmtr. Baas yanls olan
www.21yyte.org 2

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

Adnan El Malki, Suriye Sosyalist Nasyonalist Partisi (SSNP)ne ye bir asker tarafndan vurulmutur. Bu suikastte CIA parma olduu iddia edilse de kesin bir kanta ulalamamtr.[7] Ancak El Malkinin ortadan kalkmasnn ABDnin karlar dorultusunda olduu su gtrmez bir gerektir. El Malki suikastndan sonra, iekli ve CIA destekli bir grup tarafndan Bat kart olarak deerlendirilen hkmeti devirmek iin Operation Struggle kod adyla bir harekt balatlmtr. Bu operasyonun dierlerinden fark Amerikallarla birlikte ngilizlerin sonradan adn MI6 olarak deitirecek olan Secret Intelligence Service (SIS)in de bulunmasdr. Dnemin CIA Orta Dou efi Kermit Roosvelt ve Allen Dulles Londrada operasyon ayrntlarn planlamtr. Plana gre Trkiye snrdaki olaylar dzenlemekle grevlendirilmitir. ngiliz grevliler Suriyedeki kabileleri kkrtacaktr. Amerikan istihbarat grevlileri de SSNP yelerini seferber etmekle grevlendirilmitir. stelik bu operasyon iin ABD, 150 bin Dolar harcamay da gze almtr.[8] Ancak Nasrn Svey Kanaln milliletirmesiyle balayan gerginlik ngilterenin operasyondan ekilmesiyle sonulanmtr. ABDnin Suriyedeki istihbari faaliyetleri grld gibi II. Dnya Savann hemen ardndan balamaktadr. Bugn uygulanan taktikler asndan da byk benzerlik arz etmektedir. CIA o dnem olduu gibi bugn de Trkiye snrnda faaliyet gstermekte, Suriye iindeki muhalif gruplara rejim gleri ile savamak iin lojistik destek salamaktadr. ABD stihbarat Trkiyede Suriyedeki isyanda, Suudi Arabistan ve Katar tarafndan finanse edilen, Trkiye tarafndan koordine edilen d yardm, gzetmek ve ynlendirmek amal Trkiyede bulunduu Amerikan kaynaklarnca ileri srlen CIA personelinin Trkiye-Suriye snrnda muhaliflere silah geiini salamak iin bulunduu iddia edilmektedir.[9] Trkiyenin snrlarn silah geileri iin yabanc bir lkenin istihbarat servisi elemanlarnn kontrolnde at iddias vahim olmakla birlikte bu iddia Trk siyaset ve medyasnda tartma/tepkiye neden olmamtr. Trk basnnda yer alan baz iddialara gre sz konusu CIA ekibi alt kiiden olumaktadr. [10] Bu say her ne kadar netlememi olsa da, Amerikal kaynaklarn ifadeleri ve Esada kar direnite gzle grlr bir art olmas, Suriye muhalefetine destein artt dncesini akllara getirmektedir. ABD, gayr nizami harp ile ilgili oluturduu el kitabnda, lkelerde gerektiinde bir igal zemini hazrlanmas iin eitli aamalar ortaya koymutur. Bu aamalarn genel olarak; hazrlk, ilk temas, szma, rgtlenme, ina, konvansiyonel glerle birleecek harektlar, ulusal denetimi ele geirerek dzenli orduya geerken var olan gleri datmak olarak tanmlanmaktadr.[11] Anlan bu yaklama uygun olarak Amerikan isthibarat Suriyede faaliyet gstermektedir.
www.21yyte.org 3

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

CIA koordinasyonunda, Suriye muhalefetine otomatik tfekler, roketatarlar, cephane ve anti tank silahlar temin edildii sylenmektedir. stelik bu silahlarn paralarnn Trkiye, Suudi Arabistan ve Katar tarafndan dendii, muhaliflere ulatrlmasnda Mslman Kardelerin arac olduu iddia edilmektedir.[12] Amerikan kaynakl silahlarn Suriyeye gnderildii iddias sadece Amerikan basnnda yer almamaktadr. Suriye resmi haber ajans SANA da NATO meneli silah ve mhimmatn ele geirildii haberlerine yer vermektedir. SANAya gre 15 Temmuz 2012de yaplan bir operasyonda, 45 otomatik tfek, 13 NATO meneli drbnl tfek, 9 RPG ve 32 adet RPG mhimmat, C-4 kalplar ele geirilmitir.[13] RPG roket atarlar her ne kadar Rus yapm olsalar da Amerikan kaynakl haberlerde anti tank silahlar ve omuzdan atelemeli bomba atar olarak tanmlanan silahlarn RPGleri kastetmesi muhtemeldir. Bunun dnda C4 tipi patlayc Amerikan Ordusu envanterinde yer almaktadr. SANA kaynakl 14 Haziran 2012 tarihli bir haberde de ele geirilen otomatik silah ve mhimmatnn dnda termal roketlerden bahsedilmektedir.[14] SANA ve Amerikan basn birbiriyle ilgili olmamasna ramen temel olarak benzer noktalara deinmektedir. ABD basn da marka ak bir ekilde belirtilmeden anti-tank silahlar, omuzdan atelenen bomba atar gibi tabirlerle roket atarlarn Suriyede CIA tarafndan datldn sylemektedir. CIA Faaliyetlerinde Blgesel Yardmclar CIAin II. Dnya Savann sonundan itibaren Suriye ile ilgilendii aktr. Son dnemde de hem Amerikan, hem de Suriye ak kaynaklar benzer sylemlerle Suriyede silah saladn da ifade etmektedir. Ancak Amerikan istihbaratnn faaliyetlerini yrtmekte blgesel mttefiklerinden destek ald da ortadadr. Suriyeye corafi ulam iin Trkiye, rdn, Irak, srail ve Lbnan nem arz eden lkelerdir. Bunun dnda corafi olarak Suriyeye nispeten uzak Katar ve Suudi Arabistan da ABD mttefiki olmas yannda Suriyede aktif rol oynamasyla gndemdeki yerini korumaktadr. Orta Dou corafyasnda yer almamasna karn kimisi tarihi karlar kimisi de ABD mttefiki olmasndan dolay soruna mdahil olan lkeler de mevcuttur. Bu lkeler iinde bata eski igalci Fransa, ngiltere, Kanada saylabilir. Elbette ki bu lkelerin birbirinden farkl katklar mevcuttur. Gelien olaylar ve sylemler gstermektedir ki, Trkiye, rdn, Lbnan, srail gibi lkeler CIAe blgede istihbarat konusunda da destek vermektedir. Bu noktada srailin ABD istihbaratna sinyal istihbarat (SIGINT) asndan destek vermesi muhtemeldir. srailin SIGINT ile grevli Unit 8-200 bir dier adyla Shmoneh Maatayim adl biriminin Amerikallarla Suriyede gerekleen olaylarn aa karlmas iin SIGINT asndan yakndan altklar iddia edilmektedir.
www.21yyte.org 4

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

[15] rdn ABD ile ibirlii iinde olan bir baka lkedir. Seymour Hersh nl makalesi The Redirectionsda Dick Cheyneye atfta bulunarak srail ve rdn rann tehdidinin genilemesinden korkuyor demitir.[16] Bu trl kayglardan dolay rdnn Suriyede muhalefete am rejiminin ranla olan ilgisinden dolay destek verdii ortadadr. Bu destein Amerikan istihbari faaliyetleri iin de saland sylenebilir. rdn istihbarat servisi Dairat al Muhhabarat al Ammah baz kaynaklara gre Amerikan stihbarat servislerinin 11 Eyll olaylarndan beri Orta Dou blgesindeki en nemli mttefikidir.[17] Ayn kaynak, CIAin Ammandaki istasyon efliinin son derece rahat almalar yrttn belirterek, rdn istihbarat personelinin de Orta Dou ve Gney Asyada, Amerikal meslektalaryla istihbarat toplama ve terrizmle mcadele faaliyetlerinde bulunduunu belirtmektedir. Btn bu yakn ilikiler dolaysyla rdn istihbaratnn Suriye konusunda da CIA ve dier istihbarat servislerine yardmc olduu aktr. Suudi Arabistan da Suriye konusunda faal lkelerden biridir. ABD ile olan askeri ve ticari irtibatndan dolay Riyad Suriye konusunda ABDnin yannda yer almaktadr. Bununla birlikte Suudi Arabistann kendi karlar da lkeyi Suriye kart politikalar yrtmeye sevk etmektedir. S. Arabistan, rdn gibi rann etkisi dolaysyla Suriyeyi tehdit olarak grmektedir. Bu ekimenin temel iki alanndan biri Lbnandaki Hizbullah ve ii etkisi, dieri ise Filistin meselesidir. Bu sorunlar dolaysyla S. Arabistan ran-Irak Savann balangcndan itibaren oluturulan Suriye-ran ittifakndan rahatsz olmaktadr.[18] Anlan kayglar dolaysyla yaknlaan ABD-S. Arabistan ittifak, dnemin Suudi Arabistan Milli Gvenlik Danman Prens Bin Sultann liderliinde ABDnin Orta Dou politikalarnn yeniden oluturulmasna sebep olmutur. Bu deiimle birlikte S. Arabistann ezeli dman ran, Suriye ve Hizbullah blgede istikrarszln temsilcisi olarak ilan edilmitir. [19] Prens Bandar hlihazrda Suudi Arap stihbaratnn bandadr.[20] Bandarn S. Arap istihbaratnn bana atanmas uygulad politikalar ve ABD zerindeki etkisi dikkate alndnda olduka dikkat ekicidir. Son dnemde eitli kaynaklarda bir suikasta kurban gittii iddia edilen Bandarn baa gelmesinin ardndan Suriyede olaylarn daha da hzlanmas da dikkat ekicidir. S. Arabistan-ABD ikilisinin askeri ve ekonomik ibirliinin dnda, istihbarat faaliyetleri asndan da ibirlii iinde olduunu sylemek yanl olmayacaktr. Katar, ABDnin bir baka nemli mttefikidir. Tpk S. Arabistan gibi Katar-ABD ilikileri de hem askeri hem de ekonomik balamda olduka yakndr. Katar dikkate deer bir hava gcne sahip olmamasna ramen Dohada bulunan El Udeyd Hava ssne 1991 ylndan 2011e kadar 1 milyar Dolar yatrm yapmtr. Ayrca, ABD Hava Kuvvetlerinin kullanmna sunulmak zere, anlan ste 100 milyon dolarlk bir yatrmla yenileme ve gelitirme
www.21yyte.org 5

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

almalar yaplmtr.[21] Bunun dnda Katar enformasyon savann bir unsuru olarak basn yayndan da Suriye meselesinde faydalanmaktadr. Katardaki en nemli medya organnn El Cezire Televizyonu olduu sylenebilir. ngilteredeki Sandhurst Askeri Akademisinden mezun olan eyh Hamid bin Halife El Saninin salad 140 milyon dolarlk kaynakla 1996 kurulan El Cezire dikkat ekici haberlere imza atmaktadr.[22] zellikle Arap lkelerinde ba gsteren ayaklanmalara odaklanan kanal, Suriye ile ilgili haberlerde de n plana kmtr. Ancak zaman zaman speklatif haberler yapt iddia edilmektedir. Bunun nemli rneklerinden biri de Hamadaki olaylarda bata ilan ettii 350400 muhalifin ldrld haberini, delillere dayanan tepkiler dolaysyla geri ekmesidir. El Cezire kanal ngilizce yayna 2006 ylnda ABDdeki merkezinde balamtr. Enformasyon savann[23] istihbarat faaliyetlerinin nemli bir paras olduu dikkate alnacak olursa, Katarn ABD istihbaratnn iini kolaylatrma noktasnda faaliyetlere katkda bulunduu aktr. Suriye meselesine Trkiye asndan bakldnda durum blgedeki dier ABD mttefiki lkelerden farkl grlmemektedir. 1998de terr rgt eleba dolaysyla yaanan krizden sonra nispi bir iyileme srecine giren ilikiler; Suriyede olaylarn balamasyla birlikte gerilemi ve en sonunda 26 Mart 2012de Trkiyenin am Bykeliliinin kapatlmasyla kopma noktasna gelmitir. Trkiye ABDye Suriye konusunda istihbari destek vermektedir. Bunun en nemli kant, CIA personelinin Trkiyeden muhaliflere silah datm iini dzenlediklerine dair haberlerin yalanlanmamasdr. Trkiyenin istihbari faaliyet noktasnda akl kartran bir dier durumu, Haziran aynda drlen RF-4 Sava uann keif gzetleme ua olmasdr. Sz konusu uan Suriye hava savunma sistemine tahrik testi uygulad iddialar eitli kaynaklarda yer almtr.[24] [25] Bunlarn dnda Trkiyenin Milli stihbarat Tekilt vastasyla ABD servislerine destek verdii kaynaklarda yer almaktadr. Son dnemde Genelkurmay Bakanlndan MTe devredilen ve eski ad Genelkurmay Elektronik Sistemler Komutanl (GES) olan birimin de SIGINT asndan ABD istihbaratna destek verdii anlan iddialar arasndadr.[26] ABD Bykelilii Faaliyetleri Amerikan Bykeliliinin faaliyetleri Suriye-ABD ilikilerinde nemli anlamazlk alanlarndan biri olmutur. nk Suriye Amerikan elilii faaliyetlerini normal diplomatik grevleri dnda alglamtr. ABDnin Suriye Bykelisi Robert Fordun Temmuz 2012de Hamay ziyaretinden sonra artan kargaa ortam Suriye hkmetini rahatsz etmitir. Sz konusu ziyaretten sonra aklama yapan bir ABD Dileri grevlisi, bu faaliyetin asl amacnn muhaliflerin siyasi amalar hakknda bilgi toplamak olduunu ifade etmitir.[27]
www.21yyte.org 6

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

Diplomatik misyonlarn grev yaptklar lkelerin i ilerine karma yetkileri konusunda bir yorum yapmaya dahi ihtiya duyulmamaktadr. Bykeli Fordun bu seyahatinin ardndan Suriye devlet yetkilileri de onu olaylar kkrtmakla sulamtr.[28] Bu gerginliin ardndan artan gsteriler dolaysyla ABD, am nezdindeki bykeliliini Ekim 2011de kapatmtr. [29] Amerikan basnnda am Bykeliliinin kapanmasndan sonra, ABDnin istihbar faaliyetlerinde zorluklar yaamaya balad iddialar yer almtr. Bu ifadelerden de anlalmaktadr ki, ABD istihbarat servisleri Suriyedeki bykelilik araclyla faaliyetlerini yrtmektedir. Greg Miller ve Joby Warrick imzasyla Washington Postda kan bir makalede, ABD Bykeliliinin kapatlmasndan sonra istihbarat servislerinin faaliyetlerinde sknt ektii iddias yetkililere dayandrlmaktadr. ABD istihbarat servislerinin bykeliliin kapatlmasndan baka sorunlar da meydana gelmitir. Sz konusu sorun Libyada muhaliflerin mdahale iin zemin hazrlamasnn aksine Suriyeli muhaliflerin CIAin almasn rahatlatacak bir alan ele geirememi olmalardr.[30] ABD stihbaratnn Suriyedeki Faaliyetleri Suriyede olaylarn balangcndan beri ABD ve mttefikleri Suriye meselesinin iinde yer almaktadr. Bunun sebebi olarak da lkeyi demokratikletirmek, Suriye halknn ektii aclar ortadan kaldrmak gibi sebepler ne srlmektedir. Ortaya konan bu durumun salanabilmesi iin de olaylarn bandan itibaren muhalefete yardm yaplmas gndeme getirilmektedir. Sz konusu yardmn yaplabilmesi iin 28 Ekim 2011de muhalifler tarafndan uua yasak ve tampon blge oluturulmas gndeme getirilmitir.[31] Ancak uua yasak blge iln ABD CENTCOM Komutan Org. James Mattisin Senato Silahl Kuvvetler Komisyonuna 6 Mart 2012de verdii brifingde Libyadaki kadar kolay olmayaca gerekesiyle reddedilmitir.[32] Bu gelimelerin ardndan dorudan mdahalede bulunamayacan anlayan Amerikan ynetimi, muhalefete ara gere salama yoluna gitmitir. Bu akn salanabilmesi ve muhalefete yardmn daha etkin hale getirilebilmesi iin, Amerikan dnce kurulularnda lkeye zel kuvvetlerin sokulmas ve/veya belli baz alanlarn kurtarlm blge iln edilmesi tartlmtr.[33] Bu sre zarfnda Amerikan istihbarat elemanlarnn konuyla alakadar olmalar iddetle muhtemeldir. Washington Post, CIA personelinin onalt aydan beri Suriyede faaliyet gsterdiklerini iddia etmektedir.[34] Bu durumda Amerikan istihbarat servislerinin anlan mdahale yntemlerinin ortaya kmasnda katkda bulunduu iddias ne srlebilir. Amerikada gerek siyasiler gerek de dnce kurulular sk sk, Suriyedeki muhaliflere eitli ekillerde yardm edilmesi gerektiini gndeme getirmektedir. Yaplmas istenen yardmn ierii, ila ve gda gibi insani ihtiyalardan silah ve operasyonel haberleme
www.21yyte.org 7

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

aralarna kadar deiiklik gstermektedir. Amerikan Dileri Bakanl 15 milyon dolar tutarnda tbbi yardm malzemesi ve iletiim aralarnn Suriye muhalefetine teminini salamaktadr.[35] Suriye Ordusundan ayrlmalarn teviki meselesi olaylarn balad dnemden itibaren ABD ve mttefiklerince tartlmaktadr. Suriyenin dostlar adyla bir araya gelen Suudi Arabistan, Katar, Birleik Arap Emirlikleri gibi lkeler, isyanclarn maalarnn denmesi, Suriye ordusundan ayrlmalar tevik etme vb. konular iin harcanmak zere 100 milyon dolar fon salamtr.[36] Bu tartmalar dorultusunda Suriye ordusundan ayrlmalarn belli bir oranda baarld ortadadr. Son dnemde Suriye ordusundan ayrlan bata generaller olmak zere st rtbeli subaylarn bu fonlar sayesinde angaje edildikleri sylenebilir. Salk malzemesinin insani yan ak bir ekilde anlalabilir. Ancak iletiim aralarnn insani gereklilii zihinlerde phe uyandrmaktadr. Ayn iletiim aralar eylemlerin planlanmas ve uygulanmas iin de kullanlabilir. rnein 16 Kasm 2011de Suriye stihbarat Binasna yaplan saldrda uydu telefonlarnn kullanld sylenmitir.[37] Bu gibi olaylarn gerekletirilmesinde muhtemelen Amerikan istihbarat servisleri tarafndan salanan ve o dnem aklanmayan silah yardmlarnn olmas da muhtemelidir. ABD stihbaratnn Gndeme Gelmesi stihbari faaliyetler doas gerei televizyon ya da gazete haberlerinde sklkla yer almamaktadrlar. Ancak, Amerikan stihbaratnn Trkiyedeki faaliyetleri gazetelerde haber ve makalelere konu olmutur ve bir sre daha olmaya devam edecektir. Bu noktadan bakldnda istihbaratn doasndan kaynaklanan gizliliin ihlal edildii grlmektedir. Peki bu ihlal kime ne kazandrabilir? ABDde seimler yaklamaktadr. Amerikan Bakan Obamann eletirilere hedef olduu konulardan biri de Suriyede Amerikann faal bir rol almasn salayamama noktasnda olmutur.[38] Obama ynetimine bu iddialarla muhalefet edilmesinden ksa bir sre sonra, ABDnin Suriyede durumu istihbarat tekilatlar vastasyla kontrol ettii ynnde haberler basna yansmtr. Elbette ki Obama ynetimi bu haberden sonra da Suriye konusunda eletirilere maruz kalmtr ancak istihbarat faaliyetleri ile ilgili kan haberler Obamay biraz olsun rahatlatmtr. Konunun ABD gndeminde yer almasnn politik bir yn olduu iddia edilebilir. Fakat i politika kaygsnn sz konusu faaliyetlerde kk bir neme sahip olduunu sylemek yanl olmayacaktr. ABD, Suriyedeki iktidarn el deitirmesinde ynlendirici bir yne sahip olma abas iindedir. ABDnin iktidarn el deitirmesi ile ilgili kaygs 2003 ylnda Irakta yaanan durumun benzerinin Suriyede gereklemesinden kaynaklanabilir. Irakn igalinden sonra terhis edilen gvenlik birimleri personeli ve askerler silahlaryla birlikte ayrlmlar ve daha sonra bu personelin bir ksm Amerikan askerlerinin karsna direnii olarak kmtr.* Bu
www.21yyte.org 8

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

durumun tekrar etmemesi iin ABD, Suriyede kontroll bir dnm salama abas iindedir. Adnn gizli kalmas artyla Washington Posta konuan bir Amerikal yetkili, Esad sonrasnda gvenlik sorunlarnn yaanmamas iin hlihazrdaki Suriye kurum ve kurulularnn dnmde gerekli olacan ifade etmitir.[39] Dnmde kontrol azami seviyede tutabilmek iin gsterilen abalarn Amerikan istihbarat servisleri tarafndan gerekletirilmesi mmkndr. nk CIA faaliyetleriyle ilgili ilk haberlerden sonra, aslnda ABD istihbaratnn Suriyedeki olaylarn balad gnden beri faal olduuna dair haberler kmaya balamtr. Bu da Amerikann olaylarn balad gnden itibaren dnm kontrol altnda tutma abas olarak yorumlanabilir. Sonu ABD Suriyede olaylarn bandan beri, konuyu insani kayglar ve halkn demokrasi istei balamnda ele aldn iddia etmektedir. Bu iddialarna destek olarak da lkeye insani yardm kapsamnda malzeme gnderildii ve bu malzemelerin gda, giyim ve ila gibi maddeleri kapsad ne srlmektedir. Buna ramen Amerikan gazetelerinde yer alan haberler ve olaylarn geliimi bunun aksini ortaya koymaktadr. ABD, Suriyede tercih ettii gruplara silah yardm yapmaktadr. Bu yardmn temel sebebi de u anda Suriyenin banda olan Esad ve rejimini devirmektir. Ancak, Esad devirmek iin yaplan yardmlar Esad sonras dnem iin ABDyi endielendirmektedir. Son dnemde ABD basnnda Suriyede El Kaide faaliyetlerinin arttna dair haberler kmaktadr. Muhtemel bir rejim deiikliinde u anda muhalif olmalar dolaysyla ABD yanda gibi grnen baz gruplar Amerikan silahlaryla ABD karsnda yer alabilir. Amerikan istihbaratnn bu durumu nlemek iin de faaliyetlerde bulunmaktadr. Dolaysyla ABD Suriyede a) nsani yardm bir kenara koyarak muhalifleri silahlandrmakta, b) Muhalefeti glendirme harektlarn Trkiye, Suudi Arabistan, Katar, rdn gibi yakn mttefiklerini kullanarak gerekletirmekte, c) Esad rejiminin ardndan ortaya kacak yaplanmada kaosu engelleyebilmek iin muhalifleri kontrol altnda tutmaya almakta, ) Suriyede El Kaide gibi rgtlerin yerlemesini engellemek iin faaliyetlerde bulunmaktadr. Amerikann Suriyeye dair nemli kayglarndan biri de Esad sonras dnemde tpk Irakta yaand gibi gvenlik kurumlarnn ilemez hale gelerek personelin babo kalmasdr. Bunun iin Amerikal yetkililer Suriye muhalefetine sz konusu kurumlarn Esad sonras dnem iin de gerekli olduunu belirtmektedir. Bir baka deyile Esadn gitmesi
www.21yyte.org 9

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

durumunda Amerikan istihbaratnn Suriyede daha ok ii olacaktr. Muhtemelen Esad sonras dnemde ABD istihbarat faaliyetlerini lkenin yeniden yaplandrlmas iin yrtmeye alacaktr. Ancak bu durumda ABDnin nemli sorunlarndan birinin Suriyede faaliyet gsteren el Kaide olaca sylenebilir. ABD bunun nne geebilmek iin imdiden muhaliflere, devlet kurumlar konusunda hassas olmalarn tlemektedir. Bunun dnda Amerikan istihbarat silahlarn ABDnin arzu ettii ellerde bulunmas iin abalarn hzlandrmtr. Gelecek dnemde Suriyede daha sert istihbarat savalar izleme olasl hzla artmaktadr.

[1] Mehmet Akif Okur, Emperyalizmin Orta Dou Tecrbesinden Bir Kesit: Suriyede Fransz Mandas, Bilig, K 2009, say: 48, s: 152. [2] http://almashriq.hiof.no/lebanon/300/380/388/tapline/ (06.08.2012) [3] https://www.cia.gov/about-cia/index.html (06.08.2012) [4] Douglas Little, 1949-1958, Syria: Early Experiments in Covert Action s: 12 http://coat.ncf.ca/our_magazine/links/issue51/articles/51_12-13.pdf (06.08.2012) [5] A.g.m., s:13. [6] A.g.m., s:13. [7] Elie Podeh, The Quest for Hegemony in the Arab World The Struggle over the Baghdad Pact, E.J. Brill, Netherhands, 1995, s:146-147. [8] Dougles Little, s:13. [9] Eric Schmitt, C.I.A. Said to Aid in Steering Arms to Syrian Opposition, The New York Times, 21 Haziran 2012. http://www.nytimes.com/2012/06/21/world/middleeast/cia-said-toaid-in-steering-arms-to-syrian-rebels.html?pagewanted=all (21.06.2012) [10] Hatayda 6 CIA ajan alyor, Akam, 25.07.2012. http://www.aksam.com.tr/hatayda6-cia-ajani-calisiyor--128878h.html (27.06.2012) [11] Ergin Yldzolu, Suriyenin Yeni Resmi I Cumhuriyet, 29 Temmuz 2012. [12] Eric Schimitt, a.g.m.

www.21yyte.org

10

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

[13] Treymsada stn Nitelikli Bir Operasyon, Sana, 15 Temmuz 2012, http://sana.sy/tur/339/2012/07/15/431277.htm (06.08.2012) [14] Cami Yaknlarnda 8 Bomba Koydular... Keif Uaklar Bile Var, Sana, 14 Haziran 2012. http://sana.sy/tur/339/2012/06/14/425375.htm (06.08.2012) [15] Matthew M. Aid, Intelligence Problems in Syria, 24 Haziran 2012. http://www.matthewaid.com/post/27902593683/intelligence-problems-in-syria (30.07.2012) [16] Seymour Hersh, The Redirection, The New Yorker 5 Mart 2007. http://www.newyorker.com/reporting/2007/03/05/070305fa_fact_hersh?currentPage=all (01.06.2012) [17] Matthew M. Aid, a.g.m. [18] mit zda, Suriyede Glge G Suudi Arabistan, 21. Yzyl, Temmuz 2012, S:43, s:32. [19] A.g.m., s:34. [20] Mahdi Daryus Nazemroaya, The Syrian Intelligence War: A Tale of Two Security H e a d q u a r t e r s , G l o b a l R e s e a r c h , 3 1 . 0 6 . 2 0 1 2 . http://www.globalresearch.ca/index.php?context=va&aid=32134 (06.08.2012) [21] Blanchard, M. Christopher; Qatar: Background and U.S. Relations, Congressional Research Service, Washington, 2011 s:9 [22] A.g.m. s:16. [23] mit zda; stihbarat Teorisi, Kripto Yaynlar, 2011, s:214215. [24] Haim Sylemez, Pilot Vuruldu Jet Ani Dnte akld, Aksiyon, 16 Temmuz 2012. http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/haber-33090-pilot-vuruldu-jet-ani-donuste-cakildi.html (20.07.2012) [25] TSK, drlen uan paralarn yaynlad, Cumhuriyet, 5 Temmuz 2012. http://www.cumhuriyet.com.tr/?hn=349958 (08.08.2012) [26] Matthew M. Aid, a.g.m [27] Eliler Hamaya Siper Oldu, Milliyet. http://dunya.milliyet.com.tr/elciler-hama-ya-siperoldu/dunya/dunyadetay/09.07.2011/1412078/default.htm eriim: 10.02.2012.

www.21yyte.org

11

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

[28] Syria Condemns US Ambassador's 'Provocative' Visit to Hama, The Guardian, 8 Temmuz 2011. http://www.guardian.co.uk/world/2011/jul/08/syria-condemns-usambassador-visit-hama (30.07.2012) [29] U.S. Ambassador to Syria Leaves Damascus Amid Threats to Safety, The New York Times, 24 Ekim 2011. http://www.nytimes.com/2011/10/25/world/middleeast/usambassador-to-syria-leaves-damascus-amid-threats-to-safety.html (30.07.2012) [30] Greg Miller, Joby Warrick, In Syria Conflict, U.S. Struggles to Fill Intelligence Gaps, The Washington Post, 24 Temmuz 2012. http://www.washingtonpost.com/world/nationalsecurity/in-syria-conflict-us-struggles-to-fill-intelligencegaps/2012/07/23/gJQAW8DG5W_story.html (25.07.2012) [31] Syria protesters call for no-fly zone, BBC News, 28 Ekim 2011. http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-15498485 (30.07.2012) [32] Syria: What Prevent U.S. Military Involment, Stratfor, 7 Mart 2012. http://www.stratfor.com/analysis/syria-what-prevents-us-military-involvement (20.03.2012) [33] Military Options to Undermine Syria's Regime, Stratfor, 2 Aralk 2011. http://www.stratfor.com/analysis/military-options-undermine-syrias-regime (20.03.2012) [34] Greg Miller, Joby Warric, In Syria. The Washington Post, 24 Temmuz 2012. http://www.washingtonpost.com/world/national-security/in-syria-conflict-us-struggles-to-fillintelligence-gaps/2012/07/23/gJQAW8DG5W_story.html (25.07.2012) [35] Eric Schmitt, CIA Said to, The New York Times 21 Haziran 2012. [36] Haddick Robert, This Week at War: Syria as Prologue, Foreign Policy, 06.04.2012. http://www.foreignpolicy.com/articles/2012/04/05/this_week_at_war_syria_as_prologue?pa ge=0,1 (24.04.2012) [37] Syrian Intelligence Facility Attack Examined, Stratfor, 18 Kasm 2011. http://www.stratfor.com/analysis/20111118-syrian-intelligence-facility-attack-examined (20.03.2012) [38] David Rhode, Obama, Romney and Leading from the Front in Syria, Reuters, 14 Haziran 2012, http://blogs.reuters.com/david-rohde/2012/06/14/obama-romney-andleading-from-the-front-in-syria/ (30.07.2012) * ABD, Irak Ordusunu datrken sz konusu personelin bir ksmnn karsna direnii olarak kacan tahlil edecek kapasiteye sahiptir. Bu davran sergilemesinin ardnda igal srasnda kendisine kar oluan direnii dnya kamuoyuna gstererek Irakn igalinin hakll noktasnda dayanak noktalar elde etmek olabilir.
www.21yyte.org 12

Suriye Savanda Amerikan stihbarat Faaliyetleri zdemir Akbal

[39] White House Cautions Syria Rebels not to Repeat Mistakes of Iraq, Washington Post, 29 Temmuz 2012. http://www.washingtonpost.com/world/national-security/white-housecautions-syrian-rebels-not-to-repeat-mistakes-of-iraq/2012/07/28/gJQAJx9uGX_story.html (30.07.2012)

www.21yyte.org

13