TARH FELSEFES, "HABL - KABL"

Dr. Ali eriati

Bu retide tarih felsefesi bir bilimsel zorunluluk esasna dayanmakta olup srekli bir akmdr. Tpk insanda olduu gibi, insanln balangcndan bu yana her yerde ba gstermi ve tarihi oluturmu olan ve iki dman ve eliik unsur arasnda sregelen bir diyalektik eliki ve savam sz konusudur tarih felsefesinde de. Tarih, insan trnn zaman izgisindeki devinimidir. nsan tryse kk dnyadr; varln en yetkin grnm, yaratln tezahrdr. Doa ise onda bilince ulamtr; onun izgisinde evrime, bilinli ve kendinde olan diri bir olmaya doru yol alr. Baka bir deyile insan, varln mutlak irade ve bilinci olan Allah iradesinin tecellisidir. nsan bu insanbiliminde Allahn dnyadaki temsilcisi, yeryzndeki halifesidir. Dolaysyla, insan olma serveninden ve mahiyetinin oluma srecinden ibaret olan insan tarihi, rastlantsal olamaz, olaylarca yaratlm olamaz, maceraclarn oyunca olamaz; bu tarihin kof, bo, anlamsz, sonusuz ve bilinmez olmas olanakszdr. Kukusuz, tarih, dnyann teki gereklikleri gibi bir gerekliktir; bir yerden balayp kanlmaz olarak bir yere varacaktr. Hedefi olmaldr tarihin, bir yne doru yrmelidir. Nereden balamtr? elikinin balangcndan (!); tpk insan gibi. nsann kkenini insanbiliminde u ekilde tandk: nsan, balktan ve Allahn ruhundan mrekkeptir. Ademin yksne bakn bir! Ademin yksnde insan trnden, gerek ve felsefi anlamyla insandan sz edilir. nsan ite Ademdeki bu ruh-balk, Allah-eytan savamndan balar. Fakat tarihi nereden tanyoruz? Nereden balar tarih? Kbil ile Hbilin savandan. Ademin oullarnn her ikisi de beeridir; doal birer beer. Ama birbiriyle savamaktadrlar. Biri tekini ldrr. Buradan balar insanlk tarihi. Ademin sava zde (trde) gerekleen zihinsel bir savatr. Bu ikisininkiyse hayatta gerekleen zde savatr. Dolaysyla Hbil ve Kbil yks, tarih felsefesini, Ademin yksyse insan felsefesini gstermektedir. Hbil ile Kbilin sava tarihteki iki kart cephenin savadr, tarihin diyalektik esasna gre. Dolaysyla, tarihin de insannki gibi diyalektik bir hareketi vardr. Bu eliki de Kbilin (Bence iftilik dzeninin, tekelci ya da bireysel mlkiyetin temsilcisidir.) Hbili (Bence avclk ann ve mlkiyetten nceki ilkel ortaklk dneminin temsilcisidir.) ldrmesiyle balar. Bundan sonra tarihin srekli sava balar. Tarih, batanbaa, katil Kbil kanadyla, maktl Hbil kanad arasnda, hkim kanatla mahkm kanat arasnda olagelen savaa sahnedir. Avc Hbil, mlik Kbil eliyle ldrlr. Yani retim kaynaklarnn genel paylam dnemi (hayvanclk ve avclk a) ve kardelik ve gerek iman ruhu, iftilik dneminin ve zel mlkiyet dzeninin, din aldatmacann ve bakasnn hakkna tecavz etmenin gereklemesiyle ortadan kalkar, mahkm olur. O zaman Kbil, tarihte diri kalr. Hl da lmemitir.

Bu konuyu uradan kardm: Adem, oullarna, ihtilaflarn -Kbil, kardeinin gzel nianlsna tutulmutu. Bu yzden ihtilafa dmlerdi. htilaf gidermeleri iin Allaha kurban sunmalarn nermiti. Kbil, kurbanlk olarak bir deste solgun sar buday getirmitir. Hbilse krmz tyl gen ve kymetli bir deve getirir. Bu yzden Hbili avclk dneminin temsilcisi, Kbili de iftilik dneminin temsilcisi olarak gryorum. Tarih, hayvanclk, yani avclk dneminde (ki deve, bu ykde bu retim dzeninin gstergesidir) doa, retimin kayna olmutur (Orman, deniz, ova ve rmak). Tm kabilede retim arac olarak el ve trnak kullanlyordu daha ok. Kimi zaman da herkesin sahip olabilecei ve kendisinin yapabilecei aralar vard. retim kaynaklarnda (su ve toprak vs.) ya da retim aralarnda (kz, saban vs.), zel ve bireysel mlkiyet bulunmuyordu. Her ey, eit olarak, herkesin kullanmndayd. Kardelik ruhu (eitlikten doan), toplu ruhun kutsanmas, toplumsal gelenek, ataya hrmet, ahlaki devler karsnda baeme, toplu yaayn snrlarna mutlak ve kesin boyun eme, yaratltan gelen saf ve gnl temizlii, din vicdan, bar ruhu, sevgi, fedakrlk vb., bu dzende insann ahlaki zelliklerindendir. Hbil ise byle bir insann temsilcisidir. nsann iftlikle tanmasyla, insan yaay, insan toplumu ve insan tipi, bence tarihin en byk devrimi olan derin bir devrimin eline der. Bu, yeni insan ortaya karan, gl ve kt insan, medeniyet ve paralanma an oluturan bir devrimdir. iftilik dzeni, doadaki retim kaynaklarn snrlad; retim aralarn geliip retim ilikilerini karmaklatrd! Tarm alan -orman ve denizin tersine- zgrce, herkesin yetkisinde olmadndan, ilk kez olarak doadaki bir eyi kendine zel klma ve bakalarn ondan yoksun brakma gereksinimi bilirdi: Bireysel mlkiyet! Bundan nce, insan toplumunda birey yoktu. Kabilenin kendisi bir bireydi. Tek para toplum -ki herkes bir aile iindeki kardelerdir- blnd. Doadaki bir toprak parasnn -ki herkesin malyd; herkesin mlkiyeti altndayd- bir kiinin hakk olduu ve tekilerin hak sahibi olmadklar ilk gn, henz kanun, din, veraset vb. gibi hibir kural ve sistem bulunmuyordu. Sadece g vard. Kabilenin gllerinin gc -ki ortak mlkiyet dzeninde kabilenin koruyucusu ve daha ok toplumsal haysiyet kazanma etkeni ya da daha ok av avlanma etkeniydi; bunlarn hepsi de kabilenin yararnayd, imdi sadece hakkn belirlenme kayna tekelci yararlanmalarn koruyucusu, bireysel mlkiyetin kazanlmasnn ilk etkeni olmutu. Bu yzden Marxn Mlkiyet, g kazanma etkenidir. eklindeki gr, tarihin bu hassas annda, doru anlalmas iin doru yanstlmaldr. u anlamda ki iin balangcnda, mlkiyeti bireye zg klan etken g ve kudretti. G, bireysel mlkiyeti yaratt. Bireysel mlkiyetse gce sreklilik ve silah verdi; onu yasal, doal ve meru kld. zel mlkiyet, tek para toplumu ortadan ikiye bld. Temel, sahiplenme ve bireysel mlkiyet zerine kurulduunda, zahitlik edecek, gerek ve gereksinim duyduu kadaryla yetinecek hi kimse yoktur. O zaman, bu gereksinimin miktarn kendisi belirlemelidir! Burada, artk bir ey yapamayaca zaman yetinir; artk istemiyorum diye bir ey yoktur. nceki Hbil dzeninde -ya da toplu mlkiyette- herkes, gereksinimi olduu lde avlanrd. almak, gereksinimin giderilmesi iin bir arat sadece. retimde kim daha ok hak etmise daha ok kazanyordu. Ama imdi doann ak ve bereketli sofrasndan uzaklap sanatn (toprak ve tarm) hakir ve fakir sofrasnn bana erek hrsla, agzllkle, ar istekle birbirinin canlarna da dtler. Bu yeni toplumsal yaay ilikisinde akbabalar, le yiyen kular (Kbilin yksnde kargalar) btn zayf kularn kollarn kanatlarn krarak her

birini bir yana srdler. Hep birlikte, tek bir sesle, llerin barnda, rmak kylarnda, deniz sahillerinde hareket halinde olan gmen kular grubu gibi bir toplum, imdi bu zel mlkiyet, tekelcilik leinin banda vahice ve kinle dolu bir durumda kh beriki tekine pene atmakta, kh teki berikini gagalamaktadr! Sonunda bu insanlk ailesi, zgrlk, bar, hogr ve mutlulukla dolu bu aile, dman ve eliik iki kutba dnr: Gereksinim ve i gcnden fazlaca bir topraa sahip olan bir aznlkla, bunun tersine alk eken ve kol gc bulunan, ama topra ve arac bulunmayan ounluk. Yeni toplumsal ilikide yazg ak ve kesindir: Klelik! inde, kendisinden baka hibir eyi bulunmayan, ne topra, ne suyu, ne yzsuyu, ne erefi, ne soyu, ne sopu, ne ahlk, ne izzeti, ne dncesi, ne bilgisi, ne hneri, ne deeri, ne hakk, ne hakikati, ne ruhu, ne anlam, ne eitimi, ne dini ne de dnyas bulunan bir snfn yer ald toplumsal bir dzen. Bunlar, hep toran rndrler. Baheden ve tarladan elde edilen iek ve meyveler, bu maddi ve manevi rnlerin retim kaynaklarnn sahibi olan snfn, aa iler yapmadndan, kendini eitip bilgi sahibi klmak ve maneviyata, edebiyata, bilim ve sanata ynelmek iin frsat, olanaklar ve sermayesi bulunan snfn tekelinde olacaktr kanlmaz olarak. Her ikisi de, tek ruh tayan elbirlii iindeki nceki toplumla birlikte yayor ve tek bir ruhla, tek bir yaknlkla, tek bir haysiyet ve erefle: Kabile halinde (!) hayat sryordu. Her ikisi de bo ellerle yanyana ormana ve denize gidiyordu. Doann servetini, evrelerindeki hava gibi -ki onda ikisi birlikte soluk alyordu- ve lkelerinin gzleri nne serilen alanlar gibi -ki ikisi birlikte oturup seyrediyordu- kabileleriyle birlikte kullanan iki eitti ve doal olarak iki kardeti her ikisi de. Her ikisi de bir Ademin ocuklaryd. Adem ise tek bir topraktand. Ama imdi, bu iki karde, mlkiyet leinin banda, birbirinden uzaklam olarak kar karya gemiti. Aralarnda yargda bulunan tek ey cana kasteden dmanlkt! Akrabalk ba, klelik ba olmutur artk. Eitlik, ayrla kurban edilmitir; kardelik, karde katilliine dnmtr. Din, aldatma ve kar salama arac olmutur; gerisi hi! nsanlk ruhu, bar ve sevgi ise kinci ruha, rekabete, mala kullua, agzlle, tekelcilik araylarna, aldatmacaya, baskya, zulme, bencillie, ta kalplilie, ktillie, haklar ayaklar altna almaya, sultacla, stnlk taslamalara, faziletilie, halk aalamaya, gsz horlamaya, kiisel kar yolunda her eyi ve herkesi ezmeye, kardein canna kymaya, babaya ikence etmeye ve hatt Allah kandrmaya dnmtr. Bu ekilde Hbil (inanl, barsever ve fedakar insan) tipiyle Kabil (ehvet kulu, mtecaviz karde katili, inansz ve maddeci insan) tipi arasndaki eliki, ruh zmlemesi ve bilimsel, toplumbilimsel irdeleme yoluyla derinlemesine anlalabilir. Bu yolla onlarn evresi ve ileri de tam akla kavuur. Bylelikle, her ikisi de ayn soydan, ayn anne-babadan olduklar, ayn eitimi aldklar ve ayn aile, evre ve din ierisinde yetitikleri halde -ve o evrede, henz insan toplumu olumad ve eitli dnsel evreler, kltrel havalar, toplumsal gruplar olmad varsayldnda, kardelerden her birinin farkl din ve retimlerin etkisi altnda kaldklar sylenemez- nasl olup da birbirlerine bu denli zt duruma geldikleri ve her birinin baka bir tipin sembol olduklar renilebilir. Aratrmada uygulanmas gereken bilimsel ve mantksal yntem udur: Her ynden birbirine benzeyen, ama bir ynden birbirinden ayrlan ve elien iki olgudan her birinde etkin olan btn etkenler, neden ve koullar dizin halinde ortaya konulmaldr. Bu yapldktan sonra her ikisinde ortak ve benzer olan yanlar ayklayarak bylece elien ve kart etken ya da etkenlere ulalmaldr. Bu iki kardein yksnde de onlarn ayrlk ynn oluturan tek etken, her birini zel toplumsal ve iktisadi bir konum iine sokan farkl alma etkeni ve her ikisinin sahip olduu eliik retim altyaps ve iktisadi dzendir.

Bu kuram aka pekitiren ey, Hbil tipiyle ilkel ortaklk a, bamsz retim ve avclk dnemi insann snfsal psikoloji ve toplumsal davrannn tam bir uyum iinde olmasdr. Kbil tipiyse, snfsal toplum ve klelik dzeni insann toplumsal ve snfsal ahlkyla, efendi psikolojisiyle uyum tamaktadr. kincisi, tefsircilerin ve bilginlerin, Hbil ve Kbil kssasnn, Kuranda nefsin [insann] ldrlmesinin knanmas iin anlatld eklinde bir yorumda bulunmalar, aslnda -Franszlarn deyiiyle- konuyu yzeyselletirmek ve basit gstermekten baka bir ey deildir. Benim grm, doru olmasa bile, onlarn olay anladklar lde basit ve az yararl deildir en azndan. brahim dinler, zellikle slam, bu yky, insan trnn dnyadaki yaaynn balangcnn eiinde ortaya kan ilk byk olay olarak sz konusu etmektedir. O zaman bu dinlerin btn hedeflerinin, bu sonucu [tefsircilerin vard sonucu] almak istedikleri olduu inanlr bir ey deildir. Bu yk, her ne olursa olsun u tr bir karmda bulunulan sradan bir ahlak ykden daha ok derindir: yleyse, nefsi ldrmenin irkin bir davran olduu ve bizim bu uygunsuz davrana yaklamamamz ve ondan uzaklamamz gerektii aka anlalmaktadr; hele de o taraf bizim kardeimizse...! Bence, Hbilin Kbil eliyle ldrlmesi, byk bir deiimden, tarih izgisindeki hzl dnten, zellikle de, insann serveninde ba gsteren en byk olaydan haber vermekte, onu derinlemesine aklayp, hakknda bilimsel, snfsal ve toplumbilimsel yorumda bulunmaktadr. Bu byk olay ve deiim, ilkel komn dneminin son bulmas, insann avlanma yoluyla retim eklindeki ilkel eitlik ve kardelik dzeninin (Hbil) yok oluu ve iftilik yoluyla retimin, zel mlkiyetin ortaya knn, ilkel snfl toplumun ve paralanma, smr, mala kulluk, inanszlk dzeninin, dmanlln, yarn, agzlln, yamann, kleliin ve karde katilinin balaydr (Kbil). Hbilin lp Kbilin hayatta kalmasyla tarihsel zde bir gerekliktir. Ondan sonra, dinin, hayatn, iktisadn, ynetimin ve halkn aln yazsnn Kbilin elinde olduu karm da ileri ve eletirel yaps bulunan gereki bir zmlemedir. Hbilin ardnda evlat brakmadan gitmesi ve u anki insanlarn hep Kbilden geriye kalmalar(1)da Kbilin dzeninde Kbilci toplum, ynetim, din, ahlk, gr, yneli ve davrann genellik tadn, her toplum ve aa egemen olan yaamsal dzensizliin, dnce ve ahlk karklnn buradan geldiini gstermektedir.(2) Bu durum Ademolunun yeryznde yaamaya balad (Bu ikisinin kz kardeleriyle evlenmeleri) ilk gnn, elikinin, dmanln ve en sonunda da karde katlinin balangcyla bir arada bulunduunu gsterir. Ayrca bu durum, u bilimsel gerei kantlar: Birincisi, yaam, toplum ve tarih, eliki ve savam zerine kuruludur; ikincisi, idealistlerin dndnn tersine, bunun temel etkeni, din inancnn gcne, kardelik bana, hak ve ahlka stn gelen iktisat ve cinselliktir. lk ihtilaf, Hbil ile nianl olan kz kardei, Kbilin kendi payna tercih etmesi, Ademin gryle belirlenen nianly deitirmekte diretmesi ve her ikisinin Ademin huzurunda ikayette bulunmalardr. Bunun zerine Adem, kurban sunmalarn ve kimin kurban kabul edilirse tekinin ona kar boyun emesini nerdi. Kbil burada da sahtekrlk yapp solmu buday getirdi (Alakla bak ki ihtiyac olduunda bile hyanet ediyor, hem de Allaha! Bu haliyle o, bu dzenin insan tipini gstermektedir). Bylelikle, sunduu kurban kabul edilmedi. Yine sahtekrlk yapt ve hevesinin yolunda Allahn szne kulak asmad. Hbilin (ki ikayeti olmad, bir ey istemedii halde en gzel devesini, en deerli servetini rabbine sunmutu ve doal olarak da kurbanl kabul edilmiti) nmerte ldrld.

Hatta bu ikisinin lm olay srasndaki konumalar dndrcdr. Kbil, lmle tehdit ederken Hbil, yumuaklk, efkat ve teslimiyet iinde yle der: Ama ben sana el kaldrmam. Hbil insan, toplum ve dzeniyle, bu sadelik ierisinde, en kk bir direni gstermeksizin ezildi. Kbil insan ve dzeniyse tekelci ve mtecaviz duruma geldi. Burada ben, bu ykde cinsellik konusu iktisattan daha gl ve ncelikli bir etken olarak gsterilmemi midir? eklinde bir soru iareti koymutum nceden. Burada Freudizm daha baarl grlmyor mu? Bu karmaada ilk kelime yine kadndr. Yine ayn ekilde babalar Ademin serveninde her ey Havvadan balamam myd? Ama, daha derin dnrsek konunun bu basitlikte ve dorultuda olmadn grrz. atmann ilk kaynann, Hbilin nianlsna Kbilin meyletmesi olduu dorudur; yani Freud hakldr. Fakat, Freud da ilk etkeni -seksualite- tanmadan nce baka etken ya da etken ve nedenler dizgesinin de bulunduunu kabul ederse, burada bu yknn cinsellik etkeninin ncelikli ve temel oluu esasyla zmlenemeyeceini kabul edecektir. nk, Kbilin Hbilin nianlsna olan eilimi nedeniyle anlamazl balatt doru olmakla birlikte, nsel bir konuyu gndeme getiren bir soru sz konusudur bundan nce: Birincisi, bu iki kardeten niin Kbil gsterir bu hassasiyeti? Oysa her ikisinin de benzer tepkileri, birbirine yakn ve ayn lde taassup ve ayak diremeleri olmal deil miydi? (u esasn anmsatlmas, burada nem tamaktadr: Her ikisinin de her bakmdan benzer veraset ve evreleri bulunmaktayd.)(3) kincisi, byle benzer koullarda bilimsel bakmdan iki kardeten sadece biri byle bir hassasiyet tayor olsa bile niin bu Kbil olmutur? nc ve nemli bir olgu olarak, yk metninden, bu ikisinin konumalarndan, her birinin davranndan ve ayrca yky anlatan Kurann grnden, Hristiyanlk, zellikle de Yahudilik metinlerinden, bunun yannda tefsirlerden, tarih kitaplarndan ve slam rivayet ve hikayelerden -bu gr olduka nemli ve temel bir grtr- Hbilin bir iyilik tipi Kbilin ise bir ktlk tipi olarak tannd anlalmaktadr. Karakterden deil, tipten sz ediyorum. rnein, Kbilin sadece ehvetperestlik ya da maddecilik hasleti tadn, Hbilinse sadece din ya da duygusal bir zellii olduunu sylemiyorum, hayr. Biri, kt bir insann, tekiyse iyi bir insann tezahrdr. Bu yzden ben, Hbilin salkl ftr bir insan olduu ve toplumsal dzenin, dzensiz ve insanlk d alma ve iktisat hayatnn onu aline etmedii, bozmad, kirletmedii, saptrmad, kusurlu ve eri hale getirmedii ve Marcusenin syleyiiyle krlm, dml ve kirli rnler elde etmedii sonucuna vardm. Bu yzden, babasn seven, kardeine efkat duyan, Allaha iman besleyen, hakka boyun een, saygl ve takval bir adam olmasnn ve kardeinin tersine, cinsel eilim iin onca coku ve evkle yanp tutumamasnn yan sra Hbil, gzellik karsnda da tepkisiz ve duygusuz olamamtr. nk Kbilden kaynaklanan bunca ktlkler ve skntlar boyunca, hatta Kbilin kendisini lmle tehdit etmesine karn, bir kez olsun, zahite bir tavrla Gel aabey, biz hayrndan vazgetik, nemi yok. O irkin bacy al da bana al. dememitir. Hbil bir insandr. Ademin Oludur; ne bir eksik, ne fazla. Bu yky nakleden btn metinler de onu byle betimlemek istemilerdir. Bence bu, u nedenle olmutur: eliki ve ayrlk bulunmayan bir toplumda yayordu; ii de bamsz bir iti. Ne raiyet sahibiydi, ne de ehriyarn klesiydi.(4) Sadece insand o. Herkesin, hayatn btn nimetlerinden, toplumun btn maddi ve manevi olanaklarndan eit ve ortaklaa olarak yararlandklar ve hep birlikte (ki birbirleriyle karde de olacaktr) salkl, gzel, efkatli, temiz, saf, dost ve iyi ruhun yetitii bir toplumdur Hbilin toplumu.

Kbil, z olarak kt deildir. Onun z, Hbilin zdr. Hi kimse, kt zl deildir. Hepsinin z, Ademin zdr. nsan kart toplumsal bir dzende, snfsal bir toplumda, klelii ve efendilii gelitiren bireysel mlkiyet rejiminde, insanlar ya kurt, ya tilki, ya da kuzu haline getiren bir rejimde ve bu dmanlk, rekabet, ta yreklilik, paraya kulluk, aalk, alk, oburluk, esaret, kaytszlk, g, para ve aldatmaca sahnesinde yaam felsefesi, yama, karclk, tutsak etmek, sultaclk ve yemek zerine kuruludur. Sylemek, svgden, yalandan ve yaclktan ibarettir. Yaamak, zalimlik, zulme boyun emek, bencillik, aristokrasi, yclk [stokuluk], boynu kalnlk ve kendini sslemeye dknlktr. Toplumsal ve insan ilikiyse, vurmak, yemek, emmek, emilmektir. nsanlk felsefesi de, olabildiince lezzet, olabildiince servet, olabildiince ehvet ve olabildiince glenmektir. Her ey, dner dolar, kendine tapnmaya geri gelir; her eyin ve herkesin ego iin, aalk kaba ve haris ego iin kurban edilmesine kar btn yollar. O zaman, iyi, temiz ve efkatli Hbilin kardei, Ademin z olu olan Kbil, cinsel eilimi (ok fazla gl ve delilik derecesinde bir ak olmayp, tersine geici bir heves olmakla birlikte) uruna rahatlkla yalan syleyen, rahatlkla hyanet eden, vicdan szlamadan imann bataa srkleyen, hepsinden daha rahat bir biimde kardeinin ban koparan bir varlk durumuna gelir. Bu iler, ondaki cinsel eilimin her eyden kuvvetli olmasndan deil (Bay Freud!), tersine daha basit olarak, ondaki insan erdemlerin olduka gszlemesinden, gsz bir hevesten daha gsz duruma gelmesinden kaynaklanmaktadr. Sizin szleriniz Bay Freud, eer doru olsayd ve ondaki cinsel etken ona her ii yaptracak kadar -ki yapt!gl olsayd, kurban sunulan yere kzl tyl en deerli deveyi gtren Hbil deil, o olurdu! Freudun dedii doru olsayd, babasnn nerisini duyunca, ovaya koup btn harmanlarn atee veriyorken grmeliydik Kbili. Oysa onun, elinden kard akn elde etme yolunda Allahn rzasn kazanmak iin Allahn huzuruna bir demet buday getirdiini, hem de yle insafszca ki solup sararm bir buday demeti getirdiini grdnz! Olay bu denli ayrntl anlatmamn nedeni uydu: Birincisi, yknn ahlak bir t oluunu olumsuzlamak, olayn bundan daha ciddi boyutlar bulunduunu ortaya koymak amacndaydm. kincisi ise bu yknn iki karde arasnda geen bir dav olmadn, zaman srecinde iki kanattan, iki tarih hikyesinden, paralanm insanlk serveninden ve hl bitmemi olan bir savan balangcndan sz ettiini anlatmak istiyorum. Hbil kanad, gten drlm mahkm kanattr; yani insan toplumlarna egemen mlkiyet dzeni olan Kbil dzeninin esiri ve tarihin ldrlm kesimi durumundaki halktr. Bu sava, Kbilin bayrann nesilden nesile egemen snflarn ve Hbilin kannn diyet ve arsnn da nesilden nesile miraslarnn -adalet, zgrlk ve gerek iman yolunda savam veren mahkm halkn- eline getii tarihin bitmeyen savadr. Bu sava, btn dnemlerde, her ada bir baka biimde srp gitmektedir. Kbil kanadnn da silah dindir, Hbil kanadnn da. Bu yzden, dinin dine kar sava da tarih bir savatr. Toplumsal irki, snfsal farkllamay yaymaya alan irk diniyle, snfsal ve sosyal birlii yaymaya alan tevhid dininin savadr bu. Hbil ile Kbil, irkle tevhid, snfsal ve sosyal paralanmayla adalet ve insn vahdet, aldatmaca, uyuturma ve mevcut durumu iyi gsterme diniyle bilin, hareket ve devrim dini arasndaki bu tarih sava, hir zaman dek hep srecektir. Kbil lecek, Hbilci dzen yeniden gerekleecektir o zaman. Bu zorunlu devrim, Kbil tarihinin sonudur. Bylece, dnya dzeyinde eitlik gerekleir; sonunda tevhid ve insan kardelik istikrar

kazanmay baarr. stikrar, adalet demek olup, tarih zorunlu olarak oraya varacaktr. Evrensel bir devrim, tarihsel ve snfsal bir alma biiminde adalet, kesin olarak insan yaaynn her yanna yaylacak ve Allahn u mjdesi yetiecektir: Yeryznde aresizlik ve gszle dm kimseleri insanlarn nderleri ve yeryznn varisleri klmak istedik. Bu Hbil ve Kbil savayla balayan ve btn insan toplumlarnda, egemen dzen ile mahkum kesim arasnda sregelen diyalektik kartlk esasnca gerekleecek olan gelecein zorunlu devrimidir. Tarihin zorunlu yazgs, adaletin kstn ve gerein zaferi olacaktr.(5) Her dnemde, her birey, aralarnda srekli sava bulunan btn -tarih boyunca- bu iki kanatta yerlerini belirleme ve seyirci kalmama sorumluluunu tamaktadr. Bu yzden tarihin belirleyiciliine inanrken, tarihin zorunluluu ierisinde bireysel zgrle ve bireyin insan sorumluluuna da inanyorum; birbirine aykr bulmuyorum bu ikisini. nk tarih, bilimsel bir kll cebir esasnca hareket halindedir; tpk doa gibi. Ama ben, bir insan bireyi olarak, semeliyim, tarih izgisinde hareket etmeliyim; tarihin belirleyiciliinin bilim gcyle hzlandrmal ve ilerlemeliyim ya da bilgisizlik, bencillik ve snfsal karclkla onun karsnda durmal ve ezilmeliyim.
NOTLAR

(1) Burada soydan deil, tip ve dzenden sz edildiini anmsatrm. (2)Mminlerden kimileri, insanln haramzadelikten kurtarmak amacyla Hbil ve Kbilin nikahlarn er klmak iin yeni zm yollar yaratmlardr, ama ne yazk ki artk ge olmu, i iten gemitir! Fakat her ne olursa olsun, bu mminlerin hassasiyetleri, bu byk ve hayati gl zmede gsterdikleri abalar ve insanln ve zellikle de Mslman toplumun derdini paylamalar ve onlara kar sorumluluk duymalar takdir edilecek bir tutumdur. (3)Yani rnein, her ikisi kardetir ama birinin szgelimi Kumda, tekinin de Pariste okumu, birinin Feza ve Mekteb-i slm dergilerini, tekininse Zen-i Rz [Gnn Kadn] ve n Hefte [Bu hafta] (Akamcnn yayn organ) dergilerini izlemi olduu ya da kaltsal bakmdan, rnein Kbilin bykannesinin seyyide olduunu syleyemeyiz! (4)air Sadnin u drtlgne gnderme var (ev.): "Ben ne deveye binerim Ne eek olup yk altina girerim Ne raiyetim vardr benim Ne ehriyara kleyim." (5)Adalet, hak isteme ve insanlarn haklarn korumsa anlamnda olup gruplar ve bireyler arasndaki bireysel ve hukuk ilikilerle snrldr. Kst ise, herkesin alt i ve sahip olduu hak lsnde, kanun bunu ister tansn, ister tanmasn, herkesin pay arasndaki eitlik anlamndadr. Adalet, yarg kurumuyla, kst ise toplumsal alt yap ile ilgilidir. Adaleti salamak iin yarg kurumunu slah etmek, kst iin ise iktisad dzeni st yapda deil, alt yapda deitirmek gerekir.
"slam Bilim" adl almasndan alnmtr. ev: Faruk Alptekin