Demir Kkaydn Avrupa ve Avrupa Birlii zerine

Yaynlar

Avrupa ve Avrupa Birlii zerine Demir Kkaydn

Birinci Srm Kasm 2009

Dijital Yaynlar ndir Oku Okut - oalt Dat

Bu kitap Kxz sitesinin dijital yayndr. Kar amac olmadan, okumak ve okutmak iin, indirmek, dijital olarak basmak ve datmak serbesttir. Alntlarda kaynak gsterilmesi dilenir.

Yaynlar
2

Avrupa Birlii zerine Yazlar

Avrupa ve Sol ............................................................................................................................. 4 Avrupa'ya Yanda ve Kar Grlerin Ortak Varsaymlar ...................................................... 7 Avrupa ve Trkiye: Hayalden Geree .................................................................................... 10 Avrupa ve Trkiye: Gerekten Hayale ..................................................................................... 12 Duvarn tesi ........................................................................................................................... 14 Genel Kurmay, MHP ve Avrupann kar Ortakl .............................................................. 16 Avrupa Birlii ve Krt Ulusal Hareketi ................................................................................... 19 Sorulara Cevaplar ..................................................................................................................... 22 Avrupa Birlii mi? Demokratik Cumhuriyet mi? .................................................................... 29 Avrupada San Ykselii ve Sol ........................................................................................... 31 Bir Cevap balamnda Bizler zerine .................................................................................. 34 Belgrad, Kuds, Diyarbakr ..................................................................................................... 37 Avrupa Birlii, Sava ve Sosyalistler ....................................................................................... 40 Avrupa Birlii ve Demokrasi zerine On Tez......................................................................... 42 Dou Avrupa ve Kbrs ............................................................................................................ 45 17 Aralk 2004 Arifesinde Avrupa Birlii ve Demokrasi zerine Tezler ............................... 48 Kvlcml Sempozyumunun Yeri zerine ............................................................................... 51

Avrupa ve Sol
Trkiye'de Solun var oluunun kkenindeki soru ile Avrupa'daki solun var oluunun kkenindeki soru temelden farkldr. Avrupa'da solun kkeninde hep u soru ola gelmitir: "bunca zenginlik olmasna ramen niye insanlarn byk ounluu yoksuldur?" Trkiye'de ise, brakalm solu bir yana, btn modern dncenin kkeninde: "Avrupa niye zengin, gl ve ileri olabildi de biz niye olamadk?" sorusu vardr. Bilinli ya da bilinsiz, bu soruya verilen cevaplar btn dnsel ve siyasi akmlar belirledi ve belirliyor. ki yz yl boyunca, kimi Anayasa dedi, kimi Ademi Merkeziyetilik, kimi geleneklere ballk, kimi devletilik, kimi liberalizm, kimi ekonomik bamszlk, kimi sosyalizm dedi. Btn siyasi ve ideolojik ayrlklar, hep bu cevaplarn arasndaki ayrlklard ve hi birisi bu sorunun kendisini sorguya ekmedi. te, Trkiye'deki solun doutan gnah, bizzat bu sorunun kendisinde bulunmaktadr. Dikkat edilirse, bu soruda akl d, kabul edilemez olan; ne zenginlikleri yaratan byk emekiler kitlesinin yoksulluu ve bask altndaki durumu ne de genel olarak bir takm lkelerin ileri, zengin ve gl olmalar karsnda bir takm lkelerin gsz, fakir ve geri olmalar deil; Trkiye'nin niye bu fakir, gsz ve geri veya anti demokratik lkeler arasnda bulunduudur. Bunun daha ince bir versiyonu, olaya gemiin aynasndan bakmaz, gelecee ynelik olarak, Trkiye nasl olabilir de, o zengin ve demokratik lkeler gibi olabilir, onlar arasnda yerini alabilir biimindedir. Bir ok geri lkede, yoksul lkede de, sosyalizm dncesinin kkeninde Bat ile olan yoksulluk ve gelime farkll vardr ama, bunlarn hepsi, bir ekilde, bu farkn kendisini sorgularlar, niye br tarafta olmadklarn deil. Bu doutan gnah, Avrupa'daki sol dncenin kkenindeki soruyla paralellik iinde daha arpc olarak grlebilir. Avrupa'da sol dncenin kkeninde, "bunca zenginlie ramen, niye insanlarn ou yoksul" sorusu olduunu belirtmitik. Yani burada akl ve ahlak d grnen, bizzat bu farkn kendisidir. Ama o fakirlerden bir ksmnn, "biz niye zenginler arasnda deiliz" gibi bir sorudan hareket ettiini dnelim. Yani zenginlik iindeki yoksulluu deil, niye yoksullar iinde bulunulduunun sorun edildiini dnelim. te Trkiye'nin btn dier geri lkeler karsndaki durumu byle bir durumdur: o, lkeler arasndaki yoksulluk ve zenginlik farklarn deil, kendisinin yoksullar arasnda bulunmasn katlanlmaz, akl ve ahlak d bulmaktadr. Bu anlayn, "gemisini kurtaran kaptandr" gibi savunulamaz bir anlay iermesinin yan sra, bizzat kendisi gibi olan yoksul ve geri lkelere kar, bir tepeden bak, onlardan farkl olduuna dair bir n kabul ve onlar hor grmeyi ierdii ok aktr. Bu sorunun kendisi, daha batan gizli bir rklk ve ovenizmle damgaldr. Kendi konumunu kabul edilmez bulmak, zel bir seilmilik, st olanlar arasnda olmak dncesini ve dierlerini ayn
4

haklara sahip grmemeyi ierir. Bu nedenle, gerek Osmanl, gerek Trkiye, bir yandan Bat karsnda en byk aalk kompleksleri iindeyken, dier yandan kendi durumundakiler karsnda bir kendini beenmilik ve hor gr iinde olagelmitir. Bylesine ekillenen bir ulusun ve ulusal kiiliin nasl hastalkl bir yap oluturacan anlamak isteyenle rin askerdeki avu hikayelerine bakmalar yeter. u Trkiye'nin Kemalistlerinin mehur "Dnyann ilk ulusal kurtulu savan vermi ulusu" palavras, kendini dier geri lkeler arasnda grrken bile, kendine zel bir yer verip ve dier geri uluslara kar bir hor grme ierir. Aralarnda dt garibanlar hor gren mirasyedi aslzade psikolojisi, dendii gibi, solun da var oluuna damgasn vurmutur. lk sol akmlar, yine ayn soruya, Ekim Devrimi etkisiyle, sosyalizm; planl kalknma ve en ileri gittii anda bile lkedeki smr ve yoksulluk giderilerek gibi cevaplar vermilerdir ama soru, en sosyalist gibi grnen biimler altnda dahi ayn kalmaya devam etmitir: Trkiye gerilikten nasl kurtulabilir? Trkiye nasl demokratik olabilir? Sorulu tarz ideolojik iklime gre deimekle birlikte, temeldeki soru ayndr: br tarafa nasl geilebilir? Sosyalizm bile, ileri ve zengin bir lke olmann yolu olduu iin savunulmutur ve bu nedenle sosyalizm isteminde bile iine ilemi bir milliyetilik ve ulusal dar grllk vardr. Aln btn sosyalist organlar bakn, "biz" zamirinin snf iin deil, ulus iin kullanld grlr. Trk solu, en ileri gittii anlarda, yani atmlarda ve yetmilerde, "onlar ortak biz Pazar, kahrolsun ortak Pazar" derken, kendisinin pazar olmasn sorgular, "Pazar" olmann ya da "ortak" olmann kendisini deil. Trk solu Avrupa Topluluu'nu tartrken de ayn mantkla tartmaktadr. En radikal grnp Avrupa Topluluu'na girii eletirenler bile, bunu bu giriin istenen so nucu elde etmeyecei; yani Trkiye'nin Avrupa'nn taaronu olaca gibi bir noktadan eletiriyorlar. Yani br tarafa gemeyi salamayaca noktasndan. Dierleri de bu giriin bunun yolunu aaca noktasndan kar kanlar ikna etmeye alyorlar. Hedef hepsi iin ayndr: ileri, demokratik, zengin bir lke olmak. Nedir Avrupa'l olmak? Nedir Avrupa Topluluu kuyruuna girmek? Yeryznn imtiyazllar arasna girmek demektir. Trkiye solu nce kendisinin var oluunun kkenindeki soruyu reddedip, iinde bulunduu ulusun geriliini veya yeterince demokratik olmamasn vs. sorun yapmay reddedip; yeryzndeki farklar ortadan kaldrmaya ynelik bir programa sahip olmadan sol olamaz. Dn de olunamazd bu gn hi olunamaz. Evrensel bir program olmadan, yani dnya lsnde ezilen ve smrlenlerin genel ve tarihsel karlarn savunan bir program olmadan, ulusal lde sosyalist olunamaz. nk, "enternasyonalizm"i ulusalar aras dayanmaya indirgemek, onu belli bir lkenin iilerinin karlarnn arc olarak grmek demektir. Enternasyonalizm, znde, bir lkedeki proletaryann karlarn, dnya proletaryasnn karlarna tabi klmak gereinde onu feda etmek demektir. Her hangi bir lkedeki iiler, dnya proletaryasnn bir bldrler. Bir orduda, nasl her hangi bir blk, kendi karlarn kendisi belirleyemez ve belirlememeliyse;
5

tm ordunun zaferi iin gereinde feda olabilmesi gerekiyorsa, sosyalizm savanda da durum byledir ve byle olmaldr. Bunun ise olmazsa olmaz ilk koulu: evrensel bir programdr. Dn byleydi, bu gn ok daha byledir. Dnyann bir apartheit sistemiyle blnd bu gn, her hangi bir lkenin iileri, sadece kendilerinin imtiyazllar arasna katlmasyla sonulanacak bir hedef iin mcadele etmek istemiyorlarsa, evrensel bir programla sahip olmaldrlar. Bu, bugn iin ok topik grnebilir. Bir bakma yledir de. Ama Trkiye'deki sosyalistler, demokratik muhalefetin ar ucundan teye, ayr bir g olabilmek istiyorsa, byle bir program sorununu gndemine koymak zorundadr. Bunu ise hi bir sol akmn gndeminde gremiyoruz. Dolaysyla, dnya apnda bir projenin paras olarak kendi bulunduu mcadele mevziindeki grevlerini belirlemek diye bir sorun da sz konusu deildir. Bu olmad iin, Trkiye'deki sol, hala doutan gnahyla damgal, taral olmaya devam ediyor ve edecektir. Sorun dnya apnda konulup tartldnda, yer yznn en nemli sorunlarndan biri olan, zengin ve yoksul lkeler blnmesi karsnda, kendisinin zenginler (isterseniz demokratikler de denebilir) arasnda olmamasn deil, bizzat bu blnmenin kendisini sorgulayan bir tavr, bu fark yaratan nedeni koymak ve bu nedeni ortadan kaldran bir program gelitirmek zorundadr. Nedir bu neden? Yeryz lsnde bu zenginlik ve fakirlik farklarnn t emelinde yeryznn uluslara blnml, yani sermaye ve mallar serbeste dolarken, i gcnn ulusal snrlar iine hapsedilmesi bulunmaktadr. O halde bizim hedefimiz, zenginler arasna katlmak deil de, bu fark yok etmek ise; bize akl d ve kabul edilmez grnen, niye zenginler ve demokratikler arasnda olmadmz deil de; niye bir takm lkelerin zengin ve demokratik olduu ise, rnein Avrupa Birlii zerine tartmalar, bu zenginler kulbne girmenin neler salayp salamayaca deil, bu kulbn nasl datlaca asndan yrtlmesi gerekir sosyalistler asndan. Ondan sonra verili koullarda taktik bir adm olarak hangi adm desteklemenin bu hedefe ulamaya hizmet edebilecei ayrca tartlabilir. Ama bunun iin temel art, evrensel bir programdr. Brakalm byle bir program, byle bir sorunu bile olmad iin Trkiye'de sosyalistler yoktur ve demokratik muhalefetin ar ucundan baka bir ey deildirler. demir@comlink.de 20 Ocak 2000 Perembe

Avrupa'ya Yanda ve Kar Grlerin Ortak Varsaymlar

Bu gnn dnyasnda Trk sosyalistleri elinden oyunca alnm ocuk durumundalar. Geen yz ylda demokratik talepler etrafndaki iilere ve kyllere dayanan hareketler hemen daima sosyalist devrimlere dnme zellii gsteriyorlard ve bu nedenle demokratik karakterdeki minimum programlar savunmak sosyalist kimlik asndan fazla bir sorun oluturmuyordu. Arada dnyada byk deiiklikler oldu, ama biz sosyalistlerin program yine ayn minima program erevesinde demokratik dnmler olarak kalmaya devam etti. Bu dnya tarihsel deiikliklerden sonra, bu demokratik dnmlerin gereklemesinin sosyalizme yol amayacan btn sosyalistler, bir ekilde her ne kadar bu sorundan kasalar da, seziyorlar, o takdirde sosyalist kimliklerini programatik bir alternatifte ifade edebilecek bir yaklamlar bulunmadndan, bu sefer sylem dzeyinde bir ii snf ve sosyalizm vurgusunun elik ettii demokratik hedefler erevesindeki glerle en esnek ekilde bir araya gelmekten kan karakterize ettii bir politikaya hapis oluyorlar. Hepsi, ok iyi sezdikleri u gerei grmezden gelerek karanlkta slk alyorlar: sosyalist partilerin, iktidara gelmeleri ve programlarn gerekletirmeleri halinde kuracaklar sistem, kapitalist ve modern bir geliim iin en ideal olanaklar sunar ve Trkiye dnyann ze ngin lkeleri arasna katlr. Aln DP'nin ya da dier parti veya hareketlerden birinin programn okuyun, o programlarn gereklemesi alt-emperyalist bir Trkiye yaratr. En ideal koulda, sve ya da Avustralya'da bir zamanlar olduu gibi, iilerin iktidar altnda, daha sosyal devleti, daha demokratik ve tam bu nedenle daha byk oranda nispi art deere, yani modern teknie ve yksek retkenlie dayanan bir kapitalizm olur bu. Abdestinden emin olan taktiklerde esnek olmaktan korkmaz, gereinde eyt anla bile ittifaklar yapmaktan kanmaz. Ama biz sosyalistler, abdestimizden emin olmadmzdan yani, uzak bir gelecein deil bu gnn dnyas iin acil bir programmz olmadndan, bu eksiklii taktikler ve ittifaklarda sekterlikle ve sylem dzeyinde bir anti kapitalizm ve snf vurgusuyla kapatmaya alyoruz. Byle yaparak sadece kendimizi politikann dna atmakla kalmyoruz; Trkiye'deki politikann da nn tkyoruz. nk bamsz bir sosyalist izgi ve bu izginin aktel politikada yeri olmaynca demokratik glerin toparlanmas; demokratik glerin toparlanmas olmaynca liberal glerin ayaklarnn altndaki topran kayn engellemek iin devletin kontrolnden kmas gereklemiyor. Bu en iyi Avrupa Birlii konusunda grlebilir. Avrupa'nn Trkiye'yi iine almak, Trkiye'ye egemen Genel Kurmayn da Avrupa'ya girmek diye bir derdi olmamasna ve ortada bu iki gcn de iine gelen bir kayk dv srmesine ramen, sorunun zn ortaya koyabilmek iin, sosyalistlerin argmanlarnn mantn ortaya karabilmek iin bu gibi sorunlar bir yana atalm.
7

Trk sosyalistlerinin ou, Avrupa birliine u gerekeyle kar: Avrupa'ya girmek, Trkiye'de yaayan insanlarn, daha zgr ve daha refah iinde yaamasna yol amaz. O ne siyasi ne de iktisadi bakmdan Trkiye'deki insanlarn ounluuna bir ey kazandrmaz. Dikkat edilsin, bunun ampirik olarak doru olup olmadndan nce, dayand mantn ne olduu nem tamaktadr. Bu manta gre, yani Avrupa'ya girmenin Trkiye topraklar zerinde yaayan insanlara iktisadi ve siyasi dzeyde daha mreffeh ve zgr yaama olanaklar getirebilmesi halinde, kar kan Trkiyeli sosyalistlerin Avrupa'ya katlmay savunmas gerekecektir. Durum byle olunca, olgulara gzlerini kapayanlar Avurpa'ya kar kanlar; olgular kabul edenler de Avrupa'ya girmekten yana olanlar oluturuyor. Bu gnk dnyada gerek bir sosyalist politika ise, bu kutuplarn her ikisinin dayandklar ortak gizli varsaym sorgulamaldr. Ortal kaplam sosyalistlerden ayr olarak, tam da Avrupa'ya giri zengin ve zgr bir Trkiye anlamna gelecei ya da ancak byle bir Trkiye Avrupa'ya girecei iin AVRUPALILIA kar kmak gerekmektedir. Sorunu Avrupa Birliine girip girmeme deil; Avrupa birliini yok etme olarak koymaldr. Bu ise, somutta sadece Trkiye'ye ilikin deil; Dnya'ya ilikin bir program demektir; hem yle uzak gelecein, somut politikadan uzak program deil; somut politikann acil program olarak. Dikkat edilsin, savununlar da kar olanlar da, yeryz lsndeki Apartheit rejimine kar deildirler, onu sorgulamamaktadrlar ve ona kar bir alternatif getirmemektedirler. Onlar kendi kylerinin tesini grmemekte, sadece Trkiye'yi dnmektedirler yani Avrupa'ya kar kanlar da girelim diyenler de milliyeti sosyalistlerden olumaktadr. Dikkat edilsin, Avrupa Birlii'ne girmeye yanda ya da kar olmak deildir artk sorun, Avrupalla, zengin lkelerin kendi etraflarna duvarlar rp, yer yznde bir Apartheit rejimi oluturmalarna kar olmak ve ona kar uzak bir gelecek iin deil, gnmz iin bir program getirebilmektir. Ne olabilir bu program? Nasl tanmlanrsa tanmlansn, ulus ilkesine dayanan siyasi sistemler Apartheit sistemine yol amaktadr. Buna karlk, ulus ile politik olann akmas zorunluluunu ortadan kaldran, ulusu, tpk din gibi kiinin bir inan ve seim olarak ele alan bir program olabilir. Bylece bir zmn aslnda bir ok zm de ierdii grlebilir. Bu ayn zamanda sosyalistlerin ulusal sorun karsndaki bams z programdr da. Bu hem aktel politika asndan, demokratik karakterdeki, ulusu dil ve kltr ile ilikisinden koparp, hukuki bir tanma indirgeyen programn karsnda, sosyalistlerin acil bamsz program olur, hem de onlarla hi bir komplekse kaplmadan ittifak yapmay mmkn klar. O zaman byle taktik konulardaki kabzlk sekterliin; programatik olarak ii bo ama
8

grnte sol sylemin yerini, tamamen var olann ztt bir politika alabilir. O zaman sosyalistler hi bir komplekse kaplmadan, bu gn Trkiye'ye egemen olan, Osmanl yadigar, keyfi brokrasiye ve inkar politikalarnn devamna varln balam glere kar, herkesle i birlii yapabilir, bu politikann baarsnn Krt ve Trklerin refah ve zgrln getireceini syler ve onlara srf kendi refah ve zgrlkleri iin deil, tm insanln yaamas iin, bencilliklerine kar kendi programn nerir. Byle kk de olsa bamsz bir gcn varl olmadan sosyalist bir politika, kk de olsa sosyalist bir g olmadan, demokratik glerin hizaya dizilmesi; demokratik gler hizaya dizilmeyince liberallerin ayaklarnn altnda kayan topra kurtarmak iin daha tutarl pozisyonlara gemesi ve inkarclarn tecridi gerekleemez. 23 Haziran 2000 Cuma

Avrupa ve Trkiye: Hayalden Geree

Kimi Avrupa'ya girmek iin demokratiklemek, kimi demokratiklemek iin Avrupa'ya girmek isteyenlerin hepsinin yazlarnda yle gizli bir varsaym var: Avrupa gerekli koullar yerine getirdii takdirde Trkiye'nin girmesini istiyor. Avrupa'nn resmi sylemi de bu yaklam dorular nitelikte. Elbette byle bir syleme dayanmak, Avrupa'ya girmek isteyen glere, psikolojik veya ideolojik bir stnlk salyor. Ama Avrupa'nn Trkiye'yi iine almak istedii ynndeki sylemini, gerek politika gibi almak, ham hayallerin peinde komaktr. Ciddi politika, sylem ve gerek karlar arasndaki ilikiyi iyi kurmaldr. Avrupa'nn Trkiye'yi yelie almak istedii varsaymnn gerekle hi bir ilikisi yoktur. Avrupa politikasn belirleyen gerek gler bunu hi gizlemeden szle ve davranla aka da belirtiyorlar. Avrupa, Amerika'nn basksyla Trkiye'yi aday yelie kabul etti ve bu basky son derece onur krc bulduunu her vesileyle ifade ediyor. Ama bu tr dnce ve davranlar, Trkiye'deki demokratik ve liberal muhalefet tarafndan grmezden geliniyor. rnein, geen haftalarda, bir Alman politikacnn (Friedberg Plger) "Tanklar Derhal, AB yelii Daha Sonra" balyla yazd ve Hrriyet gazetesinde Almanca ve Trke olarak iki dilde yaynlanan yaz, Avrupa'nn Trkiye'nin yeliini istemediini ok ak belirtiyordu. Avrupa'nn istedii, imdiki durumun srmesidir: ot ve sopa ile ynlendirmek. Demokratikle diye bask yapar grnerek, hem demokrasi bayran elde tutmak; hem de Trkiye'deki liberal ve demokratik zlemleri olanlarn birer Avrupa hayran olarak kalmasn salamak, ama ayn zamanda demokratikleme abalarna gerek fiili destei vermekten, devletlerin ok iyi bildikleri iaretlerin dilinde kanmak ve kar kmak. Bunun ok ak bir kantlarndan sadece birini zikredelim. Nfus ve ulusal haslaya oranlara bakldnda dnyann en byk ordusu olan Trk Ordusu'na kar yllarca varln srdrebilmi ve askeri bakmdan hala da srdrebilecek olan dnyann en byk gerilla hareketlerinden biri tek tarafl atekes ilan etmi, glerini Trkiye dna ekmi, bundan sonra politik mcadele yollarn deneyeceini ifade etmi ve bunu kolaylatracak kanallarn almasn bekliyor, ama Avrupa, sanki byle bir ey yokmu gibi, adeta bu durumdan rahatszln aka belirterek, bu bar politikasnn muarzlarna el altndan her trl destei srerek; bar politikasn uygulayanlar zerinde her trl basky srdrerek ve arttrarak gerek politikasn ifade ediyor. Devletler de, Trkiye'yi ynetenler de, sylenenlere deil, gerek politikaya bakarlar. Gerek politika ise, gerekten demokratiklemek isteyen glere gerek bir destek deil, demokratiklemeye kar glere gerek bir destektir. Demokratik Muhalefet, Avrupa'nn Trkiye'yi yelie istemedii noktasnda ok ak bir gre sahip olmaldr ve Kophenag kriterleri vs. zerine yrtlen tartmalarn ve getirilen argmanlarn, demokratikleme isteyen glere, buna kar olanlar karsnda sadece onlarn samimiyetsizliklerini aa karmaya yarayan bir argmandan baka bir anlama gelmediini
10

ve argmanlarn veya haklln, gerek g ve karlar fazla etkilemediini bilmelidir. Avrupa unu biliyor. Demokratiklemi bir Trkiye, ok gl, etkili ve zengin bir Trkiye; bir blge gc olur. Blgede siyasi, ekonomik, kltrel etkisi artar. Bylesine etkisi artm ve bamsz bir g haline gelmi Trkiye, Avrupa iin, Jeopolitik nedenlerle, en azndan bu gnk dnya dengelerinde arzu edilir bir durum deildir. Trkiye'nin Amerika ile stratejik ittifak nedeniyle, bu Amerika'nn blgedeki etkisinin artmas anlamna gelir. Dier yandan, Avrupa, Amerika'ya kar daima Rusya ile ittifaklar yapmak zorundadr, Trkiye'nin etkisinin artmas, Rusya'nn ve yine Avrupa'nn dengesi olan ran'n etkisinin azalmas anlamna gelir. Jeopolitik bakmdan Avrupa'nn Trkiye ilikisi u eliki tarafndan belirlenir: Trkiye anti demokratik bir sistem iinde kald srece etkisiz ve kk olur, Avrupa'ya girebilecek bir byklk ve etkide olur ama bu sefer de siyasi ve ekonomik koullar uygun olmadndan giremez. Ama Trkiye girebilecek koullar yerine getirdiinde, demokratikleip iktisadi bakmdan belli bir dzeye geldiinde, bu sefer Avrupa'nn iine alamayaca kadar etk ili bir g haline dnr. Ve zaten o zaman da Trkiye'nin Avrupa'ya girme diye pek bir derdi olmaz. Bu nedenle, Avrupa'nn stratejik durum ve karlar bakmndan yllardr sren ve imdi de sren hal, en iyi haldir. ine de almadan, karya da itmeden, ne oldurmak ne de ldrmek! Bu sadece Avrupa'nn deil, Trkiye'ye egemen olanlarn da gerek politikasdr. Onlarn da derdi, bir Avrupal lke olmak deil, olmak ister gibi yapmaktr. Ama bu ayn zamanda, Trkiye'deki bar ve demokrasi kart glerle kar ortakl demektir. Demokratikleme kart glerin gerekte en byk destei Avrupa'dr. Gnlk politika ve sylemlerin ayrntlarnda kaybolmayanlar iin bu ok aktr. Avrupa politikasnn stnl ise, grnteki politikasn (insan haklar, demokratikleme ampiyonluu) gerek politikasnn bir arac olarak kullanabilmesinde, demokrat ve liberalleri kendi dmen suyunda tutabilmesindedir. 17 Temmuz 2000 Pazartesi

11

Avrupa ve Trkiye: Gerekten Hayale

Demokratik ve liberal muhalefet iinde, sadece Krtlerin en radikal ve etkili kesimi ve onun nderlii, Avrupa hakknda hayaller beslemeden, gerekte Avrupa'nn Trkiye'nin demokratiklemesini istemediini bilerek programn ve stratejisini ekillendirmi bulunuyor. Bu program ve strateji, btn Orta Douda bir demokratiklemedir. Bu demokratik bir orta dou vizyonu, Krtlerin mcadelesinin baarsnn fiili ve nesnel sonularnn programatik ve stratejik bir ifade kazanmasdr. Bir hareketin kendine ilikin hedefleri ile, bu hedeflere ulalmas halinde ortaya kacak sonular farkldr. Ciddi politikaclar bu nesnel sonular gz nne alp tekrar program ve stratejilerini ekillendirmelidirler. Hedefler ve gerek sonular arasndaki farka en tipik rnek olarak, ikinci dnya sava sonrasnda verilen ulusal kurtulu savalar verilebilir. Bu mcadelelerin hepsi, zengin lkelerin smrgesi olmaktan kurtulmak iin verilmitir ve bu halklar bu hedefe ulatklar takdirde, yoksulluktan ve smrlmekten de kurtulacaklarn dnyorlard. Ne var ki, gerek sonular tamamen farkl olmutur, bunlarn baarlar, zengin lkelere egemen olan khne sistemlerin deimesini (Fransa'da beinci Cumhuriyet, Amerika'da Watergate ve sonular vs.); gereksiz smrge masraflarndan kurtulmay; dolaysyla, daha stabil bir politik sistem ve ekonomik zenginlemeyi getirmitir. Buna karlk, bamszla ulaarak yoksulluktan ve smrlmekten kurtulacaklarn bekleyenler, bu gn tekrar zenginler tarafndan smrlebilme imtiyazna kavumak iin rpnr duruma gelmi bulunuyorlar. Yani bir bakma, smrgelerin verdikleri kurtulu mcadeleleri, smrgecilere yarad ve bir bakma smrgeler smrgecileri daha demokratik, esnek ve zengin yapmak iin savam oldular gerek sonular olarak. Tpk altm sekiz hareketlerinin de, kapitalizmi ykmak veya zayflatmak bir yana onun geliimi iin gerekli kltrel dnmlerin arac olmas gibi. Hem de bu sonu, Sovyetler gibi, nispeten bir dengenin, dolaysyla yoksul lkeler iin nispeten daha geni bir hareket alannn olduu koullarn sonucudur. Model bu dengenin hi bulunmad bu gnn dnyasnda ok daha etkili olarak geerlidir. Ciddi bir politik hareket, tarihsel tecrbenin bu deneyleri nda mcadelesinin nesnel sonularn grerek stratejisini yeniden izmelidir. te Krtlerin en radikal ve demokratik kesiminin yapt ve yapmaya alt tam da budur. O hem mcadelenin baars, hem de baars halinde bu sonulara mahkum olmamak iin muazzam bir strateji deiimi yapm bulunmaktadr. Yeni srecin z budur, ama Trkiye'de ortal kaplam demokratik muhalefetin ve bunun Krt kanadnn ne hayallerinde, ne syleminde ne de argmanlarnda byle bir yaklamn izi yoktur. Benzer strateji deiiklii dnya apnda yeryznn yoksullarnn hedef lerinde de yaplmaldr. Bu gnn dnyasnda, artk ayrlk olanlar zengin lkelerdir; onlar yoksul lkelerin bamsz olduklarn syleyip onlar yoksul lkeler gettosuna hapsetmektedirler, dnya apnda bu stratejiye kar, ulusal olanla politik olann akmas ilkesini reddeden bir
12

kar stratejiyle cevap verilebilir. Krtler bunun benzerini, ulusal olann dil, kltr, etniye deil, hukuka gre tanmlanmas araclyla, blgesel dzeyde yapmay neriyorlar. Elbet ksa vadeli sonular itibariyle bu ok daha caziptir. Ama byle snrl ve blgesel ama eski kalplar krm bir mcadelenin baars, ki bu baar kitlelerin muazzam politik aktivitesini gerektirir, olaylarn i dinamii ile, blgesel bir zmn de zm olamayaca ve daha evrensel bir zm ve programa ynelmek gerektii yolundaki dnce ve davranlara g verebilir. Krtlerin zlemlerinin klasik hedefler erevesinde baarya ulamas, nesnel olarak tpk smrgelerin mcadelelerinin zengin lkelerdeki sonularna benzerdi. Trkler Osmanl art devlet cihazndan byk lde kurtulur; bu baskc ve brokratik sistemin tasfiyesi demokratiklemeyi ve gelir eitsizliklerinin azalmasnn; Trkiye'nin Yunanistan, spanya benzeri bir lke olmasnn yolunu aard. Ama buna karlk drt tarafndan kuatlm Krtler yoksulluk ve bask altnda, sava sonras bamszla kavumu hareketlerin kaderinin yeni bir versiyonunu yaard. te, "yeni strateji"nin z, bu lanet olas kaderi deitirme projesi olmasdr. Onu bu bak asyla deerlendiremeyenler, sava sonras dnyasnn klasik dnce ve kavramlaryla anlamaya kalkanlar anlayamazlar. Avrupa'nn Trkiye'yi iine almak istedii var saym geree uymayan bir ham hayaldir, ama blge apnda bir demokrasiyle, tm blgeye bir refah ve bar, gerek duruma ve sonulara gzlerini kapamayan bir hayaldir. Gerekleme olasl, sanldndan ok daha byktr ve sanldndan ok daha hzl gerekleebilir. 18 Temmuz 2000 Sal demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/

13

Duvarn tesi
Krt uyan ve hareketi sadece yirminci yzyln en son doan hareketi deil, ayn zamanda yeni yzyln ilk hareketidir. Bu iki farkl dnemin tm karakteristiklerini kendi iinde tamaktadr ve bizzat bu geii kendisi de yanstmaktadr. Denebilir ki, mral ncesinde, sonraki gelimelerin tohumlar olmakla birlikte, yirminci yzyldaki dier ulusal ve demokratik hareketlerin karakteristikleri belirleyiciydi. mral sonrasnda ise, ulusal hareketlerin nmzdeki yzylda alacaklar nitelikler hakknda nemli ip ular vermekte ve o eilimleri yanstmaktadr. Krtlerin yeni stratejisi sadece ulusun etni ve kltr ve dile dayanan tanm yerine hukuki bir tanmn geirmesi; sadece bir ulusal hareketten sosyal bir harekete dnmesi; sadece kendini demokratik grevlerle snrlamak zorunda kalmas ve bu nedenle derinleememeyi dengelemek iin uluslararas lde yaygnlama eilimi tamasyla yeni dnemin karakteristikleri hakknda ip ular vermekle kalmyor. Ayn zamanda, btn bu deiimler, Berlin Duvarnn yklyla ortaya kan eilimlerin de ilk sistematik politik ifadesi olarak grlebilir. Nedir bu yeni ortaya kan eilim. Bizzat Berlin Duvarnn ykan hareket ve Duvarn ykl bu yeni kan eilimin bir semboldr. Yirminci yzyl boyunca, ayrlmak, emperyalizmden ve kapitalizmden kopmak abas btn yoksullara dayanan hareketlerin temel motifiydi. Dier bir deyile, emperyalist ve kapitalist smrden kurtulma umudu ve giriimleri damgasn vuruyordu toplumsal hareketlere. Ama iine girdiimiz yz ylda, yoksullarn hareketlerine damgasn vuran motif tamamen zddna dnm bulunmaktadr. Yoksullar, ulusuluun, nasl tanmlanrsa tanmlansn aslnda evrensel bir rkln ve apartheit rejiminin ideolojik biimi olduunu giderek kendi denemeleriyle daha iyi kavryorlar ve emperyalizmden ayrlma deil, emperyalistlerin dnyasna katlma; kapatldklar gettodan, rezervattan kmak iin harekete geiyorlar. Elbette bu hareketler, balangta btn byk toplumsal hareketlerde olduu gibi, bireysel zm araylar biiminde ve henz siyasi bir harekete dnm ve siyasi programa kavumu deil. Dnyann drt bir yanndaki yoksul lkelerden insanlar, denizleri, glleri, nehirleri, dalar hasl yeni kurulmu duvarlar aarak kapatldklar rezervattan kurtuluun yollarn aryorlar. Berlin duvarnn ykl, sadece brokrasiye kar bir ayaklanma deil, ondan daha fazla dnyann imtiyazllar arasna katlma abasyd. Bu eilim daha sonra btn dou Avrupada grld. Ama bunlar iinde sadece zengin olanlarn (Baltk lkeleri, Slovenya, Hrvatistan vs.) ve stratejik nedenlerle dta braklamayacaklarn (Polonya) bu gettodan kmasna olanak saland. Dierlerinin bu yndeki giriimleri ise iddetle bastrld ve rezervata hapsedildiler. Bu yeni rk sistem karsnda, solun eski tepkileri anlamszlat, imdi sol olmak demek, yoksullarn rezervattan kma haklarn savunmak oldu, bu politikann en byk dmanlar ise, Avrupann yeni rk partileri. Krt hareketi, sosyalist ve solcular tarafndan u bakmdan eletiriliyor. Avrupa Birliine
14

girmeyi istemek yanltr, o emperyalist bir birliktir. Bunlar hala dnyaya ve ezilenlerin hareketlerine geen yz yln mantyla bakmaktadrlar. Bu kavrayszlk, en iyi u rnekle grlebilir. Bu gn milyonlarca insan, bin bir yoldan, alk, sefalet ve ikenceden kurtulmak iin Avrupa, Amerika gibi lkelere girmenin yollarn aryorlar. Bu insanlara da pek ala, Avrupaya gelmeyi istemek yanltr, Avrupa emperyalist bir birliktir mi demeli?Byle denmiyor en azndan kendine solcu diyen insanlarca. Bu fiili eylemi desteklemek isteyen solcular, snrlar alsn diyorlar, o insanlarn bireysel de olsa bu kurtulma abalarna dest ek veriyorlar. Peki ayn eyi, Krtler, Trklerle birlikte toplu halde yapmak isteyince niye yanl olsun? Bir Arnavut, Cezayirli veya Sri Lankal iin hak grlen bir Krt iin niye olmasn? Nasl, daha iyi cret almak iin mcadele eden bir iinin mcadelesini desteklemek gerekiyorsa, ayn ekilde Krtlerin bu abas da desteklenmelidir. Elbette, nasl iilerin daha iyi cret almas igc smrsn ortadan kaldrmaz, hatta ona belli bir esneklik kazandrrsa; ayn ekilde, Krtlerin Avrupaya girmek istemeleri de Avrupall ortadan kaldrmayacaktr. Ama burada sosyaliste den, bir yandan ezilenlerin bu abasn desteklerken dier yandan Avrupall ortadan kaldracak bir siyasi program iin mcadeledir. Bu da ancak, ulusal birim ile siyasal birimin akmasn n gren milliyetiliin ilkesinin ilgas ve ulusun kiinin bir inan sorunu gibi alnmasyla olabilir. Ama bu dnya apnda bir programdr ve bu nedenle de, artk ulusal lde sosyalist bir program ve politika olanakszdr. Krt hareketi, Avrupaya girme hedefinden, Avrupall ortadan kaldrma hedefine ynelebilir mi? Bu gnn dnyasnda bu olaslk son derece zayftr. Ama bu hedefe olamann zorluu bu yndeki eilimlerin glenmesine yol aabilir Bu stratejinin en problemli yan Avrupann kendisi. Avrupa Trkiyeyi ve Krtleri almak istemez. Sadece jeopolitik kayglarla, etki alannda tutabilmek iin, almak istiyormu gibi yapar. Bu nedenle, bu gnk durumu srdrmesi olanaksz olacandan gerek bir demokratiklemenin karsndadr. Bar bayran ve yeni stratejiyi izleyen Krtlere dmanlnn temelinde bu yatmaktadr. Gerekten demokratik dnmler yapm bir Trkiye istese, Demokrasinin en rgtl ve tavizsiz savunucusu Krt hareketini desteklemesi gerekir. Durum ise tam tersidir. te, Avrupaya ramen demokratikleme ve Avrupaya girme abas, olaylarn geliimi iinde Avrupall yok etmeye dnebilir bu hareketin en radikal kesimlerinde. Tpk grev yapan iilerin, bireysel kurtuluun olanakszln grp sosyal kurtulua ynelmelerinde olduu gibi. 19 Eyll 2000 Sal demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/

15

Genel Kurmay, MHP ve Avrupann kar Ortakl

z ve grnm ayn olsayd btn bilim gereksiz olurdu. Sabahleyin bir taraftan doan Gne, btn g kat ettikten sonra dier taraftan batar. Her ey ok aktr. Biz yerimizde dururuz, gne hareket eder. Ancak bu gn biliyoruz ki, yerinde duran biz deiliz, Gne. Yani, z ve grnm sadece baka deildir, ou kez z ztt biiminde grnr. Avrupa Birlii tartmalarnda da durum budur. Sanki bir tarafta Avrupa var Trkiyeyi yelie almak iin demokratiklemesini isteyen, bunun karsnda da bu yelii zora sokan MHP, Genel Kurmay ve dier sava yanls gler. Bunlar konum ve karlar birbirine zt gler olarak grnyor. Bu resim gerei yanstmamaktadr ve gerein tamamen kendine zt olarak grndr. Avrupann Trkiyeyi yelie almak istedii veya buna hazr olduu dncesinin hi bir gerek karl bulunmad, her trl zmlemenin bana koyulmadka hi bir sorun anlalamaz ve bir alternatif gelitirilemez. Avrupa iin en iyi hal imdiki haldir. Bu u demektir: Avrupa Trkiyenin demokratiklemesini istemez. karlar buna kardr. Trkiyeye egemen gler de, Trkiyenin demokratiklemesini istemezler, bu onlarn kaytsz artsz egemenliklerinin sonu olur. Avrupa ne iin istemez demokratik bir Trkiyeyi? nk, demokratik bir Trkiye, sadece siyasi bakmdan deil, iktisadi ve kltrel bakmdan da gelimi ve gl bir lke olur. Byle bir lkenin Avrupa Birliine giriine hayr demek ve direnmek zordur. Ama byle demokratik, nispeten gelir uurumlar azalm refah iinde, dolaysyla gl, etkili ve byk bir lkeyi istenilen politikalarn arac haline getirmek ve hazmetmek adeta olanakszdr. Bu nedenle Rusya ve Trkiye gibi nfus ve corafya olarak byk lkelerin, bu gnk verili dnya koullarnda Avrupa Birliine girmesi sz konusu olamaz. Onlar jeopolitik nedenlerle, darda ama mttefik olarak tutulabilecek glerdir. Byle tutulabilmeleri iin de, bu lkelerin ekonomilerinin gsz, siyasi ve kltrel etkilerinin zayf olmas gerekir. Bunun iin de, bu lkelerde demokratik bir sistemin oturmamas, egemenlerinin kendilerine muhta olmas gerekir. O halde, Avrupa ile MHP ve Genel Kurmay kar ortakl ve i birlii iindedirler. Ama sanki Avrupa ile Genel Kurmay ve MHP birbirine karym gibi grnrler. z kendine zt bir biimde grnmektedir. Ve bu grn de yine bu kar ortakl yaratr. ki tarafn da birbirine ihtiyac vardr. Bu tpk bir zamanlarn Sovyet brokrasisiyle, emperyalist lkeler arasndaki ilikiye benzer. Her ikisi de kendi varln ve egemenliini dierinin varlyla merulatrma olana bulur. Demokratik muhalefet, ezilen ulus, yoksullar, iiler, ze deil bu grne gre politika yaptklar srece, hi bir bamsz politik izgi gelitiremezler ve gleri yanl deerlendirirler. Bu gn dnya apnda ezilenlerin programszlnn, demoralizasyon unun
16

temel nedenlerinden biri, ezilenlerin muhalefetinin batl kapitalist lkeler ve Sovyet brokrasisi ikileminin dnda bir nc alternatifi karmakta yetersiz kalm olmasdr. Demokratik ve sol basna bakn, demokratikleme yanllarnn hepsi, Trkiyeye egemen demokrasi kart gleri yani MHPyi, Genenl Kurmay vs. , sanki Avrupa demokratiklemeden yanaymasna, onunla ittifak yaparak keye sktrmaya alyor. Hepsinin dedikleri znde u eer samimi isen ve gerekten Avrupaya girmek is tiyorsan, demokratiklemen gerekir. Bu aptalca politika, demokratikleme tarafls gleri sanki Avrupann ajan, dierlerini de milli deerlerin ve karlarn savunucusu gibi gsteriyor. Bu sefer demokrasi yanls gler, bu bayra onlara brakmamak iin, demokrasinin milli karlar veya lke btnl ile vs. elimediini kantlama mevzilerine ekiliyorlar ve btnyle ideolojik ve siyasi inisiyatifi kaybediyorlar. Sanki argmanlarn politikada bir deeri varm gibi, bamsz bir politika ve g gelitiremedikleri iin politik bir zne bile olamyorlar. Kendi kaderini de Avrupann eline terk eden demokratik gler, bamsz bir politika gelitiremedikleri dolaysyla bir g olmadklar iin, Avrupa tarafndan grnte bile ciddiye alnmayacak duruma dyorlar. Bylece nfuzun yzde yetmiinin demokratik zlemleri, buhar olup uuyor ve bir somut gce dnmyor. Avrupa Birlii sadece demokratiklemeye kar bir g deil, yayd sahte hayallerle demokratik muhalefetin buharlamasnn da nedeni. Sol ve demokrasi gleri, szm ona demokrasi isteyen Avrupann Trkiye iindeki ortaklar konumundan kmaldr. Grne gre politika yaplmaz ve gerek politika z olan aa karmaya ynelik olmaldr. Rollerin her eyden nce tersine dnmesi ve Avrupaya ilikin hayallerin yklmas gerekiyor. Avrupa deildir demokratik glerin i birlii yapacaklar. Avrupa, Genel kurmay ve MHP ile i birlii iindedir. Her iki tarafn da karlar ortaktr. Genel Kurmay, MHP ve uzantlarnn fiilen Avrupann i birlikisi olduunu gstermeye ynelik; Avrupay da bunlar da, demokratik bir lkenin nndeki en byk engel olarak tehir eden bir politika, bu gnk kayk dvne son verip, politik ve moral inisiyatifi ele alp demokratik glerin rgtlenmesinin yolunu aabilir. Avrupann da, Genel Kunmayn da, MHPnin de istedii demokratiklemeyle ilgisi olmayan, yukardan, kontroll bir gevemedir. Ancak byle bir sistem patlamay engelleyip statkoyu srdrebilir. Avrupa Trkiyede demokrasi taraftarlarnn, yani Trk ezilenlerinin ve Krtlerin rgtlenip glenmesinin en az Genel Kurmay ve MHP kadar dmandr. Demokratik bir Trkiye ve Krdistanla istedii gibi oynayamayacan bilir. calana bu nedenle imkan tanmad Avrupada kalmas iin. Bu nedenle Krt hareketi zerindeki basklar ve yok saylar srdryor. Avrupaya, Genel Kurmaya ve MHPye kar Trk halknn ounluu ve Krtlerin demokrasi cephesi. Krt hareketinin yeni stratejisinin z budur. Ama bu z unutuluyor ve kimi taktik manevralar strateji haline getiriliyor. Krt hareketi Avrupaya sitem eden politikalarla bir alternatif gelitiremez.
17

HADEP ancak byle bir yaklamla toplumdaki tm demokrasi glerinin etrafnda toparlanabilecei bir maya rol oynayabilir. Bu gnn esas grevi, Genel Kurmay ve MHPnin Avrupa ile kar ortakl iinde olduunu, Onlarn Avrupann gerek i birlikileri olduunu gstermektir. Krt burjuvazisinin anlamak istemedii de bu. nk onlar, Trk ezilenleriyle uzun vadeli bir politikayla oluturulacak ittifaka deil, Avrupann basklarna gveniyorlar. Demokratik muhalefet iinde, burjuvazinin bu egemenliine son verilmeden de bamsz bir izgi ve g ortaya kamaz. Ayn yaklam Trklerin demokratik muhalefetine de damgasn vuruyor. Onlar da, gerek demokratik g olan Krt hareketinde deil, Avrupann basklarnda zm aryorlar. zm Avrupa, Genel Kurmay ve MHPnin kar ortaklnn aa karlmasnda ve bunlara kar bir cephe kurulabilmesinde. demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/ 16 Kasm 2000 Perembe

18

Avrupa Birlii ve Krt Ulusal Hareketi

Geen hafta, Trk sosyalistlerinin Avrupa Birlii karsndaki tavr allarnn aslnda tarihsel olarak alm bir paradigmann etrafnda dndn gsterebilmek iin, Avrupa Birlii'nin Trkiye'yi almaya hazr olduu veya almak istedii varsaymndan yola kmtk. Bu hafta ise, Trkiye'deki demokrasi glerinin, ki bu gn pratik olarak Krt Ulusal hareketi deme ktir, Avrupa karsndaki tavrn ele alabilmek iin, bizzat bu varsaymn kendisinin yanlln ele alacaz. ok ksa zetlemek gerekirse, Avrupa Trkiye'yi yelie hi bir zaman almak istemez, ama onun etki alanndan kmasn, karya itilmesini de istemez, Avrupa iin imdiki hal en iyi haldir. Niin byledir? Bir oklarnn yan sra iki nedenle. Birincisi, Trkiye, tpk Rusya gibi, Avrupa llerine gre ok byk bir lkedir. Bu lkelerin herhangi birinin Avrupa'ya girii, Avrupa birlii iindeki dengeleri alt st eder, Almanya'nn etki alann snrlar. Kltrel, dinsel gerekeler, aslnda bu temel nedenini rtlmesine yararlar. rnein Rusya, Kltrel bakmdan Avrupa kltrnn ayrlmaz bir bileeni olmasna ramen, rnein bir Tolstoy, bir aykovski, bir Pavlov olmadan bu gnk Avrupa Kltr tasavvur edilemezken, bunlar ortalama bir Avrupal aydnn entelektel arka plann oluturmasna ramen, Rusya Avrupa Birliine bu nedenle giremez. kincisi, Rusya'y (ve ran') Avrupa'ya yaklatran nedenlerdir. Avrupa Birlii ayn zamanda ABD'ye kar bir denge oluturmak iin kurulmutur. ABD karsnda Avrupa askeri bakmdan dayatmalara kar duracak durumda deildir. Bu nedenle, hala byk bir nkleer g olan Rusya'ya yaklamak zorundadr. Ama tam bu nedenle de, Trkiye, Rusya ile olan rekabeti nedeniyle ABD'ye kayar. Dolaysyla, Trkiye'yi Avrupa Birlii'ne almak, tpk ngiltere gibi, ABD'nin bir ajann Avrupa Birlii'ne sokmak demektir. Bu nedenle de Trkiye'nin Avrupa'ya girmesi sz konusu deildir. O halde, Trkiye'nin bu gnk durumda tutulmas iin, onun gsz, ne lr ne olur durumda devam etmesi gerekir. Byle devam ederse de, Trkiye karsnda demokrasi hamisi roln oynayp, liberalleri kendi dmen suyunda tutarak,Trkiye'de arln ve tam da bu yol araclyla Genel Kurmay ile gizli su ortakln srdrebilsin. Genel Kurmay ise, kendi egemenliini salayan anti-demokratik, keyfi sistemi ancak, milliyetilik ve sosyalistlerin bir kanadnn yardmyla da anti-emperyalizm bayrayla srdrebilir. Bylece, aslnda Genel Kurmay ve Avrupa, fiili bir kar ve ibirlii iindedirler. Onlar rakip olarak birbirlerine muhtatrlar. Trkiye ancak, kkl demokratik dnmler baard takdirde, iktisadi, siyasi ve kltrel bakmdan gl bir lke olabilir. Ama bunlarn baarlmas demek, ordunun bu gnk kaytsz artsz egemenliine son verilmesi, bu urun sklp atlmas gerekir. Bunu ise ancak gl bir demokratik kitle hareketi baarabilir. Avrupa bunu ok iyi bildiinden, Trkiye'de gl bir demokratik hareketin gelimesini hi bir zaman istemez. Onun istedii, Avrupa'ya bel balam, demokratik kitle hareketlerinden korkan liberallerdir. Zaten ancak onlar sayesinde Trkiye politikas, Demokrasi bayrakl
19

liberaller ile Anti emperyalizm bayrakl Genel Kurmay biiminde blnm olarak tutulmaktadr. Bu gnn Trkiye'sinde tek gl demokratik kitle hareketi, Krt ulusal hareketidir. Trkiye'nin demokratiklemesi, her eyden nce, bu hareketin baar kazanmasyla mmkndr. Ne var ki, o zaman Trkiye, byle gsz ve srnen bir durumda tutulamaz. O halde bu hareketin de, ne ldr ne oldur durumunda tutulmas gerekir. Krt Ulusal hareketinin ykseldii dnemlerde, Krt hareketi asndan Avrupa'nn bu tutumu, kendisine bir hareket alan salayan bir ara ilevi gryordu. Ancak Krt Ulusal hareketi, belli bir noktaya ulatktan sonra ve de liberallerin kontrolnde olmayan, demokratik ve plebiyen niteliini koruduundan, Avrupa'nn Krt ulusal hareketine ynelik politikasnn esasn, plebiyen ve demokratik kanadn etkisini snrlamak ve liberallerin (Krt burjuvazisinin) arln arttrmak ynnde oldu. Ulusal baskdan kurtulua ayr bir devlet yoluyla ulama, bu gnk dnya dengelerinde hi bir gerekleme ans olmadndan ve dolaysyla Krt hareketinin ve dolaysyla da Trkiye'deki demokrasi mcadelesinin ne lr ne olur durumda kalmasn saladndan, dolaysyla da zayf bir Amerika mttefii demek olduundan, Avrupa iin pek bir sorun oluturmuyordu. Ne var ki, calan'n Avrupa'ya kyla birlikte bu politika snrlarna dayand. Eer dnyann en byk ve etkili ulusal hareketinin nderine snma salansa ve destek verilse, bu Trkiye'deki sertlik ve inkar politikalarnn iflas anlamna gelir ve hzla bir demokrasi hareketi geliebilirdi. Ama demokratik bir Trkiye ise ba belas olurdu ve Avrupa'nn istemedii ve korktuu tam da buydu. Bu durum Krt hareketini bu gnk stratejiye zorlad. Yeni strateji, aslnda demokratik hareketin veya Krt ulusal hareketinin, Avrupa'nn stratejisinin bir arac olmaktan kmas demektir. Ulusal baskdan kurtulua, ayr bir devlet araclyla deil, bizzat Trklerin de altnda inim inim inledii keyfi ve anti demokratik sistemin deitirilmesi yolula ulalmak istenmektedir. Bu Avrupa iin bir kabustur. Trkiye iki ekildi demokratikleebilirdi. Birincisi, gerilla savann baars ve Krdistan'n ayrlmas. Bu, Trkiye'nin hzla demokratiklemesi ve ok gl ve etkili bir lke halna gelmesine yol aard. Bu engellenerek, Trkiye snrda tutulabiliyordu. te bu noktada Krt hareketi, kelimenin tam anlamyla, dnyaya hala eski paradigmalarla bakan sosyalistlerce ne de liberallerce anlalamayan bir stratejik dnm yapt: Trkiye'nin demokratiklemesi araclyla Krtlerin zerindeki ulusal baskya son vermek. Eski stratejide sonu olarak ortaya kan, bu stratejide koul haline gelmekteydi. Bu stratejinin anlamn ve kendi karlar asndan tehlikesini ilk gren Avrupa oldu. O andan itibaren Avrupa bu yeni stratejinin dman kesildi. nk bu strateji onun genel kurmay ile fiili ibirliini de zeytinya gibi aa karyordu. kisi de, Krt hareketinin birbiri pei sra yapt bar nerileri ve giriimleri karsnda, ayn vurdum duymazlkla ve sertlikle cevap veriyorlard. Trk Genel Kurmay bakan ve Alman iileri bakan ayn dili konuuyorlard. Her bar teebbsne yeni yasak ve basklarla cevap. Tekrar baa dnersek, soyut bir varsaym olarak, Trkiye Avrupa'ya girse, elbette
20

Trkiye'deki emekilerin ve dier ezilenlerin yaam seviyesinde, kltrel, sosyal ve politik haklarnda bir iyileme anlamna gelir. Ama somutta, Avrupa Trkiye'nin katlmna dolaysyla demokratiklemesine kar olduundan giremez. Ama, Krt hareketinin stratejisi baar kazanr ve Trk ezilenlerini yanna ekebilirse, Trkiye demokratikleir ve demokratik bir Trkiye, ok gl ve etkili bir lke olacandan, byle bir lkeyi Avrupa'ya almak iyice lgnlk olacandan yine giremez. Trk sosyalistleri, soyut varsaym dzeyinde, tarihe alm bir paradigmaya dayanyorlard; somut dzeyde ise, sanki Avrupa Trkiye'nin katlmasn istiyormu, varsaymna dayandklar iin, iyice havada kalyorlar. Bir ksm, Avrupa Trkiye'yi alrsa demokratikleme olacan, dier bir ksm ise, Avrupa Trkiye'yi alrsa bamszln yiteceini sylyor. Bylece soyut dzeyde, rnein Avrupa'ya giriin emekilere bir iyileme ve demokratikleme getirmeyeceini syleyen anti kapitalist sylemler, somut dzeyde, Genel Kurmay politikalarnn genel kurmay politikalarnn basit aralarna dnyorlar. Soyut dzeyde, Avrupa'ya giriin emekilere iyileme ve demokrasi getireceini syleyenler, somut dzeyde, Avrupa'nn ve Liberal burjuvazinin basit uzantlar olarak kalyorlar. Bu amaz iinde, Krt ulusal hareketi veya demokratik hareket, soyut dzeyde Avrupa'ya giriin bir iyileme salayaca varsaymndan, somut dzeyde ise aslnda Avrupa'nn Trkiye'nin demokratiklemesine kar olduu gereinden hareket ettiinden, her dzeyde doru bir politikann olmazsa olmaz koulu olan gerek durumdan yola kyor. Bu da onun giderek biricik alternatif haline dnmnn yolunu ayor. Bu durumda bir sosyalist politika ise tpk, Krt hareketi gibi, soyut dzeyde Avrupa'ya giriin iyileme salayacan syler, ama tam bu nedenle Avrupall yok etme ars yapar; yine Krt hareketi gibi, somut dzeyde, Avrupa'nn demokratik bir Trkiye'ye kar olduundan, demokratik bir Trkiye'nin ok gl ve etkili bir lke olacandan hareket eder ve yine bu nedenle gl bir Trkiye'yi yok etme ars yapar. Tpk Avrupallk gibi gl bir lkenin yurttal da sosyalistlerin hedefi olamaz. Elbet bu demokratik mcadeleleri destekler ama kendi bayran da korur ve gerek durumdan yola kar. Byle bir sosyalist politikann ksa vadede hi bir baar ans olmayabilir, ama bu Genel Kurmayn ya da Liberallerin yedei olmayan, demokratik hareketi, Krt ulusal hareketini destekleyen tavryla Trkiye'deki mcadelelerde apyla llemeyecek bir arlk oluturabilir ve sonras iin bir gelenek ve hareket noktas salar. Bunlar ise uzun vadede bir baarnn olmazsa olmaz kouludurlar. demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/ 01 Nisan 2001 Pazar

21

Sorulara Cevaplar
Soru 1-Anayasa deiiklii ve uyum yasalarnn devletin demokratiklemesine ve demokrasinin gelimesine katks ne olabilir? Cevap 1 Sz konusu Anayasa ve Yasa deiikliklerinin ciddi bir deiiklik olduu kansnda deilim ve olsa bile bu gnk g ilikileri iinde bir katks olacan sanmyorum. Birincisi, bir deiiklik yaplmyor. Yaplan eski sistemin daha da sklatrlmas ve bunun Avrupa Birlii kriterlerinin labirentlerinde dolaarak kimsenin itiraz edemeyecei biimlerde yaplmasdr. Trkiyedeki her anti demokratik yasann bir benzeri bir Avrupa lkesinde bulunabilir. Oralarda bunlar baka demokratik haklarla dengelenmiken, Trkiyede btn Avrupa lkelerinin en anti demokratik yasalar bulunmakta bunlarla eitlenmektedir, i tirazlara karlk bakn ama sizde de var diyebilmek iin. Bu kimi yumuakalarn tm zehirleri toplamas ve onlarda zehirli maddelerin olaanst yksek bir konsantrasyonuna ulamas gibidir. Trkiye, btn Avrupa lkelerindeki yasalarn en anti demokratiklerini alarak, ok yksek bir anti demokratik yasalar konsantrasyonuna ulayor. Uyum yasalar denen ey budur znde. kincisi, kazaen bu yasalardan bazlar Avrupadaki demokrasinin kazanm saylacak yasalara benziyorsa, Trkiyede bu yasalar tamamen zt anlamlarda kabul ediliyor. En son 312 ve 159 tartmalarnda grld gibi, aslnda aznlklar korumaya ynelik olarak Avrupa lkelerinde benzerleri bulunan bu yasalar, Trkiyede aznlklar ve ezilen ulusu, fikri bask altna almaya ynelik olarak kabul ediliyor. ncs, var sayalm ki, son derece demokratik biimli yasalar kabul ettiler. Bunlarn fiilen uygulanmayaca ortadadr. arktr buras. arkn en sradan jandarma karakolunun en sradan jandarmas veya en sradan polis karakolunun en sradan polisinin insanlarn kaderini etkileme gc Batnn krallarndan daha yksektir. Btn dou anayasalarnda ikence yasaktr ama hepsinde ikence vardr. Bu baskc brokratik devlet cihaz tasfiye edilmeden hi bir fiili deiiklik olmaz. Dnyann en demokrat yasalarn da getirseniz bin deiiklik olmaz. te 27 mays Anayasas. Nispeten demokratik bir anayasayd. O zamanlar biz saf TPliler, cebimizde bu anayasay tar ve polis bizi tutukladnda, bu kk kitap cebimizden karr Anayasaya gre ikence yasaktr falan deyince, bir de bunu dediimiz iin ek olarak ikence grrdk. imdi birileri, bu yasa deiiklikleri demokratik karakterde olsa bile, bunlar ciddiye alp, Artk Avrupa lkelerine uyum yasalar erevesinde bana dayak atamazsnz falan derse, bir de bunun iin ekstradan ikence greceklerini garanti edebilirim. O halde sorun, geni ezilen kitlelerin rgtlenmesi; tm toplumu boan, onun kann emen bu devlet cihaznn paralanmasdr. O zaman, ngilterede krallarn bulunmas gibi en anti demokratik yasa kalntlar bile, uygulanmaz ya da baka bir ierikle yorumlanp, insan haklarn gelitirmenin arac olabilirler.
22

Soru 2 - Avrupa'da bir yanyla demokratik deerler var, bir yanyla da Emperyalist Avrupadr. Trkiye'deki tartmada bir taraf neredeyse Emperyalist yann unuturcasna AB'ye girilmesini savunuyor dier taraf ise emperyalist olgusundan dolay neredeyse demokratiklemeye kar kyor. Siz bu duruma nasl bakyorsunuz? Cevap 2 Bu tartmada tartlan Avrupa deil aslnda, nasl bir Trkiye istenildii. Trkiyeye ilikin farkl projeler ve karlar, kendilerini Avrupa dolaymyla ifade ediyor. imdi ezilen insanlarn byk ounluu, ylgn, korkmu, rgtsz. ster ezilen snflardan emekiler olsunlar; ister Krt veya Alevi olsunlar. Devletin terr altnda dalm ve ylm durumdalar. Bu onlarn gerek politik gerek ekonomik btn savunma mekanizmalarn da paralam bulunuyor. Yoksulluk ve basklardan bunalm durumdalar ama ayn zamanda buna kar direnecek rgtllkleri, gleri ve cesaretleri yok. Karlarnda tm topluma egemen bir devlet partisi var, ekirdeinde Genel Kurmayn bulunduu. Bu devlet partisi de Atatrk olduunu sylemiyor mu? Ek Atatrk da hep batl, Avrupal gibi olmay bir hedef olarak koymad m? Daha sonra Avrupa birlii bu balamda Trkiyenin devlet politikas olarak benimsenmedi mi? Bunlar veri olduuna gre, Trkiyenin bunalm ezilenleri, btn gszlerin tipik taktiine ba vuruyor, kar taraf kendi oyununa getirmeye alyor. Diyor ki, bak sen Avrupa Batllamak diyordun, hadi bakalm. Kendi iinde tutarlysan, Avrupaya girmek iin gerekenleri yap. Bylece kendi yapamadna, gcnn yetmediine Avrupann ardna snarak ulamaya alyor, ayn zamanda kar tarafn samimiyetsizliini gsterme olana bulduunu, bylece onu keye sktrm olacan dnyor. Burada ok ilkel bir politika anlay da var tabii, argmanlarn gcne inanmak ve bunu ar abartmak. Argmanlarn gcnn toplumsal glerin yerini aldn ve alabileceini sanmak gibi. Ama bu yaklam bizzat, bu argmanlarn ardna snanlar gszletiriyor. Bunun farknda deiller. Aktan bu devlet partisine kar duracak ve aktan bir radikal demokrasi isteyecek yerde, bunu Avrupann ardna gizlenerek talep etme, sanlann aksine ezilenlerin demokrasi ve sosyal adalet istemlerini zayflatt gibi kar tarafa da g veriyor. Peki tm topluma egemen Devlet aptal m? Pabu brakr m o byle kurnazlklara? O Smerlerden, Bizanstan beri gelen binlerce yllk devlet geleneinin cisimlemesidir. Byle nicelerini grm ve be bin yldr evvel Allah hepsinin de hakkndan gelmitir. Atatrk m dediniz, bizi onunla tuzaa dreceinizi mi sandnz? Bunu sen istedin George Dandin! Atatrkte sadece Batllama yok. 1920lerde durumun ok kt olduu dnemlerde sylenmi Batya kar szler de var. O dnemin atmosferini, Ekim Devrimi; Dou Halklar Kurultay dneminin atmosferini stiklal Marnn satrlarna sinmi bu atmosferi orada grebilirsiniz. Ve bu gya imdi kendisine kar savalan devletilik o zaman da, yine bu gn yaptn yapmak iin hzl anti emperyalist ve doucu grnmekte hi bir beis grmyordu. Onun iin nemli olan, devlete dokundurmamak ve onun bekasdr. ster dou ister bat olmu fark etmez. Gereinde komnist bile olur. O mehur Tandoana ithaf edilen laf, bu memlekete komnizm lazmsa onu da biz getiririz laf bunu iyi aklar. Demokrasi gelecekse onu da bunlar getirir. Tabii onun nasl bir demokrasi olaca tahmin edilebilir. Demokrasi
23

btn dnyada devlete kardr Trkiyede devlet iin oluverir. te o dnemde, yine gemisini yrtmek iin, Londra Konferansnda ngilizlerden yeil k almak iin douyla ve Sovyetlerle yaplm flrtlerin; Atatrkn bile Komnist partisi kurduu dnemlerin laflarn alp, bu sefer anti emperyalizm ve dou, ezilen halklar adna birbiri pei sra sralayp, demokrasi isteyenleri kendi oyunlarna getirmektedir devlet partisi. Avrupa m demitiniz? Ama o bir emperyalist deil mi? Emperyalizm hep bizim paralanmamz istedi. Demek Avrupa diyen, demokrasi diyen emperyalizmin ajandr veya onun bilinsiz bir i birlikisidir. Bylece dorudan demokrasi istemeyen, bunun iin dorudan genel kurmaya ynelmeyen klelerin diliyle konuan muhalefet, tam da kle ruhlularn hak ettii aalamaya uramakla kalmamakta, ayn zamanda kendi Avrupa silah bu sefer kendisine kar dnmektedir. in ilginci, bu gn bu Asyallk, anti-emperyalizm argmanlarna ba vuran Genel Kurmay, altml yllarda, tpk bu gn Avrupaclarn yaptklarn yapan soldan almaktadr bu cephanelii ve bu politikann gnlllerini. Altml yllarda, imdi tpk demokrasi zlemlerinin Avrupann ardna gizlenip, onun dolaymyla kendilerini ifade etmeleri ve kar taraf sktrmaya kalkmalar gibi, solcular ve sosyalistler bu sefer Atatrkn adnn ardna snarak, ayn eyi yapyorlard. Yani o zaman da egemenlere yle diyorlard bu gnn Avrupa bayrayla demokratikleme isteyenlerin mantyla: Atatrk m dediniz? Ama Atatrk Anti-Emperyalistti , mazlum uluslarn szcsyd. Ayn Genel Kurmay da o zamanlar, bunlara kar bu sefer o sadece ezilen uluslarn szcs deildir, ayn zamanda Batllamacdr diyordu. Tarihin diyalektii, imdi Genel Kurmay, dn kar ktklarnn argmanlarna sahip kar oldu. imdi, hala o yerinde duran talam sol birden bire bana devlet kuu konmua dnd. Gerekten de balarna tam anlamyla devlet kuu kondu. Genel Kurmay bylece bu gn yukarda aklanan demokratiklemeye kar konumunu Avrupalla kar biimde koymak iin gerekli btn argmanlar altml yllarn bu solunda buluyor. Genel Kurmay kim ne olursa olsun, kendi gemisini yrtmek iin her trl gle i birlii yapar, en kk bir gc bile ihmal etmez ve ondan yararlanr. imdi de yle yapyor. O altml yllarn, Kemalizmden argmanlar getirerek, Trkiyenin tarafsz bir politika izlemesini isteyen solcular ise, imdi bizzat Genel kurmayn bu argmnlarla piyasaya kmasn ve kendilerine yaklamasn, Trk Ordusundaki Anti Emperyalist glerin bir canlanmas, zinde glerin bir inisiyatif gelitirmesi olarak anlayp vicdann rahatlatyor ve tam bir gnl huzuruyla Genel Kurmayn demokratiklemeye kar saldrsnn ideolojik ko ba grevini stleniyo r. Bylece Avrupa veya Bat Emperyalizmi sylemi, demokratiklemeye kar glerin ve projelerin argman; Avrupa Demokrasisi veya Bat Demokrasisi sylemi de, demokratikleme isteyen kesimlerin bayraklar halne geliyor. Demokratik muhalefet ncelikle kendini byle dolayl Avrupa bayraklarnn ardna gizlenmeden, laf dolatrmadan; bu gnk devlet cihazn batan aa ykp yerine, iktidarn gerekten halkn tam bir zgrlk ortamnda seilmi temsilcilerinin elinde bulunduu,
24

baskc, pahal, brokratik ve militer olmayan bir devlet cihaz parolasyla ortaya kmay renmelidir. Byle klelerin diliyle, Avrupa parolalar ardna snp demokratiklemeyi savunduu takdirde, klelerin urad aalayc muameleye uramaya devam edecektir. Ama niye byle radikal bir demokrasi muhalefeti olarak aka Genel kurmaya cepheden saldrarak kamyor? Bunun bir nedeni ezilenlerin bu kendine gvensizlii, dankl ve ylgnl. Bir dier nedeni, aslnda bu ezilen halkn direnii ve dorudan demokrasi mcadelesi yrtmesi iin nc rol grebilecek solun, fiilen Genel kurmayn bir avadanl haline dnmesi. Ama bir neden daha var. Trk burjuvazisinin konumu. Trk burjuvazisi, politik iktidardan dlanm durumda. Bu iktidar almak iin yoksul emek i kitlelere, demokratik muhalefete dayanp, onlar harekete geirebilir. Ama bu ok risklidir. Bu devlet cihaz paralanrsa, bu halkn radikal demokrasi zlemlerinin nereye kadar gidecei belli olmaz. Bu nedenle, burjuvazi de bu gl devleti sarsmadan, onu ikna ederek adm adm politik iktidar almak istiyor. Ya da en azndan, yle altmlardaki gibi, Ordunun gene geriye ekilmesini. Bunun iin Avrupa argman esas olarak burjuvazinin argmandr. Avrupa parolas byle bir politika iin en ideal arac su nuyor. Bu ayn zamanda bize unu gsterir Btn ezilen muhalefeti de Avrupa argmannn peinde olduuna gre, muhalefet burjuvazinin kontrolndedir. Onun ideolojik hakimiyeti altndadr. Ama Burjuvaziden bamszlamadan da demokratik bir hareket gelitirilemez, dolaysyla Avrupa parolas ardnda ifade edilen demokratikleme ve sosyal adalete ulalamaz. Byle bir ilevi grecek sol ise yok ve kar cephenin avadanl olmu durumda. Btn kmaz da bu noktada toplanyor. Sol bu gn demokratiklemenin nndeki en byk engel olarak kmaktadr. Ya genel kurmayn bir avadanl ya da burjuvazinin peine taklm kiiliksizliiyle. Bu iki solla sava iinde yaratlacak bir sol burjuvaziden bamszlam, yle Avrupa gibi bayraklarn ardna gizlenmeden, dorudan cepheden bir ideolojik saldry balatabilir. Tabii byle bir sol dnyay baka bir gzlk altnda grmek zorundadr. Byle bir sol, rnein, uluslarn kaderlerini tayin hakk gibi bir parolann, bu gn yeryznde rk bir sistemin arac olduunu grmelidir. Bunu yle aklayabilirim, dnyann hala bir ok lkesinde de olduu gibi, bu parola ezilen uluslarn bamszlnn bayra olmutur. Ama bu gn dnyann ald durumda, bu hak zenginlerin yoksullar ayr devletlerin yurttalar olarak, yoksullar hapishanesinde tutmasnn aracdr artk. Dnyann milyarlarca yoksulu, ayaklaryla oy vererek, bazen lkeler halinde, bazen bireysel olarak zengin ve demokratik lkelerin vatandalaryla ayn haklara sahip olmak istiyorlar. Buna ulamann en ksa yolu, onlara bir ekilde kapa atmak veya lke olarak o birlie katlmak. O zaman. spanya, Portekiz, Yunanistan benzeri lkelerde grld gibi hem Avrupa ii snfnn edindii hak standartlarna ulalabilir hem de buna bal olarak daha refah iinde yaanabilir. Milyarlarca insan byle dnyor. Trkiyede de byle. Ama Avrupa bunlar almyor. Yani zengin deilsen oraya gitme ansn yok. Bu hapishanede yaamak zorundasn.

25

Yani u Avrupa tartmalar, Avrupann Trkiyeyi alaca gibi bir varsayma dayanyor bir de. Batan yanl olan bu. Avrupa Trkiyeyi almaz, alamaz. Tpk Rusyay alamayaca gibi. Onlarla ikili zel ilikiler gelitirebilir ama almaz. Kapsnda ne olur ne lr durumda tutmaktadr kar. Sonra bunun bir de bencil yan var. Yani biz girelim ve kendimizi kurtaralm. imdi sosyalist bir politika, burjuvaziden bamsz bir politika, har eyden nce Avrupaya girip girmeme deil, Avrupall yok etme programndan hareket etmek zorundadr. Yani yeryznden zengin uluslarn imtiyazlarna son vermek. Bu apartheit dzenine son vermek. Bu program olmazsa olmaz programdr. Bu program iin mcadelede, biz ezilenlere unu demeliyiz. Evet, sizin daha refah ve zgrlk iinde yaama hedefinizi Avrupa parolasyla ifade ettiinizi anlyoruz. Ve Avrupaya girseniz, aslnda refah ve zgrlkte belli bir ykseli de yaarsnz. Bunda haksz da deilsiniz. Ama birincisi bu bencil bir hedeftir, yani sizler yeryznden imtiyazll yok etmek istemiyorsunuz, imtiyazllar arasna katlmak istiyorsunuz. Dieri o imtiyazllarn sizi iine alacan nereden karyorsunuz? Aksine sizin demokratikleme zlemlerinizin nndeki en byk engeldir onlar. Demokratikletiiniz takdirde gcnz ve refahnz artar, bu ise bir rakibin gc ve refahnn artmasdr Avrupa bakmndan. Bu bakmdan, Avrupa ile Genel Kurmay, nesnel bir kar ortakl iindedir; demokratiklemenin nndeki en byk engel niteliiyle asl Avrupann birlikisi Genel Kurmaydr. Ve Avrupa Politikalarnn en byk dman grnen Genel Kurmayn en byk destekisi de Avrupa. Bu sosyolojik bir kar ortakldr. Gnlk politikann aknda kar karya grnmek de bunun bir tamamlayc unsurudur. Tpk daha fazla cret isteyen bir ii karsndaki gibi olmaldr Avrupa zlemleri karsndaki tavr. Bir yandan onu desteklemek, ama dier yandan bunun hi bir eye zm olmadn anlatmak. Ama yle bir argmanla deil. Avrupaya girersen daha fazla hakkn olmaz, maddi bakmdan daha iyi yaayamazsn diye deil. Bu doru deil. Aksine, Avrupaya girersen, eer mmkn olsayd, maddi durumun da zgrlklerin de ykselir. Ama sadece seninkiler, sadece sen paan kurtarm olursun. Bu doru mu? Sol maalesef bunu demiyor, soyut bir Avrupa emperyalizminden sz ediyor. Bu konuda her zaman olduu gibi, srad an insanlarn ok daha gl ve kendini kandrmayan bir sa duyusu var. Onlar, Avrupaya girmenin veya oraya kapa atmann kendi durumlarnda bir dzlemeye yol aabilecei varsaymndan hareket ederken yanlmyorlar. Onlarn yanlglar. Avrupann onlar almak istedii varsaymna dayanmalarnda. Yani demokratiklemeyi esas olarak bayraa yazmak gerekiyor ve bunun iin en gvenilmez glerle bile gereinde ittifak yapmaktan ekinmemek. Karmzdaki be bin yllk tecrbeli devlettir ve ok gldr. Ona kar, tpk onun gibi davranp, karncay bile ciddiye alp onun gcn deerlendirmek gerekir. Ama ayn zamanda bunun snrlln sylemek ve yeryznden imtiyazll yok edecek, bu apartheit sistemine son verecek program savunmak.

26

Tabii bunun iin, solun bir lkenin veya blgenin dar perspektifinin dna kmas, dnya apnda dnmesi gerekir. Trkiyenin milliyeti ve taral solculuundan bunu beklemek l gznden ya ummak oluyor. Gene ayn kmazla karlayoruz. Enternasyonalist ve devrimci teorik geleneklerin nemi ve yokluunun yaratt ksrlklar daha iyi ortaya kyor. yle zetlenebilir: Avrupaya girme ya da kar olma deil, Avrupall yok etme. Yani ulusal olanla politik olann akmasn temel alan ulusu ilkeyi reddetme. Nasl tanmlanrsa tanmlansn bir ulustan olmay kiinin bir vicdan ve seim sorunu olarak ele alma. Tm insanla kendi ulusal devletlerini ykma ars. Byle bir sol parti, byk zincirleme reaksiyonlara yol aar ve ideolojik politik inisiyatifi ele alr . Halk, demokratikleme hedefine ulaldnda bu solu semeyecek ve muhtemelen kendini kurtarmak izgisinde kalmak isteyecektir. Ama nemli olan bunun sylenmesidir. Uzun vadeli, gelenek brakmay ve bunun iin de bir sre sonra kitlelerin kendini kurtarm akla yetinip, Avrupall yok etmeye falan kalkmayaca ve sizi terk edeceini bile bile demokratik hareketin ncln stlenmeyi bilen bir sol gerekiyor. Belki buradaki tohum ve duyuru dnyann baka bir yerinde tekrar iek aabilir. Soru 3- Sizce Trkiye'nin gelecei nasl grnyor? olumlu yada olumsuz dinamikleriyle... Trkiye'nin geleceinin olumlu olmas asndan sivil hareketlerin zellikle de 78'in pay ne olabilir? Bugnk olumsuz koullarda 78'in tasfiye edilmesinin sonucu ne olmutur? Cevap 3- Trkiyenin gelecei hakknda bir ey sylemek zor. Bizlerin en kk bir davran bile bu gelecei bizzat etkiler. Ama genel olarak unu syleyebiliriz. Krt Hareketine dikkat. ok byk iler yapyorlar. nce Demokratik Cumhuriyet projesini gelitirdiler. imdi Orta Dou apnda bir Demokratik Cumhuriyetler Federasyonu neriyorlar. Bu byk bir vizyon. Taycs var: Dinamik Krt Ulusal Hareketi. Tarihsel temelleri var. Binlerce yllk uygarlklarn, imparatorluklarn miras. Gereklilii var. Blgenin bir uluslar salhanesi olmaktan kmas; kmaz sokak gibi hudutlarn almas; blge apnda bir refah ykselii ve Emperyalistlerin dayatmalarna direnebilmek iin bir araya gelme zorunluluu. Trkiyenin gelecei Krt hareketinin kaderine bal. Bu hareketin baars, Trkiyeyi demokratikletirir. Ama bu hareketin baarya ulamas iin de Trkiyedeki demokrasi mcadelesinin baarya ulamas gerekir. Yani Trkiyenin demokratiklemesi ile Krt hareketinin baars kaderlerini birbirine balam durumda. Biri olmadan dieri olamaz. Biri olunca otomatikman dieri de olur. Burada eksik olan Trkiye aya. Bu ayak da yukarda sylenen nedenlerle topallyor. Bu ayak ilev grmeye balad an deiimi hi bir g durduramaz. Trkiyede eksik olan, yzlerce, her alanda 78liler vakf gibi rgtler ve giriimler. Hi bir keskin laf etmeden ama var olan sistemin temellerine ynelen, ok geni gleri bir araya getiren giriimler. Bu bakmdan 78liler vakf, 68lilerin tam tersi ve gzel, yaylmas gereken bir rnek. (Keke ad biraz baka olsayd, herkes onu 68lilere yknme sanyor ve daha batan bir n yarg oluuyor.)
27

Ama bu sorunda esas halka, byle giriimleri bir mecraya aktacak, yukarda sylenen trden radikal bir demokrasi cephesinin yaratlmas. Bunun iin de, sosyalist bir odan yaratlmas. Bu olmaynca, 78liler vakf ve benzerlerinin ok deerli abalar, lde yok olup giden nehirlere benzerler. Bir sre sonra snrlarna ularlar ve bizzat kendileri bu grevin nice nemli olduunu grrler. Bu anlamda, grevin doru kavranlmas, snrlarn grlmesi iin de byk bir anlamlar var. 15 ubat 2002 Cuma demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/

28

Avrupa Birlii mi? Demokratik Cumhuriyet mi?

General Kln konumas zerine tekrar alevlenen Avrupa Birlii tartmalar Trkiyedeki demokratik muhalefetin hali pr melalini gstermesi bakmndan ok ilgin bir rnek oluturuyor. Avrupa Birlii zerine yrtlen tartma aslnda demokratik nitelikte reformlarn yaplp yaplmamas tartmasdr. Burjuvazinin egemenlii altndaki toplumsal muhalefet demokratik zlemlerini Avrupa Birlii siperinin ardna gizlenerek dile getirmektedir. Aklnca byle davranarak, bata devlet partisi olmak zere demokratikleme zlemlerine kar duranlar, keye sktracaklarn dnmektedirler. Bunlar Atatrk ideallerine bal olarak Batllamac olduklarn sylemiyorlar m? O halde gerek Atatrk iseniz, Avrupa Birliine hayr dememeniz gerekir. Avrupa Birliine girecekseniz de, onun kriterlerine uymanz, yani belli demokratik reformlar yapmanz gerekir. Bylece Demokrasi kartlarn keye sktrabileceklerini; onlarn ellerindeki argmanlar alabileceklerini dnyor lar. lk bakta ok akllca grlebilecek bu kle ruhlu politika aslnda kar tarafa g vermektedir. Trkiyenin gerek egemeni Devlet partisi ya da Trk Ordusu byle kurnazlklara pabu brakr m? O ki binlerce yllk, Smer den beri gelen Bizans-Osmanl devlet geleneinin mirassdr. Gereinde Komnist de olur, Faist de. nemli olan iplerin elinde bulunmasdr. Kendisinden gayr, kendi kontrol dnda toplumda hi bir rgt ve gcn bulunmamas onun var olu kouludur. Bu, Avrupa Birlii hedefinin ardnda gizlenen demokratik muhalefeti vatan haini gstermek iten bile deildir. O Atatrk dememi midir Kuvay Milliyenin zor gnlerinde batl Emperyalistlere kar szleri. Bu sefer, torbadan, doululuk, bat emperyalizmine kar argmanlar karlr. Hem bylece bir tata iki ku vurulmu olur, bir zamanlarn altm sekizlileri veya anti emperyalistleri de yedee alnp ko ba olarak kullanlabilir. Yaln Kkn Sabetayclkla ilgili Komplo teorilerine veya Foggun yazmalarna kadar her ey bu stratejiye hizmet eden basit muharebeler olurlar. Bunlarla kar taraf ypratlr ve batllarn ibirlikisi olarak tecrit edilebilir. Bylece ideolojik ve politik inisiyatif ele geirilip kar taraf keye sktrlabilir. Olan tam da budur. Kar taraf keye sktka da, bu sefer iyice yaltaklanarak, bizi dnmyorsan bari kendini dn, onun iin birazck bari demokratik gelimelere izin ver noktasna ekilir. Ama bunu sylediinde ikna edici olabilmek iin de, dn Avrupann arkasna snarak demokratikleme isteyenler bu sefer, Genel kurmayn arkasna snp Avrupa da bizim hassasiyetlerimizi grmyor. Ey Avrupa PKKy niye terr rgt ilan etmiyorsun? Bu kadar da olmaz ki diyorlar ki, kendilerinin de milliyeti olduklarn kantlayp Genel Kurmaydan birazck demokratikleme dilenebilsinler. Bylece, Genel Kurmay tarafndan hem stratejik olarak tecrit ediliyorlar, hem de taktik bir manevrann basit mttefikleri haline dnyorlar. Demokratikleme isteyenlerin vard nokta, demokratiklemenin biricik gc olan Krt Ulusal Hareketinin temsilcisi PKKnn Terrist rgt olduunu Avrupann kabullenmesini istemek, bylece demokrasi cephesinin
29

darbe almasna ve zayflamasna hizmet etmek oluyor. Ve Trkiyedeki Demo kratik Muhalefetin bu intihar izgisinin ad da politika yapmak oluyor. Her halde Genel Kurmayda bu operasyonlar dzenleyen kurmay subaylar bu baylarn haline bakp katla katla glyorlar, bu apszlk karsnda size bu az bile diyorlardr. yi bir politika dmannn bile saygsn kazanmay bilir. Bunlar bunu bile hak etmiyorlar. Demokrasi zlemleri hi bir ekilde Avrupa Birliinin ardna snmamaldr. O aka hedefinin Demokratik Cumhuriyet olduunu, gerek iktidarn tam bir rgtlenme ve fi kir zgrl ortamnda halkn seilmi temsilcilerinde olmasn savunmaldr. Kyameti, General Kln, sylediklerinde deil, bunlar syleyebilmesi ve bu sylenenlerin byle arl olmas noktasnda koparmaldr. Kln derhal istifa etmesi ve eme kliye sevk edilmesini istemelidir. Bunu yapabildii an politik olarak Avrupa Birliine girip girmemesi nemli deildir ama sosyolojik olarak Avrupal olunma yolunda gerek bir adm atlm olur. Eer Avrupall bir siyasi ya da corafi kategori olarak deil, sosyolojik bir kategori olarak alrsanz; ABD de, Avustralya da, Yeni Zelanda da Avrupaldr. Trkiyenin bu anlamda Avrupal olmaya ihtiyac var. Ama Avrupa Birlii, bu anlamda bir Avrupal Trkiyeyi, iktidar elinde tutan Devlet partisi ve Ordu gibi istemez. Ve nce Ayar yapabileceini syleyerek, tek demokratikletirici g, Krt Ulusal Hareketini, yani PKKy Terrist rgt kabul edecei sinyalleri yollar. Avrupann Trkiyede Genel kurmay egemenliine, Genel Kurmayn da Avrupaya ihtiyac var, ikisi de demokratikleme kart bu glerin ardna snarak demokratikleme politikas uygulamak intihardan baka bir sonu vermez. Gerek Demokrasi gleri, sivri oklarn bu intihar politikalarna yneltmeden, demokrasi glerinin bir glenmesi ve inisiyatif kazanmas beklenemez. demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/ 13 Mart 2002 aramba

30

Avrupada San Ykselii ve Sol

Son yllarda Avrupa lkelerinde artarda sa populist olarak adlandrlan rk partilerin ykselii grlyor. Fransada Le Pen, talyada Bossi, Avusturyada Haider, Danimarkada Kjaersgaard, Novete Hagen, svirede Blocher, Hollandada Fortuyn bu ykseliin sembol isimleri. Btn bu partilerin temel iki konusu var: Gmenler ve gvenlik. Gvenlik de gmenlere bal olarak alndndan aslnda bir konu var: Gmenler. Bu partileri ykselten sorun, dnyadaki btn solun en zayf yann oluturmakta; ulusal dar grlln ve bu ulusal dar grllk almadan programszln alamayacan gstermektedir. Ama ne var ki sol bu partilere ve ykseliine hala eski ve aslnda anlamsz argmanlarla kar kyor. Bir ka rnek verelim. Bir zamanlar Avrupadaki gmenler, madem burada alyoruz, vergi veriyoruz, o halde bizler de tm eit haklar istiyoruz mcadelesi yrtmekteydi. Bu mcadele kavramlara kadar gitmekteydi. Gmenlerin haklarna kar olanlar, onlara Misafir i gibi isimler vererek, haklardan mahram durumlarn merulatrmak istemekteydi. Bu Avrupadaki gmenler ile onlarn haklarna kar kanlar arasnda sert mcadelelerin konusuydu. imdi byle bir toplulukta, gmenlerin geldii lkelerden birinin sol bilinen bir partisinin temsilcisinin, bizler Avrupaya lkemizde bask ve yoksulluk olduu iin geliyoruz, bizim buraya gelmemizi istemiyorsanz, bize demokrasi mcadelemizde yardm edin, baskc hkmetleri desteklemeyin. Bizler burada misafiriz. lkelerimiz dzelince gideceiz dediini gz nne getirin. Byle bir tavr, Avrupadaki gmenlerin mcadelesini arkadan hanerler. Sylemde ne kadar, Avrupadaki rk partilere kar olsa da onlarla ayn ulusal perspektifi paylam olur. Ve bu bir fantezi deildir, Trkiye ve Krdistan temelli politika yapan btn solun yaklam aa yukar byledir. Bu yaklam aa yukar airetlerin kendi karna olan mantklarnn dnya politikas asndan en gerici politikalarn birer silahna dnmelerine benzer. Bir airet reisi, airetinin refah ve mutluluu iin Trkiyede korucu veya ngiliz emperyalizminin zel birlii olabilir. O airetin mant iinde doru olan davran, bir ulusal apta veya global apta gler mcadelesinde, birden bire bir ulusal basknn veya iilere kar bir sindirme hareketinin arac olabilir. Ulusal perspektifle bu gnk dnyann sorunlarna yaklam da benzer sonular verir. Bu nedenle global, evrensel veya enternasyonal bir perspektif olmadan sol politika yapmak olanakszdr. Sizin ulusal lekteki hedef ve karlarnz bir anda dnya lsnde en gerici politikalarn arac olmanz sonucunu verebilir. Ayrca byle bir politika ne kadar kar kar grnrse grnsn aslnda kar ktnn varsaymlarn paylar ve glendirir. Yukardaki rnekte grld gibi. Peki Avrupann solu daha m farkldr? Hayr. Onlar da ulusal perspektifin mahkumlardr. Onlar da, tpk Krt veya Trk solcusu gibi, Hollanda, Almanya, Fransa vs. iisinin refah ve mutluluu asndan olaya yaklar ve ayn akbete urar.
31

Irk partiler, Yabanc iiler iimiz elimizden alyor mu diyor, yabanclar suu ve sulular ykseltiyor mu diyor? Her yere ve eye egemen ulusal perspektifli sol bunlara yle argmanlarla kar kar: hayr yabanclar olmasa daha ok isiz olursun, zaten yabanclar sana i pazarnda rakip deil, sen o branlarda almyorsun veya yerliler de yabanclar kadar su iliyor. Btn bu argmanlarn, tpk, bizler lkemizdeki bask ve yoksulluk yznden buradayz argmannda olduu gibi, olgusal olarak doru olmas hi bir eyi deitirmez. Bunun ardnda yatan mantk nemlidir. Irklarn mant kabul edilmekte ama bu manta ilkesel dzeyde deil, olgusal dzeyde kar klmaktadr. Yani yabanclarn suu yksekse veya yerli iinin iini elinden alyorsa, rklara sylenecek sz yoktur. Btn Avrupa solu da aa yukar bu durumdadr. Btn Trk ve Krt solu gibi btn Avrupa solu da ulusal perspektifliliin klesi ve en gerici varsaymlarn bilinsiz bir yaycsdr. Irkln ykseliinin ardnda solun ulusalc perspektifinin gnahlar bulunmaktadr. rnein btn Avrupa solu Avrupa birlii iinde sorunu tartmaktadr, Avrupall yok etme program veya hedefi veya byle bir sorunu yoktur bu solun. Ama solun bu zaaf ayn zamanda nesnel bir blnmenin yansmasdr. Avrupa solunun bu perspektifsizlii ve programszl, ayn zamanda, rk partilerin ykseliine de yol aan ayn olgunun dier grnmdr. Bu olgu, dnya ii snfnn blnmldr. Dnya ii snf, zengin ve yoksul lkelerin ii snflar olarak ok ar bir blnmenin etkisi altndadr. Avrupa solcusu da Avrupa iisinin imtiyazl konumunu yanstmaktadr son durumada. Ve yine tam bu blnmlk ve evrensel bir programszlk nedeniyle, yoksul lkelerin iileri de ulusal veya dinsel akmlara akmaktadr. Bylece bu blnmlk nedeniyle ortaya kman ideoloji ve politikalar bizzat bu blnmln kavrann olanakszlatrmakta ve onu pekitirmektedir. Sol yeniden canlanmak istiyorsa, her eyden nce ulusalc perspektifin tm kalntlarndan kendini kurtarmak zorundadr. Yani bulunduu lkenin veya o lkenin iilerinin kurtuluu veya refah veya zgrl asndan deil, ancak dnya apnda bir snf olabilen, dnya ii snfnn, soyut genel ve tarihsel kar asndan soruna yaklamay renmelidir. Bu ise har eyden nce burjuva uygarlnn tm deerlerini, varsaymlarn sorgulamay gerektirir. Yani mthi bir radikalizm, son derece derine inen bir radikal eletiri gerekmektedir. Trkiyedeki demokrasi mcadelesinin de sknts, aslnda ne kadar ilgisiz grn rse grnsn buradadr. Byle bir sosyalizm olmad iin; Avrupall yok etmeye ynelik bir program veya bir sorunu olmayan, sorunu Avrupaya girmek veya ona kar kmak balamnda tartan bir sol olduu iin, yani sosyalizm yeterince radikal ve devrimci olmad iin, yani kar ktklarnn varsaymlarn paylat ve onlar yayd iin Trkiyede de sol yoktur. Radikal bir sosyalizm olmaynca radikal bir demokrasi de geliememektedir. Reformlarn tpk devrimci mcadelenin yan rnleri olmas gi bi, radikal demokrasi de ancak radikal bir sosyalizmin glgesinde gelime ortam bulabilir.
32

29 Mays 2002 aramba demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/

33

Bir Cevap balamnda Bizler zerine

Sayn Y. M., Dedikleriniz yazmdaki nermelerin bir kantn oluturuyor. Ben de ortalama demokratlarn tam da sizin dndnz gibi dndn sylyorum. Bunun aslnda milliyeti bir bak asndan olabileceini, bir sosyalistin byle olaya bakamayacan, byle bakamaynca da ortaya ok ciddi bir sorun ktn sylyorum. Yani aslnda beni eletirirken benim grlerime kant oluyorsunuz. Tpk, snf mcadelesi yoktur diyen bir rejimin, bu yok deyiiyle snf mcadelesinin bir kant olmas gibi. Bakn ne diyorsunuz: ...ama biz dnyann geri kalan... te temel sorun burada. Benim kullandm BZ ile sizin kullandnz BZ farkl. Benim BZim, dnya ii snf, hatta onun genel ve tarihsel kar; yani biraz Allah gibi, ne yerde, ne gkte, her yerde ve hi bir yerde soyut bir ey; sizin BZiniz ise, Trkiyeyi kastediyor. Bu adamna gre Trkiye i Snf, halk vs. olabilir. Benim dediim de sizin savunduklarnzn sizin BZinizin asndan savunulabilecei, benim BZimin asndan ok sorunlu olduu. Ve siz bizzat bu sorunun ete kemie brnmesisiniz. Benim dediklerim benim gibi bir BZ anlayna sahip olanlarca eletirilebilir. Baka BZleri olanlar, karsamalarm deil benim BZimi eletirmelidirler. Yani dayandm, sorunlarn sorun ettiim zneyi. Tabii znelerin eletirisi olmaz, mcadelesi olur. Benim BZimi dert etmeyen, yahu onlar da kendi gbeklerini kendi kessinler diyen sizin Biziniz de benim Bizimin esas derdi. nk benim BZim ancak, sizin BZinizin kendi kurtuluunun mmkn olmadn grmesiyle somut bir anlam kazanr. Yani sizin BZinizin olduu yerde benim BZim, benim BZimin olduu yerde sizin BZiniz yaayamaz, var olamaz. Bu iki BZ, birbirini eletiremez, ancak savaabilir. kisi bir arada var olamaz. Tpk madde ile anti madde gibi. Birincisi bu. kinci bir eletiriniz daha var. Ama bu eletirinizi bu BZ farkllndan soyutlayarak ele alarak gsterebilirim. Yani pek ala benim kullandm BZi kullanan biri de bana, ii kmaz ayn son arambasna erteleme, somut grevlerden kama eletirisi yapabilirdi. Siz byle bir eletiri de yapyorsunuz, sanki BZlerimiz aynymasna. Bu kmaz ayn son arambasna erteleme eletirisinde de yanlyorsunuz. Ben yle bir ey demiyorum. Programatik yazlara girerseniz sitemden, bunlar ak olarak grrsnz. Ben somut politika bakmndan en kkl demokrasiden yana olmak gerektiini sylyorum. Somut bir program neriyorum. Ama dediim u, srf bununla yetinemem, bununla yetinirsem benim sizden farkm kalmaz. Bunun benim BZ asndan deil, sizin BZiniz asndan savunulabilecei. nk Demokrasi veya Avrupa, sizin BZinizin kendisini kurtarmas anlamna gelecektir. Benim derdim de zaten bu elikinin nasl zlecei . Hemen

34

btn yazlarm ve politik faaliyetim bunun zerine ynelmi bulunuyor. zm ise kabaca yle: Evet bu anlama gelir, bunu aka syleyerek politika yapmamz ve bu mcadele iinde devrimin dinamikleri veya emperyalist tehdide direnilerin radikallemeye yol amas durumunda, bunu imdiden sylersek sizin bizinizin kaderini benim bizimde grebileceini sylyorum. Yani baars sizin BZinizin karlarna olan mcadeleye katlp nclk almak, bunu benim BZin bayrayla ve prestijiyle yaparsak, ola ki mcadelenin at radikalleme olursa veya emperyalistlerin tehdidi, radikallemeye yol aarsa benim BZ glenebilir. Yani sizin BZiniz kendisinin kurtuluunu ancak benim BZin iinde olacan grebilir. ok zayf bir ihtimaldir ama bu ihtimal vardr. Dier bir ifadeyle, sizin bizinizin iine yarayacak mcadeleyi bir tramplen olarak kullanmak. Bunun somut biimleri vs. yazdklarmn zn oluturuyor. Ve bunu zaten kendim de uyguluyorum. Genel Kurmay egemenliinin en amansz dmanym. Bunun iin eytanla bile ibirlii yaplabilir diyorum. Ama benim dier soldan farkm urada, ben onlar gibi kendimi ya da halk aldatmyorum. Bu demokrasi mcadelesinin sosyalizme yol aaca gibi yalanlar sylemiyorum. Bu yaptmn, bu haliyle kald srece sosyalizmle ilgisi olmad, bir ulusun kendini kurtarmasna hizmet edeceini, ve bu ulus eer o imtiyazl duruma ularsa bunun zaten sosyalizme kar alacan sylyorum. Yani ben sosyalistlerin elikisini ortaya koyuyorum. Bu elikinin almas iin, kck bir olanak olduu, bu olanan da ancak bu elikiyi ortaya koyarak bir gereklie dntrlebileceini sylyorum. Trkiyenin btn sosyalistleri bu anlaylara yabanc. Onlar aslnda hepsi sizin BZinizin asndan sorunu tartyorlar. Ben de bunun sosyalistlikle ilgisi olmadn sylyorum. Diyebilirsiniz ki bunun ne anlam var? Benim BZ asndan bunun anlam ok. Ve ben de zaten o BZin tarihsel ve genel karlar asndan politika yapyorum. Bunun etkileri uzun vadede grlr. lerde dnyada bir devrimci kabar, bunun yaratt bir genelleme yetenei gelimesi; devrimci geleneklere ynelme ve onlarda bir kaynak bulma abas ortaya karsa, o zaman gelecein altm sekizlileri, tpk altm sekizin alm sekizlilerinin, benzer durumda, Frankfurt Okulu, Troki, Kvlcmly kefedip unutulmuluktan karmalar gibi, yazdklarmda dayanabilecekleri radikal ve devrimci bir gelenek bulacaklardr. nk biz altm sekizin alm sekizlileri de radikallemeye ve teoriye ilgiye paralel olarak, kendimize gelenek aramaya balamtk. Orada, unutulmu da olsa, devrimci, eletirel ve radikal bir gelenein ne kadar nemli olduunu fark etmitik. Ben de ite bu gelenein nem kazand momentlerin geleneini srdrmeye, biraz hafza ilevi grmeye alyorum. Benim BZ asndan bunlar ok nemli. Sizin BZinizin byle problemleri yok. Benim abalarm zaten bu gnden ok yarna dnktr; ksa mesafelerde pek etkileri yoktur; Gravitasyonun, zayf, kuvvetli ve elektromanyetik kuvvetler karsnda ki konumu gibidir. ok gszdr. Gnlk politikada hele, hi bir anlam yok gibidir. Ama o zayf gravitasyonun
35

menzili ok uzundur. Ve evrenin kaderini belirleyecek olan da odur. Tpk galaksilerin, kara deliklerin, yldz ve gezegenlerin oluum ve kaderini belirledii gibi. Selam ve Sevgiler 21 Haziran 2002 Cuma
demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/

36

Belgrad, Kuds, Diyarbakr

Aalardan orman grmeme tehlikesine kar, ara sra iinde yaanlan olaylara yle bir uzaktan bakp son gnlerde nemli gelimelerin yaand srail-Filistin ve SrbistanKaradadaki gelimelerin iaret ettii genel eilimleri kavramaya alalm. Bu haftaki Der Spiegelin bal Belgradda Final: Bu gn Tarih Yazyoruz. Derginin iinde, tamamen baka bir blmde, Almanya blmnde, Devrime yardm diye bir baka ve esas nemli yaz var ki, Bu gn tarih yazyoruz diyen Srpa kinaye, Belgradda rejim deiikliinin esas nerelerde nasl yazldnn Tarihini yazyor. Muhalefetin rgtlenmesi iin, para ve fikir ve ilikilerin bizzat Almanya nclndeki Batl lkelerce nasl kotarld; son vuru iin de Rusyann iknas ve yardmyla salanan basklarla Miloseviin ordu ve Polise ba vuramamas ve bylece adeta ite kaka rgtlenen bu korkak muhalefetin armut pi azma d bir devrime zorland zengin bilgilerle anlatlyor. Benzer bilgiler baka yayn organlarnda da var. u ok ak, eer Kosova dolaysyla bombalar ve albuka Milosevi rejimini iyice zayflatmasa ve krk paraya ayrlm milliyetilik yarndaki muhalif gruplara her trl yardm yaplmasa, ve Rusyada desteini ektii mesajlar vermese Milosevi bu gn yerinde olmaya devam ederdi. Amerikann yllardr Irakta yapmak isteyip de yapamadn, Avrupa yadan kl ekerce, hem de Bombalar Amerikaya attrarak, yapyor. Yeilci dileri bakan bay Fischerin Yeil d politika nedir diye soruyorlar, ite size yeil d politika diye sevinli zafer naralar atmaya hakk var. Politikas da kendisi gibi ok k. Yakn zamana kadar, para, rgt ve bilgi destekleri falan, demokratik hareketlere kar askeri darbeleri veya oven, faist hareketleri desteklemek iin dklrd batllarca. Ama imdi tersine bir durum var. Timordan Srbistana veya Iraka kadar her yerde batllar olanaklarn demokratik muhalefetlerin, ezilen uluslarn baars iin seferber ediyorlar. Bunun bir aklamas olmas gerek. Ya kapitalizm bir metamorfoza urad, ya da onun niteliinde bir deime yok ama yle grnmesi bir yanlsama. Sermayenin zafer arabasna balad globalizm taraftarlar dnya ekonomisinin yeni durumunun ulusal devletlerin ve diktatrce rejimlerin almasn gerektirdii, bunun kapitalizmin doasndan geldii, hatta bu balamda bunun kapitalist ilikilerin ve demokrasinin gelimesine de yararl olduu dolaysyla sosyalizmi de uzun vadede yaklatrd dncesiyle, byk bir vicdan rahatl iinde globalizm taraftarl ile sosyalistlii bile birletirebiliyorlar. Bunlar bylece globalizmin Trkiyeyi de demokratiklemeye zorlad gibi bir sonuca da ulayorlar. Yaplacak i, Trkiyenin demokratiklemesini isteyen d glerle i glerin birlemesi olarak grlyor. Bu yaklamn Krtler ve Trkler arasnda epey taraftar var. Batnn liberal ve demokratik hareketleri desteklemesinin nedeni, onlarn bu nitelikleri deil, jeopolitiktir, dmanmn dman dostumdur ilkesidir. Bat, karsndaki lkeler diktatrlkler olduundan demokratik grnme olana bulmutur.
37

Belgraddaki gelimelerle eski Yugoslavyann Avrupa Birlii tarafndan ilhak tamamlanm ve bylece Rusyann Akdenize k kapatlm bulunuyor. Bir an iin, Belgradta Devrimin kendi dinamiklerinin harekete geip bir mucizeyle, kapitalizmi savunun ama son derece radikal demokrat, milliyetilikten uzak bir rejimin geldiini var sayalm. Bu rejim btn eski Yugoslav ve Balkan halklarna, gelin bir Balkan federasyonu kuralm desin, bamsz bir politika izlesin. Gidip Mslmanlardan, ve Arnavutlardan zr dilesin; isterseniz derhal ayrlabilirsiniz desin. Batnn byle bir rejimin yklmas iin her yola ba vurmaktan kanmayaca grlr. Jeopolitik Baty nasl Srbistanda milliyetilerden demokrasi kahraman bir muhalefet hatta bir devrim yapmaya zorlad ise, Trkiyede ayn jeopolitik tersine almaktadr. Trkiyede son derece rgtl, ve her trl demokratik talebi en radikal ve kararl biimde desteklemeye hazr bir Krt hareketi var. Sezere gsterilen destein gsterdii gibi halkn yzde sekseni demokrasi zlemi iinde ve byle bir hareket iin her eyi yapmaya hazr. Ama bu muhalefet e Srplara gsterilenin binde biri destek verilmez. Helva yapacak her ey var ama Trkiyede bir trl helva yapmay becerememekte bu Bat. Beceriksizlik deil isteksizliktir bu. Arnavut Mafyasndan para ve eitim desteiyle UK gerillalar yaratan ve onu en modern silahlarla donatan bat, dnyann en gl gerilla hareketine kar Trkiyeyi silahlandrr ve ona her trl destei verir. Eer kapitalizm gerekten nitelik deitirmi ve demokrasiden yana bir nitelik kazanm ise, ok daha elverili koullarn bulunduu Trkiyede niye byle davranmaz. nk demokratik Krt hareketine dayanan, demokratiklemi bir Trkiye byk bir g demektir. Hele bir de bu g, orta doudaki halklara birlik ve demokrasi desteini uzatrsa, bamsz hareket edebilecek bir g olur. te yandan, Trkiye gibi bir gce orta douda halklar bask altna almak iin batnn bir silah olarak ihtiya da var. Bu durumda jeopolitik tek bir politikay zorunlu klar. Ne oldurmak ne ldrmek. Devlete askeri ve iktisadi destek, demokratik muhalefete sz, demokrasi istenen bir ey deil, Trkiyeyi hizada tutmak iin bir bask aracdr. Trkiyeyi yneten btn glerin de kendi egemenliklerini srdrmek iin bu politikaya ihtiyalar var. Bylece her iki taraf da birbirine gerekli olan sunmakta ve ebedi oyun srmektedir. Peki Kuds ne ola? Bu atmalar, taraflarn kendi taraftarlarn hizaya getirmenin aracdr. Ama bu olaya yukardan baktmzda ne grrz. Bir an iin, Kudsn Araplara verilmesine bile raz olunduunu var sayalm. Ortaya kacak olan nedir? Yeni bir Gney Afrika, bir Apartheit rejimi. Filistin devleti, ahalisi Araplar olan bir Bantustan olacaktr. Sabahleyin, sraildeki fabrikasna gidecek, baka lke vatanda olduu iin, ucuz i gc olmaktan baka hi bir hakk bulunmayan bir kle olacak. Bu sistem srailin daha da gericilemesinin ve iindeki demokratik glerin iyice zayflamasnn ve onun giderek bir zamanlarn Gney Afrikas gibi tam bir jandarma haline dnmesinin yolunu aacaktr. O halde Araplar niin savayorlar? Balarndaki polislerin masrafnn kendilerinden alnan vergilerle karlanmas ve kendi ulusundan olmas iin. Bir an iin, Filistindeki Arap hareketinin, imdi Krtlerin yaptn yapp, Ayr bir Filistin Arap devleti deil de, Yahudi ve Araplarn eit haklarla yaad, bir Filistin devletini
38

bayrana yazdn dnelim. Bu Filistinin desteini Yahudiler arasnda aramas anlamna gelirdi. Eer baarya ularsa, gericilik kalesi bir apartheit rejimi deil, ilericilik kalesi bir demokrasi ortaya kard. te Krtlerin yapt bu. Tabii bu ne Batnn ne de Trkiyenin egemenlerinin iine geliyor. Ne Avrupa demokratik bir Trkiye, ne de Trkiye demokratlamak istiyor. Bir politikac Avrupaya giden yol Diyarbakrdan geer demiti. Bu sorunun ters koyuluudur. Diyarbakra giden yol, stanbulun varolarndan geer. 10 Ekim 2000 Sal demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/

39

Avrupa Birlii, Sava ve Sosyalistler

Bir an iin, Avrupann Trkiyeyi hibir zaman iine almay dnmedii; sadece ABDnin basksna boyun edii ve iyice karya itmemek iin almak istiyormu gibi yapmas gereini bir yana itelim ve Avrupann Trkiyeyi aldn veya almaya karar verdiini dnelim. Bu u demektir: Trkiyedeki insanlar, Avrupa Birliine girmi bir Trkiyede daha zgr ve daha refah iinde yaarlar bu gnk Trkiyeye gre. Trkiye aa yukar, Yunanistan, Portekiz, spanya benzeri, onlar biraz geriden izleyen bir lke olur. Trkiyenin Sosyalistleri, Avrupa Biriliine kar karken, bu gerek karsnda susuyorlar. tirazlarnn z, Avrupa Birliine girersen durumun daha iyi olmayacaktr nermesinde gizlidir. Ama bu nerme olgularla eliir. Bu gnk dnyada Avrupa Birliine girme istemine, daha kt bir hayat getirecei nermesiyle kar klamaz. nk bu gerekle uyumaz. Avrupa Birlii yesi bir Trkiye, her halkarda, bu gnk Genel kurmay egemenlii altndaki Trkiyeden daha zengin, sosyal bakimden daha eit ve daha demokratik olur. Sosyalist bir politika, Avrupa Birliine bir tek noktadan kar kabilir: Dnya ezilenlerinin byk ounluunun genel kar ve uzun vadeli karlar asndan. Trkiye Halkna sosyalistlerin syleyecei ancak u olabilir: Evet Avrupaya girerseniz, (Burada onlarn sizi almaya hazr olduunu var sayyoruz) bu gnknden daha zengin bir lkede, daha demokratik bir ortamda yaarsnz. Yani tpk bu gn Avrupallarn yaad gibi, belki biraz daha geride ama ayn grupta. Ama bu yeryznn imtiyazllar arasna girm ektir. Nasl bu gn Avrupallar kendi refahlarn kimseyle paylamak istemiyorlarsa o zaman siz de onlar gibi olacaksnz. Avrupaya girmek, dnyann imtiyazllar, beyazlar arasna katlmaktr. Bu ancak milyarlarca insann, bu refah adasnn dndaki ha pishanede tutulmasyla mmkndr. Sizin Avrupaya girme isteiniz, kendinizi kurtarma bencilliinden baka bir ey deildir. Avrupaya girerek, sizler belki bu hapishaneden kacaksnz ama, hapishane ve hapistekiler yok olmayacak. Gelin Avrupaya girmeye alacamza, Avrupall yok edelim. Byle bir arya, Trkiyenin emekileri muhtemelen kulaklarn tkayacaklar ve ulusa kapa oraya atmann yolunu arayacaklardr. Belki byle bir gerekeyle, Trkiyenin emekileri kaybedilir ama en azndan esas ounluk olan milyarlarca emekiyi kazanmann ilk adm atlabilir. Ve Avrupaya alnmayacan anlaynca Trkiyenin emekileri de bu arya kulak verebilecek hale gelir. Avrupa konusunda tek sosyalist politika bu olabilir. Ama Trkiyeli sosyalistlerde byle bir politikann, byle bir kavrayn zerresi bulunmaz. Trkiyenin sosyalistleri, Iraktaki sava da byle, tpk Avrupa gibi tartyorlar. ABD saldrsnn, Iraktaki Krtlere hibir ey getirmeyecei noktasndan savaa kar kyorlar. Pek ala getirebilir de, Amerikann dnya apndaki kar ve uzun vadeli planlar bir halkn beklentileriyle rtebilir. Eer ABD, Trk ordusu gibi dnyann en byk ordularndan birinin desteini salamak amacyla Krtleri feda etmek zorunda kalmazsa, pek ala AB D
40

kontrolndeki Irakta Krtler Saddamn kontrolndekinden daha zgr hatta daha refah iinde yaayabilirler. Krtlerin bu beklentileri, hi de Trklerin veya Kbrsllarn veya btn dou Avrupallarn Avrupaya girme beklentilerinden daha temelsiz deildir. Irakta Krtlerin egemen olduu blgede, imdiden ulusal basknn olmamas ve ulalan refah, oray Trkiyedeki Krtler iin, Tpk Avrupann Trkiye halkna ve Kbrsllara olmas gibi, bir ekim merkezi yapmtr. Birka gn nce Anda kynde olanlar hatrlanabilir. Sosyalist bir politika ise, Krtlere unu syleyebilir: Evet, ABD mdahalesi, sizlere, bu gnkyle kyaslanmayacak bir refah ve zgrlk salayabilir. Byle bir olaslk vardr. ABDnin dnya apndaki kar buna uyumlu debilir. Ama bu sava, znde, insanln byk ounluunun kapatld Rezervatta hibir tehdit oluturmayacak ekilde tutulmas iindir. Tpk, korucu airetlerin, airetin karn n plana alarak, ulusunun ounluunun bask altna alnmasnn arac olmalar gibi; bir ulusun karn mutlak olarak n plana alma da, insanln ounluunun bask altna alnmasnn arac olmakla sonulanabilir. Ve nasl, koruculuk belli airetlere belli olanaklar salamsa, byle bir durum da rnein Iraktaki Krtlere belli olanaklar salayabilir. Yani Krtlerin karna olan insanln ounluunun karna olmayabilir. Tpk Trklerin karna olann, yani rnein Avrupa Birliine girmenin; insanln ounluu karsnda siperin br tarafna gemek anlamna gelmesi gibi. Sorunu bu can alc noktasndan tartan sosyalist hemen hemen hi grlmyor. demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/ 10 Aralk 2002 Sal

41

Avrupa Birlii ve Demokrasi zerine On Tez

1) Avrupa Birliine katlmay istemek, yeryznn imtiyazls zengin lkeler arasna katlmay istemektir. Yer yznden zengin ve yoksul farkllklarn kaldrmay amalamaz; zenginler arasna katlmay, kendi gemisini kurtarmay amalar. Bu nedenle sosyalistler bakmndan savunulamaz. 2) Sosyalistler Avrupa Birliine girmeye, eer girmenin mmkn olduu var saylrsa, demokratikleme ve refah salamayaca iin deil, demokratikleme ve refah salayabilecei, ama bu sadece Trkiyedeki insanlarn yeryznn imtiyazllar arasna katlmasn salayabilecei iin kar kmaldrlar. Yani sosyalist asndan sorun, Avrupadan yana veya kar olmak deil; Avrupall yok etmek olarak tanmlanabilir. Cevap ne olursa olsun, Avrupaya girmek veya girmemekten yana olmak, milliyeti bir adan sorunu koymaktr; dnya iilerinin genel ve tarihsel kar asndan ise sorun ancak, Avrupalln, yani yer yzndeki zengin ve yoksul lkeler ayrmnn; geri lkeler etrafna duvarlar rlerek kurulan yeni apartheit sisteminin, nasl yok edilecei olabilir. Dolaysyla, ulusu kiinin din ve inan gibi bir kiisel tercih sorunu olarak ele almak ve onu tm politik balamndan karmak; ulusal olanla politik olann akmas ilkesini reddetmek; dnyadaki ulusal soruna olduu gibi yeryznn yeni apartheit sitemine de bir cevaptr. Bu bak ister Avrupa Birliine girmekten yana olsun, ister ona kar olsun, btn sosyalistlerin sorunu ulusal bir bak asndan tarttklarn, yani sosyalizmle ilgilerinin olmadn gsterir. 3) Trkiyede Avrupa Birlii tartmalar znde demokratikleme tartmasdr. Ezilenler gsz olduklar iin refah ve demokrasi zlemlerini; burjuvazi korkak olduu iin siyasi iktidara gerekten hakim olma zlemini, Avrupa Birlii slogann ardnda ifade etmektedirler. Bu bakmdan, Avrupa Birlii veya Kopenhag Kriterleri, demokratikleme zlemlerinin ve programnn bir ifadesi olduu gibi; buna kar klar da, Trkiyeye egemen ordu, zel sava aygt, mafya gibi domuz topu olmu glerin karlarn ve egemenliini korumaya yneliktir. Bu somut anlam bakmndan, sosyalistler, bu iki program ve g arasndaki tartmada ne Avrupa Birlii kartlarnn yannda yer alabilirler ne de tarafsz olabilirler, tarafszlk fiilen demokrasi dmanlarnn iine yarar. Sosyalistler, Avrupa ardna gizlenmi taleplerin somut anlamlarnn en radikal biimlerinin savunucusu olmaldrlar. Sadece damn kalkmas deil rnein, calann serbet braklmas, 30 bin kiinin katili yalanna so n verilmesi ve bir ulusun onun sembol olmu nderinin ahsnda byle aalanmasna son verilmesi. Krtenin zel olarak okutulmas deil rnein; tm dillerin eitlii, herkese anadilde eitim hakk... 4) Demokratikleme tartmasnn Avrupa Birlii zerinden yaplmas, demokratik muhalefetin her bakmdan burjuvazinin kontrol altnda olduunun en byk gstergesidir. Sosyalistler bu tartmay, gerek anlam zerinden yapmak durumundadrlar. Onlar bu tartmay klelerin dili olan Ezopun Avrupac dilinden kurtarp, Devrimci Demokrasinin dorudan diliyle ifade ederek, Genel kurmayn elinden iktidarn alnmas ve halkn
42

temsilcilerinin eline verilmesi; yani Demokratik Bir Cumhuriyet mcadelesinin ncs olmaldrlar. 5) Demokratik zlemlerin Avrupann desteini salamak iin, Avrupa Birlii araclyla ifade edilmesi, Avrupann Trkiyenin Avrupaya girmesini istedii veya buna hazr olduu gibi bir varsayma dayanmaktadr. Bu varsaymn bir temeli olmadndan da, aslnda demokratikleme bakmndan bir intihar politikas olmakta; demokrasi mcadelesini glendirecek yerde zayflatmaktadr. 6) Avrupa Birlii, bu gnk dnyann verili koullarda Trkiyenin Avrupa Birliine girmesini istemez, bundan karl deildir. Dnya lsndeki Amerika ve Avrupa r ekabeti ve bu rekabette Trkiyeye komu ve Avrupann mttefii olan lkeler ile (Rusya, ran ve Arap lkeleri); Avrupa Birliinin iindeki g dengeleri (Dou Avrupaya Alma ve Almanyann buna da bal artan etkisi; Trkiyenin Avrupa Birlii iinde ikinci bir ngiltere, yani Amerikann birlik iindeki dengesi olaca gerei) buna el vermez. te yandan, Avrupa Birlii dnda, byk demokratik dnmler yapm bir Trkiye de Avrupann etkisinin snrlanmas anlamna gelecei iin ve bu lkenin girme istemlerine hayr demek daha zor olaca iin Avrupa Trkiyenin demokratiklemesinden de karl deildir. Bu bakmdan, kapsnda srnen, genel kurmaydan demokratikleme krntlar dilenen bir Trkiye, Avrupa iin en ideal lkedir. Bu bakmdan Genel Kurmay ile Avrupa Birlii, farkl gerekelerle de olsa, Trkiyenin kkl demokratik dnmler geirmesine kar kar ortakl iindedirler. Bu nedenle, demokratikleme mcadelesini Avrupa bayrayla yrtmek, Trkiyenin demokratiklemesinden bir kar olmayan bir g hakknda sahte hayaller yaymak anlamna geldii gibi, kesinlikle bir intihar politikas anlamna gelmektedir. 7) Ancak kkl bir demokratik devrim ve demokratik cumhuriyetin kuruluu gerekten bamsz; blgedeki emperyalist dayatmalara direnebilen ve blge halklarnn desteini alabilen bir duruu salayabilir. Bu takdirde de, demokratikleme eer kendini Trkiye veya blge ile snrlad ve zengin lkelerle onlarn kulbne katlarak uzlat takdirde, Avrupa Birliine katlmaktan, yani yeryznn imtiyazllar arasna katlmaktan baka bir anlama gelmez. Ancak, emperyalist dayatmalara kar direniin dinamikleri, onu daha radikalleerek, tm dnya apnda bir program gelitirmeye; yani Avrupalla kar bir program gelitirmeye de zorlayabilir. 8) Ancak bunun olabilmesi iin, sosyalistlerin, Avrupall ortadan kaldrmaya ynelik programlaryla, devrimci demokrasinin nne gemeleri gerekir. Trkiyede olmayan tam da budur. nk byle bir g yoktur. Sorunu byle koyan hi bir sosya list parti, grup ya da evre yoktur. Demokrasi mcadelesinin zayflnn temel nedeni de budur. 9) Bu yaklam ve program kabul edenlerin glerini birletirmeleri ve bunun iin admlar atmalar artk zorunludur. 10) Bu gnk dnyada, Avrupaya girmeyi deil de Avrupall sorun eden, yer yznden apartheit sistemini kaldrmaya ynelik bir program veya idealin hi bir gereki ve pratik yannn olmad syleyeceklerin dediklerinde doruluk pay yok deildir. Ama onlarn hi bir zaman anlamad ve anlayamayaca da udur: dealler yldzlara benzerler, onlara
43

ulalamayz belki ama, bize yolumuzu gsterirler. demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/ 11 Haziran 2002 Sal

44

Dou Avrupa ve Kbrs

Sal gn Kbrsta en kt tahminle 50.000in zerinde insann katld, ok byk bir miting yapld. Bu Trkiye llerine vurulduunda Trkiye nfusunun byk bir blmnn sokaklara dklmesi demektir. Bu lde bir kitle hareketlenmesi sadece devrim dnemlerinde grlr. Kbrs kendi llerinde bir devrimci kabar yayor. Bu vesileyle, tarihsel analojilere ba vurarak olanlarn anlamn ve olas gelimeleri anlamaya alalm. Sovyetlerin Dou Avrupas neyse, Trkiyenin Kuzey Kbrs odur. Dou Avrupa lkeleri, kltr ve ekonomi bakmndan Rusyadan daha ileri lkelerdi, Sovyetlerin dou Avrupadaki egemenlii, bu lkelerin geri kalmasna yol amtr. Bu en ak olarak, dier Balkan lkeleri ile Yunanistan arasndaki bu gnk farkta grlebilir. Eer dou Avrupa lkeleri , Sovyet etki alannda kalmasalard, onlar da bu gnk Yunanistan, Portekiz, spanya ayarnda bir refah ve zenginlik dzeyinde olurlard. Ayn durum, Trkiyenin dou Avrupas olan Kuzey Kbrs ile Gney Kbrs arasnda da grlr. Bu gn kuzey Kbrs, gerek refah, gerek zgrlkler bakmndan 1980lerin sonundaki Dou Avrupadan farkl durumda deildir. imdi Trkiyenin Dou Avrupas Kuzey Kbrs, tpk seksenlerin sonunun dou Avrupas gibi ayaklanm bulunuyor; tpk dou Avrupallarn lkeler halinde Baty semeleri gibi, Avrupay seiyorlar. Sal gnk mitingin hakim rengi, Avrupa Birliinin mavisiydi. Ne var ki, bu paralellik dnda, gelimelerin Dou Avrupadaki gibi gideceinin hibir garantisi yok. nk, Trkiyeye egemen brokratik Kast tm gcn koruyor ve dnya durumu ona byk imkanlar sunuyor. Bu bakmdan Kbrstaki gelimeler, muhtemelen 1956 Macaristan veya 1968 ekoslovakya veya yetmilerin bandaki Polonya gibi Brokrasinin bir darbesiyle son bulabilir. Bunun bir ok koulu var. Bunlar ksaca ele alalm. Birincisi, Dou Avrupada hareketler baladnda, Sovyetlerin banda, ilerin byle gitmeyeceini gren Gorbatow vard. Trkiyede ise, hala Brejnevlerin hkm sryor. AKP iktidarnn bir Gorbatow fonksiyonu grmesi ise olanaksz. Btn gelimeler, parlamento ve hkmetin ne kadar gsz olduunu aka gsteriyor. u sralar biraz inisiyatif gsteriyor gibi grnyorsa, bu Genel Kurmayn denge hesaplarnda bu giriimlerin onun pazarlk fiyatn ykseltmesi nedeniyledir. Genel Kurmay iin Kuzey Kbrstaki Trke konuan Kbrsllarn ne dediinin veya ne dndnn hibir nemi ve deeri yoktur. Genel Kurmay bakan, bunu aka, gneyden kuatlm oluruz diyerek ifade etti. Genel Kurmay, Kuzey Kbrs kendi egemenlii ni sarsmadan; yani hibir gerek demokratikleme salamadan Avrupaya giri iin rehin olarak tutmaya kararl. Tam da bu noktada Avrupann durumu ortaya kyor. Avrupa unu ok iyi biliyor, Kbrstaki igalin son bulmas Trkiyedeki brokrasinin egemenliini derinden sarsar ve
45

demokratikleme abalarna byk bir g verir. Ama Avrupann tam istemedii de budur. Avrupa Trkiyede demokratik dnmler istemez. nk Demokratik dnmler yapm, yani rnein Krteyi ikinci dil yapm; tm dil ve kltrlere zgrlk tanyan; iktidarn mahalli ve lke dzeyinde gerekten seilmi temsilcilerin elinde bulunduu; ulusu dil veya etniyle deil yurttalkla tanmlayan bir Trkiye (ya da o Demokratik Cumhuriyet kendine ne ad verirse), bir anda Orta Dou, Balkanlar ve Kafkaslardaki btn dengeleri deitirir. Ve byle bir lkenin Avrupaya girme istemine hayr demek zor olacandan hi istemez. O halde Avrupa ile Genel Kurmay zmni bir kar ortakl iindedir. Bir bakma aralarnda zmni bir Yalta anlamas vardr. Amerika veya Avrupa istedii kadar Sovyetlere kar propaganda yapsn, Sovyetler Macaristan veya Berlin veya ekoslovakyaya tanklar yolladnda, herkes Yaltann izdii snrlara riayet etmitir. Yani Trk Genel kurmaynn, yani Kbrstaki Trk gcnn Tanklar veya zel sava eteleri, Avrupaya katlarak daha zgr ve refah iinde yaamak isteyen Kbrsllara kar harekete getiinde, durum farkl olmayacaktr. Ordunun imdilik beklemesinin nedeni fiyat ykseltmek. Dnyada ABDnin Iraka saldr iin Trkiyeye ve dolaysyla Gernel Kurmaya ihtiyac artacaktr. Bu ihtiya arttka, Genel Kurmayn bunun karlnda isteyecekleri ve alabilecekleri ykselecektir. Neleri isteyeceini biliyoruz. Kbrsta elinin kolunun serbest braklmas ve Kuzey Kbrs rehin tutmasnn desteklenmesi; Gney Krdistanda kendisinin son sz sylemesi. Bu nedenle Hkmetin yapt btn giriimler, nesnel olarak aslnda Genel Kurmayn pazarlk gcn ykseltmektedir. Kbrs, Trkiyenin dou Avrupas ise, Kuzey Krdistan, Trkiyenin Orta Asya Cumhuriyetleridir. Gney Krdistan da muhtemelen Afganistan olacaktr. Sovyetlerin yklmas iin, Afganistan macerasnn onu rtp tketmesi gerekti. Ancak ondan sonra reformlarn ve dolaysyla Dou Avrupann Sovyet egemenliinden kurtuluunun yolu ald. Bu gnn dnyasnda byle uzun bir yol bile pek garantili saylmaz. Trk ordusu kazanan ata oynamakta ok mahirdir. Trkiyenin desteiyle Irakta bir zafer, ABDnin dnya zerindeki egemenliini daha da glendirir. Kazanan tarafta olduundan kendisinin de gc artar. Elbette son durumada bunlar da yklrlar, ama bu ykllar onlarca hatta yzlerce yl alr. Romann, Bizansn, Osmanlnn, ngiliz mparatorluunun ykl yz yllar ald. Ykldklarnda bile yok olmazlar zehirlerini aktrlar. Ortaada Kilise, Romann ruh l habisiydi. Trkiyede Ordu Osmanlnn yaayan ruhundan baka nedir? Peki bunu engellemenin bir yolu var m? ok zayf da olsa var. Bunun iin Kuzey Kbrstaki Trke konuan Kbrsllarn, bu hzla radikallemelerini srdrp programatik ve stratejik bir deiim yapabilmeleri gerekiyor. Yani bir tr imkansz baarmalar. Bunun da iki yolu var. Birincisi, tpk dou Avrupada olduu gibi, Kuzey ve Gney arasndaki Duvar ykmalar, fiilen birlemeleri. Avrupa ne kadar istemese de byle bir fiili durumda tavr deitirebilir. Bu Trke konuan Kbrsllarn tpk Dou Avrupallar gibi dnyann beyazlar arasna, yani nispeten refah ve zgrlk adasna katlmalarn salar. B u
46

yan rn olarak Trk Ordusunun gcne byk bir darbe olur ve Trkiyedeki Demokrasi glerini glendirir. kinci yol, aktan Trk ordusunun egemenliine ynelmek, yani Trkiye ve Kuzey Kbrsta Demokratik bir Cumhuriyet hedefine ynelmek. Yani kendini Trk ordusunun egemenliinden kurtarmak iin Trkleri ve Krtleri de kurtarmaya kalkmak. Bu yol zorludur ama Kbrsllarn Trkiyedeki btn demokratik glerin ve Krtlerin desteini almasn salar. Ne var ki, Tarih, daha zengin ve kltrl olanlar n kendilerinden daha yoksul ve daha az kltrl grdkleriyle kader birlii yaptklarn hi gstermiyor. Dou Avrupa halklarnn hi biri, Rus ve Orta Asya halklaryla ortak bir kader birlii dnmedi, tek istedikleri, onlarn kaderini paylamamakt. 15 Ocak 2003 aramba demir@comlink.de http://www.comlink.de/demir/

47

17 Aralk 2004 Arifesinde Avrupa Birlii ve Demokrasi zerine Tezler

1) Avrupa Birliine katlmay istemek, yeryznn imtiyazls zengin lkeler arasna katlmay istemektir. Yer yznden zengin ve yoksul farkllklarn kaldrmay amalamaz; zenginler arasna katlmay, kendi gemisini kurtarmay amalar. Bu nedenle sosyalistler bakmndan savunulamaz. 2) Sosyalistler Avrupa Birliine girmeye, eer girmenin mmkn olduu var saylrsa, demokratikleme ve refah salamayaca iin deil, demokratikleme ve refah salayabilecei, ama bu sadece Trkiyedeki insanlarn yeryznn imtiyazllar arasna katlmasn salayabilecei iin kar kmaldrlar. Yani sosyalist asndan sorun, Avrupa birliine girmekten yana veya kar olmak deil; Avrupall yok etmek olarak tanmlanabilir. Sorunu Avrupa Birliine Girmekten yana veya kar olarak koymak, batan yanl koymaktr ve yanl sorulara doru cevaplar verilemez. 3) Dnya iilerinin genel ve tarihsel kar asndan ise sorun ancak, Avrupalln, yani yer yzndeki zengin ve yoksul lkeler ayrmnn; geri lkeler etrafna duvarlar rlerek kurulan yeni apartheit sisteminin, nasl yok edilecei olabilir. Avrupall yok etmenin somut programatik ifadesi, nasl tanmlanrsa tanmlansn, ulusu, tpk din ve inan gibi, bir kiisel tercih sorunu olarak ele almak ve onu tm politik balamndan karmak; ulusal olanla politik olann akmas ilkesini reddetmek; yani ulusal snrlar dolaysyla devletleri ykmak iin savamaktr. Bu ayn zamanda dnyadaki Apartheit sistemine de bir cevaptr. Ancak byle bir hedef dnyann btn lanetlilerini birletirebilir. 4) Trkiyenin sosyalistleri, ister Emein Avrupas gibi sloganlarla Avrupa Birliine girmekten yana olsunlar, ister onun bir Emperyalist Blok olduunu syleyerek ona kar olsunlar, bu cevaplar onlarn sosyalist deil, sradan milliyetiler olduunu gsterir. Milliyetilik, ulusal olanla politik olann akmas ilkesini; burjuva uygarlnn bu ilkesini sorgulamamaktr. 5) Trkiyede Avrupa Birlii tartmalar znde Avrupa Birliine girip girmeme tartmas deil, Trkiyedeki siyasi ve sosyal sistem zerine bir tartmadr. Bu tartmay Dnya apnda bir program tartmasyla kartrmamak gerekir. 6) Ezilenler programsz, rgtsz ve dolaysyla gsz olduklar iin refah ve demokrasi zlemlerini; burjuvazi korkak olduu iin siyasi iktidara gerekten hakim olma zlemini, Avrupa Birlii slogann ardnda ifade etmektedirler. Bu bakmdan, Avrupa Birlii veya Kopenhag Kriterleri, demokratikleme zlemlerinin ve programnn bir ifadesi olduu gibi; buna kar klar da, Trkiyeye egemen ordu, zel sava aygt, mafya gibi domuz topu olmu glerin karlarn ve egemenliini korumaya yneliktir. Bu somut anlam bakmndan, sosyalistler, bu iki program ve g arasndaki tartmada ne Avrupa Birlii kartlarnn yannda yer alabilirler ne de tarafsz olabilirler, tarafszlk fiilen demokrasi dmanlarnn iine yarar. Sosyalistler, Avrupa ardna gizlenmi taleplerin somut anlamlarnn en radikal biimlerinin savunucusu olmaldrlar.
48

7) Demokratikleme tartmasnn Avrupa Birlii zerinden yaplmas, demokratik muhalefetin her bakmdan burjuvazinin kontrol altnda olduunun en tipik gstergesidir. Sosyalistler bu tartmay, gerek anlam zerinden yapmak durumundadrlar. Onlar bu tartmay klelerin dili olan Ezopun Avrupac dilinden kurtarp, Devrimci Demokrasinin dorudan diliyle ifade ederek, Gerek iktidarn Devlet brokrasisi ve Genel kurmayn deil, halkn seilmi temsilcilerinin elinde olmas; ulusun tanmndan her trl din, dil, etni, kltr ve tarihin dlanmas gibi, Demokratik Bir Cumhuriyet olarak zetlenecek, mcadelesinin ncs olmaldrlar. 8) Demokratik zlemlerin Avrupann desteini salamak iin, Avrupa Birlii araclyla ifade edilmesi, Avrupann Trkiyenin Avrupaya girmesini istedii veya buna hazr olduu gibi bir varsayma dayanmaktadr. Bu varsaymn bir temeli olmadndan da, aslnda demokratikleme bakmndan bir intihar politikas olmakta; demokrasi mcadelesini glendirecek yerde zayflatmaktadr. 9) Avrupa Birlii, bu gnk dnyann verili koullarda Trkiyenin Avrupa Birliine girmesini istemez, bundan karl deildir. Dnya lsndeki Amerika ve Avrupa rekabeti ve bu rekabette Trkiyeye komu ve Avrupann mttefii olan lkeler ile (Rusya, ran ve Arap lkeleri); Avrupa Birliinin iindeki g dengeleri (Dou Avrupaya Alma ve Almanyann buna da bal artan etkisi; Trkiyenin Avrupa Birlii iinde ikinci bir ngiltere, yani Amerikann birlik iindeki dengesi olaca gerei) buna el vermez. te yandan, Avrupa Birlii dnda, byk demokratik dnmler yapm bir Trkiye de Avrupann etkisinin snrlanmas anlamna gelecei iin ve bu lkenin girme istemlerine hayr demek daha zor olaca iin Avrupa Trkiyenin demokratiklemesinden de karl deildir. Bu bakmdan, kapsnda srnen, genel kurmaydan demokratikleme krntlar dilenen bir Trkiye, Avrupa iin en ideal lkedir. Bu bakmdan Genel Kurmay ile Avrupa Birlii, farkl gerekelerle de olsa, Trkiyenin kkl devrimci demokratik dnmler geirmesine kar kar ortakl iindedirler. Bu nedenle, demokratikleme mcadelesini Avrupa bayrayla yrtmek, Trkiyenin demokratiklemesinden bir kar olmayan bir g hakknda sahte hayaller yaymak anlamna geldii gibi, kesinlikle bir intihar politikas anlamna gelme ktedir. 10) Ancak kkl bir demokratik devrim ve demokratik cumhuriyetin kuruluu gerekten bamsz; blgedeki emperyalist dayatmalara direnebilen ve blge halklarnn desteini alabilen bir duruu salayabilir. Bu takdirde de, demokratikleme eer kendini Trkiye veya blge ile snrlad ve zengin lkelerle onlarn kulbne katlarak uzlat takdirde, Avrupa Birliine katlmaktan, yani yeryznn imtiyazllar arasna katlmaktan baka bir anlama gelmez. Ancak, emperyalist dayatmalara kar direniin dinamikleri, onu daha radikalleerek, tm dnya apnda bir program gelitirmeye; yani Avrupalla kar bir program gelitirmeye de zorlayabilir. 11) Ancak bunun olabilmesi iin, sosyalistlerin, Avrupall ortadan kaldrmaya ynelik programlaryla, Trkiyedeki Demokratik Cumhuriyet mcadelesinin nne gemeleri gerekir. Trkiyede olmayan tam da budur. nk byle bir g yoktur. Sorunu byle koyan hi bir sosyalist parti, grup ya da evre yoktur. Demokrasi mcadelesinin zayflnn temel nedeni de budur.
49

12) Bu gnk dnyada, Avrupaya girmeyi deil de Avrupall sorun eden, yer yznden apartheit sistemini kaldrmaya ynelik bir program veya idealin hi bir gereki ve pratik yannn olmad syleyeceklerin dediklerinde doruluk pay yok deildir . Bu gnn dnyasnda sosyalist olmak gereki deil hayalci olmaktr . Ama unutmamal ki ancak hayaller gerek olabilir. 13) Gerekilerin hi bir zaman anlamad ve anlayamayaca da udur: dealler yldzlara benzerler, onlara ulalamaz belki ama, bize yolumuzu gsterirler. http://www.comlink.de/demir/ 15 Aralk 2004 aramba

50

Kvlcml Sempozyumunun Yeri zerine

Merhaba Onur, Uzun sre sonra nihayet sesiniz duyuldu. Katlmayacanz belirtmeniz zc, ama gerekeniz daha da. Daha nceki mektubunuzdan farkl bir durum var sanrsam. Katlmanz konusunda ilk yazdnzda yle diyordunuz: "bu alisma eger trkiye'de olsaydi, seve seve katilir ve organizasyonda elimden geleni yapardim, ama henz hala bir niversite grencisi oldugum iin yurtdisi benim iim biraz imkansiz" Bu cmleden, Avrupa'da yaplacak bir toplantya, olanakszlk nedeniyle katlamayacanz gibi bir anlam kyordu. Keza ayn mektubun sonunda tekrar, katlmamaktan deil, katlamamaktan sz ediyordunuz: "kisacasi avrupa'daki bu sempozyum alismasina katilamayacagim. Sempozyumu hazirlayanlara basarilar." Ben de bundan katlmak istediiniz ama (rencilii de belirttiiniz iin) Trkiye'de bir rencinin imkanlarnn snrll nedeniyle katlamayacanz eklinde anlamtm. Ama yine ayn mektupta "buna benzer bir alisma trkiye'de de yapimali" tarzndaki ifadenin formlasyonu, Avrupa'da yaplmasna da belli bir itiraz olduu duygusunu uyandryordu. rnein, "keke Trkiye'de de byle bir ey olabilseydi" tarznda deil, yani bir istek deil de bir zorunluluk belirten ekle belirtilmesi, eer aceleye gelmi bir ifade deilse, baka bir sorun daha olduunu belirtiyordu. Okurken formlasyonun beni biraz rahatsz ettiini hatrlyorum. imdi ise Avrupa'da yapld iin katlamamaktan deil, katlmamaktan sz ediyorsunuz. Yani artk bir olanakszlk deil, Avrupa olanakszln deil, katlmamann gerekesi. Tabii siz bilirsiniz. Ama buras ayn zamanda bir sohbet, Kvlcml zerine her eyin konuulup yazlabilecei bir sohbet alan olduundan, msaade ederseniz bu gerekeniz hakkndaki fikirlerimi belirteyim. Tabii insan byle bir gereke belirtiyorsa, yaplmak istenen i ile, o iin yaplaca yer arasnda bir uyum olmad konusunda bir anlaya sahip demektir. Bu durumda amaca, Kvlcml zerine bir sempozyum yaplmas amacna, bir itiraznz olmadna ve bu amaca ilikin olarak bir takm insanlar bir ey yapmaya giritiine gre, insann bu yanll dierlerine gstermesi, onlar bir yanltan korumas gerekir. Yani sadece, yurt dnda yaplmasn yanl buluyorum derseniz ve niin yanl bulduunuzu karnzdekilere anlatmak ve onlar bir yanltan korumak iin bir aba gstermezseniz, bu karnzdakine bir deer vermediiniz, onu bir yanltan korumak iin iki sz etmeye bile deer grmediiniz anlamna gelir. Ama "arkadalar yurt dnda bu konuda bir toplant yapmak u nedenlerle yanltr" derseniz. Fikriniz, doru veya yanl olmu farketmez, bu karnzdakine bir deer verdiiniz, onu yanl olduuna inandnz bir davrantan korumak

51

iin aba gsterdiiniz anlamna gelir. Maalesef byle deil davrannz. Sadece bu konuda bir sempozyumun yurtdnda yaplmasn yanl bulduunuzu sylyorsunuz. Bu nedenle, bu giriimi balatanlardan biri olarak, bize zerrece deer vermediinizi, bir yanl yapyorsak eer ondan bizleri kurtarmak iin bir ikna abasna deer bulmadnz dnmek zorundaym. Ancak, insan, aksine yzde yz bir kant yoksa, insanlarn prensip olarak iyi niyetli olduunu dnmelidir ve yle davranmaldr. nsanlarn son derece iyi niyetlerle kt iler yaptn, bu nedenle o insanlara amalaryla yaptklar ve grleri arasndaki uyumsuzluu gstermelidir. Bu anlamda sizi iyi niyetli kabul ediyorum. Ama katlmama kararnzn gerekesini yanl bulduumu ve bunun aslnda ok kkl ve tehlikeli bir yanln yansmas olduunu dndmden, sizin aksinize, msaade ederseniz sizin bu gerekenizi ve onun ardndaki anlay eletirmek istiyorum. Dediim gibi, bu bir deer veriin ifadesidir. Kvlcml'nn hayat, eserleri, grleri, zaman vs. zerine somut monografilerin, tezlerin okunup tartlaca bir sempozyum ile bunun Avrupa'da yaplmas arasnda ne gibi bir uyumsuzluk olabilir? Dikkat edin, Trkiye'de olmasnn daha iyi olabilecei deil konu, Avrupa'da olmasnn yanll. nk bir ey istenilen mkemmel koullar iermeyebilir ama znde yanl olmayabilir. Gerekten de, Avrupa'da yaplma, muazzam bir yol, maddi olanaklarn kstll vs. gibi nedenlerle ister istemez katlm kstlar. Ama bu amala elien bir durum deildir, sadece o amacn gereklemesi iin uygun koullar yeterince sunamamak gibi bir durum vardr. Ama sizin itiraznz, ama ile Avrupa'da olmas arasnda bir uyumsuzluk olduu noktasndan. Ve maalesef bu uyumsuzluun, bu elikinin hangi noktada olduu konusunda bizleri aydnlatma zahmetine girmiyor veya bizi buna deer grmyorsunuz. Bu durumda, gerekeniz zerinde baz tahminlerde bulunarak bu yaklamnz eletirmek istiyorum. Niin, Avrupa'da Kvlcml zerine bir sempozyum yaplmas yanl olabilir? Bir insann katlmama gerekesi olduuna gre, ortada ok ciddi ama ve ara uyumsuzluu var demektir. Olanaklar snrlamayla ilgili, katlm snrlamayla ilgili bir itiraz deildir bu. Olanaklar olsa bile, yani ulam ve insanlarn maddi durumu bir snrlama yaratmasa bile Avrupa'da yaplmasnda yanl olan bir ey var demektir. Peki bu yanl olan ey ne olabilir? Belki Avrupa'da insanlarn Kvlcml hakkndaki grlerini sansrszce aklayabilecekleri bir ortam olmad dnlebilir. Ama bu itiraz ok samadr. Avrupa'da fikirlerin ieriinden dolay hukuki yaptrm uygulanmas genellikle istisnai bir olaydr. Ve souk sava bittiinden beri, hemen hemen hi de yoktur. Yani insanlar fikirlerini hukuki veya idari yaptrmlara urama korkusu olmadan aklayabilirler. Aksi ynde hi bir delil yoktur. Ama bu adan, Trkiye'ye baktmzda, aksine, byle bir sempozyumun Trkiye'de yaplmasyla, fikirlerin zgrce aklanmas koulu arasnda ok ciddi sorunlar olduu grlr. Trkiye hala insanlarn fikirlerinden dolay gzaltna alnp, hapsedildii bir yerdir. Trkiye'de en sradan basn toplantlarna bile valilikler msaade etmemektedir. Kapal
52

yerlerdeki anma toplantlarna bile msaade edilmemektedir. Daha dorusu, toplanty yapanlarn niteliklerine gre tamamen mlki ve idari amirlerin keyfince, ama genel bir politika olarak, daima demokratik zlemleri ve taraflar bastrmaya ynelik bir uygulama vardr. nsan haklar dernei kapal bir binada basn toplants yapsa bile Polis oray datr veya msaade edilmez ama Devletin politikalarna dokunmayan, zlf yare dokunmayan iler yaplaca belliyse, bunlar belli bir toleransn daima tadna varrlar. Yani Trkiye'de byle bir sempozyum yapld takdirde, brakalm onun zgr bir ortamda yaplp yaplmadn, grnmde byle bir ortam olsa bile, insanlarn keyfi ve baskc hukuk sistemi ve uygulamalar nedeniyle, konularn seerken veya onlar anlatrken, bilinli ya da bilinsiz bir oto sansr uygulama ihtimalleri daha fazladr. Tipik bir rnek. Trkiye'de bu gn zlf yare dokunan konu "Krt Sorunu"dur. Kvlcml ise, tpk Kadn konusunda bir ilk olduu gibi, bu konuda da bir ilktir. Trkiye'deki bir sempozyumda, rnein, Kvlcml'nn "htiyat Kuvvet"ini ele alp oradaki tavr bugn de savunan bir gr bu gnn koullar balamnda ele alan bir tez sunmak olanakszdr bir Kvlcml sempozyumunda. Birincisi, insanlar genellikle bu konuya deinmemeyi tercih ederek muhtemelen bir otosansr uygulayacaklardr. Hadi diyelim ki kimileri bunu at ve konuyu seip konutu. Bu konuma Trkiye'de hem hukuken, hem de fiilen su olur. Yani bir ka yl hapse girmeyi gze almanz gerekir. (Ama muhtemelen byle bir toplantda bulunan kiiler, byle bir konumann yapld bir yerde bulunmak istemeyeceklerdir, milliyeti gerekelerle olmasa bile, balarna bela gelmesin diye ve bu nedenle, ya byle konuma yapmas ihtimali olan kiileri davet etmeyecekler veya gelmise obstruksiyon yapp konumasn engelleyecektirler vs.. Bunlara deinmiyorum bile.) kincisi, tezinizi okudukdan sonra, tartma ksmnda tezinize kar olanlar rahata konuabileceklerdir, taraftar olunlar varsa, onlar iin yine ayn yukardaki kayglar geerli olacaktr. Hasl Trkiye'de bu gn yaplacak bir Kvlcml Sempozyumu'nda, Krdistan'n Smrge olduundan; Trk ve Krtlerin Ermenileri katlettiinden, Krtlerin kendi partilerinde rgtlenebileceinden; bir zamanlar Krdistan dalarnda sava olurken TKP'nin batda bildiri datmakla oynamasnn bu gn Trk solu ve PKK ilikisinde aynen devam ettiinden; yani Kvlcml'nn o zamanki eletirilerinin aynen geerliliini koruduundan falan zgrce sz edebilecek bir ortam bulunmayacaktr. zgr dnce ve tartma ise her trl bilimsel faaliyetin olmazsa olmaz kouludur. Ya da rnein, Kvlcml'nn eserlerinin yayl ve okunuuyla zamann ideolojik iklimi arasndaki ilikileri ele alan bir inceleme olabilir. Ta 30'lardan balanarak bu gne gelebilir. rnein bu balamda, son yllarda Kvlcml'nn bir ok eserinin yeni basklar yaplmasna ramen, Krt ulusunun adeta ayakland bir dnemde Kvlcml'nn "htiyat Kuvvet"inin yeni bir basksnn yaplmam olmasnn veya hala dijitalize edilip internet ortamna koyulamam olmasnn sosyolojik anlamlar zerine bir inceleme yapabilirsiniz. TKP'nin

53

yllarca YOL'u yok etmi olmasnn nedeninin de benzer olabilecei zerine bir tez okumaya kalktnz takdirde yine ayn sorunla karlarsnz. Grdnz gibi, Trkiye, bilimsel bir tartma ve her trl fikrin zgrce ifade edilmesi bakmndan Avrupa'dan yz kat daha kt koullar sunmaktadr. Tabii bu riskler ayn zamanda elbette katlm iin de nemli snrlamalar getirmektedir. Yani fikirlerin ieriine ilikin riskler, katlm snrlayc bir zellie sahiptir. Avrupa'da ise bu yoktur ve sempozyumu rgtlemeye alanlar sz olan ve ilgi duyan her kiinin, mad di nedenlerle katlamyor bir durumda olmamas iin her eyi yapacaklarn bandan beri vurgulamaktadrlar. Demek ki, fikirlerin ieriine ilikin snrlamalar ve katlm bakmndan Avrupa'da yaplmaya bir itiraz getirilmesi yanl olur. Aksine bu balamda, Trkiye'de yaplmasna daha rahat itiraz edilebilir. Trkiye'de yaplmas bilimsel bir toplantda fikirlerin zgrce ifade edilip tartlmas amacyla elimektedir. Hatta somut olarak baktmzda, Trkiye'de bir de katlm snrlayc hukuki engeller vardr. Bir ok solcu Avrupa'da yllardr srgn olarak yaamaktadr. Bunlarn Trkiye'ye gelip gitmesi mmkn deildir. rnek olarak kendimi verebilirim. Trkiye'de beni cezalar bekliyor. Trkiye'ye gitmek demek benim iin, kafadan iki yl askerlik ve iki yl da hapis demek. Ayrca Son Kavga ve Yeni Gndem'de yaynlanan yazlardan dolay saysna tam bilmediim davalar alm durumda. Kvlcml konusunda teorik dzeyde, zellikle metodoloji dzeyinde galiba en ok yaz yazm insanlardan biriyim. Keza Kvlcml'nn eserleri ve fikirlerin yaylmas ve tartlmas konularnda da pratik olarak her halde en fazla aba gstermi kiilerden biriyimdir. Grlerimin niteliini ve ieriini bir yana brakyorum. Sadece nicelik asndan bakarsak durum byle. Ciddi bir sempozyum giriimi iin benim o toplantya katlamamam en azndan yaptklarmn nicel boyutuyla bile ciddi bir zaaf olutururdu. Yakn zamana kadar Ergun da Trkiye'ye gidemeyenler kafilesindeydi. Demek ki, somut olarak ele alndnda, Trkiye byle bir sempozyumun yaplmas iin, amalar olduka zedeleyici ve Kvlcml hakknda kendine has ve genel ortalamadan farkl tezleri olabilecek olanlar dlayc bir ileve de sahiptir. Peki, Avrupa'ya itiraz neden olabilir. Belki de Avrupa'ya itiraz, Avrupa'nn fikirsel veya hukuki veya maddi olarak katlm ve grleri snrlama gibi bir durumu olmamas olamaz m? Dorusu bunun zerine de dnmek gerekir. nk Trkiye'de Avrupa'da yaayanlar hakknda, onlarn bir ellerinin yada bir ellerinin balda olduu, bu nedenle de devrimciliklerini yitirdikleri bir dekadans iinde olduklar trden yaygn n yarglar vardr. Tabii bunlar ciddiye almak sz konusu deildir. Yoksa Avrupa'da olmasnn bu toplanty Avrupa burjuvazisinin kontrolnde bir toplant yapabilecei; byle bir toplantnn ancak istihbarat rgtlerinin bir manplasyonu olduu yolunda kayglar m var. Kimilerinin byle eyleri aklndan geirdii seziliyor zaten. Ayrca bu hi de yeni deil Trkiye ortamnda. rnein geenlerde Ermeni sorunu zerine tartmalar dolaysyla, Taner Akam'n Avrupa istihbarat rgtlerinin kontrolnde bir insan
54

olarak bu Ermeni konusunu yazd trnden iddialar vard Aydnlk dergisinde. Bu Kvlcml sempozyumu da o Ermeni katliam toplants gibi, istihbarat rgtlerinin bir manevras olmasn? Ne var ki, sempozyumun maddi olanakszlklar aktan veya gizli byle bir itiraz yneltmeyi zorlatrmaktadr. Gelenlerin masraflarn karlamak iin sokak elencelerinde sat yaparak gelir salamaktan sz edilmektedir. O zaman da, yle ifadeler duyuluyor: "arap satacaklarm!" Sanki esrar ya da kadn satyoruz. Bylece sempozyuma geleceklerin masraflarn karlamak iin kazanlacak parann meneinin meru olmad ima ediliyor. Hele Kvlcml gibi, azna alkol almayan bir insan iin yaplan toplantnn araptan kazanlan paralarla yaplmasnn affedilmez bir gnah olduu yolunda bir ekingen imadan baka bir ey deil bu "arap satacaklarm" szleri. Een bu trden bir itiraznz varsa bunu bildirin ltfen. Yoksa yanl bulmak, sempozyumun ieriinin ve katlmnn zedelenmemesiyle ilgili deil de, btnyle Kvlcml'nn ansna aykr decei gibi bir dnceden mi kaynaklanyor? Kvlcml deil mi hep yurt dnda yaamay yanl bulan? Onun adna bir sempozyum un Avrupa'da yaplmas onun ansna ihanet olamaz m? Muhtemelen byle dnenler de var. Ama bu Kvlcml'nn ans hakknda yanl bir deerlendirmedir Hele o kendini bir Marksist olarak tanmladna gre, Marksist gelenekle de eliir! Kvlcml srgnde yaamaya, dmann eline gememek veya onunla daha iyi savaabilmek iin srgne gitmeye kar deildir. Olamaz da. Btn dnya tarihinde, srgnlk muhaliflerin, devrimcilerin meslei olagelmitir. Muhacirlik peygamber zanaatdr. Muhammet Medine'ye kamtr. Sosyalizmin btn ustalarnn mrnn ou srgnlerde gemitir. Bizzat Kvlcml bile bu deneyi yaam ve srgnlkte lmtr. Kvlcml'nn kar kt, Sovyetler'e gidip orada devletin maal memuru olmakt. yiki de gitmedi. Gitseydi, hayatnn en byk oklarndan birini yaar ve muhtemelen Sibirya'da bir kampta mrn geirir veya ldrlrd yz binlerce Komnist gibi. Ve artk kamplarn olmad bir zamanda ktnda bana gelen bunun deiik bir verisyonu olmad m? Ama Kvlcml'nn bu tavrn, yurt dna kmaya ilkesel bir karlk olarak koymak veya aibeli gstermek, sadece bir yanl anlama ve taralln dar ufkunun ebediletirilmesi deil, bu gnn Trkiye'sinin politik ortamnda, Genel Kurmay'n istedii ve kabul edebilecei trden bir "Milli" Kvlcml yaratma ve onu savunma abasdr da. Genel Kurmay Maocu bile olmaya baladna gre niye Kvlcmlc da olmasn? Hem de yerli mal. stne stlk bir de "ordunun devrimci gelenei"nden falan da sz etmi!.. Doktoru byle yorumlayanlarn Aydnlk gibi gl bir rgt ve avadanlklar olsayd, imdi televizyon programlarnda onlarn ulusal menfaatlerin savunucusu olarak globallemecilerin karsna karlp kamu oyuna tantldklarn grrdk. *

55

Grdnz gibi, sz ve davranlarn anlamlar zerine, neler olabilecei ve gerek anlamlar zerine dnlnce ortaya neler kyor. Eyann adyla arlmasndan ve her eyin aka tartlmasndan yanaym. Katlmama gerekenizin benim kafamda yaratt sorular, speklasyonlar bile aka yazyorum grdnz gibi. Sizin ise speklasyon yapmanz gerekmiyor. Sadece Avrupa'da yaplmasnn neden katlmama gerekeniz olduunu aklayabilirsiniz. Bu kadar basit. Ak konualm. Benim "trokist" olmam ve Krt hareketini aka desteklemem ve onlarn yaynlarnda yazmam ve konumam ve Krt sorunundaki politik izgim, bir ok insan asndan karn ars yaratyor. Ama bu karn arlar aka sylenmiyor, bunun yerine bin bir dereden su getirilerek bu sempozyuma katlmamann gerekeleri bulunmaya allyor. Ben fikirlerimi ve grlerimi hi bir zaman gizlemedim. Ama bu fikirlerin ve grlerin, sempozyumun bir rgtleyicisi olarak, sempozyuma katlacaklar veya onun biimini belirlemesine de katiyen girimedim. Aksine, grlerine kar olduum herkesin, biimsel kriterlere uyuyorlarsa, katlmas ve grlerini savunmas katklarn sunmas iin elimden geleni yaptm ve yapyorum. Kimse kimseyi fikirlerinin, kvlcml hakkndaki grlerinin ierii nedeniyle dladm iddia edemez. Aksine gelen nerilerde insanlar fikirlerinin ierii nedeniyle dlanmaya allmaktadr. Ben bu konuda ayn hassasiyetle devam ediyorum ve edeceim. Aslnda size ksaca gerekenizi sorup Nee zgen ve Hamet Atahan'n neri v e eletirilerine cevap verecektim ama, klavye ald ban gitti. Gelecek sefere kald o i. Ama o nerilere ksmen dolayl cevaplar burada da var. Aslnda bir ka gn nce yolladm Sempozyumla ilgili yazmalar okunursa, nceden defalarca cevap verildii de grlebilir. imdilik bu kadar. Selamlar. Demir 2001.05.22

56