You are on page 1of 16

BASINLI

1. Genel

KAPLARIN KAYNAK LEMLER

Kaynakl balant yaplmas iin eitli yntemler vardir.Seenekler arasndan kaynak tr ve yntemi saptanrken aadaki noktalar gz nne alnmaldr.

1. Kaynak Ortam 2. Zorunlu Koullar 3. Kaynak Ekonomisi 1.1 Kaynak Ortami


Genellikle kaynak yerine u1a1abi1ir1ik kaynak trn belirler. Kk apl (450-600 mm'den kk) kaplarda iten elle kaynak uygulanamaz.Kaynak alt halka kullanlrsa, halka yerinde kalmaldr. Daha byk apl kaplarda adam giri delii bulunmuyorsa, son kaynak yalnz dtan yaplablr.Kaynak tr ekipman yapmcs tarafndan saptanabilir.

1.2 Zorunlu Koullar


Basnl kaplarn yapmnda kullanlacak kaynak yntemleri aadakilerle snrlandrlmtr. 1. Ark ve gaz kaynak ilemleri; korumali metal ark, daldrma ark, gaz-metal ark, gaz-tungsten ark, plazma ark, atomik hidrojen metal ark, oksi hidrojen, oksi asetilen, elektro curuf ve elektron n kaynak yontemleri ile snrlandrlmtr. 2. Basnl kaynak ilemleri; yakma,indksiyon, diren,basnl termik ve basinli gaz kaynak yntemleri ile snrlandrlmtr.

3. Ark-saplama ve diren-saplama kaynaklar, ASME Kod'da belirtilen


bazi koullarn yerine getirilmesi balantlarda kullanlabilir. durumunda basin tamayan

4. Elektrocuruf kaynak sadece SA-240-TP304, TP304L, TP316 ve TP316L,


SA-l82-F304L, F316 ve F316L, SA-35l-CF3, CP3A, CF3M, CF8, CF8A ve CF8M tr stenit paslanmaz elikler ve ferrit eliklerin alm kaynaklarnda (tam radyografik veya ultrasonik kontrol yaplmasi kouluyla) kullanlabilirler.

1.3 Kaynak Ekonomisi


nceki iki etken serbest seime izin verirse, karar etkileyen yalnz ekonomi olur. Kaynak ekonomisi ile ilgili baz noktalar aada belirtilmitir. V turu kaynak az almas (oksijen ile kesme yalabilir) her zaman J ve U tr kaynak az almasndan daha ekonomiktir. ift V kaynak aznda, tek V kaynak agz iin metalinin yars kadar dolgu metali gerekir. gerekli kaynak dolgu

Ke kaynak boyutu arttrld zaman, dayanm doru oranda artar, fakat kaynak dolgu metali kaynak boyutunun karesi ile doru orantl olarak artar. Dk kalitede kaynak, kap iin daha kaln levha kullanlmasn gerektirir. Kuvvetli kaynak yaplarak daha ince levha kullanlmas veya tersne durum iin ekonomik ynden karar verilmesi kabn boyutuna, kaynak ekipmanna vb. 'ne baldr. Bu durum her defasnda ayr ayr incelenmelidir.

2. Kaynakl Balant Trleri, Kaynak Verim Katsaylar ve Kullanma Snrlar


Bu blmde, yaygn olarak kullanlan kaynakl balant trleri alt grup halinde toplanm ve her tr kaynak iin Kaynak Verim Katsays ile kullanma snrlar aada gsterilmitir;

Kaynak Verim Katsaylar ve Uygulama Snrlar KAYNAK VERM KATSAYISI Kaynak Tam olarak Yerel Kontrol Tr Radyografik kontrol yapilmazsa kontrol yaplrsa yaplrsa 1 2a 2b 3 0,90 0,80 0,65. 1,00 0,85 0,70

UYGULAMA SINIRLARI

Herhangi bir snrlama yoktur. 2a iin bir snrlama yoktur. 2b yalniz evresel kaynaklarda uygulanabilir. Yalniz sevresel balantlar iindir. Kalnlk 16mm'yi, di sap 600 mm'yi geemez. 10 mm kalnl gemeyen oyuna balantlar ile 16 mm kalnl gemeyen evresel balantlarda uygulanabilir. a) 13 mm kalnl gemeyen gvdeler ile 600 mm d ap gemeyen balklar arasndaki evresel balantlar. b) 16 mm'den daha kaln olmayan gvdeler ile tapa kaynak merkeziyle levha kenar arasndaki uzaklk tapa delik apinin 1,5 katndan az olmayan evresel balantlar. Not: Yankresel baliklarn gvde ile balantlar darda tutulmutur. a) 16 mm kalnl gemeyen gvde ile balklarn balantsnda gvde iindenke kayna yaplr. Veya, b) Her iki taraftan basn altndak balklarn 600 mm i aptan byk ve 6 mm'den kaln olmayan gvdeler ile balantsnda sadece balk flanna dtan ke kayna yaplr.

0,60

0,55

0,50

0,45

Bu ki Tablo in Notlar : 1. Bu tablolarda ark ve gaz kaynak ilemleri iin "ASME Kod" da izin

verilen kaynakl balant trleri gsterilmitir. 2. Aln kayna ile birletirilecek btn kenarlardaki kaynak azlar tam olarak erime ve gei salayacak ekilde olmaldr. 3. Kaynak azlar, prz, kesik vb.'den arnm olmaldr. Kaynak azlarnn tam olarak dolmasn salamak amacyla, levha kalnln da aacak ekilde ek pekitirme kaynak sras ekilebilir. ekilen ekitirme srasnn kalnl aagidaki deerleri geemez.

Levha Kalnl (mm) 2 4 mm'den az 2,4 - 4,8 (dahil) 4,8 - 25,4 (dahil) 25,4 - 50,8 (dahil) 50,8 - 76,2 (dahil) 76,2 - 101,6 (dahil 101,6 - 127 (dahil) 127'den byk

En Byk Pekitirme (mm) 0,8 1,6 2,4 3,2 4,0 5,6 6,4 7,9

4. ten ve dtan aln kaynakl balantlarda, iten kaynak yapmadan evvel

ilk sra kaynaktan sonra ta vb. ile temizlik yaplarak sonraki kaynak sralarnn tam geii salanmaldr. Tozalt ark kaynaklarnda kraterde az almas nerilir. 5. Kaynaklar ark veya gaz kayna ile yaplmsa aagdaki tabloda verilen Kaynak Verim Katsaylar ilgili bantlarda kullanlr. 6. Kap yerel olarak radyografik kontrolden geecekse, aln kayna ile balanacak dikisiz gvde ve baliklarn evresel gerilime gre tasarmnda, malzeme iin belirtilen izin verilen en byk gerilim degerinin 0,85 kat alnr. 7. Kap, radyografik kontroldan gemezse ve tabloda verilen kaynak verim katsaylar kullanlrsa, hesaplamalarda malzeme iin verilen izin verilen en buyuk gerilim degerinin 0,80 kat alnr. (Dz balklar dnda)

Dikisiz Balklarn Hesabnda Kullanlan Kaynak Verim Katsays, E

KAYNAK VERM KATSAYISI BALIK TR KAYNAK TR Tam Kontrol Yerel Kontrol Kontrol Yok

No.l Yankuresel No.2

1,00 0,90

0,85 0,80

0,80 0,80

Dierleri

Herhangi Tr

1,00

0,85

0,80

3. Degiik Kalnlktaki Levhalarn Aln Kayna


Deiik kalnlktaki levhalarn aln kaynanda, deiiklik 3,2 mm veya ince levha kalnlnn 1/4 'nden fazla ise kaln levha inceltilmelidir. nceltilen blm ile kaln blm arasdaki konik kesitli gei blmnn uzunluu, azaltlan kalnln 3 kat olmaldr. Aadaki tabloda yaygn olarak kullanlan kaynakl balant trleri gsterilmektedir.

4. Kaynaklarn Radyografik Kontrol


Bu blmde hangi kaynaklarn radyografik kontrolden geirilmesi gerektii anlatlmaktadr. Aadaki aln kaynakl balantlarn tn uzunluklar radyografik olarak kontrol edilmelidir. 1. Zehirli madde (gaz veya sv) depolanacak kaplardaki btn aln kaynakl balantlar. 2. Aadaki tablodaki malzeme trlerine gre verilen en kk kalnlklar geen kalnlklardaki kaynakl balantlar.

3. Ate ile temasta olmayan fakat tasarm basnc 3,5 Kg/cm'yi geen
buhar kazanlarndaki basnl kaplarda yaplan aln kaynakl balantlar.

4. Radyografik kontroldan gemesi istenilen boru balant agzi vb. gibi


balantlar.

5. Elektrocuruf ilemi ile birletirilen btn kaynakl baglantilar.

Karbon elii ve Dk Alaml eliklerin Aln Kaynaklarnda Tam Radyografik Kontrol Gerektiren En Kk Kalnlklar M A L Z E M E ASTM P.No ve Snf P1-Gr1,2,3 P3-Gr1,2,3 P4-Gr1,2 P5-Gr1,2 P9A-Gr1 P9B-Gr1 P10A-Gr1 P10B-Gr2 P10C-Gr3 P10F-Gr6 C-Si,C-Mn-Si C-%0,5Mo,Mn-%0,5Mo,%0,5Cr-%0,5Mo %l-l,25Ci-%0,5Mo %3-9Cr,%0,5-1Mo %2-2,5Ni %3,5Ni %1Mn-%0,1V %1Cr-V C-Mn-Si %0,5Ni-%0,5Cr-%0,25Mo-V T R Alam EN KK KALINLIK(mm) (Bu deeri geen kalnlklarda tam radyografik kontrol zorunludur). 32 19 16 0 16 16 19 16 16 19

5. Kaynak Sonras Isl lem


Aadaki blmlerde sl ilemin hangi koullar altnda gerekli olduu ve sl ilemin nasl yaplaca anlatlmaktadr;

5.1 Isl lemin_Zorunlu Olduu Servisler 1. Zehirli madde (gaz veya sv) depolanacak ve karbon elii ile
dk alaml eliklerden yaplan kaplar, kaynak sonras sl ilem yaplmaldrlar.

2. Tasarm basn 3,5 Kg/cm2'yi geen buhar kazanlarndaki basnl

kaplar karbon elii veya dk alaml eliklerden yaplmlarsa, btn kaynaklardan sonra sl ilem yaplmaldr. 3. Dorudan ate ile temas eden basnl kaplarda, kullanlan karbon elii malzemede kalnlk 16 mm'yi geiyorsa veya dk alaml elik malzemelerin btn kalnlklar iin kaynaktan sonra sl ilem yaplmaldr.

5.2 Isl lem Koullar 1. Aadaki tabloda kaynak sonras sl ilem uygulanacak basnl
kaplarn stlacak scaklklar ve bu scaklklarda sreleri malzeme trlerine gre verilmektedir. tutulacak

2. Tablonun altnda yazan ekinde verilen notlarda tersine bir koul


yok ise, tabloda belirtilen en kck scaklk ve sre degerlerinin stne klabilir. 3. ki ayr malzeme gurubunun kaynanda, daha yuksek sl ilem gerektiren malzemeye gre sl ilem yaplmaldr. Basnsz paralar ile basn altndak paralarn kaynanda, basnl paraya gre sl ilem yaplmaldr. 4. ki deiik kalnlktaki levhalarn kaynanda, aagdaki durumlara gre sl ilem yaplmaldr;

a)

ki levhann aln kaynakl balantsnda balants dahil), ince olan levhaya gre,

(balk

ve

gvde

b) Gvde ve baln aln kaynakl olmayan balantlarnda, kaln

levhaya gre, c) Gvdenin, aynaya veya dz bala vb.ne olan balantlarnda, gvde kalnlna gre,

d)

Gvde veya balktak boru balant aznn kaynaklarnda gvde veya balk kalnlna gre, kalnlna gre,

balant

e) Boru balant agz borusu ile flan arasndaki kaynakta, boru et f)


Basn altndaki para ile basn altnda kaynanda, basnl para et kalnlna gre, g) Onarm kaynann derinliine gre, sl ilem yaplmaldr. olmayan parann

5.

Kaynak sonras yaplmaldr. frn

sl

ilem

aadaki

koullara

uygun

olarak

a) Isl ilem uygulanacak kap veya para frna yerletirilirken


scakl 425 C'i gememelidir.

b) 425 Cn stnde, stma hz saatte 520 C'n gvde veya


baln en byk kalnlna (cm olarak) blnmesiyle bulunan deerden ve hi bir ekilde 200 C'tan fazla olamaz. Istma suresi iinde kabn stlan blmnn herhangi bir 450 cm'lik blmnde scaklk deiiklii 120 C' gememelidir. c) Kap veya Kap paras, tabloda belirtilen scak tutma sreleri veya daha uzun sre kadar scak tutulmaldr. Bu sre boyunca, kabn stlan blmnde en scak ve en souk noktalar arasndaki fark 65 C'i gememelidir. (P-9 ve P-10 snf malzemeler iin tablonun altnda verilen notlar geerlidir).

d) Istma ve bu scaklkta tutma sreleri boyunca, frn atmosferi


kap yuzeyinde ar oksidasyonu nlemek amacyla kontrol edilmelidir. Frn, kap yzeyine dorudan alev vurmayacak ekilde tasarlanmaldr.

e) 425 C'n stnde soutma, kapal frn veya soutma hcresinde,


saatte 660 C'n gvde veya baln en byk kalnlna (cm olarak) blnmesiyle bulunan deerden daha hzl olmamaldr. Bu hz hi bir ekilde saatte 260 C' geemez. 425 C'tan sonra kap havada soutmaya braklabilir.

f) Bu koullara uygun olarak sl ilem uygulanan kaplarda onarm ve


dzeltmeler yaplrsa, ilem uygulanmaldr. bu kaplarda ayn ekilde tekrar bir sl

Karbon elii ve Dk Alaml elikler in Isl lem Scaklklar ve Sreleri tablosu bir sonraki sayfada olup tablo ile ilgili notlar altnda belirtilmitir.

Karbon elii ve Dsk Alaml elikler in Isl lem Scaklklar ve Sreleri

ASTM P No. ve Snf

lgili Notlar

S c a k T u t m a En Kk Scaklk 50 mm'ye 50-125 mm (C) Kadar Aras Kalnlklar Kalnlklar 595 1saat/25 mm, En az 15 dak.

S r e s i 50 mm'den Fazla Kalnlklar 2saat 50 mm'nin zerindeki her 25 mm iin 15 dak. 2saat 50 mm'nin zerindeki her 25 mm iin 15 dak. 5 saat ilave her 25 mm iin 15 dak. 5 saat ilave her 25 mm iin 15 dak. 5 saat ilave her 25 mm iin 15 dak. 5 saat ilave her 25 mm iin 15 dak. 5 saat ilave her 25 mm iin 15 dak. 5 saat ilave her 25 mm iin 15 dak. 5 saat ilave her 25 mm iin 15 dak. 5 saat ilave her 25 mm iin 15 dak.

P1 1,2,3 Gr1,2,3

2saat 50 mm'nin zerindeki her 25 mm iin 15 dak. 2saat 50 mm'nin zerindeki her 25 mm iin 15 dak. 1saat/25 mm

P3 1,4,5,6 Gr1,2,3

595

1saat/25 mm, En az 15 dak.

P4 Gr1,2

7,8

595

1saat/25 mm, En az 15 dak.

P5

9,10,11

680

1saat/25 mm, En az 15 dak.

1saat/25 mm

P9A Gr1

12,13,14

595

1saat/25 mm, En az 15 dak.

1saat/25 mm

P9B Gr1

12,l5,l6 17

595

1saat/25 mm, En az 15 dak.

1saat/25 mm

P10A Gr1

18,19,20

595

1saat/25 mm, En az 15 dak.

1saat/25 mm

P10B Gr2

21

595

1saat/25 mm, En az 15 dak.

1saat/25 mm

P10C Gr3

1,2,3

540

1saat/25 mm, En az 15 dak.

1saat/25 mm

P10F Gr6

21

595

1saat/25 mm, En az 15 dak.

1saat/25 mm

Tablo ile lgili Notlar : 1. Isl ilem scakl, tabloda belirtilen scakla kadar ykseltilemez
ise aada belirtilenlere uygun olarak, sl ilem daha dk scaklkta ve daha uzun sre devam etmelidir. Tabloya Gre Scaklk Azalmas 30C 60C 90C 120C Azalan Scaklkta En Az Tutma Sresi (25 mm kalnlk iin) 2 Saat 3 Saat 5 Saat 10 Saat

2. Not 3'de belirtilenler dnda, kaynak sonras sl ilem aagdaki


durumlarda zorunludur:

a) 38 mm'den daha kaln malzemeler iin zorunludur. 32-38 mm aras

kalnlklardaki malzemeler kaynak srasnda 95 C'a stlmam iseler, sl ilem uygulanmaldr.

b) Kaynak Sonras Isl lemn Zorunlu Olduu Servisler bal altndaki


durumlar(5.1).

3. Aada belirtilen durumlar iin sl ilem zorunlu degildir: a) 95 C n stma uygulanan ve i ap 50 mm'yi gemeyen boru
balant azlarnn balantlarndaki 13 mmyi gemeyen ke ve aln kaynaklar,

b) Basnl para kalnl 32 mmyi geiyorsa ve 95 C n stmann uygulanmas kouluyla, basnl paralar ile basnsz paralar balayan ve bogaz kalnl 13 mm'yi gemeyen ke kaynaklar, c) Basnl para kalnl 32 mm'yi geiyorsa ve 95 C n stmann uygulanmas kouluyla basnl paralardaki saplama kaynaklar. 4. P-3 Gr.3 malzemelerin btn kalnlklar iin sl ilem zorunludur. 5. 6'da belirtilenler dnda, aadaki koullarda sl ilem zorunludur, a) 16 mm'yi geen kalnlklardaki P-3 Gr.1 ve Gr.2 malzemeler. b) Kaynak sonras sl ilemn zorunlu olduu servisler bal altndaki
durumlar(5.1).

6.

Basnl paralarn kaynakl balantlarnda, aada belirtilen durumlar iin sl ilem zorunlu degildir: a) Belirtilen en fazla Karbon miktar %0,25'i gemeyen malzemeden yaplm basnl paralar ile basnsz paralar balayan ve 13 mm veya daha az boyun kalnlna sahip ke kaynaklar ile 13 mm'yi gemeyen aln kaynaklarnda, 95 C n stmann kaynak ncesi uygulanmas kouluyla, kaynak sonras sl ilem zorunlu degildir.

b) Boru

ve tplerin evresel kaynaklarnda, boru veya tp kalnl 13 mm veya daha az ise ve malzemelerindeki Karbon %0,25'den az ise, kaynak sonras sl ileme gerek yoktur. c) Karbon miktar en fazla %0,25 olan malzemelerden yaplm paralarda 95 C n stmann uygulanmas kouluyla, yaplan kaynaklarnda sl ilem zorunlu degildir.

anma et miktar basnl saplama

7.

8de

belirtilenlerin

dnda,

aadaki

durumlarda

sl

ilem
9

zorunludur:

a)

Anma et kalnl malzemelerin kaynag,

16

mm'yi

geen

SA-202

Gr.A

ve

Gr.B

snf

b) Btn dier P-4 Gr.1 ve Gr.2 snf malzemelerin kayna, c) Kaynak Sonras Isl lemin Zorunlu Olduu Servisler bal altndaki
durumlar(5.1).

8. Aada belirtilen durumlarda sl ilem zorunlu deildir: a) P-4 Snf malzemeden yaplan tp ve borularn evresel kaynaklarnda,
boru veya tp aadaki koullara uyarsa: 1. En byk anma d api, 100 mm. 2. En byk kalnlk, 13 mm. 3. En fazla Karbon miktar, %0,l5. 4. En az 120 C n stma. b) Yukardaki 8a, 1, 2 ve 3 koullarn salayan P-4 snf boru ve tp malzemelerinin basnsz paralar ile ke kaynaklarnda aada yazanlar salanrsa: 1. Ke kaynaklarnda en byk boaz kalnl 13 mm ise, 2. En az 120C n stma uygulanm ise. c) Yukarda 8 a, 1 ,2 ve 3 koullarn salayan P-4 snf malzemeden yaplm boru ve tp malzemelerine yaplan saplama kaynaklarnda en az 120 C n stma uygulanm ise, 9. 10'da belirtilenlerin dnda dier btn koullarda sl ilem zorunludur.

10. Kaynak sonrasi sl ilem aadaki durumlarda zorunlu degildir: a) Boru ve tplerin evresel kaynaklarnda, boru ve tpler aadaki
koullar salyorsa: 1. En fazla Krom miktar, %3. 2. En byk anma d ap, 100 mm. 3. En byk kalnlk, 16 mm.

4. En fazla Karbon miktar, %0,l5. 5. En az 150 C n stma. b) Yukardaki 10 a-l, 2, 3 ve 4 koullarn salayan boru ve tplerin
basnsz paralar ile olan ke kaynaklarnda aadakiler salanyorsa, 1. Ke kaynann en byk boaz kalnl 13 mm ise, 2. En az 150 C n stma yaplmsa. c) Yukardaki 10 a-l, 2, 3 ve 4 koullarn salayan boru ve tplere, en az l50 C n stma yaplmas kouluyla uygulanan saplama kaynaklar. 11. P-5 snf malzemelerin kaynak sonras sl ilemlerinde tabloda belirtilen sreye ulalamazsa, en az 650 C'ta aadaki koullarla sl ilem uygulanabilir:

a) 50 mm kalnla kadar olan malzemelerde, en az 4 saat veya (4 saat)/

(Kalnln her 50 mm'si) deerlerinden byk olan kadar scak tutma sresi uygulanmaldr.

b) 50 mm'nin stndeki kalnlklarda en az scak tutma sresi tabloda


belirtilenlerin 4 kat olmaldr. 12. Tabloda belirtilen en az scakla ulalamyorsa, sl ilem 1'de verilen srelere uygun olarak en az 540 C'tauygulanmaldr. 13. 14'de belirtilenler dnda, aagdaki koullarda sl ilem zorunludur:
10

Zorunlu Olduu Servisler bal altndaki durumlar(5.1). 14. Kaynak sonras sl ilem aadaki durumlarda zorunlu degildir: a) Aadaki koullar salayan boru ve tplerin evresel aln kaynaklarnda. 1. En byk anma d ap, 100 mm. 2. En byk kalnlk, 13 mm. 3. En fazla Karbon miktar, %0,15. 4. En az n stma, 120 C.

a) 16 mm'yi geen kalnlklar, b) Kaynak Sonras Isl lemin

b) Yukardaki l4-a, l, 2 ve 3 koullarn salayan boru ve tplere


yaplan ke kaynaklar aadaki koullar salyorsa:

1. Ke kaynann bogaz kalnl 13 mm ve daha az ise, 2. En byk kalnlk 13 mm ise.


Basnl paralar ile basnsz paralar balayan ve 13 mm'yi gemeyen aln kaynaklar ile, boaz kalnl 13 mm'den daha az olan ke kaynaklarnda en az 95 C n stma uygulanmisa, d) En az 95 C n stma salanmas kouluyla basnl paralara yaplan saplama kaynaklar. 15. Kaynak sonras sl ilemdeki stma scakl 635 C' gememelidir.

c)

16. 17'dekiler dnda, aadaki durumlar iin sl ilem zorunludur: a)l6 mm'yi geen kalnlklar. b) Kaynak Sonras Isl lemin Zorunlu Olduu Servisler bal altndaki
durumlar(5.1). 17. Aadaki durumlar iin kaynak sonras sl ilem zorunlu deildir: a) Basnsz paralar, basnl paralara balayan ve 13 mm'yi gemeyen aln kaynaklar veya boaz kalnl 12 mm'yi gemeyen ke kaynaklar, en az 95 C n stma yaplm ise, b) En az 95 C n stmann salandg basnl paralara yaplan saplama kaynaklar. 18.a) Tabloda belirtilen scaklklara ulalamazsa 1'de verilen dk scaklklar kullanlablr.

b) %0,l5 Vanadyum ieren malzemelerin kaynak sonras sl


ilemlerinde en az scaklk ve dk scaklkta srelerinde oluabilecek gevreklie zel nem verilmelidir. 19. 20'de belirtilenlerin dnda aadaki durumlarda zorunludur: uzun sl tutma ilem

a) SA-487 Snf 1Q malzemelerin btn kalnlklarnda, b) 16 mm kalnln zerindeki, dier btn P-10 -A snf malzemeler. c) Kaynak Sonras Isl lemin Zorunlu Olduu Servisler bal altndaki
durumlar(5.1).

20. Aadaki durumlar iin kaynak sonras sl ilem zorunlu degildir: a) Belirtilen en fazla Karbon miktar %0,25'i gemeyen malzemelerden
yaplm basnl paralar ile basnsz paralar balayan ve 13 mm veya daha az boyun kalnlna sahip ke kaynaklarnda ve 13 mm'yi gemeyen aln kaynaklarnda 95 C n stmann kaynak ncesi uygulanmas kouluyla, kaynak sonras sl ilem zorunlu deildir. b) Boru ve tplerin evresel kaynaklarnda, boru veya tp anma et kalnl 13 mm ve daha az, malzemelerdeki Karbon miktar %0,25'in altnda ise, kaynak ncesi en az 95 C n stma yaplmas kouluyla sl ilem zorunlu deildir. c) Karbon miktar en fazla %0,25 olan malzemeden yaplm basnl
11

paralarn kaynanda, en az 95 C n stmann yaplmasi kouluyla, kaynak sonras sl ileme gerek yoktur. 21. Btn kalnlklar iin sl ilem zorunludur.

5.3 Kaynak Sonras Isl lem Yntemleri


belirtilen koullara yaplmaldr. uygun olarak

1. Kaynak sonras sl ilem Kaynak Sonras Isl lem bal altnda


aadaki yntemlerin birine

gre

a) Kabn tmn kapal bir frnda stmak, istenilen bir yntem olup
mmkn olan durumlarda kullanlmaldr.

b) Tek para bir kab, frn iinde yerel olarak stmak. Bu durumda kap
blmleri birbirlerine 1,5 m taacak ekilde stlr. Bu yntem uygulanirken, scaklk dalmnn zararl olmamas iin, frn dnda kalan blm korunmaldr. c) Gvde blmlerindeki ve/veya balktaki boyuna balantlarda veya karmak kaynakl ayrntlarda btn olarak sl ilem yaplmadan nce, tek tek sl ilem uygulanmaldr. Kabn sl ilemden geirilmesi istenirse ve kab tek para ya da iki aamada stmak uygulanabilir deilse, evresel kaynaklar yerel olarak sl ilemden geirilirler. Bu srada dzgn daglan bir stma saglanmaldr. Kaynan her bir tarafnda stlan bant geniligi gvde kalnlnn iki katndan az olamaz. Istlan blmn dnda kalan blmler scaklk daglma zararl olmayacak ekilde korunmaldr. Bu yntem ayrca yeni kaplarn onarmndan sonra da kullanlabilir. d) Kabn uygun bir ekilde iten stlmas. Bu ilem srasnda, kap gvdesinde scakln dzgn dalmn salamak ve denetlemek amacyla yeterli scaklk gstergesi ve yazclar kullanlmaldr. Bu ilemden nce kap btnyle yaltlmaldr. lem srasnda i basnc olabildiince dk tutmak gerekir ve bu basn, sl ilem srasnda beklenen en yuksek metal scaklnda, malzeme iin izin verilen en byk basn deerinin %50'sini gememelidir. e) Kaynak sonras sl ilem grmesi gereken boru balant azlar veya dier kaynakl balantlarn bulunduu evresel kuak, btn kuak dzgn olarak istenilen scakla gelecek ve istenilen sre kadar bu scaklkta kalacak ekilde sl ilemden geirilmelidir. evresel kuak, kap gvdesini tamamen kuatmal, boru balant azlarn ve kaynakl balantlar ierisine almal ve geniliide kaba balanan boru balant az veya dier balant kaynaklarndan, en az levha kalnlnn 12 kat uzunlukta olmaldr. evresel kuak dnda kalan kap blmleri scaklk dalm zararl olmayacak ekilde korunmaldr. f) Boru veya tplerdeki evresel kaynaklarda, stlacak kuak genilii, biten kaynain en geni blmnn en az 6 kat olmaldr. Istlan kusak dnda kalan blmler scaklk dalm zararl olmayacak ekilde korunmaldr. 2. Tabloda verilen sl ilem en kk scakl, gvde veya baln metal scakl olmaldr. Birden fazla basnl kap veya birden fazla basnl kap paras ayn anda ayn frn iinde sl ilemden geirilecekse, termokapllar kaplarn alt, orta ve stlerine konulmal ve bu ekilde gerek scaklklara olabildiince yakn scaklklar okunmaldr.

3.

Kaynak sonras sl ilem, herhangi bir kaynak onarmndan sonra, hidrostatik deneyden nce yaplmaldr. Kaynak sonrasi sl ilemden nce, szdrmalar grmek iin n hidrostatik deneye izin verilebilir. 4. Deiik kalnlktak kaplar ayn frnda sl ilemden geirilecekse, en kaln kaba gre sl ilem yaplmaldr.
12

6. Kaynak aretleri
Aadaki tablo'da "TS 3004 Teknik Resim - Kaynak Dikilerinin Sembolik Gsterilii" standartna uygun olan ve yaygn olarak kullanlan kaynak ekilleri, bu kaynaklarn tantmnda kullanlan kaynak iaretleri ve bu iaretlerin aklamalar verilmektedir.

13

14

15

KAYNAKLAR
(1) ASME Boiler and Pressure Vessel Code-Section VIII div.l, 1983 (2) Welding Handbook, A.L.Phillips, American Welding Society, 1968 (3) Heat Treatment of Carbon and Low-Alloy Pressure-Vessel Steels, O.R.Carpenter ve C.Floyd , Welding Journal Research Supplement, 1957 (4) TS 3004, Teknik Resim - Kaynak Dikilerinin Sembolik Gsterilii, Trk Standartlar Enstits, 1978

16

You might also like