You are on page 1of 21

Yksekten Dmeyi nleme Sistemleri

Mjdat AYDIN
Posta Adresi: Selanik Cad. Sdar Han No:1/4 06420 Kzlay/ANKARA Tel: (0312) 431 09 09 E-Posta: mjdataydin@riskon.com.tr

z Dnyada ve lkemizde; yksekte alma esnasnda meydana gelen i kazalar, motorlu tatlardan sonra ilk sray almaktadr. Yaanan zc kazalar i gc ve i gn kayplarna, telafisi olmayan psikolojik ve sosyal kayplara neden olmaktadr. Bu almann amac; bylesine nemli bir konuda zc kayplarn en aza indirilmesi veya olumamas iin, tecrbe ve bilgimi, siz deerli uzmanlarmza ve meslektalarmza aktarmak, bu konuda ii ve iverenlerin bilinlendirilmesinde ilk admn atlmasna katkda bulunmak, yksekte alma ve gvenlik konusunda lkemizde ki mevcut dokman ve bilgi boluunu tamamlamaktr. Bu almada, Yksekten Dme Durdurma Sistemlerinin balang seviyesinde renilmesi amalanmtr. lenen balklarla, konunun nemini kavratma ve alnacak eitimlerle, Yksekten Dme Durdurma Sistemlerini kullanma, kontrol etme, salkl bir i gnnden sonra gnl rahatl ile evinize dnmenizi salayacak davranlar kazanlmasn salanmaktr. Anahtar szckler: Tam Vcut Kua, Ankraj, Dme Durdurma ve nleme Sistemi, Eitim Giri Sal ve Gvenlii alannda, teknolojik gelimeler paralelinde birok adan farkllamann dnmle birlikte yaand bir dnemdeyiz. Hzl deiimin barol oyuncusunun teknoloji tabanl olduu hepimizce bilinmekte ve yaanmaktadr. Yaanan deiimin gerekliliinden hareketle, bilgili insan yerine bilgilenen srekli renen insandan sz edilmektedir. Bu durum kurumlar ve organizasyonlar iin de geerlidir. Bakmak yerine grmek grebilmek becerisi ile sistemin gzden geirilerek hatalarmzdan ders alarak deil teknolojinin tetikledii dinamizm ile deiime hzla ayak uydurmal ve ok ynl bak asyla nce kendimizi nemseyerek iimizi salkl olarak yrtmeli ve gvenli ortamlarda alma yaammz srdrmeliyiz.

Her meslek grubu iin gven yaratmak ve gven ierisinde almak- altrmak doru bilgi ve becerinin aknda deer yaratmak ve uygulamak nem arz etmektedir. Sal ve Gvenlii konusunda her meslek grubu alanlarnn eitim ve seminerlere katlmas ncelikli bir seim olmaldr. Sal ve Gvenlii konusunda, salk ve gvenlik iin her alma ortamnda tehlike arz eden konularn ele alnmas deerlendirilmesi olas i kazalarnn bertaraf edilmesi veya minimum seviyede yok saylacak kadar en az dzeye ekilmesi iin gerekli nlemlerin alnmas hedeflerimiz arasnda yer almaldr. nce salk ve gvenlik, yaatmak iin yaamal felsefesinden hareketle i yaamnda her meslek grubunun salkl ve gvenli ortamda yaamn ve mesleki faaliyetlerini srdrmeleri kanlmaz bir gerektir. Yksekten Dmeyi nleme Sistemlerini ieren bu yaznn yazlmasnda bir ok kaynak elden geirilmi ve sonu olarak z bilgi verilmeye allmtr. Bu alanda alacak kiilere n bilgi aktarm ve almalarnda yardmc olacak bir dokmann bilgi paylamdr. Yksekte alma Nedir? Yksekliin Tanm: Ykseklik kavram greceli olup kiiden kiiye gre deiir. Genel olarak ise ykseklik; adm atarak kamayacamz yerler olarak tanmlanabilir. nsandan insana farkllk gsteren ykseklik kavramn tanmlarken baz alacamz l yine insan bedenidir. nsanlarn boylar birbirinden farkl olsa da bir insann denge noktas ikinci bel omurudur. (ekil 1) Yani ikinci bel omurunu geen yerler yksek olarak kabul edilir.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]

ekil 1 nsann denge noktas

Yksekte alrken Gvenlik nlemleri Almak Neden nemlidir? Elbette yksekte almann kurallar ve korunma yntemleri standartlarla belirlenmitir. alma hayatnda lkeden lkeye farkllk gsteren ykseklik kavram Avrupada 1,8 metre, Amerikada 1,2 metre olarak belirlenmitir. lkemizde ise SG Tznn 521. maddesine gre 4 m den, YSG Tznn 13. maddesine gre 3 m den yksekte alanlara emniyet kemeri

158

verilecei belirtilmitir. Yani bu ykseklikler ve daha zerinde alan personellerin mutlaka Yksekte alma Sistem ve Metotlar ile korunmas gerekir. Unutmayalm ki OSHA (Occupational Safety and Health Administration) istatistikleri 3,4 metre zerinde alrken den insanlarn %85inin hayatn kaybettiini gstermektedir. Dmek Ne Kadar Zaman Alr? alanlarn ou dme esnasnda saa sola tutunmak iin yeteri kadar zamanlar olacana inanr. Fakat bu her zaman doru deildir. Tablo-1 de belirli zaman aralklarna gre hzn ne olaca ve ne kadar yol alaca hesaplanmtr. YKSEKLE GRE DME ZAMANLARI
YOL (metre) 0,05 0,44 1,23 4,91 19,62 44,15 78,48 122,63 ZAMAN (sn) 0,10 0,30 0,50 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 HIZ (Km/saat) 3,52 10,58 17,68 35,32 70,63 105,95 141,26 176,58 HIZ (m/sn) 0,98 2,94 4,91 9,81 19,62 29,43 39,24 49,05

Tablo 1. Ykseklik ve dme zamanlar Kaza statistikleri ve Bunlarn Deerlendirilmesi

ekil 2 (1992-2005 Yllar Kaza statistii) OSHA: (Occupational Safety Health Administration) Amerika Birleik Devleti Mesleki Gvenlik ve Salk daresi

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


159

1992-2005 yllar arasnda en yksek lml kazalarn OSHA istatistiklerine gre 1994 ylndan itibaren iyerlerinde adam ldrme sonucu oluan lml kazalarda nemli lde d gsterirken, dme ile ilgili kazalarda art gstermitir. 2005 ylnda cisim arpmas sonucu oluan kazalar 3 nc sraya ykselmitir. (Grafik-1) Bu istatistikte 1992-2005 Yllar arasnda Dme kazalarnn toplam kazalarn iinde nemli bir orana sahip olduunu gstermektedir. 1992-2005 yllar arasnda en yksek lml kazalarn OSHA istatistiklerine gre 1994 ylndan itibaren iyerlerinde adam ldrme sonucu oluan lml kazalarda nemli lde d gsterirken, dme ile ilgili kazalarda art gstermitir. 2005 ylnda cisim arpmas sonucu oluan kazalar 3 nc sraya ykselmitir. (ekil 2) Bu istatistikte 1992-2005 Yllar arasnda Dme kazalarnn toplam kazalarn iinde nemli bir orana sahip olduunu gstermektedir. 2005 Yl SSK istatistiklerinde kaza sebeplerinde ilk sray % 13,34 ile Kesici batc bir aletin sebep olduu kaza almakta, Yksek Yerden Dme kazalar ise % 4,86 ile altnc srada yer almaktadr. (ekil 3) Oysa naat sektrnde kazalar lkemizde birinci sradadr. Yksek Yerlerden Dme kazalarnn % 4.86 olmas, lkemiz gereini yanstmamaktadr. alan tm iilerin SSK kaytl olmamas, inaat sektrnde taeron firmalarn ve bireysel kayt d almann youn olmas, i kazalarn normal yaralanma gibi gsterilmesi nedeniyle i kazalar istatistiklerine yansmamaktadr. Gerekte hemen hemen herkesin grd gibi birok inaatta yksekten dme nlemleri alnmamaktadr.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


160

ekil 3 2005 Yl SSK statistikleri Kazalarnn Kaza Sebeplerine Gre Dalm

Yksekten Dmenin Nedenleri ve Dmenin nlenmesi in Alnmas Gereken nlemler Balca ana nedenler unlardr; Bilgi Eksiklii: Kiinin yapt ile ilgili olarak yeterli ve istenilen donanmda bilgiye sahip olmamas. Eleman Atama: Doru ie doru personelin tayin edilmemesi. Yaplan iin alann fiziksel yapsyla uyumamas (az grme, iitme, herhangi bir organn kullanamama vb.) Gvenlii Kurallarnn Uygulanmamas: Yneticilerin i gvenlii kurallarnn gerekliliine inanmamas ve bu kurullarn uygulanmas iin personelini eitmemeleri. Mhendislik: Tasarlanm sistemin gvenli almay zorlatrmas, iin asgari gereksinimlerine cevap vermemesi. Yetersiz Kiisel Koruyucu Ekipman: Kiisel koruyucu ekipman kullanlmamas veya yetersiz olmas. Yetersiz Kontrol ve Bakm Program: Kontrol ve bakm program kritik ekipmanlar kapsammas; Programn yeterince takip edilmemesi. Birimler aras iletiim kopuk olmas, gzlenen aksaklklarn ilgililere iletilmemesi. Yetersiz/ Dk Kaliteli Ekipman Alm: Satnalnan i gvenlii ekipmanlarnn uluslararas standartlarna uymun olmamas; iin gereksinimlerini cevap vermede yetersiz kalmas. Yetersiz dllendirme: gvenlii kurallarna uygun davrand takdirde alnacak dln tevik edici olmamas. Kiiye kendisinden beklenen ve gerek i gvenlii performans konusunda yetersiz veya hi bilgi verilmemesi. Gvensiz alma Yntemleri: Gvenli olduu kabul edilen i gvenlii kurallarnn ve alma yntemlerinin gvensiz olmas.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


161

Dme Durdurma ve nleme Sistemi DME DURDURMA VE NLEME SSTEM

DME DURDURMA Geleneksel Sistemler Kiisel Dmeyi Durdurma Sistemi Korkuluk Sistemi Gvenlik A Sistemi

DME NLEME Alternatif Sistemler Uyar Hatt Sistemi Gvenlik zleme Sistemi Kontroll Giri Alan alma Alann Snrlayc Sistemler

Kiisel dme engelleme sistemleri, korkuluk ve gvenlik a sistemleri Geleneksel dmenin nlenmesi sistemi olarak adlandrlr. ilerin dmeye maruz kald pek ok endstride kullanlrlar. Ayarlama cihazlar, uyar halatlar ve gvenlik izleme sistemleri zel maksatla kullanlan uygulamalardr. Bunlar ncelikli olarak beton yap ileri ve at yapma ve onarma ilerinde alan iileri korumak iin kullanlr. Kontroll giri blgesi, bir kiinin geleneksel dme nleme sistemlerini kullanmadan, korunaksz kenar ii, tula duvar rme ii v.b. ileri yapabilecei veya dme nleme plan altnda alabilecei yerdir. zel amal uygulanan bir dier sistem de snrlayc sistemdir. Bu sistem, kiisel dmeyi durdurucu sistemin bileenlerini paylar, fakat dmeyi engellemek iin tasarlanmamtr.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


162

Geleneksel Sistemler Kiisel Dmeyi Durdurucu Sistemler Kiisel dmeyi durdurucu bir sistem, kiinin dmesini durduran ve durdurucu kuvveti azaltan, birlikte alan ankraj, balayclar ve vcut koumlarndan oluur. (ekil 4) Dier sistem bileenleri ise lanyard, yavalama cihaz ve gvenlik halatdr. Sistemin etkili olabilmesi iin, btn paralaryla birlikte kullanlmaldr. ekil 4 Kiisel dmeyi durdurucu sistem

Kiisel Dmeyi Durdurma Sistemi Bileenleri Ankraj: gvenlik halat, lanyard veya yavalama cihaz iin gvenli balant noktas salar. Minimum 22.2 kN yk desteklemek zorundadr. Eer ankrajn ka kilo yk tayaca bilinmiyorsa, dmeyi engelleme sistemini uzman bir kiinin tasarlamas gereklidir. Sistem uzman birinin kontrolnde kurulmal ve gvenlik faktr en az iki olmaldr. (1.8 m serbest dme yapm iinin arpma gcnn iki katdr.) Vin ve korkuluklar ankraj olarak asla kullanlmamas gerekir. Bunlar dmeyle oluan kuvvete dayanmak iin kurulmamtr.

ekil 5 Doru ve Yanl Ankraj balantlar Ayakl Sehpa (Tripot): Dar delikler veya kuyulardan aa dey ynde ini klar, kurtarma veya ykleme boaltma ilemleri esnasnda ayakl sehpa kurulur. Kullanmas ve seiminde eitilmi personel olmas zellikle istenir. Kaymaya, kmeye, devrilmeye kar nlem alndktan sonra kullanlmaldr. Sehpann ekecei yke gre seilmesi ise hem tama ilerinde kolaylk hem de alma esnasnda oluacak kazalar azaltmak iin ok nemlidir. (ekil 6) ekil 6 Ayakl Sehba (Tripot) Kap Ankraj Balkon ve pencere gibi riskli blgelerde alma yaplrken, ii yapann en gvenli biimde almasn salayacak ekipmandr. Maksimum iki personelle allmas uygundur. (ekil 7, 8)

ekil 7 Kap Ankraj

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


163

ekil 8 Kap Ankrajnn kullanlmas Tam Vcut Kua: Dmeyi nleme amacyla kullanlan vcut desteidir. Bir baka ifadeyle; dmeyi nleme sisteminin en nemli paralarndan birisidir. Tam vcut kua; kolonlar, balant elamanlar, halkalar veya bir d srasnda kullancy tutan, dmeyi durduran, kask, gs, beden, omuzlar zerine dmeyi durdurucu kuvvetin yaylmasn salayan ve vcudu tamamen destekleyecek ekilde dzenlenmi ve bir araya getirilmi dier paralardan oluur.Tam vcut kua pek ok stilde olabilir. Pek ou hafif ve rahattr. Temel olarak tam vcut kua, gvenlik halat, lanyard veya geriye ekme cihaz iin arka D-halka ve destek iinde arka yast ierir. alma konumlandrma sistemi, amalanm ve nceden belirlenen kullanmla ilikili olarak meydana gelecek risklere kar kullancy gvenilir bir ekilde koruyarak, herhangi bir rahatszlk duymadan kullancnn kendi iini gerekletirebilmesi iin tasarlanm olmaldr. Yksekten dmeyi nleme sistemlerinin en nemli unsurlarndan olan tam vcut kua, karabinal halat ve ok emicileri ile birlikte kullanlmas mutlaka gerekmektedir. Vcut koumu kullanrken aadakilere dikkat edilmelidir: Vcut koumu doal liflerden yaplmamaldr. Vcut koumu deiik ebatlarda temin edilebilir. Koumun dzgn bir ekilde uygunluundan emin olunmaldr. Vcut koumunun balant noktas omuz hizasnda srt ksmn merkez noktasnda olmaldr. Sanayi ilerinde sadece sanayi iin onayl vcut koumunu kullanlmaldr. Da sporlarnda trmanmada kullanlan koumlar kullanlmaz.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


164

1.Tam Korumal Vcut Kuann Paralar

ekil 9. Tam Korumal Vcut Kuann Paralar n Ksm: 1- Reflektif Bant 2- Gs Kolonlar (ana kolonlar) 3- Gs Ba 4- Gs Karabinas 5- Gs Balant Yerleri 6- Kala D Halkalar 7- Bacak Kolonlar (ana kolonlar) Arka Ksm 1- Ana tayc D halkas balant noktas 2- Reflektif Bant 3- Bel Yast 4- Malzeme Tama Halkas 5- Kala Kolonlar (ana kolonlar)

2. Tam Korumal Vcut Kuann Giyilmesi a- antasndan karlan Tam Korumal Vcut Kuann, karmas muhtemel tm paralarn dey olarak yerine getirebilmek iin, Tam Vcut Kuann srtnda bulunan D ringinden tutularak aaya doru sallanr.

c- Omuz kolonlarn ceket giyer gibi kollarnzdan giyiniz. Omuz kolonlarnda bulunan ayar tokalar ile omuz ayarlarn bedeninize gre yapnz. Tam Korumal Vcut Kuann srtndaki D ringi srtn orta noktasnda olmaldr. d- Bacak kolonlarn ayaklarnzdan geiriniz ve baldrlarnza kadar ekerek, bedeninize gre ayarlaynz. e- Srt ile gs tokasn, gs karabinasn ve n metal balant tokasn takarak, balantlar bedeninize gre ayarlaynz. f- Btn balantlar yaptktan sonra, hareketlerinizi engelleyecek kadar skmadan, fazla da gevek brakmadan tm balant noktalarn kontrol ediniz. (ekil 10)

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


165

b- n gs toka balants, gs karabina balants, n metal toka balants ve bacak balantlar kapal ise ak hale getirilir.

ekil 10 Tam Korumal Vcut Kuann Giyilmesi Balant Elemanlar Karabinalar: Balantlar kiisel dmeyi durdurucu sistem bileenlerini bir araya getirir.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]

D-halkalar ve karabina balantlarn en genel tipleridir.

Kulakl 8 Figr

Klasik 8 Figr

Oval Karabina

HMS Karabina

elik Halat Tutucu

Hareketli Makara

El Jumar

Geni Kapl Karabina

ekil 11 Balant Elemanlar

166

Lanyard: vcut koumuna ankraja, yavalama cihazna veya gvenlik halatna balayan

zel olarak tasarlanm halat, kay veya kaln dokuma erittir. Lanyardlar minimum 22.2 kN yke dayanmaldr. Bu elemanlar dme durdurma sisteminin paralardr. engelli Halat /Uzatma Halat / Ara Balant Halat: Personelin giymi olduu tam korumal vcut kua istenen ankraj noktasna balanabilen, alma mesafesi kadar uzunluu olan, ayn zamanda ayarlanan ara balant uzatma halatdr. (ekil 12)

ekil 12 Halat eitleri Gvenlik Halat: Gvenlik halat elik halat ya da ip halat olup, Tam Korumal Vcut kua, lanyard veya yavalatma cihaz ve en az bir ankraja baldr. Dikey ve yatay olmak zere iki tipi vardr. (ekil 13, 14)

ekil 14 Yatay Gvenlik Halat ekil 13 Dikey Gvenlik Halat

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


167

Enerji Datm Eleman (ok Emiciler): Dmeyi nleme sisteminin bir parasdr. Dme esnasnda oluan enerjiyi boaltmak veya minimize etmek iin kullanlr. (ekil 15)

ok Emici (Tek Bacakl Ayarlanabilir)

ok Emici (ki Bacakl )

ok Emici (Tek Bacakl)

ok Emici (Tek Bacakl, Kolonlu)

ekil 15 Enerji Datm Eleman (ok Emiciler) Yavalatma Cihazlar: Ankrajda ve kii zerindeki arpma gc, dme seviyesi klterek ve yavalatma cihaz kullanlarak azaltabilir. Tipleri 1- Geri Sarmal Dme Durdurma Sistemi 2- Klavuzlu Dmeyi nleme Tertibat 3- Esnek/ Hareketli Bir Ankraj Hatt zerinde Dmeyi nleme Tertibat 1. Geri Sarmal Dme

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]

Durdurma Sistemi: - kendinden kilitleme fonksiyonlu, - otomatik gerdirmeli ve - karabinal halatn geri sarlmasn mmkn klan bir dmeyi nleme tertibatdr. (ekil 16) ekil 16 Geri Sarmal Dme Durdurma Sistemi

168

2.Klavuzlu Dmeyi nleme Tertibat: Personelin dey olarak yukar-aa gvenli bir ekilde hareket etmesini salayan, sabit bir ankraj hatt ve bu hat zerinde hareket eden, bir dme annda ise kendinden kilitleme fonksiyonu bulunan bir dmeyi nleme tertibatdr. (ekil 17, 18)

ekil 17 Rayl Sistem

ekil 18 Merdiven mandal sistemi

3.Esnek/ Hareketli Bir Ankraj Hatt zerinde Dmeyi nleme Tertibat: En st noktada tm sistemi ve oluabilecek ykleri karlayabilen, bir ankraj noktasna balanm ve alma alan boyunca deyde alan personelin, gvenlik halat zerinde olas bir dme durumunda kendi mdahalesine gereksinim duymadan, Kendinden kilitlemeli halat tutucu yardm ile gvenli bir ekilde dmeyi durdurmaya yarayan bir sistemdir. (ekil 19)

ekil 19 Esnek/ Hareketli Bir Ankraj Hatt zerinde Dmeyi nleme Tertibat

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


169

Korkuluk Sistemi Korkuluk sistemleri - st trabzan, - ara trabzan ve - ara dikey elemanlardan oluur. (ekil 20) Korkuluk sistemi korkuluk etekleri ile kombine olabilir, bu korkuluk etekleri malzemelerin aaya dmesini engeller.

ekil 20 SGT ne gre korkuluk ve korkuluk etei lleri Gvenlik A Sistemi Gvenlik alar geleneksel dme durdurma sistemleri iinde en etkili genel gvenlik nlemi olarak gelitirilmitir. Buna bal olarak da gvenlik alarnn kullanm alanlar olduka genitir. rnein byk ve yksek binalarn, atlarn, kprlerin, ak inaatlarn yapld almalarda, 7.5 m ve daha fazla yksekten insanlarn dmeleri halinde dmeyi engellemek ve deni yakalamak gibi nemli bir koruma grevi yapmaktadr. (ekil 21)

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]

ekil 21 Gvenlik A Sistemi

170

Alternatif Sistemler Uyar Hatt Sistemi Sistem, halatlar, teller veya zincirler ve korumasz yerlere yaklaanlar uyarmak iin bariyer oluturan desteklerden olumutur. (ekil 22) Korkuluk veya gvenlik a kullanmadan at ii yapanlar iin bir alan belirlenir; uyar hatt ekil 22 Uyar Hatt Sistemi sistemleri, kiisel dmeyi durdurucu sistemler, korkuluk sistemleri veya gvenlik izleme sistemleri ile birletirilebilir. Gvenlik zleme Sistemi Bu sistem dme tehlikesinden habersiz, kiiyi izleme ve uyarma iinde uzman kiinin, yapmas gereken prosedrler btndr. (ekil 23) Sistem 15 mden daha az genilikteki az eimli at ileri iin uygundur. Geleneksel dmeyi nleyici sistemlerin uygun olmad ekil 23 Gvenlik zleme Sistemi durumlarda gvenlik izleme sistemi, kontroll giri alan ve dmeyi nleme plan ile birlikte kullanlr.

Kontroll Giri Alan Geleneksel dmeyi nleyici sistemlerin kullanlamad korunaksz kenar ileri, tula rme ileri ve ilgili ilerin yapld alanlarda tesis edilebilir. (ekil 24) Dier tm iilerin kontroll giri alanna girmeleri yasaklanmaldr. Alan, kontrol hatt ekilerek yaratlr. ekil 24 Kontroll Giri Alan

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


171

Dmeyi Snrlama Sistemi Sistem ankraj balantlar ve vcut koumu veya vcut kemerinden oluur. (ekil 25, 26)

ekil 25 Dmeyi Snrlama Sistemi

Resim 26 Bel tipi Emniyet Kemerinin nden ve Arkadan grn

Kiisel dmeyi durdurucu sistemin aksine bu sistem dmeye meydan vermez. Sistemin ankraj en az 13.3 kN desteklemelidir. Yoksa uzman bir kiinin gzetiminde tasarlanmal, kurulmal ve kullanlmaldr. Dmeyi nleyici Dier Sistem ve Metotlar Kapaklar Katlarda, atlarda ve dier yrme ve alma yzeylerindeki aklklar kapamak iin kullanlan her hangi sert objeleri ierir. Kapaklar iinin, tehizatn ve malzemelerin yknn en az iki misli destekleyebilmelidir. Drt kenar da tam kenar dayankllna sahip olmaldr. Tm kapaklar Delik veya Kapak eklinde kelimelerle iaretlenmelidir ve kazalar nlemek iin salam olmaldr. (ekil 27) ekil 27 Kapaklar

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


172

Bariyerler, itler, Siperler ve Perdeler Kazann olumasndan nce alanlar ikaz etmek kaza esnasnda korumaya almaktan ok daha etkili ve ucuzdur. Bu tr ikazlar kolayca grnr ve tehlike alanndan yeterince uzakta konulmak suretiyle kazay daha olumadan nlemeye yardmc olur.

ekil 28. Bariyer

itler koruyucu bariyerler olup (ekil 28), genellikle ksa direkler, tellerden veya ip vb. olumutur Kuyu, hendek, maden kuyusu, gibi emniyetsiz blgeleri bloke eder. Siperler itler gibi ayn korumay salar. allan ykseklikte kat epeevre 1 m veya 1,5 m ykseklikte kendir uval, branda vb. ile perde eklinde evrilirse (ekil 29), alanlar aay grmeyecekleri iin psikolojik olarak kendilerini daha gvende hissedeceklerdir. Bu perdeler ayrca ykseklerde, aada hissedilmeyen kuvvetli rzgar kesmeye ve malzeme umalarn nlemeye yarar. Bu perdelerin yapld malzemelerin dayanklln artrmak iin haftada bir su ile slatlmas gerekir. uval Perdelikte alan iileri korumak iin aadakiler takip edilerek kullanlmaldr: Korunaksz kenarlardan en az 1.8 m uzaklkta olmal iyi sadece korunaksz d kenarlardan korumak iin kullanlr. Bunlarn dnda korunaksz kenarda herekil 29 uval Perdelik hangi bir i yaplaca zaman, ii korkuluk sistemi, kiisel dmeyi durdurucu sistem, gvenlik a sistemi veya tutma platformu sistemi ile korunmaldr.

alanlar Den Objelerden Koruma Ykselen yaplarda alanlarn sisteme ve dme tehlikesini kontrol edebilecek metotlara aina olmalar gerekir, hatta tehizatlarnn ve aletlerinin aadaki alanlar iin tehlike arz etmemesinden emin olmaldrlar. Den objelerden alanlar korumak iin gerekil genel metotlar unlar ierir: Glgelikler alma alann zerine aslr. Parmaklk ve siperler kiilerin gvensiz alanlara girmelerini engeller. Perdeler, muhafazal geit sistemleri ve korkuluk etekleri malzemelerin aa seviyelere dmesini engeller.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


173

Alet ve tehizatlarn aaya dmesini nlemek iin alnacak tedbirler: Eer korkuluk etei kullanyorsanz, herhangi bir aa ve d ynde uygulanan en az 222 Nluk kuvvete dayanacak gte olmaldr. Korkuluk eteklerinin boyu en az 8,9 cm ykseklikte olmaldr. Eer korkuluk eteinin tepe noktasndan daha yksek yere malzeme ylmas gerekiyorsa, malzemelerin aa dmesini engellemek iin tahta kaplama veya perde kurulmaldr. Den objeleri tutmak iin glgelik kullanyorsa, den objenin arpmasyla yrtlmayacandan emin olunmaldr. Eer korkuluklarn aklklar den objeleri tutmak iin yeteri kadar kkse den obje korumasnda korkuluklar etekleriyle birlikte kullanlmaldr. Tula duvar rme ilerinde, har ve duvarclk dndaki malzemeler allan kenardan en az 1.2 m uzakta tutulmaldr. Fazla har dzenli olarak kaldrlmaldr. at ilerinde, kenarlarda korkuluk yoksa malzemeleri kenardan en az 180 cm uzakta bulundurulmas gerekir. (ekil 30) at kenarnda ylm, gruplanm tm malzemeler herhangi bir ekilde devrilmeyecek, dalmayacak emniyetli ve sabit olmaldr. ekil 30 at kenarndaki malzemelerin gvenlii Dmeyi nleme Konusunda Eitim

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


174

verenler, alma alanndaki dme tehlikelerini tespit etmekten ve bunlar nlemekten birinci derecede sorumludurlar. Uygun dme nlemeyi semek bu sorumlulukla tanmann ilk admdr. kinci adm ise alanlarn kullandklar dmeye kar koruma sistemleri ve metotlarn tanmalar ve almalar iin iilerin eitilmesidir. Uzman bir kiinin alanlar eitmesi salanmaldr. Kiisel dmeyi durdurucu sistemleri kullanacak kiilerin eitiminde aadaki konularda gerekli bilgi verilmelidir. Tehizatn nasl giyilecei Tehizat iin uygun balant metotlar Uygun ankraj ve bant sapan teknikleri Serbest dme mesafesi nasl tahmin edilir Tehizat iin bakm ve saklama yntemleri Kendi kendini kurtarma yntem ve teknikleri.

Eitimlerin Tekrarlanmas: Baz zel alma alanlarnda dme risklerini tanyamayan veya tam olarak renemeyen iiler tekrar eitimden geirilmelidir. Eitimin Tekrarlanmas iin Dier Sebepler: alma alannda verilen eitimlerin deimesi, alanlar tarafndan kullanlan dmeyi nleme tiplerinin deimesi, alanlarn dmeyi nleme tehizatlarn etkili bir ekilde kullanmamalardr.

Eitimlerin Dosyalanmas, Sertifikalandrlmas: veren, her iinin dme nleme eitimini yazl belge olarak saklamaldr. Bu belge iinin ad, tarih ve eitimcinin imzasn iermelidir. Dmeyi nleme Tehizatlarnn Kontrol ve Tamiri Dmeyi nleme sistemleri ve elamanlar hibir ey olmadan sonsuza kadar iyi durumda olamaz. Dme nleme sistemleri kullananlarn bunlar dzenli olarak gzden geirmelerini gerektirir. Uzman kiinin iileri bu sistem iin dzenli eitilmesi gerekir. Kontrol Rehberi: Korkuluk sistemi var ise, korkuluklarn st ve orta ksmlarnda manila, plastik veya sentetik halat kullanlyorsa, mukavemetinin korunmas iin sk sk kontrol edilmelidir. Gvenlik a kullanlyorsa, en az haftada bir kontrol edilmeli ve hasarl alar servise gnderilmelidir. Eer kiisel dmeyi durdurucu sistem veya ayarlama cihaz sistemi kullanlyorsa giymeden nce kontrol edilmelidir.

Kontrol Esnasnda Dikkat Edilecek Hususlar: Anmalar, Krlm paralar, Yank yerleri, Korozyon, Deformasyon, Ar kullanm, Saaklanma veya bklme, Birbirine uymayan elemanlar, Kaybolmu veya bozulmu balantlar veya ankrajlar, Kf, atlaklar Acil Durum Plan Dme nleme sistemleri, alanlarn dme tehlikelerini en aza indirmek ve derler ise yaralanma risklerini azaltmak iin tasarlanr. Fakat, bununla beraber iverenler, den iilerin annda acil ve ilk yardm almalarn gvence altna alacak prosedrler oluturmaldrlar. Acil yardm prosedrleri, kurtarma ve tbbi personeli, kurtarma iin gerekli tehizat, acil yardm iletiim prosedrleri, kurtarma metotlar ve ilk yardm gereklerini tanmlamaldr.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


175

Kiisel dmeyi nleme sistemleri ile bir kez dme gereklemise uzman kii tarafndan gvenli olduuna karar verilmeden kullanlmamaldr.

Hastanelerin bulunduu blgelerde 112 acil yardm servisi kullanlabilir, fakat bu servis kurtarma ilemi yapmaz, bunun iin kiisel dmeyi durdurma sisteminde asl kalm kiinin abuk ve emniyetli bir ekilde kurtarlmas konusu acil yardm prosedrleri iinde yer almaldr. Alannda e Balamadan nce: Yangn blmn veya ani tehlike yardmclarna kurtarma ilerinde engel olacak durumlar bildirilmeli. Kurtarma prosedrlerini oluturulmal ve i alanna aslmal. Ani tehlike yardmclarnn telefon numaralar ve adresleri alma alanna aslmal. alma alannn i ve d en kolay ulam yollar iaretlenmeli. Acil yardmclar en ksa srede mdahale ettiinde kaldra, merdiven gibi kurtarma tehizatlarnn yeterli olmas salanmaldr.

Alannda Yaparken: Kurtarma iin kullanlacak i alan tehizatlarn belirlenmelidir. rnein: Vinler, merdivenler ve fork-lift vb. Alanda geerli tehizatlar bulundurulmal ve i yaplrken tehizat gereksinimleri ska deiebildiinden, devaml olarak yeterli olduu kontrol edilmeli. Eer alandaki grevler deiirse acil yardmclar yeniden belirlenmeli ve dzenlenmelidir.

Direkten / Yksekten ndirme ve Kurtarma Aparat: eitli endstri alanlarnda, zellikle telekomnikasyon, enerji sektr, kuleler, yksek yaplar gibi yksekte almay gerektiren alanlarda; alan personelin, herhangi bir nedenle yaralanmas ve baylmas durumunda ikinci bir kii tarafndan gvenli bir ekilde kurtarlmas ve yere indirilmesini salar.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]

ekil 31 Kurtarma Aparat

ekil 32 Kurtarma Aparat

176

Yksekten indirme ve kurtarma almalarnda kolay kullanlabilir manuel mekanizmas sayesinde kurtarma ve indirme sistemi, dme halinde alann gvenli bir biimde kurtarlmasn salar. Ayn zamanda geri dndrme ve halat kilit mekanizmas bulunmaldr. (ekil 31, 32) Ani Bir Tehlike Durumunda: 112 ve Acil Durum Planndaki acil yardm numaralarn aranmal, ilk arananlar olaya mdahalede en iyi yardm yapacak acil yardm personeli olmal, dierleri ise acil yardm iin ek gerekli ihtiyalar karlayacak personel olmaldr. Yalnzca uzman personelin teknik kurtarmay yapmas salanmaldr. Dme kurtarma alanna gereksiz personelin girmesi engellenmelidir. Den madurla konuulmal mmknse madur iin gerekenlerin yaplmas iin karar vermeye allmaldr. Eer madur eriebilir bir yerde ise, onu rahatlatmal ve yaamsal durumu kontrol edilmelidir. Eer kanama var ise ve gerekiyorsa acil yardma danarak kanamay durdurmaya teebbs edilmelidir. Kaza 8 saat iinde gvenlik birimlerine en ge iki i gn iinde yaz ile ilgili Blge alma Mdrlne bildirilmelidir. Kazaya sebep olabilecek tm tehizatlar tanmlanmal ve aratrma bitene kadar servis dnda braklmaldr. Adm adm neyin yanl olduunu rapor edilmelidir. Dme nleme prosedr gzden geirilmeli, benzer bir kazada prosedrn nasl deieceine karar verilmelidir.

Kazann Aratrlmas -

Yksekte alanlarda Salk Kontrolleri ncelikle iyeri hekimleri ie girite ve yllk periyodik muayenelerde, yksekte alacak personeli yksek ve dk tansiyon, kan ekeri ve dier hastalklar ynnden muayene etmelidirler. Bu gibi rahatszlklar olanlarn yksekte almalarna msaade edilmemelidir. Ayrca gnlk olarak da Ksm efi, Saha Mhendisi ve Formen; ie balayacak iileri ofiste toplayp o gn iin hasta olan var m, (grip, souk algnl, ishal ve dier) morali herhangi bir nedenden dolay bozuk olan var m diye kontrol etmeli, durumlarn i arkadalarndan renmeye almaldr. Salk durumlar elverili olmayan iilere yksekte alma izini verilmemelidir.

[ Sal ve Gvenlii Sempozyumu] [5-6 Ekim 2007]


177

Kazaya sebep olabilecek tehizat, uzman bir kiiye incelettirilmelidir. Eer tehizat zarar grmse, tamir edilmeli veya deitirilmelidir. Tehizat bir kazaya neden olmusa nasl ve niin olduuna karar verilmelidir.

You might also like