PKK

(Partiya Karkern Kurdistan)

Program ve Tz

Weann Serxwebn 71

PKK (Partiya Karkern Kurdistan) PROGRAM VE TZK

Weann Serxwebn 71

Yaynevinin notu
Partilerin program ve tzkleri kurulularyla birlikte o dnemin koullarna gre oluturulur. Bu temelde bir mcadele ve rgtsel ileyi esas alnr. phesiz bununla mevcut koullarn deitirilmesi ve gerekletirilmek istenen amacn baarlmas hedeflenir. PKK, deiim yasalarna gre hareket eden bir parti olduunu mcadele pratiinde kantlayan bir gtr. Bilimsel sosyalist zellii bakmndan onu balayan, belli bir dzeyle snrlandran kalplar yoktur. Dogmatik deildir; snr olmayan, srekli ilerleyen bir gelime perspektifine sahip olduundan deien ve deitiren bir harekettir. Sosyalizme kendi gereinde atlm yaptrmas, onun doru gelime yasasna amansz ballndan kaynaklanyor. PKK'yi bundan baka bir ey balamyor. Onun hibir gelimeyle yetinmeme, srekli daha ilerisini hedefleme yaklamna sahip olmas, ayn zamanda bata ehitler ve halk olmak zere sava iinde kazanlan btn deerlere gerek balln da ifade ediyor. PKK, 1995 ylnn banda yapt 5. Kongresi'nde, yrtt savala toplumun her sahasnda baard deiimleri gzden geirdi ve

Birinci Bask: Nisan 1995

Herausgeber: Agri Verlag Vogelsanger Str. 286 D-50825 Kln

bunu yeni deiimlerin baarlmas yolunda kararlara dntrd. ktidarlama srecini yakalayan bu dzey, PKK'nin byk bir siyasal ve sosyal hareket olarak ulusal ve uluslararas sahada yer edindiinin kantlanmasdr. Dolaysyla bu bymeye, Krdistan ve dnyadaki deiikliklere cevap verebilen byk bir hareketin program ve tzn de buna gre yeniden dzenlemesinin bir ihtiya olarak ortaya ktn grmek gerekir. Bu PKK'nin mevcut dnemin gelime koullarnda kendini yenilemesidir; yine kendi eseri olan deiime cevap vermesidir. Yoksa baka yerlerde rnekleri grld gibi d etkili bir deiim olay deildir. Burada yaplan ve anlalmas gereken, PKK'nin hem deiimin ve deitirme ilkesinin amansz takipisi olduu, hem de bu yaklamyla ulusal kurtulu ve sosyalizm hareketine yeni bir miras braktdr. Elinizdeki bu bror, PKK'nin 5. Kongresi'nde kararlatrlan ve yeni deiikliklerle dzenlenen program ve tzdr. Dikkatle okunursa, gelecee yryte perspektif sunan, yolu net gsteren, devrimci-militan yaamn ilkelerini ortaya koyan sonular karmak mmkndr. Weann Serxwebn

GR Partimiz; Asya, Afrika ve Latin Amerika'da zafere ulaan ulusal kurtulu hareketlerinin etkisiyle dnyada devrimci dalgann yksek olduu, ABD ve Sovyet bloklar arasndaki tkanmann gittike derinlemeyi yaad, Trkiye devrimci genlik hareketinin radikal bir ykseli gsterdii, Krdistan'da aireti-feodal yapnn paralanmas ve objektif koullarn gelimesi temelinde yeni ideolojik-siyasi akmlarn ortaya kt 1970'li yllarda devrimci-sosyalist ve ulusal kurtuluu bir hareket olarak dodu. Batan gnmze kadar ruhta, dncede ve pra tik te ta ma men Ba kan Ab dul lah CALAN yoldan yksek ngr, kararllk, yaratclk ve mcadeleciliinin eseri olan partimiz, Trk smrgecilii tarafndan tarihten silinmek istenen halkmz diriltip, kurtulu yoluna sokarak Krdistan tarihinde kesin bir dnemeci oluturdu. 1970'lerin bandan 1978 ylna kadarki dnem, parti tarihimizde ideolojik grup dnemi
5

oldu. Dnemin banda Trkiye'nin byk kentlerinde dar bir renci evresi olarak doan partimiz, dnemin sonunda Krdistan'n kent ve kasabalarnda rgtlenen bir aydn-genlik hareketi dzeyine ulat. Dnemin temel alma biimi, aratrma ve inceleme, devrimci dnceyi yaratma ve yaygn bir propaganda ile aydn-genlik kesimini harekete kazanmakt. Trk s mrge ci li i ne ve i bir lik i-re for mist Krt akmlarna yneltilen iddetli eletiri ve gelitirilen devrimci eitim temelinde dnemin grevleri esas olarak baarld. Bu dnemin en nde gelen militan ve Parti nderlii'nin en salam izleyicisi olanlarn banda Haki KARER yolda geliyordu. Gelien ideolojik grup hareketi gittike rgtsel ve eylemsel bir yap kazanarak politik bir hareket dzeyine ulat. Parti tarihimizin ikinci dnemi, politik gelime dnemi 1978-80 yllar arasnda yaand. 26-27 Kasm 1978 tarihinde yaplan Kurulu Kongresi ile partimizin resmen kurulmas, bu gelime dneminin en gl admlarndan birisi oldu. Bu dnemde Hilvan-Siverek direnii etra6

fnda gelien devrimci silahl mcadele, ulusal kurtulu devrimimizde halk savann balangcn oluturdu. Bata Halil AVGUN, Salih KANDAL ve Cuma TAK yoldalar olmak zere onlarca militann kahramanca direniiyle gelien bu mcadele, geni halk kitlelerini uyarp devrime ekerek, hareketi yaygn bir halk hareketi haline getirdi. Ve bu gelime, Trk smrgeciliini lgna dndrmeye ve 12 Eyll faist-askeri darbesini gndeme getirmeye yetti. Partimiz, politik gelime admlarn att dnemde bir yandan devrimci silahl mcadeleyi rgtlemeye alrken, dier yandan da bu mcadeleyi glendirmek iin yurt d olanaklarn aratrmaya yneldi. Vahi bir kar-devrim ha re ke ti ola rak ge li en 12 Ey ll fa ist-as ke ri darbesi karsnda bu olanaklar daha ok kullanmak ve ksmi geri ekilme taktiine bavurmak zorunda kald. Devrimci kabarn vahi kar -dev rim le bas t rl d 1980-82 d ne mi, parti tarihimizin en zorlu dnemlerinden birisiydi. Bir yandan zindanlara doldurulan yzlerce parti kadrosu zerinde her trl imhac bask
7

uygulanrken, te yandan yurt dnda toplanan bir avu parti kadrosuna dayatlan provokasyonla partimiz tmden tasfiye edilmek istendi. Bu im ha c sal d r ya zin dan da Maz lum DOAN, M. Hayri DURMU, Kemal PR yoldalarn ei grlmemi direniiyle kar duran partimiz, Ortadou'nun scak savam alanlarn bir toparlanma ve siyasi-askeri eitim sahalar haline getirerek, lkeye yeniden dn ve yeni bir direni dnemini hazrlamay baard. Temmuz 1981'deki Parti 1. Konferans ve Austos 1982'deki Parti 2. Kongresi gibi tarihi admlarla gelien bu sre, Abdlkadir UBUKU ve smet ZKAN gibi onlarca yoldan esiz abas ve fedakarlyla baarld. Zindanda ve yurt dnda her trl baskya ve provokasyona kar kahramanca direnen partimiz, 1982 yl sonundan itibaren 12 Eyll faizmine kar devrimci direnii rgtlemek zere lkeye geri dn gerekletirdi. Merkezinde 15 Austos 1984 devrimci atlmnn yer ald bu direni dneminde insan bilincinin, inancnn ve iradesinin nelere muktedir olduu herke8

se gsterildi. Silahl propaganda birliklerinin almas, hareketi ve eylemiyle karakterize edilen bu dnem, 12 Eyll faizmine kar gelien bir direni dnemi olarak halk kitleleri zerinde ve uluslararas alanda byk etki brakt. Bata ahin KILAVUZ, Mehmet KARASUNGUR ve Mahsum KORKMAZ yoldalar olmak zere onlarca ehidimizin kahramanlyla kazanlan bu srete parti ekirdeklerimizin lkeye yeniden serpitirilmesi, partimizin yeniden rgtlenip kitlelerle ilikiye gemesi, 12 Eyll faizmine vurulan darbelerle vahi faist basklarn cnn alnmas ve ulusal kurtulu devrimimizde sava ve ordu gereine ilk admn atlmas saland. Krdistan'da modern sava ve ordu srecine girmek demek, en zor ie adm atmak demekti. Nitekim 15 Austos Atlm'ndan ksa bir sre sonra sava srdrmek ve gelitirmek ciddi bir sorun haline geldi. Her trl tutucu, bireyci, yetmez ve tasfiyeci yaklam devrimci savamz yenilgiyle yz yze getirdi. Btn bu tasfiyeci yaklamlarn tasfiye edildii ve partile9

mede gerek dev admn atld sre Parti 3. Kongresi oldu. Parti nderlii'nin, Bu a a r d zme enki ide ils f,birande ilta ihir l n n r t belirlemesiyle yrtt insan zmlemesi ve ki i li in dev rim ci ye ni len me si a l ma s, 15 Austos Atlm'nn kesintisiz srdrlmesini ve gelitirilmesini salad. Bu temelde gelien 1987-90 dnemi, Krdistan apnda gerillann yaygnlatrld ve oturtulduu bir dnem oldu. Tarihi byk direnilerin yaand bu dnem, bata Ahmet KESP, Mehmet SEVGAT, ehmus YT, Mustafa YNDEM, Mustafa MRCAN, Haydar KARASUNGUR ve Hasan BNDAL yoldalar olmak zere yzlerce kahraman ehidin mcadelesiyle kazanld. Avare-asi etecilie ve feodal-komploculua kar yrtlen izgi mcadelesiyle, devrimci sava izgisinde partilemek yolunda salam admlar atld. Bakan Abdullah CALAN yoldan bizzat yrtt bu mcadeledir ki, partimizi halk kitleleriyle bulumaya ve gelien serhildanlara gtrd. Krdistan'da byle tarihi gelimeler yaanr10

ken, Sovyetler Birlii'nin dalmakta olduu ve dnyann yeni bir deiim srecine girdii bir dnemde partimizin 4. Kongresi yapld. Byle bir zirveyi Krfez Sava ile birletiren partimiz, Krdistan'da oluan elverili koullardan da yararlanarak kapsaml bir devrimci gelimeyi yaad ve dman topyekn zel sava ilanna gtrd. Krdistan'n drt bir yannda yaygnlaan gerilla ve ykselen halk serhildanlar mcadelemizi halk iktidarnn eiine kadar getirdi. Byle bir devrimci gelime sreci, Gney Sava'na varan geni bir uluslararas kar-devrim cephesiyle yavalatlmak ve durdurulmak istendi. Partimiz, bir yandan derinleen halk savan ve serhildanlar yrterek, dier yandan legal almann ve atekes denemelerinin baarl taktik uygulamalar iinde olarak faist zel sava ynetiminin saldrlarn boa karmay baard. Partileme, silahl mcadele ve genel olarak devrimde ortaya kan ve mcadeleyi tasfiyeye gtren orta snf eilimlerini etkisiz klarak devrimci direni izgisinin gelimesini salad. Bata Ahmet GLER, Mehmet Salih
11

AHN, Aydn ADSAY, Abdlkadir BEKROLU, Kazm KULU, Binev AGAL, Glnaz KA RA DA, Bed ri ye TA ve Nil gn YILDIRIM yoldalar olmak zere yzlerce ehidimizin kahramanca direnii, devrimci nderlik izgisinin zaferine salam kaleler oluturdu. Partimiz, yirmibe yllk mcadele ve zellikle son drt yln youn sava sonunda Parti 5. Kongresi gibi en byk tarihsel zirveye ulat. imdi elimizde yirmibe yllk mcadelenin zengin teorik ve taktik birikimi, Krdistan tarihinde ilk kez gerekleen muazzam politik, rgtsel ve askeri gelimeler var. Bundan onsekiz yl nce Eyll 1977'de Parti Program hazrlandnda ortada hibir mcadele yoktu, sadece mcadele bilinci, azmi, istemi vard. Parti Programmz herhangi bir mcadele pratiine dayanmyordu, sadece yrtlmesi tasarlanan mcadeleyi aydnlatmay ieriyordu. imdi elimizde dev gibi teorik-pratik gelime ve muazzam politik kazanmlar var; dolaysyla 1977'de amalanan birok grev baarlm durumdadr. Yine dnyada kkl bir deiim yaanmtr. 197712

'nin dnyas bakayd, imdiki dnya bakadr. Sovyetler Birlii yklm, Sovyet bloku dalm ve sosyalizm cephesinde ciddi gelimeler ortaya kmtr. Artk sosyalizmde bir dnemin, Sovyet nderlii dneminin, sosyalizmin ilkel ve vahi dneminin sonu gelmi ve sosyalizmde yeni bir dneme, olgunluk dnemine girilmitir. Partimiz, sosyalizmin bu yeni dneminin nde gelen bir sosyalist hareketi durumundadr ve bu iddiayla devrimci almalarn yrtmektedir. B tn bu hu sus la r de er len di ren Par ti 5. Kong re miz, Krdistan'da ya a nan mu az zam devrimci gelimeler ve dnyada yaanan nemli siyasal deiiklikler temelinde parti programmzda belli bir deiiklik ve yenilenme yapmtr. Yeni program, nmzdeki dnemde partimizin yarataca tarihsel gelime ve kazanmlarn dnsel temelini oluturacaktr.

13

Birinci Blm

DNYA DURUMU
Smrgecilik tarihi snfl topluma geile balar. Snfl toplumun gelimesiyle oluan her retim tarz kendine has bir smrgecilii gelitirir. te snf smrs ve buna bal olarak snf basks ne kadar geliirse, dta da baka halk topluluklar zerindeki smr ve bak o oranda artar. Kleci ilikilerin douundan balayp gnmze kadar insan toplumlar zerinde dtan gelen bir bask ve smr devaml gelimitir. Bu gelimeye bal olarak iten ve dtan gelen bask ve smrye kar mcadele
14 15

de srekli olmutur. Zor, tarihte her zaman gerici rol oynamamtr. Eski toplumun deimesinde zorun uygulanmas kanlmazdr. Zor, retim glerinin gelimesi ynnde kullanldnda ilerici, retim glerinin gelimesini nleyen eski retim ilikilerini ayakta tutmaya altnda gericidir. Yine fethetmeye, yani airet, halk ve uluslar zerinde egemenlik kurmaya yneldiinde de gericidir. Fethetme, zerinde uygulanan topluluklarn smrgeletirilmesinin balang aamasdr. Bylece smrgeciliin temelinde her zaman gerici bir zor yatar ve hangi retim biiminden kaynaklanrsa kaynaklansn, zerinde uyguland toplumun retim glerini talan ve tahrip eder. Bunun tersine, smrge boyunduruuna kar varln korumaya alan toplumlarn uygulad zor her zaman ilericidir ve gelimek iin bavurulmas gereken en zorunlu aratr. Temelde eitli biimlerdeki bir zor uygulamas olan devrim, toplumsal gelimenin en hzl, en kkl ve en tayin edici srecidir. Ezilen
16

snf ve halklarn bask ve smrye kar yrttkleri sosyal mcadelelerin birikimi uygun koullarda devrimsel gelimeye yol aar. Her devrimsel gelime, balangta iten ve dtan ge len bas k ve s m r ye kar ol ma y ifa de eder ve daha eitliki ve zgrlk bir karakter tar. Feodal dzeni yaratan slamiyet ve Hristiyanlk da, burjuva devrimlerini karakterize eden Fransz Devrimi de byledir. Feodalizme kar kylln ve ezilen halklarn mcadelesini ardna alan burjuvazi, ite feodal blnmle ve dta ise yabanc boyundurua kar verdii mcadeleyle uluslarn ve ulusal devletlerin olumasn salamtr. 19. yzyln ortalarnda sanayi devriminin tamamlanmasyla bir dnya pazarnn olumasna yol amtr. Oluan bu pazarda Bat Avrupa'nn bir avu ulusu hakim rol oynarken, dnya halklarnn ok byk bir blm smrge durumuna d rl m tr. 19. yz y ln son ey re in de dnya kapitalist-emperyalist sisteminin olumasyla birlikte yeryznde bu sistemin dnda varln srdren tek bir lke kalmamtr.
17

Emperyalist lkeler arasndaki eitsiz gelime ve sistemin iine girdii bunalm, dnyann g orannda yeniden paylamn gndeme getirmitir. Yeniden paylam iin savatan baka ara kalmaynca dnya byk bir savan iine srklenmitir. nsanla byk aclar yaatan Birinci Dnya Paylam Sava iinde Rusya'da devrim patlak vermitir. Rusya'da gerekleen Ekim Devrimi, sadece Rusya'da yeni bir sosyal ve siyasal dzenin kurulmasna yol amakla kalmam, devrim dalgasn smrge ve baml lkelere de yayarak, 20. yzyldaki devrimsel gelimeler iin salam bir temel tekil etmitir. Sosyal mcadeleler ve sosyalizm tarihinin en nemli duraklarndan biri olan bu devrim, tarih boyunca insanln yaad en zgrlk ve eitliki bir devrim olarak, ii ve emekilerin iktidar olabileceini ve smrsz bir dnyaya doru ilerlenebileceini gstermitir. Her ne kadar Ekim Devrimi'nin Rusya'da yol at dzen bugn yklm olsa da, ii ve emekilerin sosyalizm mcadelesinde ve insanln devrimsel gelimesinde bu dev18

rimin etkisi srekli olacaktr. ki dn ya sa va ara sn da, Ekim Dev ri mi zerinde Rusya ve evresinde Sovyetler Birlii sistemi kurulmu ve gelimitir. Avrupa'daki devrim giriimlerinin yenilmesine ramen, bir ideolojik-politik g olarak sosyalizmin dnya apndaki yaylmas ilk kez gereklemitir. Gelien objektif artlara bal olarak smrge lkelerde ulusal kurtulu hareketleri boy vermeye ve bu hareketler Vietnam ve in gibi lkelerde ii snf nderliinde gelimeye balamtr. zellikle Birinci Dnya Sava'nda yenilen lkeler bata olmak zere emperyalist sistem iinde burjuvazinin yeni bir diktatrlk biimi olarak faizm gelime gstermitir. Bu gelime Almanya, talya, Japonya gibi lkelerde faist diktatrlklerin kurulmasna yol am ve yeni bir emperyalist paylam savan gndeme getirmitir. Sosyalizmin gelimesinden duyulan korku ve emperyalistler arasndaki elikinin gelimesi dnyay yeni bir savaa gtrmtr. 1939-45 yllar arasnda yaanan ve insanln tand
19

en byk sava olan kinci Dnya Sava, ban Almanya'nn ektii faist cephenin yenilgisi ve arln Sovyetler Birlii'nde olduu demokrasi cephesinin zaferiyle sonulanmtr. Bu sonu dnya apnda gl bir demokrasi ve sosyalizm rzgarnn esmesine yol amtr. kinci Dnya Sava'nda kazand zafere dayanan ve savata ald yaralar hzla sarmaya alan Sovyetler Birlii, gelien ulusal kurtulu hareketlerinden de ald destekle emperyalist sistem karsnda bir dengeye ulamaya almtr. Dou Avrupa lkelerinde anti-faist glere dayanan yeni ynetimleri biraraya getirerek, emperyalist bloka kar kendi blokunu gelitirmitir. Dnyada esen gl sosyalizm ve demokrasi rzgarndan etkilenen ve Sovyetler Birlii'nden de destek gren smrge lke halklar hzla ulusal kurtulua ynelmi ve dnyann her tarafna yaylan ulusal kurtulu mcadeleleri dnemi yaanmtr. Bu dnemde Asya, Afrika ve Latin Amerika'nn her tarafnda muzaffer ulusal kurtulu hareketleri gelimitir. Bu hareketlerin bir
20

ksm (in, Vietnam, Kuzey Kore, Kba benzeri lkelerde grld gibi) daha radikal olur ve emeki nderlikli geliirken, yurtsever ierik tayan dierleri de emperyalizme kar mcadelede belli bir roln sahibi olmutur. Hzl ve yaygn olarak gelien bu hareketlerin siyasal baar kazanmas ve devletlerin kurulmas, kapitalist-emperyalizmin klasik smrgecilik sistemini tasfiye etmitir. Sa va tan son ra dn ya jan dar ma l n ngiltere'den devralan ABD, artk klasik smrgeciliin yaatlamayacan kavrayarak yeni smrgecilie ynelmi, dayatt sahte siyasal zmler ve zel sava rejimleriyle ulusal kurtulu hareketlerinin devrimci derinliini nlemeye almtr. Emperyalist devletleri kendi nderliindeki bir blok iinde birletirerek ve her alanda bloklamay derinletiren bir zel sava sistemini gelitirerek, bu temelde Sovyet blokuna ve her alanda ortaya kan devrimci gelimeye kar zel sava younlatrmtr. ABD ve Sovyet bloklar arasnda sren ve tm dn ya y et ki si al t na alan bu sa va,
21

1990'larn banda Sovyet blokunun dalmas ve Sovyetler Birlii'nin yklmasyla sonulanmtr. Merkezinde Sovyetler Birlii'nin bulunduu dnem, sosyalizmin ilkel ve vahi dnemi olarak ifade edilebilir. Sovyet devrimi, ideolojik planda dogmatizme, kaba materyalizme ve byk Rus ovenizmine kaymasyla; politik alanda ok ar merkezilemeyi yaratmas, demokratik snf mcadelesini dondurmas ve devlet karlarn her eye egemen klmasyla, sosyal planda toplumun ve bireyin zgr ve demokratik yaamn kstlamasyla, ekonomik planda devletilii egemen klp da bakan tketim toplumunu aamamasyla; askeri planda ordu ve silah gcn her eye kadir grmesiyle sosyalizmde bir tr sapmay oluturur. 1960'larda iyice belirginlik kazanan bu sapma altnda Sovyet dzeni, ieride kendini yenileyemeyerek ve yeniden retemeyerek, darda ise tm devrimci, ilerici gelimeleri kendine balayp zmszle iterek tam bir tkankl yaar hale gelmitir. Bu tkanklk, sosyalizme yaratc yaklam22

la mevcut sapmay dzeltme ve doru sosyalizm uygulamasna ynelme dorultusunda alamaynca, yine iten ve dtan gelen kar mcadelenin de etkisiyle Sovyet dzeninin yklmasna yol amtr. Sovyet dzeninin sosyalizm yolunda evrilemeyerek bu biimde yklmas tercih edilmemekle birlikte, dnyadaki tkankln byle de olsa almas sosyalizmin ve devrimlerin geliimi asndan yeni olanaklar ortaya karmaktadr. Teorik ve pratik bakmdan sosyalizm Sovyetler Birlii devletinin tasallutundan kurtulmu, zgr dnsel ve eylemsel gelime dnemine girmitir. Bu dnem sosyalizmin daha yaratc ve bilimsel ele alnp uyguland bir olgunluk dnemi olacaktr. Sosyalizm, kkleri insanlk tarihindeki tm ezilen ve smrlenlerin, pleblerin ve serflerin mcadelesine kadar dayandrlabilecek bir ideolojidir. Her an kendine gre bir sosyal mcadelesi, yani sosyalizmi vardr. Hemen her dinin, kendine gre sosyalize olmu biimleri bulunur. Kapitalist adaki bilimsel gelimeye bal ola23

rak, sosyalizmde de en bilimsel dzeye ulalmas sz konusudur. Byle bir ideolojinin, bir devletin dar snrlarndan ve kat hegemonyasndan kurtulmas, onun daha yaratc ve bilimsel gelimesine yol aacaktr. Sosyalizmin yaratc ve bilimsel uygulanmasn esas alan partimiz, sosyalizme kazandrd yeni yorumlarla olgunluk dnemi sosyalizminin gelimesine katk sunmaktadr. Partimizin sosyalizm anlay ve partimizde gerekleen sosyalizm, dnyada yaanan sosyalizmleri amaktadr. Sosyalizm, insann toplumla ilikilerini en zgrce belirlemesi, toplumsal gereklikten kopan ve onun stnde yer alan, bastran, smren her eye kar olmas, bilimde, siyasette ve retimde topluma verebildii kadar almas durumudur. Sosyalizm bir nitelik sorunudur ve bir insann kendini sosyalletirmesidir. nsann dengeli sosyal geliimi sosyalizmde esastr. Sosyalizm, en ok in san la il gi le nen, dog ma lar dan uzak ve insann btn ynleriyle grlmesine olanak salayan bir ideolojidir. Sosyalizm almak demektir; teori demek, taktik demek, insan
24

olmak demektir; insann en byk iddias, zm ve kendini yeniden gerekletirmesi demektir. Byle doru bir sosyalist anlayla nderlik temsili, parti temsili, halk temsili ve demokrasi temsili mkemmel yaplr. Bunu esas alan parti gereimizde, iyice krdm olmu insandan, gittike ycelen ve zm gc haline gelen insa na ula l m tr; ken di ne b yk ha ki mi ye ti olan, rnekleri Ortadou tarihinde grld gibi byk bir nefis mcadelesi iinde ekillenen nderliksel gelimelerin bir benzerini oluturan, yksek bir ngr, dirayet, aba, kararllk ve azim le her tr l zor lu u alt eden ve olumsuzluu olumlulua dntren, salam bir moral gle her koulda srkleyicilik yapan, in san l n ge li im m ca de le si ne ki i sel hibir ey istemeden yaamn veren nder militan kiilik yaratlmtr. Partimizin yaratt bu yeni sosyalist kiilik ve sosyalist ahlak, olgunluk dnemi sosyalizminin temel ls olacaktr. Sosyalizm adna yklan ve tasfiye olan, onu
25

bu gerek znden uzaklatran ve kapitalizme benzer bir bireysellie ve nefs dknlne vardran anlay ve tutumlar olmutur. Bu tr anlaylarn temsilciliini yapan ve Sovyet dzenini ortaya karan klasik komnist partilerin tasfiye olmas ve Sovyetler Birlii'nin yklmas sonucunda yeni bir dnya durumu ortaya kmtr. ki blokluluun ortadan kalkt bu yeni dnya durumunun balca zellikleri unlardr: a) Sovyetler Birlii'nin yklmasyla oluan sosyalizmden ka yavalamakta ve dnyann bilimsel sosyalist zmlenmesi ve sosyalizmin yaratc kavran tartlmaktadr. Bylece sosyalizmde yeni bir canllk ve ok ynllk dnemi gelimektedir. Baz lke ynetimleri sosyalist dorultuda gelimeye alsalar da, dnyada sosyalizm henz etkin bir politik g deildir. Sosyalizmin yeni bir tartma dnemi yaanrken, dar milliyeti, dogmatik-fanatik, brokratik ve insanln sorunlar karsnda sorumsuzluk ieren yaklamlar ideolojik plandaki sapknl oluturmaktadr. b) Sovyet blokunun yklmas snfsal ve ulu26

sal kurtulu olayn, zgrlk ve eitliin gerek anlamn daha iyi aa karmtr. Bu temelde, smrge staty yaayan uluslar kurtulu mcadelesini ykseltirken, bask altnda tutulan ulusal topluluklar da daha ok zgrlk istemine ynelmilerdir. Blgesel veya yerel sorunlar denilen bu tr gelimeler dnyann her tarafnda yaanmaktadr. Bu tr zgrlk istemleri ve bu temelde gelien mcadeleler, emperyalist devletlerin oyununa dmez ve dar milliyetilie hapsolmazlarsa devrimsel gelimede nemli bir rol oynarlar. Bu tr mcadelelerin dinsel ideoloji nderliin de ge li me du rum la r da ya an mak ta dr. zellikle Ortadou'da son yllarda yeni slami hareketlerin gelitii ve etkinlik kazand gzlenmektedir. Yetmi yldr sosyalizmin blge gereine yanl uygulanmasn da frsat bilerek gelien bu akmlarn belli bir tarihsel ve sosyal temeli ve siyasal anlam vardr. Bu tr akmlar, dinin devrimci ve sosyalize olmu zn esas alr ve emperyalizm ile ibirliki blge gericiliine kar salam bir durua ve mcadeleye sa27

hip olurlarsa, devrimsel gelimede belli bir roln sahibi olurlar. c) Sovyet blokunu oluturan devletler yklm olmasna ramen, Dou Avrupa'da ve eski Sovyet topraklarnda tam bir dzen ve istikrar salanamamtr. Kafkaslar ve Balkanlar srekli bir atma alan olarak emperyalist devletler arasndaki elikiyi artrmaktadr. Emperyalist blokun yrtt psikolojik savaa aldanarak kapitalizme savrulan kitleler, gerekleri grerek sosyalizme ynelmekte ve nceki sosyal kazanmlarn savunmaya almaktadrlar. Rusya'da gelimelerin nasl olaca hala belirsizdir ve Rusya dnyada etkin bir g olma konumunu korumaktadr. d) Sovyet blokunun yklmas, bu lkelerde yaanan ve sosyalizme mal edilen sorunlar emperyalist sistemin zerine ykmtr. Bu durum, kapitalizmin elikilerinin artmasna ve gerek yznn daha iyi grlmesine yol amaktadr. Bir sredir sosyalizm ld, en doru sistem bizimkisidir biiminde yaplan propagandann sonuna gelinmitir ve artk bunlarla kitleleri al28

datmak zorlamaktadr. Kltrel alanda gelitirilen yozlua dayanarak, kapitalist dzeni srdrme abalar giderek tam bir kaosa yol amaktadr. Emperyalist devletlerin sosyalizmden duyduklar korkuyla oluturduklar sk birlik artk zayflamtr. Dnya lsnde ok ballk ve emperyalistler aras elikiler gittike gelimektedir. Sovyet blokundaki sosyal uygulamalarn zorlamasyla kapitalist lkelerde kitlelere tannan ekonomik ve demokratik haklar mevcut durumda bir bir geri alnmaya allmaktadr. Ekonomik smryle birlikte polis devletinin basks gittike artmaktadr. Nkleer tehdit, evre kirlilii, toplu bulac hastalklar gibi hususlar insan ve toplum yaamn tehlikeye atmaktadr. Kapitalist-emperyalist sistem tarafndan doann tahrip edilmesi ve toplumun doal dengesinin bozulmas insanlk iin yeni ve ciddi bir tehdit halini almaktadr. Toplumlarn ve bir btn olarak insanln geleceini ilgilendiren bu durum, kapitalizmin insanlk iin nasl tahrip
29

edici bir sistem haline geldiini ve kapitalistemperyalizm ile insanlk arasnda nasl byk bir elikinin olutuunu ortaya koymaktadr. Kapitalist-emperyalizmin yaad btn bu elikiler, kendi iinde istikrar salayamayacan ve emeki kitlelerin demokratik mcadelesinin eitli biimlerde gelieceini gstermektedir. e) Sov yet blo ku nun y kl ma s son ra sn da ABD emperyalizmi, Yeni Dnya Dzeni ad altnda dnyann her tarafnda kendi egemenliini oluturmaya almaktadr. Bu hegemonya abas, iki bloklu dnya ortamnda gelien ve em per ya lizm den ks mi ba m sz l ya a yan devletlerle bir elikiyi ifade etmektedir. Bu eliki eitli biimlerde yaayacaa ve emperyalizmi belli llerde uratracaa benzemektedir. Emperyalist sistemin yumuak karnn yeni smrge lkeler oluturmaktadr. Bu lkeler, bask ve smrnn en ok younlat, ekonomik, sosyal ve siyasal bunalmn srekli yaand lkeler durumundadr. Emperyalizmin
30

ve ibirliki burjuvazinin dayatt ar smr ve talan ortamnda, yine dayatlan zel sava rejimi altnda halklar yaayamaz duruma gelmitir. Emperyalizm mevcut durumuyla yeni smrgeci dzenini rahatlkla srdrememekte ve her trl yntemi denedii iin kendine gre bir are de retememektedir. Yeni smrge lkelerde yaanan mevcut kriz durumu devrim iin objektif koullarn gelikin olduunu gstermektedir. Bu du rum da sub jek tif ko ul la rn as ga ri planda olumas devrim hareketlerinin ykselmesine yol amaktadr. Mevcut koullarda devrimsel gelimenin en ok yaanaca lkeler bunlar olmaktadr. f) Gnmz dnyasnda en gl toplumsal dev rim di na mik le rin den bi ri ni ka dn ke si mi oluturmaktadr. Snfl topluma geile balayan kadnn kleletirilmesi durumu, kapitalist sistemde giderilmedii gibi, daha da ince yntemlerle, tahrip edici niteliinden bir ey kaybetmeksizin srdrlmektedir. Kapitalist-emper ya list sis tem, ken di merkezlerinde ka dn zerinde ar smr uygulayp onu metalat31

rarak, baml lkelerde ise kadn kesimini en ar bask ve smrye tabi tutarak kadn kleliini srdren sistem olmaktadr. Buna ramen geen dnemde sosyalizmin kadn sorunuyla yeterince ilgilendiini ve Sovyet sosyalizminin kk-burjuva yaklam aabildiini sylemek mmkn deildir. Toplumsal eitsizliin, bask ve smrnn en katmerlisi kadn kesimi zerinde uygulanandr. Gnmz dnyasnda kadn hemen her yerde ifte bask ve smr altnda tutulmaktadr. Bu nedenle, eitlik ve zgrle en ok ihtiya duyan bir toplumsal kesim olmaktadr. Ayn zamanda toplumsal zgrlk ve eitliin geliiminde, kadnn klelikten kurtulu mcadelesi en temel rollerden birine sahip bulunmaktadr. Kadnn zerindeki bask ve smr krlp kadn zgrletike toplumsal eitlik ve zgrlkte gerek anlamda geliim salanacaktr. Kadnn ne denli devrimci dinamie sahip olduunu ve kadnn zgrlk mcadelesinin toplumsal devrimin derinletirilmesinde nasl temel rollerden birini oynadn partimiz pratikte gster32

mitir. Bu nedenle olgunluk dnemi sosyalizminin en ok ilgilenecei alanlardan biri kadn sorunudur. Nitekim sosyalizme yaratc ve bilimsel yaklam kadn kesiminin geni devrimci potansiyelini harekete geirebilme zelliine sahiptir. g) Tarih boyunca yaanan byk devrimsel gelimelerin yaratt teorik ve taktik temel ve gnmz dnyasnda yaanan youn elikiler, devrimsel gelime iin koullarn uygun olduunu gstermektedir. Bu koullarda ulusal, snfsal, cinsel, evresel ve benzeri elikiler ekseninde devrimsel gelime yaratmak mmkndr. Sosyalizme bilimsel ve yaratc yaklam, byle devrimci gelimeleri yaratacak ve nclk edecek gtedir.

33

kinci Blm

KRDSTAN TOPLUMU
Krdistan tarihi
lkemiz Krdistan, insanlk tarihinde yerleik hayata ilk defa geile birlikte tarmn yapld, evcil hayvanlarn beslendii, yeryznn en verimli toprak paralarndan birini tekil etmektedir. Bu yzden, ok eskiden beri eitli kavimlerin yaantsna ve bu kavimlerden arta kalan bir kltrel birikime tank olmu ve uzun sre uygarln beii roln oynamtr. Zengin maden kaynaklarna ve uygarlklar aras gei yollarna sahiptir. Bu elverili durum kendi
34 35

zddn da beraberinde getirmi ve lkemizin, tarihin eski alarndan beri srekli bir bouma ve istila alan haline gelmesine yol amtr. Bu sre boyunca birok kavim ya yok olmu ya da sk sk istila altnda yaamak zorunda kalmtr. lkemizin zerinde halkmzn yerleme abalar, atalar olan Medlerin M.. 1000 yllarnda tarih sahnesinde belirmesi ile balar. HintAvrupa grubunun Aryen kolundan olan Medler, bu lkeye yaylmak iin komular Persler ve Asurlarla yzyllarca sren bir mcadeleye girimilerdir. nce Persleri ve daha sonra da M.. 612 yllarnda Asurlar yenen Medler, zamanlarnn en byk imparatorluunu kurmulardr. Bu impara tor lu un s nr la r yak la k ola rak bu gn k Krdistan snrlarn kapsamaktadr. Bu uzun mcadele yllar bir yandan onlarda ayr bir milli bilin uyandrrken, te yandan zgrlklerine dkn bir karakter edinmelerine yol amtr. Kendilerinden nce yaayan kavimlerin kltrlerine kendi kltrlerini katp hakim klarak
36

ulusal deerlerimizin olumasnda balang roln oynamlardr. Despotik, kleci imparatorluun bir taslan oluturan Med devletinin M.. 550 yllarnda Persler tarafndan yklmasyla tarihte halkmz zerinde srekli tahakkm ve istila dnemi de almtr. M.. 6. yzyldan M.S. 7. yzyl ortalarndaki Arap ordularnn igaline kadar geen srete halkmz eitli kleci imparatorluklarn istilas altnda kalmtr. Srasyla Persler, Yunan-Makedonyallar, Ermeniler, Romallar, Bizansllar ve Sasaniler kurduklar imparatorluklarla Krdistan' ya kendi aralarnda bouma alan semiler ya da bu boumada hakim kan, hal k m z ken di ha ki mi ye ti al t na al mtr. Her iki durum da ok kanl sonulara yol atndan, halkmz varln srdrmek iin srekli dalk alanlarda yaamak zorunda kalmtr. Bu artlar ise ie kapank ve paralanm airet topluluklar halinde kalmamza yol amtr. Feodal dnemde de halkmz zerindeki istila ve tahakkm iddetini bir kat daha artrarak ara37

lksz devam etmitir. M.S. 7. yzyl ortalarnda balayan Arap istilalar ok kanl gemitir. slam ideolojisinin milli gelimeyle birletirilmemesi, halk kendi z yaam deerlerine kar yabanclatrp milli gelimesini kstekleyerek, halkn yabanc feodal boyunduruk altnda kalmasna hizmet etmitir. 10. yzyla kadar basksn srdren Arap egemenlii, bu yzyldan itibaren zayflamaya balamtr. O tarihte baka gl bir istilac gcn olmay, halkmzn milli benliini gelitirme si ne el ve ri li bir or tam ya rat m tr. Ba ta Mervani Krt Devleti olmak zere bu dnemde kurulan feodal Krt devletleri bu ortamn rnleridir. 11. yzylda Krdistan zerinde yeni bir istilac g belirmitir. Bu g, barbarln yukar aamasnda bulunan ve slaml kabullenmesiyle birlikte fetihi bir karakter kazanan Trk Ouz boylardr. Trkler ksa zamanda kendilerini feodal toplumun egemenleri olarak yeniden rgtlemilerdir. gal ettikleri lkelerde yaayan halklarn kltrleri daha gelimi olduun38

dan, Trk boylarnn byk bir ksm yerletikleri topraklarda asimile olmulardr. Ksaca niteliklerini belirlediimiz Trk feodallerinin (Atabey, Hakan, Sultan) Krdistan zerindeki ynetimi, 11. yzyldan 20. yzyln balarna kadar, bazen katliamlara varacak kadar iddetli, bazen de hafif olmak zere srekli olmutur. Byk Seluklu mparatorluu, onun paralanmas ile Atabeyler, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Artukoullar, Anadolu Seluklular gibi tm bu Trk feodal beyleri, dnemlerinde tam hakim olmamakla birlikte, Krdistan zerinde ynetimlerini srdrmlerdir. Bunlar ard arda Moollarn ve Timur'un bir kasrga gibi hzla gelip geen istila dnemleri izlemitir. ran Safevi ynetimi altndaki Krdistan'n byk bir paras daha sonra Osmanl egemenlii altna girmi ve Krdistan, Safevilerle Osmanllar arasnda paylalmtr. Btn bu feodal ynetimler zorba ve talanc nitelikte olup, halkmzn iddetli direnii ile karlamtr. Halk bunlarn ynetimine hibir zaman tam olarak boyun emedii gibi, frsat
39

d er d mez is yan bay ra n kal dr m tr. Krdistan'n engin dalar, bu dnemde de varlmzn ve zgrlmzn korunmasnda bir kale olmutur. Krdistan'n bugnk paralanmlnda rol byk olan Osmanl Trk feodal ynetiminin Krdistan'daki gelimesi 16. yzylda balar. Bu ynetimin gelimesinde, ibirliki Krt feodal beylerinin temsilcisi eyh dris-i Bitlisi'nin aba s b yk tr. Os man l Trk sul tan la r nn Krdistan'daki g nll ve gzde ajan du ru mundaki bu kiinin de abasyla Krdistan halknn iki byk mezhep halinde paralanmas bu dnemde hzlandrlmtr. Osmanl sultanlar ile ran ahlar, siyasi amalar dorultusunda bu blnmeden yararlanmlardr. Krdistan' hem kendi aralarnda bir sava alan olarak kullanmlar, hem de bu savalarda ayn halk birbirine krdrtarak daha kolay ynetim altnda kalmalarn salamlardr. Gnmzde bile, Trk smrgecileri bu blnmeden yararlanabilmektedir. Ba lan g ta Krdistan'daki Os man l Trk
40

ege men li i pek g l de il dir. Bu d nem de Krt feodal beyleri son derece geni bir otonomiye sahiptirler. Sultanlara ballklar, asker gndermek ve hediye yollamak biimindedir. Ama 18. yzyldan itibaren, Bat Avrupa'da yeni bir retim biimi olarak hakim olan kapitalizm karsnda yenilgilere urayp fetih gelirlerinin kaps kapannca, Osmanllar bask ve smr taleplerini artrmlardr. 19. yzylda dozunu daha da artran bu bask ve talan karsnda Krdistan'da boydan boya isyanlar patlak vermitir. syanlarn kanl bir ekilde bastrlmas, Osmanl ynetiminin daha da glenmesine yol amtr. Birinci Dnya Paylam Sava'nda Osmanl mparatorluu yenilince, Krdistan zerindeki d basklar azalmtr. Henz emperyalist lkelerin tam igalinin de gereklemedii bu yllar, bamszlk iin d artlarn son derece elverili olduu yllardr. Ama bir yandan i artlarn yetersizlii (aireti-feodal yap, modern snflarn olmay, rgtszlk) dier yandan yeniden rgtlenen Trk hakim snflarnn basks,
41

bu elverili artlardan yararlanmay olanaksz klmtr. Krdistan zerinde yzyllarca sren yabanc feodal egemenlik, Krt toplumunun kendi i dinamikleri ile evrimleme srecini zorlatrmtr. Yabanc feodalizmin etkisi ile airet yapsnda beliren feodalleme, ounlukla ibirliki nitelikte olmutur. Oluan Krt feodal tabakalar, yer li bir y ne tim den zi ya de ya ban c g le re bal yaamay karlarna daha uygun bulmulardr. te birbirlerine stnlk salamak iin giritikleri mcadele, toplumu iinden klmaz bir noktaya getirmitir.

Kapitalist smrgecilik dnemi

Kapitalist uygarlk aamasnda lkemiz zerindeki bask ve smr, kleci ve feodal dnemlerin istila ve talanlarn aratmayacak llere varmtr. Kapitalist smrgeci gler, lkemizin adn ve halkmzn varln tarihten silmek iin, ellerindeki stn imha aralarn, en incesinden en kaba yntemlere varana dek
42

kullanmaktan ekinmemilerdir. Birinci Dnya Paylam Sava'nn yol at gelimelerin lkemiz zerindeki etkisi ok byk olmutur. Daha nce Osmanl sultanlar ile ran ahlar arasnda iki paraya blnen lkemiz, bu sefer Trk smrgecileri ile Fransz ve ngiliz emperyalistleri arasnda varlan antlamalar sonucu drde blnmtr. Kapitalist aamada Krdistan' smrgeletiren glerin banda Trkler gelmektedir. Sava sonrasnda Osmanl mparatorluu'nun kalntlar zerinde kurulan Trkiye Cumhuriyeti'nin Osmanllar zamanndan beri zaten igal altnda olan Krdistan' yeniden hakimiyeti altna almas zor olmamtr. Ayrca kapitalist sosyo-ekonomik temeli gelitike, feodal dnemdeki Trk ynetimlerine nazaran Trkiye Cumhuriyeti'nin bu hakimiyetinin askeri, politik, ekonomik ve kltrel alanlardaki etkileri ok daha ykc olmutur. Hukuki olarak Krdistan'n byk bir blmnn Trkiye Cumhuriyeti'nin snrlar iine alnmas, 1921'de Franszlarla yaplan Ankara
43

Ant la ma s ve n gi liz le rin ba ro l oy na d 1923 Lozan Antlamas ile mmkn olmutur. TC'nin kurulu yllarnda Krdistan zerindeki Trk ynetimi ok zayftr. Buna karlk Krt feodal ve airet reislerinin denetimi (i otonomi) daha gldr. Hatta TC'nin birinci meclisinde iki halkn hkmeti, iki halkn meclisi gi bi sz le re ok rast la nr. Ama cum hu ri yet, merkezi otoritesini glendirdii zaman, doal olarak feodal ve airet reislerinin snfsal karlarn korumaya ynelik mahalli otoriteleriyle atmtr. Misak- Milli snrlar iinde tek bir Trk ulusu yaratmay kendine temel gaye edinen cumhuriyet hkmetleri, bu mahalli otoritelerle olan atmadan ok iyi yararlanmlardr. Smrgeci uygulamalar iin gereken askeri igal temelini gerekletirmede bu hkmetlerin stratejileri, Krdistan'n btnn birden igal etmek o zamanki glerine gre ok zor olduundan, para para igal etmek olmutur. Bunun iin klasik bir usl olan mezhep ayrlklarndan yararlanlm ve ayn halk birbirine krdrlmtr. lke ii ve lke d muhalefeti n44

lemek iin vahi Krtler, yobazlar ayaklanyor biiminde srekli ajitasyon yaplmtr. Bu stratejinin uygulanmas iin en elverili an kollanm, ayrca vakitsiz ve her zaman blnp paralanmas kolay olan feodal nderlikli ayaklanmalarn k zorlanmtr. Ve bu ayaklanmalar bahane edilerek halk katliamdan geirilmi, mahalli otoriteler ezilmi, lkemiz batan sona en cra kesine kadar merkezi igal altna alnm ve bir daha hi kimsenin bakaldramayaca bir dehet ortam yaratlmaya allmtr. TC h k met le ri ta ra fn dan 1925-38 yl la r arasnda harfiyen uygulanan bu strateji temelinde lkemiz tam bir askeri denetim altna alnmtr. Bu temel zerinde smrgeciliin siyasi, kltrel ve ekonomik alanlarda gelitirilmesi kolay olmutur. kinci Dnya Paylam Sava'ndan sonra smrgecilikten kurtulu iin son derece elverili ulus la ra ra s art lar bu lun ma s na ra men, Trkiye'nin savaa girmeyii, lkemizdeki sk askeri denetim ve geri sosyal yapnn olduu gi45

bi korunmas yznden pek bir ilerleme kaydedilmemitir. Dta ABD'nin ve ite de Krt toprak aalarnn destei ile ibirliki Trk burjuvazisi iktidar n g len di rin ce, 1950 'lerden iti ba ren Trkiye'nin ekonomik yapsnda belli bir gelime olmutur. Tarmda kapitalistlemenin gelimesi ve montaj sanayinin kurulmaya balamas, Trkiye'nin Krdistan zerindeki tecrit emberinin krlmas iin bir ekonomik drt yaratmtr. Bu dnemde emperyalizmin yaad bunalmn, kapal ekonomik birimlerin paralanmasn ve pazarlarn derinliine almasn zorunlu klmas da bunda rol oynamtr. Ksaca Trk kapitalizminin gelimesi, emperyalizmin pazar sorunu ve Krt toprak aalarnn kapitalistleme eilimlerinin st ste akmas, 1960'lardan itibaren Krdistan'da smrgeci kapitalizmin gelimesine yol amtr. lke kaynaklarnn talan edilircesine smrlmesi ve feodalizmin en gerici tarzda belli bir yere kadar zlmesi ile oluan bu tip kapitalizmin etkisi ok ykc olmutur. Tarma makina46

nn girmesiyle topraktan kopan ve Trkiye sanayilemesinin ayak takm ilerinde kullanlan isizler ordusunun says milyonlara varmtr. Bu olumsuz gelimelere kar doacak tepkileri nlemek iin de, zellikle Krdistan renci genlii zerinde yoz bir kltr politikas ve youn bir asimilasyon uygulanmtr. Krdistan'n dier paralarnn smrgeletirilmesi de, belli bir gecikme ile Trkiye rneini izlemektedir. Gney Krdistan'n batdaki kk bir ksm belli bir dnem Fransz mandas altnda kalm, Franszlarn ekilmesiyle Araplarn egemenlii altna girmitir. Kuzey-Bat Krdistan'n snr uzants biiminde olan bu paradaki halkn byk bir kesimi Suriye tarafndan vatanda olarak grlmemekte ve yabanc muamelesi grmek te dir. 1970 'lere ge lir ken bir s re ve rim li Krt topraklarna Araplar yerletirilmeye allmsa da, daha sonra bu politikann uygulanmasndan vazgeilmitir. Ar geleneksel etkiler altnda yaayan Krt toplumu, son yllarda giderek deiime uramaya balamtr.
47

Gney Krdistan'n byk ksm 1931'e kadar ngiliz mandas altnda kalmtr. ngilizler kendilerine kar ok gl olan Krt direnmesini krmak iin srekli Araplarla beraber hareket etmiler ve daha sonra kendilerine bal bir Irak Arap devleti oluturmulardr. Bu devlette iktidar 1958'de tamamen ele geiren Arap burjuvazisi, Trkiye'deki M. Kemal dneminin bir benzerini yaamtr. Kemalistlerin 1925-38 dneminde Kuzey-Bat Krdistan'da yrttkleri igal eyleminin aynsn Gney Krdistan zerinde gerekletirmeye almtr. Bu parada yar-feodal, yar-burjuva KDP'nin nderlik ettii direni, 1974'te ksmen bastrlabilmitir. Bu temelde askeri igal salamlatrlmak ve smrgecilik dier alanlarda tesis edilmek istenmitir. Dou Krdistan zerinde ahlarn egemenlii yzyllar ncesine uzanmaktadr. ahlar, genellikle Fars milliyetinden olmalarna ramen kendilerini hem Krtlerin, hem de Farslarn ortak imparatorlar olarak kabul ettirmeye almlardr. Bunu da her iki halkn Aryen asll olma48

larna balamlardr. znde ise imparatorluk iinde Farslar hakim milliyet, dier halklar da ezilen milliyet konumunda olmutur. 20. yzyln banda ngiliz emperyalizminin yar-smrgesi durumunda olan ran mparatorlu u, Bi rin ci Dn ya Sava'ndan son ra R za Pehlevi'nin baa gemesiyle biraz glenmeye balam ve bu dnemde tepeden inme baz burjuva reformlar yaplmaya giriilmitir. kinci Dnya Sava'nda Sovyet Kzl Ordusu kuzeyi ve ngiliz askerleri gneyi igal etmi, bu elverili artlardan yararlanan Azeriler ve Krtler Kzl Ordu'nun desteiyle birer cumhuriyet ilan etmilerdir. Ksa sre sonra Kzl Ordu'nun ekilmesiyle birlikte her iki cumhuriyet de ah kuvvetleri tarafndan yklmtr. 1950'lerden sonra ABD'nin bir yeni smrgesi haline gelen ran'da ahlk ynetimi emperyalizmin Ortadou'daki jadarmalarndan biri olmutur. Petroln bulunmasyla ekonomik g kazanan ahlk, ieride de kitleleri koyu bir faizmle ynetmitir. Emperyalizmle ilikiler temelinde ran'da kapitalizm gelimesine ramen,
49

bu durum o dnemde Krdistan'a yansmam ve feodal yapnn zlmesine yol amamtr. Ancak bu srecin ilerlemesi ve ran'da kapitalist ilikilerin glenmesi temelinde smrgeci kapitalizmin Dou Krdistan'a girmesi kanlmaz olacaktr.

Ulusal kurtulu dnemi

Geleneksel Krt isyanlarnn bir devam ve kinci Dnya Sava sonras koullara ksmen uyarlanm biimi olan KDP hareketi, modern bir ulusal kurtulu hareketi haline gelemeyerek, 1970 'lerin or ta la rn da ye nil gi ye u ra m tr. Krtlk adna hareket etmek ve Krtl canl tutmak gibi bir olumluluk yannda, Krdistan ulusal sorununu eitli biimlerde arptmas ve yabanc egemenliklerin aleti olmas ile de olumsuz bir rol oynamtr. Krdistan'da yaanan modern sosyo-ekonomik gelimenin belli bir dzeye ulat ve Krt ulusal sorununu arptan KDP'nin de yenildii 1970'li yllarda Krdistan'da yeni ideolojik poli50

tik akmlar gelimeye balamtr. Kk-burjuva akm Krdistan'n Kuzey-Bat ve Gney paralarnda kendini deiik gruplar biiminde ekillendirirken, ii ve emekilerin devrimci ulusal kurtulu akm olarak da partimiz PKK doup gelimitir. Hem bir devrimci sosyalist nclk olarak ve hem de modern bir ulusal kurtulu hareketi olarak partimizin douu, Krdistan tarihinde kesin bir dnemeci ifade eder. Gelien smrgeci egemenlik ve ulusal imha srecinin sona erdiinin, buna kar direni iinde ulusal var olu ve kurtulu dneminin baladnn ilan olmutur. Ulusal kurtuluta doru devrimci izgiyi egemen klarak, Kuzey-Bat Krdistan'daki modern gelimeye dayanarak, ii snfnn ve byk parann nderliini gelitirerek, ulusal hareketteki arptmalar dzeltmi ve bu temelde yurtsever kitleleri birlik ve eylemlilik iine ekmitir. Partimizin, be yllk ideolojik grup dnemi ardndan 1978'de resmen kurulmas ve ulusal kurtulu iin politik ve askeri mcadeleye y51

nelmesi, lkemizin ve halkmzn varln bile inkar eden TC'ye ar bir darbe vurmu ve onu 12 Eyll 1980 faist-askeri darbesine gtrmtr. 1970-80 dnemi, ulusal kurtuluun ideolojik-politik izgisinin ekillendii, bu temelde halk kitlelerinin ilk devrimci eyleminin gerekletii, dnsel planda smrgeci egemenliin paraland bir dnem olmutur. 12 Eyll faist-smrgeci rejimine kar byk direnii ifade eden ve 15 Austos 1984 Atl m te me lin de ge li en 1980-90 d ne mi ise, Krdistan'daki TC egemenliinin paraland, Krt toplumunda muazzam bir devrimci ulusal bilinlenmenin yaanmaya baland, ulusal kurtulu hareketinin cephesel ve ordusal bir g dzeyine ulat bir dnemdir. Partimiz nderli in de Ku zey-Ba t Krdistan'da ya a nan bu ulusal devrimci gelime, giderek Krdistan'n btnn etkisi altna alr hale gelmitir. Bugn Kuzey-Bat Krdistan'da ok kkl bir ulusal ve toplumsal devrim yaanmaktadr. TC'nin zel savana kar gelien ulusal kurtulu sava lkenin her tarafnda srmektedir.
52

Partimiz nderliinde bilinlenen ve birleen halkmz, her trl ac ve zorluu gsleyerek yrtt kararl mcadelesiyle, Krdistan'daki smrgeci egemenlii tamamen ykma ve ulusal demokratik halk iktidarn yaratma yolunda ilerlemektedir. Bu temelde gelien ulusal kurtulu mcadelesi Krdistan'n dier paralarna da yaylarak Krdistan'n birliini yaratmaktadr. Gney Krdistan'n batdaki kk paras, Kuzey-Bat Krdistan'da gelien bu mcadelenin derin etkisi altndadr. zellikle 1980'lerin ortalarndan itibaren bu parann halk ulusal kurtulu mcadelesine ok yaygn ve aktif bir bi im de ka tl mak ta dr. Bu par a nn hal k da partimiz nderliindeki ulusal demokratik devrimi ok kkl bir biimde yaamaktadr. Halkn bu tarzda doru bilinlenme ve rgtlenmesi, ulusal kurtulu hareketimiz ile Arap ilericilii arasndaki ilikide nemli bir rol oynamaktadr. Gney Krdistan'n byk parasnda 1974 yenilgisinden sonra Irak Arap ynetiminin egemenlii gelimitir. Ancak Eyll 1980'de bala53

yan Irak-ran sava nedeniyle Irak ynetimi Krdistan'daki gcnn nemli bir ksmn ekince, bu parada yeniden bir silahl direni balamtr. Bu silahl direni eski niteliini ap modernlemeye almsa da, bunda pek ilerleme kaydedememi ve 1988'de bir kez daha yenilmekten kurtulamamtr. Krdistan'n bu parasnda 1991 yl bandaki Krfez Sava'nn etkisiyle yeni bir bakaldr yaanm ve emperyalist devletlerin mdahalesiyle bu alan deiik glerin hareket ettii bir alan haline gelmitir. Bugn bu parann bir ksm Irak ynetimi altndayken, byk ksmnda ise emperyalist devletlerce korunan bir Fede re Krt Y ne ti mi var dr. G ney Krdistan'daki bu du rum, Ku zey-Ba t Krdistan'daki ulusal kurtulu mcadelesi ile dnyada yaanan gelimelerin etkisi sonucunda ortaya kmtr. Bu gelime ile Krdistan'n Kuzey ve Gney paralar arasndaki ilikiler sklam ve iki parann devrimci birlemesi gndeme gelmitir. Krdistan'n bu parasndaki kararsz olan mevcut durumu kendi lehine
54

bozmak iin ok eitli gler, mcadele vermektedir. Krdistan'n Dou paras da 1970'lerin sonunda youn bir mcadeleye sahne olmutur. 1979 ylnda ran'daki ahlk rejimi yklnca, bir sre Dou Krdistan'daki smrgeci egemenlik kaybolmutur. Daha sonra ahlk yerine kurulan ran slam Cumhuriyeti, Dou Krdistan zerinde de egemenliini salam ve yrtt sert mcadele ile geleneksel direnii gle ri b yk l de bas tr m tr. Ku zey-Ba t Krdistan'da gelien ulusal kurtulu mcadelesinin etkisi bu parada yaylmakta olsa da, buras dier paralara gre ulusal kurtuluta geri bir durumu yaamaktadr. ok ha re ket li bir or ta mn var ol du u Krdistan'da gncel durum u temel zellikleri arzetmektedir: a) Krdistan'da eski smrgeci statkoyu korumak isteyen glerle devrimci ulusal kurtuluu gler arasnda ok iddetli bir sava yaanmaktadr. Bu konumuyla Krdistan; dnyann en atmal alanlarndan biri durumundadr.
55

b) Bugn Krdistan'da ok kkl bir ulusal demokratik devrim sreci yaanmaktadr. Bu konumuyla Krdistan blgeyi ve dnyay etkisi altna alan bir devrim merkezi durumundadr. Yine Krdistan'daki btn yaam bu devrimin belirleyici ve dntrc etkisi altndadr. c) Krdistan zerinde gemite oluturulan statko (drde blen smrgeci statko) gelien ulu sal kur tu lu m ca de le si ile par a lan m tr. Kr dis tan par a la r ara sn da git tik e da ha s k bir ili ki ve bir lik ge li mek te dir. Emperyalistlerle smrgeci devletlerin politikalar arasnda gemite var olan uyum dalmtr. Bugn Krdistan zerinde emperyalistle rin ye ni s mr ge ci po li ti ka s, s mr ge ci devletlerin klasik politikas, ibirliki politika ve ulusal kurtulu politikas mcadele halindedir. d) Kuzey-Bat Krdistan'daki ulusal kurtulu mcadelesi, Krdistan btnl asndan belirleyici ve ynlendirici bir yere sahiptir. Dier paralar bu temelde deerlendirmek, kalc sonu almada tek doru tutumdur.
56

Kuzey-Bat Krdistan'daki durumun zellikleri

Krdistan'n bu parasnda on yldan beri gittike younlaan bir sava durumu yaanmaktadr. TC'nin smrgeci zel savana kar partimizin yrtt devrimci ulusal kurtulu sava toplumsal dnmn motoru olmakta ve toplumsal yaamn her alann bu sava durumu belirlemektedir. TC'ye kar partimizin yrtt ulusal kurtulu mcadelesi, Krdistan btnlndeki ulusal hareket ve mcadele zerinde de belirleyici etkide bulunmakta ve onu ynlendirmektedir. Trkiye'de yeni smrgeci kapitalizm gelitike bunun yansmalar Krdistan zerinde de olmu, 1960'lardan itibaren Krdistan'da smrgeci Trk kapitalizmi gelimeye balamtr. Tamamen devlet iletmeleri etrafnda ve Trkiye pazarna bal olarak ekillendirilen bu ekonomik yap ile Krdistan kaynaklar zerinde tam bir smr ve talan dzeni kurulmutur. Krdistan deerlerini talan etme ve Trk smrgecili57

inin Krdistan' yutma amacna gre ekillendirilen bu ekonomik yap, on yllk sava iinde bu gereklii daha net ortaya kararak tam bir zel sava ekonomisi haline gelmitir. Tamamen yaanan sava tarafndan belirlenen Krdistan'daki ekonomik yaamn baz temel niteliklerini yle sralayabiliriz: a) Daha nce ekillendirilen smrgeci ekonomik dzen eskisi gibi iletilememektedir. Gelien ulusal kurtulu mcadelesi bunun alann epeyce snrlandrmtr. b) letilebildii kadaryla smrgeci ekonomik sis te min s m r c ve ta lan c ka rak te ri azalmam, tersine daha da artrlmtr. Bu durum Trk smrgeciliinin eski yapsnn paralanm olmas gerekliiyle elimemektedir. c) TC, Krdistan'da tam bir sava ekonomisi tesis etmi, ekonomik yaam ve olanaklar btnyle zel savan hizmetine sokmutur. Yrtt sava ekonomisi TC'ye ok ar bir yk bindirmekte ve Trk ekonomisini iflasla yz yze getirmektedir. d) Halk, ekonomik g bakmndan olduka
58

zayflatlmtr. Sava ekonomisi biiminde de olsa, ticaret gibi alanlarda halkn ulusal kurtuluu ekonomik yaplanmas ve yaam gelimeye balamtr. Krdistan'da smrgeci egemenlik altnda ve onunla sava iinde gelien ekonomik ilikiler, kendine bal bir sosyal yaplanmay ve deiimi de beraberinde getirmektedir. Gemite gelien smrgeci kapitalizm, Krdistan'daki feodal sosyal yapy yar yarya zm ve bu temelde kendine bal bir sosyal ayrma ve ekillenme yaratmt. stte feodal toprak aalar feodalkomprador bir snf haline gelirken, kyllk zlmeye balam ve kent kk-burjuvazisi ile birlikte geni bir isizler ordusu ve aydngenlik kesimi ortaya kmt. i snfndan aydnlara kadar bu sosyal kesimlerin hepsi smrgeci egemenlik temelinde ekilleniyor ve youn bir asimilasyonu yayordu. imdi bu durumlar kkl bir deiime uramtr. Partimizin yrtt devrim ve zellikle son on ylda yaanan sava, Krdistan sosyal yapsnda ok hzl ve kkl bir deiimi gerekle59

tirmitir. Smrgeciliin ayakta tutmaya alt geri sosyal ve kltrel yaplanmalar devrimci mcadele ile paralanm ve toplum devrimci yaplanma dorultusunda gelime gstermitir. imdi her ey yaanan devrim ve sava gereine baldr. Bir yandan smrgecilie ve onun zel sava ynetimine bal bir avu ibirlikihain kesim daha net ortaya karken, dier yandan gittike yoksullaan ve aradaki ayrm azalan yurtsever bir halk gerei ekillenmektedir. Mevcut durumda koruculuk bir snf gibidir. Gerici feodal, aireti ve komprador gleri, yine muhbir, ajan, ibirliki ve serseri kesimleri iinde toplayan ve baz bilinsiz airet glerini ii ne alan bu ke sim, s mr ge ci li in Krdistan'daki sosyal, siyasal ve askeri dayana durumundadr. Trk smrgecilii, bir yandan devrim karsnda bu gce daha ok dayanmaya alrken, dier yandan da yaratt maliklfet ve siyasal tehdit nedeniyle ondan korkmaktadr. Gelien ulusal kurtulu mcadelesinin yaratt ortama dayanarak bir milli Krt sermayesi
60

gelimek istemektedir. Henz zayf bir konumda olan bu Krt milli burjuvazisi, yurtsever zengin kesimlerden, tccarlardan ve kk-burjuva zi nin st ke sim le rin den olu mak ta dr. Krdistan'da yeni olan bu kesimin douu ve geliimi tamamen ulusal kurtulu mcadelesine baldr. Yine bu mcadele temelinde kyllk gittike zlmekte, kk-burjuva kesimlerde yurtseverlik gelimektedir. Yaanan sava ortamnda ok az i bulabilen ok geni bir isizler ordusu ortaya kmtr. S mr ge ci zel sa va n ya rat t g, Krdistan'da byk bir sosyal olay durumundadr. zel sava politikalar gerei, ekonomik ve askeri zorla Krdistan'n yurtsever mcadeleye ak btn alanlar insandan boaltlm, bata Trkiye metropolleri olmak zere insanlarmz dnyann drtbir yanna savrulmutur. Smrgeciliin ulusal kurtulu mcadelesini zayflatmak ama cy la ya rat t bu ml te ci ke sim ler, yurtsever harekete byk destek verir hale getirilmitir. Daha nce kemalist etki altnda ve toplum61

dan kopuk olarak yaratlan aydn kesimi, btn direncine ve verdii zarara ramen, gelien devrimci mcadele karsnda durulamayacan artk anlam ve byk lde yurtsever saflarda toplanmaya ynelmitir. Ayrca gelien devrimci ulusal kurtulu mcadelesinin de aydnlatc ve eitici gcyle nemli bir Krt aydn hareketi gelimeye balamtr. Trk smrgeciliinin Krtleri ulusal yok etme politikas, partimizin yrtt ulusal kurtulu m ca de le si ile ye nil gi ye u ra tl m tr. TC'nin eitim sistemi dzenli almamakta ve asimilasyon politikas yrmemektedir. Krt toplumu ok yaygn, kkl ve devrimci nitelikli bir ulusal bilinlenmeyi yaamakta ve gelien mcadeleyle birlikte devrimci bir ulus olumaktadr. Bu temelde, gemite var olan airet ve kabile deerlerine gl ballk ve bunun yol at atma ve blnmeler ortadan kalkmakta, bunun yerini gl bir ulusal bilin, birlik ve dayanma almaktadr. Par ti mi zin y rt t dev rim ci m ca de le, Krdistan'da yaayan ve ounlukla da dnya62

nn drtbir yanna savrulmu olan aznlk milliyet ve dinsel gruplar da kendine getirmektedir. Partimizin doru politikas, Trk smrgecilerinin tarihten gelen halklar birbirine krdrtma politikalarn boa karm ve tersine evirmitir. Tarihsel bir intikam eylemi olarak gelien ulusal kurtulu mcadelemiz, Trk smrgeciliinden zarar gren btn aznlk gruplarn topland ve kendi gerekliklerini bulduklar en temel alan olmaktadr. Partimiz, dar milliyetilie dmemek kaydyla Krdistan'daki btn aznlk kltrlerin gelimesini bir zenginlik olarak ele almakta, gelitirilmesi iin her kltre zgrlk ve destek salamaktadr. Krdistan'n geni kltrel zemininin kapitalist milliyeti yaklamlarla kirletilmesine kar kmakta ve kltrlerin geni hogr ve zgrlk iinde gelimesinin ortamn yaratmaktadr. Yz yl lar dan be ri ya ban c ege men lik le ri ayak ta tu tan ge ri ci de er ler g n mz Krdistan'nda yaanan kkl devrimle bir bir yklmakta, tarihinin en byk yenilenmesini yaayan Krdistan toplumu devrimci-yurtsever
63

deerler temelinde yeniden ekillenmektedir. TC, Krdistan'da yaanan bu kkl devrimi bomak iin, hibir kurala ve lye bal olmayan bir zel sava yrtmektedir. Daha nce smrgeci egemenlii glendirmek iin oluturduu siyasal kurumlar da artk bir yana atm ve Krdistan'n her tarafnda drt drtlk bir zel sa va y ne ti mini r gt le mi tir. Krdistan'da TC'ye ait bu ynetim zel sava erevesinde icra edilmektedir. Trk ordusu, savaabilen btn aktif glerini Krdistan'daki savaa gre eitmekte, dzenlemekte ve bu savata kullanmaktadr. Eski ordu gcne ek olarak, yrtt zel sava erevesinde zel kolordu, zel ordu, zel tim, ky koruculuu gibi zel kuvvetler de rgtlemi ve kontrgerillann yeralt tekilatn gelitirmitir. Bu glere dayanarak, hibir kural tanmakszn Krdistan'da btn sava taktiklerini ve aralarn vahet uygulamalar dzeyinde kullanmaktadr. Tm bunlara ramen, Trk ordusu Krdistan zerindeki eski egemenliini artk kaybetmitir ve savata baarsz kalan bir ordu du64

rumuna dmtr. TC'nin Krdistan'daki siyasi ve askeri egemenliine kar mcadele iinde partimizin de siyasi ve askeri egemenlii doup gelimitir. Son on yl da Krdistan'da ya a nan sa va ve zellikle 1990 sonras ortaya kan gelimeler bu ege men li i ak a va r et mi tir. Ar tk Krdistan'da bir tr ikili iktidar yaanmaktadr. Krt halknn duygu ve dncesi devrimcilemitir. Kitle rgtlenmeleri ve ulusal kurtulu cep he si, e it li le gal ve il le gal ku rum la ry la yaygn bir ynetim gc durumundadr ve Krt halk ok byk oranda bu g tarafndan ynetilmektedir. Partimizin sava iinde rgtledii Halk Kurtulu Ordusu, kahramanca savaarak onbinlere ulam ve Krdistan'n btn stratejik corafi alanlarnda slenerek Trk ordusunu buralarda hareket edemez hale getirmitir. Krdistan'da her eyi belirleyen, bu iki g ara sn da ki sa va du ru mu dur. Sa va an g ler kendi karna grdke ve bu sava durumu imkan verdike, dier siyasi savam trleri de uygulanabilmektedir.
65

Partimizin Trk smrgeciliine kar yrtt devrimci ulusal kurtulu sava, imdiye kadarki uygulanma dzeyi ile nemli siyasal ve sosyal gelimeler ortaya karmtr. Ve hata yaplmaz, partimizin politik-askeri izgisi pratikte doru uygulanrsa, son derece gerici, haksz ve katliamc olan Trk smrgeci zel sava rejiminin yenilebilecei kantlanmtr.

nc Blm

KRDSTAN DEVRM
Krdistan devriminin zellikleri
Krdistan'da partimizin yrtt devrim bir ulusal demokratik devrim olup, balca zellikleri unlardr: a) Devrimimizin iki temel yan vardr; milli ve demokratik yan. Milli yan, smrgeciliin siyasi, askeri, ekonomik ve kltrel alandaki hakimiyetini hedef almaktadr. Devrimimiz ilk aamada bu yan n plana alarak gelimitir. Milli eliki ba eliki durumunda olup, dier toplumsal elikilerin zlmesinde tayin edici66 67

dir. Milli eliki zlmedike, dier hibir toplumsal eliki yalnz bana zlme imkanna sahip deildir. Devrim adna atlan ilk admlar milli karakterde olmu ve Krdistan' kkl bir devrimci gelime srecine sokmutur. Devrimimizin ikinci yan, demokratik yandr. Demokratik devrim, toplumdaki ortaadan kalma elikileri temizlemeyi hedef almaktadr. Bunlar feodal-komprador smrs, airetilik, mezhepilik, kadnn klece bamll gibi elikilerdir. Bu elikiler zldke toplum demokratik bir nitelik kazanmaktadr. Devrimimizin bu iki yan arasnda ok sk bir iliki vardr. Bu iki yan adeta i ie gemitir. Demokratik devrim, hakim yan olan milli devrime bal olarak gelimektedir. Milli devrimin gelimesi de, toplumdaki demokrasinin gelimesine ok yakndan bal olmaktadr. b) Krdistan devriminin dier bir zellii de nderlik sorununa ilikindir. Ulusal demokratik devrimde nderlik iki biimde ortaya kmaktadr: Birincisi snf nderlii, ikincisi para nder li i. S nf n der li i er e ve sin de fe o dal68

komprador snf, kk-burjuvazi ve ii snf arasnda sren youn mcadelede nemli sonulara ulalmtr. Ulusal kurtulu mcadelesi pratii, devrimde zaferi yaratacak temel gcn ii-kyl ittifak, zaferi yaratacak nderliin ise ii snfnn ideolojik, politik ve rgtsel nderlii olduunu gstermitir. Dier snf nderlikleri srekli geriler ve smrgecilik karsnda ciddi bir g olmaktan karken, partimiz ahsnda ekillenen ii snf nderliinin salad srekli gelime bunu kantlamtr. Krdistan'n blnmlnden kaynaklanan para nderlii de nemlidir. Geri bir sosyal yapda ve kk bir para olmasna ramen Gney Krdistan'n gemite kendini nder olarak dayatmas ve tm Krdistan'n olanaklarn kendinde toplamas, ulusal kurtuluta bir sonu ortaya karmad gibi, ona ciddi zararlar da vermitir. Bu arpk durum, byk ve gelimi para olan Kuzey-Bat Krdistan'daki ulusal kurtuluu gelimeyle dzeltilmi ve TC'ye kar Kuzey-Bat Krdistan'daki mcadelenin nderlii, salad kalc gelimelerle kantlanmtr.
69

Hem snf ve hem de para nderliini doru bir biimde ele alp ahsnda zme kavuturan partimiz, burjuva milliyeti, ulusal inkarc ve teslimiyeti yaklamlara kar baarl bir mcadele vererek, ulusal kurtuluta doru devrimci izgiyi egemen klmtr. Partimiz ahsnda gerekleen devrimci sosyalist nderlik, ulusal demokratik devrimde emeki izgisinin ve sosyalizm yolunda kesintisiz olarak ilerleneceinin garantisi olmutur. c) Devrimimizin nc zellii, halkn geni glerinin seferber edildii uzun vadeli bir mcadele izgisine sahip olmasdr. Bu izgi kendini pratikte uzun sreli halk sava biiminde ekillendirir. Uzun sreli halk sava temelinde btn mcadele biimlerinin kullanlmasn ierir. ok gl olan smrgeci rgtlenme ancak byle bir mcadele izgisiyle geriletilip yenilgiye uratlabilir. Bu izginin uygulanmas olarak yrtlen mcadele, yaratt byk devrimci gelimelerle izginin doruluunu kantlamtr. d) Devrimimizin drdnc temel zellii,
70

onun sadece Krdistan'la snrl olmayp evresini de derin etkisi altna almas ve blgesel apta gelimesidir. Bu, devrimimizin evrensel niteliini gstermektedir. Hem derin bir toplumsal devrim olmas, hem dnyadaki aleyhte gelimeler ortamnda kendini glendirmesi, hem de Krdistan'n paralanm olmas nedeniyle blgenin tm uluslarn dorudan ilgilendirmesi, devrimimizin bu zelliini ortaya karmaktadr. Daha imdiden devrimimizin bu zellii pratikte hayat bulmaya balayarak blgeyi etkisi altna almtr ve bu erevede geliimini srdrdke dnya zerinde byk etkide bulunacaktr.

Krdistan devriminin grevleri

zelliklerini belirlediimiz devrimimiz, en yce amacmz olan snfsz topluma doru ilerlemek ve bu toplumun ilk evresi olan sosyalizme varmak iin zorunlu bir aama olup, esas olarak u grevleri gerekletirecektir: A) Trk smrgeciliinin ve gerisindeki em71

peryalizmin Krdistan zerindeki her trl hakimiyetine son vermek. Bunun iin: 1- i, kyl, aydn ve dier snf ve tabakalardan tm yurtseverleri birletiren ulusal birleik cepheyi daha da geniletip gelitirmek. 2- Halkn topyekn rgtlenmesini salamak iin oluturulan ii, kyl, genlik, kadn ve benzeri kitlesel birlikleri daha da gelitirip glendirmek. 3- Smrgecilie kar temel mcadele biimi olan halk savan zafer izgisinde yrtmek ve bu nun te mel r g t olan Halk Kur tu lu Ordusu'nu gelitirmek. 4- Smrgecilerin ve yerli ajanlarnn srekli kkrtmaya alt halk arasndaki atmalara son vermek, blgeci ve dar milliyeti anlay kalntlarn tasfiye etmek. 5- TC'nin smrgeci boyunduruunu paralamay hedeflemeyen blgesel zerklik, otonomi vs. gibi znde smrgecilikle uzlamay getiren teslimiyeti anlaylar tehir etmek ve bunlara kar verilen kararl mcadeleyi srdrmek. 6- Sava iinde smrgecilerle ibirlii yapan
72

ve halka dmanlk edenlerin mallarna el koymak ve yoksul halka datmak. 7- Smrgeciliin doa ve halk zerindeki her trl tahribatna ve bulac hastalklara kar mcadele etmek iin ekonomik, kltrel, eitim ve salk hizmetlerini bizzat stlenmek. B) Demokratik halk ynetiminde ulusal bamsz ve demokratik bir toplum yaratmak. Bunun iin: 8- Smrgecilerin ilettii btn yeralt ve yerst kaynaklarn, fabrika, iftlik ve dier btn iletmeleri kamu mlkiyetine geirmek. 9- Smrgeciliin mali ve kredi sistemini datarak yerine bamsz bir mali ve kredi sistemini gelitirmek. 10- lke zerinde hibir yabanc devlete askeri s ve imtiyaz tanmamak. 11- Emeki kesimler karna adil bir toprak reformu yapmak. 12- Yoksul kyllerin tefeciye ve bankalara olan btn borlarn iptal etmek. 13- Toplumun demokratikletirilmesinin bir paras olarak, emeki halkn ekonomik, siyasi
73

ve kltrel alanlarda rgtlenmesinin nndeki engelleri kaldrmak ve bu konularda yasal stat gelitirmek. 14- ilere yeni i alanlarn yaratmak, iilerin bedenen ve fikren gelimesine nem vermek ve sekiz saatlik ignnn uygulanmasna almak. 15- Smrgeciliin adli sistemini datmak ve yerine demokratik bir adli sistemi gelitirmek. 16- Kadn zerindeki her trl kleci baskya son vermek, toplumsal ve siyasal yaamn her alannda kadn-erkek eitliini salamak, byk toplumsal devrim dinamii halinde olan kadn kesiminin bu gereini doru ele alp eyleme dkmek. 17- Aznlk, milliyet ve dinsel gruplar zerindeki her trl baskya son vermek, milliyetilie dmeden her kltre zgrlk ve destek salamak ve onlar bir zenginlik olarak grp gelitirmek. C) Bamsz bir ekonomik yap ina etmek. Bunun iin:
74

18- Ekonomiyi merkezi bir planlama ile ynlendirmek. 19- Kamu mlkiyeti ile devlet kapitalizmini birbirinden ayrmak ve devlet kapitalizmi biimine kar kmak. Bilimde, siyasette ve retimde topluma verdii kadar almak ilkesini hayata geirip egemen klmak. 20- Kamu mlkiyetinde ar sanayinin gelitirilmesine ncelik tanmak. 21- Yeralt ve yerst zenginlik kaynaklarn, ula m, ti ca ret, ban ka c lk, kit le ha ber le me aralar ve benzerlerini kamu mlkiyetinde iletmek. 22- Kyll kooperatifletirmeye tevik etmek ve desteklemek. 23- Toplumun gelimesinde yararl olabilecek zel giriimcilii serbest brakp, yardm ve destek vermek. D) Smrgeci eitim ve kltr kurumlarnn yerine ulusal eitim ve kltr kurumlarn oluturmak. Krte'nin btn lehelerinin gelimesine frsat ve imkan tanmak ve birinin ulusal dil ha li ne gel me si ni te vik et mek. Krt di li,
75

edebiyat ve tarihi alanlarnda youn bir aratrma ve rgtlendirme abasna girimek. Btn halka okur-yazar olma imkann tanmak. E) Krdistan devrimi ve birlii iin: 24- Her paradaki devrimi esas olarak o parada yaayan halkn eseri olarak grmek. 25- Her parada yaayan halk, smrgeci devlet aygtyla zerklik veya otonomi ad altnda birtakm reformlarla uzlatrma abalarna kar mcadele etmek. 26- Her parada mcadele veren devrimci gler arasnda en sk destek ve dayanmann salanmasna almak. 27- Her parada devrimci izginin baars iin aba harcamak. 28- Birlik iin her paradaki halkn z iradesini esas almak. 29- Dnyann eitli yerlerine savrulan Krtlerin demokratik halklarn savunan, onlar ilerici insanlkla ve Krdistan'daki mcadeleyle birletiren ve Krdistan'a yeniden dnn koullarn hazrlayan bir yaklam iinde olmak. F) Komu halklarla olan ilikilerde ve ulus76

lararas sorunlarda proleter enternasyonalizmini uygulamak. Bunun iin: 30- Komu halklarn devrimci gleri ile olan ilikilerde, lke ayrm temeli zerinde her devrimci hareketin kendi lkesindeki devrimden sorumlu olaca ilkesini hakim klmak ve bu temelde eitli dzeylerde ortak mcadelelere girimek. 31- Komu halklarla birlik, her halkn bamsz ve zgr olmasndan geer. Bu temel ilke zerinde gereklemeyen btn zoraki birliklerin paralanmas iin amansz bir mcadele vermek. Bata Trkiye halk olmak zere komu halklarla ilikileri Ortadou Federasyonu anlay erevesinde gelitirmek. 32- Bamsz lkeler ve ulusal kurtulu hareketleriyle iliki, dnyann her tarafndaki ii snf hareketleri ve devrimci glerle ittifak, her alandaki demokratik, anti-faist, evreci ve hmanist evrelerle dayanma iinde olmak. 24 Ocak 1995 PKK 5. KONGRES
77

PKK TZ

PKK
(Partiya Karkern Kurdistan)
Birinci Blm: GENEL HKMLER 1- rgtn ad Partiya Karkern Kurdistan (Krdistan i Partisi)'dir. Ksa ad PKKdir. 2- rgtn amblemi, kzl yldz iinde sar mealedir. Bu amblemin sar erit ile ayrlarak krmz zemin zerine oturtulmasyla rgt bayra oluur. 3- rgtn amac, Krdistan zerindeki smrgeci egemenlie ve gerisindeki emperyalizmin etkilerine son vermek, Krdistan'daki ad kalntlar tasfiye etmek, bamsz ve birleik bir
79

TZK

78

Krdistan'da demokratik bir halk ynetimini kurmak, ilerici insanln bir paras olarak snfsz topluma doru ilerlemektir. Bu ama, daha kapsaml ve ayrntl olarak programla belirlenmitir. kinci Blm: RGUT YEL 4- Parti yesi, parti programn kabul eden ve onu hayata geirmekten sorumlu olan, parti iradesini esas alp kendini giderek bu iradeyle btnletiren, parti yaamna ve taktik uygulamaya bir parti organnda tm gn katlan, kendini zp partinin tarz, tempo ve slubuna kavuturarak temel parti amalar iin dnsz, karsz, derin coku ve sonsuz fedakarlkla alan ve yaamn parti davasna adayan kiidir. Partiye sempati duyan ve ulusal kurtulu izgisini destekleyen kii yurtseverdir. Aktiflemi yurtsever olan, yrrlkteki parti politikalarn ve mcadelesini kabul eden, bu mcadeleye gc orannda ve sistemsiz katlan, partiyi maddi ve manevi olarak destekleyen kii taraftardr. Aktiflemi ve rgtlenmi taraftar olan, gc
80

orannda parti almalarna dzenli ve srekli katlan, partiye dzenli ve srekli aidat veren kii parti sempatizandr. yelie alnma ve karlma: Partiye ye olmak isteyen kii, iki parti yesinin nerisi ve bavurulan parti komitesinin karar ve bir st rgtn onay ile aday ye olur. Aday yelik sresi alt aydr. Adaylk sresini baaryla tamamlayan kiinin yelii, bal olduu komitenin te iki ounluk karar, bir st komitenin nerisi ve Merkez Komite'nin onay ile ikinci alt ayda kesinleir. yelikten karlmada da ayn yol izlenir. yelikten karlmann kesinlemesi, Merkez Komite ile birlikte Genel Bakanln onayn da gerektirir. 6- Parti yesinin grevleri: a) Programla belirlenmi olan parti izgisini ve amalarn hayata geirmek iin sonsuz fedakarlk, coku, azim ve kararllkla almak. b) Genel Bakanlk ve Merkez Komite tarafndan belirlenen parti politika ve taktiklerini hayata geirmek.
81

c) Her trl parti emir ve talimatn yerine getirmek. d) Parti tzne ve llerine gre yaamak ve almak. Parti tzn hayata geirmek. e) Ge nel Ba kan lk ta ra fn dan ge li ti ri len ideolojik-politik izgiyi renmek, zmsemek, pratie aktarmak ve korumak. f) Parti disiplinine eksiksiz uymak ve uygulamak. g) yelik tanmnn gereklerine uygun olarak yaamak. Partinin verdii yetkiyi yerinde ve zamannda doru kullanmak. h) Partinin maddi ve manevi deerlerini ve emeki halkn karlarn korumak. i) Kendi ahsnda ve parti iinde yanl ve parti d anlay, yaam, tutum ve davranlara kar dnsz mcadele etmek. 7- Parti yesinin haklar: a) Her dzeyde seme ve seilme hakk vardr. b) Her dzeyde eletiri yapma ve her konuda neri sunma hakk vardr. c) Balayc parti kararlarna kar olmamak
82

kaydyla her konuda dncesini aklama, parti tartmalarna katlarak parti kararlarnn olumasna etkide bulunma hakk vardr. d) Eletiri ve sulamalara kar parti kurallar erevesinde kendini savunma hakk vardr. e) Parti olanaklar dahilinde eitim grme hakk vardr. f) Partiye, halka ve devrime hizmet etmek her parti yesi iin en temel yaam felsefesidir. Her yenin istedii kadar hizmet etme hakk vardr. 8- Parti yesinin zellikleri: Her parti yesi u zelliklere sahiptir: a) Yurduna ve insanna kar byk bir sevgiyle doludur. b) Demokratik bir dzenden yanadr. c) Derin bir tarih bilincine ve insanlk sevgisine sahiptir. d) Sosyalizm iin savar ve enternasyonalisttir. e) Yoldalarna ve halka kar sayg ve sevgiyle doludur. f) Yeni sosyalist ahlakn temsilcisidir. Halk83

tan biri gibi yaar, sade, drst ve alakgnlldr. g) Cesur, fedakar ve ataktr. h) Esneklik ile katl iyi kullanr. i) Dikkatli, duyarl ve lldr. j) renmede aratrc ve inceleyicidir. k) Planl i yapar, yaratc ve ycelticidir. l) Her dneme gre srekli kendini eitir ve yeniler. m) Parti deerlerine bal, kararl, inanl ve cokuludur. nc Blm: RGT YAPISI 9- Partinin en yksek karar organ kongredir. Parti Kongresi, belirlenmi delegelerin te ikisinin katlmyla drt ylda bir toplanr. Genel Bakanln istemi ve Merkez Komite'nin te iki kararyla veya parti ye saysnn te birinin istemiyle kongre zamanndan nce de toplanabilir. Yine Genel Bakanln istemi ve Merkez Komite'nin te iki kararyla ve bir defaya mahsus olmak zere kongre olaanst koul84

larda bir yl ertelenebilir. Kongreye btn parti rgtlerinden seilmi delegeler katlrlar. Btn parti rgtleri, komite ve tem sil ci lik le ri g le ri ora nn da kong re de temsil edilirler. Bu temsil oran, sz konusu rgtn ye says ve mcadelenin geliim dzeyine gre Merkez Komite tarafndan belirlenir ve Genel Bakanlka onaylanr. Genel Bakan, Mer kez Ko mi te ve Mer kez Di sip lin Ku ru lu yeleri kongreye doal ye olarak katlrlar. Parti Kongresi, parti programn ve tzn kabul eder veya deitirir. Partinin dnemsel politikalarn izer. Parti pratiini deerlendirir. Parti Genel Bakan'n, Merkez Komite ve Merkez Disiplin Kurulu yelerini seer. Genel Bakanlk, Merkez Komite ve Merkez Disiplin Kurulu faaliyetlerini denetler. nemli politik deerlendirme ve kararlarn gerektii, ancak kongrenin toplanamad veya top lan ma s na ge rek g rl me di i du rum lar da parti konferanslar toplanabilir. Konferanslar, Genel Bakanln karar ile veya Merkez Komite karar ve Genel Bakanln onay ile top85

lanr. Politik durum deerlendirmesi yapar ve kararlar alr. Ancak parti program ve tzn deitiremez ve grevlendirme yapamaz. 10- ki kongre arasnda partinin en yksek ideolojik ve politik organ Parti Genel Bakanldr. Parti Genel Bakanl, partinin ve devrimin nderliidir. Partinin ideolojik-politik dorultusunu belirler ve gzetler. Partinin tm faaliyetlerini en st dzeyde yrtmek ve denetlemekle grevli, yetkili ve sorumludur. Merkez Komite ile birlikte parti politika ve taktiklerini belirler ve uygulamay denetler. Partinin btn rgtlerinden raporlar alr ve onlara yn verir. Merkez Komite ve Merkez Disiplin Kurulu'nu altrr, denetler ve sunduklar karar ve nerileri onaylar. Genel Bakan, parti kongresi tarafndan te iki ounlukla seilir. Bir nderlik kurumu biiminde kendini rgtler ve donatr. Btn partinin bakandr ve her alanda partiyi en st dzeyde temsil eder. Parti kongresine kar sorumludur ve faaliyetleri hakknda kongreye rapor sunar.
86

Genel Bakanlk, yardmclar kurulu da diyebileceimiz bir Genel Bakanlk Konseyi ile birlikte alr. Ayrca kendi almalar iin bilim, sanat ve benzeri kurullar da oluturabilir. 11- Genel Bakanlk Konseyi, Merkez Komite tarafndan ve kendi yeleri iinden te iki ounlukla seilir ve Genel Bakanlk tarafndan onaylanr. Genel Bakanln onaylamad kiiler yerine Merkez Komite yenilerini seer. Genel Bakanlk Konseyi, Genel Bakanln karar ve yrtmede birlikte alt bir yardmclar kuruludur. almalar ve toplantlar Genel Bakan tarafndan dzenlenir ve ynetilir. Yine Genel Bakan tarafndan ideolojik, politik, rgtsel, askeri ve cephesel grevler zerinde iblmne tabi tutulur. Genel Bakanlk Konseyi yeleri, bu grevler temelinde oluturulacak merkezi brolar rgtler ve ynetirler. Genel Bakanlk'la srekli iliki iinde ve Genel Bakan'n ynetiminde alrlar. Genel Bakanla srekli ve dzenli bilgi ve rapor verirler. Genel Bakanlk Konseyi'nin ve tek tek ye87

lerinin almalar Merkez Komite tarafndan da denetlenir. Merkez Komite toplantsnda Genel Bakanlk Konseyi almalar deerlendirilir ve Konsey seimi yaplr. 12- ki kongre arasnda Genel Bakanlk ve Genel Bakanlk Konseyi ile birlikte en yksek par ti ka rar ve y rt me or ga n Mer kez Komite'dir. Parti Merkez Komitesi kongre tarafndan seilir ve faaliyetleri hakknda kongreye rapor sunar ve hesap verir. ki toplant arasnda st yrtme organ olarak alacak Genel Bakanlk Konseyi'ni seer. Merkez Komite'ye Genel Bakan bakanlk eder ve almalar Genel Bakanlk ve Genel Bakanlk Konseyi tarafndan dzenlenip ynetilir. Merkez Komite, Genel Bakanlk'la birlikte gncel ve uzun vadeli parti politikalarn oluturmak, bunlar ve partinin programla belirlenen politik amalarn, kongre kararlarn ve izilen politikalar hayata geirmek, partinin pratik faaliyetlerini rgtlemek ve yrtmekle grevlidir. Partinin en st dzeydeki taktik nderlik kurumudur. Partinin btn alt rgtlerini olutur88

mak, ynetmek ve btn parti faaliyetlerini denetlemekle sorumludur. Merkez Komite salt ounlukla alr ve en az ylda bir kez toplanr. Genel Bakanln istemi zerine veya ye saysnn te iki karar ve Genel Bakanln onay ile daha erken de toplanabilir veya toplantsn erteleyebilir. Grev ya pa maz du ru ma ge len Mer kez Ko mi te yelerinin yerine srasyla yedekler geer. Merkez Komite, ye saysnn te bir azalmas veya ihtiya domas durumunda Genel Bakanln istemi ve salt ounluk karar ile kendini te bir orannda oaltabilir. Merkez Komite, kendini ideolojik, politik, rgtsel, askeri ve cephesel grevlere gre iblmne tabi tutarak btn parti faaliyetlerini yrtr. Kendine bal alt parti rgtlerini oluturur ve ynetir. i, kyl, genlik ve kadn birliklerini oluturarak toplumun tmn rgtlemeye ve ynetmeye alr. Ulusal kurtuluun temel mcadele biimi olan silahl mcadeleyi rgtler ve yrtr; bunun iin Halk Kurtulu Ordusu'nu rgtler ve ynetir; ulusal kurtulu
89

savan gelitirir. Ayrca, gerektiinde kendine bal zel rgtler kurar. 13- ki kongre arasnda parti disiplinini gzetmek ve disiplinsizlik olaylarn soruturmak zere Merkez Disiplin Kurulu grevlendirilir. Merkez Disiplin Kurulu, kongre tarafndan seilir ve faaliyetleri hakknda kongreye hesap verir. Bir merkezi organ olarak Merkez Komite ile iliki iinde ve Genel Bakanla bal olarak alr. Parti iindeki btn disiplinsizlik olaylarn soruturmak ve karara balamakla Merkez Disiplin Kurulu grevli ve yetkilidir. Herhangi bir yenin veya rgtn disiplini bozucu davranmas durumunda, bu olay, ak iddialar ve sulamalar ieren yazl bir rapor ve dier dkmanlarla birlikte Merkez Disiplin Kurulu'na intikal ettirilir. Bunu, yrtmeden sorumlu organ olarak Merkez Komite yapar. Genel Bakanlk da gerekli grd olaylar Merkez Disiplin Kurulu'na verebilir. Merkez Disiplin Kurulu, kendisine verilen olaylar eitli biimlerde inceler, soruturur, gereken bilgiyi toplayarak de90

erlendirir ve bu temelde karara varr. Parti tzne gre su tekil eden hallere, yine parti tzne gre gereken cezalar verir. Merkez Disiplin Kurulu'nun parti yeleri hakknda verecei grevden alma, yelii dondurma, geici ihra ve partiden atma cezalarnn uygulanmas Genel Bakanln onay ile yaplr. Dier cezalar Merkez Disiplin Kurulu'nun karar temelinde uygulanr. Parti yeleri hakknda disiplin soruturmas ve kararlatrlmas baka bir organ tarafndan yaplamaz. 14- lkenin corafi, etnik ve nfus bakmlarna gre oluturulan temel idari alanlar olan eyaletlerdeki btn parti rgtlerinin, komite ve temsilciliklerinin toplam Parti Eyalet rgt'n oluturur. Parti Eyalet rgt'nn en st organ Eyalet Kongresi'dir. Eyalet Kongresi iki ylda bir toplanr. Toplant zaman, Genel Bakanln nerisi ile Merkez Komite tarafndan belirlenir. Kongrede eyaletteki btn parti rgtleri gleri orannda temsil edilir. Bu tr konularda, Parti Kongresi'nin gerekleme esaslar uygulanr.
91

Eyalet Kongresi, eyaletteki tm parti faaliyetlerini deerlendirir. Genel Bakanln talimat ve deerlendirmeleri temelinde eyalete ilikin politika ve taktikler belirler ve planlama yapar. Parti Eyalet Komitesi'ni seer ve denetler. Eya let Kongresi'nin al d b tn ka rar lar, Merkez Komite ve Genel Bakanlk tarafndan onaylanarak kesinleir. Sonular Genel Bakanlk ve Merkez Komite tarafndan onaylanmayan Eyalet Kongresi, onay gc tarafndan yaplacak grevlendirme temelinde alt ay iinde yeniden yaplr. Genel Bakanlk ve Merkez Komite kararyla eyalet kongrelerinin yaplmas ne alnabilir ve olaanst koullarda bir defaya mahsus olmak zere bir yl ertelenebilir. ki kongre arasnda eyalet rgtnn en st y ne tim g c Par ti Eya let Ko mi te si, Eya let Kongresi tarafndan seilir; bir bakan ve yardmclar tarafndan ynetilir. Bu seim, parti merkez ynetiminin seilmesi esaslarna uygun olarak yaplr. Parti Eyalet Komitesi, eyaletteki btn parti faaliyetlerini rgtlemek, yrtmek, ynetmek
92

ve de net le mek le en st d zey de g rev li dir. Kendini Merkez Komitesi'ne benzer bir tarzda iblmne uratarak bu grevleri yerine getirir. Eyalet Komitesi drt ayda bir toplanr ve faaliyetleri hakknda Merkez Komite ve Genel Bakanla yazl rapor verir. Eyalet Kongresi tarafndan Eyalet Disiplin Kurulu da seilir ve denetlenir. Eyalet Disiplin Ku rul la r, Mer kez Di sip lin Ku ru lu ile ili ki iinde ve onun ynetiminde alr. Kararlar, Merkez Disiplin Kurulu tarafndan onaylanr. Ayrca ihtiya olduunda eyalet konferanslar da toplanabilir. Konferanslar, Genel Bakanlk ve Mer kez Komite'nin is te mi ze ri ne ve ya onaylar dahilinde yaplabilir ve ulusal konferansn statsne sahiptir. 15- Bir eyaletteki corafi, idari ve ekonomik olarak btnlk oluturan alanlardaki btn parti komite ve temsilciliklerinin toplam Parti Blge rgtn oluturur. Parti Blge rgt, Blge Ko mi te si ta ra fn dan rgt le ndirilip y ne ti lir. Blge Komitesi, st parti rgtlerinde olduu gibi, dzenlenen Parti Blge Kongreleri tarafndan
93

seilir ve Eyalet Komitesi ile Merkez Komite tarafndan onaylanarak kesinleir. Kongre yaplama yan yer ler de ve du rum lar da ise Mer kez Komite'nin onay dahilinde Eyalet Komitesi tarafndan rgtlendirilip grevlendirilir. Blge Komitesi, kendi alanndaki btn parti faaliyetlerini rgtlemek, yrtmek, ynetmek ve denetlemekle grevlidir. Kendini Merkez Komite'nin esaslarna uygun olarak iblmne tabi tutarak bu grevlerini yerine getirir. ki ayda bir olaan toplantsn yapar ve bir st rgte yazl rapor verir. Eyalet Komitesi ve daha st parti organlarnn talimatlarn yerine getirmekle ykmldr. 16- Partinin ehir ve kasaba gibi yerel alanlardaki faaliyetleri Parti Yerel Komiteleri tarafndan rgtlenir ve yrtlr. Yerel komiteler, parti almalarnn gelitii alanlarda yerel parti rgtnn kongresi tarafndan seilir ve Merkez Komite tarafndan onaylanr. Aksi durumda ise Merkez Komite'nin onay ile Blge Komitesi tarafndan rgtlenir. Kendisini, st parti komitelerinin yapt gibi iblmne tabi tutarak grevlerini yerine getirir. Yerel komite ayda bir
94

defa toplanr ve faaliyetleri hakknda st rgtlere yazl rapor verir. 17- Partinin kitleler iindeki temel rgtleri parti hcreleridir. Bu parti temel rgtleri en az kiiden oluur ve halk kitlelerinin yaad ve alt her alanda rgtlenir. Bunlar yerel komite tarafndan rgtlenir, ynetilir ve denetlenirler. Temel parti rgtleri onbe gnde bir toplant yapar ve Parti Yerel Komitesi'ne faaliyetleri hakknda yazl rapor verirler. Temel parti rgtlerinin grevleri unlardr: a) Grev alannda parti politika ve taktiklerini hayata geirmek. b) Halka nclk yapmak, eitmek ve korumak. c) Partiye aday ye kazandrmak. d) Kitle iinde parti almasn yapmak ve mcadele yrtmek. Drdnc Blm: RGUTSEL LEY 18- Partide rgtsel ileyi demokratik merkeziyetilik esaslarna gre dzenlenir. ye r95

gte, alt komite ve temsilcilikler st komite ve tem sil ci lik le re, tm ko mi te ve tem sil ci lik ler Merkez Komite'ye ve btn parti Genel Bakanla ve Kongre'ye baldr. Btn rgtler, st ten aa ya ta li mat, alt tan yu ka r ya ra por vermekle ykmldr. st rgtlerden gelen parti talimatlar, eletiri hakk sakl kalmak kaydy la, za ma nn da mut la ka uy gu la nr. Bun lar partinin merkezi yann ierir. Olaanst koullar dnda btn parti ynetim komiteleri seimle greve gelir ve seimle uzaklatrlrlar. Bu da partinin demokratik ynn ierir. Partideki btn seim ve uygulamalarda aznlk ounlua tabidir. 19- Rapor-talimat sistemi, yrtme ve denetlemenin en etkin aracdr. Talimat, yerine getirilmesi gereken grevleri belirlerken, rapor da, yrtlen faaliyet hakknda sistemli bilgiyi ve neriyi ierir. Mmkn olduka raporlar ve talimatlar hayata geirilir ve anlalr bir ekilde ifade edilir. Ortaya kan yeni grevler zerine zamannda talimat vermeyen bir st rgt bundan sorumlu tutulur. Belirlenen zamanda rapor
96

vermeyen, raporu dzenli ve yeterli hazrlamayan ve gereken yere ulatramayan bir alt rgt de temel bir grevi yerine getirmemi saylr. Her komite, yapt toplant sonrasnda almalarn bir st rgte rapor eder. Eyalet ve blge komiteleri, almalar hakknda her ayda bir Genel Bakanla rapor verir. Merkez Komite, eyalet ve blge komiteleri yeleri drt ayda bir Genel Bakanla bireysel rapor verirler. Dier parti yeleri ylda bir Genel Bakanla bireysel rapor sunarlar. 20- rgtl kolektif almann en etkili yntemi, salkl toplant dzeninin iletilmesidir. Btn parti komiteleri, tzkle veya talimatlarla belirtilen zamanlarda ve biimde toplantlarn resmi ve ciddi bir tarzda yapmak zorundadrlar. Her toplantnn kendine zg bir yntemi ve ileyii olur ve konumalar kayda geirilir. Parti komiteleri salt ounlukla toplanr ve tzkle belirlenmeyen hallerde salt ounlukla karar alr. Geerli bir mazeret olmadan toplantya katlmamak sutur. Bu tarzda st ste iki defa toplantya katlmayan bir kiinin komite yelii
97

der. Toplantya katlamayacak bir komite yesi, katlamama gerekesini ve kendi raporunu yazl olarak zamannda toplantya ulatrmak zorundadr. 21- Parti disiplinini ihlal etmek, tzk hkm le ri ne uy ma mak ve uy gu la ma mak, par ti iz gi si ne ay k r ko nu mak ve ya pro pa gan da yapmak, parti karar ve talimatlarn uygulamamak veya meruiyetine glge drmek, parti yaamn ve resmiyetini ihlal etmek, parti srlarn ifa etmek, parti deer ve imkanlarn korumamak ve benzeri haller parti suudur. Bu tr sular ileyenler Merkez Komite veya Genel Bakanlk tarafndan Merkez Disiplin Kurulu'na verilir ve bu kurul tarafndan soruturularak cezalandrlrlar. Parti suu ileyen kiilere, ilenen suun durumuna gre uyar, grevini snrlama, grevden alma, yeliini dondurma, geici ihra ve partiden atma cezalar verilir. 22- Eletiri engellenemez ve bireysel kar iin ktye kullanlamaz. Parti yeleri, parti faaliyetlerine ve genel duruma kar eletirel ol98

mal ve gelimeye yol amak iin eletirel davranmaldr. Kendini yenilemenin, dzeltmenin ve gelitirmenin en etkili yntemi, zamannda ve doru ze le ti ri ya pa bil mek tir. B tn par ti ye le ri kendi eitimlerinde zeletiriyi etkin bir silah olarak kullanmay bilmelidir. Partide sorunlar eletiri ve zeletiri silah ile zmek esastr. Partinin kendini gelitirmesinde de bu silahn doru kullanlmas esas alnr. 24 Ocak 1995 PKK 5. Kongresi

99

100

101