Professional Documents
Culture Documents
on ciltlik
Gesammelte Werke'nin cildi olarak yerini alan ve A. B. D.'nde
ilk olarak 1975'te, gzden 1989'da ikin-
ci kez bu eser, Gadarner'in zengin ve derin kap-
ve bir btnlk iindeki ifadesi olan magnum opustur. Gadamer'in -
zellikle bu eserde ortaya ve
celeri. sosyoloji, edebiyat teorisi, tarih, teoloji, hukuk, sanat felsefesi gibi
sosyal bilimlerde ve "hatta tabiat bilim felsefesinde,,3 gittike artan llerde
izlerini devam etmektedir. Ne var ki, lkemizde Gadarner'in
tmyle olmamakla birlikte, hermentik disiplini zerine
makalelerinden evirisi Trk okuruna ve kap-
olarak hitap etme henz
Hennentik, alanda Birinci
alanda hermentik, techne grammatike, veya olarak
Helenistik filologlar, retorikiler ve onlann hmanist takipilerinin philologia
yntemidir, Her ne kadar hermentik terinu burada teknik bir terim olarak
da, ortaya konan yntembilimsel daha sonraki
hennentik teorilerini alandaki ilk
Kilise ve zgn olan hennentik yer Bu
ilk safhadaki hennentik ile ilgili en temel bilgiler Rudolf
(l613)'unda ve Thomas
Summa Theologiae eserinin quaestio 1 blmnde verilmektedir.
safhada, FIacius'tan Erne..<;ti ve Semler'e kadar uzanan zaman diliminde
tirilen Biblical (Tevrat ve bulunur. gre, bu geli-
genel yntemsel hermentik projesi iin bir
nc alandaki hermentik, genel kanunlann
zel sorunlara tatbik yani tmel ile tikel
hukuk (legal) hukuk tarihisi
Emilio Betti'nin 1955'te iki ciltlik Teoria Generalle della
lnterpretazione
4
eseri bu alanla ilgili en Son olarak
2 Gadamer, Kleine 4 vols. J. C. B. (Paul Siebeck). 1972-79).
3 Joel C. Cada/ller's A Reading of Truth and Method (New
Haven: Yale University Press, 1985), s. ix. Gadarner'in tabiat bilimleri ve hennentik
daki iin bkz. Gadamer, ''Natural Sciences and Hermeneutics:
Concept of Nature in trans. Proceedings of the
Boston Area Colloquiu//1 in AI/ciem Philosophy, ed. John Cleary, vol. i (1986), ss. 53-75.
4 Betti bu sonra makaleler iinde Bu
makalelerin evirisi iin bkz., E. Betti, "Henneneutics as the generalmethodology
Hans-Georg Gadamer ve '"Hakikat ve Yntem" / 279
hermentik, Dilthei m tarihsel akla
Heidegger
ve Gadamer felsefi birdisiplin haline
of the HU1/1c/ll
University Press. 1975).
6 tarihsel bilgiler iin bkz. 1. Bleicher, Colltemporm)'
(London: Routledge & Kegan PauL. 1982); Richard Palmer.
(Evanstn: Northwestern University Press. 1969).
Aydmlaruna dneminde yklenen olumsuz anlanun tmyle
syleyerek, bu her anlama hadisesinin iin
zorunlu yani bii tr olumlu sahip gstenneye Bu olumlu
ne gstennek iin Heidegger'in, "n-anlama" veya "anlamarun
kavramlanna Heidegger bu (tarihsel bir inetni anlama
srecinin daima o metne iinde tarihsel etkisi altmda bir n anlam
yklemesiyle fakat bu n anlam ile yetinmenin metin tezahr edecek
nnde zamanda bir engel n anlamdan ziyade
kendisine dikkatlerin ortaya koymaya (Bkz. Martin
Heidegger. cmd Time, trans. John Macquarrie and Edward Robinson (New York:
Harper and Row, i 962), ss. 191-195). Buna gre, bir durumu belirleyen tm un-
surlar henz nihai olarak nce ortaya Gadamer'indiliyle "bi-
gcmzii nceleyen her ... olarak adlandmyomz." (Gadamer, "The
Power of Reason," Mail cmd World 3, no. 1 (1970), s. 11.) Henzkesinlik iin
bu o olumlu veya olumsuz bir arzedebilir. Bkz. Gadamer, TM. ss. 265-284.
280/ Dr. Burhanettin TATAR
tam tersine onun daima bir sre eder. Bu
da, bir zemini zerinde temellenen felsefi temel
dil ve evrenimize hibir zaman nihai
belirlenemeyecek bir eviri ve yorum faaliyeti
Bu ile, Gadamer' in felsefi iin
Hakikat ve Yntem'de ortaya veya anahtar
kendi dil evrenimiz iine Bu ama
da ncelikle Gadamer'in felsefi bir gz atacak daha sonra
Hakikat ve Yntem' e Gadamer'in ve Gadamer' e yneltilen
KISA
De nohis ipsis silemus (Kendi susmak daha iyidir).
doktora tez Paul Natorp'un kendi z ilgili
yer alan bu Latince ifadenin Gadamer iin de geerli oldu-
gsteren belki en nemli O'nun, felsefe konusunda
i 97Tde Philosophische Lehrjahre (Felsefi
iinde kendisi hemen tmyle sessiz daha ok
sz etmesidir. Bununla birlikte araya bilgi yola
kendi felsefi ana belirlemek mmkn grnyor.
i 900 Marburg'ta fannatik kimya profesrnn olarak dn-
yaya gelen Gadamer, yine filoloji ve klasik eserler zerine
Stefan Georg derin etkisi
ktphanesinde ve hemen hibir Saf
ilk felsefe oldu. Felsefeye Natorp ile
Nicolai ve Heidegger'in bu alandaki de-
1920"de Max Scheler ile onun fenomenoloji ile gerek
anlamda yol Natorp'un son doktora biri
olarak tezini konusunda i 922 'un diyalogla-
zerinde bu O"nun felsefi sistematik
felsefe iindeki ilk etti. Heidegger'in
Aristoteles mahiyetinde bir makalenin
Natorp"un kendisine vermesi ve bu derin etkisi ginnesi
felsefi bir dnm oldu. 1923'te Freiburg'a
Heidegger ile beraber iin gitti ve orada zamanda Husserl'in
seminerlerine etti.
Bilahare Paul Friedli:inder'in Etlatun'un ve
dili zerine yeniden ve klasik filolog oldu. Etlatun zerindeki a-
O'nun Heidegger iin 1927-28 'wl
M Gadamer. Philosophische Eine (Frankfurt am Main: Klostermann.
1977); Philosophical by Robert R. Sul1ivan (Cambridge: The
MIT press. 1985).
Gadamerve "Hakikat ve Yntem" i 281
Diyalektik habilitasyon tezi ile 1929'da Marburg
niversitesrnde asistan, bilahare privatdozent
lO
ve nihayet 1937'de ordinar-
ys profesr oldu. 1934- i 942 daha ok
felsefeye ve sorunu ile ilgilidir ve hi birisi
kitap hacminde Ancak bir bu ahlaki
var olabilmesi iin gereken ahlaki sorunu ile
Sulhvan' ifadesiyle "siyasi tabiriyle nitelenebilir. i i Yine bu
esnada Fizik'i zerine bir
1938-1947 Leibzig niversitesinde faaliyetleri-
nin ve rektrlk grevlerini stlendi. 1947-1949
Frankfurt niversitesi'nde devam etti. Son olarak 1949
Heidelberg niversitesi'nde Karl Jaspers'ten krsye
ve 1965 emekli oluncaya bu krsy etti. Heidelberg'te
konusuna vererek "tutkulu bir hoca,,12 oldu. Bu
Aristote1es'in Metafizik, La11lda Almanca'ya evirdi ve
Tarih felsefesinin Ana Hatlarz yeniden
1958-59 yaz tatilinde
makalesini
tahminine gre, Gadamer, Hakikat ve ilk nsha-
1956'da, yani Louwen'de "Tarihsel Bilin
o) Gadamer. Plato's Dialectical Ethics: Phe1l1wenological to the
Philebils. u'anslated by R. M. Wallace (New Haven: Yale University Press, 1991).
Lo Bu kadro, Trkiye'deki doentlik kadrosuna benzemekle birlikie, daimilik arzdmez
ve
Robert SuIIivan. "Translator' s in Philosophical s. xvi.
11 lean Grondin. Sources of (Albany: SUNY, 1995). s. 85. nde gelen
kah Fred Dallmayr, Heidelber niversitesinde Gadamer'in derslerine ilk
andaki izlenimini akiam: "Bir hoca olarak Gadamer o zaman (ve hala da yledir)
bana ruhun, iinde tm sabit ve ko-
adanan bir ruhun, olarak grnd-her ne kadar bir
bir doktrin iinde izin verilmeyen bir
ortak olamk adanan olsa da." Bkz. Fred Dallmayr, "Henneneutics
and lustice:' in Festivals of Essays Hans-GeOl'g Gadamer's Work. edit. K.
Wright (Albany: State University of New York Press. 1990). s. 92.
Grondin. ibid.. s. 85.
Bu makale zlem taraftlldan Trkeye evrilerek (Yommbilgisi) Ozeri-
Ile ev. ve der. zlem (Ankara: Ark Yaymevi, 1995) iinde
15 Nonnal bir el ile 8n bu nsha Gddamer'in 80. gn mnase-
betiyle Heidelberg niversitesi Ktphanesi'nde 11 Nisan 1980 tarihleri
ve ilk blmleri 8, 1992-1993, ss. 131-42 iinde
Hakikat ve Yntem'in i 960'ta pek bu
nsha ile ilgili daha bilgiler iin bkz. SOlll'ces of ss. 83-98.
16 Bu seminerde takip edilen notlar Fransa'da Bkz. Gadamer Le Probleme de la
historique. Louvain: Universite 1963; evirisi iin bkz.,
"The Problem of Historical Consciousness" in Social AReader. edited
by Paul Rabinow and William M. Sullivan (Berkeley: University of California Press, 1979):
Trke eVlisi iin bkz. Bilinci Sorunu." Bilimlerinde
Hniyet 1990), ss. 79-106.
282/ Dr. TATAR
seminer ncesinde