GELECEĞİ İNŞA ETMEK

2. Bölüm

Halil Özmen
http://gelecek.ozmen.info/
 Ana Başlıklar
• Öngörüntü: Teknolojik buluşlar ve
dünyanın çevresel durumu
• Giriş
• Fütürist Dernekler ve Fütüristler
• Toplum Mühendisliği: tanımlar ve ilgili
kavramlar
• Geleceğe yönelik bazı çalışmalar, projeler
• Venüs Projesi

http://gelecek.ozmen.info/ 2
 Teknolojik buluşlar ve
Dünyanın çevresel durumu
• Bilgisayar ve teknoloji
dünyasındaki bazı gelişmeler,
buluşlar...
 4 kısa video
• Volitan: Dr. Hakan Gürsu ve
ekibinin tasarladığı çevreci ve
üstün yeni özelliklere sahip
"Volitan" adlı tekne Uluslararası
Tasarım Ödülleri IDA 2007’de
büyük jüriden 2 kategoride
birincilik ödülü aldı.
• Doğa / çevre ne durumda
http://gelecek.ozmen.info/ 3
 Giriş (1)
• Küresel ısınma, çevrenin bozulması,
işsizlik, suç, şiddet, fakirlik, açlık, sosyal
patlamalar gibi sosyal ve çevresel
sorunlarla ilgili çok sayıda yazı ve konuşma
var.
• Ancak bu planların azaltılmasına ilişkin
işleyebilir plan çok az.
• Eleştirmek kolaydır, ancak çözüm
oluşturmak ve uygulamak çok daha zordur.
http://gelecek.ozmen.info/ 4
 Giriş (2)
• Geleceğe yönelik bazı projeler var.
• Bu projelerin çoğu tek alanla sınırlı.
 Eğitimde, taşımacılık, endüstri, inşaat, vs.
• Bunlar bütünü gözetmeden yapılan projeler.
• Tek alanla sınırlı projeler bütüne yeterli
katkı yapamaz, veya çok yavaş etki eder.
• İnsanlığın o kadar zamanı olmayabilir.
• Kapsamlı projeler çok az, ama var.

http://gelecek.ozmen.info/ 5
 Fütürist Dernekler (1)
• Dünya Gelecek Derneği (veya Dünya Fütüristler
Birliği) (World Future Society)
 http://www.wfs.org/
 Sosyal ve teknolojik gelişmelerin geleceği nasıl
şekillendirdiği ile ilgilenen insanların oluşturduğu,
bilimsel ve eğitsel bir toplum örgütü.
 Kuruluşu: 1966
 Bazı öngörüleri:
• Söylediğiniz ve yaptığınız herşeyin kaydedilmesi mümkün
olacak.
• Teknolojiye daha kolay ulaşılabileceği için biyo-şiddet daha
büyük bir tehlike olacak.
• Arabanın yolların kralı olma durumu ortadan kalkacak.
• Kariyerler ve ilgili üniversite bölümleri çok daha fazla
uzmanlaşma alanlarına ayrılacak.
• Görülebilir gelecekte "dünya kanunları" olmayabilir, ancak
dünyadaki hemen tüm hukuk sistemlerine internetten
erişilebilecek.

http://gelecek.ozmen.info/ 6
 Fütürist Dernekler (2)
• Tüm Fütüristler Derneği (Türkiye)
 http://www.futurizm.org/
 Temel amacı geniş kitlelerle gelecekçiliğin
(fütürizm) kurum ve toplumlara ilişkin, olası,
olanaklı ve tercih edilen gelecek senaryolarını
ve bunları gerçekleştirmek için atılması
gereken adımları inceleyen ilkeli ve bütünsel
çalışmalar zinciri olduğunu anlatabilmek.
 Geleceği inceleyen veya planlayan kurumlar ve
kişiler ile işbirliği yapmaktadır.

http://gelecek.ozmen.info/ 7
 Fütüristler (1)
• Richard Buckminster Fuller (1895 – 1983)
 Amerikali felsefeci, mühendis, mimar, şair, yazar ve
mucit
 Hayatının tamamında insanlığın Dünya gezegeninde
daha uzun ve başarılı yaşama şansının olup olmadığını
ve varsa nasıl olacağı konusuyla ilgilenmiştir.
 Mimarlıkta bir mekanı en az gereçle örtme olanağı
sağlayan "jeodezik kubbe"yi tasarlamıştır.
 30’dan fazla kitap yazmıştır.

http://gelecek.ozmen.info/ 8
 Fütüristler (2)
• Raymond Kurzweil (d: 1948)
 ABD’li mucit ve fütürist. Yapay-us,
transhumanizm, sağlık, teknolojik tekillik ve
fütürizm ile ilgili birçok kitabın yazarıdır.
 Geçmişte yaptığı birçok öngörü gerçekleşmiştir.
 2050 yılına kadarki dönem için bazı öngörüleri:
• nanoteknolojik robotların insan bedeninde dolaşarak
hücre seviyesine kadar çeşitli rahatsızlıkları tedavi
etmeleri,
• yapay-us çok gelişip insan zekasını geçtiğinde,
robotların insanları ataları olarak görüp onların
yaşamına saygı ve özen gösterecekleri (ve ahlaki
değerler taşıyacakları)
http://gelecek.ozmen.info/ 9
 Fütüristler (3)
• Transhumanizm, insanın zihinsel ve
fiziksel özelliklerini ve kapasitesini
geliştirmek için bilim ve teknolojinin
kullanılmasını destekleyen uluslararası
entelektüel ve kültürel bir harekettir.
• Teknolojik tekillik, aşırı hızlı teknolojik
gelişme dönemi olarak tanımlandığı gibi,
yapay-us yardımıyla makinelerin kendilerini
geliştirmeleri sonucunda emsalsiz teknolojik
gelişmenin ulaşacağı nokta olarak ta
tanımlanıyor.
http://gelecek.ozmen.info/ 10
 Fütüristler (4)
• Michio Kaku (d: 1947)
 Japon asıllı ABD’li teorik fizikçi, "string" teorisi
uzmanı.
 Kitap, radyo ve televizyon programlarıyla
bilimin popüler olmasına katkılarıyla bilinir.
 String teorisi maddenin en küçük yapı taşları
olan elektron, kuark, lepton gibi parçacıkların
iplikçiklerden (string’lerden) oluştuğunu öne
sürer, ve uzay-zamanın 11 boyutlu olduğunu
önerir. Matematik tutarlılığından ötürü fizikçiler
arasında yaygın bir şekilde kabul görmektedir.
http://gelecek.ozmen.info/ 11
 Fütüristler (5)
• Alvin Toffler (d: 1928)
 Çağımızın önemli yönetim ve gelecek bilimcileri
arasındadır.
 Dijital devrim, iletişim devrimi, kurumsal devrim
ve teknolojik tekillik ile ilgili eserleriyle tanınır.
 Sonraları toplumların tepkilerini ve değişimlerini
incelemeye başladı.
 “Gelecek Şoku”, “Üçüncü Dalga” gibi çok satan
kitapları vardır.

http://gelecek.ozmen.info/ 12
 Fütüristler (6)
• Jacque Fresco (d: 1916)
 Endüstriyel tasarımcı, mucit, toplum
mühendisi, fütürist, yazar, ve insani faktörler
mühendisliği alanı öncüsü.
 Biomedikal buluşlardan, tamamen entegre
sosyal sistemlere kadar değişik alanlarda çok
sayıda buluşları vardır.
 1970’lerde Venüs Projesi'ni başlattı.
 Kaynak Temelli Ekonomi modelinin mimarı.

http://gelecek.ozmen.info/ 13
 Toplumları Geleceğe Yönlendirmek
• Toplum Mühendisliği, hükümetler veya
özel gruplar tarafından toplumun geniş bir
kesiminin tavır ve sosyal davranışları
üzerinde etkide bulunacak çabalara atıfla
siyaset biliminde kullanılan bir kavramdır.
• Hükümetler kanunlarla, ekonomi politikası,
vergi politikası gibi teşvik edici ve caydırıcı
unsurlarla yüzyıllardır toplum mühendisliği
yapmaktadırlar.

http://gelecek.ozmen.info/ 14
 Toplumları Geleceğe Yönlendirmek
• Sosyal Tasarım
 http://www.socialdesignsite.com/,
http://en.wikipedia.org/wiki/Social_design
 Sosyal tasarım sözcüğü sosyal dünyanın
tasarımı anlamında kullanılmaktadır.
 Sosyal gerçek her birimizin eylemlerinin
toplamının sonucu olarak yaratılır. Yani her
birey eylemleriyle sosyal bir
yaratım/şekillendirme içindedir.
 Davranışlarımızla ya statükoyu (mevcut
sistemi) güçlendiririz, ya da bunu değiştirme
yolunda tohumlar ekeriz.
http://gelecek.ozmen.info/ 15
 Toplumları Geleceğe Yönlendirmek
• Sosyal Yapısalcılık (Social
Constructivism)
 Sosyal olguların belirli sosyal ortamlarda nasıl geliştiğini
inceleyen, sosyolojik ve psikolojik bilgi teorileridir.
Yapısal düşüncede, bir sosyal yapı, onu kabul edenlere
doğal veya aşikar gelen, ancak gerçekte belli bir kültür
veya toplumun icat veya eseri olan bir kavram veya
uygulamadır.
 Sosyal Yapısalcılığın temel odak noktası, kişilerin ve
grupların algıladıkları sosyal gerçekliği yaratma yollarını
keşfetmektir. Sosyal olayların nasıl oluştuğunu,
kurumsallaştırıldığını ve gelenekselleştirildiğini
incelemekle uğraşır. Sosyal gerçeklik süregiden
dinamik (değişken)http://gelecek.ozmen.info/
bir süreçtir. 16
Geleceğe Yönelik Çalışmalar (1)
• Futurelab (http://www.futurelab.org.uk/)
 Futurelab, yaratıcı teknolojiler ve yöntemler
yoluyla insanların öğrenme şekillerini
dönüştürmeyi amaçlayan bir projeler kümesidir.

 Dijital ve diğer teknolojilerin sunduğu muazzam

potansiyeli kullanarak, 21 yüzyılın yeni
öğrenme yaklaşımlarını desteklemek için
yaratıcı kaynak ve uygulamalar geliştirir.

http://gelecek.ozmen.info/ 17
Geleceğe Yönelik Çalışmalar (2)
• Güncel Ufukların Ötesinde (Beyond
Current Horizons)
 http://www.beyondcurrenthorizons.org.uk/
 "Güncel Ufukların Ötesinde" eğitimin
geleceğine, 2025'in ötesine bakar.
 Amaç ingiliz eğitim sisteminin, toplumun ve
teknolojinin gelişimine hazırlanmak ve ayak
uydurmasına yardımcı olmaktır. Çocuklar
(büyüdüklerinde) iş için hangi becerilere
gereksinim duyacaklar? Ebeveynlik ve aile
nasıl değişecek? Yeni teknolojilerin öğrenme
üzerindeki etkileri nelerdir?
http://gelecek.ozmen.info/ 18
Geleceğe Yönelik Çalışmalar (3)
• Bu ve benzeri çalışmalar, mevcut sistem
içinde tekil alanda iyileştirme çabalarıdır.
• Ancak, hem sadece belli bir alanı
kapsadıklarından, hem de alanları dışındaki
kökten bozuklukları hedef almadıkları için,
çok önemli sonuçlar yaratmaları zordur,
etkileri kısıtlı kalmaktadır. Bu nedenlerden
özlenen kapsamlı bir vizyona ulaştırmaları
çok uzun zaman alır veya olanaksızdır.

http://gelecek.ozmen.info/ 19
 Venüs Projesi (1)
• Venüs Projesi (http://www.thevenusproject.com/)
 İnsanı odağa almayı ve doğayı iyileştirmeyi temel alan
yeni bir dünya uygarlığının başlaması için gerçek bir
ayrıntılı tasarımdır.
 Topluma, yeni bir barış ve sürdürülebilirlik dönemine
yönlendirilmiş bilimsel olanaklar üzerine kurulu geniş bir
seçenekler tayfı sunar.
 Kaynak Temelli Ekonomi'nin gerçekleştirilmesiyle ve
çok sayıda yaratıcı ve çevre dostu teknolojinin sosyal
sisteme doğrudan uygulanmasıyla, Venüs Projesi
önerileri, günümüz dünyasında çok yaygın rastlanan
suç, fakirlik, açlık, evsizlik ve birçok diğer sorunun ciddi
oranda azalmasını sağlayacaktır.

http://gelecek.ozmen.info/ 20
 Venüs Projesi (2)
• En önemli bulgulardan biri, günümüz toplumlarının işlevsiz
davranışlarının kökeninin doğrudan parasal sistemin insan
odaksız olmasından kaynaklandığı gerçeğidir.
• Ek olarak, otomasyon, insan emeğinin makinalarla
değiştirilmesi ve bunun sonucunda da çoğu kimsenin ürün
ve hizmetleri satın alma gücünün olmaması sonucunu
doğurmuştur.
• Venüs Projesi, otomasyon ve teknolojinin genel bir sosyal
tasarıma akıllıca entegre edildiği, temel işlevin kar yerine,
yaşam kalitesini maksimize etmek olan bir sosyal sistem
önerir. Bu proje aynı zamanda uygulanabilir ve pratik
değerleri de önerir.
• Bu bir çok dindeki spritüel yönler ve ideallerle tam bir
uyum içindedir. Ancak, Venüs Projesini bunlardan ayıran
faktör, bu ideallerin çalışabilir gerçeklere
dönüştürülebilmesini önermesidir.
• (video gösterimi ~21 dakika)
http://gelecek.ozmen.info/ 21
 Venüs Projesi (3)
• Venüs Projesinin amaç ve hedefleri:
 Dünyanın kaynaklarının tüm insanların ortak mirası
olduğu deklarasyonunu yapmak.
 İnsanları ayıran yapay sınırlara olan gereksinimi aşmak.
 Para temelli ulusal ekonomilerden, kaynak temelli dünya
ekonomisi lehine vazgeçmek.
 Eğitim ve gönüllü doğum kontrolü yoluyla dünya
nüfusunun dengelenmesine katkıda bulunmak.
 Doğal çevreyi onarmak için elden gelenin en iyisini
yapmak.
 Enerji-etkin, temiz, ve tüm insanların gereksinimlerini en
uygun şekilde karşılayabilecek şekilde, şehirlerimizi,
ulaşım ve taşıma sistemlerimizi, tarımsal işletmeleri ve
endüstriyel fabrikaları yeniden tasarlamak.
http://gelecek.ozmen.info/ 22
 Venüs Projesi (4)
• Venüs Projesinin amaç ve hedefleri:
 Yeni teknolojileri tüm ulusların yararına paylaşmak ve
uygulamak.
 Temiz ve yenilenebilir enerjileri geliştirmek ve kullanmak.
 Tüm insanların yararı için en yüksek kalitede ürünleri imal
etmek.
 Mega projelerin inşasına başlamadan önce, çevresel etki
inceleme çalışmalarının yapılmasını zorunlu kılmak.
 Yapıcı çalışmalara yönelik her türlü yaratıcılık ve
özendiriciliği yüreklendirmek.
 Eğitim yoluyla, her türlü milliyetçiliği, bağnazlığı ve
önyargıları aşmak.
http://gelecek.ozmen.info/ 23
 Venüs Projesi (5)
• Venüs Projesinin amaç ve hedefleri:
 Teknik veya başka her türlü seçkin olma durumunu
(elitizmi) aşmak.
 Rastgele fikirler yerine, özenli araştırmalarla
metodolojilere ulaşmak.
 Dilimizin fiziksel koşullarla ilgili (uyumlu) olması için,
okullarda iletişimi artırmak.
 Sadece yaşamsal gereksinimleri sunmakla yetinmeyip,
zihni teşvik ederken aynılık yerine bireyselliğe de önem
veren meydan okumalar (challenges) sunmak.
 Son olarak, insanları zihinsel ve duygusal olarak,
önümüzdek değişim ve meydan okumalara hazırlamak.
http://gelecek.ozmen.info/ 24
 Venüs Projesinin Aşamaları (6)
• BİRİNCİ AŞAMA
 Venüs Projesinin uzun vadeli planlarının birinci
aşaması şu anda sürmektedir.
 Florida’nın Venus kasabasında bir araştırma
merkezi kurmuşlardır. Bu merkez projenin
tanıtılması için kullanılmaktadır.
 Videolar, broşürler, kitaplar, proje ve önerileri ile
ilgili farkındalığın artmasına katkıda bulunmaları
amacıyla üretilmişlerdir.

http://gelecek.ozmen.info/ 25
 Venüs Projesinin Aşamaları (7)
• İKİNCİ AŞAMA
 İkinci aşama, Venüs Projesinin ileri sürdüğü
önerileri kapsayan bir dünyanın nasıl olacağını
gösteren tam metrajlı bir filmin yapılmasını içerir.
 Bu film dünyadaki bütün insanların küresel bir
aile oluşturduğu barışçıl bir toplum içeren olumlu
bir vizyon sağlayacaktır. Paylaştıkları dünyayı
daha iyi bir kavrayış peşinde olan insanların
oluşturduğu bir uygarlık. Bu film hem yetişkinler
hem de çocuklar için eğlenceli ve eğitici bir
deneyim olmak üzere tasarlanmıştır.
http://gelecek.ozmen.info/ 26
 Venüs Projesinin Aşamaları (8)
• ÜÇÜNCÜ AŞAMA
 Venüs Projesi tasarımlarını ve
önerilerini denemek için, ideallerini
uygulamaya koyma yolunda
deneysel bir araştırma şehrinin
inşası üzerinde çalışmaktadır.
 İlk teknolojiler ve binaların planları
yapılmaya başlandı.
 Bu ilk deneysel şehrin inşasını
desteklemek için fon oluşturma
çalışmaları devam etmektedir.
 Bu yeni deneysel araştırma şehri,
yukarıda belirtilen (17 maddelik)
Venüs Projesinin amaç ve
hedeflerine doğru ilerlemeye
adanmıştır.
http://gelecek.ozmen.info/ 27
Venüs Projesinin Aşamaları (9)
• DÖRDÜNCÜ AŞAMA
 Deneysel araştırma şehri inşa edildikten sonra,
Venüs Projesinde düşünülmüş olan insan ve
çevre için dostça yaşam tarzlarına ilişkin
olanaklar hakkında ziyaretçileri hem eğlendiren
hem bilgilendiren bir tema parkı planlanmıştır.
 Bu tema parkı, bütün insanların yaşamlarına çok
kısa sürede değer katacak olan akıllı evleri,
yüksek verimlilikte ve kirletmeyen taşıma
sistemlerini, gelişmiş bilgisayar teknolojilerini, ve
bir dizi başka buluşu ön plana çıkaracaktır.
http://gelecek.ozmen.info/ 28
 Venüs Projesi (10)
• www.thevenusproject.com sitesinden:
• Kimse geleceği tam öngöremez. Sadece mevcut bilgileri ve
eğilimleri göz önüne alarak tahminlerde bulunabilir. Nüfus
artışı, teknolojik değişiklikler, küresel iklim koşulları, ve
eldeki kaynaklar gelecek projeksiyonları için temel
kriterlerdir.
• Venüs Projesi ne ütopyadır, ne de bilim-kurgudur, ne de
pratik olmayan idealistlerin rüyalarını yansıtır. Bunun yerine,
sadece zaten bildiklerimizin akıllıca uygulanmasını
gerektiren ulaşılabilir hedefler sunar. Kısıtlamalar sadece
kendimize koyduklarımızdır.
• Kitaplar, videolar ve seminerler yoluyla projenin önerileri
hakkında daha iyi bilgilenmenizi teşvik ediyoruz. Bu yönde
çalışmak istiyorsanız, bizlere katılmanızı ve onun
gerçekleştirilmesi için çalışmanızı memnunlukla karşılarız.

http://gelecek.ozmen.info/ 29
 Venüs Projesi (11)
• Akla gelebilecek çeşitli soruların cevapları
http://thezeitgeistmovement.com/joomla/
sayfasındaki Sıkça Sorulan Sorular (F. A. Q.)
bağlantısına tıklayarak okunabilir.
• Venüs Projesi, tasarımlarının en iyi geleceği
hazırladığını veya başka yolların olmadığını
kesinlikle iddia etmez.
• Ancak gerçekleştirilebilir ve iyi bir gelecek
modeli olduğunu ileri sürer.
http://gelecek.ozmen.info/ 30
 Sonrası…
• Eğer üçüncü bölüm yapılırsa, beraberce,
beyin fırtınaları ile,
 "nasıl bir gelecek istiyoruz" ve
 "neler yapabiliriz"
sorularının cevabını aramaya çalışacağız.
• Bu beyin fırtınalarının amacı, geleceğe ilişkin
 (1) ortak vizyon oluşturmak ve
 (2) yol haritası çıkarabilmek
olacaktır.
http://gelecek.ozmen.info/ 31
 SORULAR

Sunumu dinlediğiniz için çok teşekkür ederim.

http://gelecek.ozmen.info/ 32