Professional Documents
Culture Documents
d n c e
t e e k k r
e d e r
YENLER
YENLER
BYLE DED ZERDT
Nietzsche
Ey kardeim, yalnzla m ekilmek istersin? Kendine giden yolu mu aramak istersin? Biraz dur ve dinle beni Verebilir misin kendine ktn ya da iyini, asabilir misin istemini bann stne bir yasa gibi? Olabilir misin kendi kendinin yargc ve intikamcs kendi yasann? Bugn bile kalabalkta strap ekiyorsun ey sen, tek kii: bugn hl cesaretin ve umutlarn tam. Fakat bir gn yoracak seni yalnzlk, bir gn krlacak gururun ve yerinden oynayacak cesaretin. Haykracaksn bir gn: Ben yalnzm diyeDuygular vardr yalnzlar ldrmek isteyen; baaramazlarsa ldrmeyi, o zaman kendileri lmek zorunda kalrlar. Fakat yeter mi senin gcn katil olmaya?...Koru kendini iyilerden ve adillerden! Holanrlar onlar kendi erdemini yaratanlar armha germekten nefret ederler yalnzlardan. Koru kendini kutsal saflktan. Kutsal deildir onun iin saf olmayan hibir ey; atei de sever zerinde insanlarn yakld atele oynamay da. Koru kendini sevginin nbetlerinden! ok abuk uzatr elini yalnz kii, karlat her insana. Baz insanlara elini deil, peneni uzatmalsn
sadece: ve isterim ki, penenin trnaklar da olsun. Fakat karlaabilecein en byk dman kendin olacaksn yalnzca; bizzat kendini bekleyeceksin maaralarda ve ormanlarda pusuda. Ey yalnz kii, kendine giden yolu yrrsn! Kendinden ve yedi eytannn nnden geer yolun!.. Ey yalnz kii, yaratcnn yolunda yrrsn: bir Tanr yaratmak istersin sen kendine, yedi eytanndan. Ey yalnz kii, seveninin yolunda yrrsn: kendini seversin sen, bu nedenle kmsersin kendini, sevenlerin kmsedii gibi. Yaratmak ister seven kii, nk kmser! Sevdii eyi kmsemek zorunda kalmam bir kii, ne anlar ki sevgiden? Sevginle gidesin yalnzlna ve yaratmanla kardeim; ok sonra topallar adalet senin ardndan. Gzyalarmla gidesin yalnzlna kardeim. Ben kendisinden tesini yaratmak isteyeni ve yle yok olan severim. Byle dedi Zerdt.
YENLER
SATRAN
Stefan Zweig
Zweig yazd bu veda yaptyla bizi krallarn oyunu satranca davet eder. Hikye, bir yolcu gemisinde dnya satran ampiyonu ile bu oyunu renmek zorunda kalm iki kiinin soluksuz izlenen karlamasna yer verir. Kyde geen ocukluu, etrafn alglama biimi srad ve takntlarla dolu olan ampiyon Mirko Czentovic mesleinde kendisine son derece gvenen usta ve marur bir adamdr, ancak satrantaki hnerinin aksine yaamn tm dier alanlarnda snrlar olan biridir. Dier kahraman, satranta pek bir iddias olmayan entelektel yahudi Dr. B.dir. Yazgs ona umulmadk bir srpriz hazrlar. Gen avukat bir anda Czentovicin karsnda bulur kendini. Bir zamanlar Gestaponun etrafna rd hilik duvar nedeniyle ve tamamen yaltlm bir ortamda rendii bu hamleler sanat, bir dnya ampiyonunun kendini beenmiliini ykmaya yetecektir. Zweign izdii karakterler tutku doludur. Rastlantlara gebe, yzeyde akp giden olaylarn derinliinde srad bir irade ve psikoloji yatmaktadr. Akl ile delilik, zgrlk ile bask arasndaki gerilimin son noktaya ulat bu novellada yaamn her admda kendini onaylayarak ilerlediini gryoruz. Nefes alnamayacak bir ortamda, fanusun iinde bile KTAPlar sayesinde hl kurtulu midi her zaman vardr.
Satran ayn zamanda bir bilim, bir sanat deil mi, Muhammedin yeryz ile gkyz arasndaki tabutu gibi bu kategorilerde gidip gelmiyor mu, ztlklardan oluan tm iftlerin bir defalk birleimi deil mi; satran ok eski, ama ayn zamanda sonsuzca yenidir, kuruluu mekanik ancak sadece hayal gc ile etkilidir; geometrik adan sabit bir alanla snrl olmakla birlikte kombinasyonlarnda snrszdr, srekli kendini gelitiren ancak yine de verimsiz, hibir yere gtrmeyen bir dncedir, hibir ey hesaplamayan bir matematik, eseri olmayan bir sanat, temeli olmayan bir mimaridir ancak yine de oluuyla, varlyla tm kitaplardan ve eserlerden daha kalc olduu kantlanmtr; tm halklara ve tm zamanlara ait ve can skntsn ldrmek, duyular bileylemek, ruhu rahatlatmak iin hangi Tanrnn yeryzne getirdiini kimsenin bilmedii yegne oyundur.
YENLER
FELSEFEYE GR
Takiyettin Mengolu
Felsefeyi akademinin, hayattan soyutlanm kavramlarnn insani pratikleri ve tecrbeleri tam olarak yanstmayan snrl ve dar erevesine hapsetmek yerine hayatn tazeliine ve canllna temas eden, evrende bulunan her eyi tam olarak kuatan bir genilikle ele almak gerekir. Aksi halde, kk bir evrenin anlalmas ve paylalmas son derece zor akademik ilgilerinin tutsa olmu bir dnce evreni ortaya kar ki bu, her trl entelektel etkileimi ve ayn zamanda geni kitlelerin bu yndeki ilgilerini darda brakr. Bunun bir sonucu olarak toplumsal ve bireyler aras atma ve gerilim yaratan genel bir basiretsizlik hali olarak karmzda beliren mevcut durumda, akldan ve saduyudan uzak, hayatn ve insani dnyann temel problemleri zerinde asgari bir tartma, konuma ve en nemlisi dnme pratii oluturamam bir topluluun grltcl ve "idare edicilii" daha iyi anlalr.
Sakin, tutarl, ll bir biimde yi, Gzel, Doru hakknda yetkin ve upuygun sorular sormann, varolan her ey hakknda hayattan hibir zaman ayr dmeyen bir kavramsal zeminde yntemsel ve sistematik dnmenin rnekleri ise ok fazla deildir. T. Mengolu gncelliini koruyan bu eseriyle, zellikle Nietzsche ve Scheler'i takip ederek bize, hayatn hem pratik hem de teorik alanlarnda yeni ufuklar aan doru dnmenin imknlaryla ilgili ipular veriyor ve felsefenin herkes iin ulalabilir olduunu gsteriyor.
FELSEFE
MONADOLOJ & Metafizik zerine Konuma
Leibniz
eviren: Atakan Altnrs, 182 sf. 9TL, Felsefe, ISBN: 978-975-8717-76-7 Dnce tarihinde, arkasnda brakt yazl almalar bakmndan Leibniz kadar retken bir baka zihne nadiren tesadf edilir. lgintir ki, yaamn dnmeye ve yazmaya adam bu byk dehann hayattayken yaynlad almalarn adedi, ardnda brakt devasa klliyata mukayese kabul etmez. Sz konusu yaynlar, birka risalesiyle, Tanrnn bir deyimle, avukatln yapt Essais de Thodice [ilh Adalet zerine Denemeler] balkl eserinden ibarettir. Geride braktklarnn yaynlanmas ise, gnmzde bile srmekte olan uzun soluklu bir almaya konudur. Kendisinin de holand adlandrmayla nceden tesis edilmi ahenk sisteminin mellifi Leibniz, insan akln kurcalayan onlarca farkl ve byk meseleye cesaretle el atm, ann nde gelen entelektelleriyle durmakszn mektuplam, teorik meguliyetleri yannda pratik almalara, gzlemlere ve hesap makinesi gibi icatlara da mesai harcamtr. Leibnizin matematik ve mantk gibi aksiyomatik disiplinlerle. fizik ve psikoloji gibi bilimlerdeki gelecee k tutar baarlar bir yana brakldnda, onun felsefe ve teoloji alanndaki en byk baarsnn. dnyada "ktln" varlnn Tanrnn mevcudiyetine antitez olarak kullanlmasna kar rasyonel bir savunma yapmak olduu sylenebilir. Mmkn dnyalar temaa edip, onlar arasnda bir-aradammkn azami miktarda varlk ieren dnyay tercih etmesi bakmndan, Tanr mmkn dnyalarn en iyisini yaratmtr. ste Monadoloji ve Metafizik zerine Konuma, Leibniz`in bu alandaki metafizik dncelerini ana izgileriyle gz nne seren iki temel metnidir.
FELSEFE
AVRUPA DNCESNN SERVEN
Jacqueline Russ
2. Bask, eviren: zcan Doan, 424 sf. 26 TL, Felsefe, ISBN: 978-975-8717-70-5
JACQUELINE RUSS
in bir zetini en hareketle, fer zerinde elirli bir resmi ktir. Bu senktik alardan n gelimeleri, ve yeniden
r sentezi olan atlmlar, 'Or, Hmanizmi, n uzun bir srensanlar, sanateleri Avrupa'y k dir. Bu yolculu allamas, Gerbir dernlemesi, ir. r etkileimlerd , Descartes, Spiel gibi dnrler r. e kazanmlard an nsanla arma derin dnemleri de ri de a malubiyetle ma gelecee doru
Kk Kent Devletlerinden (Polis) Avrupa dncesine giden bu uzun tarihsel birikim hangi zelliklerle karakterize edilebilir? Hangi nemli olaylar, hangi kii ve kurumlar bu srete belirleyici bir rol stlenmilerdir? Latin-Yunan ve Yahudi-Hristiyan uygarlklarnn bir sentezi olan Avrupa felsefi, sanatsal, dinsel, bilimsel ve toplumsal atlmlar, Ortaa Aydnln, Rnesans, Aydnlanma an, Hmanizmi, Devrimler yzyln ve daha birok bileeni iine alan uzun bir srecin vard sonutur. Filozoflar, din adamlar, bilim insanlar, sanatlar, politikaclar, iktidar sahipleri ve halk kitleleri Avrupay yaratma yolunda yaanan byk macerann aktrleridir. Bu yolculuk iinde Avrupann Greklemesi, Latinlemesi, Romallamas, Germenlemesi, Hristiyanlamas ve son kertede modernlemesi, bir modern bat dncesi retmesi ayr sreler, ayr etkileimlerdir. Elbette, Platon, Aristoteles, Machiavelli, Hobbes, Descartes, Spinoza, Vico, Montesquieu, Rousseau, Kant ve Hegel gibi dnrler bu dnce serveni iinde olmazsa olmaz bir paye kazanmlardr.
JACQUELINE RUSS
ISBN:978-975-8717-7
0-5
5 8 71 770 9 789 75
BAHTIN VE EVRES
Craig Brandist
eviren: Cem Soydemir, 316 sf. 17 TL, Felsefe, ISBN: 978-975-8717-66-8
ST CRAIG BRANDI
nrler, ada emli bir etkiye en en nemli navaln yerine, a malar alannd maktadr. Bahtin ndaki etkisi ise ve r. Bahtin'in t olarak edebiya erinlikte fikirler de Bahtin sayesin kl deiiklikler
mli aratrmalarn ini tamaktadr. ma yerletirmeye tn olarak nemi bir asna dair yeni daha mini bir kez e'nin dier nemli ve , Pumpianskii in n ve hem evre'n n tadklar neme ukla malar ounl bu evresi kitab, klar temel de oynad
olan atk salayacak yeni mayacak elbette, yeniden ulan ilginin ettii evresi'nin hak in k tutacak. Bahtin' ama mc vard elbette, di. Craig ilgiyi greme maya bu borcu hatrlat amaya asnn nn Bahtinci tutarak bize izm ok sevdii diyaloj nu olduu recin rn ini ak olarak bekledi
ISBN 978-975-8 717-66-8
Bahtinci dncenin gelimesine nemli bir katk salayacak olan Bahtin ve evresi, bu anlamda sonuncu alma olmayacak elbette, yeni almalarn nn aacak ve Bahtine duyulan ilginin yeniden ekillenmesine yardmc olacak. Bahtinin ve evresinin hak ettii daha geni balama yerletirilmesi gerekliliine k tutacak. Bahtinin yaad dnemde birok nemli ve salam kuramc vard elbette, ama ne yazk ki Bahtin kariyeri boyunca hak ettii ilgiyi gremedi. Craig Brandistin kitab Bahtine (ve evresine) olan bu borcu hatrlatmaya ve tamamen kapatmaya olmasa da kapatlmasnn nn amaya ynelik bir alma. Bahtin evresine k tutarak bize Bahtinci dncenin aslnda Bahtinin kendisinin de ok sevdii diyalojizm kavramn anmsatacak ekilde diyalojik bir srecin rn olduunu ama henz son bulmadn ve gelimeye ak olarak beklediini gsteriyor. Bu kitap ise Bahtin ve evresine dair en son nemli aratrmalarn sonularn toplayan ilk kitap olma zelliini tamaktadr. evrenin yaptlarn tarihsel lektel balama yerletirmeye almaktadr, bylelikle Bahtin ve evresinin olarak nemi aklk kazanmaktadr. Craig Brandist, Bahtinin mirasna dair perspektif sunuyor bize ve bylece Bahtinin nemini bir kez daha anlamamz salyor. bir araya ve entebir btn yeni bir
CRAIG BRANDIST
resi Bahtin ve ev
8 8 71 766 9 789 75
FELSEFE
TARH FELSEFESNN PROBLEMLER
Georg Simmel
2. Bask, eviren: Grsel Ayta, 132 sf. 9 TL, Felsefe, ISBN: 978-975-8717-40-8 Tarih eer bir kukla oyunu olmayacaksa, ruhsal olaylarn tarihidir. Anlatt btn dsal olaylar, bir yandan itkilerle irade eylemleri arasndaki kprlerden, te yandan o d olaylarn sebep olduu duygu reflekslerinden baka bir eydir. Ruh (Geist), dnmekte olduunun bilincine varmadan nce iinden sonsuz oklukta dnce zleri geer. Tarih felsefesinin grevi hakknda: Tarih Yasalarn kefetmektir deniyor Bu ilk bakta en gze arpan Beklenti. Bambaka bir bilimde, mesel fizik, astronomi, psikoloji, karlatrmal dilbiliminde aratrmacdan yalnzca tekil malzemenin toplanmas istenip yasalarn tespiti bir felsefeciye verilecek olsa ne denirdi buna? Bu tuhafl aklama denemesi bizi tarihsel yasa kavramnn kendisini incelemeye gtryor. Her insan kendini herhangi baka birinden bin kat daha iyi tanr, kendisi hakknda herhangi birinden, hatt en yaknndan bile daha ok ey bilir. Ama gene de bakas bize bizim kadar yarm, bizim kadar eksik, bizim kadar bir btn deil ve bizim kadar kendi iinde tutarsz grnmez. lkemizde ge kefedilen nl Alman dnr ve sosyolog Georg Simmel, Tarih Felsefesinin Problemlerinde tarih, insan, bilin ve doa sorunlarn eitli alardan incelemektedir.
'da Hegel'in ile birlikte, Fransa a bir sre boyunc n denebilecek olan 20. yzyln sini salam Onu bu derece Jean Hyppolite. ni 1946 ylnda nomen oloji'si almalar yansra, Hegel nn 1947 ylnda bir nitelik tayan e de l'esprit de de la Phnomnologi
isi Hegel'in renc ndisini aka yse yz elli yldr eleriyle nerede a son pratik anlamd mda hem de n eserlerinin nr olan Marx' bir tartma i kisi halen neml asl nokta gelip dayand malarn ilikisidir. x'n Hegel'le olan (1955), almalar'da cek Hegel zerine lk etmi olabile rksizme kaynak yatan inin ardnda ve dnemi eserler sinin ierimlerini n n Hegel eletiri ayrca hem Hegel'i olmadn ve iinde u felsefe ncesinin varolu lite'in ayor. Hyppo erini tartmaya (1941) ve Us ve Devrim'i t Marcuse'nin ve Hegel yannda Marx gel'inin (1948) grlebilir. olarak yk ana kaynak Kapital'i okumak n ni okumu olmada cektir. yoruma gtre kleri bir dizi yanl e dair syledi egel'le olan ilikisin ve Hegel zerine Marx meye deer ve Marx'n in hem de da hem Hegel' bir bavuru kayna k asndan nemli
Jean Wahl ve Alexandre Kojve ile birlikte, Fransada Hegelin felsefesinin yaylmasn ve uzun denebilecek bir sre boyunca dnce dnyasna hkmetmesini salam olan 20. yzyln nemli dnrlerinden biridir Jean Hyppolite. Onu bu derece nemli klan, Hegelin Fenomenolojisini 1946 ylnda Franszcaya evirmi olmasnn yansra, Hegel almalar asndan halen vazgeilmez bir nitelik tayan 1947 ylnda yaymlad Gense et structure de la Phnomnologie de Iesprit de Hegel balkl almasdr. Bayapt olan Kapitalde kendisini aka Hegelin rencisi olarak iln eden ve dnceleriyle neredeyse yz elli yldr dnyay hem dnsel anlamda hem de pratik anlamda son derece etkilemi bir dnr olan Marxn eserlerinin kaynaklar, felsefeyle ilikisi halen nemli bir tartma konusudur. Bu trden tartmalarn gelip dayand asl nokta da Hegelin felsefesidir, Marxn Hegelle olan ilikisidir. Jean Hyppolite, Marx ve Hegel zerine almalarda (1955), Hegelin felsefesindeki Marksizme kaynaklk etmi olabilecek eleri, Marxn olgunluk dnemi eserlerinin ardnda yatan felsefi varsaymlar, Marxn Hegel eletirisinin ierimlerini ve bu eletirilerde hakl olup olmadn ve ayrca hem Hegelin hem de Marxn dncesinin varoluu felsefe iinde deerlendirilebilecek ynlerini tartmaya ayor. Hyppolitein eseri, bu anlamda, Herbert Marcusenin Us ve Devrimi (1941) ve Georg Lukacsn Gen Hegelinin (1948) yannda Marx ve Hegel ilikisine dair nc byk ana kaynak olarak grlebilir. Hegelin Fenomenolojisini okumu olmadan Kapitali okumak kanlmaz bir ekilde bir dizi yanl yoruma gtrecektir. Hyppolitein, Marxn Hegelle olan ilikisine dair syledikleri halen zerinde dnlmeye deer ve Marx ve Hegel zerine almalar bu anlamda hem Hegelin hem de Marxn dncelerini kavramak asndan nemli bir bavuru kayna sunuyor.
JEAN HYPPOLITE
9 789758 717583
FELSEFE
BAKASI OLARAK KENDS
Paul Ricoeur
2. Bask, eviren: Hakk Hnler, 570 sf. 28 TL, Felsefe, ISBN: 978-975-8717-53-8
PAUL RICOEUR
Ne Kendi Kimseye Benzer Ne Kimse Kendisine 20 Mays 2005te hayata gzlerini yuman Paul Ricoeur bat felsefesinin 20. yzyldaki en verimli temsilcilerinden biri olarak ne kmaktadr. Eserleriyle lmszleen dnrn beka kubbesindeki yanks, adn filozoflar kitbesinin mahss mahallinde silinmez bir satra oymay zorunlu klar. Ricoeurn kaleme ald pek geni hacimli felsef tefekkr klliyt ierisinde gzkamatrclyla dikkat eken en alml eserlerden biri de Bakas Olarak Kendisi bal tayan bu kitabdr. Daha ilk admda zihni alabildiine kamatran balk dnmeyi arpc ve vaadkr bir servene atlmaya davet eder. Ne var ki bu davet kitabn zengin ieriini bir rpda zetleyivermeyi imknszlatrr da. Davete icbet dnme rann usta dnr rehberliinde yrtlecek mcerl yolculua herbir gzerghta adm adm elik etmesini gerektirir. Kendi kavram etrafnda analitik felsefeden anlat theorisine, dil felsefesinden eylem felsefesine, kiisel zdelik / kimlik hermeneutiinden ahlk metafiziine, kendilik bakalk dialektiinden zne felsefelerinin ufku tesine iret eden mmkn bir ontolojiye uzanan bu zahmetli yolalta sadk ve azimkr yoldal terk etmeden srdren rakln tek dl, insan mrnn btn itibryla atlan ve atlacak herbir admda kendine tanklk gryle, daha has sylendikte bakas olarak kendisine tanklk gcyle donanmaktadr. Tpk fiziksel organlarn geliim gcnn bedeni erginlie eritirdii gibi, zihni en amazl sapaklarda snayarak dnmeyi rdne vardran yegne kaynak bu gtr belki de, kimbilir? Deil mi ki, kelimelere dilden dile kymet baheden dille sylendikte, Ne Kendi Kimseye Benzer Ne Kimse Kendisine?
at biri rn hss lar. kkr lml n bu alk davet rpda nme cerl mesini anlat zdelik ndilike iret olalta rakln atlacak ha has gcyle gcnn paklarda aynak bu ilden dile eye Benzer
bu pla kaleme ald gibi unlukla yapt bir bir . Yaptlarn lar nolojisi ve kavram ca ayn hayat boyun felsefeci. gelitirmi bir batan nimseyerek, ie ayor. zerinde younl e aklk terminolojisin yor. anlamak ne nerdiini ilikili bilimle niin e e en bize, nk Deleuz mi yararlanarak gelitir bilimi, , felsefe, genetik tinde dncenin labiren ak r karm alp sonula dnce ve r bizden. Yeni yeni ntrmeye ynelik
nin de uze'n kendisi kabul yi olduu gibi trl hayat deil, her unda srar ederdi
PAUL RICOEUR
GILLES DELEUZE
Claire Colebrook
2. bask, eviren: Cem Soydemir, 215 sf. 13,50 TL, Felsefe, ISBN: 978-975-8717-48-4
IRE COLEBROOK
Gilles Deleuze
eviren: Cem Soydem
ir
Deleuze?... Birok bakmdan bu, Gilles Deleuzen kendisinin de sormu olabilecei bir soru. Deleuze, hibir eyi olduu gibi kabul etmezdi ve hayatn gcnn ama yalnzca insan hayat deil, her trl hayatn gcnn sorunlar gelitirme gc olduunda srar ederdi... Claire Colebrook son derece akc bir slupla kaleme ald bu almasnda, Deleuze yorumcularnn ounlukla yapt gibi Deleuze kronolojik olarak ele almyor. Yaptlarn bir bir irdelemek yerine, Deleuze, n zgn terminolojisi ve kavramlar zerinde duruyor. Deleuze, alma hayat boyunca ayn kavramlar farkl balamlarda tekrar tekrar gelitirmi bir felsefeci. Colebrook da, Deleuzec bir yaklam benimseyerek, ie batan balyor ve dorudan doruya kavramlar zerinde younlayor. Deleuzen karmak ontolojik projesi ve terminolojisine aklk getirmeye alyor ve bunda da baarl oluyor. Colebrook, Deleuzen felsefeci olarak ne nerdiini anlamak istiyorsak, ncelikle felsefenin sanat ve bilimle niin ilikili olduunu anlamamz gerektiini sylyor bize, nk Deleuze nemli felsefi fikirlerini bilim ve sanattan yararlanarak gelitirmi bir felsefeci. Edebiyat, sanat, psikanaliz, felsefe, genetik bilimi, film, toplumsal teori vb. alanlarda dncenin labirentinde geziniyor. Gndelik hayattan rnekler alp sonular karmak yerine, u boyutta dnmeyi talep ediyor bizden. Yeni dnce ve yazma sluplar yaratyor. Hayat dntrmeye ynelik yeni dnce tarzlarnda srar ediyor.
Gilles Deleuze
FELSEFE
LMCL HASTALIK UMUTSUZLUK
Sren Kierkegaard
4. Bask, eviren M. Mukadder Yakupolu, 144 sf. 11 TL, Felsefe, ISBN: 975-8717-06-4 Ve kum saati, dnyann kum saati boald ve yzyln tm grltleri sustu; lgn ve ksr abamz bitti, yaknlarna gelince, sonsuzlukta olduu gibi erkein veya kadnn, zenginin veya yoksulun, klenin veya efendinin, mutlunun veya mutsuzun olduu gibi herey sessizlik iindedir; ban ister tacn parltsn tasn ister basit insanlarn arasnda kaybolsun, ister yalnzca gnlerin skntlarna ve alnterlerine sahip ol, ister dnya durduu srece nn yceltilsin, ister isimsiz ve unutulmu olarak saysz kalabalklarn iinde kaybol, ister seni kaplayan bu grkem tm insansal betimlemeleri asn, ister insanlar, ne olursan ol seni yarglarn en acs, en alaltcs ile vursunlar, sonsuzluk milyonlarca benzerinden her biri iin olduu gibi senin iin de tek bir konuda bilgiyle donanacaktr: Yaamnn umutsuz olup olmad ve umutsuzsa bunu bilip bilmediin veya bu umutsuzluu bir korku gizi gibi, sulu bir akn meyvesi gibi iine sokup sokmadndan veya umutsuz olarak ve dierlerine nefret duyarak fkeye kaplp kaplmadn konusunda. Ve eer yaamn yalnzca umutsuzluu tayorsa gerisinin hibir nemi yoktur! ster zaferler isterse yenilgiler sz konusu olsun, senin iin herey kaybedilmitir, sonsuzluk seni artk hi iine almaz, seni hi tanmamtr veya daha da kts seni tanrken seni kendi benine, umutsuzluun benine iviler! Sren Kierkegaard, lmcl Hastalk Umutsuzluk
YEN BLM
Giambattista Vico
eviren: Sema nal, 527 sf. 30 TL, Felsefe, ISBN 978-975-8717-29-3 talyan filozof, hukuku, filolog, tarihi ve retorik ustas Giambattista Vico, Yeni Bilim adl eseriyle geni bir okur kesiminin, filozoflarn, entelektellerin ve airlerin dorudan ilham kayna olmutur. Romantik tarihi Jules Michelet, biroklar gibi Vicodan dodum demitir. Ernst Cassirer, Vicoyu mitin ve mitolojinin gerek kifi iln etmitir. James Joyce, bakalarnda bulamad hayal dnyasn Vicoda bulur. Alman filozof Wilhelm Dilthey iin Yeni Bilim, modern dncenin en byk baarlarndan biridir. ktisat Joseph Schumpeter, Vicoyu sosyal bilimler alanndaki en byk dnrlerden biri olarak kaydeder. Alman romantikleri, Goethe, Herder ve Hamann Yeni Bilimi okumulardr. Coleridge, Viconun fikirlerini yayan ilk ngilizdir. Marx, Vicoyu das Kapitalde tartm, Yeats, Vico ile yakndan ilgilenmitir. Sorokin, Vicoyu zikretmi; Hegelden Trotskyye kadar birok isim Vicoyu selmlamtr. Batda modern tarih felsefesinin tahtna ilk Giambattista Vico kar. O, kltr felsefesi ve mitoloji felsefesinin kurucusu saylr. Tm yaamn byk bir tutkuyla adad bu yapt dil, iir, estetik, kanun, eitim, politika, metafizik, toplum, kltr konularnda ana gzergh, yeni bir k noktas saylmtr. Onun fikirleri pragmatizm, tarihsicilik,varoluuluk ve yapsalclk gibi birok hareketi ncelemitir.
ISBN 978-975-87 17-29-3
Vico, bu eserinde Tanrnn yaratt tabiatn yannda insann kendi yaratt dnya olan toplum ve kltr dnyasnn nasl bir yntemle incelenmesi gerektii zerine dnmtr. Dngselci tarih anlay, tarihin bir edimler dizisi olarak karmza kmas, her tarihsel durumun kendi biricik i yapsnda ve bu i yap araclyla anlalmas, tarihsel yaamn mitolojik, filolojik, hukuksal ve dinsel ynden kavranmas gerektii ve buna benzer birok deerli dnce onun bize mirasdr. Gnmzde Vico sadece felsefe, tarih ya da sosyolojide deil, sosyal bilimlerin tm alanlarnda en temel noktalara ulancaya dek derin ve bir daha silinemeyecek byk izler brakmtr.
FELSEFE
WITTGENSTEIN VE DLN SINIRLARI
Pierre Hadot
2. Bask, eviren: Murat Eren, 117 sf. 9 TL, Felsefe, ISBN: 978-975-9717-47-7
Wittgenstein ve Dilin Snrlar
eviren: Murat
Pierre Hadot
Eren
ma derin kitapta ye sunmaktadr bilinmedii bir e lozofun dnc r. ratt almla ki yeri, gerekse e lmaz dereced de hayet ve belki i an ama birbirin ici ve rece zetley
Byk antik felsefe uzman Pierre Hadot, bu kk ama derin kitapta Wittgenstein ile ilgili birbiri iine geen felsefi hikye sunmaktadr okuyucuya: lkin, Wittgenstein felsefesinin neredeyse hi bilinmedii bir dnemde, onun dile getirdii yepyeni bir anlayn bir filozofun dnce gzerghnda oynad belirleyici rol ve bu kefin yaratt almlar. kinci olarak, gerek dnya felsefe tarihi iindeki yeri, gerekse yzylmzn dnce ikliminde yaratt etkisi tartlmaz derecede nemli olan bu byk filozofun devrimci boyutuNihayet ve belki de en nemlisi, Wittgensteinn birbirinden farkl olan ama birbirini tamamlayan iki ayr dnemindeki tezlerinin son derece zetleyici ve anlalr bir izah. Tractatus logico Philosphicusa hasredilen ilk iki metin, Wittgenstienn dile getirdii Dil iinde ifade edilen, dil ile ifade edilemez formlnden hareketle, sze smayan zerine bir dnm gelitirir. Wittgensteinn ikinci dnem dncesini temsil eden Felsefi Soruturmalar konu alan son iki makale ise, bu metinde ak ifadesini bulan devrimci dil teorisinin dil ve dnce anlaymzda yaratt byk etkiler zerine odaklanr: dil oyunlar mefhumu ve yaam biimi anlay Hadotyu felsef sylemin doas zerine dnmeye gtrr. levi nesneleri gstermek ve dncelere tercman olmak olan bir dil yoktur, ama baka eyler arasnda, dinleyici zerinde bir etki yaratmaya ynelik dil oyunlar vardr Felsefi dil belli bir etkinlik perspektifi iinde ruhsal bir talim olarak anlalmaldr. Daha nemlisi, felsefi sylem belli bir yaam tarznn seiminden bamsz salt teorik bir etkinlik deildir. Aksine sz ve eylem, felsefi sylem ve filozofa yaam, birbirinden ayrlmaz tamamlayc bir btndr. Ve felsefe hayretle balar: Dnyann nasl olduu deildir gizemli olan, olmasdr. Wittgensteinn analitik-pozitivist dncesinin tesinde mistik olana dair getirdii alma kulak vermek isteyenler iin
in, Wittgenstien'n ifade edilemez ir. dnm gelitir msil eden Felsefi i tinde ak ifadesin byk mzda yaratt aam biimi anlay gtrr. levi meye yoktur, ak olan bir dil ki yaratmaya ynelik iinde ik perspektifi
den tarznn seimin felsefi sz ve eylem, bir maz tamamlayc deildir n nasl olduu tivist n analiti k-pozi vermek i alma kulak
Erken Dneminde
Felsefe
i sylenebilirse, a tiren yalnzc k Aynay (Dil'i) bir aki kapsaml us en eseri Tractat n mant iinde ge eseri Felsefi eklilikleri birlikte e. Yakn dnem lere elsefi ynelim yeni enin sunduu uruyor.
Her byk filozofun felsefeye yeni bir yn verdii sylenebilirse, felsefe tarihinde bunu iki kere gerekletiren yalnzca Wittgensteindr. lki, dnyann karsna Byk Aynay (Dili) koyabilmek iin aynnn teminat durumundaki kapsaml bir retiyle mantn ideal dzleminde alan erken eseri Tractatus Logico-Philosophicusla ve ikincisi, dili bir oyun mant iinde kurabilmek iin farkn mantn sorgulayan ge eseri Felsefi ncelemelerle zdeletirilen, kopmalar ve sreklilikleri birlikte barndran iki ayr giriimle iki kere felsefe. Yakn dnem dncesini karakterize eden dil dolayml felsefi ynelimlere nemli bir ivme kazandran bu ifte mdahalenin sunduu yeni olanaklar, hl ok canl bir tartma oda oluturuyor. Elinizdeki almada, Tractatus Logico-Philosophicus (ve onun nhazrlklarn ieren Notebooks 1914-1916 ile Prototractatus) evriminde yer alan bir dizi soruna, erken Wittgensteinn felsefenin art ve eksi hanelerine yapt eklentiyi deerlendirmek amacyla yaklalyor. Wittgensteinn erken dnem felsefesini belirleyen resim teorisinin talepleri ve sonular asndan, felsefenin geleneksel anlamndan koparl ve atfedilen yeni anlam ve grevlerle yeniden tanmlan, teorik yapy belirleyen argmantasyon ve yapsal/mantksal zmlemeler balamnda sorunlatrlyor.
onun sophicus (ve ) ile Prototractatus n en Wittgenstein' k tiyi deerlendirme sini dnem felsefe an, sonular asnd n yeni ve atfedile en orik yapy belirley balamnda mlemeler
FELSEFE
KANTIN FELSEFES
Heinz Heimsoeth
5. Bask, eviren: Takiyettin Mengolu, 184 sf. 11 TL, Felsefe, ISBN 978-975-8717-31-6
He inz Heimsoeth
eviren: Takiyet
ki bir dehann eri, phe yok den ykselen sz bir beden i, doaya ahil edilme istein verebilme kesinlikte karlk e kadar hi bys imdiy iimdeki ahlk dzl gk ve bu by mddete de u
i Kant'n Felsefes
tin Mengolu
Knigsbergli filozofun dnceleri, phe yok ki bir dehann tm parltsna kavumutur. Gsz bir bedenden ykselen ate, insann ve evrenin srrna dhil edilme isteini, doaya kar ayn llerde, ayn mutlak kesinlikte karlk verebilme iradesini gstermitir. Kantn bys gnmze kadar hi eksilmemitir. zerimdeki yldzl gk ve iimdeki ahlk yasas yeryznde var olduu mddete de bu by yaamaya devam edecektir. Akl, ahlk, metafizik, deer, bilgi, inan ve yarglarmz konusunda hibir dnr, Kant kadar eletirel ve kuatc olmamtr. Kant, insan doasnn kuruluunu tm nesnelliiyle ele alr. ncelikli olarak o, kendinden nceki felsefi gelenekleri kendi merkezinde toplamay baarabilmitir. Kant, tm duyumcu, emprisist, metafizik cepheleri gzden geirmi, transendental idealizmin imknlarn aratrmtr. Etik ve estetik deerler konusunda, yceye dair bilgimizi ortaya koymutur. Akln bilinebilir snrlarn gstermi, ahlk metafiziinin ilkelerini saptamtr. Yani, Ne bilebiliriz? sorusuna, akln bundan daha az nemli olmayan baka bir sorusunu ilve etmitir: Ne yapmalyz? Nihayetinde, teorik akl ile pratik akl temel bir sorun olarak gnyzne karabilmitir. Kantn felsefesi insann iinde bir zne olarak yer ald kusursuz bir matematie benzer. Doann zgrl ile insann dev ahlk, ini ve klaryla birlikte, bu mziin notalarn oluturur. Akl ve duygu, iyi ve kt gibi btn kartlklar bu denklemin her iki tarafnda yer alr ve Kant felsefede mkemmel zme kavuurlar. Bu kitapta, Kant dncenin en nemli yorumcularndan kabul edilen Heinz Heimsoeth, Kant felsefesinin zne dair etrefil meseleleri, sade bir slup, berrak bir anlatm ve byk bir ustalkla zmlemektedir.
h Heinz Heimsoet
yarglarmz bilgi, inan ve l ve kuatc ant kadar eletire unu tm doasnn kurulu den nceki i olarak o, kendintopla may i merke zinde metafizik u, emprisist, uyumc l idealizmin , transendenta konusunda, er ve estetik deerl Akln bilinebilir ya koymutur. n ilkeler ini lk metaf iziini akln bundan na, liriz? sorusu ir: nu ilve etmit aka bir sorusu ile pratik akl temel de, teorik akl . karabilmitir
Kant'n Felsefes i
olarak yer ald inde bir 'zne' ile n zgrl benzer. Doan in birlikte, bu mzi e klaryla btn ve kt gibi ve duygu, iyi alr ve Kant iki tarafnda yer her me kavuurlar.
dan i yorumcularn cenin en neml sinin zne dair soeth, Kant felsefe bir anlatm ve berrak
kazanr, e lsnde anlam yksek en nu kabilecei olduumuz amen vermi grntlerin etmekle sahte oluruz. sekteye uratm sadece rn tesinde telala ir. Sradan bir nmaya deerd abilir ama mek gerekli olmay aya deer bir yaam yaanm dr. Bunun kl olann ars u tm unutm lm, varln ne ok ey gereksinmediim dr.
inz Heimsoeth
rlerin yaam fe tarihi ve dn dan da te gemiyor. Bunlar ya da nl nn yakalamak ne' ulamak k 'hakikat sevgisi kendine zg k, felsefenin bir gelenei olan emektir. Uzun e eriildii takdird ri olan bu dile r bugn biz de u olduu sorula n Kendi varlm Hakikat Nedir?
Yaam sreleri yaptmz felsefe lsnde anlam kazanr, bu sreci basitletirmek veya onu kabilecei en yksek noktadan kavrayabilmek tamamen vermi olduumuz karara baldr. Felsefeyi tercih etmekle sahte grntlerin egemenliini bir nebze olsun sekteye uratm oluruz. Yzeyde srp giden btn telalarn tesinde sadece varlklarn z bilinmeye ve tannmaya deerdir. Sradan bir yaam iin varlklarn zne inmek gerekli olmayabilir ama varlklarn z iin de sradan bir yaam yaanmaya deer deildir. Felsefe, saf ve btnlkl olann arsdr. Bunun dnda, balamndan kopartlm, varln unutmu tm eyler iin Sokrates dnyada gereksinmediim ne ok ey var! hatrlatmasn yapmaktadr. Felsefe yapmak, yalnzca felsefe tarihi ve dnrlerin yaam ve grlerini okumaktan gemiyor. Bunlardan da te felsefe, dnmenin imknn yakalamak ya da nl biimiyle syleyecek olursak hakikat sevgisine ulamak demektir. Felsefe yapmak, felsefenin kendine zg kulland dil ile konumak demektir. Uzun bir gelenei olan ve kendi iinde gndermeleri olan bu dile eriildii takdirde lk a dnrlerinin sormu olduu sorular bugn biz de sorabiliriz: nsan nedir? Hakikat Nedir? Kendi varlmn srrna nasl inebilirim? Byk sorular kendimize sorma cesaretini gstermeden nce tpk bir felsefe rencisinin yapt gibi klasik dnrlere, Platon, Aristoteles, Hume, Spinoza, Kant, Hegel ve Descartesa ve bu dnrlerin en nemli takipilerine daha ok vakit ayrmaldr. deal bir felsefe eitimi iin, Mantk sayesinde dnmenin ilkeleri, Metafizik sayesinde evrenle kurulan btnlkl iliki, Ontoloji sayesinde varln temel yaps ve dier Disiplinler kefedilmelidir. Bu kk kitapta, derin bilgisini zl anlatmyla birletiren Heinz Heimsoeth, sistematik bir biimde felsefeye dair en temel disiplinleri aktarmaktadr.
tini gstermeden sorma cesare klasik yapt gibi rencisinin Spinoza, Kant, i stoteles, Hume, rlerin en neml e bu dn deal bir felsefe akit ayrmaldr. ilkeleri, de dnmenin ayesin iliki, n btnlkl ler renle kurula ve dier Disiplin n temel yaps
iren anlatmyla birlet en bilgisini zl e felsefeye dair matik bir biimd aktadr.
10
FELSEFE
TARH TASARIMI
R. G. Collingwood
4. Bask, eviren: Kurtulu Diner, 432 sf. 17,50 TL, Felsefe, ISBN 978-975-8717-30-9 Bu kitap tarih felsefesi zerine bir denemedir. Tarih felsefesi terimini, on sekizinci yzylda, onunla eletirel ya da bilimsel tarihten, tarihinin eski kitaplarda bulduu ykleri yinelemek yerine, kendi kafasnda kendi kendine kurduu bir tarihsel dnme tipinden baka bir ey kastetmeyen Voltaire buldu. Ayn ad Hegel ile on dokuzuncu yzyl sonundaki baka dnrler de kulland; ama ona ok farkl bir anlam verdiler ve tarih felsefesini evrensel tarih ya da dnya tarihi anlamna gelen bir ey olarak grdler. Terimin nc bir kullanm eitli on dokuzuncu yzyl pozitivistlerinde bulunur; onlar iin tarih felsefesi, anlatlmas tarihin ii olan olaylarn akn yneten genel yasalarn kefiydi. Tarih Tasarmnda modern tarih tasarmnn Herodotostan yirminci yzyla dek nasl gelitiine dair tarihsel bir betimleme sunulmaktadr. lk blmde Collingwood, tarihin yaps, konusu ve yntemine ilikin Yunan-Roma tarih yazmndan eitli rnekler sunmaktadr. Dier blmlerde ise Descartes, Herder, Kant, Schiller, Hegel, Marx, Toynbee, Rickert, Simmel, Dilthey, Croce, Spengler ve Bergsonun tarihin doasna ilikin yaklamlar aralarndaki iliki gzetilerek btnlkl olarak tartlmaktadr.
i rleriyle ilikis gelmi olan teine dnerek yerini Tanr'ya k r trden yerelli allatrmas, ds haline gelmi etme abasnda le aymn, zellik dahas erk ettii; k ve sadece tarih yefeyi yeni bir i imdideki srekl cinin gelimesiyle ile l olmu; tarih nin, nlamda felsefe sorusu ne olaca ine nayak olmu erine dnmenin msenmesini gerek-
taerihe felsenfesi r m e t i l e s m
Herder - Kant - Fichte - Sche lling - Hegel
- Schopenhauer
n ri kitab olman bir renilemeyecek nfz sz bir ekilde tarunlu addedilmi belli bal alarndaki r.
Tarih ve felsefe terimleri, yzyllardr birbirleriyle ilikisi olmayan alanlar nitelemek iin kullanlagelmi olan terimlerdir. Antikada insann doa zerine dnerek kendi bilgisini kazanma sreci, Ortaada yerini tanrya brakm; bu a izleyen dnemde ise, her trden yerellik ve tarihsellikten uzak soyut akl kavramsallatrmas, dnce tarihinde o an genel paradigmas haline gelmitir. Evrene ve kendine ilikin bilgi elde etme abasnda insan yeterince tatmin etmeyen bu dolaymn, zellikle 18. yzyldan balayarak yerini tarihe terk ettii; dahas her birinin, kendi tikel anlamlarn ancak ve sadece tarih sayesinde ve tarihte kazand fikri, felsefeyi yeni bir yrngenin eksenine ekmitir. Gemiin imdideki srekli etkililii anlamnda bir tarihsellik bilincinin gelimesiyle birlikte tm 19. yzyl, bir tarih yzyl olmu; tarih ile felsefenin bir arada ele alnmas, zel anlamda felsefenin, genelde ise dncenin ynteminin ne olaca sorusu zerine yeni kavraylarn ekillenmesine nayak olmutur. Gnmzde sosyal bilimler zerine dnmenin olana, bu srecin bilinmesini ve zmsenmesini gerektirmektedir. Tarih Felsefesi kitab, bu alanda bir giri kitab olmann tesinde, sonularndan hibir zaman renilemeyecek bir etkinlik olan felsefenin iine dolaymsz bir ekilde nfuz edebilmeyi ve yzyllarca ilikileri sorunlu addedilmi tarih ile felsefenin farkl kesiim noktalarndaki belli bal problemleri gstermeyi ama ediniyor.
SEME METNLE R
TARH FELSEF ES
E
11
FELSEFE
ALMAN DEALZM: FICHTE
Haz: Eyp Ali Klaslan & Gl Ateolu
548 sf. 27 TL, Felsefe, ISBN: 975-8717-16-2 Johann Gottlieb Fichte, Kant sonras Alman felsefesinin en nemli filozoflarndan biridir. Kantn Eletirel Felsefesini btnlkl ve sistematik bir idealist metafizie dntrme ynndeki abasyla tannr. Alman dealizminin balatcs olarak Schelling ve Hegel zerindeki etkisi grnr olmakla beraber, Marxtan Sartrea kadar birok filozof, dnr ve siyaset adamn kendi yrngesine ekmeyi baarmtr. Hegel ve Marxn diyalektik yntemi, modern felsefeye diyalektik dnme yntemini getiren Fichtenin onlara mirasdr. Kii, eylemlerinin bir toplamdr sz, Sartredan nce ilk defa Fichtenin kulland bir szdr. teki, beni zgrle ve sorumlulua davet eder szlerindeki etik dnce, 20. yzyln en nemli dnrlerinden Levinas yaklak olarak iki yzyl ncesiyle buluturur. lkemizde Alman dealizminin doru drst bilinmemesi ve retil(e)memesi, Locke, Hume ve Kanttan abucak ve dolayszca XX. yzyln dnrlerine ve dncelerine geilmesi, felsefe tarihini gerek anlamda bilmenin nne byk engeller kartmaktadr. Bu sebeple, Alman dealizmi lemesinin ilk kitab olarak dnlen Fichte, ite byle nemli bir a kapatma amacn tamaktadr. Filozofun en nemli eserlerinden yaplan eviriler kadar, filozofun dnceleri zerine yaplm yorumlar da iermekte ve bu hliyle, u anda dilimizde filozof hakkndaki ilk ve tek kapsaml kaynak olma zelliine ve onuruna sahiptir.
AYDINLARIN HANET
Julien Benda
2. Bask, eviren: Cem Soydemir, Felsefe, 187 sf. 11 TL, ISBN: 975-8717-20-0 Batda Aydnlar hakknda ilk kapsaml eletiri XX. yzyln balarnda Julien Bendadan gelir. Bendaya gre, aydnlarn hakikat duygusu artk zayflamtr. Onlar, imdilerde siyasi ihtiraslarn gdmndedirler. ktidarn muhalif grnen szcleridir. Esasen kendi gruplarnn karlarn kollamak adna da sonsuz bir kin ve nefret duyarlar. Bendann tanmna gre gerek aydnlar kaza balanp yaklma, srgne gnderilme, armha gerilme riskine girmek durumundadrlar. Bu yzden de saylar ok olamaz, geliimleri belli bir rutine bal olamaz... Bendann tasarlad biimiyle gerek aydn imgesinin hl ekici ve gl bir imge olduuna benim phem yok. Edward W. Said, Entelektel Bendann anlatt entelekteller alelde insanlar ya da sradan okumular gibi maddi kazanla ilgilenmezler. ahsi kar peinde komak, ikbal ve mevki gayreti iinde olmak onlarn ii deildir. Onlar siyasal iktidarn yakn olmak iin el etek pmezler. Glnn uydusu deil, zayfn savunucusudurlar. Zengin sofralarndan yemlenmek iin aklabanlk yaparak kraln soytars rolne soyunmazlar ... Siyasal iktidarn kusurlarn, otoriteyi ktye kullanmasn knarlar ve bunu topluma haykrrlar. Onlar, iktidarn hizmetlisi deildir. ...Onlar satlk deildir, kalemlerini de dn vermezler. te, bu kabilden zelliklerle bezedii entelektellerin dnemin siyasi gelimeleri karsnda ilkesiz davranlarnn yaratt infialle Benda szn esirgememi ve aydn ihanetinden sz edebilmitir. Nur Vergin, Dou Bat Entelekteller-III
12
FELSEFE
FRANSIZ AYDINLANMA FELSEFES
Oskar Ewald
eviren: Grsel Ayta, Felsefe, 192 sf. 13.50 TL, ISBN 978-975-8717-60-6
OSKAR EWALD
bir yetkeye bal grn temsil r vgsnde hakld akl, Lumires) salt e takip eden tekdz kanksanm vgbarndrr iinde. tarihaya kmam, , bilimifler ann filorini tashih eden dikkat aradokslarna bir gzergh olarak
Bu kitapta, yazarn pozitivist gelenekte sosyal bilimler, hermeneutik geleneinde tin bilimleri ve Yeni Kant gelenekte kltr bilimleri adlaryla anlan bilimlerin felsefi adan temellendirilmesi konusundaki abalar betimleyen ve tartan yazlar ile kltr felsefesine ilikin yazlar yer alyor. Kltr Bilimleri ve Kltr Felsefesi balkl iki blmden oluan kitapta ele alnan problematiin anlalmasnda ve irdelenmesinde katklar olaca dncesiyle W. Diltheyn Tin Bilimlerine Giri adl yazs ile E. Cassirerin Kltr Felsefesinde Doalc ve nsanc Temellendirme adl yazsnn evirilerine de yer verildi. Kitapta, insann hem kltr yapan, hem kltrce yaplan bir varlk olduundan hareketle, kltr bilimlerinin (tin bilimleri, sosyal bilimler) ve kltr felsefesinin doa bilimleri ve doa felsefesine gre ncelii vurgulanyor, kltre yaklamda doalcln ve doa bilimci tutumun tarihsel ve hermeneutik adan eletirisi yaplyor.
OSKAR EWALD
meye kt incelen bilimRnesans'taki ikve zellikle mekankl er. Onlar ayrcal tayazam noktalara otoriteye r. Her trl toplum arnn insan ve yiciliini ispat n belirle
si
dnce n aydnlanma yaancak insan bizzat en u ni lep ettii zgve ni kazann byk payesi
Felsefesi
hareket, de balayan bu yla halka iklopedi aracl msenmitir. eserinde me ald bu t, , Voltiare, Didero squieu nde gelen Rousseau gibi okuyucuya nel ynleriyle
ISBN 978-975-8 717-60-6
6 8 71760 9 78975
HAKKI HNLER
n varolu n bir k onumay nemli bir ir. Estetik sadk bir n yazlna
un veya vita alebini yerine ios poetikos'u nlamnda bios at'n modern e unlar zelind i mekten ibarett laylkl a iddia
ISBN 978-975-8
717-78-1
1 8 71778 9 78975
13
FELSEFE
DRT ADALI Hobbes-Locke-Berkeley-Hume
Solmaz Zelyt
2. Bask, 115 sf. 9 TL, Felsefe, ISBN:978-975-8717-62-0
SOLMAZ ZELY T
s sahibi Thoma arettir'. Bu szn bir gereklii okl kadar keskin Galile'nin yapt i de pernik'in, fizikte lmesinin hikmet ve sefesinde yapabi erine naturalizm n krdmnl r Hobiyle aniden inmiti kin felsefes da o akl deildir nk n arnda usta ura akln doas lemitir. Tm zerinedir. Aydnlla dzenlemek hrmet bundandr. u olarak grd atei de an devrimlerinin sz ve Amerik yla tutuacaktr y, bilgi George Berkele l bir n nasiplenen en atlayan rlanda bir erleri zerind speklasyonlarna feryaereden su getiren t tm insanln nesi? u sorar: Hakika getirmek de neyin kilise oyunca haline onun deneyciliine cke gibi ancak
Drt Adal
Hobbes-Locke e Berkeley-Hum
Klsz akit bo szden ibarettir. Bu szn sahibi Thomas Hobbesun, felsefesinin temeline kl kadar keskin bir gereklii oturtmutur. Astronomide Kopernikin, fizikte Galilenin yapt devrimin benzerini siyaset felsefesinde yapabilmesinin hikmeti de ite bu atlganl. Skolastiin krdmnlerine naturalizm ve empirizmle bileylenmi keskin felsefesiyle aniden inmitir Hobbes. Hi beklenmedik bir anda John Lockesa kl sanatlarnda usta deildir nk o akl kullanma zanaatinde yetkinlemitir. Tm ura akln doasn sorgulamak ve yaam aklla dzenlemek zerinedir. Aydnlanmann balang filozofu olarak grd hrmet bundandr. Ve zaman geldiinde Fransz ve Amerikan devrimlerinin atei de John Lockeun kvlcmlaryla tutuacaktr Lockeun kvlcmlarndan nasiplenen George Berkeley, bilgi teorisinin maddeci bariyerleri zerinden atlayan rlandal bir rahiptir. Filozoflarn bin dereden su getiren speklasyonlarna bir set eker Berkeley ve unu sorar: Hakikat tm insanln feryadysa, onu birka kiinin oyunca haline getirmek de neyin nesi? Oda deneycidir selefi Locke gibi ancak onun deneyciliine kilise vitraylarnn renkli klar der. skoyada Aziz David olarak anlan David Hume ise Berkeleyi takdir etmesine ramen tanrsal vitraylarn zerine phecilik svasn ekmeye niyetlenmitir. Deneyciliin zirvesidir ama pheciliiyle handiyse deneycilii bile tarumar edecei zannedilir. Neyse ki bilginler bundan kurtulur lakin Humeun bilgi teorisini zerine sorduu sorular, filozoflara yepyeni mesailerin kaplarn aar. ki ngiliz, bir rlandal ve bir sko. Britanyann bireyi ycelten drt byk filozofu Solmaz Zelyut Hnler, ngiliz felsefe rnn drt nemli ismini ele alyor Drt Adalda Ve onlarn ba dndrc araylarn siyaset ve bilhassa bilgi teorisi zelinde younlaarak anlatyor. Ayn ethosun iinden doan drt felsefenin hikyesi Drt Adal
T SOLMAZ ZELY
Drt Adal
der. ise Berkeley'i David Hume olarak anlan phecilik arn zerine tanrsal vitrayl ama pciliin zirvesidir nmitir. Deney i zannedilir. tarumar edece neycilii bile bilgi teorisi lakin Hume'un kaplarn dan kurtulur i mesailerin , filozoflara yepyen ve bir sko. Britany a'nn bireyi ycelte n
ismini ele n drt nemli araylarn z felsefe rn ba dndrc anlatyor. Ve onlarn e younlaarak gi teorisi zelind Adal in hikyesi Drt n doan drt felsefen
ISBN 978-975-8 717-62-0
0 8 71762 9 78975
SOSYOLOJ
Onu li deillerdir. nler, grevler, oyune dnya'nn stnd birbirleri ile ilikili
da i; fikirler, doru lidir. den daha kuvvet edilarafndan idare n a kuramlarn yatt den entelektel etkiler
ADA SOS
ve aile, r da alma el, bo lmayan biims bu dnAksine, bizim ayn ve akladmz, ne ekil bylece, onun
ri bo a souk ve zihinle davraarn lmle ilgili mel geliimi ve muhte bir adan ylara nesnel ar sistemli bir leri sonul
Ruth A. Wallace
/ Alison Wolf
ekliyle anmakta olduu kuram en lar toplumsal yaklamlar n geerli olan r. lt, Goffman, dens, Foucau daki tartli isimler etrafn temel bak kuramnn en
ISBN:978-975-8717-8 0-4
4 8 71780 9 78975
14
SOSYOLOJ
SOSYOLOJ KURAMLARI TARH
Hans Freyer
2. Bask, eviren ve Ekler: Tahir aatay, 364 sf. 22 TL, Sosyoloji, ISBN: 978-8717-76-7
R HANS FREYE
SO
ML AR I TA RH SY OL OJ KU RA
Tahir aatay Rami Ayas
Platon ve Aristoteles gibi antik dnrlerde topluluk dzenine ve onun ekillerine dair birok dnce, hatt sistemlemi dnce bulmak zor deildir. Ortaan Batl ve Doulu saysz dnrnde de ayn eye rastlayabiliriz. Keza bunlara modern zamanlarn dnrleri de eklenebilir. Belli tarihsel dnemlerde, toplumsal hareketler, yatana smayan bir rmak gibi iinde bulunduklar devlet kalbndan tam, kurtulmulardr. Fransz Devrimi ideallerinin ve sanayilemenin balang anda ilk makine ve fabrikalarla birlikte toplumsal gereklikte grlmemi bir deiim balar. Ve bylelikle sz konusu gereklikte neler olup bittiini, topluluk olaylarnn akna hangi yasalarn hkim olduunu renmek ve bilmek gerei doar. Kendine zg yasalar bulunan toplumu, bilimsel olarak incelemek ve deiim yasalarn kefetmek ii bir zorunluluk haline gelmitir. Bu ise, tamamyla soyut ve bilimsel anlamda bir ura olup, yepyeni bir bilimin alann oluturur. lk sosyologlar ite bu koullar iinde ortaya kar. Sanayi toplumunun belirdii ve kurulduu her yerde sosyoloji de yeniden kurulur. Kendisini byk bir cokuyla toplumsal hareketlerin yasalarn renmeye veren bu yeni bilgi dal, ksa zaman iinde ustalarn yetitirmekte zorlanmaz. Comte, Saint-Simon, Spencer, Durkheim, Le Play, Pareto, Weber, Tnnies, ve Simmel gibi isimler bu byk yapnn harcna katk vererek ada sosyolojinin altyapsn hazrlarlar. Elinizdeki kitap ite bu isimlerin ve bir dnemin tarihsel serimlemesi olarak addedilebilir. Bu kitap Alman sosyoloji geleneine dorudan nfuz eden Dil ve Tarih-Corafya Fakltesinin unutulmaz hocalarndan Hans Freyerin sosyoloji tarihi almasdr. Ve bu alma, bilimlerin prensi olan sosyolojinin dou aamasnda ortaya kan tezlerin dorudan ve ieriden bir kii olarak tankln yapmaktadr.
HAN S FREY ER
ana smayan n tam, kurtulemenin balan msal gereklikte onusu gereklikte hangi yasalarn ar. Kendine zg emek ve deiim ise, gelmitir. Bu bir olup, yepyeni ortaoullar iinde sosuu her yerde
serimemin tarihsel ine sosyoloji gelene unutulFakltesi'nin Ve arihi almasdr. snda nin dou aama tankln r kii olarak
1-1
ISBN:978-975-8717-8
1 8 71781 9 78975
KENT EFSANELER
zgr Taburolu
288 sf. 15 TL, Sosyoloji, ISBN: 978-975-8717-71-2 Batl inanlar genelde ayn ekilde alglarz: Eski zamanlarda ve uzak yerlerde yaayan insanlarn yanl anlamalar der, geeriz. Ne derece doru olduu tartlabilecek bu varsaymmz, yeniden ele almakta fayda var. rnein bir batllk grnm olan kent efsaneleri, metropol yaamndaki karmak ilikiler ann iinde, alacakaranla ynelik deimeyen bir ilgiyi fark ettirir bize. Fazla bilgi ve bilinemezliin i ie getii kent efsaneleri, gemii aratmayacak younlukta batllk ve taknt biimlerinin varln barndrr. Bunlar, gndelik ilikilere, alkanlklara ylesine karmtr ki ou zaman fark edemeyeceimiz kadar i iedir bizimle Hzl kent hayat ierisinde mitolojik araylarmzn cevab olan kent efsanelerine dikkatle baklrsa farkl klklara girmi batl inanlara, takntlara, saplantlara rastlanr: Komplo teorileri, kiisel geliim retileri, yaam biimleri, doal yaam araylar, yeni ve ilgin olana dnk ilgi, hz tutkusu, moda, ar sporlar, elence, deien iddet trleri, fanatizm, kariyer, trl fobiler, bulmacalar... Elinizdeki kitap, kent efsanelerini bir arketip, bir model gibi kullanarak, aslnda yaadmz zamanlarn batl grnmlerini anlamaya alyor. Ama bu grnmleri yekten olumsuzlama batllna da dmeden nk onlarda, bakasyla, kentin uzandaki ve dndakiyle balant kurmaya ynelik arayn izleri de srlebilir. ou insan iin basit, elenceli, gizemli anlatlardr kent efsaneleri.
ROLU ZGR TABU
i aratmayacak n barndrr. e karmtr ki bizimle zn cevab olan ara girmi batl ri, omplo teorile al yaam arayusu, moda, ar m, kariyer, trl
gibi p, bir model n 'batl' grrnmleri yekten k onlarda, bakaya balant kurma
anlatlardr kent ve hsal, toplumsal gibi mel paralar pitanras', 'ge-ka bir arpc ve farkl ve sanelerinin biim bir en nmz niteley
ZGR TABURO
LU
ISBN 978-975-8
717-71-2
2 8 71771 9 78975
15
SOSYOLOJ
GEORG SIMMEL
Sosyolog, Sanat, Dnr
Editr: Jale zata Dirlikyapan, 391 sf. 25 TL, Sosyoloji, ISBN: 978-975-8717-64-4
anlamn; ve dir; tanrlar ise ndadr. anlamn ikili in nedensellikle jide tam ir. Modern sosyoloki Georg yok se hi kuku
Hayvanlar yalnzca nedenselliin peindedir; tanrlar ise anlamn; ve yalnz insan her ikisi ile birlikte yaamak zorundadr. Ve bu durum insan yazgsn anlayabilmek iin nedensellikle anlamn ikili kskacn olabildiince kavramay gerektirir. Modern sosyolojide tam tekmil bu kavrayn peine den kii ise hi kuku yok ki Georg Simmeldir. Simmel, yirminci yzyln balarnda sosyolojinin ayr bir disiplin haline gelmesini salayan kuruculardan biridir ancak entelektel ilgilerinin ve katklarnn eitlilii ile mile Durkheim, Vilfredo Pareto, Ferdinand Tnnies ve Max Weber gibi nemli figrlerden ayrlr. Bu isimlerden daha ge kefedildii dorudur. Bunun da nedeni muhtemelen modern yaam biimlerinin geni kitlelerce ancak deneyimlenmi olmasdr. Nitekim Simmelin dncesi belki de ancak bugn benimsenebilir, nk yalnzca bugn yeterince insan onun szn ettii sorunsal metnini yorumlayabilecek kadar derinlemesine yaamtr. Simmelin adalarnn onun byleyici parlakln ve krlgan zara fetini vurgulamalar yannda, yntemindeki sistematik aklama eksikliine ve neredeyse zerinde allm hissi veren dzensizlie dikkat ektikleri bilinir... Ama ite tam da bu nedenlerle Simmel adalarndan ayrlr. Toplum yaantsn anlamaya alrken genellikle bir sanat duyarllna sahip olduu, tpk izlenimci sanatlar gibi ou zaman nesnellie yaslanmadan isabetli gzlemler yapt gzlenir. Lukcsn da dedii gibi Simmel, izlenimciliin sahih filozofudur. Simmel, sosyolojisini kurarken, ne olgular ne de saylar derlemitir. O sadece, grdn sylemitir bize.
ayrlr. da nedeni dorudur. Bunun ancak denece n geni kitleler de ancak bugn dncesi belki szn ettii onun terince insan yaamtr. derinlemesine ve krlgan zaraici parlakln eksiktik aklama ndeki sistema izlie dikkat hissi veren dzens n l adalarnda edenlerle Simme kle bir sanat alrken genelli ou zaman gibi imci sanatlar 'n da gzlenir. Lukcs mler yapt h filozofudur. derlemitir. O ular ne de saylar grd ey en, . Bunu anlatrk
disiplin haline lojinin ayr bir ilgilerinin ve ncak entelektel Ferdinand TnVilfredo Pareto,
i, duygusal inceli in ki pratiinde arar, nce hi kimsen arn n ifadeleri, daha ve gizli duygul hsal yaknlklarn ayr bir yere oturur. n sosyolojide na ak iin ne yapt hayata katlanm
a Dirlikyapan
iinde sonsuzluu tii yol dnyay onun bu sonsuz eyse izdeki derlem ynelmitir aydnlatmaya
17-64-4 ISBN 978-975-87
4 8 71 764 9 789 75
kten sz nde gelene hibir rinin erlik kriterle dolaysyla, savunan; ve 'zgr' birey mlara sahip, nu iddia r topluluk olduu kartam mlardr. Bunun rik yapitimin kat hiyera narak bilim rakterine odakla rlativist list / konvansiyona ip orada ademi iine kilitley k ise, gelene Marks-eletirel sokan kurumrle balantya ounlar. an ise, pozisilcileri asnd anlaylarla tepost-pozitivist ya teslim olma nk bir nyarg ojik pozirlativistler, sosyol bir klmi masna kar renina dm yapma kaygs efe lardr. arak konumlandrm ktife ve daha matif bir perspe Trkiye gert, u ifte hareke a, verimli imendirildii noktad kayna oldundaki sorunlarn kurtararak, erghlardan bizleri sylemsel salt bir biimde, yani ve yaplarla, dier sosyal kurum ilikisi ierizmalaryla mekan lmesini salaak analiz edilebi bilim sahalatm refleksif bilinci a, yerlerde tekol at noktad salayacak ve sn yerine aslma sahip zgrnama potansiyeline n klacaktr.
17-63-7 ISBN 978-975-87
Editrler: Bekir Balkz & Vefa Saygn tle, 592 sf. 34 TL, Sosyoloji, ISBN: 978-975-8717-63-7 Genel olarak bilim sosyolojisi literatrnde gelenekten sz edilebilir. lki; bilimsel doruluk ve geerlik kriterlerinin hibir tarihsel-sosyal kkene balanamayacan savunan; ve dolaysyla, bilim topluluunun kendine has normlara sahip, zgr birey aratrmaclardan oluan zel trden bir topluluk olduunu iddia eden pozitivist bilim sosyolojisi yaklamlardr. Bunun tam karsnda, bilim topluluunun ve bilimsel eitimin kat hiyerarik yapsna, bilimsel bilginin konvansiyonel karakterine odaklanarak bilim topluluunu egzotik bir kabileye eviren konvansiyonalist / rlativist gelenekler yer alr. Bilim etkinliini akademi iine kilitleyip orada soruturan bu her iki gelenee kar, Marks-eletirel gelenek ise, bilim etkinliini genel toplumsal srelerle balantya sokan kurumsal, politik ve normatif ilikiler zerine younlar. Rlativist gelenein lkemizdeki temsilcileri asndan ise, pozitivizm eletirisi temelinde yorumcu ve post-pozitivist anlaylarla temasa geme ve empirik aratrmaya dnk bir nyargya teslim olma durumu szkonusudur. lkemizdeki rlativistler, sosyolojik pozitivizmle zdeletirdikleri saha aratrmasna kar renilmi bir kmsemeyi yaratarak ve yayarak, felsefe yapma kaygsna dm ve kendilerini bir tr sosyal felsefeci olarak konumlandrmlardr.
i ncelemelerAMLAR VE TARTIMALAR
Editrler: Bekir
Saygn tle
7 8 71763 9 78975
16
SOSYOLOJ
BURJUVA
Werner Sombart
3. Bask, eviren: Ouz Adanr, 363 sf. 24,50 TL, Sosyoloji, ISBN 978-975-8717-37-8
T WERNER SOMBAR
bir
Burjuva
Modern Ekonomi
Sombartn bu klasik almas burjuvazi zerine kaleme alnm bir aheser saylmaldr ve tarih sahnesinde burjuvazinin yaratt byy anlayabilmek iin Sombartn eserine tekrar tekrar dnmek gerekir. Burjuvazi XIV. yzyl Floransa doumlu... La sollicitudine e cura delle cose, cioe la masserizia... (yi bir ev sahibi ekonomik yaantsn akla uygun bir hale getirir)... Toplumu ataletten kurtaracak yeni bir g ortaya kyor. Dnyay bir tasarm olarak grp onu kendi idealleri iin yeniden var eden, daima projeler reten, dinamik ve maceraperest bir snf Gemite hibir dnm ideali burjuvazinin yaratt bu doal ve taze gce eriemiyor. Kime gerek bir burjuva denir? Nasl bir tiptir burjuva? Hangi karakter zelliklerini sergiler? Her eyden nce doutan bir burjuvann salt para kazanma ve servet edinme tutkusuyla yola koyulmad ok aktr. Dzen ve disiplin, yaratclk ruhu, alkanlk ve deneyimlerin zenginlii, ruh ve zek arasnda salanan mkemmel denge burjuva erdemleri arasnda saylyor. O, ibadet eder gibi huu ile alyor. Zaman idare eden sihirli gc yakalyor. Modern devirlerin rasyonalitesine gelmeden nce, gndelik hayatn bu snf sayesinde nasl yava yava deitiini, l, zaman, hz, hesap vb. unsurlarn balangtaki bu deiimini adm adm izlemek gerek. Kitap boyunca yazar birok tezin yannda o nl tezini ayrntlaryla ilemektedir: Tinsel ve ruhsal elerin ekonomik yaama olan etkisi... Sombartta burjuvazi bir Zihniyet olarak vardr ve modern dnyann derin kkleri bu Zihniyete kadar uzanmaktadr. Sombart, yaptn yle takdim etmektedir: Zeki bir adam bir gn iyi bir kitabn tek bir tmceyle zetlenebileceini sylemiti. Eer bu doruysa benim kitabm iyi kitaplar kategorisine sokulamaz, tek tmcede srar edildii takdirde yle bir ey sylememizde umarm bir saknca yoktur: Kapitalist zihniyet sorununun doas ve kkenleri olaanst bir ekilde kark olup, bugne kadar sanlandan ve sandmdan ok daha karmak bir eydir.
WERNER SOMBART
ne e cura delle sn akla uygun . ortaya kyor niden var eden, Gemite hibir
eriemiyor.
r Hangi karakte uvann salt para ve aktr. Dzen nlii, ruh ve zek O, nda saylyor. or. li gc yakaly ik hayatn bu snf rn esap vb. unsurla
Burjuva
2
iyi bir adam bir gn sa ti. Eer bu doruy i mcede srar edildi ist ca yoktur: Kapital olup, r ekilde kark mak bir eydir.
ORYANTALZM
Tartma Metinl eri
l bir sahay almalarna endi iinde k literatrde e syleyecek ktifte" dile ryantalizmin
Edward Saidin Oryantalizm adl kitabnn yaymlannn ardndan Batdaki entelektel evreler tuhaf bir grltyle uyandlar. Yabancs olduklar bir sesti bu Kendi niversitelerinde yetimi, klasik kltre hkim, edebiyat ve filoloji uzman olan Edward Said, Dou ve Bat ilikilerinde yeni tezler gndeme getiriyor, kukusuz kendine zg, muhalif entelektel bir tat katarak Batl bilincin yansd aynay kamuoyuna sunuyordu. lk bakta bu cesur k kmsense de, Said kat ve geleneksel bir sahay yerinden oynatabilmeyi baard. Artk oryantalizm, klasik dil almalarna vurgu yapan bir disiplin olmaktan ok, her geen gn kendi iinde dnerek, bir sylem, hkmetme geleneinin bir paras olarak literatrde yer etmeye balad. Bu alann armaan ettii yeni cmlelerle syleyecek olursak, Batnn tekine bak oryantalist bir perspektifte dile getiriliyordu. Orta Doudaki scak gelimelerin arka plannda oryantalizmin iki yz yllk sorusu gndeme gelmekteydi. Said, zor olan denemi, Batnn Douya bakndaki terimleri tersine evirmiti. Smrgeciliin keif kollar sadece ekonomik ve politik bir bakla deerlendirilmiyor, edeb metinler zerinden hareketle arpk kareler teorik bir erevede iaretleniyordu. Dounun nasl kefedildii sorusu ise can alc nemdeydi. 18. yzyldan itibaren Bat, derin istek ve arzularyla Douyu kefe karken pek de masum saylmayacak bu keif abas, beraberinde birok eyi de gtrmt. Chateaubriand, Lamartine, Nerval ve Flaubertin yazlarnda hayal bir dou corafyas yaratlrken veya Oryantalist ressamlarn tablolarnda egzotik ve diil kompozisyonlar kullanlrken, aslnda sradan Batl bireyin zihninde klielerle ykl bir Dou imgesi ina edilmekteydi. Bu kitapta da gsterildii zere, ilerleyen yllarda alann sekin isimleri bu tartmaya dorudan katld. Oryantalizm, antropolojiden Balkan tarih almalarna kadar birok farkl alana verimli bir ekilde hzla yayld. Yeni okumalar nda yeni oryantalizmler masaya yatrld. Kukusuz, Trkede bu yazlarn gndeme gelmesi Saidin deerli abasn, gzel ve scak ansn korumaya hizmet edecektir.
ORYANTALZM
Tartma Metinleri
mleri tersine ve politik bir arpk kareler dii sorusu ise ve arzularyla u keif abas, rtine, Nerval ve ratlrken veya kompozisyonlar ykl bir Dou
Editr: Ayta
Yldz
ekin isimleri bu en Balkan tarih hzla yayld. Yeni kusuz, Trkede gzel" ve "scak"
17
SOSYOLOJ
MLLYETLK KURAMLARI: Eletirel Bir Bak
Umut zkrml
3. Bask, 312 sf. 16,50 TL, Sosyoloji, ISBN 978-975-8717-36-1 Milliyetilik ile ilgili uluslararas alanda yaplan tartmalarn dikkate ald ve dipnot dt bu kitap, daha imdiden kendi sahasnda ciddi bir alm salam durumda. Umut zkrml, oktandr tkanm olan bir tartmann tesine gemeyi baaryor. Lehte veya aleyhte bir kavram tekeli yaratmakszn, ncelikli olarak bu sahann karmak dilini ayrntl ve sistematik bir ekilde zmlyor. imdiye kadar milliyetilik ile ilgili birikmi zengin literatr klasik ve modern yaklamlaryla birlikte okuyucuya sunuyor. Bu alann doum tarihini nceleyen romantik dnrlerin yannda Hobsbawm, Kedourie, Smith, Gellner gibi ada belli bal kuramclarn grlerine yer veriyor. Bugn, dnyadaki birok blgenin yz yze olduu etnisite ve kimlik ile ilgili sorunlar bu literatrn snrlarna dahil. Tarihin hz kazand ve haritalarn yer deitirdii devirler iinde ok ayr milliyetilik rneklerine rastlamak mmkn. Halkn, sekin snflarn, entelektellerin ve ideolojilerin yarattklar birbirinden farkl milliyetililikler var. Dnemler arasnda milliyetiliin nasl deitiini gzlemlemek, en az bu kavram tanmlamak kadar nemli. Milliyetilik, kimi zaman uluslarn douunda muazzam kaynatrc bir rol stleniyor, kimi zaman da tehlikeli bir ideolojiye dnyor. Gc ve zayfl, masumiyeti ve saldrganl daima i ie geiyor. zkrml, bu erken almasyla karlatrmal bir aratrmann nasl yaplacana dair son derece yetkin bir rnek sunuyor.
TARHSEL SOSYOLOJ
Elisabeth zdalga
Syleiler: erif Mardin, Mehmet Gen, alar Keyder, Ali Yaar Sarbay, Fethi Akel, Oktay zel, Ferdan Ergut... 3. Bask, 248 sf. 16,50 TL, Sosyoloji, ISBN: 978-975-8717-49-1 Philip Abrams, Tarihsel Sosyolojiyi u ekilde tanmlar: Tarihsel sosyoloji, gemi ile bugn arasndaki ilikiye evrimsel geliim emalar giydirmeye alma meselesi deildir. Yalnzca bugne bir tarihsel arka plan tantma meselesi de deildir. Bir yandan kiisel faaliyetler, dier yandansa toplumsal rgtlenme arasnda, zaman iinde bilinli bir biimde ina edilmi olan ilikiyi anlamaya dnk bir abadr. Tarihsel sosyoloji, sreklilie sahip olan bu ina srecini toplumsal zmlemenin odak noktas haline getirir. Bu sre pek ok farkl balamda; kiisel biyografiler ve kariyerler, uygarlklarn ykseli ve kleri, devrim ya da seim gibi belirli olaylarn ortaya k ya da ii snf oluumu ya da refah devletinin yaratlmas gibi belirli gelimeler balamnda ele alnabilir. Elisabeth zdalgann yorumu ise yledir: Tarihsel sosyoloji, tarih ile sosyoloji arasnda ortak bir giriimi temsil eder. Birlikte kullanldklarnda bu iki disiplinin kayda deer bir sinerji yaratt fikrine dayanr. Bir araya geldiklerinde, bu iki disiplin, toplamlarndan daha fazla bir ey ifade eder. Bir atlye almas olarak Elisabeth zdalgann nclnde hazrlanan bu kitap, Tarihsel Sosyoloji alannda imdiye kadar yaymlanan az saydaki almalardan biridir. Kitapta konuyla ilgili olarak sosyolog ve tarihiler ile yaplan syleiler bulunmaktadr. Syleiler, zellikle Trkiyenin yakn tarihine baknda Tarihsel Sosyoloji gibi taze ve yeni bir disiplinin kendi zgn dilini nasl oluturabileceini ve ondan nasl faydalanabileceini gstermesi bakmndan nemli bir belge nitelii tamaktadr. zdalga, Tarihsel Sosyoloji ile ilgili uzun giri yazsnda, bu alandaki birikimini ve derinliini yanstarak okura genel bir ereve sunmaktadr. Tarihsel Sosyoloji hangi koullar altnda domutur? Bir ustalk ve tasavvur olarak tarihsel sosyoloji disiplinini nasl dnebiliriz? Yeni bilgilerin nda nasl bir yol takip edilmeli ve hangi kaynaklara bavurulmaldr? zdalga, sadece Batdaki deil, dou toplumlarndaki farkl sosyolojik tecrbelere de dikkati ekmektedir. Ayrca kitapta Philip Abrams, Norbert Elias, C. Wright Mills, Marshal Hodgson, Immanuel Wallerstein Evans-Pritchard ve Peter Burke gibi ustalarn bu alandaki katklarna yer verilmektedir.
18
SOSYOLOJ
ESK DNYAYA YEN BR BAKI
Ouz Adanr
Ouz Adanr
Bak
r i a,
726 sf. 35,50 TL, Sosyoloji, ISBN: 978-975-8717-54-5 Gemiin devasa glgesinden bakldnda, her toplum kendi benzersiz yolculuuna kmtr. Bu yolculuk iinde farkl iliki trleri, zihinsel ve estetik kalplar, inan ve yaam tarzlar kendine ait olan renk ve peyzajlar retmilerdir. Zihin yapsna ilimeden, hibir toplumda hibir yenilik beklenemez. Baka bir ifadeyle, bir toplumu kavramann en iyi yolu onun zihin yapsn ayrntl biimde zmlemekten geer. Trkiyede modernleme adna yaama geirilen deiiklikler, biimsel kalplarn dna kamamtr. na edilen yap ve kurumlarla, Trkiyeye a atlatmak mmkn olmamtr. Gemi ile bugn arasnda tutarl bir iliki kuramamak, Trk modernlemesinin en zayf halkalarndan birini oluturur. Bu bakmdan, hem sa, hem de sol ideoloji merkezleri, tarihin dinamiklerini blk prk aklamay tercih etmiler, ancak dnyaya bakarken ait olduumuz ve ayak bastmz yerden nasl bir btnsel bak gelitirilebilinecei zerine pek kafa yormamlardr. Bu ynleriyle Eski Dnyaya Yeni Bir Bakta, potla kuramndan hareketle Osmanl ve Cumhuriyete dair yeni bir kuram gelitirilir. Simlasyon evreninden Osmanl ve Cumhuriyete nasl bakabiliriz? Bu evrende sk sk nkseden hastalklarn kk nerededir ve kltrel kodlar nasl bir anlama sahiptir? Bat burjuvazisinin aksine, bu toplumdaki para ve kazan tutkusunun rettii herhangi bir deer olmu mudur? Eski Dnyada, Yce Padiah ile Sevgili kulu arasndaki balar, bugne gelindiinde hangi iliki trlerine evrilmitir? Burada, alan el-veren el ilikisi nasl bir rol stlenmitir? Bu tr sorulara allmn dnda yantlar retebilmek iin entelektelin dnceleriyle toplumu kuatp sarmas, tarih, din, antropoloji, sanat, edebiyat, kltr, ekonomi, siyaset alanlarndaki geni ufuklara yolculuk etmesi gerekir. Entelektelin elinde bir anahtar olmaldr ki, birbiriyle balantl kaplar ardnca aabilsinKendine ait, bir kuram ve model zerinden hareket etmelidir ki, syledii dorular uup gitmek yerine birbiri zerine eklemlensin ve kalc olabilsin. Her eski eser, yeni bir bak asnn konusu olmaldr. Bylelikle her klasik yapt, yeni yorumlara izin verdii mddete daha da klasikleecektir. Kitap, son yllarda benzerine az rastlanan topluma btncl ve makro llerde bakabilen entelektel bir birikim ve heyecann rneidir. Gelitirilen model iinde birok nemli eser yeniden okunur. Birok yerde Avrupa ile Osmanl rnekleriyle karlatrlr. Yazar, Mauss, Berkes, lgener, Baudrillard, Bloch, Braudel gibi isimlerle baka bir sentezin imknn aratrmaya koyulur, eski dnyaya yepyeni bir pencere aar.
OUZ ADANIR
MODERNLEME
S. N. Eisenstadt
2. Bask eviren: Ufuk Cokun, 251 sf. 14,50 TL, Sosyoloji, ISBN 978-75-8717-28-6 Modernleme tarihte daha nce ei grlmemi bir deiim srecini ifade eder. Bu, yaratt yenilikler, sunduu imknlar kadar, doal olarak olduka sancl ve gerilimli de bir sretir. Batdan balayarak tm dnyaya yaylan modernlemenin temel zellii, her eyden nce insan eliyle kurulmu siyasi, ekonomik, toplumsal ve kltrel tm yaplarn deiime uramas olmutur. Yakn dnemdeki her devlet, her toplum, her birey bu olguyla yzlemek zorunda kalmtr. Her birinin bu meydan okuma karsnda aldklar tutum, kendi geleneksel alkanlklarn ve pratiklerini takip etse de genellikle kararsz ve belirsiz olmutur. Milli kimliklerini, deer ve inanlar ile sembollerini ekillendirmeye alan Batl olmayan lkelerin, bu meydan okuma karsnda, modern Batnn smrgeci ve tehditkr politikalarnn etkisiyle, daha zor ve sarsc bir sreten getikleri sylenebilir. Bu srete yaanan byk toplumsal hareketlilikle birlikte, siyasi iktidarlarn, brokrasinin, i dnyasnn, ii rgtlerinin, niversite genliinin ve din gruplarn modernleme karsndaki tutumlarn ve aralarndaki mcadeleleri gzlemlemek ve incelemek, sosyal bilimlerin, zellikle de siyaset sosyolojisinin en ilgi ekici konusu. Bu alanda deerli almalar yapan, aralarnda E. Gellner, E. Shils gibi tannm isimlerin olduu bir ekoln temsilcisi olan S. N. Eisenstadt, bu kitapla zellikle, E. Shilsn ortaya atm olduu, lkemizde de ska kullanlan, merkez-evre gibi kavramsallatrmalarnn yardmyla modernleme olgusunun anlalmasna nemli katklarda bulunmaktadr.
19
SOSYOLOJ
ORTA DOUDA KLTREL GELER
erif Mardin
eviren: Birgl Koak, 308 sf. 23 TL, Sosyoloji, ISBN 978-975-8717-33-0 Batnn okuduu bir Dou olduu gibi, Dounun da kendisini ieriden okuduu ve tanmlad baka bir Dou var. Birinci yntemin uluslararas alanda gsterdii tek ynl baarya karlk ikinci okuma tarz ayn ans elde edememitir. Bugn dnyann Orta Dou hakknda sahip olduu imaj, pek de yabancs olmadmz, genel bir bak asnn rndr. Gazetelerin d haberler servisi Orta Dou ile ilgili olaylar, kstl bir ereveden sunmakla yetinir, dnce sayfalarnda yer alan tespitler ise yalnzca dnyann deien g dengeleri karsnda verilen tepkileri lmekle snrldr. Entelektellerin ise bu corafyaya duyduu ilgi, neredeyse televizyondan yansyan tandk karelerle edeerdir. Oysa ki, Orta Douda zaman, baka dillere kolayca evrilemeyecek kendine zg bir ak ve ritme sahiptir. Bu zaman dilimi iinde, gndelik ilikiler ve sosyal hayat, genelgeer siyasi analizlerin tesinde ok daha derin bir yerlerde kuruludur. Orta Dou halklarna dair bir kltrel okuma yapldnda, geni bir etkileim a iinde yaam tarzlarnn, btn toplumsal hayata yaylan farkllk ve sentezlerin nasl meydana geldii akla kavuacaktr. Deien dnya karsnda Orta Dou kendine ait modernleme dinamiklerini retmitir. Bu topraklarda yaayan entelekteller derin krlmalardan geerek ilgin saylabilecek dnsel kaynaklardan beslenmiler ve modern dnya karsndaki tepkilerini farkl ekillerde ifade etmilerdir. Orta Doudaki fikr ve din akmlarn douu ve birbirleriyle etkileimleri, kkl uyan tecrbeleri ve radikal reform hareketleri, hukuk, adalet vb. kavramlarn gndeme gelii, anayasa almalarnn douu ve popler kltr elerinin kullanm gibi daha birok konu kltrel aratrmalarn zenginlii ve gelecei bakmndan incelenmeye deerdir. nc sosyologlardan erif Mardinin editrln stlendii bu alma, nemli bir a kapatmaktadr. imdiye kadar pek ilgi duyulmayan bir corafyann dnsel haritasn yakndan tanmak kukusuz Trk entelijansiyas iin yeni bir soluk saylacaktr.
20
SOSYOLOJ
SEKNLERN YKSEL VE D
Vilfredo Pareto
2. Bask, eviren: Merve Zeynep Doan, 104 sf. 8 TL, Sosyoloji, ISBN: 9758717-14-6
Vilfredo Pareto
siyasetin doas nde cadelesi biimi nl er bir baka n Pareto, XX. yzyl ya gre yor. Pareto yer an devam eden . Ksa n dieri alalr aznlk an bir sekin sini ekin (elite) kelime k kadar rjik ve ktl kullanr.
oloji
yzyln konulu, lojiye nometriden sosyo siyaset p Paretonun ileride kunabilir. Pareto n salamtr.
Machiavelliden bu yana, siyasetin doas zayflarla gllerin mcadelesi biiminde tasvir edilmitir. Bu sefer bir baka nl talyan iktisat ve sosyolog Vilfredo Pareto, XX. yzyln bandaki bu mcadeleyi anlatyor. Paretoya gre insanlk tarihi, sekinlerin durmadan devam eden yer deitirme tarihidir: Biri ykselirken dieri alalr. Ksa aralklar dnda insanlar her zaman bir sekin aznlk tarafndan ynetilmilerdir. Pareto sekin (elite) kelimesini (t. aristrocrazia) en gl, en enerjik ve ktlk kadar iyilie de yetenei olan anlamnda kullanr. Sekinlerin Ykselii ve D konulu, yzyln sonundaki bu uzun deneme, ekonometriden sosyolojiye dev bir adm atar. Bu kitap Paretonun siyaset sosyolojisinin nsz olarak da okunabilir. Pareto ileride bu dnceler sayesinde byk n salamtr. Sekinlerin iktidara gelinceye kadar kullandklar yntemler birbirini anmsatr. Tm sekinler benzer davran kalplarn sergilerler. Ve tarih birok kez tanklk etmitir ki, bata zayf ve yoksullarn yannda yer alan sekin gruplar, zafere ulatklarnda artk baa dnme ansn ebediyyen kaybetmilerdir.
dklar e kadar kullan benzer Tm sekinler kez . Ve tarih birok da yann ve yoksullarn a artk baa ulatklarnd etmilerdir.
DOUBATI
DOUBATI
FRANKFURT OKULU
Editr: H. Emre Bae
3. Bask, 528 sf. 28,50 TL, Sosyoloji, ISBN: 975-8717-15-4 Frankfurt Okulu, Bat dnce tarihinin en bunalml yllarnda bir krlma nna rastlar. Bir grup entelektel, kapitalizm ve faizm iin alternatif saylabilecek dnya grlerini Frankfurt Okulu ats altnda bir araya toplamlard. Adorno, Horkheimer, Benjamin, Marcuse, Fromm mteakiben Habermas ve bu evrenin dier mensuplar, gemiin kat ve gelecein umutsuz grnd bir zaman dilimi arasnda skmlard. Ama yine de Bat dncesini yeniden yorumlayabilecek kayda deer yaptlar onlar ortaya koymutu. Aydnlanmann Diyalektii, Negatif Diyalektik, Pasajlar, Tek Boyutlu nsan, Us ve Devrim, Minima Moralia gibi yaptlar Frankfurt Okulunun opus magnumlardr. Frankfurt Okulu yeleri bir yandan Kapitalizmi konumuyorsanz faizm konusunda da sessiz kalmalsnz derken, dier yandan dogmatik pozitivizme, bilimcilie ve ortodoks Marxizme kar kyorlard. Bu kar kn altnda ise Bat dnce geleneince mtemadiyen tahrip edilmi znenin gl isyan vard.
3
Frankfurt Okulu dnrleri, Marx, Hegel ve Weber okumalarndan estetik ve sanatsal grlere, ideoloji tariflerinden, popler kltr ve medya eletirilerine kadar birok alanda etkili olabilmi en verimli, en gzde ve ayn zamanda trajedi sesinin doruklara trmand okullardan biridir. Alannn en sekin isimleri tarafndan oluan bu kitap Frankfurt Okuluna nfuz eden en kapsaml, derinlikli makaleleri bir araya getiriyor.
21
SOSYOLOJ
SMLAKRLAR VE SMLASYON
Jean Baudrillard
6. Bask, eviren: Ouz Adanr, 232 sf. 15,50 TL, Sosyoloji, ISBN: 78717-01-4 XX. yzyln en nemli kuramlarndan biri Jean Baudrillarn Simlasyon kuramdr. Simlakrlar ve Simlasyon kitabnda iletiim, sinema, medya, reklam, bilimkurgu alanlarnda gerek ve hakikat dzeneklerinin birbirleriyle nasl yer deitirdii arpc bir dille anlatlmaktadr. Baudrillard, radikal ve ayrks dnceleriyle Bat toplumunun bugnk dnsel krizini derinlemesine zmlemektedir. Bunu yaparken postmodern bir syleme bavurmamaktadr. Adanrn tanmlamasyla sylersek Baudrillard postmodern bir dnr deildir! nk bu kitaptaki dnceler belirli bir sistem etrafnda yrmekte, simlasyon evrenin dnya grn dile getirmektedir. Soru: Ne pahasna olursa olsun Batnn moralini bozmay srdrecek misiniz? Baudrillard: Bat tarihinin temel yap ta moral bozukluudur. Bunu ben uydurmadm. Yeni duygusal dzen yani kurbanlardan oluan duyarszlk, pimanlk zerine oturmu olan toplum, sanayi devrimi ve kolonizasyon gibi sonulara yol am XIX. yzyla ait anlam bunalmnn bir uzantsdr ve bizim uzun XIX. yzylmz boyunca da srp gitmitir. Soru: Baty terk mi edelim?
5
2. Bask, eviren: Ouz Adanr, 206 sf. 15,50 TL, Sosyoloji, ISBN: 975-8717-13-8 Yzn her zaman ustalkla maskeleyebilmi eytan, modern uygarlkta yine kendine yakan kusursuz kyafeti seiyor. eytann bu sefer bizlere hazrlad tuzak, ektii son numara, gerekle kurduumuz hayal ilikiler anda aranmaldr. Sadece bir dakikalna cokuyla kendimizden geiyoruz, fakat ardndan benliimizi ktln mutsuzluk sarmalna dolayan gerekler yn, tepetaklak edilmi bir dnyay gzler nne seriyor. nsan benlii dnya adl dev ekrana yansyan zavall grntsn izlemekten mutsuz! Bu grntler arasnda kendi lmnn peinde koan modern sanat, sinema, fotoraf, bilgi, iletiim, internet ve her trl politik cambazlk eytann kazd ukuru daha da derinletiriyor. eytan, her eyi verirmi gibi yapt srada aslnda her eyi alp gtryor. Bu oyunda kimse zgr deildir, herkes akld bir performansla ayn anda hem kle hem de efendidir. nsan gnll bir kle olarak seyretmek eytan mutlu klyor. Efendilik mcadelesinde bir an olsun taviz vermeyen eytan, en ok bu oyunu seviyor Baudrillard, bu kitabnda eytann avukatln stleniyor. En azndan bu tehlikeli meslee soyunacak kadar cesur ve kaleyi iten ykacak kadar sarsc Baudrillardn son kitabn okurken vahi bir kltrszleme ortamnda muhalif bir zeknn nasl ayakta durduunu gryoruz. Son yllarda dnce dnyamzn zenginlii iin evkle alan Ouz Adanrn katksyla
ektii son numaazrlad tuzak, aldr. r anda aranm hayal ilikile faizden geiyoruz, kuyla kendim dozluk sarmalna ktln mutsu gz bir dnyay epetaklak edilmi yanadl dev ekrana benlii dnya ler mutsuz! Bu grnt izlemekten simodern sanat, n peinde koan politik et ve her trl r. etiim, intern da derinletiriyo d ukuru daha her eyi srada aslnda gibi yapt akldeildir, herkes dir. nda kimse zgr kle hem de efendi yn anda hem mutlu klseyretmek eytan olarak yen olsun taviz verme lesinde bir an
nu seviyor
iyor. avukatln stlen ve nda eytann acak kadar cesur eli meslee soyun son kitabBaudrillardn adar sarsc if bir ortamnda muhal kltrszleme ruz. durduunu gryo evkle alzenginlii iin
e dnyamzn katksyla
-8
DOUBATI
22
ANKARA 3 TASARIM
JEAN BAUDRILLARD
SOSYOLOJ
SESSZ YIINLARIN GLGESNDE
Jean Baudrillard
4. Bask, eviren: Ouz Adanr, 85 sf. 8 TL, Sosyoloji, ISBN: 975-8717-02-2 Sessiz ounluun ya da kitlelerin dsel bir gnderen olmas, onun var olmad anlamna gelmez. Bunun anlam sessiz ounluun artk temsil edilemeyecek bir durumda bulunmasdr. Kitleler artk bir gnderen olmaktan kmlardr. nk artk temsil edilememektedirler. Ses vermeyen bu kitleler sondajlar araclyla sk sk yoklanmaktadrlar. Dnceleri yanstlma-maktadr. Yalnzca ne dndkleri konusunda testler yaplmak-tadr. Referandum (kitle iletiim aralar da sonsuz bir soru/ yant referandumudurlar) politik gnderenin yerini almtr. Oysa sondajlar, testler, referandum ve kitle iletiim aralar temsil edici bir sisteme ait tertibatlar deil, simlatif bir sisteme ait olan tertibatlardr. Artk amalanan ey bir gnderen deil, bir modeldir. Jean Baudrillard bu metinde yukardaki bak asndan yola kmakta ve bu anlamda iin iin kaynama zelliine sahip olan kitleler, modern topluma ait arpc bir fenomene dnmektedir.
WEBERN METODOLOJS
Fritz Ringer
2. Bask, eviren: Mehmet Kk, 239 sf. 14 TL, Sosyoloji, ISBN: 975-8717-03-0 Tarihsel ve kltrel zmlemelerin, ideolojilerin ve disiplinlerin her trl tevik ve kkrtsyla kar karya brakld bir zamanda, yirminci yzyln parlak sosyal kuramcs ve en yaratc dnsel glerinden birisi olan Max Weberin almalar zellikle dikkate deerdir. Fritz Ringer, bu nemli aratrmada, Weberin metodolojik yazlarn, onun zamannda gerekletirilmi canl Alman dnsel tartmalar balamnda yorumlayarak, Weberin almalarna yeni bir yaklam getirmektedir. Teknik kuramlar zgl rneklere dayandran Ringer, sosyal bilimlerdeki btn Weber rencileri iin temel bir kitap yazmtr. Batan sona yeniden yaplandrldnda, Max Weberin metodolojik konumu gerekte, sosyal bilimlerinde kendi ada felsefemizin en verimli ynlerini ngrmtr. Weberin yorumsal anlay ve nedensel aklama iin getirdii uzlamay Ringerin kavramlatrmas, bu uzlamann hem Weberin zamanndaki hem de bizim zamanmzdaki dnsel yaam ve kltrle ne kadar ilgili olduunu gstermektedir. Son yllarda Weber zerine yazlm en kayda deer almalardan biri...
23
SOSYOLOJ
OSMANLI ve AVRUPALILAR
Ouz Adanr
312 sf. 17 TL, Sosyoloji, ISBN: 978-975-8717-91-0 Bir Afrikal yaamnn her gn atalarnn ruhlaryla ok yakn ilikiler iindedir.
hlaryla ok yakn
OSMANLI AVRUPALILAR
ve
ouz adanr
Peki, ya modern bir insann?... Nesilden nesile aktarlan insani tecrbelerin ve yaam reflekslerinin kesintiye urad, neredeyse tarumar olduu bir zamanda kii bu bilgileri nasl edinecek? Hangi bilgi, grg, deer ve ilkelerle hayatna yn verecek? Kiisel gemiine deta tapar bir hale getirilen, kendi bireyselliine hapsolan bir insan, kendi tarihsel, siyasal, toplumsal ve hatt en st dzeyde varolusal btnln nerede, nasl arayacak? Modern insann tarihe olan ilgisi bir tesadf kabul edilebilir mi? Peki, tarihle ilgili okumalarn sadece kronolojiye indirgenmi tekynll? Her toplumun tarihinde byk ykmlar da vardr, anl zafer anlar da; dostlar da vardr dmanlar da; komular da vardr yabanclar da; gnlk hayat gailesinin kk hesaplar da vardr devlet ya da saray yaamlarnn sunduu byk trenler, lenler ve aaa da...Peki ama, burada hayat bulan aktrler nasl vcud bulmaktadr? Bir toplumdaki g ilikileri, stnlk mcadeleleri, hiyerariler nasl ekillenmektedir? Hangi srecin sonunda bu toplumsal ilikiler, mevcut kurumlar, yaplar, ahlki ve hukuk kurallar ile deerler olumaktadr? Bu son derece karmak oluumlar anlamak iin, hayatn her alann kuatan ok ynl ilgilere, ok farkl kaynaklardan gelen bilgilere ihtiya duyulmaz m? Bir toplum gereklik aamasndan, simlasyon aamasna getiinde bu, kolektif bir canlandrma konumundan, bireysel bir duygulanma konumuna geilmi olduunu gstermektedir. Gemii her gn yenilenen bir tazelikle canl tutmak yerine, onu simle ederek kurgusal bir gereklik yaratp, bir de onunla hisleniyorsa eer bir insan, bir toplum, onun da ykm yakn deil midir? Ouz Adanrn gnmze kadar gelen bir zihniyet tarihi okumas takdimimizdir.
OUZ ADANIR
ve yaam refleks da olduu bir zaman le g, deer ve ilkeler hale deta tapar bir l, nsan, kendi tarihse n olusal btnl
OSMANLI ve AVRUPALILAR
anlar ardr, anl zafer clar ar da vardr yaban da ya da vardr devlet ve aaa ler, lenler bulmakr nasl vcud releleri, hiyera k mcad sal sonunda bu toplum ile r ve hukuk kuralla ak anlam ak oluumlar farkl kay ilgilere, ok m? sna getilasyon aama el bir numundan, bireys Ge. nu gstermektedir , onu anl tutmak yerine onunla yaratp, bir de yakn deil nun da ykm okumas
ISBN:978-975-8717
-90-3
3 8 71790 9 78975
OSMANLI ve TEKLER
Ouz Adanr
472 sf. 22 TL, Sosyoloji, ISBN: 978-975-8717-90-3 Genellikle n kayna, retici olmak yerine yanstcs, tketicisi olmay yeleyen aydnlara (istisnalar bir kez daha kaideyi bozmaz) sahip toplumlardan biriyiz. Gelen sorgulamayan, gerek bir k olup olmadn anlamadan hesabna geirenler aslnda kendilerinden ok ait olduklar toplumlara ktlk yapmaktadrlar. nk n kaynanda grnenlerin gzlerine perde indii, dnyay ak seik bir ekilde alglama yeteneini yitirdikleri zaman yanstc ya da tketici konumunda bulunanlarn da bu sreten kurtulmalar mmkn deildir. zgn olmak zor bir itir. zellikle sosyal bilimler/insan bilimleri yarat ve bu alanda dnyaya yaym olan toplumlar giderek yorulmakta ve yanlmaktadr, nk dnya toplumlar evrensel bir konjonktrden etkilenseler bile herkes kendine zg yerel bir tarihsel-toplumsal sre yaamak durumundadr. Herkes kendi sorunlarnn reetesini retmek durumundadr. Artk alan el olmaktan kurtulmak ve yalnzca bize bu alanlarda bilimsel yntem ve bilgiyi retenlere deil tm dnyaya borlu olduumuz bilimsel bilgileri sunmak ve dnya toplumunun gelimesine katkda bulunmak zorundayz.
OSMANLI ve TEKLER
ouz adanr
OUZ ADANIR
OSMANLI ve TEKLER
-91-0
ISBN:978-975-8717
0 8 71791 9 78975
24
TARH
Eitimci Ynyle AHMED CEVDET PAA
Mustafa Gndz
275 sf. 16 TL, Tarih, ISBN: 978-975-8717-85-9
eitimci ynyle
anr. Osmanl a mlerin band e bakldnda in artc bir rz. Tanpnar'a gemi gibidir. hatt bu lkede de ygusu ierisin a dorultusund
i gayretle kendin gibiydi. O, daha m lgisi ve donan eemeden ular. ve idir. Gelenek bir areler arayan bu i cesurdur ve in, i birok yenili at det' ismi Tanzim
Her dnem ve a yetitirdii zel isimleriyle hatrlanr. Osmanl dnce tarihinde Ahmed Cevdet Paa bu istisnai isimlerin banda gelir. Onun son derece retken yaam yksne bakldnda geleneksel dnyada klasik usullerle yetien bir limin artc bir abayla kendi snrlarn nasl amaya altn grrz. Tanpnara gre, Ahmed Cevdet Paa sefere hazrlanan bir gemi gibidir. Zamanna ve evresine gre aykr saylabilecek, hatt bu lkede tuhaf karlanacak bir renme merak ve hayret duygusu ierisinde Paann tm yaam adeta kiisel bir seferberlik dorultusunda ilerlemitir. Cevdet Paa kklnden itibaren stn bir gayretle kendini eitmitir. lgi duymad saha hemen hemen yok gibiydi. O, daha ok tarihi ve hukuku kimliiyle tannacaktr. Bilgisi ve donanm sayesinde yetkin bir idare adam seviyesine ok geemeden ular. Bir sosyolog olarak hazrlayc ve bir sentezcidir. Gelenek ve modernlik arasnda skan bir toplum iin areler arayan bir gzlemcidir. Eitim zerine iddialar bir hayli cesurdur ve bu konuda o bir nc olarak grlebilir. lkedeki birok yeniliin, reformlarn altnda onun imzas vardr. Cevdet ismi Tanzimat dncesiyle neredeyse zde hale gelmitir. Mustafa Gndz, bu yeni almasyla Ahmed Cevdet Paay bu kez eitim asndan deerlendirir. Tabii Paann bu ok ynl kimliini gz nnde bulundurarak ve yaamndaki ilgin anekdotlar da hatrlatarak...Eitim ile ilgili Cevdet Paann tespitleri kayda deer. nk Paann deneyimlerine bakldnda bugn eitim alannda yaanan aksaklklarn hi de gncel olmad grlr. O dnemde de benzer sorunlar, benzer engeller ve benzer kat gruhla kar karya kalrz. Medresenin niversiteye dnmesiyle bir zihniyet kendini tamamen yenilemi olmuyor ya da srekli bir nitelik kaybnn nne geilemiyor. Sadece kimi eski sorunlar aralklarla nksediyor...Trk modernlemesinin kronik ikilikleri ise Cevdet Paann sylediklerinin aslnda ne denli yeni ve bugnk eitim tartmalarnn da ne derece eski yzyllara uzandn gstermektedir.
DZ MUSTAFA GN
kez evdet Paa'y bu ni ok ynl kimlii da gin anekdotlar deer. spitleri kayda a ugn eitim alannd de grlr. O dnem kar r kat 'gruh'la zihniyet mesiyle bir nitelik a srekli bir rla ki sorunlar aralkla Cevdet k ikilikleri ise eitim ni' ve bugnk ekuzandn gsterm
-87-3
ISBN:978-975-8717
9 8 71785 9 78975
ANNALES OKULU
Peter Burke
3. Bask, eviren: Mehmet Kk, 215 sf. 13 TL, Tarih, ISBN: 975-8717-00-6
PETER BURKE
PETER BURKE
essf! rn, patriyarklarn, geit sker olaylarn syan, n edilmiti. olarak are bir btn , aralarnn birinde boy Strasbourg'da s. ourmutu: Annale iyle, kayganlyla, bugne eti hakknda imdi ulunmuyordu.
h aresizlikten, tayin edilmi bir n kmasa; ilerici ve lmasa; sac Bat'yla temas n etmese; solcu , hukuk devleti , globalist virsler bir demir perde rn ideki yolcula de a tarih gndem
Bugn Trkiyede tarih gndemde. Bugn tarih aresizlikten, reetesizlikten tr gndemde. Hedefi nceden tayin edilmi bir demir yolunda uh uh giden teleoloji treni raydan kmasa; ilerici vagonlar geriye, gerici vagonlar ileriye savrulmasa; sac ve muhafazakr kompartmanlarn baz sakinleri Batyla temas etmenin korkulacak bir yan olmadn iln etmese; solcu kompartmanlarn sakinleri halk iradesi, hukuk devleti, dnce ve vicdan zgrl gibi emperyalist, globalist virsler (!) treni kaplamasn diye kaza mahallinde bir demir perde ykseltmek iin yrtnmasa; birinci mevkideki yolcularn bavullarndaki kirli amarlar etrafa salmasa tarih gndemde olmazd, tarih sorun olmazd. Ama oldu, maatteessf! Tarih Batda sorun olmutu. Byk adamlarn, patriyarklarn, milli eflerin, devlet ileri anlamnda siyas ve asker olaylarn geit resmi yapt bir tarihte Batda da isyan edilmiti. syan, semptomatik bir ekilde, bizim buradan yekpare bir btn olarak algladmz Avrupann yrtld corafya paralarnn birinde, muhataral Alsace-Loraine blgesindeki Strasbourgda boy gstermi ve hareketi, bir okulu, bir grubu dourmutu: Annales. Kolayc tarif ve tanmlara heterojenliiyle, kayganlyla, hareketliliiyle direnen bu tarihilik hareketi hakknda bugne kadar Trkede btnsel bir analiz bulunmuyordu. imdi bulunmaktadr, maatteessf! Bu kitapla, yabanc dil bilmeyen Trk okuru belki de ilk defa Annales hareketi konusunda btnsel bir yaklamla karlam olacaktr. Muhtemelen de bu vesileyle Trk aydnnn kendisinin de pek iyi oynayamad, zelliklerini pek bilmedii oyunca elinden alnm olacaktr... Bu kitabn evrilmesi suretiyle Annales hareketinin tarihinin bilinmesi, temel metinlerinin anlalmas ve kendi tarihiliimizin gereki ekilde deerlendirilmesi salanacaktr. ...Merhaba!
defa uru belki de ilk m yaklamla karla nin k aydnnn kendisi oyunca ek bilmedii Annales lmesi suretiyle anlalmas ve inlerinin esi de deerle ndirilm
25
TARH
HALL NALCIK ARMAANI-I
Tarih Aratrmalar
470 sf. 30 TL, Tarih, ISBN:978-975-8717-52-1
Kprl ve Barkan zamann byk limiydiler, Halil nalck tm zamanlarn byk limi Bernard Lewis nsan olarakok cmert, bilge ve ok iten bir insandr. Zamannn ounu hi saknmadan bakalarna verir, genlere yardm etmek iin her trl fedakrl yapar. Elizabeth Zachariadou
sahann en Halil nalck, bu larndan sekin uygulayc katklar su biriDnya bilimine hedefi nn gtrmez. abalar zerinde bize haline gelmi konu etmek der. sadece tefekkr Wallerstein Immanuel
zamann Kprl ve Barkan er, Halil nalck byk limiydil n byk limi tm zamanlar Bernard Lewis
ok cmert, bilge nsan olarak insandr. ve ok iten bir hi Zamannn ounu na verir, saknmadan bakalar iin her etmek genlere yardm yapar. trl fedakrl dou Elizabeth Zacharia
Onu izlemek ok hotur; ermi gibidir, btn bilginliine ramen rencileriyledir, muazzam bir hafzas ve bilgisi vardr. yle bir entelektel yaklam vardr ki, etrafnda olan biten her eyi dikkate alr; Akdeniz zerinde alanlarn, ekonomi tarihilerinin vb. almalarn kyaslar; deiimleri renmek onun iin adeta elzemdir, ideolojik birisi deildir ve entelektellii hepimizden farkldr. Madeleine Zilfi Halil nalck, bu sahann en sekin uygulayclarndan biriDnya bilimine katklar su gtrmez. abalarnn hedefi haline gelmi konu zerinde bize sadece tefekkr etmek der. Immanuel Wallerstein nalck bizim alanda ok merkez bir konumdadr. Bir yanda bilgisinin zaman iindeki geniliine, te yandan tarihin eitli alt dallarndaki bilgisine hayranm; onun sahip olduu konuma benim anladm kadaryla bizim alanda baka kimse sahip olmamtr. Suraiya Faroqhi Balkanlardaki hocalar gerekten onun yazdklarna ok sayg gsteriyorok iyi bir hocadr, rencilere rehberlik ederOsmanl tarihini alanlara kendini adar adeta, onlara ok deer verir, ok umut besler. Halil nalck tarihi kimlii ve insani kimlii diye ayrmazsnz, bence onun yaam Osmanl tarihi. Mariya Kiprosvska Harvardda onuruna dzenlenen sempozyumda sylenen u sz bence de ok dorudur: Onun almalarn karr ve bir kenara koyarsanz Osmanl tarihinde hibir ey kalmaz. Osmanl tarihine katks yerine konamaz bence. Osmanllar zannediyorum ki daha geni bir yere yerletirmeyi, dnya tarihi iinde ok nemli bir yere konumlandrmay baard. Mark L. Stein O bize talebesi olarak bakyor, biz de ona hoca olarak bakmaktan baka ey dnemeyiz. Bilgisi asndan zaten bizim aramzda hocann lakab; eyh-l mverrihin lber Ortayl
hotur; ermi Onu izlemek ok e ramen gibidir, btn bilginliin muazzam bir rencileriyledir, vardr. yle bir hafzas ve bilgisi vardr ki, entelektel yaklam her eyi biten etrafnda olan Akdeniz zerinde dikkate alr; alanlarn, ekonomi vb. almalarn tarihilerinin ri renmek kyaslar; deiimle elzemdir, ideolojik onun iin adeta entelektellii birisi deildir ve hepimizden farkldr Madeleine Zilfi
ISBN 978-975-8
717-52-1
Mikil Bayram Trkiye Seluklular Dneminde nl Bir Filozof Hce Nasird-din Mahmud El-Hoy (Ahi Evren/Nasreddin Hoca) ve Mevln Celld-din-i Rm lhanTekeli Denizcilik Teknolojisinin Geliimi ve 16. Yzylda Akdeniz Meknnn Siyasal ve Ekonomik rgtlenmesi zlem Kumrular Misyon Ykl Gezginler ve 16. Yzylda Osmanl mparatorluuna Dair stihbarat Toplama Konusundaki Rolleri Olcay Pullukuolu Yapucu XIX. Yzylda Bat Anadolu pekilii Orhan akmak Osmanlda Piyasa Zihniyeti ve Giriimcilik (Adam Smith Yaklamna Gre Bir Analiz) Cokun akr & Cemil Hakan Korkmaz Tccarzde brahim Hilminin Avrupallama deali Murat izaka Osmanl Para Vakflarnn Global Modernizasyonu Baak Akgl II. Merutiyet Dnemi Trk Milliyetiliinin Temel Bir Referans Olarak Kyc Sylem Nuray Karaca Bir Erken Cumhuriyet Dnemi Aydn: Mehmet zzet Ahmet zcan Osmanldan Cumhuriyete Halk Arasnda Yaygn Popler Tarih Eserlerine Bir Bak Ayta Yldz Yurt ve Dnya: Tek Parti Dneminde Bir Fikir Dergisi Burak S. Glboy & Nevin Yurdsever Ate Gen Bir Romen Trknn Gznden kinci Dnya Savada Romanya Odile Moreau Dfendre Les Frontires Ottomanes Dans Les Balkans lge Des Rformes Enjeux conomiques, Sociaux Et Nationaux (1826-1914) Mehmet Emin ner Osmanl Ynetiminin lk Yllarnda Diyarbekir Eyaletinin dar Yaplanmasnda Siird Sanca
ka obal Modernizasyonu
Tarih Aratrm
Yldz Dergisi neminde Bir Fikir er Ate a Nevin Yurdsev Sava'da Romany den kinci Dnya
alar
es Moreau lge Des Rform Dans Les Balkans ux (1826-1914) ux Et Nationa et Emin ner kir Eyaleti'nin llarnda Diyarbe snda Siird Sanca
ISBN 978-975-87 17-69-9
9 8 7 1 7 6 9 9 7 8 9 7 5
26
TARH
DOU BATI Makaleler-1
Halil nalck
5. Bask, 414 sf. 24 TL, Tarih, ISBN: 975-8717-09-X XX. yzyl sona ererken, Cambridge Uluslararas Biyografi Merkezi Halil nalck 2000 bilim adam arasnda gstermitir. Bugn dnya niversitelerinde Halil nalck okunuyor ve okutuluyor. Onu dar anlamda bir tarihi olarak dnmek elbette yetersiz kalr, bizzat tarih disiplinine ekil vermi, kendi metodolojisini ve bilgi birikimini tarihilik mesleine kazandrm bir kii olarak o, bilim evrelerinin zerinde uzlat nadide bir isimdir. nalck ekolne mensup yzlerce renci sadece birincil kaynaklar kullanma, belge ve arivleri inceleme ynnde deil, modern anlamda tarihe sosyo-ekonomik birok cepheden bakabilme becerisini ondan renmitir. Yeni kuak tarihiler, Akdeniz, Osmanl ve Balkan tarihi zerindeki birok yanln tashih edilmesini ona borludur. Kitap, saysz makale ve ansiklopedi maddeleri, sosyal bilimciler iin gz kamatrc bir hazine hviyetindedir. Dou Bat dergisine yazd makalelerin topland bu kitap, onun hl gen bir renci gibi nasl altnn ve rettiinin hayranlk verici bir numunesidir.
5
***
Halil nalck, bu sahann en sekin uygulayclarndan biri...Dnya bilimine katklar su gtrmez. abalarnn hedefi haline gelmi konu zerinde bize sadece tefekkr etmek der. Immanuel Wallerstein
smi feodalizmle ir. k iin geerlid bir nemine ilikin da layan, Barkan' e alck'ta zirvesin u ekoln en kayda erden arndrm e yaklatrmaktan tan eliini yapmak ye uramtr.
ve belli bal kurum onomisi vb sosyal alannda bir r daha e bu ekoln kan tarihilerinin, s r yerleim politika gn yadaki zamann
ekli ara ve bilgiler takm emlerini bir bu elirtir. Ona gre ve mak deil, zaman bir Tarihinin devi, ve mde davranlarn klamaktr.
ba le olan bu yakn yer eer gzlemlerineKle Fetih Yntemleri, araya bir mli makaleler
27
TARH
FEODAL TOPLUM
Marc Bloch
5. Bask, eviren: Mehmet Ali Klbay, 653 sf. 32 TL, Tarih, ISBN: 975-8717-12-X
MARC BLOCH
Feodal Toplum
XX. yzyl tarihiliini dnme uratan byk tarihi Marc Bloch, kendi alannda r ac bir birikimi bu kitabyla gzler nne seriyor. Feodal Toplum, Ortaa zerine yazlm yaptlarn en nlsdr ve entelektel tarih evrelerini uzun yllar derinden etkilemitir. Nasl ki Hristiyanlk ve Rnesans kltr anlalmadan Avrupa tarihi anlalmazsa, Feodalite de ayn oluumun en nemli nc sacayadr ve bu geni tamamlamadan bu geni kavramak mmkn deildir. Eer feodal kelimesi bir kavramsallatrmaya gitmise bunda Marc Blochun dorudan pay vardr. Ve tarihiler Feodalin ne mnaya geldiini ilk nce Marc Blochtan renmilerdir. Feodal Toplumda Avrupa tarihini ekillendiren temel olaylar ve kurumlar yanstlmaktadr. Ortaan dilini ve kltrn en iyi ekilde kavram bir tarihi olan Marc Bloch, kulland yzlerce materyalden disiplinleraras bir yntemle olaanst bir sentez karabilme baarsn gstermitir. Bu sentez Avrupann kendi zgn sentezidir. Byk g dalgalar, barbar istilalar, imparatorluklarn ykselii ve paralan, krallklar, vassal-senyr ilikileri, toprak ve fiefler, soylu snflar, valyeler, edebiyat, din, hukuk, ticaret ve kltr hayat birbirinden kopuk eler olarak deil, geni konu yelpazesi ierisinden, nedenleri ve sonularyla birlikte okuyucuya sunulmaktadr.
MARC BLOCH
Feodal Toplum
DOUBATI
nls yaptlarn en en etkilen yllar derind madan ns kltr anlal un en e de ayn oluum an da bu eni tamamlamad kelimesi bir Eer feodal dorudan Marc Blochun geldiini ilk ne mnaya
olaylar ve killendiren temel n en iyi n dilini ve kltr d yzlerrc Bloch, kullan st bir senntemle olaan Avrupann itir. Bu sentez istilalar, dalgalar, barbar lar, vassal-senalan, krallk eler, edebilu snflar, valy kopuk gehayat birbirinden nedenleri ve zesi ierisinden, unulmaktadr.
-12-X ISBN 975-8717
DOUBATI
tek tek kanda el zellikleriyle, kanda toplum tarz olarak i bakmndan r; dnya geliim iyet) mevcut uygarln (meden eir. Hatt, societas'la btnl uygarln bakmndan, el zaman il 25.000 yl ) en az 20.000
amanlk inan sistemi, kkeni ve temel zellikleriyle, tek tek kanda topluluklar bakmndan ve hayat tarz olarak kanda toplum bakmndan arkaik bir asla dayanr; dnya geliimi bakmndan tarihncesine aittir; yeryznde hibir uygarln (medeniyet) mevcut olmad dnemin rndr ve societasla btnleir. Hatt, amanln oluum serveni, takvimsel zaman bakmndan, uygarln douundan (Mezopotamya-Smer) en az 20.000 il 25.000 yl ncesinde balar. Orta Asya amanl, btn ilkel topluluklarn inanlaryla ayn temellere dayanan; uygulad teknikler itibariyle Kuzey Amerika, Gney Amerika, Avustralya ve dnyann btn yrelerine yaylm ilkel-kanda topluluklardaki pratiklerle rten; zel olarak corafya retici gc dorultusunda olumu bulunan; avcln geim tarzyla kklenmi; geliimi itibariyle avcln manev mirasn devralm olan Asya gebeliinin ayrlmaz bir tamamlaycs olmu; kandaln toplu eylemini simgeletirerek bir Tarih gc hline getirmi temel inan sistemidir.
MT HASSAN
inanlaryla ayn topluluklarn a, le Kuzey Amerik nikler itibariy yrelerine yaylm nyann btn a zel olarak corafy erle rten; n geim tarzyla bulunan; avcl devralm olan n manev mirasn kandaln toplu amlaycs olmu; temel inan gc hline getirmi
i de bu alanda retilm meler, Trke eski a, Orta Asya ve dir. Yapt boyunc e ele ok canl biimd m dinamikleri rneklerine de t biliminin zengin
amanln toplum ve enin esaslar, rde inan, eylem an etkileri, Trkle nm hakknda kanksa esi Trk toplumu deerlendirilm liin baz yeni tezlerin toplumsal gerek gerisinde yatan r arasndadr. a ilenen baz konula zellikle, bulunan eser, esi dl'n alm eilimleri sergilem k, eitli tarih-d
cidir.
Eski Trk Toplumu zerine ncelemeler, Trkede bu alanda retilmi az saydaki telif almalardan biridir. Yapt boyunca, Orta Asya ve eski Trk toplumunun geliim-deiim dinamikleri ok canl biimde ele alnrken, antropoloji ve siyaset biliminin zengin rneklerine de tanklk edilmektedir. Anahan (anaerkil) rgtlenmenin esaslar, amanln toplum yapsndaki yeri ve bugne uzanan etkileri, Trklerde inan, eylem ve davran biimlerinin kkenleri, Trk toplumu hakknda kanksanm kimi tezlerin rtlmesi ve baz yeni tezlerin deerlendirilmesi han/hakan terim-kavramnn gerisinde yatan toplumsal gerekliin zaman iindeki deiimi, kitapta ilenen baz konular arasndadr. Sedat Simavi Sosyal Bilimler dln alm bulunan eser, zellikle, devlet konusu ile ilgili olarak, eitli tarih-d eilimleri sergilemesi ve eletirmesiyle de dikkat ekicidir.
28
TARH
OSMANLI EHRLER VE KIRSAL HAYATI
Suraiya Faroqhi
2. Bask, eviren: Emine Sonnur zcan, 211 sf. 13,50 TL, Tarih, ISBN: 975-8717-19-7 Son yllarda yaplan Osmanl almalar belli bir dzeye ulam olsa da sosyo-ekonomik tarih incelemelerinin, Osmanl tarihiliinin zayf halkalarndan birini oluturmaya devam ettii sylenebilir. Gemiin kaybolmaya yz tutmu haritas iinde sakl kalan, kefedilmesi zor ayrntlar gn yzne karmak, nemli bir ustal gerektirmektedir. Suraiya Faroqhi, btncl bir tarih resmini alglamamza yardmc olacak makaleleri ile titiz bir alma rnei sunmaktadr. Faroqhi, tahrir defterleri, eriyye sicilleri, mhimme defterleri gibi birincil kaynaklar ile nemli Osmanl tarihilerinin eserleri nda zellikle on be ve on altnc yzyllardaki Osmanl ehirlerini ve krsal toplumunu inceliyor. Osmanl ehirleri ve Krsal Hayatnda hemen herkes, kendi yresel tarihi balamnda da ilgin ipular bulabilecektir.
ABD TARH
Allan Nevins-Henry Steele Commager
4. Bask, eviren: Halil nalck, 560 sf. 24 TL, Tarih, ISBN: 975-8717-11-1
LE COMMAGER HENRY STEE ALLAN NEVINS k eviri: Halil nalc
ABD tarihi son iki yzylda dnya tarihine damgasn vurmutur. Ktann gerek sahibi Kzlderililerin yerinden ediliinden itibaren dnya hkimiyetine uzanan bir imparatorluun ilgin hikyesi... Yankeeler... Kzlderililer... Zenciler... Kleler... iler... Yalnzca g ve baar peinde koan frsat avclar... Bata Britanyadan olmak zere dnyann her tarafndan gelip bu bakir topraklara yerleen gmenler... Bir yandan demokrasinin, liberal deerlerin grkemli ykselii, dier yandan dev sermayelerin glgesi altnda kapitalizmin vahi ve acmasz yz... Dnyadaki uygarlklarn binlerce yldan bu yana rettii bilgiyi ve teknolojiyi sanki baka bir gezegene ayak basan dnyallar gibi byk bir agzllk, ihtiras ve iddetle bu topraklarda uygulamaya koyuldular. Ve Amerikan gl, btn grkemi ve gzel kokusuyla ancak etrafnda byyen ilk tomurcuklarn feda edilmesiyle yetitirilebilirdi. Bu gmenler, ounlukla kendi lkelerinden dlanm, hor grlm, srlm ya da ezilmi kiilerdi. Yepyeni bir hayat macerasna atlmak iin burada zorlu bir mcadeleye giritiler. Dnyadaki uygarl miras aldlar fakat bunu bir kltre dntremediler. Bu durum belki de bu lkenin kuruluunda ve sonrasnda oluan koullarn doal bir sonucuydu. te bir roman tadnda okuyacanz bu kitabn, ariv almalarnn nemini her frsatta vurgulayan Halil nalck tarafndan evrilmi olmas da kltr-uygarlk problematii bakmndan ayrca anlamldr.
ABD TARH
DOUBATI
DOUBATI
29
TARH
ORADA SAAT KA?
Serge Gruzinski
eviren: zcan Doan, 220 sf. 15 TL, Tarih, ISBN: 978-975-8717-56-9
SERGE GRUZINS
l alarda, farkl tarihse da uzak corafy fakat ayn dnyay h inde yaayan , Meksikolu Heinric an iki insann birbirlerini anlama iz bir yazarn Gruzinski, baka n bir kitap. Serge undan n merak duygus a kar duyula nyor. na odakla ekiyi tanma abalar somut bu arayn en tekiye ynelik s, bu ski'nin alma kyor. Gruzin ni ve ne anlama geldii . anlar iin ne yardm c oluyor geni ni anlam amza astrolojiye kadar , e, astronomiden elden ele gezdii bir n ve elyazmalarnn larn anlatt alara dair macera n hayal yaratt heyeca e duygusunun
KI
Osmanl mparatorluunda yaayan biri Amerikann kefi konusunda ne dnyordu? Peki Yeni Dnyada yaayan biri Osmanl hakknda ne dnyordu? Orada Saat Ka?, XVI. yzylda uzak corafyalarda, farkl tarihsel ve toplumsal yaplar ierisinde yaayan fakat ayn dnyay paylatklarnn farknda olan iki insann, Meksikolu Heinrich Martin ve stanbullu isimsiz bir yazarn birbirlerini anlama abalarn anlatmaya alan bir kitap. Serge Gruzinski, baka dnyalara ve baka insanlara kar duyulan merak duygusundan hareketle, bu iki yazarn tekiyi tanma abalarna odaklanyor. Orada Saat Ka? Sorusu tekiye ynelik bu arayn en somut ifadesi olarak karmza kyor. Gruzinskinin almas, bu sorunun o dnemdeki insanlar iin ne anlama geldiini ve ne ekilde tezahr ettiini anlamamza yardmc oluyor. Corafyadan tarih bilimine, astronomiden astrolojiye kadar geni bir erevede saysz kitabn ve elyazmalarnn elden ele gezdii, gezginlerin baka dnyalara dair meceralarn anlatt bir ortamda dnyay kefetme duygusunun yaratt heyecan hayal etmek zor olmasa gerek. Bu kitapta, birbirlerinin varlndan habersiz bir ekilde birbirlerinin yaad dnyalar tanmak isteyen iki merakl insann kimi zaman bilimsel gereklere, kimi zaman sylencelere, astrolojik tahminlere ve kehnetlere dayanan bilgiler zerinden, yaadklar dnyay tanma ve anlama ynndeki araylarna tank olacaksnz. Ve XVI. yzylda olduu gibi, iletiim aralarnn bylesine gelitii gnmzde de bilme arzusunun ne denli gl olduunu greceksiniz bir kez daha.
SERGE GRUZINSKI
? Orada Saat Ka
ekilde habersiz bir in varlndan merakl k isteyen iki nyalar tanma zaman sylencelere, kimi en, sel gereklere, n bilgiler zerind rna kehnetlere dayana ynndeki arayla ma ve anlama iletiim a olduu gibi, un ne XVI. yzyld de bilme arzusun litii gnmzde kez daha. receksiniz bir
N HALKININ ZHNYET
Kou Hung-Ming
N HALKININ
ZHNYET
ku hu ng -ming
20. yzyln balarnda bir inli, Ming, Avrupallara halknn, kltrnn, uygarlnn birikimlerin tantmaya, anlatmaya alrken bir yandan da arda bulunuyor onlara ve ayn zamanda vatandalarna, bu uygarl yaratan temel manevi deerlerin, ilkelerin kkleriyle oynamayn diye... Neydi bunlar? inliler bireyi, aileyi, toplumu, atalar bir btn olarak dnr. Kii ahlki zelliklerini ilemek, gelitirmek ve bunlar anne babasndan balamak zere toplumun dier tm yeleriyle uyumlu klmakla ykmldr. Herkes yerini, konumunu, grevlerini bildiinde doadaki ahenk gibi bir ahenk, dirlik, dzenlik insanlar arasna da gelip yerleir. Byle baknca, in'in dini yi Yurttalk ve Sadakat dinidir, yasas Soyluluk yasasdr, ilkesi ise Byk Onur ve Sorumluluk ilkesidir. Toplumsal dzeni ve din duygusunu adeta bireyin ruhuna yerleen bu zelliklerle salarlar.
N HALKININ ZHNYET
30
tii sevilik ile ndistan toprakdoduu Filisdizm Asya'nn de Bat'da duya mparatorluu baladklar armeye ve vaaz
m ve da t afak ya
aekche'nin kral tor ndan mpara gna iki mektup an mparatoru'nd ordu: mleleri syly yor bu gibi gzk Budizm'in Japon-
Gautama Budann retisi, Hz. sann vaaz ettii sevilik ile benzer bir yazgy paylat; Budizm doduu Hindistan topraklarn terk etmek zorunda kald gibi sevilik de doduu Filistinden zorla karld. Bu noktadan sonra Budizm Asyann tamamnda kabul grecek, Hz. sa nn sesini de Batda duymayan kalmayacaktr Hz. sann talebeleri Roma mparatorluu snrlarnda misyon grevlerini yerine getirmeye baladklar ada, Gautamann varisleri in topraklarnda yrmeye ve vaaz etmeye balamlard. Kore Yarmadasndaki kk lkelerden Paekchenin kral Syong Myong, Japon Yamato hanedanlndan mparator Kimmeiye ilki 545 ylnda ikincisi 551 ylnda iki mektup gnderdi. Mektuplarda, dmanlarna kar Japon mparatorundan destek istiyor ve Budizmi tavsiye eden u cmleleri sylyordu: Bilinen tm dinler iinde en stn olan bu gibi gzkyor ancak tarif etmesi zor ve anlamas da zor. Budizmin Japonyadaki maceras bylece balad. Yalnzca hikmetler kararak, Dounun btnsel bak asn gzel szlerle ayrtrarak deil, daha ok bilimsel bir slubun arlk kazand bu nemli eser, dinler tarihi disiplini asndan zevkle okunacak bir kitap niteliinde. Dounun kltrel, felsef ve din kkenlerine inebilen bu almada Japon Budizminden in retilerine, sutralar gibi henz kefedilmemi dounun bilgelik kaynaklarndan Uzakdou kltrnn farkl tarihsel geliimine varncaya dek birok farkl vadi ve iklimde gezinebilmek mmkn.
JAPONYA'DA BUDZM
asn tnsel bak n bilimsel bir slubu an i disiplini asnd felsef 'nun kltrel, inden Japon Budizm n fedilmemi dounu tarihsel rnn farkl ilve iklimde gezineb
ISBN:978-975-8717
-89-7
7 8 71789 9 78975
SOSYOLOJ VE ANTROPOLOJ
Marcel Mauss
3. Bask, eviren: zcan Doan, 606 sf. 34 TL, Antropoloji, ISBN: 975-8717-10-3
MARCEL MAUSS
Sosyoloji ve Antropoloji
uss'un Claude Lvi-Stra
Marcel Maussun insan bilimlerine byk katk salayan klasik almas, ilk defa ve kapsaml biimde Trkede. Sosyoloji ve Antropoloji, insanla ilgilenen herkesin her zaman bavurabilecei nemli bir kaynak. Mauss, mitoloji, dilbilim, etnografya, psikoloji, din, hukuk ve ekonomi alanlarnda olaanst bilgi birikimiyle yazsz toplumlarn dnyasna yolculuk yapmaktadr. Bynn, dinin, bu ikisi arasndaki ilikilerin ve bunun toplumlarn organizasyonunda oynad roln analizine yer verilen bu kitapta, ilkel denilen toplumlar ile uygar toplumlar arasndaki derin tarihsel balantlar ortaya konulmaktadr. zel anlamda bireylerin, genel anlamda topluluklarn doayla ve birbirleriyle olan ilikileri, mcadeleleri, toplumsallama ara ve yntemleri (rnein potlalar, dei-toku ve hediyeler) ve bunun nasl bir uygarlk sreci hline dnt anlatlmaktadr. nsann kendini, doay, lm, Tanry ve iinde yaad topluluu aklama, yorumlama, anlamlandrma ve dier taraftan hayatta kalma abas olarak tanmlayabileceimiz uygarlk sreci, bu kitapta, by, din, tabu ve mana trnden olgularn bir sentezi olarak karmza kmaktadr. Claude Lvi-Straussun uzun bir nszyle balayan bu kitap, antropoloji ve sosyoloji renimi iin olmazsa olmaz bir yere sahiptir ve bu konuda byk bir boluu doldurmaktadr.
S MARCEL MAUS
nsz ile
DOUBATI
31
32
SYASET BLM
SLM'DA MODERNLEME 1839-1939
Bedri Gencer
895 sf. 55 TL, Siyaset Bilimi, ISBN: 978-975-8717-84-2
BEDR GENCER
BEDR GENCER
ER NL EM E
k kam en
Bu eser, amzda saysz aratrmaya konu edilen slm'n modernlemesi hakknda bugne kadar yaplm en kapsaml ve derinlikli incelemedir. Hristiyanlatrmadan medeniletirmeye Batl kozmopolis projesinin seklerlemesinin modern Bat/Dou karlamasn nasl etkiledii merkez sorusundan hareket eden eser. slmda modernlemeyi ilk kez Bat ile Dounun bu byk karlamas bakmndan ele alyor. Eser, Bat ile slm dncesi, geleneksel ile modern slm dncesi ve Osmanl ile sair slm dncesi arasnda mukayeseli ve kuatc, sosyolojik bir perspektiften sosyal ile dnsel deiim arasndaki etkileim bakmndan on dokuzuncudan yirminci yzyla slm dnyasnn modernlemesi srecini derinlemesine inceliyor. almada on dokuzuncu asr slm dnyasnda modernlemeye kar alnan btn tavrlar modern slm incelemelerinde yararlanlacak analitik bir ereve oluturmak zere kategoriletiriliyor ve slm dncesindeki deiimin mahiyetini gstermek iin Osmanl ve Msr slm dncesinin temsilcileri olarak alnan Namk Kemal ve Muhammed Abduh rneklerinde gelenekselcilik/ modernizm olarak iki ana tipe dntrlerek karlatrlyor. Farkl slm yorumlarnn, zellikle smrge-sonras paradigmalara meydan okuyan tek rnek olarak Osmanl slm yorumunun modernizmle hesaplamadaki etkisini vukua gsteren eser, modern slm incelemelerine yepyeni bir boyut getiriyor. Bedri Gencer, ilk elden kaynaklara dayanarak bir btn olarak modern slam dnyasndaki deiim srecini tasvir ederken salam bir muhakeme ve akc bir dille problematik durum ve fikirlere doyurucu aklamalar getiriyor. Eser, bylece bugn slm dnyasnn yaad mzmin problemlerin kaynana inerek bu problemleri amak iin ada slm dncesinin tad potansiyeli ortaya koyuyor. Trk sosyal bilimcilerinin duayeni erif Mardin'in uzun bir sunuuyla ilk yayn yaplan ve modern slam hakknda r ac bir inceleme olarak Trkiyede geni yank bulan eserin gzden geirilmi ikinci yaynn sunuyoruz.
SL M'DA MOD
ERN LE ME
717-84-2
17842
Avrasyaclk, tarihsel olarak sorunlu iki ulusal corafyay (Rusya ve Trkiye) belli bir denklik iinden okuyan ve mukadderatlarn bir ekilde birbirine dhil eden bakn rndr. Bu kadaryla bile entelektel anlamda cazip ve davetkr olmaktadr. Dr. smaylov, uzun yllar sren almasnda, Rusya ve Trkiyede Avrasyacln dnsel temellerini, anakronizme dmeden ve birincil kaynaklar zerinden ele alyor ve kyaslamal bir deerlendirmeye kavuturuyor. Bizi hem Rus hem de Osmanl-Trk siyasi dncesinin galerisine ustalkla sokuyor; kh smail Gasprinski, kh Trubetskoy ile buluturuyor. alma sadece bir metin almas deil. smaylov, metin almasn, balam almasyla talyor. Kitap, Avrasyacln balangcndan gnmze kadar olan geliimini dnce tarihi kapsamnda mukayeseli bir yntemle ele almaktadr. Sosyal-siyasal teori odandan irdelenen temel Avrasyac kavramlar, ayn zamanda tarihsel balamlar gznnde bulundurularak modernite, postmodernite ve globalleme olgular ile ilikisellii erevesinde anlatlmakta ve Rus ve Trk Avrasyaclklarnda Rusluk ve Trklk alglar analiz edilmektedir. Avrasyaclk, bir taraftan Batl liberal deerlere kar muhafazakr bir doktrin olarak; dier taraftan Atlantikilie kart bir cephede konulanan jeopolitik bir dnyagr olarak; br taraftan ise ezilenlerin ezenlere kar mcadelesi olarak nc dnyann sosyalist sylemi ierisinde kendisine yer bulmutur. Bazen de Avrasyaclk genel eskatolojik ruhu erevesinde, kresellemeye kar alternatif-kresellemeyi, postmodernizme kar Ortodoks Hristiyan ahlkn yceltmitir. Yer yer bu zelliklerinden bir veya birka ne ksa da Avrasyacln temel paydas, iinde yaadmz a anlamlandrmada bir perspektif sunuyor olmasdr.
MED SMAYILOV
usya ve Tranakronizme yor ve kyasm Rus hem de kla sokuyor; uruyor. al, metin al-
Avrasyaclk
ze kadar olan li bir yntemle rdelenen temel alamlar gznite ve global tlmakta ve Rus k alglar analiz
ere kar muhabir ikilie kart olarak; br c si olarak n sine yer bulmu , uhu erevesinde zyi, postmoderni bu mitir. Yer yer n da Avrasyacl bir amlandrmada
ISBN 978-975-8 717-79-8
8 8 71779 9 78975
33
SYASET BLM
GNMZDE YEN SYASAL YAKLAIMLAR
Editr: Hill Onur nce, 547 sf. 22 TL, Siyaset Bilimi, ISBN: 978-975-8717-65-1
i Gnmzde Yen IMLAR A SYASAL YAKL zm Araylar
Farkllklar Eletiriler
Editr: Hill Onur nce
me, ada siyaset n gnmz siyasal macndadr. Alana , kurama ynelik i, deki btnlkler tkda bulunduklar ktedir. erlendirilme ar ve dair ilgi duyanl e cular gz nnd eyici ama, betiml ayrlan eklinde ikiye lmektir. klam sunabi ara toplumsal sorunl temel aya koyma k ideolojik rlerin kendi Bu ru bulunmutur. ne nda sylemleriyle ann al kalarak alm an uzak, eya n yargd den Kitap drt blm jisizletirme i ve ideolo asn bir ereve alm urt Frankf annah Arendt, in krizi zerinden siyaset de, Robert nc blm rlerin essop gibi dn dair e amnd a devlet Araylar Kuram ve Yeni nda ne z siyaset kuram s Derrida, amben, Jacque grleri gibi yazarlarn
ISBN 978-975-8
717-65-1
Bir atlye almas olarak tasarlanan derleme, ada siyaset kuramnda var olan farkl yorumlar zerinden gnmz siyasal yaamna ynelik sylemlerin izini srme amacndadr. Alana dair yorumlaryla ne kan dnrlerin, kurama ynelik sylemleri, bu sylemlerin kendi iindeki btnlkleri, gnmzde yaanan sorunlara ne gibi katkda bulunduklar dikkate alnarak eletirel bir okumayla deerlendirilmektedir. Konularn ve dnrlerin seimi, kurama dair ilgi duyanlar ve kuramsal almaya odaklanan okuyucular gz nnde bulundurularak tasarlanmtr. Buradaki ama, betimleyici kuram ve yorumsamac siyaset felsefesi eklinde ikiye ayrlan ada siyaset kuramna btnlkl bir yaklam sunabilmektir. Kitap drt blmden olumaktadr. Birinci blmde, ideoloji ve ideolojisizletirme konusunda dncelerin ele alnd bir ereve almasn takiben ikinci blmde, Carl Schmitt, Hannah Arendt, Frankfurt Okulu temsilcileri ve Walter Benjamin zerinden siyasetin krizi ve felsefi tartmalar ele alnmaktadr. nc blmde, Robert Nozick, Antonio Gramsci ve Bob Jessop gibi dnrlerin yansra radikal demokrasi balamnda devlete dair deerlendirmelere yer verilmektedir. Kuram ve Yeni Araylar balkl drdnc blmde, gnmz siyaset kuramnda ne kan Pierre Bourdieu, Giorgio Agamben, Jacques Derrida, Judith Butler ve Niklas Luhmann gibi yazarlarn grleri deerlendirilmektedir.
9 789758 717651
asnda ve limler corafy rivyetler atlar hususunda ve bn mrekkebe batrsa Artk der. Da'nn ardna
'un lmamak bn Haldun hatal alar, dur arptm kendinden lojik konumlarn katnda ne r bomak, bilginle
a klavuzluklarn dan karan bu iindeki bir er, sis ve toz bulutu z sosyal Gnm me cehdidir. metoduyla ve salam kurucuilim ehrine bu kitabdr. Hem ortaya koyar. alar ekincesiz kavramlarn anlabn Haldun'un ri ile tezhr biimle manlarndaki alarak doldure erini anlatmaya bir ilim ehriys .Ve 'bn Haldun n. sine varrz burada n bn Haldun ukaddime bilmedean ikrm edilen istasyona varmad eyen'lerin, olan 'okumayan-bilm etmemek acak ihml allmas grevini
metodolojisiyle usudur ve salam el incelemeleri btns ktir. Eserinin O'nun n ortaya koyar. gedik dren ustal aratrmalarn mi zerine, eksik l bir uzak, btnc nellemelerden
ISBN 978-975-87 17-59-0
0 8 71759 9 78975
5. Bask, 350 sf. 25 TL, Siyaset Bilimi, ISBN 978-975-8717-59-0 bn Haldun bir ilim ehridir ki, ilimler ve limler corafyasnda bilmeyeni yoktur. Fakat bu ehrin koordinatlar hususunda rivyetler oktur. yle ki her kim eline bir hokka alp mrekkebe batrsa ve bn Haldunu yazsa, o dakika, bu bide lim, Kaf Dann ardna der. Artk ara ki bulasn, ne o limi, ne bn Haldunu Oysaki; gerein kaplarn gerein iinden amak bn Haldunun lm-l mrn ile yapt tam olarak budur arptmalar, hatal aklletirmeler ve kendine yontmalarla, ideolojik konumlarn kendinden geiriciliiyle bu berrak ilim ehrini sislere bomak, bilginler katnda ne bhtn, ne fecattir Trl mistifikasyonlarla, oryantalistik kurnazlklarla ilmin olaan phelileri haline gelen kimi bilginler, bn Haldunu arayan kaarileri mantksal boluklar bataklnda boarlar. nk teorinin kendi i ilikileri zerine yaplan hatal deerlendirmeler bn Haldun zerine her trl dsal algy da sakatlar. Ve onun salkl olarak alglanmasn engeller. Elinizdeki kitap ite nks bilginlerin yoldan karan bu klavuzluklarna bir cevap, bir kyas, bir nispettir. bu eser, sis ve toz bulutu iindeki bir ilim ehrine kendi z berrakln verme cehdidir. Gnmz sosyal bilimlerine k tutabilecek dourganl ve salam kurucu metoduyla bereketli bn Haldun mlknn klavuz kitabdr. Hem bu ilim ehrine giden yollar hem de yoldan karan patikalar ekincesiz ortaya koyar. Eserin mellifi, mit Hassan, mrn bn Haldunun kavramlarn anlamaya ve bunlarn halkmzn kadim zamanlarndaki tezhr biimleri ile kimliimizin oluumundaki ilevselliklerini anlatmaya alarak doldurmutur dersek, hata etmi saylmayz.. .Ve bn Haldun bir ilim ehriyse mit Hassan onun anahtardr kaziyyesine varrz buradan. Biraz umutsuz bir gayret ama, Mukaddime bilmeden bn Haldun yorumlamaya kalkanlarn, henz ilk istasyona varmadan ikrm edilen limonatay fiyetle iip uyutularak soyulacak olan okumayan-bilmeyenlerin, ikinci istasyondan nce uyandrlmaya allmas grevini ihml etmemek zere yazyor metinlerini mellif. bn Haldun, bir yeni bilimin kurucusudur ve salam metodolojisiyle alarn stnde bir etkinlie mliktir. Eserinin btnsel incelemeleri onun emsalsiz abalarn ve ba dndren ustaln ortaya koyar. Onun kurduu devsa sistem ve mrn lmi zerine, eksik aratrmalarn gedik kapatcs ve ilmin ba belas genellemelerden uzak, btncl bir okumaya dvet bu kitap
bn Haldun
34
SYASET BLM
TRKYEDE DEVLET GELENE
Metin Heper
4. Bask, eviren: Nalan Soyark, 280 sf. 16,50 TL, Siyaset Bilimi, ISBN: 975-8717-21-9 Uluslararas bilim camiasnda tannm siyaset bilimcilerimizden Metin Heper, Trkiyede Devlet Gelenei adl kitabyla son derece nemli bir almaya imza atyor. zgn basks ngilterede yaymlanm olan bu kitapta akn devlet geleneinin Trk siyasal hayatn ne ekilde etkiledii incelenmektedir. Heper, Trkiyenin siyasal hayatnn irdelenmesinde yaygn olarak kullanlan merkezevre yaklamn tamamlayc bir bak as sunmaktadr. Heper, basit bir ekilde olaylar anlatmakta ziyade o olaylar, Trklerin Osmanl mparatorluu ve Trkiye Cumhuriyetindeki siyasal denemelerinden esinlenerek oluturduu kuramsal analiz ile ilikilendirerek sunmaktadr. William Hale, Asian Affairs, 1986 Bu kitap, hem Trkiyedeki politikaclar hem de bu lke hakknda dardan ahkm kesenler iin mecburi okuma olmaldr. Bernard Burrows, International Affairs, 1986; Heperin irdelemeleri retici. Heper, yeni sonulara varlabilmesini salayan bir kuramsal ereve asndan Trkiyenin siyasal hayatn inceliyor. Walter Weiker, Middle East Studies Association of North America Bulletin, 1987; Heper, burada orijinal bir tez ile bilim aleminin karsna kyor ve ... Trkiyenin siyasal hayat ile ilgili baz basmakalp grleri sorguluyor. Brian W. Beeley, BRISMES Bulletin, 1988.
TRKYE SZL
Metin Heper
eviren: Zeynep Mertolu, 662 sf. 28 TL, Siyaset Bilimi, ISBN 975-8717-24-3 Trkiye Szlnde, siyasal ve toplumsal hayatmzn temel bilgilerine yer verilmitir. Bu bilgileri dorudan aktarabilmek iin belli bir sra ve yntem takip edilmitir. Trkiye ile ilgili genel bir giri blmnn ardndan Osmanl ve Cumhuriyet dnemlerini kapsayan bir kronoloji hazrlanmtr. Szlk blmnde, Trkiye tarihinin dnm noktalar merkeze alnarak siyasal, ekonomik, toplumsal ve kltrel yaam tasvir edilmitir. Bu blmdeki maddelerde, zellikle partiler ve politikaclar, kurum ve kurulular, nemli olaylar ve antlamalar, dnce ve sanat adamlar zerinde durulmu ve okuyucuya Trkiyenin adalama serveni ve yaanan uzun soluklu dnm hakknda genel bir fikir verilmesi amalanmtr. Ekler blmndeyse baz istatistiksel veriler, seim sonular, sosyoekonomik gstergeler bulunmaktadr. Ayrca, kitabn sonuna zellikle aratrmaclarn ve genel olarak bu konuda bilgilerini derinletirmek isteyecek okuyucularn istifade edebilecei ayrntl bir kaynaka ilave edilmitir.
35
EDEBYAT
ADA TRK ROMANI zerine ncelemeler
Grsel Ayta
480 sf. 22 TL, Edebiyat, ISBN: 978-975-8717-88-0 Eskinin ve yeninin, gelenein ve modernin, dounun ve batnn, imdinin ve gemiin, ynetenlerin ve ynetilenlerin atmalar iinde kendini, kimliini, zn bulmaya alan bir toplum geleceini de bu minvalde kurgulamaya ve kurmaya gayret eder; kendi yolunu arar. Yeni bir toplumsal yap iinde deien ve dnen zihniyetler, ilikiler, duygular, alkanlklar ve birbiriyle savaa tutumu tm bu gler ve deerler dile gelmek, varla gelmek iin, duyular iyice keskinlemi insan ruhlarna yerleirler.Dilsel, dnsel ve duygusal hassasiyetleri tavan yapm bu insanlar, ruhlarna dolan, hayatn eitli alanlarndan devirdikleri tipleri, karakterleri, farkl dil ve sluplarda, farkl anlatm biimleri ve olay rgleri iinde ete kemie brndrrler. Ancak hem anlatcya ve eserine hak ettii deeri vermek hem de bu eserler etrafnda gelien ve toplumsal evrelerde karlk bulan etkilerinin doru ve uygun bir hal almas iin bu anlatlar, romanlar da deerlendirilmeye ve eletirilmeye muhtatr. ok az rneini grdmz ve eksikliini byk lde hissettiimiz nitelikli eletiriler sayesinde daha iyiye, daha gzele, doru bir zeminde tartarak ulaabiliriz. Grsel Ayta bu almasyla, farkl bir edebiyat kltrnden edindii birikimleri, ada Trk romanclnn belli bal yazarlarnn ve eserlerinin deerlendirildii bu eserinde ortaya koymakta ve doru bir eletiri ve tartma zemininin olumasna azmsanmayacak bir katk sunmaktadr.
36
EDEBYAT
ADA ALMAN EDEBYATI
Grsel Ayta
523 sf. 24 TL, Edebiyat, ISBN: 978-975-8717-82-8 Son derece vaatkr bir balang ile modern zihniyet, modern bilim ve teknolojiler, ilerleme ve Aydnlanma dnceleri, insanlara, ideal bir dnyann, mutlu ve zgr bir gelecein kaplarn sonuna kadar aacann mjdesini verdi. Bu ortamda, birlik ve beraberlik vurgusu iinde, otomatik olarak grevlerini yerine getirmesi beklenen kalabalklar, hayatn her alannda motorize birlikler gibi almann ve ilemenin neferleri haline getirildiler. Refah artyordu, gnlk hayat kolaylatran, gelecek konusunda riskleri azaltan gelimeler yaanyordu; ama te yandan insani ilikilerde, ailede, insann i dnyasnda nemli alkantlar, huzursuzluklar ve byk aclar da yaanyordu. ada kapitalist dnyann ve modern burjuva kltrnn acmaszl karsnda, insann gszlnn, aresizliinin ve umutsuzluunun ina olduumuz bu karamsar tablosu yeni deildir. Erken uyarclar her zaman vardr ve onlar dnyay anlama biimlerimiz ve hayat tarznzla ilgili nemli ayrntlara k tutarlar. te ada Alman yazarlar da byledir. Mevcut haliyle insani varla ve bu varl oluturan topluma, dzene, varolua bir bakaldry, bir lkeyi ya da bir teslimiyeti, bir kaytszl dile getirirler. Halen srmekte olan bu zaman, belki de hala Rilkenin, Kafkann, Thomas Mannn ve dier yaz ustalarnn gzleriyle gryor, kalpleriyle duyuyoruz. Kk ve sradan insann toplumsal evreleri iindeki yalnzl ve varolu trajedisi... Grsel Aytan bu deerli almasyla, bu kk ve sradan kahramanlarn ve onlarn yaratclarnn dnyasna bir giri yapm oluyoruz.
FAUST
Johann Wolfgang von Goethe
2. Bask, eviren: clal Cankorel, 573 sf. 22 TL, Edebiyat, ISBN: 978-975-8717-77-4 nce halk efsanelerinde, ad mehule karm ozanlar sylediler bu ten hikyeyi. Sonra edebiyatlar kefettiler, eski kroniklerin iinde ilgin ykler ararlarken. Kimler kalemini sivriltmedi ki eytanla insann gizli mukavelesini ademoluna fsldamak iin. Ama ilerinde en lmsz olan, mjdeyi ve lneti tm ruhlar sarsarcasna haykran, Goethenin Faustuydu. Faust, modernitenin trajedisini haber veren ilk byk yapt oldu. Kimin kazand ve kimin kimi kandrd belli olmayan bir irade savayd anlatlan. Hikyenin zeti uydu: eytan Tanrya meydan okudu, savan sonunu bile bile. nk yaratl yksn bilmeyen melek olamazd. Lkin kendi yksn unutan insan devreye girdiinde bu meydan okuma, byk bir soru iaretine dnt. Belki eytan iin deil, ama kesinlikle insan iin... eytan bir soru iareti, ruh bir soru iareti, insan: ard sra dizili soru iaretleri... Ve insann yeryzndeki devr-i dimi balad anda, ruhun zerine yaplan pazarlklar ve olas mukavelelerin de dnemi ald. Bu mukaveleden habersiz bir ademolu olmad. O, her zaman, pazarln bir tarafyd. Belki de bu yzden, kendini okumak isteyen herkes pr dikkat, kulak kesildi bu hikyeye: Kimdir Faust? eytana m verdi ruhunu? Nasl bir szlemeydi bu? Kendimizi bakalarndan dinlemek, en sevdiimiz mesleimiz deil midir? O halde herkesin vkf olduu bir temay, yaam efsanelemi bir karakterin omuzlarna ykleyerek anlatan Goetheye kulak verelim... Tm yaamn adad lmsz eseri Fausta...
37
EDEBYAT
Byk Usta Balzac, Dickens, Dostoyevski
Stefan Zweig
eviren: Ayda Yrkn, 224 sf. 15 TL, Edebiyat, ISBN: 978-975-8717-72-9 Dncenin buz gibi zirvelerinde, bilindnn giz dolu kaynaklarnda, yolu izi belirsiz hakikat vahalarnda keyifle dolaan bir dahiden, Stefan Zweigdan bir miras, dehann yksdr bu kitap Balzac Toplumun hava akmlarnn meteorologu, iradenin matematikisi, tutkularn kimyageri, milletlerin ilkel ekillerinin jeologu Balzac Kendi ann yapsn inceleyen bir bilgin, ayn zamanda btn olgularn koleksiyoncusu, ada manzarann ressam ve ada fikirlerin askeri, yani savunucusu Balzac Onun tutkusu en byk vakalar olduu kadar en kk ayrntlar da gzden karmama konusunda yorulmak bilmez bir gayret gstermekti. Bylece, ortaya koymu olduu eser, Shakespeareden bu yana, nsan belgelerin sakland en byk depo halini ald. Dickens Btn milletlerin en az airne olannn gnlk hayat ile iir yaratabilen ilk yazar, Dickens... Donuk, kl renkli bir hava ierisinde gnei parlatabilmi olan adam Dickensn klliyat, sradan eylerin iiriyle dolu bir antikac dkkndr. Ve O, ngilizlerin gnlk hayatndaki kk eylerin ve basit insanlarn etrafn iir ve mizahla evreleyen bir hledir; ngilterenin iiridir O. Ve Dostoyevski Btn dnyas lmle lgnlk, rya ile gerek arasnda gidip gelen Dostoyevski... Kendi benliinin problemleriyle her zaman insanln zlmez bir problemine dokunan, aydnlatt en ufak bir ke bile sonsuzluu yanstan, insan olarak, yazar olarak, bir Rus, bir politikac ve gelecekten haber veren bir kimse olarak, bizde, btn varl ile ebedilik duygusu uyandran Dostoyevski.... Hibir yol ona eriemez; hibir aratrma kalbinin derin uurumlarnda olup bitenleri kefetmemize imkn vermez. Ona ancak hayranlk duygusu ile yaklaabiliriz: Alakgnlllkle, insanln srlar karsnda duyduu sayg ve sevginin yceliine eriememi olmann verdii mahcubiyetle...
STEFAN ZWEIG
n giz dolu e, bilindn a keyifle akikat vahalarnd dehann , 'dan bir miras
in matematikorologu, iraden rinin jeologu rin ilkel ekille bilgin, ayn zanceleyen bir manzarann oncusu, adaBalzac yani savunucusu ayrnkadar en kk olduu ak bilmez bir usunda yorulm eser, Shakesa koymu olduu byk depo" en erin sakland hayat ile iir olannn gnlk bir hava ieDonuk, kl renkli
Byk Ust a
STEFAN ZWEIG
adam c dolu bir antika n eylerin iiriyle kk eyleri r; nlk hayatndaki eyen bir hledi e mizahla evrel
arasnda gidip k, rya ile gerek le her zaman mleriy nliinin proble aydnlatt en ufak mine dokunan, , yazar olarak, bir tan, insan olarak bir kimse olarak, ten haber veren uyandran Dostosu edilik duygu
uukalbinin derin anbir aratrma vermez. O'na fetmemize imkn nlllkle, inAlakg ine aklaabiliriz: ve sevginin yceli uyduu sayg ... 8717-72-9 ISBN 978-975mahcubiyetle
9 8 71772 9 78975
Kleist. Dnnde yaayand ler yaratt nyasndan trajedi"Sakin olt. ajediye dn durmas bok" diye inleyip
lu ama fazla rd. Fazla duygu ama fazla r kl, fazla isyank stne dm yatna dm
kader dediim, zd o; "Sen ey koru ve beni daha mdeki! Beni etmesini bilen byle byk dua yapt, agzl anr onu bir alev brakt her uu her eyi eritti,
o. bir haylcidir Ne ok ge gelmi nefes alabildi. a. iirsel havada Grek lkesi dnd irdi, hayl bir iiri an iire kaar, rmez, hayatt sayarak. iirlerde lii hakiki gerek varoluu tmde
ISBN 978-975-8
lderlin ve btn
717-72-9
9 8 71772 9 78975
38
EDEBYAT
eviren: Ayda Yrkn, 374 sf. 18 TL, Edebiyat, ISBN: 978-975-8717-73-6 Ne ayplama ne onaylama... Kaleminin ucundan sadece kendini tanmann sevinci damlayan stad Stefan Zweigdan, hayatn dizginlenemez bir tutkuyla iirletiren air ruhun yksdr bu kitap... Casanova Casanova, iyi biri midir, kt biri mi? ten midir, yalanc m? Bir kahraman mdr, yoksa bir dolandrc m? Dorusu, vakte ve saate gre, her biridir: artlar ona rengini verir ve o artlarla birlikte deiir. in asl pek ok insan gibi, iinde yaratc bir g olmadndan macerac olmutur Casanova. Ama ne macerac! ann hibir yazarnn hayal sahneleri, Onun gerekten yaad olaylar kadar arpc ve cretkr deildir. Onu arpc yapan da, kadnlarn peinde hayatndaki ba dndrc devinimdir. Stendhal Nedir Stendhalin byk zanaat: kendini gzlemlemek elbette. Zanaat ve ilmi budur. nsan kalbini inceleyen biri olarak yeni nesillere bu ilmi alam ve insana, kendini gzlemlemenin verdii byk sevinci retmitir. Ondan nce hi kimsenin bu ekilde kda dkmeye cesaret edemedii mahrem srlar, bir klinik doktorunun soukkanllyla itiraf etmitir bize. Ruhu tahlil etme sanatnn bu olaanst ustas olmasayd, duygularn evreni ve onlarn gizli dnyas hakknda bildiimiz gerekler ok daha az olurdu. Ve Tolstoy ann insanlarndan farkl deildi; ne de onlardan daha yksekti Tolstoy. Hammaddesi herkes gibi balkt, kusurdu. Ve ite o kusurlar derinden fark ettiinde, herkesten farkn ortaya koydu. Duyduu derin acyla, insann en yce halinin peine dt. Ve hibir eyden korkmayan bu sanat, hayat boyunca, kendi benliini tanyp kusursuz bir hale getirmek gibi byk bir ie verdi kendini. O sayededir ki; Goetheden bu yana, hibir air, kendini ve ayn zamanda ebed insan bize Tolstoy gibi gsteremedi.
IG STEFAN ZWE
. emlemek elbette yeni n biri" olarak verzlemlemenin bu hi kimsenin bir mahrem srlar, tir bize. ustas olmasayd, miz akknda bildii
daha de onlardan u. Ve balkt, kusurd ortaya kesten farkn peine yce halinin ca, at, hayat boyun bir tirmek gibi byk
G STEFAN ZWEI
Ayda Yrkn
717-73-6
6 8 71773 9 78975
AR VE PATRON
Halil nalck
4. Bask, 90 sf. 8 TL, Edebiyat, ISBN: 975-8717-04-9
HALL NALCI K
ir ve Patron
eer nndaki saygd Bu kme alnmtr. nl de nalck, Osma sosyotidar ilikisini arak aynaklar kullan ici etkisini anaelirley
ir ve Patron, Trkiyenin tarih alanndaki saygdeer temsilcisi Halil nalck tarafndan kaleme alnmtr. Bu kk ama edebiyat iin r ac rislede nalck, Osmanl divan irlerini ve iirlerini, sanat ve iktidar ilikisini sosyolojik bir yaklamla ele almakta, ana kaynaklar kullanarak patronajn bu sanat tarz zerindeki belirleyici etkisini analiz etmektedir. Osmanl mparatorluundaki sanat ve iktidar ilikisini Max Weberin patrimonyal devlet yaps tanmlamasndan yola karak inceleyen nalck, patrimonyal bir yapya sahip toplumlarda bilim adam ve sanatnn retimini mutlak egemen bir hkmdarn belirlediini u szlerle vurguluyor: Genelde, bilim adam ve sanat, belli bir toplumda egemen sosyal ilikiler ve belli bir kltr erevesinde sanatn ifade eder. Osmanl toplumu gibi patrimonyal trde bir toplumda, baka deyimle, sosyal onur, stat ve mertebelerin mutlak egemen bir hkmdar tarafndan belirlendii bir toplumda bu gerek daha da belirgindir.
ilikisini t ve iktidar lamasnyaps tanm yapya patrimonyal bir retimini e sanatnn szlerle belirlediini u , belli bir topve sanat erebelli bir kltr patrinl toplumu gibi onur, a deyimle, sosyal taradar men bir hkm da belirbu gerek daha
ir ve Patron
4
Y A T E D E B
39
EDEBYAT
BAY HOW NE YAPMALI?
zcan Doan
110 sf. 9 TL, Edebiyat, ISBN: 978-975-8717-67-5 Uyanacak kimse olmasa balayacak bir hayat olur muydu? Baz pencereler bakmamak iin mi yaplmtr? Silahn atelerken eli titreyen bir katil, gerek bir katil saylr m? Bir da nasl depresyona girer? Ben bir bakasysam, bakas kimin nesidir? Oyuncaklarla oynayan ocuklar, kendileriyle oynayan yetikinlerin oyuncaklar m? Yoksa kaldrm talar bizden daha m huzurlu? Sonlu olmak hangi durumlarda sonsuz olmaktan daha iyidir? Bir evldn hayatnn bedeli btn bir hayat olabilir mi? Bezdirici alkanlklarn iinde ne tip bilgelikler bulunabilir? Huzuru bozulan bir tembel, nasl ldrc bir gayretkee dnr? nsanlar kt dedikleri eyleri neden hep karanlkta yaparlar? Bir sabah uyandnda nereden balayacan bilemeyen bir hafzayla ne yaparsn? nsanlarn lmemek iin durmadan lm hikyeleri yazmalar lmemelerini salar m? Bir insann hayat anlaynda yer almayan tek ey insansa o insann hli nicedir? Ellerini hareket ettirmeyi dnmeden ellerini hareket ettirmek bir yetenek midir, yallk belirtisi mi? u insanolu kendi elini kendi elinde nasl tayor? Bir gn gk yarlp herkesin birbirine ektirdii aclar, znt ve skntlar saanak halinde stmze yasa, bu yamurun arln tayacak bir beden bulunabilir mi? Bir son eser kadar youn, bir soy eser kadar kafa kartrc sorular sorduran bir ilk eser. zcan Doann ilk yk kitab Bay How Ne Yapmal?
ZCAN DOAN
olur muydu? yacak bir hayat n mi yaplmtr? m? bir katil saylr bir katil, gerek
? u? n daha m huzurl tan daha iyidir? rda sonsuz olmak olabilir mi? i btn bir hayat kler bulunabilir? nde ne tip bilgeli gayretkee ldrc bir mbel, nasl
ar? karanlkta yaparl yleri neden hep yen bir acan bileme nereden balay
k belirtisi mi? nasl tayor? i kendi elinde znt ve ektirdii aclar, run kesin birbirine yasa, bu yamu linde stmze bilir mi? beden buluna
lar hikyeleri yazma durmadan lm a o n tek ey insans nda yer almaya t ettirmek ellerini hareke yi dnmeden
kartrc eser kadar kafa oun, bir soy ilk eser. yk kitab
ISBN 978-975-8 717-67-5
l?
7 8 9 7 5 8
7 1 7 6 7 5
SAINTE-BEUVEE KARI
Marcel Proust
eviren: Roza Hakmen, 227 sf. 14 TL, Edebiyat, ISBN: 975-8717-10 Mucizevi gemi zamann, edeb lenlerin ve kibar evrelerin parlak anlatcs olan Marcel Proust, bir slup olarak hassasiyet noktalarn en u noktalarna tar. Yaz ve dile ait akla hayale smayan oyunlar, sonu gelmeyen tasvirler, ba dndrc kiilikler ve keskin zeklar, Proustun kendi zel dilinde bambaka bir leme brnr. Proust, uzun ve zor cmleleriyle zamann ve eyann byleyici ilikisini kelimelere yanstrken, her halkrda duyular dnyasnda adeta Platonik gzellikle kabaran bir heykeltra olduunu gsterir. Proust, Sainte- Beuvee Karda gndelik yaamndan kesitler sunmann tesinde, bir insann evresiyle kurabilecei olaanst ilikiyi de gzler nne serer. Proust, Sainte-Beuve etrafnda Balzac, Baudelaire, Grard de Nerval okumalar yapyor. Bu kitaptaki denemeler ayn zamanda onun sanata ve romana bakn yanstan nemli taslaklardr. Kayp Zamann zindeyi Prousta yaraacak mkemmeliyet algs ierisinde Trkeye kazandran Roza Hakmen, evirinin sanatlar ierisinde nasl bir sanata dnebileceini de ispatlyor.
40
EDEBYAT
ALMAN ROMANTZM
Ricarda Huch
eviren: Grsel Ayta, 520 sf. 33 TL, Edebiyat, ISBN: 975-8717-08-1
RICARDA HUCH
mzn roman-
Alman Romantizmi
Ayta eviri: Grsel
Dnya edebiyatnn kurucu mimarlarn dndmzde kukusuz en byk payelerden birini Alman romantiklerine vermeliyiz. Novalis, Kleist, Hlderlin, Hoffmann, Grimm ve Schelegel Kardeler, Brentano...bir grup gen sanat ve idealist topluluk kltr tarihinde kalc izler brakmtr. Kitabn yazar ve ayn zamanda Yeni Romantizmin bir temsilcisi saylan Ricarda Huch, bu evrenin ve dnemin ruhunu btn ayrntlaryla yanstr. Huch, romantik air, yazar ve dnrlerin hayat hikyelerini, aklarn ve deerlerini anlatr. Romantizmden kaynan alan ya da Romantizmle beslenen bilimsel disiplinleri mesela psikolojiyi, tarihi, Germanistii, halk bilimini mercek altna alr. Ricarda Huch, Romantizmin tarihini verdii yzlerce zengin rnekte gzler nne serer. *** Bu kitap tam zamannda, deta sihirli bir anahtar gibi elime geti. Onunla, sayamayacam kadar ok yer alt meknnn kapsn ayorum."
RICARDA HUCH
mi Alman Romantiz
tizmin bir nemin ruik air, yave deerleda Romankolojiyi, miercek altna ii yzlerce
Hofmannsthal
-1
DOUBATI
Hugo von Hofmannstahl Thomas Mannn da saygyla selamlad bu almay Alman edebiyat konusunda yetkin bir isim olan Prof. Grsel Aytan titiz evirisiyle sunuyoruz.
DOUBATI
Goethe der ki...... ok ynl ve evrensel bir sanat dnldnde akla ilk gelebilecek isim Goethe olmaldr. Ve belki de bu yzden, onun uyar ve tlerine dikkatle kulak kabartmaldr. Kendi hayatnn mimar olabilmek, Goethenin zerinde durduu temel uralardan biriydi. Kltrl bir Alman burjuvas iin Goethe ad, kiinin kendini ina abasyla neredeyse zdeletirilmitir. Goethe, ele ald hangi konu olursa olsun doaya bir tanr gzyle bakmay denemitir. Bu tanrsal bakn neticesi olarak, insann hangi dnyada yaad bylesine kapsaml bir ekilde deneyimlenmitir. Goethede hibir ey rastlant deildir ve her varlk akl, duygular, hedefleri lsnde bir amaca hizmet eder. Doann dilini yakndan tanmay renemezsek eer, varlklarn zn hibir zaman anlayamayacak, giritiimiz her aba, kurduumuz her iliki bizi derin hayl krklklarna srkleyecektir. Goethe, bir anlamyla yaam ustasdr. Hayat bir yapt gibi grebilmek, baka bir deyile eserlerini yaratrken ortaya koyduu abay hayatn biimlerken de gstermek, ayn eletirel gzle ikisine bakmak, Goetheye zg evrensel birkarakterdir. Bu ynyle onun yaam ve edeb kiiliinden alnabilecek birok ders ve tler var. Bu kitapta Weimarl bilgenin yaptlarndan seilen szler bir araya getirildi. Goethenin alfabetik srayla sunulan konu balklar altndaki dncelerini okurken, ayn zamanda bir hayatn birbirine zt farkl ularnn tek zirvede, grkemli bir ekilde nasl bir araya gelebildiine tanklk edilecektir.
J. WOLFGANG
VON GOETHE
zerinde Alman abasyla ngi konu mitir. Bu dnyada lenmitir. arlk akl, met eder. sek eer, giritiimiz rklklarna
, grkem ecektir.
789758 717576
41
EDEBYAT
SCHILLER
Schiller
Hazrlayan: Grsel Ayta, 285 sf, 14 TL, Edebiyat, ISBN: 978-975-8717-38-5 Schiller, felsefi dneminde, yeni ulat akn gr asndan, sanatn konumunu insan bilincinin isel balantsnda belirleme problemini zmtr. Duyusal bilinten ahlki bilince ilerleyite iaret etmek istedii nokta, zorunlu olarak sanatn ortaya kt noktadr. Akn felsefe, insan varlnn akn birliine dayal senteze varm yeteneinde Kantn eitli eletirilerinin birlik noktasn bulduktan sonra, artk yalnz Schillerin deil, Schellingin, Hegelin ve tekilerin de ortak problemi insan bilincinin byk baarlarnn isel ilikisini kefetmektir. Wilhelm Dilthey Schillerin kendine zg byklnden sz etmeye bir kez baland m, sonunu getirmek hi kolay deildir; bu, Goethenin daha bilge tabiat sultanlnn bile sunmad bir byklk: Soylu, uar, ateli ykseltici, evren sarhou ve hmanist kltr eiticisi Thomas Mann Biz eer Schilleri bizim amzn da ada olarak korumak istiyorsak, eserlerindeki tarihsel srecin hayrszl hakknda gereki bir bilinci kantlayan unsurlar ne karmak zorundayz, sonra ise onu, modernleme srecinin olumsuz sonularn sralayan ve edebiyatn eletirel bir konseptine alan bir zmleyici olarak yorumlamalyz. Schiller, bu adan bakldnda asla Alman dealizminin bir saray airi deildir, tersine bir uzlama estetiinin aresizliinden haberdar olan ve modern dnyann elikilerine gs germeye alan zeletirici bir modernizmin ncsdr. Theodor W. Adorno Schiller, Alman edebiyatnn sayl klasiklerinden olduu gibi Alman edebiyat tarihinde Klasisizm akmnn Goethenin yannda temsilcisi. Onu Trk edebiyat dnyas kabataslak, en azndan bir isim, bir aydnlanma, bir zgrlk savas olarak tanr. Daha yakndan tanyanlar iinse Schiller ncelikle bir air, bir tiyatro yazardr. Onu daha da yakndan tanmak isteyenler, dnce dnyasn yanstan felsefi yazlarna girmek zorundadr. te bu grle Schiller kitabn hazrlarken arl onun dnce yazlarna vermek istedim. Grsel Ayta
an, gr asnd e ulat akn tsnda belirlem n isel balan te bilince ilerleyi ilinten ahlki ortaya kt nlu olarak sanatn dayal senteze e nn akn birliin birlik noktasn tli eletirilerinin Hegel'in g'in, ller'in deil, Schellin baarlarnn byk san bilincinin Wilhelm Dilthey
Grsel Ayta
d bir kez balan nden sz etmeye 'nin daha bilge Goethe ateli deildir; bu, k: Soylu, uar, bir bykl i anist kltr eiticis Thomas Mann
Schiller
ak olarak korum mzn da ada zl hakknda hayrs ayz, hsel srecin karmak zorund n unsurlar ne z sonularn sralaya recinin olumsu zmleyici olarak bir Alman nseptine alan nda asla adan bakld a estetiinin bir uzlam erine eildir, tersine dnyann elikil n ve modern dr. nizmin ncs tirici bir moder Theodor W. Adorno
olduu gibi Alman sayl klasiklerinden yannda temsilcisi. 'nin akmnn Goethe azndan bir isim, bir an kabataslak, en tanr. Daha yaknd savas olarak tiyatro yazardr. Onu bir n celikle bir air, e dnyasn yanstar isteyenler, dnc grle Schille te bu istedim. zorundadr. e yazlarna vermek Ayta onun dnc Grsel
e . Hem gelece cekten vareste i ve gelecei . O'na gre 'gemi Ve hlin iinden lesiydi hl'. bir soluna dnen uzca sana
adamlarnn n zarif ruhlu rya ara, eskiyle yeni zdaki bys bir rya diliyle edici gerilimi,
Ne gemie aitti tam, ne gelecekten vareste. Hem gelecee heveskrd hem gemie mptel. Ona gre gemii ve gelecei grmeye yarayan bir rasat kulesiydi hl. Ve hlin iinden uzaklara baklar atan, huzursuzca sana soluna dnen bir adamd. iiri hayatna sindirmi ince ve zarif ruhlu rya adamlarnn n safndayd. Onun edebiyatmzdaki bys, eskiyle yeni arasnda hem yaratc hem yok edici gerilimi, bir rya diliyle anlatabilmi olmasnda yatar. Bu alma Tanpnarn, eski-yeni, gelenek, kimlik, zaman, mzik, lm, hayat, medeniyet, kltr gibi konulardaki dncelerini daha nce hi yaplmam genilikte karlatrmal okumalar yoluyla ele alyor. Mehmet Aydn, Tanpnar dncesinin klcal damarlarnda, bir halkn dnyadaki varlna ve neliine ilikin korkun girdaplara sahip kimlik sorunlarn deiyor. Mehmet Aydn, hem doudan hem batdan saysz dnr ve yazarn syledikleriyle Tanpnar dncesinin yol haritasn nmze seriyor. Malraux, Heidegger, Burke, Tocqueville, Valry, Paz, Hegel, Said, Patoka, Husserl, Unamuno, Habermas, Dostoyevski, Elias, Bergson, Proust, Weber, Comte, Sdk Hidyet, Beir Fuat, Yahya Kemal, Kemal Tahir, Ouz Atay ve Orhan Pamukla Tanpnara bakmak Dou ve bat bizi ayn anda iki millet haline getirmiti. Tanpnar, bu fikri hep tad iinde. Bir birey olarak kendisinin de, iinde yaad toplumun da zamana yaylan i skntsnda bu olguyu gryordu. Kapaktaki frakl fotoraf, ite bu iki milletin Tanpnar ahsnda objektiflere dm grntsdr. Eski zevklerin adam yeni araylar iinde umutlu ve marurdur. Omuzlarnn dk olmad ender fotoraflarndan biridir bu. Maziye tutkuludur Tanpnar, ama belki ondan da ok gelecee
MEHMET AYDI N
, k, kimlik, zaman i-yeni, gelene konulardaki dn et, kltr gibi okukarlatrmal am genilikte , Tanpnar dn Mehmet Aydn daki varlna ve dnya bir halkn arn kimlik sorunl rdaplara sahip
Hegel, Valry, Paz, e, Tocqueville, evski, mas, Dostoy Unamuno, Haber t, Beir Sdk Hidye 'la eber, Comte, ve Orhan Pamuk Tahir, Ouz Atay
ar, getirmiti. Tanpn iinde a iki millet haline kendisinin de, Bir birey olarak bu olguyu i skntsnda Tanmana yaylan bu iki milletin rin kl fotoraf, ite sdr. Eski zevkle larnn e dm grnt marurdur. Omuz de umutlu ve biridir bu. oraflarndan gelecee ondan da ok nar, ama belki
9 789758 717613
42
DERGLER
1.Say: Devlet
Devlet
lber Ortayl Devlete Nasl Bakmal? Mehmet Ali Klbay Devletin Yeniden Yaplanmas Etyen Mahupyan Devlet, Liberalizm ve Kapitalizm Hseyin Hatemi Devlet Ne Demek Oluyor? Cokun Can Aktan Devlet Niin Yeniden Yaplandrlmal? Mmtazer Trkne Derin Devlet
Yaama Alan
Ahmet nam Yaama Tektonii stne Dnceler Fehmi Baykan Fikir Hrriyetinin Snrlanmasnn Lzumu zerine Nuray Mert Liklik Tartmas ve slmclk Yasin Ceylan rtica Konusuna Felsef Bir Yaklam Ahmet idem Bilimlerin Krizinin Bir areti Olarak Pratik Felsefenin Sonu
Kenz
Mihail Bakunin Almanyada Hegelcilik, Anarizmin Temeli, Devletilik ve Marksizm Mestrius Plutark Marcus Antonius Julius Caesar Gallia Savalar
ISSN 1303-72420
-0
9 3 72400 9 77130
Kadir Cangzbay Sosyalizm lebilir mi? Durmu Hocaolu Dk iddetli Devrim Mehmet Altan II. Cumhuriyet Manifestosunun Tartmalarna Giri
DOU BATI
42 | ISSN: 1303-72 NSAN 1998 | UBAT, MART, | YIL:1 | SAYI:2 DN CE DERGS
2
DOU NE ? BATI
er
kiler Bak
mit Meri Yazan Bir Avrasya Dnr: Cemil Meri KENZ Patrca Sprngborg bn Haldun veDngs Ynetimlerin Herbert Adam ve Yahudi Dmanl Irklk Zenci Kart
Halil nalck Trkiye ve Avrupa: Dn Bugn Baykan Sezer Dou- Bat Ayrm Etyen Mahupyan Dou ve Bat: Bir Zihniyet Gerilimi Mehmet Ali Klbay Fakir Akrabann Talihi Nilfer Gle Bat-D Modernlik zerine Bir lk Ders Hasan BlentKahraman Kemalizm, Oryantalizm ve Modernite Mustafa Armaan Hayali Doudan Hayali Batya Alev Alatl Dou-Bat i Bo Bir Tasnif Yasin Ceylan Yirminci Yzyln Son eyreinde Mslmanlarn Hristiyan Dnyas Karsndaki Tavrlar
ANKARA 3 TASARIM
09 0 312 466 28
DOU BATI
NE ? NE ?
ve SNEMA
Batllama
DOUBATI
uanlar Arasnda
. 4. Bask
TI ve ER
Kenz
Patricia Springborg bn Haldun ve Ynetimlerin Dngs Heribert Adam Yahudi Dmanl ve Zenci Kart Irklk: Nazi Almanyas ve Ayrmc Gney Afrika
DOUBATI
Ahmet Kmil Gren Douda ve Batda nsan Betimlemenin Ksa Bir yks
Kayran
Efkan Bahri Eskin Metafizik ve Gericiliin Metafizii Yasin Ceylan nan, Bilim ve Felsefe lemine Yeni Bir Yaklam
2 l ISSN: 1303-724 , TEMMUZ 1998 l MAYIS, HAZRAN l YIL:1 l SAYI:3 DNCE DERGS
Yaama Alan
Berrak Burak II. Abdlhamit Devrinde slm ve Batllama Karsnda Kadnn Konumu Feryal Tansu II. Merutiyet Dneminde slmclk ve eyhlislm Musa Kzm Efendi
3
GERCLK NED
Gericilik Nedi
r?
ESKN FKAN BAHR Metafizik ve Gericiliin Metafizii ASN CEYLAN Felsefe nanc, Bilim ve Bir lemine Yeni Yaklam
AYRAN
KENZ
PAUL EDWARD GOTTFRIED Olarak Antagonizma
Kenz
Paul Edward Gottfried Antagonizma Olarak Politika Heikki Saari R. G. Collingwoodun Mutlak n-Kabuller retisi
R?
YAAMA ALANI
Konumu FERYAL TANSU Dneminde II. Merutiyet eyhlislm slmclk Ve Musa Kzm Efendi
43
DERGLER
4. Say: Etik
Etik
Harun Tepe Bir Felsefe Dal Olarak Etik Erdal Cengiz Trebilimde Deer ve lt Sorunu afak Ural Epistemolojik Adan Deerler ve Ahlk Ali Yaar Sarbay Politik Teori, Modernite ve Etik Efkan Bahri Eskin Gn Buharlamas: Ethica Arslan Topakkaya Kantn Ahlk(ili) in Metafizii Adl Yaptnda Etiin Temellendirilmesi Yasin Ceylan Din ve Ahlk Oktay Taftal Yalann Fenomenolojisi Mehmet Ali Klbay Economicann Dublr Ethica Ahmet nam Hlsiz Kalm Bir Ahlkn Cehenneminde: Ahlk Hak Saklasn Bir Yrim Var inde Fikret Bakaya Bilim, niversite ve Etik zerine
Kenz
Talip Karakaya Martin Heidegger Dncesinde lm Arnold I. Davidson Arkeoloji, Genealoji ve Etik Thomas Nagel Aristotelesin Eudaimonia zerine Dnceleri Jacques Derrida ile Kusura Bakmayn Ama Hibir Zaman Tam Olarak yle Sylemedim!
Cedel
Durmu Hocaolu Descartes Felsefesinde Bir Problem Alan Olarak Ahlk ahin Yeniehirliolu Ahlk stne
Mahmut Mutman Sivil Toplum Tartmas Ahmet duygu Globalleme, Anayasallk ve Trkiyede Vatandalk Tartmas Halime Karaka Sivil taatsizlik Ne Kadar taatsiz?
Mekn
Ahmet nam Hnemizdeki Sr Kerem nvar Osmanlda Bir Kamusal Mekn: Kahvehaneler
Kadn
Hatice Nur Erkzan Aristoteleste Aklsalln Kavranm ve Kadn Songl Demir Kamusal Alann Belirlenmesinde Ben ve tekinin Yeri
Kenz
Jean Pierre Vernat Kent Devlette Birey
6. Say: Kayg
Kayg
Doan zlem Kayg ve Tarihsellik mer Naci Soykan Varolu Yolunun Ana Kavanda: Korku ve Kayg Kierkegaard ve Hiedeggerde Bir Aratrma Cem Deveci smi nsan, Kendisi Kayg Olsun: Hiedeggerde Kaygnn Varlkbilimsel Deeri Ahmet nam Kayg Gl Aarken Yasin Ceylan Evrenin Belirsizlii Karsnda nsann aresizlii: Temel Kayg Seil Deren Angst ve lmllk Efkan Bahri Eskin Evrenin Endiede Kurulmas Mehmet Ali Klbay Uygarln dl Olarak Kayg E. Fuat Keyman Ahlki Benlie Geri Dn: Globalleme Etik ve Siyaset likisi
Kayglk
Cahit Irmak Dasein in Kayglk
Kayg(sz)lk
Asl rakman Bernard Mandeville: Kaygsz Birey ve Modernitenin kmaz Sokaklar
Kayg ve Psikoloji
Erol Gka Hmanistik Psikoloji Asndan Kayg Sorunsal ve Kendini Gerekletirme Kavram hsan Da Psikolojinin Inda Kayg aay Dr Kayg ve Depresyon: Psikopatolojik Bir Bak
44
DERGLER
7. Say: Akademi ve ktidar
Tarihinin Gzlemi
Halil nalck Osmanl Devletinin Kuruluu Problemi Halil nalck Osmanl Tarihi zerinde Kamuoyunu lgilendiren Baz Sorular
Akademisyene Hicviye
Ahmet nam Akademisyen mi? Ak-Adam-syan m?
Akademi ve ktidar
Nur Vergin Bilim Camias ve Tannma stei Hsamettin Arslan Bilim, Bilimsel Bilgi ve ktidar Halil Nalaolu Trkiyenin Yeni niversite Dzeni: Kriz ve Kalite Etyen Mahupyan Kemalizm, Pozitivizm ve ktidar Aye nal Derslikleri Kamusal Tartmann Olutuu Bir Mekn Olarak Yeniden Dnmek
Pesendde
Sleyman Seyfi n Trk Musikisinde Modernleme Srelerinin ya da Ak Olmaynca Mek Olmaz diye Yazan Bir ktisatnn Dndrdkleri
Modernite
Veli Urhan Modernizm, Postmodernizm ve Personalizm Luciano Pellicani Modernite ve Totaliteryanizm
Kenz
Yirmi Sekiz elebi Mehmet Efendi Paris Seyhatnmesi
Seyir
Ahmet nam Sylem Kafesinde Muhabbet Denen Ku Etyen Mahupyan lm Deindeki Entellekt
Kenz
Edward W. Said Michel Foucault 1926-1984 Gilles Deleuze kinlik: Bir Yaam... Jean Franois Lyotard Ynerge
45
DERGLER
10. Say: Binyln Muhasebesi
Binyln Muhasebesi
Alev Alatl kinci Aydnlanma a Etyen Mahupyan Modern Bireyin ve Blnm Akln Binyl Ahmet nam Binyllk Hzn: nsann Dnme Serveni stne Bir Yorum E. Fuat Keyman Modernite Sorunsal ve 21. Yzyla Girerken Trkiye Halil nalck kinci Binde Trkler lhan Tekeli & Selim lkin Kreselleme Ulus-Devlet Etkileimi Balamnda AB-Trkiye likilerinin Yorumlanmas Hayriye Erba Kk Sevimli Dnya: Kreselleme ve Baz Yanlglar Yasin Ceylan Yeni Yzylda Mslman Olmak Mehmet Okyayuz Postmodernizm: Modernitenin teki Yz Erdal Cengiz ki Bin Be Yz Yllk D: Hmanizm Oktay Taftal Zaman, Tarih ve Varolu likisi zerine Mukadder Yakupolu Binlerce Yllk Servenin Boluundan Duyulan Honutsuzluk
Kenz
Jean Baudrillard Binyln Sonu ya da Gerisaym
DNCE DERGS
, TEMMUZ 2000
11
RAFTAKLER Trk Dnce Serveni:
T mer ve abanclamas
MUSTAFA ARMAAN Anlamak Cemil Meri'i iin Bir n Deneme ESKN EFKAN BAHR k Sosyalist Olamayaca ; Kadar Postmodern k Postmodern Olamayaca ; Kadar Geleneksel k slamc Olamayaca Dnyevi Kadar Dnyevi; Olamayacak Kadar Atay Drst: Ouz ALKAN AHMET TURAN Bir Bilim Halefi Olmayan Adam: Erol Gngr
AHMET NAM Hasan li Ycel'in Geziler Gnl Evreninde SADIK GKSU Sonradan Grenlerin nceden Anlayamad Dr. Hikmet Gren Dev: Kvlcml
RAFTAKLER
Marksizme dr N
AN GNDOA Topu
Hasan Blent Kahraman Yitirilmemi Zamann Ardnda: Ahmet Hamdi Tanpnar ve Muhafazakr Modernliin Estetik Dzlemi Kurtulu Kayal Kemal Tahir Gibi Yerli Bir Entelekteli Doru Anlamann Yolu Dnsel Konumunun Farklln Kavramaktan Geer Nuray Mert dris Kkmer ve Dzenin Yabanclamas Aylin zman Yeni Sol, Hmanizma ve Mehmet Ali Aybar Dncesi: Ortodoks Marksizme Bir Bakaldr Ali Osman Gndoan Nurettin Topu Beir Ayvazolu Dou-Bat Amaznda Peyami Safa
Mustafa Armaan Cemil Merii Anlamak in Bir n Deneme Efkan Bahri Eskin Sosyalist Olamayacak Kadar Postmodern, Postmodern Olamayacak Kadar Geleneksel, slmc Olamayacak Kadar Dnyevi. Dnyevi Olamayacak Kadar Drst: Ouz Atay Ahmet Turan Alkan Halefi Olmayan Bir lim Adam: Erol Gngr Ahmet nam Hasan li Ycelin Gnl Evreninde Geziler Sadk Gksu Sonradan Grenlerin Anlayamad, nceden Gren Dev: Dr. Hikmet Kvlcml
2 ISSN: 1303-724 EKM 2000 l l AUSTOS , EYLL, l YIL:3 l SAYI:12 DNCE DERGS
12
Trk Dnce midekiler Serveni: Akade
R YILMAZ ZAKPINA Mmtaz Trkiye'de Bir Turhan Yaad TLAY BOZKURT MEK Baolu Muzaffer erif
ULU KAYALI Berkes ya da rlikten mserlie lenmesine Karn nsel Tercihinde lin Bir Entelekte
ZER ERGEN Halil nalck Neden Byk? EROL ZVAR Mehmet Gen: Belgeden Modele Uzanan Bir Portre DURSUN AYAN Trk Sabri F. lgener'in ki Dnce Kltrnde Yeri & SELM BLENT ARI ASLANTA Trkiye'de Modern Tarihiliin ncs: Fuad Kprl
esi
ISSN 1303-72420
-0
5 3 72411 9 77130
46
DERGLER
13. Say: Hukuk ve Adalet stne
Hukuk ve Adalet stne
2000, OCAK 2001 2 l ISSN: 1303-724
Hukukun Seyri
Halil nalck Trk Tarihinde Tre ve Yasa Gelenei
DNCE DERGS
13
ET STNE HUKUK ve ADAL
Doan zlem Hukuk Devletini Sosyal Devlet inde Dnmek Mithat Sancar iddet, iddet Tekeli ve Demokratik Hukuk Devleti Mustafa Erdoan Hikmet-i Hkmetten Hukuk Devletine Yol Var m? Ahmet nsel Kimlikler ve Devletin Hukuku Zht Arslan Devletin Hukuku, Hukuk Devleti ve zgrlk Sarkac mer aha deoloji le Hukuk Arasnda Devlet
Adalet stne
Elif rakman Levinasta teki ve Adalet: Eletirel Bir Not Ahmet Ulvi Trkba Postmodernite ve Hukuk dealleri: Adalet, Hukuk Devleti Hayriye Erba Kreselleme ve Ulus-Devletin Anm Srecinde Toplumsal Eitlik/Adalet Hayrettin kesiz Hukuk ve Adalet stne Duygular Mehmet Kk Gerilik Bilincinin Douu Olarak OsmanlTrk Modernletirilmesi
UKUN SEYR
HAYRYE ERBA ve UlusKreselleme Devletin Anm Srecinde Toplumsal Eitlik/Adalet HAYRETTN KESZ stne Hukuk ve Adalet Duygular
LET
Hukukun stnl
Kadir Cangzbay Bir Kavram Olarak nsan Hakk E. Fuat Keyman Devlet Bekas-Hukukun stnl Kartl: Trkiyede Devlet Sorunu ve Demokratikleme Olasl Etyen Mahupyan Hukukun stnl ve Entelektel
ALET STNE
KENZ
leti
14
Al UTKU ki l Yaz Oyununda lm Adam: Yazarn Retorik ve Foucaultcu KANT IMMANUEL Teodise Btn Felsefi Denemelerinin Baarszl zerine TRKYE-AVRUPA: BR KLEM DLEK BARLAS Akdeniz'de Hasmane Dostlar: ki Dnya Trkiye Sava Arasnda ve talya HNER TUNCER 19. Yzylda OsmanlAvrupa likileri
AT e Avrupallk
Avrupa
2
Hasan Blent Kahraman Avrupa: Trk Modernlemesinin Xanadusu: Trk Modernlemesi Kurucu radesinde Yeni Bir Bak Denemesi Asl rakman Avrupa Fikrinden Avrupa Merkezcilie Betl otuksken Avrupa: znenin Doum Yeri Recep Boztemur Avrupann Uzun Ondokuzuncu Yzyl Serdar Ta ktidar ve Sylem: Kapitalizm ve Avrupa Murat Belge Ortaa Ali Akay Ortaadan karken Kadn ve Yeni a Dantesi Mehmet Ali Klbay Tarihsizliin Marjndan Marjinalletiren Tarih Alanna: Avrupann Kendini ve Dnyay na Etmesi Ouz Adanr Occidentalisme! Ahmet Ulvi Trkba Dounun Akamndan Batnn afana: Modern Avrupay Yaratan Anlayn Douu Vehbi Hackadirolu Toplumlar Arasndaki Ayrmlar zerine
Avrupa
Kenz
Douglas Kellner Popler Kltr ve Postmodern Kimliklerin nas Raymond Williams Teknoloji ve Toplum
47
DERGLER
16. Say: Trk Dnce Serveni: Ge Aydnlanmann Erken Aydnlar
Ge Aydnlanmann Erken Aydnlar
l AUSTOS , EYLL, l YIL:4 l SAYI:16 DNC E DERGS
2 ISSN: 1303-724 EKM 2001 l
16
LANMANIN GE AYDIN LARI ERKEN AYDIN
H. BAYRAM K SEZGN KIZILEL KAMAZOLU Olarak Bat Dn Kalplarnn Bir Halk Adam Dnda, Takm Aydnn Portresi: Hareket Baltacolu Anlayndan smayl Hakk Bir Edenlerin Karsnda Kadar DURSUN AYAN Yerli, Yerli Olduu Aydn Sayl Ord. Prof. Dr. Bir Sosyolog: AN SEYF N Evrensel Baykan Sezer KENZ hiliinin ehirli er Ortayl DUYGU NALCIK AHMET esi inde HALL Tarihte Trk Modernlem Bilimler Akademisi: A GNAY nsan ve Bir Rnesans r Bir ve Trkiye'de zlem'in Felsefe ve(ya) Tecesssk nlay Bilim nsan: Unat KARAGZ Nermin Abadan
i:
E. Fuat Keyman erif Mardin, Toplumsal Kuram ve Trk Modernitesini Anlamak Aye Azman Tarihselcilie Kar Ampirizm ve Mbeccel B. Kray Ferhat Kentel Murat Belge; zne ve Aydn Aylin zman & Simten Coar Siyasal Tahayylde Devletin Belirleyicilii Metin Heper almalar zerine Bir nceleme Blent Ar Dairenin Dndakileri Aratran Tarihi: Ahmet Yaar Ocak Sleyman Seyfi n Trk Tarihiliinin ehirli Yz: lber Ortayl Mustafa Gnay Doan zlemin Felsefe ve Bilim Anlay
Betl Karagz Kreselleen Trkiyede Evrensel Deer: smail Tunal Sezgin Kzlelik Bat Dn Kalplarnn Dnda, Takm Anlayndan Hareket Edenlerin Karsnda Bir Yerli, Yerli Olduu Kadar Evrensel Bir Sosyolog: Baykan Sezer Ahmet duygu Trk Modernlemesi inde Bir Rnesans nsan ve(ya) Tecessskr Bir Bilim nsan: Nermin Abadan-Unat H. Bayram Kamazolu Bir Halk Adam Olarak Aydnn Portresi: smayl Hakk Baltacolu Dursun Ayan Ord. Prof. Dr. Aydn Sayl
Kenz
Halil nalck Bilimler Akademisi Tarihte ve Trkiyede
17
EKONOM
Halil nalck Osmanl Para ve Ekonomi Tarihine Toplu Bir Bak evket Pamuk Bamllk ve Byme: Kreselleme anda Osmanl Ekonomisi Blent Ar Osmanl Maliyesinin flas ve 1854 stikraz Canay ahin Yeni Bir alma Inda Osmanlda D Borlanma ve Mali flas zerine S. Akin Somel Osmanl Son Dneminde Eitim Yatrmlar ve Vergilendirme Meselesi Orhan Gvenen Trkiye Ekonomisi ve Zaman Dinamiinde Sosyal Sermaye Eksiklii
& EMRE ALPER ZYA N e, Finansal Kresellem ve Ykselen Demokrasi A Srekli Piyasalarda Yaanan Krizler: SERDAR SAYAN ve Demografik Gelimeler Trkiye Ekonomisi IIN ELEB Gvensizlik Ortam zm ve Bekleyiler, Kriz
EKONOM
Ekonomi
3
aklar
Feridun Ylmaz ktisatta Politikin Doas Bhikhu Parekh stn nsanlar: Millden Rawlsa Liberalizmin Dar Grll Nurgn Oktik Immanuael Wallerstein; Tarihsel Kapitalizmin Analizi ve Dnya Sistemi John Friedmann Yoksulluu Yeniden Dnmek: Yetkilendirme ve Yurttalk Haklar Selim Soma Kresellemenin Ekonomik Anlam
Kreselleme ve Kltr
Hatice Nur Erkzan Kresellemenin Tarihsel ve Dnsel Temelleri zerine Halil nalck Kltr Etkileimi, Kreselleme Nurgn Oktik Globalleme ve Yksek renim Mehmet Ali Klbay Kltr ounluu Sona Ererken Yasin Ceylan Global Etik Nalan Yetim Kresel retim Yaplanmasna Kltrel Yantlar: Ulusal-Yerel?
3
Kreselleme ve Hukuk
Ahmet Ulvi Trkba Pasta Tarifleri zerine Bir nceleme: Kreselleme ve Adalet
Kreselleme ve Ekonomi
Haluk Tzm Kreselleme: Gerek mi? Seenek mi? Hayri Kozanolu Kreselleme ve Uluslarst Sermaye
Kreselleme ve Medya
Gliz Ulu Medya Yaplarnn Kresellemesi
48
DERGLER
19. Say: Yeni Dnce Hareketleri
09 0 312 466 28
Kusursuz Cinayet
Jean Baudrillard llzyon, Yitirilen llzyon ve Estetik
Dilbilim
Recep Alpyal Dil Oyunlarndan Dilin Yapbozumuna
DOU BATI
DNCE DERGS
ANKARA 3 TASARIM
LM Alpyal unlarndan Dilin ozumuna: Derrday enstena Ek-lemek Wttgenstendan ketle Derrdann Srmek
Terry Eagleton ve Farkllk Be eit Aynlk KENZ Celal Trerin Yapsalc Whitehead izmi Postmodern Aziz Fevzi Zambak Felsefesi WttgenstenSosyal Felsefeye ve Yeni Bilimlere Nasl Almlar Getirebilir? Kurtulu Kayal Trk-li Sosyolog Kardeim...
DOU BATI
| YIL:6 |
SAYI:19 | MAYIS,
HAZRAN, TEMMUZ-
Feminizm
Dilek maner Feminizm ve Yeni Ynelimler
19
YEN DNCE HAREKETLER
Dnya Neyi Tarty or?-2
Yapsalclk
Ali Akay Yapsalclk-Sonrasna Yeniden Bir Bak
ce Yeni Dnri Hareketle
Hermeneutik
2. Bask
Kenz
Celal Trer Whiteheadn Yapsalc Postmodernizmi Aziz Fevzi Zambak Wittgenstein Felsefesi Felsefeye ve Sosyal Bilimlere Nasl Yeni Almlar Getirebilir? Kurtulu Kayal Trk li Sosyolog Kardeim...
DOUBATI
DOUBATI
Oryantalizm ve Kemalizm
Hasan Blent Kahraman selletirilmi, Ak ve Gizli Oryantalizm ve Kemalizm
Oryantalizm ve Marksizm
Recep Boztemur Marx, Dou Sorunu ve Oryantalizm
3
Kenz
Mehmet pirli Her Medeniyetin Bir Ansiklopedisi Vardr
Portre
Celal Trel Ralph Waldo Emersonun Oryantalizmi
Kenz
David Ray Papke Joseph Conradn Karanln Yrei: Edebi Bir Emperyalizm Eletirisi
20
Medeniyetler atmas
Richard L. Rubestein Yirmi Birinci Yzylda Din
2
Doudan
C. Madeline Zilfi Bir Mderrisin Gnl: Osmanl Biyografi almalar iin Yeni Bir Kaynak
TRE
BATI'DAN YAKIN ASLI YAZICI de Bat Dncesin Koleksiyon Zaman KENZ AL UTKU Edward Said, Oryantalizm ve ern Postyapsalc/Postmod Bavurunun Dndrdkleri
EB BR GEZ VID RAY PAPKE eph Conrad'n aranl Yrei: m ebi Bir Emperyaliz etirisi
OU'DAN
Batdan
Asl Yazc Yakn Bat Dncesinde Koleksiyon Zaman
ISSN 1303-72420
-0
7 3 72420 9 77130
49
DERGLER
21. Say: Yeni Devlet / Yeni Siyaset
Ge Klasik Dnem
Zht Arslan Rousseaunun Hayaletleri: Yeni Devlet Eski Sylem Cemal Bli Akal Hukuka Kar Haklar Hasan Blent Kahraman Post Fenomenolojik Devlet Tasavvuru Hegelci ve Arendi Kstlamalar ve Yeni Bir Sivil Toplum na Olana Ahmet Ulvi Trkba Bir Demokrasi Klasii: Alexis De Tocquevillede Demokrasi Kltrnn Temel Kurumlar Olarak Yerel Ynetimler Ertu Tombu Demokratik Meruiyet lkesi Olarak Hukuk Devleti Ekonomisi Nur Bilge Criss Trkiye Cumhuriyetinin D Politikalar Metin Heper Demokrasimizin Sorunlar A. Rait Kaya Siyasetsiz Seimler zerine Tartma geleri
Devlet ve Milliyetilik
Ali Osman Gndoan Devlet ve Milliyetilik
Devlet ve zgrlkler
Niyazi ktem Din-nan zgrl ve Site
Bugn
Etyen Mahupyan Demokrasinin Alacakaranlk Kua Simten Coar Trkiye Balamnda Yeni Siyaset: Yeni Bir Siyasal Etie Doru
Devlet ve Feminizm
Nurgn Oktik & Fsun Kkalan Feminizmden Kadn almalarna Devletin Fonksiyonu
Devlet ve Gven
Mert Gkrmak Kresel Kriz ve Politikada Gven
Sahne Arkas
Batnn Dayanlmaz Hafiflii: Ahmet Altann Kl Yaras Gibi ve syan Gnlerinde Ak Adl Romanlarnn Anlam Dnyas
Edebiyat st
ne
masnn zerine Notlar al cndan Biimcilik rihsel ve amarn Kaybetme rlarnda Gezinen
OKUMALAR zgr Taburolu VTRNDEKLER Nak Cinleri: Batan karan M. Mukadder Yakupolu flas: Gz Boyayan Lale Devri'nin Entelektel Edebiyatn Ac Bilgi Renkleri ve Naklar Enis Batur ve & Simten Coar Erol Ik Metin Yeenolu Zeliha Etz & Nuran Gerek-Tahayyl Dou ve Bat'nn Siyaset-Edebiyat Dayanlmaz Hafiflii:Yaras Kl Ahmet Altan'n Ycel Dursun Ak Okumas Gibi ve syan Gnlerinde Bir Samuel Beckett Anlam Dnyas Romanlarnn OKUMA PARASI Ferm Lekesizaln SAHNE ARKASI Yaamlar ve Paul Rceour Snr Durumlar, Limanlar ve Edeb Eletiri Kimlikler: Dounun in Felsef Hermeneuti Yazmak Olarak Bir Problemi Erturul R. Turan Kolektif izofreni: Zamann ki Yz
Mehmet Kalpakl Osmanl iirine Genel Bir Bak Denemesi M. Orhan Okay Modernleme ve Trk Modernlemesinin lk Dnemlerinde nan Krizlerinin Edebiyata Yansmas Orhan Tekeliolu Edebiyatta Tekil Bir Ulusal Kanonun Olumasnn mknszl zerine Notlar Kurtulu Kayal Siyaset Kskacndan Biimcilik Kskacna Tarihsel ve Sosyolojik Damarn Kaybetme Tehlikesi Snrlarnda Gezinen Trk Edebiyat Krad Erturul Trkiye Modernlemesinde Toplumsal ve Bireysel zerklik Sorunu: Ouz Atay ve Orhan Pamukla Birlikte Dnmek M. Asm Karamerliolu Erken Dnem Trk Edebiyatnda Kyller Asl Yazc Yakn Otobiyografi
Paul Ricoeur Edeb Eletiri ve Felsef Hermeneutiin Bir Problemi Olarak Yazmak Erturul R. Turan Kolektif izofreni: Zamann ki Yz
Okumalar
zgr Taburolu Batan karan Nak Cinleri: Lle Devrinin Gz Boyayan Renkleri ve Naklar Metin Yeeneolu & Simten Coar Gerek/TahayylSiyaset/ Edebiyat: Tuhaf Olmayan kilinin Yaznsal rnekleri Ycel Dursun Bir S. Beckett Okumas: Adlandralamayann Ad ya da Kendiliin (Self) Dram
23
KMLKLER
lu Ali L. Karaosmano atla: Transatlantik Deien Kimlikler Hsamettin na Avrupa Birlii Srecinde Entegrasyonu Trkiye'nin Kimlik Problemleri HUKUK Ahmet Ulvi Trkba ve Adalet Kimlik, Hukuk Sorunu AKADEM Belks Ayhan Tarhan ki Cami Arasnda Beynamaz: ni Trk Akademisye karak rneinden Yola Kimlik Hakknda Notlar MEDYA Dilek maner ada Kimliin ve Yaplanma Sreci Televizyon SANAT Pnar Bingl fade Varln Yaratarak Eden nsan: Sanat ...VE SNEMA Carsten B. Blent Diken & Nefes Laustsen & Trkay Postmodern iddet- a Network Toplumund Dv Kulb
NE
DNCE DERGS
23 l MAYIS, HAZRAN, l YIL: 6 l SAYI: TEMMUZ 2003
Okuma Paras
Vitrindekiler
Mukadder Yakupolu Entelektel Edebiyatn flas: Enis Batur ve Ac Bilgi Zeliha Etz & Nuran Erol Ik Dou ve
Hukuk
Uur Kmeolu rtnme Pratii ve Toplumsal Cinsiyete likin Meknsal Bir Etnografi Hatice Kurtulu Meknda Billurlaan Kentsel Kimlikler Simten Coar & Aylin zman Siyaset, Demokrasi ve Kimlik-Fark-Tanma Politikalar E. Fuat Keyman Trkiyede Liklik Sorununu Dnmek: Modernite, Seklerleme, Demokratikleme Turgay Uzun Ulus, Milliyetilik ve Kimlik zerine Bir Deerlendirme Mehmet Ali Klbay Kimlikler Okyanusu Nilgn Tutal Dou ve Amerika Arasnda Avrupa Ali L. Karaosmanolu Transatlantik atla: Deien Kimlikler Hsamettin na Avrupa Birlii Entegrasyonu Srecinde Trkiyenin Kimlik Problemleri
Akademi
Siyaset Bilimi
Belks Ayhan Tarhan ki Cmi Arasnda Beynamaz: Trk Akademisyeni rneinden Yola kararak Kimlik Hakknda Notlar
Medya
rk-Tanma r
KMLKLER
Sanat
Ve Sinema
Blent Diken & Caersten B. Laustsen & Trkay Nefes Postmodern iddetNetwork Toplumunda Dv Kulb
50
DERGLER
24. Say: Sava ve Bar
Cemal Bli Akal Masumlar ldrlemez-Masumlar ldrlebilir Nur Bilge Criss Bar Olmayan Sava Halil nalck Osmanlnn Avrupa ile Barkl: Kapitlasyonlar ve Ticaret Erhan Bykaknc Uluslararas likilerdeki Sava ncelemelerinde Tarihin Metodolojik Ara Olarak Kullanmna Bir Bak Emre Bace Kresel Savalarn Eiinde Kant ve Hegeli Yeniden Okumak Mustafa Kibarolu Kitle mha Silahlarnn Yaylmas Sorunu ve Trkiye Mehmet Ali Klbay Sava ve Ekonomi Ali L. Karaosmanolu Kendi Kaderini Tayin, lke Btnl, Uluslararas stikrar ve Demokrasi
Sava ve Bar
Sava ve Kadn
Metin Yeeneolu & Simten Coar Sava ve Patriarka: Sava ve Bar Yeniden Dnmek
1303-724 2 2003 l ISSN: , EYLL, EKM 24 l AUSTOS l YIL: 6 l SAYI: DNCE DERGS
Sava ve Medya
24
I SAVA ve BAR
Belks Ayhan Tarhan Grmek, Gzlemek, Sava ve Teknoloji Dilruba atalba Sava Aktarmak ve Anlamlandrmak: Gazeteciliin Profesyonel Deerleri ve Yaygn Medyann Tutumu
SAVA VE MEDYA BELKIS AYHAN TARHAN Grmek, Gzlemek, Sava ve Teknoloji DLRUBA ATALBA ve Sava Aktarmak Anlamlandrmak EVRE
I SAVA ve BAR
evre
Dnmek
Sava ve Bat
Trkiye
Sava ve Dou
nar zen Global Siyasal Sistem ve Trkiye zerine Bir Deerlendirme Orhan Gvenen Trkiye 1 Ocak 1981de Avrupa Ekonomik Topluluuna ye Olabilir miydi?
Gelenek ve Din
Mehmet Vural Gelenek ve Dinlerin Akn Birlii
Halis etin Gelenek ve Deiim Arasnda Kriz: Trk Modernlemesi Ekmeleddin hsanolu Modern Trkiye ve Osmanl Miras iler Dursun Trk slm Sentezi deolojisi ve znesi Funda Genolu Onba Geleneksel ve Modern: Snrlar ve Geirgenlikler zerine
25
GELENEK
inde: modernliin glges
Gelenek Nedir?
Edward Shils Gelenek
GELENEK
Nietzsche
Ian Almond Nietzschenin slm ile Bar: Dmanmn Dman Dostumdur Ali Utku Deleuzen Nietzschesi Seyyar Sava Makinesini Yeniden rgtlemek
ER GKSEL YAR neki Rus Klsik in asyac Dncesin lkeleri imi ve Temel LENEK NEDR?
AL UTKU i Deleuze'n Nietzsche's Makinasn Seyyar Sava Yeniden rgtlemek SNEMA ASLI DALDAL Gereki Gelenein Basit zinde: Kracauer, Bilge Anlat ve Nuri Ceylan Sinemas
Gelenek ve Kltr
Necdet Suba Kltrel Mirasn eitlilii ve Seicilik Sorunu
ETZSCHE
Gelenek ve Muhafazakrlk
Bengl Gngrmez Muhafazakrln Sosyolog Havarisi: Robert Nisbet
Sinema
Asl Daldal Gereki Gelenein zinde: Kracauer, Basit Anlat ve Nuri Bilge Ceylan Sinemas
Edebiyat
Muhammet Nur Doan Dvan iirinde Ak Ahmet Atill entrk Osmanl iirinde Aka Dair Ahmet nam Andelb-i Gynn Yolculuu Olarak Ak Laurent Mignon Ik ve Akn Bulutuu ve Ayrt Yer: Nizr Kabbni ve Cemal Sreyann iirinde Sevgili ve Mesaj
Tarlalarda Bulutuumuz Sevgiliye Ho Trkler S. Dilek Yaln elik Lle Devri: Bir Lle Muammas, Masal Diyar iir Gibi Bir Ak ... Emine nel Tasavvuf Ak ehidi Hallac- Mansur ve Akyavan Resmindeki Yansmas Mustafa Kara Sinan Paa ve Ak Sleyman Derin Mevlna Celleddin Ruminin Sevgi Anlay
Acem Arsem
eyh Glib
Dou Masal
Ali Duymaz ncil ile Furkan Arasnda Bir Akn Hikyesi: Kerem ile Asl Glen ulhaolu eyhnin Hsrev rn Mesnevisindeki Ak likileri
Kadn
51
DERGLER
27. Say: Ak ve Bat
Bat: Mutsuz Aklar lkesi
l KASIM, ARALIK, l YIL:15 l SAYI:59 DNCE DERGS
27
M. Mukadder Yakupolu Bat Dncesinin Temel kilemi Olarak Ak ve Cinsellik Hasan nal Nalbantolu Kant Burada da Hizmetinizdedir, Frulein. Maria von HerbertImmanuel Kant Yazmas Hannah Arendt & Martin Heidegger Yusuf Eradam Akn Sz Krdr: Batnn Ak Pazar ve Paradigmalar zerine Bir Deneme
2 l ISSN: 1303-724 OCAK 2011-12
Edebiyat
Grsel Ayta Alman Edebiyatnda Ak hsan Ylmaz Bayraktarl Hlderlin ve Akn Mutlakl Rmeysa avu Shakespearede Akn Farkl Kimlikleri Zuhl Ylmaz XII.-XVIII. Yzyllar Arasnda talyan Edebiyatnda ve Leopardide Ak Charles Baudelaire Balkon Louis Aragon Elsann Gzleri
Psikanaliz
Nilgn Tutal Kristevada Ak Ferm Lekesizaln William Faulknerda Ak, Arzu ve Yitik Mutluluk: Lacanc Bir Analiz
HSAN YILMAZ VAR LI K, "AYARTMA" BAYRAKTAR Mutlakl UDRILLARD Hlderlin ve Akn Ktlk Melei AVU R: RMEYSA de Akn Shakespeare' Kimlikleri ZUHL YILMAZ Arasnda XII.-XVIII. Yzyllar ve talyan Edebiyatnda Leopardi'de Ak E CHARLES BAUDELAIR Balkon LOUIS ARAGON Elsa'nn Gzleri
PSKANALZ CHEVIRON NLGN TUTAL Kristeva'da Ak: Vard'dan nce Sz/Kelm nce Ak Vard'ya
6 3 72427 9 77130
Robert Laffont Don Juan Mitosu Stefan Zweig Casanova / Homo Eroticus
Toplum
Belks Ayhan Tarhan & Funda Bekr Bat Dolaymyla Ak Temsilleri: Romantik ve Seyirlik Ak Hikyeleri Oktay Taftal Ktmser Ak ve Bat
Mzik
deolojinin Snrlarnda
Hasan Blent Kahraman Leviathan Liberalizm Sularnda Grld C. Fred Alford Totalitenin Kart: Levinas ve Frankfurt Okulu
Cinsiyet Politikalar
Serpil Sancar Otoriter Trk Modernlemesinin Cinsiyet Rejimi
Resm deoloji
Ahmet Yaar Ocak Osmanl Resm (Yahut mparatorluk) deolojisi Meselesi Halil nalck Atatrk ve Atatrklk
52
DERGLER
30 . Say: Dn Bugn Yarn deolojiler-3
09 0 312 466 28
Takdim
Arus Yumul Kafkann Kehnetleri, Arendtin Tanklklar
DOU BATI
| YIL:8 DNC E DERGS |
ARALIK, SAYI:30 | KASIM,
Mustafa Soykut Dinler Tarihi Perspektifinden Hindistan Kkenli Dinler ve deolojik atmalar
ANKARA 3 TASARIM
DOU BATI
Osmanl-Cumhuriyet
Kemal Karpat Trkiyede Bugn deoloji Durumu
30
3 DEOLOJLER
Yk Sorunu
Dn Bugn Yarn 3 DEOLOJLER
Dennis K. Mumby deoloji ve Anlamn Toplumsal nas: Bir letiim Bak As Rza Sam Kitle letiiminin Tketim deolojisi ya da retilen Tiryakiliin Bys Mehmet Fevzi Bilgin Siyasal Teoloji: Carl Schmitt ve Siyasal Kavram Analizi Nezahat Altunta Yldz Snmeyen Bir deoloji: Milliyetilik Mehmet Okyayuz (Klsik) Faizmin Kavramsallatrlmas zerine Bir Deneme Fikret Bakaya Dou/Bat atmas Deil, Kapitalist/Emperyalist Saldr hsan Kamalak nc Yol ve Demokrasi Mehmet Ali Klbay Total deoloji, Totaliter Siyaset: slmc deoloji Friedrich A. Hayek Entelekteller ve Sosyalizm Orhan Gvenen Karar Sreleri ve deolojiler Oktay Taftal Dncenin Mutsuz Biimi: deoloji
LYE: ARI LOJ ALIMAL met Fevzi Bilgin al Teoloji: Schmtt ve sal Kavram Analizi
Mehmet Ali Klbay Total deoloji, Totaliter Siyaset: slmc deoloji Fredrch A. Hayek ve Entelekteller Sosyalizm Orhan Gvenen ve Karar Sreleri
09 0 312 466 28
DOU BATI
| YIL:8 | DNC E DERGS
005 MART, NSAN-2 SAYI:31 | UBAT,
ANKARA 3 TASARIM
DOUBATI
Avrupa
Derya Grses Avrupann Karanlk Yz
Hakan Krml smail Bey Gaspral, Trklk ve slm Cevat zyurt Milletleme Srecinde Ziya Gkalpin Medeniyet Aray H. Emre Bace bni Haldunun deoloji Kuram: Karlatrmal Bir zmleme Mustafa Oral 1933 niversite Reformu ve Dil ve Tarih-Corafya Fakltesi
| ISSN: 1303-724
Takdim II
DOU BATI
erif Mardin Operasyonel Kodlarda Sreklilik, Krlma ve Yeniden na: Dn ve Bugn Trk slm stisnacl
Takdim III
31
4 DEOLOJLER
M. kr Haniolu II. Merutiyet Dnemi Garbclnn Kavramsallatrlmasndaki Temel Sorun zerine Not
Dn Bugn Yarn 4 DEOLOJLER
Sol Portreler
Ergn Yldrm Bir Sol Milliyeti deoloji Modeli: Kadro Dergisi OKUMA PARASI Nejdet Gk Mehmet Kutlu Motifi Hilal ve Ay-Yldz Sembol ve deolojik Kullanm
Halil nalck Tarihte Avrupa Birlii ve Trkiye Meyda Yeenolu Avrupa Kimliinin deolojik Arkaplan
DOUBATI
Gkhan Karsan Eski Tfek Bir Sosyalistte Milliyetilik Sosyalizm kilemi: MDD ve Mihri Belli Ergn Yldrm Bir Sol Milliyeti deoloji Modeli: Kadro Dergisi
DOUBATI
RTRELER
Okuma Paras
Nejdet Gk-Mehmet Kutlu Hill ve Ay-Yldz Motifi Sembol ve deolojik Kullanm Sefa Kaplan Barzani Ailesi, Akademik Ahlk ve Krt Yahudiler
Rportaj
Eski Dnya
Meldan Tanrsal Kolombdan Wovokaya Kzlderililer Glriz Bken Yerli ve Yerli Olmayan Evrenlerde Amerikan Kzlderililerinin Yaayakal: Sanat Yoluyla Kendi Kaderini Belirleme, Tannma ve Glenme Blent Ar Avrupallar Kozlarn Amerika Ktasnda Paylat
DOU BATI
| YIL:8 DNCE DERGS |
2005 HAZRAN, TEMMUZSAYI:32 | MAYIS,
ANKARA 3 TASARIM
ABDnin D Politikas: Devamllk ve Deiim Seluk olakolu Asya-Pasifikte Amerika: ABDnin Batya Alma Maceras
DOU BATI
| ISSN: 1303-7242
Yeni Dnyaya G
32
BR ZAMANLAR AMERKA
Nazm rem Eritme Potasndan Eriyen Potaya: XXI. yzyln Eiinde Amerika Il Acehan Eski Dnyadan Yeni Dnyaya: Anadoludan ABDye lk Mslman Trk G zerine
k olakolu -Pasifikte Amerika: ninBatya ma Maceras G N DNYAYA m rem tme Potasndan yen Potaya: XXI. Amerika zyln Eiinde
SANAT Matthew J. Iannucc n Post-Moderman: Anti-Kahra Taxi Drverda Kapitalizm ve Kahramanlk Suzan Bakr Stegltzin rndaki Fotorafla Yce (!) Amerika Orhan Kandemir veya Afrikallar Caz iin Etmek Bluesu catYeni Dnyaya Gelmediler
DOUBATI
C. Aka Ata & Bahar Grsel Amerikan Apokaliptikinin Dn Bugn Ferm Lekesizaln Amerikann Kurulu Mitleri: Pastoral Cennet, Umutlar, Yeni Balanglar Aye Lahur Krtun Kim Bu Amerikal, Bu Yeni Adam? Ouz Adanr ki Amerika: Gerek ve Sanal
Edebiyat Sanat
Nur Grani Arslan Bir Zamanlar Trk Edebiyatnda Amerika Matthew J. Iannucci Post-Modern Anti-Kahraman Taxi Driverda Kapitalizm ve Kahramanlk Travis Bickle zerine Suzan Bakr Stieglitzin Fotoraflarndaki Yce (!) Amerika Orhan Kandemir Afrikallar Caz veya Bluesu cat Etmek iin Gelmediler Yeni Dnyaya
DOUBATI
Lawrence B. Goodheart Joseph McCarthynin Gnmz Amerikasna Kalm Olan Uursuz Miras Ali L. Karaosmanolu Hiroimaya Giden Yol Fsun Trkmen
53
DERGLER
33. Say: Ortaa Aydnl
Ortaa Aydnl Mzik
DOU BATI
| AUSTO S, EYLL, | YIL:8 | SAYI:33 DNC E DERGS
2 ISSN: 1303-724 EKM-200 5 |
33
LII ORTAA AYDIN
Zeki zcan Ortaada Birey ve Bireyleme Jacques Le Goff Ortaada Bat Avrupa Mehmet Ali Klbay Ortaan Orta Mal Olmadna Dair Burin Erol Ortaa Avrupas ve niversiteler Turhan Kaar Ortaan Dinsel Fermantasyonu A. Kadir en Ktlk Problemi Nazm rem Karanlk/ Aydnlk Anlats Olarak Ortaa ve Eski/Yeni Tarih Yazm
DOU BATI
Ergn Yldrm Bir Sol Milliyeti deoloji Modeli: Kadro Dergisi OKUMA PARASI Nejdet Gk Mehmet Kutlu Motifi Hilal ve Ay-Yldz Sembol ve deolojik Kullanm
Ebru Yener Ortaan Aydnlk Yz: Endls Hseyin Can Erkin Japonya Ortaanda Zen I Richard Dietrich Digens Akrits Destannda BizansMslman likileri
ORTAA AYDINLII
an er Her ey
ARKA PLAN Cevat zyurtSrecinde Milletleme Medeniyet Ziya Gkalpin Aray H. Emre Bace deoloji bni Haldunun mal Kuram: Karlatr Bir zmleme Mustafa Oral Reformu 1933 niversite afya ve Dil ve Tarih-Cor Fakltesi R SOL PORTRELE Gkhan Karsan Sosyalistte Eski Tfek Bir Sosyalizm Milliyetilik ve kilemi MDD Mihri Belli
Aydn Albayrak & Cem Deveci Ortaa Sonunda Evrensel Hukuk Aray ve nsan Haklar: Vitoriann Siyaset Kuram Sencer Divitiolu Saruhanl Beyliinin Kpak Kkenli Olma htimali (XI-XIV. Yzyllar) Hseyin Kayhan Hallar Karsnda Seluklular
DOUBATI
DOUBATI
Sylei
Betl otuksken ile Ortaa stne
Akdeniz ve Kimlik
Turhan Kaar Eskia Akdeniz Dnyasnda Siyasal Birliin Sonu: Romallar ve Kuzey Komular Mehmet Bulut Merkez, Akdenizden Atlantike Kayarken Avrupallar ve Osmanllar Mehmet Ali Klbay Bir Akdeniz topyas Emile Tmime Akdeniz Vizyonunu Yeniden Ele Almak Otuzlu Yllarn topyas m? Abdullah Ekinci Trkiye Seluklularnn Akdeniz Politikas ve Dou Akdenizde Hkimiyetin Tesisi Hseyin Kayhan Osmanl ncesi Akdeniz ve evresinde Trk Korsanlar Uur Altu Osmanl mparatorluunun Akdeniz Siyasetinde Korsanlarn Rol
zlem Hemi ztrk Akdenizde Kltrel Bellein Fragmanlar ve Kltrel Bellein Tayclar: ocuklar, Deliler, Entelekteller
Akdeniz Korsanlar
Halil nalck Akdeniz ve Trkler dris Bostan Kanuni, Barbaros ve Akdenizde Deien G Dengeleri
Seyir Kenz
Mustafa Pultar lk Trke Denizcilik Szlkleri Niyazi ktem Fransz Laikliinin 100. Yldnm ve Trkiye
Arka Plan
Oktay Taftal Bat Medeniyetinin Mutsuz ocuu Entelektel Hilal Onur nce Batl Muhafazakr Dncede Entelektellerin Yeri ve levleri Derya Grses Tarbuck On Sekizinci Yzyl Britanyas Entelektelleri: Tanmlar, Platformlar
Osmanl
Berrak Burak 19. Yzyl Osmanl Entelekteli ve Bilimcilik Kemal H. Karpat Aydnlar ve Kimlik: Tarihsel Bir Bak
Aydnlanmadan Postmodernizme
Nazm rem Radikalletirilmi Aydnlanma Projesi Kysnda Entelekteller ve Jrgen Habermas Ali Esgin Bat Sosyolojisinin Gndemindeki Entelektel lgiler ve Anthony Giddens
Edebiyat
Zeynep Uysal Bir Toplum Projesinin Peinde Halide Edip Advar Ahmet Oktay Attil lhan: mknsz Zorlamak
Bat
Zeynep Direk Bir Entelektel Olarak Jean Paul Sartre Emre Zeybekolu Distinguo Ergo Sum Carl Schmitt
54
DERGLER
36. Say: Entelekteller-II
Entelekteller
Mahmut Mutman Yeni Kltr ve Aydnlar Zeki zcan Sosyo-Kltrel Fenomen Olarak Entelekteller Oktay zel Tarih, Tarihi ve Entelektel Kamusallk Balamnda Trkiyeden Gncel Deinmeler
lgenere Dair
Ahmed Gner Sayar ktisd Liberalizm Karsnda Sabri F. lgener Aye Azman & Nalan Yetim Bir Entelektelin Yz izgileri: Sabri F. lgener
Kenz
Necdet Suba Normal Bilim ve Hakikat Rejim(ler)i Murat Eren Entelektel Laik mi Olmaldr?
Sinema
Metin Gnen Faure, Godard ve Entelektel Sinema
Kenz
Aliye Kovanlkaya Bat Dncesinde ki Entelekt Reyhan Atas Topuolu Foucault ve Entelekteller
Nostalji
Kemal zmen Malrauxnun Enver Paas ya da Douda Entelektellik Sorunsal M. Asm Karamerliolu Rusya, Almanya ve Trkiyede Byk Bir Kozmopolit Entelektel ve Eylemci: HelphandParvus
Etnisite
ener Aktrk Etnik Kategori ve Milliyetilik: Tek-etnili, oketnili ve Gayri-etnik Rejimler
Milliyetilik
Mehmet Karaka Trklk ve Trk Milliyetilii G. Grkan ztan Trk Milliyetiliinde Tara Fetiizmi ve Toplumsal Cinsiyet lker Aytrk Trk Dil Milliyetiliinde Bat Meselesi Alaattin Ouz Rusya Trklerinin Trk Milliyetiliiyle likileri
Milli Burjuvazi
Nalan Yetim & Aye Azman Trk Burjuvazisinde Millilik Sorunu ve Kltrel Miras
Kltrel almalar
Nuran Erol Ik Milliyetilik, Popler Kltr ve Kurtlar Vadisi
55
DERGLER
39. Say: Milliyetilik-II
Milliyetilik rnekleri
Hseyin Kalayc Batl Demokrasilerde Ayrlk Milliyetilik: Quebec Milliyetilii Liah Greenfeld Alman Milliyetiliinin Douu Recep Boztemur Irak Milliyetilii: Toplumsal Btnlemede Ordunun Rol ve Devletin Meruluk Temelleri Selim Aslanta Srp syanlar (1804-1815): Milli Bamszlk Hareketi mi Burjuva Devrimi mi Kyl Ayaklanmas m? Faruk Bozgz Arap Milliyetilii Lerna K. Yank Millet, Milliyet ve Milliyetilik: Souk Savan Sonunda Trk D Politikasndan Bir Kesit
Sinema ve Milliyetilik
Atilla Gney Resm Milliyetilikten Popler Milliyetilie Gei: 1960 Sonras Trk Sinemas zerine Siyasal Bir Deneme
Kenz
Hasan Blent Kahraman Demokrasiyi Demokrasiyle Amak ya da ktidarsz Bir Demokrasinin Olaslklar: Tocquevilleci Demokrasi, Toplumsal ktidar ve Sivil Toplum Kayglar Ali Utku Ziya Gkalpin Felsefe Dersleri: Kayp Eserin 85 Yl Sonra Yaymlan Vesilesiyle Takn Tak Sosyal Bilimlerin teki Kutbu: erif Mardin ve Entelektel Bir Harita
Millet ve Milliyetilik
Nazm rem Aydnlanma ve Snrllk Siyaseti Olarak Ulus Devlet Modernlii Max Weber Millet
Sofist Bilgeliin Empirist Dayanaklar zerine C. Aka Ata Britanya iin mparatorluk Dersleri: Sparta ve Atina
Bab
lker Aytrk Eyp: Soua Alan Kap
40
ANTK DNY
Mitoloji
Turhan Yrkn Aphroditenin Yunan ve Roma Mitolojisine Dhil Edilmesiyle Oluan Syncretic Btnleme
Dou
John Tait Msrn Bilgelii: Klasik Grler N. K. Devaraja z ve zgrlk: Vedntik ve Fenomenolojik Grler Kemal Bakr Konfys, Bilgelik ve Eitim
R Dil ve
KENZ
EN stan
MTOLOJ
Dnya
AR nn
TURHAN YRKN ve Yunan Aphrodite'nin Dahil Roma Mitolojisine an Edilmesiyle Olu me Syncretic Btnle
HAM KO Ortasnda XVII. Yzyln n Osmanl Corafyas'nda Antik Dnemlere Bir Bak: Ktip elebi'nin Semeler Eserlerinden
Caner Ik Eski Dnyann Kadim Bilgesi Hermes John Burnet Efesli Heraklitos
A BLGEL
DOU
JOHN TAIT Msr'n Bilgelii: er Klasik Grl N. K. DEVARAJA z ve zgrlk: Vedntik ve Grler Fenomenolojik
Kenz
Haim Ko XVII. Yzyln Ortasnda Osmanl Corafyasndan Antik Dnemlere Bir Bak: Ktip elebinin Eserlerinden Semeler
Mcadelesi mi? ener Aktrk Braudelden Eliasa ve Huntingtona Medeniyet Kavramnn Kullanmlar Atalay Gndz Medeniyetler atmas ve Trk Batllamasnn mknszl Dilek maner Medeniyetler atmas ve Hollywood Bihter arholu Medeniyetler atmas ve Bat Medyasnda slm Sylemi: Almanya rnei
Huntington
Samuel P Huntington Salam Milliyetilik . Samuel P Huntington Medeniyetler atmas m? .
Kimlik
Huntingtona Cevap
Edward W. Said Cehaletin atmas
Trk Dncesi
Hilmi Ozan zavc Prens Sabahaddinin Fikr Kaynaklar: Le Play ve Toplum Bilim
Medeniyetler atmas
Kenz
Bayram Soy Birinci Dnya Savandan kinci Irak Savana Orta Dou: Medeniyetler atmas m, kar
56
DERGLER
42. Say: Bir Zamanlar Amerika-II
Amerika zerine Kltrel ncelemeler
Glriz Bken Quetzalquatl Soyunun Yaayakal: Atzlndan Fronteraya Mejicanolardan Meksika Kkenli Amerikallara Aye Lahur Krtun engelde Sallanan Amerikan Ryas Meldan Tanrsal Beyaz Adamn Gelii ile Kzlderili Kadnlarn Deien Yaam Biimleri Bahar Grsel Kenar Mahalleden Beyazperdeye: Yeni G Dalgas ve Amerikadaki talyan Gmenler smail retir Bir Aznlk-Olu Yazm Olarak AfrikalAmerikan Edebiyat: Deleuze-Guattarici Bir Yaklam Orhun Yakn Death Wish: Hollywood Usul Su ve Ceza Timothy M. Roberts Trk Bak Asndan Amerikan Tarihi Kurutma ve Hegemonya Kurma Adna Orta Douya Ynelmesi Ayhan Akman Eitlik anda Demokrasilerin zgrlk Sorunsal: Bireycilik, Din ve Siyaset zerine Tocquevilleci Bir Tartma Ezra Pound Amerika
Amerika-Osmanl
Cansu zge zmen Gen Cumhuriyetin Akdeniz Savalar, Osmanl mparatorluuyla Yaplan 1830 Dostluk ve Ticaret Antlamas; ya da 19. Yzyl Amerikan-Osmanl likilerinin Amerikan Yaznna Etkisi ve Seyahatnmeler Burcu Bostanolu Amerika ve Osmanlnn Akdenizde Balayan Seyir Defteri
Kenz
Reyda Ergn & Cemal Bli Akal Bilgenin Siyaseti, Siyasetinin Yalnzl
Medya
Sreyya akr Medya ve iddet
Orta a
T. Tolga Gm Orta a Avrupasnda iddet: Toplumsal Deiim ve iddetin Yeniden Yaplan
Sinema
Orhun Yakn Nedensiz iddet
ntihar
Nurgn Oktik Bireysel Bir iddet Olarak ntiharn Sosyolojik Alm
iddet
Glbanu Altunok iddetin Eletirisi Olarak ktidar: Arendt ve Foucault Tahir Karaka Nietzschenin iddeti Metin Bal Rousseau ve iddetin Kayna Olarak Eitsizlik Kemal Bakr Anarizm, Bilim ve iddet: Mihail Bakunin Armaan ztrk Bir Hakl Sava Tartmas: iddet Meru Olabilir mi? zge Eren Psikanalitik Bir Deneme iddet: tekinin Ykm G. Grkan ztan iddetin Modern Meruiyet Zemini: Ulusun ntikam Aliye Mavili Akta Aile i iddet
Terr
Ahmet Kavlak Terr ve Meru Terr
Disiplin
John ONeill Disiplin Toplumu: Weberden Foucaultya
Azerbaycan-Ermenistan
Aya Ergun Gney Kafkasyada Etnik Kimlik ve atma: Azerbaycan ve Ermenistan Ulusal Kimliklerinde Karaba Sorunu
Etnisite Ve iddet
Rogers Brubaker & Davd D. Laitin Etnik ve Milliyeti iddet Bahar Grsel Yarg Lynchin Miras: Amerikan Tarihinde Kolektif iddet
srail
lker Aytrk Yahudi Kimdir? Tartmasnn Inda srailde Din ve Etnik Kimlik
tekiler
Frat Mollaer Grnmez tekiler ingeneler rnei ve tekiliin Dayanlmaz Hli
rlanda
Glden Hatipolu rlanda: Edebiyat Politikalar ve Kimlik Retorii
57
DERGLER
45. Say: II. Merutiyet 100. Yl. /Cilt 1/
Takdim
Halil nalck II. Merutiyet Necmettin Doan Trk Demokrasi Tarihini Anlamann Bir Arac Olarak Merutiyet Mustafa Gndz II Merutiyet deolojilerinde Sosyoloji ve Gelecein Toplum Tasavvuru
Osmanl Kimlii
A. Teyfur Erdodu Osmanlln Evrimi Hakknda Bir Deneme: Bir Grup (st Dzey Ynetici) Kimliinden Millet Yaratma Projesine
Edebiyat
Birgl Koak & Aytl Tamer II. Merutiyet Dneminde ki Milliyeti Kadn: Halide Edib ve Mfide Ferid
II. Merutiyet
Ahmet Kuya II. Merutiyet, Trk Devrimi Tarihi ve Bugnk Trkiye Nevzat Artu II. Merutiyetin ln H. Aliyar Demirci 1908 Parlamentosunda Merutiyetin Deerleri ve lkeleri Cenk Reyhan Jn Trk Hareketi Trk Devrim Sreci zerine Karlatrmal Bir zmleme
Eitim
Kemal Bakr II. Merutiyet Dneminde Milli Sekincilik ve Eitim: Emrullah Efendi Tuba Aac Nazariyesi
Tiyatro
Enver Tre II. Merutiyet Dnemi Trk Tiyatrosu
Cumhuriyetilik ve Kreselleme
Hseyin Aydodu Kreselleen Dnyada Cumhuriyet(ilik) Sorunsal: Kimlik ve Vatandalk Sorunu
Tartma
Nuray Mert Cumhuriyet Tarihini Yeniden Okumak Etyen Mahupyan Gnmzn Modern Muhafazakrl: Cumhuriyetilik
Kenz
Hseyin Kalayc Kendi Kaderini Tayin Kimlerin Hakk?
58
DERGLER
48. Say: Kiinin Kendisiyle Sava
Giri
Asl Yazc Yakn & Rahan Balamir Bekta Liberalizmle Muhafazakrlk Arasnda Hipnoz: Kiisel Geliim Fantezisi Ahmet nam Kendimize Doru Bir Yry Tarz Olarak zgelik Caner Ik Anadolu Erenlerinde Gerek Olmak in Gereklik Ekrem Demirli Sufilerin Tanr Anlay Hakknda Bir Deerlendirme Fuat Aydn Karma ve Samsara Dngsnde nsan Nihan Morta Bedenle Mcadeleye Dnen Bir Yalanma Pratii
Kenz
Haluk Sunat Kiinin Kendi ile Savam ve Yaratma Sorunsal Balamnda Marksist Estetik Eletirisi
Mimari
Suna Gven Roma Mimarln Anlamaya almak
Din
Erkan znik Pagan Bir mparatorluun Hristiyan mparatorlua Dnm: Ge Antikada Roma mparatorluu Turhan Kaar Eskia Hristiyanlnda Yol Ayrm: Kadky Konsili ve Miras
Tarih
Mehmet Ali Kaya Anadoluda Roma Egemenlii ( 20525) Mustafa H. Sayar Ge Antik Devir
Ekonomi
Ouz Tekin Roma Devletinde Para ve Ekonomi
Edebiyat
Bedia Demiri Roma Edebiyat: Balangc, Snrlar, zellikleri Gl zaktrk Tarihin Akn Deitiren Sylevler: Orationes Philippicae . Fafo Telatar Roma Edebiyatnda Pastoral iir
Romanizasyon
Filiz Dnmez-ztrk Likya rneinde Romallatrma ve Romallama Pnar zlem-Aytalar Kk Asyann Romanizasyonu
Kurulu
l AUSTOS , EYLL, l YIL:11 l SAYI:50 DNC E DERGS
2 ISSN: 1303-724 EKM 2009 l
Burak nar Roma Ordusunun Savalardaki stnl aatay Akit Tanrlarla Bar inde Yaamak
Tartma
Turhan Kaar Romadan Sonra Akdeniz Dnyas ve Pirenne Tezi Mustafa Kmrcolu Yeniden Roma: Machiavelli Dncesinde Roma Siyasi Tarihi
Felsefe
ROMALILAR II
Kemal Bakr Romada Felsefe, Stoa Ahlk, Klelik ve mparatorluk: Epiktetos ve Marcus Aurelius Metin Bal Romada Yeni Platonculuun Kurucusu Plotinus ve retisi
Kenz
Hasan Blent Kahraman Anayasaclktan Demokrasiye
TIMA
59
DERGLER
51. Say: Osmanllar-I
Giri
2 l ISSN: 1303-724 OCAK 2009-10 l KASIM, ARALIK, l YIL:12 l SAYI:51 DNCE DERGS
Halil nalck Osmanl Tarihinde Dnemler Tuncer Baykara Osmanllarn Seluklu ve lhanl Kltr Kkenleri zerine
Yntem
Sonnur zcan Osmanl Atmeydan Kamusal Bir Meydan myd? ener Aktrk Osmanl Toplumunda Din eitlilik: Farkl Olan Neydi? Yahya Araz XVI. Yzylda Osmanl Toplumunda Kiiler ve Cemaatler Aras likilerin Dil, Sylem ve Sembolleri
Tartma
Osmanllar I
Balkanlar Tanzimat
I RETM
Necmettin Alkan Osmanl Modernlemesi ve Klasik Yenieri syanlarnn Modern Siyas Darbelere Dnmesi
Aydn Babuna Osmanl Dneminde Bosna ve Bonaklar Yonca Kksal Tanzimat ve Tarih Yazm Burak nar Osmanl mparatorluunda Ateli Silahlarn Ykselii
Asker Yenilik
dare
Haldun Erolu Osmanl ehzadeleri ve Devlet Ynetimi
Kenz
Hseyin Gndodu Ktip elebinin Toplum ve Siyaset Dncesi
Turizm
Ahmet Yksel Zamansz Bir Teebbs: I. Dnya Sava Yllarnda Osmanl mparatorluunda Turizm
zlem Kumrular Avrupann nasnda Osmanl Etkisi Nuran Tezcan Sebeb-i Teliflere Gre Mesnev Edebiyatnn Tarihsel Dnm
Denizcilik Kimlik
Eda zel 16. Yzylda Osmanl Devleti ve Osmanl Korsanlar Fazl Gkek Tanzimat Dnemi Trk Romannda Osmanl Kimlii
52
Osmanllar II
NADR ZBEK Abdlhamid Rejimi, ve Vergi Tahsildarl Siyaset, 1876-1908 TURZM AHMET YKSEL Teebbs: Zamansz Bir I. Dnya Sava Yllarnda Osmanl mparatorluu'nda Turizm DENZCLK EDA ZEL 16. yzylda Osmanl Devleti ve Osmanl Korsanlar
KMLK FAZIL GKEK Trk Tanzimat Dnemi Romannda Osmanl Kimlii TERAKK TTHAT VE PINAR KAYA en Ulus Milli Burjuvazid ve Devlete: ttihat Terakki Dnemi
Osmanllar II
Toplum
LES OKULU
ttihat Ve Terakki
Pnar Kaya Milli Burjuvaziden Ulus Devlete: ttihat ve Terakki Dnemi
tikalar
ILDIRIM aecilii ve
Seven Ar Osmanlda aecilik ve Fiyat Politikalar Onur Yldrm Osmanl aecilii ve Esnaf Nadir zbek Abdlhamid Rejimi, Vergi Tahsildarl ve Siyaset, 1876-1908
Ahlik
Mehmet Topal & Kamil olak Osmanl Devletinde Ahlik ve Ah Zviyeleri
Asl Niyaziolu Halveti Snbli eyhlerinin Ryalar ve Osmanl Biyografi Yazcl Yusuf Ouzolu Osmanlda Devlet Felsefesi: Ynetilenlere Yaklam ve Bu Siyasetin Kaynaklar
Balkanlar
AHLK & MEHMET TOPAL KAML OLAK Osmanl Devleti'nde Ahlik ve Ah Zviyeleri BALKANLAR DRTAN EGRO
AYGN NECMETTN Trabzon XVIII. Yzylda Merkezli Karadeniz ile Ticaretinde Balkanlar likiler TARTIMA M. AKF KREC Arasnda: Gerekle Hayl Bat Medeniyeti Tarihinde Osmanl mparatorluu
Osmanllar III
Osmanl mparatorluu'ndan Arnavutluk Devleti'ne KTSAT &TCARET LU SNAN MARUFO Osmanl Tara Para ve Eyaletlerinde Finansman Sorunlar
Yasemin Beyazt Osmanlda Kaza Snrlarn Belirleyen Temel Etkenler Benjamin C. Fortna Osmanl mparatorluunun Sonunda Eitim ve Biyografi Mustafa Gndz Son Dnem Osmanl Eitiminde Disiplin ve Cezalandrma
Tartma
M. Akif Kireci Gerekle Hayl Arasnda: Bat Medeniyeti Tarihinde Osmanl mparatorluu
landrma
60
DERGLER
54. Say: Osmanllar-IV
Giri
1303-724 2 2010 l ISSN: , EYLL, EKM
Eitim
Sanat Din
Lale Ulu On Altnc Yzylda Osmanl-Safev Kltrel likileri erevesinde Nakkahnenin nemi Bedri Gencer Osmanl slm Yorumu
erife Yorulmaz Osmanl mparatorluunda Ruhsatsz Okullama: 19.Yzylda Alan Gayrimslim ve Yabanc Okullar zerine Bir Deerlendirme
54
Osmanllar IV
Cansu zge zmen Pushkin Osmanl mparatorluu, Orta Dou ve Kuzey Afrika zerine 19. Yzylda Yaymlanan Amerikan Seyhatnameleri
YORULMAZ
JN TRKLER LYAS STL de Jn Trk Dncesin Modernlik ve Modernleme KENZ CEM ORHAN Avrupa-Merkezcilik Tim kmazn Amak:ktidar Jacoby'nn Sosyal almas ve Trk Devleti zerine Bir nceleme
Ahmet zcan Popler Tarihilik ve Osmanl Tarihine lgisi zerine Baz Tespitler
Jn Trkler KENZ
RKA'NIN ANLI SEYHAT U ZGE ZMEN KIN Osmanl ratorluu, Orta ve Kuzey Afrika ine 19. Yzylda mlanan Amerikan hatnameleri
Osmanl ve Vatandalk
LYAS STL Jn Trk Dncesinde Modernlik ve Modernleme CEM ORHAN Avrupa-Merkezcilik kmazn Amak: Tim Jacobynn Sosyal ktidar ve Trk Devleti almas zerine Bir nceleme
Nalan Soyark entrk Vatandaln mparatorluk Kkleri: Osmanlya Bakmak smet Parlak Osmanlnn Tebaasndan Cumhuriyetin Yurttana Giden Yol
Nur Betl elik Marxn Ontolojisi ve Siyasal znelik Sorunu nder Kulak Karl Marxta Yabanclama, Meta Fetiizmi ve eyleme Kavramlar Zeliha Burcu Ylmaz Marx ve nsan Varolu
Marx ve Oryantalizm
Ltfi Sunar Marxn Douya Bak: Batnn Tanmlanmasnn Bir Arac Olarak Dou Aytek Soner Alpan & Efe Peker Marksizm, arkiyatlk ve Komnizm Fikrinin Evrensellii
55
OZAN LER Kullanm Deerinin Belirsizlii zerine Elzem Notlar MARKSZM: TES TAHMNLERN SEVM HACIOLU SSCB'nin Baarszlk Felsefe Sebebi Marksist miydi? AHMET ZKRAZ ve Marx, Marksizm Tahminsel Tarihilik
Marx ve Din
Vefa Saygn tle Ateizm, Mesihilik ve Marks Realizm: Kendinde-Gerici ya da Kendinde-Devrimci Herhangi Bir Dinsel nan Var mdr? ener Aktrk Marxn Yahudi Sorunu: Laik Devlet-Dindar Sivil Toplum Eletirisi
r?
Metin Becermen Dnyay Deitirmeye Dair: Marxn On Birinci Tezi zerine Bir Deneme Doan Bar Kln Marxn Hegelle Diyalou Gkhan Demir & Dnya Ahtem ztogay Hegel ve Marxta Sivil Toplum Yldz Silier Marx ve Rousseau: Eitsizlik ve zgrlk
TT ABP Arayna
COKUN TATAN Giren Trkiye'ye Erken Ge Psikanaliz Neden Kurumsallat? VE PSKANALZ SNEMA ZEYNEP ZEN
56
leri Psikanaliz Ders
Karl Marx
Marksist ktisat
Ata Devrim Marxn Deer ve Fiyat Teorisi
Nur Vergin Kiisel Tarih ve Kimlik nas: Nasl Trk Olunur? Hakan Kzltan Narsisizm ya da Ruhsalln Ontolojisi Rait Tkel Anksiyete, Savunmalar ve Nesne likileri: Freud ve Melanie Kleinn almalarna Bir Bak Erich Fromm Nevrozun Bireysel ve Toplumsal Kkeni Nilfer Erdem lk Sahne: Gerek mi, Dlem mi? zge Soysal Bilmemek ve Dile Getirmek Arasnda: Psikanalizin Bilind znesi Saffet Murat Tura totem ve yabanc Ecem Zaimolu Rya: Ge Ykselen Merdiven
Julia Kristeva
Nilgn Tutal Bu Epigrafl Bir Yaz Olacak Zafer eler Julia Kristeva ve imizdeki Yabanc
Talat Parman Psikanaliz Nerdedir? Psikanalizin Bir Gl Olarak Uygulamal Psikanaliz Tevfika kiz niversitede Psikanaliz retmeli miyiz? Cokun Tatan Trkiyeye Erken Giren Psikanaliz Neden Ge Kurumlat?
BARKOT Sorunu zleyici-zne Balamnda Lacan Film Sonras Psikanalitik Kuram VE PSKANALZ TYATRO PETRU GOLBAN Antik Modern Tiyatroda Arac Miti Diriltme Olarak Psikanaliz
Psikanaliz Dersleri
Psikanaliz ve Sinema
Zeynep zen Barkot zleyici-zne Sorunu Balamnda Lacan Sonras Psikanalitik Film Kuram
Psikanaliz ve Sanat
Halk Sunat Yaratc Sanatsal Edim ve Yceltmenin Psikanalitik Balamda Sorgulan Melis Tank Frida Kahlo: Aynadan Tuale Aktarlan Sessiz lk
Psikanaliz ve Tiyatro
Petru Golban Modern Tiyatroda Antik Miti Diriltme Arac Olarak Psikanaliz
D.W. Winnicott
Bella Habip zgrlk Arayna Adanm Psikanalitik Bir Yaam Donald Woods Winnicott (1896-1971): Dncesi ve Pratii
61
DERGLER
57. Say: Trk Liberalizminin Eletirisi
Trkiyenin Ruhunu Aramak
l MAYIS, HAZRAN l YIL:14 l SAYI:57
, TEMMUZ 2011 2 l ISSN: 1303-724
DNCE DERGS
Takn Tak Yerlilikten Yurtsuzlua: Zrcher, Bizim Kitap Kurdunu Okudu mu? Kurtulu Kayal zerine Bir Portre Denemesi
57
inin Eletirisi Trk Liberalizm
& BES
ZAVCI HLM OZAN Dnce Tarihi Trkiye'de Merceinden: Liberalizm ZLEM DENL Liberal Dnce Topluluu veya Olarak Bir Paradoks Siyaset Aray BOA EROZAN ve Ahmet Aaolu Nizaml Hrriyet: ti Bir Cumhuriye Yorum Denemesi
AHMET AAOLU Nizaml Hrriyet CEML OKTAY Dzenler Liberal Siyas Hakknda Notlar OUZ ADANIR Zihniyet, Ulusal a Burjuvazi, Aydnlanm
ISSN 1303-72420
-0
3 3 72457 9 77130
Muhafazakrlk ve Kemalizm
Hasan Ufuk Aktal Trk Muhafazakrl ve Kemalizm: Diyalektik Bir liki lyas Stl Tarihsel ve Toplumsal Balam inde Kemalizm, Aydnlanma, Muhafazakrlk likisi zerine Bir Derkenar
58
risi rlnn Eleti Trk Muhafazak
DOAN NECMETTN rlnn Trk Muhafazak Devlet Algs: rnei Nurettin Topu ZGR AKYOL Sabahattin Zaim'de Muhafazakrlk Dncesi TRK IN MUHAFAZAKRLI IN TARH YORUMU AHMET ZCAN Tarihiliin Muhafazakr Popler Yz: Bana nanmyorum retilen Tarihe!
Muhafazakr Tepkiler
Ayta Yldz Kurulu Srecinde Cumhuriyet Muhafazakrl: Peyami Safann Kemalizm Yorumu Necmettin Doan Trk Muhafazakrlnn Devlet Algs: Nurettin Topu rnei zgr Akyol Sabahattin Zaimde Muhafazakrlk Dncesi
LAER
AKTALI rl ve Trk Muhafazak Kemalizm: liki Diyalektik Bir LYAS STL Tarihsel ve Toplumsal Balam inde a, Kemalizm, Aydnlanm likisi Muhafazakrlk zerine Bir Derkenar MUHAFAZAKR 'TEPK'LER AYTA YILDIZ Kurulu Srecinde Cumhuriyet Muhafazakrl: Peyami Safa'nn Kemalizm Yorumu
FEKAN krln ii
Muhafazakr Sylem
Aytl Tamer Muhayyel Komnizm: Trk Sann AntiKomnizm Propagandas pek Gmen Muhafazakrlk, Neoliberalizm ve Sosyal Politika: Trkiyede Din Temelli Sosyal Yardm Organizasyonlar
izasyonlar
Eletiri
Armaan ztrk Birikim Dergisinde Liberal Sol deoloji zerine Eletirel Bir Deerlendirme
59
Trk Sosyalizmin
FKRET BAKAYA Trkiye Soluna Soldan Bakmak AY KADR CANGIZB Solu Sosyalizm ve Trk ELETR ARMAAN ZTRK Birikim Dergisinde Liberal Sol deoloji zerine Eletirel irme Bir Deerlend
YEN SOL ZERNE DENLER CAN ULUSOY Merkezli Etik ve Adalet Aray: Yeni Bir Siyaset Trkiye'de zgrlk Sol
in Eletirisi
NT
DNER ESN HAMD Siyasal Blent Ecevit'in Anlay zerine (1957-1980 Dnemi)
7 3 72459 9 77130
62
YENLER
60. Say: Ik Doudan Ykselir-I
Giri
Mehmet Aydn Varoluuluk ya da Gnostizm: Bir Tartmaya Davet
Padme
Sadk Armutlu Fars iirinde Bir Tanr Peygamber Burak nar Dounun Srpriz Zaferleri Bayram Ali etinkaya slm Tp Felsefesi/Teorisi -Dounun zgn Sanat slm Tbb-
Om
Daisetsu Teitar Suzuki Zen Nedir? Vedat afak Yam inde Zen-Budizm Korhan Kaya Masallarda Budist Merhamet Motifi
Hum
Medi smaylov Rus Entelijansiyasnn Dou Algs: Balangcndan Avrasyacla Kadar Grsel Ayta Alman Edebiyatnda ark
Mani
Kubilay Atik Japonya, Kapal lke, deoloji ve Din Ali Volkan Erdemir Japon Toplumu ve Doa
63
YENLER
61. Say: Ik Doudan Ykselir-II
Doudan Ykselen Ik
Wolfgang Bauer in Felsefesinin Genel zellikleri Kubilay Atik Kore Aydnlanmas Joseon Dnemi Baha Zafer Mezopotamyada Doa Felsefesi: Matematik ve Astronomi Ali Kkler Hint-Avrupa Diline Bir Katk: Pini Dilbilimi
Tarih
Turhan Kaar Dnyaya ki Ik: Ge Antikada ran ve Roma Muzaffer Duran Akamenidlerde Hogr Politikas
Zeyl
Takn Tak Tarihyazmnn Rnesans: Halil nalck
64
YENLER
62. Say: nce "Mzik" Vard
Mesut Knac Eski Yunan Dnyasnda Mzik ve Mzisyenler mer Naci Soykan Mzik Nedir? Felsefi Bir Aratrma Abdullah Onur Akta Hayat Mzikle Anlamak ve Schopenhauer Felsefesinde Mzik zge ztekin Seslerin Szcklerindeki Mzikten Szcklerin Seslerindeki Mzie Vefa Saygn tle & Hseyin Etil Bir Gei Dneminde Mziin Kalp arpntlar: Sosyal Dnmler ve Varolusal Tipler Okan Murat ztrk 15. Yzyl Osmanl Mziinde ube Kavram ve Hermetik Gelenek Hzr Bin Abdullah Anlamak Sleyman Seyfi n Itrinin Neva Kr Hakknda zlenimci Bir Yaz Ali Esgin Bir Mzik Sosyolojisi Var mdr?
Olgun Bilir Bir G Alanlar Sistemi Olarak Mzik Toplum likisi Poyraz Kulluolu Trk Mzik Devriminden Popler Kltr Mziine ok Seslilik Gndleri: Trk Mzik nklbnda Garbiyat Endieler ve Fanteziler Seluk Duran Trkiyede klk Geleneinin Popler Mziklere Etkisi Duygun Erim Yaratc Bir Kuvvet Olarak Ritmin Zaman-Mekn zerine Dnceler Orhan Kandemir Yitik Zamann zinde: Caz Asl avuolu Platonun Bekileri: Bir Eitim Arac Olarak Mzik
65
Bakas Olarak Kendisi Paul Ricoeur................................................ 28,00 TL Bahtin ve evresi Craig Brandist ..................................................17,00 TL Monadoloji & Metafizik zerine Konuma Leibniz..........................9,00 TL Antik Yunan'da Felsefe ve amza Etkileri Editr: Yavuz Kl ...24,00 TL Avrupa Dncesinin Serveni Jacqueline Russ ..........................26,00 TL Marx ve Hegel zerine almalar Jean Hyppolite .......................... 15,00 TL Heidegger Editr: zgr Aktok & Metin Bal....................................... 25,00 TL Estetik'in Ksa Tarihi Hakk Hnler .............................................. 20,00 TL Gilles Deleuze Claire Colebrook ....................................................... 13,50 TL lmcl Hastalk Umutsuzluk Sren Kierkegaard............................ 11,00 TL Yeni Bilim Giambattista Vico............................................................. 30,00 TL Wittgenstein ve Dilin Snrlar Pierre Hadot .......................................9,00 TL Ludwig Wittgenstein Erken Dneminde Dilin Snrlar ve Felsefe Ali Utku 16,00 TL Kantn Felsefesi Heinz Heimsoeth ................................................... 11,00 TL Felsefenin Temel Disiplinleri Heinz Heimsoeth ................................. 8,50 TL Tarih Tasarm R. G. Collingwood ..................................................... 17,50 TL Tarih Felsefesi Haz. Doan zlem - G. Ateolu ..............................13,00 TL Alman dealizmi - Fichte Haz. E. Klarslan - G. Ateolu ................27,00 TL Ahlkn ve Dinin ki Kayna Henri Bergson .....................................16,00 TL Aydnlarn haneti Julien Benda ........................................................11,00 TL Kltr Bilimleri ve Kltr Felsefesi Doan zlem ............................15,00 TL Felsefe ve Doa Bilimleri Doan zlem .......................................... 14,00 TL Fransz Aydnlanma Felsefesi Oskar Ewald .....................................13,50 TL Drt Adal Solmaz Zelyt ...................................................................9.00 TL Tarih Felsefesinin Problemleri Georg Simmel ...................................9,00 TL
FELSEFE
Ahmed Cevdet Paa Mustafa Gndz ......................................... 16.00 TL Halil nalck Armaan-II Tarih Aratrmalar ..................................30,00 TL Annales Okulu Peter Burke ..............................................................13,00 TL Feodal Toplum .Marc Bloch ......................................................... 32,00 TL Dou Bat Makaleler - I Halil nalck ................................................ 24,00 TL Dou Bat Makaleler - II Halil nalck ............................................... 24,00 TL Halil nalck Armaan-I Tarih Aratrmalar ...................................30,00 TL Eski Trk Toplumu zerine ncelemeler mit Hassan ..................... 22,00 TL Osmanl Krsal Hayat Suraiya Faroqhi ............................................ 13,50 TL ABD Tarihi Allan Nevins-Henry Steele Commager .............................24,00 TL Orada Saat Ka? Serge Gruzinski .................................................... 15,00 TL
TARH
SYASET BLM
slmda Modernleme Bedri Gencer ......................................... 55.00 TL Avrasyaclk Medi smaylov ..................................................... 18,00 TL Gnmzde Yeni Siyasal Yaklamlar Editr: Hill Onur nce.......22,00 TL bn Haldun Metodu ve Siyaset Teorisi mit Hassan ........................ 25,00 TL Trkiyede Devlet Gelenei Metin Heper ......................................... 16,50 TL Trkiye Szl Siyaset, Toplum ve Kltr Metin Heper ..................28,00 TL
ANTROPOLOJ
Sosyoloji ve Antropoloji Marcel Mauss ............................................34,00 TL lkel nsanda Ruh Anlay Lucien Lvy-Bruhl ................................... 21,50 TL lkel Toplumlarda Mistik Deneyim ve Simgeler Lucien Lvy-Bruhl ... 17,50 TL in Halknn Zihniyeti Kou Hung-Ming ........................................ 11,00 TL Japonyada Budizm Vedat afak Yam ........................................ 17,00 TL
SOSYOLOJ
ada Sosyoloji Kuramlar Ruth A. Wallace/Alison Wolf ........... 34,00 TL Sosyoloji Kuramlar Tarihi Hans Freyer ....................................... 22,00 TL Osmanl ve tekiler Ouz Adanr ................................................ 22.00 TL Osmanl ve Avrupallar Ouz Adanr ........................................... 17.00 TL Kent Efsaneleri zgr Taburolu ....................................................15,00 TL Bilim Sosyolojisi Editrler: Bekir Balkz & Vefa Saygn tle ......34,00 TL Georg Simmel Editr: Jale zata Dirlikyapan .................................25,00 TL Burjuva Werner Sombart .................................................................. 24,50 TL Oryantalizm: Tartma Metinleri Editr: Ayta Yldz ........................ 28,50 TL Milliyetilik Kuramlar: Eletirel Bir Bak Umut zkrml................ 16,50 TL Tarihsel Sosyoloji Elisabeth zdalga ...............................................16,50 TL Eski Dnyaya Yeni Bir Bak Ouz Adanr ........................................ 35,50 TL Modernleme: Bakaldr ve Deiim S. N. Eisenstadt .................... 14,50 TL Orta Douda Kltrel Geiler Editr: erif Mardin .......................... 23,00 TL erif Mardin Okumalar Editr: Takn Tak .................................... 23,00 TL Sekinlerin Ykselii ve D Vilfredo Pareto ................................ 8,00 TL Franfurt Okulu Editr H. Emre Bace................................................ 28,50 TL Simlakrlar ve Simlasyon Jean Baudrillard ................................... 15,50 TL eytana Satlan Ruh ya da Ktln Egemenlii Jean Baudrillard .. 15,50 TL Sessiz Ynlarn Glgesinde Jean Baudrillard ................................... 8,00 TL Weberin Metodolojisi Fritz Ringer ................................................... 14,00 TL
EDEBYAT
Satran Stefan Zweig ................................................................... 6.00 TL ada Trk Roman zerine ncelemeler Grsel Ayta ............ 22.00 TL Yenia Alman Edebiyat Grsel Ayta ........................................ 22,00 TL ada Alman Edebiyat Grsel Ayta ........................................ 24,00 TL Faust J. Wolfgang von Goethe ..................................................... 22,00 TL Byk Usta Stefan Zweig ....................................................... 15,00 TL Kendileri le Savaanlar Stefan Zweig......................................... 15,00 TL Kendi Hayatnn iirini Yazanlar Stefan Zweig ............................ 18,00 TL Bay How Ne Yapmal zcan Doan ............................................... 9,00 TL Kayp Zamann zinde Ahmet Hamdi Tanpnar Mehmet Aydn.......16,50 TL air ve Patron Halil nalck ................................................................. 8,00 TL Saint -Beuvee Kar Marcel Proust ................................................. 14,00 TL Alman Romantizmi Ricarda Huch ..................................................... 33,00 TL Goethe Der Ki J. Wolfgang Von Goethe ........................................18,00 TL Schiller Hazrlayan: Grsel Ayta ......................................................14,00 TL
SANAT
Sanat France Farago ....................................................................... 15.00 TL
66
1. Devlet ...........................................................................................14.50 TL 2. Dou Ne? Bat Ne? .......................................................................14.50 TL 3. Gericilik Nedir? ..........................................................................14.50 TL 4. Etik ...............................................................................................14.50 TL 5. Kamusal Alan................................................................................14.50 TL 6. Kayg ............................................................................................14.50 TL 7. Akademi ve ktidar ........................................................................14.50 TL 8. Trk Toplumu ve Gelime Teorisi ...................................................14.50 TL 9. Sylem stne Sylem .................................................................14.50 TL 10. Binyln Muhasebesi ....................................................................14.50 TL 11. raftakiler ...................................................................................14.50 TL 12. Akademidekiler............................................................................14.50 TL 13. Hukuk ve Adalet stne ..............................................................14.50 TL 14. Avrupa ........................................................................................14.50 TL 15. Popler Kltr .............................................................................14.50 TL 16. Ge Aydnlanmann Erken Aydnlar .............................................14.50 TL 17. Ekonomi .....................................................................................14.50 TL 18. Kreselleme ..............................................................................14.50 TL 19. Yeni Dnce Hareketleri .............................................................14.50 TL 20. Oryantalizm I ve II .......................................................................14.50 TL 21. Yeni Devlet Yeni Siyaset...............................................................14.50 TL 22. Edebiyat stne ..........................................................................14.50 TL 23. Kimlikler......................................................................................14.50 TL 24. Sava ve Bar ............................................................................14.50 TL 25. Gelenek ......................................................................................14.50 TL 26. Ak ve Dou ...............................................................................14.50 TL 27. Ak ve Bat .................................................................................14.50 TL 28. Dn Bugn Yarn: deolojiler -I .....................................................14.50 TL 29. Dn Bugn Yarn: deolojiler - II ...................................................14.50 TL 30. Dn Bugn Yarn: deolojiler III ..................................................14.50 TL 31. Dn Bugn Yarn: deolojiler IV .................................................14.50 TL 32. Bir Zamanlar Amerika I ..............................................................14.50 TL
33. Ortaa Aydnl.........................................................................14.50 TL 34. Akdeniz .......................................................................................14.50 TL 35. Entelekteller - I ..........................................................................14.50 TL 36. Entelekteller - II .........................................................................14.50 TL 37. Entelekteller - III ........................................................................14.50 TL 38. Milliyetilik - I..............................................................................14.50 TL 39. Milliyetilik - II.............................................................................14.50 TL 40. Antik Dnya Bilgelii ...................................................................14.50 TL 41. Medeniyetler atmas ............................................................14.50 TL 42. Bir Zamanlar Amerika II ............................................................14.50 TL 43. iddet .........................................................................................14.50 TL 44. Etnisite........................................................................................14.50 TL 45. II. Merutiyet 100. Yl -I ...........................................................14.50 TL 46. II. Merutiyet 100. Yl -II...........................................................14.50 TL 47. Cumhuriyetilik ...........................................................................14.50 TL 48. Kiinin Kendisiyle Sava .............................................................14.50 TL 49. Romallar - I ................................................................................14.50 TL 50. Romallar - II ...............................................................................14.50 TL 51. Osmanllar - I ..............................................................................14.50 TL 52. Osmanllar - IIV ...........................................................................14.50 TL 53. Osmanllar - III ............................................................................14.50 TL 54. Osmanllar IV ..............................................................................14.50 TL 55. Karl Marx ....................................................................................14.50 TL 56. Psikanaliz Dersleri .......................................................................14.50 TL 57. Trk Liberalizminin Eletirisi ........................................................14.50 TL 58. Trk Muhafazkarlnn Eletirisi .................................................14.50 TL 59. Trk Sosyalizminin Eletirisi .................................................. 14,50 TL 60. Ik Doudan Ykselir I ............................................................ 14,50 TL 61. Ik Doudan Ykselir II ........................................................... 14,50 TL 62. nce Mzik Vard .................................................................. 14.50 TL
67
SIK SORULANLAR
Derginize nasl yaz gnderebilirim?
Makalelerinizi dogubati@dogubati.com adresine gnderebilirsiniz. Yayn kurulunun deerlendirmesinin ardndan yaznzn yaymlanp yaymlanamayacana dair bilgi sizlere iletilecektir. Yazlarnz, gelecek saylarda yaynlayacamz dosyalarn ieriiyle rtmelidir.
DOU BATI
Dou Bat Yaynlar adna sahibi ve Genel Yayn Ynetmeni: Takn Tak Editr: Cansu zge zmen Sorumlu Yaz leri Mdr: Erhan Alpsuyu Halkla likiler: Harun Ak D likiler: Sava Kse Yayn Kurulu Halil nalck, E. Fuat Keyman, Mehmet Ali Klbay, Etyen Mahupyan, erif Mardin, Sleyman Seyfi n, Doan zlem, Ali Yaar Sarbay, Kurtulu Kayal
Danma Kurulu Cemal Bli Akal, Tlin Bumin, Ufuk Cokun, Nezih Erdoan, Cem Deveci, Ahmet nam, Hasan Blent Kahraman, Yusuf Kaplan, Kurtulu Kayal, Nuray Mert, lber Ortayl, mer Naci Soykan, lhan Tekeli, Mirze Mehmet Zorbay Gl Ateolu Dou Bat hakemli bir dergidir. Reklam kabul edilmez. Dou Bat Yaynlar Yksel Cad. 36/4 Kzlay/ANKARA Tel: 425 68 64 / 425 68 65 Faks: 0 (312) 425 68 64 e-mail:dogubati@dogubati.com www.dogubati.com
68
POSTERLER
69
POSTERLER
Mene Mene Tekel Upharsin!"
Rembrandt, Kral Belazar'n Ziyafeti Mene, Mene, Tekel Upharsin! ,, , (Tanr krallnn gnlerini sayd ve ona son verdi! Terazide tartldn ve noksan bulundun! Kralln blnerek Medler ile Perslere verildi.)
ORYANTALZM
Kiinin Kendisiyle Sava
KARL MARX
Dou Bat
"Bir ehirde tm saat kuleleri yanl ayarlanmsa kiinin doruyu gstermesi neye yarar ki?" Arthur Schopenhauer
70
NOTLAR
NOTLAR
YENLER
73
Dou Bat Yaynlar Yksel Cad. 36/4 Kzlay/ANKARA Tel: 425 68 64 / 425 68 65 Faks: 0 (312) 425 68 64 e-mail: dogubati@dogubati.com www.dogubati.com
DOUBATI
74