You are on page 1of 133

1

Ridendo Castigat Mores


2


Tiio Andrnico
(Ttus Andoncus}
Willian SIalcscarc

Ediao
Fidcndo Casiigai Morcs

Fonic Digiial
www.jaIr.org
Todas as olras sao dc accsso graiuiio. Esiudci scnrc or conia
do Esiado, ou nclIor, da Socicdadc quc aga inosios; icnIo a
olrigaao dc rciriluir ao ncnos una goia do quc cla nc
roorcionou."
Nclson JaIr Carcia (1947-2002}

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Coylcfi
Fidcndo Casiigai Morcs
3

TITO ANDRNICO
(Titus Andronicus)



William
Shakespeare
4


NDICE



ATO I
Ccna I 8

ATO II
Ccna I 32
Ccna II 39
Ccna III 41
Ccna IV 56

ATO III
Ccna I 59
Ccna II 72

ATO IV
Ccna I 76
Ccna II 83
Ccna III 93
Ccna IV 99

5
ATO V
Ccna I 105
Ccna II 113
Ccna III 123
6


PERSONAGENS

SATURNINO, filIo nais vclIo do uliino
incrador dc Fona, osicriorncnic roclanado
incrador.
BASSIANO, irnao dc Saiurnino
TITO ANDRNICO, gcncral ronano.
MARCO ANDRNICO, iriluno do ovo c irnao
dc Tiio.
LCIO, filIo dc Tiio Andrnico
QUINTO, filIo dc Tiio Andrnico
MRCIO, filIo dc Tiio Andrnico
MCIO, filIo dc Tiio Andrnico
O MENINO LCIO, filIo dc Lucio.
PBLIO, filIo dc Marco Andrnico
SEMPRNIO, arcnic dc Tiio
CAIO, arcnic dc Tiio
VALENTINO, arcnic dc Tiio
EMILIO, nolrc ronano.
ALARBO, filIo dc Tanora
DEMTRIO, filIo dc Tanora
QUIRO, filIo dc Tanora
AARO, nouro ananic dc Tanora
Un caiiao, irilunos, ncnsagciros, un lolo;
ronanos.
Codos c ronanos.
7
TAMORA, rainIa dos godos.
LAVNIA, filIa dc Tiio Andrnico.
Una ana, c a criana ncgra.
Scnadorcs, irilunos, oficiais, soldados c criados.
8


ATO I
Cena I

Honu. Vc-sc o tnuo dos Andoncos. En cnu, os
tIunos c os scnudocs. Dcos cntu o un udo
Sutunno con scus utduos, c o outo,
Hussuno cn conunIu dos dcc, con tunIocs c
Iundcus.

SATUFNINO Nolrcs aircios, da jusiia
anaro, con arnas dcfcndci a ninIa causa! E
vos, ncus conairioias c ajudanics, con vossos
gladios dcfcndci ncus iiulos Icrcdiiarios. Sou o
rinogcniio do quc na fronic carrcgou or uliino
o diadcna incrial dc nosso lurgo. Quc a gloria
dc ncu ai cn nin rossiga, scn dc ncus anos
sc iornar iniga.
DASSIANO Fonanos, conanIciros, lons
anigos, dcfcnsorcs dc ninIa jusia causa, sc aic
Iojc graa acIou anic os rcais olIos da alia
Fona Dassiano, dcsccndcnic dc Ccsar, ionai
conia da assagcn quc vai ao Caiiolio, nao
dciando quc a dcsonra sc acIcguc ao irono
aliivo consagrado viriudc, coniincncia,
9
jusiia c nolrcza, DrilIc o ncriio nuna clciao
Ioncsia. A lilcrdadc, ronanos, dcfcndci con
vossa cscolIa.
(En cnu cntu Muco Andonco, con u coou.}
MAFCO Prncics, quc or ncio dc
ariidos c dc anigos, luscais, anliciosos, o
govcrno ccrccr, ficai salcndo quc os ronanos,
dos quais con nuiio zclo dcfcndcnos a causa,
or unaninc rcsoluao na cscolIa dc scu cIcfc a
Andrnico indicou, cIanado o Pio, clos scrvios
lcais c nuncrosos quc a Fona icn rcsiado.
Mais valcnic gucrrciro, nais nolrc Ioncn nao sc
cnconira aiualncnic cnirc os nuros da cidadc.
Pclo Scnado airia foi cIanado das duras
gucrras conira os godos larlaros. Con scus
filIos, dos nossos ininigos icrror consianic,
suljugou un ovo dc valor c adcsirado nos
conlaics. Dcz anos ja assaran dcsdc quc clc
ionando a ciio a causa da alia Fona, casiigou
con as arnas a arrogancia dc nossos ininigos.
Fccolcrio dc sanguc, cinco vczcs vcio a Fona,
dos canos dc laialIa carrcgando cn csquifc
scus filIos valorosos. Agora, finalncnic,
carrcgado dc gloriosos csolios, volia a Fona o
nui fanoso Tiio, o alio Andrnico, cn ioda sua
gloria dc gucrrciro. Conciio-vos, cla Ionra dc ial
nonc, daquclc ara qucn qucrcis un digno
succssor, c ianlcn clos dirciios do Caiiolio c
clos do Scnado, quc rcicndcis Ionrar con
10
dcfcrcncia, a rciirar-vos, dcsisiir da fora,
discrsar vossos Ioncns, ara, Iunildcs c cn
az, cono concic a candidaios, dcfcndcr vossos
ncriios.
SATUFNINO Quc cfciio scdaiivo cn nin
icvc a lcla fala dcssc iriluno!
DASSIANO Dc ial nodo, Marco, icnIo
confiana cn iua inicgridadc nunca alalada, c
ianio ic Ionro, c csiino icu nolrc nano Tiio c
scus rclcnios, c aqucla a qucn ncu cnsancnio
acaia, a graciosa Lavnia, alio ornancnio dc
Fona, quc aqui ncsno os ncus anigos
dcvoiados discrso c ninIa causa soric cnircgo
c roicao do ovo, a fin dc quc clc a onIa na
lalana.
(Sucn os scgudocs dc Hussuno.}
SATUFNINO Anigos quc anararan ncu
dirciio, a iodos agradco c vos discnso, c ao
anor c ao favor dc ninIa airia nc cnircgo,
cono cnircgo ninIa causa. (Sucn os scgudocs
dc Sutunno.} Fona, jusia c graciosa sc conigo,
cono confianic c lon cu sou coniigo. Alri as
orias c dciai quc cu cnirc.
DASSIANO Cono cu, irilunos, candidaio
Iunildc.
(Funuus. Todos sc dgcn uu o Scnudo.}
11
(Entu un cutuo.}
CAPITO Fonanos, dai lugar! Eis quc
Andrnico, airono da viriudc, o nais valcnic
cancao dc Fona, vcnccdor cn iodas as
laialIas, rciorna agora, rico dc glorias c foriuna,
dos lugarcs quc clc dcliniiou con sua csada,
sol o jugo calcando os ininigos.
(Soun tonIctus c tunIocs; dcos cntun
Muco c Mco; u scgu, dos Ioncns cucgundo
un csquc coIcto dc cto; dcos, Lco c
unto. Logo us cntu Tto Andonco; u scgu,
Tunou con AuIo, uuo, Dcncto, Auuo c
outos godos, soncos. Sodudos c ouo. Os
cucgudocs dcocn o csquc no cIuo c Tto
uu.}
TITO Salvc Fona, no luio viioriosa! Tal
cono o larco quc nui longc Iavia sua
ncrcadoria iransoriado, c con lasiro rccioso
volia ao orio dc quc nuiio anics a ancora
soliara. assin volia Andrnico, coroado con
ranos dc lourciro, ara a airia saudar con
lagrinas, orcn con lagrinas dc vcrdadciro
julilo, or causa dc scu rcgrcsso a Fona. O
grandc guarda do nosso Caiiolio, lana olIarcs
graciosos ara os riios quc inicianos. Dc vinic c
cinco filIos valorosos, ronanos, a nciadc,
jusiancnic, do nuncro dos filIos do rci Priano
conicnlai os dcsojos niscravcis, vivos c
12
norios. Fcconcnsc Fona con anor os quc
vivcn c con o iunulo junio dos scus
anicassados quanios cu irouc ara o ouso
dcrradciro. Soncnic aqui os godos conscniiran
quc cu cnlainIassc a csada. Por quc causa, iao
crucl c indifcrcnic ao rorio sanguc, Tiio,
conscnics quc, insculios ainda, icus filIos
crrcn cla raia Iorrvcl da Esiigc avorosa? Alri
caninIo ara junio dos nanos os dcornos. (O
tnuo c uIcto.} La rccclci a saudaao silcnic a
quc os norios ja sc acIan Ialiiuados c cn az
dorni, o vos quc crcccsics cn dcfcsa da airia!
O consagrado dcosiio dc ninIas alcgrias, docc
norada dc anino c nolrcza, quanios filIos a
dcniro vi cados, quc janais nc scrao rcsiiiuidos!
LCIO Dos risionciros godos cnircgai-nos
o dc nais alio lrio, orquc os ncnlros lIc
dccccnos c, nun nonic, as carncs
sacrifiqucnos ad nancs frairun anic a risao
icrrcna dc scus ossos, orquc acalnadas fiqucn
logo as sonlras, scn quc na icrra vcnIan
crscguir-nos, dcois, os scus cscciros.
TITO Aqui ic cnircgo o nais nolrc dc
iodos, o rinciro filIo dcsia rainIa dcsgraada.
TAMOFA Parai, irnaos ronanos! Viiorioso
Tiio, conquisiador nuiio gracioso, icn icdadc
das lagrinas quc cu vcrio, or una nac vcriidas
or scu filIo. Sc cn algun icno un filIo ic foi
13
caro, oI! nao dcics o ncu ao dcsanaro! Nao
lasia icrnos vindo ara Fona ara dar lrilIo ao
icu iriunfal rciorno cono iua caiiva, c nais.
dolrada sol o jugo ronano? E ncccssario quc na
rua ncu filIo scja norio, or icr con lrilIo
dcfcndido a airia? Sc ara ii dcvcr sagrado c a
luia cn dcfcsa do rci c da rcullica, conosco da-
sc o ncsno. Nao naculcs, Andrnico, con
sanguc o nonuncnio. Sc a naiurcza qucrcs icr
dos dcuscs, cniao fazc cono clcs. sc londoso,
quc o cnIor da nolrcza c a roria graa. OI!
oua, Tiio, o ncu rinciro filIo!
TITO Acalnai.vos, scnIora, c dcsculai-
nc. Os irnaos aqui vcdcs dos quc os godos viran
vivos c norios. Pclos norios clcs cigcn
rcligiosancnic sacrifcio condigno. Vosso filIo foi
narcado ara isso; norrcr dcvc ara acalnar as
sonlras quc ariiran.
LCIO Lcvai.o logo c accndci rcsio a
cIana. Aos, con nossos gladios, na fogucira os
ncnlros lIc coricnos, aic scrcn consunidos dc
iodo.
(Sucn Lco, unto, Muco c Mco, con
AuIo.}
TAMOFA OI! quc icdadc crucl c
irrcligiosa!
14
QUIFO En qualqucr icno nciadc disso
foi a Ciia larlara?
DEMTFIO Nao conarcis oI nao!
Ciia con Fona. Alarlo foi ara o rcouso cicrno;
nas nos vivcnos ara scniir ncdo sol a visia dc
Tiio ancaadora. Coragcn, ois, scnIora, nas ao
ncsno icno cscrai, quc as ncsnas divindadcs
quc rainIa dc Troia cnscjo dcran dc, or nodo
calal, ionar vingana do iirano da Tracia cn sua
icnda, ajudarao Tanora, a solcrana dos godos
quando os godos cran godos c Tanora rainIa
a, nos ininigos, vingar-sc dos ulirajcs
sanguinarios.
(Votun Lco, unto, Muco c Mco con us
csudus cnsungcntudus.}
LCIO Vcdc, ai c scnIor, cono
cunrinos os cosiuncs ronanos. Dcccanos dc
Alarlo os ncnlros iodos; as cniranIas dclc as
sagradas cIanas alincnian, cuja funaa,
arcccndo inccnso, vai crfunar o ccu. So rcsia
agora sculiarnos os nanos c con alios
cunrincnios cn Fona os acolIcrnos.
TITO Faa-sc dcssc nodo, c quc dirija
Andrnico a suas alnas o adcus uliino. (Toquc
dc tonIctu; o csquc c dcostudo no tnuo.}
En az c Ionra rcousai, ncus filIos.
Dcfcnsorcs dc Fona valorosos, ao alrigo ficai
aqui das dorcs c das vicissiiudcs dcsic nundo.
15
Dcsic onio a iraiao nao vos csrciia, a invcja
nao sc calia, nao roscran crvas naldiias, nao
Ia icncsiadcs ncn larulIo; so calna c sono
cicrno. En az c Ionra rcousai, ncus filIos.
(Entu Luunu.}
LAVNIA En az c Ionra viva o scnIor
Tiio! Viva con gloria ncu scnIor c ai! Vc cono a
csic sculcro irago as ninIas lagrinas
iriluiarias, ara os riios funclrcs dc ncus
nanos, c con lagrinas dc julilo a icus cs ora
nc ajoclIo, or Iavcrcs voliado. OI! alcnoa-nc
con iua nao gucrrcira, cuja soric os nclIorcs
ronanos cnalicccn.
TITO loa Fona, quc nc rcscrvasic con
carinIo o rcncdio da vclIicc, ara alcgria ao
coraao irazcr-nc! Quc gloria dc icu ai, c
scncciudc solrcvivas, Lavnia, con viriudc.
MAFCO Viva lasianic o nano, o scnIor
Tiio, Icroi gracioso aos olIos dos ronanos.
TITO Agradccido, ncu gcniil iriluno,
Marco, ncu nolrc irnao.
MAFCO Scdc lcn-vindos, ianlcn,
solrinIos, dcssa fcliz gucrra; os quc vivcis c os
quc dornis na gloria. Dravos scnIorcs, soric
igual iivcsics iodos quanios os gladios
cnunIasics no scrvio da airia. Porcn iriunfo
16
nais lrilIanic c ioda csia ona funclrc quc
diia dc Solao dcu cunrincnio, vcnccndo o acaso
ncsic lciio dc Ionra. Tiio Andrnico, o ovo da
cidadc, dc quc dcfcnsor lcal scnrc iu fosic, or
nin ic cnvia, scu ficl iriluno, csic alio dc lrilIo
inaculado c ic convida ara concorrcrcs clciao
ara cIcfc do govcrno con os filIos dc nosso
uliino nonarca. Sc candidaio, ois; vcsic csic
nanio c da calca a Fona quc, ncsia Iora,
carccc dc calca.
TITO A cssc glorioso coro nclIor ficara
una calca quc nao ircncssc dc fraqucza c
idadc. Por quc cnvcrgar a ioga c inconodar-vos,
scr, or aclanaao, Iojc cscolIido, ananIa
rcsignar o irono c a vida, c a iodos arcsiar novos
iralalIos? Fona, fui icu soldado quarcnia anos,
conduzi con vaniagcn icus ccrciios c cnicrrci
vinic c un filIos valorosos; iodos, no cano
fciios cavalciros, dc arnas na nao ionlaran
cono lravos, a scrvio dc sua nolrc airia. Dai-
nc un lasiao, Ionroso ara un vclIo, nao cciro
dc conando ara o nundo. soulc cnunIa-lo o
quc o cnunIou or uliino.
MAFCO Tiio, olicras o incrio, sc o
cdircs.
SATUFNINO OrgulIoso iriluno, quc
disscsic?
TITO Prncic Saiurnino, ficai calno.
17
SATUFNINO Fonanos, scdc jusios; as
csadas, aircios, arrancai, scn quc dc novo as
cnlainIcis, cnquanio Saiurnino nao ficar scndo
incrador dc Fona. Andrnico, anics ara o
infcrno Iouvcsscs ido, do quc a ial onio nc
rivarcs do coraao do ovo.
LCIO Saiurnino rcsunoso, inicrroncs
o nagnanino Tiio no quc dc lon ic dcsiinassc.
TITO Calna, rncic; vou rcsiiiuir-ic o
coraao do ovo, rocurando dc si ncsno alicna-
lo.
DASSIANO Nao ic adulo, Andrnico, nas
ic Ionro c Ici dc fazc-lo cnquanio vivo for. Sc
rcforarcs ncu ariido con icus anigos ccrios,
agradccido ic scrci. Dcn salcs quc o
rcconIccincnio, ara as alnas gcncrosas, c
nolrc rcconcnsa.
TITO Povo dc Fona, c vos, irilunos
dignos, co vosso sufragio c vosso aoio. Para
Andrnico os conccdcis dc grado?
TFIDUNOS Para a Andrnico scrnos
agradavcis c cclclrarnos scu fcliz rciorno, o ovo
acciiara scu candidaio.
TITO Trilunos, olrigado. Ora vos co quc
scja clciio o filIo rinogcniio do incrador
dcfunio, Saiurnino, cuja viriudc, cscro-o, solrc
18
Fona Ia dc lanar sua luz cono na icrra faz o
Tiia, dciando sazonada ncsia nossa rcullIca a
jusiia. Assin, sc vos guiais or ncus consclIos,
coroai-o c a una voz griiai conigo. Quc viva
nuiio nosso incrador!"
MAFCO Con sinais dc alcgria os nais
variados. airicios c lclcus, nos clcgcnos
incrador dc Fona Saiurnino, griiando. Viva
nuiio Saiurnino!"
(Poongudo toquc dc tonIctu.}
SATUFNINO Tiio Andrnico, clo icu
aulio Iojc cn nossa clciao, cono o ncrcccs, os
agradccincnios ic arcscnio, roncicndo agar-
ic a gcniilcza or ncio dc aios claros. E dc inicio,
Tiio, ara calar iua fanlia cn iudo nolrc, c
iua roria fana, dc Lavnia farci ninIa
consoric, incrairiz dc Fona, dc ncu ciio
doninadora, c no Panicao sagrado roncio
dcsosa-la. Ouvc Andrnico. cssa noao ic
dciara conicnic?
TITO Sin, ncu digno scnIor; con cssc
cnlacc considcro-nc Ionrado sunancnic or
Vossa Craa. visia, assin, dc Fona, a
Saiurnino, rci c conandanic da rcullica,
incrador do nundo, consagro ninIa csada, o
carro c iodos os risionciros, dons cn iudo
dignos do scnIor incrial da grandc Fona.
19
Fccclc-os, ois, cono iriluios rorios; aos cs
ic onIo os ncus irofcus Ionrosos.
SATUFNINO Muiio olrigado, nuiio, alio
Andrnico, ai da ninIa cisicncia. Quanio
orgulIo sinio or iua causa c icus rcscnics,
Fona vira a salcr; c caso cu vcnIa cn qualqucr
icno a nc csqucccr da nnina arccla dcsics
dons incsiinavcis, ronanos, rciirai-nc vosso
aoio.
TITO (u Tunou} Prisioncira, scnIora, sois
agora dc nosso incrador, quc, lcn lcnlrado dc
vossa osiao c dignidadc, vos dara iraiancnio
cn iudo nolrc c a vossos scguidorcs.
SATUFNINO En vcrdadc, quc dana
cncaniadora! una lclcza quc cu cscolIcra, sc
iivcssc ainda dc cscolIcr ouira vcz. Dcla rainIa,
clarcai cssc scnllanic ncluloso. Conquanio os
acidcnics dc una gucrra a alcgria ic icnIan
coniurlado, nao vicsic ara Fona a fin dc quc
alvo ossas scrvir do orolrio, ois iraiada scras
cono rinccsa cn ioda aric. Fia-ic no quc cu
digo, nao dciando quc a irisicza ic alaia as
cscranas. ScnIora, qucn vos diz cssas
alavras odcra vos dciar naior ainda quc a
rainIa dos godos. Nao vos causa dcsagrado,
Lavnia, quanio cu dissc?
LAVNIA Nao, scnIor, ois una rcal
nolrcza vos garanic as alavras, c ccricza.
20
SATUFNINO Docc Lavnia, nuiio
agradccido. Vanos, ronanos. Scn ncnIun
rcsgaic, lilcricnos os rcsos. Nosso iiulo
roclanai con ironlcias c ianlorcs.
(Funuu. Sutunno, o nncu, uz u cotc u
Tunou.}
DASSIANO ScnIor Tiio, con vossa
crnissao, csia donzcla c ninIa. (Aodcu-sc dc
Luunu.}
TITO Cono! Cono!ncu scnIor! Por acaso
falais scrio?
DASSIANO Sin, nolrc Tiio, c rcsolvido,
ainda, a dcfcndcr fora o ncu dirciio.
MAFCO Suun cuiquc, c a jusiia dos
ronanos; so rcclana o quc c dclc nosso rncic.
LCIO E Ia dc olic-lo, sc Lucio iivcr vida.
TITO Traiao! iraiao! Ondc sc cnconira a
guarda do incrador? Traiao, scnIor! Lavnia foi
surrccndida.
SATUFNINO Surrccndida, cono? Por
qucn?
DASSIANO Por qucn agora arrclaiara dc
iodo o nundo a sua noiva cara.
(Sucn Muco c Hussuno, con Luunu.}
21
MCIO Ajudai-nos, irnaos, a rciira-la;
con ncu gladio dcfcndo csia sada.
(Sucn Lco, unto c Muco.}
TITO Prncic, idc cn os dcla, quc, dc
volia, vo-la irarci ja ja.
MCIO Por csic lado, scnIor, nao
assarcis.
TITO Mcnino -ioa cono! Qucrcs larrar-
nc a csirada cn Fona? (AunIuu Mco.}
MCIO Socorro, Lucio! Aqui. (Moc.}
(Votu Lco.}
LCIO Fosics injusio, ncu scnIor, nais
do quc isso, ois naiasics nuna qucrcla injusia
vosso filIo.
TITO Nao, filIos ncus nao sois, ncn vos
ncn clc. Nunca ncus filIos nc dcsonrarian or
cssc nodo. Vanos, rcsiiiui Lavnia, lilirc, ao
nosso incrador.
LCIO Moria, sc o dcscjarcs, orcn nunca
ara scr sua csosa, or acIar-sc ronciida ara
ouiro. (Su.}
SATUFNINO Nao, nao, Tiio, o incrador ja
nao rccisa dcla, ncn dc ii, dc ningucn dc iua
csiirc. As ccgas nao confio cn qucn fcz nofa dc
22
nin alguna vcz; cn ii ianouco, ncn cn icus
filIos, falsos c insolcnics, quc sc rcuniran ara
dcsonrar-nc. Tiranic Saiurnino, nao Iavia qucn
cn Fona scrvissc dc lrinqucdo? Mui dc acordo
csscs aios, Andrnico, csiao con iua afirnaiiva
iola dc quc cu cdi dc iuas naos o incrio.
TITO Monsiruoso! Quc ccnsura nc
assacasic?
SATUFNINO Prosscguc assin cn icu
caninIo; cnircga cssa nulIcr voluvcl ao quc a
csada or cla nancjou. Vais icr un gcnro nuiio
valcnic, fciio ara aliar-sc nalia dc icus filIos
iurlulcnios, quc o alvoroio inlaniaran na
rcullica.
TITO O coraao fcrido cssas alavras nc
aiingcn cono aculcos.
SATUFNINO Por iudo isso, solcrana dos
godos, adniravcl Tanora, quc, ial cono Fclc
augusia cnirc suas ninfas, na cnunlra dcias
as ronanas nais lclas c galanics. sc concordarcs
ncsia ninIa suliia rcsoluao, cscolIo-ic,
Tanora, ara noiva, criando-ic ora ncsno dc
Fona a incrairiz. Dizc, rainIa dos godos. nao
alaudcs ninIa cscolIa? E agora juro clos
nossos dcuscs, ja quc adrc c agua-lcnia icnos
crio, c os facIos lrilIan ianio, csiando iudo
ronio ara o Iincncu, quc nc c inossvcl rcvcr
dc Fona as ruas ou dc novo cnirar cn ncu
23
alacio, sc conigo daqui nao ic lcvar cono
consoric.
TAMOFA E anic a facc do ccu a Fona cu
juro quc sc clcvar aic clc Saiurnino a rainIa dos
godos, cla cscrava scra dc scus dcscjos, anoravcl
ana c nac ara sua nocidadc.
SATUFNINO Dcla rainIa, vanos ao
Panicao. AconanIai, scnIorcs, vosso digno
incrador c sua lcla noiva, nandada clo ccu a
Saiurnino, quc lIc dara fuiuro nais risonIo.
Fcalizarcnos Ja o dcsosorio.
(Sucn todos, con cxccuo dc Tto.}
TITO Conviic nao nc fcz ara o coricjo.
Tiio, quando ficasic iao sozinIo, dcsonrado c dc
ulirajcs cncurvado?
(Votun Muco, Lco, unto c Muco.}
MAFCO O Tiio, Tiio! Vc o quc fizcsic.
nuna disuia csiuida naiasic un filIo iao
viriuoso!
TITO Nao, iriluno iolo, nao c ncu filIo,
cono nada cs ara nin, ncn iu ncn ncnIun
dcsscs quc a ii sc uniran ara cssc aio laio quc
dcsonrou nossa fanlia ioda. FilIos indignos!
Irnao cs indigno!
24
LCIO Mas dciai quc o cnicrrcnos cono
cunrc. junio dos nanos dconIanos Mucio.
TITO Traidorcs, ara iras! O coro dclc
nao scra colocado no sculcro. Ja icn
quinIcnios anos csic iunulo quc cu nandci
rcfazcr con iodo o csncro. En Ionra aqui
rcousan iao-soncnic gucrrciros c dc Fona
dcfcnsorcs, nao qucn vcnIa a norrcr vilncnic
cn rias, Sculiai-o ondc lcn vos arouvcr, quc
aqui nao scra osio.
MAFCO Isso c inicdadc, scnIor, dc vossa
aric. Os alios fciios dc ncu solrinIo Mucio
nuiio o calian; icn dc scr sculiado con scus
nanos.
QUINTO c MFCIO Tcra dc sc-lo, ou cniao
o scguircnos.
TITO Tcra dc scr? Quc lilirc afirnou isso?
QUINTO Qucn o susicniara cn ioda aric,
ncnos aqui.
TITO Cono! Esiarcis disosio, ncsno, a
inuna-lo, cnlora a ncu nau grado?
MAFCO Nao, nolrc Tiio; nas ic
conjuranos a crdoar Mucio c dar-lIc sculiura.
TITO Tu ianlcn, Marco, nc asscniasic
un golc c con csscs raazcs nc dciasic
25
csiraalIado o nonc. Considcro-vos a iodos
ininigos. Assin scndo, ccssai dc inoriunar-nc
c arii logo.
MFCIO Esia fora dc si, vanos cnlora.
QUINTO Nao nc rciirarci, cnquanio os
ossos nao sculiar dc Mucio.
(Muco c os Ios dc Tto sc uocIun.}
MAFCO Irnao, inlora cn scnclIanic
nonc a naiurcza...
QUINTO Pai, ncssc nonc a naiurcza faia...
TITO Silcncio, ara quc cu os ouiros oua.
MAFCO Crandc Tiio, nciadc dc ninIa
alna...
LCIO Qucrido ai, sulsiancia dc nos
iodos...
MAFCO Pcrniic quc icu nano Marco
cnicrrc ncsic ninIo viriuoso scu solrinIo quc
con Ionra norrcu c na dcfcsa da causa dc
Lavnia. s un ronano, nao scjas larlaro, quc
os rorios grcgos, aos consclIo, dcran
sculiura a Ajaz quc sc naiara, icndo o filIo
rudcnic dc Lacrics dcfcndido con calna os
funcrais. Assin, nao quciras ccluir dcsic
26
sculcro o jovcn Lucio, icu filIo rcdilcio aic Ia
noncnios.
TITO Marco, lcvania-ic. Esic c o nais
icrrvcl dia quc cu ja vivi. Scr or ncus filIos cn
Fona dcsonrado! Dcn; cnicrra-o, c a nin logo
dcois.
(O coo dc Mco c dcosto no tnuo.}
LCIO Qucrido Mucio, rcousa a, ao lado
dos anigos, aic quc ic cnfciicnos o sculcro.
TODOS (uocIundo-sc} Ningucn dcrranc
lagrinas no coro do jovcn Mucio, ois con
gloria vivc qucn norrcu cla causa da viriudc.
MAFCO ScnIor, orquc a irisicza
dissicnos, cono aconiccc quc a suiil rainIa dos
godos iao dc suliio iivcssc sulido ianio cn
Fona?
TITO Nao sci, Marco; so sci quc c isso
ncsno. Sc Iouvc asiucia, soncnic o ccu dizcr
nos odcria. Mas nao dcvc cla olrigacs ao
Ioncn quc a fcz fcliz, irazcndo-a dc iao longc?
MAFCO Dcccrio; c Ia dc rcnia-lo
nolrcncnic.
(Funuu. Entun, o un udo, Sutunno con
scu scqto, Tunou, Dcncto, uuo c Auuo; o
outo Hussuno, Luunu c outus cssous.}
27
SATUFNINO Dassiano, assin ganIasics
vosso rcnio; quc Dcus, scnIor, vos dc fclicidadc
con vossa lcla csosa.
DASSIANO E a vos con a vossa, ncu
scnIor; nao vos digo scnao isso, ncn ncnos vos
dcscjo. E aqui dcsco-nc.
SATUFNINO Traidor, Iavcndo lci cn Fona
ou fora no nosso lrao, iu c icus scquazcs vircis
a arrccndcr-vos dcsic roulo.
DASSIANO CIanais, scnIor, dc roulo o
aodcrar-nc do quc c ncu ncsno, a quc cra
ninIa noiva c ora c ninIa consoric? Quc
dccidan solrc isso as lcu dc Fona, quc,
cnircncnics. dc ossc fico do quc nc cricncc.
SATUFNINO Pois nao, scnIor. Traiais-nos
sccancnic. nas, sc vida iivcrnos, Iavcrcnos dc
vos iraiar nais sccancnic ainda.
DASSIANO ScnIor, or quanio fiz, do
nclIor nodo quc ossvcl nc for, sou
rcsonsavcl, cnlora nisso cncnIc a roria
vida. Acnas dirci isio a Vossa Craa. or ncus
dcvcrcs iodos ara Fona, csic nolrc scnIor, o
nolrc Tiio foi ulirajado na Ionra c no concciio,
ois, icniando Lavnia rcsiiiuir-vos, con a
roria nao naiou scu filIo Mucio, or zclo a
vossa causa c dc indignado or conirariado vcr-sc
nuna dadiva iao csonianca c livrc. Assin,
28
conccdc-lIc o icu favor dc novo, Saiurnino, ois
cn scus aios clc ai c anigo dc ii sc nosirou
scnrc c da cidadc.
TITO Dcia dc dcfcndcr ncus aios,
rncic Dassiano. Dcsonrado cu fui soncnic or
ii c csscs ai. Fona c o ccu jusio odcn
icsicnunIar o acaiancnio c o anor quc voici
scnrc a Saiurnino.
TAMOFA Muiio digno scnIor, sc cn
qualqucr icno icus olIos rcais algun razcr
acIaran cn conicnlar Tanora, cniao crniic
quc inarcialncnic solrc iodos falc. crdoa,
anor, o quc assou, ic co.
SATUFNINO Cono, scnIora! Vcr-nc
dcsonrado dc ullico, c crdoar covardcncnic,
scn dc nada ionar calal vingana?
TAMOFA Nao, ncu caro scnIor. As
divindadcs dc Fona nao consinian quc cu nc
iornc ara vos un noiivo dc dcsonra. Mas a
Ionra aircvo-nc a cncnIar cn cono o scnIor
Tiio cn iudo csia inoccnic. A franqucza da colcra
c quc crinc scu incnso csar. Para agradar-
nc, orianio, lana-lIc un olIar lcnigno. Nao
crcas, or suosics scn lasc, un anigo iao
digno, ncn aflijas scu gcniil coraao olIando-o
duro. (A utc u Sutunno.} ScnIor, dciai quc cu
vos oricnic nisio; ccdci, dissinulai vosso
dcsgosio. dc icncr quc o ovo, juniancnic con
29
os aircios, aos nclIor canc, sc assc ara
Tiio, dcrrulando-vos, cniao, sol o rcicio dc
quc fosics ara con clc ingraio, o quc rcuia
Fona un dos crincs nais aloninavcis.
Conccdci-nc cssc onio c aos ncus cuidados
dciai o rcsio, quc Ici dc acIar o dia ara naiar
a iodos c a fanlia dcsiruir c scu ariido, o crucl
Tiio juniancnic con scus iraidorcs filIos, a
qucn a vida suliquci, cnlaldc, dc ncu qucrido
filIo. Hci dc cnsinar-lIcs o quc scja ajoclIar-sc
una rainIa cn lcna rua c sulicar cn vao.
(Ato.} Qucrido incrador, vcn! Andrnico, vcn
ara ca. Lcvania csic lon vclIo, c o coraao lIc
alcgra, quc sucunlc visia dos lulccs dc icu
consccio.
SATUFNINO Dc c, Tiio, dc c, quc ninIa
csosa rcvalcccu.
TITO A Vossa Alicza c a cla, scnIor, nuiio
agradco. Essas alavras c csscs olIarcs nc dao
ouira vida.
TAMOFA Incororada a Fona, Tiio, nc
acIo, rcconIccida agora fclizncnic cono ronana.
Cunrc-nc, orianio, aconsclIar o incrador
cn iudo. Morrcn Iojc, Andrnico, as rias iodas;
dciai quc scja o ncu nais lclo iiulo, ncu
scnIor, icr-vos cu rcconciliado con csics vossos
anigos. Dci a ninIa alavra dc Ionra, rncic
Dassiano, ao ncu narido cn cono dc fuiuro vos
30
nosirarcis nais docil c iraiavcl. Assin, ficai
iranquilos, ncus scnIorcs. E vos, ianlcn,
Lavnia. E agora iodos, scguindo ncu consclIo,
arrccndidos ircis ficar dc joclIo, ara a Sua
Majcsiadc cdir quc vos crdoc.
LCIO Assin farcnos, c juranos dianic dc
Sua Alicza quc fizcnos iudo con loas inicncs,
visando acnas a Ionra dc nossa irna c a nossa
roria.
MAFCO E o quc cu ianlcn confirno sol
alavra.
SATUFNINO Fciirai-vos; ccssai dc
inconodar-nos.
TAMOFA Nao, nao, ncu caro incrador;
icrcnos dc scr anigos. Marco c scus solrinIos
vos inloran dc joclIos. Inossvcl scra quc
indcfirais cssc cdido. Vira ara o ncu lado,
coraao.
SATUFNINO Por icu cdido, Marco, c dc
icu nano, lcn cono clas sulicas insianics da
graciosa Tanora, ninIa csosa, crdo a falia
odiosa dcsics noos. Lcvaniai-vos, Lavnia, nuiio
cnlora nc iivcsscis dciado cono a un lilirc,
iivc soric, icndo jurado cla noric ccria nao nc
afasiar do aliar cono soliciro. Vanos; sc Iouvcr
csao no alacio do incrador ara un noivado
dulo, ncus Ioscdcs scrcis, Lavnia, c iodos
31
csscs vossos anigos. Hojc o dia vai scr dc anor,
Tanora.
TITO Caso Vossa Majcsiadc concordc,
ananIa ncsno conigo caarcis anicra c vcado.
Con laiidos c irona, nuiio ccdo vos darcnos
lon dia.
SATUFNINO Pois quc scja, Tiio, assin
ncsno; nuiio agradccido.
(Sucn.}
32


ATO II
Cena I

Honu. Duntc do uuco. Entu Auuo.

AAFO Tanora ja suliu ara o alio
Olino, fora dos loics da foriuna inccria; ao
alrigo sc cnconira, cnironizada, do csirondo do
irovao c, assin, do fogo do rclanago longc das
ancaas da dcscorada invcja. Assin cono o
aurco sol sauda a nanIa c, icndo o occano
dourado con scus raios c o zodaco ncdido cono
scu carro cslcndoroso, aira or cina dos nais
alios nonics. assin Tanora faz. Dolran-sc ao
scu csriio as icrrcnas Ionrarias c, ao ccnIo scu
fccIado, ara c ircnc a viriudc. Aarao, or isso,
rcfora o coraao c agua o csriio, ara
alcanar iua incrial scnIora na aliura cn quc
cla csia, ja quc dc Ia nuiio cn icu iriunfo
risioncira a irazcs, acorrcniada aos clos
anorosos, c ao fascinanic olIar dc Aarao nais
rcsa do quc anarrado Proncicu no Caucaso.
Fora as vcsics dc cscravo c idcias laias! Luzido
qucro scr, lrilIar con crolas c ouro ara scrvir
solcrana rcccn-casada. Quc! Para scrvi-la?
33
Dirci nclIor. ara folgar con cla, csia rainIa,
dcusa, csia Scniranis, ninfa, scrcia quc cncaniar
vai rcsics a Fona do consoric, conduzindo ara
o naufragio o incrador c o Esiado.
(Entun dscutndo Dcncto c uuo.}
DEMTFIO Quirao, icus oucos anos
nosiran falIa dc cnicndincnio; icu
cnicndincnio nao icn cnciraao, nao icns
nanciras ara quc ic insinucs dcsic nodo junio
dc qucn acciia ninIa coric c quc, clo quc visic,
c conquisiavcl.
QUIFO Dcncirio, scnrc fosic
rcsunido, cono agora ic nosiras, rcicndcndo
quc con iuas lravaias nc iniinidc. A difcrcna
dc un ou dc dois anos nao Ia dc nc dciar
ncnos gracioso, ou a ii con nais vcniura.
Considcro-nc iao Ialil cono iu c iao caaz dc
alcanar o favor dc una scnIora.
AAFO Aqui! Aqui! Dois nanorados
lrigan!
DEMTFIO Mcnino, sc, or inrudcncia,
nossa nac vos dcu cssa csada dc lrinqucdo,
ianio vos caliais, quc conira un rorio arcnic
arrcncicis? Dciai guardada vossa ria aic icrdcs
arcndido cono dcvcis lrandi-la.
34
QUIFO Ncssc cn ncio, scnIor, a ninIa
ouca Ialilidadc ic nosirara quanio a fazcr nc
aircvo.
DEMTFIO Cono, ncnino! Esiais iao
caliado?
(Sucun dus csudus.}
AAFO ScnIorcs, ora! Ousais sacar da
csada iao crio, assin, da casa do nonarca, c
dcfcndcr vossa qucrcla cn ullico? ConIco lcn
a causa dcssa ria. Mas nao quiscra or ncnIun
icsouro quc vos ouvissc qucn icn aric nisso,
ncn vossa nac or nuiio nais quiscra vir a ficar
iao dcsonrada cn Fona. Corai do quc fazcis.
Cuardai a csada!
DEMTFIO Nao, so o farci dcois dc
ncrgulIa-la no ciio dclc c, cla gocla alaio,
icr-lIc cnurrado os icrnos insuliuosos quc clc
aqui dissc ara dcsonrar-nc.
QUIFO Para isso csiou disosio c
rcarado, covardao dcslocado, quc irovcjas
acnas con alavras, scn coragcn icrcs dc fazcr
uso dcssc gladio.
AAFO Para iras, digo! Agora, clos
dcuscs quc os gucrrciros godos adoran, csia
riazinIa odcra dcsgraar-nos nun noncnio.
ScnIorcs, nao cnsasics, orvcniura, no risco
35
quc corrcis, ara isardcs nos dirciios dc un
rncic? Lavnia icra cado ianio, ou iao scn
lrio Dassiano csia, quc clo afcio dcla ossan
surgir disuias, scn ncnIuna roiliao, casiigo
ncn vingana? Muiio cuidado, jovcns! Sc a
rainIa vicssc a salcr a causa dcsia lriga,
dcsafinada a nusica acIarcis.
QUIFO Quc nc inoria o saila cla c iodo
o nundo? Ano Lavnia nais quc a iodo o nundo.
DEMTFIO MocinIo, icn cuidado; fazc
cscolIa nais nodcsia, orquc Lavnia c a ncia
dc icu irnao nais vclIo.
AAFO Porvcniura ficasics loucos?
Ignorais, acaso, cono os Ioncns cn Fona sao
violcnios c inacicnics, scn nunca crniiircn
conciiao no anor? ScnIorcs, digo-vos quc
assin fazcndo rocurais a noric.
QUIFO Aarao, acciiaria dcz nil norics
ara vir a ossuir a ninIa anada.
AAFO Possuir! Dc quc nancira?
DEMTFIO Quc ic causa cssc csanio?
Ela c nulIcr; odc scr coricjada. Ela c nulIcr;
odc scr conquisiada. Ela c Lavnia; odcra scr
anada. Ora, Ioncn! Ora! Muiio nais agua assa
clo noinIo do quc o nolciro cnsa, c c nuiio
facil salc-lo lcn iirar una faiia dc un ao
36
anics coriado. Enlora scja Dassiano irnao do
rci, gcnic nais alia ja icn usado o cnfciic dc
Vulcano.
AAFO (A utc} Pois nao, iao alia cono
Saiurnino.
DEMTFIO Eniao, or quc dcscscrar
qucn salc fazcr a coric con olIarcs ncigos,
alavras c rcscnics? Cono! Nunca ic aconicccu
naiar csiranIa cora c carrcga-la anic o nariz do
dono?
AAFO Un raio, ou coisa assin, lcn nc
arccc, nclIor vos conviria ncssc caso.
QUIFO OI! conviria.
DEMTFIO Aarao, dcsic no vinic.
AAFO Prouvcra quc ianlcn Iouvcsscis
dado, orquc ora cu nao nc vissc iao cansado
con iodo csic larulIo. Ouvi-nc! ouvi-nc! Sois
iao iolos assin, ara lrigardcs or scnclIanic
coisa? Ficarcis alorrccidos, sc anlos oliivcsscis
ciio junio dcla?
QUIFO Eu nao, dcccrio.
DEMTFIO Ncn cu ianlcn, sc ionar
aric nisso.
37
AAFO Ora, quc orolrio! Quc vos faa
anigos quania ora vos scara. Con oliica c
Ialilidadc alcanarcis o inicnio. Scja csic vosso
lano. nao odcndo lcvar a calo o quc c do vosso
agrado, or violcncia alcanai o quc udcrdcs.
Acciiai ncu consclIo. nais udica do quc
Lucrccia nunca foi Lavnia, a csosa dc Dassiano.
Prccisanos cnconirar una csirada nais dircia do
quc ianios rcquclros dcnorados. Enconirci o
caninIo. Mcus scnIorcs, una caada cslcndida
sc arcsia. As ronanas gcniis ionarao aric.
Esaosas c grandcs alancdas a florcsia
arcscnia, cono assos cn quaniidadc ncnos
frcqucniados, rorios ara a violcncia ou
qualqucr crinc. Fazci quc ara un onio dcsscs
vossa cora gcniil sc aaric c doninai-a cla
fora, sc nao or arguncnios. So assin odcrcis
icr cscranas; dc ouiro jciio, ncnIuna. Coniar
vanos a nossa incrairiz cssc rojcio; scu
csriio agudo, consagrado a ioda soric dc
vingana c infanias, con scus consclIos nais
linados Ia dc dciar nossos rccursos, nao
qucrcndo quc vcnIais a lrigar. Pclo conirario. a
anlos ora no cino dos dcscjos. Cono a casa da
Fana c nossa coric. cIcio dc lnguas, dc olIos c
dc ouvidos o alacio csia scnrc, nas a naia c
inscnsvcl, icrrvcl, surda c oliusa. Ali falai c agi,
lravos raazcs, saciai vosso aciiic, roicgidos
do claro olIar do ccu c no icsouro dc Lavnia
voniadc rcgalai-vos.
38
QUIFO Tcu consclIo, raaz, nao nosira
cIciro dc covardia.
DEMTFIO Sii fas aui ncfas aic quc a
corrcnic ossa cnconirar cn quc acalnar o fogo,
qualqucr cncanio ara os ncus iransorics. Pcr
Siyga, cr nancs vcIor.
(Sucn.}
39


Cena II

Unu ocstu. Ouuc-sc toquc dc tonIctu c utdo
dc cucs. Entu Tto Andonco con cuudocs, ctc.,
Muco. Lco, unto c Muco.

TITO Princiiou a caada, lcla c clara vcn
roncndo a nanIa; cIciroso c o cano,
vcrdcjanics os losqucs. Dcsaircla ncsic lugar os
cacs, quc sua lulIa dcscric o incrador c a
lcla csosa, faa acordar o rncic. Toqucnos
un carrilIao dc caa, orquc volia ioda a coric
rcloc. FilIos, scja vosso cuidado, cono c ianlcn
nosso, zclar con lcn carinIo da cssoa do
incrador. Duranic ioda a noiic inconodado fui
or csadclos; nas conforio nc dcu o novo dia.
(Lutdo dc cucs c toquc dc tonu cn conusuo.
Entun Sutunno, Tunou, Hussuno, Luunu,
Dcncto, uuo c cssous do scqto.} Muiios
lons dias ara Vossa Aliczal E ara vos,
rinccsa, o ncsno nuncro dc dias vcniurosos.
Proncii-vos una caada nuiio larulIcnia.
SATUFNINO E alcgrc, ncu scnIor, nas
orvcniura ccdo dcnais ara rcccn-casadas.
40
DASSIANO Lavnia, quc dizcis?
LAVNIA Nao acIo ccdo; acordada ja csiava
Iavia duas Ioras ou nais.
SATUFNINO Eniao vanos cnlora.
Tragan-nos logo carros c cavalos. (A Tunou.}
Assisiircis agora a una caada ronana, cara
csosa.
MAFCO Mcus cacIorros, scnIor, farao
corrcr a nais ardcnic anicra da florcsia, c sao
caazcs dc sulir ao nais alio rononiorio.
TITO E ncus cavalos scguirao a caa or
ondc qucr quc va, dc lcvc o lairio roando cono
lcsics andorinIas.
DEMTFIO (u utc} Quirao, nao icnos
galgos ncn cavalo, nas nossa cora nos dara
rcgalo.
(Sucn.}
41


Cena III

TccIo soudo du ocstu. Entu Auuo con unu
Iosu dc ouo.

AAFO Qucn icn inicligcncia Ia dc
julgar-nc dcsiiiudo dcla, orquc cnlaio dc
una arvorc ianio ouro cnicrrar vcnIo, dclc,
assin, nc rivando inicirancnic. Fiquc salcndo,
ois, qucn iao ncsquinIo concciio faz dc nin
quc iodo csic ouro un lano nc cunIou quc, sc
con jciio for rcalizado, Ia dc irazcr ao nundo
una olra-rina dc vclIacaria. Ouro, a fica c o
nal roduzc asinIa cn qucn acIar a csnola da
rainIa. (Escondc o ouo.}
(Entu Tunou.}
TAMOFA Qucrido Aarao, or quc ic
nosiras irisic, quando iudo cn rcdor c
rovocanic dc iania alacridadc? Os assarinIos
cn cada rano canian nclodias, a scrcnic sc
aquccc ao sol risonIo, as folIas ircncn sol o
vcnio frcsco, no cIao fazcndo sonlra
aadrczada. Dcscanscnos, Aarao, sol csic
alrigo, c cnquanio os ccos lrincalIcs dcsisian
42
os cacs, con voz aguda rcciindo a fanfarra das
ironas Iarnoniosas cono sc a un so icno
crcclcsscnos una dula caada, dcscanscnos
ara arcciar cssc laiido alcgrc. E dcois do
confliio aaionado quc o Icroi crranic c Dido
c o quc sc conia ouirora aroinou, quando sc
viran or fcliz icncsiadc surrccndidos c cn
discrcia cavcrna sc alrigaran. assin, nos lraos
un do ouiro rcsos, concludo o assaicno,
odcrcnos dornir un sono dc ouro, cnquanio as
ironas, o laiido dos cacs, a voz dos assaros
scrao o canio, ara nos, das anas, quc faz dornir
no lcro a criancinIa.
AAFO MinIa scnIora, nuiio cnlora
Vcnus nandc cn vossos dcscjos, c Saiurno
doninador dos ncus. Quc significa ncu olIar
fio c anunciador da noric, ncu silcncio, csia
airoz nclancolia, csic vclo lanoso dc calclos quc
sc disicndc agora cono scrc quc sc rcarc ara
o faial loic? Nao, rinccsa, nao sao sinais dc
Vcnus. No coraao alrigo so vingana, noric
icnIo nas naos, sanguc c vindiia nariclan-nc a
calca. Ouvc, Tanora, rainIa dc ninIa alna,
quc so asira conscrvar icu ccu niino; csic dia
vai scr ara Dassiano dccisivo; ficara nuda a sua
Filoncla; icus filIos vao roular-lIc a casiidadc c
a nao lavar no sanguc dc Dassiano. Vcs csia
caria? Lc-a, or olscquio c ao rci cnircga csic
faial cscriio. Nao nc crgunics nada nais,
csianos scndo csiados. Eis quc vcn cIcgando
43
una aric do nosso gordo csolio quc nao
susciia dc sua qucda roina.
TAMOFA OI! docc nouro, ara nin nais
docc quc a roria vida!
AAFO Nada nais, rainIa; Dassiano ja
vcn crio. Ncsic cn ncio vou rocurar icus
filIos c ajuda-los, scja qual for a causa quc
dcfcndan. (Su.}
(Entun Hussuno c Luunu.}
DASSIANO OI! qucn vcnos? Dc Fona a
alia rainIa, scarada dc scu lrilIanic scquiio?
Ou scra Diana con a aarcncia dcla. quc scus
losqucs sagrados alandona ara vcr a caada na
florcsia?
TAMOFA Aircvido ccnsor dc nossos assos
ariicularcs, sc cu iivcssc a fora quc a Diana
iodos dao, dcsdc csic insianic con os cornos dc
Aciconc ficaras, c os cacIorros a forna
iransnudada ic dilaccrarian, insolcnic,
inironciido quc cs.
LAVNIA Con vossa graa, gcniil
incrairiz, nas iodos dizcn quc cn naicria dc
cornos sois salida, scndo dc crcr quc vos c o
vosso nouro vos aariasics dos dcnais acnas
ara icniar a rova. Anarc Jovc dos cacs vosso
44
narido ncsic dia, quc odcrao iona.lo or un
gano.
DASSIANO FainIa, odcis crcr, vosso
noiurno cincriano vossa Ionra dcia cscura
cono a cidcrnc dclc. dcicsiada, nancIada,
aloninavcl. Por quc causa vos cnconirais do
scquiio afasiada? Por quc dciasics vosso lon
cavalo lranco dc ncvc c vicsics cscondcr-vos
ncsic rccanio olscuro, clo larlaro nouro
scguida, sc nao vos Iouvcssc irazido algun
dcscjo olsccno c iorc?
LAVNIA E icndo sido criurlada cn vosso
divcriincnio, c jusio quc ncu nolrc scnIor scja
acoinado dc inudcnic. Por favor, vanos logo,
conccdanos-lIc os razcrcs do anor da cor dc
corvo. Esic valc c nui rorio ara o fciio.
DASSIANO O rci ncu nano, vai salcr dc
iudo.
LAVNIA Aoniado ja foi or cssas coisas.
Don rci, cono icns sido ludilriado!
TAMOFA Cono icnIo acicncia ara
ianio?
(Entun Dcncto c uuo.}
DEMTFIO Qucrida solcrana, nac
graciosa, qual a razao dc acIar-sc Vossa Alicza
iao alida c confusa?
45
TAMOFA Porvcniura nao icrci causa ara
ficar alida? Esias duas cssoas nc airaran
ara csic valc, cono vcdcs, arido c dcsolado; as
arvorcs, cnlora no vcrao csicjanos, dcsfolIadas
c rcsscquidas sc acIan, clo nusgo doninadas c
clo faial visgo. Nunca sc nosira o sol, nada aqui
vivc, sc nao for iao-soncnic o faial corvo c a
coruja noiurna. E, ao nc nosirarcn csic asso
Iorroroso, nc disscran quc aqui, duranic a
noiic, s Ioras norias, dcz nil csriios, silvanics
scrcs, dcz nil iunidos saos c ouiros ianios
ourios iao icrrvcl c confusa griiaria lcvanian,
quc a cssoa norial quc a crcclcr logo
cnlouquccc, quando nao cai in coniincnii noria.
Mal iinIan icrninado o infcrnal conio,
ancaaran-nc os dois dc nc anarrarcn no
ironco dcsic icio avoroso, ara cu vir a norrcr
or nodo Iorrvcl. CIanaran-nc, dcois, dc
infanc adulicra, goda lasciva, cnfin, iodos os
icrnos insuliuosos quc nunca ouvido Iunano
icnIa cnicndido ara ial cfciio. E, sc, or un
nilagrc, nao iivcsscis aarccido aqui, clcs icrian
lcvado a calo o lano. Assin, vingai-nc, sc anais
a vossa nac c nao quiscrdcs quc dc cIanar dc
filIos cu vos dcic.
DEMTFIO Eis a rova dc quc ainda sou
icu filIo. (AunIuu Hussuno.}
QUIFO E isio vai dcnonsirar sc cu icnIo
fora. (AunIuu tunIcn Hussuno, quc noc.}
46
LAVNIA Scnranis... Nao, nao! Tanora
larlara, ois so ic fica lcn icu rorio nonc, c
iua a vcz.
TAMOFA Enrcsia-nc cssa adaga. Vcrcis
quc a nao dc vossa nac, ncus filIos, unir salc
os insulios a cla fciios.
DEMTFIO Parai, scnIora! Ela vai vcr
nais quc isso. MalIai rinciro o irigo c, aos, a
alIa s cIanas cnircgai. Da casiidadc sc
orgulIa csia loncca, dc scu voio conjugal, da
lcaldadc, c con viriudc iao lcn iniada conira
vos sc aircvc. Lcvara, ois, iudo isso ara o
iunulo?
QUIFO Sc ial sc dcr, cunuco nc dcclaro.
Lcvcnos o narido dcla ara qualqucr lugar
sccrcio c dc scu coro scn vida un iravcssciro
ara nossa luuria rcarcnos.
TAMOFA Aos icrdcs, orcn, rovado o
ncl, iirai a vida dcssa vcsa, orquc cla nao nos
iquc.
QUIFO Solrc isso, vos afirno.
ionarcnos nossas ncdidas. Vanos, ninIa lcla,
icrcnos dc rovar, fora, dcssa viriudc quc
guardais con ianio zclo.
LAVNIA O Tanora! icns rosio fcninino...
TAMOFA Lcvai-a logo, nao dcscjo ouvi-la.
47
LAVNIA Pcdi-lIc, ncus scnIorcs, quc nc
cscuic so una alavrinIa.
DEMTFIO Dai-lIc ouvidos, lcla scnIora.
Scja vossa gloria conicnlar suas lagrinas, nas
quc csias ao coraao vos scjan cono as goias da
cIuva ara a rocIa inalalavcl.
LAVNIA En quc icno sc viu os
iigrczinIos algo nac cnsinarcn? Essa furia ja a
rccclcsic dcla, nao lIa cnsincs. O lciic quc
nanasic virou narnorc; iua crucldadc vcn do
ciio dcla. Mas os filIos ncn scnrc sacn nac.
(A uuo.} Conciia-a a scr cono nulIcr. icdosa.
QUIFO Dcscjas quc lasiardo nc dcclarc?
LAVNIA Nao gcra o corvo a coiovia, c
ccrio. Porcn ja ouvi coniar oI! sc isso agora sc
confirnassc! quc cla icdadc novido, o lcao
conscnic quc lIc aarcn as garras rcais, cono Ia
ianlcn qucn diga quc os corvos dao conida aos
cqucninos cnjciiados, cnquanio nos scus ninIos
dcian norrcr fonc os rorios filIos. OI!
nuiio cnlora o coraao dc cdra ic diga nao,
rcvcla-ic conigo, nao dirci iao londosa, nas
aniga
TAMOFA Nao sci o quc scja isso. Vanos
logo!
48
LAVNIA OI! dcia quc io cnsinc agora.
En nonc dc ncu ai quc odcndo dar-ic a
noric, ic dciou viva, nao ic nosircs dura, alrc
os ouvidos surdos.
TAMOFA Muiio cnlora nunca ofcndido
nc iivcsscs, nunca, jusiancnic or causa dcssc
nonc icria dc nosirar-nc scn icdadc. Lcnlrai-
vos, filIos, quc cu cIorci dclaldc ara quc vosso
irnao salvar udcssc do sacrifcio, nas o fcro Tiio
nao sc dciou novcr. Assin, lcvai-a c con cla
fazci o quc cnicndcrdcs. Quanio ior ara cla,
nais alausos dc nin rccclcrcis.
LAVNIA OI! sc rainIa gcniil, Tanora, c
ncsic ncsno insianic con iua roria nao nc
iira a vida. Nao cra a vida quc cu cdia ianio;
norio Dassiano, cu ianlcn noria fora.
TAMOFA Quc cdias, cniao? Dcia-nc,
louca!
LAVNIA Qucro a noric incdiaia,
sinlcsncnic, c algo nais, quc dizcr nao nc
crniic a lngua da nodcsiia. OI! nao crniias
quc clcs dccn cansao a cssa luuria quc c
nuiio ior quc a noric. Nalgun fosso nc aiira,
Iorrvcl, ondc o olIar Iunano janais ossa
cncrgar-nc. Assin fazcndo scras una assassina
caridosa.
49
TAMOFA Mcus filIos rivarci dc sua aga?
Essa londadc scu razcr csiraga.
DEMTFIO Vanos! Ja nos rcndcsic
nuiio icno.
LAVNIA NcnIuna conaiao ncn graa
cnconiro? o criaiura lcsiial, nancIa c ininiga dc
nosso conun nonc. quc a runa ic caia cn
cina...
QUIFO A loca vou iaar-ic. Trazc o
narido dcla; c ncsia furna quc Aarao nandou
lanasscnos o coro.
(Dcncto utu o coo dc Hussuno no
ccco; dcos sucn Dcncto c uuo
uustundo Luunu.}
TAMOFA Adcus, filIos; cn lon lugar a
ondc. Janais conIcccra razcr lcgiiino ncu
coraao, cnquanio nao ficarcn os Andrnicos
iodos liquidados. Vou vcr agora o ncu qucrido
nouro. E quc cla crca logo o scu icsouro. (Su.}
(Entu Auuo, con unto c Muco.}
AAFO Vindc, scnIorcs, o c firnc
adianic. Vou nosirar-vos o Iorrvcl rccicio cn
quc a anicra vi adornccida rofundancnic.
QUINTO TcnIo a visia iurva; nao sci o quc
scja isso.
50
MFCIO Eu ianlcn icnIo, osso afirnar.
Nao fossc icr vcrgonIa, dciava a caa c
dcscansava un ouco. (Cu no osso.}
QUINTO Cono! Casic! Quc iraiociro fosso
scra csic, dc loca rccolcria dc csinIos rudcs,
cujas folIas nosiran goias dc sanguc frcsco, iao
rcccnic cono o orvalIo nas florcs naiuiinas?
Essc lugar arccc scr funcsio. Fala, nano;
fcrisic-ic na qucda?
MFCIO Sin, fcri-nc no quadro nais
Iorrcndo quc ao coraao cIorar ja fcz a visia.
AAFO (u utc} Agora vou fazcr quc o rci
os acIc, ara quc cnsc, clas aarcncias, quc
sao os assassinos do irnao dclc. (Su.}
MFCIO Por quc nao nc conforias ncn nc
ajudas a sair dcsia cova analdioada c
nancIada dc sanguc?
QUINTO Aodcrou-sc dc nin un ncdo
Iorrvcl, suor frio nc cscorrc clas junias
vacilanics. O coraao susciia nuiia coisa quc a
visia nao crcclc.
MFCIO Para vcrcs cono icu coraao foi
vcrdadciro, con Aarao olIa ara aqui, conicnla
csia ccna dc sanguc c noriicnio.
QUINTO Aarao ja foi cnlora; o conovido
coraao nao conscnic quc ncus olIos sc ficn no
51
quc ircnulos o dcian or sinlcs conjciuras.
Mas dcscrcvc-nc o quc sc assa; nunca fui iao
criana cono ncsia Iora, ara scniir ncdo, scn
salcr lcn dc quc.
MFCIO O nolrc rncic Dassiano csia
iodo lanIado cn sanguc, cono ovclIa alaiida,
ncsic fosso naldiio, cscuro c rcccndcnic a crinc.
QUINTO Cono o rcconIcccsic, sc csia
cscuro?
MFCIO quc clc iras no dcdo
cnsangucniado una cdra rcciosa quc ilunina
ioda a cavcrna c quc, ial cono crio dc iunulo, a
fciao icrrosa aclara do cadavcr c nosira os
inicsiinos rugosos dcsic fosso. Nao nais alida
lrilIou a lua solrc o olrc Prano na noiic cn
quc clc norio sc cnconirava no sanguc virginal.
OI nano! ajuda-nc con iua fraca nao icno
quc o ncdo, ial cono a nin, fraca a iivcssc fciio
a sair dcsic Iorrcndo rccciaculo, odioso cono
as fauccs do Cociio.
QUINTO Esicndc-nc iua nao, ara quc cu
ossa ajudar-ic a sair. Caso cu nao icnIa fora
ara rcsiar-ic cssc scrvio nas fauccs iragadoras
dcssc alisno scrci ianlcn lanado, sculiura
dc Dassiano infcliz. Vigor nao icnIo ara fazcr
quc vcnIas aic lorda.
52
MFCIO Ncn cu ara sulir scn icu
auilio.
QUINTO Da-nc ouira vcz a nao; nao vou
solia-la cnquanio nao udcr r-ic aqui fora, ou
a dcniro cair. Vir nao conscgucs ara ondc
csiou. irci ficar coniigo. (Pcctu-sc.}
(Votu Auuo con Sutunno.}
SATUFNINO Vcn conigo; dcscjo vcr o
fosso c qucn acala dc saliar la dcniro.
Fcsondc-nc. qucn cs, quc ncsic insianic ncssa
fcnda da icrra cncirasic?
MFCIO Do vclIo Tiio o filIo dcsgraado,
nun noncnio infcliz aqui irazido, ara acIar
norio icu irnao Dassiano.
SATUFNINO Mcu irnao? Dcvc scr ilIcria
iua. Elc c a csosa sc cnconiran na larraca do
lado noric dcsic ancno losquc. Nao faz una Iora
quc os dcici la ncsno.
MFCIO Nao odcnos salcr ondc o
dciasics, nas o dor! cnconirano-lo aqui
norio.
(Votu Tunou con cssous do scqto, Tto
Andonco c Lco.}
TAMOFA Ondc csia ncu narido?
53
SATUFNINO Aqui, Tanora, cnlora afliio
or norial irisicza.
TAMOFA E icu irnao Dassiano?
SATUFNINO Ora nccsic no nais fundo
da cIaga; o dcsgraado Dassiano assassinado ali
sc cnconira.
TAMOFA Tardc dcnais, cniao, vcnIo
irazcr-ic csic faial cscriio, iodo o lano da
iragcdia ncfasia. (Entcgu-Ic unu cutu.} Causa
asno quc o rosio Iunano csconda cnirc
sorrisos agradavcis un crinc iao Icdiondo.
SATUFNINO Sc nao nos for ossvcl
alcana-lo dc jciio, caro caador rcfiro-nc a
Dassiano nao dcics, clo ncnos, dc alrir-lIc
a sculiura. A rcconcnsa a cnconiraras no ncio
das uriigas, ao c do saluguciro, junio ao fosso
cn quc dcvcnos cnicrrar Dassiano. Fazc isso c
icras ganIo anigos ccrios." Esic c o fosso, c csic
o c dc saluguciro. Vcdc, scnIorcs, sc cnconirais
or crio o caador quc assassinou Dassiano.
AAFO Eis a lolsa dc nocdas, caro
rncic.
SATUFNINO (u Tto} Dois cacs dc iua
csiirc sanguinaria a vida a ncu irnao aqui
iiraran. Arrancai-os, scnIorcs, dcssc fosso c os
54
ondc sol cusiodia, aic quc cu icnIa cnsado
nalgun ncio dc inaudiia ioriura ara os dois.
TAMOFA Cono! Esiao dcniro dcssc
luraco? OI coisa ciraordinaria! Un crinc sc
dcscolrc facilncnic.
TITO Possanic incrador, solrc os ncus
fracos joclIos qucro sulicar-ic a graa con
lagrinas a cusio dcrranadas dc quc csic crinc
Iorrvcl dc ncus filIos analdioados, sin,
analdioados, sc rcalncnic ficar rovado o
crinc...
SATUFNINO Provado? Cono vcs, csia
aicnic. Qucn acIou csia caria? Vos, Tanora?
TAMOFA Nao, o rorio Andrnico.
TITO Sin, rcalncnic, scnIor; nas crniii
quc cu fiquc scndo o fiador dclcs. Pcla sculiura
vcncranda dc ncus anicassados, a un accno dc
Vossa Majcsiadc clcs ronios csiao ara, con o
sanguc, sc dcfcndcrcn dc qualqucr susciia.
SATUFNINO Fiador nao scras dclcs, vcn
conigo; algucn iraga o cadavcr, scn dcnora;
ouiros, os assassinos, nao dciando quc
convcrscn. A cula csia aicnic. Pois, cn
vcrdadc, sc ior fin Iouvcssc do quc a noric,
cssc fin scria o dclcs.
55
TAMOFA Tiio, inicrccdcrci a favor dclcs
junio do rci. Nao icnas or icus filIos; iudo
acalara lcn.
TITO Saianos, Lucio; nao arcs ara
convcrsar con clcs.
(Sucn Po ugucs dccntcs.}
56


Cena IV

Outu utc du ocstu. Entun Dcncto c uuo,
conduzndo Luunu, uoudu, con us nuos c u
nguu dcccudus.

DEMTFIO Sc falar odcs, vai coniar
agora qucn ic violou c ic coriou a lngua.
QUIFO Escrcvc o cnsancnio, crinc a
idcia c, sc udcrcs, fazc dcsscs coios o acl dc
cscrivao.
DEMTFIO Vc cono odc garaiujar so
con sinais c gcsios.
QUIFO Vai luscar agua ara as naos
lavarcs.
DEMTFIO Lngua nao icn ara cdir,
ncn naos con quc ossa lavar-sc. Ora dcicno-
la sozinIa cn scu asscio silcncioso.
QUIFO Fossc cu, c nc Iavcria ja
cnforcado.
57
DEMTFIO AI! sc udcsscs rcarar a
corda!
(Sucn Dcncto c uuo.}
(Entu Muco.}
MAFCO Qucn c? MinIa solrinIa, quc sc
cscaa iao vclozncnic? Prina, una alavra.
Ondc csia vosso csoso? Sc isio c sonIo, quc
ncus lcns iodos ossan dcscriar-nc. Sc csiou
dcscrio, vcnIa algun lancia or icrra
dcrrular-nc, orquc ossa dornir o sono cicrno.
Fala, nciga solrinIa, quc inicdosas naos c
larlaras ic nuiilaran dcssc nodo c o coro ic
dciaran rivado dos dois galIos, csscs doccs
ornaios, cuja frondc sonlrosa os rorios rcis sc
disuiavan, ara ncla dornir, scn quc
udcsscn janais a diia olicr incalculavcl dc
conquisiar-ic o anor? Por quc nao falas? OI dor!
Un rio carncsin dc sanguc qucnic, cono fonic
rcvolia clo vcnio, sc clcva c cai cnirc os icus
lalios roscos, sunindo c aarcccndo con icu
Ialiio. Algun Tcrcu, dcccrio, violcniou-ic, c, ara
quc nao fossc dcscolcrio, a lngua ic coriou.
Viras o rosio aI! dc vcrgonIa, c nao
olsianic icrcs crdido ianio sanguc, quc
dcscjas cono fonic con locas ircs alcrias,
inccndcn-sc c as faccs cono o rosio do Tiia,
quando cnconira alguna nuvcn. Dcvo falar or
ii? Foi isso ncsno? OI! sc o icu coraao cu
58
conIcccssc c soulcssc qucn foi o niscravcl c o
analdioassc, ara ncu alvio! A nagoa
rcrinida, cono forno cuja loca c iaada, alrasa
o ciio, dciando o coraao dcsfciio cn cinzas. A
linda Filoncla a lngua, acnas, vcio a crdcr, c
nun dorido ano odc lordar iudo o quc lIc ia
na alna. Mas ficasic rivada dcssc ncio, adoravcl
solrinIa, quc un nais foric Tcrcu vicsic a
cnconirar. Elc coriou-ic os dclicados dcdos, quc
salian lordar nuiio nclIor quc Filoncla. OI! sc
cssc nonsiro Iouvcssc visio as iuas naos, cono
as folIas dc frondoso cIouo, aliiarcn nas
cordas do alaudc, nao lIcs iocara ncn ara
salvar-sc. Ou sc iivcssc nalgun icno ouvido a
Iarnonia cclcsic roduzida or cssa docc lngua,
a faca Iouvcra soliado c adorncccra, cono
Ccrlcro aos cs do ocia iracio. Vanos logo
dciar icu ai scn visia, orquc un quadro cono
csic dcia ccgo qualqucr ai. Una Iora dc
iorncnia alaga os rados nais fragranics. Quc
nao farao dos olIos dc icu ai ncscs c anos so dc
ranios? Vcn, nao nc fujas; cIorarci coniigo.
Fossc ncu cIoro iua dor alrigo!
(Sucn.}
59


ATO III
Cena I

Honu. Unu uu. Entun scnudocs, tIunos c
ocus dc ustu con Muco c unto quc,
unuudos, uuo scndo conduzdos uu o ugu dc
cxccuuo; Tto, cono sucuntc. uu u cntc.

TITO Mcus vcncrandos adrcs, cscuiai-nc!
Parai, nolrcs irilunos! Por icdadc ninIa
idadc, cujos anos jovcns foran gasios cn gucrras
crigosas, cnquanio vos dorncis calnancnic;
or iodo o sanguc quc cu vcrii na grandc causa
dc Fona, clas noiics frias quc a vclar cu assci
c clas lagrinas quc ora vcdcs a cncIcr os vclIos
sulcos dc ninIas faccs. scdc conassivos ara
ncus filIos ora condcnados, quc alna iao
corronida nao ossucn, cono cn gcral sc
cnsa. Pclos ouiros vinic c dois filIos nunca
cIorci ianio, orquc norrcran no alio lciio da
Ionra. Por csics, csics, na ocira cscrcvo, nolrcs
irilunos, a rofunda nagoa do coraao con
ninIas irisics lagrinas. (Atu-sc uo cIuo. Os
scnudocs, tIunos, ctc. ussun o cc c sucn
con os soncos.} Lagrinas, aagai a scdc scca
60
da icrra; o docc sanguc dc ncus filIos a dciaria
rulra dc vcrgonIa. (Entu Lco, con u csudu
dcscnIunIudu.} Trilunos rcvcrcndos, gcniis
vclIos, soliai ncus caros filIos, conuiai-lIcs a
scnicna dc noric, crniiindo quc vos afirnc
qucn nao cIorou nunca quc Iojc lagrinas icvc
cloqucnissinas.
LCIO nolrc ai! c cn vao quc cIorais
ianio. NcnIun iriluno vos csia ouvindo; nao Ia
ningucn aqui. cdra dura rclaiais vossas
nagoas.
TITO AI! ncu Lucio! dcia-nc inicrccdcr
or icus irnaos. Cravcs irilunos, co-vos dc
novo...
LCIO Mcu gracioso scnIor, ncnIun
iriluno vos ouvc ncsic insianic.
TITO Pouco inoria, raaz. Sc clcs nc
ouvisscn, nao vcrian ninIa cssoa; nas cnlora
a visscn, dc nin nao sc aicdaran. Mas rcciso
cdir-lIcs, nuiio cnlora scn rovciio. Por isso
digo s cdras ncus csarcs. Sc s ninIas dorcs
rcsondcr nao odcn, nun onio sao nclIorcs
quc os irilunos, or nao inicrroncrcn ncu
rclaio. Quando cIoro, rccclcn ninIas lagrinas,
Iunildcs, a ncus cs, so arcccndo quc dc nin
sc condocn. Sc cn solcnc vcsiuario sc
cnvolvcsscn, nao icria Fona irilunos dc iao
grandc rco. A cdra c nolc cono ccra; duros
61
cono cdra sao iodos os irilunos. Calada c a
cdra c nao nos inconoda; os irilunos, con sua
fala, noric condcnan qualqucr un. (Lcuuntu-
sc.} Mas or quc causa csias dc csada nua?
LCIO Para os nanos livrar da noric, c,
or icniado Iavc-lo, os juzcs nc cilaran ara
scnrc.
TITO OI! quc Ioncn vcniuroso!
Fcvclaran-sc anigos icus. Cono, inscnsaio
Lucio, nao crcclcsic quc nao assa Fona dc un
dcscrio dc iigrcs? Ncccssiian dc rcsa os iigrcs,
nao Iavcndo cn Fona rcsa alguna, afora cu c
ninIa gcnic. Quanio cs fcliz, or icrcs-ic
afasiado dcsscs dcvoradorcs! Mas, quc vcjo?
Qucn c quc o nano Marco vcn irazcndo?
(Entun Muco c Luunu.}
MAFCO Tiio, rcara ara o cIoro os
vclIos olIos, ou o nolrc coraao ara ariir-sc.
Trago ara icus anos dor ungcnic.
TITO Ira naiar-nc? Eniao dcscjo vc-la.
MAFCO Esia foi iua filIa.
TITO ainda, Marco.
LCIO OI! quc dcsgraa! Maia-nc csic
quadro.
62
TITO Lcvania-ic, naricas, c olIa-a fio!
Lavnia, fala. qual a nao naldiia quc visia dc
icu ai, scn naos, ic nanda? Quc louco quis ao
nar dciiar nais agua ou un fciinIo dc lcnIa na
fogucira dc Troia incandcsccnic? MinIa nagoa
no augc sc acIava, anics dc aqui cIcgarcs, nas,
cono o Nilo, cla dcsdcnIa as nargcns. Da-nc
cssa csada, as naos qucro anuiar-nc
ianlcn, orquc dclaldc sc csforaran cla
causa dc Fona; alincniando ninIa vida
cuidavan dc ncus nalcs; cn rcccs vas icn clas
sido aladas; dclas fiz uso scn ncnIun rovciio.
A unica coisa quc ora cijo dclas, or isso, c quc
una ajudc a coriar a ouira. lon, Lavnia, quc
ora naos nao icnIas; ara scrvircn Fona inuicis
foran.
LCIO Dizc, gcniil irna. qucn ic fcz isso?
MAFCO Quc dor! Essc insiruncnio
dclicioso do cnsancnio dcla, quc cloqucncia iao
agradavcl nodulava scnrc, foi arrancado da
gcniil gaiola, ondc, ial cono assaro nclodico,
caniava suavcs noias c variadas, quc as ouas dc
nos iodos dclciiavan.
LCIO Fala or cla. qucn lIc fcz ial coisa?
MAFCO OI! no arquc a cnconirci assin,
vaganic, rocurando cscondcr-sc, cono a cora
quando c fcrida dc incuravcl golc.
63
TITO Scnrc cla foi a ninIa corazinIa.
Qucn a fcriu nc dcu nais fundo golc do quc sc
nc naiassc. Agora nc acIo cono algucn nun
rocIcdo circundado clo nar lravo, quc a narc
nonianic vc sulir cn cada onda c cscra acnas
quc una vaga invcjosa cnfin o alsorva nas
salgadas cniranIas. Foi or csic caninIo quc
ncus filIos dcsgraados scguiran ara a noric;
csic ouiro filIo aqui csia. cilado foi dc Fona.
Mcu nano aqui, ninIas dcsgraas cIora. Mas o
quc nais nc ungc a alna angusiiada c a
qucrida Lavnia, nais qucrida do quc ninIa
roria alna. Sc cu ic Iouvcssc acnas cn
iniura visio assin, icria cnlouquccido. Quc c
rcciso quc faa agora, vcndo-ic cn cssoa
naliraiada a cssc onio? As naos ic falian ara
linar as lagrinas, carcccs dc lngua ara rcvclar
o nonc dc qucn ic cccuiou cssc naririo. Tcu
narido norrcu; or sua noric scnicnciados icus
irnaos sc viran, vindo a norrcr or isso. AI!
OlIa, Marcio! Lucio, ncu filIo, olIa ara cla!
Quando falci nos irnaos dcla, frcscas lagrinas
lIc uncdcccran dc rccnic as faccs, ial cono o
docc orvalIo solrc o lrio colIido c quasc
nurcIo.
MAFCO Talvcz cIorc a noric do narido;
ialvcz ncsno or salcr quc os irnaos sao
inoccnics.
64
TITO Sc clcs naiaran icu csoso, fica
conicnic, ois unidos foran anlos. Nao,
inossvcl c quc conciido iivcsscn iao fcio aio,
cono o rova a dor quc a roria irna rcvcla
agora. Dcia, Lavnia, quc cu ic lcijc os lalios, ou
or sinais nc dizc dc quc nodo odcrci aliviar-ic.
Nao dcscjas quc cu, icu lon iio, con icu nano
Lucio, juniancnic coniigo nos scnicnos volia
dc una fonic, calislaios, ara as faccs fanadas
conicnlarnos, orcn nao sccas, ial cono as
laiadas quc a inundaao cIcias dc lana dcia?
Fiarcnos a fonic ianio c ianio aic quc sua
linidcz sc iurvc clo anargor dc nossas qucnics
lagrinas? Ou as naos, ial cono as iuas,
coriarcnos? Ou con os dcnics a lngua
anuiarcnos, ara assar cn anionina os
dias odiosos quc nos rcsian? Quc farcnos? Nos,
quc ainda icnos lngua, conlincnos algun
rojcio dc niscria circna quc csanio dc nos
faa no fuiuro.
LCIO Pai, dciai dc cIorar; vcdc quc
nossas lancniacs a soluar convidan ninIa
infcliz irna.
MAFCO Cara solrinIa, acicncia, ncu
lon Tiio, cnuga os olIos.
TITO AI Marco, Marco! Sci crfciiancnic,
nano, quc cssc icu lcno nao conscguc cnugar
65
una so das ninIas lagrinas, orquc con as iuas
o inundasic, anigo.
LCIO Qucrida irna, vou cnugar-ic as
faccs.
TITO OlIa, Marco, conrccndo os gcsios
dcla. Sc cla iivcssc lngua, ora diria ao nano o
quc cu ic dissc. quc nao odc scr-lIc dc uiilidadc
o lcno dclc ara cnugar-lIc as faccs, or acIar-
sc iao cnlclido dc icdosas lagrinas. Quc
Iarnonia! iao longc do sorriso quanio do linlo
disia o araso.
(Entu Auuo.}
AAFO Tiio Andrnico, o incrador ncu
ano ic nanda dizcr isio. sc a icus filIos icns
anor, quc cniao Marco, Lucio, ou ncsno iu,
vclIo Tiio, una das naos dcccc c a cnvic ara o
rci, quc clc, dc volia, ic nandara con vida icus
dois filIos, scndo cssa a nulia clo crinc dclcs.
TITO OI gracioso nonarca! Aarao
londoso! Cania o corvo ial cono a coiovia, quc da
aurora nos iraz fcliz noicia? Alcgrc ao rci una
das naos cnvio. Nao qucrcs auiliar-nc a dccca-
la, londoso Aarao?
LCIO Para, scnIor! A iua nolrc nao, quc
vcnccu ianios ininigos, nao lIc scra cnviada.
Para o caso a ninIa vai scrvir. A nocidadc, nais
66
do quc vos, odc cslanjar o sanguc, quc a vida
vai salvar dc ncus dois nanos.
MAFCO En dcfcsa dc Fona qual das
vossas naos nao sc crgucu, lrandindo a
nacIadinIa sangrcnia c a dcsiruiao dciando
inrcssa no casiclo do ininigo? OI! as naos dc
anlos sao aliancnic Icroicas, nas a ninIa sc
nosirou rcguiosa. Ora, scrvindo ara livrar da
noric ncus solrinIos, ara un fin digno as
conscrvci aic Iojc.
AAFO Dccidi qual das naos scra
anuiada, orquc clcs, anics, a norrcr nao
vcnIan.
MAFCO A ninIa.
LCIO Pclo ccu! nao cssa; a ninIa.
TITO Dciai dc discuiir, scnIorcs! Erva
scca cono csia c ara scr coriada. Por isso, a
ninIa.
LCIO Pai londoso, icnIo dc scr
considcrado vosso filIo; livrar dciai-nc os ncus
irnaos da noric.
MAFCO Por nosso ai c nossa nac,
conscnic quc anor fraicrno cu ic rcvclc agora.
TITO Dccidi cnirc vos, nao corio a ninIa.
67
LCIO Vou luscar un nacIado.
MAFCO Mas acnas ara cu nc scrvir
dclc.
(Sucn Lco c Muco.}
TITO Vcn ca, Aarao; vou lurlar anlos.
Tua nao nc cnrcsia, quc ic darci a ninIa.
AAFO (u utc} Sc isio o nonc dc lurla
ncrcccr, vou scr Ioncsio, a ningucn nais
lurlando cn ioda a vida. Mas cnganar-vos vou dc
ouira nancira, o quc Iavcrcis dc vcr dcniro dc
una Iora. (Cotu u nuo dc Tto.}
(Votun Lco c Muco.}
TITO Parai con vossa discussao agora;
ois ja foi fciio o quc cra ncccssario. Enircga
ninIa nao ao rci, Aarao, c dizc-lIc quc conira
nil crigos cla scnrc o anarou. Elc quc a
inunc. Mcrcccu nuiio nais; conccda-lIc isso.
Quanio a ncus filIos, dizc-lIc quc os icnIo na
conia dc olras-rinas, adquiridas or laio
rco c, no cnircianio, caro, ois conrci o quc c
ncu.
AAFO Vou ja, Andrnico. En iroca dc iua
nao, dcniro dc ouco rccclcras icus filIos. (A
utc.} A calca dclcs, qucro dizcr. OI! cono a
idcia, iao-so, dcssa ariida nc dclciia! Os iolos
68
quc acIcn na londadc gosio; a alna Aarao icn
iao ncgra cono o rosio. (Su.}
TITO Agora ao ccu clcvo a nao rcsianic c a
runa fraca ara a icrra inclino. Sc algun odcr
das lagrinas sc aiada dos infclizcs, a clc nc
dirijo. (A Luunu.} Cono! Qucrcs ianlcn ficar dc
joclIo? Fazc isso, coraao, quc nossas rcccs o
ccu nos Ia dc ouvir, nossos susiros Iao dc
dciar a alolada cnlaada, ou con sua cscssa
lruna o sol nancIanos cono as nuvcns con clc
s vczcs fazcn, quando o cscondcn no scio
unido c nolc.
MAFCO nano, fala con nais scnso;
dcia dc aiirar-ic cn alisnos iao rofundos.
TITO Nao c rofunda ninIa dor? scn
fundo? Quc scja assin ianlcn ninIa irisicza.
MAFCO Mas quc a razao govcrnc icus
quciuncs.
TITO Sc Iouvcssc una razao ara a
niscria, cn liniics a dor confinaria. Quando o
ccu cIora, a icrra nao iranslorda? Quando o
vcnio cnlouquccc, nao sc iorna furioso o nar, a
alolada ancaando con o rosio iniuncscido? E
ainda rcclanas razao ara csia dor? Eu sou o
occano. Ouvc cono susira ninIa filIa. Ela, cn
ranios, c o ccu, cu sou a icrra. Scus susiros
icrao, assin, dc as ninIas ondas iniuncsccr, c
69
ninIas varzcas con scu ranio coninuo Iao dc
nudar-sc nun diluvio, inundadas c afogadas.
MinIas cniranIas nao odcndo as dorcs
conoriar quc cla nosira, cono uni lclcdo icrci
dc voniia-las. Nao no incas, orianio, ois
qucn crdc cnconira alivio ara a orcssao nos
icrnos anargosos.
(Entu un ncnsugco, quc tuz duus cuIcus
c unu nuo.}
MENSACEIFO Muiio nal ago fosic, alio
Andrnico, cla nao quc nandasic ao solcrano.
Eis as calcas dc icus nolrcs filIos, c aqui, iua
nao, quc, or cscarnio, volia. dcsorio ara clc
iua nagoa; iua rcsoluao, divcriincnio. Dor
grandc sinio cn iua dor cnsando, naior quc
idcia dc ncu ai dcfunio.
MAFCO Quc o Eina, agora, na Sicilia
csfric. Scja ncu coraao infcrno ardcnic.
Uliraassan dc nuiio csias niscrias a
rcsisicncia Iunana. Algun alvio olicn qucn sc
lasiina con qucn cIora; nas dula noric c a
dor cscarnccida.
LCIO OI! quc csia visia causc iais
fcridas, scn quc sc ciinga a vida dcicsiada! Quc
a noric cnrcsic o rorio nonc vida, quando
a csia acnas os susiros rcsian!
(Luunu Icu Tto.}
70
MAFCO AI! olrc coraao! Essa carcia c
iao inocranic quanio o gclo ara a scrc faninia
c cnrcgclada.
TITO Quando icrnina csic icrrvcl sono?
MAFCO Lisonja, adcus! Morrc, Andrnico,
norrc; nao odcras dornir. Vc as calcas dc icus
dois filIos, iua nao gucrrcira, a filIa nuiilada,
csic ouiro filIo lanido quc, cn rcscna dcsic
quadro, ficou canguc c alido, c icu nano, cu,
cono csiaiua, frio c cniorccido. Nunca nais ic
dirci quc fiqucs calno. Arranca csscs calclos cor
dc raia; con os dcnics dilaccra a nao rcsianic,
dciando quc csic Iorrvcl csciaculo ara
scnrc nos fccIc a infcliz visia. a Iora dc
aiacar. Por quc ic calas?
TITO AI! aI! aI!
MAFCO Por quc csias rindo? Nao c Iora
disso.
TITO Ora, nao nc solrou una so lagrina.
Dcnais, cssa irisicza c un ininigo quc rcicndc
iornar ncus olIos unidos c con o iriluio os
arrasar dc lagrinas. Assin, cono dcois acIar
udcra a cova da vingana? Esias calcas arccc
quc nc falan, ancaando-nc dc crdcr a
vcniura, cnquanio iodas csias airocidadcs nao
voliarcn ara a gargania dos auiorcs dclas.
Vcjanos, ois, o quc fazcr nc rcsia. Vos, gcnic
71
dcsgraada, circundai-nc, ara quc cu ossa
dirigir-nc a iodos c jurar quc cssa ofcnsa
vingarcnos. Jurci. Mano, scgura una calca;
con csia nao carrcgarci a ouira. Lavnia, iu
ianlcn vais ajudar-nos. carrcga ninIa nao,
filIa, nos dcnics. E iu, raaz, sonc dc ninIa
visia; ficar nao odcs, ois csias lanido. Vai ara
os godos c alicia gcnic. Sc nc anas, cono o
cnso, dcscano-nos con un lcijo; nuiio quc
fazcr nos rcsia.
(Sucn Tto, Muco c Luunu.}
LCIO Adcus, ncu ai! adcus, nolrc
Andrnico, o scr nais infcliz quc ja viu Fona.
Adcus, Fona orgulIosa; aic quc Lucio rciornc
dcia aqui cnIor nais caro do quc sua roria
vida. Adcus, Lavnia, nolrc irna. OI! qucn dcra
quc ainda fosscs cono anics cras! Mas Lavnia c
Lucio no csquccincnio, acnas, ora vivcn, no
sofrincnio odioso. Conscguindo Lucio vivcr, Ia
dc vingar-ic a ofcnsa. O aliivo Saiurnino c sua
csosa, cono Tarqunio, Iao dc csnolar oria.
Vou fornar un ccrciio cnirc os godos, quc nc
vinguc dc Fona c Saiurnino. (Su.}
72


Cena II

O ncsno. Cusu dc Tto cn Honu. Un Iunquctc
cuudo. Entun Tto, Muco, Luunu c un
ncnno, Io dc Lco.

TITO Assin, assin, scniai-vos. Nao
conanos scnao o suficicnic ara a fora nos
rcscrvar ara vingarnos nossos anargos
inforiunios. Caro Marco, dcsaia-nc csic no do
dcscscro. Eu c iua solrinIa olrcs alnas!
carcccnos dc naos c nao odcnos aliviar nossa
dor dcculicada cruzando nossos lraos. Esia
olrc dcsira nc foi dciada ara o ciio odcr
iiranizar. E quando, louco dc dor, o coraao
quiscr alar-sc na risao cava dcsia ninIa carnc,
dcsic nodo o rcrino. (A Luunu.} Tu, naa dc
dcsgraas, quc so falas or ncio dc sinais!
quando icu olrc coraao ic aiacar sclvagcncnic,
nao odcras dar nclc c rcrini-lo. Fcrc-o,
ncnina, con susiros; naia-o con icus gcnidos,
ou una cqucnina faca iona cnirc os dcnics c
alrc un furo crio do coraao, ara quc iodas as
goias quc carcn dc icus olIos corran ara cssc
73
oo c, aos cncIc-lo, o iolo afogucs con
salgadas lagrinas, quc so salc quciar-sc.
MAFCO Ora cssa, nano! nao lIc cnsincs o
nodo dc naiar-sc con naos violcnias.
TITO Ora, Marco! Ora cssa! So cu icnIo o
dirciio dc scr louco. Con naos violcnias cla
suicidar-sc? Por quc falasic cn naos? Isso c
cdirnos a Encias quc rclaic duas vczcs cono
Troia acalou c na niscria sc viu clc aiirado. OI!
nao nos falcs cn naos; nuda dc icna, ois
odcnos lcnlrar-nos dc quc naos ja nao
ossunos. Ora! cono carccc dc scniido ninIa
linguagcn! cono sc ossvcl fossc nao nos
lcnlrarnos dc quc csianos scn naos, no caso
dc quc nao iivcssc Marco falado nisso. Vanos,
vanos concccnos. Conc isio, raariga. Aqui nao
Ia lclida. Escuia, Marco, quanio cla diz.
Inicrrciar consigo iodos os scus sinais
nariirizados. Diz quc sua lclida c acnas
lagrinas, fcrncniadas na dor c nisiuradas cn
suas faccs. Qucrclanic nuda, lcio-ic o
cnsancnio; iua nnica vai ficar scndo ara
nin iao niina quanio as sagradas rcccs ara o
nongc. Nao Ias dc susirar ncn ajoclIar-ic,
fazcr qualqucr sinal, un gcsio nudo, scn quc cu
fornc dc iudo un alfalcio c, alicando-nc,
vcnIa a inicrrcia-lo.
74
MENINO AvozinIo, dciai csscs lancnios;
alcgrai ninIa iia con una Iisioria.
MAFCO AI! olrc criana! Pcla dor
novido, cIora a grandc irisicza do avozinIo.
TITO Acalna-ic, inolIo, cs so dc
lagrinas, c csias ic odcn dcrrcicr a vida. (Muco
Iutc con u ucu no uto.} En quc laicsic, Marco,
con iua faca?
MAFCO Ncsia nosca, scnIor, dcici-a
noria.
TITO Fora, assassino! O coraao nc
arics. Dc iirania icnIo os olIos farios. Nao fica
lcn ara un irnao dc Tiio naiar un inoccnic.
Vai-ic cnlora; nao icns calida cn ninIa
conanIia.
MAFCO Mas scnIor, foi acnas una
nosca.
TITO E sc cssa nosca nac c ai iivcssc?
Cono cair dciara as asas dc ouro, zunlindo no
ar gcnidos c lancnios! Polrc c inoccnic nosca,
quc con scu nclodioso caniozinIo vcio ara
alcgrar-nos! c naiasic-a!
MAFCO Pcrdao, scnIor, nas cra un
noscao ncgro, dc fcia caiadura, cono o nouro da
incrairiz. Da, ic-lo naiado.
75
TITO OI! oI! oI! Eniao crdoa Iavcr-ic
rcrccndido, ois rcalizasic una olra ncriioria.
Da-nc iua faca, quc culiar dcscjo con cnganar-
nc quc aqui icnIo o nouro quc vicssc adrcdc
ara cnvcncnar-nc. Esic c icu! Esic aqui c dc
Tanora... AI, landido! Pcnso quc ainda nao
dcsccnos ianio quc rcunidos naiar nao
consiganos una nosca quc vcnIa inoriunar-
nos sol a figura do rciinio nouro.
MAFCO Polrc Ioncn! Dc ial nodo a dor o
alaic, quc a sonlra iona cla vcra csscncia.
TITO Vanos; iirai iudo isso. Vcn, Lavnia;
vanos ara o icu quario, ara lcrnos Iisiorias
irisics dc assadas cras. Vcn, cqucno, ianlcn;
icns visia jovcn. Lcras un ouco ao sc cniurvar
a ninIa.
(Sucn.}
76


ATO IV
Cena I

Honu. Judn du cusu dc Tto. Entun Tto c
Muco; dcos cntun o oucn Lco c Luunu, quc
coc utus dcc.

MENINO AvozinIo, socorro! MinIa iia
Lavnia vai ara ondc cu vou; nao osso salcr o
quc cla qucr. Don iio Marco, vcdc cono cla corrc!
Polrc iia, nao osso adivinIar o vosso inicnio.
MAFCO Para, Lucio; nao icnIas ncdo
dcla.
TITO Dcnasiado cla ic ana, Lucio, ara
qucrcr fazcr-ic nal.
MENINO ccrio; anava-nc, quando ncu
ai ainda csiava cn Fona.
MAFCO Quc qucrcra dizcr, ninIa
solrinIa con iodos csscs gcsios?
TITO Nada icnas, Lucio, cla qucr dizcr
alguna coisa. Olscrva, Lucio, cono cla ic agrada.
77
Con ccricza dcscja quc a aconanIcs. AI,
ncnino! janais con ianio zclo Cornclia lcu ara
scus rorios filIos cono coniigo iua iia csiuda a
Oraioria dc Tulio c a alia ocsia.
MAFCO Salcr nao odcs or quc cla insia
ianio?
MENINO Nao, ncu scnIor, adivinIar nao
osso; salvo sc for accsso dc loucura, ois ouvi
nuiias vczcs do avozinIo quc a dor circna dcia
os Ioncns loucos, c icnIo lido quc Hccula dc
Troia cnlouqucccu dc dor. Dai, icr ncdo, cnlora
saila, ncu scnIor, quc ninIa nolrc iia nc icn
anor naicrno, nao odcndo qucrcr, or isso
ncsno, ncdo infundir cn ninIa nocidadc, a
nao scr nun noncnio dc loucura. Isso nc fcz
jogar o livro longc c fugir dcla, scn razao, dcccrio.
Doa iia, crdao. Porcn, scnIora, sc o iio Marco
quiscr vir conigo, dc grado irci con Vossa
ScnIoria.
MAFCO Sin, Lucio; farci isso.
(Luunu ncxc nos uos quc Lco dcxuu
cu.}
TITO Eniao, Lavnia? Marco, quc scra?
Dcccrio qucr folIcar un livro dcsscs. Qual c
dclcs, ncnina? Alrc-os, cqucno. Porcn cs nais
insiruda c lcr conscgucs ouiros cscriios. Vcn
conigo c cscolIc cnirc os ncus livros quanios
78
dcscjarcs ara disirair iua nagoa, aic quc ossa
nosirar o ccu o auior dcssc aicniado. Por quc cla
agiia un lrao dcois do ouiro?
MAFCO Pcnso quc cla dcscja rcvclar-nos
quc Iouvc nais dc un culado ncssc crinc. Sin,
dcccrio, nais dc un. Salvo sc os lraos dirigc ao
ccu ara inlorar vingana.
TITO Lucio, quc livro c cssc cn quc cla
ncc?
MENINO Sao As Mcianorfoscs", avozinIo,
dc Ovdio. MinIa nac foi qucn no dcu.
MAFCO Por anor da dcfunia, ccriancnic,
scarou-o dos dcnais.
TITO Cuidado! Vcdc cono cla vira as
folIas. Auilicno-la. Quc qucr cla? Podcrci lcr,
Lavnia? E a Iisioria iragica dc Filoncla, da
iraiao dc Tcrcu c da violcncia; c a violcncia,
rcccio-o nuiio, sc acIa no fundo dc sua cna.
MAFCO Olscrva, nano, cono cla indica a
agina!
TITO Lavnia, surrccndida assin fosic,
docc filIa, ulirajada c violada, cono ouirora
Filoncla forada foi nas naias infindavcis,
injusias c inicdosas? Vcdc! vcdc! Ha un valc
assin, ondc una vcz caanos sc nunca la
79
iivcsscnos csiado! ial cono o ocia o dclc aqui
dcscrcvc, ara a violcncia fciio c ara o crinc.
MAFCO Por quc faria a naiurcza un aniro
iao ncdonIo, sc os dcuscs nao acIasscn dclciic
nas iragcdias?
TITO FilIa, fala-nos or ncio dc sinais,
sonos anigos. Quc ronano fidalgo ousou ial
crinc? Nao sc icra csgucirado Saiurnino ara
junio dc ii, cono Tarqunio, quando dciou o
acanancnio, ara nancIar o sacro lciio dc
Lucrccia?
MAFCO Doa solrinIa, scnia-ic; vcn,
nano, scniar-ic aqui ianlcn. Aolo, Palas, Jovc
c Mcrcurio iluninar-nc ossan, ara quc cu
vcnIa a dcscolrir o crinc. OlIai aqui, scnIor;
olIa, Lavnia. O icrrcno c arcnoso; sc udcrcs,
gira csic au, ial cono o fao agora. (Esccuc nu
ucu, scguundo o Iustuo con u Iocu c dgndo-o
con os cs.} Conscgui cscrcvcr o rorio nonc,
scn o aulio das naos. Maldiio scja no fundo da
alna qucn nos fora a ianio. Doa solrinIa,
cscrcvc, c alfin nos nosira quanio qucr Dcus quc
fiquc nanifcsio ara a vingana. O ccu ic guic a
cna ara crcssarcs clarancnic as nagoas,
orquc fiqucnos, afinal, salcndo ioda a vcrdadc
c o nonc dos iraidorcs.
(Luunu scguu o Iustuo con u Iocu c csccuc,
guundo-o con os Iuos nutudos.}
80
TITO Conscgucs lcr, scnIor, o quc cla
cscrcvc? Esiuro. Quirao. Dcncirio."
MAFCO Cono! Os filIos lascivos dc
Tanora sao os auiorcs dcsic crinc Icdiondo?
TITO Magni doninaior oli, Tan lcnius
audis scclcra? ian lcnius vidcs?
MAFCO Acalna-ic, scnIor, cnlora cu
saila quc o quc ficou cscriio solrc a icrra scja o
lasianic ara una rcvolia susciiar nos csriios
nais calnos c arnar os coracs aic das
crianas. AjoclIa-ic conigo; c iu, Lavnia, fazc o
ncsno ianlcn. Mcnino, ajoclIa-ic cs a
cscrana do ronano Hciior c conigo rcsiai o
jurancnio quc ouirora fcz ao infcliz csoso c ao
ai da casia dana dcsonrada Junio Druio, ao
violada scr Lucrccia. quc cnrcgarcnos iodos os
rccursos ara ionar calal vingana dcsscs
crfidos godos, c ou dcrranarcnos o sanguc
dclcs, ou sol cssc ulirajc crdcrcnos a vida.
TITO Una vcz isso dcicrninado, rcsia
acIar os ncios. Iras dcscriar a ursa, sc lulircs
con os filIos dcla. Tona, ois, cuidado. sc cla ic
farcjar, lcnlra-ic scnrc quc cn liga csirciia
con o lcao sc cnconira, o acalcnia, dciiando-sc
dc cosias; c, vindo clc a dornir, faz quanio
qucira. Marco, cs un caador inccricnic. Dcia
isso. Vcn conigo; vou rovcr-nc dc una folIa dc
fcrro, c con una onia dc ao gravarci ncla cssas
81
alavras, ara dcois guarda-las, quc o violcnio
vcnio noric discrsa ioda a arcia, ial cono o faz
con a folIas da Silila. E quc scra, assin, dc
vosso icio? Quc acIas disso, ncnino?
MENINO AcIo, avozinIo, quc, sc cu fossc
Ioncn, nao scria o quario da nac dclcs anaro
suficicnic ara csscs nalfciiorcs quc sc
cnconiran sol o jugo ronano.
MAFCO Assin, ncnino! Muiias vczcs icu
ai fcz isso ncsno ara csia airia ingraia.
MENINO Caso cu viva, iio, farci dc novo a
ncsna coisa.
TITO Vanos sala dc arnas. Qucro
arnar-ic, Lucio. Dcois, ncnino, alguns
rcscnics dc ninIa aric lcvaras aos filIos da
incrairiz. Vcn logo. Vanos. Has dc fazcr o quc
ic co, nao c ccrio?
MENINO Cravando ncu unIal no ciio
dclcs.
TITO Nao, ncnino; assin, nao. Vou
cnsinar-ic quanio dcvcs fazcr. Vanos, Lavnia.
Marco, cuida da casa; vou con Lucio fazcr algo
na coric. ccrio, anigo. Pclo ccu! vanos scr
nuiio alaudidos.
(Sucn Tto, Luunu c o ncnno.}
82
MAFCO Dcuscs, ouvis gcncr un Ioncn
dcsics, scn nosirardcs icdadc ncn icrnura?
Nao o alandoncs, Marco, cn scu dclrio. Mais
cicairizcs dc irisicza nosira no coraao, quc
narcas dos ininigos no cscudo dcfornado. No
cnircianio, iao ficl sc nosira quc nao qucr
vingar-sc. Vingai o vclIo, o ccus! o alio
Andrnico. (Su.}
83


Cena II

O ncsno. Un quuto no uuco. Entun, o un
dos udos, Auuo, Dcncto c utuo; o outo, o
ncnno Lco c un cudo con un cxc dc unus,
quc tuzcn nscocs cn ucsos.

QUIFO Eis o filIo dc Lucio, quc nos
irouc, Dcncirio, una ncnsagcn.
AAFO Sin, alguna ncnsagcn louca dc
scu louco av.
MENINO Con a Iunildadc ossvcl, ncus
scnIorcs, irago-vos saudacs do alio Andrnico.
(A utc.} E quc os dcuscs ronanos vos
confundan.
DEMTFIO Olrigado, ncnino. Quc foi quc
Iouvc?
MENINO (u utc} O quc Iouvc c quc ja
fosics dcscolcrios cono dois cclcrados acoinados
dc scduao. (Ato.} Sc for dc vosso gosio, lcn
avisado ncu av nandou-vos as nais visiosas
arnas c rcsianics dc sua colcao, ara
84
ornancnio dc vossa nocidadc cn iudo Ionrosa,
cscrana dc Fona. Isso nc dissc quc vos
disscssc, cono o fao agora, a Vossas ScnIorias
cnircgando scus ninos, ara quc fiqucis
arnados c dcfcndidos, quando for rcciso. Diio
isio, nc dcsco dc vos anlos. (A utc.} Cono
dc cclcrados sanguinarios.
(Sucn o ncnno c o cudo.}
DEMTFIO Quc c isio? Un rolo dc acl,
cscriio iodo volia! Vcjanos. (Lc.} Inicgcr viiac,
scclcrisquc urus, Non cgci Mauri jaculis, ncc
arcu.
QUIFO OI! sao vcrsos dc Horacio! Sin,
rccordo-nc, Ia nuiio icno os li nuna
granaiica.
AAFO Isso! un vcrso dc Horacio. Sois
ladino. (A utc.} Cono c fcio scr asno! Nao sc
iraia dc ilIcria. O vclIoic csia salcndo quais
sao os crininosos c lIcs nanda arnas con
vcrsos quc cnciran fundo scn quc clcs o
crcclan. Sc csiivcssc nossa sagaz incrairiz
dcscria, alaudiria a ncnic dc Andrnico. Mas
quc dcscansc cn scu dcscanso inquicio. (Ato.}
Eniao, jovcns scnIorcs, nao foi asiro londoso
quc nos irouc ara Fona, csirangciros cono
cranos c, ainda, na siiuaao dc cscravos, ara
cn ouco icno cIcgarnos a csia culninancia?
85
A nin fcz lcn, na oria do alacio dcsafiar o
iriluno na rcscna do rorio irnao.
DEMTFIO E a nin, vcr un fidalgo con
ninos adular-nos laiancnic.
AAFO E nao icra razao, scnIor
Dcncirio? Nao iraiasics iao lcn a filIa dclc?
DEMTFIO Dcscjara disor dc nil
ronanas, ara, voniadc, nclas nos saciarnos.
QUIFO Voio cIcio dc anor c caridoso.
AAFO Soncnic vossa nac csia faliando
ara dizcr ancn.
QUIFO O quc faria cons rclaao a vinic
nil ronanas.
DEMTFIO Vanos logo; rczcnos ara os
dcuscs or nossa nac, quc csia con ianias
dorcs.
AAFO (u utc} Para o dialo, quc os
dcuscs nos dciaran.
(Ouuc-sc un toquc dc tonIctu.}
DEMTFIO Por quc soa a ironlcia do
nonarca?
QUIFO Scn duvida or icr nascido un
filIo do incrador.
86
DEMTFIO Silcncio! Qucn vcn vindo?
(Entu u unu, tuzcndo nos Iuos unu
cunu dc co ctu.}
AMA Don dia, ncus scnIorcs. Infornai-
nc. Visics o nouro Aarao?
AAFO Esia rcscnics sc nao iivcr sado.
Eis aqui Aarao. Quc c quc dcscjais dclc?
AMA gcniil nouro, csianos dcsgraados!
rcciso quc nos ajudcs, sc ic qucrcs salvo.
AAFO Quc aconicccu? Por quc iodo cssc
niado? Quc c quc rocuras oculiar nos lraos?
AMA O quc dos olIos cscondcr quiscra do
rorio ccu, o orolrio da rainIa, a dcsonra dc
Fona solcrana. Ja dcscansou, scnIorcs, a
rainIa; ja dcscansou.
AAFO Dcscansou, cono?
AMA Digo quc dcu luz un filIo.
AAFO Don dcscanso o ccu lIc dc. Quc
foi quc lIc cnviou clc?
AMA Un dialo.
AAFO E quc cla, cniao, c a nac do dialo.
Quc lcla conscqucncia!
87
AMA Conscqucncia irisic, naldiia, iao
ncgra c dcsgraada. Eis a criana, iao fcia cono
un sao quc sc cnconirassc junio dos ncninos
dc nossa icrra. A incrairiz ia cnvia, iua
inrcssao iua cIanccla ura, c nanda quc o
laiizcs con icu gladio.
AAFO Sai, rosiiiuia! Prcio c cor iao fcia?
Ccrio ic julgas una flor loniia con una cara
dcssas.
DEMTFIO Quc fizcsics, niscravcl?
AAFO O quc ja nao conscgucs dcsfazcr.
QUIFO Nossa nac csia crdida.
AAFO Nao, vilao; ois or nin foi
cnconirada.
DEMTFIO E assin, cao infcrnal, a
dcsgraasic. Coiiada dcla! Analdioada scja sua
cscolIa asqucrosa, c condcnado o roduio dc un
dialo iao lodoso.
QUIFO Nao dcvcra vivcr.
AAFO Nao dcvcra norrcr.
AMA Aarao, c a roria nac quc assin
rcsolvc.
88
AAFO AI! assin, ana? Eniao, cssoa
alguna, a nao scr cu, Ia dc alicar a cna cn
ninIa roria carnc c no ncu sanguc.
DEMTFIO Vou fisgar o girino no ncu
gladio. Ana, cnircga-no; vou or rcssa nisso.
AAFO Anics, a csada ic cnfiarci nas
irias. (Tonu du unu u cunu c sucu du csudu.}
Assassinos, arai! Qucrcis a vida iirar do rorio
irnao? Pclos ardcnics facIos do firnancnio, quc
lrilIavan quando foi concclida csia criana, na
onia dcsia ninIa ciniiarra norrcra qucn iocar
no ncu Icrdciro, no ncu rinciro filIo. Jovcns,
digo-vos quc ncn o rorio Encclado con iodos
os filIos dc Tifao, lando csanioso, ncn Alcidcs
glorioso c o dcus da gucrra. das naos aicrnas
iirarao a rcsa. Vanos, vanos, ncninos
coradinIos, dc coraao vazio, varicgados cscudos
dc ialcrna, nuros lrancos dc caiadura. a cor
nais firnc c a rcia cono carvao, ois nao
suoria as ouiras, ois ioda a agua do occano as
ncgras crnas do cisnc nao conscguc dciar
lrancas, cnlora scnrc as lavc na corrcnic.
Dizci incrairiz quc cu icnIo idadc ara
anarar ncus lcns, Quc nc dcsculc cono
udcr.
DEMTFIO Trair, cniao, rcicndcs, dcssa
nancira, iua nolrc ananic?
89
AAFO Ananic c ananic, csia criancinIa,
cnianio, sou cu ncsno, o vigor, o rorio quadro
dc ninIa nocidadc. Quc a rcfira a iudo o nais c
ccrio. Conira o nundo salcrci dcfcndc-la, c dura
cna sofrcra qucn dc vos lIc fizcr dano.
DEMTFIO A nossa nac iraz isso orolrio
cicrno.
QUIFO Por cssa iransgrcssao iao
rcrovavcl vai Fona dcsrcza-la.
AMA En sua colcra o incrador vai
condcna-la noric.
QUIFO Coro so dc cnsar ncssa
ignonnia.
AAFO Ora, cssc c o rivilcgio da lclcza
quc vos dcfinc. Fora, cor iraidora! quc irai clo
rulor os scniincnios do coraao c scus sccrcios
lanos. Eis un garoio Fciio dc ouira iinia. Vcdc
cono o ncgrinIo csia sorrindo ara scu ai, ial
cono sc disscssc. Mcu vclIo, sou icu ncsno". E
vosso nano, ncus scnIorcs, rcccnicncnic fciio
do ncsno sanguc a quc dcvcis a vida; do ncsno
vcnirc cn quc csiivcsics rcsos foi clc lilcriado c
luz irazido. E vosso irnao do lado ccrio, cnlora
no rosio iraga inrcsso ncu carinlo.
AMA Quc dcvo, Aarao, dizcr incrairiz?
90
DEMTFIO Pcnsa, Aarao, no quc cunrc
ora fazcrnos, quc nos concordarcnos con icu
lano. Salva a criana, conianio quc nos salvcs.
AAFO Scnicno-nos, cniao, c rcfliianos.
Eu c ncu filIo ficarcnos dc olIo cn vos anlos.
Scniai-vos a. E agora falai cn salvaao. (Scntun-
sc.}
DEMTFIO Quanias nulIcrcs viran a
criana?
AAFO isso, ncus scnIorcs. quando
csianos dc acordo cu sou cordciro. Mas sc o
nouro irriiais, Aarao sc calia cono o nar lravo,
o javali sanIoso, a lcoa das nonianIas. Mas
dizci-nc. quanias cssoas viran csia criana?
AMA A aricira Cornclia, acnas, c cu,
scn incluirnos, dcccrio, a ariuricnic.
AAFO Vos, a aricira c a incrairiz... E
isso? Duas cssoas guardarao scgrcdo, quando
falia a icrccira. Assin, vai logo coniar
incrairiz quc cu ic dissc isio. Coc! Coc!"
(AunIuu-u.} Assin griia un lciiao csfaqucado.
DEMTFIO Quc rcicndcs, Aarao? Por quc
a naiasic?
AAFO OI scnIor! Por un aio dc oliica.
Iranos dcia-la viva, ara rcvclar nossa falia?
Una conadrc faladora cono cla? Nao, ncus
91
caros. E agora vos dirci iodo o ncu lano. Mora
aqui crio ncu conairioia Mulci, cuja nulIcr
na uliina noiic dcu luz una criana arccida
con cla c, cono vos, dc clc clara. Idc asscniar
con clc cssc ncgocio; nulIcr dai dinIciro,
coniai a anlos iudo o quc aconicccu c cono o
filIo dclcs ira sulir dc agora cn dianic, assando
a scr o Icrdciro da coroa, ois no lugar do ncu
vai ficar scnrc, ara acalnar o furacao da coric.
E quc o rci o acalcnic cono rorio. OlIai aqui,
scnIorcs; cono vcdcs, dci-lIc o rcncdio ccrio.
(Aontundo uu u unu.} ncccssario quc iraicis
das ccquias dcla agora. O cano c crio; sois
valcnics noos. Fciio isso, nao dcvcis crdcr
nais icno. nandai logo a aricira rocurar-nc.
Una vcz a aricira c a ana afasiadas, as
nulIcrcs quc falcn quanio quciran.
QUIFO Pclo quc vcjo, Aarao, ncn ncsno
ao vcnio confias un scgrcdo.
DEMTFIO Essc cuidado quc icns con
nossa nac a dcia c aos filIos cnIorados
coniigo ara scnrc.
(Sucn Dcncto c uuo cucgundo o coo
du unu.}
AAFO E agora, iao vcloz cono
andorinIas corranos ara os godos, ara, cnirc
clcs, guardar csic icsouro c con os anigos da
incrairiz falar sccrciancnic. Vanos, lciudo,
92
vou dcor-vos longc, quc a causa sois dc ioda a
iraalIada. Fazcs concrcis c fruias lravas,
coalIada c soro. Manarcis cn calra, norarcis
cn cavcrna c, aos crcsccrdcs, vos iornarcis
gucrrciro c conandanic. (Su cuundo u cunu.}
93


Cena III

O ncsno. Unu uu uIcu. Entu Tto
cucgundo sctus, cn cuus ontus cstuo csus
cutus; scgucn-no Muco, o ncnno Lco, PIo,
Scnono, Cuo c outos scnIocs, con ucos.

TITO Vcn, Marcos; vcn! Esic c o caninIo,
rinos. Caroio, agora nosira quanio cs Ialil na
oniaria. Pua lcn a corda, quc a scia ira
dirciio. Tcrras Asiraca rcliquii. Sin, Marcos, nao
ic csqucas disio. foi-sc, fugiu. Agora, ncus
scnIorcs, iodos cgucn nos insiruncnios. Vos,
ncu rino, o occano rondarcis, jogai a rcdc.
Porvcniura no nar ircis acIa-la, nuiio cnlora a
jusiia csicja auscnic dc la, cono da icrra. Nao,
nao, Pullio! Nao, Scnrnio! c rcciso fazcr isso.
Prccisarcis cavar con a c cnada aic o ccniro da
icrra nais rofundo. Eniao, cIcgados rcgiao dc
Pluio, co-vos, cnircgai-lIc csic cdido, dizcndo-
lIc quc iraia dc un cdido dc jusiia, dc ajuda, c
quc nandado clo vclIo Andrnico foi, dc dorcs
acalrunIado ncsia ingraia Fona. AI! Fona...
Dcn, dcici-ic, niscravcl, quando os sufiragios
alcancci do ovo ara clcgcr a qucn nc iiraniza.
94
Idc cnlora, vos co. Scdc cauios, scn quc
dcicis dc invcsiigar cn iodos os navios dc
gucrra. E lcn ossvcl quc cssc naldiio
incrador a icnIa lcvado ara lordo c, assin,
arcnics, odcnos assoliar. Adcus, Jusiia!
MAFCO Pullio! nao c coisa dolorosa vcr
dcsvairar nosso iao nolrc iio?
PDLIO Por isso ncsno, ncu scnIor,
dcvcnos dia c noiic cuidar nuiio lcn dclc,
saiisfazcndo-lIc os caricIos quanio for ossvcl,
aic quc o icno nosirc qualqucr rcncdio azado.
MAFCO Sua nagoa, rinos, ja nao icn
cura. Para os godos vos assai c, cn cananIa
assoladora dcsafogai-vos dcssa ingraia Fona c ao
iraidor Saiurnino dai a aga.
TITO Eniao, Pullio? Mcus ncsircs, cono
fosics? Conscguisics salcr ondc cla sc acIa?
PDLIO Nao, londoso scnIor. Porcn
nandou-vos Pluio dizcr quc sc qucrcis vingana
da aric dclc odcrcis olic-la. Quanio Jusiia,
c dc oiniao quc sc acIa no ccu ou cn qualqucr
aric, cn dcscncnIo dc incunlcncia dc
Juiicr. Foroso scra, orianio, quc cscrcis un
ouco.
TITO Conigo c injusio roiclando ianio.
Vou ncrgulIar no lago cIancjanic c do
95
Aqucronic clos calcanIarcs ara cina irazc-la.
Sonos, Marco, arlusiozinIos, nao ossanics
ccdros, nao giganics, no jciio dos Ciclocs. Sonos
dc fcrro, Marco, c ccrio; icnos as cosias dc ao,
nas o sofrincnio fc-la dolrar alcn do suoriavcl.
Porcn ja quc a Jusiia ncn na icrra sc cnconira
ncn no infcrno, laicr qucro no ccu c conovcr os
dcuscs, ara quc a Jusiia nos nandc, orquc
nossas injurias vinguc logo. Maos olra! Marco,
cs un lon arcIciro. (Du-Ic ccIus.}. Ad
Jovcn", csia c ara vos. Esia ouira. Ad
Aollincn", ad Maricn", ara nin. Aqui,
ncnino, ara Palas; aqui, ara Mcrcurio. Esia
ouira, Caio, vai ara Saiurno, nao ara
Saiurnino; nclIor fora disarar conira o vcnio.
Ficai rcsics. Mcnino! Marco! A un sinal ncu,
soliai-as. Sol alavra, cscrcvi naravilIa, scn
dciar dc cdir a un so dos dcuscs.
MAFCO Disarai, rinos, ara a coric as
flccIas; IunilIcnos o orgulIo do nonarca.
TITO Disarai, ncsircs. (Todos dsuun
suus sctus.} Dravo, Lucio! Dravo! Mcnino, a Virgo
no rcgao. a Palas!
MAFCO Mais dc nilIa, scnIor, assci da
lua; vossa nissiva ja cIcgou a Juiicr.
TITO AI! quc fizcsic, Tulio! Vc. laicsic
nun dos cornos dc Taurus.
96
MAFCO A ilIcria, ncu scnIor, csia nisso,
jusiancnic. Tcndo Pullio aiirado, cnraivccido
ficou o Touro, c iananIa calcada dcu cn Arics,
quc os cornos do Carnciro foran arar na coric.
E qucn Iavia dc cnconira-los, scnao o rorio
lilirc da incrairiz? Findo, cla dissc ao nouro
quc ouiro ncio nao iinIa scnao da-lo dc rcscnic
ao nuarido.
TITO Oiinancnic. Dcus dc alcgria a Sua
ScnIoria. (Entu o IoIo, con dos onIos nun
ccsto.} Novas, novas do ccu! Marco, o corrcio!
Maroio, quc nos conias? Trazcs carias? Tcrci
jusiia? Juiicr, quc dissc?
DODO Qucn, o carrasco? Mandou dizcr
quc ainda nao lcvaniou a forca orquc o Ioncn
so odcra scr cccuiado na roina scnana.
TITO Mas Juiicr quc dissc? E o quc
crgunio.
DODO Ora, scnIor, nao conIco Juiicr.
En ioda ninIa vida nunca lclcnos junios.
TITO Cono, vilao! Nao cs cariciro, acaso?
DODO Sin, scnIor, dc ncus onlos; dc
nais ningucn.
TITO Nao vicsic, cniao, do ccu?
97
DODO Do ccu? Ora, scnIor! Nunca csiivc
la. Dcus nc livrc dc icr a ousadia dc qucrcr
cncirar no ccu duranic os ncus dias dc
nocidadc. Vcdc, dirijo-nc con ncus onlos
ara o irilunal oular, ara acalnar una
cndcncia cnirc ncu iio c un dos criados do
incrador.
MAFCO Ora vcdc, scnIor; isio vcn a
calIar ara nandar vossa ciiao. Dizci-lIc quc
cnircguc dc vossa aric os onlos ao incrador.
TITO Dizc-nc. salcras iransniiir con
graa una sulica ao incrador?
DODO Nao, scnIor; dc forna alguna.
Nunca dissc una graa cn ioda a ninIa vida.
TITO Vanos, naroio; lasia dc convcrsa.
Dai ao incrador os vossos onlos. Farci quc dc
suas naos jusiia alcanccs. Escra un ouco;
iona csic dinIciro or iua conissao. Dccn-nc
acl c iinia. Eniao, naroio, con graas salcras
dar un rccado?
DODO Sin, scnIor.
TITO Eniao aqui icndcs o cdido. E
quando cIcgardcs frcnic dclc, scra rcciso quc
logo vos ajoclIcis. Dcois, lcijai-lIc os cs;
dcois, cnircgai-lIc os onlos c, a scguir,
98
aguardai a rcconcnsa. Ficarci or crio, scnIor;
fazci as coisas con dccisao.
DODO Ficai scn cuidado, ncu scnIor,
dciai isso a ncu cncargo.
TITO Nao icras una faca a, naroio?
Dcia-nc vc-la. EnlrulIa-a no cdido, Marco;
ois cono Iunildc sulicanic foi quc o
cscrcvcsic. E iu, dcois dc o icrcs dado ao
incrador, vcn ao ncu quario coniar-nc o quc
clc dissc.
DODO Quc Dcus csicja convosco, scnIor.
Assin farci.
TITO Vanos, Marco, arianos. Pullio,
scguc-nc.
(Sucn.}
99


Cena IV

O ncsno. Duntc do uuco. Entun Sutunno,
Tunou, Dcncto, uuo, noIcs c outus
cssous. Sutunno tcn nus nuos us ccIus
dsuudus o Tto.

SATUFNINO Quc cnsais, ncus scnIorcs,
dcsia ofcnsa? En qualqucr icno o incrador dc
Fona ja sc viu crscguido dcssc nodo,
confundido, vcado c, or icr sido scnrc
inarcial, iraiado con dcsrczo? ScnIorcs, lcn
salcis, cono os oicnics dcuscs ianlcn o salcn
or nais quc csscs criurladorcs da
iranquilidadc dc nosso rcino falcn junio ao ovo
quc nao foi fciio nada conira os filIos vis do
vclIo Andrnico scn do nosso lado icrnos a lci.
Dando-sc o caso dc quc a dor a razao lIc
iransiornassc, crscguido icrcnos dc scr scnrc
or scus dclrios, frcncsis, doidiccs? Agora aos
dcuscs cscrcvcu cdindo rcaraao dos nalcs.
Eis a caria ara Juiicr; csia c dc Mcrcurio; csia,
dc Aolo; csia, do dcus da gucrra, inoccnics
cscriios ara scrcn jogados clas ruas da cidadc!
Quc qucr isso dizcr, scnao acnas difanar o
100
Scnado c arcscniar-nos or ioda a aric cono
rcoicnic? PilIcria csiriiuosa, nao, scnIorcs?
Cono qucn diz. nao Ia jusiia cn Fona. Hao dc
ficar salcndo, clc c os arcnics, quc cn
Saiurnino c quc a Jusiia vivc. Sc cla, acaso,
dorniia, clc Ia dc logo dcscria-la, dc forna quc
cn sua colcra a dcsiruir vcnIa o nais iniolcravcl
consirador do nundo.
TAMOFA Mcu gracioso scnIor, ncu nui
qucrido Saiurnino, scnIor dc ninIa vida,
dirigcnic dos cnsancnios ncus. nao ic
cascrcs c considcra as falias da vclIicc dc Tiio
cono cfciios da irisicza, or icr crdido os
valorosos filIos, o quc fundo o aiingiu,
airavcssando-lIc o coraao. Procura consola-lo
cn sua irisic soric, scn casiigo coninar ao
naior, ao nais Iunildc, or iodas as afronias. (A
utc.} E con lalia quc asiuciosa Tanora
convcn scnrc falar con iodo o nundo. Mas cu
soulc, Tiio, fcrir-ic c fiz corrcr o sanguc do
coraao. Sc Aarao for cauicloso, iudo vai lcn c
ao orio cIcgarcnos. (Entu o IoIo.} Quc Ia?
Qucrcs falar conosco, anigo?
DODO Sin, cn vcrdadc, sc Vossa ScnIoria
for incrial.
TAMOFA A incrairiz sou cu, c aquclc quc
csia scniado ali c o incrador.
101
DODO E clc. Dcus c Sanio Esicvao vos
dccn una loa iardc. Trouc-vos una caria c un
casal dc onlos.
(Sutunno c u cutu.}
SATUFNINO Daqui o lcvai c o cndurai na
forca.
DODO Quanio dinIciro cu vou ganIar?
TAMOFA Vanos, naroio, vais scr nas c
cnforcado.
DODO Enforcado? Pcla Virgcn! Assin,
irouc o cscoo ara un lclo fin. (Su
cscotudo.}
SATUFNINO Acinioso dcnais, iniolcravcl!
Tcrci dc suoriar csscs insulios? Sci lcn dc ondc
roccdc a lrincadcira. Tcrci dc agucniar iudo
isso? Cono sc scus filIos iraidorcs, quc
norrcran or icrcn nosso irnao assassinado,
or ncu alviirc injusiancnic Iouvcsscn sido
norios no cco! idc luscar-nc clos calclos cssc
niscravcl. Ncn a vclIicc, ncn as dignidadcs lIc
scrvirao dc anaro. So or csia zonlaria vou scr
o icu carrasco. VclIaco louco c asiuio, ao nc
ajudarcs a conquisiar o irono, so cnsavas cn vir
a govcrnar cn nin c cn Fona. (Entu Eno.}
Quc novidadcs Ia?
102
EMILIO Arnas, arnas, scnIor! Nunca
Iouvc cn Fona iania razao ara isso. Novancnic
lcvaniaran-sc os godos. Con una fora dc
Ioncns disosios, quc ao csolio visan, vcn
conira nos, ao nando olcdcccndo dc Lucio, o
filIo dc Andrnico, o vclIo, quc cn sua furia
rcciir ancaa quanio fcz Coriolano ouirora cn
Fona.
SATUFNINO o lravo Lucio o gcncral dos
godos? Essa noicia nc cnrcgcla, c a fronic dcio
cair ial cono as florcs fazcn aos a gcada, ou a
grana nas iorncnias. Sin, as rcocuacs ja sc
aroinan. Scnrc foi csiinado clo ovo. Eu
rorio ouvi falar lasianics vczcs cnirc os
conuns, quando asscava incogniio, quc lanido
clc fora injusiancnic. scndo gcral asiraao quc
Lucio vcnIa a incrar cn Fona.
TAMOFA Dc quc icndcs ianio rcccio?
Fona nao c foric?
SATUFNINO E; nas os cidadaos rcfcrcn
Lucio c nc alandonarao ara auilia-lo.
TAMOFA Scja rci, qual icu nonc, icu
csriio. incrial. Porvcniura o sol sc cnana,
quando voa una nosca? As aguias dcian quc os
assarinIos canicn, scn ncnIuna rcocuaao
con scu irinado alcgrc, ccrias dc quc con a
sonlra dc suas asas odcrao rcduzi-los ao
silcncio, quando lcn cnicndcrcn. Coisa idcniica
103
faras con csscs ronanos inconsianics. nino,
cniao, incrador! Pois salc quc cu rcicndo
cncaniar cssc Andrnico con alavras nais
doccs c, no cnianio, nais faiais do quc a isca
ara o cic ou, ara a ovclIa, o ircvo dc
carvalIo. una na isca vai fcrir-sc; a ouira,
cnacIada vcn a norrcr do cilo dclicioso.
SATUFNINO Mas clc junio ao filIo,
ccriancnic nao falara or nos.
TAMOFA Caso Tanora a isso o conciic,
falara dcccrio. Posso adular-lIc o ouvido
cncanccido, cIcio dciando-o con roncssas
aurcas. Tivcssc o coraao incugnavcl c surdo o
ouvido, coraao c ouvido olcdicnics ninIa voz
scrian. (A Eno.} Vai na frcnic; sc nosso
cnlaiador. Dizc quc o rci arlancniar dcscja
con o valoroso Lucio c narca o cnconiro
jusiancnic na casa dc Andrnico.
SATUFNINO DcscncnIa-ic, Enilio,
Ionrosancnic dcssa nossa ncnsagcn. Sc clc,
acaso, cdir rcfcns ara ficar iranquilo, clc quc
diga qual cnIor dcscja.
EMILIO Con zclo cunrirci vosso
nandado. (Su.}
TAMOFA Vou ja rocura dc Andrnico, o
vclIo, ara, con ncus rccursos, convcncc-lo a
fazcr quc sc assc dos gucrrciros godos o lravo
104
Lucio. E agora, anavcl incrador, fica dc novo
alcgrc, sculiando o icnor cn ncus consclIos.
SATUFNINO Vai convcncc-lo, cniao, c
olicn lon ciio.
(Sucn.}
105


ATO V
Cena I

Puncc cto dc Honu. Funuu. Entu Lco con
un cxccto dc godos, con tunIocs c Iundcus.

LCIO Cucrrciros valorosos, lons anigos,
rcccli carias da grandiosa Fona, quc o odio
rcflcicn quc ao nonarca voian c o dcscjo quc
iodos icn dc vcr-nos. Por isso, lons scnIorcs,
cono vossos iiulos o confirnan, rcvclai-vos
aliivos c inacicnics dc vingar-vos das injurias
sofridas. Por un dano quc Fona vos iivcssc
ocasionado, aga irila odcis Iavcr agora.
PFIMEIFO CODO Dravo rclcnio do ncliio
Andrnico, cujo nonc ja foi avor dos godos, ora
nosso conforio, cujos fciios alianados c fana
scniicrna agou a ingraia Fona con dcsrczo
ignoninioso. sc conosco ousado. Ircnos iodos
aondc nos lcvarcs, cono alclIas arnadas, quc
nos dias nais qucnics do vcrao o ncsirc lcva
ara os rados floridos, c vingucno-nos da
naldiia Tanora.
106
CODOS O quc clc dissc, iodo o ccrciio
diz.
LCIO Hunildcncnic lIc agradco c a vos
iodos. Mas qucn cIcga conduzido or un alcgrc
godo?
(Entu un godo, conduzndo Auuo quc tuz
nos Iuos scu o Io.}
SECUNDO CODO Alio Lucio, afasici-nc
das filciras ara vcr as runas dc un nosiciro; c
quando os olIos cu fiava aicnio nuna casa
assolada, ouvi dc suliio cIoro dc criana or
dciras dc un nuro. Para la dirigi-nc; nas ncssa
Iora a voz ouvi dc algucn quc rocurava dcsia
nancira consolar a criana. Cala-ic, cscravo
cscuro! En ncu socorro vcn c dc iua nac. Quc o
colorido dc iua clc nao ic iraia a origcn. Sc a
naiurcza ao ncnos ic iivcssc dado a cor dc iua
nac, scr odcrias incrador. Mas quando o iouro
c a vaca sao cor dc lciic, nunca o lczcrrinIo saira
cono carvao. Quicio, vclIaco! Fica quiciinIo a!"
Dcssa nancira, rcalncnic, consolava clc o
ncnino Vou cnircgar-ic a un godo dc
confiana quc, quando a salcr vicr quc iu
nasccsic dc una alia incrairiz, Ia dc con zclo
cuidar dc ii or causa dc iua nac." Ncssa aliuira,
sacando ninIa csada, dc suliio o cguci c vo-lo
irouc, orquc dclc iraicis cono quiscrdcs.
107
LCIO O godo, csic c o dcnnio cn carnc
c osso quc a Andrnico rivou da nao valcnic, a
crola quc fascinou os olIos da incrairiz, c aqui
sc cnconira o laio roduio da luuria ardcnic
dc anlos. Dizc-nc, cscravo dc olIo lranco.
aondc rcicndias lcvar csia fuiura inagcn dc iua
facc dcnonaca? Por quc nao falas? Cono! s
surdo c nudo? Soldados, una corda! Pcndurai-o
ncsia arvorc, c ao scu lado o lasiardinIo.
AAFO Nao ioqucis no ncnino; c dc rcal
sanguc.
LCIO Mui scnclIanic ao ai, ara quc
ossa scr lon. Princiro cndurai a criana,
orquc clc vcja cono cla cscrncia, c assin sc
aflija o coraao aicrno. Una cscada!
(Tuzcn unu cscudu, nu quu Auuo c oudo
u suI.}
AAFO Nao naics, Lucio, a criana. Dc
ninIa aric incrairiz a cnircga. Sc fizcrdcs
assin, coisas nirficas ic coniarci, quc ic scrao
nuiio uicis. Sc nao nc ouvircs, lcn; quc nc
aconica scja o quc for. Dirci acnas isio. a csic
c a naldiao solrc vos iodos!
LCIO Fala. Sc nc agradar o quc disscrcs,
viva cla ficara, cuidando cu rorio dc sua
cducaao.
108
AAFO Sc ic agradarcs do quc cu disscr?
OI! osso asscgurar-ic quc na alna Ia dc
ungir-ic o ncu discurso, orquc falar rcicndo
dc assassnios, violacs c nassacrcs, aios
ncgros da cscura noiic, aloninavcis fciios,
iraics, conjuras, vilanias, fraudcs icrrvcis dc sc
ouvir, nas rcalizadas or nodo lasiinavcl. Isso
iudo sculiado vai scr con ninIa noric, sc nao
nc roncicrcs quc ncu filIo vivo coniinuara.
LCIO Dizc o quc salcs. Proncio quc icu
filIo fica vivo.
AAFO Jura rinciro, quc a falar conco.
LCIO Jurar! Por quc? Nao crcs quc Dcus
cisia. Sc assin c, cono crcs nun jurancnio?
AAFO Quc inoria quc cu nao crcia?
assin, dc faio. Mas sci quc cs rcligioso c quc una
coisa icns cIanada conscicncia, c quc das
crcdiio a vinic ou irinia riios c noniccs
saccrdoiais, quc cunrcs con lcn zclo. Eis o
noiivo dc cigir quc jurcs; ois una vcz salcndo
quc un idioia or un dcus iona suas
lugigangas c a alavra nanicn or cla dada,
ncssa lasc rcclano dclc a jura. Assin, icras dc
nc jurar or cssc ncsno dcus ouco inoria
qual scja clc adorado or ii c rcvcrcnciado, quc
salvaras ncu filIo c o criaras. Caso conirario,
nao ic dirci nada.
109
LCIO Juro clo ncu Dcus quc farci isso.
AAFO Fica salcndo, cniao, logo dc incio,
quc a incrairiz c a nac dcsic ncu filIo.
LCIO OI nulIcr dc luuria insaciavcl!
AAFO Ora, Lucio! isso foi acnas aio dc
caridadc, junio con o quc ainda icras dc ouvir dc
nin. Foran scus filIos quc naiaran Dassiano c,
aos, violaran iua irna, lIc anuiaran as naos
lrancas, a lngua lIc coriaran, cnfciiando-a da
nancira quc visic.
LCIO niscravcl! CIanas a isso
cnfciiar?
AAFO Ora, lavada foi, coriada, cnfciiada,
icndo sido iudo isso ara os dois lclo lrinqucdo.
LCIO OI! nonsiros cono iu, lcsiiais c
larlaros!
AAFO Fcalncnic, o guia cu fui do quc
fizcran. Da nac lIcs vcio o csriio lascivo, iao
ccrio cono Iavcr na ncsa o irunfo; nas a scdc
dc sanguc foi conigo, arccc, quc arcndcran,
iao vcrdadc cono aiacar un cao dc frcnic
scnrc. Dcn, quc ncus aios rovcn quanio
valIo. Aira icus irnaos ara a iraiocira cova
ondc o coro dc Dassiano csiava. E ninIa a caria
or icu ai acIada, icndo sido cu, ianlcn, quc
cscondi o ouro dc quc ncla sc fala, conlinado
110
icndo iudo isso con Tanora c os filIos. Quc faio
Iouvc, cn rcsuno, dc quc causa nao acIasscs dc
dor, cn quc cu dciassc dc ionar aric aiiva?
Usci dc fraudc ara a nao dc icu ai vcr
dcccada, c, ao rccclc-la, rciirci-nc aric,
cIcgando quasc a arrclcniar o ciio, dc iania
gargalIada. Colocara-nc a csiar or un luraco
da arcdc, quando a calca rccclcu dos filIos,
cn iroco da nao dclc. Vi suas lagrinas c ri-nc
ianio quc fiquci con os olIos nolIados cono os
dclcs, c aos, no insianic dc coniar rainIa a
lrincadcira, cla quasc norrcu dc ianio gosio, ao
ouvir ninIa Iisioria divcriida, vinic lcijos nc
dando cla nova.
PFIMEIFO CODO Cono! Conias iudo isso
scn ficarcs cnrulcscido?
AAFO Sin, cono un cao ncgro, cono diz
o rovcrlio.
LCIO Nao ic scnics arrccndido dcssas
vilanias?
AAFO Sin, or nao icr dcz nil cono
cssas fciio. Agora ncsno analdio o dia c
crcio quc lcn oucos cacn dcniro do crculo
naldiio cn quc cu dciassc dc raiicar
qualqucr noioria infania, cono scja. iirar a
algucn a vidaa, ou, quando ncnos, naquinar-lIc
a noric, violar una donzcla ou dar a idcia ara
ial fin, sol falso jurancnio conira algun
111
inoccnic fazcr carga, cnirc anigos scncar a
odiosidadc, fazcr quc do alio caia c sc arrclcnic o
rclanIo do olrc, s alias Ioras da noiic
inccndiar ncdas c cclciros, ara aos donos griiar
quc con suas lagrinas as cIanas aagasscn.
Muiias vczcs dcscnicrrci dos iunulos os norios,
colocando-os dc c, junio das orias dos anigos
qucridos, jusiancnic quando a dor ja sc acIava
quasc ciinia, na clc dos cadavcrcs gravando
con ninIa faca, ial cono na casca das arvorcs sc
faz, cn caracicrcs ronanos. Nao dcicis quc a
dor sc ciinga, conquanio cu ja norrcssc". Ora!
nilIarcs dc acs icrrvcis fiz con a ncsna
calna con quc naio una nosca, nada Iavcndo
quc ianio nc cnirisica cono a idcia dc nais dcz
nil nao rcalizar cono cssas.
LCIO Lcvai cssc dcnnio, sua noric dcvc
scr rolongada; a forca, acnas, fora lranda
dcnais.
AAFO Sc Iouvcr dcnnios, dcscjo scr un
dclcs, orquc viva no fogo cicrno a nc qucinar,
conianio quc ao ncu lado vos icnIa la no
infcrno, so ara vos aiorncniar scn ausa con
ninIas invcciivas anargosas.
LCIO Taai-lIc a loca; nao dcicis quc
falc.
(Entu un godo.}
112
CODO CIcgou, scnIor, dc Fona un
ncnsagciro quc dcscja odcr falar convosco.
LCIO Fazci-o cnirar. (Entu Eno.}
Enilio, cs nui lcn-vindo. Quc noiicia dc Fona
nos iroucsic?
EMILIO Clorioso Lucio c vos, fidalgos
godos, o incrador ronano vos sauda or ninIa
loca. Por Iavcr salido quc cn arnas vos acIais,
roc quc cn casa dc vosso ai convosco a falar
vcnIa. Podcis cdir rcfcns, sc o dcscjardcs, quc
vos scrao cnircgucs scn dclongas.
PFIMEIFO CODO Quc diz o gcncral?
LCIO Enlio, caso Saiurnino a ncu ai c
ao iio Marco cnircguc scu cnIor, nao
faliarcnos. Avanic! MarcIa!
(Sucn.}
113


Cena II

Honu. Duntc do cusu dc Tto. Entun Tunou,
Dcncto c uuo, dsuudos.

TAMOFA Con csia irisic c csiranIa
vcsiincnia falarci a Andrnico, dcclarando-lIc
quc cu sou a Vingana, la dc laio cnviada ara
a clc nc agrcgar c dar alvio ao scu inconoriavcl
sofrincnio. Daici logo no quario; dizcn quc clc sc
fccIa a, a ccogiiar rojcios csiranIos dc
vingana avorosa. Dizci-lIc quc a Vingana aqui
sc cnconira ara a runa acclcrar dc iodos os
ininigos dclc.
(uuo c Dcncto Iutcn nu otu.}
(Tto uuccc cn cnu.}
TITO Qucn vcio criurlar ncu
cnsancnio? Vosso lano c forar-nc a alrir a
oria ara quc sunan ncus rojcios irisics,
frusiro ficando iodo o ncu iralalIo? Mas csiais
cnganados. Vcdc! Quanio fazcr rcicndo ja dcici
fiado ncsias linIas dc sanguc, rcicndcndo
rcalizar iudo o quc sc cnconira cscriio.
114
TAMOFA Tiio, so vin aqui ara falar-ic.
TITO Nao, ncn una alavra; cono osso
falar con graa, sc dc nao carco ara con o
gcsio sullinIar a fala? Solrc nin icns
vaniagcns. Foral Fora!
TAMOFA Sc soulcsscs qucn sou,
dcscjarias conigo convcrsar.
TITO Nao csiou louco; sci nuiio lcn qucn
cs; dc icsicnunIo sirva csic olrc coio, sirvan
csias linIas da cor dc. sanguc, csics rofundos
sulcos cavados clo sofrincnio; sirvan ianlcn
dc icsicnunIo os dias inacalavcis, as csadas
noiics, as dorcs infindavcis... Sin, conIco-ic
crfciiancnic, cono scndo a nossa solcrla
incrairiz, a odcrosa Tanora. Vcns iirar-nc a
nao rcsianic?
TAMOFA Salc, Ioncn irisic, quc nao sou
Tanora; cssa c iua ininiga; cu, iua aniga. Sou a
Vingana, cnviada clo infcrno ara alacar o
aluirc corrosivo quc icns no cnsancnio, con
dciar-ic lcnancnic vingado dos ininigos. Vcn,
ois, saudar-nc ncsic nundo claro; falcnos
solrc norics c assassnios. Nao Ia cscondcrijo,
cscura cova, valc lrunoso, funda olscuridadc
ondc sc cscondcn, inidos, o crinc
sanguinolcnio, o dcicsiado csiuro. quc dc
cnconirar nui facil nao nc scja. Scgrcda a iodos
115
ncu icrrvcl nonc, Vingana, c logo o crininoso
ircnc.
TITO s a Vingana, cniao, c fosic cnviada
ara quc os ininigos cu ioriurc?
TAMOFA Ela ncsna; assin, dcscc c vcn
saudar-nc.
TITO Un scrvio nc rcsia, anics quc cu
dcsa. Ao lado icu o Esiuro c a Moric vcjo.
Agora rova quc a Vingana cs ncsno.
aunIala-os, ou assa con icu carro or cina
dclcs, quc cu irci saudar-ic, dc cocIciro scrvir-ic,
ara cn volia do glolo nos girarnos. Dois gincics
aroriados arranja, ncgros, ncgros cono
azcvicIc, ara vclozncnic icu carro vingador
daqui lcvarcn c rocura assassinos cn scus
aniros. Quando icu carro con as calcas dclcs
csiivcr carrcgado, cniao cu salio ara corrcr junio
das rodas cono criado Iunildc, dc c o dia iodo,
dcsdc quc Hicrio sc alcc no lcvanic. Farci iodos
os dias isso iudo, sc o Esiuro c a Moric, quc a
csiao, naiarcs.
TAMOFA Sao ncus ninisiros anlos,
aconanIan-nc.
TITO Sao icus ninisiros? Cono sao
cIanados?
116
TAMOFA Moric c Esiuro. csscs noncs
rccclcran or casiigarcn os culados disso.
TITO Dcus londoso! cono clcs sc arcccn
con os filIos da rainIa c iu con cla! Mas nos,
Ioncns icrrcnos, icnos olIos cnganadorcs,
niscravcis, loucos. Vingana agradavcl, nao
dcnoro; vou ja falar-ic. E sc ic lasia o alrao dc
un lado so, ncsic noncnio ncsno ic acriarci
ao ciio. Dcso logo. (HccoIc-sc.}
TAMOFA Convcn ao scu csiado
concordarnos assin con scus caricIos. Con
alavras aroriadas dai fora a qualqucr lano
quc cu, acaso, invcniar ara alincnio dc sua
faniasia ircsloucada. Convicio csia dc quc a
Vingana cu scja. Una vcz ccrio dcssa idcia
louca, dir-IIc-ci quc nandc algucn cIanar o
filIo, Lucio, c, cnquanio o rcicnIo nun
lanqucic, Ici dc fazcr quc sc discrscn iodos os
godos inconsianics, ou ininigos scus, ao ncnos,
fazcr dc iodos clcs. A vcn clc. Volio ao ncu
acl.
(Entu Tto.}
TITO Ha nuiio icno csiou dcsanarado,
c iudo or iua causa. Sc lcn-vinda, icrrvcl
Furia, ninIa casa irisic. Foulo c Moric, a vos
dois ianlcn saudo. Mas cono incrairiz c
scus dois filIos vos arcccis! So falia ara.o
gruo icrdcs convosco o nouro. Todo o infcrno
117
forncccr nao vos dc un ial dcnnio? Pois sci
quc a incrairiz nao da un asso scn icr o
nouro cn sua conanIia. Para a rcrcscniardcs
con caricIo indiscnsavcl fora quc oliivcsscis
scnclIanic dcnnio. Pouco inoria. sois lcn-
vindos assin. Mas, quc farcnos?
TAMOFA Andrnico, quc qucrcs quc
faanos?
DEMTFIO Mosira-nc un assassino, c
logo o rcndo.
QUIFO Mosira-nc un cclcrado quc
violado iivcssc algucn, orquc o casiiguc logo.
TAMOFA Mil sujciios nc nosira, quc ic
Iouvcsscn fciio algun dano, ara quc os
casiiguc.
TITO Corrc as naldiias ruas da cidadc, c
quando o Moric! acIarcs un sujciio
arccido coniigo, naia-o logo, orquc c un
assassino. Vai con clc, londoso Esiuro; c
quando, or icu lado, cnconirarcs algucn quc sc
arca niliio coniigo, ncu londoso Esiuro,
naia-o. un violador c dc nulIcrcs. Paric no
cncalo dclcs, ois na coric do incrador Ia una
rainIa scnrc scguida or un nouro. Muiio facil
ic scra conIccc-la, ois c iua coia crfciia, da
calca aos cs. Infligc-lIcs, ic co, qualqucr
118
gcncro dc noric avorosa. ois nosiraran-sc
crucis conigo c ninIa gcnic ioda.
TAMOFA As iuas insirucs scrao
cunridas. Anics, orcn, londoso Tiio, co-ic
quc nandcs un rccado ara Lucio, icu filIo
irilancnic valoroso, quc conira Fona iraz
gucrrciros godos, c a un lanqucic o convida cn
iua casa. Una vcz clc ali, rccisancnic cn icu
fcsiin solcnc, Ici dc irazcr-ic a incrairiz c os
filIos, o nonarca, iodos os icus ininigos, quc Iao
dc, Iunildcs, a icus cs ajoclIar c sulicar-ic,
odcndo iu dcscarrcgar cn iodos as irisiczas quc
o ciio ic angusiian. Quc diz dcssc ccdicnic o
alio Andrnico?
TITO Mano Marco! Qucn cIana c o infcliz
Tiio. (Entu Muco.} Marco, rocura icu solrinIo
Lucio; cnconira-lo-as cnirc os valcnics godos. Da
ninIa aric, dizc-lIc quc vcnIa falar-nc cn
ninIa casa, aconanIado dos nais noiavcis
rncics dos godos. Quc ondc csiivcr acanc
scus soldados. O incrador c a incrairiz, lIc
dizc, nun fcsiin ionan aric cn ninIa casa,
dcvcndo Lucio vir, ara sauda-los. Sc anor nc
icns, da-lIc o rccado ccrio; c clc quc faa iudo o
quc ic dissc, sc a vida rcza dc scu ai idoso.
MAFCO Farci iudo isso c voliarci dcrcssa.
(Su.}
119
TAMOFA Agora vou cuidar dc icus
ncgocios; conigo lcvo csics ncus dois ninisiros.
TITO Nao, nao! Dcia conigo o Esiuro c a
Moric! Do conirario, farci voliar o nano,
confiando a Lucio, acnas, o vingar-nc.
TAMOFA (u utc, uos Ios} Quc acIais,
ncninos? Ficarcis con clc, cnquanio cu vou
coniar ao ncu narido quc suriiu lon cfciio a
lrincadcira? Ccdci ao scus caricIos, adulai-o,
falai-lIc con lons nodos, cnircicndo-o aic ao
ncu rciorno.
TITO (u utc} FcconIco-os crfciiancnic,
nuiio cnlora cnscn quc csiou fora do juzo.
Hci dc aanIa-los cn sua roria arnadilIa, a
csscs naldiios nasiins do infcrno c nac quc os
s no nundo.
DEMTFIO (u utc, u Tunou} Podcis sair,
scnIora, scn cuidado, dciando-nos aqui.
TAMOFA Sin, Andrnico; cuidar vai a
Vingana dos casiigos quc irao ja rccclcr icus
ininigos. (Su.}
TITO Adcus, docc Vingana; csiou
conicnic.
QUIFO Dizc-nos vclIo. quc fazcr
dcvcnos?
120
TITO Silcncio! Fcscrvci-vos nuiia coisa.
Pullio, vcn ca! Vcn, Caio! Valcniino!
(Entun PIo c outus cssous.}
PDLIO Quc dcscjais?
TITO ConIcccs csics dois?
PDLIO Os filIos sao da incrairiz,
Dcncirio, arccc-nc, c Quirao.
TITO Ora, ora, Pullio! Esias nuiio
cnganado, Moric c Crinc, c cono clcs sc
cIanan. Por iudo isso, ncu gcniil Pullio,
anarra-os; Valcniino, Caio, as rcsianics naos
solrc clcs ondc. Susirar ja nc visics nuiias
vczcs or csic insianic quc ora sc arcscnia.
Anarrai-os, orianio, con lcn fora, c a loca
lIcs iaai, sc roicsiarcn.
(Su. PIo c os outos scguun uuo c
Dcncto.}
QUIFO Miscravcis, arai! Sonos os filIos
da incrairiz.
PDLIO Por isso ncsno vanos dar
cunrincnio s ordcns rccclidas. A loca lIcs
iaai, nao crniiindo quc ronuncicn una so
alavra. Esias lcn rcso? Pondc fora nisso.
121
(Votu Tto cons unu ucu, c Luunu con unu
Iucu.}
TITO Vcn vcr, Lavnia; vcn. Esiao lcn
rcsos os icus dois ininigos. Anarrai-lIcs a
loca, nao dciando quc nc falcn. O Quirao c
Dcncirio! Cclcrados! Eis aqui a fonic quc
dciasics iurva con iodo o vosso lodo, o ancno
csiio quc dcsirusics con vosso frio invcrno.
Maiasics-lIc o narido; condcnados or cssc
crinc foran scus dois nanos. Pcrdi una das
naos or ncro cscarnio; cla, as duas, a lngua, c
o quc c nais caro quc naos c lngua. a ura
casiidadc, or vos roulada, nonsiros inicdosos!
Quc odcrcis alcgar cn vossa dcfcsa, sc falar cu
vos dciassc? Miscravcis! Inlorar graa o cjo
nao vos crniiiria. Ouvi, landidos, dc quc nodo
rcicndo casiigar-vos. Ficou-nc una das naos
ara o cscoo coriar-vos ncsic insianic,
cnquanio fia Lavnia nos dois coios a lacia quc
aarar vai vosso culoso sanguc. Salcis quc
vossa nac vcn lanqucicar-sc conigo, daqui a
ouco, arcscniando-sc cono a Vingana, or
julgar-nc louco. Ouvi-nc, cclcrados! Vossos
ossos vou rcduzir a ocira, quc no sanguc
nisiurada una asia nc fornca con quc una
ioria aroniarci dc vossas calcas infananics,
ara, logo, dizcr qucla rosiiiuia, vossa naldiia
nac, quc, cono a roria icrra, dcvorar vcnIa os
filIos. Essc c o lanqucic ara quc a convidci,
scndo cssc o raio con quc cla vai fariar-sc. Pois
122
sc ninIa filIa sofrcu lcn nais quc Filoncla,
nais do quc Prognc Ici dc vingar-nc agora.
Prcarai as garganias. Vcn, Lavnia. (Dcgou-os.}
Aara o sanguc, c, aos icrcn norrido, a ocira
lIcs rcduzo os ossos iodos, orquc a nisiurc
ncsic odioso lquido c as vis calcas coza ncssa
asia. Vanos! Vanos! Quc iodos sc azafancn no
arcsiar o lanqucic, ois rcicndo nais sinisiro
dcia-lo c sanguinario quc o fcsiin dos
Ccniauros. Carrcgai-os... Assin... Assin... Vou
scr o cozinIciro, ara arranjar as coisas dc
nancira quc, ao vir a nac, clcs csicjan ronios.
(Sucn cucgundo os cuduuccs.}
123


Cena III

O ncsno. Puto du cusu dc Tto. Un Iunquctc
cuudo. Entun Lco, Muco c godos, con
Auuo sonco.

LCIO Tio, Marco, una vcz quc c da
voniadc dc ncu ai quc cu rciornc ara Fona,
or vos nc dcio guiar.
MAFCO Cono nos iodos or ii, vcnIa o
quc vicr.
LCIO Dondoso iio, guardai o nouro
larlaro, cssc iigrc dcvorador, dcnnio
analdioado. Nao lIc dcis alincnio, acorrcniai-o
aic quc scja conduzido frcnic da incrairiz,
ara scrvir dc rova conira a conduia crininosa
dcla. Tcno quc o incrador conira nos iodos
runinc alguna insdia.
AAFO Quc un dcnnio naldics nc
scgrcdc c nc crniia soliar a lngua c ariicular
iodo o odio vcncnoso quc o ciio nc angusiia.
124
LCIO Para iras, cao naldiio! cscravo
infanc! ScnIorcs, ajudai ncu iio nisso. (Sucn os
godos con Auuo; soun tonIctus.} O ioquc c
indcio dc quc o rci vcn crio.
(Entun Sutunno c Tunou, con Eno,
scnudocs, tIunos c outus cssous.}
SATUFNINO Quc ial? Ha nais dc un sol
no firnancnio?
LCIO Por quc noiivo cono sol ic julgas?
MAFCO Incrador dc Fona, caro Lucio,
inicrronci a fala. Esias qucrclas rcsolvidas icrao
dc scr con calna. Esia ronio o fcsiin quc o
cuidadoso Tiio arcsiou con un inicnio Ionroso,
ara o anor, a concordia c o lcn dc Fona.
Tonai vossos lugarcs, or olscquio.
SATUFNINO Assin farcnos, Marco.
(Soun oIocs.}
(Entun Tto, ucstdo dc coznIco, Luunu
con un ucu no osto, o ncnno Lco c outus
cssous. Tto coocu os utos nu ncsu.}
TITO Cracioso incrador, sois nui lcn-
vindo. Dcn-vinda sois, rainIa icncrosa.
Cucrrciros godos, salvc! Salvc, Lucio! Saudo a
iodos. Muiio cnlora scja olrc a conida, Ia dc
saiisfazcr-vos. Concai, or olscquio.
125
SATUFNINO Qual a causa dc vos vcsiirdcs,
Andrnico, assin?
TITO Para icr a ccricza dc quc nada Ia dc
faliar ara condignancnic scrvirnos Vossa Alicza
c a incrairiz.
TAMOFA Mcu londoso Andrnico, nuiio
graios vos ficanos or isso.
TITO Vossas Honras rcalncnic o ficarian,
sc soulcsscn quanio cn ncu coraao sc assa
agora. Mcu nolrc incrador, rcsolvci-nc isio.
Tcria roccdido con accrio o inciuoso Virgnio,
ao dar a noric con a roria nao filIa, or icr
sido nancIada, dcsonrada c dcflorada?
SATUFNINO Sin, Andrnico, con accrio.
TITO E as vossas razcs, grandc scnIor?
SATUFNINO E quc a donzcla solrcvivcr
nao dcvcria roria dcsonra ncn as dorcs
rcavivar-lIc.
TITO Foric razao, ossanic c dccisiva.
Ecnlo, rcccdcnic, cnIor vivo ara quc cu,
infcliz, o ncsno faa. Morrc, norrc, Lavnia, c o
icu orolrio, con clc norrc o orolrio dc icu ai.
(Mutu Luunu.}
SATUFNINO Darlaro, dcsunano, quc
fizcsic?
126
TITO Maici qucn nc dciou scn visia os
olIos. Tao dcsgraado sou quanio Virginio, c nil
razcs nais quc clc icnIo ara crcirar csic
crinc. Ja csia fciio.
SATUFNINO Cono! Ela foi violada? Eniao
rcvcla-nos qucn foi o auior dcssc aio.
TITO Vossa Alicza nao qucrcra concr?
DcsdcnIa o inviic?
TAMOFA Por quc naiar o ai a roria
filIa?
TITO Nao fui cu quc a naici, orcn
Dcncirio con Quirao juniancnic. Aos Iavcrcn
dcla alusado, a lngua lIc coriaran. Elcs,
acnas, lIc fizcran isso.
SATUFNINO Idc lusca-los; incdiaiancnic!
TITO Ora, ora! Anlos csiao naqucla ioria
con quc a nac dclcs icn-sc rcgalado, concndo,
assin, a roria carnc quc cla ncsna cngcndrou.
E ccrio, c ccrio; aicsia-o a onia aguda dcsia
ninIa faca. (Mutu Tunou.}
SATUFNINO Morrc, louco, or cssa aao
naldiia! (Mutu Tto}
LCIO Nao odc vcr o filIo ao ai
sangranic, scn quc a rciriluiao dc nun
insianic. (Mutu Sutunno. Gundc tunuto, O ouo
127
sc dscsu cn conusuo. Muco, Lco c scus
utduos soIcn u uncu.}
MAFCO Povo c filIos dc Fona, dc
scnllanic crlco, quc csias norics
discrsaran cono avcs quc dclandan sol o
inulso dos vcnios icncsiuosos. crniii-nc
quc vos cnsinc a rccolIcr dc novo nuna avcia o
irigo ircsnalIado, nun coro so os arrancados
ncnlros! Nao dcici-nos quc Fona sc
iransfornc no scu rorio flagclo, ncn forccnos
a cidadc, anic a qual ossanics rcinos sc icn
curvado, a lanar naos violcnias cn si roria,
ial cono o vil roscriio quc o alandono lcvassc ao
dcscscro. Sc csics sinais dc gcada, csics ncus
sulcos, icsicnunIas nui gravcs dc ccricncia
rofunda c vcrdadcira, nao udcrcn vos induzir a
ouvir ninIas alavras, (u Lco} fala, anigo dc
Fona, cono ouirora fcz nosso anicassado,
quando cn gravc discurso rclaiou ao irisic ouvido
da aaionada Dido ioda a Iisioria daqucla noiic
lasiinosa c rulra cn quc os grcgos asiuios
surrccndcran o rci dc Troia, Priano. Fcvcla-nos
o Sinao quc os ouvidos nos lurlou, ou qucn foi
quc nos irouc a faial naquina quc roduziu cn
nossa Troia, cn Fona, a fcrida inicsiina. Ncn dc
cdra ncn dc ao icnIo o coraao, ncn osso dar
forna a iodo o ncu quciunc anargo; afogada sc
vc ninIa oraioria ncsias ondas dc lagrinas quc
corian ninIas alavras, jusiancnic quando
dcvcrian novcr-vos a cscuiar-nc, cnscjando-nc
128
vossa sinaiia. Aqui icndcs un cIcfc, clc quc
conic iudo o quc sc assou, quc scu rclaio o
coraao cn ranios vai dciar-vos.
LCIO Ficai salcndo cniao, nolrc
audiiorio, quc Dcncirio c Quirao, csscs infancs,
os assassinos foran dc Dassiano, irnao dc nosso
rci, icndo sido clcs, ouirossin, quc violaran
nossa irna. Por scus crincs ncfandos nossos
nanos foran dccaiiados, dcsrczadas dc nosso
ai as lagrinas scniidas, solrc o icrcn rivado
or cnlusic da nao lcal quc a causa dcfcndcra
dc Fona cn ianias ugnas c os ininigos cnviara
ara o iunulo. Por uliino, injusiancnic fui daqui
lanido; vi conira nin fccIarcn-sc os orics, a
cIorar fui culso da cidadc, ara, cnirc os
rorios ininigos dcla cdir auilio, os quais cn
ninIas lagrinas sinccras afogaran scus
rancorcs, nos lraos, cono a anigo, rccclcndo-
nc. Pois lcn, ficai salcndo quc cu, roscriio, fui
quc conrci a salvaao dc Fona cusia dc ncu
sanguc, icndo a csada do ininigo dcsviado dc
scu ciio, con rccclcr iodo o ao ncsic coro.
Janais fui fanfarrao, salci-lo iodos. As cicairizcs
dc ncu coro, cnlora scjan nudas, aicsian quc
o rclaio quc vos fiz c sinccro c vcrdadciro. Mas,
dcvagar! Fcccio icr fciio una digrcssao nuiio
grandc con lcnlrar-vos do ncu cqucno ncriio.
Pcrdoai-nc; nas sonos olrigados a clogiar-nos,
quando crio nao Ia cssoa aniga.
129
MAFCO MinIa c a vcz dc falar. Vcdc csia
criana. Tanora a dcu luz; foi concclida or
un nouro scn fc, auior rccuo consirador dc
iodas csias dorcs. Essc infanc ainda csia con
vida cn casa dc Tiio, c nuiio cnlora scja un
rcrolo, confirnar odc quanio vos afirno.
Julgai agora sc nao iinIa Tiio razao ara vingar
ianios ulirajcs incnarravcis, quc uliraassan
quanio suoriar ossa qualqucr scr Iunano.
Agora quc a vcrdadc ioda ouvisics, ronanos, quc
dizcis? Sc Iouvc cagcro no quc fizcnos, aoniai-
nos ondc, quc dcsic ncsno onio cn quc nos
vcdcs, nos iodos, os rcsianics Andrnicos, scn
vacilarnos, dc naos dadas, vanos rcciiiar-nos
dc calca laia, ara quc ncssas cdras
oniiagudas arianos a calca c assin, dc
ronio, onIanos fin a nossa olrc casa.
Fonanos, rccli un sulicanic, quc cu c Lucio
norrcnos ncsic insianic.
EMILIO Vanos, vanos, ronano vcncravcl,
cla nao irazc nosso incrador, sin, nosso
incrador, Lucio, clc ncsno, ois o ovo conun,
icnIo ccricza, vai aclana-lo con a naior
rcsicza.
FOMANOS Salvc Lucio, dc Fona o rcal
scnIor!
MAFCO (uos cudos} Idc irisic nansao
do vclIo Tiio c arrasiai ara aqui o nouro
130
incrcdulo, ara quc condcnado scja a un gcncro
dc noric sanguinaria c avorosa cono cna dc
sua vida infanc.
(Sucn os cudos.}
(Lco, Muco c os dcnus dcsccn du sucudu.}
FOMANOS Salvc Lucio, dc Fona o rcal
scnIor!
LCIO Fonanos, olrigado. So dcscjo vir a
icr no govcrno o graio cnscjo dc dar rcncdio aos
nalcs da cidadc, curando suas dorcs. Ccniil
ovo, un noncniinIo, ainda, conccdci-nc quc
un csado dcvcr a naiurcza dc nin agora cigc.
Ficai longc; nas vos, iio, aqui crio, ara
lagrinas scniidas dcrranarnos ncsic coro. Na
loca fria, agora, un lcijo qucnic, (Hcu o cuduuc
dc Tto.} csias lagrinas irisics cn icu rosio cIcio
dc sanguc, as uliinas olscquias dc icu anado
filIo.
MAFCO A ncsna coisa icu nano Marco
faz ncsscs icus lalios. lcijos or lcijos, lagrinas
or lagrinas. E sc infiniia fossc a sona dclcs,
iliniiada, iodos cu agara.
LCIO Vcn ara aqui, ncnino; vcn c
arcndc conosco a dcrrcicr-ic dc irisicza. Tcu av
ic csiinava grandcncnic. Quanias c quanias
vczcs solrc os joclIos nao ic unIa a danar,
131
caniarolava ara quc adorncccsscs, ajciiando-ic
ara dornir no rorio ciio dclc! Quc dc
Iisiorias loniias nao salia, rorias ara iua
idadc dc alcgria! Cono filIo anoroso, assin,
lcnlrado dc iudo isso, dcrrana algunas goias dc
iua icnra fonic, quc a londosa naiurcza assin
nanda. con os anigos ficarcnos, na diia c nos
crigos. Dizc-lIc adcus; cnircga o coro icrra;
dizc-lIc adcus c ic dcscdc dclc.
MENINO AvozinIo, avozinIo! Qucn nc
dcra icr norrido, conianio quc vivcsscis OI
ScnIor! Inossvcl nc c dizcr-lIc qualqucr
alavra, quc no incdc o ranio. Sc alrir a loca,
cn lagrinas nc afogo.
(Votun os cudos con Auuo.}
PFIMEIFO FOMANO Pondc rcnaic s
dorcs, Andrnicos, c a scnicna dizci do
niscravcl quc foi o causador dcsias dcsgraas.
LCIO Enicrrai-o aic o ciio, orquc
fonc vcnIa a norrcr. Quc fiquc assin, raivoso,
griiando or conida. E Iavcndo, acaso, qucn o
socorra ou conaiao rcvclc, vcnIa a norrcr or
isso. Essa c a scnicna. Cuidc algucn dc cnicrra-
lo cono cu dissc.
AAFO OI! or quc c nuda a raiva c
surda a colcra? Nao sou criana ncdrosa, ara s
laias oracs rccorrcr c, nuiio ncnos, ara nc
132
arrccndcr dos crincs fciios. Concicra ouiros,
dcz nil vczcs iorcs, sc ossvcl nc fossc rcaliza-
los. Sc cn ioda a vida fiz una aao loa, no fundo
da alna, agora nc arrccndo.
LCIO Agora o incrador alguns anigos
daqui rcnovan, ara sculia-lo no iunulo dc
scus anicassados. Mcu ai c ninIa irna
dcosiiados vao scr na sculiura da fanlia.
Quanio a cssa odiosa iigrc, cssa Tanora, nao icra
riios funclrcs, ncn ranios, ncn dolrc
nclancolico dc sinos or ocasiao do cnicrro. Nao;
jogai-a ara asio das fcras c das avcs. Vida
aninal icvc cla, scn icdadc; nao icrcnos con
cla, assin, icdadc. Providcnciai ara quc scja
logo fciia jusiia ncssc nouro infanc, fonic c
origcn dc nossos nalcs iodos. Aliqucnos dcois
iodo o cuidado no lcn-csiar do nosso grandc
Esiado.
(Sucn.}
133


coylcfi 2000 Fidcndo Casiigai Morcs

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
Agosio 2000

Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con

You might also like