Professional Documents
Culture Documents
EVLY ELEB
SEYAHATNMES
I. Kitap
Hazrlayanlar
Robert DANKOFF - Seyit Ali KAHRAMAN - Ycel DALI
_______________________________________ IV
ISBN 975-363-........
Evliy elebi Seyahatnmesi
Evliy elebi b. Dervi Mehemmed Zll
I. Kitap
Topkap Saray Ktphanesi Badat 304 Numaral Yazmann
Transkripsiyonu - Dizini
Hazrlayanlar :
Prof. Dr. Robert Dankoff- Seyit Ali Kahraman - Dr. Ycel Dal
giri
XVII. yzyl Osmanlsnda yaam ve o zamanki Osmanl corafyasn 50 yl akn bir sre
dolam, komu lkelere seyahat etmi, Ukrayna, Romanya, Slovakya, Avusturya, Macaristan,
Polonya, ran, Msr, Habe ve Sudan'a kadar gitmi olan Evliy elebi, gezip grdklerini, dinledikleri, okuduklarn ve bildiklerini notlar halinde tutup sonra bunlar kitaplatrarak kendinden
sonra gelecek insanlarn yararlanmas iin bir araya getirmitir.
Gerek Trk ve gerek dnya tarihi ve corafyas asndan benzerine az rastlanan bu nemli
ve hacimli eserin geni okuyucu kitlelerine ulamas iin yayn almalar ne yazk ki ok ge
balamtr.
Yap Kredi Yaynlar, 1996 ylnda Evliy elebi Seyahatnmesinin Orhan aik Gkyay (19021994) tarafndan hazrlanan ilk cildini yaymlad. Seyahatnmenin dier ciltleri ise . Gnda
Kayaolu (1946-2003) ynetiminde bir ekip tarafndan 1999 ylndan itibaren yaymlanmaya
balad. Birinci cildin yayn ile bunu takip eden dier ciltler arasnda sistem asndan cidd farklar
olutu.
Gkyay tarafndan hazrlanan birinci ciltte eviri yaz kullanlm, yeni yaynda ise dizinin
dier ciltlerinde olduu gibi basitletirilmi bir eviri yaz tercih edilmitir. Gkyay nerinde varak
ve satr esasna dayal bir dizin yaplmken yeni yaynda kitabn bask sayfasna gre hazrlanm
bir dizin bulunmaktadr. Yeni yaynda paragraflandrma, balklandrma, noktalama gibi
hususlarda deiiklikler yaplarak metnin daha kolay okunmas ve akc olmas salanmtr.
nceden yaymlanm bir eserin, baz deiiklikler yaplarak bakalar tarafndan da
yaymlanmas yaygn bir usl deildir. Yalnz Evliy elebi Seyahatnmesinin yaynn yakndan takip
edenlerle yaptmz grmeler, bu cildi ikinci ciltten itibaren uygulanan ilkelere gre tekrar
yaymlama kararmz kuvvetlendirmitir. Bu kararn sonucunda ortaya kan bu alma ikinci bir
bask deil, yeni bir yayndr.
Seyahatnamenin birinci kitab, yazarn el yazma nshas kabul edilen birinci ve ikinci kitabn
bir arada ciltli bulunduu Topkap Saray Ktphanesi Badat Kk 304 numaral yazma esas
alnarak hazrland. Yazma, srt koyu fes renginde mein, miklepli, kapaklar emseli ve ak yeil
renk atlas bir cilt iindedir. 235x345 mm. ebadnda harl beyaz, kaln iyi cins badi bir kada
yazlmtr. Hatt rik'a ile nesih arasnda kark bir yazdr. Her sayfa 36 satrdan ibaret olup
birinci cilt 217 varaktr.
Metinde dorudan onarma yoluna gidilmemi, metnin anlalrln salamak iin baz
kelimelere harf ilvesi yaplm ve bu da [
] iinde, bizim tarafmzdan fazlal grlen yerler
ise (
) ile gsterilmitir. Topkap Saray Ktphanesi Badat 304 numaral yazmada (S)
okunamayan, karalanm, silik ve bozuk yerler iin zaman zaman Sleymaniye Ktphanesinde
bulunan Pertev Paa Blmnde 458 numarada (P) kaytl nsha ile, yine ayn ktphanede
bulunan Hac Beir Aa Blmnde 448 numarada (Q) kaytl nshaya bavurulmu ve bu
nshalar sayesinde gerekli yerlerde onarmlar yaplmtr.
Hazrlanan bu alma ne tenkitli bir neir; ne de zgn bir "dil" almasdr. Bu almayla
tarih, edebiyat, sosyoloji, antropoloji vb. sosyal bilimlerin hemen her dal ile uraan kiilerin
rahat okuyup istifade edebilecekleri eksiksiz bir metnin ortaya konulmas hedeflenmitir.
Dolaysyla tenkitli bir metnin nerinde istenen deerlendirme ve dier zellikler bu metinde
bulunmamaktadr. Bu kitap hazrlanrken u hususlara dikkat edilmitir:
Metnin kolay okunmasn salamak maksadyla okuyucuyu gereksiz biimde yoran eviri
yaz iaretlerine, zarur hller dnda yer verilmemitir.
Metin iinde // (kapal /e/)'ler /e/, // (geniz /n/)'leri /n/ bazen /n[g]/ olarak
okunmutur.
Asl metinde ayn kelime, zaman zaman farkl iml ile yazlmtr. XVII. yzyl dil
zenginliini korumak iin bu kelimelerde hibir tasarrufta bulunulmam ve imlnn olduu gibi
yanstlmasna zen gsterilmitir.
Evliy'nn zellikle harekeledii ama bugn farkl bir iml ile yaayan kelimelerde, asl
imlnn aktarlmasna zen gsterilmitir. Ayrca yer ve kii adlarnda da Evliy'nn imls esas
alnmtr.
Eserde mevcut kmalar (derkenar), zorluklarla karlald zaman dier yazma nshalar da
gzden geirilerek metnin iine yerletirilmi ve {
} iaretiyle kma olduu gsterilmitir.
Metinde geen yet ve hadislerin Arapa asllar Arap harfleri ile dizilmitir. yetlerin
dipnotta sre ve yet numaralar ile anlamlar, hadislerin ise sadece anlamlar verilmitir; dier
Arapa ve Farsa ibare, deyim, vecize vb.nin metin iinde eviri yazs verilmitir.
Hazrlanan eserin kolay kullanlmas iin ba tarafna, geni bir "indekiler" ilave edilmi
olup eserin aslnda bulunan fihriste de metnin banda yer verilmitir.
Eserin sonuna geni "Dizin" ilve edilmitir. Yazma nsha ile hazrlanan metni
karlatrma yapmak isteyenler iin asl yaprak numaralar metin iinde "[15a; 15b; 16a; ...]"
biiminde verilmi olmakla birlikte dizin, yaprak numaralarna gre deil, bu kitabn sayfa
numaralarna gre dzenlenmitir.
Btn yardm, dikkat ve gayretlere ramen bu byklkteki bir metnin nerinde hatalarn
olmas kanlmazdr. Bizden kaynaklanan bu hatalara getirilecek eletirilerin, ileride yaplacak
yeni neirlere rehberlik edecei inancn tamaktayz.
Yllardan beri bu serinin iinde bize yardmlarn esirgemeyen ilim adamlar ile uzun
zamandan beri bu almann iinde bizi tevik edip destekleyen Enis Batur, Aslhan Din ve M.
Sabri Koz'a teekkr ederiz.
__________________________________
VIII
NDEKLER
Hz Seyhatnme cild-i evvel .......................................................................................................
Der-fihris-i msevvedt- mevcdt..............................................................................................
[el-Faslu'l-evvel]................................................................................................................................
el-Faslu's-sn ....................................................................................................................................
F beyn- tamr-i ehr-i kadm ve kala-i azm ......................................................................
nc fasl ......................................................................................................................................
Bahr-i siyh fethi beynndadr .................................................................................................
Bn-i rbi ...................................................................................................................................
Bahr-i Sefd ile Bahr-i Siyh'n mbeynin beyn eder ...........................................................
Bn-i hmis.................................................................................................................................
Bn-i sdis ..................................................................................................................................
Bn-i sbi ...................................................................................................................................
Der-beyn- bn-i Ayasofya-y kebr.......................................................................................
Cereyn- Nehr-i Tuna be-himmet-i Kral Yanvan ...............................................................
Bn-i smin.................................................................................................................................
Bn-i tsi ....................................................................................................................................
Drdnc fasl ..................................................................................................................................
Bn-i tsi olan Kostantn'in slmbol srun bin idp ekl-i kalay beyn eder ...........
Hikye ..........................................................................................................................................
Der-beyn- sebeb-i bin-y Kumme-i Kuds-i erf ...........................................................
btid zuhr- ha- salb............................................................................................................
Her lisnda slmbol ismin beyn eder ...................................................................................
Beinci fasl .......................................................................................................................................
Kala-i Kostantniyye'nin diren-mdr cirmi ne mikdr admdr an beyn eder ...........
Ol asrda hakr slmbol kalasn diren-mdr admladmz beyn eder .....................
Bu ekl ve bu cirmde mamr olan kalann yigirmi yedi aded kapularnn
mbeynleri ne kadar admdr an beyn eder ..........................................................................
Altnc Fasl .......................................................................................................................................
Kala-i Kostantn'in endern [u] brnunda olan mutalsamt- garbe
ve acb[e]ler beynndadr..........................................................................................................
kinci tlsmt...............................................................................................................................
nc tlsmt- garbe ............................................................................................................
Drdnc tlsmt ......................................................................................................................
Beinci mutalsam- ibret-nm .................................................................................................
Altnc tlsm ................................................................................................................................
Yedinci tlsmt ...........................................................................................................................
1
1
13
14
14
15
15
16
16
17
17
17
18
18
19
20
21
21
21
22
22
24
24
24
25
26
27
27
27
27
28
28
28
28
28
28
28
28
28
28
28
28
29
29
29
29
29
29
29
30
30
30
30
30
30
30
30
30
30
31
31
31
31
31
32
32
32
33
33
34
34
34
35
35
35
37
37
37
38
40
41
41
44
44
45
45
46
46
48
49
50
51
51
52
52
52
53
53
54
54
54
56
58
59
59
59
59
60
62
62
62
62
62
62
62
62
63
63
63
63
63
63
63
64
64
65
66
66
67
68
69
69
70
70
XII
71
72
72
73
74
74
75
75
76
76
76
76
77
77
78
78
79
79
79
79
79
80
80
80
81
81
82
82
82
82
82
82
82
82
82
82
83
83
83
83
83
83
83
83
83
84
84
84
84
84
84
84
85
85
85
85
85
85
85
85
85
85
86
86
86
86
86
86
86
86
86
87
87
87
87
87
87
88
88
88
88
88
88
88
88
88
89
89
89
89
89
89
89
89
90
90
90
90
90
XIV
90
90
91
91
91
91
91
91
92
92
92
92
92
92
92
92
92
93
93
93
94
94
95
96
96
96
96
96
96
97
97
97
98
98
98
98
98
99
99
99
99
99
100
100
102
102
102
102
103
103
103
103
105
106
111
112
114
119
119
119
120
120
120
120
120
120
121
121
121
121
121
122
123
124
124
124
124
124
126
126
127
127
127
127
127
127
127
127
127
127
127
XVI
127
127
128
128
128
128
129
129
129
129
131
131
131
131
132
135
135
135
135
135
135
135
136
136
136
136
136
136
136
136
136
136
136
136
137
137
137
138
138
138
138
138
138
139
140
140
141
141
142
142
142
143
143
143
144
144
144
144
144
145
145
148
148
149
149
151
151
151
151
151
151
152
152
152
152
152
152
153
153
153
154
154
155
155
155
155
155
XVIII
155
157
157
158
158
158
159
160
160
160
161
161
162
163
163
163
163
164
165
165
166
166
166
167
167
167
168
169
169
169
169
170
170
170
170
171
171
171
171
171
172
172
172
172
172
174
174
174
174
175
176
178
185
186
187
187
187
191
192
192
192
192
192
192
192
192
193
193
193
193
193
193
194
194
XX
194
195
195
195
196
196
196
196
196
196
196
197
197
197
197
197
198
201
201
202
202
202
202
202
202
203
203
204
204
204
205
205
205
205
205
205
205
205
205
205
205
206
206
206
206
206
207
207
207
207
207
207
207
207
207
207
207
207
207
208
208
208
208
208
208
209
209
210
211
211
211
211
211
211
211
212
212
212
213
213
213
213
214
214
214
214
214
215
215
216
216
216
XXII
217
217
217
217
217
217
217
217
217
217
218
218
219
220
220
220
220
221
221
221
221
221
221
222
222
222
222
222
223
223
223
223
223
223
224
224
225
225
225
225
226
226
226
226
226
226
227
227
227
227
227
227
227
227
228
228
228
228
228
228
228
228
229
229
229
229
229
229
229
229
230
230
230
230
230
231
231
231
231
231
231
231
231
231
231
231
233
233
233
233
233
234
234
234
234
234
234
234
235
235
XXIV
235
235
235
235
235
236
236
236
236
237
237
237
237
238
238
238
238
238
238
239
239
239
239
239
239
239
239
240
240
240
240
240
240
241
241
241
241
242
245
245
247
248
248
250
250
250
251
252
253
253
253
254
254
254
254
255
255
255
255
255
255
255
256
256
256
256
256
256
256
256
256
257
257
257
257
257
257
257
257
257
258
258
258
258
258
258
258
XXVI
258
258
258
258
258
258
258
258
259
259
259
259
259
259
259
259
259
259
260
260
260
260
260
260
260
260
261
261
261
261
262
262
262
262
262
262
262
262
263
263
263
263
263
263
264
264
264
264
264
264
264
264
265
265
265
265
265
265
265
265
265
266
266
266
266
266
266
266
266
266
266
267
267
267
267
267
268
268
268
269
269
269
269
269
269
269
270
270
270
270
270
270
271
271
272
272
272
272
273
273
273
274
274
274
XXVIII
274
275
275
275
275
275
275
275
276
276
276
276
276
276
276
276
276
277
277
277
277
277
277
277
277
277
277
277
277
278
278
278
278
278
278
278
278
279
279
279
279
279
279
280
280
280
281
281
281
281
281
282
282
282
282
282
282
282
283
283
283
284
284
284
284
284
285
285
285
285
285
285
285
285
285
285
285
285
286
286
286
286
286
286
286
286
286
287
287
287
288
288
288
288
289
289
289
289
289
289
290
290
290
290
XXX
290
290
290
290
290
290
290
291
291
291
291
291
291
292
292
292
292
292
292
292
292
292
292
292
292
292
293
293
293
293
293
293
294
294
294
294
295
295
295
295
295
295
295
295
295
295
295
296
296
296
296
296
296
296
296
296
296
296
296
297
297
297
297
298
298
298
298
299
299
299
299
299
299
300
300
300
300
301
301
301
301
301
302
302
302
302
303
303
303
303
303
303
304
304
304
304
304
304
305
305
305
305
306
306
XXXII
306
306
306
306
306
306
306
306
306
307
307
307
307
307
307
307
307
307
307
307
308
308
308
308
308
308
308
308
309
309
309
309
309
309
310
310
310
310
310
311
311
311
311
311
311
311
311
312
312
312
312
312
312
312
312
313
313
313
313
313
313
313
314
314
314
314
314
314
314
314
314
315
315
315
315
315
316
316
316
316
316
316
317
317
317
317
318
318
318
318
318
318
319
319
319
319
319
319
319
319
319
320
320
320
XXXIV
320
320
320
320
320
320
320
320
320
321
321
321
321
321
321
321
322
322
322
322
322
322
322
322
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
323
324
324
324
324
325
325
325
325
325
325
325
325
325
325
326
326
326
326
326
326
326
326
326
326
326
326
326
326
326
327
327
327
327
327
327
327
327
327
328
328
329
329
329
329
329
329
329
329
329
329
329
329
330
330
330
330
330
330
330
331
331
331
XXXVI
331
331
331
332
332
332
332
332
332
332
332
332
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
333
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
334
335
335
335
335
335
335
335
335
335
335
335
335
335
335
335
335
335
336
336
336
336
336
336
336
336
337
337
337
337
338
338
338
338
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
XXXVIII
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
339
340
340
340
340
340
340
340
341
341
343
343
343
343
343
343
343
343
343
343
343
344
344
344
344
344
344
344
344
344
344
345
345
345
345
345
345
345
345
345
345
345
345
345
345
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
346
347
347
347
347
347
347
347
347
347
347
XL
347
347
347
347
347
348
348
348
348
348
348
348
348
348
349
349
349
349
349
350
350
350
351
351
352
352
352
352
352
352
352
352
352
352
353
353
353
353
353
354
354
355
355
355
355
355
355
355
355
355
355
355
355
355
355
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
356
357
358
359
359
359
359
359
359
359
359
359
360
360
__________________________________
XLII
360
BAZI ARETLER
(---)
(...)
(?)
[12a], [12b]
......(12 satrlk yer
bo).............
'
BRNC CLT
[1a]
______________________________________ 1
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
32.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
45.
45.
45.
45.
45.
46.
46.
46.
49.
49.
51.
53.
54.
54.
54.
55.
55.
55.
56.
56.
57.
57.
59.
59.
______________________________________ 2
59.
60.
60.
60.
62.
63.
64.
64.
64.
64.
64.
64.
65.
65.
65.
65.
65.
65.
65.
66.
67.
69.
70.
71.
72.
72.
73.
____________________
73.
______________________________________ 3
97.
97.
98.
98.
99.
100.
101.
101.
101.
102.
102.
103.
104.
111.
114.
114.
115.
116.
116.
117.
117.
117.
118.
119.
120.
121.
______________________________________ 4
____________________
______________________________________ 5
[3b]
162. Ehl-i kr, hartacyn ve dalgcn- fecc-i amk-i
gavvasn.
163. Sergzet-i dalg Hac Nsr ve esnf- sanat-
dv-i gnba.
163. Esnf- navluncyn- buday ve ar ve esnf-
bzergn- ank-y Karadeniz.
163. Esnf- res-i ketbn [u] mellhn- ank-y
Bahr-i siyh.
164. Fasl- sminde esnf- resn- Bahr-i Ummn [u]
Bahr-i sefd.
164. Sultn Murd Hn- Rbi asrndaki cmle
gemileri bildirir.
164. Esnf- marankozn- Akdeniz ve pereme ve
kayk marankozlar.
164. Esnf- Arab mavunacyn ve kaykcyn ve
cmle peremeciyn.
164. Esnf- rnkcyn cmle kayklar ve
nefertlaryla alay- azmlerin beyn eder.
164. Der-mbhese-i esnf- kassabn ve mcdele-i
tccrn.
165. Fasl- tside tccrn- anka-y Msr ve gayr
sevdgern- shil-i Bahr-i sefd.
165. Esnf- bzergn- pirincciyn ve ehl-i href-i
adesciyn
165. Ehl-i kr, hnnciyn ve hasrcyn- Msr ve
dkkn- ketncyn ve zmre-i ekerciyn.
165. Esnf- dkkn- eribe-i mmessekn ve ehl-i
sk, tccr- kahveciyn.
166. Esnf- hbender ve ehl-i kble-i mslimn ve
fasl- irde esnf- kassbn- kavm-i Cmerd.
166. Esnf- kavm-i salhne ve kavm-i kassbn-
srlar.
166. Esnf- kassbn- Yahd ve kavm-i mandracyn ve iftlik-i ayn- kibr ve zmre-i
erekciyn.
166. Esnf- celebn- koyun ve ter-olanlar ve cmle
alcyn.
166. Cmle ter-olanlar ve tokad- celebn- srlar.
166. Cmle bebin src mat ter-olanlar.
166. Esnf- oban- ryn ve sdciyn- sr ve
zmre-i sdciyn- koyun.
167. Esnf- peynirciyn ve ehl-i href-i kaymakcyn.
167. Krhne-i yourdcyn- sultn ve esnf- cmle
dekkn-i yourdcyn.
______________________________________ 6
____________________
______________________________________ 7
184. Ehl-i ugl, haddeciyn ve ehl-i tcir-i henfrhtn ve href-i kirn- hen-tel-ken ve
ehl-i kni hurdacyn.
184. Ehl-i sanyi, nalbandn- hussn cmle
demirciler alaylaryla beyn olunur.
184. el-Faslu's-sn ve'l-rnda esnf- kadim azm
kazgancba.
185. Esnf- bakr szrcayan ve ehl-i dkkn, cm ve
thtb tscynlar ve dkkn- arkcyn- sahan
ve kazgan.
185. Esnf- tcirn- kazancyn ve hrfet-i kalaycyn.
185. el-Faslu's-slis ve'l-rnda esnf- azm zergern
yan kuyumcyan.
186. Erbb- snf- bzergn- cevhirciyn.
186. Ehl-i hred, incuciyn ve zmre-i zergern-
cevhirciyn.
186. Ehl-i kr, satciyn ve sikke-zn- sultn ve
tamgacba- mstakm-i ehriyr.
186. Esnf- ehl-i kble, kuyumcyn ve gayr esnfn
ve cmle darbhneciyn- sikke-i pdih.
186. Ehl-i kal ve ehl-i hl, kalcyn- sm.
186. Esnf- gmhneciyn ve kavm-i rumatciyn ve
esnf- tzbciyan.
187. Hikye-i mnsib-i ibret-nm ve esnf-
kafesdrn ve dkkn- cevher-frn ve
krhne-i elms-br.
187. Esnf- hakkkn ve nefert- mhrk[en]n ve
sm-heykeln dkknlar.
187. Esnf- kalemkr- sihr-sr ve krhne-i srmaken ve pirinc tel-ken ve zmre-i potacyn-
tn.
187. Esnf- braciyn.
188. Esnf- cvacyn attr ve zmre-i boruciyn-
pirinc teneke ve stadn- divitciyn- hattt ve
tenekeciyn- gn-gn.
188. Esnf- bak-kncyn dkknlar ve cmle
kuyumcularla alaylarn bildirir.
188. el-Faslu'r-rbi
ve'l-rnda
esnf-
azm
dkmeciba.
188. Ehl-i href, kalay-dkme dkmecileri ve kurum
berber kseresi dkcleri.
188. el-Faslu'l-hmis ve'l-rn yaycba esnfn beyn
eder.
188. Esnf- okcuba pr-perverleriyle beyn olunur.
189. Esnf- zemberekciyn ve sapancyan ve
talmhneciyn ve atcyn- kemnken.
189. Pehlevnn- tr-endzn ve zhgrciyn ve
matrakcyan.
189. Pehlevnan- grzbzn ve pehlivnn- ktegrn.
189. Esnf- sayydn- mrgn ve hrfet-i kannsn-
avcyn.
______________________________________ 8
[5a]
204. Esnf- debbeciyn ve sofracyn ve yularcyn ve
sepet sandkcyn.
204. Ehl-i azb kamcyn ve semerciyn ve gayr
hrefleriyle alay.
204. el-Faslu'l-hd ve selsn, esnf- pabuccyn,
dikiciyn ve hikye-i mnsib.
205. Esnf- deirme glmlar knn- kadm-i
ehriyrdir.
205. el-Faslu's-sn ve selsn esnf- pamakcyn-
hafffn.
205. Esnf- dikiciba ve attrn- dikiciyn ve
izmeciyn ve i edikciyn ve mestciyn.
205. Zmre-i terlikciyn ve hafffn ve eskiciyn ve
eskiciyn- penbe-dzn hammm kapularndadr.
____________________
______________________________________ 9
[6a]
Cild'l-evvel min-seyhatnme
L ilhe illallh Muhammed'r-Reslullh sdku'l-vadi'l-emn
[6b]
Bismillhi'r-rahmni'r-rahm ve bihi'l-avni nestan
Elhamd lillhi'l-lez errefe'l-merrefne bi-terfi't-tt
ve's-seyht ve yessere l arda'l-mukaddeseti'l-bildt ve'z-ziyrt
ve's-salavt al men essese bnyte'l-kl'-erati ve
kelle[le]h bi-essi'n-nbvveti ve't-tarka ve al lihi't-tayyibne't-thirne hayr'l-beriyye ve tuhafi tahiyyt zkiyt ve salt
salavt nmiyt, nessr- zt- l-sft, eref-i kint ve ekmel-i
mevcdt, pv-y mihrb, sall kem raeytmn, reh-nm-y
b-irtiyb, ol Muhammed {efdalu men nataka} bi'd-dd
zerine olsun kim ann r-y bnda ol Hazret-i ulhiyyet
Mlik'l-mlk ve Hliku'l-eflk edm-i arz ibn dem
in mesken [] mev-y latf edp ben demi cemi
mahlkt [u] mevcdtdan eref-i mahlk etdi. iir:
Tebreke men ecre'l-umre bi-hkmihi
Kem e l-zulmen erde vel hazm.
Ve bade du ve hayr- sen ol zllullh-i r-y
zemn, nizm- intizm- arazn olan es-sultn ibn essultn es-Sultn Gz Murd Hn- Rbi ibn Sultn
Ahmed Hn ibn Sultn Mehemmed Hn ibn Sultn
Murd Hn- Slis ibn Sultn Selm Hn- Sn ibn
Sultn Sleymn Hn ibn Selm Hn- Evvel ibn Byezd
Hn- Sn ibn Eb'l-feth Sultn Mehemmed-i Sn
rahmetullhi aleyhim ecman {zerlerine olsun}.
Amm bu msevveddtmza r etdimiz
mahalde hidmet-i erfiyle erefyb olduumuz pdih-
Cem-cenb ftih-i Badd- behit-bd Sultn Murd
Hn- Gz tbe serhu gark- gark-i rahmet ola, anlarn
zamn- saltanatlarnda hicret-i nebeviyye'nin sene 1041
trhinde piydece Belde-i Tayyibe yan Mahmiyye-i
Kostantniyye etrflarnda olan kur ve kasabtlar ve
nie bin hadka ve gl [] glistnl b- remleri seyr []
tem ederek htra seyhat- kbr rzlar hutr edp,
"y peder mder ve std [] brder kahrlarndan nice hals olup cihn-get olurum" dey her an
Cenb- Br'den dnyda shhat-i beden, seyhat-i tm,
hir nefesde mn ricsnda idim. Ve dim derv-i dilrn ile hsn-i lfet edp eref-i sohbetleriyle merref
olup, eklm-i sebann ve r-ke r-y zemnin evsfn
istim etdkde cn [u] gnlden seyhate tlib [] rb
olup,
"y lem[i] tem edp Arz- Mukaddese'ye ve
Msr [u] m'a ve Mekke v Medne'ye varup ol
Mefhar-i Mevcdt hazretleri'nin Ravza-i Mutahharas'na yz srmek myesser ola m?" dey zr []
giryn ve serser ve nln olurdum.
______________________________________ 11
Hikmet-i Hud sebeb-i seyhat ve get [] gzr- vilyet Evvel mahlas- hakr-i fakr ve d-i
kesr't-taksr seyyh- lem ve nedm-i dem, Evliy-y
bi-riy ibn Derv Mehemmed Zll dim ediye-i
mesre-i istihreye tlib mdvim ve esniye-i
mevfre-i merrefeye rb mlzm olup Hikmet-i
Rabbn ve hidyet-i Yezdn, sre-i kerm-i Furkniyye
ve yt-i azme-i Kurniyye berektiyle dil-i em-i all
Cenb- Hazret-i Cell tarafndan istimdd taleb edp
maskt-
resimiz
olan
slmbol'da
knc-i
mihnethnemizde girde-bli-i nli zre hb- murda
yasdanup bin krk {mh-} Muharreminin leyle-i ras
idi kim bu hakr beyne'n-nevm ve'l-yakazada iken
grrm ki Yemi iskelesi kurbnde Ah elebi cmii
nm cmi kim hell-i zll ml ile in olunmu bir
mstecb'd-dave cmi-i atkdir, menmmda hakr
kendmi ol cmide grdm.
Derhl cmiin kapusu kde olup pr-silh asker
ile cmi-i mnevverin ii nr- mnevver-i cemat-i
kesreyle ml--ml olup salt- fecrin snnetin ed edp
salavt- erfeye megl oldular. Meer hakr minber
dibinde skin olup bu mnevver vech-i hasenli cemati
tem etmede hayran oldum. Hemn cenbimde olan
cna nazar edp;
"Benim Sultnm cenb- erfiniz kimdir, ism-i
erfiniz bize ihsn buyurunuz" dedim. [7a] Anlar eyitdi:
"Aere-i Mbeere'den kemnkelerin pri Sad-
Vakks'm" dedikde dest-i erfin bs etdim.
"Ya Sultnm, bu sa cnibde nra mstarak olmu
cemat-i mahbb kimlerdir" dedim.
"Anlar cmle ervh- enbiydr. Ve ger safda cmle
ervh- evliy ve asfydr. Ve bunlar ervh- Sahbe-i
kirm ve Muhcirn, Ensr ve Erbb- Soffa ve ehdn-
det-i Kerbel ve asdkdr.
Ve bu mihrbn sandaki Hazret-i Ebbekir ve
Hazret-i mer'dir. Ve mihrbn solunda Hazret-i
Osmn ve Hazret-i Al'dir. Ve mihrb nndeki
klhlca dem Hazret-i {Rislet'in} dny ve hiret
karnda Hazret-i Veys el-Karan'dir. Ve cmiin solunda
dvr dibinde siyh-erde dem senin prin Hazret'in
mezzini Bill-i Habe'dir.
Ve bu aya zre cemati saf saf bozan ve dzen
kasr'l-kme dem Amr-i Ayyr Zamr'dir. te bu alem
ile gelen asker ki kzl kanl esbba mstarak olmular
Hazret-i Hamza-i b-saf ve cemi ervh- heddr"
dey cmle cmi iindeki cemati birer birer bu hakre
gsterp her kanksna nazarm taalluk etdi ise dest-bersne edp nazar ainl edp tze cn buldum.
______________________________________ 12
H ve M ve K an Biri'l-anev ve f kitb
Cmi's-sar.
Ve bu r-y arzda slmbol'dan byk belde-i
mamre olmaduuna nie bin delilt vardr. Amm
Eb Hreyre radyallhu anh hazretleri rivyetiyle bu
hads-i erf-i tavl delldir.
................ (1.5 satrlk yer bo)....................
bulmular.
Ve 5
dan murd Kos-
tantniyye'dir demilerdir.
6
Ve
baz
mfessirn
nassndan murd bu kala-i Makdonya'dr demiler.
______________________________________ 13
______________________________________ 14
______________________________________ 15
______________________________________ 16
olup slmbol mnhedim olup ancak Hazret-i Sleymn'n bin etdi kasr ve Ayasofya cmii yerindeki
mabedgh- Hazret-i Sleymn kalup yetmi sene harb
[] yebb kalup ylan ve yan ve bm ve masasa kn
oldu. Badehu,
Bn-i sdis: Kayser-i Rm'dur kim slmbol'a
nijd- bnyd ural Eb'l-feth Sultn Mehemmed'e
gelince 2288 sene olmudu. Bu kayser, Hazret-i mer
hilfetinde olan Antkyye ve Haleb ve m ve Kuds'e
mlik olan Hrkl Kayser deildir. Anlar nie
kayserlerdir, cem olsa anlara kaysra derler, yigirmi bir
aded kayserlerdir. Amm slmbol'u termm eden
Kayser-i Rm'dur kim Kayseriyye ve Nide ve Konya'y
bin etmidir. Ynniyn'n ulu krallarndan idi.
slmbol'da Fethiyye cmii kurbnde bir deyr-i
mzeyyen etmidir. Anda trhi mastrdur. Badehu,
Bn-i sbi: Bin-y ehr-i Makdon hakknda
cemi mvverrihn- mtekaddimn tahrrleri zre
slmbol srunun ve Ayasofya binsnn keyfiyyet-i
bins bu yzden tafsl [] beyn ederler kim yedinci
[10b] kerrede tamr [] termm eden Eb'l-beer
Hazret-i dem Saf aleyhi's-selm vech-i arza hbt
etdkden sonra be bin elli iki sene mrr etdkde
Yanko ibn Mdyn'n nebresinden Vezendon nm bir
pdih- zn zuhr edp cihna ferr evket salup
cemi memlik-i Rm'a ve bild- Frengistn ve
Kzlelma'ya ve diyr- Alman'a ve Karaman ve
Ynniyan'a ve Bahr-i Rm ire ve Ummn [u]
Okyns'da olan cmle cezyirta ve shil-i bahreynde
olan bi'l-cmle memlik-i mahrse kllara hkm cri
olup bi't-tamm mlk-i fk fermnna rm oldukdan
sonra ehr-i Makdon'a gelp grd kim dedesi
Yanko'nun bin etdi o ehr-i kadm harb [] yebb
olmu, hemn sat Makdon'da meks edp cemi
hukem ve kehene ve saflar ile meveret edp cmle
memlik zabt in slmbol'u tahtgh edinmek in
binsna r etdkde r-y arzda fermn-beri olan
pdihlara haber gnderp her diyrn ilm-i hendesede
std- kmil mimr ve umml ve bennlarndan on
kerre yz bin dem cem olup tli-i imreti seretn olsun
dey tenbh edp Edirnekapusu cnibinde bir rasad
peyd edp bir ml minre zre bir nks ihds edp
mde idi. Sad sat oldukda ol an alup cemi
bennlar ellerinde olan ta ve kireleri zemne braup
ess etmee muntazr dururlard. Hikmet-i Hud bir leylek bir ylan ikr edp ber-hev iynna getirirken ol
ylan leylek murgunun minkrndan reh bulup hikmet-i
Rabbn mezkr rasad annn zerine ylan dnce an
alnup cemi ummllar ellerinde olan hacertlar ve
cibs-i Horasnleri zemne braup tarfet'l-ayn ire
ess- sr bir zir- melik zemnden l oldu. Cemi
mneccimn ve kehhnn
"Bire sad sat olmad, sabr edin" dey feryd
etdiler. Mmkn olmayup binya nahs satde mberet
etdiler. Bu kala iinden tn ve te ve asker tifesinden isyn [u] tuyn eksik olmaz. Ve ekl-i mselles
______________________________________ 17
______________________________________ 18
______________________________________ 19
______________________________________ 20
nass vardr.
Byle zlim cebbr olup n-hak kan dkdiyn
bedeninin ve dilerinin etleri dklp mrd olduu sene
bu Kostantn ann havfndan Roma ehrine firr etmidi.
Andan Tkyns yerine olu Ferenyal kral olup iki
yldan ol dahi mrd olup yerine bu Kostantn-i Kbr
kral olup yn-i s zre haytda olan havriyynlarn
meveretleriyle Nrevn- Kisr gibi bir dil kral olup
ibtid dn-i s zre nasrn yan yardmc bu olup cmle
putlar krmdr ve cmle heykilleri ykmdr ve
yerlerine yn-i s olacak kenseler yapmdr. Amm bu
Kostantn evvel Mecs idi. Kral olup gyet ec ve
bahdr ve mdebbir ve asker-perver olup Acem diyrn
cmle harca kesp slmbol kalasn amr etmee r
eyledi. Ve ilm-i hendese zre sru metnet zre istihkm
eyledi. Zr cemi ulm- etty Roma ehrinde tahsl
eyledi. Amm,
Hikye: Mecs mezhebinden kup Mesh mezhebine girmesinin sebebin Tevrh-i Ynniyn'da eyle
tahrr etmiler kim Kostantn gyet cim edici idi. Roma
ehrinde czm zahmetine mbtel olup ka ve kirpik ve
sa ve sakal cmle dklp burnunun orta direi
deyazup m cinine dneyazd. Cemi Frengistn ve
Alman vilyetin ve Srf u Bulgar ve Arab u Acem hukemlar cmle bir yere gelp asl birisi derdine bir dev
edemeyp hir Kostantn cmlenizi krarm dedikde bir
n-hekm-i meln Mecs, dn-i s'ya hyneten eydir:
"Ey kralm, eer shhat istersen bu senin derdine
bundan gayr ilc yokdur. Evvel bir byk sarnc havz
eyle ol havzn iini anas memesin henz emen
masmlarn kanyla ol havz leb-ber-leb edp iine girp
bir sat dur, andan kup hammma gir, krk gn bu hl
zre masmlarn kanyla her gn havz pr edp
girirsen bu czm zahmetinden hals olursun" dedikde
derhl {Kostantn} emr edp bin aded n-resde
merdm-i r masmlar cem edp celldlar havuz
kenrnda ol n boazlamak sadedinde iken bin aded
masmlarn bin aded babalar ve bin aded analar
ki herbiri cier-prelerinden ayrlyor ve on bin aded
akrab ve taalluktlar ile cmle yigirmi bin cieri yanm
ben dem ba aup dern- dilden ve cn [u] gnlden
lisn- Ynnca :
"Ey npiretore Kostantn pol" yan "Ey pdihlar
pdih Kostantn Kral" ve "Ey megalo Hrstos" yan
"Ey byk Allh" ve Latin kavmi olanlar "Bo arna
Kostantn" yan "Allh Kral Kostantn" ve Urum
olanlar, "Va pedakimo vandirfa bidemu va mavra matyamu va
psiemu va psihulemu" yan "Vay oul vay cnmdan sevglm vay iki gzlerim vay (---)" dey ferydlar evce peyveste olup her biri birer gne girye ve feza u eza
etdklerin Kostantn iidp "Anpiretor pol" dedikleri
yan "Azm'-n pdihlar pdih" dediklerin
(
eklindedir.
______________________________________ 21
______________________________________ 22
______________________________________ 23
______________________________________ 24
Ayvansarkapusu'ndan
t
Bekapusu
yan
ehdkapusu'yla on drd kapu mbeyni alt bin be yz
admdr.
Ve Yenisary ki sitne-i Dr's-sadet'dir, Arpa
anbr dibinde Kirecibakapusu'ndan Yenisary
diren-mdar on alt kapudur, on aded kapusu
mekfdur, alts malk kapulardr, hn-i mahalde
kde olur hs kapulardr, mm kapular deildir. Bu
Yenisary kalas Eb'l-feth Gz Mehemmed Hn'ndr
kim diren-mdar cirmi alt bin be yz admdr. Ve
hrkapu'dan tara nev bin olan tark- mm zre t
Yedikulle kesine varnca on bin admdr ve yedi
kapudur.
Ve bu terkm olunan hisb zre nefs-i slmbol'un
cirmi
Yedikulle'den
Ayvansarkapusu'na,
andan
Saryburnu'na ve Yenisary ile ve Saryburnu'ndan yine
t Yedikulle'ye varnca diren-mdar slmbol kalas
kmil otuz bin admdr. Ve bin admda on kulle vk
olmudur. Bu hisb zre cmle drt yz kulledir. Amm
kara taraf kat kala dvr olmaile anlarn kulleleri ile
cmle burc [u] br-y slmbol bin iki yz yigirmi be
kulle-i azmlerdir kim kimi r-ke ve kimi mdevver
ve ki mi ehne-i mevzn ibret-nmn kullelerdir. Ve
iki kulle mabeyni (---) bedendir. Bu hisb zre direnmdar slmbol kalasnn etrfnda (---) bedendir.
Vezendon Kral bin etdkde i kala olmak
iddisyla bin etmidir, amm Bayram Paa merhm
tamr [] termm etmee mberet etdkde
slmbol'un ve Eyyb ve Galata ve skdar'n ayn [u]
erf ahlsine ve ehl-i hrefine mahalle mahalle slmbol
Hisr'nn tamr [termmin] fermn etdkde mimr
arn hisb zre fermn edp vech-i dvrn tarasndan
kullelerin devr ederek hisb olundukda slmbol zir-
benn ile kmil seksen yedi bin arnla ihta etmidir.
Ve Kostantn asrnda Kurumlu Mahzen kurbndeki Tophne'de be yz top mde idi. Hl demir
kapular zhirdir. Ve Saryburnu'nda kezlik be yz
pre top mevcd idi. Ve Kzkullesinden tara leb-i
deryda cnib-i erbaya nzr ejder-i te-fen-misl
yz pre balyemez top- kplar vard kim r-y deryda
bu kovan toplarndan ku umak muhl idi. Ol
ecilden dery taraf havfndan slmbol emn idi.
Ve ol asrda Galata'dan Yemi iskelesine kat
zencr ekilp zerinde cisr-i azm bin olunup yende
ve revende ubr ederlerdi. Vakt-i hcetde ketler ubr
etmein gemiler zre olan cisri kde edp gemiler
gedikden sonra yine cisri kurarlard. Ve dery zre
zencr ile bir cisr dahi Balatkapusu'ndan karu Tershne
besine kurulmu idi. Ve bir cisr dahi Eyyb'dan karu
Sdlce'ye zencr zre kurulmudu. Ve Yanko ibn
Mdyn asrnda Karadeniz Boaz'nda Yoroz nm kala
dmeninde r-y dery zre kat demir zencrler ekilp dman gemileri gemezdi. Hl mezkr cisrlerin
zencr preleri slmbol'da tershne mahzenlerinde
______________________________________ 25
[16a]
Andan Bb- Sleymn Hn, bir gecede ihds edp
Makbl iken Maktl brhm Paa bu kapudan nihnce
duhl ederdi. Cnib-i garba nzr bir kk kapudur,
hl dim mesdd durur.
Andan Demirkapu bostnclara ve mushiblere
mahss bb- azmdir kim cnib-i garba nzrdr.
hrkapu'dan bu Demirkapu'ya gelince merkm sekiz
aded hs kapular cmle slmbol ehri iine alr.
Amm Saryburnu tarafnda olan be aded hs kapular
______________________________________ 26
Beinci mutalsam- ibret-nm: Yine Altmermer'in birinde Efltn- lh bir pee sreti ihds edp
slmbol ire asl sivrisinek ile'l-n girmek ihtimli
yokdur. Hl ol tlsmn ameli tesr etmededir.
Altnc tlsm: Yine Altmermer'de bir amd- bl
zre Hekm Bokrt bir leylek murgu tasvri eylemidi.
Ylda bir kerre bu leylek sayha urdukda slmbol ire
iyn edinen leylekler helk olurdu. le'l-n ehr-i
slmbol ire murg- leylek girp lne etmek ihtimli
yokdur, amm Eb Eyyb- Ensr ehrinde okdur.
Yedinci tlsmt: Yine Altmermer'de bir amdun
zirvesinde Sokrt Hekm tudan bir horos icd etmidi.
eb [u] rz yigirmi drd satde birer kerre kanat kakup
sayha urdukda slmbol'un cemi horoslar bng
ururlard. l-yevmin hz slmbol horoslar sir
diyrn horoslarndan mukaddem nsf- leylde "kukrku"
dey feryd edp lisn- hl ile vakt-i seherdir, es-sal
dey gfiln nimni gh eder.
Sekizinci tlsmt: Yine Altmermer'de bir amd
zre Sleymn Neb asrnda Fisagores-i Tevhd bir
tudan kurd tasvri etmidi. slmbol halknn cemi
gsfendleri obansz sahrlarda gezp grk-i vah ile
gsfend-i yah berber gezerlerdi.
Tokuzuncu tlsm- mudhik: Yine Altmermer'de
bir amd zre tudan bir cvn ve bir mahbbe-i zamn
birbirleri ile sne-ber-sne kucuup dururlard. Kaan kim
er ve avret hnelerinde birbirleriyle cidl edp brdet
zre olduklarnda ya er kii, ya zen kii ol amdu dirg
etdkde elbette ol gece mbeynlerine mahabbet ivisi
girp bu tlsm icr eden Aristetalis Hekm'in rhu d
ve mahabbet edenlerin gamgn gnlleri bd olurdu.
Ve,
Onuncu tlsm- acbe: Yine Altmermer'de bir
amd- zenbr zre Hekm Clins russ- ebyazdan
yan kalaydan iki sret ihds edp biri bir pr-i fn beli
bklm, b- ry dklm durur. Ann
mukbelesinde bir fertte-i zamne tr-leb ve abs'lvech bir pre-zen kaddi dut olup durur. Er ile avretin
birbiriyle hsn-i zindegneleri olmasa ya er kii ya zen
kii ol amdu dirg etseler elbette birbirlerinden
mufrakat vk olur.
Acb garb mutalsamtlardr kim ile'l-n bazsnn
hkm crdir. Annin Altmermer derler. Risletpenh asrnda mnhedim olup yerde medfn [17a]
olmu amd- musannalardr.
On birinci tlsm: Sultn Byezd-i Vel hammmnn zemninde r-ke yek-pre bir stn- l var
idi kaddi seksen zir idi. Gezbazya nm bir kehhn-
khne-i devr [] zamn ol amdu tn in mutalsam
etmi idi. Nitekim ol amd dim idi ehr-i Kostantn'de
tndan nin yok idi. hir mnhedim edp yerinde
Byezd-i Vel bir hammm- dil-k bin edp ol gn
ki mezkr amd ser-nign oldukda Byezd Hn'n bir
olu matnen Edirnekapusu hricinde Dvd Paa Besi'nde veft edp yine Edirnekapusu brnunda bir
______________________________________ 27
______________________________________ 28
Yedinci fasl
Kostantn ehrinin dhilinde ve hricinde
sun- Hud madintlar ayn beyn
eder
______________________________________ 29
______________________________________ 30
krk yanda shib-i nbvvet oldukda bade hicreti'nnebeviyye 17 sene sonra Mekke-i Mkerreme'yi
Kureyler destinden feth edp zamn- sadetlerinde
m- erf dahi feth olundu, be-dest-i Hlid ibn Veld ve
Esved ibn Mikdd ve yetmi bin Sahbe-i gzn-i shibcihd feth-i m'da mevcdlar idi.
Mlik-i Dmk, Hrkl kaysere Arz- Mukaddes'de
bir c-y mens kalmayup hir karr firra mbeddel
olup dery-misl asker ile slmbol zre varup hh-nhh devletleri ber-gete olmu Ynniyn elinden Hrkl
kayser ehr-i Kostantn'i alup mstakil kral- dll olup
bu dahi amr etmee mberet etdi.
Amm beri Mekke ve Medne taraflarnda Hazret-i
Rislet-penh gnden gne emr-i Hud ile mchidn
f-seblillh olup bizzt kendleri yigirmi sekiz gaz edp
tokuz gazda kfirler ile muktele olmulardr. Mesel
gaz-y Bedr ve gaz-y Uhud ve gaz-y Handak ve
gaz-y Ben Fert [Kurayza] ve gaz-y Beni'l-Mustalk
ve gaz-y Hayber ve gaz-y Mekke ve gaz-y Huneyn
ve gaz-y Tif ve on tokuz gazda Hazret-i b-izzet bile
gaz etdiler. Amm harb [] ktl ve ceng [] cidl
olmadan dman itat edp harc kabl etdiler.
Mesel gaz-y Vddn ve Ebevh ve Nevt ve elAsr ve Ben Selm ve es-Sevk ve Gatafn ve Bahrn ve
Beni Kaynuk ve Hamr'l-eedd ve en-Nasr ve Zt'rRik ve Bedr'l-ahr ve Havkat'l-cedel ve Ben Lihyn
ve Zkard ve el-Hudeybe ve gaz-y Tebk ve gaz-y elKaz sefer olup b-sulh gazlar bunlardr, amm sefer-i
seriyye oldur kim Mchid [] Ensrdan biri serdr-
zafer-ir olup otuz tokuz kerre ve dahi ziyde sefer
olmudur derler. Sier kitblarnda mastrdur.
Bu tarz zre cmle Ashb- gzn ml- gaz ile
mutenim olup mmet-i Reslullh yevmen-fe-yevmen
mansr [u] muzaffer oldular. Ve Hazret-i Rislet-penh'a
krk yanda nbvvet gelp mddet-i risletleri 23 sene
oldu ve mddet-i mr-i azzleri 63 sene olup
nbvvetden sonra Mekke mnkirleri ile hsn-i
zindegne etmek mmkn olmayup emr-i lh ile
Medne-i Mnevvere'ye hicret edp on sene Medne'de
mutavattn olup ikinci senede sym farz olup ve kble
Kuds'den Mekke'ye:
1
[u] gal
ile vcdlar mnadim
olup kaladan kffr
"amn
el-amn"
deyp
her
sene
birer
kadrga yk ml-
1
hrac vermek zre sulh edp Hrkl kral- dllin veled-i
Bu hads-i sahh an Biri'lanev ve Hkim'de dahi masn-pkin pk etmek in serdr- zafer-ir rehin alup
trdur. Ve Kostantn[iyye] hakknda nie hadsler dahi
nie kerre yz bin guruluk ml- hazyin alup mesrr [u]
vardr. Bu hads-i erifleri cmle Sahbe-i kirm
dn Arabistn ellerine avdet edp slimn gnimn
Hazret'den istim edince;
m'a dhil oldular.
"h ftih-i Kostantniyye ben olaydm" dey cmle
Muhsara-i sn: Kala-i Kostantniyye Hicret-i
Fahr-i lem'in elli ikinci senesinde alemdr- Reslullh
kibr- Ashb- gzn tamaa dp mde olurlard. Elolan Eb Eyyb- Ensr aleyhi rahmeti'l-Br hazretleri ve
abd ydebbiru vallhu yukaddiru,2 t ki evsf- Kostantn
Hazret-i Abdullh ibn Abbs ve Abdullh bin Zeyd
ile cemi Ashb- kibrn glar pr oldu. hir'l-emr
hazretleri ve nie bin Sahbe-i kirm ile elli bin ec
[20a]
dilr asker-i slm iki yz pre zevraka svr olup
Rhlet-i Resl-i Hud be-civr- Celle ve Al
Mesleme hazretleri dahi akb-i askerden imdd gelp
altm yanda mh- Rebilevvel'in on ikinci gece
cmle asker eyym- muvfk ile yine Rodos'a varup
isneyn gecesi vak olup Medne-i Mnevvere'de
anda muhfazada olan askir-i slm'a zahre ve imdd
medfndur. Andan mesned-nin-i hilfet Hazret-i
koyup slmbol'un Yedikulle tarafnda ketleri limana
Ebbekir, andan Hazret-i mer, andan Hazret-i Osmn
koyup cnib-i berden kalay muhsaraya megl olup
andan Hazret-i Al, andan Hazret-i mm Hasan hsn-i
yine ketler cnib-i erbaay nehb gret ederek harb
rzlar ile hilfeti ferat etdi. Andan mm Hseyin e[] yebb edp asker-i slm ganmet ederlerdi. Alt ay
ehd be-dest-i Yezd ibn Muviye. Andan hilfet l-i
bu minvl zre subh [u] m m- cennet-mem askeri
kffr- bed-girdr [u] murdr ile ceng-i kav eyleyp
Emeviyyn'dan halfe-i r-y zemn Muviye oldu.
hikmet-i Hud cmle cy- muvahhidn glbng-i
Muhammed'ye reh buldurup yry ederken serdr-
{Sekizinci fasl}
zafer-ir olan Eb Eyyb- Ensr hazretleri zemberek
btid gaz-y Kostantniyye be-hilfet-i
sehm-i kazsna urayup ehd oldu. Amm kavl-i sahh
Muviye
maraz- ishlden merhm oldu.
Hicret-i nebeviyye-i Resl-i Kibriy'nn krk nc
Rivyet-i har, nkim alt ay muhsarada kala feth
senesinde Hazret-i Muviye emr'l-mminn iken r-y
olmayup iddet-i itlar dahi gelp Akdeniz'in
zemne velvele-r bir pdih- rey-r olup zamn-
telattumun cmle mellhn [u] ketbnlar bilp askere
hkmetinde Mesleme bin Abdlmelik'i serdr-
haber etdiler. Asker ire bir gft [u] g olup kala
muazzam edp m- cennet-mem askerinden yz bin
fethinden fergt edelim, sene-i sbk zre maa'z-ziyde
asker verp iki yz pre kadrga sefyin ve iki yz pre
hrac alalm dey asker-i slm mvere edp bu rey
sir mhimmt [u] levzmt, meklt, merbt mer[] tedbr zre Hrkl krala eli gnderp anlar dahi
kibleri ire mahsb u madd cy- muvahhidni
harc kabl etdiler.
mezkr merkiblere leb-ber-leb edp m- Tarabulus
Andan baz Sahbe-i kirm bri gelmi iken kalaya
limanndan mtevekkilen alallh deyp cmle fellhn
girp Ayasofya'da iki rekat namz klalm dey kraldan
izin alup ve harclarn alup cengden fergat etdiler. Ve
1 Hads: Ahmed ibn Hanbel, 4, 335; "Resulullah (s.a.v) yle
Mesleme ve Eb Eyyb- Ensr bin mikdr pr-silh
demleri ile zr-i kalaya gelp kfirden rehin almadan
buyurmutur: Kostantniyye (stanbul) mutlaka feth olunacaktr. Onu fetheden komutan ne gzel komutan, onun askeri
kalaya b-bk [u] b-perv dhil olup doru [20b]
ne gzel askerdir."
Ayasofya deyrine varup ikier rekat salt- hcet klup;
Ve Acem ve Belh u Buhr ve Horasn kavmi ve
Maskov'da Hedek kavmi ve Leh'de Libka kavmi ve
panya'da Mbtecel kavmi cmle Hazret-i Risletpenh'n yarl- bel-i sadetine itat edp slm kabl
etdiler. l-yevmin hz anlar kfiristn diyrlarnda
mmin mvahhid mselmnlardr.
Amm Msr kavmi ile Kostantn halk slm kabl
etmeyp Hazret-i Rislet-penh Msr ve slmbol fethi
in mmetlerine terben nie hads-i sah[h]ler
buyurmulardr kim blda mnsebetle tahrr olunan
hads-i sahhin biri Mslim [ve] Buhr'den ve Kitb-
Cmi's-Sar'den yazlmdr.
Zikr'l-ahds ellet verade fh zikr Kostantniyye;
______________________________________ 31
______________________________________ 32
______________________________________ 33
______________________________________ 34
______________________________________ 35
______________________________________ 36
______________________________________ 37
2
[25a] Sene 878.
______________________________________ 38
Onuncu fasl
l-i Osmniyn'dan Eb'l-feth Sultn
Mehemmed Hn'n Mahrsa-i
Kostantniyye'yi on birinci kerrede muhsara
etdin ayn u beyn eder
______________________________________ 39
______________________________________ 40
2
dey tekur- b-nr
zre
hcm edp eyitdiler:
"Bir yanndan kaht [u] gal, bir yanndan sumn
brn- bel, bir yanndan Trk-i vveylnn gelii ve
yry bizi helk etdi" dey her biri birer tedrk ile
nihnce kalann rahnedr olan yerlerinden askir-i
slm tarafna amn dey firr etmee baladlar. Asker-i
slm bunlar bu hlde grp dahi ziyde takviyet bulup
ieriden tara firr eden keferelere riyet etdiler.
Ol gn Karamanolu ve Germiyanolu ve Tekebayolu ve Aydnbay ve Sarhanbayoullar yetmi yedi
bin askir-i pr-silh ile imdda gelp cy- mslimn
henz tze cn buldular.
Derhl kadrgalar ile karu geen Timurta Paa
leb-i deryya asker-i slm dkp ibtid Eb Eyyb-
Ensrkapusundan Ensr Sultn sarld. Ve Monl
Pld, Sultn Pld [26b] kapusundan sarld. Ulem-y
Srndan idi. Hfz- Kelmullh bir kermet shibi
kimesne idi.
Monl Fenr hazretleri Fenerkapusu'ndan sarlup
kffr ol tarafda bir gecede bir hisr-pe bnyd edp
kalay metnet zre etdi kim hl zamnmz mlkleri
ol kalay bir senede tamm edemezler. Hl mamr bir
kala-i mamrdur. Ve Petro nm bir ruhbn yz ke
ile nev bin kaladan firr edp slm ile bi'l-cmle
mselmn olup Mehemmed Petro ol mahalden
sarldyn Petrokapusu yan Takapusu derler. Ve biemrillh ol gece yeni bin olunan kalay Mehemmed
Petro ibtid feth edp kendye sancak ihsn olundu.
Ve Aya Dede yz fukar-y Nakbend ile
Ayakapusu'ndan sarld ve ehd olup kala kapusu
dhilinde mahkeme-i kadmimiz olan Sirkeci tekyesinde
defn olundu.
Ve Cbbe Al hazretleri Ciblikapusu'ndan sarld
htryn Cbbe Al'den galat Ciblikapusu derler,
Msr'da Sultn Kalavan'n eyhi idi. slmbol fethinde
bulunmak in Bursa'ya gelp Zeyneddn Hf
tarkatnda shib-i seccde olup at ulundan bir cbbe
geydiiyn Cbbe Al derler. Badehu Eb'l-feth
slmbol fethine mteveccih oldukda ekmekciba olup
cemi askir-i slma ekmek yetidirirdi. Bir ferd-i
ferde esrrna vkf olmayup bir furun nn ile nie
kerre yz bin ibdullh gl-i pembe-misl hs ve beyz
ekmek yerlerdi.
Kurn, Bakara, 19; "lm korkusu ile parmaklarn kulaklarna tkayan kimseye benzer."
______________________________________ 41
______________________________________ 42
______________________________________ 43
______________________________________ 44
______________________________________ 45
______________________________________ 46
ve 4
lafz
trh vak
olmudur.
Trh-i dier:
Ehl-i slm etdi slmbol'u feth.
Trh-i musanna:
Feth olduu slmbol yrna almetdir.
Trhini yazmlar, kffra kymetdir.
Sene 857
Kurn, Tevbe 102; "Baka bir ksm da ..." Ebcede gre: 857
edince hemn Akems[eddn] ve Kara emseddn hazretleri kalkup Sultn Mehemmed'in koltuuna girp
Akemseddn immesin Eb'l-feth'in ser-i sadetine
geydirip immesi zre bir ablak turna teli sokup ve eline
bir uryn kl verp sa tarafnda Akemseddn, sol
tarafnda Kara emseddn tazm [u] tekrm ile
Mehemmed Hn' minbere karup dvd blend vz
ile Elhamd lillhi Rabbi'l-lemn deyince cmle guzt-
mslimne bir hlet el verp bir grv feryd-
dumn etdiler. Kide-i uslb- hatb zre hutbeyi ed
edp nzl etdkde teberrken ve teyemmnen Akemseddn hazretleri Sultn Mehemmed Hn'dan mezn
olup immet etdi.
Ol cuma Ayasofya'nn zr-i zemnlerinde pin hn
olan btrk ve ksssden bin ruhbn eref-i slm ile
merref olup yz yanda bir papasn ismini Baba
Mehemmed kodular. Mihrbn sandaki muzlim knc
Hazret-i Sleymn'n ibtid bin etdi mabed-i
kadmdir dey Baba Mehemmed gsterp Eb'l-feth
ibtid anda iki rekat slt- hcet klup inkrzu'd-devrn
mamr [u] bdan ola dey du edp ol mahallin zr-i
zemninden bir hafta kmil nie {bin} deve yk ml-
Tkyns- okyns karup kral haznesine ve
Tershne besine tadlar. Badehu,
{Der-sityi-i feth-i Okmeydn}: Mehemmed
Hn cemi guzt- mslimne cmle ml- ganyimi
tahml edp ve Ayasofya ire mcevher putlardan Vdd
ve Yas {ve Yak ve Svv ve Nesir misilli putlarla}
Tershne
Besi'ne
varup
andan
putlar
Okmeydn'nda ningh edp cmle guzt- mslimn
putlara oklar atdlar. Hl kemnkenlar mbeyninde
puta oku tabr etdkleri sehm ol hadengdir kim ilhze'l-n puta oku derler. Hatt ol putun preleri Sultn
Ahmed Hn asrna gelince durduu muhakkakdr.
Bir putun ismine zmyi dediler kim lodos
cnibine koyup yldz rzgryla ana ok atarlard. Hl ol
c-y mahda Tozkoparan Aya derler.
Ve bir puta heki dediler. Hsky tarafna koyup
imlden ok atdlar. Hl ol tre heki derler.
Ve bir puta Perev dediler, yldz cnibine koyup
kbleden ok atarlard. Hl ol nveke perev derler. Be
dirhemi sekiz yz gez menzil seirdir.
Ve bir puta Peleng dediler, cnib-i garba konulup
cnib-i arkdan sfr- Mool atlrd. Hl cmle trendzn mbeyninde ol tre peleng derler.
Hsl- kelm Okmeydn'nn cnib-i erbaasna on
iki gne [31a] putlar koyup on iki gne sehm-i zenbr
ile mezkr putlara tr-i brn edp cmle yrn- gziyn
pr-i atcyn Hazret-i Sad- Vakks rhunu dn
eylediler. le'l-n tatl gnleri ahl-yi slmbol ol yn
zre Okmeydn'na giderler.
Andan Sultn Mehemmed Hn Tershne Besi'ne
gelp gn gece cemi guzt- mslimne itm- m
edp summt- Muhammedler edp bizzt kendler
etek der-miyn edp nigrba-misl kemerinde
peteml ile cmle guzta nn nemek yemek gerek
______________________________________ 47
______________________________________ 48
______________________________________ 49
______________________________________ 50
______________________________________ 51
______________________________________ 52
______________________________________ 53
Kurn, Tevbe 102; "Baka bir ksm da ..." Ebcede gre: 857
______________________________________ 54
______________________________________ 55
1
yeti tahrr
olunmudur.
Ve cnib-i erbaasnda nie bin hsn-i hat srlar
vardr. Hatt Sultn Murd Hn- Rbiin fermnyla
Hattt Teknecizde Mustaf elebi lafza-i Cell ve ism-i
Resl Muhammed Aleyhi's-selm ve ism-i r-yr- gzn
rdvnullhi Tal aleyhim ecman dey Karahisr tarz
hatlar yazmdr kim makdr- beer deildir. Zr eliflerinin kaddi onar arndr. Ana gre sir hurflarna bir
hsn vermidir kim tabr tavsf olunmaz.
Bu bir cmi-i azmdir kim cemi fukarlar
kabesidir. Ve slmbol ire andan byk cmi-i kebr
yokdur. Ve anda olan rhniyyet meer Kuds'de
Mescid-i Aks yhd m- erf'de Cmi-i Emeviyye
veyhd Msr'da Cmi-i Ezher ola. Amm bu
Ayasofya'nn her muzlim knclerinde gencne-i gn
shibi suleh-y mmetden nie yz kimesneler itikf
niyyetine girp gndz sim ve gece kim tt [u]
ibdete megl ehl-i slk kimesneler ile ml--mldr.
Ve rz-merre yetmi yerde ders-i mlar rzen lillh ders
takrr edp tahsl-i ulm kn bir mekndr. Ve beher
yevm cemat-i kesreden hl deildir.
Huddmn- Ayasofya'y bildirir: Evvel eimme
ve hutabs ve meyihleri ve devir-hnlar ve dersimlar
ve talebeleri ve mezzinnlar ve eczhnlar ve muarrif
msebbihn nathn ve bevvblar ve kayymlar ile
cmle iki bin kmil huddmlar vardr. Zr evkf-
azmdir. Beher ehr cmle ehl-i cihet mtevell bbna
cem olup ulfe alrlar. Beher sene (---) kse rd ve (---)
kse masrfu vardr.
Ayasofya makmlar ve ziyretlerin beyn eder:
Evvel cmi-i Ayasofya kendsi beytullhdr. {makm-
Hazret-i Sleymn ve (...) ve Hzr ol (...)}.
{Andan} makm- Hazret-i [37a] Mesleme:
Hazret-i Muviye hilfetinde Mesleme hazretleri serdr
olup slmbol'da Ayasofya ire dhil olup bucak nm
mahalde ibdet etmidir kim hl makm- Mesleme
derler.
Andan makm- Eb Eyyb- Ensr: Hicretin elli
ikinci senesinde serdr olup b-sulh Ayasofya ire iki
rekat namz kldu mahalle makm- Eyyb Sultn
derler. Terlerdire'in kblesindeki mihrbdr. Hl evkt-
hamsede anda cematden hl deildir. Ve suleh-y
mmetden ok kimesneler leyle-i mbrekelerde anda
itikfa girirler.
1
______________________________________ 56
______________________________________ 57
kde olup ieriden bir zeng-sfat tr-leb bir abs'lvech bir Arab zhir olup bunlar kapudan ieri girince
hemn zeng Arab Glb Aa'y bzsundan berk
yapup hne iine nm elma-misl atar. Hemn Glb
Aa'nn akl bana gelp cmle hzrna,
"Es-selm aleykm" etdkde cmle huzzr-
meclis,
"Ve aleykm's-selm" deyp mezkr yenieri
Glb Aa'ya yer gsterp anda bir hk-i mezellet zre
ber-karr olup hemn c-sfat kendyi tebdl-i cme
edp sadr- lde karr eden pv-y tark ihtiyrn dest-i
erfin bs etdkde Glb Aa ile mcer-y sbkalarn
bir bir tafsl zre hikye eder. eyh eydir:
"Telezzz-i dnydan ve cmle msivdan kat-
alka etdi ise bu sitne-i Krklarda ber-hordr olup
kendyi Nceb Al'nin postuna koruz. Saf geldin kii"
dey Glb Aa'ya tazm edp gn gece Glb
Aa anda a susuz b-tb [u] b-mecl kalup
Unkapan'ndaki hnedn ve evld [u] ensblar htrna
gelp,
"y bunun sonu neye mncer ola" dey tevekkl-i
Hak olup oturur. Drdnc gn hemn keden eyh,
"Emr-i Hak ile memr olduunuz ileriniz grn"
dey fermn etdkde hemn mezkr siphdan yenieri
sretine giren dem aya zre kalkup bir hcreyi kde
klup ieriden otuz sekiz gne lt- silh karup otuz
sekiz demin nne birer lt- silh koyup kendi nne
yenieri bir leen ire su koyup yerinde herkes karr
eder. Hemn Glb Aa,
"u sudan sehel su isem" dedikde,
"Sabr eyle bu gn grelim sana bundan nimet
myesser olur mu?" der. n- sat mrr edp hemn
karu tarafda bir dem nndeki klc alup bir kk
dem olan zhir olunca ol dem kl ile zhir olan
ahsn ban kat eder. Hemn Glb Aa, "Cnm ol
demi nin ldrd?" dey sul etdkde yenieri,
"Refk, mukayyed olma demedim mi?" dey cevb
eder. Hemn yine karu tarafdan iki dem zhir olup
bunlar bir arslan kovarak meydna getirp demin biri
eyhin ardnda pinhn olup hals olur. Birisini arslan
paralayup tenvl eder. Yine Glb Aa sul eder.
Andan yine bir dem nnden bir olanck zhir
olup ard sra kurd masmu kovarken seccde-nin
demin biri nndeki oku yay alup kurda bir ok urup
helk eder. Badehu masm bir kede gib olur.
Glb Aa kr eder. Hemn karu tarafdan dem
zhir olup ikisini eyhin izniyle salb edp birin dahi salb
ederken hemn Glb Aa'nn karr kalmayup huzr-
eyhe varup herfi ric edp afv ederler. Hemn yenieri
Glb Aa'nn girbnndan yapup yerinde oturdup,
"Bire ben sana demedim mi krk gn sabr eyle"
dey tenbh eder. Hemn yenierinin nndeki tat ire
olan su c [u] hura gelp leen iinde iki kck
gemiler zhir olup gark olma sadedinde iken geminin
birin yenieri direinden yapup yelkenine "f" deyp
telattum- mevtden hals olup giderler. br gemi
______________________________________ 58
______________________________________ 59
______________________________________ 60
ile memldur.
1
Ve bir dr'z-ziyfe ve bir dr'-if ve bir
Ve r-ke haremi dahi tlen ve arzen (---) ayakdr.
mihmn-sary-
azm ve bir hammm- kadm ve bir
Ve yemn yesrnda ve bir dahi kblesi kapusunda (---)
kademe ta nerdbn ile urc olunur haremin cnib-i
mekteb-i sbyn- ebcedhn ile rste olmu bir cmidir
erbaasnda yan soffalar zre cmle gn-gn ibretkim bir mrtefi yerden bu cmi-i latfin cnib-i
nmn amd- nak- bkalemnlar var kim dem
erbaasnda olan imretlere imn- nazar ile nazar etsen
hayrn olur. Hatt hareminin kble kapusunun i
sf russ- hsdan gm gk bir amristndr kim berk
yzndeki amd- ebr ire bi-emrillh tan mevcinde
urup durur. Bu srlardan gayr koca Eb'l-feth nie bin
bir hrka-i pemneli Mevlev klhl ve eli mirvahal bir
imret ile ehr-i slmbol'un endern [u] brnunda nie
derv sreti vardr, gy z-rhdur. Temgh- nsdr
sr- azmler edp slmbol'u mamr [u] bdn etdi.
kim Musavvir'l-Hallk eyle tahrr etmi.
Ve bu haremin t vasatnda bir bdesthne havz
{Mimrba ile Eb'l-feth'in mrfaa- er-i Resl
vardr. Cnib-i erbaasnda sekiz amd zre bir mevzn
olduun beyn eder}
levhal kurum ile mestr bir kubbe-i sermeddir. Bu
havzn cnib-i erbaasnda evc-i semya ser-ekp
Bir gazb pdih- Cem-cenb olmaile cmii bin
minrelere hemt sermed sebiz-gn servler var kim
eden mimrbaya itb edp,
gy her biri yeil melekdir.
"Benim cmiim nin Ayasofya kadar l etmeyp
Ve cmiin yemn [] yesrnda birer tabakal seng ile
benim birer Rm harc deer stnlarm kesp
bnyd olunmu minre-i liyeleri var kim vcib'scmiim alak etdin?" dedikde mimr eydir:
seyrdir. Her biri (---) kademe bldr. Ve haremin cnib-i
"Pdihm slmbol'da zelzele ok olup metnet
erbaasnda (---) kubbe-i vldr.
zre inkrzu'd-devrn mebbed ola dey iki amdu
er zir kesp cmi-i Ayasofya'dan sehel alak etdim"
1 Hads: Ahmed ibn Hanbel, 4, 335; "Kostantniyye mutlaka
dey zr buldu.
feth olunacaktr. Onu fetheden komutan ne gzel komutan,
onun askeri ne gzel askerdir."
______________________________________ 61
______________________________________ 62
Ve R[]meli'nde feth-i kala-i Arnavud skenderiyyesi sene 883 ve ceng-i Uzun Hasan sene 878 ve
kala-i Elbasan sene 871.
Ve'l-hsl zamn- devletinde yetmi yedi sancak
yerler feth olup {(---) aded hutbesi tilvet olunur}. hir
hicretin sene 886 Mldepe kurbnde merhm olup na-
erfin skdar'dan slmbol'a geirp cmiin mihrb
nndeki kubbe-i cennet-mekn- iynda defn etdiler.
Mddet-i saltanat 31 sene ve mddet-i mr-i azzleri 51
sene.
Andan serr-i saltanat, Sultn Byezd-i Vel'ye nasb
olup slmbol'u tamr termm ederken hikmet-i Hud
kaz-y sumn slmbol ire yedi gn alt gece bir
zelzele-i azm olup Galata kalasnn nie yerleri
mnhedim olup tamr termm olunup Yakapan'nn
atebe-i ulys zre Mimr Murd r-ke bir mermer
zre cel hatt ile yazmdr, amm hakk ki sikkeyi
mermerde kazmdr. Trh
n hisr- ref kez sengn
Hasmr ber-tene rasd sala.
Ve zamn- eh ki ryet-i
Ez kamer mihterest der tala
n meremmet d be-vakt-i erf [41b]
d mverreh imret-i kala.
Sene (---).
Bu zelzeleden mnhedim olan yerler fermn-
ehriyr ile altm gnde tamr termm olundu.
"Yanko ibn Madyan zamnndan ber byle bir zelzele-i
azm olmamdr" dey yazmlar.
Andan Byezd-i Vel zmit sancanda Geyve nm
kasabada nehr-i Sakarya zre on drd gz bir cisr-i azm
in etdirmidir kim her bir tk tk- kehkendan nin
verir bir kantara-i metndir.
Andan ehr-i Osmnck'da Kzlrmak zre on
tokuz kemer bir cisr bin etdi. Ve Sarhan diyrnda
nehr-i Gedz zre on tokuz tk- nh-tk bir cisr in
etmidir kim mehr- fk kavs- kuzahdan nin verir
bir kprdr. Ve andan slmbol ire cmiin binsna
ur eyledi.
Evsf- cmi-i seltn-i smin [slis] Sultn
Byezd Hn- Vel
______________________________________ 63
______________________________________ 64
mihrba mlikdir. Cmi-i Emr Buhr aleyhi rahmeti'lBr tekyesi ve cmii ve Galatasary ve cmii, Byezd
Hn binsdr. Tekabbelallhu cema hasentihim.
Zamn- sadetlerinde olan feth [u] fthtlar
beyn eder: Evvel feth-i kala-i Moton ve Koron ve
Arkadiya ve Kalamata ve Kalavrata ve Holumi ve
Tarabolie ve Ballbadra ve Anavarin kalalar sene 906
feth oldu. Bu merkm kalalar cmle Mora cezresinin
cenb ve garbsi tarafnda vk olmu kalalardr.
Mahallinde birer birer tavsf olunur.
Andan feth-i kala-i nebaht sene 905 ve feth-i
kala-i Kili ve kala-i Akkirman sene 889. Feth-i Tarss
ve Adana ve Arnavudluk'da kala-i Drac ve kala-i
Avlonya Kanye'si ve Kara Bodan isyn edp harca
kesildi. Sene 918.
....................(1 satrlk yer bo)....................
______________________________________ 65
______________________________________ 66
1
bir gird-i gubr tesr etmeyp pld- Nahvn gibi
yeti tahrr olunmudur kim hakk yet-i Nr tahrr
mcell revzenlerdir. Ve bu penereler zre cmle (---)
etmede yed-i beyzsn ayn etmidir. Ve mihrb zre
cmlardr.
nm kubbe ire (---) tahrr olunmudur.
Ve bu harem-i beyzn t vasatnda bir havz- ibretVe kble kapusu zre nm kubbe ire ye[t]:
nmn vardr. Bu dahi vcib's-seyr sihr-i icz bir
2
havz- murabbadr. Amm bdest havz deildir. Cnib-i
yeti terkm olunmudur ve r pyeler kesinde Allh,
erbaas mermer kafeslerdir. Cemat b- haytndan n
Muhammed birinde dahi Ebbekr birinde mer ve Osmn
ederler. st yass kurum rtl alak kubbedir. Amm
ve Al ve Hasan ve Hseyin kitbet olunmudur. Ve
garyib bu kim cemi havzn zrevnlar aadan
minberin sandaki penere zre ye[t]:
yukaru pertb etdiyn zrevn derler. Amm bunun
3
b- hayt kubbesinden aa Selsebl-s cereyn eder.
Bunlardan mad fevkn revzenler zre cmle
Garyib temdr kim imn- nazar ile tem eden
Esm'l-hsn mektbdur. Amm kalem-i ikfdir.
hayrn olur.
Lkin kubbedeki hatt- ller hatt- gzfdir kim her bir
Ve bu haremin kble taraf soffas penereleri zre
elifi ve lm ve kf- ikf onar arndr. Zr kubbenin
k-i n lzverd zre (---) (---) (---) mastr ve haremin
kadd [] kmetine gre tahrr olunmudur kim aadan
sol yan kapusu zre (---) (---) (---) yeti merkmdur. Ve
kde tilvet oluna.
haremin sa kapusu atebesi zre ye[t] (---) (---) (---) (---)
Ve bu cmiin be kapusu vardr. Sa tarafda imm
merkmdur. Ve haremin kble kapusu zre ye[t] (---)
kapusu, sol tarafda hnkr mahfili altnda vzer kapusu
(---) (---) (---) tenmk olunmudur.
ve iki yan kapular var, sol yan kapu zre:
Amm bu haremin kblesi cmle kapulardan l bir
4
musanna bb- sadetdir kim edm-i arzda bu der-i
yazlmdr. Ve sa yan kapu zre (---) (---) (---) (---)
sadete mnend beyz mermer-i hm atebeli ve katmastrdur. Ve kble kapusu zre
ender-kat kirime zhl ve klpl ve medeneli bir bb
[44b] grlm deildir. Cmle beyz mermer-i hmdr.
....................(2 satrlk yer bo)....................
std- mermer-tr cmle talar birbirlerine eyle
Sol cnibdeki kitbe ire "Ketebehu Ahmed elimtizc etdirmi kim her hacerin mbeynlerin deme
Karahisr sene (---)" dey tahrr olunmudur.
dem fark edemez.
Evsf- harem-i beyz: Cmi-i erfin mezkr
Ve bu kapunun atebe-i ulys zre mihrb-misl
bb- sadetlerine ve harem-i latfin aded der-i
mermerden oyma mukarnas mebrmlar ire ser-nign
muallsna (---) kademe ta nerdbn ile urc [u] nzl
mermerden lle-i ibret-nmnlar ve sanyit- gnolunur. Amm bu harem-i hs, mermer-i beyz ile
gnlar yine mermerden zencr ile musanna vzeler var,
mefr bir ak yayladr kim her bir kta mermeri birer
ilm-i Cemd-i eberebr'den haberdr olan bilr.
hale ktasnda mcell ve musaykal ve hem-vr
Ve bu bbn iki cnibinde t kubbeye mnteh
denmi billr-misl vddir. Tlen ve arzen r-ke
olunca drder tabaka hcrelerde muvakkt [] sallhn ve
vk olup yan soffalar ile bile (---) ayakdr. Amm
bevvbn [u] kayymnlar skindir.
dern- cmi bu haremden bykdr. Kble kapusundan
Ve bu kapudan ire bir azm krmz mdevver
t mihrba varnca (---) ayakdr. Arz (---) ayakdr.
sommk lal-gn delidir kim bu dahi l-nazr pre bir
Amm bu haremin cnib-i erbaasnda krkar ayak
mcell ve musaykal tadr. Amm cirmi bir summt-
enli yan soffalar zre cmle reng--reng amd- azmler
Muhammed kadar vardr. Ve bir taraf sehel rahnedr
zre (---) aded z-kymet imdlardr. Ve her stn zre
seng-i gn-gndan kemerler var kim her biri kavs-
olmudur.
kuzahdan nin verir, dahi fevknda diren-mdr (---)
Ve haremin sa cnibindeki kapunun i yznde
aded kubbelerdir.
r-k[esi]nde mevzn bir sommk zre bir ha
yazlmdr. std an hakk edp yine sr- ha zhirdir.
Kffr bu taa bir milyon ml verp vermemilerdir.
1 Kurn, Nur 35; "Allah gklerin ve yerin nrudur. O'nun nru
hir-i kr bir dery dumn mahallinde Galata'da yatan
iinde lamba bulunan, penceresiz oyua benzer. Lamba cam
kfir galyonlarnn direi zerinden bir h top gllesini
ierisindedir."
2 Kurn, Enam 79; "Ben yzm tammen, gkleri ve yeri
kasden atup t Sleymniyye cmiinin {sol} harem
yoktan var edene evirdim."
kapusunun aa eiin krup top gllesi gelp mezkr
3 Kurn, Cin 18; "Mescidler, Allh'a mahsustur. Allh ile
hal sommk zre karr etmidir. Amm yerde
beraber bir bakasna dua etmeyin."
olmaile bir zarar isbet etmemidir. Mel-i kelm oldur
4 Kurn, Rad 24; "Sabretmenize karlk size selam olsun;
kim meln Freng-i bed-reng ne advetdir ve ne mertebe
buras dnyann ne gzel bir sonucudur!"
______________________________________ 67
______________________________________ 68
______________________________________ 69
______________________________________ 70
aldkda 1
emrine imtislen dr- bekya
rhlet edp na- erfini cmii olacak hybn- koyah
emenistn ire defn edp zerine bu cmi-i dil-ky
in etdiler kim bu dahi vech-i arzda l-nazr bir cmi-i
b-bedeldir.
Ekl-i cmi-i ehzde-i zde: Orta kubbe-i
lsi eflke kad ekmi bir kse-i nlgn kubbe-i mndr.
Amm Sleymniyye kubbesinden sehel kkdr ve
r-p ehne amel pyeler zre mebn kubbe-i mevzndur.
Ve bu kubbenin cnib-i erbaasnda nm kubbeler
dahi vardr. Sleymniyye ve Ayasofya gibi ikier nm
kubbe deildir. Drd nm kubbe vasatnda bir sermed
kubbedir. Mihrbdan kble kapusuna varnca tlen ve
arzen hakrin zergerdn ayak mestiyle (---) ayakdr.
Mihrb ve minberi gyet musanna ve mebbek
mermer-i hm mihrb [u] minberdir. Ve mihrb zre
(---) (---) tahrr olunmudur.
Ve sekiz stn zre mezzinn mahfili gyet
musannadr. Ve cmiin sol tarafnda (---) stn zre
hnkr mahfili ve cmiin cnib-i selsnda cemat
mahfilleri ile rste olmudur.
Bu cmi ire amd- azmlerden bir ey yokdur. Ve
iki tabaka kandl-i erfeleri vardr. Dern- cmide her
eb sekiz bin kandl ern olur.
Ve cmle (---) cm- mnevvereler ile ren-bd
bir cmi-i mzeyyen-bddr. Ve cnib-i erbaasnda
cmle (---) peneredir.
Ve aded bb- mualls yemn [] yesrnda ve
kblesindeki bb- kebri zre trhi:
Mabed-i mmet-i Resl-i Mbn.
Sene 955.
Tokuz yz {elli trhinde essna r olunup mh-
Rebi'l-evvel'in evellki gn idi. Badehu tokuz yz elli
be senesi Receb'inde tamm olup ihrctna yz elli yk
ake gitmidir. Bu dahi Mimr Sinn krdr.}
Ve cmiin tara tarafnda dahi yan maksreleri
vardr. Anda rakk ve mcell z-kymet gn-gn
stnlar vardr. Ve her kapusundan (---) kademe
nerdbnlar ile cmie urc olunur. Ve cmle bb-
liyelerin ve cmle revzenlerin kanatlar serp Hind
psskrsi gibi sadefkr kanatlardr. Ve nie bin
1
______________________________________ 71
______________________________________ 72
______________________________________ 73
[48b]
Glb Paa: Derv-nihd dem olmaile tekd
ihtiyr edp dim pederimiz ile hem-sohbet idiler.
Ayasofya cmii evsfnda tahrr olunan sergzet []
serencm bunlarndr. Evliyullh mertebesinde bir
halk ve hulvu'l-kelm ihtiyr- hmm kimesne idi.
Ve Mehemmed Hn Paa: Evld- Zlkadir'dendir.
h sml'e varup andan yine ndim olup yine l-i
Osmn'a gelp Rmeli'nde ve Anatolu'da sanca- llere
hkim olup elkbnda cenb yazlup izz ederlerdi.
Sleymn Hn'n kapudanlarn
beyn eder
______________________________________ 74
Geri Eb'l-feth Sultn Mehemmed Hn Kostantniyye'yi feth etdi. Amm Sleymn Hn amr edp
knn zre Rmeli'nde ve Anatolu'da ne kadar vezret
ve ne kadar mrimrnlk ve ne kadar mrilivlk ve her
eylet [u] livlarda ne kadar hs- hmyn ve ne kadar
hs- vzer ve hs- mrimrn ve mriliv hslar vardr
______________________________________ 75
______________________________________ 76
[50a]
Hss- Musul alt yz seksen iki bin akedir.
Hss- ehrizr on bir kerre yz bin akedir.
Hss- Tarabulus- m yedi yz seksen alt bin
akedir.
Hss- zi tokuz bin seksen sekiz bin akedir.
Hss- Krm sultn on iki kerre yz bin ake
hssn Kefe iskelesi gmrnden alr.
Hss- Kefe paas alt yz yetmi tokuz bin ake.
Hss- Ere sekiz yz bin seksen akedir.
Hss- Kannije yedi yz krk alt bin altm akedir.
Hss- Mora alt yz elli alt bin akedir.
Hss- Badd on iki kerre yz bin iki yz akedir.
Hss- Basra vezret olal on kerre yz bin akedir.
Lahss- Lahsa vezret deildir amm hkmet
olmaile sekiz yz seksen sekiz bin akedir.
Hss- Mekke-i mkerreme erfi Msr surresinden
(---) altun alr.
Hss- Habe on bir kerre yz bin seksen akedir.
Hss- vzer-y Msr drd yz seksen yedi kse-i
Msr kfiyyesi vardr.
Hss- Tarabulus (---).
Hss- Tnus (---).
Hss- Cezyir (---).
Hss- Kbrs (---).
Hss- serdr- Rodos (---).
Hss- vezr kapudan paa on iki kerre yz bin ve
yedi yz akedir. Bundan t Tarabulus paas hssna
______________________________________ 77
Yedi sancakdr. Hazne defterdr ve defter kethuds ve defter emni ve tmr defterdr ve avular
kethuds ve emni ve alaybeisi ve eribas vardr.
[Sancaklar bunlardr]: Mahmiyye-i Konya paa
sancadr. Liv-i Kayseriyye ve Nide ve Beehri ve
Krehri ve Akehir ve Aksary.
Eylet-i Sivas
Sekiz sancakdr. Hazne deterdr ve defter kethuds ve defter emni ve avular kethuds ve avular
emni ve alaybeisi ve eribalar vardr. ehr-i Sary
paa tahtdr
Ve sir livlar bunlardr: Hersek, Kilis, zvornik
ve Pojea ve Zane ve Krka ve Rahovie ve Banaluka.
Eylet-i Kapudan Paa
Defter emni ve defter kethuds yokdur. Rmeli'nden ifrz vezret ile eylet olup yz yk ake ml-
pdih tahsl eder. Be sancakdr. Mora'da Grds paa
sancadr.
Yetmi de Sultn Mehemmed-i Rbi asrnda bedest-i Kprlzde Fzl Ahmed Paa feth edp eylet
olmudur. Amm mamr eyletdir. Ml defterdr ve
defter emni ve defter kethuds ve avular kethuds ve
alaybeisi ve eribas ve yigirmi oda ile yenieri aas ve
cebeciba ve topcubas ve bir vezr hkimi vardr.
Eyletinde cmle (---) sancakdr. Uvar paa taht
sancadr.
Sancaklar bunlardr kim zikr olunur: [51a]
Liv-i kala-i Litre, liv-i Leve ve liv-i Novigrad ve liv-i
Hollok ve liv-i Buyak ve tbi-i Tuna Viigrad.
Eylet-i Tmvar
______________________________________ 78
Bu diyr dahi sene (---) trhinde Sultn Mehemmed-i Rbi'in darb- imr-i te-tbiyle be-dest-i
serdr- muazzam Gz said [u] ehd efendimiz Seyd
Ahmed Paa feth edp senev bin kse ml ve bin kse
hedy vermek zre merhm u mafrun-leh efendimiz
Melek Ahmed Paa reyiyle Apopi Mihal nm b-nm-
gm-nm bed-nm kral nasb olunup l-i Osmn'a
eylet-i Erdel erzel iken tbi olup rezletden hals
oldular.
Bu Eylet-i Erdel drd sancakdr. Bir kavmi
Hayduak'dr, bir kavmi Erdel'dir, bir kavmi Seykeldir,
bir kavmi Saz Macar'dr. Cemi zamnda {Saz kavmi}
l-i Osmn'a isyn etmemilerdir. Bu Erdel diyrna
Hak bereket versin drd kerre seferinde elimize belaan
m-bela ml- ganyim sr girmidir.
Eylet-i Eflak ve eylet-i Bodan
______________________________________ 79
Eylet-i Adana
(---) sancakdr. M-tekaddem hn-i fethde Erzurm'a tbi idi badehu Pasin sancaklar ilhk olup
eylet olmudur. Erbb- dvn huddmlarndan ml
defterdr yokdur amm alaybei ve eribas vardr.
Sancaklar bunlardr: Ardahan- Kk ve
Hococan ve Zarred ve Keciran [Keivan] ve
Kazman. Kars paa sancadr.
Eylet-i ldr yan Ahka
______________________________________ 80
Akba ve avad ve Ddyn ve Kril ve Migrilistn beleri cmle keferelerdir amm Murd-
Rbi'de cmle itat edp vezret ile Sefer Paa hkim
olup kala-i Ahka'y taht edinmidi. l hze'l-n her
sene hedylar gelmededir.
Eylet-i Trabzon ve Tarab-efzn
Tmr ve zemet yokdur, mlkiyyet zre mutasarrflardr amm sefere gelmek knndur.
Eylet-i Basra
Eylet-i Lahsa
______________________________________ 81
______________________________________ 82
Der-eylet-i Tmvar
______________________________________ 83
Cebeliyye 234.180.
Selmiyye 29.000.
Hss- Ham 294.030.
Hss- defterdr- Tarabulus- m 13.000.
Zemet-i kethud-y defter-i Tarabulus altm
dr[d] bin sekiz yz akedir.
Zemet-i defterdr- tmr Tarabulus altm bir bin
akedir.
Der-eylet-i m- erf
Malazgird 500.000.
Tekmn 164.929.
Kuzuan 200.702.
Tortum 297.000.
Micingird 240.000.
Mamruvan 203.000.
Hss- defterdr- hazne-i Erzurm 142.900.
Zemet-i kethud-y defter-i Erzurm 150.000.
Zemet-i defterdr- tmr- Erzurm 20.200.
Der-eylet-i hss- mer-y Kars
______________________________________ 84
Der-eylet-i Musul
______________________________________ 85
______________________________________ 86
Der-eylet-i m
______________________________________ 87
______________________________________ 88
______________________________________ 89
Sene 956}.
Kurn, l-i mrn 185, Enbiy 35, Ankebt 57; "Her canl
lm tadacaktr."
Kurn, l-i mrn 185, Enbiy 35, Ankebt 57; "Her canl
lm tadacaktr."
______________________________________ 90
Sene 966}.
Kurn, uar 89; "Ancak Allh'a salam ve temiz kalb getiren (fayda grr)."
______________________________________ 91
Clsu trhidir,
Ey Trb oldu trhi ann,
Oldu h- mslimn Sultn Murd.
Sene 982,
dier trh:
Murd Hn ebbedallhu.
Sene 982.
Evld- Murd- Hn- Slis: ehzde Mustaf,
Osmn, Byezd, Selm, Cihngr, Abdullh, Abdurrahmn, Hasan, Ahmed, Yakb, Alemh, Ysuf,
Hseyin Hn, Korkud, Al, shk, mer, Aleddn,
Dvd Hn ve yigirmi drd duhter-i pkze-ahterleri
kendlerden sonra mteehhile kaldlar.
Cmle yz yigirmi yedi evld vcda gelp
kendilerden sonra cmlesin mankan ehd edp
Ayasofya shasnda Murd Hn cenbinde cmle
medfnlardr. Rahmetullhi aleyhim ecman}.
Vildet-i b-sadetleri sene 953 Cemziye'l-ul'snn
beinci gnnde vkdr kim {trh-i mevldu, "klli
sbit" lafzdr sene 953. Trh-i dier, "klli beret
hayru'n-neseb" sene 953} cls- sadetleri sene 982
Ramazn- erfinin sekizinci [58b] gn yevm'lerbaada vk olmudur.
{Trh-i cls- Murd Hn Gz,
Sene 1003}.
Sene 986},
______________________________________ 92
Sene 1009}.
Osmn Hn'
gelp kbet 1
fehvsnca
dahi kul ehd etdiler.
Ve ehzde Murd Hn ftih-i Badd'dr.
Ve ehzde Byezd Hn.
Ve dahi ehzde Sleymn Hn tbe serhm.
ehzde Byezd'in vlidesi gayr idi.
Ve Byezd Hn Murd Hn'dan sinnen ay sar
idi.
Murd Hn, irvn seferinde iken Ber Aa ile
Kapucular kethuds sitne'ye gelp iki ehzdeyi
mankan ehd edp ol gn Sultn Mustaf ibn
Mehemmed Hn merhm bulunduunda rivyet var.
Ve ehzde brhm Hn sinnen cmleden sar idi.
Rahmetullhi aleyhim ecman.
{Sultn Ahmed Hn ulemya ve sdta ulfe ikrm
etdiklerine trhdir: Gfte-i Kfzde Fiz elebi,
Anla nm- erfi ile trh ola bu
Pdih eyledi evld- Resle ikrm.
Sene 1012.
______________________________________ 93
Sene 1026.}
Sultn Ahmed Hn'n vezr-i azamlar beynndadr: Vezr-i azam Yavuz Al Paa, Msr vlsi iken
sadrazam oldu.
Vezr-i azam Mehemmed Paa, Bosna'da hin
olu nmyla mehrdur.
Vezr Derv Paa.
Ve Gz Koca Murd Paa Anatolu'da cmle cellyi
katl etmidir.
Vezr Nash Paa.
Vezr Dmd Mehemmed Paa, iki kerre vezr-i
azam olmudur.
Vezr Hall Paa, bu dahi iki defa sadrazam
olmudur.
Sadrazam olmayan vzery beyn eder:
Kimmakm Ksm Paa. Hdm Ahmed Paa el-Hfz.
Ve Sarkc Mustaf Paa. Ve Sofu Sinn Paa. el-Vezr
Hzr Paa. Ve Grc Hdm Mehemmed Paa, bir ka
defa kimmakm olup asr- Mustaf Hn'da vezr-i
azam idi. el-Vezr Etmekizde Ahmed Paa. Ve Kurd
Paa. Ve Gzelce Mahmd Paa. Ve Calazde Sinn
Paa. Vezr-i sn Calazde Mahmd Paa ibn Sinn
Paa. Ve Sofu Mahmd Paa.
Ahmed Hn asrndaki mehr-i ulemlar
beyn eder: el-Mevl Mustaf Efendi, cls- hmynda eyhlislm idi. el-Mevl Sunullh Efendi. elMevl Mehemmed Efendi ibn Hce Sadeddn, e-ehr
bi-elebi Mft. el-Mevl eyhlislm Esad Efendi. elMevl Muallim's-sultn Mustaf Efendi. el-Mevl
Kfzde. el-Mevl Yahy Efendi. el-Mevl Dmd
Efendi. el-Mevl Keml Efendi [e-ehr] biTakprzde. el-Mevl Kethud Mustaf Efendi. elMevl Bostnzde Mehemmed Efendi. el-Mevl
1
______________________________________ 94
______________________________________ 95
______________________________________ 96
Sene (---)
Sene 1031.
{Trh-i ehdet-i Osmn Hn:
Kafsyla bu gn ehd oldu Osmn.
Sene 1031}.
slmbol ire bir sr komadn azm-i bek eyledi.
cml-i cls- mkerrer Sultn Mustaf
ibn Sultn Mehemmed Hn
______________________________________ 97
sene 1032.
______________________________________ 98
______________________________________ 99
Sene (---).
[63a]
______________________________________ 100
pabuccu bekr ve bkrlarna fermn sdr olup bade'lasr ale'l-gafle nie yz ulem ve sulehy katl edp Eb'lfeth haremindeki kuyulara lahd-misl doldurdular.
Erzurm'da bu ahvlt Abaza Paa ve Diyrbekir'de muhfz Hfz Ahmed Paa istim edp isyn
etmee bel balayup hn- ulemy [ve] sulehy ve hn-
zllullh- fi'l-ar olan Osmn Hn'n kann almain
ibtid Erzurm'un i kalasn {Abaza} alup cmle
yenierileri katlim etdii haberi gelp derhl Calazde
Vezr Mahmd Paa'y Abaza zre serdr ve Kara
Mez' yenieri aas tayn olunup Bursa'ya
vardklarnda,
"Biz bu kadar asker ile Abaza'ya mukvemet
edemeziz" dey Bursa'dan slmbol'a geldiler.
Bu mahalde Kzlba frsat bulup be-dest-i opur
Bekirzde lan imddyla Acem bin otuz senesinde
Badd'a istl eyleyp Musul'u dahi ald. Bade sene
1032 Merre mazl olup Kemnke Al Paa saf- mhr
oldu.
Tekrr gul-y asker olup Bayram Paa olan ol
asrda yenieri ocanda kethudyeri iken zorbalar ile bir
olup Sultn Ahmed'in duhteri Hnzde Sultn' nikh ile
akd-i nikha ekdi. Bir orbac presi iken bu kadar
evz- zorbalk etdi.
Andan yenieri ve siph yek-dil [] yek-cihet olup
Sadrazam Kemnke dahi anlara tebaiyyet edp zulm
hadden tecvz eyledi.
Amm cemi rey ve bery ve ayn [u] erf [ve]
fukar ve ulem ve suleh ve eimme ve huteb ve
meyih [ve] sdt ve vzer ve vkel ve sary- hssda
olan mukarreb-i endern [u] brn ol kadar mteyakkz
oldular ve zorbalar elinden ehl [] iyl hammmlara ve
rs-y bzra kamaz oldular. Ve,
"Fln Aa'nn hnesin basalm" dey nihn deil
alniyeten gft g ederlerdi. hir bu hl devlet-i l-i
Osmn'a rahne vermee balad, dey cemi ibdullh
hayr-hh- devlet mvere edp,
"Cls edelim amm Sultn Ahmed'den ber
kerre cls inm olup beyt'l-ml- mslimnde bir
habbe yokdur, nice olur" dediler.
Cmlesi "hsn- clsdan fergat ederiz, hemn
devletde nizm [] intizm olsun" dey cmle ayn-
ocak yemn-billh edp sene 1032 mh- Zilkade'sinin
14. gn Sultn Murd- Rbi ibn Ahmed Hn,
pdih- zll- Yezdn olup taht- hilfet-gr cenb-
llerine myesser oldu.
Azamet-i Hud hemn ol n Belde-i Tayyibe yan
kala-i Kostantniyye iinden zulemt ref olup halk-
cihn mesrr [u] handn olup mrde diller tze cn
[63b] buldu. Gan ve fakrin yz gld.
Hemn ertesi gn pdih- heft-kiver alay- azm
ile Eb Eyyb- Ensr hazretlerine varup anda salt-
cumay ed edp iki yerden gayret klcn kuand kim
bir kl Selm Hn- Evvel'in idi, biri Hazret-i Resl'n
t- te-tb idi. Byle emr kuanmak bir pdih-
shib-i cha myesser olmamdr.
______________________________________ 101
______________________________________ 102
______________________________________ 103
______________________________________ 104
______________________________________ 105
______________________________________ 106
Sene 1040 mh- Ramazn'nn gurresinde maslblakab Defterdr Bonak Mustaf Paa efendimiz pinhn
olduu yerde hizmetkrlar Receb Paa'ya haber verp
zorbalar katl edp nan Atmeydn'ndaki nr
drahtna kablarndan salb etdiler.
Ve Receb Paa'nn dahi hyneti ve zorbalar ile lfeti
olup Ms elebi'yi katl etdirdii zhir olup dvna
geldikde {mankan} katl olundu. Hakr, pederimle ol
gn Dvn'da hzr idim. ehr-i evvl fi yevmi'l-isneyn
27 sene 1041.
Badehu vezret, Msr'dan gelen Tabanyass
Mehemmed Paa'ya tevch olundu. Sultn Osmn'n
Kzlar aas Mustaf Aa'nn ra Arnavud'l-asl idi.
Harem-i hs'dan kup Msr ihsn olunup mhr ile
Erzurm'da Revn muhfazasna serdr iken Revn'a
imdd yetimediiyn ve Bodan ile Eflak mddesiyn
sene (---) katl olunup Eyyb Sultn merkadi cenbinde
medfndur.
Yerine Bayram Paa vezr-i azam oldu. Hk-i
slmbol'dan zmre-i yenieriyndan nev [] nem
bulmudur. Amm Murd Hn, Tabanyass vezretinde
sene (---) de ecdd- izmlar gitdii minvl zre taht-
sn Edirne-i edne'l-arz[a] varup ahvl-i reyya vkf
olup ve baz zorbalarn hakkndan gelp ve Nemse
srndan tecdd-i sulhnmeler gelp andan sitne-i
sadet'e gelp sene l044 Ramazn'l-mbrekinde
Revn seferine revne olmaa ihtimm- tm edp
Tabanyass Mehemmed Paa'y mhr ile serdr edp
mukaddem Revn'a revn olup Bayram Paa
kimmakm olup pdih- lemh hazretleri Serdr
Mehemmed Paa'nn akbince skdar'a kup
serperde-i Sleymn'de adl-i mer'e ur etdi.
Ol gn merhm u mafrun-leh pederimiz ihtiyr-
umr-dde olup Sleymn Hn ile Seitvar gazsnda
bile olmaile fermn- ehriyr sdr olup Revn
Seferi'ne pederimiz bile gitmee memr olup cmle
mhimmt [] levzmtlarn mrden mheyy edp
hakr dahi bile hzr oldum.
Ve yine Sleymn Hnllardan nie gazlarda
bulunan nie ihtiyr ve lzm'l-itibr kimesnelerden
Unkapan'nn i yznde skin Ayasofya'da sergzet
shibi Glb Aa ve Zeyrekba'nda Pirinccizde'nin
hnesi shibi Matbah Emni Abd Efendi ve Kuzu Al
Aa ve s Aa ve bu makle Sleymn Hnl ihtiyr
ngelmi zl-i zamn ve pr-i n-tvn demleri
tahtrevn ile Revn Seferi'ne revne etdirp eb [u] rz
bu msinn [] kr-zmde ihtiyrlar ile meveret ederek
kat- menzil ve tayy- merhil etdii yerlerde ve
menzillerde cell ve ceml ve zorba yenieriyi kra kra
Konya'dan Kayseriyye'ye, andan Sivas'a varup yd-i
adhy anda edp Silihdr Mustaf Paa'y nedm-i hs
edp vezr-i sn pyesi ihsn edp tara kardlar ve
yine eref-i sohbetleri ile eb [u] rz merref idiler.
Andan Erzurm'a varup serdr- muazzamn mde
etdii toplardan mad Tebr[z] Kapusu'nda krk pre
balyemez dahi dkp iki bin ift cmslar ile toplar
______________________________________ 107
______________________________________ 108
______________________________________ 109
"Ve hads 1
buyurmulardr kim, pdihm mahrem-i rz ola[n]
mahzen-i esrr olmak gerekdir" dedim.
Ve buyurdular kim,
"Evliy demin huzrumda bu kadar ulm [u]
marifetler kim dedin imdi ilm-i edvrdan bir ey oku"
dediler.
Hakr eyitdim:
"Hnkrm ilm-i mskden yekgh m dgh [u]
segh m ve rgh [u] pengh m ve e-z ve rst ve
sfehn ve nibrek ve nikrz ve mhr ve rehv ve rk
ve hseyn ve nev ve uk ve sab ve muhayyer bzr
ile y bselik edp gerdniyye ile makm- zengle ile
rst karr etsem olur mu?" dey Emrgne Hn'n
kadeh-kr Al Hn'a hitb etdiimde Hnkr ve gayr
mushibler hande-knn tebessm edp hayrn kaldlar.
______________________________________ 110
______________________________________ 111
______________________________________ 112
Hatt Badd- behit-bd'a giderken Kayseriyye'den kalkup Develi Karahisr dalar'nda giderken
bir kep-i vahyi grp zerine berk-i htif gibi at srp
dest-i erflerinde olan nze-i Kirmnden nin verir bir
hit-i pr ile ol kepe yetip hh-n-hh kep-i
mahdu hit ile urdukda hayyt szeni harrden gzer
eder gibi perrn gep hin-vr ikrn alup kurbn
etdi. Ve cmle vzerya ol kurbndan hisse verdi. Cmle
asker ol yaln dalara at braup urc etdiin grp
engt ber-dehen edp vlih [] hayrn kaldlar. Hakk
ki pehlivnlkdr.
Menkb- gayr
______________________________________ 113
Hakr eyitdim :
"Hnkr'm pk olup nr olmusuz. Bu gn artk
yalanup gle etmen, zr ieri {haremde} salavtsz
glep tamarnz krlup kuvvetiniz kalmamdr. Hattt
gibi Melek gibi hasmn vardr" dedim.
"Ya kuvvetim kalmam mdr, gr imdi" deyp bu
hakri hemn kemerimden ukb-vr kapup doanclar
pefteresi ve sbyn frla gibi bu zafi ser-i sadeti zre
fr-a-fr evirp devern etdirirken hakr eyitdim:
"Bire Hnkr'm bu ducn sakn yenme ve koyuverp drme" dediimde
"Hemn kendni pek tut" dedi.
"Be-meded hnkr, hemn Allh duta yohsa i
iden gedi" dey feryd ede grdm. Yine hakri grz
gibi evirir.
"Bire Hnkr'm dnmeden gnlm buland,
kusacam geldi, edebde sikime sarsn, bire pdihm
banin o da geldi" deyince glmeden b-tb u bmecl olup bu latfeden saf edp hakre krk sekiz altun
ihsn eyledi.
Ve nie kerre Silihd[r] Ms Aa'y hin gibi
kemerinden kapup eyle cssedr demi bz-y tvns
zre alup emensoffa'y iki kerre devern etdirirdi.
Bu mertebe bir grbz er pdih- gazanfer-fer merd
[] server idi.
Bu mertebeler keml-i kuvvetinden n zorverlikdendir. Ba-huss nimet-i Perverdigr ile nimet-i
namiyle perveri bulmu ekl pdih idi. Byle
Rstemne etdii ileri ne Sm Zl ve ne Nermn ne
Efrsiyb Gstehem etmemidir. Anlar meddhlar
dilinde memdhdur amm bu pdihn nie kerre
ecatleri manzrumuz olmudur. Ve,
Evsf- dier: Bir kerre bir cirid peykn ile tokuz
kat incr kknden Arnavud kalkann defa-i vhidde
zerk edp iki kar gzer edp yalman gsterp Msr
dvnna gnderdi. Hl Msr'n Gavr dvnhnesinde
maslbdur.
Ve hsn-i hatda ferd'd-dehr olduundan be zir
tlu ve arz haty kz zre bir levhal tura-y garr
tahrr etmidir kim selef hatttlar etmeyp bu dahi
levha-i azm zre mzehheb ve lciverd ile hl Msr'n
Gavr dvnhnesinde durur. Bu hakr dahi bu tura-y
Murd Hn'n zrinde bir levha zre ism-i r-yr
Karahisr tarz zre tura-y garr-misl tahrr edp bir
Ftiha ric eyledik.
Dier almet-i Murd Hn: Bir kerre yine ecati
tamarlar hareket edp bir hit-nze ile on aded deve
derileri ile mddakl(?) Felemenk ve Nemse srndan
gelme kalkanlar elinin nnde zerk edp bil tereddd
gzer edp Nemse sr gnderdii kalkanlar {yine
Nemse'ye} hedy gnderdi. Hl Bekapusu'nun
kemeri altnda hiti ile maslbdur kim hakrin manzru
olmudur.
Almet-i gayr: Yine bir gn Nemse srnn
hedy gnderdii kalkanlardan on aded kalkan bir ht
______________________________________ 114
Ve ahad gecesi meddhn ve irn ve Tfl ve Cevr ve Nef ve Arz ve Nedm ve Nisr ve Beyn ve
Uzlet misilli uarlar cem olup cn sohbeti olurdu.
Ve isneyn gecesi cemi bzbznlardan veled-i
zinnn yetmi clelerinden ibtid ser-abbzn Kr
Hasanolu ve dmd Musl elebi ve Mukallid ufut
Hasan ve Akbaba ve Sar Celeb ve akman Celeb ve
Simidcizde ve cenglerden Ptkolu ve Parpul kolu ve
Osmn kolu ve Nzl kolu ve Ahmed kolu ve ehir
olanlar kollar cem olup t sabha dek Hseyin
Baykara meclisleri olur.
Ve selse gecesi slmbol'un yetmi tsdan geme ve
bin emberden gemi cihn ekmi evirmi atk
khne kocalar ile sohbet-i hs edp her birinden bir
hisse hsl edp mahsl dururdu.
Ve leyle-i erbaada suleh-y mmetden mazanna-y
kirmlar ile ve leyle-i hamsde dervn- dil-rn ve
sergzet shibi erbb- marif ile sohbet edp ale'ssabh umr- mslimni grerek bu gne zevk [u] saf
ederek cnib-i erbaasnda olan dmanlarndan intikm
alup kabza-i tasarrufunda olan memlik-i l-i Osmn
zre ku kondurmayup cemi rey ve berys emn []
amnda idi.
Eer cmle ahlk- hamdesin ve evsf- cemlesin
ve hsn-i hulk [u] lfetin ttl hsl etdiimiz mertebe
tahrr eylesek bir mcelled kitb olur.
Hamd-i Hud peder-i bzrgvrmz Sultn
Sleymn'dan Sultn brhm Hn'a dek on pdihn
hidmet-i erfinde olup ser-zergern idi.
Bu hakr dahi Murd Hn- Gz gibi mchidn f
seblillh pdih- Cem-cenb'n sohbeti ile merref
olup du-y hayrlar ile Badd seferinden mukaddem
Harem-i hsdan krk ake ile siph zmresine kup
behre-yb olduk, ve's-selm.
Merhm u mafrun leh Sultn Murd Hn- Rbi
efendimiz asrnda olan vzer kapudan
paalar beyn eder
______________________________________ 115
______________________________________ 116
______________________________________ 117
______________________________________ 118
Sene 1049.
Dier trh:
______________________________________ 119
(---)
Trh:
Ket mbrek ola y Rab {ymnile bu zevrak- zb.
hekmba
ve
Sene (---)}.
Der-zikr-i ehzdegn- brhm Hn
Du-i hayr ile Cevr dedi ehzdeye trh
Ola Sultn Mehemmed fitb- matla- ikbl
Trh-i b-nazr: (---) (---) (---) (---)
Nrdur geldi Mehemmed sulb-i brhm'den.
Sene (---).
Trh-i dier:
Sene (---).
................(1.5 satrlk yer bo)....................
______________________________________ 120
Sene (---).
nhizm- Nash Paazde Hseyin Paa be-dest-i
vezr Kara Mustaf Paa be-sahr-y skdar, sene (---).
Badehu katl-i Nash Paazde, b-eedd-i ukbet
der-sene-i mezbr be-dest-i Kara Mustaf Paa}.
btid sene (---) trhinde Maskov kffr Karadeniz
shilinde Azak kalasna Tatar Hn'n bat'l-hareke
olmas sebebiyle kala-i Aza'a Kazak istl edp derymisl asker ile yedi yz pre yelken gemilere bu kadar
bin asker ml--ml olup kala-i Aza' kmil (---) ay
muhsara edp darabt- top- kpdan kalann der []
______________________________________ 121
Ftht- Rbi
nhizm- madr Varvar Al Paa be-dest-i
Fin pir Paa
______________________________________ 122
______________________________________ 123
______________________________________ 124
ede yigirmi pre kfir gemilerin helk edp her biri bir
cnibe firr edp donanmann inhidm haberi geldi.
Badehu Paa mhr sadetl pdiha teslm
etmek murd edinp kendye taraf- pdihden itb
itb olup yine kem-kn shib-i mhr olup senev yedi
yz kse hss- vzery Bb- Hmyn'a teslm etmei
kann etdi.
Sebeb-i azl-i Melek Ahmed Paa: Azak kalasnda
kul gul edp aalarn ve baz orbaclarn preleyp
mevcib in sitne'ye ferydclar gnderdiklerinde
eyym- it olup hazneleri derydan gitmek mmkn
olmayup yz kse guruu altun edp ulaklar ile
karadan Krm'a, Krm'dan Aza'a gndermek in
mezkr yz kseyi slmbol esnfna tevz edp bu
mbeynde Defterdr Emr Paa ve Kudde Kethud ve
Gmrk Emni Hasan elebiyek Beyt'l-ml-
mslimnden kalm Diyrbekir bezi ve krmz ve sar
sahtiyn ve attr ebi ekilli eylar dahi sri'n-ns ehl-i
hrefe tevz etdiklerinde,
An grdk: Bir sabh Atmeydn'ndan ber bir
sad-y Allh Allh kopup cmle esnf lt- silhlar ile
Bb- Hmyn nne gelp
"Pdihmza Defterdr Emr'den ve vezr kethuds Kudde Kethuddan ve gmrk emninden
ferydmz vardr" dey dd- feryd etdiklerinde
Pdih'n bu feryd mesm- hmynlar olup
kerre Melek Paa'y pdih huzruna davet etdikce
mhr verp,
"Umm ire gitmek kuvvet-i hatdandr ve tehlikedir" dey huzr- pdihye gitmezdi. hir
drdnc kerrede Kapucular Kethuds brhm Aa ile
Hsodaba gelp,
"Y pdiha gelp cevb verin, yhd mhr ihsn
edn" dedkde hemn Paa cn ba stne diyp mhr
kapucular kethudsna verp birer kse altun ve birer
semmr lepeler ihsn olunup kendye Silisre eyleti
sadaka olunup sene (---) mh- Ramazn [80a] elmbrekin (---) gn mhrden mazl olup slmbol
hricinde Topcular nm sarynda meks edp Siyvu
Paa vezr-i azam oldu.
Abaza tifesinden Sultn Murd Hn'n ukadrlndan kapudan paa olup Msr'dan gayr cemi
mensb- llere mutasarrf olup sadrazam oldukda
cmleden melik olmak mlhazasnda olup ibtid
efendisi Sultn Murd Hn'n vlidesi mm'l-mminn
Ksem Vlide'yi Kzlar Aas Dv Sleymn Aa yediyle
vlideyi sayla mankan boup ehd eylediler. Ve
Yenieri Aas Kara avu'u ve Kul Kethuds elebi
Mustaf Aa'y ve Bekta Aa'y ve Sar Ktib'i ve nie i
erlerin cmle katl edp cmleden melik vezr-i azam
oldum der iken elli drdnc gn mezkr Kzlar Aas
Dv Sleymn Aa dv-i akr gibi Siyvu Paa'nn
ehresine bir sille-i Firavn urup "Ver mhr bire sefh
olan" dey mhr alup Grc Mehemmed Paa'ya
verdi.
______________________________________ 125
______________________________________ 126
______________________________________ 127
Sene 1083.
______________________________________ 128
______________________________________ 129
______________________________________ 130
______________________________________ 131
Sene (---).
______________________________________ 132
______________________________________ 133
______________________________________ 134
______________________________________ 135
______________________________________ 136
slmbol ire on birinci cmi-i seltn budur. Eb'lfeth Sultn Mehemmed bin etmidir. Ol kadar byk
cmi deildir amm rhniyyet var bir mstecb'ddave cmi-i azm ve mabedhne-i kadmdir. Bir tabaka
bir minresi ve haremi ve medresesi ve imreti ve
hammm vardr. (---) trhi (---)
................(1 satrlk yer bo)....................
Sene (---).
Andan Unkapan'nn i yznde Kazanclar iinde
Monl Hayreddn cmii: Eb'l-feth asrnda bin
olunmudur. slmbol ire bundan gayr mihrbl
cmi yokdur. Ve kubbe ve kapudur. Amm tara
haremi dardr. Nazargh- mstecb'd-dave mahaldir.
Bu cmi bin olunurken Monl Hayreddn mutemedmisl nigernda iken bir leylek murgu gelp "Lak lak"
deyp feryd ederken hemn Monl Hayreddn
hazretleri gazab-ld olup,
"Bire var hey tuyr slmbol'dan tara feryd eyle"
deyince bi-emrillh nutk- drer-brlar vcd bulup
slmbol iinden cemi leylek kalkup gayr kur ve
kasabtlara giderler. l hze'l-n slmbol'da leylek skin
olmak deil dam u bm zre bir ferd [] merd grm
deildir. Bu mezkr Kazanclar cmii eyle bir nefes
shibi ulu sultnn binsdr.
Ve Edirnekapusu kurbnde cmi-i Kahriyye: mtekaddem deyr-i musanna imi.
Andan Silivrikapusu kurbnde cmi-i Koca
Mustaf Paa: {Trhi gfte-i Mevln drs:
______________________________________ 137
Sene (---)
Ve itmmna trh:
Sene 992.
Sene (---)
{Mimr Sinn binsdr}.
______________________________________ 138
trhi (---) (---) (---) (---) (---) (---). {Koca Mimr Sinn
binsdr}.
Cmi-i Bayram Paa: Vezr-i azam- Murd
Hn- Rbi Eb'l-feth kurbnde Kepkepciler iinde bir
cmi-i fevkndir. Nerdbnlar ile urc olunur. Trhi
budur:
Oldu vl cmi-i cennet-harm b-adl.
Sene (---).
{Mimr Sinn binsdr.}
Andan Kesegendede kurbnde [Kara]man
Ninc Paa cmii: (---) Hn'n nincs idi. Mkellef
mkemmel seltn-misl bir cmidir. Trhi trbesi
zre:
Kudsiyn fevtini S dediydi trhini
Dediler vsl- Hak oldu Nin Paa.
Sene (---).
Andan Hfz (---) Paa cmii: (---) Gznin
vzerlarndandr. Eb'l-feth cmii kurbnde olmaile
bu Ahmed Paa bir gece vkasnda Eb'l-feth'i grp
Eb'l-feth bu Hfz Paa'ya itb [] hitb edp "Nin
benim cmiim kurbnde cmi bin edp nin
cematm aldn" dey bu Hfz Paa'y katl eder. Paa
hemn hbdan bdr olup bu vkay tabr etdirp hayr
ola derler. Yetmi gnden merhm olup mezra defn
ederken lahd kenrndan bir ta uup Paa-y mmileyhin zerine dp bi-emrillh kl gibi ban keser.
Tevtrle mehr- fkdr. Trhi budur (---) (---) (---)
(---) (---) (---) (---). Andan,
Hall Paa cmii: (---) vzersndandr. Sultn
Mehemmed imreti kurbndedir. Amm musanna
cmi-i zbdr. Trhi (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---)
(---). Andan,
Terkm cmii: (---) binsdr. Yeni Odalar kurbndedir.
Andan Sargrz cmii.
Andan Eb'l-feth kurbnde Al Paa rssu ire
Tav Mesh Paa cmii: Kilar- hssa'dan Sultn
Murd Hn- Slis asrnda Msr olup badehu vezr-i
azam oldu ve sonra tekd ihtiyr edp mezkr cmii
bin etdi. Amm mkellef cmidir. Trhi (---) (---) (---)
(---) (---) (---) (---) (---). Andan,
Bal Paa cmii: (---) Hn vezridir. Emr Buhr
kurbnde fevkn bir cmidir. Amm kapusu zre trhi
byle tahrr olunmudur:
Yapd bu cmii Hm Htn
Bint-i skender vezr ol mh
Hak kabl ede gsterp {ddr
Kla maherde efkatiyle lh
Dedi ann Hdy trhin
Mescid-i mmet-i Reslullh.
______________________________________ 139
Sene (---).
Mimr Sinn binsdr}. Andan,
Rstem Paa cmii: Sleymn Hn vezridir.
Tahte'l-kala'nn kurbnde fevkn serp k-i n ile
mebn bir cmi-i rendir. Diller ile tabr olunmaz.
Altnda cmle mahzenler ve dekknlerdir. Kble kapusu
zre trhi (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---)
(---). Mimr Sinn binsdr.
Yavuzer cmii: Eb'l-feth Sultn Mehemmed
Hn'n (---) (---) idi. Unkapan'nn i yznde Sarclar
iinde bir kubbeli cmidir. Bu hakr'in cedd binsdr.
Trhi yokdur.
Kara elebizde'nin Unkapan cmii: Mukeddem Sultn Sleymn Hn asrnda Sleymn Suba
binsdr. Unkapan'nn tarasnda leb-i deryda olmaile
{Mimr Sinn bins idi. Badehu mrr- eyymla}
cmii ve minresi mnhedim olup Kara elebizde
mceddeden bir kubbe-i lli ve alt dekkn mahzinli
bir cmi-i fevkndir. Ve minre-i nahfe mlikdir, hl
ehr-i slmbol'da nazri yok bir minre-i sermeddir.
Keml Mimr cmii: Kurb- Sultn Byezd.
Trh:
Ml ile eyledi tamr dedim trhin
Cmi-i zb ibdetgh- nk [] dil-k.
Sene (---). [90a]
Andan Aksary kurbnde Osmn h Vlidesi
cmii: Sleymn Hn'n Koca Mimr Sinn binsdr.
Monl Grn kurbnde Kadasker Abdurrahmn Efendi cmii: Harpte kubbe Mimr Sinn
krdr.
Ve Yedikulle'de Hac Evhadullh cmii: Mimr
Sinn binsdr.
hrkapu kurbnde Kapu aas Hdm Mahmd Aa cmii: Sleymn ve Selm-i Sn aasdr.
Mimr Sinn binsdr.
Yenikapu kurbnde Odaba cmii: Sinn Aa
binsdr.
Kocamustafpaa kurbnde Koca Husrev Be
cmii: Sinn Aa binsdr.
Sulu Manastr hammm Htn cmii: Mimr
Sinn binsdr.
skbl emesi dibinde yedi yol az ki slmbol
ire bu gne yedi rh cem olmamdr, anda Defterdr
Sleymn elebi cmii: r-ke harpte kurum
kubbeli Mimr Sinn binsdr.
Yenibe kurbnde Hurrem Htn cmii:
Mimr Sinn yapmtr.
Kademesi'nde fevkn Sinn Aa cmii: Yine
Mimr Sinn Aa binsdr.
Yemi iskelesinde ml- hell ile bin olunmu Ah
elebi cmii: Mimr Sinn krdr.
................(27 satrlk yer bo).................... [90b]
______________________________________ 140
ki yz yedinci fasl
ehr-i slmbol'da ne kadar dr- tahsl-i ulm
medris-i seltn ve vzer ve ulem ve ayn-
kibr ve mrimrn medreseleri var ise alkadri't-tka trhleri ve pyeleri ile beyn eder
______________________________________ 141
______________________________________ 142
Sene (---).
Trh-i medrese-i Mehemmed Paa kurb- Hocapaa
(---)
Ve Kk Karaman'da Sad elebi kurrs
fevkndir.
Ve mret cmii kurbnde mmzde kurrs bir
kubbe-i azmdir.
Ve Bosnal Mehemmed Paa kurrs ve Mftzde
kurrs.
Bu dr'l-kurrlar cmle Mimr Sinn Aa krdr.
...................(10 satrlk yer bo).................
ki yz tokuzuncu fasl
Dr'l-aliyye'de ne kadar bin dr't-talm
mekteb-i sbyn- ebced-hn var ise an
beyn eder
ki yz onuncu fasl
sitne-i sadetde ne kadar dershne-i
dr'l-hads vardr cmle an ayn eder
Sene 926,
Sene 926,
Allh ne mstahkdr.
Dr'l-hadse shk.
Sene 926,
Sene 926.
Musannaca trhdir.
Dr'l-hads-i Dmd Mehemmed Efendi kurb-
cmi-i Sinn Aa.
....................(10 satrlk yer bo)................
ki yz on birinci fasl
Belde-i slmbol'da ne kadar ehl-i tark
tekyeleri var ise an beyn eder
Sene (---).
Ve mekteb-i Aakapusu, kurb- Sleymniyye: Biemrillh bu mektebde yz ve drd yz sbyndan hl
deildir. Bir kerre Bismillh diyen mahrm kalmamdr.
Ve mekteb-i Papasolu kurb- Unkapan.
Ve mekteb-i k Paa.
Ve Zeyrekba seddi zre mekteb-i Al Ceml ulu
sitnedir.
Mekteb-i Mehemmed Paa kurb- mahalle-i
Hocapaa trhi byledir:
Dedi bu msra trh edp ho
Bin-y mekteb-i l dil-ke.
Sene 996.
....................(10 satrlk yer bo)................ [92b]
______________________________________ 143
Sene (---)
Ve Ekmel tekyesi kurb- (---). Ve Erdebl tekyesi
kurb- Ayasofya. Ve Snbl Sinn tekyesi. Ve tekye-i
Glen-i Hulv.
Ve tekye-i Glen-i e-eyh Masm der-Aksary.
Ve tekye-i Glen-i Al Paa.
ki yz on nc fasl
ehr-i slmbol'da olan bmristn [u]
mristn ayn u beyn eder
Tophne.
Andan imret-i Mihrimh Sultn cnib-i skdar.
Andan imret-i Vlide-i (---) Hn cnib-i skdar.
Andan imret-i Ksem Sultn vlide-i Sultn Murd
Hn ve brhm Hn ve Osmn Hn'{dr}. Rahmetullhi
aleyhim ecman.
Bunlardan mad nie yz tekyelerde matbah-
Keykvslar vardr. Amm imret-i seltn-i selef
bunlardr kim beher yevm il-hze'l-n merreteyn fukar
ve meskne ve pr [u] cvne ve yende v revendeye
birer nn-presiyle birer ts rbs ale'd-devm
mebzldr. Bu hakr elli bir senede on sekiz pdihl u
krallk yer seyhat etdim, bu mertebe manzrumuz
olmamdr.
nkirzu'd-devrn nimet-i l-i Osmn dim ola.
______________________________________ 144
ki yz on drdnc fasl
slmbol ire ne kadar mehr-i sary ve
vzer ve ulem ve ayn- kibr ve gayr
mteaddid byt- sr var ise bazlarnn
trhleri ile tarf tavsf olunur
______________________________________ 145
Sene (---).
Sary- Koca Vezr Mehemmed Paa kurb- Cmi-i
ehzde.
Sary- Koca Kenn Paa kurb- Sary- Atk.
Sary- Ms Paa kurb- Hocapaa.
Sary- Kara Mustaf Paa kurb- Aksary.
[Sary-] Sokullu Mehemmed Paa kurb- Kasr-
alay.
Sary- Melek Ahmed Paa, bin-y n Paa kurb-
Ayasofya, hammm ve iki yz hcreleri vardr.
Sary- Res'l-kttb sml Efendi kurb-
Mahmdpaa, trh:
Mbrek ola sadetle dim bu mekn.
Sene (---).
Nev-i dier trh:
Dilr cygh u beyt-i mamr.
Sene (---).
______________________________________ 146
Ve,
ki yz on yedinci fasl
Dr- Aliyye ire ne kadar hne-i
mcerredn yan bekr odalar var ise
anlar beyn eder
______________________________________ 147
Sene (---).
Trh-i Sovuk eme kurb- alaykk:
De dnce Hfz trh olur
Vere ehl-i merebe bu m hayt.
Sene (---).
Trh-i eme-i Kara Mustaf Paa cenb-i trbe-i :
Hamd-i D grnce dedi bir ho trh
eme-i Mustaf Paa'dan iin b- zll.
Sene (---).
Trh-i eme-i Hasan Be ibn Ftma Sultn kurb-
Okcularba:
Seblin yapdlar Hak ana bb- rahmeti ad
Klup bu bbda rey-i Hasan rh- revnyn.
Sene (---).
eme-i Kethud-y Yenieriyn Sleymn Aa
kurb- Sarrchneba:
Sene (---).
Sene (---).
Trh-i eme-i Ktib Hseyin Aa kurb- tekye-i
Olan eyhi der-Aksary:
Feyz-i Rabbniyle trh b- Kevser dediler.
Sene (---).
Trh-i eme-i Hac Mansr kurb- trbe-i k
Paa:
Sene (---).
eme-i Mesh Paa kurb- rs-y Al Paa trh:
Htif-i kuds dedi trhini
M-i sf eme-i b- hayt.
Sene (---).
eme-i (---) kurb- Bozdoan Kemeri trh:
Htif-i gayb du ile dedi trhin
Y ilh ola bu eme heme cr.
Sene (---).
eme-i Hasan Aa Hsodaba dhil-i Unkapan
der-mahalle-i Arabaclar, trh li-nmkh:
Bundan sonra,
ki yz on tokuzuncu fasl
ehr-i slmbol ire ehdn- det-i
Kerbel rh- erfleriyn bin olunan
mnakka ve mzeyyen seblleri ve
musanna trhleri ile tahrr olunduun
beyn eder
Sene (---).
Sene (---).
______________________________________ 148
Sene (---).
Sene (---).
Trh-i sebl-i yie Sultn der-Okcularba:
Zeh b- musaff sundu atna dedi sakk
Sebl-i pkdir m yie Sultn cnyn.
Sene (---).
Sene (---).
Sene (---).
Trh-i eme-i Ser-haznedrn Mustaf Aa kurb-
Ayasofya-i Kebr:
ki yz yigirminci fasl
ehr-i Tayyibe'nin b- ry olan ren
hammmlar kim slmbol'da ve Eyyb [ve]
Galata ve skdar'da seltn-i selef
hammmlarnn cmlesin b [u] hevsyla ve
musanna trhleri ile beyn eder
Ser-hzin Aa-y ln
Mustaf nm o kn- sdk u saf
Rh- Hakka klup hazne fed
Kld bu eme-i latfi bin
Dedi trhini Fedy ann
Selsebl oldu bu behit-mev.
Sene (---).
Trh-i seblhne-i musanna kurb- Ayasofya-i
Kebr:
Gricek Blbl akdun bu b- pkin bil
Dedi trhini Allh iin Kevser sebl oldu.
Sene (---).
Trh-i sebl-i Erdebl kurb- Ayasofya-i kebr:
1
Sene (---).
fermnna memr
olup bu
hammm- ho-hevlarda thir olup ibdet ederler.
Evvel ehr-i slmbol'da kefere asrnda Azebler
hammm ve Thtb hammmlar var idi. Amm ibtid
slmbol ire bin olunan Eb'l-feth cmiinin umml
bennlar in Irgat hammm bin olunmudur kim
cmle huddmlar gasl edp cmi-i erfde pk hidmet
edeler.
Andan hammm- sn Azebler hammm kefere
tarzndan munkalib olup tarz- slm zre bin
olunmudur.
Andan Vef hammm andan Eyyb hammm bin
olunmudur. Andan ukur hammm bin olunmudur.
Hl bu hammmlarn tamr [] termmi Sultn
Mehemmed Gz evkf tarafndan mtevellleri her sene
meremmt edp icreye verilir, evkf- azmdir.
Sene 1081.
Trh-i eme-i (---) kurb- Aksary:
2
Sene (---).
______________________________________ 149
______________________________________ 150
Kadaskerlere Kadasker.
Acemlere Acem Olan hammm.
Kantrclara Vezneciler.
trlara Pertev Paa Hammm.
Oyunbzlara Tasv[]rli hammm.
filere Darbhne hammm.
Zenprelere Kafesli hammm.
Aalara Kk Aa hammm.
Arpaclara Arpa Emni hammm.
Sdta Abbs Aa hammm.
Avretlere Avret Bzr.
Yahdlere ufudkapusu hammm.
Seyislere hrkapu hammm.
Mathlara Koca Mehemmed Paa.
Maskaralara engl hammm.
Kapudanlara Deniz hammm.
Ehl-i tevhde Koca Mustaf Paa hammm.
Ccelere Kk Aa hammm.
Mahbblara elebi hammm kurb- Aksary.
Kala-i slmbol'dan hric olan
hammmlar bildirir
______________________________________ 151
Sene 886.
Sene (---).
______________________________________ 152
Eb'l-feth'in zamn-
sadetlerindeki uarlar bildirir
Evvel e-eyh kutb'l-aktb Hazret-i Akemseddn: sm-i erfleri Mehemmed bin Hamza'dr.
Mevldlar m'da vk olmudur. Ebbekir es-Sddk
neslindendir. eyh ehbeddn Suhreverd ve Hac
Bayram- Vel ile hem-meclis olup slmbol fethi gnn
tayn buyurmulardr. Bade'l-feth Anatolu'da Trbeli
Gnlk nm bir kasabada evld- zevi'l-kirmlar ile
medfndur. Krk kerre ziyreti myesser olmudur.
Mddet-i mrleri 66 sene. Zamnnda kutbiyyete
kadem basup nie yz mcelled telftlar vardr. lm-i
tbda Lokmn- sndir. Rahmetullh. Ve,
______________________________________ 153
______________________________________ 154
Mevln Muhyiddn ve Ahmed elebi ve Cenderecizde Ahmed elebi ve Leys elebi ve Al elebi
ibn Zaanos Paa ve Yegnzde Hseyin elebi ve
Src'd-devle Ksm elebi ve Pr Mehemmed elebi
ve Ksm elebi ve Sinn elebi ve Ahmed elebi ki
Hind'den mrcaatla Rm'a geldi ve Cafer elebi ibn
Tc, hattt- cihn-rdr.
Sultn Byezd-i Vel asrnda olan
eyhlislm ve gayr ulemlar ayn u
beyn eder
ve's-selm
______________________________________ 155
Kurn, l-i mrn 59, "Allah yannda sa'nn durumu Adem'in durumu gibidir."
______________________________________ 156
Al yrin lafz- drer-brlardr kim Cezret'lArab'dan murd Msr'dr kim cezre tlk olunur. Zr
Msr'n bir cnibi garb tarafnda Arde Akdeniz'dir, bir
cnibi cnib-i arkda bahr-i Sveys'dir. Bu iki bahrin
mbeyni iki menzil Acrd ldr. Bu l de Hazret-i
brhm zamn- Melik Tavts kesp birbirine mahlt
edp Msr cezre olmudur. Annin kelm- Al'de
Selm cezre-i Msr'a mlik ola buyurmulardr.
Ve sene (---) trhinde mlik olmulardr. Blda
cemi fthatlar mastrdur. lem-i ehzdeliinde
1
"Ali (r.a) yle buyurmutur: Mutlaka li Osman'n bir Selim'i Rum, Acem sonra da Ceziret'l-Arab'a sahip olacaktr."
Sene 926.
Dier trh:
Ehl-i mn rhyin Ftiha.
Sene 926.
....................(2 satrlk yer bo)................
______________________________________ 157
______________________________________ 158
Yine,
ki yz yigirmi drdnc fasl
Merhm u mafrun-leh Sultn Sleymn aleyhi'rrahmet ve'l-gufrn ibn Sultn Selm Hn tbe
serhm ve ceale'l-cennete mesvhm
hazretlerinin ziyretgh- merkad-i prenvr ve mevti trhlerin beyn eder
Sene 966.
Tarafeynden nie bin dem ehd olup hir ehzde
Byezd mnhedimen be nefer evld ve bu kadar asker
1 ile
h'a firr edp dahl ddkde Sleymn Hn'dan
nmeler
ile eliler gnderilp Byezd'i Der-i devlete
hads-i erfinin mazmnuna mazhar dmlerdir.
taleb etdiklerinde h dahi Isfehn'dan ehzde
Annin krk sekiz sene pdih- shib-hurc olup
Byezd'i eliye teslm edp Sivas'a geldkde be nefer
eklm-i sebada memlik-i mahrseler feth edp hisseevldlaryla katl olunup Paahisrkapusu nndeki
mend olmudur ve on sekiz pdih kendye mut []
mezristnda medfnlardr.
mnkd edp harc-gzr etmidir.
Ve ehzde (---) b-gnh bizzt Sleymn Hn
btid gazs Tuna Belgrad ve ikinci gazs Cezre-i
kend eliyle haner-i brrn ile ehd edp Eyyb
Malta yan Rodos ve (---) gazsndan sonra hir gazs
Sultn'n arksi tarafnda harem kapusu dibinde ehirli
Seitvar olup sene 974 Safer'l-muzafferinin yigirmi
fukarlar mbeyninde fakrnece medfndur. Hatt
ikinci
gnnn
gecesi
tokuzuncu
satde
seng-i mezrnda trhleri ve mcevvezesi tanda std-
2
fehvs mcebince ved-
mermer-br haner almetleri nak etmi. Hatt elsine-i
saltanat edp na- erfin Sokullu vezr pinhn edp
nsda mehrdur kim bir gn Sleymn Hn ikr
cesedin muzahraft- kalbden pk edp dern-
tarkiyle Kzhne'ye giderken ehd ehzde (---)
Sleymn' Seitvar'da Trbe kalas nm bir mrtefi
Hn'n kabrine [102b] urayup,
yerde altun leen iinde defn edp anda trbedr ve
"Hay zlim pdih olurmuun, yohsa byle
kala ve tekye in etdiler. Badehu na- Sleymn Hn'
lrmn" derken hemn ehzde kabrinden bir siyh
mk-i amber-i hm ve milh-i cc ile tuzlayup bir al
tuman zhir olup Sleymn Hn'n at rkp {Sleymn
salamura mmya-y Sleymn edp pinhn etdiler.
Hn} zemne pyml- riml olup cmle mushibler
Kimesnenin fevtinden gh olmayup hir shib-i vezr-i
pr-tedbrin reyiyle Seitvar kalas feth olup "Seitvar'
atdan ayrlup ol mezristn iinde bir vveyl ve feza
Sleymn Hn'n ls almdr" dey mehrdur.
kopup Sleymn Hn' piyde bulup bir kede h- serd
Badehu Selm-i Sn Seitvar altna gelp cmle
ekp durur. An grseler Sar Rstem Paa'nn ehresi
askir bat edp Sleymn Hn'n (---) gnde mevti
ve rkb Al mushibin ehreleri simsiyh olmu. Bu
haberi yi olup na- Sleymn Hn' sarup sarmalayup
hle hayrn kalup ol gnden Sleymn Hn'n sa aya
slmbol'da cmii mihrbnn nnde behit-i lliyynnkrs marazna mbtel olup Kaysnzde tmr ederdi.
misl b [u] bostn [u] glistn iinde olan kubbe-i
Rstem Paa'nn yetmi gn yz kara olup dvna
lsinde medfndur. Ser-i sadetindeki Sleymn destr
varmayup yznn bir kat derisi yzlp yine asfaru'lzre yedi sekiz otaa mcevher ve gziyne turna telleri
levn oldu. Meer ol ehzde-i mazlmun katline sebeb
ile tezyn olmu bir kabr-i mnevverdir. Mddet-i
Rstem Paa ve rkb mushib olup ol mahalde
Sleymn Hn,
"lh Rstem hiretde yzn kara olsun, bizi kana
1 Hads: "Allh, her yzyln banda bu mmete dnlerini
erk etdin" dey "mekr-i Rstem" derler ehzdenin
yenileyici birini gnderir."
ehdetine trh vk olmudur, sene 960.
2
______________________________________ 159
Mevtine trhidir:
Sene 960.
______________________________________ 160
Dier,
ki yz yigirmi beinci fasl
Ziyretgh- Sultn Selm-i Sn ibn
Sleymn Hn aleyhi rahmet'l-Br
hazretlerinin sr- amrn ve saltanat ve
mddet-i mrn beyn eder
bu yet
merkmdur
kim gy
slm
bol'da
merhm olan
pdih
bu Selm-i Sn'dir demi. Amm galat nakl eylemi. Zr
merhm pederimiz Selm-i Sn ile Edirne'ye bile
gitmee memr olup cenzesinde hzr olduklarn nakl
ederlerdi. Ve Sleymn Hn'l Kuzu Al Aa ve Glb
Aalar dahi orlu nm mahalde orlu olup merhm
olduun nakl ederlerdi. Ve bir nakilleri dahi budur kim
zikr olunur.
Der-beyn- tahkk-i beddu-y seltn: Sene
(---) trhinde Sultn Byezd Hn- Vel zre olu Selm
Hn- Evvel hurc edp orlu nm fezda Selm,
Byezd Hn ile harb [] ktl edp hh-n-hh galebe-i
kul ile pederinden hilfeti aldkda Byezd Hn beddu
edp
"Selmler mrnz az olsun ve gaznz ok olsun ve
hilfeti benden orlu'da aldnz yine orlu'da veresiz"
dedikleri msbetdir kim ser-i krda olan sika demlerden
nakl olunur. Hikmet-i Hud nutk- drer-brlar vcd
bulup iki Selm dahi orlu'da merhm olup ikisinin dahi
hilfetleri sekiz ile tokuz senesi mbeyninde merhm
oldu. Vallhu alem dahi gayr seltn-i Selm'e dahi tesr
eder derlerdi. 3
Ziyretgh- ehzdegn- merhm Selm
Hn- Sn: ehzde Murd Hn kim vlid-i mcidleri
yerine hayru'l-halef olup taht- Osmn'de mstakil
pdih olmudur. Amm pederleri cenbinde medfn
olan ehzdeler bunlardr kim ziyret olunur.
Evvel ehzde Sultn Mustaf, Murd Hn'dan
kiidir. Ve ehzde Osmn Hn ve ehzde Sleymn
ve ehzde Al Hn. Ve iki ehzdenin dahi ism-i
erfleri malmumuz deildir. Trbedrlardan sul
etdim, anlarn dahi malmu deildir.
Ve bu trbe ire ol kadar ehzd hniyeler
medfndur kim add olunmaz. Cmle kemer ve zerrn
tcl ve otaal ehzdelerdir.
................(1 satrlk yer bo)....................[103b]
Kurn, uar 89; "Ancak Allh'a salam ve temiz kalb getiren (fayda grr)."
Kurn, uar 89; "Ancak Allh'a salam ve temiz kalb getiren (fayda grr)."
______________________________________ 161
______________________________________ 162
Eden bulur.
______________________________________ 163
______________________________________ 164
Sene (---).
ki yz otuzuncu fasl
slmbol iinde medfn olan vzerlarn
imrt- kubblar ve trhleri ile
ziyretghlarn ayn u beyn eder
Trh-i trbe-i Husrev Paa-y Atk, kurb- Yenibe, bu trh bir musanna ve murassa trbe kapusu
zre merkmdur:
(---)
______________________________________ 165
______________________________________ 166
Sene 941.
{Dier trh:
Hz makm- Ahmed.
Dier trh:
Hiye hir'l-kys.
Sene 941}.
e-eyh Abdssamed Efendi: Kayseriyye'dendir
ve tark-i Nakbend'dir ve slmbol'da nie zamn
mrid-i kmil olup talebelerine tevhd usl talm edp
bade'l-vusl vsl- nam olup usl-i kadm ile dr-
bkde karr etdine trh:
Bin zr girye birle g eyleyince trh
Dedim ki irtihl-i Abdssamed Efendi.
Sene (---).
e-eyh Hazret-i Adl Efendi: Nie sene seyhat
edp badehu zviyelerinde skin olup Kocamustafpaa
eyhi Hasan Efendi merhm olunca yerine bu Adl
Efendi shib-i seccde oldu. hir anlar dahi sene (---)
hirete intikl eyleyp Kocamustafpaa hareminde
Zencrli Servi zeylinde medfndur. Adl mahlasyla hoyende tasavvufne erlar ilm-i edvr zre beste
olunup devr-i tevhdde ilhiyytlar tilvet olunur.
el-Mevl eyh Edb Efendi: Bursevdir, mevtine
trhi gfte-i Fiz:
Edb'nin makmn Cennet-i Adn eyleye Allh.
Sene 1025.
lm-i iirde fris-i belat idi.
el-Mevl Kara Abdurrahmn Efendi: Kefe
mftsi Sleymn Efendi merhmun mahdm-
ercmendidir. Emr Buhr trbesi mukbilinde Kadasker Abdurrahmn Efendi trbesi civrnda medfndur.
Ahlk- kerme ile mevsf vel-i niam kimesne idi.
Bunlara karb trh-i kutb- aktb e-eyh Memi
Cn Efendi:
lemin kutbu Memi Cn bu cihndan gitdi
B- Rdvn'a yer etsn yine mihmn- azz
idp Him d dedi trhin ann
Eyleyp rh- revn verdi Memi cn- azz.
Sene (---).
el-Mevl eyh Mehemmed Takprzde:
Keml Efendi merhmun mahdmlardr, sene 1018
tndan intikl edp k Paa cmii hareminde [107b]
ceddi cenbinde sdedirler. Nevbve-i bstn- necyib
mahdm- mkerrem elebi idi.
el-Mevl Sadzde Efendi: Kesegendede kurbnde trbe-i pr-envrnda medfndur. Bu hakr on bir
sene Karaman'daki dr'l-kurrsnda bn Kesr ve Seba ve
tbiyye'yi tekml etmiiz. Hz min fazl Rabb.
______________________________________ 167
el-Mevl Tursunzde Abdullh Efendi: Kademesi kurbnde bid elebi mescidi hareminde
medfndur. Cemi ulmda fnn- ettya mlik bhisb risle ve telftlar vardr.
el-Mevl Feyzullh yan Kfzde: simleri
Mustaf iken Feyz tahalls etmeile isimleri Feyzullh
olmudur. Sihr-i mbn er vardr. Sinn-i erfleri 71
seneye bli iken merhm olup Zencrlikuyu kurbnde
kaynbabalar Mallzde trbesi civrnda medfndur.
el-Mevl Mehemmed Efendi: Hasan Kethudzde derler k Paa cmii hareminde mestrdur.
Mezbr seh ve keremde Htem-i Tay tabat idi.
el-Mevl Muzaffer Efendi: Haleb mftsi Al
Efendi'nin ferzendidir. Kesegendede kurbnde medfndur sene 1002.
el-Mevl Hazret-i Sunullh Efendi ibn Cafer'l-imd: Sene (---) trhinde intikl edp Cmi-i
Eb'l-feth'de skdar Mahmd Efendi azz hazretleri
cenzesi namzn klup Krkeme kurbnde cmii
shasnda reh-gzr- revzen dhilinde bir kubbe-i alde
medfndur. Mevtine trh:
Dedim ey Fiz trh-i fevtin
lh eyle Sunullh'a rahmet.
Sene 1021.
{Ahvl-i lem-i sabvet-i hakr}: Bu hakr Evliy-y b-riy rahm- mderden mtak olduumuzda
merhm Sunullh Efendi hnemizde bulunup
gumuzda menk olmain glbng-i Muhammed
savt- al ile krat etmilerdir ve akka kurbnmz dahi
Mevlev eyhi sml Efendi zebh edp {"sml
kurbndr" buyururlar}. Ol gece hnemizde yetmi aded
shib-i slk rif-i billh cnlar mevcd olup Geysdr
Kapan Mehemmed Efendi dahi gelp hakri
kundamzla kucana alup kulamza ezn- Muhammed tilvet etmek murd edindikde,
"Ya bu olan gh edp kulana kim ezn okudu"
dey sul edince huzzr- meclisden badehu stdmz
olan Dersim Ahfe Efendi buyururlar kim,
"Ezn Sunullh Efendi okudu" deyince hemn
Geysdr Mehemmed Efendi eydir:
"Biz dahi abdlnne fenfillh eznn okuyalm"
deyp bir savt- hazn ile ezn tilvet edp dest-i
erflerinde olan mahd teberin yanmza koyup,
"Bu olana ihsn eyledim, bununla ok gazda
bulunup fakr [u] fkada shib-i seccde ve shib-i cell
olsun ve zamn- fetlnda bir eyden havf etmeyp
kumda oynayup ayana p batmasn" dey Ftiha-
erf tilvet edp bil-selm giderler.
Ve ibtid dehnmza Ksmpaa Mevlevhnesi
eyhi Dvne Abd Dede hazretleri mbrek dehnndan
nn-pre karup,
"Fukar lokmasyla perveri bulsun" dey ibtid
azmza anlar bir nn-pre korlar. Ve Yenikapu
______________________________________ 168
el-Mevl Bostnzde Efendi ism-i erfleri Mustaf'dr. ehzde cmii hareminde reh-gzr zre
pederleri yannda medfndur, suleh-y mmet idi.
el-Mevl Bykl Sleymn Efendi: Edirnekapusu
hricinde medfndur. Rahmetullhi aleyh. [108b]
el-Mevl Ktibzde Zeynelbidn: Pederleri
Koca Mahmd Paa'nn ktibi olmaile Ktibzde
derler. eyh Vef cmiinde medfndur. Cmle ktb-i
muteberelerin Vef cmiine vakf edp hakr kitb-
Mltek'y ve kitb- Khistn'yi hfz- kttbdan alup
krat etmidik.
el-Mevl emseddn: Selm-i halm Hn hocas
olan Atullh Efendi'nin mahdm- mkerremidir. Bu
dahi eyh Vef trbesi hazresinde sdedir.
el-Mevl Nefeszde Mustaf Efendi: Emr Buhr tekyesi kurbnde medfndur.
el-Mevl Osmn Be ibn Mehemmed Paa ibn
Ahmed Paa ibn Dukaginzde: Pederleri Msr vlsi
olup Msr'da cmii vardr. Amm kendler ulem
snfndan olup nie medris ve mensblar zabt edp
hir k Paa haremine k olup bre Osmn anda
yatup seng-i mezr ningh- tr-i du-i ehl-i derndur.
Kuddise srruh.
Ziyretgh- e-eyh Beyn: Tuna shilinde
Ruscuk nm kasabadandr. lm-i iirde ve ilm-i tasavvufda nazri yokdur. slmbol'da zviyesi shasnda
mestrdur.
e-eyh Abdllatf: eyh Vef civrnda medfndur. Mahrem-i esrr- nihn ve bbn- riyz'l-cinn
idi.
e-eyh Yuluk Mehemmed: Hamd'dir. Al
Paa-y tahkk hareminde mstetirdir.
Sultn Ahmed Hn asrnda merhm olan
kibr- ulemlarn ziyretlerin beyn eder
Ve's-selm.
______________________________________ 169
Sene (---)
Sene 991.
______________________________________ 170
Sene (---).}
hir dr- hirete intikl edp eyh Vef hazretleri
cmii hazresinde kutb- cihn e-eyh abn Efendi
cenbinde medfndur. Trh-i gfte-i Kef Manastr:
Yern cennt ola Nev Efendi.
Dier trh-i Vahdet Badd:
Adem glzrn cy etdi Nev.
Sene 1007.
Trh-i slh- fakr:
Cinn glzrn cy etdi Nev.
el-Mevl sultnu'-uar ve'l-ble Bk Efendi:
Sleymn Hn uarlarndandr. Muammer olup
Mehemmed-i Slis'e erdiler. Hk-i Stanbul'dan
Kargazdeliile mehrdur, baz [109b] zuraf
Gurbzde Bk dermi. Muteber dvn ve kasyidi ve
muhammest ve mseddest l-nazrdir. Edirnekapusu
Sene 1008.
Dier trh-i zb:
Bir seher esdi meer bd- fen
Mevtden Bk'ye erdi ryiha
Sene 1040.
el-Mevl Knalzde Al Efendi: Ninc Paa
cmii hazresinde medfndur. Trh:
Kad- asker-i slm- gzn
Ol Al nm res'l-fuzal
Nakl edicek dediler trhin
rtihl eyledi kutb'l-ulem.
Sene 979.
Sene 1008.
______________________________________ 171
el-Mevl Mehemmed Nrullh e-ehr Ahzde Efendi: Yemi iskelesinde cmileri hazresinde
medfndur. Seng-i mezrnda trhi:
Ahzde ukbya azm eyledi.
Sene 989.
Bu hakr Evliy'nn ibtid seyhate mezn olduumuz bunlarn cmi-i erfinde niyyet-i itikf ile hbld iken Hazret-i Rislet'i ve ar-yr- b-safy
grdmz bunlarn hell mlyla bin etdi cmi-i
[110a] pr-envrdr.
el-Mevl (---) Ahaveynzdeler e-ehr Hoca
elebi: Fevtine trh:
Bu iki sadra geldi nakkd iki brder.
Sene 1015.
el-Mevl el-fzl Fuzayl ibn el-Mevl Al elCeml: Lafz- fzl vildetlerine trhdir. Murd Hn-
Slis'de fetvy teklf etdiklerinde kabl etmeyp sene
(---) trhinde intikl edp Zeyrekba seddi zre
pederlerinin (pederlerinin) kubbesi ire hk-i p-y
pederinde defn ederken pederlerinin p-y sadeti
kefenden tara nmyn olup mbeynden elli tokuz sene
mrr etmiken p-y erfi ter tze mhede
olunmudur. Kuddise srruhu.
Ve bu trbe-i pr-envrda bir mekteb-i sbyn-
ebcedhn vardr. Her sabh birer hatm-i erf tilvet
olunur.
el-Mevl Hseyin ibn Muha Sinn Efendi'nin
mahdm- mihteridir. Sargrz'de pederlerinin mescidi
shasnda sdedir ve salh- hl ile msellemdir.
el-Mevl es-Seyyid Mehemmed el-Fzl ibn
Mehemmed en-Nakb e-ehr bi-Mallzde, trh-i
gfte-i Peym:
Rahmete vsl oldu Nakb.
Sene 993.
Zencrlikuyu kurbnde vlidelerinin dr'l-kurrlarnn
hazresinde medfndur. Monl-y azz, Azz ismine
mazhar olmaile beyne'l-ulem ve'-ref erf'n-nefes
idi.
el-Mevl Hseyin e-ehr Sadr elebi: ehr-i
tibdendir. Mevtine trh:
Gitdi Sadr cihn- fnden.
993.
Ne mahalde medfn idii malmum deildir.
el-Mevl el-fzl vaz Efendi e-ehr bi-Manavkad: Aliyye livsnda Manavgad nhiyesindendir.
Erikapunun i yznde bir latf cmii ve medrese ve
dr'l-hads-i reni hareminde medfndur. Trh:
Bursa'ya vl oldu Manav.
Sene 983.
Sultn Murd- Slis ile letyift ve telft ok bir
sebk-rh yrndan zarf kimesne imi. Trh-i intikli:
Vahdn kaz nahbehu.
Sene 994.
______________________________________ 172
Sene (---).
Sene 996.
Mahmdpaa'da
beddv
erbetcisi
dkknnn
mukbilinde tark-i mma nzr bir demir penere iinde
pederi cenbinde medfndur. Mehr- fk hattt-
dvn olan Tczde bunlardr. Amm bu Tcbe
merhm olduu gn ir el-Mevl Szen Efendi
merhm olup Tc ile Szenzde musallda cenzeleri
klnup Szen Edirnekapusu hricinde medfndur.
Mevtine trh, gfte-i Hayt:
______________________________________ 173
Sene 994.
Bir eyh-i fzl ve mrid-i kmil idi. Kuddise srruhu'lazz.
e-eyh ser-eme-i meczibn Hazret-i Nalnc
Dede: Hk-i Bergama'dandr. Zamn- haytnda
Unkapan'nn i yznde Azebler cmii rssunda bir
dkknede nalnclk edermi.
{Menkb- Nalnc Dede}: Kendlerden sonra
Abd elebi postuna gep mrnde te-i Habb-i
Neccr urmam iken std nalnc olur. Amm bunlar
dahi meczib-sfat imiler. Hsl- kelm bu dkkn
nalnc dkknndan gayr bir ey olmazd.
Hikmet-i Hud sene (---) trhinde Unkapan'nda
Sln Musl sultn saryndan bir ihrk- azm zhir
olup trhi (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---).
Hakrin hne ve dknlar ihrk olup t Eskiodalar'da
karr edp mezkr Nalnc Memi Dede dkknnn
[111a] cnib-i erbaasndaki dkknlar serp ihrk bi'nnr olup mezkr Dede dkkn cmle tahtadan iken bir
levhasna asl zarar isbet etmeyp iinde olan Nalnc
Hseyin elebi:
"Benim dedem dkkndr, ben bunda yanarm
iinden kmam" dey ol te-i Nemrd iinde kalup
nalnc yonkalarn dkkndan tara atarken c-be-c
esbb ve sakal yanard. Bi-emrillh Unkapan'ndan t
Vef Meydnna varnca te-i azabdan bir sahr-y b-
______________________________________ 174
mazmnu zre olmasn
______________________________________ 175
______________________________________ 176
______________________________________ 177
______________________________________ 178
[114b]
Ve Ksmpaa'da Tabak Dvnesi: Cemi eyymda
uryn gezerdi. slmbol'un ol iddet-i itsnda
Okmeydn'nda kar iinde yatup lal-gn yanaklar
arakrz olup iki elleri ketiflerinde allak mallak devrn [u]
seyrn ederdi.
Yine Ksmpaa'da Boynuzlu Dvne Ahmed
Dede: Kocamolu nm bir yenieri hnesinde skin
idi. Rz- tavlde Ksmpaa salhnesi cisri zre oturup
yende ve revendeye,
"alla Kabe'ye gidesin Ahmed ebu, alla Kabe'ye
gidesin Mehemmed ebu" dey sz atard. Garbet
bunda kim mrnde grmedii demi grnce ism []
resmiyle fln ebu dey inlk arz ederdi ve yigirmi
sene mrr etmi demi grdkde "Fln kadnn olu
fln ebu ho geldin" dey ayaa kalkup srayup reftr
ederdi. Koynu ve koltuu ml--ml koyun ve sr ve
kei ve kuzu ve karaca ve sn ve ceyrn boynuzlar ile
ml--ml idi.
Garbet-i slis: Baz zref tefel niyyetiyle varup
"Ahmed kan benim boynuzum" dedikde hikmet-i Hud
eer herf mteehhil ise ehl-i beyti evzna gre "te
senin boynuzun" dey kimine kk kimine byk
boynuz karrd.
Garbe-i rbi: Eer ol dem mcerred ise "kan
benim boynuzum" dedkde "dahi senin boynuzun
bitmedi" der, aceb tem idi.
______________________________________ 179
Ve Eleki Dvnesi: B-zebn bir dvne idi. Biemrillh elekden gayr bir ey tenvl etmezdi. Elbette
leki avretleri bu dvnenin yan sra gezp murd
edindii deme iret edp ol dem bir elek alverp fi'lhl elei preleyp emberin atup brncn helv gibi
azn kprderek yiyp em-i mestin szp saf ederdi.
Garbet bunda kim bir hrsza zindnda celldlar ikence
etseler ibtid ol harmye brnck yutdurup yine ipile
azndan karrken demin zehresi ve madesi azna
gelir, harr brnck byle bir bed ey iken bu dvne
brnc nebt- hamav gibi ekl eder, garb temdr.
Yine byle iken bu dvnenin bir merd tebevvl []
taayyuz etdin grmemilerdir. Ve's-selm. [115a]
1
______________________________________ 180
______________________________________ 181
Ren'den
Glen
olup
kendler
Msr'da
medfnlardr. Amm tark-i Glen ve Mevlev ve
Halvet ve Kdir ve Celvet ve Sinn (---) (---) (---) (---)
itihr bulmulardr. Ve,
Ziyretgh- Sultn- uar Revn: Edirne-i
dr- remde mtak olmudur. simleri c'dr.
Sleymn Hn hareminde nev [] nem bulmudur.
Badehu Krkeme kurbnde kend cmii hareminde
hrha nzr bir penere dhilinde medfndur. Mevtine
trh:
idp rh- kuds dedi trh
Cinndan yana azm etdi Revn.
Sene (---).
Pkze er [u] gftr ve bir dvn- mdevveni vardr.
......................(23.5 satrlk yer bo)....................
Evvel,
ki yz otuz beinci fasl
Belde-i Kostantniyye kalas hricinde
mevleviyyet yerde t Karadeniz Boaz'na
varnca mamr [u] bdn remezt'l-imd
misilli ehirleri ve imretleri ve cevmileri ve
sir hayrt [u] hasentlarnn ve cemi
ziyretghlarnn trhleri ile beyn eder
______________________________________ 182
Sniyen,
______________________________________ 183
Sene (---).
Ve elli aded mescidi ve drd aded tekyesi ve bir
hammm henz bin olundu ve yigirmi aded dekknleri
vardr. Amm hnlar yokdur. Lkin Ninc Paa'nn bir
mferrih hammm- dil-ks vardr kim l-nazr
kablesindendir. Eyyb'a karbdir. Sleymn Hn asrnda
olmak ile Mimr Sinn binsdr.
.................(10 satrlk yer bo).....................
ki yz krknc fasl
Kasaba-i kzeciyn yan
mahalle-i mlekciler
[118b]
Ve Defterdr Nzl Mahmd Paa cmii, Defterdr
iskelesi kenrnda kr- kadm bir kk cmidir amm
gyet cemati okdur. Sultn (---) Hn defterdrlarndandr. Kapusu zre trhi budur:
rif gft behr-i trh
sm-i mescid makm- Mahmdest.
Sene (---).
______________________________________ 184
Ve cmle (---) aded dr'l-kurr-i Kurn. Dr'lkurr-i Sadeddn Hasan e-ehr bi-Hocazde.
......................(1.5 satrlk yer bo)...................
Kurn, Tevbe 102; "Baka bir ksm da ..." Ebcede gre: 857
______________________________________ 185
[Sene] 975.
______________________________________ 186
______________________________________ 187
______________________________________ 188
Sene 1017.
Dier trh:
Besmele bs ile trhin
Yazdlar Hocazdeler mazl.
Sene (---).
el-Mevl el-fzl Ahmed Efendi ibn el-Mevl
Sadeddn yan Hocazde Efendi: std- Arasto-y
man, muallim-i makm- Murd Hn olan sad-
zamnn ferzend-i ercmendidir. Trh-i fevti:
Ve'msik kavle Muhammedin ve aleyhi'l-fetv.
Sene 1010.
Eyyb cmiinde cenzesi namzn skdar Mahmd
Efendi klup yine Eyyb civrnda medfen-i
muayyenlerine gzr ve vlid-i kuds-iynlar cenbine
defn klnd. Ziyretgh- ehl-i nazardr. Cemi ulmda
dery-y marif olduundan gayr pkze er- beli
vard[r].
e-eyh lim'l-cell Al Be ibn Husrev:
znik'de Fzl Al Be demekle hret bulmudur.
Osmnck asrnda Adabal nm azzin neslindendir.
Sultn Ahmed H[n] clsunda Eyyb Sultn'da Ahmed
Hn beline bunlar kl kuatmlardr. Sene (---)
trhinde menzil-i fnden dr- bkye irtihl edp yine
Eyyb Sultn trbesi hareminde medfndur. Azz-i
mezbr fezil-i celle ile mehr bahr-i muht-i ilm-i
Rabbnye mlik merd-i Hud idi.
e-eyh Eyyb Mahmd Efendi: Kber-i
Halvet'den Yakb Efendi halfesidir. Yine Eyyb'da
Cezer Ksm Paa cmiine karb bir mescid-i erf ve
bir zviye-i latf-i ren in etmidi. Ol makm- ferahfeznn hareminde medfndur.
e-eyh'-yh shib't-tecvd ve'l-kre
Hazret-i Ahmed Efendi El-Msr: Muallim's-sultn
ve shib-i dr'l-kurn idi. Rm'da krat ile Kurn-
azmi tilvet etmek bunlardan kalmdr. Eyyb Sultn
______________________________________ 189
Sene (---).
Eyyb'da medfndur.
Kabr-i Gzel Siyvu Paa: Sleymn Hn
vezridir. [122a] rs ire bir kubbe-i lde cemi
taalluktlar ile medfndur. h-rha nzr peneresi
zre tahrr olununan trhdir: (---) (---) (---) (---). Mimr
Sinn binsdr.
el-Mevl Babazde Mehemmed Efendi: Kala-i
Larende'dendir. Eyyb'da hazre-i mahssa iinde
medfndur.
Merkad-i el-Mevl Mehemmed bin Abdullh
e-ehr Hubb monls: Eyyb'da mstakil trbesinde
medfndur.
Kubbe-i el-Mevl Mehemmed Bkr e-ehr
Dkmecizde: Irk- Acemdirler. Hikmet-i Hud
ehzde-i Acem Haydar Mrz merhm olduu sat
merkm Mehemmed Bkr dahi ol n merhm olup iki
Acem ferzendi gy mahd imiler dey slmbol
zrefs ire nie gft [] g latfe oldu. Eyyb'da
sdedirler. {Gfte-i Bk Efendi:
dumn olsun Acemler gzleri aydn yine
Mr Haydar nr- em-i Husrev-i rn gelr,
dey ebytlar denilmidir. Badehu Kzlbalar kemiklerin serka edp Acem'e gtrmlerdir}.
Ziyret-i el-Mevl Hcegzde Mustaf Efendi:
Eyyb'da medfndur. Fazlet-i bhire shibi ve salh-
hl ile mehr idi.
el-Mevl fzl el-azz e-eyh Abdlkdir bin
Hac Meyyed yan eyhlislm eyh Efendi: Eyyb
trbesi civrnda medfndur.
Kubbe-i el-Mevl Feridn Be et-Tevk: smi
Ahmed'dir ve ivizde perverdesidir. Eyyb trbesi
civrnda mstakil trbesi vardr. Mehemmed Hn-
Slis nincs olmaile Mehemmed Hn clsuna trh-i
musanna demidir. Trh budur:
At {982} bah oldu ihsnna trh
Cls- sline emr-i slm.
Sene 982.
Ziyret-i e-eyh Baba Mahmd Efendi: ehr-i
Filibevdir. uar-y fzl ve lim bir kimesne idi. Nie
telftlarndan mad Tefsr-i Ebussud'u tahrr edp
ilm-i inda ve ilm-i arzda ve gayr fnnda Monl
Cm-i sn idi. Belki dahi m-fevki idi. Eyyb civrnda
kabr-i muayyenesi ziyretgh- ulemdr.
Ziyretgh- Gz Palak Mustaf Paa: Sleymn
Hn vezr[i] kapudan paalarndandr kim slmbol'dan
krk pre kadrga ile Sebte Boaz'ndan mhimmt [u]
cebehne ile kup Msr cezresin ve Habe burnun
dolaup Lahsa ve Basra'dan Badd altna yigirmi pre
kadrga ile Sleymn Hn'a vsl olup Badd fethinde
bulunan Palak Mustaf Paa'dr. Hidmeti mukbelesinde
Msr ihsn olunup badehu slmbol'da kubbe-nin
iken merhm olup Eyyb hareminin Hnkrkapusu
______________________________________ 190
Sene (---).
Trh-i trbe-i Ksm Paazde:
Dedi trhi Nihd el aup
Ftiha okuyalm rhyin.
Sene (---).
Trh-i trbe-i Selm ve Murd Hn vezri
Cafer Paa der Eyyb cnib-i Ortayol:
Ederken lemi seyr [] tem
Adem iklmine eridi rh
Bir eksikli Beyn dedi trh
Beht ola makm y ilh.
Sene 995.
Trh-i trbe-i azm Sokullu Koca Mehemmed
Paa: {Mimr Sinn binsdr}. Sleymn'a ve Selm'e
ve Murd Hn'a krk sene vezret edp hir dvnda bir
eli kanl deli serhadli ba ile dvnda ehd etdine
trhdir:
Hkm-i Hak ile ehd oldu Mehemmed Paa.
Sene 987
Vzer trbelerinde bundan muazzam trbe ve imret
ve medrese yokdur.
e-eyh Baba Ysuf: Tark-i Bayramlerdendir
drs Kk'nde medfndur. Ve,
Trbe-i Pertev Paa: Sleymn Hn vzerlarndandr. Sleymn Hn Seitvar kalas altnda merhm
olduu gn Seitvar' Sleymn Hn'n ls feth
etdinden mad bu Pertev Paa seksen yedi bin asker
ile Erdel diyr kalalarndan Gle kalasn Sleymn Hn
merhm olduu sat feth edp Seitvar altnda Sokullu
Mehemmed Paa'ya mjde gelmidir. Badehu Pertev
Paa merhm olup Eyyb Sultn civrnda medfn
olmudur. Koca Mimr Sinn, zerine bir kubbe-i
mnevver etmidir.
......................(7 satrlk yer bo)................... [123a]
Bundan,
ki yz krk ikinci fasl
Kasaba-i Sdlce'nin cmi ve mescid ve
medris ve hn [u] hammmlar ve tekyeleri ve
sary- lleri ve ziyretghlar trhleriyle
bildirir
______________________________________ 191
______________________________________ 192
ki yz krk nc fasl
Kara Pr Paa kasabasnn imretleri ve
b u beleri ve hnedn [u]
mesreghlarn ayn u beyn eder
______________________________________ 193
______________________________________ 194
Badehu (---) sene trhinde Sleymn Hn velveler pdih- azm'-n olup devletinde ben dem ile
ehr-i slmbol dem derys olup omuz omuzu skmez
olup vzerlarndan {ftih-i Anabol} Ksm Paa'ya ve
ftih-i Sakz Piyle Paa'ya ve ftih-i Ahka Ferhd
Paa'ya ve ftih-i Alddevle Ayas Paa kullarna
fermnlar sdr olup Ksmpaa ehrini mamr etmee
bezl-i himmet etdiklerinden nie bin ayn- devlet, var
makdrlarn sarf edp nie bin hnedn ve hayrt []
hasentlar edp mamr [u] bdn oldu.
Ve Galata mevleviyyeti nibi taraf- erden
hkimdir. Taraf- avndan kapudan paa ve tershne
kethuds ve subas hkimlerdir. Hl on bin seksen
be gaytn hadkal kat-ender-kat evlerdir.
Amm merhm Koca Piyle Paa kend res-i ml
on iki bin esre mlik olmaile Ksmpaa'nn t
nihyetinde bir cmi ve medrese ve tekye in edp bcemat bir cmi olur. hir bu cmie cemat-i kesre
peyd etmek in Tershne-i Atk boazndan deryy
kesp t Piylepaa cmii bir sat yerdir, deryy anda
gtrp Halc'in iki taraf b u beli kat-ender-kat
evler olup cmii etrf amr olup cemat-i kesre olur.
Piyle Paa veftndan sonra Halc tathr olmayarak
brn- rahmet selinin hr [] hkndan Halc trb ile
pr olup pereme ve kayklar girp kmas muattal
oldukda herkes hnesin iler bin ederek hl Halc
muattal kalmdr. Amm pederimiz hikyet eder,
"Ksmpaa esvk ire Drd Azl nm h- mlara
gelince dery geldiin bilrm" dey buyururlard. Hl
mlk murd edinse yine dery cereyn etmesi emr-i
seheldir.
Evsf- Tershne-i mire: (---) gz Sleymn Hn
binsdr. Brdhne {kullesi ve yetmi kapudan
mahzenleri} ve krekhne ve yedi aded kurumlu
mahzenler ve dvnhne-i cedd cmle Sleymn Hn'n
hayrtdr. Ve San Pavla zindn ve Cirid meydn kasr
ve hkulukapusu ve Meyyit skelesikapusu cmle
Sleymn Hn'ndr. Ve Kapudan Paa'ya on iki bin
azebistn askeri ve yz elli kapudan- endern ve yz elli
kapudan- brn cezrelerde ve yetmi alem ve tu shibi
azebistn aas ve krk sancak yerde rey ve berydan
krek-ken azebistn gelmek knn- Sleymn'dir.
Ve (---) aded tershne gzlerin eyle mamr edp
her birinin tklar tk- kehkendan nin verp her bir
gze birer ddebn ve San Pavla zindnna yz
azebistn nevbetci her eb tayn edp tershne
kapudanlarnn otuz bei tershne gzlerinde sabha dek
kol dolaalar ve otuz be kapudan askerleriyle ehirde
kol dolaalar. Zr Sleymn Hn asrnda Galata Kullesi
ve Tershne zindnlarnda otuz bir bin ecns- mahlkt
kefere-i fecereden esr var idi {kim dim py-beste ve
dil-haste esrlerdir, ddebnlar ve vardiyanlar destinde
girbnlar beste ve giryn ve hayrn nln esrlerdir.
Ve mahpshneleri olan San Pavla zindn bir tarh
zre bin olunmudur kim bir vech ile andan ben dem
reh bulmak mmkn deildir. Ve murg- zeyrek dahi
______________________________________ 195
Seblhneler: Cmle
...................... (5 satrlk yer bo) ...................
______________________________________ 196
Esm-i mahallt- ehr-i azm Ksmpaa: Evvel mahalle-i Trbedr: Cemi mevty bunlar defn
eder, suleh-y mmetden demlerdir ve mahalle-i
kadmdir kim mezristn iinde vk olmudur.
Ve mahalle-i Kanlkozlar: Mezristn ire serp
ceviz drahtlardr. Mahalle-i Ksm Paa ve mahalle-i
Kethud ve mahalle-i Ketehorya ve mahalle-i Piyle
______________________________________ 197
______________________________________ 198
metlerinden biri Murd Hn- Rbi Bursa'dan slmbol'a gelirken Bozburun mahallinde gark olurken Murd
Hn bu Abd Dede['yi] kayk banda grp elinde be
kreiyle deryya urup,
"skn bi-hakk'l-Meliki'l-Kudds" dey deryya
urdukca telattum- dery teskn olur, mazanna-i kerme
kimesne idi.
Ve kabr-i Srr elebi: Gelibolu'da Hoca abn
nm bir tcirin oludur. Her bir ulmda tekml-i fnn
etmi bir z-fnn idi. Yz elli pre mcelled telftlar
vardr kim her biri cihn-rdr. Bi'z-zarr Srr
gm-nm- uzlet olup vsl- cinn oldu. Kabri
Ksmpaa'da bin etdi mescidin shasnda
medfndur. Trh:
Gitdi cihndan Srr.
Trh:
Mreved beht.
Sene 965.
______________________________________ 199
______________________________________ 200
Bunlardan mad (---) mihrba varnca mescidlerdir. Medrese ve dr'l-hads yokdur. Amm Arab
cmiinde ve Mehemmed Paa cmiinde ve Kara
Mustaf Paa cmiinde dr'l-kurrlar vardr. Ve cmle
yetmi sekiz mekteb-i sbyn var amm imret-i itm
yokdur.
Ve seblhne cmle yigirmi adeddir. Evvel
Azebkapusu'nun i yznde Mehemmed Paa hammm
cenbinde Mehemmed Paa sebli. Ve Rznmeci
brhm Efendi sebli. Krkckapusu hricinde Yayclar
ve Karakykapusu sebli. Ve Kapudan sebli. Ve Arab
cmii kurbnde (---) sebli (---) (---) (---).
...................(1 satrlk yer bo)................
______________________________________ 201
______________________________________ 202
______________________________________ 203
______________________________________ 204
______________________________________ 205
______________________________________ 206
______________________________________ 207
Sene (---).
Sene (---).
Trh:
......................(3 satrlk yer bo)...................
z temme hze'l-bin kl
Trh hz hayru's-sad.
Sene (---).
Yine izmeciler tekyesi nnde Srku'l-bahr Hseyin Efendi hnesi dvrndaki emenin trhidir:
Tamm oldu bins nki trh
Dedi htif misl-i m-i cennet.
Sene 1066.
Trh-i eme-i Sultn Ahmed, der Tophne:
Gyiy b- hayt bunda kldlar sebl.
Sene (---).
Topcularkapusu nnde r-ke emesrdr.
......................(3 satrlk yer bo)...................
______________________________________ 208
______________________________________ 209
______________________________________ 210
______________________________________ 211
______________________________________ 212
______________________________________ 213
______________________________________ 214
ki yz elli nc fasl
Kasaba-i stinye imretlerin ayn u beyn
eder
______________________________________ 215
______________________________________ 216
Bu boaz azndan Karadeniz'in tlu iml tarafndan nihyeti t Azak kalasna varnca bin yedi yz
mldir. {Ve skender Karadeniz'i Akdeniz'e cereyn
etdirp kesdii boaz budur kim hl kayalarda yerleri
zhir bhirdir}.
Hamd-i Hud bu hakre Karadeniz'in tarafeyninde
olan beldeleri ve ehr-i muazzamlar tahrr etmee
iktidrmz vardr kim kerre Karadeniz'in cnib-i
erbaasn t Abaza vilyetlerine varnca teferrc
etmiizdir. Smme elhamd lillh.
Ezn-cnib Eyyb ve Sdlce ve Hsky ve
Ksmpaa ve Tophne ve Beikta'dan t bu mahalle
gelince Rmeli tarafdr kim slmbol tarafdr ve
merkm yigirmi iki pre ehir ve kasabalar ki tahrr
olunup cmle slmbol'un birer mahallesidir. Amm
Yedikulle'den t bu Karadeniz Boaz'na gelince kmil
iki konak yerdir. Amm her kasabann mbeynlerinde
arz- hliye yokdur. Serp birbirlerine m b u
beleri vardr kim bu arada Rmeli kasabtlar tamm
oldu.
Andan kaya svr olup bu Boazhisr'ndan karu
Anatolu hk-i pki olan Arz- Mukaddes zemnine
kadem basup tahrre cret etdik.
ki yz elli tokuzuncu fasl
Anatolu Kilid'l-bahr kalasn beyn
eder
______________________________________ 217
Sebeb-i tesmiye
......................(1 satrlk yer bo)...................
______________________________________ 218
Sene (---)
______________________________________ 219
ki yz altm nc fasl
Evsf- kasaba-i engelliky
______________________________________ 220
______________________________________ 221
tabakalar ve kandl tabakalar vardr. Bunda dahi gngn billr cmlar ve revzenler var (---) kble kapusu zre
trhi: (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---) (---)
Ve tara yan soffasnda (---) amd zre (---) aded
kubbedir. Amm bu kubbelerden cmiin kubbe-i kebri
ldir. Ve tara haremi ire nr ve ohlamur drahtlar
zeyn olmudur.
Bu cmiin dahi yemn [] yesrnda birer erfeli
iki minre-i mevznlar var, bunun dahi cemi binlar
serp russ- nlgn ile mestrdur. {Ve Mimr Sinn
binsdr kim amm gyet metnet zre mebndir}.
Evsf- cmi-i seltn Ksem Vlide Sultn:
Sultn Ahmed Hn'n htnu ve Osmn Hn'n ve
Murd Hn'n ve brhm Hn'n vlideleridir. Sultn
Ahmed'den ber yedi kerre pdih olup Sultn
Mehemmed-i Rbi asrnda kul gul edp Siyvu Paa
reyiyle Dv Sleymn nm kzlar aas Vlide'yi sayla
mankan boup sene (---) trhinde ehd etdi. Bu
cmii haytlarnda anlar bin etmidi.
Bir bayr zre hevdr zemnde bir kubbe-i azmli
ve tara soffal ve haremli ve (---) minreli cmi-i
rendir. Bir kble kapusu zre trhi:
Tamm olunca dedi himmetiyle trhin htif
Bu cmide olan tat ola makbl-i Subhn.
Sene (---).
Ve Hnkr besi kurbnde Tazclar krhnesi'nde Sultn Ahmed cmii, bir minreli tarz- kadm
cmidir
Ve Hnkr besi kenrnda Sultn Murd Hn-
Rbi cmii, bir alak minreli cmi-i hsdr. Her
cemat-i mm varamaz. (---) (---) (---) (---) (---)
Ve Fener besinde Sultn Selm-i Evvel cmii,
cmi-i hsdr, mm in deildir, amm latf cmidir.
Ve Istavroz besinde Sultn Murd Hn- Rbi
cmii, ren-bin cmi-i hsdr.
Ve amlca besinde Sultn Mehemmed Hn-
Rbi cmii, bin-y metn cmi-i hsdr (---).
Ve ehir ire skdar Mahmd Efendi cmii, (---)
Paa'nn binsdr.
Ve cmi-i Arslan Aa.
Ve cmi-i ems Paa, leb-i deryda bir kk
cmidir amm gyet rn cmidir kim gy bir kasr-
rndir, Mimr Sinn binsdr.
......................(7 satrlk yer bo)...................
______________________________________ 222
______________________________________ 223
var
amm malmumuz
Sene 1038.
Dier trh, gfte-i Veys. Amm hikmet-i Hud
sultn- uar Veys Efendi Mahmd Efendi'nin
mutekidi olmaile bu trh dahi anlarn azz merhm
olduu sene evvelinde merhm olduklarna trhdir:
Veys ki olmu idi lugazda b-bedel
Tayn-i sl-i fevtine trhdir gazel.
Sene 1037.
Ve Mahmd Efendi tekyesi cenbinde bir kubbe-i
lde Vezr Hall Paa, shib'l-hayrt olmaile anda
medfndur.
Amm merhm Mahmd Efendi hezrn-necm-i
geysdr fiz'l-envr olan Hdy mahlas Seyyid
Mahmd Efendi, Anatolu'da Sivrihisr beldesinde
sivrilp meydna gelp zmre-i ulemda mderrisn ve
nib kaz-y ngehn semtine slik oldu. Bir gece lem-i
ryda {nrn- cahmi seyrn edp havfndan bdr
olup cmle m-melekin bezl eyleyp Bursa'da ftde
Efendi'den inbet edp tekml-i tark edp seccde-i
hilfete memr olup skdar'da bir dr alup berhordr
oldu.
Hulsa-i kelm yedi pdih dest-i erflerin bs
etmilerdir ve Sultn Ahmed Hn rikbnda piyde
______________________________________ 224
______________________________________ 225
______________________________________ 226
______________________________________ 227
______________________________________ 228
______________________________________ 229
"Hazret-i
dem,
Hazret-i Cibrl ile ibtid karnda
yetin tilvet {edp} r-yr- gzn dest-bs edp drd
oldu.
kinci
brhm
Neb
ile Cibrl'den kald. nc
vezr makmnda shib-i seccde ve shib-i ed oldular.
Hazret-i Muhammed Gadr Hum gnnde Hazret-i Al
Bat oldur kim, ahd [] peymndr ve tarkdir ve
ile karnda oldu. Drdnc, gr gnnde Hazret-i Resl
eddir ve edd-i immedir ve kemerindeki setr
Ebbekir es-Sddk ile karda oldu." Ve sorsalar kim:
petemlidir ve tark-de mn kardaldr. Her kim
"Shib-i tarkler mbeyninde cemiyyet gnleri helv
shib-i ahd ve shib-i ed deildir, ol shib-i tark
ve cefne ve tike ve ed nedir?" deseler. Cevb:
deildir. Eer sorsalar:
"Cebrl aleyhi's-selm Hazret-i dem'e cennetde
"Ahd kimden kald?"
mushabet
eden melike-i mukarrebnlerden hedy
Cevb oldur kim mrselden kald. Evvel dem
getirdi.
Evvel
ol helv ve cefne ve tike ve ed idi. Amm
Peygamber'den kald kim emr-i Hak ile buday
Cibrl-i Emn'in hedys yufka levae ekmei ve buday
idi. Ve cennetden Hazret-i dem'e mushabet
etmesiyn tt ve kumru kular getirdi. Ve Hazret-i
1 Kurn, Necm 9; "Aralar iki yay aral kadar belki daha da
Havv'ya krlang ve gvercin ve tavuk kular getirdi
ana sened derler. Ve krlang kular Havv'nn
yakn."
2 Kurn, Fetih 10; "Ey Muhammed! phesiz sana ba eerek
yanndan tayern edp lemi get [] gzr ederek
Hindistn'da cezre-i Serendl'de Hazret-i dem'i bulup
ellerini verenler, Allah'a ba eip el vermi saylrlar.
Allah'n eli onlarn ellerinin stndedir."
______________________________________ 230
______________________________________ 231
1
hfzda bn Kesr ve Seba ve Aere ve Takrb kratlerin
buyurmulardr. Ve Selmn yz otuz yanda merhm
tekml edp cr hfz olduysa ve'l-hsl her ne tark ve
olup kabri Medyin'dedir.
marifet [u] sanyide fnn- ett shibi olup tekml-i
Ve ikinci Amr- meyye-i Zamr'nin belin balad.
mdde etdi ise ana cmle ihtiyrlar shib-i post olmaa
Hazret-i Resl'n peyki idi. trlarn pridir. Hms'da
medfndur.
rev greler. Ve ill n-kmil ise cmle prler hak
ncs Bill-i Habe'nin belin balad,
syleyp erenlerin bin bir gnne dahi hidmet-i tm
mezzinlerin pridir. m'da Koyunkapusu'nun i
edp tek-i p ile pte-i kalda puhte olup hlis ayrlk ile
yznde medfndur. nallh Tal bu Hazret-i
ehl-i hl olup n-puhte iken shte olup revne ola.
Al'nin, Hazret-i Resl huzrunda kemer-beste etdi
Amm,
pr-perverlerin on yedi adedi dahi aada cmle esnflar
Ol ferzendi ne tark ile meydn- mahabbete
tahrr olunduu mahalde tahrr olunur.
getirirler an ayn [u] beyn eder: Evvel ol tarkin
Ve bunlardan mad Hazret-i Rislet-penh'n
nakb-i pv-y tarki olan ol ferzendin sa elini nakb
huzrunda Selmn- Fris hazretler[i] (---) aded Sahbe-i
sol eline alup hzr uknn huzrundan ubr etdirerek
kirma ed kuadup shib-i seccde etdi pr-perverler
seccde-nin olan pr-i azz nne varup nakb eyide:
dahi inallh aada cmle ehl-i sanyitlar
"Es-selm aleykm ehl-i erat, es-selm aleyk y ehl-i
mbeyninde mahalliyle tahrr olunur. Ftvvet-i kbr-y
tarkat ve ehl-i marifet ve ehl-i hakkat" deyp drd kapu
Resl-i kibriydr.
Hazret-i Resl huzrunda ed kuanup pr
selmlarn verp ol ferzend,
olanlardan mad Yemen'de Hazret-i Resl'n izniyle
"Bismillhi'r-rahmni'r-rahm" deyp sa elin eddin
Hazret-i Veys el-Karan devecilere pr olmudur. Amm
ba altnda gbei yerinde kemeri bendi zre edp
Hazret an, ol Hazret'i grememidir. Andan mad
badehu sa eliyle prin seccdesi stne el arkasn koya
prler shib-i seccde ve tu ve tabl u alem ve def
ve,
kudm shibi oldular. Ve Hazret-i Rislet'in ve r-yr-
"Es-selm aleyk y rif-i billh" deye.
gznin dest-i erflerin bs edp Hazret'e hidmet edp
Badehu ger ger t kapuya varup iki ellerin
erkn- hedylarn verp du-i hayr [u] sen aldlar ve
gsne
koyup drd kapu selmn yine vere. Cmle
dahi Hazret buyurdular kim,
huzzr- meclis pr [] cvn,
"Y Ashb, sizler dahi taht- hkmetinizde olan
"Ve aleykm's-selm y tlib-i marifetillh ve
huddmlarnza bat aldnza gre her huddmnzn
aleykm's-selm y rif-i billh kmil-i ayr" dediklerinde ol
istiddna gre bin bir gn hizmet etdirp kbil-i hitb
ferzendin sa tarafnda nakb ve sol tarafnda avu ve
olup shib-i ayr olanlar lokma ve hrka tahsli in
cihz- fakr verp ird edp shib-i post edesiz. lyhd bevvb iki elinden ferzendi yine meydna ekp
mallh inkrz'd-devrn mmetim ola" dey hayr
cmle marifeti arz olunup marifeti makble gedikden
du edp glbng-i Muhammed ekildi. Hl cemi
sonra ale'l-ittifk cmle huzzr- meclis "Bu ferzende
ehl-i tark mbeyninde glbng-i Muhammed anlardan
post mstahakdr" dediklerinde,
kald. Amm bu ehl-i tarkatn ve ehl-i eratn knn [u]
"Allh mbrek eyleye, revdr revdr, seccde-i hilfet
kideleri ve sulleri vardr, ol sullerin cevbna kdir
istihldir" dey feryd edp ale'l-umm Ftiha tilvet
olmayan yolun erknn pk etmeyp kr [u] kesb etse
edp yine cmle pr-i prn
kr harmdr. Merd-i meydn olan pr-perver gerekdir.
"Azametullh r tekbr Allhu ekber, Allhu ekber"
Hudy-perver olan enydir.
deyp r-yr akna r tekbr edp
El-hsl cemi esnfn ve ehl-i erat, ehl-i tarkat,
"Es-salt ve's-selmu aleyke y Reslallh, es-salt ve'sehl-i marifetin, ehl-i hakkatn yolu, erknlar Hazret-i
selmu aleyke y Seyyide'l-evvelne ve'l-hirn ve selmn ale'lRislet'e mnteh olur. Andan Cibrl-i Emn'e andan
mrseln" deyp andan r-yr- b-safy ve ehdn-
Cenb- Kibriy'ya vsl olur.
det-i Kerbel'y ve on iki mmlar yd edp yz yetmi
tarkin pvlarn htrda olduu zre nakb ervhlarn
yd edp badehu ol kirdi stdnn eline teslm edeler.
std dahi man olu olan kirdini tekbr tehll
1 Hads: "Selman ehl-i beytimizdendir. ncekilerin ve sonile yine meydna getirp stdnn belindeki eddi
rakilerin ilmini idrak etmitir. phesiz cennet her gn ve
ferzendinin beline balayup elindeki asy kirdi eline
gece be kerre ona komaktadr."
______________________________________ 232
______________________________________ 233
cmerdlikdir ve [3-]
dr ve [2-]
______________________________________ 234
buyurulmudur.
Der-beyn- ahvl-i ekl-i dervn: Baz
fukarlar tark-i Selmn'dir kim dim yanlarnda bilei
ve ustura tarlar, mans nefsi ldrdm demekdir. Ve
ustura ile kendyi r-darb eder, ol tark halk
r-terkdir. r-darb- evvel, badadr mesel sakaldr ve
bykdr ve kadr ve kirpikdir.
Sakal tra etmenin mans dny ziynetin terk
eyledim demekdir.
Ka yltmenin mans Tanr ile kullar arasnda
hicb yokdur demekdir.
Ve byk ylmek varlmdan gep kubh manzara
kabl etdim demekdir.
Kirpik yltmek cmle harmdan el ekdim
demekdir.
Ve vcdunda olan dlar{n mans} huccc-
mslimn kaan Mekke'de ihrma girdikde kendiden ber
vcib-i mstehabbt terk etmi olsa ana cinye in bir
kurbn farz olmudur kim crm afv ola. Tark-i
dervnda dahi [150b] eyledir kim bir derv tarkinde
crm etse Allh ile cnna kend bildii crmne
muterif olup dny cezsyn Rabbisi havfndan
vcdun telere yakup dlar yakar.
Bu manya dervnn vcdundaki dlar
Allh'dan korkma mansdr kim Hud'dan afv umup
2
______________________________________ 235
Kurn, li imrn, 59; "Allah'n katnda sa'nn durumu kendisini topraktan yaratp sonra "ol" demesiyle olmu olandem'in durumu gibidir."
bi-srrhi'l-azz:
Vel kaddesenallhu
2
Tc ber-ser
______________________________________ 236
______________________________________ 237
gelince trh-i 2
sekiz yz elli yedi'de ceddin
Mehemmed Hn tamr [] termmidir.
Ve drdnc tamr [] termm sene (---) trhinde
sadetle Revn fethine revne olduunuzda fermn-
hmynunuz ile kimmakm lalanz Bayram Paa
Galata ve slmbol'u mceddeden termm edp byle
bir drr-i beyza-s kala-i gevher-nign oldu.
Ve bu Kostantniyye hakknda Mefhar-i lem
mmetlerini terb in,
3
______________________________________ 238
______________________________________ 239
______________________________________ 240
ki yz yetmiinci fasl
Acyib garyibden Mahmiyye-i
Kostantniyye'nin drd mevleviyyetinde ne
kadar bin dekkn-i gn-gn ve ne kadar yz
bin asker-i esnf- ibret-nmn var ise anlar
knn [u] kideleri ve pr-perverleri ile yollu
yollarnca fermn- ehriyr zre {ordu-y
hmyn- kbr in cmle elli yedi fasldr ve
cmle yz aded esnf- ibret-nm alaylardr
kim} esnf esnf alaylar {ile} ve pr [] pvlar
medfn olduu diyrlar ile ayn u beyn eder
______________________________________ 241
______________________________________ 242
______________________________________ 243
ha, bire koma, gitdi gidi, vard gidi, ite gidi" dey baz
salerin pridir. Kabri kala-i Hms'dadr. Hazret-i
temclar gsterirler ve seyirciler mbeynine ol ucbeResl'n peyki idi. Bu salerin ellerinde birer harbe ve
lik ile girp halk korkudurlar ve hem halk iki tarafa
balarnda birer fitbe zre cca teller ve bellerinde
aarlar ve gn-gn aka ederler. Bunlarn pri Dvne
kantralar ve tennreler ve zl [u] bem ve sapan-
Hurm'dur, Selmn, Al huzrunda belin balad. Bahr-i
Dvdler ve ummn- kerme ve cilbend-i mahabbetler
Ummn'n Lahsa tarafnda medfndur.
ile piyde ubr ederler. Andan,
Bu bldaki ecns- mahlktlar cmle (---) asker.
Esnf- muhzrn- moll: Nefer 200, prleri (---)
Bunlarda asl dkkn ve tezgh yokdur, ancak ordu-y
dir. Kabri Abbs'dadr. Ellerinde birer aslar ile piyde
slm yerin thir edp emn [] emn in ileri giderler.
kadasker n sra ubr ederler. Andan,
Zr bir diyrda ve bir orduda ibtid hkim [155b] ve
Esnf- eimme-i vzer ve mrimrn ve sir
hekm olmasa ol orduya girmek ayn- hatdr. Hkim
ayn: Cmle yz nefer, prleri mm- Azam'dr kim
cihnn cndr. Hads, 1
Badd- behit-bd cenbinde medfndur. Amm
bu hads-i sahh mazmnunca bir diyrda hkim olmasa
imm- evvel Hazret-i Resl'dir kim cemi enbiy
halk- lem birbirin yerler, annin mukaddem asker
ervhna dahi imm olmudur. Andan,
tifesi gidp psbnlar ordu-y slmn cnib-i
Esnf- huteb: Aded-i nefert 400, prleri Hazret-i
erbaasnda ddebnlk etmee memrlardr.
Osmn Zi'n-nreyn'dir. Hazret-i Resl kemerin baBu blda tahrr olunan cmle 14 esnf mevc mevc
layup huzr- Reslullh'da khce hitbet ederdi. Amm
ve fevc fevc gn-gn akalar ile ubr edp asesba ve
hatb-i kadm Hazret-i Peyember aleyhi's-selmdr.
suba ve lamcba at ba berber gidp ardlar sra
Kabr-i Osmn, Medne-i Mnevvere Bak'inde bir
sekiz kat mehterhne ve cmle szendeler fasllar ederek
kubbe-i lde medfndur. Andan,
alaykk dibinden arz- mahret ederek ubr ederler.
Esnf- kad ve molllar: Cmle nefert 500,
Ve's-selm. Andan,
prleri blda mestrdur. Bunlar irtif- kadr in
mazlen sefer eerler. Mahll bir mansb- l olsa
el-Faslu's-slis
erbbna sadaka olunur. Andan,
Esnf- meyih-i izm: Aded 300, bunlar bilOrdu monls: Knn zre be yz ake mevgaraz vel-vaz mchidn f-seblillh olup gaz ederler.
leviyyetdir, nefert yzdr. btid Hazret-i RisletPrleri Hasan- Basr'dir. Selmn- Pris ed balayup
penh'n zamn- sadetlerinde kad olan Abdullh etcemi meyhlara pr oldu. Anlarn tarkine silsile-i Kut
Tahr'dir. Hazret-i Al huzrunda Selmn Pris belin
derler. r-yr- gznden sonra tark eyhi bunlara
balayup iczet verdi. Hazret-i Resl'n emni idi. Gaz
mntehdir. Yz yetmi yanda merhm olup kabri
mlnn rn zabt edp kadlk ederdi. Ve Hazret-i
Buhr'da (---) mahalde medfndur. Andan sonra,
Al'nin kirdi idi. erat kadlarnn silsilesi ana kar.
Esnf- viz-i zhir: Nefer 400, bunlar dahi
Sonra sene (---) trhinde mm- Azam zuhr edp
kadasker
alaynda muhteemne ubr ederler. Prleri
shib-i mezheb olup hl kadlar ana isnd edp
Kmel bin Riyz, Selmn ird edp belin balad. Baz
primizdir derler, h. (---) asrnda mm- Azam'a kaz
meyhlarn silsileleri ana kar. Anlara Kmeyl derler.
teklf edp kabl etmediiyn hapisde merhm olup
An Haccc ehd eyleyp kabri Kfe'de sdedir.
kaz-y sumn kabl etmedi. Rahmetullhi aleyh. Andan,
Esnf- nsh- mfessrin: Nefer 600, bunlar dahi
Esnf- alemdr- Resl sancakdrn: Yz (---)
esnfn birer sancaklar vardr. Amm cmleden Ordu
kadasker ile hasbeten-lillh sefere giderler. Prleri
molls sanca mkellefdir kim sanca- er-i Resl-i
Hazret-i Abdullh ibn Abbs'dr. Hazret asrnda
Mbn'dir. Sancakdrlarn pri Hazret-i Breyde-i
mfessir idi. Kabr[i] Mekke'de Ebtah nm mahalde
Eslem'dir. Resl'n ibtid sancakdr bunlardr. Evvel
Mansr- Devnik cenbinde medfndur.
slm sancan bunlar gtrd, hl sancakdrlarn
Esnf- muhaddisn: Nefer 60, bunlar dahi
silsilesi anda nihyet bulur. Al huzrunda Selmn belin
kadasker ile sefer eerler. Prleri Eb Hreyre'dir. Kabri
balad. Kabri Merv'dedir. Hicret'in altm ylnda ehd
Msr'da Cze ehrinde medfndur. [156a] Ylda bir
oldu. Ve Hazret zamnnda mazl olup yerine Eb
kerre mh- Temmz'da nie yz bin dem cem olup
Eyyb- Ensr, sancakdr- Resl olup l-i
sitnesinde mevldu'n-neb olur, ziyretgh- hs [u]
Emeviyyn'dan (---) asrnda slmbol muhsarasnda
mdr kim Eb Hirre olduyn nie yz bin kedi
ishlden ehd olup yine Eyyb'da medfndur. Ve ordu
vardr. Andan,
molllar hizmetinde,
Esnf- mezzinn: Nefert 700, cmle sefere
Esnf- saler: Nefert 400, bunlar cemi guzt-
memr vzer ve emr-i merlarn mezzinleri
mslimnin mektiblerini vatanlarna vsl etmee
kadasker ordusu ile alaya binerler. Prleri Hazret-i
memrlardr. Prleri Amr bin meyye-i Zamr'dir kim
Bill-i Habe'dir, Hazret huzrunda Hazret-i Al belin
Al huzrunda Selmn- Fris belin balayup trlar ve
balayup cmle mezzinlere pr olup bizzt Hazret'in
1 Hads: "Sultan olmasayd insanlar birbirini yerdi."
mezzini idi. Hakknda Hazret "Y Bill ganni'l-uzl"
______________________________________ 244
ulem
ziyyinde
ve ulem huddmlar olmaile kadasker
alaynda tahtrevnlar zre dkknlarnda nie bin
1
kitblar
zeyn edp alay ile ubr ederler. Prleri
Yan "Ol kimesne kim melikeler ile musfaha ede Eb
Abdullh- Yetm'dir. Selmn belin balayup kabri m
Derd ola" buyurmulardr. Kabri Necef'dedir. Andan,
kurbnde Busr ehrinde Htem-i Tay cenbinde
Esnf- mtevelliyn: Nefer 700, bu mtevelllerin
medfndur.
cmlesi kadasker nezretinde olmalar sebebiyle alaya
Esnf- irn: Nefert 800, kadasker alaynda
karlar. Prleri Sfyn- Sevr'dir. Kabri Mekke Mualls
kasyidler krat ederek alay ile ubr ederler. Prleri
kurbndedir. Mekke ire hnesin, Sultn Mehemmed
Hassn- Sbit'dir kim Hazret'in iridir kim Seba-i
Hn- Rbi vlidesi tmrhne ve dr'-if in edp
Muallaka shibidir. Selmn belin balad. Kabri (---)
bir b- hayt kuyusu vardr. Dr'-if bin
medfndur, amm ziyret etmedim. [156b]
olunmazdan mukaddem hastalar bu hneye gelp
Evsf- meddhn- sultn ve vzer ve ayn:
Sfyn's-Sevr kuyusundan su ip shhat bulurlard.
Nefert 80, bu tife tahtrevnlar zre ellerinde
Andan,
evgnlar, bellerinde mecmalar ile feshat [u] belat
Esnf- bevvbn- erat ve gayr bevvbn:
zre kssahnlk ederek ubr ederler. Prleri Suheyb-i
Nefert sekiz yz, bunlar dahi kadasker ile kimi sefer
Rm'dir kim Hazret-i Rislet'in meddhdr. Bunlar
eer, kimi alaya kar, prleri Eb eybe'dir, Selmn-
zamn- cehletde Anternme okurlard. Hazret bunlara
Pris belin balayup Hazret-i Resl, Mekke-i
"Ammim Hazret-i Hamza-i b-safnn gazavtn okusan
Mkerreme'nin mifthlarn ana teslm edp hl yine
mmetimi cenge terb ederdin" buyurduklarnda ibtid
zrriyeti inkrz bulmayup Mekke'nin mifthlar eybe
Hamzanme'yi bunlar telf etdiler. Badehu Eb'l-mel
oulllarndadr. Cmle bevvblarn pri eybe'dir. Kabri
{hicret-i nebeviyye'nin} sene 261 trhinde b- tb
Mekke Muallsnda Eb Tlib cenbinde medfndur.
verp altm cild etdi. Hl mezkr altm cildi
Andan,
meddhn- Rm fihris edp yz altm alt cild
Evsf- mukayyidn, huddm- mahkeme-i
Hamzanme olmudur. Amm Suheyb-i Rm, Hazret
er-i Resl-i Mbn: Nefert 2000, prleri Hazret-i Al
huzrunda Mekke ve Uhud ve Bedr-i Huneyn gazlarn
karnda Akl'dir. Kfe hdisesinde ehd olup kabri
krat etdikce Hazret ferah kesb edp Suheyb'e ihsnlar
Badd'dadr. Andan,
edp hakknda hads buyurdu:
Evsf- muarrifn- cevmih: Nefert 2000,
prleri eyh Mansr ibn Muz hazretidir. Kabri bahr-i
2
Necef'dedir. Bu tife ho-vz ile pdiha du ederek
Yan "Kymet gnnde evvel Havz- Kevserden
kadasker alay ire ubr ederler. Andan,
Suheyb'r-Rm
ier", demilerdir. Yz on yanda veft
Evsf- nathn- Reslullh: Nefert 4000, prleri
edp
kabri
Sivas
ehrinin cnib-i arksinde bir yaln
Kasde-i Brde shibi e-eyh Muhammed Bsr'dir.
kaya
zre
bir
sitne-i
azmi iinde medfndur. Hazret
Kabri Msr'da eyh Ukbe-i Cheyn cenbinde
huzrunda kemerin Hazret-i Al balamdr.
medfndur. Andan,
Meddhlarn ve ahilerin silsilesi ana mntehdir.
Esnf- hfzn- Kurn- azm: Nefert 6000,
Evsf- hnendegn: Nefert 300, prleri Hamza
ehr-i slmbol ire bu alt bin hfzdan gayr nisvndan
bin
Yetm'dir. Hazret huzrunda ho-hnlk ederdi.
bin hfza vardr. Prleri Mslim bin Akl'dir, Selmn
Cemi hnendelerin silsilesi ana mntehdir. Kabri
belin balad. Hazret-i Rislet asrnda on bin hfz-
Kurn var idi. Hatt Hazret-i mer'in duhter-i pkzebuyurmulardr. Cmle mezzinlerin silsilesi ana
mntehdir. Kabri m'da Koyunkapusu'nun i yznde
etrf parmaklkl bir kubbe-i sar iinde sdedirler.
nc pr bunlardr. Bu hakrin dahi pridir.
Rahmetullhi aleyh. Ve,
Esnf- sofiyyn: Nefert 3000, bunlar dahi
kadasker alemi dibinde tevhd edp rh- Hak in
cihd ederler. Prleri Eb Derd-i mir'dir. Hazret-i Al
belin balad, on altnc prdir. Ashb- Soffaya izn-i
Resl ile ser-halka idi. Ehl-i riyzetin silsileleri anda
nihyet bulur ve Resl-i Hud ann hakknda buyurdu.
______________________________________ 245
______________________________________ 246
nass-
ktna mazhar olmu
bir alay- azm cerrr [] kerrr garblerdir. Herbiri birer
hrka-i pemneler ve ellerinde gn-gn alemleri,
balarnda brydn ve lf-i hurmdan destrlar ile Y
Fetth esmsyla cmle amlar birbirinin omuzlarna
yapup kimi leng ve kimi arec ve kimi kansis ve kimi
meflc ve kimi masr ve kimi b-dest ve kimi b-p ve
kimi uryn bryn ve kimi hmr-svr bir hengme
du ile nie bin bayraklarn mbeynine cerrrlar eyhini
ortaya alup eyhleri du etdkce yedi bin fukar bir
saddan Allh Allh ile mn dediklerinde sadlar evce
peyveste olur. Bu tertb zre anlarn dilenciler eyhi alay
iinde alaykk dibinden ubr mahallinde durup
pdiha hayr du edp ihsn [] inmlar alup ubr
ederler. Prleri e-eyh Hf'dir, Selmn belin
balamdr. Gazdan gelen guzt- mslimnden ye[t]:
zre
2
nass
"eyullh" deyp sadaka
alrd. Kabri Medne-i Mnevvere'de Kbleteyn
kurbnde medfndur. Andan,
Esnf- eyh'l-arast: Nefer 155, bunlarn her
biri hammm kubbesi kadar gn-gn sarklar sarup
destrlarn gtrmee gerdnlar tahamml edp
herbirinin destrn beer onar dem dayanup gtrrler,
kimi har-svr ve kimi piyde-reftrdr, kimi emendere
svr olup sarn baka bir ata ykledp herbiri birer
gne destryla [157b] el aup du ederek ubr ederler.
Andan,
Esnf- tlib-i ilm-i shtevt: Nefert 12.000,
bunlar dahi b-hisb yanm ve kanm kavmdr. Amm
on iki bini kemerbalar ve huddmlarndan martlar ve
dzmanlar ve berebalar ile gn-gn kee klh zre
elvn elvn kfe [ve] ezhrtlar ser-i sadetlerine
zeyn klup ellerinde Kudr ve Mlteka'l-ebhurlar ve Kef
ve Kadhn kitblar ve bellerinde emr-i hnfenlar
ve sapanlar ve gedelec yaylar ve sehm- kazlar ve
bazs ebyt [u] er- pkze-gftr krat ederek her
biri piyde kemerbalar esb-i tzler zre mde olup
gy dersin mzkere edp ubr ederek alaykk
dibinde ye[t]:
Birdir
3
______________________________________ 247
______________________________________ 248
______________________________________ 249
demlerdir kim her ecerin gzdesinden birer nevnihlleri b-semer drahtlara alayup bdr meyve verir.
Hatt bir zm asmasnda yigirmi elvn zm nihli
alayup yigirmi gne engr verir. Ve dud aacnda dahi
eyle alamalar edp yedi sekiz elvn dud- lezz hsl
olur. Prleri yine Baba Reten hazretleridir. Bunlar dahi
gn-gn libslar ile tabla tabla meyveleri balarnda
gtrp halka bezl ederek ellerinde alama fidnlar ve
bklar ve keserleri ve gayr letleri ile ubr edp du
ederler.
Esnf- sebzevtc: Dkkn 500, nefert 500,
seyishneler zre dkknlarn madenivz ve kerefis ve
hyr ve patlcan ve turp ve argam, kabak ve ker ile
tez[y]n edp halk zre tze hyr ve kzlaac ve tere ve
prasa ve argam nisr ederek ubr ederler. Bunlarn pri
yine Baba Reten'dir.
Bu blda tahrr olunan grh {4 esnf} asker
cmle (---) demdir. Bunlar ol kadar avns akalar edp
feryd ederler kim sadlar evce peyveste olur.
Ve bu tife-i ifti ve bbnlar nimet hsl edici
kavmdir. Elzem-i levzmndan olmaile asker tifesi ve
ulem ve hukem esnflarndan sonra bu iftci tifesi
takdm olundu. Zr esnf- kadmdir. Dn direi, nn
presi ve cn presi bunlarn krdr.
Bunlar bir hy-h ile ubr edp terekeciba be yz
sar ve sivri klhl hnkr bostnclar ile anlar piyde
ve tfeng-endz, terekeciba esb-svr, yan sra
iftciba at ba berber olup ardlar sra sekizer kat
mehterhne alarak ubr ederler.
el-Faslu's-sdis
Esnf- habbzn yan ekmekciyn
______________________________________ 250
______________________________________ 251
1
dkknlar
etmek furunlar ve deirmenlerdir. Nefert
Bazlara
der.
3000
kavmdir,
bunlar dahi Msr fellhlardr. Bu tife
Bazlar 2
der.
keml-i marifetlerin ol mertebeye ergrmlerdir kim
Bazs 3
deyp b- nb
buday ve arpa ve mercimek ve bakla ve pirinc bir yerde
bezl edp gazlarda guztlar def-i atn ederler.
mahlt olsa bunlar bir kalbur ire cmlesin birbirinden
Ve bazlar hrhlar ren ederken aka
ayrrlar. Baz std- kmilleri kalbur ire buday ve
maslahatyn temclarn zerlerine b- rahmeti
trb ayrup alkaya alkaya budaydan "L ilhe
brn- mafiret gibi nisr ederler. Baz sakklar
illallh" yazar ve "Y f" ve "Y Kf" yazar, aceb
kamdan su patlankc ile halk zre nihnce su serpp
mnteh marifet-i sihr-i iczdr. Prleri Al Smir'dir,
akalar ederek ubr ederler. Ardlar sra yenieri oca
Selmn belin balad. Bunlarn seferde krlar stabl-
sakkbas ve hnkr sakkbas at ba berber
[161a] sultnde ve gayrda at yemleri alkayup pk
tevbileri ile pr-silh ubr ederler.
ederler. Bunlar dahi pr-silh olup kalburlar ile buday
Esnf- deirmenciyn: Krhne-i deirmen- esb:
ve arpa alkayarak ubr ederler.
{Bunlarn Hazret zamnnda prleri yok idi. Cmle el
Esnf- galburcyan: Dkkn 200, nefert 300,
deirmeni peyd etmilerd[i]. Badehu su deirmeni
bunlar at derilerinden kalbur yaparlar. Bunlar dahi
peyd olup sene (---) trhinde Msr'da Hkim Biekmekcilere yamakdr. Arabalar zre dkknlarnda
emrillh at deirmeni cd edp dnyya mnteir oldu.
kalbur bin ederek ubr ederler. Prleri Sadeddn ibn
Prleri Hkim olmu olur}. Aded 985, nefert 9800, bu
Nsr'dr, kemerin Selmn bend etdi, kabri Kara
tife ekmekcilere yamakdr, pr-silh olup nie bin
mid'de medfndur. Elzem-i levzmndan hirfetdir.
deirmen beygirlerin Tuna geidi knalayup arabalar zre
Esnf- elekciyn: Dkkn 239, nefert 500, prleri
deirmenler tasnf edp araba tekerlekleri dndke
e-eyh Fidyn- Acem'dir. Kabri rz'dadr. Bunlar at
deirmen arhlar tekerlee dokunup dnerek un
klndan ve harrden elekler yapup kr ederler. Bunlar
dr. Nie yz deirmen dnerek ubr ederken baz
dahi ordu-y slm'da lzml esnfdr. Ekmekciler
halkn stlerine un serperek akalar edp "Allh yz
alaynda ubr ederler ve "Uuz veririm" dey feryd
akl vere" dey ubr ederler. Andan,
ederler.
Esnf- niasdacyn: Krhne 300, nefert 700,
bunlarn pri malmum deildir. Bu tife arabalar zre
1 Kurn, nsan 21; "Rableri onlara tertemiz iecekler iirir."
niasda satarak ve yaparak ubr ederler.
2 Kurn, Kevser 1; "Ey Muhammed! Dorusu sana pek ok
Esnf- gllccyan: Prleri Helvy mer'dir,
nimet vermiizdir."
Selmn belin balad. Kabri (---) medfndur. Bunlar
3
______________________________________ 252
______________________________________ 253
______________________________________ 254
______________________________________ 255
______________________________________ 256
______________________________________ 257
______________________________________ 258
______________________________________ 259
zzet ye[t]: 2
yetiyle medh etmi Rm
edp Msr tccrnlar haz edp srrlarndan ayaklar
aselleri ve Atina ve Eflak [u] Bodan aselleri olur kim
yer basmaz olup ketbn- Akdeniz'den sonra alay
her birinde yetmi hssa vardr. Ve eer pdihm
etdiler.
murd edinirse Aliyye ve Adalya ve Silifke ve Tarss ve
el-Faslu't-tsi
Adana ve Payas ve Antkyye ve Haleb ve m ve Sayda
Esnf-
tccrn-
ank-y Msr ve gayr
ve Bert ve m- Tarabulus'da bu zikr olunan eylet [u]
sevdgern-
shil-i
Bahr-i Sefd
livlarda ol kadar kerre yz bin kantr eker olur kim
cihn ganmet eder, sizin ekerinize ne ihtiyc.
Evvel cmle Akdeniz kenrnda olan tccrlarla
Ve eer kahve derseniz bir bidat eydir ve ktu'nslmbol'a met gtrp sevdgerlik ederlerdi.
nevm ve mni-i zriyyet-i ben demdir. Kahvehneleri
Mahzenleri aded alt bin ve nefert yekn on bir bindir.
vesvesehnedir. Ve kahve kavururken yakdklar
Murd Hn asrnda bzergn- kebr ank Balkapan'nda,
cihetden Bezzziyye ve Tatarhniyye kitblarnda "Kll alk
Hac Ksm, Hotin gazs ylnda yedi mahzenin kflna
kurum aktm idi, elli bin kseye mlikdir derler idi.
bir alay kanl kirli menhslardr. Amm biz dim
slmbol'u cemi hubbt ile ganme ederiz" dediler.
Hemn kassblarn etdi kanlar gzlerini bryp
eyitdiler:
"Pdihm bizim primiz Kassb Cmerd ola ve
krmz Cenb- Br'nin rahmetine mazhar olmu koyun
ola. Cenb- Br kullarna kuv-y beden in hell etmi
bir nimet ola ve cmle nimetlerden mukaddem et,
ekmek dey yd olunur bir nimetdir. Bir fukar sehel et
presiyle be alt gne nimet hsl eder. Byle bir kr-
[165b] hell ile iktisb edinp cmerdlik ile mehr olup
ehr-i slmbol'u ganmet ederiz.
Bunlar kim bir alay ank ve mumeleci ve ribhor
kavimlerdir kim bunlarn hakknda Cenb- zzet
buyurmudur. ye[t]:
1
2
______________________________________ 260
Andan bzergn- dhiye Hac Envr [166a] ve elHac Ferhd ve el-Hac Hasrc Selm ve Hac
Nimetullh on pre kalyona ve yedi hna mlikdir.
Ve el-Hac s ve el-Hac eytn Selm ve Navluncu
Hac Mustaf ve Hac Kaya ve Hac Karaka ve Gmrk
Emni Al Aa ve Hac vaz ve Almanolu ve Hac
sml nie bin bunun emsli krkar ellier bin {kseye
mlik} ank bzergnlar vardr kim her birinin Hind []
Yemen'de ve Arab u Acem'de ve dib Frengistn'da
ortaklar vardr.
Bunlar ale'l-umm semmr lepelere mstarak
olup krkar ellier huddmlar pr-silh olup piyde
gzer ederler. Ve baz huddmlar tahtrevn zre
dkknlarn lal [u] ykt, cevhir murassatlar ile zeyn
edp her dkknede olan pene-i fitb gulmlar db
ve zblara bezenp ellerinde cevhir glbdnlar ile
hrhlarn tarafeyninde olan tem-y ceml eden
uknlarn zerlerine arz- ceml edp glb nisr
ederler ve mcevher mecmere ve buhrdnlar ire d [u]
amber yakarak ubr edp cmle hrh zre olan
temclarn demlar muattar olur. Andan sonra
cmle bzergnlar rikb rikbe vzer tarz mlebbes
olup esbb- mahssalaryla grh grh ubr ederler.
{Prleri evyil-i asrda Hazret-i Hd idi. Amm sonra
prleri bizzt Hazret-i Resl-i Kibriy'dr kim Hazret-i
Hadce-i Kbr mlyla m kurbnde Busr ehrine
gidp ticret ederdi ve fidelerin Hadce Ana ile hisse
______________________________________ 261
Esnf- ehl-i kble: Bir demdir, dkkn Bezzzistn- Atk'dedir, pri (---) (---), Selmn belin balayup,
kabri n-malmdur. Hadka'da Kerbel'da medfndur,
demi, Allhu alem. Bu dahi hbender ve bzergnba
gibi azm'-n kerr fer shibi aadr.
Her biri er yz pr-silh ve msellah ve mretteb
gzde asker ile ve baz ank, ebeh bzergnlar ile at
ba berber rikb rikbe olup ubr ederler. Ardlar sra
akmie-i fhire ile mlebbes ker mahbb glmnlar ile
ubr edp dahi akblerince sekizer kat mehterhneler ile
ubr ederler. Bu dahi gzde alaydr. {Bu Msr
bzergnbasna yamak olan 12 esnfdr, dkkn (---)
cmle asker}.
el-Faslu'l-ir
Esnf- kassbn- cmerdn-
merd-i meydn
______________________________________ 262
[167b]
______________________________________ 263
______________________________________ 264
______________________________________ 265
______________________________________ 266
______________________________________ 267
______________________________________ 268
______________________________________ 269
______________________________________ 270
______________________________________ 271
______________________________________ 272
______________________________________ 273
Esnf- helvcyn- tablakrn: Bunlarn dkknlar yokdur, nefert 500, bunlar gn-gn tahneleri
ve rediyye cn gl ve sdiyye ve ssmiyye ve
cevziyye ve fsdkyye helvlarn balar zre tablalarda
zeyn edp "Tatl ye tatl syle, cnm helv nefyis" dey
feryd ederek ubr ederler. Andan,
Esnf- akdeciyn: Krhne 70, nefert 200,
bunlarn pri (---), Hazret-i Enes kemer-bestesidir. Kabri
Basra cebbnesindedir. Bunlarn memdhu Ayasofya
rssunda Akdeci Feny ve Unkapan'nda Mevlev
Ahmed elebi ve Ksmpaa'da Dede Be ve
skdar'da Saf elebi, bunlarn akdeleri be sene dursa
ekerlenp fen bulmaz, gy akk-i Yemen gibi ter
tze durur. Bunlar tahtrevnlar zre dkknlarn zer []
zver ile mzeyyen edp badyalar ire halka akde bezl
ederken mk-i amber-i hm ryihasndan temclarn
dem muattar olur.
Esnf- ekerciyn- Galata: Bunlar dahi
tahtrevnlar zre dkknlar nie bin gne bdem eker
ve fsdk eker ve zencebl eker ve fndk ve leblebi ve
rzyne ve kimiki ve nrenc kabuu [174a] ve d-
mlebbes ve kahve dne mlebbesi ve bdem mlebbesi
ve m fsd mlebbesi ve sanavber fsd mlebbesi,
bunun emsli nie bin elvn mlebbes skker
nimetlerin hs u beyz ve billr ve necef [ve] moran
cm katremz eler ire koyup dkknlarnda raflar
zre zeyn edp ve nie elvn atlas ve kemh ve hr ve
dryler ile dkknlarn zeyn edp db zre ubr
ederler.
Bunlara tife-i ispeern derler, Sakz Urumu ve
Freng kefereleridir. Amm gyet stdlardr. Ve ilm-i
tbda dahi mahretleri vardr. Cmle nefertlar be
yzdr ve krhneleri altma yetmidir, zr
Ksmpaa'da ve Eyyb'da ve slmbol'da ve Hocapaa
semtinde, Yahd mahallesinde ok dkknlar vardr,
al kr ederler.
Bunlarn alaynda ekerden selviler ve ekerden elma
ve emrd ve zerdl ve kiraz ve eftl aalarnda yine
meyveleri dahi cmle skkerdendir. Grenler an kudret
meyvesi draht sanr ibret-nm temghdr.
Bunlardan sonra Hnkr helvcbas ve ehir
ekercibas askeri beyz sivri klhlar ile pr-silh
meddebne alay- azm ile sekiz kat mehterhne alarak
kerr fer, drt [u] azametle muhteemne tevbi [u]
levhklaryla ubr ederler.
{Bu esnf- helvcyn (---) be aded ehl-i hrefin
dkknlar cmle (---) ve nefertlar cmle (---)}.
el-Faslu'r-rbi aer
Esnf- balk emni
______________________________________ 274
[174b]
Esnf- karityacyn: Sarybu[r]nu'ndan Eyyb
Sultn'a varnca Halc'in iki tarafnda yal evlerinde
manzrumuz olduu mahalde yz elli karitya a var idi,
______________________________________ 275
Evvel Unkapan emni: Blda habbzn alaynda tahrr olunmudur, byk emnetdir. Rus-
hmyn ile hkimdir ve ktibi ve kantrcs ve ducs
ve kethud ve avular ve zelehor hammlbalar ve
yedi blkbalar cmle rus- hmyn ile
hidmetkrlard.
Amm zelehor hammllar gedikdir ve gyet zeberdest tvn demlerdir, biri fevt olsa tara Cnbezdi
nm hammllardan bir tvnsn bu merhm zelehor
gediine korlar. Bu tife birer toklu veyhd birer
kuzucuk ve krkar badya boza ip bin okka kmil yke
girir. Zr Eydincik ve Bandrma [175b] ve Erdek ve
Mihal nm ehir iskelelerinden seklem tabr etdikleri
______________________________________ 276
______________________________________ 277
______________________________________ 278
Tokuzuncu Nova'dr.
Onuncu Elbasan.
On birinci Mizistire'dir. [177a]
On ikinci Sofya.
On nc Vidin.
On drdnc Belgrad.
On beinci Budin.
On altnc Kefe.
Nie yerlerde dahi darbhneler vardr amm
sikkesin grp malmumuz olan bu vilyetlerdir kim
cmlesi altm darbhne kald. M-tekaddem dahi ziyde
idi. Sikke kalp olmasn in nie yerde olan darbhneleri
ref etdiler. Hakr ekseriyy mezkr vilyetlerin
derhimlerini grp ve niesine teberrken nil olduk.
Amm hl zamnmzda slmbol darbhnesi'nden hlis
ayr iler darbhne yokdur, meer Badd ola.
Ezn-cnib bu slmbol darbhnesi'nin blda tahrr
olunan esnflar araba ve tahtrevnlar zre dkknlarn
delikli altun ve il ake ile zeyn edp her frkas birer
gne arz- kl ederek sikke urucular ake keserek alay ile
ubr ederler. Ardlar sra,
Esnf- gm araycyn: Aa bir, nefert
yz, bunlarn krhnesi darbhne ve krhne-i kuyumcuba ve tamgacba krhnesidir. Yenieri ocandan on aded elleri hezrn deyenekli yoldalar ile
slmbol ire kol dolaup herkesin ksesine nazar edp
eer kalb akesi var ise,
"Bu kalb akeyi kimden aldn?" dey dutup hkime
gtrp haklarndan gelirler ve kallb bulup iki ellerin
kesp slh- lem in salb ederler. Bunlar dahi yz
nefer ile pk msellah olup seyircilerin ilerine girp;
"Ltf eyle karda kesene bakalm" dey alaykk
dibinde pdih huzrunda dahi halkn kselerine nazar
ederek ubr ederler.
Andan darbhne emni ve darbhne sikkeznbas
ve gm arayc aasyla aa at ba berber ubr
ederler.
On drdnc, evsf- emn-i uka anbr: (---)
emn bir, nefert yz elli ve yenieri ocandan tife (---)
bir oda nefer ile uka nzrdr. l-i Osmn'n seksen bin
yenierisine Selnik'den gelen mv ukay bu anbra
koyup ylda bir kerre leyle-i Kadir'de bu anbr alup kul
kethuds ve sir ocak aalar ve anbr emni ve anbr
orbacs hzr olup yz altm iki odann cmle
odabalar nefertlaryla gelp blk blk ve cemat
cemat gelp knn- pdih zre ale'l-umm onar
arn ukalarn ve birer asdar sarklarn ve birer asdr
gmleklerin alup gn gecede tamm olup pdiha
hayr du ederler.
Bu anbr yine zikri sebkat eden darbhne iinde rke bir kulle-i azmdir. Bu uka emni ve uka nzr
orbac ve cmle tevbileri ve ktibleriyle omuzlarnda
birer top uka ile alaykk dibinden nie yz dem
ubr ederler.
______________________________________ 279
______________________________________ 280
______________________________________ 281
[178b]
Otuz birinci, evsf- emn-i Karagmrk:
Aa{s} bir, nefert yz{dr} senede alt yz kse
emnet-i azmdir. Kara cnibinden ne kadar Rmeli
metlar gelirse bunlar gmrk alr. Bu gmrkhne
Edirnekapusuna karb Karagmrk nmyla marf olan
yerdedir.
Bu emn cmle tevbiiyle msellah olup Edirne
arabalar ve Sirem arabalarn mzeyyen edp bzergnlarn metlarndan gmrk alr eklinde gavg ve
niz [] cidl ederek gep giderler.
Otuz ikinci, emnet-i azm byk gmrk:
Aa-y azm'-n bir, nefertlar be yz, prleri
Hazret-i Rislet asrnda {Sahbe-i kirmdan Abdullh
et-Tahr'dir, Selmn- Pris belin balad. Gyet
mutemed olmaile Hazret-i Rislet'in emni idi. Guzt-
mslimnden onda bir ve tccrdan onda bir r alup
khce izn-i Resl ile kad olurdu. Zr ilm-i lednn
Hazret-i Al'den grmd. Kabri (---) (---) (---). Andan}
adl-i mer izniyle guzt- mslimn irtibt bulmasyn
guzt- mslimnin ml- ganyiminden r-i sultn
alma knn etdiler. Badehu cemi tccrn zektyn
mllarnn gmrklerin alma er srete kodular.
Amm il-yevmin zulm- gmrk hl hadden tecvz
eyledi.
Bu gmrkhne, slmbol'da leb-i deryda gmrk
emni olan mehr yerde leb-i deryda kat-ender-kat
yallardr. Ve bir krgr-bin mahzen-i azmi vardr, Hind
Yemen tccrlar be on sene anda mllarn koyup
gider, gyet emn yerdir. Hakk kim emn [] emn
yerdir.
Bu emnin krk aded mslim ve Yahd ktibleri ve
kantrclar ve simsrclar ve sarrflar ve arayclar ve
mukaddemleri ve kolcular {ve masdarclar} ve
ddebnlar ve yenieri yasakclar ve kul kaykclar ve
iler ile yk arayclar {var}.
Ve zelehor hammllar cmle iki yzdr, krkar ve
ellier kantr gelir kna ve kettn uvallarn ilm-i cerr-i
eskl ile kaldrdklarnda demin akl gider, zr kr-
insn deildir dey Ehrimen dedikleri emn zelehor
hammllar ve Unkapan zelehorlar mehrdur.
Bu Emnn srk hammllar yigirmier srk ile
yklere girp krk kadar Dbbet'l-arz'a benzer herfler
ayaklarnda battl izmeler ile zemne pt-i p
urduklarnda zemn dir dir ditrer ve bu hammllar usl
ile ayak urup "Y Hay" esmsyla bir heng edp elli
kantr yk bir mahadde kaldrr gibi kaldrrlar. Prleri
Peygm- Al'dir ve Selmn'dir. Bunlar bu hl zre
ykler gtrp alay ederler.
Badehu Yahd simsrlar ve arayclar "Kakn
gmrk var m?" dey temclar mbeynine girp yk
ararlar, baz dilber olanlara sarlup,
"Sende kakn gmrk esbb vardr, ykne i
salalm" derler, fakr gulm,
"Bende yk yokdur" dey yemn etdikde,
______________________________________ 282
______________________________________ 283
______________________________________ 284
yetin
tilvet edp muhteem
slsne ubr ederler. Ve kzaklar zre gemiler yapup
her birin biner dem ekerek giderken bu gemiler cmle
meyve ile leb-ber-leb olup armhlar ve direkleri ve
seren krekleri ve k ve balar cmle meyve-i dnedr
ile mzeyyen edp her birinin iine nie manav
bzrclar meyve almaa girir eklinde girp her biri
birer sele ve sepet meyvelere yapup biri dahi taallben
"Ben alrm" dey gemiler ire bir hy-hy, gavg ve
feryd ve ana ve ata ve avretlerine erb-i rnler basup
meyve alrken birbirlerinin balarn yarup kanlar akarak
alaykk dibinden byle ubr eder.
Hakkat'l-hl bir meyve gemisi gelse deryda iken
cmle bzrclar p birbirlerin eyle mecrh ederek
meyve alrlar, erata varsalar davlar dinlenilmek
memndur. T bu mertebe lecc kavmdir. [180b] Bu
gne aka ile alaykk'nden ubr etdiklerinde pdih-
Cem-cenb haz edp iki ellerin dizlerine urup kahkah
ile tebessm etmilerdir. Andan,
Esnf- bevn: Dhil-i hisr- slmbol, be
1000, nefert 2000. Bu nefs-i slmbol kalas ire
mteaddid nie bin beler var amm bini pdih
malmu olmu her biri ravza-i Rdvn'dan nin verir
remeztlardr.
Cmleden biri Llezr besi ve Kademesi
kurbnde Altpoaa b ve Unkapan kurbnde
Lonkazde b ve Cbbealkapusu dhilinde Kahveli
b ve ana karb Bostn hammm b ve k Paa
b ve Haydar Paa b ve Kiremitci Solak b ve
ivizde b ve sekiz seltn cmilerin mihrblar
nndeki b- remler ve Nrlkapu'da Bucak b ve
Tokatc Solak b ve Lanka blar ve Azz Efendi b
ve ukurbostnlar b ve Yenibe blar ve
Topkapusu kurbnde Kaya Sultn b ve ana muttasl
elebi Kethud b ve Krkcba b ve Dvd Paa
b ve nie yz memdh blar vardr. Amm bu
beler gyet mamr tmrl olduundan dnesi yz
dirhem gelir lal-gn yanakl dilbern eftls lezzetinde
papa ve sultn ve cn ve baba ve derrk ve elebi cce
eftlleri olur kim yetn min ytillhdr.
Amm Erikapu dhilinde Kiremitci Mustaf Aa
bnn eftls pdihlarn eline girmidir. bdr ve
ho-hor lal-gn ve ter eftls olur.
______________________________________ 285
______________________________________ 286
______________________________________ 287
[182b]
Esnf- keseciyn- silh- tfeng: Dkkn 100,
nefert 505, prleri Eb'n-nasr Htem el-Badd'dir.
Selmn- Pk, Hazret-i Al huzrunda kemerin balad.
Bunlar dahi sarrcdr amm tfeng silhlar
yapdklaryn sarrclardan fermn ile ayrlup
tfengcilere yamak oldu.
______________________________________ 288
oldum. Hads: 1
mazmnu
zre inallh etmemi gibi oluruz. Amm garb acb
sanat idi.
Ve slmbol fiekbzlar bir gne fiek dahi peyd
etmilerdir. Bir fiek semya urc edp tamm olunca
andan krk elli aded fiekler gkyznde cnib-i erbaaya
trumr olup birbirlerin kovarak kimi hevya kar, kimi
ener ve yine kar ve gh sana ve gh soluna ber-hev
gezerler. Bu dahi garb acb marifet idi.
Ve bir gne semy dahi ber-hev giderken andan
krk elli aded fiek-i gn-gnlar zemne hm- ehb
gibi szlp rst geldi yeri yaku ykup temclar
prekende ve pern edp bir hy-h olur.
Ve'l-hsl ol sr geceleri sabha dek pdih- Cemcenb huzrunda nie yz bin fiek ve tarak ve
badaluka ve sumnler ve hevy ve semy ve evc ve
pern ve bahr ve tvs ve horos ve kep ve surhb
ve cunn ve kestne ve zrevn ve rad ve kelebek ve
semek deryya yedi kerre ve sekiz kerre gavvs-vr
dalup bir gayr yerden kup deryy kaynadup
temevvc-i dery etdirerek yine dalup Bahr-i Siyh
karnda inverlik edp telerin sadkca gy derynn
dibi dutuup kar- deryda bir szen olsa nmyndr,
bu dery ire olan telere nie kerre yz bin mhler
erler, zr balklar deryda tee gyet'l-gye cem
olurlar, bu hl zre bu mh fiekler dery ire telerin
saup yine r-y deryya kup yine dalar. Bu dahi garb
temdr.
Ve kzdan nie yz aded kalalar yapup birbirleriyle birer sat ceng-i azm edp te-fenlklar
ederler. Ve yine fiekden ekl-i papaslar ve Freng ve
Yahdler ve Kzlba sretleri birbirleriyle ceng-i azm
ederler. Ve yine fiekden ekl-i at ve katr ve deve ve
sr ve fl [ve] cms ve hmr ve kelb [ve] hnzr
sretleri peyd edp bunlara te etdikce bu sretlerin
iinde pinhn olan stdlar halk zre yryp te
havfndan temclara bir hy-h kopar kim tabr
olunmaz. Ve haytda olan hmrlara ve kelb-i akr ve
ayulara ve kurdlara ve hnzrlere fiekleri balayup te
etdiklerinde fakr hayvnlar cnlar acsndan nie bin
temclarn iine dp cmle halk birbirine girp
hlleri ve esbblar harb olup azm tem olup
mudhikne acbeler grlr.
Ve gn-gn badaluka ve havn ve tulumba ve
nerdbn ve ems-i cihn ve kafesler ve mhr-i
Sleymnlar ve atal sumnler ve radler ve evrenler ve
ejdehlar ve havn ve kumbaralar ve husrevn kpler ve
mrler ve kelebekler ve'l-hsl bin yz elli pre lt-
tebzlklar sanat Freng-i pr-renge mahss iken bu
l-i Osmn'n fiengbzlar blda zikr olunan ekllere
te edp her birinde birer sanat- ibret-nm mhede
olunur kim z-akl olan ga[y] u hayrn olup sihr-i icz
mertebesinde sanatlarn icr eyleyp arz- mahret
eyleyp fiekler ile eb-i muzlimi leyle-i Kadir edp rz-
ren-misl ederler ve geceleri Kadir, rzlar rz- yd-
adh olup pdih huzrunda bu gne arz- mahret
ederek alaykk dibinden ubr ederler. Ve's-selm.
Esnf- brdcyn: Dkkn krk, nefertlar 100,
mukeddem blda krhneleri emn [] aavtlaryla
tahrr olunmu idi. Amm bunlar brd tcirleridir.
Dkknlar Sultn Byezd'de ve Ksmpaa'da ve Eyyb
ve Galata ve Tophne'de dkknlar vardr. Amm gyet
hfz edp seyishneler zre dkknlarn brd- siyhlar
ile zeyn edp geerler.
Esnf- fitilciyn- tfeng-endzn: Dkkn 30,
nefert 50, prleri Hazret-i (---), ibtid ipi anlar bkp
sonra fitil gibi ucun yakdlar. Bunlar dahi seyishneler
zre yedi katdan pembe fitilleri bkerek {ubr etdiler}.
[183b]
Bu alaylardan sonra kundakcba ve tfengciba
cmle ihtiyrlar ve eyhleri ve nakb ve kethud v
avular ile kheyln atlara svr olup piydegnlar
cebe ve cevene gark olup sekizer kat mehterhne ile
gzer ederler.
{Bu tfengcibaya yamak 9 esnfdr, dkkn (---)
ve cmle (---) askerdir.}
el-Faslu'l-rn
Esnf- hadddn- te-fen- hengern
______________________________________ 289
[184a]
Bu ehl-i hrefin dkknlar cmle Uzunrs'da
vk olmudur. Seyishneler zre krhnelerin drp
eesi ve nalband eesi ve Miyne eesi ve bak eesi ve
arkal eeler kim kuyumculara lzmdr, gn-gn eeler
ile dkknlarn tezyn edp ee yaparak,
"Erileri dzeldiriz, younlar eeleriz" dey feryd
ederek pr-silh bunlar dahi ubr ederler.
Ehl-i kni, esnf- keserciyn: Dkkn 200,
nefert 500, bunlar dahi Dvd'dir amm Hazret
asrnda prleri Eb'l-mslim-i Gaffr'dir. Hazret-i Enes
belin balad. Kabri nehr-i Murd shilinde Caber kalas
dibinde Hazret-i Al ile Hazret-i yie-i Sddka'nn
Sffn cenginde ehd olup anda medfndur. Bu azz
Sahbe-i kirma balta ve nacak ve klnk ve keser ve
kazma yapma cd etdi. Bu keserciynlar dahi
dkknlarn keser ve balta, bak ve gayr uracak silh
letleriyle dkknlarn zeyn edp geerler.
Ehl-i kesb, destereciyn: Dkkn 80, nefert 200,
prleri ibtid Ben srl'den Seml'dir kim Haleb'de
Hazret-i Zekeriyy'y iki bimek in ibtid erre-i
Zekeriyy'y bu Seml cd etdi. Badehu Yahy Neb
bunu katl edp pederinin intikmn ald. Amm Hazret
zamnnda bu desterecilerin pri Abdlgaffr Minr'dir.
Selmn- Pris beline ed balayup pr oldu. Kabri Nide
ehri cebbnesinde medfndur, amm ziyreti myesser
olmad.
Bunlar gn-gn destere ve bklar ve minrlar ve
erreler ve keskiler ile dkknlarn mzeyyen edp bir
hy-h ile pr-silh ubr ederler.
Esnf- sevdger-i burgucyn: Dkkn 100,
nefert 200, bunlar dahi Dvd'dir amm Hazret
huzrunda pr olan Eb'r-rf-i Nakkb'dir. Emr-i Resl
ile Suheyb-i Rm kemerine ed balad. Kabri m
kurbnde Balabekke kalasndadr ziyretgh- nsdr.
Bir at sanc dutsa ann kabri zre at gezdirp ann
boazna bir burgu asa kosalar bi-emrillh at selmet
bulur. Hayylan- m mbeyninde mcerrebdir.
Bu tife dahi gn-gn makkblar ve divseler ve
girseler ve burgularn envyla dkknlarna zb ziynet
verp ubr ederler.
______________________________________ 290
yeti nzil olmudur. Amm Hazret asrnda ahgerciynlara pr olan Hrt- Hayber'dir. Hazret huzrunda
slm ile merref olup Selmn- Pk belin balayup
Hayber'den ve Uhud dalarndan Medne'ye kmr getirp kiff- nefs ederdi. Kabri Vdi'l-kur kurbndedir.
Yine Hayberler, "Mselmn oldun" dey ehd etdiler.
Kuddise srruhu.
Bunlardan sonra demircibann netce askerleri saf
saf ve fevc fevc pr-silh olup demirciba kheyln atlar
zre eyhleri ve nakbleri ve destereciba bir pr-i fn
idi, Sultn Selm ile Msr fethinde bile idi, cmle
pdihlar kendyi huzrlarna getirdp hayr dusn
alrlard ve vzerlar Unkapan'nda dkknna varup
dest-bs ederlerdi, bu pr dahi ordu-y slm alayna
tahtrevn ile kup sa tarafnda demirciba ile sekizer
kat mehterhne alarak ubr ederler.
Bu demircibaya yamak on alt aded esnf yamak
olup cmle dkknlar (---) ve cmle nefertlar (---)
amm bu esnflarn cmlesi orduda gyet lzmdr.
el-Faslu'l-hd ve'l-rn
Esnf- ser-eme-i hengern- ilingirn
______________________________________ 291
______________________________________ 292
______________________________________ 293
______________________________________ 294
______________________________________ 295
______________________________________ 296
______________________________________ 297
el-Faslu'r-rbi ve'l-rn
Esnf- dkmeciba
yeti nzildir.
Bu sapanbz ehbzlarn sonra prleri Baba Amr'dr.
Sapan ile cmle Hayberlerin zehreleri k, kelleleri hk
dolmudu. Bu sapanbzlar dahi sapanlarnn
taylasnlarn rad-vr akldarak rak rak diyerek cmle
ubr ederler}.
Esnf- talmhneciyn: Dkkn 45, nefert 50,
prleri Sadeddn ibn Kereb Gz, Enes ibn Mlik
kemer-bestesidir. Bedr-i Huneyn cenginde ehd olup
Bedir hedlar cebbnesinde medfndur.
Bu talmhneciler tahtrevnlar zre talmhneler
in edp baz kemndrn ok atarken talmhneci,
Ok elinden bir, olasn keml pr
Ok elinden iki, sana lzm yayn peki
Ok elinden , grmesin bazlarn g
Ok elinden drd, dmenin barna derd
Ok elinden be, olasn prlere e
Netce on iki oka varnca,
Kurn, Bakara 251; "Davud da Calud'u ldrd. Allah Davud'a padiahlk, hikmet ve peygamberlik verdi."
______________________________________ 298
gezleyp iki ok nnde darb urur, bir ok sa omuzundaki darbe, bir ok sol omuzundaki darbe urup bir
ileden drd ok ile bir ekide bir astdan drd darb
urup bir kse altun aldu msbetdir kim sihr-i hell
marifet-i acbdir.
Andan bu krda shib-i fnn Eski Sary imm ve
Sultn Selmli Sar Solak, Murd Hn'n stddr.
Ve Zeyrekba'nda Sovukkuyu cmii imm Bodur
Al Efendi.
Ve bu hakr Evliy-y pr-riy fakr al kadri't-tka
baz mertebe srlarmz vardr kim baz tekyelerde
maslbdur.
Ve Pehlivn Hac Sleymn, shib-i menzildir,
ninghnn trhi: [190a]
Pehlivn Hac Sleymn merd-i Hak
Kabza ilminde odur shib-hner,
dey ibtids bu msralardr.
Bunlar bu gne icr-y marifet ederek alaykk
dibinden ubr ederler.
Esnf- zhgrciyn: Dkkn 50, nefert 105,
prleri Eb Thir aggl ibn Sad- Vakks'dr, Selmn-
Pk belin balayup ftvvetnme-i kbrda "Badd
Hillesi'nde arslan paralamdr, kabri n-malmdur"
dey yazm. Rahmetullh.
Bunlar seyishneler zre dkknlarn r-mh ve
balk dii ve sn boynuzu ve kuknus burnu ve
gergerdn boynuzu ve ablak ko boynuzlarndan zhgrler ile dkknelerin zeyn edp pr-silh ubr ederler.
Esnf- pehlivnn- matrakcyn: Dkkn 10,
nefert 30, amm dkkn shibi olmayan nie bin
matrakc pehlivnlar vardr. Prleri Hazret-i Amr-i
meyye-i Zamr'dir kim trlarn ve matrakclarn pri
odur. Hazret-i Al kemer-bestesidir. Kabri Hms
ehrindedir.
Bunlar ordu alaynda bzlarn sayup piyde
matrakbzlk edp pehlivnne ecat mehbet
gstererek ubr ederler. Cst [] lk demlerdir.
Ser-emeleri badarda-i pdihde resenbzlk
eden Taslak Kapudan'dr kim dav-y merd ile
Acem'den drd matrakbz- kmil gelp drd yek
hamleden hcm edp drd bide matrak yetidirp
firr etmilerdir.
Badehu Murd Hn bu fenne mil olup matrakbz
olmudur. Hatt bu Taslak Kapudan hakknda Cevr
elebi eyhzde hicvinde Arab azndan bu beyti
terennm etmidir:
Jeldi Taslak verdi matrak benim aldm sasn
Bir atmazdr sizi eyhzde kimler ajsn.
Baz yrnlar "eyhzde sikim ajsn" okurlar. Taslak
Kapudan bir pk pehlivn idi.
Andan Sultn Byezd meydn'nda krhne shibi
Matrakbz Cin Ahmed, buna bir pehlivn mukrin
olamazd.
______________________________________ 299
______________________________________ 300
______________________________________ 301
Krhneleri
ikidir,
Arslanhne'ye
muttasl
krhnelerin Eb'l-feth Sultn Mehemmed Hn- Gz
bin etdi (---) ba krhnesidir. Alaykk
mukbelesindeki krhne Sultn Sleymn Hn Gz
bin etdi. Bu ikisi dahi krhne-i azmdir kim (---) ba
krhnesidir, her birinde beer yz nefert vardr. Amm
tara slmbol'un drd mevleviyyetinde cmle terzi
dkknlar bindir nefertlar be bindir. Bu cmlenin
prleri ibtid Hazret-i drs Neb'dir. Hl Cennet-i
mevda ehl-i cennet olacaklara hulle bimededir.
Hazret-i s dahi cennetdedir. lmeden cennete giren
bu iki peygamberdir.
Hazret-i drs Arz- Hsn'dan svn diyrna gidp
anda halk dne davet edp hir sumne svn ehrinde
urc etdi mars zre olan kayada kadem-i
erflerinin ukurundan bu hakr b- rahmet n etmek
myesser olmudur. Amm Hazret-i s Kuds-i erf
kurbnde Nbulus ehrinde habs etdikleri mardan
sumne urc etdkleri grda hatm-i erf etmiiz.
Ezn-cnib terzilerin pri drs Neb'dir. Lkin
Hazret-i Rislet asrnda pr [] p-kademleri Dvd-
Thir'dir kim Selmn- Fris'in on birinci kemer
kuatdu prdir. Cmle derzilerin silsilesi ana
mntehdir. Kabri (---) (---)'dedir.
Amm bu iki hnkr derzibalarndan gayr tara
derzibas cmle ehl-i hrefin pr-silh edp seyishne
tahtrevnlar zre cmle dkknlarn hilat- fhireler ile
tezyn edp srklar zre Msr ve Dimyt ve Tire
alacalarndan gn-gn biilmi dikii n-mlm ve
alacalar birbirine muvfk kr- kadm hilatlar ve
dikisiz dokunmu alacalar yenlerinden srklar zre
gerp arz- kl ederek cmle derzi dilbernlar silhlar
ile kendlerin tezyn edp tay ederler. Seferlerde lzml
esnf olup pr-i kadmlerine riyeten gayr ehl-i hrefe
takaddm olundu. Zr pdihlar dahi bunlara
muhtcdr.
Esnf- hayytn- dolamacyn: Bunlarn byk
krhneleri (---)'dr, aalar dahi andadr. Sary- hs'da
olan byk oda ve kk oda glmnlar cmle uka
dolama geyerler. Bu esnfn krlardr kim sitne-i
kadmdir, Bedsten kurbnde.
Cmle dolamaclar seyishneler zre dkknlarn
gn-gn uka dolama ve ferrceler ile zeyn edp
kendileri pr-silh olurlar.
Bu blda tahrr oluna[n] hilatc derziba ve
dolamac derzibalar ve alt yz nefertlar cmle
______________________________________ 302
______________________________________ 303
el-Faslu's-sbi ve'l-rn
Esnf- haymeci yan adrcyn
______________________________________ 304
______________________________________ 305
______________________________________ 306
______________________________________ 307
Dkkn 1000, nefert 1004, bunlar drd mevleviyyet yerde dikilmi pabuc ve izme ve pamak ve
postal ve yemen ve fillar- erkez ve elvn elvn
pabuclar ve tomaklar ve iedikler ve terlikler frht eder
pk pkze kavvflardr. Bunlar seyishneler zre
dkknlarn zeyn edp dellllar tablalar ire ktne ve
zergerdn ve zenne ve lorta pabuclar ile tablalar zeyn
edp,
"Pabucum rzgr ls, yz krk ve be yz elli
ve bin be yz" dey nid ederek kavvflara malm bir
hisbdr kim mter bu ilimden haberdr deildir,
amm hilf etmeyp ald pabuc mestlere hisblar zre
rakam edp satdkda,
"vesi budur, mmin karnda. Alimallh ehidallh" dey vard Kabe'ye yemn edp her pabuc bana
be akeye raz deil bir alay by tr, ba misvkl ve
gzleri srmeli tife-i Kadzdelidir. Bzr edp akesin
alrken hisbnda mterye kan aladup mter
gitdikden sonra,
"Gidiyi ey yakdm" dey tefhur kesb eder b-insf
kavmdir. Amm ne re cmle kavm bunlara
muhtclardr. Ve bu,
Kavvfbaya yamak olan ehl-i hrefleri
beyn eder
______________________________________ 308
______________________________________ 309
______________________________________ 310
______________________________________ 311
______________________________________ 312
yeti delldir.
______________________________________ 313
______________________________________ 314
Ve bezsten ire hrh drd sokan yemn [] yesr cmle alt yz dkkndr ve kat-ender-kat cmle iki
bin dollbdr. Her dollb shibi ferat edp frht
etmek dilese beer bin gurua tty gibi satlr. Sabhdan
kuluk vaktine dek iler bir krhne-i azmdir, cihnn
cmle z-kymet eylar bu bezstende b-kymet
bulunur bzrdr. Ve bunda biner ve ikier bin kseye
mlik bzergnlar vardr.
Esnf- psbn- Bezsten-i atk: Nefert 70,
bunlarn nzrlar pdih haznedrbasdr. Keflli ve
byinli mselmn demlerdir kim her gece bezsten
iinde kandlleri ern edp pr-silh yatrlar. Prleri
Gafr-i Hind'dir. [200b] Selmn Kemer-bestesidir.
Kabri Msr'dadr.
Bunlar eyle mutemed demlerdir kim bedstende
olan dollblar ak kalup nie Msr haznesi ve cevhirt
ve murassatn hisbn Cenb- Br bilr, meydnda
yatup asl vaz- yed etmee kdir deillerdir. Bunlar
ellerinde fnslar ve nobutlar ile,
"Aa vura duta hay" diyerek ubr ederler. Amm
bunlar slmbol ire olan krk bin psbnlara karmazlar, zr bunlar emr-i pdihiyle gedik shibi psbn
[u] nigehbnlar ve ddebnlardr. Taraf- pdihden
ehremninden ulfe alup yerleri mahll oldukda
bedsten hammllarnn mstehaklarna tevch olunur
kavmdirler.
Esnf- hammln- bezzzistn: Nefert 300,
bunlarn pri Peygm- Al'dir ve Selmn'dir. Kabri
Tebrz'dedir. Bunlar bedesten hricinde hidmet ederler,
bedestenin drd zencrli kapusundan ieri giremezler,
ancak taradaki esnflara hidmet edp her gece cmle
esnflarn sandk sandk metlarn tayup bedstenin
tara mahzenlerine slmbol'un ihrk havfndan hfz
edp tara dkknlar bo kalr. Zr her dkkn shibleri
bad yerlerde olur.
Bu hammllar dahi arkalarnda yasslama semerleri
ve ellerinde hablleri ve bellerinde kllaryla ubr
ederler. Ve's-selm.
Esnf- dellln- Bezzzistn- endern: Nefert 40, prleri Eb'n-nid (---) (---) (---). Bunlar cmle
eli bertl gedik shibi muhteem ve mutemed
demlerdir kim bedsten iinde hidmet ederler, tara
kamazlar. Cmlesi alayda cevhir raht ve kl ve
gaddre ve krk ve gayr z-kymet eylar ile
omuzlarnda ubr ederler.
Esnf- dellln- Bezzzistn- brn: Cmle
300 eli bertl deildir amm mutemed keflleri vardr.
Bunlar dahi omuzlarnda metlaryla "Bin gurua
cevhir kuam ve iki bin gurua istifanm" deyp ubr
ederler.
Ehl-i sanyi, ukacyn: Dkkn 100, nefert
107, prleri Eb'l-Hd-y Haleb'dir ve Selmn'dir.
Kabri Mekke'dedir. Bunlar arabalar zre nie bin pasdav
saya ve londirine ve vezentin [florentin?] ve karkaona
ve nime ve paris ve marliye ve ankona ve londura ve
______________________________________ 315
el-Faslu's-smin ve selsn
Esnf- cemat-i Bezsten- cedd
______________________________________ 316
Ehl-i megl
......................(2 satrlk yer bo)...................
Esnf- doramacyn: Krhneleri Vef kurbnde Ekmekciolu trbesi yannda Sleymn Hn bin
etmidir bir krhne-i azmdir. Doramacba yan
sadefkrciba anda skin olur. Krhne nefertlar
cmle 100 neferdir. Amm slmbo[l] ire,
Esnf- sadefkrcyn: Dkkn 100, nefert 500,
prleri uayb- Hind'dir ve Selmn- Pk belin balad,
kabri Hind'de cezre-i Serendl'de. Bunlar dkknlarn
Hind psskrsi p-tahta ve sandkalar ile zeyn edp
ubr ederler.
Esnf- kr- hell, harrtn yan krkcyn:
Dkkn 500, nefert 1005, prleri Eb Ubeyd Harrt'dr.
Selmn- Pk belin baladu krk nc prdir kim
krkclarn silsilesi ana mntehdir. Kabri (---). Amm
bu kra hret veren Hazret-i brhm Edhem'dir kim
sihr-i icz krk ii ilerdi.
______________________________________ 317
Bu esnf dahi tahtrevnlar zre dkknlarn gngn krkc krlaryla tezyn edp kendler dahi
kemnelerin ekerek ileyerek ubr ederler.
Ehl-i kirn, hillciyn: Dkkn 55, nefert 700,
eyh-i kadmleri mm Hasan radyallhu anh'dr. Hazret'e
hill hedy getirdii mastrdur kim hill-i gn-gn
yapmada sihr-i hell ederdi. Kabri Medne-i Mnevvere
Bak'indedir. Rahmetullhi aleyh. {Kemerin bizzt Resl-i
Kibriy balayup (---) kermesi evld olmaile barna
basmdr}.
Ehl-i ke, kakcyn: Dkkn 300, nefert 1000,
Hazret'in zamn- sadetlerinde milafa yok idi. Hams-
mbrek dey sa elleriyle tenvl ederlerdi. Takiyy-i
Acem, Hazret'e bir kak yapup Selmn- Pk belin
belad ve Selmn'n brderi idi.
Ehl-i dkkn, kutucyn: Dkkn 100, nefert
1000, prleri Hurrem-i Hind'dir. Yemen'de skin
olmaile Veys el-Karan kemerin balad. Kabri Habe
Sevkin'indedir. Bunlar tahtrevnlar zre dkknlarn
kutularla zeyn edp ubr ederler.
Ehl-i cd, varulcuyn: Dkkn 80, nefert 105,
prleri n-malmdur. Varulcu esnfn bir ftvvetde
grmedik. Bunlar tahtrevnlar zre ardc ve servi ve
am tahtalarndan varul ve gerdeller yaparak tebdl-i
cme ile geerler.
Ehl-i kmil, nalncyn: Dkkn 13, nefert 106,
prleri Sunullh ibn Eb'l-Ksm Abdlvhid enNeccr'dr. Babas Abdlvhid dlgerlerin pri idi. Olu
Sunullh, Hazret'e naln yapard. Kabri Kfe'dedir.
Nalnclar dahi nalnlar{yla ubr ederler}.
Ehl-i ihtir, zer-desteciyn: Dkkn 8, nefert
25, prleri Ksm'dr kim neccrlarn prine bununin
Eb'l-Ksm {Abdlvhid derler. Dlgerler prinin
evld- khterdir. Bu zer-desteciler} dkknlarnda zerdeste ve elik ve matrak ve nobut ve meik ve as ve
arka kaas ve evgn yaparak geerler.
Andan doramacba gzde askeriyle pr-silh
olup sekizer kat mehterhnelerin alarak ubr ederler.
Bu doramacbaya yamak olan cmle tokuz esnfdr ve
cmle (---) dkkndr ve cmle (---) askerdir.
el-Faslu erban
Esnf- alc mehtern yan zurnacba
______________________________________ 318
______________________________________ 319
Evvel kr- pesendde-i lem pehlivnn- resenbzn yan cnbzn: slmbol'da hzr bulunan
pehlivn nefer 13 pehlivnlardr kim her biri ipden
nerdbn ile eflke kemend atup urc ederek kerrbiyn
ve Hazret-i s ile kelimt etmee yakn olmulardr.
Evvel skdarl Mehemmed elebi ve Maribli Hac
Nsr ve skenderiyyeli Hac Al ve Harputlu a Hsm
ve Bursal Kubd ve Arabgrli Kara ch ve
Kamberolu ve Kz Pehlivn, bunlar pdih huzrunda
terzl ve terzsz kubd pabuc ile ve kimi ellerinde
birer desti ile arkalarnda birer hmr ile ve kimi ellerinde
dal kl ile ve'l-hsl iki yz altm pre let-i bzbzn
ile arz- marifet edp Galata kullesinin t zirve-i
alsndaki top- feleke kadem basm Arab u Acem ve
Hind Yemen pehlivnlardr.
Cmleye ser-eme, sr- hmynda Atmeydn'nda resenbzlk eden skdarl Mehemmed elebi
hatt- erf ile ser-eme-i pehlivnn idi. Ann defteriyle
bu cezre-i dnyda get [] gzr eden pehlivnlar
cmle iki yz neferdir, huddmlaryla iki bin demdir.
Prleri Dvd- Habl ibn mri'l-kays'dr. Dvd,
kala-i Hayber'e resenbzlk ile {kup kalann fethine
______________________________________ 320
Bu ebyt kable'l-vuk- Kurn- azm denilmidir.
Badehu 2
yeti nzil
olmudur. hir
Hrkl Krala gidp Kayseriyye'de grunda yatr.}
Esnf- tebzn: Nefert 70, prleri Eb mer-i
Vst'dir. Selmn- Pk belin balad beinci prdir.
Cmle tebz pehlivnlarn pridir. Yz elli sene
muammer olup kabri Kum'dadr.
Bu tebzlarn mnteh marifetlerin grdmz
seksen iki senesinde Fncistn diyrnda Rumeylet'lHiml ehrinde grdmz blda ikinci Msr seyhati
cildinde acyib tahrr olunmudur kim eyle bir tebzlk
bu gnde etmemidir. Meer bu kra itihr veren Eb
Al Sn etmi ola. Sihr-i mbn mertebesi marifetdir. Ol
cilde nazar oluna.
Pehlivn- ebbz yan hayl-i zlcyn
Pehlivn- hayl-i zll- tasvrciyn
Pehlivn- kuklabz
Pehlivn- ba kuklabz
Pehlivn- zrbz
Pehlivn- tsbz
Pehlivn- kzebz
Pehlivn- anakbz
Pehlivn- sinibz
Pehlivn- ksebz
Pehlivn- perendebz
Pehlivn- ebz
Pehlivn- kadehbz
Pehlivn- hokkabz
Pehlivn- beyzabz
Pehlivn- kaybz
Pehlivn- kzbz
Pehlivn- gllebz
Pehlivn- yuvarlakbz
Pehlivn- kumrbz
Pehlivn- ynebz
Pehlivn- arhbz
Pehlivn- emrbz
Pehlivn- pclebz
Pehlivn- zrevnbz
Pehlivn- srmebz
Pehlivn- emberbz
(---)
(---)
(---)
Pehlivn- meymnbz
1
Pehlivn- ayubz
Pehlivn- hmrbz
Pehlivn- kpekbz
Pehlivn- ylanbz
Pehlivn- (---)
Bu esnf- ibretkrlarn her biri pdih huzrunda
mahretlerin icr ederek ubr ederler kim diller ile tabr
olunmaz. Bunlar dahi def kudm ve bir hy-h-y m
ile ubr ederler kim slmbol ii velvelelerinden zelzelenk olur. Amm bunlarda mehterhne yokdur. Cmle
krk esnfdr. Krhneleri Katrhn'dr ve cmle b-silh
(---) demdir. [204b]
el-Faslu's-sn ve erban
Esnf- neccrn- mimrn
Krhneleri
Vef
kurbnde
doramacba
krhnesinde olurlar, amm byk aalk olmaile
dim dvn cmle ihtiyrlar ile hnesinde eder. Kmil
yetmi halfesi vardr kim her biri slmbol gibi bir kala
ve Ayasofya ve Sleymniyye gibi bir cmi yapmaa
kdirlerdir. Ve yetmi kethud ve yetmi avu btn
gn anlar ile slmbol ire gezp huddundan tara
tark-i m zre y bir garb fakr hnesine havle hne
yapanlarn hakkndan gelp hnelerin ykmaa
memrlardr ve yapan stdn hakkndan gelirler. Ve
yz yetmi aded esnf yamaklar vardr.
Prleri kadm-i eyymda Habb Neccr idi.
Antkyye'de medfndur ve Antkyye kalasn (---)
asrnda Habb Neccr yapd, derler. Amm Hazret-i
Resl asrnda prleri Eb'l-Ksm Abdlv[]hid enNeccr'dr. Hazret-i Selmn, Hazret huzrunda kemerin
baladu krk ikinci prdir, bade'l-feth Mekke-i
Mkerreme ve Hatm-i Harem-i erfi bunlar
mceddeden bin edp Beyt-i erfe iki bb- sadet
yapdlar. Badehu Ysuf- Haccc cnib-i garbdaki
kapuyu sedd etdiler. Hl cnib-i arka bir bb- muall
kald. Pr-i neccrn Eb'l-Ksm'n kabri svn
kalasnn arknda Hazret-i Lokmn grnda yatr.
Esnf- Neccrn, cmle 4000
Esnf- bennyn, nefert 3000
Esnf- keresteciyn, dkkn 999, nefert 1005
Esnf- bkcyn, dkkn 300, nefert 1000
Esnf- svacyn, nefert 1000
Esnf- cmcyn, dkkn 71, nefer[t] 105
Esnf- alcyn, dkkn 25, nefert 500
Esnf- horasncyn, dkkn 85, nefer 400
Esnf- kirecciyn, ocak 55, nefer 500
Esnf- yal kirecciyn, dkkn 90, nefer 600
Esnf- mermer kirecciyn, dkkn 40, nefer 100
Esnf- ta kireci, dkkn 7, nefer 50, prleri
Ksm bin Nasr'dr.
Esnf- mermer-brn, dkkn 121, nefer 300
______________________________________ 321
______________________________________ 322
Eyyb oyuncakclar dahi arabalar zre dkknlarn kam borularla ve trllarla ve frlaklarla ve
hurde deff dmbelek ve kemnce ve san ve kular
ve'l-hsl bunlarda olan eytanat ve mashariyyt
masmlar avudacak mezmirt ve oyuncaklar bir diyra
mahss deildir kim bin gne oyunayacaklar vardr, ibret
in Hind Yemen'e gtrrler. Elbette her sene birer
muhl [u] eytanatl eyler peyd ederler, bu gne
mhiyyetlerin arz ederek geerler.
Bu esnfn alaynda ak sakall, gz srmeli elebiler
ve mutarra otuz yanda kelle-plu ve aya nalnl
bazs selmiyye avret takyal ve avret nezgebli mekkel
demlerin ellerine tyeleri ve vlideleri ve pederleri
yapup bu alayda giderken avret takyal herf elebi
"A dad ben bu oyunca isterim" yhd "istemem"
deyp alyarak kimi ellerinde trllar ve dmbeleklerin
alarak ubr eder, garb teml esnf- mukallidnlerdir.
Amm mukallidin mn sahhdir dey fetvlarda
yazmlar.
Ve Atbzr'nda Edirne arabas ve kou arabalar
yaparak nie musanna kk arabalar, keilere ve
eeklere ve iri samson kelplere ekdirp ve mutall ve
musanna yetmi seksen ift kou arabalar altar ve
sekiz[er] ve onar knal kheyln donanm atlara koup
arabalarn ekdirerek ubr ederler, temdr.
Ve p-tahtaclar servi ve ceviz ve imr ve unnb
ve nr tahtalarndan p-tahtalarn arabalar zre zeyn
edp geerler.
skemleciler mutall ve mnakka ve mebbek
iskemleler ile kzaklar zre dkknlarn tezyn edp
geerler.
Ferclar kezlik ubr ederler.
Andan tbtcular bu srr [u] dumn mbeyninde ibret in sar kebr servi tbtlar gep
tbtcularn yanlar sra,
Cenze peykleri ve cenze hidleri "Babam ey
dem idi, Hak rahmet eyleye diyene Hak rahmet eyleye"
deyp be yz elli kazmal ve krekli,
Gr kazanlar "Nerede kazalm" dey ubr etdiklerinde nie dem bu esnfdan ibret alr. [205b]
Gergefciler avret gergeflerinin mnakka zkymetlerin dkknlar zre zeyn edp geerler.
Avretlerin lh dezghlarn dezghclar zeyn edp
geerler.
Huccc tahtrevnclar Atbzr'ndan musanna
ve mebbek tahtrevnlar yaparak ve niesin katrlara
ykledp mzeyyen ubr ederler.
Mahfeciler kezlik yz ift musanna ve mzeyyen
mahfeleri ifte ifte katrlara tahml edp "Hacca ve
gazya gidelim" dey geerler.
Kuyumculara ve mcellidlere aa cendere
yapclar dahi gn-gn imr ve santa ve palasanta ve
kzlck aacndan cenderelerin seyishneleri zre zeyn
edp mesrr gzer ederler.
______________________________________ 323
______________________________________ 324
{Fasl- evvel}
______________________________________ 325
______________________________________ 326
Szende-i kaba zurnacyn: Nefert 100, mellifleri Cemd'dir, l-i Osmn ve Tatar Hn alaylarnda
alnr.
______________________________________ 327
Szendegn- kaval- oban: Nefert 100, mellifi Ms Neb'dir derler, mrv[er] aacndan 9 delikli
szdr.
Szendegn- kaba ddk: Nefert 80, Musul'da
Cafer h telf etmidir, imr aacndandr.
Szendegn- yelli ddk: Nefert 62, Rm'da
obanlar telfidir, kamdan yanyana iki ddkdr.
Szendegn- arab ddk: Nefert 55, Nbulus'da telf olmudur, Kuds'de Kumme'de rhibler
alar.
Szendegn- artma ddk: Nefert 65,
skb ehrinde peyd olmudur, kaz ve turna kemiindendir.
Szendegn- macar ddk: Nefert 15, Erdel'de
bir ruhbn telfidir, iinde amata varak telleri vardr.
[208b]
______________________________________ 328
______________________________________ 329
______________________________________ 330
2
kim
ye[t]:
buyurmudur. Eyi demlerinizi medh edp yet nzil
etmidir ye[t]: (---) (---) (---) (---) buyurmudur. Ben
kim ben dem olam, sizin bed-efllerinizi grp nice
hicv [] takld etmeyem" dey cevb ederdi. evr'lHabb'in takldi havfndan ok dem ahlk- hamdile
muttasf olurdu.
Nedm mukallidlerin pri evr'l-Habb olmu
olur, merkad-i pr-envr Haleb Kilis'inde, ehrin iml
tarafnda bir kurum menzili bad bir kayal pte zre
bir tekye-i l var, cmle Kilis ehri andan nmyn bir
mecma'l-irfn bir kubbe-i pr-nr vardr, Hazret-i
evr'l-Habb anda yatr. Amm efvh- nsda urahbl
Sultn derler, amm galatdr. Hakr sitnesinin atebesi
ve seng-i mezr trhleriyle mazbtumuz olduu cild-i
snde mastrdur. Hl ziyretgh- nsdr. Ezn-cnib,
2
1
______________________________________ 331
______________________________________ 332
______________________________________ 333
______________________________________ 334
______________________________________ 335
Meyhneci cvnlarnn ftdeleri ve arb- bhicbn esr-i derd-i serleri mahmr [u] evgr evgr dalbak ve dal-nacak haykrarak gn-gn efsne-i bheng trk ve murabbat varsalar yrlayup sendireyp
dp kalkarak ubr ederler.
Bir filcn ien 1
mertebesine
Esnf- meyhne-i koltuk: Dkkn 300, nefer 800
varr. Msellesciler dahi eylece alayda dkknlarn e ve
................ (1/2 satrlk yer bo)....................
kadehlerle zeyn edp ubr ederler. (---) (---) (---) (---)
(---) (---)
Esnf- meyhneciyn- piyde: Dkknlar
yokdur,
nefer 800
Esnf- melnn [u] menhsn [u] mezmmn yan meyhneciyn: Cmle krhne-i mekkr................ (1/2 satrlk yer bo)....................
hneleri, drd mevleviyyet yerde bin altm krhne-i
Meyhne-i arb- nb- b-hicb: Dkkn bir,
fskhnedir. Cmle dallet-yn kefere ve fecere ve
nefer 15
behbt alt bin kfirdir. Hicret-i nebeviyyenin
................ (1/2 satrlk yer bo)....................
dr[d]nc senesinde nass- kt ile katresi harm
olduu yet-i erf:
Meykedehne-i vinb arb: Dkkn 60, nefer
500
2
______________________________________ 336
______________________________________ 337
______________________________________ 338
______________________________________ 339
______________________________________ 340
1
zre
nass zre eyle bir
syleseler iretden anlard. Ve yigirmisine bli oldukda
rh- musavver oldu kim her gren vlih [] mecnnu ve
baz zamn gib bir ey sul etseler bir kerre ban
meftnu olurdu. Hikmet-i blia emri zre ol masm-
aa endirp bir kerre
pk bli olup merdne cnb hareket etmede iken
"Kabru kabru hafru" deyp bir zamndan sonra "
hikmet-i Hud ol masm iek nm bir maraza mbtel
"
deyp avret sads gibi glerdi. Andan sonra her
olup Allhmme fin yedi gn yedi gecede em-i ebr,
ne
sul
etdilerse elbette bir hl ile halkn sullerin
mjgn ve kemn kalardan ve burun ve kulak ve
lehce-i
lisn- hlile anlatmaa cidd cehd etmei
dehndan el-hsl 2
ile
kendye ilzm edp elbette anladrd. Amm baz dem
medh olunan evsfdan fakr gulmda asl vcd- insna
gnlnden bir ey dutard ve muayyebt- hamseden bir
benzer bir uzvu kalmayup gy fakr gulm- pk, bir nnesne sul etseler mukayyed olmazd. Ancak
pk ya tulumuna dnp savt- hazni heng-i zenbr-
"Fln dem nice oldu ve fln kala feth oldu mu
asele dnp peder ve mderi fakr gulmn savt- haznin
ve fln kes sa mdr" dey nie bin bunun emsli
anlamadan kaldlar.
eyler sorsalar
hir-i kr, fakr gulmn beden-i batlimusu gnden
"Kabru kabru hafru" deyp " " dey glp
gne tulum gibi olmadan snp tulum cildi buruup
cevb verirdi. Hatt bu gulmn ahvlin Sultn Murd
vcdunun derisi takr takr tmee balad. Tamm krk
Hn- Rbi istim edp ol lfte ve fte pdih-
gn olunca fakr gulm bu derd-i serencm ekp
Cem-cenb, bu masmu [217b] huzruna getirdp
krknc gnn gecesi oldu. Bi-emri Hud, ol masmun
ekl-i aceblusuna nazar edp Murd Hn gle gle
tulum gibi derisi t depesinden ve burnu ucundan ve
b-tb kalup pdih eydir:
sadrndan ve gbeinden t zekeri ucundan ve hays
"Ben Abaza syi dutar mym ve Revn' alr mym
aasndan t makadnn bed-ryihal yerinden ger
ve Badd' alr mym?" dey yedi ey sul eder, yine
arkasndan ve iki krei arasndan ve enseden yine
"Kabru kabru hafru" dey nne bakup lisn- hlile
depesine gelince cmle vcdu derisi gy mikrs- l ile
cmlesin feth edersin, dey anladr. Ve bu gulmn
kesilmi gibi kesilp ve iki kollar derileri trnaklaryla
pederi Koca Hac Envr, olunun iek kard tulum
bile kup ve iki uyluklar derileri dahi t ayaklar
deriyi Murd Hn'a gsterp tem edp "Sbhne'ltrnaklarna varnca bile kup bu tulum deri iinden
Hallk" deyp lem-i hayrette kalup ol masma ve
fakr gulmn vcd- nzenni kp krmz akk-i yemenpederine gmrkten beher yevm krkar ake vazfe tayn
vr kup eyle mcell ve musaykal idi kim gy te gibi
edp ve nie ihsn [] inmlar edp yine tulum derisin
ule verirdi.
alup ser ber-zemn-bs edp semtine gitmede.
Geri ol masm, bu varta-i serencm- dvrdan
Beri tarafda mushib-i ehriyr olan Ksmpaal
hals olup yevm-be-yevm tendrst olup lahm u ahm
Hekmba Emr elebi ve stdmz mm- ehriyr
shibisi oldu. Amm ol gulmn vcdunda asl ser-i
Evliy Efendi ve skdar Mahmd Efendi ve Sleymn
Hn silihdr Koca Kuzu Al Aalardan ve gayr huzzr-
1 Kurn, Tn 4; "Biz insan en gzel biimde yarattk."
meclisden, bu gulmn bu elvnda olmasnn sebebin
2
______________________________________ 341
sorarlar. Netce-i kelm her biri birer gne cevb- nsavb verirler. hru'l-kelm skdar Mahmd Efendi
ile Hekmba eydirler:
"Vallhi hnkrm bu gulm rahm- mdere y leyle-i
Kadir'de, y leyle-i ydda besmelesiz ekilirken ecinne bile
cima karup nutfeteyn bir yere gelp ana nutfesi bile
olmamaile elbette bu eklile rahm- mderden mtak
olur, yhd kbeti y miskn ve czm ve burnunun orta
direi dp hir bir maraz ile bu ehre-i acebluya girp
byle olur, yhd ldkden sonra bile kabirde elbette
iek karup ol n tulum gibi olur" dey huzr- pdihde byle cevb- pr-savb verdiler. Hatt masmun
pederi Hac Envr'dan, bu masmun sinn-i sli ve nie
ahvlin, taraf- pdihden sul olundukda,
"Vallhi lem-i fetlmzda lem-i nb tavakanyla
sermest ile leyle-i yd-i adhda ehlimle lubedebzlk
ederken bismillh demek htrma gelmeyp vcduma
bir lerzn olup yanmda tulum gibi bir yumuak ey
durup le gibi kokard. Biz dahi dibelik sermest olup
b-tb u b-mecl kalup sabhs ikeste-htr olup salt-
yd ed edemeyp ite an bilirim ki, ol gece ehlim
hmile kalup kmil on iki ayda bu masm vcda gelp
te gzl ve krmz yzl ve burnunun orta direi
olmayup buliyyetden sonra ite byle serencma
urayup bu ehreye mlik oldu" dey cevb verp
Murd Hn'a haber byle vardkta, skdar Mahmd
______________________________________ 342
DZN
-Aab: 271
Abcolu kalyonu: 125
Abcolu aykas: 268
abcyn: 334
Abdile: 191
abyler: 332
Abaza: 103, 104, 106, 107, 108, 109, 110,
111, 112, 123, 132, 133, 135, 139,
140, 214, 220, 228, 293, 297
Abazistn: 293
Abbs Aa: 157
Abbs Aa cmii: 222
Abbs Aa hammm: 159, 160
Abbs (Hazret-i Resl'n ammisi): 293,
330
Abbs kurb: 254, 257
Abbsiyn: 232
Abdl Hn (Bitls Hn): 138, 160, 342
Abdl Sinn, Mimrba: 66
bdest havz: 69, 71
bdest musluklar: 217
bdesthne havz: 64
Abd elebi, Defterdr: 78, 182
Abd elebi, eyh: 183
Abd Dede, Dvne (Ksmpaa
Mevlevhnesi eyhi): 177, 206, 207,
209
Abd Efendi (Matbah Emni): 45, 113
Abd Suba mescidi (Selmiyye
kurbnde): 148
Abdullh Abdlkermzde, eyh: 179
Abdullh bin Abbs: 328
Abdullh bin Cafer-i Tayyr, Pir: 320
Abdullh bin Sad, Pir: 254, 319
Abdullh bin Zeyd (Sahabe): 33
Abdullh elebi, Eyyblu (Hnende):
342
Abdullh elebi, Geysdr Seyyid: 188
Abdullh Dede (Ksmpaa
Mevlevhnesi eyhi): 13
Abdullh Efendi bin Al: 185
Abdullh Efendi, Hocazde (Sadr-
Anadolu): 123, 124
______________________________________ 345
Akba: 85
Aile vezr: 21
Adabal nm azz: 199
Adahon Boaz: 122, 123
Adahon cengi: 123
Adalar: 290
Adlet kasr: 136
adlet kk: 52, 93
Adalya: 274
Adalyal: 209
Adalyal Derv (Knnc): 344
Adana: 68, 80, 81, 84, 88, 92, 274
dem bal: 291
dem, Hz.: 13, 14, 15, 17, 241, 243, 247,
248, 255, 263, 264, 266, 269, 284,
306, 328, 349
dem kemii kl: 279
dem Saf: 13, 14, 15, 349
Aden: 46, 47, 76, 77, 94, 96, 161, 262,
267, 276, 309, 325, 327
adesciyn esnf: 275
det-i anm: 90
dil Paa: 79
Adilcevz: 86, 89, 94, 113
Adl Efendi, eyh: 176
Adl mahlas: 176
Adliyye (cmi-i mnevver): 143
Adn Paa (air) (Mahmd Paa): 44, 161
Affe Bn mescidi: 148
fitbe: 268, 351
Afnu kavmi: 328
Afrika: 24, 96
afyon: 327, 354
afyoncyn esnf: 327
afyoncynlar: 327
afyonlu macnlar: 280
agreb garyib: 331
Aa hammm: 220
aa kapu kahyalar: 356
aa kapular: 109
Aa karl: 197
Aa mektebi: 73
Aa mescidi: 148
Aa Rz, Nakk: 202, 330
Aa Sekisi mesregh: 196
aa cendere yapclar: 341
aa kllar: 216
aa tekneler: 254
Aaayr: 148
Aaayr meydn: 237
Aakapusu (Sleymniyye cmii
kurbnde): 72, 102, 149, 151, 186
Aaki livs: 86
Aakis: 89
Aazde medresesi: 150
acyn esnf: 290, 291
ada tccr esnf: 287
adac: 286, 287
adacyn esnf: 286
al: 277
______________________________________ 346
______________________________________ 347
______________________________________ 348
______________________________________ 349
______________________________________ 350
fte: 354
Avadr: 255
at: 129, 137, 138, 149, 154, 204, 238, 239,
246, 254, 265, 296, 305, 321, 331,
353
at arabalar: 299
At Bzr meydn: 237
at cnbzlar: 296
at ullar: 163, 323
at deirmeni: 266, 267, 341
at deirmeni arhclar: 341
at deirmeni arkcs esnf: 339
at gemisi: 122
at kayklar: 42
at kl: 266
at kulu: 50
at menzili: 76
at sakklar: 265
at yemleri: 266
at yk: 293
Atak (Diyrbekir'de): 85, 89
Atullh bin Ahmed, eyh: 184
Atullh Efendi, Mevln: 96
Atullh Efendi (Selm Hn Hocas): 178
Atullh Habe, Pir: 320
Aty elebi (air): 185, 186, 359
Atbzr: 74, 155, 179, 233, 234, 322,
340, 341
Atbzr cmii: 146
Atbzr emneti: 252
Atbzr emni esnf: 296
Atbzr hn: 155, 235
Atbzr nibi: 296
atcba: 54, 240
tebz: 132, 304, 305, 338, 349
tebz pehlivnlarn pri: 338
tebzn esnf: 338
tebzn- fiengciyn: 304
te-gede: 55
te-i Nemrd: 54, 183, 215, 279, 303,
306
te-perest: 122, 239
atcba: 287, 318
Atclar: 159, 287, 318
Atclar tekyesi: 287, 315
Atina: 14, 55, 122, 283, 354
Atina aselleri: 274
Atina bal: 213, 299
Atina kalas: 66
atlas: 267, 289, 301, 319, 320, 332
atlas ullar: 263, 279
atlas hilat: 93
Atlas (kitap): 270
atlas db: 114
atlas zincef: 319
atlascyn esnf: 333
atlas- bkalemn: 130
atl asker: 108
atmaca (ku cinsi): 216, 316
atmacacba: 321
______________________________________ 351
______________________________________ 352
b- engr: 235
b- hybn: 113, 221
b- rem: 11, 16, 23, 47, 51, 63, 65, 67,
69, 113, 139, 186, 193, 201, 202,
204, 207, 228, 231, 237, 239, 300,
330, 348
b- remezt: 101, 161, 221, 237
b- Rdvn: 176
barsak: 271, 282, 312
bala (matrakbzlk): 121
bala top (matrakbzlk): 121
bahr: 203, 301
bahr helvs: 213
bahrlar (bahrat): 281, 283, 332, 353
bahrl plde: 286
bahrl simid: 213
bahrl erbet: 274, 286
bahrl erbetciyn esnf: 286
Bahy Efendi: 230, 359
Bahr Papas: 56
Bahre: 86
Bahirnme (Gny Efendi'nin kitab):
201
Bahrn (Hz. Muhammed'in Gazas): 32
Bahr-i Harez: 15
bahr (havayi fiek): 305
bahr hotaslar: 254
Bahr-i Kulzm: 17
Bahr-i Muht: 16, 17, 270, 353
Bahr-i Okyns: 14, 16, 47, 78, 270
Bahr-i Rm: 16, 17, 19
Bahr-i Salacak: 235
Bahr-i Sefd: 16, 39, 79, 124, 272, 275
Bahr-i Siyh: 15, 16, 228, 268, 305
Bahr-i Sveys: 17
Bahr-i Ummn: 16, 257, 268, 270, 272
Bahr-i Van: 270
Bah Efendi: 185
bah-i cls: 131
bakllarn pri: 300
bakr: 177, 215, 308, 309, 311
bakr vn: 207, 238, 309, 354
bakr gemi: 29, 214
bakr ibrkler: 286
bakr kazganlar: 262
bakr ketler: 214
Bakr Kresi: 309
bakr madinleri: 308
bakr szrcyn esnf: 308
Bk Efendi (air): 180, 199
Bk Efendi (eyh): 194
Bk Paa (Defterdr): 103, 107
Baki mezarl (Medine'de): 254, 311,
313, 326, 330
bkire: 38, 50, 51, 247
bakkl: 352
bakkln- tcirn esnf: 298
bakklba: 299, 300
bakkl- pasdrmacyn esnf: 299
bakkllarn silsilesi: 298
______________________________________ 353
______________________________________ 354
Berda: 167
Berd [Berda]: 86, 90
berebalar: 260
berekt- Hall: 278
Berezense kalas: 94, 141
Bergama: 161, 183, 231, 294
Bergofa kasabas: 187
Berhay, Vezr-i saf: 305
Berkovite nm taht: 128
Berkk Sultn: 302
Bert: 45, 274
Bert kalas: 45
bestnler: 222
besbse (bahrat): 262, 326
beste-nigr makm: 117
Bedepe: 295
Beikta: 72, 78, 122, 220, 221, 222, 223,
228, 232, 251, 273, 290, 304, 336,
344
Beikta besi: 221, 237
Beikta cmii: 223
Beikta hammm: 159
Beikta kuyular: 222
Beikta Mevlevhnesi eyhi: 343
Beikta sular: 222
Ber Aa: 98, 172
Bekelek livs: 83
Betlen Gabor (Erdel kral): 99, 141
bevvb: 59, 71, 73, 258, 267, 294
bevvbn esnf: 258
beybn: 289
Beyn: 201
Beyn (air): 121
Beyn (eyh): 178
beyz buyurdu: 142
beyz ekmei: 197
beyz kurus: 313
beyz mermer: 63, 64, 160
beyz mm: 332
beyz pide: 236
beyz simid: 208
beyz tav: 76
beyz tula: 148
Beyrt: 84
Beyt-i Sabastyye karyesi: 63
Beyt-i erf: 339
beyt'l-hznler: 232
Beytllahm: 14, 22, 63, 220
Beyt'l-ml: 65
beyt'l-ml- mslimn: 102, 106, 132,
275
Beyt'l-mamr: 249
Beyt'l-mukaddes: 68
beyzabz (hayl-i zlcyn): 338
bez: 320, 333, 334
bez uvallar: 299
bez dokuma: 269
bez dokuyucular: 243, 319, 333
bezsten: 219, 235, 252, 312, 320, 332,
333, 334, 335
______________________________________ 355
borucu: 313
Bosna: 40, 76, 79, 81, 82, 87, 94, 95, 96,
97, 99, 111, 129, 138, 139, 140, 151,
154, 286, 294, 308, 344
Bosnav: 77, 78, 108
Bosnav'l-asl: 77, 112, 127
bostn: 148, 158, 180, 184, 193, 194, 206,
207, 215, 222, 223, 235, 263, 300
Bostn hammm: 158
Bostn hammm b: 300
bostnc: 26, 29, 53, 127, 130, 158, 190,
202, 204, 221, 229, 253, 263, 281,
287, 311, 321, 325, 360
bostnc klh: 29, 190
bostnc nefertlar: 229
bostnc oca: 130, 325
bostnc odabas: 53
bostnc samsonhnesi: 253
bostnc uskoklar: 360
bostnc ustas: 202
bostncba: 53, 78, 91, 98, 99, 107, 111,
112, 122, 123, 127, 133, 134, 137,
187, 216, 221, 223, 224, 226, 228,
229, 230, 231, 263, 285, 287, 290,
311
Bostncba cisri: 137
bostncba kay: 133, 134, 226
bostnclar tazhnesi: 253
bostncyn- hssa: 52
Bostnzde Efendi (eyh): 178, 179
Bonak: 112, 207, 344
Bonak Dede gl: 208
Bonak lisn: 186
Bonak pabucu: 188
Bonakb Mesregh: 207
boya: 327, 332
boyac: 334
boyac tokma: 334
boyaclarn silsilesi: 334
Boyaclarkapusu: 66, 187
boyahne-i mr: 252
boybei: 34, 68, 83, 210, 261
Boynuksa Hac: 348
boynuz: 279
boynuzlu at: 279
Boz Vasl deresi: 287
boza: 60, 220, 291, 353, 354
boza bekrsi: 353, 354
boza dars: 357
boza fs: 354
bozacba: 353, 357, 358
bozaclar: 251, 323, 353
bozacyn esnf: 353
bozahne: 60, 62, 107, 110, 142, 203, 217,
225, 251, 256, 282, 354
bozahneci alay: 357
bozahneci esnf: 251
Bozburun mahalli: 209
Bozca (ceziresi): 32
Bozcaada: 138, 203
Bozcaada arb: 213, 358
______________________________________ 356
______________________________________ 357
______________________________________ 358
akallar: 280
ker h (Rakks): 348
ker (air): 164
akr ala (gvercin cinsi): 317
akr (iki): 116, 118
akr (ku cinsi): 316
akrcba: 77, 86, 93, 321
akrhne (meyhane): 356
akman Celeb (Mukallid): 121, 352
akrlar: 319, 321
akrl demler: 186
akrl kut (gvercin cinsi): 317
alc mehtern esnf: 335, 336
am: 215, 315
am aac gnderler: 272
am direkleri: 215, 270
am odunlar: 215
am sakz: 269, 278
am srklar: 267
am tahtalar: 267, 335
amarcyn esnf: 329
amlca: 137
amlca besi: 233, 237
amlca dalar: 232
amlca kasr: 136
amlca mesregh: 235
an: 206, 315
an ardala: 257
anad: 83, 88, 138
anak: 313, 326, 327
anakbz (hayl-i zlcyn): 338
anakc: 326
anakc dkknlar: 194
anat kalas: 95
anlk: 37, 59, 232
apa (ifti aleti): 36, 263, 287
apa srklar: 288
apa taraklar (ifti aleti): 263
apakur: 85, 89, 92
apkun: 102
apkuncu: 163
apul: 137, 141
ardak orbacs: 296
ardak orbacs esnf: 296
ardak emni esnf: 296
ardak nibi: 296
ardakhne: 252
ardakl hammm: 158
ardakn meydn: 237
rgh [u] pengh makm: 116
rgl filcnlar: 326
arh: 238, 293, 308, 312, 313, 326, 329,
336, 341
arh akma ta: 304
arh dollblar: 312
arhbz (hayl-i zlcyn): 339
arhc: 292, 293
arh- dollbl krhne: 312
arh- sema: 298
arhl ksre: 314
______________________________________ 359
______________________________________ 360
-DDbbet'l-arz: 297
Dabra kasabas: 187
Dacn bin Harb: 328
Ddyn: 85, 293
Dastn: 32, 47, 142
Dastn (zrh): 302
Dakapusu: 225
Dahhk: 229, 271, 322, 331
Dahhk- Mr: 322
Dhil kalas: 97
Dhil medresesi: 179
D (ir): 156, 174
______________________________________ 361
______________________________________ 362
______________________________________ 363
dokuma: 269
dolabc (kehleciyn ustalarndan): 294
dolama: 60, 235, 319
dolamac: 319, 320
dolamacyn esnf: 318
dollb: 214, 238, 239, 263, 272, 292, 303,
312, 323, 332, 333, 334, 335, 340,
341, 357
dollbc (srma-ken esnfndan: 292
dollbhne-i eytn: 357
Dolmabe: 221, 222, 237
dolmacyn esnf: 285
domnal (klc): 302
domuz: 134, 321, 340
domuz fralar: 340
Domuzkapusu: 211, 355
donanma: 42, 45, 76, 105, 111, 122, 123,
124, 125, 126, 128, 129, 132, 133,
134, 137, 138, 210, 216, 221, 256,
297, 304
donanma-y hmyn: 42, 94, 96, 122,
124, 125, 128, 129, 132, 138, 216,
297
Donkalav kavmi: 328
Donkarkz: 47, 142, 347
Donkolad Yano (Tkyns Kral): 21
dkme ileri (gm): 311
dkmeciba: 314
dkmeciba esnf: 314
dkmeciba krhnesi: 253
Dkmeciba mescidi: 195
dkmeciler: 314
dkmeciyn sitnesi: 216
dkmeciyn krhnesi: 253
dkcba: 215, 216
dkcyn esnf: 216
dkcyn stdlar: 215
d balar (ikembe cinsi): 283
Dragoman: 187
Dragoman cmii: 146
Dragoman hammm: 158
Dragoman tekyesi: 152
Dragoman Ysuf medresesi: 150
duc: 215, 291, 320, 332, 334, 341, 358
dud: 222, 263, 285
dud aac: 263
dud arb: 276, 354
Duhnzde mescidi (Kocamustafpaa
kurbnde): 148
dheng (ney cinsi): 337
Dukagin: 82, 87, 90
Dukaginzde: 77, 166
Dulhuvarn (ehrizol'da): 86
Duna deirmenleri: 19
duna foga (gemici terimi): 273
Duracak (ingene): 280
Durak Be, nebahtl: 129
drbn: 211
Durmu Dede: 189, 225
Durmu Dede tekyesi: 224, 225
durrk: 208
durb- emsl: 165
dutkal: 207, 282, 318
dutkalc: 282, 314
dutkalc krhnesi: 192
dutkalclarn pri: 282
dutkalcyan esnf: 282
dbelek: 347
dbelekciyn: 337, 347
dbeyt: 115, 342
ddk: 346
ddk fasl: 346
ddkciyn: 346
dgh fasl: 345
dgh makm: 116
dgh- hseyn makm: 118
de: 299
dmeciyn: 53
dmeciyn esnf: 314
dmeciyn, hafffn: 73
dmeciyn- harr esnf: 320
dhhniyt: 292
dhn-i hlis: 298
dhniyytlar: 335
dlbend: 299, 320
dlbend brkcyn esnf: 322
dlbend brkleri: 322
dlbend izr: 220
dlbendciyn esnf: 319
Dldl (Hazret-i Al'nin at): 198, 261,
308
dlekci (gemici): 273
Dlgerler pri: 335
dmbelek: 340
Dmbl (Azerbeycn'da): 113
Dmdm (Azerbeycn'da): 113
dnbelek: 338
Drer [u] Gurer (kitap): 330
drr-i yetm (inci): 310
Drz: 68, 137
Drz beler: 84
dt baana (krk): 321
Dveydr menzili: 121
dzen ipleri: 291
dzenciyn esnf: 290
______________________________________ 364
Ecezde: 167
eczhn: 59, 166
Eetvar kalas: 139
Edhemzde, el-mevl eyh: 177
Edb Efendi (eyh): 176
edik (bir eit ayakkab): 325
edikciyn: 325
Edil doanlar (ku cinsi): 316
Edincik Bkz. Eydincik
Edirne: 14, 26, 38, 39, 40, 41, 43, 49, 58,
68, 74, 75, 97, 99, 105, 112, 122,
124, 135, 136, 140, 142, 143, 150,
161, 162, 164, 165, 167, 169, 185,
191, 194, 224, 230, 250, 294, 351
Edirne arabalar: 297, 340
Edirne, Bb-: 26
Edirne kimmakm: 135
Edirne kalas: 38
Edirne seferi: 98
Edirne taht: 100, 169
Edirnekapu: 17, 20, 23, 28, 30, 33, 34, 39,
41, 44, 76, 106, 114, 130, 133, 145,
148, 156, 166, 167, 176, 177, 178,
179, 180, 181, 182, 184, 185, 191,
193, 297, 314, 323
Edirneli Ahmed (hnende): 348
Edirneli htnlar: 262
Edirnev: 161, 164, 165, 167, 175, 181
edvr ilmi: 116, 117, 343
edviye: 262, 326, 327
edviye otlar: 327
Efrka: 20
Efdalzde medresesi: 150
Efeliolu Yoruka Hall (Hacivad' ehd
eden): 351
Efeliolu zaar: 351
Efelioullar: 351
Eflak: 39, 80, 83, 112, 128, 129, 140, 163,
228, 274, 277, 281, 299
Efltn: 22, 28, 124, 285, 354
Efltn- lh: 136, 262
Efltnzde gftesi: 162
Efltnzde, Mevln: 161
Efrsiyb: 20, 113, 135, 331
Efrsiyb borusu: 338, 346
Efrsiyb (Pehlivn): 120
Efrsiyb, Pir: 313
Egirsek: 94
Egirvar kalas: 94, 141
egser: 306, 336, 340
egserciyn esnf: 306
ee: 216
eeciyn esnf: 306
eeg: 270
eeler (cerrah aleti): 262
Eil: 85, 89
Ein ehri: 314
eir: 30, 326
eir kk: 30, 238
Eirdir: 51, 200
elencehne (meyhane): 356
______________________________________ 365
Erdelistn: 83
Erdemid arb: 213
Ereli kalas: 15
Ereliye Vezr: 15
Ereli: 220
Ere kalas: 97
Ergana: 92
Ergani: 85, 89
ergann: 212, 336, 337, 357
ergann borusu: 338, 346, 347
erganna ddkler: 268
erguvn: 267, 305
Erjeng Freng Mn: 56
Erkek Ahmed kalas: 104
Erlizde hazretleri: 186
Ermenak kalas: 66
Ermen: 51, 52, 110, 158, 203, 205, 212,
213, 217, 221, 233, 252, 255, 286,
306, 310, 313, 332, 336, 340, 341,
343, 348
Ermen Aydn (Direzen): 343
Ermen Bedros: 310
Ermen Haatur (Direzen): 343
Ermen lehcesi: 340
Ermen mahallesi: 205, 252
Ermen olanlar: 110
Ermence trkler: 340
Ermiy, Hz.: 15, 242
erre (cerrah aleti): 262
erreler (kesici alet): 306
Erturul Be (Mhn ehri belerinden):
38
Erturul (Selklu Sultan): 38
Ervm tifesi: 38
Erzyil (kilisesi): 20
Erzincn: 166
Erzurm: 14, 41, 68, 77, 80, 81, 85, 86,
89, 92, 103, 104, 106, 107, 108, 109,
110, 111, 112, 113, 114, 133, 134,
135, 238, 294, 306, 342
Erzurm Gmhnesi: 313
Erzurm vlsi: 111, 139
Esad Efendi: 99, 219
Esad Efendi, Hcezde: 123
Esad Efendi ibn Sadeddn-i Sn (eyh):
200
Esad Efendi (Sadr- Rm): 198
Esad Efendi (eyhlislm): 102, 107, 123
esbb: 119, 183, 208, 213, 215, 216, 221,
257, 261, 262, 268, 270, 275, 279,
284, 296, 297, 299, 305, 306, 308,
321, 322, 323, 324, 329, 331, 334,
340, 341, 351, 355, 357, 358
Ese Bal (Top cinsi): 216
Ese elebi furunu cenbi: 217
esed (kl): 216, 280, 301
esed sretli sancak: 331
esed tasvri: 216
Esedullh Al: 198
Esedullhi'l-Glib, Pir: 280, 321
______________________________________ 366
esr: 14, 15, 33, 34, 37, 38, 40, 45, 46, 50,
68, 78, 99, 111, 113, 114, 125, 128,
129, 137, 138, 139, 140, 141, 142,
154, 177, 205, 213, 226, 232, 254,
273, 292, 293, 297, 301, 313, 349,
355
esr bahs: 140
esr dellllar: 292
esr gulmlar: 293
Esr hn: 154
esrba: 297
esrciler: 292, 293
esrciyn bzrgn esnf: 293
esrciyn esnf: 293
esrhne: 252, 292, 293
esrhne emneti esnf: 292
esrhne emni: 293
esrhne hcreleri: 293
Eski Al Paa cmii (Tavuk Bzr
Dikilita dibinde): 147
Eski Al Paa medresesi: 150
Eski Balkbzr: 289
Eski Cmi (Edirne'de): 58
Eski Cezyir (klc): 302
Eski Husrev Paa cmii (Aksary
kurbnde): 146
Eski Husrev Paa trbesi: 179
Eski brhm Paa medresesi: 150
Eski slmbol demiri: 31
Eski Kaplca (Bursa'da): 294
Eski Odalar kurb: 153
Eski Sary: 52, 53, 72, 77, 107, 121, 130,
315
Eski Vlide hammm: 159
Eski Yurd nm mahal: 253
Eski Ysuf besi: 202
Eski Ysuf Paa hn: 154
Eskici Dede (eyh): 188
eskiciler: 159
eskiciyn dkkn: 326
eskiciyn esnf: 325
Eskidr: 232, 234
Eskiodalar: 183
Eskisarykapusu (Sleymaniye Camiinin
kaps): 72
Eskiyurd (Krm'da): 353
Esm'l-hsn: 70, 71
esnf yamaklar: 339
esnf- b- glbcyn: 262
esnf- acem olanlar: 254
esnf- adesciyn: 275
esnf- afyoncyn: 327
esnf- acyn: 290, 291
esnf- ada tccr: 287
esnf- adacyn: 286
esnf- alcyn: 277
esnf- amcyn: 255
esnf- hen tel-ken: 308
esnf- hengern- ilingirn: 307
esnf- hengern- nal-kesn: 306
______________________________________ 367
______________________________________ 368
______________________________________ 369
______________________________________ 370
______________________________________ 371
-GGabele: 273
gaddre: 239, 254, 310, 333
Gadr Hum gn: 243
Gafr-i Hind, Pir: 333, 334
Gafiryad kasabas: 185
Galata: 14, 20, 23, 25, 29, 30, 34, 35, 36,
37, 39, 45, 51, 62, 71, 72, 73, 102,
124, 158, 159, 189, 197, 201, 203,
204, 205, 209, 210, 211, 212, 213,
214, 220, 221, 222, 226, 232, 250,
251, 252, 262, 266, 269, 270, 271,
273, 281, 283, 290, 292, 295, 299,
304, 305, 310, 314, 327, 335, 336,
348, 355
Galata burnu: 18, 34
Galata cengi: 36
Galata orbacs: 357
Galata esnf: 289, 335
Galata halci: 52
Galata handak: 211, 269
______________________________________ 372
Gazzet'l-Him: 68
Ged Muslu elebi (Tanbrcyn): 343
Ged Muslu (rciyn): 344
gedelec (yay sada): 260, 315, 323
gedelecciyn esnf: 323
gedik: 291, 292
Gedik Paa hammm: 158
gedik shibi: 265, 333
Gedik Sleymn (rciyn): 344
gedikli dibekler: 292
gedikli ulfeli demler: 257
Gedikpaa: 20
Gedikpaa bekrhnesi: 155
Gedz Nehri: 66
Gegbizye: 53, 77, 166
gelberi: 267
gelberi harbe: 279
Geldiha (kpek ad): 280
Gelibolu: 51, 78, 82, 91, 111, 165, 167, 186,
209, 294
Gelibolu boaz: 16, 41
Gelibolu kalas: 38
gelincik: 163, 353
gelincik (balk cinsi): 290
Gelincik rs: 320
gemciler: 307
gemciyn esnf: 307
gemi: 15, 19, 21, 22, 25, 29, 33, 34, 37, 38,
40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 50, 57, 61,
62, 70, 98, 111, 122, 123, 125, 126,
128, 129, 132, 137, 164, 188, 203, 210,
211, 213, 214, 215, 220, 221, 222, 224,
225, 226, 227, 228, 229, 243, 268, 269,
270, 271, 272, 273, 287, 290, 295, 299,
300, 303, 307, 317, 346
gemi letleri: 211
gemi direi: 229, 290
gemi harbeleri: 273
gemi muolar: 272, 273
gemi resleri: 272
gemi sereni: 215, 290
gemici: 158, 203, 211, 227, 268, 270, 272,
306, 310
Genc (Diyrbekir'de): 89
Genc Hkmeti: 85
Gence: 98, 132, 178, 229, 294
Gence kalas: 97
gendm yani buday emni: 295
ger (uyuz): 262
Geray Hn: 97
Gerayolu: 142
gerdniyye makm: 116
gerdel (kova): 255, 335, 341
Gerede ehri: 30
gergef: 341
Gergefciler: 341
gergefciyn esnf: 339
gergerdn boynuzu: 316
gergeri kemnlar: 315
gerlik: 311
gnderler: 272
gnllyn: 91
Gnye kalas: 138
Gnye (Trabzon'da): 85
Grds kalas: 66
Grice: 282
grml (zrh): 302
Gynk: 43
gzlemeci dkknlar: 265
gzlemeciler esnf: 265
Grando Mihal (Harkl'in kz
evldlarndan): 36
Grandurya (stanbul'un ismi, frik
lisnnda): 24
Gubr Efendi, Nakb (eyhlislm): 102
gulm: 107, 113, 153, 238, 261, 268, 275,
280, 284, 291, 292, 293, 295, 296,
297, 299, 300, 301, 324, 325, 326,
327, 329, 337, 341, 342, 347, 348,
357, 360, 361
Gulm d: 342
Gulgule-i Rm (slmbol): 24, 31, 51, 250
gl-i beybn: 214
Gulibet'r-Rm (slmbol): 14, 250
gller: 214
gr kazan esnf: 255
gr kazanlar: 50, 178, 255, 341
gurb (karga): 317, 353
gurbiyye gevrei: 208
gurbiyyeci esnf: 265
Gurbzde: 180
Gri kalas: 97
guru: 33, 110, 114, 132, 133, 134, 188,
190, 192, 194, 195, 212, 215, 223,
225, 233, 256, 276, 279, 280, 283,
296, 310, 312, 314, 317, 318, 321,
327, 332, 333, 334, 341, 346, 348,
349
guzt- mslimn: 33, 34, 37, 38, 39, 40,
41, 42, 43, 44, 45, 46, 48, 49, 50, 95,
104, 107, 123, 128, 139, 204, 207,
214, 254, 257, 260, 265, 273, 284,
297, 303, 307, 330, 335, 353
gcgen yelei (oklar iin): 316, 317
gderi: 322
gdericiyn esnf: 322
ggm: 285
gercin yelekleri: 317
gherile: 30
gl: 11, 12, 26, 52, 72, 97, 119, 193, 194,
202, 207, 222, 227, 262, 283, 322
gl b: 227
Gl cmi: 34, 39, 43, 105, 174, 184
gl sirkesi: 283
gl ecereleri: 207
gl eftl deri: 322
gl turusu: 283
gl ya: 262
glb: 39, 105, 160, 262, 275, 286, 297,
355
glbcyn esnf: 262
______________________________________ 373
gm silsileler: 280
gm tokal haltalar: 280
gm yaldzl demir zencrler: 262
gm zencr: 279, 296, 321
gm zencrli bak: 216
gm zencrli licm: 267
gmhne: 252, 294, 311
Gmhne: 85, 252
Gmhne (Canha): 294
gmhneciyn esnf: 311
gml baklar: 279
gnba esnf: 271
gneyik kk (deva otu cinsi): 327
gnl sat: 310
gnlk: 326
Grc: 77, 99, 106, 107, 123, 132, 137,
139, 142, 193, 220, 272, 293, 297,
344, 348
Grc Cafer, Bodur (Kapudan): 272
Grc Neb (aki): 137
Grc Paa sary: 193
Grcistn: 80, 85, 94, 103, 107, 208, 256,
293
grgenzenler (sava aleti): 302
grz: 120, 121, 316, 322
Grz Seydzde: 182
grzbz: 121
grzbzn pehlivn esnf: 316
Gstehem (Pehlivn): 120, 302, 331
gvercin: 243, 317
gvercinler iynesi: 317
Gzel Ahmed Paa sary: 153
Gzelce Kemerler: 240
______________________________________ 374
______________________________________ 375
hs: 79, 80, 81, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90
Hs be: 112, 127, 172, 237
hs-hr: 204
Hasan Aa emesi: 157
Hasan Aa el-ktib (Yenieri aas): 124
Hasan Aa, Grc (ehneciyn): 344
Hasan Aa, Kara Abaza (Trkmen aas):
136
Hasan Be ibn Ftma Sultn emesi:
156
Hasan Be (Kapudan): 125
Hasan Cn perevi: 346
Hasan elebi, Ahzde: 181, 182
Hasan elebi (Defterdr): 78
Hasan elebi, Feryeli (Hnende): 342
Hasan elebi (Gmrk Emni): 132, 219
Hasan elebi (Kzlar Aas): 122
Hasan elebi, Lar: 359
Hasan elebi, ml (Tanbrcyn): 343
Hasan Dede, eyh: 187, 222
Hasan, Dilen: 348
Hasan Efendi drlhadsi: 151
Hasan Efendi, Kara (eyh): 191
Hasan Efendi (Koca Mustafa Paa
eyhi): 176
Hasan Efendi, Mukbeleci: 154
Hasan Efendi, Nark: 225
Hasan Efendi (Sadr- rm): 123
Hasan Halfe Aa (Yenieri aas): 104,
112, 124, 186, 224
Hasan Halfe besi: 237
Hasan Halfe b: 224
Hasan, mm, Hz.: 12, 32, 71, 156, 185,
219, 244, 260, 261, 265, 266, 317,
335, 343
Hasan kalas: 68
Hasan karl: 287
Hasan karl mesregh: 207
Hasan Kattl Gz: 303
Hasan Kefer Bahy (air): 359
Hasan Kethudzde: 176
Hasan Mud (air): 164
Hasan nm kle: 202
Hasan Paa (Cell): 139
Hasan Paa emesi: 156
Hasan Paa, Dmd (Mrimrn): 78
Hasan Paa, Eli: 138
Hasan Paa, Gz (Mrimrn): 77
Hasan Paa, Hattt: 115, 119
Hasan Paa, Kapudan: 112, 154, 174
Hasan Paa, Kara (Defterdr): 126, 139
Hasan Paa, Kk (Badd vezri): 104
Hasan Paa medresesi: 150
Hasan Paa, Rs (Mrimrn): 96
Hasan Paa, Strcu: 98
Hasan Paa, Urus: 267
Hasan Paa (Vezr-i azam): 163
Hasan Paa, Yenter (Neyzen): 343
Hasan Paazdeler: 54
Hasan, ehzade: 40, 97
______________________________________ 376
Hasan-bd livs: 84
Hasan-bd tekyesi: 202
Hasan- Basr, Pir: 246, 258
Hasan- Niksr: 175
Hasan: 265
Hasankeyf: 85, 89, 92
hsek: 52, 114, 129, 130, 133, 134, 158,
173
Hsek Aa: 219
Hsek hammm: 158
Hsek medresesi: 150
Hsek Sultn: 152
Hsek Sultn cmii: 76
Hsek Sultn hayrt: 76
Hsek Sultn krbnsary: 155
Hsek Sultn (Selmiyye kurbnde): 150
Hsek Sultn tmrhnesi: 153
Hsekiyye imreti: 74
hs- hmyn: 79, 80
hasr: 313
hasrc: 52, 274, 347
Hasrc Selm (bzergn): 275
hasrcba krhnesi: 253
hasrcyn- Msr esnf: 275
hasrhne: 51
Hsib-i Mv, Pir: 299
Hsky: 30, 49, 51, 193, 203, 204, 228,
251, 290, 326, 355
Hsky hammm: 159
Hsky mezrlklar: 203
hsoda: 51, 52, 78, 95, 105, 106, 111, 115,
118, 120, 130, 163
hsodaba: 106, 115, 132, 157
Hassn- Sbit, Pir: 259
hss- vzer: 132
Hastalarkapusu: 112
hah: 267, 304, 311
Him: 175, 178, 328
Him D: 176
Him (air): 165
Haota kolu: 349
hatab-ken: 229
Hatabl Dede: 41
Hatabl Sultn: 43
haty kz: 120
htem talar: 254
Htem-i Adds, Pir: 275
Htem-i Tay: 55, 173, 176, 351
Htem-i Tay cenbi (Basra'da): 259
Hatb bin Yakb Amasiyyev
(eyhlislm): 163
hatb kapusu: 100, 144
Hatb Zkir (eyh): 184
Hatb'l-Ksm: 166
htif: 97, 145, 151, 158, 203, 219
Htif-i gayb: 143, 157, 173
Htif-i kuds: 151, 157, 169
htif-i Rabbn: 343
hatman (Romanya'da bir memurluk
unvan): 122
hatt: 17, 36, 54, 56, 59, 65, 66, 70, 71, 81,
101, 103, 108, 111, 112, 114, 117,
118, 121, 133, 134, 135, 139, 144,
149, 162, 171, 180, 184, 210, 212,
217, 218, 222, 224, 234, 240, 251,
253, 268, 272, 275, 288, 291, 294,
301, 321, 324, 338, 350
hattt: 59, 64, 67, 77, 115, 119, 120, 121,
162, 163, 180, 182, 202, 207, 222,
241, 310, 351, 359
Hattt eyh hazretleri: 207
Hattt eyh menzili (ok nian yeri): 121,
241
hattt- dvn: 182
hatt- Himsi: 56
hatt- hmyn: 81
hatt- Karahisr: 70
hatt- kf: 224
hatt- erf: 54, 103, 108, 111, 112, 114,
118, 133, 135, 139, 212, 234, 240,
251, 268, 272, 275, 291, 294, 301,
321, 324, 338, 350
hatt- Ykt: 65
hatt- yarl- bel: 288
Htn cmii (skbl emesi dibinde):
148
Hatvan: 82, 95
Havle kalas: 66
havn: 238, 274, 292, 293, 313
havn (havayi fiek): 305
Havriyyn: 21, 24, 52, 62
havriyyn ayazmas: 211
havy fiekiyn esnf: 304
Hver: 181
Havernak: 14, 18, 51, 55, 57, 75, 101,
105, 113, 143, 195, 204, 297
Havkat'l-cedel (Hz. Muhammed'in
Gazas): 32
havln: 262
havlncn: 262
Havrn: 45, 50, 263
havrn cbbesi: 60
Havsa: 68, 162
havuc turusu: 283
Havuzlu hammm: 158
Havv, Hazret-i: 243, 248, 255, 259
havz (havuz): 65, 69, 71, 209, 221, 229,
239, 241, 297, 300, 324
havz- fevvre: 231
hayl bez: 319
hayl-i zl: 215, 266, 338, 347, 350, 351,
352
hayl-i zlcyn: 338, 339
Hayt elebi (air): 182
Hayber: 307
Hayber (Hz. Muhammed'in Gazas): 32
Hayber kalas: 331, 338
Hayberler: 307, 315
Haydar elebi (Defterdr): 47, 78
Haydar Mrz: 199
Haydar Paa: 44
______________________________________ 377
______________________________________ 378
hzler: 158
Hoca elebi: 181
Hoca elebi sary: 230
Hoca Efendi iskelesi: 193
Hoca hn (Mahmudpaa'da): 51, 154,
292
Hoca abn (Tcir): 209
hocagn- attarn esnf: 326
Hocapaa hammm: 158, 159
Hocapaa mahallesi: 151, 153, 155, 262,
289, 322
Hococan: 85, 89
hokka: 56, 261, 262, 276, 335, 354
hokkabz: 338, 349
Hollok kalas: 141
Hollok livs: 83
Holumi kalas: 68
hoppa takldi (hayl-i zlde): 351
hora zm: 225, 236
horasn: 340, 342, 358
Horasn: 32, 38, 43, 111
Horasn erenleri: 254, 288, 353
horasancyn esnf: 339
horasn rhtm: 23
horasn trn zller: 268
horilka arak (arb): 356
horilka (arb): 354, 355
horos: 28, 43, 115, 318, 353
Horos mm: 115
Horos Dede: 41, 43, 175, 188, 305
horos (havayi fiek): 305
Horoskapusu: 43
Horoslukapu: 43
horosya (balk cinsi): 290
Horputa: 282
Horputal Urumlar: 285
Horn [Hrn] livs: 86
hob: 220, 285
Hob kalas: 94
hobc: 285, 287, 288
hobcyn esnf: 285
hokadem (kl): 301
homerim (sd rn): 277
hotas: 352
hotazlar: 300
Hoten: 298, 317
Hoten gzl: 298
Hotin: 109, 137, 172
Hotin gazs: 184, 275
Hotin kalas: 102, 109
Hotin seferi: 98, 109, 132, 171, 336
Hoy (Azerbeycn'da): 104, 113
Hubb elebi (air): 359
Hubb monls: 199
hubbt: 274
huccc: 124, 125, 129
huccc zvvr: 128
huccc- mslimn: 272, 289
Hd, Hz.: 241, 275
Huddd: 346
Hudvendigr: 38, 82
huddmn- bevvbn: 52
huddmn- glmn esnf: 254
huddmn- stabl- hssa: 52
huddm- bmristn u mristn esnf:
263
Hudeybe (Hz. Muhammed'in Gazas): 32
Hudr: 167
hukem: 16, 17, 19, 21, 22, 24, 28, 31, 50,
52, 96, 149, 153, 159, 261, 262, 263,
270, 272, 283, 308, 326, 336, 343,
355, 357, 358
hukem esnf: 261
hukem-y kehhln esnf: 261
humm: 182, 203
humms (iecek): 276, 285
humm-y muhrik: 39
humms: 198
humms- Nahivn: 209, 352
Huneyn (Hz. Muhammed'in Gazas): 32
hurdavt- ahen-frht esnf: 308
hurde cmlar: 70
hurde deff: 340
hurde nakllar: 332
hurde semerler: 323
hurm: 61, 214, 230, 242, 260, 269, 283,
298, 300, 325, 354, 355, 360
hurm: 260
hurm lfi: 214
hurm sirkesi: 283
hurm arb: 354, 355
Hurrem avu (etryn): 344
Hurrem elebi el-Ceml: 191
Hurrem Htn cmii (Yenibe
kurbnde): 148
Hurrem Paa (Mrimrn): 77
Hurrem h (Rakks): 348
Hurrem Usta yaylar: 314
Hurrem-i Hind esnf: 335
hurf- ebced: 249
hurf- tehecc: 248, 249
Hurm Gz: 316
Husrev Aa (Yenieri aas): 124
Husrev Be: 79
Husrev, Hce (bedesten kethds): 175
Husrev Kethud: 151, 223
Husrev lala: 111
Husrev Paa: 78, 104, 107, 108, 110, 111,
112, 135, 151, 174, 179
Husrev Paa, Deli (Vezr): 77, 79
Husrev Paa trbesi (Yenibe
kurbnde): 358
Husrev Paa-y Atk mektebi: 151
husrevn kp: 206, 262, 298, 305
husrevnler: 357
Husrev-i rn: 199
Husrev-i r: 108
Husrev-i rn: 108
Hussn meydn: 102
husset's-saleb: 286
______________________________________ 379
klkc: 345
klkcyn (musiki esnfndan): 337, 345
Ilgn sahrs: 139
Irk: 21, 47, 85, 93
rk makm: 280
Irkeyn: 94
Irk- Acem: 199
Irk- Ddyn: 16, 96, 256
rgadn esnf: 340, 341
rgat: 105, 158, 341
rgat bzr: 341
rgat bennlar: 18
Irgat hammm: 64, 158
Isbarta ehri: 185
Isfehn: 95, 111, 112, 116, 168, 220, 298,
310, 344, 345, 346
Isfehn halieleri: 334
sfehn makm: 116
scak pldeciyn esnf: 286
scak pldeciyn- kavvfn esnf: 286
stma: 204
Iskradin kalas: 94
slama arb: 354, 356
Islatna (klc): 302
Ispahn: 262
Ispahn krhnesi: 301
spanakc esnf: 285
sparna: 25, 211, 269
ss mahlebciler: 286
ss pldeci: 286
ss salebci: 286
ss sdc: 286
ss erbetci: 286
ss ve bahrl erbetciyn esnf: 286
stabl: 153, 296
stabl- Anter: 51, 149
stabl- bb- hr: 252
stabl- hs: 252
stabl- hssa-i birn: 51
stabl- hssa-i endern: 51
stabl- sultn: 266
stakoz (deniz mahlku): 290
Istavriz kasabas: 231
Istarvroz besi: 105, 231, 233
Istavroz kasabas: 231
Istranca: 321
Istranca dalar: 226, 277, 279
Istranca dalar mesregh: 240
Istranca khu: 55
tryyt maklesi: 262
Itriddn-i Hind, Pir: 262
yd- adh: 113
ydiyye: 115
Izbara vilyeti: 177
-bls: 283
bn Germiyan kalas: 66
bn Kesr: 176, 245
bn Zbeyr Bkz. Zbeyr hazretleri
brhm Aa (Kapucular kethds): 132
brhm Be, Bac: 150
brhm bin Hasan- Niksr: 175
brhm bin Nimetullh ibn Renzde:
191
brhm elebi (Badefterdr): 78
brhm elebi kalyonu: 128
brhm elebi, Res: 128
brhm elebi, Solak (kalyonu): 125
brhm elebi, Tceddn: 191
brhm elebi yals: 230
brhm Edhem: 239, 335
brhm Efendi (Cerrhpaa eyhi): 58,
102
brhm Efendi (Muabbir): 13, 209
brhm Efendi, Rznmeci: 115, 125,
212, 224
brhm Efendi sary: 154
brhm Efendi (eyh): 99
brhm Efendi tekyesi: 206
brhm Glen: 116, 161, 198, 341
brhm Hallullh: 264, 276, 284
brhm Hn: 26, 27, 69, 111, 122, 126,
127, 128, 129, 130, 131, 154, 172,
204, 216, 233, 239, 293, 348
brhm Hn imreti: 152
brhm Hn sary: 154
brhm Hn, ehzde: 99, 126
brhm Hnzde yals: 202
brhm Hsmzde: 179
brhm, Hz.: 165, 241, 243, 264, 276,
277, 278, 306, 307, 328, 329
brhm ibn Reslullh: 261
brhm Magrib, Muvakkt: 270
brhm Paa: 148, 170
brhm Paa besi: 201
brhm Paa bin Al Paa (Vezr-i
azam): 163
brhm Paa cmii: 145
brhm Paa emesi: 156
brhm Paa (Defterdr): 136
brhm Paa, Defterdrzde: 201
brhm Paa, Hdm: 77, 146
brhm Paa, Makbl iken Maktl: 26,
76, 166
brhm Paa medresesi: 150
brhm Paa sary: 153, 200
brhm Paa, Sarho (Bostncba): 99,
127
brhm Paa-y Eb'l-hayr: 157
brhm, Sarho (Cam ustas): 70
brhm, Seyyid: 191
brhm, Sultn: 31, 67, 84, 105, 134, 173
brhm Tennr ibn Sarrf Hseyin
eyh: 162
brhm-i Nahf: 328
bril kurb: 163
brn: 115
______________________________________ 380
ibre: 308
br lisn: 24
ibrk: 50, 281, 283, 284, 286, 291, 329
brm: 86, 130, 201
ibrim: 146, 238, 273, 292, 320, 329
ibrim armhlar: 273
ibrim petimller: 329
ibrimciyn- Yahdn esnf: 320
byr ketan: 276
i aalar: 103, 288
i edikciyn yan tomakcyn esnf: 325
i glmnlar: 268
i gulm mahbblar: 261
i gulmlar: 268, 280, 284, 291, 293, 341,
357
i huddmlar: 261
i kabza (gre oyunu): 119
i mehterleri kapusu: 111
i mezzinleri: 118
i olanlar: 77, 244, 255, 288, 309
i ya: 278
azebkapusu (Galata'da): 211
iedikciyn: 325
iedikler (pabuc cinsi): 325
-eli: 84, 88, 92
d- adh: 276
d-i nasr gnleri: 26
dlib (Haleb'de): 299
drs Bitlszde: 78
drs, Hz.: 241, 313, 318
drs Kk: 195, 201
drs Kk mesregh: 196, 197
drs Kk meydn: 238
drs Kk sahrlar: 287
drs Kk tekyegh: 209
drs, Mevln: 145
drs Neb: 23, 247, 318, 321
drs, eyh: 196
drs eyh karl: 287
drs-i Halvet halfesi: 184
drivne tekuru: 38
ftedli olu: 345
dirliler: 51
ine: 208, 308, 321, 325, 326
ineciyn esnf: 307
randona: 24
hmilnic: 128
ihrk- azm: 190, 274, 311
ihrm: 247, 248, 255, 320, 335
ihrm tamak: 248
ihrmcyn: 334
kieme (Sultn Selm kurbnde): 331
krime bin Eb Cehil (sahabe): 254, 270,
328
ksr-i azam: 326
lh hazretleri (eyh): 164
ilah-hnlar: 121
ilhiyytlar: 260
liki kalas: 94
limni: 30, 125
limye ceziresi: 32
ilm-i Arab: 164
ilm-i arz: 167
ilm-i Cemd: 71
ilm-i cerr-i eskl: 297
ilm-i cevhircilik: 310
ilm-i cifr: 79
ilm-i edvr: 116, 117, 343
ilm-i hads: 151
ilm-i harta: 270
ilm-i hatt: 118, 162
ilm-i hendese: 69, 73, 74, 121, 148, 341
ilm-i hfz: 115, 245
ilm-i in: 177, 359
ilm-i kf: 313, 359
ilm-i kitb: 310
ilm-i ledn: 162, 297
ilm-i lgat: 179
ilm-i mimr: 73, 224
lm (Muhammed Kadzde'nin mahlas):
191
ilm-i msk: 115, 116, 117, 336, 342
ilm-i nahiv: 115
ilm-i nat: 342
ilm-i ncm: 136, 161, 359
ilm-i Rabbn: 199
ilm-i iir: 121, 166
ilm-i takld-i letyif: 352
ilm-i tasavvuf: 162
ilm-i tevrh: 359
ilm-i tb: 149, 162
ilm-i usl: 343
ilm-i zecel: 342
ilm-i zc: 218
lok kalas: 94
iltizm: 80, 84, 86, 229, 289, 292
lvov sahras: 137
lya: 37
lyana Kral: 35, 36
lyangur (Amlk veledi): 37
lyanin: 37
lyanu: 31
lys bin eyh Mehemmed: 185
lys e-ehr Al elebizde: 185
lys e-ehr ivizde: 181
lys, Hz.: 242
lys Paa: 231
lyszde mescidi: 148
mdiyye: 85
mm elebi, Kk (Hnende): 342
imm kapusu: 100, 144
imm erbeti: 286
imm yourdu: 278
imme: 319
mmeyn emesi: 156
mm- Azam (Numn ibn Sbit): 74,
107, 112, 162, 200, 249, 251, 254,
257, 325, 328, 329
immiyye arak (arb): 356
immiyye (arb): 354
mmkulu Hn: 97
mmzde Hfz Post (Hnende): 342
mmzde kurrs: 151
mmzde medresesi: 151
imret: 39, 65, 69, 74, 76, 77, 79, 102, 144,
145, 149, 151, 192, 203, 204, 205,
218, 223, 226, 227, 229, 233, 236,
253, 305, 329
imret-i itm: 69, 197, 212, 230, 234, 252
imret-i sary- cedd: 152
imret-i tam: 195
mretkapusu (Sleymaniye Camiinin
kaps): 72
imrhor- kebr: 122, 135
mri'l-kays (heccv): 45, 165, 349
mri'l-kays kurb (Kayseri'de): 285
ncl: 248
inclhne: 20
inclhne: 20, 149
incr: 120, 231, 243, 296, 298, 301
incr yapra: 243
ncirli Beldesi: 229
ncirli livs: 94
inc: 26, 204, 244, 268, 270, 271, 280,
298, 310, 318, 332
inc dikme makadlar: 298
inc saakl kantralar: 268
inc sadefi: 204
incciyn esnf: 310
indiyyt gazelleri: 331
ne Ayazma: 203, 204, 207
nebaht: 68, 82, 87, 91, 129
inek: 277, 278, 279, 299, 306
inek derileri: 299
ngilis: 112, 122, 192, 283, 304, 314, 327,
338, 346, 347, 357, 358
ngilis brd: 304
ngils borusu: 338, 346, 347, 357
ngilis Frengleri: 192
ngilis kalyonlar: 112
ngilis sirkesi: 283
ngilis arb: 358
ngiliz boyalar: 327
ngiliz flar: 283
ngiltere: 78
nkirmn kalas (Krm'da): 210
in: 200
in ilmi: 177, 359
ip: 25, 142, 189, 211, 214, 224, 246, 269,
270, 271, 276, 277, 278, 286, 290,
291, 300, 305, 321, 334, 338, 340
ipek: 292
ipekciler: 292
ipekciyn esnf: 292
iplik: 276, 286, 303, 310, 319, 320
iplikciyn esnf: 320
psala: 38, 294
ipsimata (yiyecek): 291
ipsime arb: 354, 355
ipsomisko yan ekmek tirdi: 291
______________________________________ 381
______________________________________ 382
______________________________________ 383
kmhcyn: 333
Kmhczde (Hnende): 342
kam: 315, 337, 343, 346, 347
kam borular: 340
kam mizmrcyn: 338, 347
kam sipsi: 346
Km Efendi (eyh): 181
Kmil-i Hind, Pir: 319
Kamin kalas: 140
Kaminkrad kalas: 140
Kmkr Be: 43
Kms- Ahter (kitap): 179, 350
kmyb: 165
kandl: 64, 69, 70, 75, 100, 101, 102,
142, 144, 160, 171, 198, 304, 315,
333
kanara: 279
kanaraclar: 279
kanaracyn- Bekapusu esnf: 279
kanaracyn- Yedikulle esnf: 279
kanarahne: 274
Kanator Kral: 37, 232, 236
Kanator Mial: 37
Kanator veled-i Yafr: 37
Kanator (Yanko vezri): 15, 19, 27, 37,
267
Kanaturya (stanbul'un ismi, Leh
lisnnda): 24
Kanber-i Al, Pir: 257
Kand Mustaf bin Cell: 200
kand-i nebt- hamav: 360
Kand (air): 165
Kandlli be: 105, 225, 231, 237
Kandiye: 84, 135, 136, 142, 203, 212
kaneviz: 114
Knkr: 82, 88, 91, 162
Kanl deresi: 287
Kanlca: 251, 344
Kanlca hammm: 159
Kanlca kasabas: 230
Kanlca yourdu: 278
Kanlkozlar mahallesi (Ksmpaa'da):
208
Kanllar: 159
kanns yan avc: 241
kannsn- avcyn esnf: 316
Kannije: 80, 81, 82, 83, 94, 139, 141
Kannije Gl: 238
Kannije kalas: 30, 98, 141
kantr: 215, 238, 264, 293, 297, 306
kantrc: 159, 291, 297
kantrcyn esnf: 306
kantr- Osmn: 291
kantra (koucularn ve baka sporcularn
ssl giyim): 257, 268, 351
knn: 92, 94, 106
knn (musiki aleti): 345
knncyn (musiki esnfndan): 337, 344
knn- bzn- slmbol: 284
knn- kadm: 92
______________________________________ 384
knnnme: 79, 84
Knnnme (Cemlzde Mustafa
elebi'nin eseri): 78
kapama (elbise cinsi): 235
kapama hilatlar: 319
kapamacyn esnf: 319
Kapan- dakk: 157, 252
kaplan: 280, 319, 321
kaplan postu: 299, 321
kaplbaa: 30
kaplca: 250
kapod (giyecek): 208
Kapolinye kalas: 94
Kapornak kalas: 94
Kapovar kalas: 95, 141
Kapuaas Cafer Aa medresesi: 150
Kapuaas Mustaf Aa tekyesi: 152
kapucu: 77, 93, 98, 103, 132, 134, 141,
155, 172, 173, 261, 311, 342
Kapucu, Sar (Hnende): 342
kapucuba: 46, 76, 86, 103, 111, 114,
122, 125, 127, 128, 133, 134
Kapucular krbnsary (Ayasofya
kurb): 155
kapucular kethuds: 77, 93, 98, 103, 132,
141, 172, 173
Kapucuolu, Direzen: 343
Kapucuolu Osmn kolu: 348
Kapuda: 38
kapudan: 26, 34, 45, 54, 61, 70, 71, 77, 78,
81, 82, 87, 91, 93, 94, 96, 97, 102,
104, 105, 111, 112, 121, 122, 123,
124, 125, 132, 133, 135, 137, 138,
139, 140, 142, 144, 154, 157, 158,
159, 174, 200, 204, 205, 206, 208,
212, 213, 217, 218, 219, 220, 221,
223, 224, 226, 227, 233, 272, 273,
274, 287, 316, 352
kapudan fenerleri: 272
kapudan mahzenleri: 205
kapudan paa: 54, 81, 82, 91, 93, 94, 112,
125, 132, 135, 204, 205, 208, 219,
287
Kapudan Paa eyleti (Cezyir): 82, 91
Kapudan sebli: 212
kapukulu: 93
Kapur [Hbr] (Rkka'da): 89
kara ala (gvercin cinsi): 317
Kara Al (Murd Hn'n celld): 130,
173, 256
Kara mid: 266
Kara Arablar: 158
Kara Bal (Top cinsi): 216
Kara Biga (Sleyman Be'in bahadr): 38,
345
Kara Bodan: 68
Kara Cehennem (gemi): 122
Kara avu (Yenieri Aas): 132, 137,
192
Kara elebizde (slmbol Monlas): 123,
124, 147, 200
______________________________________ 385
______________________________________ 386
______________________________________ 387
kazhne: 60
Kazak: 112, 128, 138, 142, 226, 227, 268,
277
Kazak aykalar: 122, 228, 268
Kazak- k: 100, 128, 137, 226, 277
Kazak- k hatman: 128
Kazak- k aykalar: 112, 122
kazan: 286, 308, 309
Kazan (Kimyac Mun olu): 104
kazanc: 308, 309
kazanc tcirleri: 52
kazancba: 253, 308, 309
Kazanclar cmii: 145, 184, 185, 188
Kazanclar mahallesi: 51
Kazanclar (Unkapan'nn i yznde): 145
Kazancolu besi: 221
kazancyn esnf: 309
kazancyn tccrlar esnf: 309
Kazda nm mahaller: 34
Kazdal: 78
kazgan: 238, 262, 283, 287, 299, 308, 309
kazlc (gemici): 273
Kazleme: 192
kazma: 36, 254, 255, 263, 287, 306, 340,
341
kebb: 285, 308
kebbc esnf: 285
kebbe: 262, 326
kebe: 271
Kebeciler hn: 154
kebeciyn: 334
kebekciyn esnf: 306
kebere turusu: 283
kebirge (alt kazan biiminde olan byk
davul): 267
Kebr (air): 165
kebkeb: 306
kebkebciyn esnf: 306
kebter: 152, 317
kebt (krk): 321
Keciran [Keivan]: 85, 89
kec-klh: 254
kee: 29, 208, 215, 216, 260, 261, 268,
279, 288, 322, 325, 329, 330
kee ullar: 288
kee esbb: 215, 322
kee klh: 208, 216, 260, 322
keeci: 159, 322, 332
keeciyn esnf: 322
keeciyn- yenieri esnf: 322
Keeli Dede: 188
keeli hnkr kapucusu: 261
kei: 137, 189, 246, 277, 279, 280, 298,
322, 323, 325, 340
kei boynuzu: 298
kei derisi: 325
Kekemet (Macaristan'da): 15
Kekivar kalas: 141, 142
kedi: 258, 325, 327, 353, 360
kefal: 290
______________________________________ 388
______________________________________ 389
Kzl Ahmedl: 78
kzl ala (gvercin cinsi): 317
kzl kalkan bal: 291
Kzl yumurta gnleri: 24, 26
kzlaac: 263
Kzlba: 68, 98, 102, 103, 104, 106, 107,
108, 110, 112, 113, 133, 163, 188,
199, 251, 305
Kzlca ocak: 90
kzlck: 230, 285, 300, 341
kzlck aac: 341
Kzlelma: 17, 20, 55, 57, 75, 79, 94, 101,
126
Kzlelma Kilisesi: 101
Kzlrmak: 66
Kzlmusluk: 150, 300, 331
Kzlmusluk mrekkebi: 331
Kzkullesi: 25, 114, 232, 235, 336
kzlar aas: 112, 122, 128, 129, 131, 132,
133, 153, 171, 212, 233
kzlar manastr: 152, 191
kibrt: 312
kibrt suyu (arb): 354, 356
kibrt ya: 326
kibritciyn esnf: 326
kibrt-i ahmer fitlleri: 326
kibrt-i ahmer suyu: 312
kibrit sakal: 309, 311
Ki: 86, 89, 92
kilabdn satc esnf: 292
kilar: 238
kilar emni: 295
kilar odas: 51
kilarcba: 52, 115, 118, 131
kilarciynlar: 295
kilar- hssa: 52, 115, 147
kilar- hssa-i brn: 51
kilar- hssa-i endern: 51
kilar- Sultn: 252
kilar- terekeciyn- birn: 51
kle-i Rm: 56
Kili: 163, 299
Kili kalas: 43, 68
Kili koyunlar: 276
Kili pasdrmas: 281
Kili ya: 298
Kilid hn: 154
kilidciyn esnf: 307
Kilid'l-Bahr Hisr: 78, 228
Kilid'l-Bahreyn: 16, 24, 40, 140
Kilid'l-Bahr-i Siyh: 227, 228
Kilis: 82, 84, 87, 88, 92, 94, 95, 129, 284,
350
kilise (ayrca bkz. kenise): 41, 109, 206,
226
Kiliseard: 256
Kilisekapusu (Galata'da): 211
kmy: 293, 314
kmyclar: 312
kmygrler: 313
kimyonlu: 281
Kira nmnda Yahd: 182
kirclar esnf: 257
kiraz: 225, 227, 241, 273, 289
kiraz mevsimi: 241, 273
Kirbaz (Rm borucu ustas): 313
kirde: 236
kirde kebb: 220
kirec: 17, 31, 56, 62, 211, 253, 313, 330,
339, 340
kirec yakclar: 340
kirecciba krhnesi: 253
kirecciler: 55, 56, 339, 340
kirecciyn- ocak esnf: 339
kirechne: 313
Kirecibakapusu: 25, 26
Kirekapusu: 211, 301
kiremit: 195, 203, 205, 217, 231, 237, 340
kiremitci: 159, 203, 300, 339, 340
Kiremitci Solak b: 300
kiremitciyn esnf: 339
Kiremitcizde hnesi: 221
kiri: 282
Kiri Mihal: 37
kirici krhne: 192
kiriciler: 282
kiricilerin silsilesi: 282
kiriciyn esnf: 282
kiriciyn- tcirn esnf: 282
Kirmn: 96, 119
Kirmastzde medresesi: 151
kirpik: 247, 248
Kirpik yltmek: 247
kisbet: 316
Kisb (air): 178
kse altun: 315
kse-i Osmn: 309
kse-i Rm: 93, 125
Kisr: 20
kimiki: 289
Kimr l: 320
kitb: 13, 20, 28, 31, 32, 37, 79, 101, 114,
116, 118, 119, 122, 130, 161, 162,
166, 178, 180, 185, 188, 224, 248,
249, 250, 255, 256, 259, 260, 270,
274, 288, 301, 310, 318, 330, 332,
342
kitbe: 57, 64, 71, 72, 75, 101, 303, 312,
320
kitbet-i talk: 351
Kitb- zz: 130
Kiteli (karyesi): 18
Kiteli ky mesregh: 240
kitfeyn (grz oyunu): 121
kobal akr: 188
Koca Al Paa sary: 153
Koca Dvne: 190
Koca Hasanzde: 164
Koca Husrev Be cmii
(Kocamustafapaa kurbnde): 148
______________________________________ 390
Korotine kalas: 95
korsanlk: 111
Korsika: 125
kortela bak: 77
Korucu karl: 287
korucular: 54, 158, 226
koruk ttys: 262
koruluk: 228
kosdanise: 321
Kosda Mustaf aykas: 268
Koska Furunu: 225, 332
Kosova: 38, 294
Kostanta (Rm Kuyumcu): 239, 309
Kostantniyye: 11, 13, 14, 20, 22, 24, 27,
31, 32, 33, 34, 35, 37, 38, 41, 44, 48,
49, 50, 54, 56, 59, 66, 67, 79, 102,
106, 114, 148, 152, 174, 192, 197,
209, 210, 214, 224, 232, 237, 241,
250, 251, 253, 293, 358
Kostantniyye-i Kbra (stanbul'un ismi,
Arab lisnnda): 24
Kostantn: 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27,
28, 30, 31, 32, 33, 36, 37, 39, 41, 45,
48, 52, 58, 63, 210, 213, 224, 225,
231, 309
Kostantn pol: 22
Kostantn kalas: 27, 33, 48
Kostantn Kral: 20, 21, 22, 28, 29, 35, 41,
48, 197
Kostantn Opol (stanbul'un ismi, Nemse
lisnnda): 24
Kostantn sary: 48
Kostantne (kalas): 37
Kostantn-i kadm: 63
Kostantn-i Kbr: 21
Kostantn'in vlidesi: 63
Kostyya (stanbul'un ismi, Portakal
lisnnda): 24
Kotur kalas: 113
kova: 292
Kovac mescidi (Selmiyye kurbnde):
178
Kovaclar medresesi: 151
Kovuk Kemerler: 240
Kovukdere (karyesi): 18
kovu: 270
Koylhisr: 163
koyun: 137, 210, 215, 240, 246, 276, 277,
278, 279, 280, 281, 299
koyun emni: 103, 252, 277, 280, 281,
291, 295
koyun eti: 53, 208, 281
koyun kellesi: 281
koyun paas: 279, 282
koyun pasdrmas: 299
Koyunkapusu (m'da): 244, 258
Koyunkorusu mesresi: 229
Koyunzde yals: 226
Kozbekiler: 159
kek: 146, 267, 272, 276, 296, 314, 323,
334, 335, 348
______________________________________ 391
______________________________________ 392
Latfe: 120
Latf, Monl: 161
Ltikyye livs: 84
Latin: 22, 24, 37, 270
Latin lisn: 24, 37, 270
lavaa yufka ekmekler: 264
Laz: 51, 159, 223, 226, 309, 310, 346
Laz Al (kuyumcu): 310
lzverd (ngiliz boyalarndan): 327
lebbn- hlis rsu: 196
leben-i hlis: 228, 230, 274
leblebi: 289, 298, 300
leblebiciyn esnf: 300
Leccn: 84, 88, 92
lecc kavim: 226, 300
ledn ilmi: 162, 297
Lefke: 137
Lefkoa: 84, 96
Lefteraki (Rakks): 348
leen: 61, 168, 281, 283, 284, 291, 329
leen ibrkler: 281
Leh: 16, 24, 32, 111, 131, 138, 142, 143,
177, 184, 297, 313, 314, 347, 353, 355
Leh kral: 138, 142
Leh lisn: 24
Leh seferi: 177, 184
Leh uaklar: 347
lehem: 311, 313
lekeciyn esnf: 329
lekefr (bez cinsi): 319, 333
Lemberaki kapudan: 273
Lenduh: 121, 240, 287, 331
Lenduh ibn Sadn: 331
Lenduh karl: 287
lepe: 65
letyift: 181
levadn kk: 274
Leve kalas: 141
Leve livs: 83
levend: 78, 121, 351
Levend iftlii: 42, 44, 50, 238, 277
levendne: 117, 119, 344, 345, 349, 357
levendne esbblar: 357
levendne sz: 344, 345
levendt: 125, 126, 220, 268, 273, 324
levrek: 290
leve (?, yonca eidi): 238
levz (badem): 300
Leyl v Mecnn: 162, 331
leylek: 17, 28, 145, 189, 359
Leylek Tfl (Tfl elebi, air): 359
Leys elebi (Ninc): 163
Leyszde: 167
libs: 93, 115, 188, 197, 208, 215, 235, 254,
260, 262, 263, 265, 267, 268, 279,
283, 284, 293, 298, 307, 322
Libka kavmi (Leh'de): 32
Liista: 285, 321
Lidros ky: 336
Liky (air): 164
liman: 13, 15, 21, 29, 32, 33, 44, 45, 63, 78,
122, 126, 129, 132, 153, 154, 158,
188, 203, 214, 223, 226, 228, 229,
231, 234, 237, 270, 290, 354
limon: 203, 204, 285, 300
Lipka kavmi: 353
Lipka mselmnlar: 353
Lipka Tatar: 353
Lipova: 78, 83, 88, 138
Lipul Be (Bodan Bei): 128, 140
Liryoz: 16
Litre kalas: 141
Litre livs: 83
Livne (ldr'da): 85, 89
lodora: 297
lodos: 17, 24, 27, 45, 49, 121, 221, 232,
239, 359
Lofa egserisi: 306
Logan kalas: 94
Logo kalas: 139
Logo livs: 83
loofet (Romanya'da bir memurluk
unvan): 26
lokma: 265
lokmac dkknlar: 265
lokmaclar esnf: 265
lokmacyn esnf: 265
Lokmn, Hz.: 162, 242, 261, 327, 339
Lokmn- sn: 162
Lonca hammm: 158
lonca yeri: 269, 270, 273
londirine (kuma cinsi): 333
Longazde'nin yals: 230
Lonkazde b: 300
lopatay palal: 341
lorta (pabuc cinsi): 324, 325
lortani: 357
lk (ngiliz boyalarndan): 327
lkn (knklerin birleim yerlerine
srlen har): 340
lknciyn esnf: 339
lknc: 336, 340
lubedebz: 119, 120, 121, 315, 316, 347,
348, 361
lubedebzn esnf: 347
Lubin (Hersek'de): 127
lugaz: 218, 359
lle: 160
Lri, kalas: 92, 97
Lt, Hz.: 241
Luturyan borusu: 26, 273, 338, 346, 347,
357
Lbnn: 329
lfer: 290
lffn nr: 197, 203, 301
lgat ilmi: 179
Lgat- Ahter (kitap): 118
Lgat- Halm (Yazar Halm, air): 167,
184
Lgat- Trk: 72
______________________________________ 393
mh: 226
mh fiekler: 305
mhce (helva cinsi): 289
mahkeme: 34, 39, 42, 53, 146, 175, 205,
213, 221, 252, 258, 352
mahleb: 286, 298, 354
mahlebciyn esnf: 286
mahmil-i erf: 267, 346, 347
Mahmd Aa, Baltac: 223
Mahmd Aa, Baltac: 223
Mahmd Aa, Hdm: 148
Mahmd Aa sary (Yenibe'de): 153
Mahmd Aa, Topkapulu: 225
Mahmd Be, Calolu: 223
Mahmd elebi (Keman): 343
Mahmd elebi, Merdek (Fethiyyeli
zkir): 342
Mahmd elebi (Mhr kesen usta): 312
Mahmd Efendi: 100
Mahmd Efendi, Eyyb (eyh): 199
Mahmd Efendi, Geysdr: 235
Mahmd Efendi, Mezzinzde: 181
Mahmd Efendi, Seyyid: 236
Mahmd Efendi, eyh : 234
Mahmd Efendi (eyh): 236
Mahmd Efendi tekyesi: 234, 236
Mahmd Efendi (Temel eyhi): 100
Mahmd Efendi, skdar: 58, 99, 100,
107, 176, 199, 233, 357, 361
Mahmd el-Karaman (eyh): 194
Mahmd Emn Karab (eyh): 200
Mahmd, Hz.: 119
Mahmd Niksrzde elebi: 177
Mahmd Paa: 81, 161, 286
Mahmd Paa (Adn Paa): 44
Mahmd Paa cmii: 145
Mahmd Paa, Calazde (Vezr): 99,
106
Mahmd Paa rsu: 331
Mahmd Paa emesi: 157
Mahmd Paa dr'l-hadsi: 194
Mahmd Paa, Gzelce (Vezr): 99
Mahmd Paa hammm: 158, 159, 301
Mahmd Paa hn: 154, 327
Mahmd Paa (stanbul Tekuruna nme
gtren eli): 41
Mahmd Paa, Koca: 178
Mahmd Paa, Makbl: 174, 229
Mahmd Paa, Mrimrn: 96
Mahmd Paa, Msellem: 80
Mahmd Paa, Sofu (Vezr): 99
Mahmd Paa (Vezr): 103
Mahmd Paa, Zl: 96
Mahmd Pr-Yr- Vel: 316
Mahmd h (Hnende): 348
Mahmd, ehzade: 165, 171
Mahmd vilyeti: 113
mahmd: 238
mahmd (bez cinsi): 333
Mahmd hkimi: 86
______________________________________ 394
______________________________________ 395
______________________________________ 396
______________________________________ 397
______________________________________ 398
Msr hkimi: 68
Msr haleleri: 144, 334
Msr harc: 65
Msr hasr: 275
Msr haznesi: 70, 80, 100, 130, 131, 143,
173, 226, 333
Msr hilfeti: 282
Msr huccc: 273
Msr huleflar: 255
Msr i kalas: 309
Msr iskelesi: 272
Msr skenderiyyesi: 63, 125, 259, 315
Msr kalas: 76
Msr kalyonlar: 275
Msr kettn: 274
Msr kseleri: 273
Msr kullar: 93, 302
Msr kuyumcular: 313
Msr lubedebzlklar: 315
Msr meliki: 261
Msr mevleviyyeti: 166
Msr natrnu: 313
Msr nimeti: 272
Msr pdih: 39
Msr pirinci: 274
Msr seyhati: 149, 338
Msr sultn: 68, 77, 81, 314
Msr surresi: 81
Msr ekeri: 274, 313
Msr tahrri: 166
Msr tavuu: 318
Msr tccrlar: 154, 274, 275
Msr vlisi: 77, 78, 103, 178, 313
Msr vezri: 77
Msr ya: 291
Msr yolu: 124
Msrl Al Berkk ii (kl): 301
Msrl Dveydr menzili: 121
Msr (gvercin cinsi): 317
Msr kfiyyesi: 81
mzrb: 344
mzrak: 240, 268, 279, 302
mzrakcyn esnf: 302
md ekeri: 354
Micingird: 86, 89
micmerdnlar: 49
miczem baklar: 271
Midilli: 32, 78, 82, 87, 91, 125, 306, 319,
320
Midilli beygirleri: 306
Midilli Urumlar: 319, 320
Midlic (zrh): 302
midye: 291
midye pilv: 291
Mfrkn: 85, 89, 113
Mifth'l-kbl (Cabir b. Abdullah elEnsar'nin eseri): 249
Migrilistn beleri: 85
Miha: 82, 87, 94, 141
Mihalaki: 213
minre: 17, 19, 27, 29, 49, 58, 63, 64, 67,
69, 72, 73, 74, 75, 76, 96, 101, 102,
105, 120, 121, 135, 144, 147, 148,
184, 185, 187, 194, 195, 201, 202,
205, 211, 212, 217, 218, 221, 222,
225, 230, 233, 237, 271, 295, 308,
332
minber: 69, 70, 100
Mne bzr: 328
Minkrzde: 190
Minkrzde yals: 221
Minor (kitap): 270
minr (cerrah aleti): 262, 306
mirc: 142, 242, 243, 244, 247, 249
Mirc- bern: 242
Mirc- Neb: 242
mrhr: 86, 103, 239
mrhr- kebr: 86, 103
mrs: 135
mrsyedi: 317
mrasyedi elebi takldi (hayl-i zlde): 351
Mirat'l-Kint (Kitap): 184
Mrgne besi: 237
Mrgne Hn: 117, 239
mr karlk: 252
Mr pencikhnesi: 154
mrialem: 40, 86, 93, 267, 344
mrimrn: 77, 79, 80, 81, 85, 86, 90, 96,
110, 111, 125, 127, 128, 132, 135,
137, 139, 140, 141, 149, 173, 257,
259, 267, 268, 272
mrliv: 79, 86, 87, 88, 89, 90, 95, 135,
139, 175
Mrz Elkas: 95
Mrz h (Rakks): 348
mrzyr makm: 116
Misl elebi (air): 183
Misbh (kitap): 118
misire ddkleri: 357
Misistre: 66, 82, 87, 91
misk: 262, 271, 274, 299, 317
misk [u] amber: 274
miskl: 52, 73, 313, 317, 337, 343, 344
miskli (sz- kadm): 337
Miskl Solakzde: 220
misket sirkesi: 283
misket arb: 203, 213, 354, 356, 358
misket zm: 203, 283
misk-i Hoten: 317
misk sbncu esnf: 299
Misk Sbn bb: 52
misknhne: 234
Misknler tekyesi: 234
mismr (ikence aleti): 254, 256
mismrn yani egserciyn esnf: 306
misvk: 325
mi macn: 354
me: 221
me odunlar: 295
mitrepolid kyfeti: 350
miyan kk (deva otu cinsi): 327
______________________________________ 399
______________________________________ 400
______________________________________ 401
______________________________________ 402
______________________________________ 403
-OObura kalas: 94
oburlar (cad, hortlak): 214
ocak aalar: 295
ocaklk: 84, 85, 89
odaba: 53, 155, 157, 213, 216, 240, 279,
295, 324
Odaba cmii (Yenikapu kurbnde): 148
odun: 215, 228, 240
odun anbr: 51, 252, 295
odun orbacs: 295
odun emneti: 252
odun emni: 295
odun gemileri: 213
Oduncuzde: 43
Odunkapusu: 26, 43, 190, 237, 278, 281,
283, 284, 292, 299, 303, 304, 332,
336
Ofabolu: 87, 90
Olan Memi elebi (Defterdr): 96
olan odabalar: 240
Olan Pzevengi: 130
Olan eyhi tekyesi kurb: 156
olanlar: 293, 299
ouz (bn, saf): 173
ohlamur: 216
ohlamur aac veznesi: 304
ohlamur arak (arb): 356
Ohri: 82, 87, 90, 282
ok: 240, 314, 315, 323
okcuba: 314, 318, 321
______________________________________ 404
______________________________________ 405
______________________________________ 406
piraolya: 270
precn macn: 354
Piree kasabas (Hersek'de): 76
Pirespirim kalas: 95
Pr Paa hammm: 159
Pr Paa hn: 154
Pr Paa huddmlar: 167
Pr Paa, Kara: 146, 150, 202
Pr Paa (Mrimrn): 77, 174
pirinc borular: 313, 346
pirinc devt: 313, 314
pirinc esnf: 313
pirinc kapu: 101
pirinc kefeli terzlar: 276
pirinc kitbe: 312
pirinc madin tahtalar: 101
pirinc (maden): 65, 266, 273, 274, 275,
285, 306, 313, 314, 329, 346, 354
pirinc mhr: 188
pirinc subys (arb): 354
pirinc ts: 285
pirinc tel: 308
pirinc tel kafes: 312
pirinc teneke: 327
pirincci bzrgn esnf: 275
pirincciler: 274
pirincciyn esnf: 275
Pirincciba: 361
Pirinccizde (Yenieri aas): 113, 153,
173
pirincden mehter borusu (musiki
esnfndan): 338, 346
pirinc-i asfar-gn: 57
pirin: 101, 274, 275, 276, 285, 306, 308,
312, 313, 314, 327, 329, 338, 346,
354
Prpaa: 251, 290
Prpaa kasabas: 193, 202, 203
Pirizneli: 167
Pirlepe: 308
prze: 312
prze-i Nibr (mermer cinsi): 72, 160,
310
pisi bal: 240, 291
pekr: 333, 341, 347, 348
pier (ok cinsi): 314
piiriciler: 267
pkabza (gre oyunu): 316
pkr: 348
pimniye: 289
p-tahta: 118, 239, 310, 335, 339, 340
p-tahtacyn esnf: 339
pivo: 354
piydegn esnf: 329
Piyle Kapudan Paa: 96
Piyle Kethud mahallesi (Ksmpaa'da):
208
Piyle Kethud mescidi: 206
Piyle Kethud (Tershne Kethds):
122, 125
______________________________________ 407
______________________________________ 408
______________________________________ 409
______________________________________ 410
______________________________________ 411
Selk: 346
Selm Aa (yonkarcyn sz ustas): 345
Selm Hn: 46, 60, 68, 69, 79, 96, 110,
147, 148, 153, 163, 165, 166, 167,
168, 169, 170, 175, 230, 231, 236,
278, 279, 286, 311
Selm Hn cmii: 191
Selm Hn evkf: 74
Selm Hn Mandras mesregh: 240
Selm Hn medresesi: 74, 149
Selm Hn, ehzde: 95, 171, 230
Selm Hn- Evvel: 11, 46, 47, 68, 69, 84,
106, 149, 150, 152, 155, 165, 166,
170, 174, 182, 184, 202, 221, 223,
224, 227, 229, 230, 231, 233, 237,
240, 309, 311
Selm Hn- Sn: 11, 29, 58, 60, 74, 95,
96, 97, 148, 151, 153, 168, 169, 170,
199, 202, 226, 227, 251, 341
Selm, Sultn: 47, 68, 96, 168, 169, 307,
331
Selm h: 46, 68, 169
Selm, ehzde: 97, 164
Selm trbesi: 201
selm: 129
selm destr: 93, 166
selm sarklar: 329
Selmiye Kk: 30
Selmiyye hammm: 191
Selmiyye kurb: 148, 150, 178
Selmiyye meydn: 237
Seline kalas: 132, 137
Seline livs: 84
Selmn: 257, 276, 277, 282, 285, 286, 292,
297, 302, 307, 308, 314, 320, 323,
326, 327, 328, 331, 332, 335, 339, 341
Selmn- Fris (Pris): 243, 244, 254, 255,
257, 258, 259, 260, 261, 262, 263,
264, 265, 266, 268, 275, 289, 297,
298, 301, 306, 307, 318, 319, 325,
328, 338
Selmn- Kf, Pir: 265
Selmn- Pk: 146, 254, 255, 256, 262, 263,
264, 265, 270, 272, 275, 276, 277,
282, 286, 302, 303, 304, 305, 307,
308, 309, 310, 314, 316, 319, 320,
321, 322, 323, 325, 326, 328, 329,
330, 334, 335, 338, 350
Selmn: 247, 297, 332, 333
Selmiyye livs (Tarabulus- m'da): 84,
88, 92
Selsebl (Kevser): 71, 157, 160, 196, 203,
204
selv nm pimi kular: 246
sem: 191, 209, 222, 225
sem [u] sef: 191
semhne: 74, 192, 222, 337
Seml: 306
Semn, medris-i: 149
Semniye: 65, 149, 181
Semvt (Badd'da): 89
Semvt livs: 85
______________________________________ 412
______________________________________ 413
______________________________________ 414
______________________________________ 415
______________________________________ 416
______________________________________ 417
______________________________________ 418
______________________________________ 419
______________________________________ 420
______________________________________ 421
Topcularkapusu: 219
topcuyn krhnesi: 214
topcuynhne: 253
Tophne: 25, 29, 30, 31, 51, 53, 72, 114,
132, 145, 152, 159, 211, 212, 214,
215, 216, 217, 218, 219, 220, 227,
228, 251, 269, 270, 281, 282, 283,
290, 293, 299, 304, 305, 325, 336
Tophne Abazalar: 220
Tophne liman: 214
Tophne somunu: 220
tophne (top dkm yeri): 53, 214, 215,
325
Tophnekapusu: 211, 213
Topkapu: 23, 26, 31, 44, 147, 148, 150,
156, 179, 225, 237, 300
Topkapusu hisr-pesi: 237
Topkapusu serdr: 44
Topkapusu taras: 156
Toplar mbeyni: 219
topuz (sava aleti): 29, 65, 66, 163, 279,
300, 310, 319, 322
Topuzcu Baba: 163
Topyolu: 44
Toraman (oban kpei ismi): 280
torba: 330
Torlak Dede: 343
torompete borusu: 26, 338, 346, 347
Tortum: 86, 89, 92
tostagansa (iecek): 354
Tosya: 78, 113
Toy brhm (rciyn): 344
toy (ku cinsi): 317
toy yelei (oklar iin): 316
toyaka (sopa): 280, 290
Toygar Depesi: 232
toygun (ku cinsi): 316
Tozkoparan: 49, 121, 240, 241, 287, 314
Trabzon Bkz. Tarabefsn
trinketa (yelken cinsi): 269
trompete boru (musiki esnfndan): 338
tu: 28, 29, 71, 101, 103, 197, 206, 214,
215, 216, 238, 262, 314, 324
tu ejder: 103
tu havn: 238, 262
tu kubbeleri: 215
tu penere klblar: 314
tu sahanlar: 314
tu tslar: 314
tfn: 15, 57, 108, 269, 345
Tfn- Nh: 15, 269
tuffh sirkesi: 283
tu: 83, 102, 113, 126, 132, 141, 169, 205,
244, 273
tu shibi: 83, 205
tu u serperde: 126
tura: 40, 101, 120, 138, 193, 273, 311
tura-ke: 134
tura-y garr: 120, 138
tuyn: 133
______________________________________ 422
trkler: 280
trnce (mimar bir ssleme): 101
ttn: 107, 172, 190, 352, 354
ttn llesi: 172
tvnhne (meyhane): 356
______________________________________ 423
Vlide hss: 82
Vlide Ksem Sultn hn: 154
Vlide kurrs: 234
Vlide Sultn: 143, 144, 287
Vlide Sultn cmii: 143, 144, 203
Vlide Sultn hammm: 160
Vlide-i tk Sultn sary: 233
Vlide-i Cedd imreti: 234
Vlidekapusu: 26
Vlidekarnda yals: 217
Valpova: 83, 95, 141
vamo (bagmrk): 26
Van: 80, 81, 86, 89, 90, 93, 94, 95, 113,
133, 134, 138, 160, 238, 270, 294
Van kalas: 94, 95, 113
Van Efendi, eyh: 144, 231
Vankulu Mehemmed Efendi: 199
Varadin kalas: 94
varak altunlar: 313
varak- sm: 276
varak- zeheb-i hlis: 276
Varat: 80, 81, 83, 93, 98, 139, 140, 141,
203
Vardamnc deresi: 287
Vardar Yenicesi: 78
Vardha (oban kpei ismi): 280
vardiyan: 205, 208, 332
vardiyanba: 215
Varka [] Glh: 331
Varna: 19, 137
Varna kalas: 137
varo: 139, 142, 214, 225, 230
varsa: 115, 116, 117, 342, 355
Varsak beleri: 84
Varsak Karahisr kalas: 66
Vartan: 255
varul: 283, 287, 335
varulcyn: 335
varulcu esnf: 335
varya (balyoz): 255
Vasf (air): 165
vaslcyan yani aycyn esnf: 280
Vaslolu: 348
Vst (Badd'da): 85, 89
Vasiyyetnme (Tarz elebi'nin eseri):
359
Vasl (air): 165
Vef: 51, 150, 252, 335, 339
vef (grz oyunu): 121
Vef hammm: 158, 329
Vef hn krbnsary: 155
Vef Meydn: 70, 153, 154, 157, 175,
183, 237, 252, 295
Vef Sultn imreti: 152
Vef Sultn kurb: 165
Vef, eyh: 175
veffk: 171
Vehb Celeb (Hnende): 342
Vehb Osmn elebi: 121
Vejendonya: 24
veklharc: 344
Vel Cn- Evvel: 331
Vel Efendi (Eb'l-feth meyhlarndan):
175
Velcn, Nakka: 229, 330
Velika kalas: 95
Veliyyeddn (viz): 161
Velvele-i Rm (slmbol): 51, 250
Venedik: 15, 77, 128, 129, 131, 138, 139,
212, 214, 346
Verrd-i Berber, Pir: 254
Verten-i Hind, Pir: 307
Vestn kalas: 94
Veto kalas: 94
vettrn esnf: 282
Veys el-Karan: 11, 36, 46, 244, 259, 267,
276, 308, 312, 335
Veys (air): 236
Vezendon Kral: 17, 18, 19, 21, 25, 27,
54, 57
Vezendovar (stanbul'un ismi, Macar
lisnnda): 24
vezentin (kuma cinsi): 333
vezne terzleri: 306
vezneci (kehleciyn ustalarndan): 294
Vezneciler hammm: 159
vezneciyn esnf: 304
vezznlar: 294
Vidin: 82, 87, 90, 163, 164, 294, 299
Vilago: 95
Vilakobla (Murd Han' ehid eden): 38
Vilo Koblaki (Murd Han' ehid eden):
294
Viigrad: 83, 95, 308
vinb: 285, 354, 355
vinb arb: 355
vine: 285, 300
Vize: 83, 87, 90
voc rgatlar: 272
vocvoclar: 269
volta: 291
voltan ineleri: 326
voynuk: 82, 87, 133
voyvada: 84, 102, 128, 140, 212, 213, 327,
357
Vucu bostncba: 107, 111
Vuitrin: 38, 82, 87, 90
Vucu bostncba: 107, 111
vukyye: 52, 101, 121, 125, 146, 202, 214,
238, 240, 276, 279, 292, 293, 301,
304
Vddn (Hz. Muhammed'in Gazas): 32
vkel: 15, 20, 45, 102, 106, 108, 111,
115, 130, 143, 145, 155, 168, 169,
171, 195, 197, 215, 217, 241, 253,
260, 332
______________________________________ 424
______________________________________ 425
______________________________________ 426
yrk beleri: 82
yufka levae ekmei: 243
yularciyn esnf: 323
Yularksd Paa: 78
yumurta: 24, 26, 214, 215, 265, 267, 317
yumurtal rekler: 265, 267
Ynn: 15, 16, 18, 23, 24, 26, 37, 115,
210, 232
Ynn lisn: 16, 22, 23, 24, 37, 210
Ynnca: 22
Ynniyn: 14, 15, 17, 21, 31, 37, 38, 54,
55
ynus bal ya: 228
ynus balklar: 290
Ynus Be: 146
Ynus hn: 166
Ynus, Hz.: 242, 271, 288, 289
Ynus Paa (Vezr-i azam): 163, 166
yurdluk: 84, 85
Ysuf (Avc Mehmed'in asl ismi): 131
Ysuf Bal: 166
Ysuf Cell eyh: 222
Ysuf elebi bin Al Yegn: 166
Ysuf elebi sati: 310
Ysuf elebi (Tanbrcyn): 343
Ysuf Efendi (Hnkr imm): 131
Ysuf (Evld- Murd- Hn- Slis): 97
Ysuf Hn, Emrgne (Revn Hn): 113,
114, 116, 117, 239, 344
Ysuf, Hz.: 106, 196, 241, 244, 254, 270,
292, 310, 318
Ysuf (brhm Hn olu): 131
Ysuf misl: 131
Ysuf Paa: 84, 99, 143
Ysuf Paa (ftih-i Hanya): 172
Ysuf Paa, Silihdr: 128, 129
Ysuf Perend, Pir: 323
Ysuf, Seyyid: 166
Ysuf h kahvesi: 109
Ysuf h (Rakks): 348
Ysuf [] Zleyh: 62, 162, 331, 345
Ysuf- Haccc: 339
Ysuf- Kenn: 126
Ysuf- Zlim, Haccc: 106, 257, 298
Ysuf-sfat: 131
Ya cebeli: 229
Ya Neb: 229
yuvac: 348
yuvarlakbz (hayl-i zlcyn): 339
yk arayclar: 297
yksk: 307, 318
ykskciyn esnf: 307
yleme padara egserisi: 306
Yrk: 82, 87, 90, 91, 287
Yz Arn (kalyonu): 125
yzba daylar: 82
yzbalar: 255
-ZZane: 82, 87
Zadra kalas: 139
zafern: 12, 197, 267, 276, 279, 281, 284,
311
Zafrnborlu: 130
zaanos (ku cinsi): 163, 316
Zaanos Paa, (Ninc): 163
zaar: 23, 237, 283, 321, 351, 360
Zaar yaylas: 237
zaarcba: 237
zaarclar oca: 282
zaarclar odas: 352
zaarhne: 253
z (bez cinsi): 333
Zara egserisi: 306
zahre: 33, 90, 91, 108, 110
Zahirddn Erdebl, Mevln: 79
zim [] zam: 50
Zakan kalas: 94
zakan (krk): 321
zkirba: 116
Zkir Efendi (eyh): 184, 185
Zkir (air): 184
Zl Paa cmii: 193
Zl Paa hammm: 159
Zl Paa huddmlar: 178
Zl Paa skelesi: 193
Zl (Pehlivn): 120
Zl [u] Gstehem (Pehlivn): 302, 331
Zlim h (Rakks): 348
Zlpaa cmii: 195
Zlpaa kasabas: 194
Zaranta kalas: 136
zarbina (gemi cinsi): 268
zarbzan toplar: 125
Zarf (air): 164
Zarnata kalas: 142
Zarred: 85, 89
zter (bitki): 262
zter kk (deva otu cinsi): 327
zater-i Hall arak (arb): 356
Zt'l-Rik (Hz. Muhammed'in Gazas):
32
zviye: 41, 144, 145, 176, 178, 182, 183,
184, 187, 191, 192, 195, 198, 199,
209, 225, 251, 252, 254, 259
zemet: 79, 80, 82, 84, 85, 86, 87, 88, 89,
90, 91, 92, 93
zebn-drzlklar: 274
Zebtclarkapusu (Bezztan- Cedd
kaps): 334
zebtcyn esnf: 335
zeberced: 47, 310
Zebr: 248, 330, 336, 337
zecel ilmi: 342
zeheb: 70
zeheb-i hlis: 30, 101, 206, 227
______________________________________ 427
zeheb-i lciverd: 70
zeheb-i Tkyns: 50
zehirli gz mlleri (ikence aleti): 256
zehresiz cuhdlar: 358
Zeky (air): 164
Zekeriyy: 108
Zekeriyy Efendi (slmbol Molls): 182,
250, 251
Zekeriyy Efendi (eyhlislm Yahya
Efendi'nin babas): 123
Zekeriyy, Hz.: 20, 242, 306
Zek elebi gftesi: 136
Zek (air): 136
zelehor: 291, 292, 297, 334, 354
Zelehor Duras: 354
zelehor gedii: 291
zelehor hammlbalar: 291
zelehor hammllar: 291, 292, 297, 334,
354
Zellenme (Tarz elebi'nin eseri): 359
zelzele: 17, 18, 27, 30, 54, 55, 57, 64, 65,
66, 69, 71, 105, 194, 210, 327
zelzele-i azme (stanbul'da): 58
zelzele-i kbr: 17, 30
zemberek: 48, 273
zemberek (sava aleti): 279
zemberek talmhnesi: 315
zemberekiler dkkn: 315
zemberekiler odas: 315
zemzem: 55, 56, 219, 346
zenne (pabuc cinsi): 324, 325
zenberek: 337
zenberekiyn esnf: 315
zenbl: 242, 254, 326, 327, 341
zenbr: 27, 28, 29, 44, 49, 55, 206, 360
zenbr (mermer): 18, 160
zenbr (stunlar): 55
zencebl: 262, 286, 289, 326, 354
zencef: 279
zencifne (ngiliz boyalarndan): 327
zencr: 279, 280
Zencrli Servi: 145, 163, 176
Zencrlikapu hammm: 158
Zencrlikuyu: 146, 176, 181
Zeng-bd (Badd'da): 85, 89
zeng Arab: 62
Zengibr: 185
Zengo: 343
zengle fasl: 116
zengle makm: 116, 287
zenpre sz: 345
zenpreler: 159
zer: 198
zerbf: 267, 268, 273, 280, 319, 333, 348
zerbf bdbnlar: 273
zerbf ullar: 279, 280
zerbf harr cme hbler: 152
zerbf pdeler: 257
zerdl: 285, 289, 300
zerde: 173, 234, 284, 285
Zeynddn Hf fukarlar: 43
Zeynddn Hf tarkat: 43
Zeyrek Yokuu aya: 316
Zeyrekba: 20, 23, 28, 34, 35, 39, 45, 63,
113, 146, 150, 151, 153, 181, 188,
278, 315
Zeyrekba cmii: 63, 278
zeyt ya: 204, 270, 292, 299
zeyt ya bzergnlar: 299
zeyt ya dkknlar: 211
zeyt ya esnf: 292
Zeyt: 21
zeytn: 21, 27, 61, 291, 292
zeytn ya: 291, 292
zeytn sommk: 121
zeytn (stunlar): 55
zeyytn esnf: 299
zhgrciyn esnf: 316
zhgrler: 316
zrh: 280, 302, 331
zrhcba: 302, 303
zrhcba esnf: 302
zrhclar: 158, 302
zrhgirciyn esnf: 316
zc ilmi: 218
zc kitblar: 259
zift: 268, 269
ziftciyn esnf: 269
ziftciyn u katrncyn esnf: 269
Zihn (air): 164
Zkard (Hz. Muhammed'in Gazas): 32
zl: 254, 296, 337, 345, 351
zl bem: 248, 257, 265, 267, 268, 279,
337
Zile: 82
zincb: 321
zincb (krk): 321
zincef tcisi esnf: 319
Zindn, Bb-: 26
zindn kullesi: 43
Zindn Abdrraf Samedn: 43
Zindn, e-eyh: 41
Zindnkapusu: 43, 175, 278, 293, 326,
327
Zindnkapusu hn: 155
zr (matrakbzlk): 121
zir: 64, 65, 70, 75, 240
zir bin: 69
zir- l: 214, 240
zir- benn: 64, 69, 211
zir- mekk: 211
zir- melik: 70, 211
______________________________________ 428
Ziriki livs: 86
Zirinolu kalas: 141
zir-zop bel-hop dvneleri: 262
zivzik (kl): 31, 301
ziyfet: 33, 50, 108, 202, 216, 221, 238,
264, 285, 287, 295
ziyfetnme: 234
ziyretgh: 36, 43, 62, 63, 136, 146, 160,
162, 165, 167, 169, 170, 171, 172,
173, 174, 175, 176, 178, 180, 183,
185, 187, 189, 191, 192, 194, 197,
198, 199, 200, 201, 202, 204, 205,
208, 209, 214, 221, 222, 223, 225,
226, 235, 236, 256, 258, 262, 269,
270, 284, 306, 320, 322, 325, 350
zzn (ok cinsi): 315
Zolomiolu: 141
zolta: 140
zorba: 103, 104, 106, 107, 109, 110, 112,
113, 117, 118
zorba siph: 107
Zorlu Receb (edeciyn): 345
zf (iecek): 285
Zulmiyye cmii: 143
zrbz (hayl-i zlcyn): 121, 338
zurna: 204, 336, 337, 346
zurnacba esnf: 335
zurnacyn: 336, 337, 345, 346
zam: 50, 86, 87, 90, 91, 92, 93, 125,
158
Zbeyde Htn: 74
Zbeyr hazretleri (bn Zbeyr): 261, 298
Zbeyr, Hz.: 298
Zfer, mm: 355
zlbiyyt: 289, 295
Zlfikr (Hazret-i Al'nin klc): 261
Zlkadir: 78
Zlkadriyye (Maray): 88
Zlkarneyn: 15, 16, 21, 37, 51, 59, 214,
217, 227, 250
Zlkfl, Hz.: 241
zlfl baltaclar: 93
Zmrd kolu: 348
zmrrd: 101, 289, 310, 348
Zmrrd kolu: 348
zmrrd-i svn: 310
znnrbend (ikence aleti): 256
Znnn- Msr: 254, 261, 308, 326, 327
Zpn, Pehlivn : 316, 331
Zveyle, Bb-: 77, 166
zvvr: 124