You are on page 1of 251

SABATAYCILIK

Webden Derleme

SAHTE MESH SABATAY SEVNN MRTLER; SELNK DNMES TAKYYECLER Takiyye esasen lisanmzda nceden mevcut ikiyzllk mnsna kullanlyor. Ancak bu kelimeye yeniden hayat verenlerin maksad, dilimize bir kelime daha kazandrmak deildi. slma ve mslmanlara cepheden saldrmak yerine, nce onlar iin bir marka icad edip sonra bu kelime zerinden dmanlklarn icra etmeyi dndler. Gerektiinde Ben slm dmanl yapmyorum, takiyye yaplmasna karym diyebilmenin rahatln kazanmak istiyorlard. Elbette islm gr savunanlar arasnda -be takiyyeci bulunabilir. Lkin Trkiyede bu sfat en kmil mnsyla hakkedenler sabatayistlerdir. Tam asrdan fazla bir zaman aramzda Trk ve mslman gibi grnerek yaayan, esasnda kendi inanlarn gizlice srdren, stelik mslmanlarn dinlerinden uzaklamas iin her trl faaliyetten geri kalmayan bir topluluk byle bir vasfa fazlasyla lyktr. Tabi hepsini ayni terzide tartmak da doru deildir. lerinde gerekten ihtida edenler, asimile olanlar, yeniden kendi dinlerine rcu edenler ve lkemize faydal hizmette bulunanlar vardr. Hele hele zeki, kltrl, tahsilli ve baarl olularna sylenecek szmz olamaz. Btn mesele kimliklerini saklayp, mslman Trk grnmnn avantajyla byk mevkiler, servetler, an hretler elde edip, bu yolla gizli emellerine vsl olmak istemelerinden kaynaklanmaktadr. Bu bir paranoya deildir, bu endieler dn fanatizmle izh edilmemelidir, anti-semitizm sulamas ucuz bir demogoji olur, rkln yanna ise hi yaklamayz. Trkiyede yaayan dnmemi Yahudilerle hibir problemimiz yoktur, hatta onlarn slma muhlif olmalar bile kendi dinlerinin gerei saylarak geitirilebilir. Ancak mslman Trk sandmz insanlarn gizli veya ak din aleyhtarl yapmalarn, gayr-i slm bir hayat tarzn bize dayatmalarn hazmedemeyiz. Trkiye ve Trkler bugn ne haldeyse, sabatayclarn bunda gleri orannda pay vardr. Sabataycln esrr artk zlmeli, hakikat neyse gzler nne serilerek, aibelerden, sphelerden, endielerden, korkulardan ve sulamalardan kurtulmalyz. Bu kamuflaj ilnihaye srp gidemez! Tarihilerimiz, aratrmaclarmz, ilhiyatlarmz bu konular zerinde incelemeler yapmal, kitaplar yaynlamal, konferanslar vermeli ve insanlarmz aydnlatmaldrlar. Bizim bu sitede yaptmz ipular ve fikir vermekten ibrettir. Asl i konunun uzmanlarna dmektedir. Selm, hrmet ve muhabbetler .

NOT: Deerli Ziyaretiler, bu sitede bulunan sayfalar yanda grdnz linklerden ibret deildir. Siteyi tmyle gezebilmeniz iin her sayfann altndaki ileri veya bir sonraki sayfa linklerine tklamanz icap ediyor. Ayriyeten sayfalarn iinde dkman, resim ve yazlara ynlendirilen linkler mevcuttur. Dikkatinize sunulur.

Trkiye Yahudilerinin 500. Yl spanya kraliesi sabella'nn 31 Mart 1492 tarihinde tm yahudilerin lkeden kovulmalar iin ferman karmas bu lkede yaayan yahudileri olduka zor durumda brakmt. Bu ferman zerine spanya'y terk etmek zorunda kalan 300 bine yakn yahudi eitli Avrupa lkelerinden snma hakk istedi ama btn

kaplar yzlerine kapand. Bu durum karsnda tamamen yok olma noktasna yaklam olan spanya yahudilerine Osmanl mparatorluu kaplarn at. Yahudilerin spanya'dan kovulmalarn hazrlayan gelimeler 1391 ylnda balad. Egice bapiskoposunun almalaryla balatlan yahudi aleyhtar hareket, ok sayda hristiyan papazn da destek vermesiyle hzla yayld. Bu hareketin etkisiyle lke apnda ok sayda yahudi cemaati yok edildi. Baz yahudiler de varlklarn srdrebilmek iin hristiyanl kabul etmi grnerek gizlice kendi inanlarn srdrmeye baladlar. Ancak daha sonra hristiyan papazlar, kendilerine marranolar (dnmeler) ad verilen bu yahudi aslllarn hristiyanlklarndan phe etmeye baladlar. 1464 ylnda devlet ile kilise bir araya gelerek bu yahudi asll hristiyanlarn gerekten hristiyanl kabul edip etmediini aratrmaya karar verdi. Bu amala kiilik bir engizisyon heyeti oluturuldu ve mahkemeler kuruldu. Daha sonraki dnemde Kastilla kraliesi sabella ile Aragon kral Ferdinand devletlerini birletirdiler. sabella ve Ferdinand engizisyon mahkemelerinin yetkilerini artrarak ok sayda yahudinin bu mahkemeler tarafndan ar ekilde cezalandrlmalarna imkan tandlar. O dnemde ba engizitr olarak tayin edilen Thomas de Toquemada'nn kararyla ok sayda yahudi yakld. En son kralie sabella'nn kararyla 31 Mart 1492 tarihinde btn yahudilerin spanya'y terk etmelerini isteyen ferman karld. Ayn yln Mays aynda yrrle sokulan ferman lkedeki btn yahudilerin 2 Austos 1492 tarihine kadar spanya'y terk etmelerini istiyordu. te bu yahudiler kendilerine yeni bir yurt bulabilmek iin bir ok lkenin kapsn dvdler ama srekli kalmalar zere kendilerine Osmanl mparatorluu'ndan baka kapy aan olmad. spanya'dan srgn edilen yahudilerin 150 bin kadar ilk etapta Osmanl topraklarna sndlar. Dierlerinin de nemli bir ksm Polonya ve Rusya'ya getikten sonra Osmanl topraklarna sndlar. Kendilerine "Sefarad" ad verilen bu yahudilerin byk ounluu Selanik ve stanbul'a yerletirildiler. G olaynn yaand srada Osmanl mparatoru olan Sultan II. Bayezid yahudilerin iyi karlanmalar iin btn illere haber gndermi, hatta bunlara zarar verenlerin idamla cezalandrlacaklarn duyurmutu.

Osmanl Yahudilerinin Gemii Osmanl topraklarnda yahudi varl spanya yahudilerine snma hakk tannmasyla balamaz. Osmanl'nn bir beylikten devlet haline dnmesinin ardndan bakent edindii ehir olan Bursa'da daha nceden yahudi bir cemaat bulunmaktayd. Osmanllar'n Bursa ehrini almak iin yrttkleri arpmalar srasnda hristiyanlarla birlikte kaan yahudiler daha sonra geri dndler. Osmanl ynetimi bu yahudilere byk bir hogr ile muamele etti ve Osmanl devletinin ikinci padiah olan Orhan Bey o zaman henz ayakta duran Ets Hahayim sinagogunun yeniden faaliyete geirilmesine izin veren bir ferman kard. Osmanllar yahudilerin ticaret alannda da, devlet kademelerinde de ilerlemelerine frsat vermilerdir. Osmanl'nn btn aznlklara olduu gibi yahudilere de byk bir hogr ile muamele etmesi Avrupa'daki baz yahudilerin Osmanl ehirlerine g etmelerine vesile oldu. Hatta Edirne'nin Osmanl mparatorluu'nun bakenti yaplmasndan sonra Edirne ba haham shak Sarfati Avrupa'daki dindalarna bir mektup yazarak onlar "han glgesinden hilalin glgesine snmaya" armtr. Fatih Sultan Mehmed'in 1453 ylnda fethetmi olduu stanbul'da miladn ilk yzyllarndan itibaren yahudiler yaamaktayd. Ancak Bizans mparatorluu dneminde bunlar srekli horlanm ve aalanmlardr. Bizans mparatoru I. Konstantin hristiyan olan yahudilere bask yapan yahudilerin idamla cezalandrlmasna msaade eden ve yahudilie gemeyi su kabul eden bir kanun kard ve yahudilere yeni vergiler koydu. I. Konstantin'in olu Konstantius'da yahudilerle hristiyanlar arasndaki kark evlenmelere lm cezas koydu. Sonraki dnemlerde de Konstantinople (stanbul) yahudileri srekli zulm grdler. II. Teodosius yahudilerin nefret edilmesi gereken insanlar olduklarn duyurarak onlar ehrin dna karak, bugnk Galata semtine yerlemeye zorlad. I. Justinianus ise hakimiyeti altndaki topraklarda yahudilii tamamen yasaklad. Fatih Sultan Mehmed'in stanbul'u kuatmaya ald srada bu ehrin yahudileri genellikle Galata semtinde oturmaktaydlar. Baz tarihi kaynaklarda getiine gre Fatih yahudilerle gizlice balant kurarak Bizans ynetiminden memnun olmayan bu cemaatin ierden kendisine yardm etmelerini salad. Fatih, stanbul'u fethettikten gn sonra da yahudileri bu ehre davet etti. Fatih bu ars ile yahudilerin baz alanlarda kazanm olduklar bilgi ve becerileri deerlendirmek, ellerindeki baz imkanlardan devlet adna yararlanmak istiyordu. nk, tarihilerin de ifade ettiklerine gre, Osmanl mparatorluu'na kar kin dolu olan

hristiyanlara gvenemezdi. Bu ve benzeri sebeplerden dolay yahudiler Osmanl mparatorluu'nda imtiyazl bir stat elde ettiler. Mal varlklarnn ounu spanya'da brakan, yanlarna aldklar mallar da talya'da uradklar limanlarda soyulan spanya yahudileri (Sefaradlar) Osmanl topraklarna elleri bo olarak geldiler. Ancak Osmanl'nn kendilerine salam olduu imkanlardan yararlanarak ksa zamanda durumlarn dzeltip ykl sermayeler biriktirmeyi baardlar. Bunun yan sra devlet iinde de baz nemli kademeleri ele geirebildiler.

Yahudi haneti Osmanl Devleti'nin glgesinde grd hogr ve frsat eitliini iyi deerlendirerek gerek toplum iinde ve gerekse devlet kademelerinde byk bir gce ulaan yahudiler Osmanl mparatorluu'nun yklmasnda da nemli rol oynamlardr. Yahudiler Osmanllarn zayflad dnemde yabanc glerle ve ideolojik akmlarla ibirlii iine girdiler. Bu dneme kadar kendilerini gizlemeye alan ve siyasi gelimeler karsnda sessiz kalan yahudiler, Osmanllarn zayflama dnemlerine girmesiyle birlikte Bat yanls siyasi akmlara destek olmaya baladlar. Osmanl mparatorluu'nun nemli ehirlerinden olan Selanik'te kmsenemeyecek bir yekn oluturan ve bu ehirde byk bir ekonomik gce ulaan yahudiler, bat yanls ttihad ve Terakki Cemiyeti'nin kuruluunda ve ilerlemesinde aktif rol oynadlar. Nissim Masliyah, Alber Ferid Aseo, Alber Fuaa, Rafael Benuziya ve Avram Galanti isimli yahudiler ttihad ve Terakki Cemiyeti'nin militan kadrolar arasnda yer almaktaydlar. Bilindii zere ttihad ve Terakki Cemiyeti Osmanl devletinin yklmasnda en nemli rol oynayan bir siyasi akmdr. Yukarda ad geen Nissim Masliyah ayn zamanda Jntrkler (Gen Osmanllar) hareketini balatanlardan ve bu hareketin faal elemanlarndand. Bu hareketi balatanlarn arasnda onun dnda ok sayda yahudi bulunmaktayd. Bunlarn nllerinden birisi Nissim Russo adl yahudidir. Jntrklerin iinde nemli bir fonksiyonu olan Emanuel Karasu, spanya asll yahudilerdendi. Emanuel Karasu ttihad ve Terakki Cemiyeti' nin de ileri gelenlerindendi. Daha sonra Osmanl devletine ihanet etmesinden dolay talya'ya kamak zorunda kalan Emanuel Karasu Osmanl vatanda olduu sralarda Makedonya'daki Rizolta mason mahfilinin de stad a'zam (en byk lideri) idi. Emanuel Karasu, Libya'nn talyanlar tarafndan igal edilmesine yardmc olmu ve bu yardmndan dolay Osmanl topraklarndan kanca kolaylkla talyan vatandal hakk alabilmitir. Yahudiler ayn zamanda Yunanistan ve Bulgaristan'n henz Osmanl snrlar iinde olduu srada ortaya kan Yunan ve Bulgar komnist partilerine nemli katklarda bulunmulardr. Komnist cereyanlarn ortaya kard Selanik i Federasyonu iinde de yahudiler nemli bir gce sahiptiler. Dinlerini ve inanlarn terk etmeleri iin kendilerine hi bir bask yaplmad halde srf kendilerini topluma kabul ettirmek ve siyasi planlarn rahata uygulamaya koymak amacyla dtan Mslman grnp iten inanlarn saklayan dnme yahudileri de Osmanl mparatorluu'nun yklmasn hzlandran almalarda bulunmulardr. Dnmeler, ttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jntrkler (Gen Osmanllar) hareketi iinde Osmanl aleyhtar faaliyetlerde bulunduklar gibi Osmanlnn paralanmasn hzlandran kavmiyeti hareketleri de kkrtmlardr. Hatta Trk milliyetiliinin teorisyenleri arasnda nemli sayda yahudi dnmesi vardr. ttihad ve Terakki Cemiyeti'nin "milli iktisat" politikasnn teorisyeni, Cumhuriyet dneminde de CHP'nin ideologlarndan olan Tekin Alp (Mois Kohen) bunlardan biridir. Pantrkist (ar Trk) olarak bilinen Tekin Alp (Mois Kohen), Cumhuriyet dneminde Atatrk'n sa kolu durumundayd.

Siyonizm, Trkiye Yahudileri ve Osmanl Devleti Siyonizm bir fikri ve siyasi akm olarak, Teodor Hertzl'in almalar sonucu 1897 ylnda svire'nin Basel ehrinde toplanan nl konferanstan sonra kendini gstermeye balad. Bilindii zere siyonizmin ilk toplantsnda belirlemi olduu ana hedef dnyann eitli blgelerine dalm olan yahudileri bir araya getirecek bir yurt bulmak ve byle bir yurt zerinde bir yahudi devleti kurmakt. eitli tekliflerden sonra planlanan yahudi devletinin Filistin topraklar zerinde kurulmas ve yahudilerin gruplar halinde bu topraklara yerletirilmesi iin allmasna karar verildi.

Siyonizm hareketi, aslnda Avrupa'daki yahudi dman (antisemitist) hareketlere ve zellikle devletlerin yahudiler zerindeki basklarna bir tepki olarak ortaya kt. Bu bakmdan kendilerini Osmanl topraklarnda gayet rahat hisseden yahudiler balangta siyonizm hareketine fazla ilgi gstermediler. Hatta Trkiye yahudileri iinde, kendi rahatlarn bozabilecei dncesiyle siyonizme kar kanlarn says az deildi. II. Abdlhamid de, Rusya'da zulm gren yahudileri kabul ederek stanbul ve Anadolu'ya yerletirdi. Ancak siyonizm dncesini tekilatl bir ekilde sahneye karan yahudi ileri gelenleri zaman ierisinde Osmanl topraklarnda yaayan yahudilerin ileri gelenlerini de yanlarna alarak belirlemi olduklar hedef dorultusunda altrmaya baladlar.

Sultan II. Abdlhamit ve Yahudiler Siyonizmin belirlemi olduu hedefe ulalabilmesi iin ilk olarak Filistin topraklarn elinde tutan Osmanl Devleti'nin ynetimine yanalmas yolu denendi. Siyonizmin babas Teodor Hertzl bata olmak zere siyonistlerin ileri gelenleri yahudilerin Filistin'e g etmelerine ve orada yerleim merkezleri kurmalarna izin veren bir belge elde etmek iin zamann Osmanl padiah Sultan II. Abdlhamid'e nce byk para tekliflerinde bulundular; bu yolla bir ey elde edemeyince de eitli basklara giritiler. Bu amala ngilizler ve Almanlar Sultan Abdlhamid'i etkilemeye altlar. Fakat btn bu abalar boa kt ve Sultan II. Abdlhamid siyonistlere hibir taviz vermedi. Sultan II. Abdlhamid 1900 ylnda bir bildiri yaynlayarak btn yabanc devletlerin temsilcilerine yle bir teblide bulundu: "Yahudi haclarnn Filistin'de aydan fazla kalmalarna msaade edilmeyecektir. Bunlar Filistin topraklarna girerken pasaportlarn girdikleri liman kapsnda bulunan Babali grevlilerine teslim edecekler ve bu grevlilerden oturma izni alacaklardr. Bu aylk zaman iinde memleketi terk etmeyenler zorla snr d edileceklerdir". II. Abdlhamid, 1901 ylnda da yahudilerin Filistin'de herhangi bir yer satn almalarn yasaklayan bir emirname yaynlad. Siyonist yahudiler, 1902 ylnda kendileriyle grmeyi kabul etmeyen Sultan II. Abdlhamid'e babakan Tahsin Paa yoluyla olduka cazip bir teklifte bulundular. Sunduklar teklifte u maddeler bulunuyordu: "Yahudiler aada bulunan hususlar taahht ederler: 1.Osmanl devletinin otuz milyon ngiliz altnna ulaan borlarnn tamamn demeyi, 2.mparatorluu korumak iin 120 milyon altn franka mal olacak deniz filosu yaptrmay, 3.Devletin mali durumunu canlandrmak iin otuz be milyon altn lira faizsiz bor vermeyi. Btn bunlar yahudilerin, yln herhangi bir gnnde Filistin'e ziyaret maksadyla girmelerine msaade edilmesine ve yahudilerin Kuds-i erif'te kendi dinlerine mensup olanlarn ziyaretleri esnasnda iinde kalabilecekleri bir mstemleke (kanton) kurmalarna izin vermesine karlktr".

Yahudilerin bu teklifine Sultan II. Abdlhamid'in cevab u olmutur: "Tahsin! Onlara de ki: Devletin borlar onun iin bir ayp deildir. nk, Fransa gibi baka devletlerin de borlar vardr ve borlar onlara zarar vermemektedir. Kuds-i erif'i slam'a ilk nce Hz. mer (r.a.) fethetmitir. Buray yahudilere satma kara lekesini ve Mslmanlarn korumam iin bana tevdi ettikleri emanete ihanet etme suunu yklenemem. Yahudiler, mallarn kendilerine saklasnlar. Devleti Aliye'nin slam dmanlarnn mallaryla yaplan kalelerin arkasna snmas mmkn deildir. Emret ksnlar! Bir daha benimle grmeye veya buraya girmeye uramasnlar". Siyonist lider Teodor Hertzl de anlarnda, Sultan II. Aldlhamid'in kendilerine u cevab verdiini yazmaktadr: "Doktor Hertzl'e bu konuda yeni admlar atmamasn tleyin. nk ben bir kar toprak dahi veremem. Oras benim kendi mlkm deil milletimin mlkdr. Milletim bu yer iin savam ve oray kan ile sulamtr. Yahudiler milyonlarn kendilerine saklasnlar. Bir gn gelir de mparatorluum paralanrsa ite

o zaman yahudiler, Filistin'i para demeden alabilirler. Fakat ben sa olduum mddete bedenimin neterle yarlmas Filistin'in mparatorluu'mdan koparlmasndan benim iin daha kolay bir hadisedir. Bu imkansz bir eydir. Ben daha sa iken bedenimizin zerinde otopsi yaplmasna asla msaade edemem". Siyonistler, Osmanl'dan Filistin'de bir toprak koparma abalarnn tmnn baarszlkla sonulandn grnce Osmanl devletini ykma giriimlerini balattlar. te yukarda sz edilen Dnmeler hareketi, ttihad ve Terakki Cemiyeti, Jntrkler (Gen Osmanllar) Hareketi hep Osmanl devletini ykma giriimlerinin rnleridir. ttihad ve Terakki Cemiyeti, 1908 ylnda Osmanl iktidarn ele geirmeyi baard. Bylece yahudilerin Filistin'deki faaliyetleri de trmanmaya balad. nk yeni yneticiler yahudilerin Filistin'den yer almalarna ve oraya g etmelerine izin vermilerdi. unu da belirtelim ki, ttihad ve Terakki Cemiyeti'nin Osmanl ynetimini ele geirmesi ve bu olayn zerinden on sene gemeden Osmanl devletinin tamamen dalmas yahudilerin Filistin'de mlk edinme amalarna ulamalarn kolaylatrdysa da bir yandan da eitli sknt ve zorluklarla kar karya gelmelerine sebep oldu. nk Osmanl'nn glgesinde kendilerini gayet rahat ve gven iinde hisseden yahudiler Osmanl'nn paralanmas ile birlikte bu rahat ve gvenlerini kaybettiler. Bizzat yahudilerin krkledii milliyeti hareketlerden Mslmanlarla birlikte yahudiler de zarar grdler. Tarihi Prof. Juston Mc Carthy'nin yazdna gre Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya'da ortaya kan milliyeti hareketler gerek Mslmanlara ve gerekse yahudilere hayli eziyet ettiler. Yunanlar yakaladklar Mslmanlar ve yahudileri katlettiler. Yine ABD'nin Colombia niversitesi retim grevlilerinden Prof. Stanford Shaw'n belirttiine gre Osmanl imparatorluunun paralanma dnemine girmesiyle birlikte yahudilerin durumu da buna bal olarak bozuldu. Sultan II. Abdlhamit, hatralarnda da yahudilerin Filistin'e yerleme fikirleri hakknda olduka ilgin noktalara parmak basmaktadr. yle diyor Sultan II. Abdlhamit: "Yahudiler, Avrupa'da Dou'da olduundan daha fazla bir kudrete sahiptirler. Bu sebeple de birok Avrupal devlet ok artm olan Semit (yahudi) rkndan kurtulabilmek iin Yahudilerin Filistin'e muhaceretini iyi karlayacaklardr. Fakat bizim memleketimizde kafi yahudi vardr. Eer Filistin'de Mslman Arap unsurunun faikiyetini (stnln) muhafaza etmesini istiyorsak, Yahudilerin yerletirilmesi fikrinden vazgemeliyiz. Aksi takdirde yerletirildikleri yerde ok ksa zamanda btn kudreti elde edeceklerinden dindalarmzn lm kararn imzalam oluruz.... Siyonistler Filistin'de yalnz ziraat yapmak deil, orada hkmet kurmak, siyasi temsilcilerini semek gibi eyler de arzuluyorlar." (13) Sultan II. Abdlhamit, yukarda szn ettiimiz ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin kard ve tarihe 31 Mart Vak'as diye geen isyandan sonra tahttan indirilmitir. Bu olayda ilgin olan bir ey uydu: 31 Mart isyann karanlar ve kkrtanlar ttihat ve Terakki Cemiyeti mensuplar veya onlarn ynlendirdii kimselerdi. Daha sonra padiahn tahttan indirilmesine de yine bu cemiyet karar verdi ve bu kararnda padiah 31 Mart isyanna sebep olmakla sulad. Yani kendi sularn padiaha ykleyerek bunu onun tahttan indirilmesi iin gereke olarak kullanmlard. Padiahn hal'ine (yani saltanattan indirilmesine) dair karar ona tebli eden heyetin arasnda yer alanlardan biri de yukarda szn ettiimiz Emanuel Karaso idi. Bu karar tebli eden heyetin iinde bir tek Trk yoktu. Osmanl ahalisini temsilen padiahn karsna ktn iddia eden byle bir heyette, ahalinin ana unsurunu tekil eden ve devletin ynetimini resmiyette elinde tutan nemli bir etnik unsuru temsil eden bir tek kiinin bulunmamas dikkat ekiciydi. Padiah da bu durum karsnda u ifadeyi kullanmt: "Bir Trk padiahna, 33 sene bu makamda bulunmu slam halifesine hal' kararn bildirmek iin bir yahudi, bir Ermeni, bir Arnavut ve bir nankrden bakasn bulamadlar m?" (14) Ne yazk ki, Filistin topraklarnn yahudilere satlmas iin rvet teklifinde bulunduunda Sultan II. Abdlhamid tarafndan kovulan yahudi Emanuel Karaso bu kez sultann hal' kararn tebli iin onun karsna kmt. te bu ihanetin artlarn hazrlayan tekilat da ttihat ve Terakki Cemiyeti'ydi. Bu arada srail'in ilk babakan Ben Gurion'un da II. Abdlhamid dneminde stanbul Hukuk Fakltesi'nde okuduunu ve ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin bnyesinde padiah aleyhine almalara katldn hatrlatalm. Ben Gurion Birinci Dnya Harbi'nin patlak vermesinden sonra Kuds'e dnd. (15)

Trkiye Cumhuriyeti ve Yahudiler Osmanl mparatorluu'nun yklmasndan sonra onun miras zerinde kurulan Trkiye Cumhuriyeti'nin benimsemi olduu Trk milliyetilii anlaynn teorisyenleri arasnda yahudilerin de bulunduunu yukarda belirtmitik. Bu arada baz yahudilerin yeni kurulan cumhuriyetin ileri kademelerinde grev aldklarn da belirtmeliyiz. Yukarda kendisinden sz etmi olduumuz pantrkist Tekin Alp (Mois Kohen) bunlardan birisidir. Lozan grmelerine smet nn ile birlikte katlan hahamba Hayim Nahum'un grmelerin seyri zerinde nemli etkisi olmutu diyebiliriz. Atatrk'n doktoru milletvekili Abravaya Marmaral, TBMM 7. dnem milletvekili Avram Galante de yeni kurulan devlette eitli roller stlenmi olan tannm yahudilerdendi. Trkiye Cumhuriyeti ilk dnemlerinde yahudilerin Avrupa'daki nfuzlarndan yararlanmak istedi. Bu amala Trkiye'deki yahudilerin ileri gelenlerine ve zellikle de Osmanl devletinin paralanmasn hzlandran hareketlerde rol alm olanlara eitli yetkiler verdi. Cumhuriyet ynetimi yahudilerden ithalat, ihracat alanlarnda ve dardan bor bulma konusunda da yararlanmak istedi. Cumhuriyet ynetimi baz yahudilerin ekonomik alanda ilerlemelerine ve bu alanda nemli birtakm pazarlar kapmalarna da frsat tand. Ayrca siyasi ve sosyal alandaki baz reformlar ekonomik alanda atak yapmaya alan baz yahudilerin ilerini kolaylatrd. nceleri stanbul'un Mahmutpaa semtinde ve Kapal ar'snda tezgahtarlk yapan Vitali Hakko, apka Kanunu sayesinde byk kazanlar elde etmi ve bugn tekstil sanayii alannda bir dev haline gelmitir. Bunun yan sra devlet baz ihaleleri zellikle yahudi iadamlarna vererek bunlarn ekonomik ynden glenmelerini salamtr. 1954 ylnda Galata'da yahudi iadamlar zeyir Garih ile shak Alaton'un be bin lira sermaye ile kurduklar Alarko Holding'in bugnk gcne ulamasnda, 1958'de dnemin babakan Adnan Menderes'in kendilerine Ankara'da kurulacak olan bir para matbaasnn havalandrma tertibatnn ihalesini vermesinin nemli rol olduunu kimse inkar edemez. Elektirifikasyon ve elektrik malzemelerinin sat ile piyasaya giren yahudi Burla Biraderler'in de gerek devletten aldklar ihalelerle ve gerekse Trk iadamlaryla yrttkleri ortak almalarla ksa zamanda byk gce ulatklar ortada.

Bugnk Trkiye'de Yahudiler Bugnk Trkiye'de yahudiler, i dnyasnn ileri gelenleri arasnda yer almaktadrlar. Bugnk Trkiye Yahudileri sanayi ve ticaret alannda nde gelen birok irketin sahibi durumundadrlar. Bunun yan sra saylar olduka az bir aznlk olmalarna ramen yahudilerin devlet ynetimi zerinde nemli etkileri vardr diyebiliriz. Bunun birinci sebebi sahip olduklar ekonomik g. kinci sebebi yahudilerin zellikle gelimi Bat lkelerinde gerek ekonomik ve gerekse siyasi alandaki etkinlikleri ve bu durumun Trkiye'deki yahudiler asndan da nemli bir avantaj olmas. nc sebep ise yahudilerin d dnyada olduu gibi Trkiye'de de basite alnamayacak derecede etkinlii olan lobi faaliyetleri. Aada zerinde duracamz "500. Yl Vakf" bu lobi faaliyetlerini organize eden kurulularn en nemlileri arasnda yer almaktadr. Yahudilerin mason localar ile yakn ilikiler iinde olmalar ve yahudi cemaatinin ileri gelenlerinin bu localara ye olmalar da siyasi evreleri etkilemelerine imkan salamaktadr. Bunun yan sra yahudiler i evreleriyle olan yakn ilikilerini de yneticileri etkilemede deerlendirmektedirler. Trkiye'deki yahudi nfusa gelince: kinci Dnya Sava'na kadar Trkiye'de 150 bine yakn yahudi olduu tahmin edilmekteydi. Ancak bugn Trkiye'de yaayan yahudilerin says 25 bin kadardr. Bu azalmann en nemli sebebi Trkiye'den siyonist srail ynetiminin igal etmi olduu Filistin topraklarna gtr. Bu arada Trkiye yahudilerinden Avrupa lkelerine g edenler olduysa da bunlarn says olduka azdr. Trkiye Cumhuriyeti'nin siyonist srail devletini tanyan ilk devletler arasnda yer almas ve bu devletle srekli ekilde iyi ilikiler iinde kalmaya almas da Trkiye' den srail'e yahudi gn kolaylatrmtr. Bugnk Trkiye yahudilerinin ounluu stanbul'da yaamaktadr. Bunun yan sra zmir, Adana, Ankara, anakkale, Bursa ve Krklareli'nde yaayan yahudiler de vardr. Yahudi cemaatinin stanbul ve zmir'de ilk ve ortaretim okullar olmakla birlikte yahudi ocuklarnn ounluu Trke ya da yabanc dille eitim veren devlet okullarnda veya zel okullarda okumaktadrlar.

Trkiye yahudileri son yllara kadar kendilerini kamuoyundan saklamaya alyorlard. Hatta toplumdan tecrit edilme kaygsyla kendilerinden yahudi olarak sz edilmesini bile ho karlamyorlard. zellikle ekonomi ve sanayi alannda ilerlemi olan yahudiler yahudiliklerinin bilinmemesini arzuluyorlard. Bunda aznlk psikolojisinin yan sra, siyonist srail ynetiminin srdrd igal politikasnn ve igal ettii topraklardaki insanlara reva grd gayri insani uygulamalarn da etkisi vard. Ancak son yllarda Trkiye yahudilerinin bir ksm gemiteki kendini saklama politikasn terk ederek effaflk politikasn tercih etmeye baladlar. Bu politika zellikle 500. Yl Vakf'nn almalar ile iyice gn yzne kt. u da var ki, bu politika Trkiye'deki baz yahudiler tarafndan hala kaygyla karlanmaktadr. Dolaysyla baz evrelerce bu politikann Trkiye yahudilerini ikiye bld ileri srlmektedir. Baz yahudiler effaflk politikasnn ve eitli vesilelerle yrtlen kutlamalarn kendilerini n plana kardn, baz evrelerin boy hedefi haline getirdiini ileri sryorlar. Bu grte olanlar Trk toplumunun yahudilere kar kininden vazgemediini, hatta yahudi firmalarn mallarn kullanmamaya zen gsterdiklerini ve srail'in Ortadou'daki fanatik tutumu deimeden kendilerini Trk toplumuna kabul ettirmelerinin mmkn olmayacan sylyorlar. effaflk politikasndan yana olan yahudiler ise Trk toplumunda yahudilere "kafir gzyle bakma" imajnn kaybolduunu ve hatta parlamentoda yahudi temsilcilerin bulunmasnn gerektiini ileri sryorlar.

srail'deki Trkiye Yahudileri Trkiye'deki ynetiminin siyonist srail devleti ile srekli iyi ilikilerde bulunmay tercih ettiini ve bu politikasnn bir gerei olarak Trkiye'den yahudi igali altndaki Filistin topraklarna yahudi gn kolaylatrdn yukarda belirtmitik. Bugn Filistin topraklarnda Trkiye' den g etmi yz bin kadar yahudinin yaad bilinmektedir. Bu yahudiler kendi aralarnda baz dernekler de kurmulardr. "Trkiyeliler Birlii" bunlardan biridir. Trkiyeliler Birlii, "Dostluk" adnda Trke bir dergi de yaynlamaktadr. Drt ayr yerde ubesi bulunan Trkiyeliler Birlii, Trkiye'den g etmi olan yahudilere ynelik kltrel etkinliklerde bulunmaktadr. Filistin topraklarnda yaayan Trkiyeli yahudilerle ilgilenen bir baka dernek de Morit Dernei. Bu dernein ileri gelenleri Trklerle yahudilerin ortak gemilerini aratrmay amaladklarn sylyorlar. "Morit" ad da "Trk - Yahudi Gemii" kelimelerinin branice karlklarnn ba harflerinden karlm bir ad.

500. Yl Vakf ve Yahudi Lobicilii Trkiye yahudileri, yahudilerin spanya'dan srlp Osmanl topraklarna kabul edilmelerinin 500. yldnmn kendi alarndan bir frsat kabul edip bu frsat iyi deerlendirmek amacyla 1989 ylnda 500. Yl Vakf' n kurdular. Vakfn kurucular arasnda yahudi olmayp da yahudilerle yakn ilikiler iinde bulunanlar da vard. nl iadamlarndan Sakp Sabanc, Anavatan Partisi stanbul milletvekili Blent Akarcal, eski dileri bakan Vahit Halefolu'nun ei Zehra Halefolu, gazeteci Nezih Demirkent, Yavuz Donat, Altemur Kl, tiyatro sanats Yldz Kenter, emekli amiral A. Sezai Orkunt 500. Yl Vakf'nn yahudi olmayan kurucularndan bazlar. Vakfn yahudi kurucularnn bazlarnn adlar da yle: Jak Kamhi (Profilo Holding'in bakan), shak Alaton (Alarko Holding'in ortaklarndan), zeyir Garih (Alarko Holding'in ortaklarndan), Vitali Hakko (Vakko'nun sahibi), Eli Acman (Manajans'n sahibi), Sami Kohen (gazeteci, Milliyet gazetesinin yazarlarndan). Vakfn bakanlna ktisadi Kalknma Vakf'nn da bakan olan, yahudi iadamlarndan Profilo Holding'in sahibi Jak Kamhi getirildi. 500. Yl Vakf'nn yetkilileri amalarnn 500 yllk tarihin ve Trklerin tantmn yapmak ve bylece Trkiye'ye olan minnet borlarn demek olduunu ileri sryorlard. Ancak vakfn kuruluunu gerekletirdikten sonra balatt, zellikle de spanya yahudilerinin kovuluunun 500. yl olan 1992 yl iinde yrtt faaliyetler asl amacn daha farkl olduunu ortaya kard. Bizce 500. Yl Vakf'nn en nemli amac siyonist srail ynetiminin izledii rk politika ve gerekletirmi olduu gayri insani uygulamalar dolaysyla gerek Trkiye gerekse dnya kamuoyunda olumu olan siyonizm ve yahudi aleyhtar imaj tamamen silmek veya en azndan hafifletmekti. Vakf da bu amacn gerekletirebilmek iin Osmanl hogrsnden sz etmeyi insanlara yanamak ve onlarn ilgilerini ekmek

iin bir vasta olarak kulland. Vakfn btn programlarnda, konumaclarn Osmanl hogrsn dile getiren yapmack cmlelerini srekli ekilde yahudiyi ho ve sevimli gstermeyi amalayan konumalar izliyordu. Bu arada 1492 srgnnden ve yahudilerin Ortaa Avrupa'snda grm olduklar zulmlerden zene zene sz edilmesi de gnllerde yahudiye kar bir acma duygusunun oluturulmas amacna ynelikti. Yllarca srail ynetiminin glenmesi iin byk maddi fedakarlklarda bulunmu olan yahudi trilyonerleri ve milyarderleri bu kez srail ve siyonizm aleyhtar imaj silmek iin her trl maddi fedakarlktan ekinmediler, dolaysyla 500. Yl Vakf'nn nceden belirlemi olduu programlarn uygulamaya konulmas konusunda herhangi bir aksama olmad. 500. Yl Vakf, belirlemi olduu ama dorultusunda yrtt umuma ak kltrel faaliyetlerin yan sra eitli lobi faaliyetlerinde de bulundu. Bu lobi faaliyetlerinin en byk baarlarndan birisi Birlemi Milletler Genel Kurulu'nun 10 Kasm 1975 tarihinde kabul etmi olduu, siyonizmi bir rklk olarak deerlendiren ve bu yzden knayan kararn geri alnmasn salamak oldu. Bu kararn geri alnmasnda ABD bakan Bush'un seim hesaplar dolaysyla eitli lkelere bask yapmasnn rolnn byk olduu inkar edilemese de, 500. Yl Vakf'nn byle bir basknn yaplabilmesi iin artlar oluturduu da bir gerektir. in gereinde 1975 srail'i ile 1992 srail'i arasnda ve bu sre iinde siyonizmin amalarnda herhangi bir deiiklik olmamt. srail'de hala "vatandalk", "yahudi olmak" olarak tanmlanyor ve dnyann hangi lkesinden gelirse gelsin "yahudi" olan bir kii srail'de vatandalk hakkna sahip olabiliyordu. Bunun yan sra srail yahudi olmayanlara hala hor bakyor, igali altndaki topraklarda yaayanlardan yahudi olmayanlar zerindeki bask ve zulm uygulamalarn aynen srdryordu. Ksaca srail "Korku Devleti" zelliini aynen koruyordu. Btn bunlara ramen Birlemi Milletler'in ABD bakan Bush'un da basklar ile 10 Kasm 1975 tarihli ve 3379 sayl, "siyonizmin bir eit rklk ve rk ayrm olduu" yolundaki kararn geri almasnda 500. Yl Vakf yoluyla yrtlen almalarn ve dnyadaki eitli g merkezlerine yaknlklar ile bilinen yahudi lobilerinin nemli rol oynad bir gerektir. Gerek Trkiye'de ve gerekse Trkiye dnda basn - yayn organlar zerinde kmsenemeyecek bir etkinlie sahip olan yahudi lobileri iin 500. Yl Vakf'nn almalar iyi bir propaganda malzemesi olarak kullanld. Mesela Trkiye'de ok sayda yayn organ, bu vakfn kuruluu ve yrtt almalar dolaysyla yahudilerden vgyle sz eden dizi yazlar ve makaleler yaynladlar. Bu yaz ve makalelerde Osmanl hogrsnn vurgulanmasndan ok yahudinin sevimli gsterilmesine alld hemen dikkat ekiyordu.

Asl kran Borcu Kime? 500. Yl Vakf'nn kuruluu sralarnda, vakfn yurtdnda Trkiye' yi tantmay amaladn ileri sren bakan Jak Kamhi "Biz, Trkiye'ye minnet borcumuzu dyoruz" demiti. Biz de, "Asl minnet borcu Osmanl'nn miras zerine kurulmu sonra da Bat'nn angaje etmi olduu laiklii ve Osmanl aleyhtarln kendisi iin resmi politika olarak benimsemi olan bir ynetime kar m yoksa her yerden kovulan ve kap dar edilen biare yahudileri glgesine almasn salayan hogrnn sahibi Devleti Aliye'ye ve ona bu hogry kazandran yce slam dinine kar m olmal?" sorusunu sorma hakkmzn bulunduuna inanyoruz. Kafamza taklan bir dier soru da "Trkiye'deki yahudi vatandalarmz, be yz yl nce hristiyanlarn engizisyon zulmlerinden kaan dedelerini 'insanla rnek' olacak bir davranla kucaklayan ve glgesine alan byk Osmanl devletinin paralanmasna sebep olan almalarda bulunan ve bu konuda Batl hristiyanlarla ibirlii iine giren Emanuel Karasu, Nissim Masliyah, Alber Ferid Aseo, Mois Kohen vs. gibi dedelerinin yaptklarnn bir hata olduunu bugn kabul ediyorlar m?" sorusu. 500. Yl Vakf yetkililerinden bu konuda herhangi bir aklama duymadmz iin byle bir soru sorma gerei duyuyoruz.

500. Yl Vakf ve Trkiye Ynetimi Trkiye ynetimi, 500. Yl Vakf'na gerek kuruluunda gerekse programlarn uygulamaya koymasnda her trl kolayl gsterdii gibi maddi ynden destek de salad. Trkiye hkmetinin byle bir maddi destek salad bizzat vakfn bakan Jak Kamhi tarafndan u ekilde dile getirilmiti: "Devlet destei yalnz uluslararas tantm vb. faaliyetlerde oluyor. Tabii bu arada btn dnya yahudi liderlerini bir araya getirip bir konser ad altnda 'Evrensel Yahudi ttifak' giriimleri de bu faaliyetlerin arasnda yer alabiliyor".

Trkiye hkmetinin 500. Yl Vakf'na bu destei salamasnda yukarda "Trkiye Cumhuriyeti ve Yahudiler" balkl ksmda zerinde durduumuz unsurlarn yan sra hkmetin, bu vakfn Trkiye adna dnya apnda lobi faaliyetlerinde bulunaca midinin de nemli rol olmutur. 500. Yl Vakf' nn artnamesinde, vakfn amalarndan "Trklerin devlet ve toplum olarak stn insanlk vasflarn her trl olanaktan yararlanarak tm dnyaya tantmak, din ve vicdan hrriyetlerini korumak iin banazlk ortamndan kaarak Trk topran vatan seen yahudilere kucak aan Trk milletinin insancl yaklamn en geni ekilde yurtiinde ve yurtdnda duyurmak ve Musevi yurttalarmzn kran ifadelerinin aklanmasna yardmc olmak..." eklinde sz edilmesi hkmeti olduka memnun etmiti. Osmanl hogrsnn, Osmanl'nn yce tuttuu manevi deerlere srt eviren Trkiye ynetimine mal edilmesi de bu ynetimin houna gitmekteydi. Bu bakmdan Trkiye'deki ynetim, iki yl ierisinde hkmet deiikliine gidilmesine ramen 500. Yl Vakf'n destekledi ve birbirini izleyen bu hkmetin sz konusu vakfla ilgili politikalarnda herhangi bir deiiklik olmad. 500. Yl Vakf'nn Trkiye'nin siyonizmi rklk olarak kabul eden BM kararnn geri alnmas konusuyla ilgili tutumunu etkiledii de sylenebilir. Bu etkinin bir sonucu olarak Trkiye, sz konusu kararn geri alnmas konusunda ekimser kalmay tercih etti. Babakan Sleyman Demirel konuyla ilgili aklamasnda, srail'in bar masasnda tutulabilmesi iin eski kararn iptalinin gerektiini sylemi, dileri bakan Hikmet etin de, "Bizim farkl bir durumumuz var, en makul ekimser kalmakt" demiti. Birbirlerinin ellerini skmayan cumhurbakan Turgut zal ile babakan Sleyman Demirel'in, srail cumhurbakan Haim Hertzog'un Trkiye'yi ziyareti esnasnda gerekletirilen "500. Yl Vakf'nn Galas"nda bir araya gelebilmeleri de bu vakfn gcnn ve Trkiye'deki ynetimin bu vakfa verdii nemin bir gstergesiydi.

Bu yaznn hazrlanmasnda yararlandmz kaynaklar: 1.Sultan Abdulhamid es-Sani ve Filistin, Refik akir en-Netee, Riyad, 1985 2.Filistin zerine Emperyalizmin Gizli Planlar, Cneyd Hekimolu, Vahdet yayn, stanbul, 1988 3.Siyonizm ve Irklk, (Birlemi Milletler Tekilat'nn 10 Kasm 1975 tarihli kararyla ilgili raporlar) eviren: Trkkaya Atav, Birey-Toplum yaynlar, Ankara, 1985 4.Merutiyet slamcl ve Siyonizm, Sadk Albayrak, Aratrma yaynlar, stanbul, 1990 5.Dnya Siyonist Kongreleri ve Trkiye, Ali Uur, Ocak yaynlar, tarihsiz. 6.Trkiye ve Siyonizm, Sleyman Kocaba, Vatan yaynlar, stanbul, 1987 7.Yahudilerin kran Yllar, Tempo dergisi, 6-12 Ocak 1991 tarihli says, sh.26-34 8.Yahudi Patronlar, Ekonomik Panorama dergisi, 10 Aralk 1989 tarihli says, sh. 32-45 9.500. Ylla Kefettiklerimiz, Altnoluk dergisi, Austos 1992, sh. 46-47 10.Yahudi Tehciri ve Osmanl Hogrs, Mehmet Yale, Zaman gazetesi, 18 Austos 1991 11.Yahudiler ki Para, Ali ahin, Zaman gazetesi, 9 Nisan 1992 12.Siyonizm Akland, Fehmi Koru, Zaman gazetesi, 19 Aralk 1991 13.Trklere 500 Yllk kran, skender Sorgun, Milliyet gazetesi, 7 Mart 1990 14.Yahudiler ABD'de Trkiye'yi Tantyor, Milliyet gazetesi, 10 Mart 1990 15.srail'deki Trk Dostu Yahudiler, Milliyet gazetesi, 7 Mart 1990 16.Museviler 500 Yldr stanbul'da, Aye nal, Sabah gazetesi, 29 Temmuz 1990

Trkiye'de Yahudi Lobicilii Bugn slam lkeleri iinde srail igal devletiyle en sk mnasebetleri olan lke Trkiye'dir. yle ki Trkiye srail'le ortak askeri tatbikat yapacak kadar ilikilerini sklatrmtr. Trkiye'nin 54 adet F-4 Phantom 2000 sava ua srail igal devletindeki irketler tarafndan modernize edilmektedir. lgintir ki bu 54 adet sava uann modernize edilmesini de ieren ve sava sanayisiyle ilgili muhtelif ihalelerin srail irketlerine verilmesine imkan salayan "Savunma Sanayi birlii Anlamas" hkmetin Refah Partisi'nde olduu bir dnemde imzalanmtr. Bunun sebebi Refah Partisi'nin hkmete gelmekle aslnda iktidara gelememesiydi. nk devletteki karar mekanizmas hkmeti ayor, yerine gre halkn oylaryla seilmi siyasi partilerin kurduu hkmetler bile nlerine geleni kabul etmenin tesinde bir ey yapamyorlar.

Trkiye-srail ilikilerinin bu kadar gelimesinin arkasndaki en nemli unsur Trkiye'deki yahudi lobiciliidir. Bu itibarla Trkiye'deki yahudi lobiciliinin gemiinin ve bugnnn gzden geirilmesinde yarar gryoruz. te bu dizi yazmzda bu konuyla ilgili birtakm zet bilgiler vermeye alacaz. Trkiye'deki yahudi lobiciliinin kanad bulunmaktadr. Bunlarn birincisi bizzat yahudilerin oluturduu kanattr. kinci kanat yahudi kkenden gelen ama Mslman olduklarn syleyen gerekte ise yahudi kimliklerini koruyan ve yahudilerle irtibatlarn srdren kesimin oluturduu kanattr. Bu kanattan olanlara Dnmeler veya Sabetayclar denmektedir. nc kanad ise kken itibariyle yahudi olmayan ama birtakm kar hesaplarndan veya benimsemi olduklar anlaytan dolay yahudi kkenlilerle irtibat iine giren ve onlarn planlarna hizmet eden kimselerin oluturduu kanattr. Bu kanad oluturanlarn banda gelenler ise masonlardr. Fakat mason olmayanlardan da pek ok kimse kiisel karlarndan veya makam davalarndan dolay onlarla ili dl olmu, onlara hizmet etmitir. Yukarda sylediimiz kanatlardan yahudi kimliklerini koruyanlar ve bu kimliklerini aa vuranlar yani "yahudi olarak kalanlar" genellikle ekonomik alana arlk vererek kendilerini zenginletirmi ve paralaryla bakalarn etki alanlarna ekmi, onlarn kendilerine hizmet etmelerini salamay baarmlardr. Ama bu kesim ounlukla ynetimde fiilen grev almay tercih etmemitir. Bu kesimin ynetimde fiilen grev almak istememesi: "Trkiye'de yahudi kesim ynetime girmemi, bunun yerine ekonomik alana arlk vererek lobi faaliyetlerini daha ok parann sultasna dayanarak yrtmlerdir" eklinde bir yanl hkm verilmesine sebep olmutur. Oysa iin gereinde yahudiler Trkiye Cumhuriyeti'nin kurulduu gnden buyana etkin bir ekilde ynetimde rol alm, olduka st makamlara kadar ykselmi ve ou zaman da devlet politikasn belirleyici roller oynamlardr. Ama bunu "yahudi" kimliklerini gizleyerek yapmlardr. Yani bu ii yapanlar yukarda szn ettiimiz kanatlarn ikincisinden olanlardr. Biz bu yaz dizimizde yukarda szn ettiimiz kanadn bu ilk ikisinden yani yahudi kkenli olanlarn oluturduu kanatlardan sz edeceiz. nk nc kanat olduka geni bir ekseni oluturmaktadr. Onlar ve faaliyetleri hakknda yeterli bilgi verebilmemiz iin yaz dizimizi bir hayli uzatmamz gerekir. Bugn Trkiye'deki mevcut hkmette Dileri bakanl grevini yrten smail Cem peki yahudi kkenli bir aileden gelmektedir. Bu aile Sabetayc kesime mensuptur. Yani yahudi kimliklerini gizleyen ama bununla birlikte o kesimle ilikilerini srdren kesime. Babakan Blent Ecevit'in ei Rahan Ecevit'in de Sabetayc aileden olduu bizzat bu kesime mensup yazar Ilgaz Zorlu tarafndan dile getirilmitir. Rahan Ecevit'in ei Blent Ecevit zerinde byk bir etkisinin olduunu, onun btn kararlarn etkileyebildiini bugn Trkiye'de bilmeyen kalmamtr. Bu ikisi sadece rnek. Onlar gibi daha birok kii ynetimi dorudan ya da dolayl bir ekilde etkilemektedir. Bu durum iaret ettiimiz lobi faaliyetlerinin ne kadar etkin durumda olduunu gzler nne sermektedir.

Yahudilerin spanya'dan Kovuluu: Osmanl Aacnn Gvdesine Kurt Sokulmas spanya kraliesi sabella 'nn hristiyan kilise ile ibirlii yaparak 31 Mart 1492 tarihinde lkedeki btn yahudilerin, 2 Austos 1492 tarihine kadar lkeyi terk etmeleri zere ferman karmas 300 bin kadar spanya yahudisini iyice zor durumda brakmt. spanya yahudileri bu ferman zerine eitli Avrupa lkelerinden snma hakk istediler ama Osmanl mparatorluu'nun dnda onlara srekli kalmalar zere kaplar aan olmad. Osmanl mparatoru Sultan II. Bayezid 'in kendilerine snma hakk tanmas zerine 150 bin kadar spanya yahudisi Akdeniz yolu zerinden dorudan Osmanl topraklarna geldi. Dierleri de Rusya zerinden Osmanl topraklarna geldiler. Kendilerine "sefarad yahudileri" denilen spanya yahudilerinin byk ounluu Selanik ve stanbul'a yerletirildi. Mal varlklarnn ounu spanya'da brakan, yanlarna alm olduklar mallar da talya'da uradklar limanlarda soyulan sefarad yahudileri Osmanl topraklarna eli bo gelmelerine ramen, Osmanl devletinin kendilerine salam olduu imkanlarla ksa zamanda durumlarn dzelttiler. Bunlarn bazlar ticari alanda ilerlerken bazlar da devlet kademelerinde nemli mevkilere geldiler. Osmanl'nn Avrupa karsndaki yenilgisinin alt yapsnn oluturulmas ileminin 1492 yahudi gyle baladn sylemenin yanl olmayacan sanyoruz. nk kuvvetli bir ihtimalle Avrupa 1492 srgnnde,

yahudileri zellikle Osmanl aacnn gvdesine bir kurt gibi sokmay hedeflemiti. Bilindii zere Mslmanlarn byk bir medeniyet merkezi haline getirdikleri Endls' spanyollar igal edince Mslmanlar toplu katliama tabi tutmulard. Ama yahudileri her hangi bir katliama tabi tutmadan srgn etmeyi tercih ettiler. Zira yahudilerin fitne karma, devletleri iinden ykma konusundaki maharetleri onlarn tarihlerinden biliniyordu. O zaman Osmanl'nn srekli genilemesinden ve gl bir dnya devleti haline gelmesinden rahatsz olan Avrupa, hibir savata bu devletin karsnda tutunamamt. Osmanl, 1453'te stanbul'u fethederek hristiyanln kkl bir devleti olarak grlen Bizans mparatorluu'nu ortadan kaldrmt. Avrupa'nn ortalarna kadar uzanmt. Dtan savalarla yklmas ve ypratlmas mmkn olmayan bu devletin iten ypratlabilmesi iin iine kurt sokulmasna ihtiya vard. Bu ii en iyi yapabilecek gruhun ise bu konuda binlerce yllk tecrbeye sahip olduklar bilinen yahudiler olduu dnlm olmal. Bu yzden spanya krall Endls' ele geirdikten sonra Mslmanlar topluca katletmesine ramen yahudileri katletmeyerek Osmanl topraklarna srgn etmeyi tercih etti. Yahudiler, 1492'de spanya'dan karlnca Avrupa lkelerinin hibiri onlar kabul etmedi. Olay inceleyenler bunu genellikle Avrupa lkelerinin onlar istememesine veya bu lkelerin ynetimlerinin insafszlna balamaktadrlar. Oysa bunun bu lkeler arasndaki gizli bir ittifak sebebiyle yaplm olmas da muhtemeldir. Kuds' ve Filistin topraklarn igal iin aralarnda hal ittifak oluturan Avrupa lkelerinin ge zorlanan yahudileri kabul etmeme konusunda aralarnda ittifak salamalar zor deildi. Yahudiler Avrupa devletlerinin hepsi tarafndan reddedilince varacaklar yer Osmanl topraklaryd. Osmanl devletinin onlar reddedip geri evirecei veya ran'a ya da Yemen'e doru ilerlemelerini isteyecei ihtimalinin olmad tahmin ediliyordu. nk Osmanl'nn o zaman kendi topraklarnda yaayan ama henz ok kk bir aznlk olan ve devlete de herhangi bir zararlar olmayan yahudilere gayet iyi davrand biliniyordu. Osmanl biraz da bunu hal zihniyetine kar bir politika olarak yapyordu. Yahudiler, spanya'dan kovulduktan sonra muhtelif Avrupa lkelerine uradlar. Ama bu g esnasnda yahudilerin stlerindeki elbiselerine varncaya kadar btn her eyleri alnd halde bir tek kiinin canna dokunulmad. stelik srgn edilen yahudilerden bir tek kiinin herhangi bir Avrupa lkesine yerlemesine de frsat verilmedi. Bizce bunun iki sebebi vard: Avrupa, srgn edilen yahudilerin her eylerini soyarak onlar miskin ve ilgiye muhta bir halde Osmanl topraklarna sokmak istiyordu. nk bu halde gitmeleri Osmanl devletinin onlara ilgi gstermesi ve kendilerine baz imkanlar vererek durumlarn dzeltmeleri iin onlara yardmc olmas zorunluluunu douracakt. Yahudiler ise kendilerine salanan imkanlar ileriye dnk hesaplar iin deerlendireceklerdi. nk onlarn bir yere kazk aktktan sonra oraya iftlik kurma konusundaki maharetleri biliniyordu. kinci olarak bir tek yahudinin canna dokunulmam, bunun yan sra bir tek yahudinin urad Avrupa lkelerinden birine yerlemesine de frsat verilmemiti. nk Osmanl aacnn gvdesine ne kadar ok kurt sokulursa o kadar iyi sonu elde edilecei umuluyordu. Bu gte dikkatimizi eken bir husus da yahudilerin gte iki farkl yolu kullanmalarna ramen sonuta hepsinin Osmanl topraklarnda toplanmasdr. Yukarda da belirtildii zere bunlardan bazlar deniz yoluyla talya zerinden direk gelirken, dierleri Rusya zerinden geldiler. Ama hepsi uradklar lkelerden kovularak Osmanl topraklarna toplanmaya zorlandlar. Osmanl Devleti'nin k ve yklma sreci incelendii zaman bu tespitlerimizin realiteden hi de uzak olmad grlecektir. nk Osmanl Devleti, d glerle yapt savalar yznden deil ierden ypratlarak yklmtr. Bu grlerimizi dorulayan nemli bir husus da Avrupa'nn kendi topraklarndan kovduu, kovarken stlerindeki elbiselerine varncaya kadar her eylerini ald yahudilerle onlarn Osmanl devletine girmelerinden sonra sk bir irtibat iine gemesidir. Osmanl'nn k ve yklma dneminde yaanan olaylar incelenirse ieride zellikle yahudilerin ve dnmelerin kkrtt olaylar yaanrken bata ngiltere olmak zere muhtelif Avrupa lkelerinin bu olaylarda yahudilerle sk bir irtibat iinde olduklar grlr.

Osmanl Dneminde Yahudi Lobicilii ve Osmanl Devleti'nin ten Ypratlmasnda Yahudilerin Rol spanya'dan g eden Yahudiler, Osmanl Devleti bnyesinde lobi faaliyetlerini fazla vakit kaybetmeden balatmlardr. Onlarn ilk lobi faaliyetlerinde ne kan isimlerden biri 1520'de Portekiz'de dnyaya gelen 1553'te de stanbul'a g eden Yasef (Joseph) Nassi'dir. Bu kii stanbul'a gelir gelmez devlet yetkililerine

yanama abalarn balatt. Bu abalarnda ehzade Selim'in (Sar Selim olarak da bilinen II. Selim'in) kars ve III. Murad'n annesi olan yahudi asll Nurbanu Sultan'dan yararland. Onun sayesinde o zamanki padiah Kanuni Sultan Sleyman'la da tanmay baaran Nassi yahudi aznlkla devlet ynetimi arasnda bir kpr oluturdu. Nassi zaman iinde Kanuni Sultan Sleyman'la arasndaki ba o kadar kuvvetlendirdi ki Kanuni onu zel mavir tayin etti. Bylece ona ehzadelerle dorudan ilgilenen "mteferrika" unvan verildi. Yasef'in kardei Samuel Nassi de Kanuni'den zel aylk alan elemanlar arasna seildi. (1) Bylece yahudiler saltanat sarayyla irtibat kurmu oldular. te bu irtibatlarn baz sekin yahudileri nemli konumlara getirmek iin deerlendirdiler. Yasef Nassi'nin Osmanl Saray'yla bu kadar sk bir mnasebet iine girmesinden sonra yrtt baz faaliyetler dikkatimizi ekiyor: Nassi, Avrupa devletleriyle Osmanl Saray arasnda bir kpr grevi grmeye balad. Bu kii zellikle spanya kral II. Philip ile Osmanl Saray arasnda arabuluculuk grevi grmesiyle n kazanmt. (2) Bu, yahudilerin Osmanl devletinin ierden ypratlmas iin gnderilmi olmas kanaatini destekleyen bir durumdur. Yahudileri spanya topraklarndan srgn eden spanya krallnn Osmanl topraklarna yerleen yahudileri Osmanl Saray'yla irtibat iin deerlendirmeleri bu adan son derece dndrcdr. Nassi, sadece spanya krallyla irtibat kurmakla yetinmiyor dier Avrupa lkeleriyle Osmanl Saray arasnda kpr grevi grmeye de alyordu. Hatta Venedik ynetimiyle Osmanl Saray arasnda araclk etmesinden dolay Venedik ynetiminden rvet ald tarihi kaytlara gemitir. Bu dnemde Osmanl Devleti gl olduundan yahudilerin Osmanl Saray'yla Avrupa lkeleri arasnda irtibat kurmalar Osmanl Devleti'ne bir zarar vermiyor belki yarar salyordu. Ama zaman iinde Osmanl Devleti'nin iine iyice sznca artk devleti iten rtmeye, ykma doru srklemeye baladlar. Bunda da Osmanl ynetiminin onlarn gemilerini iyi tahlil edememesinin ve onlar Avrupa karsnda kullanmann Osmanl devletine salayaca yararlara ncelik vermelerinin byk rol olmutur.

Osmanl Devleti'nde lk Yahudi Lobisi Nassiler Szn ettiimiz Yasef Nassi, Osmanl Saray'yla bu kadar yakn irtibata geince devlet ynetimi zerinde etkinlii olan bir yahudi lobisi oluturdu. te bu lobi yani Nassiler, Osmanl Devleti'nde kurulmu ilk yahudi lobisidir. Yasef (Yusuf) Nassi ayn zamanda dnyann deiik yrelerine dalm durumdaki yahudileri Filistin topraklarna toplama fikrini tayordu. Bu yzden o, siyonizmin Teodor Hertzl'den nceki asl fikir babas olarak bilinmektedir. Bu idealini gerekletirmek iin de Kanuni Sultan Sleyman'la iyi ilikilerinden yararlanarak kendisine Filistin'in Taberiye gl evresinde bir miktar arazi verilmesini salad. Bu toprak parasn alnca blgede byk bir yahudi yerleim merkezi kurma abalar iine girdi ve yahudileri oraya g etmeye ard. O orada kuraca yahudi yerleim merkezine Sultan tarafndan muhtariyet verileceini umuyordu. Ancak idealini gerekletiremedi. (3)

Osmanl Devleti'nin ke Gemesi ve Bunda Yahudi Lobicilerin Rol Osmanl devletinin kendilerine salam olduu imkanlardan yararlanarak ksa zamanda byk bir gce sahip olan yahudiler Osmanl mparatorluu'nun yklmasnda nemli rol oynamlardr. Osmanl mparatorluu'nun yklmasnda byk fonksiyon icra etmi olan ttihad ve Terakki Cemiyeti 'ni kuranlar ve Jntrkler (Gen Osmanllar) hareketini balatanlar arasnda ok sayda yahudi vard. imdi yahudilerin, Osmanl Devleti'nin ypratlmasnda ve yklmasnda ne gibi roller oynadnn daha iyi anlalmas iin baz ayrntl bilgiler vermek istiyoruz. Osmanl Devleti'nde k dneminin belirgin bir ekilde balamas 2 Kasm 1839 tarihinde ilan edilen Tanzimat Ferman'yla olmutur. Bu ferman Sultan Abdlmecid dneminde ilan edilmitir. Bu fermann ilan ise Hariciye Nazr (Dileri bakan) Mustafa Reit Paa'nn abalaryla gereklemitir. Mustafa Reit Paa'y byle bir ferman yaynlamaya iten en nemli unsur ise Batllama ve mmet kimliinden millet (kavim) kimliine geme fikridir. Batllama ve mmet kimliinden millet (kavim) kimliine geme fikrinin alt yapsn hazrlayanlar ise Osmanl topraklarna yerleen yahudilerdir. Mustafa Reit Paa, Tanzimat Ferman'n

hazrlarken ngiltere'yle sk temas iindeydi. ngiltere, byle bir fermann yaynlanmasndan memnun olduundan yine kendisiyle temas halindeki Msr valisi Kavalal Mehmet Ali Paa'nn Osmanl ynetimiyle uzlamasn salamtr. (4) Bu ferman, yahudilerin o zamana kadar giremedikleri nemli baz okullara girmelerini salad. rnein Tbbiye Mektebi'ne (Tp Fakltesi'ne) o zamana kadar giremeyen yahudiler bu fermann yaynlanmasndan sonra girmeye baladlar. Hatta yahudi hahambann mracaat ile Sultan Abdlmecid yahudilere zel olarak: "Yahudiler, dinleri zere Tphane'de yiyecekler, iecekler ve diledikleri gibi ayin ve ibadet yapacaklar" diye ferman yaynlad. (5) lgintir ki bu okula yahudilerin girmesinden sonra buras Osmanl Devleti'nin altn oyan ttihad ve Terakki Cemiyeti, Jntrkler gibi hareketlerin beii olmutur. Osmanl Devleti'nin iten ypratlmasnda en byk rol oynayan tekilatlarn banda Jntrkler (Gen Osmanllar) Hareketi gelmektedir. Bu hareket, yahudilerin Tbbiye'ye (Tp Fakltesi'ne) girme hakk elde etmelerinden sonra 1865'te Tbbiye'de dodu. Tbbiye'de Jntrklerin ortaya kn ve glenmesini kendisi de bir Jntrk olan eski stanbul belediye reisi Cemal Topuzlu yle anlatyor: "Son snf talebeleri koularda yatmazlar, drder, beer yatakl odalarda bulunurlard... Geceleri arkadalar bir araya gelince padiah aleyhinde ihtilale davet eden birtakm yazlar yazar, apirgrafla (bir bask aleti) basar, bunlar gizlice snftaki dier arkadalara hatta harice bile datrdk... Jntrklk Hareketi orada (yani Tbbiye'de) domutu." (6) Yine Cemal Topuzlu, Jntrkler Hareketi'nin stanbul'daki merkezinin Beyolu'nda olduunu belirttikten sonra: "Bu merkeze devam edenler arasnda benden baka Trk ve Mslman yoktu" diyor. (7) Bu bilgi sz konusu hareketi tmyle yahudi, ermeni gibi gayri mslimlerin ve yine yahudi kkenli olan Dnmeler'in kurduu hakkndaki dier tarihi bilgileri dorulamaktadr. Bu hareketi balatanlarn arasnda ok sayda yahudi bulunmaktayd. Bunlarn nllerinden birisi Nissim Russo adl yahudidir. Yine aada szn edeceimiz Emanuel Karaso da bu harekete nclk eden yahudilerden biridir. Jntrkler Hareketi'ni Avrupa'daki mason localar da kucaklad ve desteklediler. Bu hareketin ileri gelenlerinden Kazm Nami yle diyor: "Hibir sahada birleememi, daima ekimi, didimi olan bizdeki muhtelif rk, milliyet ve dinler, masonluk ats altnda tam anlama halinde idiler." (8) Osmanl Devleti'nin altn oyan akmlardan biri de ttihat ve Terakki Cemiyeti'dir. Bu cemiyeti de aslnda Jntrkler Hareketi dourmutur. Bu cemiyetin de temeli 1889 tarihinde Tbbiye'de (Tp Fakltesi'nde) atlmtr. Ancak bu cemiyetlerin ortaya knda nemli rol oynayanlar yahudiliklerini aa vuran kesimden deil kendilerine "Dnmeler" denen ve yahudiliklerini gizleyen kesimden idiler. Bu cemiyetin Selanik temsilciliini yapan Talat Paa bir masondu ve Selanik'teki mason locasna yeydi. (9) Gerek Jntrk Hareketi'nin ve gerekse ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ortaya kmasnda ve yaylmasnda nemli rol oynayanlardan biri yahudi Emanuel Karaso'dur. Emanuel Karaso ayn zamanda Makedonya Rizorta Locas adl mason locasnn stad- azamyd. (10) Bu locann merkezi, o zaman nfusunun yarya yakn bir ksm (180 bin kiiden 80 bin kii) yahudi olan Selanik'teydi ve talya'daki mason localarna balyd. Karaso, ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin gizli ilerinde paravan ve kurye grevi gryordu. Yani gizli ilere perde oluyor, onlarn stn rtmekte kendi kiisel ilikilerinden yararlanyor, bunun yan sra Osmanl Devleti iinde yaanan gelimeleri Avrupa lkelerine ve Avrupa'daki mason localarna bildiriyordu. Emanuel Karaso, sonraki dnemlerde 1908, 1912 ve 1914 yllarnda gerekletirilen seimlerde kez ard arda milletvekili seilmitir. Bu seimlerde nce Selanik'ten sonra da stanbul'dan milletvekili oldu. Karaso, sava esnasnda da kendini iae mfettiliine setirmeyi baard. Bu grevini yrtrken deiik hilelerle ok byk servetler edindi. Sava iae mfettii olduu halde Libya'nn talyanlar tarafndan igal edilmesine yardmc oldu. Bu yardmnn ortaya kmas zerine Osmanl topraklarndan kama ihtiyac duydu. Bu yzden 1919 ylnda gayri meru yollarla edindii servetle birlikte talya'ya g etti ve ok zengin bir talyan vatanda olarak mrnn kalan ksmn o lkede geirdi. Emanuel Karaso ayn zamanda ok kat bir siyonistti ve siyonizmin Osmanl topraklarndaki en st dzey temsilcisiydi. O ayn zamanda kat bir Trk dmanyd. Siyonizmin fikir babas Teodor Hertzl'le birok kez bir araya gelmitir. ttihat ve Terakki Cemiyeti'nde ne kan tek yahudi Emanuel Karaso deildi tabii ki. Nissim Masliyah, Alber Ferid Aseo, Alber Fuaa, Rafael Benuziya ve Avram Galanti isimli yahudiler de bu cemiyetin militan kadrolar arasnda yer almaktaydlar. Bunlardan Nissim Masliyah ayn zamanda Jntrkler hareketini balatanlardan ve bu hareketin faal elemanlarndand.

Masonlukla ittihatlk o kadar i ie girmiti ki mason localarna girenler ayn zamanda ttihad ve Terakki Cemiyeti'ne de ye kabul edilmilerdir. (11) zellikle Selanik'teki mason localarnn yelerinin ounluunu yahudiler veya yahudi kkenli Dnmeler oluturuyordu. Jntrkler ayn zamanda Selanik'teki mason localarn gizli grmeleri iin kullanyorlard. air Eref gerek Jntrkler'e gerekse ttihat ve Terakki Cemiyeti'ne yahudi kkenlilerin hakimiyetini dile getirmek iin ok anlaml bir drtlk sylemitir. Bu drtlnde yle diyor: "Avdetiler ile hkmetimiz, Benzedi devlet-i Yehuda'ya, Bab- fetvay da ftlk edip Verdiler en-nihaye Musa'ya" (12) Aklamas: "Hkmetimiz Dnmeler yznden, adeta Yehuda devletine dnt. Fetva makamn da yahudilerin kontrolne sokup, sonunda Musa'ya verdiler." Osmanl devletinin kertilmesinde nemli rol oynayan I. ve II. Merutiyet ilanlar da yukarda szn ettiimiz iki tekilat tarafndan gerekletirildiinden bu olaylarda da yahudilerin ve masonlarn nemli rol oynadklarn sylemek mmkndr. Yahudiler sadece szn ettiimiz iki cemiyette rol oynamakla kalmam Osmanl Devleti'ne zarar veren btn fitne organlarnn olumasnda ve yaylmasnda etkili olmulardr. rnein Yunanistan ve Bulgaristan'n henz Osmanl snrlar iinde olduu srada ortaya kan Yunan ve Bulgar komnist partilerine nemli katklarda bulunmulardr. Komnist cereyanlarn ortaya kard Selanik i Federasyonu iinde de yahudiler nemli bir gce sahiptiler.

ttihat ve Terakki Cemiyeti ve Filistin'e Yahudi G Yahudilerin ve masonlarn Sultan II. Abdlhamid'e son derece dman olmalarnn en nemli sebeplerinden biri onun yahudilerin Filistin topraklarna yerlemelerine engel olmasyd. II. Abdlhamid yahudilerin gizli yollardan gidip o topraklara yerlemelerini engellemek iin de eitli tedbirler almt. Bu tedbirlerden biri de Filistin topraklarndaki kutsal mekanlar ziyaret etmek iin oraya giren yahudilerin pasaportlarnn gmrk kaplarnda alnmas ve dnte iade edilmesiydi. Yine yahudilerin Filistin'de herhangi bir ekilde toprak satn almalar da yasaklanmt. ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin ban eken Ahmet Rza, Enver Paa, Talat Bey ve Nazm Bey Filistin'e yahudi gnn Osmanl devletine yarar salayacan iddia ediyorlard. Oysa onlarn bu iddialar mason localarndan aldklar telkinlere dayanyordu. Zaten Selanik'teki mason localarnn temel hedeflerinden biri Filistin topraklarna yahudilerin yerletirilmesinin nndeki engelleri kaldrmakt. En byk engel ise Sultan II. Abdlhamit'ti. O tahttan indirilince yahudi gnn nndeki bu en byk engel kaldrlm oldu. ttihat ve Terakki Cemiyeti, sultan II. Abdlhamit'i tahttan indirince yerine Sultan Reat' getirdi. Sultan Reat, ittihatlarn karsnda genellikle pasif kalmtr. Dolaysyla devlet ynetiminin iplerini onlar alm oldular. Onlar da Filistin topraklarna yahudi gn kolaylatrdlar. ttihatlar, II. Abdlhamit'in yabanclarn Filistin'den arazi almalarn yasaklayan kanunlarn uygulamadan kaldrarak, yahudilerin Filistin dahil memleketin her tarafndan toprak satn almalarna imkan salayan kanunlar kardlar. 1909'da II. Abdlhamid'in hal'inden sonra iktidara gelen hkmette birka yahudi kkenli bakan bulunuyordu. Bu konuda Encylopedia Judaica'da yle denmektedir: "1909 Jn Trkler nklabndan sonra iktidara gelen ilk hkmette, aralarnda Baruchiah Russo ailesinin ahfad (torunu) olan ve frkann liderlerinden biri olarak faaliyette bulunan Maliye Bakan Cavit Bey'in de bulunduu birka Dnme mevcuttu." (16) Yahudilerin ve onlarn gizli kanad durumundaki Dnmeler'in etkinliklerini gren ve siyonizm tehlikesinin memleketi uuruma doru srklediini fark eden Gmlcine mebusu smail Hakk Bey, ittihatlara kar 21

ubat 1910'da Ahali Frkas'n kurarak muhalefete balamtr. smail Hakk Bey, ubat 1911'de Meclisi Mebusan'da yapt bir konumada siyonizm tehlikesine dikkat ekmi ve siyonistlerle iliki iinde olan ittihatlarn memleketi yahudilere sattklarn dile getirmitir. Bu gerei dile getirenlerden biri de Beyrut mebusu Rza Salih Bey'di. Rza Salih Bey, smail Hakk Bey'in ardndan Meclis krssnden yapt konumada unlar sylemiti: "Yahudiler devletlere mahsus bayrak ve aralarnda kullanlmak zere pul kardlar ve para bastlar. Para ve bayrak iin elimde u anda vesika yok ise de pul rneini kr Bey gstermiti. Museviler Filistin'de bin kuru demeyin tarlay elli kurua alyorlar. Birok araziyi satn alp koloniler haline getirmektedirler. ki yz bin nfusa yaklatlar. Bu blgenin ekonomisi tamamen ellerine gemitir." (17) Yahudilerin Filistin'de o zamanki nfuslar henz iki yz bine ulamamt. Ancak sanyoruz Rza Salih Bey bu sayy tahmini olarak sylemitir. nceleri ttihatlarla birlikte olan ancak onlarn siyonistlerle ibirlii iinde olduklarn yakinen grnce onlara kar cephe alan Miralay (Albay) Sadk Bey de siyonizm tehlikesine u ekilde dikkat ekiyordu: "Bugn siyonistler nazarnda Osmanl Devleti'nin kmesi, hi deilse Kuds'n ve Filistin'in bizden kopmas istenmektedir. Masonlar da onlarla beraberdir. Buralarda bir yahudi hkmeti kurmak istiyorlar." Miralay Sadk Bey bu uyary ttihat ve Terakki Cemiyeti'nin kongresine sunduu bir raporda yapmt. (18) Fakat ttihatlar onun raporunu derhal ortadan kaldrm ve kendisini de istenmeyen adam ilan etmilerdir. Btn bu bilgiler ttihatlarn Osmanl Devleti'nde ipleri ellerine almalarndan ve Sultan II. Abdlhamid'i bertaraf etmelerinden sonra Filistin'e yahudi gnn kolaylatrldn gzler nne sermektedir.

Osmanl Devleti'ni Ekonomik Ynden kerten Bir Tabaka: Galata Bankerleri spanya'dan g eden yahudilerden stanbul'a yerleenlerin birinci derecede yaptklar i tefecilik yani faizli para al veriiydi. Hatta tefecilik iinde "Galata Bankerleri" diye bilinen bir tefeci tabakas oluturdular. stanbul'un Galata semtinde bulunan Komisyon Han ve Havyar Han ad verilen iki ayr handa bu ii yrten yahudi tefeciler devlet memurlarndan ziraatlara varncaya kadar para skntsna den herkese yksek faizle bor para veriyor ve bu iten byk kazanlar salyorlard. Zamanla ii o kadar byttler ki birtakm devlet kurumlarna bile faizle kredi vermeye baladlar. Bunun yan sra devletin yabanc lkelerden bor bulmasnda da araclk ediyor ve bu i iin komisyon alyorlard. yle ki devletin milli geliri ve dardan ald borlarn nemli bir miktar borsa oyunlar, tefecilik ve faizcilik ilemleri ile byk ounluunu yahudilerin oluturduu Galata bankerlerine gidiyordu. Galata Bankerleri tabakasn oluturan bu yahudiler faizcilikle kendi sermayelerini srekli bytrken devleti ekonomik ynden ciddi skntya soktular. Diyebiliriz ki Osmanl Devleti'ni ekonomik ynden kerten en nemli etken d bor ve onun getirdii faiz ykyd. Bu borlarn getirdii faiz yknn yksek olmasnn en nemli sebebi ise Galata Bankerleri'nin tefecilik oyunlaryd. (19)

Trkiye Cumhuriyeti'nin Kuruluu Dneminde Yahudi Lobicilii Yahudiler, Osmanl Devleti'nde olduu gibi Trkiye Cumhuriyeti'nin kurulu dneminde de youn bir ekilde lobi faaliyetleri yrtmlerdir. Bu lobi faaliyetlerinin etkisini ncelikle eitim almalarnda gryoruz. Trkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal'in ilk eitimini yahudi dnmesi bir kiinin okulunda almasnda da belki onlarn eitime bu derece arlk vermelerinin etkisi olabilir. Mustafa Kemal, ilk eitimini yahudi dnmelerinden (Sabetayclardan) olan emsi Efendi'nin kurduu okulda almtr. emsi Efendi'nin asl ad ise imon Zwi'ydi. Mustafa Kemal, yahudilerin nfusun nemli bir kesimini oluturduklar ve olduka youn bir faaliyet iinde olduklar Selanik ehrinde 1881 ylnda dnyaya gelmiti. Onun, Nutuk adl kitapta anlattna gre ocukluk yllarnda annesiyle babas arasnda nerede okutulaca konusunda tartma kar. Annesi onu mahalle mektebine gndermek isterken babas modern sistemle eitim veren emsi Efendi Mektebi'ne gndermek ister. Sonuta babasnn istei kabul edilir ve Mustafa Kemal, emsi Efendi Mektebi'ne gnderilir. te bu emsi Efendi'nin kim olduunu kendisi de bir Dnme olan Ilgaz Zorlu'nun "Evet Ben Selanikliyim" adl kitabndan renelim: emsi Efendi, 1852'de aslen Sabetayc (yahudi dnmesi) olan bir ailenin ferdi olarak dodu. Yaad dnemin en byk Sabetayc kabalistlerindendi. Kabalist, yahudilerin nemli dini

kaynaklarndan olan Kabbala'y yorumlayabilen, tefsir edebilen kiilere denmektedir. Bir ara Feyziye Mektebi'nde yahudi dnmelerin ocuklarna Akaid-i Diniye (yani Sabetayc akmn inan esaslarn) retti. Dnmelerin iki ayr grubu durumundaki Karaka ve Kapanc kollarn birletirmek iin youn aba sarf etti, ama buna muvaffak olamadan ld. (20) Yahudi lobicilerin cumhuriyetin kuruluu merhalesinde hemen sahneye ktklarn gryoruz. yle ki yahudiler, daha cumhuriyetin kurulu aamasndan nce gerekletirilen Lozan grmelerine dorudan mdahale edebilmek iin grmelerin yapld ehre kadar gidip Trk tarafn temsil edenlerle irtibat kurmaya almlardr. Lozan grmelerine katlanlardan olan Dr. Rza Nur, "Hayat ve Hatratm" adl eserinde onlarn mdahalelerinden yle sz ediyor: "Bir mddettir stanbul eski hahamba Naum (Haim Naum) bizim otelde (Lozan grmeleri esnasnda kaldklar otelde) grlmee balad. Baktm bir gn smet'le (smet nn'yle) gryor. Ne yapm, kimi vasta yapm bilmem. smet'e yanam. Yaman yahudi!.. Artk smet'ten ayrlmyor. Yemek zamann biliyor ya, asansrn yannda bekliyor (yemek zamann bildii iin tam o vakitte asansrn yannda bekliyor). Derhal smet'in koltuuna giriyor, belinden yakalyor. O da onun. smet'i lzumu yokken holde dolatryor. Sonra yemek salonunda, smet'le akalayor, glyor. Anlalyor ki, herkese: "smet benim samimi, teklifsiz arkadamdr" diye gstermek istiyor ve gsteriyor. Nihayet btn yahudi srnakl (yapkanl) ile yanat. smet'in yakasn brakmyor. imdi odasndan da kmyor. smet bunu mavir tayin etti. Yevmiye vermeye de balam. Bana da sylemiyor. Heyet-i murahhasa iftliktir, kullanyor (grme heyetini, bu heyet iin tahsis edilen paray adeta kendi iftlii gibi kullanyor). Ne diye kandrd bilmem, bu sadedil (saf, kolay aldanabilen) smet, Yahudinin dolabna girdi. Derken hahamban soframza da ald. Bu vakte kadar sesimi karmamtm. smet'e dedim ki: "Bu yahudi de bamza nereden kt? Senin byle bir yahudi ile laubali grmen haysiyetini ve Trk milletinin, heyetinin haysiyetini krar. Bu kadar yz verme! Hi olmazsa herkesin iinde yz verme!" Bana kzd. Herif derken azdka azd. Heyetten una buna herkesin iinde kumanda ediyor. Benim nme geip nmde yryor. htimal smet benim szlerimi ona syledi. Fakat ben durur muyum? Zaten yahudileri hi sevmem. Hahama nme getii vakit hakaret ettim ve kolundan tutup arkama ektim. "Bir daha burada yr!" dedim.... smet'e tekrar dedim: "Bu bir yahudidir. Yahudiler ok adi eylerdir. Bunun kim bilir ne fena ileri vardr? Bundan bir hayr bekleme! Onun tand muhit yahudi sarraf alemidir... Hahamba smet'e btn ngiliz ve Fransz ricalini tandn, hepsi ahbab olduunu, ileri istedii gibi yaptracan sylyormu. Tabii ngiliz, Fransz ve talyan delegelerine de smet'in avucunda olduunu sylyordu... Lozan muhitinde dolayor, herkese: "smet teklifsiz ahbabmdr, szmden dar kmaz" diyormu.." (21) Lozan grmelerine katlan Trk heyetinin banda smet Paa (sonraki adyla smet nn) bulunuyordu. Bu heyetin iinde yer alan Dr. Rza Nur'un hatralarnda geen ve yukarda verdiimiz ifadeler yahudilerin cumhuriyetin kuruluu aamasnda ne gibi lobi faaliyetleri yrttklerini, ne tr dolaplar evirdiklerini anlamak iin ok nemli ipular iermektedir. Onlar Lozan grmeleri esnasnda evirdikleri bu dolaplar sonraki dnemlerde de evirmekten geri kalmamlardr. Bu dolaplar evirirken de zellikle kendilerinin zamann gl devletlerinin yneticileriyle olan irtibatlarn, balarn kullanyorlard. Hahamba Haim Naum'un Lozan grmeleri esnasnda yrtt lobi faaliyetleri bu kadardan ibaret deildi. ngilizlerin dayatmalarnn Trk heyetine kabul ettirilmesinde onun nemli rol olduu eitli tarihi kaynaklarda yer alan bilgilerden anlalyor. Bunun da tesinde hilafetin kaldrlmas Trk tarafna Lozan grmeleri esnasnda kabul ettirilmiti ve bunda da Haim Naum'un nemli rol olmutu. imdi bu konudaki bilgileri gzden geirelim: Lozan grmeleri esnasnda Trkiye'de bavekil (babakan) olan Rauf Orbay'n belirttiine gre hahamba Haim Naum ngilizler adna smet Paa ile grm ve gizli pazarlklarla halifeliin kaldrlmasn kabul ettirmiti. Rauf Orbay bu konuyla ilgili olarak Feridun Kandemir'e unlar sylemiti: "smet Paa, anlaldna gre, Lozan'da ngilizlerle bir eit gizli arabuluculuk rol oynayan stanbul Yahudi Hahamba Haim Naum Efendi'nin telkinleriyle, hilafetin artk ne ekilde olursa olsun Trkiye'de devamna msaade edilmeyip, derhal kaldrlmas fikrini tamamyla benimsemi bulunuyordu." (22)

Tannm slamc yazar Necip Fazl Ksakrek de halifeliin kaldrlmas fikrinin bu gizli grmelerde kesinletiini ve olayn kahramannn sz konusu yahudi Hahamba Haim Naum olduunu belirtmektedir. Oysa Lozan grmelerinin yapld gnlerde Mustafa Kemal, Anadolu'da yapt konumalarda hilafet messesesinin korunacan sylyordu. Mustafa Kemal ite bu gnlerde Ankara'daki Meclis-i Mebusan'da (Mebuslar Meclisi'nde) yapt konumada unlar sylyordu: "Trkiye'nin vazifesi makam- hilafeti kurtarmaktr. Bu bizim iin bir davay mahsustur (zel davadr). Bunu makam- hilafet olarak nihayetine kadar gstermek ve onun kurtarlmasna almak bizim iin hayrl bir davadr. Bizim iin bu dava Alem-i slam nazarnda fevkalade takviye eden bir meseledir. Bunu sarsmak doru deildir." (23)

Cumhuriyet Dneminde Yahudi Lobicilii nceleri Selanik'i kendilerine alma merkezi edinen yahudilerin ve onlarn kimliklerini gizleyen kanatlar durumundaki Dnmelerin nemli bir ksm Cumhuriyet'in kurulmasndan sonra Trkiye'ye zellikle de stanbul'a tanma yolunu setiler. Bu g ise 1924'te gerekletirilen Ahali Mbadelesi ilemiyle oldu. Yahudiler lobi faaliyetlerini Trkiye Cumhuriyeti'nin kuruluunu tamamlamasndan sonra da youn bir ekilde srdrdler. Bu faaliyetlerde ne kan isimlerden biri Trk milliyetiliinin teorisyenlerinden olan Munis Tekinalp idi. Tekinalp, Dnmeler yani Sabetayclar kesimine mensup bir ailedendi ve asl ad Mois Kohen'di. Kohen'ler Dnmeler iinde tannm bir ailedir. te Mois Kohen de bu aileye mensuptu. Belirttiimiz zere bu kii Trk milliyetilii ideolojisinin fikir babalarndan olduundan dolay Trkiye Cumhuriyeti'nin resmi ideolojisi zerinde de nemli tesiri vard. nk kurulan yeni cumhuriyet bir milli devlet nitelii tayordu ve milliyetilii de resmi ideoloji olarak benimsemiti. Mois Kohen ayn zamanda Mustafa Kemal'in zel doktorlarndand. Bu dnemde ne kan yahudi lobicilerinden biri de yine Mustafa Kemal'in zel doktorlarndan olan Abravaya Marmaral'yd. Bu kii ayn zamanda Meclisi Mebusan'a milletvekili olarak girmiti. ne kan bir dier yahudi lobici de yedinci dnem milletvekillerinden Avram Galanti'ydi. Avram Galanti Osmanl dneminde de ttihad ve Terakki Cemiyeti'nin aktif ve ileri gelen elemanlarndan biriydi. Trkiye Cumhuriyeti ilk dnemlerinde yahudilerin Avrupa'daki nfuzlarndan yararlanmak istedi. Bu amala Trkiye'deki yahudilerin ileri gelenlerine ve zellikle de Osmanl devletinin paralanmasn hzlandran hareketlerde rol alm olanlara eitli yetkiler verdi. Cumhuriyet ynetimi yahudilerden ithalat, ihracat alanlarnda ve dardan bor bulma konusunda da yararlanmak istedi. Cumhuriyet ynetimi baz yahudilerin ekonomik alanda ilerlemelerine ve bu alanda nemli birtakm pazarlar kapmalarna da frsat tand. Ayrca siyasi ve sosyal alandaki baz reformlar ekonomik alanda atak yapmaya alan baz yahudilerin ilerini kolaylatrd. rnein nceleri stanbul'un Mahmutpaa semtinde ve Kapal ar'snda tezgahtarlk yapan Vitali Hakko, apka Kanunu sayesinde byk kazanlar elde etmi ve bugn tekstil ve konfeksiyon sanayii alannda bir dev haline gelmitir. nk apka Kanunu karlnca Vitali Hakko, Has apka markal bir apkay piyasaya srd. apka Kanunu'na gre erkeklerin apka giymeleri zorunlu klndndan Vitali Hakko'nun Has apka's da byk satlar gerekletirdi ve bu sayede o byk kazanlar elde edebildi. Yahudiler, cumhuriyetin kuruluu aamasnda ve ilk yllarnda yrttkleri lobi faaliyetleriyle nemli ke balarn tutmay baardlar. Bu ke balarn tutmalar onlarn sonraki dnemlerdeki lobi faaliyetlerini kolaylatrd. Tabii bu arada Avrupa lkeleri nezdinde elde etmi olduklar siyasi kazanlarn ve elde ettikleri statleri de Trkiye'deki konumlarn salamlatrmak iin ok iyi deerlendirmilerdir. Bu almalar onlarn ekonomik alandaki glerini artrmalarna da imkan salamtr. rnein 1954 ylnda Galata'da yahudi iadamlar zeyir Garih ile shak Alaton'un be bin lira sermaye ile kurduklar Alarko Holding'in bugnk gcne ulamasnda, 1958'de dnemin babakan Adnan Menderes'in kendilerine Ankara'da kurulacak olan bir para matbaasnn havalandrma tertibatnn ihalesini vermesinin nemli rol olduunu kimse inkar edemez. Elektirifikasyon ve elektrik malzemelerinin sat ile piyasaya giren yahudi Burla Biraderler'in de gerek devletten aldklar ihalelerle ve gerekse Trk iadamlaryla yrttkleri ortak almalarla ksa zamanda byk gce ulatklar ortada. Bunlar sadece birer rnek. Bunlarn dnda daha pek ok rnek sralamak mmkndr.

Cumhuriyet dneminde yahudiliklerini aa vuranlar daha ok ekonomik alana arlk vermi, Dnmeler ise sadece bu alana arlk vermekle kalmam zaman zaman siyasete de girmi ve muhtelif devlet kademelerinden grevler almlardr. Bu duruma dayanlarak yahudilerin devlet kademelerinde grev almadklar kanaatinin hakim klnmasna allmtr. Oysa "Dnmeler" diye bilinen akma mensup olanlar da ayn amaca hizmet etmilerdir. Bu vesileyle cumhuriyet dneminde devlet kademelerinde grev alan dnmelerden bazlarndan sz etmekte yarar gryoruz: Sleyman Kani rtem: stanbul eski valisi Muvaffak Benderli: stanbul eski baro bakan Ahmet svan: stanbul eski belediye bakan Ali Kenan Gkart: Emekli bykeli Cavit Yeniciolu: Emekli general smail Toker: Emekli Amiral Cokun Krca: Emekli bykeli. Krca imdi bir gazetede ke yazarl yapmaktadr. smail Cem peki: Eski TRT genel mdr halen Dileri bakan. smail Cem peki'nin 1974'te TRT genel mdrlne getirilmesi zel bir kanunla salanmtr. Bunlar sadece ne kan birka isim. Bunlarn dnda da Dnme kkenli birok kii deiik devlet kademelerinde grev almtr.

Yaz ve Fikir Alannda Dnmeler Cumhuriyet dneminde Dnmeler yaz ve fikir alannda da ne kmaya almlardr. Bu alanda ne kan isimlerden biri daha nce adndan sz ettiimiz Munis Tekinalp'ti. Bu kii ayn zamanda Trk milliyetiliinin teorisyenlerinden ve fikir babalarndan biri olarak bilinir. Dier bazlar da unlardr: Ahmet Emin Yalman: Dnmeler'in yaz ve fikir alanndaki nemli elemanlarndand. Milletleraras Basn Enstits'nn Ynetim Kurulu yeliini yapt. Bir dnemin etkili gazetelerinden olan Vatan gazetesinin sahibi ve bayazaryd. Yalman yazlarnda Dnmeler'i savunmasyla n kazanmt. Bu yzden ad Dnmeler'le zdelemiti. Hicivleriyle nl Neyzen Tevfik'in onun hakknda yazd u drtlk olduka anlamldr: "u bizim dnme dolap Ahmet Emin, Milletin din imanna atmadadr. Armaz bam etsem de yemin Vatan on kurua satmadadr" (24) Cumhuriyet dneminin ne kan yazarlarndan bayan Halide Edip Advar da Dnmeler'dendi. Halide Edip Advar zellikle Cumhuriyet ideolojisinin fikri ynden oturtulmas ve topluma mal edilmesi iin hikaye, roman ve hatra tr kitaplar yazmasyla n kazanmt. Halide Edip Advar'n kendisi gibi yazar olan ei Ahmet Adnan Advar da Dnme kkenliydi. Yine tannm yazarlardan olan Abdi peki de Selanik gmeni Dnmeler'dendi. 1964'te Ahmet Emin Yalman'dan Uluslararas Basn Enstits Ynetim Kurulu yeliini devralan Abdi peki, Milliyet gazetesinde uzun yllar ke yazarl yapt. Abdi peki, Papa II. Jean Paul'e suikast giriiminde bulunmasyla n kazanan Mehmet Ali Aca'nn gerekletirdii cinayetle ldrlmtr. "zmir'de dmana ilk kurunu atan kii" olarak tarihe geen gazeteci Hasan Tahsin de Dnme kkenliydi. Dnme kkenli tannm yazarlardan biri de Zekeriya Sertel'dir. TRT'de yneticilik yapan Emin Galip Sandalc da medyann Dnme kkenli elemanlarndand. Yine Bat yanls grleri toplumda yayma ynnde aba sarf etmesiyle n kazanan Ahmet Aaolu da Dnme kkenli yazarlardand. Halen Milliyet gazetesinde D Politika zerine makaleler yazan Sami Kohen de Dnme kkenlidir. Bu kii Amerika'da da Sam Kohen adyla yaz yazmaktadr. Bunlar yahudi ve Dnme kkenli gazeteci ve yazarlarn Trkiye apnda n kazanm olanlarndan bazlar. Ancak hepsi bu kadar deil tabii ki. Yahudi ve Dnme kkenli yazarlarn ve fikir adamlarnn almalar iyi tahlil edilirse zellikle Cumhuriyet dneminin ideolojik ve fikirsel alt yapsnn oluturulmasnda ve bunun topluma kabul ettirilmesi almalarnda nemli rol stlendikleri grlr.

Dnmeler sadece yaz yazmakla ve fikir retmekle yetinmemi medyada patron olarak etkin olmaya da almlardr. Bu amala muhtelif yayn organlar karmlardr. Gnmzde de bata Trkiye'nin en ok satan gazeteleri arasnda yer alan Sabah gazetesi olmak zere birok yayn organ karan ve atv adl bir televizyon kuruluu bulunan nemli bir medya holdinginin sahibi durumundaki Din Bilgin "Dnme" kkenli medya patronlarndan biridir.

Eitim Alannda Dnmeler "Dnmeler" ad verilen grup normalde yahudiliklerini gizleyen ve kendilerini Mslman olarak lanse eden cemaat olmalarna ramen gizli inanlarn koruyabilmek ve bu inanlarn yetien nesillerine de aynen aktarabilmek iin kendi eitim kurumlarn kurmaya byk zen gstermilerdir. Dnmeler'in eitim alanndaki statlarndan biri daha nce kendisinden sz ettiimiz Selanikli emsi Efendi'dir. emsi Efendi, kendi imkanlaryla Selanik'te ilkokul seviyesinde bir eitim kurumu kurmutu. Kendisi de bir Dnme olan Ilgaz Zorlu'nun "Evet Ben Selanikliyim" adl kitabnda emsi Efendi ve okulu hakknda verdii baz bilgileri aktarmakta yarar gryoruz: "Bu abalarn (yani Sabetayc neslin eitimi iin verilen abalarn) hi kukusuz ki en nemlisini o yllarn aslnda bilgin bir Kabbalisti (Kabbala yorumcusu) ve din adam olan emsi Efendi (imon Zwi) yapmaktayd. Cemaat genlerinin ne denli bir sorunla kar karya kaldn gren emsi Efendi, bir mddet sonra kendi dncelerini Sabetayc topluluk iinde duyurma abasna giriti. Bu aba bir anda o denli taraftar toplad ki insanlar adeta onun fikirlerine yaptlar. Ancak kendisi tamamen kendi imkanlar ile Selanik'te ilkokul seviyesinde bir kurumu da kurdu... Alm olduu Batl eitimin etkisiyle bir sre sonra okulu Selanik'te nemli baarlar kazanmtr. Atatrk de sadece cemaat yesi kiilerin kabul edildii bu okulda bir sre okumu ve orada verilmeye allan Batl anlaytan etkilenmitir; bunu daha sonraki fikirlerinde de grmekteyiz."(25) Dnmeler Selanik'teki eitim kurumlarnn yan sra stanbul ve zmir'de de nemli eitim kurumlar kurmulardr. Bunlarn bata geleni ise stanbul'daki Feyziye Mektebi idi. Feyziye Mektebi'nin de temeli aslnda Selanik'te atlmtr. lk olarak 1885'te Selanik'te Feyzi Sbyan adyla bir okul kuruldu. Balkan Harbi srasnda ekonomik krize giren bu okulu, Sultan II. Abdlhamid'in tahttan indirilmesinden sonra i bana gelen hkmette Maliye Bakan grevini alan Cavit Bey'in yardmlar kurtarmtr. Bir Maliye bakannn bu okulu kurtaracak yardmlar ise devletin hazinesinden yapt phe gtrmeyecek bir gerekti. (Bu Cavit Bey daha sonra Atatrk tarafndan idam ettirilmitir). stanbul'daki Feyziye Mektebi bugn Ik Lisesi adyla faaliyetini srdrmektedir. Feyziye Mektebi'nin ve onun yerine geen Ik Lisesi'nin asl amac Dnmeler'in ocuklarnn Mslmanlarn ocuklarna karmalarn ve bylece gizli olarak sakladklar Sabetayc (gizli yahudi) inanlarn korumalarn salamakt. Bugn halen varln srdren Ulus Musevi Lisesi ise zellikle yahudilerin yani yahudiliklerini aa vuran aznln ocuklarnn okuduu bir eitim kurumudur.

Ekonomik Alanda Yahudiler ve Dnmeler Trkiye yahudilerinin ve onlarn gizli kanatlar durumundaki Dnmeler'in en ok arlk verdikleri alan ekonomik alandr. Bu alanda hem yahudiliklerini aa vuranlar hem de bu kimliklerini gizleyerek "Dnmeler" kitlesi iinde yer alanlar etkin faaliyet iine girmilerdir. Cumhuriyetin ilk dnemlerinde onlara bu sahada baz kolaylklar salandn daha nce belirtmitik. Cumhuriyet dneminde ekonomik alanda nemli noktalara gelen yahudi ve Dnme kkenlilerin bazlar unlardr: zeyir Garih ve shak Alaton: Alarko Holding'in ortaklar. Her ikisi de yahudi kimliklerini aa vuran kesimdendir. 1954'te kk bir sermaye ile kurulan irketleri Alarko Holding ise devletten ald ihalelerle bugn byk bir dev firma haline gelmitir. Garih - Alaton ikilisi ayn zamanda aada szn edeceimiz "500. Yl Vakf"nn kurucularndandr.

Alarko Holding'in bakan zeyir Garih'in otuzdan fazla vakf ve dernee ye olduu bizzat kendisiyle yaplan bir rportajda dile getirilmiti. Bu vakf ve derneklerin tm Trkiye'deki ynetimi etkileme, Trkiye-srail ilikilerini glendirme, Trkiye'deki yahudi aznln karlarn koruma, Trkiye'den srail'e menfaat salama gibi muhtelif lobi faaliyetleri yrtmektedir. Garih, Panorama adl bir ekonomi dergisinin kendisiyle yapt rportajda, yesi olduu kurulular yoluyla bir kar elde edip etmedii sorulunca u cevab vermiti: "Tabii yesi olduum kurululardan karm var. Dernek yoluyla sesimi son merciye kadar duyururum" demiti. (26) Jak Kamhi: Profilo Holding'in ynetim kurulu bakan. Profilo Holding, Trkiye'nin beyaz eya (buzdolab, amar makinesi, bulak makinesi vs. gibi ev aletleri) reten en nemli sanayi kurulularndan biridir. Jak Kamhi aada szn edeceimiz 500. Yl Vakf'nn kurucu bakandr. Kamhi'nin ayn zamanda uluslararas siyonist tekilat B'nai B'rith'e ye olduu eitli kaynaklarda dile getirilmitir. Jak Kamhi, ktisadi Kalknma Vakf'nn da bakandr. Onun bu kurulu vastasyla da nemli lobi faaliyetlerinde bulunduu bilinmektedir. Haftalk 2000'e Doru dergisi Kamhi'nin koruma grevlilerinin MOSSAD ajan olduklarn iddia etmiti. Kamhi, Trkiye'deki yahudi lobiciliinin ban ekenlerden biridir. O bu konuda baz uluslararas oluumlarla ve devlet ynetimleriyle olan irtibatn da ok iyi deerlendirmektedir. Kendisine eski Fransa cumhurbakan Franois Mitterand tarafndan Legion d'Honneur (Onur Madalyas) ve "Chevalier (valye)"lik payesi verilmitir. Kamhi, Marie Claire dergisine yapt aklamada: "srail'e kar ballm var" (27) ifadesini kullanmt. Haftalk 2000'e Doru dergisinin 28 Haziran 1992 tarihli saysnda kan bir habere gre Jak Kamhi'nin sahibi olduu Profilo Holding Genelkurmay bakanlna yeni bir elektronik haberleme sistemi satma teklifinde bulundu. Ancak daha sonra bu sistemin MOSSAD tarafndan da dinlenmeye msait olduu ortaya knca teklif reddedildi. Jak Kamhi'nin olu Cefi Kamhi yahudi kimliklerini gizlemeyenlerin geleneklerini bozarak Meclis'e giren kiidir. nk Dnmeler Meclis'e girerek ve devlet kadrolarnda grev alarak ynetimde sz sahibi olma yollarna giderken yahudi kimliklerini gizlemeyenler genellikle ekonomik alanda kalarak lobi faaliyetleri yrtmeyi tercih etmektedirler. Cefi Kamhi bu gelenei bozarak bir dnem DYP listesinden parlamentoya girdi. Jak Kamhi'nin kardeinin MOSSAD ajan olduu International Herald Tribune gazetesinin 24 Mays 1993 tarihli saysnda iddia edilmitir. Jak Kamhi hakknda 1983 ylnda toplu kaaklk yapma suundan dava almt. Bunun sebebi ise onun sahip olduu Tpko adl irketin Trkiye'ye kaak yollarla televizyon tp sokmasyd. Vitali Hakko: Vakko adl konfeksiyon irketinin sahibi Vitali Hakko, apka Kanunu sayesinde byk primler yapmtr. nceleri stanbul'un Mahmutpaa semtinde ve Kapal ar'snda tezgahtarlk yapan Vitali Hakko, apka giyilmesini zorunlu klan apka Kanunu ktktan sonra kard Has apka ile byk gelirler elde etti. Vakko bugn Trkiye'nin en zengin konfeksiyon kurulular arasnda yer almaktadr. Vakko'nun rnlerini de daha ok zengin kesim giyebilmektedir. nk lks ve pahal rnler piyasaya srdnden fakir ve orta tabakann onun rnlerini satn almas zor olmaktadr. Bezmenler Ailesi: Bu aile Dnmeler kesimine mensuptur ve Trkiye'nin olduka zengin ailelerinden biridir. Eczacba Ailesi: Bu aile de Dnmeler'dendir. Trkiye'nin en byk ila sanayi kuruluu olan Eczacba la Holding bu aileye aittir. Bu ailenin en tannm ismi ise Eczacba la Holding'inin kurucularndan olan Nejat Eczacba'dr. Nejat Eczacba da aada szn edeceimiz 500. Yl Vakf'nn kurucularndandr ve ayn zamanda uluslararas siyonist kurululardan Bilderberg'in yesidir. Bunlar Trkiye'nin zengin tabakas ierisinde yer alan yahudi veya Dnme kkenlilerin sadece bir ksmn oluturuyor. Biz sz fazla uzatmamak ien zellikle byk sanayi kurulularnn sahibi olanlardan sz etmekle yetinmek istedik. Ancak bu kiilerin Trkiye ynetiminin zerinde nemli bir etkinliklerinin olduunun bilinmesinde yarar gryoruz.

Yahudi Kkenlilerin Cumhuriyet Dneminde ektikleri Baz Skntlar Trkiye yahudilerinin ve Dnmelerin Cumhuriyet dneminde her zaman ok rahat olduklar da sylenemez. Cumhuriyetin ilk yllarnda baz dnmelerle ynetim arasnda birtakm problemler de yaanmtr. rnein II. Abdlhamid'in hal'inden sonra i bana gelen hkmetin Maliye bakan Cavid Bey, Mustafa Kemal

dneminde idam edilmitir. Bu srtmenin sebebi yahudilerin ve Dnmelerin kontrol tmyle ellerine alma abas iine girmi olmalar olabilir. Hatta Cumhuriyet dneminde Sabetayc kkenlilere ynelik basklar hakknda kendisi de Sabetayc kkenli olan bir yazar u iddialarda bulunmaktadr: "Sabetayclara ynelik basklar genel olarak Cumhuriyet ile beraber olmutur. Gariptir ki Osmanl Devleti'nin dinsel kurallarnn en kat uyguland dnemlerinde bile cemaat (yani Sabetayc cemaat) yelerine kar resmi bir tavr sergilenmemitir... Yine ilgintir, Sabetayclara kar en youn basklar kendilerinin de kuruluunda nemli rol stlendikleri Cumhuriyet Trkiyesi'nde olmutur. Nitekim bunun en somut rnei 1946'da yaanan Varlk Vergisi olaynda grlmektedir. (Varlk Vergisi'nin balama tarihi 1942'dir. Kitapta bu tarih yanl yazlmtr.) Kendilerini tamamyla Trk addeden Sabetayc aileler "D" snf altnda belirlenmiler, Bezmenler, Atabekler, Dilberler gibi bilinen aileler korkun parasal miktarlar demek durumunda braklmlardr." (28)

Varlk Vergisi ve Trkiye'den Filistin'e Yahudi G Yukarda da belirttiimiz zere 1942'de balayan ve yahudi kkenlilere kar uygulanan bir Varlk Vergisi olay dikkatimizi ekmektedir. Bu uygulamaya gre yahudilerden ve Dnmeler'den Mslmanlardan alnan verginin iki kat alnyordu. Grnte bu vergi yahudilere ynelik bir bask uygulamas nitelii tayordu. Ancak gerekte yahudilerin Filistin topraklarna g etmelerini salamak iin konulmu bir vergi olabilir. O zamann cumhurbakan smet nn'nn ta Lozan grmelerinde yahudilerin bahahamlaryla bir dostluk ilikisi iine girdiinden daha nce sz etmitik. Onun bu kez yahudileri ve Sabetayclar ekonomik ynden skntya sokacak kat bir vergi uygulamasna bavurmasnda onlar ge zorlama amacnn bulunuyor olmas hi de ihtimal d deildi. Bilindii zere ayn dnemde Avrupa lkelerinin ounda yahudiler sistemli bir baskya maruz brakldlar ve bu basklar Filistin topraklarna g hzlandrd. Bu g sayesinde Filistin topraklarnda bir "yahudi devleti" kurmaya yetecek insan potansiyeli oluturuldu. Eer sz konusu zorlamalar olmasayd, yahudiler genellikle bulunduklar lkelerde kalmay tercih edecek, bu yzden de Filistin'e g az olacak ve hedeflenen "srail devleti"nin kurulmas iin yeterli insan potansiyeli olumayacakt. Buna binaen yakn tarihi incelediimizde bir dnem yahudilere ynelik olarak uygulanan sistemli basklarn sadece siyonizmin amalarna hizmet ettiini grrz. Bu adan bakarsak 1942'de balatlan Varlk Vergisi uygulamasnn da siyonistlerin Filistin'e yahudi gn hzlandrma amacna ynelik olmas ihtimalini gz nne almamz gerekir. Sz konusu vergi uygulamasnn sebep olduu g olay da bu kanaati dorulamaktadr. nk sz konusu g sebebiyle ok sayda yahudi Filistin topraklarna g etmitir. zellikle srail igal devletinin kuruluunun ilan edilmesinden sonra azmsanamayacak sayda Trkiye yahudisi igal altnda tutulan Filistin topraklarna g etmitir. II. Dnya Sava'na kadar Trkiye'de toplam olarak 150 bin civarnda yahudi yaad tahmin ediliyordu. Ancak gnmz Trkiye'sinde bu say 25 bine dmtr. te bu azalmann sebebi igal altndaki Filistin topraklarna gtr. Gn en hzl ekilde gerekletii dnem ise Varlk Vergisi'nin uyguland yllard.

500. Yl Vakf ve Gnmz Trkiye'sinde Yahudi Lobicilii Trkiye yahudileri, yahudilerin spanya'dan srlp Osmanl topraklarna kabul edilmelerinin 500. yldnmn kendi alarndan bir frsat kabul edip bu frsat iyi deerlendirmek amacyla 1989 ylnda 500. Yl Vakf' n kurdular. Vakfn kurucular arasnda yahudi olmayp da yahudilerle yakn ilikiler iinde bulunanlar da vard. nl iadamlarndan Sakp Sabanc, Anavatan Partisi stanbul milletvekili Blent Akarcal, eski dileri bakan Vahit Halefolu'nun ei Zehra Halefolu, gazeteciler Nezih Demirkent, Yavuz Donat, Altemur Kl, tiyatro sanats Yldz Kenter, emekli amiral A. Sezai Orkunt 500. Yl Vakf'nn yahudi olmayan kurucularndan bazlar. Vakfn yahudi kurucularnn bazlarnn adlar da yle: Jak Kamhi (Profilo Holding'in bakan), shak Alaton (Alarko Holding'in ortaklarndan), zeyir Garih (Alarko Holding'in ortaklarndan), Vitali Hakko (Vakko'nun sahibi), Eli Acman (Manajans'n sahibi), Sami Kohen (gazeteci, Milliyet gazetesinin yazarlarndan). Vakfn bakanlna yahudi iadamlarndan Profilo Holding'in sahibi Jak Kamhi getirildi. 500. Yl Vakf'nn yetkilileri amalarnn 500 yllk tarihin ve Trklerin tantmn yapmak ve bylece Trkiye'ye olan minnet borlarn demek olduunu ileri sryorlard. Ancak vakfn kuruluunu gerekletirdikten sonra balatt, zellikle de spanya yahudilerinin kovuluunun 500. yl olan 1992 yl iinde yrtt faaliyetler asl amacn daha farkl olduunu ortaya kard.

Vakfn kurulu amac hakknda Jak Kamhi'nin u szleri nemli fikirler vermektedir: "500. Yl Vakf projesini ortaya koyan hahambalktr. Bu proje ok daha nceden hahambalk tarafndan dnlmt. Bunun bir vakf tarafndan yrtlmesi hahambalk tarafndan benimsenmi ve bu ekilde bir yol izilmitir. Bu iin de esas patronu hahamba ve hahambalktr. Bu itibarla bizim hahambalkla herhangi bir fikir ayrlmz yoktur. Etkinliklerin ise byk bir ounluu zamannda hahambalk tarafndan dnlm etkinliklerdir." (29) Bizce 500. Yl Vakf'nn en nemli amalarndan biri siyonist srail ynetiminin izledii rk politika ve gerekletirmi olduu gayri insani uygulamalar dolaysyla gerek Trkiye gerekse dnya kamuoyunda olumu olan siyonizm ve yahudi aleyhtar imaj tamamen silmek veya en azndan hafifletmekti. Tabii ki bunun gerekletirilmesi ikinci nemli amacn yani Trkiye-srail ilikilerinin gelitirilmesi amacnn gerekletirilmesine zemin hazrlayacakt. Vakf da bu amacn gerekletirebilmek iin Osmanl hogrsnden sz etmeyi insanlara yanamak ve onlarn ilgilerini ekmek iin bir vasta olarak kulland. Vakfn btn programlarnda, konumaclarn Osmanl hogrsn dile getiren yapmack cmlelerini srekli ekilde yahudiyi ho ve sevimli gstermeyi amalayan konumalar izliyordu. Bu arada 1492 srgnnden ve yahudilerin Ortaa Avrupa'snda grm olduklar zulmlerden zene zene sz edilmesi de gnllerde yahudiye kar bir acma duygusunun oluturulmas amacna ynelikti. Yllarca srail ynetiminin glenmesi iin byk maddi fedakarlklarda bulunmu olan yahudi trilyonerleri ve milyarderleri bu kez srail ve siyonizm aleyhtar imaj silmek iin her trl maddi fedakarlk gstermekten ekinmediler. Dolaysyla 500. Yl Vakf'nn nceden belirlemi olduu programlarn uygulamaya konulmas konusunda herhangi bir aksama olmad. 500. Yl Vakf, belirlemi olduu ama dorultusunda yrtt umuma ak kltrel faaliyetlerin yan sra eitli lobi faaliyetlerinde de bulundu. Bu lobi faaliyetlerinin en byk baarlarndan birisi Birlemi Milletler Genel Kurulu'nun 10 Kasm 1975 tarihinde kabul etmi olduu, siyonizmi bir rklk olarak deerlendiren ve bu yzden knayan kararn geri alnmasn salamak oldu. Bu kararn geri alnmasnda ABD bakan Bush'un seim hesaplar dolaysyla eitli lkelere bask yapmasnn rolnn byk olduu inkar edilemese de, 500. Yl Vakf'nn byle bir basknn yaplabilmesi iin artlar oluturduu da bir gerektir. in gereinde 1975 srail'i ile 1992 srail'i arasnda ve bu sre iinde siyonizmin amalarnda herhangi bir deiiklik olmamt. srail'de hala "vatandalk", "yahudi olmak" olarak tanmlanyor ve dnyann hangi lkesinden gelirse gelsin "yahudi" olan bir kii srail'de vatandalk hakkna sahip olabiliyordu. Bunun yan sra srail yahudi olmayanlara hala hor bakyor, igali altndaki topraklarda yaayanlardan yahudi olmayanlar zerindeki bask ve zulm uygulamalarn aynen srdryordu. Ksaca srail "Korku Devleti" zelliini aynen koruyordu. Bu "Korku Devleti" zellii de birinci derecede rk anlayna dayanyordu. Btn bunlara ramen Birlemi Milletler'in ABD bakan Bush'un da basklar ile 10 Kasm 1975 tarihli ve 3379 sayl, "siyonizmin bir eit rklk ve rk ayrm olduu" yolundaki kararn geri almasnda 500. Yl Vakf yoluyla yrtlen almalarn ve dnyadaki eitli g merkezlerine yaknlklar ile bilinen yahudi lobilerinin nemli rol oynad bir gerektir. Gerek Trkiye'de ve gerekse Trkiye dnda basn - yayn organlar zerinde kmsenemeyecek bir etkinlie sahip olan yahudi lobileri iin 500. Yl Vakf'nn almalar iyi bir propaganda malzemesi olarak kullanld. Mesela Trkiye'de ok sayda yayn organ, bu vakfn kuruluu ve yrtt almalar dolaysyla yahudilerden vgyle sz eden dizi yazlar ve makaleler yaynladlar. Bu yaz ve makalelerde Osmanl hogrsnn vurgulanmasndan ok yahudinin sevimli gsterilmesine alld hemen dikkat ekiyordu.

500. Yl Vakf ve Trkiye Ynetimi Trkiye ynetimi, 500. Yl Vakf'na gerek kuruluunda gerekse programlarn uygulamaya koymasnda her trl kolayl gsterdii gibi maddi ynden destek de salad. Trkiye hkmetinin byle bir maddi destek salad bizzat vakfn bakan Jak Kamhi tarafndan u ekilde dile getirilmiti: "Devlet destei yalnz uluslararas tantm vb. faaliyetlerde oluyor. Tabii bu arada btn dnya yahudi liderlerini bir araya getirip bir konser ad altnda 'Evrensel Yahudi ttifak' giriimleri de bu faaliyetlerin arasnda yer alabiliyor." Trkiye hkmetinin 500. Yl Vakf'na bu destei salamasnda Trkiye'deki yahudi aznln ve Dnme kkenlilerin lobi faaliyetlerinin yan sra, bu vakfn Trkiye adna dnya apnda lobi faaliyetlerinde bulunaca midinin de nemli rol olmutur. 500. Yl Vakf' nn artnamesinde, vakfn amalarndan: "Trklerin devlet ve toplum olarak stn insanlk vasflarn her trl olanaktan yararlanarak tm dnyaya tantmak, din ve vicdan hrriyetlerini korumak iin banazlk ortamndan kaarak Trk topran vatan seen

yahudilere kucak aan Trk milletinin insancl yaklamn en geni ekilde yurtiinde ve yurtdnda duyurmak ve Musevi yurttalarmzn kran ifadelerinin aklanmasna yardmc olmak..." eklinde sz edilmesi hkmeti olduka memnun etmiti. Osmanl hogrsnn, Osmanl'nn yce tuttuu manevi deerlere srt eviren mevcut Trkiye ynetimine mal edilmesi de bu ynetimin houna gitmekteydi. Bu yzdendir ki sz konusu vakfn en faal olduu iki yl ierisinde hkmet deiikliine gidilmesine ramen Trkiye ynetimi 500. Yl Vakf'n destekledi ve birbirini izleyen bu hkmetin sz konusu vakfla ilgili politikalarnda herhangi bir deiiklik olmad. Bu tutum sonraki dnemlerde de aynen devam etmitir ve hkmet deiiklikleri ad geen vakfn konumunu deitirmemitir. 500. Yl Vakf'nn Trkiye'nin siyonizmi rklk olarak kabul eden BM kararnn geri alnmas konusuyla ilgili tutumunu etkiledii de sylenebilir. Bu etkinin bir sonucu olarak Trkiye, sz konusu kararn geri alnmas konusunda ekimser kalmay tercih etti. Babakan Sleyman Demirel konuyla ilgili aklamasnda, srail'in bar masasnda tutulabilmesi iin eski kararn iptalinin gerektiini sylemi, o zamanki Dileri bakan Hikmet etin de: "Bizim farkl bir durumumuz var, en makul ekimser kalmakt" demiti. O zaman birbirlerinin ellerini skmayan cumhurbakan Turgut zal ile babakan Sleyman Demirel'in, srail cumhurbakan Haim Hertzog'un Trkiye'yi ziyareti esnasnda gerekletirilen "500. Yl Vakf'nn Galas"nda bir araya gelebilmeleri de bu vakfn gcnn ve Trkiye'deki ynetimin bu vakfa verdii nemin bir gstergesiydi. Dipnotlar: 1) Sleyman Kocaba, Trkiye ve Siyonizm, sh. 52, Vatan Yaynlar, stanbul, 1987 2) Sleyman Kocaba, a. e., sh. 52 3) Bilim Aratrma Grubu, Yehova'nn Oullar ve Masonlar, sh. 62-63, Aratrma Yaynclk, stanbul, 1993 4) Yakn Tarih Ansiklopedisi, C. 1, sh. 15, Vakit Yaynlar, stanbul, tarihsiz 5) Prof. Dr. hsan Sreyya Srma, Birka Sahife Tarih, sh. 225, Selam Yaynevi, Konya, tarihsiz 6) Cemal Topuzlu, 80 Yllk Hatralarm, sh.18, stanbul, 1939; hsan Sreyya Srma, ayn eser, sh. 225-226 7) Ayn eser, sh. 69 8) Byk slam Tarihi, C. 7, sh. 246, a Yaynlar, stanbul, 1990 9) mer Faruk Ylmaz, Masonlar ve ngilizlerin Tertibi 31 Mart Hadisesi, Akit gazetesi, 15 Nisan 2000, sh. 2 10) Angelo Jacovella, Jntrk-Mason birlii, Tarih ve Medeniyet dergisi, say: 63, sh. 28, Haziran 1999 11) Do. Dr. kr Karatepe, Merutiyet ve Anayasa, sh. 84-85, Yeni afak Yayn, stanbul, 1995 12) Babakanlk Osmanl Arivi, YEE; 18, 525/622, 128, 30 13) Sultan II. Abdlhamit, Siyasi Hatratm, sh. 76, Dergah Yaynlar, stanbul, 1984 14) Ltfi Simavi, Sultan Mehmed Read Han'n ve Halefinin Saraynda Grdklerim, sh. 1 15) Ali Uur, Dnya Siyonist Kongreleri ve Trkiye, sh. 72-73, Ocak Yaynlar, 1986 16) Do. Dr. Abdurrahman Kk, Dnmeler Tarihi, sh. 543, Rehber Yaynlar, Ankara, 1990; G. Scholem, Doenmeh, Encyclopedia Judaica, VI/150-151 17) A. N. len, Osmanl Meclis-i Mebusan'nda Kuvvetler Ayrm ve Siyasal kenceler, sh. 49, Ankara, 1982 18) Eski Bahriye Vekili (Deniz Kuvvetleri Bakan) Topu hsan, Resimli Tarih Mecmuas, Haziran 1991, Say: 18, sh. 780, 19) Bilim Aratrma Grubu, Yehova'nn Oullar ve Masonlar, sh. 65; Haydar Kazgan, Galata Bankerleri, sh. 45 20) Ilgaz Zorlu, Evet Ben Selanikliyim - Trkiye Sabetaycl, sh. 17-21, Belge Yaynlar, stanbul, 1999 21) Dr. Rza Nur, Hayat ve Hatratm, C. 3, sh.1049-1050, Altnda Yaynevi, stanbul, 1967 22) Feridun Kandemir, Hatralar ve Syleyemedikleri le Rauf Orbay, sh.96-97; Hasan Hseyin Ceylan, Byk Oyun, C. 2, sh. 22-23, Rehber Yaynlar, Ankara, 1995 23) H. Hseyin Ceylan, a. e., C. 3, sh. 36; etin zek, Trkiye'de Gerici Akmlar, sh. 31-34, Varlk Yaynlar, stanbul 1964 24) Abdurrahman Kk, Dnmeler Tarihi, sh. 544 25) Ilgaz Zorlu, a. e., sh. 115-116 26) Bilim Aratrma Grubu, Yehova'nn Oullar ve Masonlar, sh. 692 27) Marie Claire, Ocak 1992, sh. 38 28) Ilgaz Zorlu, a. e., sh. 132 29) alom, 22 Mays 1991

Founders of the QuIncentennIaL FoundatIon (500. YIL VAKFI KURUCULARI) (http://sephardichouse.org/500a.html)

Izak Abudaram, ELI Acman, BuLent AkarcaLI, Ishak ALaton, Yako ALguadIs, Avram ALkas, Yakup ALmeLek, Jak Amram, NIno SaLamon AnavI, Reha Arar, Rauf ArdIttI (), DavIt Asseo, BekI LuIza Bahar, IzIdor Barouh, Yakup Barouh, Fuat BayramogLu (), SeLIm Beceren, ELIas Behmoaras, YILmaz Benadrete, Davut Benardete, NesIm Benbanaste (), MorIs Bencuya, MIdat BenhayIm (), MIseL Benrey, SeLahattIn BeyazIt, SaLamon BIcIrano, ALber BILen, Ahmet BInbIr, SerbuLent BIngL (), MIseL BorItzer (), VIktor Braunstayn, LorI BurLa, Irfan CerrahogLu, Dr. ALev Coskun, Teddy Danon, M.NezIh DemIrkent, FredI SaLom DevIdas, Yavuz Donat, Nejat EczacIbasI (), Hasan SerIf EgeLI, Orhan EraLp (), Ishak FaracI, Rober FILIba, EmIL Franko (), MarIo Frayman, UzeyIr GarIh, Yomtov GartI, Yusef Gerez, Abram GoLdenberg, Leon Grunberg, NaIm GuLeryuz, AydIn Gun, HaLIL KemaL Guruz, VItaLI Hakko, Zehra HaLefogLu, Mose HaLeva, Leon HananeL, EroL Avram HasId, RIfat Hassan, Izzet Hatem, SamI Herman, Jak KamhI, SeLIm KanetI (), Oguz Karahan, Izzet Kayan, IsmaIL Necdet Kent, YILdIz Kenter, Izzet KerIbar, ALtemur KILIc, ALI Coskun KIrca, Yavuz KIrec (), SehabettIn Kocatopcu, Recep Koc (), HayIm Kohen, HayIm E. Kohen, SamI Kohen, Jak KornfILt, ALI Mansur, DanyaL Navaro, Fanny MotoLa, Bernar Nahum (), SeLcuk E. OnuLduran, LeyLa Navaro, Aaron Nommaz, SILven S. Ovadya, SInasI OreL (), Ahmet SezaI Orkunt, Jozef OzeL (), Umran Oyman, TuLay Oney, MIthat PerIn, RemzI Pensoy, ELIyahu Perahya, (), SeLIm PInhas, BensIyon PInto, ALbert Razon, RIfat Saban, SeLIm Razon, RafaeL RodItI, TevfIk SaracogLu (), SakIp SabancI, VItaLI Saporta, Ogan SoysaL, SILvIo Saya, Mukadder SezgIn, UnaL TekInaLp, Fuat Suren, Mehmet SuhubI, Yako VeIssId (), RafaeL ToreL, Behcet Turemen, ELIa Ventura, Vakur M. Versan. () Represents persons whom we Lost. Further PartIcIpants Ahmet BacaksIzLar, TugruL ErkIn, Aaron HabIp, NedIm Yahya () Honorary Members ELI AcIman, NesIm Benbanaste (), SInasI OreL (), Yako VeIsId () FIrst Board of DIrectors ChaIrman Jak V. KamhI; VIce ChaIrman: NaIm GuLeryuz, TevfIk SaracogLu (), Yako VeIsId (); Members: ELI AcIman, ALber BILen, Dr. ALev Coskun, UzeyIr GarIh, AydIn Gun, VItaLI Hakko, Coskun KIrca, SamI Kohen, TuLay Oney, RIfat Saban, Mukadder SezgIn, Ogan SosyaL, Vakur Versan; Secretary-GeneraL: Behcet Turemen; CoordInator: NedIm Yahya (); ActuaL Board of DIrectors ChaIrman: Jak V. KamhI; VIce ChaIrman: Yakup Barouh, NaIm GuLeryuz, TevfIk SaracogLu (); Members: BuLent AkarcaLI, UzeyIr GarIh, VItaLI Hakko, Coskun KIrca, SamI Kohen, LeyLa Navaro (resIgned), TuLay Oney, SeLIm PInhas, RIfat Saban, Mukadder SezgIn, UnaL TekInaLp, Behcet Turemen, Vakur Versan; CoordInator: NedIm Yahya (); AdvIser: Harry OjaLvo The QuIncentennIaL FoundatIon USA ExecutIve CommIttee (SeLf-dIssoLved upon compLetIon of Its functIon) Honorary PresIdent: Haham Dr. SoLomon Gaon; PresIdent: Jeffrey SteIner; VIce-PresIdent: Ahmet Ertegun; VIce PresIdent: Leon Levy; ChaIrman: Ivan SchIck; VIce-ChaIrman: PauL S. Berger Esq.; Treasurer: NedIm Sadaka, ExecutIve DIrector: Ed ALcosser

Yahudiler spanya ve Portekiz'den tard edildikten sonra, Osmanl Devleti'ne snmalarnn 400 nc sene-i devriyesi mnasebetiyle EL TIYEMPO adl Yahudi gazetesinde nerolunmu bir iir: Msevler bir zaman spanya'da madur iken Terk-i din can ve mle mbtely zor iken Ser veblini seflet, mihnet zulme esir Trl trl darbe-i iddetle makdr iken Zar giryn perin ve metll baman Cmlesi btb kudret lmee mecbur iken Ya dkerdi Msevler zulm ile am sefer

Anlar mazlm eden dmanlar mesrr iken Etti ibzl-i himyet Bayezid-i Hn- Veli. Nice bin dermndeler o edn maddeten dr iken Asitn-i devlete geldi snd cizn Grd env-i avtf cmlesi madr iken. Members AydIn CagInaLp Esq., Dr. Isaac Cohen, SaLomon GarazI, Joan Jacobson, ArIf MardIn, VaLLIa ShapIro, RonIe ShapIro, HuseyIn Unver,. ExecutIve DIrector, Ed ALcosser Honorary Board Shoshana CardIn, Stuart E. EIzenstat Esq., Abraham H. Foxman, CharLes Goodman, RabbI ALfred GottschaLk, RabbI IrvIng Greenberg, DavId HarrIs, Morton KornreIch, Senator Joseph LIeberman, Norman LIpoff, RabbI HaskeL LoksteIn, Ruth PopkIn, Edmond Safra, Andre G. Sassoon, RabbI ALexander SchIndLer, Professor Stanford Shaw, Aden E. Shenker Esq., Henry SIegman, Abraham D. Sofaer Esq., Howard M. Squadron Esq., Amb. Robert Strauzs-Hupe, Dr. SamueL ThIer, Peggy TIshman, Maynard WIshner, HarrIet MouchLy-WeIss. AdvIsory Board (SeLf-dIssoLved upon compLetIon of Its functIon) Isaac AssaeL, Max CandIotty, Leonard CoLchamIro,Dr. MartIn ELIas, SaLomon GarazI, JuLIus KamhI Esq., Joe NessIm, Jak Pesso, Professor Aron RodrIgue, IrvIng L. Rousso, Bernard WuzIeL.

Mason ve Dnmelerin dmen suyundaki ttihat ve Terakkinin iktidarda olduu 1912 senesine ait Nazilliden postalanm bir mektubun zerindeki bir Osmanl posta pulu. Padiah turas iptal edilip zerine hill ve davud yldz baslm. Kurmay hayal ettikleri devletin bayra byle mi olacakt acaba

YAHUDLK VE ANADOLU'DAK GELMES Do.Dr. Baki ADAM

Do.Dr. Baki Adam, 1962 ylnda Denizli'nin Tavas ilesine bal Balkca kynde dodu. 1987'de Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi'nden mezun oldu. 1988'de ayn Fakltenin Dinler Tarihi Anabilim Dal'nda aratrma grevlisi olarak greve balad. 1989'da "Dinlerde Hacc badeti zerine Bir Aratrma" isimli teziyle Yksek Lisans renimini bitirdi. 1990'da Dinler Tarihi Anabilim Dal'nda doktora almalarna balad. 19911992 yllar arasnda sekiz ay sreyle srail'de Tel-Aviv niversitesinde kald. Haziran 1994'te "Yahudi Kaynaklarna Gre Tevrat ve Yahudi Hayatndaki Yeri isimli doktora teziyle doktor unvann ald. 27 Kasm 1997'de de Doent oldu. Halen Ankara niversitesi lahiyat Fakltesi Dinler Tarihi Anabilim Dal'nda almaktadr. Yahudilie mensup olanlar, tarihten gnmze, bran, srail ve Yahudi isimleriyle anlmlardr. "bran" ve "srail" tarih anlamda, "Yahudi" ise zel ve yaayan bir kavmi tanmlamak iin kullanlmtr. Bunlardan "srail" ve "Yahudi" isimleri daha ok kullanlmtr. Tarih iinde bu iki isim, karakterle ilgili bir muhteva kazanmtr. "srail" olumlu karakteri, "Yahudi" ise olumsuz karakteri belirtir olmutur. Bugn Yahudiler, "srail" ve "Yahudi" ismini kullanmaktadrlar. 1948'de Filistin'de kurulan devletin ad srail'dir. Bu devletin vatandalarna, etnik kkenine baklmakszn "srael" (srailli) denilmektedir. Yahudi ismi ise, rken ve dinen Yahudi olanlar iin kullanlmaktadr. Musevi ismi, Osmanl'nn son dnemlerinde kullanlmaya balamtr. Bu isim, bugn sadece Trkiye'de kullanlmaktadr. Yahudi ismiyle aralarnda hibir fark yoktur. Bununla birlikte, Trkiye'deki Yahudiler Musevi adn tercih etmektedirler. Bu tercihte, Yahudi isminin tad olumsuz anlam etkili olmaktadr. Yahudi din adamlarnn belirledii kurallara gre, Yahudi olmann baz rk ve din artlar vardr. Yahudi olmann temel n art, Yahudi bir anne-babadan veya Yahudi bir anneden domaktr. Sadece babas Yahudi olan bir kimsenin Yahudi saylabilmesi iin Yahudi dinine de girmesi gerekir. Milliyeti bakmndan Yahudi olmayp sonradan Yahudilie giren kimse de Yahudi saylr. Bu bakmdan "Yahudilik" terimi; belli bir rka, kltre ve dine mensubiyeti ifade eden ok kapsaml bir anlam ihtiva etmektedir.

YAHUDLN DOUU VE GELMES Yahudiliin tarihi Hz. brahim'le balar. Yahudilerin byk atas olan Hz. brahim, Tevrat'n ifadesine gre Keldanlerin Ur ehrinde dnyaya gelmitir. Babas Terah (slam kaynaklarnda Azer), ailesini alarak Harran'a g etmitir. Tanr, daha sonra, Hz. brahim'e Kenan blgesine gitmesini emretmitir. Bunun zerine Hz. brahim, ailesini ve kardeinin olu Lut'u yanna alarak Kenan'a gitmitir. Daha sonra, Kenan'da kurakln ba gstermesi zerine Msr'a giden ve orada bir sre kalan Hz. brahim, Msr firavunun verdii hediyelerle zengin olarak tekrar Kenan'a dnmtr. Yannda, ei Sara'nn cariyesi Hacer (Hagear) de vardr. Hz. brahim'in ya ilerlemi olmasna ramen, ei Sara'nn ksrl sebebiyle bir ocuu olmamtr. Bu durumdan rahatsz olan ei Sara, Hz. brahim'e cariyesi Hacer'le evlenmesini teklif etmitir. Hz. brahim, Hacer'le evlenmi ve bu evlilikten smail dnyaya gelmitir. Hacer'in Hz. brahim'e bir oul vermesi Sara'nn kskanlna yol amtr. Bunun zerine Tanr, meleklerini misafir klnda Hz. brahim'e gndererek Sara'nn bir erkek ocuk douracan mjdelemitir. Sara, kendi olu dnyaya gelince Hacer'e ve olu smail'e daha fazla kskanlk duymaya balamtr. Bu kskanl yznden Hz. brahim'den, Hacer ve olu smail'i yanndan uzaklatrmasn istemitir. Tanr, Hz. brahim'e, Sara'nn szn dinlemesini, soyunun shak'ta yceleceini bildirmitir. Ayrca onunla bir de ahit yapm, smail'in soyunu mbarek klp bir millet yapacan vadetmitir. Bunun zerine Hz. brahim, Hacer ile olu smail'i Paran denilen yere gtrp brakmtr. smail, oraya yerlemi ve Araplarn atas olmutur. Tevrat'a gre Hz.brahim'in neslini devam ettiren shak'n da iki olu vard. Bunlardan birinin ad Esav, dierinin ad Yakup'tur. Esav ile Yakup arasnda doduklar gnden beri ekime vard. Bu ekime, ilk oul olmakla ilgiliydi. O zamanlar braniler'de ailenin ilk olu olmak ayrcalk tamaktayd. Babann otoritesi ve malnn byk bir ksm ilk oula kalyordu. shak yalanp gzleri grmez olunca, ilk doan Esav iin bereket duas etmek istedi. Fakat Yakup, annesinin de yardmn alarak babasna kendisini Esav olarak tantt ve bereket duasn ald. Bylece, Esav'n hakk olan ilk oulluun imtiyazn ele geirmi oldu. Tanr, Yakub'un ilk oulluunu onaylayarak onu mbarek kld. Onu, byk bir neslin atas yapt. Bu durum, Esav'n Yakup'a kin beslemesine yol at. Esav'n ldrmesinden korkan Yakup Harran'a, days Laban'n yanna gitti. Orada daysnn iki kzyla evlendi. Yakub'un, days Laban'n iki kzndan ve cariyelerinden on iki olu oldu. srailoullarnn on iki kabilesinin kkeni, Yakub'un bu on iki oluna dayanmaktadr. Yakup, Harran'da uzun bir sre kaldktan sonra tekrar atalarnn yurdu Kenan'a geldi. Yakub'un kk olu Yusuf'a kar derin bir sevgisi vard. Kardeleri Yusuf'u kskandlar ve onu bir kuyuya attlar. Msr'a mal gtren bir ticaret kervan Yusuf'u kuyudan kard ve Msr'da firavunun memuru Potifar'a satt. Daha sonra Yusuf, Tanrnn yardmyla firavunun sarayna maliye nazr oldu. Msr'n btn ekonomisi Yusuf'a teslim edildi. Hz. brahim zamannda olduu gibi Kenan'da tekrar ktlk ba gstermiti. Msr'da erzakn olduunu haber alan Yakup, oullarn Msr'a gnderdi. Bunlar, Msr'da Yusuf'la karlatlar. Yusuf, Msr'a gelmesi iin babasna haber gnderdi. Bunun zerine Yakup, kabilesini de yanna alarak Msr'a gidip yerleti. Fakat, Yusuf'un lmnden sonra Msr'da durum deiti. Tahta geen yeni firavun srailoullarn kleletirdi. srailoullar, drt yz sene Msr'da kle olarak kaldlar. srailoullarnn bu esareti srasnda, dnemin Msr firavunu bir rya grd. Ryay yorumlayan kahinler yaknda srailoullar arasndan bir erkek ocuun dnyaya geleceini ve bu ocuun firavunun tahtn elinden alacan sylediler. Bu haber, firavunu telalandrd. Firavun, o yl doacak olan btn erkek ocuklarnn ldrlmesini emretti. Hz. Musa da o yl dnyaya gelmiti. Hz. Musa'y gizlice dnyaya getiren annesi, Tanr'nn vahyi zerine onu bir sepetin iine koyup Nil nehrine brakt. Firavunun adamlar sepeti alp saraya gtrdler. Firavun, ocuu evlat edindi. Firavun'un saraynda byyen Hz. Musa, bir gn ehre gitti. ehirde dolarken bir srailli ile bir Msrlnn kavga ettiini grd. Musa, srailliye yardm etmek amacyla kavgaya mdahale etti ve Msrlya bir tokat vurdu ve kazaen Msrl ld. Firavunun kendisini cezalandrmasndan korkan Hz. Musa, Msr' terk edip Medyen'e kat. Orada, Medyen kahini Yetro'nun (uayb) yannda almaya balad. Bir sre sonra onun kz ile evlendi.

Tanr, bir gn Yetro'nun koyunlarn otlatrken Horeb danda yanan bir alln iinden Hz. Musa'ya hitap etti ve ona, srailoullarn Msr esaretinden kurtarma grevi verdi. Kardei Harun'u da ona yardmc yapt. Bu ayn zamanda Hz. Musa'nn peygamberlik grevinin de balangcyd. Hz. Musa Tanrdan bu grevi aldktan sonra Msr'a gitti ve firavundan kavmi srailoullarn serbest brakmasn istedi. Kur'an- Kerim'e gre onu tek bir Allah'a inanmaya da davet etti. Fakat firavun, srailoullarn serbest brakmama konusunda inat etti. Bunun zerine Msr'n zerine bir ok felaket geldi. Sonunda, Msrllarn da basksyla firavun inadndan vazgeti. Hz. Musa, srailoullaryla birlikte Msr'dan kt. ay sonra Sina'ya vard. Orada Tanr, Yahudiliin temel ilkelerini oluturan On Emir'i iki levhaya yazlm halde Hz. Musa'ya verdi. Bu levhalarda, tek tanrcln temel ilkeleri ile genel ahlak ilkeleri yer almaktayd. Sina'daki bu vahiy olayndan sonra Hz. Musa, atalar brahim'e, shak'a ve Yakub'a vadedilmi olan kutsal topraklara, Arz- Mevud'a gitmek iin srailoullaryla birlikte yola kt. srailoullar bu g esnasnda sk sk isyan ettiler, Hz. Musa'ya zorluk kardlar. Tanr, isyanlar sebebiyle bir ok kez onlar cezalandrd. En byk ceza ise krk yl lde dolamalaryd. Msr'dan kan ilk nesil lde telef oldu. Bunlar, hem Tevrat'ta hem de Kuran- Kerim'de detayl olarak anlatlmaktadr. Msr'dan kan ilk nesilden sadece iki kii, Yefunne olu Kaleb ile Nun olu Yeu vadedilen kutsal topraklara ulaabildi. Tevrat'n ifadesine gre, Hz. Musa bile iledii kk bir su yznden kutsal topraklar gremedi. Hz. Musa, peygamberlik grevi sresince Tanrnn kendisine bildirdii ayetleri bir kitap haline getirdi ve onu iki levhayla birlikte Ahit Sand'nn (Tabutu'l-hd) iine koydu. Bu Ahit Sand'n srailoullar g yolunda daima yanlarnda tadlar. Hz. Musa, yz yirmi yanda iken Moab diyarnda ld ve oraya gmld. Hz. Musa'nn peygamberlii dneminde Yahudi dini byk lde teekkl etti. tikat, ibadet, ahlk ve hukukla ilgili kurallar belirlendi. Ayrca, srailoullar kutsal topraklara yerletikleri zaman kurulacak devletin yaps da tayin edildi. Hz. Musa'dan sonra onun yerine Nun olu Yeu geti. Yeu, kutsal topraklara g yolunda srailoullarna hem liderlik hem peygamberlik yapt. Ona da Tanr tarafndan yeni hkmler gnderildi. Yeu'dan sonra srailoullar bir sre lidersiz kald. Kabileler "oftim" denilen hakimler tarafndan idare edildi. Bu dnem, din tarihinde ve srailoullarnn tarihinde farkl durum gstermektedir. Kabilelerin banda bir peygamber bulunmamasna ramen Tanr onlara vahiy gndermeye devam etmitir. Bu, o dnemdeki olaylar ihtiva eden Eski Ahit'in Hakimler kitabnda anlatlmaktadr. Daha sonra srailoullarna peygamber olarak Samuel gnderildi. Halkn istei zerine Saul (Kur'an'daki ismi Tlut), onlara kral tayin edildi. Saul zamannda srailoullar Filistinlilerle savatlar. Hz. Davud, bu savata byk baarlar gsterdi ve srailoullarnn zafer kazanmasn salad. Saul'un lmnden sonra Davud, srailoullarnn bana kral olarak geti. Yahudi kutsal kitabna gre onun peygamberlik grevi yoktu. Onun zamannda Natan gibi peygamberler grevlendirilmiti. Davud, Kuds' fethedip orasn bakent yapt. Bylece srailoullar kutsal topraklar ele geirdiler. Davud, Kuds'te byk bir mabet ina etmek istedi, fakat Tanr bu iin olu Sleyman'a nasip olacan syleyerek vazgemesini salad. Bir peygamber saylmamakla birlikte Davud, kral olarak Yahudi tarihinde nemli bir isimdir. Onun zamannda srailoullar en ihtiaml dnemlerini yaamlardr. Tarih boyunca Yahudiler, hep onun zamanndaki ihtiaml yaam zlemiler, Davud soyundan bir mesihin gelip onlar kurtarmasn ve kutsal topraklara toplayp o ihtiaml krall kurmasn beklemilerdir. 1948'de bamsz srail devletinin kurulmasna ramen dindar Yahudilerin hepsi hl o mesihi beklemektedir. Davud'un lmnden sonra yerine olu Sleyman geti. Tanrnn vadettii gibi Sleyman, Kuds'deki Moriah danda byk mabedi ina etti. Bylece, Yahudi tarihinde I. Mabet Dnemi balam oldu. Bu mabet, BetHamikda (Kutsal Ev) adyla bilinmektedir. slam tarihinde ise ad Mescid-i Aksa'dr.

Sleyman'n lmnden sonra sraioullar arasnda huzursuzluk meydana geldi. Bunun nedeni, Davud'un ilemi olduu bir gnah idi. srailoullar, Sleyman'dan sonra blnmekle cezalandrld. Biri kuzeyde srail, dieri de gneyde Yahuda olmak zere iki ayr krallk ortaya kt. Bunlardan srail krall putperestlie yneldi. Bu krallk, M.S. 722'de Asur'lular tarafndan ortadan kaldrld. Asur'lular, blgedeki kontrollerini salamak iin Asur'dan bir grup insan buraya getirip yerletirdiler. Bu grup, daha sonra Yahudi inanlarn benimsedi. Fakat Yahudiler, srail rkndan olmamalar yznden bunlar samim Yahudi kabul etmediler. Onlar daima dladlar. Yahuda krall bir sre varln devam ettikten sonra o da M.S. 587'de Babil kral Nabukednazar tarafndan ykld. Kuds'deki mabet Babilliler tarafndan tahrip edildi ve halk Babil'e srld. I. Mabet Dnemi de bylece sona ermi oldu. Bundan sonra srailoullar M.S. 1948'e kadar bamsz bir devlet kuramadlar. Daima srgn hayat yaadlar. srailoullar Babil'de yetmi yl kaldlar. Babil'deki srgn hayatlar, Perslilerin Babillileri yenmesinden sonra sona erdi. Pers kral Kore (Cyrus) Yahudilerin Kuds'e dnmelerine ve mabedi yeniden ina etmelerine izin verdi. Ezra'nn nderliinde mabet yeniden ina edildi ve Yahudiliin kurum ve kurallar hayata geirildi. Bylece, Yahudi tarihinde II. Mabet Dnemi balam oldu. II. Mabet Dnemi, M.S. 70 ylna kadar devam etti. Romallarn idaresi altnda yaayan Yahudiler, eitli din ve siyas basklar altndaydlar. Yahudi isyanlar yznden M.S. 70 ylnda Romallar Kuds' tamamen igal ettiler ve Babil srgn dnnde ina edilen Mabedi yktlar. Yahudilerin bazlarn da srgne gnderdiler. Bylece, ilk defa Asur srgnyle balayan Yahudi diasporas dnyann bir ok blgesine yaylm oldu.

YAHUDLN TEMEL ZELLKLER Yahudiliin bir takm temel zellikleri vardr. Bu zelliklerin en banda geleni, onun bir ahit dini olmasdr. Tanr, Yahudilerin atas Hz. brahim, shak ve Yakup'la bir ahit yapmtr. Bu ahit, srailoullarnn tanrnn sekin milleti olmasyla ilgilidir. Tanr, srailoullarnn atalarna, onlarn soylarn byk bir millet haline getireceini ve st ve bal akan kutsal topraklar onlara vereceini vadetmitir. Tanr, daha sonra bu vaadini Hz. Musa zamannda tekrarlamtr. Bu yzden Yahudilikte din ile milliyet i ie girmitir. Yahudiliin baka bir zellii, kutsal bir toprakla kimlikletirilmesidir. Yahudilik, btn kurum ve kurallaryla ancak kutsal topraklarda yaanabilir. Bu kutsal topraklar da Filistin'dir. Yahudiliin dier zellikleri ise mabet ve mesihiliktir. Seilmilik Yahudilere gre Tanr, atalar brahim, shak ve Yakup'la bir ahit yapm ve onlarn soyunu kendisi iin zel millet olarak semitir. Bu yzden Tanr, tarihte onlara daima yardm etmitir. Drt yz yllk Msr esaretinden onlar kurtarmak iin Hz. Musa'y grevlendirmi ve kendisi de onlarn kurtuluuna mdahalede bulunmutur. Kutsal kitab Tevrat' dier milletlere vermemi, onu zel milletine teslim etmitir. Seilmilik fikri, Yahudileri tarih boyunca daima dier milletlerden farkl klmtr. Yahudiler, her trl bask ve zorlama karsnda mill ve din kimliklerini bu fikir sayesinde koruyabilmiler ve ideallerini canl tutmulardr. Bu sayede onlar, yaklak iki bin yllk srgn hayatndan sonra, 1948'de kutsal topraklarda bamsz bir Yahudi devleti kurmay baarmlardr. Dindar Yahudiler, seilmilii bir imtiyaz deil, klfet olarak grrler. nk, tarlann nasl ekilip biileceinden, elbisenin rengine ve biimine kadar hayatn her alann kurallara balayan bir dini yaamak ve yaatmak zorunda olduklarn dnrler. Yahudilerin bu seilmilii, Kur'an- Kerim'de Bakara Suresi 47. yette de sz konusu edilmektedir. Allah Yahudilere, bir zamanlar kendilerini setiini, dier milletlere stn kldn ve onlara eitli nimetler verdiini hatrlatmaktadr.

Kutsal Toprak Ve Mabet Yahudilik, dier dinlerden farkl olarak, belli bir toprakla kimlikletirilmi bir dindir. Yahudiliin en temel kurum ve kurallar bu topraklara gre belirlenmi ve ekillenmitir. Tanrnn seip belirlemesi nedeniyle kutsal saylan bu topraklar, Filistin topraklardr. Yahudilik bu topraklarn dnda tam olarak yaanamaz. Zorunlu srgn hali hari, Tevrat'n buyruklarna kulak veren Yahudilerin mutlaka bu topraklarda yaamalar gerekir. Yahudi din bilginleri, artlar uygun olup ta kutsal topraklarda yaamayan Yahudileri Tevrat'n buyruklarna kar gelmi bir asi olarak deerlendirmektedirler. Yahudi geleneine gre, kutsal topraklar iinde yer alan Kuds, dnyann merkezidir. ldkten sonra tekrar dirilme buradan gerekleecektir. Dnyann deiik blgelerinde gmlm olan Yahudiler tekrar dirilme gnnde yer altndaki kanallar yoluyla kutsal topraklara gelecek ve oradan dirileceklerdir te bu nedenlerden dolay Yahudiler, zorunlu kalmadka kutsal topraklarn dnda yaayamazlar. Hatta bu topraklardan baka bir yerde devlet kurmalar bile caiz deildir. Siyonizmin kurucusu Theodor Herzl, XIX. yzylda byle bir teebbste bulunmu, fakat din otoritelerin tepkisiyle karlamtr. Yahudilik, kutsal saylan Filistin topraklaryla kimlikletirilmi bir din olduu gibi ayn zamanda mabet merkezli bir dindir. Yahudilikteki bir ok kuraln mabette gerekletirilmesi gerekir. Bu mabet de her hangi bir mahalli sinagog (havra) deildir. Yerini Tanrnn semi olduu ve onun istemesiyle Kral Sleyman tarafndan yaptrlan Kuds'deki mehur mabettir. Sleyman Mabedi olarak da bilinen bu mabedin Yahudiler nezdindeki ad Bet-Hamikda'tr (Kutsal Ev). Bir ok defa tahribata urayan ve en son M.S. 70 ylnda tamamen yklan Sleyman Mabedi'nden geriye bugn sadece bat duvar kalmtr. Mabedin yerine daha sonra Mslmanlar tarafndan Mescid-i Aksa ina edilmitir. Sleyman Mabedi'nden kalan bat duvar Yahudiler iin nemlidir. Ad, branice'de "Kotel"dir. Yahudiler, bu duvarn nnde Mabedin durumu iin at yakarlar ve en ksa zamanda yeniden ina edilmesi iin Tanrya yakarrlar. Yahudiler, 1967 ylndaki sava sonucunda Kuds'e tamamen hakim olmalarna ramen Mescid-i Aksa'y ykp yerine Sleyman Mabedi'ni tekrar ina etmemilerdir. Bunun iki nedeni vardr. Bunlardan biri Mslmanlarn tepkisi, dieri ve en nemlisi Yahudiliin mesihi karakteridir. srail devleti, slam dnyasnn tepkisinden ekindii iin imdiye kadar bunu plnlamamtr. srail devletinin bu tutumunda dinin de nemli katks vardr. nk, Ortodoks Yahudilie gre Sleyman Mabedi'nin yeniden ina edilmesi, mesihin gelmesine baldr. Mesihin gelmesinden nce giriilecek byle bir faaliyet, din otoritelerin tepkisini ekecek, din ile devlet kar karya gelecektir. Bu nedenle Yahudiler, Sleyman Mabedi'ni yeniden ina etme teebbsnde bulunmamaktadrlar.

Mesihilik Mesih bir kurtarcdr. Uzun sre skntyla karlam, kendi abalaryla skntdan kurtulamam tm milletlerde bir mesih beklentisi olmutur. Yahudilerdeki mesih beklentisi, M.S. 70 ylnda Roma istilasndan sonra belirgin hale gelmitir. Romallar, Yahudilerin Kuds'deki mabedini ykm, nemli din kurumlarn ortadan kaldrm ve Yahudiler zerinde byk bir bask uygulamlardr. M.S. 70 ylndaki bu ykmdan sonra Yahudiler bir daha toplanma frsat bulamamlar ve 1948 ylna kadar devaml baka milletlerin egemenlii altnda yaamlardr. Bu durum onlarda, Davud soyundan gelecek ve kendilerini kurtaracak olaan st glere sahip bir mesih inancnn domasna yol amtr. Yahudi din adamlar bu inancn temelini kutsal kitaplara dayandrmlardr. M.S. XII. yzylda mehur Yahudi bilgini Maimonides (slam dnyasnda Musa bin Meymun olarak bilinir), Yahudiler iin belirledii on maddelik iman esaslar arasna mesih inancn da koymutur. Yahudiler, her sabah ibadetinde "Geciktii halde mesihin geleceine inanrm" cmlesini iman ikrar olarak tekrar ederler. Mesih inanc, zellikle Ortodoks Yahudiler arasnda yaygndr. Ortodoks Yahudilere gre, Yahudiliin bir ok kurum ve kurallarnn yeniden ilerlik kazanmas mesihin gelmesine baldr. Hatta baz din gruplara gre devletin kurulmas bile mesihle balantldr. Bu gruplar, mesih gelmeden kurulduu iin bugnk srail Devleti'ni kfr devleti olarak deerlendirirmektedirler. Dou Avrupa Yahudileri, her doan erkek ocuun mesih olabilecei beklentisi ierisindedirler.

Bu mesih beklentisi Yahudi tarihinde bir ok sahte mesihin kmasna neden olmutur. XVII. yzylda Sabatay Sevi isimli biri zmir'de mesihliini ilan etmi ve onun hareketleri dnya Yahudileri arasnda heyecan uyandrmtr. Fakat onun, sonradan bu iddiasndan vazgeip Mehmet ismini alarak Mslman olmas hayal krkl yaratmtr. Onun bu hareketinden sonra Trkiye'de Dnmeler adyla bilinen bir din cemaat ortaya kmtr. Bu cemaat, Sabatay Sevi'nin grnte Mslman, iten Yahudilik temeli zerine oturtulmu ilkelerine baldrlar.

TRKYE'DE YAHUDLK VE YAHUDLER Yahudilerin Trkiye topraklarndaki mevcudiyeti olduka eski tarihlere dayanr. Ege blgesinde yaplan arkeolojik kazlarda M.. IV. Yzyla ait Yahudi yerleim blgelerine rastlanmtr. zmir civarnda Sart'ta, M.. 220 ylna ait eski bir sinagog kalnts bulunmutur. Ayrca, Marmara'da, Akdeniz'de ve Karadeniz sahil eritlerinde de eski a Yahudi yerleim yerleri tespit edilmitir. Yahudi tarihi Josephus (M.S. 37-100?), n Asya seyahatlerinde Yahudilerle karlatn ve onlarla gr al veriinde bulunduunu yazmtr. Osmanllarn Yahudilerle ilk karlamalar, 1324 ylnda olmutur. Orhan Gazi Bursa'y fethettiinde, Bizans idaresinde yaayan Bursa Yahudileri Osmanllar kurtarc olarak karlamlardr. Orhan Gazi, Bursa'nn fethinden 50 yl kadar nce kan bir yangn sonucu yok olan Etz-Hahayim (Hayat aac) sinagogunun yeniden yaplmasna izin vermitir. XIV. Yzyln ilk yarsnda Avrupa'daki soykrmdan kaabilen Akenaz ve Karay Yahudileri Osmanl'nn bakenti Edirne'ye snmlardr. XV. Yzylda Sicilya'dan ve Selanik'ten kaan Yahudiler de huzuru Osmanl topraklarnda tatmlardr. Trkiye topraklarndaki Yahudi nfusunun oalmas, 1492 ylnda meydana gelen spanya srgnnden sonra gereklemitir. spanya'y Mslmanlarn elinden alan Hristiyanlar, Yahudileri ve Mslmanlar ge zorlamlardr. spanya'y terk eden Yahudiler Osmanl topraklarna snmlardr. Osmanl idarecileri de onlara kucak amlardr. Dnemin Padiah II. Beyazt, eyalet valilerine ve sancak beylerine gnderdii fermanda Yahudi gmenlere yardmc olunmasn istemitir. Daha sonraki dnemlerde de Hristiyan basksndan kaan Yahudilerin Osmanl topraklarna snmas devam etmitir. XVI. yzyln ortalarnda stanbul'daki Yahudi nfusu sekiz bini amtr. Bu say, stanbul'un toplam nfusuna oranla olduka yksek bir rakam tekil etmektedir. Osmanl topraklarnda rahat bir yaam sren Yahudiler, dinlerini ve kltrlerini gelitirmeye devam etmilerdir. stanbul, zmir, Selanik ve Safed gibi Osmanl Trk ehirleri Sefarad Yahudilerinin kltr merkezleri haline gelmitir. Yahudiler, sanat ve ticaretin yannda devlet ilerinde de grev almlar, dileri ve maliyede nemli mevkiler edinmilerdir. Saray hekimlerinin ounluunu da Yahudiler tekil etmitir. Yahudiler, Osmanl ynetiminin bu hogrl ortamnda zellikle din edebiyat alannda dnyaca nl eserler vermilerdir. Yosef Karo, Yahudilerin temel din hukuk kitab olan ulhan Arukh'u stanbul'da tamamlamtr. Yahudiler, Osmanl'nn adil ve hogrl ynetiminden her zaman memnun olmu, Trklerin ynetiminde yaamay baka ynetimlere tercih etmilerdir. Bu nedenle de, I. Dnya Sava'nn sonunda Trklerin elinden kan baz blgelerdeki Yahudiler, bugnk Trkiye topraklarna g etmilerdir. rnein; Suriye ynetiminde kalmak istemeyen Yahudiler, am ve Halep'ten ayrlarak Trkiye'ye gelmilerdir. Ayn dnemde, Krm'da yaayan Karay Yahudilerinden birka yz aile de Trkiye'ye giri yapmtr. 1933 ylnda, Hitler ynetimindeki Almanya'da grevlerinden uzaklatrlan Yahudi akademisyenler Trkiye'ye snmlar ve Trk niversitelerinde grev yapmlardr. II. Dnya Sava srasnda Dou Avrupa'dan da Trkiye'ye Yahudi g olmutur. 1948 ylnda Filistin'de bamsz bir srail devleti kurulunca, Trkiye'deki 70.000 Yahudinin yarya yakn srail'e g etmitir. Anadolu'daki Yahudilerin ou ya srail'e gitmi veya stanbul'a yerlemeyi tercih etmitir. Bu tarihten itibaren Anadolu'daki Yahudi nfus, baz yerlerde tamamen yok olmutur.

Sabatayclk ve Sabatayclar Osmanllar dneminde Yahudiler arasnda meydana gelen en nemli olay, Sabatay Sevi hareketidir. XVII. Yzyln ortalarnda zmir Yahudilerinden Sabatay Sevi, kendisini Yahudilerin kurtarc mesihi ilan etmitir. Onun bu davran, Ortadou ve Avrupa Yahudileri arasnda heyecan uyandrm ve bir ok taraftar toplamtr. Sabatay Sevi'nin bu davrann bir isyan hareketi olarak gren Padiah IV. Mehmet onu sarayna getirtmi ve mesihliini mucize gstererek ispat etmesini istemitir. Sahte Mesih Sabatay Sevi, padiahn bu isteini yerine getiremeyince, kendisinden Mslman olmakla lm arasnda tercihte bulunmas istenmitir. Sabatay Sevi, grnrde Mslman olmay tercih etmitir. Bunun zerine Sabatay Sevi'ye Mehmet ad verilmi ve kendisine maa balanmtr. Sahte Mesih Sabatay Sevi, grnte Mslman olmakla birlikte

eski inanlarn gizlice srdrmtr. lmnden sonra, taraftarlarndan bir ksm onun yolunu devam ettirmilerdir. Bunlar Selanik'e yerleerek Sabataycl devam ettirmeye almlardr. Sabatayclar, Mslman grnts altnda Ortodoks Yahudilik'ten farkl olarak Tevrat-Kabbala ekolne bal bir sistem gelitirmilerdir. Sistemlerinin zn mesih beklentisi oluturmaktadr. Sabatayclara gre, Mesih Sabatay Sevi'nin tekrar geri gelmesiyle vadedilen kutsal topraklara gidecekler ve gerek srail'i kuracaklar ve dnyann idaresi onlara kalacaktr. nanlar ve uygulamalar bakmndan Ortodoks Yahudiler tarafndan sapkn olarak grlen Sabatayclar, baz durumlarda Yahudilerin yannda yer almlardr. stanbullu Yahudilerin destek vermedii Siyonizm hareketine, Sabatayclar idealleri dorultusunda desteklemilerdir. Sabatayc olduu iddia edilen dnemin etkili isimlerinden gazeteci Ahmet Emin Yalman srail'in kuruluunu destekleyen yazlar yazmtr. 1924 nfus mbadelesi sonucunda stanbul'a gelip yerleen Sabatayclar, Selanikliler ve Dnmeler adyla da anlmaktadrlar. zellikle "Dnmeler" ad literatre girmitir. Sabatayclar kendilerini gizledikleri iin nfus saylar bilinmemektedir.

Gnmzde Trkiye Yahudileri Bugn Trkiye'de yaayan Yahudilerin says yaklak 26.000 kadardr. Bunlarn 22.000'i stanbul'da ve 2500' zmir'de, dierleri Ankara, Bursa, Edirne, anakkale, Krklareli, Adana ve Hatay'da yaamaktadr. Bunlarn %96's Sefarad (spanya kkenli), dierleri Akenaz'dr. Trkiye Yahudilerinin yasal temsilcisi Hahamba'dr. Hahambana grevlerinde danmanlk yapan iki meclis vardr. Bunlardan biri din konsey, dieri de fahri danmanlar kuruludur. Drt hahamdan oluan din konsey din konularda Hahambana yardmc olmaktadr. Otuz be kiiden oluan fahr danmanlar kurulu cemaatin ilerini yrtmektedir. Cemaatin stanbul'da Bet-Din denilen bir din mahkemesi vardr. Evlenme, boanma, miras ve nesep tespiti gibi davalar bu mahkemede grlmektedir. Yahudilerin halen stanbul'da bir ilkretim, dieri lise olmak zere iki okulu, zmir'de de bir ilkretim okulu bulunmaktadr. Eitim dili Trke'dir, haftada 3-5 saat branice dersi verilmektedir.

YAHUDLK AISINDAN TRKYE'DEK NEML YERLER Trkiye, tarihin bilinen en eski dnemlerinden beri eitli dinlerin ve kltrlerin beii olmutur. atalhyk ve Haclar gibi nemli arkeolojik ren yerlerinde yaplan kazlar, Trkiye'deki insan yaamnn tarihinin milattan nce sekiz bin ylna kadar geriye gittiini gstermektedir. Hititler uzun sre Trkiye topraklarnda hkm srmlerdir. Urartular, Frigler, Lidyallar, Likyallar, Yunanllar, Romallar, ranllar ve daha pek ok kavim bu topraklarda iz brakmlardr. Onlarn dinlerine ve kltrlerine ait Trkiye'nin bir ok yerinde eitli kalntlar tespit edilmitir. Ayrca Yahudilik, Hristiyanlk ve slm gibi gnmzn yaayan dinleri asndan da Trkiye nemlidir. Hristiyanln inan ve dnce yapsn ekillendiren pek ok nemli olay Trkiye topraklarnda meydana gelmitir. Bu bakmdan, Antakya, znik, stanbul, Efes, Kapadokya blgesi, Antalya, Konya gibi bir ok yer Hristiyanlk tarihinde nem gstermektedir. Trkiye topraklar, sadece bir ksm Yahudi'nin yaad sradan topraklar deildir. Yahudi kutsal kitab Tevrat'ta bugn Trkiye snrlar iinde bulunan bir ok yerin ismi gemektedir. Bu yerlerin banda Dicle ve Frat nehirleri gelmektedir. Tevrat'a gre, Tanr Adem'i yarattktan sonra "douya doru Aden'de" bir bahe yaratm ve Adem'i buraya yerletirmitir. Buradan bir rmak km ve daha sonra bu rmak drt kola ayrlmtr. Bu drt koldan ikisi Dicle ve Frat'tr. Dicle ve Frat nehirleri, kaynaklarn Dou Anadolu Blgesi'nden alan iki akarsuyumuzdur. Tevrat'ta ismi getii iin bu iki nehrin bulunduu blge Yahudiler asndan kutsaldr. nk Tanr, Msr'daki Nil nehrinden Frat'a kadar olan blgeyi Yahudilere vadetmitir. Bu blge, "arz- mev'ud" (vadedilen topraklar) adyla da anlr. Yahudilik asndan nemli dier blge, Harran'dr. Tevrat'a gre Hz. brahim bir mddet Harran'da yaamtr. Kardelerinden biri de Haran adn tamaktadr. Daha sonra Hz. Yakup, Harran'a gitmi orada bir sre days Laban'n yannda kalmtr. Hz. brahim ve Hz. Yakup, Yahudilerin byk atalarndandr. Bu nedenle, bugnk Harran'da Yahudi tarihine ait herhangi bir kalnt bulunmamakla birlikte buras Yahudiler asndan kutsallk tamaktadr. Tevrat'taki "ayanzn bast her yer sizin olacak" ifadesinden hareketle Harran'n da Yahudilere vadedilen topraklara girdii sylenmektedir.

Osmanl Musevilerinin mesihi ve onun Trkiye Cumhuriyetindeki izleri - Marc David Baer yz yl nce zmir'deki bir sinagogda, Sabatay Sevi isimli bir haham Musevilerin mesihi olarak ilan edildi. Mesihlik fikrinin Musevilerin hayatnda byk rol oynad on altnc ve on yedinci yzyllarda bir Musevinin mesih olarak ilan edilmesinde arlacak bir taraf yoktu. Sabatay Sevi'yi o dnemde yaayan dier mesihlerden ayran taraf, tm insanl kurtaracana dair iddialar reddetmesine ve ldrlmek yerine Mslman olmay semesine ramen insanlarn onun mesih olduuna yzyllar boyunca inanmasyd. Yirminci yzyln balarna kadar Sabatay Sevi'nin peinden Mslman olan takipileri onun mesih olduuna inanyor, on yedinci yzylda Sevi'nin okuduu Musevi tasavvuf dualarn tekrarlyor ve Sevi'nin detlerini uyguluyordu. Bu nedenlerle Sevi'nin ve takipilerinin yaptklar bugne kadar pek ok aratrmacnn ilgisini ekti. On dokuzuncu yzyln sonlarnda, Osmanl Musevileri kendilerine "Sabatayclar'' ya da "Maaminim" (M'minler) adn veren, ancak Mslmanlar tarafndan kmseyici bir tavrla "Dnmeler'' olarak adlandrlan topluluk hakknda makaleler yaymladlar. (Yakn zamanda bu makalelerden nemli birisi Franszcadan Trkeye evrildi: M. Danon, Yahudi-Mslman Mezhebi.) Sabatayclarn geni kitleler tarafndan ilgi gren bir konu halini almas ancak Trkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasndan sonra oldu. 1920'li yllarda Vatan, Vakit ve Resimli Dnya gazetelerinde Sabatayclar hakknda dizi yazlar yaymland. Bu kiilerin yeni Cumhuriyet'e kabul edilmesi gereken gerek Trk ve Mslman m yoksa asimile edilmesi ya da topraklardan atlmas gereken yabanc ve gizli Museviler mi olduklar hakknda tartmalar kt. Bu tartmalara byk ilgi gsterenlerden biri de stanbul Makriky'de (Bakrky) Sabatayclar tarafndan kurulmu yatl bir kz okulunun mdr olan brahim Alettin Gvsa (d. 1889- . 1949) idi. Fakat Gvsa sradan bir okul mdr deildi. Kltr Bakanl'nn Trk Bykleri Dizisi serisinde brahim Alettin Gvsa isimli kitaptan Gvsa'nn krka yakn eser yazdn, gen Cumhuriyet'in edebiyat ve eitiminde rol oynayan bir yazar ve pedagog, ayrca da milletvekili olduundan sz ediliyor (Zeki Grel, brahim Alettin Gvsa, Ankara, 1995). Gvsa bir vatanperver olarak hayat boyunca yeni kuak Trk genlerinin Trkesini, terbiyesini, eitimini ve milli duygularn gelitirmeye abalad. Bu nedenle ocuk iirleri, lk Genlik, Sevimli Alfabe, Trk Mehurlar Ansiklopedisi, Elli Trk By, Mehur Adamlar Ansiklopedisi, Yeni Trk Lat, ve Yeni Talebe Lat gibi kitaplar yazd. 1949 senesinde Cumhuriyet Bayram'nda Hrriyet gazetesi iin bir makale yazd srada vefat eden Byk Trk Milliyetisi Gvsa, 1910'da stanbul'daki Haham Mektebi'nde Trke ve hukuk dersleri vermiti ve bir Sabatayc olan Ahmet Emin Yalman'n en yakn dostlarndan biriydi. Gvsa, Sabatay Sevi adl kitabnn nsznde Sabatayc pek ok yakn arkada olduunu, Trkiye'nin i ve kltrel dnyasna deerli katklar olan pek ok Sabatayc bulunduunu, btn vatandalarn diledikleri gibi dnmek ve inanmakta zgr olduklarn ve pek ok Sabataycnn da artk Trklerle evlenerek kimliklerini kaybettiklerini yazmt (s. 6-7). Ayn zamanda "bir buuk sene aralarnda yaamak suretiyle Sabatay Sevi'den kalan an'ane ve detlerin onlarn hayatnda hl ne kadar hkim olduunu bizzat grdm'' demiti (s. 6). Mdrl srasnda yedi-sekiz yalarnda Sabatayc ocuklarn defterleri arasnda yar branice yar spanyolca dualar bulmutu. Gvsa'nn bu kitab kaleme al nedeni, Sabatayclarn Trk basnnda yazdklarnn aksine Sabatay Sevi'nin hatrasnn 1930'larda topluluun gen yeleri arasnda hl canl kaldn grm olmas idi. Gvsa, ayrca Sevi'nin mesihlik hareketinin Osmanl mparatorluu'nda gereklemi ve Trkiye Cumhuriyeti'nde nemli izler brakm olmasna ramen Trkede Sevi'nin kim olduunu, ama, inan ve baarlarn, hikyesinin nasl balayp gelitiini, yzylda nasl bir iz brakm olduunu inceleyen bir alma bulunmad iin bu kitab yazmt. Bu insanlarn kkenlerini inceleyen Gvsa, ok uluslu ve ok dinli bir imparatorlukta kabul grm ama milli devlete geildiinde varl savunulamaz duruma dm bu topluluun tarihine k tutmay umut etmiti. Sabatay Sevi kitabnn te ikilik blmnde Gvsa okura, mesihin hayat hakknda aadaki bilgileri veriyor. Sevi, 1626'da zmir'de spanyol-Musevi kkenli tccar bir ailenin ocuu olarak dnyaya geldi. Haham olmak iin eitim grd ve on be yanda bu eitimin bir paras olarak Musevi tasavvuf hareketi Kabbalah'nn yoluna girdi. On sekiz yana geldiinde karizmatik bir haham olan Sevi, artk kendisi mutasavvf renciler yetitiriyordu. rencilerinin gznde sahip olduu stn gler ve sebep olduu mucizeler sayesinde pek ok insan onun ruhani rehberliine bavuruyordu. eitli ruhani ve tarihi nedenlerle, o ada yaayan pek ok Musevi, mesihlerinin 1648 ylnda ortaya kacana inanyorlard. Sevi de kendisinin mesih olduunu iddia ediyordu. Buna kar kan zmirli hahamlarn onun ldrlmesini istemeleri zerine, Sevi zmir'den ayrlarak byk Musevi cemaatlerinin yaad Osmanl ehirlerini gezmeye balad. Ancak stanbulda da Sevi'yi zmirdekine benzer bir durum bekliyordu: Onun mesih olduuna burada da ok az kii inanmt. Sevi daha sonra Musevi hahamlar ve mutasavvflar iin dnyann en nemli ehirlerinden biri olan Selanik'e gitti. Orada daha byk bir ilgi grm olmasna ramen herkesi mesihliine inandramayarak zmir'e geri dnd. lk turu baarsz sonulanan Sevi'nin 1660'lardaki ikinci mesihlik ars farkl bir yant buldu. 1663'te Kuds'e doru yola kan Sevi, Kahire'den geerken buradaki zengin ve nemli Musevilerle iyi ilikiler kurdu.

Sonunda Kuds'e ulaan Sevi, buradaki Musevileri maddi ve manevi anlamda mitsizlie dm bir durumda buldu. Kudsl Musevi cemaatinin ounu Ukrayna'daki katliamlardan kaan mlteciler oluturuyordu. Bu kiiler ok yoksul olduklar halde Osmanllarn Kandiye kuatmasnn masraflarn karlamalar iin hkmet tarafndan ar vergiler demek zorunda braklmlard. Bu Museviler, hayatta kalabilmelerini salayacak paray toplamas iin Sevi'yi Kahire'ye geri gnderdiler. 1665'te Sevi ilgin bir tesadfle karlat. Dou Avrupa'da Musevi kymndan kaan Sara adl gen bir kadn, talya'nn Livarno ehrine gelmi ve kendisinin mesihle evlenecek kii olduunu iddia ediyordu. Sara Kahire'ye geldiinde Sevi hemen onunla evlendi. Kuds'e geri dnerken, Sevi mesihliinin kabul yolunda ikinci byk adm att: Gaza'l Nathan adl bir Musevi mutasavvf, Sevi'yi mesih, kendisini de peygamber ilan etti. Nathan dnyadaki btn Musevi cemaatlerine bunu ilan eden birer de mektup yazd. Daha sonra zmir'e dnen Sevi eskisinden ok daha farkl karland. Avrupa, Balkanlar ve Akdeniz'den gelen Museviler mesihin yaknnda olabilmek iin zmir'e gelmilerdi. Bunu zerine Sevi'ye 1665'te mesihlik tac giydirildi. Dnyann sonunun geldiine inanan Museviler kendilerini arnma ibadetlerine ve an nemine ait dualar okumaya verdiler. Bu harekete katlan yalnzca Museviler deildi; Sabatayclarn iddiasna gre, bir Bektai eyhi ve onun mridleri de Sevi'nin mesih olduunu kabul etmilerdi. Sevi kendini dnya kral olarak ilan edip, tm imparatorluklarn krallklarn da arkadalar arasnda datarak Osmanl hkmrannn geersiz olduunu iddia edince, bu durum Osmanl otoritelerini tedirgin etti. O tarihte Osmanllar Girit'te, Kandiye'yi fethetmek iin ok uzun srm bir kuatma ile meguld ve bu nedenle mparatorluk'ta sk sk ayaklanmalar, bakaldrlar oluyordu. Bu yzden Osmanllar bir bakaldrya daha, hele de padiahn yerine getiini iddia eden bir harekete izin veremezlerdi. 1666 yl banda Sevi tutukland ve stanbul'a getirildiinde padiah tahtndan etmeye yeltenmek suuyla hapse atld. Sevi'nin kapatld zindann nnde byk kalabalklarn toplanmas nedeniyle Sevi, anakkale'de Aydos/Kumkap kalesine gtrld. Burada da dnyann drt bir tarafndan gelen ve mesihlerinin yannda olmak isteyen Museviler Sevi'yi yalnz brakmad. Sonunda Sevi, Sultan IV. Mehmed'in zamann geirmekten holand, Edirne'deki sarayda Divan- Hmayun karsna karld. Sultan olay bir pencere kafesi arkasndan seyrederken sadrazam, kaymakam, eyhlislm ve sultann vaizi Vani Efendi Musevi mesihi sorguya ekti. Sultan'n slm kabul etmi bir Musevi olan zel doktoru Hayatizade sorgulamada tercmanlk yapt. Zamann Osmanl kaytlarna gre, Sevi Mslman olmak veya ldrlmek arasnda bir seim yapmak zorunda braklmt. Sevi, bir mesihten beklenenin aksine, ehit olmak yerine slma gemeyi seti. Mslman olan Sevi, Mehmed Efendi adn alarak sarayda memur oldu ve Vani Efendi'den slmn esaslarn renmeye balad. Ei Sara da Mslman olarak Fatma adn ald ve Sevi'ye sarayda elik etti. Sevi, Mslman olmasna ramen Musevi tasavvufuna ait detleri srdrd ve kendi takipilerini de Mslmanla gemeleri, ama ayn zamanda da kendisinin mesih olduuna inanmalar ve onlara rettii tasavvuf detlerini uygulamalar konusunda ikna etti. Sevi bu ekilde Musevi detlerini yerine getirdii iin sadrazam tarafndan Arnavutluk'a srld. 1676'da lmeden ksa bir sre nce Sevi, Selanik'li Musevi bir kadnla evlenmiti. Gvsa'nn kitabnn son te birlik blm, Sabatayclar'n Sevi'nin lmnden sonraki iki yzelli yllk hikyesine ayrlm. Sevi'nin lmnden sonra onun Selanik'li kaynbiraderi ve halifesi Yakup Kerido ya da Mslman olduktan sonraki ad ile Abdullah Yakup elebi, Selanik'e dnerek orada Sevi'nin peinden Mslman olmu ve Sabatayc inan ve detleri korumu 200 kadar aileyi bir araya getirdi. Bylece 1690'da gittii bir hac srasnda lmeden nce Abdullah Yakup elebi, Sabatayclarn Yakubi grubunu oluturdu. Bu grup snnet, evlilik, hac ve l gmme gibi konularda Mslmanln gereklerini yerine getirmede ok hassas davranmalar ile n kazanmt, ancak dier Sabatayclar gibi evde Musevi tasavvuf detlerini uyguluyorlard. Yakubiler, aralarndan Selanik'in belediye bakan Hamdi Bey gibi pek ok hkmet grevlisi karmlard. Sabatayclar arasnda en radikal grup, 1689-1690 ylnda Mustafa elebi nderliinde Yakubilerden koparak kuruldu. Karaka adn alan bu grubun inanna gre, Sevi'nin lmnden dokuz ay sonra doan Osman adl bir ocuk, mesih Sevi'nin ruhunu tayordu. Mesihin dnyaya geldii devirde sregelen kurallar takip etmenin gereksizliine inanan bu grup, Yakubiler kadar aka Mslmanln kurallarn da izlemiyorlard. 1720'de Sevi'nin ruhunu tadna inanlan Osman ldnde, Karaka grubunun yeleri arasndan Kapanclar, grubu ortaya kt. Kapanclar Osman'n mesih olduu grn reddettiler ve onun yerine yalnzca Sevi'nin mesihliine inanarak onun inan ve detlerinin en sadk takipileri oldular. Bu grubun yeleri de grnrde Mslman olarak yaadklar halde, dier hibir Mslmann sahip olmad inanlara sahiptiler. Ayn zamanda, Sevi'nin mesih olduuna inandklar ve Mslmanl kabul ettikleri iin Musevilerden de farklydlar. Aile aalarna ok nem veren Sabatayclar yalnzca grup ii evlilikler yaptlar ve ne Mslman ne de Musevi olarak tanmlanabilen kimliklerini bu ekilde korudular. Sabatayclar ayn zamanda ilerindeki grubun farkn da korudular; yle ki her grubun kendine ait bir lideri, det ve

kurallar, giysi ve sa ekilleri vard. 1920'lerde Sabatayclar tarafndan karlan Vatan gazetesinde, artk uygulanmad iddia edilen bu davran eklinin ardnda yatan ilke u szlerle ifade ediliyordu: "tekilere karmayn, yalnz kendi aranzda evlenin, Mslimlerin detlerinden ve ayinlerinden ancak gzle grlenleri yaparak gzlerini rtl bulundurun" (s. 83). ki yzyl boyunca Sabatayc grup devrin otoriteleri tarafndan hibir bask hatta ilgi grmeden Selanik'te huzur iinde yaadlar. Yalnz on dokuzuncu yzylda balarndan iki kk olay geti. Selanik'e vali olarak atanan Midhat Paa greve geldiinde, memurlarndan bazlarnn salarn kaztm olmas onu aknla drd. Bu kiilerin Sabatayclarn Yakubi grubundan olduunu renen Midhat Paa memurlarn salarn kaztmasn yasaklad (s. 74-5). Hsn Paa adl baka bir Selanik valisi de bir evde Sabatay Sevi'ye ve Sabatayc iki lidere ait kutsal eyalarn saklandn duyunca o eve baskn yapt, ancak bir ey bulamad. Bu iki hareket de Sabatayclarn genel bir bask grmesine neden olmad. Sabatayclar ilk defa 1880'lerde, kendileri hakknda yazlar yaznca ilgi ekmeye baladlar. 1920'lere gelindiine Sabatayclar hakknda yaygn tartmalar yaplyordu. 1924'te baz Sabatayclar Vakit ve Vatan gazetelerinde kendi tarih ve dinlerini anlatan yaz dizileri yaymladlar. Vatan gazetesinde yaymlanan 10 blmlk "Tarihin Esrarengiz Bir Sahifesi" adl dizide, artk yalnzca 70-80 yalarndaki Sabatayclarn eski detleri srdrdkleri iddia ediliyor, Sabatayclarn Trklerle evlenmesi sonucunda Sabatayclk artk "tarihe karm veya karmak zere" deniyordu (s. 82). Ancak bu makalelerin yaymland yl Karakazade Mehmed Rd adl bir Sabatayc, Selanikli Sabatayclar'a yazd ak bir mektupta onlar ayr kimliklerini srdrmekle itham etti (s. 88-91). Rd Efendi de Vatan gazetesinde yazan dier yazarlar gibi Sabatayc kimliinin srdrlmesine karyd, ancak onlardan farkl olarak bu kimliin hl srdn iddia ediyordu. O sralar Selanik'te yaayan on ya da on bebin Sabatayc'ya Trklerle karp evlenmeleri ve kendilerine has detleri uygulamay brakmalar gerektiini sylyordu. Gvsa da Vatan gazetesinde kan makaleleri eletiriyor ve Sabatayclarn tarihe kart iddialarna ramen, mdrlk yapt yatl Makriky okulunda grd zere baz Sabatayclarn hl kendi detlerini srdrdklerini yazyordu (s. 86). Ona gre "deniz kenarna veya rmak kenarna giderek mesihi beklemek ve 'Sabatay Sevi esperamo a ti' demek yani 'Sabatay Sevi seni bekliyoruz' diye seslenmek eskiden olduu gibi imdi de riayet edilen bir dettir" (s. 97). Gvsa kitabnn nsznde Sevi hakknda o gne kadar yazlm olanlardan daha iyi ve geni bir kitap yazacana inandn sylyor. Daha iyisini yazacan syledii yazlar arasnda Osmanl/Trkiye Musevisi Abraham Galant'nin konu hakknda kitab, Danon'un makalesi, eitli gazete ve ansiklopedi makaleleri ve kendisinin Mehur Adam Ansiklopedi'sine (1931) ve 7 Gn dergisine yazd makaleler bulunuyor. Oysa kendisinden nce yazlm aratrma kitaplar ile karlatrldnda Gvsa'nn kitab olduka yetersiz kalyor. Hatta Gvsa'nn on dokuz blmden oluan kitabnn on iki blm dorudan Galant'den alnm ve kalan yedi blm de Trk basnnda kan makalelerin bir derlemesinden ibaret. Ancak Gvsa kitab yazndaki dier amalarn baaryla gerekletirmiti. lk olarak Sabatayclarn ve Galant'nin iddialarnn aksine, Sabataycln yalnzca yallar arasnda yaayan bir gelenek olmadn ve 1930'larda yaayan Sabatayc ocuklarn da bu gelenekleri srdrdn gstermiti. Sabatayclarn asimile mi olduklar yoksa hl farkl bir topluluk olarak m yaadklar tartmalar srerken Gvsa, bu tartmalara Sabatay dininin Cumhuriyet'in ilk yllarnda gen kuaklar tarafndan uygulandna dair delil gsterek katlyordu. kinci olarak, Gvsa'nn kitab dnemin tartmalarna nemli bir katkyd. Sevi'nin mesihlik hareketi Osmanl mparatorluu'nda gereklemi ve nemli izler brakm olduu halde, o dnemde Sabatay Sevi hakknda yazlm Trke bir kitap bulunmuyordu. 1920'lerde yeni Trkiye Cumhuriyeti hkmeti Trk Ulusunun birliini kurma almalarna balad dnemde Sabatayclarn kimlii gen cumhuriyet iin nemli bir soru haline geldi: Sabatayclar kimdi? (Galant, s. 57). Dier bir deyile Trk ve Mslman mydlar? Trkler ve Yahudiler ve Vatanda Trke Konu kitaplarnn vatanperver yazar Galant, bu konunun hassasiyetini fark ettii iin bu konuda Franszca yazmay semiti. Gvsa, Galant'nin aratrmasn Trkeletirerek o gne kadar konu hakknda yazlm en doru ve kapsaml aratrmay Trk okurlarna sunmu oldu. Gvsa'nn kitabnn nemi, bu kitabn basksnn tkenmi olduu son elli ylda Sevi ve Sabatayclar hakknda kan daha yeni kitaplarla karlatrldnda ortaya kyor. Gvsa Sabatayclarn yaayan m, yoksa yok olan bir topluluk mu olduu tartmasna katlm olsa da onlar kendi tarih ve dinleri iinde anlamaya almt. Ne onlar inanlar nedeniyle yarglam ne de kitabn onlara kar ak bir nyargyla yazmt. Sabatayclar asimile olup deiik detlerini bir tarafa braktklar halde, son elli yl boyunca Trkiye'de eitli yazarlar tarafnda saldrya uradlar. Bugn Trkiye'de kitaplarda bu konuda yaygn olarak satlan kitaplar komplo teorileri ve hl varln srdren ok sayda kt niyetli Sabataycnn bulunduu iddialar ile dolu. Ne yazk ki Prof. Dr. Abdurrahman Kk'n Dnmeler ve Dnmelik Tarihi de (imdi Dnmeler Tarihi ad altnda ikinci basksnda, Hamle Basn, stanbul, 1997) konu hakknda yazlm tek akademik kitap olmasna ramen, aka Yahudi ve Sabatayc kart bir yaklamla yazlm. yle ki, Kk'n kitabnn bibliyografyas Nazi

Almanyas dneminde yazlm anti-Semitik kitaplarla dolu. Bu yaklam da kitab, objektif bir aratrmann sahip olabilecei entelektel deerden yoksun brakyor. Gvsa'nn oktan basks tkenen Sabatay Sevi adl kitab, Trke'de Osmanl Musevileri'nin mesihi ve onun Trkiye Cumhuriyeti'ndeki izleri zerine yazlm ilk ve tek ciddi alma olmas nedeniyle yeniden baslmay hak ediyor. Objektif ve hatta zgn olmayan, ou Galant'nin yazdklarna dayandrlan kitap, bugn konu hakknda Trk okuruna sunulan dier kitaplardan ok daha iyi.

Sefardik Yahudiler'in (ki bunlarn arasnda Trkiye'deki Sabetayistler de bulunuyor) kulland soyisimler

Aaron Aaroni Aaronson Abadi Abadie Abady Aband Abandond Abarbanel Barbos Abastado Abayu Abbate Abbot Abdala Abdellatif Abdon Abecasis Abecassis Abehssera Abela Abelansky Abels Abelsohn Abelson Abemayor Abend Abendana Abensur Abenyskas Abergel Abesuse Abigador Abikzer Abitbal Abitbol Aboab Aboaf Abolafia Abolnik Abolofia Aborn Abouaf Aboud Aboudaram Aboudi Abouf Abouganem Abouharoun Aboulaffia Aboulafia Aboulafie Aboushaar Aboushdid Abouskela About Abouzaglo Abrabanel Abraham Abrahams Abram Abramov Abramovitch Abramowitz Abrams Abramson Abrand Abravanel Abravaya Abrevaya Absaradel Abstado-Ariel Abu Abuaf Abuaff Abuas Abudara Abudaram Abudarham Abudiente Abuelafia Abuisac Abuizak Abulafia Acar Acco Aceifus Aceituno Acenzio Acevedo Acher Achkenazy Achouche Achout Ackerman Acobas Acosta Acre Acrich Acriche Adair Adam Adamek Adams Adani Adar Adato Adatto Adda Addison Adellson Ades Adevah Adini Adjiman Adjmi Adjoubel Adler Adolphe Adroxi Aduk Adut Adwar Aelion Affoumado Affras Aflalo Afnaim Afoumado Afriat Agami Ageman Aghion Agi Agiman Agnes Agnone Agoado Agoudo Aguayo Aguilar Aguilera Aguja Agunin Aharon Aiken Ail Aires Aitan Aiza Ajalvo Ajami Ajouelo Ajzensarb Akad Akers Akihote Akman Akohan Akouka Akoun Akounis Akrat Akrish Aksoy Akunis Aladjem Alagem Alagin Al-Akhras Alalouf Alalu Alaluf Alanati Alazraki Alba Albagli Albahe Albala Albalak Albalas Albali Alban Albaugh Albeda Albelda Albeldas Albenda Alberdas Alberk Albert Alberts Albo Albohaire Albohar Alboher Albohor Albolafia Albouker Albukrek Alcabes Alcalay Alcana Alchadef Alchanati Alchanatis Alcheck Alcouloumre Alculumbre Alder Alderoqui Aldoraty Aldoroti Aldoroty Aleh Alel Aleneri Alevy Alexan Alexander Alexandre Alexandrovitch Alfandari Alfandary Alfaro Alfasi Alfassa Alfassi Alfasso Alfesi Alfia Alfici Alfie Alfieri Alfred Algace Algava Algaze Algazi Algazy Algerin Alghazi Algranati Algranatti Algrante Algranti Alguadis Alhadef Alhadeff Alhalel Alhanati Alhante Alhassid Alianak Alichihon Aliman Aljadef Aljadeff Aljanati Alkabes Alkalay Alkana Alkas Allalouf Allaluf Allame Allami Allatini Allaud Allel Allen Allende Allesina Allez Allgnadish Alliance Alloun Allweiss Alma Almagor Almalech Almaleh Almaleh-Newton Almelech Almeleh Almelich Almeliech Almelik Almer Almo Almog Almoshino Almoslino Almquist Al-Nekaveh Alon Alouan Alouf Alpern Alperstein Alpert Alphandary Alscher Alt Altabe Altabef Altabet Altalef Altaras Altawitz Altchech Altchek Altenberg Alterman Alterras Altimar Altinug Altman Altscheh Altschul Altzoya Aluf Alva Alvarado Alvares Alvarez Alves Alvo Alvy Amado Amador Amar Amaral Amariglio Amarilio Amateau Amato Ambar Amber Amchi Amdur Amedio Amera Ameri Amick Amico Amiel Amine Amira Amiras Amirez Ammar Amodio Amoial Amon Amram Amsellem Amsterdam Amzallag Anahmias Anassimoo Anav Anavi Anavy Ancel Anchors Ancona Anders Anderson Andre Andrews Androvandi Andruet Andry Anehalim Angel Angenieux Aniye Annenberg Anonson Anreder Ansion Ansot Anspach Antar Antebi Anteby Anter Antika Antoine Anton Antonelli Antouville Anzarout Anzarouth Anzarut Aobdia Apanian Apel Apelbaum Apollinaire Aponte Appel Applebaum Appleton Aqueda Aquila Arad Araf Aragon Araja Arakanchi Arama Araneda Aranoff Aranovich Arao Arary Arata Arato Arav Arave Arazi Arbit Arcaria Ardit Arditi Arditti Arditty Arellano Arena Arensburg Arenz Aresani Aresty Argendeli Argi Argy Arich Arie Ariel Arieli Arinos Arivas Arizandel Arizpre Arking Arkless Arman Armoni Armstrong Arnaldes Arneau Arnergi Arnesty Arnold Arnone Arnow Arnstein Aroeste Aroesty Arogeti Arogueti Aroguetti Aronesti Aronis Aronoff Aronson Arony Aroshia Aroueste Arougheti Arouh Arousi Arouty Arriaga Arroyo Arrua Arsin Artenchstein Artieda Artopoeus Artz Aruch Arueste Arugeti Arugheti Aruguete Aruj Arulanantham Aruty Arwas Arzi Asa Asael Asal Ascer Asch Ascher Asciozi Asfari Ashbal Ashe Ashear Asher Ashkenazi Ashoush Ashworth Askanasi Askenase Askenazi Askinazi Aslan Assa Assael Assaraf Assathiany Assayag Assayas Asseo Assi Assia Assine Assor Assou Assouline Astardji Aste Asteratakis Astle Astley Astman Astruc Astudillo Ater Atias Atkins Atlan Atlas Attanasio Attas Attias Attie Atun Atwater Atzour Aubrey Auclair Auday Audisso Auerbach Augenblick August Aumann Auquier Aussant Avayou Avayu Avdalovo Averdy Averko Avery Aveson Aviel Avigdor Aviscisi Avissar Avnaim Avnayim Avner Avraham Avrameto Avril Avron Avzaradel Awlas Axelrad Axelrod Ayash Ayoun Azar Azari Azaria Azevedo Azicre Azicri Azieri Azikri Aziz Azizollahoff Aznoff Azori Azos Azose Azoulai Azoulay Azouz Azra Azrael Azrak Azran Azria Azriel Azta Azubell Azulai Azulay Azus Azuvi Azuz Azvaradel Azzazi Baak Baarir Babai Babani Babayoff Babb

Babor Babour Bachall Bachar Bacher Bachrach Bacilieri Backer Bacola Bacquart Bader Badulato Baena Baeu Baeurle Baez Bagdadi Bagley Bagnato Bahar Bahar-Juda Bahgat Bahm Baigun Bailey Bailitosky Baille Bain Bainbridge Bait Baitel Bajari Bajarlia Bajocchi Bajona Bajtner Bajuk Bakal Bakelman Baker Bakish Bakke Balbach Baldenburg Balderama Bale Balestra Bali Balint Ballato Ballestas Ballul Balmer Balsley Balzarini Bambadji Bambali Bamberger Bambira Ban Banasky Bangerter Bank Banner Banning Banoun Baquedano Bar Bar Tov Baracas Baradon Barak Baralya Baran Baranoff Baransky Barat Barazani Barazanie Barbagon Barbaimon Barbakoff Barbanel Barbanon Barbera Barbou Barbour Barbouth Barboy Barbut Barcilon Barcsa Barda Bardavid Bardichewsky Bardin Bardot Bardovi Bareis Bar-El Barelli Barer Baret Barfi Barios Barish Barizak Barkaiy Barkenmeyer Barkey Barki Barklow Barlett Barlia Barmaimon Barmamimon Barmass Barnatan Barnes Barnett Barnhart Barocas Baroch Baroh Barokas Barokass Baron Bar-on Barooch Barouch Barouh Barouth Barqui Barr Barragan Barrandeguy Barrat Barrazoni Barreto Barrett Barrientos Barrocas Barron Barros Barroso Barrow-Sicree Barry Barselai Barsher Barsilay Barsimantov Barskey Barsoum Bart Bartan Bartel Barthau Bartolotto Baruch Baruchel Barugel Baruh Barush Bar-Zakai Barzel Barzilai Barzilay Basan Baschuk Bashi Bashore Basilio Baskin Basrawi Basri Bass Bassan Bassano Bassat Bassell Basser Basso Basson Bastien Bathsuni Batievsky Batistone Batshaw Baty Baubie Baudts Bauer Baum Baumgarten Bauskin Baxter Bayar Bayard Bayer Baylen Bayles Bayliss Bayowitz Bayrd Bazalel Bazan Bazar Baziz Bazyljan Beahar Beaka Beale Bean Bearman Beau Beaufils Bechar Becher Bechetrit Bechor Beck Becker Beckler Beckmann Beda Bedarides Bedford Beer Beeri Beerman Bega Begas Begerano Beghe Beha Behar Behenna Behmoaras Behmoiram Behmuaras Behr Behrens Behrman Beida Beil Beim Beinstock Beiser Beispel Beja Bejach Bejar Bejarano Bejot Beke Bekerman Bekham Bekhor Belflower Belhassen Belifante Belilos Belinfante Belir Bell Bellaiche Belleli Bellio Bello Belofsky Belohovsky Belsky Beltran Belur Bemaor Bembanister Bemeras Ben Ben Abu Ben Amou Ben Avi Ben Jacob Ben Joya Ben Mayor Ben Rahamin Ben Shmuel ben Yakar Ben Yehuda Ben Yossef Benabib Benaboudi Benaderet Benadonne Benador Benadrete Benain Benalt Benaltabe BenAltabef BenAltabet Benardete Benardo Benardout Benardut Benargyo Benaroya Benatar Ben-Atia Benator Benayem Benayim Benbanaste Benbassa Benbassat Benbasset Benbenishti Benbeniste Benbenisti Benbenisty Benbuhar Bencangey Benchimol Benchoam Benchoan Bencuya Bendat Bendavid Bendayan Bender Benderski Bendetovich Bendicha Bendija Bendjouia Bendjoya Bendjuya Benedick Benedict Benesiglio Benevet Benezra Benforado Benghiat Bengiat Bengio Bengiya Benguiap Benguiat Benguigui Benhabib BenHaim Ben-Haim Benham BenHammo BenHamou Ben-Hooren Beniacar Beniada Benieres Benio Benis Benistri Benita Benitah Beniyacar Benjacar Benjamin Benjanzu Benjian BenJuda Benkish Benmaor Ben-Meir Benmussa Benn Ben-Natan Ben-Nathan Bennatyne Bennehoff Bennet Bennett Benno Benny Benoliel Benon Benosiglio Benosilio Benot Benoun Benout Benowitz Benozilio Benquis Benrey Benroubi Benrubi Benrubie Ben-Rubin Benruhe Bensal Bensan Bensason Bensasson Bensen Bensenior Bensenor Benshabat BenShimon Benshushan Bensimon Bensinyor Bension Bensoam Benson Bensonana Bensousan Bensoussan Bensusan Bensusen Bensussan Bensussen Bentata Bentnick Bentob Benton Bentov BenTovim BenTzion Benun BenUzilio Benvenaste Benveniste Benvenisti Benvenisty Benyacar Benyaech Benyakar Benyamini Benyona BenYosef Benzadon Benzakein Benzaken Benzaki Benzaquen Benzaquin Benzekri Benzick Benzimra Benzion Benzo Benzon Benzonana BenZur Ber Beraca Beracha Beraha Berberian Berchtold Berconsky Berdugo Berebeiski Berechit Berelowitz Berenson Berenstein Berent Beresford Bereshit Beressi Berg Bergamaschi Berge Berger Bergik Bergman Bergsen Beri Berinhout Berk Berke Berkewitz Berkley Berkman Berkovatz Berkowitz Berkus Berl Berlasky Berliansky Berliausky Berliavsky Berlin Berman Bern Bernal Bernard Bernardo Bernardout Bernath Berns Bernson Bernstein Berrebbi Berrebi Berretta Berro Bertelli Beruhyel Berzilai Besalel Bessiene Besso Besson Betancourt Betesh Betito Beton Betsill Bettis Bettonagli Betzalel Beucus Bevas Bevash Bewaggi Beya Beyda Beyhan Beza Bezes Bezrano Bharier Biaggiolli Biagioli Bialack Bianchi Bianco Biar Biazioli Bicaci Bichachi Bick Bidjerano Biemer Bien Bienn Bienstock Bierbrier Bierman Bierre Biers Biesecker Bigio Bijaoui Bijou Bile Bilkis Billante Billets Billhymer Billi Bilu Bindel Binder Biniski Binoun Birch Birdsall Birger Birioti Birnbaum Birns Bisanti Bishop Bishopverder Bismuth Bistri Bisu Bitchatchi Bitchatcho Biton Bitran Bitton Bitty Bitzazo Bivas Bixon Bizzarri Bjornstad Blacher Black Blacker Blackwell Blair Blairon Blanc Blanchard Blanchor Blanco Blatnik Blatt Blattner Blau Blaustein Blazek Blazevic Bleakley Blechner Bleckman Bledscoe Bledsoe Bleier Blevins Bliche Bloch Block Blockman Bloedel Blok Blond Bloom Blotner Blum Blumberg Blumen Blumencranz Blumenfeld Blumenthal Blunk Bluntschli Blutstein Boatright Bobadilla Bobo Boca Bocarsky Boccara Bochara Bochi Bochoeyer Bock Bockman Bockstein Bodson Boenavida Boettigheimer Bogart Bogdan Boghdadi Bogorotty Bohler Bohr Boinet Bokay Bokobza Bokser Bolafi Bollati Bollet Bolocan Bolomo Boloschin Bolster Bolter Bolton Bomba Bomchel Bond Bonderoff Bondi Bondy Boneh Bonere Bonfante Bonfanti Bonfil Bonham Boniface Bonito Bonjoti Bonjour Bonn Bonnavida Bonner Bono Bonomo Bonsignore Bontenbal Boodman Boorst Borada Borba Bordo Boreda Borekes Borelli Borello Borenstein Borez Borielo Boris Borkum Borla Bornstein Borod Boroda Boronow Borrano Bortnick Bortnik Boruchowicks Bosboom Boshi Bosiger Boss Bossidan Botcham Botchan Botek Botkin Botman Boton Botton

Bouba Boubay Boublil Bouchnik Boukai Boulafia Boulicou Boulton Boura Bourbon Bourges Bourke Bourla Bousso Bouton Bouzada Bowen Bowman Boxter Boyd Boyer Boyle Boza Bozdag Bozza Brachman Brack Bradley Bradshaw Brady Bragazzi Braha Braier Brakha Brami Bramlett Bramy Bran Branch Brandeburg Branden Brandes Brandt Branicki Brantley Braude Braudo Braun Braunfeld Braunstein Braunwell Brautigam Braver Braverman Bredowsky Breen Bregman Breibart Breitbart Breitenbach Breitstein Brender Brenner Breslaw Breslow Brewer Brewster Brhami Bridges Brigagao Brikman Brillhart Brimberg Brinberg Brinkman Briscoe Britaniski Broadhead Brocato Brockway Brod Broda Brodeen Broder Broderek Broderick Brodman Brodsky Brody Brofstein Broida Broizman Brok Bromberg Bronstein Brook Brookes Brooks Brosh Brossier Brothers Brown Browne Browning Brownstein Brozowski Bruck Brudo Bruehl Bruell Bruk Brunier Brunswick Bruschi Bruter Bryan Bryant Bryerton Bteish Btesh Bubier Buca Bucay Buchuk Buciuk Buck Buckei Buckhold Buckley Buckman Bucknoff Bucks Budine Budlow Budnick Buduch Buduch-Armoni Buenavida Bueno Buenos Buffett Bugara Bullard Bulle Bullock Bumgardner Bump Bundi Bunia Burback Burdman Bure Burger Burgess Burgoyne Burla Burnes Burnham Burns Burnstein Burnstine Burstein Burton Busby Buschman Busetto Bush Buskila Busnik Busson Bustein Bustos Butcher Butler Buton Butrimovich Butruille Buttrey Butz Buxbaum Buys Byborski Byers Bysinsky Caana Cababille Caballero Cabaritti Cabascango Cabeli Cabello Cabib Cabili Cabral Cabrera Cacopardi Cadeau Cadeaux Caden Cadesky Cadik Cadis Cadranel Cadwell Caesar Caffe Cagil Cagnia Cahan Cahen-d'Anvers Cahn Cahuas Caiazza Cain Caire Cakuh? Cala Calabrese Calabrez Calani Caldenty Calderon Calderone Caled Calef Caleno Calfuss Callahan Callaway Calliotte Callisen Callo Calo Calomite Calvert Calvo Calzolari Camacho Camarasa Camhi Camino Camjalli Camji Camondo Campagnaino Campbell Campeas Campfield Campos Canais Canales Cancado Cancellera Candee Candell Candioti Candiotti Candiotty Canepa Canestrino Canetti Canfield Canham Cannelle Cannepin Canning Cantarides Cantenys Cantor Cantos Capel Capell Capello Capellouto Capelluto Capeloto Capelouto Capeluto Capes Capilouto Caplan Capon Capouano Capouya Capp Capritti Capron Capsouto Capsuto Capuano Capuia Carabel Caraco Carako Carasso Carassu Carballo Cardona Cario Carlbom Carlebach Carlson Carlton Carmel Carmi Carmona Carneiro da Lunha Carnell Caro Carothers Carpenter Carpentier Carpine Carrabie Carrillo Carroll Carsch Carson Carter Cartwright Carvajal Casado Casagrande Casalia Casdai Casella Cases Cash Caspi Cassab Cassato Cassavi Casserd Casson Cassorla Cassuto Castaneda Castanon Castel Castell Castellanos Castelliano Castello Casteneto Castevens Castiel Castillo Caston Castoriano Castro Castrone Casvin Catalan Catan Catarivas Catran Cattan Cattaneo Cattaui Catula Caudron Caufino Caufman Cava Cavalier(o) Cavaliero Cavallaro Cavariva Cazan Cazes Cazez Cebek Ceccarelli Celabi Celestina Celetzki Celi Celikkanat Cepeda Ceresa Cerny Cerruti Cersofio Cervantes Cesarman Cestare Cevidalli Cezanna Chabbott Chabott Chabre Chace Chachter Chadash Chahon Chai Chaia Chaiken Chaim Chaino Chais Chait Chaitchik Chaki Chalem Chalena Chaleuwie Chalier Chaligne Chalik Chaljon Chalme Chalmers Chalom Chalon Chaluh Chama Chamaa Chambers Chame Chames Chametz Chami Chamian Chamla Chamma Chammaah Chammah Chancelor Chang Chanin Chankin Channon Chanolu Chanoska Chaoulli Chapan Chapman Chara Charabi Charbani Charbit Charhon Charkhon Charlmers Charon Chase Chasen Chasid Chason Chasson Chasteen Chatel Chatelet Chaufan Chaves Chavez Chaviv Chayette Chayo Chayon Chebar Cheferrino Chehebar Cheja Cheleby Chelli Chemoula Chemtob Chen Chenge Cheni Chenkin Cheps Cherazi Cherbier Cherem Cherez Cheriko Cherkas Cherki Chernefsky Chernin Chernostrovsky Chertkow Chertok Chest Chester Chetelat Chetrit Cheweke Chiadini Chiavarini Chiche Chicron Chicurel Chikiar Chilton Chin Chinnis Chinook Chipman Chiprot Chiprut Chips Chira Chittel Chizner Chlau Chlimper Chlomo Choate Chocron Chodorovsky Cholerton Chomer Choremi Chouah Choueka Choueke Choupeau Christaud Christev Christian Christianson Christodoulidis Chroman Chudacoff Chuel Church Churchill Chylinski Cicino Cicourel Cicurel Ciggian Cinamon Cioban Ciocco Cionini Ciply Ciravegna Ciufo Clark Clarke Clausen Clay Clayman Clayton Clemen Clemens Clementine? Clements Cleveland Clewans Clodfelter Cloonan Close Clover Clumeck Cobb Coch Cockinos Cockrel Cocorula Codiga Codron Coe Coen Coenca Coffee Coffen Coffin Coffino Cohan Cohen Cohen Dorra Cohenca Cohen-Cole Cohene Cohen-Hallak Cohen-Hemsi Cohen-Levy Cohen-Penias Cohen-Solal CohenSoullal Cohen-Tabach Cohn Cojab Colas Cole Colelo Coleman Coletti Collaro Collett Collins Collman Collodow Colodro Colombo Colonomos Colvin Combes Combier Comerchero Comfi Comforti Comi Commanday Comras Comrie Comroe Conae Condiotti Condiotty Condouriades Cone Confidential confidential) Confino Conforte Confortes Conmy Conner Connors Conorte Conquy Conrad Consolo Constantine Contente Contopoulos Contreras Cook Cooke Cooler Coons Cooper Cooperman Coopmans Copeland Copio Coplan Coplon Copperman Corbin Cordahi Cordier Cordoba Cordova Cordoval Cordovero Cordovi Corenopolis Corey Cori Corkiddi Corkidi Corne Cornell Cornet Corning Cornwell Corquidi Corry Corsanegro Cortes Cory Cosa Coscas Coskey Coskun Costa Costi Costis Coty Couchesfahani Coull Coulter Couriel Court Courvoisier Coval Covarrubias Covitz Covner Covo Covos Cowan Craig Crain Crammone Crampton Crane Craner Crasson Crave Crawford Crespi Crespin Crespy Crevi Crispin Cristal Crocker Cronin Crook Crosby Croshik Crosier Croson Cross Crosslin Croudo Crowe Crown Crownover Crudo Cruz Crystal Csuka Cucinotta Cueva Cuevo Cugno

Cugnu Cullen Cuneo Cunin Cunningham Curat Cure Curi Curiel Curiello Curran Curshen Curtis Curtz Cushner Cusick Cuzzeli Cuzzer Cyferman Cygielman Czerniuk Czerwinski Da Costa Da Costa Cortiss Da Costa D'Aandra da Silva Dabah Dabbah Dabby Dabiel Dabush Dadson DaFano Dagan Dagen Dagpinar Dahan Dahl Dahwan D'Alberto Dale Dallal D'Allegio D'Allesandro Dalmedico Dalton Dalva Dalyot Damari D'Amaro Damasceno Damgard Damiano Damvouneli Dana Dandouf Dandrieux Danes Daniel Daniels Danino Daninos Dankner Danon Dansker Danyalzade Danz Danzker Darmon Darr Darsa Darwich Darwish Darzi Dasa Dassa Daucort Daugherty Dauvin Davaroft David Davidas Davidoff Davidson Davies Davis Dawer Day Dayan de Benedetti de Botton de Bourquenay De Cardose de Carrillo de Cuencas de Freitas de Giorgio De Gunzburg De Haro De La Pena de la Pineda De La Rosa de la Sagne De Lemos De Leon De Lespess de los Rios de Menasce De Roo de Sheines De Sidi De Solis de Spon De Surville de Taste de Toledo De Vidas De Villiers De Windt Dea Deakin Deal DeAryan Debas Debbah Debbane Debelak DeBellis DeBoer Debono Debordeaux Debroux DeBurle Decaro DeCastro DeCelle Decker DeCoch Dee Defez Defontaine Degan Degrassouvre Dehasse Dehoop Deitsch Deitz DeJaegher DeJaen Dekalo Dekel DeKorte Del Boccio Del Gado Del Portillo Del Valle Dela Reyna Deland Delange Delaure Delauz Delborgo Delbourgo Delburgo DeLeeuw DeLeon Delgadillo Delgado DelGigante Delhalle DeLin Dellagana Deloro Delourme Delvigne DeMaios DeMayo Demeester Demeulenaer Demirci DeMondesir DeMore DeMotte Dempster Demri Denari Dendal Deneuve Denis Dennery Denslow Dente Dentes Denti Derenzi Derfler Derkazez Dermer Dern Derrab Derwin Desaban Desausois Descamp Descamps descendants Deshays Desorche Desouza Desseno DeToledo Deuer Deutch Deutsch Deutsche Deutschman Devine DeVol DeVoli Devore Devos Deweik Dhlamini Di Bella di Castelnuovo Di Russo Diamant Diamond Diamonte Diaz Dibben Dibos Dichy Dickerson Dickinson Dickstein Dideo Didier Didierjean Diels Diena Dienti Diethelm Dietz Dignastia Dikfeld DiLeno Diliscia Dilks Dilsky Dinapoli Dinar Dindur Dinerman Dinis Dinsky DiPinto DiPrima Director Dirven Dishey Dishon Div Diwan Dixon Djeddah Djemal Djerassi Doberman Docivsky Dockx Doctorman Doctors Dodai Dodo Doe Doenyas Doff Dognos Dogruel Dokes Dolberg Dole Dolezal Dolfino Doli Dominelli Dominguez Donahue Dongiovanni Dongo Donguy Donine Donion Donna Donnell Donoas D'Onofrio Donovan Donyo Dopet Dora Dorfan Dorin Doring Dormer Dorner Dornstreich Dorsky Doss Dostal Dotan Doty Doubine Doucette Doueck Douek Douenas Douenias Doughtery Douieb Doukhan Dov Dowek Dowell Downie Doye Doyle Dozetas Dozeto Dozetos Dragone Draize Dramer Dreizler Drescher Dresner Drexler Dreyer Dreyfus Driggs Drilling Drisdell Drohojowski Dror Drori Drucker Druker Druxman Duac Duarte Dubin Dubins Dubnul Dubois DuBord Duc To Ducheman Dudman Due Dueck Duegnas Duek Duenas Duer Duff Dufrasne Dujovne Duker Dumanlar Dumb Duncan Dunham Dunis Dunlevy Dunphy Dunsworth Dupire Dupuis Duran Durastanti Durat Durham Durrant Durrell Durst Dusanchet Dushey Dussaussoy Duwell Dvoskin Dweck Dwek Dyer Eagle Easley Eastern Eastman Eaton Ebbo Ebeni Eberstein Ebert Ebram Eckstein Edde Edelmoro Edelsberg Edelstein Edery Edgell Edlin Edwards Edy Efe Effune Efner Efraty Efrom Efstis Egon Egosi Ehrlich Eichenbaum Eichenwald Eicherberger Eichler Eichner Eigner Eil Einhorn Eisaman Eisen Eisenberg Eisenhardt Eisenstein Eisse Eithan Elalouf Elan Elardo Elaustein Elbaz Elberg Eldad Eldridge Elgin Elhadef Elhadif Elhai Elhay Eli Elia Eliahu Eliakim Elias Eli-Brahimi Eliezer Elkaim Elkaslassy Elkin Elkins Elkrieff Ellel Ellen Ellenbogen Ellenby Ellia Ellinsky Ellis Ellison Ellissen Ellman Ellsworth Elman Elmelekh ElMistekawi Elnadav Elnecave Elnekave Elo Elson Elstein Eltabet Elterman Elumba ElYachar Emanuel Emanuelli Emden Emerson Enault Encina Ender Enfiyecioglu Engbeck Engel Engelhardt Engle English Engueda Enriquez Entebi Entin Entrekin Eonk Ephrati Epistol Epperson Epps Epstein Epstien Equiotz Erani Erdberg Erdrich Eremian Erera Erez Ereza Ergas Erlman Ernani Errera Erruahs Erscovitch Erskovitz Ertel Ertle Eryol Escanazi Eschardies Escogido Escolera Esculies Esel Esformes Eshkenazi Eskanasi Eskanazi Eskelson Eskenasi Eskenasie Eskenasy Eskenazi Eskenazie Eskenazy Eskinazi Esko Eskogido Eskojido Esperanca Esperanza Espie Espiedra Espigares Espir Esquenazi Esral Esratty Esses Esskinas Estella Estes Eston Estrati Estroti Estrugo Etkes Etkin Etlinger Etting Ettlinger Etuacvili Evans Evera Ewing Exley Eytan Ezquenazi Ezra Ezran Ezratty Ezraty Ezri Ezron Faaola Fabbro Fagan Fagnocchi Faiman Fainstein Fairchild Faist Fakuda Falack Falah Falay Falcon Falk Falken Falkenstein Falkin Falkon Fanan Fanni Faraci Faradgi Faradji Farag Faraggi Farago Faraj Farances Farash Farb Farber Farberof Farbman Farell Farera Fargion Farhi Farin Farji Farkus Farmbraugh Farmer Farner Farnham Farnow Farnum Faro Farry Faust Fauviau Favarge Favish Faye Fazio Fazzani Febres Feder Feferkowicz Feighel Feiles Fein Feinberg Feine Feinman Feinstein Feldbaum Feldbrugge Felder Feldman Feliz Feller Fellman Fellous Felzer female Fend Fendel Fendrick Fenster Feraca Feregi Ferera Feretti Ferezi Ferezy Ferhnan Feridun Ferizi Ferman Fermon Fernandes Fernandez Fernley Ferrandini Ferreira Ferrer Ferrera Ferrier Fertig Fessler Fetaya Fetchik Feycal Fhurman Fialkow Fibelman Fidanque Fiddler Fieganbaum Field Fielder Fieldman Fields Figelman Figurelli Fihma Fiks Filiba Filinick Filis Fillus Filos Fils Filus Finan Fine Fineberg Finegold Finer Finesod Finger Fingeret Fingold Fink Finkel Finkelman Finkelstein Finley Finn Finneran Fins Fintz Fintzy Finz Finzi Fior Fioranelli Firestone Fis Fisch Fischer Fischgrund Fishel Fisher Fishman Fisk Fiss Fisse Fisse-Karr Fitoussi Fitzgerald Fitzsimmons Fizzolio Fladell Flan Flash Flashner Flatin Flax Flaxis Fleischman Fleishman Fleiss Fleitman

Fleming Fletchman Flexer Flockhart Flood Florenhin Florentin Florentine Flores Flott Flournoy Flowers Fluke Foa Fogel Fogg Foguel Foh Folds Follini Fonaroff Fonstein Fooks Forgey Forlader Forman Fornari Forni Forrest Forte Forti Fortune Fosen Foskolo Foss Foster Fournier Fout Fowler Fox Foy Fradkin Fraim Fraley Francaise Frances Francis Franciscarco Francken Franco Franco Mendes Francois Franges Frangoulis Franji Franjnd Frank Frankel Frankenburg Frankl Franklin Franko Franses Franun Franz Frascaria Frasier Frasko Frass Frederickson Fredrickson Freebirm Freed Freedland Freedle Freedman Freedom Freeman Freidman Freilich Freiser Freitas Freizer French Frenkel Fresco Fresko Fresoli Freund Freva Freydont Friang Frid Fridman Fried Friedan Frieden Friedlander Friedman Frieman Friend Friis Frisch Frischoff Frister Frncini Froelich Frohnapfle Frolic Fromberg Frome Fromme Frommer Frost Fruchtman Frycke Fryer Fua Fuah Fuchs Fuchsman Fudge Fuerst Fuhr Fujita Fulkerson Fuller Funaro Funes Funis Funk Fuqua Furer Furgang Furman Furst Furstein Fus Gabai Gabay Gabbai Gabbay Gabel Gabilondo Gabin Gabizon Gabriel Gaczes Gadacz Gadeloff Gadlin Gadol Gaffni Gafni Gage Gaguine Gaillard Gainvil Gakas Galamidi Galanos Galanski Galante Galanti Galanty Galatan Galbraith Galdjie Gali Galico Galicot Galiko Galimidi Galindo Galipoliti Galipolitti Gallagher Gallant Gallardo Gallegos Gallico Gallimidi Gallindo Galloway Gallup Galmudi Galope Galperin Galvan-Aquilar Galvez Galvin Gamal Gambowa Gamez Gamil Gamliel Gamlil Gammal Gams Ganah Gandrud Gani Ganis Ganon Ganter Gantov Ganz Gaon Garay Garber Garbi Garcia Gardner Gareta Garfield Garfinkel Gargano Garger Garih Garland Garmanian Garnet Garoux Garrett Gartenlaub Garty Garza Garzi Garzolo Garzon Gasman Gasnac Gass Gaston Gat Gate Gategno Gatenio Gateno Gatenos Gatenyo Gates Gathegnio Gattegno Gatz Gaulke Gaunt Gautheron Gauthier Gautier Gavarry Gavijon Gavreaux Gaydos Gayera Gayle Gaylor Gedalia Geduldig Gefen Geiger Gelband Gelbard Gelbardt Geler Gell Geller Gellert Gelman Gelstein Gendloff Gendry Genni Gensberg Gentili Gentry Geojala George Georgi Gerard Gerbic Gerchon Gerecht Gereoux Gerhardt Gerlitz German Geronymos Gershon Gershuny Gerson Gerstner Gertler Gertz Geshwind Gesua Getz Getzen Geula Geva Geyer Ghea Ghekiere Gherson Ghez Ghislain Ghodsian Gia Giammona Giannitsis Gibgot Gibson Gideon Gidley Gielbart Gien Gil Gil-ad Gilbert Gilet Gill Gillain Gillis Gilman Gilodo Gilstrap Gimpel Gimplin Gindi Gini Ginni Ginsburg Ginter Ginzberg Ginzburg Gior Girard Girault Girlando Giron Girson Gitsin Gittman Giussani Gladstein Gladstone Glas Glass Glasser Glassman Glasstone Glatzerman Glay Glazer Glenn Glick Glouberman Glover Gluck Gluckman Gmur Goar Gochin Godart Goeta Goff Goffin Gofstein Gogick Gohar Goin Goitia Golan Goland Golbert Gold Goldbaum Goldberg Goldbort Golden Goldenberg Goldfarb Goldfard Goldfein Goldfinger Goldfrad Goldhaber Gold-Hall Goldheimer Goldin Goldinger Goldman Goldmeier Goldpaint Goldrich Goldring Gold-Roditi Goldschlager Goldschmidt Goldsheft Goldsmidd Goldsmith Goldstein Goldstien Goldsztein Goldzweig Golfarb Golinsky Golivesky Golleher Gollop Golomb Golombek Golson Golstein Goluman Gomas Gomberoff Gomel Gomes Gomez Gompertz Goncales Goncher Gondek Gonsenhauser Gonzales Gonzalez Gonzawa Good Goodglass Goodman Goodrich Gopien Gorali Gorden Gordon Goren Gorenbein Gorenstein Gorgoulis Gorgoulotis Gorin Gorjoux Gorlic Gorman Gormez Gormezano Gormizano Gorschman Gosser Gostin Gotesman Gotlieb Gotschalk Gottesman Gottfried Gotthilf Gottlieb Gottschalk Gottstein Gould Gourbih Gourdin Gouverne Gower Goyer Gozlan Graber Gracia Graciani Grad Gradow Graff Grafstrom Graham Grajzewski Granados Granahan Granard Grandi Granier Grant Grantham Grass Grassie Grassini Grathvohl Gratta Gratton Grau Graubard Grauer Grauman Gray Grazi Grazian Graziani Greben Greber Greco Greek Green Greenberg Greenblatt Greene Greenebaum Greenfield Greengrass Greenman Greenspan Greenstein Greenwood Gregoire Gregory Gregos Grenberg Grenley Grevot Grey Greybow Grichter Grier Grieve Grife Griffin Griffith Griffiths Grille Grinspan Grinstein Griswold Gritzman Grizer Groben Groberman Grodstein Groenendijk Groger Groissman Gromisano Gronik Gronski Gross Grosset Grossi Grossman Grossmark Grosswald Groves Gruber Gruberg Gruen Grunbaum Grunberg Grundberg Grunfeld Grunor Grunstein Grupel Gruszka Grynbaum Gryner Guakil Guarano Guardin Gubana Gubbai Gubbay Guedalevich Guedes da Conseisas Guela Guerbilsky Guerchenzon Guerlitz Gueron Guerra Guerrero Guershon Guest Guetta Guevara Gueventer Gugenheim Gugliermino Guiard Guigui Guillen Guinault Guindy Guiney Guini Guinle Guishner Guldbeck Gulzari Gumbiner Guner Gunson Gunther Gupnick Gur Gur-Arie Gureshnik Gurevich Gurfinkel Gurovich Guss Gustav Gutenberg Guterman Gutierrez Gutkin Gutman Gutmann Gutta Guttman Guzinski Guzman Haarhoff Hababou Haban Haber Habert Habib Habibo Habif Habip Habousha Habshush Hacco Hachuel Hackman Hacky HaCohen Hadar Hadara Haddad Hadid Hadida Hadim Hadjedj Hadjes Hadjez Haeck Haelyon Haerinck Hafeitz Haff Haffif Haftel Hagag Hagenmeyer Hagez Haggard Haggerty Haghaghi Hagley Hagouly Haguel Hahmauli Hahn Haiat Haig Haiken Haim Haime Haims Haines Hairston Hakaka Hakanen Haker Hakim Hakin Hakkak Hakko HaKohen Hakoun Haky Halabe Halaby Halah Halan-Palri Halawani Halegua Halela Haleva Halevi Halevy Halewa Halfon Halife Halio Haliva Hall Hallac Hallak Hallake Hallem Haller Hallett Halley Hallpern Halon Halper Halperin Halpern Ham Hamami Hamarat Hamer Hamilton Hamit Hamlin Hammel Hammer Hamoui Hamu Hamui Hamwy Han Hana Hanan Hananel Hanchow Hanckel Handel Handelman Handl Handley Handmacher Hanein Hanen Hanim Hanin Hanna Hannagan Hannan Hanne Hannois Hannon Hanoh Hanoka Hansen Hanshew Hanza Happe Haquim

Hara Harari Harary Harash Hardoon Hardy Harel Hares Har-Even Hargreaves Harib Harlig Harmel Harosh Harouche Harouvi Harper Harriman Harrington Harris Harrison Harriton Harsey Hart Hartal Hartsell Hartstein Harunzade Harvengt Harvey Harward Harwood Hasan Hasdai Hasday Hasid Haskel Haski-Paredes Hason Hasqui Hassan Hassanein Hassid Hassidof Hassison Hasson Hassone Hassoun Hastings Hatam Hatchuel Hatchwell Hatem Hatherley Hatllee Hattem Hatten Hatton Hatwell Haug Haulli Haupt Havdala Haver Havluca Hawel Hawell Hawkes Hawkinson Hawrita Hay Hayat Hayden Haydu Hayes Hayim Haym Hayman Haymann Haymes Hayon Haysman Hazak Hazan Hazary Hazdai Hazen Hazon Hazzan Hazzot Heath Hechst Hecht Heckingridge Heckler Hedaya Hedman Hefer Hefez Heiberg Heidrich Heilbrun Heiman Heinblum Heines Heiney Heinrich Heiser Heitzman Helale Helbing Helborn Helbronner Held Helfman Helfon Helholc Heller Helton Helwany Hemmat Hemmo Hemo Hemphill Hemraj Hemsi Hemsy Henandez Henchey Henderson Henig Henkin Henley Hennessi Hennessy Hennezel Henri Henriquez Henry Heppes Hepworth Herber Herberger Herbert Herbes Herkowitz Herman Hernandez Herrera Herricks Herringman Hershel Hersher Hershker Hershkowitz Herskovitz Hertz Hertzl Hervey Herwitt Herzog Hess Hesse Heth Hetter Hewlett Heyer Heymann Hidana Hightower Hildeman Hilel Hill Hillel-Manoach Hillen Hills Himes Hines Hirsch Hirsch-Kahn Hirshberg Hirshorn Hitchcock Hitner Hitra Hittner Hitzig Hizami Hizme Ho Hoagland Hochart Hochberg Hochmann Hockman Hod Hodara Hodari Hodes Hodges Hoffenberg Hoffman Hofman Hogan Hogue Hohfeld Holcenberg Holder Holland Hollander Holli Holliman Hollister Holmes Holstein Holton Holtzclaw Holz Holzman Homsany Honan Honeo Hong Honickman Honig Honikman Hook Hooker Hopcroft Hope Hopkins Hopp Hopper Horel Horesh Horihan Horn Horowitz Horrell Horvat Hosholder Hosking Hoskyns Hossni Houck Houglin Hougnou Houli Houlli Houllou Hoully Houlou Hounio Housman Houyomdji Houziel Howard Howell Howington Hoyberger Hubbard Huberman Hubman Huckabone Huerin Huerta Huerth Huey Huff Hughes Hughson Hugnu Hugues Huino Huli Hull Hulli Hulting Hulting-Cohen Humphrey Humphreys Hunerwedel Hunio Huniu Hunnald Hunt Hunter Hupper Huppin Hurbich Hurdelbrink Huri Hurst Hurvich Husereau Husney Huson Hussein Hussey Hussney Hutchinson Hutchison Hutton Huxley Hyatt Hyed Hyman Hymi Iacovino Iaradi Ibarra Ichay Icy Ides Idy Igual Igval Ilan Ileri Illassid Ilouz Imberman Inconnue Indiveri Ines Ing Ingber Ingberg Ingram Ini Inman Intract Intrator Iny Iriarte Irmgard Ironi Irvine Irving Isaac Isaacs Isaacson Isack Ischah Ishai Isis? Islatan Ismaloun Ismalun Isman Ison Israel Israele Israeli Issayiek Itach Iteld Itzhack Itzhak Itzhaki Jabes Jabilis Jablinowitz Jachel Jachiel Jacklin Jackson Jacob Jacobi Jacobo Jacobovitch Jacobowitz Jacobs Jacobsen Jacobson Jacoby Jacqueron Jadro Jaeger Jafe Jaffa Jaffe Jafif Jager Jahiel Jahn Jaimovich Jakob Jakobus Jakovljevic Jalles James Jamous Jamus Jankiewicz Janssen Jarasi Jarolin Jaron Jarvo Jasen Jaslow Jason Jasper Jasperson Jassen Jasson Jax Jayat Jays Jazan Jeffers Jelin Jenkins Jennings Jenny Jensen Jerassi Jermyn Jerusalme Jerusalmi Jerushalmi Jerussalmy Jesner Jessurun Jessurun Lopes Jester Jicker Jilek Jimenez Jiminez Jini Jinich Jiron Joanidis Jobe Jodara Joel Joffe Jofre Johanson Johnson Johnston Jollien Joly Jonas Jonat Jones Jorch Jordan Jordon Jose Josef Joseph Josephs Josephson Joss Jossipovici Joulus Juarez Juda Judovits Julian Jun Junio Junquera Junyk Jurin Jurus Kabbani Kabice Kabili Kabrossi Kacyn Kaczor Kader Kadoch Kadosh Kahana Kahn Kain Kaire Kairey Kaiser Kaiserman Kakokota Kalaitzogloy Kalderon Kaldess Kalef Kalentic Kalfa Kalifa Kalinowski Kaliser Kalley Kalman Kalmi Kalomiti Kalson Kalt Kalter Kaltoun Kalvo Kam Kamalei Kamar Kamchi Kamel Kamens Kamenshine Kamer Kamhaji Kamhi Kaminski Kaminsky Kaminy Kamkhaji Kamlet Kamm Kamperman Kamri Kan Kanaki Kancepolsky Kandel Kandioti Kandiyoti Kane Kanel Kanelti Kaner Kanfer Kaniel Kanner Kannes Kanter Kantor Kapach Kapiluto Kapin Kaplan Kapland Kaplinsky Kapon Kappari Kapuya Karabel Karagula Karako Karaso Karavil Karayan Karbachi Karesh Karikis Karlik Karlin Karlinsky Karman Karnapiate Karnofsky Karp Karped Karr Karsh Karter Karther Kartin Karyuk Kasar Kasavi Kashaiov Kashani Kashare Kashri Kasner Kassimir Kassin Kassis Kastel Kastiyel Kastoriano Kastoryano Kastriner Kasuto Kasvin Kaswan Katalan Katan Katash Kates Katran Kattan Katz Katzaf Katzav Katzenburg Katzman Kaufer Kaufman Kaufmann Kauftheil Kavnat Kawamura Kay Kaye Kazar Kazel Kazes Kazez Kazilsky Keats Kedar Kehat Kehoe Keisler Keissar Keits Keller Kelly Kenmore Kennard Kennedy Kenny Kent Kentridge Keplinger Keres Keribar Keril Kerimoglu Kern Kerner Kernitsky Kersh Kerszberg Kerszenberg Kertzman Kerzner Kesler Kesselman Kessler Kessous Kestelman Kestler Ketan Kezner Khafif Khaled Khalfon Khan Khanlari Khashi Khaskelevich Khayat Khayatt Khiat Khmani Khneider Khoderi Khorayef Kibil Kibrit Kibritt Kief Kierath Kijl Kika Kiker Kilcawley Kilim Killinger Kim Kimberlin Kimberling Kimbrough Kimmel King Kipnis Kirberg Kirkenda Kirkus Kirsch Kirschbaum Kirschenbaum Kirsh Kishk Kislassi Kissilov Kissous Kitley Kizner Klafter Klahr Klang Klapholtz Klarmann Klasjna Klatzker Klausman Klauzner Klee Kleiman Klein Kleinberg Kleiner Kleinman Kleitman Klempner Klerman Kletzky Klevansky Kleyff Kliegerman Klifa Kliger Kligerman Kligman Kline Klingensmith Klinhoff Klinman Klip Klisher Klockner Kluger Kluk Klynas Knafo Knapp Knepler Knight Knoblock Knoff Knoller Knoop Knox Knudtson Koblenz Kobrin Koch Kochen Kodack Koen Koenig Koenigsberg Koepenick Koff Koffler Kohan Kohen Kohen-Balikpazarli Kohl Kohler Kohn Kok Kokachoeli Kokinopoulos Kolbar Kolbauer Kolensky Kolesar Kolker Kolkey Kolnick Kolodkin Kolonimus Kolsin Komendant Komercero Kon Koncius Konfidan Konfino

Kopeikin Kopelman Kopp Koppel Kopperman Kopstein Korb Kordova Korern Kori Koriat Korkidhi Korkos Korn Kornblatt Korngold Kornguth Kornitzer Koronyo Kosansky Kosh Koskas Koskin Koslin Koslovsky Kosokoff Kossmann Koster Kostianovsky Kosto Kotler Kotovsky Kotrozo Kouhana Koulia Kouperman Kourland Kourtis Koutsoulis Kouyumdjulu Kovalsky Kovin Kowalsky Kowit Kozuck Kraft Krainin Krakauer Krakovtsky Kraman Kramer Kranisky Krantzman Krashniker Krasner Krasnowsky Krass Krauberg Kraus Krausz Kravetz Kravitz Krayem Krebs Kredi Kreiger Kreizman Krell Kremen Kremins Krentzman Krespin Kressesski Kressh Kriedman Krieger Kriezelman Krig Kriger Krikler Krin Krispal Krispi Kritz Krochmal Krombein Kronfeld Kroot Kroub Krouse Kroytoro Kruger Kruglak Krugman Krumholz Krys Kubayoff Kubler Kuffer Kuffner Kuhlman Kunin Kunis Kunkel Kuperman Kurach Kurchy Kuri Kuriel Kuris Kurlat Kurth Kurtz Kurtzman Kuschner Kusevitsky Kushner Kushynski Kusulus Kutiyel Kuzniecky Kvashny Kvasnik Kwintner Kyte Labarde Labarre Labaton Labatut Labe Labelle-Rojoux Labok Laborde Labounsky Lacayo Laccai Lachman Lachterman Lacoste Ladin Lagardere Lagnado Lagrotteria Laham Lahat Lahmi LaHoy Laibow Laino Laird Lalor Lalouette Lalush LaMarche Lambert Lamberto Lamell Lamonica Lampart Lancar Lancaster Lanchano Lancri Landau Landby Lande Lander Landerud Landesman Landholm Landman Landolfi Landrum Landshout Landy Lane Lanesman Laney Lang Langer Langevitz Langinger Langley Langman Laniado Lannon Lanzbom Lapaco LaPaz Lapidus LaPierre Lardaucher Lardizabal Laredo Larkin LaRocca Laron LaRosa Larose Laroze Larrive Larsen Larson Laski Laskow Lasofsky Lassner Latin Latino Latka Latouche Lattes Lauderdale Laufer Lavi Lavinthal Lavis Lawrence Lawton Laycock Lazar Lazare Lazarus Lazerson Le Gal Leach Leal Lear Leary LeAve Leaver Leavitt Leavy Lebar Lebedin Lebhar Lebis Lebowitz Lebrija Leburg Lechana Lechter Leclercq Lecointre Lecompte Lecourt Lecoys Lecroq Lecuyer Lederman Ledford Ledoux Ledroit Leduc Lee Leeds Lees Lefebvre Lefevre Leff Leffert Lefkow Lefkowitz Legrand Lehman Lehrer Leiberman Leibert Leibowich Leibowitz Leifer Leima Leinwand Leiterfuter Lejman LeLiberte Lemaire Lemar Lemat Lemieux Lemire Lemke Lempert Lenahan Lenasky Lenga Leoff Leon Leonard Leonetti Leonhardt Lepastier Lequeux Lerda Lerea Lereah Lerera Lereya Lerman Lerner Leroy Lerra Lersten Lery Lesicnik Lesman Lesser Lessick Lester-Card Leszinsky Letard Letau Letellier LeTournaux Leucht Leuchter Lev Levacov Levanon Levens Levenstein Levent Leventer Leventhal Levey Levhar Levi Levie Levin Levine Levinkind Levinson Levinthal Levis Levit Levitan Levitas Levitt Levitus Levitz Levy Levy Gerboua Levy-Finger Levy-Yaer Lew Lewenstein Lewin Lewinsky Lewis Lewitton Lewitz Ley Lhoir Liakhovetzky Libbrecht Libenson Liberman Libman Lichenstein Licht Lichtenstein Lichtman Lici Licitri Lidgi Lidinya Lidu Lieb Lieberman Liebman Liebowitz Liechtenstain Liedenberger Lief Liener Lifland Lifshitz Lifton Light Lighter Lightman Ligon Lilette Lilford-Powys Lilienthal Lill Lilly Lilos Lima Limbaco Lin Linares Linder Lindheim Lindner Lindsay Lindsey Liniado Link Lion Lior Lipchak Lipeles Lipkin Lipman Lipnack Lipnick Lipow Lipperman Lippitt Lippman Lippmann Lipschit Lipsen Lipsitz Lipsky Lipson Lipszyc Lisbona Lisbonna Liss List Litchi Litinski Litmanovich Littleton Litvak Litvinoff Livanos Livant Livingston Livnat Livor Lizra Loafea Lobel Lobos Locantore Lock Locketz Loeb Loebl Loen Loeterman Loew Loewe Loewenheim Loiseau Loke Lomita London Long Longo Longobardi Longuemare Lonn Lonza Loon Lopata Lopatin Lopes Lopes Alvin LoPiccolo Lopis Lorbert Loren Lorenz Loria Lorrea Losinsky Lotshaw Lott Louchouran Louie Louk Louria Lourie Louza Louzoun Love Lovejoy Lowe Lowell Lowenstein Lowenthal Loya Lubetzki Luboff Lubowitz Lucas Ludmir Ludovise Lueb Luetgerath Luicha Lum Lummer Luna Lunders Lunsky Lupnicki Lupo Luppi Lupton Lurie Lustgarten Lutfy Lutz Luvollo Luxenberg Luz Luza Luzzatto Lynn Lyon Lyons Maaz Mabille Macaulay MacCoby MacDonnell Machel Machlich Machorro Macintosh MacIntyre Mack Macken MacKiernan MacKimmie MacKinney Macomber Macready Macron Madans Madar Mader Madigan Madsen Maduro Maeroff Maestro Maffar Mafu Magedman Magen Maggar Maggio Maghid Magid Magnoni Magor Magrisso Magristo Mahler Maimon Maimoun Mainardis Mainet Maio Mais Maisels Maish Maissa Maitlin Majule Majuri Majyskie Makiyama Malabel Malachi Malalel Malalou Malamed Malavsky Malbo Malcus Maleh Malel Malfitani Malhouf Malik Malis Malka Malki Malkumus Malky Mallah Malle Mallel Mallen Maller Mallet Malley Mallory Malloul Mallucci Malnor Malorotsky Maloul Malow Malta Maltz Malusa Mamane Mamelak Manaloe Manasse Mandalman Mandas Mandel Mandell Mandelli Manders Mandl Mangeon Mangin Mangini Mani Manin Maniquet Mankin Mankoff Mankovski Mann Mannah Mano Manoach Manochian Mansano Mansour Mantis Manuck Manuel Manzino Marache Marachi Maratchi Maravent Marchal Marchant Marciano Marco Marconi Marcos Marcovici Marcus Marder Mardy Maree Marek Margoles Margolian Margolin Margolis Margulis Marietta Marin Marincik Marini Mario Mark Markado Markis Markovitch Markowitz Marks Marlowitz Marmer Marmion Marrache Marsh Marshall Marsherli Marsland Marteen Martella Martiano Martin Martines Martinez Martino Marvan Marvin Marx Masaraki Masarano Masciotti Mascoop Maseda Mashta Masiach Masin Masino Maslia Masliah Mason Masri Massa Massarano Massey Massimo Masson Massoth Massouda Massre Massuda Mastbaum Masters Mastrangelo Matalon Mataraso Matarasso Matathia Matatia Matatias Matcha Matejka Mathalon Mathers Mathios Mathisen Matifieri Matini Matlick Matorin Matsas Matsil Matton Mattox Matulic Matz Matza Matzinger Matzliach Mauas Mauer Maul Mawas Mawawi Maxie Maxwell May Maya Maybar Mayer Mayerhardt Mayerovitch Mayesh Mayfield Mayo Mayor Mayson Maytek Mazal Mazaltov Maziar Mazigh

Mazliah Mazlin Mazor Mazza McAuliffe McBride McCann McCarren McCarthy McCaughey McCleod McCollum McConville McCord McCorkle McCullin McCune McDonald McDonough McDowell McElroy McEntee McGaffey McGill McGillicuddy McGinley McGovran McGrady McHutchinson McInnes McKeand McKee McKeehan McKellar McKenzie McKibben McKinley McKnight McKowan McLain McLane McLaren McLaughlin McLean McLeod McManous McManus McMichael McMinn McNair McPherson McQuillan McRae McVoy Mead Meadoff Meadows Mechoulam Medan Medeiros Medina Medini Medlin Medlyn Mednikoff Meeks Meeroff Mefford Mega Mehl Mehlman Mehres Mehrez Meier Meilerman Meir Meirson Meisner Meitlis Mejalelaty Melamed Melamud Melchior Melendez Meleo Meler Meli Melka Melkenstein Mella Melli Mello Mellul Melnick Melnik Melo Melsohn Meltz Meltzer Melul Memberg Menache Menachem Menadiet Menapace Menasce Menasche Menase Menash Menashe Menasse Mendec Mendel Mendelow Mendels Mendelshon Mendelsohn Mendelson Menders Mendes Mendes France Mendez Mendizabal Mendlovic Menendez Mensian Meranchick Meranda Merav Mercado Mercan Mercier Merdjan Merei Alsina Merenfeld Mergian Merics Merighi Merikansas Merino Merjan Merle Merlin Mermelstein Mermiams Mernes Merolla Merrill Merriman Mersereau Merson Merte Merzan Merzel Meschemberg Meseka Mesguin Meshoulam Meshulam Meshulum Mesjuich Messeri Messerman Messica Messinger Messiqua Messistrano Messulam Mesulam Meta Metais Metrani Metta Metzon Meucci Mevorach Mevorah Meyer Meyerbruhl Meyers Meyerson Meyohas Meyuchas Meyukhas Mezistrano Mezrah Mezrahi Miani Miano Micha Michaan Michael Michaeli Michaelow Michaels Michailidis Michailidou Michally Michalov Michalski Michanie Michaud Michulam Michyk Mickleshaner Mickleshanski Miculinsky Middledorf Mieli Mifano Migliaccio Mihael Mihalis Mijan Mijean Mikaeloff Mikulsky Milchior Mildred Miles Milhaud Milheim Milhem Milhomme Millar Millard Miller Milloul Mills Milman Milmerstein Milner Milstone Miman Mimmi Mimouni Minar Minard Minch Minchovsky Mindelsohn Mindlin Minehan Minerbo Minkin Minkove Minkowitz Minne Minor Mintz Mintzer Minuk Miodownik Mioduser Mioni Miquelon Miramontes Miranda Miroff Miron Mirsky Mis Misdrahi Mishaan Misikou Misner Misrachi Misrahi Misraje Misraji Misri Misroichi Misseri Missistrano Mistrano Mistriel Mitacek Mitchell Mitchnik Mitnick Mitrani Mitrany Mittleman Mitzel Mizan Mize Mizhraji Mizikowski Mizistrano Mizrachi Mizrah Mizrahi Mizraji Mizraki Moadel Moates Moattar Moatti Mobray Moccata Moceinco Moche Mochkatel Modai Modiano Modig Modona Moffat Mogel Moghrabi Mohadeb Mohammed Mohar Moicescu Molcha Molcho Molho Molienta Molina Molinari Molinas Molko Molnar Molo Molotch Moltack Momotides Mondolfo Mondt Monk Monllor Monneger Monroe Montagna Montaigne Montekio Monteko Montel Montenegro Montgomery Montillas Montlake Montque Moody Moon Moore Mora Morad Morahan Morales Moran Morano Morantz Moravenik Morax Mordechai Mordehae Mordehay Mordo Mordoch Mordoh Morduch Morea Moreau Morecraft Moreinis Moreira Morel Morelli Morenc Moreno Morer Morgado Morgan Morgana Morganstern Morgenstern Morhaim Morhaime Morhayem Morhayim Morisset Morley Moron Moroni Morpurgo Morrezi Morris Morrison Morselli Mortensen Morton Morzinsky Mosaffer Mosafir Moscatel Moscona Moscowitz Mose Moses Moshcatel Moshe Moskona Moskovitz Moskowitz Moss Mossafer Mossafir Mosse Mosseri Mosses Mostkoff Moterman Motier Motola Motro Mott Motta Motte Moubayed Mouchabac Moully Moultrie Moura Mourad Mousafir Mousalam Moussafir Moussali Moussatchi Mousseri Moutal Mouton Mouyal Mowe Moya Moyal Moyse Mozorosky Mselati Muchas Muller Munchik Mundt Munoz Munro Munter Murad Murai Murino Murphy Murray Murrell Musachi Musafir Muscatel Mushabac Mushabak Musikantow Mussafa Mussafer Mussafir Musseri Mutal Mutzmajer Muvchar Muzzall Myers Myrans Naaman Naar Nacach Nacamuli Nacar Nacawa Naccache Nachbar Naches Nachman Nachmias Nachum Naci Nadaf Nadda Nadel Nadiv Nadjari Nadjary Nadn Naessens Naffziger Naftalion Nafusi Nagar Nagel Nager Naggar Naggiar Nagmias Nahama Nahari Naharia Nahem Nahman Nahmani Nahmias Nahmod Nahon Nahoum Nahum Naiditz Naiez Naiguz Naim Naimark Najar Najenson Najmias Nakab Nakache Namer Namir Naness Nanos Naon Naor Naoum Napoles Napoli Napper Naquet Narbona Narury Nash Nassi Nassie Nassima Nassiri Nassy Nataf Natan Nathan Natowitz Natzari Naude Naumann Navaro Navarro Navic Navick Navon Nayir Naylor Nayon Neads Nechama Nedkova Neely Neeman Neer Nefussi Negri Negrin Neguelouart Nehaissi Nehama Nehmad Neibarger Neimark Neiss Nekoukar Nelken Nelms Nelson Nemerowski Nemeth Nemirovski Nemirovsky Nemoy Nemsoff Nepom Ner Nerenbaum Nerenberg Nero Nesselrode Nesser Nessim Nessler Nestle Nestlebaum Neubach Neubauer Neufeld Neuhaus Neuhoff Neujean Neuman Neumann Neveh Nevel Nevo New Newberg Newcomb Newell Newfield Newhouse Newman Newton Nichols Nicotra Niegel Niego Nielsen Niemi Nierow Nifco Nigrin Nikraftar Ninio Niniou Nino Ninyo Nippert Nir Niram Nirenberg Nischli Nisley Nisrachi Nissenbaum Nissim Nissimov Nitsche Nivo Nizard Noar Nobil Nochomovitz Noddle Nodvin Noe Noel Nof Nolan Noll Noonan Noor Normand Northcutt Nosanov Notrica Nott Noujeim Noury Novack Novak Novatt Novick Nowalski Nudelman Nueman Nummy Nun Nunez Nuriel Nuslein Nussbaum Oaks Obadia Obediente Ober Obermeisster Obluda Obrein O'Brien Ocal Ochana O'Connell O'Donnell Offenheim Ofman Ofner O'Gara O'Gorman Ohaffotte Ohalvo Ohana Ohayon Ohiwa Ohnon Oisnali Ojalvo Okrent Oksenberg Olaechea Olcese Oldershaw Olian Olin Olins Oliveria Oljavo Oller Olmuth Olsen Olshina Olson Onchando O'Neill Oneto Opatowski Oppenheim Opsimoulos Orbegozo Ordonez Orebi Oren Orfali Oringher Orkin Orliesky Orlin

Ormand Orr Orras Ortasse Ortega Ortiz Ortubey Ory Osbi Osborne Oser Osher Oshinsky Osiglieri Osmo Osmond Osmos Osorio Osrin Ostroff Ostronoff Ottenstein Ouahnon Ouaki Ouenka Oulman Oulman-Cohen Oumano Ouziel Ovadia Ovadya Oved Overall Overcash Overton Oviatt Ovitsky Owen Owens Oxhorn Oz Ozcan Ozdamar Ozdemir Ozdirik Ozdogan Ozelli Ozen Oziel Ozkohen Ozturker Ozyel Pacelli Pacheco Pachkes Pacifici Packham Padawer Padlubne Padva Pagaduan Page Paillard Pait Paker Pakula Palacci Palachi Palaggi Palatchi Paley Paller Palma Palmer Palmero Palombo Paltenghe Palty Palumbo Pancaldi Panczuch Pangallo Panigel Panza Panzieri Paoletta Paoli Papadogonas Papantonakis Paparo Papernik Paplanus Papo Papouchado Pappas Pappolla Papusado Paquet Paquette Paradiso Pardes Pardo Pardre Paredes Parente Parets Pariente Paris Parish Parisi Pariyente Parker Parks Parnes Parris Parsons Parter Partouche Pas Pasarel Pascale Pascoe Pasharell Pashkes Paskesz Paslicenni Pasol Pass Passamaneck Passer Passi Passo Passy Pasternak Paterson Patrochino Patsones Pattengill Patterson Pattillo Paul Paulero Pauls Pauwels Pavia Pavid Pavlavin Pavon Paz Pazanti Pearce Peare Pearl Pearlman Pearson Pechman Pecho Peck Pecker Pecoraro Peden Pedinoff Pedott Peecock Peha Peisel Peiser Pekiner Peled Peleg Peleuia Peliowski Pelosof Pelosoff Pelossof Pelossoff Pelt Peltier Peltz Pelvin Pena Penas Penchassoff Penhas Penkinsky Penkovitch Penn Pennartz Penny Penprase Penso Pensoy Penton Penzo Pepitone Peppi Perahia Peralta Perassoli Perche Percowicz Percy Perdue Pereira Perel Perelis Perelson Peres Perets Peretz Perez Pergament Peri Perini Perkel Perkins Perl Perla Perlino Perlman Perlmutter Pernidji Perotti Perpignan Perpinyal Perrault Perrera Perrin Perry Persitz Persky Perth Perushalmi Pesach Pesachovitch Pesah Pessah Pesserilo Pesso Pessoa Pesti Petchnik Peters Peterson Petiger Petit Petitjean Petofa Petrakis Petranker Petrette Petriello Petrillo Petroff Petrolo Petroviz Petschek Petty Pezet Pezzi Pfeffer Pfeiffer Phelps Philipson Phillipon Phillips Phinzy Piacenza Pica Picard Picchi Picciano Picciotto Picha Pichiotto Pichotto Pickard Pickles Picot Piczenik Pieniek Pierce Pierucci Piha Pihas Pilas Piliavin Piller Pilo Pilosof Pilosoff Pilossof Piluso Pinchas Pincus Pineda Pinero Pines Pingas Pinhas Pinkowski Pinkusiewicz Pinnejas Pinnock Pinsky Pinto Pinza Piot Pipano Pipco Piper Piperno Pirenne Pisante Pisanti Piserillo Pisserello Pissirelo Pitcher Pitchon Pitluk Pitman Pitschon Pitson Pitt Piva Pizante Pizanti Pizanty Pizer Pizzalato Plaskowski Plat Plata Platon Platt Platter Platzky Plonski Plotkin Plum Plusquin Pnina Podheiser Pogorelsky Pohl Pohoral Pointet Polack Polaner Polanski Poldelmengo Polgar Policar Polichar Polikar Polinsky Polit Politi Politis Poll Pollack Pollak Pollan Poller Pollock Polne Polombo Polonsky Polumbo Polymeris-Salvago Pomerance Pomerantz Ponce Pongracz Ponomareva Ponter Pontix Pontremoli Ponza Poock Pope Popick Popkin Popowcer Poppe Porath Porcela Porcello Porper Porrati Port Porter Portillas Portnoi Portnoy Portos Posner Postlewaite Poteat Potter Poulain Poulos Powell Poymeris Poznansky Pozo Prashner Preminger Prendergast Prentice Presberg Presente Pressley Pressman Preta Pretti Preuss Price Priel Primo Prital Pritchard Private Proctor Profeta Proffetta Proffitt Prosser Protti Prouty Provout Prusak Pruzan Przyszwa Puffer Puglisi Puhovich Pujol Puleo Pulido Punch Punsing Pupi Pupkin Puw Quain Quartim Queken Quen Quetta Quimby Quine Quinn Quiroga Rabbie Rabin Rabinovitch Rabinovitz Rabinowitz Rable Rabuna Raccah Rachel Rachmany Rackner Rada Radana Radke Radna Radosky Radvinsky Raegos Rafael Raff Ragan Ragazzo Ragins Rahamim Rahamin Rahimov Rahmani Rahme Rahmer Rahmey Raig Rain Rainer Raiton Rajman Rakoff Rakosi Ram Ramaglia Ramer Ramirez Ramis Ramon Ramsey Ranch Rankin Ransom Rapaport Raphael Rappaport Rasdolsky Rashkin Rashti Raskin Rasmussen Rath Ratner Raton Ratusni Rava Ravachi Raveu Ravivo Ravouna Rawas Ray Raybin Raymond Raz Razinovski Razon Read Real Reap Reating Rebi Reboul Recanati Reccah Reches Record Redders Redpath Rees Reese Regenbaum Regev Reguera Reich Reicher Reichstein Reid Reidlich Reif Reiff Reiffe Reifler Reighley Reina Reinach Reinberg Reiner Reinich Reinstein Reisman Reiter Reitlinger Reitzas Remano Remba Renard Renker Renner Rennert Reno Rensen Requejo Requiz Resler Resnick Resnik Ressofele Rest Restis Revach Revah Revital Reyer Reyes Reynolds Reyre Reznick Reznik Rgitfkopf Rheeders Rhinehart Rhodes Riahi Riano Riba Riback Ribboh Ribeiro Ribi Ricardo Ricci Rice Rich Richard Richards Richardson Riche Richenstein Richert Richman Richter Rickels Rickles Rickoff Rico Ricroft Riddell Ridley Riemer Rietti Rifkin Riga Rigby Riggs Rignano Riley Rime Rimini Rimler Rind Rindler Rineberg Ringo Ringwood Riolet Riques Risdon Rishky Riskey Risley Risopatron Ritch Riter Ritzinger Rivera Rivkin Rizanski Robbins Roben Robert Roberts Robertson Robes Robey Robine Robino Robinson Robledo Robman Rodan Rodas Rodd Rodi Rodier Rodin Roditi Roditti Roditty Rodman Rodosky Rodrich Rodrigues-Pereire Rodriguez Rodrigus Rodriquez Roe Roehler Roer Rofe Roffe Rogers Rohling Rohr Roice Roif Roifer Roisman Roistacher Roiter Roitman Roizman Rojas Rolfe Rollin Rolo Roman Romano Rome Romero Romey Romi Romm Romy Ron Ronai Rondi Ronk Rood Roos Rooth Roque Rosa Rosales Rosalina Rosalis Rosanes Rosbach Roschko Rose Roselius Roseman Rosemund Rosen Rosenbaum Rosenberg Rosenberger Rosenblat Rosenblatt Rosenbloom Rosenblum Rosenbluth Rosenboin Rosenfeld Rosenfield Rosenman Rosensky Rosenstein Rosenswalb Rosental Rosenthal Rosenwald Rosenzweig Rosi Rosignol Rosinger Rosio Roskovensky Rosler Rosner Ross Rossand Rossanis Rossano Rosseli Rosselson Rosser Rossi Rotem Rotemberg Roten Rotenberg Rotenstreich Rotfeld Roth Rothaus Rothchild Rothenstein Rothfeder Rothlein Rothman Rothstein Rotman Rotmansh Rotner Rotstein Rotter Rottersman Rottmann

Rouchou Roud Rousseau Rousso Roux Rovero Rovinsky Rowinski Rowland Rowsell Rowstoski Rozanes Rozanis Rozenblat Rozin Rozintam Rozio Rozner Rub Ruback Ruben Rubena Rubenfeld Rubenstein Rubert Rubin Rubinfeld Rubino Rubinoff Rubinstein Rubnitz Ruchinskas Rude Rudiac Rudin Ruditz Rudman Rudolph Rudy Ruelle Rugen Rugeti Rugetti Rugirello Ruhl Ruhr Ruiz Rumman Runyan Rusczowitz Ruskin Rusoff Russ Russeau Russel Russell Russin Russo Rutig Rutman Ryan Rychner Rylski Ryman Rymill Saad Saada Saadia Saady Saal Saavedra Sabag Sabah Sabaj Saban Sabatieh Sabatiya Sabbag Sabbagh Sabbah Sabetai Sabin Sacal Sacchi Saccocci Sachs Sack Sackler Sackrider Sada Sadacca Sadak Sadaka Saddy Sadicario Sadik Sadikario Sadis Sadker Sadler Sadoch Sadok Sadot Sadovnik Sadrinas Safaty Safdeah Safdie Safdieh Safdiye Saffan Safier Safran Safrin Sagal Sagar Sager Sages Saglio Sagol Saidon Saig Saitz Sajon Sakal Sakinofsky Sakoun Saks Sal Salama Salami Salamon Salas Salcedo Saldinger Salem Salerni Sales Salesbury Salfati Salido Salinas Salis Sallis Salmona Salmoni Salmun Salom Salomon Saloniko Salti Saltiel Saltoun Saltz Saltzman Salvaria Salvo Salz Salzberg Salzburg Salzedo Salzman Salzmann Samaan Samanon Samarel Sambursky Samech Samet Sami Sampson Sams Samsolo Samter Samuel Samuelov Samuels San Christophoro Sanabria Sananes Sanberg Sanders Sanderson Sandlar Sandler Sando Sanger Sanglar Sankari Sanocki Sanseviro Sansino Sansola Sansolo Sanson Santana Santos Santrell Sanua Saperstein Sapharti Saphir Sapir Saporta Sapriel Saragosi Saragossey Saragossi Saragosti Sarakinsky Saran Saranga Sarango Sarano Sarao Saraquse Saray Sarda Sardal Sardas Sardell Sardi Sarfati Sarfatis Sarfatti Sarfatty Sarfaty Saridaro Sarides Sarig Sarnicola Sarnoff Sartain Saruba Sarue Saslow Sason Sasoon Sass Sasso Sasson Sassou Sassoun Saud Saudan Sauer Saul Saunders Saur Savage Savard Savariego Savdie Savignic Sawdaye Sawyer Sax Saya Sayag Sayak Saydun Sayegh Sayres Sbocci Scagliotti Scapa Scarborough Scemaria Schacher Schaeffer Schaff Schaffer Schafritz Schain Schame Schammah Schantz Schapiro Schargorodski Scharhon Scharlin Schartz Schatz Schauffer Schechter Schechtman Scheck Scheier Schein Schenasi Scher Scherer Scherr Schertz Schidlovsky Schiewe Schiff Schiffer Schild Schilizzi Schimmel Schinasi Schinazi Schindler Schiner Schivenzi Schkolne Schkopinsky Schlaff Schlanger Schleifer Schlesinger Schlingbaum Schlosberg Schlossberg Schlussler Schly Schmal Schmalhorst Schmeltzer Schmid Schmidt Schmitt Schmitz Schmutz Schnabl Schnee Schneider Schneiderman Schneidman Schnieder Schnitzer Schnitzler Schnur Schoenfeld Schofield Schomaker Schonberg Schor Schotten Schoushanna Schoutetten Schpre Schreiber Schreibman Schroder Schron Schuchalter Schueur Schuler Schulhof Schulman Schulslapper Schultz Schulwolf Schumacher Schuman Schumer Schuster Schutes Schwabe Schwaldenest Schwartz Schwartzman Schwarz Schwegal Schweizer Schwenkmeyer Schwob Sciach Sciaky Scialom Sciama Sciamama Sciamanna Sciamhi Sciami Sciarcon Scioti Sciotti Sciuto Sclavouris Scolnic Scott Scotti Scriffer Scrivinich Scudder Sebbo Sebring Secim Sedacca Sedaka Sedenic Sedikaro Seeger Seeley Sees Sefami Sefiha Segal Segall Segers Seggev Seglin Segre Segr Segreto Seguin Segura Seidel Seiden Seidenberg Seidleman Seidman Seiler Seixas Sela Selahattin Selam Selanikio Selber Seleker Seles Seligman Seligmann Seligson Selk Sell Sellam Selter Selway Selznick Semach Semana Semaria Sen Sencocila Sendk Sendowski Senensib Seneor Senior Senkal Senova Senteno Senzell Seraita Serano Serfati Serlin Seror Seroussi Serouya Serra Serralvo Serrano Serror Sertel Setti Setton Sever Sevgi Sevi Sevilla Sevillia Sevilya Sevy Sewell Sezer Sfez Sha'afat Sha'Altiel Shababo Shabetai Shabetay Shabot Shacalo Shachar Shafer Shaffer Shafrir Shaftman Shahak Shaham Shahon Shaio Shakarov Shaked Shalam Shalamus Shalem Shalev Shalit Shalmi Shalom Shaltiel Sham Shama Shamaa Shamah Shamai Shama-Levy Shames Shami Shamir Shamis Shamlah Shamma Shammah Shamy Shanafelt Shandling Shane Shani Shank Shanley Shannon Shapira Shapiro Shappell Sh'ar Sharbit Sharhon Sharkon Sharnar Shasha Shashua Shattah Shattenstein Shaul Shavot Shaya Shayo Shchar Shea Shear Sheby Sheiker Sheinfeld Sheinker Shelby Shelev Shelli Shemaria Shemarya Shemesh Shemia Shems Shemtov Shem-Tov Sheng Shenker Shepard Sher Sherer Shermak Sherman Sherovich Sherry Sherwood Shetzen Shevelew Shewfelt Shields Shiffman Shifman Shiftel Shilo Shilton Shimon Shimron Shimshon Shintob Shirazi Shluker Shlush Shmal Shneider Shneor Shocron Shoel Shoenfeld Shohet Shonshol Shonwald Shoolman Shor Shore Shorr Shoshan Shoshani Shoshany Shoueka Shouela Shoulder Shragger Shrem Shroyer Shtern Shternberg Shtivi Shtolz Shufelt Shugart Shulemson Shulkin Shulman Shun Shunshul Shure Shusham Shuster Shwartz Shwayder Shweber Shwisha Sialo Sibona Siboni Sichel Sicignano Sicurel Sidbon Side Sidel Sidell Sides Sidi Sidies Sidis Sieder Siegal Siegel Siengentale Sifnugel Sigal Siggson Sigman Sigoura Sigrist Sigura Sikli Sikowitz Silber Silberman Silberstein Silicaro Siliverdis Sillam Siller Sills Silus Silva Silveira Silver Silvera Silverberg Silverfield Silverhardt Silverman Silverstein Silvertown Simcha Simha Simhon Simmons Simon Simonovitch Simons Simplice Simpson Sims Simsolo Simtov Sinai Sinclair Sinda Sindel Sinderbrand Sinerjan Singer Singleton Singley Sinigaglia Sinkoe Sion Siorana Siprut Siran Sirota Sirras Sislian Sissa Sisso Sit Sitbon Sitruk Sitt Sittion Sitton Siva Sivan Sivin Sizemore Skajoa Skala Skapura Skenazi Skendi Skinazi Sklar Sklofsky Skolnick Skolnik Skorka Slakman Slamovich Slaney Slatoff Slaughter Slavin Slayen Sleseris Slessinger Slingbaum Slink Sloan Sloate Slodowitz Slohn Sloman Slone Slotnick Slotow Slott Slubsky Sluckman Slud Slutske Slutzky Smadja Smales Smalinsky Small Smaller Smalley Smardan Smilovitz

Smirnoff Smith Smoha Smouha Smud Smulson Sneouar Snipeliski Snitter Snow Snyder Snyderman Soada Soares Sobel Sobell Sobri Socolosky Soel Soens Sofer Soffa Soffarti Soffer Softness Soguel Soiberman Soichet Soji Sokel Solam Solarz Solis Soll Solo Soloman Solomon Solursh Somarya Somech Somek Somlo Sommer Sommers Sonderling Sondheim Sondik Sonies Sonina Sonn Sonne Sonsino Sonsol Soofer Sopher Soprano Soref Sorella Soria Soriano Sorin Sorrel Soshafat Soslau Sosnowski Sosti Soto Sottile Sotto Souccar Soued Souery Souhami Souied Soulam Souriano Sourmani Sourmany Souss Soussam Soussan Soustiel Sovieraj Sovrado Sowinski Soydan Spack Spanier Spanjian Spector Spellens Spencer Sperber Sperling Speyer Sphink Spiaggi Spiegel Spiegelman Spielberg Spigel Spilky Spilsinger Spinelli Spiner Spitesky Spitzer Spivak Spizzichoro Sprague Spratlin Spring Springael Sprinson Sprung Spungin Srour Srubis Srugo St Ores Stabinsky Stachan Stacy Staffieri Stahl Stalawitz Staley Stalnaker Stambler Stambouli Stamm Stark Starna Starovinsky Starr Stater Stavans Stavicki Steel Steensman Stefanak Stein Steinbach Steinberg Steinberger Steinbock Steinbrecher Steiner Steinfl Steingold Steinhardt Steinhauer Steinkeler Steinman Stephau Stephens Sterman Stern Sternberg Sternlich Steveley Stevens Stewart Stickel Stickels Stien Stier Stiff Stiffel Stiller Stillman Stillwell Stine Stiverman Stoch Stock Stockton Stoke Stolarski Stolleman Stollerman Stollman Stoltz Stombouli Stone Stoner Stoppel Storey Storman Stornani Stowski Strahilevitz Strakosh Strasfeld Strassberg Strauss Streit Streminski Stricklin Strieck Strobel Stromquist Strote Strotthe Strougo Strouk Strozer Strube Strugo Strum Strumsa Strumza Strumzah Stryck Stuart Stubbings Stubblefield Stueve Stufft Sturdivant Stusser Stylianidis Suares Suarez Suazo Subotnik Sucari Succar Suchggher Sudari Suede Sueke Suero Suetz Suez Suhami Suisa Sula Sulam Sula-Menashe Suli Sulich Sulimon Sulkes Sullam Sullenberger Sullivan Sultan Sultani Summers Sumra Suna Sundock Sura Surgon Surkis Surmani Surmany Surridge Surugeon Suryano Susan Susi Susman Sussan Susset Sussi Sussman Suster Sustiel Sutherland Sutterman Sutton Suzin Svart Svartz Svirsky Swanberg Swartz Swayde Swed Sweda Swedock Sweitzer Swerdlik Swerdlin Swift Swingle Swire Switzea Synnott Sytman Szaikowski Szajowitz Szeinkier Szklarowsky Szmuk Sztutwojner Szwarc Taaragan Tabah Tabbakh Taboh Taboush Tabush Tache Tacher Tacher-Castanon Taffel Taffet Tafuri Tagger Tagliacozzo Taherzadeh Tai Taieb Tailor Taitz Taksey Tal Talansky Taleb Talgam Talgham Cohen Talley Talman Talsky Talvi Tam Tamir Tamir-Turgeman Tanneau Tanner Tanowitz Taourel Tapajos Tapiero Tarablus Taraboulos Taragan Taranto Taratoot Tarica Tarika Tarrab Tarragano Tarry Tarshis Tartakovsky Tartarini Tass Tastassa Tat Tatom Taub Tauber Taubi Taubman Tauby Tavares Tavil Tawil Tayar Taylor Tazartes Tbeil Tchicourel Tchniyo Tchukran Teasta Teboul Teckenborg Tedeschi Tehan Teicher Teirlinck Teitel Teitelbaum Teixeira Teixeiria Tejera Telias Telles Da Costa Tello Telson Telyas Temkin Tempkin Temple Tendrich Tenenbaum Tensen Tepper Tepperman Teragano Teregno Terer TerKuile Termechi Termin Terracina Terragano Terrah Terwilligier Terzano Tessel Testa Teubal Texeria Thal Tharp Thatcher Theobald Thiel Thiko Thimann Thomas Thompson Thomsen Thornborough Threets Thurman Thys Tiano Tichman Tiegerman Tiger Tignee Tikvah Tilche Tillem Tillery Tillinger Tishkowsky Tissembaum Tivoli Tiwoli Tjoyas Toal Tobal Tobey Tobin Tocatli Todd Toegell Tofik Togo Toister Toledano Toledo Tomasulo Tompakov Tonchin Topalaski Toperek Toplan Topyalin Toranto Torbey Torelli Toriel Torjman Torres Totah Totolano Touatti Toueg Tourial Touriel Toussieh Touvi Touzard Tovi Tovil Tovyon Towill Towner Townsend Trackman Traina Traksbetrygian Tran Travis Treadwell Treff Treger Treibitz Treizman Treppel Treves Trevis Treystman Trieger Triffault Trigo Trisano Trompeter Trotman Trouillet Trucke Tsai Tsarfati Tshala Tsou'ela Tuaty Tuby Tucker Tuers Tuffly Tuler Tunis Turgeman Turiel Turkieh Turner Turobiner Turtledove Tush Tusia Tutera Tuvi Tuvim Twersky Twinings Twito Tyger Tyni Tzach Tzanes Uffer Uhl Ukuzoglo Ullman Ulloa Ulmer Unger Ungerovich Untalan Urbaitis Urbana Urowski Urrutia Urwitz Usher Uslaner Ustilovsky Uthoff Uzan Uzel Uzeviel Uzieb Uziel Vacerella Vacknin Vaghmaria Vainboim Vaknin Valadji Valdivia Valencia Valensi Valenti Valenzin Valera Valero Valiquette Valonsi Valorz Van Van Ausdall Van Beversluys Van de Beld Van De Vorde Van De Walle Van der Haegen Van Der Zward Van Laere van Lingen Van Wendel VanBuren VanDenEeckhout Vanderfluit Vandeshirtz Vandevelde VanDijk VanLip Vanloan Vann Vannier Vannoy Vanweste Vanzini Varkalis Varnen Varnes Varol Varon Varrone Varsano Varzan Vaspi Vataro Vaughan Vaughan-Williams Vaugoyeau Vaz Vazquez Vega Veiga Veinberg Veinbergs Vekselman Velarde Velasquez Velelli Venelle Ventimiglia Ventura Vera Verberg Verdera Verderber Vergara Veringa Verirrame Vermeer Vernick Verskuren Veselak Vester Vezzani Vicenti Victor Vidal Vidon Viecedegabriel Viena Viens Viera Viesse Vieyra Vilaca Vile Villacensio Villareal Villescas Vincendon Vincent Vines Viness Vineyard Vinikoor Vinograd Virviescas Visotsky Visser Vitale Vitas Viterbo Vitoulis Vivante Viza Vizcaino Vlosky Vojkovich Volen Volovitch Volpert Volpi Von von Bayern Von Haas Von Quistorp Von Riedlich VonBuol Voorhis Vossler Wachsberger Wachtel Wachter Wacks Wade Wadsworth Wagenberg Waggoner Wagner Wahba Wahl Wahrhaftig Wainer Waiswain Waizel Wajdenbaum Wakefield Walden Waldheim Waldman Wales Walisa Walker Wallace Wallach Wallenchek Waller Walpin Walsh Walters Waltham Walton Wand Wanderscheid Wanon Ward Warden Ware Warech Warner Warnick Waronker Warren Warrington Wasan Washington Wasileski Wasserman Waterman Waters Watkins Watson Waxler Weaver Weber Webster Weeks Wegh Weigart Weil Weill Weiller Weinberg

Weinberger Weiner Weingarten Weinger Weingort Weinish-Krantz Weinman Weinroth Weinstein Weinstock Weintraub Weis Weisbeker Weisberg Weiser Weisleder Weisman Weiss Weissi Weissmann Weitzen Weitzner Welch Welge Welk Welna Vel Welner Welner Welt Weltz Wender Wendling Wendrownik Wennerberg Wentzel Weprinsy Werber-Winbotel Werner Werngren Wershoven Wertman Wesel West Westenberg Westerfield Wexler Weyl Whaba Whalen Whaley Wheeler Wheelright Whidbee Whillier Whitaker White Whitehead Whitesell Whitmore Whitney Wice Wicks Wickstrom Widom Wieder Wiener Wienir Wieseneck Wiet Wikander Wilder Wiles Wilk Wilkerson Wilkinson Willenz Williams Williamson Willis Wills Wilner Wilson Wind Wineck Winesanker Wing Wingrave Winick Winieswki Winikow Winn Winograd Winser Winter Wintergate Wisch Wisdom Wisnia Wistrich Witenberg Witt Wittenberg Witts Witz Wiviott Wohl Wolbrum Wold Wolesker Woletz Wolf Wolfe Wolfenson Wolff Wolfson Wolin Wolkow Wollenberger Wolloh Wood Woodcock Woods Woolen Woolton-Wooley Worley Wormser Worth Woznica Wright Wyley Wynberg Wynhausen Wynick Wyss Xanthopoulos Yabes Yablok Yack Yacob Yacobi Yacoel Yadan Yadgard Yadid Yaech Yaes Yafet Yaffe Yagaloff Yahech Yahir Yahni Yahya Yair Yaish Yajia Yakir Yakov Yakuppur Yamali Yambol Yanarocak Yanarocak-Elhadef Yandeman Yannay Yanni Yannier Yannir Yanta Yaras Yardeny Yarhi Yarish Yarmak Yarmus Yaron Yaskoir Yassen Yatchie Yattah Yatzkan Yauger Yeager Yedid Yedlin Yehia Yehoshua Yeini Yekutlelli Yellen Yellin Yellinek Yemin Yenis Yensarfati Yep Yerouchalmi Yerusalmi Yerushalmi Yeshurun Yeyni Yifrach Yitzhak Yoakum Yofan Yoffe Yohai Yohay Yoller Yolles Yomtov Yonah Yonks Yorinks Yorohan Yosafat Yosha Yoshiana Yoshida Young Yousha Youshah Yudelowitz Yuksek Yurman Yusafin Yusem Yusen Zaafrani Zabin Zaccai Zacharia Zacks Zacuto Zadikow Zadok Zafrani Zagdoun Zagha Zagouri Zagoursky Zaitz Zaken Zalcman Zalk Zalma Zalosh Zalta Zamarani Zamary Zamero Zamir Zana Zanadrea Zananiri Zanetti Zanine Zanuck Zapata Zara Zaragoza Zarcon Zardukas Zarka Zarkon Zarmati Zaro Zatuchni Zayan Zayat Zburov Zcharia Zebede Zebelman Zecatlian Zegarra Zeister Zeitler Zeitling Zeitoun Zeitouni Zeitune Zeitz Zelaya Zelevianski Zeller Zellik Zemmol Zerah Zerbst Zercie Zerkin Zetooney Zettler Zialovsky Ziberman Zibershlag Zibil Zichlinsky Zick Zickermann Zidell Ziegenbein Zietzew Zikri Zilbervart Zilka Zilocchi Zilversmied Ziman Zimbler Zimerman Zimmelman Zimmer Zimmerman Zimnavoda Zindanopoulou Zinder Zine Zinsmeister Zion Ziontz Zipilivan Zipper Zipperman Ziri Zirulnik Ziskind Zito Zive Zlochevsky Zlotovinsky Zlowe Zober Zoeckler Zomer Zonana Zonenshine Zouray Zuboff Zuckerman Zukerman Zuniga Zunino Zusman Zweier Zwern Zwiebach Zwillenberg Zwirn Zylberberg Zylberstein Zymet Zyskind

Akenaz Yahudileri Museviler, stanbula yerlemelerinin kronolojik sralamasna gre drt ana grupta toplanyor: Romanyot, Karay, Akenaz ve Seferad... Romanyotlar, Roma ve Bizans dneminden beri var olanlar, dierleri ise sonradan gelenlerdir. Bir kltrler mozaiidir Anadolu. Bu tanma uygun, sihir dolu, iir dolu lkenin bakenti de stanbul... 500 ksur yl nce spanyadan, engizisyonun zulmnden kap Osmanlya snan Yahudilerden sz edilir. Genel olarak bilinen bu gerei, kamuoyunun ortalama aklnda ve bilincinde daha sahici biimde kalc klan da, zellikle son zamanlarda yaplan mzik almalar olmutur. Folklrik bir alma rnei olarak Janet-Jak Esimin yapt almalar ve etnomzikoloji rnei olarak Seferad mzii yapan Yavuz Hube ve arkadalarndan bahsedilir. Dou orijinli Akenaz Yahudilerinden daha az haberliyizdir ve yazmz aslolarak onlarla ilgili olacak. Museviler, stanbula yerlemelerinin kronolojik sralamasna gre drt ana grupta toplanyor: Romanyot, Karay, Akenaz ve Seferad... Romanyotlar, Roma ve Bizans dneminden beri var olanlar, yani yerliler. Dierleri ise, srgn veya kendiliinden gelenlerdir. Karaylar 11. ve 15. yzyllarda Rusyadan, Akenazlar 16. yzyl ortalarndan balayarak Balkanlar, Orta ve Dou Avrupadan, Seferadlar ise, 1492 sonrasnda spanya ve Portekizden gelip yerleenlerdir. Gerek konutuklar diller, gerekse de dini inan, ynelim ve tapnma biimleri birbirinden farkl olan bu cemaatlerden Romanyot ve Karaylar, yzyllar boyu Rumca; Akenazlar Ortaa Almancas-branice karm olan Yidie; Seferadlar ise Katalan spanyolcas ile branice karm olan Ladino dilini konuagelmitir. stanbulda Seferadlar nfusa ounluktayken, Akenazlar yzde beler dolaylarnda imi. 1831de ilk olarak Byk Hendekte yaplp, 1866da Yksekkaldrma tanp, daha sonra da 1900de bytlerek kgir olarak yaplan ve Yidi diliyle ibadet edilen bir ahap sinagog kurarlar. Akenazlar, bugn konu edeceimiz binay da elit cemaatten (onlarn psikolojik basksndan) ayrlmak iin yapar. Schil fun di Schneider ad verilen ve terzilere ait bir Akenaz sinagogu kurarlar. 1894te hizmete alan sinagog 1960 balarna kadar faal kalr.

Sre iinde saylar 1000in de altna dnce, buras harap olmaya balar. 1999da ise onarlarak kltrevi olarak hizmet grmeye balar. Galatada, Bankalar Caddesi zerindeki Kamondo Merdivenlerinden knca sadaki Banker ve Felek sokaklarna alan bir yap, Schneidertempel Sanat Merkezi... Akenaz Vakfnn yneticisi, karikatrc zel Rozental bilgi veriyor: Vakfn st katlarnda aile byklerimin gittii bir sinagogun bulunduunu renmi olmam, beni zaten ok heyecanlandrmt. kp binay grnce burada neler yaplabilecei hemen gzmde canland. Bata Aykut Kksal olmak zere mimar dostlarmz hemen ie koyuldu. Restore etmek yerine onarmak fikriyle hzla finansman temin etmeye altk. Aslnda iletmesi iin de para gerekliydi. Cemaat ii kadar dndan da katklar oldu. Bu yl ve 2001 iin planlar yaptk. Sanat danmanmz Tan Oraln ve benim karikatrc olmamz nedeniyle, galiba biraz karikatr arlkl ilere yer verdik. lk etkinliimiz, Yeni Bir Binyln Eiinde nanlar balkl sergimiz oldu. 14 Aralkta Osmanlda Yahudi Kyafetleri sergisi yaptk. 2001 program da belirlendi: Eskiehir Anadolu niversitesinden 21. yyda Eitim Sorunlar balkl baka bir karikatr sergisi... Kltr Bakanlnn katklaryla Ali Ulvi Ersoydan retrospektif sergi. Nisan aynda ise bir soykrm (holokost) sergisi var. Franszlarn ciddi ve eitli belgelerden oluan bu sergisini, apknofun mizah heykel sergisi izleyecek. Gene Ferruh Doandan bir retrospektif ve Latin Amerikandan bir karma karikatr sergisi daha... ok kltrl, ok kimlikli Trkiyenin sekin ve deerli unsurlar Akenaz Yahudilerinin sz konusu sanat merkezlerine gidin, sergileri izleyin. Balkon katlarndan birinde satlan kitaplara gz atn. Mutlaka ilginizi ekecek bir yayn vardr.

Adnan Gen

Yahudi beeri ve teolojik tarihine dair* Kaynaklar: Ahd-i Kadim, Kitab- Mukaddes ierisinde, stanbul:93 El-Kitabul-Mukaddes, Msr, ty. Tora, Nebiim, Ketubim; Jerusalem: 97 E. Judaica I-XX, Samuel Brandon, Menahem Mansoor, Jerusalem: 72-78 El-Fasl fil-Milel vel-Ehvai ven-Nihal I-V, bn Hazm, Beyrut Mevsuatul-Yehud vel-Yehudiyye ves-Suhyuniyye I-VIII, Prof. Dr. Abdulvahhab el-Mesiri, Kahire:99 Yahudi Tarihi, Will Durant; stanbul:92 Dinler Tarihi, Mircea Eliade; nsan:99 Yahudileme Temayl, Mustafa slamolu, stanbul:94 Musa I, II, Gerald Messadie; stanbul: 99

Bata Kuran olmak zere Mukaddes Kitaplar, srailoullar soyunu, Allahn kulu ya da seilmi: Mustafa anlamna gelen ve Tevratta Allah tarafndan verildii dile getirilen (Tekvin, 32/28) srail lakapl Hz. Yakubla balatrlar. Yine, mukaddes metinler Yakubu babas hz. shak kanalyla Hz. brahime balarlar. M. Esede gre Hz. brahimin atalarnn M 3000 yln balarnda, Arabistan savanalarnda bagsteren yaygn kuraklk sonucunda Mezopotamyaya g eden kabilelere mensuptur. Ayn isim branileri Araplarn bir kolu, braniceyi de arkaik Arapann bir diyalekti olarak grr. Martin Bernal de Black Atenasnda bu gr destekler. Eliada gre, belki ksmen Amoritler ve Hapiru (ya da Apiru)larla zdeletirilebilir. Gerald Messadieye gre bu isim Msrllarn srailoullar iin kulland isimdir. (Asurlurarn Araplar iin kulland Arap szcnn ilk kullanm zamann veren Aribu ismiyle yaknl dikkat ekici) M nc bin yln sonlarnda, Kaldenin Ur ehrinden g eden brahim ve kabilesi, Musadan yaklak 1000 yl nce Filistine yerleir. Yar gebe bir halde hayvanclk yapan srailoullar, anayurtlar Filistinden, yine bir kuraklk nedeniyle g ederek Msra yerleirler. Bu gn balangcn tekil eden Yusuf Peygamber kssas, srailoullarnn Msra geli sorununu da aydnlatan dramatik bir ykdr. Tarih olarak M 1770-1580 arasnda hkm sren kolonyalist Hiksos (eski Msrca hik asu, ya da heku ovset: oban Krallar) hanedan dnemine denk gelmektedir. (Esed)

nceleri, kendileri de blgeye kolonyalist olarak dardan gelmi olan Hiksos Hanedannn himayesinde zgr bir toplum olarak Msrda yaayan srailoullar, bu hanedann ynetimine Msr milliyetilerince son verilmesiyle birlikte artk zor bir dneme girerler. Kurann da tasik ettii gibi bandan beri ehl-i tevhid olan srailoullar, ok tanrl bir inan sistemine mensup olan Msrllar tarafndan, biraz da Hiksos Hanedanna olan intikam hisleri nedeniyle dlanrlar ve sistematik bir biimde kleleirilirler. Messadieye gre M 1307, Eliada gre 1260 yllarnda, ismi Msr kkenli olan Mos olan Musa Peygamber, srailoullarn jenoside tabi tutan Msr ynetiminin elinden kurtarr. Hz. Musa Kurana gre firavunun saraynda bym bir prenstir. Tora (ilk be kitap) da bunu destekler. Bir gre gre Musay sarayda byten kralie Haepsuttur. Messadi, bu firavunun I. Seti olduunu syler. yle anlalyor ki, o lp yerine muhalifi III. Tutmes geince Musa saraydan kamtr. (Leiden sl. Ans.) Sinada vahyi alan Hz. Musa, bir yandan da srailoullarnn Kurann maymunlama (2:65, 7:166) olarak nitelendirdii yabanclamasnn nne gemek iin rpnr. Bu dnemde, Msrllarn Hotor (nek) tanrsna tapmadan tutun da, zgrl soan ve sarmsakla takas etmek istemeye, bahedilen nimetlere nankrlkten tutun da Allah aka grmedike sana iman etmeyeceiz demeye kadar, bir dizi azgnlk ve sapknlk rnekleri sergilerler. (slamolu) 40 yl yeni bir neslin domasnn yannda eski neslin ikiye kadar krlmasn da bekleyen Hz. Musa, ilahi talimatlarn klavuzluunda srailoullarnn vahyi yeryznde temsil ve tebli misyonunu gerei gibi ifa edebilmesi iin terbiye eder. Kenana yerleen srailoullar 3 ynetici 9u etba kabile olmak zere 12 kabileden oluur. M 1050lerde peygamber Samuel Saulu (Kurandaki adyla Talutu) kral olarak atar ve nl Krallar Dnemi, byle balar. Hz. Musann vefatyla Kral Talut dnemi arasnda srailoullar tam 7 kez tevhid akidesinden inhiraf edip yeniden ihtida etmilerdir. (bn Hazm) srailoullarnn altn a Davud ve olu Sleyman (961-922) dnemleridir. Kaybolan Ahit Sand (Tabut) bulunur, Kuds dini merkez olarak ina edilir. Mukaddes Mabed ina edilir. Hz. Sleymann lmnden sonra devlet Kuzey Krall (srail) ve Gney Krall (Yahuda) olarak ikiye blnr srail, Yahudann da lojistik desteiyle M 722de Asur tarafndan yerle bir edilir. M 587de sra Yahudaya gelmitir. Babil kral II. Nabukadenossor Kuds Mabedini yerle bir ederek tm Yahudileri Babile srgn olarak gtrr. Bu dneme Apokaliptik dnem ad verilir. Bu dnemde Ezra (Uzeyr) tamamen ortadan kaybolmu olan Tevrat, insanlarn hafzasndan yeniden derler. Ezra II. Musa olarak lakaplandrlmay hak etmitir. Tevrat tomarlarna bir zeyl olarak daha sonra gelen peygamberlerin hayatn ve mesajlarn da ekleyen Ezrann bu biyografileri, daha sonra Kitab- Mukaddes metinleri arasnda yerini alacaktr. 539da Mezopotamyay igal eden Pers imparatoru Kirus, Yahudileri Babil esaretinden kurtarr. Kirusun yardmyla Mukaddes Mabed yeniden ina edilir. M 339da skenderin Afrikaya kyla, Yahudiler arasnda Helen kltr hakim olur. Birka kuakta, dil braniceden Yunancaya dner, Tevratn ilk Yunanca tercmesi bu dnemde yaplr. Yunan felsefesinin etkisiyle, Torah (eriat) tevile alr. Bu ii daha sonra Filon tamamlayacaktr. Bu dnemde, Yunan igaline kar milliyeti duygularla ayaklanmalar olur. skenderin M 323de lmnden sonra, Yahudi, Msra hakim olan Ptolemilerin, nemli bir Yahudi nfusu barndran skenderiyeyi bakent yapmalarndan itibaren topraklarnn bir paras haline gelir M 198de Yahuda, Selevkoslarn eline geer. M 167de Roma imparatoru IV Antiokhus Yahudi eriatn yrrlkten kaldrr ve Mabede tanr Zeusun heykelini yaptrr. Buna tepki olarak Makkabe isyanlar balar. Mabed isyanclar tarafndan 164te geri alnr ve heykellerden temizlenir. Hanukkahn sekizgn bayram bu isyann ansna hala kutlanmaktadr. galler karsnda Yahudiler Bu tavrlar gelitirirler. Bu farkl tavrlar farkl mezhepler olarak kemikleir: Ferisiler, Sadukiler, Zealotlar ve Esseniler bunlarn belli ballardr. M 40da Romallar adna Yahudann yneticisi olan Herod, Roma tarafndan Yahudilerin Kral ilan edilir.. MS 6dan itibaren yar smrge durumuna son verilerek resmen Roma mandas altna giren Yahuda, dorudan bir Roma valisi tarafndan idare edilir fakat i ilerinde nisbeten zerk bir yapya da izin verilir. MS 66da Romal vali Florusun iddete varan uygulamalarna isyan eden Yahuda halk, Romallam Yahudileri de cezalandrma noktasna gelir. Bunu yapan Zelotlar (Sicarii)a mensup milliyeti glerdir. Bu isyan bastrma grevi 69da imparator ilan edilen Vespasien tarafndan olu Titusa verilir. 28 Austos 70te mabed yaklarak yok edilir, Ekimde tm Kuds yerle bir edilir. 74te son kale olan Masada da der. Bu tarih yaklak 2000 yl srecek bir diaspora (gurbet)in balangcdr. Arabistan Yahudilerinin blgeye gnn bu olayn akabinde gereklemi olmas kuvvetle muhtemeldir. nce Necrana yerleen Yahidiler daha onra Medine, Hayber, Fedek vs. gibi yerlere dalmlardr. (slamolu) 133te Mesihlik idiasyla ayaklanan Bar Kohba ve taraftarlar, Romallar tarafndan korkun bir ekilde cezalandrlr. Yine de MS III. Yzyla kadar yerli bir haham tarafndan szde zerk bir biimde srdrlen

Yahuda ynetimi, bu yzylda Hristiyanln Roma tarafndan resmi din olarak kabul edilmesiyle birlikte Yahuda, eklen de ortadan kalkar. Yahudiler 70 ylndaki bu byk soykrmdan kaarak Gney Arabistan, Kuzey Afrika, Gney, Bat ve Dou Avrupa, Suriye, rana kadar geni bir corafyaya dalrlar. 1492de Hristiyan egemenliine geen spanya tarafndan kovulan Sefarad Yahudileri Fasa, Hollandaya ve Osmanl topraklarna snrlar. Sonras malum. eriat anlamna gelen Torah, Hz. Musaya gelen 5 kitaptan oluur: Bereit (Tekvin), emot (k), Vayikra (Levililer), Be-Midbar (Saylar), Devarim (Tesniye) Eldeki Eski Ahidde, Torah dnda peygamberlerin hikayelerinden oluan Nebiim ve azizlerin biyografilerinden oluan Ketubim (Hajiyograflar) blmleri yer alr. Bu blmden oluan Eski Ahid tanah diye ksaltlr. Tevratn aslnn kaybolduunu, yine kendisinden reniyoruz. II. Krallarda, kaybolan Tevrat mabedin restorasyonu srasnda Hilkiya adl bir grevlinin bulduu dile getirilmektedir. (22/8) Bu kaybolu tek deildir. Babil srgn srasnda, Babillilerin sistematik takibi sonucu elde hibir nshas kalmayan Tevrat, daha sonra hafzadan ve eldeki verilerden yola karak derleyen Ezradr (Uzeyir). Bu hizmetinden dolay Ezra II. Musa lakabn kazanmr. Tevratn, bugn elde bulunan metninin asl metinden deil de hafzadan derlendiinin gstergesi, Tevratta anlatlan olaylarn hep iki varyantla anlatlm olmasdr. Bu iki metinden biri Yahvist (J) metindir ki, bu varyantta Tanrnn adndan Yhvh olarak sz edilir (M X yy). kincisi Elohist Metindir ki, bu varyant da Tanr iin Elohim oul ismini kullanr ve birinciye gre daha sonra kaleme alnm (M VII yy) bir varyanttr. Bunlardan ayr olarak D ile simgelenen Dtoronomist metindir ki, Tesniyenin bir ksmnn redaksiyonundan ibarettir ve M 622ye tekabl eder. P ile simgelenen Rahipler Metni ki, kayna Levililer olan bir gurup haham tarafndan kaleme alnmtr. Nebiim (Peygamberler) eskiler ve yeniler olarak ikiye ayrlr. Eskiler, tarihi kssalar ieren alt kitaptan mteekkildir: Yeu, Hakimler, I. Samuel, II. Samuel, I. Krallar, II. Krallar isimli kitaplarn biyografisini verdii isimler Hz. Musann halefleri olan Yeu, Samuel, Saul Talut), Davud, lyas, Elyesa peygamberlerdir. Yenilerde ise aya, Yeremya, Hezekiel, ve 12ler diye anlan peygamberlerin vahiyleri ve hayat hikayeleri vardr. Ketuvim (Kitaplar)de ise 150 ilahi ve duadan oluan Davudun Mezmurlar (Zebur), Meseller, Eyb gibi deiik alara ait deiik kitaplardan mteekkildir. Daha sonralar farkl versiyonlar ortaya kan Tevratn toplam ka farkl nshas olduunu bilmiyoruz. Ancak, el-Faslnda, Ananilerin, Rabbanilerin, sevilerin Tevrat ve Filistinden karlmas yasak olan Samirilerin Tevrat diye 4 ayr nshadan sz eden bn Hazm, drdncsn gremediini, fakat ilk n grp incelediini ve baz blmlerinin edisyon kritiini yaptn syler. Bu konuya eserinde bir tam cilt ayrarak bu alandaki derin bilgisini kantlar. Kitab- Mukaddesin, yukarda verdiimiz blmlerine ek olarak ortaya kan ilk eksiksiz versiyonu M II. Yzylda tamamlanm olan Yetmiler ad verilen Greke versiyondur. Bu versiyonda, Apokrifler ad verilip Kutsal Kitaba dahil edilmeyen materyaller vardr.M III. Yzyldan itibaren Kitab- Mukaddese Apokaliptik metinler ilave edilir. Yahudi mistisizminin ilk yazl kaynaklarna MS 1. Yzylda rastlanr. Birincisi Tekvinin mistik yorumu (maaseh bereshit), ikincisi Hezekiel Peygamberin Ar tayan semavi ara tasvir eden Merkabahsdr. Filon, Kitab- Mukaddesi Eflatunun Sudur Nazariyesine uyarlayarak tevil eder. Ona gre beden ruhun hapisanesidir. M 150den itibaren ldeniz yaknlarndaki Yahuda lnde ileci bir hayat sren Esseniler'e ait literatr 1947de Kumrandaki 11 maarada bulunur. Yahudi literatr Mina ve ona ilave edilen iki Talmud (Kuds ve Babil Talmudu) ile geniler. Mina, halakah yani hukuki bir yorumdur. MS 200de tamamlanan alt blmde tasnif edilen 63 kitaptan mteekkildir. MS V. Yzylda tamamlanan Filistin Talmudu Babil Talmuduna gre daha eski fakat kez ksa bir hukuki tefsirdir. Amoralarn almas Gemara isimli uzun bir tefsire sahip iki derlemedir. Talmudun halakaik (hukuki) tefsiri, Rabbinik literatrn sadece bir ksmdr. Dier ksm ise hem halakaik hem de haggadik (kelami ve tarihi) metinlerden oluan midra (tefsir)lardan olumutur. Hemen hatrlamak gerekir ki, medinedeki Yahudi mabedinin ad da Beytul-Midras()tr. Buradan, Medine Yahudilerinin ncl kaynaklardan beslenen bir gelenee sahip olduunu karsamakta bir mahzur olmasa gerek. Haggadik (kelami ve tarihi) midralar klliyat MS 13. Yzyla kadar gelip dayanr. Bunlar arasnda Tekvin tefsiri olan Midra Rabbah, Rav Kahanann vaazlarndan oluan Pesiktas, 6. Yzylda yaam Filistinli bir hahama ait olan Midra Tanhuma bunlardan belirgin olanlar. Bu tefsirler, yazldklar dnemin tipik zelliklerini tarlar. Babil srgnnde yazlanlar Babil dininin zelliklerini ve gizemini Yahudilie tarken, Helenist dnemde kaleme alnanlar Yunan oktanrcln iselletirir. Diaspora dneminde ortaya kan tefsirler, bir kurtarcnn (maiah) gelip Yahudileri tekrar eski altn alarna dndreceklerini iler. Btn bu geleneksel tefsirler, gittike asln yerini alacak ve Yahudi dini gelenei im kabbalah na kabbal (gelenek deilse kabul etmeyiz) aforizmasnda ifadesini bulan bir mantk

zerine ina edilecektir. Kuranda Ehl-i Kitabla ilgili eletiriler srasnda atalar eletirisi, ite bu mantn reddidir. Bizim burada zel bir nem vermemiz gereken gelenek Kabbala diye adlandrlan, hurufi (gramatolojik), rakamc (nmerik), teosofik mistik ve gizemci Yahudi geleneidir. Kabbala geleneinin k noktas Sefer Yetzirah (Yaratl Kitab)dr: 10 sephirot muhtemelen 10 Emire tekabl eder. Bunlar bir araya getiren 22 yol ise brani alfabesinin 22 harfine denk der. Bylece Yaradl bu 32 unsurdan hareketle vuku bulur. (lgintir; Bahailiin kurucusu Bahaullah da 32 rakam zerine oturtmutu retisini.) Sefer Yetsirahn bu hekhalotik (hurufi) yorumu, Alman Hasidim Ekenazlarn (Alman ve dier Bat Yahudileri) dncelerinin merkezinde yer alr. Kabalist gelenei zirvesine tayan Zoharn ilk habercileri Kastilyal Yakub ve shak Kohen kardeler olur. Bunlar helenistik gibi grnen alfabe harflerinin yer deiiklii ve uyuumu ile (bir metnin harflerini deitirerek elde edilen kombinezonlardan anlaml kelimeler retmek ve bunlardan yola karak yorumlar yapmak) mistik nmeroloji tekniklerini ortaya koyarlar. Josef ben Abraham Gikatilla (1248-1305) ve Leonlu Moise (1250-1305) Simon bar Yohaiye atfedilen sahteyaz metin olan Sefer ha-Zoharn (htiamn Kitab) yazardr. Kabbalistin btn faaliyetleri, tasarlanan amatan birini gerekletirir: 1 Tikun: Zahidin kiiliinde ve dnyada vahdet-i vcudun ve uyumun yeniden canlandrlmas, 2 Kavvanah: Kendi i dnyasna doru gerekletirilen deruni seyahat, 3 Devekut: Ruhlarla vecd halinde birliktelik. Zohar kitab, baz yorumlara gre, 1648 ylnda beklenen Mesihin geleceini haber vermektedir. (el-Mesiri) Bu Kabbalist hurufi panteizmi, devrimci bir zemine tayan ve Yahudi tarihinde bizce dnm noktas saylmas gereken bir isim Polonya Yahudisi shak Luriadr. Burada bir nokta koyup, 32 yln bir Yahudi, Yahudilik ve Siyonizm ansiklopedisi hazrlamaya vakfederek Jaques Derridann yapzm yntemini kullanarak mevcut tm Judaik kavramlar tamamen bozup-datarak yeniden ina eden Abdulvahhab el-Mesiri yle der: Konu zerinde 12 yl altktan sonra 1984 ylna geldiimde, akademik kariyerimin ve ilim hayatmn en nemli gereklerinden biriyle karlatm. Polonya tarihi bilinmeden modern Yahudi tarihi ne bilinebilir, ne yazlabilir. Buna, el-Mesiriden esinlenerek unu da ekleyebiliriz ki: shak Luria bilinmeden de Polonya yahudilii ve dolaysyla Sabatayclk ve Siyonizm bilinemez. El-Mesiri shak Loriann Kabalistlerin el kitab Zohar devrimci bir yoruma tabi tutmasnn sosyal ve siyasal nedenlere dayandn syler. Bunlardan birincisi Mesihin gelecei yla tekabl eden Ukraynadaki ifti Ayaklanmas, ikincisi ise 1655te gerekleen Rusya sve savadr. Ona gre, bu ve buna benzer olaylar Polonya Yahudilerini derinden sarsar. (el-Mesiri) Akenazi Rabbi shak, bu isimlerin ba harflerinden oluan (AR) bir sentezi temsil eden AR ha-Kado (Safedin Kutsal Aslan) felsefesini ortaya atar. Bu felsefe, yaratl Tanrnn bizzat kendi iindeki kart/zt faaliyetler sreci olarak tanmlar ve ktl de bir takm eyleri iinde bulunduran vazonun kmldamasyla den manevi paralarn aktif bir varl olarak dnr. Bu kozmik bir dramdr ve negativite pozitif enerjiyi ortaya kartacaktr. Luria Kabbalacl 1630-1640 yllar arasnda tm Yahudi muhitlerini bir yangn gibi sarar ve topyekn kurtulu dncesini onlarda uyandrr. M. Eliadea gre, bu teorinin kendisinde gerekleeceini dnerek, ktlk eilimlerini farkettii zmirli Sabatay Zviyi ilk farkeden (kefeden) Luriac Kabbalist Gazzeli Nathandr (1643-1680). El-Mesiri de ayn grtedir. Yalnz o 1664 yln gsterir. El-Mesiriye gre tam da bu srada ngiltere Yahudileri arasnda, anavatana dn dncesi Hristiyanlar arasnda dahi Yahudiler tarafndan yaylmaktadr: 1666 yl, Yahudilerin Filistine dnlerinin gerekleecei iki bininci ylnn balangcn tekil edecektir. Sabatay Zvi, Sara isimli, Ukraynada bir blgenin mali ilerinden sorumlu olan birinin kzyla evlenir. Bu kt hreti olan bir kadndr ve o bu evlilii de Luriac Kabbalacln yorumuna uygun bir biimde dardan kt grnp ierde ycelmek (Melami tarz) retisine uygun olsun diye yapmtr. Dahas eriatn tm formel emirlerini alenen inemeyi, yasaklar ilemeyi zendirecek szler sylemeye balamtr. (1648) Bu tavrndan dolay zmirden Hahamlar tarafndan kovulur. Selanike gider, orada ve mcavir kentlerde tm haramlar helal eden, tm helalleri haram eden retisini Yahudileri arr. Birka ay stanbulda kalr. Kahireye gider ve Kabbala retimi halkasna katlr. O halkann yelerinden biri de Devlet Hazine Mdr Yahudi Cemaati liderlerinden Rufail Yusuf elebidir. Sonra Filistine gider. Gazzeli Nathan tarafndan beklenen Mesih olduu ilan edilen Sabatay Zvi, hzn bayramlarn sevin bayramlar olarak kutlanmasn syler. Mesih Sultann tacn da ele geirecektir. El-Mesiriye gre Luria Kabbalasnn temel fikirlerinden birine dayanmaktadr bu talep. 1665 ylnn Mays aynda Kudse giren Sabatay Zvi, tm evrende tek ynetici kudretin kendi olduunu ilan eder. Bir ata binerek Kudse 7 kez tavaf eder. iddetli saldrlarla karlar ve ehirden karlr. Zvi, 1666 ylnda stanbula giderek Sultan tahtndan indireceini ilan eder. ubat 66da stanbula varr ve yakay ele verir. Gelibolu Kalesinde mahkum edilir. Yava yava mahkumiyet gevetilir. Bu srada her taraftan haclar gelmektedir ziyaretine. Bu yln Eyll aynda Kabbalac Polonyal Haham Nehemya ziyaretine gelir. Onun uuk iddialarn reddetmekle kalmaz, Sultana etkin bir ikayet dilekesiyle bavurur. Mahkeme edilir ve lm cezasna arptrlr. Tek kurtulu yolu

vardr mslman olmak. O da sureta mslman olarak, lmden kurtulur ve Kabalist gelenekte Mesihin vasflarndan biri olan sureta dinden kma yorumuna da uygun hareket etmi olur. Kapcba payesi verilerek Arnavutlukta mecburi ikamete tabi tutulur. 1676da koleradan lr. Adamlarndan bir ksm onu terkidir. Fakat ounluu ona sadk kalr. Tevratn Mesihi bir yorumla reddi, Sabatay Zvinin ruhunun kendisine girdiini savunan Jakop Frank (1726-1791) tarafndan Polonyada Sabatayclk yaylmasn hzl bir biimde srdrr. Polonya Hasidizmi, Zvinin fikirleri etrafnda bir senteze gider. Sabatayc Hasidler, cinsel birleme srasnda, yemek ve ayak yoluna kmak gibi aktiviteler sranda da ibadet etme tarzn vnerek uygularlar. El-Mesiri, Sabatay Seviyi ortaya karan krizin, Hahamlar tarafndan Yahudiliin sokulduu kimlik krizi olduunu syler. Ona gre ortaan tipik bir zellii olan skolastik ynelilere kar gelien aklc ve yorumcu atak Yahudilik ierisinde de ses getirmitir. Klasik Hahamlk kurumunun sonunu getirmitir bu yneli. Ayn isim der ki: Sabatay Sevi, bu konuda ada Spinozaya benzemektedir. kisi de ayn krizden szetmektedir, ikisi de Kutsal Yasalara (halakah: eriat) kar meydan okumakta, ikisi de tm dikkatleri bu dnya zerinde younlatrarak laik/sekler bir zden yola kmaktadr. Ne var ki, Zvi ierden meydan okurken Spinoza dardan meydan okumaktadr. kisi de, hululidir, yani tabiat panteisttir. Tabiatla Tanry ayniletiren bir dnceye sahiptir. Varlk birdir ve mkemmeldir. Varlklar bir olandan derece derece inmekle eitlenirler. Bu ynelik, Zvide dini bir kimlie brnrken, Spinozada laik ve felsefi bir kimlie brnmtr. (el-Mesiri 5/20) srailiyyat ad verilen Yahudi geleneinin hadise etkisi aratrlmr da, Kabbalist Yahudiliin slam Teosofik sufizmi zerindeki etkileri hala aratrlmay bekleyen bakir bir alandr. Tpk, Yunan dncesinin teosofik sufizm zerindeki etkisinin aratrlmay bekledii gibi. *NOT: Bu alma, slami Aratrmalar Vakf bakan Prof. Dr. Ali zek ve arkadalarnn talebi zerine SAVda sunulmu bir teblidir. M

Ansiklopedilerim geleli ok oldu Filistin asll Msrl Profesr Abdulvehhab el-Mesirnin, byk bir yardmc kadro ve eyrek yzyllk abasnn bir rn olan Yahudi Yahudilik ve Siyonizm Ansiklopedisi, Msr devlet bakan tarafndan al yaplan bir gala ile ilim ve kltr dnyasnn istifadesine sunulduunda, uluslararas kamuoyunda yln kltr olay olarak nitelenen bu almay, biz de bu stunda Trkiyeli okuyucuya duyurmutuk.. Uluslararas basnda, alannda uzman isimlerin ansiklopedi hakknda yazd makalelerden yola karak kaleme aldmz szkonusu yazda, smarladmz bu ansiklopedi gelince, ieriiyle bir kez daha ele alacamza da sz vermitik. Aslnda ansiklopedi geleli ok oldu; fakat bugne kadar ele almak ksmet olmad. El-Mesiri, eserini tantrken, ansiklopedi yazmn iki kategoride deerlendiriyor: 1. Kurucu ansiklopedi, 2. Malumat ansiklopedisi. Kendisininkini, malumat ansiklopedisi olarak deil, yerleik paradigmalar sorgulayc ve bilgiyi yeni paradigma zerine ina eden tess ansiklopedi olarak tanmlyor. (1/35) Gerekten de, el-Mesiri, sorgulayc yaklam ve engin tecesssyle judeo-grek felsefesi zerinde ykselen Batl paradigmalar sorgulayarak ie balyor. Bu nedenli 8 ciltlik ansiklopedinin 400 sayfalk 1. Cildini srf teoriye ayrm. Mesela, bu erevede Derriday ve onun yapzmc hermentiini (Derrida ve Hermentik sayfalar tutan iki balk altnda detaylca irdelenmi) iliyor ve kendisi de tm Judeo-Grek temeline dayal terim ve kavramlar yapzm yntemiyle sil batan ele alyor. Sadece terim ve kavramlar dzeyinde kalmyor elMesiri bu yntemi kullanrken, ayn zamanda, o terim ve kavramlar zerine bina edilen dnceleri de zyor ve kendince olmas gereken yerine yerletiriyor. Bu alanda verdii ilk Arapa eseri olan Tarihin sonu: Siyonist Dncenin Yaps Alanndaki Aratrma lara Giri adl kitabn hazrlarken Kibbutz, Ben Gorion gibi maddeler zerinde sil batan uzun uzun durduunu dile getiriyor. (1/33) Bu arada ilgin bir ey daha syler el-Mesiri: 1984 ylna geldiimde, ilmi hayatmn en nemli gereklerinden biriyle karlatm... Polonya tarihi bilinmeden modern Yahudi tarihi ne bilinebilir, ne yazlabilir. Konu zerinde almaya baladktan 12 yl sonra kefettii bu gerek zerine, tm mesaisini Polonya Yahudi aileleri zellikle de Ukraynada yerleik olanlar- zerinde younlatrr. nk o, bilim, ekonomi ve siyasi alanda modern zamanlara damgasn vurmu nl Yahudilerin hep Polonyal Yahudi ailelere mensup olduunu hayretle mahade eder. Bu kefi kadar, onun Siyonizmin douunda romantik bir rol stlenen bir tr Yahudi mistisizminin el kitab Luriya Kabbalasn y ve onun mistik yazar shak Luriay kefeder. (1/32 vd.)

Ansiklopedisinin, teoriye ayrd ilk cildinde Kapitalizmi ve Sosyalizmi derinliine inceleyen el-Mesiri u tesbiti yapar: kisi de laik tabiatl ideolojilerdir nk ikisi de maddeci ve sekler bir dnya grnden neet etmilerdir. (1/234) el-Mesiri, u tesbiti yaparken meselenin can damarn yakalamtr: Tanmlamac laisizm, sadece Avrupay deil, tm dnya tarihini tanmlama (tanma deil M) abasna girdi. Bu abann ayn zamanda bir kutsaldan arndrma abas olduunu da dile getiren Mesiri (1/235) modern bilimlerin frk tabiatn da u cmlelerle dile getiriyor: Dondurulmu dsal ve maddi gerekliklerin gzleminden elde edilen veriler nce varsayma, sonra teoriye, ve en sonunda bilimsel bir yasaya dntrld... (1/237) Bilimsel gerekliin yegane ltnn, maddi doa yasalar olduunun modernite tarafndan ilann sekler dnya grnn eseri sayan el-Mesiri, bu anlamda bir laisizmi ise Madd panteizm olarak niteler. (1/239) El-Mesiri, bu sapmann izini srerek, bu paradigmann sonunda gelip dayand yerin insan maddeye, forma indirgeme (naturalizasyon) olduunu syleyerek, bu sapmay yle formle eder: nsan: maddedir; maddeninse amac olmaz... Ona gre bunun ad kresel deersizletirme (Tahyidil-alem neutralization of the world)dir. Bu tesbitler zerinde, yaadmz lke ve bu lkenin resmi ideolojisi balamnda bir de siz dnn bakalm; belki baz tandk noktalar yakalayabilirsiniz. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~ Yahudi problematiine nasl yaklamal? Ne tesadf; srail Babakan Ehud Barakn Trkiyeyi ziyaretiyle, etnik ve dini kkeni kamuoyunda srekli tartlan 28 ubat Srecinin kudretli bir generalinin (annesi Selanikli, babas Manastrl) kendisine Musevi Ulusal Gvenlik Tekilat (Jinsa) tarafndan verilen LDERLK dln alma amacyla gerekletirdii Amerika ziyareti ayn gnlere denk geldi. Szkonusu general, ayrca nl Yahudi stratejist Alan Makovskynin bnyesinde alt Yahudi kuruluu Washington Enstitsnde bir konuma yapacak ve ardndan da Yahudi nsan Haklar rgt (ADL)n ziyaret edecekmi. Ayn ismin ksa bir sre nce Sabatayclarn kurduu Fevziye ve Ik mekteplerinin bir devam olan zel Ik niversitesinin al dersini verdii de bir kenara not edilmeli. e ne yanndan bakarsak bakalm, dnya tarihinde bir Yahudi problemi (daha dorusu problematii) olduunu inkar edemeyiz. Byle bir problemin zm ncelikle bizzat Yahudileri ilgilendiriyor. Onun iindir ki Kurann baz ayetleri dorudan srailoullarna yneliktir (Ya Beniisrail!) ve onlar kendi problemlerini zmeye arr. Kurann srailoullarn zmeleri iin ard ahlaki sorunlar listesinin banda deer ykclk ve dnyevileme sorunlar gelir. Ancak Yahudi problemi, tarihte sk sk Yahudi olmayan dnyann da problemi olagelmi ve bu problemi zme adna Yahudi olmayan dnya kimi zaman Yahudilere kar korkun ve acmasz yntemler kullanmtr. M VII. yzyldaki Asur, V. yzyldaki Babil, III. yzyldaki Helen, MS. I. ve III. yzyllardaki Roma, XV. yzyldaki Hristiyan spanya, XVII. yzyldaki Polonya, XX. yzyldaki Nazi uygulamalar, Yahudi sorununun kimi zaman soykrm, kimi zaman toplu srgn gibi iddet yntemleriyle zlmeye alld dnemler olmutur. M XIII-XII. Yzyl Msrndaki firavun hanedannn srailoullarna ynelik soykrmn yukardaki listeye dahil etmedim. nk o menfur soykrm srailoullarnn Yahudilemeden nceki dnemlerine aitti ve deer ykclk grevini o dnem Firavun hanedan stlenmiti. Yahudi sorununu gayr insani ve gayr ahlaki yntemlerle zmeye almann tasvip edilecek bir yan yok elbet. Ancak, Hz. Musaya indirilen islamn deforme edilmi hali olan Yahudiliin deer ykc tabiatna ynelik her eletiriyi anti-semitizmle eitlemek de, eer soykrm smrs deilse, klasik bir Yahudi pazarlamacl olarak nitelendirilebilir. Yahudi sorunu, hemen her zaman ve mekanda olduu gibi Trkiyede de sloanlar erevesinde deerlendirilen ve kutuplarda alglanan duygusal bir sorun olmaktan teye gidemedi. Mslmanlarn, soruna Filistin ve Kuds davas erevesinde yaklamalar anlalabilir bir ey. Fakat, Trkiyede mslmanla kar konulandn rtk ya da ak bir tavrla ortaya koyan yabanclam snflarn Yahudiden fazla Yahudicilik yapmalarn duygusallkla izah etmek de hayli zor. Bir zamanlar hayli hakim olan marazi yaklamlardan biri, Yahudileri her eyi gren ve bilen, her tan altndan kan, her eye gc yeten, sevdiini aziz sevmediini zelil eden bir yar-tanr gibi, ya da Zerdtln ktlk tanrs olan Ehrimen gibi alglayan anlayt. Bu ar anlaya kar kp da aya bir taa taklsa onu Yahudiden bilecek kadar komplo teorilerine kendini inandrm, Yahudi fobisine yakalanm gibi nitelemelerle bu tavr eletiren lml muhafazakarlar da tarih

dorulamad. Komplo teorisi diye dudak bklen bir ok eyin hi de komplo teorisi olmayp dpedz komplo olduu, ayaa taklan hemen tm talarn ayn eller tarafndan denmi olduu biraz ge kalmln verdii aknlk ve biraz da diyorduk ama biz bile inanmyorduk sznde ifadesini bulan dehetle anlalacakt. Biz, srf bu konuya hasrettiimiz bir kitabmzda; Yahudilerden deil Yahudilemekten korkun, Allah ne bir kavmi salt rki kimliinden dolay seip stn klm, ne de lanetlemitir. Lanetlenmi olan bir rk ya da inan deil, bir eilim, bir ynelitir demitik. Kurann retisiyle uyumlu olan bu tesbitlerimizde hl srarlyz. Fakat Yahudileme ile Yahudilik arasndaki fark, Yahudilikle srailoullar arasndaki fark, Kabbalac gelenein Zoharc yorumu tarafndan devrimci ve kt olan kutsayp iselletirici bir kimlie brnen bir kkn iki sapma as olan Sabatayclk ile Siyonizm arasndaki ilikiyi kavramadan, szkonusu tanma eylemi gereklemeyecektir. Bu ve bundan byle bu konuda kaleme alacamz yazlarn mmkn olduunca tanmlamaya deil tanmaya matuf olmasn istediimizden tanyc sorular soruyoruz: Yahudilik nedir? Bir dini kimliin mi, yoksa etnik kimliin mi gstergesidir? Deilse, etno-teolojik, hilkat garibesi bir kavram mdr? Gelecek yazda bu sorulara cevap arayalm. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~ Zor soru: Yahudilik nedir? nceki yazmzda, 3000 yllk Yahudi sorunu nu anlamak iin Yahudilii anlamann gereklilii zerinde durmutuk. ncelikle syleyelim ki, Yahudi isimlendirmesi, doru ve maniplatif olmayan bir isimlendirmedir. nk, Yahudilerin kendileri iin benimsedikleri isim budur. Yahudilerin kendileri iin benimsedii ismin olumsuz olduu nkabulnden yola karak, srarla Yahudi yerine Musevi ismini ikame etmeye almak, bir kamuflaj deilse, tanyc deil tanmlayc bir mantn rndr; maniplasyonun olumlu gerekelerle yaplmas, onun maniplasyon olduu gereini deitirmez. Musevilik, belki srailoullarnn Yahudilemeden, yani gelenek olumadan nceki otantik dnemlerine verilebilecek bir isimdir. Gelenek kavram Yahudiliin, son 400 yl hari tm Yahudi tarihine damgasn vuran merkezi kavramdr. Yahudilik bir dini kimlik midir, etnik kimlik midir? Yalnzca dini kimliktir dersek, Yahudi bir anadan domayann neden Yahudi olamadn, Yahudilikte neden slamda olduu gibi bir davet ya da Hristiyanlkta olduu gibi bir misyoner kurumu olmadn aklayamayz. Onun iindir ki, Yahudilik, misyoner boluunu Masonluk gibi, Yahudilie deil Yahudilie hizmete davet eden taeron rgtler araclyla doldurmaya almtr. Esasen, genel kurala gre Yahudi bir anadan domayan Yahudi olamaz. Yahudiliin, genel etnik anlayn aksine anne merkezli olmas hayli anlamldr. Hi kuku yok ki, Yahudi tarihi konusunda eser veren hemen tm uzmanlarn da kabul ettii gibi, Hz. Musann Msrdan knda ardna taklan mmin topluluun iinde srailoullar soyuna mensup olmayanlarn says hayli yekun tutmaktayd. Kurann aktard Msrl sihirbazlarn iman etme olayndan da bu sonu kmaktadr. Bu tarihi gereklerden, Hz. Musay ve mminlerini Yahudi diye isimlendirmenin doru olmad anlald gibi, Hz. Musann mesajn salt dini olmaktan karp etnik kimlie dntrme srecini srailoullarnn Yahudileme sreci olarak alglamann doru olduu da anlalm olur. Yahudilii, rki-dini bir kimlie dntren, Yahudi fkhnn/hukukunun kayna Talmud merkezli bir gelenektir. Peki, bu durumda Habeistann zenci Yahudileri Falaalar, Yahudi olan Karaim Trklerini nasl aklayacaz? Bunlar baba yoluyla Talmudcu gelenee ramen, hatta onu reddederek Yahudileen kavimlerdir. Falaalarn Talmudu bilmemeleri, Karaimlerin 8. Yzylda, Talmudu inkar eden bir yaklamla Yahudilii benimsemi olmalar, aklayc bir gerekedir. Hz. Peygamber dnemi Medinesindeki Yahudileen Arap kkenliler, bu sorunu daha bir anlalr klmaktadr. Miklat ad verilen ocuksuz kadnlar, ocuklar olursa bir adak olarak Yahudilere vereceine dair sz verirlerdi. Bir ok Arap ocuu bu yntemle Yahudilemiti. Nadiroullar Yahudileri srgnle cezalandrlnca, onlarla beraber bu ekilde Yahudilemi bir ok Arap ocuu da gitti. Bu ocuklarn Mslman olan ebeveynleri Rasulullaha bavurup ocuklarn geri alma taleplerini ilettiklerinde, Hz. Peygamber, seimin szkonusu ocuklarn zgr iradelerine braklmas gerektiini sylemekle yetinecektir. Baa dnecek olursak u tesbiti yapmak tarihi verilere uygun decektir: Yahudilik, Hz. Musaya ve ondan sonra gelen srailoullar peygamberlerine gelen ilahi mesaj deformasyona uratan, islamn aslndan

uzaklam bir formudur ve bu ekliyle bir gulat- islamdr. Olay, Kurann bakasyla, mslman srailoullarnn Yahudilemesi olaydr. Yahudileme, hi kukusuz bir sapma asdr. Ne ki bu sapma kendini Yahudi kabul edenlerin sorunudur. slamn heretik bir versiyonu olan Yahudilii, zerine oturduu gelenekten saptrarak, sapmay katmerli hale getiren eyse; Kabbalac ekoln Zoharc yorumuyla, hem devrimci hem makyavelist bir nitelik kazanarak ktl iselletirici ve deer ykcl kutsayc bir misyona brndrlmesidir. srail devletinin zerinde ykseldii Siyonizmi ya da bugn bu lkede deer ykcln sembol haline gelmi Sabataycl, 3000 ylk Yahudi tarihinde bir dnm noktas tekil eden bu ikinci byk sapmann felsefesini bilmeden, anlamak mmkn deildir. te, modern an Yahudilikle ilgili en apl ve gvenilir kaynan eyrek yzyllk bir almayla ortaya koyan Prof. Dr. Abdulvahhab el-Mesirinin u itiraf bu gerein bir gstergesidir: Konu zerinde 12 yl altktan sonra 1984 ylna geldiimde, akademik kariyerimin ve ilim hayatmn en nemli gereklerinden biriyle karlatm: Polonya tarihi bilinmeden modern Yahudi tarihi ne bilinebilir, ne de yazlabilir. el-Mesirinin bu tesbitine, yine kendi yazdklarndan esinlenerek unu ekleme cretinde bulunabilirim: Zoharc yorum ve shak Luria bilinmeden de, ne Polonya tarihi, dolaysyla ne de o felsefenin uzantlar olan Sabatayclk ve Siyonizm bilinebilir. Bunlar bildiinizde, Sabatay Zvi nin tm haramlar helal klan laik-mistik ibahi anlayyla ada Yahudi filozof Spinozann laik-felsefi naturalist panteizmi, Siyonistlerle Hitler arasndaki, Hepsi de Yahudi olan Freud, Marx ve Durkheimin psikolojik, siyasal ve sosyal tezlerinin arkasnda yatan temel mantkla Kabbalaclk arasndaki, Sabra ve atilla katliamlaryla eski Sabataistlerin mum snd gelenei arasndaki girift ve garip ilikiyi kefedeceksiniz.

Yahudiler, Yahudilik ve Siyonizm Ansiklopedisi

Msrl nl felsefeci Hasan Hanefi nicedir hayflanr durur; Oryantalizme (doubilim) en iyi karlk oksidentalizmdir (batbilim) diye. Tabi, bu hakl tesbite katlmakla birlikte kimi rezervler koymay da gerekli buluyorum. Bunlarn banda, oryantalizmin k noktas gelir. Oryantalizm tanmak iin deil tanmlamak iin yola koyuldu ve genelde tm douyu, zelde slam kendine gre yeniden tanmlad. Bu, tabiatyla maniplasyona dayal bir imaj bozma ameliyesiydi; bunun da temelinde, Bat smrgeciliine direnecek medeniyet havzalarna boyun edirme niyeti yatyordu. Modern Bat felsefesinin zerine oturduu insan-doa ztl tezindeki doann yerini, bu kez teki/slam almt. Kuran, farkllklarn varlk sebebinin tanma olduunu dile getirmekle, bylesi gayr ahlaki bir k noktasn batan dlamt. Bu nedenle, Mslmanlarn kurucu znesi olacaklar bir batbilim, tanmlamak deil, tanmak zerine oturmalyd. Ancak, oksidentalizmden nce yaplmas gerekli olan ey, Douya ait din, kltr ve medeniyetlerin tannmasyd. Yalnzca slam deil, Batnn tanmlad Douya ait dier dinleri birinci elden tanmamz gerekiyordu. Tanmamz gereken bu dinlerin banda Yahudiliin geldiinde sanrm kimsenin itiraz olmasa gerek. te bu alandaki byk boluu dolduran bir ansiklopedinin kt mjdesini, konuyla ilgilenen ilim adamlaryla paylamak istedim bugnk kemde. El-Hayat gazetesi, Cumartesi gnk nshasnda, bayazsn bu esere ayrm. Oradan reniyoruz ki Yahudilik Yahudiler ve Siyonizm Ansiklopedisi: Yeni Bir Yaklam Tarz isimli eseri, Aynuems niversitesi hocalarndan Prof. Dr. Abdulvehhab el-Mesiri hazrlam. El-Mesiri, 25 yl nce srf bu eseri hazrlamak iin niversitedeki grevini dondurmu ve mesaisinin tamamn bu ansiklopediye ayrm. Anlayacanz, ansiklopedi eyrek yzyllk bir almann mahsul. 8 cilt halinde Daruuruk tarafndan baslan bu eser ilk kez Kahire Uluslararas Kitap Fuarnda grcye km durumda. El-Hayatn bayazsn okuduumda heyecanlanmadm desem yalan olur. nk, Yahudileme Temayln yazarken bu konuda ektiim kaynak skntsn ancak ben bilirim. Baz maddelerde Judaica (Encyclopaedia Judaica)dan baka kaynak bulamayarak Bahahamla bavurduumda, onlar da yine Judaicaya havale etmilerdi beni. Judaica, nisbeten iyi yazlm bir ansiklopedi olmakla birlikte, Yahudilik ve Yahudi tarihiyle ilgili benim merakm celbeden noktalarn ya gzden kam, ya da karlm olduunu grdm. Judaica, bir bakma Leiden slam Ansiklopedisine benziyor. TDV slam Ansiklopedisi nasl Leiden slam ansiklopedisine alternatifse umarm Mevsuatul-Yehud vel-Yehudiyye ves-Suhyuniyye de Judaicaya alternatif olur. Bu meseleye bunca nem vermemin nedeni, Yahudilii ve Yahudileri, popler lanetli kavim ucuzculuuna kamadan, daha ierden ve yakndan tanmaya olan ihtiyacmzdr. Bu noktada, SAMn, ihtisas alan olarak Kitab- Mukaddesi seen kimi doktora rencilerini branice renmek maksadyla yurtdna gndermesini,

gelecek iin sevindirici bir gelime olarak anmak durumundaym. Kitab- Mukaddesi Trkesinden okumak iin dahi yaklak buuk asr nce yaplm, Polonya mhtedisi Ali Ufki Beyin (. 1675) tercmesine mahkum oluumuzdan yola karak, bunlarn, ilgi duyanlar iin ne denli sevinilecek gelimeler olduunu karabilirsiniz. Yeni ansiklopediden ben de bir adet smarladm; gelince, okuyucularm eserin ieriinden de haberdar etmeye alacam. Yiit lnce yiitlik lr m? Yahudi, Yahudilik ve Siyonizm Ansiklopedisi ni kaleme alan el-Mesiri, benim yaklak olarak kresel deersizletirme diye tercme ettiim, insann varoluunu anlaml klan tm balardan arndrlp (kutsaldan koparma) basit bir doa objesi konumuna indirgenmesini, insann amaszlatrlmas, gaye, ilke ve hedeften yoksun braklmas olarak niteliyordu. Bu tr bireylerden oluan bir teknoloji toplumu (el-mctemaut-teknuluci/ technologial society) amalayanlarn hedefinin insan deil sayborg yetitirmek olduunu dile getiren el-Mesiri, bu tr bir toplum iin rehberlik eden akademik evreleri de teknokrat olarak tanmlyor ve onlar iin u tesbitte bulunuyordu: Teknokrat insan tipi, snr belirlenmi dar bir alanda uzmanlamtr. Alannn dndaki alemi kavramaktan acizdir. Tm dikkatini uzman olduu alanda tikeller zerinde younlatrd iin onlarn bal olduu tmelleri kavramaktan fersah fersah uzaktr... Bu nedenle de, bu tip toplumsal deiimi aklna dahi getirmez. nk gerek bir deiim, kapsaml bir bak ister. zetle teknokrat, statkocu ve donuk bir tiptir. (1/241) Kant n eletirel aklnn yannda durup enstrmental akl eletiren el-Mesiri, Descartes ve onun devam grd Frankfurt Okulunu, Yunan mitoloji kahramanlar lyada ve Odisseadan yola karak insan-tabiat ilikisini uyum deil atmaya dayandrdklar iin insann insanln heder etmekle sular. Bu yaklamn, tabiat btnnden, insan parasnn koparlp ayrlmas olduunu, bunun da insan hrriyetinin ve tabiat emanetinin intiharyla sonulanacan, nk her ikisinin de anlam ve kutsiyetini yitireceini dile getirir. (1/243) El-Mesiri, btn bu insan insanlndan ve mutluluundan uzaklatran izm ve ideolojileri hep getirip seklerlemeye ve dnyeviletirmeye balar. nk el-Mesiri seklarizm ve laisizmi, tam bir yahudilik olarak tanmlar. Bu nedenle, modern zamanlarn, bir tr kresel Yahudileme zamanlar olduunu ne zaman Siyonistlerle ve onlarn destekisi ngilizlerle atmaya girsek, bizi gelimi silahlarndan kan kurunlarla biiyorlard; tpk bu evin yeni kaybettiimiz yavrusu gibi. Bununla beraber biz her gece kymzden kp igal edilmi topraklarda geziniyorduk. Niin? diye sordum. Ksa bir skutun ardndan dudaklar hareket etti bu Filistin da gibi duran ihtiyarn: Topraklarmz unutmamak iin, direnii unutmamak iin... Ebu Saidi kaybettiimiz gn, hastaneden ktmzda kendi kendimize soruyorduk: Yiit lnce yiitlik de lr m? Direnenlerin bir ksm gtnde direni tkenir mi? Bu satrlarn ardndan el-Mesiri, emek mahsul eserini u kiilere ithaf etmi: Ebu Saide (Allah rahmet etsin); tm zulme direnenlere; ve Allahn izniyle gelecekte direnii srdrecek herkese...

Hazarlar ve Karaylar Hazar devletinin yklmasndan sonra Musev Hazarlarn bir ksm Kpaklar tarafndan Ruslarn iine srld. Ruslara karan bu Musev Hazarlar, misyoner propagandalar sonunda Hristiyanl kabul ettiler. Ancak, bunlandan bir ksm Hristiyanl kabule yanamaynca Ruslar bunlar bask ve ikence yolu ile Hristiyanlatrdlar. Bunlar d grnleri itibar ile Hristiyan gibi idilerse de uzun sre gizlice Musevliklerini srdrdler. Yahudi kaynaklar, ondokuzuncu yzylda arlk Rusyasnda Pazar gnleri kiliseye gittii halde Cumartasi gn de abat' kutlayan bu gizli Yahudilerden bahsetmektedirler. Srgne gnderilenlerin dnda kalan Hazar Yahudileri bir sre sonra kendileri iin daha emin olarak grdkleri Krm'a gettiler. Krm'a toplanan cemaate Kpaklardan, Kalizlerden Musevli kabul etmi olanlar da katlarak toplumu byttler. Krm'da bu ekilde ortaya kan yeni cemaatin iinde Hazar aslllar, Kpaklar, Kalizler vb. boylardan insanlar vard. Ortaya kan bu yeni cemaat, karma bir cemaat olduundan Hazar veya Kpak ad ile deil de bal bulunduklar mezhep ad ile anlmaya balandlar. Bilindii zere Hazarlarn kabul etmi olduu Yahudi mezhebinin ad Karaim idi. Dolays ile yeni ortaya kan bu topluluk, Karaim cemaati olarak anlmaya baland. Karaim isminin youn olarak kullanlmas XV. asrdan sonra olmutur. Bu topluluun esas Hazarlara dayanmakta olup, ounluu Hazar Musevleri tekil ediyordu. Ancak, Kpaklarn Hazar Devleti ykldktan sonra blgeye iki asr hakim olmalar sebebi ile topluluk, Hazar lehesi yerine Kpak lehesi ile konumaya balad. Fakat konuulan dil tam bir Kpaka deildi,Hazarca kelimelerin de iinde bulunduu, ama Kpakann hakim olduu farkl bir Kpak lehesi ki, buna dilciler Karaim Trkesi

ismini vermektedirler. Karaim kelimesi aslnda branice bir kelime olup, orta alardaki bir Yahudi mezhebinin ismidir. Bu mezhepte balangta sadece srail kavminden insanlar vard, ancak ksa srede baka rklardan insanlar bu mezhebe girmeye baladlar ve bu baka rklardan insanlar giderek ounluu saladlar. Bir sre sonra israil kkenliler tamamen yok olduklar gibi, Trklerin dndakiler de zamanla aznla dtler. XIX. yzyln sonlarna doru mezhep mensuplarnn nerede ise tamamn Trklerden oluturmaya balad. Dolaysyla kelime artk bir dini veya mezhebi ifade etmekten ok, bir Trk kavmini temsil etmeye balad. Karaim kelimesi, branice oul bir kelimedir, tekili "Karai" eklinde olup, sona taklan "im" eki oul ekidir. Bazen kelimenin yanl bir ekilde iki oul eki ile "Karaimler" eklinde de kullanldna rastlanyor.Arap alfabesi ile yaynlanan baz eski Krm Kaynaklarnda kelimenin Karaim deil, Karaym eklinde gemesi neticesinde genel olarak Yahudi mezhebinden bahsedildii zaman Karaim kelimesinin, Mezhep deil de belli Trk boyu kastedildii zaman onlarn kullandklar gibi oul olarak Karaym, tekil olarak Karay kelimelerinin kullanlmasnn daha uygun olduuna inanyor ve bu yzden biz Yahudiliin Karaim mezhebine mensup olan Trk cemaatine Karay ismini veriyoruz. Byk ounluu Hazar asll olan, Kpakann farkl bir ivesini konuan ve bal bulunduu mezhebin ismi ile anlan Karay Toplumu, asrlar boyu Krm'da varln srdrmeye muvaffak olmutur. Bunlar byk nisbette Hazar kan tayan, Hazarlarn etnik ve kltr ynnden varisleri olan insanlardr. Bunlarn saylar bilinen ilk tarihlerinden beri pek fazla deildir. Karay toplumundan bazlar XIV ve XV. Yzyllarda Litvanya ve Polonya'ya gettiler ve oraya yerleerek bir cemaat oluturdular. Ayrca Hazar Devletinin yklmasndan sonra hibir yere gitmeyip Kafkas dalarnda kalan ve varln orada srdren, anti Tamudist, Karaim Yahudilerinin var olduunu ve bugn onlarn Dal Yahudiler olarak adlandrldklarn da biliyoruz. Krm'dan ayrlan Karaylarn bir ksm direkt olarak stanbul'a gelip yerleirken, dier bir ksm Krm'dan , nce Romanya'ya, oradan Edirne'ye ve oradan da stanbul'a gelip yerlemilerdir. Dolays ile stanbul'da da bir Karay cemaati olumutur. 1917 Ekim ihtilaline kadar btn Rusya'daki Karaylar ok rahat idiler, ancak ihtilalden sonra bunlarn rahatlar kat ihtilal sonras bir ksm Karaylar Krm ve Rusya'y terkederek Avrupa lkelerine, Amerika'ya ve Msr'a gettiler. Msr'a gedenlerin hemen hemen tamam 1947 Kanal savandan sonra srail'e giderek Ramle lydda blgesine yerletiler. Bugn srail kaynaklarnn verdii bilgiye gre srail'de 15 bin civarnda Karay Trk yaamaktadr. Kendileri ile grtmz srailliler, Msr'dan gelen gmen Karaylarn Trk kkenli olmadn sylediler. Halbuki Msr'dan gelen Karaylarn kahir ve ekseriyeti daha nce Krm'dan Msr'a getmi Trk Karaylardr. 1917 ylnda Ruslardan byk bir darbe yiyen Krm Karay Trkleri, kinci Dnya Savanda Ruslardan daha byk bir darbe yemiler ve en az 30 bin Karay Trk' Sovyet corafyasnn deiik yerlerine srgne gnderilmitir. Bugn, A.B.D. Avrupa'nn eitli lkeleri, Trkiye, srail ve eski Sovyet corafyasnda olmak zere btn dnyada 30.000'in zerinde Karay yaamaktadr. Ancak, Sovyetler Birlii'nin dalmasndan sonra daha nce tespit edilen rakamlarn eksik kald da anlalmaktadr. Bugnk Azerbaycan corafyasnda yaayan Dal Yahudiler Karay olmaldrlar. Azerbaycan'n Kusar, Bak, Gence gibi ehirlerinde varl tespit edilen Dal Yahudilerin saylar bu rakam daha da yukar karmaktadr. Halen srail'de yaayan Karaylarn tamam braniceyi renmi ve gnlk konumalarnda bu dili kullanmaktadrlar. srail'de Karayca gitgide ocuklar tarafndan unutulmaya balanmtr. Karaim mezhebindeki evlilik kurallarnn skl ve bu mezhebin yakn akraba evliliklerini yasaklamas sebebi ile srail'deki Karay genleri genellikle Talmudist Yahudilerle evlenmekte, bu durum da cemaatin klmesine sebep olmaktadr. Trkiye'deki Karaylarn says 1985 ylnda 150 civarnda iken bu say 1993 ylnda 95'e dmtr. 1960'l yllarda saylan 1000'den fazla olan Polonya Karaylarnn saylar da bugn hayli dmtr. Ayrca, Avrupa ve Amerika'daki Karay nfusunda da gzle grlen bir azalmaya ahit olmaktayz. Daha nceleri kendilerinin Hazarlarn devam olduklarn iftiharla syleyen Kafkasya ve Azerbaycan'l Dal Yahudiler, Amerika, Avrupa ve srail'den gelen Talmudist din adamlarnn telkinleri ile kendilerinin Hazar asll olmadklarn, Karaim mezhebi ile de bir ilgilerinin bulunmadn, dolaysyla kendilerinin srail kkenli ve Talmudist olduklarn sylemeye balamlardr. Karaylar, Trk tarihinde nemli bir yeri bulunan Hazarlarn, torunlar ve onlarn devamdrlar. Karay kltr Trk kltrnn bir parasdr. yle ise Trk dnyas Karaylara gereken ilgiyi gstermelidir. Ayrca, Trkiye Cumhuruyeti Devleti de kendi milletinin ve kltrnn bir paras olan Karaylar ve onlarn kltrlerini korumaya almaldr.Son Trk Musevileri stanbulda saylar her geen gn azalan bir cemaat Karaimler. Bu Trk Musevi cemaati, bugn 100 kii bile deil. Museviliin bir mezhebi olarak kabul edilen Karaizme inanan bu kk topluluun Haskyde Kenesa ismi verilen bir de mabed var. Dier Museviler gibi Sinegogda deil,

Kenesada ibadet eden Trk Musevilerin ayn zamanda Okmeydannda kendilerine padiah fermanyla verilen mezarlklar da mevcut. Evlenmek byk sorun Tarih olup kaybolmaktan korkan Trk Museviler, Haskydeki ibadethanelerini koruyamamaktan dertli. Saylarnn azalmasnda en byk etken evlenme sorunu. ili Diabet Hastanesinde alan Dr. Senya Yaf Karaim, evlenmek iin Krma gitti. Akraba evlilii yapmak istemeyen Dr. Senya Yaf evlilik hikayesini yle anlatt: Trkiye Musevi Hahambas Musevi bir kzla dini nikhmz kymyor. srailde reformist hahambalar ancak bir Karaim ile bir Musevinin nikhn kyyor. Bizi aznlk olarak gryorlar. Dinim ve rkmdan biriyle evlenmek iin Krma gittim." stanbulda Karaimler, bayramlarn Haskydeki Kenesada ayin yaparak geiriyor. Ayini Hazan ismi verilen din adam ynetiyor. stanbulda Hazan olarak Yusuf Sadk var. Kendisini din adam olarak grmediini belirten Yusuf Sadk, Medrese okumadan kendimi bu olayn iinde buldum" dedi. ABDden gelenler var Ailesi Krmdan gelen Michael rme, 200 yllk tarihi olan Kenesay grmeye ABDden gelenler oluyor. nk dnyada sadece iki yerde Kenesa var. Biri stanbulda, dieri Krmda." Fatih Sultan Mehmet dneminde stanbula Krmdan getirilen Karaimler nce Karakye yerletirilmi. Hatta Karaky isminin buradan geldii, Karaim ky olarak adlandrlan yerin zamanla Karaky olarak deitii sylenenler arasnda. Bykeli de Karaim Ei Litvanya Karaimlerinin bandaki Hazan olan Litvanyann Ankara Bykelisi Dr. Halina Kobeckaite, dnyadaki Karaim Trkleriyle ilgili olarak unlar syledi: Litvanyada 260 kii, Polonyada 100 kii, Krmda 800 kii, stanbulda 100 kii, Rusyann eitli kentlerinde dalm Karay Trkleri ile birlikte toplam bin 500 kii bulunuyor. kinci Dnya Sava srasnda Hitler ok sayda Karaim Trkn katletti. Bana gre bunlar Yahudi olarak grdnden deil, Trk olduklarndan ldrdler. Atatrk 1934 ylndaki kinci Dil Kurultayna Karaim Trklerini de aryor. Biz kendi aramzda Karaim Trkesini konuuyoruz."

Benzer adetler Kenesaya ayakkab ile girilmez. Evlilik ncesinde nianllk sresi var. Dn ncesinde gelin hamam yaplr. Kz taraf hamama gtrlr. Dn yemeklerinde dolma, etli yemekler, brek, pirin pilav ve komposto yaygndr. llerin arkasndan helva yenir. Yine lmden yedi gn sonra mevlit yaplr.

Bilinli propaganda Dr. Arif Hacalolu Bilgi niv. retim yesi: Karaim Trklerinin dnyadaki says bin 500 civarnda. Saylarnn azalmasnda en byk etken eski Sovyet rejimi dnemindeki basklar. Ben kayp 13. kabile olarak Karaimlerin gsterilmesini kabul etmiyorum. nk Karaimlerin soyu Hazarlara dayanyor. Burada bilinli bir propaganda ile Yahudilerin Hazar devletine sahip kmalar var. Hitler katletti Arthur Koestlerin Onnc Kabile" kitabnda ortaya att Dou Avrupa Yahudileri Trktr iddiasnn temelini oluturan Karaimler Musevilii kabul eden Hazar Devleti dneminde Karaizmi benimsedi. Kitabnda, Dou Avrupa Yahudileri Trktr" iddiasn daha da ileriye gtren Koestler, Hitlerin Yahudi katliam yerine Kafkasyadan gelen bir rk yok ettiini ileri sryor. MER ERBL

Bir Karaim Duas Atamyz, ki kiokliardia,

machtavlu bolhej birligi adyjnyn da kip bolhei bijligij da kliagij kiokliardia johartyn da jer ustiunia ashahartyn. Kiundiagi otmiagimizni biergin bizgia da boshatchyn bar jazychlarymyzny. Tiuz jollaryjdan azashtyrmahyn bizni, ancach kutcharhyn bizni azhyrtuvcudan, Amien.

aada Karayca bir metin XX. YZYIL BALARINDA KIRIM KARAMLERNN TRKYE LE MNASEBETLER* Yazan: N. A. ZNENKOKEFEL Trk. ev.: Do. Dr. Hakan KIRIMLI Uzun dnemler boyunca Kirim ile Trkiye arasinda siki diplomatik, ticar- ekonomik ve din mnasebetler mevcut olagelmistir. Bu mnasebetlerin mahiyeti, Kirim'daki etnik gruplarin ve din cemaatlerin aralarindaki ortama ve Kirim'in Rusya'ya ilhakindan sonra da Trkiye ve Rusya arasindaki devlet seviyesindeki iliskilere siki bir sekilde bagli olmustur. XX. yzyilda Rusya diplomasisi Trkiye ile olan iliskilerinde, mmkn mertebe nceki tarih dnemin tecrbe ve yanilmalarini nazari dikkate alarak, yalnizca ticar-ekonomik menfaatler esasinda kurulmus baglantilara degil, etno-din mensubiyetler temelindeki muhtelif aktif temaslara da pek mani olmamaktaydi. Bu sekilde, Kirim'in sz geen mill cemaat sahsiyetlerini zam lde Rusya'ya "baglamak" amalanmaktaydi. Kirim'da inkilp ncesi dnemde az olmayan sayida Trkiyeli Trk ve bu meyanda Trkiye tebalari da yasamaktaydi. Bunlarin sayilari ilkbahar ve gzde balik avi mevsimlerinde, yazin da ticaret dneminde kayda deger sekilde artardi. Kirim'in baslica sehirlerinde bulunan Trkiye konsolosluklari, diger fonksiyonlarinin yanisira Trkiye uyruklularin isleriyle mesgul olurlardi. Bu konsolosluklar iki devlet arasindaki iliskilerin glenmesinde byk rol oynamistir. Kaide olarak, konsolosluk grevlileri Kirim'in ve Trkiye'nin zelliklerini gayet iyi bilirlerdi. Bu faaliyetlere daima Kirim Karaim Trkleri (Karaylar) de katilirlardi. Su cmleden olarak, bu yzyilin baslarinda Akmescit, Gzleve ve Kefe'deki Trk konsolosluklarinda Karaimler de grev almislardi. Karaimlerin bu tr grevlere istirakleri, kk Kirim Hanligi'na kadar giden eski bir gelenege dayanmaktaydi. esitli dnemlerde Rusya-Trkiye mnasebetlerinin glenmesinde Karaim cemaatinin ruhan ve dnyev liderlerinden olan Babovi ve Pampulov nemli roller oynamislardir. Muhtelif g dalgalariyla Kirim'dan ayrilmis olan ve Kirim'da kalanlarin kendileriyle aktif iktisad baglarini muhafaza ettikleri muhacirler arasinda Kirim Karaimleri de vardi ki, bu gibi ekonomik iliskiler meyaninda, mesel, ttnclk gibi (hammadde ile niha rn arasinda daim mbadele yapilan) nemli bir kol da bulunmaktaydi. Stambolidi ve Haskyl gibi Trkiye'den gelen bazi Karaim ailelerin kkeni de bu ise dayanmaktadir. ki lke arasindaki iliskilerin gelismesinde Rusya'nin gneyinden ikarak Trkiye zerinden mukaddes mahallere giden hacilarin seyahatleri de nemli role sahipti. Kirim'dan ayrilmak mecburiyetinde kalisini mteakip, Karaim Hahambasi Haci Seraya Sapsal Trkiye'ye sigindi (Sapsal, Kemal Atatrk ile grst, stanbul niversitesi'nde ders verdi ve orada Kirim Karaim Trkleri hakkinda kitap yazdi.*). XX. yzyil baslarinda Kirim Karaimleri tarafindan devlet ve sahis seviyelerinde yrtlen Kirim ve Trkiye arasindaki aktif temaslar, bu blgelerde yasayan etnik gruplar ve din cemaatler arasindaki mnasebetlerin glenmesine ve devletler arasindaki iliskilerinde dzelmesine vesile olmustur. Bu hususta bir ok somut rnekler vardir. Ne yazik ki, Sovyet hakimiyetinin baslangi dnemini mteakip bu iliskilere Sovyetler Birligi'ndeki "yeniden insa" (perestroyka) devrine kadar srecek olan uzun bir ara verilmistir. Halen kesilmis olan bu iliskilerin tedricen de olsa her iki tarafin da menfaatine olacak sekilde yeniden kurulmaktadir. Bu tebligin yazarinin yayinlari ve sahs intibalari bunu gstermektedir. * Rusa aslindan Trkeye evirdigimiz bu metnin asli 26 Mays 1995'de Akmescit'de dzenlenen "XX. Yzylda Kirim'da Milliyetlerarasi liskilerin Meseleleri" konulu ilm konferansa teblig olarak sunulmus ve sz konusu konferans tebliglerinin toplu olarak yayinlandigi Problemi politieskoy istorii Krima, Blm: I (Akmescit, 1996) adli kitabin 6.-8. sayfalari arasinda derc olunmustur (evirenin notu). * Haci Seraya [Sreyya] Sapsal Trkiye'de bulundugu yillar iinde Karaimler (Karaylar) hakkinda mstakil kitap yazmamis, ancak 1928'de stanbul'da yayinlanan Trk Yili. 1928 adli derleme kitapta onun tarafindan

kaleme alinan "Kirim Karay Trkleri" baslikli uzun bir makale yer almistir (Hakan Krml).Son Osmanl Sultan kim? Yllardr bildiimiz gibi Sultan Vahdettin mi, yoksa Kanuni Sultan Sleyman m? Trk asll Hazarya Yahudilerinin Osmanl Saray zerindeki planlar, tarihi yeniden sorgulamamza yol aacak cinsten giriimler . En arpc olan ise lk'nn Hrrem Sultan ve olu II. Selim'le ilgili iddialar Cahit lk'nn yeni kan roman 'Son Hazaryal' ok konuulacak ve tartlacak. "Bu bir tez roman" diyen Cahit lk, Arthur Koestler'in Orta Avrupa Yahudilerinin 8. yzylda bu dine geen Hazaryallar olduu teorisinden yola kyor. Ardndan da Hazarya Yahudilerinin, devlet kurmak iin Osmanl Saray'n da iine alan planlarndan sz ediyor. Bu planlar iinde, aslnda bir Hazarya Yahudisi olan Hrrem Sultan'n Saray'a satlmasndan, II. Selim'in tahta geirilmesine kadar bir dizi olay var. Soluk solua okunan romanda, Osmanl tarihilerinin II. Selim'in babasna hi benzemediini neden sk sk vurguladklarn, Hrrem'in Kanuni zerindeki etkilerinin gerek nedenini bulacaksnz. Cahit lk, kafalarda ok ciddi soru iaretleri brakyor. nk onun teorisine gre, Osmanl Hanedan, Kanuni Sultan Sleyman'la birlikte sona erdi. lk'yle 'Son Hazaryal'y konutuk.

Bunun kurgu deil, bir tez roman olduunu sylyorsunuz. Ancak yine de baz konular bana komplo teorisiymi gibi geldi (rnein Rosa'nn -Hrrem- belirli bir ideal iin van tarafndan planl olarak karttrlmas). Bunlar neye dayandryorsunuz? ncelikle unu belirtmeliyim: Bu roman, Arthur Koestler'in tezine dayanmamaktadr; ancak bu tezle ortaya konan tarihsel gerei de malzeme olarak kullanmaktadr. Koestler, kendisinden nce de zaman zaman ne srlen tarihsel bir gerei, btnlk iinde tespit etmitir. Benim yaknmam, Hitler'in aslnda Yahudi deil, Trk soykrm yaptna ilikin ok nemli bir iddiann Trk edebiyatna yansmaydr. 'Son Hazaryal' ile ortaya konan temel tez ise, On Birinci Osmanl Padiah II. Selim ile ilgilidir. Pek ok sylencede, makalelerde, tarih kitaplarnda deinilip geilen ve ilk bakta insana garip gelen baz noktalardan hareketle, bu garipliklere aklk getiren roman, ite bu zelliiyle bence bir tezin romandr. te yandan 'Son Hazaryal', ileri srd temel ve ikincil tezlerin yan sra bir romandr. Burada yaptm, baz tespit ve bulgularmla ilgili, ana teze destek veren hipotezler retmektir. Romann dokusu iinde, tarihsel kantlar olmayan olas zmlemeler tarihsel kantlarla taban tabana zt deilse, hipotez retmekte baarl, aksi takdirde baarsz olmuum demektir. Bu nedenle, Roza'nn van tarafndan karlmas tez deil, yazarn hayal gcn de kullanarak bilinenleri aklama, ilikilendirme abasn yanstan ve bence tezle elimeyen bir hipotezdir. - Yahudilerin, Osmanl Saray'ndaki etkileri nelerdi? Hazar Yahudilerinin devlet kurma hayallerinin baarsz olmasn neye balyorsunuz? Yahudiler yalnzca Osmanl Saray'nda deil, tarih boyunca pek ok sarayda az ya da ok etkin olmulardr. Toprak edinemedikleri iin iftilikle uraamayan bu kesim, ticarette, kuyumculukta, tpta ilerleyen mensuplarnn gayretleriyle bu etkilerini geni bir alanda srdrmlerdir. Ne var ki, dinsel basklarla Bat'da kmsenen konumlar, dinsel ayrmclk yapmayan Osmanl Saray'nda nemsenmitir. Osmanl tarihi incelendiinde Kanuni ve II. Selim dnemlerinde bu etkilerinin kuvvetlendii ve yaygnlat grlecektir. Gelecek romanda bu sorularnzn yantlar ayrntlaryla verilecektir. Orada II. Selim'le ilgili yeni ve baka sarsc iddialar da yer alaca gibi Hazar Musevilerinin devlet kurma hayallerinin neden baarsz olduu da ala kavuacak. - Avrupa Yahudileri (Askenazlar), Trk aslllk, dolaysyla Koestler'in tezi konusunda ne dnyorlar? Kitabmn yazlma aamasnda Musevi asll bir basn mensubuna "Akenaz kime derler?" diye sorduumda, ondan "Almanyal Yahudilere denir" yantn almtm. Oysa Akenaz ismi Eski Ahit'te geer ve bu kii, Trklerin de atas olan Yasef soyundan gelir. Aslnda bu kadar bile, Avrupa Musevileri'nin bu teze bakn yeterince sergiliyor. zellikle Amerikal Yahudiler, Arthur Koestler'in incelemesini kitap vitrinlerinden ve ktphanelerden toplamlardr. Yahudiler, Musevi-Yahudi ayrmna da tepkiyle yaklamaktadrlar. Sanrm bu tepkilerinin nedeni udur: Hitler'in Yahudi soykrm yapt ve 'Vaat Edilmi Topraklar' inanc, srail devletinin temel varolu nedenidir. - Bundan sonraki romannz, devam niteliinde mi olacak?

Gelecek romanmn ad, belki 'Sar Selim', belki de 'Son Osmanl' olacak; ad iin u anda kesinlemi bir kararm yok. Daha nce akladm gibi, gelecek romanda, Selim'in yaam izlenecek. Tabii bu yaam yksnde bir yandan trajik karde kavgalar ilenirken, te yandan baz tarihsel olaylara, ok kimseye arpc gelebilecek yorumlar da getirilecek. Kbrs'ta Yahudi Devleti kurma giriimlerinden Hazarya Bakenti til'e yaplm tuhaf sefere dek nice ilgin olaylar... Bu roman, hem 'Rstem Paa' hem 'Son Hazaryal'nn bilinli olarak braklm boluklarn da sanrm dolduracak. Kendisi de aslen Yahudi olan Nurbanu ile Selim arasndaki ak, Selim'le Yasef Nassi'nin tarihilerce pek aklanamayan derin ilikileri, bu romann yan, ama nemli eleri. Nuray Soysal Tempo Dergisi1924 Mbadelesinin bir cilvesi: SRGNDEK ORTODOKS TRKLER Hristiyanlk ve Trklk. Yakn tarihimizde ve gnmzde bu ikisi, birbirine o kadar uzak mefhumlar olarak algland ki.. Daha "dn"e kadar Anadolu'da nemli miktarda Hristiyan Trk topluluunun yaadndan, bunlarn Kurtulu Savamza canla bala katldklarndan ve sonrasnda balarna gelenlerden bugnn Trkiyesinde ka kiinin haberi var? Onlar, Anadolu'nun deiik blgelerine dalm olarak kendi hallerinde yaarken, Batllar Osmanl'y paralayp yutma planlarn uygulamaya koymutu ve mutlaka Batllarn dikkatini ekmiti bu topluluk. Onlara Osmanl'ya kar mcadele teklifi gtrmekte gecikmedi Yunanllar. Fakat Anadolu'nun Hristiyan Trkleri, hem de grkemli bir kongreyle, Kurtulu Mcadelesinin yannda olduklarn beyan ettiler ve her Trk gibi stiklal Savanda zerlerine deni fazlasyla ifa ettiler. Sonra m? nn, Lozan grmelerinde Trk Hristiyanlarn da mbadeleye tabi tutulmas kararna imza att ve zorla trenlere bindirildiler. Bu almayla, oumuzun belki hi bilmedii hazin ve ibretlik konuyu bir nebze olsun gnna karmak istedik. slamiyeti tanyncaya kadar totemcilik, animizm(canlclk), amanizm, budizm, manheizm gibi Asya kkenli (Asyatik) dinler arasnda bocalayan Trkler, ilahi dinlerin gelmesiyle birlikte bu dinlerin en byk koruyucu, savunucu ve yayclar oldular. Sosyolog Dr. Dursun Ayan'a gre bugn bile edebiyatmzda izleri olan Trkler'deki "Gk Tanr" inanc onlar ilahi dinlere daha yatkn klmt. Geden Trklerin ilk nce Hristiyanlkla daha sonra slam'la tantklarn Harizmilere ait belgelerden anlyoruz. Karamanllar her zaman ilgi ekti Karaman yresinde bulunan "Binbirkilise" bu blgenin 1922 ylna kadar Trk Hristiyanlar iin yurt edinildiini ortaya koyuyor. Konya, Nide, Nevehir, Kayseri, Ankara civarlar Hristiyan Karaman Trklerinin yaad yerler. Bunun dnda bir ksmnn stanbul, zmir ve Trabzon'da varlklarn srdrd biliniyor. simleri Trk olan ve Trke Hristiyan tapn gsteren, Trke konuan, Grek harflerini kullanarak Trke dini ve edebi eserler verip yayn yapan ancak karlkl deiime tabi tutularak Anadolu'dan g ettirilen Hristiyanlard bunlar. "Kavimler Kaps-1" kitabnn yazar Hale Soys, 1924 ylna kadar Aksaray, Ihlara Vadisi, rgp, Greme, Derinkuyu, Akehir, Ereli, Ermenek, el, Antalya ve Fethiye'de Hristiyan Karaman Trklerinin yaadn belirtiyor. Evliya elebi, Seyahatname'sinde, "Alanya-kadim eyyamndan beru Urum (Rum) keferesi bir mahallededir... Amma Urum lisan bilmeyub, batl Trk lisan bilirler. Ve Antalya, drd Urum keferesi mahallesidir. Amma keferesi asla Urumca bilmezler, Batl Trke lisan zre kelamet ederler" diyerek blgedeki Hristiyan aznln Trk kkenli olduunun ve dillerinin de bozulmadnn altn iziyor. Hristiyan Trkler iinde Karamanllarn yeri ayr bir neme sahip. Tek kelime Rumca bilmeyen ve ibadetlerini Trke yapp, yaz dilinde Grek alfabesini kullanan Karamanllar'n Trk soyundan geldiklerini hemen hemen tm tarihiler kabul ediyor. Hristiyan Trklerin kendi durumlarn anlatmak iin yaktklar bir at onlar btn ynleriyle anlatmaya yetiyor: "Geri Rum isek de Rumca bilmez Trke syleriz Ne Trke yazar okuruz, ne de Rumca syleriz yle bir mahludi hadd tarikatmz vardr Hurufumuz (harflerimiz) Yunanice, Trke meram eyleriz" Baz Yunan tarihiler hari Hristiyan Trkler tarih boyunca Rumlarla yani Helen-Grek-yon kkenli insanlarla hep kartrld. Oysa Rumluk, bir rk veya ulus ad olmayp bir imparatorluun adyd. Bu konular 1932'lerde yeniden gndeme getiren Abdlkadir Baykurt Cami de stanbullularn "Karamanl Rum" diye zel bir ayrma tabi tuttuklar Karaman yresindeki Hristiyanlarn; Yunancay hi bilmediini, Mslman Trklerden daha temiz bir Trke konutuklarn vurguluyor. 1922-1923 yllar arasnda 16 say yaynlanan "Anadolu'da Ortodoksluk Sadas" adl gazete, Karamanllarn Hristiyan Trkler olduunu srarla savunuyor. Prof. Dr. J.

Eckmann'a gre Karamanllar, Hristiyanl benimsemi Seluklu Trklerinden bakas deil. Gagavuzlar zerine yapt almalarla tannan Atanas Monof da ayn gre sahip olduunu sylyor. Herey Yunan igaliyle balad Orta Anadolu ve Karaman blgesi Trkleri ile Dou Karadeniz Trkleri, daha slamiyet gelmeden Hristiyanl semi Trk boylar olarak, Kurtulu Savana kadar varlklarn ve benliklerini koruyorlar. Ancak, Yunanllarn Anadolu'yu igali, Anadolu'da yaayan Hristiyanlarn sonunu hazrlayan en nemli etkenlerden biri. Emperyalist glere ve Yunanistan'a kar balatlan Kurtulu Sava, Anadolu'daki Trk kkenli ve dier Hristiyanlarn birbirinden ayrlmas iin tam bir turnusol kad ilevi yapt. Kurtulu Sava srasnda Ankara Hkmetine bavurarak, Hristiyan Ortodoks olduklarn, ancak soylar ynnden Trk olduklarn sk sk vurgulayan Trk Hristiyanlar, Fener Rum Patrikliinin etkisini krmak iin kendilerine bamsz bir kilise kurulmasn talep ettiler. 11 Nisan 1921'de Kastamonu Valisi Sami Bey, Ankara'ya gnderdii telgrafnda, "Anadolu'da bir Trk Ortodoksluunun kurulmasn isteyen Takpr Rumlar dilekelerini sundu" ifadesini kullanyor. Trabzon Ortodoks Cemaatinin Ankara Hkmetine telgraf ekerek Ankara'da bir Trk Ortodoks Patrikhanesinin kurulmasn istedii de Do Dr. Zeki Arkan'n yapt aratrmalardan anlalyor. Dr. Sabahattin zel, Maka Rumlarnn da benzer bir giriimde bulunduklarn sylyor: "Anadolu'da tarihen dahi mspet olduu zere Rum-Elenik namyla hi bir millet yoktur. Mevcut Rumlar yalnz asrlarca Trk Mslmanlarla birlikte yaayan Trk Ortodokslardr." Fener Rum Patrikhanesine isyan Trk Ortodoks olduklarn srarla vurgulayan Kayseri blgesindeki Hristiyanlar, Kurtulu Savann balamasyla birlikte, dier Hristiyanlardan olduka farkl bir strateji takip ediyor. Sosyolog Dr. Dursun Ayan, 1870'li yllarda Bulgarlarn, Rumlarla kartrlmaktan ve Rumlatrlmaktan korktuklar iin padiahtan milli bir kilise kurma izni aldklarn hatrlatarak, "Bulgarlarn bu kaygsn Anadolu'daki Trk Hristiyanlar da tayor. Onlar da ayn dnemde milli bir kilise kurulmas iin bavuruda bulunuyorlar ama sonu alamyorlar" diyerek Ortodoks Trklerin Rumlarla kartrlma endielerinin 1870'li yllarda baladn sylyor. Ankara ve Anadolu Blgesindeki Hristiyan Trklere ise Papa(baba) Eftim liderlik yapyor. Atatrk, Papa Eftim'e her zaman Baba Eftim olarak seslendii iin, ou zaman ismi Baba Eftim olarak anlmtr. Teoman Ergene'nin "stiklal Harbinde Trk Ortodokslar" adl eserinde, Trk asll Hristiyan Ortodokslardan Baba Eftim'in Krkkale'nin Keskin ilesi Metropoliti olduunu ve Anadolu'nun eitli yerlerine dalm olan Trk Ortodokslarla srekli haberletiini belirtiyor. Kayseri Erciyes niversitesi'nden Do. Dr. Mustafa Ekincikli, "Trk Ortodokslar" adl kitabnda Baba Eftim'in Bamsz Trk Ortodoks Kilisesi'nin kurulmas iin giriimlerde bulunduunu dile getiriyor. Kurtulu Savann henz yeni filizlendii dnemde Trk kkenli Ortodoks Hristiyanlar bu amala, TBMM'den ve Adalet Bakanl'ndan izin alarak Kayseri'de bir kongre topladlar. Kongreye, Gmhane Episkoposu Yervasyos, Konya Metropoliti Prokobios, Antalya Episkoposu Meletios ile Anadolu ve Trakya'nn dier blgelerinden gelen 72 temsilci katld. 21 Eyll 1922'de toplanan kongrede Trk Hristiyanlar Trk Ortodoks Patrikliinin kurulmasn kararlatrdlar. "Milli Mcadelede Kayseri" adl almasnda Zbeyir Kars, bu toplantya Mutasarrf Muammer Bey, Mevki Kumandan ve Kalem Reisi Miralay Abdullah Bey ve sonraki yllarda TBBM'de Eskiehir Milletvekili olan Trk asll Ortodoks Umumi Katip Bodrumi stimad Zihni zdamar Efendi'nin de katldn belirtiyor. Yunanistan'n Bat Anadolu'da igal faaliyetlerine girimesiyle birlikte stanbul Fener Rum Patrikhanesi, Anadolu'daki tm Hristiyanlar Yunanistan lehine faaliyette bulunmaya davet ediyor. Dr. Dursun Ayan, Fener Rum Patrikhanesinin Anadolu'daki Hristiyanlara yapt arnn ciddiyetini Atatrk'n Nutku'ndaki nemli bir ifade ile aklyor: "Atatrk Nutuk'ta Mavri Mira'nn Fener Rum Patrikhanesinde hazrlandn sylyor. Fener Rum Patrikhanesi, Ortodoks ders kitaplarnn ieriinde Trk aleyhtar dzenlemelere giderek Milli Mcadele saflar olumadan Yunanistan' desteklemeye karar vermiti zaten. Rum kkenli olmayan dier kiliselere de bunu kabul ettirmeye alt. Ancak bir ksm bu oyuna gelmedi." erkez Ethem tantrd Kayseri'deki toplantda Trk Hristiyan Ortodokslar, Fener Rum Patrikhanesinin basklarna ramen Kurtulu Savanda Milli Mcadele saflarn setiler. Trk Ortodokslarn Anadolu'daki bu hareketi Atatrk'n takdirine mazhar oldu. Papa Eftim'le tanmak isteyen Atatrk, 4 Eyll Sivas Kongresinden nce Papa Eftim'i Sivas'a davet ederek uzun uzun sohbet etti. Mustafa Kemal ile Papa Eftim'in biraraya gelmesini ise ok ilgin bir isim salamt: erkez Ethem. Papa Eftim'in olu ve Trk Ortodoks Cemaati Lideri Seluk Erenerol, "Atatrk, Anadolu Hristiyanlarnn Kayseri'deki toplantsn yakndan takip ediyor. Babamla tanmak isteyince, Akdamadeni'nden (Yozgat) yakn komumuz erkez Ethem bu grmeyi salyor" diyerek anlatyor bu konuyu.

Kiliseden kp stiklal Harbine gittiler Kayseri'deki kongreye katlan Hristiyan Trk evreleri Milli Mcadelede Atatrk ve arkadalarnn yannda yer alrlar, gerekli destei verirler. Trk Hristiyan Ortodokslarn nderi Baba (Papa) Eftim'e, Kurtulu Savana verdii destekten tr bizzat M. Kemal Atatrk tarafndan stiklal Madalyas verilir. Byk Taarruzdan nce Ankara'da ilk toplanan TBMM bahesinde, Atatrk'n de hazr bulunduu bir miting srasnda halka seslenen Papa Eftim, ncil'den bir pasaj okur: "Dmanlarmzn hereyi var, ancak bizim silah ve cephanemiz yok. Fakat gsmzde imanmz var, mutlaka kazanacaz. Yaasn muzaffer Trk Ordusu!" Bamsz Trk Ortodoks Patrii Seluk Erenerol'un babas olan Papa Eftim, Kurtulu Savana verdii destekten sonra Atatrk'n u szlerine mazhar oldu: "Baba Eftim, bu memlekete bir ordu kadar hizmet etmitir." Atatrk- Papa Eftim dostluu erkez Ethem'in Yozgatl olduunu bilen oktur ancak onun Trk Ortodokslarnn dini lideri Papa Eftim'in hane komusu olmas ilgin bir tecelli. Fener Rum Patrikhanesinin Yunanistan' destekleme konusundaki basklarna ve abalarna ramen Papa Eftim ve 72 kilisenin Milli Mcadele saflarna katlmasnn Mustafa Kemal'i bir hayli etkiledii biliniyor. erkez Ethem aracl ile Papa Eftim ile Sivas'ta tanma imkan bulan Mustafa Kemal, Seluk Erenerol'a gre 1924 ylnda Papa Eftim'den Fener Rum Patrikhanesinin bana gemesini istiyor. Cemaatin halen dini lideri grevini yrten Seluk Erenerol, babasnn Atatrk ve arkadalarnn bu teklifini, "Benden stn dini ruhbanlar dururken, benim o makam doldurmam mmkn deil" diyerek geri evirdiini sylyor. Ancak Papa Eftim, Atatrk ve arkadalarna Yunanistan'n gnderecei patriin zelliklerinin ne olmas gerektii konusunda 11 maddelik bir rapor veriyor. Papa Eftim'in, patrik iin birinci art olarak Yunanistan'da kral taraftar olmas gerektiini ileri srmesi dikkat ekiyor. O dnemde Kral taraftar din adamlarnn Yunan Hkmetinden farkl grlere sahip olduu biliniyor. Papa Eftim'in, atanacak patriin Yunan Hkmetinin kirli emellerine alet olmamas iin byle bir istekte bulunduu tahmin ediliyor. Ancak Atatrk'n srarndan sonra Papa Eftim, yardmcs Yakup ile birlikte Fener Rum Patrikhanesine giderek, bir anlamda ynetime el koyuyor. Ankara Hkmeti d basklara dayanamayp kendisini geri ekinceye kadar orada kalyor. Lozan'da verilen dl! Kurtulu Savanda dindalarn deil de, kendi rkndan olan Trkleri destekleyen Trk Hristiyanlarn, savan kazanlmasndan sonra byk ve ac bir srpriz bekliyordu. smet nn'nn Trk delegasyonuna bakanlk ettii Lozan grmeleri srasnda 30 Ocak 1923 tarihinde varlan anlamayla, Anadolu'daki Hristiyan Ortodokslarn, rkna ve kiisel isteklerine baklmakszn karlkl deiime tabi tutularak Yunanistan'a gnderilmesine karar verildi. Mbadeleye tabi tutulan insan says konusunda abartma olmadn belirten Dr. Dursun Ayan, "Mbadeleye tabi tutulan nfusun kk gsterilmesi her iki lkenin de iine geliyordu. Bu insanlk dramnda Trkiye kendi yreine su serperken Yunanistan kendi demografyas asndan bu konuda tartma bile yapmad. Rakamn fazla olma ihtimal elbette var" diyor. Doan Avcolu, "Trkler'in Tarihi" adl eserinde Karamanllarn deiime tabi tutulmasnn tartmaya ak bir konu olduunu ve mbadelenin yapld yllarda da bu tartmann yaandn belirtiyor. Bernard Lewis'ye gre, 1924 ve 1930 yllar arasndaki deiimin, Trk-Grek deiimi deil, Grek Ortodoks-Osmanl slam deiimi olduunu sylyor: "Bu deiim Anadolu Ortodokslar iin vatana kavuma deil, gurbete srgndr." Kayseri, Karaman, Trabzon, Sivas, Konya, Yozgat ve Ankara'da toplanan Hristiyan Trkler trenlerle Yunanistan'a gnderiliyorlar. Yrek paralayan sahneler yaanyor; "Biz sizdeniz, gndermeyin" yalvarmalar, Lozan Anlamasnn kararllnda Ankara'ya kadar ulamyor bile. lerinden sadece bir aileye zel bir ayrcalk tannyor. Bir tek Baba Eftim ve ailesi (Erenerollar) bu zorunlu gten muaf tutuluyor. Atatrk'n istei ile o dnemde TBMM'den u zel kanun karlyor: "3 Austos 1924 tarihli Papa Eftim teskeresi. Papa Eftim efendinin harekat- milliyenin gidiatndan beri Trkiye davasyla alakadar grlmesi ve Patrikhane ile arasndaki vaziyet nazar itibara alnd takdirde efrad- ailesinin mbadeleye tabi olmas dar- felaket olaca muhakkak bulunduundan bir karar ittihaz talebini havi Dahiliyet Vekale-i Celilesinin 2.8.1340 tarih ve Emniyet-i Umumiye Mdriyeti'nin 3798 nolu teskeresi zerine mumaileyh Papa Eftim ve ailesinin stanbul'da yerlemesine msaade itas icra vekilleri heyetinin 3.8. 1340 tarihli ictimasnda karargir olmutur." Ancak Baba Eftim'in kendi rkda ve dindalarnn gnderilmesine neden tepkisiz kald da tam olarak bilinmiyor. Zaten bir sre sonra Anadolu'da Hristiyan Trk aznl kalmad iin Anadolu Trk Ortodoks Patriklii Kayseri'den stanbul'a tanmak zorunda kalyor. Atatrk'n znts

"Hamdullah Suphi Tanrver'in Anlar"nda ismi geen Mahmut R. Ksemihal, Hristiyan Trklerin zorunlu gne ilikin, "Biz Anadolu'nun bir miktar Hristiyan Trk' ile Hristiyan Elen'ini ayran farklar incelemeye vakit bulamadan, mbadele, bir miktar Trk unsurunu Yunanistan'a gtrd.." deerlendirmesinde bulunuyor. Hamdullah Suphi'nin anlarnda Celal Bayar'la aralarnda geen bir diyalog bu konuda Atatrk'n zgnln ortaya koyuyor: Celal Bayar bir gn Hamdullah Suphi'ye, "Bilir misin Hamdullah, Atatrk'n son yllarda en byk znts ne idi?" diye sorar. Hamdullah Suphi bilmediini syleyince, cevab kendisi verir: "Anadolu'dan binlerce Hristiyan Trk' gndermi olmasyd. Paam yapmayn, yollamayn, bunlar zbez Trktr dedim. Kendisine kitaplar gnderdim, fakat dinlemedi." Yunanistan'a gnderilen Trk Hristiyanlar Trkiye'de Rum olarak adlandrlp mbadeleye tabi tutulurken, Yunanistan'da da "Turko Sporos-Trk tohumu" diye aalanarak Yunanl olarak kabul edilmediler. Gittikleri Bat Trakya'da, biraz da Anadolu'yu hatrlamak iin olsa gerek, "Karaman" adn verdikleri bir yerleim birimi kurdular. Yunanistan'da Bat Trakya Trklerinden daha fazla horlanan ve ayrma tabi tutulan Trk Ortodoks Hristiyanlarn bir ounun daha sonra Avrupa'nn eitli lkelerine dald biliniyor. Bilinen bir gerek var ki, mbadele sonucu Yunanistan'a gnderilen Trk Hristiyanlar, bu lkede de artk yok denecek kadar az. Hamdullah Suphi Tanrver'in maceralar stanbul'da cemaat bulmakta glk eken Trk Ortodoks Patriklii Hamdullah Suphi Tanrver'in giriimleriyle Galata Merkez Grek Ortodoks topluluu ile birletirilerek cemaat haline getirildi. Hamdullah Suphi'nin bundan sonraki ura, bykelilik yapt Romanya'daki Hristiyan Trkleri Marmara Blgesine yerletirmek oluyor. Ancak ll. Dnya Savann patlak vermesi Tanrver'in bu hayalini suya dryor. Buna ramen Hamdullah Suphi, byk dlerini gerekletiremese de 1935 ylnda Romanya'dan 10'u kz 70 Hristiyan Trk gencini getirip Trkiye'deki eitli okullara yerletiriyor. 16 Eyll 1943'te nfus katlarna kavuan 70 Hristiyan Trk genci, kendilerinin dier Hristiyanlarla kartrlmasn istemedikleri iin "Trk Ortodoks" yazlmasn istiyor ve Hamdullah Suphi de bunu salyor. Trke dini eitim yapan bu genler i hayatna atlmaya balarken Hristiyan olmalar engeliyle karlayorlar. evresel artlarn da etkisiyle slamiyeti seen bu genler, Mslman kzlarla evlenerek ounlua adapte oluyorlar. Hrgn Gazetesi'nden Osman Balcgil'e gre ithal cemaatini de kaybeden Papa Eftim bu gelimeler zerine Hamdullah Suphi'yi arayarak, "Hamdullah bey, hani ya benim yetmi kiilik cemaatim? Mslmanln defterinde 70 kii mi eksikti?" diyerek sitem ediyor. Zaten o tarihten sonra da ne Anadolu'da ne de stanbul'da Trk Hristiyanlarn says 1000'i gemiyor. Baz tarihilere gre ise Trk Hristiyanlarn says 100' bile bulmuyor. Tarihi Barker'e gre ise Trkiye'deki Trk Hristiyanlarn says sfra yaklam durumda. Dr. Dursun Ayan'nn yapt aratrmalar stanbul'da yaayan Hristiyan Trklerin saysnn 250'yi bulmadn ortaya koyuyor. Osmanl ve Cumhuriyet dneminde eitli vesilelerle din deitirerek Hristiyan olan Trklere Presbiteryen ad veriliyor. Presbiteryenlerin nlleri arasnda ilk srada Tevfik Fikret'in olu Haluk yer alyor. Sanat Bar Mano'nun da zaman zaman Presbiteryen Hristiyan Trklerle ayinlere katld biliniyor. kincisi "Tehcir"di Atatrk'n zel izni ile mbadeleden ayr tutulan Papa Eftim ve 50 kiiyi bulan yaknlar nce Ankara'ya getirildiler. Ardndan stanbul'a gtrlerek Karaky yaknlarna yerletirildiler. 1964 ylna gelindiinde Anadolu'da Trk kkenli Ortodoks kalmamt. Ancak mbadeleden uzak tutulan stanbul'da Trk kkenli Ortodokslarn says azmsanmayacak kadar fazlayd. stelik bu insanlarn byk blm ticaret ve sanatta Mslman Trklerle kyaslandnda ok daha zengin durumdayd. Yunanistan ve yerli ibirlikileri Kbrs'ta kanl olaylar balatnca dnemin babakan smet nn, Yunanistan'a iyi bir ders olur niyetiyle stanbul'daki Rumlarn snrd edilmesini gndeme getirdi. Papa Eftim smet Paa ile Talk'taki evinde grerek ikinci bir Lozan faciasnn yaanmamasn istedi. smet Paa ile Papa Eftim arasnda sert tartmalarn yaand da biliniyor. Ancak smet Paa kararlyd. Tpk Lozan'da olduu gibi 1964 ylnda da insanlarn kkenine baklmakszn, din unsuru dikkate alnp yaklak 70 bin kii snrd edildi. Seluk Erenerol'a gre bu rakam 86 bin olup 15-20 bini hari hepsi Trk't. Arlk kazanan rakam ise 50 bin. Mbadeledeki gibi toplu halde trenlere bindirme deil, tek tek toplayp snrd etme vard bu defa. Papa Eftim Trkiye lehine yapt almalardan sonra Yunanistan'da istenmeyen adam ilan edilmiti artk. stanbul'daki dier Hristiyan cemaatlerin aksine Trk Ortodoks Kilisesi mensuplarnn Yunanistan'la ilikileri bugne kadar dzelmedi. Seluk Erenerol, babasna Kurtulu Sava srasnda Yunanistan'n yannda yer almas iin ok byk basklar yapldn sylyor: "Eer babam Yunanistan'n istediini yapm olsayd, bugn Atina'da heykeli dikilmi olacakt." stanbul'da kalan Trk Ortodokslar Yunanistan'daki akrabalarnn durumunu bir ka kez dnya gndemine getirmeye altlarsa da baarl olamadlar. nk Yunanistan'a gnderilen Trk Ortodokslar, orada nc

snf vatanda muamelesi gryordu. Papa Eftim, 1960'l yllara gelindiinde Yunanistan'daki dindalarnn trajik yklerinin de etkisiyle fel geirdi. Yunanistan'a gnderilen Trk Ortodokslarn daha sonra svire, Fransa, ABD gibi lkelere g ettikleri biliniyor. Bu lkelere g eden Trk kkenli Hristiyanlarn Rumlardan kz almamak iin zen gsterdikleri de kendilerinin ifadesi. Yunanistan'a gnderilen Trk Ortodokslar her yaz, Kayseri'nin Zincirdere yaknlarndaki ilk Trk Ortodokslar kongresinin yapld kiliseyi hala ziyaret etmeye devam ediyorlar. *Katklarndan dolay Dr. Dursun Ayan'a teekkrler.(E.Y) Dr. Dursun Ayan (Sosyolog): Trkler semavi dinlere ilgi gsterdi Trk Kltr tarihini daha gerilere ve Anadolu dna gtrdke din temelinde baz ayrmlar hem kronolojik olarak hem de corafi olarak gzden geirmek gerekir. 8-9. yzylda slamiyeti kabul eden Trkler, Anadolu'yu fethederek slam tarihinin sekin bir cephesini Seluklu, Osmanl destei ile oluturmulardr. Mslmanlk ile Trkln beraber anlmas bu tarihi geliimin sonucudur. Anadolu'nun Mslman Trkler tarafndan fethinden ncesine gidildiinde Trklerin slamiyet ncesi tarihi karmza kar. Trk Hristiyanlnn kkleri burdadr. Kald ki Malazgirt ncesi glerde Anadolu'da Trklerin Hristiyanlk gibi bir semavi dini kabul etmesi normaldir. Semavi dinler Trk milletinin kltrel anlayna uygundu. "Her dini bir alfabe izler" ilkesi dikkate alnrsa Grek alfabesinde yazlm belgeler buna gzel bir rnektir. ster slamiyet dneminde olsun, isterse daha nceki bir dnemde, Anadolu'daki Trklerin tarihi Karadeniz'in kuzeyinde dikkate deer bir canllk gstermitir. Hazar Trklerinin bir dier semavi din olan Musevilii kabul, her ne kadar tm Hazar federasyon nfusu Musevi olmasa da tarih ve kltr asndan ilgin bir olaydr ve bakiyeleri hala vardr. Bugn dnya Trkleri byk bir ounlukla Mslmandr ve slam kltrne katklaryla tarih oluturmulardr. Seluk Erenerol (Bamsz Trk Ortodoks Cemaati Lideri): nn, babam dinlemedi Osmanl'dan kalma bir yanl olarak Rumlukla Hristiyanlk hep kartrld. Biz Trkz ve Milli Mcadelede Fener Rum Patrikhanesinin basklarna ramen Atatrk ve arkadalarnn yannda yer aldk. Babamn Atatrk'le aras iyiydi. O dnemde Fener Rum Patriklii babama teklif edildi ama babam kabul etmedi. Ancak Lozan'da smet nn byk bir hata yapt; Anadolu'daki tm Ortodokslar toplanp Yunanistan'a gnderildi. Bu insanlar orada daha feci ekilde aaland ve dlandlar. Atatrk'n zel izni ile babam ve aile efrad Trkiye'de kald. 1964 ylnda smet nn ikinci hatasn yapp stanbul'daki 86 bin Hristiyan Yunan uyruklu diye bu lkeye gnderdi. Kbrs'taki gerilime karlk bunu yaptn sylediinde babam, Talk'taki evinde nn'ye, "Lozan'da bir hata yaptn, ikinci hatay yapma" dedi ama dinletemedi. Oysa gnderilen 86 bin kiiden sadece 15-20 bin kii Yunan uyrukluydu. u anda cematimiz 250 kii. Fener Rum Patrikhanesi ile ilikilerimizin ok salkl olduunu sylemek g ama bir iki defa grtk. Protestan Kilisesi ile ilke olarak ayrldmz noktalar var. Bugn onlarn 2 bin 500 civarnda misyoneri Anadolu'nun drt bir yannda Mslman ocuklar din deitirmeye zorluyor. Baba nasihati olarak biz bunu hi yapmadk ve yapmayz. Babam bize byle nasihat etti. Ateistlerin bir dini benimsemesi nemli. Mslman ocuklarn deil. Onlarn zaten bir dini var. ERCAN YAVUZ YUNANSTANDAK ORTODOKS TRKLER MD SZE NEML BR KONU BLDRECEM: YUNANSTANDA SAYILARI 1.500.000'E (YANLI DEL BRBUUK MLYON) ULAAN KARAMANDAN GTME (ORTODOKS) TRKLER VAR. "KARAMANLILAR" OLARAK ADLANDIRILIYORLAR. BUNLAR Z BE Z TRKTRLER. SELUKLULARDAN NCE ANADOLUYA GELDKLER N BZANS ETKSYLE HRSTYANLAMILARDIR. BU NSANLARIMIZ TRKE KONUURLAR, KLSELERNDE TRKE NCL OKURLAR.. YUNANLILAR BU SOYDALARIMIZI ASMLE ETMEYE ALIIYOR. BU KONUYLA LGL ETL ARATIRMALAR VE TEZLER MEVCUT... DETAYLI BLGY TRK ORTODOKS PATRKHANESNDE "SEVG ERENEROL" HANIMEFENDDEN ALABLRSNZ. YUNANSTAN KARADENZDE PONTUSULUK YAPIYOR DA, BZ NYE YUNANSTANDAK TRKLERE SAHP IKMIYORUZ... STENZDE KARAMANLILARI DA "KARAMANLILAR" SMYLE GRMEK STYORUZ. NOT: BU NSANLAR 1924'YE KADAR TRKYEDE YAARLARKEN MBADELE ZAMANI ZORLA YUNANSTANA GNDERLDLER ... NE ACAP BR TR K TRK HKMET, RUMDUR (!) DYE TRKLER ZORLA YUNANSTANA GNDERP, YUNANSTANDAN TRK (!) DYE YAHUD DNMELERN GETRD" HAKAN ZTRK

Kabala ncelenmesine Giri

Yazan Dr. William Wynn Westcott

Altn afak Hermetik Cemiyetinin kurucusu arasnda Dr. W.W. Westcott ayrca Kabala konusunda dier kurucular, Dr. Woodman ve MacGregor Mathers gibi tannm bir uzmand. Westcott ayrca Oluum Kitab "Sepher Yetzirah" ngilizce'ye tercme etmiti. Westcott ayrca ngiliz Gl Ha Cemiyeti SRIA (Societas Rosicruciana in Anglia) bakanyd, Teosofik Cemiyetinin ezoterik okulu ve Framasonlua mensuptu. Giri 1. Oklt bilimlere ak olan edebiyat, felsefe ve din aratrmaclar eski a Rabbinlerinin (hahamlarnn) Kabalas zerinde biraz durmay deneyebilirler, nk din veya inanlar ne olursa da, bylelikle sadece bilgi deil, fakat iinde doduklar ve bydkleri veya muhakeme gleri gelitiinde yeni uyarladklar din ve doktrinleri farkl olanlarla karlatrdnda yaam ve insan kaderi konusundaki grleri geniler. 2. Bu konuda kazanlacak yarar konusunda emin olarak eski brani Kabala doktrinlerine dikkatinizi almak isterim. Bu deruni incelemeye erken yata girme ansna sahip oldum ve sonraki yllarda bu brani dini felsefe zerinde biraz bilgi biriktirebildim ve Gl Ha cemiyetinde yeliimle bu konuda bilgim daha da gelitirdim. Ancak Kabalistik kitaplar o denli fazla ve denli kapsaml oluu, bir ounun sadece Rabbini branice veya Keldanice incelenmesi gerekmesi, bu konuda z gvenimi yirmi yl ncesi bu yazmn 1888 ylnda Hermetik rencilerinin bir cemiyetinde konuma olarak ilk yaynladm zamana kyasla azalmasna neden olmutur. O tarihten sonra Jean de Pauly "Zohar"n Franszca tercmesi ve Arthur E. Waite'in "Kabala Edebiyat ve Tarihi" ("The Literature and History of the Kabalah") yaynlanmtr. Yine de bu kk yaznn Kabalann daha kapsaml eserlerine hakim olmay zaman bulamayanlar iin yararl olaca dncesindeyim. Gerektii gibi Eski Ahit'e referans edilmitir, ancak kastl olarak Yeni Ahit'e veya sa'nn rettii inan ve doktrinlere ilitirme yaplmamtr ve eer Kabalada iddia edilen Kutsal lem balantsn irdelemek isteyen varsa Zohar ii, 43, b ve C.D. Ginsburg'un "Kabbalah"ta bulunan ngilizce'sine danabilir. WM. WYNN WESTCOTT, M.B., vs. Kabala 3. tiraf edilmelidir ki Kabalann menei kadim alarn sislerinde kaybolmutur, hi kimse onu kimin kardn veya ilk retmenlerin kim olduunu ortaya karamamaktadr. Kkenlerinin M.. 515, kinci Mabet dnemine bulunan brani hahamlara dek indii konusunda epey kant bulunmaktadr. 4. Bu felsefenin, Yahudilerin Babil'de esaret dnemi srasnda Keldani retilerinin Yahudi geleneklerine etkileiminden doduu nerilmitir. phesiz ki, reti erken dnemlerinde tamamen szl aktarlmaktayd, bundan dolay Kabala veya branice imla olarak QBLH kelimesi QBL kabul etmek, almaktan anlamna geliyor ve phesiz reti olarak aktarldka elinden getii kiilerce deitirilmitir. Asrlar sonraya dek onun herhangi bir blmnn yazya dkldne dair herhangi bir kant yoktur. Musa'nn zahiri Pentateuch [Latince Musa'ya atfedilen "Be Kitap", Tevrat], zerinde giderek kabaran erh ve tefsirler ve Mina ile Gemara'y ieren Talmud'dan ilgin bir ekilde ayr tutulmutur. Bunlarn Kabalann derin ve gizemli doktrinlerinden etkilenmeden brani teolojide gelitii gzkmektedir. Benzeri bir ekilde, Hindistan'da ezoterik bir dizi yaztlar Upaniadlar'n genel halkn kullanm iin talimatlar ieren zahiri Brahmanalar ve Puranalar ile yan yana gelitiklerini grrz. 5. Halen mevcut olan en eski Kabalistik kitaplarn iddia edilen yazl tarihini reddeden eletirici aratrmaclar arasnda eitli tartmalar srmtr ve onlara atfedilen yazarlarnn bunlar yazamayacaklarn ne srmlerdir. Ancak eserlere bir tarih veya yazar saptamaya gelince, bu ayn eletirmenler byk fikir ayrlklar gsterip birbirleri ile elikiye girmektedirler. Ykc eletiri gerek bilgiyi elde etmekten ok daha kolaydr. 6. Eski Kabalistik eserlerinin en nemlisine gz geirelim: 7. "Sepher Yetzirah" veya "Oluum Kitab" en eski eserdir ve dini atalardan brahim'e atfedilmektedir. Bu eserin bir ngilizce tercmesinin yapm bulunuyorum, bir ka basks yaynlanmtr. Bu eser Yaratl konusunda ok ilgin bir felsefi tema aklamakta. Dnya, gne, gezegenler, elementler, insann kkeni ve brani alfabenin yirmi iki harfi arasnda bir paralellikten sz etmekte. Harfleri bir triad/l, Heptad/yedili ve bir Dodecad/on ikiliye blmekte. ana harf A, M ve Sh () ilksel Hava, Su ve Ate olarak tanmlamakta; yedi ift harf gezegenlere ve zamann yedi blmelere vs.; on iki tek harf ise aylara, Zodyak burlar ve beden organlarna eletirilmektedir. Modern aratrmaclar bu eserin mevcut kadim yaztlarnn ilk M.S. 200 tarihinde derlendiini kabul etmeyi eilimleri vardr. "Sepher Yetzirah" hem Kuds, hem de Babil Talmudlar tarafndan sz edilir. Ayn Mina gibi Yeni-brani dilinde yazlmtr. 8. branice'de ZHR veya ZUHR olarak yazlan "Zohar" veya" Sohar" olarak bilenen "htiam Kitab" veya "Ik Kitab", Tanr, Melekler, Ruhlar ve Kosmoloji konularn ieren bir ok farkl metinin derlenmesinden meydana gelmitir. Kitabn yazar 160 ylnda yaayan Rabbi Simon ben Jochai'ya atfedilmektedir. Kendisi Lucius Aurelius Verus, mparator Marcus Aurelius Antoninus'un valisi tarafndan zulme urad ve bir maarada

yaamaya zorland. Bu eserin nemli blmleri szl geleneklerden derlenmi olabilir. Ancak baka blmler phesiz zamanla, hatta 1290 yl civarlarnda spanya, Guadalajara'l Rabbi Moses de Leon tarafndan yaynland zamanda dahi ilave edilmitir. Yaynlandktan sonra tarihsel gelii bilinmektedir. Kitap basks Mantua'da 1558 ylnda, Cremona'da 1560 ylnda ve Lublin'de 1623 ylnda karlmtr; bunlar "Zohar"n brani dilinde yazl nl kodeksleridir. branice okumayanlara iin Zohar' ett etmenin en pratik yolu Baron Knorr von Rosenroth'un 1684 ylnda "Kabbala Denudata" bal altnda Latince'ye yapt ksmi tercmeleri ve S. L. MacGregor Mathers tarafndan bunlarn ngilizce'ye tercmeleri olacaktr ("Siphra Dtzenioutha" - "Book of Concealed Mystery" - "Gizli Sr Kitab"; "Ha Idra Rabba," "Greater Assembly" "Byk Meclis"; ve "Ha Idra Suta," "Lesser Assembly," "Kk Meclis"- Not bu kitabn Giris Blm ve nsz Blm sitemizde yaynlanmtr). Bu kitap, Zohar'n tonu, stili, ierii konusunda iyi bir fikir vermektedir, ancak sadece ksmi, bir gr verir. Zohar'n dier metinleri: Hikaloth - Saraylar, Sithre Torah - Kanunun Srlar, Midrash ha Neelam - Gizli Tefsir, Raja Mehemna - tikatl oban, Saba Demishpatim - Yallarn Szleri, Peygamber Elias ve Januka, Gen Adam; ve Tosephta ve Mathanithan balkl notlardr. 9. u anda Jean de Pauly tarafndan Zohar'n eksiksiz ve son derece skolastik bir Franszca tercmesi baslmak zeredir. 10. Dier nl Kabalistik eserler arasnda: Rabbi Azariel ben Menachem'in "On Sephirtoh'un erhi", M.S. 1200; Rabbi Akiba'nn "Alfabe"; " Cennet Kaps" ; "Enoch Kitab"; "Pardes Rimmonim, veya Nar Bahesi"; "Tecelliler zerinde Bir alma"; Chajim Vital'in "Otz ha Chiim, veya Hayat Aac"; Isaac de Loria'nn "Rashith ha Galgulim, veya Ruhlarn Devri" Isaac de Loria; ve zellikle 1070 ylnda len ve ayrca Avicebron olarak bilinen nl spanyol Yahudisi Ibn Gebirol'un yazlar, onun bayapt "Hayatn Pnar" veya "Kralln Tac" eseridir. 11. Kabala retisi her biri bir sre nl olan birka okulla snflandllmtr: 1190 - 1210 yllar arasnda Rabbi Kr Isaac, Rabbiler Azariel ve Ezra, ve Moses Nachmanides'in Gerona Okullu. Rabbiler Jacob, Abulafia (lm 1305), Shem Tob (lm 1332), Akko'lu Isaac'n Segovia Okulu. Rabbi Isaac ben Abraham Ibn Latif okulu, yaklak 1390. Abulafia (lm 1292) ve Joseph Gikatilla (died 1300) okulu; ayrca of Rabbiler Moses de Leon (lm 1305), Menahem di Recanti (lm 1350), Isaac Loria (lm 1572) ve Chajim Vital'in (lm 1620), "Zoharistler" okullar. nl Alman Kabalistler arasnda John Reuchlin veya Capnio, ikinl eser yazmtr: "De Verbo Mirifico," ve "De arte Cabalistica." 12. Genelde Kabalistler arasnda iki meyil vardr: biri tamamen doktrin ve dogma koluna; dieri de pratik ve mcizevi harikalar iine koyulmutur. 13. En nl harikalar uygulayan Rabbinler arasnda ayrca Ari olarak bilenen Isaac Loria, ve ne garip ki Mslmanla dnen Sabatay Sevi idi. Bu her iki Rabbinin kard oklt klliyatnn yaayan temsilcileri vardr. Genelde bunlar dalm bireylerdir, inisiye gruplarn bulmak enderdir. Orta Avrupa'da , zellikle Rusya'nn belirli blgelerinde, Avusturya ve Polonya'da halen Kabalaya atfettikleri garip eyler yapabilen ve "Harikalar Yapan Rabbinler" olarak bilinen Yahudiler vardr, ve aklanmas ok zor eylerin ngiliz Kabalistik ritel ve tlsm rencileri tarafndan yapld grlmtr. 14. Eski metinlerle ilgili Rabbini Tefsirlerin ou birbirine dolanan o denli kabark bir Kabalistik klliyat oluturur ki kavranmas neredeyse imkanszdr. Her halde, lkemizde eski yazmalarda halen sakl olan ne doktrinler bulunduunu bilen ne bir Yahudi, ne de Hristiyan vardr. 15. Dogmatik veya Teorik Kabala Tanr, Melekler ve insandan daha ruhani varlklar; insan Ruhu eitli ynleri ve paralar; doum ncesi yaam, reenkarnasyon ve eitli ince alemler ve varlk boyutlar konusunda felsefi kavramlar sunmaktadr. 16. Pratik Kabala, Eski Ahit'te her cmle, kelime ve harfi inceleyerek mistik ve alegorik yorumlar getirmektedir. Harf, rakam ve onlarn karlkl iliki trleri; Gematria, Notorikon ve Temura ilkeleri; ilahi ve meleksel isimlerinin tlsmlara uyarlanmas; sihirli karelerin (vefkler) hazrlanmas; ve sonradan ortaa majisinin temelini oluturacak eitli konulara giren ok kapsaml bir klliyat. 17. Belirli bir Kabalistik eseri okumak yerine, onun felsefesi konusunda genel bir fikir edinmek isteyenler iin mevcut standart eser vardr. Bunlardan ikisi ngilizce'dir, biri Dr. C. Ginsburg, 1865 ylnda yaynlad eserdir. Bu doktrinlerinin resmi ve kapsaml bir zetidir. Dieri Arthur E. Waite'in [ A.E. Waite nemli bir Altn afak yesiydi]1902 ylnda yaynlad mkemmel "Kabalann Doktrin ve Edebiyat" ("The Doctrine and Literature of the Kabalah") eseridir ve ayrca Franszca olarak Adolph Franck'n 1889 ylnda yaynlad eser vardr. Ancak bu daha ok betimleyici zelliktedir ve ayrntlara pek girmez. 18. brani sistemde Hint dini felsefesinin birok noktalarna deinmemektedir veya farkl mahiyeti oluundan dolay dlanmaktadr. rnein, yok edilen Dengesiz G Alemlerinden baka alemlerin kozmolojisine pek deinmektedir; sarslmaz Karma yasas gz alc bir zellik deildir; reenkarnasyon retilir, ancak yeniden dou genelde e yaama snrldr.

19. Kabalistik doktrinin kk bir paras Yahudi Talmud'da bulunmaktadr, ancak bu metinlerde gerek Kabala'da bulunmayan biraz kaba bir anlay vardr; rnein insanlarn nceki yaamlarn gnahlarndan dolay hayvan biimlerinde veya erkeklerin kadn olarak yeniden domalar gibi. 20. Unutmamak gerekir ki birok doktrin birka Rabbinin retileriyle snrldr ve belirli bir konuda eski bir doktrin ile yeni bir doktrin arasnda bazen byk farklar ortaya kmaktadr, bu deiik devir ve okullarn Rabbinlerin Kitaplarnda aka grlmektedir. Baz Kabalistik retiler daha hi baslmamtr ve gnmze dek sadece mritten mride aktarlmtr. Hi bir brani kitapta bulunmayan ve Gl Ha ve Hermetik Localarda rettiim konular da vardr. Bu eski brani kitaplarn dikkatli bir incelemesi baz dogmalar sadece layk olan rencilerle snrlamak, bilinsizce yaylp cahil veya karc kiilerden istismar etmelerini nlemek amacyla baz kastl "perdeler"in konulduu gstermektedir. 21. Kabalistik doktrin klliyatna herhangi bir nemli ilave konulmad yaklak olarak iki asr gemitir. Ancak bundan nce felsefi temay aklamak veya uzatmaya ynelik uzun bir erh ve tefsir silsilesi retilmitir. 22. Daha nce belirttiim gibi Kabalann ne zaman bir somut btn ve felsefi sistem olarak ilk olutuu belki de hi bir zaman ortaya kmayacaktr, ancak eer onun brani dinin Ezoterizmi olarak kabul etsek, ki bunun doru olduunu inanyorum, esas retileri phesiz Jehovah, Yahveh ibadetinin esas ilkelerinin kna yaklak olarak e zamanl olmas gerekir. 23. On iki kavimin oluu tarihi bir gerek olup olmadn veya Musa ve hatta Kral Slyeman'n bile gerekten varolup olmadklarn tartan baz pheci aratrmaclarn iddialarna gze atmaya aba gstermeyeceim [Bu yaznn hazrland zamandan geen bir asr sresince arkeolojik bulgular eski ahit tarihinde geen birok olayn doruluunu saptamtr]. Bu almamzn maksad asndan, Yahudi ulusun, kinci [Sleyman] Mabedin zamannda (M.. 536) Asya hakimi Kirus'un, M.. 587 ylnda [Babil] Kral Nebuchadnezza tarafndan zorla tutsak edilen baz Yahudilerin Kuds'e dnmelerine ve brani dinini icra etmelerine izin verdiinde Yahveh teolojisi, bir rahip snf sistemi ve elle tutulur bir doktrinleri olduu yeterli olacaktr. 24. Kuds'e bu dnten sonra, M.. 450 ylnda Ezra ve Nehmeniah, branilerin Eski Ahitlerini edit edip derlediler veya Musa'nn Tevrat' yazdn ve Kral Sleyman hkmdarln inkar edenlere gre o zaman Pentateuch' [Latince 5 kitap, Tevrat, Torah] yazdlar. 25.Yenilenmi din, Kuds'n Ptolemy Soter tarafndan igal ettii, ancak Yahudi dinin temellerini ykmad M.. 320'ye dek devam edebilmiti. Hatta, halefi Ptolemy Philadelphus yaklak olarak M.. 277 ylnda brani metinlerin revize edilmelerine ve yetmi iki alim tarafndan Greke'ye tercme edilmelerine salad. Bu tercme asrlardr Eski Ahit'in Septuagint uyarlamas olarak bilinmektedir. 26. Bundan sonra Yahudilerin zerilerine baka belalar geldi ve Kuds M.. 170 ylnda Antiochus tarafndan igal edilip yama edildi. Bunu Makkabilerin uzun savalar takip etti ve Romallar Judai, Yudeya'y igal ettiler. Sonra Yahudilerle ekien Pompey ehri igal etti ve ksa sre sonra M.. 54 ylnda Romal general Crassus tarafndan yama edildi. Yine de Yahudi dini muhafaza edildi ve sa'nn yaad devirde btn dini kutlama ve bayramlarn bulunduunu gryoruz. M.S. 70 ylnda sonradan Roma mparatoru olan Titus tarafndan Kutsal ehir igal edildi, yamaland ve yakld. 27. brani Eski Ahit btn bu ilelere ramen muhafaza edildi, ancak kanlmaz olarak birka eserine birok deiiklik ve ilaveler olmutur. Bir rahip snf silsilesi tarafndan aktarlan halka sunulan Eski Ahit'e dahil edilmeyen daha ezoterik retiler de deiik retmenlerin etkileriyle deiime uram olabilir. 28. Bu devreden ksa bir sre sonra Eski Ahit kitaplarn ilk erh ve tefsirleri dizileri hazrlanp gnmze dek gelmitir. Bunlarn arasnda en eskileri yaklak olarak M.S. 100 ylnda yazlan "Kanun" zerinde "Targum of Onkelos" ve "Peygamberler" veya "Nebiler" zerinde Jonathan ben Uzziel'in eseridir. 28. Yaklak olarak M.S. 141 ylnda Judai'l Rabbilerin nl eseri "Mishna" yazld ve "Talmud" denilen ok kapsaml ve kabark brani doktrinlerin derlemesine temel olutu. Bunlarn iki versiyonu vardr, en nemlisi Babil'de ve dieri Kuds'te derlenmitir. Esas "Mishna"ya Rabbiler "Gemara" denilen tefsirleri ilave ettiler. Bu zamandan itibaren Judai literatr epey geniledi ve en azndan 1500 yla dek dini eserler karan bir sr brani Rabbin vard. ki Talmud ilk kez Venedik'te 1520 ve 1523 yllarndan srayla basldlar. 29. Eski Ahit kitaplar Yahudiler iin asrlardr yn verici bir meale olmutur, ancak bilgili Rabbinler sadece bunlarla yetinmediler ve onlar iki paralel literatr dizisiyle takviye ettiler. lki Talmud'a dayal olarak Eski Ahit'i aklamak ve halk eitmek zere Musa tarafndan verilen On Tartma Kural'nn tefsiridir, dieri ise gizli doktrin ve ezoterik anlamlarn aklamaya ynelik uzun, daha karmak ve derin bir metindir. Oluum Kitab, Sepher Yetzirah ve htiam Kitab, Zohar, eski Rabbinlerin ehil olduklarndan vndkleri ve hatta Tanrnn Musa'ya rahiplerin halka ifa edilen yazl kanundan ayr olarak, ifa etmeleri iin verdii "Gizli Bilgi" olduunu dahi iddia ettikleri szl gelenein z, cevheri temsil etmektedir. 30. Kabalann balca ilkelerinden biri de, ruhsal bilgeliin On Say ve Yirmi ki Harften oluan Otuz ki Yoldan elde edildii kavramdr. Bu On Say, lahi Tecelli, Sephiroth'u,Yksek Ana, Binah'n Byk Denizi, Kristal

Denizin Kutsal Sesler Korosunu simgeler. esas Element, Yedi Gezegen ve gnein yllk seyrinde beeri yaama yn veren semann On ki Zodyak etkisi ile Evrenin, Doann Yirmi ki oklt gc simgeler. "Sepher Yetzirah" tercmemin sonunda Otuz ki Yolun adlar ve aklamalarn vermitin. 31. Kabala ve Ortodoks Yahudilik arasndaki ban gstergesi, Rabbinlerin Eski Ahit kitaplarn ruhsal yaamn kltr iin Yirmi ki (harfler) diziye snflandrdklarn gryoruz. Bu snflandrma Eski Ahit'in otuz dokuz kitabndan on iki ikincil peygamberin kitaplarn bir diziye; Rut'u Hakimler'e; ve Ezra'y Nehemya'ya ilave ederek, ve ikier kitaptan oluan Samuel, Krallar ve Tarihler kitaplarn birer kitap sayarak elde ettiler. Otuz dokuz kitap Ezra'nn zamannda saptanmt. 32. Kabalay aklayan kitaplara dnersek, onlarn atfedilen kkenlerinin doruluu, otantiklii ne olursa da, kadim eserler Sepher Yetzirah ve Zohar'n mesafeli grl bir kozmolojiyi ima eden, ak ve berrak bir ruhsal felsefe ierdikleri reddedilemez ve teolojik bir doktrin klliyatn kuran zel bir adn onuruna layk grlmeli - Kabala. 33. Umumi brani dininin esas dayana ve temeli her zaman Yahveh'in (Jehova) seilmi halkna ifa ettii Kanunlar beyan eden Pentateuch, Musa'a atfedilen be kitap olmutur. Bu kitaplarla balayan Eski Ahit, tarihi kitaplar, peygamberlerin iirsel retilerini ieren kitaplar takip etmitir, ancak birok blmler maddi ve dnyevi zellikler hakimdir ve Byk Din kitaplarnda beklenen ruhsal tertip yoksunluu gzkmekte, hatta bazen gnmzn ahlaki deerlerle akmaktadrlar. 34. 3000 yl nceki bir kk ulusa hayati nem tayan Musevi Kanunlar hijyen hususlarn dzenlemeye ynelik ok sayda ayrntl kurallar getirmitir, ancak hatal kullara kar ok kyc cezalar ve acmasz muamelelerde bulunmaktadr. Oysa, bunlar modern gre gre milyonlarca dnyalaryla Evreni Yaratan bir Tanrdan tecelli edilecek eylere pek uymuyor. Ayrca, lm sonras bir beeri yaamdan neredeyse hi sz edilmemesi, sa'dan gelecek yeni ifalar gerekli klan bir maddecilik gstermektedir. Oysa, muhafazakar ngilizler bu szleri kukuyla bakyorlar, ancak onlardan Eski Ahit'te lm sonras yaam veya ruhun slah iin bir dizi yaamdan gemesi ve ruhun lmszl aklayan bir metini gstermeleri istenildiinde onlar bulamazlar ve papazlarn: "Eer aka konmamsa da ima edilmektedirler" demeleri ile yetinmektedir. Ancak gerekten yle mi? Eer yleyse nasl oluyor da modern bir yazar unu syleyebilmitir: "Eski Ahit'e refah iyi ilerin dlyd, oysa Yeni Ahit'e dl geimsizliktir"? Bu sadece gelecek yaam olmadnda veya Eski Ahit'te dnlen dl ve cezalandrma yoksa mmkn olabilirdi. 35. Ancak bu gzlem dorudur ve Eski Ahit'te insann hayvan kadar lml olduunu retmektedir, rnein (Vaiz/Ecclesiastes, iii. 19): "nk adem oullarnn bana gelen, hayvanlarn bana gelir; ve balarna gelen ey birdir; bu nasl lyorsa, teki de yle lyor; hepsinin bir soluu var; ve adamn hayvana stnl yoktur; nk hepsi bo. Hepsi bir yere gidiyorlar; hepsi topraktandr, ve hepsi yine topraa dnyorlar... Ve grdm ki, adamn kendi ilerinde sevinli olmasndan daha iyi bir ey yoktur; nk onun pay budur; nk kendisinden sonra olacak eyi grmek iin onu kim geri getirecek?" Kendi Ego, Ruh veya Yksek benliinden baka kim olabilir. 36. Ancak belki de bu kitap ad an belirsiz bir Yahudi veya yar Keldani veya Babil'linin kaleminden kmtr. Bu hi de yle deil, zira btn Yahudi alimler bu kitab Yahudilerin en grkemli dneminin krallar Sleyman'a atfediyorlar. Eer ruhun lmszl Halkn anlayna ak olan Yahudiliin znde varsa, o zaman Sleyman bunu o denli kaba bir ekilde inkar etmezdi. 37. Yine de, Tekvin'de Yaratln yksne baktmzda ayn hikayeyi grrz. Hayvanlar topraktan yaplmtr, insanlar topraktan yaplmtr, Havva Adem'den yaplmt ve her birinin sureti iine hayat nefesi "Nephesh Chiah" (Nefes Hiyah), can flendi. Ancak, Adem'in bir sre iinde barnacak, deneyim kazanacak, slah olacak, sonradan farkl bir geliim evresine geecek ve nihai olarak lahi kaynaa dnecek Yce Zeka'dan bir In aldna dair herhangi bir ima yoktur. Ancak, onlar her kimse, bu eserlerin yazarlar, insann daha yksek bir taraf, Ruh Varl olduu konusunda herhangi bir kavramdan yoksun olmalar herhalde olas deildir. Eletirel gre gre belirli bir dnemde dini felsefe Eski Ahit'ten karlm ve imtiyazl bir snfa ayrlmt. Bu durumda halka kabul iin sadece kat ve kesin kanun ve gelenekleri ieren d katman kalmt. Dini kitap olarak Eski Ahit'te yoksun olan ruhsal felsefe Kabala'nn esas z olabilir; zira bu Kabalistik dogmalar brani'dir, ruhsal ve grkemli bir ycelie sahiptir. Eski Ahit onlarn nda okunduunda bir ulusun kabulne layk bir eser olmaktadr. Burada Kabalann z esaslar ve kadim alttemelinden sz ediyorum. Kabul ediyorum ki bir ok mevcut eserde bu asli hakikatler asrlarca derleyiciler, dsel ve ou zaman kaba ilaveler ve arkl imajlar tarafndan rtlmtr. Ancak btn bunlarn ardndan sakl bir lahi Gcn kilit ilkeleri, onun tezahr eden Tecellileri, insan yaam diriltmesi, ruhlarn te yaamlar, dnyevi yaamn fanilii burada tam anlamyla aklanan temel doktrinlerdir ve bu Yahudilerin Kabalas ve szde dounun ezoterik Budizm ve Hinduizm retileri arsndaki temas noktalardr. 38. Olas olarak Protestan kilisesinin koptuu Katolik kilisesi ilk banda Kitabi Mukaddes'in kastl drek, zahiri mahiyetinin srrna ve ou kez aslnda alegorik ierikli tarihi olaylar kapsayan Yahudi kitaplarn gerek manalarna varmann anahtar olarak Ezoterik Kabalay anlamann ruhban snf ait yntemine vakft. Eer

bunu kabul edersek, asrlardr Katolik kilisesi neden ruhban snfnn haricindekilerin Eski Ahit'i irdelemelerine kar caydrc tavr aldklarn aklar. Ayrca bu Protestanlarn hrn rahip snfnn Reformasyonu ile birlikte ruhban snf haricindekilerin Eski Ahit kitaplarn okumalarn tevik etmekle hatta ilediklerini ima eder. 39. Musevi ve dier Eski Ahit kitaplar srekli bir ekilde zalim ve kyc sistemleri desteklemek iin kullanlmtr. Bunun dikkat ekici bir rnei, yz yl nce kadar yakn bir zamanda cereyan etmitir ve Protestan lkelerin rahipleri oybirliiyle Yahudilere zorunlu olan Yahweh kanunlarna dayanarak kle ticaretinin devam etmesini desteklediler. 40. O zamanlarda ou kez serbest dnrler ezilen ve zlm gren rklar kollamaktayd ve asrlardr en bilgeli insanlar, en byk bilim adamlar brani yaztlardaki talimatlar, iddialar ve yklere atfedilen yanlmazl kar verdikleri mcadelelerde hep baardan baarya komulardr. 41. Eski Ahit bir bakma binlerce Hristiyan' bir arada tutmaktadr, zira sa doktrinini Yahudi halknn doktrinleri zerine ina etmitir, ancak gnmzde treyen sonsuz Hristiyan mezhep ve frkalarn hemen hemen hepsi Kitabi Mukaddes'e kendi kiisel yorumlarn katma hakkn iddia ederek ortaya kmtr, oysa bu kitabn tefsir anahtarlar kayp veya en azndan eksiktir ve onlarn yardm olmadan kritik hatalar olaca kanlmaz olduu bilinse, her kafasna esen onu yorumlamaya kalkamaz. 42. Kitabi Mukaddes'in farkl yorumlarnn muazzam birikintisi abes, fuzuli ve beyhude olmasna ramen, nem arz etmektedir, nk yzlerce mezhep ve frkann takipileri kendilerine sadece kiisel yorum hakkn deil, ayn zamanda kendi dnda olanlar knama hakkna da el koymulardr -- sanki Kitabi Mukaddes iin iddia ettikleri yanlmazlk kendi kiisel propaganda veya kilise servisleri zerine yansmas elzemdir. Dini hogrszlk her kasabay lanetlemitir ve bakalarndan kendilerini farkl sayarak kendi dar evrelerinin dndakileri eletirmek, hatta zulmetmek veya cehenneme havale etmek hemen hemen hepsinde yaygndr. 43. Mistikler, Okltistler ve Teosofistler btn dinlerin ortak temel ve kkenini gstererek mevcut mterek aydnlanma olasln aklamakla gerekten byk ve iyi bir hizmet sunuyorlar. Hogr ve mterek takdirle ok iyilik doabilir, ancak dincilerin ayrmac mcadeleleriyle btn inanlar zarar grr ve din, hogrszlk, ekime ve kibirlik anlamna gelen farkl isim olur. Hrsl bir frkacnn gstergesi ve ii artk, sa'nn "Yarglamayn ki, siz de yarglanmayn" szne tam ters derek, bakalarnn eforlarn knamaya her an hazr olmasdr. 44. Yahudilerin bir tarikat, Saddusilikten gelien bir kol Caraites tarih boyunca Kabalay reddetmilerdir ve lkemizin [ngiltere] gnmzdeki brani hahamlar pratik Kabalay izlememektedirler ve Dogmatik Kabalann doktrinlerini kabul etmemektedirler. Dier yandan, bir ok nl Hristiyan yazar Dogmatik Kabalaya kar ok sempati ifade etmitir. 45. M.S. 420 ylnda len St. Jerome "Marcella'ya metup"ta On Sephiroth'a atfedilen btn Kabalistik lahi isimleri vermektedir. Dierleri arasnda Raymond Lully, 1315; Drdnc Papa Sixtus, 1484; Pic de Mirandola, 1494; Johannes Reuchlin, 1522; H. Cornelius Agrippa, 1535; Jerome Cardan, 1576; Gulielmus Postellus, 1581; John Pistorius, 1608; Jacob Behmen, 1624; nl ngiliz Gl Ha mensubu Robert Fludd, 1637; Henry More, 1687; nl Jesuit Athanasius Kircher, 1680; ve Knorr von Rosenroth, 1689, vard. Bunlara ayrca Eliphaz Lvi ve Edouard Schur, ikisi de Oklt Bilimler zerinde modern Fransz yazarlardr, ayrca ngiliz yazarlar Dr. Anna Kingsford ve Edward Maitland ilave edilmelidir. nl Alman filozof Spinoza, 1677, Kabala retilerine ok nem vermitir. Pratik Kabala 46. Dogmatik Kabaladan nce Pratik Kabalay ele alalm. Teorik Kabaladan nce gelii, belki de ilk bata Pentateuch'un her cmle, kelime ve harfinin lahi lhamdan kaynakland ve en ufak zerresinin ihmal edilmemesi gerektii kurama dayan bir inceleme iermesinden kaynaklyordur. Rabbinler her kelime ve hafi saydlar ve saylar harfleriyle temsil edildikleri iin, btn Tanr isim ve sfatlarn, ayrca ilahi emirleri ieren btn szleri saysal deerlerini hesapladlar. 47. brani harfleri ve saylar yledir :

Aleph Beth Gimel Daleth Heh Vau Zayin Cheth Teth Yod

A 1 B, V 2 G, Gh 3 D, Dh 4 H 5 O, U, V 6 Z 7 Ch [H, ] T 9 I, Y 10

Kaph K, Kh 20 Lamed L 30 Mem M 40 Nun N 50 SamekhS 60 Ayin Aa, Ngh70 Pe P 80 Tzaddi Tz 90 Qoph Q [K] 100 Resh R 200 Shin Sh [] 300 Tau T, Th 400 48. Ayrca birka son harfi vardr, son K, 500; son M, 600; son N, 700; son P, 800; ve son Tz, 900. lahi sim Jah, JH'n saysal deeri 15'dir ve 15 her zaman genel kullanmda 9 ve 6, ThV, Teth ve Vau. ile temsil edilir. 49. Kabalistik Rabbinler Eski Ahit'in kanun kitaplar "Torah"n szlerini yaamda uygun davran bilgisine bir klavuz ve Sinagog ve evde uygun okunacak metinler olarak tanmlard. Ancak her sz, yk, kanun ve olayn ayrca daha derin mistik bir anlam tadn ve bunlarn Gematria, Notorikon ve Temuria kurallarna gre hesaplama, evirme, devirme ile bulunabileceini iddia etmilerdi. Bu uygulamadan ilki Greke, ikincisi Latince ve ncs branice kelimedir ve MUR kknden TMURH, devirme anlamna gelir. 50. On yedinci asrn en nemli Rabbini, Menasseh ben Israel, Musa kitaplarn insan bedenine, Mishna adndaki tefsirleri ruha, Kabala ruhun zne benzetmitir: "cahil insanlar ilk olan irdeleyebilirler, bilgili olanlar ikinciye, ancak en bilgeli olanlar tefekkrlerini ncye yneltirler."Kabalistleri, kutsal yaztlarda yaygn srlara eriim salayabilecek on kuralla sahip ilahi teologlar olarak tanmlamtr. 51. Birok Kabalist doktrin ve metotlarnn ilkel insanlara Cennetten Melekler tarafndan indirildiini iddia ederler ve Pentateuch'in ilk Drt Kitabn anlatlan tarihleri ve ifa edilen kanunlarn dnda zgn doktrinlerini de ierdiini inanrlard. 52. Zohar yle der: "Eer Torah'n bu kitaplar sadece Esau, Hagar, Laban ve Balgaam hakknda ykler ve syledikleri szleri ieriyorsa, neden onlara "Mkemmel Kanun, Hakikat Kanunu, Tanrnn Hakiki ahidi" denilir -- gizli bir anlam olmaldr. "Kanunun (Torah) sadece basit deyiler ve masallar ierdiini syleyen insana yazklar olsun. Eer bu doru olsayd, zamanmzda bile daha saygn bir doktrin kitab derlerdik. Oysa olay farkl, her kelimenin ilahi bir manas vardr ve semavi bir srdr. Kanun bir melee andrr, burada bilinmesi ve anlalmas iin ruhsal bir melek bir klfa brnmelidir, ayn ekilde, Kanun insanlarn kabul etmeleri iin bir beden olarak kelimelerden olumu bir klf giymitir, ancak bilgeli olanlar klfn, kyafetin iine bakarlar." 53. Belirli dnemlerde hem basit Yahudi ve hatta Hristiyan Pederler/ncler de kutsal yaztlarn hem harfi, hem de mistik anlamlar olmalar konusunda benzeri bir beyanda bulunmutur. Talmud'un "Sanherin" kitabnda Israel Kral Manasseh, Musa'nn cariye Timnah ile adam otlaryla Rael hikayelerinden daha deerli anlatabilecei bir ey olup olmadn sorduunda, Musa bu hikayelerin iinde sakl anlamlar olduunu aklad. 54. Hristiyan nc Origen (M.S. 253), "Homilies"inde herkesin dnyann alt gnde yaratlmas, bitkilerin Tanr tarafndan ekilmesi gibi hikayeleri arkasnda daha derin manalar sakl mecazi anlamda grmeleri gerektiini yazmtr. Origen manalara l bir anlam kabul etmii - bedensel, psiik ve ruhsal, veya kutsal metinlerin bedeni, ruhu ve z. 55. 1340 ylnda len Nicholas de Lyra, drt yorum yordam kabul etti: harfi, alegorik, ahlaki ve batni veya mistik. 56. Bu gr Zohar'daki temay yakn bir ekilde izlemektedir. Zohar ii. 99'de Kutsal Kanun sevgilisine kendini aan ak bir kadna benzetilir. lk kez bunu iaretlerle (ramaz), sonra fsltlarla (derush), sonra yz peeli konumayla (hagadah) ve sonunda yzn aarak akn beyan eder, bu da sod'dur, gizlilikte iletiim, sr. 57. Merhum Dr. Anna Kingsford ve Edward Maitland, srekli olarak brani metinlerin arkasnda gizli anlamlarn sakl olduunu srar eden dikkate deer Kabalistlerdi. Merhum H.P. Blavatsky kadim dinlerdeki gerek kadim kutsal metinlerinin yedi dnce dzeyinde aklamaya tabi olduklarn sylerdi. 58. Kabalistler normal ve sonlu biimi ile her brani harfte derin anlamlar bulmulardr. Ayrca byk harf, yanl yerlemi harfler ve olmas gerektiinden farkl imlal kelimelerde srlar bulmulardr. Deiik zamanlarda Tanry Aleph, A; veya Yod, I, veya Shin, Sh, Nokta, daire iinde Nokta, hatta gen ve on yod'da olumu bir Dekad ile temsil ettiler.

59. GEMATRIA, belirli bir saysal deeri olan bir kelimenin, ayn saysal deeri tayan baka bir kelimelerle ilintili olduunu kabul eden bir yorumlama metodudur. Bylece belirli saylar birka fikri temsil etmektedir ve bunlar birbirini yorumlayabilir olduu dnlmektedir. rnein, "Mesih", Messiah, MShICh olarak yazlr ve saysal deeri 358'dir ve IBA ShILH, Shiloh gelecektir ile ayn saysal deerle tar, dolaysyla Tekvin 49 V, 10, Mesih konusunda bir kehanet olarak kabul edilirdi. Ayrca NChSh, Nachash, "Musa'nn Ylannn" deeri de 358. Shin (in), Sh harfinin deeri 300 olduu iin bir kutsal amblemi haline gelmitir, zira RUCh ALHIM, Ruach Elohim, "Yaayan tanrnn Ruhu" ayn saysal deerdedir. 60. NOTORIKON, veya ksaltma iki ekildedir, birinde bir veya birka kelimenin ilk ve son harflerinden bir kelime oluturulur; ikincisinde tek bir kelimenin harfleri alnr, harflere ek harfler eklenir ve bundan bir cmle retilir. rnein, Tesniye 30 V. 12: "Musa sorar, kim bizim iin Cennette kar?" MI IOLH LNV HShMILH, bu cmledeki kelimelerin ilk harfleri snnet anlamna gelen MILH, mylahkelimesini oluturur ve son harfleri IHVH, Yahweh, kelimesini oluturur: dolaysyla snnet Tanrnn gsterdii cennet giden yolun bir zellii olduu nerildi. 61. Amen, AMN'in ba harfleri "Adonai melekh namen", "Efendi ve itatkar Kral" oluturur. Rabbinlerin tlsmlarnda kullanlan nl g kelimesi AGLA,"Ateh gibur leolam Adonai," "Ebedi Gl Efendi" (veya Tu potens in saeculum Dominine) ba harflerinden olumutur. 62. TEMURA daha da karmak bir yntemdir ve ok sayda ilgin divinasyon (kehanet) yntemine yol amtr. Bir kelimenin harfleri belirli kural ve snrlar ierisinde devirir, veya ou kez bir diyagramla gsterilen belirli bir emaya gre bir kelimenin harfleri baka harflerle deitirilir. rnein, yaygn bir form alfabenin yarsn ters srada dier yars zerine yazmakt. Bylece ilk harf A, son harf T ile yer deiir, B harfi Shin () harfi ile yer deiir vs. Bu uygulama ile Yeremiah 25 v. 26'da Sheshak kelimesi aslnda Babil anlanmna geldii sylenir. Bu permtasyon ATBSh, atba olarak bilinir. Bu ilkeye bal olarak dier baka yirmi bir olas biim gryoruz, srasyla Albat, Abgat, Agdat: tam diziye "Tziruph bileimleri" denilir. Dier biimler: rasyonel, sa, ters ve dzensizdir ve her yn 22 hcreden olumu, 484 hcreli bir dik drtgen meydana getirirler. Sonradan hcrelerin iine aa ve yukar serisine gre harfler dizilir ve yandan veya apraz olarak vs. okunur. Bu tre Mark Masonlarn "Dokuz Hcre Kabalas" denilir. 63. Saysal sanatlarn dier bir uyarlamas Ksaltma ve Uzatma biimlerinde gzkmektedir. Bylece Jahweh, IHVH 26, uzatlarak VD-HA-VV-HA elde edilirdi, ve 10, 5, 6, 5 veya 26 yerine 20, 6, 12, 6 veya 44 elde edilirdi. Zain, Z.7'yi uzatarak 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7 veya 28 elde edilirdi; veya 28 da 2 art 8 veya 10 olurdu. Tetragrammaton, Yahweh 26 ayn zamanda 2 art 6 veya 8 olarak grlrd: dolaysyla El Shaddai, Kudretli Tanr, AL ShDI, 1, 30, 300, 4, 10, veya 345'e eliti, ama ayrca 12 ve 3'e, bir lem. lgin bir hesaplamam yorumunda yola karak Tevrat'a sz edilen Abram adnn Abraham'a [brahim] deitirilmesini ele almaktadr, ilk bata Abram ABRM ve Sarai ShRI, ABRHM ve ShRH oldu: onlarn yalar 100 ve 90'dr ve ksrdlar: imdi H, Heh, bereketli bir harf saylyordu, ve dolaysyla H harfi ABRAM'e ilave edilmiti, Sarai'daki ve Yod I, H'a evrilmiti. 64. En eski "Sepher Yetzirah"ta gezegenlere atfedilen bir dizi harf bulunmaktadr. Bu kaynaktan parmene yazlan, pirin veya talara kazlanbir tlsm hazrlama yntemi gelitirildi ve her gezegenin bir harf ve says olduu iin, her gezegen iin bir belirli sayda hcreleri olan kareler, vefkler hazrland. Dolaysyla, Jpiter'in says 4, ve harfi Daleth idi ve Jpiterin vefki iinde 16 kk kare, hcre ieriyordu. Her birine 1'den 16'ya bir say yerletiriliyordu, bylece her satr toplandnda 34 saysn veriyordu ve saylarn toplam 136 idi. 65. Hazrlanan her tlsm onu kutsamak iin en azndan bir Tanr smi ieriyordu. Dikkate deer simler arasnda IH, Jah; ALH, Eloah; then IHVH; ve sonra nemli 42 harfli sim, ki aslnda Aheie asher aheie (Ben benim) Jah, Jehuiah, Al, Elohim, Jehovah, Tzabaoth, Al Chai ve Adonai. 66. Shemhamphorash, ve Ayrtrlm sim, nemli bir G Kelimesiydi; arp 72 harften oluarak k XIV'nin 19., 20. ve 21. msrann kelimelerinin harfleri alnarak 19. msrannkiler doru srdan, 20. ters ve 21. doru sradan yukardan aa yazlmlard. Bylece 72 harften oluan sra ortaya kmt ve bu sralar yandan okunduunda her biri harften olumu 72 kelime ortaya kmt. Bunarln arkalarna Al veya IH koyarak dnyadan cennete kan Yakub'un merdiveninin 72 melek adlar olutuu farz edilirdi. Sonradan bu adlar madalya veya parmen rulolarn n ve arka yzlerine yerletirilirdi ve 36 tlsm ortaya kard. 67. Baz Kabalistlere gre, Kral Davut ve Kral Slyeman Kabalistik Majikal Sanatlar ile harikalar yapabiliyorlard. Pentagram Slyeman'n mhr ve Heksagram Davud'un kalkan olarak bilinirdi. Pentagramn kelerine Ruh ve Drt Element atfedilmiti ve Heksagramn kelerine Gezegenler atfedilirdi. "Slyeman'n Anahtar" olarak bilnen eser tabii ki ortaada yazlmtr ve gerek Kral Slyeman ile ilgisi yoktur. 68.brani harfler ayrca tarotun yirmi iki arkana major'u ile ilitirilmektedir. Bu kartlarn divinasyon (keghanet) iin kullanm olduka yaygndr. Gney Avrupa ingeneler bu kartlar fal bakmak iin kullanr. Fransz yazar Court de Gebelin (1773-1782) arkana major kartlarn Kadim Msr'n majisinden kaynaklanan mistik semboller olarak kabul etmitir. Oklt bilimler her karta bir Say, bir Harf ve doal bir nesne veya g

tahsis eder: Gezegenler, Zodyak burlar, elementler vs. Derlediim "Arkana Major Tarot'un Sanctum Regnum" eserine bavurabilirler. 69. "Papus" takma ad altnda yazan Paris'li Dr. Encausse, ayrca Tarot konusunda bir kitap yazmtr, ancak kartlara eletirmitir, ancak bu tekablleri Gl Hallar yanl bulmaktadr.[Westcott'un kastettii Altn afak Hermetik Cemiyetinin tarot tekablleri baka bir yazda verilecektir] 70. Bildiim kadaryla, Kabalann bir majikal sanat olarak uygulanmas sadece Polonya ve Rus Rabbinlere, ve ayrca Hristiyan olduklar halde bazlarnn srekli Kabalistik tlsmlar giyen lkemizde birka oklt renciye snrldr. Dogmatik Kabala 71. Ginsburg'e gre: "Teorik Kabalann byk doktrinleri esas olarak u sorunlar zmeye tasarlanmtr: (a) lahi Varln zellii; (b) evren ve dnyamzn yaratl; (c) melek ve insanlarn yaratl; (d) dnyann ve insann mukadderat ve (e) fa edilen Kanunun ierii." 72. Kabala'da u Eski Ahit beyanlar teyit edilir: Tanrnn Birlii, manevi biimi (Tesniye, blm iv., v. 15); edebilik, deimezlik, mkemmellik ve iyilik; Tanrnn iradesiyle dnyann yaratl; evrenin hkmranl ve insann Tanrnn suretinde yaratl. Sonsuzluktan mahduda geii srecini, birlikten doan okluu, maddenin Ruhsal Zihinden zuhuru ve Yaratc ve yaratlan arasndaki ilikiyi Tecelliler doktrini ile izah etmeye alr. Bu teosofik retide ex nihil nihilo fit, ruh ve madde tek bir varln zt kutuplardr ve hilikten hi bir ey gelmediine gre, hi bir ey yok olmaz. 73. Aada verilen yedi Kabalistik ideal, dnya ve insanln meneini irdeleyen renciler iin byk nem arz eder: (1) Tanr, Kutsal Olan, Yce Anlalmaz Olan, AIN SUPh, Grek apeiros. (Zohar iii. 283) Dnyay dorudan yaratmad; ama btn eyler lk Kaynak'tan her biri bir ncekinden daha az mkemmel ard ardna fkran Tecelliler eklinde meydana geldi, dolaysyla evren "Tanrnn Tezahr" eden eklidir ve son ve kaynaktan en uzak haslat madde veya mkemmelliin mahrumiyetidir. (2) Algladm veya bildiimiz her ey Sephiroth trlerinde ekillenmitir. (3) Beeri ruhlar imdiki dnyamzdan nce varolan yksek alemde nceden vardlar (4) Doumdan nce insan ruhlar st Oda veya Hazinede mekan ederler, burada her bir ruh veya egonun hangi fizksel bedene mekan edecei karar verilir. (5) Dnyevi yaam veya yaamlardan sonra her bir ruh sonunda Tanryla birlemek zere arndrlr. (6) Tek bir dnyasal ender olarak yeterlidir, neredeyse herkes iin iki dnya yaam gereklidir, eer ikinci yaam baarszsa, nc bir yaam gnahkar safla eken daha gl bir ruhla ilikilendirilir. Bu reenkarnasyon, Metempsychosis, ruh g veya yeniden doumun bir eklidir. (7) nceden varolan btn ruhlar doup, enkarne olup mkemmellie eritikten sonra, erk Melekler de yceltilir ve btn varlklar Kutsal Olann Ak pcyle Tanryla birleir ve Tezahr olan Evren lahi Plan (FIAT) tarafndan yenileninceye dek yok olur. 74. Aratrmac yazarlar tarafndan Kabalistik fikirlerin skenderiye felsefesi ve Gnostik inanlara benzedii ve hatta Pitagorcu, Platoncu, Hint Brahmanc ve Budist fikirlerine benzerlik arz ettikleri kaydedilmitir. 75. imdi lahiyat kavramlarna biraz irdeleyelim. Isaac Myer yle yazar: Tanr drt adan grlebilir: Ebedi Olan veya AIN SOPh, Ain Soph; Ben Benim AHIH, Aheie; nceden, imdiden ve sonra Ezeli Varolan IHVH, Jehovah, Yahweh; ve Adonai veya Efendi, Doadaki Tanr ALHIM, Elohim olarak. 76. ngilizce Eski Ahit'te IHVH "Lord" veya Efendi olarak, Elohim de "God" veya Tanr olarak tercme edilir. Boutelli Jah'n Jehovah, Yahweh'in bir aykrs olduunu syler. 77. Eski Ahit'teki Jehovah, Yahweh, seilmi halkna g ve ihtiamn gsteren, uluslara istediini yapmas iin zulmeden, uygarlmzn Ruhsal mevkiye layk gremeyecei insanlar habercileri ve temsilcileri olarak seen kiisel zelliklere sahip bir kavim ilah olarak brani Gizli Doktrininde temsil edilmemektedir. 78. Kabala gerekten Jehovah, Yahweh, IHVH, Kutsal Drt Harfli sim, Tetragrammaton iie doludur, ancak bir grup lahi Kavramlarn smi, merkezi Ruhsal bir Iktan Tecelliler olarak vardr. Mutlak Tanrdan Yksek Anna Binah'n lahi Olan Jehovah, Yahweh'e inen bir sra Tecelli vardr; dier bir dizi Tecelli Tiperethn gnei ile ilintili Kutsal zellikler lahi Olan Elohim'e iner. 79. Dier bir gre gre, Yahweh Tanrsal kaynaktan zuhur eden On Sephiroth denilen Tecelli grubu: "Cennetten Sesler"dir. Birincisi Sonsuz Ik, Ain Soph Aur'n younlam htiam olan bu On Sephiroth, lk Alemde Tanrsalln Gkkua olarak tanmlanr. Bu ilk Alem, insan alglayabileceinin tesinde en yksek varlk dzeyidir. Aydnl giderek azalan ard ardna yansmalarla, insan en yksek ruhsal vizyonunun kavrayabilecei bu plana, bir varlk dzeyi Atziluth alemine ulalr. Bu plandaki On lahi Kalite, lahi Drtl, Tetrad olarak gruplamas, Yodi Heh, Vau, Heh, Tetragrammaton, Kabalistik Jehovah, Yahweh olarak simgelenir. Bu zahiri kitaplardaki Jehovah ile ayn deildir, ama yansmas Eski Ahit'te bir ulusunun hamisi olarak biimlenmitir. 0 "Sylenmez sim"dir, hi bir zaman telaffuz edilmez, gerek sesi kaybolmutur. Yahudiler onun yerine Adonai, ADNI kullanrlar. O telaffuz edilmez nk gerek sesli harfleri bilinmiyor.

Sesli harfleri gsteren noktalar kullanlmadan nce szl ifadesi durmutu. (Note onuncu asrdan nce sesli harf noktalar kullanan hi bir brani eser yoktur- A.E. WAITE) 80. Kabalada bir zamanlarda bir kaos devresinin varolduu dnlmtr. Bu tezahratn olmad bir dinlenme dnemiydi ve burada negatif hkmeder. Hindulara buna Pralaya derler. Tecelliler ile pasiflikten hareket dodu ve Tezahr eden Tanr ortay kt. Negatif dinlenme Ain'den Ain Soph, Snrsz, Sonsuz, Bilinemeyen Ezeli ve Ebedi Baki, yine de Tecelli ile tezahrata younlaarak "Snrsz Ik", Ain Soph Aur ortaya kt ve bir noktaya younlaarak Kether, Tezahratn Tac ortaya kt. Bundan sonra en Yksek Alemde Kutsal Sesler, Sephiroth tecelli etti. Bunlar ilahi bir kavrama younlatlar, insann kavramaya alt bir ruhsal varolu evresi ve tanmlamakla, snrlandrmakla, aklamakla tapmas iin lahi bir kiilik yaratr... Tanrs, Yahudiler ona isim verdiler -- Yahweh. 81. Kademe kademe gelimeyle her biri asli kaynaktan daha uzak gler ortaya kar, bunlara da Bamelek, Melek, Gezegen Ruhlar, ve insann koruyucular adlar verilmitir, Tanrdan daha da uzak, insan Ruhlar buluruz, bunlar Desteksiz lahi Iktan fkran Ik Kvlcmlardr ve uzun bir deiim ve deneyim srecinden gemek zere Ego varl olarak biimlenerek evrenin arkndan dnerek gemektedirler. Onlar varoluun btn evrelerine, ilahi pnardan ayrla katlanrlar ve sonunda byk hacca ktlar kaynaklar Tanr ile, Babalar ile yineden zleirler. lahi Olan nasl dzenli nefes al ve veri, Tezahrat ve Dinlenme dnemleri geirirse, onlar da dzenli bir evrim ve gerileme dizisini takip ederler. 82. lahi dinlenme veya Kaos konusunda insan akl hi bir kavram alglayamaz ve sadece ruhsal ynnden gelimi insan Tezahratn yksek ve yce evrelerini konusunda ufak bir fikir oluturabilir. Dnyevi insan iin bu tr fikirler sadece dtr ve onlar kavrayp ifade etmeye ynelik herhangi bir aba sadece akli dengeyi pheye gtrr. Metafiziki iin bu temalar youn bir ilgi alan arz eder. Teosofist iin yabanc bir kaynaktan zaman gemi bir an ruhsal geleneklerini gsterirler ve bu ruhsal kavramlarnn zaman zaman bulunduumuz varolu evreden farkl evrelerde Byk bir Zihin tarafndan tedarik edildiklerini akla getirir. Belki de onlar uzun bir zaman nce bizden daha ruhsal ve daha yksek varolu dzeylerinin Kutsal varlklarna iletiim kurmaya daha ak rklarn yok olan inan ve bilgeliklerin arta kalan paralardr. Ruhsal bilgelik sadece daha yksek seyyal krlere eriebilen dnyevi varlklara veya insanlara aktr. Yukarlarda olan bir Ruhsal Varlk, kendimizi daha yksek varlk dzeylerine ynelmee ve ykselmeye uygun bir biimde arndrmadka bize yardm edemezler. 83. Yeni balayan Kabala rencisi iin en byk glk, szde maddenin gereklik, zdeki ve materyalist izlenimlerini hkmedebilmektir. Kabala retir ki, maddeyi Ruhtan ayr bir nesne olarak kabul etme dncemizi tamamen yok etmemiz gerekir. Maddenin Ruhtan ayr olarak varolduu ve onun Ruhun, Ruhlarn Tanrs yaratt dncesi herhangi bir gelimenin sz konusu olmas iin reddedilmesi gerekir. Eer madde varsa, o bir eydir ve bir nesneden gelmesi gerekir, ama Ruh bir nesne deildir ve yaratc Ruh, en yksek Ruhsal kavram en dk nesne olan maddeyi hiten yapmas sz konusu olamaz, dolaysyla yaplmamtr ve madde yoktur. Her ey Ruh ve zuhurattr. Ex nihilo nihil fit. Varolan herey sadece Ruhtan, lahi zden gelebilir. Varln varolmayandan tremesi mmkn deildir. Maddenin kendisini yaratmas mmkn deildir. Madde Ruhtan zuhur edemez. ki sz tamamen farkl kavramlardr. Dolaysyla madde varolamaz ve madde dediimiz ey sadece fiziksel duyularmzn bir yn, kavram, illzyonu ve hareket tarzdr. 84. Kabala dnda, ayn gerek birka mstesna Hristiyan ve Filozof tarafndan tannmtr. "deal Teori" 140 yl nce rlanda'nn Cloyne Piskoposu Berkeley tarafndan ortaya atlmt ve Kabalistlerin her eyin lahi bir kaynaktan zuhur eden Tecelliler olduu ve maddenin bunun sadece bir yn olduu fikriyle neredeyse farkszdr. Dier filozoflar ayn teoriyi Nominalizm ve Realizm arasndaki tartmada dile getirmilerdir. Her hangi bir ey sfat dnda aslnda var mdr? Herhangi bir eyin sfat altnda varlk temeli var mdr? Byle bir baz nerme gerei var mdr? Kabalaya gre her ey Ruhtur ve bu varlk dzeyimizde sonsuz, yaratlmam, zihinsel ve duyarldr, yaam ve hareket ierir. Ard ardna aktif ve pasif dalgalarla, desteksiz olarak vardr. Bu Ruh gerek Tanrsalktr, veya Sonsuz Varlk, "Ain Soph", btn nedenlerin nedeni ve btn etkilerin nedenidir. Her ey "O"ndan Tecelli eder, "O"nun iindedir. Evren milyonlarca deiik biimlerde tezahr eden lahinin ezeli zuhurudur. Bir etkinin nedeninden farkl olduu gibi, Evren yine Tanrdan farkldr, ancak ondan ayr deildir, o geici bir etki deildir, Nedenin iinde bakidir. O insan iinde tezahr eden Tanrdr. Madde sadece bizim kavrammzdr, o Ruhun en dk tezahratn temsil eder veya Ruh maddenin en yksek tezahratdr. Ruhu yegane cevherdir. Kabalist der ki: "Madde sadece tecellinin tortusudur, ancak varl yokluktan sadece biraz daha yksektir." Hint filozof maddeye Maya, illzyon der. 85. Daha nce belirtildii gibi Kabala'da Yce Varlk birden fazla yn gstermektedir. Bir dnemde Anlalmaz Ebedi Kudret ard ardna zuhur eden Tecellilerle beeri alglamaya daha yakn varolua inmitir ve nitelliklerini Bilgelik, Gzellik, Kudret, Merhamet ve Hkmranlk kavramlarna brndrd. Bu nitelikleri ilk olarak btn ruhlar, melekler ve insanlarn tesinde yksek evrensellik dzeyi, ilk alem, Atziluth aleminde gsterdi. Sonra ayn yce zlerin yansmasn yine insanlarn alglamas tesinde Saf Ruhlar varlk dzeyi,

ikinci alem, Briah aleminde gsterdi. Yansma yeniden tekrarlanr ve yce vasflar grubu ile lahi z, Meleksel Gler, nc veya Yetzirah Aleminde gsterdi. Son olarak da Kutsal On Sephiroth'un lahi soyutlamalar son bir tecelli ile daha da snrlandrlr, younlar ve insan zihni tarafndan idrak edilir klnr. nk insan Drdnc Alem Assiah'ta Onuncu Sephira Malkuth veya maddi cisimler veya Kabuklar Alemi Kralln glgesinde yaar. Bunlar dnrse, nsann lahi Olan konusunda ne denli zayf bir fikri olabilecei hi de tevekkl deildir. 86. Dier zamanlarda metafizik soyutlamalarn bir kenara brakldn grrz ve Tanr tasviri iin ark hayalinin getirdii btn imajlar serilmektedir. Bu betimler her ne kadar yceltilmi bir insanlk etrafnda dnyorsa da, o denli abartldr ki, Semavi Adam ilahi sz portresinin ihtiam ve incelilii iinde kaybolmutur. Bu belki de ilahi antropomorfizmdir, ancak ihtiamndan dolay o kadar ince ve seyrek bir antropormorfizm ki, benzetmeyi el veren beeri unsurlar ilahi tahayyllerinin Semavi Adam iinde yok olur. 87. Byle dsel bir tanrsal tasvir konusunda size bir rnek sunmama izin verirseniz: "O bu btnleyici dzen ile bilinir: O Ebedi Olanlarn Edebi Olandr; Kadim Olanlarn Kadimidir; Gizli Olanlarn Gizlisidir; sembolleri ile bilinebilir, ancak O bilinemez. Kyafetleri beyaz, grnts vsi enginlii ile mthi bir Yz gibidir. Parltl nlarna yn vermek zere ldayan alevli bir taht zerinde oturmutur. Yznn parlakl binlerce dnyaya evrilmitir ve parlaklnn I ile adil olanlara te yaamlarnda mkafat ve mutluluk alemleri verir. Kafatas iinde srekli binlerce kez binlerce dnya desteklenip Ondan varlklarn srdrmektedir. Banda bir iy damtlr ve dnyalara akan bu iyden ller diriltilip te yaamlara ve alemlere kaldrlrlar." 88. Kabalann Tanrs "Sonsuz Varolu"tur. O sadece "Yaayanlarn btn" veya "Vasflarnn btn" olarak tanmlanamaz. Ancak btn yaayanlar Ondan olduunu ve btn vasflarnn evrensel olduunu kabul etmeden, o insan tarafndan bilinemez. O znn tecellilerinin zuhurundan nce de vard, O varolanlarn hepsinden nce, fizik planmzdaki btn yaamlardan nce, hatta onun bir st plannn, ve onun da st veya Saf Ruhlar Aleminden, ve Alglanamaz Varolu planndan nce de vard. Ancak bu durumda hayal edebileceimiz hi bir eye benzemezdi ve Ain Soph'tu; ve en yksek soyutlamada Ain, negatif varolu veya hilik hali. Ancak tezahrat zuhur olmadan nce, btn varolu onun iindeydi, Bilinen "Gnlerin Kadimleri" olan Bilinmeyenin iinde nceden vard. 89. Ancak Kabala'da sergilenen bu dsel ve iirsel fantezi yn daha fazla aklamak yerine, Tanrnn vasflarnn felsefi ynne dnelim. nk bu btn doktrinin esasdr. 90. O halde, Tanr konusunda esas beeri kavram AIN, Negatif Varoluun Pasif halidir, aktif hali deil. Bundan sonra insan akl AIN SUPh, Snrsz, Ayrmam, Sonsuz Olan, Tanr kavramna ve nc evrede Snrsz Ik, Evrensel Ik, AIN SUPh AUR'a geer - "Ik Olsun" denildi ve "Ik Oldu". Pasif Aktife, harekete geti, uurlu Tanr uyanr. imdi bu k younlamasn alglamaya alalm, bu aydnln nlarnn bir araya gelerek ihtiam parlaklndan bir ta oluturduunu idrak etmeye alalm. Bu KTR, Kether, Ta, lk Sephira; Anlalmaz Tanrnn lk Tecellisi, baki ve tezahr olan Tanrnn ilk idrak edilir vasf. Ayrca ona ADM OILAH, Adam Oilah, Semavi Adam ve Autik Yomin, Gnlerin Kadimi denilir. manl Rabbinler ban eer ve ilahi kavram taparlar. O Eski Ahit'te lahi sim AHIH, Aheieh, "Benim" ile temsil edilir. (k Bab iii, beyit 5) 91. uurlu Tanr enerjisiyle ortaya ktktan hemen sonra, iki Tecelli daha zuhur eder ve l bir gen sembol eklinde parlar. kinci Sephira ChKMH, Chokmah, Bilgelik [branice Hokmah = Arapa Hikmet], Kral'dr, ve lahi smi IH, Jah'dr; nc Sephira BINH, Binah, Anlay, Kralie'dir ve lahi smi IHVH, Yahweh'tir (Jehovah),-- Yksek ly oluturur. 92. Bundan sonra da CHSD, Chesed, Merhamet olarak bilinen ve lahi smi AL, El olan GDULH, Gedulah Sephiras ve sonrada aksisi ayrca Pachad, korku denilen ve lahi smi ALH, Eloaholan GBURH, Geburah Sephiras gelir ve yansyan geni ilahi smi AQLHIM, Elohim olan Altnc Sephira, Gne, TPART, Tiphareth, Gzellik Sephiras ile tamamlanr. Bu ilk genin genin bir yansmas olarak aaa doru bakar. nc gen de aa bakan ikinci bir yansma olarak grlebilir. O Yedinci, Sekizinci ve Dokuzuncu Sephiroth'tan olumutur. Bunlar srasyla: NTzCh,Netzach, Salamlk veya Zafer, lahi smi Jehovah Sabaothm ile; HUD, Hod veya Hud, htiam, lahi smi Elohim Sabaoth ile; ve ISUD, Yesod, Temel, lahi, smi AL ChAI, El Chaiile. 93. Son olarak, btn bu fikirler tek bir biimde, Onuncu Sephira MLKUT, Malkuth, Krallk, Shekinah'ta devam eder. Bu Sephira ayrca Tzedek, Doruluk olarak bilinir. Decad, Onlunun tamam "Adam Kadmon," "Arketip Adam/nsan" ve harika OTz ChIIM, "Hayat Aac"dr. Kadim Adam Kadmon resimlerinde Kether, Ta alnn zerinde grrz; Chokmah ve Binah dnen beynin iki yarsdr; Gedulah ve Geburah hareket organlar, sa ve sol koldur; Tiphareth kalp ve gsn hayati organlardr; Netzach ve Hod sa ve sol bacaklardr; Yesod sindirim ve reme organlardr ve son olarak Malkuth, insann yeryz veya en alt planda temeli olarak ayaklarna benzetilir: Adam Kadmon ve Aretip Adam veya lk Adam resmine baknz. 94. Bu Triadler, ller, Eril ve Diil gler ile Birletirme Prensibinden olutuu varsaylrd, bylece bir Denge, MTQLA, Methequela vardr.

95. Btn bu Kabalistik Fikirleri zgn bir biimde betimleyen Sephira diyagramlar hemen hemen Kabalistik Sephiroth, Zekalar veya Tecelliler doktrini kadar eskidir ve bunlar her konuda bu fikirleri ema eklinde aklayan amblemlerdir. Bylece her Tanrsal kavram, Melek Topluluklarn yaplar, insan zelliklerinin yaps, gezegenler, metallik elementler, Yldrmn Zigzag eklinde inii, toplam 26 says olan IHVH, Yod, Heh, Vau, Heh, Mistik Yahweh, kutsal Tetragrammaton'un yaps gsterilebilir. I., II., III., IV., V., ve VI. numaral resimlere baknz [Not: Bu resimler Internette yaynlanmamtr, ancak elimize geer gemez bu sayfaya ilitirilecektir.] Bu lahi Tecelli Dekad (Onlu), ilk bata tamamen zihinsel eriimimizin tesinde olan lk planda, Atziluth Aleminde zuhur olduu dnlmelidir. Sonra da kinci Saf Ruh plan Briah Aleminde yansr ve ayn Dekad ekli koruyarak nc Oluum plan Yetzirah Aleminde ve nihai olarak insan akl tarafndan idrak edilecek kadar younlaarak varlmz srdrdmz Drdnc plan Assiah Aleminde ortaya kar. Kendi amzdan "Hayat Aacn" birok trden ilahi sre ve tezahrat ekli olarak grebiliriz. Ancak bunlar fikirlerimizi snflandrmak iin kullandmz sembollerdir. lahi Tecellileri konusunda bu fikirlerin gerek olduklarn iddia ederek onlar aalamamz gerekir, sadece insan tarafndan yle idrak edildiklerini syleyebiliriz. 96. rnein, Kabala On Sephiroth'u Stuna gruplatrr: Merhamet Stunu; Metanet (Sertlik) Stunu ve aralarndaki Ilmllk Stunu. Bu stunlar ayrca Ana Harf, A, M ve Sh ile ilitirilebilir. Yine de, iki yatay izgi ile grup karabiliriz ve bu Sephiroth'n nsan Doasnn tiplemesi, Entelektel, Ahlaki ve Nefsi (fizik bedeni temsil eden Malkuth dnda), bylece Kabalay Akli, Ahlaki ve Etik Felsefe ile ba kurmu oluruz. Yine izgi ile Sephiroth'u Drt Plan/Aleme blebiliriz. Ancak daha nce belirtiim gibi bu alemlerin her birinde on Sephiroth'un btn yansmaktadr. Alt izgi ile Sephiroth'u Yedi Gezegensel gce ilitirebilir Yedi plana gruplatrm oluruz, bylece Kabala ile astroloji arasnda bir ba kurmu oluruz. (W. Gorn Old yakn tarihte "Kabalistic Astrology" adnda bir eser yaynlad). 97. Briah'te her Sephira'ya zel bir bamelek ve Yetzirah'ta bir Melek topluluu veya ordusu atfedilir. Bunlar Kabalay Talismanik (tlsm) maji ile ilikilendirir. Ayrca eski Kabalistik teoloji ve simya ile bir ba vardr. Assiah'ta her Sephira metallerden birinin alegorik amblemi olmakta. Tamamen simya ile ilgili "Asch Metzareph" adnda zel bir Rabbini eser vardr. ngilizce ad "Arndran Ate" anlamna gelir. Bu kitabn yaptm ngilizce tercmesini mevcuttur. A.E. Waite Kabala zerindeki eserinde Rabbin Azariel ben Menachem'in "Sephiroth Tefsiri" kitabnda her bir Sephira'ya bir renk atfettiini yazar, ancak bunlar Zohar'da Kether'i renksiz, Tipareth'i mor ve Malkth'u safir mavisi bulduumuz renklere uymamaktadr. 98. Bu On Sephiroth'un resimde gsterilen yirmi iki "Yol" ile balandklar dnlr. Onlar her biri hem harf, hem de say olan brani Alfabenin harfleri ile numaralandrlmaktadr. Tarot (Tarocchi) destesinin 22 Arcana Major kartlar ayrca bu Yollarla ilgilidir. 22 Yola 10 Sephiroth ilave edildiinde Bilgeliin insana kademe kademe indii ve insann 32 yoldan Bilgeliin kaynana adm adm geerek trmanabilecei nl "Otuz iki Tarz" oluturur. Bu zihinsel Soyutlama yntemi Hindularn misik tefekkrle ze dndkleri Yoga, lahi ile birleme sistemin Rabbini eklidir. 99. Ska kullanlan Kabalistik szler arasnda, Ta Kether'in sfat olan Arikh Anpin, Makroprosopos, Byk (Vasi) bulunmaktadr; ve ayrca Merkezi Gne Tipereth'in sfat olan Zauir Anpin, Mikroprosopos, Kk Yz, Hristiyanlktaki Tanr Olu sa, Hristos'a fikir yaknl olduu sylenebilir (Bunlardan ilki profili bir yz, ikincisi ise tam bir yz ile temsil edilmektedir, M. Mathers). Binah Yksek Ana Aima'dr, Malkuth Aa Ana Mikroprosopos'un Gelinidir. Daath ve Bilgi, Chokmah ve Binah, Bilgelik ve Anlayn birleimidir. Merkabah, Ezekiel'in (blm i vre x) vizyonunda Tanrnn Tahtl Arabasdr. O tekerlekler zerindeydi ve dnyann Drt istikameti ve insanln Drt trne ilikin olan nsan, Aslan, Boa ve Kartala benzeyen Kutsal Hayvan Biimleri, Drt Cherubim tarafndan tanrd. 100. IHVH, Jehovah [Yahveh] smin Drt harfi Yod, H, Vau, H, Kabalistler tarafndan zel bir ekilde Sephiroth'a atfedilirler ve bylece halk tarafnda telaffuz edilemez ve gerek telaffuzu Yahudiler tarafndan unutulduu ve Hristiyanlar tarafndan hi bir zaman bilinmedii kabul edilen lahi ismin Tetragrammaton'un esrarengiz kavram ortaya kar. 101. Kabalistlerin Kosmoloji konusundaki fikirleri kolay aklanamaz, ancak daha nce belirtildii gibi, Yce Sonsuz Tanr, "Ain Suph" dnyann dorudan Yaratcs deildi, dnya da hilikten yaratlmad. 102. En yksek l olarak "Ta, Kral ve Kralie" lahi Tecelli olarak zuhur etmitir ve gleri Yedi Alt Sephiroth'a inerek ve genileyerek Evreni onlu gler btn ADM QDMUN Adam Quadmun, veyar Adam Kadmon, nsel Adam ve Arketip Adam olarak kendi suretimizde yaratmtr; ortaya kan dnya algladmz varolan Evrendir, Evrene "Tanrnn Giysisi" denilir. Bu alt dnya lahi Dnyann suretidir, her eyin yukarda prototipi, asl vardr. (Zohar ii. 20.) 103. Baz Kabalistik metinler lahi Kral ve lahi Kralienin birlemesinden ortaya kan daha eski dnyalardan sz ederler. Bu dnyalar hilik iinde yok oldular. Bu dnyalardan "Daha ncede srail'de hkmeden Edom Krallar" diye Tekvin 36, v. 31-40'de sz edilir. Bunlarn ard ardna yok olduklar sylenir. Bu dnyalar salandlar, paralandlar ve yok oldular.

104. lahi Tecellileri ve Evrenin kkenini ele alm olarak, Drt Alemin ruhsal varlklarna deyinmem gerekiyor. lk, en saf ve en yksek Atziluth Aleminde sadece mkemmel ve deimez Adam Qilah veya Arketipin nsel On Sephiroth'u bulunur. 105. kinci Briah Aleminde, azametli ycelii ile Kether'e ilintili olan "Metraton" bakanlnda Bamelekler yer alr. O Tanrnn grnr tezahrat Al Shaddai'nin kyafetidir. Her ikisinin says 314'dr (Zohar iii. 231a). Metraton kelimesi "Ulu retmen" anlamna gelir. Bu kelime Greke'de Tanrnn taht yannda veya altnda anlamna gelen met thronon szne ilgin bir benzerlii vardr. Ancak trevi kesin olarak bilinmemektedir. O btn semavi kreleri ve zerindeki sakinlerinin evrimlerini hkmeden evrenin dier Bameleklerini hkmeder. Kabalistler gre Metraton dnyamzn Tanrs [Rab-l Alem] -- Grek Demiourgos'tur. MacGregor Mathers'a gre dier Bamelekler [Sephiroth srasna gre] Ratziel, Tzaphkiel, Tzadquiel, Kamael, Michael, Haniel, Raphael, Gabriel, ve Sandalphon'dur. 106. nc Yetzirah Aleminde Meleksel varlklarn topluluklarn yer alr ve her Sephira iin ayr bir topluluk snf vardr. bunlar k kyafetlerine brnm zeki bedensiz varlklardr ve eitli semavi mekanlar, gezegenler, elemental gler, mevsimler, zaman birimleri vs. banda dururlar. Bunlar belirli yce Bameleklerin altnda grev alrlar. Sephiroth'un Melekler Topluluu [Sephiroth srasna gre] Chaioth ha kodesh, Auphanim, Arelim, Chashmalim, Seraphim, Melakim, Elohim, Beni Elohim, Cherubim ve onuncusu mkemmellemi erkek ve kadn insan ruhlar, Ishim. 107. Drdnc Assiah Alemi en dk varlklar, er fritler, kabuklar Kliphoth veya Qliphoth ve szde maddi nesneler ile doludur ve bu alem insanlarn, fiziksel beeri bedenlerde hapsolmu Egolar veya Ruhlarn alemidir. Bu alemin de, her biri yksek g ve biimlerden kademe kademe daha uzak, kademe kademe daha karanlk ve gayri saf on derecesi vardr. lk bata erken evrenin THU, Tohu, ekilsizlii; sonra BHU, Bohu, Boluu, nc olarak ChShK, Karanl gelir ve bunlardan bizim dnyamz geliti ve imdi haliyle vardr. Sonradan sakinleri btn insan gnahlarn temsil etti yedi cehennem gelir. Bakanlar Samael veya Satan, lm melei, ve Lilith, Failiin Kadn Asheth Zenunim ve bu ifrit iftine ayrca "Canavar" [Beast] denilir (Zohar ii. 255). Samael'in ayrca telaffz edilmez bir ismi vardr o da IHVH'in tersidir, nk "Demon est Deus inversus" [Latince: "eytan Tanrnn tersidir"]. 108. Evren sadece kk evren, Mikrokozmos, "Arketip Adam"n sureti Dnyevi Adem denilen insann yaratl ile tamamland. Mddi bedeninin Assiah Aleminde demirlenmi olmasna ramen onda btn Sephiroth ve Alemlerinkine benzeen ilke, biim ve melekeler vardr. 109. Tanr, Melekler ve Dnya konusundan imdi de Kabalann nsan, beeri Ruh veya Ego konusunda rettiklerine daha yakn bakalm. 110. Daha nce Tecelli doktrinin farkl varlk plan veya dzeylerinde [alem] varolduu dnlebilen ard ardna lahi Ruhun tezahr edilen evreleri ierdii aklanmtk. On Sephiroth enerjilerini Ruhsal plan ve bir Objektif veya Maddi plandan meydana gelen drt planda younlarlar. Bu On Sephiroth ve planlarn her biri bir z ibraz ederler ve bu zlerin srekli farkllaan oranlarda toplamnda insan olutururlar. Bu kkende bilim adamlarn "Arketip Adam" veya "Arketip nsan" diyebilecekleri ve kabalistlerin ADM QDMUN, Adam Kadmon, ve Greklerin protogonos dedikleri olutu. Bu trn varlk evreleri planlarda kademe kademe aa inen bir gerileme srecinde bireye her trl yaam deneyimi salar, sonradan bir yukar tekaml, evrim trmanna geerek beeri mkemmellik salanr ve nihai olarak arnm ruhun haccn tamamlam olmasnn sonucunda lahi ile tekrar birleme salanr. 111. nsann gncel durumunu ele almadan nce, Kabalann insann asli durumundaki hali konusundaki grlerini ele almamz gerekir. 112. nsan Yaratln son Kelimesiydi, btn biimlerin tekraryd, dolaysyla vasflarndan dolay melekleri ayordu. lk insann eti, fiziksel klf, bedeni yoktu. Adam ve Havva sadece sadece seyyal bir klfla giyinmilerdi ve itah veya ihtiraslara tabi deillerdi. Onlar huzur ve skunet iinde Ikta, GN OiDN, Aidin, Aden Bahesinde bulunuyorlard (Zohar ii. 229b). Dnyaya inilerinden nce, erkek ve kadn androjen, tek bir vcuttaydlar, enkarne olduklarnda cinsiyetlere ayrldlar. lk insan ifti ilk emre kar itaatsiz davrand, gnah ilediler sonuta maddeye tam olarak indiler. Tanr onlara "deriden kyafetler" yapt. Onlara fiziksel bedenler verdi ve bunlarla yemek ihtiyalar ve bir dizi yeni fiziksel bedenleri retecek ihtiraslar dodu. 113. Ancak insan yine de Tanrnn yeryznde suretidir. ekli IHVH, Jehovah ile balantldr, nk resimde Yod kafadr, heh kollardr, Vau gvdedir ve son Heh'de bacaklardr (Zohar ii. 42a). lk ift dk huylarn alegorik Kiilii ve dnyevi yaam deneyimleme, g ve biimin srekli deiimlerine katlmak arzusunu veren Samael tarafndan batan karld. Onlar saf psiik varlklarn tehlikeye sokacak eyi yaptlar, maddi biimlerin iine tam olarak batlar, Malkuth'un kabaln zerine aldlar ve bylece zerinde madde lekesi bulunmayan Sephiroth Aacndan, Yksek Glerden ayrldlar. Btn madde srekli biimini deitirir, dolaysyla bedenleri de deimelidir, btn enkarne olan Egolarn gibi bedenleri ld. lmde kiilik dinlenmeye ekilir, sonradan ya yine bir yaam deneyimine, ya ceza kresine, ya da mutluluk diyarna gider.

114. Dnyevi biimleriyle kendileri gibi bedenler dourdular ve tanr o bedenlerde mekan edecek, yaam gnahlar ve ileleriyle deneyimleyecek, debilecekleri veya ykselip kayp miraslarndan pay kazanabilecekleri snavlardan geecek ve nihai olarak Sephiroth'un iinden ykselerek lahi Varlkla tekrar birleecek baka ruhlar gnderdi. 115. Unutmayn ki ilk bata Sephiroth Tac vard, sonra bir eril g Chokmah, daha sonra diil bir g Binah vard. Onlarn birleimi ile melekler, insanlar ve dnyadan oluan yaratlm evren zuhur etti, ancak "yukars aadaki gibidir", dolaysyla Tekvin'de bir Adamn, sonradan bir Kadnn zuhur olduunu ve onlardan btn dierlerinin zuhur ettiini grrz. 116. Tekvin kadara alegorik "Tekvin'deki Yaratln Tefsiri"nde yle denmektedir: -- "Cennette GUP, Guph adnda bir hazine vardr ve lahi Olan balangta yaratlan ve sonradan dnyada doacak btn Ruhlar buraya koymutur. Bu hazineden alp Kutsal Olan rahimlere ocuklar eker." 118. Dier bir tefsir sembolik dille Kutsal Olann bir ocuun bedeninin ekillendiini grm ve onu mekan edecek uygun bir Ego gnderir. 119. "Kutsal Olan, mbarek olsun, bedensiz ruhlarn zerinde duran Melee ynlenir ve "yle bir ruh gnderin" der ve dnya varolduunda beri bu byle gider. Ruh, Kusal Olan'n nne kar ve onun huzurunun tapar. Ebedi Olan ona " Bu bedene gir" der. Annda ruh izin isteyerek yle der: "Ey Dnyann Efendisi. uzun sredir bulunduum alemden memnunum. Eer ltfederseniz bu tiksindirici bedene girmemeye arz ederim, nk bir Ruhum." Mbarek olsun, Kutsal Olan yle yant verir: "ine gndereceim dnyaya ihtiyacn vardr. Seni Kendimden biimlendirmenin nedeni ondan gemen iindir." Bylece ruh maddenin on hapsedecei, ile ekecei ama ba edip yineden ykselmesi gerektii dnyaya enkarne olmaya ve ona batmaya zorlanr. Zohar unu ilave etmektedir: "dnyevi yaamnda insan ne renip sergilerse onu enkarnasyonundan nce bilirdi." 120. Buna paralel bir doktrini Budistlerin reenkarnasyon kavramnda grrz. Burada ebedi Karma yasas Tanrnn iini grr ve bireysel Egoyui yine bir dnyevi yaama iteler. 121. Christian Ginsburg "Ruh G", reenkarnasyonun Pharisee'ler, Farizilerin Josephus, Yusufus zamannda doktrinleri olduunu ve bu doktrinin Yahudiler tarafndan 9. asra dek inanldn inanldn yazmtr. Caraite Yahudiler buna 7. asrdan beri inanmlardr. St. Jerome, bunun sadece sekin birka kiiye retilen Erken Kilisenin bir doktrini olduunu yazmtr ve [lk Kilise Babalarndan ] Origin reenkarnasyon olmadan doumlarndan nce Esau ve Jakob, Yakup arasndaki mcadelede geen olaylar, Tekvin 25, v. 22, ve Jeremiah'i anasnn rahimdeyken sz edilmesi, Jer. i. 5, aklanamaz. 122. Bylece Kabala Egolarn Ruh Pnarnda geldiklerini, deneyim ve mkemmellie ulalncaya dek tekrar ve tekrar reenkarnasyon geirdiklerini ve nihai olarak lahi Kaynaa geri dndklerini retir. Zohar i. 145, 168; ii. 97. 123. O halde, geici bir sre iin Tekvin 3, v. 21'de sz edilen bu "Deriden Kyafet"te, szde maddi bedende bir sre mekan eden nedir? Bu Jehovah'n sembolik Drt paras, ve Alemden oluan lahi Kvlcmdr, bu da Drdnc Etkiler Alemi, Mddi Evrende oturmutur. Aslnda birka Kabalistik okulda bu zlerin saylar ve adlar deimektedir, ancak temel fikir ayndr. Ayn ekilde deiik Hint kitaplarnda nsann Yapsndaki ilkeler de deimektedir, ancak hepsinde kk fikir ayndr 124. Beeri ilkeler l olarak ve beden ile Drtl olarak ele alnabilir. Ayrca astral ve fiziksel bedeni ele alrsak Beli olarak, ilahi ilkeyi blersek Yedili olarak ve Sephiroth'a karlatrrsak Onlu olarak ele alnabilir. Bunlar tam olarak aklamak ok uzun bir yaz ve birok karmak anlaml brani kelime ortaya dkmek gerekir ve konuya all olmayan zorlar. Bu konuda iki rnek verebilirim: 125. Yod, Jehovah'n Je'si, lahinin en ulu ve yksek tarafdr ve Hint felsefesinde tm'ya benzetilebilir. H, Jehovah'in Ho'su, Neshamah'tr ve Hint felsefesinde Buddhi, z ruhtur. Vau, Jehovah'n v'si Ruah'tur ve Hint felsefesinde Manas, Akldr. Son H, Jehovah'in ah', Nephesh'tir ve Hint felsefesinde Kma, nefs, itah ve ihtiraslardr. Btn bunlar maddi nesnelere etki yapan bir cihaz olan fizik bedeninin kalb astral kabukta yerleiktir. 126. Insan ruhu ayrca "On Sephiroth"a tekabl eden farkl ve belirli uur tezahrlerinde dalmtr. Deiik kabalistik eserler hepsi de birbirleri ile tutarl olan farkl snflandrmalar uygularlar, en yaygn olan l bir ayrmdr: Nephesh, nefs, ihtiraslar Malkuth'a, Ruah, akl Tiphereth gnei etrafnda gruplam alt Sephiroth'a ve Neshamah, Karlie, Kral ve Ta, Yksel ls ile ilintili ruhsal araylar. 127. Bu Beeri ilkeler Drt Alemde, lahi, Ahlaki, Entelektel ve Duygusal Alemlerde iler. bu esaslardan herhangi biri bir insana hakim olabilir ve srekli deiken oranlarda olurlar. En yksek prensip alttakileri glgeler ve ortadakiler ste kabilirler veya frsat eksiklii veya tutarsz hareketlerden dolay bedenin maddeselliine yaklap aa ve daha aa debilir. Neshamah ruhsal mkemmeliyetilie ekerken, Nephesh fiziksel zevke doru eker. 128. Dier bir sembolizm eklinde, Kabalistler insann iki yolda veya rehberi olduunu aktarr. Biri sanda yer alr ve iyi ileri tevik eden etzer ha Tob'dur, o daha yksek Sephiroth'tandr. Dieri ise solunda yer alp

Samael ve Canavarn ajan olarak er cazibeleri, zevk, arzu ve ihtiraslar tevik eden Yetzer ha Ra'dr. Zohar 95 b'e gre insan ok talihsiz bir konumdadr, zira orada yazar ki Ktlk Melei ona doumdan itibaren balanr, oysa yilik Melei sadece 13 yalnda balanr. 129. lme gelince, daha nce belirttiimiz gibi, yaants olaanst eksiksiz ve mkemmel olmas dnda insan Egosu veya Ruhu deiik bir biimde yeniden domas gerekir, ancak btn dinlerin kabul ettii gibi lmde byk deiiklikler olur. Kabalaya gre, grnen fiziksel beden, Guph rr ve ruhun hayvani taraf nefs, Nephesh ondan sadece kademeli olarak dalr. Ruh, Ruah, insani yn Assiah Aleminden ayrlr ve z ruh, Neshamah yeniden domann tesinde mkemmellemi bir biimde ruhsal diyarlara eriir ve Cennetin Hazinesi Gan Oidin'e tekrar dner. "Sepher jareh chattaim" eserine gre insan ld saatte yarglanr ve lahi Varln vekili Shekinah Melekle birlikte ona yanar. Bu meleklerin ba Sessizlik Melei Dumah'tr. Eer ruh cezalysa Sessizlik Melei onu bir sonraki douundan evvel Cehenneme, Gai-Hinnom'e belirli bir ceza sresi iin gtrr. Eer Ruh onay alrsa Oidin veya Cennette geer. Evrenimizin bu tezahrat dneminde btn ruhlar ile ile slah edilip mkemmellemi ve cennette kutsanm ve geldikleri Tanr ile yeniden birlik iinde olacaklar. 130. nsann yaps, kkeni ve mukadderat konusunda Kabalistik teori, modern Hristiyan grnden ok farkldr, ancak Hint grnden fark, ilkeden daha ziyade sunu biimdedir, bu ikisi uygun bir ekilde yan yana ett edilebilir ve her biri dierini aydnlatr. Aslnda, Bat mistik doktrinleri kapsamna alan Msr Hermetizm ve benzeri Ortaa Kabalizmi ile dier yandan Hint Ezoterik Teosofi arasnda kesin bir hudut yoktur. Onlar insanlara ruhsal fikirler insanla sunma amacnda kullandklar dil, tanmlama ve tasvirlerde farkldrlar. Ancak herhangi bir ekoln dierini sulamas iin gereke yoktur. Entelektel kltr dnyas her birini yan yana barndracak kadar genitir. Her ikisinin insan alglamasna ak felsefi sistemler oluu, her ikisin saf ve ak hakikatleri barndrabileceinin kantdr. Biz halen her eyi ancak koyu bir filtreden grebiliyoruz ve Tanr ile yz yze gelmeyi ve hakikate olduu gibi tanmay ummadan daha ok ilerlememiz gerekir. 131. rencilerin yapt gibi kademe kademe ilerlemekle yetinmemiz gerekir. Her derecede asli gerekler deiik bir eklide yeniden ifade edilmektedir. Onlar mridin zihinsel haline uygun dil ve sembolizm ile ifa edilirler veya amlanrlar. Dolaysyla, bir retmen, mrit ve nceden yolu izlemi ve kiisel deneyim ve i armlaryla rencinin eritii seviyeyi tanyacak bir rehberin ihtiyac aikardr. Mistisizmde yksek ergiye her hangi bir asil, kolay veya kestirme yol yoktur. Yorulmadan aba gstermek ve temiz bir yaam hayati deer tar. nsan akl sadece zihinsel gzlerinin herhangi bir zamanda alglayabilecei eyleri idrak edebilir. Bu ilem zorlanamaz. Mistik bilgi gasp edilemez. Eer bir renci kendi derecesinden daha yksek bir Derecenin bilgisine el koyarsa da, bu onun iin sadece hezeyan, abes, hayal krkl ve karanlk olur. 132. Bir ok kez rencilere mantklarnn kabul edemeyecei veya batl inan olarak reddedecei doktrin, iddia veya aklamalar sunulmutur. Oysa ayn doktrinleri yaamlarnn daha ge bir evresinde itibar gstererek uyarladklar grlmtr. Bu adan Okltizm Framasonlua benzemektedir. Ya gizli bilgiyi almaya kabul ediliriz, ya da edilmeyiz. Kabul edilmediimiz taktirde onun srr bize sunulsa bile inanmayz. Okltizm srlar Framasonluk gibidir. Aslnda bir bakma Framasonluun kayp ettii srlardr. Onlar doas itibaryla istismara kapaldr, nk sadece kiisel evrimle, tekamlle elde edilebilirler, onlar hariten birine aka anlatlabilir, ama anlalmazlar. nk herhangi birisi byle bir srra eriip ulaabilmise de en yakn dostuna sylemez. Bunun sebebi de basit olarak eer arkada kendi bana bunu alglayamyorsa, basit szlerle onun iletiimi gizli anlamn aktaramayacaktr. 133. Kabalistik teori klliyat Framasonluk srlarna benzer zellii vardr. Hi bir zaman yazlmam veya baslmam ok doktrinler vard. Bu eserler ou kez ilk bakta abes gibi gzken tasvirler ve absrd gelebilecek doktrinler iermektedirler. Ancak bunlar ksaca zetlediim yksek ruhsal retileri tarlar. Bu eserleri sadece okumak yeterli deildir. Ruhsal eyleri grebilmek iin ruhsal gzn ak olmas gerekir ve eski byk Kabalistler cahil, ham ve tutarsz insanlarn nne bilgelik incilerini sermediler, temiz olmayanlar Bilgelik Mabedine sokup kirletmediler. Ciddi renci Hakiki Okltizmin yksek yaam tarzna ulamak iin azimli bir ekilde aba gstermesi gerekir. Bundan sonra belki de, ileri bir gelecekte geri evrilen cazibe unsurlar ile zverili bir yaamn kaytlar Byk Kraln Sarayna girmek iin parola grevini grebilecektir

SABATAY SEV KMDR, SABATAYCILIK NEDR ? Sabatay Sevi, mesihligini ilan ettikten sonra dnyadaki tm Yahudiler arasinda byk bir yanki uyandirmis ve Yahudi din adamlari yogun tepki gstermislerdi. Osmanli ynetimi basgsteren kargasayi gidermek iin Sabatay Sevinin nne iki tercih koydu; ya hayati ya da Mslman olup kurtulmasi. Sevi, Mslman olmayi kabul ettigini aikladi ve Mehmed Efendi ismini alarak Sarayda bir sre maasli memur olarak alismaya basladi. Bu dnem ve daha sonra taraftarlari ile birlikte Selanik ve diger birtakim sehirlerdeki ikameti

boyunca zahiren Mslman grnmekle birlikte, gizlice kendi yorumuyla Yahudilikten evirme yeni bir inan sistemini dar bir taraftar toplulugu arasinda yaydi. Sabataycilar ya da dnmeler olarak bilinen ve bu Yahudi mesihine inananlar tarafindan gnmze kadar srdrlen inanlar manzumesi; adet, gelenek ve greneklerinin neler oldugunu bu blmde ele alacagiz. Ancak, Sabataycilar tamamen kapali ve gizli bir topluluk oldugundan tm ynleriyle ortaya koymak epey zor. Birok konu ve zellik gizli kalmaya, esrarini srdrmeye devam decektir. Osmanlidan gnmze Sabataycilar Yahudi haham Sabatay Sevinin 1648 yilinda Mesihligini ilan ettikten sonra Yahudiler arasinda byk alkantilar meydana geldi. nk, Ispanyadan srlme ve dogu Avrupada yasadiklari sikintilar zerine basgsteren bunalimlar bu dini topluluk arasinda bir Mesih beklentisi yaygin bir hal almisti. Fakat Sevinin 1666da Mslman olmasi zerine, Yahudilerde bir rahatlama grlmesiyle birlikte, Sevinin bu yeni durumunu tevil ederek bagliliklarini srdrenler de oldu. Bunlarin basinda Gazzeli meshur haham Nathan gelmektedir. Nathan, yeni din yorumu ve Sabatayin fikirlerinin kabul grmesinde etkin bir rol oynamistir. Sabatay Sevinin Mslman olmasindan sonra eski inanlarini ve Mesihlik iddialarini birakmadigi, gizlice kendisine bagli dini bir cemaat olusturma yoluna gittigi birok kaynakta belirtiliyor. Ancak Osmanli ynetimi onlari ihtida etmis, hidayete ulasmis yani Mslman kabul ettigi iin tarih belgelerinde haklarinda pek bilgi yer almiyor. Sabatay Sevinin grnrde Mslman olduktan sonra, Yahudi mistizminin kaynagi Kabbalayi kendi yorumladigi biimiyle bir nevi yeni bir mezhebi insa ettigi gnmzde yasayan Sabataylilar tarafindan da belirtilmektedir. Ibrahim Alaettin Gvsa, Sabatay Sevi isimli eserinin 68. sayfasinda bir olayi anlatiyor: Sabatay Sevinin (Mehmed Efendi adi ve Mslman kiyafeti ile) Istanbulda yine eski mritlerinden bir kismini toplayarak ayinler yaptigini, Girid seferinden dnen Sadriazam Fazil Ahmed Pasaya haber verdiler. Sadriazam kendini agirtarak Bu ne istir? Sen hala uslanmadin mi? diye tenbih ettigi zaman Sabatay agiz kalabaligina basladi ve meshur olan kurnazligi ile Aman Sultanim, ben birtakim akrabami, dostlarimi Mslman yaptigim gibi bunlari da dini celil Islama celb ve davet etmege ugrasiyorum yolunda cevaplar verdi ve bu szlerle bir mddet takibden kurtuldu. Sadriazamin adamlari onu bir gn Bogaziinde Kuruesmede mridleriyle birlikte Ibrani bir dua okurken buldular. Bu hadise zerine Izmirli Mesih kendisini unutturmak ve izini kaybettirmek iin Kuruesmeyi birakarak Kagithane civarinda issiz bir kseye ekildi. Fakat mridlerinin bir mddet sonra orada da etrafina toplanip ayinler yapmaga devam ettikleri grld. Is tekrar Sadriazama haber verilince Fazil Ahmed Pasa kizdi ve onun adamlari ile birlikte Arnavutluktaki Berat kasabasina srlmesini emretti. Sabatay Sevi, orada asil adi Yoheved olan Selanikli bir Musevi kadin ile evlenmistir ki Sabatayligi kabul eden bu kadina da Ayse Hanim adi verilmistir. Kayinbiraderi Josef Kerido da Abdullah Yakup ismini almistir. Prof. Ilber Ortayli, Selanik sehrinin, cemaatin baslica yerlesme yeri oldugunu, Osmanli Imparatorlugunun son dneminde zellikle egitime nem verdiklerini belirtiyor. Osmanli arsivlerinde ve tarih kaynaklarinda pek bir bilgiye rastlanmadigini belirten Ortayli, Osmanlinin son dneminde modernlesmenin nemli tasiyicilarinin Sabataycilarin arasinda iktigini belirtiyor. 19. yzyilda Selanikde bu cemaatin iktisadi ve kltrel bakimdan btn diger topluluklardan stn olduklari anlasiliyor. Nitekim Mayis 1901de Selanike vali olan Mehmet Tevfik Bey, hatiralarinda, Fevziye Mekteplerinin (mektepleri bu cemaatin kurdugunu zikretmiyor ve belki bilmiyor) diger mekteplerin fevkinde oldugunu ve iyi memur yetistirdigini belirtmektedir. Bu okullar hakkinda nemli bir noktayi belirtelim; Selanik sosyal hayati iinde, bu okullar genis kabul grdler. Sabatayci genleri egitmeyi amalayan bu okullar, nihayet kurucularinin da ideoloji ve dnya grs degisikligi geirmesine sebep oldu. Artik btn Osmanlilari, bilhassa Mslman Trk ocuklari egitmekten memnun oluyorlardi. Nitekim ocuk Mustafa Kemal (Atatrk) modern egitim veren byle bir ilkokula giden Mslman Trklerdendir. Kendisinin anlattigina gre annesi geleneksel bir Kuran okuluna, babasi ise Semsi Efendinin kurdugu bir okula gitmesini istemisti. Semsi Efendi Sabataycidir. Kapan grubundan oldugu syleniyor. Fakat Karakas grubu ile isbirligi yapiyor ve egitimle bu rakip iki dnme grubunun birligini saglamak istiyormus. (Ilber Ortayli, Alevi Kimligi, S.120) Sabataycilarin zellikle Mevlevi tarikati atisialtinda rgtlenmeleri de dikkat ekici. Esin Eden ve Nicholas Stavroulakis tarafindan yazilan ve su anda Trkiyede de piyasada satilmakta olan Salonika, A Family Cookbook Selanikli Bir Ailenin Yemek Kitabi isimli eserde Sabatayci ailelerin Mevlevi tarikatini benimsedikleri belirtiliyor ve kendi aile fertleri hakkinda da bilgi veriliyor. (Sayfa 15-49) Laiklik ve Ittihadiligin ncleri

Sabatayci Selanikli Sabataycilarin bilinen tek yayini olan Gonca-i Edepte Mevlevilikten vgyle bahsedildigini belirten Ortayli, dergide egitim konusuna zel bir ilgi gsterildigini vurguluyor: Sabataycilarin, batililasma ve egitim yoluyla, durumlarini dzeltme ve zgrlesme konusunda Musevilerin nne getigi aika grlyor; bir anlamda Bati Avrupada Musevilerin kendi cemiyetlerine yaptiklari kltrel katkiyi, Trk cemiyetinde Sabataycilar yaptilar. Nitekim bir mddet sonra kurularak Fevziye ve Terakki gibi gerek anlamdaki gymnasiumlar laik egitime nem vermistir. Onlarin bugnk devami olan Isik Lisesi de (Istanbul) kanuni zorunluluk olan din derslerini laik bir retorik ile srdrmektedir.(...) Selanik Sabataycilari Istanbula g ettiklerinde benzer mektepler kurdular ve laik-ulusalci bir Trk egitim sisteminde nc oldular. Kendisi de Sabatayci bir aileye mensup Ilgaz Zorlu da, Evet, Ben Selanikliyim isimli kitabinda bu okullarin Ittihad ve Terakki Hareketinin ortaya ikmasinda nemli rol aldigini ve Ittihadilarin bir ogunun bu okullarda yetistigini belirtiyor. (S.115) Osmanlinin son dneminde Sabataycilarin devlet brokrasisinde etkin konuma geldiklerini gryoruz. Yabanci dil bilmelerinden de kaynaklanan arti yeteneklerle dis ticaret ve hariciyede kilit noktalara kadar ykselen Sabataycilarin bu alanlardaki etkinligi gnmzde de srmektedir. Bu arada dnme denen Sabataycilar laik bir ulusalciligi benimseyen grup olarak Jn Trk hareketi ve Ittihat Terakki iinde de yer almislardir. Nitekim imparatorlugun nl Maliye Naziri Mehmed Cavid Bey -ki ayni zamanda kuvvetli bir iktisati idi- Sabataycidir. Diger bir maliye naziri olan Nzhet Faik, dahiliye nazirlarindan Mustafa Arif, maarif mstesari ve hukuk profesr Muslihiddin Adil (Taylan), Sabatayci kkenliydiler. Trk matbuatinin nemli simasi, Vatan gazetesi sahibi Ahmed Emin (Yalman) da Sabatayci idi ve bu konuda ilk tefrika 1924 Ocak ayinda onun gazetesinde yayimlandi. Orduda, matbuatta ve Ittihat ve Terakki evrelerinde Sabataycilar vardi. (Ilber Ortayli, Alevi Kimligi, S.123) Gelecek blmde varliklari gnmze kadar uzanan Sabatayci firkalar ve Cumhuriyet dneminde etkin olan Sabataycilari ele alacagiz. Dnmelerin inan ve ritelleri Sabatayciligin temel dini inan kaideleri, Yahudiligin mistik ekollerinden Kabbalistik metodun Levi yorumundan olusmaktadir. Gerek ayinler ve gerekse riteller tamamen gizli tutuldugundan bilimsel arastirmalara kaynaklik edebilecek bilgileri elde etmek imkansiz gibi. Sabatayci din adamlarinin aiklamalari bu konuda yapacaklari aiklamalar toplumun aydinlanmasina yardimci olabilir ancak. Ilgaz Zorlu, Kabbalanin esaslarini anlattigi kitabinda, Yahudiligin mistik yorumlarini zetledikten sonra sunlari belirtiyor: Genellikle iddia edildigi zere Sabatayci hareket Yahudilige karsi ve ondan kopuk bir yapida da degildir, sadece mistikYahudiligin vazgeilmez yapisi onu ister istemez farkli kilmistir. Gnlk dua ve ritellerde Yahudiligin temel prensipleri korunmakla birlikte, zellikle gece yarisi sonraki zaman araliginda bunlar daha da arttirilmistir. (Zorlu, Ben Selanikliyim, S.112) Sabatay Sevinin taraftarlarina inan esaslari olarak 18 maddelik bir nizamname biraktigi esitli kitaplarda yer almaktadir. Ibrahim Alaettin Gvsanin Sabatay Sevi isimli eserinde Avram Galantenin Ibraniceden Fransizcaya terme ettigini belirttigi bu ilkelerden bazilarini zetliyerek buraya aliyoruz: Iste Efendimiz, kralimiz ve Mesihimiz Sabatay Sevinin on sekiz emri bunlardir. Serefi mzdad olsun! *Halikin birligine dair iman muhafaza olunsun. *Mesihin hakiki Mesih olduguna, ondan baska halaskar (kurtarici) bulunmadigina, efendimiz, kralimiz, Sabatay Sevinin Davud neslinden geldigine iman edilsin. *Ne Tanrinin, ne de Mesihinin adina yalan yere yemin edilmesin. nk Tanrinin adi da onda mndemitir. *Mesihin sirrini anlatmak iin itimadan itimaya gidilsin. *Davudun Mezamiri hergn gizli olarak okunsun. *Trklerin adetlerine, onlarin gzlerini rtmek maksadi ile, dikkat edilsin. Ramazan orucunu tatbik iin sikinti gsterilmesin. *Onlarla (yani Mslmanlarla) nikah akdedilmemesi lazimdir. (Alaettin Gvsa, Sabatay Sevi, S.59-61) Sabatayclarn bayramlar Gvsa bunun disinda Sabataycilarin bayramlari da oldugunu belirtiyor. Bunlar yilin esitli gnlerinde ve her biri ayri bir anlam tasiyan 16 tanedir. Bunlarin iinde en ilginci ise Mart 22de yani baharin birinci gnnde kutlanan Kuzu Bayrami, Drt Gnl Bayrami veya diger bir deyisle Mum Snd diye bilinen gizli bayram. Bu kuzu bayrami hakkinda Sabatay zmresi mensuplarindan Karakaszade Rst, 1924 tarihinde Vakit gazetesi muharririne su izahati vermisti: Kuzu bayrami 22 Adarda (Mart) yapilir. Bu bayram geceye mahsustur. Ve her sene kuzu eti ilk defa bu

bayram mnasebeti ile ve hususi merasimle yenir. Bu merasimde en asagisi ikisi erkek ikisi kadin olmak sartile evli drt kisinin bulunmasi lazimdir. Bu iftlerin sayisi artirilabilir. Kadinlar iyi giyinmis ve elmaslar ile sslenmis olduklari halde sofra hizmetinde bulunurlar. Yemekten sonra biraz eglenilir ve muayyen zamanda isiklar sndrlerek karanlikta kalinir... Bu bayram vesilesi ile dogacak ocuklar bir nevi kudsiyeti haiz taninirlar. Ona (Drt Gnl Bayrami) adi verilir. (Gvsa, Sabatay Sevi, S. 64) Sabataycilarin kendilerine has 16 bayram ve ritelden ayri olarak diger Musevilerle msterek birtakim bayram ve yortular da szkonusu. Bunlar, Yusuf Bayrami, Meyva bayrami, Fecir bayrami gibi isimlerle anilir. Ayrica Sabatayci her grubun da kendi iinde gelistirmis oldugu bayramlar da var. Bunlardan Osman Aga bayrami en nemlilerindendir. Karakaslar grubunun kurucusu Osman Aga, (daha sonra soyadi kanunu ikinca bu aile fertleri Ogan soyadini almislardir) iin bu ritel dzenlenir. Shema Israel, Adonai Elohenou, Adonai Ehad Duy ey Israil! adona tanrimizdir ve tanri birdir (YahudiSabatayci sehadet kelimesi.) Izmirli Yahudi hahami Sabatay Sevinin grnrde din degisitirerek Mslman oldugunu ilan etmesinden sonra kendi gretileri dogrultusunda bir cemaat olusturmasi grnrde Mslman ama inan ve yasam boyutlarinda Yahudi olan yeni bir topluluk ortaya ikarmis oldu. Yazimizin geen blmlerinde Sevinin hayati, inan temelleri ve lmnden sonra cemaatinin geirmis oldugu evreleri zetlemistik. Benzet-benzeme ilkesi geregi kendilerini hep gizlemis olan bu dini cemaat mensuplarinin, Osmanli dnemindeki etkinlikleri diger bir husus. zellikle Osmanlinin son dnemindeki olaylarda ok etkin rol oynamis olmalari da dikkat ekici. Jn Trkler, Ittihad Terakki, Mesrutiyet gibi bugnmz de etkileyen olaylar zincirinde Selanik hep merkez olmus ve Selanikin bu etkinligi de Sabataycilarin siyasi, askeri, fikri alanlarda hep basi ekmelerinden kaynaklanmistir. Konuyu arastirmaya basladigimizda bylesine derin bir toplumsal ve siyasal tablo ile karsilasacagimizi dogrusu biz de tahmin etmiyorduk. Ancak uzun bir arastirmadan sonra karsilastiklarimiz bizi sasirttigi gibi bir ok geregin bu gizlilikten dolayi bilinmezligini srdrdgnn de farkina vardik. Elbette simdilik kamuoyuna yanitilmasinda mahsur grdgmz noktalar da sz konusu. Amacimiz dini bir toplulugu ktlemek, sansasyon yaratmak degil. Toplumumuzu derinden etkileyen bu cemaat mensuplarinin kimler oldugu, neler yaptiklari, bugne kadar nasil bir seyir izlediklerinin bilinmesi gerekmektedir. Bunlari bilmek halkimizin hakki. Gizem her zaman merak uyandirmistir. Fakat dogrularin ve gereklerin kapali kalmasinin da bir anlami yok. Ileride daha kapsamli arastirmalarin yapilacagini mit ediyoruz. Gizlilik, baskalarinin merakini daha da kamilayacagindan, bu alandaki gereklerin oldugu gibi halkimiza yansitilmasi alaninda grev, en ok, bu cemaate mensup kisilere dsmektedir. DERGAH + LOCA + SINAGOG = IKTIDAR Ulasabildigimiz kaynaklardan elde ettigimiz bilgiler, Sabatayci veya dnme denilen bu toplulugun hala Yahudi mistizizminin gretileri dogrultusunda dini ritellerini gizlice srdrdkleri, adet, gelenek ve greneklerini koruduklari, bir nevi masonik yapilarini devam ettirdiklerini gsteriyor. Arastirmada ilgimizi eken diger bir husus ise gizli yahudi tarikati mensuplarinin ekonomiden, politikaya ve egitime kadar birok alanda etkin olmalarinin yanisira Islamin mistik yorumu kabul edilebilecek Snni ve Alevi tarikatlarinin iine sizmis olmalari. zellikle Mevlevi, Melami ve Bektasi tekkelerinde 19. yydan itibaren seyh, mrsid, dede, dedebaba gibi en st makamlara kadar ulastiklarini gryoruz. Sabatayci seyh ve mritler Sevi mslman olduktan sonra baglilarina mslmanlarin grnrdeki adet ve geleneklerine riayet etmelerini gtlemistir. Bu da onlarin kendilerini en rahat ifade edebilecekleri esitli tarikatlarin dergah, hanekah, tekke ve zaviye gibi mekanlara ragbet etmelerine yol amis. Merkezi Selanik olan bu cemaatin Selanikteki zellikle Mevlevi ve Bektasi dergahlarinda yogunlastiklarini gryoruz. Ilgaz Zorlu, Sabatayci cemaatlerin Islam mutasavviflariyla iliskilerinin zellikle Istanbul, Izmir ve Selanikte yogunlastigini belirtiyor. (Bkz. Zorlu, Evet, Ben Selanikliyim, S.40-41) Istanbulde Yenikapi Mevlevihanesi, Kasimpasa Mevlevihanesi, Aziz Mahmud Hdainin skdardaki dergahi Sabataycilarin etkin oldugu dergahlar olarak dikkat ekmektedir. Yahudi mistizizmi olarak tanimlanan Kabbala gretisine dayanan Sabatayci yorum, Islamin gevsek mistik yorumu olarak Mevlevilik, Bektasilik ve Melamilik ile paralellikler arzeder ve ortak bulusma noktalari bulur. Yunan asilli Sabatayci yazar Starolakis, Salonika, jews and dervishes isimli kitabinda Yahudi-Sabatayci kkenden olup Selanikteki dergahlarda etkili olan ve hatta bir kisminin uzantilari Istanbula kadar gelen dnme seyhlerden bahsediyor. Bunlardan biri de su anda Amerikada yasayan mflis isadami Halil Bezmenin dedesi Esad Efendidir. Esad Efendi 1920lerde Kasimpasa Mevlevihanesinin seyhidir. Ankara Bektasi Dergahinin su andaki Dedebabasi yani seyhi de Sabatayci. Yine

Dedebabalardan Bedri Noyan da Yahudi dnmesi. Kardesi Engin Noyan da bir tvde program yapimci ve sunucusu. Sabataycilar ve Masonlar Osmanli dneminde etkin konumdaki masonlarin arasinda Sabataycilarin nemli bir yekn tutmasi da dikkat ekmektedir. Osmanli topraklari iindeki ilk mason locasinin Selanikte kurulmasi tesadf olmasa gerek. Avrupadaki gelismeleri yakindan takip etme imkanina sahip Sabataycilar bu alandaki gelismelere de nclk etmisler. Hem mason hem de Sabatayci olan nllerden sadece birka ismi burada zikrediyoruz. Bunlar, son Maliye Naziri Cavid Bey, Yeni Asir gazetesinin kurucusu Fazli Necip Bey, bir dnem bakanlik yapmis olan Faik Nzhet... Zorlu, Trkiyedeki Hr ve Kabul Edilmis Mason Locasinin stadi azami ya da byk amirinin hep Kapancilar cemaatine mensup bir aileden geldigini belirtiyor. Mason Locasina ye diger nller ise sunlar: Osman Adil, Faik Nzhet, Talat Ismail ve Mehmet Servet. (age.S.58) Gnmz mason localarinda da Sabatayci ok nl kisilerin varligi devam etmektedir. Su anda Hr ve Kabul Edilmis Masonlar Byk Locasinin Byk stadi Sahir Talat Akev de Sabatayci. Mimar Sinan Locasinin eski stadi muhteremi Resat Atabek, yine stadi azamlardan Cumhur Ferman da Sabataycilardan. Resat Atabekin Masonluk zerine adli kapsamli eseri Masonluk hakkinda nemli bilgiler ihtiva ediyor. Sabatayci nl gazeteci Ahmed Emin Yalmanin ve Cavid Beyin ayni zamanda Mason da olduklarini Locanin disa ailirken aikladigi isimlerden greniyoruz. Selanik+Istanbul+Israil = Ankara-Washington Israilin kurulus dneminde ve su anda lkemizin Israil ile tarihde grlmemis sicak iliskiler iine girmesinde Sabataycilarin nemli rol aldiklarini gryoruz. Sabatay Sevi birok yahudi tarafindan siyonizmin kurucusu olarak bilinir. nk Sevi, mesihligini ilan ederken btn yahudileri Kudste toplayip Byk Israili kuracagini vadetmisti. Ittihad Terakki ve mason localarinda etkin olan Sabataycilarin Israilin kurulusunu da desteklediklerini belirten Zorlu, 1924 mbadelesi sonuu Trkiyeye getirilen alilerden bir kisminin 1948de kurulusundan itibaren Israile gittiklerini sylyor. Bunlarin en meshuru ise Israilin ikinci Cumhurbaskani Izak Ben Zwidir. Prof. Yalin Kk, Aydinlik gazetesinde yayinladigi makalelerinde, Trkiyenin tamamen Israil ve Amerika rotasina girdigi bu dnemde Sabatayci Ismail Cemin Disisleri Bakani olmasina dikkat ekiyor. Kk, ayrica Israilin Hospro firmasi vasitasiyla Trkiyeye hibe ettigi silahlarla ilgili bir ayrintiya daha dikkat ekiyor. Bilindigi gibi Susurluk skandali ile ortaya ikan iliskilerde bu silahlarin kayip oldugu iddia edildi. Kayip silahlar Susurluk etesi olarak nitelenen ekip tarafindan kullanilmisti. Bu silahlari teslim alan kisi ise Erta Tinar. Yalin Kk, Tinarin Sabatayci oldugunu belirtiyor ve Mossadin dnmelerle is tutmasinin tehlikesine dikkat ekiyor. Dnmeler Dnmezler aksiyonu geerli ise bu bulgu rperticidir diyor, Kk. (Y. Kk, Nasil Gryorum-3, Aydinlik, 14 Mart 1999) Tarikat-Siyaset-Medya-Sermaye alanlarinda etkili olan Sabataycilar hakkinda bilgiler dizi yazimizin gelecek blmlerinde yer alacaktir. Sabataycilarda cinsel hayat ve saplantilar, ayrica Sabatayci mezarliklari gelecekte ele alacagimiz konulardan birkai. GZL AMA MZDE; DNMELER Benzet-benzeme prensibi geregi grnrde mslman ama aslinda yahudi olan Sabatayci cemaat mensuplari, bu kamuflaj sayesinde lkenin kaderinde belirleyici olmayi zellikle son yzyilda becerebilmis bir topluluk olarak yer almaktadirlar. Kendilerine has yemekleri, kendilerine ait egitim kurumlari, gizli tapinaklari, kendilerine zg ibadet, inan ve adetleri olan bu cemaatin bazi mensuplari, resmi ideolojinin olusumu ve bugnk jakoben-din dsmanligi zerine kurulu yapisini srdrmesinde etkin olmuslardir. Bu dini akimin merkez ssnn Selanik olmasi da enteresan. Mesrutiyetten gnmze, tm siyasi olusumlarda adina sika rastladigimiz Selanikin bu etkinligi bir tesadf m? Elbette hayir. 19. yy biterken batililasmanin rzgarinin bu sehirden esmesinin temel etnik bir etkeni vardi: Sabataycilar. Trkiyede ilk mason locasi Selanikte kurulmus, Abdlhamid ynetimine karsi baslayan baskaldiri burada tasarlanmis, Sultan iktidardan indirildikten sonra buraya gnderilmis, ilk zel Trk okullari burada kurulmus (unutulmamalidir ki, Galatasaray Lisesi Sultanin himayelerinde kurulmustur ancak Feyziye ve Terakki mektepleri Sabatayci cemaat okullari olarak burada kurulmuslardir), ilk kadin hareketleri burada sekillenmis, Hareket Ordusunun merkezi (padisahi tahttan indirip, Ittihad ve Terakki firkasini iktidara tasiyan ordu. S.K.) Selanik olmus ve en nemlisi Trkiyenin nde gelen kuruculari hep Selanik kkenli olmuslardir. Bunlari birer rastlanti olarak grme egilimi ne yazik ki ok baskindir. Halbuki bu kente bu nemi ykleyen Sabatayci kkenli kisilerdir. (Ilgaz Zorlu, Evet, Ben Selanikliyim, S.166)

Sabatayc mezarlklar Sabataycilar gerek ilk dnemde yogun olarak yasadiklari Selanikde, gerek daha sonralari Trkiyenin basta Istanbul olmak zere izmir ve Bursa gibi sehirlerine yerlestikten sonra llerini ayri mezarliklara defnetmeyi tercih etmislerdir. Selanikte mahalle olarak da diger dinlere mensup insanlardan ayri bir yerlesim dzeni kurmuslar. 1924 ahali mbadelesi geregi geldikleri Trkiyede de belli merkezlere yogun olarak ilgi gstermis ve ie kapanik btnlklerini bylece korumaya alismislardir. Ancak zamanla farkli mahalle ve sehirlere yerleserek bir nevi fiziki asimilasyona ugramakla birlikte cemaat yapilarini koruduklari grlmektedir. Istanbulda, Karakaslar cemaatinin mezarligi, skdar Blblderesinde yer aliyor. Sabatayciligi srdrme konusunda diger cemaatlerden daha aktif oldugu belirtilen bu cemaatin mezarlik konusunda da hassas davrandigi grlmektedir. Blblderesi mezarliginda az sayida da olsa bazi Kapancilarin yer aldigi belirtiliyor. Yakubiler ise Makadaki mezarliga llerini defnetmektedirler. Yakubilerin yogun olarak Izmirde yasadiklari belirtiliyor. Medya patronlarindan Bilgin ailesi bu gruba mensuptur. Kapancilar cemaatinin ise Feriky mezarliginda satin almis olduklari ayri bir blme llerini defnettikleri biliniyor. Sabataycilarin mezar sekli ve taslarin islemesi tamamen farkli. Genellikle seramik zerine ikartma resim bu mezar taslarinda yer alir. Yazilarin slubu da farklilik arzediyor. Dikkat eken nokta ise Ey zair diye baslamasi. Sekil olarak da dnem dnem farklilik arzetse de kendilerine zg iek islemeler ve mslman mezarlarindan farkli geomektrik sekil vermeler dikkat ekmektedir. Ibadethanelerinin ayri, mezarliklarinin ayri olmasinin yanisira bu cemaat mensubu ailelerin zengin ve farkli bir mutfak kltrleri szkonusu. Esin Eden, Yunanistanda Ingilizce olark yayinlanan Bir ailenin yemek kitabi isimli eserinde, kendilerine zg yemeklerden bahsediyor ve ailesi Trkiyeye geldikten sonra da biraraya gelerek adet ve geleneklerini yasatmaya alistiklarini belrtiyor. (a.g.e. S.42) Ilgaz Zorlu da bu yemeklerin salt Akdeniz veya Yahudi mutfagindan olduka farkliliklar arzettigini belirtiyor. Sabatayclkta cinsi sapklklar Sabataycilarin sika gndeme getirilen bir bayrami var: Kuzu Bayrami. Mesih Sevinin dogum gn olduguna inanilan, Martin 21. gnn 22ye baglayan gecesi mum snd olarak nitelenen kutlama, bir ynyle toplu seks olarak degerlendirilmektedir. Bu Kuzu Bayraminin artik kutlanmadigina dair iddialar varsa da Alaettin Gvsa kendi sahid oldugu bir rnegi Sabatay Sevi isimli kitabinin 97. sayfasinda anlatmaktadir. Ilgaz Zorlu ise bu konunun zerine, ok fazla ele alindigini belirttigi kitabinda, toplu seks ve mum snd olayinin Tanahtaki birtakim dualardan kaynaklandigini da vurgulamaktadir: Ancak surasi bir gerektir ki Sabatayci dua kitaplarinin zellikle bugn Israilde bulunan nshalarinda serbest seksin Tanaha dayandirilan ayetlerle desteklendigi bilinmektedir. (Zorlu, Evet, Ben Selanikliyim, S.51) Sabataycilarla ilgili eserlerin, zellikle dua ve Kabbala yorumlarinin Israile gtrlp zel bir mekanda gizlendigini belirten Zorlu, bu kaynaklarin arastirmacilarin incelenmesine aik olmadigini da vurgulamaktadir. Trkiyede yasayan bir cemaate ait dini kaynaklarin Israil tarafindan kairilmasi konuyla ilgili esrar perdesini daha da dikkat ekici kilmaktadir. Israil devletinin bunlari gizlemekte ne gibi ikarlari oldugunun arastirilmasi gerekmektedir. Toplu seks ve hatta ensest iliskiler dini kaynaklarda mesrulastirici yorumlarla ele alinmaktadir: ... bazi Sabatayci din adamlarinin Lut rneginden hareketle ensest iliskiyi mesru kabul eden kararlar verdiklerini bilmekteyiz... (Zorlu, a.g.e.S.62) Gnmzde de mum snd ritelinin uygulandigina dair bir cemaat yesi tarafindan aiklama yapildigini da Zorlu belirtiyor. Zorlu, btn cemaatlerde ayni uygulamanin var olup olmadiginin belgelenemedigini ve bu konunun istismar edildiginden de yakinmaktadir. Dini yorumlar tarafindan mesru gsterilen bir uygulamanin o dini benimseyen kisilerce srdrlmesi kadar dogal bir sonu olamaz. Ne derece yaygin oldugunun da elbette arastirilmasi gerekiyor. Internette Sabatayclk Sabataycilik-dnmelik ve Trkiyedeki Sabataycilar zerine, ogu Amerika ve Israil menseli onlarca makale ve arastirmanin internet sitelerinde yer almaktadir. Internet sitelerinde konuyla ilgili yazilarin yer aldigi bazi yayin organlari: Jarusalem Post, Forward, Jewish Exponend, The New Republic, The Journal of the American Oriental Society, Canadian Geographic, Baltimore Jewish Times... Genellikle Yahudi Kabbalizmi -mistisizm- zerine yazilmis bu makaleleri grnce, varliklari Trkiyede olan ama Trkiyede tartisilip konusulmayan Sabatayciligin, dnyada adan zye her boyutuyla arastirilmasindaki

gariplik net olarak nmze ikti. Ilgaz Zorlunun kitabinda birka yerde vurguladigi korku tek sebep olabilir mi? Byle bir bahanede haklilik payi olsa bile kesinlikle inandirici gelmiyor. Bu gizli yahudi cemaatinin veremeyecegi hesap mi szkonusu? Internet sitelerinde yer alan yazi ve arastirmalar incelendiginde ortaya birka nemli nokta ikmaktadir: Birincisi, Trkiye disinda bu konu, gerek niversitelerde ve gerekse medyada etraflica arastiriliyor ve arastirmalar kamuoyuna sunuluyor. Sadece son bir yil ierisinde internet sayfalarinda yer verilen arastirma ve belge sayisi yzn zerinde. Bu alanda yazilmis ellinin zerinde kitabin ismi geiyor bu yazilarda. Buna karsilik Trkiyede bir iki kitap ve drt makale disinda kaynak bulmak imkansiz. Ikincisi, Sabatayciligin Yahudiligin zellikle mistik yorumu olarak grlen Kabbala anlayisindan kopuk olarak anlasilmasinin mmkn olmadigi. Btn riteller, bayramlar, ilahiyat anlamindaki anlayislari Yahudiligin bir parasi. ncs ise zellikle Israil menseli yazilarda Sabatayciligin yahudiligi tahrif ettigi iddialari ne ikmaktadir. Netice olarak Sabataycilik mslman kisvesi altinda, yahudiligin kabbalistik yorumunun hayata geirilisi olarak karsimiza ikmaktadir. Yazi dizimizde de bunun kaynaklara dayali rneklerinden byle bir sonu ikmaktadir. BTT Forwardin ilgin iddiasi Amerikada Yahudilerin 1897den beri yayinladigi Forward dergisinin Subat 99 sayisinda Mustafa Kemal Atatrk hakkinda ilgin bir makale yayimlandi. Ayni zamanda derginin internet sitesinde yer alan makalede, Sabataycilikta cinsellik konusuna da kisaca deginiliyor. Makalenin yazari, derginin bir dnem Israil temsilciligini de yapmis olan Amerikanin yahudi kkenli nl arastirmaci yazarlarindan Hillel Halkin. Halkin, makalesinde M.Kemalin yahudi kkenli oldugunu ve hatta Sabatay Sevinin neslinden geldigini iddia ediyor ve Mum snd olarak bilinen Kuzu Bayramini syle anlatiyor: Senede bir kez (Dnmelerin yillik kuzu bayrami esnasinda) Sabatay Sevinin dogum gn gecesi, ilgin danslar esligindeki aksam yemegi sirasinda, mumlar sndrlr, hanimlarin degistirilmesi seansiyla (orgies, toplu sex) ayinler gereklestirilir... Bu tr birlesmelerden dogan ocuklarin kutsal sayilacagina inanilir. (Hillel Halkin, When Kemal Ataturk Resited Shema Yisrael: Its My Secret Prayer, Forward Subat 1999, New York) LK TEPKLER Bu arastirmayi yayimlamaya basladigimizda menfi-msbet birtakim tepkilerin olabilecegini dsnmstk. Toplumumuzun, siyasi, ekonomik ve diger bir ok hassas alanlarinda zellikle son yzelli yillik dnemde etkinlik saglamis bu gizemli dini cemaat hakkinda yayimlanan bir arastirmanin yanki bulmasi da normal karsilanmalidir. Okurlarimizdan gelen olumlu tepkiler ve byle bir konuyu atigimiz iin gelen tesekkr mesajlari bizleri elbette memnun etti. ogu insan, hayretini de ifade etmekten geri kalmadi. Anlasildigi kadariyla ogu insan birok meseleden haberdar degil. Bylece nemli bir boslugu doldurucu hayirli bir hizmeti de baslatmis olmaninmemnuniyetini paylasiyoruz. te yandan kkeni itibariyla Sabatayci ailelere mensub bir ka kisi de zellikle byle bir diziyi yayimlamamizinamacinin ne oldugunu anlamaya alismak iin aradi. Gazetemizde verilen bilgilere, hi birinin bir iki ayrinti disinda itirazlari olmadi. Bizler de kendilerine toplumsal bir gerek olarak konunun bir gazetecilik olayi oldugunu anlatmaya alistik. Ileride daha detayli ve ayrintili yazilarin da yayinlanacagini belirttik. Ismini burada aiklamayi uygun grmedigimiz ama siyaset alaninda etkin bir kisinin sylediklerinden, bu cemaat mensubu olanlarin gemisten gelen derin bir korku psikolojisi iinde olduklari anlasiliyor. Fakat, Trkiyede yakin tarihte yasadiklarimiz lkeyi derinden etkileyen Selanik ve dnmeler faktrnn bilimsel olarak net bir sekilde orataya konmasini gerektirmektedir. Bu alanda en ok da sorumlulugun Sabataycilara ait oldugunu ilk blmde belirttigimiz gibi yine tekrarliyoruz. Arastirmalarimiz devam etmektedir. Bu dizi ile tarihsel sreci ve gnmze dair bir iki noktayi okuyucularimiza duyurmayi amalamistik ve bunun da hasil oldugunu gryoruz. Ileride Sabataycilarla ilgili daha ilgin yazilarimiz gazetenizde yer alacaktir. Sinem Karaaa ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ KABALACILAR heute: 9 Online: 1 Hits insg.: 2935 Hits

nceki birka blmde Rnesans (1350 ile 1650 yllar arasnda) olarak bilinen dnemde Yahudi tarihindeki olaylar ele almtk . Bu zaman dneminde grdklerimiz: klasik bilginin yeniden douu ve Kilisenin gcnn azalmas; spanyol Engizisyonu ve Yahudilerin eitli lkelerden kovulmas; Protestanln Hristiyanln yeni bir dal olarak bymesi; Polonya Yahudilerinin Altn a ve Bogdan Chmielnickinin Ukrayna katliamlar (Bkz 48, 49 ve 50. blmler). Rnesans sona ererken Yahudi alemi ne durumdayd peki? Corafik olarak Yahudi nfusunun yars kadar, Trkiye ve Osmanl mparatorluu topraklarnda byk bir younluk gstererek, Ortadouda yayordu. Yaklak dier yars ise Dou Avrupada (Polonya, Ukrayna, Litvanya) byk bir younluk gstererek, Avrupada yayordu. Bu, tm Yahudilerin orada yaad anlamna gelmez. Aslnda Hindistan ve in dahil, dnyann drt bir yannda yaayan Yahudiler vard. Ancak Yahudi Tarihi asndan Yahudilerin toplu olarak yaad geni merkezlere odaklanyoruz. OSMANLI MPARATORLUU Halife merin Yerualayimin igal ettii 638 ylndan itibaren (Hz. Muhammedin lmnden alt yl sonra) Yisrael topra -Hal Seferleri srasnda ksa bir istisna dnda (1099dan 1187ye)- Mslmanlarn elinde kald ve bu, I. Dnya Savann 1917de sona ermesine kadar byle srd. Rnesans yllar srasnda (1516dan itibaren) bu Mslman gc stanbulu merkez alan Osmanl mparatorluuna aitti. Mslman olduklar halde Osmanllarn Arap olmadn, Trk olduklarn belirtmek nem tamaktadr. Trkler Yahudilere kar geleneksel olarak iyi davranmt. spanyadan kovulduklarnda Yahudilerin Sultan II. Bayezid tarafndan Osmanl topraklarna kabul edildiini ve Bana bu spanyal Ferdinandn akll olduunu sylyorlar ama aslnda aptal biri. Hazinesini alp bana gnderiyor dediini daha nceki blmlerde aktarmtk. Osmanl mparatorluu yaylrken Trkler Yisraele geldi ve Muhteem Sleyman olarak bilinen Osmanl sultanlarnn en by, Yerualayimin bugn bile ayakta duran ehir duvarlarn yeniden ina etti. Byleyici olan udur ki Sleyman lomonun Trkesidir ve gnmzde Eski Yerualayim ehrini belirleyen, onun duvarlardr. Bu zaman dneminde ok sayda Yahudi Yisrael toprana, zellikle de Tsfat (Safed) ehrine geri dnmeye balad. 100 yldan ksa bir srede Tsfatn nfusu 300 aileden 10.000 kiiye kt. Ve bu dnem zarfnda Tsfat, Yahudi bilginliine artc katklarda bulundu. En bata Rabi Yaakov Beravdan (1475-1546) sz etmeliyiz. Yahudi aleminde 1.000 yl akn bir sredir yaplmayan bir eyi yapmaya alt iin ok nem tamaktadr. Semihay, yani rabinik atama ve kutsamay yeniden oluturmaya alt. Semiha, Moeye kadar geriye doru izlenebilen, retmenden renciye direkt bir hat halinde giden doru bir rabinik atama ve kutsamadr. Semiha Roma zulmleri srasnda kesilmiti. Rabiler hl atanyor ve kutsanyor ama bu, Yahudi kanununun gerektirdii ekilde ne doru, ne de resmi idi; yalnzca sembolikti. Rabi Berav bunun yeniden doru bir ekilde yaplabileceini dnd ve kendini ve bir baka kiiyi atad ve kutsad ama giriimi baarl olmad. Yerualayimin rabileri bunu tanmad. Gnmzde bile rabinik atama ve kutsama yalnzca semboliktir. Rabi Beravn atayp kutsad dier kii, spanyadan kovulan Yahudilerin arasnda bulunan ve Avrupadan Trkiyeye oradan da Tsfata gelmi olan Rabi Yosef Karo (1488-1575) idi. Orada Yahudiliin en nemli kitaplarndan birini yazd: bugn bile uyulan Yahudi kanunnamesi ulhan Aruh Hazrlanm Masa. Kendisinden nce baka bir spanyol rabi, Rabi Yaakov ben Aer, Yahudi kanununu Arba Turim (Drt Blm) adl bir kitapta dzenlemeye yeltenmiti. Rabi Yosef Karo Arba Turimi ald, bir yorumlama yazmak iin 32 yln harcad ve Bet Yosef (Yosefin Evi) adn verdi, sonra da ulhan Aruha indirgedi.

Rabi Karo Sefarad idi. Rabi Moe Isserles (Ramah olarak bilinen) ise Krakowlu Polonyal bir rabi idi, ulhan Aruha bir Akenaz yorumlama yazd (Bkz. 49. blm). Gnmzde Yosef Karonun Moe Isserles tarafndan dzeltilen ulhan Aruhu, Yahudi kanununu belirler. Yosef Karo bugn daha ok kanun kitab sayesinde tannsa da, bir mistik idi. Tsfata yerlemesi de rastlant eseri deildi nk onun zamannda Tsfat Yahudi mistikliinin merkezi oldu. YAHUD MSTKL Yahudi mistiklii nedir? Yahudi mistiklii daha ok Kabala olarak bilinir. Kabala (alnm olan) Torann szck ve harflerinin derin, gizli anlamna odaklanan bir yorumudur. Yahudi geleneine gre Toray anlamann bu seviyesi Sinay Danda ortaya karlmt ama karmakl yznden yalnzca birka inisiye (srlar bilen) ile snrl kalmt. Zamanla bu gizli yorumlama daha yaygn bir ekilde bilinmeye balad ve sonunda yaymlanarak herkese akland (ama sadece pek az bunlar anlayabiliyordu). Kabalann anahtar eseri Zohardr htiamn Kitab. Bu kitabn ierii ilk olarak Rabi imon bar Yohay tarafndan yaklak M.S. 100 ylnda, bir maarada Romallardan saklanrken ortaya karlmt. Birok akademisyen bu kitabn Rabi Moe de Leon (1240-1305) tarafndan yazldn ileri srer. spanyol bir rabi olan Rabi Moe de Leon gerekten de Zohar yaymlayan ilk kiiydi ama hibir zaman yazar olduunu iddia etmedi. Dahas yaymlam olduu retiler tutarl bir btn eklinde dzenlenmemiti ve nceden olduu gibi az sayda kii ieriini anlayabiliyordu. Daha sonra Ramak olarak bilinen Tsfatl Rabi Moe (1522-1570) devreye girdi. Ramak o zamana kadarki tm Kabalistik dnceyi, zellikle de Zoharn retilerini aklc bir ekilde sistematize etti. Ramak, eseri Pardes Rimonimde (Nar Bahesi) eitli, ou zaman grnrde elikili retileri tutarl bir sisteme dntrerek Kabalac gelenein birliini kantlad. Ramakn sisteminin ekirdei, Tanrnn gerei on sefirot-lahi enerji kanallar- ile nasl yarattnn ayrntl bir tanmndan oluuyordu. Bu on kuvveti anlamak gnmzde Kabala reniminin anahtardr. Ancak bugn bildiimiz ekliyle Kalabann geliimindeki en nl kii belki de, Ari olarak arlan Rabi Yitshak Luria (1534-1572) oldu. Ari Yerualayimde domu, sonra Tsfata yerlemi, oraya Ramakn cenazesinin yapld gn gelmiti. Tsfatta yalnzca iki yl yaad, 38 yanda ld ama bu ksa zaman iinde Kabala reniminde devrim yapt. Gerekten de retileri -rencisi Rabi Hayim Vital tarafndan toplanm olanKabala renimini gl bir ekilde ynlendirir. Arinin sistemi Ramaknkini gelitirdi ve sefirotu tek boyutlu noktalar olarak alglamak yerine, dinamik olarak etkileen, her biri simgesel insancl karaktere sahip partzufim ahsiyetler olarak grd. Onun anlayna gre insan eylemleri lahi enerjiyi dnyaya kanalize eden sefirotu etkileyebilir, yaradln amalanan mkemmellik durumuna ilerleyiini kolaylatrr, ya da engeller. Ari, Shaar He Gilgulim Reenkarnasyonun Kaps adl eserinde aklad reenkarnasyon etdn de gelitirdi. Bu zaman dneminde ok sayda kii Tsfatta Kalaba renmeye geldi. Efsaneye gre beyazlar giymi olan Kalabaclar abat akamlar krlarda dolar abat Kraliesini karlayan arky sylermi: Lecha Dodi Likrat Kallah Gel Sevdiim, Gelini Karlayalm. (Bu nl ark/iir Rabi lomo HaLevi Alkanetz tarafndan yazlmt.) SABETAY SEV, SAHTE MESH Mistiklik her zaman Mesihsel beklenti ile birletirilir. Ama Mesihsel beklenti -Maimonides tarafndan belirlenmi olan nancn On Prensibiinden biri- bazen yanl olabilir ve Yahudi halk iin byk sorunlara yol aabilir. Bu olay 1600l yllarn sonunda oldu ve nceki 150 yln Yahudi tarihi -kovulmalar, engizisyon ve Chmielnicki katliamlar- sahneyi hazrlad. Yahudilerin morali bozuktur. ler ancak daha ktye gidecek gibi grnmektedir. Kukusuz Mesihin kurtarmaya gelme zaman gelmitir artk.

Bu anda Sabetay Sevi adnda szde bir mistik n kazanmaya balad. 1626 ylnda zmirde domu, duygusal olarak istikrarsz da olsa, kukusuz her bakmdan parlak, karizmatik bir kiiydi. 20 yanda iken kendisine cemaatinin yeleri tarafndan haham bilge kii unvan verilmi ancak ksa zaman sonra, davranlar tutarsz olmaya balaynca insanlar akll olduu halde zihinsel olarak istikrarsz olduunu anlam ve onu aralarndan uzaklatrmt. Ortadouda dolamaya balad ve 1651de Yisraele, tam olarak Gazaya gitti. Orada destekisi olan Gazal Natan adnda baka bir szde mistik ile tant. Sabetay Seviyi Mesih olduuna ikna eden ve tm Yahudi cemaatlerine Mesihin Yisraele geldii konusunda mektuplar yollamaya koyulan odur. Daha sonra olanlarn anlats ilk elden, Almanyada yaayan Hamelinli Glukel adl ve anlar 17. yzyl Avrupa Yahudiliinin yaam hakknda fikir veren Yahudi bir kadndan gelmektedir. yle yazar: nsanlar Sabetay Seviden konumaya balad ama vah bize, gnah iledik ve duyduumuzu ve inandm hibir zaman gremedik. Dnyann her yerinde hizmetkarlar ve ocuklar pimanlk, dua ve hayr ii ile urat ve iki, hatta yl boyunca sevgili Yisrael halk bekledi ama hibir ey ortaya kmad. zmirden mektuplar gelmeye baladnda sevincimiz anlatlamaz. ou Sefaratlara hitaben yazlmt. Mektuplar gelir gelmez sinagoga gtrdler ve yksek sesle okudular. Gen ve yal Almanlar da Sefarad sinagoglarna kotu. Birou kurtarlacaklar gnn umuduyla evlerini, topraklarn ve tm sahip olduklarn satt. Kaynpederim Hamelindeki evini terk etti, evini, topraklarn ve gzel eyalarn brakt. ok iyi biliyoruz ki En Ulu bize sz verdi ve o kadar kt deiliz, kalbimizin derinliklerinde gerekten dindarz, eminim Tanr bize merhamet edecektir. Komunu kendin gibi seveceksin emrine uyabilirsek. Ama Tanr bizi affetsin. Yaamlarmza hakim olan kskanlk ve dncesiz nefretten iyilik gelemez... Bu anlatdan Yahudilerin o kadar ok zulmden sonra Mesihin geliini ne kadar hevesle beklediini ve Mesih cokusuna ne kadar kolay kapldklarn grebiliyoruz. Ancak, Sabetay Sevinin Yahudi aleminde muazzam sayda takipisi olduu halde (sann sahip olduundan ok daha fazlas) Avrupal rabilerin kanmadn ve halk ona kar uyardklarn belirtmek gerekir. Bu arada kendi hikayesine inanan Sabetay Sevi Osmanl mparatorluunun Sultann ziyaret etti ve Mesih olarak tannma talep etti. Sultann Yisrael topran ona vermesini de istedi. Etkilenmeyen Sultan onu hemen hapse attrd ve slam kabul etmezse onu lnceye kadar ikence ile tehdit etti. Sabetay Sevi bylece din deitirdi. birlii nedeniyle ona bir kraliyet unvan, Aziz Mehmet Efendi ve Sultann Kapsnda Kapc konumu verildi. Mesih olduunu iddia etmeyi srdrd ve sonunda Sultan onu srgn etti. Tabii slam seer semez Yahudi alemi Mesih olduuna inanmay brakt. Ancak birka Yahudi kandrldklarn kabul etmedi ve onunla birlikte din deitirdi. Bu grup -Dnmeler- Trkiyede zel bir Mslman mezhebi olarak I. Dnya Savana ve Osmanl mparatorluunun dne kadar ayakta kald. KARI TEPK Sabetay Sevi ile olanlarn sonucunda bir kar tepki ortaya kt. Mesihsel coku Yahudi alemini kasp kavururken Sabetay Sevinin kimsenin dinlemedii kartlar, zellikle Haham Tzvi olarak bilinen Amsterdaml Rabi Tzvi Ashkenazi ve olu Rabi Yaakov Emden, bu fiyasko yznden Yahudi mistikliini sulad. Bu kez insanlar onlar dinledi. Bu kar tepkinin sonucunda baz parlak Kabalaclar haksz yere suland, ehirden kovuldu, kitaplar yakld. Bunlardan biri Ramhal olarak bilinen talyan rabi Moe Hayim Luzetto (1707-1747) idi. Byk bir Kabalac, derin bir dnr idi. Gnmzde de youn bir ekilde okunan Mesilat Yesharim Dorunun Yolu adl kitabn yazardr. Ama Kabalac olduundan talyadan kovuldu, Yisraele gitti ve 40 yanda ld.

Yahudi renimine katklar lmnden sonrasna kadar takdir grmedi. Rabi Elijah ben Shlomo Zalman, Vilna Gaonu (Vilna Dahisi) daha sonra Ramhalin eserleri hakknda, Yahudilik konusundaki anlaynn mkemmel olduunu, Ramhal Vilna Gaonun zamannda hayatta olsayd, Vilnadan talyaya yryerek Ramhaln ayaklarna oturacan ve reneceini sylemitir. Ne var ki Vilna Gaon Ramhal verken, retileri Kabalaya dayanan baka bir parlak rabiyi, Hasidik hareketin nl kurucusu Baal Shem Tovu yermitir. Bu Yaz Sevivon Post Sitesinden AlnmtrMASONLUK NEDR nsanlar arasnda din, dil ve rk fark gzetmeden kardelik, hrriyet, eitlik ve adalet ilkelerini savunduunu iddia eder, Yahudi milli ve dini felsefesine bir yan felsefe olarak olumutur ve Avrupa'ya tanmasyla Hristiyan felsefesinden de byk lde etkilenmitir fakat temel gayesinden hibir ey kaybetmemitir. Temel gayesi dnyay gelecek zaman da var olacana inandklar baz olaylar iin ,kontrol altna almak, bir nevi ele geirmektir. Bunun iinde insanlar insan yapan ,onlarn benliinin ve direncinin asl kayna olan milli ve manevi deerleri bozmay gaye edinmitir. Bunun yannda alar boyu insan hayatnn byk lde kontrol edicisi halini alm Ekonomik, Siyasi ve Toplumsal olaylarn kontroln de ele geirmek amalar arasndadr. Bunun iin Masonluun hedef kitlesi st dzey kesimdir. Bu st dzey kesimin nemli bir dilimi Mason dayanmas ve maddi menfaatler uruna , bu gurubun yesi olmu i evreleridir. Bu evreler tepeden gelen emirlere uyarak dnya ekonomisinin tek elden ynetilmesine ara olurlar. Dier bir dilim ise Siyasilerin dilimidir, ki ekonomik ve toplumsal olaylarn en etkili kontrol ynetici kadronun elindedir. Bir baka dilim ise MEDYA dilimidir, bu bana gre en nemli dilimdir. Toplumsal, siyasi ve ekonomik olaylar birbiriyle daima etkileim iindedir. Bu etkileimi topluma yanstan ara ise medyadr. Medyay kontrol altna almakla toplumu ynlendirmek ,yerine gre uyutmak ve dnemez hale getirmek, yerine gre de ayaklandrmak kaosa srklemek mmkndr. nk insanlar gerei grp duyduklarndan ibaret sanma gibi bir yanlgya ska derler. Gelecek blmlerde masonlukla ilgili iddialarmz tek tek ele alacaz... Masonlukla ilgi dier bir nokta ise ciddi bir gizlilik anlaydr. Bu gizlilik anlay Masonik srlarn ve retilirin gizli kalmasn salamak. Bu yolla temel amalarnn deifre edilmesini engellemek istenmitir. Masonluun gizlilikle ilgili genel prensibini u ekilde ifade etmek mmkndr : "Masonluk kendini her yerde hissettirmeli fakat hibir yerde grlmemelidir ." Ve gryoruz ki masonluun bu gizlilikle hedefledii bir baka eyde toplum zerinde psikolojik bir etki oluturmaktr. nk nsan Psikolojinde var olduu bilinen ,hissedilen fakat grlemeyen, gizlenen eylerin etkisi byktr. Masonik srlar sakl tutmayarak masonlua ihanet eden kilerin balarnn kesilip, dier masonlara ibret olmas asndan ubuklarara saplanp sergilenii tasvir eden bir ok resim mevcuttur. Bu tip rnekler amzda olmamakla birlikte, ortaa da sk sk yaanmaktayd. Masonlara gre ise kendilerini ok daha farkl ifade ederler. rnein " Masonlua saldranlarn ve masonlar ktleyenlerin en byk korkusu, Masonluun ne olduunun ve ne olmadnn toplumda iyice ve aka anlalmasdr." szleriyle masonluun aslnda "aka ve iyice anlalmak " istediini, fakat art niyetli kiilerin bunu engellediklerini ifade etmeye almlardr . Bu sze cevabmz u olacak. Eer masonluk "aka ve iyice anlalmak "isteseydi, elinde ki imkanlarla bunu pek ala yapabilirdi. Fakat gnmze kadar ssl cmlelerle dolu EDEB(!) aklamalarla masonluk olduundan farkl gsterilerek hep gizlenmeye allm. Burada sz oyunlarnn asl muhatab masonlardr, asl onlar "aka ve iyice"tannmaktan korkarlar. Bu nedenle hep gizli rgtlenirler, ou insan Masonluk diye bir kurumun varlndan bile habersizdir. Toplantlarn kapal kaplar ardnda yapp gizlilikten taviz vermezler,birbirleriyle "LEMS" denilen zel iaretlerle anlarlar. Tm bunlar masonluun ne derece tannmaktan korkan bir kurum olduunu gzler nne seriyor. Bu nedenle masonluk zerlerindeki merakl gzlerin basksn az da olsa azaltmak iin Trkiye masonlar son zamanlarda gstermelik etkinlikler, sergiler dzenlemilerdir. Masonlar Masonluu yle de tarif ederler ; "Masonluk, tm insanlarn ve tm toplumlarn bar ve mutluluunu amalayan, bireylerin bu yolda ilerlemelerini salayan bir sistemdir." Yukarda insanlk,dnya vatandal ve enternasyonalizm gibi lkleri benimsedii, Masonlarn bar ve mutluluk iin altklar ne srlyor. Uygulamada ise masonlar sadece ayn tekilat mensuplarn karde grr ve ancak ayn tekilata balananlara yardmc olurlar,burada hedeflenen insanln deil masonluun mutluluu ve bardr. Masonlara gre masonluun birbaka amac ise; " zgr dnceli, iyi ahlkl, bilgili, erdemli, kendi toplumlarn ve insanlar seven, onlarn evrimsel dorultuda gelimeleri ve mutluluklar iin zveriyle aba

gsteren, adaleti ncelikli tutarak savunan, kendi sahip olduklar deerleri bakalarna da kazandrmaya alan insanlarn giderek daha ok sayda yetimelerinin salanmas."olarak ifade edilir. Yukardaki szlerle unu da anlyoruz ki masonluk ok sayda edebiyatya sahip .Tm toplumca taktir edilen bir ok deer burada ssl cmlelerle masonluun amacna dnm. Gerek ise bundan ok farkldr. Cmle cmle ele alalm. zgr dnceden bahsediliyor, yllarca masonluk tabiri ile "tpk bir kp ta gibi yontulmu", kontrol altna alnm,ekillendirilmi, masonlua uygun olmayan dnceler(!)den arndrlm beyinlerin zgr dnceli olduundan bahsedilmesi mantk ddr. Masonlukta zgrlk insann manevi ve milli kimliinden "bamsz kalarak" kendini masonik deerlere brakmas, her zaman ncelii masonik deerlere tanmasndan ibarettir. yi ahlak, bilgi ve erdemden bahsedilir, bunlar tm insanlarca takdir edilen deerler olduu iin, burada cmleyi sslemek iin kullanlmtr. Gnmzde masonluk maddi menfaatleri ama edinmi, politik,ekonomik ve kiisel hrslarna kaplm, insanlarn topluluudur. Zaten masonluk kurumu da "Maa olarak " kullanabilecei kiileri kabul eder. Hi bir zaman bir kasap, manav, ilkokul retmeni mason olamaz, ne derece ahlakl, bilgili, erdemli olursa olsun. Fakat bunun yannda bir holding patronu yada politikac, ne kadar pis meziyeti olursa olsun mason olabilir. Buradan da u sonucu karabiliriz ki Masonluk menfaatlerine uygun kiiler seer, kiiler menfaatleri iin mason olur. "Kendi toplumlarn ve insanlar seven, onlarn evrimsel dorultuda gelimeleri ve mutluluklar iin zveriyle aba gsteren" ifadesi ise bal bana elikidir, nk mason kardelii, masonik amalar her zaman milli, manevi toplumsal anlayn her zaman nnde tutulur . Dil ve rk ayrm yoktur szlerine karlk mason localarnda bilhassa Yahudilerin ve dnmelerin en nemli mevkilerde bulunduu grlmektedir. Trkiye masonluunun temellerini Selanikli sabetayclar(gizli yahudiler) atmlardr. Bu gnde sabetayclar ve masonlar arasndaki dayanma devam etmektedir, bu hal yahudilik ve masonluk ilikisini gzler nne seren rneklerden biridir. Hazrlayan: Abdlhamit Ergler KAYNAKLAR: YEN REHBER ANSKLOPEDS 13. CLT TRKYE GAZETES STANBUL 1994 SF 279-280 - MEYDAN LAROUSSE 13. Cilt 214-15-16. Sayfa -T.BIRITANNICA 12.CLT 1993 92-93 HRRYET - YEN MASONK DZEN-HARUN YAHYA - YAHUDLK VE MASONLUK- HARUN YAHYA -DNYA VE TRKYE'DE MASONLUK VE MASONLAR -LHAM SOYSAL Yaynlar stanbul 1980 -NTERNET ZERNDEN GAZETE ARVLER -YERL VE YABANCI BR OK MASONK STE - ANT-MASONK STELER tken.Net www.kocakurt.gq.nu

ttihat ve Terakkinin Masonlukla Balants Gizlilik Dnemi Komplocular (Jn Trkler), ksa zamanda etkinlik merkezi Selnik'te kurulu dier bir kurulutan, Masonluk'dan, yararlanabileceklerini dndler...Mason localar bu ehirde, aktan aa olmasa bile, kesintisiz almaktaydlar ve aralarnda Abdlhamit'in devrilmesini sevinle karlayacaklarn says hayli kabarkt." "Dolaysyla, Osmanl Hrriyet Cemiyeti yeleri, Selnik mason localarnn davalar iin biilmi kaftan olduunu ksa zamanda farkettiler. Anlalan Cemiyet, mason localarnn hemen hepsini toplant yeri olarak kullanm, masonlardan ouna kendi davalarn kabul ettirmi ve masonlarn yeni adaylar denemek iin uyguladklar yntemlerin ounu benimsemiti. te yandan, Selnik masonlaryla karlamalar sonucu, Cemiyetin almalarnn hz kazand da anlalmaktadr." (E. E. Ramsaur, Jn Trkler ve 1908 htilli) "nce, Ramsaur'un Masonluk'tan yararlanmann Cemiyet'in kuruluundan sonra dnld fikrine katlmadmza iaret etmeliyiz.. ..Vardmz kan, daha Cemiyet kurulmadan, Masonluk iinde bunun fikriyat yaplrken, localardan nasl yararlanabilecei dncesinin belirmi olduu yolundadr. Cemiyete alnanla Masonlua alnan arasndaki farklar, giri farkllklar, Cemiyet'in karma yaps (mason olan ve olmayan), gizli evrakn byk bir gvence altna alnmas, zellikle Cemiyet'in baz ubelerine hafiyelerin szmasna karlk bunlarn hi tehlikeye dmemesi, nceden tasarlanm ve mkemmel bir rgtlenmenin gereklemi olduunu gsteriyor. Bu da mason localarnn grevlerinin nceden saptanmasyla mmknd." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar)

"...Selnik'te oturanlarn Masonluu ekici bulmalarna amamak gerek. eitli millet ve inanlara sahip liberal dnceli, eitim grm kiilerdi Selnik'liler, oysa Trkiye'deki mutlakiyetin dnyada bir ei yoktu. Masonluk ya da benzeri bir rgte yaklamalar ok normaldi. Selnik'te bir ok Musevi vard ve bunlarn ou masondu. Bu da Masonluu "Uluslararas Yahudilik" yoluyla dnyaya hakim olma abas olarak yorumlayanlar iin kukulu bir durum yaratyordu." "Sonu olarak, Jn Trk hareketini masonlarn ve Musevilerin hazrladklar "dnya ihtilli" nin bir paras olarak niteleyen yaynlarn says hayli kabarktr." (E. E. Ramsaur, Jn Trkler ve 1908 htilli) "Kesin olarak syleyebiliriz ki, Trk ihtilli, hemen hemen tmyle bir mason-Musevi komplosudur." (The Morning Post (London 1920), The Cause of World Unrest) "Jn Trk hareketi, talyan Byk Dousu'nun ynetimi altndaki Selnik mason localar tarafndan balatlmtr ve ayn makam daha sonra Mustafa Kemal'in baarya ulamasna da yardmc olmutur." (Nesta H. Webster, Secret Societies and Subversive Movements) "1900 Yllarnda Fransz Byk Dousu, Abdlhamit'in devrilmesine karar verip, gelimekte olan Jn Trk hareketini bu yne evirmitir." (Friedrich Witchl, Weltfreimaurei, Weltrevolution, Weltrepublik) "Mustafa Kemal Vedata (?) locasna alnmt. Kendisini holanmad bir hava iersinde buldu. Loca, uluslararas Nihilist bir rgte balyd. Yahudilere bask yapan Rusya'nn ktlnden, Yahudilere zengin olma imkanlarn tanyan Viyana'nn iyiliinden sz eden hi bir millete mensup olmayan adamlar vard etrafta. Bunlar kaypak, gvenilmez, renkleri belli olmayan kiilerdi. Mustafa Kemal,...ykc yeralt faaliyetlerinde bulunan uluslararas bir takm rgtlerin ana dtnn farkndayd, ama bunlarn mahiyetini tam olarak bilmiyordu. Mason trenlerine de aldrd yoktu, bunlardan alayla szediyordu." (Harold Armstrong, Grey Wolf: Mustafa Kemal, An Intimate Study of a Dictator) "Hareketin asl beyinleri Yahudi ya da Dnmelerdi. Selnik'in zengin Dnmelerinden ve Yahudilerinden, Viyana, Budapete, Berlin'deki uluslararas kapitalistlerden mali yardm grmekteydiler." (R. W. Seton-Watson, The Rise of Nationality in The Balkans) "1908 htillinin hazrlannda masonlara daha fazla pay tanmak, eldeki belgelere aykr der, nk ihtillin gerek hazrlayclar olan nc Ordu subaylarnn hepsinin mason olmad muhakkakt; Selnik'teki btn Jn Trklerin Masonlukla ilgisi olduu iddia edilemez. ttihat ve Terakki Cemiyeti 1908'de gcn, Selnik evresindeki krsal kesimden almaktayd ki, Masonluk buralarda hi de etkili deildi." (E. E. Ramsaur, Jn Trkler ve 1908 htilli) ttihat ve Terakki'yi kontrol eden kiiler, kendilerini mason localarnn karmak ritellerinin perdesi ardna gizlemekteydiler." (Harold Armstrong, Grey Wolf: Mustafa Kemal, An Intimate Study of a Dictator) "Topluluk, yzyln balarnda kurulmu olan talyan Carbonari cemiyetini rnek alarak rgtlenmitir....Napoli'de geirdii gnlerde, brahim Temo, bir arkada eliinde bir mason locasn ziyaret etmi ve Carbonari'nin talya tarihindeki rol ve rgtlenmesi zerine bilgi edinmiti ki, daha sonra, Trkiye'de benzer bir gizli cemiyet kurmaya karar verdiinde, bu ziyaretin etkisi grlecektir." "Daha sonra "ttihat ve Terakki" olarak anlacak olan, ancak o zamanlar "Terakki ve ttihat" adn tayan ilk Jn Trk rgtlenmesi zerinde Carbonari etkisi, yelerin birbirlerini ancak kesirli saylar olarak tanmalarnda en belirgin olarak ortaya kmaktadr. Bu kesirler, rgtn her hcresine ve hcredeki her yeye birer say vererek elde edilmekteydi...rnek olarak, yedinci hcrenin beinci yesi "5/7" olarak tannmaktayd. Hareketin kurucusu olan brahim Temo "1/1" idi." (E. E. Ramsaur, Jn Trkler ve 1908 htilli) "Basknn artt yerde zgrlkler konusunda konuabilmek iin gerekli ortam Masonluk salamaktadr. rgtn emsiyesinin altndaki gizlilik ve art dncelerden arnm ekilde konuup dinleme olana gven verir. Trkiye'de de byle olmutur. Ancak burada, rklarn ve siyasal hedeflerin eitliliinin mason almalar iin almaz bir engel olduu sanlyordu...Oysa Masonluk rk ve din farkna ramen insanlar birletirmeyi amalyordu."

"Btn bunlara ramen, 1903'te Makedonya'da Sultan'n basksna tepki gsteren Jn Trklerden baz masonlar Selnik'te partilerinin merkezini kurmay baardlar. Jn Trk komitesinin propogandas Selnik'ten lkenin her kesine, vatanseverlikle dolu beyannameler yadrd ve gerek Osmanllar lkeyi meruti bir rejime kavuturmak iin savamaya ard....Ve sonunda 24 Temmuz 1908'de ihtill patlak verdi." (Albert Emanoel Karasso, Rivista Masonnica'da Aralk 1913'te yaynlanan makale) "Baruh Kohen adndaki Volter'ci, zgr fikirli bir dnr, 1880'den 1905'e kadar, Selnik'te bir havari gibi, fikir zgrl vaaz etti. Havariliini baz arkadalar ile kurduu, sko Ritine bal bir talyan mason locasnda srdrd. Bu loca bir ka yllk faaliyetten sonra kapand. 1901 Kasm'nda "Macedonia Risorta" adyla yeniden ald ve her inantan insanlar iinde toplad. ttihat ve Terakki'ye yataklk eden loca budur." (Joseph Nehema, Histoire des Israelites de Salonique) "Selnik'te, 1903 Ylnda tek olan "Macedonia Risorta" nn yanna, 17 Eyll 1904'te Fransz "Veritas", 1906'da talyan "Labor et Lux", 1907'de Yunan Byk Dousu'na bal "Philippos", spanyol Byk Dousu'na bal "Perseverencia" ve Romanya Milli Byk Locasna bal "Steaoa Saloniculiu" localar kuruldu." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "Veritas'n yelerinin .....arasndaki en ilgi ekici kii, Selnik'in en etkili Trke gazetesini kurmu olan Fazl Necip idi. ttihat ve Terakki'nin gizli faaliyetlerine aktif olarak katlyordu. 1908 Temmuz'unda Cemiyet tarafndan Selnik'teki eylemleri ve propoganday dzenlemekle grevlendirilmiti." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "Balkan'lardaki subaylardan en az ikibini ttihat ve Terakki'ye yeydi." (evket Sreyya Aydemir, Enver Paa) "Osmanl ordusundaki 7000 subaydan 5000'i ttihatdr." (Eugene Lautrier, Figaro Gazetesi (11 Austos 1908) "1909 Ylndan itibaren, mason tartmas gndeme geldiinde her ttihatnn mason olduu eklinde abartmalar bol keseden piyasaya srlmtr. Bunda bir gereklik pay olduunu sanmak safdillik olur." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "ttihat ve Terakki yelerinin pek az masondu. Zaten, ihtill sadece masonlara dayansayd asla baarl olamazd." (Sir Edwin Pears, Forty Years in Constantinople 1873-1915) "Devrim ncesinde ttihat ve Terakki'nin nl ve nsz isimlerinden hangileri ayn zamanda masondu? ok belirli isimler dnda kesin bir liste vermek mmkn deil. Talt (Paa), Cavid, Manyasizade Refik, Mithat kr, Naki, Kazm Nami, Cemal (Paa), Hseyin Muhittin, Faik Sleyman (Paa), smail Canbolat hemen sylenebilecek isimler." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "Emmanul Karasso Efendi'nin hayat gzel bir rnektir. Selnik'li bir Yahudi olan Karasso "Macedonia Risorta"nn stad- Azm' idi ve Jn Trklere mason localarnda toplanmay nerenin o olduu sylenir." (E. E. Ramsaur, Jn Trkler ve 1908 htilli) "ttihat ve Terakki ile Masonluun ban kuran ve bunda nemli rol oynayan kiinin yaam yklerini incelersek, belki bu ban niteliine bir k tutabiliriz. Bu kii, sonradan sadrAzm olan Talt Paa, Emanoel Karasso ve Manyasizade Refik Bey'lerdir." "... mason-ttihat nc arasnda,...Masonlua en ilkesel yaklama sahip olann Manyasizade olduu sylenebilir. Ancak devrimciliinin eylemci nitelii, masonluunu ok ikinci planda brakmtr. Talt, kukusuz hereyden nce devrimciydi, onda Masonluk Manyasizade'den de geri kalr. Karasso ise ncelikle masondu, ama kendi locasn ttihatlara yataklk iin amakla o da ilk ikisinin izgisine gelmi oldu." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "Cemiyetin gizli toplantlarndan bir ou "Macedonia Risorta" locasnda yaplmtr. Fransa Byk Dousu'ndaki bir belgeye gre E. Karasso ihtillden nceki iki yl boyunca cemiyetin gizli arivlerini locada saklamay kabul etmitir." (Paul Dumont, 20. Yzyl Balarnda Selnik'teki Fransz Obediyanslarna Bal Masonluk)

"Jn Trkler Makedonya garnizonlarndaki subaylar arasnda yandalar bulmaya ve bir rgt kurmaya balaynca, ...nl Emanoel Karasso efendinin tavsiyesiyle Yahudi localar onlara kaplarn atlar. Talt, Cavit, Dr. Nzm, Bahattin Manastrl ve daha bir sr nemli Jn Trk bylece farmason oldular ve gven iinde, ismen talyan ya da spanyol olan evlerde suikastlarn hazrladlar." (ngiliz Arap Brosu Raporu, Arap Bulletin No.23 (26 Eyll 1916), Notes on Freemasonry) "Cemiyet'in yeler aras iaret ve parola sistemi ile ye giri treninin mason rneini andrd ileri srlmtr. Gz bal gtrl, simgesel davranlar, karanlkta mesaj veren sesler, maskeli insanlar mason tekris treninden esin alm olabilir. Ya da birbirini tanmak iin sa eli gse koyup hill iareti yapmak da ...Masonlukla balantl grlebilir. Ancak iki kurumun hedefleri arasndaki byk fark gz ard etmek olas deildir. Birinin teorik olarak evrensellik iddiasna karlk, Cemiyet vatanseverlii n planda tutmutur. Giri yemini, bayrak stndeki Kur'an ve tabancaya el koyup "vatan kurtarmak ve ykseltmek iin icabnda hayatn feda etme" szn ierir. Ayrca, yine Masonlukla badamayacak, "yeminden dnmenin cezasn kabul" art vardr. yeler, hainler hakknda Cemiyet'in verecei kararlar infaz ve kendi haklarnda verilebilecek karara da kann hell etmeyi bu yeminle peinen kabul ederler. Bunlar kantlyor ki, Cemiyet localardan tamamen farkldr ve onlar belirli bir ama iin kullanmaktadr." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) Aa ve htilli "Padiah 23 Temmuz akam, ...anayasann yeniden yrrle konmas ve meclisin toplanmas iin gereinin vilyetlere bildirilmesi yolunda Dahiliye Nezaretini grevlendiren iradeyi kard. Ve bu telgraflarla her tarafa bildirildi." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "...24 ve 25 Temmuz'da Selnik'te yaplan byk gsteriler srasnda btn obediyanslara bal masonlar yanyana bayraklar ile sokaklarda yrmler ve herkesce vatann kurtarclar arasnda alklanmlardr. Aralarnda en fazla alk alanlar, bata Emanoel Karasso olmak zere, Macedonia Risorta locasnn yeleriydi. Programda Karasso'nun bir nutku da vard" (Paul Dumont, 20. Yzyl Balarnda Selnik'teki Fransz Obediyanslarna Bal Masonluk) "Jn Trklerin anayasaya doru ilerlemesinde, Dou'nun kaplarnda yeeren mason localarnn tahrikleri az rol oynamad." (Giornale d'Italia (31 Temmuz 1908) "...Jn Trklere destek veren Masonluk oldu. Selnik'teki mason locas Jn Trklerin genel merkezi oldu. Ordunun davaya kazanlmas, para toplanmas, Paris, Londra, svire, talya ve dnyaya yaylm saysz srgnn liderlie gelmesi hep orada hazrland...Yazmalar, mcadele kasas, yeler ve komitelerle ilikiler hep Selnik locasnn kontrolundayd. ttihat ve Terakki'nin liderlerinden biri olan Enver Bey haber ve mektuplarn localardan alyordu...Selnik locas, bu tarihi ann temelini ve kymetli belgesini oluturan ttihat ve Terakki arivini gvenli bir yere yerletirmekle grevini tamamlam oldu." (Giornale d'Italia (12 austos 1908) "Artk ttihat-mason balants sr olmaktan kmt. Le Temps gazetesi yazar Jean Rodes'in Manyasizade Refik Bey'le yapt bir sylei (20 Austos 1908) konuya tam aklk kazandrd." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "Masonlarn, zellikle talyan masonlarnn bizi mnen destekledikleri bir gerektir. ki talyan locasnn, "Macedonia Risorta" ve "Labor et Lux", byk yardmlar dokundu, bize toplant yeri saladlar. Bize snak tekil ettiler. Localarda mason olarak toplandk; zaten aramzda hayli mason vard, ama asl rgtlenmek iin toplanyorduk. Beraber alacamz arkadalarmzn ounu da bu localardan setik, nk adaylarla ilgili soruturmalarda masonlar ok titiz davranyorlard, eleme ilemini hemen hemen tmyle zerlerine almlard." (Le Temps Gazetesi (20.08.1908), Manyasizade Refik Bey ile rportaj) "Abdlhamit'in karsndakilerin farmasonlar olduu grltsnn kopmas pek ok Trkte mason olma arzusunu yaratt ve lkede Farmasonluk hi bir zaman rastlanmad bir gelime gsterdi." (Sir Edwin Pears, Forty Years in Constantinople 1873-1915)

"Mevcut Alman ve ngiliz localar Jn Trklere el koymazdan nce, onlar Fransa bayra altnda toplamamz gerekiyor. Bu bakmdan acilen Istanbul'da bir loca kurulmaldr. Alman politikasnn kt etkilerini bildikleri iin bize can gnlden iltihak edeceklerdir." (Grand Orient de France arivleri, Prrodos locas yesi Marakyan'n 27 Temmuz 1908 tarihli mektubu) "Kukusuz o andaki rabet dorudan Masonlua deil, ttihatlarn bulunduu mason localarnayd. Nitekim Dumont herkesin Macedonia Risorta locasna girmeye altn belirtiyor." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "Jn Trklerin uyguladklar fikirlerini aldklar kaynak Kilise deildir. Dinci ve Kral'c Fransa'nn deil, demokratik ve masonik Fransa'nn fikirleridir. Jn Trklerin ou masondur ve siyasal ilkelerini kardklar kaynak da localardr." (Acacia (Fransz Mason Dergisi) Kasm 1908 says) "ttihatlarn Selnik dzeyini brakp btn lke boyutunda bamsz Masonluk dnmelerinde mutlaka Devrimle birlikte karlatklar u veya bu lkenin obediyansna katlma nerileri etken olmutur...Bamszlklarna ar bir tutkular vard. Kukusuz bu Masonluk konusunda da geerliydi. Fra nszn, ngilizin ya da talyann etkisi altnda grnmek istemiyorlard." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) Yksek ra ve Byk Loca Kuruluu "Trkiye'de Trk Masonluunun milli tekilatn kurmak iin ilk hazrlk toplants 1908 Austos aynda, yani Merutiyetin ilanndan hemen bir ay sonra Beyolu'nda Splandit kahvehanesi stndeki Tokatlyan otelinin salonunda...yaplmtr." "...ttihatlarn abalar, Eski ve Kabul Edilmi sko Riti zerine alan bir Yksek ra kurulmas amacna ynelikti." "Bu abalar sonucunda 3 Mart 1909 tarihinde yaplan toplantyla "ra- Ali-i Osmani" kuruldu. Bunun iin Talt , Mithat kr , Cavit, Rza Tevfik, Mehmet Arif, Nesim Masliyah, Mehmet Galip, Miel Noradunkyan, David J. Kohen, Osman Adil, Fuat Hulusi ve Asm'a, Yksek rann kurulmas iin gereken ounluu salamak amacyla 33. derece verildi. Bylece...Eski ve Kabul Edilmi sko Riti'nin Osmanl lkesinde en byk yksek ve hakim kudreti olan Yksek ra Kurulmu oldu...rann kuruluu ittihada dahil dier Yksek ralara derhal bildirildi." (Kemalettin Apak, Ana izgileriyle Trkiye'de Masonluk Tarihi) "Osmanl Yksek ras ve daha sonra Osmanl Byk Dousu'nun kuruluunda ama, yabanc localarn oalmas ile, ksa bir sre sonra, Osmanl mparatorluu'nun yabanc Masonluklarn bir smrgesi haline gelmesini nlemekti." (Paul Dumont, 20. Yzyl Balarnda Selnik'teki Fransz Obediyanslarna Bal Masonluk) "9 Mart'ta Yksek ra'dan patent alarak, Istanbul'da ilk Trk locas "Vatan" kuruldu. stad Aziz Hasan Paa idi ve yelerinin ounluu da milletvekilleri ve ayanlard." (Kemalettin Apak, Ana izgileriyle Trkiye'de Masonluk Tarihi) "Kendi milli ve z obediyanslarn kurmak istei, Yksek ra'nn kuruluu ile canlanm, eitli giriimler balamtr. Tarihe geen giriim ve Yksek ra'nn kendi ikmal kaynan dnmesiyle drt ay sonra Trkiye'deki tm localara ve masonlara hitaben yaynlad franszca sirklerle, onlar Osmanl Byk Mark'nn kurulmasna davet etmitir." (Abdurrahman Erginsoy, Trkiye'de Masonluun Douu) "Osmanl mparatorluu Yksek ras,...Rit'in yegane nzm kuvveti olmak selhiyeti ile btn biraderleri 13 Temmuz 1909 Sal gn sabah saat onda Galata'da Noradunkyan hannda Viktorya d Berlin Sigorta irketi'nin mmessili David J. Kohen'in yazhanesinde hazr bulunmaya davetle...Istanbul'da nizami bir Mark'n (Dou, Byk Loca) kurulmas ile Rit'in icabat ve kanunlarnn uygulanmasnn gerekli olmas sebebiyle, ayn hissiyat ile mtehassis ve masonik kuvvet iin ok hayrl bir vazife ifasna hakikr olan kardelerin itirak edecekleri bu itimada Osmanl Byk Mark'nn tesisi ve vazifedarlarn seimi hususlar grlecek olup.....localarn ikier temsilci gndermeleri icap etmektedir."

"13 Temmuz'da yaplan toplantda,....Byk Dou'nun hemen kurulmas onaylanmakla birlikte, ileride itirazlara sebep olmamak iin daha geni bir katlmla seim yaplmas iin 1 Austos'ta tekrar toplanlmas kararlatrld. Bir yandan da Byk Dou'nun kurulmas iin usulen varl gereken yedi locann kurulu ve katlma ilemlerinin tamamlanmasna giriildi." "...Yksek ra'ya bal drt loca kurulmu bulunuyordu ki, bunlar "Vatan, Muhibban- Hrriyet, Vefa ve afak" mahfilleri idi. Biraz sonra Msr obediyansna bal "Resne" locasnn iltihakyla bu say bee kt. Arkasndan Fransz Mark'na bal Rnesans locasndan ayrlan baz biraderler "ttihat ve Terakki'nin Hakiki Muhipleri" nam altnda bir Trk locas kurdular...Msr obediyansna bal "Uhuvvet-i Osmaniye" locasnn iltihak da temin edildiinden, yedi remzi loca tamamlanm oluyordu. 1 Austos gn yaplan toplantda, ilk remzi derecenin yegane nazm kudreti olarak Mark- Azm- Osmani unvanyla bir Byk Loca'nn tesisine karar verildi." (Kemalettin Apak, Ana izgileriyle Trkiye'de Masonluk Tarihi) "Formaliteleri tamamlamak iin gereken, Yksek ra ile Byk Dou arasndaki ilikileri ve karlkl yetkileri dzenleyen konkordato da 1 kasm 1909 gn Amir-i Hakim-i Azm (Prens Aziz Hasan Paa) ve stad- Azm (Talt Paa) arasnda imzalanmtr." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "31 Mart olaynda Masonluun etkisi pek zayftr. ok baka sebeplere dayanan "din elden gidiyor" feryadna pek snrl bir gereke oluturur. Ciddi olarak Masonlua tepki, 1909'un ikinci yarsndan sonra - Osmanl Yksek ras ve Byk Dousu'nun kurulularnn ardndan - ksmen i iktidardan pay alamayanlarn kzgnl ve ksmen de d karc evrelerin (Msr'n elden kaca korkusu iindeki ngilizler) kkrtmalar ile belirgin hale gelir. Bu iki evre, Masonluu Siyonizm ile zdeletirerek ttihatlar ypratmann ve devirmenin yollarn ararlar." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) Sonu "...Dnyadaki saylarla karlatrldnda, bunun (mason saysnn) son derece snrl bir yap oluturduu grlr. Buna karlk, masonlar igal ettikleri mevkilerle ok etkili bir kadro oluturmaktadrlar.""Yine de, lke ynetiminin salt bir mason ann elinde bulunduunu iddia abartma olur...(1908-1913 arasndaki be yllk srede) ttihat ve Terakki Cemiyeti ne lke ynetiminde, hatta ne de kendi rgt zerinde tam bir kontrola sahip deildir....ttihat ve Terakki'nin tam iktidar ...1913'ten sonra balar ve 1918'in nc eyreine kadar be yl srer." "...1908-1913 arasnda, Cemiyetin ynetimi sivil kanadn elindedir. Masonluun ulusal dzeyde rgtlenme abalar da bu dneme rastlar, ama bu dnem tamamlanmadan 1912'de durgunlua girer....1912'de Balkan sava kncaya kadar, mparatorluu, eitli unsurlarn (uluslarn) ibirliiyle (ttihad- Anasr ile) ayakta tutmann mmkn olacana inanlyordu...1913-1918 arasndaki tam iktidar dneminde ynetimde arlk askeri kanattadr. in ilginci, ttihatlarn iki mason sadrazamnn (Sait Halim Paa ve Talt Paa) aralksz be yl doldurmalarna ve yine Cemal Paa ve Cavid Bey gibi mason nazrlarn ok etken olmasna karlk, bu ikinci dnemde Masonluk ok durgundur. stelik, Dnya Sava srasnda, Masonlukla hi badamayan bir eylemin, "Cihad- Ekber" ilan ile Panislmcln dorua varmas, ayrca kademe kademe Panturancla varacak olan Trklk akmnn doruuna bu yllarda eriilmesi, ttihatlarn...hi de Masonlukla damgal olmadklarn gsterir." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) "Farmasonluun, Jn Trk htillinin hazrlanmas ve uygulanmasnda bir rol oynadna dair inandrc bir kant yoktur. Masonluk, dolayl olarak da ihtilli etkilememi, asl ttihatlar Masonluktan yararlanmlardr." (Jacop Landau, The Politics of Pan-Islam Ideology and Organization) "Masonluun, ttihat ve Terakki zerinde baz etkileri olmusa da, ttihat ve Terakki-Masonluk ilikisinde balca gd, Masonluun istibdat ortamnda zgrlklere gvenli bir alma ve rgtlenme ortam salamas olmutur. Yani, daha ok ttihatlarn Masonluu ara olarak kullanm olmalar sz konusudur." (Sina Akin, Jn Trkler ve ttihat ve Terakki) "Jn Trkler, Avrupa'da tartlmakta olan fikirlerin poplarize edilmi ekillerinin etkisi altnda kalmlar ve byk teorisyenlerle halk arasnda mutavasst roln oynayan ikinci derecede dnrlerin grlerini kendi

fikirlerine intikal ettirmilerdir...Uzun zaman fikirsizlikten kendileri de ikayet ettikten sonra, ...ihtillci muhitlerin dnda gelitirilmi baz siyasi ve sosyal dnya grlerini kabul etmek zorunda kalmlardr." (erif Mardin, Jn Trklerin Siyasi Fikirleri 1895-1908) "...talyan filozofu Croce'nin 1910'larda talyan Masonluunu deerlendirii....: "Masonluun doktriner ieriine ve idealinin zaafna baknca, hereyi soyutladn ve basitletirdiini farkederiz. Tarih karmak, felsefe zor, bilim kesin sonulara olanak vermez, ahlak ise eliki ve kuku ile doludur. Masonluk btn bunlar akl, zgrlk, insanlk, kardelik, hogr adna zaferle ayor. Ve bu soyutlamayla, bir bakta iyiyi ktden ayrabileceini iddia ediyor, olaylar ve insanlar d grnmleri ve formllerle snflandryor. Tccarlar, kk meslek erbab, ilkokul hocalar, avukatlar iin en mkemmel kltrdr, zira ucuz kltrdr. Ama ruhun, toplumun, gerein sorunlarn derinletirmek isteyenler iin pek kt bir kltrdr Masonluk. Sadece fikren deil, moral adan da kt." (A. A. Mela, Storia della Masonneria dall'Unita alla Republica) "Croce'nin fazla basitletirici ve kolayc bulduu Masonluun, fikirlerin poplarize edilmi eklinden ileri gidememi olan ttihatlarn doktrin ihtiyacn ilk admda karlamas doald. Gerekten aklclk, zgrlk, insanlk, kardelik ve hogr ttihatlarn da iini grecek, Osmanl'y paralamadan vatan ve devleti kurtarmann forml olabilecekti. zellikle Masonluun sava ve iddete kartl, ttihatlarn da iine uygundu. Bylece, "Anasr" arasnda birletiricilik, btnletiricilik roln stlenebilirdi...Masonluun temsil ettii beynelmilelciliin (Balkan Sava sayesinde) iflsyla "ttihad- Anasr" suya dnce, ttihatlara ulusulua ynelmekten baka seenek kalmad." (Orhan Kololu, ttihatlar ve Masonlar) Derleyen: Thamos (GEOMETRI)

SABETAYCILIK OLAYI ve SYONZME HZMETN BELGES! Burada size Trk yetimlerinin hakknn nasl 'Siyonizme, Yahudilie ve srail'e hizmet icin kullanldn gsteren belgeler sunuyorum: (Kaynak: http://www.hadassah.org/ ) ncelikle 'HADASSAH' nedir bilelim: Hadassah, 'the Women's Zionist Organization', yani 'Kadnlarn Siyonist Organizasyonu'dur (Siyonizm: Yahudilerin dnyaya hakim olma idealidir. http://www.otuken.net/siyonizm/ ) . Aada ingilizce orjinalini getiim ve www.hadassah.org adresinde tm detayl bilgilerin yerald, HADASSAH isimli, Kadnlarn Siyonist Organizasyonu, 1912 ylnda kurulmustur.. Asl amac, Siyonizme, Yahudilie ve srail'e hizmet olan bu rgtn, 'Diplomat veya Diplomat Eleri' iin olan ksmn 1994 ylnda o zamanki Trkiye'nin srail Bykelisi Onur Gke'nin hanm Aytul Gke kurmus, Ve bu hanmefendi,1998 ylndaki http://www.hadassah.org/news/augsep98/global.htm adresinde grdmz habere gre, faaliyetlerine kocasnn yeni grev yeri olan Helsinki'de devam etmekte, ve Hadassah iin, Trkiye'nin yetimlerinin haklaryla masraflar karlanan, elilik imkanlarn, Siyonizme, Yahudilie ve srail'e hizmet etmek iin seferber etmektedir.. 'Meclis dari Amiri Sayn Ahmet AKAR nerdesin? ' diyesim geliyor! Tam sana gre aklacak bir durum daha! Sayn Ahmet akar'n bunlara 'Vatan Haini' demesi normal! http://www.hadassah.org/news/augsep98/global.htm internet sayfasndaki 'Hadassah International Taking Heart and Soul Global' haberinde Eski srail ve Helsinki Bykelisi Onur Gke'nin ei Aytul Gke'nin bu sionist organizasyonda kurucu-ynetici olduunu gruyoruz. Bakn ne yazyor? : "The traditional gala Ambassadors Banquet was attended by virtually the entire diplomatic corps Gokce, founder of Hadassah-International Corps Diplomatique for women who are diplomats or wives of diplomats. Married to Turkey's former ambassador to Israel, now serving in Finland, Gokce was returning to Helsinki to launch Hadassah-Finland. 'Why shouldn't I work for Hadassah? ' she asked." Eer bir Bykeli hanm Suudi Arabistan, ran, Libya veya Rabita'ya hizmet ettii anlalsa ne olur? Elilik Rezidanslarnda Mslmanlar iin yemekler aylar verse, kyamet kopmaz m? Siyonizme hizmet edenler ise dllendiriliyor! Hani yurtdnda, zellikle Balkanlardaki zulmden kaan, Trkiye'ye bir aabey gibi bakan, Finlandiya'da da saylar binlerce olan, eski Osmanl Milletinin mslmanlar iin (Bosnal Mslman Trkler - Sancakllar Bonaklar), bir yemek veya organizasyon dzenleseydi ya bu hanmefendi? Siyonizme, Yahudilie ve srail'e aka hizmet icin kurulmu HADDASSAH isimli 'Kadnlarn Siyonist Organizasyonu'na kurucu ye olarak hizmet ediyorlar.. Etsinler, naslsa meydan bo buldular.

1912 ylnda kurulmu bir Sionist kurulu olan HADDASSAH'a hizmet etmeye devam eden Aytul Gke'nin kocas eski Helsinki Bykelisi Onur Gke'nin ismi de http://www.sephardichouse.org/turks2.html adresinde de grld gibi, Yusuf Basalel'in kaleme ald 'Osmanl ve Trk Yahudileri' 1999 baskl kitabnda 'nl Bir Yahudi' olarak yer almaktadr (Spiker Nedim Saban da bir Yahudi olarak bu kitapda var.. Hani bartl kzlarn bartlerini tartan Nedim!) . Siyonizme hizmet edenler, niin kendilerini Mslman-Trk olarak tantyorlar ve kimlere hizmet ediyorlar bilelim? Bunlarn hepsi kendilerini Trk-Mslman, Atatrk-Laik olarak tantrlar. Atatrklk, Siyonizme hizmet edenlere ne ceza veriyor? Bunlar kendilerini 'Trk-Mslman' olarak tantyorlar, szde oru tutuyorlar, bayram namazlarna bile itirak ediyorlar. te yandan Siyonizme, Yahudilie ve srail'e hizmet ediyorlar."Dndke, dnyor Dnmeler!" Gazeteci Emin laan yolsuzluk arar hep.. Bundan byk yolsuzluk olur mu? Trkiye Cumhuriyeti'ni yurtdnda temsil eden Bykelilik, Siyonizme, Yahudilie ve srail'e hizmet etmek icin seferber olmu (Belgeler yukarda) . Buyurun Hadassah'n ngilizcesini de kaynaklaryla okuyun: 'HADASSAH', Women's Zionist Organization': Kaynak: http://www.hadassah.org/ HADASSAH'S MISSION STATEMENT HADASSAH, the Women's Zionist Organization of America, is a volunteer women's organization, whose members are motivated and inspired to strengthen their partnership with Israel, ensure Jewish continuity, and realize their potential as a dynamic force in American society. Founded in 1912, Hadassah retains the passion and timeless values of its founder, Henrietta Szold, Jewish scholar and activist, who was dedicated to Judaism, Zionism, and the American ideal. ... In the United States, Hadassah enhances the quality of American and Jewish life through its education and Zionist youth programs, promotes health awareness, and provides personal enrichment and growth for its members. Eh artk, apkay nmze koyup dnelim artk. Yurtdndaki Trkler, bu dnmelerin icraatlarn grp; 'Devlet buysa, ben byle devlete...' deyip, hem devletten hem de devlet adamndan souyor.. Bylece, kucaktan kucaa dyorlar.. Dene deil, drene bak.. Bu Dileri byle Dnmeleri Yurtdna Bykeli diye gnderirse, 4 milyonu bulan Yurtdndaki vatandalarmz tamamyle kaybedeceiz. nk, ou Anadolu'nun barndan kopmu gelmi, dinine diline sadk vatandalarmz, byle siyonist hizmetilerinin sayesinde, kendi balarna dini organizasyonlarn kurmaya alyorlar, ve bu organizasyonlarda da bazan Suudi Arabistan parasal olarak finans saladndan, Vahabilik hzla yaylyor.. zellikle Balkan Mslmanlar, mlteci olarak bulunduklar lkelerde, genellikle Vahabilerden organizasyon iin yardm aldklarndan, onlar daha ok etkileniyorlar.. Trkiye Cumhuriyeti'nin yurtdnda bulunan 4 milyon insanna ynelik, doru drst eitim ve dini proram yok.. Ayrca, sizlere Gregoris'un Vasiyeti'ni yerine getirenlere kar dikkatli olmanz da tavsiye ediyorum. Nedir Fener Patrii Gregorius'un Vasiyeti? 1821 yl Nisan aynda Padiah II.Mahmut tarafndan, Yunan aznl ayaklandrmaya ynelik yazd mektup ele geirildii iin, 'zerindeki dini elbiseleriyle', Fener Patrikhanesi nnde astrlan, Fener Patrii Gregorius, Rus ari Alexander'e gndermi olduu ve 'Gregorius Vasiyeti' olarak bilinen mektubunda ne diyor? "Trkler'i maddeten ezmek ve ykmak imkanszdr. nk Trkler, Mslman olduklar iin ok sabrl ve mukavemetlidirler. Bu hasletleri dinlerine ballklarndan, kadere rza gstermelerinden, devlet byklerine itaat duygusundan gelmektedir. Trkler'de evvela itaat duygusunu krmak, manevi balarn paralamak, dini duygularn zayflatmak icabeder. Bunun da en ksa yolu, milli geleneklerine ve manevyatlarna uymayan yabanc fikirlere ve hareketlere onlar altrmaktr. Yaplacak ey, Trklere birey HSSETTRMEDEN bnyelerindeki tahribat tamamlamaktr." Ne dersiniz Gregorius'un Vasiyeti hemen hemen yerine getirildi mi? Benim fikrime gre, Gregorius'un gzleri arkada kalmamtr artk.. Vasiyet hemen hemen yerine getirildi ve bizler, etek ksaltma, sakal tra olma ve Avrupa'nn en lks diskolarna sahip olmakla 'alar Atlyoruz'! 1948'de srail'in ilk Babakan olan BEN GURION : "Trkler bize her zaman metresleri gibi davranmlardr, bir izdivacn orta gibi deil. Aman dikkat edelim de aramza, Mslman -Trk vs. maskeler altnda giren, Ben Gurion'un dindalar ve rkdalar tarafndan metres yaplmayalm. Kaln salcakla, 'Dnme Mikrobuna' kar dikkatli olun!

YAKUP YILMAZ , (Sabetayclk zerine deneyimli Bir Mslman -Trk)Siyonistlerle Sabataistler el eleYahudi sorunu, yeni bir sorun deildir. Bu sorunun gemii 3000 yllktr. Bu sorunun, neden "dnyann en uzun sren mzmin sorunu" olduunu anlamak iin, sadece Yahudi inan sistemini ve tarihini bilmek yetmez. Ayn zamanda Yahudi felsefesini de ok iyi bilmek gerekir. Hayatnn yarsn Yahudi felsefesini kavramaya ayran ve bu konuda yzyln en apl ansiklopedisini yaymlayan Prof. Dr. Abdulvahhab el-Mesiri, Yahudi felsefesinin arkasnda yatan nihai amacn "kresel deersizletirme" (tahyidi'l-'lem/neutralization of the world) olduunu syler. El-Mesiri'nin bu yargs, ala kalem varlm bir yarg deildir. Gemii binlerce yla uzanan yahudi dini metinlerinin tamamn, bu metinlerden doan Talmud, Mina, Gemara ve Kabbala'y, Kabbala'dan doan Zohar Ekol'n ve bu ekoln efsanevi ismi zak Luria'y ve onun simgesel eserini iyiden iyiye incelemitir. Btn bu inceleme sonucunda dnmelerin nl 'mehdi'si Sabatay Zvi'nin tm haramlar helal klan laik-mistik 'her ey mbah' anlayyla, ada Yahudi filozof Spinoza'nn laik-felsefi 'naturalits panteizmi' arasndaki ilikiyi, hepsi de Yahudi olan Freud'un psikolojik, Marx'n siyasal ve ekonomik, bizdeki 'milliyetilerin' fikir babas Durkheim'in sosyolojik tezlerinin arkasndaki temel mant anlamakta zorlanmyorsunuz. Tabi anlamakta zorlanmadnz bir baka konu da Yahudiler'in tarihte neden bu kadar kanl olaylarn muhatab olduklar; toplu kymlara, srgnlere, jenositlere ve basklara maruz kaldklar. Sadece 'maruz kalmalarn' m? Ayn zamanda zulmlerini, deer ykclklarn, insanln bana bela olularn, birlikte ya da komu olarak yaadklar hemen tm lkelerin halklar tarafndan nefretle hatrlanp ilk frsatta zerlerine ektikleri bu nefretin gazabna uramalarn, baka insanlara ve uluslara kar acmaszlklarn da... Ve bir de Filistin'de Filistinliler'e kar yaptklar katliamlar... Deyr Yasin, Hayfa, Sabra ve atila, Beyrut, Gazze, Eriha ve Ramallah... Siyonizm'in ve Sabataizm'in (Dnmelik) ikisinin de kendisinde birletii ana halka, Luria'nn Zoharc yorumudur. srail'in kurulu felsefesi olan Siyonizm ve tarihleri bilinmeden Trkiye Cumhuriyeti tarihi yazlamayacak olan Sabataizm, "tikun (=onarm) felsefesi" adn verdikleri bir felsefeye dayanrlar. Bir tr Yahudi metafizii olan bu felsefe, bizce Eski Msr Hermetizmine aittir ve putperest bir kkene dayanr. Aslen Msr Yahudisi olan Haham Luria da zaten bu felsefenin en nl yorumcusu saylmaktadr. Tikun felsefesine gre, lemin yaratlnda bir miktar tanrsal k (=nur) kaynana geri dnememitir. Hatta, fizik dnyann varlk sebebi de budur. Bu hapis kalan tanrsal klarn kaynana dnmesi iin skp kald 'vazonun' krlmas gerekmektedir. Sanrm bu felsefenin sahipleri, bu n kurtarlmas grevinin Yahudiler'e verildiini dnmektedirler. Onun iin de n serbest kalmas iin her trl krp-dkme, yakp ykma, asp-kesme mbahtr. O halde yaknykn, dnyaya yalan syleyin, gnah ileyin, kan dkn, dnyay zulme bulayn!.. Yani, amacnza ulamak iin her ey mbah, her ey helaldir. Mesih'lik iddiasyla kan Dnmeler'in lideri Haham Sabatay Zvi'nin "her ey mbah" yaklam Tikun Felsefesi'ne dayanr. Konunun uzmanlar onun fuhu yapt bilinen bir kadnla beraberliini de bu felsefesine balarlar. Sabetayc yazar Ilgaz Zorlu da eserinde "serbest seks" dedii "mum snd" geleneini bu felsefeyle ilikilendirir. Bugn Filistin'de olanlar, "Tikun felsefesinden" bamsz anlalamaz. srail nasl olur da 21. yzyln Naziliine soyunur? srail'i ynetenler nasl binlerce insan bir arada katlettikleri kanl katliamlara imza atarlar? Dn mesaj kutuma drt kare fotoraf dt, ABD'nin gnahlarnn tamamn yklendii korsan srail devletinin askerlerinin iledii korkun bir cinayete ilikin... Birinci karede bir Filistinli delikanl grlyor. Askerler zerini aryorlar, silah yok. kinci karede elbiselerini soyuyorlar. Neredeyse rl plak... nc karede, plak haliyle yere yatrlp kafasna silahlar dayanm. Ve drdnc kare: Otomatik silahla beyni paralanm, kanlar iinde bir ceset. Btn bu cinayetleri ileyen Siyonist srail'le, Trkiye'yi korsan bir biimde halkndan alp yneten Sabataistler imdi el ele. srail'e bir milyar dolarlk bir ihale vererek korsan devletin terrn finanse ediyorlar. Ve biz ABD'deki Yahudi rgt Jinsa'nn bir generalimize verdii "LDERLK" dlnn neyin liderlii olduunu ve ne karl verildiini yeni yeni anlyoruz. Alan Makovski'nin Washington Enstits'nde hitabetme erefinin kendisine niin bahedilip Yahudi nsan Haklar rgt "ADL"i neden ziyaret ettiini de... Osmanl sonras "uzun fetret dnemi"nde olan bitenlerin hibirinin hesab grlmedi. Hafzasyla dalga geilen bu millet, bunu da hafzasnn bir tarafna kaydediyor. BLBLDERES "Sakladm, sylemedim derdimi, gizli uyuttum ..."

Getiimiz gnlerde entel softalardan Mehmet evki Eygi 'nin "ki kimlikli, gizli, esrarl ve ok gl bir cemaat-Yahudi Trkler yahut Sabetayclar" adl kitabnn piyasaya knn ardndan, aportta bekleyen Kanal 7'nin sakall-gzlkl spikeri, Selaniklilerin -kendisi her ne kadar 'Dnmeliini' saklasa da- rnek temsilcisi olan Abdi peki'nin kzn konuk etti. Kt niyetli bu syleinin iki amac vard: Kznn azndan Abdi peki'nin dini kimliini "itiraf" ettirmek ve (asl ama); peki soyadndan iaret ederek Dileri Bakannn bir "Dnme" olduunu gstermek... Sakall amacna ulat, zaten harc- alem olan bir kere daha kefederek cemaatinden aferin ald, Bu arada Eygi'nin kitabn da tantm oldu. Selanikliler'in nyargsz ve antisemit gerek hikayesini renmek iin slam Ansiklopedisi'nin ilgili maddesi ve brahim Alaeddin Gvsa'nn "Sabetayclk" kitabnn rehberliinde sizi bir mezarlk ziyaretine davet ediyoruz. Blblderesi-Fevziye Hatun Cami'sinin avlusundan balayarak ta Fstkaacna kadar trmanan yokuun sanda zel bir mezarlk bu... Kimler yatmyor ki burada... Azra Erhat orada, Yusuf Atlgan orada, "zmir'de Yunana ilk kurunu atan" Hasan Tahsin de orada... Merutiyette ve Cumhuriyette sanatta, sinemada, basnda (Selanik-zmir Yeni AsrSabah), tekstilde, ttn ticaretinde, klliyen ithalatta ba eken nl aileler de orada; pekiler, Dilberler, Bezmenler... Msrl, Bilgin, Kaptana, (Katibi Umumi Mithat kr) Bleda, Boran, riik, (Elin-Ergin) Telci, nsel, Ogan, Somay, Duhani, tmen, Kapanc ailelerinin yedi ceddi bu mezarlkta uyuyor. Mezartalarnn hemen hemen hepsi resimli. Kahverengi-beyaz sepya fotoraflarn ounda "Foto Osman Hasan" imzas okunuyor. 1930-1950 yllar arasnda ok misafir kabul etmi bir mezarlk bu. imdilerde ayda ylda bir gmleni var. Selanik'ten, am'dan, zmir'den, Msr'dan, gelip de orta hallileri Selamsz, Fstkaac, Balarba gibi skdar'n i semtlerini mesken tutan, zenginleri ise, Bakrky, Nianta, Tevikiye'de taklan "Dnmeler"e ait zel bir mezarlk bu. Kitabeti de hitabeti de farkl, "fatiha" talep etmeyen, ekli emali bir olmayan, "fotorafl" bu mezarlkta halen tkenmi bir tarikatin 300 yllk tarihi uyuyor. Selanik mezarlna eyh Mahmud Hdai hazretlerinin mridi, 1627 tarihli "Asadar Baba" yatrna selam verilerek giriliyor. Mezarln altndan yukar doru trmanan yokuun ad da Selanikliler soka. Mezartalarnn ounda ortak u "itiraf" var: "Sakladm, sylemedim derdimi, gizli uyuttum.. ." Ve kitabeleri genellikle "Ey zair (ziyareti) ben Selanikli falanca..." eklinde balyor. Kimilerinde lnn mesleini temsil eden semboller kaznm: Gemi apas, berber makas, pergel, makas (Terzi Aye Hanm 1953)... kimilerine ise, kelebek, pancar, buhurdanlk, krlang, ylan motifleri ilenmi. Bir tanesi var ki, sigara paketi eklinde: Dumanla kark nefesin / Brakamadn sanki sevgilin / imdi artk yannda dostun sigara senin / Nur iinde yat sevgili Gzekin. Bir baka mezartandan ise, Selaniklilerin kltr dzeyini, ticari hedeflerini, aile ideallerini gsteren ackl bir roman gizli (aynen aktaryoruz): "Hayatm birok hastalklarn ztrabna gs gererek mtemadi almakla geti. ngiliz, Fransz, Alman lisanlarn edebiyatna vakf olarak rendim. Mancester'de byk babamzdan tevars ettiimiz ticari mevkii pek az zaman sonra kardeim Nuri'ye terk ettim. Muvaffakiyatmn varisi hakikisi olan Nuri ailemi ykseltti. Ben 22 yanda Selanik topraklarnda gmldm. imdi kemiklerim bile kalmad. smimi yad iin Nuri'nin mezarna resmimi koydular. Babam kardelerim Hsn ve Nuri'nin kemiklerini benim de resmimi sinesinde tayor." Mezarlkta zifaf! 20 yanda yaama veda etmi bir gen kzn (Rabia Zafer Gksu 1921-1942) hislerine yaknlar (muhtemelen annesi) yle tercman olmu: Zafer ite budur... / Gelinlik ama yaksn diye / Bu tatan elengi rdm iin / Gznz yalarla beni yadedin / Zifaf burada grdm iin / Anneme urayn size okutsun / Bir kitap yazld ldm iin... Bugne kadar Trk sandmz bir kahraman da meer bir "Dnme"ymi... Buyrun:

"zmir'de igalci dmana ilk kurun atan hrriyet kahraman mukaddes ehit gazeteci Osman Nevres (HasanTahsin Recep) 1888-1919"... Baz mezarlar heykel gzelliinde, bazlar ok pahal, mesela 12 yl nce gmlen Osman Ymn Msrl'nn (1929-1989) mezar. "Muharrir Selanikli Tevfik" (1871-1955) btesine gre daha makul bir istirahatgahta.Yazgan ailesi, Atamanlar yukarlarda, asrdide sedirlerin altndalar. Karanfil ailesi, Hatice AtiyeSuzi Bleda, Jale Dilber (1913-1987) hi yklmayacak zannyla yaplm k mezarlarnda komuluk ediyorlar... Merdivenlerin banda "Snm Manolya Saliha Nedret", Ferdi Nihat (1917-1913), Atatrler, Birenler, lgerler, menler, demenler... Karadenizin derinliinde kaybolan Millet vapuru svarisi Besim Kaptan da (2.12.1936) orada yatyor... Kimdir bu Dnmeler? Ne kadar Yahudi ne kadar Mslman bir cemaat bu? Dualar, ibadetleri, inanlar nedir? Bu sr, bu gizlik, bu esrarengiz hava niye? 17. asrdan itibaren, bilhassa zmir ve Selanik'te yaayan, Mslman ad ve kyafetiyle dolaan "gizli Mslman-Yahudi cemaati" yelerine, Osmanl Trkleri tarafndan, din deitirdiklerini balarna kakmak iin "Dnme" denmi. Bu laf lisanna yaktramayanlar ise, nezaket kasd ile onlara "avdeti"derlermi. Bu da 'dnme' demek... Bir meczub: Sabetay Sevi Bu gizli mezhep, zmir'de Trkler arasnda Kara-Mente lakabyla anlan spanyal muhacir yahudi Modehay Sebi (Geyik) olu Sabetay Sevi (1632-1675) tarafndan kuruldu. Hahamlk tahsil ederken "Zahor" yorumuyla"Kabbala" ad altnda toplanan teosofik fikirlere merak sardran bu gen Yahudi, o asrda zuhuru beklenen Mesihin kendisi olduu iddiasyla ortaya km ve zmir'de 1648 senesinde mesihliini ilan etmise de, bu iddiasnda fazla srar etmemi, fakat Msr, Kuds ve Atina'ya bir yapt bir geziden sonra "1666"da (bu tarih Hristiyanlar arasndada Mesihin zuhur tarihi diye kabul edilir) mesihliini tekrar ilan etmiti. zmir yahudilerinden etrafnda pekok taraftar toplanm ve hreti bir taraftan ta Budin'e, dier taraftan Lehistan, Almanya, Hollanda, ngiltere, talya ve Kuzey Afrika'ya kadar yaylmt. Hatta ran'a kadar varan bu hret ve nfuz, Acem Yahudileri arasnda bile bir hareket uyandrm ve onlar: "Bizim mesihimiz geldi, artk toprak bellemeyiz" diye ayaklanmlar. Dnmeler kendilerine "Ma'aminim" (Mminler) ve "Haberim" (Ortaklar) veyahut "Ba'alemilhamah" (Mcahidler) isimlerini vermilerdi. Bu cemaat mensuplarna yalnz Edirne'de "Sazannicos" (Kk sazan balklar) derler. Rivayete gre, bu gizli cemaat mabedinin Balk Pazar yaknndan bulunmasndan veyahut cemaat mezhebinin mesihi ve ba olan Sabetay Sevi'nin bir kehanetinden kaynaklanyordu. Kehanete gre; Yahudilerin kurutuluu Hut (Balk) burcu altnda vaki olacaktr!.. Musevi inan ve ibadetinde farklar yapmaya kalkan bu hahamn hareketini stanbul Hahambal hogrmeyerek, kendisini aforoz etmeye ve hatta -bir rivayete gre- ldrtmeye kalkm ve dier taraftanYahudilerin her gnk dualarnda padiahn ad geen fkray, "Padiahlar padiah" ve hatta "Davud'un olu Sleyman" eklinde deitirmesi Osmanl hkmetinin de dikkatini ekmi ve gen haham ancak bundan sonra takibe alnmt. zmir Yahudileri arasnda trl kargaalara neden olan bu haham Sadrazam Kprlzade Fazl Ahmet Paa nce stanbul'a getirip hapsetti. Burada da faaliyetini srdrnce anakkale'ye naklettirip Kumkale'de (Abydos) kalebend etti. Ama bu defa da Kumkaleye Avrupa'nn eitli yerlerinden ziyareti akn balad. kinci bir mesih olmak iddiasyla Kumkaleye gelen ve uzun mnakaalardan sonra fikrini kabul ettiremeyen Nehemya Cohen adl bir Lehli haham, Sabetay' fesatlk thmetiyle hkmete ihbar etti. Bunun zerine Sabetay Edirne'ye getirilmi ve IV. Mehmed'in "kafes arkasndan" itirak ettii bir divanda Sadaret Kaymakam ve eyhlislam tarafndan, Moe ben Rephael Efendi'nin tercmanlnda sorguland. Hakknda ileri srlen ithamlar reddetmi ve "slamiyeti kabul etmek veyahut idam olunmak" arasnda tercih yapmak zorunda braklnca Mslman olmu ve Mehmed Efendi adn almt. Kendisine 150 aka "kap ortas tekad" ihsan edildii gibi mslman olan arkadana da "avuluk" rtbesi verilmiti. Sorgulama srasndaki hazr cevapl, dilbazl ve cesaretiyle padiah bile etkilemiti. Bu yzden olsa gerek Edirne Saray'na yerletirildi. Artk Mehmet (Aziz) Efendi ismini tayan Sabetay; Vanizade Mehmed Efendi'den slam renirken eski kanaatlerinden vazgemi deildi. Hibir zaman da vazgemedi. lkenin uzak kelerinden, Kuds'ten, am'dan, Badat'tan gelipona katlan Yahudiler vard. Padiah her nedense, Sabetay'n faaliyetini geniletmesine ve havralarda vaaz etmesine gz yumuyordu.

Ona inananlar kendisine alenen mesih gibi tapmaya cesaret edemeyerek, Mslman kisvesine brnmeyi uygun gryorlard. Esasen Sabetay'n "18 emrinden" 16.'snda, "gz boyamak iin mslman gibi grnmek lzumu" tavsiye edilmiti. Bir mddet sonra Hahambaln da bastrmasyla Sabetay'n propagandadan menedilerek, stanbul'a arld ve Kurueme'de ikamete zorland biliniyor. Buradan sonra Kathane'de bir yere gizlenen Sabetay, yine Yahudilerin ikayeti zerine, Arnavutlak'ta Berat ehrine srlm ve be sene yaad bu ehirde veyahut -bir rivayete gre- hava deiimi iin giittii lkn'de (?) 30 Eyll 1675'te ld. Sabetay'n bu kadar maceradan sonra iddiasndan vazgeerek Mslman olmas arkasndan gidenler arasnda iddetli gazap ve hiddet uyandrm ve ancak snrl sayda mridleri asl mesihin ge kp, Mslman kyafetinde dolaan zatn onun "hayali" olduuna inanarak, kendisine sadk kalmlardr. te bunlar Sabetay'n vefatndan sonra, yalnz "zahiri" deil ayn zamanda "batni" olduunu iddia eden ikinci ei Aye kadn etrafnda Selanik'te toplanmlard. Bunlarn aralarnda Trkler ve Makedonyallar da vardr. Bu kadn; kendi z kardei Yakup'u, gya mezarndan kan Sabetay'dan hamile kalp, 12 yana erimi bir olan boyunda (Yakup) dourmu olduu iddias ile ortaya kmt... Yakubilerin ve Bevvab Baba'nn zuhuru Bu kadn, o devirde dnyada hkm sren mesih zlemi sevkiyle Selanik'te olunun mesih eklinde alemde yeniden zuhur ettiine inanan ve ona Allah imi gibi tapan birok taraftar bulabildi. Bunlar Yakup Sevi'ye spanyolca "Querido" (sevgili) unvann da takmlard. Hepsinin bir Musevi ad bulunmakla beraber daima Mslman adlaryla arlan ve hemen hemen tamamiyle spanya gmeni Yahudilerden mteekkil bulunan bu cemaat, cumartesi gnleri ate yakmamak mstesna olmak zere, baz Musevi ibadet ve ayinlerine sadk kalmlarsa da asl Yahudilerden tamamen ayrlm ve onlara "koferim" (kafirler) ismini vermitir. Neredilmi baz dualardan anlaldna gre ibadet dilleri branice, Ladino ve Latinceden mrekkep bir dildedir. 1875-77 seneleri arasnda bir zamanda Selanik'te bir dnmenin tamir edilmek zere terziye brakt yeleinin cebinden kan bir katta bulunmu ve ilk defa oradan Selanik gazetecilerinden Saadi Levy tarafndan kopya edilmi bir vesikaya dayanr. Byle tesadfen ele geen bir baka vesika da brahim Alaeddin Gvsa'nn Bakrky'nde bu cemaata ait bir kz mektebinin mdryken, bir kzn defteri arasnda bulduu branice ve spanyolca abbetay Sebi'nin ad ile balayan bir besmeledir. (Bknz. . A. Gvsa"Sabatay Sevi") Selanikte bitiik nizam ve birinden dierine kolaylkla geilebilen evlerde yaayan bu cemaat efradnn evlerinden birinde yeil abajurlu lambalarn zayf yla aydnlatlm gizli toplant yerleri vard. "Kahal" denilen bu yerlerde "Payyetan" ad verilen din ulular tarafndan dualar okunur ve "Ab-bet-din" denilen reisler tarafndan vaaz edilirdi. Bu vaazlarda daima Sabetay'n ad yceltilirdi. Hem bu mesihin ve hem Yakup Querido'nun gnn birinde mmetlerini kurtaracaklar inan zerinde srar olunduu gibi, genellikle iyilie, hayra ve fkaraya yardma tevik olunurdu ki, ou alp zaruret ve ihtiya derdinden kurtulmu bir halde yaayan cemaat efrad kendi aralarnda fakirlere i bulurlar ve almayanlara ise dorudan doruya yardm ederek dayanrlard. Kimi kaynaklar Dnmeleri zmre halinde inceler. Bunlardan bir gre gre; 1. Dorudan doruya Sabetay Sevi'ye iman edenler ki, bunlara "zmirliler" (2 bin 500 kii) denilir. 2. Yakup'un taraftarlar ki, bunlara "Yakubi" (4 bin kii) derler. 3. On sekizinci asrda len Osman Aa (Bevvap Baba) mridleri ki, bunlara da "Kuniosos" (3 bin 500 kii) ismi verilir. Birinci zmredekiler dnmeler sakallarn, ikinciler balarn tra ederler. ncler ise, sakallarn da salarn da tra etmezler. Cemaat ii koltuk savalar neticesinde, gnn birinde Mustafa elebi adl bir haham zmirli Yakubileri bld. Ayrlan zmre Sabetay'n lmnden tam 9 ay sonra Abdurrahman Efendi adnda birinin sulbnden dnyaya gelen Osman isminde bir ocuun vcudunda Sabetay'n grndn, nk ocuun mesihin vefatndan tam 9 ay sonra doduunu, halbuki Yakup'un onun vefatndan ok evvel domu olduunu iddia ediyordu. te bu Osman adndaki ocuktur ki, sonradan Osman Aa-Osman Baba-Osman Bevvap isimleri ile mezhebin hakim ve bir dereceye kadar hurafevi bir ahsiyeti olmutu.

Osman Bevvab'n adna 18. asrda kurulan zmre, ticaret yoluna girerek, dnya ile temaslar arttrm ve byk dnceye, gelimeye taraftar gibi grlmtr. Velhasl zmreler arasnda iki asr evvelinden balayan ekimeler, 19. asrn sonuna kadar kin ve nefret dalgas iinde cereyan etmitir ki, birbirleri ile dostane temastan kanmlar ve birbirlerini kk grmeye ve alaya almaya kadar varmlard. Bu ayr ve gayrlk birine mensub bir ah veya bakkaldan yiyecek alp yemek, dieri iin haram saylacak kadar ileri gitmiti. Yakubilerde cemaatin esrarl hayat bir tarikat hayat vaziyetini koruyordu. Geri ocuklar Trk ve mslman olarak terbiye gryordu. Ortalkta bir ayrlk ve bir cemaat hayat bulunduu kendilerinden iddetle gizleniyordu. zahat isteyen ocuklar ve genler kati bir inkar eklinde karlk gryorlard. Yakubilerde cemaat esrarn renmek hakk ancak evlenmek ile kazanlrd. Halbuki Osman Baba mridleri, 13 yana gelen ocuklarna ibadetleri ve dini merasimleriyle inanlarn retirlerdi. Son zamalara kadar bu zmre varln korumu, ama aralarndaki ayr ve gayrlk devam edip gitmitir. Kendi ilerinde de "aristokrat-avam" ayrm vard. Cemaat dndan evlenenler aforoz edilir, byleleri "Kararm" diye anlrlard. Bu zmreyi 19. asrda nl ve zengin aile temsil etti. "zmirliler", Selanik Belediye Bakan Hamdi Bey'in ismine, "Yakubiler" Karaka ailesine, "Osman Babaclar" ise Kapanclar'a biat etmiti. Hepsi eitime ok nem veriyordu. Selanik'te kurduklar (sonradan stanbul'a naklettikleri) Fevziye, (ili) Terakki ve Ik adnda atklar okullarda st dzey eitim veriliyordu. Merutiyete nclkte, Masonik rgtlenmelerde, ttihat ve Terakki Partisi iinde de hep etkin oldular... Balkan sava ve ardndan gelen g nedeniyle bu cemaat fiilen dald. Toparlanma abalar sonusuz kald.1924'te Rt Karaka, Selaniklileri temsilen Byk Millet Meclisine verdii bir dileke ile "bu gizli cemaat ve mezhebin feshini Trk ve Mslman nfusla harman edilmesini" talep etti. Yeni nesil kendi gnah ve kusuru olmadan, mazinin stlerine bast bu ayrlk damgasndan ve iitmeyi hi sevmedikleri "Dnme" unvanndan bir an evvel kurtulmak istiyordu. Hatta eski zmrelerden kz alp vermemeyi taassub derecesine kardlar. Dier taraftan sosyal devrimler dolaysyla ve aznlklar Trkletirme, aznlk sermayesine el koyma politikalar sonucu uygulanan Varlk Vergisi v.s, bu esrarengiz cemaati, eyh Hdai Hazretlerinin hemen berisindeki Blblderesinde ebedi uykusuna tevdi etti. mit Bayazolu Not: (1) Yahudi yazarlar, Sabetay hareketini, merkezi Yahudilie toz kondurmadan Osmanl mparatorluu'na kar bir hareket gibi gsterirler. Yani "dini olmaktan ziyade padiahn otoritesine kar siyasi bir hareket" ve bu hareket Yahudilere kar "bugn de var olan gvensizliin balang milad" olarak kabul edilir. (2) 1828-29 yllarnda Bergama civarnda dolaan Mac Farlane adl bir seyyah, "Trahalla" adnda bir Dnme ky grdn yazyor. Tip itibaryla Sami rkna mensup bu kyllerin buraya i gerei zmir'den g ettikleri tahmini yrtyor. (Yukaridaki yazi CHIVI dendir)

BLBLDERES KABRSTANINDAK MEZAR TALARINDA YERALAN SOYADLARI LSTES Acar, Acman, Acuner, Aaolu, Adar, Akagn, Akal, Akaltn, Akan, Akaslan, Akba, Akbay, Akbil, Akbr, Akil, Akdiner, Akduran, Aker, Akgn, Akkanat, Akkum, Akman, Akosman, Akoy, Aksel, Aksoy, Aktel, Aktepe, Akyol, Akyz, Alever, Alfan, Alp, Alpaslan, Alpgnay, Alsancak, Altav, Altner, Ambarc, Anafarta, Antmen, Arasl, Arabac, Arcan, Arman, Ar, Arslan, Arsal, Atak, Atakol, Atalar, Atam, Ataman, Atamer, Atatr, Atay, Ate, Atiker, Atuk, Atlgan, Avc, Ayaz, Ayfer, Aykan, Ayker, Aykoler, Aykut, Aytun, Ayzit, Babacan, Baha, Bakal, Bakar, Balc, Baler, Balkan, Balkanl, Baran, Barda, Barutu, Basmac, Baal, Baaran, Baaraner, Baer, Bakurt, Baol, Baydar, Baydn, Bayer, Baykal, Bayraktar, Baysal, Baytar, Belg, Beller, Bengisu, Beri, Berker, Betil, Beykont, Biber, Bilan, Bildac, Bilen, Biler, Bilge, Bilget, Bilgili, Bilgin, Bilgr, Bilimli, Bilkur, Billisoy, Birben, Birced, Bircet, Birder, Biren, Birincikonuk, Birol, Bitek, Bleda, Bodurolu, Boysan, Bke, Bumin, Bursin, Bykdoanay, Bykol, Byktankaya, Byktunca, ada, arc, akr, aldran, amuran, Canal, Cantez, ankaya, ankayaolu, Canlsoy, avuolu, eener, elik, eliker, elikkol, eniki, Cercis, Ceylaner, Cezzar, iek, ifiolu, Cinolu, Ciyavil, krk, Cizer, Cokuner, Cmert, ubuku, Cman, Cmbel, nar, Dal, Darman, Dayolu, Deerli, Demir, Demirel, Denel, Denizmen, Derman, Dertli, Devirdi, Dikmen, Dikmenolu, Dilber, Dilma, Dimen, Dolunay, Dorman, Dorsay, Drtke, Duhani, Dndar,

Einler, Edger, Edis, Edi, Egemen, Ehat, Ekemen, Ekin, Ekinci, Elin, Elibol, Elve, Emilli, Eminolu, Emsel, Emsem, Erpul, Er, Eralp, Eraltan, Erbelger, Erbiber, Erbtn, Ercan, Erdal, Erel, Erem, Eren, Erenler, Erer, Eresen, Eresin, Ergay, Ergin, Erg, Erhat, Eri, Erkorkut, Erkun, Erkut, Erler, Erman, Ersin, Ersunay, Ertan, Ertedemir, Ertek, Ertem, Ertetik, Erahin, Eran, Eren, Ertrk, Esge, Esim, Esin, Esrign, Etan, Etkin, Evin, Evizi, Evren, Evrenk, Ezel, Felek, Ferman, Fieki, Fikri, Frat, Gemici, Gen, Gen, Gencer, Gener, Genolu, Genouz, Ger, Gerel, Geren, Germen, Gevgilili, Girgin, Gken, Gker, Gksel, Gksu, Gksun, Gken, Gkingl, Gn, Gonca, Gnll Grgl, Grk, Grnge, Gzen, Gl, Glleci, Gltekin, Gn, Gnay, Gner, Gney, Gnkut, Gnsav, Gnseli, Gratay, Grdal, Grdemirel, Grk, Grsan, Grsel, Gventrk, Gzekin, Harmanc, Hamarat, Hascan, Hekiman, Hsm, Hogel, Hun, Hrol, Iz, Idemen, Ilkin, Imili, Imre, Imren, Ince, Insel, Ipeki, Irk, Imen, Iyibilek, Kad, Kadolu, Kafadar, Kahya, Kalyoncu, Kandel, Kaner Kanul, Kapanc, Kaptana, Kaptanolu, Kara, Karaakn, Karaaslan, Karaka, Karanfil, Karaoku, Karul, Karyz, Kasapolu, Kavrem, Kaya, Kayatr, Kaymak, Kaymakc, Kaynak, Kazmirci, Kent, Kermen, Kl, Kl, Klerli, Kzltuca, Kibar,Kirei, Kocaolu, Koer, Kkmen, Kor, Koray, Korman, Kse, Ksem, Kseoullar, Koyuncu, Koyuncuolu, Knik, Kylolu, Kubilay, Kublay, Klahl, Kunal, Kzlgl, Kucu, Kuu, Lain, Laleli, Madra, Malta, Mayada, Melek, Mesci, Mesciolu, Mesciye, Mesti, Mete, Minisker, Moran, Mrekli, Mftolu, Mutlu, Msrl, Msrlolu, Narter, Nasr, Nazl, Nevber, Nilli, Nvber, Nurtopu, der, ge, et, t, tmen, Ogan, get, Okandan, Okay, Olcay, ler, Olgun, Onbaolu Onbiner, ncel, nc, nder, ndoan, Onuk, Onur, nr, Oray, rer, Orta, Oruntak, Osmanolu, Oymak, tgn, zaltan, zant, zaral, zatay, zbabacan, zbaydar, zbel, zberk, zbilek, zbilgin, zbiricik, zcengiz, zubuku, zdal, zdemirler, zden, zdikmen, zdiren, zen, zer, zerdem, zeren, zerman, zgen, zgirgin, zgrener, zgl, zkaynak, zmen, zmete, zren, zta, ztrk, zver, Pakelli, Pakin, Pakman, Pakerman, Pakoy, Paksever, Paksoy, Pakyz, Palacan, Pamuk, Payzn, Pekin, Peymanakr, Sa, Sakarya, Sakaryal, Saker, Sakman, Saldak, Salma, San, Sancaktar, Sandalc, Santur, Sargun, Sarp, Sardeniz, Sarer, Satkn, Saygn, Saygun, Seferolu, Selem, Seler, Serpen, Serpil, Seval, Sevand, Sever, Sevin, Sevi, Seyal, Seydi, Seynur, Sezen, Sezerman, Sezgin, Silman, Sirman, Sirmen, Sirmay, Sofyallar, Solakolu, Somay, Somer, Somman, Sonal, Sonant, Soner, Soyarslan, Soydan, Soysal, Suba, Sunam, Suner, Suntay, Suntekin, Sunter, Srel, Sser, Ssl, Susmu, Susmuolu, Stmen, encan, engl, ensoy, Tabuman, Talu, Tamel, Tamtrk, Tan, Tanca, Tangner, Tanr, Tanga, Tang, Tanju, Tankaya, Tansu, Tar, Taba, Tegin, Tekant, Temel, Tendar, Tercanl, Tezcanl, Tolu, ahinalp, aml, amlolu, efkati, ercan, ili, uhubi, Tamer, Tamerolu, Togay, Tokay, Toker, Tokses, Tolunay, Toner, Toparlak, Topu, Topimen, Tredi, Trsel, Tulan, Tulay, Tutekin, Tfekmen, Tuncel, Tuncelli, Tuncer, Tur, Tura, Tnel, Tredi, Trel, Turhan, Trklmez, Trd, Tyel, Tzecan, Ukan, Uman, Uurel, Ulcay, lgen, lger, lkenli, Ulukut, Uluz, Uluman, Ulusan, Uluskan, Ulusoy, Uluta, nel, nlsoy, Uras, rer, rkn, rn, Usmangil, stngr, Uen, Uysal, zenli, Veral, Yal, Yalnetin, Yalman, Yalt, Yaln, Yasa, Yasstepe, Yayalar, Yazgan, Yenen, Yeildal, Yeter, Ylmazer, Yonsel, Ynter Yurtbay, Yuvalolu, Ycesan, Ycel, Ycer, Zadi, Zeybek, Zeybeker, Zekavet, Zeren, Zorlukol, Zorluuysal (Derleyen: Istanbul SEVI) MODERN MEZAR TALARI - VEFAT LNLARI 2. Dnya Sava yllaryd. Trkiye savaa girmemi ama ciddi bir ekonomik bunalma srklenmiti. Karneli gnler balam, enflasyon, vurgunculuk, karaborsa, rvet alm ban yrmt. Kaynaklarnn neredeyse tamamn savunmaya ayran Trk hkmetleri ise sava yllarn bte an nasl kapatrz diye dnerek geiriyordu. Ite tam bu gnlerde, dnemin hkmetinin aklna bir fikir geldi. Zenginden alp fakire vermeyeceklerdi ama devlet borlarn kapatabilecekleri bir are dnmlerdi. Hkmetin hedefi o gnn paras ile 315 milyon lirann en ge 30 gn iinde toplanmasyd. Bu amala, Skr Saraolu hkmeti, 12 eyll 1942 de deftarlklara bir yaz gnderdi. Zenginlerin mal varlklarnn tespitini istiyordu. Zengnleri ise mslmanlar, gayrimslmler yani Rumlar Ermeniler ve Yahudiler, Dnmeler yani sonradan mslman olmu vatandalar ve yabanclar olmak zere 4 gruba ayryordu. Tm zenginler mal varlklarna gre deil kimliklerine gre paylarna deni deyeceklerdi. Mslmanlarn payna paralarnn %12, 5, gayrimslmlerin yani aznlklar

%50 si, dnmelerin %25 i, yabanclarn ise %12 si dyordu. Ancak kimin ne kadar deyeceini asl olarak komisyonlar belirliyordu. Komisyonlarn belirledii miktara itiraz yolu ise tamamen kapalyd. Yasa ksa zamanda mecliste grld ve 11 Kasm'da da kabul edildi. Adna da Varlk Vergisi dendi. Yani servet ve kazan sahiplerinin servet ve olaanst kazanlar zerinden bir kereye mahsus alnacak olan vergi. Yasa metninde aznlk aleytar hibir ey olmamasna ramen uygulama ok farkl oldu. Zira ipler komisyonlarn elindeydi. Vergi mkelleflerinin %87 si gayrimslm aznlklardan oluuyordu ve dnemin Babakan kr Saraolu yasayla aka belirtilmeyen, gizli amalanan CHP grubunda yapt konumada yle savunuyordu. "Bu kanun...bir devrim kanunudur. Bize ekonomik bamszlmz kazandracak bir frsat karsndayz. Piyasamza egemen olan yabanclar bylece ortadan kaldrarak, Trk piyasasn Trklerin eline vereceiz." Aznlklarn korkuyla bekledikleri bana gelmiti. Komisyonlar ksa zamanda almalarn tamamladlar. Artk Rumlar, Ermeniler Yahudiler tek tek gidip vergi dairelerinin camlarna asl listelerde korkuyla adlarn aryorlard. Isimlerini bulanlar tam bir ok geirdi. Zira ortada bir hakszlk vard. Kimisi deyebileceinin 3 misli bir vergiyle cezalandrlm, kimisinin ise mal varl neredeyse grmezlikten gelinmiti. Herkese vergisini demek iin yalnzca 15 gn sre tannmt. Sonras ise gayrimslmler iin tam bir bilinmeyendi. Paras olan veya komisyonlarn biraz olsun insafl davrandklar aznlklar vergilerini dedeyebildiler. Ancak bu arada neredeyse tm mal varlklarn elden kardlar. ve ou da iflas etti. deyemeyenleri ise ok daha zor bir sre bekliyordu. Vergisini deyemeyenler gazetelerin yazdna gre srgne gnderilecekti. Srgn yeri ise aznlklarn hi tanmadklar, hi bilmedikleri Erzurum ve ileleri idi. Borlularn nce evlerine iyerlerine gidildi mallarna el konuldu o da yetmeyince baka bir are bulndu. Varlklar yetmeyenler borlarn alarak deyeceklerdi. nce sirkeci'de sevk merkezlerine gtrldler. Srlecekleri gn ve saati beklemeye baladlar. Ilk kafile 27 ocak 1943 ylnda nce Sirkeciden Haydarpaa'ya, oradan da trenlerle Anadolu'ya doru yola ktlar. Resmi rakamlara gre 1400 kii Akaleye yolland. Ancak oraya gidip dnenlerin anlattklarna gre ise 5, 6 bin kii odayd. Erzurum'da onlar souk, karl bir k ve alma kamplar bekliyordu. nce kendilerine tahsis edilen yerlere yerletirildiler. Kimisi ehir merkezinde kald, kimisi Akaleye, kimisi kylere gnderildi. 5 er 6 ar kiilik gruplar halinde o zamann Erzurumunda alp devlete borlarn deyeceklerdi. Kimi iddilara gre srgnler, ta krdlar, yol yaptlar, bazlarna gre ise sadece kreklerle yollar atlar. Ama kimisi 6 ay kimisi 1 yl Erzurum'da aznlk olmann bedelini dediler. Bu uygulama aznlklar tam bir panie srkledi. Herkes deme sresini karmamak iin mallarn bir an nce elden karmak istiyordu. Tabii bu da gayrimlenkul fiyatlarnn hzla dmesine ve iflaslara yol at ve belki de en nemlisi bir ok kiiyi kimlik bunalmna srkledi. Akalede 21 gayrimslm hayatn kaybetti. Zira oraya gnderilenlerin ya ortalamas 50 civarndayd. Cou karla kapl yollara, dalara yani Erzurum'un souuna dayanamadlar. Aznlklarn Erzurum gnleri yaklak 2 yl srd. 1943 ylnn Haziran ayna gelindiinde salanmas dnlen gelirin %80 e yakn toplanmt. Gayrimslimlerden 166 milyon, yabanclardan 33 milyon, ve mslmanlardan ise 1115 milyon TL gelir salanmt. 17 eyll 1943 te toplanan TBMM borlar silmeye balad. O tarihten itibaren de Varlk Vergisi uygulamadan kalkmaya balad. Akaledekiler bir bir evlerine dnyorlard. Yaadklar, grdkleri, hissettikleri ise yanlarna kalyordu. 15 mart 1944 te kan bir kanunla Varlk Vergisi tamamen ortadan kalkt. Ancak hibirey eskisi gibi olmayacakt. Bu vergi aznlklarn lkeyle btnlemesini engelledi. Ve asl amacna da byk lde ulat. Zira arzulanan Milli Sermayenin n almt. Kolar, Sabanclar artk bir bir adlarn duyurmaya balyorlard. Daha sonraki yllarda da aznlklarn ilesi srd, cou Trkiye'den g etti. rnein 1948 ile 50 yllar arasnda yaklak 300000 Trkiyeli Yahudi Israile yerleti. Yani aznlarn bitmeyen srgnl yllar boyu devam etti.

MEDYADAK VARLIK VERGS ARLATANLII Varlk Vergisi, Kasm 1942-Mart 1944 tarihleri arasnda, ticaret erbab, ifti, esnaf ve cretlilere tarh edilerek bir defaya mahsus olmak zere toplanan olaanst bir vergidir. kinci Dnya Savana girilmedii halde lke yksek bir enflasyonla sarslm; karaborsa ve stokuluk, toptanc tccarn ve pazara alm byk iftilerin kazanlarn ok iirmiti. Yrrlkteki vergi sistemi, vergi ykn esasta cretli kesimlere yklediinden, vergilendirilmemi byk gelir ve servet sahiplerini vergilendirme amacyla acele olarak hazrlanan Varlk Vergisi Kanunu, 11 Kasm 1942 tarihinde onaylanarak hemen yrrle girdi. Varlk Vergisinin matrah esas olarak sava srasnda gerekletirildii kabul edilen gelirleri ve serveti ieriyordu. Vergi matrahlar ile oranlarnn tespitinde, mahalli mlk amirler ve maliyecilerden oluan vergi taktir komisyonlar yetkili klnmt. Vergilerini 30 gn iinde demeyenler, tutuklanabilecek, alma kamplarna gnderilebilecek ve hibir dava hakk tannmakszn mlklerine haciz konulabilecekti. Maliye Bakanl drt tr vergi ykmll belirlemi ve bunlar belirli harflerle tanmlamt. Bu tanmlamada Mslmanlar (M) belirlenen matrahn % 12,5'unu gayrimslimler (G) %50'sini, dnmeler (D) %25'ni vergi olarak demekle ykmlyd. Ecnebi olarak (E) anlan yabanc lke vatandalarnn vergi oran balangta yksek iken yabanc eliliklerin araya girmesiyle Mslmanlarla ayn dzeye, %12.5'a indirilmiti. iftilere ise %5 oran belirlenmiti Mslman mkellefler de vergilerini demekte fazla glk ektiler. Yksek vergi borcunu demeyen gayrimslimler, Ocak 1943'te kovuturmaya tabi tutuldular ve 1380 kadar Erzurum ilinin Akale ilesindeki bir alna kampna gnderildiler. Orada demiryollar ve karayollarnda altrldlar. 1944 ylnn Haziran ayna kadar, planlanan Varlk Vergisinin %80'i topland. Eyll aynda ise yoksul gayrimslimlerin ounun kalan vergi borlar affedildi. 1944 ylnn Martnda ise Varlk Vergisinin uygulanmasna son verildi ve denmemi tutarlardan vazgeildi. Mslman mkellefler genellikle borlarn dediklerinden, vergi borlarn en uzun sre geciktiren gayrimslimler verginin kaldrlmasndan en byk kazanc elde ettiler. Mslmanlar dndakilere yksek oranda vergi tarh edilmesindeki gereke, Osmanl'da eli silah tutan her ferdin savaa gitmesi sonucu Trklerin, savata gerek maddi, gerekse manevi olarak ok zarara uramalarna karlk, askere alnmayan gayrimslimlerin ve dnmelerin, sava gerisinde yaptklar ticaret sonucunda elde ettikleri fazla krlard. Gerekten de lkenin kurtarlmas iin ailenin her ferdini feda eden Trklerle, savaa alnmadklarndan tr ailesinden bir ferdi dahi kaybetmeyen gayrimslimler arasnda sava sonucunda elbette bir fark olmas gerekiyordu. Nitekim tarh edilen vergiyi demedikleri iin, Akale'ye srlen baz gayrimslimlerin, imdi ne kadar ok zengin olduklar ve lke ekonomisini kontrol ettikleri gz nne alndnda, o tarihlerde ne kadar zengin olduklar anlalacaktr. Ancak zellikle son gnlerde, Marksist, blc , liberal ve slam' siyasete alet eden baz kiiler tarafndan film, yaz, haber, sohbet, makale vb. ekilde 57 yl sonra Varlk Vergisi dramatik bir ekilde gndeme getirilmekte, gayrimslimlere hakszlk yapld ileri srlerek Trk Devleti rklkla sulanmaktadr Bunun sonucu olarak ta, Varlk Vergisinin gayrimslimler zerinde yapt olumsuz etki duygusal bir ekilde ilenerek, lke topraklarnn drtte birini alarak ayr bir devlet kurmak isteyen PKK'ya ve onun lideri Abdullah calan'a aftan balayarak, Krte televizyon kurulmas ve kltrel haklar verilmesi gibi lke ve millet btnln tehlikeye sokabilecek baz konular gndeme getirilmeye allmaktadr.

in ilgin yn ise Varlk Vergisi ile hakszlk yapld sylenen gayrimslim vatandalarmzn ve cemaat liderinin zellikle de Yahudi asll vatandalarmzn vecemaat liderlerinin, iletiim aralarnda yer alan beyanlar incelenecek olunursa, medyadaki arlatanlarn aksine Varlk Vergisini anlayla karladklar grlecektir. Nitekim, Toplumsal Tarih dergisinin Eyll/I996 tarihli 33. Saysndaki aratrmac yazar Rifat N. Bali'nin, Osmanl / Trk Yahudilii Tarihi ile ilgili Yaynlar ve erdikleri Tarih Sylemi-II isimli incelemesi tetkik edildiinde ,yazarn, Yahudi Cemaati liderleri ve yazarlarnn, Varlk Vergisi konusundaki dncelerini : a)Derginin 57. Sayfasnda, Yahudi Cemaat Lideri ve tarihi Avram Galanti ile ilgili olarak; "Galanti kitaplarnda Trk Yahudilii tarihi asndan ok nemli olan 1927 ylnda meydana gelen Elzo Niyago olay, 1934 Trakya olaylar gibi olaylar ya birka satrla deinerek geitirir veya Varlk Vergisinde olduu gibi hi sz etmez. Galanti'nin savunmaya ynelik ve zr dileme ksmnn ok ar bast tarih sylemini iyice anlamak iin dnemin Sanayii Tetkik Heyeti Bakan olan evket Sreyya Aydemir ile Varlk Vergisi konusunda yapt grmeyi okumak gerekir. Bu grmede Galanti, Aydemir 'in yanna Varlk Vergisinin hakszln ikyet etmek iin gider. Aydemir'in ona Yahudilerin "Orduya asker dahi vermediklerini" sadece para ve sermaye biriktirdiklerini dolaysyla bu verginin bu yaplmayanlarn yannda az olduunu ve bir nevi "Kan Vergisi" olduunu hatrlatmasna ve "Sizin u bir avu vergi fazlanz karlatracamza, sizin biriken servetlerinizle bizim biriken kan ve askerlik haklarmz teraziye koyarak hesaplaalm" szlerine karlk Galanti haykrarak u yant verir: Asla! Byle bir hesaplamaya gidemeyiz. nk o zaman yalnz btn malmz, mlkmz deil, cemaatmzn btn fertlerinin canlarn da teraziye koyarsak, biz sizin asrlk kan ve askerlik haklarnz deyemeyiz. Aldnz vergi hell olsun. Bu vergi,ve senin dediin iler teraziye dklnce, bizim dememiz lzm gelen, bir zerre bile deildir." b)Derginini 58. Sayfasnda; Yahudi yazar Moshe Sevilla Sharon'un Trkiye Yahudileri adn tayan eseri ile ilgili olarak : "... Duyarl konularda "tatsz olaylar" diye nitelendirilmi ve "devrim yaayan her ulusun iin de oluan geici bunalmlar gz nnde tutularak deerlendirilmelidir" cmlesi ile geitirilmitir. Herhalde bu "tatsz" olaylardan kast kitapta yzeysel olarak sz edilen Varlk Vergisi olay, Elzo Niyago olay, hi deinilmeyen 1934Trakya Olaylar, Cevat Rfat Atilhan'n nderliini yapt Yahudi kart akmlar ve benzeri olaylardr." c)Yahudi Yazar Moe Grosman'n Dr. Markus adl kitabyla ilgili olarak: "Galanti'nintarih yazm ve geleneine uygun olarak kitabn ieriinde olmasa da kapanda Osmanl / Trk devlet adamlarnn devlete sadakatlarn teyit eden szleriyle, Yahudilerin devlete kar minnet duygularn ifade eden szlerine yer verilmesi ihmal edilmemi, ayn aratrmac kitabnda Varlk Vergisine niye hi yer vermedii konusundaki bir eletiriye getirdii aklamada "birlikte yaanm'' ve "huzurlu bir gemiin izleri" ni tayan bir birliktelikte bu tr olaylardan "hi sz edilmemelidir" deyip bunlardan sz etmeninin de "hi bir yarar olmayacan" vurgulamaktadr), Derginin 6l.sayfasnda ise bu konuya ilikin deerlendirme "..Tarih Vakfnn 3l Mart 1994 tarihinde dzenledii "Varlk Vergisi" panelinde Yahudi Cemaatini temsil eden kiinin azndan yle ifade edilmitir. `Bu almalarda Trkiye'yi karalamaya alan malum odaklar iin, malzeme tekil etmeyecek ekilde dengeli ve dikkatli olunmasn da temenni ederim" biimindeki rneklerle ortaya koyduu grlecektir. Yine son gnlerde televizyonlarda, radyolarda ak oturumlarda ve panellerde, Varlk Vergisi gndeme getirilmekte, bu verginin o tarihlerdeki gerekesi dikkate alnmadan, herolayn kendi artlarnda deerlendirilmesi gerektii gerei gz ard edilerek, olumsuz gr belirtenler medyada yer bulabilmektedir. Fakat btn bu arptma gayretlerine ramen ou gayrimslim vatandalarmz, bu etkinliklerde Varlk Vergisini o gnk artlarda normal bulduklarn sylemektedirler. Grlecei zere, Yahudi Cemaati liderleri ve yazarlarnn, her olay o gnk artlarnda deerlendirerek Varlk Vergisi konusunda Trkiye'yi anlayla karlamalarna ramen, ad geen yazar ve medyada baz keleri igal etmi bir ksm Marksist, blc, liberal ve slam' siyasete alet eden yazarlar, 57 yl sonra konuyu zc bir ekilde canl tutarak gayrimslim vatandalarmz rahatsz ve tahrik ve almaktadrlar. Gayrimslim ve Mslim vatandalarmzm, mezkr bozguncu arlatanlara itibar etmeyip, lkemizin uygar devletler dzeyine karlmasn salamak iin gerekli almay canla ve bala yapacaklar hususunda midimiz sonsuzdur.

Smer KRAD - Yeni Hayat, Mart 2000

Pandora'nn kutusu Aznlklara yaplan hakszlklar alma kamp, icra ve haciz demek olan Varlk Vergisi'yle snrl deildi Kutu bir kez ald. Tarihte yaananlara dair btn olumsuzluklar, toplumsal hafzaya naketmi anlar birer birer canlanyor. Kimileri yaadklarn, kimileri de yorumlarn anlatyor. lk kez snrl bir tarih tartmasnn tesinde, daha kamusal alanda Cumhuriyet dneminde yaanan 'Trkletirme politikalar' gndeme geliyor. Bu politikalar sadece Varlk Vergisi'nden ibaret deildi. Sadece Varlk Vergisi ile aznlklara dnk ayp/haksz/yanl/rk (bunlardan istediinizi seebilirsiniz. Zira her bir yorum bir ideolojik bak yanstyor) politikalar uygulanmad. Bu politikalarn gemii ve sonras vard. Dolaysyla Pandora'nn kutusu ald. inden madurlar kyor. Tarihi yarglyor. Kutudan hret ve poplarite kacan umanlar ise telala yeniden kapan kapatmaya alyor. Artk ok ge. Neydi Varlk Vergisi? Varlk Vergisi ilk bakta bir iktisat politikasyd. kinci Dnya Sava yllarnda ekmein fiyat yzde 284, etin yzde 336, ekerin yzde 1107, odunun yzde 255 artt gnlerdi. Vurgunculuk ve karaborsann piyasay ele geirdii bu dnemde Meclis'te bir konuma yapan milletvekili Kazm Duru, vekillerin bile stokuluk yaptndan yaknyordu. lkede verimli igcnden bir milyon kii askerdeydi ve hkmetin gelirlerinin yars milli savunmaya gidiyordu. te bu kaotik gnlerde Rd Saraolu hkmeti, gizliden gizliye bir nalma balatt. 1942 ylnn eyll aylaryd. Maliye Bakanl aznlklarla ilgili bilgileri defterdarlklardan istemeye balad. Bu bilgilere dnemin Milli stihbarat Tekilat olan Milli Emniyet tarafndan elde edilen veriler, vergi daireleri, bankalar, CHP il ve ile rgtlerinin raporlar ve 'gvenilir' iadamlarndan alnan istihbaratlar eklendi. Fileme tamamlanmt. Saraolu projesini hayata geirmeden nce cepheyi geniletmek istiyordu. Tek parti dnemiydi. CHP'nin gizli oturumunda milletvekillerine projesini at. Syledii uydu: "Piyasaya hakim olan yabanclar ortadan kaldrlarak, Trk piyasas Trklere verilecekti." Semenlerinden gelecek tepkiden ekinerek vergiye tavr alabilecek milletvekilleri bylece uygulamann aznlklara dnk olacan renerek ikna edilmi oluyordu. Ancak bu projeden aznlk cemaatleri de haberdar olmutu. Gidip Saraolu'nun kapsn aldlar. "Siz ne kadar vergi toplamak istiyorsunuz? 300 milyon mu? Siz bunu bize brakn kendi aramzda toplayp verelim" dediler. Ancak Osmanl'nn millet sistemini artrabilecei kaygsyla Saraolu bu teklifi reddetti. Zira paray toplasa bile 'piyasa Trklemi' olmayacakt. 1942 ylnn kasm aynda kanun kt. Kanunun ok nemli zellikleri vard. 1. Kimin ne kadar Varlk Vergisi deyeceine takdir komisyonlar karar verecekti. Daha sonra bu komisyonlarn btnyle Mslman-Trk iadam, brokrat ve politikaclardan oluturulduu grld. 2. Takdir komisyonunun belirledii vergiye 'kesinlikle' itiraz hakk yoktu. 3. Takdir komisyonu kimin ne kadar vergi deyeceine 15 gn iinde karar verecek, mkellefler de 15 gn iinde 'nakit olarak' paray vergi dairelerine yatracakt. 4. Vergisini de(ye)meyenlerin btn mal varlklar, ev eyalar hatta birinci dereceden yaknlarnn servetleri haczedilecek ve icra marifetiyle sata karlacakt. 5. Vergisini de(ye)meyenler zorunlu almaya tabi tutulacakt. Gnlk 2.5 lira karl alacaklar. Bu parann yars barnma ve yemek masraflarna saylacak, yars da vergiden mahsup edilecekti. Kanun, Meclis'te oy birliiyle kabul edildi. Oylamaya sonradan Demokrat Partisi'ni kuracak olan kadrolar katlmamt. Kanunda "bu kanun aznlklara daha youn uygulanacaktr" gibi bir madde yoktu. Ancak uygulama neredeyse btnyle aznlklar ieriyordu. Vergi mkelleflerinden 4.195'i Mslman (yzde 7), 54.377'si gayrimslim (yzde 87) ve 4.003' de (yzde 6) ecnebi - Mslman ve gayrimslim irketleri ve ahslard. Vergi sadece gayrimslimleri kapsamyordu. zellikle Nazi Almanya ve mihver lkelerinden (Bulgaristan, Romanya, Avusturya vd.) Trkiye'ye snan baka lkelerin vatandalarna da gayrimslimler kadar vergi konmutu. Dnmeler yani Sabetay Sevi'yi mesih olarak gren, sonradan Musevilik'ten Mslmanla gemi ve Selanikli olarak bilinenlere de Mslmanlarn iki misli vergi konmutu. Varlk Vergisi ile 465 milyon lira toplanmas ngrlmt. 315 milyon lira topland. Bu parann yzde 53.5'ini nfusun yzde 2'sini oluturan gayrimslimler, yzde 36'sn Mslmanlar ve yzde 10.5'ini de lkedeki yerleik yabanclar dedi. Varlk Vergisi'nin en dramatik uygulamalar alma kamp ile icra ve haciz sreci oldu. Kamplara sadece gayrimslimler yolland. Resmi verilere gre 1.400, kamplarda yaayanlara gre 5-6 bin kii Akale ve daha sonra da Eskiehir Sivrihisar'daki kamplara gitti. Bunlardan 21'i orada yaamn yitirdi. Vergisini

de(ye)meyenlerin ev eyalar dahil btn servetleri icrada hara-mezat satld. Dnemin basn evlere hcum eden ve koltuklara, masalara ayaklaryla basarak ak artrmaya katlan 'akgzlerden' sz etti. Varlk Vergisi sadece 'varlkl' olanlara uygulanmad. Amele, hizmeti, kapc, seyyar satc olan gayrimslimlerden 26 bini de bu vergiyi dedi. Oysa ayn alanlarda alan Mslmanlar vergiden muaf tutulmutu. Varlk Vergisi bir durakt Bir durakt zira gemite de aznlklara ynelik politikalar vard. 1932'de kan bir kanunla, emek - youn baz ilerde sadece Trk olanlarn almas karar alnd. Bu iler amelelik, kapclk, garsonluk, hademelik trnden ilerdi. Kentlere g hzlandracak ve burjuvaziye ucuz igc salayacak bu karar nedeniyle 35 bin Rum Trkiye'yi terk etti. 1934'te Trakya'da Turanclarn kkrtmasyla 15 bin Yahudi'ye dnk vandalizm uyguland. Evleri yakld, yamaland ve kadnlar taciz edildi. 1938-1940 yllarnda aznlklar terrize eden "Vatanda Trke Konu" kampanyalar dzenlendi. Kimi yazarlara gre o dnemde aznlklara saldrlar oldu. 1940'da anti-semit bir kararla 26 Musevi kkenli Anadolu Ajans alan iten atld. Bu dnemde, Nazi Almanyasnn ibirlikisi Romanya'dan kaarak Trkiye'ye snmak isteyen 778 Yahudi'nin Trkiye'ye giriine izin verilmedi. Bir yl boyunca Struma gemisinde izin bekleyen bu insanlar gerisingeri ak denize gnderildi. Ak denizde bekleyen bir denizalt gemiyi torpilledi. Biri dnda hepsi ld. Dnemin Babakan Refik Saydam, "Trkiye bakalar tarafndan arzu edilmeyen insanlara mekn olamaz" diyordu. 1941'de 25 ile 45 ya arasndaki btn gayrimslim erkekler ayn anda askere alnd. 500'er kiiden oluan "amele taburlarnda" almalar istendi. ou birlik bulac hastalklarla boutu. Aznlklara "beinci kol" muamelesi yapld. srail resmi arivleri bu kararn Nazi Almanyasnn istei zerine alndn yazd. 1942'de Varlk Vergisi uyguland. 1955'te stanbul'da emekli bir generalin itirafyla "zel harp dairesi" 6/7 Eyll olaylaryla ilk deneyimini yaad. Aznlk vatandalarnn yaad 4.348 dkkn, 2.000 ev, 73 kilise, 110 restoran, 26 okul, 5 spor klub tahrip edildi. kii ld, yzlercesi yaraland. 1964'te 12 bin Yunan pasaportlu Rum snrd edildi. Oysa onlarn Trkiye'de kalmas karar 1930'da Atatrk ve Venizelos tarafndan imzalanan bir anlamayla garanti altna alnmt. Bu insanlarn da gitmesiyle Trkiye'den ayrlanlarn says 40 bini buldu. Bu insanlarn btn mal varlklarna, bankalardaki paralarna el kondu. Sadece 20 kilo kiisel eya ve 22 dolar da para gtrmelerine izin verildi. Bugn hl 1936 ylndan sonra mlk edinen gayrimslim vakflarnn mallar yamalanyor. 1936'da verdikleri servet beyannamesi baz alnarak son 63 ylda bu vakflarn edindii gayrimenkuller ilk sahiplerine iade ediliyor. Son sz Varlk Vergisi, uygulanan ilk ve son "aznlk kart" devlet politikas deildi. Btn bu anlatlan olaylarn filmi yaplacak m bilinmez ama hepsi gerekti. Yaand. Ancak bu tarihsel gerekleri ifade ettiimiz bir televizyon programnda ANAP milletvekili Ylmaz Karakoyunlu bunlar "kiisel fantezilerim" olarak niteledi. Fantezi szlklerde, "elenceli, elendirici davran" ya da "tabiattan ve gerekten ok hayale dayanan eser" olarak tanmlanyor. Geriye tek soru kalyor. Bu olaylar "hayal miydi?" Karakoyunlu, Pandora'nn kutusunu amak cretini gsterdi. imdi iinden kanlardan rahatsz oluyor. Zira ufku, ikbali ve dnya gr daha fazlasna tahamml edemiyor. O nedenle de "Varlk Vergisi'nin olumlu taraf Mslman-Trk kitlesine yeni i sahalar, yeni bir g katt" (Hrriyet- 28.11.1999) ya da "Varlk Vergisi'ni hazrlayan kadro ok milliyeti, vatanperver insanlard... Vergiyi uygularken bunu rk bir yaklamla deil de, 'aman devlet biraz daha para alsn bunlardan' fikriyle milliyeti bir yaklam iinde yaptlar... Tekrar ediyorum, bunlarn hibiri rk deildi" (alom - 1.4.1992) diyebiliyor. Oysa dnemin Babakan Saraolu bile Karakoyunlu kadar "itidalli" deildir. Zira Saraolu, "Biz Trkz, Trkyz ve daima Trk kalacaz. Bizim iin Trklk bir kan meselesi olduu kadar - altn biz izdik. R.A. bir kltr meselesidir" diyordu. imdi Karakoyunlu, "ayp" diye eksik - kusur haline getirdii bir tarihsel olayn "rk" olarak nitelenmesinden rahatsz oluyor. Zira shak Alaton'un dedii gibi "Ylmaz Karakoyunlu'nun bulunduu pozisyon itibariyle byle konumas normal. nk devletin devamll var, devlet de bugne kadar ak ve kabul eder pozisyonda konumad" (Hrriyet-28.11.1999). llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll lllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Gene ayn ey

Medyamz Salkm Hanm tartmasn yrtt slupla kendini bir kere daha kantlad. Tartmay MHP'nin milletvekili, o zaman da yazdm gibi, eriilmesi g bir slupla amt. Ama medyamz, en gzel balklar semeyi bilen yaz ileri uzmanlaryla ve bu konuyu ele alan nice tannm yazaryla, bu konulara gelindiinde yle MHP'liye filan da pabu brakmayacan gsterdi. Hamidiye Paas'ndan girmitik konuya, hangi etnik kkenden gelen paalarn rza geebileceini, hangilerinin geemeyeceini tartmaya balamtk (MHP milletvekilinin katksyla). Medya bu konu stnden naho sonular olabildiini sezdi -sezgileri kuvvetlidir- ve Etyen Mahupyan'a amaya kararl olduu davay baka maddeden at: Yahudi'yi Ermeni yapma maddesinden. Bu konu, film yeni piyasaya kmken de tartlmt. Ama ne gam! Unutkan Trk milleti nasl olsa oktan unutmutur. stelik bu sefer Yahudi cemaatinden de kanlmaz bir pas gelmiti. "Romanda Yahudi olan iki kardein Ermeni'ye evrilmesi, ucunda Ermeni Kym olan bir komplonun bir aamasdr" dendi bir kere. Birka gazete aka 'Yalanc' diye yazmaktan ekinmedi- 'birka'tan fazla kalem ve stun sahibi de. Bugn shak Alaton Yahudi cemaatinin bu filmle ilgili herhangi bir rol oynamaktan titizlikle kandn aklad. Ben de syleyeyim: bunun byle olduunu ben de izledim o gnlerde (izlemeden nce de byle olacan tahmin ediyordum). Yahudi tiplerden Ermeni tiplere dnn tamamen bu nedenle verildiini biliyorum. Buna itiraz etme hakkna sahip dnyada tek bir kii var: romann yazar! O, bu seimi beenmezse, szgelii, "Benim romanmdan senaryo yazdnz sylyorsunuz. O halde romanma bal kaln. Ben u u nedenlerle o iki kardein Yahudi olmasn uygun grdm" diyebilirdi. Ama Karakoyunlu kendisine yaplan aklamay yeterli buldu ve bu deiiklie ses karmad. Ondan bakasnn bu deiiklie itiraz etmeye hakk yok. Biri yazyordu: "Nazilere Yahudi yerine Ermeni ldrten film ekilse ne olurmu?" Bu bir mugalata! Naziler Ermeni ldrmediler. Varlk vergisi Ermenilere kartlmad m? Akale'ye Ermeniler srlmedi mi? Varlk vergisi stne bir filmde, bu zulme urayanlarn Ermeni veya Yahudi veya Rum olmas neyi deitiriyor, neyi 'tahrif' ediyor? Ha, bir de bunu estetik dzeyde tartabilirsiniz. Gadre urayan ana unsur varken (drdncs de Selanikliler ama onlarn dedii yzde daha dkt) filmde birinin biraz fazla ne kt ya da teki iki unsurun da anlatma dahil edilmesi iin yeterince aba gsterilmedii iin eletirebilirsiniz. Ama byle bir ey yapyorsanz, bu zaten kendi bana 'dzeyli' bir eydir. u ka gndr yrrlkte olan slupla olmaz bu. Ve dediimiz gibi yazarn itiraz yoksa, stunundan bar bar baran beylerin byle bir gerekeyle onu bunu 'yalanc' diye sulamasnn lemi yoktur. Karakoyunlu kendisi byle yazm olamaz myd? Onun Nora's da bir Ermeni olamaz myd? O zaman neye takacakt bu beyler? Bulurlard, neye takacaklarn. Azmin elinden hibir ey kurtulmaz. nk burada olan, u bu roman kahramannn etnik kkenindeki isabeti tartmak falan deil. 'Byk Trk Milleti'nin byklne yakmayan bir i olmu. 'Olmad' diyemiyorlar, ama 'oldu' denmesinden de holanmyorlar- hele diyenler arasnda bir de haddini bilmez Ermeni varsa! Onun iin, yle olmazsa byle, bir kulp bulunacak ve 'vatan haini' edebiyat yaplacak. Ki Byk Trk Milleti byk kalsn. Nasl olacak bu? Byk Trk Milleti'nin iledii ayplar rterek ve saklayarak... Bununla sorun zdne inanmak ne kadar acnas ve ne kadar 'kk' bir ey. Ayn zamanda korkun bir ey, nk bugn byle konuan insanlar, dn o ileri yapanlarn yaptn tekrarlamaya her an hazr olduklarn gsteriyorlar. Murat Belge, Radikal 08/12/2001 YAHUD SALKIM HANIM T.C.Y SALLIYOR1940l yllarda konan ve adna "Varlk Vergisi" denen kanun, 60 yl sonra T.C.yi sarsmaya balad. Devlet Bakan Ylmaz Karakoyunluunun roman zerine ekilen, ve 1940l yllarda aznlklarn mal varlklarnn ellerinden kmasna yolaan tatbikat eletiren "Salkm Hanmn Taneleri" isimli film, dzenin yapsn oluturan, Dnme- Sabataist unsurlarla Millici Kemalst unsurlar arasndaki kavgay iyice hzlandrd. M.K. dneminde onunu Selanikli olmasn vesile klarak ve devrim(!) tatbikatlarnn getirdii zoraki uygulamalarla keyi dnen bata, Yahudi - Sabataist dnmeler olmak zere tm stanbulun ve T.C.nin kayman yiyen aznlklarn ekarte edilip, yerine Millici-Kemalist burjuvazi oluturmay hedefleyen Varlk Vergisi tatbikat, ayn zamanda, Mustafa Kemal ile smet nn arasndaki kavgann da bir uzantsdr. Nitekim, bugn varlk vergisini bir zulm tatbikat olarak gren-gerekten bir zulme dnm ve Anadolu halk bu zulmden de ok ekmitir- basndaki Yahudi-Sabataisler, bu uygulamaya gerekte bir zulm olduu iin deil de kendilerinin iktidarna ket vurulmaya alld iin kar kmaktadrlar. Nitekim, nnnn lmnden beri ilk defa bir C.bakan -Sezer- geen yl onu mezar banda anmtr. Bugn basndaki Sabetayclarn Sezere kar kmalarnn arkasnda yatan en nemli

sebeblerden birisi de onun smet nn ile ayn zihniyete sahip olmasndan dolaydr. Yani dzenin yap talar birbir atlamaya devam etmektedir.

Sal Radikal Iki'de nceki hafta yayimlanan yazimda 'Salkim Hanimin Taneleri' filmindeki tarihsel hatalarin altini izmis, romanin filme uyarlanmasi sirasinda senaryoda yapilan degisikliklerin gerekesini anlayamadigimi belirtmistim. Filmin senaristi -ve siyasi komiseri- Etyen Mahupyan bana geen hafta nce bir TV kanalinda ve daha sonra da Radikal Iki'de yanit verdi. Ne sasirtici ki 'baktiklari nesneye mesafe koymasini bilmeyen entelektellerden' sikyeti olan Mahupyan, kendi yazisinda her trl nezaket ve hakkaniyet mesafesini sifirlamis grnyor. Simdi, bu dsndrc ve hazin yanitlara bakalim: 1. Mahupyan, roman ile film arasinda pek bir iliski olmadigi konusundaki elestirilere, 1 Aralik tarihinde Prima TV'deki konusmasinda syle cevap verdi: "Karakoyunlu'nun romanini sadece bir kez -ama ok siki (!)okudum, bir daha da etkilenmemek iin romana bakmadim!" (Tembellige vgnn bu kadari fazla!) Benim sorum su: Peki, o zaman neden yepyeni bir senaryo yazip ona uygun bir film ekmediniz de, filmin basina byk harflerle 'Eser: Yilmaz Karakoyunlu' yazdiniz? Toplumda belli sayginligi olan bir iktidar partisi milletvekilinin isminin getirecegi koruma semsiyesine mi sigindiniz? 2. Romandaki Yahudi Lui'nin, filmde neden Ermeni Levon oldugunu sormus ve bu degisikligin filme bir derinlik katmadigini belirtmistim. Cevap su: "Yahudi Lui, filmde Ermeni Levon oldu; nk Yahudi cemaatinden bu filme destek saglanamadi, sinagogda ve mezarlikta geecek olan sahnelere izin alinamadi." Peki, bu filme Ermeni cemaati de destek vermeseydi de, rnegin Sryaniler veya Yehova Sahitleri yardim etseydi ne olacakti? O zaman, Varlik Vergisi 'Sryanileri veya Yehova Sahitleri'ni ezmek iin ikarilmis bir vergi' olarak mi sunulacakti? Filmde azinliklardan bir tek Musevi Moiz var, hi Rum da yok! Bu islerden hi anlamayan birisi, filmi grp kolayca "Bu vergi Ermenileri ezmek iin ikarilmis herhalde" sonucuna varabilir. Nitekim, Musevi cemaatinin gazetesi Salom'da ikan bir yazida syle deniliyor: "Ermeni asilli senaristin, anlasilir nedenlerle romanin Musevi kahramanlarini, Ermeni vatandasina dnstrmesi, senaristin kendi tasarrufu olmasi nedeniyle bizi ilgilendirmemekle beraber, bu 'dnstrme'nin sonularini gzlemlemek ayri bir ilgin noktaydi... (filmde) Yahudilerden hi bahsedilmemis olmasinin yorumunu, senarist hari herkese birakiyorum!" (Ivo Molinas, 1.12.1999) Mahupyan aisindan tatsiz bir elestiri, ama maalesef Molinas hakli! Varlik Vergisi'nin bir btn olarak azinlik - karsiti nitelikleri agir basan bir uygulama oldugu bilinirken, bu tarihsel gerek Mahupyan tarafindan tiplerin iziminde ve diyaloglarda gz ardi ediliyor. Varlik Vergisi'ni uygulayan Faik kte anilarinda Askale'ye gidecek ilk kafileye dahil edilenlerin listesini verir. Listedekilerin dini kkenlerine gre dagilimi syle: 24 Yahudi, 11 Rum ve 10 Ermeni! Kusura bakilmasin, ama tarihsel gerek byle! Peki, Yahudiler filme yardim etmediler, malum onlar 500. Yil Vakfi ile memleketimizin yurtdisinda tanitimini stlenmisler. Bu konularin tartisilmasini istemiyorlar. Rumlar da zaten 1500 tane kalmis, onlarin da nemi yok. O zaman, filmde bir tek Ermenilerden bahsedelim! Bu nasil bir mantik? Mahupyan, yasanmis tarihi arpitmak konusunda zccaciyeci dkkanina girmis bir fil gibi davranma cretini nereden aliyor? Mahupyan, Yahudi cemaatinin mezarlikta yapilacak ekim iin izin vermedigini belirtiyor. Romanda ise o blm aynen syle: "Nora'yi, Ortodoks Merasimi ile gmdler ... Musa'nin kollarina atilmak isteyen inanli Yahudi Kizi, Isa'nin ellerine teslim edildi. Balikli Ihtiyar Evi'nin ... pencerelerinde, bir akibet izleyen yasli gzlerin ogu islakti." (s. 124) Silivrikapi ikisindaki Balikli Hastanesi'nin Rum Ortodoks cemaatine ait oldugunu herkes bilir. Eger Nora'nin cenazesi romana uygun olarak filme ekilmek isteniyorsa, izin iin Yahudi cemaatine degil, Rum cemaatine basvurulmasi gerekiyordu! Mahupyan yanlis adrese gitmis! Malum 'byk entelekteller' biraz dalgin olurlar, ne de olsa roman bir kez okundugu iin pek akilda kalmiyor! 3. Yazimda, 'Selanik Dnmeleri' ile din degistirenlerin (mhtedi) karistirildigini belirtmistim. Buna verilen cevap da pek komik: filmde 'Selanik Dnmesi' denirse, Atatrk http://www.ataturk.org zerinden bagnazlik retilen bir lkede bu yanlis anlasilirmis! Aman efendim, Atatrk'n hocasi Semsi Efendi'nin torunu oldugunu syleyen Ilgaz Zorlu, "Evet, Ben Selanikliyim" diye kitap yazdi. Bir sey olmadi. Bu bana biraz asiri 'birinci cumhuriyeti hassasiyet' gibi grnyor. 4. Gelelim Mahupyan'in deyimi ile kendimi nemseyerek 'Varlik Vergisi konusunda otorite olarak' grmem konusuna. Bilmem kendisi farkinda mi, ama filmin basin iin hazirlanmis tanitim brosrlerinde benim yazilarimdan alintilar var! Ayrica, 9 Aralik 1997 tarihinde STV'deki 'Aik Grs' programinda Mahupyan, Ali Bayramoglu ve Krsat Bumin ile birlikte Varlik Vergisi'ni tartismistik. Bu konuda ben yayin yaptigim iin, Karakoyunlu da roman yazdigi iin programa davet edilmistik. Filmi elestirmeseydim otoritem pek tartisilmayacakti, ama saniyorum yazi yazinca isler degisti!

5. Mahupyan yazisinda, "kimse elestiri adina aldigi tutumun ahlaki sorumlulugundan kaamaz" diyor. Burada esas sorun ahlaki sorumlulugun kime veya neye karsi olduguna karar vermek. Varlik Vergisi konusunda arastirma yaparken azinliklardan birok yasli insanla konustum. Hem maliyecilerin hem de mkelleflerin hayatlarinda pek hatirlamak istemedikleri bir dnemi sorguluyordum. Yasli insanlar, bazen o tatsiz gnleri tekrar yasadilar. Iim bulanarak dnemin gazetelerini okudum. Ingiliz ve Amerikan arsivlerinde alistim. Bu isten kimlerin krli iktigini tespit edebilmek amaciyla tapu kayitlarina baktim. Btn bunlarin sonunda, entelektel olarak, konuya ve sadece bu konunun dogru anlatilmasina karsi ahlaken kendimi sorumlu gryorum. Son olarak sunu sylemek istiyorum. Bugne kadar Varlik Vergisi konusunda resmi grsn hamliklariyla ugrasiyorduk. Simdi ise baska bir asamaya getik galiba: bir azinlik grubuna mensup entelektellerin 'bu vergi sadece bize karsi ikarildi!' tr iddialari! Bu yaklasimi o azinlik grubunun yasli yelerinin bile benimsemedigini ben biliyorum. Renan'in milliyetilikle ilgili gzel bir sz var: "Bir millet olusturmanin ayrilmaz parasi da tarihi yanlis anlamaktir." Yanlis anlama ve anlatmalardan 'Trk milleti' ok ekmistir, baskalarinin da ayni hatayi tekrar etmesinde bir yarar yoktur. Tarihin sinema yolu ile yanlis anlatilmasina karsi ikmak lazim geldigini dsnyorum. Tartisma benim iin bitmistir. Etyen Mahupyan'a setigi yolda basarilar dilerim. Do. Dr. Ayhan Aktar M Siyaset Bilimi ve Uluslararas likiler Blm stanbul defterdarnn itiraflar Faik kte, "Greve yeni balamtm. vekaletten gelen bir yazda harp ve ihtikar dolays ile kazanlan fevkalade kazanlarn vergilendirilecei, bu sebeple bilhassa ekalliyetlerin servetlerinin aratrlmas isteniyordu." 26 Austos 1942 tarihinde Maliye Bakanl'ndan gizli bir emir aldn anlatan Faik kte, stanbul Defterdar oluuna ilikin srecin bir tesadften ok kurban seilii ile aklyor. stanbul Defterdar evket Adalan'la okul yllarnda tantn ve Adalan'n Maliye Bakanl zel Kalem Mdrl grevine getirilmesinden sonra kendisine stanbul Defterdar olmas iin telkinlerde bulunduunu sylyor. 12 Eyll 1942 ylnda greve baladn yardmclarnn ise rat ve Servet Gelirleri Mdr Mehmet zmen ve Defterdar Yardmcs Muhittin Grn olduunu anlatan kte, "Daha greve yeni balamtm. O akam ge vakit odama gelen Mehmet zmen bana 15 gn evvel vekaleten gelen bir yaz gsterdi. Yazda harp ve ihtikar dolays ile kazanlan fevkalede kazanlar kanunlarmzn vergilendirmemekte olduu, bu sebeple bilhassa ekaliyetlerin (aznlklarn) byk servetler iktisap ettikleri belirtildikten sonra, piyasada acele tetkikat yaptrtlarak, kimlerin bu ekilde fevkalede kazan temin ettiinin tespiti, ekaliyetlerin ayr bir cetvelde gsterilmesi belirtilmekte idi" diyordu. Sava esnasnda kimin ne kadar haksz kazan edindiine gelince, "Bu emir zerine irat ve servet mdrl ubelerden gizli malumat istemi, birkandan istedii malmat alamamt. Gelen cetvellerde bir ksm vatandan isim, adresleri, san'at nevileri tespit edildikten sonra harpten evvelki servetleri, harp iindeki kazanlar gsterilmiti. zmen'e servet ve kazanlara ait rakamlarn nasl tespit edildiini sordum. Glerek, 'Sadece tahminde bulunmular' dedi. Hakikaten rakamlarn mesnedi, ipe sapa gelir taraf yoktu. Benim dikkatimi eken nokta, vekaletin yazsndaki tefrik idi. O gne kadar bu yolda bir ikilie ahit olmamtm" diyerek ilk ayrmcln bu yaz ile baladn anlatyordu kte. Saraolu: Fiyat politikas da var Varlk Vergisi'nin kr Saraolu'nun dikte ettirmesi ile bir CHP milletvekili tarafndan kaleme alndn anlatan kte, ancak anlarnda bu milletvekilinin ismini vermiyordu. stanbul'da hazrladklar raporun dikkate alnmamasndan sonra Maliye Bakan Fuat Aral ve zel Kalem Mdr evket Adalan ile dnemin Babakan kr Saraolu ile grmek zere Ankara'ya gittiklerini vurgulayan Faik kte, "Benim gibi defterdar olarak zmir'e gnderilmekte olan Mmtaz Tarhan ile Saraolu'nun karsna ktk. Saraolu, hazrlanan kanunu beenip beenmediimi sordu. 'Baz itirazlarm var' dedim. 'mesela' dedi. 'Benden 300 milyon isteniyor. Kanuna gre bu parann 15 gn iinde, nihayet bir ayda tahsili lazm. Mkelleflerin bu mddette likid para bulamamalarndan endie ediyorum' dedim. Babakan'n yz karmakarkt. 'Bu iin iinde fiyat politikas da var delikanl. Mallar piyasaya dkeceim. Senin dndn

bir yandan varittir. Ben bu ihtimali de nazar dikkate aldm. Fiyat hakkndaki emellerimiz tahakkuk ettikten sonra sana istediin muhletleri zamannda vereceim" dediini anlatyor. Ve bu son grmenin ardndan, 12.11.1942 tarih ve 4305 sayl kanunla Varlk Vergisi uygulanmaya balanyor. nce tek bir kanun olarak dnlen Varlk Vergisi Kanunu'na ileveten 17.9.1943 tarihinde 4501 ve 15.3.1944'te 4350 sayl kanunlar da ekleniyor. Varlk Vergisi Kanunu'nun karlmasna ilikin kanun teklifinin altnda kr Saraolu, Numan Menemenciolu, Ali Rza Artunkal, Recep Peker, Fuat Aral, Hasan Ali Ycel, Ali Fuat Cebesoy, Hulusi Alata, Raif Karadeniz, evket Rait Hatipolu, Fahri Engin, Behet Uz'un imzalar bulunuyordu. stanbul'daki Varlk Vergisi uygulamalarn CHP adna Suat Hayri rgpl denetliyordu. Daha sonra Babakanlk da yapan rgpl'nn verginin uygulan srasnda, mdahalelerinin de olduu kte'nin anlarndan anlalyor. Vergiye direnenler tespit edildi Youn bir almann ardndan Varlk Vergisi ile ilgili listeler stanbul Valisi Ltfi Krdar'a tasdik ettirildikten sonra Emniyet Mdrl'ne gnderiliyor. Vali Yardmcs Muzaffer Akaln'la biraraya gelen istanbul Defterdar Faik kte, vergiye direnenlerin tespit edilmesini istiyordu. Gayrmslimlerden Gad Franko, ekip Adut, Faracci lh listeye en byk tepkiyi gsteren zenginlerin banda geliyor. Gayri mslimler 6 gruba ayrlrken; Fevkalade snf, orta snf, beyannameliler, iratllar, seyyarlar ve hizmet erbab olarak adlandrlyor. Mslmanlar ise fevkalade snf, orta snf, beyannameliler ve iratllar olmak zere 4 grupta toplanyor. Bunun dnda anonim irket sahipleri(A), byk iftiler(B) ve emlak sahipleri(ES) de ayr bir tasnife tbi tutuluyor. Vergi mkelleflerinin belirlenmesinde nasl bir tasnifin yaplacana ilikin oluturulan komisyonda; Halil Alan, Sami ehbenderler, kr Birgili, Blent Yazc, Sait Ergin, Arif Arkan, Memduh Aytr, Burhan Ulutan, Cahit Kayra, Fahri Tigrel, Mnir Mostar, Yekta Teksel, Rfat Onan, Bark Ulu, Esat Grs, Necmi Tanu ve Dervi Glavayer alyor. Sava srasnda 5000 lirann zerinde emlak edinenlerin haksz kazanlarn ise Fazl Ayanolu, Ekrem Trkay, Hayati Savran, Hilmi mre, Tevfik Demirolu, Selahattin Cin, Cemalettin Tun, rfan Aktan, Zekeriye Sezer, Ali Ege, brahim Gne, Fazl Tzn, Hilmi Kratl, Saim Temiz, Yekta Teksel, Bark Ulu ve Dervi Glava belirliyor. Dnmeler nasl listeye eklendi? Gayrimslim ve Mslmanlar'la ilgili listelerin hazrlanmasndan sonra Maliye Bakan evket Adalan, listeleri Ankara'ya gtryordu. Adalan'n Ankara temaslar srasnda listeye yeni bir snf eklenmesi icap ediyordu: Dnmeler... Bunun zerine 'Salkm Hanmn Taneleri' filmindeki Halit Bey gibi sonradan Mslman olmu dnmeler bir anda kendilerini fevkalade zenginler grubunda buldu. syan bu noktadan sonra kontrol edilemiyordu bile. kte, dnmelerle ilgili karar anlarnda u szlerle zetliyordu: "Bir kelime ile sinir manzumemizden Hitler'in isterik raalar gemeye balad. Hepimiz soukkanllmz, bilhassa maliyecinin farik vasf olan ly kaybettik. Bu ruh haleti tahsilatn ilk aylarndan bile az ok hepimize hakim oldu." Bu dnemler arasnda hakszla urayanlarn says gzden kamazken bazlar ise bu srete byk servet edinmenin yolunu bulmutu. Dnmelerden bazlar Ankara'daki nfuzlarn kullanarak gayrimslimlere ait fabrika ve arsalar yok pahasna satn alarak, daha dk bir vergi deyerek byk servetlere konmaya balamt. kte, anlarnda bunlara olduka ilgni rnekler verirken, kargaadan doan zenginlerden birounun bugnn nl aileleri olmas dikkatlerden kamyor. YUNUS NAD SON ANDA YIRTTI stanbul'daki tp merkezlerinin nemli bir ksm gayrimslimlerin elinde olduu iin doktorlarn ve di tabiplerinin de gelirlerindeki artla Rfat Onat grevlendiriliyordu. Denizcilikten servet edinenlerden Blent Yazc, avukatlardan Suat Hayri rgpl, yaclar, keresteciler ve celeplerden ise Muhtar Sinanolu sorumlu tutuluyordu. Aznlklardan toplanan paralarn maliyeye kaydndan ise Ali Alaybek, Mehmet Ali Adalan, Fikri kte, Saim Atmaca, Tevhid Rasim Duru, Muhtar Diyadin, Emin Sleyman Erguz, Faruk mer Berk, Nezihi Tznay ve Hayrettin Saraosorumluydu. Bu ekip iinde Saraolu ailesinden ve Adalan ailesinden isimlerin konmu olmas dikkatlerden kamyordu.

Vali devreye girdi Defdarln hesaplamalarna gre stanbul'dan toplam 300 milyon vergi toplanmas hedefleniyordu. Ancak stanbul'daki komisyonun verginin hangi oranda alnacana ilikin karar Ankara'da onaylanmasna ramen vergi daha da artrlmt. Babakanlk'tan gelen gizli emirlerde zellikle Yahudiler'in genel ortalamann zerinde vergiye tbi tutulmas isteniyordu. Bunun zerine stanbul Valisi Ltfi Krdar Ankara'ya giderek Milli ef smet nn, Babakan kr Saraolu ve Maliye Bakan Fuat Aral ile grerek fevkalade Mslmanlar ile gayrimslimlerin, beyannameli Mslman (M)ve Gayrmslim(G) gruplarnn vergisinde yzde 10'lk bir indirim salad. Krdar bununla da kalmayarak meslektalar olan doktorlara da bir kyak geti. Faik kte'nin anlarnda olduka ilgin bir cmle yer alyor: "Bu arada Yunus Nadi'ye tarh edilen milyonluk vergi de suya dmt." Bylece Cumhuriyet Gazetesi'nin sahibi devlete byk oranda vergi vermekten kurtarlm oluyordu. Ancak Nadi ile birlikte baz CHP'ye yakn baz gazetelere de benzer kyaklarn ekildii biliniyordu. Vergiye kriter zor bulundu... Kimden ne kadar vergi alnacana ilikin listelerde olduka ilgin kriterler vard. Gayrimslim ve Mslmanlar'a ait anonim irketlerden ayrm yaplmakszn, 1941 yl net kazancnn o yln vergi ve zamlar karldktan sonra toplam kazancn yars Varlk Vergisi olarak alnyordu. Savatan olaanst kazan salayan Mslman grubun vergisi, son yllarda elde ettikleri kazancn 1/8 oranndayd. Gayrims-limlerden savan son ylnda kazancn yars kadar vergi alnmas benimsenmiti. Gayr safi gelir zerinden kazan vergisi veren Mslmanlar'n Varlk Vergisi, 1941 yl kazancnn vergisi ve zamlarnn toplam kadard. Byk iftilerin varlklarnn yzde 5'ine el konulmas ngrld. Emlak sahibi gayrimslimlerden fevkalade snfna girmeyenler emlak vergisinin 1500 lirasnn stnde kalan ksm kadar vergi verecekti. Bunun anlam 500 lira mlk olan gayrimslimlerden 3500 lira vergi alnmasyd. 3000 liradan aa gelir vergisi olan Mslman emlakzedelerden ise hi vergi alnmad. Seyyar tccarlara ise 500 lira vergi salnd. Ayl 40-50 lira olanlar vergiden muaf tutuldu. Mihver teba olarak anlan Yahudiler, mhtekirler, dnmeler, G M aras bir muameleye tbi tutuldu. Yce Divan'lk rezaletler ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ lke insan ok fakirdi. Trkiye'de fevkalade zengin mslmanlarn says 460 kiiydi. Fevklade gayri mslim zengin says 2563 kii idi ve bunlara 189 milyon liralk vergi salnd. Milli ef nn'nn vergiye itiraz yoktu. Yalnz vergisini demek iin birikimlerini satmak zorunda kalan insanlarn piyasay olumsuz etkileyebilecei uyarsnda bulundu. Gelir gruplarna gre yaplan tasnifte ise 1-100 lira maa alanlardan 500 lira, 101-150 lira maa veya cret alanlardan 750 lira, 151-200 aras maa ve cret alanlardan 1000 lira, 201-250 lira maa veya cret alanlardan 1250 bin lira, 251-350 bin lira alanlardan 1500 bin lira...601-700 lira maa veya cret alanlardan 4000 lira ve 701 ile 800 lira maa veya cret alanlardan 5000 lira varlk vergisi alnacakt. Mslmanlarla gayri mslimlerin ortak irket kurmalar durumunda ise vergi nce gayrimslime(G) gre ardndan Mslmana(M) gre hesaplanarak yars kadar alnmas kararlatrlmt. lenlerin miras reddedilmi olsa bile kanun miraslarndan vergi istendi. Hatta bu noktada ylesine komik rnekler yaanyordu ki, Faik kte, bir Trk kz ile evlenen ve annesi tarafndan reddedilen bir Ermeni gencin bana gelenleri hatralarna almaak zorunda kalyordu: "..Gevregiyon isimli gence 150 bin lira vergi konmutu ve Akale'yi boylamak zere idi. Vergiyi itiraz ederek vaktiyle annesiyle ayn apartmanda oturduu iin bu verginin kendisine karldn syleyerek Akale'ye gitti. i tahkik ettirdim. Gevregiyon eglenceyi seven bir genmi. Bir Trk kz ile sevitii iin annesi kendisini reddetmi. Neticede annesinin tasarruf altnda bulunan muazzam apartman sattrlp Gavregiyan'n borcunu kapattk ve kendisini Akale'den geri getirttik." KURUN KALEMLK REZALETLER Hi bir cetvele yerletirilemeyen gayrimslim mteahhitler, komisyoncular gayrimslimlere karlan en yksek vergiye tabi tutuldu. Aznlklar ait mekteplere 227 bin 500, dini kurumlara 119 bin 200, hastaneler ise 86 bin 750 lira olmak zere toplam 433 bin 500 lira vergi salnd. Varlk vergisi'nden en fazal nasibini alan ise 69 bin lira ile Balkl Rum Hastanesi oludu. Rum Kilisesi, Amerikan Dil ve Sanat Okulu, Fransz Okulu, Musevi lkokulu'na 157er bin lira, Robert Koleji, Sebk N. D. Dsyon Fransz Kz Lisesi, Aya Dimitri Kilise'sine de 10'ar bin lira vergi salnd.

Ancak, salk eitim ve dini kurumlardan sadece 16 bin 210 lira tahsilat yaplabildi. 227 bin 550 lira demesi gereken aznlklara ait okullardan sadece 5 bin 700 lira, 119 bin 200 lira alnmas planlanan kiliselerden 10 bin 10 lira, 86 bin 750 lira alnmas planlanan hastanelerden ise 500 lira vergi toplanabildi. Bu konuda bir baka gerek ise, zar zor ayakta kalan bu kurumlarn vergiden sonra kapanmak zorunda kalmas oldu. Faik kte'nin anlarnda hazrlanan Varlk Vergisi listelerinin kurun kalemle tutulmas zorunluluu da olaya daha enterasan bir boyut kazandryor: "Cetveller bu haliyle Varlk Komisyonu'na tevdi edilmekte, komisyonca takdir olunan rakamlar kurun kalemle yazlan rakamn yerine mrekkeple yazlmakta idi. Komisyondan kan cetvel bu haliyle broya gelmekte, her cetvel brodan bir mtehasssn nezareti altnda daktilo servisinde, dier nsha cetvele makine ile ilenmekte idi. Bu suretle komisyondan kan ve vergi rakamlar mrekkeple yazlm bulunan asl cetveller verginin esas ktn tekil etmekte idi. VARLIK KOMSYONU'NDA BUGNN NLLER... CHP'nin kontrolnde oluturulan ve stanbul Ticaret Odas tarafndan Varlk Komisyonu'na aday gsterilen isimler arasnda, bugnn nl ailerinin yer almas dikkatlerden kamyordu. Birinci komisyonda Vali Ltf Krdar, Faik kte, Mithat Nemli, Nuri Dadelen, Bican Bicanolu, Ferit Hamal yer ald. kinci komisyonda Halil Ayan, Muhittin Alemdar ve Vakf akmur grevlendirildi. nc komisyon Fatih Kaymakam Rebii Karatekin Mhiddin Grn, Hilmi Naili Barlo, Mehmet Sipahi'den olutu. Komisyon almalara baladnda olduka komik olaylar yaanmaya balamt. Nuri Dadelen, maliyecilerin kendisine bitii serveti ve buna gre karlan vergiyi az bularak iki katna karlmasn istedi. Bican Bicanolu, Beyolu'nda komusu olan bir gayrimslim bakkala karlan vergiyi fazla bularak aa ektirdi. Ancak sonrada kendisinin bu bakkalla ortak olduu ortaya atld. Devlete kar at davalar sras ile kazanan Avukat brahim Ali'ye komisyon tarafndan 100 bin lira vergi konmutu. Maliye Bakan zel Kalem Mdr ve Varlk Vergisi'nin mimarlarndan evket Adalan, rakam grnce 200 bin liraya kard. Daha sonra Gelirler Umum Mdr Emin Tekeli'nin bir telefonu ile rakam 300 bin liraya karld. Hepsinin Ali'den pek holanmadklar ortaya kyordu. kte'nin hatralarndan bu olay, "Yava yava ldryorduk!" szleri ile yer ald. MALYE BAKANI ARALI'NIN NTKAMI... Komisyonun gayrimslim zannettii B. H. Kri isimli bir mteahhit, o gnlerde Maliye Bakan Aral ile kavgalyd. Kori'ye 90 bin lira vergi karld. Cafer Tzel diye bir maliye memuru Kri'yi tandn ve Trk olduunu syledi. Nfus ktkleri incelendiinde Kori'nin Trk olduu anlald. Listeler zerindeki tek doru drst inceleme bununla snrl kald. Ancak be parasz olan Kori, kk bir vergiyi de deyemeyince Akale'ye gnderildi. rnekler yle oktu ki, Faki kte hatralarnn nemli bir blmn bu olaylara ayrd. Vali Ltf Krdar'n terzisi zzet nver'e 20 bin lira vergi karlmt. Bu kez Vali Krdar ve Faik kte devreye girerek vergiyi 10 liraya drd. Maliye Mfettii Vefik Piriniolu, byk problemlerle ablasn boayan eski enitesi Avinelli isimli bir mteahhite byk bir vergi koymutu. Yine bu vergi de kte tarafndan be kat indirildi. Srf bu olay yznden stanbul Defterdarl'nda ciddi kavgalar yaand. ylesine zvanada karlmt ki kte, "Krdar'n hanmnn terzisi, apkacs, berberi dolays ile bayan Krdar'n kocasndan efaat istediini biliyordum. Bunlardan ou baremli idi, kendilerine yalnz tahsil srasnda kolaylklar gsterebildik. Hepsi de vergilerini dediler. Orta snfa alnm olan terziyi baremlilere iade ettik. Necmettin Molla'ya fevkalede grubundan 15 bin lire vergi konmutu. Suat Hayri rgpl'nn emri ile Prens Halim'e karlan Alemda'daki av iftlii vergisini kaldrdk" itirafndan bulunuyordu. S. MER MADRA'YA BYK LG!.. Varlk Vergisi'nin stanbul'daki birinci komisyonunun vergi tarhn belirleme aamas srasnda Ayvalk Mal Mdrl'nn st ste telgraflar geliyordu: "Sezai mer Madra'y biz teklif edeceiz. Size bize brakn". Yatrmlarnn byk blmn Balkesir, Ayvalk ve zmir'de yapan Madra stanbul'da ikamet ediyordu. Ve Ankara'daki baz yaknlar kendisi iin devreye girmiti. kte; anlarna bu skandal u kelimelerle yerletirdi: "Valinin odasnda idik. Madra, 'Fevkalede M'lere mahsus cetvelde gsterilmiti... Derken ehirleraras telefon ald. Bavekil Saraolu, Krdar'la(vali) bir ka kelime konuarak hal hatr sordu. ...Telefon kapandktan sonra vali ne konutuklarn birbir anlatt. ... Btn bu feverana ramen vergi 70 bin liraya indirildi. Bu ara evket'in(Adalan) odada olmad dikkatimi ekti. Anlalan bavekilin zamannda bizi bulmasn o temin etmiti... Fevkalede zengin mslmanlar 460 kiiydi ve bunlara 17 milyon 249 lira vergi karld. Fevkalede Gayrimslimler 2563 kiiydi ve bunlara da 189 milyon 969 bin 980 lira vergi tarh edilmiti. Baremli mslmanlar 924, Baremli Gayrimslimler 1259, ratl Mslmanlar 2589, ratl Gayrimslimler 24151, Anonim irketler 159, Mteahhitler 22, Emlak satanlar 1937 ve kazalar ise 788 kiiydi. 10991 hizmet erbab ve 15413 Gayrimslim-Mslman ortaklklar ile birlikte toplam 61673 kiiye vergi karld. MLL EF NN VARLIK VERGSNE KARI DELD Maliye Bakanl, Varlk Vergisi'nden 309 milyon 586 bin 172 lira gelir elde edilmesi umuyordu. Trkiye genelinde mkellef says 62 bin 675'e beklenen vergi ise 349 milyon 988 bin 922 liraya balanmt. Verginin

byk blm stanbul'dan toplanmasna ramen zmir, Antakya, Balkesir, Bursa ve Ankara'da da Varlk Vergisi'ne muhatap tutulan aznlklar mevcuttu. Listeler aklandktan sonra Milli ef nn, stanbul'a giderek son durum hakknda bilgi ald. stanbul Defterdar Faik kte ve yakn alma arkadalarn kabul ederek gelimeleri rendi. nn'nn vergiye itiraz yoktu, ancak vergisini demek iin birikimlerini satmak zorunda kalan insanlarn piyasay olumsuz etkilebiyebilecei uyarsnda bulundu. LK SYAN, LK SKANDAL... Defterdar Faik kte, Varlk Vergisi'ne ilk isyann Eref Sami ler'den geldiini hatralarnda u ifadelerle anlatyor: "Eref Sami ler, be kuruluk sermayesi ile mekteplerin kk teahhtlerde bulunurdu. Kendisine 15 bin lira vergi tarh edilmiti. Bu para sermayesinin misli idi. Komisyondan kan ana nushaya baktrdm. Hata yoktu. Msveddelere baknca tylerim diken diken oldu. Msveddedeki rakam bir sfr noksan ile 1500 lira idi. Derhal alakal mfettii buldurttum. Rakam msveddeden birinci cetvele nakledilirken bir sfr hatas yaplmti dzelttirdim" GAYRMENKUL ZENGNLER TRED Varlk Vergisi erevesinde stanbul'da satlan gayrimenkullerin toplam 885 adetti. Toplam deeri ise 2 milyon 700 bin 883 liray buluyordu. Bunlardan 330'u ev, 97'si dkkan, 190'n arsa, 80'i de apartman, 42'si depo, 7'i han, 8'i fabrika idi. Bu gayrimenkullerin ihale veya gazete ilan ile satlmamas da Varlk Vergisi konusundaki adaletsizlii gzler nn esermeye yetiyor. Hangi gayrimenkulun nerede ve kaa satlacan komisyon ve satcnn dnda sadece czdannda para bulunan bir ka kii dnda bilen olmuyor. kte'nin Parseh Gevegiyon isimli bir gayrimslimle ilgili ans 'Salkm Hanmn Taneleri' romanndaki Durmu karekteri ile yzde yz rtyordu. Prof. Dr. Necdet Tekin'e gre ise, Salkm Hanmn Taneleri romannn yazar Devlet Bakan Ylmaz Karakoyunlu, kte'nin kitabnda Mikail uhaciyen'n Kuyumciyan'n apartmanlarnn ve Tarantolarn fabrikasnn Bezmenler tarafndan satn alndn itiraf ediyordu. Varlk Vergisi ile ilgili gerekler incelendiinde bu vergiye byk tepki gstermesine ramen zmir'deki aznlklarn bu konuya ok fazla demeye yanamadklar gzlenir. Bunun nedenini tarihiler Varlk Vergisi'nde birinci hedefinin Yahudiler olmas ile aklasalar da, Rumlarn da vergiden bir hayli etkilendikleri bir gerek. Bu konudaki ikinci bir gerek ise Rumlarla ecnebi olarak kabul edilen Yunanl tccarlarn isim benzerlikleri. Sadece Trkiye'ye giri klarda iki kalem gmrk vergisi deyen Yunan tccarlarn, kimlik ve adres kargaas yaratarak soydalarnn daha az vergi demelerini saladklarn bizzat Faik kte anlatyor. "YCE DVAN'DA YARGILANMALIYDIK" Gnahlar ve sevaplar ile Trk Mali tarihinin yz karas olarak tanmlanan Varlk Vergisi ile ilgili bir baka gerek ise, bu verginin tek bana sadece aznlklardan alnmam olmasyd. Vergisini deyemeyip te Akale'ye gnderilen aznlk saysnn hi bir zaman 1500 kiiyi bulmam olmas da bu gerei gzler nne seriyor. Baz tarihiler ise Akale'de asl alanlarn Toprak Mahslleri Vergisi'ni deyemeyen Trkler olduunu iddia ediyor. Ancak bu iddia bile aznlklarn Akale'ye gtrlp; tren istasyonlarnda bir lira yevmiye ile altrldklar gereini ortadan kaldrmyor. Varlk Vergisi'nin bir numaral uygulaycs olan stanbul Defterdar Faik kte hatralarnn sonunda okuyucusunun karsna u szlerle dikiliyor:"Varlk Vergisi'nin en affedilmez taraf, ecnebi vergileri zerinde bize cebren yaptrlan tadillerdi.... Ecnebi vergiler zerinde yaplan demarlar, alnan kararlar, kararlarn beenilmeyip yeniden tetkike tabi tutulmas, muaddel vergilerin de denilmemesi, bizim icraya gidemeyiimiz, kapitlasyonlar devrinin karanlk gnlerini hatrlatan hacelet levhalaryle doludur. Varlk Vergisi ile hazineye 221 milyon lira salanmt. Tespit edilen btn kanunsuzluklar ve nizamszlklarn karl ite budur. Buna mukabil bu vergi ile devlet ok ey kaybetmitir. ...Ben kendi hesabma bu mevzuda devletin vekar ve haysiyetine vurulan bu darbe dolays ile bata Babakan olmak zere, hepimizin toptan Yce Divan'a sevk edilmeyiimize hala hayret ediyorum" ERCAN YAVUZskender'in baars Bostan ve Glistan kitabinda Sadi Sirazi syle bir kissa anlatir: Cihan hkmdari Iskender'e sorarlar: - Dogu ve bati memleketlerini ne ile aldin? nceki hkmdarlarin hazineleri, varliklari ve askerleri ok daha fazla oldugu halde, onlara byle bir fetih nasip olmamisti. Bu basarinin sirri nedir? Cevap verir: - Hangi memleketi aldimsa, halkini incitmedim ve byklerinin adini ancak iyilikle andim. Her millet, kendilerine benden ktlk gelmeyecegine inanmisti. Benden sadece iyilik beklerlerdi. Iste, bir devleti, milleti ayakta tutan en nemli dstur bu... Bu dstura uyan ayakta kalmis, uymayanin yerinde yeller esmis...Tarih byle sylyor. Iste size bir iki rnek: Bundan binyz sene nce yeryznde iki sper devlet vardi: Iran Sahligi ve Roma Imparatorlugu... Iran Sahi bir gn bir meydanda konusurken, ciliz bir ses duyar: "Hkmdarimiz, kurumus kuyulardan, meyve vermeyen agalardan, ekin bitmeyen tarlalardan daha ne zamana kadar vergi alacaksin; bu insanliga sigar mi?"

Halkin gz nnde yapilan bu konusmayi hakaret kabul eden Iran hkmdari, zavalli fakiri kalabaligin gzleri nnde atese attirarak yaktirir. Ne kadar hakli ve susuz olursa olsun, dilek ve rica sahibinin canina kiymakta tereddt gstermez... O gnk Dogu Roma Imparatorlugu'nun merkezi olan Istanbul'da ise, durum bundan farkli degildir... stnlk taslamak iin Imparator Ayasofya'nin inssini baslatir. Btn halkini kami zoru ile alistirir; bu cebr alismaya katilmayanlar, simdiki Sultan Ahmed Meydani'ndaki Hipodromda yagiz atlarin kuyruklarina baglanarak parampara edilir... Bu vahsetleri derin bir resizlik iinde seyreder diger isiler...Isterseniz bir de yakin tarihimizden bir rnek vereyim. Vakko'nun sahibi, Vitali Hakko'nun hatiratindan alinti yaparak: "Beterin beteri var, demisler. lkenin zerine ylesine kara bir bulut kmst ki, bundan kurtulmanin imkani yoktu. Bu kara bulutun adi 'Varlik Vergisi'ydi. "Vergi Takdir komisyonlari" isadamlarinin deyecekleri vergileri nceden tespit ediyordu. 1942'nin sonbaharinda islemeye baslayan Varlik Vergisiyle mkellefler drde ayrilmislardi: Mslman Trklerle yabancilar bir tutulmus, servetlerin 1/8'ini demeye "mahkm" edilmislerdi. Dnmeler ise1/4'n, biz gayrimslimler ise,servetimizin1/2'sini, evet, yarisini deyecektik. Bana takdir edilen, Varlik Vergisi'nin hi degilse bir blmn nasil bulabilecegimi dsnmeye baslamistim. ok zordu. nk basvurabilecegim hibir dostum yoktu. Hepsinin durumu bizimkinden ktyd ve herkes kendi basinin aresine bakmaya alisiyordu. Baslarini duvarlara, magazalarindaki kasalarin kapisina vuran, aglayan insanlari gryordum evremde. Hkmet, vergisini deyemeyenleri yasina basina bakmadan tas kirmaya Askale'ye sryordu. Askale'ye 1400'e yakin kisi srlmst. Para bulmak iin Ankara'ya gittim.Varir varmaz msterim, Hacibaba'ya ugradim. Sabah sabah, beni dkkninda gren Hacibaba, sorgu sual etmeden bir bardak ay ikram etti. ayi itigim srece hi konusmadik. Bardagimi tezghin stne koydugumda ellerini dizlerine vurup, "Duydum, dedi. Allah byktr, zlme." Benim bir sey syleyecek gcm yoktu. Oraya niin geldigimi bile unutmustum. Bu ihtiyardan nasil, ne kadar bir avans isteyebilirdim ki? Biraz konustuk. O siparis listesini verdi. Bense, yalnizca veda edebildim kendisine. ikarken, cebime bir zarf koydu. Saskin bakislarim karsisinda omzumu oksayip, "Hadi simdi git. Greceksin Allah byktr" dedi yeniden. Cebimde zarfla dkkndan iktim. Ama uzun bir sre aip iine bakamadim. Atigimda ise, iinde, bize biilen verginin tam beste biri tutarinda banknot saydim ve gzyaslarimi tutamadim...Hacibaba gibi insanlar var olduguna gre bu badireyi atlatacaktik." Iste, bugn; ne bu iki devlet kalmis ne de 40'li yillarin iktidari...ZEYR GARH VE VARLIK VERGS zeyir Garih'in nerelerden trmanarak "sekin" bir inan olduunu, Varlk Vergisi'nin ne olduunu bilmeden, hakkyla, deerlendirebileceimizi sanmyorum. Aada, sene metin yazar olarak her vilayetin 19. Yzyl tarihini yazdm Yurt Ansiklopedisi'nin, "stanbul" bahsindeki ilgili maddesini aynen aktaryorum: Varlk Vergisi ve stanbul... II. Cihan Harbi yllarnda karlan ve uygulanan Varlk Vergisi ile, genellikle stanbul tccar, zel olarak da aznlk tccarnn harp senelerinde edindii speklatif kazanlarn bir blmnn hazineye aktarlmas amalanmt. Varlk Vergisi'nin karld dnem, enflasyonun hzl bir trman gsterdii, byk kentlerin ve ordunun gnlk gereksinimlerinin karlanmasnda darboazlarn sz konusu olduu, ayrca bu gereksinimlerden devlete karlanana blmnn kamu gelirleri ile salanamayacak denli artt yllard. Varlk Vergisi'nin uygulanmasnda, vergi ykmlleri drt grupta toplanyordu. (M) Mslmanlar, (G) Gayr Mslimler (ya da, aznlklar), (D) Dnmeler, (E) Ecnebiler idi. Bu gruplarn her biri iin farkl ltler kullanlyordu. Kural olarak, kiiler, sava yllarna elde ettikleri ngrlen kazan miktarna gre vergilendirilmiti. "Mslmanlar" ve "Ecnebiler" bu miktarn 1/8'ini, "Dnmeler" 'n, "Gayr Mslimler" ise 'sini vergi olarak deyeceklerdi. Ancak, politik tepkiler sonunda, Ecnebiler'e uygulanan oran gzden geirilerek % 35 orannda azaltlmt. Kanun kapsamnda grlmekle birlikte, iftiler iin karlan vergi olduka dkt. Trkiye apnda Varlk Vergfi demesi gereken ykml says 114.368 olarak saptanmt. 465.4 milyon TL. Dolaynda vergi toplanmas hedeflenmiti. Ancak, toplanan vergi 315 milyom TL. dzeyinde kalmtr. Bu miktarn yaklak % 70'i, yani 221.3 Milyon TL.'si stanbul'daki 34 bin dolayndaki ykmlden alnmt. stanbul'un ve Trkiye'nin en ar Varlk Vergisi'ni Barzilay ve Benjamin firmas demitir. irket, stanbul'da, Cumhuriyet'in ilk yllarndan beri, vapur iletmecilii ile uramaktayd. Vergi dolays ile stanbul'da satlan 885 gayr menkuln byk ounluu unlard: Ev 330, dkkn 197, arsa 190, apartman 80, depo 42. Bu gayr menkullerin byk bir blm, sava yllarnda stanbul'a yerleen Anadolu tccarlarndan satn alnmtr. Yasa, verginin denmesi iin tannan 15 gnlk srenin kik hafta daha uzatlmasndan sonra, borcunu tmn demeyenlere alma zorunluluu da getirmiti. Uygulamada bu zorunluluk, ek sreler tannmasyla, vergi borcunun belli bir orann demi olan ve kalann belli taksitlere balamay kabul edenlere uygulanmamtr. Bu koullara uymayan Gayr Mslim borlularn almaya gnderilmesinde, borcun

byklne gre belirlenen bir sra izlenerek, vergi komisyonlarnca karar verilmekteydi. Listeler saptandktan sonra, ilgili kiiler, emniyete Akale'ye alma kampna gnderiliyordu. Dnemin stanbul Defterdar Faik kte, "Varlk Vergisi Facias" adl yaptnda, her on ya da on be gnde yeni bir liste hazrlandn, borlularn nce kamplarda toplanp sonra grup grup Erzurum Akale'ye yollandn yazmaktadr. Varlk Vergisi'nin yrrlkte kald sre boyunca, kampa alnan kii sayc 2.057; Akale'ye gnderilen say ise, 1.400 idi! stanbul'lu aznlklar, yaklak olarak bunun % 90'n oluturuyordu. Bunlarn 21'i Akale'de lmt. Baz yorumculara gre, Varlk Vergisi yalnzca Trk-aznlk ayrmna dayana bir uygulama olarak kalmam; ifti ile kent sermayesi, Anadolu tccar- stanbul tccar arasnda da birinciler yararna, belli bir ayrm izlenmitir. Ayn yorumculara gre, aznlklar iin Varlk Vergisi'nin ykc bir etkisi olmutur. Ama, byk kentlerin Trk sermaye evreleri de, olduka ar vergiler demitir. Ancak, aradaki fark, ok daha hafif oranda vergilenen Trkler'in, kendilerine salanan deme kolaylklarndan da yararlanarak, ileri bozulmadan, gayr menkullerini satmak zorunda kalmadan, bu ykn altndan kalkabilmeleri; aznlklarn ise, nemli bir blmnn varlklarn paraya evirerek elden karmaya zorlanmalar olmutur." zeyir Garih'in babas her eyini satmak zorunda kalmt. Varlk Vergisi, ne yazk ki, nn devrinin iftihar edilecek safhalarndan bir deildir. Demokrasinin "d"sinin bile telaffuz edilemeyecei bir sava ortamnda, tm keyfiliklere izin veren uygulamas ile, gayr mslimlere ynelik bir "trpan" olarak iledi. ok deerli insanlarmz mahvetti. Garih Ailesi de bunlardan biriydi.

Tek yanl alan edebiyat borsas Getiimiz -be ay iinde lkemizde iki byk roman pazarlamasna ahit olduk. Neredeyse edebiyat-sanat camialar bu hadiseyle yatp kalkar hale gelmiti. Zira oturup kalktnz her mecliste bu mevzu konu ediliyor; okuyan okumayan herkes, ucundan kysndan bu roman veya yazarlarna ilikin -be cmlelik bir fikir serd etmeden kendilerini alamyorlard. Herhalde Ylmaz Karakoyunlunun Salkm Hanmn Taneleri ile Orhan Pamukun Kar romann kastetmi olduumuzu tahmin etmisinizdir. Birincisi ylbandan nce, ikincisi de ylbandan sonra olmak zere, neredeyse btn Trkiye, bu iki roman ve romancnn etrafnda oluturulan sun bir aktalitenin kurban olmak durumunda kald. Anlalan o ki, bu tr mevsimlik pazarlamalardan, bundan byle kendimizi kolay kolay alamayacaz. Derken, Kar roman etrafndaki speklatif meguliyetlerin sonu geldi ve tipi dinmek zere derken, bir de baktk ki Nazm Hikmetin mezar meselesi, kartel medyas ile birlikte slm televizyon ve basn organlarndan haftalar boyu saanak gibi boanverdi. Yani, nce Salkm Hanmn Taneleri ile Kar roman, sonra da Nazm Hikmet tartmalar! br gn, belki daha baka bir mesele! te byle sunu ve pazarlamalarla oluturuluyor best-seller listemiz. Siz bu romanlar ister okuyun, ister okumayn, onlar hakknda iyi veya kt muhakkak ki bir fikir sahibi olacaksnz demektir. Falann fikrine itiraz veya dier birinin mlhazasna itirak ederken, farknda olarak veya olmayarak bir girdabn iinde bulacaksnz kendinizi. Salkm Hanm'dan Kar'a Mesel salkm hanmn tanelerini hatrlamaya alalm: Halen kendisi devlet bakan olan ve TRTden de sorumlu bulunan Ylmaz Karakoyunlunun bu roman, biliyorsunuz, film haline getirildi. Roman olarak fazla bir ilgi ekmese de, filme dntrlnce kzlca kyamet koptu. nk Trkiyenin uluslararas dzlemde keye sktrlmaya alld bir mevzuda zlfiyre dokunacak bir eksen zerinde geliiyordu bu roman. Sanki Ermeniler, Cihan Sava iinde Ruslarn ve ngilizlerin tahrik ve vaatleri ile bamsz bir devlet kurmak iin isyan etmemiler, blgesel bir temizlie kalkarak ekseriyeti Krtler olmak zere yaygn katliamlara girimemiler gibi, tam aksine, nhak yere Ermeni tehciri gerekletirilmi gibisinden hisler tevlid etmek! Sonra da, romanda cereyan eden rza tasallut hadiselerini, Cumhuriyet paalar ile deil de, Hamidiye paalar ile izah kolayclklar! Kukusuz byle bir roman yazlabilecei gibi, filmi de ekilebilir. Fakat orta yerdeki garabete bakn ki, Salkm Hanmn Taneleri filminin finansrln TRT gibi resm bir kamu kurumu ile, Bankas gibi yar rtl bir baka resm kurum yapyor. Dolaysyla, brakn siz siyas partileri veya iktidar da, Trkiyenin yllardr keye sktrld bir d politika mevzuunda, devletin kendi iinde dt bir henksizlie bakn.

Meer hadise, srf Salkm Hanmn Taneleri ile de snrl da deilmi. kide bir, mill ve slm olarak tandmz baz kurulular tarafndan a konumalar yapmaya, dl veya takdir belgeleri sunmaya davet edilip duran ilgili bakann, 6-7 Eyll olaylarn ileyen dier bir romannn daha film veya dizi olarak ekilmesi dnlmyor muymu? Malm, Salkm Hanmn Tanelerinde Ermeniler ve smet Paann varlk vergisi dolaysyla da dier aznlklar, btnyle mazlum pozisyonunda. Sanki varlk vergisi srf aznlklar iin, daha ziyade de Sabataistler iin karlm gibi bir hava veriliyordu o romanda. Buna karlk ayn vergi dolaysyla, kinci Dnya Sava iinde Anadolulu esnaf ve kylnn neler ektiini ise ne anan, ne de yazan var. te son roman da aa yukar byle. Menderes iktidar yllarnda gerekleen 6-7 Eyll olaylar nedeniyle stanbulu boaltan Rumlar, aynen birinci romandaki bir hava iinde anlatlmyor mu? Yaplan bunca tartma, eletiri ve savunma hepsi bir yana! Byk altndan hafif bir glmseme ile izleniyor btn bunlar. Ve denilmek isteniliyor ki, kamuoyunun havas byle alnr, sonunda da sel gider, kumu kalr! Eer byle dnlm olmasa idi, 6-7 Eyll olaylarn hayli arpk bir bak as ile anlatan yeni bir romann daha filme ekilmesi dnlebilir miydi? Ama yle, ama byle, bu tartmalardan ylan veya ekinen birileri yok. nk edebiyat-sanat pazarnda yeni bir romanc ihdas ediliyor, aka m sanyorsunuz? Zira bu yazy kaleme alrken aklma geldi de baktm; Behet Necatigilin yeniden gzden geirilmi ve yeni ilvelerle zenginletirilmi Edebiyatmzda simler Szlnde (13. bask), Karakoyunlu ismine tesadf etmiyoruz. Halbuki Sayn Karakoyunlu yllardr yazar. Demek ki, yeterince dikkat ekmiyormu. Fakat son yllarda, zellikle de iine girdiimiz Avrupa Birlii srecinde bu trden aykr tezleri ileyen eserlerin anl-ansz, youn bir gndem ve aktalite ile, ayrca da yksek pazarlama teknikleriyle ttlamza arz edilmeye balandn gryoruz. Ama siz neye sayarsanz sayn, byk bir romancmz vardr artk. Bir deer ina edilmi ve keye bir levha dikilmitir. nemli olan da buras deil mi? Kollektif Orhan Pamuk okumalar Orhan Pamuk vakasna gelince, neresinden bakarsanz bakn, o da tam bir irket ii. Kanal 7de saatlerce sren bir konumasnda sylemiti sanyorum. Sayn Pamuk romann yazm vegemi gn on mu, yirmi mi neehli vukuf kiilere okutmu. Bana gre, bu fikir, yazarndan ziyade, arka planda eseri ve yazar pazarlamaya hazrlanan derin mekanizmann teebbs olmal. Roman, farkl dnce ve kltr muhitlerinde, ne tr bir etki ve tepki retebilir? te bu adan eseri okutmak ve mtereken yeni yeni restorasyonlara girimek... Zira kolay m? Neredeyse btn Trkiye afilerle donatlacak, liberal veya slm televizyon ve gazetelerde daha haftalar, aylar ncesinden keler tutulacak. Eer kendileri davet etmiyorlarsa, bu i iin tahsis edilmi madd kaynaklar kullanma hazr hale getirilecek. Kar romannn on-yirmi uzman yahut muhtemelen kamuoyu oluturma birimi veya imaj tezghlar tarafndan okunmasnn ve yeniden restoresinin sebebi ite buralarda yatyor olmal. Aksi halde, daha ilk romann yenice kaleme alm, sanat ve edebiyat evrelerinde eserinin nasl karlanacan hesap dahi edemeyen acemi bir romanc olarak dnmemiz gerekir Orhan Pamuku. Byle olmadna gre, Kar yazarnn azndan kard bu masum cmleleri, kendi konsepti iinde dnmekten baka aremiz kalmyor. (devam dergide) NECMETTN TURNAY

GZL BR SAVA: YAHUDLER ERMENLERE KARI Sizlere bu yazmda gzlerinizdeki perdeleri biraz olsun indirmek amacyla Ermeni Meselesi ile ilgili hakikatleri anlatmak istiyorum: Osmanl mparatorluu iinde yzyllardan beri birbirlerine rakip iki byk aznlktan bahsetmek istiyorum sizlere. Yani, Yahudiler ve Ermenilerden. Bu iki aznlik arasndaki ekimeler Jn Trkler ve daha sonra da ttihat ve Terakki Partisi kurulana dek toprak kavgasndan deil, iki zmrenin ticari karlarnn atmasndan kaynaklanyordu. Ermeniler, her zaman Yahudilerden ok daha zanaatkar olmulard ve toplum kltrlerinde olmad ve retilmedii iin hile hurda yollardan veya rakibi hakknda trl fitneler uyduraraktan ticaret yapmazlard. Yahudiler ise byleydi, retilerinde vard, Yahudi dediin ite byle olmalyd.

1870li yllarda Yahudiliin iki kolu, yani Sabetayclar ve Museviler, kendi ilerinde toparlanmaya ve glenmeye baladlar. Fransz, talyan ve dier d glerin de yardmyla iktisadi alanda kendi birlemi glerinin boyutlarnn farkna vardlar. mparatorluu ykp, sistemlerini tamamen kendilerinin kuraca yeni bir devlet kurmann tohumlarn atmaya baladlar. Ancak, planlar arasnda en byk rakipleri olan Ermenilerle dost olmak tabii ki de olamazd. Bu yzden, Jn Trkler, ve ttihat ve Terakkinin iinde Ermenileri gremezsiniz. Ermenileri bir eit eritmek ve yoketmek iin hazrlklara giritiler. Amalanan, Anadolunun eitli ehirlerinde, merkezlerde yzyllardir gl bir aznlk toplumu kurmus olan Ermenileri yokedip, tm egemenliin ve ynetimin kendilerinin elinde olaca bir devlet kurmakt. Sabetay Sevinin 17. Yzylda amalad buydu, Hristiyanlar yokedilecekti. Zaman gelmiti ve amalara uygun haraket edilecekti. Ermeniler yok edilecek, Anadoluya Balkanlardan kendileri yani ou zengin ve gl Sabetayclar gelip yerleecekti. Yahudiler, imparatorluk iindeki en gl rakiplerini bylece bertaraf edeceklerdi. Sabetayclar, Balkanlardaki dier topluluklarn ierisinde kendilerini dierlerine hissettirmeden geldiler. Dier topluluklar, Sabetayclarn farkl olduklarn hissetseler de bir ey yapamazlard. Dier topluluklarda ekseriyet ok fakirdi. G ve para, Sabetayclarn elindeydi. Sabetayclarda grlen davran ve zellikler, dier milletlere sanki onlarn maddi zenginliklerinden kaynaklanan davranlar gibi geliyordu. Halbuki, tam tersiydi. Sabetayclar kltr olarak ok farklyd ve Musevilerle ortak haraket etmelerinden ve aslen Yahudi olduklar iin zenginlemilerdi. Ordu da komutanlk ve st rtbeler elde eden Sabetayclar da vard. Ordu, Trk milletinin gznde kurtarcydi, dolaysyla ne yapldn ve maksad bilmeden st rtbeli askerlerin emirlerine boyun einildi. ttihat ve Terakkinin emriyle, Ermenilerin ou ya kylerinde ldrld, ya da sefalet iinde Lbnan ve Suriyeye srlrken yolda ldler. Ermeniler, atalarn ldrenlerin aslnda Jn Trkler/ ttihat ve Terakki, yani Yahudi soyundan gelen Sabetayclar ve Museviler olduunu hep bildiler. Katillerin dii Trkt, ii aslen Yahudiydi. Sabetayclarn tamamen Trk isimli olmalarna ve Mslman kimliine brnmelerine ramen, bu ayrm yapabildiler nk Osmanl mparatorluunda yzyllardr Mslman Trklerle aralarnda hibir srtme olmad. Onlar, kimlerle srttklerini hep ok iyi bildiler ve gzlerinde perde yoktu. Ermeniler, Sabetayclk ortaya ktndan beri Sabetayclar hakknda kitaplar bile yazdlar. te bu yzden, Fransada geen sene Soykrm anmak iin atklar antta da, bu fark bildiklerini dile getirmek iin de antn stne bu soykrm Trklerin deil de, ttihat ve Terakki ya da Jn Trklerin (yani Sabetayclarn ve Musevilerin) yaptn yazdlar. Sizler farknda msnz bilmiyorum ama ASALA hi Mslman kkenden gelen bir Trk ldrd m? Dileri Bakanlna sadece ve sadece Sabetayclarn alnd syleniyor. Bunu bilmeyen yok. Kkeni Mslman olan Trk genleri, Sabetayclarn varln anlamasn, oyunlarn farketmesin, diardan kiilere anlatmasn diye senelerdir Dilerine Mslman kkenli Trk genci alnmamaktadr. imdi bir dnn, ASALA gemite neden sadece D leri Diplomatlarmza ve alanlarna saldrmtr? Nedeni basit. Atalarnn soykrmndan sorumlu ve bu emri verenlerin torunlarnn D lerinde altklarn bildikleri iin. Geen seneden beri Ermeni Soykrm ile ilgili ATV, Show TV, NTV, Kanal D ve BRTde trl paneller yaplr. Nedense, konumac olarak arlanlar hep Sabetayclardr. rnein, Prof. Eser Karaka.. lgintir, kendisi Sabetayclarn kolundan biri olan Karaka gurubunun ismini de tamaktadr. Bu zatn, Ermeni Soykrm ile bilgisi ve ilgisi nedir? Biz iletmeci bilirdik, tarih zerine de mi ihtisas yapmtr? Kendisi ayn panelde Hrriyetin Fransadan bildiren gazetecisi Bn. Bernardin D lerine daha ok gen bavursun, daha ok kii alnsn szlerine neden iddetle kar kmtr? Ayr bir ilgin nokta da, medya tarafndan Harvardl sper milliyeti gen kzmz olarak lanse edilen rencinin de Sabetayc bir aileden geliyor olmasdr. Hatrlanrsa, kendisi gya Fransz parlamentere kafa tutmutur! Fransz parlamentere dersini vermitir! Fransz parlamenter, kzn ne dediini bile duymu mudur acaba? Trkiye milletinin ne gzel gzlerine perdeler indirilmi, perde indirenler o gzleri ne de gzel boyamlardr. Ermeniler, zellikle son 10 senedir sre gelen Sabetayist-Rum yaknlamasn da bilmektedirler. Masonluk iinde filizlenen bu yaknlamann bir rnei, Show-TVde yaanmaktadr. Bakalm bizler bu yaknlamayi ne zaman farkedeceiz? Hakan ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Ermeni Krmn Yneten Aile ve Mazhar Germen ile Olu Blent Fenmen "Diyarbakrl toprak aas Ali Aa'nn olu, 1. ve 2. Meclis yesi, 192225 arasnda Bayndrlk Bakanl yapm Fevzi Pirinciolu'nun (aile pirin ektii iin bu soyadn almtr) torunu olan Yasemin Pirinciolu'nun babas da Ali Fethi Bey'dir. Ziya Gkalp, Sleyman Nazif ve Cahit Stk Taranc (halasnn olu) ile kuzen olan Arif Fevzi Pirinciolu'nun erkez ei Nazime Hanm'dan, Ali Fethi ile birlikte yedi ocuu gelir dnyaya. ocuklarndan Vefik Pirinciolu, 12 ve 13. dnem Diyarbakr ve Kahramanmara milletvekilliinin yannda, 196364'teki nn kabinesinde de devlet bakanl grevi stlenir. Hi evlenmeyen Vefik, Nedim, Nezihe, Remziye (Fikri Alpay ile evlenir), Hikmet (o da yine TBMM'nin ilk yelerinden Mazhar Germen'in bykeli efik Fenmen ile Yksel dndaki ocuu Trkan Hanm'la evlenir. Ali Fethi Pirinciolu, daha sonra ei olacak Hayrnnisa nci(Arkan)'yle niversite yllarnda tanr: "Zannediyorum imtihanda tanyorlar. Annem skdar Amerikan, babam Robert Kolej mezunu. Hayrnnisa nci Hanm ise, Dr. Ekrem ve Saadet (Arkan) iftinin iki kzndan biridir (dieri de Krlang zeytinyalarnn eski sahibi Sevin zer'le evlenen ve Kazm ile Ekrem adnda iki ocuklar olan Glren Hanm'dr). Yasemin Pirinciolu'nun anneannesi Saadet Hanm aslen Rodoslu'dur. Ttn rejisinin banda bulunan Bayramzade zzet ve Vus'at iftinin ocuu olan Saadet Hanm'n kzkardei, Durmu Bey'le evlenen ve sanayici olarak tandmz Seluk ile Selman Yaar'n da annesi olan Hikmet Yaar'dr. Saadet Hanm'n bir dier kardei ise, Sultanahmet'teki ktisadi ve Ticari limler Akadamesi'ni kuran ve ilk ticaret ansiklopedisini yazan kii olan smet Alkan'dr. Vecahat Hanm ise, Dr. Mazhar Paa'nn torunu ile evlenip Oranus soyadn alan Saadet Hanm'n baka bir kardeidir " (Cemal Kalyoncu, Rana Pirinciolu Rportaj) Pirinciolu Ailesi Diyarbakr'da Ermeni Krm'n yneten aile; insanlk sular o kadar ak ki, Bilal imir bile kitaplarnda savunamam. Mazhar Germen ya da Doktor Mazhar, Aydn Doumlu, Fransada uzman olmu; 1920de milletvekili yaplm ve bu milletvekillii 1946ya kadar srm. Mustafa Kemalin Salk Bakan (1925) CHP Yneticisi ve TBMM Bakan Vekillii yapm. Her nedense bykeli olu Ykselin soyad Germen deil Fenmen. Blent Fenmen mason. Rportaj yaplan Yasemin Pirinciolunun dedesi Arif Fevzi Pirinciolunun babas ile Ziya Gkalpin annesi karde. Arif Fevzi Bey, Ziya Gkalpin daysnn olu. Anlatma gre, Arif Fevzinin babasnn kz kardelerinden, dier kz kardeten olan ocuklarn birisi Cahit Stk Taranc, dieri Ziya Gkalp ve Sleyman Nazif. Demek ki, Cahit Stk, Sleyman Nazif ve Ziya Gkalp teyze ocuklar. Yasemin Pirinciolunun annesinin, geenlerde len Halide Edipin asistan da olan Hayrunisa nci Hanm, teyzesi Seluk Yaarn annesi. Yani, Hayrunisa nci Hanmla, Seluk Yaar teyze ocuklar. Hayrunisa nci Hanm yakn zamanlarda vefat etti ve Tevikiyeden kalkan cenaze Zincirlikuyuya gmld. Gokyuzu - MaveraErmeni Patrii unork Kalustyann vey kardei Diyanet leri Bakan Ltfi Doan (...) Yllar nce, 1965 ylyd. 1915in 50. yldnmyd. Soykrm ant fikri domu, basn mensuplar, dnemin stanbul Ermeni Patrii unorhk Kalustyann kapsna dayanmt: Soykrm oldu mu? Soru basit, cevab zordu. nk stanbulda, Patrik de olsanz, bir Ermeni olarak yaamak kolay deildi. Patrik, o yllarda imdiki Cumhurbakannn verdii cevab tercih etti: Soykrm meselesini tarihilere brakalm. Basn mensuplar tatmin olmad. Trk gazetelerinin, Ermeni Patrii dedi ki: Soykrm olmamtr! manetine ihtiyac vard. Kii olarak ne dnyorsunuz?" diye sordular. 1915de yedi yandaydm. dedi, Yozgat ili, deli kynde doan Kalustyan, Yetmi kiilik ailemden bir annem, bir de ben kaldk. Srgn srasnda annemi de kaybettim. O zamanlar gen bir kadn olan annem, Mslman bir Trk ile evlenmeye mecbur brakld imdi siz bana cevap verin: Benim akrabalarm neredeler? Siz bu sorunun cevabn bulursanz, soykrm olmu mudur, olmam mdr sorusunun cevabn da aydnlatm olursunuz.

1990da vefat eden Kalustyann szlerini, 35 yl sonra Klnde Ermeni Kilisesi Almanya Bapiskoposu Karakin Bekdjiandan reniyoruz. Onunla grmemizin amac, Trkiyede Anti- Ermenicilie dnen yz kzartc kampanyann Almanyada yaayan Ermenileri nasl etkilediini renmek. (...) Grmemiz bitiyor, Bapiskoposun szleri ve kulamza alnan kederli bir ezgi, faciay 300 bin, 800 bin, 1 buuk milyon gibi rakamlar olmaktan karyor. Katliam, yetmi kiilik bir aileden bir oul ile annesinin sa kalmasna, annenin bir Mslmanla evlenmesine, bu mecburi evlilikten bir olunun daha olmasna ve yllar sonra, unork Kalustyan n, kendisi stanbul Patrii iken, vey kardeinin ayn dnemin Diyanet leri Bakan Ltf Doan olduunu renmesine dnyor! Bugn Ermenilere kar seferberlik ilan edenler benzer srprizlere hazr olmaldrlar. nk, krmn yaand topraklarda doanlar, kimliklerinden asla emin olamazlar. Berivan Aymaz & Doan Akhanl 2000/07 Osmanl'dan bugne kadar srekli tartlm, haklarnda eitli iddialar ileri srlm bir din aznlk ve o mistik yolun ilgin ritelleri ilk dnemlerinde olduu gibi bugn de merak uyandryor. in z; hikyeyi ilgin klan ve srekli eitli speklasyonlarn ortaya kmasna neden olan aslnda onlarn takndklar "zel" tavr. Tarih boyunca ne tam yahudi, ne de darya yansttklar gibi gerek bir mslman oldular. Kendi aralarnda devam ettirdikleri gizli ve esrarengiz ritellerle mistik, Kabalac ve mesihi bir Yahudi tarikati olarak devam ediyorlard. Vaka onlar vard ve bir sakl boyutta bu varolu tm eylemleriyle gerekleiyordu. Buna ramen ramen var olup olmadklar konusunda tartmalar bugne kadar srd. Selanikliler yahut Dnmeler ya da orijinal tabiriyle Sabetayclar bugn hl hayatiyetlerini devam ettiriyorlar m? Bu soruya bugne kadar Yahudi cemaati ve Hahambalk net bir cevap vermedi; vermek de istemedi. Konuyla ilgili olarak grlerine mracaat ettiimiz Musev kesimin nde gelenleri bu cemaati "yadsmay" ve "yok" farzetmeyi tercih ediyorlar. stelik onlarn artk hibir nemlerinin kalmadn, daha tesi byle bir cemaat yapsnn hayatiyetini oktan kaybettiini srarla vurgulama ihtiyac hissediyorlar. Peki, 1666 ylndan beri sren bu reddedi, kabul etmeyi daha ne zamana kadar devam edecek? Ve devam edemedi de. Sonunda Sabetayc kesimin iinden kan Ilgaz Zorlu yazd kitapla tm bu perdeleri parampara etti. Bu meydan okuyu mesajn kitabn balna tayor: Evet, Ben Selanikliyim. Trkiye Sabetaycl... Kitap kar kmaz dilden dile dolamaya balad. Kimdi bu yazar ve Trkiye'nin belki de en 'tabu' konusunda nasl byle bir kitap yazmaya cesaret edebiliyordu. buuk asrdr bozulmam gizlilik prensibini niin ama ihtiyacn hissediyordu? erden konuan ve yazan Ilgaz Zorlu'nun yazdklar ve syledikleri, M. Erturul Dzda ve M. evket Eygi'nin senelerdir yazlaryla anlattklar iddialar tmyle dorular nitelikte. Btn bunlardan anlyoruz ki, Sabetayclar gemite olduu gibi bugn de "uurlu" bir biimde varlklarn srdryor. Aslnda salt Sabetayc cemaatin varl yahudilere kar olduu gibi mslmanlar iin herhangi bir rahatszlk kayna deil. Olay rahatsz edici klan; bir iki yzllk, bir ii-d baka olu ve slm tanmlamasyla "mnafka " tavr almak. Ilgaz Zorlu da iinde bulunduu bu sahte dnyay sorguluyor. Sabetayclar ya da 'gizli yahudiler' tarih boyunca Yahudilerin iimizdeki ajanlar olarak grld. Son yzylda ise Batllama adna yaplan her trl icraatn banda hemen hemen tamamen onlar vard. Mason tekiltlarnda hatr saylr arla sahiptiler. Zahiren mslman isimli ancak i dnyalarnda deiik din duygularn takipileriydiler. Sabetayclkla ilgili ilk ciddi tartma 1924 ve 1925 yllarnda hem de basn nnde cereyan etti. Karakazde Mehmed Rd adl Selanikli bir dnmenin ifaatlaryla balayan ilk tartma yaklak bir sene sonra yine Karakazade'nin btn szlerini geri alan mthi "dnyle" son buluyordu. Aradan geen yetmi ksur yln ardndan bugn Ilgaz Zorlu kitabyla hi de Karakazade ile kyaslanmayacak bir samimiyetle nemli aklamalarda bulunuyor. yle grnyor ki, Sabetayclarn 332 yl sren esrar perdesi onun kitabyla byk lde aydnlanacak ve bu konuda yaplacak "ciddi" tartmalar gerekten deerli aratrmalara zemin hazrlayacak. emsi Efendi'nin 6. batndan torunu olan yazar Zorlu, 1969 stanbul doumlu. Zorlu, "Yaanan iki yzlle artk bir son verilmesi gerektiini" ve cemaatinin artk "da almas" gerektiini belirtiyor. Meleklerin hirzamanda yeniden dneceine inanlan Sabetay Sevi'ye Mesih'lik tacn taktklar bir gravrn kapaa alnd kitapta, "Sabetayclk ve Yahudilik", "Sabetayclk ve Osmanl mistisizmi", "Sabetayclk ve masonluk ve Kabbala'nn mistik aleminde" gibi olduka ilgin makaleler yer alyor. Yazarnn kimlii gz nne alndnda, konuya merak duyanlarn mutlaka edinmeleri gereken bir kitap Trkiye Sabetaycl... Bu arada konuyla ilgili son ilgin gelime haftalk haber dergisi Aksiyon'un 181. saysnda yaand. 500. Yl Vakf yneticilerinden Harry Ojalvo dergiye verdii mlkatta, 350 yllk allagelmi suskunluu bozarak

Trkiye'de birbuuk milyona yakn Sabetayc bulunduunu belirtiyordu: "Yahudi kkenli olarak Sebati (Sabetay Sevi) devrinden gelme nitekim hepimizin tand bugn Dileri Bakanmz olan smail Cem peki var. O Sebati'dir. Cokun Krca var. Epey insan var. Canm yani bir ouna 'sen oradan gelmesin' dediin zaman kendisi bilmiyor bile. Ama bu yle bir ey ki gizlenemez. Bu ortada." (Aksiyon, 23-29 Mays 1998, say: 181, s. 13) Ilgaz Zorlu ile kitab ve kendisi hakknda grtk. Anlalan o ki bu kitap ok ses getirecek. Sabetayclar bugne kadar gizlilik prensibini hi bozmamt ama siz yazdnz kitapla bunu aka ihlal ettiniz. Amacnz nedir? Amacm bir ayrmclk deil, farklln tadn bulmak. Sabetayclar bugn nasl ayracaksnz. Trkiye'den ayrlamaz ki. Benim ana lisanm Trke. Ben hibir lisan Trke kadar iyi kullanamyorum ve bilmiyorum. branice'yi de ok iyi bildiim sylenemez. Ama bir ey sylyorum: ister kabul etsinler ister etmesinler Trkiye'de bir Sabetayc topluluk var. Bu insanlar ister biz yokuz desinler, isterse inkr etsinler ama var. nk en azndan ben varm ve sylyorum. Kimler var kimler yok derseniz ona girmem; ama srarla da var olduunu iddia ediyorum. Dardan bakldnda sizden baka kimse yok gibi. nk bir tek ben aklyorum. Ama bunu ok gzel yle grrsnz. Abdi peki'nin anlarnda bu yer ald. "Bana dnme ocuu derlerdi, ben onun iin peki soyadn kullanmamay dndm" diyor mesel. Trkiye'de eer rahat konuulabilecek bir ortam salanrsa, insanlar kendilerini zgr biimde ifade edebilirse, bir zaman sonra bu iler kar ortaya. slmc basnda 70'li 80'li yllarda grdmz ey hep uydu; bir dnme laik-solcu-sosyalist vesaire olabilirdi ancak, o hep dnmelikle sulanrd. te bu bir su deil. Adam kken olarak belki yle ama o da ne olduunu bilmiyor ki. Sabetayc kkenli pek ok insan bugn Sabetaycln ne olduunu bilmiyor. Okunup renilsin diye bu konuyu aratryorum ve konuuyorum. Nitekim pek ok insanla tantm. "Ilgaz bey bizim ailemizde de byle bir ey var. Geri biz dualara bakmyoruz, dinle de pek bir ilgimiz yok ama biz isteriz ki sizinle bir grelim" diyorlar. Evlerine gidip eski kitaplar varsa onlar inceliyorum. Bu ilikilerle ok dokmana ulatm. Mesel bugn bir ailenin elinde Sabetay Sevi'nin anlar var. Ben bunu buldum. Buldum ama bu anlar eer doruysa ok byk bir olay olacak. srail'deki Sabetayclkla ilgili btn yazlanlar rtecek. nk genel inan Sabetay Sevi'nin bir cahil olduu, hayat boyunca da hibir ey yazmad idi. Sabetay Sevi'yi nasl gryorsunuz? Sabetay Sevi'yle ilgili aratrma yapyorum. Sabetay Sevi'nin mesih olduuna ve bir mesih olarak yeniden geri dneceine inanan bir grup, her ne kadar olmad ileri srlse de, bugn Trkiye'de var. Ben bu gruplardan birine dahilim. Yekpare bir grup yok. grup var. Bu grubun iinde de alt gruplar var. Ben bu gruplardan Kapanclar'a dahilim. Kapanclar, Karakalar ve Yakubiler'in birlemesi gerektii dncesindeyim. Kltrel ballklar olduunu dnyorum. Trkiye'de Sabetayclarn varlndan ziyade gizli bir yaplanma iinde olular rahatsz edici bulunuyor. Sabetayclarn mslman kisvesi altnda grnp, mslman kimliine sahip olup byle bir ikinci farklla sahip olmalarna karym. Bunu ak sylyorum. Sabetayclk bir din deildir. Nasl Mslmanlkta Alevlik bir farkl dnceyse, Sabetayclar da Yahudilikte ayn konumdadr. Alevler mslman deildir deyip bir kenara atlabilir mi, Sabetayclk da ayn ekilde. Sabetayclarn iinden birisi Mslmanlk aleyhinde bir yaz yazd zaman bu bana ok ters geliyor. Trkiye kamuoyuna sunulan bilgi Selanikli dnmelerin artk Yahudilii brakt ve asimile olarak mslmanlat idi. Siz mslman olmadnz Sabetayc bir kitlenin hl mevcudiyetini koruduunu sylyor ve bunu kitaplatryorsunuz. Ben Sabetaycln Trkiye'de aratrlmasn salayacam. Ve Sabetayclk Trkiye'de literatre girecek. Dnmeler konusu olarak sz edilen bu konuyu kimse aratrmyor bilmiyordu. stanbul Ansiklopedisi'nde "Selanikliler" maddesini yazdk. "Varlk Vergisi Olay"nda Dnmeler de ayrma uradlar. Bizi o zaman "D" grubu adyla ayrdlar. Mslmanlardan farzedelim 12 binbeyz lira, Yahudilerden 50 bin lira vergi alndysa, Dnmelerden de 25 bin lira vergi alnd. Bu vergiyi deyen Sabetayclardan hl hayatta olanlar var. Bunun belgelerini ortaya karabiliriz. Bugn bir ayrm olduunu dnyor musunuz? Gemite olmutur. imdi olduunu iddia ediyor deilim. Sadece unu sylyorum: Sabetayclar Trkiye'nin bir paras olduu kadar Yahudi kltrnn, srail devletinin deil fakat srail dncesinin de bir parasdr. srail devleti Sabetayclar Yahudi kabul etmiyor. Gidin Ankara'daki bykeliye sorun, "Sabetayclar Yahudi deildir" diyecektir. Bana kimse srail'in Sabetayclar Yahudi kabul ettiini syleyemez, o lf ona yediririm. Niin? nk ben srail'de bu konunun en uzman olan ve bir baka dinden Yahudilik dinine gei konusunda karar veren din deitirme Hahambas ile grtm. Adam dedi ki, "Biz sizi kabul etmiyoruz". Niye? nk srail'in temel politikas u: "lke dndaki, diasporadaki bir Yahudi cemaatinin Yahudiliiyle uramamak."

Bu ok nemli bir ey. Onu hi ilgilendirmiyor. Eer bir problemin varsa gelirsin buraya, burada Yahudi olup olmadn tartlr diyor. Bu konuda resm bir karar alnd ve bu Trke'ye de evrildi. Siz de srail'i Yahudiliin devleti olarak grmyorsunuz. Evet ben kiisel olarak grmyorum. srail bir Yahudi devleti deildir, Yahudi lkesidir. srail'deki baz din gruplar da ayn grtedir. Bu Sabetayclarn da genel kanaati mi? in gerei Sabetayclar srail'le fazla ilgilenmiyorlar. nk Sabetayclarn ok byk bir blm ekonomik olarak ok iyi durumdalar. Trkiye'deki yabanc okullarda eitim alyorlar, hayat standartlar olduka yksek ve onlar iin srail'in ekici bir taraf yok. Ama bunun yannda srail'deki din ortama girmek isteyen Sabetayclar da var ve onlar da gidiyor zaten. Nasl gidiyor turist olarak gidiyor. Bir Yahudi srail'e gidip vatandalk alabilir, ama bir Sabetayc vatanda olarak kabul edilmez. Siz olmak istiyor musunuz? Ben kii olarak Yahudilie geri dnmek iin 1992 ylnda byle bir bavuruda bulundum ve btn kaplar yzme kapand. Bana dediler ki "Yahudi olmak istiyorsan iki sene kursa gitmen ve bir snavdan gemen gerekir." Ama ben Yahudiliin dnda deilim ki bu ilemi bana niye uyguluyorsun? Ben bu noktada Sabetayclar iin bir karar kmas gerektiini iddia ediyorum. Denmeli ki: Sabetayclar da Karay'lar gibi Yahudiliin bir mezhebidir. Sabetayclarn iinde baz kimseler Yahudi olduklarna inanyor. te bu insanlar kolaylkla Yahudi olabilmeliler. Bu arada baz insanlar da, "Biz Dnmeyiz ama Yahudi deiliz hatta Sabetayc da deiliz" diyor. Ben onlara bir ey demiyorum. O da ayr bir konu. Sonu olarak Trkiye'deki Yahudi cemaati de Sabetayclar kabul etmiyor yani. Hahamba'ya sorun Sabetayclar "teknik olarak Yahudi deildir" diyecektir. Bunu eletiriyorum. 'Teknik olarak Yahudi olmak' nasl bir eymi acaba? Hahambalk gibi bir makamda oturan kiinin bu denli politik bir din karar vermesi ok yanltr. Fakat zaten bugnk Trkiye Hahambal din kararlar asndan Sabetayclar balamamaktadr. Ben kurum olarak hahambalk makamna da karym. zel bir kanunla kamu grevlilerinin seilmelerinden farkl olarak hem mr boyu ibana gelmektedirler hem de seim ikinci bir kez yenilenmemektedir. Her kamu grevlisi 65 yanda emekli olmak zorunda iken bu makamdaki kiinin mr boyu seilmesi hususu sizce demokratik bir yntem olarak kabul edilebilir mi? Bu makam Sabetayclar tamamen yokmu gibi ele almaktadr. Tabi bu da onun ne kadar politik bir makam olduunu belirler. Trkiye'de nemli bir Sabetayc grup var diyebiliriz o zaman. Evet Ve kendilerinin Sabetayc olduunu kabul ediyorlar. Hayr kabul etmiyorlar. O halde byle bir grup yok! Olur mu Halil Bezmen mesel Amerika'ya gitti ve dnmeliini ilan etti. O zaman mslman kamuoyundaki genel kanaat dorulanm oluyor. Doru tabi. Ama gerek byle. Siz diyorsunuz ki, artk yeter, bu gizlilie ve ikili tavra bir son verilsin. Ben ak olarak sylyorum ki Sabetayclk Mslmanlk dininin bir mezhebi deildir. Sabetayclk Yahudi dininin bir parasdr. Ve Yahudilik Sabetayclar kabul etmek zorundadr. Ama hahamlar diyor ki, 'Siz 350 sene nce defoldunuz gittiniz, artk bizimle hibir ilginiz yok!' Gn kurtarmaya alyorlar. Karakazade Mehmed Rd 1924 ylnda ilk ifaatlar ok ilgi ekti. Ancak bir sene sonra bir ekilde ikna edilmi ya da korkutulmu olacak ki syledii hereyi geri ald ve inkr etti. Ona bakarsanz ben de ayn eyi yapyorum. O baz iddialar gndeme getirmiti. "Kuzu bayram-mum snd" merasimleri, cemaat iinde evlilik ve benzeriyle ilgili. Herkes bana bunu soruyor. Ben bu konuda zel bir alma yaptm. Kuzu bayram konusu kitabmda yer alyor. Benim kendisiyle grtm 1900'l yllarn banda doan bir hanm bana Kuzu Bayram'nda 'Mum Snd' merasimi yaplmadn syledi. Fakat Abdurrahman Kk 'n kitabnda ve Karakazade Rd'nn aklamalarnda byle iddialar var. Karakazadenin szleri gazetelerde yaynlanrken bir yal dnme 'Efendim bu bizim zamanmzda yaplyordu, yle oluyordu byle oluyordu' diye anlatm. Karakazade Rd'ye baktmzda nce hereyi aklyor. Ardndan demek korkutuluyor ki, bir sene gemeden btn szlerini geri alyor ve bunlar gerekd szlerdi diyor. Siz de ayn karanlk noktada bir tehditle karlamayacak msnz? Ben 1992 ylndan beri bu konudaki fikirlerimi aka sylyorum. Beni herkes eletirebilir. Ancak herhangi bir yerden destek aldm syleyemezler. nk ben hibir yerden destek almyorum. Hibir Sabetaycdan veya hibir Musevden madd ya da manev hibir destek almyorum. Karakazade Rd'den ben farklym. Bana tabi ki ok byk basklar geliyor cemaatin iinden. 'Konuma', 'yazma', 'aklama' diyenler oldu. Beni deli olarak grenler, benim Mesihlik iddiasyla ortaya ktm iddia edip aratrmalarm kk drmeye

alanlar var. Diyorlar ki bu adam kendini Sabetay Sevi gibi gryor, tpk onun gibi deli, bizim bamz belya sokacak. Sabetayc dnce yaps iinde sizin bu aklamalarnz ok zararl eyler deil mi? Dardan baknca yle. imdi bakn Karakazade gibi benim dncelerimde geriye dneceim ne olabilir. Ben bunlar yazp ortaya koymuum. 'Ben bunlarn hibirini yazmadm, yok sayn' diyemem ki. Bir kere bir ksmn belgeleriyle yazmm zaten. Mesel soyaac konusunda yazm olduum yazda Yeni Asrn Selanik Yllar kitabndaki iddiay aka rten bir insanm. Kitapta ne var? Kitapta ok nemli eyler var. Trkmen Parlak adl yazar orada bir ailenin soyaacn yazyor ama o kadar komik yazyor ki. Efendim, diyor bu aile Ortaasya'nn bilmem neresinden kalkm Selanik'e gelmi diyor. Ben onun canna okudum makalemde. Ve nitekim de o yazdan sonra bama gelmedik kalmad. Ne gibi? zmir'de Dokuz Eyll niversitesi'nde Sabetayclkla ilgili kk bir konferans verecektim, o ailenin zmir'deki gazetesi beni engelledi, Atatrk Aratrmalar'nda anlatabildim. Aslnda Amerikan Kltr Merkezi'nde, Alman Kltr Merkezi'nde konuacaktm, fakat engellendi. Sabetayclarn bana bu ekilde engellemeleri var. Evet bu ynde basklar gelebiliyor. Bu insanlarn iinde beni desteklemeyenler bana kar olanlar kimler, Trkiye'de belirli bir madd servete ulam insanlar. Bunlar tabi ki rahatsz olacaklar benim aklamalarmdan. Mevcut durumlarn kaybetme tehlikesi olarak m gryorlar? Tabi bu ok nemli bir nokta. Dnebiliyor musunuz Trkiye'de en yksek noktaya gelmi bir insann Sabetaycl tartlrsa ve zerine gidilirse bu bir felaket olur onun iin, hereyini kaybeder. Gizleniyorlar ama unu dnemiyorlar. Tarihi ap okuduunuz zaman, Yahudilerin hep byk ykselilerden byk klere gittiini grrsnz. rnein Alman Yahudileri... 30'larda 35'lerde Almanya'nn kaymak tabakasydlar. Ne oldu, bir anda hepsi kaybolup gittiler. Tanr'nn ne yapacan hi bilemezsiniz. Gelinen nokta nemli deildir, en son nerede olduunuz nemlidir. Bir anda iniverirsiniz aaya. Ben onun iin hibir eyden korkmuyorum. Ben bu yzden tamamen bamsz alyorum, hikimsenin ynlendirmesi altnda deilim. Cemaatinizin says tahmini olarak ne kadar? Cemaatin says hakknda bir ey sylemek istemiyorum. nk isbat edemem. Bir rakam sylesem bile bunun dayana ne olacak? Ben size 'Trkiye'de organize bir Sabetayc grup var. Bunlar din dersler alyorlar, srekli toplanyorlar' dediim zaman bunu ispat edemem. Kim bu tannm Sabetayclar derseniz benim elim kolum balanr. nk ben kimsenin ismini verme hakkna sahip deilim. Ben bir isim veririm, siz gidip adama sorduunuzda o, 'Ben Sabetayc deilim' derse bu bir yalan haber olur. Ama unu ok iyi iddia ediyorum ve sylyorum; Trkiye'de Sabetay Sevi'nin din dncelerine bal olan ve bu inanc srdren insanlar var. Gnn birinde bu insanlar kacaklar ortaya. Yani bir tek ben olmayacam. Ama mesela Pamir Bezmen 'Varlk Vergisi' olaynda ayr bir grup olarak deerlendirildiklerini syledi ama ksn bakalm 'ben Sabetaycym' desin, syleyemezler. nk onlar bu konuya manev adan bakmyorlar. Ben manev olarak bakyorum. Sadece say olarak bugne kadar yaynlanan makalelerde 60 bin ve 100 bin rakamlar telaffuz edildi. Sizi niin engelleyemiyorlar? Beni engelleyemezler nk benim ailem 17 kuak boyunca haham olarak geliyor ve aslnda Sabetaycln din karakterini oluturan insanlar. imdi bakn benim bykbabamn bykbabas olan emsi Efendi cemaati birletirmeye alm. Kapanclardan olduu halde gitmi Karakalarda din dersi vermi. Onlarn okullarn kurmu. Ve bunun sonucu olarak Blblderesi mezarlnda yle bir yerde yatyor ki, baka biri o ekilde gmlemez. Mezarlkta byle bir ayrm vardr, merdivenin sa tarafnda Kapanclar yatar, sol tarafnda Karaka aileleri yatar. Hibir Kapanc Karaka'larn olduu yerde yatmaz. Blblderesi Mezarlnn zellii nedir? Talmud'a gre Mesih blbllerin sesine gelecek. Ve inan o ki Mesih tekrar geldii zaman blbller akyacak ve btn o llerin ruhlar ayaa kalkacak. Onun iin oraya gmlyor ve ismi de oradan geliyor. Sabetay Sevi'nin fikirlerinde Yahudi dncesinden ayrlan taraf nedir? Sabetay Sevi'nin din dncelerinin Yahudi Kabalizmindeki yerini kimse ortaya koymuyor. Ne Karaka Rd yazd bunu ne de bakas. Bunu ben ortaya koyuyorum. Bu tamamen, Tevrat'n iinde gizli mnlar olduunu ifade eden Kabbalistik dncenin bir almdr. zak Luria adl bir kii vardr ve bu Kabbalistik dncenin temelini atmtr. Nitekim Sabetay Sevi de "Ben Luria'nn atm olduu temelin zerinde bir bina kuruyorum" diyor. Bu konularda aratrma yapyorum ve baz eyleri ben de yeni reniyorum. Nasl reniyorsunuz? Karlkl konumalarda sohbetlerde ortaya kyor. Geleneksel Yahudilikte de byledir, gidip bir okulda rencilik yapmaktan ziyade bu konular sohbet ortamnda renilir. Kabala nasl renilir, bir masann etrafnda Tanr inanc bulunan, din kurallara sonuna kadar bal drt kiinin toplanmasyla oluan sohbet

ortamnda renilir. nk biz una inanyoruz Kabala ile herkes uraamaz ve uluorta konuamaz. Yahudilikte en nemli noktalardan biri Tanr'nn tetragram olan adnn aza alnmas yasadr. Eer bir insan din kurallar tam olarak uygulamyorsa, hrszlk, zina iliyorsa o zaman bu adamn katld aratrmalarda ve toplantlarda bir negatif enerji ekmesi szkonusudur. nk Yahudilik Tanr'nn byk bir enerji olduuna inanarak yaklayor olaya. Siz negatif enerji ektiiniz zaman size yle bir felket gelir ki, bu felket Tevrat'ta sk sk geen bir vebadr, bir yangndr, bir yok olmadr falan. Tabiatyla Kabala hep byle gizli kalmtr. Uluorta konuulmamtr. Kabalistler mistik olmulardr ve benim gibi fazla konumazlar! Kitab yazmaktaki gerek niyetiniz ne? Ben aratrmac bir kiilik olarak ortaya kyorum ve diyorum ki "nedir Sabetay Sevi'nin dncesi?" Bugn Trkiye'de herkes kendi kltrn aratryor. Neden ben gizleyeyim? Kt bir amacm yok ki. Benim sadece yapm olduum bir ey var farkl bir kltr aratrmak. Siz tartmazsanz, konumazsanz bu ilm dnce nasl ortaya kacak? Bakn Trkiye'de solcular mslmanlar ciddiye almyorlard. Ama bugn Trkiye'de artk bir slmclk olgusu var. Gazeteleri, televizyonlar var ve hkmet bile oldular. Biz bu adamlarla bugne kadar konumay denememiiz. Ee bundan sonra "Trkiye'de anti-semitizm var" diyorsunuz. Var ve olacak tabi. Biz hereyi tartacaz. Ve biz byle bulacaz doruyu. Bu zaten baka trl de olamaz. imdi ben sizi yok sayarsam nereye varabilirim ki? Solcu arkadalar niversite yllarmda Nurcularn derslerine gidiyorum diye benimle alay ediyorlard. "Yav sen deli misin, Tabiat Risalesi'ni renmenden ne kacak?" diyorlard. Halbuki ben Said Nurs'nin dncelerinde bulmu olduum derinliin zerine gittim. nk bana gre mistik insanlarn, dine inanm insanlarn yolu birdir. Bedizzaman'la ilgilenmeniz ilgin. Kabalizm sizin iin ok nemli bir nokta. Peki Bedizzaman'n ebced hesabyla ilgili almalarn biliyor musunuz? Evet biliyorum ve o konuya girmeyeceim. Enteresan ifadeleri var. Bence Said Nurs yazmak istedii eylerin ounu yazmam bir insan. zellikle cifir konusunda bir hayli bilgisi var. Bunu ak bir ekilde yazmam. Bu ok nemli. Said Nurs'yi okuduumda karmda sradan bir ky imam olmadn grdm. Din konusunda hakikaten derinlii olan bir insan. Ben ok ak olarak sylyorum, onun fikirlerinden pek ok eyin kafam kurcaladn kabul ederim. Ve bundan da mutluluk duyarm. nk bunda bir ey yok. Zira bu insann yazm olduu eserler var, ortada bir vaka var. Geri ben onun btn risalelerini okumadm, ounu da anlayamadm. Benim zaten onun derslerine gitmemin nedeni de oydu. nk bir Tabiat Risalesi'ni, Hair Risalesi'ni aldnzda adal ifadelerle karlayorsunuz. Din duygular anlatmak zaten ok zordur. Fakat onun ben pek ok eyi yazmadan gittiine inanyorum. Cifir dediimiz bebin yllk bir olay... imdi bunu basit bir tartma konusu da yapamazsnz. Demek ki, onu konuabilmek iin mrid-i kmil olmanz lzm, stn insan olmanz lzm, yani bizim Kabala'da tanmlanan adam kadmon olmanz; mistik olmanz lazm ki, bunun zerine gidebilin. Bedizzamann eserlerinin sizde ne gibi tesiri oldu? En ok ilgimi eken Tabiat Risalesi. Dinsizlik ve materyalizm karsnda bu insan ok salam delillerle bu kitab atyor ortaya ve ben onun vermi olduu rnekleri kendi din tartmalarmda kullanyorum. Diyorum ki Bedizzaman Said Nursi de byle sylyor. Ve ben bundan bir hicap duymuyorum. Niye duyaym? nk o da ayn yola gidiyor. imdi burada esas olan bir ey var, Mistik insanlarn temelinde var olan ey "Bir"e ulamaktr. ster Yahudilie, ister Hristiyanla, ister baka bir yere gidin ama "Bir"e ulamak iin nefsi terbiye etmektir. Geri din olarak Yahudilii ok seviyorum, Yahudilik zerine ok aratrma yapyorum ama bu benim Bedizzaman' aratrmayacam anlamna gelmez. Eminim ki Bedizzaman yaasayd ondan renceim daha ok ey olurdu. Bedizzaman'la kesimeniz nasl oldu? niversitede iken her gruba girdim. Tantm insana "bakn ben Yahudi asllym" diye batan sylerim, hibir zaman da bunu gizlemem. Her insanla her eyi konuurum, hibir eyi gizlemem. Benim bundan bir korkum yok. O zaman arkadalar beni iftarlarna davet ettiler. eitli Nur cemaatlerinden insanlarla tantm. Ve ben onlarla hep mistik konular konutum. Onlar sanyordu ki ben sklacam. Ama hayr ben hep sordum ve aratrdm. slam'n bir "Mehdi-Mesih", bir de "Deccal" inanc vardr. Ayn ey Hristiyanlar, Yahudiler ve siz Sabetayclar iin de geerli. Siz Sabetaycsnz, Bedizzaman ise sizin din grnze sahip ya da fikren yakn insanlarla hayat boyunca mcadele etmi, bir insan. imdi sizin ondan istifade etmeniz bir eliki deil mi? Bu bir eliki deil. nce unu sormak lzm, acaba ben Sabetayclarn cumhuriyette stlenmi olduklar rol benimsiyor muyum? Bu ok nemli. Ben o tarz onaylamyorum. Ben bir kere din bir insann politik olmasna karym. Sabetayclar Trkiye'de niye bu hale geldiler? Bir kere Dnme denilen insan da Sabetay Sevi'yi tanmyor. Sadece ona diyorlar ki, sen farklsn sen bakasn. Sadece bununla yetitiriyorlar ocuu. O ocuk byyor Trkiye'de bir yere geliyor. Siz imdi hangi kltr grrseniz o kltrn izlerini getirirsiniz yaantnza. Sabetayclarn Batc olmasnn nedeni de budur. Siz hi Adyaman'l, Malatya'l bir Sabetayc grdnz m? Adyaman'da yirmi sene orada yaayp da oray anlam bir Sabetayc grdnz m? Zaten

Trkiye'deki en byk problemimiz bu oldu. Biz Trk halkn tanmadk. Benim atalarm almlar 1924'te buraya getirmiler. Dncesiyle, yaantsyla, fikriyle ksacas her eyiyle Anadolu Trknden farkl bir kitle buraya gelmi. Onlarn sizinle ok farkl noktalar var. Yani imdi bugn Trkiye'den bir grubu alsalar Rusya'ya gtrseler, ayn ey onlarn bana gelse, ne olacak, Rusya'daki insanlar kar kacak. Kitabnz kana kadar kimse Sabetaycln hl devam ettiini kabul etmiyordu. Herhalde bundan sonra baz konular daha da netleecek. Yakn tarihe baktmzda dnmelerin Trkiye masonluundaki yeri de ok ilgin. Kitabmda var. Sabetayc niin mason oluyor, nk orada kendini manev olarak tatmin ediyor. Bakn dinsiz insan olmaz. Ateistlere falan inanmyorum ben. nk insann iinde bir nur vardr ve o nur mutlaka alr. Onu ama Masonlukta aar, ama baka bir yerde aar nemli deil,mutlaka alr. Ama Masonluk da artk sulanm bir felsefeye dnt. Ben mason deilim onu syleyeyim. Bunlar yazp sylyorum diye benden de holanmazlar zaten. Masonluk bugn bir kar rgtlenmesi halinde. yle bir hale gelmi ki, adam slm evrelerde de saygyla karlanyor. ok garip. Sizin kendi cemaatinizde kullandnz ikinci bir isminiz var m? Annemin ailesinin soyad Ben Zwi. Ama benim durumum biraz farkl. Babam Erzurumlu bir Trktr. Dnce olarak da muhafazakr ve milliyeti bir insandr. Annem Sabetayc kkenden gelir ama o da bunu nemsemez. Ben anneannemle bydm. O bu konuyu ok iyi bilen ve inanan bir insand. Ve aile iinde kendince spanyolca bir isim sylerdi bana. Ama bu tarz bir ismim olmad. Verilemezdi nk babam mslman zaten. Annenizle nasl evlenmi? Annem ona Selanik'li olduunu sylememi. Bu bir de bir sevgi meselesi herhalde. Annem de zaten bu konulara girilmesini pek istemez. Hatta size ok ilgin bir ey syleyeyim Fehmi Koru annemin uzun yllar beraber alt Musev bir iadam ile ilgili bir yaz yazdnda ona bir cevab yaz yazyor ve orada kendisinin mslman olduunu belirtir slp kullanyor. nk o kendini bir mslman olarak gryor. Ben anneannemle ve onun evresinde bydm iin bu kimlii setim. lgin bir olay var karmzda. Sabetayc kimliini ak bir ekilde ortaya koyan ve bunu deklare edip savunan ilk isimsiniz. Kimse bunu bugne kadar Selanik dnmelerinin aslnda hibir zaman mslman olmadn, kendi ilerinde Yahudiliin bir mezhep ya da tarikatini gizlice devam ettirdiklerini sylemedi. Sylemekten ziyade bu hibir zaman ciddiye alnp da kabul de grmedi. Bunu Sabetayc cemaatin iinden ilk olarak siz ifaa ediyorsunuz. Hibir zaman sylemedi, hibir zaman da belki bu kadar net bir ekilde sylemeyecek. Ama bir zaman sonra syleyenler de olabilir, bilemem. Ben ak olarak size sylyorum, Sabetay Sevi'nin din grlerini benimseyen ve buna gerekten bal inanl bir kitle var. Ve bunlar hibir zaman gerek anlamda Mslman olmadlar. Banzda bir tek lider mi bulunuyor? Birden ok hoca var. Ben size unu syleyeyim. braniceyi Trkiye'de renmi ve Tevrat'n Sabetayclk asndan manalarn takip eden bir deil, birden fazla hocalar var. Bunu iddia ediyorum ben. Ama buna inanp inanmamay benim szlerimin sizde brakaca intibaa brakyorum. Bu arada hikimsenin ismini aklama hakkm yok. ok da ters bir ey olur yani. Sabetay Sevi'nin cann kurtarmak iin mslman olmas rahatsz edici deil mi? Cann kurtarmak iin Mslman olmad, dardan bakanlar byle grebilir. imdi ben Yahudilie dnmek istedim ama kabul etmediler. Ben Sabetayclarn spanyol Konverzolarndan (dnme) ayr tutulmasna karym. Ayrcalk falan da istiyor deilim. Yahudi kltrnden gelen bir insan sanki bu kltrden gelmeyen bir insanm gibi nasl deerlendirilebilir anlamyorum. srail niin byle davranyor? srail devleti diyor ki, sen beni hibir ekilde ilgilendirmiyorsun. Sabetay Sevi olayndan sonra sen baka bir hal aldn, bu yolda gidiyorsun. Ben de diyorum ki sen btn dnya Yahudi kltrnn temsilcisi olduunu sylyorsun. Ben Yahudi kltrnn bir parasym. Hatta yle ifade edeyim, srail'de Yahudi Tarihi Mzesi'nde Sabetayclarla ilgili bir ke vardr. Eyll 96'da srail gazetelerinde bu konuda bir yaz karttm. Sizinle yaptm bu grmenin bir benzerini srail'li bir gazeteciyle yaptm. Ortalk kart. Aklamalarm kabul edilmedi. 'Bu tek bana bir kii, byle bir cemaat yok falan' dendi. unu gzden kardlar ben o mlakata bir arkadamla gitmitim. O arkada bana tercmanlk yapt. Demek ki yalnz deilim ikinci bir Sabetayc yani bir cemaat var. Trkiye'de de Aytun Altndal bey konuyu gndeme getirdi. Yahudilik konusunda bir ey daha var. Endls'te bundan 500 sene evvel Trkiye'ye gelmemi, orada kalm, Hristiyanlam fakat Yahudi geleneklerini srdrm insanlar var. Bunlara Hristiyan dnmeleri, yani konverzo denir. Sabetay Sevi ile de bir ilgileri yoktur. Ancak onlar srail'de Yahudi kabul edilirler. Yahudilie dnecekleri zaman Giyur li Humra denilen bir ileme tbi tutulurlar. Siz sinanoga gidersiniz orada basit bir dua okunur, ruhun temizlenmesi iin bir banyoya girer karsnz ondan sonra Yahudilie geri kabul

edilirsiniz. Bu uygulanan bir dine dn merasimidir. Benim istediim tek ey Trkiye'li Sabetayclara da bu giyurun uygulanmas. Bizim spanyol konverzolarndan bir farkmz yok ki. Ben 21 yanda cebimde 100 dolar ve bir srt antasyla gittim srail'e. kinci gidiimde bavuruda bulundum fakat kabul edilmedi. Bu konuda srail'in ald bir karar var. srail bu hakk tansa Trkiye'deki Sabetayclar vatandalk bavurusunda bulunur mu? Ben gidecek insanlarn olduunu sylyorum. Ka kii olduu nemli deil. Sabetayc bir cemaat olduunu sylyorsunuz ama ortada kimse yok. Trkiye'deki btn Bahailer ortaya kyor mu? Sadece temsilcisi kyor konuuyor. Trkiye'deki Yahudiler kyor mu ortaya? Trke isimler kullanyorlar, Yahudiliklerini bile gizliyorlar ve sormadnz m sylemiyorlar. Gizleme Trkiye'de hep olmu bir olay, garip bir ey deil ki. Trkiye'de bizim bilmediimiz adn sann duymadmz ne gruplar var bir bilseniz. zellikle Anadolu'da. Benim mesela en ok ilgimi eken ey Alevilerin ierisindeki baz gruplar. nk onlarn mistik inanlaryla Yahudilik arasnda o kadar ok paralellikler var ki. Bektailikle Sabetayclk arasnda bir ilinti ve balant vardr mesela. Ben kitabmda bunu "Osmanl Mistisizminde Sabetayclk" bal altnda inceledim ve bu arada Melamilikle Sabetayclk arasnda bir balant olduunu tesbit ettim. Nasl oluyor? O dnem er' hkmlerin egemen olduu bir dnem. Adam kalkm Mslman bir tarikata girmi. Girmi olduu tarikat ykmllk olarak en hafif olan. Mesela Bektailie girmi, nc devre Melametilikte de Sabetayclar var ve bu ok nemli. Abdlbaki Glpnarl da bunlar yazyor. Hatta diyor ki Seyyid Abdullah Nur isimli kii yani nc devre Melametilii kuran kii Balkanlarda ortaya kyor. Ve bunun Selanik'teki dergahn Yahudi cemaati finanse ediyor. Ben tek tek isimleri karttm oradan. Hem de nereden karttm biliyor musunuz, Yeni Asrn Selanik Yllar adl kitaptan. Adam diyor ki, 'Bizim bir akrabamz da ok Mslmand, Melametilik dergahnda unlar unlar yetitirdi.' Komediye bakn, kardeim senin byk atann kim olduunu ben biliyorum. Bu adamn Yakubi olduu ok ak. Ama ben yine de ok fazla yazmadm korkumdan. Karmdaki adam da basit bir adam deil sonuta. Baz ok tannm insanlarn Sabetayc olduklarna dair sylentiler dolayor. zellikle basn dnyasnda. Gemite mesela bir Ahmet Emin Yalman bu konuyla ilgili olarak ok ey yazd. Ama Yalman dnmelii tartm, bu konuyu yazm ve reddetmemi bir insandr. Ben kiisel olarak inanyorum ki insanlar yava yava belirli aamalardan geecekler. Bildiimi kimseden saklamyorum. Siz ok daha u bir kesimden de gelseniz yine konuurdum. Ben konunun tartlmasn istiyorum. Konumaktan korkmuyorum.

SABATAYST SMLERNN MENE KANIMCA GEYIK YAYINLARI TARAFINDAN BASILAN ABRAHAM GALANTENIN SABETAY SEVI ZERINDEKI KITABINA ASAGIDAKI BILGILER ILE BIR BASLANGI YAPILMIS OLSAYDI, OKURLAR KONUYU DAHA IYI ZMSEYEBILIRLERDI: IbranIcede topLam 22 harf vardIr. Her harfIn bIr manasI ve hIkayesI vardIr. KabaLaya gre, her harfIn bIr sIra numarasI ILe temsIL ettIgI sayIsaL bIr gc buLunmaktadIr. IbranIcedekI harfLerIn IsImLerI ve sIra numaraLarI verILmIstIr. Parantez IIndekI rakkam Ise harfIn sayIsaL gcn temsIL etmektedIr. BIr IsImIn topLam sayIsaL gcne buna gematrIa denIyor. TanrInIn syLenmesI yasak oLan IsmInI oLusturan harfLerIn topLam sayIsaL gc 26ya esIt ve bu sayI YHVHyI temsIL edIyor. AyrIca 13 ve katLarInIn da bIr anLamI var nk 26 TanrIyI temsIL eden 26 sayIsInIn tek bLnenI 13tr. Buna mukabIL, BIR anLamIna geLen ECHAD keLImesInI oLusturan harfLerIn sayIsaL gc 13tr. Bu sebepLe TanrInIn tekLIgInI temsIL edIyor. TrkIyede SabetaycILarIn Ehad ya da BIr ILe basLayan soyIsmI kuLLanmaLarInIn sebebI budur. ByLeLIkLe, TanrInIn bIrLIgInI ve tekLIgInI tasdIk etmek IIn GematrIa kuLLanILabILInIr. Zohara gre, TanrInIn dnyayI yaratma zamanI geLdIgInde, IbranI aLfabesIndekI tm harfLer TanrIya kendILerInI ters sIrayLa sunduLar. HepsI TanrIdan kendIsInI ILk oLarak yaratmasInI IstedI ama TanrI bunu kabuL etmedI. Daha sonra BeIt harfI TanrIya gIderek kendIsInIn ILk harf oLmasInI nk Brachot duasInI temsIL ettIgInI syLedI. TanrI bunu kabuL ettI ve BeIt dnya yaratILIrken ILk harf oLarak yaratILdI. BeItIn TanrI tarafIndan ILk harf oLarak seILmesIndekI sebep Ise, sekLInIn yukarI, asagI ve saga dogru kapaLI oLmasIydI. Torah BeIt ILe basLar. Bunun sebebI Ise, BeItIn soLa dogru aIk oLmasI, IbranIcenIn soLa dogru yazILmasInda etkIn oLmustur. Bu harf bIz SabetaycILara hayatImIzda devfamLI ILerIye bakmayI gretmeLIdIr.

Torah, BereshIt yanI basLangIta anLamIndakI IbranIce keLImeyLe basLar: BereshIt bara ELohIm et hashamayIm veet haarets.. BereshIt keLImesI Bara ve sheet keLImeLerInIn bIrLesImInden meydana geLIr ve TanrInIn 6 seyI yarattIgI anLamIndadIr. Bu 6, dnyanIn 6 gnde yaratILdIgI mIdIr? Ya da 6 yn m temsIL eder yanI kuzey, gney, dogu, batI, asagI, yukarI. Ya da 6 sefIrot mu yanI vav-hesed, gevurah, tIferet, netzach, hod, yesod vardIr? DaLet drdnc harftIr ve mIstIk bIr sayIdIr. KabaLa AksIyon, OLusum, YaratILIs and IkIs/YayILIs adInda drt dnyadan bahseder ve Pesah bayramInda 4 bardak vIskI ve, 4 oguL and 4 sorudan bahsedILIr. EskI bIr kabaLa tekstI oLan BahIre gre, DaLet, WIsdomI AnLayIs ve SevgIye bagLar. Drt dnya paradIgmasInda YUD, yayILIs ya da IkIs dzeyInI, ILk HEY harfI yaratILIsI, VAV harfI oLusumu ve IkIncI HEY harfI Ise the aksIyonu dnya ILe bagdastIrIr. BIr aLIsmaya gre Ise, IbranIce harfLer kategorIye ayrILabILIr: 3 ana harfLer ALEPH, MEM, SHIN, 7 IftLer BET, GIMEL, DALET, KAF, PEY, RESH, TAVE ve 12 basIt temeL harfLer HEY, VAV, ZAYIN, CHET, TET, YUD, LAMED, NUN, SAMECH, AYIN, TSADE, KUFtur. BunLar evrendekI 12 takImyILdIzI, bIr yILdakI 12 ayI ve can, erkek ve kadIn IIndekI 12 yn temsIL edIyor. TanrI, dnyayI bu harfLer vasItasIyLa ortaya IkarIp yaymIstIr. SHIN, ana harfLerden bIr tanesIdIr, bu harfLerIn temsIL ettIkLerI evrenIn oLustugu seyI yaratmIstIr. SHIN, ATESI ortaya IkarmIstIr. MEM Ise SUyu, ALEPH Ise HAVEyI yaymIstIr. CENNET ya da GK ATESten, YERYZ ya da DNYA SUdan ve RUH ya da RZGAR Ise HAVAdan ve evren Ise bunLarIn arasIndakI dengeden yaratILmIs. Harf dIzInIndekI sIra. Harf IsmI (SayIsaL gc) SIMGELEDIGI ANLAM: 1. aLeph (1): (sessIz bIr harftIr) THOUSAND, MASTER, TEACHING, OXEN 2. beIt (2): (b sesInI verIr) HOUSE, HOME, CONTAINER 3. gImeL (3) (g sesInI verIr) CAMEL, RECOMPENSE, REWARD. 4. daLet (4) (d sesInI verIr) DOOR 5. hey (5) (h sesInI verIr) BEHOLD, DALET+YUDtan oLusur, IsIm arkasIna geLInce dIsIL yapar, ayrIca beLIrtgen THE anLamI vardIr, Torah scroLLdakI en kk harftIr. 6. vav (6) (v sesInI verIr) HOOK, IsIm nnde AND, ALSO, BUT, THEREFORE. HerseyI bIrLestIrIcI bIr grevI vardIr. 7. zayIn (7) (z sesInI verIr) SWORD, TO ORNAMENT, TO SUSTAIN. ZoharIn ILk harfIdIr. 8. chet (8) (bach keLImesIndekI ch sesInI verIr) 9. tet (9) (t sesI verIr) TOV 10. yud (10) (y sesI verIr) ALfabedekI en ufak harftIr. EMANATION reLated wIth the hIghest LeveL In the Four WorLd paradIgm of KabbaLah. Tetragrammatonun (yanI TanrInIn drt harfLI IsmInIn = YHVH) ILk harfIdIr. Zoharda Ise YuD tm canLILarIn basInI temsIL eder. MIsne Toraya gre meLekLer 10 katta yaratILmIstIr. MeLekLerden Chayyot, Chet Yud Vav Tav, Ha Kodesh dIgerLerInIn stndedIr. 11. caf (20) (noktaLIysa K sesInI noktasIzsa chet ILe aynI sesI verIr) PALM OF THE HAND, SPOON, CONTAINER. n takI Ise AS, LIKE, WHEN, AT, ABOUT or ACCORDING TO anLamIna geLIr. GeneLde bkk cIsImLerI sImgeLer. CAF IkI bIImde kuLLanILan 5 harften bIrIdIr bunLar: CAF, MEM, NUN, PEY, TSADE. BIr sekLI keLIme basInda ya da ortasInda gerIye dnk bIr C oLarak kuLLanILIr; dIger bIr sekLI Ise keLIme sonunda dz CAF oLarak kuLLanILIr. 12. Lamed (30) (L sesI verIr) TO LEARN, TO TEACH. En uzun boyLu harf. MIstIk bIr harftIr nk GematrIasI 26dIr. gretme ve grenme YahudI GeLenekLerInde vardIr ve gematrIanIn 26 oLmasI TanrI, Lamed ve grenme arasInda bIr bagLantI oLusturur. 13. mem (40) (m sesI verIr) WATER, MOTHER Mem, caf ve vavdan oLusur ve gametrIasI 26ya esIttIr. Bu da TanrInIn kutsaLLIgIyLa ILgIsI vardIr. KapaLI ve AIk MEM vardIr. TaLmuda gre, aIk MEM reveaLed teachIng and kapaLI MEM conceaLed teachIngI temsIL eder. 14. nun (50) (n sesI verIr) SHINE, SPOUT, SPREAD FISH, NOURISHMENT. IkI sekLI vardIr. CmLe basInda ve ortasInda kuLLanILdIgInda BahIre gre bkk sekLIyLe beyInI ve vcudu besLeyen omurILIgI temsILeder. CmLe sonunda Ise en son harf oLarak kuLLanILIr. 15. samech (60) (s sesInI verIr) SUPPORT, TO TRUST, TO RELY ON. 16. ayIn (70) (sessIz bIr harftIr) EYE, FOUNTAIN. YUD+ZAYIN= 17 = Tov (IyI) InsanLara IyI ve hayIrsever gzLe bakmayI gretIr. 17. pey (80) (p ve f) FOOD, CAF+YUD 18. tsade (90) (ts sesI verIr) RIGHTEOUS, NUN+YUD, BahIr e gre: rIghteous person Is bent (humbLe) In thIs worLd and straIghtened In the worLd to come!

19. kuf (100) (k sesI verIr) TO SURROUND, TO TOUCH, MONKEY, HOLY. KAF+VAV, GametrIa =26 20. resh (200) (r sesI verIr) BEGINNING, HEAD, EXISTENCE, SUBSTANCE, BEING, REALITY, DaLet harfIyLe ok benzestIkLerInden bIrbIrLerIne karIstIrmamaLIdIrLar. BIr basLangI vardIr anLamIndadIr. ASHER means WEALTH, or SHINRESH Is MINISTER. GametrIa = 510 21. shIn (300) (nokta sagdaysa s sesI verIr, nokta soLdaysa ss sesI verIr) TOOTH, YEAR, REPEAT, TEACH. 22. tav (400) (t sesInI verIr) MARK, SIGN, DALET+NUN, Shabbatta da bu harf geer. EMET yanI DOGRULUK, ALEPH+MEM+TAV harfLerIyLe yazILIr ve bu keLIme aLfabenIn uzak harfLerIyLe yazILIr: 1, 13, 22 nk GEREK, Tevrata gre ogunLukLa bIrbIrInden uzak araLIkLarda buLunur.because. GEREK, ALEPHten TAVa, BASLANGItan SONa, DOGUStan LMe herseyI kapsar: ALEPH+MEM= EEMAH (ANA, DOGUS) ve MEM+TAV= MEMTAV (LM) temsIL eder. TanrInIn bIr IsmI oLan ADONAI, Lord anLamIndakI ADONdan geLIr. (AYIN+DALET+VAV+ NUN+YUDdan oLusur) Baska bIr IsmI oLan EL Ise ALEPH ve LAMEDden yazILIr. HEY+YUD+ MEM harfLerI HAYAM yanI denIzI oLusturur ve bu da TanrInIn bIr baska IsmI oLan ELOHEIMI oLusturmaktadIr. Yksek suLar erILdIr ve aLak suLar dIsIdIr. Yksek suLara ELOHEIM ve aLak suLara ADONAI denIr. BIr dIger IsIm oLan HASHEM Ise HEY+SHIN+MEMharfLerIyLe yazILIr. KADDISH (Kuf+DaLet+Yud+ShIn ) TEFILAT (DUA) (Tav+Pey+Yud+Lamed+Hey) TrkIyede SabetaycILar ve MusevILer IsImLerInI bes trL seILmIstIr: 1- IbranIce ve Trke arasIndakI ses benzesmeLerI vasItasIyLa en yakIn IsIm aLInarak, 2- Tevratta geen IsmIn Arapa IsmIn Trke karsILIgI oLarak,3- IbranIce ve Trke aynI sessIz harfLerden oLusan IsImLer yakInsatarak (nk IbranIce, sadece sessIz harfLerLe de (yanI sesLI harfLerI temsIL eden noktaLarI koymadan da) yazILabILIyor byLecene sessIz harfLer aynI oLdugundan okunusLar aynI kabuL edILebILIyor) 4- SoyIsImLer, bIr sonrakI jenerasyonda IsIm oLarak seILerek, 5- LadIno dILIndekI MusevI IsImLerIn TrkesI kuLLanILarak, Isim ve soyisim seme ile Tevrat arasindaki iliskiler ve Ladino, Ibranice ve Trke geni hususundaki arastirmalar pek yakinda Istanbul SEVIA STUDY ON SABBETEAN GYNAECOLOGYThe Jewish names come from all the countries of the exile (Roman, Greek, Aramen, Arabic, Berber, French, English, Spanish, German, Polish, Russian, Portuguese, etc.). Often one of these words enters the composition of multiple names, also, there are several sources which explain the same name. They are names of objects, subject, plants, feelings, professions, symbols, food, animals, currencies, wishes, appreciation or contempt, moral, physical and physical characteristics, city names, etc. (http://hebreunet.ovh.org/nfja.htm) ; (http://home.earthlink.net/~dchapin/list1.html), There are several Yiddish female names which are colors, referring to complexion, hair color or eye color: Trkiyede Sabetaycilar ve Museviler isimlerini gayet sistemli olarak toplam sekiz trl semislerdir: 1- Ibranice ve Trke arasindaki ses benzesmeleri vasitasiyla en yakin isim alinarak, 2- Tevratta geen ismin Arapa ve Trke karsiligi olarak, 3- Ibranice ve Trke ayni sessiz harflerden olusan isimler yakinsatarak (nk Ibranice, sadece sessiz harflerle de (yani sesli harfleri temsil eden noktalari koymadan da) yazilabiliyor bylecene sessiz harfler ayni oldugundan okunuslar ayni kabul edilebiliyor) 4- Soyisimler, bir sonraki jenerasyonda isim olarak seilerek, 5- Ladino ve Yiddish dilindeki Musevi isim ve soyisimlerin Trkesi kullanilarak, 6- Sabetayciligin yayildigi ve yasatildigi (Misir, Cezayir, Sam, Kirim, Izmir, Manisa vb) yerlerin isimleri ve Selanik ve evre ky ve ilelerinin (Poroy, Topular, Kayalar, Kavala, Vidinli) isimlerini tasiyarak. 7- Tevratta varolan isimlerin rnegin Abraham (Ibrahim), Jacob (Yakup), Yahya, Ilyas, sonuna -zade, -gil, han, -kara, -oglu vb. getirerek. Bu Musevilerde de yaygin bir soyisim koyma biimidir. 8- Bircogu anlam bakimindan birbirine baglaniyor; cnk manaca iyi, gzel, sevimli, gl, ulu, yce, zengin, akilli, ugurlu, soy, aslan, kaplan, tek, isik, coskun kelimeleri evresinde dnmstr. zellikle Mogol, Ilhanli ve Avar, Hazar, Nogay, Kazak, een, Tatar ve Lezgi gibi eski Trk Boylarindan alinan kelime ve isimler gze carpmaktadir. Bu eklerden bircogu ztrke degil de, Mogolca ve diger dillerden alinan ve ayni anlamlar

veren eklerdir. rnegin, Sehir kelimesi yerine kullandigimiz Kent kelimesi gibi. Veya transfer edilen Onur kelimesi gibi. Sabetaycilar, isim ve soyisimlerinin bazilarini ya da bunlari olusturan ekleri Tevrattan alinan isimlerin direk olarak ya da Trke manalari olan isimlerden semislerdir. Tm soyisimleri Ibrani harfleriyle yazilabilir olmalidir. Bu isimlerin Ingilizcelestirilmis karsiliklarini A.B.Dde, Yiddish dilindeki karsiliklarini Avrupada rnegin Hollandada, Ibranicelestirilmis karsiliklarini Israilde, Ispanyolca/Ladinolasirilmis karsiliklarini ise Ispanyada ve Latin Amerika lkelerinde kullaniyorlardir. Kullanilan tm bu isimlerin birbirine benzer nitelikte ve manada olmasi ortak bir kltr temsil eder. Bu sebeple SABETAYCILIK, YAHUDI KLTRNN VAZGEILMEZ BIR PARASIDIR. Tevratta geen ve tm dnyada kullanilan Yahudi isim ve soyisimleri (ve var ise Trkeleri, eger yok ise Trke anlamlari yanindadir) asagidadir: Selma (Salmia), Semra (Samra), Moshe (Mustafa), Semiha (Semanntha), Serra (Sarah), Seyna (sheina), Sema (Sima), Simla (Simcha), Suzan (Susan,Shoshana), Sumru (Schmuela), Siir (Shir, poem, sir-man), Timur (Tamar, Teymour, Temr), Ilgaz (Ignaz), Kerem (Carmit, Kerem), Karol (Karel, Carol, Egon, Oz, On, Gl), Nur (Ner, Or, Barak, Bazak, Isik), Nehir (Nahar, Yuval), Neslihan (Nesichah), Nimet (Nimah, Ninet), Nisa (Nitza), Ofra (Zwi, Ceylan, Geyik), Esra (Ezra, Azra), Kenan (Kenan), Denker (Denker), Gr (Gur, Leon, Aslan, Arslan), Babr (Hint aslani), Asaf (Asaf), Bereket (Zmrt), Barkan (Diken), El (Tanrinin bir ismi), Atar (Tzeri, Ta), Kohav (Ester, Yildiz), Baris (Shalom, Shlomo, Salomon),Yusuf (Jose, Yosef, Joseph), Nisan (mucize), il (Nemesh), Senih (Seneh, Bush), Shalev (Gvenli); And, Ant (Nidre, Yadah, Sheba), Us (Navon), Sarp (yalin), Murat (Marad), Hamarat (Hamarad), n (Sem), nl (Neda), Reha (Rea, Recha), Kent (Ir), Morten (Tamar, am), am (Tannenbaum, Oren), Savas (Mark, Mordehay=Mentes), Yn (Nativ), Gnes (Samson, Soley), Baris (Shalom, Noah), Meron (Erler), Mim (Mem, -den, -dan), Tidhar (Karaaga), Tarik (Tarik, Barkay), Rishon (ilk), Echad (Bir, Ehad, Tek, Yek), Kuscu (Erkus, Rashba), Ran (Sarki sylemek), Gomer (Tam), Yildirim (Raam), Tzelil (Ton), Palat (-Ka-, Polat, Pulat), Palti (Ver), Sopher (Yazar), Tzur (Sela, Kaya), Shaviv (Alev), Tal (Sebnem), Nazli (Noaz), Basar (Netzach), Ot (Tzemach), Peer (Zafer), interior (girgin), Oath (-ant, -and, -sz), Vadim (Bil-mek), Dor (Soy, nesil), Nuri (Esh, Ates, Atesim), Nun (Parla, Yizrach); Oral, Orel (Imre, Sz), Norman (Kuzeyman, Kuzeyli), Sibel (Yafet, Yafit), Joshua (Falk, falcon), Newman (Numan), Ilan (aga), Yachel (mit, Gven), Bilge (Renan, Freud, Simcha, Sasson, Sevin, Haz), Sheleg (Kar), Asher (Zelig, happy, joyful, mutlu, sen); Yaar (Orman, Wald), Cascon (Tolga), Yafe (Edel, Degerli, Deger, Baha), Dervish (Dervis), Frieda (Feride), Sultan (Sultana), Yomtov (GnIyi), Eser (10,on), Er (Yehudanin oglu), Onan (Yehudanin diger oglu), Kal (ibadethane, sinagog), Ogan (Din adami, haham), Peytan (Din adami), Roseman (Glman), Barak (Simsek), Cavit (Javid), Yam (Deniz), Nisa (Nisa), Ran (Singer), Ari (Deborah), Yael (Kei), Demir (Barzel), Serra (tepe), Melamed (Mehmet), Uzan (G, Oz), Kerem (vineyard), Beker (Gen deve), Erez (Cederbaum, cedar = sedir), Stahl (elik), Ner (Isik), Shachar (Tan, Morgenstern), Fisher (Baliki), Tov (edg, bueno, bon, iyi, -gut, -gt, yahsi, Tova, Gitel, Dobra), Civa (Quecksilber, Caspit), Kasap (Shechter, Resnick, Shochat, Katsav), Tas (Stone, even, stein), Dag (Har), Segor (Kapali), Altin (gold, -paz, Zahavi), Shushan (Susen, Ssen, Susan, Ssan, Rosen), Kristal (Gavis), -is (fried-), Tanrikulu (Gottesdiener, Ovadia), Us-lu (bilge, Kluger, Chacham, Navon), Ili (Lapid), Mese (Eich, Eichler, Alon (Har), Segor (Kapali), Altin (gold, -paz, Zahavi), Shushan (Susen, Ssen, Susan, Ssan, Rosen), Kristal (Gavis), -is (fried-), Tanrikulu (Gottesdiener, Ovadia), Us-lu (bilge, Kluger, Chacham, Navon), Ili (Lapid), Mese (Eich, Eichler, Along (Har), Segor (Kapali), Altin (gold, -paz, Zahavi), Shushan (Susen, Ssen, Susan, Ssan, Rosen), Kristal (Gavis), -is (fried-), Tanrikulu (Gottesdiener, Ovadia), Us-lu (bilge, Kluger, Chacham, Navon), Ili (Lapid), Mese (Eich, Eichler, Along (Har), Segor (Kapali), Altin (gold, -paz, Zahavi), Shushan (Susen, Ssen, Susan, Ssan, Rosen), Kristal (Gavis), -is (fried-), Tanrikulu (Gottesdiener, Ovadia), Us-lu (bilge, Kluger, Chacham, Navon), Ili (Lapid), Mese (Eich, Eichler, Alonz, yce, bayar), tamar (damar), babr (kaplan), kut (iyi, zengin), kutlu (ugurlu), zeren (zeki, akilli, eke, bilgili, uslu), yalkin (ince), yalva (Tanri elisi); tekin (biricik, tek), varol (yasa), kunt (sert), tokay (dolunay), ger- (gk-), gke (gzel, sevimli, melih), sevin (cos, gnen, mutlu ol), erk (gl), esen (gl, saglikli, saglam), lgen (metin, ulu, yce), Hard (Hart, g, zor; kati, sert), Nesrin (Negrin), Moises (Muazzez), Ami (lkem), par (boga), tsipor (kus), gamal (deve), dag (balik), sus (at), namer (kaplan), zev (kurt), tolat (kurtuk), ayin (gz), ozen (ear), panim (yz), rosh (bas), iktisat (kalkala), av (baba), sayar (artist), Ash+er, Bin+ya+min (Yakubun ogullari), get (edin, -al), Pekar (baker), Farbe (renk), Sandler (Schuster, izmeci, Postalci), Okin (Kon-mak), Ruby (Roth, Ruben, Kizil veya Yakut), Ish-Shalom (Man of Peace), Kutay (ipek kumas), Chiram (Yce, ulu), Terzi + Terzioglu (Schneider, Kravitz, Chayat), Ilker (Shneur, Shneior, Bechor), Artzi (kara-, -yurt, Toprak), Bahar (Herbst, Stavi, Gz), Blbl (Zamir, Nachtigall) , Gneyman (Benyamin), Nadav (Veren), Avunduk

(Nahmias), Dogulu (Mizrahi), Timur (demir), Zuker (Seker), Fevzi (Viktor, Zafer), Nejat (Necati, Gvenli), Tarik (yol,is), Lev (Gnl, Kalp, Fuat), Levi (Gnll, Gnlden), Kol (Tm, btn), Tfekiman (Silahtar), Zadok (Adalet), partzufim = faces (yzler), Sefirot (yay-mak), Keter (ta), Adam kadmon (ilker), Tikkun (onar), Tzimzum (kap-mak), Gar (Mora, ikamet etmek), Dal (fakir), Yasar (Dogru), Mar (aci), Semih-a (kati, sert, yorgan), Kar (soguk), tok (sevea, ladino: arto), G (ladino:dura), Bas (Rosh), Dis (Sen), Arya (Leib, lion), Ze'ev (Volf, wolf), Dov (Ber, bear), Devorah (ARI, bee), Tzipporah (Feiga, bird, KUS), Grease (yag), Kesten (Ceviz), ebru (kas), Ender (Elder), Durata (Doreta, Dorothy), Hasan (Hassan), Liba (Sevimli), Gold (altin), Golden (Sari), Breina (brown, KAHVE-RENGI), Charna (black,KARA,SIYAH) Gella (SARI, yellow, blond), Gruna (YESIL, green), Roza (red, KIZIL), Weiss (Beyaz), Gross (byk-, koca-), Rosen (Glden), Malka (Belkis, Trkan), Berrin (soylu), Blent ile Baranin yce, ulu ve yksek anlamlari vardir. Baydar (Zengin), baysal (baris), barlas (savasi), aker (drst), verda (gl), Yissakhar (Kinay, Ber) Benzesmelere rnekler: Cassab (Kasap), Tchitchek (iek), Ajiman (Aciman), Cattan (Kattan), Bulak (Bulakia), Dumani (Duman), Ciprut (iprut), Kan (Caan, Cohen, Kohen, Kogan, Kaan, Kagan, Kohn, Kaplan), Veli (Eli, Eliyahu), Eltas (Elstein), Erzan (Ezran), Tabak (Tabbakh, Tabak), Faiman, Feiman (Feyman), Furman (Fhurman), Akerman Akkerman (Ackerman, Ackermann), Shamli (Samli), Mansoor (Mansur, Mansour), Gven (-hoff), Nil (Nir, Nil), Tchelebi (elebi), Bakish (Bakis), Alaam (Aladjem, Alucam), Amir (Emir), Oran (Orhan), Khalifat (Kalafat), Lyla (Leyla, Leila), Salomon (Selim, Ismail), Oz (z), Rahsan (Rasel), mit (Amit), Polat (Porat), Yasar (Yasha), Uziel (Uzel, Uzyel), Perla (Pearl, Inci), Edi (Edip), Acker (Aker, Eker), Hayim (mr, Hayati), Yoel (Ycel), Eda (Ida), Saati (Saatchi), Kemal (Kemml, Kemmel, -trak, Tarak), Kemmelman (Tarakioglu, Tarakcioglu), Kanner (Kaner), Kent (Urban, Medina), Dagli (Berger, Harar), Aci (Bitter), Berkai (Berkay), Ades (Edes), Nuh (Noah), Muchtar (Muhtar), iskandar (iskender), Melih (Meli, Kevin), Oguz (Oz), Korad (Conrad, Konrad), Nedim (arkadas), Tekin (Gvenli, secure, safe) Ibranicede sadece sessiz harflerin sayisal gleri vardir ve kelimeler sadece sessiz harfle yazilir. Bu bakimdan sessiz harfleri ayni fakat aralarina farkli sesli harfler yerlestirilmis isimler Gemetrialari ayni olacagindan dolayi kullanilabilir. Isimlerin yazilislarinda kullanilan harflere bazi rnekler:Karol = KRL = caf+resh+lamed. Nur, Ner = NR= nun+resh Damar, Demir = DMR = Dalet+mem+resh Tamar, Tamur, Tomor, Timur = TMR = tet+mem+resh Tarmur, Tarmar = TRMR = tet+resh+mem+resh Yosef, Yusuf = YSF Bilgin, Bilgen = BLGN Barakat, Bereket = BRKT Rifat, Rafet = RFT Kemal, Kamil = KML Gney, Gny, Gny= GNY Vb... (Gematria ile ilgili olarak: http://www.emanuelnyc.org/bulletin/archive/124.html) Soyisimlerde gze arpan baska bir hususta, iki sessiz harfin tek hece yaratarak ogunlukla soyisim sonunda tek hece ierisinde arka arkaya gelmesidir, -NT, -ND, -NG, -N, -NK, -RK, -RT, -RD, -TR, -ST, -R, -RG, -RG, -RH, -RP, -YH, -LP (KUNT, KENT, AND, NART, NENG, EN, GEN, CONK, YURT, YURD, TRAK, ST, BERK, BARK, KORK, BERG, TIN, TUN, DIN, SARP, ZIRH, SEYH, ALP vb.) Buna benzer sekilde, tek heceli soyisimler de dikkati ekmektedir. Ilgintir, soyisimler birbirine ve hepsi birden de bir yere baglaniyor olmalidir. rnegin, tm bir Sabetayci texte baglaniyor ya da bir kutsal kitaptan (kabbala, Tevrat vb.) alinmis olabilir. Hatta, bu garip bir raslanti da olabilir ama su-bay, tug-gen-er-al, or-gen-er-al, tm-gen-er-al, yar-bay, bin-basi, kur-may al-bay, yz-basi, on-basi, st-teg-men, av-us, bas-av-us, ku-man-dan, kar-a, ha-va (gk), den-iz, in eklerinden bile geliyor olabilir. Ya da tam tersi, bu kelimeler bylece olusturulmus ve Turkceye girmis olabilirler. Askenaz soyisimlerinde ok yaygin olarak ve al-mak / ol-mak fiilinden (ingilizce: get) tretilerek cmle basi veya cmle sonunda -AL ve -OL eki de yayginlikla kullanilmaktadir. Karakaslarda, dogan ilk erkek cocuguna Osman ismi verilirdi. Sabetaycilarda gunumuzde yaygin olan bir gelenek ise, dogan cocuga annesinin ya da baba-annesinin kizlik soyismini vermektir. Burada onemli olan kokenini ya da soy agicindaki aile icinde kaybolmak uzere olan soyisimleri, yeni dogan cocuga n isim olarak vererek o soyismini yasatmaktir.

Sabetaycilar sadece Selanikli degillerdir. skp, Kavala, Kirim, Sofya ve Varna sehirlerinden de g edenleri vardir. Halen, Makedonyada bazi kylerde yasayanlar bulunmaktadir. Amerika Birlesik Devletleri, Israil, Almanya ve Fransada, Trkiyeden giden Trk isimli Sabetaycilar bulunmaktadirlar. Turkiyede su anda basta Istanbul olmak zere, Izmir, Bursa, Edirne, Hatay (Kilis, Iskenderun), Adana, Gaziantep, Ankara, Manisa, Giresun, Balikesir, Canakkalede yasarlar. Kirklarelinde Karakas Mahallesi ve Ulukonak vardir. Istanbulda Tesvikiye-Sisli-Nisantasinda yasayan cemaatler ile birlikte Moda, Gztepe, Etiler, Maka ve Bakirky de yasayan guruplar da mevcuttur. Karakas cemaatinden Aleviligin iine girenler olmustur. Mevlevi cemaatinin ok kilit noktalarinda varliklarini srdrenlerde vardir. Bu cemaatte, Orta Asyadan g etmis kanisi uyandiracak sekilde aldatici bir ekik gzllge rastlanir. Benzet/Benzeme prensibi vasitasiyla bazi soyisimlerdeki TRK eki TR seklini almistir. Fonotik olarak c/, t/d, g/g/k, s/z/s, b/v/m vb. gibi sese benzesen harflerin birbirlerinin yerine kullanildigi hatta normal trke soyisimlerinden harflerin dsrlerek kullanildigi bazi soyisimlerine de raslanmistir. Isimlerdeki J harfi ilgintir. Sabetayci aileler ve Museviler genelde ayni Trk ilk ismi kullanabilirler. Cunku bu isimlerin Ibranice karsiliklari vardir. Yine de Sabetaycilar isim olarak daha genis bir yelpaze de isim secerler. Ornek olarak: Leyla, Sena, Verda, Beril, Yasemin, Yildiz ve Sibel isimlerini her iki gurupta kullanirken, Bahar, Irem, Feriha, Zuhal, Selin, Nesrin, Nil, Pamir, Suzan, Siret, Nk(h)et, Sevil, Nur, Zerrin, Berrin, Nevin, Esin, Beyza, Gzin, Dilek, Melike, Nazli, Esra, Suna, Rana, Inci, Simin, Jale, Rez(z)(s)an, Deniz, Fulden, Banu, Belkis, Ipek, Zeynep, Halide, Sev-gi, Bedia ve Naile ismini Sabetaycilar kullanir. Erkek isimlerinde de ornegin Sabetayci gurup eski jenerasyonda cogunlukla Niyazi, Nejat, Blent, stn, Haluk, Ender, Mehmet Ali, Ferdi, Feridun, Ilter, etin, Fevzi, Coskun, Ilhan, Can, mr, Emin, Baha, Fatin, Atalay, Pertev, Sahir, Taha, Tahir, Talat, Nail, Erdal, Faik, Vedia, Sreyya, Veli, Korel, Reha, nal, Cihat, Cahit, Hayri, Yahya, stn, Haluk, Ender, Sevi-n, Mehmet Ali, Asaf, Serif, Babr, Edhem, Ibrahim Ethem kullanirken, Museviler bu isimleri kullanmazlar. Bu isimlerle birlikte, Sabetaycilar birbirine sese olduka benzeyen Nazim, Cazim, Kazim isimlerini de kullanmislardir. Hasan gbek ismine de sika raslanir. Simdiki cenerasyonda ise en yaygin olarak Emre, Emir, Kaan, Kerim, Kerem, Berk, Cem, Akin, Eren, Alp, mer, Oral, Ender, Tun, Ugur, Hakan, Haluk, Ata vb isimler kullanilir. Sabetaycilar, yabanci dilden Yahudi soyisimlerini tercme ederken, Trkede es anlama gelen ekler ve soyisimler kullanmislar ve bylece soyisimlerinin hepsi manaca ayni yere baglanmistir. Gr (Coskun), Alp (Yigit, gl, acar, evik, erkli, er), Sarp (Yalin, dik), Din (Gl, Baran), Talih (sans, kut, ugur, ongun); Ulu (Yce), Sert (kati), G (zor), Ak (Kir), Kara (Koyu), Or (Isik, Nur), Soy (Kk, Dor, Nesil, Nejat), Ata (min, soy, ben (bin), ogul), Altin (Som), Bar (Par, Son, oglu), Berk (Bark, Berg, bek), And (ant, sz), Tay (Ci, Ci, , Er, ans, kut, ugur, ongun); Ulu (Yce), Sert (kati), G (zor), Ak (Kir), Kara (Koyu), Or (Isik, Nur), Soy (Kk, Dor, Nesil, Nejat), Ata (min, soy, ben (bin), ogul), Altin (Som), Bar (Par, Son, oglu), Berk (Bark, Berg, bek), And (ant, sz), Tay (Ci, Ci, , Er, ans, kut, ugur, ongun); Ulu (Yce), Se(Kamis), Susmus (Sylemez), Gvenli (tekin), ates (kivilcim), ift (ikiz), coskun ak-mak, and i-mek, vb. Ek bir bilgi olarak = Cok sayida Musevi, soyadi kanunu ciktigi zaman nufus memuruna gidip Kohen, Levi ve Eskenazi gibi Yahudilikte nemli soyisimleri almak istemis, fakat bu talepleri nufus memurlari tarafindan geri cevrilmistir. Bunun yerine MOR- ve TAM- eklerini kullanarak ornegin Mor-levi, Tam-kohen soyismini almislardir. Ayni gelenek Sabetaycilarda da vardir. MOR- ve TAM- ekli Tamtrk, Moran vb. soyisimleri almislardir. Ayrica, Sabetaycilarin Musevilerin kullandigi bazi soyisimlerinin benzerlerini aldigini grdm: Yohay ve Yokay gibi, Kavi, Kavci, Kavin, Kavadar, Kavadarli, Kavrem, Kavrak, Kavran, Kavak, Kavuk, Egrikavuk, Kavur, Enkavi ve Ennekavi gibi. AK-, DOR-, ORTA- -DIN, DAL-, CAN-, ER-, -YOL ve Z- eki de Levi, Kohen, Eskenazi, Sarfati, Varon gibi soyisimlerin nne gelmistir. Sabetaycilarin ve Musevilerin kullandiklari bu ortak ekler de ortak kltrn belirlenmesinde nemli bir yer tasir. Soyisimlerin tm, Ibranice harflerle yazilabilir olmalidir. Yavuz, Cengiz, Atilla, Oguz, Timur, Altemur ismini kullanan birok Sabetayci vardir. Ergene, Ergeneman, Ergenetrk, Ergenekon, Ergenekan, Ergenemen soyisimli Sabetaycilari da var. Sabetaycilarin iki ismi (gbek isim + orta isim) vardir, bunlardan biri yahudi ismini temsil eder. Mehmet ismi de Islamiyetle beraber bu ismi

alan Sabetay Sevi yi simgelemekteydi. zellikle gbek isim olarak kullanilir. Mehmet Ali, Mehmet Aziz, Mehmet Blent vb. -EL- eki, Israili simgeliyor. Elbizim soyisminin manasi Israil bizim anlamindadir. Soyisimlerinden, Fis = Finz, Mentes= Mordehay ve Yildiz= Ester oldugu biliniyor. Necip, Edip, Birep, Necip, Irep, Darip, Rodop, Sekip, Cenap, Nasip, Mirap, Irdelp, Celep, Irepoglu gibi -p ile biten isimlere Sabetaycilarda rastlanir. Sabetayci isimleri ve soyadlari Ibranice harf ve ses dzenine uygun olarak seilir ve konur. rnek olarak, hem Museviler hem de Sabetaycilar tarafindan sika kullanilan Sumru ve Semra isimleri verilebilir. Iki isimdeki sessiz harfler aynidir ve iki isimde SMR harfleri ieren Ibranice baska bir isme benzedikleri iin kullanilirlar. Ayrica, Ibranice isimler Ari (Ali), Albert (Alper), Leon (Aslan), Aaron (Harun), Izak (Izzet), Murat (Marat), Omer (mer), Selim, Rifat, Kemal, Erol, Yusuf, Yakup, Yahya, Nedim, Deha, Metin, Hakan, Cem, Melih, Cneyt, Hayati, Sami, Sinan, Semih vb. parantez iinde Trkeleri verilmistir. Sabetayci soyisimlerini olusturan ekler, Sabetayci soyisimlerin byk bir kisminda grlmektedir. Asagidaki soyisimlere sahip Mslman kisilerde bulunmaktadir. Onlar bu tespitlerden tenzip tutulmuslardir. Bu alismada amalanan, kisilerin kimligi degil, ortak bir kltr olan insanlarin soyisimlerinin de ortak kklerden geldigini gstermektir. KOL, DAL (ZWEG, BRANCH, RAMA): Tandal, Dal, Daldal, Altindal, Esendal, Dalokay, Dalkran, Dalay, Dalar, Dall, Erdal, Ardal, Sidal, Sdal, Grdal, Dalman, Dalayman, Dalar, Dalbudak, Dalbaar, Dalibar, Dalyan, Dalyanolu, Dalbudak, Dalkr, Sandal, Sandalc, Gmdal, Badal, Salkim, Zorlukol, elikkol, Babakol, Atakol, Pakol, Berkol, Akol, Karakol, Kolday, Bekol, Kolman, Kolcu, Birekol, Erkol, Kolak, Kolverdi, Kolveren, Kolba, Bykol, Kolip, Kolay, Kolday, Zarakol, zkol, Kolot, Kololu KUNT-, KUT-: Kut, Tankut, Kuter, Kutay, Kutbay, Gnkut, Kutman, Soykut, Erkunt, Kunt, Kuntel, Kuntasal, Turkunt, Orkunt, zkunt, Kuntman, Kunter, Ulukut, Erdikut, Baskut, Beykont, Kutmangil, Kutadgu, Kutadgubilik, Cankut, Taykut, Burkut, Kutsan, Aykut, Arkut, zkut, Kutlu, Kutri, Kutlar UUR (GOOD-LUCK, FORTUNA): Uurlu, Uurel, Uurluer, Uural, zuurlu, Uurluol, Uurda, Our, Uur, Uurul, Uurbil YURT, YURD (ARTZ, HEM): Ttenyurd, Yurtsever, Yurtbilen, Yeilyurt, Yurt, Kocayurt, Safyurtlu, Yurtta, Yurtman, Yurdaba, Yurdagl, Yurdakul, Yurdakuler, Yurdan KURT, KURD (WOLF, ZEV, LOBO): Karakurt, zkurt, Kipkurt, Kurtsan, Taykurt, Kurtcan, Bozkurt, Bozkurtlu, Kurttepeli, Kurtkaya, Bakkurt, Cankurt, Kurdolu BA-, BAI: (KOPF, HAUPT, HEAD, CABEZA) Baar, Baaran, zbaar, zbaaran, ilkbaaran, ibaaran, Baari, Krba, Kaba, Ba, Akba, Acunba, Hrba, Baer, Miniba, Bada, Eczaciba, Baarel, Batun, Balaml, Kaba, baaran, iyiba, Bakk, Bekk, Kkba, Bagk, Topba, Babay, Kulaba, Baolu, Dinba, Humbaracba, lba, Baol, Saybal, atalba, Baidin, Taba, Baipeki, Balaml, Baipliki, Baik, Kocaba, Suba, Baal, Tarlaba, Pnarba, Erginba, Baalp, Dkmeciba, Kolba, Batzel, Kayaba, Blkba, Blkbaolu, Baat, Usmanba, Acarba, Bagl ATA, BEN, SOY, KK (ZERAT, ROOT, RAZ): Ata, Atabek, Ataizi, Atakan, Ataol, Atakani, Atatr, Atatre, Atagk, Atakandan, Atakandr, Atagn, Atagr, Ataben, Atamen, Atam, Atamtrk, Ataz, Atanisay, Atansev, Ataner, Atambay, Atamer, Atan, Atanel, Ataouz, Atameri, Ataokay, Ataver, Atav, Eratam, Ataman, Atas, Atagndz, Atar, Ataay, Atav, zatav, Altav, Atakli, Atasever, Atanan, Ayata, Atakol, Atav, Ataer, Ataka, Ataergin, Ata, Ataolu, Ataouz, Atalar, Atalik, Atansoy, Atagk, Atafrat, Atalay, Atalayman, zatacan, Gkeatam, Avciata, Uluatam, Utkuata, Bengi, Benli, Beng, Bengn, Bengr, Bengil, Benk, Bener, Benata, Bender, Begen, Bensin, Benin, Benderli, Benian, Benadam, Bengisu, Bensu, Benice, Benson, Bentrk, Benk, Benayar, Benjenk, Bensan, Benne, Benker, Benol, Benler, Bensin, Benokan, Bendes, lben, zben, Seben, ehbenderler, Bendivar, Kksoy, Kkey, Soysal, Soyalp, Soyaslan, Soysev, Soyak, Soydan, Soydanbay, Soyen, Soyugazi, Canlisoy, Cebesoy, nsoy, Yazansoy, Srenkk, Bekata, Atauz, Birkk, Karaben, Bengl, Teksoy, Ykselsoy, Ogansoy, Assoy, Aksoy, Aksoyer, nlsoy, Eremsoy, Erimsoy, Arigsoy, Oguzsoy, Gksoy, Gensoy, Enginsoy, Polatsoy, Kksal, Kkl, Kksalolu, Kktrk, Kkmen, Pinarsoy, Ulusoy, Uzsoy, Erksoy, Egesoy, erifsoy, Min, Ermin, Bumin, Bmin, Mmin BN (THOUSAND, GET ON): Binak, Binark, Binay, Binzet, Binat, Binatl, Erbin, Bink, Binbay, Binkaya, Binbir, Binbagil, Binnet, Binlik TOK (SATIATED, FULL, TAM, BTN):

Tokay, Toker, Tokemir, Tokses, Tokgoz, Tokman, Toksoy, Toksz, Tokar, Tokalp, Artok, Tokad, Tokmen, Tokus, Erentok, Aytok, Tokyay, Toktay, Toksar, Aktok, Pektok, Tokz, Baytok, Toks, Tokatlolu, Tokmakolu, Tokaslan, Tokgz, Tokgzolu, Tokgren, Grtok, Tokuz, Tokuzlu, Tokta, Tokuzlu SAY-: (GRAFF, ROSEN, ROZEN, COUNT, CONTAR) Say, Gnensay, Saymen, Sayman, Saydan, Sayar, Sayn, Aynsoy, Saymer, Sayner, Saygun, Sayt, Sayit, Saygan, Saylav, Saylan, Saymen, Trsay, nsay, Birsay, Saydon, Sayer, Saydar, Saydam, Saylam, Saysel, Kutsay, Sayg, Saygl, Sayar, Oransay, Oransayolu, Say, Orhonsay, Sevsay, Tresay, Altnsay TEZ (PROMPT, QUICK, PRESTO) : Tezel, ztezel, Tezelli, Tezer, Tezelman, Tezeren, Tezci, Tezsever, Tezman, Tezcan, Tezkan, Tezi, Tezmen, Tezvaran, Tezerdi, Tezcaner, Tezkeser, Tezgr, Tezkeser, Tezol, Tezver, Layktez, Tezavci, Tezver, Tezren, Tezgren, Tezoran, Cantez, Cantez, Elitez, Tezgen, Tezuan, Tezonar, Tezula, Tezgider, Tezbaar KOCA, BYK, KK, MN, KOCA, UZUN (GROSS, GREAT, LARGE, LITTLE, LONG): Byk, Bykol, Bykzer, Bykzdemir, Bykkarabiber, Bykerk, Bykaksoy, Bykerdem, Bykkayalar, Bykinal, Eruzun, Uzun, Uzunolu, Bykuzun, Kocaer, Kocada, Kocayurt, Kocabora, Kocacklolu, Kocamaz, Kocaolu, Kocatopu, Kocapnarl, Kkaltan, Kkersoy, Kk, Kkolu, Kkalk, Kkeren, Kkekiolu, Kkay, Minican NCE (ADEN, THIN, FLACO): nce, zince, ncecik, ncemen, ncediken, nceolu, nceer, nceman, ncer, ncealemdar, ncealemdarolu DOAN, AHN, TOAN, KARTAL, ATMACA (HAWK, ADLER, EAGLE, FALCON): Doan, ndoan, Badoan, Gkdoan, Akdoan, Bildoan, Gkdoan, Alpdoan, Mutludoan, Yenidoan, ahinkaya, ahinba, zahin, ahingiray, Kartal, Akkartal, Atmaca TEL (WIRE, STRING), TAL, TL : Tel, Telyaz, Telimen, Telmen, Telci, Telman, Kortel, Aktel, Artel, Sertel, Bktel, Bartel, Ertel, Kantel, Ortel, Telatar, Telgeren, Telimer, Telyar, Altintel, Kestel, Kestelli, Bakirtel, Antel, atalolu, atalgil, atalba, Talman, Talu, Taluy, Atalay, Talay, Talayman, Talatpaaolu, Til, Betil, Bertil BAY-: (RCH, RECH) Bayar, Bayer, Emirbayer, Orbay, Baytin, Akbay, Erbay, Uzbay, Tanbay, Klbay, Baydak, Baybakan, Baykara, Baydar, Baydarli, zbaydar, Baytok, Baysoy, Baydur, Baysal, Krbay, Canbay, zbay, Bayru, Baylan, Baysal, Soydanbay, Bayman, Bayur, Baygn, Baygn, Baykan, Bayarlar, Baykal, Baykalz, Karabay, lbay, Acarbay, Bayru, Gkebay, Baykara, Boranbay, Baydan, Batbay, Bayduralp, Bayg, Baykut, Baykutay, Baysu, Baytzn, Bayri, Bayruk, Baykent, Baybek, Bayta, Baysungur, Aybar, Baykaner, Akbaygil, Akbayar, Bayrav, Sorubay, Albay AK-: (LAVAN, WESS) Akbarlas, Akbarut, Akbasan, Akman, zakman, Aksu, Ak, Atak, Atuk, Akbay, Akgngr, Akdeveliolu, Akgn, Akgner, Akgl, Aktun, Akar, Aker, Akersoy, Akdamar, Akbal, Akev, Akarca, Aksoy, Akda, Akay, Akmansoy, Akdikmen, Akdor, Akhan, Akalan, Akdora, Akdoruk, Akyel, Akmanligil, Akdou, Akba, Akka, Akkan, Akkerman, Akerman, Akin, Aktay, Akbil, Aksen, Akbayar, Akgerman, Akata, Akderi, Akkuzu, Akbaak, Akarun, Akz, Akseli, Akpek, Aktn, Akgr, Aktin, Akyz, Aktel, Aksal, Akan, Akor, Akbel, Aksoley, Akyalin, Aki, Aktulga, Akta, Aktal, zakta, Akyiit, Akosman, Aknar, Aktari, Aktav, Akpay, Aker, Akbaolu, Akkk, Yzak, Akzer, Aki, Aksongar, Akn, Aksekili, Akyollu, Akol, Akbe, Akl, Akris, Aktolga, Akkanat, Akar, Akkoolu, Akkoyun, Akkoyunlu, Yzak, Akbenliolu, Akss, Akolu, Akincier, Akbagci, Akil, Akin, Aki, Duysak, rmak, Akiz, Akkaynak, Akadan, Akyildiz, Aktansel, Akser, Aksungar, Akbayrak, Akku, Akbiyik, Akbykolu, Akri, Akkirpik, Akmehmet, Akfrat, Akdere, Akzambak, Akg, Akali, Akil, Sazak, Yasak, Bykakarsu, Azak KARA: (ARTZ, SOIL, KARA-KASH, BLACK, DARK, NEGRO) Karaka, Karakalar, Karahan, Karatal, zkaraka, Karakaolu, Erkaraka, Karakali, Karanis, Karaosmanolu, Karaibrahimolu, Karaali, Karaata, Karasu, Karabenli, Karaaa, Karaaal, Karabuda, Karabat, aykara, Karabyk, Acikaraolu, Karakurt, Karatepe KIR- : (FELD, FELD, SADEH) Kr, Krc, Krman, Kray, Krca, Krolu, Krtay, Kra, Krol, Krgz, Krml, zkrml, Krm, Krba, Balkr, Bozkr, Bakr, Krdar, Krsan, Zincirkran, Takran, Takranel, Krtl, Krmanolu, Kribrahim, Krtun, Krhan, Kroullar, Sade AA, BABA, DEDE (OSMAN): Azizaaolu, Osmanaaolu, Agah, Aabay, Aaman, Aasoy, Aasan, Aatan, Aazat, Aan, Aalar, Aaolu, Baba, Baba, Baban, Babat, Babakol, Babahan, Babacan, zbabacan, Dedemen, Dedeman, Dedeolu AR, ARI (BEE, ABEJA):

Arman, Arbek, Arouz, Arbay, Arcman, Arbatl, Araz, Arakon, Arun, Akarun, Arpa, Arga, Arka, Arsel, Arik, Arkl, Arda, Arsoy, Ardi, Arbel, Arsey, Arda, Arseven, Ar, Arsever, Arcan, Artekin, Arpad, Arpat, Arpad, Arka, Arkk, Aral, Argon, Artun, Arar, Arol, Arsel, Aryak, Arsal, Arat, Arpac, Arpacolu, Artel, Aran, Aratan, Ardan, Arbak, Arcak, Armagan, Artz, Arisan, Arin, Arel, Artok, Arson, Arsava, Aren, Arslan, Arf, Arkon, Arkun, Arlihan, Arkan, Akar, Afar, Oktar, Aktar, Candar, zar, Yarar, Arar, Ararad, Azar, Sayar, Hakarar, Aar, Kibar, bar, blar, par, Darmar, Yakar, Armay, Sakmar, Bayraktar, Kaynar, Kafadar, Sarar, Senvar, Senver, Bayraktar, Cezzar, Zorlular, Tamar, Seffar, Dalar, Arkun, Tokar, inar, Basar, zbasar, Dindar, Akdindar, Arolat, Kosar, Erbayar, Argden, Dizdar, Arhon, Arbag, Adivar, Adinvar, Artemir, Artam, Ariyel, akar, Umar, Tacar, Acar, Acarsoy, Eracar, zacar, Acarla, Acariek, Acarz, Acargn, Arsal, Arda, Arksoy, Aripek, alar, Kosar, zargun, Arkolu, Arda, Arsin, Otar, Ozar, Sorar -TAR, -DAR: Tar, Tarm, Tarman, Tarolu, Tarn, Tarmciolu, Aktar, Tardu, Tarmur, Tara, Oktar, Aktar, Artar, Canatar, Tarmar, avdar, Alantar, Altar, Antar, ltar, Tarcan, Bayraktar, Bayraktarolu, Lostar, Targan, uhadar, Tarzi, Alemdar, Alemdarolu, Targit, andarl, Haydar, Haydarolu KAR: Karman, Kartopu, Karanfil, Kardelen, zkar, Kargn, Kardal, Karpat, Karsan, Karsanba, Karul, Karlbel, ztarkar DAMAR: (DMR, VEIN, VESSEL, VENA) Damar, zdamar, Erdamar, Akdamar, etindamar, Darmar, Draman, Darman, Uludamar, Grdamar, Ardamar ON (ESER, ON-YOL-LU-LAR, SEFROT ): Onat, Eronat, Demironat, Onba, Onbaolu, Eser, Onan, Onar, Onarcan, Ongan, Onsun, Onsan, Onay, Berkon, Onuk, Ona, Danon, Onarli, Onaner, Onan, Onguner, Ongun, Ongunsu, Onart, Onger, Onur, Onarta, Onor, Oner, zonat, nralp, nr, Onur, Onurlu, Onurer, Onursal, Onurad, Onurkan, Onural, Onurgil, Onurman, Onuralp OR: Or, Orbay, Orkunt, Orman, Orun, Orkerman, Orcan, Orta, Ortagil, Ortada, Orel, Ortalgil, Oray, Orbey, Orak, Beorak, Oral, Oralalp, Orhon, Orbal, Orgl, or, Orol, Oraltay, Ortan, Orsoy, Ordemir, Oral, Ordan, Ortekin, Oransayolu, oral IIK (LIGHT, LUZ): Ik, Alk, Akk, Selk, Ikalan, Saygnk, zk, Iklarl, Ikman, Iksal, Dank, Bink, kik, Iklar, Iklolu -G, -Gi, GA, GE: Tangi, Mengi, Bengi, Yengi, Kaygi, Lezgi, Tang, Varg, Yarg, Karg, Cingi, Birgi, Kaplang, Yurga, Orga, rge GEN, GAN, KEN, GON, KON: lgen, Berilgen, Baylgen, lgen, Gen, zgen, Gngen, Gngenli, Aygen, Erzgen, zgener, Mzgenalp, zgentrk, ngen, rge, rgen, Ergen, tgen, Osken, Baylken, lken, stgen, Evirgen, Genler, Elgen, Mergen, Bitgen, Algan, Atgan, Atlgan, Ogan, Ugan, Alpogan, zogan, Ogansoy, Togan, Oan, Ohan, zergon, Argon, Ergenekon GEN (NAAREH): Gen, Gence, Gencel, Gener, Genolu, Gens GUN, GN: (YOM, DAY) Aygun, Orgun, Ergun, Erguner, Argun, zargun, Argn, Aygn, Ergn, Elgn, Bengn, Yenign, yign, Mutlugn, Saygun, Saygn, Gney, Gneyman, Gn, Gnsel, Atagn, Gn, lgn, Gnsav, Grgn, Avciergun, Gnyz, Gndz, zgndz, Evgn, Gnsoy, Gnaydin, Gnal, Gnaltay, Atasagun, Gnbay, Yeygn, Gner, Gnermengi, Gnsunan, Gneri, Gneray, Atagn, Urgunlu, Gnergin, Gnol, Gnen, Okaygn, rengn, Gnsar, Sngn, Gny, Knutku, Tongn, Ertegn, Gnver, Gnr, Trgn, Sabah, Gnaar, Dai, Day, Hoyi KAN, CAN (CAAN, KOHEN): Kan, Kanbay, Tezkan, Kaner, Akkan, Pekkan, Canzkan, Erkan, Pekerkan, kkan, Berkan, Turkan, zkan, Atakan, Grkan, Dikkan, Alkan, Aykan, Gzkan, zmenlikan, Atikkan, Abkan, Kant, Kantar, Timurkant, Etikan, Kanpulat, Selkan, Acarkan, dekan, Kanca, Balkan, Ulukan, Polatkan, Kankat, Kanpulat, Okandan, Parkan, Arkan, Demirkan, Kanolu, Oralkan, Kanolu, lkan, Hokan, Kanipak, Dikkanolu, Kanadolu, Kanat, Baskan, Avarkan, Hakan, Kandak, Soykan, Sukan, Skan, Kandel, Gkan, Onurkan, Savakan, lkan, zbekkan, Utkan, Kutkan, Celkan, Polatkan, Can, Canl, Canlsoy, Canbula, Arcan, Akcan, Grcan, Grcaner, Gkcan, Glcan, Sakarcan, Cankat, Canatay, Soycan, Gencan, Alcan, Ercan, Cansev, Cankur, Canbek, Yilmazcan, Caner, Severcan, Canbay CN, N: Cin, Cinman, Ciner, Cinel, Cinal, Cingi, Cngllolu, Cinisli, Cindemir, Cinolu, Cng, intav, inta, Cintan, Cinpolat KN, KIN, GN:

Kin, Akn, Akin, Ekin, Ekinolu, Okin, Alkin, Knay, Knl, Erknay, Knaytrk, Knayyiit, Aknay, zknay, Uzknay, Alkn, lkin, Keskin, Erkeskin, Eskin, Sekin, Yetkin, Akn, Erkin, Avkran, Takn, Yarkn, Yakn, Sepkin, Septekin, Birgin, Sezgin, Sezginta, Sezginman, ensezgin, Girgin, Girginer, Girginkaya, Tigin, Krkn, Knk, skir, kin, skin, kin, Yalkn, Bergin, Yein, Yeins, Yeinobali, zyein, Takn, Takin, zgin, Yalgn, An, Atkin, ztekin, Kapkn, Tomakin, Aykn, Akkn, Engin, Argn, Kn, Kindap, zerengin, Ankn, Tkin, avkn, Pikin, Pekin, Erpekin BR: (EHAD, EN, HAYYM): Birsel, Birkan, Birden, Birder, Birmen, Birman, Birkel, Birand, Birced, Birol, Birgr, Birgi, Birgili, Birder, Birkent, Birbil, Birdel, Birgin, Birben, Biriz, Birkk, Bircan, Birsan, Birer, Biret, Birgen, Biricik, Birsay, Birekol, Birgren, Birkandan, Birgit, Birban, Ehad, Ehat, Biran, Birta, Biriken, Birani, Birten, Birtek, Birsoy, Birkk, Birkrgz, Birsin, Birim, Birgn, Birgl, Birce, Birbil, Birhekimolu, Hepbir, Birtrk, Onbir BAR (PAR): Barlas, Aybarlas, Baran, Baraner, Baranta, Baransel, Barda, Baray, Barut, zbarut, zbarutu, Barutcuolu, Barutugil, Barutba, Akbarut, Barutugil, Akbarut, Bars, Barshan, Barutu, Barha, Barka, Bar, Barlass, Barlok, zpar, Tlabar, Parman, Barkan, Barkana, bar, par, zbarlas, lbars, Barin, Barlin, Barlo, Bar, Parscan, Barim, Barakat, Barlan, Bartu, Barak, Baras, Pars, Barslan, Paral, Parla, Parar, Parlar, Parim, Parlaz, Parmakszolu, Bara, Dalibar, apar, Barmanbek, Barkay, Keribar, Tulpar, Ribar, Alpar, Barakazi, Bardak, Barca, Bara, Barkoi, Barkut, Barman, Baraz, Barsbay, Bartan, Baru, Baruer, Baruter, Bariman, Baradan, Barbut, Barista, Barak, Bargu, Bargut, Glbaran, Parlak, Barl, Parlatan, Toparlak, Barin, Baruk, Barlin, Barun, Bardak, Bardakolu BEK- PEK- BERK- BARK-, PAK-, PERK-, ERK, ARK, PAR-, -BER-: Atabek, Ataberk, Atapek, Berk, Berkman, Berkmen, Berkka, Barmanbek, Berkarda, Pekcan, Pekman, Peker, Pekkan, Pekerkan, zbek, zberk, Paker, Paksoy, Pakhuylu, Pekpak, Paki, Paki, Pekkip, Pekelman, zpaker, Pekelmen, Pakman, Pakol, Pakalin, Pak, Pakar, Beker, Berkten, Berkin, Beken, zbeken, Bekata, Bekdik, Bekensir, Berkol, Berksoy, Berksan, Berkiten, Berkok, Canberk, Arberk, Berkn, Berkalp, Berktin, Berksun, Berki, Pekak, Dibek, Suberk, Pakay, Akpek, Berkson, Berkaltay, Tanberk, Suberk, Berkkan, Berak, Banberk, Erenberk, Pakdil, Olpak, Orbek, Barkan, Berksu, Berkand, Berkalp, Berktav, Berkal, Berkel, Berkiz, Bergin, Parkan, Pakkan, Pekedis, Pekdik, Perk, Perkin, Pekdeer, lgenerk, Usberk, Kurtbek, Beken, Akbek, Perkn, Barkn, Pakn, Bekol, Gkberk, Pekerten, Pertan, Pektas, zpek, Esberk, Eserpek, Perksoy, Berkis, Bereket, Barker, Berkes, Berent, Berkon, Berkz, Berkta, Berand, Berant, Berkez, Berket, Berkiler, Berduk, Berkyer, Berktas, Berkmener, Bernay, Tasbek, Tunberk, Erk, Erkolu, Erksan, Bykerk, Grerk, Perkcan, Berkok, Soyberk, Gzberk, Gdeberk, Nigizberk, Bekter, Orberk, zberker, Berkyer, Berkok, Pakakar, Karpak, Pakyrek, Perez, Bavbek, Bykberker, Albek, Erkel, Beral, Aybek, Bekyel, zberk, Kutberk, Barsbek, Pekand, Pakter, Beke, Bekmezi, Bekmezci, Peremeci, Par, Kenber, Perin, zarpak, Canberk, Kalpakolu BL (SABER, VADM): Bilgili, Bilgin, Bilginer, Bilmen, Bilmener, Bilman, Bilgisoy, Bilginsoy, Bilgisu, Bilgvar, Bilge, Bilbay, Bilgincan, Erbil, Erdebil, Erdenbil, Ulubil, Ulubilgen, Bilgen, zbilgen, Bilget, Bilbasar, Kodatgobilik, zbilen, Bilen, Bilensoy, Bilengil, Yurtbilen, Erbilgin, Bilsel, Bilal, Bilaller, Akbil, Bilger, Bilsay, Bilan, Bilgi, Bilgil, Bilbay, Bildi, Bildir, Bilecik, Biler, Bil, Bilbasar, Bilgici, Elbir, Billi, Billikaya, Bildoan, Billisoy, Tunbil, Arbil, Biltekin, Bilgr, Orhunbilge, zbil, Bilyay, Embil, Bilimer, Bileydi, Bilton, Bilsev, Bilgincan, Bilginoullar, zbilgin, zbilgi, Bilhan, Bilego, zbiltekin, zbilge, Bildaci, Bilgebay, Bilen, Bilkur SEN (SAN, AN) : lsen, Gksen, Aksen, Cansen, Grsan, Grsen, Ansen, Tonsan, Somersan, Berksan, Beksan, Erksan, Aksan, nsan, Orsan, San, rsan, Kksan, Kutsan, Atsan, Ycesan, Ersanli, Alsan, Sander, Sanbay, Sandura, Trsen, Ulusan, Baysan, zsan, Aysan, sen, Arsan, Gksan, Ersan, Tursen, Grsan, Trksan, Ansen, Evsen, Sengel, Baysan, Dersan, Ersan, Gnsan, Sandal, Sandalc, zsandkc, Sandkolu, Sanberk, anlman, Santur, Evsen, Gksan, Sengel, Sanberg, Bergsan, Sanerk, Bergson, Boysan, Besen, Karsan, Karsanbas, Korulsan, Sann, Srelsan, Ekesan, Sanl, anl, anlk, ankaya, Sanburkan, Kurtsan, Eresan, Bellisan, Gvensan, nlsan, Fersan, Persan, Adisanolu, Sangar TAN-: (SHACHAR, ALBA, DAWN) Tan, Tankut, Tanman, Tanatar, Tantug, Tanverdi, Taner, Taneri, Tanerk, Tannd, Ortan, Tang, Tansan, Tanar, Tansal, Tansu, Tanju, Tank, Tanyola, Tangi, Tansi, Tanor, Tanr, Tanla, Tanbay, Tanju, Tanburaci, Tanberk, Tuntan, Tanir, Tanl, Alatan, Bertan, Utkutan, Tanaltay, Tangn, Tansever, Tanrisever, Tanzer, Tangr, Tanyol, Tansel, Sultan, Dotan, Katan, Tansen, rstan, Tanel, Tansev, Yonatan, Tansel, Tantekin, Artan, Tan, Tanr, Tangil, Tanca, Tangze, Grtan, Kostan, Tanci, Tanan, Tanlak, Tanyalin, Tansu, Gntan, Partan, Tangner, Kayatan, Baartan, Tanerge, Tanyel, Trktan, ntanir, zkutan, Hektan, Tanu, Tanli, Tandal, Tangl, Tanak, Tanes, Akaltan, ztangut TN, DN, SN, TEN, DEN, DAN, DUN, TON, TUN, TN, SUN, SON (FROM, de, VON, STONE, PEDRA):

Okandan, Birkandan, Atakandan, Ertin, Mardin, Bursin, zden, ten, Erden, Arden, Carden, Atadan, Avdan, Abadan, Erten, Erden, Koten, Kotan, Erdun, Soydan, Genten, Kanten, reten, Alatan, Erdenler, Henden, Camadan, amurolu, amurdan, amurdanolu, Akten, Sinenden, Sonstn, Emden, Candan, Erktin, Ulutin, Btn, zbtn, Krtn, Tini, Kkten, Berdan, Ayden, Tatan, Etan, Erenten, Tinel, Voltan, Tongu, Cansen, Tongal, Neptn, Kaston, ilden, Gnensin, Yazdan, Arson, Erson, Ekesan, Ceydan, Kotan, Demirden, Furtun, Furtunzade, Seltn, Oytun, ndn, Arson, Bastan, Tekson, Ycelsin, Glten, Pilten, Tinin, Aytun, Denel, Flordun, Florentin, Feridunolu, Arsan, rsan, Badan, Sander, Gydn, Fidan, Herdan, Epirden, Platin, Belton, Toner, Tonsan, Ton, Alaton, Siton, Tonbul, Biton, Alton, Tonla, Sonder, Kalden, Ketenolu, zketen, Tonak, Yelten, Teksin, Klanten, Seden, Aydn, Ayaydn, Gnaydn, Sinkil, Yeldan, Aydncolu, zaydn, zalpaydn, Aydinalp, Aydnland, etin, Tingir, Tnel, Tengir, Karadan, Sden, zerden, Sinem, Sinemolu, Ersin, Betin, Bahadan, Dinler, Beningtan, Aratan, Uydan, Kutun, Sanlav, Ayerden, Madanolu, Tekson, yison, Sonman, Soner TRAK: Trak, ztrak, Ertrak, Grsoytrak MEN: Atamen, Kmen, Telimen, Tzemen, kmen, men, Dermen, Bermen, ymen, Knmen, Gymen, vtmen, Bilgimen, Herkmen, zmen, Tlmen, Pekelmen, Yelmen, Yermen, Erkmen, Berkmen, Bekmen, Cermen, nelmen, Tkmen, ymen, Nermen, Sungumen, rsmen, Delemen, Tremen, Degirmen, gtmen, vetmen, Ekemen, Sirmen, Evcimen, lkmen, Tezmen, Bilmen, Bikmen, Szmen, Sezmen, Tmen, Trkmen, sikmen, Kermen, Kymen, Dikmen, Dedemen, Gymen, zidimen, Pekmen, Szmen, Ekmen, Grkmen, Germen, Denizmen, Herglmen, kmen, Elemen, Erenmen, Birismen, Gkmen, Ergkmen, Gkmener, Ecemen, Epikmen, Gkimen, Grmen, Bermen, Glmen, yimen, Smen, lmen, Bikmen, Eymen, Dinmen, Gkmen, Gmen, Yesilmen, Ketizmen, Herkmen, ncimen, Yelmen, Aymen, Akdikmen, Uygurmen, zmen, ekmen, Vidinlimen, Dizmen, remen, Demirmen, Esmen, Epikmen, Bikmen, rmen, irmen, Tzmen, Girmen, Girismen, Gmen, Hakmen, Hasmen, Hemen, Uzmen, Herkmen, Hkmen, Hkmen, Hkmenolu, Uzmen, ermen, Dermen, Uzmen, Eramen, Sermen, Dkmen, Saymen, Serpemen, zmen, Sehmen, rmen, Ergemen, Emen, Yegmen, Meng, Esemen, Salmen, Antmen, Dilgimen, Keymen, Berirmen, Armen, Ekermen, Srmen, Yitmen, Tecimen, Tlmen, Mennan, Erikmen, Gmen, zimen, zmen, imen, Gkmen, Stmen, Barkmen L: lben, lsever, lman, lgen, Erlgen, lger, lgez, ltan, levman, lgener, lgenalp, lgezen, ltay, lgr, lken, lke ULU-, YCE-, ST-, STN: (ADAR) Ulusoy, Ulusan, Uluz, Uluand, Uluant, Uluman, Ulucan, Ulutin, Ulukut, Ulubilgin, Uludan, Ulugr, Ulubil, Ulukaya, Ulualp, Ulubay, Uluevik, Ulu, Uluda, okuluda, Ulukan, Uluay, Uluata, Uluelebi, Ulagay, Uluergven, Ulubelen, Uludamar, Ulugtekin, Ulusel, Ulusu, Ulutan, Ulusarslan, Uluyazman, Uluyilmaz, Uluta, Uluer, Uluengin, Uluz, Uluisik, Ulutay, Ycesoy, Ycesan, Ycemen, Ycez, Ycelman, Ycekan, Ycekk, Yceyar, Ycaolu, Ycetin, lgray, st, stn, ster, stel, Enstn, stnel, stnelli, stnol, stner, stnkaya, stnba, stnipek, stnes, Pekstn, stnda C, (SHOWS PROFESSION, MAKER): Arpaci, Abaci, Kirci, Mesci, Mesciolu, Taraki, Yalmanc, Kuzucu, Koyuncu, Deveci, Baliki, Denizci, Sepici, Kuyumcu, Kuyumculu, Kuyumcuolu, eri, Kalyoncu, Yelkenci, Zabci, Bayu, Avci, Avciolu, Atici, Aticiolu, Geveci, Basmaci, Savci, Firinci, Firinciolu, Uncu, Pabucu, Pabucuolu, Papucuolu, Papucu, izmeci, izmeciolu, izmecioullari, Postalci, Postalciolu, Merzeci, orbaci, Kalleci, Brmceki, Deirmenci, Deirmenciolu, Masaraci, Kimyaci, Kitapi, Kitapci, Terci, Hamamci, Mengeneciolu, Eliolu, Kaiki, ubuku, ubukuolu, Peynirciolu, Saati, Saatiolu, Tlbenti, Kaymak, Mesereti, Dondurmaci, Camcgil, Camcolu, akmak, Boyacgil, Leblebici, Leblebiciolu CV, CEV- (JEW) : Cev, Ciliv, Civici, Civan, Civaolu, Civelek, Civelekolu, Civre, Cevahir, Cevahirolu VAR (SEIN): Var, Varolu, Varlier, Envarli, Varuy, Varal, Varol, Avar, Avarolu, Avarkan, Alvar ALAN: Alan, Hzalan, nalan, Alanocak, Akalan, alan, Kksalan VEREN (NADAV), VER; SEVER, SEV (SEV) Tansever, Tanrisever, lsever, Tezsever, Cansever, Cansevergil, Gksever, Alver, Alever, Verdi, Verdigil, Verdiolu, Kolverdi, Ayverdi, Erverdi, Hakverdi, Hakverdiolu, Konuksever, nsalver, Vatansever, Versan, Sanver, Senver, Verter, Tanriver, Sever, Sevil, ssever, nver, Tever, Yasasever, Tansever, Tanriseven, Arsever, seven, Erseven, Ataseven, Barisever, Trksever, Suveren, Severcan, Yurtsever, zveren, Sevand, zveren, Akseven, Seval, Cokunseven EREN, REN, RAN, GEYK, CEYLAN (ZW=TSEV=SEV=TSEB) (HRSCH, CLERVO, VENADO): Eren, Erenler, Erener, zeren, Erentok, Zeren, Zerenman, Erzeren, Geren, Erenman, Erenberk, Erensoy, Gneren, Erenten, Erenyol, Erenel, Erendor, Erenda, neren, Zerenler, Ereni, Ereng, Eneren, Gnleren, Alperen, Atukeren, Ulueren, Ekren, Ereren, Erem, Erengl, Erengil, Ereney, Erenli, Erenyol,

Kkeren, Tzeren, Erenolu, Beceren, Ren, Ran, Egeran, zran, zren, Geyik, Geyikda, Geyiki, ren, rengn, Mren, Biren, Tren, Sevindiren, eren, Evren, Evrenos, zerengin, ren, Dzgren, Rendeci, Gren, Diren, Rengiz, Sindiren AND, ANT (SHEVA, OATH, JURAMENTO): And, Ant, Berkand, Barkand, Berand, Birand, Trkand, Yceland, Uluand, Orkand, Brant, Erand, Birant, Birlant, Sant, Berkant, Tekant, Andsoy, Aland, Gzelant, Okant, Sevand, Kant, Kantolu (INNER, INSIDE, INTERIOR): li, il, elli, z, z, insel, or, bilen, olu L (PKAS, FRINKLE, NEMESH): il, illi, Eril, iller, ilolu, ilan, il, iloullar SZ (WORD, PROMISE, SAY, MRE): Szer, Szeri, Szen, Szat, Szmen, Szerman, Szer, Demirsz, Szbir, Toksz, Dorusz, mren, mre, mregn KAP-, KEP-, KP- (KAP-ANC, KAP-ANDJ): Kapani, Kapanc, Kapanl, Kapancolu, Kapanman, Kapel, Kapeluto, Kapelman, Kapan, Kapanalan, Kaplan, Kapot, Kapta, Kaptan, Kaptana, Kaputanolu, Hatapkapulu, Kaplang, Kaptaner, Kapral, Kapak, Kapuya, Kapman, Kaptanolu, Kaplancal, Kapdan, Kapkn, Kapcolu, Kaplama, Alacakaptan, zkap, Kip, Kepkep, zkepe, Kafkep, Erkip, Kipman, Kipmen, zkiper, Kiper, Kiperman, Kipkurt, Dorkip, Ekip, Karnap KASAP (BUTCHER, SHECHTER, RESNCK, SHOCHAT, KATSAV, CASSAB): Erkasap, Kasabolu, Kasapolu, zkasap, Kasaplgil, etinkasap DOR (ibranice erkek ismi): Dorman, Dormen, Doralp, Doral, Dorkan, Dorken, Dorsan, Dorkip, Dorsoy, Dortun, Dora, Akdora, Ardor, Arindor, Dorer, Doran, Akmandor, Erendor, Kodor, Vuraldor, Tunador, Avigdor, Drdnc, Tekindor, Armador, zdor, Kayador, Dorkan TR: Tr, Tren, Trsen, Tre, Byktr, Tredi, Trd, Tredi, Treyen, Tresel, Trgn, Trng, Tralp EK (BLUM, FLOWER, BLOSSOM, FLOR): iek, iekolu, Akiek, ziek, iekdal AM (TANNENBAUM, OREN, TAMAR, MORTEN, PINE, PNO) : amkerten, am, Alaam, Akam, Karaam, aml INAR (PLANE-TREE, PLATANO): nar, Aknar, narolu, Danar, naral KAMI, UBUK, KTK (REED, CANE, ROD, LOG): Kam, Altinkam, ubuku, ubukuolu, Ktk, zktk, Ktkolu CO-, COKUN (ENTHUSIASTIC): Cokun, Cokuner, zcokun, Ercokun, Coar, Cokan, Cokundeniz, Akcokun GR (ibranicesi: GUR, ABUNDANT), GR (Ladino: AVAR): Gr, Grsoy, Grman, Grkan, Grz, Grmen, Grak, Grakar, Graar, Gray, Gnay, Grsu, Grsay, Grsel, Grdogan, Graltay, Greli, Gran, Grani, Grbz, Grata, Grzumar, Bykgrel, Grelman, Grel, Grelsel, Grsey, Grcan, Grler, Grlen, Grsen, Grelli, Gredin, Grl, Grsal, Grdil, Grolu, Grbzsel, Grsan, Grtay, Grvit, Gral, Grdoan, rmegr, Grpinar, Grdal, Grlesel, Grkan, Grtk, Grkaynak, Tunagr, Grtunca, Grtav, Engr, Grtan, Grden, Grzap, Grsan, Gres, Gremen, Grgey, Grarda, Grgen, Grgze, Grtin, Grtrk, Gr, Gngr, Sezgr, Sezdegr, Grceliolu, Grey, Grney, Grdebil, Gre, ngr, ngren, zgrener, Deringr, Grdrr, Avar, Avarkan, Sezavar, Koncavar, Grkk, Grengir, Grocak, Grs, Grsey, Ergr, Erzin, Unugr, ngr, zgr, Ynten, Ynten ATE (FIRE, FUEGO): Ate, Ateolu, Ateim, Atemen, Atetrk, Atedal SU, S (WATER, WASSER, AGUA): oskunsu, Karasu, Aksu, Gksu, Grsu, Cansu, Nirsu, Kansu, Arsu, Vardarsu, Arsu, Subarlas, Ilcasu, Suberk, Suda, Sualp, Zapsu, Susam, Ongunsu, Yegins, Aks DENZ (SEA, MAR): Denizel, Erdeniz, Denizer, Denizman, Denizhan, Denizli, Denizmen, ldeniz GNE (SUN, SOLEY, SOL): Gne, Gneli, zgne, Sol, Solakolu, Solhan, Solman, Solmaz, Soliikolu DA (BERG, HAR, MOUNTAIN, MONTANA): Dal, Atedal, Uluda, Uludal, Da, Kardal, stnda, Dalar, Binglda, arda, Arda, Demirda, Daada, Dastanl, Dadelen, Glda, Uurda, Kocada, Danar, Akda, Ortada, Erenda, Dasz, Tmda, Yamanda, etinda, Yalnda, Dayaran, Daalt, Kocada GK (SKY, HMMEL, CELO): Gken, Gkmen, Gksu, Gksel, Gke, Gkeli, Gkeolu, Gkalp, Gksu, Gkgl, Gker, Gkdemir, Gker, Gkbuget, Gksever, Gknil, Gkbilgin, Gk, Gkten, Gkengin, Gkeer, Gktrk, zgken, Gksun, Gkkr, Gkgrler, Gkpnar, Gkay, Gktalay, Gkeler, zgke, Gkebay, Gkyar, Gksan, Gkin, Gkta, Gksoy, Gkinolu, Gkkule, Gkel, Gknel, Gkdoan, Yergk, Gkkibar, Gkyildiz, Gkbakan YILDIZ (STAR, ESTER): Yldz, Akyldz, Yldzman, Yldztan, Yldztekin, Eryldz, Yldzlar, Ayyldz, Yldzak, Yldzpek GER (STRETCH):

Ger, German, Germen, Gerel, Gerek, Geron, Geren, Telgeren, Dlger, Dlgerbaki, Erbelger, Belger, Belgerden DN: Din, Dinel, Diner, Dinkk, Dinmen, Dinay, Dinsoy, Dinsan, Dinkaya, Badin, Dingr, Dinman, zdiner, Atadin, Birdin, Erdinler, Dinol, Tn, Tin, Tini, Dindi ALP-: Alp, Alptekin, Alper, Alpman, Alpmen, Alpar, Alpsan, Alppay, Alpay, zalpman, Aralp, Eralp, Kayaalp, Tekinalp, Alpsoy, Alpkaya, Tunalp, Hizlialp, Akyzalp, Arslanalp, Kuneralp, Mutalp, Yldzalp, Tokalp, Kkalp, Timuralp, Onuralp, mralp, Tznalp, Demiralp, Sualp, Sarialp, Salp, Ulualp, zalp, zalpaydn, Yalnalp, Kuneralp, Uguralp, Yavuzalp, Alparda, Soyalp, Kuntalp, lgenalp, zgenalp, Gneralp, Alpelebi, Alperen, Akalp, Akalp, Kralp, Cenalp, Alpdoan, Uzalp, Aydnalp, Alpogan, Yavuzalp, Alpgnay, Alpaslan, Akalp, Alpge, nralp, Selukalp, Trkalp EVK (AGILE, LGERO): evik, Uluevik, eviker, evikkal, evikz, evikman, okevik G: (BRANCES = OZ, UZAN, STERNGTH, POWER, FUERZA) Ger, Gcyener, Gcyenen, Gcn, Gcm, Gm, Demig, Demirg, Ereng, Gylmaz, Uygu, Meng, Gkan, Arg, Gcyetmez YILMAZ (UNDAUNTED, NTREPDO): Gylmaz, Genylmaz, zylmazel, Ylmazer, Ylmazcan, Uluylmaz, enylmaz, Ylmaziler, Hiylmaz, Ylmaz, zkylmaz -ER, ER: Acuner, Dilber, Dlger, nder, nderer, Erbil, Bayer, Erko, Ersoy, Kkersoy, Erkunt, Yararer, Denker, Paker, Aker, Tamer, Tamerolu, Tmer, Mater, Tomer, Toner, Taner, Kaner, Ers, Erolu, Tutkuner, Baraner, Atiker, nceer, Bezer, Daner, Alev, Alver, Alever, Kunter, Sunter, Germaner, Germener, Kalender, eliker, Dilaver, Er, Erkol, Erku, Dnmezer, Erker, Becer, Beceren, Gner, Yukseler, Alper, Narter, Eren, Ertaner, Diker, Ergin, Beller, Tacer, Tecer, Viter, lgener, Erler, Benker, Uzer, Uzerolu, Belger, Erbelger, Belgerden, Ander, Ader, Oder, Erdener, Seber, Kibarer, Besler, Kanter, Filmer, Somer, Soner, Erhat, Deymer, Pasiner, Sarter, zer, Marter, Conker, Yiiter, Yenier, Pasinler, Erz, Erdemolu, Haker, Kuruner, Erbahar, Erim, Erdal, Erdost, Erdogdu, er, ster, kier, Armaner, Kender, Nomer, lger, Diner, Dinler, Geyer, Ger, Vuraler, Sander, Ertrk, eker, User, Kuzer, Sirer, Teker, Eker, Eter, Eri, Erpamir, Erakay, Ersari, Erakkaya, Ermaner, Ertek, Ersek, Erseber, Erbaran, Erakman, Eral, Eran, Eranay, Eranil, Erata, Eratalar, Polater, ilter, Dmer, Eryaln, Erbe, Yetiener, Ykseker, Drter, Hner, Ersek, Ader, Yuner, Serbester, Suner, Gneri, Savaeri, Taneri, Trkeri, eri, Sueri, Erelin ALTIN, SOM, GM: (GOLD, SLBER, SLVER, SLVA, CASP, ZEHAV) Altn, Altnkk, Altnbaran, Altnay, Altnba, Altnl, Altnk, Altndal, Gm, Gmgerdan, Gm, Gmolu, Gmsu, Gmta, Gmlgil, Gmkemer, Altnkemer, Som, Somay, Somel, Somer, Someralp, Somaysoy TUN, KALAY (BRONZE, TIN) : Tun, Tuncel, Tuncay, Tuncer, Tuner, Aktun, Tunaslan, Tunsoy, Bartun, Tuncac, Tunman, Tunbil, ztun, Tuncan, Stun, Tunbilek, Tunalp, Batun, Tunoku, Tuntan, Tun DEMR: (DMR) (BARZEL, -FELD, PELED) Demiralp, Gkdemir, Demirden, Grdemir, Grdemir, Akdemir, Aldemir, Alademir, Soydemir, Demirg, Demirz, Demirsay, Demirkk, Demirsoy, Esendemir, Demirkaya, Demiraslan, Demira, Hasdemir, Artemir, Demirta, Demirhan, Demiren, Demirkan, Demiraslan, Demiriz, Demiri, Demiralp, Demirmen, Demirciolu, Demirci, Ordemir, Uzundemir, Cindemir, Gndemir, Toydemir, Demiresen, Demirba, Tademir, iftdemir, Sertdemir, Demirer, Demirhan, zdemirler, zdemircan, zdemirel, zdemirer, zdemirta, Demirdelen, Demir, Demirren, Demiray, Demirelli, Demirsz, Demirda, Demirdal ELK, EL-: (STAHL) elikkol, eliker, elikel, elikman, elikmen, Erel, erel, Gkel, Arel, elikolu, zelik, Tamelik, elikz, Gerel, elikiz, elikkan, elikezer, Akelik, elikkaya, elikyol, elikrs, Soukelik, Glelik, Sertelik, eliksoy GVEN (SHALEV): Gven, Gvenir, Gvendiren, Gvengiz, Gventrk, zgven, Ergven, Soyergven, Gvengil, gven, Gvensan, Uluergven, Gvendik, Gven, Gvenirgil TEKN (SHALEV): Tekin, Saftekin, Tekinalp, Gltekin, Yldztekin, Alptekin, Dirimtekin, Tutekin, Tekindor, Artekin, Ortekin, ztekin, Biltekin, zbiltekin, Septekin, Tantekin, Ulutekin ETN: etindamar, zetin, etin, etinkaya, etinok, etiner, etinrge, etinel, etinolu, etintrk, etinkasap, Peketin, etinda, etinta DUR: Dural, zdural, Erduran, Duru, Durusoy, Dur, Durul, Dursun, Durukan DEL: Demirdelen, Yardelen, Dadelen, Kayadelen, Kardelen, rdel, rdelp, Erdeler ACU, ACI (BITTER): Acu, Acun, Acuner, Acunbay, Acuntas, Acunba, Acuna, zacun, Otac, Acman DZ (PLAIN): Dzgit, Dzenli, Gndz, Dzova, Dzc, Dzgren, Dzgn, zgndz, Atagndz KO, KOYUN: Ko, Koman, Morko, Koibey, Kokaya, Koyuncu

SERT, SART, ESEN, ESER (HARD, RIGID, BLOW): Sarter, Sart, Sert, Serter, Sertz, Sertolu, zsertel, Sertel, Serteliolu, Serter, Sertdemir, Sertesen, Serteser, Esen, lkesen, Esentrk, Esendemir, Esendal, Esener, Esenalp, Esenbel, Esensoy, Esgin, Esiner, Eser SARP (STEEP): Sarp, Sarpel, Sarper, Sarpman, Sarpkaya YALIN: Yaln, Yalnkaya, Akyaln, Tanyaln, Eryaln, Yalnta, Yalngz YAL(YAR=CLEAVE, DEVEKUT): Yalman, Yalaman, Yalva, Yalt, Yalgn, Dalay, Talay, Yalter, Yalk, Yal, Yaltrm, Yaln, Yalnes, Yalnta, Yarman, Yalhak, Yarba, Yargc, Yalbaz, Yardelen, Yarg, Yarsuvat, Yarkutay, Yal, Yardm, Yardmc, zyar, Bayar, Sayar RENK SML AL, KIZIL (RED, ROTH, RUBY): Kzl, Kzlok, Kzlkaya, Kzltepe, Kzlyar, Kzlta, Kzlgl, Kzldemr, Kzlot MOR (PURPLE, VIOLET): Moral, Moran, Mortan, Morgil, Morova, Morimen, Morel, Morsalolu, Moripek, Morda, Morolu, Akmoran SARI (YELLOW): Saroullar, Sarolu, Sartepe, Sar, Sarer, Sarlar, Sarkaya, Saraltn, Sargl, Sarkadolu, Sarkaya, Toksar, Saralp, Ersar YEL (GRN, GREEN, KHIDR) : Yeilay, Yeilada, Yeilmen, Yeil, Yeilova, Yeilyurt, Yeilay KAHVE (BROWN): Kahveci, Kahvecioglu YER SML: (WITH PLACE NAMES) Msrl, Msrlolu, Manisal, Manisalolu, Balkan, Balkanl, Krml, zkrml, Krmsoy, Selanik, Selanikli, Kavala, Kavalal, Vidin, Vidinli, Vidinligil, Vidinliolu, Cezayirli, Cezayirliolu, Adali, Gevgili, Gevgilili, Teselya, Egeli, zrodop, Rodoplu, Rodopluman, Boroval, Trnoval, aml, amlolu, Vodina, Vodinal, Topu, Kocatopu, Topular, Poroy, Kaya, Moral, Moralolu, Moralgil, Girit, Giritli, Giritliolu, Giritligil, Gnen, Gnenli, Gnen, Gnener, Gnentrk, Gny, Gnensay, Gnensin, Gnenden, Ergnen, Nizipli, Tuzlal, Tuzlac, Malta, skpl, Balikesir, Cebeci, Anafarta, Fndkl, Manyasl, Maltepe, Veznikli, Bursal, Sofyal, Sofyallar, negllolu, Saruhan, Fas, Fasl, Fesli, Yemenli, Varnali, skdarli, Serez, Serezli, Kesriye, Kesriyeli, Egeli, zmirli, Seyhanli, Aksekili, Kosova, Seyhan, Seyhanli, Mardin, Mardinli, Bartin, Stl, Stlgil, Ergene, Ergeneman, Ergenetrk, Ergenekon, Ergenekan, Ergenemen, Ergeneli, Hendekli ADA (ISLAND, ADAH = ORNAMENT, SS): Ada, Adaman, Adali, zada, Adan, Daada, Adaolu, Alada, Yeilada KENT (R, MEDNA) : Kent, Kentmen, Birizkent, Akkent, Takent, ztakent, Birkent, Yarkent, Kenter, Kirent, Bolkent, Demirkent VARDAR: Vardar, Ervardar, Vardarl, Vardarc, Vardarlman, Vardarsu, Vardarsuyu, zvardar, zvardarl, Vardarba, Vardarman, Vardarllar TUNA, DUNA: Tuna,Tunali, Zorlutuna, ztuna, ztunali, Tunallar, Tunalgil, Furtuna, Tunaman, Duna, Tunac, Ertuna, Tunagr, Tunador, Tunator, Tunakan, Soytuna, Stuna, Aktuna, Sontuna, Karatuna, Tunaya, ntuna, Paktuna SEL (FLOOD, SELANK DE HATIRLATIYOR, NUNDACON, RADA): Grlesel, Sel, Selcan, Gksel, Seltn, lksel, Arsel, ksel, zisel, Atasel, Baransel, nsel, Akansel, Baysel, Selisik, Ulusel, Yonsel, Seluk, Tresel, Yksel, Devrimsel, Eryksel, Grsel, Gryksel, Mrselolu, zensel, Dinsel, Tnsel, Evrensel, Erkansel, Etensel, insel, Grensel KAV (KAVALAYI HATIRLATIYOR, KAV=KUVVETL): Kavi, Kavc, Kavn, Kavadar, Kavadarl, Kavrem, Kavrak, Kavran, Kavak, Kavuk, Erikavuk, Kavur, Enkavi KAY: Tokay, Paakay, Akay, Akayolu, Oskay, Aroskay, Eroskay, Toskay, Akoskay, Voskay, Kaynak, Boronkay, ilkay, Gkay, Okay, zokay, Gkay, Nokay, Kay, Kayl, Kayran, Kaynar, Kaytan, Kaymak, Kaymak, Kayar, Rutkay, Kaylan KAYA-: (TZUR, SELA, NiEL) Kayaalp, Alpkaya, Kayatan, Kaya, Kayaman, Kayaer, Erkaya, stnkaya, Karakaya, Alkaya, Kayal, Kayalar, Alpkaya, Girginkaya, Dikkaya, Gmkaya, zkaya, Bakaya, Yelkenkaya, Kayaky, Kayalolu, Binkaya, Demirkaya, Sarikaya, Kayalar, Alkaya, etinkaya, Billikaya, Kayadan, Kayaba, Yaltkaya, Bakaya, Kokaya, Kayack, Kayakurt, Kayalbay, Kayadelen, Kayalolu, Kayaaras, Kayaolu SAV:

Sav, Grsav, Save, Saver, Sava, Savakan, Savar, Savaeri, Savan, Savg, Savgu, Savc, Savan, Savaman, Kosava, Savatl, Savur, Savun, Savran TOP (BALL): ztop, Top, Topcu, Topu, Topba, Ertop, Toparlak, Topta, Toptan, Toplar, Topkaya, Topolu, Karatop, Topal, Kocatopu, Kartopu, Nurtopu, Topuba, Topsever, Toplusoy, Topland, Topparmak, Topuz OK (ARROW, FLECHA, MIZRAK): Okuolu, Ok, Okay, zokay, Okayer, Erokay, Okman, Kzlok, Okun, ok, Okberk, zok, Okan, Okumu, Okumuolu, Altok, Altoklar, Ateok, Tunoku, Gok KILI (SWORD, ESPADA): Kl, Klel, Klolu, Klerl, Klay, Kllolu, Klc, Klnc, Klbay, Erklnolu LEVENT, AKINCI, SPAH, NANCI, TFEK vb: Levent, Levend, Leventer, Leventolu, Fiek, Fieki, Sipahi, Sipahiler, Akn, Aknc, Aknclar, Nianc, Tfekiman, Tfenk, Sng, Sngn, Onba, Onbaolu, Yzbaolu, avuolu, Baavuolu, Karatopu, Topu, Topuolu -DA, -TA: Bleda, Suda, Arda, Berkarda, Poda, Yuda, Barda, Menda, Erda, Ayda TAV: Atav, zatav, Altav, Oktav, Maktav, Eroktav, Tavil, Tavilolu, Berktav, Tavman, Aktav, intav, Grtav, ztav, Gntav TAY: Kortay, Kuntay, Kntay, Asutay, Toktay, Krtay, Erkrtay, Tayi, Taylan, ztaysi, Canatay, Tayman, Atay, Altay, Antay, zatay, Ortay, Taylan, Kutay, Berktay, Grtay, lktay, Aktay, stay, Apatay, Otay, Polatay, Karatay, Karatayl, Karataylolu, Gntay, Tay, Oraltay, Cantay, Tuntay, Taykurt, Arutay, Bulutay, Kantay SESE BENZESEN SOYSMLER: Aktam, Atam, Eratam, ktem, ktemgil, ktemberk, ke, kte, kten, ktenberk, ktenolu, kter, ksoy, kszolu, kszc, Yetimolu, Suhubi, Esi, Esin, Esinli, Esingner, Derves, Devres, Ades, Ergunes, Tanes, Sedes, Edes, Eder, Eden, Edin, zedincik, Edil, Edis, Ediz, diz, Erez, zerez, Ezel, Ezer, Ezen, Kamercan, Kamzt, zt, Ogut, Ogud, gt, nengt, gtverici, gtveren, ngt, get, Bget, Bigat, get, vet, vtmen, Tenolcay, Erolcay, Olcay, Orcay, Olcaysoy, Ulcay, Olcaytu, Olcayto, Seval, zseven, Sever, Sevi, Sevi, Sevil, Selvili, Urasman, Uras, Uraz, As, Asi, zasi, Us, Uz, Eliuz, Uzman, Uzgren, z, Erus, Usel, Uzel, Uzyel, Eliuz, zel, Uzer, Uzerolu, Gz, Gzel, Gzey, Nayman, Ulunay, Dolunay, Tolu, Tolunay, Tulunay, Dolun, Tolun, Tolon, Tolan, Kapanli, Sapanli, Sapan, Basan, Saban, zbasan, zsaban, zsapan, Sabaner, Akbasan, Erdodu, Erdomu, Tonsir, Tongsir, Sirman, Alemdar, Alemdarolu, ncealemdarolu, Atiker, Atik, Atok, Atuk, Artuk, Susmus, Susmusolu, ebi, elebi, elebiolu, Gezmi, Engez, Ender, Enderolu, Artunkal, Kalafat, Kalafatolu, Avci, Avciolu, Doral, Drst, andar, andarli, avdar, avl, aml, l, Kazaz, Kazez, Gazezolu, Kazazolu, Madra, Madran, Pasiner, Pasinli, Pasinler, Ertzn, Tzner, Tzn, Tzm, Keribar, Kehribar, Onat, Sonat, Donat, Eronat, Arolat, Arulat, Polat, Pulat, Saver, Saber, Key, Keyder, Keylan, Keysan, Morsalolu, Mrselolu, Mursalolu, Erte, Ertek, Ertegi, Ertegn, Ertem, Antebi, Entebi, Yazgan, Yazgan, Basyazgan, Alav, Alev, Alever, Alvar, Alver, Yiit, yiit, Yiitalp, Gkyiit, Cn, Cner, Cnerdem, Cnker, Conker, Cnkerolu, Cumali, Bacumali, Yelkenkaya, Yelkenci, mren, mre, mregn, Emre, Gney, Kney, Yunt, Kunt, Kant, Aka, Akant, Trkant, Trkan, Trkkan, Tamar, Tarmar, Tamur, Tomor, Tarmur, Seban, Sekban, zsekban, Korzay, Koral, Korel, Koryrek, Cankorel, Bali, Balkar, Balkan, Balkanli, Baran, Baraner, Altinbaran, Glbaran, Talu, Taluy, Uysal, Enuysal, Pekuysal, Uysaler, Uysalman, Salor, Saltuk, Saltik, Gksaltik, Salman, Hun, Hunca, Akhun, Kor, Korman, Fer, Ferman, Feridunolu, Gr, Grg, Grgl, Narin, Pamuk, zpamuk, Pamuku, Pamukolu, Tarzi, Terzi, Terziolu, zcan, Pekzcan, zcanolu, Erzcan, Dasz, nl, nlsoy, Canli, Canlisoy, Sir, Sirel, Sirer, Sirman, Sirmal, Silman, Sirmen, imir, irvan, Melek, Akmelek, Almelek, Arkon, Bezarkon, Konik, Kanik, Cebesoy, Cebecik, Fas, Faks, Fansa, Benderli, Benderliolu, Deri, Dervi, Derviolu, Mesci, Mesi, Mestci, Mesti, Mesciolu, Mesiolu, Mestciolu, Mestiolu, Nart, Narter, Karatay, Karatayliolu, Akyol, Yolaar, Yolum, Yolageldili, Dabak, Tabak, Tabakolu, Tnay, Tnayman, de, demen, rtem, Ertem, Boren, Boran, Albant, Alkim, Alkin, Alsa, Sakan, Fosforolu, Oba, Tanoba, Kobal, ehre, ehreli, Hrcan, Hrman, Hrolu, Hrba, Tanalay, Tanaltay, Erahin, ahinli, ahinolu, Sar, Seral, Sera, Sara, Saraolu, Saraer, Gngr, Ergngr, yigngr, yign, Gngren, yimen, yiba, yita, simen, simenler, Bahar, lkbahar, Baharolu, Beker, Zeybeker, Celep, Ercelep, Yarba, Arba, Arbali, Akbali, Albali, Akbe, Akbaci, Baci, nselba, Dural, Kural, Ural, Urul, Uralcan, Moran, Doran, Boran, Oran, zoran, Tezoran, Bodur, Bodurolu, Grkey, zgrkey, Otman, Otyam, Otag, Otaci, Edlem, Eldem, ren, rengn, Akkaya, Akkayagil, Usman, Usmangil, Cmb, Cmbel, ncedayi, zdayi, Dayiolu, Dayigil, Dayiciolu, Dai, Dalyan, Dalyanolu, Ekmeki, Ekmekiolu, Acunduk, Avunduk, Avundur, Koar, Koarolu, zer, eri, eriolu, Agalday, Aalday, Bykol, Emirol, zemir, Emirolu, Kolip, Darip, Enbiyaolu, Evliyaolu,

Evliyazade, Taskonak, Konaki, Sabunis, Sabuncu, Sabuncular, Sabunoglu, Sabuncuoglu, zsabuncuoglu, Kprl, Kprloglu, Paker, zpaker, zpak, Atlas, Barlas, Doguman, Dogusoy, Dogulu, Akdogu, Doguoglu, Akal, Aral, zaral, Serdengeti, Gelirgeer, Yolageldili, Piyade, Piyale, Kagiti, Kagitibasi, olak, olakoglu, Aksoy, Eraksoy, Aksoyer, Basat, Basut, Ergin, Erginbas, Ataergin, Bergin, Erginler, lergin, Dirim, Dirimtekin, Dal, Daldal, Altindal, Esendal, Dalokay, Dalkiran, Dalay, Dalar, Dalli, Erdal, Grdal, Magden, Magdenli, Kadioglu, Sarikadioglu, Mftoglu, Mollaoglu, Mezzinoglu, Seyhoglu, Resuloglu, Islamoglu, Sagun, Atasagun, Zaim, Zaimoglu, Erzaim, Abi, Abaci, Afra, Almas, Elmas, zelmas, Yildirici, Nemli, Zirh, Zirhlioglu, Kosal, Kosal, Kosagan, Yntem, Yner, Yney, Ynerman, Ynder, Yenel, Yenal, Yenen, Yener, Yenerden, Yenerman, Yenersu, Yenercik, Yengi, Yentrk, Yenseni, Yen, Fenik, Sunay, Sonoy, Sanay, Abut, Batur, Karabatur, Atuk, Batuk, Atakol, Kolay, Sahinbozkir, Sahingiray, ren, Kuyulu, Koyutrk, Trklmez, Trkmer, Ggs, Ggdn, Sag, Sagman, Sagisman, Abdikoglu, Yakupoglu, Ibrahimiye, Ibrahimzade, Karaibrahimoglu, Ismailoglu, Talatpasaoglu, Konaki, Konuk, Konuklar, Konuksever, Konukman, Konukbay, Konuksay, Yagci, Yagtug, Gle, Gldag, Glpinarli, Taspinar, Noyan, Nuyan, Alpnoyan, Zor, Zorlu, Zorlukol, Zorlutuna, Zorluman, zruso, ztuzcu, Tuzcu, Klr, Klrbasi, Kutadgu, Kosif, Sifoglu, Babr, Babroglu, Evren, Evrenol, Bakay, Parla, Parlaz, Zafir, Kni, Kner, Kn, Knmen, Knman, Acim, elem, Kuseyri, Kuseyrioglu, Kuseyiroglu, Reber, Renber, Cakcak, akak, Taktak, Mumtas, Mumcu, Mumcuoglu, Mucuoglu, Sucuoglu, Kertmen, Sar, Ser, zser, Soyugazi, Gazioglu, Zara, Zagra, Zuvin, Zuvarikli, Arikli, Levin, Nevin, Neciboglu, Necipoglu, Necifoglu, Kazak, Kirgiz, een, eener, Oguz, Genoguz, Ataoguz, Aroguz, Oguzman, Oguzoglu, Oguzlu, zoguz, Karaoguz, Karauguz, Uguz, Mete, Dagistanli, Hale, Kehale, Akyrek, Pakyrek, Koryrek, zkalp, Kavrem, Kademoglu, Sava, Kosava, Kosova, Bati, Batili, Batibay, Ssoy, Ssl, Ongun, Ungun, Ksefoglu, Kefeli, Ergder, gder, gder, Kayran, Kavran, Davran, Devran, Kozan, Kozanoglu, Tamel, Temel, ztemel, Artemel, Sat, Satir, zkur, zkun, Kunday, Albant, Aral, Ural, Erural, Akant, Kant, Kunt, Kont, Kent, Zent, Orta, norta, Gnltas, Aydintasbas, Akbiyik, Karabiyik, Kocabiyik, Kocabiyikoglu, Terem, Korle, Pasin, Pasiner, Pasinli, oban, obanli, obanoglu, Karaca, Karacaoglu, zkaraca, Karacabeyli, Gedik, Gedikoglu, Gknel, Kknel, Firat, zfirat, Yesilfirat, Firatligil, Akfirat, Korkmaz, zkorkmaz, Dnmez, Dnmezoglu, Snme, Snmez, Snmezler, Snmezates, Snmezocak, Bingl, Bingll, Sagay, Ulagay, Nogay, elenk, elen, Bahar, Yesilbahar, Yasalar, Gneyli, Ogst, Agustos, Dizdar, Dizdaroglu, zdoyuran, Sonal, Deger, Degerli, Byknder, zcay, Anafarta, Anabolu, La, Lain, Lainer, Burla, Bursin, Iren, Irengn, Kahya, Kahyaoglu, Emilsili, Malki, Maliki, zkam, Kamman, Paaci, zpaaci, Paalioglu, Paaman, Ba, Aba, Baba, Bapun, Bapum, Tfekiyasar, Yasar, Yasaroglu, Agirman, Agirdemir, Hekiman, Birhekimoglu, Hekimoglu, Mderrisoglu, Mderrisler, Mderrisgil, Kalem, Baskalem, Yirmibes, Yirmibesin, Yirmibesoglu, Celasun, Ercelasun, Mer, Mergen, Meri, Atameri, Meriata, Merielli, Karabiber, Bykkarabiber, Tatarli, Tatarmat, Bk, Bkey, Bktel, Bke, zdl, Erdlen, Dlen, Dler, Dlay, Pamir, Erpamir, Pamirtan, Mazon, Konrat, Kurat, Kazgan, nge, Koca, Kocatas, Eksigil, eyrekgil, Burdu, zerdem, Neyzi, Pilen, Bilen, May, Mey, Nalbant, Zobu, Derman, Dermancioglu, l, ler, lmen, Erler, lm, Kocalm, Hizlan, Hizalan, Alan, Ikiz, Ikis, Ikizler, Iman, Inan, Inanli, Kulin, Kulen, Uyar, Dogruoglu, Erdogru, Dogruer, Dogruman, Fatura, Tekat, Tefe, Tefeci, Gorbon, Yahsioglu, Diriker, Dirikman, Beriker, Berikman, Lk, Zenginoglu, Zenginobuz, Zengin, En, Gnen, Gyen, zen, Tirmandi, Tirmandioglu, Tilkicioglu, rkn, Kolay, Kalayoglu, Kalaycioglu, zkalay, Umur, Solak, Solakoglu, Soliikoglu, Sohtorik, Yemni, Cural, Kural, Dilek, Erdilek, Duyulmus, Arga, Olga, Olgaman, Sagirzade, Sagiroglu, Sagiroglu, Sagman, Sagmanli, Refig, Nakiboglu, Asmaz, Yenisey, Brteen, Gzm, Kender, Kenber, armikli, Berber, Berberoglu, Atlig, Atli, Savatli, Eypoglu, Eyboglu, Cirit, Ciritoglu, Kstem, Ast, st, oban, obanli, obanoglu, igdem, Anildi, Anilmis, Adam, Kadam, Benadam, Sungur, Sunguroglu, Baysungur, Elioglu, zeli, ikinoglu, Kandir, Atakandir, ge, geer, get, gel, Alpge, Aldikati, Glez, Oyal, Sedet, Irdel, Irdelp, Ertr, Aytre, Demirdelen, Yardelen, Dagdelen, Kayadelen, Kardelen, Dnmez, Erdnmez, Dnmezoglu, Korkmaz, Korkmazer, zkorkmaz EV (HEIM): Evci, Evciman, Evcimen, Evinman, Akev, zev GLER (LAUGH,): Gler, zgler, Tangler, Ergler, Sengler, Glerman, Glercan, Gleryz BULAK: Erbulak, Yaybulak, Akbulak, Albulak, Demirbulak, Onbulak, Dalbudak KSE (BEARDLESS): Kse, Ksemen, Ksebay, Kseoglu, Karakse, Akkse IMER: Telimer, Bilimer, zimer TUG : Altug, Ertug, ztug, Tugsel, Aktug, Aktuglu, Aslantug, Tuglu, Tugcu, Tugsuz, Tugay, Tugay, Tugayoglu, Yagtug, Tugman, Atatug, Tugbay, Tuglay, Tantug, Tugtan, Tugtekin IPEK (HARAER), IP, IPLIK: zipek, Ipeker, Ipeki, Ipekoglu, Ipekel, Akipek, Moripek, Basipek, Iplikioglu, ziplik, Ipliki, Darip IZ: Ataizi, Izisel, Izdar, Izel, Idiz, Ediz, Demiriz, Duruiz, Filiz, iftfiliz, Meniz, Izer, ziz, Izerel, Izet, Izibelli, Izmen, Izli, Izcan, Izber, Iz, Biliz, Kurtiz

MUT: Mut, Muter, Mutman, Mutalp, Mutlu, Mutlugn, Yamut, Mutluay, Mutludogan BORA: zborali, Borak, Kocabora, Boran, Bora, zbora IL: il, illi, Eril, iller, iloglu, ilan, Iil, ilogullari IN: Insel, Inselel, Inan, Inel, Inelmen, Inselbag, Inbar, Inkaya, Inge, Inada, Inci, In -IS-: Dervis, Fis, Ismen, Isbil, Iscil, Akis, Pakis, Berkis, Isman, Iskin, Girisken, Anis, Isgven, Issever, Demiris, Isseven, Beris, Isbecer, Yakis, Isgr, zis, Tezis, Dezis, Eris ELEBI: elebioglu, Akelebi, elebi, elebican, Bayelebi, eleboglu, Alpelebi DIL : Dilhun, Zadil, zdil, Idil, Dilemre, Dilman, Akdil, Midil GIZ (RAZ): Giz, Gizel, Elgiz, Tingiz, Tengizman, Dengiz IL: Ilel, Ilhan, Ileri, Ilter, Ilgi, Ilbay, Ilgaz, Ildem, Ilmen, Ilman, Ggil, Nil, Karanfil, Tavil, Serpil HAK: Haker, Hakses, Hakman, Haksever, Hakmen -EL (ISRA-EL): zyilmazel, Cmbsel, Yararel, Sasmazel, Arel, Uzel, Denizel, Tkel, Trkel, Eliyesil, Keskinel, Tamel, Temizel, Tzel, Tuzel, Elbeyli U/ (FLY, THREE): Uansu, Uuran, Uman, Uarer, Uaroglu, Uak, Utum, Ual, er, ok ALA: Alabora, Alagz, Alacakaptan, Bala, Alam N: Yurdan, nalan, nal, n, ngn GL, OVA, DUR, YEN, AL-, -TRAK, KAL-, SIR, SIN, -ANT, -YZ-, -KANT, KUS, KILI-, TAV-, -ELI, DIK-, -YOL, ACI, -EV, -LA, BAG, YESIL, I, -A, -AT-, TR, DER, AS, N, N-, R-, GVEN, CAN, LI, SAF, ES, SAV, SEVsika rastlanan diger eklerdir.SABATAYCI SMLERSabetayclarn iki isim tadklarn yazmtm, yazanlar var. Bunun sebebi pek bilinmiyor ; nedeni Yahudi gelenei olmasdr. Yahudilerin bir ismine emi hakode deniyor. Anlam kutsal isim demektir. em: sim Ha: branicede belirten anlam var yani ngilizcedeki the, Franszcadaki le, la gibi Kode : Kutsal Dier isime ise kinnui deniyor. Buna Yahudi olmayan ya da sekler isim deniyor. Bir Yahudi, mutlaka kutsal bir isim tayor ve bulunduu lkeye gre ikinci bir isim alyor. kinci isim inanca gre bir "duy" isimi, dier isim ise batni (ezoterik, ierik) anlam var. Bunun kayna Msrdaki Hermesin retisidir. Diasporadaki Yahudiler, rnein Osmanlda yayorlarsa bu kinnui ismi Arapadan semiler, cumhuriyetle birlikte bu isim Trklk aracak isimlerden seilmi. Altemur, Cengiz vs. ABDde yaayanlar da ngilizce kinnui isim seiyorlar. Orada bu isime "gentile " yani Yahudi olmayan, isim deniyor. ldrlen zeyir Garihin byk olaslkla bir "kutsal ismi" daha olmas gerekir. Kendi aralarnda bu isimle aryorlar zaten. Yahudi inancna gre isim ok nemli. Birincisi, ismin ocuun kaderi, kiilii, hayat zerinde ok tekili olacana inanlyor ve isimlerin hi birisi rastgele seilmiyor. kincisi, seilen isimler asla kaybetmedikleri soyaalarn takip etmede, soyu bulmada, soyu anlama ok nemli. nternette siteler var ve soyadndan size soyaacn karabiliyor. Bir Yahudi veya Sabetayc asla soyaacn kaybetmez. Aradan yzlerce yl gese de hangi blgedeki, hangi kabileden geldiini kaybetmez. Bu isimlerin ilk k Yaakov'un Rahel ve Leada'dan olan ve 12 Kabilenin isimlerini tayan ocuklarnn isimleridir.Ruben (Rubi, Robi, Bakn bir oul) Simeon (Duyma) Levi (Balanma) Dan (Dani, Daniel, Hkmetti, Adalet) Naftali (Nafi, Benim greim) Gad (Uurlu) Aer (Mutlu) Yisahar (Satn Alnm) Zebulun (kamet eden) Yosef (Josi, Jef, Jerfi, Jozef, Yusuf, Jeri, toplasn, arttrsn) Binyamin (Sa Kolum) Yahudi geleneklerine gre ocuklara u kuralla isim konulur : lk erkek ocua baba dedesinin ismi, kinci erkek ocua anne dedesinin ismi, lk kz ocua babaannesin ismi, kinci kz ocua anneannesin ismi,

nc erkek ocua amcasnn ismi, nc kz ocua halasnn ismi, Drdnc erkek ocua daysnn ismi, Drdnc kz ocua teyzesinin ismi veriliyor. zeyir Garihin babasnn ismi zeyir Ezra Garihmi. Dedesinin isminin de zeyir olduu syleniyor. Demek ki, babas da , ldrlen olu da ilk erkek ocuklar ve zeyir ismi bylece devam ediyor. zeyir, bir "kinnui" isimdir ve nfusunda olsun, olmasn mutlaka bir emhakodei vardr. Ezra, Kohen kabilesinden bir peygamberin ismidir. M. 5. Yyde Yahudileri Babilden Yerualeme getiren kii. Ezra, Moe Rabenaunun retisini kaleme alan kii ve Yahudilikte byk bir deer tayor, Tora bilgisi uzman kabul ediliyor. Yahudilikte isimlerin nemi Ademin nce hayvanlara sonra Havvaya isim koymasndan balyor. Kiinin durumunda nemli bir deiiklik olduunda ismi de deiebiliyor. rnein, ciddi bir hastala yakalanm ocuun iyilemesi durumunda ona Hayim(Hayat) , Vitali (Hayat) Rofe (Hekim) , Rafael (Allah onu iyi edecek) vs gibi isimler verilebiliyor. Hatta hasteyken, lm meleini artmak iin de bu isimler verilebiliyor. Bir insann isminin deimesinin onun kaderini etkileyen drt eyden biri (dierleri hayrseverlik, dua, ve davranlarn deitirmek) kabul ediliyor. Erkek ocuklarna isim snnetinde, kzlara ise ilk Tora okunduunda konuyor. sim konusu o kadar nemliki, pek ok isim uzman ve pek isim hakknda kitap, site vs var. Bu isimlerin dediim gibi hem dini yn var hem de soylarn bulmak asndan ok nemli. O yzden isim anlam/kken/ kaynakland yer konusunda alan pek ok uzman var. Ayrca isimlerin daha pek ok adan incelenecek yn var. rnein, isim seimlerinin nasl olduu, aileden, yaanan blgeden, Tevrattan, ses benzeimleri, harf deiilikleri, gematriya yani bir kelimeyi oluturan harflerin saysal toplam ve dolaysyla kutsal saylara ulaan isimler) vs var. Bunun dnda bilhassa Kabalac oldukkar iin Sabetayclarda bunlara ilaveten Notarya, yani bir szcn harfleriyle yeni szckler elde edilmesi. rnein ayak szcnn harfleriyle kaya da elde edilebilmesi ve bu elde edilen yeni szcn branice ve/veya Ladino dilinde kutsal, mistik anlamlar olmas ya da temurya, yani szcn iindeki iki harfin yer deitirmesiyle yeni bir szck elde edilmesi. rnein, gkyz szcnde k ile zyi deitirdiimizde oryaya kan gzyk szcnn yine bir kutsal, mistik anlam olmas gibi bir ey ok yaygn. Sabetayclarn isim seimleri balbana bir byk aratrma konusu. Daha pek ok kstaslar var isim semekte. Gkyz -------------------------------------------------------------------------------------------------KIRMIZI "...It is interesting to note that this hierarchy is syncretistic, that is, composite, taken from different sources and built up into a unity. Seraphim and Cherubim are from the Hebrew. This plural word Seraphim comes from a Hebrew root meaning to "burn with fire," hence, to be inflamed with love. Cherubim is a curious word, but scholars generally think that it means "forms." The Seraphim are mystically believed to be red in color, and the Cherubim dark blue. The Thrones, the Dominations, the Virtues, the Powers, the Principalities, are all taken from the Christian teachings of Paul in the Epistles, Ephesians 1:21, and Colossians 1:16, and are distinctly mystic. The two last, the Archangels and the Angels, are not at all Christian in their origin, but are derived in indirect and tortuous descent from the ancient Greek and Asiatic - especially old Persian -- system of thought which recognized messengers or ministers or transmitters between man and the spiritual world; the Greek word angelos (angel) originally meant "messenger," and the highest type of these were called Archangels, or Angels of the highest degree..."http://www.theosociety.org/pasadena/fund/fund-7.htm Mistik olarak Separdim'in 'krmz' olduu inanc var. Yaznzda belirttiiniz ierik dahilinde herhangi bir anlam ifade eder mi bilmiyorum.A.H. ----------------------------------------------------------------------------------------------------SEFARAD=SPANYA ok teekkr ederim, bu ok yararl bilgi benim iin. Sezgim doruymus. Sefarad (Ibranicesi Sefardi, oulu Sefardim) branice spanya demek. Bu zahiri anlam demek. Mistik olarak da krmzysa eer, Orhan Pamuk,

Benim Adm Sefardim, Benim Adm spanya demek istiyor olabilir. Birincisi, kkenini kastediyor olabilir. kincisi ve daha aklma yatan Orhan Pamuk'un sem hakodesi yani kutsal ismi, cemaat iinde kullanlan ismi bu olabilir. Byle "oyunlar" ok seviyorlar. Bu inanlarndan geliyor zaten. Yaln Kk, Vitali Hakko'nun kitabnn ismi olan "Hayatm Vakko"nun ayn zamanda Vitali Hakko anlamna geldiini zmt. Yani adam kendi ismini kitaba veriyor. Vitali Hakko = Hayatm Vakko Sefaradn spanya demek olduu gibi Ekenaz da branice Almanya demek. Ekenazi de Almanya Yahudicesi olarak biliniyor. Konutuklar dile de Yidi dili deniyor. Dnyadaki Yahudilerin %80i Ekenazi. Seferadlara gre daha kat, daha tutucular. Darya aka sylenmese de, Ekenaziler Seferadlar kmsyorlar. Seferadlarn esmerlii (Araplara atfen) bir kmseme nitelii, Ekenazilerin byk ounluu ak tenli. Osmanlya gelen Yahudiler Seferad, ancak Seferadlarn engizisyondan kap Osmanl topraklarna gelmelerinden nce de Ekenaziler var. Bizdeki Yahudilerin de tm Seferad deil zaten. Sinagoglar farkl ve normalde mezarlklar da farkl, ancak baz durumlarda birbirlerinin mezarlklarna da gmlebiliyorlar. ODTde retim yesi , ok deerli bir felsefeci olan Teo Grnberg mesela Ekenazidir. ABDde idam edilen Rosenbergler de yle. Seferadlar, spanya'daki Endls-Emevi egemenlii nedeniyle Arap kltrne yakndrlar. Konutuklar dile kendileri Judeo-Espanyol diyorlar. spanyolca, branice, Arapa karm. spanyolca'nn da arkaik bir biimi. GkyzYALIN KK'TEN ORHAN PAMUK 'A AIR SULAMALARGetiimiz gnlerde tarihi Reat Ekrem Kounun alkolik ve ecinsel olduu yolundaki aklamalarndan tr Prof. Dr. Semavi Eyiceden byk tepki gren Orhan Pamuka, Prof. Dr. Yaln Kkten de ar eletiriler geldi. Kar adl romannda Mevlanaya ar eletirilerde bulunan Pamukla ilgili, nl yazar Yaln Kkn ksa sre nce yaymlanan ebeke adl kitab, edebiyat dnyasn sarsacak nitelikte, son derece ilgin argmanlar ieriyor. Bilindii gibi Orhan Pamukun En renkli ve en iyimser romanm., dedii Benim Adm Krmz, 1591 ylnda, yani III. Murat dneminde, stanbulda karl dokuz k gnnde geiyor. Benim Adm Krmz, ilk bakta, herkesin kendi sesiyle konutuu, llerin, eyalarn dillendii, lm, sanat, ak, evlilik zerine bir kitap gibi gzkyor. Oysa Yaln Kke gre durum son derece farkldr. Kk, Orhan Pamukun kitabn analiz edebilmek iin, branice renmeye balamtr, zira, Benim Adm Krmz tamamyla bir tr Yahudi mistisizmi olan Kabalistik Sabetayclkn etkisiyle yazlmtr ve Pamukun bu kadar popler ve nl olmasnn ardnda, Sabetayc kimlii yatmaktadr: Yahudi mistisizmi, Kabala ve bunu ayr bir din olarak gelitiren Sabetayizmde, lmden sonra yaam, eskatoloji, ok gl bir klttr ve bu, Pamukun incelediim iki kitabnda da nerede ise temel anlatm olmaktadr. (ebeke, sf. 37) Kitabn isminin Benim Adm Krmz olmas tamamyla bir Yahudi manifestosudur. Zira romandaki hikayenin getii III. Murat dneminde, ekonomik glklerin ba gsterdii bir srada Yahudi bir kadnn 40.000 duka deerinde bir elmas takp gezmesinin yaratt byk tepki zerine Sultan, 27 Nisan tarihli bir fermanla Yahudilerin bundan byle krmz bir apka giymelerini emreder. nc Murat dnemiyle ilgili bir roman yazma iddiasndaki bir kimsenin Muratn bu ok yank yapan icraatn bilmediini dnmek ok zordur. Bu ayr, Lizi Behmorasa Yahudilerle birlikte bydm. diyen ve yurtdnda Sen Yahudi misin? ve yurt iinde Sen Selanikli misin sorularyla pek sk karlatn aklayan birisinin de Yahudi tarihinin bu ok kaba olayn bilmemesi imkanszdr. (ebeke, sf. 41) Bu nedenle Pamukun bu kitabn grenlerin, kitabn iindeki ksa ve hi anlalmayan Benim Adm Krmz blmn ap, Krmz olmaktan mutluyum! im yanyor, kuvvetliyim, fark edildiimi biliyorum, bana kar koyamadnz da. veya bunun arkasndan Ohh ne gzel krmz olmak. cmlelerini birer dinsel metin tarznda okuduklarn tahmin edebiliyoruz. Pamuku bir dinsel metin olarak saymak verimlidir. (ebeke, sf. 43) Yaln Kke gre, Pamukun romannn nce braniceye evrilmesi ve Yahudi Ansiklopedisi Yaynevi tarafndan baslmas da rastlant deildir. Kke gre Pamuk, Trkiyenin en ok okunan yazar deil, aksine hi okunmayan belki de tek yazardr. Kk yle diyor: Bu kitab yazmak iin zorla ve zorlanarak okuduum iki kitabndan kardm sonu; Pamuk, Trkiye nfusu iinde yazar olacak en son birka kiiden birisidir. Trkiyede hi okuyucusu yoktur. Kk, dier taraftan Orhan Pamukun ben yarattm dedii pekok yerde, Yahudi rivayetlerini okuyucusuna kakt sonucuna varyor. rnein romann kahramanlarndan Ester, Pamukun yaratt bir karakter deil, Yahudi Ansiklopedisinde geni yer ayrlan gerek bir kiidir. Kk, kitapta kullanlan isimlerin de tamamyla brani literatrnde karlklarnn

olduunu iddia ediyor. Kitabn 113. sayfasnda ise Pamukun, Gncel Yaynclk tarafndan Ocak 1996da yaymlanan Fuad Carm evirisi Pedronun Zorunlu stanbul Seyahati adl kitaptan yaptn iddia ettii intihaller bulunuyor ki bir yazar iin en ar itham herhalde bu olmal. Peki Orhan Pamuk bu iddialara ne diyor? Telefonla grtmz Pamuk, Yaln Kkn kitabn okumadn, iddialara cevap vermeyeceini, bu tartmalara girmeyeceini syledi. Aydoan Vatanda 24.05.2002 -ZAMANT&D FORUMUNDAN BR AKTARMA Sayin Berktay, Foruma hogeldiniz demeye frsat kalmadan, hemen birilerini itham ederek balamanz ho olmad. ahsen hibirisini tanmasam da, okuduklarmdan anladm kadaryla, burada yazan arkadalarn ou -ben harieitim seviyeleri yksek insanlar. Toptan herkesi sabatayclk aratrmalarnda "bilimsellik"ten uzak olmakla sulamak biraz hakszlk oluyor. Sabatayclk gibi gayet nemli bir konunun Trkiye'de akademik olarak aratrlmas gerekirdi, ama yaplmad. Niye? nk btn yksek eitim kurumlar da onlarn ellerinde. Temelinde gizlenmek yatan bu cemaatin kendi elleriyle aa karlmasn beklemek safdillik olur. Bu takdirde tarihin esrarl bir perdesini aralamak birtakm amatr aratrmaclara kalyor. Bata Gkyz olmak zere bu mevzu ile alkal aratrma yapanlarn almalar bence takdire deer. Soyadnzn -eer mstear deilse- Berk'li oluundan ve bu kelimeyle sabataycilik arasnda ilgi kurulmasndan dolay hassas olmanz anlayla karlyorum. Berktay soyad tamak ill sabatayc olmak demek deildir. Sabaytayc da olabilirsiniz, bu da kt birey deildir, hatt daha bilimsel katklarda bulunmanz asndan memnuniyet verici olurdu. Yanl olan, asln gizleyip baka bir kimlikle grnmek. Berk/berg kelimesine gelince: Her ne kadar gnlk konuma ve yazi dilinde pek kullanlmasa da, lgatlarn bir yerinde, imdi kimsenin anlayamad iirlerin bir msranda Trke karlna tesadf edilebilir. yi de Allah akna Berker, Berger, Berkman, Berkarda, Berkan, Berkand, Berkant, Berktan, Erberk, Sanberk gibi kelimelerin Trke anlam var m? Ama yabanc dillerde pekl karlklar mevcut. Goldberg, Spielberg Bat'da Yahudiler'in skca kullandklar soyadlar iindedir. Deerli musevi karikatristimiz zel Rozental'in soyad Trke olmayp Almanca'da Gller Vadisi demek. Anadolu'da halk Birand veya Brant kelimesinden ne anlar? Amma bir Alman'a musevi asll olduu sylenen eski anslye Willy Brandt' artrr. Hkez bilhassa sabatayclar tarafndan soyisim olarak kullanlan u kelimerin Trke ile ne alkas var; Kermen, Binay, Alisbah, Akerman, Akerson, erman, Baransel, Perin, Ekemen, Kulin, ymen, Parman, Sirman, Surman, Taylan, Tokar, Vardarman, Yalman, Erkman, Somersan, Gkart, Etan, Etiman, Erhat, svan, Azra, Sander, Ykman, Zival, Yeker, Dilmen, Oan, Akman, Arsel, elem, Osmay, nsel, Dorman, Dormen, Nasman, Edi, Trkand, Deri, Tarman, Perk, Beriker, Bayal, Bak, Bayru, Alpay, Tavman, Sagular, Alanson vs. Fonetik olarak Trke'ye benziyorlar, tamam. Hatt hecelere blseniz ayr-ayr Trke mnlar da var. Fakat tamlama olarak bir mn ifade etmiyorlar. Bu ve benzeri kelimelerin kulamza trkeymi gibi nlamasna dayanarak "biz Trk'z" diyorlar, tad gizli ve sembolk anlamlar dolaysyla da birbirlerini tanyorlar. Sabatayclk konusu bir muammdr ve aratrma yolunda nmzde almas gereken ok "da"lar var. Foruma hogeldiniz sayn Berktay.Aman filitire aman sansr ey gaaziler!Aziz kaariilerim bilrsnz ki ben ahsan bizzat kendim olarak, kuluktan sehere kadar tilevizyon seyredben bilahire vay efendim felan prokram yle, flanca byle mealinde mekaale tahrir eden takmndan deilimdir; lkin aurmaynz, bugnk mekaale-i mfdem bu hususlara dairdir. Bir ksm mediya diye tbir olunan nir-i efkr heyetinin mrifetleri mlumunuzdur. Serlevha zerine iffeti mekk, eski zemanlarda mahalle muhtarndan eyihal kd almalar dahi mbhem birtakm fecerenin cbldak resimlerini basuben altna felanca manken mahbbunu terk eyledi... fimekn muganniye femekn erkee benzemedikle feln mahalde grld kabilinden abuk-sabuk eyler yazarlar. Arka sahifelerinde mnasebet alsn-almasn yine bir ryan hatun fotografisi neredb, kilo ald..., cep tilefonunu kaybetti..., kedisi evden firar etti... deyu garipliklerden bahs iderler. Haydi deyelim ki bunlarn ahali nezdinde grd itibar, ceman bir milyon civarnda bir rakkamdan ibarettir fekat ey ihvn- gzin, bu herifler ayn zemanda tilevizyon neriyatna dahi germ vererek hemen her hnede zoraki mihmn olayorlar. Bin trl meniyyat, binbir trl kepzelik. enesi dk bir ksm ihtiyarlar gibi ortala dp, nedir bu rezalet, ahlk kalmad diye szlanan takmna iltihak etmekten itinb eylerim fekat ite oraca derc edeyorum; tehdid ciddidir: Mazbut bir aile reisinin tilevizyon denilen menhus cihaz bir kerre evden ieri aldktan sonra oluunun ocuunun terbiyesine hkim ve mdahil olabilmesi ihtimli yoktur. Zira ey azizler bu bir ksm tilevizyonlar resmen ve alenen necib milletimizin huyunu, ahlkn, ananesini ve tarz- hayatn kendi menfaatleri istikaametinde tebdil itmek in olmadk rezilliklere mracaat edeyorlar. Aman dikkat, aman dikkat! Bazen bizzat kendi kendime dnrdm, Yahu Recai, bu tilevizyonlar tesis edb prokram yapan zevatn oluu-ocuu, ailesi veyahut kim muhafazaya deer bulduklar bir ksm kymet hkmleri yok mudur ki cemiyetin ahlk civatalarn yalama itmek in bu derece ak evk ile neriyatta bulunayorlar? Bir insan nasl olur da mensub bulunduu cemiyete kar bu kadar fenalk irtikb ider dey iimden geerdi de bir

cevab bulamazdm. Vaka teden beri, Farmasonlar, komonistler, dnmeler Trk milletinin ahlkn ifsd in senelerden beri sinsi bir fealiyet iindedir eklinde yazub izen baz zmreler var idiyse ahsan bana pek mkul grnmez idi. Geenlerde bir emekli profsr bu mevzuda, ebeke nmyla bir kitap yazm. Bilrsnz ben bizzat okunmaya sez birka kitab haricinde neriyat takiyb itmem; netekim mevzuubahs edilen kitab da henz grm deilim. Yatsudan sonra mahalle mescidini ihy derneinin itima vard. Oradan daldktan bada krnn ay ocanda bir teehhd miktar duraklayp birer limonlu ay ielim denildi. O esnada tilevizyondan grdm. Bu profsr Yaln Bey deyor ki, Trkiyada dnmeler, yani Sabetayist camiaya mensup bulunanlarn hepisi deil fekat bir ksm siyasetten matbuat lemine, ticaretten senayiye su balarn tutub bir ebeke tekil etmiler imi; kendilerinden veyahut kim kendilerine yakn olan insanlardan bakasna fursat vermeyeye alub geriden geriye melmekete istikaamet verir imiler. Bahusus bir ksm kazata ve tilevizyonlarda dahi bunlarn gaayet faal mensuplar her daim kilit yerlerde bulunup, teden beri ekv ettiimiz gariplikleri teviyk ile milletin ahlkn ifsda yeltenirler imi! Ba ba ba ba; baknz ekl olunan nneye! Byle dedikodular hep eitiriz fekat bu defa aklma yatar gibi oldu; zira adam hayli mkul eyler syleyor ve mdellel konuayor idi. Vka vaktiyle Mehmed evket Eygi beyefendinin bu gruh hakknda kaleme ald bir kitabn grm ve haylice okumu idim, lkin kazata yazlarndan mrekkep olduu ve dahi ska mkerrer ifadeler getii in yle enine-boyuna bir kanaat sahibi olmak mmkin olmad idi. Orada okuduklarmla Yaln Beden dinlediklerim ekser itibariyle birbirine denk dcek vahmeti fark ettim. Demek ki i ciddidir ve bu fitne-fesat neriyatnn ardnda temamen deilse bile ksmen bu gruh vardr. Ee, naapacaz ey yrenler? Bu bir ksm mediyann elinden gelse Trkiyada mazbut aile bnyesini ykub, kz evlatlarmz evvel arkc-manken nmyla ortala drp tefessh ettirecekler, erkek evltlarmz ise cins sapklk he de fena bir ey deildir netekim ternesiyle soyumuzu-sulbmz kurutup cemiyetimizi iffet nokta-i nazarndan on paralk hale getirecekler. Tehlike byktr aziz dv ve silah arkadalarm; imdilik yapabileceimiz en eyi are mdafaa dzenine geerek bu kabil neriyat hakknda evde sk bir filitire tatbikatna mracaat eylemektir. Sansr ise sansr bilader! ocuklara kar anlayl olunuz; onlar sk sk ruhiyat hekimine gtrnz, fazlaca sert davranmaynz yollu ternelerin maksad artk anlalayor. Taarruz pek edid, cephe pek geni, dman pek kavdir fekat biz Trkler, pak kemie dayandnda detimizdir; hne mdafaa yaparz. mdi zeman teyakkuz ve mdafaa zamandr. Aman evlatlarnza eyi sahip knz ey ihvnlar; bunlarn derdi dvs mevcudun sulbn mnkariz hale getirb ahlkn ifsd ile milli mukavemetimizi yumuatmaktr! Yumuamayacaz bire! Aman filitire ve sansr meselesine keml-i ciddiyetle devam ediniz ey azizler; mesele, resmen ve alenen nesli, rz ve aile nizamn elakadar itmektedir. Vaka ihtiyacnz yoktur fekat yine de cmlenizi mteyakkz bulunmaya dvet ederim vesselm! Recai Gllapdan 02.06.2002S A B A T A Y L I S T Trkiyede Sabatay Sevinin trikatna bal yzbinlerce insan yaamaktadr. Bunlar tarihte ve gnmzde hdiselerin gelimesinde nemli rol oynayan ok tesirli bir g tekil ediyorlar. Gizli bir cemaat olduklar iin kimliklerini ortaya karmak olduka zor olmakla beraber zamanla yaplm baz ifaatlar, olaylar karsndaki tutum ve davranlar, mevki ve nvanlari ile kullandklar tipik isimler bize bz ipular verebiliyor. Bu ekilde deifre olan yzlercesinin arasndan, kamuoyunun tand sabatayist isimleri aada sunuyoruz. Bu bir kara liste deildir. Onlar kimliklerinden tr yarglyor da deiliz. Antisemitizm yapmak gibi bir niyetimiz asla yoktur. Maksadmz sadece gereklerin gn na karlmas ve insanlarn hakiki kimliklerini saklamadan rahata yaabilecekleri bir toplum olumasna katk salamaktr. Bu listeyi uzatmak mmkndr, zaten ileride onu da yapacaz. Bu konuda aratrmas olanlarn yardmlarn bekliyoruz.SYSLER Rahan Ecevit smail Cem Tansu iller kr Sina Grel Ercan Karaka Blent Tanla Cokun Krca Kemal Dervi Cvid Bey Nuri Conker Ahmet svan Osman Kibar Hayrettin Erkmen

Turan Gne Sebti Ataman Emre Gnensay Naim Tal Salih Bozok Aka Gndz Turhan Kapanl Mithad kr Bleda Smer Oral Ali Diner Ekrem Alican Cem Kozlu Fatin Rt Zorlu Sabiha Sertel . Hsn Demer Kbrsl Kmil Paa Ahmed Vefik Paa Faik Nzhet Tayyibe Glek SNEMA-TYATRO Haldun Dormen Hulsi Kentmen Ayhan Ik Kenan Ik Aziz Rutkay Doa Rutkay Aziz Basmac Yldz Kenter Mfik Kenter Leyla Gencer Halk Bilginer Memduh Ykman TELEVZYON Ali Krca Ali Baransel M. Ali Birand Murat Birsel Deniz Arman BROKRAS Gazi Erel Metin Yalman Osman Olcay Osman Kulin Sadun Terem Kaya Toperi Gaazi Yaargil S. Kni rtem Onur ymen zdem Sanberk Hseyin Poroy GAZETECLER Gneri Civaolu Cneyt Arcayrek Ahmed Emin Yalman Nazl Ilcak Cengiz andar

Canan Barlas Altan ymen rsan ymen Abdi peki Nail Greli Gngr Mengi Yusuf Ziya Orta Ali Sirmen Aydin Eme etin Eme lk Arman Sedat Simv Erol Simv Ali Nci Karacan Nadir Ndi Abalolu Yunus Ndi Abalolu Ali Gevgilli Ruhat Mengi Leyla Umar lker Sarer Hasan Tahsin Murat Birsel Fazl Necib Necmi Tanyola Ylmaz etiner ELENCE Sezen Aksu Nilfer Burak Kut Neco Sibel Egemen Cidem Talu Egemen Bostanc Murat Arkan Perran Kutman Harika Avc Ozan Orhon Il zk SERBEST MESLEK Atilla Dorsay Cemil peki Uur Civelek Yldrm Mayruk Muvaffak Benderli KARKATRSTLER Cemal Nadir Gler Semih Poroy Ali Ulvi Ersoy Altan Erbulak Tekin Aral Ouz Aral Piyale Madra Bedri Koraman SANAYC - ADAMI

Nejat Eczacba Blent Eczacba Feyyaz Berker Feyyaz Tokar Cem Boyner Ali Koman Din Bilgin Can Paker mer avuolu Halil Bezmen Dilber Ailesi Rona Yrcal Selahattin Gktu Fuad Sdkolu Ferdi Vardarman ner Akgerman M. Cemil Merzeci Ziya Takent Cem Uzan Ali Ko YAZARLAR Hlide Edip Advar Orhan Pamuk Yaar Kemal Muazzez Berkand Nzm Hikmet Ran Azra Erhat Vedat Nedim Tr Yaar Nbi Nayr Celal Shir Erozan Emil Galip Sandalc Ali Cnip Yntem A. Hamid Tarhan inas NIVERSTE Kemal Grz Kemal Alemdarolu Nermin Abadan-Unat Sulhi Dnmezer Talt Halman Gndz Gedikolu Eser Karaka H.Veldet Velidedeolu Sddk Smi Onar lhan Arsel Shir Erman Blent Tanr Nur Serter Tun Erem ASKERLER evik Bir Ali Fuad Cebesoy Am. Sait Halman Tug. Halit Gktu Yarb. Selim Soley

Tmg. mer Z. Dorman Kur.Alb. Osman Kksal Tmg. Srr ktem Gen. Cahid Tokgz Gen. Zeki Soydemir Gven Erkaya Refik Tulga smail Toker Hariciyemiz Sabatayclara Teslim ! Dileri Bakanlmzca Bakonsolos, Konsolos ve Bykeli olarak atanm, aralarnda Sabetayistlerin de bulunduu diplomatlar: Saleh AHSAN (Afganistan) Ahmet Rifat OKUN (Arnavutluk) mit PAMR (Cezayir) Erhan YTBAIOLU (Arjantin) Umut ARIK (Avustralya) mer ERSAN (Avusturya) Kadri Ecvet TEZCAN (Azerbaycan) Engin TRKER (Bahreyn) K. zcan DARAZ (Banglade) ule SOYSAL (Beyaz Rusya) Temel SKT (Belika) Volkan VURAL (Birlemi Milletler) Ahmet EROZAN (Bosna) Doan ALPAN (Brezilya) Mehmet Ali RTEMELK (Bulgaristan) Erhan T (Kanada) Sadi ALILAR (ili) Daryal BATIBAY (in) Deniz ZMEN (Kongo Dem. Cum.) Selahattin ALPAR (Hirvatistan) Mehmet GNEY (Kba) Gn GR (Danimarka) Yaar YAKI (Msr) Onur GKE (Finlandiya) Tanu BLEDA (Fransa) Burak GRSEL (Grcistan) Tugay ULUEVK (Almanya) Ali TUYGAN (Yunanistan) Halil Naci AKINCI (Fas) Bedrettin TUNABA (Macaristan) Yusuf BULU (Hindistan) Sevin DALYANOLU (Endenozya) Turan MORALI (Iran) Snmez KKSAL (Irak) S. Gnaltay SIBAY (Irlanda) Ahmet ZMC (Israil) Necati UTKAN (Italya) Yaman BAKUT (Japonya) Sha UMAR (rdn) Manzu BYKDAVRAS (Kenya) Halil DA (Gney Kore) Ahmet ERTAY (Kuveyt) Metin GKER (Krgzistan) Nazm DUMLU (Lbnan) Mfit ZDE (Libya)

Erkan GEZER (Litvanya) Yalin ORAL (Lksemburg) Fazli KEMR (Makedonya) Koray TAYGAR (Malezya) Ergn PELT (Meksika) Mmin ALANAT (Moldova) Mehmet YILDIRIM (Moolistan) Bilgin UNAN (Hollanda) Ahmet ERMOLU (Yeni Zelanda) mer AHNKAYA (Nijerya) Burhan ANT (Norve) Vulkan BOSKIR (Romanya) Nabi ENSOY (Rusya) N. Murat ERSAVA (Umman) Ali Vural KTEM (Pakistan) Veka NAL (Filipinler) Ate BALKAN (Polonya) Deniz BLKBAI (Portekiz) Trkekul KURTTEKN (S. Arabistan) Seluk TARLAN (Katar) Ayhan KAMEL (Rusya) Mehmet GRKAY (Senegal) Aydin AHNBA (Slovakya) lhan YTBAIOLU (Slovenya) rfan SARUHAN (Tayland) Hikmet SARIGEN (Somali) Erhan TUNEL (Suriye) Riza TMEN (svire) Erdin ERDN (Sudan) Altan GVEN (Tunus) Acar GERMEN (Ukrayna) Nzhet KANDEMR (A.B.D.) Ali ARSN (UAE) Volkan OTUR (Yemen) Nazim BELGER (Venezuela) Berhan EKNC (Yugoslavya) Daha evvelkiler: Teoman SRENKK (Yeni Zelanda) Sarp Tevfik TANIN (Moldova) Salih Zeki KARACA (Afganistan) Metin RNEKOL (Arnavutluk) Sencar ZSOY (Arjantin) Orhan AKA (Avustralya) Filiz DNMEN (Avusturya) Altan KARAMANOLU (Azerbaycan) Muammer TUNCER (Banglade) Tansu OKANDAN (Beyaz Rusya) Yildirim KESKN (Belika) kr TUFAN (Bosna) Tahsin TARLAN (Brezilya) Osman Faruk LOOLU (Danimarka) stn DNMEN (ek Cumhuriyeti) ldeniz DVANLOLU (ili) Candemir NHON (Msr) Tuncer TOPUR (Finlandiya) zden SANBERG (ngiltere) nder ZAR (Fas) Onur YMEN (Almanya)

Hseyin ELEM (Yunanistan) Murat SUNGAR (Hindistan) A. Mithat BALKAN (Iran) Snmez KKSAL (Irak) mer AKBEL (Italya) Sha NOYAN (Makedonya) Yalin TU (Malezya) Erhan TUNCEL (Lksemburg) Aydan KARDAHAN (Lbnan) Mehmet Nuri EZEN (Kuveyt) Kaya G. TOPER (Gney Kore) Cneyt YAVUZCAN (Kenya) Mustafa AULLA (Kazakistan) Nurver NURE (Meksika) Orhan KULN (Nijerya) mr ORHUN (Norve) Emin GNDZ (Umman) Candan AZER (Pakistan) Can GNDODU (Portekiz) Hamit BATU (talya) efik FENMEN (Norve) Erkut ONART (Lksemburg) Turgut TLMEN (Polonya) Oktay CEN (Almanya) stn GNDODU (Irlanda) Hikmet ZKAN (Demokratik Almanya) Oktay CANKARDE (Rusya) Rahmi Kamil GMRKOLU (ngiltere) Haluk SGL (sve) Doan TRKMEN (svire) A. Suat BLGE (Portekiz) Osman BAMAN (Macaristan) Nihat ZGR (Romanya) Nazmi AKIMAN (Yunanistan) Haluk KURA (Belika) Seluk TOKER (Arnavutluk) Erdem ERNER (Avusturya) mer LUTEM (Bulgaristan) Berduk OLGAAY (ek Cumhuriyeti) Asaf NHAN (Danimarka) Metin KARACA (Finlandiya) Adnan BULAK (Fransa) Senbir TMAY (Senegal) Fsun ETNTA (Singapur) Nurettin NURKAN (Slovakya) K. ZGVEN (Gney Afrika) Uurtan AKINCI (spanya) Ali Engin OBA (Sudan) Solmaz NAYDIN (sve) Erdal TMER (svire) Uur ZIYAL (Suriye) Aydin DL (Tacikistan) Kurtulu TAKENT (Kazakistan) Hseyin PAZARCI (Tunus) Alp KARAOSMANOLU (Ukrayna) Ercan ZER (Birleik Arap Emirlikleri) Korkmaz HAKTANIR (ngiltere) Baki LKN (A.B.D)

Zeki ELKKOL (Venezuela) Sanli TOPUOLU (Yemen) Alev KILI (Yugoslavya) Bilge CANKOREL (Ukrayna) Trel ZKAROL Ayenur ALPARSLAN (ili) Salah KORUTRK mer ALTU (Estonya) Celalettin KART (Lbnan) Haydar BERK (Bulgaristan) Tahsin BURCUOLU (Bulgaristan) Mehmet TAER (Makedonya) nal EVKZ (Azerbaycan) Nezihi ZKAYA (Umman) Yiit ALPOGAN (Yunanistan) Bozkurt ARAN (Pakistan) Ferhat ATAMAN (Malezya) nder ALAYBEY Erdin ULUMLU Ahmet YILDIZ (Houston-ABD) Ahmet ARSAN (Hong Kong) Ahmet DAVAZ (Almanya-Essen) Hseyin KOZANLI (Almanya-Essen) Mehmet DNMEZ (Almanya-Kln) Mustafa AKN (Birlemi Milletler) Sekih BELEN (Arjantin) mer ERSUN (Cezayir) Metin KUSTALOLU (Brezilya) Reat ARIM (in) Nurettin KARAKYL (ili) nal BATU (ek Cumhuriyeti) Ekrem Esat GVENDREN (srail) Oktay AKSOY (rdn) Turhan FIRAT (Gney Kore) Gner ZTEK (Kuveyt) brahim DCLEL (Lbnan) Erdim TZEL (Libya) Erdoan SANALAN (Lksemburg) Hatay SAVAI (Polonya) Aydn YEEN (svire) Sabetayistler, Trkiyedeki eitli illerde bulunan Fahri Konsolosluklar da kimselere kaptrmyorlar. Fahri Konsolosluklar, genelde bykelilik ve konsolosluk bulunmayan illerde, o lkeleri temsilen kuruluyor. Bu lkeler, ounlukla, Trkiye ile imdiye kadar pek de diyalog kurmam lkeler. te byk bir ounluu Sabetayist olan Fahri Konsoloslar: Rifat ULHA (Almanya Fahri Konsolosu) Tevfik KISACIK (Almanya Fahri Konsolosu) Yaar SELUK (Danimarka Fahri Konsolosu) Tuna KPRL (Monako Fahri Konsolosu) smail Tamer TAKIN (Gney Afrika C. Fahri Konsolosu) zeyir GARH (Filipinler Fahri Konsolosu) Nilgn YCAOLU (Belize Fahri Konsolosu) Yahya Murat DEMREL (Yeni Zelanda Fahri Konsolosu) Sahip AKOSMAN (Dominik Cumhuriyeti Fahri Konsolosu) Ali Nihat GKYT (Grcistan Fahri Konsolosu) Nurettin ARMIKLI (Grcistan Fahri Konsolosu) mer SABANCI (Avusturya Fahri Konsolosu) Armaan ZGRKEY (Romanya Fahri Konsolosu)

Nazif Can PAKER (Estonya Fahri Konsolosu) Nusret ARSEL (Malezya Fahri Konsolosu) Nuri SABUNCU (Finlandiya/Tunus Fahri Konsolosu) Mustafa efik SEKN (Cibuti Fahri Konsolosu) Abdlbari KOAY (Gambia Fahri Konsolosu) Faruk OKANDAN (zlanda Fahri Konsolosu) Halim DEMIRKAN (Moolistan Fahri Konsolosu) . Celasin EGEL (Sri Lanka Fahri Konsolosu) Yksel ERIMTAN (Uruguay Fahri Konsolosu) Szer ZEL (Sierra Leone Fahri Konsolosu) Metin GRKANLAR (Almanya Fahri Konsolosu) Ali Rza BALCI (Avusturya Fahri Konsolosu) Hasan Stk PIRILTI (ngiltere Fahri Konsolosu) Hasan YILDIRIM AKINCIOLU (spanya Fahri Konsolosu) Salih OPUR (sve Fahri Konsolosu) Ik DOLANAY (talya Fahri Konsolosu) Sevin BUMIN ATAY (KKTC Fahri Konsolosu) Yusuf Ata KUNER (Norve Fahri Konsolosu) zzet KIRIMLI (Rusya Fahri Konsolosu) Kamuran RTK (Romanya Fahri Konsolosu) Halit Davut CURA (Almanya Fahri Konsolosu) Oya ZMIRLI (talya Fahri Konsolosu) Sedat DINIZ (Avusturya Fahri Konsolosu) Ergun KAITIBAI (ngiltere Fahri Konsolosu) Sezgin GKMEN (ngiltere Fahri Konsolosu) Ali Ferruh VERD (Irlanda Fahri Konsolosu) mer ARAS (talya Fahri Konsolosu) Erol BARAZ (talya Fahri Konsolosu) Sleyman ZDUYGU (Polonya Fahri Konsolosu) Erol BALKAN (Romanya Fahri Konsolosu) Bekir Engin GRDENIZ (Belika Fahri Konsolosu) Mahmut Cengiz SNMEZ (Brezilya Fahri Konsolosu) Saim ZENGINOLU (Fransa Fahri Konsolosu) Numan OLCAR (G.Afrika Cum. Fahri Konsolosu) Besim Atalay MLAYIM (Almanya Fahri Konsolosu) Mehmet Rasim SENGIR (Banglade Fahri Konsolosu) Cemil Fuat GANDUR (Burkino Faso Fahri Konsolosu) Ender KITAPI (Kosta Rika Fahri Konsolosu) lkay BILGINSIN (Danimarka Fahri Konsolosu) Jak zzet HATEM (Ekvador Fahri Konsolosu) Semih TEZCAN (Endonezya Fahri Konsolosu) Atilla YURTU (Etiyopya Fahri Konsolosu) Atilla DONAT (Fas Fahri Konsolosu) Ural ATAMAN (Finlandiya Fahri Konsolosu) Ekmeleddin HSANOLU (Gambia Fahri Konsolosu) Mehmet Celal SZEN (Gine Fahri Konsolosu) Kazm Mnir HAMAMCIOLU (zlanda Fahri Konsolosu) Banu TESAL (Kanada Fahri Konsolosu) Erol USER (Kamerun Fahri Konsolosu) Ertrk DEER (Kazakistan Fahri Konsolosu) Ali KIBAR (Kore Fahri Konsolosu) Ersin BORTEEN (Letonya Fahri Konsolosu) Tayfun UZUNOVA (Litvanya Fahri Konsolosu) Nihat BYTZN (Maldivler/Senegal Fahri Konsolosu) Faruk CENGI (Mali Fahri Konsolosu) M.Ouz TEOMAN (Malta Fahri Konsolosu) Ahmet Hamdi DEER (Mauritus Fahri Konsolosu) Varol Ziya DERELI (Meksika Fahri Konsolosu)

Turan AKIM (Monako Fahri Konsolosu) Behi NEL (Nepal Fahri Konsolosu) Selim BILGIIN (Norve Fahri Konsolosu) Mustafa TATLICI (Umman Fahri Konsolosu) Osman Burak AKDIKMEN (G.Afrika Cum.Fahri Konsolosu) Mehmet Aykut EKEN (Paraguay Fahri Konsolosu) Mehmet Bercis MOROVA (San Marino Fahri Konsolosu) Pnar ARAN (Singapur Fahri Konsolosu) Eref Mehmet CERRAHOLU (Sri Lanka Fahri Konsolosu) Ersin ARIOLU (Slovenya Fahri Konsolosu) Mordo DINAR (ili Fahri Konsolosu) Ziya KARAHAN (Tanzanya Fahri Konsolosu) Sahip hsan TANSUK (Tayland Fahri Konsolosu) Eser TMEN (Uruguay Fahri Konsolosu) smet ZBEK (rdn Fahri Konsolosu) M.Muammer ERBOY (Avusturya Fahri Konsolosu) Mehmet Refik SOYER (Belika Fahri Konsolosu) Erdem Ahmet ZSOY (ek Cumhuriyeti Fahri Konsolosu) Ali Nail KUBALI (Danimarka Fahri Konsolosu) Salim HRDOAN (Dominik Fahri Konsolosu) Nalan RIMER (Endonezya Fahri Konsolosu) Ethem Altan NSAL (Fildii Sahilleri Fahri Konsolosu) Ergun ZAKAT (Finlandiya Fahri Konsolosu) Melih ZAKAT (spanya Fahri Konsolosu) Turgut KOYUNCUOLU (Hindistan Fahri Konsolosu) Mehmet Haluk ZSARUHAN (sve Fahri Konsolosu) Enis ZSARUHAN (Norve Fahri Konsolosu) Erdal KERESTECI (Macaristan Fahri Konsolosu) Hsamettin INLAK (Malezya Fahri Konsolosu) Kemal OLAKOLU (Meksika Fahri Konsolosu) Melih GRSOY (Pakistan Fahri Konsolosu) Mustafa Ahmet ZSOY (Slovakya Fahri Konsolosu) Abdullah Necdet GKTEPE (Trkmenistan Fahri Konsolosu) Feyzi HALICI (Pakistan Fahri Konsolosu) smet GRAL (Macaristan Fahri Konsolosu) Ali Doan TUGAY (ngiltere Fahri Konsolosu) Turhan AKA (Almanya Fahri Konsolosu) Erdoan ERKEN (Macaristan Fahri Konsolosu) Arianda A.De GRKK (Panama Fahri Konsolosu)

SABETAYCILAR CHP'DE AKTFLERKEN Sabetayc cemaat liderlerinden Yuda Levi Tobah (Dervi Efendi) nin ailesinden gelen ve su an kapanclarda nemli roller slenen bir ailenin ferdi olan Kemal Dervi Sabetayc Rahan Ecevit tarafndan bir kurtarc olarak Trkiye'ye getirildi ve alel acele ekonominin bana geirildi. Bir kiinin sabetayci kkenli olmasi nemli olmamali ama sadece kendisi ile ayn kokenden gelen kisileri rgtleyerek siyasi bir sonuca ulama amacn gdyorsa bence bu hareket bir su olarak telakki edilmeli. Ne yazk ki u anda kabinede bulunan smail Cem ve Skr Sina Grel ekibi ile birlikte bir sabetayc darbe yaplmaya allmaktadr. Ksa bir sure zarfnda bu kiiler DSP ile CHP'yi birletirme amacndadrlar. Bu ekibin iinde bulunan ili Terakki Lisesi Ynetim Kurulunda grev alan Blent Tanla, Haluk Ar , Can Paker ve Ltf Paker bu kadrolarn ban ekmektedir. Kendisi sabetayc olmadg halde bu ii organize eden Asaf Sava Akat da bu okulun ynetim kurulunda bulunmaktadr. Ne yazk ki zlerek yazyorum Trkiye ac bir sona gtrlmektedir. Ayn ac sayfalar biz 31 Mart vakas ve 1918 ylndan sonra da yaamtk. Koskoca bir imparatorluk yok oldu, bizler Trkiye'yi seven ve inanan sabetayclar ve bu kkenden gelenler, biliyoruz ki, lkemizin iine decei yoksulluk bizleri de ilk etapta etkileyecektir, halkta bizlere kar, sadece para hrs ile yanp tutusan bu kiiler tarafndan yaplacak ilerden dolay nefret uyanacaktr.

Bir aydn olarak bu durumu bilgilerinize sunarm. Sayglarmla, Ilgaz Zorlu YUNANLI LE DOST OLMAK OK ZOR ATINA (INAF)- Yunanl ile dost olmak ok zor. Yunanl en iyi dostunu bile acmaszca harcayabilen bir millettir. te bunun taze bir rnei. Trkiye'de, Trk-Yunan dostluu iin sava verenler, Yunanlilarn saldr hedefi haline geldiler. Yunan stihbarat rgt ile yakn ilikileri olduu bilinen bir yaynevi tarafndan yaynlanan ve u sralarda ikinci basks piyasaya kan, yazar Kiryakos Velopulos'un "Yunanistan Kan Kaybediyor" adl kitab, Yunanistan ile dost olmak isteyen Trkleri "Selanikli Yahudi dnmeleri" eklinde irkin bir ifade ile adeta hakaret ediyor. Kitabin 175.sayfasnda yer alan bir blmn tercmesi syledir: "Bugn Trklerin devleri olan (Ko, Bezmen, Atabek, Dilberler vs.) Yahudi dnmeleridir. Trk isimleri tadklar iin onlar kimse Mslmanlardan ayramaz. Yazar Ilgaz Zorlu bunlarn saysnn 60.000 olduunu ve lkeyi ynetenler, sanayiciler, tccarlar ve Trk sermaye piyasasn ellerinde tutanlarn bunlar olduklarn iddia ediyor. Unutmayalm ki, Uur Mumcu, Abdi peki de (mehul kiiler tarafndan ldrldler) dnmeydiler. Trkiyenin bugnk Dileri Bakan smail Cem, Abdi peki'nin yeenidir. Dnme damgas yememek iin peki soyadn kullanmyor. "SABAH" gazetesinin ve daha birok yayn organ ile Tv kanalnn sahibi olan Din Bilgin de bir dnmedir. Ylmaz iktidarn deviren ve Trk basnnn nemli bir blmn ele geirmeye alan Korkmaz Yiit de bir dnmedir. Milliyet,Yeni Yzyl ve Gen Tv'yi satn almaya hazrlanrken bir sutan yakalanarak yarglanmt. slamclar dnmeleri siyonizm'in bir kolu olarak suluyorlar." "Yunanistan Kan Kaybediyor" adl kitabn ana konusu Yahudi dmanldr.

SABATAYCILIK ZERNE BAZI MTEALLARSayn Pavlus Bey, Sizin burada yazdklarnz ok daha mantkl ve gerceklere yakn buluyorum. Ali Rza Beyin de doru baz tesbitleri var ise de argmanlar maalesef sath. Atatrk'n devletin adn baka trl koymam olmas, onun ill ki saf Trk rkndan geldiini isbata kfi deildir. Tpk, oul Gandi'nin talyan asll ei babakan olsayd Hindistan'n devlet ismini deitirmesinin beklenemeyecei gibi. Veya ran'da asrlarca Trk Kaar hanedan hkm srd halde devlete herhangibir Trk ad vermediler. Ltin Amerika'da Japon asll birisi devlet bakan olabildi. Munis Tekinalp Yahudi rkndand ama Trkyd. Agop Dilaar Ermeni soyundan geliyordu, Trk Dil Kurumuna bakanlk yapt. Eski dou Alman SPD reisi brahim Bhme ismine ramen katksz Almandr. Bunun yansra; insanlar ayn rktan, ayn dinden, ayn grten, ayn cemaatten, ayn gruptan olunca birbirleriyle ihtilfa dmezler, canlarna kastetmezler diye bir kaide yok. Bunu mason localarnn kapatlmas ve Cavid Bey vakas iin sylyorum. Hepsinden te bir husus var: nsanlarn ne olduklarndan ziyade ne yaptklar nemlidir. Ancak yaplanlar deerlendirilirken o ahsn kimlii ve kiilii de asla yok farzedilemez. Gerekler olduu gibi meydana karlmal, kimsenin hibireyi istismar etmesine frsat verilmemelidir. Bunlar ok uzak olmayan bir gelecekte mutlaka ortaya kacak amma hakikatleri gizleyenlerin ad-san, erefi, fikriyat tarmar olacaktr. Son birey; Trk saylmak iin Trkeyi gzel konuup doru yazmak da gerekir. Pavlus Bey bu noktaya dikkat etmi. Burada fikirlerini beyan eden herkese selm ve hrmetler. Faruk ================================================================= ============ Sayin Faruk Bey,

Selam. Yolladnz mesaj iin ok teekkr ederim efendim. Trkeyi gzel konuup doru yazdm eklindeki iltifatnz ve slubunuzdaki nezaket iin de ayrca ok teekkr ettiimi belirtmeme izin verin. Sizin de tespit ettiiniz gibi, maalesef, Sayn Ali Rza Beyin argmanlar sathi, yapay bir izginin dna kamamaktadr. Herkesin fikirlerinin ayn olmas elbette beklenmemelidir, ama en azndan bir tartma yapldnda, baz somut gereklerin de stnn rtlmemesi, grmezden gelinmemesi gerekir. Sizin gibi dnmeyen insanlarn syledikleriyle fikri olarak mcadele etmektense, o kiinin kendisine ynelik sulayc iftiralara bavurma yoluna gidilmemesi icap eder. Objektif olmak budur. Umarm ki zaman iinde, zerinde tartmaya altmz bu konu daha rasyonel bir ekilde ele alnabilecektir. Mesajnzda ifade ettiiniz zere, hakikaten de bir millete ballk, o milletin rki ounluundan gelme kouluna bal deildir. Sizin rneklerinize ilaveten, 1506 ylnda Saraybosna yaknlarndaki Sokolovi kasabasnda doan Sokollu Mehmet Paay da gsterebiliriz. Bonak kkenli Mslman olan Paa, Osmanl mparatorluunda, Kaptan Derya ve Rumeli Valisi olmu, Tamevar kalesinin fethi ile gsterdii baaryla da 1564'te sadrazamla ykseltilmitir. Daha o yllarda Svey kanaln amay dnm, Don ve Volga rmaklar arasnda bir kanal ama fikrini savunmutur. Osmanlda devlet tekilatnda nemli dzenlemeler yapmtr. Bu kii rken Trk deildir. Irken Slavdr. Ama onun Slavl ve Bonakl, Osmanlya ve Mslmanla byk hizmetlerde bulunmasna engel olmamtr. Pek ok kkenden gelen insann beraber yaad Osmanl mparatorluunun mirass durumundaki Trkiye Cumhuriyeti de, bu kltrel zenginlikten nasibini almtr. Bu utanlacak deil, tam aksine vnlecek bir eydir. Atatrk de Ne Mutlu Trkm Diyene diyerek bu eitli kkenden gelen insanlarn kendilerini Trk olarak kabul ettikleri takdirde Trklklerinden phe duyulamayacan kabul etmitir. Yani Trk olmak bir rka ait olmaya bal deil, onu kabul etmeye baldr. Bu kavram, ifade edildii 1923lerin dnyas iin bile fazlasyla ileri grldr. Dnsenize, 1933-1945 arasnda iktidarda bulunan Nazilerin ideolojisine gre Alman kabul edilmek iin Aryan soyundan gelmeniz artt. Gelmiyorsanz o zaman hayatta kalmanzn da bir anlam yoktu, sadece yok edilmesi gereken ikinci snf insan, Aryan soyunun dman bir virs ve bir parazittiniz. Hayvanlar kadar bile bir deeriniz olamazd, kurtulunmas gereken yabanc unsurlardnz. 6 milyon Yahudiyi, 500,000 ingeneyi srf Aryan olmadklar iin gaz odalarna, lm kamplarna yollamaktan ekinmemilerdi. Trkiyenin utanaca bylesine kara bir tarihi gemii yoktur, ok kr. Neden yoktur? nk Trk milleti hogrldr. Bunun da en nemli nedenlerinden biri Mslmanln hogrye ak bir din olmasdr. Dier dinlerin de znde bir hogrszlk yoktur elbette ama zaman iinde farkl insanlar dinleri kendi ihtiraslarna alet etmek suretiyle insanla zarar verebilmilerdir. Hal seferlerini buna rnek gsterebiliriz. Halbuki Trk milletinin barndan Mevlana, Yunus Emre gibi insanla dost, bakalarna kar hogrl olmay savunan saysz insan yetimitir. Bu tarih vnlecek bir tarihtir. Fakat bugn bu tarihimize sahip kmayan, insanlar rklarna gre deerlendiren, ortaa karanlndan kalma bir anlay, ok kk bir aznlkta olmakla beraber, vardr. Bu son derece tehlikeli bir gelimedir. Hepimizin el birliiyle bu ideolojinin lkemizde yeermesine engel olmamz gerekmektedir. Milliyeti olmak ayr bir eydir, rk olmak ayr bir eydir. Bunun ayrmna dikkat etmeliyiz. Sayglarmla, Pavlus ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Sayn A.R.S, Ne yazk ki bilmeden ve konuyu aratrmadan, sanki Yahudiler ve Sabetayclar hakkndaki bilgilere btnyle vakfmnz gibi tuhaf iddialarda bulunuyorsunuz. Neresinden balayaym. Ben Hristiyanlarn Kutsal Kitap dedikleri Tevrat, Zebur ve ncilden oluan kitab da okumu, incelemi bir insanm. Allah akna Tevratn neresinde, hangi ayetinde "Yahudi rknn dnyay ynetmek iin, dier rklarn ise ynetilmek iin yaratldna dair bir inantan sz ediliyor ? Beni aydnlatrmsnz ltfen. Byle bir ayet yok. Siz de Tevrat okursanz byle ne bir ayet ne de bir inancn olmadn kefedebilirsiniz. Ama niye zamannz boa harcayasnz ki ? Antisemit binlerce kitap, rk bir perspektifle uydurulmu, saptrlm yzlerce eser elinizin altnda dururken siz sadece bunlardan beslenir ve atlan iftiralar birer dogma olarak kabul ederseniz hereye inanrsnz. Biraz olayn derinine inip, pheci bir yaklamla iftiralara konu olan Tevrat ayetlerini okuyacak ve anlamaya alacak cesareti bulun. Sonra karar verin.

Kald ki 14 milyonu gemeyen dnya Yahudi nfusu nasl 6,000,000,000 insan ynetebilir ya da bu ynde bir abaya giriebilir ? Ayrca bir konuya daha aklk getirmek gerekiyor. Yahudiler bir rk deildir. Sarn mavi gzl bir Yahudi bulunabilecei gibi siyah derili bir Yahudi de bulunabilir. Sanlann aksine Yahudilik sadece anneden gemez. Yahudi kkenli olmadan da Musevilerin dinini benimseyen kiiler Yahudi olabilir. rnein Hazar Trkleri 10. yzylda bu ekilde Yahudi olabilmilerdir. Bugn srailde Falaa ad verilen yzyllar nce Musevilii kabul etmi Etyopyal zencilerden oluan bir cemaat vardr. Bu yzden Yahudilik da kapal bir din deil, Hristiyanlk ve Mslmanlk gibi dini hkmlerini kabul eden herkese ak bir dindir. Tarih boyunca pek ok zulme ve katliama uram ve 2000 yldr kendilerini koruyacak bir devletten yoksun olan Yahudilerin dinine gemek avantajl bulunmadndan say greceli olarak dk kalmtr ama yok deildir. kinci husus, 1900lerin bandaki Selanikin kozmopolit nfus yapsnn tarafnzca yeteri lde anlalmam olmas. O yllarda Selanikte 70,000 Yahudi, 22,000 Rum, 17,000 Sabetayci , 15,000 Mslman (Trk, Pomak, erkez, Bonak, Arnavut, ingene), binlerce de Bulgar, Batl Levanten ve kk bir Ermeni cemaati yayordu. Yani Selanik, imparatorluun en az Mslman barndran byk kenti deil, en az Trk olanyd da... (Baknz : Selanik 1850-1918, Gilles Veinstein, letiim Yaynlar, 1999) Daha sonra Balkan Savalar, I. Dnya Sava, 1924deki zorunlu nfus mbadelesi, 1943 Nazi katliam gibi nedenlerden dolay bugnk Selanik, neredeyse tm Anadoludan gm olanlarn torunu 1 milyon Yunanldan olumaktadr. O devrin en ileri okulu Sabetayclarn idiyse ve babas da onu oraya verdiyse sabetayc m olmu oluyor? u anda Ik niversitesinde okuyanlarn tamam Sabetayc mdr? Byle sama teori olur mu? diyorsunuz. Bunu syleyen yok ki. Atatrkn emsi Efendinin kurduu okulda okumas, Itamar Ben Aviye yapt itirafn doruluunu kuvvetlendiren bir yan bilgi o kadar. stelik Ilgaz Zorlu adl Sabetayci olduunu aklayan bir yazarn yazd Evet, Ben Selanikliyim adl kitabnda, emsi Efendinin kurduu okulun yalnzca Sabetayc ocuklara hizmet vermek iin kurulmu bir cemaat okulu olduunu yazmaktadr. Tabii ki sonraki onyllarda bu anlay deimi ve Sabetayc olmayan kiilere de kaplar almaya balanmtr. Ama Atatrk okulun LK rencileri arasndadr. Yukarda deindiim gibi, Selanikte Mslman kabul edilen cemaatin yarsndan fazlas Sabetayci idi. Halbuki stanbulun 10 milyonluk nfusunun belki 30,000-40,000i Sabetayci kkenlidir. Yani 1880lerin banda Selanikte emsi Efendi mektebinde okuyan rencilerin Sabetayci olma olasl, 2001lerin Ik niversitesinde okuyanlara nispetle ok ok daha fazladr. nc husus Bozkurt kitabnda Selanik'in Trk Mahallesi'ndeki evinden bahsediliyor eklindeki cmlenizle ilgili. yle bir izlenim veriyorsunuz ki sanki Selanik Dnme ve Trk olmak zere birbirleriyle kesin izgilerle ayrlm iki ayr yerleim alanna blnm gibi. Pek ok Sabetayci zaten Trk Mahallesinde yayordu. (Baknz: Atatrkn lk retmeni emsi Efendi, Azmi Koak, Eyll, 2000) emsi Efendinin babas Abdi Efendi ile annesi Rabia Hanm bir Trk Mahallesi olan Koca Kasm Paa Mahallesinde ikamet etmekteydiler. Dolaysyla Atatrkn ailesi de benzeri bir ekilde bir Trk Mahallesinde pekala yaayabilirdi. Drdnc husus Bu metin esasen Yahudi Ansiklopedisinde yaynlanm, cevab verilmi eski bir tartmadr ifadesinin yanlldr. Forward adl gazetede yaynlanan yaznn Yahudi ansiklopedisindeki iddiayla hibir ilikisi yoktur. Ansiklopedideki iddia, Selanik Musevi cemaatinin Atatrke sahip kmas olayn konu almaktadr. Itamar Ben Avinin anlarnda yer alan Atatrkn ben Sabetay Seviye inananlarn soyundan geliyorum itiraf Yahudi ansiklopedisinde yer almamaktadr, dolaysyla Trk devletinin tekzip ettii yaz bu deildir. Kald ki tekzip edilmi olsayd bile, bu ok doal deil mi? Hangi devlet kurucusunun halkn ounu oluturan

bir etnik kkenden gelmediini kabul etmek ister? Devletin her tekzip ettii ey doru mudur ? Daha dne kadar Krtlerin varln da inkar etmiyor muydu? Beinci husus eer bir Yahudi beenmediiniz, hounuza gitmeyen bir ey sylyor ya da aklyorsa illa da yalan m sylyordur? tamar Ben-Avinin Yahudi olmas, sz konusu makalenin bir Yahudi gazetesinde yaynlanmas yalan sylediklerinin bir gstergesi, bir delili midir? Byle bir mantk hatas olabilir mi?

SABATAYCILIK ZERNE BZI MTEALLAR Sonu olarak benim anlatmaya altm ey Atatrkn Sabetayci kkenli olmasnn Trklnden hibir ey gtrmeyeceidir. Zaten kendisi de Itamar Ben-Aviye Yahudi deilim, Sabetay Seviye inananlarn soyundan geliyorum demitir. Yani kendisini TRK olarak alglamtr. Trklk bir rka verilen ad deil, bir milletin addr. Ve o milletin iinde rken Trk olmayan ama kendisini Trk gren, hisseden ve kabul eden ve Trkiyeyi daha ileri bir izgiye gtrmek, milletin refah ve mutluluu iin gsterilen abalara ortak olan farkl etnik kkenli insanlar da bulunmaktadr.Bu Trkiyenin gcdr. Nasl ki Japon asll ya da talyan asll bir Amerikan vatanda, ben nce Amerikalym, sonra Japon veya talyan asllym diyebiliyorsa, Trkiyedeki bir Krt, Laz veya erkez asll bir Trk vatanda ben ncelikle Trkm , ama Krt, Laz, erkez kkenli bir Trkm diyebilmelidir. Ve dedii takdirde doal karlanmaldr. Bu sylem lkeyi blmez, aksine kuvvetlendirir. Fakat etnisitelerin kontrol altnda tutulmaya allmas, farkl olanlara blc gzyle baklmas ve kendi kltrel kimliklerine sahip kma haklarnn tehlikeli grlmesi ve buna tahamml edilmemesi, uzun vadede lkeyi blmese bile ok ypratr ve Trkiyenin istikbaline bir yarar salamaz. Bir noktay daha belirteyim. Ben hikimsenin ua deilim, kendi aklmdan baka. Pavlus ================================================================ Sayn A.R.S, dini kitab okuduunuzu ama benim okumadm sylyorsunuz. Bunu nereden karyorsunuz? Bakalarn bilmezlikle, okumazlkla itham etmenize ne demeli? diyorsunuz. Sayn Emre beye de ilettiim zere kimi zaman nyargsal tepkilerde bulunabilirim. Bunu itiraf da ediyorum. Hatta hatasz kul olmaz ben de kusurlu olabilirim meyannda bir cmle sarfettim. Kusursuzluk Allaha mahsus. Ben ise sade bir insanm. Ama bir noktay hatrlatmakta fayda gryorum. Durup dururken bana Merhaba sayn Pavlus ua diye hitap eden siz deil miydiniz ? Eer ben size Ali Rza ua diye hitap edecek olsam siz de bana normalden daha ateli bir cevap yollamaz msnz? Bu insann doas gerei gayet kolay anlalabilecek bir psikolojik vakadr. Sizin aalayc bir slupla ahsma ynelttiiniz bu sz bir itham ve de nyarg deil midir? Sizin Tevrat, Zebur ve de ncilI okumadnz varsaymam bana reva grdnz muamelenin yannda olduka masum kalmyor mu? Yani siz yaparsanz tamam oluyor da, ben yapmaya kalkrsam nyargl m oluyor? ok ilgin bir bak as. Kimileri buna ifte standart ismini takyor. Acaba hakl olabilirler mi? Mesajlarnza her cevap vermeye kalktmda acaba nereden balasam diye dnmek zorunda kalyorum. O kadar ok farkl eylerden bahsediyorsunuz, o kadar ok sizin gibi dnmediim iin karalamalarnza maruz kalyorum ki tm bunlara cevap yetitirebilmem iin dzinelerce sayfa yazmam gerektiine hkmediyorum ama ne yazk ki bunlarn hepsine ayracak zamanm yok. Yine de istediim her eyi tek bir mesajda aklamam mmkn olmadna gore bir yerlerden balayaym. Emre beye tabii ki setii cmlelerin o kitaplarn hangi blmnn hangi numaral ayetlerinde yer aldn sormak mecburiyetindeyim. Aksi halde durum samanlkta ine aramaya benzeyecek. Ayetleri ezbere bilmiyorum. Eski Ahit denilen kitap, birbirinden farkl toplam 39 alt blmn bir araya gelmesiyle olumaktadr. Konu edilen ayetlerin yalnzca bazlarn hatrlyorum. Fakat cmbzla ayklanarak seilmi ayetlerden bir anlam karmak doru olmaz. Yani, ayetlerin ncesini ve sonrasn okumadan onlara baz

manalar yklemek en azndan etik olarak yanltr. Ayetlerin metnin btnl ierisinde deerlendirilmeye tabi tutulmalar lazm. Bilirsiniz bir hikaye vardr. Sarho bir Bektai'ye, "niin namaz klmad" sorulduunda buna Kur'an'dan delil getirir: "Kur'an'da namaza yaklama." denilmektedir. Oysa burada Bektai'nin yapt bir tr montajdr. Gerekten Kur'an'da byle bir ayet vardr; fakat Bektai sadece ayetin iine gelen ksmn kullanmaktadr. Ayetin tamamn bilmeyenler ise bunu duyunca "Kur'an'n gerekten namaz yasakladn" dnecektir. Oysa ayetin tamam "Sarhoken namaza yaklamayndr. Aynen bunun gibi. Tevrat, Zebur ve ncilI seneler evvel, kendi abalarm ve yazlanlar anlamaya yardmc ngilizce birka kitabn eliinde okumu ve incelemitim. Ben nihayetinde bir ilahiyat uzman, teolojide doktora sahibi biri deilim. Tabii ki bir haham ya da konunun uzman herhangi bir din adam seviyesinde konular bilmem beklenemez. nk geimimi bu yoldan temin etmiyorum. Ama Tevratn btnne baktmda rk bir izlenim edinmediimi sylemek zorundaym. Hatta, sz edilen ayetlerin, en azndan bazlarnn, bizim ilk bakta anladmzdan ok farkl anlamlara brnebildiini biliyorum. Bu adan abucak yorum yapmadan once konuyu detaylaryla aratrmal, daha sonra bir kanaate varmalyz. Gelelim baka bir konuya. Sizin nereli olduunuzu bilmiyorum. rnein Laz kkenli olduunuzu farzedelim. Ben bir bakasna sizin hakknzda bahsederken ya biliyor musun Ali Rza da Lazm desem, ben imdi sizin aleyhinizde bir iftirada m bulunmu oluyorum? Laz kkenli olmak bir su mudur ? Bu rnekten hareketle, eldeki bulgulara dayanarak, Atatrkn Sabetayci olmasnn kuvvetle muhtemel olduunu ne srmem nasl bir iftira olarak tanmlanabilir ? ftirann szlk anlam, kastl veya aslsz olarak yaplan sulama; bir suu, ilgisi olmayan birinin zerine ykmaktr. Atatrk, Sabetayci bir aileden domak suretiyle bir su mu ilemitir? nsanlar kendi ana babalarn seemiyorlar ki bu konuda onlara bir sorumluluk ykleyebilelim. Kald ki Atatrk Sabetayci olsa ne olur, olmasa ne olur ? Allahn istei bizim insanlar hasbelkader sahip olduklar aile balarna gore ayrma tabi tutmamz mdr? Bu dnce tarz nasl izah edilebilir? Sizin iin Atatrkn Trk rkndan gelmesi bir zorunluluk mudur? Adanz Ali Rza Efendinin, olu Mustafay , Selanikte yeni alm emsi Efendi mektebinde okutmaktaki srarnn o okulun en ileri okul olmasnn tesinde bir baka sebebi daha olamaz myd? Bunu nereden bilebilirsiniz? Atatrk, 1911 ylnda Filistinde Itamar Ben-Aviyle grmeler yaptnda, ben yanlarnda deildim, siz de deildiniz. Bu grmelerden birinde Atatrkn kendisine ben Sabetay Sevinin soyundan geliyorum eklinde ifade ettii aile kkenini akladnda yine yanlarnda deildik. Ben Avi bu sohbetten kendi otobiyografisinde bahsetmeseydi hi haberimiz olmayacakt. O halde Itamar Ben Aviyi daha tanmadan, bilmeden, sadece hasbelkader Yahudi doduu iin mi tankln hkmsz sayacaz? Atatrke hayali bir etnik kken yaktrma peinde deilim. Byle bir eye ihtiyacm da yok. nk benim iin Atatrk, ingene asll dahi olmu olsayd yine de ayn Atatrktr. Beni insanlarn geldikleri rklar deil, yaptklar iler ilgilendirir. Ve benim iin Atatrk, lkeyi dman boyunduruundan kurtararak, kimseye muhta etmeden, bamz dik bir ekilde yaamamza imkan salayan Ulu nderimizdir. Senin ngilizce yaznda Atatrk'n Yahudi olduunu yazyor diyorsunuz. imdi gelin de sizi o yazy okumamakla itham etmeyeyim! Daha zerinde tarttmz metni okumamsnz ki Tevrat, Zebur ve ncilI okuduunuza inanaym. Sz konusu cmleyi tekrar nakledeyim ; Kemal confided: "I'm a descendant of Sabbetai Zevi - not indeed a Jew any more, but an ardent admirer of this prophet of yours. Tercmesi ; Ve Kemal itiraf etti: Ben Sabetay Sevinin ecdadndanm - tabii ki artk Yahudi deilim, fakat sizlerin bu peygamberinin evkli bir hayranym.

Yani grdnz gibi Atatrk, Yahudi olduunu inkar ediyor. Makale de Atatrkn Sabetayci Dnme kkenli olduunu belirtiyor. Atatrk kendisini Trk kabul ediyor, siz inatla hayr Sabetayc idi diyorsunuz. Atatrkn kendisini Trk kabul ettii konusunda ikimiz de hemfikiriz. Bunun aksini iddia etmiyorum .Hibir yerde Atatrk kendisini Trk kabul etmiyor demedim. Ama kendisini Trk kabul etmesi, Sabetayci kkenli olmadn da gstermez ki. Sizin inatla o Sabetayci kkenli bile olamaz yaklamnz anlayamyorum. Atatrk isteseydi Trklk ve Trk milliyetilii zerine bir devlet kurmazd. Kendisine "Atatrk" soyad almazd. En ada anlamdaki milliyetilikte "insan kendisini nasl tanmlyorsa yledir" kural vardr diyorsunuz. Doru. Bunun tersi bir ey sylemedim ki. Atatrkn Sabetayci kkenli olmas, niye Trk milliyetilii zerine bir devlet kurmasna engel tekil etsin? Buradaki mantk nedir? sterseniz tarihten birka rnek sralayaym. Napolyon Bonaparte, 1769 ylnda, Korsika adasnn Ajaccio kentinde domutur. Bu adam Franszlardan tamamen farkl olan ve kendine has bir kimlie sahip Korsikallardan biriyken Fransada kralln yklmasndan sonra, ilk Fransz mparatoru olmu, pek ok savaa katlm, tarihteki en nl sava kumandanlarndan biri haline dnp, 1821 ylndaki vefatna kadar daima lkesi adna yeni baarlar kazanmak iin uram, didinmi ve de ok da baarl olmu bir devlet adamdr. Tm Franszlar vgyle Napolyondan sz eder. Fransz kimliinin bir simgesi durumundadr. Ama Fransz kkenli deildir. Korsika kkenli bir Franszdr. Yani imdi onun Korsikall, milliyeti bir Fransz olmasna engel mi olmutur? Ayn ekilde George Washington adl Amerikan bamszln salayan adamn kendisi ngiliz kkenlidir. Yani ngiltereye kar, z yurdu olarak kabul ettii Amerikay savunmutur. Onun ngiliz kkenli olmas, Amerikay kurmasna engel mi olmutur ? Yine ayn ekilde Hasan Tahsin adyla da bildiimiz (Osman Nevres) adl gazeteci, 15 Mays, 1919 ylnda, zmirI igale gelmi Yunan askerlerine kar ilk kurunu sktktan hemen sonra ehit dp , yaamn vatann bamszl uruna feda eden ilk kii deil midir ? Bu kii Kurtulu Savann ateini balatmam mdr ? Bu ahs Sabetayci kkenli deil midir? Onun bu kkeninin Trk milliyetisi olmasna engel olduunu bu davranndan sonra hala nasl iddia edebilirsiniz ? Son mekan bugn stanbuldaki Blblderesi Mezarlnda bulunmaktadr. Mezar tanda "Izmir'de isgalci dsmana ilk kursun atan hrriyet kahramani mukaddes sehit gazeteci Osman Nevres (Hasan Tahsin Recep) 1888-1919" ibaresi bulunmaktadr. Bir zamanlar Sabetayci kkenli insanlarn gmld bu mezarlkta, soyadnda Trk kelimesi bulunan onlarca mezar tana rastlayabilirsiniz. Atatrkn ailesinin Sabetayci gemiinin, Trk milliyetisi olmasna engel tekil ettiini hala inandrc buluyor musunuz? Gelelim baka bir konuya. ster inann ister inanmayn, Yahudi dininin hkmlerini kabul eden herkes Yahudi olabilir. Bunu bilmemeniz TevratI okumadnzn ak bir delilidir. Eski Ahitin Writings adl blmnn iinde Ruth adl bir kitap vardr. Ruth, Moabllar soyundan gelen bir dul kadndr. Kitapta bu kadnn srailoullarna katld, Yahudilii benimsedii ve hatta Hz. Davud peygamberin byk annesi olma erefine ulat ayrntlaryla kaydedilmitir. Hani Yahudilie geilmez idi? Hani Yahudilik sadece soydan ibaret bir dindi? Yahudiler, kendileri iin en nemli peygamberlerden Hz. Davudun byk annesinin Yahudilii kabullenmi Moabl bir kadn olmasndan gurur duyarlar. Dayanaksz iddialarda direnmek, o iddialar gerek klmaz. stelik galiba nemli bir haber de atlamsnz.. http://www.yenigundem.com/2001/01/08/haber005.html Sabetay kkenli bir aileden gelen Ilgaz Zorlu, stanbul 9. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde at davay kazanarak, Trkiye'de bir ilki gerekletirdi Nfus czdanndaki "din" hanesinde "slam" yerine "Musevi" yazdran Zorlu, imdi de Sabetayclarn Musevi olduunu kantlamak iin mcadele balatt

Demek Yahudi olunamyordu? Tm iddialarnz birer birer ryor. Zahmet edip Commentary Magazinein Sept, 2000 saysnda yer alan Wandering Jews-and Their Genes adl makaleyi okuyabilirseniz, orada size bir nceki mesajda belirttiim Falaa ad verilen Etyopyal zenci Yahudilerin genlerinin sraildeki dier Yahudi gruplarn genleriyle hibir benzerlik tamadnn bilimsel olarak kantlandn renebilirsiniz. Bu ne demektir? Yahudiler bir rk deildir demektir. Yahudi soyunu belgeleyen herkes srail vatanda olabilir diyorsunuz. te talihsiz bir iddia daha. Bugn Amerikada , Hz. say Mesih olarak kabul ederek Hristiyanl benimsemi Yahudi kkenli yarm milyonu akn insan yaamaktadr. Bu kiilerden bazlar sizin gibi dnm, sraile gitmi, srail vatanda olmak iin mracat etmi, srail Yksek Mahkemesi de bu kiilerin Yahudi soyundan geldiklerini teslim etmi, fakat Musevi inancn terkedip, Hristiyanlk dinini benimsemeleriyle birlikte kendilerini Yahudilerden sonsuza dek soyutladklarn, dolaysyla vatanda olma ynndeki isteklerinin kabul edilemeyeceini hkme balamtr. Bu Yksek Mahkeme karar iddianz tamamyla rtmektedir. Buna ilaveten 1990l yllarda Rusyadan sraile g eden 1 milyona yakn Rus Yahudisinin te birinin Yahudi bile olmadklar, Rus soyundan Hristiyan olduklar anlalm, ilerinden birou Musevi dinine gemek istediklerini belirtmi ve bu istek sraildeki hahambalklarca kabul edilerek Yahudi olmulardr. Yani Yahudi soyundan gelmene ramen, Musevilik dnda bir dini inanca sahipsen, srail vatanda olamyorsun. Ama Yahudi soyuyla hibir alakan olmasa bile, Musevilii kabul edersen srail vatanda olabiliyorsun. srailI dincilikle sulayabilirsiniz ama Yahudileri rklkla sulayamazsnz. Sizin objektiflik anlaynz insan hayretlere dryor. Doru bulduunuz iddialar kabul eden kaynaklar objektif, dnce biiminize aykr olan kaynaklar tarafl ve de subjektif. Siz de yalnzca rk bir bak asyla bezenmi iddialarnz sunup ahkam kesmeyin. Eminim ki, Atatrk, Itamar Ben Aviye, ben Altay Dalarndan g etmi, anl, erefli Ouz Trklerinin soyundan geliyorum deseydi ve Itamar Ben Avi, bu olay anlarnda yazsayd, siz onu, Yahudi olmasna ramen, barnza basp, bak adam ne gzel yazm, elin Yahudisi bile bunu kabul ediyor, daha bizim Trkiyede halen atlak sesler kyor der ve bu yazy OBJEKTF bir kaynak olarak savunurdunuz. Bu kadar ifte standart pes dorusu! Bu arada kendi dinimden ok memnunum Sayn Ali Rza Bey. Ben olmayan Yahudi rknn inanmadklar stnlklerini kabul etmi deilim. Ama maallah, 14 milyonluk Yahudi nfusunun koskoca 6 milyar nfuslu bir dnyaya hkmedebilecek gce sahip olduunu dndnze gre siz onlarn stnlklerini kabul ediyorsunuz demektir. Sayglarmla

PEKLER Bir Tartma zerine Geenlerde, duman zerinde bir romandan hareketle, Abdi peki cinayeti fili Mehmet Ali Aca'nn, Roma'da, Sen Pierre Meydan'nda, Papa'y ldrmeye kalkma macerasnn arka-plann yazdm hatrlayacaksnz. tibarl bir gazeteci olan Tad Szulc, romann, "Vatikan'nn ricas zerine CIA tarafndan yrtldn" syledii bir soruturmaya dayandrm; romanda iledii u tez gerekmi: "Papa'y Vatikan ii iktidar mcadelesine giren bir Katolik grup ldrtmek istedi; Aca, Fransa'daki rgtler araclyla Trkiye'den dn alnan bir tetikidir..." Tad Szulc'un romanyla ilgili Kulis Aca Ailesi'nin de dikkatini ekti; "Romann Trkesi var m?" diye sordurdular. Ali Cevat Akkoyunlu'nun titiz evirisi u yaknlarda Doan Kitaplk (Tel.: 212- 677 0620, Faks: 212- 677- 0749) tarafndan 'Papay ldrmek' adyla yaymland. Aca da, karmak 'Roma maceras' ardndaki gerei bu sayede renir; belki kk ayrntlar birletirerek daha geni fotoraf da gznde canlandrabilir... Abdi peki cinayeti ise, tetikisi bilinse bile, gerisindeki motif ve azmettirenlerin kimlii ynnden glgede. Nkhet peki'nin, 'skele-Sancak'ta, "Babamn ldrlmesiyle ilgili krk deiik senaryo var" dediini

unutmaynz. Nkhet Hanm, programda, Aca iin nce "Ktil" dedi, sonra "Ktil olduu sylenen" diye dzeltti cmlesini; en iyi bilindii sanlan konuda bile durum bu... Abdi peki'nin kz babasnn urad suikasti tartmaya kmamt ekrana; istedii deiik kaynaklarda "Dnme" veya "Sabetayc" olarak tanmlanan Abdi peki'nin bu tanma pek uymadn anlatmakt. Cinayetin ardnda bu tr ucuz yaftalarn da etkisi bulunduuna inanyor galiba... Selnik'ten Trkiye'ye gm nl peki ailesinin bir ferdiydi babas, annesi sebebiyle teki atalar da yine 'Selnik kkenli' Dilberler ailesi; ancak kendisinin 'Sabetayc' olduunu babasyla ilgili yaynlar srasnda duyduunu anlatt Nkhet Hanm... Yzyllar boyu 'gizli bir din' olarak tanm bir inancn son nesilde kopmaya uramas doal... Bazlar btnyle kopmu ve aldklar telkinleri kendi ocuklarna geirmemiler... Abdi peki ve ei Sibel Hanm'n bunda baarl olduklar anlalyor... Trk basnnda bir 'efsane'ydi Abdi peki... Erhan Akyldz ile Tufan Tren'in Gazeteci' adl kitabnda, "Abdi peki dnmeler mezarlna gmlmemesini vasiyet etti" cmlesi ilgimi ekmiti... Ayn aileden soyadn mahkeme kararyla deitirenler de kt. Sanyorum, bunlar kklerle irtibat koparma mesajlar... Nkhet peki Sabiha Sertel'e kran borlu olmal; kz Yldz Sertel, 'Annem' adl kitabnda (YKY), Sabiha Hanm'n, "Dnme olmayan biriyle evlenmesine izin verilen ilk dnme gen kz" olduunu yazyor nk... Programa katlan bir bayandan, baz ailelerin, 'Sabetayc' ilkelere hl sadakat gsterdiklerini de renmi olduk... Programda 'aratrmac-yazar' sfatyla yer alan evket Eygi, makalelerinde izledii sluptan amad ve en kritik sorulara, "Bu yatan sonra hapse girmek istemem" gibi kaamak cevaplar verdi. Oysa, tezinin temeli olan "slm'a saldranlarn bir blm Sabetayc" iddiasn ispat iin bir frsatt program, onu -nedensekullanmad... Genellemeler hem bu ile ilgisiz kiileri (szgelimi Nkhet peki'yi) zyor, hem de itham ynelttii kiilerin kimlii kafa kartryor... evket Bey, "slm'a saldran iki yksek hukuku" sfatyla kimleri kast etmi olabilir? Bu sfata uyan fazla kii yok kamuoyu karsna kan... Afyonlu olan ve slm'a saldrd bilinmeyen Ahmet Necdet Sezer deil herhalde; Konyal Sami Seluk da bu tanma uymuyor... Acaba Dantay'n u yaknlarda emekli olan bakan Erol rakman ile her adli yl alnda konuma yapan Trkiye Barolar Birlii bakan Eralp zgen mi bu iki hukuku? Eygi ithamn amad iin doru cevab bilemiyoruz... Son zamanlarda konuyu lke gndeminde tutan u srada Gebze'de hapis yatmakta olan Yaln Kk oldu. Sonradan kitaplaan yazlarnda, Kk, Selnik kkenli ailelerin soyad seerken veya ocuklarna ad koyarken iinde 'er' veya 'ar' gemesine dikkat ettiklerini yazd. Szgelimi, bir hanm arkc ile reklmc aabeyinin 'dnme' olduklarndan kukulu Yaln Kk... Tabii bu kuraln istisnalar da olmal; nk kamuoyunda 'dnme' bilinen pek ok kiinin ad veya soyadnda 'er' veya 'ar' bulunmuyor... Ben de Hatemiler gibi bir eyi anlamakta zorlanyorum: Bu kadar gevek yaklalan bir konuyu u srada scak tutmann lemi ne? Konuya her dem tazelik katan Ilgaz Zorlu adl bir gen. 'Zvi-Geyik' adyla yaynevi kurup evket Eygi'nin 'dnmeler' zerine kitabn yaymlayan Ilgaz Bey 'Sabetayc' olduunu rendiinde konuya eilmi ve kendisinin 'Yahudi' kkenine nem vermi... Atatrk'n de okuduu Selnik'teki okulun kurucusu emsi Efendi ("Yahudi ad 'imon Zvi'ydi" diyor Ilgaz Zorlu) dedesiymi. Ilgaz Zorlu srail'e kadar gidip Yahudiliinin tescil edilmesini istedi; ancak, baka lkelerde din deitirmeye zorlandklarn ispatlayanlar hemen barna basan srail, talebine olumsuz cevap verdi. Konuyu Trkiye'de scak tutarak, srail'i sonunda dize getirmeyi mi dnyor ne? Bana sorarsa, biraz ters ve hayli uzun bir yol bu. Taha Kvan 28 EYLL 2000 Cemin dedesi Haham!Evet Ben Selanikliyim adli kitabiyla taninan Sabetayci Ilgaz Zorlu, Cumhurbaskanligi tartismalarini AKITe anlatti... Ilgaz Zorlu, Ismail Cem Ipeki, kkl bir Sabetayci aileye mensuptur... Byk dedesi Hahamdir ve Sabetay Sevinin de yakin arkadasidir dedi CEM VE DIGER SABETAYCILAR Cumhurbaskani adaylari arasinda yer alan ok kiymetli Ismail Cemin kendisi pek kullanmasa da Ismail Cem Ipeki, Ipeki ailesine mensuptur. Dini gemisi olan ve cemaat iinde hahamlik yapmis bir ailedir. Ipekinin ailesinin en basindaki isim, Sabetay Sevinin ok yakininda yer alan bir kisidir. Cemin yanisira, adaylik tartismalarinin yapildigi ilk gnlerde ismi gndeme gelen baska Sabetaycilar da vardi. Mesela, bykbabasi hem Haham, hem Mevlevi Seyhi olan Emre Gnensay... Sabetayci oldugunu reddetse de, bir Fransiz gazeteciye Sabetayci kkenini itiraf eden Coskun Kirca... Bu isimleri saymakta hibir beis grmyorum. nk, bunlari Yahudi cemaati de aiklamistir, bu cemaatin nde gelen isimlerinden Hario Ocalyo da aiklamisti. Sahit onlardir. KARAKALAR, KAPALI BIR KUTUDUR

Ipeki, Karakaslar kolundandir. Bu grup ok kapali oldugu iin size fazla bir sey syleyemem. Ancak, Sabetayciligin felsefesine ve ruhuna en sadik gruptur. Distan bakildiginda mslman gibi grnrler, ama ilerine girdiginizde Yahudi inancini desteklediklerini grrsnz. Bunlar aik aik konusulmalidir. Aksi halde, gerek ortaya iktiginda zor durumda kalinir. Kim olursa olsun, Sabetayci biri btnlestirici olmalidir. Coskun Kirca gibi, Islamcilara karsi ok aik bir tavir alinirsa, bu, hem cemaate, hem de Trkiyeye zarar verir. -Bal bulunduunuz cemaatin iinde ilk defa siz ortaya karak, bugne kadar Sabetayclkla ilgili bilinmeyen gerekleri kamuoyunun gndemine tadnz. Neden ortaya ktnz ve cemaatin bilinmeyen gereklerini btn ayrntlaryla anlattnz? Ben Sabetayciyim, fakat bu kimligimi uzun yillar Trkiyede aika ortaya koyamadim. 400 senedir ok nemli isimlerin iinden iktigi bir cemaatin mensubuyum. Bu cemaatin mensuplarinin Trkiye tarihinin sekillenmesinde nemli rolleri oldu. 1924 Trkiyesinde Trkiyenin kurulusunda Sabetaycilarin ok ciddi rolleri var. Bunun iin geriye dnp baktigimizda ittihat Terakki dnemi hareketinin bir Sabetayci hareketi oldugunu gryoruz. Bunu her zaman ispatlamak mmkn. Hareket ordusu kalkip Selanikten geliyor. Ilk Mason localari Selanikte kuruluyor. Demiryollari Selanikte, isi hareketleri Selanikte. Selanikte ne var, Sabetaycilar var. Ben byk bir sorunu tespit ettim. Sabetayci olanlar, Sabetayciligin ne oldugunu bilmiyorlar, en byk problem burada. Kitaba ilgi oldugu iin mutlu oldum ama ben bu kitabi aslinda kendi cemaatim iin yazdim. nk cemaatten gizleniyordu gerekler. Cemaatin 90lardaki temel felsefesi suydu: Bu konuyu konusmayalim. Bu konu kapansin. Nasilsa Trkiyede bir noktaya geldi, pota olarak olustu. LAIKLIGI DIN HALINE GETIRDILER -Cemaate ar elestirilerde de bulunuyorsunuz. Eletirilerinizin en nemli noktasn cemaati temsil eden kiilerin kat laiklik anlay. Cumhuriyete karsi degilim, ben demokrasiye karsi degilim, ben laiklige de karsi degilim. Ben bu kavramlarin olmasi gibi yerine oturmasini istiyorum. Laiklik bir din degildir, fakat Sabetaycilar laikligi bir din haline getirdiler. Asiri insanlar gryoruz bugn Trkiyede. Bu insanlar cemaati temsil etmiyorlar. Yaptiklari sadece kendilerine baglamasi gerekiyor. Fakat byle olmuyor. Kavgalar bizim cemaatimizin yok olmasina neden oluyor. -Sabetayclk nasl dodu? Sabetaycilik 1700lerden sonra 1800lerin sonlarina kadar olan 150 senelik sre ierisinde tamamen kapali bir sekilde yasamis. 3-4 kusak sonra insanlar Sabetayciligin temel felsefesini kaybettigi iin bu insanlar bir nevi ortada kaldilar ve bir nevi arayislara girdiler. Basta Yakubi Cemaati olmak zere Selanikin batiya yakin olma zelliginden kaynaklanarak Fransaya grenci gndermeleri basladi. Fransaya giden grenciler dndkdklerinde Fransiz ihtilalinin dsncelerini getirdiler. Sabetaycilik iinde bunlar bir grup haline geldiler ve Sabetaycilar ierisinde blnme basladi. Bu blnmeler bir sre sonra cemaatin yenilikilerin eline gemesine neden oldu. 1900lerin basina geldigimizde Yakubiler ve Kapancilardaki dini teskilat hemen hemen yari yariya kmstr. 1900l yillarin basinda ise Yakubi ve Kapancilarin dini esaslara gre ynetildiklerini sylemek mmkn degil. Karakaslar iin ayni seyi sylemek mmkn degil. Onlar halen devam ediyorlar dini dsncelerine. Halen organizeler ve halen din adamlari yetistiriyorlar. Fakat ben Yakubilerin ve Kapancilarin bu dini organizasyonlarinin bittigini dsnyorum. -Trkiye Cumhuriyeti topraklarna gelileri de ilgin galiba. Trkiyeye Lozan Anlasmasinda yer alan mbadele hkm geregince geldiler. 1925te geldikleri zaman, Trkiye kk bir lke degil byk bir lke. Fakat lkenin nfusu kalifiye degildi. Savaslarla yokolmus, Anadolu harap halde, perisan. Istanbul, Izmir, isgalden yeni ikmis. Ve buraya bir topluluk geliyor. Bu toplulugun rakaminin 25 bin oldugunu dsnyorum. Bu topluluktaki insanlarin hepsi yurtdisinda okumuslar, her biri birka lisan biliyor. Hepsi burjuvaziyi olusturmus, isadami kkeninden geliyor. Sanayiciler var aralarinda Bezmenler, Ipekiler rneginde oldugu gibi. Bu insanlar Trkiyeye geldiginde lke onlar iin bombos bir alan. Bu nedenle ok kisa zamanda Trkiyede belirli bir yerlere gelmeleri rastlanti olmadi. -Trkiyede kebaslarn nasil ele geirdi Sabetayclar? O dnemde basin ellerine geti. Aksam bugnk Bilgin ailesinin elinde, Yeni Asir ise yine Bilgin ailesinin. Vatan Gazetesi Ahmet Emin Yalmanin elinde. Yalman Yakubidir. Tan gazetesinin sahibi Sertellere bakinca onlarda Sabetaycidir ve Kapanci koluna mensuplardir. Bu ekolden gelen sol tandasta Ahmet Emin Yalmanin yaninda yetisen Abdi Ipekiyi gryoruz. Yalmanin izgisindeydi. Basin Sabetaycilarin Trkiyede etkinlik kazanmasinda ok etkili oldu. - Sabetayclarin nfus katlarnda Mslman yazyor, gerekte Mslman msnz? SABETAYCILARIN OUNUN DINI LAIKLIKTIR Mslman degildir Sabetaycilar, nk Mslmanligi hi grmediler hi yasamadilar. Belki ilerinde ok az tarikata girmis insanlar olabilir. Ama bunlar hibir zaman Islam dinine gerek anlamda inanmadilar. Yahudi

kabalizmine bagli inanlarini srdrdler. Laiklik bu insanlar iin bir dsnce olarak hep varoldu. Bunu bir din haline getirdiler. Bana gre Sabetaycilarin dini laikliktir. Ben cemaatin en basindaki insanlara sunu sylemek istiyorum: Sabetay Sevinin cemaatin yasamasi iin verdigi emirler ortadayken, bir Yahudinin yok olmamasi iin verilen emirler Tevratta verilmisken, nasil ki Sabetayci hahamlar veya Sabetayci ileri gelenler bu isin bitmesi hakkini kendilerinde grebiliyorlar. Iste ben buna karsiyim. Basta yalnizdim. Fakat cemaatin iinde bu kitabi okuyan, benim gibi dsnen insanlar var. Bugn Sabetaycilarin iinde byk bir genlik grubu bu isin bitmemesini, Sabetaycilarin kendi inanlarini srdrmelerini istiyorlar. Kitapta amaladigim en nemli noktalardan biri de suydu. Sabetaycilar 70 sene boyunca hi tanimadiklari bir grupla dsman oldular. Onlar Islamcilardi. Hi tanimadilar bu insanlari. nk Sabetaycilar Anadolu kkenli bir topluluk degil. Anadolu kkenli bir topluluk olmadiklari iin Anadolunun iinde meydana gelen olaylardan bihaberler. Yasadiklari evreler Nisantasi-Maka-Osmanbey geni. Bu gen iinde yasamis insanlar nasil kalkip da diger insanlara dsman olabilirler. nk Sabetaycilarin nne getirilen olaylar 1930larin Trkiye mantigidir. 30larin, 40larin Trkiyesi ok aik sylemek gerekiyor, kuvvetli bir iktidarin oldugu bir ynetimdir. Iktidarin insanlara belirli ideolojileri bastirarak kabul ettigi bir dnemdir. -Sabetayclarn Trkiyeye geliinin zerinden 75 yl geti. Trkiyedeki Sabetayclk u anda hangi noktada? Cemaatin ideolojik tercihleri nasl? -Sunu ok ok aik olarak sylyorum, Yakubi ve Kapancilarin arasinda dini taraf hemen hemen ok azalmistir. Kendi cemaatim olan Kapancilar Sisli Terakki yolsuzlugunda oldugu gibi, cemaatin birtakim vakif mallarini ele geiren hirsizlar, cemaat adina bir takim kararlar vererek, kendilerinin hem Sabetayci oldugunu kabul etmemektedirler, hem Sabetayci vakif mallari zerinde tasarrufta bulunmaktadirlar, olay tamamen paraya dnmstr. YOLSUZLUKLAR CEMAATE KAN KAYBETTIRIYOR Cemaatteki en aci olay Halil Bezmen olayidir. nk Halil Bezmen cemaatten ve piyasadan topladigi muazzam bir servetle ABDye kamistir. Zaten ben inaniyorum, Sisli Terakki Lisesinin yneticisi olan insanlar da uzun vadede ayni seyi yapacaklar. Bu insanlar, bir izgi iziyorlar Trkiyede. Bu genelde Kemalist bir izgi. Fakat bunu yaparken, sol partilerde yer aliyorlar. Fakat bunu yaparken cemaatin ierisinde bir takim olaylarin ierisine giriyorlar. Sisli Terakki Lisesinde baglantili olmayan kisiler sadece Sabetayci olduklari iin okul ynetimindeler. Orasi bir cemaat okuludur. 2000li yillarda Sabetayciligin cemaat organizasyonu kayboldugu iin birtakim mallarini ele geiren kisiler, kendilerinin cemaati ynetiyormus izlenimine kapilarak, kendi istediklerini yapiyorlar. -Sabetayclk yllar getike nasl nesilden nesile geiyor? Dini eitim cemaat ierisinde nasl veriliyor? -Sabetaycilarin ierisinde her zaman din egitimi konusu ok nemli. Dini egitim bugn sabetaycilarda veriliyor, kimse verilmiyor diyemez. Nerelerde verildigini de biliyoruz, kimlerin verdigini de biliyoruz. Bence bu vicdani bir olaydir, insanlar istedikleri gibi dini egitim alabilirler. Karakaslarda da, Yakubilerde de, Kapancilarda da dini egitim veriliyor. Bunun haricinde yurtdisinda yasayan pekok Sabetayci var ki, bunlar zaten yahudi cemaatlerine basvuruyorlar ve orada yahudilik egitimi aliyorlar. -Dini eitim noktasnda Sabetayclk ile yahudilik arasnda paralellik var m? Hayir yok. Trkiyedeki yahudiler kendi egitim kurumlarina Sabetaycilari kabul etmiyor. -srail devletinin Sabetayclara bak as nasl? -Bence bunu Israil Baskonsolosuna sorun. Israil Sabetaycilik konusunda konusmuyor. nk bu onlar iin vicdani bir hatadir. Israil bugn dnyada yahudi dsmanligindan ve anti-semitizmden sikayet eder. Israil devletine sunu sylemek istiyorum. Baskalarindan beklediginiz hosgry siz de Sabetaycilara gsterin. Sabetaycilara karsi hibir hosgrs hibir destekleyici tutumu yoktur. Sabetaycilari dini olarak hibir sekilde kabul etmemektedir. ISRAIL IIN SABETAYCILAR SAVASMAYA GITTI -Yani Sabetaycilar Israilin ikarlari dogrultusunda alisan bir dini grup degil size gre? Hayir bu olamaz. Syle bir olayi grmek lazim. Sabetaycilik felsefe olarak Ortodoks Yahudiliginin disinda olan bir olay. Bu noktada ulasma mmkn degil. Sabetaycilar mistik yahudilerdir. Israil de mistik Yahudiyi dislayamaz benim iddiam bu. Sabetaycilar hibir zaman aika Israili desteklemedi. Fakat bazi Sabetaycilar destekledi. Bazi Sabetaycilar Israil devleti iin savasmaya bile gittiler. Israilin Ramle kentinde bugn yahudi olan ok sayida Sabetayci yasamaktadir. -Masonlukla Sabetayclk arasndaki balant nedir? -ok fazla sayida Sabetayci mason tanidim. Ben sunu grdm. Masonluk bir anlamda Sabetaycilar iin bir din haline gelmis. Bir dinin seromoni kismini masonlukta buluyorlar. Nitekim pekok Sabetaycinin da mason olmasinin sebebi bu.

-50 sonrasinda dnem dnem Sabetayclarn hangi siyasi akmlar destekledii konusunda nasl bir tablo karmza kyor? Cemaat direkt olarak hibir partiyi desteklemedi. Gruplasma kalktigi iin byle bir destekleme olmuyor aika. 2000 yilina giriyoruz, bugn sabetaycilar birbirinden habersiz. Cemaat karari alarak destekleme olmamistir ama, ayni kltrel evreni paylasan insanlarin, ayni siyasi egilimleri gsterdigi konusunda kusku duymuyorum. Bu zaten bilimsel olarak zerinde alisilan bir konu. Demokrat Parti dneminde Fatin Rst Zorlu Sabetayciydi. Demokrat Parti deneyimi 60 ihtilali ile bozulmustur. Cemaat 60 ihtilalini desteklemistir. 70lerde siyasi sahneden biraz biraz ekilmeye basladilar. nk siyaset Anadolu kkenli bir hal almistir. 1930larin elitist halktan kopuk devlet adami fikri halkin daha fazla katiliminin oldugu dneme birakti. 70lerde byk sol hareketlerin iinde Sabetaycilarin oldugunu gryoruz. -12 Eyll darbesinin ardndan cemaatin siyasi tercihleri hangi dorultuda oldu? -80lerden sonra Sabetaycilik zalizmle bagdasti. zalin Sabetaycilari ok ciddi olarak etkiledigini gryorum. Ondan sonra zaten Trkiyenin siyasi ve ahlaki yapisi degismistir. Sabetaycilar zalizmin iinde erimislerdir. IPEKI AILESI HAHAMLIK DAHI YAPMISTIR -Son aylarn en nemli konusu olan Cumhurbakanl seimlerine gelirsek, DSPnin adaylarndan smail Cem ile ilgili yaplan yorumlar Sabetayc olduu ynnde. smail Cem Sabetayc mdr? -Evet Sabetaycidir. Cumhurbaskani adaylari arasinda yer alan ok kiymetli Ismail Cemin kendisi pek kullanmasa da Ismail Cem Ipeki, Ipeki ailesine mensuptur. Dini gemisi olan ve cemaat iinde hahamlik yapmis bir ailedir. Sabetay Sevinin ok yakininda yer alan bir kisidir Ipekinin ailesinin en basindaki isim. Cemin yanisira adaylik tartismalarinin basladigi ilk gnlerde ismi gndeme gelen baska Sabetaycilarda vardi. Bykbabasi hem haham, hem Mevlevi seyhi olan Emre Gnensay. Ve her ne kadar Sabetayci oldugunu reddetse de, gemiste bir Fransiz gazeteciye Sabetayci kkenini itiraf ettigine dair bilgi gelen Coskun Kirca. Bu isimleri yazmakta hibir beis grmyorum. Zaten bunlari Yahudi cemaati de aiklamistir. Trk Yahudi cemaatinin nde gelen isimlerinden Hario Ocalyo aiklamistir btn bu isimleri. Bu isimlerin Sabetayci oldugunun sahidi onlardir. -Sabetayc bir ismin Cumhurbakanlna scak bakyor musunuz? Ben suna karsiyim. Yahudi cemaatinin iinde aman suna, aman buna karismayalim, konusmayalim. Ben aikliktan, her seyin aiklikla konusulmasindan yanayim. Yalan sylendiginde, gerekler saklandiginda, gerekler bir sekilde ortaya ikacak. Gerekler ortaya iktiginda da zor durumda kalacaksiniz. EER SMAL CEM CUMHURBAKANI OLURSA... Eger bir Sabetayci Trkiyede Cumhurbaskani olursa, ben buna sevinirim. Fakat benim sevincimin devam edebilmesi ve benim ve diger Sabetaycilarin da mutlu olabilmesi iin, Cumhurbaskanligi makamina gelecek olan Sabetayci kisinin, ncelikle devletin ierisinde btnlestirici zelligi olmasi gerekir. Eger bu kisi 1930larin elitist mantigiyla yaklasirsa ve Coskun Kirca rneginde oldugu gibi Islmcilara karsi ok aik bir tavir alip, bir takim baska siyasi hesaplar yaparsa, hem cemaate zarar verecek, hem de Trkiyeye zarar verecektir. Eger Ismail Cem Cumhurbaskanligi seimini kazanirsa, Trkiyede yasayan Sabetayci bir vatandas olarak ankaya Ksknde nasil cuma namazlarina sayin Demirel gidiyorsa, Cumartesi gnleri de ankaya Ksknde Sabak Defilesi yapilmasi iin ben bizzat Cumhurbaskanligina ve Meclise basvuracagim. Bunu ok arzu ediyorum. Hatta Cumhurbaskaninin Yahudilerin dini bayramlarinin oldugu gnlerde, alismamasi gerektigini dsnyorum. Hatta hatta, sayin Cumhurbaskaninin bu takdirde kafasina kipa takarak dolasmasi da gerekebilir. nk bu onun dini inancidir, bunu yapmasi gerekir. Sabetayci Cumhurbaskani bunu yaparsa Trkiyede diger insanlar ne yapar bu da ayri bir konu olur. -Ismail Cem Ipekinin cemaat iindeki konumu nedir? Cemaatin hangi koluna mensup? -Sayin Ipeki, Karakaslar kolundan. Karakaslar grubu ok kapali bir grup oldugu iin size fazla bir sey sylemem ok zor. Karakaslar Grubu Sabetayciligin felsefesine ve Sabetayciligin hl organizasyon olarak devam etmesine en sadik grup. Ipeki ailesi hakikaten hususiyeti olan bir ailedir. Ailenin gemisinde ok dindar insanlar da ikmistir. Byle bir dini ortamda yetisen bir kisinin kalkip da dindisi hareket etmesi biraz zor gibi gzkyor. Karakaslar hibir zaman aik olmadilar. Insanlarla Sabetayciliklari konusunda hi konusmazlar. Disaridan baktigimizda Mslman gibi gzkrler. Ilerine girdiginiz zaman kuvvetli bir Yahudi inancini desteklediklerini grrsnz. Ve ok aik olarak sylyorum, Trk diplomasisinin yakindan tanidigi 45 diplomatin ailesi Karakas grubundandir.O da airettenCOKUN AL KIRCA VE ALES"Hepimiz kendi kaderimizden ok bir bakasnn kaderi stnde etkili oluyoruz, ne garip deil mi, bazen dnyorum da, bakalarnn mdahale edemedii bir hayat ve kaderi yaayabilseydik herhalde hepimizin hayat hikayesi ok deiik olurdu ama ne yazk ki bu mmkn deil, Yaradan sanki hepimizi birbirimize balam, birimiz kprdaynca hepimiz kprdyoruz."

"Hepimiz kendi kaderimizden ok bir bakasnn kaderi stnde etkili oluyoruz, ne garip deil mi, bazen dnyorum da, bakalarnn mdahale edemedii bir hayat ve kaderi yaayabilseydik herhalde hepimizin hayat hikayesi ok deiik olurdu ama ne yazk ki bu mmkn deil, Yaradan sanki hepimizi birbirimize balam, birimiz kprdaynca hepimiz kprdyoruz." Yazar Ahmet Altan'n ok satan roman syan Gnlerinde Ak'tan bir blm. Cmlenin sahibi, Reit Paa, Abdlhamid'in doktoru. Gerekten de byle mi? Daraacna gnderilen Adnan Menderes, Deniz Gezmi, Fatin Rt Zorlu ve daha nicelerinin kaderlerinde kimler rol almt? dam kaderleri miydi? Geride kalan ar savalarn lkenin zerindeki ar koku ve izlerini belki yeni terk etmeye hazrland yllarda, 1927'de stanbul ili'de, bir taraftan Orta Asyal, dier taraftan Selanikli bir anne babann ocuu olarak dnyaya gelecek bir ocuk, Reit Paa'nn syledii gibi bakalarnn kaderinde nasl etkili olacakt? lerleyen yllarda hariciyede grev yapacak, bykeli ve milletvekilli olacak Cokun Ali Krca, doduunda bu soru doal olarak kimsenin aklna gelmemiti bile. Filibe'nin tannm tccarlarndan ve Krca airetinden Ali Efendi'nin torunu olan Cokun Ali Krca'nn babaannesi Mesrure Hanm da Rumelilidir. Ali Efendi ile Mesrure Hanm'n biri kz (Servet Hanm) be ocuu gelir dnyaya. kisi Bulgarlar tarafndan katledilir. Fikret ve ailenin nc ocuu Mehmet Ali Hamet Krca, hayatta kalan dier ocuklardr. Cokun Krca'nn da babas olan Mehmet Ali Hamet Krca, Filibe'de rtiyeyi bitirdikten sonra merutiyetten nce Galatasaray Sultanisi'nde okumak iin stanbul'a gelir. Okuldan sonra Maarif Nezareti'ne bal birimlerde greve balar. Sonra Almanya'da, Trkiye'ye gelecek Alman ve Avusturya subaylarna Trkiye ve Trke dersleri veren bir krsde grev alr, lektr olur. Bu arada Almanya'da felsefe doktorasn tamamlayp mtareke yllarnda da Trkiye'ye dner. Bir gn tramvayn Galatasaray duranda, bir ngiliz subaynn Trk kadnn yerinden kaldrmas ile balayan tartma sonucu tevkif edilir, hapse atlr, olu Cokun Krca'nn anlattna gre gzleri kapal olarak bir talyan ilebine bindirilip yurtdna gnderilir. Bir daha stanbul'a gelii 1922 veya 23'leri bulacaktr. Dndkten sonra ili Terakki Lisesi'nin kurucu mdr olur. ok uzun yllar bu grevi ifa eder. Buradan ayrldktan sonra bu sefer Yeni Kolej'in kurucu mdrln stlenir. 1889'da doan, stanbul Erkek Lisesi'nde de Franszca dersleri veren Krca, ili Halkevi'nin de uzun yllar bakanln yapar. Mehmet Ali Hamet Krca, 1926'da hayatn Celile Hanm'la birletirir: "Benim annem Selanikli. Annem bu Selanikli laflarn duyduu zaman fevkalade sinirlenirdi. Bu laflar duyduu insanlarla da grmezdi. Anneannem Atabey diye bir zatla evlenmi. ok uar bir adamm, iki kz ocuu olduktan sonra anneannemi terk etmi. Nereye gittii belli deil. Uzun seneler sonra Hatay'da ortaya km. Bu zatn Hatay'n Trkiye'ye ilhaknda byk hizmetleri gemi. O srada anneannemle tekrar barmak istedi ama anneannem reddetti onu." Aile stanbul'a, Selanik'in Yunanllar tarafndan igal edilmesi ile nce zmir'e yerletikten sonra gelir. 'Niin hep bana soruyorlar?' Bu Site inde Arama Yap Trk Masonlar Byk stad ve Hr ve Kabul Edilmi Masonlar Dernei Ankara ubesi idarecilerinden Nafz Zeki Ekemen'in yeeni (Nafz Zeki, annesinin daysdr) olan Cokun Krca'nn ayn isimli kuzeni Zeki Ekemen de, nl Bezmen ailesinden Ali Refik Bezmen'in kz Vedia Hanm'la evlenmi birisidir. Birinci evliliini Demokrat Parti'nin kurucularndan Fuat Kprl'nn kz Beyhan Hanm'la yapan (1964'te ayrlrlar. Bugn Jeran Baile ile evli olan Gnl Hanm, bu evlilikten doar) Cokun Ali Krca, ikinci evliliini de Bige (Ergder) Hanm'la gerekletirir. iftin, bu evlilikten de Selcan (bir Amerikal ile evlenir) ve Glcan (o da Ankaral bir iadam Ferit Bey'le birletirir hayatn) adnda iki kz daha olur. Bige Hanm, zmir eski Belediye Bakan Osman Kibar'n yeeni Sevil (Dilber) Hanm'la evlenen zcan Ergder'in kardeidir. O Sevil Hanm'n kzkardei Ayla Hanm ise peki ailesinden Abdi ve Sibel peki'nin yengesidir. Bunu niye anlattm? Cokun Krca, 'Selanikli' olmann tad bir anlamdan rahatsz olmaktadr hep: "Anas babas Selanikli, kimse smail Cem'e bunu sormuyor, Nzhet Kandemir'e sormuyor. Bana geldii zaman Hadi Uluengin Bey ki byk bir fikir adam olarak grlyor baz kiiler tarafndan, 'Cokun Krca'nn annesi Yahudi'dir' diyebiliyor. Benim annem ne Yahudi ne Sabeyat Sevi'ci. Benim annem Mslman mezarlnda yatyor, babamn yannda. Aile iinde, yahut babamn arkadalarnn, unlarn bunlarn, bir tek gn bu konularn aldn ve bana byle telkinler yapldn bilmiyorum." - Niye onlara sorulmuyor da size soruluyor peki? "smail Cem herhalde, meslek itibariyle olmamakla beraber benden daha diplomat. Mnasebetlerini iyi idare ediyor ki ona sylemiyorlar. Belki ters dyorum onlarla, beni tehlikeli gryorlar." -'Sabetayc gelenekler Cumhuriyet'e kadar youndu ama artk uygulanmyor. 1920'lerde belgeler yok edildi' deniyor. "Belgelerin yok edildiine kani deilim. Bunlarn ou sinagoglarda duruyor. Bunlarn sinagogu yok ama bu belgeler hep eylerin elinde. Bunun gizlenecek bir taraf da yok. Ama benim bildiim... Ben size syleyeyim, bugn tane ailede gizli gizli bunun devam ettii syleniyor." - Bilinen aile mi? Dilberler, Atabekler, Bezmen'ler..

"Atabekler'in Selanik'ten geldikleri muhakkak ama Atabekler'de byle eyler yok. Tamamen Trklemi, Yahudilik, Sabetay Sevi'cilik kalmam onlarda. Bezmen denilen adam da... Halil Bezmen ilk defa anasnn babasnn Selanikli olduunu hatrlad, ne zaman? Amerika'dan iltica talep ettii zaman. imdi aile dediim zaman bu isimleri kimse bilmez. Ben de sylemeyeceim. - Bilinenlerin dnda aile mi? "Siz bilmiyorsunuz. Bunu da sylemiyorum. Bu sylentiyi biliyorum." - Nereden rendiniz? "Bilemem." - Siz nereden rendiniz? "Sylenir mi bu byle dedikodu halinde? 'Bunlar kendi aralarnda ayin yaparlar, bilmem ne yaparlar' derler. Derler de derler yani. Ben bu aileye mensup birtakm insanlar da tandm. Hi byle ey grmedim. Hi bir ey grmedim. Onun iin sylemiyorum, yoksa sylerdim ailenin isimlerini. Yok byle bir ey, bu bitmi, bunlar tamamen entegre olmu insanlar." Neyse, biz yine hikayemize dnelim. Celile-Mehmet Ali Hamet Krca'nn iki ocuundan biri olarak 1927'de (dieri Gnl Gven-1930) stanbul'da doan Cokun Ali Krca'nn ocukluu Tevikiye ve o muhitte geer. O yllardan hatrlad, babasnn onlara hissettirdii otoriter yapsdr: "Ben evlenmi, ocuk sahibi olmu, milletvekili seilmiim, babam daha yayordu. (Babas 1969'da vefat eder). eriden Cokun dedii zaman ben toplanarak giderdim. Babam ok otoriter bir adamd. Ondan bana gemi eyler var, meslek hayatmda ok otoriter olduumu sylerler." O kadar ki, babasnn mdr olduu ili Terakki Lisesi'nin bahesinde oynarken, babas da tefti yapmaktadr. "Baba baba" diye koan Cokun'u babas kolundan eker ve ona "Burada mdr var, baban yok" der. Sonrasnda ili Terakki'den daha nemli bir okula kayd yaplr Cokun'un. Yedinci snfta Cokun Krca, "Beni aydnlanma felsefesine yaklatrd" dedii Galatasaray Lisesi'ne girer (1939). yi bir rencilik dnemi geirir. Galatasaray'da, Larroumets adl felsefe hocas onun zerinde iz brakr. Fen blmnde okuyacakken, 11. snfta edebiyat blmn tercih etmesinin sebebi belki de bu hocasdr. Larroumets ile bir tiyatro ekibi kurup Franszca tiyatrolar sergileyen Krca, babasnn istei ile Galatasaray'da yatl okuduu iin farkl yerlerden gelen halk ocuklar ile de kaynama imkan bulur. Paris Bykelisi iken len Adnan Bulak, emekli Bykeli lter Trkmen, Fahir Alaca, Prof. Hsamettin Gkalp gibi snf arkadalar ile 1945'te Galatasaray'dan mezun olan 'solucan' lakapl Cokun Krca'nn amac hariciyeye girmektir: "Benim neslim daima devlette grev alma hevesiyle yetimitir." Ancak Krca, mlkiye deil de stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi'nde okumay tercih eder. Ebul'ula Mardin, Ali Fuat Bagil, idare hukukunda Sddk Sami Onar, anayasa hukukunda Nail Kubal ve yabanc kaliteli hocalardan da ders alarak, gazeteci Altemur Kl, yazar iar Yaln, Prof. smet Giritli gibi snf arkadalar ile birlikte 1949'da mezun olduktan sonra, masterini de Paris Hukuk Fakltesi'nde milletleraras hukuk alannda yapar ve bir yln sonunda Trkiye'ye geri dner. Girdii imtihanda ikinci olarak Hariciye'ye admn atar: "Beni kinci Siyasi Daire 4. ube Mdr Vekili yaptlar girer girmez. ok olan bir ey deildi." Bu daire, daha ok ran, Afganistan, Hindistan ve Pakistan gibi lkelerle ilgili siyasi ilere bakan Yakndou Siyasi ubesi'dir. Hariciye'nin mhim isimlerinden Muharrem Nuri Birgi de o srada burada daire bakandr. 1951 sonunda askere gidene kadar bu ubede kalan Krca, 6 ay yedek subay okulu 6 ay da subaylk eitimi alr, Erzurum kuras ekmesine ramen, dil bildiinden Genelkurmay Bakanl'nda yapar askerliini. Dnte bu sefer Milletleraras Gvenlik Dairesi Planlama ve Yardm ubesi Mdrl'ne getirilir. 1954'e kadar, NATO ile olan mnasebetleri icra eden bu ubede bulunan Cokun Krca, daha sonra Paris'te NATO nezdinde Daimi Temsilcilik Altyap Komiteleri Temsilcisi olarak grevli bulunur: "Nejdet ru Paa, o srada Lojistik Bakanlnda Kurmay Binba idi. O vesile ile daha sonra Trkiye'nin devlet hayatnda ad ok geecek birtakm askerlerle de ok yakn mnasebetler kurdum. Gven Erkaya'y Cenevre'de Daimi Temsilci iken tandm." 'Ukalasn' Cokun Krca, burada grevli olduu dnemde, altyap yatrmlar iin NATO'nun fonlarndan yaplan ihaleler konusunda, devlet bakan, babakan yardmcs olan Fatin Rt Zorlu ile ihtilafa der: "Telgraflar geliyor gidiyor. 'unu yle yap' diyor, olmaz diyorum. Hadise byle kt. Ondan sonra geldi bana dedi ki 'Sen en iyi memurlarmdan birisin ama senin byk bir kusurun var.' Nedir kusurum dedim. 'Ukalasn' dedi. ok teekkr ederim dedim. 'Niye teekkr ediyorsun?' dedi. Ukala, Arapada en akll demektir, bana en akll dediniz, teekkr ederim. Aramzda o da geti." Daha sonra bu ikili bir kez daha kar karya gelecektir. Sonunda Krca istifa eder ve bir yandan Mlkiye'de asistan olur, bir yandan da Forum dergisinde yaz yazarak basnda yer almaya balar. O zamanlar niversite hocalarnn tayinleri bizzat hkmet tarafndan yapldndan, bir Turan Feyziolu hadisesi kar. Feyziolu azledilir. Bunun zerine o da istifa eder. 1957 senesinde Krca, nce Vatan gazetesinin Ankara mmessili olur. D politika yazlar yazar, o yllarda DP'li nl politikac Fuat Kprl'nn damad olmasna ramen DP iktidarnn da aleyhinde bir duru sergiler:

"Adnan Menderes o zaman beni Fuat Kprl zerinde byk bir etki sahibi sanm. Fuat Kprl ve dier kurucu arkadalar istifa ettiinde de bunu benim yaptrdm kanaatine varm." 6-7 Eyll hadiseleri olduunda Dileri Bakan olan Fuat Kprl de, 27 Mays 1960'tan sonra hapse atlr. Olaylarda suu olduu iin deil, olaylar hakknda bilgi sahibi olduu fakat konumad iin bu yola bavurulmutur: "Tabii bu ailevi bir mesele oldu. Evde hanm alar durur. Kurtarmay ben bir grev bildim. Avukat ile birlikte altk ve bu mnasebetle bir mesele kt." 6-7 Eyll Olaylar ile ilgili olarak Cokun Krca'nn ahitliine bavurulur. Sulanan kii, daha nce kendisine 'ukala' diyen DP'nin nde gelenlerinden Fatin Rt Zorlu'dur: "Fatin Rt'nn telgraf ektii syleniyor. Ve telgrafta 'ngilizler eninde sonunda Kbrs' Yunanllar'a verecek. Bunu yapmamalar iin ok kuvvetli bir gsteriye ihtiya var' diye Adnan Menderes'e, Paris'te NATO'dan bir telgraf ekmi. Fakat Fatin Rt bu telgraf hatrlamad, yahut hatrlamak istemedi. Hatrlamay da mmkndr. Ben ehadetimle telgrafn var olduunu syledim. Nitekim telgraf sonra bulundu. Fakat o telgrafn anlamnn 6-7 Eyll hadiselerinin bu adamlar tarafndan dzenlendii manasna gelmeyeceini de ifade ettim. Bunu syleyince benim grevimi yapmadm ve tevkifim istendi. Neyse Salim Baol 'Ne demek grevini yapmyor? Telgrafta bu yazyor, bunun manas budur' dedi." Fatin Rt, 27 Mays 1960 darbesinin yol at infial sonunda aslan kiiden biri olur: "Faks olayndan dolay yle bir sylenti yayyorlar. Hl buna inananlar var. Fatin Rt anayasay ihlalden asld. Ar Demokratlardaki genel kan bu." "Hepimiz kendi kaderimizden ok bir bakasnn kaderi stnde etkili oluyoruz"diyen II. Abdlhamid'in doktoru Reit Paa haksz myd acaba? "Fatin Rt'y astrd bizi de astrr" Krca o dnemde, siyasete atlmaktan baka are kalmadn dnerek daha sonra CHP ile birleecek Hrriyet Partisi'ne girer. Birleme gerekleince o da CHP Aratrma Brosu'nda bulur kendisini. Doan Avcolu da, Krca ile birlikte brodaki iki uzmandan birisidir: "Ben Doan Avcolu'na Keynesci Marksist derdim. Modern iktisat teorisini ok iyi bilen bir adamd. Ama siyasi planda Marksizm geerli deildi. Yollarmz bu yzden ayrld." Cokun Krca, 1960 htilalinin ardndan CHP kontenjanndan Kurucu Meclis'e seilir, Anayasa Komisyonu'nda katip ye olarak grev alr. Anayasa Mahkemesi, Siyasi Partiler, TRT, Sendikalar ve Toplu Szlemeleri ve Grev Kanunu gibi kanunlara bu komisyon imza atar: "Rahata ben yazdm diyebilirim. Komisyon yazd ama byk lde bunlar yazan bendim. "Darbeden sonraki ilk seimler olan 1961 seimlerinde Krca CHP stanbul Milletvekili olarak Meclis'te sandalye sahibi olur. ki dnem, 1969'a kadar Meclis'te kalan Krca, CHP Ynetim Kurulu Katip yesi seilir. Danma Meclisi yelii, Avrupa Konseyi, NATO Parlamenterler Birlii, Trkiye Ortaklk Parlamento Karma Komisyonu yelii yapar. 1967'de ise Blent Ecevit'le aralarnda kan anlamazlk zirveye ulat iin partiden kopar: "Ben nn CHP'sinde kaldm, isterseniz dinozor deyin." Krca, Ecevit'le yollarn ayrp Gven Partisi'nin kurucu yesi olur. 1970 Mart aynda eski mesleine dn yaparak Sleyman Demirel'in inisiyatifi ile nc derecede bir rtbe ile (ikinci snf eli demektir) Cenevre'ye Daimi Temsilci tayin edilir. Krca'nn Cenevre'ye gitmeden nce yaad bir ans daha vardr. Dileri Bakan hsan Sabri alayangil, Trkiye'nin OECD lkelerine olan borlarnn tasfiyesi ile ilgili bir grev verir ona. Bor tasfiye ilemleri tamamlanr ama bir prz kar: "Sakarya civarnda ilk byk baraj ina eden Fransz Rar irketi'nin Trkiye temsilcisi smail Bey, Fatin Rt Zorlu'nun ok yakn arkada idi. Bu zat Rar irketi adna 'konsolidasyon anlamasnda bu zararn tazminini istiyorum' diyor. Fakat tm bu meseleler kapand, borlar tasfiye edildi. Bunun hakemlii yok artk. Buna ramen adam 'vardr' diyor ve taraflardan hakem tayini istiyor. DS ne yapacan aryor. Bu meseleyi bana havale ettiler, z diye. Hakem kararnn geerli olmas iin Ankara Ticaret Mahkemesi'nin tasdik etmesi lazm. Mahkeme reddediyor. Yargtay'a gidiyor, Yargtay kabul ediyor. Bu korkun bir hadise. Trkiye o devirde tam bir iflasa gidecek. Neyse o kanunla bunu hallettik. Onun zerine bu smail Bey, alayangil'e gidiyor 'Siz' diyor 'Fatin Rt Bey'in muhalifi olan bir kiiyi bu komisyonun bana getirdiniz. Bu adam ki Fatin Rt'y astrmtr. alayangil'in cevab ok ilgin. 'smailciim' diyor, 'Cokun Krca Fatin Rt'y astrmsa bizi de astrr. Kapatalm bu ii.' Krca, Kbrs grmeleri srasnda Dileri Bakan olan Turan Gne'in istifadan nasl vazgetiinin de birinci derecede tandr. Krca'ya gre, genel kannn aksine ngilizler, karlarna yle elverdii iin Kbrs konusunda Trkiye'ye destek vermektedir. Bunun iin, bir neri getirecekse nce Trk tarafna bildirmekte, Trk taraf kabul ederse ondan sonra Yunan tarafna konudan bahsetmektedir. Dileri Bakan Turan Gne, 'hassas' gelimeleri vakit geirmeden zamann babakan Blent Ecevit'e rapor eder, ancak gizli kalmas gereken bilgiler, belki de gazeteci kkenli olduundan Ecevit tarafndan Babakanlk'n kapsnda aklannca iler de zora girer. Bunun zerine Turan Gne, henz mzakereler devam ederken istifa kararn Ankara'ya faksla bildirmek ister: "Turan Gne dayanamad, ben anladm istifa edeceini. Bir kaide vardr, Numan Menemenciolu koymutur bunu. Bir telgraf ekerken misyon bann paraf arttr. Oraya cumhurbakan gelse, misyon efinin paraf olmadan ekemez mesaj. Bir Burhan Bey vard ifre mdr. Ona 'Sayn bakan sana bir ey getirebilir ek diye, ama benim parafm olmadan ekme' dedim. Bir sre sonra getirdi. Olacak ey deil, hem Trkiye'de hem darda grlmemi bir kriz kacak. ekmedik telgraf. Sayn Bakan 'Seni

azlediyorum' dedi. Ben de beni azletmek kolay deil, Ankara'ya gider, bakanlar kurulu karar karp yle alrsnz beni grevden dedim. Neticede istifadan vazgeti." Orgenerallikten tmgenerallie 1976'da Nato'da grev alan Krca, 1978'de geri dner ve Hariciye'de Yksek Mavir olur: "Gndz kn, Ecevit'le geinemiyor diye beni kadrodan silmek istedi." Dantay karar ile grevine iade edilen Cokun Krca, Sleyman Demirel'in yeniden babakan olmasndan sonra 1980 Temmuz'unda Birlemi Milletler nezdinde Bykeli, Daimi Temsilci atanr. New York'ta be yl grev yapar. 1985'te Ottawa Bykelilii'ne getirilir: "Askerlikle kyaslarsanz beni orgenerallikten alp tmgenerallie tayin ettiler. Kenan Evren'i ziyaret ettim. Kzlarmn eitiminden dolay bir sene sonunda istifa edeceim dedim." Ottawa'da Ermeniler'in suikastine maruz kalr. Ottawa'nn ilk binas olan bu elilik binasnda, Krca ifti yatak odasnn yerini deitirdikleri iin suikastlar da artm olurlar. Kanada gizli servisi, aslnda suikasti haber almtr: "Ne yapmlar biliyor musunuz? Belika'daki NATO Komutanl'na bildirmiler, onlar bizim Genelkurmay'a, Genelkurmay hariciyeye, hariciye de bana bildiriyor." 1986'da emekli olan, Forum, Vatan, Akis, Kim, Yeni Vatan, Yeni Forum, Cumhuriyet, Hrriyet, Milliyet, Sabah ve Akam'da yazlarn devam ettiren Krca, 1991'de DYP'den milletvekili seilerek yeniden Meclis'e girer. 1995'te Tansu iller'le anlaamad iin yollarn ayrr. Byk Kulp yesi olan, Klasik Bat mzii dinlemeyi seven, Galatasaray niversitesi'nde siyasi dnceler konusunda ders veren Cokun Ali Krca, darbelerden fayda uman birisidir. Ecevit'e ve zal'a kzan, Demirel'e yakn duran Krca'nn kendi grlerine yakn dmeyenler arasnda ok daha sevmedikleri vardr, tpk...SABATAYCILIK HAKKINDA MUHTELF GRLERSabetayclar Ne Olduklarn BilmiyorOnlarn Sabetayclk inancndan uzaklatklarna inanyorum. Bir Selaniklilik var belki, ama onda da sekinci ve elitist bir yaklam var. 'Biz Selanikliyiz, biz daha Batl, daha kozmopolitiz' gibi bir bak alar var. Bir insann byle dnmesi yanl. Bugn Sabetayistlerin bir kimlik problemi var bana gre. Ne olduklarn bilmiyorlar. Dinden uzaklam bir kitle olarak gryorum onlar." "Dnmeler, slam ve milliyetiliin gznde dayatmac bir Batl hayat tarzn temsil ediyor. Sa-sol atmalar dneminde komnizmi ve Marksizmi de temsil ettiler bir yerde. Kozmopolitizimle ve Batclkla zde hale geldiler ve Batnn ahlak dknlne ve onu muhafazakar bir hayat tarznn stne dikte etmeye taraf oldular. Problem bu" Sabetayclk konusu son dnemde daha bir fazla Trk medyasnn gndemine girer oldu. Hemen hemen her gazetede konuyla ilgili bir haber ya da rportaj kt konuyla ilgili olarak. Btn bu tartmalar balatan Ilgaz Zorlu'nun "Evet Ben Selanikliyim: Trkiye Sabetaycl" isimli kitab. Herkes bu konuyu bir yerinden tutup gndeme getirirken Trkiye'deki Yahudi cemaati ve yayn organlar belki de hakl olarak bu srete sessizlii tercih etti. Onlar her ne kadar bir paras olarak deerlendirilse de Yahudi kamuoyu -ta bandan beri- onlarn Yahudilikleerini kabul etmiyor. srail ve Trkiye hahambalklar baka lke 'converzo'larna gsterdikleri anlaya ramen, Trkiye'li Dnmelere ya da Sabetayclara olduka souk bakyor. nk bu gre gre Sabetayclar artk Mslmanlk dini iinde deerlendirilmesi gereken bir akm. Trkiye ve dnya Yahudilerinin Sabetayclara bak as ile ilgili olarak Yahudi aratrmac-yazar Rfat Bali ile bundan sene nce grmtk. Ksmet bugne imi. Rfat Bali'nin baz deerlendirmeleri genel Yahudi bak asn yanstsa da olduka nemli noktalara da temas ediyor. Bali, aratrmac kiiliiyle cemaatinin son dnemde yetitirdii en nemli fertlerden. letiim'den kan son kitab kendi cemaatinin asrlk sylemleriyle hesaplamas asndan da gerekten nemli bir almayd. (Cumhuriyet Yllarnda Trkiye Yahudileri, Bir Trkletirme Serveni (1923-1945) letiim, stanbul, 1999) Bu rportaj son dnemde ilk kez bir Yahudi'nin Sabetaycl "dini ve teknik" anlamda tartabilmesi ve soukkanl deerlendirmelerde bulunabilmesi asndan zel bir nem tayor. Genel olarak Sabetayclar nasl deerlendiriyorsunuz? Sabetay Sevi bundan 300 yl nce ortaya kt. Mesihliini ilan etti. Sonra can korkusuyla Aziz Mehmed Efendi oldu. Devam artk bilinen hikaye... Dnmeler, slam ve milliyetiliin gznde dayatmac bir Batl hayat tarzn temsil ediyor. Yetmili yllarda sa-sol atmalar dneminde komnizmi ve Marksizmi de temsil ettiler. Bugn baktmzda Ilgaz Zorlu dnda biri kp da ben Sabetayistim demiyor ama dnmelerle ilgili olarak etrafta bir sr sylenceler var. Gemite Halil Bezmen ortaya kmt. Ahmet Emin Yalman da Dnmeydi, Nazm Hikmet'i savunur yazlar yazd diye eletirildi. Bence bugn Dnmelik konusu Trkiye gndeminden dmtr. nk Dnmelii temsil eden, tartmal, ateli polemik yapan insanlar kalmad. Bir Yalman'n edeeri bugn yok. slami basnda Selanik kkenli olmas nedeniyle Cokun Krca'nn Dnme olduu iddia edilmektedir. Krca'nn ateli Atatrk milliyetisi tavrndan da yola

klarak Ahmet Emin Yalman dnemini andrr bir Sabetayist-slam kutuplamas ara sra gndeme gelmektedir. Ama bu da bir yerde anlamszdr, zira Cokun Krca hibir zaman kendisinin Sabetayist olduunu deklare edip kendisine uygun grlen bu kimlii savunmad ki. E, o zaman kiminle neyi tartacaksnz? Bence Dnmeliin artk nemi kalmamtr. Problem aslnda baka. Sabetayclar bir yerde Trk toplumunda taraf oldular. Neye taraf oldular; Batya, Batl yaam tarzna taraf oldular ve bu yaam tarzn Trk toplumuna getirmeye uratlar. rnein pekilerin ilk sinema salonlarn amalar ve burada Batl yaam tarzn gsteren filmlerin gsterimi ve Yalman'n ateli ve saldrgan bir laik oluu... Tm bunlar Dnmeleri kozmopolitizmle, Batyla zdeletirdi ve bir yerde slami-geleneksel-muhafazakar deerlere bal olarak yaamak isteyen toplumun ounluuna bu yaam tarzn dayatmakla sulandlar. nk akamlar foxtrota, aylara, balolara gitmeyen, ksa etek giymeyen, ban amayan, slami deerlere bal muhafazakar kadnlar ve toplumun ounluunu tekil eden bu tarz aile ve toplum yaps, dnemin basn ve kamuoyunun nde gelen ve bir ou Selanikli olan yazarlar tarafndan "yobaz ve gerici" olarak nitelendirildiler. Btn mesele buradan ortaya kmaktadr ve bugn de Trk toplumunda yaanan gerilim ve gerginlik ayn nedenlere dayanmaktadr. Neye taraf oldular, Batya... slami gre gre Batnn ahlak dknlne ve onu muhafazakar bir hayat tarznn stne dikte etmeye taraf oldular. Problem bu. Problem znde dinsel deil ki. Problem gizli Yahudilik de deil bir yerde. Dnmelerin ifte kimlikli oluunu nasl deerlendiriyorsunuz? slami bak as ile Dnmelere olumsuz baklmas slami dnce dnyasnn i kurgusu asndan gayet doal ve anlalabilir bir tepki. Ben Mslman olsam, ben milliyeti-muhafazakar bir gre sahip olsam bu tepkiyi gayet normal bulurum. Bu benim ahsi grm, herhangi bir kesime irin grnmek iin sylemiyorum. Dnn ki adamlar "Elhamdlillah Mslmanm" diyorlar fakat deiller. E, tabii gerek bir Mslman, "Ha bak ite bunlar Yahudinin gizli ajanlarym" diyecek. Buna Ahmet Emin Yalman'n 1950'li yllarda Necip Fazl Ksakrek ve Byk Dou'cularla olan iddetli polemikleri ve bir dnme olan Sabiha Sertel'in ei Zekeriya Sertel ile birlikte milliyeti ve Turanclarla olan polemiklerini de eklerseniz resim tamamlanyor. Ortaya kan resimde slam' iten ykmaya alan ve zellikle 1970'li yllarn sa-sol atma atmosferi iinde slam'n da iinde yer ald geni sa cepheyi kertmeye alan "Yahudiliin gizli ve ayn zamanda "kzl ajanlar" sembol n plana kmaktadr. ok kt bir efsane haline geldi bu konu. in asl tartlmas gereken ilmi, dini ve mistik yan tamamen bir kenara atld. Sadece siyasi ve popler yan ele alnyor. Belki Ahmet Emin Yalman bu trden tartmalara girmeseydi bu konu bu kadar dejenere olmayacakt. Byle bir yapy nemsemiyorsunuz ama eletiriyorsunuz. slami bak asyla bir yerde mantki bir tavr var aslnda. Bugn Dnmelik var m? Ilgaz Zorlu o cemaatten olduuna gre bir bildii var ki 'var' diyor. Bana sorarsanz belki var, ancak artk Sabetayistler asndan da bir nemi olduuna inanmyorum. nk onlarn Sabetayclk inancndan uzaklatklarna inanyorum. Bir "Selaniklilik" var belki, ama onda da sekinci ve elitist bir yaklam var. 'Biz Selanikliyiz, biz daha Batl, daha kozmopolitiz' gibi bir bak alar var. Bir insann byle dnmesi yanl. Bugn Sabetayistlerin bir kimlik problemi var bana gre. Ne olduklarn bilmiyorlar. Dinden uzaklam bir kitle olarak gryorum onlar. Bugn hala ifte kimliini srdren kiiler varsa -ki Ilgaz Zorlu var diyor-, onlarn daa aznlkta olduuna inanyorum. Dnya ve Trkiye Yahudileri Sabetaycla nasl bakyor? Dnya Yahudilii Sabetaycla bir mezhep olarak, bir mistik yaklam olarak bakyor. Sabetayclarn Yahudiolamamalar gibi bir meseleleleri yok. Herkes Yahudi olabilir. Bir Hristiyan da, Budist de Yahudi olabilir. Ancak bunun bir riteli vardr. slam'da nasl kelime-i ehadet getirip bir Hristiyan Mslman olabilirse, Yahudilikte de ona benzer bir ritel vardr. Bir eitimin sonucunda bir snavdan geersiniz, dinin icaplarn yaparsnz ve Yahudi olursunuz. Ilgaz Zorlu bunun bu kadar kolay olmadn sylyor. Onun meselesi ayr. O diyor ki, "Ben Yahudi kkenliyim. O zaman beni ayr bir kategoriye koyacaksn. Yani ben bir Hristiyan gibi, bir Budist gibi deilim. Onlar o sreten gesin, beni zel ayrcalkl bir odadan geireceksin ve Yahudi kabul edeceksin" diyor. Bu mmkn deil. Yani ben ok dindar bir insan olduumdan, dinin vecibelerini bildiimden sylyor deilim. Fakat bu Yahudi dininin mantna aykr bir ey. Siz kendiniz Yahudiliin kabul etmedii bir Mesih'e inanmsnz, baka bir yola sapmsnz, bugn imdi yeniden Yahudi olmak istiyorsunuz. Yahudilik dini ayrcalkl muamele kabul etmiyor. Diyor ki, 'Madem sen Yahudisin ve bu dinin icaplarn biliyorsun, demek ki bu yol senin iin daha ksadr, yap o ritelleri gel Yahudi ol'. Diyelim ki, srail'de Trkiye'de var olduu iddia edilen Sabetayclar Yahudilie kabul eden bir karar ksa zannediyor musunuz ki Trkiye'deki Sabetayclar "Allah Allah" diyerek Yahudi olmak iin srail'e koacaklar? Hayr, Ilgaz Zorlu'nun dnda gidecek bir kii daha olacan hi sanmyorum. Ilgaz Zorlu gemek isteyenlerin olacan sylyor. Trkiye'de Dnmelerin ciddi dini temele dayanan cemaatsal bir yapsnn bulunduuna inanmyorum. ksnlar efendim o zaman ortaya.

Trkiye Yahudi cemaatinin Dnmelere bak nasl? 1950'li yllardan gnmze dek gelen Dnme-slam atmasnn sonucu olarak "gizli Yahudi ajan" olarak grlmelerinden dolay Trkiye Yahudileri Sabetayclara fevkalade souk ve uzak dururlar. Bu dediim imajdandolay hibir platformda beraber olma ihtimalleri yoktur. Sabetayclar Yahudileri sevmez, Yahudilerin de Sabetayclara ok fazla sempatiyle baktklarn syleyemem. O adan slami dnce dnyasnn "Yahudiler, Dnmeler ve Farmasonlar" l sacaya dncesinin doru olduuna inanmyorum. Dnmelerin bugnk dini durumu nedir sizce? Yahudilik asndan kabul edilecek bir yn yok. Mslmanlar iinde konforlu bir konumda olacaksn ve Yahudilik iddiasnda bulunacaksn. Bunun pek de etik bir davran olduuna inanmyorum. Yahudilie dnmek istiyorsanz, bunun ritelleri var. Kimse size mani deil, olmaz. Etkin masonlar hep bu gruplar arasndan kyor. Yahudiler ve Sabetayistler arasndan ok mason kt dorudur. Ama bu durumun da kendi kurgusu iinde birtakm anlalabilir mantki nedenleri vardr. Masonluk bir yerde evrensel bir felsefeyi, eitlii, kardelii savunuyor ve yaymaya alyor ama dini arka plana atyor. O zaman zaten dinden uzaklam olan Sabetayclara masonluk ekici gelmektedir. Tarih boyunca ayrmcla uram bulunan Yahudiler de kardelik, eitlik ilkeleri erevesinden dolay masonlua sempati ile yaklamaktadrlar. Ancak bir gerek var; tm dernekler gibi masonluk da bana gre bir lobi ve toplumda arl olan bir sivil toplum kuruluu ve her sivil toplum kuruluu gibi bir bask grubudur. Ancak kardelik ve eitlii ilke diye benimsemi bulunan bu bask grubu siyasete alet ve taraf olmamaldr. Kanal-7'deki gizli mason ayiniyle ilgili yaynlar zerine masonlarn kendi aralarndaki yazmalar gazetelerdeyaynland. Son derece talihsiz mektuplar onlar. Yani bir kere o mektuplar her kim bulmusa ve ayet doruysa byk bir gazetecilik olay yapm. Fevkalade talihsiz olan hadise, raporun Fransz Byk Locasna srail Byk Locasndan gelmesi ve orada "ite unlar yapn" diye emirler verilmesi. ok yanl eyler yani. Komplocu gr dile getirenler de zannediyorum bu noktalardan hareket ediyor. Ancak tekrar ediyorum; bu szlerim belgelerin zgn olmalar kaydyla geerlidir. Aksi halde bu kez bunu yaynlayan gazeteler hatal davranm olacaklardr. Rifat N. Bali - Aksiyon llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Sabetayclar en ok nerede bulunurlar? Dileri, doktorlar, niversiteler (zellikle letme, ktisat, Uluslararas likiler, Sosyoloji, Tarih, Kimya, Fizik, Matematik), YK, Amerikan Hastahaneleri, iadamlar, Koc Grubu, gazeteciler zellikle Hrriyet, Sabah, Milliyet'te ve bu gazetelerin bal olduu dier ufak gazete ve dergilerde. TV spikerleri, mesela Glgun Feyman, Mr. Reha. Mankenler, televizyon dizileri, Haluk Bilginer'in dizisinde koyun srs gibiler, Memoli'de de varlar. Eski Trk filmlerini izliyor musunuz? Ayhan Ik, Hulusi Kentmen, Perran Kutman. arkclar Neco, Harika Avc, Burak Kut, Ozan Orhon. Program sunucular: gck Aziz stel, kim 500 milyar ister Kenan Ik sadece birka tanesi. rnekler ok. Bu arada Show-Tv bir atlm yapt. Dad isimli Sabetayist Kenan Ik, Seray Sever ve Haldun Dormen vb.'nin oynadklar ve annda Sabetayist medya tarafndan poplerletirilen diziden sonra simdi de, barollerini Haluk Bilginer, Neco ve Emre Altu'un paylatklar ikinci bir Sabetayist dizi gosterime girdi. Hayrls. Yazan: Mehmet llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Sabetayclkla ilgili yeni sorular (*) Sabetaycilikla ilgili yayinlardan biri, Tarih ve Dsnce dergisinin Kasim 2000 sayisi ve bu sayidaki ok sayida yazi ve roportajdir. Bu dergide, Sabetayci oldugunu aiklayan ve son dnemdeki tartismalarin yapilmasina sebep olan ve Ilgaz Zorlu ile yapilan bir roprtajda su ilgin konular dikkatimi ekti: 1- Eski Israil Cumhurbaskani olan "Izak Ben Zwi, 1960'lara kadar Trkiye'de ok faal olmus bir adamdir. Trkiye'deki Israil konsoloslarina Sabetaycilar hakkinda raporlar tutturmustur. Bu raporlar Israil arsivlerinde mevcuttur." (s.43) Zorlu'nun tirnak iinde verdigimiz bu ifadesinden, Ben Zwi'nin Israil Cumhurbaskani olacak kadar Yahudi emellerine sadik birisi olarak, Trkiye'deki Sabetaycilarin rgtlenmesi ve Israil'e hizmetleri konusunda nemli hizmetler yapmis olmasi ihtimali vardir. Zira Israil, Rusya'dan Yahudi soylularin herhangi basvurusunu kabul ederek Yahudilige kabul ederken, Sabetaycilari kabul etmemektedir. Zorlu bizzat basvurdugiu halde

kabul edilmemektedir. Buradan sabetaycilarin Trkie'de kilit mevkilere gelen kisiler olarak ok daha nemli hizmetler vermis olabilecekleri akla gelmektedir. 2- Osmanli'nin son kabinesinde "Maliye Naziri Cavit Bey'in Osmanli Devleti'nin borlanmasini Yahudi bankalari zerinde yaparak Imparatorlugu zarara ugrattigi; bylece Israil'e kaynak aktardigi konusunda iddialar var, bunlarin arastirilmasi lazim." (s.43) Zorlu'nun bu ifadesinden Cumhuriyet dneminin ilk kabinesinde de Maliye Vekili olan ayni sahsin, Atatrk tarafindan Izmir Suikasti ile ilgisi gereke gsterilerek astirildigi biliniyor. Zorlunun verdigi ayrinti dogrusu ok ilgin. 3- Zorlu'nun bir ifadesi aynen syle: "Tm bunlara karsilik alismalarim sirasinda tanimaktan mutluluk duydugum drt kisinin tutumlarinin bambaska oldugunu belirtmek zorundayim. Bunlardan ilki adini aiklamak istemedigim mzisyen bir arkadasimdir."(s.13) Digerleri Mose Grosman, Dr. Gad Nasi ve Rifat N. Bali olarak aiklanirken neden bu mzisyen aiklanmamaktadir. Bu kisi, sakin Yahudi (veya Sabetayci) olusuyla ilgili Taha Kivan'in bir yazi yazdigi ve buna atif yapan M. Sevket Eygi'nin bir baska yazisina konu olan, bir sre STV'de Kapilar ve Kprler programini yaptiktan sonra simdi de kanal 7'de iftar programlari sunan Engin Noyan olmasin.(?) 4- "Ayrica ok nemli bir Hukuk Fakltesi Profesrnn de 970'li yillarda bir ka arkadasiyla beraber Israil'de ayni taleplerde (Yahudilige kabul talebi) bulundugunu kendi ailesinin fertlerinden grendim" (s.15) Bu kisi sakin Sabetayci oldugu hatirat kitabindanm anlasilan Resat D.Tesal'in kizkardesi ile evlenen, en gen Ordinarys Profesr Sulhi Dnmezer olmasin. (*) Sadece aklimiza gelenler bunlar. Gani Gnll Sabatayclk ve Siyaset Yazsn Okumak in Tklaynz llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Sabetayclk ile ilgili gizlilik kalkmal ve gerekler ortaya kmaldr. nk bu insanlarin nfus kagidinda Mslman yaziyor, ancak gizli din tasiyorlart ve Mslman degildirler. Bunlarin ilerinden bazilari Mevlevi seyhi, Melami muridi gibi Mslman kisvelere girmis ve Mslmanlari ynlendirmislerdir. Bu tr gizlilikler demokrasi bakimindan mahzurludur. Eskiden zorlama karsisinda dinlerini gizlemek zorunda kalmis olabilirler, ancak artik ayni sartlar geerli degildir. Dinlerini aiklasinlar, Mslmanlari artik kandirmasinlar. Kendi inancini yasamak ve haklarini sonuna kadar kullanmak arzusunda olan Sabetaycilara hi kimsenin bir sey demeye hakki yoktur. Insan olan herkes insan haklarindan sonuna kadar faydalanmalidir. Ancak kimligini gizleyerek, baska trl grnp insanlari kandirarak ve gizli rgtler kurup Devlet'i perde arkasindan idare etme imkani da kimseye verilmemelidir. Oral alislar Eygi'yi sulayacagina, Cumhuriyet gazetesinde ve CHP'de bolca olan Selanikli arkadaslarina rica etsin de konu hakkinda kamuoyunu birinci agizdan bilgilendirsinler. Selamlar. Online: 1 Hits insg.: 3134 Hits heute: 97 Ali Rza SAKLI llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Mjdemi isterim Ne kadar sevindiimi anlatamam; bir tarafndan benim de ilitiim bir konuda, srail hkmeti, nihayet yumuama almetleri vermeye balad. 'Dnmeler' arasnda iinden geldikleri rkla balantlarn yenilemek isteyen bir gruba g etme hakk verme yolunda bir adm att srail... Bakalm kaplar sonuna kadar aacak m? Hatrlayacaksnz: Epey nce, bizdeki dnmelerin bir benzerini ran'da kefettiimi yazmtm Kulis'te. srail'de kan Jerusalem Post gazetesinde okuduuma gre, bundan 100 yl kadar nce, Tebriz'de meydana gelen banazlklar yznden, Museviler din deitirme ihtiyacn hissetmiler; akta Mslman grndkleri halde dinlerini gizlice srdrmler. lerinden Mekke ve Medine'yi ziyaret edip hac olanlar, be vakit namaz camide klanlar bile grlm; ama gazete, eski dinlerine ball ilerinde tadklarn yazyordu. Dnmelik, gizli din tamak, gerekten zor zanaat. srail Avrupa zerinden 'anavatana' gelen ranl dnmelere hi itiraz etmeden vatandalk hakk vermi; vaktiyle Mslman grnrken srail'e gidip vatandalk elde eden dnmeler arasnda lkede nemli grevlere gelenler bile varm... Ben de, ranl dnmelere kapy ak tutup bizimkilere smsk kapayan srail'i ayplam ve "Ayp ediyorsun" diye yazmtm.

Bizdeki dnmelere farkl muamele ediyor srail. srail devleti kurulduktan hemen sonra srail'e g edip vatandalk almak isteyen baz dnmeler km, ama srail onlar kabulde istekli davranmamt. "Evet, Ben Selanikliyim" kitabnn yazar Ilgaz Zorlu ve baz arkadalar birka yldr "Vatana g hakk" talep ediyorlar, ama fazla bir anlay grmyorlar... Ilgaz Zorlu, kitabnda, bir sre gidip kald srail'de bana o kk takkelerden takp dolatn, ilgi de grdn, ama meramna eremediini yazyor. imdi ona bir mjdem var. Musevi Cemaati'nin 'alom' gazetesi, "Baz Mslmanlar srail'e g etme haklarn istiyorlar" balkl bir haber yaymlad. Haberde, daha nce reddedilen 'g hakk'nn bu defa tannaca anlamna gelecek olumlu bir hava var. 28 kiinin bu yolda yaplm bavurularn, srail iileri bakanl, uzun yazmalardan sonra reddetmiti; o insanlar, bunun zerine, Yksek Adalet Mahkemesi'ne bavurmular... ler sratlenmi... alom, bavuru sahiplerinin kimlii ve konunun hukuk yn hakknda u bilgiyi veriyor: "Geri dn yasasna gre, dinini kendi arzusuyla deitirenler hari bir Yahudi'nin ocuklar, torunlar veya eleri g vizesi alabilirler. Dileke sahipleri, kendilerinin aslnda zorla dinleri deitirilmi insanlarn ocuklar olduklarn, bu yzden din deitirenlerle ilgili maddenin kendilerine uygulanamayacan sylyorlar. Eer srail'e g edebilirlerse Yahudilie geri dnmeye istekli olduklarn ve Yahudi dininin zorla deitirmi insanlarla ilgili durumlara ya da Anusim'e frsat verdiini belirtiyorlar." (alom, 1 Eyll 1999) Bavuranlarn nereli olduklarn aklamam alom; srail Yksek Adalet Mahkemesi, bavuru sahipleri zor duruma dmesinler diye, adresleri zerine ambargo koymu nk. yi de yapm. Sevinmemin sebebi, Ilgaz Zorlu ve arkadalarnn bu ynde ilk ciddi baary kaydetmeleri. Daha nce bu tr bavurularn dikkate alnmad srail'de, mahkemenin konuyu grme takvimine almas bile bir baar. Osmanl Tarihi'nin Museviler arasnda ciddi srtmeler yaanan ilgin dnemlerinden birinde, fitneyi nleme amal bir mdahale sonucu ortaya kmt dnmelik. Kendisinin 'beklenen mesih' olduuna inanlan Sabatay Zvi adl din bilgini, basklar zerine din deitirmek zorunda kalm, ancak Zvi ve ballar eski inanlarn korumulard. 350 yl boyunca, Mslman grnp Musevi inanlarn srdren bir grup oldu dnmeler. Cumhuriyet kurulup younluk tekil ettikleri Selnik'ten Trkiye'ye gtklerinde zelliklerini burada da srdrdler. Galiba bir vesileyle yazmtm: mparatorlukta ilk eli yz dzgn, modern eitim kurumlarn dnmeler kurdu. Atatrk'n de okuduu ilkokulun kurucusu emsi Efendi bir dnmeydi (Ilgaz Zorlu "Dedemdir" diyor ve esas adnn imon Zwi olduunu yazyor). Dnmeler stanbul'da da eitim kurumlar atlar. emsi Efendi'nin izinden gidenlerin at ili Terakki Lisesi ve Ik niversitesi onlarn eseridir. Hani Faik Bulut adndaki szde 'aratrmac'nn, adndaki 'k' szcne bakp 'k evleri' ile arasnda irtibat kurarak "rtica eitim kurumlar" arasnda sayd, sonra da zr diledii Ik niversitesi... Dnmelerin bir blm, hi deilse yzeyde, Mslman gibi yaamaktan mutlu grnyorlar. Kltr, eitim, medya, sanayi, ticaret ve siyaset hayatnda n planda olan ok sayda dnme var. Trkiye bu konuda o kadar geni ki, nmzdeki mays aynda yaplacak cumhurbakanl seiminde dnme bir aday bile kabilir. Ancak, bazlar da, btn dnyada etkisini hissettiren, Hristiyanlar 'yeniden domu Hristiyan', Mslmanlar 'daha dindar' yapan rzgrlardan etkilenerek 'kklerine dnme' arzusundalar. Yllardan beri, "Biz aslnda Yahudi'yiz, tarihin garip bir cilvesiyle dnm gibi grnmz, anavatana gelmek istiyoruz" diye aba gsteriyor bunlar... Mjdeyi onlara veriyorum, istediklerine kavuurlarsa sonucu size de duyururum. Taha KIVAN Yeni afak 14 Eyll 1999 SalSabetayclk, Sabah Gazetesi ve evik Bir 28 Subat 1997 tarihli MGK toplantisi ile baslayan "yari askeri ynetim" srecinin en nemli Pasalarindan biri daha emekli odu. zerinde Trk Ordusunun niformasi varken, Orduya zarar verme kaygisi ile yapilamayan, ertelenen elestirilerin ilgili kimse emekli olduktan sonra yapilmasi elbette mantiklidir. Biz de, 30 Agustos 1999 tarihli Yksek Askeri Sura toplantisinda yas haddinin dolmasi sebebiyle emekli edilen Orgeneral evik Bir hakkinda simdi yazi yazmayi daha uygun buluyoruz. Orgeneral evik Bir'in kamuoyunda fazlaca tartisilmasina sebep olan, belki de darbe yapip -yapmama karari ncesinde nabiz yoklama amaciyla gittigi ABD ziyareti esnasinda "balans ayari yaptik" seklindeki szleri idi. Bununla birlikte, esas ilgin olan ve bizim dikkatimizi eken, Sabah Gazetesinin her firsatta evik Bir'i mansete tasimasi ve srekli desteklemesidir. Gerekten de 28 Subat srecinde Sabah Gazetesi ok sayida evik Bir'li mansetlerle yayinlandi ve 28 Subati Generaller iinde evik Bir'e zel bir yer yarildi. Sabah'in evik Bir'den yana olan tavri, normal terfilerde n kapali olan evik Bir'e, Ordu gelenekleri gz ardi edilerek Genel Kurmay Baskanligi yolunun ailmasi ynnde de kendini gsterdi, ancak basarili bir sonu elde edemedi. 2000 yilinin Mayis ayindaki Cumhurbaskanligi seiminde Sabah grubunun adayi da evik Bir olarak kendini gsterdi. Seim tarihi yaklastika bu anlamda ilgin gzlemler yapma imkni da bulabiliriz saniyorum.

Bu noktada esas sorulmasi gereken soru sanirim sizin de akliniza gelmistir. Evet, Sabah neden evik Bir'i bu derece kesin ve srekli biimde desteklemektedir? evik Bir ile Sabah arasindaki iliski elbette basit bir menfaat iliskisi olamaz. Peki bu iliskinin mahiyeti ne olabilir? Sabah Gazetesi sahibi Din Bilgin ve Sabah'in nemli bazi kse yazarlari Sabetayci, yani Selanik Dnmesi'dir. Sabetaycilar, bundan bes yz ksr yil nce Ispanya'dan Trkiye'ye g eden Yahudiler'in bir grubu olup, dis grnste Mslman kendi aralarinda ise gizlice Yahudi-Sabetayci bir hayat srmektedirler. Bunlarin meshurlari Ipeki ailesi (Abdi Ipeki, Ismail Cem Ipeki, modaci Cemil Ipeki vb.), Dilber ailesi ve Atabek ailesi fertleri arasindan ikmistir. Hrriyet Gazetesi eski sahipleri Erol Simavi ve Sedat Simavi de Sabetayci kkenli idiler. Selanik sehri, Ispanya'dan g eden Yahudilerin yerlestirilmesiyle ogunlukla Yahudi Ispanyolca'si konusulan, daracik sokaklari ile mimari aidan da kendine has zellikler gsteren tipik bir Yahudi sehri grnm tasiyordu. Daha sonra Sabetayciligin kurucusu Yahudi Hahami Sabetay Sevi'nin yolunu takip eden 200 ailenin buraya yerlesmesi ile sehir Selanik Dnmeleri diye de adlandirilan bu grupla birlikte anilir olmustur. Kendi aralarinda Ortodoks Yahudilikten ayrilarak Sabetay Sevi'nin kurallarini koydugu Sabetayciligi yasayan bu Dnmeler, dis grnsleri bakimindan Mslman imaji vermeye zen gstermekte, hatta bazen Mslman grnts vermek iin namaz da kilmaktaydilar. Simdi gelelim evik Bir'e... 2 Ekim 1999 tarihinde gazeteci Ismet Solak'la NTV'de yaptiklari sohbette emekli Orgeneral syle demektedir: "Babam Manastir'li, annem Selanikli'dir." Diger btn kavim ve kltrlerin aksine Yahudilikte soy anneden devam etmektedir. Yani Yahudiler, babasi Yahudi olani degil, annesi Yahudi olani kendilerinden saymaktadirlar. Bylece Sayin evik Bir'in annesinin Selanik Dnmesi olmasi kendisinin Yahudi kabul edilmesi iin yetmektedir. Elbette her Selanikli muhakkak dnmedir, yahut bir baska deyisle Sabetaycidir demek istemiyoruz. Nitekim Mustafa Kemal Atatrk de Selaniklidir, ama dnme degildir. Peki evik Bir iin neden ayni seyi syleme imknini bulamamaktayiz? Su sebeple; evik Bir sabah Gazetesi tarafindan ylesine kayitsiz ve sartsiz bir biimde desteklenmektedir ki, ister istemez onun da Sabah sahibi Din Bilgin gibi Selanik dnmesi oldugu akla gelmektedir. Evet, bu destegin anlami, Sabetaycilar arasinda mevcut olan kuvvetli dayanisma ile aiklik ve anlam kazanmaktadir. 2 Ekim 1999 tarihli Hrriyet'te Ertugrul zkk, 28 Subat srecinde Genel Kurmay'ca verilen brifnglerin sonuncusuna katilmis ve sonrasini anlatiyor: "Brifingden sonra evik Pasa'nin odasina gittik. Randevuyu rahmetli Glin Telci aldi. Aramizda cep telefonundan evik Bir'e ulasabilen tek kisi oydu." Glin Telci'nin Sabetayci oldugu ise biliniyor. lm ilaninda Bezmen ailesinin kuzenleri oldugu yazilmisti. Bu arada, evik Bir'in "Musevi Ulusal Gvenlik Sorunlari Enstits" adli kurulus tarafindan, kendisine "Trkiye'nin ABD ve Israil iliskilerinin gelismesine yaptigi katki" sebebiyle bir dl verimek zere ABD'ye davet edildigini ve 30 Agustos'ta emekli olan Bir'in Ekim ayi iinde ABD yolcusu oldugunu da eklemek gerekir. Yine Ekim ayi iinde egitim-gretim sezonunu aan "Isik niversitesi"nin ailisina katilan evik Bir, ilk dersi veren kisi olmus... Sabetaycilara ait Feyziye Mektepleri'nin devami niteliginde olan Isik niversitesi'ne Bir'in bu yakinligi da ilgin degil mi? nemli oldugunu dsndgm bir baska husus, Genel Kurmay bnyesinde kurulan "Hasan Tahsin Bilgi Merkezi"dir. Bilindigi gibi gerek adi Osman Nevres olan Hasan Tahsin Sabetaycidir ve Yunan'a ilk kursunu onun atip atmadigi ok tartismalidir. Zira, Sabetaycilar ve diger azinliklar ne I.Dnya Savasi esnasinda ne de Kurtulus savasi esnasinda Trk'ten yana tavir almamislardir. Sonraki dnemin meshur gazetecisi Sabetayci Ahmet Emin Yalman da o tarihlerde Amerikan Mandasini savunuyordu. Genel Kurmay'da ailan basin merkezine Hasan Tahsin adi verilmesini ille de ktye yormak istemiyorum. Yani bu evik Bir'in ynlendirmesi ile de olabilir, ama olmayabilir de... Benim burada dikkat ekmek istedigim sey; Trk Ordusunda subay olabilmek iin yapilan soy-sop, dini mensubiyet ve milli baglilik arastirmalarindan bu insanlarin nasil olup da getikleridir. Hele kurmay olabilmek iin ok daha hassas llerin kullanildigi bilindigi halde, bu ller sanki sadece dindar olanlari ayiklamaya indirgenmis gibi grnyor. Dedesi imam olanlari subay yapmayan sistem acaba neden zor duruma dstgmzde bizi arkadan vuranlari bas taci yapmaktadir? Bu lkede, Rahmetli Necip Fazil'in Sakarya siirinde syledigi "z Yurdunda esirsin, z vataninda parya" misraini hakli ikaran daha ne kadar rnek yasayacagiz? lkenin asli unsuru Mslman-Trkler sistem iin tehlike grlrken, asil tehlike olanlar bas kseye kurulmuslar.

Kemal Grz de Dnme mi? niversitelerdeki basrts zulmnn planlayicisi, kamuoyu nnde pek konusmayan ama perde arkasindan yapacagini yapan YK Baskani Kemal Grz'den bahsediyorum. 28 Subat srecinde YK Baskanligi ile niversiteleri 28 Subat izgisine esir eden, "irticaci" olduguna kanaat getirdigi gretim yelerini isten atmayla yetinmeyip, hibir sekilde Profesr ve Doent gibi unvanlarini kullanmalari yasaklayan meshur yasaki... Hani Trkiye niversitelerinin basinda dururken, "Trke bilim dili degildir" diye cevherler yumurtlayabilen zat... KT Rektrlgnden TUBITAK Baskanligina atanan ve bu kurumu perisan eden, KT Rektr iken Yahudilerin Ispanya'dan Trkiye'ye glerinin 500.yildnmn kutlama komitesi yesi olan kimse... Her ne hikmetse rportajda Nuriye Akman soruyor: "Dnme oldugunuz dogru mu?" Cevap: "Sosyolojik anlamda Mslmanim". Simdi bunu nasil degerlendirelim. Nuriye Hanim acaba neden bu soruyu sorma geregi duymus? 500 Yil Kutlama Komitesindeki herkes Yahudi veya Sabetayci (Yahudi dnmesi) miydi ki buradan bir sonu ikardilar? Cevabi bilmiyorum, ama Kemal Grz'n cevabi yeterince kuskulandirici... Bir kere "dnme degilim" diyerek bin belayi defetmek; dedikodulari nlemek varken, dnme olmayan birinin byle bir cevabi vermesi hi mantikli degil. Eger dnme ise o zaman en uygun cevap bu verdigidir, nk dnme degilim dese muhakkak bir sekilde ortaya ikar, dnmeyim dese aleyhine kullanilir. Cevaptaki ikinci ipucu Mslmanliginin "sosyolojik" oldugunu sylemesi. Yani kendisi M'min (inanan) degil, toplum iinde Mslman sifatini aliyor, bu sekilde niteleniyor. Iste Sabetaycilik tam da budur, yani "inanmadigi halde inaniyormus gibi Mslman grnmek"... Toplumsal yasantida Mslman grndkleri iin sabetaycilar iin en uygun Islami niteleme; "sosyolojik olarak Mslman" ifadesidir. Ben bu cevaptan Kemal Grz'n ok byk ihtimalle dnme oldugu sonucunu ikariyorum. Sunu da syleyeyim ki, hi kimsenin ne kkenini ne de inancini kinamiyorum, ancak kendisi imanli bir Mslman olmadigi halde, Mslmanlari basrts sebebiyle en temel insan haklarindan biri olan "egitim hakki"ndan yoksun birakmaya hakki olmadigini dsnyorum. YK Baskanligi dneminde en nemli icraatlarindan bir baskasi da, "aydin din adami yetistirme" amaciyla ailmis olan iki yillik "Imam-Hatip Meslek Yksek Okulu" adli okullari kapatmasidir. Iste size bir baska icraat; Dekanligini Yasar Nuri ztrk'n yaptigi Istanbul niversitesi Ilahiyat Fakltesi bnyesinde Heybeliada Papaz Okulu benzeri bir Ortodoks Ilahiyat Blm amaktalar. Elbette lkemizdeki Hiristiyanlarin ihtiyaci nisbetinde gerekli din adami da bu lkede yetismelidir, fakat Trkiye'de imam yetistiren okullari kapatirken, lke disi ihtiya ve ogunlukla da politik maksatlarla papaz okulu ailmasini iyi dsnmek gerekir. MHP ve ANAP'in da Hkmette olduklari bir dnemde, 1997 yilindaki bir MGK kararina istinaden, Hkmet karariyla bu uygulamaya geildigi sylenmektedir. <<>><<>><>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><< >><<>><<>><<>><<>> Dnme ve dnmeler Sahabe-i Kiram mriklikten dnd. slam tarihi devam ettike Hristiyanlar, Yahudiler, Mecusiler, Hindular, amanistler, Moollar daha neler neler, dndler, slam'la ereflendiler Mslman oldular. slam tarihi dnmelerle doludur; 610 ylnda ilk ayet inzal buyurulduunda Sasani mparatorluu, Bizans mparatorluu ve Mrikler mparatorluu vard; Mslman olanlar hep bu imparatorluklardan geldi, yani hepsi dnmeydi. "Ouz boyundanz" derken, dnme olduumuzu da sylyoruz. Karahanllar onunca asrda, hicretten yz elli sene sonra slamiyet'le ereflendiler. Dikkat etmeli, her rk, her dini barnda barndran devletler byrken, bir dine yahut bir rka bal devletler hep kk kald.Osmanl Devleti'nde gayrimslimler yarya yaknd. ttihad ve Terakkiciler, Jn Trkler Trkt ve Mslmand. Hadis-i erifte buyurulduuna gre: "Her milletin iyisi iyidir." Bugn ABD, yzden fazla rk ve dini bnyesinde toplayarak g kazand, hl topluyor... Ahmed Cevdet Paa Ksas- Enbiya'snda: "slam'da kle almak, kle olmaktr" diyor. nk Resulullah buyurmu: "Klelerinize yediinizden yedirin, giydiinizden giydirin." Bylece slam' onlara sevdirdiler. slamiyet, klelere bu kadar hak tanrken, zimmilerin de maln, cann ve namusunu korumutur. Bir zamanlar "siyonistler, masonlar" diye tutturdular. Onlar dnyay parmanda oynatyormu, peki biz ne yapyorduk? Trkiye'de kaytl masonlarn adedi bin be yz gemez. Eer bu lkeyi onlar ynetiyorsa, Mslmanlar ie yaramyor demektir. Peki dindarlar ne yapyor? Sabatayclar varm, bunlar bu milleti bu hale getirmi... Yani kahvede oturan, meyhanede ien, sanat, ii olmayan, cahil, beceriksiz Mslmanlar iyi, sabatayclar kt imi...Siyonizm, masonluk, sabatayclk, lions kulpleri, rotary kulpleri, bunlarn btn Yahudi idealiyle ilgilidir.

Keke Mslmanlar da Yahudiler kadar birbirini tutsayd, keke Mslmanlar da Yahudiler kadar ekonomide, politikada ve kltrde birbirine yardmc olsayd... Keke Yahudiler birbirine "birader" derken, bizimkiler de kardeliin gereini yapsayd. Dnmelerden deil, dnen eklerden, senetlerden, kalitesiz mallardan, atlan imzaya sahip kmamaktan korkmal... Yahudilerden deil, artk Yahudileen (Mslmanlar aldatan) Mslmanlardan korkmal... Bir avu Yahudi dnya ticaret imparatorluunu kurarken iki milyar Mslman'n ekonomik esaretine gzya dkmeli... Her Yahudi birka lisan bilirken stiklal Mar'n, Nutuk'u anlamayan, Trkeyi bilmeyen Trkler'e acmal. Dnmelere kar kmayn, o yol ak kalsn, Almanlar'dan, Amerikallar'dan pek ok kimse dnp Mslman oluyor. Keke Trkler'in, Snnler'in hepsi glsuyuyla ykanm olsayd da suluyu darda arasaydk.Irklarn birbirine stnl yoktur, insanlar stn klan prensiplerdir. Hekimolu SMAL <<>><<>><>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><< >><<>><<>><<>><<>> DNME OKULLARI Siz hi, herhangi bir slam tarikat adna kurulmu bir okul grdnz m? Peki, byle bir eye izin verirler mi? Hi sanmam. "Bir babakan tarikat eyhlerine iftar verdi" iddias ile bu lkede yer yerinden oynar, ama mesela masonik tarikatlar iin hibir ey yaplmaz. Bu lkede darbelerle meclis, siyasi partiler kapatlr; ama mason localarnn kapsna kimse kilit vuramaz. Darbecilerin bile onlara gleri yetmez. Darbelerden sonra kurulan hkmetlerde hep kilit noktalarda masonik isimlerin yer almas da bu iin bir baka yan. Sn. Benoit, Sn. Joseph liseleri birer kilise okulu, hatta tarikat okulu deil mi? Ecevit'in de okuduu Robert Koleji niye ald, asl amac neydi? Hani, alkuu romannda anlatlan u Notre Dame de Sion Fransz Kz Lisesi, laik Fransa'nn Trkiye'deki kilise okulu deil mi? Hala bu okulda bartl rahibelerin ders verdiklerini biliyor musunuz? Bilirsiniz; alkuu roman, bu okulda okuyan bir kzn bandan geen olaylar konu alr. Reat Nuri, mahalle mektebi ve medrese ile bu okulu kyaslar. Mahalle mektebi ve medrese, ilkel ve ad birer eitim kurumudur. Romandan kan sonu bu. Zaten bu roman da bir Amerikal yazarn eserinden bu amala uyarlanm. Reat Nuri, yer yer cami ve cemaat hakknda olumlu birka cmle kullanm. O zaman romann bu satrlar slam'a kar toplumda ilgi uyandraca endiesi ile sansr edilmi. stenen mesaj u: slam ve slami deerler ile semboller ad; Batl deerler ve kilise ise, iyi ve gzel. Bu tarikat okullar hala faal. Ne 28 ubatlar ve ne de BG'nin bu konuda bir kaygs yok. Sabataylarn okullar da yle. Hemen belirtelim ki, ben hibir zaman insanlar setikleri din ya da doduklar ana baba sebebi ile knamadm. Ama insanlarn olduklarndan baka trl grnmelerine her zaman kar ktm. Kimsenin evli ya da bekar olduu beni ilgilendirmiyor, ama herhalde herkes evlenecei kzn dul mu bekar m olduunu da bilmek ister. Ben de beni ynetenlerin, topluma malolmu insanlarn kimliklerini ve temel referanslarn bilme hakkna sahibim. Bunu bir knama ya da yceltme sebebi saymyorum, ama bilmek istiyorum. Ben iyi bir otomobil almak isterken, sizin ok iyi ve ayn deerde bana i makinas satmaya hakknz yok. Sz Sabataylara getirmek istiyorum. Hani u Sabataylarn yerinde bir slam tarikat olsayd, devletin zinde gleri ne yapard acaba? Fethullah Efendi'nin mekteplerinden duyulan kukunun kata ka Sabatayclarn etkin olduklar Fevziye Mektepleri, Ik niversitesi, Bilgi niversitesi ve Terakki Lisesi'ne gsterildi? Bakn, Trkiye'deki Yahudiler 3 temel gruba ayrlyor. Birinci grubta Sefarad ve Ekenaziler var. 2. grubta Osmanl'dan bize miras kalan Sabataylar. 3. grupta ise Karaim Trkleri. Buna son zamanlarda Krt ve Ermeni Yahudileri de ekleniyor. Karaimler ok rgtl deil, ama gelecekte adlarndan daha ok sz ettirecee benziyorlar. En etkin konumda olanlar, Sabataylar. Daha dorusu ekonomide Sefarad ve Ekenaziler, siyaset ve kltrde Sabataylar. Sabataylarn bir dier ad "Dnme" ya da "Selanikli". smail Cem, Rahan Ecevit, Tansu ve zer iller, Cokun Krca, Altan ymen, Ercan Karaka bu ekipten olarak bilinir. Bunlar kendilerini zahiren Mslman olarak takdim etseler de, gizli olarak Yahudi dini, ritelleri ve geleneklerine baldrlar. Yani takiye yaparlar. Sorduunuzda ise, "Trk olduklarn" daha dorusu "kendilerini Trk hissettiklerini" sylerler. Radikal birer kemalist ve laiktirler. Mustafa Kemal'in okuduu emsi Efendi Mektebi, Kabbalist Yahudiler tarafndan alan bir cemaat mektebi idi. emsi Efendi de Sebatay Sevi retisine bal dini bir liderdi. Kabbalann en nemli yorumcularndan biri idi. Cumhuriyetin ilk yllarnda birok Sabatayist, Mustafa Kemal'in yannda yer ald ve kemalist devrimin ekillenmesinde nemli katklar saladlar. Halide Edip'ten Hasan Tahsin'e kadar birok Sabatay da ekonomi, sanat, edebiyat, brokrasi ve siyaset dnyasnda nemli yerlere geldi. Moiz Kohen'in kemalist ideolojinin ve Trk milliyetiliinin ekillenmesindeki katks bilinen bir gerek. Ahmet Emin Yalman

da o ailedendi. lgintir, kapatlan mason locasnn merik-i azam M.Kemal ke, Mustafa Kemal'in en yakn maviri ve zel doktoru idi. Mustafa Kemal'in ifadesi ile mason locasnn kapatlmasnn asl sebebi, ayn gayeye hizmet eden iki ayr kurulua gerek olmamas idi. nk CHP, ayn idealleri tesis iin vcut bulmutu. Tabii bu yoruma gre; Kuvay Milliye ve Mdafay Hukuk hareketinin bir devam olduu sylenen CHP'nin bu iki referans arasnda da bir eliki olmamas lazm gelirdi. Yani, Kuvay Milliye ve Mdafay Hukuk hareketi masonik idealleri tesis iin gerekletirilmi hareketlerdi. Tabii, bu iddia ile bu hareketlerin bildirilerinde ifadesini bulan mesajlar arasnda nasl bir uyum salanabilir, onu bilmiyorum. Bu Sabatay tarikatnn, (Din demiyorum. Cumhurbakanlarndan Ben Zwi'nin de Sabatay olmasna ramen srail bu gerei kabul etmese de bunlarn dini, brahim'i bir ze sahip olan Yahudilik dinidir.) Belki Sabatayclk, Yahudiliin mistik ve Hermetik bir yorumu olarak bir mezhep ya da kkl bir tarikattr. Sabatayclarn eriat ile teki Yahudilerin eriat ayn olmakla birlikte yorumlar farkldr. Mezhep ya da tarikat, Sabataylar bugn kendi ilerinde de 3 ayr alt gruba blnm gzkmektedirler. Karakalar, Kapaniler ve Yakubiler. Kendi aralarnda ciddi bir ekilde kar atmalar, yntem farkllklar ve teolojik ihtilaflar bulunmaktadr. Aslnda Trkiye'de Cumhuriyet dnemi iinde biimlenen Alevi gelenei ve son 2 asr iinde Snni tasavvuf gelenei iinde baz grublarn nasl dejenere edildiini anlamak ve Sabatay etkilerini grmek iin uzmanlarn bu konu ile yakndan ilgilenmeleri gerek. Aslnda bir hukuku savunma adna, insan haklar adna, bu topraklarda doup gelien bu dini inana mensup insanlarn temel hak ve zgrlklerini, kendilerini ifade etmelerini salayc artlar oluturmak gerek. Kukusuz, nce ifte standartlar ortadan kaldrarak ve bu gizli tarikat iindeki sapma ve cemaatin mal varln ele geirmek isteyen eteleri de sistemin dna iterek yaplmal bu i. Gizli bir tarikat ve cemiyet olarak ekonomi, siyaset, brokrasi ve basn dnyasndaki etkilerini, arkasna, gc ve bu cemaat kullanmak isteyen evrelerin karanlk hesaplarn ortaya kartmak hem Trkiye ve hem de bu cemaatn gelecei asdan nemlidir. Kimse ne slam' ne de Sabataycl istismar etmemeli. Eer birileri bu cemaatn iine szarak buradan kendilerine iktidar ve servet retmeye kalkyor ve cemaat iinden de bu konuda szlanmalar ykseliyorsa, sanrm bu konuda bir eylerin yaplmas gerekir. CHP ile bu parti arasndaki ilikinin aratrlmas gerek. ddialar son derece mide bulandrc. Bilgin ailesi gerekten Terakki Vakf'na ait mal varlnn denetimini ele geirerek, cemaati kendi siyasi ve iktisadi karlar iin kullanmak m istiyor? Can Paker bu iin neresinde. Blent Tanla ve Haluk Ar'nn ortak reklam irketi CHP'nin seim kampanyasn alarak, bu cemaatle parti arasnda iktisadi manplasyonlarda m kullanlyor? Tanla, Ar ve lhan Seluk ortak irketi Medya C malum sermaye ile Cumhuriyet ve baz gazeteler arasnda haber politikalarna endeksli reklam datm m yaplyor? Bu sorular soruyorum, nk bu tr sylentiler artk kulak trmalamaya balad. Hatta CHP stanbul il ynetiminden baz isimler, laik CHP'nin bir tarikatn arka bahesi gibi kullanld iddialarnn yaygnlamasndan son derece rahatsz. CHP mi Sabataylar kullanyor, Sabataylar m CHP'yi, o da belli deil. Sabataylarn gvenlik sistemi iindeki yarg ve istihbarat birimleri ile st dzey brokraside ve kurumlarda yer alan Sabataylarla ilgili sylentiler de her geen gn yaygnlayor. YK Bakan'ndan futbol takmlarnn yneticilerine, birtakm sanatlardan diplomatlara, yazarlara, ADD ve YDD gibi sivil toplum rgtlerinden Lions, Rotary kulplerine, masonik kurulularn yneticilerine kadar her kedeki birok nlnn Sabatay olduu iddias, zaten saylar binlerle ifade edilen bu topluluun ekonomi, siyaset ve toplum hayat zerinde nasl bu kadar etkin hale geldii sorusunu gndeme getiriyor. Anlayacanz, bilir bilmez herkes Sabatay muhabbeti yapyor. Sabatay muhabbeti yannda Adnan Hoca rivayetleri, ana okulu ocuklar iin masal uyduran teyzelerin hikayesi kadar sradan bir ey. u Adnan Hoca muhabbetine de baylyorum hani. Hele u "arafl Kayak" haberinden sonra, Hizbulkartelin dt durum amma matrak bir hal oldu. Aln gazetelerin hafta sonu eklerini ya da magazin gazetelerini, Aykut Iklar'n sosyete dedikodularn okuyun ve sonra da bu manken kzlarn iffet, namus muhabbetini dinleyin. nann, Matild hanm "Namus ve ffet" zerine bir TV program yapsa, ancak bu kadar anlaml olurdu. Sabatayclarla ilgili bir n bilgi iin baknz: Ilgaz Zorlu: Evet Ben Selanikliyim-Belge Yaynlar.. Vaktiniz varsa skdar'a geerseniz Blblderesi Dnmeler Mezarlna bir urayn. Selam ve dua ile. Abdurrahman Dilipak Online: 1 Hits insg.: 3134 Hits heute: 97 <<>><<>><>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><< >><<>><<>><<>><<>> Dnmeler'le ilgili gizli bir belge

Son gnlerde zellikle slamc medyada (bu tanmlamadan rahatsz olurlarsa geri alabilirim) bir Dnmelik trks sylenip duruyor. Bir zamanlar sallanan her yapran arkasnda Yahudi parma aramay alkanlk haline getirenler sanki bu sralar 'Dnmelik'e ayn ilevi yklemi gibi grnyor. Kanal 7 televizyonunda skele-Sancak programndaki Dnmeler'le ilgili program, bu kadar ok sz edip de Dnmelik ve Dnmeler'le ilgili ciddi birey sylememenin nasl mmkn olabileceinin rneini sundu. evket Eygi tpk kitabnda olduu gibi, Dnmeler'in ne kadar tehlikeli, gl bir grup olduunu tekrarlamaktan teye hibir ey sylemedi. Niin yaynland anlalmayan ve ciddi hibir ey sylemeyen kitabndaki hakaretamiz ifadeleri "masum Anadolu ocuu" tavryla okuyan Abdi peki'nin kz da ailesine (dolaysyla Sabetayclar'a) bu lkede ne kadar acmasz davranldna hepimizi inandrd (!) Meer Dnmeler bu lkede ne kadar madur edilmi... Ahmet Hakan da Sabetaylar'n masumiyeti konusunda Nkhet peki'ye elinden gelen yardm esirgemedi dorusu. Hseyin Hatemi'nin iin siyasi ynn ihmal ederek ihtida ile Dnmelik kavramlarn kartran konumas yine en dzeyli ifadeleri ieriyordu. Tek siyasi duyarll ise, 'Dnmelik'in gndeme getiriliindeki tezgaha dikkat ektii nokta dnmeye deer. Program boyunca hep sorulan ama bir trl bata evket Eygi olmak zere cevaplanmayan Sabetayclar'n ift kimlikli olular, gerek inanlarn gizlediklerinin nereden belli olduu sorusu hep havada kald. Bu soruya tutarl cevap verilmedii srece iddialarn havada kalmas kanlmazd. in tarih, siyas ve sosyolojik boyutu ihmal edilerek yaplacak her tartma 'Dnmelik'in gizemini daha da derinletirecektir. Ahmet Hakan'n sk sk "Gizli inanlarnn olduunu nereden biliyorsunuz?" tr sorularna peki ve Eygi'nin verdikleri tarih perspektiften uzak cevaplar, iddiann, gerek hayatta karl olmayan 'Mslman fanatizminin evham'nn rn olduu ynndeki ithamlar hakl karmaya hizmet edecektir. Mslmanlk, "Mslmanm" diyenin niyeti ne olursa olsun beyann kabul etmeyi gerektirir. Dnmeler de bu genel prensibe uyularak Osmanl dneminde sosyal hayatta Mslman olarak muamele grmtr. Osmanl arivlerinde, Selanik'le ilgili nfus kaytlarnda Avdetiler'le ilgili farkl tanmlamann olmamas, Mslman saylmalar bunun resmi ifadesidir. Selanik'te hl ayakta kalan Dnmeler'e ait binalar ekonomik ve sosyal olarak bu cemaatin ne durumda olduunu gstermeye yetiyor. ok iyi korunmu durumda bulunan ve 1908 Selanik Belediye Bakanl'n yrten nl Kapanc ailesine ait villalar buna iyi bir rnek olabilir. Sabetayclk'n esaslar Selanikli bir Dnme yeleini tamir ettirmek iin bir terziye brakr. Yelein cebinde spanyol Yahudicesi ile yazlm bir belgenin unutulmu olduunu gren terzi belgeyi Journal de Salanique'in yayn ynetmeni Sadi Levy'e gsterir. O da belgenin bir kopyasn hemen kaydeder. Belge, ok kapal bir cemaat olan Dnmeler'le ilgili ele geen ilk yazl belgelerden biridir. Ve bu belge 1897 ylnda Paris'te arkiyat Kongresi'nde tebli olarak sunulmutur. (Bu tebliin Trke metni iin Tarih ve Toplum dergisinin 168. saysnda M.Danon imzasyla yaynlanan evrisine baklabilir) Bu belgede maddeler halinde 'Sabetayclk'n gizli esaslar ve gizli rituelleri ile ilgili son derece aklayc bilgiler bulunuyor. Selanikli Dnme'nin cebinden kan belge blmden oluuyor. Bunlar orula ilgili dualar, inanla ilgili esaslar, ncs ise Sabetayc bayramlarna ilikin esaslar belirliyor. Tam 18 maddeden oluan bu emirlerin maddesini buraya aktaryorum: Ondrdncs, her gn gizlice Mezmurlar'n okunmasdr. Onaltncs, Trkler'in rfleri hakknda dikkat edilmesidir, zira oralarda gzleri kr ediyorlar. Ramazan orucu iin, hibir (vicdani) rahatszlk duymasnlar. Bylece onlarn (Trkler'in) eytanlara yaptklar kurbanlar yaplmasa da olur. Dikkati eken her ey yaplmaldr. Onyedincisi, onlarla (Mslmanlar'la) ne hayatlarnda ne de lmlerinde hibir balantya girilmemesi ve hibir ilikide bulunulmamasdr. Zira onlar itici olup eleri de tehlikelidir ve bu konuda Kutsal Kitab'n bir deyii vardr: Bir drt ayakl ile yatana lanet olsun. Belgeden alnt yaptmz ksm bu kadar. Sabetayclar bugn de esaslara hl uyuyorlar m? Muhtemelen bir ksm, cemaatin din boyutunu terketmi olabilirler. 'Mslmanlk'a dnenlerin says yok denecek kadar az olsa gerek. Bir ksmnn ise laikleerek Sabetayclk dahil herhangi bir dinle balantlar kalmam olabilir. Her eye ramen evlilik gibi nemli gnlerde cemaatin din havasndan uzak genlere bile Sabetayc esaslarn

telkin edildii ve ritellerin yaptrld biliniyor. Ancak, sosyolojik bir vaka olarak cemaatin ekonomik, siyasi dayanma iinde olmadn dnmek fazla iyimser bir yaklam olur. Akif Emre - Yeni afak 24 EYLL 2000 aemre@yenisafak.com <<>><<>><>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><< >><<>><<>><<>><<>> Bir "Sabetayc"nn problemli dn Kendisinin, bir "dnme" ile evlenen ilk Trk oldugunu syleyen Zekeriya Sertel, Sabetayci karisi Sabiha Zekeriya Sertel ile olan evliliginde kiz tarafindan herhangi bir problemle karsilasmasa da, bu izdiva, Sertel'in iddiasi hilfina bir Trk'le bir "Selnikli"nin kurdugu ilk yuva olma zelligini bu belgeyle kaybetmis bulunuyor Sabetaycilar, 1666'da mehdiligini isbat edemedigi iin Mslman oldugunu syleyip, Seyh Mehmed Efendi adini alan ve bylece cezalandirilmaktan kurtulan, gizlice Yahudiligini ve kendi koydugu prensipleri yasamayi srdren Yahudi Haham Sabetay Sevi'nin yolunu izleyen cemaate verilen genel addir. Osmanlilar dneminde "Avdet", Cumhuriyet dneminde de bu kelimenin karsiligi olan "Dnme" ismi ile taninmaktadirlar(1). Bu cemaatin nemli bir blm Selanik'te yasadigi iin "Selanikliler" olarak da adlandirilmislar, hatt cemaate mensup bir yazar olan Ilgaz Zorlu, cemaati ile ilgili olarak yazdigi kitaba, "Evet, Ben Selanikliyim, Trkiye Sabetayciligi" adini vermistir(2). Sabetaycilar, 1666'dan sonra asirlarca Osmanli ve Cumhuriyet dnemlerinde -ogu zaman gizleseler ve ie kapansalar da- kendi inan ve geleneklerini serbeste yasamislar; gerek Osmanli devleti, gerekse Cumhuriyet dneminde hi bir takibata ugramamislardir. Her ne kadar degerli hocamiz Prof. Dr. Ilber Ortayli, Sabetaycilara, Osmanli'nin "adi konmamis bir asimilasyon" uyguladigini ve bu sebeple de Osmanli belgelerinde onlarin adinin gemedigini ileri srse de(3), Sabetaycilar'in da kendilerini aika ifadede ok istekli olmadiklari aiktir. nk, Mslmanlar'dan ok Yahudiler, onlarin aik kimligine tepki gsterebilir; hatt Sabetay Sevi olayinda oldugu gibi, Sabetaycilar'i Osmanli ynetimine ihbar edip, olayi Yahudiler'in bir mezhep sorunu gibi takdim ederek, kendi dsnceleri dogrultusunda mdahale isteyebilirdi. Dogrusu Ermeni, Rum, Bulgar vb. azinlik problemlerinden bikan Osmanli'nin da "Sabetayci" ya da "Avdeti" adli yeni bir probleme ok sicak bakmayacagi aiktir. Elimizde bulunan belge, Osmanli ynetiminin "Avdetleri" Mslman kabul etmedigini; hatt Mslmanlarla onlarin kiz alisverisi yapmadiklarini bile bildigi halde, Batili devletlerce istismar edilebilecek ve Sabetayistleri tahrik edecek uygulamalardan kaindigini ve yine bu konuda olduka hassas davrandigini ortaya koymaktadir. Belgeye gre, Sabetaycilar'in Semseddinzde Osman Efendi taifesine mensup Ali Efendi'nin 18-20 yaslarindaki kizi Rbia, Manastirli Haci Feyzullah Efendi'ye kamis, dnmeligi birakarak Mslman olmak ve onunla evlenmek istedigini bildirmistir. Israrli girisimlere ragmen kizin babasi Ali Efendi bu evlilige razi olmamis, bunun zerine durum Selanik Valiligi tarafindan Babili'ye bildirilmistir. Osmanli Bakanlar Kurulu, 29 Aralik 1891 tarihinde yaptigi toplantida, kiz babasinin, bu izdivaca muvafakat vermemesine ragmen, kizin resid ve kendi evliligine karar verebilecek yasta oldugunu gereke gstererek, bu evliligi onaylamis; ancak Selanik'te olaylar ikmamasi iin gen iftin ilk vapurla ve gizlice Istanbul'a getirilerek, evliligin Selanik'ten uzakta yapilmasini istemistir(4). Belgenin bir baska nemli yani da, kendisinin bir "dnme" ile evlenen ilk Trk oldugunu syleyen Zekeriyya Sertel'in, "dnme" Sabiha Zekeriyya Sertel ile evlenmesinden yillar nce byle bir evliligin gereklesmis olmasidir. Ancak iki benzer rnekte byk bir fark mevcuttur. Ilk evlilikteki gelin, Mslmanligi seip onda devam ederken, ikincisindeki dnmeligini srdrmstr(5). Dipnotlar: 1- Abdurrahman Kk, Dnmeler ve Dnmecilik, Istanbul, Tarihsiz, tken Yayinlari. 2- Ilgaz Zorlu, Evet, Ben Selanikliyim, Trkiye Sabetayciligi, Istanbul 1998, Belge Yayinlari. 3- Ilber Ortayli, "Osmanli Modernlesmesi ve Sabetaycilik", Alevi Kimligi, (Ed. T. Olsson), Istanbul 1999, Tarih Vakfi Yayinlari, S. 117-126. 4- Meclis-i Vkela Mazbatasi (MV), 68/44 5- Zekeriyya Sertel, Hatirladiklarim, 1905-1950 Istanbul 1968, Yaylacik Matbaasi, S. 61-62 Meclis- vkel Mzakertina Mahsus Zabit Varakasidir Tarihi: 17 Tesrini sani: 1307 26 CA 1309 (29-12-1891) Hlasa-i meali: Selanik'de mine'l-kadim mtevattin bulunan Avdetilerden Semseddinzde Osman Efendi'nin hafidesi ve Ali Efendi'nin kerimesi, 18-20 yaslarinda bulunan Rabi'nin mnsebet peyd etmis oldugu Manastirli Haci Feyzullah nm kimesnenin delletiyle Nib- serif'in hnesine firar ederek, iln-i ihtid ile Avdetlikten eb ve

hkmet-i ser'iyyeye iltica etmesi zerine vilyete cereyan eden mumeleden ve merkmenin Meclis-i Belediye Reisi Ibrahim Bey'in hnesine misfir edilmis oldugundan bahisle, bu babda edilecek mumelenin istifsrina dir Selanik Vilyeti Valiliginden mebus tahrirt olundu. Kararnmesi: Tahrirt-i Mebuse'de mezburenin ebeveyni nezdine gitmekten katiyyen ve musirren imti'na etmekte oldugu ve ebeveynine mtavaat etmesi hakkinda mkerreren icr edilen nesyiha muvafakt eylemedigi ve mezbrenin bu firardan maskadi dhi merkm Haci Feyzullah ile tezevvc'den ibret bulundugu gibi, is bu Avdetiler Islmiyet nm-i celli altinda bulunduklari cihetle, bu babda bir sey diyememeleri lzim gelir ise de, simdiye degin Islmdan kiz alip-vermedikleri bahanesiyle icry-i icbi istizn olunmustur. Sret-i is'ara nazaran merkumenin resde ve faileyi muhtar oldugu anlasilmis ve bundan men edilemeyecegine binaen bir gne mahzr-u mahl ve mni-i ser'i olmadigi hlde kizin tlibe oldugu Manastirli Haci Feyzullah ile kdi icr ettirilerek ve en evvel hareket edecek vapura konularak Dersaadet'e i'zami ve syet oraca akdinde mahzr oldugu takdirde burada akdi icra ettirilmek zere kizin vsita-i m'temine ile ve kezlik ilk vapurla Istanbul'a gnderilmesi zimninda vilyete cevben telgrafnme-i smi kesdesi ve sret-i karardan bahisle kizin vrudunda ale'l-usul m'temin bir mahl'de zapt-i nazar altinda msarefet suretiyle bulundurularak, keyfiyetin vsulnn bildirilmesi iin dhi Zaptiye Nezretine tebligt ifsi kararlastirilmistir. Cevad-Mahmud Celleddin-Riza-Hasan Riza-Zhd-Ali-Zhd (Tarih ve Dsnce, Temmuz 2000) Hazirlayan: Ahmet Uar <<>><<>><>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><< >><<>><<>><<>>><<> 1917de Selnik halkn anlatan bir eser 22 Eyll gn Kanal 7de yaynlanan skele Sancaktaki fikir ve grler zerine, size bir eserden bahsedeceimi bildirmitim. Balkan Harbinden, 31 Mart vakasndan, Sultan Abdulhamidin halinden tutarak tarihimizin ok kark ve hazin bir devrini ele alan bu eserin ad Selanikte Bir smaildir. 1915-1917lerde, Selnikte grevli olduu anlalan, Fransz zabiti Jean-Jose Frappann yazp 1917de Pariste yaymlad A Salonique Sous loeil Des Dieux! adl bu eser Musa Doan Bey tarafndan Trkeletirilmitir. Bu yazmda tarihimizin bir dnemini aydnlanm bulacaksnz. Bu ekici eserin nitelikleri ile birlikte, o yllarn, Trk, Dnme, Yunanl, Yahudi ve Makedon evrelerini de tanyacaksnz. Yine bu romanda eitli ve kark Balkan kavimleri ile (o zaman Osmanl olan lkeye) yerlemeye balayan ecnebileri (Fransz, ngiliz vs.) de gerek gzlemler iinde okuyacaksnz. Bu sebeple, Selnikin 1850-1930 arasndaki Trk, Dnme, Yahudi, Bulgar nfusuna ait din, rk ve mezhep bilgilerini romann sonuna ekliyoruz. Trklk, Yahudilik, Yunanllk, Makedonluk vs. ile ilgili ok nemli bir kitap karsndayz. Ayrca bu romann din, tarih, coraf evresi hakknda gzlemlere ve gerek olaylara dayal bilgiler de bu eserde takdim edilmektedir. A Salonique sous Ioeil des Dieux! adl bu kitap 1913-1916 aras dnemi ele alyor. O zaman bir Trk ehri olan Selnikte bulunduu anlalan bir Fransz subay (gen yalarda bir temen veya yzba olabilir) tarafndan htralara ve mahedelere malzeme olarak yazlmtr. Yazar, n sznde unlar sylemektedir: Bu eserde ok tipik, ok deiik Makedonyann insanlarn ve dier eylerini elimden geldiince aslna uygun olarak tasvir etmeye uratm. Elinizdeki kitap antisemit (Yahudi aleyhtar) bir eser deildir. Bu kitap ne bir tezli eserdir, ne de bir kilit romandr. Gen smail ile tatl Ayenin macerasn tamamiyle art niyetsiz sevgili okuyucularma sunuyorum. Halen Trkiyede bilinmeyen, ad hibir yerde gemeyen, Pariste dahi yeni basklarn grmediim 1917leri gzlemlerle anlatan ilgi ekici bir eserdir bu. Tarihimizin Balkan Harbi dnemi gibi ok nemli bir safhas iinde btn renkleriyle Selniki yanstan dokmanlar dolu bir kitaptr. imdi yeniden okuduumda son derece deerli ve faydal bulduum bu kitabn milletimize, nemli bir sanat, mahede, hatra eseri kazandrdna inanyorum. Bu eserin yazld tarih Jn Trk hareketinin bilgisizlik, sorumsuzluk ve yabanc parmaklaryla Makedonya ve tekmil Rumeliyi para para elden kard gnlere rastlar.

1909lardan itibaren Sultan Abdlhamid trl entrikalarla tahttan indirilmi, ittihatlar dirayetsiz ynetimleriyle lkeyi rndan karmtr. O tarihlerde Fransz, ngiliz ve Yunanllar, Selanik ve Makedonyada babo smrge dzeni kurmulard. Bu eser ilk okunuta kolayca anlalacak ve sevilecek kadar rahat bir roman teknii ile yazlmtr. Eser sahibinin gen bir Fransz subay olmas ve her halde resmi bir grevde bulunmas, onun birka yl iinde btn insanlar inanlar ve entrikalar ile Selnik ve evresini tanmas sonucunu dourmutur. Gen adam, bu ehrin ve Makedonyann yerli ahalisi olan Trkler, Yunanllar, Yahudiler, Dnmeler, Bulgarlar vs. den baka... Balkan savalar dolaysiyle (Byk kozmopolit bir ehir haline gelen) Selniki dahi dnyaya tantmaktadr. Hatta romanda anlatt vakalardan ve kahramanlardan anlalaca zere Selanikin zevk, sefahat, elence ve ticaret evrelerini renklendirmektedir. Roman zet olarak, babasnn kim olduunu bilmeden bir Trk hamal Muhammed Osman tarafndan bytlen smail adndaki bir ocuun hayat ve maceralarn anlatr. ocuk Trk mdr, Dnme midir, Yahudi veya Yunanl mdr? Bunlar asla bilmemekte ama, asl kimliini ok merak ederek harkese srarla sormaktadr. Onu yetitirmekte olan Muhammed Osman fakir, namuslu bir Trktr. Ayrca onu iyi mslman olarak yetitirmeye alan bir mahalle imam Muhammed Ali vardr. Fakat hayata boyaclkla balayan smail, Trklerin karakter ve hayatlarna pek uymayan eilimler gstermektedir. Delikanl yana gelince tanp sevimeye balad Aye ve onun ablas Leyl aracl ile baz patronlarn evrelerine girip uzun zaman alveri, oyun ve hilelerini renir. Zamanla her eit kirli ilere bulaarak zengin olan bu smail, sonradan Selnikin yine vurgunculuk yolu tutan nl patronlar ve hahamlar vastas ile Trk deil, Dnme de deil, ancak Yahudi olduunu renir. Ayrca bunlar Ayenin gzelliini de araya koyarak smaile Yahudilii benimsedii takdirde zengin olabileceini telkin eder. Sonunda haham Levynin telkinleri ile Yahudilie dner ve ad smail iken sraile evrilir. Ei Ayeyi ve baldz Leyly dahi ok para kazanmak iin herkese ve ecnebi subaylara da peke ekecek kadar dk ahlkl olan srail, sonunda bir gece artk ok zenginleen evine dnerken kendisini baba gibi byten Muhammed Osmana (gece sokakta dilenirken) rastlar. Bu romanda Fransz zabiti JEAN JOSE FRAPPA Selanik ve Selanikteki halklar zerine baz nemli noktalara da dikkat ekmektedir. Bunlarn birka unlardr: - Selanikte Trk kabristanlar asla ssl mezarlarla dolu deildir. atafatl Yunan, Rum, Musevi kabirlerinin zttna bu mezarlar yazara gre insana huzur vermektedir. Yazar buralarda yatan llerin de gsterisiz, klfetsiz, sakin ve dolaysiyle daha mutlu olduunu dnmektedir. - Muhammed Osman smailin Yahudi mi, Trk m, Dnme mi olduuna dair bilgi vermiyor, onu Osmanl hogrs ile evld gibi bytyor. - Yazarn gzlemlerine bakarsak Yahudiler ve Dnmeler bozuk huylu olmalarndan ziyade memnun olmadklar ve aldatmak istedikleri Osmanl memurlarna kar bilerek Takyye yani entrika yapmaktadrlar, kendilerini smrdn sandklar Osmanl devletine kar hile ve dzen kurmaktadrlar. Not: Bu eser 0212 526 16 15 nolu telefon ve 513 77 49 nolu fakstan istenebilir. Adres: Divan Yolu Cad. No: 14 Sultanahmet/stanbul Ahmet Kabakl Trkiye Gazetesi, 1.10.2000 <<>><<>><>><<>><<>><<> ><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>><<>> Sabetayclk - Mehmet evket Eygi ve Nkhet peki 22 Eyll cuma gecesi Kanal 7nin skele Sancak programnda sayn Ahmet Hakann ynettii Trkiyede kimlikleri ok konuulan bir zmrenin mahiyeti zerinde grmeler yapld. lmi dilde Sabetayc halk dilinde ise Dnme diye anlan ve eski tarihlerden beri sz edilen bu zmreyi iki kii tartt. Mnakaaya esas olan kitap, sayn Mehmet evket Eyginin yeni yaymlanan Sabetayclar ve Yahudi Trkler adl eseriydi. Tartmaya kendi isteiyle katlan ise deerli gazeteci merhum Abdi pekinin kz Nkhet peki hanmefendiydi. Gece saat 11lerde balayp ertesi gn buuka kadar sren bu grmeler sayn Ahmet Hakann ve karlkl tartan iki deerli zatn konumalaryla gerekten nezih ve kibar fikir tartmalarna vesile oldu. Trkiyemizi yllardan beri hl znt ve straplar iinde brakan merhum pekinin acl kz Nkhet hanmefendi cidden olgunluk gstererek babas ve ailesi hakknda sylenenleri ve bu nl yazarn katledilmesinden duyduu aclar dile getirmek konusunda dinleyenlerin takdirini toplad.

Bir defa mesele Trkiyede hrriyet ve demokrasi stnlnn bir anlamda, televizyona kabilen ilk yansmas idi. kincisi Nkhet Hanm kendilerinin Sabetayc bir soydan geldiklerini fakat babasnn ve kendisinin asla Sabataist olmadklarn yani gizli din tamadklarn ak ve seik bir dille ifade etti. Sayn yazar evket Eygi bey ise Sabetayclar hususunda, kendi grlerine Sabataist dostu Ilgaz Zorlunun gr ve iddialarn da ekleyerek yazd kitabnda grlerini aklad. Baz militan Dnmelerin gizli ve zararl sayd faaliyetlerini nazik szlerle ortaya koydu. Sayn Nkhet pekinin son derece makul dnceler ifade ettiini grmek, bizi sevindirdi. Ancak bu konumalar arasnda belki be, belki alt defa hi tanmad ve muhtemelen hi okumad Ahmet Kabakl isminden biraz da knayc bir dille sz etmesi bana son derece hayret verdi ve zntlere drd. Drt saat boyunca ismimin Nkhet Hanm tarafndan srekli tekrarlanmasn byk strapla dinledim. Sylediklerini her ne kadar tekzip etmee altmsa da ne yazk o toplant boyunca bunu baaramadm. nk tekzip hakkm kullanmak iin Kanal 7 santralna yaptm bavurular maalesef ihmale urayarak sayn ynetmen Ahmet Hakan Cokuna iletilememiti. Saat 3e kadar yaptm bu rpnlar zaten rahatsz olan vcudumu bir hayli sarst. Aslnda Nkhet peki hanmn benim adm kastl olmayarak tekrarladn mit ediyorum. nk kendileri szn ettii 1977 yllarnda zaten 13 yanda bir renci olduunu ifade ediyor. O yllarda benim adm milliyetilie kar olan zmrelerin iddetli fke ile kar olduklar bir isimdi. Bu bakmdan sa iddetle savunan bir yazar imaj Nkhet hanmda da meydana gelmi olabilir. Oysa benim, ldrlmesini hl iime sindiremediim Abdi peki beyle hibir rk, dnmelik vs. tartmas yapmadm son derece iyi hatrlyorum. Bilakis Abdi peki beyle dostluk iinde bir ok i ve d seyahatlerde bulundum. ki byk gazetenin nde gelen yazarlar olarak daimi selamlama iinde olduk. Hatta Merhumun yine o yllarda beni vmek ltfunda bulunan ho yazlarn da hatrlyorum. Anladm u ki: Nkhet Hanm 13 yalarnda bir ocuk renci olarak kulaktan duyduklarn ve evresindekilerin baz sohbetlerini aklnda tutmu. Hi gerei yokken de yanl bir sembol olarak benim ismimi bir gecede alt defa tekrarlamak yanllna dmtr. Ama elbette ki benim adm (delilsiz ispatsz hem de biraz husumetle) anarken bir ok kitap ve gazete kprleri kartrmal idi. nk aksi halde benim, kendisini bu yersiz sulamalarndan tr mahkemeye verebileceimi dnmeliydi. Nitekim (hibir misal ve delil gstermedii halde) belki de Nkhet pekinin farknda olmayarak ve bilmeyerek yapt bu byk satamalara kar kanun yolu ile hereyi yapacam. Bu tekzibimi yaymlayan Kanal 7ye ve ynetici sayn Ahmet Hakan Cokuna teekkr ederim. Sabetayc ve dnmeler hakknda yaplan son derece deerli tartmann her iki tarafn da byk istifade ile karladm. Bu konuda bir katkm olarak ben de size ok okunan bir kitabn adn vermekle yetineceim. Bu yl yaymlanan kitabn ad Selanikte Bir smaildir. Bu nemli eseri size ayrca tantacam. imdilik sadece adresini veriyorum. Kitabn Trkesi Selnikte Bir smaildir. Yazar Jean-Jose Frappa olup asl ad A Salonique sous loeil des Dieuxdr. Roman gibi de okunan bu kitabn yazar 1915-1917 yani Birinci Dnya Sava yllarnda bir Fransz subay olarak Selanikte bulunmutur. O yllarda Osmanl devletinin bir ili olan Selanikte 25-30 milyon Yahudi, 15-20 milyon Trk, 5-6 milyon Rum ve Bulgar yaamaktadr. Bamsz bir millet gibi gsterilen Dnmelerin says ise 1.500den ibarettir. te Fransz yazar Jean-Jose Frappa o zamann Selanikini, Yahudileri, Trkleri ve Dnmeleri ile karmakark ve kendilerine gre hayatlar, aklar, politikalar olan bir topluluk olarak romanlatrmaktadr. (steme adresi Tel: 0212 526 16 15-Fax: 0212 513 77 49) Ahmet Kabakl Trkiye Gazetesi, 27.9.2000 ALEV-BEKTA-SABATAYCI MNASEBETLERSabetayclar, Aleviliin SARI KEEL TRKMENLER, KAYALAR BEKTALER, AL KOLULAR ve BABALER (Otman Baba) kollarna m girdiler? zellikle SARI KEEL TRKMENLER ve KAYALAR BEKTALER hakknda bilgi sahibi olanlar var m? nk bu kol, Yunanistan'n Selanik iline bal Vardar nehri yaknnda bulunan Gevgeli ilesi, Nutya, Kara Sinanl, Alaklar, Vodina, Kilkis , Mayada, Poroy kylerinden mbadele ile g ettirilmi. Bu toplum Tekirda iline bal arky ilesinin, Umak dere, Gazi ky, Hasky, Kirazl, inarl, Yukar ve Aa Kalam, Mrefte, delibalar kylerine yerlemi. Bir ksm ise stanbul, Bursa, zmir, Balkesir, anakkale, Edirne ve Krklareli'ne yerlemiler. KAYALAR BEKTALER ise, Babagn koluna bal olan guruplar iinde yer alr ve gnmzde; Krklareli, Kean, Tekirda ve Manisada toplu halde mahalleler kurmular. Bu toplum mensuplarnn tm Bektai kkenlii Yunanistan'n Kayalar kasabas ve evre kylerdendir. zellikle bu iki kol tamamiyle Sabetayclarla AYNI zellikler tekil etmektedirler! Acaba yukarda sz geen guruplar arasndan, Cumhuriyetin ilk yllarnda Alevi insanlarmzn youn olarak yasad, mesela Sivasa Alevi grnmyle gelen ve Alevi topluluun iine szan insanlar mevcut mu? Mevcuttur. Bu yllarda Sivasa hkmet greviyle gelen MAN soyisimliler Sabetaycyd.

Blblderesi Mezarl sadece Sabetayc Mezarl mdr? Mezarln aa kesimlerinde Aleviler de yatyor mu? Bu zatlar Alevilie girmi Sabetayclar olabilirler mi? Hangi guruplarn mensuplardrlar? Bedri NOYAN kimdir? Bu zat, Sabetayc mdr deil midir? Ben daha ocukken ok yakn bir arkadam bana gelip kendisinin Alevi olduunu sylediinde, ben ne farkeder ki? demitim. ok sarmt. Belli ki, kendisine retilenler benim iin gya farkedecei ynndeydi. Bu memlekette, ok ilgintir, Trk Sunnilere Alevileri sorduunuzda bir dmanlk ya da bir art niyetli sz duymazsnz. Laf edenler de zaten kendini din koruyucusu zanneden birka kendini bilmezdir. Ayni soruyu Alevilere sorarsanz, Sunnilerin kendilerine dman olduklarn sanrlar ve daima uzak durmaya alrlar. Sunnilerce kesinlikle byle bir ey yokken peki Alevilerce neden byle bir his vardr? Bunun sebebi, Sabetayc Yahudilerdir. Alevilerin iine 19.-20. yzyldan itibaren szm ve maddi zenginliklerinden dolay ykselmeyi baararak, esas ve gerek Alevi ailelere szlerini geirmi, ve bu andan itibaren Alevilerin gvenini kazanarak onlarn temel dnce retilerini deitirmis, kutsal Dedelik nvann dahi alarak ve bazlar da kendi gelitirdikleri gelenekler ve Alevilik tarihi kitaplar yazarak Alevi insanlarn doutan itibaren, Sabetayc mahsl bu doktrinlerle beyinlerini ykamlardr. Ayn zamanda Gner mit gibi Sunni grnml provakatr bir Sabetaycy da kullanaraktan, gya Gner mitin kasten kulland szck, sanki Sunnilerin genel ve gerek tavrym gibi Alevilerin beyinlerine tekrar bu gerekte olmayan imaj kolayca yerletirmeyi baarmlardr. Zaten Gner mitin para iinde yzmesi biraz garip deil miydi? Kimin adamyd? Trkiyede bunca kolay para kazanmann yollarn bize de sylesinler de biraz biz de ihya olalm! Sunniler iinde de yerleik Sabetayc bir gurup vardr. Bu gurup Trkiyenin kaymak ve st dzey tabakas iinde yer alr. Ayn oyunlar Sunniler iinde de dnmektedir. Ayn trl kitaplar Sunniler iinde de yazmaktadrlar. Sizi temin ederim, bunu size memleketimizde dnen kirli hesaplarn farknda olan ve yine Sabetayclarn bu lkenin insanlarnn arasn amak maksadyla yaratt ne slamc ne de Milliyeti terimine uymayan grm geirmis bir vatanda olarak yazyorum. Sayn Alevi kardelerim, eer hala aranzda Yahudiliklerine sk skya bal Sabetayclar grmyorsanz, inannz bu ok byk bir gaflettir. nk, onlar Trkiyede Sunni ve Aleviler aras tansiyonu ellerinde bulundurmakta ve gerektiinde de bu kozlarn ok iyi kullanmaktadrlar. Bunu direk inkar etmek yerine ltfen oturup bir dnnz. Gzlerinizden ve gzlerimizden perdeler insin artk. nsanlar arasna dmanlk sokan ve Yahudi kimliklerini gizleyen Trk isimli ahslarn farkna varalm. ok ge olmadan gerekleri grelim artk.Hac Bekta- Velinin yoluDn, Byk lim Hac Bekta- Velinin hayatndan, inancndan ve yaayndan bahsetmitim. Bugn de tasavvufta takip ettii yoldan bahsetmek istiyorum... Bu yola, adna izafeten, Bektailik denildi. Bektai denilen tarikat mensuplar, Hac Bekta- Veliye bal olarak Anadolunun din, iktisad, asker ve sosyal teekkl olan Ahilik tekilatna byk yardm ve hizmetlerde bulundular. Fakat, Bektai denilen bu tarikatn hak yolda olan mensuplar zamanla azald. Tekkelere, kendilerini Bektai gsteren Fadlullah- Hurufinin bozuk fikirleri yayld. Bir mddet sonra da hakiki Bektailik tamamen unutularak yerini hurufi fikirleri ald. Bugn Bektai denince iki eit insan anlalr: Birincisi, hakiki doru Bektai olup, Hac Bekta- Velinin gsterdii hak yolda giden temiz Mslmanlardr. kincisi sahte, yalanc bektailerdir. Bunlar bozuk yolda olan hurufiler olup batla ismi ile anlrlar. Bu arada, Bektailiin iine szp, adeta istila eden Hurufilik nedir, biraz da bunun zerinde durmak istiyorum. Hurufilik, slmiyeti ykmak iin kurulan bozuk yollardan biridir. Kurucusu bir Acem (ran) Yahdsi olan Fadlullah bin Abdurrahman Tebrizdir. Kurduu bozuk yolun esaslarn anlatmak iin Cvidn adnda Farsa byk bir kitap yazd. Kitabnda, Kurn kermdeki harflere mnlar vererek, kendisinin tanr olduunu bildirdi. Btn dinleri inkr ve slmiyetle alay etti. Kurduu bu bozuk yola, Yahdlik, Hristiyanlk, Zerdtlk gibi inanlar da kartrd. Bunlarla i ie oldu. Nitekim, Yahudi Sabataist lgaz Zorlu, Bektailiin iine nasl szdklarn yle ifade ediyor: Sabetayclar kendi din adamlarn Melamilik tarikat iinde yetitirmilerdir. Bu ok ilgin; adam hahamdr, ama dardan baktnz zaman Melamilik, Mevlevilik ve Bektailik tarikatlar iinde din adam gibi grnr. ( Eitim-Bilim dergisi, Kasm 2000) Hurfliin bu bozuk inanlar slm lkelerinde chil halktan baz kimseler arasnda yaylmaya balaynca Tmr Hann olu Miran ah, babasnn emri ile 1393 senesinde Fadlullah- Hurfyi ldrd. Bacana ip takp sokaklarda srkledi. Bylece Tmr Han, slmiyet iin ok tehlikeli olan Hurfliin yaylmasn nledi. Bunun iin Bekt ismi altnda kendini gizleyen Hurfiler, Tmr Han sevmezler, hep ktlerler.

Fadlullah- Hurfi ldrlp, Esterbd ehri yaklnca dokuz yardmcs kat. Bunlardan Aliyyl-al adnda bir kimse, Anadoluya gelerek bir Bekt tekkesinde Cvidn gizlice yaymaya ve chilleri aldatmaya balad. Hac Bekt- Velnin yolu budur dedi. Hac Bekt- Velin yolundan ayrlmayan hakk Bektler, bunlardan tamamen ayrldlar. Bekt tarkat ad altnda saklanan Hurflere gre, namaz bir kere klmak, orucu bir kere tutmak, gusl de mrnde bir kere almak farzdr. Gusl edip vcudunuzu hrpalamayn derler. Bektailer ou zaman bilhassa Tanzimattan sonra siyasetle de ili dl olmulardr. Diyanet Vakf, slam Ansiklopedisine gre; Bektailiin siyasetle yakn ilgisini gsteren hadiseler 19. yzylda da devam etmitir. Jn Trkler ile Bektai Tekkelerinin mnasebetleri eskiden beri bilinmektedir. (bk. Ramsaur s.7-14) zellikle 1826dan hemen sonra, Mason localar ile i birliine girmeleri ilgi ekicidir. Bektai eyhlerinin ounun bu localara kaydolduklar, bunun sonucu olarak Bektailerin siyasi dncelerinde, tarikatn ayinlerinde nemli lde mason tesirlerinin belirdii grlmektedir (bk. Melikoft,Turcica, XV,160-162) zetleyecek olursak, Bektailik Ehli snnetten ayrldktan sonra, slam inancndan tamamen uzaklaarak; aman, ii, Budist, Maniheist, Zerdt, Hristiyan (Hristiyanlarn teslisine, l ilah inancna benzeyen HakMuhammed-Ali inanc gibi) vs. pek ok bozuk dnceleri iine alan bir inan haline gelmitir. (Daha geni bilgi iin, Diyanet slam Ansiklopedisi, Bektailik maddesine baklabilir.) llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllllllllllllll HURUFLK Mason, Bektai ve Melmi Jntrkler Sabetayclar en ok Bektailik iinde daha sonra da Hurufilik, Mevlevilik, Melamilik iinde grlyor. Son bulgulara gre, Nakibendi Sabetayclar da varm. slam mistisizmi ile Yahudi mistisizmi bu tarikatlarda buluuyor. Sabetaycla en yakn reti Hurufiliktir. Hurufilik, Allah ve genel olarak da alemi saylar ve harflerle aklayan bir reti. Sabetayclkta Tanr'nn sylenmesi yasak olan adnn harflerinin saysal deerlerinin toplam 26, o yzden 26 kutsal saydr. Hurufilikte de bu say 28. Kuran meydana getiren harflerin toplam says 28. Huruf, harfin oulu oluyor, harfler demek. Huruf ilmi ya da ilm-i huruf harflerden anlam karp yorumlamak oluyor. Hurufilere gre insan yznde de 28 harf var, dolaysyla insan yz Tanr'y gsterir. rnein, az ayn harfine, burun lam harfine,ene ye harfine benzetilerek insan yznde Ali okunuyor derler. 'Orhan Pamukun bir romannda insan yzlerini okuyan bir karakter vard. Bu blm daha sonra "Gizli Yz" ismiyle senaryo olarak yazld ve sinemaya aktarld. Sabetayc Orhan Pamuk'un btn yazdklarnda, Kabala'dan kaynaklanan bu tarz mistiklikler vardr zaten. Daha zemedim, ama Orhan Pamuk'un kitaplarnn isimlerinde renkler var. Beyaz Kale, Kara Kitap, Benim Adm Krmz. Bu renklerin de anlam olmal. zellikle Benim Adm Krmz'da roman kahramanlar ve muhtemelen katil olacak kiiler de renklerle sembolize edilmi. Orhan Pamuk'un kitaplar Trkiye'den sonra en ok srail'de satyormu. Hurufiler, 14. yzylda Bektailik iine girmilerdir. Bundan sonrasn www.alevibektasi.com sitesinden bir alntyla balayaym. Hurufilik, Esterabadl Fazlullah (lm. 1393) tarafndan ran (Horasan)da kurulmutu. Kurucusu Fazlullahn katledilmesi sonras Hurufilik, Fazlullahn ba halifesi Nesimi ve dier halifelerin abalaryla Irak, Azerbaycan ve Anadoluda yayld. Bu halifelerden Ali-l-Ala Fazlullahn lm sonras Anadoluya geerek Bektai dervileri arasna girdi. Baz kaynaklara gre, Ali-l-Ala Hac Bekta tekkesinde bulunuyor, Bektailere Hurufilii telkin ediyordu. Hurufilik XV.yzylda Osmanl sarayna kadar szm hatta Fatih Sultan Mehmedi bile etkilemiti. Ancak ulemann iddetli tepkisi sonucu gen ehzadeye hurufi fikirleri alayan kii yaklarak ldrld. Bundan sonra Osmanl Devleti hurufiliin kkn kazmaya, Kanuni Sultan Sleyman zamannda da devam etti. Bu durum, hurufilerin bektailerin arasna szmalaryla, fikirlerini bektailik perdesi altnda yaymaya almalaryla sonulanm, propagandalarn ancak bu yolla srdrebilmilerdir. Hurufilik esas olarak harflerden dinsel anlamlar karmaya dayanr. Hurufilikte varln z sesten oluur ve Tanr harfler araclyla insanda tecelli eder. nsan, tanrsallatrlr. Hurufiliin temeli, Tanrnn insanda tecelli ettii dncesine dayanr. Hurufiliin Alevi-Bektai inancna etkilerini edebiyat alanndaki rneklerde (rn. Virani Babann iirlerinde olduu gibi) aka grmek mmkndr. GKYZ Kaynak: http://f6.parsimony.net/forum7330/messages/27868.htm

llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllllllllllllllllllllllllllllllll DERN DEVLET TRKYENN GEREDR Sabatayc-Bektai ilikisini gsteren tarih belgeyi okumak iin ltfen stteki resme tklaynz. I- Giri: Trkiyede stratejik siyasi kararlar devletin ilgili kurumlar tarafndan alnmaz. Baka yerlerde alnan kararlar o kurumlara onaylattrlr. Mesela; parlamento, hkmet, cumhurbakan ve hatta Milli Gvenlik Kurulu, kararlar belirleyen asl kurumlar deildir. Bu artk bilinmeyen bir durum da deildir. Onun iindir ki Trk medyas ve kamuoyunda zinde gler, derin devlet tabirleri bu gerei vurgulamak iin sk sk kullanlr oldu. Zinde gler ya da derin devlet lkede ordunun ynetiminde etkindirler. Denilebilir ki ordu onlarn elindedir. Bu g ile istediklerini yaptrabiliyorlar. Devletin kurumlarnn bana gelenler istenmeyen davranlar iine girerlerse mutlaka balarna bir ey gelir. Ya tehdit ya skandal ya faili mehul olmak ya da darbe ile ynetimden uzaklatrlmak. O halde Trkiyedeki bu derin devlet ya da zinde gler kimlerdir? Devlet icraatlar zerinde yaptmz yllarca sren siyasi gzlemlerimiz ve literatr aratrmalarmz ile bizde bu derin devletin ya da zinde glerin kimlerden olutuuna dair bir kanaat oluturdu. Bu kanatimize gre onlar dnmelerden olumaktadr. Bu kanaatimizi detayl bir ekilde delillendirmek bir kitap almas kapsamnda olaca iin bu yazda detaylara ve tafsili delillere girmeyeceiz. Sadece bizi bu kanaate ulatran baz hususlara dikkat ekmekle yetineceiz. II- Dnmeler ve Ksa Tarihesi: Dnme tabiri; aslnda yahudi olup da mslman ve Trk grnen, mslman ismi ve Trk ismi tayan ada zndklardan bir kesim iin kullanlr. Bunlara Sabatayclar da denilir. Byle adlandrlmalarnn sebebi Sabatay Sevi isimli bir yahudidir. 1492 ylnda spanyadaki yahudiler oradan srldler. Onlar da douya doru g ettiler. Osmanl Devletine sndlar. Osmanl Devleti de onlarn Balkanlarda eitli yerlerde, Selanikte, Edirnede, stanbulda, Bursada, zmirde yerlemelerine izin verdi. Bunlar, Avrupa dillerini biliyor olmalar ve tp bilgilerine sahip olmalarndan dolay, ktip, tercman, hekim ve hekimba gibi sfatlarla saraya sirayet etmeye balamlar, vezirler ve hatta bazen padiaha dahi yakn olmulardr. Ayrca ekonomik alanda da gelimilerdir. Osmanlnn eman ile belki de tarih boyunca hi yaayamadklar 400 yl gven iinde yaamlardr. Buna ramen her zaman yaptklar gibi Osmanlya ihanetten geri kalmamlardr. slm mmeti ve devletindeki slm anlama ve tatbik hususundaki zaaflar istismar ederek Osmanl Devletinin yklmasnda byk rol almlar, hatta Osmanly ykmakta kullanlan el olmulardr. Sabatay Seviye gelince; o 1626da zmirda dodu. spanyadan Romanyaya oradan da zmire gelen bir yahudi ailesinin ocuudur. Baz yahudi hahamlarndan dini eitim ald. 31 Mays 1665de mesihliini ilan etti. 1666da tutuklanp sarayda Sadrazam vekili ve kadnn huzuruna kartld. lm korkusundan dolay padiahn aslen yahudi olan bahekimi Hayatizaden Mustafa Fevzi Efendinin telkini ile mslman olduunu syledi. Mslman kyafetine girdi ve Mehmet Efendi ismini ald. 1676da Arnavutlukta ld. O gizli gizli kendi mezhebini yayd ve kendisine takriben 200 aile balanm ve onun gibi resmen din deitirmitir. Bunlar resmen mslman milletine dahil olarak fakat aslnda ise kendi yahudi inanc ve kimliklerini muhafaza ederek yaarlar. te tarihte dnmeler olarak adlandrlan cemaat byle domu olmaktadr. Daha sonraki tarihi sre iinde bunlar gruba ayrlrlar. Kapaniler, Karakalar, Yakubiler. Daha ok Selanik, zmir, Edirne ve stanbulda younlamlardr. 1900li yllarda Selanikin nfusu 150 bin civarndadr. Bunun 60 bini yahudi kimlikli 20 bini dnme olmak zere 80 bini yahudidir. Bugn Trkiyede takriben 200 bin dnme 100 bin yahudi aznlk kimlikli olmak zere 300 bin civarnda yahudi vardr. Selanikin, Osmanlnn ykl ve T.C. Devletinin kuruluunda byk rol olmutur. Osmanlnn yklmas iin alan Jn Trkler ve ttihat terakki Partisi, eitli mason lojalar, Abdulhamid IIyi 1908de grevden indiren Hareket Ordusu Selanikte kurulmutur. T.C. Devletinin kurucusu M. Kemal Selanikte domu ve bir dnme okulu olan emsi Efendi Okulunda okumu bir dnmedir. Ayrca Jn Trklerin liderlerinin hemen hemen tamam ttihat Terakki Partisinin liderlerinin nemli bir kesimi dnmedir. Osmanlnn yklnda ngiliz-Yahudi/dnme ibirlii: Son slm Devleti olan Osmanl Devleti ve Hilfet hem ngilizlerin smr emelleri nnde bir engel ve smrgeleri iin bir tehlike tekil ediyordu. Hem de yahudilerin Filistinde devlet kurmalar nnde bir engel tekil ediyordu. te bu ortak tehlikeyi bertaraf etmek hususu; ngilizleri, yahudiler ve dnmeleri kullanmaya, yahudileri ve dnmeleri ngilizlerin gcne sarlmaya sevk etmitir. Bu ngiliz-Yahudi/dnme ibirlii ile Osmanl yklm ve yine bu ibirlik ile Laik T.C. Devleti kurulmutur.

Laik T.C. Devleti kurulduktan ve Hilfeti ortadan kaldrdktan sonra Lozan-1924 Anlamas ile ngilizler T.C. Devletine hem bir corafi snr hem de bir siyasi ereve izip kendi haline brakmtr. T.C. Devleti kendisi iin belirlenen bu snr ve erevede kaldka ngilizlerin maslahatn korumu ya da maslahatna hizmet eder olmutur. Bu erevenin dna kmadka dahili icraatlarnda T.C. Devletini kendi haline brakmtr. Bylelikle iktidar dnmelerin elinde kalmtr. Dnmeler, Sabatay Sevi zamanndan beri Balkanlarda, Edirnede, stanbul ve zmirde baz Bektai, Mevlevi, Melaimi, Halveti ve hatta baz Naki tarikatlarna sirayet etmiler. Onlarn bugnk eitleri adetlerinin mimar olmulardr. Mesela; Bektailikteki mum snd olay, Mevlevideki eitli inan ve adetler gibi. Cumhuriyetten sonra da genelde tarikat, tekkeler, zaviyeler yasakland halde bu tarikata dokunulmamtr. Ve baz tarikat eyhlerine de dokunulmamtr. Bu tr sirayetler onlar bu toplum iinde ok iyi kamufle etmi toplum onlar pek fark edememitir. Onlar kendilerinden sanmlardr. Mesela, u anda Ankarada Bektai tarikatnn iki nemli dede-babas dnmedir. Mevlevi tarikat eyhi dnmedir. Laik T.C. Devleti kurulduunda Anadoluda halk yallar, dul kadnlar, sakatlar ve ocuklardan mteekkil idi. Osmanlnn son zamanndaki srekli savalar ve szde Kurtulu Sava esnasnda toplumun genleri, aydnlar, alimleri adeta katledilmitir. Mesela; M. Kemalin komutasndaki Anafartalar ve anakkale savanda takriben 500 bin Anadolu toplumunun genci ketledilmitir. Daha sonra da T.C. Devleti eitli katliamlar yapmtr. Buna ilaveten slma kar topyekn sava ilan edilmitir. slm kurum, kurulu ve kavramlara ynelik devrimler ard ardna gelmitir. Bunlardan birisi de Harf Devrimidir. Bu devrim ile halkn tamam bir gecede okuma yazma bilmez konuma getirilmitir. Latin harflerini bilen dnme ve yahudilere meydan tamamen kalmtr. Onlar bu yeni devremin ierdii eitimi hem kendi atklar zel okullarda almlar. Fevziye Liseleri, Ik Lisesi, terakki Lisesi, Robert Koleji, Galatasaray Lisesi v.b. Bu okullar Fransz, Amerika, ngiliz finansrl ile dnmeler ap yrtmlerdir. Hem de Avrupaya gidip eitli dallarda eitim almlardr. Ayrca Harf Devrimi, bu halk btn kltrel, tarihi ve slm kaynaklarndan koparmtr. Toplum kltrel kklerinden kopuk aknlar topluluuna dnm. Bu anda bir kompleks/aalk duygusu oluturmutur.Bylelikle bu toplumun muallimleri, doentleri, aydnlar, yneticileri dnmeler olmutur. Devletin nemli kurumlarnda nemli yerlerde zellikle de ordu iinde tamamen onlar hakim olmutur. Nitekim T.C. Devletinin bandan bu gne kadar gelen Genel Kurmay Bakanlarnn tamamna yakn onlardan olmutur. Bugn de yine nemli yerlerde olanlar onlardandr. Laik Cumhuriyet Devletinin ilk gnlerinde kan gazete, dergilerin zellikle de harf devriminden sonra kan gazete, dergilerin, sanatlarn, sinema, tiyatro sektrnn radyo ve TVnin tamam dnmelerin hakimiyetinde Ermeni, Rum aznlklarn elinde olmutur. Dnme olmayanlarn kard gazete ve dergiler bu gne kadar ve bugn de dahil halen clz ve ok zor artlar altnda yayn srdrrler. Trkiyede byk holdingler, servet sahipleri, TSAD yelerinin tamamna yakn ya yahudi ya da dnmedir. 1950ye kadar CHPnin yneticileri, ondan sonra DP, AP v.b. partilerin yneticilerinin byk kesimi dnme ya da masondur. u andaki partilerden DSP, CHP, DYP, ANAP, MHPnin bakanlarndan Blent Ecevit, Altan ymen, Tansu iller dnmedirler. Mesut Ylmaz ve Devlet Bahelinin ise dnme ya da Ermeni olma ihtimalleri var. Demirelin masonluu malumdur. Fakat dnme olma ihtimali de vardr. nnler dnmedir. u andaki YKn bakan Kemal Grz, stanbul niversitesi Rektr Kemal Alemdarolu ve nemli niversitelerin rektrleri dnmedirler. u anda parlamentoda yahudi ve dnme milletvekilleri olduka fazladr. srailin kuruluu esnasnda Trkiyede aktif rol almlardr. 1943de kartlan varlk vergisi uygulamalar ile Almanya ve Avrupadan Nazi tehdidi ile kap Trkiyeye gelen ve daha nce Trkiyede var olan yahudilerin ve bir ksm dnmelerin Filistine g etmeleri salanm ve takriben bu uygulama ile 100 bine yakn yahudi ve dnme Filistine Trkiyeden g etmeye zorlanmtr. Bu uygulama ayn zamanda Avrupadan gelen yahudi gn Filistine kanalize etmitir. Bunun dnda srailin kuruluunda T.C. Devletinin ne gibi rol ald ayrca inceleme konusudur. srail kurulunca da onu ilk tanyan devletlerin banda T.C. Devleti olmutur. Aslen bir dnme olan srailin ikinci Cumhurbakan zak Ben-Zwi, Trkiyeden giden Sabatayclardan/dnmelerden olduu syleniyor. Nitekim srail Babakan Ben Gurion, Dileri Bakan Golda Meir, Dileri Mstear imon Peres ve Genel Kurmay Bakan Zui Zur ile birlikte 28 Austos 1958 gn Trkiye Babakan Adnan Menderes ile grmek iin gizli bir ziyaret yapm olmas da dikkat ekicidir. III- Sonu: Bu ve daha bir ok husus bizde, Trkiyede zinde gler ya da derin devlet olarak ifade edilen kesimin dnmelerden teekkl ettiine dair kanaati dourmutur. Ancak onlarn yannda Alevilerden ve ngiliz yanls baz ttihat Terakkici uzantlarn olmas bu gerei deitirmez. nk bu iki kesimin etkinlii snrl tutulmutur.

Dnmeler yahudi olduklar iin aralarnda birlik yoktur. Ortak dmanlar ya da maslahatlar ortadan kalknca, kendi aralarnda menfaat kavgalar olmaktadr. Bir ksm srail yanls politika, bir ksm ABD yanls politika, bir ksm ngiltere yanls politika gdyor olmas dnme olduklar gereini deitirmez. Trkiyede gerek iktidarn/derin devletin dnmelerden oluturduu gereinin bilinmesi ne ifade eder? 1- Bu corafyadaki toplum balarna gelen bunca zulmn ve errin asl adresini bilir. Yanl yerlere ynelerek enerjisini boa harcamaz. 2- Dier mslman halklar da Trkiyedeki bu denli dinsizliin, zulmn, slm dmanlnn asl faillerini bilerek Trk toplumuna baklarn deitirirler. Asl failleri bilirler. ehulislm Mustafa Sabri Efendi (1869-1954) bu gerei gren aydn mslmanlardand. Hicret ettii Msrda bu gerei anlatmaya alt. Mesela; Hilfetin lgasnn Arka Plan isimli eserinde yle diyordu: Oysa Trkler adna konuan ve onlar adna i yapanlarn ne gerek Trklerle ne de slmla bir ilgisi vardr. Bilakis onlar hile ve cebirle ynetimi ele geirmi, Trk halknn canna, malna ve dinine musallat olmu dnmelerden baka bir ey deildir. Onlarn sayesinde bugn Trk halk fakir, zayf ve geri kalmtr. Baz Arap kardelerimizin Trk halkna zorla musallat olan bu dnmelerin yaptklarn Trk halkna malettiklerini ve Trk milletine dman olmaya ardklarn gryoruz. Mslman kardelerimizin bu hususa dikkat etmeleri, slm iin can veren Trk milleti ile onlar zerine musallat olmu aznlk grubu kartrmamalar gerekir. Son gnlerde Trkiyede mslmanlara hitap eden baz basn organlarnda Trkiyedeki dnme gerei anlalmaya baland elhamdulillah. Bu hayra vesile olur inaallah. Zalimler nasl bir inkilap ile devrileceklerini yaknda bileceklerdir. (uara: 22)

Sabetay Sevi ve Sabetayclarn Gelenekleri Abraham Galante, Geyik, nceleme eviren Erdoan Aca Abraham Galante aratrmalarnn en nemli ve hl alamam isimlerindendir. Sabetay Sevi isimli almas yazarn, Trkiyede bu konuda yazlm az saydaki nemli ama gerekten nemli eserlerinden birisidir. Sabatay Sevi brahim Alaettin Gvsa, Milenyum Yaynlar, nceleme Sabatay Sevi on yedinci yzyln ortasnda, yani zamanmzdan yz yl kadar nce Trkiye'de byk bir sosyal hareket meydana getirmi bir isim... Galantenin eserinden yararlanan Gvsa kendi gzlemlerini de kitaba aktarm. Dnmeler (Sabatayistler) Tarihi Prof.Dr. Abdurrahman Kk ALPEREN YAYINLARI Toplumlarn ve milletlerin tarihinde braktklari izler yzyllar sonra bile insanlarn ilgisini eken ve bilim adamlarnn almalarna konu olan nemli olaylar vardr. Dnmelik veya Sabatayclk da bunlardan biridir. Bu olay, Yahudiler arasndan kmasna ragmen, sadece Yahudi cemaatiyle snrl deildir. Yahudi Trkler yahut Sabetayclar Mehmet evket Eygi . Zvi-geyik Yaynlar, Din Dnmelik, 1666 ylnda zmir Yahudileri arasnda ortaya karak, "Beklenen Kurtarc Mesih" olduunu iddia eden ve Musevilikte baz deiiklikler yapan Haham Sabatay Seviye inanlarn cemaati. Eygi konuyu gndemde tutan yazar Evet, Ben Selanikliyim Ilgaz Zorlu, Zvi - Geyik Yaynevi, Din Trkiye Mozayin oluturan etnik topluluklar iinde en az bilineni ve en kapal olan sebatayclar hakknda birinci elden bilgiler aktaran nemli bir kitaptr. Yakn Tarihimizde Gizli ehreler M. Erturul Dzda z Yaynlar Yakn tarihimizin zc, rktc ve tiksindirici karanlklar iinden, baz maskeler ve onlarn arkasndaki irkin yzler. Erturul Dzdan titiz aratrmaclnn rn olan gerekten okunmaya deer bir eser...

Yahudilik ve Dnmeler Yesevizade (Alpaslan Yasa) Aratrma Yaynlar Bu sahada Trkiyede yazlm az saydaki nadir ve ilk kitaplardan birisidir. Yesevizade Alpaslan Yasann bu kitabinda Yahudilik, Kabala ve Sabataizmle ilgili nemli bilgiler bulunmaktadr. Sabatayistlerin deifre edilmesinde onun kulland metod; lm ilanlari vastasyla akrabalk balarnn ortaya karlmas bugn de geerliliini koruyan bir yoldur. Maalesef bu konuya devam etmedi. Belgelerle Trkiye'de Dnmeler ve Dnmelik, Selahattin Galip Kasm 1977, Kral Yaynlar (Eser u anda piyasada bulunmamaktadr). Sabbatai Sevi: --> The Mystical Messiah, 1626-1676 Gershom Gerhard Scholem Izmirli haham Sabetay Sevi'nin yks. Onyedinci yzylda, ynlarca Yahudi'yi, uzun zamandr beklenen Mesih olduuna inandrm, ancak daha sonra, Padiah'n idam tehditi altinda Mslmanl kabul ederek, ayn insanlari hayal krklna uratmtr. Bugnkiler ona hl inananlarn neslidir. . TEKELSTAN Yaln Kk, YGS Yaynlar, 2001 sim-Bilim metoduyla sabatayclar deifre eden inceleme-aratrma. Kk bu kitabnda sabatayci isimlerin branice kklerini, aldklar ekleri tetkik ederek, kazandklari hret, makam, servet ve mevkilerini deerlendirerek sonuca ulayor. Yazar eksik bilgiler vermekle eletirilere mruz kald. Dnmeler deti Ahmed Safi ZviGeyik Yaynlar Zamannn tannm yazarlarndan Ahmed Sfi Bey (18511926) Selnik'te Ordu Baktibi olarak vazife grd 1879 ylnda, bu ehirde kalabalk bir cemaat halinde yaamakta olan Dnmeler hakknda bir aratrma yapm. Bu eser hlen Dnmeler hakknda Trkiye'de ve Trke olarak bulunmus en eski kaynak. Erturul Dzda'n titiz almalari sonucu, eski yazl asl, eviri yazs ve sadelemi metni ile ilk defa gnmz Trkesiyle yaynlanyor. Dnmeler deti, ayn zamanda Osmanl'da Dnmelerin almetlerini anlatyor. Tarihin Esrarengiz Bir Sahifesi "Dnmeler" ve "Dnmelerin Hakikati" Ahmet Almaz KLTR YAYINCILIK ve DAITIM / Kategorisiz Tarihin Esrarengiz Bir Sahifesi " Dnmeler" ve "dnmelerin Hakikati" Osmanl mparatorluu'nun renk renk mozaiklerle dolu bnyesi iinde, on yedinci asrda selanik'te oluan bir takm esrarengiz zmrelerin dikkat ekici bir yeri vardr. phesiz bu zmre mensuplarnn says ok deildir. Fakat Osmanl mparatorluu'nun son zamanlarndan gnmze kadar toplumumuzun bata siyaset olmak zere basn, eitim ve ticaret alanlarnda yle etkin olmulardr ki "Dnmeler, "Sabatayistler" veya "Selanikliler" olarak adlandrlan bu zmre herkesin dikkatini ekmitir.

NZIMIN BYOGRAFS Nazm Hikmet 1902 ylnda Selnik'te dodu. Anne tarafndan babas dilci Enver Paa, asl ad Konstantin Borjenski olan Polonyal Yahudi Mustafa Celaleddin Paa'nn oludur. Days da General Ali Fuad Cebesoy'dur. 1951'de Moskava'ya kam, akabinde Trk vatandalndan skat edilince dedesinin memleketi Polonya'ya giderek orann tbiiyetine gemi ve Borjenski soyadn almtr. Nazm Hikmet 1963 senesinde Moskova'da lmtr, kabri oradadr. Nazm Hikmet'le ilgili buraya naklettiim bilgiler tarihen sabit olmu gerekler olup, asla uydurma ve kulaktan duyma eyler deildir. Onun doum yeri, tarihi, atalarnn kim olduu, Polonya vatandalna getii btn kaynaklarda aynen benim yazdm gibidir. Zannedersem sizin kabul etmek istemediiniz husus bykdedesinin Yahudi asll oluu ve Nazm'n Borjenski soyadn almas meselesi. Onun da memba Bernard Lewis'in "The Emergence of modern Turkey" isimli kitabnn 1961 Londra basm, sayfa 341'dedir. Sayglarmla. Faruk

Mustafa Celaleddin Paa Yahudi deildi. John Buchann Greenmantle adl nl romannda Enver Paa basbaya bir Polonya Yahudisi yaplmtr. Enver Paann Polonya asll olduu eklindeki garip rivayet, muhtemelen Polonyal dnme KONT KONSTANTN BORZECKnin olu ve bir kurmay subay olan Enver Celaleddin Paa ile kartrmasndan ileri gelmektedir. Modern Trkiyenin Douu (The Emergence of Modern Turkey) Bernard Lewis - Trk Tarih Kurumu 1996, 6. Bask - Sayfa 211

Lehistan Mektubu Sevgilim, day kzm, Memed'imin anas, dedelerimizden biri 1848 Polonya muhaciri. Belki o gzel Varoval kadna, senin kizmi gibi benzeyiin bundandr. Belki ben bu yzden byle sar bykl, byle uzun boyluyum, olumuzun gzleri byle kuzey mavisi, Belki de bu yzden bu ova bana bizim ovalar hatrlatyor, yahud da bu yzden bu Leh trks, iimde, derinde, yar aydnlk uyuyan bir suyu kmldatyor. Lehistan'dan gelmi dedelerimizden biri, gzlerinde karanl yenilginin, salar al kana boyal. Uykusuz geceleri Borjenski'nin benimkine benzer olmal. Tpk benim gibi o da ok uzaklarda kalan bir aacn altnda unutmu olabilir uykusunu. Onu da benim gibi deli etmitir, deli, her solukta alp ta memleket kokusunu memleketi bir daha grmemek ihtimali. NAZIM HKMET NZIM HKMET VE BALAR Fahri Petek Nazm anlatyor. Tklaynz Nazim Hikmet, benim bulgularima gre baba tarafindan kesin Sabetayci bir aileden geliyor. Nazimin annesinin dedesi bilindigi gibi Polonyali Konstantin Borzecki, sonraki ismiyle Mahmut Celalettin Pasa ve Bektasi oluyor. Nazim'in baba dedesi Nazim Pasa. Babasi da Hikmet Bey. Hikmet Bey de Bektasi olarak biliniyor. Ittihatilarin adami, kendisini Almanyaya konsolos yapmis Ittihatilar. Nazimin anne dedesi Hasan Enver Pasa, aslen Alman olan ve gerek ismi Karl Detrois olan Mehmet Ali Pasanin kiziyla evleniyor ve bu evlilikten dogan kizlari da Mehmet Ali Aybarin babaannesi oluyor. Inter-Trk Forumuna Yalin Kkn kitabindan alinti aktarilmis. Tekelistan kitabinin, Ikinci Blm iin besinci ek blmdr aktarilan ve aktarma esnasinda yazilan aralardaki byk harfli basliklar kitapta yoktur. http://f16.parsimony.net/forum28507/messages/17150.htm veya Alternatif Link Yalin Kkn yazdiklarina bir-iki ilave ve dzeltme yapayim. 1946da Missorui ile cenazesi getirilen Baydur degil, Mnir Ertegndr. Ahmet Ertegnn babasidir. Ahmet Ertegn, sadece lobici degil, ayni zamanda 500. Yil Vakfi kurucusu st dzey bir mason ve Sabetaycidir. Missouri geldiginde su hala sylenen Abanoz sokaginin boyanmasi rezillikleri olmustur. Yalin Kk yanlis hatirliyor. Gazi Yasargilin oglu Canin ismi Can Ycelden geliyor. Gler Ycelin esinin lmnden sonra anlattiklarina gre, Gazi Yasargil, Can Ycelin en sevdigi arkadasiymis. Yalin Kkn dostu Hsn Gksel eger Ahmet Ertegnn enistesiyse yani Mnir Ertegnn damadiysa, Yalin Kk dostunun ismini ok sevdigi isim-bilimle bir incelesin, sonra da ABD kariyerine de bir baksin bakalim. Ayrica bir szlk ve bir isim kkenleri kitabiyla kitap yazinca ok eksik bir arastirma oluyor. Umarim cezaevinden iktigi iin ok daha iyi arastirmalar ortaya koyar.

Benim de ok sevdigim, Yalin Kkn de hakkinda onlarca arastirma yazisi yazdigi Nazim Hikmetin Sabetayci oldugunu anlamamis Yalin Kk. stelik Tekelistanda da bahsettigi ve yakindan tanidigi Nazimin esi Nzhet Hanimin da Sabetayci oldugunu anlamamis. Nazim'in son esi Vera'yi bilmiyorum ama diger btn esleri de Sabetaycidir. Bu konuda yazdigim ve forumlarda yayinlanmayan, Nzhet Hanim'in esiyle ilgili bu aidan ilk defa yazilan bilgilerdir bunlar, yazimi asagiya aliyorum. Beyazitta Elif isminde bir sahaf dkkani var. Orada yasli, tonton bir adamcagiz (Aslan Kaynardag) kendi kitaplarini da diger kitaplarla birlikte satmaya alisir. Felsefeci ve Sair (Eski komunistlerden) Aslan Kaynardagin "Felsefecilerle Sylesiler" isimli kitabina baktigimizda Macit Gkberk ve Vehbi Eralpin Sabetayci olduklarini anlarsiniz (Selanikli ve Feyziye Mektebi mezunuymuslar). Macit Gkberk, Feyziye Mektebinde kendisini en ok etkileyen hocalari sayarken Mehmet Servet Berkin ismini veriyor. Bu ismi taniyorum nk bu konuda bir yazi yazmistim (Mavi Gzl Dev'e Dair) http://www.sosyaldemokrasi.org/edebiyat.html ve onu da asagiya aliyorum. Servet diye geiyor bu isim ve Nazim Hikmetin esi Nzhet Hanimin kocasidir. Nazimin diger esi Piraye Hanim (Memet Fuatin annesi) Nazimdan nce Vedat rfi ile evliymis. Mnevver zaten dayisinin kizi ve Mnevver Hanimin ilk kocasi Ressam Nurullah Berk. Berk ya da Berg yazilabiliyor ve Ibranice da demek.Nazim Hikmet'in " Mavi Gzl Dev, Minnacik Kadin ve elleri" isimli siirinde kimi yerdigi pek bilinmez. Piraye ldkten sonra da bu konuda bir tartisma olmustu. Nzhet Berkin, Nazim Hikmet' in ilk esidir. Yalin Kk' n iddiasina gre de sevdigi tek kadindir. (El Kitabi, Yalin Kk) . Bu iddia dogru mudur, bilinmez; ama Nazim' in Nzhet Hanimi ok sevdigi belli olmaktadir. Nzhet Berkin ile Nazim Hikmet' in tanisikliklari Istanbul'dan komsu ocugu oldugu dneme dayaniyor. Zaman iinde Nzhet Hanim ablasi ve enistesi ile birlikte Tiflis' e yerlesir. Yillar sonra burada tekrar karsilasirlar. Nazim o yillarda Moskova' da KUTV niversite'sinde grencidir. Nzhet Hanim da Moskova' ya, biraz da Nazim' in da israrlari sonucu okumaya gider. Nazim ile Moskova' da evlenirler. Nzhet Hanim saglik sorunlari yznden Bak' ya gider; bir sre sonra Nazim da gelir. Nzhet Hanim' in Istanbul' da tedavi olmasi gerektigine karar verirler ve Nzhet Hanim Istanbul' a gider. Nzhet Hanim, kisa bir tedavi (bes-alti ay) sonrasi iyilesince bir daha Nazim' in ailesine grnmez olur. Nazim uzun sre Nzhet Hanim' dan haber alamaz ve Istanbul' a gelir. Nzhet Hanim, Nazim Hikmet ile ayrilma srecindeyken, bir gece tiyatroda karsilasirlar ve Nzhet Hanim, Nazim' i grmezlikten gelir.Hikmet, Nzhet Hanim iin iki yergi siiri yazmistir. Bu siirlerdeki "erkek" ve "cinsiyeti" tavir dikkat ekicidir. Gvdemdeki Kurt isimli siirin neden yazildigini Nzhet Hanim -kendince- syle anlatiyor : "... Nazim ok kiskanti. Nazim' in bir arkadasi vardi, Dagistanli bir gen. Bir ders arasinda Nazim, hocayla bir seyler konusurken biz disaridaydik. Dagistanli gen bir seyler anlatti, ben de gldm. Bu sirada Nazim bize dogru gelirken, glsm duymus, o Dagistanli genle sohbet edisim onu ileden ikarmis." (Nazim Hikmet' in Bilinmeyen Iki Siir Defteri, Kemal Slker, Yazko Yayinlari, 1980) GKYZ ************************************************************************** MEHMET AL PAANIN TORUNU MEHMED NZIM RAN http://www.yasayanbursa.com/12_M_Ali_Yilmaz.html Nazmn kimliini kendi iirinden okuyunuz ! stanbul'un nazm plan 1827 ylnda Almanya'nn Brandenburg kentinde, Karl Detroit adnda bir ocuk dnyaya gelir. Babas mzik retmeni olan Karl Detroit, aile iinde ba gsteren huzursuzluklardan tr bir Fransz yetimhanesine gnderilir. Gemilerde mio olarak alma belgesini eline alr almaz, Hamburg Liman'ndan kalkan bir gemiyle stanbul'a doru yola koyulduunda henz 12 yandadr. Gemi stanbul'a geldiinde denize atlayan Karl Detroit, Kz Kulesi'ne doru yzmeye balar. Kendisini kurtaran Kz Kulesi bekisine, "gemiye geri dnmek istemediini" anlatr. ki lke arasnda kk bir politik sorun yaratm olsa da, dnemin Dileri Bakan konumundaki Sadrazam Ali Paa'nn sevgisini kazanp, himayesine girer. Harbiye'de okutulan ocua "Mehmet Ali" ad verilir. Yllar, 12 yanda Kz Kulesi'ne yzen ocuu, Krm Seferi ve Bosna, Karada savalarndan sonra 2'nci Abdulhamit dneminde "Paa" nvanna tar. Mehmet Ali Paa 1878 ylnda imzalanan Berlin Antlamas'nda Osmanl'y temsil eden kiiden biridir!.. Berlin Antlamas'nda Hristiyan cemaatlere hak tannmasyla gerici evreler, halk Mehmet Ali Paa'ya kar "sizi gavura bu satt" diye kkrtr... Ve, Mehmet Ali Paa, Arnavutluk'ta lin edilir!

Ayn zamanda air olan Mehmet Ali Paa, ksa bir dnem gittii Magdeburg'daki okulunu ziyaret ettiinde eref defterine bir iir yazar ve bu iir sonradan, gazetelerin birinde yaynlanr. Saray ressam Anton Von Warner, Mehmet Ali Paa iin unlar sylemitir: "iirlerini Almanca, Franszca, Yunanca, Farsa ve Arap dillerinin tmnde ayn maharetle kaleme alabilen bir air." ocukluunda Kz Kulesi'ne snan Mehmet Ali Paa'nn drt kzndan biri olan Leyla Hanm'n da bir kz dnyaya gelir: "Celile Hanm" Ve Celile Hanm'n bir olu olur: "Nazm Hikmet" Aktaran Ylmaz Demir BRKA TARKAT BY 1868 Yanbolulu Elhac Ali Turabi Dedebaba'nn Hakka yrmesi (p.o.1849) S.19yl 1871 Ali Celalettin elebi'nin Hakka yrmesi (do.1808) 1874 Selanikli Hac Hasan Dedebaba'nn Hakka yrmesi (p.o.1868) S.6yl 1878 Feyzullah elebi'nin Hakka yrmesi (do.1811) 1879 Konyal Perian Hafz Ali Dedebaba'nn Hakka yrmesi (p.o.1874) S.6yl Deli kr (Alevi Ozan) 19. yzylda yaamtr. Mehmet Ali Paa'nn Msr Hidivi olduu srada, Kaygusuz Derghnda Postniinlik etmitir. Ayrca, Deli kr adlarnda Ktahyal ve Selanikli iki halk ozan daha yaamtr. nn iirlerini de birbirinden ayrmaya olanak yoktur. El-Hacc Abdlgni Baba: Mcerred Babadr. Mverrihler yllar sonra; 06 Terin-i Sni 1307 tarihinde Yakoval Ramazan bin Seydi Efendinin bir evrakna binaen, kendisinin evli olduuna hkmetseler de yol olu ile bel olunu birbirine kartrarak, yanl tarihsel sonulara ulamlardr. Abdlgni Baba (H. 1258-M. 1840) tarihinde Postniin olup (H. 1289 M. 1873) ylnda Hakka irtihal eylemitir. O dnemin Pirevi postniini Selanikli Hac Hasan Dedebabay (1285-1291) Hac Bekta ilesinde ziyaret etmi ancak dnte hastalanmtr. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Melmi Byklerinden Al Urf Efendi: Grice doumlu olup, 1305/1887de Selnikte veft etmitir. Msrda uzun zaman kalm alim ve fzl bir zttr. Seyyid Muhammed Nra balanp halife olduktan sonra Selnikteki evini tekke olarak mridlerine amtr. Bu ztn da manzm ve mensr eserleri vardr. Eserlerinden birkan ylece sralayabiliriz: Seyyid Muhammed Nrun Vridt erhi ile Kitabr-read fil-mebdei vel-mednn Arapa aslndan tercmeleri, erh-i Divan Niyazi Msr, Terceme-i nsn- Kmil, erh-i Gazel-i ftde. Ilgaz Zorlunun, Evet Ben Selnikliyim adl eserinde iddi ettii sama grleri iddetle reddeder, ilm-i ledn hakknda bilgisi ve zevki olmayan birinin hezeyn olarak grr, Al Urfi Ef.yi hrmetle ydederiz. (nc. a.g.e. sh.45, v.d. 6. bask, Temmuz 99) ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ NZIM & MELMLK Nazmn dier ei Piraye Hanm (Memet Fuatin annesi) Nazmdan nce Vedat rfi ile evliymi. Vedat rfinin dedesi Ali rfi Efendi, Selanikte Melamilik Dergh ba olan Ali rfi Efendi bir Sabetayc ve yalsn da Sabetayc cemaate balam. (Bkz. Ilgaz Zorlu'nun kitab) Nazmn elerinden Mnevver zaten daysnn kz ve Mnevver Hanmin ilk ei Ressam Nurullah Berk. Mnevver Hanm, babasndan nefret eden Mehmet Nazm'n yani Nazm Hikmet'in olunun da annesi. Polonya vatanda olarak ld. (Burada dikkati eken Berk ve Berkin soyadlar. 99) ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Bir Halifebabaya Gre Mason, Bektai ve Melm Jntrkler Merhum Halifebaba Turgut Kocadan kalan evrak arasnda bulunan, kendisinin hazrlad ttihat Terakki yeleri balkl bu listeyi aratrmaclarn dikkatine sunuyoruz.

MASONLAR : Ali Fuat (Cebesoy), Aaolu Ahmet Bey, Abdurrahman eref, Dr.Akil Muhtar (zden), Abdullah Cevdet, Dr. Bahattin akir, Beir Fuad (lk pozitivist), Cavit Bey (Maliye Nazr), Cevat Abbas (Bey), Eref Sencer Bey (Kuuba), Edip Servet Bey, Halil (Kut) Paa, (Enver Paann amcas), Hseyin Cahit Yaln, Halil erif Bey, smail Canpolat Bey (Dahiliye Nazr), Kara Kemal Bey, Kazm Nami Duru, Mehmet Reit, Mahmut evket Esendal, Nuri (Kllgil) Paa (Enver Paann kardei), Osmanckl Nuri, Dr. Nihat Reat Belgevi, Dr. Rza Nur, Sait Halim Paa, emsettin Gnaltay, Dr. Tevfik kr Bey, Talat Kk (Mukara), Prof. Veli Bey, Yusuf Akura, Hseyin Kadri Bey, Hseyin Haim Sanver, Mithat Paa, Nuri Bey (Yeni Osmanlc). BEKTALER : Ahmet Rza Bey (Ayan Reisi), Ahmet Nesimi Bey (Hariciye Nazr), Ali Haydar Mithat, Ali efik zmirli, Ali Rt Hersekli, Ali Rza Krmi, Asaf Dervi, Ali Rza Paa, Gazi Ahmet Muhtar Paa, smet Fazl Bey, (Debreli) Behet Efendi, Esat Paa (Dra mebusu), Eyp Sabri (Akgl Bey), Avlonyal Ferit Paa, Selanikli Fazl Necip, eyhulislam rgpl Hayri, Hasan Rza Paa (Hudeyce mebusu), erkez Hayrettin Paa (Tunuslu), Hilmi Tunal Bey, Halil Muvaffak Bey, air Hseyin Sret, Kimyager Hseyin, Hasan Tosun Bey, Gmlcineli smail Bey, brahim Temo, Dr. smail brahim Efendi (Dobrucal), Kamil Paa, Ltfi Fikri Bey (Dersim mebusu), Mahmut Paa (rksulu), Mithat kr Bey (Bleda), orum mebusu Muhiddin Bey, Mahmut Nedim Paa, Giritli Muharrem, Milasl Murat Asker, Veteriner Mehmet Bey, Mustafa Ragp, Mustafa Hayri rgpl, Dr. Nazm Bey, Nabi Bey (Ycekk), mer Naci (Muallim Naci), zmir Valisi - Mebusu Rahmi Bey, Rauf Ahmet Bey (stanbul mebusu), Dr. Rusuhi Bey, Hariciye Nazr Rfat Paa, Refik Bey (Manyasizade Adliye Nazr), Dr. Rfat, Eczac Rait Tahsin, Reat Paa Matl, Dr. Refik Nevzat Bey, Recep Peker, Binba Sabri Bey, Sezai Bey (uray mmet Redaktr), Bosnal Veli Bey, Yakub Cemil Bey, Saffet Ltf Tozan. MELAMLER : Ahmet kr (Maarif Vekili), Ali Suavi, Ahmet Vefik Paa, Ahmet Mithat Efendi, Bezmi Nusret (Kaygusuz), Cemal Paa, Fevzi akmak, Hafz Hakk Paa, Hseyin Avni Paa, Kadir Efendi (Hoca Mehmet Kadir Nasih), Mustafa Asm Efendi, Mehmet Tahir (Bursal), Damat Mahmut Paa, Necmettin Molla (Adliye Nazr), Naili Efendi (Nakibendi, eyh Abdlkadirin kardei), mer Seyfettin, Menemenlizade Rfat Bey, Miralay Sadk Bey, Sami Paazade Sezai, Saffet Paa. MASON + BEKTALER : Ali Fethi (Okyar), Ahmet Bedevi Kuran (R.K.), Cemal Bardak, Enver Paa, Ethem Ruhi Balkan, Fuat Balkan, Nide Mebusu Hayri Efendi, hsan Namk Bey, Kazm Karabekir Paa, eyhlislam Musa Kazm Efendi, Dr. Miralay Mehmet Ali Baba, Mehmet Cemil, Namk Kemal, Rza Tevfik Blkba, Salih Cimcoz (stanbul mebusu), Prens Sabahattin Bey, Talat Paa, Cemal Paa, Kara Vasf Bey,Ziya Paa, Hakk Baha Bey. . Turgut Koca ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Trkiye'nin kapal ekonomi ile ynetildii 1970'li yllar artk ok gerilerde kald. Bu dnemde dev tesisler ve byk fabrikalar modayd. Hammadde ya da sanayi rn reten tesisler prestij unsuru olarak kabul edilirdi. Deiim 1980'lerde balad, 90'dan sonra hzland. letiim ve internet ise yeni dnemin gzde hizmet sektrleri oldu. Bu sektrleri ilk kefedenler ve gelecee yatrm yapanlar da bu dnemin yeni prensleri. Microsoft'un patronu Bill Gates ite bu yeni dnemin en gzel rnei. u anda "Trkiye'nin en zengini kimdir?" eklinde bir anket yaplsa Trk halknn pek ou hl Sabanc ya da Ko cevabn verecektir. Halbuki artk "Dnyann En Zengin adamlar" listesinde Trkiye'yi ukurova Grubu'nun patronu Mehmet Emin Karamehmet temsil ediyor. Getiimiz hafta Din Bilgin'in Sabah Gazetesi ve ATV Televizyonu'ndaki hisselerini de alan Karamehmet'i sizlere yakndan tantabilmek iin kendisi ve irketleri zerine Tarsus'tan New York'a uzanan geni bir aratrma yaptk. adam Sakp Sabanc tarafndan takdir edilen ve "O trene erken binip bizi geti." denilen bir iadam Karamehmet. ukurova Holding'i bu baarya gtren Karamehmet'in en byk zellii ise yeni sektrlerde giriimcilik rol. nce Turkcell, ardndan Superonline simdi de Digitrk Tarsus'tan New York'a Tarsus'ta sanayi sektrne giren ilk Trk ailesinde 3. kuaktan Karamehmet, ald miras, akll ve yerinde yatrmlar ile gelitirdi ve hzla zirveye tad.

Mehmet Emin Karamehmet, 1 Nisan 1944 tarihinde Mersin'in Tarsus ilesinde dodu. Aslnda ilk nfus kaytlarnda soyad Karamehmetolu eklinde geerken kendisi bunu daha sonralar dzelterek Karamehmet olarak kullanmay seti. M. Emin Karamehmet, stanbul'da Robert College'de eitim grd. Kendisinin Robert College yllarndaki snf arkadalar ise yine olduka nl isimler. Ko Holding st dzey yneticilerinden Hasan Suba, Londra Bykelisi Korkmaz Haktanr, Trkiye Eitim Gnllleri Vakf Genel Sekreteri ve eski bankac brahim Betil ve iadam erif Egeli. Mehmet Emin Bey'in Deniz, Nil, Neslihan ve Ali Samsa adnda drt kardei bulunuyor. Karamehmet'in iki kardei Ali Samsa Karamehmet ve Neslihan Ylmaz holding ynetiminde de bilfiil rol alyorlar. Karamehmet, Robert College sonras ngiltere'de bulunan Dover College'de ekonomi eitimi ald. lk ahsi irketini ise 1966 ylnda 100 bin lira sermaye ile kuran Karamehmet, o yl babasnn uzun yllar meclis bakanl yapt Tarsus Ticaret ve Sanayi Odas'na da resmi kaydn yaptrd. Memleketi Tarsus'un bir ticaret merkezi olmas ise Karamehmet'in ticari tecrbesini artrd. Ticaret merkezi Tarsus Karamehmet'in doduu yer olan Tarsus, ukurova'nn merkezinde Adana ile Mersin arasnda kalan blgede gelimi bir ilemiz. 1879 ylnda kurulan olduka eski Ticaret Meclisi ile ticaretin beii olan ile ayn zamanda lkemizde elektrik enerjisinin ilk retildii yer olmas ile de nl. Bereketli topraklara sahip olan ukurova'da ziraatin yan sra sanayinin hammaddesi olan rnlerin de bolluu Tarsus sanayiinin geliimine katkda bulunmu. Blgede ilk rr fabrikas, 1863 ylnda Gont isimli ngiliz tccar tarafndan Tarsus'ta alm. Tarihinde doulu kervanlarn urak yeri ve ticaret merkezi olan Tarsus, bugn de ticari nemini muhafaza etmekte. 1999 ylnda ileden yaplan ihracat 100 milyon dolar aarken, Tarsus Ticaret Borsas'ndaki yllk ilem hacmi ise 36 trilyon civarnda gerekleti. Tarsus, tarm ve sanayiden elde ettii kii bana den gelirle lkemizin nde gelen ilelerinden birisi. lede bulunan 582 sanayi tesisinde son verilere gre 15 bini akn kii istihdam ediliyor. 22 banka ubesi bulunan ilede toplam mevduat miktar ise 50 trilyona ulayor. Sanayici bir aile Mehmet Emin Karamehmet, tarm ve sanayi kkenli Karamehmet ailesinin nc kua. Trk sanayiine Eliyeil ailesi ile birlikte ukurova Sanayi letmeleri'ni kurarak giren Karamehmet ailesi, blgede gayrimslimlerden sonra sanayie adm atan ilk Trk ailesi olarak biliniyor. ukurova blgesinde olduka yakndan tannan Eliyeil ailesi ile i orta olan Karamehmet'ler, ayn zamanda evliliklerle de bu ortakl yllar boyunca perinlemiler. ukurova'nn bereketli topraklarnda yllar boyunca tarm retimi ile geimlerini salayan Karamehmet ailesi, gemii 1880'e kadar uzanan ukurova Sanayi letmeleri fabrikasn Eliyeil ailesi ile birlikte alarak sanayie adm atyorlar. Trkiye'nin en eski ve en byk tekstil komplekslerinden biri olan bu tesisler 1925'te sadece 50 rr ve 5 bin ilik kapasiteye sahip. 1932'de byk bir modernizasyona gidilen fabrika lkemizdeki ilk modern fabrika hviyetini kazanm oluyor. adi Bey'in fabrikas Tarsus'ta Sadk Paa lakab ile tannan Sadk Eliyeil'in olu adi Eliyeil, ukurova Sanayi letmeleri'nin ilk kurucusu. Zaten Tarsus'ta herkes ukurova Grubu'nun tekstil retim tesislerini hl adi Bey'in fabrikas olarak biliyor. Tarsus'ta yerleik Ramazanoullar da ukurova Sanayi letmeleri'nin yine ilk ortaklar arasnda. ukurova Tekstil Sanayi'e ek olarak o dnemde bir de Karam ya ve rr fabrikas kuruluyor. makineleri retimi ise ilk balarda distribtrlk olarak balam, zaman iinde John Deree bierdverlerinin retimine geilmi. Zamanla bierdver retiminden forklift retimine kaylyor. Mehmet Emin Karamehmet ise ilk irketini 1966 ylnda henz 22 yanda iken kuruyor. thalat, ihracat ve imalat alanlarnda faaliyet gstermek zere kurulan Mehmet Emin Karamehmetolu Ticarethanesi, Mehmet Emin Karamehmet'in Ticaret Odas'na kaytl ilk irketi.

Karamehmet ailesi Tarsus'un en eski sanayici ailelerinden olmalarna ramen Tarsus Ticaret ve Sanayi Odas ynetiminde son yllarda hi grev almyorlar. Baba Mehmet Kemal Karamehmet, 196777 dneminde 10 yl oda meclis bakan olarak grev yaptysa da oullar bu kurumlarda grev almamay tercih etmiler. Amcalar Reat Karamehmet de Tarsus Ticaret Borsas'nn uzun yllar meclis bakanln yrtm. Koordinatr zer iller 12 Eyll 1980 ncesi ukurova Holding'in genel koordinatrln ise yakndan tandmz bir isim, eski babakanlardan Tansu iller'in ei zer iller yrtyor. Kendisi de bir Robert College mezunu olan zer iller, 197779 dneminde ukurova Holding'in genel koordinatrln baaryla icra etmi. 1980'li yllarda bankann ve ok sayda irketin sahibi konumuna gelen Karamehmet ailesinin mali gc bir hayli artyor. Mehmet Emin Karamehmet'in ynetiminde aktif rol stlendii bu dnemde grup, elik retiminden deterjana kadar her alanda retim yapmaya balyor. 1980'li yllarla birlikte d ticarete arlk veren ukurova Grubu, bu tarihlerde New York ve Cenevre'de de ilk irketlerini kuruyorlar. Ayrca Blent Ulusu hkmeti dneminde ukurova Sanayi letmeleri'nin Mersin yolu zerindeki yeni fabrikalar alnan kredilerle ina ediliyor. Ancak, o dnemde henz lkemizde tam bir serbest ticaret ortam olumam durumda. Dviz alm satm, elektronik eya ithali hatta Marlboro vb. yabanc sigaralar bile yasak. Bu dnemde yurt dndan nemli lde mal ithal eden Mehmet Emin Karamehmet, evraklardaki uyumazlktan dolay sulanyor ve iddialara gre bir dnem hakknda arama emri karlyor. Ve Karamehmet areyi yurt dna gitmekte buluyor. Karamehmet'in davas Turgut zal'n zel abalar ile drlerek kendisi yeniden lkemize geri dnyor. Akrabalar ile kavgal 1989 ylnda Karamehmet ailesi iinde Pamukbank hisseleri yznden yaanan bir anlamazlk sonras Mehmet Emin Karamehmet, Hasan Karamehmet ve Mehmet Reat Karamehmet'in elindeki hisseleri satn alarak grupta ounluk hisselerine sahip oluyor. O gnlerde bu olaya ok zlen ve morali bozulan Mehmet Reat Karamehmet ise Tarsus'ta geirdii bir trafik kazasnda hayatn kaybediyor. u anda Hasan Karamehmet, oullaryla birlikte kurduu Karamehmet Holding'in banda bulunuyor. Finans alannda 1992 ylnda Park Yatrm BankasParkbank' kuran Hasan Karamehmet, borsada ise Park Menkul Deerler ile araclk hizmetleri yrtyor. u anda 15 personel ile alan ve merkezi stanbul Levent'te bulunan Parkbank, 1999 ylnda 563 milyar lira kr elde etti. Ancak son dnemde gerek Karam Yalar'nda gerekse de finans alannda Karamehmet Holding'in maddi adan sknt iine girdii dile getiriliyor. Aydn HASKEBAPI SABATAYST CNEYT ARCAYREK TECL RFNE BR EKLDE SORUYOR: YAN TANSU HANIM DNME M? MASON DEMREL SBIK BABAKANININ KKENN DAHA YEN BLYORMUCASINA FA EDYOR: O BR SELNKLDR. LLER DL SRMEKSZN CEVAP VERYOR: HALS MUHLS TRKM! ALEV AL RIZA ZELYUT AVUKATLIA SOYUNUP ARAYA GRYOR: BU LER FAZLA KURCALAMAYIN... BZE KALIRSA SZ NCE RESME TIKLAYIP DAHA FAZLA BLG N AAIDAK YAZIYI OKUYUN.

DYP: illerle ilgili Dnmelik iddias ispatlansn Gazeteci Cneyt Arcayrekin ankaya Muhalefeti isimli son kitabnda ortaya att iddialar yeni bir tartmay da beraberinde getirdi. Arcayrek, kitapta 9. Cumhurbakan Sleyman Demirelin, DYP lideri Tansu iller iin Selanik kkenli dediini ve dnme olabileceini ima ettiini ileri sryor. Kitapta, illerin rana sava amay planlad, ancak Demirelin bunu son anda nledii de iddia ediliyor. Gazeteci Cneyt Arcayrekin Byklere Masallar, Kklere Gerekler dizisinin ankaya Muhalefeti isimli sekizinci kitabnda yakn tarihle ilgili yine ilgin anekdotlara yer veriliyor. Kitapta, dnemin babakan Tansu illerin seim kazanma hrsyla rana sava amaya hazrland, ancak Cumhurbakan Sleyman Demirelin buna engel olduu savunuluyor. Demirelin, bu konuda Bu iller bir lgn, devleti byk bir beladan kurtardm. dedii kaydediliyor. Kitapta ortaya atlan ve tartmalara neden olabilecek bir dier nemli iddia ise Tansu illerin dnme olabilecei iddias. Arcayrekin bu konuya ilikin olarak aktard diyalog yle: Cneyt Arcayrek: iller gelip size Ortadouyu anlatmad m? Demirel: ok nemli eyler oldu dedi. nemli ne olmusa! Cneyt Arcayrek: illerin evresindekiler vaat edilmi topraklar szn yazp eline verdiler. (simler saydm, hepsini dorulad.) Demirel: (Yumuak bir sesle) Kadn da Selanikli. Kkende! Bunlar

birbirini tutarlar. Cneyt Arcayrek: Aman efendim. lk kez duyuyorum. iller dnme mi? Demirel: Dnme mi bilmem. Ama babas Selanikten gelme. Mbadele srasnda Milas ve civarna yerletirilenlerden. DYP lideri Tansu iller, iddialar karsnda suskun kalrken, cevap partinin resmi internet sitesinden geldi. DYP Portal imzasyla dn internet sitesinde yer alan yazda, Cneyt Arcayrekin tarih yazmaya kalkt belirtildi ve kitapta Demirele atfen yaynlanan szler hakknda Demirelden cevap beklendii dile getirildi. Aklamada, yle denildi: Sayn Demirel gibi bir devlet adam; Selanikli olmak yanl bir eymi gibi telffuz ederek, Trkiye Cumhuriyetinin kurucusu byk nder Atatrk iin de yanl sylemlere sebep olabilecek ekilde kullanr m?.. Buna imkn var m? Bu konuda Sayn Demirelin bir cevap vereceini dnyoruz. Bu cevab beklemede hakl olduumuza inanyoruz. Halis muhlis Trkm DYP lideri Tansu iller, gazeteci Cneyt Arcayrekin ankaya Muhalefeti isimli kitabnda yer alan Selanikli olduu ve dolaysyla Sabetayist (dnme) olabilecei iddialarn Zamana deerlendirdi. Halis muhlis Trk olan bir aileden geliyorum. diyen iller, Selanikli deil, Mulal olduunun altn izdi. iller yle konutu: Babam da Mulalyd. Kim sylyorsa yanl sylyor. Annem tarafn kastediyorlarsa, annemin dedesi Salih Paa Osmanlnn nl bir paasdr. Selanikte bir sokaa onun adn vermiler. Yunan savanda yer alm bir Osmanl paasdr. iller kitapta yer alan, rana sava aacayla ilgili iddialar ise abartma olarak nitelendirdi. Operasyona kar kt savunulan Erdal nnnn o zaman babakan yardmcs olmadn vurgulayan iller, unlar kaydetti: Abartma var. Gre Paa ile konutum. Gre Paa, reki Paa ile o dorultuda konutu. Hatta Sayn Arcayreke de Gre Paa bilgi verdi. Ama bugn bunlarn hibirisi yok. Anlatlanlar hayal rn. Dnemin Cumhurbakan Sleyman Demirelin ben durdurdum dedii rana ynelik snr tesi harekatla ilgili ifadeleri de reddeden iller, u grleri dile getirdi: PKK kartn kullanyorlard o gnlerde. Masum insanlarmz lyordu. Oralarda (Ne yapabiliriz? nsanlarmz nasl koruruz?) diye grmeler oldu. rana sava almas falan, byle bir ey yok. Bu sylediklerimi Gre Paa da dorular. Ahmet Byk / Ankara iller'e komplo ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Baz gazetelere dikkat edin: DYP Genel Bakan Tansu iller'i ktlemek iin olmadk hikayeler yazyorlar. Ama, iller zerinden DYP'yi vurmak ve bu partiye ynelen oylar paylamak. Bu konuda aka gzlenen iki eilim var: Birincisini Sleyman Demirel'in ynlendirdii sylenebilir. Bu merkez, iller'i devred brakp onun yerine Demirel kontroll baka bir lider yaratmak istiyor. Burann son senaryosu ile gndeme Sayn iller'in 'kken'i getirildi. Ne demek bu? Tansu iller Selanikli imi... Bu yzden de dnme olabilirmi. amur at, izi kalsn. Sanki dier parti liderlerinin kkeni aratrlm, tm ak pak km da bir iller 'sorunlu' olabilirmi. Daha da aalm: Buradan varmak istedikleri nokta, Tansu iller'in Trk olmadn syleyip milleti ondan soutmak... Bunlara gre, kendileri Trk'tr... Trk olduklar iin de btn oylar onlara verilmelidir. Milleti aptal sananlarn bu tiyatrosuna gre, halk kt kedi iller'i dlayacak kendi adaylar da gelip partinin bana geecek, milleti kurtaracaktr. AYIPTIR AYIP Kimin Trk, kimin olmadn kan grubundan m tespit ediyor bu 'dnmez'ler? Trk Trk diyenlerin Trklere neler yaptn tarih ortaya koymuyor mu? Bir de Osmanl tarihine bakn. Bu byk devleti ynetenlerin iinde Rum, Ermeni, Yahudi devlet adamlar yok muydu? O zamanlar bile insanlarn kkenine deil iine, ehliyetine baklrken imdi atlardan sz eder gibi insanlar gruplamaya kalkmak ne kadar geriye gittiimizi gstermiyor mu? Atatrk, milleti tanmlarken, kan grubundan yola kmad. O, 'Ayn idealler evresinde birlemi insan topluluu millettir.' demitir. Kendisini Trk sayan herkes, Trktr. Tansu iller kendisini Trk saydna gre, onun dedelerinden yola karak milletin kafasn bulandrmaya almak siyasi ahlakla uyuur mu? Yakn zamanlarda ve gnmzde babakanlk hatta cumhurbakanl yapm baz yneticilerimizin Trk kkenli olmad bir gerektir. Sayn zal gibi Sayn Mesut Ylmaz da Trk kkenli deildir. Fakat, kimse onlarn Trk olmadn syleyemez. Yeter ki onlar kendilerini Trk kabul etmi olsunlar. Bir yandan DTP, bir yandan ANAP, Tansu iller'i ypratmak iin dizi senoryo yazarlar oluturmular, yazdrp yazdrp yanda gazetelere veriyorlar. Onlara hatrlatalm ki, bu millet, politikaclarn kkeniyle deil, yurt dna milyonlarca dolar karp karmadyla ilgileniyor. *** Ali Rza ZELYUT

Bakan Grel: Sabetayc evreler beni tehdit olarak gryor

Babakan Ecevitin rahatszlnn ardndan ismi DSP liderlii iin geen Devlet Bakan kr Sina Grel, hakknda ortaya atlan Sabetayc iddialarn yalanlad. Grel, Falanc filanc diyebilmek iin ok yaratc olmak gerekiyor. Bu kadar yaratclk iin efor sarf ettiklerine gre, demek ki bu Sabetayc, vesaireci olan evreler beni de bir tehdit olarak gryorlar. dedi. Haftalk haber dergisi Aksiyona konuan Grel, ilk einden ayrl ve ikinci evlilii hakknda kan speklasyonlara ierlediini syledi. Her insann hayatnda olabilecek, saklanmadan yaanlan konularn kar bir kampanyaya dntrlmesinden yaknan Grel, Sabetayc sylentilerini karanlar da aknlkla izlediini ifade etti. Grel unlar kaydetti: Benim babam rahmetli Milaslyd, anne tarafm da zmirde Skede, soy aalarn 17. hatta 16. yzyla kadar gtrebileceimiz bir aile kkenine sahiptir. Ben bu iki aile kkenimle de hep vnmmdr. Bir dedemin Galiya Cephesinden balayp anakkaleden geen ve ondan sonra da Kurtulu Savayla son bulan yaklak 10 yl vatan iin savatn da en byk vn kayna olarak kabul ederim. Son gnlerde zellikle baz siyasetiler iin ne srlen Sabetayclkn gemii 17nci yzyl Osmanlsnda gerekleen bir olaya dayanyor. 1626-1676 yllar arasnda yaayan zmirli Sabetay Sevi adl bir haham nce 1648 ve son olarak da 1666 ylnda Mesihlik iddiasyla ortaya kt. Ortodoks hahamlarn ikayetiyle byyen olay sonunda Sevi, Padiah 4. Mehmedin huzurunda Yahudilikten dndn aklad ve hayatn kurtard. Sevi, Aziz Mehmet Efendi adn ald, ancak o ve takipileri inanlarn gizli gizli yaamaya devam etti. Sabetayclk akm, nceleri zmirde, sonralar Selanikte yayld. Tarikatn srlar dnmelerin ocuklarna ancak evlendikleri zaman alyor. Sabetay Sevinin Tanrnn yeryznde grnm ekli olduuna inanan Sabetayclara, Dnme ve Avdeti de deniyor. Sabetayn kyamet ncesi yeniden dnyaya gelip tm Yahudileri birletireceine inanlyor. Zaman Gazetesi Politika Servisi 17.06.2002 Orhan Pamuk: Valla ben Yahudi deilim (...) Yaln Kk de kitaplarnda sizden bahsediyor... Okumadm bile. Bu konuya girmek istemiyorum. Konu d sylyorum. Bu adamcaz tutturmu, benim Yahudi olduumu sylyor, kitabna da alm. Kitaplar okumadm. Pek ok insan da bunu bana sylyor. Bu, bana ok ayp geliyor. Ben Yahudi deilim, ben Selanikli deilim. Olsam sylerim, gemiime ait aile aacm anlattm size. Byle bireyin ilgi grd toplumda yaamaktan utanyorum. Ama byle ben Yahudi deilim demekten de utanyorum. ok kt bir durum. nk o zaman Yahudilerden bask var, kendini sevdirmek iin, valla ben Yahudi deilim... O da buralardan bir malzeme buldu, cevap vermek istemiyorum. Baz dzeyler var bence... En sonunda aar birgn bakarm, ama inann okuyamam.

Orhan Pamukun Aile Balar

Baba taraf Grdes mfts imdi buraya bir virgl koyalm ve Orhan Pamuk'un kklerine doru bir yolculua kalm. nce baba taraf... : "Babam taraf Trklemi erkezlerdir." Ailenin eceresi ile ilgili bilgileri daha ok evket Pamuk'tan ediniyoruz. evket Pamuk, Orhan Pamuk'un 18 ay byk aabeyidir: "Hem babaannem hem anneannem taraf 1890'lara kadar Manisa'nn Grdes kazasnda yayor." evket Bey'in sylediine gre ailenin baba kanad burann yerlisidir: "Mesela baba tarafmdan Sabit Bey, 19. yzyln ikinci yarsnda Grdes Mftl yapm. Babaannemin annesi taraf ise, 1850-60'lardaki Kafkas gyle Grdes'e yerletiriliyorlar." Orhan Pamuk'un dedesi Mustafa evket ve ailesi daha sonra Grdes'ten zmir'e gider. Oradan da Teknik niversite'nin (stanbul) ilk mezunlarndan olarak, mhendis kar: "Cevdet Bey ve Oullar kitabnda ondan etkilendim ama onu anlatmadm. Dedem smet Paa'nn dneminde demiryolu yapmndan epey para kazanmtr." (Mustafa evket Bey'in Abdullah adndaki kardeinin kz Turan Hanm da nl felsefe profesr Hseyin Batuhan ile evlenmi, ailenin tannm bir baka ferdidir. Dier kz Seluk Hanm ise resim eitimi alp Fransz bir ressamla birletirir hayatn.) Mustafa evket Bey evlilik zaman gelince hayatn (Maide) Pakize Hanm'la birletirir. Ve ocuk sahibi olur: zhan (doktor), Aydn (mhendis olur), Gndz (Orhan'n babas, o da mhendistir) ve Gnl (gazeteci Bedii Faik Akn'n, hukuk fakltesi dekanlndan emekli kardei lhan Akn'la evlendi): "Eskiden hep saklardm bunlar." Pamuk'un dedesinin 1933-34'lerde lm aile iin byk kayptr: "Dedemin lmesi, byk para kazanma mekanizmasnn sona ermesi demekti. Mhendislik okuyan babamla amcam, ksa sre

ierisinde -bunu glmseyerek sylemiyorum- dedemden kalan paralarn byk bir ksmn, iddial bir ekilde byk yatrmlara, ihalelere girerek 1950'lerin sonuna doru batrmlar. Hayat standardnda bir dme olmad ama benim ocukluum o maln satlmas, bu maln satlmas, babaannemin alamas ve fakir dme hikayelerinin arasnda geti. Nitekim babam da ite byle zel giriimci mteahhitlikten bir yneticiye evrildi. Bizi brakp kat, Paris'te yaad." Orhan Pamuk'un babas Gndz Pamuk da inaat mhendislii okur. leri tasfiye ettikten sonra Paris'e gidip IBM irketinde almaya balar. Sonra ilk bilgisayarclardan olarak IBM'in Trkiye ubesini aar ve Trkiye mdr olur (1959-64). 1964'te Ko Topluluu'nda almaya balar, Aygaz Genel Mdrl, Ko Holding Plan Grubu Bakanl, Arelik ile Garanti Bankas Ynetim Kurulu yelii ve 1978'den sonra iki yl da Petkim Genel Mdrl yapar. 2001'e kadar da mezun olduu niversitede retim grevlisi olarak bulunan Gndz Pamuk, smet Paa ile Heybeliada'dan tanklndan dolay SODEP'in kurucular arasnda yerini alr: "Halk Partisi yaknl ailede hep vard. Ben, 'Tabii Halk Partisi'ni sevecekler, nk Halk Partisi dneminde zengin oldular' diye sylyorum." Bykdedesi Girit'te vali Pamuk'un anne taraf ise 1720'lerde Girit Valilii de yapm brahim Paa'ya dayanmaktadr: "Anne tarafm size en iyi Doan Hzlan anlatr aslnda. nk Doan Hzlan anne tarafmdan akrabamdr. O merakldr ya byle soylulua falan. Bilmem ne paa nereden devirilmi..." (Burada yine evket Pamuk'un yardmna bavuruyoruz. C.K.): "Aile Kaptan- Derya brahim Paa'ya dayanyor. Paa, ayrca 1720'lerde Girit valilii de yapm. Sicilli Osmani var, orada rastladm kaytlara." stanbul Ticaret Odas'nn kurucularndan Basmaczade olarak anlan kii de Pamuk'un dedesinin dedesi veya amcas, yani aileden birisidir. Bez ii yaptklarndan dolay Basmaczade olarak anlan Pamuk'un dedesinin babas brahim Ferit'in, Cevdet dnda Fuat ve zzet adnda iki olu daha olur. Cevdet Ferit'in amcas Nejat Basmac da stanbul Ticaret Borsalar Birlii Bakanl yapm birisidir. Sz Orhan Pamuk'ta yine: "Bir zamanlar Bankas Genel Mdr de olan Ferit Basmac da ayn aileden geliyor. Aslnda, sevmediim ve kimsenin de bilmesini istemediim kk adm da Ferit'tir. Ailede bazlar Basman, bazlar da Basmac soyadn alm ama ayn ailedir." Pamuk'un annesinin babas Cevdet Ferit (1882-1953), Almanya'da hukuk eitimi alp, Darlfnn (stanbul niversitesi) Hukuk Fakltesi'ne dnene kadar (1933) orada dersler verir: "Atatrk'n 1933 reformundan sonra niversiteden uzaklatrlmtr." 'evket'le gerilim var aramzda' te bu Cevdet Ferit de Nikfal Hanm'la evlenir ve kz babas olur. Kzlarnn en bykleri (emekli hukuk profesr) Trkan Hanm, Hayat dergisinin kurucusu air evket Rado ile, en kkleri Glgn de, stanbul Valisi Muhittin stnda'n olu stn'le evlenir. Cevdet Ferit-Nikfal iftinin ortanca kz ekre ise Mustafa evket-Pakize iftinin ocuu, Orhan Pamuk'un da babas Gndz Bey'le evlenmeye karar verdiinde yl 1949'dur: "Sinemann benim hayatmda nemli bir yeri vardr. nk annemle babam sinemada tant." Orhan doduunda sene 1952'dir: "Ailede hi Orhan dede tanmyorum, ama annem 'Bu ismi veriyorum, bu olsun' dedi." iftin, 1950'de doan dier ocuklar da evket'tir: "Gerilim var aramzda. O gerilimi anlatmamdan da hakl olarak ikayetidir. Fakat ben yazarm, yazdm ve ona glmseyerek sylyorum, yazmaya da devam edeceim. Tabii onunla atyor grnmek de istemem. Doru da deil. Arkadaz." --'Tembel, mark, sulu renci' lkokula, amca ve babasnn da okulu olan Ik Lisesi'nde balayan kk Orhan, iki sene sonra babas IBM Genel Mdr olup Ankara'ya gidince, bakentteki Mimar Kemal lkokulu'na devam eder. Tekrar stanbul'a dndklerinde Ik Lisesi bu sefer almaz Orhan'. O da ili Terakki'den alacaktr diplomasn. Ardndan hemen Robert Kolej'e kaydn yaptrr. 1970 ylnda buradan mezun olur. Pamuk'un, o yllarda bugnknn aksine bir imaj vardr: "Tembel, baarsz, mark, durmadan aka yapan ama okulda ressam olarak bilinen falan... Yani bugn toplumda hi bilinmeyen yle bir imgem vard." 6-7 yalarnda resme balayan Pamuk, 22 yana kadar resme devam eder. Robert Kolej'in ardndan dedesi ve babas gibi nce stanbul Teknik niversitesi'nde mhendis olmak iin okumaya balayan (1970) Pamuk, nc yln sonunda buradan ayrlr. Askerliini tehir iin yine de bir okul olsun diye de (stanbul niversitesi) gazetecilik blmne geer ve buray 1977'de bitirir. Yine askere gitmemek iin mastere balar. (Pamuk, 12 Eyll'den sonra kan ksa dnem askerlik imkanyla Tuzla'da 4 ay yapacaktr askerliini.) Yusuf Rza, at zel ve erkek ve kz okullarya zmirin eitim hayatna yllarca hizmet etmi, ders kitaplar yaynlam, bylece birok nemli fikir, sanat ve devlet adamnn yetimesinde rol oynam deerli bir eitimcidir. Demokrat zmir gazetesinin sahibi Adnan Dvencinin de babasdr.() Okullarnda Avram

Galanti, Mehmet eref ve Selim Srr gibi tannm kiileri rtemen olarak altran Yusuf Rza, bir taraftan da zmir dadisinde uzu yllar retmen ve idareci olarak hizmet etmitir. () Kurduu zel okullarda Nail ve Rfat Moral, Benal Nevzat, Turgut Trkolu, Sha Tkel, Necat Eczacba gibi bir ok tannm kiiyi yetitiren" (. Faruk Huyugzel, zmir Fikir ve Sanat Adamlar (1850-1890), s.590) zmirliler, Kemeraltndaki "zel Yusuf Rza Ana ve lkokulu"nu hatrlayacaklardr, 80li yllarda okul tabelasn indirdi. Yazar belirtmemi, bu okuldan mehur olan bir dier nl uzun yllar belediye bakanl yapm olan hsan Alyanaktr. smi spor salonuna verilen Selim Srr Tarcan bir Kapanc olarak Ferikyde yatyor. Osman Cengiz andarn einin kzlk soyad da Tarcan. Adnan Dvenci milltevekilii de yapm, Demokrat zmirin ilk Yaz leri Mdr Osman Kapani, o da DPden milletvekillii yapm bir zat. Bir dier nl Sabetayc Ali Gevgili, gazetecilie bu gazetede balam. Mithat Perin, Burhan Belge gibi isimler de bu gazetede alm. Gelelim Nejat F. Eczacbana, kendisi hakknda ayrntl bilgi u adreste var: http://www.eczacibasi.com.tr/scn_topluluk/kurucu.html Nejat F. Eczacba (1913-1993) Eczacba topluluunun kurucusu, babas da zmirin ilk "Mslman" eczacym (Bkz. Melih Grsoy, zmir Mozaiinde Belirgin Talar) Yallar da daha nce bahsettiim Msri Dergahnn ok yaknnda. Nejat Beyin olu Blent Eczacba TSADn bakanln yapt. Ali imen ve Hakan Ylmaz da pler Kimin Elinde isimli kitaplarnda Eczacbalarn Bilderberg ile balantlarna ve toplantlara katldklarn yl da vererek deiniyorlar. Ben de daha nce Blent Eczacba iin bunu belirtmitim. Babas da Bilderberliymi. Sabetayc Leyla Umar, gya yabanc gazetecilerin zlemleri olarak, Trkiyeyi dze karacak kadronun, Cumhurbakan Blent Eczacba ve Babakan Uur Bayar olacan yazdn sylyor; daha dorusu enjekte etmeye alyor besbelli. (Gazete alnts iin bkz, Yaln Kk, Tekelistan) evik Birin Cumhurbakanl iin ad getii zaman Sabah ve ATVnin nasl bir gayretkelik iine girdii hatralanacaktr. Peki kim bu Uur Bayar ? u andaki grevi zelletime daresi Bakan olmas. Bir "meziyeti" daha var: 1998 Bilderberge katlm. Peki ya ailesi ? getiimiz yl len Bige zgener, Altay eski Bakan ve halen ynetici Mahmut zgenerin annesi ve yine Altay eski Bakan Esen zgenerin ei olan hanmefendi Osman Kibarn kzym. Bige Hanm vefat edince lm ilanndan, Osman Kibarn karsnn adnn Ulya olduunu gryoruz ve Uur Bayar iin de yle denmi: Ulya-Osman Kibarn yeeni. Bige, branice Fazilet demek Aksiyonda okun Krca iin ne deniyordu ? "Cokun Ali Krca, ikinci evliliini de Bige (Ergder) Hanm'la gerekletirir. iftin, bu evlilikten de Selcan (bir Amerikal ile evlenir) ve Glcan (o da Ankaral bir iadam Ferit Bey'le birletirir hayatn) adnda iki kz daha olur. Bige Hanm, zmir eski Belediye Bakan Osman Kibar'n yeeni Sevil (Dilber) Hanm'la evlenen zcan Ergder'in kardeidir." evik Birle ilgili bir parantez aalm. Bir kitap var : "Armagedon/Trkiye-srail Gizli Sava" Yazar : Aydoan Vatanda Bu kitap, Silahl Kuvvetlerin bavurusu zerine nce toplatlyor, sonra mahkemeye veriliyor, sonunda kitap serbest braklyor. Kitabn 13. Basksnn 127. Sayfasnda, Impact International isimli derginin Mart 1997 saysnda yaynlanm bir yaznn evirisi var. Yaz uzun bir ka cmle alacam. "27 ubat 1997de Karaday srail ziyaretinden dnd ve ertesi gn, Trk ve Bat basnna gre Ordu, Erbakan uyarmt; ya kkten dincilikten vazgeerdi ya da" "Karadaynn yardmcs evik Bir, rticann PKKdan daha tehlikeli olduunu iddia etmitir.() Trkiyede bazlar evik Birin dnme olduuna inanmaktadr. ()" "Bu Generaller mdahale ederlerse evik Birin Babakan aday Emre Gnensay olacaktr. Emre Gnensayn da dnme olduu iddia edilmektedir." ttihat Rahmi diye tannan, ttihat ve Terakkinin beyni ve kimilerine gre geride kalan glge lideri dedikleri Izmir Valisi Rahmi Bey, hani 33. Dereceden mason Celal Bayarn manevi babas, bir dier nl Sabetayc Eczacbann da kaynpederi olan nl ve 33. Dereceden mason, Altay Spor Kulubn kuranlardan. Rahmi

Bey'in ei Nimet Hanm, Karl Detrois'in torunu. Karl Detrois, M. A. Aybarn da byk dedesi, Bektai olunca Mehmet Ali Paa (Mir)denmi. Nazm Hikmetin anneannesiyle, Aybarn babaannesi karde. Yani Konstantin Borzenckinin olu ile Karl Detroisin kz evlenmiler. Kulp Raksnn etiketinde iki ier grnr ekilde resmedilen Nono Bey Mehmet Ali Aybarn zbez amcas. Rahmi Beyin de karsnn aabeyi. 3 Mart 1909da stanbulda, Tokatlyan Otelde Mason Yksek uras iin bir toplant yaplyor. Toplantya o anda 33. Dereceye ulam 12 mason katlyor. Bu 12 kii kdem srasna gre 1den 12ye kadar sralanyor. (lhami Soysal, Masonlar ve Masonluk) 1 Numaradaki kiinin ad Mehmet Talat Sai, o esnada ttihat ve Terakki Merkezi Umumisi Reisi ve milletvekili. Ondan nce de Alyans sraelde Trke retmenlii yapyor. O zaman bu isimle tannyor ve daha sonra tarihe Talat Paa olarak geecektir. Bu toplantlardan sonra 33. Dereceye ykseltilen ilk mason yani 13.isim Rahmi Bey oluyor. Turgut Sunalp, Korede kendisiyle ayn adrda kalan Refik Erdurann, Koreye gnll olarak geldiini sylyor (Bkz. Emin laan, Krk Kiiyiz Birbirimizi Biliriz). Refik Erduran, Nazm Hikmet motorla karan kiidir ve o esnada da Nazmn baba bir anne ayr kzkardeiyle (Turgut Sunalpin de teyzesinin kz) evlidir. Leyla Umarn da eski kocas olan R. Erduran, Nazm motorla karrken, tesadf bu ya, olur ya, daysnn olu Amiral Mnci lhan da Boaz Komutandr. Refik Erduran, anlarnda, bu karma iinin aslnda nce Tark Demiran motoruyla yaplmasnn planlandn yazar. Tark Demira, Yakubilere ait zel Boazii Lisesi mezunu Turgut Demiran kardei, Melikenin de amcasdr. Muallim Naci (1850-1893) air yazar, Ahmet Mithat Efendinin damad. Ahmet Mithat Efendi de Refik Erdurann dedesinin days. Muallim Naci "zel" yer olan Divanyolu 1. Adada gml. Reat Altn'nn Yaratcs ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Reat Altn'n yaratcs kimyager brahim Etem Ulagay'n kendi ismini tayan ila irketi, 100 yana girdi. Cumhuriyet a Ulagay, hastalanan Atatrk'n tahlillerini bizzat yapyordu Trkiye'nin eczaclk tarihinde nemli rol oynayan brahim Etem Ulagay la Sanayii Trk A.., kuruluunun 100'nc yldnmn kutluyor. Kkl firmann kurucusu brahim Etem Ulagay, kutlamalar kapsamnda eitli etkinliklerle anlacak. Ulagay'n Trkiye eczaclk ve tp tarihiyle paralel geliimini anlatan bir de sergi alacak. la sanayiinin temeli Atatrk siroza yakalandnda kan ve idrar tahlillerini kendisi yapan brahim Etem'in kurduu irket, tam 100 yl ncesine dayanyor. 1880 ylnda Kafkasya'da doan brahim Etem Ulagay, Mekteb-i Tbbiye-i ahane'den yzba olarak mezun oldu, ardndan da stanbul Gedikpa-a'da ulusal ila sanayiinin temelini oluturacak kk laboratuvarn at. la sektrne devrim niteliinde yenilikler getiren Ulagay, laboratuvarnda afyon ekstresi, ipeka ekstresi, dower tuzu ve bunun gibi basit ilalar retmeye balad. Ulagay, Bahriye Hastanesi'nin, Tbbiye Mektebi'nin, Haseki Hastanesi'nin, bugn Hfzsshha Enstits'ne dnen Messese-i Hayriye'nin laboratuvarlarn kurarak, tbbi analize nemli katklarda bulundu. nl kimyager, Birinci Dnya Sava'nda Avrupa'dan 'enjektabl ampul' ithalat olanaksz hale gelince kendi olanaklaryla ilk yerli cam ampulleri retti. 19 ila ruhsat brakt Ulagay, kinci Dnya Sava srasnda Almanya'dan ila ithalat kesildiinde de yzde yz yerli karacier ekstresi ampul ve urubunu, baz vitamin ve hormon preparatlarn seri olarak retip piyasaya sundu. brahim Etem 1943'te ldnde, geride 19 adet ila ruhsat brakt. Hurda gmten altn yaratt brahim Etem Ulagay'n Reat Altn'n buluu, ilgin bir ykye dayanyor. Darphane kimyageri, 1909 ylnda ngiltere'den getirilen saf bakrla ayarlanan altn liralarn gelitirilmesi gerektiine karar verdi. Ulagay, daha dayankl ve deerli altn alam elde etmek zere almalara balad. nl kimyager dolaplarn birinde terk edilmi halde bulduu hurda gmlerle almalarn ilerletti. Sonuta altn ayarlamada gm kullanarak, istedii sonucu elde edip Reat Altn'n ortaya kard.

Akam Gazetesi 01.06.2003 Osman Ulagay - Orhan Taylan Akrabal Bugn (29.5.2003) Hrriyet'te yaynlanan vefat ilanndan, Osman Ulagay'n annesi, Orhan Taylan'n kaynvalidesi ermin Ulagay'n lmn, Bebek Cami -Zincirlikuyu Mezarl, reniyoruz. Merhumenin yaknlarna, sevenlerine basal dilerim. 1972-1973 ili Terakki Mezunu brahim Ethem Ulagay. Dedesinin ismini tayan bu kii ayn isimdeki ila fabrikasnn sahibinin torunu. Gazeteci, Osman Ulagayn amcasnn olu. Ressam Orhan Taylan, Selanik'ten Samsun'a gelen ailenin olu. Kendi ifedesine gre Samsun doumlu, ama Selanikli. Annesi de ressam. Annesinin Cezzar ve peki Ailesi ile ba var. Orhan Taylan TKP'liydi ve Bar Dernei Davas'ndan yatt. Sabetayclarn, Arap- srail Sava sonras soldan ekildikleri yolundaki teze kar, ben de Bar Dernei Davas'n sylyorum hep. Bar Dernei mensuplarnn hemen hepsi Sabetayc. Osman Ulagay Cumhuriyet'teyken zal' destekledii iin gazetenin karmasna yol aan kii. Bu olaydan sonra Cumhuriyet ikiye blnmt. Osman Ulagay, ok zengin bir ailenin ocuu. Gemite Maocu. sminden de anlalaca zere Karaka. Orhan Taylan da Karaka. Emre Kongar'n Ksa Yaam yks Reit Emre KONGAR, 13.Ekim.1941'de stanbul'da dodu. Babas, ili Terakki ve Pertevniyal Liseleri felsefe retmenlerinden hsan KONGAR, annesi ise yine ili Terakki Lisesinde bir sre felsefe retmenlii yapan, Zapyon Kz Lisesi felsefe retmeni Mesude KONGAR'dr. lk, orta ve lise eitimini ili Terakki Lisesinde gren Emre KONGAR, 1958-1959 retim ylnda fen ubesinden pekiyi derece ile mezun oldu. 1963 ylnda Siyasal Bilgiler Fakltesi Maliye ve ktisat Blm'n bitirdi. 1964 ylnda Birlemi Milletler bursu ile Sosyal Bilimler eitimi iin Birleik Amerika'ya gitti. 1966 ylnda Michigan niversitesi, Sosyal alma Yksek Okulu'ndan master nvan ile mezun oldu. Ayn yl Trkiye'ye dnd. Hacettepe niversitesi'ne retim grevlisi olarak girdi. Bu grevi srasnda 2 yl sre ile Nfus Etdleri Enstits'nde de uzmanlk yapt. 1968 ylnda niversite bnyesinde Sosyal alma Yksek Okulu'nu kurdu ve buraya mdr olarak atand. 1969 ylnda sosyal bilimler alannda "zmir'de Kentsel Aile" adl tezi ile doktor oldu. 1972-1974 yllar arasnda askerlik grevini yapt. 1974 ylnda Hacettepe niversitesi Ekonomi Blm'ne retim grevlisi olarak geri dnd. 1976 ylnda "Toplumsal Deime Kuramlar" konusundaki tezi ile niversite doenti oldu. Ayn yl Sosyal alma ve Sosyal Hizmetler Blm'ne eylemli doent olarak atand ve Blm Bakanl'na seildi. 1978 ylnda Blm Bakanl'ndan ayrld. 1976-1979 yllar arasnda, Hacettepe niversitesi adna Turizm ve Tantma Bakanl Turizm Planlamas Genel Mdrl'nde danmanlk grevi yapt. kinci, nc ve Drdnc Be Yllk Planlarn hazrlanmasnda eitli ihtisas komisyonlarnda alt. 1978-1979 yllarnda Kltr Bakanlnda Kltr Yksek Kurulu yesi olarak hizmet etti. Ayn yl Genlik ve Spor Bakanlnda "Toplumsal Kalknmada Genlik" projesini hazrlad ve uygulamada yardmc oldu. Bu yllarda Milli Eitim Bakan'na da zel danmanlk yapt. 1978-1981 yllar arasnda Dil ve Tarih Corafya Fakltesi'nde tiyatro krssnde "Sanat Sosyolojisi" dersleri verdi. 1981 yl Temmuz aynda "Atatrk ve Devrim Kuramlar" adl takdim tezi ile Hacettepe niversitesi Senatosunca Profesrle ykseltildi.1983 ylna kadar Sosyal alma ve Sosyal Hizmetler Blm ile Ekonomi Blm'nde retim yeliini srdrd. Birleik Amerika'da yaymlanan American Journal of Political and Military Sociology adl dergi ile yine ayn lkede yaymlanan International Journal of Sociology of Family adl dergilerin yaz kurullarnda grev yapt. 15 ubat 1983 tarihinde askeri rejimin niversite konusundaki uygulamalarn protesto etmek iin, niversiteden istifa etti. 1 Mays 1983-31 Temmuz 1987 tarihleri arasnda Hrriyet Gazetesi'nde danmanlk yapt. 28 Eyll 1987 tarihinde KAMAR, Kamuoyu Aratrma Anonim irketi'ni kurdu. 1987 seimlerini en az sapma ile nceden bilen aratrma dahil, seim ncesi lmlerini ve kamuoyu aratrmalarn Hrriyet Gazetesi'nde yaymlad. 31 Aralk 1991 tarihinde KAMAR'dan ayrld. 15 Ocak 1992 - 15 Mart 1992 tarihleri aras TSES'in genel sekreterlii ile birlikte vakf mdrln de yrtt.

Nisan 1992'de Kltr Bakanl Mstearl'na atand. Kasm 1995'de Mstearlk grevinden ayrld. 15 Ocak 1996'da Federal Almanya Devleti tarafndan stn Hizmet Madalyas Byk Liyakat Ha ile, 1 ubat 1996'da talya Devleti Commandatore Madalyas ile, 15 ubat 1996'da da Polonya Devleti Commandor nian ile dllendirildi. 24 Nisan 1996 tarihinde Hacettepe niversitesi Sosyoloji Blm'ne Profesr olarak geri dnd. ubat 1997'de Yldz Teknik niversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakltesi retim yeliine atand. 1997-2000 yllar arasnda stanbul niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi'nde saat ba grevli hocalk yapt. Temmuz 2000'de devletten emekli oldu. 1 Eyll 2001 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi Yayn Kurulu Danman oldu. Halen Yldz Teknik niversitesi'nde saat ba grevli ve Mjdat Gezen Sanat Merkezi'nde de fahri olarak hocalk yapmaktadr. 1975 ylndan itibaren eitli ii sendikalarnda vermekte olduu "demokrasi eitimi"ni bugn de srdrmektedir. Trkiye'nin Toplumsal Yaps adl kitab ile 1977 ylnda Trk Dil Kurumu Bilim dl'n, Toplumsal Deime Kuramlar ve Trkiye Gerei adl kitab ile 1979 ylnda Sedat Simavi Vakf Sosyal Bilim dl'n, 21. Yzylda Trkiye adl kitab ile 1998 Aydn Doan Sosyal ve Beeri Bilimler dl'n kazand. 1998 ylnda Nokta Dergisi tarafndan Sosyal Bilimler alannda "Doruktakiler" dlne layk grld. Ayn yl stanbul niversitesi letiim Fakltesi tarafndan verilen "Yln letiimcisi" dln Sosyal Bilimler alannda kazand. 2001 ylnda Kzlarma Mektuplar adl kitab ile Marmara niversitesi letiim Fakltesi'nin "Zirvedekiler 2001; En Beenilen Kitap" dln ald. Sedat Simavi Sosyal Bilimler dl, Haldun Taner yk dl ve Abdi peki Bar ve Dostluk dl jrilerinin yeliini srdrmektedir. Sosyal bilimler ve kltr alannda yirmiden fazla kitab, bilimsel ve deneme tr yz akn makalesi vardr. Bilimsel almalarnn ve deneme kitaplarnn yannda, 1990 ylnn en ok satan kitaplar arasna giren "Hocaefendi'nin Sandukas" adl bir de roman yazmtr. Mstearlk dnemi anlarn da "Ben Mstearken" ad ile kitaplatrmtr. "21.Yzylda Trkiye" adl incelemesi ve "Kzlarma Mektuplar" adl eseri en ok satan kitaplar arasnda yer almtr. Halen Cumhuriyet Gazetesi'nde "Aydnlanma" kesinde siyaset, "Medya Notu" kesinde kitle iletiim aralar konularnda haftalk makaleler yazmaktadr. Evli ve ocukludur. zgemi Eyll 2001 tarihinde gncellenmitir Bu siteden yaplacak alntlarda kaynak gsterilmesi ahlak kurallarna uygun olacaktr. http://www.kongar.org/CVtrk.php

Terakki Vakf Okullarnn nl Mezunlarmer Madra, mit Meri, Billurdeniz Seval (mankenlik ajans sahibi), Glin Telci (gazeteci), Ali Nasuh Mahruki, Sedat rndl, Reit Emre Kongar, Bar Mano (10. snfa kadar Galatasaray Lisesi'nde okuyan Bar Mano babasnn vefatnn ardndan, kendisi de bir Selanik gmeni olduu iin ili Terakki Lisesi'ne geerek oradan mezun olur), ark Hamza Tara, Halit Refi, shak Alaton, Orhan Pamuk, Mazhar Efe zal (1967 Ankara, Turgut zal'n olu), Yldz Sertel, Mustafa Tavilolu, Bekir Kutmangil, Prof. Dr. Can Gkdoan, Prof. Dr. Aksel Siva, Do. Dr. Umur orgar, Prof. Dr. Asaf Sava Akat, Berna Ylmaz, Sevda Sabanc, Erkut Takn, Prof. Dr. Ersin Kalaycolu, Prof. Dr. Sema Kalaycolu, Fato Asl Ural (Seluk Ural'n kz), Ltfi Emin Karaosmanolu, Mine Kantel Yldz, zlem Sava (Tv sunucusu, oyuncu), dris Kavala, Ogn Ulu, idem Suba, Candan imek, Muzaffer Srmeli, Fehmi Saltk, Cem lhan, Ahmet Adil Tunca, Zahit Aydn G, nci Seluk, rem Kalkavan, Yahya Murat Demirel (1967 Isparta), Murat Arman, Deniz upi (slam upi'nin olu), Ahmet Zorlu, Alara Bezmen (Halil Bezmen'in kz), idem Sabanc (Erol Sabanc'nn kz), Esat Murat Serezli (Metin Serezli'nin olu), Hasan Nuri Tanla (Blent Hasan Tanla'nn olu), Mehmet Yalnta (Nevzat Yalnta'n olu), Abdullah Zaimolu (Rasim Zaimolu'nun olu), Salih Yavuz Ulu, Sabetay Varol, Mehmet Erdem Yarsuvat, Fatma Necla Balkr, Halit Refik Refi, Hayri Erdoan Alkin, Ahmet Bali, Emin Yaln ktem, Hlya Uur (Tv sunucusu, hava durumu sundu). Anadolu mill mcdelesini balatan ve ynetenlerin nemli bir ksm Balkanl. Bata Atatrk olmak zere; Korg. Naci Eldeniz (Manastr), Korg. Nihat Anlm (Filibe), Alb. efik Aker (Manastr), Korg. .N.Gkberk (Selanik) , Tmg. Refet Bele (Selanik), Tmg. Stk lke (Selanik), Org. Fahrettin Altay (kodra), Korg. Kazm Dirik (Manastr), Tmg. Suphi Kula (Manastr), Tmg. Hayri Tarhan (Trnovack), Fuat Bulca (Selanik) , Nuri Conker (Selanik),Org. Kazm zalp (Kprl), Org. zzettin allar

(Yanya), Korg. Naci Tnaz (Serfice), Tmg.A. Zeki Soydemir (Selanik), Korg. Ahmet Dervi (Selanik ), Org. Salih Omurtak, (Selanik ), Plt. Bnb. Fazl (kodra). Cumhuriyet'in kadn ilkleri Alfabenin yazar: Melahat Uurkan Avukat: Sreyya Aaolu Bakan: Prof. Dr. Trkan Akyol Babakan: Prof. Dr. Tansu iller Belediye bakan: Mfide lhan Bykeli: Filiz Dinmen Dantay bakan: Fruzan kincioullar Dantay yesi: kran Esmerer Devrimci: Halide Edip Advar Di hekimi: Ferdane Bozdoan Erberk Doktor: Safiye Ali Dnya gzeli: Keriman Halis Eczac: Rukiye Kanat Arran Emniyet mdr: Feriha Sanerk Yarg: Suat Berk Hazine genel mdr: Aysel Gnl ymen Hemire: Esma Deniz Hesap uzman: Merref alllar,Gzide Amark Heykeltra: Sabiha Bengta Hukuku: Beraat Zeki ngr Jet pilotu: Leman Altneki Karakol amiri: Nevlan Kulak Kaymakam: zlem Bozkurt Kimyac: Remziye Hisar Kyden seilmi milletvekili: Sat Kadn Makinist: Seher Ayta Milli eitim mdr: Gler Karaklah Futbol hakemi: Lale Orta Muhtar: Gl Esin Mzeci: Seniha Sami Opera sanats: Semiha Berksoy Orman mhendisi: Binnaz Zehra Sert Otomobil yars: Samiye Morkaya Petrol mhendisi: Halide Ural Trktan Pilot: Sabiha Gken Polis memuru: Betl Diker Profesr: Fazla evket Giz Radyo spikeri: Emel Gazimihal Savc: Tznkan Kohisarolu Saytay yesi: Fehrunisa Etmen Senatr ve eli: Adile Ayda Sendika bakan: Dervie Ko Subay: lk Sema Toksz TBMM bakanvekili: Neriman Nefti Trkiye gzeli: Feriha Tevfik TV spikeri: Nuran Devres Vali: Lale Aytaman Veteriner: Sabire Aydemir Yargtay yesi: Melahat Ruacan Yksek mahkeme bakan: Firdevs Mentee Yksek mimar: Mnevver Gzeler Yksek mhendis: Sabiha Ecebilge Zabta memuru: Afife pek Ziraat mhendisi: Nezahat Ser

IIK (FEYZYE) LSES'NN 50 YIL VE DAHA NCEK MEZUNLARI Mustafa Kemal Atatrk, Mehmet Cavid Bey, Sleyman Kani rtem, Hasan Tahsin (Osman Nevres), brahim evket Dilber, Fahir peki, hsan peki, Attila lhan, Abdi peki, Erol Simavi, Celal Tahsin Uzer, Sabahattin Kudret Aksal, Zihni Betil, Fuat Bilgin, Emin Bkl, smail Cem, Ali Ulvi Elve, efkati Gerek, Akil Koyuncu, kran zer, Kenan Atakol, smail Akgn, Osman peki, Naci peki, Osman Sezerman, Hakk ebe, Saip Glmen, T. Kamil Koperler, Adnan Atam, Abdi Denel, Saffeti Dayolu, Kazm Belginer, Ferhat Hamdi, Hafi zeren, Kudret Sandalc, A. N. Sezai Gran, Abdi Neet, Suavi Kkmen, Seniye Berkant, M. Tahsin Berkant, Sermet Ertun, Abdurrahman Beysam, Macit Acar, Rebia Ergven, Mveddet Berkant, clal peki, M. inasi Uluta, Murat Kent, A. Fettan Kibar 89. YILDA PLAKET ALAN MEZUNLAR Nevin Kibar, Sleyman N. Denker, Handan L. Ertun, Sahir O. Germen, Mehmet C. peki, Mehmed Karanfil, Mehmet Z. nder, Cabir S. Selek, Adnan S. Songer 90. YILDA PLAKET ALAN MEZUNLAR Tark Kkmen, Vacit Hamarat, Kerami Akosman, Prof. Macit Gkberk, Fasih Atam, Sleyman Boysan, brahim nce, Prof. Vehbi Eralp, Suha aml, Ali Nafiz Akbal, Haldi Saruhan, Osman Kibar, Osman Gerel, Samet Aaolu, Sreyya Tein, H. Nahit Hamarat 1987-1989 FEYZYE MEKTEPLER VAKFI YNETM KURULU Fkret Evsen, Mehmed Msrl, Mustafa Emil Elve, Prof. Hikmet Binark, Prof. Hikmet Binark, Prof. Cumhur Ferman, Prof. Tulu Baytn, Dr. zge Sezerman, Prof. lhami etin, Fuat Bilgin, Haluk Aksu, Prof. Seluk Aybar, Osman Erbelger, Blent Eczacba, Lemi peki, brahim Sdk Dilber 1973 YNETM KURULU YELER Muvaffak Benderli (avukat), Hasan Fikret Evsen (avukat), Halil Vehbi Eralp (profesr), brahim Zeki Acar (tccar, fabrikatr), Dr. Adnan Atam (dahiliye mtehasss), Hikmet Binark (profesr), brahim Stk Dilber (tccar, fabrikatr), Mustafa Emil Elve (avukat), Mehmed peki (tccar) Lemi peki (elektirik yk. Mh), Binay Kermen (sanayici ve tekstil mh.), M Lebib Msrl (kimya yk. Mh.) Sacit ncel (retmen) . (M. Erturul Dzda, Yakn Tarihimizde Gizli ehreler) Online: 1 Hits insg.: 3231 Hits heute: 79 Ik Lisesinin tm mezunlarnn listesini grmek iin tklaynz "TRKYE 80 YILDIR SABATAYCILAR TARAFINDAN YNETLYOR" Bu sz syleyen kii, Genelkurmay Asker stihbarattan emekli ve bir dnem MHPnin-TrkeinGenelbakan Yardmcln yapm olan gazeteci-yazar Ferruh Sezgine aittir. Yahudilerin Trkiyedeki faaliyetleri hakknda en fazla malumata sahip kiilerden birisi olan Sezgin, Gerek Hayat dergisine verdii mlakatta; T.C.nin 80 yl nce, Yahudi-Sabatist Dnme aznlk, Trkler ve Millici-slmi anlaytaki kadrolar tarafndan kurulduunu ve Yahudi- Sabetaist Dnme grubun Bat dnyasndan ald destekle 80 yldr iktidarn mutlak hakimi olduunu syledi. Sezgin, 80 yldr, ne Trk grubun ve ne de millici-slm grubun hibir varlk gsteremediklerini, GAP projesinin, srail iin Bat tarafndan yaptrldn, Yahudilerin adm adm Arz- Mevudu gerekletirmeye doru gittiklerini, Eceviti karlamad iin grevinden alnan eski Urfa valisinin srail firmalarna engel kartt iin grevinden alndn, T.C.nin u an Amerikada birbiriyle kanl bakl olan Protestanlar ve Yahudiler arasndaki iktidar atmasnda hangisine hizmet ettiini dahi bilmediini, ordunun da ne kadar millici grnse de Yahudilerin -Sabataistlerin hakimiyetinden kamadn syledi. Fazla sze ne hacet, T.C ierisinde 3 bin aileden oluan Yahudi-Dnme Sabetaist grup iktidar. Hukuk da, polis de, ordu da, v.s., herey bunlar iin. Boaz srtlarndan Trkiye John Freely'nin Robert Kolej kitab ayn zamanda 138 yllk yakn tarihimizi anlatyor II. Mahmud devrinde, 1839'da stanbul'a ayak basan Cyrus Hamlin, Trkiye'de bir Protestan okulu amak iin kollar svar. New York'ta bu ie para yatracak olan Mr. Robert, Hristiyan bir okul olmadka para vermeye yanamamaktadr. Hamlin hatra defterine unlar yazar: Dou toplumunun nemli bir ksm dinsiz olmad halde vicdan zgrlne ar itibar eder. lkemizdekine benzeyen geni bir kltrel alan kapsayacak ve iyi bir entelektel eitim verecek bir Hristiyan okulu, inanlar ve rklar ne olursa olsun bu snfn gereksinimlerine cevap verecektir.

1881'DE LK TRK Robert College'in 1882'deki 232 rencisinin kkeni, Osmanl mparatorluu'nun yapsn yanstr: 89 Bulgar, 85 Ermeni, 28 Rum, 7 Trk ve 23 dier uluslardan. 1909'da II. Merutiyet'in ilanndan sonra Mslman rencilerin says artar. ttihat ve Terakki hkmeti, rencilerin kendi dinleri dnda hibir dini trene katlmamas gerektiini ve her trl dini propagandaya son verilmesini okula bildirir. LOZAN'DA GARANT smet Paa'nn Lozan'da hkmetin Akmerikan okullarnn varlndan memnuniyet duyduunu belirtmesi zerine okul, yeni hkmetin yaymlad kararnamelere boyun eer. Kararnameyle elilerin ve yabanc bakanlarn kendi lkelerinin at okullara karamayaca karar uygulamaya konur. Artk muhatap, Trk hkmetidir. 1924'te mbadele okulun birok Rum rencisini kaybetmesine neden olur. Bu yllarda Maarif Vekaleti'nin karanameleri gerei okulda Ermenice ve Yunanca eitime son verilir. Ancak Bulgar rencilere Trk tarih ve corafyas derslerini almalar kouluyla Bulgarca eitim imkan verilir. 1929'da okul Milli Eitim Bakanl'ndan okuldaki Trk rencilerin yzde 10'unun burslu okutulmas gerektii yolunda bir yaz alr. Okul Mdr Mr. Gates, Bakan Behet Bey'e yazd cevabi yazda okulun parayla ayakta durduunu ve mtevelli heyetinin onay olmakszn byle bir ey yapamayacaklarn belirtir: Gemite hkmetin gnderdii burslular, okul cretini rahatlkla deyebilecek zengin ailelerin ocuklar oldu. Bunun olumsuz etkileri oluyor. Sanrm burs iin seeceimiz renciler okul cretini deyemeyenler arasndan olmal. VARLIK VERGS 1944'de II. Dnya Sava biterken Amerikal ve Trk hocalar arasnda okul yneticilerinin gereksiz olarak niteledii bir gerginlik yaanr. ACG Dekan Eleanor Burns bu durumu yle kaydeder: Trklerin ar hassiyeti ve Amerikallarn patavatszl... Varlk Vergisi uygulamas Amerikal retim grevlileri arasnda ok byk honutsuzluk yaratt. Sava hepimizin sinirlerini de gerdi. KIZ OKULUNUN KRZ 1959'da Trk Mdr Yardmcs Muzaffer Yeim snavlar nedeniyle rencilere Ramazan'da oru tutmamalarn ve glerini korumalarn salk veren bir aklama yapar. Basn bu konuya el atnca Milli Eitim Bakanl okulda bir soruturma balatr. Okulun bakanla haber vermeksizin alanlara ynelik kurduu yuva kapatlr. Basn bu konuyu din ve kltr dmanl olarak ele alr ve bytr. Tam o srada gen bir hazrlk snf rencisinin kz yurdunun hazrlk snf ksmnda 4 gece geirdii anlalr. Okul, yurtta drt gece kalan erkek renciyi saklayan 4 kz renciyi okuldan atar. Kzlarn aileleri okula bask yapmaya balaynca haber yine gazetelerin birinci sayfalarna tanr. Milli Eitim, okulun Trk Mdr Yardmcs'n grevden alr. lk Trk kz: Halide Edip 1901'de 7 kz lisans derecesi elde ederler: 3 Ermeni, 1 ngiliz, 1 Avusturyal, 1 Bulgar ve 1 Trk. Bu Trk kz Halide Edip'tir. Glistan smet ile beraber koleje devam eden ikinci Trk kzdr. Kz Koleji Mdrlerinden Mary Mills Patrick Be Sultan Ynetiminde/Under Five Sultans adl kitabnda bu olay yle anlyor: Abdlhamid dneminde iki Trk ailesi kzlarn koleje gndererek Sultan'n fkesini gze ald. Bunlardan birinde bu inisiyatifi gsteren babayd. Sarayn bir grevlisi olan Edip Bey kk kz Halide'yi daha kck bir ocukken okula getirdi. Krmz ipek elbisesi iinde utanga ve mtevazi bir kzd, parlak gzleri dikkat ekiyordu. Bir sre sonra Sultan'n bu durumdan honutsuzluu o denli artt ki, Halide geici olarak okuldan alnd. Bu srada artk ngilizce konuup yazabiliyordu. Ktphanede en sevdii kitap olan Evdeki Anne/The Mother in the Home adl kitab okuldan alnd srada evde Trke'ye evirdi. Babas bundan o kadar kvan duydu ki bin adet oaltp asker karlarna okumalar iin datt. Bu, Abdlhamid'in bile houna gitti ve Halide'ye bir nian takt. 11 yanda Kz Koleji'ne balayan Halide Edip, Sultan'n fkesi nedeniyle okulda sadece bir yl kalabilmi, 1899'da dnerek okulun tek Trk rencisi olmu, 1901'de de bitirmiti. KOLEJDE SOL SYANLAR

1970'te okul bir kriz geirmektedir. nk lise seviyesinde kz ve erkek okullarnn birletirilmesi gndemdedir. Peki karma eitim iin hangi bina seilecektir? Sonunda Arnavutky'deki Kz Koleji kampusu seilir, ama bu arada mtevelli heyeti, akademik kadro birbirine girer. Tam o srada, Dev Gen'in Gen Devrimciler rgt de kampusta bildiri datmaya, rektr faist ilan etmeye ve duvarlara Mao'dan sloganlar yazmaya balamtr. Yksek Okulu Arnavutky'e tama giriimlerine kar sosyal demokrat renci Birlii de boykot ve igal tehditleri savurur. 17 Eyll'de alan okulda Gen Devrimciler Grubu forum toplayarak 1 Ekim'e dek boykot karar alr. Sol basnda Robert College'in artk Amerikan emperyalizmine yeteri kadar hizmet veremedii iin datldn ne sren haberler kar. Ayrca kolej beyin gnden de sorumlu tutulur. Okul aldktan sonra Gen Devrimciler, tekrar boykot karar alr, ancak renci Birlii boykotu tanmaz ve iki grup arasnda kavga kar. Gen Devrimciler snflar igal edip bamsz bir niversite isterken, dierleri onlar kahrolsun komnizm sloganyla karlar. Bu durum drt renci liderinin okuldan atlmasyla engelenmeye allr. BR STANBUL YAZARI John Freely stanbul zerine yazd tarih ve gezi kitaplar ile tannyor. 30'un zerinde kitap yazd. 20'si stanbul ve Trkiye ile ilgili. Byk byk dedesi 146 yl nce Krm Sava'nda savam Thomas Ashe. Babas ise rlanda gmeni, Amerikal mezarc John. Freely dedesinden dinledii yklerle daha be yanda iken tanr stanbul ile. 76 yandaki bu stanbul maukunun stanbul yks byle balar. ocukluu dedesinin eeinin kfesinde kiliselere gitmek, genlii ise gazete satmak, prezervatif fabrikasnda almak gibi eitli ilerde almak ile geer. 1960'da stanbul'a tanr. Robert Kolej'de fizik retmenlii yapar. Tam 12 yl stanbul'da yaayacaktr. RClilerin kalbindeki retmenler Mnir Aysu, Cahit Arf, May Fincanc, Dorothy Ashover, Fatma banat, Behet Kemal alar, Tevfik Fikret, John Freely, Hilary Sumner Boyd, Aydn Ungan, Waltraud Hanohulos, Doroth z, Suna Kili, Necip Fazl Ksakrek, David Leeming, Margaret Tregillus, James Maggart, Fay Linder. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~ NL ROBERTLLER Politika: Blent Ecevit, Rahan Ecevit, Tansu iller, smail Cem peki, Emre Gnensay, Algan Hacalolu, Cem Kozlu, Cem Boyner, brahim Betil, Ersin Faralyal, Behice Boran, Kasm Glek, Emre Kocaolu Mzik: idem Talu, Cem Karaca, nci Baarr, Mehmet Ulu, Ahmet Ulu, Cem Yegl, Evin lyasolu Sanat: Abidin Dino, Vasf Kortun, Fatma Ba, Gl Derman, Can Gknil, Feyha Ksakrek, akir Eczacba Reklam: Serdar Erener, Yiit ardan, Erol Moran, nar Kl Basn: ahin Alpay, Sedat Ergin, Altemur Kl, Ercan Arkl, Perihan Maden, Deniz Alphan, Semra Somersan, Sevin Okyay, pek Cem, Gndz Vassaf, Etyen Mahupyan, Korkmaz lkorur, Lale Tayla, Yldrm Trker, Elin Yahi Sinema-TV: Nuri olakolu, mer Madra, Mim Kemal ke, mer Kavur, mer Karacan, Halit Refi, Ersin Pertan, Aye asa, Yeim Ustaolu, dnyas: mer Dinkk, Melih Araz, Erhan Dumanl, Rahmi Ko, Suna Kra, Sevgi Gnl, Semahat Arsel, Nejat Eczacba, Cem Boyner, Vural Akk, Hsn zyein, Burhan Karaam, Osman Berkmen, Hasan Suba, Hakan Karahan, Esat Edin, Feyyaz Berker, Huri Akn, Osman Gksu, brahim Bodur, Ulvi Yalm, Mehmet E. Karamehmet, Halis Komili, Osman Kavala, Betl Mardin, Arzu ekirge Paksoy, Serdar Bilgili, Alp Yalman Edebiyat: Halide Edip Advar, Pnar Kr, Refik Erduran, Orhan Pamuk, Talat Halman, Tomris Uyar, Nihal Yeinobal, Mina Urgan, Asl Erdoan, Cevat apan, Aye Kulin, Jak Deleon, Ali Neyzi, Turgut Cansever Tiyatro: Genco Erkal, Haldun Dormen, Engin Cezzar, Ahmet Levendolu, Kerem Kordolu, Gksel Kortay, Nevra Serezli, idem Selk, Nur Sabuncu, Zeki Alasya, irin Devrim, Ali Taygun, Tun Yalman, Nedim Saban, Refik Erduran, Nvit zdoru, Beklan Algan, Nedim Gknil, lk Tamer, Yavuzer etinkaya. Hrriyet 27.01.2001ROBERT KOLEJN ALKANTILI TARH 1863: Erkek renciler iin Robert College kurulur. 1871 : Amerikan Kz Koleji Gedikpaa'da alr. 1873: Amerikan Kz Koleji skdar'a tanr. 1881: Okula ilk Mslman renci girer.

1903: Hseyin Hulusi (Pekta) Robert Kolej'den mezun ilk Trk olur. 1915: Amerikan Kz Koleji Arnavutky'e tanr. 1920: Amerikan Kz Koleji'nde kadnlar iin bir tp okulu kurulur. Ama drt yl sonra maddi skntlar nedeniyle kapanr. 1959 : Robert College, letme ve Ekonomi, Mhendislik, Fen ve Yabanc Dil blmleri olan bir yksek okul statsn kazanr. 1971: ki okulun lise blmleri birleip karma bir lise olur ve Arnavutky'de Amerikan Kz Koleji kampusunda eitime balar. Yksek okul ise, Robert College'in Bebek'teki kampusunda Boazii niversitesi ad altnda bir devlet niversitesi olur.Nafi Baba Slalesi - NLLERE HOCALIK YAPTILAR Selanikten stanbula pekiler ve smail Cem - Abdullah Muradolu S. 52-53Pek ou Nafi Babann torunlarndan Hseyin Pekta ve Muzaffer Yeimin talebeleri olan nl Robert Kolejlilerden bazlar yle: Blent Ecevit, Rahan Ecevit, Tansu iller, smail Cem peki, Emre Gnensay, Algan Hacalolu, Cem Kozlu, Cem Boyner, brahim Betil, Ersin Faralyal, Behice Boran, Kasm Glek, Emre Kocaolu, idem Talu, Cem Karaca, Abidin Dino, akir Eczacba, Serdar Erener, Erol Moran, ahin Alpay, Sedat Ergin, Altemur Kl, Ervan Arakl, Perihan Maden, Semra Somersan, Sevin Okyay, pek Cem, Gndz Vassaf, Etyen Mahupyan, Korkmaz lkorur, Yldrm Trker, Nuri olakolu, mer Madra, Mim Kemal ke, mer Kavur, Halit Refi, Aye asa, mer Dinkk, Rahmi Ko, Suna Kra, Sevgi Gnl, Semahat Aysel, Nejat Eczacba, Vural Akk, Hsn zyein, Osman Berkmen, Hasan Suba, Feyyaz Berker, brahim Bodur, Mehmet E. Karaahmet, Halis Komili, Osman Kavala, Betl Mardin, Serdar Belgili, Alp Yalman, Tomris Uyar, Nihal Yeinobal, Mina Urgan, Asl Erdoan, Cevat apan, Nuri Eren, Haldun Derin, Aye Kulin, Jak Deleon, Ali Neyzi, Turgut Cansever, Genco Erkal, Haldun Dormen, Engin Cezzar, Gksel Kortay, Nevra Serezli, Nur Sabuncu, Zeki Alasya, irin Devrim, Ali Taygun, Tun Yalman, Nedim Saban, lk Tamer, Ali Neyzi, Esat Fuat Tugay, Osman Kibar, Orhan Eralp, Hayri nn. KO ALES

Bir degerli arkada, Ko Ailesi'nin Sabetayc olduunu iddia ettiimizi, bununla ilgili bilgilerimizi sormu. Ko Ailesi'ni Mavera aldnda yazmtk ancak bu arkadamz o zaman forumu okumad iin, bu yazy da okuma ans olmam. Mavera, ariv sorununu henz zemedi ancak yaknda ariv vari bir yeri olacak.Bu deerli arkadamzn ricas ve Ko'un nemi zerine yazy bir kez daha asyorum. Vehbi Koun ei Sadberk Hanm, Vehbi Beyin teyzesinin kz. Sadberk Hanmn baba tarafndan kuzeni de Hrriyeti kuran Sedat Simavi. Sedat Simavi, Hrriyeti kurarken btn sermayeyi Eli Burla salam. Eli Burla ile Vehbi Koun ortaklklar malum. Sadberk Hanm, Sadullah-Nadire Aktar iftinin ikinci ocuu. Birinci ocuklar Adile Hanm, hsan Mermerciyle evlenmi. hsan Mermerci, Akfilin kurucusu. hsan-Adile iftinin ocuklarndan Mehmet Ata Mermerci Ender Mermerciyle evlenmi. zeyir Garihin ldrlmesinden sonra Vehbi Koun kz Sevgi Gnl, Hrriyetteki Divit isimli kesinde, Garihin ziyaretine gittii sylenen Nakibendi eyhinin mritleri arasnda "teyzezademin ei Ender Mermercinin de olduunu rendim" diyordu. Ender Mermerci, getiimiz yl Ermeni Soykrm Tasarlar gndeme gelince, jet sosyetenin milliyeti gzeli olarak da ortaya km ve "Benim gibi insanlar oalsa, yurt dnda lobi yaparz ve bu tasarlar nleriz" diyordu. Bu iftin ocuklarnn isimleri Yosun, Tansa ve Derin. Bu kii de anneleri gibi paparazzilerin gzdesi. hsan-Adile iftinin ocuklarndan Suha Mermerci, Gudrun Hanmla evlenmi. ocuklarnn ismi Yavuz Mermerci. hsan-Adile Mermerci iftinin bir dier ocuu S. Nihal Hanm, Nihat Karaveliyle evlenmi. Nihat Karaveli, gazeteci ve Galatasaray Lisesinden okun Krca, lter Trkmen, Naim Tirali ile snf arkada. Sadullah-Nadire Aktar iftinin ikinci ocuklar Sadberk Hanm sona brakp nc ocuklar Melahat Hanma geelim. Melehat Aktar, Prof. Dr. O. Cevdet ubukuyla evlenmi ve bu evlilikten doan iki ocuktan Prof. Ender Berker, Mustafa Berkerle; Aydn . ubuku da Nkhet Hanmla evlenmi. Bu soyadn unutmaynz, aada bu soyadn genileteceim. Sadullah -Nadire Aktar iftinin drdnc ocuu Emin Aktar, Hsniye Hanmla evlenmi ve bu evlilikten doan Samih Aktar, Caroline Hanmla evlenmi. Dier ocuun ismi de zmen Aktar. Gelelim ikinci ocuun yani Sadberk Hanmn, Vehbi Kola olan evliliine. En byk ocuk Semahat Hanm, Nusret Arselle evlenmi. nc ocuk Sevgi Hanm, Doan Gnlle evli. Sevgi Hanm, Hrriyette Divit isimli kesinde, barts takan niversiteli kzlara hakaretler yadryor. Drdnc ocuk Suna Hanm da nan Krala evli. GS Yneticisi Can Kran kardei. Suna Kra, Bilderberg yesi. nan ve Can Kran

babalar Mustafa Kemalin ekibinden, Kra soyad da Mustafa Kemal tarafndan verilmi zaten. Kuru tarmla ilgili yapt almalardan dolay. Gelelim ikinci ocua yani Rahmi Koa Rahmi Bey, idem Meserretioluyla evleniyor. Bu evlilikten Mustafa, mer ve Ali Ko douyor. Mustafa Ko, zmirin nl zenginlerinden, zmir Yn Mensucatn da sahibi olan Giraudlarn kz Caroline ile evleniyor. idem Meseretiol yine zmirin eski ok zengin ailelerinden sanayici ve armatr Avni Meserretiolu ile ei Suat Hanmn kz. idem Hanm, Rahmi Kotan sonra Erol Simavinin olu Gnaydnn da sahibi Haldun Simaviyle evlendi. Suat Hanm nl armatr Kemal Sadkolunun kzkardei. Armatr Sadkoullarnn kzlarndan Varlk Hanm, Alp Yalmanla, Berna Hanm bir dier Bilderbergli Feyyaz Tokarla, Rabia Hanm ise Boaii Lisesi Yllklarnn sponsoru (ve ocuklar da oradan mezun zaten) apamarkann olu Vecdi apayla, Esin Hanm ise Milliyet Gazetesi yazarlarndan Ylmaz etinerle evlenmi. Meserretiolu iftinin idem Hanmn dndaki dier iki ocuundan biri olan Gldem Hanm da, pragazn sahibi Ycel Kurttepeliyle evlenmi. imdi dnelim yukarda dneceimizi sylediimiz ubuku soyadna. ili Terakki Lisesi, 1990-1991 mezunlar listesine bakyoruz. Merve Sadberk ubuku, brahim Aydn ubuku kz. (http://www.terakki.org.tr/mezunlar/9091.htm) Kim bu brahim Aydn ubuku ? Beko Genel Mdr ve Sadberk Koun kzkardei Melehat Aktarn Prof. Dr. O. Cevdet ubukuyla evliliinden doan ocuu. . A. ubukunun dedesi yani babas O. Cevdet ubukunun babas Ttnc Mustafa Kazm Efendi. Kazm Efendi nemli birisi, nemi 1924 Mbadelesinden geliyor. O dnemde ok zengin olan bu zat, Sabetayclar gemiyle gelirken paras olmayanlarn da tm masraflarn karlam. imdi baa dnelim. Sadberk Hanmn annesi olan Nadire Hanm ayn zamanda Vehbi Koun da teyzesidir. Nadire Hanmn kzkardei Fatma Hanm Vehbi Koun annesidir. Ancak akrabalk bununla snrl deil. Sadberk Hanmn erkek kardei Emin Aktarn evlendii Hsniye Hanm da, Vehbi Koun kzkardeidir. Vehbi Koun dier kzkardei Zehra Hanm, Halim Ktkoluyla evlenmi ve bu evlilikten doan Glgen Hanm, Kutlutan Ynetim Kurulu Bakan Peyami alarla, dier ocuk Nesteren Hanm ise Fuat Bayramoluyla evlenmi. En son 500. Yl Vakf Kurucularndan da olan mehur Fuat Bayramolunun (Kim Kimdirden aldm) biyografisini aaya alarak bitiriyorum. BAYRAMOGLU, FUAT, Dr. e. bykeli, sair, arastrc, yazar; 1912, Ankara do.; Mehmet Tayyib ve Hsniye (Yazatl) B.'nun oul.; evl.: 18 Haz. 1948 Ankara, Nesteren Ktk. Istanbul ve Lige Siyasal Bilgiler Fakltesi mezunu. 1939 Dsisleri Bakanl'na giris; 1940 nc Ktip; 1943 Basn Yayn Gn. Md.l Etd Kurulu yesi, 1946 Etd Kurulu Baskan; 1944 Basbakan kr Saraolu'nun zel Kalem Mdr; 1949 Kbrs 1. Snf Konsolosu; 1951 Kuds Baskonsolosu; 1953 Merkezde II.D.Gn. Mdr y.; 1954 Konsolos ve Muhtelit Hukuk D. Gn. Mdr; 1956 Eli derecesinde Daire Baskan; 1957 Oslo Bykelilii'ni tedvire memur Eli - 1958 T.C. Ilk Reykyavik Bykelisi; 1959 Badat Bykelisi; 1960 Tahran Bykelisi; 1962 Roma Bykelisi; 1963 Dsisleri Bakanl Genel Sekreteri Bykeli; 1964 Brksel Bykelisi & 1965 Lksemburg Bykelisi; 1967 Roma Bykelisi; 1969 Moskova Bykelisi & 1971 Moolistan Cumhuriyeti'nde ilk defa Trkiye Bykelisi; 1971 Bakanlk Yksek Msaviri& Denetleme Kurulu Baskan; 1972 Cumhurbaskanl Gn. Sekreteri; 1977 e.; halen Ynetim Kurulu yesi: ark Sig. A..; Migros Trk A.. dlleri: 1962 Iran, 1963 Ispanya, 1969 Italya en yksek nisanlar; 1973 Cumhurbaskanl Basarl alsma ildi 1973 Dsisleri Bakanl An ve Hizmet ildi; 1980 Cumhurbaskan Fahri Korutrk Hizmet Madalyonu; 1989 Dsisleri Bakanl Onur Plketi ve Berat; Pakistan, Ispanya Kral, Italya Turizm madalyalar (1976, 1977); 1963 Trkiye - Avrupa Ekonomik Topluluu Ortaklk Andlasmas Altn Madalyas; 1976 Istanbul 7. Islam lkeleri Konferans Altn Madalyas; ayrca yerli ve uluslararas filateli sergilerinde altn, vermey ve gms 10 madalya ve seref madalyas; 1992 Ankara Hacettepe ni. Sanat Onursal Doktora- Doctor Honoris Causa Payesi. Ask.: 1936 Svari Atm. Ske-Trakya Tahkim K.; 1942-43 Sv. Temen. Istanbul'da Ankarallar Dernei, Geyre Vakf (Afrodisias Kazs) Ynetim Kurulu Baskan, Yldz Saray Vakf Mtevelli Heyeti Baskan v., Gzel Sanatlar Vakf ve MEB Vakf Ist. b. Ynetim Kurullar yesi; Yahya Kemali Sevenler Dern., Ortadou ve Balkan Incelemeleri Vakf yesi. Kulpler: Anadolu Kulb, Byk K., Istanbul Filateli Dernei. Eserleri: Hossain Ghods Nakhai Rubaiyat, eviri Tahran 1967, 1968; Rubailer, Ankara 1973; Fuat Bayramolu'nun Rubaileri, Istanbul 1977; Trk Cam sanat ve Beykoz Isleri, Istanbul 1974; The Turkish Glass Art and Beykoz Ware, RCD Cult. Inst., Istanbul 1976; Hac Bayram- Veli - Yasam, Soyu, Vakf, Trk Tarih Kur. Ank. 2.cilt 1983, 2.Basm 1989; Rubailerim Prof. Hanif Fauq Tarafndan Nazmen Urduca'ya evirisi, Karai 1987; Gnlden Gnle, Bayramolu ile Anlarda Istanbul 1994; Ayrca 1926-- esitli

dergilerde yaynlanms ok sayda telif, tercme, arastrma ve makale. Y.Dil:Franszca, Ingilizce, Italyanca. Ev: (Adresi Sildim- g. Anadoluhisar 81620, Istanbul, (Telefonu sildim-g.) BR KERE DAHA KOLAR lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll 2 Eyll Pazar tarihli Hrriyet Gazetesinde, Vehbi Koun kizi Sevgi Hanim syle demis : " zeyir Garihin mezari basinda ldg Kk Hseyin Efendiyi arastirinca, ilgin bir geregi grendim. Meger, teyzezademin karisi Ender Mermerci de onun mridiymis. Ender Hanim bana, babasi Prof. Dr. Resat Sigindimin, zeyir Garihin dis doktoru babasi gibi Kk Hseyin Efendinin mridi oldugunu syledi." Sabetaycilarin, Hurufilik, Bektasilik, Melamilik, Mevlevilik gibi tarikatlarin iinde yer aldiklari biliniyor, ancak Naksibendilik iinde yer aldiklari ilk defa ortaya ikiyor. En gl iki tarikat arasindaki bag, bu uzlasmaz gibi grnen iki tarikatin ilskisi ok ilgin. Yazida adi geenlerin kim olduklarini tanitmaya alisalim. Vehbi Koun karisi Sadberk (Aktar) Hanim (Vehbi Ko ile Sadberk Hanim teyze ocuklaridir) Simavi Ailesinin yakin akrabasidir. nce Beko Genel Mdr Aydin ubukunun Aksiyonda sylediklerinden alinti yapalim: "Aydin Ibrahim ubuku, 1994'ten bu yana Beko'nun genel mdrlgn yapiyor. 1942 yilinda dnyaya gelen Aydin Ibrahim, Ankarali Ord. Prof. Dr. Osman Cevdet ile Melahat ubuku'nun iki ocugundan kg. (Digeri Mustafa Berker'le evlenen Prof. Dr. Ender Hanim.) Babasi Ord. Prof. Dr. Osman Cevdet ubuku (Aydin Bey'in dedesinin babasi Mustafa Kzim Efendi'nin ttn imek iin uzun ubuk kullanmasindan dolayi aile ubuku soyadini almistir), askeri tibbiyeyi bitirdikten sonra Fransa ve Almanya'da muayenehane amis, 41 tane tip kitabi yazmis, yani, Ankarali tccar bir babanin, Kzim Bey'in istememesine ragmen doktor olmus ogludur. Aydin ubuku'nun da dedesi olan Kzim Bey'in oglunu tccar olmak iin zorlamasinin sebebi, ailenin bastan beri tccar bir aile olagelmesidir. Babasinin, tccar olmasini istedigi Osman Cevdet, doktor oldugu iin ailenin ticari islerini yrtmek Osman Cevdet'in drt kardesi iinde tek erkek kardesi (kiz kardesleri Zehra, Hatice, Hilmiye) olan Arif ubuku'ya kalir. Osman Cevdet, evlenmesi gndeme basliyor Ko Toplulugu'nda ubuku'yu etkileyen bir kisi daha vardir: "Isak Eskenazi. Ko Holding'in ve Ko ailesinin mali islerine bakardi. Bana rnek olacak o kadar ok seyini benimsemisimdir ki. Drst, takipi, tutumlu olmayi, yetki vermeyi ama o yetkiyi vereceginiz kisiyi hi olmazsa seerken dikkatli olmayi." geldiginde ise, Melahat Hanim'la evlenerek yine Ankarali bir aile olan NadireSadullah Aktar iftine damat olur: "Babam doktor olduktan sonra, Aktar ailesinden bir kizla evlendirilmek isteniyor. Teyzelerime de gsteriliyor veya ne

En byk kizlari olan Berna Hanim, gazeteci, yazar ve isadami Feyyaz Tokar'la evlenir. Rabia Hanim, apamarka'nin kurucusu Nuri apa'nin Nafia apa ile evliliginden dogan Tam Gida Ynetim Kurulu Baskani ve Besiktas'in nl sagaigi Vecdi apa ile, ogullarindan armatr Celal Sadikoglu Hilal Hanim'la, digeri, yine armatr olan Kahraman Sadikoglu da Julide Hanim'la birlestirir hayatlarini. iftin bir diger kizi ve simdi hayatta olmayan Varlik Hanim ise Galatasaray Baskanligi da yapan Alp Yalman'la evlenir. Yilmaz etiner, kayinpederi olan Kemal Sadikoglu'nun kiz kardesi Suat Meserretioglu vesilesi ile Simavi ve Ko aileleriyle de hisimlik kurar. Trkiye'nin ilk armatrlerinden Izmirli Avni Meserretioglu ile evlenen Suat Hanim, igdem Simavi (Rahmi Ko'la evliliginden Mustafa, mer ve Ali Ko adinda ocugu olur), Gldem (Ipragaz'in sahiplerinden Ycel Kurttepeli ile evlenir, Emre e Merve adinda iki ocugu vardir) ve Aslan Nuri Meserretioglu'nun (Aygen Hanim'la evlenir ve mer Nuri adinda bir ocuk sahibidir) annesidir" Gokyz Cumhuriyeti Anlamak "Bir k gn Gedikpaada domuum. Doduum zaman Halide Edip Hanm da oradaym. Rukiye diye bana gbek ad takm. () Kkken bir Fransz Matmazel vard evde. Ondan Franszca rendim. Okumay bana air bykannem retti. Sonra Feyziye Lisesine gittim, imdiki Ik Lisesi. Yaammz Hseyin Rahminin romanlar gibiydi. Stnine, mrebbiye, alan kalfa kadnlar Babam Celal Sahir, bir air kzym. Bykannem Bebekte Fransz Mektebine gitmi. Baba evinde zamann kltr adamlar toplanrd. O vakit Sultan Ahmette tane byle edebi ev vard. Bir Fuat Kprlnn evi, bir Aaolu Ahmet Beyin evi, bir de babamn evi. lk eim Mesut Cemil mzisyendi. Sonra Nadirle evlendim. () Nadirle tantk, sekiz sene sonra evlendik. ok komik ama akmz Atatrk nklaplar zerinde balad. Nadirle Viyanada tantk. () Baba evi konak yavrusu gibi bir eydi. Bir yanda "Trk Yurdu" diye bir mecmua kard. ok milliyeti bir mecmuayd." (Perihan Ergun (Turgut), "Cumhuriyet Aydnlanmasnda nc Kadnlarmz" s. 157, Tekin Yaynlar, 1997) Yukardaki alntda geen Fuat Kprl bahsinde bir not yazaym : Cokun Krcann ilk ei Fuat Kprlnn kz Beyhan Hanmdr. Berin Nadiin babas Celal Sahir Erozan iin Kltr Bakanl bir inceleme kitab yaynlam. Kitapta, Celal Sahir Erozan kere evlendii, Rukiye Berin Nadinin de ilk evliliinden doan ocuklarndan birisi olduu bilgisi var. Celal Sahir Erozan, milletvekillii de yapm, air, gazeteci ve Trk Dil Kurumunun nemli ahsiyetlerinden birisi. lgin olan, Celal Sahirin paa babasnn enitesinin kim olduu. Enite Bey, nl Fuat Paaym ve Celal Sahirin babas, enitesinin yannda bym. Larousse, Fuat Paann Mevlevi olduunu yazyor, bu da nemli bir bulgu. Fuat Paa, Cevdet Paayla birlikte dil zerine kitap a yazm. Ferikyde gmlm nlleri yazarken Aliye Fatma Hanmdan da bahsetmitik. Aliye Fatma Hanm, Tarihi Cevdet Paann kz ve Faik Paann da ei. Fuat Paa, Keecizade Fuat Paa olarak tannyor ve babas da air Keecizade zzet Molla. Fuat Paa, hariciye ve hazine nazrl da yapm ve sadrazam olmu. Bir dier mehur zellii de Galatasaray Lisesinin kurucusu olmas. Fransa yanda, Franszc olarak biliniyor zaten. Fuat Paa, bir lkede iki kuvvet olur deyip birincisi olarak padiahn kuvvetini dieri olarak da halkn kuvvetini kastederek ve bizde halk kuvveti olmad iin, padiaha kar bykeliliklerden yararlanmay savunarak, bu tr siyasete tarihe geen nl deyimiyle "pabucu mutas gibi yandan vurmak" diyor. Fuat Paa, dnem olarak Tanzimatn ve yn olarak da batllamann en nemli isimlerinden birisi. Bugne yn veren nl paadan (dierleri Reit ve Ali Paalar) da birisi. Fuat Paaya gre terakki iin Garpn kurumlarn ve ilkelerini benimsemeliydik. Fuat Paa iin demiryollar bu "terakkinin" olmazsa olmazdr. Fuat Paa ve Celal Sahir Erozan akrabal ok nemli, ok retici ve ok anlaml. Cumhuriyet bir gelenei srdryor.

Cumhuriyet'in kurucusu sadece Yunus Nadi deil, Zekeriya Sertel de kurucu, ama knyede yok ve zaten Zekeriya Sertel de kardeinin anlattna gre, Yunus Nadi'nin yolsuzluk yapmas zerine gazeteyi brakm. Yunus Nadi daha nce de nl Abidin Paa'nn iftliklerinin yneticiliini yapm ve oradan da yolsuzluk nedeniyle atlm. Berin Nadinin lmnden sonra, 11 Kasm tarihli Cumhuriyette Ali Sirmen kesinde yazd yazda, Berin Nadinin Celal Sahir Erozann kz olduunu yazyor ve Berin Nadiden aktararak, Talat Paann Berin Nadi gen bir kzken evlerine ok sk geldiini ve elini pecek kadar da nazik olduunu yazyordu. Cumhuriyetin merkezi olan eski tarihi bina, ttihat ve Terakkinin stanbul Merkez binasdr. Bu bina, Mustafa Kemal tarafndan Yunus Nadiye verilmitir. Sokaa adn veren eref ise, ttihatlarn Ermeni Krm nedeniyle Maltaya srgne gittikleri geminin addr. "Tekilatn ki Silahr" kitabnda, ttihat ve Terakkinin fedailerinden yani tetikilerinden olan Yakup Cemil ldrldkten sonra, yaknlarna i bulan ve her daim onlarla yakndan ilgilenenin Yunus Nadi olduu yazyor. nce, 15 kiilik bir JINSA (Jewish Institute National Security Affairs) heyeti geliyor ve lhan Kesicinin evinde gizli toplantlar yapyor. Egebank hortumcusu Yahya Murat Demirelin ablasyla evli olan, DPT eski Mstear, eski millettvekili ve stanbul Bykehir Belediye Bakan Aday, gemiin lkcs Kesicinin evindeki toplantlara zeyir Garih, shak Alaton ve evik Bir de katld. evik Bir ve lhan Kesici, zor durumda olan Cumhuriyetin yardmna kouyorlar ve Cumhuriyetin ynetim kuruluna giriyorlar. Cumhuriyetin kurullarna giren bir dier isim de (E.) Korgeneral Kemal Yavuz. Kemal Yavuz, 28 ubat srecinde, ordunun niformallarnn syleyemedii grleri, niformasz olarak, evik Birin ve Karadaynn szcs olarak medyann gzbebeiydi. 24 ubatta Karaday, sraile gitti ve geldi 28 ubat sreci balam oldu. Bugn Cumhuriyet, evik Bir, lhan Kesici ve Kemal Yavuzlarn ynetiminde. JINSA, 1999 ylnda, evik Bire, Trk-srail ilikilerine yapt katkdan dolay byk dl vermiti zaten. Kemal Yavuz ise Mdafai Hukuk isimli dergiden, Ko Holding aleyhine yaz yazld iin ayrlan birisi. 28 ubat Gven Erkaya ldAslnda Cumhuriyet hep ayn. ttihatlk ekseninden hi amyor.nde Ko Holding'de alyordu. Ahmet reki ise HAVA'a yani Turgay Ciner'in yanna girdi. Cumhuriyet Vakf Ynetim Kurulu (Kurucu Listesi) Bakan : Rukiye Berin Sahir Nadi Bakan Vekili : Osman Nuri Torun Genel Sekreter : Atilla Cokun Sayman : Alev oskun yeler : Aydn Aybay, lhan Seluk, Cneyt Arcayrek, Lale Toku, Zeynep Uaklgil, Hseyin Grer, Blent Yener, brahim Yldz Yrtme Kurulu : Berin Nadi, Osman Nuri Torun, Atilla Cokun, Alev Cokun, Aydn Aybay Genel Mdr: Oktay Kurtbke Denetleme Kurulu: Nezih Neyzi, Erol Erkut, evket Toku Bu isimlere yakndan bakalm : Atilla Coskun, TKPli Alev Cokun, CHPden milletvekillii ve bakanlk yapt. 500. Yl Vakf Kurucusu Aydn Aybay : Nazm Hikmet Vakf Bakan, ei de kendisi gibi hukuk profesr Rona Aybay. Ron ya da Ran branice ark demek. Rona, ark syleyen kadn, Roni ise ark syleyen erkek demek. Zeynep Uaklgil : Leyla-Blent Uaklgilin kz. Yunus Nadinin ve Halit Ziya Uaklgilin torunu. Mustafa Kemalin ei Latife Hanmn babas ile Halit Ziya karde. Kardei Emine Uaklgil, nce ngiliz Istihbarati David Tongue ile sonra Asaf Sava Akatla evleniyor. Latife Hanmn bir dier kzkardei Vecihe Hanm da Osmanl'nn son seraskeri Mir Mehmet Rza Paa'nn olu Sreyya lmen'le evlenir. Onun olu Erdem lmen ise smet nn'nn kardeinin ocuu Mutlu Temelli ile evlenir. hayatn. Sreyya lmen'in ngiltere'deki tekstilci torunu Birgl lmen ise, Fahri Korutrk'n ei Emel Hanm'n yeeni ekonomist mer Aral'la evlenir. Sreyya lmen uzun uzun yazmtk. Sreyya (lmen) Paa, Sreyya Sinemas, Sreyya Plaj vsnin sahibi. Nazm Hikmetin babas orada alyormu.

Nezih Neyziden de uzun uzun bahsetmitik. Ecevit'in Denizcilik letmeleri Genel Mdr yapt kii, bir-iki yl nce ld. Leyla Neyzi'nin babas. Kzltoprak Hatralar isimli kitabnda, herkesin nakibendi sandi dedesinin gizli sandndan Bektai giysileri, klahlar ktn anlatan bir elit. Hatrlatalm, okumayanlar iin de yazm olalm. Berin Nadinin veftnda dzenlenen cenaze trenine katlanlarn listesi Berin Nadi iin gazetemiz bahesinde gerekletirilen trene, yaknlar Emine Uaklgil, Zeynep Toku, Lale Toku, Arif Sahir Erozan, evket Toku, Devlet Bakan kr Sina Grel, Devlet Bakan Fikret nl, DSP stanbul Milletvekili Rdvan Budak, DSP Milletvekili Ahmet Tan, zmir Bykehir Belediye Bakan Ahmet Piritina, zmir Bykehir Belediyesi Genel Sekreteri Hasan Fehmi Mani, Trkiye Gazeteciler Cemiyeti Bakan Orhan Erin, Yldz Teknik niversitesi Rektr Prof. Dr. Ayhan Alk, eski CHP Genel Bakan Altan ymen, CHP Genel Sekreteri nder Sav, CHP Genel Bakan Yardmcs Eref Erdem , CHP stanbul l Bakan Cemal zdemir, eski maliye bakanlarndan Besim stnel, eski milletvekili Sabri Tl, DP Genel Bakan Ufuk Uras, i Partisi Genel Bakan Yardmcs Hdr Hokka, CHP genel merkez ynetiminden Ahmet Gryz Ketenci, Mehmet Sevigen, Ali Topuz, Blent Tanla, Mehmet Ali zpolat, Prof. Dr. Nurettin Szen, stanbul Valisi Erol akr, Kadky Belediye Bakan Selami ztrk, stanbul Emniyet Mdr Hasan zdemir, stanbul Milli Eitim Mdr mer Balbey , Genlik ve Spor l Mdr Vedat Bayram, Basn Yayn ve Enformasyon l Mdr Blent Uur, stanbul niversitesi Rektr Kemal Alemdarolu, eski CHP Genel Bakan Altan ymen, eski CHP stanbul il bakanlar Mehmet Blk, Ali zcan, eski Maliye Bakanlarndan Ziya Mezzinolu, stanbul Cumhuriyet Basavcs Ferzan itici, eski maliye bakan Zekeriye Temizel, eski devlet Bakanlarndan smail Hakk Birler, Doan Medya Grubu Ynetim Kurulu Bakan Aydn Doan, Doa Enerji Grubu Ynetim Kurulu Bakan Gnay apan, yazar Yaar Kemal, tiyatro sanats Yldz Kenter, eski SHP stanbul l Bakan Yksel engel, emekli Orgeneral Kemal Yavuz, UM: AG Bakan Gldal Mumcu ve olu zgr Mumcu, yazar kran Kurdakul, smet Solak, Uur Bke, tiyatro sanats Mcap Ofluolu, svire Hastanesi Bahekimi Kazm Ta, avukat Alp Selek, eski DSK Genel Bakanlarndan Abdullah Batrk 'n ei, Ayten Batrk, ldrlen DSK genel bakan Kemal Trkler 'in ei Sabahat Trkler , Ruhi Su Vakf'ndan Sdka Su , stanbul Barosu eski bakanlarndan avukat Turgut Kazan, Hrriyet Gazetesi Genel Yayn Mdr Erturul zkk, Hrriyet gazetesi yazarlarndan Doan Hzlan, Yaln Bayer, Derya Sazak, Refik Erduran Milliyet Gazetesi Sorumlu Yazileri Mdr Eren Gvener, Kanal D Haber Mdr Tuncay zkan, gazeteci Fsun zbilgen, Mehmet Tezkan, Hasan akalkurt, stanbul Bykehir Belediyesi Bakanvekili mit zerol, CHP Genel Bakan Yardmcs Eref Erdem, Rektr Yardmcs Prof. Dr. Nur Serter, TGS Bakan kran Soner, stanbul Sanayi Odas Genel Sekreteri Mehmet Kabasakal, Trk- stanbul 1.Blge Temsilcisi Faruk Bykkucak, Can Kra, iadam Ali Ko, Vitali Hakko, akir Eczacba, Selahattin Beyazt, Piriniolu ailesi, Rafi Portakal, Tekfen Ynetim Kurulu Bakanvekili Necati Akallar, 1961 Anayasa ve Demokrasi Vakf Bakan Numan Esin, gazeteci Canan Barlas, Mehmet Barlas, Prof. Dr. Uur Alacakaptan, eski DSK Genel Bakan Kemal Nebiolu, emekli Jandarma Tugeneral Osman zbek, eski TGS Bakan Ziya Sonay, Bozkurt Nuholu, Cem Vakf ikinci bakan Hseyin Erkan, ressam Bedri Baykam, ynetmen Ali zgentrk, Ayasofya Mzesi Mdr Mustafa Akkaya, Dr. Grbz Barlas ile Nadi'nin sevenleri, dostlar ve Cumhuriyet okurlar. (Bu isimlerin byk ounluu Berin Nadi ile ayn dnya grn paylamakla birlikte, SS trikatnn mensuplar olma zelline de sahipler.WM) TANZMAT-TTHAT- ve BERN NAD Bern Nadi, Tanzimat-ttihat-Cumhuriyet zincirleme lemesinde bir simge isim. Gerek balar nedeniyle kiisel olarak bir simge gerekse de Nadir Nadinin lmnden sonra ahsnda zdeleen Cumhuriyet Gazetesinin misyonu ve kimlii olarak Berin Nadinin lmnden sonra, 11 Kasm tarihli Cumhuriyetteki kesinde Ali Sirmen, Berin Nadinin Celal Sahir Erozann kz olduunu sylyor ve Berin Nadiden aktararak, Talat Paann Berin Nadi gen bir kzken evlerine ok sk geldiini, Talat Paann Berin Nadinin elini pecek kadar da nazik olduunu yazyordu. Cumhuriyetin merkezi olan eski tarihi bina yani Krmz Konak, ttihat ve Terakkinin genel merkez binasdr. Bu bina, Mustafa Kemal tarafndan Yunus Nadiye verilmitir. ( ) Binann bulunduu sokan ismi olan eref ise, ttihatlarn Ermeni Krm nedeniyle Maltaya srgne gittikleri geminin addr. Cumhuriyet Gazetesi ile ttihat ve Terakki arasnda ok yakn organik balar var. S. Yalnnn kitabnda, kitabnnn kahramanlarndan birisi olan ttihat ve Terakkinin fedailerinden Yakup Cemil ldrldkten sonra, yaknlarna i bulan ve her daim onlarla yakndan ilgilenenin Yunus Nadi olduunun bilgisi var. ( ) imdi Berin Nadiden kendisini okuyalm : " Bir k gn Gedikpaada domuum. Doduum zaman Halide Edip Hanm da oradaym. Rukiye diye bana gbek ad takm. () Kkken bir Fransz Matmazel vard

evde. Ondan Franszca rendim. Okumay bana air bykannem retti. Sonra Feyziye Lisesine gittim, imdiki Ik Lisesi. Yaammz Hseyin Rahminin romanlar gibiydi. Stnine, mrebbiye, alan kalfa kadnlar() Babam Celal Sahir, bir air kzym. Bykannem Bebekte Fransz Mektebine gitmi. Baba evinde zamann kltr adamlar toplanrd. O vakit Sultan Ahmette tane byle edebi ev vard. Bir Fuat Kprlnn evi, bir Aaolu Ahmet Beyin evi, bir de babamn evi. lk eim Mesut Cemil mzisyendi. Sonra Nadirle evlendim. () Nadirle tantk, sekiz sene sonra evlendik. ok komik ama akmz Atatrk nklaplar zerinde balad. Nadirle Viyanada tantk. () Baba evi konak yavrusu gibi bir eydi. Bir yanda Trk Yurdu diye bir mecmua kard. ok milliyeti bir mecmuayd." ( )

Berin Nadiin babas Celal Sahir Erozan iin Kltr Bakanl "Celal Sahir Erozan" adnda bir inceleme kitab yaynlam. Kitapta, Celal Sahir Erozannn kere evlendii, Rukiye Berin Nadinin de ilk evliliinden doan ocuklarndan birisi olduunu reniyoruz ( ). Celal Sahir Erozan, milletvekillii de yapm, air, gazeteci ve Trk Dil Kurumunun kurucularndan ve nemli ahsiyetlerinden birisi. Celal Sahir Erozan, Yunus Nadi ve Nadir Nadi yani baba, e ve kaynpeder tm mason. (4) (5) Berin Nadi anlatmyor ancak masonlarla bu kadar yaknlnda ilgin eyler duymu olmas ihtimal, bunu bilemiyoruz. Belki de masonluktaki sr saklama ilkesi dolaysyla kendisine dahi anlatlmamtr. Ancak burada dnden bugn belirleyen nemli bir olgu olan, elitizmde nemli bir ke ta masonlukla ilgili bir parantez aaym..

"Mason ham tasi, yani kendisini yontarak kp tas haline, yani gerek bir Mason haline getirmek zorundadir. Ham tasi yontma sembol ayni zamanda Sleyman Tapinaginin, dnyanin ilk tas yapisinin insasini hatirlatir. " (www.mason.org.tr/sembol.html) Nedir Sleyman Tapna ? Alama Duvar denen yer yklan bu tapnan kalan tek duvardr; Yahudiler bu tapnaa "Bet (h)a Mikda" diyorlar ve bu tapna tekrar ina etmek nihai amalardr. Bu tapnan talar ocakta yontularak gelmitir. Tapnan yneticileri Kohenler (Koanim) ve Levilermi. Pergel, gnye gibi temel mason simgeleri, duvarc malzemeleri olarak, Hiramn kulland malzemeler olarak tapnaktan kaynaklanyor. Masonlar kendilerini Hiramla zdeleitirler ve yardm istedikleri zaman da "yok mu dul kadnn ocuuna yardm edecek" derler. Hiram, dul bir kadnn oludur ve bu tapnan yklenicisidir. Hiram, tapnan inas srasnda alanlar arasnda hiyerari oluturuyor (ustad, usta, kalfa rak vb) ve alanlarn says ok fazla olduu iin cretlerini almak iin geldiklerinde, kimin rak kimin kalfa vs olduu anlalsn diye her bir dereceye ayr iaretler, el dedirmeler ve parolalar saptanm. Masonluktaki, aamalarn, parolalarn, ifrelerin, tokalarken parmak tklatmalarnn kayna buradan geliyor. kalfa, usta gndelii almak isterler ama parolay bilmemektedirler (parola Yehovaym ustalar iin; Yehova, Tanrnn sylenmesi yasak olan ismidir ve gematrias yani harflerinin saysel deerlerinin toplam 26dr) ve bu parolay renmek amacyla Hiram sktrrlar ancak Hiram parolay sylemez ve ldrlr. Masonluktaki sr saklama, ketumiyet, bunun nemi, deeri buradan geliyor. Hiram ldrenler, gmdkleri yerin stne de akasya dallar koymular. Mason mabedlerinde ya da logolarndaki akasyann nedeni bu. Bir de defne daln "seviyorlar" bunun nedeni de tapnan kapsnn defne dallaryla kapl olmasndan kaynaklanyor ve mason mabedlerinde bunu uyguluyorlar. En byk mason stadna marak- azam deniyor; Hiram aramaya kan baka usta Hiramn cesedini bulduklarnda, derisi soyulumu vaziyette, rmeye balam olarak buluyorlar ve bu branice bu anlamlara gelen Marak diye bardklar iin, bundan sonra usta parolas Yehova deil (branilikte Yehova demek yasak ve byk gnah oluyor) marak oluyor. Hiramn cesedi topraa verilirken, ustalar, Hiramn kan stmze sramad biz temiziz anlamnda beyaz nlk ve beyaz eldiven giyiyorlar. Mason trenlerinde eldiven ve nlk taklmasnn nedeni de bu. Masonlar isimlerinin yanna gen eklinde nokta koyuyorlar. Bunun nedeni de, Hiramn cesedini bulan usta ve bu says, nokta, gen vs; bilim, hogr ve doruluk olarak simgeleniyor. Buraya kadar zetlediimiz bu eylerin hepsi, slam mistiklii iin de geerli; rnein en byk iki tarikat olan Bektailik ve Mevlevilikte de say mistiklii, zel kyafetler, sr tutma, gizlilik, hiyerari yani dereceli sistem, zel selamlama biimleri (haricinin anlamayaca ekilde) ve yine zel yani gizli tanma, birbirlerini anlama yollar var. (6) Bir ara not olarak belirteyim :ttihat ve Terakkinin selamlama biimi de masonluktan alnmadr. Sa elin parman bkp hilal eklinde kalbine gtrme, ben ttihatym demekti. Yine, parola-ifre olarak da muin

ve hilal kullanlmtr. El kalpteyken, mim, ayn, ye yani muinin harfleri syleniyordu. (7) Muin, muavin, yardm eden demektir. Berin Nadinin hayatndaki kiiler ya da balar sadece kendisi iin deil lke iin de nemli isimler. Bu kiilere deinerek devam edeceiz zaten. rnein, Celal Sahirin paa babasnn enitesinin kim olduu nemli. Enite Bey, nl Fuat Paaym ve Celal Sahirin babas, enitesinin yannda bym. Larousse, Fuat Paann Mevlevi olduunu yazyor, bu da ilgin bir olgu. Fuat Paa, Keecizade Fuat Paa olarak tannyor ve babas da air Keecizade zzet Molla. Fuat Paa, hariciye ve hazine nazrl da yapm ve sadrazam olmu. Bir dier bilinen zellii de Galatasaray Lisesinin kurucusu olmas. Fransa yanda, Franszc olarak biliniyor. Hr ve kabul Edilmis Masonlarn nternet Sitelerinde, (www.mason.org.tr) "Mehur Masonlar" olarak gururla ilan ettikleri isimlerden birisi ve listede aynen yle geiyor : Fuat Pasa (1815-1869) Sadriazam lhami Soysal da ok deerli aratrmasnda Fuat Paa iin mason diyor. (s. ) Fuat Paa, bir lkede iki kuvvet olur deyip birincisi olarak padiahn kuvvetini dieri olarak da halkn kuvvetini kastederek ve bizde halk kuvveti olmad iin, padiaha kar bykeliliklerden yararlanmay savunarak, bu tr siyasete tarihe geen nl deyimiyle "pabucu mutas gibi yandan vurmak" diyor. (8) Fuat Paa, dnem olarak Tanzimatn ve yn olarak da batllamann en nemli isimlerinden birisi. Bugne yn veren nl paadan (dierleri Reit ve Ali Paalar) da birisi. Fuat Paaya gre terakki iin Garpn kurumlarn ve ilkelerini benimsemeliydik. (9) Fuat Paann sadece masonluu deil Mevlevilii de nemli; tarikat olarak konumuz balamnda sadece Mevlevilik deil Bektailik, Melamilik, Nakibendilik de nemli ancak Mevlevilik resmi ideolojinin dnden bugne en hogrl bakt tarikat oluuyla da ayr bir nem tayor. Yukarda masonlua bir parantez amtk ,Mevlevilie de vurgu yapmak iin bir parantez gerekiyor gerek gc ve etkisi nedeniyle gerekse masonluk ile inan,simge ve ritel paralellii nedeniyle Mevlevilik ile Masonluk o kadar benzeen, mistik ve batni (irek,ezoterik) yaplanmalar ki, benim de aadaki uzun parantezin yazmnda olduka yararlandm, A. Nevzat Odyakmaz "Bektailik, Mevlevilik, Masonluk" isimli kitabnda, kitabn isminden de anlalaca gibi, ortaklklar ve paralellikleri anlatlm. Mevlevilik (ayn ekilde Bektailik de) masonlukla pek ok ynden benzeiyor. Simgecilik, gizlilik, giyimkuam, felsefe, dereceli sistem, selamlama ve tanma, toplant yer ve yntemleri olarak, olduka uzun ve yukarda deindiim gibi balbana bir kitap konusu. Bunlardan bir-ka nemli grdm paralellie deineyim. Sema esnasnda her hareketin kutsal bir anlam vardr ve Mevlevi tarikatinin ayini olan semann temel hareketi olan dnme (ki Mevlevilikte buna ark atmak deniyor) Tanrnn n her ynden almay simgeliyor. Mevleviler, teekkr ya da takdir belirtirken "nur ol" derler. Nur, tasavvufta Allahn isimlerinden biridir. Mevlana yle diyor : "Sema nedir bilir misin ? Varlktan syrlp kendinden geerek, Mutlak fena iinde beka tad almaktr" Burada, fena, benliin Allah iin yitirilmesi; beka ise lmszlk, kalclk demektir. "Ben, Muhammedin nuru srrna dayanarak derim ki, Tanr tamamiyle zevktir; tatmayan anlamaz" Masonlara gre masonluk dndaki dnya karanlktr ve masonluun amac kiiyi a ulatrmaktr. Masonlukta k kavramnn ok zel bir nemi vardr ve onlar, mason kardelerini "masonik ziya"ya ulatrmay amalarlar. Masonik ziya ebedi ziyadr yani lmsz, kalc bir ktr ve bir mason ebedi ziya ile nurlanr. Masonlarn (Hr ve Kabul Edilmi Masonlarn) stanbuldaki binas da zaten Nur-u Ziya Sokaktadr yani bu sokaa kendi retilerinin ana kavramn isim olarak verdirmilerdir. Mason olmak isteyenlerin yemin ettii krsnn etrafnda mealeler bulunuyor ve mason mabedindeki klarn anlam var. Bu klardan d evreni simgeleyen klar "Kainatn Ulu Mimar" yani d evreni de yaratan ortada bulunan mealeyle simgeleniyor. Gerek evren dedikleri yani masonlarn aradklar, idealleri olan evren ise locann en byk stad olan ve nazr seviyesinde bulunanlarn oturduu yerlerdeki mealelerle simgeleniyor. Masonluk, bir yeni douu simgeledii iin mason, masonlua girdikten sonraki ya kadar yaam saylyor. Ayrca mabedin ynleri aynen Hz. Sleymann tapnanda olduu gibi, bu ynlerin anlamlar da oradan geliyor zaten, zel anlamlara sahip ve bu yzden her yndeki duvarlara ayr simgeler yerletiriliyor. ark duvarnda

bir gz resmi ve altnda da k saan yldz var ve bu k saan yldz da masonlarn Tanr karlnda kullandklar "Kainatin Ulu Mimar"n simgeliyor. Mevlevihanelerin byk olanna asitane kk olanna ise tekke ya da zaviye deniyor. Asitanelerde matbah- erif denen blm (buraya ancak grevliler ki can deniyor ve st dzey Mevleviler girebiliyor) var ve burada mutfak ve trenlerin yapld meydan- erif bulunuyor ve meydan- erife de tren zaman dnda grevli ve st dzey olanlardan bakas giremiyor. Meydan- erifte ortada krmz bir post duruyor ve hiyerarik olarak en st dzeyi temsil ediyor. eyh, Mevlevihane aabilecek dereceye gelmi Mevlevi dedesine verilen isim. kinci postun rengi ise beyaz ve Meydanc Dedeye ait. Meydanc Dede, meydan ilerini gren kii ve eyhin postunu da ancak o seriyor ve kaldrabiliyor. Meydan- erifte duran cnc postun rengi siyah ve Kazanc Dedenin postu. Kazanc Dede, mutfakta yardmc durumdaki kii. Peki bu renk simgecilii ve renklerin hiyerarisi nereden geliyor ? "Simya, deersiz madenlerden altn yapma ilemi." rek bir reti olan simyann tinsel dzlemdeki amac ise, sradan insan tinsel insana dntrmektir. () Simyann sonul amac Byk yapt gerekletirmektir. Bu srecin aamas, Kara Yapt, Beyaz Yapt ve Krmz Yapttr. () Kara Yapt : Maddenin ilk dnm aamas; zlme ve damtlma aamas. Beyaz Yapt: geler kaynaarak gms ya da ays duruma gelirler; bu durumda maddenin tm renkleri beyazda birleir. Krmz Yapt: Elde edilen maddenin gmsu duruma geldii son aama." ( ) Mistik genel olarak, zahiri deil batni olanlardan anlamlar karr ve Tanry byle kavrar, byle ulamaya alr. Bu ulama da derece derece, hamlktan pikinlie giderek, kemale ererek olur. Masonlukta iki ayr rit (alma sistematii) var : Krmz ve Mavi Rit. Bizdeki masonlar krmz masondur yani sko Ritine gre rgtlenmilerdir. Masonlarn toplandklar yer olan mabedlerde girite mutlaka iki stun bulunur. Bu iki stn Sleyman Tapnandan alnma semboller, Sleyman Tapnanda bu stnlar yklmadan nce dururmu. Sleyman Tapna yaplrken aletler, belgeler ve iilerin cretleri de bu iki tun stunun iinde saklanrm. Bu iki stundan birincisine (B) deniyor ve imal yani kuzey stunu olarak biliniyor. smi Rut(h)la evlenen Boazdan geliyor .Rutun, Yahudilie dn yapan Moavl kadn olarak Yahudi Tarihinde zel bir nemi var; Rutun olu Kral Davidin (Davut) babas. Elimele kuraklk nedeniyle Moava gidiyor ve orada evleniyor. Elimele lnce elerinden Rut(h) kaynvalidesini (Naomi) yalnz brakmyor ve onun dinini de benimsiyor. Rut(h) daha sonra Boazla evleniyor ve bu evlilikten doan ocuk Oved, Davidin bykbabasdr. B Stununun rengi krmz ve Boazn Rut ile evliliinden doan ocuklardan peygamber kt ve soy ilerledii iin B Stunu erkek cinsel organn temsil ediyor. Dier stn ise Jakin(J) Stunu, rengi beyaz ve kadn cinsel organn temsil ediyor. Bu stn cenup yani gney stunu olarak biliniyor. Mason mabedindeki rnein siyah renk de malkutu yani krall temil ediyor. Jakin Stunu sefirotlardan netzah (sonsuzluk) temsil ediyor; Boaz ise hod (grkem) sefirasn . Yahudi mistisizminin temel kitab Kabalaya gre Tanr, evreni yaratrken her birine sefira ad verilen 10 aamada yaratyor. Kabalaya gre branicedeki 22 harf ve 10 adetten oluan sefirotun harfleri insan bedeninin blgelerini, organlarn temsil ediyor. Kabalaclar ise aynen zikir gibi bir meditasyon yapyorlar. nce baba denen, brani harfini bilmek gerekiyor; bunlar : yod, he, vav. Bu harflerin okunular drt yne ve aaya yukarya olmak zere alt adet permtasyonu sylererek zikir balyor. Daha sonra Kabalada belirtilen hayat aac ya da sefirot (sefirann oulu, sefiralar) aac denen 10 adet kavram temsil eden olduka uzun sz ve hareketlerle kendinden geme balyor. Bu 10 kavram, Adam Kadmona yani mkemmel insana ulama durumuna gemek iin yaplyor ve bu duruma "iur hohma" yani akl ve bilgelik ruhu deniyor. Kabalaclar, dier mistikler gibi zahiri deil ancak batni olarak metafizik olann anlalacan ve bunun iin de gerek teorik gerekse de pratik eitimin zorunlu olduunu sylyorlar.(11) (12)(13) (14) Berin Nadi, "iyi domu" birisi olarak "sradan" birisiyle evlenemezdi; ilk setii ei de kendisi gibi "iyi domu" birisiydi elbette ve ilk kaynpederi de (Tanburi Cemil Bey) ikinci kaynpederi kadar mehur birisidir. lk ei Mesut Ekrem Cemil Tel de, Berin Nadinin simgeledii Tanzimat-ttihat-Cumhuriyet srekliliinde egemen ideolojinin kltr dnyasnda, modernlemenin radikal rneklerinden biri olan radyoda alaturka mzik yasanda bir "misyon" sahibidir. Modernlemenin kltr hayatnda gemiten yani modernolmayandan kopuun nemli ve keskin bir dnemeci olan bu rnek ile rnein savunucular nemlidir.

"Ve son olarak, btn resm uygulamalar ve tercihlerden Trk musikisi efi olan Mesut Cemil Tel sorumlu tutulmaktadr. nl musiki stad Tambur Cemil Bey'in olu olmasndan balayarak, kt muamelelerden, disipliner ve otoriter kiiliine kadar Mesut Cemil, alafranga-alaturka musikisi tartmalarnn merkezindedir: "Trk musikisinin silinmesine gayret sarf edenlerin banda eski bir Trk musikisi stad babann olu Mesut Cemil gelmektedir". Bir yazdaki iddiaya gre Mesut Cemil, radyodan ayrlmak isteyenleri ikna etmek isteyen umum mdrne kar karak yle diyecektir: "Aman efendim, hepsi gitsin siz korkmayn, ben keman alarm, ut alarm, tambur, kanun ve lavta alarm. Eksikliklerini hissettirmeyiz. Biz ii yrtrz". () Mesut Cemil, yalnzca bu tartmalarda deil uzun yllar musiki ile ilgili btn yaz, yorum ve iddialarda ismen, ounlukla da olumsuz bir biimde geecektir. Bir gazinoda fkeli bir dinleyicinin ayaa kalkarak "Mesut Cemil gelsin de grsn! Trk musikisine ihanet ettiini, babasnn ruhunu da tazip ettiini hi dnmyor mu acaba" dedii gazetelere geecektir." ( ) Kaynpeder Tanburi Cemil Beyin babas Mehmet Tevfik Bey; Arapa, Farsa, ngilizce, Franszca, Almanca, talyanca biliyor. Vali muavinlii, Tahranda sefirlik ve ceza mahkemesi hakimlii yapan st dzey bir brokrat. Cemil Beyin byk aabeyi Reat Bey, Bektai ya da Melami olduu sylenen mistik bir kiilik. Amcas Refik Bey, Fikret Karakayann ifadesiyle "bir tanzimat tipi" olarak, Cemile Sultann kahyas, Ticaret Genel Mdrl, Emniyet Sand ve irket-i Hayriye Ynetim Kurulu yelii, Borsa komiserlii yapm, Yksek Ticaret Okulunu kurmu ve iddiaya gre II. Abdlhamit tarafndan zehirlenerek ldrlm. ( ) izilen portre ile Berin Nadinin misyonu tam rtyor. Bu tabloda, ilk e Mesut Cemil Telin de tablonun tamamlanmas iin mutlaka mason olmas gerekiyor ve evet Mesut (Ekrem) Cemil Tel de mason. ( ) Abalzade Haci Halil Efenedinin olu olarak 1879 ylnda Fethiyede dodum. lk tahsilimi orada yaptm. Sonra Rodos Adasna gittim. Orada srgn hayatlarn geirmekte olan Ahmet Mithat Efendiyle Ebziyya Tevfikin kurduklar Sleymanite Medresesinde okudum. Medreseyi bitirdikten sonra stanbula gelerek Galatasaray Lisesine ve Hukuk Mektebine devam ettim. Gazetecilie byk hevesim vard. Baba Tahirin Malumat gazetesinde almaya baladm. () Bense Rodosta Sleymaniye Medresesindeki tahsilim srasnda etkisi altnda kaldm istibdat kart, meruti, zgr dnceden yana biriydim. Bu ynm ksa sre sonra bana da Abdlhamid istibdatnn srgn yollarn aacakt. Nihayet 1901de hem gazetecilik faaliyetimden, hem de gizli cemiyete katlmak suundan 3 yl Midilliye srgn cezasna arptrldm. () Merutiyetin ertesi yl Cemiyet yneticilerinin ars zerine ailemi, oluk-oumu da toplayarak Selanike gittim. " ( ) zgr dnceli olduunu syleyen Yunus Nadi, Cumhuriyet vastasyla Hitlere verdii destek nedeniyle Yunus Nazi olarak anlmadan nce, cemiyet dedii ttihat ve Terakki Cemiyetinin Selanikte kard "Rumeli"nin ba yazar da oluyor. Daha sonra da "Tanr" yr ya kulum dedii iin Aydn mebusu olacak, Ebziyya Tevfikle bir kez daha yollar kesiecek ve gazetesinde nce yazar, daha sonra deineceimiz ok nemli bir ailenin mensubu olan Ebziyya Tevfikin lm sonrasnda da bayazar olacaktr. Mustafa Kemal ile de Selanikte tanmlar. Cumhuriyetin knyesinde kurucusu olarak sadece Yunus Nadinin ismi var, ama bir kurucu daha var ve o da ok mehur birisi : Zekeriya (Mehmet) Sertel. Yazlarn ve kitaplarn beeniyle okuduum Gndz Vassafn days Zekeriya Sertel uzun bir srgn sonras 70li yllarda Milliyette yaynlad anlarnda Nazm Hikmet iin baz TKPlilerin holanmad eyler yazd iin taa tutulmutu. Gndz Vassaf, annesinin azndan daysnn Yunus Nadi ile bir yolsuzluk yznden ters dtn yazyor. ( ) imdi halkalar iie ve hep de iie kalacak, yle ki : Yunus Nadi, Berin Nadinin kaynpederi Mehmet Zekeriya Sertelle Cumhuriyeti karyor. Berin Nadi, Halide Edipin kucana domu; Halide Edip, Sertel iftini ABDye Columbia niversitesine kendi kesesinden verir gibi tamamen keyfi olarak devlet bursuyla gnderiyor. ( ) Cumhuriyetin merkez binas yani Krmz Konak, TCnin merkezi ve Talat Paa, Berin Nadilerin evine gelip gidecek kadar yaknl var. Ancak bitmedi, Zekeriya Mehmet ve Sabiha Sertel iftinin nikah ahitleri Talat Paa ve Tevfik Rt Aras. ( ) Rt Aras ve Yunus Nadi "sahte" TKPnin kurucularndan. Tevfik Rt Aras, Krmz Konak Yunus Nadiye veren Mustafa Kemalin ei Latife Uaklgilin akrabas. ( ) Tevfik Rt Aras ayn zamanda Dr. Nazmla ve Menderes ile de akraba; Fatin Rt Zorlunun da kaynpederi. Btn bunlar aacaz, ancak Uaklgil isminde durmamz gerekiyor.

"Halit Ziya Uaklgil'in torunu. Emine Uaklgil Kopenhag Kahire Washington ve Paris'te grev yapm bir bykelinin Blent Uaklgil'in kzdr. 1975 ylnda Ayrntl Haber gazetesinde gazetecilie balad. 1977 ylndan sonra Cumhuriyet gazetesinde alt.Son olarak Yeni Yzyl gazetesinde yazd. Emine Uaklgil, Osmanl hanedanndan bir prensle evlendikten sonra boand ve svire'den Trkiye'ye geldi.Bilahare Asaf Sava Akatla evlendi, boand. () Trk basn deyince akla gelen ailelerden olan Abalolu Yunus Nadi'nin, dier taraftan da nl edebiyatmz Halid Ziya Uaklgil'in torunu olan Emine Uaklgil, () Emine Hanm baba tarafndan Ak Memn'nun yazar Halid Ziya Uaklgil'in torunudur. Halid Ziya Uaklgil ile Atatrk'n eski ei Latife Hanm'n (Latife Uakl'nn dier kzkardei Vecihe Hanm da Osmanl'nn son seraskeri Mir Mehmet Rza Paa'nn olu Sreyya lmen'le evlenir. Onun iadam olu Erdem lmen ise smet nn'nn yeeni kardeinin ocuu Mutlu Temelli ile birletirir hayatn. Sreyya lmen'in ngiltere'de tekstil ii yapan torunu Birgl lmen ise, eski cumhurbakanlarndan Fahri Korutrk'n ei Emel Hanm'n yeeni ekonomist mer Aral'la evlenir) babas Muammer Bey karde ocuklardr. Halid Ziya Uaklgil, Meclisi Ayan Reisi Emin Ali Efendi'nin Bonak kkenli Fahriye Hanm'la evliliinden doan Memnune Hanm'la evlenir. iftin bu evliliklerinden Vedide, Bihin, Gzin, Sadun, Vedat, Blent adnda ocuklar olur. Vedide, Gzin ve Sadun erken yata vefat eder. Emine Hanm'n da babas olan Blent Uaklgil hariciyeci olmay koyar kafasna. Olur da. Blent Bey, 1933'te Abalioullar'nn kz Leyla Hanm'la evlenir ve eiyle birlikte Fethi Okyar'n Bykeli olduu Londra'ya gider. Nadi ve Uaklgil Leyla Hanm, ifti Abalolu ailesinden bir ara tapuda alan Fethiyeli Abalzade Halil Efendi'nin Ali, Sadk, mer, Abdullah, Glsm, Mehmet Yunus Nadi adndaki ocuklarndan en sonuncusunun kzdr. Atatrk'n emri ile Cumhuriyet gazetesini kuran Yunus Nadi'nin hayat hikyesi biraz da Trk basn tarihinin hikyesidir aslnda. 1879'da Fethiye'de doan ttihat ve milliyeti Yunus Nadi, ncesinde de baka gazetelerde alr fakat 1920'lerde Yeni Gn gazetesini karr. Atatrk'n teklifi ile Hakimiyet'i Milliye ile Yeni Gn' birletirerek ttihat Terakki'nin binasnda 1924'te Cumhuriyet adyla yaynlamaya balar. () NazimeYunus Nadi iftinin ilk ocuklar Nadir Nadi (Berin Nadi ile evlenir) Cumhuriyet'in bir numaral hakimi olarak tannr. 1969'da vefat eden kk olu Doan'n (Mary Elizabeth ile evli idi. Suzan ve Mina adnda iki ocuu oldu.) dnda iftin son ocuklar olan Nilfer Hanm avukat Niyazi Nun'la evlenir (Onlar da iki ocuk sahibidir: Lle ve Ali). Fransz ekolnden LeylaBlent Uaklgil ifti Fransa'ya getiklerinde ikinci ocuklar Emine (birincisi Zeynep, Trkiye'de doar. Amerikal Homer Lange ile evlidir.) dnyaya gelir. Kk Emine Trkiye'ye ilk defa henz birka aylk iken gelir. () Ankara'da oturduumuz ev de bugnk srail sefaretinin binas idi. Byk bir bahe iinde ve gzel bir ev." Emine, bilinlenmeye baladnda yine yurtdnda bulur kendisini. Blent Uaklgil, bu sefer bykelidir. () Menderes, Fatin Rt ve Hasan Polatkan asld. O tarihte Washington Bykelisi babam. Amerikan ynetimi Menderes'in aslmamas iin byk bir aba harcyor. Menderes asldnda babam bir kalp krizi geiriyor. ()Emine Uaklgil, Paris Siyasal Bilgiler Fakltesi rencisidir artk: "lgin ve hareketli yllar. Sinema arada bir depreti, Cumhuriyet gazetesi ncesinde ve sonrasnda." Oktay Akbal: Yeenin niye Cumhuriyet'te deil? Emine Uaklgil, Trkiye'ye geldiinde yl 1966'dr: "1967'de Cumhuriyet'te almaya baladm. Muhasebede bir sre kaldktan sonra d haberler servisinde altm." Mehmet Barlas'n banda bulunduu d haberler servisinde Ergun Balc ile birlikte kiidirler. 1969'a gelindiinde Emine Uaklgil, daha sonra ikincisi de olacaktr ilk evliliini yapar: () ayrldktan sonra Onat Kutlar, Hasan Karabey ve Osman Kavala ile birlikte FA(stanbul Film Ajans)'na katlarak depreen sinema hevesini yattrmaya alan Emine Hanm, bir sre hem film datm yapar hem de Alkazar Sinemas'n iletir. Daha sonra Yeni Yzyl'daki yazlar ile basna tekrar dnen Emine Uaklgil, devam ettirdii gazeteciliini bugn de internette srdrmektedir. Helsinki Yurttalar Dernei yesi olan Uaklgil, rzgar srfnn yannda bahe ileri ile de uramaktan holanmaktadr. Emine Hanm, babas Blent Uaklgil'in dnda halas Bihin Hanm, Cumhuriyet Gazetesi Ynetim Kurulu yesi ve Hukuk Maviri Nihat Trel ile Ynetim Kurulu Bakan Vekili Reat Atabek'in zerindeki emeklerini unutmu deildir." ( ) Uakizade Muammer Bey, bir dnem zmir Belediye Bakanl da yapm zengin bir kii. Latife Hanm da svire de okuyacak kadar burjuva ve modern bir ailenin kz. Kklerinden sahile doru indiinizde Sadkbey isimli otobs durana gelirsiniz; duran ismi, Latife Hanmn kardei Sadk Beyin yalsnn burada olmasndan geliyor. Cumhuriyetin Makedonya geneli, Selanik zeliyle ok yakn ve gnmze kadar sren ba var. Ergun Balc tpk Berin Nadi gibi Ik Liseli ve bir baka Ikl ve Cumhuriyette de yazm olan smail Cemin kuzeni ( ) Btn hayat boyunca sadece Cumhuriyette alan karikatrist Ali Ulvi de smail Cemin ablasyla evliydi. ( ) Ali Ulvi de, Ergun Balc da, artk peki soyadn kullanmayan smail Cem de, Emine Uaklgilin bahsettii Atabek de Selanik kkenliler. 1878 Osmanl - Rus Sava sonras blgede Berlin Konferansnda alnan karar sonucu bir mfettilik kuruluyor ve bu mfettilik, Mslman olmayanlarn koruyordu ve bu durum Selanikte

masonluun serbetste almas ve yaylmas sonucunu dourmutur. Selanik, ilk mason locas alan Osmanl ehriydi. ( ) "Mozartn en byk operasnn konular ile Fransz Devriminin sloganlar arasnda koutluk grlmtr. Saraydan Kz Karmann konusu zgrlk, Figaronunki ise eitliktir. Mozart son operas Sihirli Fltte ise kardelik mesaj ile slogan lemesini tamamlamtr." ( ) 1789un asl ve en byk etkisi milliyetilik olmutur ve milliyetilik, Fransadan dalga dalga yaylmaya balamtr. Jn Trklerin ismini ald Jn Avrupa Giuseppe Mazzini isimli bir masonun nderliinde bir rgtt ve alma yeri olarak da mason localarn semiti. Masonlar, Avrupada monarklarn karsna kan hareket ve rgtlere destek veriyorlard. Masonluun karsna dikilen en byk isim de, bugnk Avrupann mimar kabul edilen Mettenernich olacakt. Metternich karsnda gizli rgt Carbonari devereye girecek ve masonlarla btnleecektir. Fransada oluturulan Carboneri, Bourbon Hanedanna kar tamamen masonlardan oluan bir kadroyla kurulurken ttihat ve Terakki Cemiyeti (TC) de rgtlenme yaps olarak Carbonariyi dolaysyla masonlar rnek model olarak alacak ve elbette TCnin nderleri de masonlar olacakt. ( ) Monariye kar cumhuriyet (bizde nce merutiyet) monarkn gcne kar gizli rgt, devletin aygtlarna kar masonik rgtlenme modeli vard. Dnemin felsefesi pozitivizimdi ve bilime taplyordu, aydnlama sonras pozitivizm ve zincirin devam olarak modernleme ortaya kmtr. ttihat ve Terakkinin ismi de zaten Pozitivizmin babas A. Comteun ,Ordre et Progressinden geliyor. Fransz Devriminin nl sloganlar da, sloganlar oluyor. Pozitivizm, ttihatlk, sonra Cumhuriyet ideolojisi akyor. GKYZ Has Ailesi ve Balar Behet Trkmen, Coca-Cola Trkiyeyi Has Ailesi ile (%10u Trkmene, % 90 Haslara ait olmak zere) kurmulardr. Kadir Has malum, Demirelin yakn dostudur ve Rus Tatarlarndan Nazi Veli Mengerle birlikte Otomarsann ortadr. Kadir Has ayrca Akbankn kurucularndand, sonra hisselerini dier ortak Sabancya devretti. Otomarsann byk orta Daimler-Benzdir ve Veli Menger Hitler dneminde smet nnnn Nazilerle kuryeliini yapyor ve Mercedes Trkiye temsilcilii de dier iidir. Otomarsan, 12 Eyll sonras askeri ara retme izni almtr ve ortaklna da, Bankas, Kara Kuvvetleri Glendirme Vakf, Suudi Natioanal Otomobile Ind. Gibi kritik isimleri dahil etmitir. 6-7 Eyll gn zamann CIA Bakan Allen Dulles Trkiyede bulunmaktadr. O zamanki adyla MAH olan gizli servisin banda da Behet Trkmen bulunmaktadr. Olu lter Trkmeni 12 Eylln Dileri Bakandr, eski bykelidir ve lter Trkmen, Dileri Bakan olduunu ilk olarak, kr Elekdan yakn dostu Bykeli Spaine haber vermitir; Trkiye insan haber almadan, Spain renmitir. MHPden zmir milletvekili adayyd, seilemedi. Behet Trkmen, nl bir masondur ayn zamanda (lhami Soysal, Masonlar ve Masonluk) HBB televizyonu hatrlanaca zere, Susurluk patladnda, polis memurlarndan, Sedat Bucaka kadar btn isimlerin kt ve dezenformasyon yapt kanald. HBBnin ak ad Has Bilgi Birikimdir. Yine Has ailesinin bir ferdi 90lar sonrasnda uzun sre MHP stanbul l Bakanln yrtmtr. Bukii en son Murat Demirel'in Rauf Tamer'e verdii rveti getiren kiidir de. Bu kiiyi Mahir ayan ve arkadalar karp fidye almlard. stanbul Bankas da bu ailenin idi ve stanbul Bankasnn banda da zer iller vard. O dndemde zer illerin ofr ve kuryesi olan kii daha sonra Manukyan iin alrken, Manukyann yaraland bombal suikastte ldrld.Yakubi Kadir Has 1921 Ylnda Nuri-Zekiye HASOLU'nun evlad olarak Kayseri'de dodu. 1942 ylnda Boazii Lisesi'nden mezun oldu. Kayseri'nin tannm ailesi ve erafndan olan Mehmet-ehime Germirli'nin kz Rezan Hasolu ile 1942 ylnda evlendi. Babas Nuri HASOLU, yorulma bilmez alkanl, azmi ve dirayeti ile, Adana'da yoktan balayp kurduu birok fabrika ve ticari kurulularla lkenin sayl zenginleri ve AKBANK'n kurucular arasnda yer ald. Kadir HASOLU evlendikten sonra hemen i hayatna atld. Ailesinden tevars ettii zellik ve varlk yannda, giriimci zihniyetli, alkanl ve azmi sayesinde, kamyon ve traktr pazarlama, yani arl otomotiv ticaretine ynelik i hayat ile, Adana'da ksa srede sayl i adamlar arasnda yer ald. 1960 ylnda stanbul'a yerleen Kadir HASOLU, arl otomotiv sanayine ynelik iler olmak zere, drstl, azmi ve

gvenilir kiilii ile, stanbul'da yine sayl ve varlkl i adamlar arasnda yer ald. Mercedes Otobs ve Kamyon Fabrikas'n kurdu ve bu kuruluun uzun yllar Ynetim Kurulu Bakanl ve yelii grevini yrtt. lkemizde ilk olarak Coca-Cola Fabrikasn kurdu. Ko ailesi ile Bursa'da "Karsan" adyla Peugeot marka Minibs fabrikasnn ortaklar arasnda yer ald. Franszlarn mehur Michelin Lastikleri'nin Trkiye distrbtrln stlendi. Ayrca, benzeri eitli ticari kurulular gerekletirdi. Kadir HASOLU, Sabanc Ailesi'nden sonra Akbank'n en byk kurucu hissesine sahiptir. Kadir HASOLU, dirayetli ynetimi sayesinde kurduu ve gelitirdii ticari kurulularn hepsinde, hibir ihtilafa dmeden byk bir baar salad ve her iten alnnn ak ile kt. Kadir HASOLU'na, eitime ve retime verdii nemli katklarla, gelecek nesillerin en iyi art ve ortamlarda yetimesi iin gsterdii aba ve gayretlerden dolay, anakkale Onsekiz Mart niversitesi Senatosunca 16 Nisan 1998 tarihli toplantsnda alnan kararla 1 Haziran 1998 tarihinde Eitim Fakltesi Eitim Bilimleri Blm Eitim Ynetimi-Planlamas ve Ekonomisi alannda Onursal Doktora Payesi, ayrca Marmara niversitesi Senatosunca 8 Temmuz 1997 tarihli toplantsnda alnan kararla 30 Haziran 1998 tarihinde Atatrk Eitim Fakltesinin Trk Eitimine yapt maddi ve manevi katklardan dolay kendisine Fahri Doktorluk Payesi verilmitir. Kadir HASOLU ve Rezan HASOLU, 1991 ylnda kurduklar "Trk Eitimine zg Kadir HAS Vakf-HASVAK" ile bata eitim ve salk olmak zere, lke kalknmasna ynelik ok nemli hayr ilerine yneldikleri gibi ayrca, vasiyetleri gerei tm servetlerini ad geen vakfa baladlar. Dier bir deyimle, lkesinden kazandklarn yine lkesine vermenin en byk onur ve vefa borcu olduuna inanmaktadrlar. Kendi ad ile kurulmu bulunan Kadir Has niversitesinin eitimine balayp gelimesini grmek en byk tutkusudur. http://www.khas.edu.tr/mheyeti/ozgecmis/kadirhas.htm Jlide Ate - Sabetayc mparatorluu - Trkiye Coca-Cola - CIA

Coca-Cola Trkiye'nin % 40' Coca-Cola Company'nin, % 20'si Anadolu Grubu'nun, % 20'si zmirli zgrkey Ailesi'nin. Erdoan zgrkey'in olu Murat zgrkey, sosyetenin tannm bir ismi ve Jlde Ate'in de ilk ei. zgrkey'ler ayn zamanda zmir Coca-Cola'nn da sahipleri. Pek ok sahada faaliyet gsteriyorlar, gda, otomotiv vs. Murat zgrkey ile ebnem apa kuzenler. apa Ailesi'nden, Kolarla, Yalmanlarla olan balarndan uzun uzun bahsetmitim. apa Ailesi Yakubi. Kapanc Nazl Ilcak'n kontrgerillac aabeyi mer avuolu'nun kznn annesi, eski ei bir baka apa'yla evlenmi. apa Ailesi ile nl mteahhit armkl dnr oluyor. Anadolu Grubu ise TSAD Bakan Amerikan ua Tuncay zilhan'nn holdingi. Efes Pilsen de bunlarn, daha pek ok byk irketleri var. Tuncay zilhan'n stanbul Anadolu Yakas Ana Datm Bayi ise Ahmet Mesut Ylmaz'n olu ve Mesut Ylmaz'n kzkardeinin ei. Bu zat ANAP ili eski le Bakan. Coca-Cola Anadolu Grubu'na gemeden nce Yakubi Has Ailesi'ne aitti. 6-7 Eyll gn zamann CIA Bakan Yahudi Allen Dulles Trkiyede bulunmaktadr. O zamanki adyla MAH olan gizli servisin banda da Behet Trkmen bulunmaktadr. Kimdir bu Behet Trkmen ? MAH CIAye teslim eden adam olarak tarihe gemi. nce daha iyi tannan olu lter Trkmenden balayalm. 12 Eylln Dileri Bakandr, eski bykelidir . lter Trkmen, Dileri Bakan olduunu ilk olarak, kr Elekdan yakn dostu Bykeli Spaine haber vermitir; Trkiye insan haber almadan, Spain renmitir. MHPden zmir milletvekili adayyd, seilemedi. Babas mason Behet Trkmen, Coca-Cola Trkiyeyi Has Ailesi ile (%10u Trkmene, % 90 Haslara ait olmak zere) kurmulardr. Kemal Has, Coca-Cola fabrikas iinde ben ocukken yanlmyorsam ofrtarafndan ldrld. Kadir Has malum, Demirelin yakn dostudur ve Rus Tatarlarndan Nazi Veli Mengerle birlikte Otomarsann ortadr. Kadir Has ayrca Akbankn kurucularndand, sonra hisselerini dier ortak Sabancya devretti.Otomarsann byk orta Daimler-Benzdir ve Veli Menger o Hitler dneminde smet nnnn Nazilerle kuryeliini yapyor ve Mercedes Trkiye temsilcilii de dier iidir. Otomarsan, 12 Eyll sonras askeri ara retme izni almtr ve ortaklna da, Bankas , Kara Kuvvetleri Glendirme Vakf, Suudi Natioanal Otomobile Ind. Gibi kritik isimleri dahil etmitir. HBB televizyonu hatrlanaca zere, Susurluk patladnda, polis memurlarndan, NAzl Ilcak'a ondan Sedat Bucaka kadar btn isimlerin kt ve dezenformasyon yapt kanald. Susurluk CIA demektir HBBnin ak ad Has Bilgi Birikimdir. Yine Has ailesinden Mete Has bir ferdi 90lar sonrasnda uzun sre MHP stanbul l

Bakanln yrtmtr. Mete Has, en son, ili Terakki mezunu Egebank' hortumlayan Murat Demirelin gnderdii rveti Gazeteci Rauf Tamere gtrmesiyle gndeme geldi. Malum Rauf Tamer de MHP'lidir. Mahir ayan bu ahs yani Mete Has' (bakalar da vard) otuz ksur sene nce karm ve fidye almt. Mahir, srail Bakonsolosu Elrom'u da karmt. Elrom'u Mahirler karmasa Denizler karacakm zaten. Kadir Has, AKBANK' Sabanc ile kuran Boazii Lisesi mezunu ahstr. Has niversitesi de onundur. Dier Has'larla aras ak. stanbul Bankas da bu ailenindi ve stanbul Bankasnn banda da genel mdr olarak Sleyman zer Uuran iller vard. stanbul Bankas hortumlanmt ve btn zarar devlete yklendi. O dnemde zer illerin ofr ve kuryesi olan kii daha sonra Manukyan iin alrken, Manukyann yaraland bombal suikastte ldrld. Suikast Manukyan'a yaplmamt. Manukyan'n ofr, Gnye Vadisi Locas'na bal Sleyman zer Uuran iller'in aleyhine ifade veren ve hereyi anlatacan syleyen eski kuryeye ve suikasti de atl Ekibi yapmt. atl, st dzey tetikilerin eitildii Costa Rica'daki CIA kamplarnda eitilmiti. Fethullah Glen'i ABD'de havalalannda karlayan kiidir. Halk Krc da Glen'e ait iftlikler saklanmt. Fethullah Glen'e ABD vizesi alan da Tayyibe Glek'ti. Sami Sleyman Demirel ya da gerek ismiyle Dolakszolu Sleyman Sami Gndodu'nun kardei Hac Ali Demirel, Has Ailesi ile Coca-Cola'da ortak oldu, yine Has Ailesi'ne ait Pereja Kolonyalar'nn da orta. Bu Trkiye'nin tablosudur. Oligari yani Sabetayc Sermaye, gizli servisler, Trkiye Gzeli seilmek iin Sabetayc olmak gerektii (zaten dzenleyen ve jri yeleri de onlardan) hortumlama, cinayetler, provokasyonlar, ABD uakl vs vs herey iiedir. Trkiye ite budur. Gokyuzu [SANDAL] ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Devrimcilerin ve Anti-Emperyalistlerin ldrlmeleri in denen Para Organize cinayet ebeklerini finansal olarak organize eden kii lmne kadar Berker nanoluydu. Trkein el yazsyla yazd notlara gre, Berker nanolu bizzat Trke adna para topluyordu. Berker nanolunun, Trkee verilmek zere kendine kimin ne kadar para verdii de, bu liste de Trkein el yazsyla bulunmutur ve bilinmektedir. Kemal Trkler cinayetine bizzat da karan, cinayeti organize denlerden birisi olan Berker nanolu, Sabetayclarn Karaka kolundand. Olu Sezer nanolu (Sezercik), Ik Lisesinden mezun tpk kuzeni olan Trker nanolu ve Filiz Aknn olu lker nanolu (Yumurcak) gibi. Filiz Akn daha sonra yurtdndaki bir yahudi sermayedarla evlendi, u anda da MT Mstearl ve Paris Bykelilii de yapan Snmez Kksal. Berker nanolunun o dnemdeki partideki resmi sfat MHP stanbul l rgt Mali Maviridir. MHPye, "devrimcilerin ve anti-emperyalistlerin ldrlmesi iin" -bilinen, bulunan rakamyla- 535 OOO T.L para verenlerden birisi. rnein 85 bin TL ile Ali Dinkkten gelmitir. Sakp Sabanc, Mete Has, Ali Koman, Jack Kamhi, zeyir Garih, Feyyaz Berker, Ergin Demirren (BJK Futbol ube Sorumlusu Yldrm Demirrenin amcas, Yldrmn babas Erdoan Milangazn sahibidir) Halis Komili, brahim Bodur, Nihat Gkyiit (TEKFENin ortandan bir dieri) Gokyuzu [SANDAL]Sevgili site yneticisi; Bilindii gibi NTV televizyonu Cavit alar tarafndan Nuri olakolu'na kurdurulmutur. Nuri olakolu uzun yllar NTV ynetmi kurulu bakanl yapmtr. Bu dnemin ynetim kurulu yesi de Erman Yerdelen'dir. lk Ankara Temsilcisi de gen yana ramen Murat Yetkin olmutur. Cem Aydn da daha ocuk yata NTV stanbul haber mdr yaplmtr. Cavit alar daha sonra kanal Ayhan ahenk'e satt. Nuri olakolu birka sene sonra kanaldan ayrld. Erman Yerdelen ynetim kurulu bakanlna getirildi. Murat Yetkin Sabah gazetesi Ankara Temsilcisi oldu. Murat Yetkin'in yerine de gen bir diplomasi muhabiri olan Murat Akgn NTV Ankara temsilciliine getirildi. nk dnemin Dileri Bakan smail Cem'di!!! Dier Cem, Cem Aydn da Nuri olakolu'nun yerine geti ocuk yata. NTV genel mdr yani patron oldu. Kendisi ayn zamanda Tarhan Erdem'in damaddr. Ve de bildiimiz gibi ad geen tm insanlar sabataydr. Sayglarmla.. Ayla ErhanAkkk ya da Dinkk 79 Online: 1 Hits insg.: 3231 Hits heute:

Dinkk mparatorluu genelde holdingin asl adn tayan Akkk olarak fazla bilinmez; en bilinen yatrmlar ise nl Ak -Merkezdir. Oysa; Aksu, Dinarsu, Ak-Al, Aksa, Akpa, Atak, Akkim, Afi, Akmeltem, leri plik, Ak Turizm, Akkoy Turizm vs gibi bata tekstil olmak zere, turizm, enerji, kimya vs pek ok alanda falliyet gsren bir dev holding; ayrca Kakadasnn da sahipleri. (Mustafa Snmez, Krk Haramiler- Trkiyede Holdingler) Pek ok yerde Trkiyenin 5. byk zengini olarak geiyor. (Holdingin web sitesi iin : www.akkok.com.tr) Kurucu Raif Ali Dinkk, Selanik doumlu ve dier Sabetayclara benzeyen ekilde Selanikten nce zmire g ediyorlar, sonra da Istanbula. Raif Ali Beyin olu Ali Dinkkn olu da dedesinin ismini tayor ve daha ok Fenerbahe Spor Klb vastasyla kamuyoyunda tannd. Torun Raif Dinkk bugn Fenerbahe iinde ok etkili ve Aziz Yldrmn destekilerinden birisi. Raif Ali Beyin dier olu da ok mehur : mer Dinkk , TSAD Bakanl da yapt ve mer Dinkk ayrca sk sk, kokain davalar, basknlar ve yaad ilikilerle gndeme geliyor. Kurucu Raif Ali Dinkkn kz Nilfer Hanm da Ekinciler Holdinge gelin gitmi. Ekinciler, zellikle otomotivde Trkiyenin en bykleri ve genelde de M. Snmezin Krk Haramiler listesine girecek kadar da byk. Ekincilerin Chrysler Trkiyeyi kurarken yannda olan ortaklar da Tatko yani Alp Yalman ve elbette Mehmet Emin Yalmann kardei olan olan baba Vacit A. Yalman. Raif Ali Dinkkn kz kardei Emine Hanmn pek ok ocuundan en mehur olanlar Eiknat soyadn tayorlar. Demek ki Ekenazi imiler.Oul Ali Dinkkn kz Alize Dinkk Ik Lisesi mezunu; demek ki Sabetayclarn Karaka koluna mensuplarm. mer Dinkk birinci evliliini Neyran Genaraslanla yapyor ve bu evlilikten doan Aya Hanm, Can Sandkoluyla evlenmi. (Mahmut etin, X likiler) Neyran Hanmn annesi, Aya Dinkk Sandknn anneanesi 22 Aralk 1998 gn Tevikiye Camiinden kalkan cenaze ile topraa verilmi. (Hrriyet Gazetesi) 2002 Dnya Gzeli seilen Azra Akn' Can Sandkolu setirdi ve btn "organizeyi" o yapt. Azra ya da Ezra ikisi de ayn isimdir. ili Terakki listesine baknca pek ok Ben_Ezra grrsnz. zeyir Garihin babasnn ismi zeyir Ezra Garihmi. Dedesinin isminin de zeyir olduu syleniyor. Demek ki, babas da , ldrlen olu da ilk erkek ocuklar ve zeyir ismi bylece devam ediyor. zeyir, bir "kinnui" isimdir ve nfusunda olsun, olmasn mutlaka bir emhakodei vardr. Ezra, Kohen kabilesinden bir peygamberin ismidir. M. 5. Yyde Yahudileri Babilden Yerualeme getiren kii. Ezra, Moe Rabenaunun retisini kaleme alan kii ve Yahudilikte byk bir deer tayor, Tora bilgisi uzman kabul ediliyor. Akrabalklar Ko'la Sabanc'yla karlatryorsunuz da, neden Karamehmet'le karlatrmyorsunuz ? nk, Karamehmet Turgay Ciner'le birlikte Aktel'in sahibi. Dinkk Holdingin* kurucusu Raif Ali Dinkkn kz Nilfer Hanm, iftiler'in oluyla, iftilerler in kz Figen Hanm da Mehmet Birgenle evlenmi. Mehmet Birgen, eref Birgen ve Muazzez Menemenciolunun ocuklar. Baba eref Birgen, nl bir yat. Yatlk zerine dergi karm, stanbul Yat Kulbn kuran insan. Badat Caddesi zerindeki Kzltoprak Eczanesi de bu kiiye ait. Birgen soyadl bir dier kii de Sabetaycln kalelelerinden Basn Yayn ve Enformasyon Genel Mdrl (o zamanki adyla Matbuat ve Neriyat Umum Mdrl) yapm. (http://www.byegm.gov.tr/BASINYAYIN/genelmudur.htm) Anne Muazzez Menemenciolu Birgenin ailesine ve balarna gelince Namk Kemalin kz Feride Hanm, Menemenlizade Rifat Beyle evlenmi. Bu evlilikten olan Numan Kemal Menemenciolu, Selanikte Terakki mektebinde okumu, bykelilik yapm ve Dileri Bakan olmu. Masonlarn sitesinde, www.mason.org.trde nl masonlarda ismi geenlerden. Dier ocuk Ahmet Muvaffak Menemenciolu, Anadolu Ajans Genel Mdrl yapm. Onun kz Nermin Menemenciolu Strater, onun da ocuu air Muazzez Menemenciolu. Ahmet Muvaffak Menemenciolunun olu Turgut Menemenciolu da bykeli. Namk Kemalin kz Feride Hanm, Menemelizade Rifat Beyden olan kz ise Beraat Savut. Beraat Hanm, Mmtaz Savutla evlenmi. Mmtaz Savut, valilik ve ller Bankas Genel Mdrl yapm. Mmtaz-Beraat Savutun olu lhan Savut nl bir isim olan ileri Eski Bakan kr Kayann kzyla evlenmi. kr Kaya, Ermeni Soykrm sulusu olarak Maltaya srlenlerden. Damad lhan Savut, Dileri'nin st dzey mensubuyken Menderesin den uanda lm. Menemenciolu ailesinin bir dier kz Tekfenin kurucu orta Necati Akallar ile evli.Mehmet Birgen de mehur birisi. Birgen Airin sahibi, Bodrumda birara alan yzer diskonun sahibi, uyuturucudan dolay sk sk yakalanyor. Byk olu Ashley ABD Ordusunda pilot. Mehmet Birgen ili Terakkide okumu, sonra ABDye gnderilmi. * Dinkk mparatorluu genelde holdingin asl adn tayan Akkk olarak fazla bilinmez; en bilinen yatrmlar ise nl Ak -Merkezdir. Oysa; Aksu, Dinarsu, Ak-Al, Aksa, Akpa, Atak, Akkim, Afi, Akmeltem, leri plik, Ak Turizm, Akkoy Turizm vs gibi

bata tekstil olmak zere, turizm, enerji, kimya vs pek ok alanda faaliyet gsteren bir dev holding; ayrca Kakdasnn da sahipleri. (Mustafa Snmez, Krk Haramiler- Trkiyede Holdingler) Pek ok yerde Trkiyenin 5. byk zengini olarak geiyor.GKYZ Dou tartmas Selnikli tartmasna dnd 26 Aralik 1996 Milliyet

DOU Holding Projesi, stanbul Sanayi Odas (SO) ile stanbul Ticaret Odas (TO) Bakanlarn kar karya getirdi. TO Bakan Mehmet Yldrm'n, "Ben icraat yapyorum, Kavi srekli konuuyor. Zaten, Atatrk dnda Selanikliler, Anadolu'ya hizmeti sevmezler" eklindeki szlerine bugn Hsamettin Kavi, SO Meclis toplantsnda cevap verdi. Kavi, Dou Holding'in kurulu aamasnda ilkesel baz farkllklar olduunu ifade ederek meselenin sadece stanbul'un, TO'nun meselesi olmadn, herkesin sahip kmas gereken bir konu olduunu kaydetti. Kavi, "Bir projenin hayata geirilmesinde prensipler nezdinde fikir ayrlklar olabilir. Ancak bu projenin basarszln dahi dndremez" diyen Kavi yle devam etti, "Ben Ulu nder Atatrk'n hemehrisi olmaktan onur duyarm. Ancak Selanikli deiliz. Benim atalarm Osmanldr, ben Trkm, Trk vatandaym. lkenin her kesindeki meselelerin tm beni, bizi ilgilendirir. Insanlar nyargsz ve aracsz konuabilmeyi becerebilmelidir." Hsamettin Kavi, Mehmet Yldrm'n ifadelerini yeniden gzden geireceine inandn bildirdi. idem kmen TRKYE'NN GAYRIMENKUL ZENGNLER te Trkiye'nin kira zenginleri; Stk ifti, Ahmet Tatlc ve idem kmen, en fazla kira geliri elde eden gayrmenkul sahipleri oldu. lk 100 gayrmenkul zengininin 75'i stanbul'dan, 17'si ise Ankara'dan kt. Bakentin gayrmenkul milyarderi bu yl 437.8 milyar kira vergisi deyecek olan Mustafa Koluman, zmir'inki de 672 milyarlk vergiyle idem kmen. kritikkilim ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~~ idem kmen, ikinci judaika (Birinci Judaika Agora'dr) Yahudi semti Karata'taki Asasnsr'n sahibi efik Remzi Reyent'in yeeninin kzdr. efik Remzi Reyent, dnemin zmir'deki tartmasz en zengin kiisidir. 1923 zmir ktisat Kongresi bu kiiye ait zm ve ncir Depolarnda yaplmtr. Reyent hi evlenmemi, btn miras yeenine (kzkardeinin kzna) kalyor; o hanm bir ka yl nce vefat etti. idem kmen de bu hanmn kzdr. idem kmen, ABD'de yayor. Kordon'daki Pizza Hut'un ve Adabank'n olduu bina, Narldere'deki ehliyet pisti civar, daha pek ok yerin sahibi. efik Remzi Reyent, ie biriskiletle giden nevi ahsna mnhasr birisi. Oturduu Kk, Eczacbalarn yalsnn karnda yani Msri Dergah'na ok yakn. Asansr Reyent'e aitken ileticisi halen Kipa (Metin Akpnar'n ve A. Pritina'nn irketi) Bakan olan inasi Ertan'n babas. inasi Ertan zmir'de Sanayi Odas Bakanl yapm, uzun yllar Yaar Holding'in banda olan kii. Halen eme Belediye bakan olan ve "mslmanl" ile tannan Hac Nuri Ertan'n amcasnn oludur. Bunlar en sk mslmandan daha sk mslman grnrler, namaz klarlar, hacca dahi giderler. Ertan'n en yakn dostu da Mustafa Denizli'dir. Yazdaki ifti soyadl kii de Sabetaycdr, TATKO da Yalman Ailesi'nin ortadr; Dinkklerin kz Nilfer bu aileye gelin gitmitir. Chrysler Trkiye temsilcisi de bu ailedir. gokyuzu Kira rekortmeni zmirli kmen aileden zenginTrkiye'nin en fazla kira geliri elde edenler listesinde, birinci olan Ayla kmen'in aileden zengin olduu belirtildi. Edinilen bilgilere gre, Kurtulu Sava'ndan sonra zmir'in en zengin iadamlar arasnda saylan erif Remzi Reyent'in hi ocuunun olmamas yznden, miras yeeni olan Ayla kmen'e kald. kmen'in zmir'deki Reyent i merkezlerinin yan sra Narldere'de byk bir arazisi, zmir 1. Kordon'da bir ihan ile Kadifekale, Narldere Sahil Evleri ve Gzelbahe'de ok sayda arsas ile yzlerce apartman dairesi var. Ayla kmen'e baba tarafndan da miras kald. Osmanl paalarndan, Trkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra Harp Akademileri komutan olan Ali Fuat Erden'in ailenin tek ocuu olmas dolaysyla tm miras kz Ayla kmen'e geti. Atatrk'n Tarm Bakanlar'ndan ve Ankara'nn eski zenginlerinden Mmtaz kmen'in olu Lain kmen ile evlenen Ayla kmen'e, einin 1974 ylnda Belgrad Ormanlar'nda ldrlmesiyle de yzlerce dnm arazi kald ifade edildi. Yaamnn byk bir blmn stanbul ve Londra'da srdren Ayla kmen'in, idem adnda bir kz bulunuyor. Akam, 28 Mart 2001 aramba Oylum oylum playboylum

lk bakta hepsi birbirine benziyor. Yaz k bronz bir ten, biryantinle arkaya doru taranm salar ve yakas alan gmlekler... Oysa playboyluk bu kadar basit deil. Gereinde ok para harcayacak, gereinde ok para harcyor gibi yapacaksn... nl ark Yeim salkm'n kendisinden 11 ya kk Selhan Alolu ile bir gece kulubndeki "samimi" grntleri magazin gndeminde bir numarayd zamannda. Magazin basn, taze dul Yeim Salkm'n 21 yandaki sevgilisi Selhan Alolu'na bir sfat takmakta gecikmedi: Gen playboy Selhan. yle ya, kendinden 11 ya byk bir kadnla ak yayan gen, gerek bir ap bulunmaz bir playboy'du... Peki playboy kime denir? Herkes playboy olabilirmi? yi bir playboy olmak iin neler gerekli? Ben, sizler iin playboyluk kavramn enine boyuna inceledim ve playboy olmak isteyen genlere rehber niteliinde bir belgesel hazladm. te baroldeki aktrleri ile birlikte, imdiye dek hazrlanm Trkiye'nin en kapsaml playboy dosyas: Ali RAMAZANOLU: Bir zamanlarn bakr kral Ali Ramazanolu'nun olu. Ancak sektr olarak krizden olumsuz etkilendiler. Gezip tozmay ok sever, ama krizden beri eskisi gibi para harcamyor. imdilik eski an sayesinde ismini yaatabiliyor. Ama bu piyasada kalc olabilmek iin devamllk ve gndemde kalmak art. Alican ULUSOY: Ulusoy Holdinh'in veliaht. Ulusoy'un otobs blmnn bakan.En nemli blm olan tamaclk ondan soruluyor. Dier bir ok playboydan daha dzgn bir hayat yayor. Her gece dar kmyor. nk her sabah 7'de iinin banda olmak zorunda. Playboy olarak anlmaktan nefret ediyor. Fakat zamannda Demet ener ve Deniz Akkaya ile birlikte olduu iin ister istemez bir "playboy" olarak anlyor. Selhan ALOLU: Sedat Alolu'nun olu. Kkl bir aileden. Sosyete camias iinde byd. Trkan oray'n kz Yamur'la kariyer yapt. imdilerde arkc Yeim Salkm'la olan birliktelii ile zirve yapt. Aralarndaki ya farkna aldranmayn. nk bir playboy, sevgilisinin byk, kk, gzel yada irkin olmasna fazla bakmaz. Murat CEVAHR : Cevahir Holding'in direkt varisi deil. Ama uzaktan akraba olduu iin holding'de grevli. Bu piyasann en aklllarndan. ok para harcamadan ksa srede en sk playboylarn arasna gidi. En nemli zellii, evresindeki insanlar ok iyi idare etmesi. Yakkll ve karizmasn kullanp, birbirinden gzel manken ve manken adaylarn bir ekilde etrafnda tutmay biliyor. Emre KTK: Sosyteden gelen bir ailenin ocuu. Her gece gezmeyi sevenlerden. Belli bir evresi var. Bu nedenle sosyetik kkenli playboy demek yanl olmaz. Kzlara para harcamay sever. E, kzlar da Emre'yi... Ozan ER: Belki de piyasann en hareketli ismi. Pahal arabalar ve sosyetik arkada grubuyla ok ksa srede hret yapt. Babas, tuvaletiler kral olarak anlyor. Trkiye'deki bir ok umumi tuvaleti ve otopark ailesi iletiyor. Sonuta playboy olmak iin parann nereden geldii nemli deil , harcay ekli nemli. Bursal iadamlarndan Yazclar'n kz Bahar'la Paris'te dillere destan bir dn yapt. imdilik eskisi kadar ortalklarda deil. Raif DNKK: stanbul'un en byk alveri merkezi Akmerkez'in sahibi Ali Dinkk'n olu. ok paras var, gezmeyi ve para harcamay biliyor. Bu nedenle otomatikman "playboy". Gzel kadnlarn arayp da bulamad hemen herey Raif Dinkk'te var. tibarl bir soyad, bol para ve stanbul'un gbeinde mal mlk... Erdal ACAR: Bu piyasann en "fantastik" playboyu. Cebindeki parann hakkn en iyi o verir. Gittii her yerde garsondan otoparkya nne kan bahie boar. TL tamaz, her trl demesini 100 dolarlk banknotlarla yapar. Acar'n hem kars var, hem metresi, hem de ynla sevgilisi. Hepsinin birbirinden haberleri var, ama kimse de sesini karmyor. te playboy diye buna denir... Murat VAROL: letmeci. Antalya'daki nl Ally'nin sahibi. Ece Erken, Nefise Karatay ve Ebru Destan'n ilettii Badat Caddesi'ndeki Cafe Rouge'un da gizli orta. arkc Glen ile evliydi, u sralar Nefise Karatay ile birlikte. Uslanmak bilmiyor, Rus bir mankenden kz olduu syleniyor. Gkhan LER: Futbol'cu Sergen Yaln'n grubundayd. Yakkll ve karizmas ile gruptan syrld. Sergen'le gelen hreti iyi kulland. imdi ektiini biiyor. Zaten arka arkaya bir ka gzel kadnla ad geince bir anda "aranan" erkek oluverdi. Eran TAPAN: Sevil Sabanc ile evliydi. apknlklar bana bela oldu, kars onu boad. Ardndan ad birok nl kadnla anld; zlem Tekin, Berna ztrk, Esin Maralolu, Mine ayrolu aklda kalan baz isimler... RALF TEZMAN: Yeni yetme playboylardan. Sosyete kkenli . Ailesi, Musevi cematinin nde gelenlerinden. Piyasaya ge, ama sk girdi. apkn olarak nitelendirilen kzlarla olmaya balad. Bir, Bir buuk yl Selin Toktayla beraber oldu. Daha ondan ayrlmadan sosyetenin nde gelen isimlerinden Ender Mermerci'nin kz Derin Mermerci ile beraber olmaya balad. u anda Derin Mermerci yarm kalan okulunu bitirmek iin 8 ay Boston'da kalacak Ralf Tezman'dan ayr ... Playboy zel AratrmaENite KAynbirader

Yugoslavya kkenli Enkaclarn st dzey yneticileri byk bir aile aac oluturuyorlard. Enkaya bal bir ok kurluun ynetim kurulu ya da genel mdrlklerinde hep Tara ve Glelik soyundan gelen akrabalar bulunuyordu." (Mustafa Snmez, Krk Haramiler-Trkiyede Holdingler, s.244) Enka, Enite ve kaynbirader szcklerinden oluturulmu; nk firmann sahiplerinden olan ve yllar nce Ortadouda bir uak kazasnda len Sadi Glelik, dier ortak ark Tarann enitesi yani kzkardei Vildan Hanmla evlenmi. 1948-1949 Mezunu, Fevzi olu ark Hamza Tara, skp 1930 doumlu ve ili Terakki mezunu; daha sonra Ty bitirmi. Enkay anlatmaya gerek yok, ok byk ve bykl kadar da mehur bir firma. ENKA; ANAPn kuruluunda irketin kk orta Vural Arkan zala verdi. Enka Pazarlama Genel Mdr erif Egelinin kardei Selim Egeli de, Nazl Semra Yeyinmenin ei Halil Turgut zal n Propaganda Danman oldu ve Halil Turgut zaln gerekten en yaknlarndan birisiydi. Emin laan yllar nce Selim Egeliyle rportaj yapm ve bu rportajlarn "Krk Kiiyiz Birbirimizi Biliriz" isimli kitapta toplam. Bu kitaptan daha dorusu o rportajdan rendiimize gre, Selim ve erif Egelinin babas Reit Egeli, Trkiye Snai Kalknma Bankas (TSKB) Genel Mdrym (s.128). Trkiyede sanayilemeye dair kim ne aratrma yaparsa bu bankann verdii kredilerle zengin yaratlmasndan ve kim yolsuzluklarn tarihesinden bahsedecekse bu bankadan bahsetmek zorundadr. Ve yine kim kontrgerilaya dair bir eyi tarihesiyle yazacaksa bu bankadan bahsetmek zorundadr. (Geni bilgi iin bkz. Suat Parlar, Trkiyede Gizli Devlet.) Enkann Sabetayclarndan bir baka mehur isim daha var : Dileri eski Bakan Vahit Halefolunun olu Melih Halefolu da st dzey Enka yneticisi (Krk Haramiler, s.244) Enkann zmir temsilcisi de zmir zerine kitaplar yazan bir baka ok zengin ve Sabetayc Melih Grsoy. Melih Bey, Sadkbey isimli daha nce bahsettiim Sabetayclarn youn olarak yerletikleri Msri Dergahna ok yakn yerde , sahibi olduu Grsoy Apartmannda oturuyor hala. Sabetay Sevinin verdii emir gerei ve elbette inanlar gerei Sabetayclar, Msri Dergahlarnn olduu ehirlerde zellikle ikamet etmiler ya da bu ehirlere g etmiler ve bu dergah iinde yer almlar. Bu ehirlerden yukarda saydklarmn iinde en nemlisi Malatya ve daha sonra da Bursa olmu. zmirde de bu dergahn etrafnda yerlemiler. Rahan Ecevit, Eczacba, Kemal Grz, Gencer Koyuncuolu, Pakize Suda, Behet Uz, efik Remzi Reyent (Asansrn sahibi) Latife Hanmn babas Uakizade Muammer Bey gibi tannm zatlar burada oturmular. Latife Hanmla Mustafa Kemalin evlendikleri kk, Msri Dergahnn yaklak 30-40 metre uzanda zaten ve buradan da aaya sahile doru inersek Sadkbey isimli otobs durana varyoruz ve duran ismi, Latife Hanmn kardei Sadk Beyin yalsnn burada olmasndan geliyor. (Melih Beyin teyze kz Nevzit Hanm da Sabetaycl ve masonluu btn kaynaklarda yazan ahap Kocatopu ile evli.) (M. Grsoy, zmir Mozaiinde Belirgin Talar) ahap Beyin Sanayi Bakanl ve Ko Holding cra Kurulu Bakanl da bir zattr, asl ad ehabettin efkati ve dostlar da efkati derlermi kendi arlarnda. (Sleyman Yeilyrt, Trkiyenin nl Masonlar) Kocatopunun kz Aye Kocatopu da 1969-1970 ili Terakki mezunu zaten. Aile Kapanc zaten. (Melih Grsoyun ei ile Kenan Evrenin len ei Sekine Evren, Alaehirli ve ayn ailenin mensubular. Melih Beyin kendi gibi nce Robert, sonra Boazii sonra da ABDde okuyan kz Melis Grsoy Skmen de Metis Yaynlar sahibidir) Kenan Evren, Anlarnda zal hkmet kurarken, zala Halefolunun Dileri Bakan yapmasn sylediini ve zaln da yaptn sylyor. Balar byle iliyor. Kocatopu ve Zehre Halefolunun bir dier ortak zellii de 500. Yl Vakf Kurucular olmalar. Aadaki listede baknca bir de gryoruz ki Hasan erif Egeli de var. Manajansta Eli Acmann yetitirmesi olan Selim Egelinin Enkac genel mdr aabeyi burada da karmza kyor. Elbette bir ikinci ismi daha var ve o da Hasanm. Siyaset, Holding, Bonapartizm ilikileri ite byle iliyor bu lkede. Son bir not olarak yazaym ki, Sikorsky Helikopterleri Trkiye Temsilcisi de Enkadr. HAYATI ZATEN ROMAN llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

Dedeleri skp, Yunanistan ve Saraybosna fatihi olan ark Tara I. Murad'n nc kuvvet komutan Paa Yiit'in torunudur. Yahya Kemal'le de torun ocuklar olan Tara, 2. Dnya Sava ile 600 yllk yurdunu terk etmek zorunda kalr Robin Williams'n nmzdeki haftalarda vizyona girecek bir filmini izledim. Film Yalanc Jakob adyla gsterilecek sinemalarda. Pastac Haim Jakob da dier Yahudiler gibi Hitler Almanyas'nda bilinen zulm yaamaktadr. Ve oluturulan gettoya her gelen trenin vagonlar, lm kamplarna gtrmektedir ilerinden bir ksmn. Sonu bellidir, lecektir oraya gidenler. 'Madem lm bu kadar yakn, bu zulm ekmenin ne anlam var' diyerek midi tkenmi olanlar intihar seer. Gnn birinde Jakop'un bir radyosu olduu ve oradan haberleri dinledii 'yalan' yaylr tm gettoya. Gerekte radyo yoktur. Yalan radyonun yalan haberine gre bu, kurtulu yakn demektir. Bylece intiharlar durduracak bir mit alar tm varlklarn yitirmi, hibireysiz o insanlara 'yalan radyo'. Merak ediyorum, Hitler'in soykrmndan kurtulan Yahudiler, devam eden hayatlarna ne kadar hrsla aslm ve bugn toplumun neresindedirler acaba? Byle hayatlarnn bir yerinden sava geen insanlar, ilerleyen yllarda daha sava m oluyorlar ne? ark Tara da hayatnn ilk dnemlerinde (12 yanda) bandan byle bir sava geen birisidir. Tara bolluktan sfra, sonra yine bollua giden bir hayatn en yakndan yaayandr. Kosova Fatihi'nin torunu Yl 1942. 12 yanda bir ocuk, doduu topraklardan ayrlmak iin valizini toplamaktadr. Tm ocukluk arkadalarn geride brakacaktr. Daha nemlisi anne ve babasndan da ayrlacaktr: "Annem gnderdi beni. Bakt orada hayr yok. Annem burada okuduu iin biliyordu buralar." I. Murad'n banda olduu Osmanl ordularnn nc kuvvet komutanlarndan dedesi Yiit Paa'nn I. Kosova Sava'nn ardndan 1392'de fethedip yerletii skp'ten ayrlmak zorunda kalr Tara. Sebep 2. Dnya Sava'dr. ki yl sonra da ailenin geri kalanlar ayrlacaktr bu dede yadigar topraklardan. Yahya Kemal'le torun ocuu Paa Yiit, Osmanl'nn gzde komutanlarndandr. I. Murad'dan sonra padiah olan Yldrm Bayezid, skp ve Kosova yrelerini ubeyi Paa Yiit'in idaresine verir. Turan Bey Yunanistan', shak Bey de Srbstan' fetheder. shak Bey'in olu sa Bey ise Saraybosna'nn kurucusudur. Saraybosna'ya slami kimlik kazandran eserler sa Bey tarafndan yaptrlmtr. Osmanl'da yaygn olduu iin vakf ilerini de ihmal etmez Paa Yiit'in ocuklar. ark Tara, vakflardaki kaytlardan ular Yiit Bey'in torunu olduuna. Yllar ilerler, Paa Yiit'in soyundan gelenler, geride kalan bu yzyln balarna kadar skp'n nde gelen beylik ailelerinden olma zelliklerini korurlar. Aileden bir de nl bir edebiyat adam kar: Yahya Kemal Beyatl. Tara, Beyatl ile anne tarafndan torun ocuklardr. Tara'nn anne tarafndan dedesi Yaar Bey byk iftlikleri olan bir beydir skp'te. Kumbaraclar olarak anlan Yaar Bey, ocuklar olan Emin (Krallk zamannda Yugoslav Meclisi'nde Trk Milletvekili olarak grev alr), Ekrem, Mahmure (ark Bey'in annesi) ve Halide'yi iyi okullarda okutur. Okumak iin genelde stanbul seilir. Yaar Bey, Kadky'de mlk alarak stanbul'la da ban kalc klacaktr. O zamanlar skp ve stanbul ayn lkenin iki ayr yeridir zaten. ark Tara'nn annesi Mahmure Hanm, Erenky Kz Lisesi'nde eitimini tamamlar. Tbbiye tahsili yapmak ister ama artlar uygun olmaynca skp'e geri dner. Tara'nn zerinde anne Mahmure Hanm'n etkisi her zaman daha byk olacaktr: "Annemin ayr bir aklll var. ok okumu, ok akll bir kadn." ark Hachamzi! te yandan Karadal, bilindii kadar ile son kua esnaflk yapan Hachamzi (Tara'nn dedesi brahim Bey'in babas Hamza Bey'den dolay bu isimle anlrlar-Tara soyad ise Karada'daki Tara Da ve nehrinden gelmektedir) ailesinden Fevzi de skp rtiyesinde okumaktadr. 1912'de Srplar'n skp' igal etmesi, onu okumaktan geri brakmaya yetmez. Beyrut'a giden Fevzi Bey, burada leyli meccani (yatl) okuyarak Beyrut dadisi'nden diploma alr. Sonrasnda Belgrad niversitesi'nden de hukuk diplomas alacaktr Fevzi Bey. Manastr'da avukatlk stajn yaparken yolu tekrar skp'e den Fevzi Hamzi burada Kumbaraclarn Yaar Bey'in kz Mahmure Hanm' grecektir. 1930'un 22 Nisan'nda doan Tara, 12 yana kadar avukat bir babann (Fevzi Bey, avukatln yannda Sancak ve Gney Mslmanlarnn krala kar naibi de olacaktr) ve iftlikleri olan bir ailenin ocuu olarak mrebbiyeler ve hizmetilerin bulunduu gayet rahat bir ocukluk dnemi geirir. kinci Dnya Sava bu ortam ksa zamanda tatl bir hatraya dntrecektir ark Tara'nn anlar arasnda. 1942'de Alman Mektebi'ndeki tahsili zorlanca, annesi onu Trkiye'ye karma palanlar yapar. skp Bakonsolosu Reat Karabuda'nn da yardmyla stanbul'a gelir Tara. Ona burada yengesi Seniha Hanm gzkulak olacaktr. Ama bekledii gibi olmaz. Seniha Hanm, ona ok ileli iki yl yaatacaktr. Yemekten nefret ettii halde hergn zeytine mahkum edilir, iki ekerle itii ay yengesi tek eker verdiinden iki gnde bir ay iebilir ancak.

Seniha Hanm, Selanikli soylu bir aile olan Evrenoszade Rstem Bey'in kzdr. Atatrk'n evlenmek isteyip Rstem Bey'in Atatrk'e vermedii kz Seniha'dr o yenge. Beylikten yoklua... ark Tara bu skntl dnemden, 1944'te ailesinin de stanbul'a gelmesi ile kurtulur ancak. Aile skp'ten ayrlrken tm malvarln orada brakacaktr. Getirilenler ise, ailenin geimini salamaya ynelik ykte hafif eylerdir sadece. Onlar da iki yl yeter ancak: "ki sene boyunca onlar satp yedik." Sonrasnda... Babas nce oraplar Kooperatifi'nde i bulur, ardndan da Manisa Ticaret Odas'nda almaya balar ve annebabas oraya yerleir. lkokula Srp Mektebi'nde balayan Tara, Trkiye'ye geldiinde de Almanca bildii iin nce Alman Mektebi'ne yazlr. Paral olduu ve Seniha Hanm istemedii iin birinci yln sonunda Kadky Birinci Ortaokulu'na geer. Yedinci snfta ise ailesi skp'ten gelip Nianta'nda ev tutunca, sevdii Besim Grmen adndaki hocasnn ynlendirmesiyle ili Terakki Lisesi'ne girer. Tara baarl bir rencidir: "Snf birincisi idim." Okurken de bir yandan, ailenin paraya olan ihtiyacn da dnerek eitli ilerde alr: "Evvela inaatlarda altm. 15-16 yanda bir fabrikada gece vardiyasnda altm. Sonra Beikta'taki mensucat fabrikasndaki Yugoslav mhendise tercmanlk yaptm. Daymn olu skender abinin taahht ileri vard, antiyede altm." Mahmure-Fevzi iftinin ilk ocuklar doduktan 5 ay sonra vefat ettii iin ark Bey, Vildan, Yaar (ok gen yata bir kazada hayatn kaybeder) ve lhan'n nnde evin ikinci ocuu deil en by olur: "Kendi harlm yok ki, eve veriyorduk." Menderes'le tanyor Bu yllar aile iin 'yeniden dou' mcadelesinin yllar olacaktr. "O zaman ok kazandran bir meslekti. Onu setik" dedii T naat Mhendislii Fakltesi'ine 1949'da girip mezun olaca 1954'e kadar bu skntlar devam eder ark Tara iin. Henz niversitenin ikinci snfnda iken okulda rendiklerini ite uygulama imkan da bulur Tara. 1955'te Trkiye'nin en gen proje mdr olarak Haydarpaa Souk Hava Deposu'nun antiye efi olmas ona dnemin babakan Adnan Menderes ile tanma imkan salar: "Kim burann antiye efi dedi. Benim dedim. Bakt, gen bir adam. Byle antiye efine byle antiye dedi. Ben gocundum. Bu niye ge kald, ne zaman bitecek dedi. 45 gn dedim. Kontrole geldiinde ben gece gndz alarak bitirmitim. ok houna gitti." Tara'nn Menderes'le diyalou Menderes'in dramna kadar devam eder. Askere de onun yardm ile gider. skenderun'da temendir, 1960 htilali olduunda. 1955'te 4 bin lira maa almaktadr Tara. Hakk olan primi alamad iin kendi iini kurmaya karar verir. ark Tara irketi'ni kurar. stinye Kprs'nn temelleri ile Yeilky sahil yolundaki koruma duvarlarn Vezirolu'na taeron olarak alarak yapar. 1957'de ise T'den 'can dostu' Sadi Glelik'le birlikte ENiteKAynbirader olarak ENKA'y kurarlar. Bu ba, Sadi Glelik'in, Tara'nn kzkardei Vildan Hanm'la evlenmesinden kaynaklanmaktadr. Sonra yzde onluk paylarla Tara'nn babas Fevzi Bey ile Sadi Bey'in abisi de hissedar olurlar Enka'ya. lerini zamannda teslim etmesi Tara'y devlet kurumlar ile biraz daha yaknlatracaktr. Ama Enka'nn asl sramas Uniroyal Lastik Fabrikas iinin alnmas ile olacaktr. Enka artk bymeye balamtr: "zel sektre de, devlete de altk. Arelik'i, iecam'n ayrova Fabrikas'n yaptk." Pima'la daha da byr Enka. Pima'n sponsorluunda 1969'da Trkiye'de dzenlenen Avrupa Plastik malatlar Toplants ark Tara'ya bugn Davos'a en ok katlan iadam unvan kazandrmas yolunda ilk adm attraca gibi, Tara'nn uluslararas alanda ok tannan birisi olmasna da vesile olacaktr. nk o toplantda tant Prof. Klaus Schwap, 1970'lerde kurulan ve Davos'un ilk hali oarak adlandrlan Management Forum'un bandaki yetkilidir. 1972'den bu yana Davos toplantlarna katlan Tara, bu toplantlarda Trkiye adna ok nemli ilere de imza atar. Bugne kadarki Davos toplantlarnn Trkiye asndan en nemlisi olan 1987'deki toplantda zal-Papandreu grmesini tertipler. Denebilir ki Davos toplantlar, ark Tara'nn da gayretiyle Trkiye iin 'yldzlarn parlad anlar' olur zaman zaman. Tara, burada kurduu ilikiler sayesinde Bush'tan Jivkov'a, Chernomyrdin'den Taha Yasin'e, Margaret Thatcher'a kadar dnya liderleriyle ok iyi tanan ve grebilen birisi olur. Enka'nn yze yakn yabanc ortaklnn da bunda etkisi vardr Tara'ya gre. Uluslararas bir isim Tara Bu arada 1970'lere gelindiinde 10 bin lira sermaye ile kurduklar Enka artk d pazarlara da alr. Trkiye'ye dviz getirecek yeni pazarlar 'ilk' kefeden mteahhit firmalardan olur Enka. Libya pazarna ilk giren Enka'dr 1971'de. Ardndan Suudi Arabistan, Irak ve rdn'de mteahhitlik ileri stlenir. Son durak Beyaz Ev'ini de ksa srede yapt Rusya pazardr. Enka'y ne ekonomik krizler ne de siyasi alkantlar veya ihtilaller ykseli trendinden alkoyabilir. Enka tarihinde bir tek kt dnem yaanr. O da 1985 yldr: ok

aldk, fabrikalar aldk. D ticaret irketimiz vard, o da ok kt gitti." in dnda kaynbiraderi Sadi Bey'in bir uak kazasnda kaybedilecei 1980 yl da onun iin iyi hatrlanmayacak bir yl olur. Kzkardei Vildan Hanm'n Notre Dame de Sion'dan okul arkada, Krml bir aile olan akir Ataman'n kz Lale Hanm'la 1956'daki evliliinden Sinan Bey'in dnda Zeynep ve Leyla adnda iki ocuu daha olan Tara'nn vaktini, Enka'dan ok yesi bulunduu ve sorumluluk stlendii kurumlar almaktadr bugnlerde. Biri Japonya Devlet Bakanndan ald dieri de Trk Dileri'nin verdii iki belgenin dnda T ve Moskova Tp Akademisi'nden ald iki de eref Doktoras ile vnen Tara, 'yelikleriniz var m?' sorumuza karlk aklama ihtiyac hisseder gibi, yesi olmad kurumlar sayyor: "Hi bir eyle alakam yok. Ne Propeller Kulp (Kim Kimdir'e gre ye grnyor), ne rotary ne masonluk." Bunlar da yesi olduklar: TSAD, TEV, T Vakf, Olimpiyat Komitesi. Enka'dan Vural Arkan, Grhan Celebican, Emre Gnensay ve Memduh Yaa gibi ilerleyen yllarn siyasetileri kmasna ramen, bir ara AP ve sonrasnda ANAP'tan (kendisini zal'la arkada, Demirel'le dost olarak tanmlyor) politika tekliflerini geri eviren Tara, ileri "imdi patronum iin alyorum" dedii olu Sinan Tara'ya devretmesine ramen alma temposundan hi bir ey kaybetmemitir. Trk-Japon ve Trk Yunan Konseyleri'nin bakan olan Tara, son on yln gnde 18 saat, senede de sadece drt gn tatil yaparak geirir. Sebep yine ayndr: almak... almak... Ve daha ok almak... Hani derler ya, hayatm roman diye. Hayat roman olan insanlardan birisi Tara'dr bence. Fetihle elde ettii topraklar hazin bir sonla terkeden torunlarn hikayesidir bu. ark Tara da hayatn kaleme aldrmtr ama son be yllk ksm eksik olduundan henz bastrmay dnmemektedir. Benim asl merak ettiim romann sonu deil elbette, ka sataca da... Merakm romandan artakalanlarn ne olaca... CEMAL A. KALYONCU TOKAR & MERZEC & CO. Vuslat Sadkolu... Trk sosyetesinin saygin hanimlarindan... Atatrk'n yati Savarona'nin sahibi, armatr Kahraman Sadikoglu'nun annesi. Ko Ailesi'yle de akraba. Rahmi Ko'un eski esi. Mustafa, mer ve Ali Ko'un annesi igdem Simavi'nin teyzesi... Vuslat Hanim'in kizi birka yil nce vefat eden nl isadami Feyyaz Tokar'in esi Berna Tokar. Diger kizi ise Ipragaz'in sahibi Kurttepeli Ailesi'ne gelin gitti. Diger oglu Celal Sadikoglu ise en az Kahraman Sadikoglu kadar renkli bir isim. Onun tutkusu ise Lamborghini otomobiller. Sayn Editr, Sitenizi byk bir ilgi ile izliyorum. Ufkumu atnz, size ok teekkr ediyorum. Baarlarnzn devamn diliyorum. Size daha nce de yazdm. Ancak, bir kez daha hatrlatmak istiyorum, dnme iadamlarndan bir aile de "MERZEC" ailesidir. Bu aile u anda "Kerevita Gda San. ve Tic. A..'nin en byk hissedardr. Babalarnn ismi Mehmet Cemil MERZEC'dir. Cemil Bey'in kardeinin ismi ise Hasan Kamuran MERZEC'dir. Cemil Bey'in ilk olunun ismi babasnn da ismi olan Osman MERZEC'dir. Osman bey, sabatayc Feyyaz TOKAR'in kz Serra MERZEC ile evlidir. Bu evlilikten doan erkek ocuun ismi Ali'dir. Osman Bey'in ilk evliliinden doan erkek ocuunun ismi Eren'dir. Cemil Bey'in dier ocuklarnn ismi Glin ve Remzi'dir. Remzi MERZEC'nin ei de bir dnme olup ismi Eren'dir.Grld gibi isim konusunda aile dnme adetlerini devam ettirmektedirler. Aile son derece ie kapanktr. Basn nne sadece diardan aldklar yneticileri ve bazen de Osman MERZEC kmaktadr. Aile u anda irket aracl ile bankalardan aldklar 60 milyon USD krediyi geri demedikleri iin zor gnler geiriyor grnmektedir. Kredi olarak alnan bu paralar hortumlanarak yurt dna transfer edilmilerdir. Ltfen listenize bu karanlk ailenin ismini de ilave edin. Selam ve sayglarmla. B. D. llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllll Mehmet Barlasla yaplan rportajdan bir blm (Hereyi bilen Mehmet Barlas meer sabataycl bilmiyormu !) Ilgaz Zorlunun yazd kitapla sabatayclk gndeme geldi. Einiz de bu sabatayclarn iinde olduu gsterildi. Bu konu islamc medyann da iledii bir mevzu. Ne dnyorsunuz? Eimin babas Selanikli annesi erkez. Ama Selanikliliin ne olduunu son dnemde rendi o da. Ilgaz Zorlu benim kaynbiraderimim olan Can Pakerin sekreterinin olu. Ama iyi oldu, Ilgaz Zorlu sayesinde herkes

sabataycln ne olduunu rendi. Canan u anda 55 yanda, sabatayclk neymi onu rendi. Anne kltr ald iin -30 sene nce annesi babasndan ayrlm nk- bilmiyordu. Sizce nedir sabatayclk, korkulacak bir ey midir, vnlecek bir ey midir? Tarihten okuduumuz kadaryla Sabatay Sebi ortaya karak ben Mesihim demi. Padiah da seni ldrrm deyince Mslman olmu. Bence bunlar imdi konumak ok sama. Osmanl Krt diye, Ermeni diye, ayrm yapmadan tm unsurlar iinde barndrm. Ondan sonra gelip 2002 ylnda onun kkeni Krttr, o Sabataycdr diye ayrnca ok yanl bir ey gibi geliyor bana. Bu bir erdem. Osmanl bunu kabul etmi. Onlar da devletlerine hizmet etmiler. Ilgaz Zorluya baknca bir sr hizmet eden adamn Selanikli olduunu grdk. Ben hi bilmiyordum bunlarn Selanikli olduunu. Selaniklinin ne olduunu bilmiyordum. Bunlar tamamen Trk Osmanl gibi okullar amlar devlete hizmet etmiler. Apdi peki mesela Sabataycym. Ben onunla ka sene altm ne Sabataycln bilirim ne de baka bir eyini. Ahmet Emin Yalman tandm, mthi kahraman bir insand gazeteci olarak. O nde gelen Sabatayclar gibi Sabatayc olmayanlarn da nde gidenlerinin says fazla olsa Trkiye daha ileri olur. Ben bunu ok rk buluyorum. Ayp buluyorum, Hitleree yakr bu. Tabii incelenmesi lazm sabataycln bilinmesi lazm. O ayr mesele. Ama byle ayrmak ho deil. Mesela hep yazyorlar: Rahan Ecevitle Can Pakerin grmelerini. ok ilgin, hayatnda Rahan grmedi ki Can Paker. Ben Rahan Eceviti bilirim. altm onlarla. Ama Can Peker onu grmedi. Rahann da Sabatayc olduunu bu yazlar ktktan sonra rendim. Cevap vermei dnmediniz mi hi? Neden cevap vereyim ki eer cevap verirsen senin kafan hastadr demek bu. Aitlik hisseden bir cemaate girer. Anadoludan stanbula gelir adam ya mason olur ya Roteryan olur. Gl adamn bunlara ihtiyac yok ki. lla kendi kiiliinin zerine bir kimlik mi alman lazm. Ne bu, ya Mason ya Sabatayc ya Adnan Hocac, ilkel geliyor bana. Neden cevap vereyim ki? Brak yle kalsn. Ama insanlar bunlardan korkuyor nsanlar onlardan korkacana ordudan korksun. Laiki aptallar Adnan Hocaclardan korkuyor, dierleri bunlardan korkuyor. O zaman idare etmek daha kolay insanlar. eriat tehlikesi, Sabatayc, Mason tehlikesi, Rotaryan Krt tehlikesi gibi. O zavall insanlarn kurduu bir ey. Herhangi bir rgte girip cemaate girip kendi kimliini oluturmak ok zavallca bir ey. Keke hakikaten yle bir tehlike olsa. 16.yy da din deitiren ailelerin torunlarnn torunlarnn torunlar rgtlenip byle bir tehlike olutursa. ok ilgin olur film konusu olur. Einstain biliyorsunuz yahudiydi , Einstain diyor ki : izafiyet teorim bata baarl olsayd hem Fransa hem Almanya Einstain Fransz yada Almand diyecekti. Ama Einstain yahudi dendi. nsan olarak bakamyor yani. Sadece Trkiyede deil Irakta da byle. Kim bilir korkularla ka beyin ldrld. Sen benden deilsin sen osun busun diye. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~ New York'ta dn Savarona'da kutlama Suat Ekiz / Blent KAYA Yln dnnn stanbul etab da nihayet gerekleti. Ceylan Pirinciolu'nun organize ettii geceye Yiit ardan, nver Oral, Kahraman - Julide Sadkolu, Oya - Blent Eczacba, Zeynep - Osman armkl, Erol Tilda Tezmen, Yasemin - Cefhi Kamhi, Mehmet - Canan Barlas, Ralf Tezmen, Selin Toktay, Defne Samyeli ve ei Eren Talu gibi birok nl sima katld. Velidedeolu iftinin dn pastas ise, Tarabya Benek Pastanesi tarafndan hazrland. Hrriyet 11.12.2000Canan Barlasn Komular ...Sonra Canan Hanm'la arasnda iddetli bir tartma gemi ve Canan Barlas, maymununu kucana alm. Maymun, kollarn sahibesinin boynuna dolam ve beraberce evlerine dnmler. Sakinleri arasnda Berna Tokar, Can Paker, Atilla Trkmen, Mehmet Barlas ve Kahraman Sadkolu gibi siyaset, basn ve i dnyasnn nde gelen isimlerinin bulunduu Otatepe'deki son durum bu. Hrriyet 6 Temmuz 2000 Hamdibeycilerden Serblent H. Bingl Rotaryen Serblent H. Bingl 12.7.1921 tarihinde stanbulda dodu. Mhendislik tahsilini Almanyada yapt. Bayndrlk Bakanlnda eitli grev kademelerinde bulundu ve Mstear Muavini iken 1967 ylnda Bakanlktan ayrlarak Trkiye ie ve Cam Fabrikalarna intisap etti. Bu kuruluta Genel Mdr Yardmcs, Koordinatr, Paabahe grubu irketlerin ynetim kurullar bakan olarak grev yapt. Halen Egemetal Madencilik A.., Rabak Elektrollitik bakr A.., Eksan naat A.., British Steel elik T.A..de Murahhas Azalk, Ynetim Kurulu yelii ve Bakanlk grevlerinde bulunmaktadr.

stanbul teknik niversitesinde 15 yl retim hizmeti de yapan Serblent H. Bingl 1957-58 yllarnda Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii Bakanl, 1971-72 yllarnda mar ve skan Bakanl, 1980-81 yllarnda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl yapt. Maamin Tarkan ve Balar Yazda ad geenlerden birisini Mehmet Ali Erbil hostes olarak ark Felek'e karyordu. Sabetayclar kendilerine maamin diyorlar yani mmin. Tarkanla ilgili bilgi ararken rendim ki, Tarkann sevgilisi de Nevbahar Demira adnda birisiymi. Melike Demira'la baba bir anne ayr kardeler. Sabetayclar sevgililerini de bir genel eilim olarak Sabetayclardan seiyor. Melikenin babas Turgut Demira -annesi ise arkc Rhan amay. Nevbaharn annesi ise Afet Tubaym. Bu soyad da bize fena halde aina. Nevbahar Demira "sanat hayatna" Milliyetin sahibi Ercment Karacann olu mer Karacann Numbar One FMde programclk ve sunuculuk yaparak balam. Demira ile Karacann ne gibi ilikisi olabilir ki ?liki u : Ercment Karacann elerinden birisi olan Ahu Tubay, Afet Tubayn kzkardei. Bu Ahu Tubaydan bahsetmitik. Ahmet Kozanolunun eski ei ve uyuturucudan srekli yakalanan Yasemin Kozanolunun da annesi. Yani Nevbahar ve Yasemin teyze ocuklar. Yasemini Vakfbank reklamlaryla mehur eden Sinan etin de, Melike Demiran 2. Ei Orhan etinin amcas. Kozanolu slalesinin yakn bir akrabalar da Dinkk Slalesi. Ercment Karacann beinci ei Afet Tubay. Afet Tubayn Ahmet Kozanoludan olan kz Yasemin Kozanolu. Bu Ahmet Kozanolu, avuolu -Kozanolu irketinde ad geen kii. Yani, kontrgerillac mer avuolunun, Nazl Ilcakn aabeyidir, orta ve birlikte Hisarbank soyduklar kii. Ahmet Kozanolunun babas eki BJK bakanlarndan olan (On yl bakanlk yapm) Abdullah Ziya Kozanoludur. Baba Kozanolu ayn zamanda Trklerin tarihi kahramanlklarn anlatan envayi eit rk, uydurma kitaplarn da yazar. Ercment Karacann nc ei Cemile Garan, Cemile Hanmn daha nceki evliliinden doan kz Cemre, NATOda da alan Cemre Hanm, M. A. Birandn kars. Cemile Hanmn, Ercment Beyden iki ocuu oluyor: mer ve Ali Karacan. mer Karacan mehur birisi, Coca-Colann sponsrln yapt Number One tv ve radyonun, Discovery Channel, Nickoledeon, Energy FM, Radyo Klas, Kardeniz FM, vs vs eitli dergilerin de sahibi, ayrca nl parfmlerin de ithatats. Ali Karacan da nl bir rallici. Cemile Hanmn Garan ailesiyle olan akrabaln yazmtk. Ali ve mer Karacann kuzeni Mehmet Garan bugn Fuji Fimlerinin Trkiye sahibi ve ok zengin. Namk Kemalin dedesi Siyavu Paa. Siyavu Paann bir dier kolu da Mason stad Azam Can Arpa, arkc Alpay Nazikiolu, anar Yurdatapan, mr Yourtlar sahipleri, Garan Slalesi, 12 Martn bakan smail Hakk Arar... X likiler kitabndan bir lm ilann verirsek daha iyi anlalacaktr. "Merhum Prof. Dr. Hasan Tahsin Ayni ve merhume Nimet Hanmefendinin kzlar, merhume Nevin Tekta ve merhume Berin kerin kardeleri, Merhum Besim Tekta, Nimet Kerimzade, Yldz Gln ve Mine Koyuncuolunun teyzeleri, merhum Gndz Garan, Cemile Garan, nci Sayman, mer Garann yengeleri, Sheyla Altundan ablas, Saliha Symezin dnr, Mutlu, Neyzi, Oralbi, ve Tarcan ailelerinin kuzini, E. Bykeli ve Elinor Garann kaynvalidesi, Nur Sylemez ve Porf. Dr. Hasan Garann sevgili anneleri, Belmin, Timur, Reat ve Nesrinin bykanneleri ve merhum Prof. Dr. Reat Garann ok sevgili ei Emine Nesrin Gayan kaybettik". imdi yukardaki lm ilanndan bir isim seelim : Cemile Garan. 1- Cemile Garan, M. Ali Birandn ei Cemre Garann annesidir. 2- Cemile Garan, Milliyetin kurucusu ve sahibi Ali Naci Karacann, gazeteyi devretti olu Ercmentn eski eidir. GKYZ llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll lllllllllllllllll

Tarkan'n Baldzlar arkc Tarkan'n 'sevgilisi' Bilge ztrk'n, kendisi gibi deli dolu iki kzkardei daha var. Tiplerinin uukluuna bakmayn, nn de alan ayn: Hukuk! Tarkan sada solda Bilge adl bir kzla el ele grnnce kameralar ve dedikodular hemen almaya balad: Kimdi bu Bilge? Tarkan ile nasl tanmt? Yoksa bu pozlarn amac, Tarkan'n 'gey' olduuna ilikin iddialarn nne set ekmek miydi? Vizyon dergisinden Melis Danimend, Bilge ztrk (23) ile tantnda bir "kz kardeler takm" ile karlat. Bilgenin, onun gibi deli dolu iki kardei daha vard: Belda (22) ve Berna (18)... de Ik Lisesi'ni bitirmiti. Belda da, Bilge gibi, avukatt. Berna ise bu yl hukuku kazanmt. Teoman'n '17' adl parasn, u sralar Sabanc'nn eski damad Eren Tapan ile birlikte olan Berna iin yazd syleniyordu . Deniz MLLYET VE KARACANLAR Karacan Yaynlar adyla yllarca yayn yapp toplumu ynlendirmeyi baaranlar arasnda yer alm bir Medya Patronunun hazin yks.. Selanikli Sabetayc bir ailenin mensubu olan Ercment Karacan, salnda Basn mparatorlar arasnda yer almay baarmt. kinci evliliini sinema ve ses sanatmz Ajda Pekkann kzkardei Semiramis Hanmefendi ile yapan Ercment Karacann bu evlilii tam 18 yl srmt. Bu evlilikte dnyaya gelen bebek ne yazk ki, ok yaamam lmt. Bu lmn ardndan da evlilik kvermiti.. Ercment Karacann ilk evliliinden dnyaya gelen iki olu Ali ve mer Karacan babalarnn vefatnn ardndan Medya dnyasnda patron olarak grndler. Baba Ercment Karacann salnda mer Karacan kendisinde grlen baz emarelerden tr ses sanats Hmeyrann annesi Malike Akbay ile birlikte Parise gnderilmiti. Ak ve sanat kenti Pariste 1,5 yl kalan mer Karacann stanbula dnnde baba Karacan, bir organizasyon gerekletirdi ve baldz Sper Star Ajda Pekkan ile olu meri bulu ann ilk macerasn yaamas iin, Polenezkyde bir evde on gn sreyle halvet olmaya gnderdi. Bu on gnlk macerann ardndan aile Olumuz erkek oldu lklar att. Peki ama, gerek byle miydi?.. Yoksa gerek evreden gizlenmeye mi allyordu? Baba Karacan ile oul mer Karacan, artk bacanak olmulard ama, sonu babann yreine su serpmemiti.. mer Karacan, aile ve dost evrelerinde buruk bir ac olarak baba Karacann yreini gizli gizli hep kanatt. Dnyann tad olduu gibi, tuzu da vard ve baba Ercment Karacan tuzu da bekliyordu. Bugn rahmetli baba Ercment Karacan yok.. mer Karacann birka dergisi, radyosu ve televizyon istasyonu varHarrandan Ajda geti OLIMPIA'DAN DA MHM Fransa Olimpia'da ne kadar Trk iseniz, anlurfa'da o kadar Fransz kalacanz dndm... - Orada mecburen Trk'tm. Burada tamamen bu vatann bir paras olarak varm. Beni orada kabul etmek istemediler bile. Zoraki Trklk oldu. Burada kendi topramdaym, evimdeyim, ailemin iindeyim. Ailemin bir ksm da anlurfal zaten. Bu kadar basit! Dedem Romanyal, anneannem Rumelili. Halamn kocas Selanikli. Teyzemin kocas buralardan. Kardeimin kocas Hintli. Yadrgamyorum. Ben alm. Buraya daha yakn hissediyorum. Buras benim iin her yerde konser vermekten daha mhim. Olimpia'dan da daha mhim bir yer oldu buras. nk halkmla ilk defa i ie olabileceim bir yer. Hem medeniyet olan hem de medeniyetten zaman zaman kopuk olan bir yerde bizlerin bu ilke imza atmasyla sanatsal olaylarla bu insanlarla zdeleeceini bilmek, ok yreklendirici, ok keyifli bir olay. Hele Cumhuriyet'in 75. yldnmnde. Buralarn daha karizmatik olmas daha dikkat ekmesi iin ne yaplacaksa ben hazrm. 1 Kasm 1998, Pazar Hrriyet lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Hamdibeycilerden Huysuz Virjin lk-orta-liseyi (Bebek-Arnavutky arasndaki) Boazii Lisesi'nde okudum. Lisede okurken babam Heybeli Ada'daki Deniz Koleji'ne girmemi istedi. Drt yl devam ettim. Harbiye'ye gemeden son snfta bana ok sk

gelen disiplinine dayanamadmdan ayrldm. Ar disipline ayak uyduramyordum. Her akam ceza taliminin mdavimi olmutum. Haydarpaa Lisesi'ne yazldm. Buray bitirip ngiliz Filolojisi'ne kayt oldum. Buras da Deniz Koleji'nin aksine ok serbestti. Bu da bana itici geldi. 2. snfndan terk ettim. Bu da benim karakterimi net olarak ortaya koyuyor. Kat disiplini ve ar serbestlii kabullenemiyorum. Genel olarak ocukluum ve genliim Beylerbeyi'nde geti. Askerliimi yedek subay olarak tamamladm. Beylerbeyi Kltr Cemiyeti kurulmutu. Bende dier Beylerbeyli'ler gibi bu cemiyetin yesi oldum. Cemiyete para salamak iin Ramazan aylarnda bir ay sre ile u an ki Beylerbeyi Camii'nin yanndaki bir vakfa ait binada elenceler tertiplerdik. Bu organizasyonun ba ve sorumlusu bendim. Osman Babaclardan Selim Soydan ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ 1941 stanbul doumlu olan Selim Soydan, stanbul Ik Lisesi'ni bitirdi. 1967'e kadar Fenerbahe'de oynad. 1968'de Hlya Koyiit'le evlendi, 1975'te kzlar Glah'n adn vererek Glah Film'i kurdu ve yapmcla balad. zellikle 80'li yllardan sonra Hlya Koyiit'in barol oynad "Derman", "Firar", "Kurbaalar" gibi filmleri gerekletirdi. Halen Fenerbahe takmnn yneticisidir. Blent Ersoy ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Blent Ersoyun amcas Rdvan Aytan tannm udlerimizdendir. Ve Kadky Musik Derneinin yneticilerinden. Ve konservatuvar hocas, tambur Sadun Akstn 60 yllk dostu. Bir nc dostlar, Fikret Erko. ocukluk ve mahalle arkadalar. Sadun Beyin yazdna gre Fikret Beyin ei Necla Hanm, tek evlad olan olu Blenti kz gibi yetitirmi. "Kz gibi giydirir, salarn kzlar gibi uzatr ve o biim tararm. Kz ocuk zleminden". ocuk bym Blent Ersoy olmu. Bilindii gibi Cem Adler (Almanca kartal demek) isminde birisiyle ksa bir evlilik yapmt. Aadaki yazdan da anlalaca gibi gerek soyad Erko. Parla Senol ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Babasinn days aktr Necdet Mahfi Ayral; onun kz Jeyan Mahfi Tzm; babasi mzisyen Armaan enol. 1956 yl 7 Mays gn stanbulda dnyaya geldi. Sanat ortamnn gbeindeki hayatnn 3,5 yanda, annesi, onu zel Madam Olga Bale Dershanesine gtrm. 80li yllarn banda Boazii niversitesi dari Bilimler Fakltesi Psikoloji Blmnden mezun oldu. Kocasi Nazarla, 1984 ylnda evlendi. Necdet Mahfi ve kz Jeyan Yahudidir. Ak, bir gizlisi sakls olmayan, shak Alaton gibi Yahudi yurttalardr. Jeyan Ayral, uzun yllar Trk filmlerinin ba aktristlerini seslendirdi. Trkan oray vs. (Gkyz) GNL YAZAR ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Gerek ad Gnl zyeiner. Sabataycln bu soyad ele veriyor. Semra zal'n da kzlk soyad Yeinmen. Teet gese de bir benzerlik var. Frank Oz - zzet z - Vahi z Frank Oz ngiliz film rejisr, u mehur Mupped Show onun. zzet z film ve mzik prodktr. Vahi (Vahe) z bir zamanlarn Horoz Nuri namyla maruf nl sinema oyuncusu. Mehur doktor Mehmet z zaten malm. Bir de Prof. Abdullah Uz Tansel var. Oz veya uz branice g, kuvvet demek. Sabatayclar bu soyadn severek kullanyorlar. zzet z, Krt Yahudisi Babanzade Ailesinin yani Baban soyadllarn kzyla, Yaar Kemal'in yeni einin yakn akrabas olan bir hanmla evli. len kars Thildann Yahudi olduu biliniyordu. (Gkyz) Dnmelerin camisi Selanik'i en iyi seyredebileceim yer neresi olabilirdi? Haritaya gre ehrin kendini bana aaca manzara noktas hl ayakta kalan surlarla evrili yksek ksmlar olmalyd. Ama bu insanlar neden denizden bu kadar uzak yayor? Bir tek sandal, kiralk motor bile gremedim. Denizle i ie ama denizden uzak Anadolu insanna benziyorlar belki de. Gerekten zmir'in kordon boyunu hatrlatan sahile akam serinlii esmeye baladnda bile insanlarn publara kafelere ylmalarna anlam veremiyorum. Yrye kan tek tk insanlar ise stanbul'da alk olduumuzkalabaln olaan dln hatrlatyor. Beyaz kulenin yanndan kalkan ktphane gemisi ho bir bulu. Kitap dolusu gemi krfezde tur atarken guruba kar iir kitaplaryla hemhal olabilirdiniz mesela.

Selanik yaknlarnda bir ky tavernasnda balk yediimiz aonnis'in mimar arkada gece 12.00'den sonra arabasyla buralar gstermeseydi muhtemelen manzarann bu denli arpc olabileceini kefetmeyecektim. Beton yaplar gizleyen gecenin karanlnda Selanik, klandrlm surlarn heybeti altnda l ld. skender'den beri hibir fatihe ram olmayan bu ehir kime ram olacak? Kastra eskiden Trkler'in oturduu semt. Mslman mahallesi. Hl ayakta kalan yaplar biraz deforme olmu, otantik zelliklerini yitirmi restorasyona ramen hl Osmanl havasn yanstyor. Cumbal evlerin heyecan veren sokak grnmleri. Surlardan ehre baknca sol tarafa yani douya doru uzayp giden yeni ehir kendini belli ediyor. Surlarn dna ilk taan semtler bu ynde gelimi. Yeni olumaya balayan Osmanl Selaniki'nin zenginleri Batl anlamda konaklarn buralarda yaptrmlar. 19. yzyln sonlarna kadar eski ehirde cemaatlerin geleneksel konumlanna gre yerleen insanlar artk allmn dnda, kltrel farklln deil ekonomik statlerin belirledii bir yerleim ekli gelitirmiler. Artk Yahudi zenginlerin, Rum tccarlarn, hali vakti yerinde dnme zenginlerin yansra Mslman kalburst kesimin yerletii semt haline gelmi. Vas Olgas Caddesi'nin en dousunda bulunan Alattini Kk'nden batya doru yre getiimde kendimi yakn tarih mzesinde hissettim. Abdlhamid'in srgn yllarn geirdii kkn sahipleri Yahudi Alattini ailesiydi. Buradan itibaren cadde boyu tarihin sraya dizildii bir gsteri alan gibi. Daha ok sosyo-politik tarih dersi. Modernleme, Batllama, Yahudiler, Dnmeler'in etkisi, savalar, yenilgiler hepsi bu cadde stnde bir iz brakm sanki. Saatlerinizi geriye devrediniz Vas Olgas Caddesi'ndeki en ilgin yap phesiz bir zamanlar Arkeoloji Mzesi olarak kullanlan Yeni Cami. imdilerde sergi salonu olarak kullanlyor. Bu cami hem ilk hem son olmak gibi bir zellie sahip. Selanik'te yaplan son cami ve Dnmeler tarafnda yaptrlan ilk cami. Minaresi yklm haliyle ilk bakta camiden ok talyan havrasn hatrlatyor. Zaten caminin mimar da Vitelyano Poselli isimli bir talyan. 1902 ylnda tamamlanan caminin karsnda bir zamanlar Mir Mehmet Hayri Paa'nn kona varm. Zaten cami de paann yardm ve himayeleriyle yaplm. Semt, zengin Dnmeler'in yaad Hamidiye Mahallesi'nde olduu iin olacak Hamidiye Camii erifi olarak adlandrlm. Ama yaygn olarak Dnme Camisi olarak biliniyor. Bugn Yunanllar bile Dnme Camisi diyor buraya. Caminin n cephesi ve giri kapsnn stndeki gen sslemeler tmyle dnemin Bat mimari tarzn yanstyor. Kapnn alnlndaki sslemeler arasna ustaca gizlenmi alt ke Davud yldzn dikkatlice bakmayan birisinin fark etmesi mmkn deil. ine girdiimizde youn bir faaliyet gze arpyordu. Alacak yeni bir heykel sergisinin hazrlklar var. Serginin yneticisi hanm ilgiyle karlyor. Mihrap olduu gibi duruyor. Hatta "fevelli vecheke..." ile balayan ayetin yazl olduu Arapa hat bile duruyor. Ama minberden eser yok. Siyah beyaz kareli zemin sslemelerinden burann, hal serilen bir cami olarak tasarlanm olduunu dnmeniz zor. Kadnlar ksmna ait st kata karken kendimi bir tiyatro salonunun locasna kyormu gibi hissettim. Vitraylarla sslenmi blmde alt keli yldz hi de gizlenmemi. Acaba dnmelerin Yahudi kkenlerine gnderme olmas iin bilinli olarak konmu bir sembol myd? st kattan asl korunan kubbe tezyinat daha iyi grlyor. iekli sslemelerin arasnda ay yldzl figrler rahatlkla grlebiliyor. Yklan minarenin az ilerisinde, kbleye doru sa kesinde mermerden bir gne saati var. izgileri ve zerindeki yazlar net olarak okunabiliyor. "Saatinizi on dakika geri olarak devrediniz." Evet saatimizi biraz geriye alp gemii hatrlamak iin caminin bekisi ile oturup bir kahve imem gerekiyor. Arif Emre Yeni afak-23 Temmuz 2000 MERHAMETTEN M, HANETTEN M?Gnmzden iki gzlem, tarihten iki olay ve gemiten bir ikazla merhametten ihanetin nasl doabileceini anlamaya alalm. Sonra

da bugn yaplmak istenenleri biraz deerlendirelim.lk gzlem; Tek bana yirmi-yirmibe metrekarelik bir yazhanede ticaret yapyordu. Eski stanbullu idi. Ya yetmii gemi eski stanbul'u ok iyi bilen biriydi.Ermeni kkenliydi. stanbul'da yetimenin kibarlyla "iyi gnler, naslsnz, iyi akamlar" gibisinden olduka snrl konuuyordu. Yksek tahsilini Amerika'da yapmt. Bir sre orada ticareti denedii fakat baarsz olduu sylenmiti. Trkiye'ye dnm, Ortadou'da pek ok lkeye bir takm endstriyel rnlerin pazarlanmasnda komisyon karl genel datclk yapyordu. Arapa dahil sekiz, dokuz dil bildiini eski i komular sylyorlard. Yazhanede sandalye, telefon, faks ve fotokopi makinesi dnda hibir lks eyas yoktu ama ar gibi alyordu. Tek bana o kadar ii organize etmesi evrede hayretle karlanrd. Belki genliinde daha alkand. Biz onu 1990'l yllarda tanmtk. Yalanmt ve biraz durgundu. Karsndaki konumak istediinde konuyu srekli eski stanbul'a eker ve ok kere "Taksim Bahesi'ni biliyor musunuz?" sorusuyla konumasn bitirirdi. Durgunluunun yallktan kaynaklandn dnyorduk. Sonradan kendisi distrbtrln iptal edecekleri kaygsyla iine olan evkinin krldn, kendini bir mr boyu kullandklarn, ok dk yzdelerle altrdklarn konuma arasnda geitirince, durgunluunun gerek sebebini anladk. Asl dndm yzyln bandaki Ermeni meselesini konumakt. Dalgnl ve az konumas istediim konuyu konuma frsatnn domasn engelliyordu, nitekim o gn yine soramadm. Ermeni soykrm tasarsnn Amerikan Senatosu'nda grlmesinin Trkiye gndemini etkiledii gnlerde dayanamayp i yerine gittim. Selmdan sonra kararl ama kzgnlk gstermeden aka sordum. "Nedir bu soykrm hikyesi, siz bu konuda ne dnyorsunuz?" Ban kaldrd, dnceli dnceli yzme bakt. Bir eyler syleyecek gibi hafife doruldu fakat sylemekten vazgeerek gzlerini kard. Bu frsat bir daha yakalayamayacam dnerek ve onu suskunluundan vazgeirmek iin kararl bir sesle; "Bak Agop; biz yle oluk, ocuk, kadn, kz, ihtiyar topluca bir insan grubunu ldrmeyi bilmeyiz. Bizim kltrmzde byle bir alaklk yoktur. Baz aydnlarmz da o dnemde savatan sonra Alman sermayesine alma alan amak iin bu durumun yaratldn iddia ediyorlar" dedim. Nihayet suskunluunu bozdu. "O kadar deil, dahas var" dedi. Dahas neydi ? Anlatmaya balamt. -Aptal Tanaklar, tezghlanan oyuna dtler. Trkleri dman setiler. Bakalarnn aklna uydular. Dardan Almanlar, ieriden bakalar aradklar frsat buldular ve gelitirdiler. -erden kimler ? -Trk ekonomisinin byk sektrlere dalm sermaye yaps nasl ekillendi ve imdilerde nasl alr ? -Yahudiler mi demek istiyorsun Agop ? -Ak ve sakl Yahudilii beraber dndn m? Nasl almlar, hangi sektrlere hakim olmular? Byk ticaretle siyaset arasndaki ilikiler nelerdir? Bak ben Agop deil de "Berk" ya da "man" olsaydm, o zaman komisyoncu deil pek ok fabrikann sahibi olurdum. Onu bile ok grdler, imdi daha yksek komisyonlarla bir ngiliz Yahudisine verecekler, imdi bahane aryorlar. Soykrm tasars neden hep Amerika'da veriliyor ve neden Musevi Lobisinin etkisiyle geri ekiliyor? Bu durum Trkiye'yi ne ynde etkiliyor ? Aptal Tanak politikasna Ermeniler Amerika'da alet ediliyor, yine kullanlyorlar. Aslnda Trklerle yaamak ok zevklidir. nsann bunu anlamas iin Bat Avrupa uygarlnn iinde bir dnem yaamas gerekir. Batda yaayp Trkiye'ye dnen birinin Trklerle bar yaamann anlamn kavramas ok bakadr. Ama Trkleri kzdrmayacaksn, ayranlarn kabartmayacaksn. Sonras ok kt olur. Durdu aklna birey taklm gibi dnd. Birden sordu: -Siz Trkler byle eyleri dnmez sormazsnz, bunlar neden sordun ? -Msaade et Agop. 1950'den sonra balayan kylerden ehirlere ilk ylma ve ehirleme dnemini yayoruz. Yeni yeni, mektepler bitirip okumaya ve yeni bilgilerle dnmeye baladk. Ve lkemizi bir kargaaya srkleyecek yeni karklklar da nedense hzla gelimeye balad. Gemite Ermenilere oynatlan senaryo imdi Krtlere mi oynatlmaya allyor, onu anlamak iin sordum. Ama gryorsun ki henz kzmadk sabrla bekliyoruz. Siz Trkleri birey bilmez , renmez mi zannediyorsunuz? Taksim Bahesi'ni de rendik. Bugn stnde Hilton, eraton, Divan, The Marmara otellerinin bulunduu saha aslnda II. Abdlhamid'in Kurmay Mektebi iin kamulatrd Harbiye meselesine dayanmyor mu? Galiba evvelden Ermeni mlk imi. Deyince; -Tamam Beyefendi. Ben de anlyorum ki artk Trkler reniyor ve dnyorlar. Nereden rendiniz Taksim Bahesi'ni ? dedi. -Kitaplardan Beyefendi kitaplardan dedim. Komumuz Agop'la sohbetimiz o gn iin byle bitti. Sonrasnda Agop sohbet etmiyor, karlatmzda zaman zaman ; -Artk, Trkler reniyor ve dnyorlar. Trkiye'de ticaret ve siyaset yapacak adamlarn ii zor diyordu. Havadan, mevsimden, trafikten, enflasyondan yaknyor baka bir konuya girmiyordu. kinci Gzlem :

Kadn Adanal idi. Kastamonulu biriyle evlenmiti. Adamn babas Kastamonulu, annesi ise Yahudi asll idi. Balangta onun bu durumu kadna pek mahzurlu gelmemiti. Kocasnn ileri yldan yla bozulmutu. lerini yeniden dzenlemek iin, kimin aklna uymusa srail'e gitmeye karar vermiti. Ve gitti, bir sre sonra ilerini yoluna koydu. Sra ocuklarnn ve hanmnn srail'e gtrlmesine gelince bir trl alamayan bir engelle karlatlar. Bizim kltrmzn mant iinde vatanda olarak kocann srail'e kabul edilmesi durumunda kadn ve ocuklarnda kabul gerekiyordu. Ama oras srail'di ve srail'de iler bizim bildiimiz gibi yrmyordu. Adam ana tarafndan Yahudi olmasndan tr vatandala kabul edildi, srail'e yerleti, i g sahibi oldu. Kadn ve ocuklar ana tarafndan Trk olduklar iin vatandala kabul edilmediler. Geen zaman iinde adam srail'de, kadn ve ocuklar ise Trkiye'de oturmak zorunda kaldlar. Aile paraland, kadn ve ocuklar iin mutsuzluk ve ile dolu yllar birbirini kovalad. Evlenme andaki kz iin kaynanasnn Yahudi asll olmas belki pek mhim grnmemiti. Anneden ald terbiye ile kocasnn srail'e yerleip sorumsuzca kendini terk etmesinin neticelerini grnce ne dnd bilemiyoruz. Bu olay gzlemledikten sonraki aratrmalarmzdan; srail vatandalna kabulde yasal hkmlerin anne tarafndan Yahudi olma zorunluluu koyduunu tesbit ettik. Kadn kocasn grebilmek iin ka defa mracaat ettiyse de srail'e turist olarak dahi kabul edilmedi. Dnyada, turist kabul etmeyen belki de tek devlet sraildir. Koca, anneden ald genetie veya eitime ok bal olmal ki kazancn insana hemde z ocuklarna tercih etmiti. srail devlet politikas anne soyu hakknda dahi bu kadar kat davranyordu. Oysa dnya apnda etkili saylabilecek Yahudi informasyonu ve ona bal medya, rklk kart propaganda yapmaya devam ediyordu. Pek ok lkede ayn kkten veya ayr kklerden olan insanlar birbirlerine rklk yaptklar yolunda youn telkinlerle kar karya getiriyordu Emperyalizmin ve smrnn balarndan kurtulmak isteyen milletlerin anti emperyalist milliyetilikleri hemen medya tarafndan rklk eklinde propaganda ediliyor, bylece rklk imaj mazlum milletlere kar bir nevi psikolojik taarruz silah olarak kullanlyordu. Her ulusun iinde az ok mutlaka bulunan baka kkten insanlar da devleti kuran ulusa kar tavr almaya itiliyordu. Devlet ise propagandann etkisiyle egemenlik ulusundur prensibinden srekli taviz vererek, kendini kuran ulusun hakimiyet hakkn yitiriyordu. Hakimiyetin zayflad sahalarda icra edilen smr planlar da iin cabas. Tarihten iki olay sanki tek bir plann iki ayr parasymasna birbiri ile ilgili grnyor. Bunlar iki ayr kaynaktan anlatld iin iki ayr olaym gibi alglanabilir. "Birinci Dnya Sava'ndan nce Almanya da Berlin-Badat demiryolu projesi ile Musul zerinde tasarruflarda bulunmak istemiti. Blgede petrol bulunmasndan sonra ttihat Terakki Cemiyeti iinde Rza Tevfik ve Dr. Nazm Beyler gibi yeler (Demek ki bakalar da var) ekonomik potansiyeli olan bu blgeye Musevi gmenler yerletirmeyi dnmlerdir. Bu takdirde Filistin'i mparatorluktan koparmaya azmetmi siyonistlerin Osmanl Musevileri zerindeki nfuzu azalm olacak (Ne parlak bir zeka rn). nki ttihatlar Musevilere yurt diye Musul'u sunmaktaydlar ! Bu alveriten Osmanllarn da kr olacakt. (Nasl?). ttihatlar Osmanl aznlklar iinde en fazla Musevilerin devlete sadk olduklarn dnyorlard. (Hangi ttihatlar, Dr. Nazm Bey mi ?) Musul'a yerletirilmeleri ile buraya hem ekonomik canllk getirecek hem de yabanc glere bilhassa ngilizlere kar da bir nevi set oluturacaklard." (Mim Keml ke-MusulKerkk Dosyas) "......Maliye Nazr Cavit Bey Sultan Abdlhamit Han'n z mal olan Musul petrollerini satmak veya herhangi bir teklifte (?) bulunmak iin Londra'ya gider. ttihat ve Terakki Cemiyeti kendisine btn selahiyetleri vermitir. Cavit Bey Londra'ya giderken yanna ok iyi tand (!) Dyun-u Umumiye memurlarndan Ermeni Gulbenkyan' (mlm) ktip olarak alr. ......Musul petrolleri zerinde Cavit Bey ve Ermeni ktibi Gulbenkyan ngilizlerle pazarla otururlar... Mzkereler devam ederken Cavit Bey stanbul'dan bir telgraf alr. Acele dnmesi istenmektedir. Cavit Bey ktibi Gulbenkyan'a "Ben gidiyorum. abuk dneceim, sen kal benim yerime mzkerelere devam et" der. Ve Gulbenkyan Musul petrolleri zerinde tam selahiyetle sz sahibi olur. Cavit Bey Londra'ya dnemez...Sonras cmlenin malmu. (Gulbenkyan hadisesi ve %5, Mnevver Ayal.) ki olayda da ad geen ahslardan Gulbenkyan Ermeni, Dr. Nazm ve Cavit Bey de Yahudi dnmesi (Sabatayist) idiler. Olayn esas ise Musul petrollerinin krnn kimler tarafndan elde edileceine ilikindi. Birincide Musul'a bizzat Yahudi yerletirip menfaatin ele geirilmesi, ikincide byk ihtimal imtiyazn Yahudi sermayeli bir irkete devredilmesi szkonusu olmaldr. Her iki olayda da siyasi meselelere zm retiyor mazeretiyle ok yksek ticari potansiyelleri ele geirmek hedeflenmi olmaldr. Dr. Nazm ve Cavit Bey'in bu zmde Yahudileri tercih etmi olmalar adlarna ramen tercihlerinin kimler olduklar ile ilgilidir. Petrol Ofisi gibi bir irketle petroln bteye ve ulusa kazan salamas dnlebilecekken (ki Mustafa Keml

Atatrk'n stratejisi) aznlklardan Yahudiliin yararna sunulmas fikri ile bu yol izlenmi. ahslarn akibeti malm zmir suikast tertibinden yarglanarak idamla hayatlar son bulmutur. 1934 ylndak bir yazsndan Atsz Be'in ikaz: "...Onun Allah paradr. O cebine birka para koyabilmek iin glgesinde yaad bayra satmaktan ekinmeyen namussuz bir bezirgndr. Hangi memlekette oturuyorsa orann dmandr. Fakat dmanln yze glerek, teekkr ederek yapar. Yahudi mayi gibidir. Derhal bulunduu kabn eklini alr. Yer yer kurulan Yahudileri Trkletirmek cemiyetleri bu ekil politikann neticesidir. Bununla Cihan Savanda dmanlarmza casusluk ettiklerini, mtarekede Trkl tahkir ettiklerini unutturmak isterler. Hatta daha ileri giderek kendilerine Trk adlar takarlar. Yahudi iki trldr. Biri asl Yahudidir, bu dilinden tannr. Biri Yahudi dnmesidir. Bu dilinden tannmaz. Bunu tanmak iin yznn mtereddi hatlarna dikkatle bakmak lazmdr. Yahudiyle Yahudi dnmesinin hibir fark yoktur. Biri "Biz Yahudiler " derse, teki de "Siz Trkler " der. Gazetelerin birinde bir Yahudi mektebinde Yahudilerin Trklemee (!) karar vererek adlarn deitirdikleri, bazlarnn da Attila, Cengiz gibi kahramanlarn adlarn takndklar yazlmt....Eer gazetenin verdii haber doru ise hkmet buna derhal engel olmaldr." 1934 soyad kanunu ile birlikte bir grup Yahudi Trk adlar alarak Cumhuriyetle birlikte yeni bir politika iin hi bir zorlama olmad halde isimlerini deitirmilerdir. Saylarnn ne kadar olduu mehuldur. Pek ou tahsil grm meslek ya da ticaret erbab. Daha nceki Sebetay Cemaatinin Osmanl toplumundaki yaay tecrbeleri nasl davranmalar gerektiinin rehberi olabilecek birikime de sahiptir. 1992 ylnda ise Yahudilerin spanya'dan kovulu ve Osmanlya kabul edililerinin 500. yl olmas mnasebetiyle Trkiye'de anma toplantlar dzenlenmiti. Bu toplantlar 500. yl olmasna izafeten 500. Yl Vakf adyla kurulan bir vakfn organizatrl ile tertiplenmi ve icra edilmitir. Kamuoyuna Trklerin 500 yl nce gsterdikleri iyiniyet ve merhamet duygularnn ne kadar yksek olduunu aktaran imajlar verilmi idi. Yahudilerin ve Trklerin ayn devlette dosta yaadklar sk sk empoze edilmi ve hl frsat bulduka edilmektedir. Trklerin iyi niyet ve merhamet sahibi bir millet olduklar dorudur. Dierleri bakmndan ise zaman iindeki yaptklar ve alma metodlar asndan bakldnda, topyekn dosta, iyiniyet ve doruluk esasna bal kaldklar kesinlikle sylenemez. Ermenilerle tan-mamz, ve ayn devlette yaamaya balamamzn zerinden dokuz yzyl akn bir sre gemitir. Ve sekiz yzyla yakn bir sre atmamz da olmamtr. 1900'lere gelindiinde ise eitli sebep ve tesirlerle bu yaay bozulmu sonu atmaya varan olaylar yaanmt. Sekiz yzyl birlikte yaamann dahi, tahamml etmenin snrlarn aan hareketleri mazur grmeyi gerektirecek kadar hatr olmasa gerek. Nihayetinde Trk milletinin ayrann tarncaya kadar sabrnn snrlar srarla ve vahice zorlannca, Ermenilere tahamml edilmemitir. Bunun nedenlerini ve sonularn bizden daha ok dnenler olmal ki Agop gibi yorumlayanlara da rastlayabiliyoruz. Bir topluluk adna beyz yllk dostluk telkininde bulunan 500. Yl Vakflarnn dediinin aksini gsteren durumlar da olmutu. Fakat Vakf propagandann srekli tekrar ve srar prensibine gre hareket ediyor, nedense olumsuzluklar hi hatrlatmadan geitiriyordu. Hl geitiriyor. Oysa u beyz yllk birlikte yaay iinde olanlar, bu gn olanlar,olabilecekler. Hepsinin birlikte dnlmesi icabediyordu. lerinde pek ok Trk isimli politikac, brokrat ve i adamnn da bulunduu vakfn gerekletirdii ilk ilerden biri yzmilyarn stnde para harcayarak ilk, orta, lise branice dahil eitim verecek bir zel Musevi okulunun almas oldu. Musevileri anladk ancak vakftaki Trk isimli ahslarn Musevi Lisesi ile ilgileri ne olabilirdi? Demek ki durum baka trl tezahr edecekti. Gemite Dr. Nazm ve Rza Tevfik ile Cavit Bey'in yaptklar gelecekte yapabilecekleri hakknda ok ey anlatyordu. 1934'te ikaz da edilmitik. 1980'lerde srail; 2000'li yllarda otuz milyonluk srail hedefini aklam, 1990'lardan sonra Arap-srail bar gibi bir politikay uygulamaya koyuyordu. Baka bir denge sz konusu olabilirdi. Araplar dndaki evre lkelerin politikalarna Yahudiliin tesiri bu dengede 1990'lardan ncekinden farkl olacakt. Birinci Dnya Sava yllarnda Yahudilik, Ortadouda Arap ve ngilizlerle anlamt. Neticesi bugnk Ortadou eklinde oldu. 2000'li yllar iin baka bir hesap yava yava icra ediliyordu. yle ise Trkiye'yi ilgilendiren u beyz yllk dostluu ve bugnk durumun hepsini yeniden gzden geirmeliyiz. 1492'de spanya'dan kovulan Yahudiler II. Beyazt tarafndan Osmanlya kabul edilmi, bir ksm da talya ve Fransa tarafndan kabul edilmitir. Osmanlda Selanik, Mora, Balkan vilayetleri, zmir, stanbul, Ege adalar, Girit, Kbrs, Beyrut gibi ehirlerde yerleip yaamalarna msaade edilmitir. yi tccarlar olan cemaat

ehirlerde olduka yksek standartlarda hayatlarn srdrmlerdir. 1660'lara gelindiinde cemaatten birisi kendisinin "Mesih" olduunu, Osmanl lkesinin onsekiz paraya blneceini bunlardan birinin kendi devletleri olacan, payitahtn ve hanedann yok olacan iddia etmi, cemaatten bir hayli taraftar da toplamtr. Osmanl, Sebetay Sevi adndaki bu adamn tutularak huzura karlmasn istemi, Sebetay Sevi'ye yaptnn anlam sorulup sktrldnda inkra ynelmi, Hahambalara sorulmu, onlar iddiann doruluunu beyan etmilerdir. Sebetay Sevi'nin inkr hapsedilmesini engelleyememi ancak hapisle cezalandrlan Sebetay'n n Lehistan, Almanya, ngiltere, talya ve Kuzey Afrika'ya kadar yaylmtr. Para karl dahi olsa Mslmanlardan taraftar toplamaya devam eden Sebetay ve Museviler, Hahamlarn ve ahalinin ikayeti zerine huzura karlm ancak cezasnn idam olacana anlaynca Mslman olmu ve Mehmet Aziz Efendi adn alm bilahare cemaati de ayn yolu izlemitir. Ancak cemaat hem Yahudilik hem de Mslmanlk dnda kalmay tercih etmi, zahiren Mslman fiilen Sebetay'n Mesih olduuna inanan Museviliin bir tr mezhep ya da tarikat denilebilecek kapal bir cemaat domutur. Dnmeler ya da Sebetayclar diye anlan ite bu gruptur. Kimliklerinin bir sr gibi sakland iddia edilir. 1700'l yllara gelindiinde bu davran Hristiyan toplumlarda; spanya'da Maranlk, Polonya'da Frankistlik, ngiltere'de Pritenlik vs. deiik isimlerle ortaya kmtr. Osmanl'da zaman zaman siyas gailelere neden olan sabotajlar, ne yaptklar ok kere hahamlara ve Musevi cemaat liderlerine sorulmutur. Cemaatin srl karakteri ne olup bittiinin anlalmasna mni olmutur. Esasen II. Abdlhamit frkalarn, dnmelerin, Yahudilerin ve Masonlarn kontrolne getiini dnerek hahambana sabotajclar sormu, ald cevap ise mulak olmutur. Balkan Harbi neticesinde Yunan sktrmasyla Trk kontrolndeki sahalara byk blm srgn edilmi, Cumhuriyet kurulunca Yunanistan'la mbadelede Selanik ve geldikleri dier yerlere dnmek konusunda ikilie dmelerinden Trkiye ve Yunanistandakilerin bir blm Mslman ve Trk olmadklarn Musevi ve Yahudi olduklarn yazl ve szl aka beyan etmilerdir. Trkiye'de kalmak isteyenler ise Mslman olduklarn byle bir cemaat olmadn ileri srerek cemaatin kalmasn salamlardr. Konu T.B.M.M.'de tartlacak boyutlar kazanmtr. Birikim Dergisinin Nisan 1995 saysnda, srail'de tahsil grm, muhtemelen kendisi de dnme nesilden Sebetaist olan Ilgaz Zorlu'nun "gizli bir etnik cemaat; Trkiye Sebetayclar" balkl yazsnda kaba bir tahminle Trkiye'de bugn yzbin Sebetayc kkenli kii bulunduundan bahsedilmektedir. Osmanly mesih gailesiyle uratran Sebetay Sevi'den sonra kendilerinin ne olduunu ok iyi bilen stelik bakasna bildirmeyen halkn dnme, Osmanl brokrasisinin avdeti, gnmz terminolojilerinin Sebetayist dedii bu gruptur. Zaman iinde bir ksm tekrar din deitirmi, hatta bazlar srail'e yerlemitir. 1660'tan 1995'e kadar geen 335 yllk sreden sonra hl " gizli bir etnik cemaat; Trkiye Sebetayclar" balyla varlklarnn yzbin kii olduu iddia edilen bu unsurun ne kadar iidir, kyldr veya dk dereceli memurdur. Veya ne kadar patrondur, brokrattr, msteardr, parlamenterdir, bakandr, genel mdr, mdr yardmcsdr. Diplomattr, elidir belli midir? Belli ise de sadece kendileri iin mi bellidir? Neden milletin malumu deildir? Yoksa st seviyelerde ilerinin banda bulunan deiik siyasi kanatlarda hareket eden, geni kadrolu; esnek davranl bir gizli rgtlenmenin metodunu mu gelitirmi ve uygulamaktadrlar? En nemlisi neden gizlidirler? srail'de yzbin Arap, Yahudi taklidi yaparak Araplara yardmc Yahudilii tahripkr politikalar retecek biimde toplumsal st katmanlara yerleseler normal karlanr m? Ahlken uygun mudur? Hogr yl ilan edilen 1995'te dnya, hogrnn insanln mutluluu iin ne kadar gerekli olduunu yeni yeni anlamaya alyor. Oysa Trkler tarihte sava savan kurallar iinde yapan, barta engin hogr ve iyiniyete sahip bir millet olduklarn gsterdiler. Ta ki hogrl davrandklar bnyedeki unsurlar cephe ap sava dzeni alncaya kadar. Ne yapsalard, hogr ve iyiniyette srarla ldrlmeyi mi bekleselerdi? Sekizyz yllk hogrden sonra olanlar anlamakta Ermeni asll Agop'un idrak ettii doal gerek bu olsa gerekti. Cephe aan Ermeniler asndan yaptklar hatadan yararlananlara ait bir hile seziyordu. I. Dnya Savan Almanlar kazanrsa Almanlarla, ngiliz, Fransz ve Amerikallar kazanrsa onlarla sava sonras bir ticaret dzeni sz konusu olacakt. Almanlar ve dierleri Ortadou ve Trkiye'ye bu ilerin salanmas iin byk bir nfus aktaramayacaklar ancak ierden bir grubu bu yndeki politikalarn icrasna alacaklar ve birlikte kr paylaacaklard. Dr. Nazm ve Cavit Bey takm da oktan Musul ve Kerkk'te petroln %25'ini Deutsche Bank'a vermilerdi. Dier yandan Ortadou'ya Musevi gmen yerlemesine msade etmilerdi. Savatan sonra Alman Bankasnn hisseleri Lozan'da tartlan ana maddelerden biri olmutu. Nihayet bu hisse ngilizlere devredildi. 1926'da Atatrk Musul-Kerkk meselesini scak tutarken, ngiliz oyunuyla eyh Sait ayaklandrlrken, Cavit Bey takm Atatrk'e zmir suikasti tertibiyle meguldr. Standart Petrol, Mobil ve Shell'in sermaye yaplarnn milliyetleri o yllarda neydi acaba?

Muhatap olduumuz zeka ve karakter, engin hogr ve iyiniyetimizi zaman zaman istismara ynelmitir. Belki hl yneliyor. ou zaman bizden istenen derin bir iyiniyet uykusunda yaamamz. Thedor Herzl, II. Abdlhamit' ten Filistin'i istediinde yl 1890'd ve Osmanl uykuda yakalanmt. 1918'den sonra Wilson prensipleri erevesindeki Amerikan politikas uygulanabilse idi belki 1920'lerde Filistin'de srail kurulmu olacakt. ngiliz politikas Ortadou'ya hakim olunca 1948'e sarkmak zorunda kald. II. Dnya Sava sonrasndaki dnyann belirleyiciliinde Amerikan etkisi artnca ancak sonu alabildiler. Halide Edip ve dier Amerikan mandaclarnn mtarekedeki tutumlarn aklayacak mantalite bu olmaldr. Trk politikasnda deiik kanatlarda Yahudilerin dmanmz olmad , onlarla hi savamadmz gibi safa, gafilce ya da planl ifadeler kullanan tipler kabilmitir. Ordusu olmayan milletle sava olur muydu? Saf msnz, Trkleri mi kandryorsunuz? Kald ki bu da gerek deildir. I. Dnya Savanda Filistin cephesinde, ngilizler lehine casusluk ve sabotaj hareketlerine girmediler mi? Yedi-sekizyz bin kiilik (Filistin'e yeni yerletikleri halde bu faaliyetlere girmekten ekinmeyen ) bu muhacir grubun bir blm yine engin hogrmzden kaynaklanan biimde hi dokunulmadan ngiliz tarafna Msr'a geirildi. Bunlar bilahare ngiliz niformasyla lojistik ve destek taburlar oluturup Trklerele savatlar. Hatta anakkale'de karmaya katldlar. Altbin kiisi orada Trklerle savamann ne demek olduunu dierleri gibi renmi oldular. Sada veya solda bu tip politikaclara den, biliyorlarsa doruyu sylemeleri, bilmiyorlarsa susmalardr. Hogr ve iyiniyet sahibi olduumuz dorudur. Sadece Museviler deil, ite ve dta bunu bilenler zaten biliyor, bilmeyenlere tarih teminattr. Yine hogr ve iyiniyet, karlkllk esasna dayanmaldr. Trkiye'de klasik Yahudi ( kendilerini her ne olarak kabul ediyorlarsa) Sebetayistlerin st katmanlarda hayat srdrdkleri de biliniyor. ve ticaret dnyasyla medyadaki tesir kabiliyetleri de malm. Karlkl iyiniyet esas, 500. Yl Vakf'n kuranlarn, yelerinin, ksacas bu younlamann,tesir ve kabiliyetini Trkiye lehine kullanmalarn zorunlu klar. Ayn younluun kurduu Darafaka Vakf'nn yapt gibi, hayr kurumunun arsalarn yamaya ynelmelerini deil. Yine ayn younluun kurduu Trkiye Ekonomik ve Sosyal Etdler Vakf'nn yapt da; YDH'nin kuruluuna destek ve yardmc hizmet salayp, YDH ile Ortadou ve Trkiye'de banka politikalar manivela ettirmek de olmamal. Patronu olduklar gazete ve televizyonlarn haber blmlerinde, i sayfalarda ve program muhtevalarnda Trkiye aleyhine siyasi zm ve mozaik samaln ileyen yayn politikas da olmamal. PKK ve Apo baka birey mi istiyor? Otuz milyonluk srail politikas, Ortadouda Krt kartna oynayacak ise ve bunun iin Trkiye'deki gelimeyi etkileyecek destek faaliyetinin yardmcs olmay stlenecek olur ise karlkl hogr ve iyiniyet yok demektir. Ortada sadece Trkiye'nin iyiniyet uykusuna yatrl szkonusu olur ki, asla kabul edilemez. Dorusunu en iyi ekliyle gelimeler ortaya koyacaktr. Eer sahibi olduklar gazetelerde iki yl nce Saip Molla Korusu iin orman yamas ve Bakan yolsuzluu bal atp imdide 300.000 dolar fiyatla ayn gazetenin pazarlama irketi yoluyla sattklar gibi yapacak iseler iyiniyetlerinin inandrcl da o kadar olacaktr. Ayn ekilde, " ordumuz Kuzey Irak'ta ekyann peinde" deyip ertesi gn hemen ekilmemiz gereini sylemeleri, samimiyetleri konusunda ne dnmek gerektiini daha iyi anlatyor olsa gerek. Yeni dnya dzeni Ortadou'yu etkileyerek yeni Ortadou dzeni kuracak olur bu da Trkiye'yi zarara uratmaya ynelirse ve taeronluunu da Krt guruplar stlenir, bir de cepheyi tabanlarn kapsayacak ekilde geniletirlerse, Agop gibi Trklerle dost kalmamaktan kardklar frsat ve hissettii hileyi ileride anlayacak ok insan olur. Ancak i iten gemi olur. Son pimanlk fayda etmez. Theodor Herzl'den gnmze kadar yaplanlar ayrca etd edilerek, gelimeler ve sonular daha sonra deerlendirilecektir. Ancak gn geldiinde ve gerektiinde, "tavana ka tazya tut" kabilinden politikalar izleyenlerin iktidar arklar da parampara edilmeden braklmayacaktr. ERHAN ORDUBAY

BULUNMAZ HNT KUMAI Nankrlk etmeyiniz! "Bulunmaz Hint Kuma" tanmlamas bile yetersiz! Annesi Alman, babas Rza Dervi, Yahudi asll (Sabatayc) Turk, ei Amerikal ve kendisi ABD yurtta bir bakanmz oldu! imdi "ABD vatandalna geerken izin alm m?" diye samalamayn! Karnzda Fazilet Partili Merve Kavak yok! Ayrca Kemal Dervi'in annesi, 2. Dnya Sava srasnda Nazi Almanya'snn Turkiye'de bykelilik yapan nl ismi Franz Von Papen'in sekreteriymi! "Anasna bak kzn al" diye bir ataszmz var, fakat olunu ne

yapacamz konusunda elimizde bir talimat yoktu. Sayin Ecevit sayesinde bu ataszmze "olunu da bakan yap" diye bir ekleme yapabiliriz. Orta renimini svire'de, universite eitimini ngiltere'de, doktorasn ABD'de yapm sayn bakanmz. Trkiye'de de bakanlk yapp, ekonomiyi iyice karaya oturttuktan sonra, soluu lkesinde alp, Miami sahillerinde satn alaca saray yavrusunda emekliliin tadn karacandan hi kukum yok. Bunlarn hepsi bir kenara! Daha nce ABD bizi ynetecek kiileri bizim aramzdan seerdi. imdi ise kendi yurttalar arasndan seiyor! Onlarn da bize gveni kalmad anlalan. Canmacit ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Arnavut asll olduunu syleyen: bizzat Kemal Dervi'in kendisidir! Annesinin Alman, einin ABD yurtta olduunu syledii gibi. Ben babasnn 1923'de Yunanistan'dan lkemize g eden, Yahudi asll (Sabetayc) vatandalardan olduunu yazdm. Bunun doruluunu size ispat edemem phesiz. Aynen smail Cem peki'nin, Abdi peki'nin, Din Bilgin'in, Cokun Krca'nn, Ahmet Emin Yalman'n, Kemal Grz 'n, Emre Gnensay'n, Rahan Ecevit'in, Halil Bezmen'in de Yahudi asll olduunu ispat edemeyeceim gibi.. Geri Halil Bezmen: "Bana gelenlerin Yahudi asll olmasndan kaynaklandn ve bu yzden kendisi ile uraldn" sylemitir. Bu lkede 1942 ylnda uygulamaya konulan Varlk Vergisi ile "Sabetayc" veya "Selanik dnmesi" denilen insanlardan ar vergi alndn herkes bilir. Bunlara Halil Bezmen'in ailesi de dahildir! Fakat Halil Bezmen'e de "Yahudi asll olduunu ispatla!" deseniz, o bile ispatlayamaz! Kat zerinde Fevziye Mektepleri'nin, ili Terakki Lisesi'nin, Ik niversitesi'nin de dier eitim kurumlarndan fark yoktur! Fakat bunlarn Sabetayc yurttalarmza ait olduunu Msr'daki Sar Sultan hari herkes biliyor! Siz ne istiyorsunuz beyefendi? Muhtardan tastikli kat filan m? Aslnda adamn etnik kimlii umurumda bile deil! Benim canm skan: 65 milyon Trk insannn enayi yerine koyulduu bu ucuz oyunda, Kemal Dervi isimli ahsn, oyunda rol kapmada gsterdii heves! Bu lke iki yldr Dnya Bankas ve IMF tarafndan desteklenen ve denetlenen bir ekonomi politikas uygulamakta. Dnya Bankas'nda st dzey ynetici olarak bulunan Kemal Dervi, bu sre ierisinde o engin bilgisinden(!) bizi niye mahrum brakt da, ekonomimiz bu duruma dt? Laf daha fazla uzatmaya gerek yok! "Yaayan grr!" demiler beyefendi. Bu sefer fazla beklemeyeceiz... Canmacit ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~ Yusuf Salman Geenlerde sahaflar dolarken elime "Atatrk-nn-Menderes-Grsel Dnemlerinin Ermeni-Rum-Yahudi Asll Milletvekilleri" adl bir kitap geti. Sleyman Yeilyurt adnda, muhtemelen katksz faist biri tarafndan yazlm. Yorumlarn bir tarafa brakacak olursak, derli toplu bir kaynak olmas bakmndan fena deil. Kitapta XI. dnem stanbul Milletvekili Yusuf Salman'nn Selanik kkenli bir Yahudi olduundan sz ediyor. Ben bu kiinin Sabetayc olabilecei dncesine kapldm. Yazar, Yusuf Salman'n devlet kredisi alp srail'in Hayfa kentinde ilk plastik tesislerini kurduunu, ayn zamanda zt dzey bir mason olduunu ileri sryor. Bir de yle bir bilgi var: "...Meclis yllklarn aratrrken Selanikli Aye Gnel gzme takld. Trke retmeni olan bu milletvekilimiz, aslen Yahudi deildir. Ancak Yusuf Salman'la hemerilik balarnn bulunduu inkar edilemez. Ayn dnem stanbul milletvekili olan Aye Gnel, Yusuf Salman'n masonik eilimlerine mahkum kalarak, Trkiyemiz iin byk tehlike olan vs..." Yusuf Salman, 28 Kasm 1960'ta lm. Atilla ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Yahoo'dan tarannca yle grnyor : "Jewish Surnames of Turkey (Part 3.) ... 189. Salman. Yosef Salmona (Yusuf Salman). 189. Salman. Yusuf Salman. 190. Salmona. Yosef Salmona (Yusuf Salman). ... http://www.sephardicstudies.org/turks3.html " (Sayfa kapanmsa buraya tklaynz!)

Ancak sayfa ok uzun ve ben aamyorum, eer bahsedilen ayn ahs ise, Yesevizade Yusuf Salman'n doum tarihini 1888 olarak vermi, byle bir akma vardr. Eer yleyse de Sabetayc deil demektir.

TAKYYE CUMHURYET! Trkiye'de siyasi bir yol seip, halkn oylar ile iktidara sahip olmak iin yola kan ve zel yaamnda "dindar" olarak bilinen herkes iin mutlaka bir "TAKYYEC" yaktrmas yaplr. Vaktiyle rahmetli Turgut zal iin de takiyyeci denildi! Takiyye, tam bir Takiyye Cumhuriyeti olan bu topraklarda, sistemin keskin bir klc anlamna geliyor. Bu "TAKYYE KILICI" lkenin ynetimine katlmak isteyen dindar insanlar aleyhine yle bir kullanlyor ki, klcn her iki taraf da kesiyor! Antkabir'i ziyaret iin gider ve anta elenk koyarsn. Eer dindar bir insansan bu yaptn iin ad "TAKYYE"dir. Antkabir'i ziyaret iin gitmez ve anta elenk koymazsan sistem seni "DMAN" ilan ediyor! Tam bir "sakaltkrk meselesi", tam bir "dilemma." Tayyip Erdoan hareketi vesilesiyle Trkiye'de "takiyyenin yeni yeni tanmlar" yaplmaya baland. Oraya gelmeden nce szlk anlamna gz atalm: Takiyye en basit haliyle, zarar gelir korkusuyla gerek inanc gizlemek anlamna geliyor. Rahmetli Turgut zal iin "Takiyyeci" tabirini ilk defa bir "Amerikan Yahudisi" kulland. Bu kullanm Trkiye'ye tayan ise Hasan Cemal'dir. Cemal, zal'n nasl bir takiyyeci olduunu anlatrken onun Avrupa Birlii taraftar olmasn bile takiyye cenahndan yorumluyor: "Bugn Bat'dan yana grnen Turgut zal, yarn srtn Bat'ya dnebilir mi? Bat ne anlam tayor onun iin? Avrupa Topluluu'na tam yelik iin 1987 Nisan aynda bavuran o olmad m? yle; ama AT zaten Trkiye'yi kendi iinde grmek istemiyor ki! (Demek ki AT da takiyyeci! N.G.) Tipik bir ark kurnaz olarak bu durumdan yararlanabilir ANAP lideri. Nasl? Avrupa Topluluu'na kar gzkmesinin anlam yoktur; nk kredi, yabanc sermaye demektir onun iin topluluktan yana olmak. AT fonlarnn da katksyla ekonomisi glenmi bir Trkiye'nin banda slam lemine almay bylesine bir lider lke olmay dleyemez mi?..(zal Hikayesi, Hasan Cemal, s.18) Bu zal iin yaplan takiyye tanmyd. Bugnlerde Tayyip Erdoan iin yaplan ve adeta ona "Takiyye Erdoan" diyenlerin tanm ise yle: "Kopenhag Kriterleri, demokrasinin evrensel ilkeleri, nsan Haklar Evrensel Beyannamesi gibi szleri ard ardna sralamak; ama bunlarn hayattaki gerek karlklar zerine konumamak, somut olaylarda bunlara gre tavr almaktan kanmak 'takiyye'dir." ( Okay Gnensin, Sabah, 30 Austos 2001) Fena bir tanm deil. Buna gre Takiyye evrensel senetleri, Avrupa standartlarn kabul etmemek anlamna geliyor. zelde Tayyip Erdoan iin yaplm olduu bilinmese bu tanm iine Trkiye'yi "TAKYYE CUMHURYET" diye oturtmak pekala mmkndr. nk gerekte AB normlarna uymayan, uyuyor gibi yapan bir lkeden sz ediyoruz! Hayr, takiyye bir sahtekrlk deildir. Haydi onu bir tr sahtekarlk olarak kabul edelim. Peki insanlarn din duygu ve dncelerini aka sylemesini engelleyen dzenin ad nedir? Haydi hep beraber syleyelim: "FAZM!" Bir lkenin demokratik olup olmadnn artk yeni bir ls var. EER O LKEDE NSANLAR TAKYYE YAPMAK ZORUNDA KALIYORLARSA O LKEYE FAST DENLEBLR. nsanlarn hi takiyye ihtiyac

hissetmeden dncelerini aka ifade edebildii lkelere de DEMOKRATK LKE denir. TAKYYENN KRALI FAST REJMLERDE OLUR! Gelelim Tayyip Erdoan'n aka cevap vermedii sorulara. Ona sorulan ve bir trl ak cevab alnamayan "ERATI MISINIZ?" sorusunun Takiyye Cumhuriyeti'nde cevab yok da ondan Tayyip Erdoan cevap vermiyor. Soruyu soranlar ya kendilerini ok akll, muhatabn aptal zannediyor, ya da baka amalar var. Byle bir soruya "evet" derse iir okuduunda nasl KODES BOYLADIYSA, ayns olacak. Hayr derse "DNDEN IKMI" olacak! Tayyip Bey iin TAKYYE YAPMAKTAN BAKA YOL BIRAKMIYORLAR K! NUH GNLTA - ZAMAN 31.08.2001 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~

Hzn ve skdar RAHMETL annem 1908de skdarda, Karacaahmed Mezarlndan arya doru inen yolun kenarndaki kk bir ahap evde domu. Aradan altm ksur yl getikten sonra bir gn merhume teyzem Hamdune hanmla birlikte o sokaa gitmiler, evin kapsn almlar. Aan kiiye Bizim ocukluumuz bu evde gemiti, izin verirseniz ksa bir mddet iin girebilir miyiz? demiler. Eksik olmasnlar evdekiler Tabi, buyurun efendim diyerek onlar ieriye alm ve iki ihtiyar kadn orada mezarla bakan sedire oturup hkra hkra alamlar. skdar Belediye Bakan Ylmaz Bayat beyefendi ile husus kalem mdr Veli Saylam beyefendinin gayret ve himmetleriyle yaynlanm olan Vakar ve Hzn - skdar Fotoraflar (1999 st.) baln tayan gzel kitab tedkik ederken birden bire hatrma annemle teyzemin o eski kk skdar evine gidip alamalar geldi. Benim skdar ile ilgili hatralarm 40l yllara kadar dayanr. 1940da Galatasaray mektebinin Ortakydeki ilk ksmna yatl olarak kaydedilmitim. Mektep binas deniz kenarndayd. Tam be yl Kuzguncuku, skdar seyrettim. skdar o zamanlar bugnk gibi ta ve beton yn deildi. Ahap eski zaman evleri, baheler, aalar beldesiydi. Nfusu azd, halk muhafazakrd, dindard. Vapur iskelesine ktnz m tramvaylar vard. Bir hatt ta Ksklya kadar giderdi. Kadky tramvayna binerseniz aktarma yaparak Bostancya, Modaya, Fenerbaheye kadar uzanabilirdiniz. Ben yllarca skdarda oturdum. 50li yllarda Sultantepesinde Kazanl Abdullah beyin kknn bir blmnde kirac olarak ikamet ettik. Abdullah bey Bolevik ihtillinde Rusyaya gitmi ve bir daha dnmemi. Kkte ok zengin bir ktphanesi varm. Bizim kiraclk zamanmzda kz Naciye hanm vard. Naciye hanmn zevci doktor Sibgatullah beymi. Abdullah Battal Taymas, bir kitabnda Sibgatullah beyi, kendisine muayene iin gelen fakirlere, reete kadnn iine drerek ila parasn da verdiini yazar. slm tbbnda byledir. Zengin mteriler vizite creti verirler, fakirlerden ise para alnmaz. imdi Mslman tabibler bu gzel treyi devam ettiriyor mu? Kazanl Abdullah beyin kk geni bir bahe iindeydi. Boaz, Dolmabahe Saray, Cihangir btn nefasetiyle grnrd. Gece yatakta, denizden geen buharl gemilerin uskur (pervane) gmbrtlerini duyardm. Fecir vakti, Beiktataki Sinan Paa Camiinde okunan ezanlar da duyulurdu. Bitiikteki kk vaktiyle Vefik Ahmet Paaya aitmi. Biraz yukarda zbekler Tekkesi vard. skdarda Paaliman Caddesinden yukar kan Hseyin Baykara Sokandaki bir evde de bir sene kirac olarak ikamet ettim. Fstkaac civarnda da oturduk. Merhum stad Mahir z beyefendi o semtte doktor Keleyana ait bir evde otururdu. Fstkaacndan skdara doru inerken her taraf botu, krlk araziydi. Bostanlar vard. Sa tarafta Selanik Dnmeleri Mezarl -ki halen duruyor- yer alrd. ok eskiden oralarda blbller ter, halk dinlemeye

gelirmi. imdi blbl falan kalmad, her yeri kargalar sard. lgn ve kuduz yaplama esnasnda tarih fstkaacn bile kesip attlar.Ah, o aaca nasl kydlar? Kprden skdara kk buharl gemiler sefer ederdi. nbisat, nirah, Hals... Bugn gazetesini kardm yllarda Caalolundan Eminnne iner, gece yarsndan sonra kalkan en son vapurla karya geerdim. Vapurun yal bir aycs vard. Garsonu yoktu, nce ay demler, sonra bardaklar tepsiye doldurur, mterilere datrd. Bana ister misiniz? diye sormazd. Onun devaml mterisiydim. ok gzel ay yapard. Eminnndeki son vapuru kardm zaman Kabataa yollanr, oradan karya araba vapurlaryla geerdim. O tarihte Boazda kpr olmad iin bu vapurlar sabaha kadar alrd. Yandan arkl tarih ve antika bir Sahilbend vard ki, ona binmekten ayr bir haz alrdm. skdar skelesinin karsndaki Mihrimah Sultan Cami-i erifinin arkasnda baheli ahap evler ve konaklar mevcuttu. Bunlarn hepsi ykld, yerlerine suratsz beton binalar yapld. Bu yeni binalar ne kadar irkin ve iren... Artk eski skdar yok. Eski kkler, ahap evler, yallar tarihe kart. Tek katl, tahta kepenkli kk dkkanlar, sala kahveler, Arnavut kaldrmlar yok oldu. Eski insanlar, arafl, siyah bartl rkek ve hznl kadnlar, utanga ocuklar, mtevekkil halk baka bir leme gt. Gerekten hzn verici bir deiim oldu. Bunu herkes anlamaz. skdar Belediyesinin nerettii Vakar ve Hzn -skdar Fotoraflar balkl albm gerekten sanatkrne bir kitap. Belediye Bakan Ylmaz Bayat beyi ve esere emek veren dier kiileri tebrik ediyor ve buna benzer daha nice gzel kitaplar yaynlamaya muvaffak olmalarn niyaz ediyorum. akn Fanatikler O Mslman benim gibi dnmyor; benim merebimden ve mezhebimden deil; grleri ve tercihleri baka. O halde o kt bir Mslmandr, yanlmaktadr... Byle hkm verenler ne byk bir hat ve aknlk iindedirler. Mslmanlar eitlilik iinde birlik tekil ederler. Mslmanlarn mereblerinin, mezheblerinin, grlerinin, tercihlerinin, tarikatlarnn bir olmas gerekmez. nemli olan Mslmann itikadnn sahih olmas, eriatn kesin emirlerini yerine getirmesi, yasaklarndan kanmasdr. Merebi yznden Mslman tenkit etmek, sapklkla sulamak byk bir kendini bilmezliktir. Mslman Hanef veya afi olabilir, Nak veya Kadir olabilir, medrese veya tekke zihniyetli olabilir, u veya bu metodu uygun grebilir. Kimsenin bu yzden ona hakaret etmeye, onu dlamaya hakk yoktur. Bizim dinimiz slm dinidir. Mezhebimiz, tarikatmz, merebimiz, tercihimiz, grmz, uygun bulduumuz metod ve alma sistemi din deildir, din ile zdeletirilemez. Mezhebi, merebi, tercihi, metodu, frkay, hizbi, cemaati din ile zdeletirenler sapktr. Arlklar ve fanatizmleri ile slm kardeliini zedelemekte, mmet iine fitne ve fesat sokmakta, nifak ve ikaka sebebiyet vermektedirler. Mehmed evket EYG Emine Gaye Petek alom Her eyini gizlemi Fransa Cumhurbakan Jacques Chirac tarafndan Laiklik Komisyonuna seilen tek Trk ye Gaye Petek alomun ilk isminin Emine olduu ortaya kt. 1971 ylnda Karlos ve Suzandan doma Jak alom ile evlenen Emine Gaye Petek alom, Kerim Alev adn verdii ocuunu nfusa Musevi olarak kaydettirmi. ift, 1997de de boanm! Fransz Laiklik Komisyonundaki tek Trk olan ve bartsnn yasaklanmasn savunan Gaye Petekin; soyadndaki alomdan sonra, adndaki Emineyi de gizledii ortaya kt... Gaye alomun, Jak alomla evliliinden 1977de doan olu Kerim Alev alom da, kaytlara Musev olarak kaydettirilmi!..

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~ Gaye Petek'e vg (racnn ahidi bozac) ...[Gaye Petek] zdemir nce ve Mine Krkkanatn yakn dostu... Ayrca zdemir ncenin, Mslmanlar bir gen kz mini etek giydii iin diri diri yaktlar diye yazd ve yalan olduu ortaya kan haberin kayna. slami hassasiyetle mcehhez (donanm) bir baka gazete muharririnden (Hasan Karakaya, Vakit, 23 Aralk 2003) Gaye Petekin dedesinin sabatayist (ayn evre benim de sabatayist olduumu yazd), babasnn Marksist olduunu rendim. Hasan Karakaya, Gaye Petekin babas Fahri Peteki, Trkiye Emeki ve Kyl Partisinde almakla, Nazm Hikmet dostu olmakla, dnemin siyasal ortam dolaysyla Fransaya kam olmakla suluyor. Fahri Petekin gemii sulanacak deil, tam tersine vlecek, vnlecek bir gemi! slami hassasiyetle mcehhez gazete muharririnin bunu anlamas olanaksz. Meer, slamc yazarlarn yazd kadar Marksist, komnist ve ateist deilmiim ki Fahri Petek Beyi ne yakndan ne de uzaktan tanyorum. Ancak, yakn tarihimizle ilgilenen bir yazar olarak, byle bir gemie sayg duyarm. Ne mutlu ki Gaye Petekin vnlecek, sayg duyulacak bir babas var! Gaye Peteki verim! Gaye Petekten zr dilerim! zdemir nce, Hrriyet, 29.12.2003 Bu saymzda nl Trk edebiyats Nazm Hikmeti, Onu yaam bir insann, bir dostunun yani Fahri Petekin azndan sizlerle paylamak istiyoruz. Peki kimdir Fahri Petek? 1922 ylnda stanbulun Rami semtinde stanbullu bir anne ve Selanikli bir babann tek olu olarak dnyaya gelir. ocukluu mbadele kanununa gre kendilerine verilen bir eczane ile bir ba arasnda, Bergamada geer. Ortaokul, lise derken niversite olmu onu doduu topraa gtren. Zamann tek eczaclk fakltesinde balam yksek renimine. Fakat siyasete olan ilgisi dorultusunda balad bir takm parti almalarnn (Trkiye Emeki ve Kyl Partisi), ksacas idealist kiiliinin gze batmasna engel olamam ve o zamann bilindik skntlarn yaam. Bunun sonucunda yksek renimine Fransada devam etmeye karar vermi, Paris niversitesinde doktora almalar srasnda da bo durmam, o sralar hapse giren Nazm kurtarmak adn dnyada kamuoyu oluturmak iin leri Jn Trkler ad altnda bir dernein kurulmasna bir grup arkada ile birlikte nclk etmi. Zamann hassas koullarnda baz evreleri rahatsz eden bu hareketler sonucu vatandal elinden alnm, ok sevdii memleketine krk sene hasret kalm Fahri Hoca(1949-1989). Halen Pariste yayor. Bugn uluslararas bir aratrmac olan Petek, emekliliine ramen almalarna devam etmekte, ihtiyac olan lkeler,(Vietnam gibi) yardm turlar dzenlemekte ve oralarda Fransz hkmeti adna eitli aratrma laboratuarlarnn kurulmasna nclk etmektedir. Bir bilim adam olmanza ramen, edebiyat dnyasnn bu dev ismiyle sizi buluturan nokta neydi? air olarak Nazm zaten hep takip ederdim, ideoloji olarak da kendimi yakn bulurdum. niversite hayatm hep edebiyat dnyasnn nemli isimleriyle birlikte geti. Sabahattin Ali, Yaar Kemal, Sait Faik gibi isimlerle arkadalk ettim ve yazar olmamakla birlikte o muhite girdim. Nazmla Pariste tantk ve ok gzel bir dostluumuz vard. Birbirimizi severdik. Onunla unutamadnz bir annz var m? Onunla ilgili unutamadm bir anm var tabi. lmnden sonra mezarn ziyaret etmitim. Hep memleket hasretiyle yanp tutumutu ve vatan topranda yatmyor olmas beni ok zm, ok etkilemiti. O gn hi unutamam. Ayrca Pariste Mnevver Hanm ve olu Mehmetle ok vakit geirdik. Ne yazk ki iki sene nce Mnevveri kaybettik, oluyla hala grrz. Biz onu sadece kitaplarndan tanyabiliyoruz. zel yaamnda nasl bir insand? Heyecan ve memleket sevgisi ile dolu, sosyalizme gnl vermi bir insand. Fakat ne ilgintir ki, Atatrke olan byk sevgisi yznden baz komnistler tarafndan milliyeti olarak itham edilmi, ayn zamanda Trkiye Cumhuriyeti hkmeti tarafndan da vatan haini ilan edilmiti. Peki imdi Fahri Petek edebiyatla ne kadar ilgili? Fransaya yerleinceye kadar edebiyatla ok yakndan ilgilenir ok okurdum. Fakat Pariste vermekte olduum hayat mcadelesi ve vatanmdan uzakta geirdiim krk sene beni Trk edebiyatndan uzaklatrd.

imdi Trk edebiyatn nasl buluyorsunuz? Sizce Trk edebiyat geliim gsterdi mi? Yani yazarlardan Orhan Pamuku beeniyorum. Fransada da ok beeniliyor. zellikle Kara Kitap adl eseri. Benim zamanmdan Yaar Kemal ayarnda edebiyat Trkiye tarihinde yok gibi. Sabahattin Ali de ok ok iyiydi. teki soruya gelince, evet, Trk edebiyat geliti bence. Osmanl etkisinden kurtuldu, zgrleti. Son olarak okuduunuz kitab ve dinlediiniz mzisyeni renebilir miyiz? Ben hep klasik mzik dinledim, zellikle de Mozart. Kitap olarak da en son Yaar Kemalin Demirciler ars ve Yusuf Yusufukunu okudum. u anda da arkadam Minann Bir Dinozorun Anlar adl eserini okuyorum. Rportaj:Yamur DEMRALP zdemir nce'den Ksaca Sabatayclk (nkr etmek detleridir) Sabatayiler halk arasnda "Selanik dnmesi" olarak bilinirler. Aralarndan ok nemli siyaset adamlar, sanayiciler, yazarlar, gazeteciler kmtr. Genellikle sk Laik ve Cumhuriyeti olurlar! Birka ay nce, "Soykrm" eksenli uzun yrymn balarnda, Baran Vanl adl bir okurdan ilgin bir ileti geldi. Dr.phil.Hans-Lukas Kieser'in soykrm zerine yapt bir konuma metnini bana gnderen Vanl, daha selamlamadan bir ilgin soru soruyordu: "Bir soru? Siz sabatayc msnz?" Bu sorunun ironik yant yle olabilirdi: "Hayr, Mersinliyim, ksz ve yetimim!" Kendi yazmamsa, sylememise, aklamamsa bir yazarn etnik kkenini, inan durumunu okur kefedemez. Birka yl nce srail'e yaptm bir gezinin izlenimlerini yaymlamamdan sonra eriat basnda adm "Yahudi dostu"na, "Yahudisever"e kmt ama Sabatayc olup olmadm ilk kez soruldu. Bu nedenle bu Sabatayclk nereden kaynaklanyor ona bir bakalm: Sabatay Sevi bir Yahudi din adam. 1665'te kendini Mesih ilan etmesi zerine Yahudi dnyasnda byk bir umut yaratt. stanbul'a geldiinde Padiahn buyruuyla tutuklannca Mslmanl benimseyerek hayatn kurtard. Yahudilikten dnm olmasna karn mritleri (Sabbatayiler, Sabatayclar, Sabataistler) onun retisini srdrdler. Sabatayiler halk arasnda "Selanik dnmesi" olarak bilinirler. Aralarndan ok nemli siyaset adamlar, sanayiciler, yazarlar, gazeteciler kmtr. Genellikle sk Laik ve Cumhuriyeti olurlar! Demek ki Baran Vanl benim Selanik dnmesi olup-olmadm soruyor. Benim ailem Musul kkenli akrl (akrlu) boyundan. Osmanl tarafndan Mersin'e yerletirilmi (yani Mersin'e iskan edilmi, "Techir" edilmi). Bildiimiz en eski dedem Musul valisi Nasreddin akr. 1145 ylnda Seluklu ehzadesi Alp Arslan tarafndan kskanlk yznden ldrld. Soyaacmda (eceremde) herhangi bir Selanik dnmesi yok. Kentli ve genellikle burjuva olan Selanik dnmelerinin daha yz yl nce kylerde yaayan bir ailenin iinde ii ne? Peki neden benim sabatayc olup-olmadm soruyor Baran Vanl? Bana hakaret etmek iin mi? Anadolu halknn byk bir blmnn kkeni gemi bir dnmelik iken Sabatayc olmak, dnme olmak niin utan verici olsun? Yoksa "Soykrm" kavramnn sadece Yahudiler iin kullanlabilecei konusunda gsterdiim inat srar m? Evet srarlym! Silahl atmaya girmi hibir topluluk iin kullanlamaz bu sfat! Sava srasnda taraf olmu ve dmanla ibirlii yapm topluluklar iin de kullanlamaz. zdemir nce

TAKIYYE NASIL YAPILIR ? Bu lkede Takiyye yle yaplr: Sabetayist Darrafaka Hrriyet Gazetesine ilan verir ve sanki Mslmanliklaalakalari varmis gibi, kesilen Kurbanlarin derilerinin kendilerine verilmelerini ister. Trk Arap Bankasi gibi buram buram Mslmanlik kokan isim altinda Trkiye Sabetayistleri, Kuzey Afrika'da yasayan sermayeder Fasl vb. Sabetayistlerle iliskiler kurar. Perde arkasinda iler evrilir. T.C. Merkez Bankasi oktan elden gitmi kimin umurunda?

Bu Serdengeti'ler, Dinmen'ler, Alkin'ler, Mortan'lar, Toktam'lar, Ate'ler, Birsel'ler, Kirca'lar, Feyman'lar, Berkman'lar, Berkarda'lar, Mftolu'lari, Bilgin'ler, Karahasanolu'lari, Kefeli'ler, Oral'lar, Kkmen'ler, Baysal'lar, lkin'ler, Bumin'ler, iller'ler, Somersan'lar, erif'ler, Cokun'lar, Dilber'ler, Ulusoy'lar, Tevfik'ler, Grman'lar, Dinel'ler, Koluman'lar, Erktin'ler, Eralp'ler, Okay'lar, Atabekler, Edes'ler, Akgn'ler, Tezel'ler, Toker'ler, Ik'lar, Girgin'ler, Aksoy'lar, Telci'ler, Onur'lar, Birsen'ler, Kan'lar, Berksoy'lar, Akyz'ler, Bilgili'ler, Barutu'lar, Grz'ler.... Bu insanlarin hayatlarini calan, smren, engelleyen, kendilerinden olmayanlara hic bir hak ve deer vermeyen Sabetayist sistem bu lkede daha ne kadar srecek? BU LKEY ANCAK UZAYLILAR KURTARABLR Ben artik bizi bu bencil Sabetayistlerin elinden yakinda elbirligi ile nlem almaz biseyler yapmazsak, sadece Uzayllar kurtarabilir diye dnmeye baladim. Tek umudum onlar! Biraz daha sklkta uu gsterileri yapsalar ok sevinicem. aka bir yana, durum epeyi karmak gzkyor. Bir yanda Faziletliler, diger yanda MHPliler, ve dierleri ki zaten onlar Sabetayistlerin elinde, CHP, DSP, DYP. Yani, sizin anlayacanz bu lkeyi Sabetayistlerin elinden kurtaracak sadece iki parti var. Ama, onlarn ne semenleri ne de yeleri ne de onlar destekleyen sokaktaki insan Sabetayistlerin farknda deil. Bu insanlar, laik grdkleri temiz pak iyi kyafetli insanlara da kar. Annda damgalyorlar. Onlarn da kafalarnda kategorik insanlar oluturulmu. Onlara gerekler retilmeden bu lkede hibir iyileme, hibir eitlik olmayacaktr. Gerekler saklanarak hibir yere gelinmez. Hastanelerdeki niversitelerdeki irketlerdeki Sabetayist tekelciliini dier yazilarimda anlattim. Bu tekelcilik yikilmadan bu lkedeki insanlar arasinda hibir eitlik asla ve asla salanamaz. Bakn herkes bu lkede ayaklar ba, balar ayak oldu diyor Sabetayist-Mafya ilikisinden tr. Bu kokumuluk zalla balad diyorlar. zalla birlikte Sabetayistler gerek yzlerini gstermeye baladilar, mafya hortladi. Semra zali dnn, Sabetayistlerle ortak olmasalar, imdi ki servetleri nereden gelsin bunlarin? Sabetayist kanallarda neden reklamlari yapilsin neden ikarilsin orda burda devamli? Yazdiklarimi biraz dnn. Bu lke ne kadar daha byle gidebilir? Oral demi ki, yurtdna klarda ihracatilardan 50 dolar almayalim. Byle bir ey olur mu? hracatilardan almayacaksiniz da asil kimlerden alacaksiniz? Emeklilerden, iportacilardan, rencilerden, memurlardan mi alacaksiniz? Yneten kesimden deil de, ezilen kesimden almak, bunun Trkesi nedir? Bu lkede ounluunu Sabetayistlerin oluturduu ihracati kesimden 50 dolar almamak demek, dpedz milyarlari trilyonlari olan Sabetayistleri korumaktir. Sabetayistler fakirler mi, 50 dolara mi muhtalar? Hayir, bunun ismi dpedz Yahudi cibiliyetsizliidir. Gelelim Sabetayist dnyada neler oluyor ona bir bakalim. Kenan Ik, bu lkede bu iin eitimini almi bir ok evladimiz varken, kendisine ok getirisi olan bir yarma program sunuyor, tamam ama bu yetmiyor biri showda dieri atvde iki dizi de birden oynuyor. Bu da yetmiyor, firsattan istifade bir zamanda aslen bir Sabetayist kizimiz ile birlikte ona bir iir kasedi de kartiyorlar. ok ok kolay oluyor bunlar. Gerekten ok kabiliyetli ok ynl sper bir insan ya. Dorusu, Sabetayist balantilarla birden ok ite alian ve dier evlatlarimizin ekmek kapilarini bloke eden Sabetayistlerden tiksiniyorum. Bunlarin tek amaci daha ok para daha ok para, cemaatleri iin daha ok para. Size daha evvel futboldaki Sabetayist kandrmacalarn, dzenlerini ve nasil rgtlendiklerinden bahsetmitim. Sizi bu kadar futbola balyorlar demitim, futbolu hayatinizin en nemli parasi yapiyorlar demitim, sizi gaza getiriyorlar demitim, sizin zaaflarinizi kullaniyorlar ve sizden para almaya aliiyorlar, malari evinizde seyredebilmeniz iin size Cine5, Teleon, Digitrk yelikleri satin almayi zorunlu kiliyorlar demitim. Bunlarin hepsi soyguncu. Futbol Federasyonu Bakani Ulusoy bir Sabetayisttir ve kadrosunda birok Sabetayist var. Digitrkn baindaki Ertan zerdem de Sabetayist. Uzanlari sylemeye gerek var mi bilmem. Gzlerinizi an biraz. Ben ok iyi biliyorum, CINE 5 ilk baladiginda Sabetayistlere bedavadan daittilar, oturduklari yerdeki dier insanlari gaza getirsinler diye. Sabetayist dzen byle iliyor. Artik farkina varin bazi eylerin. Spor sunan spikerlerin Bilginlerin, Gkberk'lerin, Uganlarin, Onaylarin, Aktanlar, zgenlerin farkna varn. Bunlar spor programlarini da sunmayi kasten kimseye birakmiyorlar. Bu kurgulu bir dzendir, ismi de Sabetayist dzendir HASTANELER SABETAYSTLERN ELNDEDR. Hastanelerimiz de ayni niversitelerimiz, mzelerimiz, tiyatrolarimiz gibi Sabetayistlerin tekelindedir! Hastanelerdeki sefaletlerin bu boyutlara ulasmasinin sebebi Sabetayistlerdir. Sabetayistler arasinda sayilamayacak kadar cok doktor var. Bunlar, bata niversitelerin tp fakltelerinde krs sahibi olmakla birlikte balca hastanelerde, zellikle Yeilky Internationalda, Nianta Amerikanda, Cerrahpaada, apada, Haydarpaa Numunede halka gya hizmet ediyorlar. Bu lkedeki saglik sistemi neden ilemiyor, neden binlerce insan hastane kelerinde perian ediliyor, neden o doktordan diger doktora kosusturtuluyor, neden herbir hastaya ykl meblalar tutan gerekli gereksiz trl trl testler yapiliyor, neden birsr insan ameliyat art denilerek kandiriliyor. Sebebi Saglik sistemini yozlastirarak ckerten ve halki mahvedip kendi

dinlerince sevap kazanmaya alisan Sabetayist doktorlardir. Aralarinda cok nemli hastanelerde ve tip niversitelerinde bahekimlikler, krs bakanliklari, hastanelerde satin alim mdrlkleri gibi sayisiz kilit mevki de bulunanlar vardir. Blent Berkarda ve Osman Mftolu bunlardan sadece ikisidir. Daha kimler kimler var bir bilseniz. Bunlarin tm aralarinda kumpas kurup cetelesmisler ve bu halkin sagligiyla ugrasiyorlar, hipokrat yeminlerinden cok Sabetaya baglilar, ilerini hie sayiyorlar, mevkilerini kullanip halki perian ediyorlar. Bu yetmiyormus gibi, tibbi makine satan uluslararasi sirketlerinden ykl miktarlar da rusvet yiyorlar. Bunlarin arasinda Musevi doktorlarda var. Saglik sistemindeki dzen, ayni niversitelerde kurulmus ve gecenlerde bahsettigim dzen gibi isliyor. Cok kilit noktalarda ve genele oranla cogunlukta Sabetayistler var ve aralarindaki kumpasla Sabetayist olmayan doktorlari eritiyorlar, onlara karsi herzaman gcller. Sabetayist doktorlarin paralari, yarattiklari bu halk-karsiti ve maneviyati hice sayan sistemden dolayi ziyadesiyle var, bunlar da hortumluyorlar. Medical Channela cikip da sanki halka ve islerine cok saygi duyuyormus gibi bilim konusarak bilimin arkasina gizlenmek onlara hic yakismiyor. Bilimin arkasina da ayni Atatrkn arkasina gizlendikleri nasil onu kullandiklari gibi gizlenip kullaniyorlar. Olan halka oldugu kadar, yine aralarinda az maala barinmaya ugrasan ve sabahtan aksama kadar kle gibi calisan Trk doktorlara oluyor ve zavallilar islerini kaybetmemek icin giklarini dahi cikartamiyorlar. Korkuyorlar ve korktuklari icin Sabetayist dzen hala iliyor. Buna bir dur diyecek olan yok mu? Sabbeteans Tm Hiristiyalari kendi dinine geirmek Sabetay Sevinin amaclari icindeydi. Onlara kendini sa olarak tanitiyor ve inanlarina gre dnyaya geri gelecek olan mesihin kendisi oldugunu sylyordu. Onlari inandiramazsa, onlarin srlmesini ya da yokedilmesini emrediyordu. Bu Sabetaycilarin kendi ilerinde dolatirdiklari kitaplarinda yaziyor. Bu konuyu Abraham Galantenin Trkeye evrilmi Sabetaycilarin Gelenekleri kitabinin 6. blmnde bulabilirsiniz. Yahudilerin kimseyi kendi dinlerine almadigi artlandirmasina kanmayin. Eger dediginiz gibi olsaydi, onlari spanyadan kabul edip Osmanli topraklarina getiren Yildirim Beyazita bu konuyla ilgili bazi szler vermezlerdi. Bir ey vardi ki, padiah sz verdirtti. Yahudiler, yaptiklari belli olmasin diye kendilerini gstermek istemedikleri tm st kapali ilerini kendilerine taraftar toplayarak ve bu taraftarlari hayatlarinda kelere kistirarak yaparlar. Keye kistirilanlar da korkar ve kimseye konu hakkinda asla konuamaz. Bylece herey gizli kalir, Yahudiler melek olur. Trkiye de ka yzbin tane byle susmu insan vardir merak ediyorum. Belki de milyonlarca! Onlar konumadika, bu lke daha ktye gidecek ve kecek. Byle giderse, torunlari bu lkede yaayamayacak hale gelecekler bunu bilsinler. Ugur Dndari bilmiyorum, kendisinin Ali en gibi Yugoslavyadan oldugu syleniyor. Ancak Yugoslavyadan, rnegin Bosnali ve skpl Sabetaycilarin varligindan herkes haberdar. Ugur Dndar hakkinda sadece yeterli rsveti almadan hickimse hakkinda program yapmadigini biliyorum. Hollandada da Sabetaycilarin oldugunu ve Hristiyan grnml oldugunu eklemek isterim. Zira Hollanda da epeyi de bir Musevi cemaati var. Amerikali oldugunu yazdiginiz kiinin ismi Musevi ismi, ayrica bu Trkiye prodksiyonlardaki isimleri kaydettim ve bir internet sitesinden baktim ve grdm ki ou Sabetayci. Sunuculari da dahil. Trklere vaadedilen szlerden halkin haberi var miydi? 1923ten sonra ka sene geti hala da haberimiz yok. Birka azinlik haline getirilmi Mslman kkenli Trk devlet adaminin haberi olmasi bir anlama gelmez. Halk, bilmeyerek Yahudi oyunlarina getirilmitir ve hala da Yahudiler Trklerin stne atiyorlar soykirimi. Hala uyanamiyoruz. Lafi degistireyim ama siz anlayin - Geni cahil ve grmemi kitleleri pelerinden koturanlarin hepsi ama hepsi, insanlar veya firmalar olsun, onlari yalanlarla veya ihtivasini bilmedikleri eylerle kandirarak bunu yaparlar. Bu yalanlar, st rtlm oladabilir, imaj halini almita olabilir. Bu yalanlarla halki aresizliklerini avantaj kullanip peine takan ve galeyana getirenler de belki zor da birakildiklari icin bunu yapmislardir. Kseye sikistirildiklari icin yapmak zorunda kalmislardir. Kat be kat insan, para ve silah gcne ve ortaklarina sahip birileri tarafindan ortadan kaldirilma riskini alamamis olabilirler. Hele bir de, bu byle olacak ama tarihinize yle yazariz szn almislarsa.... (son paragraftaki halki dumur edici harf devrimi gibi zorlamalar bazi evrelerce yaptirilmis olabilir, sebebi sonda yaziyor, bu devrim digerleri gibi ayni amacla yapilmamisa benziyor, hakimiyeti ve hereyin dizginini tamamen Sabetayistlere ve Musevilere geiriyor ve onlari yneten kesim haline getiriyor) ama ltfen unlari da bir okuyun: Ermeni soykirimini yapsinlar diye Trklere ve Krtlere o zaman vaadler verilmise neden son 20 senedir Krtler Avrupaya devamli iltica ediyor? Avrupadakiler de her gecen gn neden geri kalan akrabalarini oraya almaya alisiyorlar? Bakin vaad falan yok, tekrar dsnn. Bilmiyorum, Trkler anlattiklarimi ne zaman idrak edecekler? Belki yava yava dierlerinin balarina gelenler onlarinbaina gelipte bu topraklardan srldkten sonra herhalde... Gecen gn yazdiklarim hakkinda izninizle biraz daha devam etmek istiyorum:

Bu dzen Misak-i Milli sinirlari icindeki her yerde yerlesmeliydi. Dogu-Batiyi strateji acisindan bir btn olarak gryorlardi. Zira, randa da Sabetaycilar mevcuttu. Aslen, Yahudilerin bir kismi binlerce sene evvel Firat nehrinin boylarinda ve mezopotamyada yerlesik oldugundan, Tevratta emredilen sekilde kurulacak srail bu topraklari da icine aliyordu. Turkiyede ekonomi Sabetaycilarin elindedir. Merkez Bankasi ve borsanin onlarin elinde oldugunu syleyen yazilar var internette. Bakiniz, Trkiyede herseyi cikarlari zerine kurup, halka alternatifsiz rnler satarak soyup sogana cevirmis ve devamli cemaatleri icindeki biraderlerinden hammaddelerini saglamis birsr zengin isadamlari da var. Burada, amaclanan Yahudi sermayesinin giderek bymesini saglamaktir. Bu yzden de Sabetayist, Musevi ve kendilerinden baska birilerinden ok zorda kalmadikca birsey satin almazlar. Bu tipki Musevilerin baka havayollarina para gememesi iin her yere El-Al havayollariyla gitmesi gibi ayni mantikla yapilan bir tutum. Trkiyede, Trk ve Krtlerin maaslarini Sabetayistler veriyor. Varo gzyle bakilacak oldugunda zengin zengindir, farklari yoktur. Ancak, Sabetayci zenginleri Trk ve Krt zenginleriyle karsilastirmak bile mmkn degildir. Hem sayica, hem de sahip olduklari miktarca. Dsnn, bi de sanki cok paraya ihtiyaclari varmis gibi, Trk genclerine de verilmesi gereken burslara da gz koyuyorlar ve hepsine hileleyle yzszce sahip cikiyorlar. Her zaman agzller ve doymazlar. Ayni toplumda yaadiklari digerlerine hibir hak tanimazlar. Sizler bilipte korktugunuz ve konumadiginiz iin de durmayacaklardir. te bu yzden de Trkiyedeki bu durum her zaman srecektir, hayatlariniz sizlerden alinacaktir. Bu aslinda suna benziyor. Ataturk Kultur Merkezindeki biletlerin tmnn gnler evvelsinden Sabetaycilar tarafindan kapatilmasina. Sahne aciliyor, sahneden bir bakiyorsunuz, seyirciler meydan da yok. Halbuki disarida bilet almak icin beklesen halk yer yok kalmadi, biletler cok onceden satildi deniyor ve AKM bombos sahne aliyor. Yapmak istediginiz basit kolay hibireyi yapmamak, hayal kirikliklari, geri evirildikten sonra yapmak istediginizi bir daha yapamamak ve bezdirilmek! Ha ancak futbol izletirler size, tribnlere doldururlar sizi, nk kendinizi gelitirebileceginiz hicbirseye izin, geit yok. Engellemeler, engellemeler, engellemeler Boyle yuzlerce binlerce milyonlarca engelleme her alanda herkesin hayatinda yasaniyor ama kimse kafasini kaldirip dusunmuyor. Yanyana koymuyor. Bakin, olaylari ve kisileri yanyana koyarsaniz benzerlik ve farkliliklarini anlayabilirsiniz. Aksi takdirde, her inlinin surati size ayni gelir. Demek istedigimi anliyor musunuz? Sabetaycilari tarafindan Sartlandirilmis bir toplumun bireyleriyiz. Kendisi Sabetayist olan bir gazete sahibi, kendini ve cemaatinin amaclarini gizlemek icin Turkiye Turklerindir diyor, amenna ediyoruz. Laik kesmi, slami diye Sabetayistlerin ad taktiklari kesmi Ataturk dusmani olarak sartlandiriyorlar, eyvallah diyoruz. Bir Yarisma programini, Sabetayist sunucusunun her defasinda tekrar tekrar dnyanin en cok seyredilen ve en cok odul veren yarisma programi dedigi icin izliyoruz. Ha bu yetmiyor, diger oyuncularinin byk bir cogunlugunun da Sabetayist oldugu dizisini de izliyoruz. Tekrar tekrar, iimiz bayilana dek. Dadilar, Hababam Siniflari, Kemal Sunal filmleri, Marialar, Manuellalar, Eduardolar, Semra zalin meyhanelerdeki grntlerini, Ahmet Mete sikaranin ne kadar harika bir depremci ve seksi erkek oldugunu, televoleleri, paparazzileri, futbol yorumcularini - kim gelmis nereden gelmis gidiyormu nereye gidiyor gelsinmi kalsinmi ne demis ne yapmis nereye i yapmis neresini ami vesaire te yandan, Alevileri sizler aydin insanlarsiniz Sunniler size dman diyerek artlandiriyorlar ama nasil oluyorsa bu aydin insanlar yzyillarca evvel yaandi mi belirsiz bir Kerbela olayini dahi aamiyorlar! Yaw harbi Size bu kadar futbolu seyrettirtiyorlar, hayatinizda en nemli ey haline getirdiler, peki sizi aralarina aliyorlar mi? Sizler, byk istanbul ve izmir takimlarina ye olabiliyormusunuz? Olamazsiniz, engellenirsiniz, ne kadar istesenizde olamazsiniz, izin verilmez, mutlaka bir kilif bulurlar, nk kadrolar oktan kapilmi, sizin ye olmak istemenize asla izin yok! Bunu grmyor musunuz? Kendileri toplantilara bile katilmazlar ama onlar yedir! Aaaa hi olur mu, onlar her zaman dorudur ve katilmasalar da katilmilardir. Hatta dl bile alirlar hem de her dakika. Yahudisel imaj ve ov dnyasi, yalan dolan ve dzemece... Bu lkede neden vergi sistemi doru olarak uygulanamiyor? Bunca ekonomist ve muhasebeci var lkede, bu kadar kolay bireyi senelerdir neden uygulamaya koyamiyorlar? Zor bir eymi gibi gsteriyorlar. nk bu ekonomistlerin ou Sabetayist. Medyada boy gsteriyorlar ve medyada bolbol iktilar diye cahil milletin gvenini kazaniyorlar. Tvye iktilar mehurlar iyi giyiniyorlar ha o zaman iyi insandirlar hep halkin hakkini ararlar, zaten bunlarin Trk isimleri vardir bunlar Trktr! Dnn ltfen, bu lkede vergiyi kairanlar, vergiyi doru demeyenler, bu lkenin zenginlerinin ou kim, serbest meslek sahiplerinin ou kim? Onlarda Sabetayist. ki tarafta ayni takimdan. Peki Sabetayistlerin irketlerinde yilsonu bilanolarinda trl dzmecelerle ne kadar az kar gsterebilirlerse o kadar yksek maalar alan Serbest Muhasebecilerin ou kim? Onlarda Sabetayist. Neden? nk Sabetayist kurum ve irketlerde belli bir seviyenin stndeki kadro Sabetayistlerden oluur. Herey cemaat iinde kalsin diye. Hele bir de buna Trklerin bu alanlarda eitim grmeleri ve ykselmeleri engellenirse tam amalarina ulami olurlar. Zira byle oluyor, bunu herkes biliyor.

Peki bu lkede vergiyi veren kim? Zengin olsun fakir olsun Trkler ve geri kalanlar. Sabetayist dzen sadece Sabetayist olmayanlardan atir atir vergi aliyor, kendilerinden olanlara dokunmuyor. Yahudi sermayesi her koldan gittike artiyor. Garip olan bu milletin toplum iinde saygi ve sevgi kurallari iinde yaamamizi salayan kurallarin en ufaina bile uymamasi aninda itiraz etmesi laf dalaina girmesi ama Sabetayist artlandirmalara gelince aninda intibak etmesi. Bakin, her yeri arpik ve herkesin ama herkesin hakli oldugu her yapilanin normal sayildigi bu toplum sistemi kimin iine geliyor olabilir? Tabiki Sabetayistlerin ve Musevilerin. Onlar bu sistemi kuranlar ve bu sistemi dzeltmek icin killarini bile kipirdatmazlar nk btn ikarlari bu ynde. Bu sistemde sadece gller ve paralilar kazanir, onlardan bakada gl ve parali olmadigina gre de onlar ne kadar haksiz olsalar da daima kendilerini hakli cikarirlar ve kazanirlar. Bylece her ileri oluyor her geen gn daha zenginleiyorlar, bizler ise her geen gn daha ok beyni yikanmi artlanmi hayatimizin manasini kaybetmis debelenip duruyoruz, nmze durmadan hak etmedigimiz engeller cikiyor, hicbir zaman ayni kulvarda olamiyoruz, egitimimiz ne olursa olsun hep ikinci sinif vatandas olmaya mahkum ediliyoruz. Hayatimizin sinirlarini ufak ereve iine alanlar yani Sabetayistler ve Museviler ise kendi ilerinde bizlerle alay ediyor nk bizi kullaniyorlar. Bizim hala farkedemedigimiz aptalliklarimizdan faydalanmaya devam ediyorlar. Gelecek nesillerine yedi cedlerine sinirsiz mal mlk birakirken, bizler gya kendi lkemizde yaan bizler, sahip olmamiza izin verilen en fazla en fazla bir ev ve bir araba sahibi olabiliyoruz. ansliysak, bir de yazlik ev. Yalilikta ise srnmek. Ne daha fazlasi ne daha eksigi. Bogazda motor sefamiz yatlarimiz katlarimiz hanlarimiz hamamlarimiz neden olamiyor sizce? Mademki Osmanli yikildi Trkiye kuruldu, kimlerin eline neler geti? Bize geen ne ki bu lkeye bizim diyoruz acaba? Acaba Osman Durmu u Babuna hakkinda hakli olabilir mi? ld, lyor, yardim ediyor denilen Babuna turp gibi ayakta. Hem de ilik nakli falanda olmadi. Salarini kazitmasi bile bu halka yetti, imaj yaratip milyonlarca halkin (ki bunlarin iinde Sabetayistler yok) genetik bilgisini alip gitti. Zaten hali hazirda Sabetayist doktorlar, kendi disindakilere antibiyotikleri dayayip, btn bakterilerin bizim genetik yapimiza karsi giderek diren kazanmasini sagliyorlardi senelerdir. Bir de bu ikti... Aslinda tek tarafli dsnmeye gdmlenmis birer krz hepimiz ve kafamizin icinde hersey o kadar defalarca yankilanmis ki kendi benligimizi kaybetmisiz... Merakimi celbeden baka bir husus da, u ok merak ettiim lks galeri sahiplerinin nasil bu kadar zenginletii? Hakikaten, iki araba satmakla bu kadar para kazanilir saltanat srlr m? Yoksa baka bireyler mi var bunun iinde? Hani, u bi dizi de vardi, esrar ticareti ile ilgili eyler dnyordu. Bu lkedeki oteller, tatil kylerinin sahipleri kim hi dndnz m? Ka tanesinin sahipleri ayni hi dndnz m? Bir otel ka para eder sahipleri nasil ayni olabiliyor diye hi dsndnz m? iller ve Ali en haricinde Ege ve Akdeniz kumsallarini kapatan kimbilir byle ka tanesi vardir varin da siz dnn. Siz en iyisi mi hala gikinizi ikarmayin... Esrar kaakisi iinden Sabetayistlerin ortaklarindan biri u trilyonluk snnet dgn yaptiran Siirtli airet reisi, hani 150 ky ve Sabetayistlerin en gzde yerleim mekanlarindan biri Niantainda nasil 200 daire sahibi oluyor? stanbulda toplam 2000 gayri menkul varmi. lerinde Sabetayist bazi arkicilarda bulundugu 20-30 arkici neden bu snnet dgnnde arki sylyor acaba? Hani bu milletin hepsi lkenin ekonomik durumundan dolayi kan agliyorlardi? Nerde hani? Adam birde hapisteymi te izinli ikmi dn iin? Hapisten hapisten diyorum duyuyormusunuz? Daha kimbilir ka trilyonu var ve triyonlari hala cebinde. Bu yargi bu devlet satilmamis da nedir? Yahu, sokaklarda bazi Krt vatandalarimizi gryorum. portada ya porno kaset ya da cep telefonu satiyorlar, hep ayni hep ayni. Trkleri gryorum, iportada pil, mendil satiyorlar. Nedir bu? Askerleri gryorum, ya ter kokuyorlar ya da pislik iindeler. Kendileri isteyerek byle deiller belli. Nerde bu devletin bu ordunun hani ok sylenen vatanda sevgisi? Vatandalarin grevi belli, devletlerine aiklar, tapiyorlar. Peki devlet ve ordunun grevleri ne? Nerde bunun geri dnm nerde devletin ordunun kucaklamasi? Hani? majlar,imajlar, imajlar! Geen depremde stlerinin ld haberi gelince, onlarin yerine geecekleri iin gbek atan beyaz niformali bu zavallilar mi sevgi besliyorlar, vatandai dsnyorlar aarim! Ayrica, yeri gelmiken syleyeyim, ilerinden bazilari emekli olunca aninda nasil fabrika sahibi oluyor hala anlayabilmi deilim! Devlet ve ordu halk iin mi aliiyor, yoksa kendileri iin mi? Bir web sayfasinda okumutum - u hani deprem yaralarini sarmak iin ikartilan 28 gnlk parali askerlik var ya, ite o askerlik, askere gitmekten korkan ve senelerdir askerlikten yle ya da byle kaytarabilmi Sabetayist genlerin ok ilerine yarami. Zaten Sabetayistler byle bir firsati kolluyorlarmi. Hepsi bir gzel parayi bastirip halletmiler ilerini. Grld gibi, herey kilifina uygun. Kimse i yznn farkinda degil. Hatta normalde en son 1972 doumlularin yararlanabildigi szde askerlikten, 1976li Sabetayist genler bile yararlandirtilmi. Kimse bilmiyoruz sanmasin. Sabetayistler, hakimlerle vb. gizli kapakli ilerini kiin adada buluarak hallederlermi. imdi ise, imdilerde aralarinda pek bir moda olan Bodrumda hallediyorlarmi. Kulaimiza geldi, sylemeden gemeyelim.

Bu lkede keyi dnmeyen gmrk yok, neden acaba? Dnn birkere, kimlerin kuklasi bunlar. Bazi gazeteci ke yazarlari neden bu kadar zengin, nasil zengin oluyorlar, nasil bogazda villa satin alabiliyorlar, en pahali arabalara binebiliyorlar, ocuklarini yurtdisinda sinirsiz paralarla okutabiliyorlar, nasil oluyor bunlar? Ne yaziyorlar da bu kadar para ediyor? Yoksa baka bireyler mi dnyor? Nereden pay aliyorlar? Unutmadan syleyelim, hani bu Hrriyet ve Sabahin bu lkede psikolojik sava balattiklarindan beri yani senelerdir Pazar gnleri ekinde verdigi yle imarik, zengin ve zbbelerin oldugu dergiler var ya. Bu dergilerdeki Sabetayist ke yazarlari bir yana, bu orasi burasi dekolte, alt alta st ste fotoraflari bilakis ektirenlerin onlarin yzde 90i da Sabetayist ve Musevi. Boyali basin diyip nemsemeden gemeyin, biraz amalari nedir diye dnn. Bati zihniyeti byle degil, bunlarin amalari farkli. Kapana kistirmasalar da paraniz olsa yurtdisina cikip grseniz Amerika byle mi Avrupa byle mi diye. O zaman o kadar basitleecek ki Trkiyedeki dnenleri grmeniz, imajlari farketmeniz, hangi insanlara ve kavramlara hangi yanlis isimler takilmis, hangi ananelerimizi kaybetmisiz ve bu lke nereye gidiyor, yaklaan sonun neresindeyiz? Sabetaycilarin birok tekelinden biri olan reklamcilik ve show dnyasinin yeni buluuyla Erol Dervi daha da mi poplerletirilecek? Netbul.coma reklam hazirlayan bazi Sabetayistler, Erolun aksaniyla Trke konumaya alian biriyle gya hem D.J. Erolun imajini yceltecek ii kof ama eriilmez nebula insani yaratacaklar hem de bylelikle Netbulun mterisi artacak. Bir tala iki ku! Yemek isteyen varmi? Artik bunlari yemiyoruz. Starda Sava Kalafatin programinda her hafta yaptigi tarzda psikolojik oyunlara karnimiz artik tok. Daha fazla popularite daha fazla para uruna irkefe boanma numaralarina yatip sonra bariip cici insan imajina sokulan ok insan grdk. Yahudi triplerine karnimiz tok artik. Haa bi de, u Senin Anan Gzel mi kazulet suratli Demet Akalin ile pek medyatik basketi brahim Kutluay ilikisi ne gibi gzkyor sizlere? Bana yle geliyor ki, bu sesi rezalet Demette, ses kalitesi benzer Hner Cokuner ablasina benziyor. Sabetaycilar, Rumeli Derneklerine girer, ikarlari iin adam kullanmak ve i bitirmek iin diger Rumelilere hemerim derler gzlerini boyarlar. Ama diger yandan Musevilerle can ciger kuzu sarmasi olurlar. Bilmiyoruz sanmasinlar nk Gzmzden kamiyor. Sabetayistler bu lkedeki Ermenileri, Trkleri ve fakir olan Krtleri yle iyi pasifletirmiler ki. nce Ermeniler eritildi, sonra Krtler ve imdi de Trkler. Bu lkedeki Trk Halk Mziine alerjisi olan insanlar, neden ayni zamanda da Araplardan nefret edenler hi dndnz m? Ayrica ayni insanlarin dinleri olduunu iddia ettikleri slamin artlarinin kata kaini yerine getirirler. Laikletirilen gzdeli perdeli Trkler ve Sabetayistler. Bu laikletirilen Trkler kelimesini biryerde okumutum ok houma gitmiti. Onlar, benliklerini ve ahsiyetlerini ne yazikki kaybetmilerdir, sulari yoktur nk farkinda deillerdir. Dileimiz, artik neyin ne oldugunu farketmeleri ve kukla olmaktan vazgemeleridir. Size syliyim mi, ben bu ekonomik krizin bize sylenen sebeplerine inanmiyorum. Bu lkedeki paranin byk bir kismi Sabetayistlerin eline geti ve dahasini istiyorlar, bunun iin de devlet yurtdisindan borc aliyor uyariyorum: Bu paralari da Yahudi Sabetayistler cukkaliycak. Nasil ki Ermeni Mezalimi, Trklerin stne itildi, bu borlarda bu milletin stne itilicek. Onlara yine bir ey olmayacak. Sizler Sabetayist Dr. Mehmet zn haftada 4 kere seks yapin tavsiyesini uygularken mali gtren yine onlar olacak! Bir baska hususta, Dervis neden Telekomu istiyor saniyorsunuz? Perde arkasinda gerekte neler dnyor bize syleniyor mu saniyorsunuz? Bir ey var ki ekime var... Siz tm bunlari bir dnn ltfen. Bi de neden tarih kitaplarinda zellikle cumhuriyetten sonraki tarihin es geildiini bir dnn ltfen. Trkiyenin Osmanlinin bir devami olmadigini syleyen kiiler Sabetayistlerdir nk onlar Osmanli padiahi 4. Mehmet Sabetay Seviyi Mslman olmaya zorladigi icin Osmanlidan her zaman nefret ederler. Kendi kurumlari olan Trk Tarihi Kurumu Trklerin tarihlerini Mogolistana dayandirarak yalan sylemektedirler. in Seddinin yapilisinin Trklerle bir ilgisi yok bouna yalan tarihle vnmeyin- bizim bu yalan tarihimizi Mogollar yalanliyorlar. Bizlere byle gretildigini duyunca katila katila bize glyorlar. Baka bir ey daha sylemek istiyorum: Ltfen, Bi de harf devrimiyle, bu lkede kimlerin okur-yazarliklarinin aninda ellerinden alinip, kimlerin aninda okur yazar hale getirildiklerini de bir dnn. (Ladino, yzyillardir Sabetayistlerin ve Musevilerin anadilidir ve Latince harflerle okunup yazilir). Ben ne zaman ki bunu dndm, anladim ki kendi lkemde kandiriliyorum ve asla bu dzenin bana gretildigi eylerle (her manada ne kadar mkemmel yetitirilmi olsak dahi bile) bir yerlere gelmemin imkani yok. Hi birimizin yok! Bu bir aldatici dzen ve ite bu yzden Sizleri yani kardelerimi yani canlarimi artik biraz olsun bahsettigim konular hakkinda dnmeye davet ediyorum. Bilgi Sabetayistlerin bizlere artlanmamiz iin syledii gibi kendimize saklamakla deil, birbirimiz ile paylatigimiz zaman oalir. Kendi iimizde bize yaptirilan rekabetler hep onlarin iine gelir, bizi birbirimize drr ve bu hep onlarin kazanmasini salar. Bunu hi unutmayin. Trkiyede olanlara devam

Bu Futbol Birinci Ligi ne oldu da ismi Sper Birinci Futbol Ligi oldu? Bunun bir de Normal Birinci Ligi var da biz mi bilmiyoruz? Bu dpedz bir artlandrmadr, insanlarn beyinlerinin iine girmedir, ykamadr. Ayn, safkan Rum spikerin size yapt artlandrma gibi, sizin en sevdiiniz byk haber blteninden bu gece de iyi akamlar. Bunlar artlandrmadr. Geen gn gol diye bir futbol dergisi kacakm, Sabetayist Levent Tzemen reklamlarda bir tarafn yrtarcasna gol diye baryor, ama ne iten ne artlandrc baryor, tam grlmelik. Dnenleri farkedin. Bir sr spor spikeri de Sabetayist. CNN Trk'te de varlar. Onlar her akam futbolla, gs dekolteleriyle, brahim Tatlsesle, Hlya Avarla, Glben Ergenle sizlerin hayatn ablukaya alrken, perde arkasndan evinizin dnda neler gtryorlar bir bilseniz. Bakalarnn yazlarnda okudum. En son Olaanst Blge ve daha sonradan stanbul Valisi Hayri Kozakolunun Sabetayist olduklar aklanm. Bakalm daha kimler Sabetayist Yahudiymi? Ne kadar da krmz meer? Hala da krz. Ama artk uyanmann vakti geldi. IMF bakan Fisher de bir Musevidir. IMF ve Dnya Bankas Yahudi bir kurulutur, alanlarnn yzde 90ndan fazlas Yahudidir, Amerikan deildir. Amerika ile perde arkasnda ortak haraket etmelerinin sebepleri Amerikada birinci ok olan Yahudilerdir. Sabetayistlerin Islamci ismini taktigi kesim: Insanlari Inanli bir insan/ Inansiz bir insan diye ayirmaktan VAZGEN. Varolarda oturanlar: Insanlari zengin/fakir olarak ayirmaktan ve onlara o gzle bakmaktan VAZGEN. Zenginler: Zengin olduklarini sanan vatandalar: Sizin zenginliginiz hava civadir. Aranizda iinizde sizlerle ayni yerlerde yaayan ve calisan ancak cok cabuk ykselen, gizlice birbirini kayiran, banka hesaplarinda trilyonlari olan Sabetayistleri FARKEDNZ. Sabetayistlerin beyninizi daha fazla yikamalarina, fakirlerle aranizi acmalarina, manevi degerlerinizi para'ya satmanizi saglamalarina, size hic bir zaman yerine getirmedikleri umutlara bel baglamanizi saglamalarina HAYIR deyin. Sabetayistlerin Sac ismini taktiklari insanlar: Saci/Solcu ayirimindan VAZGEN. Sabetayistlerin Solcu ismini taktiklari insanlar: Solcu/Saci ayirimindan VAZGEN. Alevi vatandalar: Insanlara Alevi/Snni olarak bakmaktan VAZGEN. Sunni vatandalar: Insanlara Sunni/Alevi olarak bakmaktan VAZGEN. Masonluk, Rotaryanlik iine giren varandalar: Ele balariniz ve sizi ilerinde karlar iin kullananlar FARKEDNZ. Onlar Sabetayisttir. Size verdiklerini sandiklariniz geicidir, devede kulaktir. Yalandiginizda terkedildiginizde posanizi cikaris olduklarinda birkenara atildiginizda bunu farkedeceksiniz. Oyunlarina alet OLMAYIN. Emekli vatandalarimiz: Artik FARKINA varn, emeklilikleri bir trl geldirilmeyenler, televizyonlarda spor ve politika yorumlayan yallar Sabetayisttir. Onlar yalandiklarinda dahi sefa iinde yaarlar. Sizler ne kadar bu lkeye senelerce emek vermis olursaniz olun sizi duyan olmaz. Sansliysaniz bir eviniz bir arabaniz vardir. Daha fazlasi yoktur. Bou bouna Amerika, Kanada, Almanya gibi lkelerde yallar yle iyi bakiliyor onlara yle nem veriliyor diyip dert yanmayin, sizi duyan olmaz. FARKINA VARIN. Bu dzen Sabetayisttir, bu dzende sadece onlar adam gibi yaarlar. Bu dzende dierlerinin deeri yoktur. Sabetayistler, hicbirinizle gerek dost degildir. Onlar, Yahudidir. Musevilerle dosttur. Bu lkenin sahibi olmuslardir. ARTIK GEREKLERN FARKINA VARIN. BUNA BR DUR DEYN. Genlere birka arm olacak: yi irketler olarak onlara gretilen uluslararasi irketlere girmek iin abalasnlar, evet, ama red cevab gelince kendilerinde bir kusur arayip zlmesinler. Cunku, Turkiyedeki Uluslararasi irketler Sabetayistlerin elindedir ve Masonik ikar baglariyla birbirine baglidir. Price Waterhouse, Arthur Anderson, Mercedes, Ford, Siemens, Procter & Gamble, Henkel, Coca Cola, Pfizer, Hoechst, Phillips, Nobel, Roche ve borsa irketlerine Sabetayistlerin cocuklari alinir. Aslinda mlakatlar, sinavlar hepsi palavradir. Bu irketlerde orta ve st dzey yneticilikler de onlara aittir. Tipki tm Ko Holding irket ve bankalarinda oldugu gibi. Eger, Sabetayistlerden veya Mafyadan cok byk torpiliniz varsa bir ihtimal ie alinirsiniz. Ancak, greceksiniz ki kle gibi aliacaksiniz ama yine de size iyi davranmayacaklardir. Bu irketlerdeki diger calisanlar sizin on da biriniz kadar da calismasalar dahi, onlar hep iyi muamele grecektir cnk onlar da Sabetayist ailelerden gelmektedirler. Siz, ola ki, aylarca buna dayanmis ama bu durumu daha fazla grmemezlikten gelemeyeceginizi hisseder ve Mdrnze giderseniz (ki o da Sabetayisttir ve bunu Rotaryan ilikilerinden de anlayabilirsiniz), mdr sizi haksiz cikaracaktir cnk her ne sart altinda olursa olsun tembel Sabetayist calisanlarini size karsi koruyacaktir, onlara laf syletmeyecektir, ve siz de durumu anlayamayacaksiniz. Bunu yasayan bircok insan vardir, bunu aklinizin bir ksesine koyun. Unutmayin ki - bu lkedeki tm Mafya avukatlari Sabetayistlerden ve kaaklktan anlayan Krtlerden olumaktadir. Bu avukatlar, toplum iinde cevresindekilere karsi ali kiran ba kesen kesilmektedirler. Bunlarin kafasi ezilmelidir. Ha bu arada, bir diger hortumcu Sabetayist Ali Balkaner de serbest. Bakalim bunun altinda

ne gibi gizli anlamalar var. Yoksa rvet mi var, belli cevrelere verilen tavizler ve ortaklik mi var? Yakinda ortaya cikar. Televole programinin sunuculari senelerdir neden ayni, bunlar kimler ki, kimler tarafindan korunuyor, her yere davet ediliyorlar, ulu insan muamelesi grlyorlar, bunlar oraya nasil getirilmitir? rnegin, showtvdeki sabetayist rn halkin psikolojisine kasteden dokun bananin da sunuculugunu aldi birisi. Gariptir, Sabetayistlere bir iste calismak paralari gtrmek yetmiyor, baskalarinin calismasini engellemeyi adet haline getiriyorlar. Hibir ii edepleri ve adaplariyla ve dogru dzgn yapamayan insanlar nasil oluyor da birden fazla ii alabiliyor ve halka mti insan olarak lanse edilebiliyorlar? Bi de u var, bu televole sunuculari o gece programda ne gstereceklerini daha evvel hi izlemiyorlar mi? Neden her replikten nce ve sonra pimi kelle gibi glyorlar? Glben Ergen reklamda kendim kadar mkemmel bir dergi hazirladim diyecek kadar egoyu nereden buluyor? Gecen gn Fatih Altaylinin programina mankenleri ve ajansini cagirmislar. Biri daha deginmis internette, bu Sabetayistlerin manken-show-reklam bahanesiyle halki nasil da uyuttuguna. Erkan zerman ve Ugurkan Erez basta olmak zere, ajans sahipleri, katilan bazi kizlar, bu gzellik yarismalarina sponsorluk eden firmalar, yayinlayan ve reklamini hazirlayanlar ve yapanlar, davet edilen bazi sanatcilar, hepsi birer Sabetayist a. Gzellik yarismalarina karsi degilim. Ancak, o kadar cogaldi ki bu yarismalar ve o kadar da abartiliyor ki. Bu bir dng. Gzellik falan bahane, bu yarismalardan sadece televoleye malzeme cikiyor. Amac bu. Cep telefonlarina gelince. Ilkokula giden cocuga bile cep telefonu almanin kimleri zengin ettigini biliyor musunuz? Bunun yarari nedir? Buna ileride cepecevre deginecegim. Ancak, daha onemli bir konu var. Selim Edes ve sarkici Dogus. Sabetayist Selim Edesi salivermek icin, nasil Dogusu serbest biraktilar, ona deginecegim. Hatirlanacagi gibi, Edesn devlete ykl borcu vardi, o da biyerleri hortumlamisti ve Amerikaya kacti. Birkac sene Amerikada yasadi. Af yasasi cikti, geri geldi, hortumlama suu affedildi ve serbest kaldi. Peki, devletin yargisindan onca sene yurtdisina kacmak su degil miydi? Sutu elbet ve aslen bundan hkm giymeliydi. Ama noldu? Medya, Dogusun serbest birakilmasini ayyuka cikardi, harika sanatci, muhtesem bak pazulara, Almanyada yapmis, sarkilarla geliyor dedi ve halki uyuttu, Edes ile Dogusu ikisini birlikte halkin gznde sularin benzerliginden dolayi ayni kefeye koydurtup saliverdirtti ve bir manada Dogus saliverildigi icin Edes de saliverildi. Bunda yanlislik nerede di mi hak yerini buldu yani? Nerde bu devletin yargisi? Osman Durmuun bana gelenler hakkinda da bireyler yazacam. Dnyorum da, Osman Durmu hastanelerini ziyaret ettiklerinde yerlerinden kalkmayan, onu karsilamayan bashekimler kimlerdi, kimlerin adamiydi? Bu insanlarin devlete saygisi nedir? Devletin saglikta kendisini temsil etmek icin atadigi bu adami hic yerine koyup, cirkeflikler yapanlar acaba devletten daha stn bir mekanizmaya mi yeler? Devlete degilde, bu gizli daha st cemiyete mi saygi duyuyorlar, onlarin mi klesiydiler? Acikcasi sudur: Sabetayistler, Osman Durmusu sevmiyorlar. Cnk, Babuna olayinda kendilerine karsi geldi ve halki uyardi. Her ne kadar i iten gemi ve Trk halkinin genetik bilgileri diari gitmi olsa dahi. Osman Durmusun hangi anlamda ne syledigi artik medya tarafindan yazilmiyor, medya artik uydurup uydurup yaziyor. Cnk Yahudiler, kendilerinin foyalarini ortaya dken insanlari yoketmek iin ilk nce onu yasadigi cevrede ve bu da yetmezse halk gznde rezil ederler. Bunu da, o insanin etmedigi laflari sanki etmis gibi lanse ederek, laflari cevirerek yaparlar. Bunu tekrar tekrar yaparlar ve sonunda medyanin bu propagandasiyla da saf halk medyaya inanir ve bir daha o insanin hicbir dedigine inanmaz, halk gznde yalanci veya zavalli durumuna dsrlmstr artik. Dikkat ederseniz bu ifitlar, bunu sinsice yaparlar, ilk nce o insan hakkinda trl kukular uyandirirlar ve yava yava halki kendilerine ekerek o insani kari safta ve yanliz birakirlar. Bakin, size bir Yahudi oyunu daha anlatayim, tm dnyada nasil da birbirlerini tutarlar onu anlatayim. Osman Durmu, Amerikada bir seks dergisinde kapak kimler tarafindan edildi biliyormusunuz? Sabetayistlerin ortagi Yahudiler tarafindan. Bunu kendi ilerinde ayarladilar ve Hrriyette sanki hic Sabetayistlerin Amerikadaki Yahudilerle tanisikliklari ortakliklari yokmus, tm dnyada ortak amac icin calismazlarmis birbirlerini tutmazlarmis gibi anlatti. Amacladiklari, Yahudilerin cevirdikleri oyunu halka ifa eden Osman Durmus'u halkin gznde rezil etmekti. Bakin, ne kadar da gzel psikoloji oyunlari biliyorlar, ve lkeyi nasil yozlatirmilar, lke nasil da elden gitmi... Atatrk, Mason localarini kapatmisa; Trkiyede bugn neden Mason Localari aik? Bu Atatrklk mdr? Bence lkemizdeki bu Sabetayist dzen, devletten stndr ve kesinlikle Atatrk deildir. slami kesim diye adlandirdiklari kesim ile laiklestirilmis diger kesimin arasindaki tansiyonu ellerinde kullanmak amaciyla Atatrk kullaniyorlar. Devlettekiler de buna izin veriyor. Allah hangilerinin cezasini versin seemiyorum! Hindistanda olanlar (Sabatayist Yahudilerin Hindistandaki oyunlar) Bizlerin gzlerine rt rtlm, bize baka lkelerde neler oluyor yeteri kadar anlatlmyor bu memlekette. Haber programlar doru drst deil ki. 4 tanesi Sabetayistlerin elinde, bi tane de Rum var. Hani o sizin en

sevdiiniz haber programn sunuyormu diye sizi artlandryor. Bir adam gibi haber program yappta dnyada olup bitenleri anlatan yok. Hindistana gittiimde biraz bir gariplikler hissetmitim ama bana Hindistan hakknda Trkiyede retilenler yznden Hindistanda der programn sunuyormu diye sizi artlandryor. Bir adam gibi haber program yappta dnyada olup bitenleri anlatan yok. Hindistana gittiimde biraz bir gariplikler hissetmitim ama bana Hindistan hakknda Trkiyede retilenler yznden Hindistanda der programn sunuyormu diye sizi artlandryor. Birz duruyordu. Merak ettim sordum, Hritnik ayn bizim Tarkan gibi, Hindistandaki Televizyonlar ve gazeteler tarafndan ilah ilan edilmi, tm genlik onun peinde ordan oraya kouyor, stlerini balarn yrtyor, onu grebilince krizler geiriyormu. Bu beyaz tenli Hintliyi merak ettim, bende internetten girdim sitesine http://www.hritnik.net. aal evlilik fotoraflar, limusinler, son derece lks saray yavrusu evler, hepsi onunmu. Evlilik fotoraflarnda evlendii kza bakyorum bembeyaz, Hritnikin ailesinde bakyorum, onlarda bembeyaz ve alacak derecede Amerikal bir Yahudi aktre benziyor Hritnik. Ertesi gn, tekrar turist arkadala buluunca artc benzerlii soruyorum, bana onlarn Hristiyan olduklarn, onlar gibi Hindistanda ok sayda insan bulunduunu, bu insanlarn zellikle Hint film Endstrisinde, niversitelerde profesrlk, hastanelerde doktorluk, gazete ve tv sahiplii ve programcl ve reklamclk yaptklarn, ok ok zengin olduklarn, az sayda zengin Hintlinin iverenleri olduklarn, bu insanlarn 1490l yllarda Portekizden geldiklerini anlatt. Beynimden vurulmua dndm. Eve geldim, internete girdim, verdiim isimlere baktm. Meer bu Hindistanda zevk- sefa iinde yaayanlar 1492de spanyada din deitirip Hristiyan olmaya zorlanan ve sonra da eitli lkelere g eden Yahudilerdenmi, Marranolardanm. Hala, Yahudiliklerini koruyorlarm. Alfabelerine baktm ayr bir alfabe ve bana kk harflerle yazlm braniceyi hatrlatt. Bu insanlar, Hindistandaki kast sistemi sayesinde hala kendi aralarnda evlenerek saf kalabilmiler, yani saf Yahudiler. Aralarnda, Amerikada ve ngilterede doktorluk ve profesrlk ve ticaret yapanlar varm. Bu lkelere gidince, biz aslen Yahudiyiz, biz Marranoyuz diyorlar ve Musevilier dnyorlar, Yahudi cemaatinin gcn arkasna alarak ok iyi ilere yerletiriliyorlarm. Demek, gizli-Yahudi dzen sadece Trkiyede, Meksikada, Arjantinde, Brezilyada, Porto Rikoda, Kolombiyada ayn deil, bi de Hindistan boyutu da var. Nasl ki Trkiyede Sabetayistler film endstrisinde, niversitelerde, hastanelerde, gazete ve tvlerde ve reklamclkta tekeller, demekki ayn oyunu taa Hindistanda da oynuyorlar, halk alktan sefalet iinde srnrken ve hibireyden haberleri yokken, bunlar aralarna beyinlerini ykayarak aldklar ve ilerine kartklar az sayda o lkenin has insanlar iinde lkeyi smrrken, dier yanda o lkenin dier tm insanlarn aynen bir kle yapyorlar, istedikleri gibi galeyana getiriyorlar, birbirleriyle kavgalatryorlar ve resmen oynuyorlar onlarla. Srf bu kadar da deil, Hindistandaki bu Marranolarn ayr bir zellii daha var. Bunlar Hindistan ordusunda da ok kuvvetliler, Hindistan Savunma Bakan Fernandes bir Marrano Yahudisi. Neredeyse tm yksek rtbeler Marranolara ait. Bana bu neyi hatrlatt biliyor musunuz? Ermenileri ldrme ve srdrme emrini veren bizim bu yzyl balarndaki st rtbeli baz Sabetayist komutanlarmz. Hani Atatrkle birlikte onunla Filistini teslim almaya giden bu komutanlarn Sabetayist olduklarn bildikleri iin, Filistinlilerin Filistin topraklarn Sabetayist Yahudilerin eline gemesin diye Trkiyeye deil de, ngilizlere vermesini yelemelerini hatrlatt bana. Marranolar bu kadarla kalsa iyi. Bunlar, ordu da o kadar egemenler ki. Kurtulu Savanda ayn bizde olduu gibi askerler Trk, komutanlarn ou Sabetayist. Hindistanda da ayn durum var, askerler Hintli. Bakn ok nemli bir nokta. Hindistanla Pakistan arasndaki dmanln oluturucular Marranolar. Hala bir gerginlik var o blgede. Peki sebep ne olabilir? Sebep basit. Pakistan Mslman bir lke. Marranolar Yahudi, ellerinde dndrdkleri, yzmilyonlarca insan kle yaptklar koskoca Hindistan var. Mslman Pakistan da ertimeye alyorlar. Toprak istiyorlar, Hintlileri savatryorlar, savata Hintliler lrse de zaten nemli deil, nasl olsa Marranolar lmyor savata. Hintliler de sanyor ki, Marranolar vatanperver, onlarn iyiliklerini istiyor. Marranolar Hintlilere bunu alam bunu retmiler. Ayn Trkiyedeki gibi. Gzlerini kr etmiler herkesin. Pop yldzlar, sinema aktrleri halkn sevgilisi. Medya, TV orada da beyin ykyor. Unutmadan, IMFde hani Hintli olduu sylenen Trkiyeye gelip giden kii de Marrano Yahudisidir. Bunlar gereklerdir. Bunlarn hibiri nedense bizim TVlerde gsterilmiyor. Neden acaba? Yoksa dnyadaki baka lkelerde olanlarla paralellikler bulucaz, durumu akozluycaz diye mi? Dnyann bu gerekleri tm Yahudi genlere retiliyor, sizin ne eksiiniz var da size retilmiyor? Artk sizlerin de renmenizin vakti geldi. Yazdiklarimin bir ksm iin aadaki sayfaya bakabilirsiniz: (http://www.faqs.org/faqs/judaism/FAQ/07-Jews-As-Nation HAKAN Beye sonsuz teekkrlerimi sunuyorum.

You might also like