1

MUSA VE YAHUD EZOTERZM

Yazan Cihangir Gener aramba, 06 Ocak 2010 20:14

Msr'da byk bir gizlilik perdesi altnda saklanan tek Tanr retisi hibir zaman kitlelere mal olmam ve sadece inisiye edilmi rahiplerin tekelinde kalmtr. Bu durum, biraz retinin yapsndan kaynaklanmsa da, biraz da tarihi gelimeler, gizlilii zorunlu hale getirmitir. Milattan 4 bin yl kadar nce, dnyann hemen her yerinde dinlerde byk bir yozlama olduu ve birok blgede ok tanrl dinlerin ortaya kt, eski sembollerin her birinin putlatrld grlmektedir. Bu yozlamadan, kadim Uygur mparatorluunun nde gelen eitim merkezlerinden Babil gibi, Msr da kurtulamamtr. Babil'de gerileme doald. nk ana kaynak Mu'nun uzun zaman nce yok olmutu ve rahipler, kitleler zerindeki glerini daha da artrmak iin, dini yozlamaya anak tutmulard. Ancak durum Msr'da daha farklyd. Msr'daki okul Mu'ya deil, Atlantis'e dayalyd ve retiyi bu lkeye, Naacallere kyasla ok daha yeni olan Osiris'in bir mridi, Hermes getirmiti. Peki ama ne oldu? Hermes rahipleri ile tek Tanrl din retisinin hakim olduu Msr'da bu ekol niin geriledi? Bunun cevabn Mu ve Atlantis arasndaki savata aramak gerekiyor. Tufandan uzun zaman nce Atlantis'liler Nil deltasnda bir koloni kurunca, Mu'lular da bunu dengelemek ve stratejik nemi olan bu lkenin tamamen Atlantis eline gemesini engellemek iin Gney Msr'da bir baka koloni kurdular. Tufan ncesinde bu iki koloni arasnda sava, taraflardan herhangi birinin stnl olmakszn devam etti. Ana ktalarn batmasna ramen bu koloniler

arasndaki sava, blgenin tufandan fazlaca etkilenmemesinden olacak, Firavun Menes (M.. 5.000) dnemine kadar devam etti. Sava, dini yozlamann daha youn yaand gneydeki kralln galibiyeti ile sona erdi (1). Tanr Ptah'a ve yansra pekok ikincil tanrya inanan Gney Msr dini, tm lkenin resmi dini olarak kabul edildi. Kermes rahipleri yeraltna ekildiler ve retilerini de gizli olarak srdrme karar aldlar. Hereye ramen Kuzey Msr halk, tanr Osiris, sis ve Horus lemesi ile Hermes'i unutmad. Zaman ierisinde bunlarn herbiri ayr birer tanr ya da tanra olarak Msr tanrlar panteonundaki yerlerini aldlar. Yenilgiye kadar Kuzey Msr'da ynetici firavunlara, Osiris'in olu Horus unvan sadece bir sembol olarak verilirken, bu dnemden sonra tm Msr firavunlar kendilerinde bir ilahi g grmeye, birer Tanr olduklarna inanmaya baladlar. Bu dzene sadece bir tek firavun, gizli Osiris dini rahiplerince inisiye edilmi olmas kuvvetle muhtemel olan 4. Amenofis (M.. 1353 - 1335) kar kt. Amenofis, ok tanrl dini kaldrmaya ve "Aton Dini" (2) adn verdii tek Tanrl bir din oluturmaya alt. Ancak gc, ok tanrl dinin rahipler kastn yok etmeye yetmedi ve bu yobaz rahipler, iine cinler girdii iddiasyla firavunu beyninden ameliyat ettiler. Beyincii karlan Amenofis ksa sre sonra ld. Firavunluu dneminde nispeten ortaya kan Osiris rahiplerinin byk blm de, ok tanrclar tarafndan ldrld. Msr'n Babil ve Pers istilalarna uramas da Osiris dinine ayrca darbe vurdu ve kardelik-rgt faaliyetlerini byk bir gizlilik altnda yrtmek durumunda kald. te Musa da, bu kat sr perdesinin altna saklanm olan tek Tanrya inanan kardelik rgtnn inisiye bir yesiydi (3). Musa'nn eski tek Tanrl inanc ihya etmesi ve meydana kard Musevi dininden, nce Hristiyanlk sonra da slamiyet'in etkilenerek domas ile dnya, anlatmlar biraz daha kark ve

amalar daha farkl da olsa, yeniden tek Tanrl dinlerin byk ounluka benimsendii bir yer haline geldi. Musa'nn ortaya koyduu retinin en byk zellii, Tanr fikrini semboller vastasyla deil, kitlelere dorudan anlatmaya almasyd. Sembollerin cahil insanlar veya karc rahipler tarafndan gerek anlamlarndan saptrldn ve putlatrldklarn gren Musa, farkl bir yaklam denemek istedi. Soyut Tanr kavramna kitleleri inandrmak iin Musa, insanlarn bu Tanrdan korkmalarn salamak zorundayd. Tek Yaratcya inanan ve ibadet edenlerin dllendirileceini, inanmayanlarn ve ktlk edenlerin ise cezalandrlacaklarn syleyen Musa, Tanr eliyle cezalandrma yntemini kendisi uygulad. Altklar gibi bir sembol vastasyla Tanrya tapnma geri dnmeye alan branileri Musa ve yandalar tamamen kltan geirmekten ekinmediler. Musa'nn kimliine ve retisinin Ezoterik ynne gz atmadan nce, onun dinini kabul eden kavimin, branilerin nereden geldiklerini ve Musa ile yollarnn nasl kesitiini grmemiz gerekiyor (4). braniler, Mezopotamya'da ve zellikle de Harran ovasnda yaayan bir kavimdi. Gebe krallklar eklinde rgtlenen ve Asur devletine baml olan braniler, Saabi dinine balydlar. Tek Tanrl inancn.yozlam bir biimi olan bu din, kadim Babil okulu retisinin halk arasnda yaylm eklinden baka birey deildi. branilerin bir blm, lkelerinde yaanan kuraklk ve dier kavimlerin topraklarn istila etmeleri nedeniyle g etmek zorunda kaldlar ve krallar brahim komutasnda Msr'a kadar gittiler. brahim'in, yeni vatannn yneticilerine ho grnmek amacyla oullarna, tanra sis'e ithafen "shak" ve "smail" adlar verdii ne srlmekte.

Ayrca, bir dier brani by olan Yakub'un, zerinde Tanr ile konutuunu iddia ettii merdivenin, Babil'in nl kulesine ve "Ziggurat" ad verilen mabetlerine atftan baka birey olmad, bunun da branilerin, Asur kkenli olduklarnn bir ispat olduu iddia edilmekte. Bu bilgilere ksaca gz attktan sonra, Saabi inancna ileride deinmek zere, Musa'ya geri dnelim. Tevrat'n, bir Yahudi kadnn olu olduunu iddia ettii, aslnda Firavun 2. Ramses'in z yeeni olan Musa (5), Ezoterik retiyi ve tek Tanr inancn Osiris rahiplerinden alm bir stadd. Tek Tanr inancnn geni kitlelere benimsetilmesi yanls olan Musa, bunu denemi olan 4. Amenofis'in bana gelenleri biliyordu. ok tanrl yaama alm olan Msr halkna ve ok tanrl din sayesinde yaamlarn srdren rahipler snfna fikirlerini kabul ettiremeyeceinin bilincinde olan Musa, bu dncelerini yaama geirmek iin en uygun halkn, o sralar Msr'da tulaclk ve talk ileriyle uraan braniler olduunu grd. braniler, Msr'a geldikten sonra, eitli mabet ve dier yaplarn inasnda altrlmlar ve zamanla ta ustalarn barndran Msrl loncalarda ounluu ele geirmilerdi. Lonca sistemini braniler, g ettikleri lkelere de gtrdler ve Ortadou'da bu sistemin yaylmasnda etkin oldular. Son derece iyi yetimi olmas ve Osiris rahiplerince kabul edilecek nitelikte bir kiilie sahip bulunmas Musa'nn gl bir aristokrat soydan geldiinin gstergesidir. Osiris rahiplerinin, firavunun yeeni olan Musa'y inisiye ederek ynetim evresinde glenmeye altklar tahmin edilmektedir. Nitekim Musa, firavuna yaknl sebebiyle, ksa saylabilecek bir srede, olduka nemli bir grev olan, Osiris Mabedi Kutsal Yaz Katiplii'ne getirilmitir (6). Musa'ya verilen bu grev onun ancak Barahiplerin elde edebilecei srlara ulamasn salamtr. Bu grevini yrtrken, bir yandan da braniler ile

diyalogunu glendiren Musa'nn, bu kavimle olan yaknl firavunu korkutmutur. Musa'nn kendisine branilerden bir ordu kuraca ve tahtta hak iddia edecei kukusuna kaplan 2. Ramses, Musa braniler'le birlikte Sina'ya ekilmek zere harekete getii zaman arkalarndan askerlerini bu sebeple gndermitir. Halbuki, Musa ve yandalarn Msr'dan kamaya zorlayan sebep, Musa'nn tahta gz dikmesi deil, bambaka bir olayd. branileri hemen her ortamda Msrllara kar elinden geldiince koruyan Musa, bir gn, bir brani'nin Msr'l bir grevli tarafndan dvldn grnce olaya mdahale etmi ve itikak srasnda Musa, Msr'l grevliyi ldrmt (7). Osiris yasalar ok akt. Bir insan ldren kii, kim olursa olsun mabetten kovulur ve yarglanrd. Msr'da kendisine bir gelecek kalmadn gren Musa, yanda branilere birlikte Sina'ya ekildi. Musa burada, Saabi "Elohim" inanc ile Osiris dinini birletirerek, "On Emir" ismi altnda kendi retisinin temellerini att. Ancak, on temel balk altnda yazlan bu eserde Musa'nn kulland dil, Osiris mabedinde rendii sembolleri ieren Hiyoroglif dildi. Musa'nn kulland bu dili braniler'in ok byk bir blm bilmemektedir. Musevi dininin handikap da burada balar. nk, anlatmda ve yazmda muazzam bir ksalk ve kolaylk getiren bu dilin gerek anlamn sadece inisiye edilmi zel yol mensuplar bilebilir ve Musa'nn yandalar arasndaki bu kiilerin saylar son derece azdr. Bu anlatm tarz, sradan insanlar iin hibir ifade tamamaktadr. rnein, Musevilerin Tanrya verdikleri ad olan "Yehova', kken olarak "Y", "H" ve "V" harflerinden meydana gelmektedir ve Ezoterik doktrindeki, Tanrnn eril ifadesi olan "Yod" ile diil ifadesi olan "Eve"in yani Osiris ile sis'in birleimidir (8). Bu durum, ileriki yzyllarda Museviliin biim deitirmesine ve dinin iine birok efsanenin karmasna yol amtr.

Musa, ald eitim nedeniyle baka trl yazamazd. Bu dili de, sadece inisiye edilmiler anlayabilirdi. Nitekim, Musa'ya inananlar arasnda ok kk bir aznlk olan inisiye edilmiler, dierlerinden farkl bir yol izlediler ve Tevrat'n Ezoterik yorumu "Kabbala" zerinde alarak, dier Yahudi gruplarndan ayrldlar. te yandan, Kral Sleyman dneminde Fenike diline tercme edilen Tekvin, ilk anlatmndan byk lde sapt. Yahudilerin Babil tutsakl srasnda Arami dilinde yeniden derlenen Tevrat'da orijinale biraz daha yaklaldysa da, yer yer anlalmayan blmlerin yerine, farkl inanlardan gelen kimi efsaneler yerletirildi. Tevrat'n yeniden derlenmesi zarureti, Yahudi rahiplerinin Babil tutsakl srasnda "Caldi" ad verilen Babil Ezoterik okulunda inisiye edilmeleri ve bu inisiasyon sayesinde rahiplerin, Musa'nn gerek retisi hakknda daha gereki grlere sahip olmalar neticesinde ortaya kmt. Ancak Musa'nn kulland dil Msr Hiyoroglif diliydi ve braniler tarafndan hi bilinmiyordu. Musa'dan 800 yl sonra Tevrat' yeniden yazan Kaideli rahiplerin ba Ezra, varoluu dahi yanl alglam ve Tanry, kendisinden sudur edilen deil, tm alemin yaratcs olduu tezini savunmu ve Tevrat'a da bylece geirmitir. Bunun neticesinde birlik ortadan kalkm ve yaradan ve yaratlann olduu bir ikili sistem zerine din oturtulmutur. O gne kadar Tanrnn birliini savunan tek Tanrl inan, temellerinden deimi ve ama insanlarn Tanrya ulamas abasndan, birer kul olan yaradlmlarn dl olarak cennete gitmelerine dnmtr. Benzeri bir yanl yorumlama da Tanrnn cinsiyeti konusunda ortaya km, o gne kadar hem eril, hem de diil yanlarnn varl kabul edilen Tanrya Ezra tamamen eril bir grnt vermeyi uygun bulmutur. Bunun neticesinde, hem Yahudilikte hem de onun etkisindeki slamiyette kadn daima ikinci plana itilmitir. Ezra'nn Tevratn'daki, dier birok efsane gibi kitaba

sonradan eklenmi olan Adem ile Havva efsanesinde Havva'nn, Adem'in kaburga kemiinden yaradlmas, kadnn dorudan Tanrdan deil, Tanr tarafndan topraktan yaradlm erkekten geldii dncesini dourmu ve kadnlarn toplum iinde tamamiyle ikinci snf yarata dnmeleri ve erkek tahakkmne girmeleri salanmtr. Efsanelerinde batl inanlarn, gerek bilginin eksiklii yznden tek Tanrl dinlerin bnyelerine girmesi, bu retilerin dogmalamalarna, giderek son derece tutuculamalarna ve tamamiyle aklclktan uzaklamalarna yol amtr. Tek Tanrl dinin gerek anlamn bilen ve Ezoterik retiyi savunanlar ile daha sonra ortaya kan yaradanc dinlerin ortodoks inanrlar arasndaki amansz atma da, bu tarihten sonra balamtr. Bu atma, Yahudilerin Kabbalaclar, Katolik kilisesinin Ezoterik inanl valyeleri, Snni Mslmanlarn da Mutasavvflar sapkn olarak nitelendirmelerine yol amtr. Bu yndeki tavr da, papaln Templierleri yok etmesine, Masonluu afarozuna, Snni Mslmanlarn "Enel 'Hak" diyen Hallac Mansur'un derisini yzmelerine, smaililer ve Babailer gibi Batni gr savunanlar daima ezmeye almalarna neden olmutur. Ancak bu konular, daha sonraki blmlerin anlatlar olaca iin imdi Yahudileri incelemeye devam edelim. Musa'dan sonra Yahudiler ancak Davut dneminde gl bir krallk kurabildiler. Mitolojide Davut'un dev Goliat' yenmesi eklinde ifade edilen olay, Davut'un idaresindeki Yahudi kavminin, kendisinden sayca ok daha fazla olan dier kavimleri yenmesine ve vaadedilen topraklarda kralln oluturmasna bir atfdr. Davut, krall ile birlikte, kendilerini bir arada tutan en nemli ey olan tek Tanrl din inancn da pekitirmek istemi ve bakenti Kuds'de bu tek Tanr iin ok grkemli bir mabed yaplmasn emretmiti (9). Bu mabedi yaparken Yahudiler, Msr'daki 400 yllk yaamlar srasnda renmi olduklar talk ve duvarclk sanatn konuturdular. Bu denli byk

bir mabedin yapm iin zorunlu olan rgtlenmeyi de Msr meslek loncalarn kopya ederek saladlar. Mabedin yapm iin hazrlklar hzla srerken Davut ld ve yerine olu Sleyman geti. Kadn ve ikiye dknlyle tannan Sleyman (10), mabedin yapmyla ok ilgili deildi. O nedenle de evresinde inaatn bana geirilebilecek yetenekli bir insan arad. Arad insan da Sur kentinde buldu: "Hiram"... Hiram'n tek Tanrl inancn bir mridi olduu sanlmyor. Ancak Hiram, son derece yetenekli bir rgtleyici ve bronz iilii konusunda bir deha idi. Mabedin yapmnda binlerce kii alyordu. eitli meslek dallarnn loncalar, raklar, kalfalar ve ustalar eklinde dereceli olarak rgtlenmilerdi ve sorumluluk da ustalar arasnda pay edilmiti. Her grevli derecesine gre cret alyordu. Binlerce insann hangisinin hangi derecede olduunun ezberlenmesi imkanszd. Yrrlkte olan lonca sistemine gre raklar ancak belli bir sre eitildikten sonra kalfa olabiliyorlar ve sadece ok yeteneklileri ustala terfi edebiliyordu. Hiram, bu sistemi biraz daha gelitirdi ve cret datmnda kolaylk olmas iin, ayn meslek srlan gibi, her derece salikinin hayat pahasna saklayaca birer parola verdi. Bu sistem ilerin hzlanmasn saladysa da, Hiram'n sonunu da hazrlad. Daha nce kendilerini usta gibi gsterip haksz yere yksek cret alanlarn bu yolu kapanmt. Haksz kazanca almlardan bir grup kalfa Hiram'dan ustalk parolasn zorla almaya karar verdiler. Ancak bunlarn ou korkup eylemden vazgeti. lerinden sadece Hiram mabette sktrp parolay zorla almaya altlar. Hiram parolay vermeyi reddedince de onu ldrdler. ler bir sre iin aksadysa da, Sleyman len Hiram'n yerine bakasn buldu ve mabet bitirildi. Mabedin yaps, burasnn Msr'daki tek Tanr mabetlerinin daha basit de olsa, bir benzeri olduunu ortaya koymaktadr (11). Kapnn

giriinde iki stun bulunmas, ieride gen iinde gz, gne, ay sembollerinin varl, yerin siyah ve beyaz talarla kaplanmas, sunak ya da mikap tann bulunmas bu mabedin, Msr'dakiler rnek alnarak yapldn gstermektedir. Dinle ve mabetle pek ilgisi olmayan Kral Sleyman, bir sre sonra tek bir Tanrya m, yoksa birok tanrya m inandn dahi unuttu ve sefahat iinde yaamn srdrd. Yahudi devleti de giderek zayflad ve Sleyman'n lmnden bir sre sonra, M.. 587'de Babil kral Nabukadnezar tarafndan ykld. lkede yaayanlarn nemlice bir blm igalciler tarafndan kle olarak kullanlmak zere Babil'e gtrld. Tapnak igalciler tarafndan ykld (12). Yahudiler Babil'de 50 yl yaadlar. Babil'de Smerlerden kalma Ezoterik inanlar yozlam biimde sregeliyordu. Tek Tanrl din yerini ok tanrl inana brakm, eski sembolik retilerin hepsi birer efsane haline gelmiti. Babil okulu, ok tanrl dine, inisiasyon yntemi ile "Caldi" rahibi yetitiriyordu. Yahudi toplumuyla birlikte Babil'e getirilen Museviler inisiasyonun yabancs deildiler. Lonca sisemleri tamamyle inisiasyona dayalyd. Bu nedenle, ne Babil yneticileri ne de Yahudilerin kendileri bu okula devam etmekte mahzur grmediler. Bylece Yahudi din adamlar, ne denli yozlam olursa olsun, Ezoterizmi ve, Musa'nn Ezoterik retisinde ne demek istediini daha iyi anladlar. Ancak Tevrat'a getirdikleri yeni yorumda pekok efsanenin retiye karmasna da neden oldular. Yahudilerin Babil tutsakl, Pers kral Kyros'un Babil'il igali (M.. 530) ile son buldu. Kyros Yahudilere, lkelerine geri dnerek mabetlerini yeniden yapmalar iin izin verdi. Baz kaynaklar, Pers kralnn, o dnemde olduka yaygn olduu anlalan inisiasyon yntemlerini, Ezoterizmin Zerdt dininindeki yorumunu bildiini ve bu nedenle mabetlerini yapmak iin Yahudilere izin verdiini belirtmektedirler.

10

Kuds'e dnen Yahudiler, eskisi kadar grkemli olmasa da, Kyros'un salad maddi katk ile yeni bir mabetin yapmna baladlar. Mabed yaplrken Yahudi rahipleri, tm kutsal metinlerin ve Musa'nn on emrinin yazl hale getirilmesi gerektiine, aksi takdirde yeni bir klelik halinde tm dinin yok olup gideceine karar verdiler. Bylece Ezra ve arkadalar, daha nce deindiimiz Tevrat'n yazm ilemine baladlar. Kutsal kitaba Babil'de renilen bir sr efsanenin sokuturulmasna ok kk bir gurup kar kt ancak seslerini yeterince duyuramadlar. Bu grup Musa'nn eserini, Msr Hiyoroglif diliyle kat sr perdesi altnda yazdn ve retinin srlarn da kendi setii ve inisiye ettii 70 kiilik bir gruba verdiini aklad. "Kabbalaclar" denilen bu kk grup ve onlarn inanrlar bir sre sonra Yahudi toplumundan tamamen tecrit edildiler ve sapkn olarak nitelendirildiler. Peki bu Kabbalclar kimlerdi ve Musa'nn gerek retisi neydi? (13). Osiris Mabedinde inisiye edilmi olan Musa, yeni dini de Osiris dini zerine ina etmi, Saabi inanlarndan da bir lde faydalanmt. Ancak Osiris dininin gerek srlar, sadece inisiye edilen ve belli bir eitimden geen kiilerin anlayabilecei nitelikte olduu iin Musa da, retisini mridlerine anlatabilmek maksadyla nispeten basitletirmi, basitletiremediini de semboller kullanarak anlatmaya almt. te Ezra'nn anlayamad ve deitirerek Musa dininin bambaka bir hviyete dnmesine neden olduu semboller bunlard. Musa, retisinin yozlamamas ve sembollerin gerek anlamlarnn yok olup gitmemesi iin eski bir yntemi kulland. Mridleri arasndan en uygun grd 70 kiiyi seti ve onlar inisiye etti, zaman ierisinde eitimlerini tamamlad ve srlarn gerek manalarn retti. Onlara, brani dilinde "kabul edilmiler" anlamnda Kabbalclar ismini verdi. Kabbala retisini benimseyen ve zorunlu gler srasnda Yahuda lnde kalan gruba Esseniler ad verilir. Ancak bu konu ilerde incelenecei iin Kabbala retisine geri dnelim.

11

Olduka uzun bir sre Musa'nn gerek retisini inisiasyon yntemi ile takipileri arasnda yayan Kabbalaclar, yaadklar yerlerin smaililer tarafndan igal edilmesinden sonra, daha zgr davranabileceklerini grdler. Ezoterik ierikli sufi tarikatlarn ortaya kt bu ada Kabbalclar da ortamn zgrlnden yararlanarak, retilerini basl hale getirdiler. Kabbalaclarn en nemli iki eseri M.S. 1200'lerde spanya'da yazld. Mslman Endls devletinde ortaya kan bu eserler "Zohar" ve "Seferitsire" idi. Baz aratrmaclar slami Tasavvuf hareketinin Kabbala'nn da kkeni olduunu ne srmektedir. Ancak tam aksine, slami Tasavvufu yaratan kaynaklarn banda, Msr Hermetik inanlar, Yunan Pisagor-Eflatun felsefesi kadar, Kabbala felsefesi de gelmektedir. Kabbala'nn nde gelen kitab Seferitsire'ye (14) gre Evren, eitli elemanlarn araclyla yce bir varlktan tezahr etmitir. Bu elemanlarn ilki, Tanrnn ksal varl olan Ate'dir. kinci eleman bu yce ktan kan Ruh'dur ve sembol Hava'dr. ncs Su'dur ve havadan doan su, oksijen ve hidrojen'in bileimidir. Bu semboln Ezoterik anlam, suyun yaam bnyesinde barndrddr. Drdnc eleman ise, atein katlam trevi olan Toprak'dr. Seferitsire, dnyann oluumunda bu drt temel elemann yansra, alt yan gcn de kullanldndan bahsetmektedir. Bunlar drt yn, yani kuzey, gney, dou ve bat ile iki kutup, yani aa ve yukar ynlerdir. Tm evren Yce Varlktan sudur etmitir, halen onun iinde yzmektedir ve herey sonunda ona geri dnecektir. te bu nedenle tm varlklar birdir ve tm insanlar kardetir. Kabbalaclar Tanr iin, insann idrakinin dnda atlanma gelen "En-Soph" kelimesini kullanmlardr. Tanrnn nsz ve sonrasz olduunu ifade eden bu kelimenin Msr kkenli olduu ve Yunanca'da "akl ve hikmet" anlamna gelen "Sophus" kelimesiyle ayn kkten geldii sanlmaktadr.

12

Kabalaclarn dier nemli eseri Zohar'da ayn Ezoterik anlat daha da gelitirilmitir. Zohar'a gre, yaamn zerine kurulu olduu tm sistemin amac, Tanrdan bir para olan ruhun tekaml ederek yine ona dnmesidir. Ancak Kamil nsann, yani "Adam Kamon"un Tanrya ulamas mmkndr. Her devirde mutlaka bir veya birka Adam Kamon bulunmutur. Adam Kamon olmak bireylerin srdrd yaam tarzna baldr. Evrende en gl yasa tekaml yasasdr. Ama bir dier yasa daha vardr; o da varlklarn kendi iradeleri ile hareket edebilmeleri yasasdr. Bu nedenle bir insann Adam Kamon haline . gelebilmesi kendisine baldr. Ancak hikimse bir tek yaam iinde Kamil nsan olamaz. lmsz olan ruh, bedenden bedene geerek, mkemmeli arar. Mkemmeli, yani lahi Srr, ancak ona layk ise bulabilir. Kabbalaclar, bir yandan slam, dier yandan da Hristiyan dnyasndaki Ezoterik reti ekollerini etkilemilerdir. Avrupa Yahudileri arasnda Kabbala inanc, Haddisimler ile su yzne kmtr. Halen gnmzde varln srdren Kabbalacln bu halka inmi sekilinin din kitaplarnda, Panteist inanlar aka gzlemlenebilmektedir. Kabbala'nn Ezoterik Hristiyan ekolleri zerindeki etkilerine ilerde deinmek zere, Ezoterik doktrinler tarihinin bir baka koluna, Antik Yunan'daki inan biimlerine gz atal

Kaynaka:
1- SANTESSON Hans Stephan "Batk lke MU Uygarl" - RM Yaynlan stanbul 1989 -Sf. 92 2- NAN Afet - "Eski Msr Tarihi" - stanbul 1956 - Sf. 108 3- SCHURE Edouard - "Byk nisiyeler" - RM Yaynlar - stanbul 1989 -Sf. 221 4- HOOKE Samuel Henry - "Ortadou Mitolojisi" - mge Yaynlar Ankara

13

1991 -Sf. 122 5- SCHURE E. -e- Sf. 229 6-SCHURE E. - e - Sf. 233 7-SCHUREE..-e-Sf. 235 8- SCHURE E. -e - Sf. 246 9- Byk Dinler ve Mezhepler Ansiklopedisi - stanbul 1964 - Sf. 172 10- DE NERVAL Gerard - "Douya Seyahat" - Kltr ve Turizm Bakanl Yaynlar - Ankara 1984 - Sf. 97 11- RS Hayrullah - "Musa ve Yahudilik" - Remzi Kitabevi stanbul 1966 -Sf. 232 12- RS Hayrullah - e - Sf. 265 13-RS Hayrullah - e - Sf. 338 14- Trk Mason Dergisi - Say 21 - stanbul 1956 - Sf. 1095