YNUS EMRE DVNI

Haz rlayan

Yrd. Do. Dr. Mustafa Tatc

 T. C. KLTR VE TUR ZM BAKANLI I

KTPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MDRL

3139 KLTR ESERLER 422 ISBN 978-975-17-3342-9

www.kulturturizm.gov.tr e-posta: yayimlar@kulturturizm.gov.tr

Bu kitap internet ortam8nda ilk kez yay8mlanmaktad8r.

*
YNUS EMRE'N"N DVNI, D"L", D&NCES" VE SAN'ATI Ynus Emre XIII. As8rda Orta Anadolu'da ya?ayan mutasavv8f bir ?airdir. Kaynaklar8n verdiBi bilgiye gre 1240-1 senesinde Eski?ehir'e baBl8 Sar8ky'de doBmu?tur. Herhangi bir Brenimden geip gemediBi belli deBildir. Tasavvuf Brenimi iin nce Hac8 Bekta?-8 Vel'ye gitmi?, Onun ynlendirmesiyle Tapduk Emre'nin mridi olmu?tur. Menak8ba gre Tapduk Emre'ye k8rk y8l hizmet ettikten sonra seyr slkunu tamamlam8?t8r. 1320-1 senesinde vefat eden Yunus Emre, yazm8? olduBu ?iirleriyle Trke'yi bir a?k ve man dili haline getirmi?tir. Ynus Emre'nin Rislet'n-Nushiyye (Bt Kitab8) ve Dvn-8 lhiyt (Oiirler) olmak zere, bilinen iki eseri vard8r. Risle, H. 707/M. 1307 y8l8nda, mesnev ?eklinde yaz8lm8? tasavvuf bir Bt kitab8d8r. Bu eser, "F'iltn/F'iltn/F'iln" vezniyle yaz8lm8? 13 beyitlik bir mesnev ile ba?lar mensur blmle devam eder. As8l mesnev, bu mensur blmden sonra ba?lar. Metin, mensur k8s8mdan nce gelen giri? beyitleriyle birlikte 600 beyitten olu?maktad8r. As8l mesnev "Mef'ln/Mef'ln/Fe'ln" vezniyle yaz8lm8?t8r. Aruz vezninin Trke'de yeni yeni uyguland8B8 bir devirde yaz8lan risalede, bir hayli vezin aksakl8klar8 vard8r. Rislet'n-Nushiyye, belli bir plana gre yaz8lmakla birlikte, eserin slbu, Ynus'un ilhlerine gre daha az ?iiriyet ve lirizm ta?8r. Bu mesnevde ahenkten ve ?8kne bir sluptan sz etmek mmkn deBildir. Fakat eserde sembolizm mkemmeldir. Buradaki kavramlar soyut olup, genellikle te?his (ki?ile?tirme) san'at8yla i?lenmi?tir. Didaktik bir yk olan Risalet'n-Nushiyye, insan8n, olgun insan olma yolunda ya?ad8B8 manev yolculuBunu anlatmaktad8r. Ynus, bu man yolculuBunu anlat8rken devrin sosyal ve kltrel deBerleriyle, nefisle mcadele, a?k ve muhabbet, kanaat, 8st8rap gibi hallerin evrensel kavramlar8n8 kayna?t8r8p k8smen sembolik bir mesnev kaleme alm8?t8r. Ynus Emre, XIII. yzy8lda Anadolu sahas8nda OBuz Trklerinin konu?up yazd8B8 yaz8 dilinin en nemli temsilcilerindendir. Trkiye Trkesi'nin tarih devresinin ilk safhas8n8 te?kil eden ve "Eski Anadolu Trkesi" ad8 verilen bu ?ivenin olu?umunda, Ynus Emre byk bir rol oynam8?t8r. Ynus'un Dvn'8nda kulland8B8 kelime ve ifade kal8plar8, mecaz ve 8st8lahlar, Trke'nin edeble?mesi yolunda gerek bir dnm noktas8d8r. Esasen Ynus'un eserlerinde grlen dil bilimi kurallar8, Sultan Veled'in, Gl?ehr'nin, Ahmet Fakh ve ?8k Pa?a gibi, o devir ?airlerinin eserlerinde de bulunmaktad8r. Fakat Ynus'un dili, kendine zg bir slup ve estetik ta?8maktad8r. BilindiBi gibi, Anadolu Seluklular8 zaman8nda din ve bilim dili olarak Arapa; edebiyat dili olarak da Farsa kullan8l8yordu. Hatta bu devirde Farsa, saray dili hline gelmi?ti. ?te Ynus Emre ve devrinin diBer Trke yazan ?airleri, sessiz sedas8z nemli bir ink8lp gerekle?tirmi?ler; Trke'ye dn? yapm8?lard8. Gnmze gelmemekle beraber, Ynus'un ya?ad8B8 aBda zengin bir szl edebiyat8n var olduBu sylenebilir. Daha XII. yzy8l8n ba?8ndan itibaren yaz8l8 bir edebiyat8n doBmaya ba?lad8B8 da bilinmektedir. Ynus Emre ve aBda?lar8, Anadolu'da yeni bir edeb dil meydana getirirken, halk diline, szl ve yaz8l8 edebiyata dayanm8?lard8r. Ynus Emre'den az nce ya?ayan bir ka ?air Anadolu Trke'siyle ?iir yazm8?t8. Bunlar8n iinde Mevln Celleddin-i Rm'nin bilinen bir ka ?iiri ve mlemmas8 bulunmaktad8r. Mevln'dan sonra oBlu Sultan Veled, ana dili Trke ile babas8ndan daha ok say8da ?iir yazm8?t8r. DiBer taraftan Ynus Emre'den biraz nce veya sonra ya?ayan Ahmet Fakh, Oeyyd Hamza ve Dehhn gibi ?airlerin Anadolu Trke'siyle az ok eserler kaleme

ald8klar8n8 biliyoruz. Btn bunlar8n iinde Ynus'un Trke'si, fikirleri gibi mstesna bir yere sahiptir. Ynus'un as8l dehas8, Trke'yi bir sanat8 duyarl8l8B8yla kullanmas8nda aranmal8d8r. O, Trke tasavvuf ve man dilinin kurucusudur. Dilimiz, Ynus'un kalemiyle estetikle?mi?, edeble?mi? ve yeniden hayat bulup yay8lm8?t8r. Bu dil, slm Trk medeniyetinin o devirde ta?8d8B8 btn zenginliBi iine alan ve aksettiren bir zellik arzeder. Ynus'un kulland8B8 dil, sadedir. Bununla birlikte O, devrinin Trke'sinde var olan ve halk taraf8ndan da anla?8lan Arapa ve Farsa kelimeleri de kullanm8?t8r. Zira bu devirde Trkler, slm medeniyeti dairesine girmi?; Kur'n, snnet ve bunlara baBl8 olarak geli?en slm tasavvufuna uygun olarak ya?amaya ve d?nmeye ba?lam8?lard8. Dolay8s8yla halk, bu kltrn dilini de hazmetmi?tir. Bu sebeple Ynus'un dili, halk8n yabanc8 olduBu bir dil deBil, aksine ?ins8 olduBu bir dildir. Bu yzden ?hreti geni? bir muhite yay8lm8?t8. Onun ?iirlerinde; halk syleyi? ve deyimleri, Trke'ye adapte edilen Farsa ve Arapa kelimeler, devrin kltrn yans8tan, bilhassa, din tasavvuf, toplum, insan, madd kltr, kozmik lem ve devrin insan tipleriyle, sosyal ve siyas dzenini dile getiren ifade ve unsurlar ok miktarda bulunmaktad8r. Ynus Emre Dvn8 incelendiBinde, pek ok Arapa ve Farsa kelimenin Trkenin ses yap8s8na uyarland8B8 grlecektir. Oiirlerde, mesela; Farsa olan bicid, "becid"e; erB, "8rak"a; ?ikre, "e?kere"ye; mismil, "m8sm8l" ?ekline dn?m?tr. Yine, Arapa olan vas8yyet "vasyet"e; hec, "hece"ye; berk urmak, "balkurmak" veya "balk8mak" ?ekline dn?m?tr. Yunus'un ?iirlerinde dikkat eken bir ba?ka zellik de, art8k bugn unutulmu? pek ok arkaik kelimenin kullan8lm8? olmas8d8r: "Arkuru, g, tmek, zmek, ayruk, bezek, kezek, diki, ton, genez, kar8mak, umak, pusar8k, tanmak, ?e?mek, saB8nmak, s8nuk, kii, esenlemek, tkeli, bay8k, iye, snk, ssmek, utlu, yazu, yazuk" gibi kelimeler, Ynus'taki arkaizmi gstermektedir. Ynus'un as8l dehs8 dildeki ba?ar8s8d8r. Ynus, hangi tefekkr rnn nas8l bir dil ile anlatm8?t8r da, bu kadar sevilmi?tir? Bunu Nihat Sami Banarl8 ?yle tesbit etmektedir: "Ynus Emre'ye kadar, milletin zerinde as rlarca i ledi i Acem lisn bile vahdet-i vcd inan n Ynus kadar kolay syleyememi tir. Hibir yapmac olmayan, adeta san'at kayg s ile sylenmiyormu gibi sade ve klfetsiz bir lisanla sylenen Ynus'un iirlerine hemen btn tasavvuf edebiyat nda benzer iirler bulmak kolay de ildir. Bu iirlerin benzerleri, ancak Onun yolunda yryen ve Onun gibi sylemek azmiyle co kun, Ynus Emre mektebi talebesinin baz iirleridir. Ynus'ta, tasavvufun sylenmesi g heyecanlar berrak bir su iindeymi gibi zevkle grlr. Bu su, denilebilir ki, Ynus'un gzel, msik dolu, saf ve temiz Trke'sidir. Bu yle bir sudur ki, bulundu u kap sars l p Onu a ldatan airin ruhundaki f rt nalar artt ka daha ok berrakla r. Allah sevgisini, insandaki Allah' ; her varl kta Allah diyen bir ifade bulundu unu syler ve Tanr s na varamamak endi esiyle yand zamanlardaki ac s n hayk r rken Ynus, deta eskiden sylenmi iirleri hat rl yor ve onlar tekrarl yormu as na iiri kolay sylemi tir. Bylelikle, Anadolu'da XIII. as rda ba layan ve bir daha yerini hi bir yabanc dile b rakmayan Trke'nin bu kat'i zaferinde Ynus Emre'nin aziz hizmeti vard r. Ancak, Ynus Emre Trke'si, baz lar n n yanl olarak syledikleri gibi bir ztrke de ildir. Bu dil, ortak /slm medeniyeti iinde teden beri geli meye ba lam ve bu ortak medeniyet dillerinden Trkele tirilmi kelimelerle zengin bir /slm Trk Dili'dir. Trk Milleti, bilhassa Anadolu ve balkanlar Trkiye'sinde her trl yabanc men e'li kelimeleri Ynus Emre asr ndan bu yana,

byk bir temsil kudretiyle Trkele tirmi ; bunlar n pek o unu kendi dilinin syleyi inceliklerine uydurarak Trke szler hline getirmi tir. /man ve ideali gere ince, geni halk topluluklar na ses duyurmaya al an Ynus Emre'nin Trkesi, i te bu artlar iinde sade ve ok gzel bir halk lisn d r." (Nihat Sami Banarl8, Resimli Trk Edebiyat Tarihi, C. I, stanbul 1983, s. 335.) Onun as8l fark8, Trke'ye getirdiBi deBi?ik ses ve kelimelere yklediBi kendine zg manlardad8r. O, sade bir dile derin manlar yklemesini bilmi?tir. Oiirlerinde hakim olan slup, konu?ma slubudur. Bu zellik ilhlerin as8rlarca dilden dile ya?ayarak gnmze gelmesinin gerek sebebidir. Oairimizin dili konusunda sylenebilecek nemli hususlardan birisi de, dvn8 incelendiBinde grleceBi zere, Onun az da olsa yet veya hadslerden iktibslarda bulunmas8d8r. Fakat as8l nemlisi dvn8n hemen her ?iirinde O, bu yetlerin adeta Trke melini verir gibidir. Ynus Emre, ayr8ca, kulland8B8 dil, slup ve soyut unsurlar8yla kendinden sonra geli?en halk ve dvn ?iirini haz8rlayan ki?i olmu?tur. Nihayet, Trke, Ynus Emre'nin kalemiyle en gzel ?eklini alm8?t8r. Ynus, btn edebiyat tarihimiz iinde Trke'nin edeb bir dil hline gelmesinde en byk, en mhim merhalelerden birisi ve belki de birincisidir. Onun dili, k8saca, slm Trk medeniyetini ve inan deBerlerini btn derinlikleriyle aksettirmektedir. * Ynus Emre, bir Trk- slm mutasavv8f8d8r. Onun ?ahsiyetini yoBuran en nemli unsur da tasavvuf hayatt8r. Bu zelliBi esas olmak kayd8yla Ynus, dili, d?nce sistemi, geleneBe baBl8l8B8, evresi ve hayat tarz8yla Trk ve milldir. Ynus'u incelerken, eserinin ?ekl yap8s8yla beraber muhtevas8n8 da deBerlendirmek gerekir. Ynus'un dnyas8n8 Allah a?k8, tevhd d?ncesi, ahlk ve gelenek gibi drt nemli kavram olu?turur. O, d?ncelerini ?iirle ifade ederken sde, fakat, derindir. Ynus Emre'nin idealize ettiBi tip, "insn-8 kmil" tipidir. Mutasavv8f8m8za gre e?ya, tek ve mutlak varl8k olan Tanr8'dan zuhur etmi?tir. Tanr8'dan zuhur eden e?y yine geldiBi leme, yani Hakk'a dnecektir. E?yan8n, kendisine ait mstakil bir vcdu yoktur. Vct tektir ve o da Tanr8'ya aittir. Ynus'a gre ahlk, insan olmayan davran8?lar8 terk edip ilh yarad8l8?a ynelmektir; ahlk olmayan davran8?lar, Ynus'un szlBne "yaramaz" kelimesiyle girer. "Yaramaz" davran8?lar8n "yarar" davran8?lara dn?trlmesi, insn-8 kmil olman8n esas8d8r. nsan8 insan yapan z, yarat8l8?8ndaki a?k cevheridir. Ona gre a?k, var olman8n yegne sebebidir. Ynus'u, felsef mnda panteist, mistik veya hmanist kabul etmek doBru deBildir. Her ?eyden evvel, Ynus'un tasavvuf anlay8?8 Kur'n-8 Kerim'e, Hz. Peygamber'in davran8?lar8na, kendisinden nce ya?ayan slm mutasavv8flar8n8n d?ncelerine dayan8r. Ynus'un mutasavv8fl8B8 dinamiktir. O, manev hayat8 toplumla i ie ya?ar. dealize ettiBi insan8 anlat8rken hayat8n iinden, doBadan ve evresinden baz8 unsurlar8 mecz olarak al8r. Mesela, Hak yolcusunu deniz kenar8na gen bir ku?a; ku?un menzilini denize; mr?idi cevhere, hazineye; chil ki?iyi Bt almayan hayvana benzetir. Ynus, ?iirinde, evresinden, e?yadan, doBadan, dnyev deBerlerden sz etmekle birlikte, o, madd deBerleri hibir zaman gaye olarak ele almam8?t8r. Onun gayesi ilhdir. Ona gre, varl8B8n z nemlidir. Her ?eyin znde hakikati a?k olan Allah vard8r. A?k bu manada hakikatin hem kendisi, hem de vas8tas8d8r. Dolay8s8yla Allah'a yine a?k ile ula?8labilir. Varl8k, Tanr8'n8n zndeki bu a?k8n dalgalanmalar8ndan ibarettir. lk yarat8lan cevher, yarat8l8?8n gayesi olan"Nr-8 Muhammed" de a?ktan ibarettir. Bu nur insan8n cevherinde vard8r ve insana verilen deBer de bu cevherden trdr.

A?k8n temelinde Allah olduBuna ve Allah a?ktan ibaret olduBuna gre, her trl sevgi insan iindir, diyen hmanistler, a?k8 s8n8rland8rd8klar8 iin Ynus'tan daha farkl8 d?nrler. Zira Kur'an'daki Allah, lemleri kaplam8? bur nrdur. nsan ise, bu nurun bir yans8mas8d8r. Bunun iindir ki, Hmanist sevgi anlay8?8 daha dar bir anlay8?t8r. "Ynus Emre'nin hmanizmas8n8n kaynaB8n8 ba?ka yerlerde aramak mns8zd8r. Onda grlen bu insan sevgisi, tamam8yla slm'8n esaslar8na ve bunu en iyi ?ekilde tatbik eden Trk milletinin deBer hkmlerine dayanmaktad8r. Kur'n-8 Kerim'de "mminler karde?tirler," buyurulmu?tur. Hz. Peygamberimizin ise, "Ey Allah'8n kullar8, hepiniz karde? olun." Yine, "Kendisi iin sevdiBi ?eyi mmin karde?i iin de sevmeyen tam mmin olamaz." Ve yine, birbirinize kin tutmay8n8z, birbirinizi k8skanmay8n8z, birbirinize s8rt evirip alakas8z davranmay8n8z." gibi hadsleri vard8r. slmiyet'te insan8n deBeri ok byktr. Ynus Emre de, -ba?kalar8 gibi- slm'8n anlay8?8n8 ve gr?n, hayat telakkisini anlatm8?t8r. Onun byklB, bunlar8 ifade edi?teki kudretinden ileri gelmektedir." (Faruk K. Timurta?). Ynus'un manev dnyas8na felsef yakla?8mlarla da girilemez. Nitekim Onun sermayesi ak8l deBil, a?kt8r. Ak8lla her ?ey tamamlanamaz fakat a?k gelince cmle eksikler biter. Yine bundan trdr ki, Yunus'un dnyas8na, Onun kabul ettiBi d?ncelerin kavramlar8yla girmek gerekir. Esasen eski tabkt ve tezkire yazarlar8 Ynus'un san'at8ndan bahsederlerken, "tasavvuf ?ahsiyetini" daima n plana 8karmaktad8rlar. Bu konuda Lmi, ?airin ?iirini anlat8rken "ser--ser esrr-8 tevhd ve etvr-8 tefrid ve rumz u i?arettir." demektedir. ?8k elebi'ye gre Ynus, "Tanr8 mektebinde okuyan bir riftir." eleb, bu konuda ?yle diyor: "Lisan-8 kli, lisn-8 hle tercemn itmi? abdl u ebrrdand8r. Ve lisn-8 ayn8yla izhr-8 mafi'z-zamr eden ashb-8 esrrdand8r." Oeyh Sleymn Kstendili'nin kanaati de bunlardan farkl8 deBildir. Ynus, Oeyh'ye gre, "Trke ibarelerle gazel ve ilh tarz8nda pek ok tasavvuf s8rr8 izhr etmi?tir." Bursal8 M. Tahir'in ?u cmleleri, Ynus'un san'atkr ?ahsiyetinin erevesini izer: " lhiyt-8 rifneleri sde ve amiyne olmakla beraber, gavm8z-8 ilm-i tasavvuf cihetiyle pek ok mezmin-i hakkay8 cmi' olduBu kendisinden sonra gelen bi'l-cmle uref ve kmmelnin teslim-gerdesidir." Cemil Rif'at'8n kanaatleri de konumuz a8s8ndan pek mhimdir: "Ynus, bugn bile okunmas8 lezzet verecek derecede temiz ve a8k bir Trke ile yazar. Gazeliyt8n8n mevzuu, hemen kmilen derv?liBe, ulhiyete, mr?idliBe, Cennet ve Cehennem'e dairdir. Btn eserlerinde tasavvufun msterih ve dnyaya glen rhu hissedilir. Bilhassa Ynus Emre m8sralar8na ok derin ve samimi bir heceyan da vermeBe muvaffak olmu?tur ki, bugn bile zerinden tamam yedi as8r getiBi halde o m8sralar8 tekrar ederken rhumuzu saran gzelliBin s8rr8 da budur." Kprl'ye gre Ynus'un san'at8 "mill"dir. Bu Trk san'at8n8n ba?l8ca iki zelliBi vard8r. Birincisi ona ahlk, sofiyne esaslar8n8 veren slm-Nev-Eflatun unsur; ikincisi, lisn8n esas8, diBeri ?ekli te?kil eden bu iki unsur. Ynus'un ?ahsiyetinde birbiriyle o sretle mezc olmu?tur ki, ondan vcda gelen o yeni san'at ?ekli zevk itibariyle tamamen Trktr. Esasen Kprl'nn, Ynus'un san'at8n8 olu?turan unsurlardan sayd8B8 " slm-NevEflatun anlay8?, Hz. Peygamberden beri ya?anagelen "lednn" hayatt8r. Ynus, bu hayat8 ve gr?, Trk'e has bir zevk ile ifade etmi?tir. Bunu yaparken, san'at8n8 olu?turan baz8 karakteristik zelliklerden de sz etmek gerekir. Bunlar, samimilik; a8kl8k ve ilh bir duyu?tur. Ynus'u okurken, kar?8m8za sde, masum ve rhu ?efkat dolu bir derv?in ilh bir lisanla konu?tuBunu hissederiz; zaten bu sebepledir ki, Ynus, daha ya?ad8B8 aBda yay8lm8?, hakl8 bir ?hrete kavu?mu?tur.

Ynus'un kltrnde sadece mistik kavramlar sz konusu deBildir. O, ?iirlerinde, Hintran ve Yunan mitolojisinden; efsanev unsurlardan, yet ve hadslerden, klasik dnem mutasavv8flar8ndan, halk kahramanlar8ndan bir hayli iktibslarda bulunur. DiBer taraftan bu dvndaki ?iirlerde mahall hayat8n izlerini canl8 bir ?ekilde ya?ad8B8n8 grmek mmkndr. Ynus, Trklerin slm medeniyeti dairesine girmesiyle birlikte ya?amaya ba?lad8B8 kltr deBi?melerinin de ?hididir. Dvn'da, ak8nc8 bir Trk toplumundan ekinci bir Trk toplumuna gei?in canl8 izlerini grmek mmkndr. Mutasavv8f8m8z8n san'at8nda, ir?d gayesiyle (didaktizm) a?k (lirizm) paraleldir. Bu sebeple sz konusu ?iirler, Mevln'n8n ?iirlerine benzemektedir. Onun ?iirlerinde grlen Breticilik, insana b8kk8nl8k verecek derecede deBildir. nk Onun ifadelerindeki doBall8k ve sevgiden kaynaklanan co?ku, BreticiliBi hissettirmemektedir. Ba?ka bir ifadeyle, Ynus Emre'deki fikr unsurlar, duygunun potas8nda erimi?tir. Oiirinin znde insan8n hakikati olduBu iin, Ynus'un tasvir ettiBi insan , her devirde yeniden ya?anmaya ve yorumlanmaya msaittir. Bu ?iirlerdeki co?kunun kaynaB8, Yunus'un deBi?en mekan ve zamanlarda, deBi?meyen insan8 yakalamas8ndan kaynaklanmaktad8r. Ynus Emre, Ortaasya'da, Ahmed Yesev ve derv?lerinin hikmetleriyle ba?layan 8B8r8, ilhleriyle Anadolu'da devam ettirmi?tir. Fakat bu devam, takld mahiyette deBildir. Ynus, "Hikmet GeleneBi"ni kendi kabiliyetiyle yoBurmu?tur. Bu sebepledir ki, O, mektep bir ?air olarak tan8nm8?t8r. Bir slupu olan Yunus, kendinden nce ya?ayan sfiler taraf8ndan kullan8lan klsik kavramlar8n Trke kar?8l8klar8n8 bilinli olarak arayan ilk ki?idir. Ba?ka biur syleyi?le, Yunus'un byklB, kendisine has soyut bir sf dili geli?tirerek dilimizin bir a?k ve mn dili olmas8n8 saBlamas8ndan kaynaklanmaktad8r. Anadolu'da Ynus'tan sonra ya?ayan, Onun izinden giden pek ok ?air mutasavv8f art8k bu mn dilini kullan8p i?lemi?tir. Oairleri "Ynus dilinden konu?turan" sebep nedir, ?eklinde sorulacak bir sorunun cevab8 yine Ynus'un menkabev hayat8yla ve ?iirlerinde gizlidir. Ynus Emre'nin destan hayat8 kendi aB8ndan gnmze kadar zellikle sf evrelerde "bir slik timsli" olarak srekli anlat8lm8?t8r. Bu zellik, ?iirleri iin de geerlidir. Onun ?iirleri, sliklere gerek usl (erkn) Bretiminde ve gerekse a?k ve irfn telkin eden zellikleri ynyle as8rlardan beri okunagelmi?tir.

DVN-I YNUS EMRE

Dr. Mustafa Tatc

ELF 1 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Sensz yola girrisem rem yok adm atmaga Gevdemde kuvvetm sensin baum gtrp gitmege Gnlm canum aklum bilm senn ile karr ider Pervz ururlar dem-be-dem uuban dosta gitmege Kendliginden geeni togan ider ma'k an rdek keklige salar sr idben tutmaga k m diyem ben ana Tanr'nun umagn seve Umak dah tuzagm m'min cnlarn tutmaga Gan Cebbr k erine bin Hamza'ca kuvvet virr Taglar yirinden rar yol eyler dosta gitmege Yz bin Ferhd klng alm kazar taglar bnydn Kayalar kesp yol eyler b- Hayt aktmaga b- Hayt'un emesi klarun vislidr Kadehi tolu yridr susamlar yakmaga k kii miskn olur yol iinde teslm olur Kim n'iderse boyun bura re yok gnl ykmaga Yidi veyil Tamu'sn kl eyler klar h Kasd ider sekiz umag nr ide nra katmaga Bildk gelenler gediler grdk konanlar gdiler Ik arbn ien cnlar uymaz gmege konmaga Tutulmad Ynus cn gedi Tamu'dan Umak'dan Yola dp dosta gider gine asln ulamaga

Ynus Emre Dvn

F. 55b, T. 1b, K. 95a, RY. 70a, YE. 83a, NO. 188a, Rt. 1, M. 21, . 67b. 2 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ik davsin klan kii h anmaya hrs u hev Ik evine girenlere ayruk ne meyl ne vef Girek k olan kii anmaya dny-hiret k degldr ol kii yriye izzeti kova Her kim izzetden gemedi klk bhtndur ana Hergiz girdgi yok durur kla izzet bir eve Diliyile k diyenler bilmediler k neydgin Benm cevbum sen eyit ka izzet midr bah zzet erkn kamus bunlardur dny sevgsi Ikdan haber eyitmesn kim dny izzetin seve Dny v izzet kla bunlar sz-kr olmad Vallah nkte benm degl k hzrdur grmez rev Her kimde kim k varsa ayruk ne sgar ol yire Dost degine geemez at u katr yhd deve Bu cmle k olanlar kla geldiler bile Mhadeye gark olan dmeyiserdr ol eve Ynus' k diyben zinhr zenp gelmenz ok bezirgn ziyn ider varcagz rak ava F. 56b, T. 2a, K. 115a, RY. 38a, YE. 22b, A. 2, . 3a.

Dr. Mustafa Tatc

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

3 Bir kez yzn gren senn mrince h unutmaya Tesbhi sensin dilinde ayruk nesne eyitmeye Tatuna turan zhid nazaruna irerise Tesbhini undup ol ayruk secde de itmeye Agzna ekker aluban gzleri sana tu olan Unda ekkerini ayruk eyneyben yutmaya Grse yzn nrnun balkdugn gelp Ayun on drdi gicesi senden sebak itmeye Ben seni sevdgm in eger bah dirlerise ki cihn milkin virem dah bahs yitmeye ki cihn toptolu bg u bostn olursa Senn kokundan ey gl bostn iinde bitmeye Gl reyhnun kokus kla makadur k olanun mak hergiz ginden gitmeye srfil srn urcak mahlkt turugelicek Senn nnden artuk h kulagum iitmeye Zhre yire inbeni sazn nvaht eylerise kun ireti sensz gzi ol yana gitmeye N'ider k hnumn sensz cihn y cn ki cihn fid sana kimsene gmn dutmaya Sekiz Umagun Hrsi eger bezenp geleler Senn sevgnden zgeyi gnlm h kabl itmeye Bu dnyede ne ola kim hiretde ol olmaya Hrla Glmn gelicek k elin uzatmaya

6 13

Ynus Emre Dvn Ynus seni seveliden beret old cnna Her dem yeni dirlikdedr hergiz mrin eskitmeye F. 57a, T. 2a, K. 69b, 159a, RY. 53a, YE. 80a, 86a. 4 Mstefi'ln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 ki cihn zindnsa gerek bana bostn ola Ayruk bana ne gam gussa n inyet dostdan ola Varam ol dosta kul olam her dem alam gl olam Hem syleyem blbl olam turagum glistn ola Ol dost yzin grdi gzm erenlere toprak yzm Sz bilene i bu szm gerek ekeristn ola Sensz iki cihn benm zindn grinr gzme Senn kunla bilien gerek hssl-hsdan ola Her davden geen kii Hak'dan yana uan kii Ik arbn ien kii geh esrk geh mestn ola Krdr mnfkun gzi yarn kara koyar yzi Halkun bana ac szi gerek ekeristn ola Her dem yzm yire uram Allah'uma kr klam Ben benligm dosta virem ne da'v y destn ola Ika dyemedi zm genszin ald rzum Ynus senn i bu szn lemlere destn ola F. 58a, T. 3a, RY. 10a, YE. 85a, NO. 184a, Rt. 25 5 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

Dr. Mustafa Tatc

1 2 3 4 5 6 7

Ik etegin tutmak gerek kbet zevl olmaya Ikdan bir elif okyan kimseden su'l olmaya Ik didgn bilrisen ka gnl virrisen Ik yolna ml ne olur cn dah muhl olmaya sil-zdeler ninn eger bilmek dilerisen Her szinn ma'nsi var szi sebk sal olmaya riflerden nin budur her gnlde hzr ola Kendyi teslm eyleye szde kl kl olmaya Grmez misin sen aruy her bir iekden bal ider Sinegile pervnenn yuvasnda bal olmaya Eger gher isterisen hdmet eyle riflere Chil bin sz sylerise ma'nde miskl olmaya Miskn Ynus zehr-i ktil k elinden tiryk olur lm amel zhd t'at pes ksuz hell olmaya F. 58b, T. 3a, YE. 79b, NO. 194a.

1 2 3 4

6 Anmaz msn sen ol gni gzn nesne grmez ola De sretn topraga diln haber virmez ola n Azrl'i ne tuta ass klmaz ana ata Kimse dymez o heybete halkdan meded irmez ola Gele sana cn alc dah cn alur klc Aklun badan alc bir dem amn virmez ola Evvel gele ol yuyuc ardnca ol su koyuc ledp kefen sarc bunlar hln bilmez ola

8 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Oglan gider dnmna saladur dosta dmna Sonra gelmek peimna sana ass klmaz ola Aga ata bindreler sinden yana gndereler Yir altna indreler kimse ayruk grmez ola gne dek oturalar hep ini bitreler Ol dem dile getreler ayruk kimse anmaz ola Ynus miskn bu gdi sen sana virsen yig idi Bu imdiki mahlkta gt ass klmaz ola F. 175a, T. 3b, T. 70b, A. 1, RY (Mecma) 6a. 7 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 y kan iy kan k mezhebi dndr bana Grdi gzm dost yzni yas kamu dgndr bana Ayruk bize yas eylemez gnlmzi ps eylemez Hak'dan gelen grkl vz andan gelen ndr bana Ayruk bana ben dimeyem kimesneye sen dimeyem Ya kul ya sultn dimeyem kalsun iidenler tana Senden sana varur yolum senden seni syler dilm Allah sana irmez elm bu hikmete kaldum tana Ben kundan rlmayam derghundan srlmeyem Bundan dah giderisem senn ile varam sana Ol dost bizi viribidi var dnyay bir gr didi Geldm grdm bir ryi seni seven kalmaz ana Kullarna va'deyledi yarnki gn grnem didi Ol dostlarun sevindgi yarnum bugndr bana

Dr. Mustafa Tatc

8 9

Dost ka ulaaldan dny hiret bir old Ezel-ebed sorarsan dn ile bugndr bana Ynus seni dn idindi dn nedr man idindi Ika bugn yarn n'olur ii nedr ndin sona F. 56b, T. 3b, K. 148a, YE. 23a. RY. 4a, NO. 186a, HB.

14b. 8 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln mstef'iln 1 2 3 4 5 6 y pdih iy pdih u ben beni virdm sana Genc haznem kamus sensn benm nden sona Evvel dah bu akl u cn seninleyidi asl- kn hir gir sensn mekn anda varam senden yana Bu hla bu zrla bu hikmeti kim ne bile Bilse dah gelmez dile tutdum yzm senden yana Dursam sennle dururam baksam sennle bakaram Her kancaru kim yrrem gnlm yni senden yana Sensn bana cn u cihn sensn bana genc-i nihn Senn durur ass-ziyn ne i gele benden bana Ynus sana tutd yzin untd cmle kendzin Cmle sana syler szin sensn sz syleden bana F. 56b, T. 3b. 9 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

10 1 2 3 4 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Anma msn sen ol gni cmle lem hayrn ola N'idesini bilimeye b-hod u ser-gerdn ola srfil srn ura cmle mahlk tur gele Dirilben hare vara anda kz Sbhn ola Zebnler eke tuta gtre Tamu'ya ata Deri yana snk dte dn-gn ii efgn ola Mlik agra Tamu'ya ek an meydna getr Hak korksndan Tamu'da ditreyben fign ola Mlik eydr hey hey Tamu korkuban ditrer kamu Tanr buyrugn tutmayan anda bie biryn ola Taglar yirinden rla heybetinden gk yarla Ylduzlar bag krla de yire perrn ola Yazuklarumuz tartla anca perdeler yrtla Bilmedgn gnhlarun anda sana yn ola Ynus eydr i bu szi derghna dutgl yzi Diler Hak' gre gzi hem inyet andan ola F. 60b, T. 4b, K. 136a, YE. 82b, RY. 50a, HB. 16b, M. 39. 10 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 Aceb aceb ne nesnedr bu derdile firk bana Cnum serho eyledi k agus tiryk bana Kimn ki renci varsa derdine dermn istesn Kesdi benm bu rencmi dermn old bu derd bana Ik odna yan dirisen gnllere gir dirisen Karanular aydn ola ne kandl erk bana

Dr. Mustafa Tatc

11

4 5

Gkden inen drt kitb gnde bin kez okursan Erenlere mnkirisen ddr rak senden yana Miskn Ynus erenlere tekebbr olma toprak ol Toprakda biter kllsi glistn toprak bana RY. 64a, K. 198a, M. 71. 11 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7 8

Ol kiinn yokdur yri i bu cihn zindn ana Dimesn kim ben dyam ya dlk kandan ana eddd yapd Umagn girmedin ald cnn Bir dem amn virdrmedi yidi iklm dutan ana Dimesn kim mselmnam alap emrine fermnam Dutmazsa Hak szini fyide yok dnden ana Eyitmesn oga togar etm-tenm tmeye n vcdun delk degl u'le irmez gnden ana Er tonn giybeni togru yola gelmezise karsun ol ton yohsa noksn irer tondan ana Ol kii kim sagr durur syleme Hak szin ana Ger dirisen zyi olur nasb yokdur szden ana Ol kii kim yol eridr garb gnller yridr Bir sz diyem tutarsa yigdr eker baldan ana Ynus senn kulun durur bell bilrsin sen an Ko syleyenler sylesin ne yapur dilden ana K. 190a. RY. 59a, YE. 22b, M. 67.

12

Ynus Emre Dvn 12 Benem ol k bahrsi denizler hayrn bana Dery benm katremdr zerreler ummn bana Kf Tag zerrem degl ay u gne bana kul Aslum Hak'dur ek degl mriddr Kur'n bana n dosta gider yolum mlk-i ezeldr ilm Hak'dan syler bu dilm ne kul ne sultn bana Yogd bu brigh vard ol pdih h bu k elinden h derd old dermn bana dem yaradlmadn cn kalba girmedin eytn la'net olmadn Ard sayvn bana Diledi gre yzin iide kend szin Nazar kld bir kezin anda cn virdi bana Yaradld Mustaf yzi nr gnli saf Ol kld Hakk'a vef andandur ihsn bana Togd ol dn met's andan old kamus dem Hall Ms hccet brhn bana k dilin bilmeyen y deldr y dehr Ben ku dilin bilrem syler Sleymn bana Ynus Emrem bu yolda ekskligin bildrr Mest oluban agrur dervlik bhtn bana NO. 189b, B. 14b, . 2b, YE. 23a. 13 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Dr. Mustafa Tatc

13

1 2 3 4 5 6 7

Her kim bana agyrsa Hak Tanr yr olsun ana Her kancaru varursa bg u bahr olsun ana Bana agu sunan kii ehd eker olsun a Gelsn kolay cmle ii eli irer olsun ana nmce kuy kazan Hak tahtn agdursun an Ardumca talar atan gller nisr olsun ana Ac dirligm isteyen tatlu dirilsin dnyede Kim lmm isterise bin yl mr virsn ana Her kim diler ben hr olam dmen elinde zr olam Dostlar d u dmn dost u agyr olsun ana Her kim diler ise benm o dostumdan ayrldugum Gzlerinden hicb gitsin ddr yn olsun ana Miskn Ynusun dnyede gldgini iitmeyin Agladugum isteyene gzm bnar olsun ana YE. 23b. 14 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4

y pdih- Lem-yezel kldum ynm senden yana bu yzm karasyla vasl isterem senden yana Sensin bu gzmde gren sensin dilmde syleyen Sensin beni var eyleyen sensin hemin ndin sona Sen kim didn y Rab bana ben yaknam senden sana n yaknsn benden bana grkl yzn gster bana Nie yaknsn bana sen mtk u hasret sana ben Dn-gn seni gzleyben gremezem kaldum tana

14 5 6

Ynus Emre Dvn Her gelen oldur giden ol grinen oldur gren ol Ulv v sfl cmleten oldur ger bana grine Ynus bu sr Hak durur bu dilile gelmek yok durur Bilmesi bunun zevk durur aklla fehm irmez ana YE. 23b. BE 1 2 3 4 5 15 Aceb bu benm cnum zd ola m y Rab Yohsa yidi Tamu'da yana kala m y Rab Aceb bu benm hlm yir altnda ahvlm Varup yatcak yirm akreb dola m y Rab Allah olcak kz bizden ola m rz Grp Habb'i bizi ef' ola m y Rab Cn hulkuma geldkde Azrl'i grdkde Y cnum aldukda sn ola m y Rab Ynus kabre vardukda Mnker-Nekir geldkde Bana su'l sordukda dilm dne mi y Rab . 3b, DAY. 43. PE 16 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 Ulu ulu gnhlarum yz komad bana alap Hi kimse re klmad dndm yine sana alap

Dr. Mustafa Tatc

15

2 3 4 5 6 7 8

limlere sordum nedr dermn gnhlu derdme Anlar dah eyitdiler dermn ana yine alap Vade yitp licegez ol sinleye varcagaz Zebnler gelicegez sen inyet eyle alap Zebnler n geleler beni yalnuz bulalar Bilmedgm dil soralar sen yardm eylegil alap Grde soralar bu szi esirgemez anlar bizi Biz de sana tutduk yzi sen esirge bizi alap Sensn bu benm sultnum bu cnlar iinde cnum okdur benm gnhlarum sen meded eylegil alap Umakdag Hrleri geymi anlar nr tonlar Ne bahtlu m'minleri bize nasb eyle alap Turmayup sylerem szm gnhuma gyner zm Gnhlu Ynus'un szin sen kabl eylegil alap RY. 20a, K. 205b, M. 75. TE 17 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3

Dn millet sorarsan klara dn ne hcet k kii harb olur k bilmez dn diynet klarun gnli gzi ma'kn istey gider Ayruk sretde ne kalur kim klsar zhd t'at Tat klan umagn dn tutmayan Tamu in Ol ikiden frig olur neye benzer bu iret

16 4 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Her kim dost severise dostdan yana gitmek gerek i gci dost olcak cmle iden olur zt Anun gibi ma'kanun haberini kim getrr Cebrl-i mrsel sgmaz anda olcak mnct Sor hisb olmaysar dny hiret koyana Mnker Nekir ne sorar terk olcak cmle murd Havf rec nice gelr varlk yokluk bragana lm amel sgmaz anda ne terz ne hod srat Ol kymet bzrnda her bir kula ba kays Ynus sen klarla h grmeyesin kymet F. 64b, T. 6b, NO. 184b, YE. 24a, K. 77b, Rt. 35, A. 3, M.

12. 1 2 3 4 5 6 18 Sen bu cihn mlkini Kf'dan Kf'a dutdun tut Y bu lem mln oynayuban tdn tut Sen Sleymn kkinde taht kurup oturdun bil Dv perye dp-dz hkmler eyledn tut Sen Ferdn haznesin Nirevn gencile Krn mln dah sen mluna katdun tut Bu dny bir lokmadur agzdadur eynenmi eynenmii ne dutmak h sen an yutdun tut mrn delim bir okdur yay iinde toptolu Tolm oka ne turmak h sen an atdun tut bu cihn mlkinden ansuzn n iderler Ansuzn imdi bil yaraklanup gitdn tut

Dr. Mustafa Tatc

17

7 8 9 10 11

n denize gark oldun bogazuna geldi su Del bigi talbnma iy b-re batdun tut Her gh ki nefes gelr ol ksenden eksilr n kse ortaland sen an dketdn tut bu ecel erbetini elbet dadsarsn Daduna ek yokdur imdi an datdun tut hir bir gn lrsin lm vardur bilrsin Kamulardan ayrlup varup sinde yatdun tut Yz yllar holugla mrn olursa Ynus Sonuc bir nefesdr ge andan da tdn tut

F. 62a, T. 5a, K. 118b, RY. 42a, YE. 25a, NO. 188a, HB. 13b, A. 3, . 4a. 1 2 3 4 5 6 19 Niteligm soran iit hikyet Su v toprak od u yil old sret Drt muhlif nesneden drt dvrun Szikr eyledi virdi kermet Yil ile toprag kld mu'allak Su iinde od dutd selmet Rzk- mri tamm eyledi henz e cihet olmadn tutdug kisvet Rhumdan kimsene haber viremez Emrdr kdrlg virr hareket Bk tertblermi erh ideym nyet mevcd sem' basret

18 7 8 9

Ynus Emre Dvn Aklumun haberi bugnki degl An er dirisen evvelki yet Su'l cevb kelecisi buna degindr Bundan byle cihnum b-nihyet Ynus'la buna denl nasbm Gnl dost turag dilm ehdet F. 62b, T. 5b. 1 2 3 4 5 6 7 8 20 Ik mmdur bize gnl cem'at Kblemz dost yzi dimdr salt Cn dost mihrbna secdeye vard Yz yire uruban ider mnct Bi vakt tertbmz bir vakte geldi Bi blk oluban kim kla t'at er'at eydr bize art brakma art ol kiiyedr ider hynet Dost yzin gricek irk yagmland Anunn kapuda kald er'at Mnct gibi vakt olmaz arada Kim ola dostla bu demde halvet Kimsene dnine hilf dimezz Dn tamm olcak togar mahabbet Erenler nefesidr devletmz Anunn fitneden olduk selmet

Dr. Mustafa Tatc

19

9 10 11

Kl bel didk evvelki demde Dah bugndr ol dem bu s'at Togrlk bekleyen dost kapusnda Gmnsuz ol bulur lh devlet Ynus yle esrdr ol kapuda Diler ki olmaya ebed rhat F. 63b, T. 6a, NO. 189b, YE. 24b, K. 123a, RY. 44b, A. 3. E 21 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7

Gideridm ben yol sra yavlak uzam bir aga Byle latf byle rn gnlm eydr bir ka sr a Byl' uzamak ne mandr nki bu dny fndr Bu fuzllk nindur gel beri misknlige ge Byle latf bezenben byle rn dznben Gnl Hakk'a uzanuban dilek nedr neye muhtc Aga karr devrn dner ku budaga bir kez konar Dah sana ku konmam ne ggercin ne hod dura Bir gn sana zevl ire yce kaddn ine yire Budaklarun oda gire kaynaya kazan kza sa Er srrdur srrun senn er yiridr yirn senn Ne yirdedr yirn senn sana soraram iy aga Ynus Emre sen bir nie eksklign yz bin anca Kur'agaca yol sorunca teferrclen yoluna ge F. 61b, T. 5a, . 4b.

20

Ynus Emre Dvn RA 22 Gfil olma a gzni hlne bak leni gr Krelik itme dnyede yazuklarun dileni gr Nie yatur dbeni lan yan beni Snkleri agaban riyben ulan gr Kimi h idp klur zr gnehdr elinde var Gmi yatur kara yiri misknleri gleni gr Sorma hlin kimisine varma Irahman'suzna Kim isine gvdesine ulup yeni yolan gr Kan Muhammed Mustaf hkm itdi Kf'dan Kf'a Dnye kime kld vef aldanuban kalan gr Aldanma mla davara kulluk eyle Hakk'a yara Seviyile bile vara bk yolda olan gr Ynus bu szleri atar halka ma'rifet satar Kendsi ne kadar dutar syledgi yalan gr Georg Yz. 1 2 3 23 Dn gider gndz gelr gr niesi uz gelr Emr-i Hakk'un ser-be-ser cihna dp-dz gelr Karanulk srilr lem mnevver olur Karanulk yirine nrla gndz gelr brete kalmaz msn ya hod anlamaz msn Dinle kular nini nie drl sz gelr

1 2 3 4 5 6 7

Dr. Mustafa Tatc

21

4 5 6 7 8

Ku hod yumurtayd yuva hod perdeyidi n hod kudret nidr bilmeyene kaz gelr Dinle szm ma'nsin anlayayum dirisen rifn kulagna kudret ni tz gelr Bir bakgl saga sola taglma degme yola Kudret bgndan sana gr nie vz gelr Sz issi szin alur sret toprakda kalur Her kim bu hli bilr kendzinden vaz gelr Aklum bu yola gitdi beni benden iletdi Ynus'un yki yitdi bilmeyene az gelr F. 65b, T. 7a, YE. 26, NO. 189a, K. 68b, M. 9, . 13b. 24 Mstef'iln mstef'iln mstef'iln mstef'iln

1 2 3 4 5

Ikla bili cnlara ezel, ebed olmaysar Gm-rh olup bu cihnda kimse bk kalmaysar Bir tona kan bulacak yumaynca mismil olmaz Gnl ps yunmaynca namz ed olmaysar Gnl psn yudunsa kibr kni kodunsa krr btn olmaynca erden nazar olmaysar Bu murdr divrenler bu su ile yunur sanur Erden himmet olmaynca mr geer yunmaysar Ynus imdi sen Hakk'a ir dn gn gnln Hakk'a vir Gnl gzi grmeyince bu ba gzi grmeyiser F. 67a, T. 8a, YE. 35a.

22

Ynus Emre Dvn 25 Ik makm ldr k kadm ezelidr Ik szini syleyen cmle kudret dilidr Dinleyen ol iiden ol gren ol gsteren ol Her szi syleyen ol sret cn menzilidr Sret sz kanda buld kanda szi i old Srete kend geldi dil hikmetn yoldur Sretler n diyemez sz kendsz sylenmez ler hicbsuz olmaz rislet hsldur Bu bizm iretmz oldur bu lezzetmz p esridgmz k erbeti glidr An ana dirsin anun syleyen ol sz anun Ol bizmdr biz anun gayri tesbh dilidr Ynus szin tak klan grmedi mnkir olan mrin zulmete salan ma'rifet yohsuldur F. 67b, YE. 36a, A. 7. 1 2 3 4 26 y beni ayblayan gel beni kdan kurtar Ger elnden gelmezse syleme fsid haber klarun ahvli ma'k katnda biter Szn var ana syle benm elmde ne var Dost yzinden nikb her kim giderdiyise Hicb kalmad ana ayruk ne hayr u ne er H kimesne kendden hlden hle gelmedi klarun cnna ma'ka urur minkr

1 2 3 4 5 6 7

Dr. Mustafa Tatc

23

5 6 7 8 9 10

Kim ki k kadehinden bir zerre idiyise Ana ne akl u ne us ne esrk ne humr Tek ben degilem k ol ma'k nazarnda Ik yolna cn fid benm gibi sd-hezr klarun hlini k olanlar bilr Ik bir gizl haznedr gizl gerekdr esrr Korkaram sylemege er'at edebinden Yohsa eydeydm sana dah ayruks haber Kim vire bu dilile ol ma'kadan haber Meger ol kimseler kim cn iinde cn var Ynus lrse ne gam k iinde kardalar Ik yolna uyagan ma'k burcnda togar F. 66a, T. 7b, YE. 32b, NO. 191b, RY. 62b, K. 96a, A. 7, .

16b. 27 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 Bir kiiden sorgl haber kim manden haberi var Bir kiiye virgil gnl cnnda k eseri var unun ki ta ho durur biln kim ii bo durur Dn-gn ter bayku durur sanman btn dvr var Bir devlenge yuva yapar yrr ilden yavru kapar Togan ileyinden sapar zir'elinde murdr var Yokdur toganla birligi ya Hakk'a lyk dirligi Bir kiiden um erligi anun saf-nazar var

24 5 6 7

Ynus Emre Dvn Sretile okdur dem degmesinde yokdur kadem Evvel-hir ol p kadem bir Muhammed serveri var ven yol durur me me kolaydur kolmaa Me olan yirde paa hrm ok anter var eyh dnimend vel cmlesi birdr er yol Ynus'dur dervler kul Tapduk gibi serveri var F. 68a, T. 8b, NO. 191b, YE. 28a, Rt. 4, . 56. 28 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 y k eri a gzni yir yzine klgl nazar Gr bu latf iekleri bezenben Hakk'a gider Bunlar yazn bezenben dostdan yana uzanuban Bir sor ah bunlara sen kancarudur azm-i sefer Her bir iek bin nzla ger Hakk' niyzla Her murg ho vzla ol pdih zikreder ger anun Kdrlgn her bir ie hzrlgn ll mr ksrlgn ancagz rengi dner Rengi dner gnden gne topraga dkilr gine bret durur anlayana bu ibreti rif tuyar Bu srr ger tuyaydun ya bu gam yiyeyidn Yirnde eriyeyidn gideydi senden kr u br Ne gelmegn gelmek durur ne bilmegn bilmek durur Son menziln lmek durur tuymadun kdan bir eser Bildk gelen geerimi konan gir gerimi Ik erbetin ierimi her kim bu ma'nden tuyar

Dr. Mustafa Tatc

25

Ynus bu szleri kogl kendznden eln yugl Senden ne gele bir digil n Hak'dan ola hayr u er F. 68b,T. 9a, YE. 36a, RY. 24b, K. 155a, HB. 12a, A. 8.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

29 Sylememek harcs sylemegn hsdur Sylemeklik harcs gnllern psdur Bu gnller psn yuyuban gidermege ol szi sylegil kim szn hlsasdur Szi togr diyene Kuli'l-Hak didi alap Bunda yalan syleyen yarn utanasdur Yitmi iki millete birligile bakmayan er'ile evliysa hakkatde sdr er'ile hakkatn vasfn eydem sana er'at bir gemidr hakkat derysdur Nie ki muhkemise tahtalar geminn Mevc urcagaz deniz an uanasdur rde olanlarun b-nihyet dnyda Akl u gnl fehm cn fikir anun nesidr Biz tliblerz her dem k sebakn okuruz Tanr virr sebak k hod mderrisidr Bundan ier haber iit eydeyin iy yr Hakkatn kfiri er'n evliysdur Geyikl Baba bize bir kez nazar klaldan Hsl old Ynus'a her ne ki vyesidr

26 A. 9.

Ynus Emre Dvn F. 69b, T. 9b, NO. 188a, RY. 46b, YE. 30b, K. 127a, Rt. 33, 30 Mef'ln Mef'ln Mef'ln Mef'ln 1 2 3 4 5 Bu yoklk yolna bugn bize yolda olan kimdr lmze gnilelm sorun karda olan kimdr Ne kalduk ibu iklmde agr yklern altnda Bu ykleri bu yaplar dkp hlda olan kimdr Seni bunda viribidi teferrc eylegil didi Sen ev yaparsn iy hce evi tar olan kimdr Bu Fer'i grdk aldanduk henz Ar'a iremedk Bu Ar'a Fer'e iy hce gr e ferr olan kimdr Gelnz gidelm geln ki Ynus gedi gnildi Ayaklara der Ynus bu yola ba olan kimdr F. 70b, T. 10a. 31 Mef'ln Mef'ln Fe'ln 1 2 3 4 Benem shib-krn devrn benmdr Benem key pehlevn meydn benmdr Harmden benm korkum kayum yok Bu zr u bu kuvvet Hak'dan benmdr Ebu Bekr 'mer ol dn ulus Aliyy-i Murtaza Osmn benmdr Top kim alsar evgnumuzdan Bu evgn topla meydn benmdr

Dr. Mustafa Tatc

27

5 6 7

Bana gelsn yohsul olan bay ola Bu ml u ser-mye dkkn benmdr Hasan'dur cismm ire nr- mn Hseyn-i shib'l-'irfn benmdr Ynus'am ben Ynus i bu cihnda Benem sultn kul sultn benmdr F. 71a, T. 10b, YE. 35a, NO. 193b, Rt. 4, . 11a. 32 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7

Nisr ol k cnna ki dostla visli var Cn birdr ma'kla dah ne drl hli var Cn u gnl akl u fehim nisr olsun ma'kaya Pes kun andan ayru dah ne mlk ml var Bu yir gk Ar u Fer k dadyla kymdur Bnyd kdur ka her bir arada eli var klarun ne kim var tecrd gerekdr arada Her nesneye ol hkm ider her yol iinde yol var Bk dirlik seven kii gerek tuta k etegin Ikdan artuk her nesnenn degirilr zevli var klara i bu sret mesel bir gnlek gibi Yz bin gnlek eskidrse klarun muhli var Nieler eydr Ynus'a n kocaldun k kogl Rzigr ugramaz ka kun ne ay u yl var F. 71b, T. 10b, YE. 36b.

28

Ynus Emre Dvn 33 Ko lmek endesin k lmez bkdr lmek senn nen ola n cnun lhdr lmden ne korkarsn korkma ebed varsn n kim ie yararsn bu sz fsid da'vdr Nazar kl bu gevhere ya bu bir gizl nra Nr kaan yav vara n Hak nazar-ghdur Kl bel dinmedin kadmden bileyidk Key anlagl neydgin bilin kandagdur kr eylegil Hlik'a ol durur Hayy'l-Bek Ana varursn mutlaka bri krle var dur Ezel biliidk birlige yitmi idk Sen bu srete bakma vcd cn vi'sdur Bu ezel birligi y bu cihn dirligi Y bu gnl birligi bil kudret budagdur Yadlk yokdur bilene dirlik tuta gelene Bilelik syleyene vuslat yol kavdr Hkm-i revn mlkine ol ii kend bile n i geldi hsla bu mlk varlk evidr Ynus beret sana gel dirler dostdan yana Klli ey'in yerci il aslih sz asldur F. 76b, T. 13b, NO. 182a, YE. 27a, K. 77a, . 7a, M. 12. 1 34 Cn bir ulu kimsedr beden anun letidr Her ne lokma yirisen bedenn kuvvetidr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Dr. Mustafa Tatc

29

2 3 4 5 6 7

Ne denl yirisen ok ol denl yrisen tok Cna h ass yok hep sret maslahatdur Bu cn nimeti kan geln bulalum an Asyi klan cn evliy sohbetidr Sohbet cn semirdr hem kun mridr Hak alab'un emrile erenn himmetidr Erenn yzi suy himmeti Ar'dan ul Kimi grsen bu hl eren inyetidr nyet anun ii anlamaz degme kii Bilgil bu hm ku klar devletidr Ynus'un yanar ii kamudan gnli kii Soya saylmamak su erenn himmetidr F. 73a., T. 11b, DTCF. 11b.

1 2 3 4 5

35 Hak'dan ygar ol seni nen varsa vir gider Ne beslersin bu teni sinde kurd ku yir gider lene bak gzn a dklr sakal u sa Ilan yan gelr a yiyp ip sir gider Bize bizden ulular inen ey hlular Ol ey amelller haber byle dir gider Kesgil harmdan eln kesgil gaybetden diln Azrl el'irmedin bu dkkn dir gider Ecel irer kurur ba tiz dkenr uzun ya Dp dz olur tag uta gk drilr yir gider

30 6 7

Ynus Emre Dvn n cn agd Hazret'e yarak it hirete Tanla turan t'ate Tanr'evine ir gider y Ynus sen licek sinn nrla tolcak mn yolda olcak hirete r gider F. 74b, T. 12b, YE. 26a, K. 60a, M. 5. 1 2 3 4 5 6 7 36 Cnn k yolna virmeyen k mdur Cehd eyleyp ol dosta irmeyen k mdur Ik kadehinden ip nefs dileginden gep Hak yolna er gibi turmayan k mdur Dost sevgsin gnlde cnla berkitmeyen Tl- emel defterin drmeyen k mdur Dyim riyzt ekp halvetlerde diz kp Hak ddr eserin grmeyen k mdur Ika tank sgmaz degme cn gge agmaz Pervne gibi oda yanmayan k mdur Kii dertl olcak dermn istegen olur Kend derdi dermnn sormayan k mdur y Ynus sen dostunun cefsna katlangl Yregine k okn urmayan k mdur F. 74b, T. 12a, YE. 34b, RY. 39b, K. 185a, A. 10, M. 65. 1 37 Ger vuslata irdnise bu derdile firk nedr Dost yakn grdnise bu bakdugun rak nedr

Dr. Mustafa Tatc

31

2 3 4 5 6 7

Vuslat eri olan kii gerek varlkdan mahv ola bu yola girmeklige bir grelm yarak nedr Vuslat eri oldunsa gz hicbn bildnise Dost yn grdnise bu varlg brak nedr lim hod gz hicbdur dny hret hisbdur Kitb hod k kitbdur bu okunan varak nedr Zinhr gzni aagr nefs duzagn seegr Dost mahfiline geegr andan yigrek turak nedr Eydrsin kim gzm grr davyi manye irr Gndz gne 'le virr gice yanan erk nedr Ynus dir ekere nihn Hak toludur iki cihn Gelsn ber dosta giden Hr u Kusr Burk nedr F. 77b, T. 14a, NO. 182a, YE. 27b, K. 81b, . 8b, A. 8.

1 2 3 4 5

38 Hakkatn ma'nsin erh ile bilmediler Erenler bu dirligi riy dirilmediler Hakkat bir denizdr er'atdur gemisi oklar gemiden kup denize talmadlar Bular geldi tapuya erat tutd turur er girbeni ne varn bilmediler er'at oglanlar bahis da'v klurlar Hakkat erenleri da'vye kalmadlar Drt kitb erh iden sdr hakkatde Zir tefsr okuyup ma'nsin bilmediler

32 6

Ynus Emre Dvn Ynus adun sdkdur bu yola geldnise Adn degrmeyenler bu yola gelmediler F. 78a, T. 14b, NO. 182a, K. 87b, B. 48a, YE. 31b, Rt. 6, A.

8, . 13b. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 39 Koyup gel nak u nigr naka yol virme zinhr Nakla yola giren kbet dny sever Dnyy brak elden dny hicb bu yolda Biz velden nebden eyle iitdk haber Y sevgil dny dutgl y gelgil yol iletgil ki dav bir man bu yolda sgmaz dirler Ge mahlk t'atndan gz rma dost katndan Aldanma fn naka fn nak n'iderler Kalma bu degme renge yz bin yllk fersenge ki cihn bir adm aurmadn adarlar Bu devrndan tegr kervn gitdi yitegr Korku var sagda solda kaykmadn giderler Yaban yoln gzetme yol evde tara gitme Cn yol cn iinde cn rzn cn tuyar Cn rzn cn bile cn rzn virmez dile Girek k dostla yalan kaan syler Evvel kadmden ber vahdet evine gelen Ref'i gider ier Ynus tara b-haber F. 78b, T. 15a, NO. 183a, YE. 32a, K. 87b, . 16b, M. 17.

Dr. Mustafa Tatc

33

40 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 Merdn- Hak bu dnyda maksdlara kalmadlar Mlk-i bek bulm iken meyl-i fen klmadlar Ma'lmdur ah yol eri Mevl'yn n'itdkleri Mihnet iinde her biri miskn olup glmediler Mtklarun oldur ii mdm akar gzi ya Mutlak Hak' seven kii mla cna kalmadlar Mehr olup geldi yola Mansr olan derdi bile Mecnn misl old dile ma'kdan ayrlmadlar Mahkmsan sen bu ie mnkir gibi dime n'ie Mkili yok badan baa m'min olan lmediler Mahlk bilsinden geen Mirc dapa oldur uan Ma'n arbn ien mestlikden aylmadlar Menzil bu 'kdur Ynus'a minnet kr yz bin Hak'a Menzil bulan buld mlke medhile rlmadlar B. 11a, DAY. 58. 1 2 3 41 y bana ey diyen benem kamudan kemter yle mcrimem yolda mcrimler benden server Benm gibi mcrim kul gel iste bir dah bul Dilmde ilm usl gnlm de dny sever Zhirm ey adda gnlm fsid tatda Bulunmaya Bagdd'da bencileyin bir ayyr

34 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Taum bili im yd dilm ho gnlm mrted Yavuz ie ey ad byle fitne kanda var Taum gyner im ham dirligm budur mdm Yol varmadum bir kadem Ar'dan virrem haber Hrkam suuma perde endem fsid yirde Gnlm ayruk bzrda dilmde szm esrr Kime kim gt virdm ol Hakk'a irdi grdm Bana benm gdm h eylemedi eser Dakndum eyhlik adn kodum ma'k tatn Virdm nefsn murdn kan Hakk'la bzr Yayld Ynus ad sudur cmle tat alab'um inyeti sun gere meger F. 75a, T. 13a, YE. 31a, K. 63b, B. 10a, Rt. 5, M. 6, . 16a. 42 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 y szlern asln bilen gel di bu sz kandan gelr Sz asln anlamayan sanur bu sz benden gelr Sz var klur gnli d sz var klur bilii yad Eger horluk eger izzet her kiiye szden gelr Sz karadan akdan degl yazup okmakdan degl Bu yriyen halkdan degl Hlik vzndan gelr Ne elif okdum ne cim ne varlkdandur kelecim Bilmeye yz bin mneccim tlim ne lduzdan gelr u'le bize aydan degl k eri bu soydan degl Rzkumuz bu evden degl dery-y ummndan gelr

Dr. Mustafa Tatc

35

6 7 8 9 10

Evvel gnl levhinde Hak yazmd n bir varak Bu imdi oknan sebak ezel-i zldan gelr Evvel hitb klur cna cn andan gelr tene Biz letz bahne ayruk ne elmzden gelr Aklumuz ol levhe bakar gizli marazlarum aar Sz gelr gnlme akar sz dile ansuzn gelr Biz bir bahne arada ayruk di elden ne gele Hak n emir eyler cna bu keleci andan gelr Ynus bu derd ile h it kahr evinde neyler rhat Bu derde dermn keferet bir h ile szdan gelr F. 72B, T. 11B, NO. 188a, YE. 37a, A. 3.

1 2 3 4 5

43 idn iy ulu kii size benm haberm var Zih devlet benm bugn kim senn gibi yrm var Yrrisem nmdesin sylerisem dilmdesin Oturursam yanumdasn ayrukda ne bzrum var Ne yriyem ne hod rm ne rak sefere varam nki dost bunda buldum ayruk neye seferm var Irak yola bzirgnlar ass itmege giderler n gevher elmde durur di ayruk ne bzrum var Miskn Ynus'un bu cn ol dosta ulaaldan Dem-be-dem arturur k ulu yirden tmrum var

F. 72a, T. 11a, RY. 6b, YE. 37a, NO. 189b, K. 151b, Rt. 6, M. 46, . 5a.

36

Ynus Emre Dvn 44 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 steyelm i ssn bul grelm kandadur Cn kulagla dinlersen i bu szm turvandadur Algrn turvandadan k eridr an tadan Bunda boyun buran dem Hak katnda dermndedr Kii gerek bile an hem uyank ola cn Bilrsin dny seveni bayku gibi vrndadur Bayku agrur vrnda kimse murd almaz anda Ey amel ide grn ol Hak terz andadur Varcagz terzya Hak kend bakar yazuya Gricek taglar eriye ol zebnler andadur Biti sunla elne itdgn gele yoluna Tanuklar bile bulna dostun dmenn andadur Terk idesin taht u tc bilesin itdgn gi Muhammed Hak yalvarc ef'atimz andadur y Ynus sen ksan mn biligin berk kuan Varlgun degr yokluga cmle eksklk sendedr F. 76a, T. 13b, YE. 27a, NO. 189b, K. 72b, Rt. 34, . 6b. 45 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 Mutulanuz klara bu k ulu devlet olur Ik kime kim irdiyise cnnda bil iret olur

Dr. Mustafa Tatc

37

2 3 4 5 6 7 8 9

Her sevdgi terkin ura kaykmaya degme yana Her dem anun seyrn-gehi hem zt u hem sft olur Seyri iinde bk-bz fikri dim nz u niyz n sa'det old hem-rz hezrn mnct olur Mhade kapar an hem b-karr olur cn Her dem da'vszdr ma'n bi-dirg u rhat olur Ol b-nindur cihndan ne diyelm dilmz andan Ol lim deyyn zt her zt iinde zt olur Buhl u tama sgmaz ana izzet de kald bir yana Yol bulmaz hrs u hev kimde ki bu devlet olur Ol ilere eli iren Hak kna gnl viren Dostn yze yz gren cmle varlkdan mt olur Kime indiyse ol nzl ana gelr cmle usl Taziyete varursa ol lye rahmet olur Ynus erdr nihyetsz k andan dah gyetsz Ne gyet var ne nihyet kamus bir Hazret olur F. 88a, T. 20a YE. 39a, RY. 56a, K. 154a, M. 48, A. 6.

1 2 3

46 Bu vcdum ehrine bir dem giresm gelr indeki sultnun yzin gresm gelr idrem szini gremezem yzini Yzini grmeklige cnum viresm gelr Ma'ka halvetinn yidi kapus vardur Ol kapudan ier seyrn klasum gelr

38 4 5 6 7 8 9 10

Ynus Emre Dvn Her kapuda bir kii yz bin erisi vardur Ik klcn kuanup cmle krasum gelr Erenlern sohbeti arturur ma'rifeti B-derdleri sohbetden her dem sresm gelr Leyl-i Mecnn benem eyd-y Rahmn benem Leyl yzin grmege Mecnn olasum gelr Dost old bize mihmn bunca yl bunca zamn Gerek sml gibi kurbn olasum gelr Erenlern nazar toprag gevher eyler Erenler kademinde toprak olasum gelr Yrimden eli gelr cnumdan ulak diler Merkebden inbeni yayan varasum gelr Miskn Ynus'un nefsi drt tab'at iinde 'Ikla cn srrna pinhn varasum gelr F. 83b, T. 18a, YE. 40b, NO. 189a, Rt. 36, A. 7. 1 2 3 4 47 Yand yregm dutud bagrum cigerm kebb durur klarun erbetleri bu derdme sebeb durur Bir nieleri k dzer bir nieleri k bozar Bir nieler esrk gezer eyle kim var harb durur Ikla alnd kalem ka yesir durur lem klar arasnda Cebrl dah hicb durur Medreseler mderrisi okumadlar bu dersi yle kaldlar ciz bilmediler ne bb durur

Dr. Mustafa Tatc

39

5 6 7

Azzl da'v kld da'vsi yalan old Yalan da'v klanlarun pes cezs azb durur lmez bu k bilileri esrk meclis serholar D'im bunlarun ileri ceng ete rebb durur Ynus imdi miskn olgl hem misknlere kul olgl Zra miskn olanlar arzlayan alap durur F. 84b, T. 18b, DTCF. 18b. 48 Mef'ln Mef'ln Fe'ln

1 2 3 4 5 6 7 8

Senndr pdihlk kudretn var Yaratdun yiri ggi heybetn var Ninsuzn ninun kimse bilmez Egeri b-nihyet yetn var Nie eyde bile dil nitelign Dile getirmege bin-bir adun var Ne oran u kys ne nak u nin Ne miyn u kenr nihyetn var Ne reng ekl hem ne cism ne hod resm Ne kadd kmetn ne sretn var Bu cmle ins cinne rahmetnden nyet vechile ho himmetn var Ne dny hiret ne Kf u ne Kf Bular katre dery melektun var Ne hod var intih ne had mekn hem Ne bir eniyetn keyfiyetn var

40 9 10 11 12 13 14 15 16

Ynus Emre Dvn Akllar mt olur nitelignden Ki bir zerrede bin bin ibretn var Ser--ser toptolu yir gk zre Yrr bu kudretn ho milketn var Senndr Ar u Krs Levh Kalem Dner arh yer tutur ho hikmetn var Bu yz yigirmi drt bin neblerle Bile Mi'rc u Tr mnctun var Musahhardur kamu emrn iinde Cem kullaruna mrvvetn var Drt yz krk drt tabakt evliyya Virilmi anlara kermetn var Alt bin alt yz altm alt Oknur halk zere yetn var Degl Ynus'a bes y Rahmeti ok Kamu gnhlulara rahmetn var F. 85a, T. 18b, NO. 181b, K. 56a, M. 3, DTCF. 18b. 49 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 Hak bir gnl virdi bana h dimedin hayrn olur Bir dem gelr d olur bir dem gelr giryn olur Bir dem sanasn k gibi ol zemheri olm gibi Bir dem beretden togar ho bgla bostn olur

Dr. Mustafa Tatc

41

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Bir dem gelr syleyemez bir szi erh eyleyemez Bir dem dilinden dr dker dertllere dermn olur Bir dem kar Ar zere bir dem iner tahte's-ser Bir dem sanasn katredr bir dem taar ummn olur Bir dem cehletde kalur h nesneyi bilmez olur Bir dem talar hikmetlere Clins u Lokmn olur Bir dem dv olur ya per vrneler olur yiri Bir dem uar Belks'la sultn- ins cn olur Bir dem grr olm ged yaln tene geymi ab Bir dem gan himmet ile Fagfr u hem Hakn olur Bir dem gelr s olur Hak zihnini yav klur Bir dem gelr kim yolda hem zhd hem mn olur Bir dem gnhn fikr ider tos-togru Tamu'ya gider Bir dem grr Hak rahmetin Umaklar'a Rdvn olur Bir dem varur mescidlere yzin srer anda yire Bir dem varur deyre girer ncl okur ruhbn olur Bir dem gelr Ms olur yz bin mnctlar klur Bir dem girer kibr evine Firavn'la Hmn olur Bir dem gelr s gibi lmileri diri klur Bir dem gelr gm-rhleyin yolnda ser-gerdn olur Bir dem dner Cebrl'e rahmet saar her mahfile Bir dem gelr gm-rh olur miskn Ynus Hayrn olur RY. 31a, Rt. 7, Mecma (Mill Ktp. Nu: 442, s. 97). 50 Mef'ln Mefa'iln Fe'ln

42 1 2 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Benm gnlm gzm kdan toludur Dilm syler yari yzm suludur d agac bigi yanar vcdum Dtnm gklere seher yilidr okal-ceven bu k odna dymez Ok cna batar kat yaldur Senn kun deniz ben bir balcak Balk sudan ka hemen lidr Okuram hum kend dilmce hum eydr bana her dem geli dur Seni sevenlern ola m akl Bir dem usluysa her dem delidr Ynus sen Tapduk'a klgl dular klar meydn Ar'dan uludur F. 86a, T. 19a, RY. 9b. 1 2 3 4 51 y dost seni severem cn ire yirn vardur Dn-gn uyumaz oldum acyib hlm vardur Sen gli grr iken dikene sunma eln Dmndan ne korkarsn n togr yrn vardur Dmnlar eydr bana sz dimek kandan sana Bana sz dimek kandan benm stdum vardur Ele getrdgni misknlere harceyle Nie ok yaarsan sonuc lm vardur

Dr. Mustafa Tatc

43

5 6 7

Bunda kendzin gren ol durur yolda kalan Benm bir karncaya va'llh isndum vardur Tanla turgelicek blblleyin sylerem Gnlde ma'n biter dertl cigerm vardur Ynus Emre kendzn topraga urgl yzn Ma'kaya yaraur bir misknligm vardur F. 86b, T. 19b, RY. 43b, YE. 40b, 34b, K. 122a. A. 4. 52 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7

Sensin benm cnum cn sensz karrum yok durur Umak'da sen olmazsan va'llh nazarum yok durur Baksam seni grr gzm sylerisem sensin szm Seni gzetmekden dah yigrek ikrum yok durur Sylerisem dilmdesin ger tek tursam gnlmdesin Gnlm gzm seni sever ayruk nigrum yok durur n ben beni unutmam yle ki sana gitmiem Ne klde ne hldeyisem bir dem karrum yok durur Eger beni Cercs'leyin yitmi kez ldrrisen Dnem gir sana varam zr ki rum yok durur Seni grdm gne gibi Cennet bana zindn gibi Cennet'ne zhidn ko Umak'da arzm yok durur Ynus dah k sana gster ddrun ana Yrm dah sensin benm ayruk ddrum yok durur F. 87b, T. 20a, YE. 40a, A. 6.

44

Ynus Emre Dvn 53 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 Eydivirem ne kldugn benmile ol dil-pezr Her dem yini veyile beni yini klur esr Her kancaru bakarsam oldur gzme grinen Ol servern lutf bizi bu vechile kld basr mrm nie olursa zdlgum muhl durur Sayyd elinden kim alur duzaga dicek nahcr kilisen gelp bana niteligin sorma anun Nie nin eydibilem misli yog anun b-nazr Va'de olund kamuya kim greler yarn an Benm yrm bunda durur bunda grndi ol Kadr Ynus tevecch ideli Ka'be-i ka cnilen Old mugayln dikeni ayag altnda harr F. 89b, T. 21a, K. 64b, . 16b, DTCF. 21a. 54 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 y dn gn Hak isteyen bilmez misin Hak kandadur Her kandasam anda hzr kanda bakarsam andadur stemegil Hak' rak gnldedr Hakk'a turak Sen senlign elden brak tenden ier cndadur Gir gnle bulasn Tr sen-ben dimek defterin dr Key gher er gnlindedr sanma ki ol ummndadur

Dr. Mustafa Tatc

45

4 5 6 7 8 9

Ol ummnda yz bin gher bir katreye benzer tamm Ol cna yok zamn-zevl zevlli cn hayvndadur Her kanda ki gzin baka alap hzrdur mutlaka ol cn ki tapmad Hak'a asss yok ziyndadur Eyle sretni vrn cn srrdur ana iren Btn gzidr dost gren zhir gzi yabandadur n sretn vrn ola gnln bg cinn ola Cnun genci vrn ola nki bu genc vrndadur Her kim gaflet ire geer cn zevl suyn ier Dervi srr Ar'dan uar geregi yir yzindedr Miskn Ynus gzn a bak iki cihn toptolu Hak Sdk odna gmn yak ol ekere pinhndadur F. 92b, T. 23a, NO. 190a, YE. 38a, Rt. 7, A. 5. 55 Mef'ln Mef'ln Mef'ln Mef'ln

1 2 3 4 5

Firkun bagrum taglar ne bilsn kadrni saglar Seni grmeyeli dostum bu gzm kanl ya aglar Akar yaum sele benzer mr geer yile benzer Gler yzn gle benzer ne bilsn gee bu aglar Gln blbl olur yri anunin klur zr Glistndur anun yiri makm olmaz ana bglar Bal yag n'ider blbl din ana karu glsn gl k ykini yle bil ki ekmedi yce taglar k kun ykin eker ycelerden yce kar Grr dost yzine bakar gnl ma'kna baglar

46 6

Ynus Emre Dvn Dervi Ynus hn geldi tevecch ma'ka kald Gnlde sevdgin buld anunla gnlni baglar NO. 194b. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 56 Eger gerek ksan boynundag menr nedr Hak yolna sdksan yanl sanu tezvr nedr Smak gerek gnln btn fsiddr cmle tatn Gemeyince ibdetn Hak'dan sana ma'zr nedr n kim adn old fln hep dirlign old yalan Disn bize ma'n bilen hakkatde mestr nedr Terk eylegil ten tertbin gider senden benlik adn n imret olmadn taundag mamr nedr Eydrsin kim gzm grr da'vyi ma'nye irr Gndz gne 'le virr gice yanan ol nr nedr Gnde birn gide turur konun sefer ide turur Ecel bir bir yuda turur bu dnyya magrr nedr Kfr ile tutdun dinni vir yagmya gmnun Getr grelm burhnun belki haber takrr nedr Hi yogken oldun diri a gzni yolca yri Anlayasn sen bu srr bell haber manzr nedr Dah yakn haber diyem anlayasn bell beyn Nefs dilegin terk eyleyen ol ezel magfr nedr M'minisen gelgil ber Cebbr ola burc u br Fahr idelm mridile ma'lm ola mnkir nedr

Dr. Mustafa Tatc

47

11 12

Bunda Bel diyen kii anda tamm olur ii Bizden nin isteyene ol Hallc- Mansr nedr Ynus imdi syle Hakk' Allah old sana sk Gider gnldeki eki elndeki menkr nedr F. 90a, T. 21b, NO. 182b, YE. 26a, K. 59b, A. 4, . 11b.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

57 rifler ortasnda soflik satmayalar hlsla bu ka riyy katmayalar Ya bildgni eyit ya bir bilrden iit Teslmlik ucn tut szi uzatmayalar Kur'n kelmum didi gnle evm didi Gnl ev ssn bilmez demden tutmayalar Gnl snd bulud hem Hakk'a yaknd Yine dikerem diy btni yrtmayalar Mumlu baldur er'at tortusuz yagdur tarkat Dost in bal yaga pes nin katmayalar rif cn virr tuymaz yalanc mla kymaz Yalanla geregi berber tutmayalar Kymetin tuyarsan neye deger i bu dem Erenlern ma'nsin almaza satmayalar Miskn dem yanld Umak'da bugday yidi i Hak'dan bilenler eytndan tutmayalar rn hulklar eylegil tatlu szler sylegil Sohbetlerde Ynus' hergiz unutmayalar F. 91a, T. 22a, YE. 33b, RY. 23a, NO. 183a, K. 103a, B. 10a, Rt. 3, A. 6.

48

Ynus Emre Dvn 58 Bu sema girmeyen sonna pemn olur rir bizmile ser-te-ser dmn olur Dostdur bizi okyan stmze akyan imd' buuk okyan derin dnmn olur Dnmnun chili onamaz dervleri Dervile dnmn yavlak argan olur Bir nienn gnline eytnlar tolup durur Erenler sem'na bunlar glgen olur Dnmn old geldi okdugnda buld Ehl-i derd dervlere cn kargan olur y b-re dnmn eyit derv dervn Dervlere irien iine pemn olur Ynus eydr Mevln epsem otur yirnde Bu sohbete dymeyen sonra savagan olur F. 88b, NO. 184a, YE. 25a, RY. 51b, K. 107b, B. 11b, A. 8. 1 2 3 4 59 Ik erinn gnli tolu pdihun haznesidr Iksuz dem ne anlasun er'atun ma'nsidr Ikdur klar dermn kdan hsldur murd k kiinn sohbeti ksuz kiiye beldur Kimi avret oglan sever kimi mlk-hnumn sever Kim ser-mye dkkn sever bu dnye hlden hledr k bu dnyy n'ider kbet bir gn terk ider Ik etegin dutm gider her kim gelrse saladur

1 2 3 4 5 6 7

Dr. Mustafa Tatc

49

5 6

Bezm-i ezel'de pdih elme sund bir kadeh eliden kluram h bilmezem ki ne beldur n ezelden Ynus senn kla esridi cnun Derghna her dem anun vlih hayrn kala dur F. 92a, T. 22b, NO. 194a, RY. 22a, K. 101a, YE. 33a, M.

24, . 8b. 1 2 3 4 5 6 7 60 idn iy ulular hir zamn olsar Sag mslmn seyrekdr ol da gmn olsar Dnimend okur dutmaz derv yoln gzetmez Bu halk gt iitmez ne sarp zamn olsar Gitdi begler mrveti binmiler birer at Yidgi yohsul eti idgi kan olsar Ya'ni er gelmi erden elini ekmi erden Deccl kopsar yirden hir zamn olsar Aceb mahlk iridi gz yumuban dridi Hell harm kard ass-ziyn olsar Birbirne yavuz sanur itdgin kala sanur Yarn maher gninde ii beyn olsar y Ynus imdi senn kla gesn gnn Sevdgn kii senn cnuna cn olsar F. 91b, T. 22a, K. 35a, YE. 31a, RY. 49b, HB. 15a, B. 52b, M. 38.

50

Ynus Emre Dvn 61 y dost bunca kyl u kl ne maksd hod bir haber durur Y bunca cst c nedr grene bir nazar durur Taglar aup berye skp rak yire emek dkp stedgn bundayiken bu ne aceb sefer durur H rak isteme an cnndan ier cn Sennle biledr an grmemek b-basar durur H varmagl rak sefer mrn geer ecel irer Dost bundadur halvet sever ne galaba haar durur Cnundan ol dah yakn key edeb bekle key sakn Bilrisen dostlk hakn dyim sana ol yr durur Diln eydr alap hzr pes kulagun nin sagr Senn szne sen mnkir va'llh bu i hatar durur Sen uyursn ol uyank eksgni bilgil bayk Dah nie bulam tank yolda u hem rz-dr durur Mescd medrese sende sen yrrsin perkende Irak kaldun bu erknda kat bu i dvr durur Bu tevhd tonn geyen varlgn yoga sayan bu yola kym turan mutlak biln ol er durur Ol iler tamm olcak ol dzenlik dirilicek Gzn hicbn silicek yir-gk tolu ddr durur Ynus derdile girben kun yolnda dem-be-dem Varlgn yoga sayuban ma'ka intizr durur F. 93b, T. 23b, K. 119b, RY. 42a, YE. 30a, Rt. 5, M. 31, .

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

11b.

Dr. Mustafa Tatc

51

62 Fe'ln Fe'ln Fe'ln Fe'ln 1 2 3 4 5 6 7 8 Ne bilsn bu k usanlar-uyalar Ne dysn bu yola azksuz yayalar Geln biz varalum Ysuf' grelm Cemli honndan bin alar toyalar O vahdet ilinde diken yok glinde eker ok dilinde yzinde haylar klar tagnda ma'klar bgnda Budak srimiler duduksuz yayalar Harbtlerden grndi n kim k N'iderler bu r bu rengi yuyalar N'olayd ben an greydm bu gzle Ne dysn bu gzler dyemez kablar Bizi biz koyalum anlar biz olalum Birligi tuyanlar ikilik koyalar Ynus sen bir olgl gnlde sr olgl Ki derv olanlar bu srdan tuyalar RY. 17a, B. 16a. 63 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 Bu dnyya gnl viren sonuc pimn olsar Dny benm didkleri hep ana dmn olsar

52 2 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn y dostn dmn dutan gaybet yalan sz syleme Bunda gammzlk eyleyen anda yiri tar olsar nki olsar yiri tar kazanlu kazanc kadar M'minlere geldi haber klar ddr griser Maksdumuz ddrd eyhmz girek er idi Evvel dah ol vard hir dah var olsar Oldur hir oldur ebed hem dillerde Kfven ahad Evliy gedi dnydan bir sat kime kalsar Alun evliynun elin togr varun Hakk'un yoln Ma'n budur bell biln bildm diyen bilmeyiser Ynus imdi bildm dime misknlige elden koma Kimde misknlik varsa Hak ddrn ol griser YE. 28b, K. 179a, RY. 67a, M. 61. 1 2 3 4 5 64 Evliy'ya mnkirler Hak yolna sdr Ol yola s olan gnllern psdur Tartduk bu k cefsn t irince ma'ka Zir ki ol dost benm derdmn devsdur Henz bu yir olmadn gkler yaradlmadn Evliylar vatan pdih kal'asdur Mevln Hudvendgr bize nazar klal Anun grkl nazar gnlmz aynsdur Miskn ol yre miskn gide senden kibr kn Rzigr gelr geer pes kime kalasdur

Dr. Mustafa Tatc

53

6 7

Geyikl'nn ol Hasan sz eyitmi kendden Kudret dilidr syler kendnn sz nesidr Okyuban yazmadn yanluban azmadn Ynus bu k szini kim bildi bilesidr RY. 58b, K. 189b, YE. 23b, M. 67.

1 2 3 4 5 6 7

65 Bilr misz iy yrenler girek erenler kandadur Kanda baksam anda hzr kanda istesem andadur Kim ki dost sevdi ise hnmn terk iylesn Degmeler dost sevemez dostun sevgsi cndadur Iksuzlara benm szm benzer kaya yankusna Bir zerre k olmayan bell biln yabandadur Yalanclk eylemegil ka yalandur dimegil Bunda yalan syleyenn anda yiri zindndadur y kendzini bilmeyen sz mansin anlamayan Hak varlgn isterisen u ilm ile Kur'n'dadur Allah benm didgine virmidr k varlgn Kime bir zerre k vire alap varlg andadur Nieler eydr Ynusa kim kocaldun k kogl Ik bize yinile degdi henz dah turvandadur Rt. 17b, RY. 58b, YE. 24a, A. 5b, NO. 182b.

66 idn iy yrenler k bir gnee benzer Ik olmayan gnl misl-i taa benzer

54 2 3 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Ta gnlde ne biter dilinde agu dter Nie yumak sylese szi savaa benzer Ik var gnl yanar yumanur muma dner Ta gnller kararm sarp-kat ka benzer Ol sultn kapusnda ol Hazret tapusnda klarun lduz her dem avua benzer Ayn hrs ol olmdur nefsine ol kalmdur Kendye dmn olm yavuz yoldaa benzer Ikdur kudret krgi kaynadur klar Nie kapdan gerr andan gme benzer k gnli dlenmez ma'kn bulmaynca Karr yok dnyda pervz kua benzer Mnkir szini bilmez szi ileri varmaz Neye tebh idersin anlanmaz de benzer Ge Ynus endeden ne gerek bu peden Ere k gerek nden andan derve benzer RY. 25b, YE. 29a, K. 156b, M. 49, . 12a. 67 F'iltn F'iltn F'iltn F'iln 1 2 3 N-gehn cnn ilinden irdi bu cna haber Bu harbt ikliminde eglenme yri kl sefer Bu harbt iklimi anun melmetdr ton Dkilr kanlar salur sad-hezarn ba yiter Bu yirn klhnlar glenleridr kun Anda blbller yakarlar k odna bl u per

Dr. Mustafa Tatc

55

4 5 6 7 8 9

Yidi deniz grdm anda birisi oddand Bu harbt ehlinn dirler yol andan geer Grdm anda taklur cn boynna zlfeyn-i dost Bir kl ile sad-hezarn Mansr' ber-dr ider Sordum anda var mdur uka bu bendden hals Didiler kim yok durur urgan ucn dilber tutar h u sultn sohbetinde srilr nrdan kadeh Skiler agrup eydr dost elinden kim ier Varlgn yagmya virdi irdi ma'n-y Resl Ol kapudan gir ier yri var kl a hazer Ynus'a sorarsan bu szleri kandan alur Meger ol dvn- kun defterinden yd ider Mecma (Mill Ktp. Nu: 442) s. 71.

1 2 3 4 5

68 Drl drl cefnun adn k virmiler Bu cefya katlanan dosta halvet irmiler Her kim ka irie k anunla bara Kim ka mteriyse cnna od urmlar Her kim ka satad ol dem kaynad tad Kim del dir kim uslu drt yannda turmlar Ik durur fet bel dndrr hlden hle Dost elinden piyle ho melmet olmlar Ikdur Ynus'un cn banda ser-encm Ika mnkir demi bu meydndan srmiler

56

Ynus Emre Dvn YE. 40a, RY. 65b, K. 177a. Rt. 8, M. 60. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 69 Bu dnynun meseli bir ulu ra benzer Vel bizm mrmz bir tz bzra benzer Her kim bu ra geldi bir lahza karr kld Gir dnp gitmegi gelmez sefere benzer Bu run evvel dad ehd ekerden rn hir acsn gr u zehr-i mra benzer Evvel gnl almag hblara nisbet ider hir yz dndrmegi acz mekkra benzer Bu run haylleri drl drl hlleri Aldam gfilleri cz ayyra benzer Bu rda hayllern haddi v umr yok Bu hayle aldanan otlar tavara benzer Bu rdan yol kar biri cennet biri nr Birisinn arzs maksd ddra benzer Bu run sultn var cmleye ihsn var Sultnla bilien yog iken vara benzer Kend mikdrn bilen bildi kend hlini Vel dah kla evvel bahra benzer B-re Ynus' gr derdile hayrn olm Anun her bir nefesi ehd ekere benzer

YE. 38b, DAY. 48, Dvn- Kaygusuz Abdl, Berlin Ktp, Nu: 4044) vr. 332a.

Dr. Mustafa Tatc

57

1 2 3 4 5 6 7 8

70 Dost senn kun ok key kat tadan geer Ikuna den k cnla badan geer Ikuna denlern yregi yanar olur Kendyi sana viren dkeli iden geer Dn gni zr olur kunla yr olur Endesi sen olan cmle tevden geer riflere bu dny hayl d gibidr Kendyi sana viren hayl dden geer Dnynun mahabbeti agulu aa benzer hirin sanan kii agulu adan geer Banda akl olan hrete amel itmez Hrlere aldanmaz gzile kadan geer Girek k ol ola cn virmege ol ive Dostla bzr in nie bin badan geer Ynus'un gnli gzi toludur Hak sevgsi Sohbet ihtiyr iden yd u biliden geer NO. 190b, K. 186a, RY. 56b. 71 Mef'l Mef'ln

Allah diyelm dim Allah grelm n'eyler Yolda turalum k'im Allah grelm n'eyler Allah diy kl zr Oldur kamunun var

58

Ynus Emre Dvn Andan umalum yar Allah grelm n'eyler 3 karmayalum dilden Ayrlmayalum yrdan Irlmayalum yoldan Allah grelm n'eyler Alk son toklkdur Toklk son yoklkdur Bu yollar korkulkdur Allah grelm n'eyler Sen sanmadugun yirde Ngh ala perde Dermn irie derde Allah grelm n'eyler Gndz olalum s'im Gice olalum k'im Allah diyelm dim Allah grelm n'eyler Ad san dillerde Sevgsi gnllerde ol korkulu yollarda Allah grelm n'eyler Ad san uatdum Kfrmi suya atdum Misknlige el katdum Allah grelm n'eyler Her dem talalum bahre Aldanmayalum dehre Sabreyleyelm kahra Allah grelm n'eyler

Dr. Mustafa Tatc

59

10

r-nmus brakdum Klmi suya atdum Dervlige el katdum Allah grelm n'eyler Mecnn gibi vre 'k oluban yre Di Ynus sen b-re Allah grelm n'eyler Ynus sen an sanma Bu k sana sendendr Cn kamuya andandur Allah grelm n'eyler N'itdi bu Ynus n'itdi Bir togr yola gitdi Prler etegin tutd Allah grelm n'eyler B. 13a, Rt. 3.

11

12

13

1 2 3 4 5

72 y pdih iy pdih her dem iin dze durur Dny anun bostndur sevdgini ze durur Yavuzlk eyleme sakn ecel sana senden yakn Nielern asln kkin yord eyleyp boza durur Sen anda varursn anda ok yarag eylegil bunda Cnlar bk degl tende di bir ka gn geze durur Soruc gelr yir yrtup sorar Tanr'n kimdr diy bu cnum an tuyup snklerm sza durur y Tanr'y bir bilenler cn Hakk'a kurbn klanlar l degldr bu cnlar k glinde yze durur

60 6 7

Ynus Emre Dvn Ben grdm erenler ud k kadehin tolu idi Hak katnda nz gedi yle yzi yire durur Erenlern kulysan lmn ana tur Ynus Ni'erenler geldi gedi nevbet imdi bize durur YE. 33b. 73 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 Niteki bu gnlm evi k elinden taa gelr Nie yksek yrrisem k baumdan aa gelr Nie ki eydrem rzum sylemeyem kimseneye Gider bu sabr u karrum dost gme de gelr Ben bilrem ahvlmi bencileyin er ne bile Benm grene sevdgm ne sevmekdr hoa gelr Hey nie sabreyleyiser dost yzini gren kii Ol hakkat grdm diyen kendzinden aa gelr Ma'kanun tecellsi drl drl renkler olur Bir vede yz bin gnl u heme ca gelr Anun gibi pdiha kimn gzi du olursa Sultn- vakt oldysa aklndan ol aa gelr Ol dostla benm im buldla gneleyin Bir dem hicb srilr bir dem nikb baa gelr Eger bana sorarsan cn yokdur ol kiinn Ma'ka sevmekden artuk gnline ende gelr

Dr. Mustafa Tatc

61

Aceb yine miskn Ynus kdan artuk sevdi meger Zr ki bu kdan yigrek h yok durur baa gelr YE. 38a, A. 5.

1 2 3 4 5 6 7

74 Sabhn sinlere vardum grdm cmle lmi yatur Her biri b-re olup mrin yav klm yatur Vardum bunlarun katna bakdum ecel heybetine Nie yigit murdna irememi lmi yatur Yimi kurd ku bun keler nielern bagrn deler ol ufack n-resteler gl gibice solm yatur Topraga dmi tenleri Hakk'a ulam cnlar Grmez misin sen bunlar nevbet bize gelmi yatur Esilmi inc dileri dkilmi saru salar Bitmi kamu tevileri Hak varlgn alm yatur Gitmi gznn karas h ii yokdur turas Kefen bizinn presi snge sarlm yatur Ynus kilisen bunda mlke sret bezemegil Mlke sret bezeyenler kara toprak olm yatur RY. 16b, YE. 39a, B. 54a, A. 4.

1 2

75 Ikun od yregmde neler eyler neler eyler Bugn bir k grdm bu derdmden haber syler Geln hey dertller geln bu derdmden siz de alun Dertl bilr dertl hlin ya dertszler bunda n'eyler

62 3 4 5

Ynus Emre Dvn Kimisi dost yzin grdi kimi dah grem dirdi k ma'kna irdi u yine bayram eyler Bugn Mansr olup n'idem eyhmn yzini grem Maksdum buyd irem k yine derdin syler Ynus eydr k oldum ma'kun derdinden ldm Tevecch ma'ka kldum anunla gnlin egler NO. 187b, DAY. 54. 1 2 3 4 5 76 Miskn dem oglan nefse zebn olmdur Hayvn cnvr gibi otlamaga kalmdur Hergiz lmin sanmaz lesi gnin anmaz Bu dnydan usanmaz gaflet gin almdur Oglanlar gt almaz yigitler tevbe klmaz Kocalar tat klmaz sarp rzigr olmdur Begler azd yolndan bilmez yoksul hlinden kd rahmet glinden nefs gline talmdur Ynus szi limden zinhr olman zlimden Korka durun lmden cmle togan lmidr NO. 187b. 1 2 77 Bu dem yzm sre turam her dem ayum yini togar Her dem bayram durur bana yayum kum yini bahr Bulut glge klmaysar benm ayum gna Hem gedilmez tolulug nr gkden yire dogar

Dr. Mustafa Tatc

63

3 4 5 6 7 8

Anun nr karanuy srer gnl hcresinden Pes karanulk nrla bir hcreye nite sgar Evvel ay nie dogdysa ayruk dolanmad hergiz Eksilmedi mri anun her kime kim kld nazar Ben ayum yirde grdm ne isterem gk yzinde Benm yzm yirde gerek bana rahmet yirden yagar Szm ay gn in degl sevenlere bir sz yiter Sevdgm sylemezisem sevmek derdi beni bogar Anun vasfn eydrisem halk ma'kn ger sanur Hcet degl gmek ana kend nrn kendi ger N'ola Ynus sevdiyise okdur Hakk' seviciler Sevenleri grdiyidi anun in boynn eger YE. 30a, 37b, K. 114a, RY. 37a, A. 5, 7. 78 Mestef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5

Tanr'yin cnum cn cefysa tapdur yiter Senn firkundan beter azb dah var m beter Ikun od yregmde yandugna lem tanuk Kanda bir od yanarsa nin var dtn tter Ikun eri sald benm gnlm evi iklmine Cnum esr eyledn n'ider bana yag Tatar Ecel salam iklmlere vasyet klam klara Ma'kadan diyem sakn oynar k gnlin atar Aceb bu benm derdme neyin dermn bulnmaz Kim bulsar dermn ana kiiyi kim beri dutar

64 6 7

Ynus Emre Dvn Resmi durur sultnlarun kullar gnh eyleyicek Y edebler ol kuln y mezda virr satar Ynus ikyet eyleme yrdan cef grdm diy Cmle klar hceti ma'k katnda biter YE. 28b, RY. 151a. 1 2 3 4 5 6 7 79 Yr yregm yr gr ki neler var Bu halk iinde bize gler var Ko glen glsn hak bizm olsun Gfil ne bilr Hakk' sever var Bu yol uzakdur menzili okdur Geidi yokdur derin sular var Girdk bu yola kla bile Gurbetlik ile bizi salar var Her kim merdne gelsn meydna Kalmasun cna kimde hner var Gzleri giryn cigeri pryn Olmlar hayrn dvneler var Ynus sen bunda meydn isteme Meydn iinde merdneler var Rt. 5, DAY. 73. 1 80 Ikla gelen erenler ier aguy n ider Topuga kmayan aylar deniz ile sava ider

Dr. Mustafa Tatc

65

2 3 4 5 6

Biz bu yoldan enmedk erenlerden usanmaduk Kimseyi yavuz sanmaduk her ne ider kolma ider Kolmaa virdk szini sz ile dgdk yzini Yaban cnvr gibi bilinler andan e eder Bu sohbete gelmeyenler Hak nefesi almayanlar Srn an bundan gitsn turursa ok i ider Childr manden almaz oturur karr gelmez lecegini h sanmaz yz bin yllk tev ider Tag ne kadar yksegise yol anun stinden aar Ynus Emrem yolsuzlara yol gsterr v ho ider NO. 195a, RY. 72a, K. 182b, B. 52a, M. 63.

1 2 3 4 5 6

81 Ol lem fahri Muhammed nebler serveridr Vir salvt kla ol gnhlar eridr Hak an gdi yaratd sevdi Habb'm didi Yir yzinde cmle iek Mustaf'nun teridr Cebrl da'vet klnca Mi'rc'a Muhammed'i Mi'rc'nda diledgi mmetinn vardur Sen ana mmet olgr o seni mahrm komaz Her kim anun mmetidr sekiz Cennet yiridr Her kim anun snnet ile farzn kim tutar Ne diyem ki kbet sor-hisbdan beridr Sulu susuz gnahkr ef'at andan umar Ol Cehennem'de yananlar mnkirn inkrdur

66 7

Ynus Emre Dvn Ynus Emrem i bu szi cn iinde syledi Syleyen b-re Ynus Tapduk Emrem srrdur B. 27b. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 82 Yir yzinde gezeridm ugradum milketler yatur Kimi ulu kimi kii key kuag berkler yatur Kimi yigit kimi koca kimi vezir kimi hoca Gndzleri olm gice anclayn oklar yatur Togru varurd yollar kalem tutard elleri Blble benzer dilleri dnmn yigitler yatur Ulu-kii aglamlar server yigitler komlar Ba ucnda yay smlar krluban oklar yatur Atlarnun izi tozlu nleri tabl-bazlu le gne hkmi yazlu u muhteem begler yatur Gice gndz oglancuklar syleriken blbl gibi Ayrlmlar analar sinlerini bekler yatur Elleridr knalu hem karavalar tapulu Kargu gibi uzun boylu gl yzl hatunlar yatur El baglamdur kamus Hak alap'dandur umus Nkerl kzdur kimisi alnmaduk oklar yatur Ynus bilmez kend hlin Hak alap syledr dilin Bir niesi yini gelin ak teleme yzler yatur NO. 188a, YE. 34a, K. 138b, RY. 39a, M. 40, . 15b.

Dr. Mustafa Tatc

67

1 2 3 4 5 6 7

83 Ne bakarsn ta kapuda gir ier neler gezer Tama' oturm dim saf baglanm fitne dzer Gel imdi gel kanata gfil olma tz bin ata Olmaya kim ecel yite fsid ola satu-bzr Sen kandasan teslm ile kamulardan aaga dur Uan olma bu szmden gr mfsidi nice kzar Ana durur buhl u hased key mbriz durur gyet Kkini kaz yabana at frig otur iy gam-gzr Kogl bu yoklk bbn gren dostluk edebini Eydrsin sor iste beni bana gelen klden bezer Kibr menidr suba delim kiidr yolda Sen olmagl anun ei buna uyan yoldan azar Riy kk yirde durur key sakn oda buyurur hls gelp cmlesin yur Ynus yol yavlak sezer F. 82a, T. 17a, YE. 29b, RY. 36b, K. 112b, M. 29.

1 2 3 4

84 Bu dervlik turag bir acyib turakdur Derv olan kiiye evvel dirlik gerekdr n anda dirlik ola Hakk'la birlik ola Varlg elden koyup ere kullk gerekdr Kullk eyle erene arkdan garb grene Senden haber sorana key misknlik gerekdr Miskn olugr bri benlikden rak yri Gnlinde benlik olan dervlikden rakdur

68 5 6 7

Ynus Emre Dvn Hak ere benm didi varlgn erde kod Erenlern himmeti yirden gge direkdr Bu dervlik bertn okmad mftler Kim ne biliser bun bir acyib varakdur y Ynus rifisen anladum bildm dime Tut misknlik etegin hir sana gerekdr

F. 81a, T. 16a, NO. 186a, YE. 33a, RY. 28b, 16a, K. 99b, 169a, M. 55, 23. 1 2 3 4 5 85 idn iy yranlar dem evliy demidr Gelsn mr srenler dem evliy demidr Ezel bnyd urd alt gnde dny told srfl'e buyurd dem evliy demidr Krk bin krk drt tabakt meyh evliylar Drt kapudur krk makm dem evliy demidr Yz bin yigirmi drt bin gzide peygamberler mmetine buyurm dem evliy demidr Ynus Emre ksun ka key dydnise Da'vet it klara dem evliy demidr K. 183a, RY. 72b, M. 63. 1 2 86 Iksuz dem dnyede bell biln yok durur Her biri bir nesneye sevgsi var kdur alab'un dnysnda yz bin drl sevg var Kabl it kendzne gr kangs lykdur

Dr. Mustafa Tatc

69

3 4 5 6 7

Biri Rahmni'r-rahm biri eytni'r-racm Anun yazug mzdi sevgsne ta'allukdur Dnyda Peygamber'n bana geldi bu k Tercemn Cebrl ma'kas Hlik'dur mer Osmn Al Mustaf yrenleri Bu drdinn ulus Ebu Bekr-i Sddk'dur lem fahri Muhammed Mi'rc'a agdugnda alap'dan diledgi mmetine azkdur Ynus senn aybun gzlegil ayrug ko Kimsenn aybna sen bakmagl yazkdur F. 79b, T. 15b, YE. 32a, K. 89a, RY. 72b, M. 18, . 7a. 87 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6

Geln sorun bu cnlara sretleri n'old gider Dn-gn sennven diriken ne bahne buld gider Aceb degl giderise sreti terk iderise Yanl yalan gaybet degl dostdan haber geldi gider Kan anun mlk ml terk eylemi cmlesini Ol pdih derghna hulk- amel ald gider Eyle ki dost olm iken nie i dzlmi iken Bell biln cn sretn sakalna gldi gider Eyler idi satu-bzr bir pl in gir bozar Olm bu dnydan bizr yensz gnlek geydi gider Bin uyagur bin bir togar buyruk ile gelmi meger Kimdr bu dnyya toyar peymnesi told gider

70 7 8

Ynus Emre Dvn Gaflete virme zni dny-perestlik eyleyp Grme misin bu dnyya ey yavuz geldi gider Kamu lem mid tutar hiretde grem diye Ynus eydr derv olan bunda Hak' buld gider

F. 80a, T. 16a, NO. 195a, YE. 32b/35a, RY. 8b/31b, HB. 11b, K. 90b/208b M. 19/76. 88 Mstef'iln Mstef'iln 1 it szmi iy gfil Tanla seher vaktinde tur Eyle buyurm ol kmil Tanla seher vaktinde tur it ne dir horsunuz Tanla virilr rzunuz Dost derghna dutgl yz Tanla seher vaktinde tur it szmi ya sagr T terezn gele agr Yalvar alab'una agr Tanla seher vaktinde tur Yatanlarun yatlu hli Hi nesneye irmez eli Seher eser rahmet yili Tanla seher vaktinde tur Kularla turgl bile Kl namz imm ile Yalvar gnhun gel dile Tanla seher vaktinde tur

Dr. Mustafa Tatc

71

Okna Kur'n u Y-sn Kulak urup dinleyesin Tagca gnhun yuyasn Tanla seher vaktinde tur Okna hads kelm Diyeler Aleyhi's-selm ksan bell bilem Tanla seher vaktinde tur Hell ola sana Umak Umak'da Hrler kumak Kevser arbn imek Tanla seher vaktinde tur Miskn Ynus a gzni Uyar gafletten zni T bilesin kendzni Tanla seher vaktinde tur F. 83a, T. 17b, K. 134b, YE. 30b, RY. 49a. 89 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4

Sensin bize bizden yakn grnmezsin hicb nedr n ayb yok grkl yzn zerinde nikb nedr Sen eyitdn iy pdih Yehdi'l-lhu limen ye erkn yok senin i h sulu kimdr azb nedr Levh zere kimdr yazan azduran kimdr y azan Bu ileri kimdr dzen bu su'le cevb nedr Rahm durur senn adun Rahm'lgun bize didn Mridlern mutlad L taknetu hitb nedr

72 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Bu ileri sen bilrsin sen virrsin sen alursn Ne kim dilersen klursn y bu soru hisb nedr Biz umaruz mrvetnden cmle i senn katundan Senn o ok rahmetnden bu bir avu trb nedr Kn'i bir kezin syledn her nesneyi var eyledn Yine hir bir sz ile an klmak harb nedr Kan bu mlkn sultn pes ten isen kan cn Bu gz grmek diler an bu merci' me'b nedr Ynus bu gz an grmez grenler hod haber virmez Bu menzile akl irmez bu kodugun serb nedr

F. 81b, T. 16b, RY. 50a, NO. 181a, YE. 29b, K. 110a, HB. 15a, A. 8, . 10b. 90 Mef'ln Mef'ln Fe'ln 1 2 3 4 5 Hakkat her vcdun cn kdur Ne cn kim cn iinde cn kdur Bu cn cismmi kyim tutar ancak O cn kim zhir pinhn- kdur Bu k elinde ciz cmle ey Ne sr kim kamu ser-gerdn- kdur Bu k kandalgn bilmez kimesne Bilrler haddini pyn- kdur Geh Leyl olur Mecnn gzinden Geh olur Leyl'nn hayrn- kdur

Dr. Mustafa Tatc

73

6 7 8 9 10 11 12

Geh kan ya akar Ya'kb gzinden Geh olur Ysuf- Ken'n- kdur Dirildr lyi s deminde Geh olur Ms-i mrn- kdur Ene'l-Hak agrur Mansr dilinden Cneyd'de cbbe v irfn- kdur Bu kun drl drl rengi okdur Kimi giryn kimi handn- kdur Fid bu ka cnum dnm olsun Bana hem dn hem mn- kdur Ne Ynus anda yz bin cn- Ynus Kabl itsn ne kim kurbn- kdur Vcdun cbbesin kla k it Talagr ana kim ummn- kdur NO. 190b, YE. 39b, K. 176a, B. 51b, RY. 65b, M. 59.

1 2 3 4

91 lim ilim bilmekdr ilim kendin bilmekdr Sen kendni bilmezsin y nie okumakdur Okumakdan ma'n ne kii Hakk' bilmekdr n okudun bilmezsin h bir kur emekdr Okdum bildm dime ok tat kldum dime Eri Hak bilmezisen abes yire yilmekdr Drt kitbun ma'nsi belldr bir elifde Sen elif dirsn hoca mansi ne dimekdr

74 5

Ynus Emre Dvn Ynus Emre dir hoca gerekse var bin hacca Hepisinden eyce bir gnle girmekdr Rt. 15a. 1 2 3 4 5 6 7 8 92 y dost senn kun od cigerm pre ba klur Ikundan yanar yregm yandugum bana ho gelr Ikun odna yandugum aglamak old gldgm Dost sana zri kldugum mnkirlere sava gelr Sylerisem szm sava sylemezsem cigerm ba Cihn tolu durur kall her birinden bir ta gelr Gr nie talar atlur dost in balar tutlur Gelr gnle batlur hlnze hlda gelr Bizm hlmzden bilen kimdr ka mnkir olan Bizm sevdgmz Hak'dur bu halka gz ka gelr Nie seltnler zebn olur bu kun elinden Her kim bu yola derse ol bu yola yava gelr Erenler buna kalmad vard yolna turmad Hakk' girek sevenlere cmle lem karda gelr Miskn Ynus bil szni dosta aup ol gzni Kang burcdan bakarsan ol sultna gne gelr B. 15. 1 93 Hocam k olanlarun ii hla zr olur Hasretinden ol ma'kun gzi ya bnar olur

Dr. Mustafa Tatc

75

2 3 4 5 6 7

Dni gni klur zri yani grmek diler yri itmezler bu haberi ksuzlar b-haber olur ksan ddrna koma bugni yarna Girenler k bzrna kendzinden bzr olur Terk eylegil sen senlign anun kn bul anun Bu k iinde lenn kan bahs ddr olur klar l-mekn olur cihnun terkini urur Cn u cihn ne nesnedr n dostla bzr olur Ika yolda olcagz cmle iler olur geniz Maksd ele giricegiz dost iline sefer olur Kan girek k kan geln isteyelim an B-re Ynus'un cn dost yolna sr olur B. 14a, DAY. 55.

1 2 3 4 5

94 Gelmeyen gelmedi sapd secde eyledi tapd Bu imreti kim yapd bu mlke Sleymn nedr Egriligi yaydan egri togrulugu okdan togru Bu ehir iinde ugru hem kz hem sultn nedr Sendedr senden yat degl belldr mu'cizt degl Bu kelmdur hccet degl dery iinde ummn nedr ig bip kazan tamadn rh cisime ulamadn Ana rahmine dmedin ol togmadn len nedr y Ynus Emre tfl iken h nesneyi fehm itmedin Cmle ulm kef idp bildrp grenden nedr B. 28a.

76

Ynus Emre Dvn 95 Mef'ln Mef'ln Fe'ln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Anca zr eyler kim ol blbl eyler An ol eylemez ill gl eyler Kaan glde grr dostun cemlin agrur kim beni deli ol eyler Ne grr glde y b-re blbl Ki glistna karu gulgul eyler Ne grdi Leyl'nun yzinde Mecnn Akdup gz yan b u sel eyler Ne grndi u Ferhd'un gzine Kayalar kesben dosta yol eyler Ne grndi eh brhm gzine Tcn tahtn trumr eyler Kimin kfir idp kimin mselmn An kimse itmez ill ol eyler Kimine derd virr asla inletmez Kiminn dnyda derdin bol eyler Kimi baydur kimi yoksul dime kim Eger baydur eger yoksul ol eyler Kimine bir ab virmez kim giye Kiminn atna atlas l eyler Kimini dnyda hayvn yaratur Kimini kendine muhlis kul eyler

Dr. Mustafa Tatc

77

12 13

Kimin elin alur Ar'a karur Kimin yire alar kara kl eyler B-re Ynus'un altn szini Chile sylemen kzl pl eyler . 13a, A. 4, DAY. 69.

1 2 3 4 5 6

96 Derv olan kiiler deli olagan olur Ik neydgin bilmeyen ana glegen olur Glme sakn sen ana ey degildr sana Kii neyi glerse baa gelegen olur h bu kun eseri her kime ugrarsa Derdine sabretmeyen yolda kalagan olur Bir kii k olsa k derysna talsa O derynun iinde gevher bulagan olur k l-mekn olur dny terkini urur Dny terkin uranlar ddr gregen olur Derv Ynus sen dah incitme dervleri Dervlern dus kabl olagan olur . 17b.

1 2

97 Dervlige kadem uran her mande sultn olur Derv nie miskn ise anun gnli mekn olur Derv olan bil baglaya tolaplayn ok aglaya Her kanda tolap varsa anda bg u bostn olur

78 3 4 5

Ynus Emre Dvn Derv oldur itden kaar it besleyen kanlar ier Kogl hem it beslemegi it besleyen sekbn olur Dny seven derv degl dervligi olmaz kabl Dervlikden kaanlarun hemn eyhi eytn olur Ynus eger dervisen terk eyle kll dnyy Dny eger Umagsa dervlere zindn olur A. 5a. 1 98 Yine seyreyledi gnlm Dostun cemlin arzlar Hicre katlanmaz gnl Dostun cemlin arzlar Her kim ugrarsa bu derde Bulur o himmeti erde Alviricek perde Dostun cemlin arzlar Kim ki gerek mrd ola Bil baglayup gelsn yola ol yrekde ki dert ola Dostun cemlin arzlar Dostum beni del kld Aklum fikrmi ald Hayli gzmde kald Dostun cemlin arzlar Evvel dirdi gnlm bana Atlar tonlar gerek bana Mevl'm bir dert virdi bana Dostun cemlin arzlar

Dr. Mustafa Tatc

79

Ynus'un szi yirince niler cnn virince T lp sine girince Dostun cemlin arzlar B. 54a.

1 2 3 4 5 6 7 8

99 Erenlerden etek tutan menzil alup Hakk'a yiten Muhammed nrna batan ol dnyya kalmayandur Kimdr bunda pals giyen oldur anda hulle giyen Dilde agzda sylenen ol kimseye glmeyendr Bunda eytna yr olan varup anda vr olan Hazret'de yzi kar'olan erden nazar olmayandur Dny iin gussalanan mescid gricek tutnan Anda mnsuz bulnan Allh' bir bilmeyendr Gnlinde ikilik tutan ol met' bunda satan Yarn Cehennem'de yatan bunda namz klmayandur Hrlerle bile yatan Umak kokusna batan Anda blbl olup ten bunda zin klmayandur Hrlerle srda olan Muhammed ile e olan Ol mn yolda olan bunda yol yanlmayandur Ynus miskn gzler yol divr zn behey deli Bu glistnun blbli kimse glin dirmeyendr B. 46b. 100 Mef'ln Mef'ln Fe'ln

80 1 2 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Yirn ggn safs Mustaf'dur Kamu ahdn vefs Mustaf'dur Ayun bedr hill aln v ka Gnn nr ziys Mustaf'dur alap Ar' ayagnda olur Fer Cihnun mntehs Mustaf'dur Yarn maher ef odur ef ol Sekiz Umak saks Mustaf'dur B-re s kullara yarn ol efat eyleyesi Mustaf'dur Yarn peygamberler ciz olsar Gir elin alas Mustaf'dur Ynus yalvar getr Hakk'a salvt Hak'un dost Habb'i Mustaf'dur . 9a, Dvn, Statsbibliothek, Ms. Or. Ort: 2869, vr. 39a. ZA 101 Mef'ln Mef'ln Fe'ln 1 2 3 Bize ddr gerek dny gerekmez Bize ma'n gerek da'v gerekmez Bize Kadr Gicesi'dr bu gice Ko irte olmasun seher gerekmez Bize k erbetinden sun i sk Bize Umak'da kevser gerekmez

Dr. Mustafa Tatc

81

4 5 6 7

Badyalar tolu tolu ielm biz Biz esrk olmazuz humr gerekmez Eger bu derdile hasta dersem Saflk virmesn tmr gerekmez Gerekmez yr gerekmez cn gerekmez Bize ddr gerek deyyr gerekmez Ynus esriyben ddi susakda agrur Tapdug'na r gerekmez F. 94a, T. 24a, YE. 42b, A. 10.

1 2 3 4 5 6 7

102 Keleci bilen kiinn yzini ag ide bir sz Szi birp diyenn iini sag ide bir sz Sz ola kese sava sz ola bitre ba Sz ola agulu a balla yag ide bir sz Kelecilern birgil yaramazun ergil Szn usla drgil dimegil ag ide bir sz Gel ah iy ehriyri szmzi dinle bri Hezr gevher dnr kara toprag ide bir sz Kii bile sz demini dimeye szn kemini Bu cihn Cehennem'ini sekiz umag ide bir sz Yri yri yolunla gfil olma bilnile Key sakn key dilnile cnna dg ide bir sz Ynus imdi sz yatndan syle szi gyetinden Key sakn o eh katndan seni rag ide bir sz

82

Ynus Emre Dvn F. 94b, T. 24a, YE. 42b, DAY. 75 1 2 3 4 5 6 103 Hak cihna toludur kimsene Hakk' bilmez An sen senden iste o senden ayru olmaz Dnyy inanursn rzka benmdr dirsin Nin yalan sylersin n h didgn olmaz hret yavlak rakdur togrulk key yarakdur Ayrulk sarp firkdur h giden gir gelmez Dnyya gelen ger bir bir erbetin ier Bu bir kpridr geer chiller an bilmez Geln tanuk idelm ii kolay tutalum Sevelm sevilelm dny kimseye kalmaz Ynus szin anlarsan sz ma'nsin dinlersen Sana bir amel gerek bunda kimsene kalmaz F. 95b, T. 24b, NO. 192b, A. 9. 1 2 3 4 104 N'idem ben bu gnlile benmile bile turmaz Ma'k yzin grdi meger gtleyp gin dirmez Tanr'yin iy uslular gnlm bana alvirn Vard bilidi dostla gir bana boyun virmez Bunun gibi gnlile nie dirlik idebilem Brakd yabana beni bir gn gelp hlm sormaz Gnlm bana yolda iken zhd tat klurdum Ykld bu tertblerm gnlszem elm irmez

Dr. Mustafa Tatc

83

5 6 7 8 9

Gnl ier dostla ben kapuda feryd u zr Bin yl zr klursam hln nedr diy sormaz Eydrisem ey gnl kan farza y snnet Eydr ki yok tev yime bu sevye amel irmez nileyin eydrisem gel boynunda bor kalmasun Kakr sger buar bana eydr ki iy Hakk' grmez Agz agzdan kutludur ola ki sznz duta Ben yz bin kez sylerisem szm kulagna girmez Gnlm dah cnum dah el bir itdi ol ikisi Yz bin Ynus'dan fergat dost yzinden gzin rmaz F. 96b, T. 25a, NO. 187b, YE. 41a, 44b, RY. 14b

1 2 3 4 5

105 Nieler bu dnyede gnhn yuyamaz mri geer yok yire iy dirga tuyamaz Bir nie kiilern gaflet gzn baglam Hak yolna dirisen bir yufkaya kyamaz Bu dny bir gelindr yeil kzl donanm Kii yeni geline bakuban toyamaz y nie arslanlar alur akdarur lm Azrl penesine bir yoksulca dyemez Var imdi miskn Ynus uryn olup gir yola Yz okallu gelrse yalncag soyamaz F.98a, T. 26a.

84

Ynus Emre Dvn 106 y bana ey diyen benem kamudan yavuz Alnum ay bilrem bu gzlermi ylduz Bu vcdum ehrinde buuk plluk uuk yok Amelm mahalleri ser-te-ser kalm ssuz Hcrede v bucakda Hakk'a lyk olmadum Kiminde derd firk kiminde eserl sz Halk hep ayagn turur ben segirdm oturdum Gedm sadr yirine kaln dek yirm dz Bunun gibi slslk n kim elme girdi Ayruk n'ime yarar derd firk h u sz Olmaz szi dimezem ben marifet ehline Zr disem inanmaz agada bitdi karpuz Ben bir kitb okdum kalem an yazmad Mrekkeb eylerisem yitmeye yidi deniz Ben oru-namz in si idm esridm Tesbh-seccde in dinlerem ete-kopuz Ynus'un bu szinden sen ma'n anlarsan Konya menresini gresin bir uvalduz F. 97a, T. 25b, NO. 182b, RY. 33b, K. 111b, YE. 44a, 45b,

1 2 3 4 5 6 7 8 9

M. 28a. 107 Mef'ln Mef'ln Fe'ln 1 Sennle birligm senden rlmaz Hayt sennledr sensz dirilmez

Dr. Mustafa Tatc

85

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Gzm iinde sensin bile bakan Eger sen bakmasan yolum grinmez Benm mnctum senden yanadur Sana varur yolum sensz varlmaz Ben beni senden ayru kanda bulam Ki sensz Hak nefes mrm srilmez Varlgum sendendr ben bir letven Sun ss sunmasa let kurlmaz let hareket kamu senndr Anunn ine kimse karlmaz Sefer klsam bana yolda olursn Karr itsem yine sensz turlmaz Birlignden te h erkn yok Kim noksn irgre hkmn yoylmaz lem halk zebn emrn iinde Kimdr ki kullga boyn burlmaz Bu ben ben didgm eger ben isem Bu benligm bana nin virilmez Yrnlar saladur kap aukdur Bu kapuya gelen mahrm srilmez Ynus bu tevhde gark old gitdi Gir gelmeklige akl dirilmez RY. 46a, NO. 181a, K. 126a, YE. 43b, Rt. 9, M. 33, A. 10.

86

Ynus Emre Dvn 108 Sana her ide iy Kdir bildk tercemn gerekmez Sen olmadugun gnlde dnile mn gerekmez Yudum yle meyyitmi misknem aran yetmi ldrem nefsm itini gelmesn koman gerekmez Her kim nefsine kalursa mselmn degl lrse Hayr itsn benden bilrse eglenmen zamn gerekmez n kara sakal agard ak kd karay rtdi An kim alap uyard ol gze tuman gerekmez Ynus derdiyilen tter gnlinden Hak k biter Erenler etegin tutar lrse yuman gerekmez YE. 43a, K. 93b, RY. 32b. M. 21. 1 2 3 4 5 6 109 Rzk in gussa yime kimse rzkn kimse yimez Rzk in gussa yime pdih eksk eylemez Benden gt isterisen eydivirem bildigmden Budur alab'un buyrug tutun oru klun namz Namz kluram diyben mnkir gelmen dervlere Eger bin yl klursan kend dun yarlgamaz Namz klan demler teh kalas degldr Ol pdih derghndan kimseyi mahrm eylemez Bir kiinn yatlu szin varuban kimseye dime Biz uludan iitmiz hnzrdan girdr gammz Ynus agruban eydr ben kulyam dervlern Kim ola kim bu dnyda sultna kullk eylemez

1 2 3 4 5

Dr. Mustafa Tatc

87

K. 204b, RY. 19b, A. 9. 1 2 3 4 5 6 7 8 110 Bu bir acyib hldr bu hle kimse irmez limler da'v klur vel degme gz grmez lmile hikmetile kimse irmez bu srra Bu bir acyib srdur ilme kitba sgmaz lem ilmin okyan drt mezheb srrn tuyan ciz kald bu yolda bu ka el uramaz Bu kun srr aceb bu k eyle taleb Meger ki vire alab an degme gz grmez An ol kii grr kim ecelszin lr Bu nasbi ol alur anlar ki cna kalmaz Her kim kald cnna irmeyiser hnna Vard ddi harda dah bir cna kalmaz Hads'dr Mustaf'dan kla ikrr didi Binde bir rif bun bakup okyubilmez Ynus cnun berk it bildklerni terk it Fen olmayan sret hna vsl olmaz K. 193a, RY. 60b, M. 69. 1 2 111 Ben dervem diyen kii i bu yola r gerekmez Derv olan kiilern gnli gendr tar gerekmez Derv gnlsz gerekdr sgene dilsz gerekdr Dgene elsz gerekdr halka berber gerekmez

88 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Halka benzetmeye iin sre gnlinden tevin Yz bini birdr dervn arada agyr gerekmez Eger derv isen derv cmle lem sana bili Fuzllg hulka degi arada agyr gerekmez Derv olan kiilern misknlikdr ser-myesi Misknlikden zge bize ml u mlk r gerekmez Er elini aldunsa ere gnl virdnise krrla geldnise pes ere inkr gerekmez Ynus sen grdgn eri arturma grdgn biri udur budur diybeni derv trumr gerekmez YE. 42a. 1 2 3 4 5 6 112 Eger dilm bendeyise kimse bana nesne dimez Gnlm ger revendeyise lemde karr eylemez Eger gzm bakarsa bakdugna akarsa Grdgin benm dirise oda der r eylemez Eger akl badaysa gnlde ol tudaysa kisi bir ideyise dman bana kr eylemez Dman benm nefsm durur tamala hrsum durur Tamala hrsa uyan gnllerde yir eylemez Gnlleri hep dzen ol drl naklar yazan ol Cn gevdeden ayrlcak bu diller nin sylemez Gnllerde yir eylemek Muhammed'e gelmi durur Mustaf'ya mmet olan Tamu'da karr eylemez

Dr. Mustafa Tatc

89

ldren ol dirgren ol Ynus imdi Hakk'la ol Hak'dan artuk h kimesne yok nesneyi var eylemez K. 209b, RY. 9a, YE. 41b, . 19b. 113 Mef'ln Mef'ln Fe'ln

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bu ne dertdr aceb dermn belrmez Ya bu ne yaradur zahm belrmez Benm gnlm aceb kdan usanmaz Varur ka der h bana tanmaz Dner gnlm bana gt virr ho k olan gnl kdan usanmaz k ki cna kald k olmaz Cnn terk itmeyen ma'k bulmaz Ik bzrdur bu cnlar satlur Sataram cnum h kimse almaz k bir kiidr bu dny mln hiret korkusn bir pe saymaz Bu dnydan ahiretden ier kun yiri var kimsene bilmez k ldi diy sala virrler len hayvn durur klar lmez klar meydn Ar'dan ycedr alarlar evgn top belrmez Begm rifisen yri yolunca Bunda balar yiter kanlar sorulmaz

90 11 12

Ynus Emre Dvn Erenler kapus Hazret kapus Bu tapuya gelen mahrm gnlmez Ynus bu deryya gark old gitdi Gir gelmeklige akl dirilmez YE. 41a, RY. 62b, K. 196a, HB. 14a, . 20a. 114 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 H bir kii bilmez bizi biz ne in iindeyz Ne hrsumuz baydur bizm ne nefsmz iindeyz Bir kimsenn devletine tan idben biz gelmezz Ne mnkirz limlere ne tersenn hndayuz Biz bunun neligin bildk dnyenn nesine kalduk Arzmuz nefs in degl dny teferrcindeyz Ynus eydr hey sultnum zge num vardur benm Ko dny altn gmiin ne bakr u tuncndayuz F. 95b, T. 24b. 1 2 3 115 Binde biri bu halkun Rahmn yolna girmez Gel bir kii gster kim eytn yolna girmez Uzatd bu halk ii ger erkek ger dii Mslmn olan kii isyn yolna girmez Hep gafletile gfil gafleti n'ider kil Bin sylesen key chil irfn yolna girmez

Dr. Mustafa Tatc

91

4 5

Gnl tolu zulmetdr iledgi bid'atdr Bu niesi mmetdr Kur'n yolna girmez Gel sen Ynus iste bul Allah'a yarar bir kul Kul kaan ola makbl sultn yolna girmez RY. 39b, K. 184b, M. 64.

1 2 3 4 5 6 7 8

116 Gayrdur bu milletden bu bizm milletmz Hi dnde bulunmad dn diynetmz Bu dn diynetde dny v hiretde Yitmi iki milletde ayrudur ytumuz Zhir suya banmadn el ayak deprenmedin Ba scda inmedin klnur tatmz Ne Ka'be v ne mescid ne rk' u ne scd Hakk'la dim becid olur mnctumuz Ne Ka'be'ye varalum ger mescide girelm Gerek suya yunalum biledr illetmz Su ne kadar arda n yavuz hyun bile Meger bizi pk ide Hak'dan inyetmz Kimn srrn kim bile n irilmez bu hle Yarn anda bell'ola mslmn mrtedmz Ynus cnun yinile ki dostlugun anla Ikla dinlerisen bilesin kudretmz NO. 194b, YE. 43b, K. 112a, RY. 34a, Rt. 8, . 19a, A. 10.

92 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ynus Emre Dvn 117 Sfyem halk iinde tesbh elmden gitmez Dilm ma'rifet syler gnlm h kabl itmez Boynumda iczetm riyyla t'atm Endem ayruk yirde gzm yol gzetmez Sylerem marifeti slslanuram kat Misknlige dnmege gnlmden kibir gitmez Ho dervem sabrum yok dilmde inkrum ok Kulagumdan gireni hergiz im iitmez lem rkdur sadr gnlm bun gzedr N'ideym Hak korkus hergiz imden gitmez Grenler elm per tc u hrkama bakar yle sanurlar beni zerrece gnh itmez Taumda ibdetm sohbetm ho tatm bzra gelicek bin yllk ayyr itmez Grenler vel sanur selm virr utanur Anca i koyardum el irben g yitmez Taum derv im bo dilm tatlu szm ho ll ben itdgmi dnin degren itmez Ynus ekskligni Allah'una arz eyle Anun keremi okdur sen itdgn ol itmez YE. 42a, NO. 183b, B. 10b, Rt. 9, . 19a. 1 118 Yine geldi k elisi yine told meydnumuz Yine teferrc-gh old sagdan sola drt yanumuz

Dr. Mustafa Tatc

93

2 3 4 5 6 7 8 9

Yine mahfiller dzldi yine badyalar kuruld Yine kadehler sunuld esrk old cnlarumuz Ev ii kla told ulu kii k old Cnlarumuz hayrn old tagld pernumuz Bir niemz Hak'dan ald bir niemz Hak'dan told Bir nie Sleymn old k tahtna binenmz Bir niemz Leyl old bir niemz Mecnn old Bir niemz Ferhd old kdan haber tuyanumuz Meydnumuz meydn old cnlarumuz hayrn old Her dem Ar'a seyrn old Hazret old dvnumuz Dmi idk ol kaldurd birligin bize bildrdi mze k toldurd drst old imnumuz Sorarsan dost kandadur kanda istersen andadur Hem gnlde hem cndadur h kalmad gmnumuz Ynus kun vasfn syler gireklere haber eyler Mahrmlarun cn gyner eker'old pinhnumuz YE. 43a, NO. 187b, RY. 66a, K. 177b, M. 60. SN

1 2 3

119 Ik erine dnyda i harr i pals Zr kim gnli anun tutmad kibrile ps Ik amelile biter lyk olursa yiter Gerekse uryn yri gerekse geygil libs Dilersen kim iresin fergat menziline Var kanat drnda nefsn bogazndan as

94 4 5

Ynus Emre Dvn Nefsnn varlgn akl- klle uladur Varlgun yoga degr cevher ol olma muhs Bu kamu gnhlarun yuyan misknligimi Var Ynus sen miskn ol gel tamaun yayn yas

F. 98b, T. 26b, YE. 44b, NO. 182a, K. 82b, RY., M. 14, A. 10, . 22b. IN 120 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 Bilenlere sormak gerek bu tendeki cn neyimi Cn hod Hak'un kudretidr tamardag kan neyimi Fikir yum oglandur ende kaygu kndur Bu h u vh k tondur taht'oturan han neyimi kr anun birligine yog iken u var eyledi nki asldan biz yoguz mlk hnumn neyimi alap viribidi bizi var dnyeyi grn diy Bu dnye hod bk degl mlke Sleymn neyimi Sorun Tapduklu Ynus'a bu dnyeden ne anlad Bu dnyenn karr yok sen neyimi ben neyimi F. 99b. 1 121 k cnna k koyan ol bir yce Sbhn'm Cnum iinde bulmam cnlara dah cnm

Dr. Mustafa Tatc

95

2 3 4 5 6 7 8 9

Sevdk yridr Mustaf andan ola meyl vef Sdk btn gnli saf hem bize ol mnm Halk iindr bu dil szi gnldedr dostun rz Gnl dosta syledgi ne dir ise Kur'n'm Bir dem gnle kaykdum ol gizl varaka bakdum U srrum halka akdum bir pynsuz ummnm Geln ummna talalum isteyp gevher bulalum Satalum sarrf olalum zr dkenmez knm Eger bizden almazsanuz siz satunuz biz alalum Zr bizm bu gnlmz ser-myeli dkkn imi Ol dkkn almadug kokus salmadug Srrnun almadug kildi kibr kn imi n kibrn boynn ezdn hrs evini bile bozdun Dkkn reste dzdn alan alsn ma'den imi Ynus dah uyanmadn kend lmin sanmadn Bu togr yola gelmedin her ileri gmnm NO. 193b, A. 11.

1 2 3

122 Hak'dan haber geldi yine kullar yarag itsn dimi Dirilben evliydan bir el-etek dutsun dimi Yakndur imn uc azupdur mft v hc Greyin diyen Mi'rc' misknligin dutsun dimi Fn dnyeden geerz bk mlkine gerz Armagan gerekdr dosta ykl ykin dutsun dimi

96 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Bk degldr bu sary evvel-hir anda varur Bunda yarak itmeyenler ol evi unutsun dimi Ben severin ol kulum yoksul ola sabreyleye Benden ana yol eyledm Mi'rc'uma gitsn dimi ol kahrla kazananlar gle gle yidrenler Gtrdm perdelerini ddruma baksun dimi Her bir kii dosta vara armagann dosta vire Anda bizi anmayanlar bunda da unutsun dimi Ne bir acn toyurdum ne bir gnlek giyrdm Ne bir gnle girdm y bana nie itsn dimi Eyidn Ynus'a tursun yzini topraga srsn gdin kendye virsn okudugn dutsun dimi F. 99a, T. 26b, K. 183b, RY. 72b, M. 63. 1 2 3 4 5 123 Hakk' bulmak isteyenler eylesn nefsini derv alap bize mrid virmi derv olubilsem derv Nefs yolndan geemezin k arbn iemezin Gnlm kara aamazn derv olubilsem derv Hakk'a yakn olam m ki rahmetine talam m ki remedin lem mi ki derv olubilsem derv Bu acyib sevd ddi gnlm karr klmaz benm Bildm im cmle hat derv olubilsem derv Dosta biliene irsem dostun yolna yrisem rla nms kosam derv olubilsem derv

Dr. Mustafa Tatc

97

6 7

Bir gn im tamm ola hep itdgm gmn ola Meger Hak'dan emn ola derv olubilsem derv Eger virrlerse emn kullugum olmad tamm y b-re Ynus hemn derv olubilsem derv B. 50a.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

124 Erenlern yollar inceden inceyimi Sleymn'a yol kesen ol bir karncaym Ol karnca syledi Sleymn'a yol didi Ol karnca syledgi cevb alncaym Gtrmedi kimsene kimsenenn gini G gtrdm diyenler eli irinceyimi Kim kime ne dirise eger hayr u eger er Allah virr cezsn gele yol inceyimi Gnlm bana eydrdi seni severem dirdi Gnlm seni sevdgi dosta irinceyimi Gnlm eydr varayn sana gir geleyin Gnlm uydug bana dost bulncaym Yrenlerm eydrler k melmet gerek Geldi benm bauma ol sz yirinceyimi kun gzi ya dn-gn dklr durmaz k kan agladug ma'k sorncaym Drt kitbun ma'nsin okdum tahsl kldm Ika gelicek grdm bir ulu heceyimi

98 10 11 12

Ynus Emre Dvn Ben dervem diyenler harm yimeyenler Harmun yinmedgi ele girinceyimi Eydrler fln ldi mlkile ml kald Ol mlun irkildigi ss linceyimi ki kii syler Ynus' grsem diy Biri eydr ben grdm bir k kocaym

F. 100a, T. 27a, K. 163b, RY. 53a, YE. 45a, NO. 189b, HB. 10b, Rt. 10, . 21a. 1 2 3 4 5 6 7 125 Ben derdile h iderdm derdm bana dermnm steridm hasretile dost yanumda pinhnm Kandaydum fikr iderdm gge bakup kr iderdm steridm hasretile dost yanumda pinhnm Sanurdum kendm ayryam dost gayrdur ben gayryam Beni bu hayle salan bu sft- insnm nsn sfat kend Hak insandadur Hak togr bak Bu insnun sfatna cmle lem hayrnm Her kim ol insn bile hayvnsa insn ola Cmle yaradlm kula insn tolu sultnm Tevhd imi cmle lem tevhdi bilendr dem Bu tevhdi inkr iden z cnna dmnm nsn olan buld Hakk' meclis anun oldur sk Hemn bu b-re Ynus kla inym . 22a.

Dr. Mustafa Tatc

99

GAYIN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 126 Ben sevdgm nigr n'idem ol benden frig Ne virp ho grnem iki cihnda frig Kimden kime varayn ahvlm sylemege Szm kime diyeyin szden lisndan frig Cihnda kim giriser bu in arasna Y kim hkm idebile sultn u hndan frig Gerek mslmn olam bin yl ibdet klam Gerekse kfir olam kfr mndan frig Gerekse ehl-i millet farzasn bekleyem Gerekse hret kovam hret dnden frig Gerekse ilm-i dnde yz bin kez minber depem Gerekse irk besleyem irk gmndan frig Nice ticret ile mekseb gsterem ana yle tvngerdr ol ass-ziyndan frig Niesi kullgla sevibilem ben ana Hs u m an sever cmle sevenden frig Anun gibi maka kim gnl virdiyise B-aded tertb gerek ol andan bundan frig Ynus sen severisen hakkat ma'kay Dervligile kl ol kevn mekndan frig F. 101a, T. 27b, YE. 46a, K. 124a, RY. 45b, M. 32, A. 11.

100 KF 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn

127 Yanar im gyner zm ben l(mi)ancak lm endesi ne ho ululara dan()cak liserz bell beyn gizl imz olur yn Tener stine konup halk ninde yuvuncak Hi bilmezem ben nie idem kang yana sefer idem Yakasuz don geyem gidem basuz ata bini(i)cek Gele bana kavum karda ola sine degin yolda Kim olusar bana hlda ben sinmde kalcak Kalam ben mlumla her niesi hlumla Gide kavum gle gle evden yana dniicek Sana eydrem ey paa neler geliserdr baa Kimi isiden bagr pie kim arba kancak Yarn siyset kurla cmle halyk dirile Kimi emir savan birle kimi isiden yancak A'ml vire anda cevb a'mlsze olur itb ol kiiye olmaz azb bunda zd olcak Ynus imdi sen kl yarak utanmayasn dogr bak Cmle halyk dirile adlu adyla saylcak Georg Yazmas.

128 kr Hakk'a kim dost bize eyitdi dost yzine bak Adum ben de gnlm gzin sultnum grdm mutlak

Dr. Mustafa Tatc

101

2 3 4 5 6 7

nki grdm ben Hakk'um Hakk'la olmam bili Her kancaru bakdumsa hep grinendr cmle Hak Auk duvacuk kapus dostlar in ol Hakk'un Dost olmak dilerisen dostlardan ok bir sebak Hicbdasn bugn seni gstermezler belli sana Hicb didgmi anla dnyelikdr gzden rak Sen seni bilimeyince ere nazar klmaynca Senligi bu ara yirden gidermezsen old duzak Yidi deniz drt rmak seni mismil eylemeye nki in o Hakk'la olmadsa kaldun rak Evliydur Hak kapus Ynus durur kapucs Ikla geldi bu yola k idindi hem turak F. 102a, YE. 48a, NO. 193b, A. 11.

1 2 3 4 5

129 Gel iy gzm agla glmezem ayruk Cnum dosta gider gelmezem ayruk Ne gam bu dnyede bir kez lrsem Anda lm olmaz lmezem ayruk Varlgum yokluga degrmiem ben Bugn cna baa kalmazam ayruk Mahabbet bahrinn gavvs oldum Gerekmez Ceyhn'a talmazam ayruk Yanmam kuna t kl olnca Boyandum rengne solmazam ayruk

102 6 7 8 9 10

Ynus Emre Dvn Ko beni yatayn dost iiginde Yiter bir el dah almazam ayruk Yansun cnum yansun kun odna Aksun yaum aksun silmezem ayruk Ko beni yanayn gynklermle Kaan k olsam lmezem ayruk Dilerem fazlundan ayurmayasn Hocam senden zge sevmezem ayruk Ynus k durur ma'kn ister Dah h nesne istemezem ayruk B. 7b, DAY. 84. 130 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 y ok kitblar okyan sen kim dutarsn bana dak T bilesin srr yn gel kdan ok bir varak Okmagl ilmn yzin ilme amel eyle gzin A gnlden btn gzin k-ma'k hline bak Gr ma'kun ne idedr k dah ol idedr kisi bir sr idedr iki sanup kalma rak kilikden geemedn hli klden seemedn Hak'dan yana uamadun faklk old sana fak Cbbe v hrka taht u tc bular virrler ka bc Drt yz mrd elli hac terk eyledi Abd'r-rezzk Anun gibi dn ulus h pdi ald nks Sen dah brak nms nefsn itini oda yak

Dr. Mustafa Tatc

103

7 8 9

Ger sen sana geldnise sfat nedr bildnise Hakk'a mut' oldunsa ne kim dirisen bana hak Bilmeyesin bed-nm u nm bir ola sana hs u m Bildnise ilmi tamm gel imdi ok bir varak Yirde v gkde kla kdan gelr her sz dile B-re Ynus ne bile ne kara okd ne ak

F. 102b, T. 28b, RY. 43a, K. 121b, YE. 46b, NO. 189a, Rt. 10, . 23a, M. 31. 1 2 3 4 5 6 7 8 131 Biz neye ksavuz lemler ana k Kime degl diyelm her biri sdka hzk Ma'kan kim sevse lzmdur an sevmek Dostumuzun dostna yad ende ne lyk Sen gerek ksan dostun dostna dost ol Ger byle olmazsan dostun dimegil bayk Kime az bakarsa asl yce yirdedr Az grme ok gr an byle gelmidr tark Yitmi iki millete kurbn ol ksan T klar safnda tamm olasn sdk Sen Hakk'a ksan Hak sana kapu aar Ko seni begenmegi varlgun evini yk Hs u m mut' s dost kuldur cmlesi Kime eydibilesin gel evnden tara k Ynus'un bu dnii genc-i nihn szidr Dosta k olanlar iki cihndan frik

104

Ynus Emre Dvn F. 103b, T. 29a, K. 93b, YE. 47b, RY. 33a, A. 11, M. 20, .

23b. 132 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Kerem ile bir ber bak nikb yznden brak Ayun on drdi misn balk urur yz yanak ol bal agzdan keleci yz bin ekerden tatludur Syler olursa bu diln deprenr olsa ol tudak Otuz iki inc bitmi mercn iinde i cnum Kymeti a'l incden aklg da incden ak Yzne karu bu gne bir dem gelben turamaz Gelp kaundan kii ay her dem okyal sebak Gren seni pervne tek niesi oda dmesin ki yanadn n turur ol iki 'leli erk Ikun selsilinde zencre kim ki dse zdlk istemez ol olsa vcd toprak Dil nie vasf itsn hsnnile hulkun kim Hsnni Hak eylesn yavuz gzlerden rak itdm boyun senn serviden a'lym Dah gzm grmedin boyun sevdi kulak Ynus Hak tecellsin senn yznde grdi re yok ayrlmaga n sende grindi Hak F. 104a, T. 29b, YE. 47a, K. 86b, . 22b.

Dr. Mustafa Tatc

105

1 2 3 4 5 6 7 8

133 Man bahrine talduk vcd srrn bulduk ki cihn ser-te-ser cmle vcdda bulduk Bu izginen gkleri tahte's-ser yirleri Yitmi bin hicblar cmle vcdda bulduk Yidi gk yidi yiri taglar denizleri Umagla Tamu'y cmle vcdda bulduk Gice ile gndzi gkde yidi ylduz Levhde yazlan szi cmle vcdda bulduk Ms'nun agdug Tr' yohsa Beyt'l-Mamr' srfl aldug Sr cmle vcdda bulduk Tevrt'la ncl'i Zebr'la Furkn' Bunlardag beyn cmle vcdda bulduk Bir ile iki i drdile bi alt Yidi sekiz tokuz cmle vcdda bulduk Ynus'un szleri Hak cmle didgi saddk Ne grdysen kamu Hak cmle vcdda bulduk YE. 48b, NO. 185b, K. 167b, B. 51a, M. 54, A. 11.

1 2 3

134 Muhammed'e bir gice alap'dan indi Burk Cebrl eydr hcem Mi'rc'a kgurd Hak A kendne cinnun behit ddr senn Seni okur Sbhn'un ne yatursn kl yarak Turd Mi'rc kasdna yridi bdestine Secde kld dostna dimedi yakn rak

106 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Ynus Emre Dvn Gitdi Cibrl Hazret'i getrdi Burak at Nrdand hil'ati gzi gevher yzi ak Kadem bir taa basd ta kopd bile vard Kak y mbrek didi yle kald muallak Ta eydr gelesini bir kadem basasn Resl eydr gelrem buyurursa ol Hak Gklere haber old yir-gk dlk told Eydrler Ahmed geldi bezendi sekiz Umak Gr Muhammed n'eyledi gkleri seyreyledi mmetini toylad Ar'a henz varcak n gedi felekleri n geldi kim gel beri Kaldurdum perdeleri hemn cemlme bak Ddrum sana yn gsterem bell-beyn n Burk'dan ol yayan Ar'uma bas bir ayak Feriteler geldiler Burk'dan indrdiler Na'lini dndrdiler ol dem yridi yayak veys yirinden turd Ar'da na'lin dndrdi Muhammed an grdi visle dndi firk n dost dosta kavud yz bin kelm dand mmetiyn ald oldur Resl- Mutlak Mi'rc'dan dndi yine gir geldi evine Geldi grdi henz kim decigi scak Nie bin yllk yola bir demde vara gele Ynus eydr kim ola Muhammed'dr o mutlak

Dr. Mustafa Tatc

107

16

mmete mmet diyen mmet kaydn yiyen Eger mmeti isen di slm dnine hak B. 1b. KEF

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

135 Dost yzine bakmaga key saf nazar gerek Dostla bilimege cn gzi bdr gerek zz nzdan geben tertbler terk idben Varlklar dkedben yz bin ol kadar gerek Varlkdur hicb kat kim yka bu hicb Dost yzinden nikb gtrmege er gerek Sen hicb oldun sana ne bakarsn drt yana Kaykmaz ne sona kime ki ddr gerek Gel imdi hicbun yk hrs evinden tara k Hak baglaya tevfk kasdla hner gerek ka izzet r va'llh bedi' bu haber ksan cnsuz gel ne ser destr gerek Sen seni elden brak dost yzine sensz bak Mansr'layn Ene'l-Hak dah sebk-br gerek Kim dostla bilie l-cerem derde de k cn heme ser-mest humr gerek Sen seni aradan al cism sret cnsuz kal Anda bulasn visl ayruk ne bzr gerek Dostla bilien cn oldur kendye kyan Varlk lekerin syan dah pk-ter gerek

108 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Ynus Emre Dvn Terk eyle kyl u kli dosta virgil mecli Yoklkdadur visli kamudan gzer gerek Bu gz grdgi degl bu akl irdgi degl Dil vasf virdgi degl b-lisn basar gerek it iit key iit dost katna sensz git Dosta gidene ndin kendsz sefer gerek Az bakmagl sen oga n dost inden doga Varlgun saygl yoga bunca ne haber gerek Unt unt kamusn sylegil szn hsn Dilersen dost gresin bundan gayr ser gerek Dny v hiretden nie drl nimetden Dost yzini grmege kamudan geer gerek Dny hret ahvli zen ferzend vebli Dilersen dost visli varlkdan hazer gerek Boncuk degl sr szi gel gidelm ko szi Dost grmez ba gzi ayruks basar gerek Ynus imdi yav var bulmayasun il r Kim Hak disn kim btl derv burc u br gerek

F. 105a, T. 30a, NO. 192b, K. 76a, YE. 48b, Rt. 10, M. 11, A. 12, . 25b. 1 2 136 Mslmnam diyen kii art nedr bilse gerek Tanr'nun buyrugn tutup bi vakt namz klsa gerek Tanla turup baun kaldur ellerni suya daldur Hem eytnun boynn ur hem nefs dah lse gerek

Dr. Mustafa Tatc

109

3 4 5 6 7 8 9 10 11

Klursan tan namzn Hak'la ola hem niyzn hiretde izz nzun varup anda bulsa gerek yle namzn klasn her ne dilersen bulasn Tamu'dan zd olasn kullar zd olsa gerek Ol ikindiyi klanlar ar dirlik dirilenler Olardur Hakk'a irenler her dem anlar irse gerek Aham durur farza tagca gnhun arda Ey amellern sinde em erg olsa gerek Yatsu namzna ol hzr hzrlar sever Kdir mnun eksgin bitr mn p-rev olsa gerek Her kim bu szden almad bi vakt namz klmad Biln mslmn olmad ol Tamu'ya girse gerek Bildnise cemati hzr olanlar Cennet'i Ger khillik klursan mnfkdan olsa gerek Grmez misin Mustaf'y nie bekledi vefy mmetin ol safy mmet ana irse gerek Beklerisen dn gayretin virmegil nefse murdn Ynus Neb salvtn kla degrse gerek F. 108a, T. 31b, YE. 51b, B. 10b. Rt. 11 137 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

Dnyeye gelen kiiler yola bile gelmek gerek lmini anuban dn gn aglamak gerek

110 2 3 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Bu dnye kahr evidr hem bk degl fndr Aldanuban kalma buna tz tevbeye gelmek gerek Ne durur dnye oklg ekere durur yoklg Varlk saryn hakkat hireti bilmek gerek Gel imdi tur bu fnden mahrm kalmadn bkden Tat klup bu dnyeden kullar nasb almak gerek Korkarsan sen Tamu'dan (gel) alak olgl kamudan Ol gni ince kpriden (bil) kamular gemek gerek Gep gitmek dilerisen y dmeyeyin dirisen ol kazandugun mlun Tanr'yn virmek gerek Kazandugun virben yoksullar ho grben Hak hazretine varuban oddan o kurtulmak gerek Kur'n eydr ki vattak gine eydr ki tezra Khil olup oturmagl tz tevbeye gelmek gerek Ynus'un szi iirden amm asl(dur) kitbdan Hadsile dinene key (bilgil) sdk olmak gerek F. 109b, T. 32b. 138 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 Evvel bize vcib budur ho hulkla amel gerek slm ad okncak yoldaumuz mn gerek srfl srn urcak cmle mahlk uyancak Sor hisb sorlcak Arab dili lisn gerek Gk perdelerin aalar ey yavuzdan seeler Ol dem kancaru kaalar ba kurtaras yir gerek

Dr. Mustafa Tatc

111

4 5 6

erge kurup oturalar ser-myemz getreler Ol siyset meydnnda bu tertbleri bil gerek agralar ata ana karda kardadan usana Yalvaralar ol Sbhn'a niyz klas er gerek Dkelinden bu k yakn Ynus hat klma sakn Ikdan su'l sorlcak cevb viresi hl gerek F. 110b, T. 33a, YE. 51a. 139 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7

Bu dnyeye gelen kii hir yine gitse gerek Msfirdr vatanna birgn sefer itse gerek Vade klduk ol dostla biz bu cihna gelmedin Pes ne kadar eglenevz ol vademz yitse gerek Biz de varavuz ol ile kaan ki vademz gele Kii varacag yire gnlini berkitse gerek Gnl nie berkitmeye dost iline giden yola k kiiler cnna bu yola harc itse gerek Cn neye ularsa akl da ana harc olur Gnl neyi severise dil an erh itse gerek Aceb midr k kii ma'kn zikr iderse Ik bandan acagaz gnlini zr itse gerek Ynus imdi sever isen andan haber virgil bize kun oldur nin makn eyitse gerek YE. 50b.

112

Ynus Emre Dvn 140 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 Gel iy dervlik isteyen eydem sana n'itmek gerek erbetleri elden koyup aguy n itmek gerek Gelmek gerek terbiyete kamu bildklerin koya Mrebbsi ne dirise pes ol an dutmak gerek eke sabr u kan'at tze-krlk ide kat Bu yola vireler iti bu yola yz tutmak gerek Dnydan gnlini eke eli ile arpa eke Unna yar kl kata gnede kurutmak gerek Aceb an nie yiye nefsi dilerse yiyleye Kaan kim iftr eyleye gnde bir itmek gerek Oldur erenler dirligi bular bilmez ayyrlg Anunla bulur erligi kahr dah yutmak gerek Bakma bu dny yzine aldanma halkun szine Dnp ddr arzsna ol Hakk'a yz tutmak gerek Ynus bun kime diye kim kasd ide bir uluya yed birimz ileye klara itmek gerek YE. 50b, K. 167a, RY. 8a, NO.191b, Rt. 12, . 26b, M. 54. 1 2 141 N'idelm bu dnyy n'eyleyp n'itmek gerek Dim k etegin komayup tutmak gerek alab'um bu dnyy kahr in yaratm Geregin gelenlern kahrn yutmak gerek

Dr. Mustafa Tatc

113

3 4 5 6

Ol yarnki yollara anda yolda isteyen Bu dnyda dostn klavuz dutmak gerek Umak Umak didgn kullarun yiltedgn Umagun ser-myesi bir gnl itmek gerek Erenlern hna tag-ta katlanmad Kalkan demir ise oklar atmak gerek Ynus er nazarnda tze gller alm Sen gerek blblisen nazarda tmek gerek YE. 51a, M. 76, K. 207b, RY. 21a.

1 2 3 4 5 6

142 Derv olan kiinn dirligi ar gerek Yol iinde hem anun nms ar gerek Ge benlik davsndan syle szn hsndan Ol Allah korkusndan benzi anun sar gerek Gitmeye bagr ba dinmeye gzi ya Her dem dervn ii hla zr gerek Kimseye hor bakmagl hergiz gnl ykmagl Yitmi iki milletde dervlik yar gerek Korkmaya Tamu'sndan ummaya Hrsinden Dim anun maksd Hakk'un ddr gerek Toprak eyle yzni misknlere iy Ynus Cmlesinden ziyde ern ikrr gerek . 27a.

114 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn 143 N'iderz dirlik suyn biz cn yagmya virdk Cevherleri sarrflara madeni yagmya virdk Bizm il bzirgn h ass gzetmedi n ass bizm degl ziyn yagmya virdk Bu yolun rifleri germezler meta Biz hod uryn giderz dkkn yagmya virdk Bizm bzrumuzda yokluk alur mteri n i byle hardr varn yagmya virdk Dn millet bzrn yagmlad sen ben kduk iki aradan sen-beni yagmya virdk Kfrile mn szi hicb old bu yolda Safladuk kfrile mn yagmya virdk Zhdile ok istedk h myesser olmad Terk idben kllsin gmn yagmya virdk Yz bin yllk mr olsa bir kulka degldr Gedk bitmez sagdan zamn yagmya virdk Pynlu devr-i zamn ok egledi Ynus' Pynsuz devre irdi devrn yagmya virdk

F. 107a, T. 31b, YE. 49b, RY. 54a, 61b, K. 128a, 161a, Rt. 11, M. 34, 52. 144 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 Ne sz keleci dirisem dilm seni syleyicek Kanda yrrsem yrrem senden yana kaar dilek

Dr. Mustafa Tatc

115

2 3 4 5 6 7 8

Hakdur seni sevmezlere cnsuz sretdr dirisem Anunin cnlulara senn gibi mak gerek Syledn cmle leme henz nikb iindesin Bir dem perdesz yrisen iki cihn olur helk Dv per ins melek sever seni her mahlkt Hayrn olup ileynde turm durur hr u melek Ndur senn elnile zehr-i ktil ierisem Bilmezem ne mansi var ol olur cnuma tiryk Ger ehd eker yirisem sensz agudur cnuma n cnumun sensin dad kanda bulam senden yigrek Yz bin eger cevr cef ugrarsa sretme Hi eksilmez dlgum cmle diler seni sevmek Ne var eger Ynus dah k iinde zerreyise Ik odyla kym durur yirile gk arh- felek F. 108b, T. 32a, K. 210b, RY. 12a.

1 2 3 4

145 alap nrdan yaratm cnn Muhammed'n leme rahmet sam adn Muhammed'n Dostum dimi yaratm hem anun kaydn yimi mmetden yana kom ynini Muhammed'n Muhammed bir denizdr lemi tutup durur Yitmi bin peygamberler glinde Muhammed'n Dny mln dutmam h emnet artmam Derzi bip dikmemi tonn Muhammed'n

116 5 6 7

Ynus Emre Dvn Tanr Arslan Al sagnda Muhammed'n Hasan'la Hseyin solunda Muhammed'n Ylda yitmi bin hc her biri niyyet ider Varur ziyret ider nrn Muhammed'n Ynus Emrem kludur eksikldr miskndr Her kim yimez mahrmdur honn Muhammed'n K. 174b, RY. 64b, M. 59, . 25b. 146 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 Nin bu benzi saru gzleri yadur kun Ik odna yanar cn cigeri badur kun Dn-gn yrr hayrn olur k odna yanar err Degi toprag u kabir yasdug tadur kun Kimse bilmez k hlin gnlnde nedr ahvlin Sprmege dostun yoln yzi ferdur kun Miskn olur k kii durmaz akar gzi ya Ml mlki cn u ba ka tardur kun k klar dn-gn h vurur Hak'a dogr rh Her dem gnl seyrengehi gnli Mi'rc'dur kun Her bir kii bir i dutar ol dosta yakn olmaga Gice gndz nefsiyile her dem savadur kun Ynus eydr ol melmet eyhligi klga sat k da n'ister ey ad bed-nm hodur kun

Dr. Mustafa Tatc

117

NO. 188a. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 147 y su kandan gelrsin vatanun kanda senn Kanda ukur bulursan yatagun anda senn Sen yceden karsn alak yire akarsn Gnl Hakk'a dutarsn alak gnln var senn Seni bulut gtrr lemlere yitrr Drl iek bitrr ho stdun var senn Agalara varursn kklerinden girrsin Dun sra yrrsin uzun eln var senn Kandaysa ya-kur h sensz olmaz biri Ne lsin ne diri h tenn yokdur senn Kimn denize gider kimn ttni tter smn disen ne durur ho bzrun var senn Akup deniz olursn taglup toz olursn Gllerde sz olursn yaplan evler senn Dnyede cnlu cnsuz olmayalar sensz Cna cnsn gmnsuz h menendn yok senn imdi Ynus susad diler ki senden ie Bir iim bin kzla nice bahn yok senn K. 143a, HB. 11b, M. 42. 148 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 Ger uluya irdnise sret nak nendr senn Mnye yol buldunsa i bu dny nendr senn

118 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ynus Emre Dvn Grge yolundan kamusn terk it bu dny davsin Kogl bu lem sevisin aklcak nendr senn Sen dnynun terkin urgl gelp k evine girgil lerki menzile irgil gir kalmak nendr senn Bu vcdun ser-myesi od u su toprag u yildr Her biri aslna gider gfil olmak nendr senn Dn gn kaygular yirsin n'ideyin yohsuln dirsin Ol cmerddr rzkun virr kaygu yimek nendr senn Bt-hne v arb-hne mescid old gerek cna Bir plun varmaz ziyna yalanclk nendr senn n hirete kavsin ko bu yalanc davsin Bu ml u hazne sevisin ksan nendr senn Yigil yidrgil b-re eksilrse Tanr'n vire Bir gn tenn yire gire gir kalan nendr senn Benm diyben dirersin hakkat dav idersin Pdih suuna kalmaz gm-rh olmak nendr senn Ynus ol k badyasndan sen ien esrk olmsn B-hod iken irdn Hakk'a ayuk olmak nendr senn F. 106b, T. 31a, K. 79b, YE. 49a, Rt. 11, M. 13. 1 2 149 Dervler gnli saf hkm ider Kf'dan Kf'a y nie seltnler zebn dervlern Dervlern hlleri Hak'a gider yollar Ar'da na'lin dnderdi veys'i dervlern

Dr. Mustafa Tatc

119

3 4 5 6 7 8 9 10

Resl agd Mi'rc'a nazar eyledi hoca Grn grn kim nie vasfn dervlern Ar'dan dndi Mustaf anda ashb- saf Dinledi szlerini sr szi dervlern Resl indi tapuya elin urd kapuya Didiler kimsin ana miskni dervlern Resl girdi ier yrenler turd r klar ddr grdi vislin dervlern Resl eydr iy Kayym bunlar acyib kavim Sr denizi klmsn gnlini dervlern Bunlara benm didm bunlara benin didm Untdurdum mln gencini dervlern Dervlik bir pedr hrkacug medr ok cnavrlar yrr tonnda dervlern Miskn Ynus n'eylesn nie bir erh eylesn kdur kul sylesn vasfn dervlern K. 200a, RY. 36b, M. 72. 150 F'iltn F'iltn F'iltn F'iln

1 2 3

Dost diridm istegm dermndur klarun Cm- k koma kim peymndur klarun k ol k odna pervne gibi yana gr Oda yanan kimseler pes cndur klarun Her gice cevln ider Hakk'un cemlin grmege Ar- azm dem-be-dem seyrndur klarun

120 4 5 6

Ynus Emre Dvn Zhidn zhdiyile Cennet makm olur Msivnun kllisi zindndur klarun Hor bakma sen azzm k erine zinhr Srr- Mevl'syla pinhndur klarun eyh-i kmil hizmetinden frig olma iy Ynus Kulluk itmek prine erkndur klarun B. 26b. LAM 1 2 3 4 5 6 7 151 Kul pdihsuz olmaz pdih kulsuz degl Pdih kim bileydi kul itmese yort savul Sultn heme sultn kul heme kuld Ol kadm pdiyd usl iinde usl Tanr kadm kul kadm ayrlmadum bir adm Gr kul kim Tanr kimdr anla iy shib-kabl Bize birlik saryn togru beret ayn Ge ikilik fikrinden kogl benligi y kul Gr imdi gizl seyri seyir iinde srr Kul bilmez bu tedbri kime degdi bu nzl Eyid eyid kamusn ne kn u ne madensin Sret-i pr-mansin pdih sende bul Gel imdi hicbun a senden ayrl sana ka Sende bulasn Mi'rc sana gelr cmle yol

Dr. Mustafa Tatc

121

8 9

Kanca vardun iy kil bir agzdan cmle dil Cz'iyyt- mselsel haber virr akl- kl Ynus bak neredesin ne yirde ne gkdesin Bekle edeb perdesin gel imdi gel tapu kl F. 111b, T. 34a. 152 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Ata belinden bir zamn anasna ddi gnl Hak'dan bize destr old hazneye ddi gnl Anda beni cn eyledi et snk kan eyledi Drt on gni diyicegez degirtmege ddi gnl Yrridm anda pinhn Hak buyrug virmez amn Vatanumdan ayrdlar bu dnyeye ddi gnl Beni beige urdlar elm ayagum sardlar ndin acsn virdiler tuz iine ddi gnl Gnde iki kez zerler bana aka dizerler Agzuma emcek virdiler nefs kabzna ddi gnl Bu nesneyi terk eyledm yrimege azm eyledm On'iki sngm yazarlar elden ele ddi gnl Oglan iken sultn kopar kim elin kim yzin per Akl bana yolda old sultnlga ddi gnl Bu agla sakal biter grenn glregi dutar Gzeller katnda biter sev-sevye ddi gnl Hayrdan erri ok sever ilemege becid iver Nefsinn dilegin kovar nefs evine ddi gnl

122 10 11 12 13 14 15 16

Ynus Emre Dvn Krk beinde sret dner kara sakala ak iner Bakup eybetin gricek yoldurmaga ddi gnl Yola gider baaramaz yigitlige eli varmaz Bu nesneleri koyuban yavunmaga ddi gnl Ogl eydr bunad lmez kz eydr yirinden durmaz H kend hlinden bilmez hlden hle ddi gnl licegez kr ideler sinden yana iledeler Allah adn zikr ideler ok kre ddi gnl Su getreler yumaga kefen saralar komaga Aga ata bindreler teneire ddi gnl Eger varsa ameln gin olsar sinn senn Eger yogsa ameln oddan arb idi gnl Ynus anlayuvar hln una ugraysar yolun Bunda eln ireriken hayr ilere ddi gnl F. 113b, T. 35a. 1 2 3 4 153 Yavlak aceb geldi bana dny iinde ibu hl Gice konuk olan kii gine sabh ger fi'l-hl Eger girek konugsan a gzn uyanugsan Sen bu sze tanugsan gir kalur mlkile ml Mlun zge kii yir sen var anda hisbn vir Sinn hemn bir adm yir gel gr hir nedr bu fl Gzn grrken yi-yidr eylemegil bunca zr Bu dnyede hsl nedr hayreyle bzr vir al

Dr. Mustafa Tatc

123

5 6 7 8

Ben diyeyin szn hakkn iit unutma key sakn U kymet geldi yakn gnlnden gemesn hayl Andan srfl Sr ura lenler yirinden tura Mizn terz kurla hkmini ide z'l-Cell Sultn u kullar bir ola anda heybet kat ola Dah ayruks hl ola kurtulmaklk anda muhl Bunda korkmazsan Ynus anda korkudurlar seni Eger dirlign hakksa Srt' geesin sehel F. 112b, YE. 53a, K. 86a, M. 17, . 29a.

1 2 3 4 5 6

154 Gerekmez dnyeyi bize nki bk bnyd degl Bir kul bin de yaarsa licek bir sat degl Bu dnye kahr evidr nie mrler eridr Umak'da hy satan kii yalan yanl gaybet degl ol senn m'min kullarun dny zindn anlarun Bu dnyda m'min olan hurrem oluban d degl Bunda zlimlik eyleyen nefsi harmla toylayan Yzleri kara kopsar z cnlar rhat degl Kim durur kim ire ana dn-gn tat klan ana Virlr umak anlara zr bilidr yd degl Ynus miskn mestnesin sen seni gr ko bunlar Dnyda riylu dirlik kiiye ey ad degl F.115a, T. 36a. 155 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

124 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Kogl bu dny bezegin bu dny yil durur hayl Ne vef klsar bize n pusuda durur zevl nanma fn mre kim bk degldr sevgsi Grr iken sultnlar koyup giderler mlk ml Kes gider izzet ban terk eyle sen fuzllg Kesmezisen ban anun kla dirlign muhl Bunca uzun endeler yoldamuzd bizm Dost fikretinden artug biln ki kll kyl u kl Algl kend elnile gir kend hisbun Yohsa serhengler elinde kat yaramaz olur hl Zevk u riy didkleri boynn urmaynca ben h- Kerm'e sdkla kanda bulsaram visl ldr nefsn dilegini ilet teneir stine Yohsa gensz licegez sana fermn olur gassl Her kim sana sorarsa i'tikdun nedr Hakk'a pgil anun ayagn budur ana cevb su'l Ynus sana farzadur ibu Srt- mstakm leynde hare-nere Hakke'l-yakn gerek visl F. 116b, T. 37a, YE. 52b, K. 74a, . 28b. 1 2 156 Dervlik makm hl iinde hl Fergatlk makm derv olana muhl Derv ayrlmaz evvelki demden H frkat olmad nasbdr visl

Dr. Mustafa Tatc

125

3 4 5 6

Derv fitne kabn bunda uatd Hareket itdi bunda olmad battl Dervlik dirligi Srt zredr Hisb itdiler zerre-i miskl Derv Ene'l-Hak derse n'ola aceb mi Hep varlk Hakk'undur al kll hl Derv rma gzn evvelki demden Ynus grp durur hem hir hem evvel F. 116a, T. 36b.

1 2 3 4 5 6 7

157 Iksuzlara virme gt gdnden alur degl Iksuz dem hayvn olur hayvn gt bilr degl Eksk olman ehillerden kaa grn chillerden Tanr bzr bahillerden bahil ddr grr degl Kara taa su koyarsan elli yl sladursan Hemn ta gine bayag hnerl ta olur degl Tadan kar drl sular ayagndan biter neler Chil gnli tadan beter chil gelmez gelr degl Boz yapalak devlingece emek yime irte-gice Anun ii gzsepekdr salup rdek alur degl ah balabn hin togan zih gmi an gen Togan za'f olursa toganlkdan kalur degl Ol iki cihn gnei zhir dnysn degrdi Chil an ldi sanur ol hod lmez lr degl

126 8

Ynus Emre Dvn Ynus olma chillerden rak olma ehillerden Chil ne var m'minise chillikden kalur degl F. 115b, T. 36a, YE. 52a. 1 2 3 4 5 6 7 8 158 Ma'n eri bu yolda mell olas degl Ma'n tuyan gnller hergiz lesi degl Ten fndr cn lmez n gitdi gir gelmez lrise ten lr cnlar lesi degl Gevhersz gnllere yz bin sz eydrisen Hak'dan nasb olmasa nasb olas degl Sakngl yrn gnlin sradur smayasn Sra sndukdan gir btn olas degl emelerden bardagun toldurmadn korsan Bin yl anda turursa kend tolas degl ol Hzr'la lys b- Hayt idiler Bu bir ka yl iinde bunlar lesi degl Yaratd Hak dnyy Peygamber dostlgna Dnyya gelen gider bk kalas degl Ynus gzn grrken yaragun eyleyigr Gelmedi anda varan gir gelesi degl

F. 111a, T. 33b, YE. 54a, NO. 187b, K. 164a, RY. 53b, 57a, Rt. 12, B. 46b, . 30a, M. 53. 1 159 Ey gfil a gzni gnln yavlak uzatmagl Bakgl kend dirligne kimse aybn gzetmegil

Dr. Mustafa Tatc

127

2 3 4 5 6 7 8

yle dirilgil hulkla licegiz syleeler Bk dirlik budur cnum yavuz adla gitmegil Bir gn ola bu dnyy hirete degresin Dn gni klgl tat ayak uzadup yatmagl Grdn ki bir derv gelr yz vur anun kademine Senden ey'ullah idicek kaun karagun atmagl Nefse uyup bi parmagun bir kezden iltme agzuna Kes birisin vir miskne gerek olur unutmagl Syledgn keleciyi iitdgn gibi syle Kendznden zreklenp bir ka sz dah katmagl Dny erb rn durur dem gerekdr yiyesi Kem nesneye tama idp kesp kemrp yutmagl Ynus kim ldrr seni viren alur yine cn Yarn gresin sen an er nazarndan gitmegil

YE. 53a, RY. 7b, K. 166b, NO. 186a, HB. 14a, Rt. 13, M. 54, . 30a. 160 Mstefiln Mstefiln 1 Yolda olalum ikimz Gel dosta gidelm gnl Hlda olalum ikimz Gel dosta gidelm gnl Gel gidelm cn turmadn Sret terkini urmadn Araya dmn girmedin Gel dosta gidelm gnl

128 3

Ynus Emre Dvn Gel gidelm kalma rak Dost in klalum yarak eyhm katndadur turak Gel dosta gidelm gnl Terk idelm il r Dost in klalum zr Ele getrelm yri Gel dosta gidelm gnl Bu dnyya kalmayalum Fndr aldanmayalum Bir iken ayrlmayalum Gel dosta gidelm gnl Biz bu cihndan gelm Ol dost iline ualum Arz hevdan geelm Gel dosta gidelm gnl Kulaguz olgl sen bana Gnilelm dostdan yana Bakmayalum ne-sona Gel dosta gidelm gnl Bu dny olmaz pyidr A gzni cnun uyar Olgl bana yolda u yr Gel dosta gidelm gnl lm haberi gelmedin Ecel yakamuz almadn Azrl hamle klmadn Gel dosta gidelm gnl Girek erene varalum Hakk'un haberin soralum Ynus Emre'yi alalum

10

Dr. Mustafa Tatc

129

Gel dosta gidelm gnl YE. 53b, NO. 187b, RY. (Mecma). 1 2 3 4 5 161 N'ola gelsen imden gir fesd terk itsen gnl Gh aglasan gnhuna gh kanat itsen gnl n gcn fesdla yakd beni hrs odla ltsen yr bir ugurdan yanar oda atsan gnl Nie bir ben sana uyam zmi belya koyam N'ola gelsen sen de benm gdmi dutsan gnl Dny halkun dmndur maksd ol cnlar cndur Biln ki dny fndr dnyy terk itsen gnl Ynus miskn kalmaz cna virr cnn kurbna Gelsen sgnsan Sbhn'a togru yola gitsen gnl B. 4a. 1 2 3 4 162 Dervlik didkleri hrkayla tc degl Gnlin derv eyleyen hrkaya muhtc degl Hrkanun ne su var sen yolna varmazsan Vargl yolnca yri er yol kalma degl Dirsin eyhm kla yaln ayak ba auk Er var dirlik dirilmi yaln ayak a degl Turm marifet syler erene Ynus Emrem Yol eriyle yoldadur yolsuza yolda degl

YE. 54a, Dvn, Staatsbibliothek/Marburg, Ms., Or. Ort. 2869, Vr. 21a.

130

Ynus Emre Dvn 163 Senn ben dimeklign ma'nde usl degl Bir kapu kullarna a bakmak yol degl Sen sana yararsan bu szden tuyarsan Kancaru bakarsan dimegil sen ol degl Yitmi iki milletn hem mak ol durur k makndan ayrmaklk fl degl Kfrini atar iken mnun urma sakn Hrs bizmle dmndur bilildr il degl bu szden bir haber muhtasrdur muhtasr t bir eri ihtiyr kahtlkdan bol degl Paa bu ku dilidr bun Sleymn bilr Sana direm iy hce bu dil teh dil degl Saga sola bakmadn ho syler Tapduk Ynus Ol gerege klar kll sagdur sol degl Muahhar Baz Mecmalarda var. 1 2 3 4 164 Mkili hlleylemek degmenn ii degl Bir kiiye vir gnli bu yolda ta degl Bu kelmun ma'nsi evliynun hndur Yidrmegil chile skkermz a degl Evliynun gnlinden ey'li'l-lhun kesmegil Sana himmet eyleyen gzile ka degl Er oldur ki menzilin her dem gsteri tura Degme rif bu di yoramaz ii degl

1 2 3 4 5 6 7

Dr. Mustafa Tatc

131

5 6 7 8

de bir yr bulasn cnun fid klasn nkrla gelenler ern yolda degl Hak tecell klmaga cn asln bulmaga Gnlden sr sivy nazar ta degl Biz ol k bdesini ol dost elinden idk Bize ol kadeh sunan dny dervi degl Ynus bir togand kond Tapduk kolna Ava ikre geldi bu yuva ku degl HB. 11b. A. 13, Muahhar Baz Mecmalar.

1 2 3 4 5 6 7

165 Cnlar fid yoluna bu cn kayus degl Sen cn gerek bana cihn kayus degl Cnlar iinde cnum sensin genc-i pinhnum n yn grdm seni pinhn kayus degl Cnlar iinde cnsn sen bir b- Hayvnsn Bize dn mnsn mn kayus degl Yudum yaram sildm yaram kimdedr bildm Bana yrm kayus yaram kayus degl Ikun beni f itdi saklayam dirdm vel n seni yn grdm pinhn kayus degl Dermn ola m bana derdm benm kim ona Derdl varayn sana dermn kayus degl Geln k olalum ka cevln klalum Esrk olup yatmam cevln kayus degl

132 8 9 10 11 12 13

Ynus Emre Dvn Ikun ok demreni doknur yregme Ik in ben leyin demren kayus degl Cn u gnli n'itdm kun odna atdum Sdk dah unutdum gmn kayus degl Ikun burcndan udum cevln uruban gedm Ben dostla buludum cevln kayus degl Bahr ummna talmam anda sadef bulmam Gevher alup gelmiem ummn kayus degl Turdugum yir Tr ola bakdugum ddr ola Ne hcet Ms bana sen-ben kayus degl Ynus' gtlerler kalk kervn gdi dirler Ben menzile iridm kervn kayus degl NO. 192a, RY. 63b, YE. 52a, K. 197b, . 29b. 1 2 3 4 5 166 Bir kez gnl ykdunsa bu kldugun namz degl Yitmi iki millet dah elin yzin yumaz degl Erenler gelp gediler dnyy koyup gdiler Havya agup udlar bular hmdur kaz degl Cn odur kim Hak'a ire ayak odur yola gire Er oldur alakda tura yksekden bakan gz degl Mnkir ile mdde'yi sayma buuga koyan Git ahra tak bular her kim (ki) 'k-bz degl Togr yola gitdnise er etegin tutdunsa Bir hayr da itdnise birine bindr az degl

Dr. Mustafa Tatc

133

Ynus bu szleri atar sanki bal yaga katar Halka metlarn satar yki gherdz tuz degl YE. 54a, A. 12.

1 2 3 4 5

167 Teh grmen kimseyi h kimesne bo degl Ekskligile nazar erenlere ho degl Gnlni derv eyle dostla bili eyle Ik eri ol mande derv ii bo degl Derv bilr dervi Hak yolna turm Dervler hm ku aylak u bayku degl Dervlik asl cndan gedi iki cihndan Haber virr sultndan belldr yad ku degl y Ynus Hakk' bilen sylemez hergiz yalan kilik ile gelen togr yol bulm degl A. 13. MM

1 2 3 4

168 y yrnlar iy kardalar sorun bana kandaydum Dinlersenz eydivirem ezel vatandaydum Ezelden dilmde u Tanr birdr Hak'dur Resl Bun byle bilmeziken bir aceb makmdaydum Kal bel sylenmedin tertb dzen eylenmedin Hak'dan ayru deglidm ol ulu dvndaydum Yire bnyd urulmadn dem dnyya gelmedin kz balk eylenmedin ben ezel andaydum

134 5 6 7 8 9 10 11 12

Ynus Emre Dvn Eyyb'la derde esr iniledm ekdm cez Belks'la taht zere mhr-i Sleymn'daydum Ynus'la balk beni ekdi deme yutd bile Zekeriyy'yla kadum Nh'la tfndaydum Asyla Ms'yla kadum kdum Tr Tag'na brhm'ile Mekke'ye bnyd bragandaydum sm'le aldum bak bak ana kr itmedi Hak beni zd eyledi kola kurbndaydum Ysuf'la ben kuyda yatdum bile ekdm cez Ya'kb'la ok agladum bulnca figndaydum Mi'rc gicesi Ahmed'n dnderdm Ar'da na'linin veys'ile urdum tc Mansr'la urgandaydum Al'yile urdum kl mer'ile adl eyledm On sekiz yl Kf Tagnda Hamza'yla meydndaydum Ynus senn k cnun ezel klarla Ol Allah'un derghnda seyrn u cevlndaydum

F. 117b, T. 37a, YE. 61a, NO. 185b, K. 65b, B. 5a, HB. 106, A. 15. 1 2 3 169 y yrnlar iy kardalar sorun bana kandaydum Ik denizine taluban dery-y ummndaydum Yire bnyd urulmadn yir-gk melik tolmadn Levh kalem alnmadn mlk-i yaradandaydum Ol kim beni bekleridi her kandasam saklard Ik urgan ucndag kandldag cndaydum

Dr. Mustafa Tatc

135

4 5 6 7 8 9 10 11

Kaygu eli irmezidi gussa gzi grmezidi Ende ehrinden tara bir ulu mekndaydum Bu ilerde olan kii terk itsn cmle tevi erden ier bir key latf nihndaydum Benm gibi bu cihna yz bin gelrse az ola Benm gelim imdidr stdda Kur'n'daydum Drt kitb okumadn ayrup semek olmadn Ezberledm sebakum bu k hnendeyidm Pdihdan destr old bizi bunda mlke sald ki cihn Umak old Umak'da Rdvn'daydum Ylduzdum bunca zamn gkde melik arzmn Cebbr- lem hkm ider ben ol zamn andaydum Toksan bin Hak kelmn syleicek Habb'ile Otuz bini srr olcak ben ol sr olandaydum Ben bu sretden iler adum Ynus degl iken Ben oldum ol ben idm bu k sunandaydum F. 131b, RY. 7b, YE. 55a, 67a, Rt. 17, K. 57a. 170 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2

Ben bende buldum n Hak' ekk gmn nemdr benm Ol dost yzin grmez isem bu gzlerm nemdr benm Gelsn mnct eyleyen toksan bin hct syleyen Tara ibdet eyleyen grsn ki dost nemdr benm

136 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Ms olup Tr'a kam nr oluban gzden bakam Sz oluban dilden kam sr u nagam nemdr benm Ms varur Tr'a kar anda varur nra bakar Dostdan gayr zerre kadar bu gzlerm grmez benm U ben beni cem' eyledm ol dosta mn eyledm Birligine kldum kmet riy tat nemdr benm Ol dost bana mm dimi hem adum Ynus kom Dilm eker gevdem kam bu syleyen nemdr benm mm benem Ynus benem dokuz atam drtdr anam Ik odna dp yanam sk u bzr nemdr benm RY. (Mecma) 8a, . 42b. 1 2 3 4 5 6 171 Ben bunda garb geldm ben bu ilden bzram Bu tutsaklk tuzagn demi geldi zerem Ben bu k kitbn okdum tahsl kldum Hcet degldr bana aga kara yazaram Drt kitbun ma'nsi tammdur bir elifde B didrmen siz bana b diyicek azaram Bir elif tahsl iden mnezzehdr lemden Ende iklminde nin durup gezerem Yitmi iki millete suum budur Hak didm Kork hynetedr y ben nin kzaram Bir emeden akan su ac tatlu olmaya Edebdr bana yirmek bir lleden szaram

Dr. Mustafa Tatc

137

7 8 9 10 11 12

erat oglanlar nie yol eyde bana Hakkat derysnda bahr oldum yzerem nki ben bunda geldm ben an bunda buldum Mansr'am dra geldm kl oluban tozaram Karanu dnler olsa yollar h anlanmasa Kulavuzum er olsa ben neyin azaram Dost bana gelsn dimi benm kaydum yimi bu yzm karasn teberrkler dzerem n varam dost Hazret'e el kavurup hdmete Benden amel sorarsa bu amelden bezerem Ynus bu ku dilidr bun sleymn bilr Gerek eren bu yolda ne didgin sezerem F. 118b, T. 38a, NO. 185a, K. 58b, YE. 55b, Rt. 18, A. 15,

. 35b. 1 2 3 4 5 172 Ben bu cihna gelmedin sultn- cihndaydum Szi girek hkmi revn ol hkm-i sultndaydum Halyk bunda gelmedin gkler melik tolmadn Bu mlke bnyd olmadn mlk-i yaradandaydum Yz yigirmi drt bin hs drt yz krk drt tabakas Devlet makmnda ol gn ulu hnedndaydum Gussa beni grmezidi kaygu eli irmezidi Ende ehrinden tara bir yce mekndaydum Ynus bu cmle varlgun dost katnda zerre degl Gftile kelmdaydum hem bunda hem andaydum

138

Ynus Emre Dvn F. 119b, T. 38b, YE. 61b, YE. 62a. 1 2 3 4 5 6 7 8 173 U gine geldm ben bunda sr szin yn eyleyem Bir sz ile yiri ggi cmlesin hayrn eyleyem Dilerisem ten eyleyem dilerisem cn eyleyem Gnlmi Tr cnum Ms k Sleymn eyleyem Dirlik bana karu gele ben dirlign boynn uram lm eger vcib ola cnum kurbn eyleyem s ki Meryem'e varur yle varam ben ol Hakk'a Fazl yolnda ol Hakk'un lemi handn eyleyem Azrl ne kii durur kasd idebile cnuma Ben anun kasdn gine kendye zindn eyleyem Y Cebrl kim ola kim hkm ide benm huma Yz bin Cebrl gibiyi bir demde perrn eyleyem Bu bizden ndin gelenler ma'nyi pinhn didiler Ben anadan togm gibi geldm ki uryn eyleyem Ynus senn gnln evi Hak varlg toptoludur U geldm ki klara varlkdan ihsn eyleyem F. 119b, T. 38b, YE. 60b, Rt. 34, . 46a. 1 2 174 Cmle lem terkin urup ben dost terkin urmazam Andan ayru buuk sat ben ansuzn durmazam Andan ayru diriligm dirlik degl durur benm Kadm odur grr beni ben lyem grimezem

Dr. Mustafa Tatc

139

3 4 5 6 7

Hr gelp eydrise gnl bana virg diy Dostdan artuk kimseneye ben gnlmi virimezem Dost diy gedi bu mrm baarmadum dost kullgn Koyam baara ol beni ben h i baarmazam Bir kezden ol oldum ah benden md yokdur bana Ben olsam pes ol kan ben bu srra irimezem Dostlar gt virr bana gitgil anun yaknndan Daha yakn varam meger andan ayruk varmazam Degmeler eydr Ynus'a katlan bugn-yarn diy Cehd ideyim bugnmi yarna irgrimezem

RY. (Mecma) 16a, Dvn, Staatsbibliothek/Marburg, Ms., Ort.; 2869. Vr. 66b. 1 2 3 4 5 6 175 Ben bir aceb ile geldm kimse hlm bilmez benm Ben sylerem ben dinlerem kimse dilm bilmez benm Benm dilm ku dilidr benm ilm dost ilidr Ben blblem dost glmdr biln glm solmaz benm Ol dost bana gelsn dimi sundum kadeh alsun dimi Aldum kadeh idm arb ayruk gnlm lmez benm Ne turum var ne turagum h yirde yokdur karrum Hakk'a mnct itmege bell yirm olmaz benm Sor turdugum yiri bana gelrsen gsterem sana Bir zerrece Hak'dan ayru gzm nesne grmez benm Tr Tag'nda bir tecell gr Ms'ya neler kld Ynus eydr Hak katnda szm gir kalmaz benm

140

Ynus Emre Dvn

RY. (Mecma) 16a; Dvn, Staatsbibliothek/Marburg, Ms., Ort.; 2869. Vr. 31b. 1 2 3 4 5 6 7 176 Kaan kim ben beni bildm yakn bil kim Hakk' buldum Korkum an bulncayd imdi korkudan kurtuldum H ayrukdan ben korkmazam ya bir zerre kayurmazam Ben imdi kimden korkayn korkdugumla yr oldum Azrl gelmez cnuma soruc gelmez sinme Bular benden ne sorsar an sorduran ben oldum Y ben onca kaan olam anun buyrugn buyuram Ol geldi gnlme told ben ana bir dkkn oldum Dkkn ss dkknndan hli degldr evinden Ol bu eve geleliden ben bu halka bir kn oldum Cnlular benden el alur cnsuzlar eri ne bilr Hem virrler hem alurlar ben bir ulu dvn oldum Ynus Hakk'a kld tapu Hak Ynus'a ad kapu Bk devlet benm imi ben kul iken sultn oldum F. 120b, T. 39a, K. 132a, RY. 73a, YE. 59a, 66b, Rt. 18. 177 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 Haber eylen klara ka gnl viren benem Ika bah kim yitre k ma'denin bulan benem Yir gk tolu bu k durur ksuz h nesne yok durur Ik bahrisi oluban denizlere talan benem

Dr. Mustafa Tatc

141

3 4 5 6 7 8 9

Deniz yzinden su alup sun virrem gklere Bulutlayn seyrn idp Ar'a yakn varan benem Yldrm olup akyan gkde melik tokyan Bulutlara hkm srp yagmur olup yagan benem Grdm ggn meleklerin her biri bir cnbidedr Hak alab'un zikrin ider ncl hem Kur'n benem Grdm diyen degl gren bildm diyen degl bilen Bilen oldur gsteren ol ka esr olan benem Sekiz Umak klara kk sarydur anlara Ms'leyin hayrn olup Tr Tag'nda kalan benem Kalem alncak grgil haber byle durur bilgil Kl bel kelecisin bunda haber viren benem Del oldum adum Ynus k old bana kulavuz Hazret'e degin yalunuz yz sriye varan benem F. 121a, T. 39b, K. 168a, YE. 62a, B. 27b.

1 2 3 4

178 Ezel bu k ben bu mlke srp geldm Biridm anda eksz u yine bire geldm Ol birn nr bana grndi er yznden Cn gzile ol nr ben bunda sora geldm Ol nr greliden untdum kendzmi Sanasn Ms benem hcete Tr'a geldm Tr- mnct bana turdugum yirde olur Benem bugn Byezd u gizl srra geldm

142 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Ynus Emre Dvn Ezel benm ilmdr Elest benm yolumdur Ezelile Elest'i ben bunda gre geldm Ben ezelden vardum ma'kla yrdum Hak beni viribidi lemi gre geldm n gkden yire yagdum yirden gge ok agdum dem tonn tonandum devrnum sre geldm Et deri brndm geldm size grndm Adum dem kodum andan zuhra geldm Ik esritdi cnum u Ene'l-Hak didrr Korku gitdi gnlmden Mansr'am dra geldm Ikdan dertl olana dermnum vardur benm Ik sayrus olana erkndur sora geldm Mecnn kadehin aldum Leyl gnline taldum n Hakk' yn bildm andan snura geldm Bundan bylesi bilgil pdih iklmidr Drt yanum ddr old gr ne hb yire geldm Bana bu k tolal adum Ynus olal Iyn old pdih kulam krne geldm NO. 181b, HB. 17a, B. 30a, K. 133a, RY. 73a, 3a, . 32b, M. 37, A. 15, 7. 1 2 179 Benm bunda karrum yok ben bunda gitmege geldm Bezirgnam metum ok alana satmaga geldm Ben gelmedm da'vyin benm im seviyin Dostun evi gnllerdr gnller yapmaga geldm

Dr. Mustafa Tatc

143

3 4 5 6

Dost esrigi deliligm klar bilr neligm Degrben ikiligm birlige yitmege geldm Ol hcemdr ben kulyam dost bgesi blbliyem Ol hcemn bgesinde d olup tmege geldm Bunda bilimeyen cnlar anda biliimez anlar Bunda bilip dostla hlm arz itmege geldm Ynus Emre k olm ma'ka derdinden lmi Girek ern kapusnda hlm arz itmege geldm F. 125b, T. 42a, NO. 189b. 180 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7

Ne dirisem hkmm yrr elmde fermn tutaram Ne dirisem hkmm revn n hkm-i sultn tutaram ns ile bu cinn per dvler benm hkmmdedr Tahtum benm yil gtrr mhr-i Sleymn tutaram bls dem kim olur kim azdura yhd aza Bu cmlesi ey yavuz kamusn andan tutaram Dny benm mlkm durur kavmi benm kavmm durur Her dem benm yargum yrr yargum handn tutaram Senn gibi cn var iken b- Hayt isteyeni Karanulga gireni ben an hayvn tutaram Ansuz olursam lrem anunla diri oluram Siz sanmanuz ki dirligi heme cndan tutaram Dnm mnum ol durur ansuz olursam dnyede Ne pta-ha taparam ne dn imn tutaram

144 8

Ynus Emre Dvn Ynus eydr h ek degl ol benven ben olvanun Ben ne dirisem dost tutar dost didgin ben tutaram F. 122a, T. 40a, YE. 61a, NO. 187b, K. 160b, RY. 68b, B. 50b, A. 13, M.

51. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 181 Cnum ben andan bunda ezel k geldm Ik klavuz tutdum ka ulaup geldm Deglem kl klde y yitmi iki dilde Yad yok bana bu ilde anda bilip geldm Gedm hod-bn ilinden el ekdm dkelinden Ol ikilik bbndan birlige bitp geldm Drt kiidr yoldaum vef-drum rz-daum ile hodur baum birine buup geldm Ol drdn birisi cn biri dn biri mn Biri nefsmdr dmn anda savaup geldm Bir kl krk yardlar birin yol gsterdiler Bu mlke gnderdiler o yola dp geldm 'Ik erbetinden idm on iki rmak gedm Denizler bendin dedm ummndan taup geldm Ben andan geldm bunda yine varuram anda Ben anda varasum anda tanup geldm Azrl ne kiidr kasd idesi cnuma Ben emnet ssyla anda bitrip geldm Aradum kdum bir uca eglendm teferrce Eren soyn soylayup ol soya dp geldm

Dr. Mustafa Tatc

145

11

Ynus Emre'ye ne gam k melmet bed-nm Kfrm mna ol dem anda degip geldm

F. 123b, T. 40b, YE. 62b, K. 71b, HB. 15a, RY. 54b, NO. 192b, Rt. 36, M. 9, . 31a. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 182 Dost elinden lrisem gle gle gir gelem Ganmet grem bu demi cn krne vir gelem Cnn dirg tutan kii dost katndan rak der Fid klam yz bin cn raklkdan ber gelem Cercs'leyin ol dost beni yitmi kez ldrrise Bin kez dah lrisem yz bin kez iler gelem Yz bin kez togam uyagam dost burcnda cevln klam Hem bunda olam hem anda bunda anda varu gelem Dost burcnda togm iken nin rak varmak bana Ol mahabbet feleginde her sabh evr gelem Yav klndum ne re yrrem dn-gn vre Soranlara cevb budur isteyben soru gelem Bin yl toprakda yatursam h komayam Ene'l-Hakk' Ne vakt gerek olursa k nefesin uru gelem nanmayan gel sinme dost adn eyit kgr Kefen tonn pre klup topragumdan turu gelem Dost yolndan gider isem gelmekligm geniz ola Dost varlg benmile her dem nin vir gelem Bundan byle n'olasn degme akl erh itmeye klara miskn Ynus ho haber degr gelem

146

Ynus Emre Dvn F. 127a, T. 42b, K. 131a, NO. 193a, RY. 486, Rt. 18, .

39a. 183 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Bin yl eger vasfn diyem bir zerresin dketmeyem Bir katrede yz bin deniz bir noktasn erh itmeyem Ne mesel baglasam olur ne hod gnl karr klur Kim benzedr misl misl h an benzetmeyem Kim ide bir nak u sret nak u sretden ol zd Cmle akllar sende mt nie zr gzetmeyem n akl fenya vara del ola ne baara Dellere sensin re del oldum pes n'itmeyem gret imdi dil ne disn art oldur seni sylesn Tevfk yari klursa gayr dile syletmeyem Ne dirisen sen di bana koma beni benden yana Benm hcetm bu sana bana beni istetmeyem n pdih gl ola pes kul fuzl il ola Ben sennem bana ne gam ger su idem ger itmeyem n kim girdm bu denize ne kenr var ne cezre n drt yanumdan mevc ura teknem kav h batmayam Benm degl bu keleci varlk senn Ynus neci n dilme sensin kadr sensz lisn depretmeyem F. 122b, T. 40a, RY. 67b, K. 138a, YE. 54b, Rt. 17, M. 50.

Dr. Mustafa Tatc

147

184 Sensin Kerm sensin Rahm Allh sana sundum elm Senden artuk yokdur umum Allh sana sundum elm Ecel irdi vade yitdi Bu mrm kadehi told Kimdr ki imedin kald Allh sana sundum elm Dilm tetigi bozuld Cnum gevdemden zldi Uda gzlerm szldi Allh sana sundum elm Urdlar suyum ld Kavum karda cmle geldi Esen kalsun kavum karda Allh sana sundum elm U dikdiler kefen tonum Hazret'e gnldi yolum Bunda kalan nemdr benm Allh sana sundum elm Geldi salacam sarlur Drt yana sala virilr l namzuma dirilr Allh sana sundum elm Salacam gtrdiler Musallya yitrdiler Grkl tekbr getrdiler Allh sana sundum elm

148 8

Ynus Emre Dvn Gtrdiler bunda p ndrdiler anda ep Topragum rterler ep Allh sana sundum elm Topraga n drdiler El topraga rdiler Talarla basdurdlar Allh sana sundum elm Uda beni gtrdiler Makbereme getrdiler Halka olup oturdlar Allh sana sundum elm n cenzeden ediler stme toprak ediler Hep koyuban kadlar Allh sana sundum elm Kaldum bir karanluk yirde Ayruk varmaz ol yirde Satadum bir aceb derde Allh sana sundum elm lmedi mehed tolduha Gndzmz old gice Bilmeyz hlmz nie Allh sana sundum elm Geldi Mnker ile Nekir Her birisi sord bir dil lh sen cevb virgil Allh sana sundum elm Ald beni ince yola ltdi Srt kprsine Amelme yok mededm

10

11

12

13

14

15

Dr. Mustafa Tatc

149

Allh sana sundum elm 16 Yidi Tamu sekiz Umak Her birinn vardur yol Her bir yolda yz bin rs Allh sana sundum elm Halyklar melikler Ger esrkler ger ayuklar Sahha size uyanklar Allh sana sundum elm Grn aceb old zamn Gnlden eylenz fign lr n anadan togan Allh sana sundum elm Ynus tap uzat bu szi Allh'una dutgl yzi Ddrdan ayrma bizi Allh sana sundum elm

17

18

19

F. 124b, T. 41b, RY. 31a, K. 174a, NO. 193b, YE. 63a, M. 58, . 38a. 1 2 3 4 185 Muhammed ile bile Mi'rc'a kan benem Ashb- Suffa'yla yalncak olan benem Sabrla kan'at virbidm bunlara Krkn bir gnlege kan'at klan benem Ol krkdan birisine aldumd neteri Krkndan kan akdup ibret gsteren benem dem Peygamber ile Havv yaradlmadn Umak'dan srlben ol mflis olan benem

150 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Ms Peygamber ile bin bir kelime kldum s Peygamber ile gklere kan benem brhm Edhem vakt terk itdi tc u taht Allh kna bakd ol srr tuyan benem Abd'r-rezzk ol derv yolda idindi beni Hallc- Mansr'la dra aslan benem mer-i Hattb'la ok adl dd iledm Oglla fsk iinde hadde baslan benem Adum Ynus dakdum srrum leme akdum Levh kalemden ndin dilde sylenen benem

F. 126a, YE. 58a, RY. 52a, NO. 187b, K. 108b, HB. 10b. Rt. 14, M. 27, . 44b, A. 14. 186 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 Hak alab'um Hak alab'um sencileyin yok alab'um Gnhluyam yarlgagl iy rahmeti ok alab'um Kullar senn sen kullarun gnhlar ok bunlarun Umaguna sal bunlar binsnler Burk alab'um Ben eydrem kim iy Gan nedr bu derdn dermn Zinhr esirgeme beni k odna yak alab'um Ne yohsul u ne baydasn ne kk sarylardasn Girdn misknler gnline idindn turak alab'um Kogl beni ho yanayn kl oluban uanayn Ol sevdgn Muhammed'e olayn erk alab'un

Dr. Mustafa Tatc

151

6 7

Ne ilmm var ne tatm ne gcm var ne tkatm Meger kla inyetn yzmzi ak alab'um Ynus' sen yarlgagl bu gnhlu kullarla Eger yarlgamazsan key kat firk alab'um

F. 127b, T. 43a, HB. 11b, B. 5b, YE. 58a, RY. 37b, K. 114b, Rt. 16, M. 29 . 30b. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 187 Benm cnum uyanukdur dost yzine bakan benem Hem denize karmaga rmak olup akan benem Irmak gibi ben aglaram gh glerem gh aglaram Nefsm cigerin taglaram kibr kni ykan benem Krdum bu nefsn erisin bir itdm burc u brsn Pk eyledm iersin mlketini yuyan benem Ben Hazret'e tutdum yzm ol k eri ad gzm Gsterdi bana kendzm yet-i kll dinen benem h ddrn grdm yn gmnsuzn bell beyn Kfir ola inanmayan ol ddra bakan benem Benm durur bu cmle i hikmetile bu yaz u k Ben bilrem yad u bili rlmasuz duran benem Bu cmle cnda oynayan tamarlarnda kaynayan Kll lisnda syleyen kll dili diyen benem Nemrd odn brhm'e ben bg u bostn eyledm Kfr yzinden toguban gine od yakan benem Ol Hallc- Mansr'la syleridm Ene'l-Hakk' Hem yine anun boynna dr urganun dakan benem

152 10 11 12 13

Ynus Emre Dvn Ol Hak Habb'i Mustaf Mi'rc'a idicek sefer Ol dem cnum fikr eyledm ol srrn duyan benem imdi adum Ynus durur ol demde sm'l idi Ol dost in Araft'a kurbn olup kan benem Bu arh benm hkmmdedr her kanda ben oturmam Mlk benmdr hkm iderm yapan benem ykan benem Sa'd benem sa'd benem Ynus dah benmledr lm-i ledndr stdum ol esrr tuyan benem F. 128a, T. 43b, NO. 192a. 1 2 3 4 5 6 7 188 Ald benm gnlmi n'oldugum bilimezem Yav kldum ben beni isteyp bulmazam Gnlsz girdm yola hlm ho gelmez dile Bir dem derdm dimege bir dertl bulmazam kirem derdmile satadum gle gle Dertller bulcagz ben beni bulmazam Eydrlerise bana senn gnln kim ald Nie haber vireyin aglarum eydimezem Bu benm gnlm alan toludur cmle lem Kancaru bakarsam ansuz yir grimezem Ayk olup oturma ayksuzlar getrme Severem k esrgin ben ayk olmazam Ynus'a kadeh sunan Ene'l-Hak demin uran Erenler cur'asndan idm aylamazam

Dr. Mustafa Tatc

153

F. 129b, T. 44a, YE. 65b, NO. 190a, Mecma (Mill Ktp. Nu: 442, 96). 1 2 3 4 5 6 189 Ikun arbn ieli kandalgum bilimezem yle yav klam beni isteyben bulmazam Dery-y ummn olmam gherlere kn olmam yleki hayrn olmam kendzme gelimezem Yoluna basaldan kadem varlgum kldum adem Gzden tolanma dem-be-dem kim sensz ben olmazam Tolal hsnn illere hayrn kamu gnllere Nie tolusn dillere senden nin almazam Ikunla mest olal derdni her dem bulal Visl ninn alal Cennet'lere kalmazam Benm drp bnydum Ynus ezelden adum Kesdm kamudan dadum kundan ayrlmazam YE. 64b. 1 2 3 4 190 Aceb degl senn in ger cn fid klursam Senn varlgun cn yiter hodur cnsuz kalursam Senn yzn gricegiz cnum sana gitdiyidi Senn sevgn bana yiter her kanda kim olursam Senn dadun almayana szm aceb kelecidr Ne cnum var ne diriyem bir dem sensz olursam Bk suyn imi iken belrmez lm enisi Nie zevl ire bana sevmegile varursam

154 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Nie ki ben seni sevem ecel eli irmeyiser Kaan sunar Azrl el ben seni cnlanursam Ger sretm derise nie noksn ire bana Kadm zerrenem senn nie dp turursam Dah Elest belrmedin kdum sen ma'ka Gzm a bakmaz benm yz bin kaba girrisem Dah cihna gelmedin cnum seni sevmiidi Minnet degldr Ynus'a nie tapu klursam F. 131a, T. 45a, NO. 194a, K. 197a, YE. 63a, RY. 63a. 1 2 3 4 5 6 7 191 Teh grmen siz beni dost yzin grp geldm Bk devrn-rzigr dostla srp geldm Ne var sylenen dilde varlk Hakk'undur kulda Varlgum hep ol ilde ben bunda garb geldm Bezirgnam metam ok dest-grm stdum Hak Ben ziynum assya anda degip geldm Yir gk yaradld kla bnyd old Topraga nazar kld aksurd durup geldm Grdm yidi Tamu'sn sekiz Umak kamusn Korkdan gnhum andan szurup geldm dem olup turmadn nefsm boynn burmadn Yanldum bugday yidm Umak'dan srlp geldm Nh oldum Tfn in ok dridim dn in Dnme dnmeyeni suya gark idp geldm

Dr. Mustafa Tatc

155

8 9 10 11 12 13 14 15

Yalan degldr szm bak yzme a gzn Dah'rtlmedi izm u yoldan urup geldm Eyyb oldum tenme cef kldum cnuma agurdum Sbhn'uma kurtlar toyurup geldm Zekery oldum kadum irdm agaca gedm Kanum drt yana sadum depem deldrp geldm Ms'yla Tr'a kdum bin bir kelime kldum Bu halyk bilsnler anda bulnup geldm s oldum kudretden bahne bir avretden nyet old Hak'dan l dirgrp geldm Cercs olup basldum Mansr oldum asldum Hallc panbug gibi bunda atlup geldm Muhammed'i bir gice Hak okd Mirc'a Ser-te-ser udan uca bile yz srp geldm Yalunuz Sbhn'd peygamberler cnd Ynus hod pinhnd sret degrp geldm

F. 132b, T. 46a, NO. 192a, YE. 56a, K. 75a, Rt. 15, Mecma (Mill Ktp. FB. 204, s. 151). 192 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 y yrnlar tnman bana ben yine n'oldum bilmezem lm amel sorman bana dvne oldum bilmezem Ayruks nesne tatmam bildklerm unutmam Cnum ka atmam anda ne buldum bilmezem

156 3 4 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Aklum yav vard besi tagld fikrm kamus Boaldum u toldum vel neyile toldum bilmezem Ikun beni yakup durur gnlm dosta akup durur Divrimezem ben beni dem-beste kaldum bilmezem Ben ksuzn olmazam k olcak ben lmezem Ikdur haytum hsl kdan gayrsn bilmezem Bu k ile bulanugam ne esrgem ne aygam Ne uyuram ne uyanugam hayrn u mestm bilmezem Sen beni eyh old diy benden nashat isteme Ben sanuram key bilrem u imdi bildm bilmezem k Ynus sen cnun Hak yolna eyle fid Bu eyhla buldum Hak' ben gayr nesne bilmezem K. 194a, NO. 190a, RY. 61b, HB. 17a, M. 70. 193 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 Evvel benem hir benem cnlara cn olan benem Azup yolda kalanlara hzr meded iden benem Bir karra tutdum karr benm srrum kim tuyar Chil beni kanda grr gnllere giren benem Kn deminde nazar iden bir nazarda dny dzen Kudretinden han deyp ka bnyd uran benem Dz dedm bu yirleri ks urdum bu taglar Sayvn eyledm gkleri gir tutup duran benem Dah aceb klara ikrr u dn mn oldum Halkun dah gnlindeki kfr slm gmn benem

Dr. Mustafa Tatc

157

6 7 8 9 10 11 12 13 14

Bir nieye virdm emir devlet ile srdi mr Yanan kmr kzan demr rse ek salan benem Kar yagduran buz tonduran hayvnlara rzkn viren yle biln ol mahlka ol Rahm Rahmn benem Halk iinde dirlik dzen drt kitb togru yazan Ag stine kara dizen ol yazlan Kur'n benem Dostla birlige yiten buyrug neyise dutan Mlk bezeyp dny dzen ol bgevn hemn benem Dnyda ben ol Rstem'em dny iinde bostnam Karumdag sensin benm seni sende gren benem Benem Hakk'un kudret eli benem beli k blbli Syleyp her drl dili halka haber viren benem Diller damaklar eren k kazann tauran Hamza'y Kf'dan auran ol agulu ylan benem Yagmur olup yire yagan bulud olup gge agan Gzszlern gzndeki boz pusaruk tuman benem Ynus degl bun diyen kendligidr syleyen Kfir olur inanmayan evvel-hir hemen benem

F. 130a, T. 44b, NO. 180b, RY. 34b, 109a, YE. 60a, 64a, Rt. 13, M. 27, . 43b. 194 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 Ka'be v bt-mn benem arh uruban dnen benem Bulut olup gge agan yagmur olup yagan benem

158 2 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Yaz yaradup yir tonadan gnlmz evi hnedn Honud ata v anadan kullk kadrin bilen benem Yldrm olup akyan kakyup nefsin dokyan Yirn ka'rnda berkiyen ol aglu lan benem Hamza'y Kf'dan auran elin ayagn eren oklar tahtdan dren hikmet ss sultn benem Et deri snk atan cism eyleyp diri tutan Hikmet beiginde yatan kudret sdin emen benem Gerek k gelsn ber gsterelm togru yol Makm durur gnl ar rlmayup turan benem Yiri ggi benm diyen magrb mark benm diyen Denizlere gel kgran adum Ynus ummn benem F. 140b, T. 50b, K. 102b, YE. 59b, RY. 22b, NO. 180b, Rt.

13, M. 25 1 2 3 4 5 195 Evvel kadm nden sona zevli yok sultn benem Yidi iklme hkm idp yiri ggi dutan benem Ben bu yiri yaradcak yir stine gk turcak Ulu deniz mevc urcak Nh'a tfn viren benem Kn didm bu yire turd gkler dah karr kld Yz bin drl dem geldi getrp gideren benem Ysuf ile ha inen terzya altn vuran Keffesine basaduran Msr ss sultn benem Sofylan sof olan sfyile sf olan Bel baglayup tat klan o Kerm Rahmn benem

Dr. Mustafa Tatc

159

6 7 8 9 10

Kf'dan Kf'a hkm eyleyen dvleri hkmine koyan Yile binp seyrn klan bu mlke Sleymn benem Et deri endm atan lemlere gnl katan dem tonn tonanuban mlke kadem basan benem Sekiz Umak klara kk sarydur anlara Ms'layn Tr Tag'nda hayrn olup kalan benem Ben bidem ben ma'bdam kamu yirlerde hzram Zlimlerden dd alc misknleri dutan benem Tapduk diyem cmle dile inanmam degme kula Ynus dah hod kim ola bu szleri diyen benem

F. 134b, T. 47a, YE. 64b, K. 99a, NO. 180b, RY. 7a, 59a, M. 23, A. 14. 1 2 3 4 5 6 196 Andan ber gnildm dostla bile geldm Bu leme kcak bir aceb hle geldim Ol dost ad gzmi gsterdi kendzmi Gnlmdeki rzum syledm dile geldm Gr ne yuvadan udum rzum halka adum Ik duzagna ddm tutldum ele geldm Tuzaga den glmez klar rhat olmaz Sylerem dilm bilmez bir aceb ile geldm Ben bunda geldm ise ilme gir gidem Sanma ki bunda beni altna mla geldm Deglem kl klde bu yitmi iki dilde Hlm ahvlm nedr bu mlke sora geldm

160 7 8 9 10 11

Ynus Emre Dvn Ne hldeym ne bilem duzakdayum ne glem Bir garbe blblem tmege gle geldm Gl Muhammed deridr blbl anun yridr Ol glile ezel cihna bile geldm Mescidde medresede ok ibdet eyledm Ik odna yanuban andan hsla geldm Kudret sret yapmadn feritehler tapmadn lemi halk dutmadn iler yola geldm Yine Ynus'a sordum eydr Hak nrn grdm lk yaz gnei gibi mevc urup toga geldm F. 135a, T. 47b, YE. 57b, K. 105a, RY. 24a, 50b, NO. 195b,

. 34a. 197 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 Erenlern himmetini ben bana yolda eyleyem Her kancaru varursam cmle im ho eyleyem Koyam bu dnyy gidem n hrete sefer idem Ol Umak'da Hrleri ben bana yolda eyleyem Tene yumak geymeyem cmlesinden frig olam Degmi toprak idp yasdugum ta eyleyem Uram ykam nefs evini oda yana hrs u hev El gtrem imden gir nefsile sava eyleyem Tenm dah cnum dah h bilmedi Ene'l-Hak' imdiye dek bilmedise imden gir tu eyleyem

Dr. Mustafa Tatc

161

6 7

Bugn glen kii bunda yarn aglaysar anda Revn dkp gz yan yasdugum ya eyleyem Miskn Ynus dir agrur kyam misknlern Derv deglise taum imi derv eyleyem F. 134a, T. 47a, YE. 56b, K. 79a, HB. 11b, M. 13, . 45b. 198 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7 8 9

H bilmezem kezek kimn aramuzda gezer lm lemi bostn eylemi ryihann keser lm Alur yigidi agnda blbli tmez bgnda Kimse komaz ocagnda yigitleri alur lm Bir nienn bilin bker bir nienn mlkin ykar Bir nienn yan dker var gini zer lm Birinn alur kardan revn dker gzi yan Hi onarmaz bagr ban hayr iden bezer lm Yigidi koca klnca komaz kendyi bilince Birini koyup gelince gzlerini szer lm Alur yigidi kocay yakar ananun iini kzlarun sar san teneirde zer lm Alur yigidn lsn dvne ider anasn Gelinlern el knasn topraklara karar lm Alur yigidn hsn dker gzlerin yan Mecnn ider anasn yreklerin yakar lm Kan anun sevdk yari kl tatun ar yri Miskn Ynus eydr bun ejderhlar yudar lm

162

Ynus Emre Dvn F. 136a, T. 48a, YE. 60a, Cnk (Ankara Mill Ktp. Nu.1, s.

6). 199 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 y kamu derd ehli geln derd benem dermn benem Kfirdeki kfr-i nihn m'mindeki mn benem lemde fitneyi kodum Mansr' kl itdi odum Dilinde Ene'l-Hak didm boynndag urgan benem Ysuf'daki hsn ceml Ya'kb'daki hzn mell Gh bedr olam gh hill gkde mh- tbn benem Nemrd'daki sret klan brhm'i oda atan Bir kln yandurmayan od u kl reyhn benem Ynus bu cismm addur cisim anun bnyddur Adum eger sorarsan bilgil cna cnn benem B. 30a. 200 F'iltn F'iltn F'iltn F'iln 1 2 3 y gnl bize kerem kl bile seyrn idelm Cn u tenden geben gel azm-i cnn idelm Ten nedr dostun yolnda ben an terk itmeyem Dost cemlin grmege gel cn kurbn idelm Bu fen-ender-feny terk idelm dost in z bek-ender-bek milkinde cevln idelm

Dr. Mustafa Tatc

163

4 5 6 7

sitn- mridn gel kble-i cn klalum Ol eh-i hlar hn gel biz de mihmn idelm Gel beri taglmayalum katre-i brn gibi Cem' olup derylayn gel kasd- ummn idelm Ben anun k arbn imiem her dem-be-dem Dost cemlin grmege gel Ar- Rahmn idelm Bu za'f Ynus'a nki bile yolda olmadun y gnl ol h gel taht- Sleymn idelm B. 30b, Dvn, Staatsbiblitohek/Marburg, Ort. 2869. Vr.

32a. 201 F'iltn F'iltn F'iltn F'iln 1 2 3 4 5 6 Bu fen mlkinde ben nie nie hayrn olam Nie bir handn olan y nie bir giryn olam Geh feleklerde meleklerden dilekler eyleyem Gh Ar' u ems ile gerdn olam gerdn olam Admum atdum yidi drt on sekiz binden te Tokuz yolda koyup h emrine fermn olam Dost ferh kld terhdan ben teberr eyledm Sret insn olam hem cn u hem cnn olam Gh bir mft mderris gh mmeyyiz gh temiz Gh mdebbir nks u geh naksla noksn olam Gah batn- Ht iinde Ynus'la syleem Geh kam Ar zere bir cn olam Selmn olam

164 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Ynus Emre Dvn Gh inem esfellere eytnla erler dzem Geh kam Ar stine seyrn olam cevln olam Geh varup bir sr olam hem iidem hem syleyem Bir cvn olup gehi insn olam nisyn olam Gh maklt u mert u takrr beyn Ghi maksrt olam gh shib-i keyvn olam Nie bir sretde insn sfatda cnavr Nie bir dilk olam y kurd u y arslan olam Nie bir tecrd tefrd mcerred-mnferid Nie bir cinn v ins y nie eytn olam Nie bir k meydnnda nefs atn segirtdrem Y nie bir baum top eyleyp evgn olam Birligile bir olam birlik benmle bir ola Geh dnem dery olam katre olam ummn olam Gh duzahda yanam Firavn'la Hmn'la Gh Cennet'de varam Glmn'la Rdvn olam Gh bir gz olam Efreng'ile ceng eyleyem Geh dnem Efreng olam nisynla isyn olam Gh bir mechl olam merdd olam Nemrd olam Geh varam Ca'fer olam Tayyr olam perrn olam Gh bir nm olam ilmile km ss olam Cehlile geh yriyem n-km olam ndn olam Geh ykam gh yakam yir yzini perrn idem Geh varam Ar'a kam hem h olam sultn olam Degmeler bu srra irmezler lednndr azz Hzr' koyup yolda ben kerrbla gerdn olam

Dr. Mustafa Tatc

165

20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Nie bir derdler ile odlara yanam yaklam Nie bir kir olam zkir olam mihmn olam Y nie bir dostla ol ben olam ben ol olam Y nie rak dem mahzn olam ahzn olam Terk idem nrla hki bd nr aslna e cihetde ben kam b-ten olam b-cn olam Nie bir Cercs Bercs olam u Mirrh olam Nie bir Clins u Bukrt olam Lokmn olam Bu tokuz arslan u yidi evren drt ejdeh Bunlarunla ceng idem Rstem olam destn olam Bir dem sde bir dem gafletile hurd u hm Bir dem fte olam Mecnn olam hayrn olam Gnlmn gencine rencler irmedin bir yol bulam Y H deryya girem b-reng b-elvn olam Cnile rif olup senlik benlik terk idem Geh varup dilsz olam gsz olam hayvn olam n di dirler n'ideyin dimezse yanar cn u ten Ben dah drler dkem dosta hezr destn olam Kr olam b-kr olam riflere esrr olam Geh dnem gerdn olam gftr olam Numn olam Geh varam balk olam geh dnben gird-i hk Geh varam gevher olam ykt olam mercn olam demlikden kam uam melekler mlkine Levn olam b-levn olam geh kevn olam b-kn olam

166 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44

Ynus Emre Dvn Geh mut' olam Hud'nun emrine bin cn ile Geh dnem s olam Ms olam mrn olam Geh varam Dvud olam kam Sleymn tahtna Geh gine gm-rh olup vasl koyup hicrn olam Gh zindndan kam zd olam bd olam Geh gine derbn olam mahbs olam zindn olam Dr olam girdr olam ber-dr olam Mansr olam Cn olam hem ten olam hem n olam hem n olam Geh beybn (u) harb u geh serb u geh trb Geh gine mamr olam geh etr geh sayvn olam Gh izzetle varup m'mn olam devletl ben Geh varam rkkn olam rehber olam ruhbn olam Geh dnem hm olam geh c idem geh h olam Geh dnp pr-rengilen hem bg u hem bostn olam Gh varam bir sz olam bir sz olam pr-sz olam Geh varam imkn olam mn olam ihsn olam Dem olam dem olam lem olam lemde ben Dem olam b-dem olam hem nm olam hem nn olam Ynus'a Tapdug u Saltug u Barak'dandur nasb n gnlden c kld ben nie pinhn alam Ynus imdi bu szi sen ka di ka Kim sana ben sdk olam hem derd hem dermn olam Gh hlis gh muhlis olam u Furkn'la Gh Rahmni'r-Rahm y Hayy u y Mennn olam Geh dnem bir ems olam zerremde yz bin Ar ola Geh yine tugyn olam lemlere tfn olam

Dr. Mustafa Tatc

167

45

Evveli H hiri H y H ill H olam Evvel hir ol kala v men aleyh fn olam F. 136b, T. 48b, K. 52b, NO. 184a, YE. 59a M. 1, . 39b.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

202 Ben seni sevdgmi iitsnler hs u m Syleenler sylesn sensz dirligm harm Kim senn lezzetnden cn dad almazsa Yrr bir cnsuz sret lem halinden b-gam Ben bu dem seni grdm niesi sabr eyleyem Seni bir dem grmege mtkdur cmle lem Seni seven kiiye ne hcet Hr u Kusr Seni sevmeyen cna Tamu'dur cmle makm ki cihn varlg ger benm olursa Sensz bana gerekmez i sennledr tamm Bin yl mrm varsa harc idem bu kapuda Gerek ben ksam gerek bu yolda lem Bana sen geregisen n'iderem kendzmi Ger ben sen oldumsa ben beni yavu klam lemlern arzs seni bulmagindr Ben seni bulmiken senszin nite olam ok sorarlar Ynus'a nie k esrkligi N'itsn ezel bezminde yle alnd kalem F. 141a, YE. 58b, K. 125a, NO. 188a, RY. 45b, M. 33.

168

Ynus Emre Dvn 203 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 5 6 7 Beni anmaklga benden farigvam N'iderem anuban bes ne lykvam Benm yoldalgum edebe sgmaz Edebsz kiiye nin refkvam Cihna dmiem elsz ayaksuz Mekndan kat bu hle rakvam Bu cmle egleyen dkldi kald Ne esrk ne humr ne hod aykvam Ne sabr u meskenet ne hod becid i Ne adm adaram ne hod tarkvam Bugn cihna geldm u giderem Sanasn bir eve kondum konakvam Kan Ynus kan cnbi harekt Ne ser-myem ola ne var ne yokvam F. 141b, T. 51a, K. 80b, M. 14, . 57b. 204 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 Her kancaru dnerisem kladur im benm Oldur gnlde tevm hem kdur yoldaum benm Iksuzlara gynr zm anunn f olur rzum Gricegiz klar kaynar im taum benm

Dr. Mustafa Tatc

169

3 4 5 6

Bu k bize Rahmndr hem cnumuzun cndur Anun in eytnla her dem bu savaum benm Benm cnum bir ku durur gevdem anun kafesidr Dostdan haber gelicegiz bir gn uar kuum benm Geldm dnyy seyr itdm ya bugn ya yarn gitdm Ben bunda eglenimezem bunda bitmez im benm Ynus eydr ben kam hem kam hem sdkam Bu ayruk klar gibi yokdur aryim benm YE. 61b, RY. 7a, 64a, K. 152a.

1 2 3 4 5 6 7

205 Ben ol yr sevdgmi nie bir gizleybilem Gnlme sgmaz n'ideyin meger rzum ile diyem Dil tutuban yridgm yadlguma dell imi Yakam yadlk perdesini hicbum ben giderem Anunla ahvlmi lemlere bildreyin agruban mutulayam lemi stme direm klarun gnli gzi ma'kaya ak olur Ben gnlmi kul eyleyem bed ki ma'ka irem Cnum kurbn klam ana ger cn kabl klursa Kaansa lesiyem nie bunda diri turam krne cnum stine ben dost in lrisem lmek lzmdur kamuya ben lmedin kanca varam Ol dostla benm im lmegile bitmeyiser Amelmdr bile varur topraguma tuta girem

170 8 9

Ynus Emre Dvn Kamularun amelidr Mnker-Nekir olup gelen Benm amelm dostd amelmi tuta varam lm amel szi degl Ynus dili syledgi Dil ne bilr dost haberin ben dostla nie birem F. 141a, T. 51b, YE. 58b, K. 125a, NO. 188a, RY. 44a, M.

32. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 206 Niteki ol ma'kla ben rzum bir eyleyem Gark olam mhdeye hakdur kim nefr eyleyem Kimdr ki an grben gizlenbile ahvli Gster bana ol kiiyi ben dah el-bir eyleyem Bu halyk eydr bana sakla an cn iinde Bir zerresi yz-bin cihn eyit nie srreyleyem Gr Ms'ye Tr iinde bir tecell neler klur Yir gk tolu tecelldr y ben nie sabr eyleyem unun gibi pk-nazar bir Ms'den yz bin Ms Ser-mest hayrn kamus ben nie tedbr eyleyem Hcet degl klara Tr'da mnct eylemek Ben kandasam dost andadur her bir yiri Tr eyleyem Benmile dostdan artuk h bir nesne bk degl Gnmi ol harca sayam dnmi eb-gr eyleyem Hidyet irdi kamuya hevsndan gemezlere Tevfk yzin yire urup kum r-gr eyleyem Muhakkikler gre durur Ynus gzile grdgin Dm degl syledgm necm ile ta'br eyleyem

Dr. Mustafa Tatc

171

F. 143a, T. 52a, YE. 59b, . 45a. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 207 Teferrc eyley vardum sabhn sinleri grdm Karm kara topraga u nzk tenleri grdm rimi toprak ire ten sin iinde yatur pinhn Boanm tamar akm kan batm kefenleri grdm Yklm sinleri tolm hep evleri harb olm Kamu endeden kalm ne dvr hlleri grdm Yaylalar yaylamaz olm klalar klamaz olm Bar dutm sylemez olm agzda dilleri grdm Kimisi zevk iretde kimi sz u beretde Kimi bel v mihnetde dn olm gnleri grdm Sogulm ol kara gzler belrsz olm ay yzler Kara topragun altnda gl diren elleri grdm Kimi boyun burup yatm tenini topraga katm Anasna ksp gitmi boyun buranlar grdm Kimi zri klup aglar zebnler cnn taglar Dutum sinleri oda kan dtnleri grdm Ynus imdi bun grdi an bize haber virdi Aklum ad gm dirdi nitekim bunlar grdm F. 143b, T. 52b, NO. 192a. 1 208 Hak'dan nazar old bana Hak kapusn aar oldum Girdm Hakk'un haznesine drr gevher saar oldum

172 2 3 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Devlet tc baa kond k kadehin bana sund Susadugumca ben dah her dem an ier oldum Esritdi ka drdi ben hamdum k birdi Aklum bauma divrdi hayr erden seer oldum Hayra dndi benm im endeden zd baum Nefsm ban kesben er ilerden kaar oldum Kesildi nefs ba ldi fsk u fesd iler kald Hak'dan bana nazar old kanatlandum uar oldum Udum bir ho yire kondum bu dnyy bk sandum y yrnlar ben usandum kondum gine ger oldum Genler menzile yitdi vard anda karr itdi Gedi mr kavil yitdi varlgumdan n-r oldum Cnum n-rd bunda kalmdum bu zindnda Gel didiler vardum anda varlgumdan geer oldum Ynus Hakk'a bilieli cn u gnl virieli ol Tapdug'a irieli gizl rzum aar oldum F. 144b, T. 53a, RY. 20b, YE. 66a, K. 206b, M. 75. 209 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 Kan bana sabr u karr senn szni dinleyem Kan bana akl u bili tuydurmadn seni sevem Kan bana ol havsala kim hlmi bilmeyeler Kan bana zr u kuvvet kim senn kuna dyem Cnum seni seveliden benm hlm hle dner Kan bana usl-i dn ilmn edebin grenem

Dr. Mustafa Tatc

173

4 5 6 7 8

zzet erkn ey ad k yolna noksn durur Ben n'iderem ey ad n terbiyet kdan yirem Gerek sana ksam rlanmaklk nemdr benm krne cnum virem ger melmet tonn geyem Zhd tat usl-i din k haddinden tara durur Nisbet degldr ana hem secde v rk u kym Dost sreti gzg durur bakan kend yzin grr Gelsn o kendsz gelen ben rzum ana direm Cn gzile bakan grr Ynus gzile grdgin Yohsa yaban gzi ile kimseneye ne syleyem YE. 67a, RY. 29a, K. 170b, M. 56, . 48b. 210 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2 3 4 5

Dostdan bana haber geldi turaym andan varaym Kurbnlga bu cnum vireyim andan varaym ol bir iki arn bizn ne yini var ne yakas Kaftn idben egnme saraym andan varaym Cn alc hod geliser emneti vir diyiser Ben emneti ssna vireyim andan varaym Gitdi cnum kaldum eyle n-r olup girdm yola Dostlar d oldugn bile greyim andan varaym Mnker Nekir geliser yir gk nle tolsar Ben bunlara cevbn vireyim andan varaym

174 6 7 8

Ynus Emre Dvn Yazugum ok gnh k yrr idm dnyda ho tdklermn hisbn vireyim andan varaym Besledgm nzk teni terk itmeyem dirdm an Kara topraga ben an koyayum andan varaym Ben bu mr hrmenini dgdm getrdm u yine Ynus eydr bu dkkn direyim andan varaym RY. 15b, YE. 77b, K. 199a, RY. (Mecma) 5b. 211 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 8 Ol Kdir-i Kn feyekn lutf idici Sbhn benem Kesmedin rzkn viren cmlelere sultn benem Nutfeden dem yaradan yumurdadan ku dreden Kudret dilini syleyen zikr eyleyen Sbhn benem Kimini zhid eyleyen kimini fsk eyleyen Ayblarn rtci dellile burhn benem Bir kulna atlar virp avret ml oklar virp Hem birinn yok bir pl rahm idici Rahmn benem Benem ebed benem bek ol Kdir Hay mutlaka Hzr ola yarn saka an klan Gufrn benem Drt drl nesneden hsl biln benem uda dell Odla su toprag u yil bnyd klan Yezdn benem Ete deri snk atan ten perdelerini dutan Kudret im okdur benm hem zhir yn benem Hem btnam hem zhirem hem evvelem hem hirem Bu cmlesini yaradup hem tertbi klan benem

Dr. Mustafa Tatc

175

9 10

Yokdur arada tercemn andag i bana yn Oldur bana viren lisn ol denize ummn benem Bu yiri ggi yaradan bu Ar' Krs'i durudan Bin bir ad vardur Ynus ol shib-i Kur'n benem NO. 180a, K. 140a, RY. 67b, B. 25b, M. 41. 212 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2 3 4 5 6 7 8

Bu cmle erkn koyup birlik yolun tutan benem Hrs u tama bende rak hem arduma atan benem Bakan benem gren benem alan benem viren benem Ne Cebrl ne Mikl srfl'i klan benem Yidinci kat yirlerde (ben) sekizinci at gklerde (ben) Bu sylenen dillerde (ben) hkmi tamm klan benem Emrile bulut oynadan yirde bereket kaynadan Elmde kudret inigi halka rzkn viren benem Bir karra tutdum karr benm srruma kim irer Chil beni kanda grr gnllere giren benem agram himmet lekerine dirile dost iigine Ar nnde aklumla hdmet klup turan benem Gk yzinde feriteler Ynus ne kasd ider bular Dek turmazsa feriteler Ar'a omak uran benem Del oldumd Ynus k old bana kulavuz Hazret'e degin yalunuz yzi sri viren benem NO. 180b.

176

Ynus Emre Dvn 213 y dost kun denizine girem gark olam yriyem ki cihn meydn ola devrnum srem yriyem Girem denize gark olam ne elif mim dal olam Dost bgnda blbl olam glleri direm yriyem Blbl oluban tem gnl olam cnlar tem Baum elmde tutam yoluna varam yriyem Blbl oluban gidem iy nie gnller gdem Yzm kla dem-be-dem topraga srem yriyem kr grdm ddrun adum visln yarn Bu benlik senlik rn terkini uram yriyem Ynus'dur k vresi b-reler b-resi Sendedr derdm resi dermnum soram yriyem YE. 68a, RY. (Mecma) 10a. 214 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 Ger rzum sylerisem kimse dilm bilmez benm Eger sabr eylerisem gnlm karr klmaz benm y uslular iy uslular siz eyidn ben n'ideym Ol dost yzin greliden aklum baa gelmez benm Bunun gibi tertbile im nie baa vara Elmden i kaldysa cnumdan i kalmaz benm Ne usluyam ne delyem neye benzer im benm Ik denizine gark olup gnlm gzm toymaz benm

1 2 3 4 5 6

Dr. Mustafa Tatc

177

5 6 7 8 9

Bu mahabbet od benm yregmde yana durur Denize gark olursam synp hat klmaz benm Yl on iki ay k od imde u yanup durur Yandugunca artar kokum devrm gep solmaz benm Cmle Hak'a yol vardlar sabrla Hakk'a irdiler Ikun asl oddan durur sabrumla olmaz benm Nie eyitdm gnlme var sabr eyle dek otur ol dem dah bed-ter olur gdmi almaz benm Bu Ynus'un n sreti lp toprak olursa Btnumdan k sevgsi biln ki h gitmez benm YE. 56b, K. 188a, RY. 57b, NO. 195a, Rt. 13, M. 66, .

43a. 215 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 Senden gelr cevr cef ben h u vh itmeyeym Dmiem kun odna yanup nie dtmiyeym U yryem yana yana top cigerm dndi kana Ikundan oldum dvne nie zr klmayayum Senn kun denizine dbeni gark olayum Kimsenem yok elm ala koma beni batmayayum Sekiz Umagun Hrsi gelrise bir araya Sana mmet olmayan ben anlara katmayayum Ynus Emre sen bu szi yz bin dirisen az-ola idenler k ola iende uzatmayayum YE. 68a, B. 29b.

178

Ynus Emre Dvn 216 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 y ehl olan eydn bana ben niesi dleneyim Ne drl tedbr ideym ya nie sagn sanaym Cnumda ol bt bitpdr gnlmi ol tutupdur Hey beni ol avutupdur ayruk neye baglanaym yle idpdr ol beni seemezem dnden gni Alsun teni utsun cn kon ben ana aldanaym Ben gevheriyem knum ol ben bir kulam sultnum ol Aklum u cnum gnlm ol andan nin usanaym Ansuzlgum bana harm andan durur nakdm tamm Bunclayn lutf u kerem kanda bulup dinleyeym Oldur bana Ynus diyen oldur benm bagrum delen Oldur beni bensz koyan hem ben olam bu ben neyim NO. 190b. 1 2 3 4 217 Dost bakal yzme ben ehi grp geldm Ol yce ycesine b-gmn irp geldm Esrikligme bakma adum delye takma Esrikligm ezelden ireti srp geldm Ezelden bileyidm Elest'de Bel didm Ol kadm denizden sil olup akup geldm retne irmiem sala diy durmam Cn dn mn krne virp geldm

Dr. Mustafa Tatc

179

5 6 7

Nr bana s old erenler du kld Nie kezin toprakdan ben ri turup geldm Mansr eydr Ene'l-Hak dir sretn oda yak Dinz dra gelsnler ben dr kurup geldm Sorman Ynus'dan haber dost kandasa anda var Haberi gren virr ben an grp geldm YE. 68a, NO. 188a. 218 Mef'ln Mef'ln

Zamn gedi devir dndi Saldur kudse gidelm Bu cihna gelen gitdi Saldur kudse gidelm Slihler kalmad gitdi Bu cihn fesd tutd Bu cihnun ii bitdi Saldur kudse gidelm eytn frsatn buld Gnl kararuban ldi Eyi dirlik kesd old Saldur kudse gidelm limler okyup tutmaz Halk grben gzetmez Gnllerde saf bitmez Saldur kudse gidelm Emr-i marf bu dem kald Bidat gelp snnet ldi Nasbli nasbin ald

180

Ynus Emre Dvn Saldur kudse gidelm 6 Ynus sen szn bilgil z hlne nazar klgl lm gelmezdin n lgil Saldur kudse gidelm B. 28a. 219 Mstefiln Mstefiln 1 Yz bin cef klsan bana Senden yzm dndrmezem Cnum dah alursan Senden yzm dndrmezem Seni severem cnla Kul olmam fermnla And ierem Kur'n'la Senden yzm dndrmezem Kilseye dirsen girem Naks dah dirsen alam klara yokdur kalem Senden yzm dndrmezem s msn Ms msn Y Ysuf- Ken'n msn Va'llh ki cnlar cnsn Senden yzm dndrmezem Ynus gerek ksam Hak yolna sdksam Hdmetlere lyksam Senden yzm dndrmezem

Dr. Mustafa Tatc

181

. 37b, DAY. 104. 1 2 3 4 5 6 7 8 220 Ben bu yurtlu deglem bunda durup n'iderem Nie nie tutsaklu tuzak zdm giderem Ben ol kimseyem ki fertiteh ba indrr Allh ile ahdm var ol ahdmi gderem Ol ahdmi ondum u kimndr benm im Nie bir dah ben bunda nefs eynini iderem Pdih olan kiiye sekbn olmak olmaya n n'ideym ben dah mihnet dadn dadaram Atam yidi dirler anam drt bilrem Atam anam birimi nin gussa yudaram Yidiyile ikiden on sekizden on drtden On ikiden on birden te adm ataram Ben nie sag ileri yolda koyup gitmiem Ol agacun budagn budar oldum budaram Yidi zindn kapusn Ynus soynuban kd Kalmaya sensz dah ben gussadan yadaram A. 15. 1 2 221 lk adum Ynus'd adum k dakdum Terk itdm ud u edeb yle haber brakdum zzete kalm iken klk nemdr benm Ben kend elmile yzme kara yakdum

182 3 4 5 6

Ynus Emre Dvn Ne bucak var elmde tekye klam ben ana klar hnmnn bula boynuma dakdum Benm gibi bzirgn kim sagncla bayr Bir pla gcm yitmez Msr met'n atdum s yarm igneyle yol bulmad Hazret'e Benm bunca dilekle ya kanda sgar rahtum 'klar mezhebinde ermisr old Ynus k ma'ka irdi ben dnyya kaykdum YE. 59a, RY. 72a, K. 132a, M. 36. 1 2 3 4 5 6 7 222 Girdm kun denizine bahrileyin yzer oldum Get idben denizleri Hzr'layn gezer oldum Cemlni grdm dde ok aradum yayda kda Bulmadum tagda tada denizleri szer oldum Sordum deniz balgna rak degl salgna Girdm gnl snugna gnlleri dzer oldum Gnlmz old ulu r o r gibi y kanda var Haznesinden aldum gevher dkkn yzin bezer oldum Ben ol dkkndr kulyam cevherler ile tolyam Dost bgnun blbliyem budakdan gl dzer oldum Ol budakda biter mn mn bitse gider gmn Dn-gn im budur hemn nefsme bir Tatar oldum Cnum bu tene gireli nazarum yokdur altna Ddm ayaklar altna topraklayn tozar oldum

Dr. Mustafa Tatc

183

8 9 10 11

Tenm toprak tozar yolca nefsm iltr beni nce Grdm nefsn burc yce kazma aldum kazar oldum Kaza kaza indm yire gr bu nefsi yzi kara Hrmeti yok Peygamber'e bendlerini bozar oldum Bu nefsile dnya fn pes dnyya gelen kan Aldadun iy dny beni ilernden bzr oldum Ynus turd girdi yola kamu gurbetleri bile Kend cigerm kanla vasf- hlm yazar oldum K. 180b, YE. 66b, RY. 71a, B. 25b, M. 61.

1 2 3 4 5

223 Bu cihna gelmedin makla bir idm Kul huva'llh sfatlu bir b-nin nr idm Ol dem ki dirligidi Hakk'la birligidi Ol pynsuz devirde ne Ms ne Tr idm Bile idm Hazret'de ol b-kys kudretde Ne erkm vard ne kimseyle yr idm Yir gk yaradlmadn Kl Bel dinmedin Levh-kalem alnmadn Mirc'a kdir idm Nie kez geldm gitdm delim sret yaratdum Bu imdiki devrede Ynus'a aldar idm NO. 181a, B. 29b. A. 14.

224 Beni bunda viribiyen bilr ben ne ie geldm Karrum yok bu dnyda giderem yuma geldm

184 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Ynus Emre Dvn Dnyya ok gelp gitdm erenler etegin tutdum Kudret nini iitdm kaynayuban ca geldm Serd sz ile gnl ykdum od oldum cnlar yakdum Srrum leme akdum bu halka tem geldm Ben oldum drs-i derzi t oldum tokdum bizi Dvd'un grkl vz h idp nlie geldm k oldum ol ay yze nisr oldum bal agza Nazar kldum kara gze siyh olup kaa geldm Ms oldum Tr'a vardum ko olup kurbna geldm li olup kl saldum meydna gree geldm Deniz kenrnda ova kuyuda ileyen koga s agzndag du oluban ben ie geldm Ay oldum leme togdum bulut oldum gge agdum Yagmur olup yire yagdum nr olup gnee geldm Kl klden geenlere yolda gzin aanlara Anlayuban seenlere vaka olup de geldm Benem dertller dermn benem ol ma'rifet kn Benem Ms-i mrn Tr Tag'ndan aa geldm Yolum sana old turak sabahn syleyendr Hak Ynus Emre dilinde Hak olup dile de geldm NO. 180b, YE. 64a, K. 155b, RY. 25a, Rt. 15, A. 13, M. 48,

. 33a. 1 225 y derv diyen bana nem durur derv benm Dervlik yaylasnda hareketm k benm

Dr. Mustafa Tatc

185

2 3 4 5 6 7 8 9

Kendzmi grrem sallanuban yrrem Bugz u kibr advet gnlmi alm benm Derv adn idindm derv tonn tonandum Yola bakdum utandum hep im yanl benm eyhm kamudan ulu yolda uludan ulu Gnlm idi kaygulu nefsm syi benm Hrkam tcum gzlerem fsid iler ilerem Her yanumdan gizlerem bin bir fsid i benm Yoldan haber sorarlar eydrem inanurlar Kalbm sf sanurlar vay ne dvr i benm erme bakarsan buuk pulluk nesne yok Taramun gavgsndan lemler tolm benm Sretm gler halka kan ya kullk Hakk'a Bu dirligme baka hep im yanl benm Ynus eydr yrenler iy geregm erenler Bu yolda olan hller Allh'a kalm benm YE. 65a, NO. 183b.

1 2 3

226 Denizler olsa bir kadeh susalgum kanmaz benm nildmi yenemezem gzm ya dinmez benm U yine Mansr kadehin maka sund elme Drt yanumdan od urdlar kimse hlm bilmez benm Yana yana kl oluban sen makanun yolna Gnde bin kez yanarsam dostdan yzm dnmez benm

186 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Cnum kun klngine Ferhd olup dutdum baum Dim talar keserem rnm h sormaz benm Gel varalum bizm ile t giresin bgelere Mamr olm bostnlarum agyr glm dirmez benm Bizm iln bgeleri turmaz ter blblleri Alm tze glleri glistnum solmaz benm Ynus eydr iy sultnum k odna yand cnum Virsen eger dermnn ayruk cnum lmez benm YE. 57b, 69a, HB. 17b, Rt. 14, . 42b. 1 2 3 4 5 6 7 227 Eyle sanman siz beni kendzmden gelmiem Y kend gnlm ile bu kafese girmiem Uadam bu kafesi ykam hrs u hevesi Zaf klam bu nefsi t asluma ulaam Bilmezem aslum nedr ata hod bahnedr Ezel ana karnnda kan yiyp dirilmiem Kan degl benm aum hrs u hev yoldaum Hazret'e uar kuum meger tene girmiem Gh m'minem t'atde dem-be-dem mnctda Gh rindem harbtda ben bir aceb kolmaam Hikmet ile bak bana t yn olam sana Zir ben bu sretde yz bin drl gelmiem Ynus Emre sen kanda kalmayasn zindnda Zindn kanda ben kanda kimn mln yimiem NO. 190b, YE. 63b, 69a.

Dr. Mustafa Tatc

187

228 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 Eyyb'am dil mbtelyam derde dermn isterem kam dil-hastayam cna cnn isterem Yakb'am agladum Ysuf in ekdm firk Ysuf'am zindn iinde fazl- Rahmn isterem Ms'nun Tr'na vardum dost cemlin grmeyi Gitdi aklum ngeh ol dem srr- Sbhn isterem Bir mekna varmam ki ol benm yurdum degl Hzr'la zulmete irdm b- Hayvn isterem Defter-i amlmi yklendm itdm azm-i rh Menzil-i maksda Hak'dan emr fermn isterem Ynus Emrem kimseler h bilmedi hlm benm Hlmi arz itmege bir merd-i irfn isterem . 36a, DAY. 118. NUN 1 2 3 229 Kullukdan rag olma sultn gresin birgn Gstere cemlini hayrn olasn birgn Gel beri kulum diyp kalbne nazar salup Cm- ebed sunup hayrn olasn birgn Tlib meseli rmak mrid meseli dery Seyr seferi ho gr ummn bulasn birgn

188 4 5

Ynus Emre Dvn Kldysa tenn ksmet cnun bulsar vahdet Derdn varsa n'oldun dermn bulasn birgn B-re zaf Ynus neye hased idersn Kamu esbbun dkp uryn olasn birgn B. 9a. 230 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 6 7 Bugn sohbet bizm old bize bizm diyen gelsn rdi k bize ehdin n eyleyp yudan gelsn Kanat hrkas ire selmet ban ekdm Melmet gnlegin bidm rif olup geyen gelsn Bu k meydn iinde agurdum bir vz itdm Mezzinlik bizm old mm oldum uyan gelsn Bu ummnda delim drl gher vardur ele girmez Bahsuz inci bulunmaz cna baa kyan gelsn Sret nakn gidermekle gnl mlki temiz olmaz Akar rahmet suy aglar gnl kirin yuyan gelsn dostlar iidn szm dn itmiem bu gndzm Ben yav kldum kendzm bu Hak yola giren gelsn Ynus miskn an grmi eline hem dvn alm limler okyamam bu manden tuyan gelsn

K. 180b, RY. 70b, . 58b, A. 18, Mecma (Mill Ktp. Nu: 204, s. 155). 1 231 Biz dnydan gider olduk kalanlara selm olsun Bizm in hayr-du klanlara selm olsun

Dr. Mustafa Tatc

189

2 3 4 5 6 7 8 9

Ecel bke bilmzi syletmeye dilmzi Hasta iken hlmzi soranlara selm olsun Tenm ortaya ala yakasz gnlek biile Bizi bir ar vechile yuyanlara selm olsun Azrl alur cnumuz kurur tamarda kanumuz Yaycagz kefenmz saranlara selm olsun Gider olduk dostumuza iremedk kasdumuza Namz in stmze duranlara selm olsun Szdr sylenr araya kimse dymez bu yaraya ltp bizi makbereye koyanlara selm olsun Bunda hep gelenler gider hergiz gelmez yola gider Bizm hlmzden haber soranlara selm olsun k oldur Hakk' seve Hak derdine kla dev Bizm in hayr-du klanlara selm olsun Miskn Ynus syler szi kan yala told gzi Bilmeyen ne bilsn bizi bilenlere selm olsun B. 46b. 232 Mefl Mefln Mefl Mefln

1 2

Ol gz ki seni grdi ol niye nazar itsn ol cn ki seni tuyd tende ne karr itsn Ikuna den k derdne yanar her dem Vaslundur ana dermn hekm ne tmr itsn

190 3 4 5 6 7 8 9 10

Ynus Emre Dvn Ikun ezel hum yoklukda kom var Bu remzi duyan k yoklug ikr itsn Sen bir gan sultnsun b-hadd b-pynsun Vasfun kaleme sgmaz dil nie mr itsn Bu eniyi tadana bu gevheri yudana Derdne den cna hekm ne tmr itsn Gerek sana kul olan gnlini sana viren Kendde seni bulan kancaru sefer itsn Bu srr duyan kan key rifise cn Ald gher kn alana haber itsn Bu yolda muhkem durduk nefsin boyunn urduk Sen ha gnl virdk dmn ne zafer itsn mdi key Ynus kalm hazretde yzi kara n nesnesi yok mflis neyile bzr itsn N'itsn bu Ynus n'itsn bu yola nie gitsn Gnlini sana virp gzlerin humr itsn

RY. 33b, RY. (Mecma) 5a, Mecma (Ankara Mill Ktp. Nu: 442, s. 75), . 58a. 1 2 3 233 Evvel kadmden geldm yir gk yaradlmazdan Ar-krs levh kalem h dah anlmazdan Dostla sohbetdeydm ier halvetdeydm dem nie nesnedr h dah anlmazdan Yz bin yigirmi drt bin cnlar cnum iinde Gizl Muhammed cn dah ier bizden

Dr. Mustafa Tatc

191

4 5 6 7 8 9 10

Hem cnlar ana perde ol nr iinde nrda Ik anda kadm durur cnlara ayrlmazdan Ikdur Hakk'un varlg yir gk mamrlg Ik bizi pertev itdi her biri birimzden Evvel dem yaratd sonra peygamberleri hir Muhammed nr balkd imzden dem atadan ber vel evliy Neb Hak merref eyledi Ahmed'i kamu yzden Yitmi bin yl ndinden yaratd Muhammed'i Hak kend k old bahne bir ylduzdan Ol ylduz ki vard kandayd dem cn Ya bunca peygamberler anlmadn agzdan limler bun bilmez degme akl ana irmez Hidyetdr Ynus'a kef old hacemzden YE. 73a, K. 139b, RY. 1b-39a, . 52a, M. 41.

1 2 3 4

234 Gzm seni grmegin elm sana irmegin Bugn cnum yolda koyam yarn seni bulmag in Bugn cnum yolda koyam yarn vzn viresn Arz eyleme Umagun h arzm yok Umagin Bana Umak neme gerek hergiz gnlm ana bakmaz bu benm zrlgum degl ah bir bgin Umak Umagum didgn m'minleri yeltedign Bir evile bir ka Hr hevesm yok kumagin

192 5 6 7

Ynus Emre Dvn Bunda dah virdn bize ogul u kz ift hell Andan dah gedi arzm benm hum ddrin Sflere vir sen an bana seni gerek seni Ben nie terk idem seni ol bir ev ardagin Ynus hasret durur sana hasretni gster ana n zulm deglise dd eylegil varmagin F. 145a, T. 53a, NO. 181b, RY. 14b, YE. 70b, Rt. 22, A. 17. 235 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 6 7 8 Nin sen nefs-i emmr bu gafletden uyarmazsn Muhammed er glini senn yzne urmazsn Hezrn drl hikmetler katunda sylenrise ekvet penbesin hergiz kulagundan karmazsn Gnhun ogu mndan mnun glleri sold nyet suyla her dem nin an suvarmazsn Senn ol ok gnhlarun seni u sayru eyledi B-re varuban nin bu derde re sormazsn Yrnlarundan utanup gnh gizl ilersin Yaradan Hlik'un hzr nin ondan utanmazsn Utanmazsn Habb'nden o derdne tabbnden Ne kim dilersen ilersin meger Hak'dan utanmazsn Gir senden olanlar elnle sinleye koydun un yle grr iken lmn n'ie sanmazsn itdn Mustaf'y kim bu yir yzinde kalmad un yle bilriken yaragun n'ie klmazsn

Dr. Mustafa Tatc

193

Ynus szn kime dirsin y kimn kaygusn yirsin Nashat halka eylersin y zn neye tutmazsn K. 145a, M. 43.

1 2 3 4 5 6 7

236 Dn milletden geer k eserini tuyan Mezheb dn mi seer kendyi yoga sayan Ik kime kim irerse kendden gayr komaz Ikdan zerre ayrlmaz kendliginden tuyan Umak'dan umus yok Tamu'dan korkus yok Kendzin yav klup hayr u er elden koyan Ol benem dirse rev benligin bilen hat Terk eyleyben rz akl koyup ka uyan klar sorarsan b-mezheb b-millet Yolda kalupdur sakn gice v gndz sayan Kfr mn ol yolda ass-ziyna gemez Ass ziyndan frig varlg levhin yuyan Ynus sen beni gider her ne ider dost ider Aczni bil ebsem ol var k rengine boyan NO. 182b, YE. 76b, Rt. 20.

1 2

237 Bu dervlik yolna kla gelen gelsn Ya dervlik neydgin bir zerre tuyan gelsn Hele biz i bu yola gelmedk riyyla Bu melmetlik tonn bizmle geyen gelsn

194 3 4 5 6

Ynus Emre Dvn Gziyle grdgini rte etegiyile Bu yol key ince yoldur yregi dyen gelsn Ulu kii erenler dimi bizi sevenler Kaykmasun girye Allah' seven gelsn bu szi eydenden bize nin gerekdr Sz muhtasr budur cnna kyan gelsn Ynus sz ile kimse kabilyete gemedi Budur vcd der-miyn ortaya koyan gelsn NO. 182b, YE. 76b, Rt. 20. 1 238 N'eylerler fn dnyy Allah sevgsi var iken Y dah kanda giderler Ol dost sevgsi var iken Allah ile olan kii hsn olur anun ii N'eylerler gayr tevi Allah sevgsi var iken Grn bi'llhi u halk stemezler gzel Hakk' Y n'eylerler ml mlki Allah sevgsi var iken Dinlen klar bu szi Behremend eyleye sizi Y n'eylersin ogl kz Allah sevgsi var iken Ynus sen kendni grme bdet kl mahrm kalma

Dr. Mustafa Tatc

195

Gayrsna gnl virme Allah sevgsi var iken B. 3b. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 239 Dervlern yolna sdkla gelen gelsn Hak'dan zge nesneyi gnlinden sren gelsn Dervler didkleri bir dkenmez kn olur Hs u m kul u sultn bu kndan alan gelsn Derv tolnur togar her nefes gge agar Ben diyeyin togry cnna kyan gelsn Dervlik bir lokmadur yirile gkden ulu Bu azmet lokmay yudup sinren gelsn Dervn gzi auk dni gni uyank Bu sze Tanr'm tanuk bakmadn gren gelsn Dervn kulag sak Hak'dan iidr sebak Deprenmedin dil-dudak szi iiden gelsn Dervn eli uzun karur mnkir gzin arka garba dp-dzin sunmadn iren gelsn Dervler Hakk'un dost cnlardur Hak mesti Ik emini yakdlar pervne olan gelsn Bu miskn Ynus' gr dervlik ide geldi Nefsindendr ikyet nefsin ldren gelsn YE. 74b.

196 1 2 3 4 5

Ynus Emre Dvn 240 kr kr ol alab'a maksduma irdm bugn Mtkdum bunca zamn prm yzin grdm bugn Kaygu beni almd cnum zebn olmd Grdm prmn yzin ol kayguy srdm bugn Gelsn yardan ayru den gurbetile bagr bien Dost bgesi iindeki k bezmine girdm bugn Grn grn bu devleti bu kla bereti Dost bgnun iinde ben k adrn kurdum bugn Eydr Ynus yr kulyam dost bgesi blbliyem Syleyeym imden gir glzruma irdm bugn F. 146a, YE. 75b, Rt. 21, . 57b. 1 2 3 4 5 6 241 y yrnlar iy kardalar ecel ire lem birgn lerme pimn olup kendzme gelem birgn Yanlaruma kona elm sz sylemez ola dilm Karuma gele amelm n'itdmise grem birgn Oglan gider dnmna saladur dosta dmna ol drt tekbr namzla (vaktum) tamm klam birgn Be kar bez durur tonum lan-yan yiye tenm Yl gee obrla sinm undlup kalam birgn Bauma dikeler hece ne irte bilem ne gice lemler midi hce sana fermn olam birgn Ynus Emre sen bu szi dah tamm itmemisin Tek yriyeyin n'eyleyem stduma gelem birgn

Dr. Mustafa Tatc

197

F. 146b, T. 54a. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 242 Sretden gel sfata yolda saf bulasn Hayllerde kalmagl yoldan mahrm kalasn Bu yolda acib ok sen acib anlama Acib anda ola dost yzini gresin Ik kuagn kuangl dostun yoln vargl Mchede ekersen mhade idesin Bundan kun ehrine yz deniz geerler yz deniz geben yidi Tamu bulasn Yidi Tamu'da yangl her birinde kl olgl Vcdun anda kogl ayruk vcd bulasn Hakkatdr Hak r yididr kapular Derghnda yz drl gerek kudret gresin Evvelki kapusnda bir kii durur anda Sana eydr teslm ol gel misknlik bulasn kinci kapusnda iki arslan vardur anda Nieleri korkutm olmasn kim korkasn nc kapusnda evren vardur anda Sana hamle iderler olmasun kim dnesin Drdnci kapusnda drt prler vardur anda Bu sz sana rumzdur gr kim dell bulasn Beinci kapusnda bi ruhbn vardur anda Drl metlar satar olmasun kim alasn

198 12 13 14 15 16 17

Ynus Emre Dvn Altnc kapusnda bir Hr oturur anda Sana eydr gel ber olmasun kim varasn n kim anda varasn ol Hryi alasn Bir vyeden tr yoldan mahrm kalasn Yidinci kapusnda yidiler otrur anda Sana kurtuldun dirler gir dost yzin gresin n ier giresin dost yzini gresin Ene'l-Hak erbetini dost elinden iesin u didgm keleci vcddan tara degl Tefekkr klursan cmle sende bulasn Ynus ibu szleri Hak varlgndan eydr sterisen knn misknlerde bulasn

F. 147a, T. 54a, K. 78b, YE. 70a, NO. 183b, B.15a, . 54a, . Hakk erhi. 1 2 3 4 5 243 arh- felek yogd cnlarumuz var iken Biz ol vaktin dost idk Azrl agyr iken Nie yllar biz anda cem idk cn knnda Hakkat leminde marifet syler iken alap k cndayd bu bililik andayd dem-Havv kandayd biz anunla yr iken Dn geldi sf dem dnyya basd kadem bls aldad ol dem Umak'da gezer iken Ol vaktin biz uarduk cevln urup gerdk Nrdan arb ierdk Hak bizi toylar iken

Dr. Mustafa Tatc

199

6 7 8 9

Cnlar anda bilidi ol dem gnl ald lem halk kard denizler kaynar iken kr bu deme geldk dostlar bunda bulduk Tuz-ekmek bile yidk k demin oynar iken Ne ogul vard ne kz vhid idk anda biz Konyduk cmlemz nr tagn yaylar iken Ne gk vard ne yir ne zeber vard ne zr Ynus dostdan haber vir kla gyner iken

F. 148b, T. 55a, NO. 192a, RY. 31b, K. 90b, HB. 14b, Rt. 21, . 57b, M. 18. 244 Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 Giderem aklum baumdan auban Yanaram kun odna dben Od brakdun cnuma dn-gn yanar Yanaram yalap yalap tutuuban Ikdan ne var eger sndumsa Ikla kim snmad ugrauban k olgl makn ddrna Mak olgl kla sarmauban Ynus cnun ka vir krneye Kimseler bulmaz yrin isteben Rt. 22, . 51b.

200

Ynus Emre Dvn 245 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Gnl hayrn olupdur k elinden Ciger biryn olupdur k elinden Nieler tc u taht ml u mlki Koyup uryn olupdur k elinden zmn kalmad sabr u karr Gzm giryn olupdur k elinden Eridi karl taglar zerre zerre Deniz ummn olupdur k elinden Koyup brhm Edhem tc u taht Yiri klhn olupdur k elinden Zih Mansr ki mak yolnda Ba ber-dr olupdur k elinden Ne grdi Leyl'nn yzinde Mecnn Ki ser-gerdn olupdur k elinden Ne grdi Zleyh Ysuf yzinde i efgn olupdur k elinden Mahabbet derdine deli blbl Dili handn olupdur k elinden Ynus Emrem bu hasrete bu zra Aceb mihmn olupdur k elinden B. 12b, DAY. 133.

Dr. Mustafa Tatc

201

1 2 3 4 5

246 Zinhr virmegil gnl dny pyna birgn Dnyya gnl viren de tayna birgn Bu dny bir evrendr demleri yuduc Bize dah gelben yuda toyuna birgn Grmez misin toprag hslar kum yatur Bizi dah anun tek ala koynna birgn Ol kuun kim yuvas togan elinde ola Ol anda kaan tura gide yayna birgn Miskn b-re Ynus tutgl eren etegin T seni Hakk'a ilte dgil soyna birgn

F. 149a, T. 55b, RY. 69b, YE. 72a, NO. 187b, K. 94b, M. 21, . 58a. 1 2 3 4 5 247 Andan yigrek ne vardur kii bile kendzin Kendzin bilen kii kamulardan ol gzin Kii gerek ok bile ol gerek gt ala Menzile irsem diyen bilrsin hazin hazin Bu yol yavlak uzakdur dny ana duzakdur Bu duzaga ugrayan komaya klavuzn Ben emn olsam diyen y emnlik isteyen Gesn bu kl klden topraga ursun yzin Kim ere kullk ide ol azbdan kurtla Mutlak ol yarlganur kim grrse er yzin

202 6

Ynus Emre Dvn Ynus bir haber virr iidenler d olur Gence ugrasam diyen izlesn eren izin F. 150b. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 248 L-erkden okursn sonra erk katarsn Bire iki dimegi kimden fetv dutarsn Dn mn bnyd togrulkla gereklik Ol tamm olmaycak neyile dn atarsn n Kurn gkden indi an Allh buyurd Andan haber virsene h kitbdan tersin Okursn tasnf kitb nie bin v irb Havf rec sende yok eyle ki bir Tatar'sn lm okmak bilmeklik kendzini bilmekdr Pes kendzn bilmezsen bir hayvndan betersin lm okmak mansi ibret anlamagin n ibretden deglsin grmedin ta atarsn On iki bin hadsi cem eyledi Mustaf An iitdn meger erh ile sz satarsn Klursn riy namz yazugun ok hayrun az Dinle neye varur sz Cehennem'de yatarsn Halk fetv virrsin y sen nin dutmazsn lmn var ameln yok h gnha batarsn Sen fakhsn ben fakr sana tanumuz yokdur hlsla gelrsen bizden nesne tersin

Dr. Mustafa Tatc

203

11 12

Bu dzilen tertbi ayruksd m dirsin Baaramazsn hce endeden yitersin Ynus miskn bu szi k leminden syler Dime bilmedin ana kendznden katarsn

F. 149b, T. 56a, HB. 9b, NO. 186a, K. 106a, RY. 50b, YE. 72b, 74a, Rt. 31, A. 19. 1 2 3 4 5 249 Hak bir gevher yaratd kendnn kudretinden Nazar kld gevhere eridi heybetinden Yidi kat yir yaratd ol gevhern nrndan Yidi kat gk yaratd ol gevhern bugndan Yidi deniz yaratd ol gevher tamlasndan Taglar muhkem kld ol deniz kpginden Muhammed'i yaratd mahlkat efkatinden Hem Al'yi yaratd m'minlere fazlndan Gyb iin kim bilr meger Kurn ilminden Ynus idi esridi ol gevher denizinden F. 151b, T. 57a. 1 2 3 250 Egrilign koyasn togr yola gelesin Kibr kni kargl erden nasb alasn Ne virsen elnile ol varur sennile Ben disem inanmazsn varcagaz gresin Gnlde pas oturur anda seni yitrr er h oturur girimezsin gresin

204 4 5 6

Ynus Emre Dvn On ikidr hcresi yidi dervzesi vardur Anda iki dilber var bilmezsin ki sorasn Var kardaun ldr dah avretn boa Anana kbin kydur Hakk' yn gresin B-re miskn Ynus kdan dav klursn Dostdan haber gelicek yz sriyi varasn F. 153b, T. 58a. 1 2 3 4 5 251 Geln bugn yanalum yarn yanmamagn lelm lmeziken yine lmemegin Tartalum gnhumuz artduralum humuz delm hisbumuz hisb olmamagin Erenlere gidelm eteklerin tutalum Bugn eyle idelm yolda kalmamagin Bak gresin dnyeye geldgni bil neye bu fn dnyeye magrr olmamagin Ynus yok dny tad n kim fnymi ad Muhammed zindn didi biz d olmamagin K. 146a, RY. 3a, M. 44. 1 2 252 Ik ilinn haberin disem iide misin Yolda olup bu yola sen bile gide misin Ol iln bg olur erbeti agu olur Kadeh dutmaz ol agu n idp yuda msn

Dr. Mustafa Tatc

205

3 4 5 6

Ol iln zavadas cef duta gidesi eker ayruga sunup sen agu tada msn Ol ilde ay-gn olmaz ay gedilp tolunmaz Tertbler terk idben umr unda msn Senlik-benlik terk idp yoklk evine girp Ikdan ip esriyp varlk terk ide misin bu tenn tertbi od u toprak yil u su Ynus sen gr zni suda toprakda msn

F. 156a, T. 59b, K. 101b, RY. 22a, YE. 72a, 76a, Rt. 12, M. 25, . 55b. 253 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 Talayn kun bahrine gavvs olayn bir zamn steyeyin dyim seni seyyh olayn bir zamn Varayn her bir mahfile srrum dimeyem her dile Srdan haber diyenlere mihmn olayn bir zamn Yolunda Mansr olayn Ene'l-Hak demin urayn Aslup vaslun drna ber-dr olayn bir zamn Ikun odna yanayn derdn suyna kanayn Grdgm seni sanayn hayrn olayn bir zamn Akdaym kanlu yaum arturaym bagrum ban Ta ki bulnca nakkum seyrn ideyin bir zamn Leyl ile Mecnn olup Ferhd ile talar yonup Abdr-rezzk gibi yanup giryn olayn bir zamn

206 7 8 9

Ynus Emre Dvn Benligm benden koyayn senn kohun duyayn Bunca zamn ben kul iken sultn olayn bir zamn Ol dost bana benden yakn hikmet bilen bulur Hakk'n Okuyup hikmet ilmini Lokmn olayn bir zamn Miskn Ynus a gzni Hazret'e urgl yzni Mrid-i kmil yolna kurbn olayn bir zamn . 50b, Mecma (Mill Ktp. Nu: 442, s. 73). 1 2 3 4 5 6 7 8 254 klara ne diyem k haberinden rn Ikla dinleyene eydeyin birin birin Hayf durur ksuzlara kdan haber sylemek Kim gerek ksa ben rzum ana dirin Evvel yir-gk yogd vard k bnyd Ik ezelden kadmdr k getrdi ne varn Evvel ezel bezminde kim dost yzin grdiyse Anun cndur k sor andan k haberin Ik h bir nesneye mesel baglasam olmaz Dny v hiretde ne dutsar k yirin Emnetdr sakngl k haberini zinhr Oturup degme yirde syleme kun szin Cevherler katnda k'ide byle durur Kadrini bilmezlere gstermedi gevherin Ynus'un havsalas k tolmdur snesi Derdin gizleyemedi gensz syler k dilin

Dr. Mustafa Tatc

207

F. 157a, T. 60a, NO. 187b, YE. 74a, RY. 18a, K. 201b, Rt. 35, A. 19. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 255 Sen cnundan gemedin cnn arz klursn Bilden znnr kesmedin mn arz klursn Men arafe nefsehu dirsin ill deglsin Melikden yukar seyrn arz klursn Tfl- nev-reste gibi etegin at idinp Ele evgn almadn meydn arz klursn Bilimedn sen seni sadefde ne gevhersin Msr'da sultn iken Ken'n arz klursn Ol ezel leminde ebedi gzlemedin Per bln bitmedin cevln arz klursn Yitmi yidi perde var dostun arzlama Yidisinden gemedin yakn arz klursn Otuz gzde durur otuz gnldedr Onun dah bilmedin grmek arz klursn Sen bunda ie geldn u yine varsarsn Henz sen kul olmadn sultn arz klursn Ynus ddn bu derde Eyyb'layn sabreyle Derde katlanmazsn dermn arz klursn

F. 158b, T. 61a, N0. 193a, K. 178b, HB. 13a, RY. 60a, 66b, A. 17, . 53a. 1 256 lmnde gark oluban ben beni bilimezin Dilile syleyben sfatun irimezin

208 2 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Sfatun gelmez dile kandalgun kim bile Sunun dimeklige ben lyk olamazn Hem evvelsin hem hir kamu yirlerde zhir H makm yokdur sensz ben nin gremezin Grmedin del oldum yanldum gnh kldum Ussum aklum aldurdum esridm aylmazn nki beni esritdn cn u gnl iletdn Ayrma beni senden buldum yad olmazn Bana cn sen virdn Azrl'e bildrdn Senden artuk kimseye emnet viremezin y Ynus' yaradan hicb gtr aradan Sdkam yolunda ben yalan da'v klmazn F. 156a, K. 92b, NO. 186a, RY. 32b, YE. 74a. 1 2 3 4 5 257 Bunca gnller alan cihna sultn msn Hkmn cnlar iinde cn iinde cn msn Nazarun bin cn alur derdn yrekde kalur Gren kendden varur ka kyan msn Uan kular uunur esen yil grse turur Dvler hkmne girr Belks-Sleymn msn Yznden gn tutlur ay togmaya utanur Gren heybete kalur Ysuf- Ken'n msn l grse dirilr kalbna cn gelr Toprakdan vz gelr s bin Meryem misin

Dr. Mustafa Tatc

209

6 7 8 9

Ikun dne r eyler arslana zencr eyler Kat ta mm eyler Ferhd- zamn msn Ikun Hakk'a irgrr cn gzi ddr grr Grenler ba indrr brhm Edhem misin Yzn ddr nrdur saun Mirc dnidr Gren cnn undur Fahr- lem sen misin Ynus sevdgn gzle Hak yoln key izle Rzun gnlde gizle sen sze beyn msn F. 157b, K. 68b, B. 53a. YE. 69b, M. 8, A. 18. 258 Mefln Mefln Feln

1 2 3 4 5 6 7

Bu mrm yok yire harc itmiem ben Cnum gr ne oda atmam ben Kimesne kimseye itmemi ola An kim kendme ben itmiem ben Amelm rahtn dirdm gtrdm Kamu assum ziyna satmam ben Cihnda bir snuk saksdan tr Gherlerm ziyna satmam ben Amelm ne ki varsa hep riydur Acebdr ihls unutmam ben Giceye iresini kimse bilmez Tl- emel ban uzatmam ben Dkeli mrini harcna srdi Ziyndan belldr ne tmiem ben

210 8 9

Ynus Emre Dvn Aguya bal diy barmak uzatdum Auma zehr-i ktil katmam ben B-re Ynus'un okdur gnh Anun derghna yz tutmam ben RY. 19a, K. 204a. 259 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 8 Dost yzini gricegez nie karr klsun bu cn Yagmya virr ol demde yz bin zhid dn mn Tana urman klara her ne hle dnerise Fermn olmaz kendye mhadeye gark olan Cn u gnl fehm akl k mevcine gark olcak Pes nie ansun ol kii yazug u mzd ass-ziyn Cnnda gzi yok kii grmeyiser dost yzini Gzsz nie fehm eylesn ne renkdedr ibu cihn Yz bin melik seltn dost yzini gricegiz Terk eyleye tahtn v izzet leker hnumn k nie harbsa velyeti arta durur Anunin ki dim vrndadur genc-i nihn Ayne'l-yakn gren kii rmaz gzin dost yzinden Nie grebilsn an bu sevden tara turan Ynus'a bu k kzgn komaz dilini tutmaga kla ma'k rzn drst diyemeye lisn

Dr. Mustafa Tatc

211

F. 159a, T. 61a, RY. 41a, K. 118a, YE. 71a, NO. 186a, Rt. 23, . 49b, A. 20. 260 Mefl Mefln Mefl Mefln 1 2 3 4 5 6 7 Ol drr-i yetmem ki grmedi beni ummn Bir katreyem ill ki ummna benem ummn Gel mevc-i acib gr dery-y nihn gzle Z-bahr-i nihyetsz katrede olur pinhn Dem urmazd Mansr tevhd-i Ene'l-Hak'dan Ik drna dost zlfi asmd beni uryn Bu lem-i kesretde sen Ysuf u ben Ya'kb Ol lem-i vahdetde ne Ysuf u ne Kenn Bunda dimeden Mecnn Leyl adn Mevzn Ne Leyl idm anda ne Mecnn- ser-gerdn Yi-nn-sn ulamadn cn kuyuya dmedin Ik dadla mest geldk hem mest giderz bundan Bu cismm belsdur adum Ynus oldug Ztum sorar olursan sultna benem sultn

F. 159b, T. 62a, K. 194b, RY. 62a, YE. 73b, NO. 188a, Rt. 20, . 50a. 1 2 261 Ol cn kaan liser sen ana cn olasn lmi gnl dirile anda ki sen olasn lmeklik dirlik ola lmsz dirlik bula Balu gnl onula merhemi sen olasn

212 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Sen oldugun gnller her dem cnn yiniler Bunlardur lmeyenler hkimi sen olasn Sen oldugun makmda ehl-i dd olur anda G olmaz ol dvnda sultn sen olasn Cn bedenden ucak menzilinden gicek Ol cihna geicek gze iyn olasn Tozn yil almaya bir zerre rlmaya k cn lmeye ma'k sen olasn Ynus sen ksan ka muvafksan Korkma ulagsan ne olursan olasn F. 160a, T. 62a, K. 130a, RY. 48b, YE. 71b, M. 35, A. 18. 262 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 5 6 Aceb old hlm bu k elinden Gremezem yolum bu k elinden Bu cmle lemn tc iken u Ayaklarda gubram k elinden Garb blblleyin zri kluram Akar emm ya bu k elinden Gazel yapraklayn benzm sarard Kararuban ddm bu k elinden Yarn maherde ben yrtam yakam Nie feryd idem bu k elinden Tag u talar err bu k elinden Denizler ca geldi k elinden

Dr. Mustafa Tatc

213

7 8 9 10

Nie bin enbiy ka giriftr Yir gk toptolu bu k elinden agurup eydeler gel g grenler Benm ilem nedr bu k elinden N'iderem ben yarn vaslndan ayruk Bkldi kad-blm bu k elinden Ynus sen Tapdug'una kl du'y ersn zehr-i ktil k elinden NO. 187b, YE. 69b. 263 Mefln Mefln Feln

1 2 3 4 5 6

Gnl usanmadun sen bu seferden alab'um saklasun seni hatardan Kii kim kiinn kahrn ekince Gidp grnmemek yigdr nazardan Togaldan bagrum tograd gurbet Szar tamar ciger kan tamardan Vatan old diken gurbet glistn Agu imek yig old ney-ekerden Gher didkleri ilm-i hnerdr Hner-mende hner yigdr gherden Ynus ggs aup dosta giderken alab'um saklasun seni hatardan RY. 71b, K. 181b, B. 25b, M. 62, . 51b.

214

Ynus Emre Dvn 264 Dn millet kodurd ol benm gnlm alan An gren kiiye ne gnl kalur ne cn Tuymayanlar hlmi dnin kod dir bana Neyile dn beslesin cnsuz gnlsz kalan Sretmde varlgum cnla gnlidi Kodurd kamusn bana k baglayan Ikun serhengi beni komaz h bir nesneye Ne slm'da ne dnde anlmaz kfr imn art u farz olmaz anda cn kda kalanda Cevb szi dil syler nie bilsn bu lisn Ika mesel baglanmaz k ii hisb olmaz Dostlk ticretinde anlmaz ass-ziyn Beni benlikden kod varlk defterin yud Havf u rec gstermez hayr u er elden koyan Elden i brakdurd niteliksz bakdurd Bizm ahvlmzde anlmaz nmla nin Sorman Ynus'dan haber dost kandasa anda var Yz bin gevherden frig k denizine talan K. 118a, RY. 41b, NO. 182b, YE. 71b, Rt. 19, . 49a, A.

1 2 3 4 5 6 7 8 9

20. 1 265 Erenlere muhib iken y mnkir oldugun neden Key sakngl datlu cnun oklar kmadn yaydan

Dr. Mustafa Tatc

215

2 3 4 5

Kahr erenler atdur gayret dah hil'atdur Erenler yay katdur oklar geer kayadan Bize muhib olanlar Hak'dan dilerz anlar Dnp mnkir olanlar tz karurlar aradan Bunda el-ayak pilr grenn cn kaplur Garb msfir yaplur zavye v mescid-hneden Agu ierse n olsun si ierse ho olsun Ynus ile yolda olsun gelsn Allh'na giden Rt. 21.

1 2 3 4 5 6

266 Ol dost bize gelmezise ben dosta gir varayn ekben cevr cefy dostumun yzin greyin Ser-myemz bir cnd an dah ald bu k Ne ser-mye var ne dkkn bzra neye varayn Kurulm dkkn u bzr dost iine girmi gezer Gnhum ok gnlm sizer ben dosta ok yalvarayn Gnlm eydr dost benmdr gzm eydr dost benmdr Gnlm eydr gze sabr it bir dem haberin vireyin Hak nazar kldug cna bir gz ile bakmak gerek Ana ki Hak nazar kld ben an nie yireyin Tapduk eydr bu Ynus'a bu k Hakk'a irse gerek Kamulardan ol ycedr ben ana nie ireyin F. 151a, YE. 70b, K. 116a, 203b, RY. 18b, 40b, A. 16.

216

Ynus Emre Dvn 267 y gnl bir dem bir vakit dnydan usanmaz msn Bunca fsid ilerile yznden utanmaz msn Sen seni ho tutgl ar istigfr eyle yr mn bilne baglanup dn tonn tonanmaz msn y metn kalba satan gherine pllar katan Assy ziyna satan assya uzanmaz msn Gayret iinde mbtel gnhlar iinde kod Dn yolnda gnl sayr ciddile tayanmaz msn lmez vuslat meyin ien masiyyet denizin geen Meyhneden azim idp mescidlere kanmaz msn Yiri ggi seyrn klan Ar u Krsi cevln uran Ynus katnda iy gnl bir dem eglenmez misin YE. 75a, A. 17. 1 2 3 4 5 268 yle hayrn eyle beni kun odna yanayn Her kancaru bakarsam grdgm seni sanayn Beni okd sultnum u gnldi gider cnum Elden brakd benligi bunda nie egleneyin Senn kokun tuyd cnum terkin urdum bu cihnun Aceb kandadur meknun ya ben kanda isteyeyin Drt mezhebn kyam yidi mezheb gedi cnum Kogl beni syletmegil bu yollarda uyanayn Yidi Tamu didkleri katlanmaya bir huma Sekiz umak eglemeye bunda niye egleneyin

1 2 3 4 5 6

Dr. Mustafa Tatc

217

6 7 8 9

Sekiz Umak arz olursa yitmi bin Hr gelrse Aldamaya bu cnum bunda nite aldanayn Dilde sylenr habern hergiz bulunmaz esern Gtr yznden perdeyi ddruna gyneyin lm-i hikmet okyanlar kdan fakr durur bunlar Mansr oldum asun beni hep dillerde syleneyin Ynus dimedi bu szi cna told dost vz Krdr mnfkun gzi ya ben nie gstereyin

F. 152a, T. 57b, K. 208b, NO. 190b, RY. 8b, HB. 12b, YE. 75b, M. 77, A. 13. 1 2 3 4 5 6 7 269 lh bir k vir bana ben benligm bilmeyeyin Yavu klayn ben beni isteyben bulmayayn yle hayrn eyle beni bilmeyeyin dn gni steyeyin dim seni ayruk naka kalmayayn Al gider benden benligi toldur ime senligi Bundayiken ldr beni varup anda lmeyeyin Sylerisem gelmez dile kim sge bana kim gle Bri yanayn derdile hlm dile gelmeyeyin U yryem yana yana cigerm gark old kana Ikun bir ok urd cna nie zri klmayayn Ko ben yanayn tteyin dost bahesinde yiteyin Bir gl olayn biteyin aluban solmayayn Mansr'layn dra beni yle yn gster seni Kurbn klayn bu cn 'ka mnkir olmayayn

218 8

Ynus Emre Dvn Ikdur bu derdn dermn k yolna virdm cn Miskn Ynus dir y Gan bir dem ksuz kalmayayn HB. 12b, YE. 73a, Rt. 23 Mecma (Mill Ktp. Nu: 442, s.

73.) 1 2 3 4 5 6 7 270 Tadun yine deli gnl sular gibi aglar msn Akdun yine kanlu yaum yollarum baglar msn N'idem elm irmez yre bulnmaz derdme re Oldum ilmden vre beni bunda egler misin Yavu kldm ben yolda onulmaz bagrumun ba Gzlermn kanlu ya rmag olup aglar msn Ben toprak oldum yoluna sen auru gzedrsin u karuma ggs gerp ta bagrlu taglar msn Harm gibi yoluma arkur inen karlu tag Ben yrmden ayru ddm sen yolum baglar msn Karlu taglarun banda salkm salkm olan bulut Saun zp benm in yan yan aglar msn Esridi Ynus'un cn yoldaym illerm kan Ynus dde grdi seni sayru msn saglar msn RY. (Mecma) 46a. 1 2 271 Cnlar cnn buldum bu cnum yagm olsun Ass ziyndan gedm dkknum yagm olsun Ben benligmden gedm gzm hicbn adum Dost vaslna uladum gmnum yagm olsun

Dr. Mustafa Tatc

219

3 4 5 6 7 8

Benden benligm gitdi hep mlkmi dost tutd L-mekn kavmi oldum meknum yagm olsun kilikden usandum k tonn tonandum Derdi hnna kandum dermnum yagm olsun Varlk n sefer kld andan dost bize geldi Vrn gnl nr told cihnum yagm olsun Gedm bitmez sagndan usandum yaz u kdan Bostnlar ban buldum bostnum yagm olsun Taallukdan zdm ol dostdan yana udum Ik dvnna ddm dvnum yagm olsun Ynus ne ho dimisin bal u eker yimisin Ballar baln buldum kovanum yagm olsun F. 154b, T. 58b, NO. 191a, YE. 73b, HB. 13a, A. 18.

272 Anup kymet gnini Aglaalum ol gn in Ol gn melmet gnidr Aglaalum ol gn in Ol gnde yirler yarla Cmle lenler dirile Cmle gnhlar sorla Aglaalum ol gn in Ol gnde gk atlaysar nsn nie katlansar Ol gnde kim korkmaysar Aglaalum ol gn in

220 4

Ynus Emre Dvn h ol gnn korkular Koca klur masmlar Nie olur mcrimleri Aglaalum ol gn in Ol gn kat efgn ola rkek dii uryn ola Cmle ciger biryn ola Aglaalum ol gn in y Ynus Emre gir yola Hl bilmez karda ne ola Meger dermn Hak'dan ola Aglaalum ol gn in B. 17a. 273 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 Sbhn bizi uyarsar nie zamn yatm iken Cnlar teni isteyiser terk idben gitmi iken Gr Hlik'n inyetin dery-y b-nihyetin Bize ddr gsteriser bunca gnh itmi iken Hakk'un inyeti okdur irer kullarna dim Allah Hall'i saklad Nemrd oda atm iken nyeti kime irse ol kul iken sultn olur itmedn mi Ysuf' bzirgna satm iken Ikla gelsen yola Ynus'layn olsan n'ola Tatini terk itmedi balk an yutm iken Ahdni eylegil vef gnlni eylegil saf Kan Muhammed Mustaf Ar'a Mirc itmi iken

Dr. Mustafa Tatc

221

7 8 9 10 11

Kan'enbiy v evliy geldi gedi cmle vel Kan Dvud u Sleymn Kf'dan Kf'a dutm iken Ne kadar ok ise mlun ecel sana sunar elin Ne ass eyledi Krn bu dnyya batm iken Kulak urgl benden yana haberm var diyem sana Lanet kld Azzl'i Ar'da mekn tutm iken Dostdan bel gelicegiz Eyyb'layn sabreylegil Nie shht buld teni bunca bel ekmi iken Ancaguz ol bir gni ditrer mi Ynus'un cn mn-Kur'n yolda ile son menzile yitmi iken . 56a, A. 19, DAY. 160.

1 2 3 4 5

274 Hey yrnlar hey kardalar nic'edeyin n'ideyin ben Sen benm kulum deglsin dir olursa n'ideyin ben Zell magbn kala baum anda h dinmeye yaum Maher gni im taum nr olursa n'ideyin ben Su ancak gyner zm kan yala tolar gzm Yarn Hak katnda yzm kar'olursa n'ideyin ben Fesdla tolu im hey hoca bagla suum Key Cehennem benm in yir olursa n'ideyin ben Ben fesd iinde kaldum Ynus eydr artd derdm Sine varcagz kabrm dar olursa n'ideyin ben B. 11b.

222

Ynus Emre Dvn 275 Yokdur bende amel tat Ben n'ideym n'eyleyeyin Kopcak rz- kymet Ben n'ideym n'eyleyeyin Dost bana sul idicek Aklum baumdan gidicek Hicb derdi gark idicek Ben n'ideyin n'eyleyeyin Helline ola hisb Harmna ola azb synla yzm kara Ben n'ideyin n'eyleyeyin Yitmi bin zebn yide Tamu'y harda ilede Mcrimlere heybet ide Ben n'ideyin n'eyleyeyin Bir kez Cehennem silkine 'slere ide kne Y Rab iricek ol gne Ben n'ideyin n'eyleyeyin klar maksda ire rifler dost yzin gre yle mcrim yzi kara Ben n'ideyin n'eyleyeyin Ynus Emrem derdn kat Hayra gemez bir tat Olmazsa Hak inyeti Ben n'ideyin n'eyleyeyin

Dr. Mustafa Tatc

223

B. 11b. 1 2 3 4 5 6 7 8 276 y benm mrm ku kanda varasn birgn Ecel avlayup yudar ele giresin birgn Gelp ggsne kona dutuup cnun yana Bir kadeh erbet suna ip kanasn birgn Grmege gelenleri htrun soranlar Sevgili yrnlar grmez olasn birgn Yrnlarun geleler seni ta'cilleyeler Soyalar tonlarun uryn olasn birgn Binp aga atna yanulup Hzr'a tana ol kara yir altna gire yatasn birgn Tap tmr eyle tene yarak eyle bu cna ol ylana yana nasb olasn birgn Mnker Nekir gele hllern dvr ola Dilnce su'l sora cevb viresn birgn Ynus Emrem n'idesin kaup kanda gidesin Erenler sohbetine gelmez olasn birgn B. 13b, . 59a. 277 Aceb u yirde var m'ola yle garb bencileyin Bagr balu gzi yalu yle garb bencileyin Gezdm Urum'la am' Yukaru illeri kamu ok istedm bulmadum

224

Ynus Emre Dvn yle garb bencileyin 3 Kimseler garb olmasn Hasret odna yanmasun Hocam kimseler olmasun yle garb bencileyin Syler dilm aglar gzm Garblere gynr zm Meger ki gkde ylduzum yle garb bencileyin Nie bu derdile yanam Ecel ire birgn lem Meger ki sinmde bulam yle garb bencileyin Bir garb lmi diyeler gnden sonra tuyalar Sovuk suyla yuyalar yle garb bencileyin Hey Emrem Ynus b-re Bulunmaz derdne re Var imdi gez rdan ra yle garb bencileyin iir Muahhar Mecmalarda bulunmaktadr. 278 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 Kanda bulam isteyben iy gnl seni kandasn Kanda vrne varsa va'llhi gnl andasn y gnl sana uyaldan kalmad yzmn suy Rahmet gele ta ki sana kandaysan dvndasn

Dr. Mustafa Tatc

225

3 4 5 6 7

Bir lahza olursn ren bir dem yrrsin pern lemlere nm u nin derde esr dermndesin Bir dem bid bir dem zhid bir dem s bir idem mut' Bir dem gelr ki iy gnl ne dnde ne mndasn Ik baumdan acaguz mevc uruban tacaguz Bir dem gelr ki iy gnl mescidile Kur'n'dasn Kayseri Tebriz Sivas Nahcuvn u Mara irz Gnl sana Bagdd yakn lemlerde dvndasn Ynus imdi tapdur hemin aktma gznn nemin Eger bugn eger yarn n Hakk'in kurbndasn YE. 78a. 279 Mefln Mefln Feln

1 2 3 4 5

Eger k seversen cn olasn Gnller tahtna sultn olasn Seversen dnyeyi mihnet bulasn Nie bir eskiye hasretlenesin Cihn khne-sarydur sen begisin Nie bir eskiye hasretlenesin Agudur bal degl dny murd Nie bir aguya parmak banasn Kanadsuz kulayn kaldun yabanda Kanadlu kulara kanda iresin

226 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Ynus Emre Dvn Diken olma gl ol eren yolnda Diken olursan oda yanasn Niyz in buyurd Hak namz Niyzdan vay sana gfil olasn Sana erden as gerek bu yolda Tayanursan asya tayanasn Erenler nefesin as idin sen Eger nefsne uyarsan fensn bdetler badur terk-i dny Eger m'minsen ana inanasn Atan anan hak' yitrdnise Yeil tonlar geyesin tonanasn Eger kon hak' boynundaysa Cehennem'de yarn bk kalasn Ynus bu szleri erenden ald Sana dah geregise alasn Gnle gireni gnendi dirler Gnle sen de gir kim gnenesin F. 155a, T. 59a, YE. 78a. 1 2 280 y dost seni sevelden aklum gitdi kaldum ben Bnarlar terk idp denizlere taldum ben Bir zerre kun od kaynadur denizleri Ddm kun odna tutuuban yandum ben

Dr. Mustafa Tatc

227

3 4 5 6 7 8 9

Ol cnda ki k ola anda gussa olmaya Bu k bana gelelden gussam gitdi gldm ben Blbl de k olm kzl gln yzine Grdm erenler yzin hezr destn oldum ben Bu k bana virdn ben n'iderem kendzm m taum nr dold dosta k oldum ben Smasan btn nefsn abes kamu tatn An smaga re hele imdi buldum ben Dny cefsn almak sonuc vefym Cefy virbenin seni satn aldum ben Bir kur agacdum yol zre dmiidm Bir bana nazar kld tze cvn oldum ben Ynus sen ksan adun miskn kogl Cmlesinden ihtiyr misknlikde buldum ben F. 153a, T. 58a, K. 158b, YE. 75b, RY. 53a, B. 5b, Rt. 22.

1 2 3 4

281 Ol vaktin bir olasn ayrulkdan kalasn Cnsuz gel bu kapuya bk dirlik bulasn Cn tuta gelrisen cnum vardur dirisen Cn umr iderisen kll sagnclasn Bunda ne sagn umr y bunda kim kalur var n byle ddi sefer gerek yolda olasn Derdile gelmeyince dermna irmeyesin Bir cn yolda korsan yz bin cn bulasn

228 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Kalma fn sagnca kasd eyle bk gence Yz bin cihnda btn haznesin bulasn Dadarsan k dadndan geesin zhir dnden Ayrulgun odndan ol vakit kurtulasn Yav vargl bu yolda her bir drl menzilde Cmle sylenen dilde gerek undulasn y Ynus kan aklun genszin syler diln Pyn yok bu yolun sen kanda tolanasn

NO. 181b, YE. 75a, K. 164b, RY. 31a, B. 51a, Rt. 19, M. 53, . 54a. 282 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 5 6 lh derdmn dermn sensin Gnhkr kullarun gufrn sensin Senn emrn ile dner felekler Hem ayun gnen devrn sensin Hall'n hullesi Yakb'un h Ysuf'un bend ile-zindn sensin Ms'nun mnct Tr Tag'nda s'nun gklerde seyrn sensin Gzmn nr v gevdem hayt Gnller tahtnun sultn sensin Ynus Emrem sebak senden okur Elinde defteri dvn sensin B. 27b.

Dr. Mustafa Tatc

229

283 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 y gnlmn eglencesi eyit bana n'eyleyeyin Ikundan oldum vre derdm kime syleyeyin Mlk-i fendan geeyin ol dost iline uayn Talayn k ummnna denizlerin kaynadayn Ikun od urd cnuma gelsn klar yanuma Dkeyin kun hnn klar toylayayn girdm kun bgna bakdum soluma saguma Drl yemilern yiyp gllerini yylayayn Dn-gn klayn h u zr k olayn il r Dkeyin kanlu yaum zrlklar eyleyeyin k olayn ol gle tolsun cihna gulgule Hezr destn oluban dost bgn yaylayayn Miskn Ynus klarun dirligini dirilmedn Bri gcm yitdgince soylarn soylayayn NO. 189a, HB. 17a, B. 13a, RY. (Mecma) 17b, A. 200. 1 2 3 284 Ayurma beni senden yaradan Dp lrm ben bu yaradan ldgm in gussa m yirem Ala cnum yine yaradan ldi diyeler kaydum yiyeler Bir ku oluban kam aradan

230 4 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Aglama direm ol gzlerme Kan ya akdur ag u karadan Yirler mi kodum gl eylemedk Siller aktdum her bir dereden Ben bir kuldum sen sultndun Ddm araya bilmem nereden Varam kul olam eyh iigine Ab dikinem yz bin preden Emrem Ynus'un murd budur re yrine ka aradan . 52a, NO. 186a, Mill Ktp. Mecma Nu: 442, 75a. VV 1 2 3 4 5 285 y yrnlar iy kardalar korkaram ben lem diy ldgmi kayurmazam itdgmi bulam diy Bir gn grinr gzme aybum urulur yzme Endeden del'olmam n'idem ben ne klam diy Eger gerek kulmsam ana kullk klaydum Aglayadum bu dnyede yarn anda glem diy Hemin geldm bu dnyya nefsme kullk itmege Ey amel ilemedm azbdan kurtulam diy y b-re miskn Ynus gnhun ok neyleyesin Sgndum ol Allh'uma didi hem afv klam diy YE. 79a, K. 187b, RY. 57a, M. 65.

Dr. Mustafa Tatc

231

286 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 Dost gnlmi yagmlad n'olsa gerek imden gir Derdi brakd cnum yansa gerek imden gir Derdnile cnum yanar mr geer devrn dner Gn geldke benzn solar solsa gerek imden gir Bu ne acyib ser-gze kard bagrumuzda ba Gzlermden kanla ya aksa gerek imden gir Evliydur Hakk'un srr alnndaki Allah nr An seven h u zr klsa gerek imden gir Sen hocasn ben bir kulam ebed kullukda kalam Bu szmi cmle lem bilse gerek imden gir Fen saryndan gp bek saryna gep Ikun arbndan ip kansa gerek imden gir Grn ki Ynus n'itdi varuban hazrete gitdi Katredr ummna yitdi tolsa gerek imden gir NO. 187b, Mecma, Mill Ktp. Nu: 442, s. 71. 1 2 3 287 Mansr-vr oldum bugn ber-dr iden gelsn ber nni ene'l-lh okudum inkr iden gelsn ber Kul klln min ndi'l-lh ansuz deglem v'allah Ben Hak'la Hak olmam agyr iden gelsn ber Levh kalemde yazlan tertb-i tevhd okuram lm-i ledn seyr slk gftr iden gelsn ber

232 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Bir Tanr'nun Peygamber'i ben andan aldum haberi Bir Tanr v Peygamber'e ikrr iden gelsn ber Men arefe nefsehu fekad arefe Rabbehu Bildm bun buldum an inkr iden gelsn ben Mnkir-mnfklar beni ldrelm dirlerimi Beni yaradan ldrr yok-var iden gelsn ber Gelsn beni ol ldren klmi gge savuran Ben Knt kenz'em mahf'yem izhr iden gelsn ber Gz benem ehd benem lben ldren benem irte gice ol dostla bzr iden gelsn ber Cmle cihn Gufrn'dur kamu lem hayrndur Ynus anun hayrndur tekrr iden gelsn ber RY. 73b, YE. 78b, K. 137b, M. 39. 1 2 3 4 5 288 y bizmle yr olup dosta giden gelsn ber Yok eyleyp kendzin cn terk iden gelsn ber Terk idelm kl kyl isteyelm togr yol Hem bulalum gevher knn cevher alan gelsn ber Gevher bu cn maksddur cn maksdun Mansr'dur Maksd in Mansr'layn ber-dr olan gelsn ber rmek dilersen maksda ok hizmet eyle her ide Sen senlignden usan nr- ddr olan gelsn ber Pinhn idenler kendzin anlar grrler Hak yzin Grmek dilersen Hak yzin ikrr iden gelsn ber

Dr. Mustafa Tatc

233

Ynus gel anlat hlni bildr nedr ahvlni Derde brakd cnn dermn iden gelsn ber YE. 79b, NO. 190a 289 Mefln Mefln Feln

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Benem zr klan ol yre karu Gnlden cn viren dildre karu Giceler subha dek hayrn u mestem Oluban muntazr ddre karu Seher-ghn turup zr kluram Sanasn blblem gl-zre karu Alaldan cnum k- lh Benem Mecnn gibi vre karu Cemln emine pervne gibi Yakaram per bli nra karu Anun k arbn n idelden rir yregme yre karu Bugn Mansr benem kun yolnda Yriyp arh uram ol dre karu B-re blblem dost bahesinde Varam virem haber ol yre karu k Ynus bugn gurbetde kald Ki k syledr dildre karu K. 184a, RY. 73a, RY. (Mecma) 5a, M. 64, . 60a.

234

Ynus Emre Dvn 290 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Severem ben seni cndan ier Yolum tmez bu erkndan ier Nere varursam gnlm tolusn Seni kanda koyam bundan ier Beni sorman bana bende deglem Sretm bo gezer tondan ier Beni benden alana irmez elm Kadem kim basa sultndan ier Tecellden nasb irdi kimine Kiminn maksd bundan ier Kime dokundsa ol dost nazar Anun ulesi var gnden ier Senn kun beni bende alupdur Ne rn derd bu dermndan ier erat-Tarkat yoldur varana Hakkat-Marifet andan ier Sleymn ku dili bilr didiler Sleymn var Sleymn'dan ier Slk seyir iden kun erine Nie mezheb olur dnden ier Dnin terk idenn kfrdr ii Bu ne kfrdr mndan ier

Dr. Mustafa Tatc

235

12 13

O bir dilber durur h yok nin Nin olur m nindan ier Meger Ynus gzi tu old dosta Ki kald kapuda andan ier YE. 78b, NO. 193a, K. 66b, Rt. 35, M. 7.

1 2 3 4 5 6 7

291 Dd'gme hubb'l-vatan gidem hey dost diy diy Anda varan kalur hemn kalam hey dost diy diy Gele ol Azrl duta ass klmaz ana ata Binem ol agadan ata gidem hey dost diy diy Halvetlerde megl olam dim alam gl olam Dost bgnda blbl olam tem hey dost diy diy ol bir bi-on arn bizi kefen ideler egnme Dikem ol dnye tonlarn geyem hey dost diy diy Mecnn oluban yriyem yce taglar briyem Mm oluban eriyem yanam hey dost diy diy Gnler gee yl evrile stme sinlem obrla Ten riye toprak ola tozam hey dost diy diy Ynus Emre var yolna mnkirler girmez yolna Bahr olup dost gline talam hey dost diy diy RY. 40b. HE

292 Hak'dan gelen erbeti idk el-hamdli'llh ol kudret denizini gedk el-hamdli'llh

236 2 3 4 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn ol karug taglar meleri bglar Saglk saflk ile aduk el-hamdli'llh Kuryduk ya olduk ayagduk ba olduk Kanatlanduk ku olduk uduk el-hamdli'llh Vardugumuz illere ol saf gnllere Baba Tapduk mansin saduk el-hamdli'llh Beri gel baralum yadsan bilielm Atumuz eyerlendi edk el-hamdli'llh ndk Rm' kladuk ok hayr u er iledk U bahr geldi gir gdk el-hamdli'llh Dirildk bnar olduk irkildk rmag olduk Akduk denize tolduk taduk el-hamdli'llh Tapdug'un tapusnda kul olduk kapusnda Ynus miskn igidk bidk el-hamdli'llh F. 160b, T. 62b, YE. 81b. 1 2 3 4 293 Zinhr gnl evinde tutma yavuz ende Biregyn kuy kazan kbet kend de Nefsn begenmeyeni ayruklara sanmagl Ayruklara sanursan bilgil kim in aa Kendye yaramaz biregye sanan ol Ad mslmn anun kend benzer kee Komadugun nesneyi sunuban gtrmegil Komadugun gtrmek dre yatlu ie

Dr. Mustafa Tatc

237

5 6

Bu dnyede kii Hak ddrn grmeye Bir diki bir kovc biri gammzdur bee Ynus bu nashat tutan yatlu olmaya Bir nie gt durur dinlesen badan baa

F. 161b, T. 63a, NO. 181a, K. 136b, B. 9b, YE. 82b, RY. 38b, A. 24, . 67a. 294 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 Hodur eger yrrisem k odna yana yana Pes yanmadn nite olam n k od ddi cna Cnum kun klhndur tartnmadn ur odn Kam suy eker olur od bragcak klhna Her nesne ki ig olcak od olmaynca bimez ol Benm dirligm igidi k od old bahne Bu iler tamm olcak halvet olur makla Mak yzin gren kii gerek yana v dkene Devlet durur ol kiiye yanarsa k odna Ac ttni kcak aydn olsar bu hne Ol dostla bzrumuz fln vaktdan ber degl Severidk makay henz gelmedin cihna Rzyam ol oda ben gnde bin kez yanarsam Gr nie cn fid klur emi ninde pervne Ika nee yanarsam dah rn gelr bana Cnum fid olsun beni bu k odna atana

238 9

Ynus Emre Dvn Ik sultn Tapduk durur Ynus ged bu kapuda Gedlara lutf eylemek hem k'idedr sultna

F. 162a, T. 63a, K. 102a, NO. 181a, RY. 22b, YE. 83b, Rt. 26, . 71a, M. 25. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 295 Vcd bir bin durur srr- hikmet iinde Gnl bir bnyd durur nakd ol bnyd iinde Gnl sultn hkim cn cmle i ana kurbn Dil dah bir tercemn yrr kudret iinde Gnl oturur tahta hkm ider Kf'dan Kf'a Nefis durm rakda meyli iret iinde Ol nefs kim cna uyar manden sanma duyar Her dem ana uymayan bil inyet iinde Evvel kapu erat gese andan tarkat Gnl evi marifet k hakkat iinde erat rn olur iidene ho gelr Ne kim dilerse klur ol erat iinde Tarkat cn yolda cn ile olur ii Tarka giren kii dn-gn ibret iinde Marifet gnl ile dn gn zryla Sylesem gelmez dile srr- sfat iinde Hakkat kdur yn grsn ol ebih beyn Hakkat donn geyen agr hil'at iinde er'at sret evi tate girer kav leme kd av ubdiyyet iinde

Dr. Mustafa Tatc

239

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Tarkat cna gelr tatna cn klur Girmeyen ziyn klur i bu devlet iinde Hakkate irenler hakkati bulanlar Ne bahtludur cnlar hep mahabbet iinde Her kim erat bile hem okya hem kla Ol gerek kim er ola dn-gn tat iinde Ger tat klmazsa stda varmazsa eriden olmazsa ad lanet iinde erat ana eydr ana abes ol addur Anun makm oddur ol hiret iinde Her kim tarka gire gerek ml terkin ura Yola togr cn vire bu tarkat iinde Ger togr turmazsa ml terkin urmazsa Yola cn virmezise tuymaz sohbet iinde Tarkat anun degl ol klm yoln mell Hak klmaz an kabl bulmaz rahmet iinde Ger bahr olmazsa denize dalmazsa Seyrnun bilmezise yokdur kymet iinde Ma'rifet gnl ehri makmun bulur fakr Bahr gerekdr bahr bu marifet iinde Ma'rifet andan rak anun degldr durak i olsa da yavlak anun bu ad iinde Her kim hakkat sre kahr lutf bir gre aa togr dura bu hakkat iinde Ger togr turmazsa yolna irmezise Kahr ho grmezise ad yok ad iinde

240 24 25 26 27 28 29 30

Ynus Emre Dvn Anun degl hakkat ol devlet ol nashat Evvel hir kbet bulnca mt iinde Bu drt menzildr utan ledn makmun tutan Oldur menzile yiten tamm murd iinde Ol menzile yitenn drt nin var anun Ol nin klanun yiri rahmet iinde Sretn halka dze Hakk'un yolnda ize ka seyir eyleye ol semvt iinde Tevekkl ii ola kanat a ola nyet ba ola nr- rahmet iinde Kyl u kle mecl yok ol hldr ana kl yok Hergiz ana ecel yok ezel-ebed iinde dr bunca vzlar didgm man szler Tapduk Ynus' gzler bu vilyet iinde iir Muahhar Mecmalarda Mevcuttur. 296 Filtn Filtn Filn 1 2 3 k oldum erene irmegile Hakk' buldum ben eri grmegile Ere irdm erde buldum maksdum Bulmadum taradan sormagla Ne yire bakdumsa er oturur Gnlin aldum yz yire srmegile

Dr. Mustafa Tatc

241

4 5 6 7 8

Hak'dan imi cnlara cmle nasb Olmazm Kabe'ye varmagla Kabe senn iigndr eyle bil Bulmadum yol ekp varmagla Beni gren bir pla saymazd imdi gren gsterr barmagla Bir glidm kld erenler nazar Deniz oldum drt yana rmagla Geldi n Ynus diy turdum r Gzm adum kulagum urmagla F. 162b, T. 63b, K. 148b, NO. 188b, YE. 87a, RY. 13a, 63a, Rt. 26, . 70b,

A. 23. 1 2 3 4 5 6 297 Gnl nite dlene makn bulmaynca Kimse k m olur gnlsz kalmaynca Gnldr seven an esr eyleyen seni Kimi zd eylersin sen zd olmaynca Boyn zencrl geldk key kat esr olduk Er nazar eylemedi hlmz bilmeyince Bir yanadan ararlar ayruk nesne sanurlar Bahsn ne bilesin sen satun almaynca Bahs cnum anun mlla tavar degl Sevdk mi ele girr sevdkler virmeyince Cna nie ksn bu kayddan gemezsin Derydan ne alasn rmakdan gemeyince

242 7 8

Ynus Emre Dvn Dost kanda bulasn sende durmagla sen Ol imret eylemez sen vrn olmaynca Szi Ynus'dan iit kibir klma dut gt mret olmayasn t harb olmaynca F. 163a, T. 63b, YE. 85b, RY. 11b, . 61a, A. 23. 298 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 Vasf- hlin eydiserem vuslat hlin bilenlere Yidi drl nin gerek hakkate irenlere Bu yidisinden birisi eksk olursa olmaya Birisi eksk gerekmez bu sarp yola varanlara Evvel nin bu durur yirmeye cmle milleti Yirenler kald yirini yir degmedi yirenlere kinci nin budur h nefsini semirtmeye Zinhr siz andan olmanuz nefsine kul olanlara nci nin budur cmle heveslerden gee Hevesler eri yolda kor yitemez yol varanlara Drdnci nin budur dnydan mnezzeh ola Dny seni sayru eyler ne kul kays sayrulara Ynus yidi nin didi evet ini gizledi An dah eydivirem gelp halvet soranlara

F. 162b, T. 64a, YE. 86b, RY. 16a, B. 29a, NO. 181b, Rt. 25, A. 22, . 65a.

Dr. Mustafa Tatc

243

1 2 3 4 5 6 7 8

299 Misknlikden buldlar kimde erlik varsa Nerdbndan yitdiler yksekden bakarsa Gnl yksekde gezer dem-be-dem yoldan azar Ta yzine ol szar iinde ne varsa Ak sakallu pr koca bilmez ki hli nice Emek yimesin hacca bir gnl ykarsa Sagr iitmez szi gice sanur gndzi Krdr mnkirn gzi lem mnevver ise Gnl alab'un taht gnle alap bahd ki cihn bed-baht kim gnl ykarsa Sen seni ne sanursan ayruga da an san Drt kitbun mansi budur eger varsa Bildk gelenler gemi konanlar gir gmi Ik arbndan imi kim man tuyarsa Ynus yoldan rmasun yksek yirde turmasun Sinle Srt grmesn sevdgi ddrsa

F. 164a, T.64b, B. 28b, YE. 85b, RY. 45b, A. 24, . 66a, Mecma, Nu: 204, s. 157. 1 2 300 Bir sz diyeyin sana dinle cnun varsa Hi tama eylemegil aklun sana yarsa Yavuzluk eylemegil lanet iitmeyesin Senden sonra sylene key eylgn varsa

244 3 4 5 6 7 8 9 10

Ynus Emre Dvn Yavuzlukdan kem bitdi y eylkden kim yitdi Eylk Hakk'a yaraur sende ikrr varsa krr ern yardur varsa Umak yiridr Bhil umak grmeye yz bin gzi varsa Mande getrmiler kardadan yr yigrekdr Oguldan dah tatlu eger togr yrsa Yrn sana mukbil tapusnda scd kl kar cigern yidr eger ren varsa Grdn yrn egridr nen varsa vir kogl Ululardan meseldr iitdgn varsa Etmek yiyp tuz basmak ol n-merdler iidr Etmek an komaya tuzun hakk varsa ok sz hayvn ykidr az sz ern grkidr Bilene bir sz yiter cnda gevher varsa Ynus miskn deldr hem szinden belldr Ayblaman yrenler eksklgi varsa Rt. 2, B, 47b, HB. 13b, . 66b. 1 2 3 301 y kopuzla ete aslun nedr ne ide Sana su'l soraram eydivir bana de Eydr ki aslum aga koyn kirii bir ka Gel iretm dinle ge akl koma belede Eydrler bana harm ben ugrulk deglem nki aslum mismildr ne varm kiride

Dr. Mustafa Tatc

245

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Bana kiri didiler ka giri didiler Benm adum k virdi ben durmazam kolmada dlgla geldm i bu leme toldum Mrvetlere dzldm kodlar i bu dde Aga deri dirildi kiriile bir old Ik denizine tald bahne yok bu ide Mevln sohbetinde szla iret old rif manye tald n biledr feride Feriteyi anmakdan bilesin murd nedr Gice gndz biledr sennile her ide Ol feriteler ad Kirmen Ktibn'dr Yazmakdan usanmazlar armazlar yaz u kda Birisi sag omzunda birisi sol omzunda Birisi hayrun yazar birisi er cnbide Kgdlar dkenmez ne hod mrekkebleri Anmaz kalemleri kimlerdr ol ide Hem meyhneye varur hem bt-hneye girr Bunlar saklarlar seni sen gfilsin bu ide Ynus imdi Sbhn' vasf eylegil gnlde Ayru degl rifden bu kopuzla ede F. 167b.

302 stedgmi buldum ekere cn iinde Tara isteyen kend kend nihn iinde

246 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Ynus Emre Dvn Kimdr h rlmaz ansuz kimse dirilmez Adm adm yir ler kend revn iinde Bu tlsm baglayan cmle dilde syleyen Yire gge sgmayan girmi bu cn iinde Ugr olm ugrlar kend kendyi akar Sahne kendsi olm kend zindn iinde Dutun diy agrur ugr dah agrur Bu ne acyib ugr bu agran iinde Siyset meydnnda galabadan bakan ol Siyset kend olm girmi meydn iinde Kudret klcn alm nefsn boynn alm Nefsini depelemi elleri kan iinde Sayru olm iniler Kur'n nini dinler Kur'n okyan kend kend Kur'n iinde Yce yce Ar dzer kendzin anda bezer Gr nie cevln ider hrka pals iinde Drl drl imret kk sary yapan ol Kara nikb dutunm girmi klhn iinde Badan ayaga degin Hak nr seni dutm Hak'dan ayru ne vardur kalma gmn iinde Birisen birlige bak ikiyi elden brak Btn man bulasn sdk u mn iinde Orucuna gvenme namzuna tayanma Cmle tat tak olur nz u niyz iinde Oruc-namz gusl u hac hicbdur klara k andan mnezzeh hss'l-havs iinde

Dr. Mustafa Tatc

247

15 16 17 18

Girdm gnl ehrine taldum anun bahrine Ikla seyr iderken iz buldum cn iinde Ol izi ben izledm sagum solum gzledm ok acibler grdm yokdur cihn iinde h oluban oturur kula buyruk tutdurur Fermnn buyurur kfr-i fermn iinde Ynus senn szlern ma'ndr bilenlere Syleyeler szni devr-i zamn iinde

F. 165a, T. 65a, K. 62b, 205a, YE. 81a, HB. 15b, NO. 184a, 185b, RY. 20a, . 63a, Rt. 23. 1 2 3 4 5 6 7 303 Cn olgl cn iinde kalma gmn iinde stedgn bulasn yakn zamn iinde Rk scda kalma amelne tayanma lm amel gark olur nz u niyz iinde kiligi terk itgil birlik makmn tutgl Cnlar cnn bulasn i bu dirlik iinde Oru-namz zekt hac crm cinyet durur Fakr bundan zddur hss- havs iinde erat korcdur hakkat ordusnda Senn in kornur hsl ordu iinde Cnlar cnn bulasn sen dah cn olasn Ikla teferrcn ola ddr iinde Ayne'l-yakn grpdr Ynus Mecnn olupdur Bir ile bir olupdur Hakke'l-yakn iinde

248

Ynus Emre Dvn YE. 87a, F. 166a, T. 65b. 1 2 3 4 5 6 7 8 304 Derv olan kiiler aceb nite dirile Yol takazas budur bir ola her birile kilik eylemeye h yalan sylemeye lem bulanursa bulanmadn turla Aceb yle kim ola bulanmadn turla ylelik isterisen yolda olgl er ile Er ile yolda olan key olsar gnlden lem yolda olurd olurmsa dilile Dilden nesnene gelmez suyla gnl yunmaz Giregin gelenleri yederler bir klla Dn gnin ekerler o kl zlsn diy mrin anda berkitmi yedilr bir klla nce sanman ol kl gzf sanman bu yol Erenler gedi geldi her biri bir hlile Her kim hli hllendi ol beg old kulland Ynus sen kul olgr beg syler kulla F. 167a, T. 66a. 1 2 305 On sekiz bin lem halk cmlesi bir iinde Kimse yok birden artuk sylenr dil iinde Cmle bir an birler cmle ana giderler Cmle dil an syler her bir menzil iinde

Dr. Mustafa Tatc

249

3 4 5 6 7 8 9

Cmle gz an gzler kimse yok nin virr Gren kim grmeyen kim kalduk mkil iinde Kim gre an yn kim diye nak u nin Szi Len tern'dr Ms'ya Tr iinde Kimseden ayru grme her birile bile gr Cmle lem toludur berr ile bahr iinde Sidret'l-Mnteh'dan andan ier giden Hi nin eydimedi menzil-i nr iinde Toksan bin kelimesi otuz bin m u hs Otuz bin hslarna otuz bin srr iinde Ol durur ol gizl sz rif syler dn gndz Hi nin eyitmesn Hr u Kusr iinde Ynus sen dilerisen dost grem dirisen Iyndur grenlere ide gnl iinde F. 169a, T. 67a, K. 65a, B. 47a, YE. 88a, Rt. 25, . 63b, A.

23. 1 2 3 4 306 srfl sr ura yir yzi divrile Harb ola berr bahr arh- felek yoyla Kimse varmaya bunda cmlesi vara anda Ol pdih ninde Hak terz kurla Iyn ola cmle i kurtlmaya yd-bili Gel fln ibn-i fln her bir kula kgrla Cmle halyk tura yir yzin tolu tuta Hkm eyleye pdih mahere dek srile

250 5 6 7

Ynus Emre Dvn Kopa kymet hevli ikinci nefhaylan nci nefha iinde yirler yzi yarla Baglana bin bin sunf ka yok havf u hayf Yarn maher gninde Yevme yenfehu urla Ynus yaragun eyle yol korhul key anla Gkren katran denizi kldan Srt gerile F. 169b, T. 77b, K. 72a, . 69b, M. 10. 1 2 3 4 5 6 307 Kimse dymez bu nazara kla kim pene ura Bu nazara karu duran hnumnn garka vire n elini ka ura 'k okna kimdr tura Gk yzinde meliki k an indrdi yire Gr Hrt-Mrt neyidi Hazret'de feriteyidi Nasbin ka aldurup makmn zhreye vire bdestmz namzumuz dogrulkdur tatmz Ikla bagladuk kmet sfumuz kim ayra Mescid medrese oldug pk cemat klndug Halyklar sf turdug k krnesidr zire mde yanar k od gnlmde anun hasad Ik odnun ttninden Ynus'un benzi sarara F. 170a, 176a, T. 68a, T. 71b. 1 308 klar dost koyup kanda vara Zindndur klara dostsuz ser

Dr. Mustafa Tatc

251

2 3 4 5 6 7

Dost yzinden gzini rmaz k Anunn cn dn gn vre Maka yz bir drl yol gsterr Pe k nie tura bir karra Makanun haddinn pyn yok Anunn sgmaz k ile-ra Zih devlet zih sadet zih k Kim bunda ol dostla i baara Kim bilimediyse bunda dostla Gam durur dirligi kald b-re Dost ismini tutagr bunda Ynus Yarna korsan in Hakk'a vara NO. 194a.

1 2 3 4 5

309 Var derdile yan yri dermna iriince Ikla kullk eyle sultna iriince Sular gibi seyreyle bir yirde karr itme Alaklara ak yri ummna iriince Gyet hor u hakr ol bada Hall olasn sm'l gibi sen de kurbna iriince Eyyb'layn sabr eyle Yakb'layn ok agla Ysuf-sfat sen dah Kenn'a iriince Ynus sen bu gevheri harceyleme ndna Bu yolda neler ekdn ol kna iriince

252

Ynus Emre Dvn

. 60b, DAY. 144, Mecma, Nu: 204, s. 154, Mecma Nu: 442, s. 89. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 310 B-meknam bu cihnda menzilm turagum anda Sultnam tcla tahtum Hulle v Burg'um anda Eyyb'am bu sabr buldum Cercs'em bin kezin ldm Ben bu mlke tenh geldm be-klli yaragum anda Ysuf'am bzra geldm Mansr'am bu dra geldm Arslanam ikra geldm velkin yatagum anda Blblem u te geldm dilde menr tuta geldm Bunda mkm sata geldm geyigem otlagum anda Kim ne bile ne kuam ben ol ay yze tutaam ben Ezelden serhoam ben imiem ayagum anda Delyem pendi tutmazam degme yire ben gitmezem bu szi iitmezem tutmam kulagum anda Sr szi ekere olmaz anda od yanar belrmez Dn gn yanar synmez bu benm ergum anda Ben bu mlke talm kldum hem yidi kez cevln urdum Muhammed nrn grdm bu benm meknum anda Ynus bu fikrete tald hep cihn arda sald Va'llhi ho lezzet ald tatmam dimgum anda

F. 171a, T. 68b, RY. 27a, YE. 89a, NO. 180b, K. 98a, Rt. 24, M. 22, . 62b. 1 311 U yine nazar old bu bizm cnumuza Muhammed bnyd urd dn mnumuza

Dr. Mustafa Tatc

253

2 3 4 5 6 7

Peygamberler serveri dn diregi Muhammed Gr ne gevherler kod bu bizm knumuza Geln amel idelm elmz irer iken Ecel irer ansuzn irgrmez sanumuza y dirg n'idelm bizde amel olmazsa Hm idp yapalar bu kefen tonumuza Soruclar geleler sor hisb soralar Karanu sin iinde otura yanumuza lm Hak'dur bilrsin nin gfil olursn Azrl kasd idiser gnhlu tenmze Miskn Ynus bu szi kendzinden eyitmez Hak alap viribidi sebagn dilmze F. 171b, RY, 23b, YE. 83b, NO. 185a, K. 103b, . 65b.

1 2 3 4 5

312 Yine bu bd- nev-bahr ho nev ile esdi yine Yine kun sovuklug fuzllgn kesdi yine Yine rahmeti b-kys yine iret old dem-sz Yine geldi bu yini yaz kutlu kadem basd yine Yine yini hazneden yini hilat giydi cihn Yine virildi yini cn ot u aga sesdi yine lmi idi ot u ecer dirilben gir biter Mriklere nkte yiter var eyledi nesli yine Yine sahra v merg-zr ho akar esrk bu sular Cihnlara sad nisr cmle lem dost yine

254 6 7 8

Ynus Emre Dvn Yine yir yzi tonanup kat kat olup renge batup Blbl gle karu tp cn budaga asd yine Szm degl yaz k in geldi maka i in Old yini baglamak pdihun kasd yine Yine Ynus badan kp r u nms ykup klarun curasndan ulu kadeh idi yine F. 172a, T. 69a, YE. 81b, RY. 36b, K. 111a, M. 28. 1 2 3 4 5 6 7 8 313 Bu dnynun misli benzer bir degirmene Gaflet anun sepedi bu halk gnen dne Degirmene varursun degirmenci sorarsn Azrl dirlerimi ol un gdene Oluk-su Hak varlg evliydur arh igi arh arha benzetmi ferin benzedene Andan ol arhun yiri ol akldak ipleri Endendr bulauk kaygula perne ter akldak dn gn gdr dger an Ol gn durur gn bu gn gedi mr ziyna Bu yir altun ta gibi deprenmez kim turur Bu gk stn ta gibi gerek kim her dem dne Bir nieler turmlar dn-gn nevbet erler Bir nieler gymezler rdrler rindne Toza bulam yatur ya yitmi kocalar Nevbet irse yerr hem pre hem cvne

Dr. Mustafa Tatc

255

9 10 11 12

Ol degirmenn tuc hep ol gtrr gci bu dny son uc fen olsar fen Ol sepet teknecgi son lm dekdr Dne tamm olcak gerek unun dkene Unluk sinndr senn sakn gr azbndan Mustaf byle didi inanursan Kur'n'a Nie bu temslleri syleyesin yriyp Ynus sen sa'y idegr derdn in dermna RY. 2b, K. 142a, M. 42, Msr N. 4b.

314 Dutgl bir Tanr hsn Gel ikrr it erenlere Sileler gnln psn Gel ikrr it erenlere yle bir berkitgil ahdn Hem mlun olsun hem rahtun Hakk' bilmek olsun cehdn Gel ikrr it erenlere Erenlerdr Tanr hs Silerler gnlden ps Dostladur muamlesi Gel ikrr it erenlere Gider gnl tevni Bezeme hoyrat nakun Uurmadn cn kuun Gel ikrr it erenlere Ge bu uzun endeden Erdire nefsin uadan

256

Ynus Emre Dvn Bakmagl dosta taradan Gel ikrr it erenlere 6 Bu cn sana bk kalmaz Anda varan gir gelmez Son pimnlk ass klmaz Gel ikrr it erenlere Bu dnyy elden brak hirete eyle yarak Erenlerden olma rak Gel ikrr it erenlere Eger seversen Allah' Ho nid eyle o h Hak rahmet ider va'llhi Gel ikrr it erenlere Ynus sen pimn olmadn rigil ere lmedin Bu dny sana glmedin Gel ikrr it erenlere RY. 30b, K. 173b, YE. , M. 58. 1 315 Sana direm iy vel Tur irte namzna Eger deglsen li Tur irte namzna Ezn okur mezzin agrur Allah adn Ykma dnn bnydn Tur irte namzna

Dr. Mustafa Tatc

257

Agar pervze kular Tesbh okur agalar Himmet alan kardalar Tur irte namzna Namz kl zikr eyle Eln gtr kr eyle lecegn fikr eyle Tur irte namzna Namz kl yarak olsun hretde gerek olsun Sinnde rk olsun Tur irte namzna Namz kl mnla Yatmagl gmnla Gidesin emnla Tur irte namzna ka gide cn dah yle kala ten dah Derv Ynus sen dah Tur irte namzna F. 173b, T. 70a. 316 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2

Bir imret gster bana kim son vrn olmaya Kazan gr ol ml kim senden o gir kalmaya Dkle altnun mlun ayrugla ola hln Senden gir kalan mlun sana bil ass klmaya

258 3 4 5 6

Ynus Emre Dvn Ol ml ki Hall'ndr hayrlara yilterler an Ol ml ki Krn'undur ss h rhat bulmaya srfl srn ura taglar yirinden tura Bir karnca cevbn bin Sleymn virimeye Bu dnye hep ssuz kala altn ml dkle Sebil oluban yite hergiz ss bulunmaya Hey Ynus Emre lince var yri togru yolunca Dnysn terk idenler yarn Hazret'de lmeye F. 173a, T. 69b, B. 28b, NO. 186a, K. 136a, RY. 38b. 317 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 Ben dost in aglarsam gzm yan kim sile Yaum nie dine benm byle acyib derdile y yrnlar geln ber anladayum ahvlmi H kimsene ola m kim bu derdme dermn kla Cmle lem gelrise ansuz dermn olmaysar Derdme kim dermn olur n gnlmde ol sevile lp sine girrisem etm-tenm rimeye Anun in kim dnyeden ben giderem sevmegile Yrenlerm eydr bana ayrk an grmeyevz Frkte ddi sretm bir menzilden bir menzile Bir gzi yalu rife ugradum eydr aglagl Bunda ok aglayan kii anda gider gle gle lm-i sbkdan iler dah Elest belrmedin Ben ol idm ol ben idi imdi niesi kesile

Dr. Mustafa Tatc

259

8 9 10

Ol kymet bzrnda her bir kula ba kayus Ne kayursn an seven n ol arastda bile Ol dostla benm im lp dah bitmeyiser Bu nie ola kim bite n gnlde dost sevile srfl sr urcak her bir sret nefsm diye Ben anmayam h Ynus' Tapduk gele ol dem dile F. 174a, T. 70a, K. 92a, YE. 83a, RY. 32a, M. 19, A. 22, .

69b. 1 2 3 4 5 6 7 8 318 Zih rn hlu dilber ki bu dem turag cnda Cn evini ala n dost hemn zi sgar anda Cn iinde dost bulan ayruk yirde ne istesn An tara soranlarun mri gedi perkende Anun kim k gzgsi kendde gsterr bizi Gnl esrk Hak'a k esr olm bu dermnde An bana sorarsan ynm dostdan yana benm Her ne hlde yrrisem mihrm arta durur gnde Bu sretde kim var dah ynin ayruk yana dner Benm varlgum dost ald esermdr kalan bunda An bana soranlara nie nin eydivirem Diliyle kim eydibile bu kun turag kanda Zih kim lh devlet kime yolda olursa Ki dostla srdi mri bu arada bu meknda Dostdan yana giden kii kendligin koyasdur Dny duta gelen harf gemeyiser bu dvnda

260 9 10

Ynus Emre Dvn Nie rn durur gel gr ki kocalar yigit olur Esrkligi aylmadn ne r ider bu meydnda Ynus gel gr klar nie yavu varup durur Dny-hret elden koyup ne virende ne alanda

F. 175b, T. 71a, NO. 193a, B. 50b, YE. 84b, K. 157a, 202b, RY. 18a, 26a. 1 2 3 4 5 6 7 319 Man bertn alduk u gine elmze Hak szi viribidi pdih dilmze Hak szlerini syler cnlar hayrn eyler Chiller giremezler bu bizm seyrmze Srrumuza irmezler inen yolda olmazlar Degmeler hlda olmaz bu bizm hlmze Hlmze hlda ol yolumuza yolda ol Mkiln beyn olsun ba indr ulumuza Bu bir genc-i nihndur n'ister soflar bunda Nie rdek nie kaz ho iner glmze ol bkye biz tapduk dnyy elden koduk hreti kabl itdk kirz ulumuza Ynus sen bahr olgl nr denizine talgl Bu Hak szleri algl iresin knumuza F. 177a, T. 72a, NO. 185a, K. 107a, RY. 51a, M. 26, A. 24, . 66a.

Dr. Mustafa Tatc

261

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

320 Grenn hli dner ninsuz b-nina Esritdn cmle halk srf irdn peymne Sen bunca sfat birle pinhn iken iy server klar devletisin mehr oldun cihna An iiden kulak ebsem old kald sak Cmle gnller mutlak saddk didi brhna Sana biriken birlik oldur ebed dirlik Senden ayrug bildk cmle kuru efsne Senn hikmetn rak sensn cnlara turak Sen yandurdugun erk bildk ebed yana Sen hslarun bbsn klar kitbsn Mutlak ddr kapusn grenler mahlk sana Yir gk kym turdug denizler mevc urdug Cennet Hr oldug cmle sensin bahne Dah yir-gk yogd cmle sz menshd klar taparlard ol b-nin Sbhn'a Senn kaun turmadn ok atar yay kurmadn srfl sr urmadn nie cnlar uyana Bu gz kendzin grmez ninun nin virmez Ynus'un akl irmez inen old dvne F. 178a, T. 72b, YE. 80a, NO. 184b, K. 67b, . 71b, M. 8,

A. 21.

262

Ynus Emre Dvn 321 Muhammed'n medhini idelm ba stine Zr ki ol Muhammed yridi Ar stine Ar'na basd kadem ol Reslu'llh benem Ddi bu cmle sanem ser-nign Fer stine Bir taa kld nazar mu'ciztla yarar kd ber-T v Sin Y drli nak stine Ta elinde syledi Hak Resl'sn sen didi Anun in komad bir ta ta stine Muhammed'e kfirler kez agu virdiler Birin kuzuyla yidi ikin an stine Aguy kld eker ol Reslu'llah meger Vir salvt zenbr-vr derdile ya stine Ynus Emrem sen gine Mustaf'ya kl selm Ol dah kla ed yz ile ba stine B. 50a. 1 322 Hak yoln gzlerisen Gel yanalum dostlarla k izin izlerisen Gel yanalum dostlarla Yok bu dnynun vefs B-aded kll cefs H bunun yokdur vefs Gel yanalum dostlarla Hep yana yana bulmlar

1 2 3 4 5 6 7

Dr. Mustafa Tatc

263

Hak ddrna irmiler Seferin kaydn grmiler Gel yanalum dostlarla 4 N'idem sanursn dnyda Yiter gezdgn hevda Dermn isteyelm derde Gel yanalum dostlarla Kan ata kan ana Bildn bu dnyy fen Anda rhat gerek cna Gel yanalum dostlarla y b-re Ynus hemn Dost yolna gerek kurbn Vir cnun iste cnn Gel yanalum dostlarla B. 27a. 323 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 Kimn nesi var kim sana vire kln yorutmaga Cmle lem hkmndedr kim ne bilr el katmaga Viren alan sen olcak kim cnbi eyleybile Kymet mteri senn her meta'un satmaga Cmle hazneler senn kime dilersen viresin Kimn ne zehresi ola destrsuz el uzatmaga ki cihn varlgn kudret eli tutup durur Yol yok durur h kimseye sensz bir adum atmaga

264 5 6 7 88 9

Ynus Emre Dvn Cmle lemler stine hayr u erri sen yasadun Rahmet hm havledr kend aslna katmaga Tevfk inyet olmasa kim sebeb eyleybile Her kandasa fitne senn gcn yiter oynatmaga bls eytn kim ola anda fuzllk klmaga Yirl yirine sen kodun kul geldi kullk klmaga y yrnlar siz bu szi dinlen gnl kulagla Cn dudag hlis gerek birlik arbn tatmaga Birlik diyen katnda h sen-ben dimek h yok durur Ynus dilin sen yumatdun bu tevhdi eyitmege F. 178b, T. 73a, RY. 17b, K. 201b, YE. 85a, M. 73. 324 Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 Her kime kim dervlik baglana Kalb gide pk ola gmlene Nefesinden mkile anber dte Budagndan il r yimilene Yaprag dertlyin dermn ola Glgesinde ok kademler ilene kun gzi ya hem gl ola Ayagndan sz bitp kamlana Cmle ir dost bahesi blbli Ynus Emre arada drrclana K. 165a, YE. 88b, B. 51a, RY. 54a.

Dr. Mustafa Tatc

265

1 2 3 4 5 6 7

325 Aklum bauma gelmedi k arbn tatmaynca Kandalgum bilimedm girek ere yitmeyince Pes kolayndan bir k kaan hsla gelr Kimse menzile irmedi er etegin tutmaynca k gnlinde ok yol var o yolda bin drl hl var Kimse bu yol anlamaz kfr mn satmaynca n blbl kdur gle nazar Hak'dan olur kula Bir keleci gelmez dile gnllerde bitmeyince Var dn mn gerek ise diril bu dnyda ey Yarn anda bitmez in bugn bunda bitmeyince Bu gnlmdeki rzum sgrnmazam size direm klar nice katlana k met'n satmaynca B-re Ynus'un szin key k gerek anlaya O ku dilidr n'eylesn ol dinlenmez tmeyince YE. 86b, B. 6a, a. 21, . 61b.

1 2 3 4

326 klar Tamu'ya yandurmaya Umaguna bunlar ba indrmeye Yidi Tamu bir ha katlanmaya Yidi deniz k odn sndrmeye Buyrugn tutmazsan dem'leyin yz ylda yaun dindrmeye Bin yl cef ekmeyince Nh gibi Tfnnda gemiye bindrmeye

266 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Kurbn olmaynca sml gibi Kimse in gkden ko indrmeye obanlk itmeyince Ms'layn Kelm'm diyp Tr'a gndermeye Hulkun olmaynca Muhammed gibi Hak ddrn sana gstermeye Ynus kogl sen bu kur davy Vay ona ki Allah uyandurmaya YE. 88b. 327 1 2 3 4 5 6 7 Bir ha kul olmak gerek hergiz mazl olmaz ola Bir iik yasdanmak gerek kimse elden almaz ola Bir ku olup umak gerek bir kenra gemek gerek Bir erbetden imek gerek ienler aylmaz ola evik bahr olmak gerek bir deryya dalmak gerek Bir gevher karmak gerek sarrf an bilmez ola Bir baheye girmek gerek ho teferrc klmak gerek Bir gli yylamak gerek hergiz ol gl solmaz ola Kii k olmak gerek makay bulmak gerek Ik odna yanmak gerek ayruk oda yanmaz ola Bir toy toylamak gerek bir soy soylamak gerek Bir szi sylemek gerek kimse an bilmez ola Kii Hak' bilmek gerek Hak haberin almak gerek Zindeyiken lmek gerek varup anda lmez ola

Dr. Mustafa Tatc

267

Miskn Ynus var dek otur yzni Hazret'e gtr Tapduklayn bir er getr h cihna gelmez ola

RY. 40a, HB. 12b, B. 8a, YE. 85b, K. 185b, Mecma, Mill Ktp., Nu: 204, s. 152. 1 2 3 4 5 6 7 8 328 y k delsi olan ne kaldun perkende Ol seni del klan yine sendedr sende Dny hiret ol Hak yir-gk toludur mutlak H gzlere grinmez kim bilr ne ninda Her kim an grdm dise gerek oda yakalar Her kim ana ek getrr ne dnde ne mnda Ger meyhneye vardum ansuz yir gremedm Yine ana satadum girdm dah klhnda Her kim arad cismin cisminde buld hasmn Ne dny hret ana ne ass ne ziynda Bir niesine ka dir bir niesine tut dir Kaanla bile kaar bile turur turanda Ugr diy kullarn giriftr iden ol Meded idp irien gine bile zindnda Eydrler miskn Ynus nin del oldun sen Ne akl u ne fehm kalsun i bu srr tuyanda YE. 88a, A. 22a. 329 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

268 1 2 3 4 5 6 7

Ynus Emre Dvn Ik od ddi cnuma yakup beni yandurmaga Yidi deniz suy yitmez susalgum kandurmaga Yidi deniz suy n'ider susam k cnna eyhm yzi gerek bana grdkde ba indrmege eyhm grem ba indrem el kavuram karu turam Kendmi direm divrem dost iline gndermege Dost urd yrege yare yaram onulmaz ne re u gnlm ddgi yire elm irmez dndrmege Dndrr ern nefesi iricegiz Tanr hs Siler gnllerden ps yirine nr toldurmaga Hem elm alup kaldurur d idbeni gldrr Gnlme rahmet toldurur eri Hak' bildrmege Ynus ko yalan davyi gel arta ko sivy Gnln evni kz eyle dost gelicek kondurmaga HB. 17b, NO. 194a, A. 23, Mecma, Milli Ktp. Nu: 442, s.

72. 1 2 3 4 330 mde bir dert old diyeyin dervlere Dervlern kademi kutludur her ilere Her kimn ki derdi var dermn istey gider Benm dermnum sensin bagrumdag balara Ikdan sebak alursn hem key kat bilrsin Nite rev grrsin hizmeti dervlere Ikunun cefsndan dnin gnin aglaram Akan bunar ne misl gzden inen yalara

Dr. Mustafa Tatc

269

5 6 7

Cna tuzak kuralum yed k ele gire Ik nie avlarlar soralum tutmlara yle hev gelr duzak ilmin kim bilr Nie duzak kuralm bu konmaduk kulara Ynus gnln alan sen kime syleyesin Sorarsan sor imdi sen an bulmlara NO. 190a.

1 2 3 4 5 6

331 k- zinde kulun hkmi geer cnlara Eksilmez nukl u arb k hnn yiyenlere bu cihn- harb dim iidr taleb Harblklar gsterr kendyi bulanlara Ik dilde genez olur k bilici az olur Dny hret terk gerek kam diyenlere Dnyy elden brak olmagl Hak'dan rak Ser-mye kends'olm varlklar yuyanlara Bundan ulu ss makm ne d vardur ne gam dler sdurmak gerek saladur diyenlere Gel imdi Miskn Ynus yolunda yalan olma Bilrsin k aldanmaz yalan syleyenlere NO. 185a. 332 Mefln Mefln Feln

k oldum bugn meydn iinde Benem key pehlevn meydn iinde

270 2 3 4 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Bu dem kun suyyla gayr yudum Aceb rif benem irfn iinde Bugn k bahrinn gavvs oldum Gevherler bulmam ummn iinde Benem bugn harbt u melmet Benem ol yriyen seyrn iinde Egeri kfr tonn geydi sret Gnl cn grr mn iinde Eger rif isen bilgil ki bin Gir kendsidr dkkn iinde An isteyici okdur velkin Benem mahrm hemn mihmn iinde Ynus kunla kimdr bu lem Anunn devr ider devrn iinde NO. 194a. 1 2 3 4 333 Kimseye dmn tutmazuz agyr dah yrdur bize Kanda ssuzlk varsa mahalle v rdur bize Adumuz miskndr bizm dmnumuz kimdr bizm Biz kimseye kn tutmazuz kamu lem yrdur bize Prev bize Kur'n durur vatan bize Cennet durur Ol Tamu'y Hak yandurur ol gl-i gl-zrdur bize Biz hret gamn yiyicek dn gn y H diyicek Hak'dan yana gnelicek denizde yol vardur bize

Dr. Mustafa Tatc

271

5 6 7

Dny bir avretdr kar yoldan koyar nieleri Srn gitsin ol ayyr' an sevmek ardur bize Dny harmdur hslara lkin helldr hamlara Bu dnyy dost tutmazuz ol dny murdrdur bize Ynus eydr Allah dirz Allah'la kaplmuz Derghna yz tutuban hemn bir ikrrdur bize NO. 185b, A. 22.

1 2 3 4 5

334 Bir acyib k geldi bende bu hl stine Gnlmi taht eyledi oturd cn stine Sen sultnsn ben kulam sen glsin ben blblem Hkmn leme yiter ne kim var kul stine Evvel bahr olcak agalar tonancak Gr nie medh iderler blbller gl stine Grrsn klar gezerler halk iinde Kii var grmez gzi oturm yol stine Szler eyitdm diy Ynus nkte itmegil Dah yigrek eydr var el vardur el stine NO. 183a, YE. 88a.

1 2

335 Gitdi bu k zulmeti geldi bahr yaz ile Yeni nebtlar bitdi mevc urd hep nz ile Yine merg-zr old u yine gl-zr old Ter nagme dzer old msikde sz ile

272 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Ynus Emre Dvn Ho haber geldi dostdan yaratd bg u bostn lm okur hezr destn blblleri rz ile Kim grmidr baykuun glistna girdgin Leylekler zikr idemez bir latf vz ile Y nie saklarsan dr-dne gevher olmaz Keklik keklikle uar heme bz bz ile El ku elden ele gl ku glden gle Bayku vrne sever ahinler pervz ile Kanda ki bir gevde var kerkesler anda er Ttler evin ekker bulurlar kafes ile Her ahsun kend tun kendye tu eyledi Sdklar ikrr ile sfler namz ile Chil mnfk mnkir cmle aklna kir klar ddr sever rifler niyz ile Dervlik didkleri dilde haber degldr Hak ile Hak olana anda menzil dzile Ben dervin diyenler yalan dav klanlar Yarn Hak ddrn grmeyiser gz ile lm amel ne ass bir gnl ykdunsa rif gnl yapdug berber hicz ile Ulu dvn kurla anda kullk sorla Bin tekebbr virmeye bir garb nevz ile Egriler egri ile togrular togru ile Yalan yalan sever gammzlar gammz ile Kimi dkkndan bakar kimi holuklar sever Kimi bir pla muhtc kimisi cn-bz ile

Dr. Mustafa Tatc

273

16 17 18 19 20

Kula nasb degicek sultn elden alamaz Zlkarneyn neyledi y Hzr u lys ile Grmez misin Edhem'i tahtn terk eyledi Hak katnda hs old bir eski pals ile Bu dnyya inanma dnyy benm sanma Nieler benm dimi giderler ham bez ile Ik yagmur tamlas gnl gginden tamar Sevg yili gtrr yagmur ayaz ile Ynus imdi gam yime n'idem ne klam dime Gelr kii bana ezelde ne yazla NO. 194b.

1 2 3 4 5

336 Sen bu cihn mlkine geldm gelmedm dime Dut evliy etegin zinhr elnden koma Gfil olma mr gedi bir nie ylun ad Ikdur kaynad tad buldum bulmadum dime Ik b-karr denizdr cnun ka yzdr Denizde bahr vardur yzdm yzmedm dime Gemi denize girdi bir zamn cevln urd Bir gn gemi gark old bozdum bozmadum dime Denizde hakyklar cevln urur balklar Ynus deniz mevcine taldum talmadum dime NO. 193a, A. 25.

274

Ynus Emre Dvn 337 lem dmn olursa beni dostdan rmaya Dost kandaysa ben anda dmnlk ayrmaya Dost ehli bizm ile hem dost bundadur bize ne gam Yz bin cehd iderse dmn dost mahfilin turmaya Dmn bana n'idebile im gcm dostdan yana Dost makm cn iinde dmn eli irimeye Sultnlar cizdr anda ne gnldedr ne cnda Mahrmdur iki cihnda kim dost yzi grimeye Kime kim dost kapu aa dmn elinden kaa Ynus agz gher saa degme rif dirimeye Rt. 2, . 73a. 1 2 3 4 5 6 338 Dirligm neyidgin eydeyin kldan kla Irak yakn iide hs u m cmle bile Hs u m mut s dost kuldur cmlesi Kullar yol varmaynca ha kim varbile Dosta gidenn yol gnl iinden geer Bir mel eylemedm gireyidm gnle Dosta giden kiiler undur kendzini Ben nereye varursam beni ileden bile Senlik-benlik olcak i ikilikde kalur kilik dutan kii nie birike birle Bundan byle dostla bilmezem n'olasn imdiye degin mrm gemi yok sevdyla

1 2 3 4 5

Dr. Mustafa Tatc

275

7 8 9

Bu kssam uzun durur nie dkedi bilem Kang bir ekskligm getribilem dile Yitmi iki milletn ayagn pmek gerek Yaramagn maka cmle millete bile k myd Ynus vuslat bulayd bugn k karr m ider yarnki vadeyile K. 116b, RY. 54b, YE. 82a, M. 30.

1 2 3 4 5 6 7 8

339 Makum istey i bu cihn iinde Delim teferrc kldum zemn smn iinde Gezdm cmle lemi Ar u Levh Kalem'i lm-i kitb dah dell beyn iinde ok cehd idp istedm yir ggi aradum H meknda bulmadum buldum insn iinde Girdm vcd bahrine taldum anun karna Ikla seyr iderken iz buldum cn iinde Ol izi ho izledm sagum solum gzledm Acyiblere irdm yokdur cihn iinde N-gehn grdm bir yz yokdur anunla h sz Srrn dirisem olmaz sgmaz lisn iinde nki grdm yzini ana virdm zmi Beni benden iletdi kaldum hayrn iinde Ynus Emre yok old kll var yok old Andan artuk nesne yok kalman gmn iinde

276

Ynus Emre Dvn K. 144a, M. 43, DTCF. 225b. 1 2 3 4 5 6 340 Bir sz geldi dilme eydem lm stine Gerek snn mselmn gerek zlim stine n vade ire cna ka yukaru hana Kslerler ayagum elm yenm stine Beni ar yuyalar mehedme koyalar Kfirler esirgeye baka hlm stine Vay ki n'ola hlm bilinmezise ahvlm Ylan-yan karnca e dilm stine ltp sine koyalar yine eve geleler Anca sava kuralar benm mlum stine y Ynus nkte klma szler eydrem diy Nie bilrler vardur el var elm stine K. 144a, M. 43. 1 2 3 4 341 San'atun yigregi n namzm ho pe Namz klan kiide olmaz yavuz ende Tanlacak tur gelgil elni suya urgl kez salvt virgil andan bakgl gnee Allah buyrugn dutgl namzun klup gitgil Namzun klmaynca zinhr varmagl ie Evnde hellne bi vakt namz gretgil gdn dutmazsa yazug yokdur boa

Dr. Mustafa Tatc

277

5 6 7

Namz klmaz kiinn kazandug hep harm Bin kzl varsa birisi gelmez ie Namz klmayana sen mslmndur dimegil Hergiz mslmn olmaz bagr dnmidr taa Ynus imdi namzun komagl sen kla gr Ansuzn ecel irer mr yitir baa B. 9b, K. 172b, RY. 30a, M. 57.

1 2 3 4 5 6 7

342 Bir ay grdm bu gice kamu burclardan yce Esritdi gnlm cnum bilmezem hlm nie Nr Muhammed nrdur Hallu'llh srrdur Sanasn kim ald Umak'dan bir derie Ol ayun ulesinden lem mnevver old Gnlmdeki erg uyard ulu hoca Mdde bizi grmez gzine girersevz Gerekse yz kez varsun Kabe'ye ulu hacca klarun yzinden belldr benizinden Her kim k olmad benzer kur agaca Kur'agac n'iderler kesp oda yakarlar Blbller ticegiz nevbet degmez drrca Ynus' gen gsn sgen Ynus'a sgsn Kee suya salupdur ne durur irte gice

YE. 87b, HB. 16b, NO. 189a, K. 172a, RY. 30a, A. 24, Mecma, Nu: 204, s. 156.

278

Ynus Emre Dvn 343 Yine yaz gnleri geldi Syle blblcgm syle Cmle iekler zeyn old Syle blblcgm syle K kcak irdi bahr Cnun gafletden uyar Cennet'e dndi her diyr Syle blblcgm syle Yal ton geydi agalar Pervz urup uar kular Nefesn cnlar baglar Syle blblcgm syle Ikla eylegil c Gider gnlnden tevi kuban gl-zra karu Syle blblcgm syle Kuru dikende gl biter Hasretinden gine yiter Dertli m'oldun benden beter Syle blblcgm syle Blbl k durur gle kun hlin kim bile Gle karu ho kla Syle blbcgm syle Kudret haznesi ald leme rahmet sald Hulle tonlar biildi Syle blblcgm syle

Dr. Mustafa Tatc

279

eyhm andadur ben bunda Cnum karr klmaz tende Zrlgum dn gnde Syle blblcgm syle Kanadun aa bilrsin Auban ua bilrsin Derylar gee bilrsin Syle blblcgm syle Yuvandan yavrun aldlar Seni dvne kldlar Zamn byl'olur didiler Syle blblcgm syle Gedi y mrmn var Kor gidersin bu gl-zr Ynus'un mnisi yr Syle blblcgm syle B. 49b.

10

11

1 2 3 4 5

344 Ikun ile klar yansun y Resla'llh p kun arbn kansun y Resla'llh ol seni seven kii kom yoluna ba ki cihn gnei sensn y Resla'llh ol seni sevenlere kl efat anlara M'min olan tenlere cnsun y Resla'llh ol seni sevdi Sbhn oldun kamuya sultn Cnum yolna kurbn olsun y Resla'llh kam ol ddra blblem ol gl-zra Seni sevmeyen nra yansun y Resla'llh

280 6

Ynus Emre Dvn Derv Ynus'un cn lem efat kn ki cihn sultn sensn y Resla'llh . 68a. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 345 Dostdan haber kim getrdi sorun seher yillerine Hak alab'um bititmesin ayrlgn kullarna Vay bu ayrlk firk dny kime kald bk Hak alab'um olm sk kadeh sunar kullarna Ol kadehn ii tol an ien olur deli Ol hocanun tlibleri bil baglamu yollarna Hocanun tlibi okdur h bundan kemteri yokdur unun kim mridi Hak'dur uymaz nsun llerine Nefsine muhalif kii turmaz akar gzi ya Bunda nefse uyan kii talmaz kevser gllerine Kevser havzna talanlar lmezdin ndin lenler Nefsini dmn bilenler konar Tb dallarna Tb talndan uanlar yce makmlar geenler arben tahr ienler banmaz dny ballarna Bu manden kimse almaz anda varan yine gelmez Bu dnyya kimse kalmaz gelen ger illerine y miskn Ynus n'eylesn derdini kime sylesn Bir dem tecribe eylesn bu dnynun hllerine B. 4b.

Dr. Mustafa Tatc

281

1 2 3 4 5 6 7

346 Kandaydun kandan geldn dvne A gzni bu gafletden uyan e Kfile gedi sen gafletde bulundun Sakn ser-myeni virme ziyne Kan atan kan anan ogul kz Kime vef klsardur zamne Hakkat bilrsin birgn lrsin Y nin virrsin zn gmne Hakk'a kulluk eylemekden kaasn Y nin kulluk eylersin avne Hak in bir plun yok viresin Y nin virrsin ass ziyne Ynus sen nefsni mslmn sanma Meger imden gir cmle mne . 71a.

1 2 3 4

347 n taun murdr iken k n'eylesn sennile Gnln gzi uyur iken k n'eylesn sennile klara yolda olup sdklara yr olmadun lmezdin ndin lmedn k n'eylesn sennile Dny gzn ren idp gnl gzn kr eyledn Zulmet tolcak gnlne k n'eylesn sennile Bize girek derv gerek cihn told dav ile Yalan dav iderisen k n'eylesn sennile

282 5 6

Ynus Emre Dvn Dervligi sanma hemn sret dzmegile olur Dilde ise senn in k n'eylesn sennile Ynus Emre ho derdile sregr gel devrnun Togr yola gitmez isen k n'eylesn sennile . 71a. YA 348 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Kime ki dost geregise eydeyim ne klasn Terk eyleye kendzini h anmaya n'olasn Resim durur klara dost ninde kurbn olmak Minnet dutar cmle k cnn k alasn Her kim k olmadsa kurtulmad mekr elinden Cmlesini k eridr dnya hret belsn Lyk degldr degme cn dost yolnda harc olmaga md dutar cmle k dosta kurbn olasn Dostdan yana giden kii kendzinden gemek gerek Dost yagmlar cn ehrini alur gnl kalasn Dost yolna gnlene gir dnmek olmaysar Bilme misin bu kamus senden gir kalasn kun kahr nlesi hemn sabr itmek resi lemde k meyhnesi n eyle gel sksini Sret gzi ne griser dost meclisi kandalgn Cn kulagdur iiden bu klar nlesini Bu dnyede dostdan artuk Ynus nesne sevemedi Bilmez misin gayretsze dost u dmn glesini

Dr. Mustafa Tatc

283

F. 179b, K. 97a, RY. 27a, Rt. 29, YE. 92a, 96a, M. 22, . 81b, A. 20. 349 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bana namz klmaz diyen ben kluram namzum Klursam klmazsam ol Hak bilr niyzum Hak'dan artuk kimse bilmez kfir mselmn kim durur Ben kluram namzum Hak gerrse nzum Ol nz derghda geer man arbndan ier Hicbsuz cn gzin aar dost kend siler gzmi Dost bundadur bell beyn grdm dost ddrn yn Bu ilm-i hikmeti tuyan ider bana dek azimi Gnl gzi bdr durur her kanda baksam yr durur Kimde akl-fehim vardur ol bilr benm szmi Gizl szi erh eyleyp drl nkteler syleyp Degme rif erh itmeye bu benm gizl rzum Szm mansine irn b-nindan haber virn Dertl klara sorun bu benm derd szum Derd klar dermndur dertl klar gandr Kadr kudret nidr iiden dir vzum Dost isteyen gelsn bana gstereyin dost ana Budur szm nden sona ben bilrem kendzmi Ynus imdi syle Hak' mnkir dutar sana dak Bir kotar Hak hnn rifler datsun duzum

284

Ynus Emre Dvn F. 180b, T. 74a, NO. 185b, K. 99b, RY. 21b, YE. 96a, M. 24, . 85a, A. 32. 350 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 Allah sana viribiye bir gn ecel serhengini Gele gzne grine azdura benzn rengini Eyde sana emnetin vir issi diler ilteyin Ala senden emneti kla sennle cengini Emneti senden ala gevdeni yle bo sala Gnhlar boynunda kala nefsn ura glbengini Mlun ogsa iy paa hsmun kavmun lee ledeler seni sine gresin yirn tengini Seni sinnde koyalar menzil mbrek diyeler stne tz tz rteler bu dny hk sengini Karanu yirde olasn ameln ile kalasn h idben ok alasn hir pemnlk engini Ynus var imdi tevbe kl cn sendeyiken it amel ksan kuan gr dervlern palhengini

F. 182a, T. 74b, HB. 10b, K. 104a, RY. 24a, YE. 96b, M. 26, . 85b. 1 2 351 Su'lm var tapuna iy dervler ecesi Meyh ne buyurur yol haberi nicesi Virgil sule cevb tutalum olsun savb ule kime gsterr k evinn bacas

Dr. Mustafa Tatc

285

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Evvel kapu erat emr nehyi bildrr Yuya gnhlarun her bir Kur'n hecesi kincisi tarkat kulluga bil baglaya Yol togr varan yarlgaya hocas ncisi marifet cn gnl gzin aar Bak man saryna Ar'a degin ycesi Drdncsi hakkat ere eksk bakmaya Bayram ola gndzi Kadr ola gicesi Bu erat g olur tarkat yoku olur Marifet sarplk durur hakkatdr ycesi Dervn drt yannda drt ulu kapu gerek Kancaru bakarsa gndz ola gicesi Ana iren derve iki cihn kef olur Anun sfatn ger ol hocalar hocas Drt hl iinde derv gerek siyset eke Menzile irmez kalur yol eri yuvacas Krk kii bir agac tagdan indrimeye Y bunca mrd muhib Srt nie geesi Kfr okn atarken mnun urma sakn Yilp syasn gin sebl ola gvecesi Drt kapudur krk makm yz altm menzili var Ana irene alur vilyet derecesi k Ynus szlerin muhl diy sylemez Man yzin gsterr bu irler kocas F. 182a, T. 74b, B. 48a, K. 57b, YE. 90b, NO. 188b, M. 4,

A. 27.

286

Ynus Emre Dvn 352 Hak nr klara her dem nzl degl mi Kime kim nzl degmez Hak'dan mazl degl mi Mine'l-kalbi ile'l-kalb yol var dimiler erler Her gnlden gnle rast togru yol degl mi Kargayla blbli bir kafese koysalar Birbiri sohbetinden dim mell degl mi Eyle ki karga diler blblden ayrlmaga Blbln de gnlinde maksd ol degl mi Chil ile rifn meseli una benzer Chil katnda mn malm mechl degl mi Ik ile Dnimend s'i iler her zamn Dnimend Ik'a eydr b-erat degl mi Yitmi iki milletn szini rif bilr Ynus Emre szleri dim usl degl mi F. 183a, T. 75b, NO. 185b, YE. 55a, 91a, K. 61a, M. 5. 1 2 3 4 353 Ik bzirgn ser-mye cn Bahadur grdm cna kyan Zih bahadur cn terkin urur Kl m keser himmet giyeni Kamusn bir gr kemterin er gr Alak grmegil pals giyeni Tz karurlar fevka'l-'ulya Bil s gibi dnya koyan

1 2 3 4 5 6 7

Dr. Mustafa Tatc

287

5 6 7 8 9 10 11

Tz indrrler tahte's-serya ol Krn gibi dny kovan 'k olanun nin vardur Melmet olur bell beyn lm amele olmagl magrr Hak kabl itdi kefen soyan Kod atlas geydi pals brhm Edhem srdan duyan n Mansr grdi ol benem didi Oda yakdlar iitdn an Oda yandurtdun klin savurtdun Eyle mi gerek seni seveni Zinhr iy Ynus grdm dimegil Dra ekerler grdm diyeni

F. 184a, T. 76a, HB. 10b, K. 62a, YE. 91a, 98b, Mecma, Nu: 442, s. 83, A. 30, . 83b. 1 2 3 4 354 Kaan kim ol dilber benm gzlerme tuta old Gnlm cnum virdm ana k bana yolda old Gnlm eydr benem kul cnum eydr benem kul H bilmezem kimdr yigi bu ikiden sava old Bu ikisi arasnda bildm devlet benm imi H danugum yog iken baum anunla ho old Bir dem anunla dirligm bin yl mrmden yigimi Andan ayru geen gnm yregmde bir ba old

288 5 6 7 8 9 10

Ynus Emre Dvn Her kancaru bakarsam oldur gzme grinen nm ardum sagum solum kncile gz ka old Hzr u lys degliken lmez dirlige satadum Hergiz yimez imez iken im toptolu a old An seven klarun sylerisem sfatn Anun k urgannda koyundan da yava old Nie arslan dav klur ka boyun virmemege Senn kun zencrinden kzan evvel yava old Cmle lemn gnlinde vardur anun mahabbeti An cndan sevmeyenn bil kim mn ta old Senn kun od meger sramaya kimesneye Bir zerre degdi Ynus'a cihn iinde f old F. 184a, T. 76b, NO. 194b, K. 70b, YE. 91b, M. 10, . 77b. 1 2 3 4 5 355 Yir gk yaradlmadn Hak bir gevher eyledi Nazar kld gevhere szurd dr eyledi Gevherden bug kard bugndan gk yaratd Gk yzinn bizegin ok ylduzlar eyledi Gge eytdi dn didi ay-gn yrisn didi Suy muallak kod stinde yir eyledi Yir alkand turmad bir dem karr klmad Yce yce taglar Hak ksler eyledi Azrl gkden inde bir avu toprak ald Drt ferite yogurd bir peygamber eyledi

Dr. Mustafa Tatc

289

6 7 8 9 10

n cn gevdeye irdi ahsurd ri turd El gtrp ol demde Hakk'a kr eyledi Allah eydr dem'e n kim irdn bu deme Bu dnyda ne didn diln neyi syledi Yogiken var eyledn topragiken cn virdn Kudret diliyle andun dilm syler eyledi Bu sz Hakk'a ho geldi kuln azz eyledi Ne gedise gnlinden virdi hzr eyledi Bu sz Ynus'a kandan kim vire haber cndan Meger kim ol lutf ss ana nazar eyledi F. 185a, T. 76b, K. 85a, YE. 95a, M. 16, . 79b.

1 2 3 4 5 6

356 alap dem cismini toprakdan var eyledi eytn geldi dem'e tapmaga r eyledi Eydr ben oddan nrdan ol bir avu toprakdan Bilmedi kim dem'n iin gevher eyledi Zhir grdi dem'n btnna bakmad Bilmedi kim dem'i halka server eyledi Krk yl kalb yatd ad lemi tutd Gr eytn bugzndan ne fitneler eyledi dem toprak yatmd at lemi dutmd Fikrine bak bls'n ya'ni hner eyledi Ol yriyen atlar srdi dem stine dem'e mekr irgrp ya'ni zafer eyledi

290 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Ynus Emre Dvn dem'n gbeginden alap yaratd an Vaff diyp tur geldi anlar gzer eyledi n gitdi dem ahdi yetdi Ms'nn vakt bls'e ibu iler yavlak eser eyledi Ms gnldi Tr'a Hak'la mnct kla Grdi kim bir su akar Ms nazar eyledi Ms eydr greyin bu su ne yirden gelr Ger byle akarsa zr zeber eyledi ler vard Ms lan oturm aglar Gzinn yaym ol su bnar eyledi Ms sord lane agladugun nedendr N'ideyim aglamadn dir im zr eyledi Mukarrrebdm Ms ben ol Hakk'un derghnda Gtrdi urd yire imi er eyledi Sen bilmez misin Ms ben neden ayrldugum unlar gme ddi beni humr eyledi Vargl digil y Ms rahmet eylesn bana Tevbe klup iine ho istigfr eyledi Ms irdi hcete Hakk'la mncta Unutd emneti sz muhtasr eyledi Hak Ms'ya eyitdi unutdun emneti Ol nidya cnn Ms nisr eyledi Vargl digil y Ms rahmet ideyim ana Secde itsn dem'e n istigfr eyledi Ms geldi lane didi Hakk'un buyrugn Secdeyi iidicek dndi inkr eyledi

Dr. Mustafa Tatc

291

20 21 22 23 24 25

Ben andan umardum derdme dermn kla Dah arturd derdm yani tmr eyledi Ben eger tapsam ana ol vaktin tapardum imdi hod toprak olup zr zeber eyledi dem bls kim ola ii ileden alap Ay gni yaradup leyl nehr eyledi Man nedr blsden chillik kamu bizden Ne duydun i bu szden srr esrr eyledi alap eydr ol kula inyet benden ola Ne eytn azdursar ne kimse kr eyledi Alt bin yidi yzi yldan geen dem'i Dile getrdi Ynus sz muhtasr eyledi F. 186a, T. 77b, K. 83a, YE. 94a, M. 15, . 78b, A. 31.

1 2 3 4 5

357 k mdur ol ma'k in virmeye cn kil midr ol dnyeyile isteye an dem midr mrini kullkda germez rif midr ol anlamaya sd u ziyn lim midr ol ilmine lyk ameli yok Chil midr ol ka sata iki cihn bid midr ol ilemedi tat u ihls Fsk dimenz kendzini sulu bileni Esrik midr ol kadehi n itmedi dostdan y dimenz gafletile nefse uyan

292 6 7

Ynus Emre Dvn Gnl midr ol hikmeti klmad tefekkr Y gz midr ol ya yirine dkmeye kan Miskn Ynus'un ser-myesi yokdur lh ll sevicidr seni kyile seveni NO. 183a. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 358 Biz bizi bilmezidk bizi kendden eyledi kre kld bizi kendy pinhn eyledi Biz bile pinhnidk gayr- sen ben idk Mutlak b-gmnidk hem b-gmn eyledi Toprag kadarlad sreti hat baglad Durgurd drt leti adn insn eyledi n yaratd dem'i bileyidk biz kamu Bu kamu hs u m bir madenden eyledi Asl- madendeyidk kaygusuz ganyidk Ol b-nin cihnda yle revn eyledi Grgil alap fazln ykmaz s gnlni Bin bin kerem lutfla ol tercemn eyledi Kamu bir yire gider kimse niesi yiter ki birdr bir biter gr bir neden eyledi n nefs old havle daglduk degme yola Tatlu old nevle ol sen ben eyledi Ne sen ben ne fln ne dutarsa yalan Dny irkine kalan in gmn eyledi

Dr. Mustafa Tatc

293

10 11

dem'den buna degin ne eli var ne yegin Geymegile yimegi bir dneden eyledi Elest'de bileyidk gz aduk Bel didk Ynus'la gayrn kamu birden eyledi F. 189a, T. 79a, K. 128b, YE. 93a, NO. 185a, RY. 47b, Rt.

33. 359 Mstefiln Mstefiln Msefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 8 Bencileyin gren kii ben sevdgmn yzini Del ola taga de yavu kla kendzini Kim krne yitriser bir kez seni grmeklige H an gren kii nie rsar gzini Dilile kim eydibile anun cemli tertbin Cn tutag gerek dada anun klnc tuzn Kii neyi severise dilinde szi ol olur Gensz syleyesm gelr gnlm alanun szini Byle rn klncla her kancaru bakarsam Yitmi iki milletine geriserdi szini H kimsene geniyile dostna k olmad Mahabbet burcnda kom klarun ylduzn Dertszlere benm szm benzer kaya yankusna Hlda bilr hldanun gnlindeki ol rzn Her kim severise seni ebed diri kalur cn Her dem senn kunla gerr dn gndzini

294 9

Ynus Emre Dvn Zhre eger greyidi Ynus gziyle grdgin engini elden bragup undayd szn F. 188a, T. 78b, YE. 101a, RY. 23a, K. 189a, A. 31. 360 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Dostdan haber soran kii gzf degl dostun ii Bell biln mahrm durur bu dnyda dostsuz kii Kimdr ki dost yzin gre dost dost diy cnn vire olok dem ol dosta ire unda cmle tevi Dost ii aceb i durur cn denizin tutudurur Cnsuzlara bir d durur ger yorasn sen bu di Ik evkndan lem told bu klar andan geldi Iksuz biten iek sold kladur dirlik ho Ben nie diyeyin an kabl itmez yz bin cn Ana lyk dirlik kan yokdur ana lyk ii Kim bah bulsar ana ol kgurur andn yana Devlet irdi andan bana hcet degl hm ku Cn ne durur dost nnde fetv budur kamu dilde Gel gresin bu meydnda topdur dost seven ba Dost seven klara k turakdur cnlara Ikdur yire gge direk ayrug hep sz ki Ynus imdi sen ben iken klara ne sen ben Yokluk durur an sevmek koyun ayruks bak

F. 190a, T. 79b, B. 7b, NO. 192b, YE. 89b, RY. 52b, K. 162b, Rt. 30, A. 29, M. 52.

Dr. Mustafa Tatc

295

1 2 3 4 5

361 Gir durur yoklukdan kamularun baylg Bunca varlk var iken gitmez gnl tarlg Batm dny mlna bakmaz lm hline rmi Krn mlna zih i dvrlg Bu dny kime kald kimi ber-hrdr kld Sleymn'a kalmad anun ber-hrdrlg Sleymn zenbl rdi kend emegin yirdi Anunla buldlar bunlar peygamberligi Gel imdi miskn Ynus varun Hakk'a harc eyle Grdn elnde kalmaz bu dnynun varlg F. 191b, YE. 92b, K. 109b, RY. 34b, M. 27.

1 2 3 4 5 6

362 Ol alab'umun k bagrum ba eyledi Ald benm gnlmi srrum f eyledi Hergiz gitmez gzmden h eksilmez dilmden alap kend nrn gzme tu eyledi Cn gzi an grdi dil andan haber virdi Cn iinde oturd gnlmi Ar eyledi Bir kadeh sund cna cn idi kana kana Tolu geldi peymne cnum serho eyledi Esrk old cnumuz dr dker lisnumuz Ol alab'umun k beni derv eyledi Cnda yanar erg gnllerde turag Gnl dah cn dah kla c eyledi

296 7 8

Ynus Emre Dvn Ben kaan derv olam ya Hakk'a kulam diyem Yz bin benm gibiyi k hrka-p eyledi Ynus imdi avnur dost grp sevinr Erenler mahfilinde k cnbi eyledi F. 190b, T. 80a, RY. 48a, K. 129b, NO. 190b, Rt. 30, M. 35. 1 2 3 4 5 6 363 Ol dost benden yana h bilmezin nie bakd bu vcd ehrine bir ho nazar brakd Gzm anun yzinden nie gideribilem Bin drl klncla gnlmi yle kapd Kimden gt istersem sabr gsterr bana Sabrumun perdesini mahabbet od yakd Sabrla benm im nie varsar baa ol dostumun nvaht cnuma cn brakd Sevdkli sevdgile bile kopsar yarn Benm im yarna koymaz bugn soyakd Ynus sever dostn cnndan anunin Kii neyi severse cnn ana uyakd F. 192a, T. 81a, RY. 37a, K. 113b, NO. 182b, YE. 93a, M.

29, A. 31. 1 2 364 Banlad ol m'ezzin turd kmet eyledi Hazret'e tutd yzin dndi niyyet eyledi Hazret'e baglu elm Ftiha okur dilm Belini bkp Hakk'a ho rkt eyledi

Dr. Mustafa Tatc

297

3 4 5 6

u benm hcet-ghum Tr tag old meger Ms'leyin bu gnlm ho mnct eyledi Bir sret grdi gzm secdeye vard yzm Ykld tertblerm zhdmi mt eyledi Ne du klam ne selm ne zikr tesbh klam Bu bi vakt namzum kun gret eyledi Gr Ynus' n'eyledi ho haberler syledi kd ma'ka dd u sited eyledi F. 194b, T. 82b.

1 2 3 4 5 6 7

365 Tecellytun nrna dymez vcdum taglar Cismm gemisinn zr muhkem degldr baglar Katreden derylar dzen cn ku p-bendin zen Yz bin derylar yzen gel srelm bu aglar Dildr in dil ehrini pk eyle art gayrdan Zr ki sultn tahtdur bunda komazlar zglar Ddke ge Hubb'l-Vatan zerrece kalmaz me'men Gzden szup olur seven her dem yregm yaglar kil eli irmez ile irse dah gelmez dile Dertli hlin dertli bile sayru ne bilsn saglar Maklgun hil'atini her kime giydrdn ise Gelmez gzine zerrece Firdevs-i al bglar Ynus hsnn kitbn bir ho tem eylemi Anda sala klara dag stine kor daglar

298 B. 15a, A. 26.

Ynus Emre Dvn

366 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Toldur kadeh sungl bize k arbndan iy sk Ol badyadan gerek bize andan ie eyh fak Sohbetmz ilhdr szmz kevser bdur humuz hlar hdur algumuzdur dost firk Kim ki bir dem sohbet ola mft mderris mt ola Bir lh devlet ola andan ien old bk Hrka v takye yol virmez ferecile lim olmaz Dn diynet olmaycak n'eylersn bunca varak Okdun yidi mushaf tat gsterrsn sf nki amel eylemedn gerekse var yz bin ok Bin kez hacca vardunsa bin kez gaz kldunsa Bir kez gnl sdunsa gerekse yz yl yol dok Gnl mi yig Kabe mi yig eyit bana akl iren Gnl yigdr zr ki Hak gnlde tutar turak Konyla gnlleri smarlad Hak Resl'e Mirc gicesi dostla bu keleci old dak Ynus senn in budur dutgl ulular etegin Dilerisen pk olasn gnllerde olgl bk

F. 192b, T. 81a, YE. 90a, RY. 42b, NO. 193b, K. 121a, Rt. 33, M. 31.

Dr. Mustafa Tatc

299

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

367 Biz uludan iitdk evvel er yaratld Pdihun birligin evvel kadm er bildi Bunca yl bunca zamn biz iitdk b-gmn alap kend sunndan ere Tanrlk kld Eydrler bir kud hikmeti kidi ki cihn rifi ol kudan ibret ald Ol kuun her bir yni yz bin yigirmi drt bin Evvel ol ku uuban rahmet gline tald n glden gir dndi budak zere kond Silkindi her bir ynden bir tamla su dkldi Ol suyun her birisin bir cn yaratd gzin Ol cnun her birisi bunda peygamber old Evvelki bnyd old alt kez dny told Yidincisi buyd bu dem yaratld dem toprakdand Azzl oddand itdk Azzl'i dem'e bakd gldi Secde geldi dem'e eydr inn kademe Cmle firite indi Azzl dura kald Eydr ben oddan olam yz bin yl tat klam Tapu buyuracagn tatn arza kld Ol halkun varlgndan pdih birliginden ol bir sz sebebinden srildi lanet old Her kim kendyi grdi std bls old Kii ne buldysa misknligile buld

300 13

Ynus Emre Dvn Eksikligm Hak bilr k bana ol virr Klgl Ynus'a tmr k beni benden ald K. 150b, YE. 100b, RY. 64b, Rt. 14b, M. 46. 1 2 3 4 5 6 7 8 368 Sana ibret geregise gel gresin bu sinleri Ger tasan eriyesin bakup gricek bunlar unlar ki okdur mllar gr nie old hlleri Sonuc bir gnlek geymi anun da yokdur yenleri Kan mlke benm diyen kk sary begenmeyen imdi bir evde yaturlar talar olm stnleri Bunlar eve girmeyeler zhd tat klmayalar Bu beyligi bulmayalar zr gedi devrnlar Kan ol rn szller kan ol gne yzller yle gib olm bular h belrmez ninlar Bunlar bir vakt begler idi kapuclar korlar idi Gel imdi gr bilmeyesin beg kangdur ya kullar Ne kapu vardur giresi ne yimek vardur yiyesi Ne k vardur gresi dn olmdur gndzleri Bir gn senn dah Ynus benven didklern kala Seni dah byle kla nitekim kld bunlar F. 193b, T. 81b, YE. 97b. 1 369 Ol geidn korkus u beni yoldan kod Geemez degme kii kprsin kldan kod

Dr. Mustafa Tatc

301

2 3 4 5 6 7 8 9

Yirde gkde ol dostun hikmetleri b-pyn Hikmetine talaldan u beni klden kod ndi kzi ol lan l ile azdurmaga Sinek ile Hak alap kzi elden kod kz taun stinde ta balk gtrr Balk suyun iinde binsn yilden kod Cehennem key karanu Cehennem tahte's-ser Kula ayruk su'l yok kul su'lden kod Dosta k olanun gci szine yiter Gci szine yiten szini dilden kod Dostun etegin dutan dostla bzr ider Bzr iden dostla bzrn elden kod itdn Meryemogl dostna varur iken Gr hir yarm igne s'y yoldan kod Ynus eydr dimegil dost girek severin Dost girek sevenler benligin elden kod

F. 194a, T. 82a, K. 191a, NO. 186a, RY. 59b, YE. 92b, M. 68, A. 25. 1 2 3 370 Ben bende seyr ideriken aceb srra irdm ah Bir siz dah siz de grn dost bende grdm ah Bende bakdum bende grdm benmile ben olan Sretme cn olan kimdgini bildm ah Ben istedm buldum an ol ben isem y ben kan Seemedm andan beni bir kezden ol oldum ah

302 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ynus Emre Dvn Sret toprakdur diyeni gnlm kabl itmez an Bu topragun cevherini Hazret'e irgrdm ah Mnkir kii tuymaz an dertllern sizer cn Ben dost bg blbliyem ol bgeden geldm ah Mak bizmledr bile ayru degl kldan kla Uzak sefer bizden kala dost yakn buldum ah Degme bir yol kandan bana taglmayam degme yana Kutlu old bu seferm ho menzile irdm ah Mansr'dum ben ol zamn u yine geldm bunda ben Yak klmi savur yile ben Ene'l-Hak didm ah Ne oda yanam daglam ne dra kam boglam m bitince yriyem teferrce geldm ah Munim oldum yoksul iken benm old kevn mekn arka v garba ser-te-ser yire gge toldum ah Nitekim ben beni bildm diledgm Hakk' buldum Korkum an buluncad korkdan kurtuldum ah Ynus kim ldrr seni viren alur gine cn Bu cnlara hkm ideni kim idgin bildm ah F. 195a, T. 82b, HB. 10b, K. 146b, YE. 98a, RY. 3b. 1 2 371 Evvel dah vard cnumda bu k od Ekere itmez idm bilrdm ki dost kod Drt kitb erh iden bulmad ka re Ne begler ne sultnlar ne mderris ne kd

Dr. Mustafa Tatc

303

3 4 5 6 7 8 9

Yir gk kim rlmaz yiller esp deprenmez Her nesne muhkem olur k olcak bnyd Ik anadan dogmad kimseye kul olmad Hkmile esr klur cmle bilii yad Gnde bin kez yanaram rzyam ben ol oda Zr ekkerden rn bana kunun od Ika Mecnn olanlar ass-ziyndan frig Korkmaz ss sovukdan pes ne biliser od Ezelden benm fikrm Ene'l Hak'd zikrm Henz dah togmadn ol Mansr- Bagdd Ik od c eyledi cnum ho eyledi Kimse syndremez cnumda yanan od Ik engine denn melmet olur ii Anun in bed-nmdur miskn Ynus'un ad

F. 196b, T. 83b, K. 90a, NO. 182a, RY. 72b, YE. 95b, Rt. 28, M. 18, . 75a. 1 2 3 4 372 ki cihn undur sana gnl viren kii Yalan syler k degl gzin senden ran kii Bu fennun terkin ura ol beknun kaydn gre Zih devletl cn anun yz agla varan kii Kendligin terkin ura senn yolunda cn vire Sorsuz umaga gire sen sultna iren kii Her ki bu dnydan geer k kadehin tolu ier Ika cnun sau saar dost glini diren kii

304 5 6 7 8 9 10 11 12

Ynus Emre Dvn Cn ne imi dost yolna k an terkitmeye Bu cnla bin cn alur cnn Hak'a viren kii Cnn krne vire yzin ayaklara sre Erenler gnline gire Hak'dan haber soran kii Akl gide hayrn ola dnyede ser-gerdn ola Kfri anun mn ola ka gnl viren kii Terk ide fsid ileri i idine dervleri Akda gzden yalar dost haberin duyan kii Gzlerini giryn ider cigerini biryn ider Gnlleri hayrn ider k eseri olan kii n dnye bilrsin fen ne yatarsn dne dne Uyhu m'uyur kana kana dost yoln soran kii ol kim sorar dost kandadur kanda dirisen andadur Makla seyrndadur girek k olan kii Miskn Ynus sabr eylegil bu dnynun zahmetine Drl cefya katlanur sen sultna iren kii HB. 17a, K. 193b, YE. 101b, RY. 33b, 61a, M. 70, A. 29. 1 373 idn iy yrnlar Eve dervler geldi Cn krne virelm Eve dervler geldi Her kim grdi yzini ndrr kendzini lm-i btndan ter Eve dervler geldi

Dr. Mustafa Tatc

305

Dervler uar kular Deniz kenrn klar Zih devletl balar Eve dervler geldi Dervler yzi sulu Grenler olur del Btn Ar'dan ulu Eve dervler geldi Seyd Balum ilinden eker tamar dilinden Dost bgesi yolndan Eve dervler geldi Ynus kulun grsz Kimsesi yok yalunuz Fid olsun cnumuz Eve dervler geldi F. 197a. 374 Mstef'iln Msef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4

Dnn mnun varsa hor grmegil dervleri Cmle lem mtk durur grmeklige dervleri Ay u gne mtk durur dervlern sohbetine Firiteler tesbh okur zikir ider dervleri Terslar tapuya gelr hkm slar zebn olur Taglar talar secde klur gricegez dervleri Ol Fahr-i lem Mustaf ol maden-i sdk u saf sterisen andan vef incitmegil dervleri

306 5 6 7 8 9 10

Ynus Emre Dvn ncidesin h ideler mrin glin kurdalar Gzsz olasn yideler t bilesin dervleri Derv ok rak atar hey dimedin cna batar Gfil olma yiter tutar hor grmegil dervleri Yir gk eydr hrka hak himmetleri olsun bk n pdih old sk esridiser dervleri Gkden inen drt kitb gnde bin kez okursan Va'llh ddr grmeyesin sevmezisen dervleri Devletller sever bizi her dem sorar hlmzi Krdr mnkirlern gzi grmeyiser dervleri Ynus eydr bu k geldi lmi cnum diri kld Sen ben dimek dilden kald gricegez dervleri F. 197b, T. 84a, B. 47b, K. 152b, YE. 98b, RY. 7a, A. 32. 1 2 3 4 5 375 Menzili rak bu yolun bu yola kim varas Mkili ok bu hln bun kim baaras Bu yola yarak gerek eksk gerek ok gerek Key demr yrek gerek bu sarp yola giresi mn aldagular biln okdur bu yolda Nefsine uyanlarun gitmez yzi karas Yitmi bin riy eri vardur bu yolda biln Nefs ldrmi er gerek ol eriyi kras Togrulk mancng istigfr tayla Togru vard atld ykld nefs kalas

Dr. Mustafa Tatc

307

6 7 8

Kimde kim togrulk var bilgil kim ldrr r ki cihna yarar girek er ser-myesi nce Srt kprsi genez imi bu yolda Dosta giden kiinn togrulkdur resi Ynus imdi saladur gel gidelm yoklga Gz eger lyksa Hak ddrn gresi F. 198b, T. 84b, NO. 191a, YE. 99a, RY. 9b, Rt. 32, A. 28. 376 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2 3 4 5 6 7

Ikun od ddi cna eritdi yrek yagn Kesdi hevsetn kkin oda yandurd bgn Kazd kahr kazmasla cnda cef ocagn ald nefsmn boynna himmet eri bagn Rahmet suyyla yud gnlm evin ap-arca Hdmet kapusundan ana sund kr ayagn Her kim bizi yererise Hak dilegin virsn ana Urmaklga kasd idenn dem pem ayagn Kim bize ta atarsa gller nisr olsun ana rguma kasd idenn Hak yandursun rgn Miskn gnln k elinden iki bkldi vcd Tevbe kapusndan sundum ana mn tayagn Gel imdi iy miskn Ynus hevseti elden brak alab'um rz eyle bize kanat bagn F. 199b, T. 85b.

308

Ynus Emre Dvn 377 Gerek k olanlarun hemen dost sever cn Undur kibr knini maka terk ider cn Gerek k gt bilmez zire gt ass klmaz Karr itmez gt ile bulmak ister ol Sbhn' Gerek k olanlarun yzinde nin olur Dn gni turmaz akar gzleri yanun kan Bu cmle lem sevdgi bu dn ile bu mndur Va'llhi ksuz gerekmez ol dn ile ol mn Bir ucna varursa ayru degl k cn Sorun cmle klara kldan kla bilr an Evvel-hir Hayy'l-Kayym klara ma'kd Aklun varsa hisb it geiser bu k devrn Her kim kam diyben hasret gerr varsa Gzi hicbldur anun grinmedi k nihn Ynus yzn kaldurmagl klarun ayagndan Fid eyle yz bir cn anda bulasn sultn NO. 183a 1 2 3 378 Erenler bir denizdr k gerek talas Bahr gerek denizden girp gevher alas Gine biz bahr olduk denizden gevher alduk Sarrf gerek gevhern kymetini bilesi Yri var epsem ol a ne simsrlk satarsn Al gibi er gerek i bu srra eresi

1 2 3 4 5 6 7 8

Dr. Mustafa Tatc

309

4 5 6 7 8 9 10 11

Muhammed Hakk' bildi Hakk' kendde grdi Cmle yirde Hak hzr gz gerekdr gresi Dile rzkn Hak'dan nahnu kesemn pinhn Nefsin bilmi er gerek gz hicbn silesi Didm i bu nefesi klar hkmiyile Bhllksuz er gerek bir karra duras limler kitb dzer karay aka yazar Gnllerde yazlur bu kitbun sresi Yri hey sf zerrk ne slslk satarsn Hak'dan artuk kim ola kula dilek viresi Hak durag gnlde yt var Kur'n'da Ar'dan yukar cnda k burcnun kulesi yle del olmam bilmezin dnden gni Yregmde iledi k oknun yaresi Gel imdi miskn Ynus tut erenler etegin Cmlesi misknlikde yoklugm resi F. 200b, T. 86a. 379 Filtn Filtn Filn

1 2

Pdihlar pdih ol Gan Emrile viribidi bize cn Od u su v toprag yili bile Anunla bnyd eyledi teni

310 3 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Yaratd yitmi iki drl dili Arada stn kod mslmn Biz mslmn Muhammed mmetine Hilt virdn bize dn mn Cn nrdandur nra karrsan Ayb eyleme sret olursa fn Zekeriyy agaca sgnmagn Bguyla iki dildrdn an Eyyb'un kurda yidrdn tenini Sabrla buld o dah dermn Yakb' agladup aldun gzlerin Ysuf' Msr'un sen itdn sultn Kamuya sz syledr ibret in Ynus' da syledr ol Sbhn' F. 203a. 1 2 3 4 380 Nie bir besleyesin bu kaddile kmeti Ddn dnye zevkna unutdun kymeti Toprakdan yaratldun yine toprakdur yirn Toprak olan kiiler n'ider bu almeti Uslu degl deldr yce sarylar yapan kbet vrn olur cmlenn imreti Dri kazan yi-yidr bir gnl ele getr Yz Kabe'den yigrekdr bir gnl ziyreti

Dr. Mustafa Tatc

311

5 6 7 8

Kermetm var diyen halka slslk satan Nefsin mslmn itsn varsa kermeti Nefsin mslmn iden Hak yola togru giden Yarn ana olsar Muhammed efati Yz bin peygamber gele h efat olmaya Vay eger olmazsa Allah'un inyeti Ynus imdi sen dah gireklerden olgr Girek erenler imi cmlenn ziyreti

F. 199a, T. 85a, YE. 97a, RY. 56b, NO. 186a, K. 186b, A. 32, . 73a, M. 65, Cmi'n-Nezir 784. 1 381 Ikun ald benden beni Bana seni gerek seni Ben yanaram dni gni Bana seni gerek seni Ne varlga sevinrem Ne yokluga yirinrem Ikunla avnuram Bana seni gerek seni Ikun klar ldrr Ik denizine taldurur Tecellyile toldurur Bana seni gerek seni Ikun zencrini zem Del olam taga dem Sensin dn gn endem Bana seni gerek seni

312 5

Ynus Emre Dvn Eger beni ldreler Klm gge savuralar Topragum anda agura Bana seni gerek seni Sflere sohbet gerek Ahlere hret gerek Mecnn'lara Leyl gerek Bana seni gerek seni Ne Tamu'da yir eyledm Ne Umak'da kk bagladum Senn in ok agladum Bana seni gerek seni Cennet Cennet didkleri Bir ev ile bir ka Hr steyene virgil an Bana seni gerek seni Ysuf eger haylni Dde greydi bir gice Terk ideyidi mlklerin Bana seni gerek seni Ynus agururlar adum Gn gedke artar odum ki cihnda maksdum Bana seni gerek seni F. 201b, T. 86b, NO. 186a, HB. 13a, YE. 90a, . 82a, A.

10

28. 1 382 Dilszler haberini kulaksz dinleyesi Dilsz kulaksuz szin cn gerek anlayas

Dr. Mustafa Tatc

313

2 3 4 5

Dinlemedin anladuk anlamadn dinledk Girek ern bu yolda yoklukdur ser-myesi Biz sevdk k olduk sevildk mak olduk Her dem yini dirlikde sizden kim usanas Yitmi iki dil sedi aramuza sz ddi Ol bak biz bakduk yirmedik m u hs y Ynus imdi vel yirde gkde toptol Her bir taun altnda bir mrnogl Ms F. 202a, T. 87a, YE. 91b, K. 62a, NO. 181a, Rt. 27, A. 26.

1 2 3 4 5

383 Nashat kandlinden bir iret grndi Tenm iinde cnum andan yana srndi Nefsmn ejdehs dndi bana haml'itdi Kanat hay dimezse hakkatdr yir indi Kanati yar idin uyma nefs dilegine resin hakkate yirn buldun tur indi Kanat didgini eger sen tutmazsan Nefsne uyarsan ser-gerdn ol var indi Ynus Hak tecellsin ir dilinden syler Cnda gevher varsa Hak'dan yana yrindi F. 202b, T. 87a, K. 82a, NO. 182a, YE. 94a, M. 14, . 76b. 384 Mstefiln Mstefiln

mrm beni sen aldadun h n'ideyin mrm seni

314

Ynus Emre Dvn Beni deprenimez kodun h n'ideyin mrm seni 2 Benm varum hep sen idn Cnum iinde cn idn Hem sen bana sultn idn h n'ideyin mrm seni Gnlm sana egleridm Gl diyben yylardum Garbseyp aglardum h n'ideyin mrm seni Giderimi bunda gelen Dny ii cmle yalan Aglar mrin yav klan h n'ideyin mrm seni Hayrum erm yazlsar mrm ipi zliser Gidp sret bozulsar h n'ideyin mrm seni Br koyuban kamasan Ggnci gibi gmesen lm arbn imesen h n'ideyin mrm seni Birgn ola sensz kalam Kurda kua gn olam ryben toprak olam h n'ideyin mrm seni Miskn Ynus bilmez misin Yoksa nazar klmaz msn lenleri anmaz msn h n'ideyin mrm seni

Dr. Mustafa Tatc

315

F. 204b, T. 88b. 1 2 3 4 5 6 7 8 385 Bu ne glecek yirdr aglasana key kat Azrl seni kovar kat cn almeti Sanma kalasn bunda gensz varasn anda Anca yatasn sinde grince kymeti Ml u mlkden ayrlup sine varasn turup Mnker Nekir gelp su'l idiser kat ki feriteh ine gele karuna kona Gnhlarun yaza sala boynuna biti Gnhlarun tartalar andan Srt'a ilteler Zebnler dutalar fignlar ola kat srfl srn ura halyk tur gele Ba auk yaln ayak sslar ola kat Ata oguldan beze bakmaya ana kza ol gn geliser bize unutma arast Ynus gnhun okdur sen aglarsan hakdur Yarn sana gerekdr Muhammed efati F. 204a, T. 88a, B. 16a, A. 30, RY. Mecma, 16a. 386 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln 1 2 Kime gnl virdmise benmile yr olmad Hlm bilp derdm sorup bana vefdr olmad Hak'dan meger takdr idi gnl sana k idi Hi kimsene bencileyin derde giriftr olmad

316 3 4 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Ikdan degl ikyetm kend tli'mden durur Kend yoln aramayan childr ol er olmad Ik bir ulu hilat durur bir nieye virdi alap Bir nieler mahrm kalup kdan haberdr olmad Ik bir ulu nazar durur k cn ddr durur Ik olmayan gnller vrnedr r olmad brhm'e Nemrd odn kdur glistn eyleyen Ikdan n irdi bir nazar gl-zr old nr olmad Yaradld yir ile gk Muhammed dostlgna Levlk ana dell durur ansuz yir gk olmad Ikda kahrlar ok olur k erine gayret muhl Ynus k oldunsa klarda r olmad F. 205b, T. 89a, K. 179b, RY. 70b, Rt. 31, A. 29. 387 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 Mslmnlar zamne yatlu old Hell yinmez harm kymetl old Oknan Kur'n'a kulak tutulmaz eytnlar semirdi kuvvetl old Harm ile hamr tutd cihn Fesd iler iden hrmetl old Kime kim Tanr'dan haber virrsen Kakr ban salar hccetl old

Dr. Mustafa Tatc

317

5 6 7 8 9

akird stdla arbede klur Ogul atayla izzetl old Fakrler misknlikden ekdi elin Gnller ykuban heybetl old Peygamber yirine geen hocalar Bu halkun bana zahmetl old Dutulmaz old Peygamber hadsi Halyk cmle Hak'dan utlu old Ynus gel ksan tevbe eyle Nasha tevbe uc kutlu old F. 206a, T. 89a, . 76a.

1 2 3 4 5 6

388 Geldi gedi mrm benm ol yil esp gemi gibi Hele bana yle gele ol gz aup yumm gibi bu sze Hak tanukdur bu cn gevdeye konukdur Bir gn ola ka gide kafesden ku um gibi Miskn dem oglann benzetmiler ekinciye Kimi biter kimi yiter yire tohum sam gibi Bu dnyede bir nesneye yanar im gyner zm Yigid iken lenlere gk ekini bimi gibi Bir hastaya vardunsa bir iim su virdnise Yarn anda karu gele Hak arbn imi gibi Bir miskni grdnise bir eskice virdnise Yarn anda sana gele Hak arbn imi gibi

318 7

Ynus Emre Dvn Ynus Emre bu dnyda iki kii kalur dirler Meger Hzr-lys ola b- Hayt imi gibi F. 207a. T. 89b. 389 Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 Ekere kldum bugn pinhnum Cn virben buldum ol cnnum Cn gnl hayrn kalupdur ma'ka Makla srerem devrnum Derd gerekdr derd gerekdr derd gerek Kim gerek derde virem dermnum B-meknam anun in dnyede Kimsene bilmez benm meknum Kn buldum n'iderem ben ayrug Yagmya virdm bugn dkknum Top benem evgn aldum alaram Kim ala bu topdan meydnum Yir benmdr gk benmdr Ar benm Gr niesi germiem sayvnum Ynus oldysa adum pes ne aceb Okuyalar defter dvnum F. 207b, Rt. 32. 1 390 y yrenler eydimezem cnum neye taldugn Dilile vasf idemezem gnlmi kim aldugn

Dr. Mustafa Tatc

319

2 3 4 5

Gnlm tol sgmaz dile kdur ol kim hl bile Ik nieyi virdi sile anlayamaz n'oldugn Ikdan haber bilenlern k derdile tolanlarun Kfri mn olanlarun ayblaman gldgini Aglamak glmek ka dirilmek lmek ka Kahrla lutf bir bilr bilmez mell oldugn Ik Ynus' eyledi ll Ynus kan ka hell Kon varn itsn pyiml grmesn ayruldugn YE. 101b, HB. 13a, Rt. 28.

1 2 3 4 5

391 Erenlern gnlinde ol sultn dkkn ad Nie bizm gibiler anda konuban gdi Cmle erenler ud taglar yazlar gedi Ik kazanna ddi kaynayubann bidi Bu dnyenn meseli benzer murdr gevdeye tler murdra di Hak dost kod kad k m diyem ana cn terkini urmad k ana diyeler melmet dile ddi Yine esridi Ynus Tapduk yzin grelden Meger anun gnlinden bir cur'a erbet idi Rt. 27, . 74a. 392 Mfteln Mefln Mfteln Mefln

320 1 2 3 4 5

Ynus Emre Dvn Blbl-i haste gl yzn grdi arast eyledi rdi k ma'kna kr beret eyledi Gaflet ile yaturdum h nazar eyledi bana Didi ki uyhudan uyan geldi iret eyledi Hayli zamnd vadeye salmd zafini Grdi gnl ikestesin kapd imret eyledi Ben garbn htrn sormaga geldi ol sanem Dzdi gnl snugn htr ziyret eyledi Gr bu dervi Ynus' tercemn- lisn okur Dir ki bu kla beni Tanr dellet eyledi B. 52a, K. 182a, RY. 48a, M. 62. 1 2 3 4 5 393 steridm Allah' buldumsa ne old Aglardum dn gn gldmise ne old Erenler meydnnda yuvalanur top idm Pdih evgnnda kaldumsa ne old Erenler sohbetinde deste kzl gl idm Aldum ele geldm soldumsa ne old limler mderrisler medresede buldlar Ben harbt iinde buldumsa ne old it Ynus' iit u yine del olm Erenler mansine taldumsa ne old YE. 63b, B. 54a.

Dr. Mustafa Tatc

321

1 2 3 4 5 6 7 8 9

394 Andan ber kim kun benmle yolda old Rahmn yolna beni gstermege ba old Cnum zere turd Rahmn erisin dirdi eytn ilini urd key yagm tar old Ik nefs iline akd ne buldysa yakd Kibir kalasn ykd anda ok sava old Dost yzin yn grdm sr haberlerin sordum Didi gizl bilmezsin u syledm f old Nefs ili old harb kibr ayaklarda trb Gitdi perde v hicb dost gzme tu old Ik old elm benm gsterdi togr yolum Hakk'a kr kim hlm bayagdan ho old Anlar ki gz adlar bu dnyeden gediler Bekya uladlar menzilleri Ar old Bunlar bunda kaldlar dnyeye aldandlar Yalanclar oldlar hep bunlar kolma old lenler hlin bilmez gz aup gin dirmez Miskn Ynus Emre'nn meger bagr ba old Rt. 31, A. 29.

1 2

395 Ikla isteridk yine bulduk ol cn Gnlek idinmi geyer sretile bu teni Girmi sretde gezer cmle ileri dzer Gir kendye syler gevherile bu kn

322 3 4 5

Ynus Emre Dvn Bu dnye bir bzrdur sretler olm dkkn Bu dkkna girben oldur satan bu kn Bir nieler kayurur bunca mlum kald dir Viren oldur alan ol sormaz nedr ziyn Ynus imdi sen senden ayru degl hem cndan Sen sende bulmazsan kanda bulasn an

HB. 15a, NO. 191a, K. 147a, YE. 92a, 99b, RY. 4a, A. 25, . 84a, M. 4. 1 2 3 4 5 6 7 8 396 y dnyya aldanan hayrla ihsn kan Unutdun hireti efkatla mn kan Kimde ki efkat vardur rahmet dah andadur imdi bir gnli auk snn mslmn kan brhm Hall geldi Kabe'ye bnyd urd Oglna bak ald sml kurbn kan eddd bir umak yapd Nemrd gge ok atd Krn' da yir yutd dil Nuirvn kan Kim ki istedi buld kullug tamm old Key Msr'a sultn old Ysuf- Ken'n kan Resl Mirc'a agd gkden yire nr yagd Habb'm diy gdi ol Fahr- cihn kan Ebubekr ile mer yzlerinden nr tamar Snesi tolu Kur'n Osmn- ffn kan Bineridi Dldl'e bilinde Zlfekr' Erenler ad dni Tanr Arslan' kan

Dr. Mustafa Tatc

323

9 10 11 12 13 14 15 16

alap Tanr'nun hs Hazret'e geer nz Peygamber'n mus Hamza pehlevn kan Cneyd-i Bagdd v ibl v Marf- Kerh Anlar vard bu yol imdi ol erkn kan Byezd-i Bestm yidi kat gk seyrn Ol erenler sultn gevher-i maden kan Gedi bunlarun ag dny kahrun ocag Ebu'l-Mslim Necef shib-i krn kan Bir gnl ele getr fergt ol ge otur Konya ehrinde yatur ol iki sultn kan Fakh Ahmed Kutb'd-dn Sultn Seyyid Necm'd-dn Mevln Cell'd-dn ol Kutb- cihn kan Ol Seyyid Ahmed Kebr myesserdi ana nr Iylleri cmle r ol hulk merdn kan Ynus Emrem a gzn toprak eylegil yzn Sana dah diyeler cigeri biryn kan RY. 36a, K. 199a, M. 72.

1 2 3

397 Bakdugum yzde grdm O Tapdug'um nrn Maksdum bugn buldum ben n'iderem yarn Yarnum bugn bana ho bayram dgn bana Dde gelr n bana iidn ahbrn Dostun haberiyile nefsn sana yr eyle Yk dosta yarag eyle bu vcdun rn

324 4 5 6 7 8 9

Ynus Emre Dvn Vcda gelmeyince kimse Hakk' bilmedi Bu vcddan gsterdi dost bize ddrn Ern ddrn grdm gmn terkini urdum Dost bahesine girdm gerem gl-zrn Dostun yzi gl bana kam yol bul ana Kaykmazam drt yana n buldum k erini Elest bi-Rabbikm Hak'dan nid gelicek M'minler Bel diyp itdiler ikrrn Klu bel dinildi mnkir-muhib bilindi O demden duta geldi chiller inkrn Ynus'a kfr elinden ikyete geldiler y sultnum girek er kes gider znnrn RY. 60a, K. 192a, M. 68. 1 2 3 4 5 398 Hell kld maka k kend kann Mak nakndan okur her k Kur'n'n Yrdan ayru olnca aslup lmek yigdr k kend bragur boynna urgann Gitmez k gzinden hergiz mak hayli Nitekim Zelh virr Ysuf'un ninn Dirlik budur ka Mak yolnda le Sorarlarsa eyidem kun burhnn Belks'la Sleymn ka ddi bir zamn steyp bulmadlar bu derdn dermnn

Dr. Mustafa Tatc

325

6 7 8 9 10

Gkdeki Hrt-Mrt k in indi yire Zhre yzin gricek untd Rahmn'n Gzf grmen siz k kime ugradysa Sultn iltr badan yitrr hnmnn Ferhd bu k yolnda ban klnge tutd Hsrev rn derdinden dosta virdi cnn Leyl'yle Mecnn ii aceb gelr bu halka Abd'r-rezzk terk itdi k in mnn Zamn b-veflar cef klur Ynus'a Bir togru yr bulcak fid klur cnn YE. 96b, RY. 5b, K. 149b, NO. 183a, Rt. 30, A. 30.

1 2 3 4 5 6

399 y yrnlar iy kardalar grn beni n'itdm ah Ere irdm eri buldum er etegin tutdum ah Cnum bir gzsz cnd ii tolu sen ben idi Tutdum misknlik etegin ben menzile yitdm ah Korkar oldum bir Tanr'dan bzr oldum yatlu hdan bu im sagncla ben yoluma gitdm ah Anladum kend hlmi gzledm togru yolum Tutdum ulular etegin Hazret'e ben yitdm ah Giderdm gnlmden kni kn dutanun yokdur dni y yrnlar ben bu szi uludan iitdm ah ksan miskn Ynus Hazret'e dutgl yzni Anlayana gevher durur sz sarrfa satdum ah YE. 102a, RY. 29b, K. 171b, NO. 190a, M. 57, . 73b.

326

Ynus Emre Dvn 400 Yine yzini grdm yine yregm yand Dost senn kun od yregme dayand Grkl yzni gren gnlini sana viren Bell tapunda turan ne toyd ne usand Gevherdr senn zn gneden ar yzn ekerden datlu szn her kim grdi utand u gnlm garb idi cigerm kebb idi Grkl yzni grdm im taum bezendi Ynus Emre b-karr ol hb yze intizr Senden ayrlmaz nazar vard yakld yand RY. 15b 1 2 3 4 5 6 401 Mslmnlar kim grmidr k tevbe itdgini Y kim iitdi denize od dben ttdgini hum senn kun od ddi gnl derysna Aceblemen kaynayuban marifetler bitdgini Yz bin s'yilen Ms kla ser-gerdn gezer Aceblemen beni dah k nihengi yutdugn Yzgelik grenimeyen kul girmesn bu denize Ik denizi derin olur aceblemen batdugn Sarrflg grenmeyen bu gevheri boncuk sanur Varur virr yok nesneye bilmez neye satdugn Her kim ol dost ddrn bunda yn grmezise Yarn ol ser-gerdn geze h bilmeye n'itdgini

1 2 3 4 5

Dr. Mustafa Tatc

327

Uda miskn Ynus eydr Tapdug'umuz dost yzidr nanmayan ibu sze eydebilsin eytdgini NO. 182b, Rt. 29, A. 26. 402 Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln Mstef'iln

1 2 3 4 5 6 7

Bu k denizine talan hcet degl ana gemi Yhd kanda bulalum sohbetile bu demi Dnylgum yokdur dime bu gussay k yime Mak ger sevdnise gider gnldeki gam Ben sevdgm makay sen dah bir grseyidn Virmeyedn bu gdi fid klaydun sen cn k kii gt bilmez zir gt ass klmaz Undur ol kibr kni terk eyler gider dkkn Girek k olanlarun yzinde nin olur Dnin gnin turmaz akar gzleri yanun kan Bu cmle lem sevdgi ol dnile mn durur Va'llhi ksuz gerekmez ol dniyile mn Ynus yzn kaldurmagl klarun ayagndan Fid eyle yz bin cn andan bulasn Sbhn' RY. 52b, K. 162a, YE. 100a, NO. 185a, M. 52. 403 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

Yort iy gnl sen bir zamn sde frig ho yri Korkma kayrma kimseden gussa v gamdan bo yri

328 2 3 4 5 6 7 8

Ynus Emre Dvn Hakkate bakarsan nefsn sana dmnyiter Var imdi ol nefsnile vuru-toku sava yri Nefsdr eri yolda koyan yolda kalur nefse uyan Ne in var kimseyile nefsne kak bu yri Dilerisen bu dnyenn errinden olasn emn Terk eyle bu kibr kni hrkaya gir derv yri sterisen bu dnyede ebed serho olasn Ik kadehin tolu gtr yl on'ki ay serho yri Kimse bgna girmegil kimse gline dirmegil Var kend makunla bgede el al yri Gnllerde ig olmagl mahfillerde ig olmagl ig nesnenn ne dad var gel k odna bi yri Ynus imdi ho sylersin diln ile erh eylersin Halka nashat satnca er ol yolunca ho yri NO. 191b, K. 148b, RY. 5a, Rt. 28, . 81a, M. 45. 1 404 Gnlm ddi bir sevdya Gel gr beni k n'eyledi Baum virdm gavgya Gel gr beni k n'eyledi Ben yrrem yana yana Ik boyad beni kana Ne kilem ne dvne Gel gr beni k n'eyledi Ben yrrem ilden ile Dost soraram dilden dile

Dr. Mustafa Tatc

329

Gurbetde hlm kim bile Gel gr beni k n'eyledi 4 Benzm sar gzlerm ya Bagrum pre yregm ba Hlm bilen dertl karda Gel gr beni k n'eyledi Gurbet ilinde yrrem Dost dmde grrem Uyanup Mecnn oluram Gel gr beni k n'eyledi Gh tozaram yirler gibi Gh eserem yeller gibi Gh aglaram seller gibi Gel gr beni k n'eyledi Akar sulayn aglaram Dertl cigerm taglaram eyhm anuban aglaram Gel gr beni k n'eyledi Y elm al kaldur beni Y asluna irdr beni ok aglatdun gldr beni Gel gr beni k n'eyledi Ben Ynus- b-reyem Badan ayaga yareyem Dost ilinde vreyem Gel gr beni k n'eyledi Mecma Nu: 442, s. 74, . 77a. 405 Mstefiln Mstefiln

330 1

Ynus Emre Dvn Yok yire gerdm gni h n'ideym mrm seni Sennle olmadum gan h n'ideym mrm seni Geldm gedm bilmedm Aglayup gussa yimedm Senden ayrlam dimedm h n'ideym mrm seni Seni bana yr sanurdum Bana vefdr sanurdum Aygr imisin bilmedm h n'ideym mrm seni Kan sana gvendgm Sevinben zendgm Kll kalur kazandugum h n'ideym mrm seni Gidp gine gelmeyiser Gelp beni bulmaysar Bu begligi srmeyiser h n'ideym mrm seni n beni koyup gidesin Varup sinleye giresin Anda gelp syleyesin h n'ideym mrm seni Hayrum erm yazlsar mrm ipi ziliser Sret benden bozulsar h n'ideym mrm seni Miskn Ynus gidisersin Aceb sefer idisersin

Dr. Mustafa Tatc

331

Hasretile kalsarsn h n'ideym mrm seni YE. 97b, K. 144b, . 82b, RY 64a. 406 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 Bir skden idk arb Ar'dan yce meyhnesi Ol sknn mestleriyz cnlar anun peymnesi Bir meclisdr meclismz anda ciger kebb olur Bir emadur anda yanar ay u gne pervnesi Ol ema karu yananun kll vcd nr olur Ol od bu oda benzemez h belrmez zebnesi Ol meclisn klar brhm Edhem'dr biri Belh ehri gibi bin ola her gede vrnesi Bizm meclis mestlerinn demleri Ene'l-Hak olur Bin Hallc- Mansr gibi en kemne dvnesi Ik arbn ienlere gel bir nazar eyleyi gr Bunca yldur nie dner ol meclisn piylesi Ynus bu szlern senn man durur bilenlere kil-kmil olan kii bu manye inanas

RY. 64b, K. 175b, YE. 98a, Rt. 29, A. 27, Mecma, Mill Ktp. Nu: 442, s. 92. 1 407 kdum erik talna anda yidm zmi Bostn ss kakyup dir ne yirsn kozum

332 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Ynus Emre Dvn Kerp koydum kazgana poyrazla kaynatdum Nedr diy sorana bandum virdm zini plik virdm ulhya sarup yumak itmemi Becid becid smarlar gelsn alsun bezini Bir serenn kanadn krk kanluya ykletdm ifti dah ekmedi kald yle yazl Bir sinek bir kartal kaldurup urd yire Yalan degl gerekdr ben de grdm tozn Balk kavaga km zift tursn yimege Leylek koduk togurm bak a unun szini Bir kt ile gredm elsz ayagum ald Grep basamadum gyndrdi zmi Kf Tag'ndan bir ta yle atdlar bana ylelik yire ddi bozayazd yzmi Gzsze fsldadum sagr szm iitmi Dilsz agrup syler dilmdeki szmi Bir kz bogazladum kakldum sere kodum kz ss geldi eydr bogazladun kazum Ugrulk yapdum ana bhtn eyledi bana Bir eri geldi eydr kan aldun gzgmi Tosbagaya ugradum gzszsepek yolda Sordum sefer kancaru Kayser'ye azimi Ynus bir sz sylemi h bir sze benzemez Mnfklar elinden rter man yzini

NO. 184, . 87a, a. 26, 44, YE. 105, Niyz-i Msr, Al Nevrekn, eyhzde Muhyiddin, smil H. Bursav, brahm Hs.

Dr. Mustafa Tatc

333

1 2 3 4 5 6 7

408 Dost yzini gricegez artar gzlermn nr Umak gelmez nazaruma hezrn bin olsa Hr Dost gzmn nr durur bu gnlmn srr durur Bir dem ansuz olmazam cnum anunladur diri Ol dostla durur benm dnin gnin mnctum Ben kandasam dost andadur n'iderem Ms v Tr' Ol dost durur kamularn hcetini rev klan Var hcetn andan dile yzn derghna sri Eger gerek ksan key beklegil sr szini Bir szden oda atdlar miskn Hallc- Mansr' bu szm anlamayan eydem sana neye benzer Hayvn durur anun gibi tagda yrr sri sri Ynus girek ksan rlmadn togru durgl Irlmadn togru varan ol griserdr ddr K. 138b, YE. 94a, RY. 71b, M. 40. 409 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2 3

Ne kim senn cevrnile germiem ben gnmi Ikun od karsar Ar'a degin dtnmi Ikun od ddi bana ben yanaram ne gam sana Yanup im kl olmam gzetme tara tonum Yanup oda dirsen girem yatluga ba indrmeyem Senden yzm dndrmeyem n sana tutdum yzmi

334 4 5 6

Ynus Emre Dvn Gndz hlm gren kii kfir ise gynr zi Kim ne bilr ben bilrem kim nie geer dnmi Kasdum budur ehre girem feryd u fign koparam Yine dnben korkaram iide dmnnmi Eydr Ynus kim hakkat ben Mecnn oldum kbet N'ola disen Mecnn-sfat ho tutunuz Mecnn'um YE. 102b. 410 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 Girek k oldunsa gel k kitbndan ok Cn gzini adunsa hakkat bulasn Hak' Degme limler okmaz bu klar kitbn Zr ki ol yazm an ezel ebed oldur bk klarun Ar yzinden mak gitmez gzinden Dima okur szinden zr kim ol durur fak eyh dnimend fak gnl yapan bulur Hak' Sen bir gnl ykdunsa gerekse var yz yl ok Ynus k oldunsa makun buldunsa Mkn bulan kii yok durur nesneden bk YE. 102b. 411 Mefln Mefln Feln 1 Zih dery ki katreden grindi Ne derydur ne katredr gr indi

Dr. Mustafa Tatc

335

2 3 4 5 6 7 8 9 10

Aceb katre ki dery anda mahf Bu mahf srr sen senden sor indi Murd on sekiz bin lemn sen Bu gaflet pes sana sendendr indi Sana gel sen seni sende bulgr Sana bak sendeki bil kimdr indi Fen ol kim bulasn zevk-i vuslat Bu szm d midr sana yor indi Hicb- nr u zulmet klli sende Nie sen sen nie ben ben tur indi Sana senden yakndur ar tap bak Yoran mlkine sultn ol yor indi Aslda k u mak u k bir Bu birden geri kim yz bin grindi Eger yne bin olsa bakan bir Gren bir grinen bin bin grindi Saladur kime gark olmak dilerse Ynus bu bahre gavvs ol gir indi NO. 191b, YE. 102a, K. 195b, RY. 62a, HB. 12a, . 77a, A.

26. 1 2 412 bu vcd bir kaladur akl iinde sultn bu gnl bir haznedr k tutm bekler an Nazar zre dil kapuc cmlesi akla tapuc Akldur iler yapuc eyler cmle bd an

336 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Ynus Emre Dvn Akl bada i bitrr nazar gzden bakar grr Akl gnl ire turur ol haslet besler an Akl taht eyledi ba yle bilr her bir ii Dny ire kil kii degmez kimseye ziyn Badur bu vcdun h badur aklun taht-gh Kat bumagl nigh buudur aklun dmn Eger kat buarsan baun nefse koarsan Nefs hline derisen ol budug akl kan Akl gitdi buu geldi akl evini buu ald mdi sultn buu old gze gstermez cihn Eger tama klursan grdgne kalursan Nefsn gm-rh klursan nazar dah old fn Nazar gitdi tama kopd nazar yirin tama tutd Basduk yirde fitne bitdi iletdi yine nefsn Nazar dah gzde olur kimde ne var bakar grr Tama ana dmn olur gzden savar ol nin mn durur cn erg gevde durur cn turag Kn durur mna yag gelse giderr mn Eger kne tutarsan gitdi senden mn dah Bi'llhi ol Tanr hak' yokdur bu szn yalan Ynus kun arta dursun cnun gynep dte dursun std aybun rte dursun oldur stdlar sultn B. 51b, RY. 28b, K. 169b, NO. 189b, M. 55.

Dr. Mustafa Tatc

337

413 Nie yllar mr srdm Anca aglayuban gldm de ecel sana geldm Esenledm dnym seni Srdm mrmi gerdm Cnum Hazret'e uurdum Ecel erbetin irdm Esenledm dnym seni Yrridm sag selmet Takdr eyledi melmet Ecel kld ho melmet Esenledm dnym seni Gelen geermi n'idelm Geln hrete gidelm Bu feny terk idelm Esenledm dnym seni Hayr u er itdgn iler Ol grinen drl dler Bitdi bu kamu tevler Esenledm dnym seni Dn gn iderdm zikir Zikir klurdum Hakk'a kr Ecel irdi bizi okur Esenledm dnym seni Ben bir dervidm dostum Hak'dan yana old kasdum Ecel tuzagna basdum Esenledm dnym seni

338 8

Ynus Emre Dvn Yrnlarum kardalarum Hakk'a lyk yoldalarum Esen kalsun rzdalarum Esenledm dnym seni y Ynus Emre b-re zn dutgl togru yre lme yogm re Esenledm dnym seni B. 26b. 1 2 3 4 5 6 7 414 Berk yapdun ol dnyya koyup gitmeyesin bigi Karanu yalnuz sinde varup yatmayasn bigi Geldn bu dr- mihnete aldandun fn lezzete Heves idp Hak sohbete dadn datmayasn bigi Behey miskn a gzni bu fnden yum gzni Gnhdan kara yzni h agartmayasn bigi Behey miskn gfil olma dny fn bk sanma Ecel yiticek agzundan lokman yutmayasn bigi Dirnegi tagdan gelmi cn u gnl mahbs olm Hep azn eytn alm gt dutmayasn bigi Tan idersin klara gnl gzi aklara Uymsn mnfklara sdka gelmeyesin bigi Ynus zn yalvarursan sdkla yola girrsen El alup tevbe klursan mahrm kalmayasn bigi B. 2b.

Dr. Mustafa Tatc

339

1 2 3 4 5

415 Dost gerek sevenlern dosta ulaur cnlar Kendye hayrn eylemi ezel ebed dost bunlar rm yok irte gice maksd dn gn ol hoca Anunin k gelicek tahtdan ykar sultnlar Dost elinden ol er h ald idi k arbn Anunin gitmez h dost firkdur honlar kam diyen cnlarun bagr kebbdur anlarun Gzlerinn akan ya cigernndr kanlar kam diyen cnlarun nin vardur anlarun Eti teni ar olur hem pals olur tonlar DTCF. 225a.

1 2 3 4 5 6

416 Ngh yagm eyledi k od cnumuz H kimse nitelikden virmez ninumuz Ne mna bakdurur ne hod dne tapdurur Ik od yle dutd ykd dkknumuz Virdi birlikden arb klduk dkkn harb Cmlesini terk itdk ass-ziynumuz Nie nin vireler kang yoldan soralar Kamusn elden koduk dn mnumuz Ne ass var ne ziyn gelsn cnuna kyan Cmlesinden geben bulduk Sultnumuz Birlikdedr varumuz biz bir olduk kamumuz kilik sylemege komaz lisnumuz

340 7 8 9 10 11

Ynus Emre Dvn Yz bin lisn n geldi yz bin cn yolda kald Yz bin gzler grmeye bizm cevlnumuz Bilelikden cnumuz h kalmad gamumuz Sf kendden aar maden knumuz Gel gr imdi bu kndan ne biter bu madenden Ayrlmazuz birlikden bulduk meknumuz Gzler nite griser kimse nite iriser ki cihndan te kurduk sayvanumuz Ynus imdi yavu var birlikden durur ikrr H kimesne bu milkden virmez ninumuz RY. 28b, YE. 102b, Rt. 91a, DTCF. 417 Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 Y ilh ger su'l itsen bana Bu durur anda cevbum u sana Ben bana zulm eyledm itdm gnh N'eyledm n'itdm sana iy pdih Gelmedin didn hakuma kem diy Togmadn didn s dem diy Sen ezelde beni s yazasn Toldurasn leme vzesin Her ne dilersen hakumda iledn Ne tua durdumsa sen tuladun

Dr. Mustafa Tatc

341

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Ben mi dzdm beni sen dzdn beni Pr ayb nin yaratdun y Gan Gzm aup grdgm zindn ii Nefs hev pr-tolu eytn ii Habs iinde lmeyeyin diy a Mismil murdr yidm bir iki ka Nesne mi eksildi mlknden senn Y szm gedi mi hkmnden senn Rzkun alup seni muhtc m kodum Y ynn yiyben a m kodum Kl gibi kpri yaparsn ge diy Geben kevser arbn i diy Kl gibi Srt'dan dem mi geer Y zilr y tayanur ya uar Yine fazlundur kulun geren Geben kevser arbn iren Kullarun kpri yaparlar hayr in Hayr oldur kim geerler seyr in Pes gerek kim anda muhkem ola ol Kim grenler diyeler u togr yol Terez kurdun gnhum tartmaga Kasd idersin beni oda atmaga Terz ana gerek bakkl ola Ya bazirgn tcir attr ola n gnh murdrlarun murdrdur Hazretnde yaramazlar krdur

342 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Ynus Emre Dvn Pes nin murdr aup tartasn Sen gerek lutfla an rtesin imdi dirsin seni oda uraym erri bir denk artugsa greyim erri azatmak gerekdr hayr ok Hayr olmayanlar old anda yok Sen basrsin hod bilrsin hlmi Pes ne hcet tartasn amlmi Hali'l-lh senden iy Rabb'l-enm Sen tem klasn ben ho yanam Gemedi mi intikmun ldrp ridp gzme toprak toldurup Bir avu topraga bunca kyl u kl Neye gerek iy Kerm-i Z'l-Cell Kara kldan n ki agard ak kl Bu cihn sevdlarn elden kogl n Ynus'dan gelmedi hergiz ziyn Sen bilrsin ikre v nihn Olmasun bizden sana ayruk cevb Sz budur va'llah alem bi's-sevb

F. 207b, B. RY. K. NO. 196b, HB, 15b.

Dr. Mustafa Tatc

343

SZLK -AAb(a): Yn esvb. Hz. Peygamber'in giydii ynden yaplm geni elbise. bd/bdn(f): Bayndr, en, ma'mr. Abd'r-rezzk(a): eyh San'an. Hrstiyan bir obann kzna k olup, dinini deitirerek evlenir. Bunun zerine ona bal olan derviler yanndan ayrlrlar. lerinden birisi eyhini terk etmez. Esasnda bu bir ilh imtihandr. eyh San'an, srrn bu dervie verir. eyhin evlendii kadn slm olur ve eyh eski hayatna dner. Kendisinden ayrlmayan tek dervi, eyh San'an'n makamna geecektir. Bu kssa Feridddin Attr'n Tezkiresinde geni olarak dile getirilmitir. Edebiyatmzda ak semboldr. Abes(a): Bo, mnsz, faydasz. Deersiz. b- Hayt(f.a): Hayat suyu, ebed dirilik verdiine inanlan efsanev su. b- Hayvan da denilir. Tasavvufta hakki ak. lm-i ledn, marifetullah, mrid-i kmilin szleri. b- Hayvn(f.a): Bkz. b- Hayt. b- Zemzem(f.a): Zemzem suyu. Ka'be civarnda bulunan mbarek kuyunun ad. bid(a): badet eden kul, zhid, ok ibdet eden kii. Tasavvufta ehli eriat anlamnda kullanlmaktadr. Aceblemek: Tuhaf bulmak, hayret etmek, hayretle karlamak. Acz 'Acze(a): Yal kadn. Kocakar. Ad urunmak(t): Ad konulmak, isim verilmek, adlanmak. Adl(a): Doruluk, adalet. Ag(t): Ak, beyaz. Aga at(t): Tabut, sal. gh(f): Uyank, bilen, rif. Gnl gz ak olan. Agz(f): Balama. Agdug(t): Adu, ykseldii, kt.(133/5) Adu eklindeki bu kelime vezin gerei "adu" okunmaldr. Agmak(t): Ykselmek, yukar kmak. Agu(t): Zehir. Agup-dnmek(t): Yuvarlanmak, saa sola hareket etmek.

344

Ynus Emre Dvn

Agyr(a): Yabanclar, bakalar, gayrlar. Tasavvufta kesret. nsann zihninde Haktan baka bir varlk varm vehmi yaratmas. h u vh(f): Alayp szlama, inleme, haykrma. h u zr(f): Alayp inleme. Ahad(a): Bir tek. Cenab- Hakk'n sayya gelmeyen birlii demek olup Vahdaniyyetinin hakikati iin kullanlr. Hakk'n Zat isimlerindendir. Ahbr(a): Haberler. Ahd(a): Sz verme. Ah(a): Karde, ftvvet ehli. Tarkat kardei. Ahmed(a): Hz. Peygamber'in adlarndan birisi. Ahvl(a): Hller, vaziyetler. Ahzn(a): Hznler. Ak teleme(t): Ak st, kesik st. Mecazen temiz sret iin kullanlr. kbet(a): Bir eyin sonu, nihyet, netice. kil(a): Akll, akl dnen ve hareket eden. Mutasavvfa gre srette taklp kalan zhid. Akl- Cz'(a): Yarm akl. Para akl. lah zat anlamayan ve kll akldan haberdr olmayan akl. Akl- kll(a): Btn akl, tam akl. lah zat idrak eden akl. Akl- ma'a/ma (a): Dnyev akl, geim dncesinde olan akl, akln en alt tabakas.. Akmak(t): Saldrmak, hcm etmek, yrmek, meyletmek. Al/l(a): Hile, desise. Al kll-i hl(a): yle byle, olduu zere, olduu kadar. Al(a): Yce, ulu. Aldagu(t): Aldatc, hileci, dnyev ihtiraslar; tuzaklar. Aldamak(t): Kandrmak, inandrmak. Aldatmak. Aldangu(t): Aldatc. Aldanmak(t): nanmak, sanmak, safa kabul etmek. Aldar(t): Aldatr. Alday tutmak(t): Boyuna aldatarak oyalamak. Aleyhisselm(a): Selam zerine olsun. Peygamberler anldnda ta'zm iin sylenir. Alnmak(t): Temiz olmak, dokunulmam olmak. Bu kelimenin getii msra Nkerli kzdur kimisi alnmaduk oklar yatur eklindedir. Almak(t): Alevlenip yanmaya balamak.

Dr. Mustafa Tatc

345

Ali(a): Hz. Ali, Peygamber'in damad ve amcas Ebu Tlib'in olu. Drdnc Halife. On yanda iman etmi ve hi putlara tapmamtr. Gazalardaki kahramanl sebebiyle Esedullah denmitir. Hz. Ali, cennetle mjdelenenlerden olup mutasavvflar tarafndan ah- velyet tannmtr. Alk(t): vme, dua etme. Alu(t): Alak, alk, aptal. m u hs(a): Halk ve sekinler. Metinde, zhir btn(tasavvuf) ehli anlamnda. A'ml(a): ler ameller, hayrlar. Amel(a): , hayr, alma. m(a): Avamdan olan kii, halkn aa tabakasndan. Tasavvufta hakikatten haberi olmayan. Amm(a): Umm, herkese ait, halk. Amu(a): Amca. An(a): Lahza, ok az bir zamn. n(f): O, gzellik, melhat. Anber(a): Gzel koku. Anca(t): O kadar, onca. Anda(t): Orada, oraya, o konuda, o hususta, o zamn. Andak(t): Hemen, o anda, derhl. Andan(t): Ondan, ona, ondan sonra, ondan tr. An(t): Onu. Ann(t): Bununla, bu sebeble, bundan dolay. Anlar(t): Onlar. Anmak(t): Hatrlamak, szn etmek. Ansuz(t): Onsuz. Ansuzn(t): Birdenbire, birden, bir anda. Anter: Hz. Ali tarafndan ldrld rivyet edilen bir silahr. Anun(t): Onun. Ap ar(t): Tertemiz, saf. r(a): Benli, namus, utanma. Araft(a): Mekke'de haclarun arefe gn ve gecesi kaldklar mbarek dan ismi. Arast(a): Arsalar, kymetde her canlnn dirilip toplanaca meydan. Maher yeri, har neir yeri. ryi(f): Ss, bezek, ziynet.

346

Ynus Emre Dvn

Araz(a): aret, almet, tesadf, kaza. Tasavvufta, zt olmayan hl ve keyfiyet. Cevhere arz olan ve cevherden hari bulunan. Arbede(a): Kavga, grlt. reste(f): Sslenmi, bezenmi. Ar(t):Temiz, pk, saf, mberra, ber, gzel, parlak. Argan(t): ddiac, cedelleen, mcadele eden. Artmak(t): Temizlemek, tenzih etmek. Arkur(t): Eri, kar, ters, aykr , tersine. Armak(t): Yorulmak, yorgun dmek. Ar(a): Dokuzuncu gk. Btn lemi evreleyen, lem tasavvurunun sonu ve en yksek noktas kabul edilen yer. Tavan. Ar- 'azim(a): En byk 'ar, Cenb- Hakk'n ar. Zat lem. nsn- kmilin gnl. Ar- Rahmn(a): Cenab- Hakk'n 'ar. Allah'n izzet ve saltanatnn tecell ettii mahal. Kmil insann gnl. Arn(f): Gez, endaze. l birimi. Artuk(t): Baka, bakas, gayr, fazla, artk. Arturmak(t): Fazlalatrmak, artrmak, arttrmak. Arz(a): Yeryz, toprak, zemin, dnya. Arzmn(f): Dilek, istek. As(a): Denek, baston, dayanak. sn(f): Kolay. Ashb- suff(a): Hz. Peygamber'in sofasnda kalan fakirler. Bu sahabe mutasavvflara gre tam bir mistik hayat yaamlardr. slmda ilk sufiler kabul edilebilir. s(a): syn eden, emirlere itaat etmeyen kii. sil-zde(a.f): Asil bir kiinin olu, erefli bir ileye mensup. sitn(f): Eik, dergh, tekye. sitn- mrid(f.a): Mridin tekkesi, eyhin bulunduu yer. Ass(t): Fayda, menfaat, kazan. sde(f): Rahat, sakin, msterih. A(t): Yemek. Aaklk(t): Tevazu, alaklk. k-bz(a.f): kla oynayan. Aklcak(t): Acele edince, acele ederek. Akmak(t): Acele etmek. ikre/kre/ekere(f): Belli, meydanda, ak, bedihi. Bu kelime Ynus'un eserinde ekere ekline dnmtr.

Dr. Mustafa Tatc

347

Ak-bz(a.f): Akla oynayan, sevgiliyle oynayan kii. Amak(t): Gemek, tamak. yl amak gibi. Ar okumak(a.t): Kur'n'dan on yet mikdar okumak. Aurmak(t): Geirmek. fte(f): Perin, dank, k. At(a): Verme, balama, ihsanda bulunma, cmertlik. Avne(a): Beraber, taraftar, yardmc. Avra(f): Avre, kt, ad, baya. vz(f): Sad, yksek ses, hret. Avret olan(a.t.) Kz olan kz. Ayag / ayak(f): Ayakl iki kadehi. Ayagn durmak(t): Ayakta durmak. yt(a): yetler. Ayb / 'ayb(a): Kusur, leke, utandracak hl. yet-i kl(a): Kur'n, lem, insan- kmil. Aytmak(t): Sylemek. yne(f): Ayna, mir't, gzg. Ayne'l-yakn(a): Grerek inanmak, grle inanca ulamak. Ayruk(t): Ayr, baka, gayr. Ayruksamak(t): Farkl ekilde, aykr olan. Ayruksmak(t): Baka trl, baka ekilde olan, aykr olan, bakas. Ayuk /ayk(t): Akl banda, uyank. Ayuksuz(t): Akl banda olmayan, serho. Ayyr(a): Hilekr, desiseci, iki yzl, ii baka d baka olan kii. Az bakmak: Kmsemek. Az grmek. A'z(a): Bedenin bir uzvu. zd(f): Serbest, hr. zdlk(f): Hrriyet verilmi, serbest braklm. zl(a): Ezeller, ba olmayan zamnlar.(Ezelin oulu.). Azzl(a): eytn, blsin bir ad. Azdurmak(t): Bozmak, yoldan karmak, deitirmek. Azk / azuk(t): Erzak, yiyecek,(mecazen) ibdet. Azz(a): Sevgide stn tutulan, hrmetli, sayg deer. Tasavvufta mrid-i kmil. Azm eylemek(a.t): Karar vermek, niyet etmek, gayret etmek. Yola kmak. Azmak(t): armak, saptmak, yoldan kmak, ayrlmak, sapknla dmek.

348

Ynus Emre Dvn

Azrl(a): lm melei, drt byk melekten birisi. -BBb(a): Kap, ksm, mevzu', fasl. Bc(f): Vergi, cizye, harc. Bd(f): Rzgr, nefes. Badya(Rumca): Az geni, topraktan yaplm kap. arap tas. Rumca batheia"dan. Bg(f): Bahe, byk bahe, bostan. Bagr(t): Gs, cier, yrek. Bgi(a): Tecvz eden, saldran, hakszlk eden, zlim. Bahadur(f): Cesr, yiit. Bhil(a): Cimri, hass, tamahkr, maln kyamayan. Bahillik(a): Tamahkrlk, hasslik, cimrilik. Bahis(a): ddiali sz, noksan. Bahr(a): Deniz. Bahr(a): Bir cins deniz rdei, balkl, balk. Bahtlu / bahtlu (f.t): Bahtl, talihi iyi, ksmetli. Bl(f): Kanat. Bl(f): Yksek, yukar, yce, uzun. Balaban: ri doan kuu. Balcak(t): Kk balk. Balk urmak (a.t): Parlamak, ldamak. Balkmak(a.t): Parlamak, ldamak, akmak. Ban(t): Ulu, byk bez, byk adr. Bang(f): Haykrma, yksek ses. dua. Balamak(t): Ezan okumak, seslenmek, barmak. Banmak(t): Batrmak, bulatrmak. Suya banmak. Br tutmak(f.t): Paslanmak. Br(f): Kir, pas. Br(f): Yk, kal'a duvar. Barak Baba: Bu zat hakknda fazla bilgi yoktur. Mevcut bilgilerin tahlili iin bkz. Ahmet Yaar Ocak, Sar Saltk-Popler slmn Balkanlardaki Destan ncs, Ankara 2002. Cami''d-Dvel'de Barak Baba'nn Sar Saltuk mrdlerinden olduu yazldr.(Bkz. Hasan F. Turgal, Anadolu Selukleri-Mnecimba'ya Gre, stanbul 1935, s. 74;, Yazczde Ali, Tarih-i Al-i Seluk, Topkap, Revan, 1391, varak 375 a; Eflak Menakbu'l-Arifn.(ev. Tahsin Yazc)

Dr. Mustafa Tatc

349

Ankara 1961, C. II, s. 484, Hilm Ziya, "Anadolu Tarihinde Din Rhiyat Mahedeleri", Mihrb, Say 13-14, 1340, s. 434-448. Kendi rislesinde de Sar Saltukla alakas zerinde durulur: A. Glpnarl, Ynus Emre ve Tasavvuf, stanbul 1961, s. 252-259, 455-472. eyh Barak, 1307 veya 1308'de Moollar tarafndan ldrlmtr. Brn(f): Yamur. Bri(a): Yaratan, Allah. Dzenleyip tertip eden. Brigh(f): Yksek dvn, izinle girilebilen yksek yer. Ota, Cenab- Hakk'n huzuru. Barmak(t): Parmak. Br(f): Kale duvar, hisar burcu, sr. Basar(a): Grme kabiliyeti, gz, kalp gz. Basaret(a): Gz akl, derinliine gr. Basr(a): Her eyi bilgisiyle gren Allah. Basret sahibi kii, kalp gz ile gren. Basret(a): Kalb gz, ileri grllk. Ba amak(t): Dua etmek, ikyet, beddua, yas tutmak. Ba gzi(t): Zhir gz, gnl gznn aksi. Ba(t): Yasa. Baa atmak(t): Bir araya gelmek, ba baa vermek, bir ie girimek. Baa varmak(t): Sona gelmek, bitmek. Bed ki(f): Ola ki, olur ki. Balu(t): Yaral. Btl(a): Hurafe, sahte, hak olmayan. Btn(a): yz, z. Gizli, grnmeyen. Cenab- Hakk'n bir ismi. Batn(a): Bkz. Btn. Bay(f): Zengin, mr, emr. Bayag(t): nceki, eski, eskisi gibi. Byezd-i Bistam: Hicr III. asrda yaayan kutsal gnll veli. Baba ad sa, Niabur'un Bistam kynde doup bymtr. akk-i Belh ile sohbetleri var. H. 264 ylnda ld. Bayk(t): Gerek, ak, aka, aikr. Baymak(t): Zengin olmak, zenginlemek. Bayndrmak(t): Zenginletirmek, mmr etmek. Bzirgn(f): Tcir, tccr. Becid (f): Acele, abuk, derhal, devaml, srarl, gerek. Bedi'(a): Esiz, rneksiz, benzersiz. itilmemi, grlmemi. Bed-nm(f): Ad ktye km. Fen tannm.

350

Ynus Emre Dvn

Bedr(a): Dolunay. Bed-ter(f): Daha kt, beter. Beg(t): Bey, zengin kii. Begyet(a.f): ok, ziyadesiyle, pek fazla, ar, son derece. Behit(f): Cennet, firdevs. Behremend(f): Nasibli, behreli, hisseli. Bek-ender-bek: Bekabillah makamlarndan ikincisi. Bklik iinde bklik. Mutlak ebedlik. Bekr(a): Gece gndz ien, alkolik, ikiye dkn. Bel/bel(a): Evet. Ruhlarn elest meclisinde Cenab- Hakk'n "elest bir rabbikm" sorusuna verdikleri cevap. Bele(t): Byle. Bel(a): Bkz. Bel. Belinlemek(t): Seyrimek, sramak, titremek. Belks: Saba melikesi. Sleyman Peygamber zamnnda yaad, onun tarafndan imana davet edildii rivyet edilir. Yemen'de Sebe blgesinde hkmet etmitir. Bell beyn(t): Apak, ikr. Bell bilmek(t): yi bilmek, kanaat getirmek. Bell(t): Belli, aikr, ak. Bell(t): Belli, aikr, ak. Belrmek(t): Belli olmak, meydana kmak. Benm(f): Naml, tannm, mehr, nl olmak. Bencileyin(t): Benim gibi, bana benzeyen. Bend(f): Balanan, balanm, ba, boum. Beniz(t): Beniz, yz, aln, renk. Benven(t): Benim. Bert(a): Nin, rtbe, imtiyaz, taltf iin verilen belge. Bercs(a): Mteri yldz. Ber-dr(f): Dr aacna aslm olan. Bere-Berre(f): Kuzu. Ber-hurdr(f): Hayrlar elde etmi kii. Ksmetli, mes't olan. Beriyye(a): Mahlkat, yaratklar, insanlar, halk. Berk(t): Salam, kat, sert, kuvvetli. Berkitmek: Kuvvetlendirmek, salamlatrmak. Pekitmek. Berr(a): Kara, toprak. Ber(t): Yakn, beri, bu yana, beriye, bu tarafa. Berye/Beriyye(a): l, kr, sahra.

Dr. Mustafa Tatc

351

Bes(f): Yeter. Kf, yetiir. Bes/besi: ok, fazla, ziyadelik. Birok. Beret(a): Mjde, iyi haber, mutu, mutuluk. Bee/Pee/Paa(?)(t): Aabey, ulu, bakan, yksek rtbeli kii, ileri gelen kii, paa. Bevvb(a): Kapc. Beybn(f): l, kr. Beyt'l-Ma'mr(a): Gkte Ka'be hizasnda bulunan Allah'a en yakn meleklerin tavaf ettii ev. Bezek(t): Ss, ziynet. Bezemek(t): Sslemek, tezyin etmek. Bezenmek(t): Sslenmek. Bezirgn(f): Bkz. Bzirgn. Bezmek(f): Usanmak, bezmek, bkmak. Bgu(t): Kesecek let. Bk, testere. Bar(t): Pnar. Bragmak(t): Brakmak, terk etmek. B-'aded(f.a): Saysz. B-basar(f.a): Grmeyen, gzsz. B-cn(f.a): Cansz. B-cism(f.a): Cisimsiz. B-re(f.f): aresiz. B-dr(f): Uyank. Bid'at(a): Sonradan kan ey. Hz. Peygamber'den sonra ortaya kan det ve inanlar. slm adna ortaya atlan yanl inanlar. B-dem(f): Nefessiz, kansz. B-dirg(f): Esirgemeyen, esirgenmeyen, elinden geleni yapan. Korumasz. Zayf. ciz; yazk demeyen. Eyvah demeyen. B-elvn(f.a): Renkleri olmayan, renksiz. B-gam(f.a): Gamsz, kedersiz, zntsz. B-gne(f): Yabanc. Bigi(t): Gibi. B-gmn(f): phesiz. B-hod(f): Kendisinden gemi, baylm, mest. Dvn'da, nefsini yok eden, nefissiz, kmil insan iin kullanlr. B-h(f): Kendisinden gemi, akn, sersem. B-kn(f): Cevhersiz, z olmayan. B-kevn(f.a): Var olmayan.

352

Ynus Emre Dvn

B-kys(f.a): lsz. Mukayese edilemeyen. Bi-Klli(a): Bsbtn, tamamen, tamamyla. Bil(t): Bel. Bile(t): Beraberlik, maiyet. B-Levn(f.a): Renksiz. Bilik(t): Kemer, sadak, man biligin berk kuan(44/8). Bilimek(t): Seyrimek, sramak, titremek. B-lisn(f.a): Dilsiz. Bili(t): Bildik, tandk, in, ma'rifet. Bil-lh(a): Allah iin. Bil(t): Bilgi, ilim, irfn, idrk. B-mekn(f.a): Yersiz, yeri olmayan, yurtsuz. B-mest(f): Mest olmayan, akl banda. Bin(a): Arapada fiillerin yapsn inceleyen bilim dal. Fiillerin ats. Bin(a):Yapma, dayama. B-nazir(f.a): Esiz, benzersiz. Ei bulunmayan. B-nihyet(f.a): Nihyetsiz, sonsuz. Tkenmez. B-nin(f): zi olmayan, belirsiz. Almetsiz. Bir demi(t.f): Bir an iin bir anlk zamnda. Bir kezden(t): Birden, hep birden. Bir kezin(t): Bir defa. Bir nie(t): Birok, pek ok. Bireg(t): Bir kimse, bakas, birisi. B-reng(f): Renksiz. Birikmek(t): Toplanmak, bir araya gelmek, birlemek, aynilemek, beraber olmak. Birin birin(t): Bir bir, teker teker, birer birer. Birle(t): le. Biryn(f): Kebb, kzarm, yanm. Bie(f): Orman, meelik, sazlk. Bimek(t): Pimek, olgunlamak, beslemek, gelitirmek. Birmek(t): Piirmek, olgunlatrmak. Biti(t): Mektup, yazlm ey, amel defteri. Bitimek(t): Yazmak, ksmet etmek,mukadder klmak. Nasib. Bititmek(t): Ksmet etmek, nasib etmek, yazmak, meydana getirmek. Bitmek(t): Erime, ulamak, belirmek, yetimek, meydana kmak. Bitrimek(t): Hesaplamak, anlamak, demek.

Dr. Mustafa Tatc

353

Bitrmek(t): Meydana getirmek, yetitirmek. Biz/bez(t): Kuma, aput, bez. Biz'e(a): Sermaye. Bizr(f): Rahatsz, bkm usanm, kskn. Bizek/bezek(t): Ss, ziynet. Bizmek(t): Bezmek, usanmak. Bolay ki(t.f): Ola ki. Boncuk: Boncuk, inciye benzetilen cam ss eyas. Bostn(f): Be, yeillik, balk yer. Boanmak(f): Boalmak, bo olmak. Boz yapalak(t): Boz tyl. Boz renkli bir tr aylak. Boz-pusaruk(t): Boz renkli, sisli, kipkirli, alacal, bulank. Bucak(t): Ke, tenha yer. Bd u vcd(f.a): Varlk, var olu. Bug(t): Buu, buhar. Bugz(a): Kin, kalpten dmnolmak, nefret. Buhl(a): Cimrilik, pintilik, hasislik, el skl. Bukrat: skender'den yz yl nce yaayan mehur Yunan hakmi Hipokratis. Bular(t): Bunlar, bu kiiler. Bulak(t): Kark, bulank lde. Bulncad(t): Buluncayd, buluncaya kadard. Bu(t): Sknt, gam, zaruret. Bualmak(t): Sklmak, gamlanmak, akli dengeyi yitirmek. Buamak(t): Bun olmak, saflamak, akl muvazeneyi yitirmek. Buar(t): Pnar. Burk(a): Cennet binei. Burc(a): Kal'a knts, sabit yldz. Burlmak(t): Dnmek, bklmek. Burmak(t): Bkmek, sarmak, boynu omuza dmek. Bustn/bostn(f): Bae, byk bae. Bumak(t): Kzmak, fkelenmek. Buu(t): fke, kzgnlk. But/bt(f): Put, metinde birka yerde lah sevgili, mrid iin. Put kilise resmi anlamnda da gemektedir. By(f): Koku. Buyruk(t): Emir, ferman. Bhtn(a): ftir, birisine yalan isnat etme.

354

Ynus Emre Dvn

Bnyd urulmak(f. t): Kurulmak, yaplmak. Bnyd(f): Temel, ess, asl. Brd-br(f): Uysal, halim, mtehammil, sabrl. Brhn(a): Delil, isbat, tank. Brrn(f): Keskin. -CCafer-i Tayyr (a): Hz. Peygamber'in amcas olu, Hz. Ali'nin kardei. Mute savanda iki kolu kesilmi ve ehid olmutur. Tayyr lakab ona Hz. Peygamber tarafndan ehid olduunda verilmitir. Peygamberimizin Ca'fer iin Cennette meleklerle uuyordu. dedii rivyet edilir. Bu yzden, "uan" manasna tayyr denilmitir. Ch(f): Mevki, mansb, yer, rtbe, makam. Clins: Bergamaldr.(131-200) lkan Yunan hekimlerindendir. Cm(a): Kadeh. Cm- 'Ik(f.a): Ak kadehi, lah ak. Metinde bazen mrid-i kmilin szleri. Cn alc(f.t): Azrail. Cn(a): Cin taifesi. Cinlerin reisi (bkz. 49/6). Cn(f): Cism-i latif, rh- hayvan, metinde bir yerde mrd anlamnda.(Bkz. 406/1). Cnvr/cnver(f): Can tayan, hayvan, canl, canvr. Cn-bz(f): Cnyla oynayan. Cy-gh(f): Yer, mevki, mahal. Cz(f): Cad, byc sihirbaz. Cebbr(a): Kudret ve ululuk sahibi, Allah. Esmal-hsnadandr. Cebbr- lem(a): Dnyay iradesine mecbur eden. Dilediine istedii ii yaptrmaya muktedir. Allah. Cebrl Cebrel/Cibrl (a): Vahiy melei, drt byk melekten birisi. Cibrl. Muhammed akl. Cebr(a): Zorla yaptrlan, zorba. Cehd(a): Fazla gayret, g-kuvvet sarfetme azim. Cehl(a): Chillik. Bilmezlik. Cell(a): Byklk, ululuk. Allah'n bir ismi. Cell(a): Byk, ulu olan Allah. Celle(a): Yce, aziz olan. Ceml(a):Yz gzellii. Ceng(f): Muharebe, sava.

Dr. Mustafa Tatc

355

Cercs(a): s Peygamberden sonra geldii rivyet edilen ve onun eriatine uyan bir peygamberdir. Kurn'da ismi gemez. Yetmi kez ldrlm her ldrldnde yeniden dirilmitir. Ceveln/Cevln(a): Gezinme, dolama, dolanma. Cevher(a): Kymetli ta, maya, z. Cevher: Kmil insan. Ceven: Zrh, sava elbisesi. Ceyhn: Irmak. Cfe(a): Le, kokmu et. Cim(a): Eski yazda bir harf. Cinn(a): teten yaratlan bedensiz varlklar. Muhtelif ekillere girebilirler. Latf varlklar olduklar iin gayb baz bilgiler getirebilirler. Kelimenin szlk mns, hissetme kabiliyeti olan, seyreden, gizleyen, rten vb. Cur'a(a): Kadehin bir yudumu. C(f): Comak, kaynamak. Ca gelmek(f.t): Comak, kaynamak. Cbbe(a): Zhd alameti. Uzun ve bol elbise. Cft(f): ift, ikili, ei olan. Cmle(a): Btn, hep. Cnbi(f): Kmldanma, oynama, elence, hareket. Zevk. Crm(a): Kabahat, kusr. Hata, gnh. Cst c(f): Arayp sorma, aratrma. Cvn(f): Gen, delikanl. Cz'(a): Ksm, para. Cz'iyyt- mselsel(a): Her eyin bir baka eyin devam olmas. Tasavvufta ve Ynus'ta ma'den nebat ve hayvan kategorilerinin birbirini takib eden yaratl tertibi. Her tabaka kendi iinde para buuk olup yine kendi aralarnda ontolojik tabakalar halindedir. Bunlardan her cz'n seyri istisnasz Allah'a dorudur. -abk-bz(f): abuk, aceleci. Tez oyuncu. ag(t): Zaman, vakit, mevsim. Ya, asr. Szn usla dirgil dimegil a ide(aada?) bir sz(Bkz. 102/3). agada(t): ocuka, aa: Yeni domu, ty bitmemi.(Bkz. 102/3). agrmak(t): Davet etmek. agru(t): Davet, davetiye.

356

Ynus Emre Dvn

agide(t): ocukca, ham, manasz. agaban(t): Dalarak. h(f): Kuyu, ukur. akldak(t): Degirmende tlen budayn talar arasnda bitdiini bildiren ve deirmen tana arparak ak-ak sesi karan alet. akmak(t): yice anlatmak, bildirmek. Tantmak aksettirmek. fa etmek. Gammazlamak, kovalamak. alap(t): Tanr, Hak. aldug(t): frd, fledii, ttrd. (133/5)'teki "aldu" eklindeki bu kelime vezin gerei "aldu" eklinde okunmaldr. alnmak(t): izmek, izilmek, yaz yazmak, silinmek. pk(f): abuk, tez, evik. pk-bz(f): abuk, tez, evik. r(f): Drt. rdag(f): ardak. arh urmak(f.t): Dnmek, sem etmek. arh(f): Gk, felek. arh- Felek(f): Gk, dolaba benzeyen gkyz, Mecazen tali', baht. rs(f): ar. atmak(t): Kurmak, tanzim etmek. Birbirine balamak. Din atmak(Bkz. 248/2) veya endam atmak gibi. av(t): klm, memleket, hretli bir yer. Mehr. avu yldz(t): Zhre yldz(?)(Bkz. 66/4). ekmek(t): Tartmak, lmek, yemek, zorla almak. eng(f): Kanuna benzeyen bir eit saz. erg/erk/rak(f): Fitil, k, mum, kandl, ra. erb(f): Besili, semiz, yal. eri(f): Baz kk eya ve tuhafiye malzemesi satan kii. erge(f): adr. erh(f): arh, dnya, felek. er(f): Asker. eni(f): Lezzet, tad, tadmlk miktarda. ete(f): Alt telli saz, tanbur. et'dan gelmektedir. etr(f): adr, glgelik. evgn(f): Gy u evgn, Cirit oyununda kullanlan denek. eynemek(t): inemek. rk(f): ra, mum, erg. yan(t): Zehirli ve srngen kk bir bcek.

Dr. Mustafa Tatc

357

i(f): Ne, nasl. ig(f): Ham, pimemi. izginmek(t): Dnmek, Bu izginen gkleri(Bkz. 133/2). oga(t): Gn, gne. okal: Eskiden savalarda atlara giydirilen elik zrh. Bir eidini savalar da giyer. okallu: Zrhl. omak(t): Denek, sopa, ucu topuzlu sopa. ks(t): Bir eyin kmldamamas iin ste konan ey, bask byk ivi. Mh. kk(t): ukur yer. Alak. ul: Kldan dokunan dek. ulha: Dokumac. n(f): nk, madem ki, ne zamn ki. -DDd u sited(f): Al veri. Dd(f): Adalet. Dad(t): Tat, lezzet, eni. Dah(t): Bundan baka, ayna zamnda, hem de. Dak tutmak(t): zr/Kusur bulmak. Dak(t): zr, kusur. Dak(t): Dah, da, de. Dakmak(t): Takmak, ad takmak. Ad koymak. Dank(t): Tank, lfet, nsiyet. Karlkl oturup konumak. Dni(f): Sz, bilgi, ilim. Dnimend(f): Bilgin, mderris. Dapa(t): Taraf, yn... a doru... a kar. Dr(a): Ev, yap, yer, yurt. Dr(f): Dr aac. Dra gelmek: Draacna gelmek. dam edilmek. Mecazen, lah srr Hallc- mansur gibi ifa etmek. er' olarak bu srrn ifas haramdr. Dr- mihnet: Mihnet evi. Mecazen dnya. Dartnmak(t): ekinmek, esirgemek. Datlu(t): Tatl. Dav(a): Dava, iddia, metinde aslsz sz anlamndan ok, hakikati bilinmeyen er' szler.

358

Ynus Emre Dvn

Dvd: srail oullarndan bir peygamber ve hkmdrdr. Sleyman Peygamber'in babas olan Dvd, sesinin gzelliiyle tannmtr. Kitp sahibi bir peygamberdir. Zebr, Dvud'a inmitir. Deccl(a): Kymete yakn meydana kacak olduuna inanlan Deccl, bazlarn dinden imandan edecektir. Hz. s tarafndan ldrlecek bir yalanc peygamber olduu rivyet edilir. Tasavvufta Deccl, dnya sevgisinden ileri gelen nefs glerden ibaret olup, bunlar, riyaset, rubbiyet, byklenmek (kibir), hile vs.dir. Bu kuvvetler akl- ma'a baldr. Nefislerinde sz konusu zellikleri yok edemeyen kiiler, tasavvufta Deccle benzetilmilerdir. Deccl'in bir gznn a olmas ise, kiinin bu nefsi zellikleri tamasndan dolay uhrevi ve ulv lemleri grmemesi anlamna gelir. Degin(t): Kadar, dek. Degme(t): Herhangi, her bir, her, rastgele. Degmek(t): Ulamak, erimek. Degritmek(t): Oynatmak, hareket ettirmek, dolatrmak. Degrilmek(t): evrilmek, dndrlmek. Degrmek(t): Deimek, deitirmek. Degl(t): Deil. Degrmek(t): Ulatrmak, eritirmek, yetitirmek. Dehr(a): Dnya, zamn. Maddeler lemi Dehr (a): Maddeci, ruha, ahrete, manev eylere inanmayan kii. Materyalist. Dek durmak(t): Sessiz, sakin durmak. Uslu oturmak. Dek(t): Kadar, a kadar. Dek/tek(t): E, benzer, gibi. Dellet(a): Delil olmak, klavuzluk. Doru yolu gstermek. Delim(t): ok, birok, ziyade, fazla. Delk(t): Delik, ak. Dem(f): An, zamn, vakit, soluk, nefes. Dem-be-dem(f): Vakit, vakit. Daima, zamn zamn. Dem-beste(f): Susmu, soluu kesilmi, nefesi balanm. Demren/temren(t): Okun ucuna geirilen demir. Dem-sz(f): Uygun arkada, dost, srda. Denk(t): E, benzer, e deer. Denl(t): Kadar. Densz(t): Mnasebetsiz, lsz hareket eden, saygsz. Depe/dapa(t): Taraf, yn.

Dr. Mustafa Tatc

359

Depemek(t): Tarafa gitmek, yne gitmek. Deprenmek(t): Kprdamak, kmldamak, hareket etmek; kurumak. Depretmek(t): Kmldatmak, oynatmak; kurutmak. Der(t): Ter. Yeni biten, taze.Aa deri dirildi(301/6). Derbn(f) : Kapc. Dergh(f): Tekye. Zikir ve ibdet edilen yer. Kap yeri, kap eii. Tarikatlerin messese devrinde irad iin kullandklar teferruatl geni mekan. Derghlar, semhne, halvet veya ile odas, ahne, dervi hcreleri vs. blmlerden teekkl eder. Hakik sf alemleri dergh kabul eder. Derie(f): Kk kap, pencere. Dermnde(f): cil, kala kalm, b-re, zavall, beceriksiz. Dermek/dirmek(t): Toplamak, biriktirmek. Dervze(f): Byk kap, byk bir binann byk tara kaps. Kale kaps. Derv(f): Yoksul, mtevaz kii, tarikate girmi kimse. Slka 'ahdeden ve Allah'a ulamak isteyen kii. Derzi(f): Terzi. Destr(f): Sark, imme, tlbent. Dest-gir(f): Elden tutan, yardm eden, yardmc. Destr(f): zin, ruhsat. Devlenge: aylak; baz yazmalarda dlenge, dlenge, devlige eklinde harekelenmitir. Devlet(a): Saadet, mutluluk. Devrn(a): Dnya, felek, zamn, talih. Dnme, dolama. Devrmek/divrmek(t): Dermek, toplamak, bir araya getirmek. Derlemek. Deyr(a): Kilise, manastr. Deyyn(a): Hakkyla mkafatlandran ve cezalandran, hkim, Allah.(Bir kuds hadiste yaratc kendisini melik ve deyyn olarak anar. Burada deyyn, insann balangtan sonuna kadar mcersn tamamlayp hesba eken anlamndadr.). Deyyr: Bir kimse, yurt sahibi, manastr sahibi. Diki(t): si, dik dik karlklar veren kii. Dil tetii(t): Dilin konuma kabiliyeti. Dilenigrmek(t): Hemen dilenmek, dilenmeye bakmak. Dilenmeye devam etmek. Dil-hasta(f): Gnl hastas.

360

Ynus Emre Dvn

Dilk: Tilki. Dil-pezr(f): Gnle ho gelen, gnln beendii. Dil-teng(f): Gnl darl, i sknts. Dimek(t): Demek, sylemek. Din(a): nan, imn, tat, det, huy, verilecek karla hkmetmek. Dinr: Altn sikkeli para. Dirgenmek(t): Toplanmak, birikmek, bir araya gelmek. Dayanmak. Dirgrmek (t): Diri etmek, diri klmak, diriltmek. Dirg(f): Esirgeme. Dirg(f): Hayfa, ne kadar yazk, eyvah. Dirilik(t): Yaay, geim, hayat, salk. Dirmek (t): Toplamak, dermek. Dirnek (t): Dernek, toplant. Elenmek iin toplanan kiiler. Dv(f): eytn, cin. Dvn (f): Huzur, meclis. Dvn- k (f.a): Ak meclisi, mrid huzuru. Divrmek(t): Devirmek, toplamak. Bir araya getirmek. Diynet(a): Dindrlk. din hkmlerini yerine getirmek. Doksan bin Hak kelm: Cenab- Hakk'n Hz. Peygamber'e Mirc'ta 90 bin sr syledii, bunlardan 30 binini halka, 30 binini sekinlere dedii; 30 binini ise sr olarak saklad rivyet edilir. Dokunmak(t): Vurmak, birbirine geirmek. akmak, isabet ettirmek. Dolanmak (t): Dolamak. Dolnmak /dolunmak(t): Dolunmak, batmak, dolanmak, Gurup etmek. Don (t): Don, elbise, kyafet. Donanmak (t): Sslenmek, giyinip kuanmak. Dlenmek (t): Mutmain olmak, temayl gstermek. Sknet, karar klmak, oalmak. Drimek/drimek (t): Meydana getirmek, tremek. Dritmek/dritmek, dretmek (t): Yaratmak, bir araya getirmek, tretmek. Drt ejderh: Drt unsur(Hava, te, su, toprak.). Drt kap (t): erat, tarkat, hakikat, marifet. Drt yr (t): Drt dost, Hz. Ebu Bekr, mer, Osman, Ali. Dek (t): Yayg, kilim gibi fakat daha yumuak bir minder. Dymek (t): Tahamml etmek, dayanmak. Duduksuz (t): Serbest, rehin olmayan, kapal olmayan. Dun (t): Alt taraf, kk.(147/4).

Dr. Mustafa Tatc

361

Dr(f): Uzak. Durak/turak (t): Makm, mahal, durulan, elenilen yer, yurt. Durgurmak (t): Durdurmak, kaldrmak, ayakta tutmak. Durmak/turmak (t): Ayaa kalkmak, kyam. Durrac(a): Bkz. Drrac, tura kuu. Durutmak (t): Durdurmak, durdurmaya almak. Du: Bkz. tu. Dua gelmek(t): Rastlamak, kar karya gelmek. Dutmak (t): Tutmak, sahib olmak. Yapmak, yerine getirmek. Dutsak (t): Esir. Dutumak (t): Alev almak, tutumak. Duvack kaps (t): Dua edilen yer. Allah'n rahmet sfatna snma. Bugn dua kaps eklinde kullanlyor.(128/3). Duzag(t): Tuzak. Duzah(f): Cehennem. Dkeli(t): Btn, hep, cmle, hepsi, herkes. Dkkn-dr(a.f): Dkkn sahibi. Dldl(a): Hz. Ali'ye, Hz. Peygamber tarafndan verilen binek at. Dn (t): Gece. Dn gn(t): Gece ve gndz. Dny-perest: Dnyaya meyil veren. Maddiyat ok seven. Dp-dz (t): Dm-dz. Tamamyla, batanbaa. Dpdzin (t): Tamamyla, bir batan bir baa. Drdne(a.f): nci tanesi. Drimek/drimek(t): Bir araya getirmek, meydana getirmek, tretmek. Tremek. Drimek(t): almak, isbat etmek, gayret etmek. Drl(t): Trl. Drr(a): nci. Drrc(a): Keklie benzer bir gzel ku. Turac. Drr-i yetm(f.a): Tek, iri, baha biilmez inci. Esiz inci. Hz. Nr- Muhammed. Drlmek(t): Katlanmak, toplanmak. D(t): Ry, vaka. Ynus'ta d yerine bazan seyr veya seyrn kelimeleri de kullanlr. Dmek(t): Konaklamak. Dmek(t): Vki olmak, malb, mstevli olmak, hcm etmek. Dvr(f): G, zor.

362

Ynus Emre Dvn

Dtn(t): Ttn. Duman. Dzenmek/dznmek(t): Kendini dzeltmek, dzene sokmak, sslemek. Dzmek(t): Tertib ve tanzm etmek. Dzen vermek, sralamak. Hazrlamak, imal etmek. -EEbed(a): Sonsuz, gelecek, sonu olmayan gelecek zamn. Ebleh(a): Pek aklsz, ahmak, bn. Ebsem/epsem: Suskun. Ebter(a): Sonu kesik, ocuu olmayan, eksik. Ebu Bekir(Sddk): lk halife, r-yr'dan ilki. Doru ve sznn eri manasna Sddk sfatyla anlmtr. Ecel(a): lm vakt, hirete gmek. Ed-dny cifetn ve tlibih kilb: Dnya bir cifedir, onun talibi kpeklerdir. Hadis. Efgn(f): Barp arma, istimdd, feryd. Efreng/Firenk(f): Avrupal, Frenk. Hrstiyan. Egeri(f): Her ne kadar, ise ide, geri. Egin(t): Srt, omuz. Eglemek(t): Geiktirmek, vakit geirmek, oyalamak, avutmak. Egleyen(t): Metinde msiv anlamnda kullanlmtr. Ehil(ehl): Yabanc olmayan, in, mahir, usta, becerikli; metinde, kmil insan. Ejdeh(f): Ylan, ejderha. Metinde nefis iin bir benzetme. Ekincik(t): Olgunlamam kk boylu baak.(388/3). Eksklik/eksiklik(t): Kusurlu, hatalar bulunan kii. Aciz. Eksmek(t): Eksilmek, azalmak, azaltmak. Elest(a): Elest Arapa'da deil miyim? demektir. Kurn'da 7. surenin 172-173. yetlerinde, Allah'n: Ben sizin Rabbiniz deil miyim? sorusunda geer. Ruhlar bu soruya: Evet, Rabbimizsin. diye cevap verdikleri iin biribirlerine tank tutmular ve ehadet etmilerdir. Kymet gnnde her ruh burada verdii sz yerine getirmek, Rabbini tanmak zorundadr. Sfler Bezm-i Elest'de verilen cevablarn bazlarnn olumlu Kl bel; bazlarnn olumsuz l eklinde olduuna inanrlar. Bu cevaba gre kymette sra insan grlecektir. Rablerinin sorusuna tasdik eyleyip gzleri ve dilleriyle kabul edenler; soruyu sadece kulaklaryla duyup kararszlk

Dr. Mustafa Tatc

363

gsterenler. Sadece l deyip Rablerinin birliini kabul etmeyenler. Yunus Emre, Elestte verilen sze, ahd-i sbk terkibi ile de anlatr. Ona gre bu sr, bu dnyada iken bilinip yaanacaktr. El-hakk(a): Dorusu, hakikaten. Elhamdlillh(a): Allah'a hamd olsun. Elif(a): Eski yazmzn ilk harfi. Klasik din ve lednn iirimizde Allah, zat- uluhiyyet veya makam- ma'rifet iin kullanlr. Elif-dal-mim: Eski harflerle emed, kelimesinin yazld harflerdir. Son, nihyet manalarndadr. Elif Hakk', mim tafsilt- Muhammed'i, dal ise srr- Muhammed veya nr- Muhammedyi temsil eder. Ayrca, dem kelimesi de bu harflerle yazlr. El-kalb mine'l-kalbi(a): Kalpten kalbe, gnlden gnle. Elvn(a): Renkler, grnler. Em: la; re, dev. Emn(a): Emniyet, korkusuzluk. Yardm, imkn. Emnet(a): lah sr. dem'e verilen yaratl srr. Metinde bir yerde cn anlamndadr.(210/3). Emcek(t): Meme, kuru veya yalanc meme denilen ocuklarn susturulmas iin kullanlan alet. Emek yimek(t. d.): Gayret sarfetmek, emek ekmek. Emr-i ma'rf(a): 'Akln ve eriatin caiz ve gzel grd ey, buyruk. Endm(f): Beden, vcd, vcdun grn, boy. Ende(a): Dnce, fikir. Ene'l-Hak(a): Ben Hakk'm, Badadl Hallc- Mansr'un aslmasna sebep olan ath kabul edilen sz. Er dimek(t): Eer demek, er, eger kelimesinin muhaffefi olarak kullanlyor. (Bkz. 19/7). Er(t): Mrid, insn- kmil anlamndadr. Eren(t): Evliy, ermi kii. Erigen(t): Ulaan, yetien, devaml erien, erimek iin uraan. Erkn(a): Rknlar, direkler, esaslar, det, tre. Erte/irte(a): Yarn, sabah. Erte-gice(t): Sabah-akam. Esen(t): Sa, salim, rahat, mes'ut. Esenlemek(t): Veda etmek, esenlik dilemek. Eser(a): z, yap, nian. Esfel(a): En aa, en alak, en sefil. Eshb(a): Sebepler, bir eye vsta olanlar.

364

Ynus Emre Dvn

Esilmek(t): Dklmek. Eskice(t): Eski elbise, ypranm giyecek. Eslemek(t): Dinlemek, kulak asmak; kabl etmek. Ba emek. Eslenmek(t): Kulak aslmak, dinlenilmek. Esrr(a): Srlar, gizli mnlar, hikmetler. Esrimek(t): Mest olmak, sarho olmak. Hle girmek. Esritmek(t): Serho etmek. Esrk/esrik(t): Serho, mest, cokun, ehl-i hal. lah ak serhou. Eker/ekere: ikr, ak, meydanda. ikreden. Emek(t): Yrmek, yol almak, at ekin srmek, koturmak. Etmek(t): Ekmek. Evet(t): Metinde bir yerde Fakat manasnadr. Ynus yidi nian didi evet ni gizledi(298/7). Evgr(f): Davar srtndaki yara, ktrm, yatalak, yaral. Evin(t): Yiyecek, dane, tohum, ii. Evin tutmak: Danelenmek. Evren(t): Byk ylan, ejderha. Evvel(a): Allah'n sfat. ncesi olmayan. Ey: Ey, hey. Eye(t): Sahip, mlik. Eyi: yi. Eyin(t): Srt, arka. Eyitmek(t): Sylemek, anlatmak. Eyle(t): yle, o ekilde. Eylenmek(t): Edinmek, eylemek, yapmak. Eyyb(Peygamber): Kurn'da ad geen peygamberlerdendir. Sabr semboldr. srailoullarndandr. Ezel(a): Zamann nszl, balangc olmayan zamn. Ezel vatan: Elest bezmi, ruhlar lemi. -FFahr(a): ftihr, nme. Fahr- lem(a.f. terkip): Hz. Peygamber. Fak (f): Tuzak. Fak(a): slm fkhn iyi bilen, Fakih. Fakh Ahmed Kutbddin: Menkb'l-rifn mllifine gre Sultan'lUlem derviidir. Horasan'dan gelerek Konya'ya yerlemitir. Fakh Ahmed, Muhyiddin'in Hzr-Namsine gre, Anadolu'da yaayan en eski sflerdendir. Hayat hakknda fazla bilgi yoktur. Menkabev baz

Dr. Mustafa Tatc

365

bilgileri, Seyyid Hrn, Hac Bekta Velyet-nmesi gibi menkbnmelerden renmekteyiz. Bilinen iki kk eserinden birincisi Kitbu Evsf Mescidi'-erife, dieri, arh-nmedir. Doumu ve lm bilinmemektedir. lm M. 1230'lu yllarda olabilir. Fakr(a): Tasavvuf bir stlah olarak; slk mertebelerini yaayp nefsin kendi nefsi olmayp Hakk'a ait olduunu idrk etmek, anlamndadr. Ynus'ta fakr tamamen nefis yokluu anlamndadr. Fn(a): Geici olan, yoklukla ilgili. Frig(a): Vaz gemi. Elini eteini ekmi. Frik(a): Farig'dan, vaz gemi. Farza/farda(a): Allah'n emri, farz, yaplmas elzem olan. Fsk(a): Allah'n emrinden kan. Ktlk yapan. Fska den. Fsid(a): Kt, fen, yanl, bozuk, fesad karan. Kavgac, bozucu. F(f): Fa etmek, meydana karmak. Aklamak. Gizli olan ortaya karmak. Ftih(a): Kurn'n birinci sresi. Balang, a, giri. Fazlet(a): Hsn-i ahlak, ilim ve iman, deer, meziyet. Fazl(a): Fazilet, olgunluk, iman ve cmertlik. Fehm(a): Anlama, anlay, kavrama. Felek(a): Gk, sema. Fen(a): Dnya iin kinaye, yokluk mlk. Fen-ender-fen (a.f-a.): Yoklukta yokluk. Fenafi'l-fen. Fergat(a):Tok gzllk, hakkndan vaz gemek. Davadan vaz gemek. Ferh(a): Bol, geni, i ac. enlendiren. Fer/ferr(a): Deyen, hizmeti, deyip spren, hizmetkr. Ferdne(f): Tek bana, yalnz. Fereci(a): Genilie, ferahla mensup. Bilginlerin ve eyhlerin giydikleri n ak, yakasz, geni kollu ve uzun giyecek. Ferhd(a): Dou Edebiyatnda bir ak kahramannn ad. Sevgilisi rne ulaabilmek iin dalar delip yol am bir fedakarlk rnei. Mhendislii ve nakkal da vardr. Ferik(a): Blk, topluluk. Ferite, feriteh(f): Melek, gnahsz, masm. Ferr(a): Deyen, temizlik yapan, hizmeti. Fer(a): Yer, yeryz, deme, yaymak. Fesd(a): Bozuk, fenlk, karklk. Feth-i bb (a): Kap amak.

366

Ynus Emre Dvn

Fevka'l-Ul: En yce, yksek. Pek yksek. Fsk(a): Hak yolundan kma, Allah'a isyn etme, ahlakszlk, ktlk. Fid/fid(a): Balama, fed, uruna verme. Fign(f): Alama szlama. Fil-hl(a): Bu anda, hemen, imdi. Firk(a): Ayrlk, ayrlma. Firset(a): Anlama, sezme kabiliyeti, uyanklk. Fir'avn: Ms Peygamber anda yaayan ilh olduunu iddia eden Msr hkmdar. Kurn'da kssas uzunca anlatlr. Firdevs: Cennet, cennetin altnc kat. Bostn. Firiteh(f): Bkz. Feriteh, melek.. Firkat/frkat(a): Ayrlma, ayrl. Fitne(a): Karklk. Ortal kartrmak, ml ve mlk. Furkn(a): yi ile kt, hak ile btl, hell ile haramn farkn gsteren. Kurn'n sfat. Fuzl/fudl(a): Lzmsuz, fazla ey veya sz. Fuzllk(a.t): Mnasebetsizlik, sradan. Frkat(a): Ayrlk. Bkz. Firkat. -GGaffr'z-Znb(a): Gnhlar afveden, balayan, acyp merhamet eden Allah. Gfil(a): Gaflet ehli, gereklerden habersiz, uyuyan. Gh(f): Bazan, ara sra. Gib/gyb(a): Grnmeyen, gz nnde bulunmayan, gizli ve bilinmeyen lem. Galab/galabe(a): okluk, kalabalk. Galtn(f): Yuvarlak, tekerlenen, yuvarlanan. Gamgn(f): Gaml, kederli. Gam-gzr: Gam geiren, tasa eken, mr gam ile geen. Gammz(a): Mnafk, fitneci, birini birine ekitiren. Gan(a): Hi bir eye ihtiyac olmayan, tam manasyla zengin, mstagni. Allah. Gret(a): apulculuk, yama. Garb(a): Gurbette olan kii. Metinde, emsaline stn olduu; onlar anlayacak insan kalmad iin cemiyette yalnz kalan veliler veya ezel bezminden dnyaya gnderiliinin hikyesini bilen kii. Ehl-i fen,.

Dr. Mustafa Tatc

367

Garbsemek(a.t): Garip kiiler gibi davranmak. Gark olmak(a.t): Batmak, o eyde boulmak, o eye benzemek. Gark(a): Suda boulmak, batmak. Gassl(a): l ykayc. Gavvs(a): ok gayretli, alkan, suya dalan, dalg, inci arayan dalg. Gaybet(a): Baka yerde bulunmak, gybet, bir eyin dier bir ey iinde gayb olmas. Dedikodu. Gayr(a): Ayr, baka. Gz(a): Din uruna harp eden. Ged(f): Yoksul dilenci. Gedilmek(t): Bir yanndan eksilmek, btnl gitmek. Gedik almak(77/2). Geh(f): Bazan, ara sra. Ge (t): Geni, bol. Genc yaz: lkbahr. Genc(f): Hazine, define. Gencay-gen ay(t): Hill, yeni doan ay. Genc-hne(f): Hazinenin bulunduu yer. Genc-i nihn(f): Gizli hazine, kenz-i mahf. Genc-i pinhn(f): Gizli hazine, kenz-i mahf. Geez(t): Kolay, uygun, kolayca. Geiyile(t): Geniliiyle. Gesz sylemek(t): stei olmadan, istemeyerek sylemek. Geszin(t): steksiz. Ger(f): Eer. Gerdn(f): Dnen, dnc. Gerdn(f): Kainat, felek. Get(f): Gezmek, dolamak. Gevde(t): Gvde, vcdun gs ve karn ksm. Gevher(f): Mcevher, inci, ess, z. Geyikli Hasan: Bursa kurbinde Kei Da eteinde, Orhan Gazi zamnnda yaayan bir erendir. Ad geen yerde trbe, tekye ve cami bina etmitir. Dada geyiklerle sohbet etmesiyle hret bulmutur. Gl/gil: Emir teklik 2. ahs eki. Anmagl gibi. Glmn(a): Cennettekilere hizmet eden gzel ve gen delikanllar. Gen uaklar. Gile: ikyet, vadi.

368

Ynus Emre Dvn

Gi/ge (t): Geni, bol. Gine(t): Gene. Girdr (f): Amel, fiil, i. Gird-i hl: Toz kabarc, toz zerrecii, fakr ve tevazu iin bir benzetmedir. Giriftr(f): Tutulmu, esir, dkn, mbtel. Girv(f): Barma, barma. Girm(f): Kurt, kurtuk. Gir(t): Geri, tekrr, sonra, yine, baka. Giryn(f): Alayan, alayc. Ggnci(t): Bir yerden bir yere gen, gebe, ger. Gkek(t): Gzel. Gkren(t): Gmgk. Muahhar metinlerde gkrek ekli de var. Gkren katran denizi kldan Srt gerile(Bkz. 306/7). Gnelmek(t): Ynelmek, yzn dndrmek, tevecch etmek. Gnilmek/ gnlmek(t): Ynelmek, tevecch etmek, yzn dndrmek. Gnlek(t): Gmlek. Gnl(t): Gnl, yrek, kalp, fuad. Gnlek(t): Gmlek. Grk(t): Gzellik, yz gzellii, meziyet. yi huy. Grkl(t): Gzel, mbarek. Gymek(t): . in iin yanmak, parlamak. Gynk/kynk(t): in iin yanmak.Yank, yara, ac, hicran. Gzetme(t): Gzetme, kollama. Gzg(t): Ayna. Gzszsepek/Gz-sepek(t): Kstebek. Gubr(f): Toz. Gufrn(a): Cenb- Hakk'n gnahlar afv, rahmeti. Gulgule(a): lk. Grlt, byk uultu. Gr(f): Mezr, kabir. Guristn(f): Kabristn, mezarlk. Gussa(a): Tasa, znt. Sknt. Kaygu. Gu(f): Kulak, iitmek. G grmek(t. d.): Zorlamak. G gtrmek(t. d.): Zorlamak. G zmek(t): Olmasn istemek. Glkle halletmeye almak. Zorlamak.

Dr. Mustafa Tatc

369

G(t): Zor, kuvvet; istek. Gft(f): Sz, lakrt. Gftr(f): Sz, konuma. Gher(f): Mcevher, kymetli ta, inci, gevher. Glbang/glbenk(f): Yksek ses. Bir azdan kan dua, ilh. Hususiyetle, sflerin meclislerde ve trenlerde okuduklar tanzim edilmi dua. Glistn(f): Gl bahesi. Gligen(t): ok glen, birka kiiyle birlikte kahkaha atan. Glrek(t): Kahkaha atan, ok glen. Glzr(f): Gl bahesi. Gmn(f): phe, zann. Gmrh(f): Yolunu kaybetmi. Gn(t): Gndz, gne. Gvece:(?) Bu kelime Yilp siyasn gin sebl ola gvecesi(351/12) msranda gemektedir. Gzf(f): Bo, aslsz. Sz. Gzer itmek(f.t): Gemek. Gzide(f): Seilmi, beenilmi kii, ey. Gzin(f): Sekin, seilmi, seen. -HHa dimedin(t): Hemen, derhl, ha demeye vakit kalmadan. Hb(f): Uyku. Habb(a): Sevgili, sevilen, dost. Allah'n isimlerinden. Habs(a): Zapdetme, tutma, hapis, alkoyma. Hct(a): htiyac, lzm, muhtalk. Hacer'l-Esved(a): Karata, Ka'be'nin duvarndaki mukaddes ta. Hacet-gh(a): Dilek yeri, ihtiycn bildirildii yer. Ha: Put, Ha, stavroz. Hadd(a): eriate verilen ceza. Hads(a): Hz. Peygamber'in emri ve hareketi, snnet-i nebev. Hk(f): Toprak. Hakk(a): Allah. Hakk(a): Doruluk, doru, gerek. Hakke'l-yakn(a): Bularak inanmak. Hakikati mahede edip, yaamak hali. Yakn makamlarnn sonuncusu. Hakikat ehlinin makam. Halyk(a): Yaratklar, yaratlmlar. nsanlar.

370

Ynus Emre Dvn

Hlda: Ayn durumda, hal arkada. Hlik(a): Yaratan, Allah. Hall(a): Sdk, samimi, dost. Hz. brahim'in sfatdr. Hlis(a): Saf, duru, saffetli, pek beyaz. Hilesiz, katksz. Hall(a): Giren, dahil olan. Hallc- Mansr: Bkz. Mansr. Halvet(a): Yalnzlk. Allah'la beraber olup gayrdan hazer etmek. Hamr(a): Maya, iki mayas, iki. Hn(f): Yemek sofras, yemek, ta'am, ah dkkn. Han: Hakan. Handn(f): Glen, gler, glc. Hanende(f): Okuyan, ark syleyen. Hnmn/hnmn(f): Ev, bark, ocak. Hr(f): Hakir, aa, hor, zelil, baya. Harbt(a): Meyhane; tasavvufta tekye, mridin gnl. Harm(a): Yol kesen, hrsz, haram yiyen. Harc/Harc: Lay, uygunu, elverilisi, has olmayan. Haric'den, di, ucuz. Hric(a): Has olmayan, d, ucuz, Harf(a): Kimse, adam, i eri, meslekta. Harr(a): pek. Hris(a): Kskanlk, ekememezlik. Hrt-Mrt(a): ki melek. By ile uratklar iin kyamete kadar kalmak zere Babil'de bir kuyuya ba aa aslmlardr. Hs u 'm(a): Herkes, ileri gelenler ve halk. Hasent(a): Gzellikler, iyi ameller. Hsl(a): Husule gelen. Olan, meydana gelen. Hss- havs(a): Hslarn hs, geree ulaanlar. Sekinlerin sekini. Hsslar (a): Sekinler Hss'l-hs(a): Sekinlerin sekini. Ha(a): Asla, hibir vakit. Katiyyen. Hali'llah(a): Allah iin bu i, bu ey olmaz. Allah gstermesin. Haert(a): Zararl bcekler. Har/har(a): Toplanma, kalabalk hale gelme. llerin dirilip bir yerde toplanmas. Maher. Hatar(a): Tehlike, uurum, emniyetsizlik, korku. Htr(a): Gnl. Hatt(a): izgi, yol, yaz, satr.

Dr. Mustafa Tatc

371

Hattb(a): Oduncu. Hz. mer'in lakab. Havale(a): Grmeyi nleyen, mni engel, hil, bir ii bir baka kiiye brakma. Ismarlama. Havle(a): Grmeyi nleyen, mni, engel, hil, bir ii bir baka kiiye brakma. Ismarlama. Havs(a): leri gelenler, sekin kiiler. Havf u rec(a): Korku ve dilek, korkma ve dileme. Havf(a): Korku. Havsala(a): Zihnin bir eyi kavrama kabiliyeti. Anlay, akl. Havv(a): Yaratlan ilk kadn, Hz. dem'in zevcesi. Havz(a): Havuz, su biriktirmeye mahsus st ak, etraf duvarl yer. Hay(a): Haydi anlamnda hitap. Hay: Hicb, utanma. Hayf(a): Amanszlk,hakszlk, zlm. Hayr(a): Meru i, faydal ve nurlu i. hsan. Hayrn(a): arm, akn. Hayy(a): Daima diri, lmek ihtimalinden uzak. Allah. Hayat zerreden kreye tedricen yaylan ve hereyde hareket eklinde tezahr eden varlk. Hayy'l-Bek(a): Ebed diri olan Allah. Hayz(a): Kadnlara mahsus ay ba hali. Hazer: ekinme, zarar verebilecek eyden kanma. Korunma. Hzk(a): Tabib, hekim, iinin ehli. Hazne(a): Hazine'den bozulmadr. Hec(a): Azdan bir hareketle kan ses topluluu. Harflerin elif-b eklindeki sralana verilen isim. Ynus'ta bu kelime mezarta iin ekl bir benzerlik kurularak zikrediliyor. Bama dikeler hece gibi. Hemn(f): Ayn ekilde, ylece, derhl. Hem-dem(f): Yolda, yol arkada. Hemie(f): Daim, boyuna, hep. Hemrh(f): Yolda, ayn yolda, yol arkada. Hem-rz(f): Srda, sr arkada. Hergiz(f): Asla. Hev(a): Heves, istek, arz , nefse ait eylere istek. Hevset(a): Nefse uymak, ktlk, heva ve hevese kaplma. Heves(a): Gelip geici istek, nefsin houna gitmek. Devrn edip gezmek. Hevl(a): Korku.

372

Ynus Emre Dvn

Heybet(a): Hrmetle beraber korku hisssini veren hal. Azamet, saknp korkulacak hal. Heybet(a): Hrmetle beraber korku hisssini veren hal. Azamet, saknp korkulacak hal. Hezr destn(f): Blbl akmas; kn szleri ve hreti iin benzetme. Hezr/hezrn(f): Bin, binler, binlerce. Blbl, blbller. Hkd(a): Kin tutma, almak iin frsat gzetme. Hnzr(t): Domuz/donuz. Hrka-p: Hrka giyen, sf, zhid, dervi. Hrmn/hrmen(f): Harman. Hrs(a): A gzllk. Tamakrlk, arz. Hsm(a): Akraba, aralarnda yaknlk kurulan kiiler. Hm(a): fke, hiddet, gazab, kzgnlk. Hynet(a): Hainlik, vefaszlk, sznde durmayan. Hzr(a): Ebed hayatn sembol, Ms eriatine bal bir peygamber veya eren. b- Hayt itii iin lmezlie erimitir. Hzr, lysla beraber yardm isteyen kullarn yardmna koar. Hzr daha ok karada yardmcdr. Hicb(a): rt, perde, utanma, saknma. Hicz(a): Arabistan'da Mekke-i Mkerreme ile Medine'nin bulunduu yerler. Haccn yapld mekn. Hidmet(a): Hizmet. Hikmet(a): Bir iteki sebep. Gizli yn. Hilf(a): Zt dnceli, kar fikirli, aleyhtar. Hil'at(a): Eskiden devlet byklerine ihsn ettikleri ssl elbise, kaftan. Himmet(a): alma, gayret etme, bir ie girimek, manev yardm, manen birine yardm etmek. Hitm'l-mrseln: Hz. Peygamber. Ho(f): Hod, kendi, mifer. Hoca/hce(f): Bilgin, ulu kimse, efendi. Tccr. Hod(f): Kendi, esasen, bizzat. Hodbn(f): Bencil, kendisini beenen. Hon(f): Han, sofra, yemek. Horlk(f. t.): Aalk, aa olmak. Hors(f): Horoz.

Dr. Mustafa Tatc

373

H(a): Hve'den. Cenab- Hakkn O anlamndaki zt ismi olup, gayb hviyetini dellet eder. H(f): Huy, miz. Hb(f): Gzel. Hubb'l-vatan minel-imn(a): Vatan sevgisi imandandr. (Hads). Hudavendgr(f): Efendi, sahib, hkmdar, Mevln'nn lakab. Hulk(a): Huy, tabat. Hulle(a): Cennet elbisesi. Belden aa ve belden yukar iki ksmdan mteekkil elbise. Hr/hri(a): Ahver ve Havra kelimelerinin cemidir. Ahu gzller, pek gzel cennet kzlar. Hurd(a): Ufak, kk para. Hurd u ham; para para. Hurrem(a): Sevinli, mesrr, en. Ferahlk veren. Husrev(f): Husrev ve rn hikayesinin erkek kahraman. Padiah olu olup Ferhat'n sevgilisi rn'i sevmitir. H(f): Akl, fikir, zek. Hyr(f): Akl banda, akll. Ht(a): Balk. Hccet(a): Senet, vesika, delil. Hccetl(a): Reddedilmeyecek delilli, senetli. Hm(f): Devlet kuu, ykseklerden uan ve kiinin bana konarak talihini deitiren ku. Trke'de Umay kuu da deniyor. Hner-pe(f): Maharetli kii, marifet sahibi. Hrmetl: erefli, saygn, riyet edilen. Hsn(a): Gzellik. Hve(a): O(Allah). Allah'n zat ismidir. Hzn(a): Gam. -I-caaz/iceez/caz/iceiz(t): Zarf fiil eki. -nca/ince. -cak/-icek(t): Zarf Fiil eki. -nca/-ince. Ilan(t): Ylan. Ildurum(t): Yldrm. Ilduz(t): Yldz. Ink(t): Boyun bkme, itaat etme. Irahman(a): Rahmn. Irak/Irag (t): Uzak, rak. Irlmak(t): Ayrlmak, uzaklamak. oynamak.

374

Ynus Emre Dvn

Irmak(t): Ayrmak, uzaklatrmak. -sar/-iser(t): Gelecek zamn eki. -acak/-ecek. Iscak(t): Scak. Ismarlamak(t): Tevdi etmek, emnet etmek. Iss(t): Scak, scaklk, harret. Iss/s/isi(t): Ship. Ik(t): Melamet ve kalender tavrlar gsteren, Bekta ve Hurfler iinde yaadklar sanlan Ehl-i snnetten olmayan, btn ve i temayll bir grup. Itmak(t): Aydnlatmak, parldatmak. Ik(a): Ak, candan sevme, sevgi. Iyn(a): Ayan, ak, belli. Iy(a): Zevk ve sefa, iret. -(t): Ey. bls(a): nsanlar Allah yolundan karmaya alan eytn. Vesvese veren. Hanns. brhm Edhem: lk sfilerden ve sahabeye ulaanlardandr. Belh ehzdesi iken maln yamaya vermitir. brhm Peygamber: Hallullah. smail Peygamber'in babas. Nemrd tarafndan atee atld halde bu ate onu yakmam, sabrla selmete kmtr. Tevhd dininin babas kabul edilen brhm (a. s.) Hz. Muhammedin byk atasdr. bret(a): Ders, insan gafletden uyaran hadise, tuhaf, acayib. re(t): iinde. bzr(t.a): alveri, eriye ynelmek; insann iiyle, gnl ile al verii. Murakabe. drs: Kur'n- Kerm'de ismen zikredilen peygamberlerdendir. Hz. t'in olu. Terzilerin piri. g(t): Eksen, ip vb. eyleri dolamaya yarayan ucu sivri ine. Olokdur Hak varl evliydur arh ii(313/3). gen/ien(t): ok, fazla, ziyade, pek. hls(a): Karlksz sevgi. Kalp sfiyeti. ten, samimi sevgi, yalnz Allah rzas iin yaplan ibdetler. Temiz kalp ile yaplan ibdetler. hsn(a): Cenab- Hakk gryormu gibi ibdet etmek. yilik, lutuf, ba, gzellik. yilikle muamele etme. Kulun mrakebe iinde olmasyla lh inyetin erimesi.

Dr. Mustafa Tatc

375

htiyr(a): stek, arz , raz olmak, katlanmak, yalanm kii. kb(a): Azb, eziyet. klm(a): Blge, lke, memleket. l(t): Memleket, lke, ehir. l/el(t): Bakas, gayrs, el. lh(a): Ey Allah'm, ya Rabbi mealinde dua. letmek/iltmek(t): Gtrmek, ulamak. ley/ileyi/iley(t): Taraf, yn, nezd, huzur. Dvn'da her anlam da mevcuttur. l-gn(t): Bakalar, yabanclar. lk yaz(t): Bahar, ilkbahar. ll(a): Mutlaka, eer, aksi halde, ne olursa. Ba-huss. lm-i btn(a): z ilim, hakikat ilmi, tasavvuf. Ledn. lm-i sbk(a): Elest bilgisi, ruhlarn henz bedene girmeden nce kavrand hakik bilgi. lys: Kurn'da ismi anlan Ben srail peygamberlerindendir. lys, zamnndaki hkmdrlarla ok mcadele etmitir. Denizde dara den kiilere yardm ettii sylenir. mret(a): Bayndrlk, ma'mr olma. Yoksul olma, yoksullara yiyecek datan hayr evi. mdi/indi(t): imdi, o halde. mrn(a): Ms Peygamberin babasnn ad. mrz(f): Bugn. n olmak: Bu olmak. n(f): Bu, u. n'am(a): Nimet verme, ltuf ve ihsanda bulunmak. nyet(a): Yardm, ltuf, meded. nc(t): nci. nen(t): ok, pek, daha ok, gyet ziyade. nletmek(t): nletmek, szlatmak. ten iten, acl ve iten sesler kartmak. nni ene'l Hak(a): Muhakkak Hak benim, mealinde. ns(a): nsan cinsi. ntih(a): Son, nihyet, u. ntizr(a): Bekleme, nazar etme. Bakma. r(t): Er, vaktinden evvel. 'rb(a): Dzgn konumak, Arapa'da, kelime ve fiillerin sonunda bulunan harekelerin deime sebeplerini reten ilim.

376

Ynus Emre Dvn

rgrmek(t): Eritirmek. Ulamak. rimek(f): Ulamak, yetimek. rkilmek(t): Birikmek, toplanmak, duraklamak. rte gice(t): Sabah akam. rte namz(t.f): Sabah namaz. rte(t): Sabah, yarn sabah, bir gn, bir gece sonra. rrmek(t): Eritirmek, ulatrmak. Yetitirmek. s: Hz. Peygamber'den nce eriat sahibi bir peygamber. Kur'n'da babasz doduu yazldr. Hz. Meryem'e Rhu'l-kuds dorudan rh flemi, s meydana gelmitir. Bu bakmdan s, dem Peygamber gibidir (Kur'n- Kerm, 3/59). Hastalar eliyle dokunarak iyiletirdiinden Mesh sfatyla anlr. s, lleri dirilten bir zellie de sahiptir. Kur'n'da, s'nn lmedii beyn olunur. s, Ynus Emre'de kamil insann bir makam, l gnlleri dirilten bir mrid olarak zikredilir. s, ge ykselirken zerinde bulunan dnyalk bir ine yznden drdnc katta kalmtr.(Bu hadise, s Peygamber'in cem' makamnn salikleri iin bir makam olduunu ifade eder.). sr(a): Dkme, sama, serpme. krm etme. s(a): Bkz. sa Peygamber. si/s(t): Hararet, scaklk. sml(a): Hz. brahim'in olu. Kur'n'da ismi zikredilir. Babas brahim tarafndan kurban edilmek istenmi, kurban edilecei srada yerine ko gnderilmitir (Sre 37/103). smail, Hz. brahim'in nefsi mesabesindedir. Edebiyatmzda, smail, daima ko ile beraber ilenmi olup fedakrlk rneidir. snd(a): Bir sz veya haberi birine nisbet etmek. Birine dayandrmak. ftira etmek. srfl(a): Byk meleklerden birisidir. Kyametin kopmas iin ttrecei sur ile nldr. stemek(t): Aramak, arayp sormak. znini aratrmak. Talep etmek. stigfr(a): Tevbe, mafiret dileme. syn(a): taatsizlik. Emre kar gelme. Ayaklanma. (t): E. mr(a): aret, gz. ret(a): ki, iki ime, tasavvufta sufi/dervi meclisi. lahi sohbet ve dem. tb(a): Tedbir, iddetle hitab. Azar, tersleme, paylama, incitme.

Dr. Mustafa Tatc

377

v(a): Ev. vz(a): Karlk, bedel. ven(t): Acele eden. y(t): Ey. yal(t): 'yl, hane halk, geimini temin etmek zorunda olduumuz kiiler. ye/eye(t): Sahib, malik, efendi. ze(t): Yrye, takip ede.(295/27). zhr(a): Aa vurma, meydana karma, gsterme, ikr etme. zlemek(t): Takip etmek. zi sra gitmek, ardndan gitmek. zz/izzet(a): Deer, kymet, ycelik, stnlk, ululuk, eref. zzetl: erefli, ulu hrmete layk. -KKim / kaym(a): Daim bulunan, sebat eden. Ka'be(a): Beytullah. Kbz(a): Alan, skntya gnl darlna den, kapanan. Kbil(a): Kabul eden, kabiliyetli. Kbin(f): Nikah, gveyinin geline verdii arlk. Eya para. Kabz(a): Alma, skntya gnl darlna dme. Kaan(f): Ne vakit, ne zamn. Kamak(t): Komak, seirtmek. Kadarlamak (t): Dizmek, sralamak, tanzm etmek. Kadd (a): Boy-pos. Kadd-bl (a.f): Uzun boy. Kadem basmak(a.t): Adm atmak, bir ie balamak. Kadem(a): Ayak, adm, bir uzunluk ls, uur. Hayr ve bereket. Kadm(a): Zaman itibariyle eski olan, ncesi olmayan. Allah'n bir sfat. Kadir Gecesi(a.t): Ramazann ve senenin en kuds gecesi. Kurn yetlerinin ilk defa vahy edilmeye baland gece. Kadr(a): Kudret sahibi, kudretli, ok gl Allah'n bir sfat. Kf Da(a): Dnyay epeevre kuatt sylenen efsanev bir da. Simurg adl efsanev ku burada yaar. Tasavvuf metinlerde insan bedeni veya gnl iin kullanlr. Uzak bir mekan iin de sembol olabilmektedir. Kaf: Eski yazmzda bir harf. Kfile(a): Sefere kan bir topluluk.

378

Ynus Emre Dvn

Kf'tan Kf'a: Batan baa, bir utan bir uca. Kaftn: Hil'at, elbise, mkafat iin giydirilir. Kahr/kahr(a): znt duyma, kederlenme, zorlanma, mahvetme. Khil(a): Tembel, hareketsiz, gayretsiz. Kaht(a): Ktlk, kuraklk,. Kakmak(t): Kzmak, fkelenmek, hiddetlenmek. Kakmak(t): Kalkmak, ayaa dikelmek. Kl u kyl(a): Dedikodu. Kl(a): Sz. Kalb(a): Gnl. Kalem(a): Halka ait zuhur yerlerinde Hakk'n taayynlerine bir evveldir. Levhi mahfuz, Muhammed nr. lk zuhur. Kall(a): Hilekr, dzenci, kalle. Kalma(t): Geveze, hilekar. Bkz. Kolma. Kalp (a): Gemez, tedavlden kalkm. Kl bel/bel: Evet dediler. Ruhlar yaratld zamn dem oullarna Ben rabbiniz deil miyim lah nidas geldikten sonra mminlerin verdii cevap. Kmet(a): Boy, endm. Km(f): Muradna ermi. Kamu(t): Btn, hep. Kn(f): Maden oca, kaynak, cevher. Kanat(a): Aza rza gstermek, hrs gstermemek. Allah'n verdii ile yetinmek. Kanca(t): Nereye. Kancaru(t): Nereye, ne tarafa. Kanda(t): Nerede. Kandag(t): Nerede, hangi. Kandan(t): Nereden. Kandl(a): Metinde, mecazen ilk yaratlan cevher, Nr- Muhammed. Kang/kank(t): Hangisi. Kan(t): Hani, nerede. Kalu(t): Kan, kz arabas. Kapmak(t): Madd varlklardan uzaklatrmak. Kendisine ekmek(45/4). Kr u br(f): -g. Ka'r(a): Dip, ukur. En derin yer. Kr(f): Kazan, i.

Dr. Mustafa Tatc

379

Karanu(t): Karanlk. Karanulk(t): Karanlk. Karava(t): Cariye, hizmeti kz. Karg/kargu(t): Mzrak. Karmak(t): htiyarlamak, yalanmak. Krn(a): Mus devrinde yaayan zengin bir kii. Malyla marur olunca, Cenab- Hakk'n zekt emrini dinlemediinden Musa Peygamber'in duasyla, malyla birlikte yere batmtr. Edebiyatmzda kanaatkr olmayan zengin ve gurur sembol kiiler iin kullanlr. Kasd/kasd(a): Bir ii bilerek ve bir gaye ile yapmak. Niyet, tasavvur, istikamet. Kasir(a): Ksa, ufak, kk boylu. Kat(t): Yan, huzur. Kat(t): Yok, gyet, pek iyice, fazla, sert, ar. Katran: Siyah, sert ve kokulu yanc bir madde. Katre(a): Damla, su damlas, bir damla. Katre-i brn (a.f): Yamur damlas. Kav(a): Kuvvetli, salam, berk, pek. Kavl etmek(a.t): Szlemek. Kavl(a): Sz. Kavum/kavim: Bir Peygamber'e tabi ve bal insan topluluu. Dil, det, rf, kltr birlii olan cemaat, topluluk. Kayd(a): Endie, tel, gile. Kayda(a): Nerede. Kaygu(t): Korku, ende, tasa, znt. Kaygusuz(t): Korkusuz, endesiz, umursamayan. Kay/kayu(t): Kayg, ende, tasa. Kayd yimek(a.t): stne dmek, endie etmek. Kayrmak(T): ilgilenmek. Mukayyed olmak.Kaykmak(t): Meyletmek, temyl gstermek. Geri dnmek. Kyim/kim: Ayakta, devaml, sabit salam. Kaykmak(t): Meyletmek, deer vermek. Kays/kaygus(t): Endie, tasa, kayg. Kayu/kay/kayg: Kayg, tasa. Kayurmak(t): Dnmek, bir eyden kukuya dmek, endelenmek. Kayym(a): Ezelden ebede kadar duran, daim olan. Bk ve kim olan Allah. Kazgan(t): Kazan.

380

Ynus Emre Dvn

Kz(a): Kad. Kefret(a): Yaplan gnaha kar ceza almak zere verilen sadaka, tutulan oru, gnahtan arnma. Asl keffret. Kelm(a): Sz. Keleci(t): Sz, mnl sz. Kelm(a): Kendine sz sylenilen, kendine hitap olunan. Sz syleyen. Konuan. Hz. Ms'nn sfat. Kem(f): Az, eksik, noksan, fen, kt. Kemne(f): Hakir, zavall, ciz, deersiz. Kemter(f): Deersiz, deeri az, daha aa. Ken'n(a): Filistin, Yakb'un doduu yer. Kendzi(t): Kendisi, kendi zi, benlii. Kermet(a): Ba, kerem, ikrm, arlama. Velilerden zuhur eden ma'rifet. Velyet ehlince isteyerek keramet gstermek makbul deildir. Kerm(a): Kerem sahibi, cmert, ulu byk Allah. Kerkes(f): Akbaba, Farsa kerges. Kerpi(t): Topraktan yaplan gnete kurutulan tula. Kerrb(a): Allah'a en yakn melekler. Byk melekler. Kesd(a): Al veri durgunluu, ktlk. Eksiklik. Verimsizlik. Kesb(a): alp kazanma, elde etme, edinme. Kesilmek(t): Ayrlmak, uzaklamak. Vazgemek. Kevn mekn(a): Kainat. Kevn(a): Var olma, varlk. Kevser(a): Cennette bir rmak. Madd ve manev okluk, bolluk, bereket. Key(f): yi, iyice, hakkyla, ok iyi ekilde, ok, pek, adamakll. Keyvn(f): Zhal yldz. Kez (t): Defa, kere. Kezek/kezik(t): Nbet, sra. Kezin: Def'a, kerre. Kble-i cn: Cn kblesi. nsan- kmil. Kgrlmak(t): arlmak. Kgurmak(t): armak, davet etmek. Okumak, seslenmek. Haykrmak. Klavuz(t): Yol gsteren. Kln(f): Hareket, i, huy. Kvanmak(a): Sevinmek, memnun olmak.

Dr. Mustafa Tatc

381

Kys(a): Karlatrmak, benzetmek, mukayese. Kyl kl(a): Dedikodu, kuru laf. Kymak(f): ldrmek, heb etmek, fkeyle bakmak. Kz(t): Dokunulmam, bakire, temiz. Kzgn(t): fkeli. Kzl(t): Bakr (veya altn) para. Kzlk/ Kzlg(t): Ktlk, pahallk. Kzmak(t): Isnmak, kayrmak. Kibr(a): Gurur, gsteri, benliini aksettirme. Kii ay(t): Hill. Kl/kyl(a): Sz. Kimesne(t): Kimse. Kn/Kne (f): Kin, dmanlk, bugz. Kirmen ktibn(a): nsanlarn iki tarafndan bulunup yapt fiilleri yazan melekler. Sre 82/yet 10-12'de zikredilir. phe yok ki size koruyucular memur edilmitir. Elbette byktr onlar. Yazarlar, bilirler, ne yaparsanz. Kiri(f): Kaln direk. Kisvet(a): Elbise, kisve, ksbet. Koca(t): htiyr. Kocalmak(t): htiyarlamak. Koduk(t): Eek yavrusu. Spa. Koa(t): Kova, bakra. Kolma/kulma: Hilekr, kalle, aldatc, hrsz, geveze, sama sapan ve aslsz szler syleyen. Konmak(a): Geici olarak sakin olmak. Konmak(t): Har olmak. Meydana kmak, kalkmak, ayakta durmak, bitmek. Kon(t): Komu. Kopuz(t): Eski bir telli saz. Trklerin mill saz. Korc(t): Muhafz, korucu. Kotarmak(t): Boaltmak, tahliye etmek, bir kapdan bir kaba boaltmak. Kovc(t): Gammz, dedikoducu. Kovuc(t): Sz gtrp getiren, insanlarn aybn gzetleyip syleyen. Mnafk. Khne(f): Eski. Krk(t): Atei alevlendirmek iin kullanlan demirci leti.

382

Ynus Emre Dvn

Kslemek(t): Uzatmak. Kymek(t): in iin yanmak. Kynemek(t): i yanmak, ak ateiyle yanmak. Kynk/gynk(t): Yank, yara. Kynkl(t): Gnl yakc, yank, tesirli. Kyndrmek(t): Yakmak, yandrmak. Kumak(t): Kucaklamak, sarlmak, deragu etmek. Kuds(a): Ulvlik, kudslik, ycelik. Kul hvallah(a): De ki O Allah(birdir) hlas sresi/yet 1. Kuli'l-Hak: Gerei syle; Kur'n'da ok sk tekrr edilen bir ifade kalb. Kullanmak(t): Kul kle olmak, kle sahibi olmak. Kendisine bal adamlar olmak. Kulb(a): Kalpler. Kusr(a): Kasrlar, kkler. Ku dili(t): Kur'n'da, "mantku't-tayr" terkibiyle Ey insanlar size ku dili retildi. eklinde Sleymn Peygamber bahsinde geer (bkz. Neml Sresi/yet 16). Ku dili mutasavvflara gre ilm-i ledn, gayb bilgi, marifet, demektir. Kuanmak(t): Kemer balamak, silahlanmak, yeltenmek. Klhn(f): Hamam oca. Kll(a): Hep, btn, ok. Kll(a): Btn, tam, umm, hepsi, tamm. Klng(f): Ta kazmas. Kn demi: Allah'n ol emrini verip lemleri yaratt an. Yasin suresi/yet 82. Kn feyekn: Bir eyin olmasn irade ederse Allah, ol der, o ey oluverir. Bakara sresi/yet 117. Kn(a): Allah'n olmasn istedii ey ve i iin iradesini ifade eden Arapa'da ol emri. Tasavvufta bu kelimenin akl- kll ve nefs-i kll iaret ettii sylenir. Knc(f): Ke, bucak. Knt kenz: Gizli hazine. (Hadis). Krelik(t): Taknlk, azgnlk. Krs(a):Ar'n altnda bir dzlkte olan, levh-i mahfuzun bulunduu yer. Kt: Ktrm, eli aya tutmaz. Kteh(f): Ksa, boysuz.

Dr. Mustafa Tatc

383

-LL(a): Yok. L-cerem(a): phesiz, elbette. Lahza(a): Zaman. La'n(a): Lanetlenmi, rahmetten srlp atlm. L'l eylemek(a.t): Susturmak, susmak, konumamak, dili tutulmak. La'l(a): Dilsiz. L-mekn(a): Mekn ihtiyac olmayan meknsz. Allah. L-erk: Orta yok. Allah. L-taknat: Umut kesmeyiniz. Sre 39/yet 53. Latf(a): Cisimsiz, mtensip, gzel, mlyim, yumuak. Layn/-leyin(t): Gibilik eki. Deryalayn vb. Ledn(a): Ehlullah'n ve velilerin elde ettikleri vehb ilim. lm-i ledn Allah'n srlarna ait bilgi, gayb ilm. Lednn: Lednne mteallik, gayb ilmiyle alakal. Hakik ilimle ilgili. Lem-yezel: Dim, zil olmaz, bki, zevlsiz. hi gremezsin.(Sre-i Araf / 143). Leker(f): Asker. Levh kalem(a): Levh, st, dz ey, levha demektir. Burc sresinin 21-22. yetlerinde Ey Muhammed! Dorusu sana vahy edilen bu kitb, levh-i mahfuz(korunmu levha) da sabit, anl bir Kur'n'dr, denilir. Kalem: Bu levhaya alacaklar yazacak olan lh kalemdir ki, Kalem sresinin ilk yetinde geer. Mutasavvflara gre levh Allah'n bilgisi, kalem de onu grnr hale getiren Allah'n iradesidir. Levlk(a): Habibim! Sen olmasaydn ben eflki yaratmazdm. melindeki bir hadis-i kudsiye iaretdir. Levn(a): Renk, boya. Leyl: Leyl ve Mecnun hikyesinin kadn kahraman. Sevgili. Lokmn: Kur'n- Kerm'de kendi ad ile geen srede anlmaktadr. nl bir hekmdir. Bazlar onun bir ermi, hatt bir peygamber olduunu sylerler. Hakknda Hazret-i Eyybun kz kardeinin veya teyzesinin olu yahut Habe bir kle olduu gibi rivyetler vardr. -MMagbn(a): Aldanm, akn. Mafr(a): Rahmetlik olmu, mafiretlik. Arkasndan duaya muhtac olan. len kii.

384

Ynus Emre Dvn

Mh/meh: Ay. Mahfl(a): Toplant yeri, oturulan grlen yer. Mh- tbn(f): Parlak ay. Mahlkt(a): Yaratlmlar. Mahmr(a): Serholuun verdii sersemlik, arlk. Serho. Mahsst(a): His ile, duyularla idrk edilen, anlalan ey. Maher(a): Kyamette llerin dirilip toplanacaklar yer. Makber(a): Mezar. Makbere(a): Kabir, mezar, medfen. Makhr(a): Kahredilmi, mahvedilmi, yok olmu. Maksd(a): stenen, dilenen ey. Kasd edilen. Maksrt(a): Kslm, ksaltlm, kesilmi. Ma'klt(a): Akln idrak ettii hususlar, aklla bulunacak, anlalacak eyler. Mlik(a): Cehennemin kapcs, zebnlerin ba olan azb melei. Ma'mr(a): mr olmu, dzenlenmi. Mn(a): Mn, anlam. yz. Gerek yn. Mancnk: Eski savalarda kullanlan, kalelere veya yksek kesimlere ta ve glle atan sapan. Mansr- Badd: Ad Hseyin, lakab el Hallc, el-Beyzav, 9-10. yzyllarda yetimi byk ve cokun suf. Aka malup olup makm fenafillahta srr if etmi, Enel-Hak diyerek vahdet-i vcdun halka yaylmasna sebep olmutur. Zamann eriat lmlerince er'e muhalif bulunan bu szlerden sonra Hallc'n aslmasna karar verilmitir. Sflerce gerek bir ak ehidi kabl edilen Hallc'n Dvn ve Kitab't-Tavasn isminde eserleri vardr. Manzr(a): Nazar edilen, baklan. Mr(f): Ylan. Maraz(a): Hastalk. Ma'rifet(a): Allah'n zatna ait bilgi. rfan. Mrt(a): Hrt ile birlikte sihir yaptklar iin kyamete kadar Babil'de bir kuyuda ba aa aslm olan melektir. Msiv(a): Hak'tan gayr eyler. Eya. Ma'siyet(a): syan, itaatsizlik. Maslaht(a): , husus. Ma'sm(a): Gnahsz, susuz. Ma'ka(a): Sevgili, Allah. Mt(a): Saf d olmu, yenik, yenilmi, malup.

Dr. Mustafa Tatc

385

Mazarrat(a): Zarar, ziyan, dokunma. Ma'zl(a): Azdedilmi kovulmu. Me'b(a): Dnlecek, snlacak yer. Mel(a): Anlam, meydana gelen ey. Mecl(a): G, kuvvet, frsat, imkan. Mechl(a): Bilinmeyen, gizli kalm. Mecnn(a): Leyl ve Mecnn hikyesinin erkek kahraman. mir oullarndan Kays adl bir Arap delikanlsnn Leyl adl bir kza k olduktan sonra ald sfat. Ynus Emre'de ve tasavvuf edebiyatmzda cezbeye girmi bir dervi iin kullanlr. Fenafillahtaki kiiyi temsil eder. Mecnn-sfat: Mecnun gibi, Mecnnluk makamndaki k. Mekir/Mekr(a): Hile. Mekkr(a): Hilekr, dzenbaz. Mekr eylemek: Hile yapmak. Mekr irgrmek: Hileyle yaklamak, hileye getirmek. hileye ulamak. Mekr(a): Hile. Mekremet(a): Cmertlik, izzet. Mekseb(a): Kazan. Melik(a): Melekler. Mell(a): Sknt, gam. Melmet hrkas giymek: Knama hrkas giymek. Kendilerini halktan gizleyen gayb erenlerin dnyev rtlerle, kalender tavrlarla velyetlerini gstermeden yaamalar. Melmet(a): Knama, ayplama, azarlama. Benlik terbiyesi iin kendisini hor ve aa gren insanlarn merebidir. Bu kiiler, halk tarafndan knanr, hakr davranlr. Melmet iindekilere Melam denir. Fakat bu tbir bir tarikat ismi deil, bir mereb ismidir. Melekt(a): Ruhlarn ve meleklerin lemi. Mell(a): Krgn, zntl, usanm. Me'men(a): Gvenilir, emin yer. Men aleyha fn(a): Yeryznde ne varsa geicidir, ancak ycelik ve kerem sahibi Rabbinin zat kalcdr(Kur'n, Sure, 55/yet 26-27). Men 'arafe nefseh(a): Hadis, Nefsini bilen Rabbini bilir. Bu szn, Hz. Ali tarafndan sylendii de rivyet ediliyor. Menre(a): Minre. Meni(f): Benlik. Menkr(a): Boynuzdan yaplm boru. Delinmi veya oyulmu ey.

386

Ynus Emre Dvn

Mennn(a): hsan sahibi, dilemeden veren. Esmal-Hsna'dan. Mensh(a): Nesh olunmu, iptl edilmi kaldrlm, hkmsz. Braklm. Menr(a): Yaylm, alm, ner olunmu, yaymlanm, ferman. Mercn(a): Denizde mercan balnn rettii kymetli-genellikle krmz renkte- deerli madde. Merci'(a): Rcu edilecek, dnlecek yer. Merd(f): nsan. Merdne(f): Yiit, yiitesine, merte. Merdd(a): Reddedilmi, kovulmu, srlm. Merg-zr(f): ayrlk, imenlik, yeillik, sulak yer. Mesel balamak(a.t): rnek vermek, misal getirmek. Mesel(a): Misal, benzer bir eyle izah getirme. Meskenet(a): Misknlik, Ynus Emre'de makam- fen iin kullanlan tabirlerdendir. Mest(f): Serho. Mestn(f): Serho, sekran. Kendinden gemi. Mestr(a): rtl, kapal, rtlm. Meyh(a): eyhler. Mehed(a): ehidlik. Merat(a): Meru eyler, haram olmayanlar. Meta'(a): Fayda, menfaat, kymetli ey. Mevc(a): Dalga. Mevln: Byk Trk slm Mutasavvf. Belh'te dodu. Mevlevin pri. Mesnev ve Dvn- Kebr'in airi. Ynus Emre'yle grm ve sohbetiyle iradda bulunmutur. ems-i Tebrz tarafndan yetitirilen Mevln Celaleddin-i Rum, 17 Aralk 1273'de Konya'da vuslat etti. Mevzn(a): Vezinli, ll. Mey(f): arab, iki. Mey-hne(f): Metinlerde Mrid'in bulunduu tekke veya mrid-i kmilin gnl anlamnda ele alnr. Meyl(a): Gnl ak, gnl eilmesi, istek. Meyl-i Fen(a): Fni olana, geici olana meyl etme. Dnyaya eilme. Mezada virmek(a.t): Sata sunmak. Mezheb(a): Gidilen yol. Dinin teferruat ksmnda aklklar getiren gr ve kabuller. slm'da drt mezhep olup mutasavvf indinde bunlarn tamam haktr. Mihmn(a): Konuk, misafir.

Dr. Mustafa Tatc

387

Mihnet(a): Sknt, eziyet. Mihr(f): Muhabbet, sevgi, ak. Mihrb(a): Camide namaz klarken imamn nnde durduu yer. Mikl(a): Mertebesi ok yce olan drt melekten rzklar datan melek. Milk(a): Elde bulunan, tasarruf edilen ey, mal, mlk. Milket(a): Memleket, lke. Millet(a): Din, mezhep, ayn dinden olan topluluk. Minber(a): Cami'de imamn hutbe okuduu yer. Mine'l-kalbi ile'l-kalb(a): Hadis olduu sylenen bir sz. Kalpten kalbe(yol/pencere) vardr eklindedir. Minkr(a): Ku gagas. Mi'rc(a): Hz. Peygamber'in Allah tarafndan gklere davete icbeti. Ykselileri, gkteki seyrn. Kelime, merdiven anlamndadr. Mirrih/Merih(a): Merih yldz. Mirvari/mirvarid (f): nci. Miskl(a): 4.5 gr. arlk ls. ok kk bir arlk ls. Miskn(a): Hibir eye mlik olmayan yoksul, halsiz, hareketsiz. Bu kelime Ynus'ta daha ziyade Fenafillah karlnda kullanlmaktadr. Misknlik: Metinde Fenafillah, benlik terki anlamlarndadr. Mismil/msml(f): Temiz, pak, ar. Besmeleyle kesilmi hayvan eti. Me (f): Mee, meelik, orman. Miyn(f): Orta, ara, vasat. Mu'allak(a): Askda, bota, karar verilmemi. Mu'amele(a): Davran. Mugayln dikeni: Deve dikeni, lde yetien bir diken. Muhakkik(a): Tahkik eden, gerei inceleyen, aratran. Muhl(a): mkansz, olamaz, olmayacak. Mmkn olmayan. Muhlif(a): Aykr dncesi olan. Muhs: Bakr. Muhib(a): Seven, sevgi besleyen, dost. Muhit-i a'zm(a): Dnya yuvarlan eviren byk deniz. Okyanus. Muhkem(a): Sk, salam, kuvvetli, berk, salamlatrlm. Muhlis(a): hlasl olan, z sz doru, riyasz, drst. Muhtasr(a): Ksaltlm, zetlenmi. Mu'n (a): Yardm, yardmc. Mukarreb(a): Yaklatrlm, Allah'a yakn.

388

Ynus Emre Dvn

Mukarrer(a): Kararlatrlm. Karar vermi. Munis(a): Allm, ehlilemi, cana yakn. Muntazr(a): Bekleyen, gzleyen. Murdr(f): Kirli, pis, le. Murg(f): Ku. Murtaza(a): Hazret-i Ali'nin lakab. Beenilmi, seilmi. Ms(Ms): Kurn'da zikredilen peygamberlerden birisi. Museviliin kurucusu olup srail oullarn Msr'dan karm, esaretten kurtarmtr. Kendisine Tevrat gnderilmitir. Tr Da'nda Allah'n tecellisine mazhar olmu ve konumutur. Bundan dolay Kelimullah denmitir. Kitap sahibi peygamberlerden olan Musa kavmine evmir-i aere(on emir)yi bildirmitir. Musall(a): Namaz klnan yer, cenaze namaz klnan yer. Musalla ta: Cenaze konulan yer. Mushaf(a): Kurn- Kerm, sahifeler. Kitap. Mustaf(a): Istfa edilmi. Seilmi, sekin. Hz. Peygamber'in mbarek sfatlarndan birisidir. Mutulamak(f.t): Mjdelemek. Farsa Mjde'den. Mutucu(f.t): Mjdeci, haber veren. Mutuluk(f.t): Mjde iin verilen deerli bir ey, para. Muti'(a): taat eden, isyan etmeyen, rahat. Mutlak(a): Serbest, salverilmi, kati, deimez. Yalnz, tek. Bir yere bal olmayan. Muvfk(a): Uygun, yerinde, denk. Mbriz(a): Den, kavga eden. Mbtel(a): Belya urayan, dkn, tutkun, hasta. Mchede ekmek(a.t): Nefsi yenmek iin ibdet ve riyazat iinde bulunmak. Mchede(a): Urama, savama, alp abalama. tasavvufta nefsi yenmeye alma. Mcerred(a): Yalnz, tek, her eyden ayrlm. Hak'dan gayr her eyden arnm. Mcrim(a): Sulu, kabahatli. Mcteb(a): Seilmi, sekin. Hz. Muhammed. Mdm(a): Devaml, srekli. Mdbir(a): Talihsiz, dkn, idbra uram. Mdde(a): ddiac, davac; metinde er'i hakikatleri anlamayan softa manasna.

Dr. Mustafa Tatc

389

Mdebbir(a): Evvel'den tedbir gren, hereyi ilmiyle ihata edip i yapan Allah. Mfsid(a): Bozan, nifak karan. Mhmel(a): Braklm, ihmal edilmi. Mhr urulmak(a): Mhr vurulmak. Karar verilmek, tasdik edilmek, kapanmak. Mlk(a): Elde bulunan, tasarruf olunan eyler. lke, memleket. Mlket/milket(a): lke. Mlk-i ezel(a): Rhlar lemi. Mmeyyiz(a): Ayran, ayrc, seen, fark eden. Mnct(a): Allah'a yalvarma, dua etme. Mneccim(a): Yldzlarn hareket ve durumundan hkmler karan. Yldz bilgini. Astrolog. Mnevver(a): Nurlu, kl, aydn aydnlatlm. Mnezzeh(a): Temiz, ar, noksanlardan uzak. Mnferid(a): Tek bana, ferd. Yalnz. Mn'im(a): Nimet veren, yedirip iiren. Mnker(a): Kabirde soru soran iki melekten birisi. Mnkir(a): nkarc. Mrebbi(a): Terbiyeci, mrid. Mrekkeb(a): Terkip edilmi, birletirilmi, yaz yazmaya yarayan madde. Mrd(a): Bir mride balanan, slka giren kii. Mrsel(a): Gnderilmi, yollanm, peygamber, resl. Mrid(a): Doru yolu gsteren, irad eden klavuz, eyh, tarikat piri. Mrted(a): slmdan dnen, Tasavvufta yoldan kan dervi. Mrvet/mrvvet(a): Mertlik, erlik, yiitlik, iyilikseverlik, cmertlik. Adamlk. Ana baba saadeti. Mselsel(a): Ard ardna giden, zincirleme. Mhade(a): Grme, grme, ahid olma. Tasavvufta lah alemi grme. Mk(f): Misk. Mkil(a): Zor. G. Mrik(a): Allah'a ortak koan. kilik. Mtk(a): Hasret eken, grecei gelen. Myesser(a): Kolaylkla olan, nasip olacak olan, elde edilen. Mzd(f): Sevab, ecir, karlk, mkafat.

390

Ynus Emre Dvn

-NN-r(f): aresiz. Ndn(f): Bilmeyen, cahil, kaba, anlaysz. Ngh(f): Anszn, birden bire. Nagam(a): Nameler, trkler. Ngeh/ngehn(f): Anszn. Nagme(a): Ezgi, teganni, gzel ses, ahenkli mrldanma. Nahcr(f): Av. Nahnu Kasemna(a): Biz taksim ettik.(Zuhrf/32). N-km(f): Muradna, maksadna erimemi. Nks(a): Noksan, eksik. Nak(a): Bir eyi eitli renklerde boyamak. Resim, tezyn. Nks(a): Kiliselerde alnan alg. Nln(a): nleyen, inleyici, feryd eden. Nle(f): nleme, feryd. Na'lin(a): Naln, ayaa giyilen basit bir giyecek. Pabvr bir giyecek. Nli(a): Feryd edi, alayp inleyi, inleme. Nm(a): Yerden biten, yetien, byyen bitki, nebat. Nn(f): Ekmek. Nr(a): te, od. N-reste(f): Ergenlik ana gelmemi, ocuk. Nashat(a): t. Nass(a): Kat'i, ak, belli, delil. Kurndaki mnca ak olan hkmlerin tamam. Delil olarak gsterilen. Nash(a): Bozulmas imknsz tevbe. Kesin olarak karar verilmi ey. Yemin. Nazar urmak(a.t): Bakmak, himmet etmek. Nazar(a): Gz atmak, yan bakmak, tetkik. Tasavvufta mridin mrdine iltifat etmesi, tenezzl. Nazar-gh: Baklan yer, seyredilecek yer. Gnl. Nazk(f): Nazik, ince. Neci(t): Kim oluyor, ne sz. Necm(a): Yldz. Necmddin-i Kbr: Kbreviyye tarkinin pridir (. 618/1121). Medrese ilimlerinden sonra tasavvufa yneldi. Kasri, Yasir, Ruzbihan Msri gibi tasavvuf byklerinden ilm-i ledn tahsil etti. Harezm'de irad ederken Mogollar tarafndan ehid edildi. Melm ve veys

Dr. Mustafa Tatc

391

merebi vardr. Mevln'nn babas Sultan'l-Ulema Bahaddin Veled, onun mrdi kabul edilmektedir. Cehr zikri esas alan Necmddin-i Kbr'nn tarikat, Hz. Ali mereplilerce yaatlmaktadr. Nefha(a): frme, nefes. Nefir(a): Cemaat, topluluk. Nefrn(f): Lanet, svme, ilenme. Nehy(a): Yasak etme, yasak. Nekir(a): Mezarda insanlar sorguya ekecek iki melekten birinin ad. Nem(f): Ya. Nem(t): Neyim. Nemdr(t): Neyimdir. Nemrd: Halil brahim Peygamber zamnndaki Keldavi hkmdar olan Nemrud, Putlara tapmad iin brahim Peygamberi atee attrmtr. Allah'n inyetiyle te etkisiz hale gelmitir. Nemrud, Babil'in kurucusudur. Nerdbn/nerdvn(f): Merdiven. Asl, nerd-bn. Nesnene(t): Nesne, ey. Ner(a): Kyamette btn insanlarn tekrar dirilmesi. Har u ner yaylma-dalma. Nevle(a): Nasib, ksmet. Tli'. Nevz(f): Okayc, taltf edici. Nevbet(f): Pdih ve vezirlerin saray nnde gnn muayyen vakitlerinden alnan mzka. Sra, nbet. Nev'i(a): eit, nev'e ait. Nevkr(f): Yeni ie balam, acemi. Neysn(f): Ney gibi, kam gibi. Ney-eker(f): eker kam. Nie bir(t): Ne zamna kadar. Nie(t): Nasl, ne suretle, ne kadar, ok. Nie(t): Nasl, ne suretle, ne kadar, ok. Niesi(t): Nasl, ne ekilde. Nifk(a): ki yzllk. Mslman gibi grnp ortal kartran, bozguncu. Nigr(f): Sevgili, gzel, resim. Nihn(f): Gizli, sakl. Nikb(f): Yz rts. Pee. Ni'met(a): Lutuf, ihsan, rzk. Yiyecek. Nire(t): Nere

392

Ynus Emre Dvn

Nisr(a): Dkp sama, dnlerde salan para vs. Nisbet(a): Mnasebet, yaknlk, ba. Nisyn(a): Utanma. Nin(a): Almet, iz, belirti, eser. Nie(t): Nasl, neden, niin. Nite(t): Nasl, ne halde. Niteki/nitekim(t): Nasl ki, nasl kim. Nitelik(t): Mahiyet., keyfiyet, nelik. Niteliksz: Keyfiyetsiz, mahiyetsiz. Niyz(f): Yalvarma. Du. Nker: Hizmeti, hizmetkr. Nh(a): Nuh Peygamber. Tufandan korunmak iin bir gemi yapm ve btn canllardan birer ift almtr. Kurn'da ismi zikredilen bir peygamberdir. Nukl(a): Meze, erez. N itmek(f.t): mek. N(f): Tatl, bal. Nin-revn: Nuirevn, eski ran'n adalet timsali olmu bir hkmdardr. Hrmz'n babas, Hsrev'in dedesidir. Nutfe(a): Meni, saf ve duru su. nsan meydana getiren sperm. Nhavht(f): Okama, alg alma. Nkte(a): nce man. Nzl(a): Misafir iin hazrlanan yemek. -OObrlmak(t): Devrilmek, kmek, oyulmak. Ocak(t): Maden oca. Od urmak(t): Atelemek, atee vermek. Od(t): te. Ogr/oru(t): Hrsz. Okmak/okumak(t): armak, davet etmek. Ol dem(t. f.): O zamn, o an. Ol(t): O. Olok dem(t): O dem, o anda, o dakikada. Oluk-s'at(t.a): O saat. Onmak(t): ifa bulmak. yilemek, yara kapanmak. Oran(t): l, hesab, derece. Kyas.

Dr. Mustafa Tatc

393

Osmn: r-yr'dan ncsdr. Hz. Peygamber'e iki defa damat olmu hilmi ve ilmiyle hret bulmutur. Otrur(t): Oturur. -d(t): Yrek. di smak(t): Korkmak, korkudan kalbi arpmak. g(t): Akl, hatr, zihin. glenmek(t): Kendine gelmek. Akln bana toplamak. gsz(t): Aklsz. gn tutmak(t): Yedii yaramak. gr(t): E, arkada. gtlemek(t): Nasihat vermek. k(t): ok fazla, ziyade. mer: r-yr'dan ikinci halife. Lakab Frk ve bn Hattb'tr. Adaletiyle mehurdur. nden(t): nce, evvel, ilkin, nceden. mek(t): Beklemek(?) Bir nieler turmlar dn-gn nevbet erler/bir nieler gymezler rdrler rindne(313/7). rdrler(t): Sallanrlar, barrlar, brrler.(?). ri/r turmak(t): Ayaa kalkmak. r(a): Onda bir, Kur'n'dan on ayetlik blm tmek(t): Gemek. tr/tr(t): Dolay, sebebiyle. yknmek(t): Taklit etmek. Taklide almak. zenmek(t): Tama' gstermek. Gpta etmek. Biri ite ihtimam gstermek. zge(t): Baka. -PP-bend(f): Kstek, ayak ba. Pdih(f): Padiah, mecazen Ruh, Cenb- Hak. Pals(f): Kee, aba, ul, eski elbise. Palhenk(f): Dizgin, yular, kemend. Panbuk(f): Pamuk. Pre(f): Para. Ps olmak(f.t): Paslanmak, kederli, zntl olmak. Ps(f): Kir. Mecazen, gam, keder, i, sknts, znts.

394

Ynus Emre Dvn

Paa/bee: Evin by, yksek rtbeli; askeri bir rtbe olup eskiden hangi manada kullanld ihtilafldr. Pyn(f): Son, nihyet, u, kenar. Pydr: Devaml, salam, itibarl. Py-ml(f): Ayaklar atnda kalm, inenmi. Pehlevn(f): Pehlivn. Peld(f): Sert aa, Palamud odunu. Mecazen eitimi zor insan/nefis. Per u bl(f): Kanat ve kol. Perdeliler(f.t): Hak'tan gafiller. Per(f): Melek. Perrn(f): Uan, uucu. Pertev(f): Ik, nr. Pervne(f): Geceleri k etrafnda dnen kk kelebek. Bu kelebekler, gzya ile beslenirlermi. Pervz(f): Kanat amak. Umak. Pes(f): O halde, yle ise. Pee/bee: Ba reis, paa, bakan(Bkz. Paa). Peimn(f): Piman. Peymne(f): Kadeh. Peyvest(f): Ulama, kavuma. Pinhn(f): Gizli, sakl. Pr(f): htiyar, tarikat kurucusu. Pe(f): San'at, i, meslek. Dervilik bir pedr(149/9). P-kadem(f.a): nde giden, kendisine uyulan kii. P-ke(f): Hediye, armaan. P-rev(f): nden giden, nc, gider. Piyle(f): Kadeh, arab. Poyraz(f): Kuzeyden esen keskin ve souk rzgr. Pl(f): Para. Pusaruk: Sis, duman. Pr(f): Dolu, ok. Pr-kemn(f): ok az. Pr-ni'met(f.a): Nimetle dolu. Pr-nr(f.a): Nur dolu, nurla kaplanm. Pryn: Biryn, kebap. -RRab(a): reten, bildiren, mrid, Rabb'l-lemn Allah.

Dr. Mustafa Tatc

395

Rabb'l-enm(a): Btn yaratlmlar yetitirip besleyen Hak. Ra'd(a): Gk grlts, imek akmas. Rahm(a): Acyan merhmet eden, esirgeyen, koruyan, hirette mmin kullarna Rahmet eden. Allah. Rahle okumak(a.t): Ders grmek, Rahm(a): Acma, merhamet etme, Esirgeme. Rahmn(a): ok acyan, esirgeyen, merhamet eden. Allah. Rahman(a): ok acyan, esirgeyen, merhamet eden Allah'a ait. Msbet. Allah ile ilgili. Rahmet(a): Acma, esirgeme, koruma, yarglama. Raht(f): At takm, yol levzmat, ml-mlk. Ey. Rast(f): Doru. Raygn/Ryegn:(f): Pek ok, bol, ucuz, bedava. Ryiha(a): Koku. Rz(f): Sr, gizli ey. Gizlenen ey. Rz(f): Srda, sr saklayan. Srla ilgili. Rebb(a): Bir eit kemene. Rec(a): Umma, mit etme, dileme, dilek. Ref'i(a): Yksek, l. Blent. Refk(a): Arkada. Rehber(f): Klavuz, mrid. Yol gsterici. Reh-bn(f): Yol gren. Remz(a): aret, sembol, srr anlatmak iin bavurulan sz veya kelime. Renc(f): Zahmet, eziyet. Rencr(f): Skntl, incinmi. Resm(a): Adet, usl, tavr, davran. Resl(a): Peygamber, yeni kitap ve eriatle gnderilen Peygamber. Rev(f): Layk, uygun. Revn olmak(f.t): Akmak, gemek, yrmek. Revn(f): Akan, giden, ruh, cn. Revn(f): akan, giden, ruh, cn. Revzen(f): Pencere. Reyhn(f): Byk yaprakl fesleen iei. Rdvn(a): Cennet bekisi, Cennet kapcs. Rzk(a): Allah'n kullarna lutf ettii yiyecek, iecek. Tasavvufta manev lutuf, irfan ve ak anlamnda. Rif't(a): Ykseklik.

396

Ynus Emre Dvn

Rind(f): Kalender, aldr etmeyen, dnyay umursamayan. Rindne(f): Kalenderler gibi hareket eden, rinde davranan. Riy(a): z-sz bir olmamak. ki yzllk. Riyzat(a): Tasavvufta slk esnasnda nefsin isteklerini bertaraf etmek iin a kalma, alkla terbiye, az ile kanaat etme. Ruhbn: Hrstiyan mistii. Rm: Anadolu. Rumz(a): Mns gizli szler. Rz(f): Gn. Rz(f): Rzk, azk, nasib, ksmet. Rchn(a): stn olma, stn gelme, stnlk. Rk(a): Namazda eilme hareketine verilen ad. Allah'n huzurunda eilme. Rstem(f): ran'n mitolojik kahramanlarndandr. Zal'n oludur. Kuvvet ve cesret timslidir. Rzigr(f): Zaman, devir, dnya. -SSbir(a): Sabrl. Sau(t): Dn ve toyda salan eker ve para kabilinden eyler. Sa'd(a): Kutlu, uurlu, kutluluk, uurluluk. Sad(f): Yz. Saddk(a): Gerektir, dorudur. Sadef: nci kabuu. Sert ve parlak, kymetli bir maddenin kabuu. Saf(a): Saflk, arlk, temizlik, gnl enlii. Saf-nazar: Temiz bak, feyiz veren bak. Mridin bak. Himmet. Sf(a): Temiz, pak, ar. Sagn(t): Emel, arz , istek, dnce. Sagnmak(t): Dnmek, mlahaza etmek, sanmak. Sagnmak(t): Dnmek, mlahaza etmek, sanmak. Sag(t): Dnce. Sahvet(a): Cmertlik. Sahha(a): Bir ey ien kimseye afiyet olsun manasnda sylenen sz. Sah(a): Cmert, eli ak. Shib-i keyvn(a.f): Zhal gezegenine mensup. Bu gezegen insana keder verdii iin bu terkip keder sahibi anlamna gelir. Shib-kabl(a.f): Kabul eden, kabiliyetli, anlayl.

Dr. Mustafa Tatc

397

Shib-krn(a.f ): Uurlu zamnda tahta kan hkmdr, her zamn baar ve stnlk kazanan hkmdr. Sa'd(a): Uurlu, kutlu, mbarek. Sim(a): Orulu. Sak(t): 1-Uyank, abuk duyan, ihtiyatl, rahat, emin. 2- Ok yaynn kiri geen ucu. Sk(a): Sakka'dan. Evlere su tayan kii. Kadeh sunan.+Tasavvufta, mecazen mrid. Sk: Kadeh sunan, su datan. Tasavvufta mecazen mrid. Sakka(a): Su tayan kii. Sala(a): arma, bir ey iin bararak davet etme. Namaza arma. Minarede okunan salavat. Salaca: l tanan drt kollu dz tahta. Salvt(a): Hz. Peygamber'e yaplan dualar. Salk: Doru yolu gsterme, haber verme. Tarif etme. Salmak(t): Gndermek, sevketmek. Saltuk/Sar Saltuk: XIII. yz ylda yaayan bir alperen mrid. Mahmd- Hayrn mntesibi olduuna dair rivyetler vardr. Tapduk Emre, tahminen bu zat tarafndan yetitirilmitir. Sar Saltuk, II. zzeddin Keykavus'un maiyetine giren bir Trkmen boyunun banda bulunan Trkmen babasdr. Balkanlarda vuku bulan Trk muhacereti srasnda tarih sahnesine kmtr. O, Kalender merep bir dervi gazidir. (Hakknda tafsilatl bilgi iin I. Cilde bkz.). Sls(f): Hilekr, dzenci. Riykr. Samed(a): Son derece yksek ve daim olan Allah. Esma-i Hsna'dan. Sanem(a): Put, sevgili, gzel. Sanmak(t): Dnmek, tasarlamak, zannetmek. Sanu/san(t): Fikir, dnce, istek. Zan, tasavvur. Sarp (t): Kat, zor, almas g, yksek. Sarrf(a): Altun ve gm gibi deerli madenlerden anlayan. Metinde, kmil kii mnsna. Satamak(t): Bireyle karlamak, bir eye uramak. Satu-bzr(t.f): Al veri. Savmak(t): Geitirmek, def etmek, bastrmak, ber-taraf etmek. Savulmak(t): a, zamn gemek. Geitirilmek. Savurtmak(t): Datmak, etrafa yaymak. Sa'y(a): alma, gayret. Sayakmak/suyakmak(t): Aslna ulamak, aslna dnmek.

398

Ynus Emre Dvn

Saykal(a): Cil, partalc, mecazen ibadet, tevhid ve tehlil. Saymak(t): Tutmak, addetmek, bir ey yerine kabul etmek. Sayru(t): Hasta. Sayvn(a): Saak, pervz, kemer, syebn, glgelik, ardak. Sayyd(a): Avc. Sz-kr(f): Uygun, muvafk. Sebak(a): Ders. Sebl(a): Allah rzas iin yaptrlan su hayrat veya umum olarak btn hayrlar. Sebk sal olmak(f. t.): Hafif olmak, nemsiz ve deersiz olmak. Sebk-br(f): Yk hafif, hafif ykl. Sefer kayd(t. d.): Yol hazrl, yol tela. Segirtdrmek(t): Kodurmak. Segirtmek(t): Komak. Seher-gh(f): Seher vakti. Sehil/sehl(a): Kolay, dz yer. Sekbn(f): Kpek besleyicisi. Padiahn kpeklerini besleyen kii. Sekit: Gidermek, kaldrmak, bertaraf etmek. Sekiz Umak(t): Sekiz Cenet. Seltn(a): Sultnlar. Selmn: Aslen Fars olup te-perest iken Hrstiyan ve sonra Mslman oldu. Medine de Hz. Peygamber'le grt. Byk ve mehur sahabelerdendir. Sem'(a): itme. Sem': Ayin, devrn. Semirmek(t): Tavlanmak, imek. Ser(a): Yer, toprak, mal ok olmak. Zenginlik. Serb (a): lde k tesiriyle yeillik ve suluk gibi yerlerin olumas. Ser-be-ser(f): Batan baa. Ser-encm(f): Baa gelen, vak'a, bir iin sonu. Ser-gerdn(f): Ba dnm, ba dnen, akn, sersem. Serheng(f): avu, kavas, yasak. Kap bekisi. Sermye: Metinde hiret iin gerekli ibdet ve taat, mr. Ser-mest(f): Serho. Kendinden gemi. Ser-nign(f): Ba aa olmu, ters. Ser-te-ser(f): Batan baa. Server(f): Ba, reis. Bakan, babu, ulu kimse. Serv-i revn(f): Yryen servi, uzun boylu sevgili.

Dr. Mustafa Tatc

399

Sesmek(t): Bitmek, yetimek (Bkz. Ssmek, 312/3). Setr(a): rtlmek. Settr'l-'Uyb(a): Ayplar, gnahlar rtp gizleyen. Esma'lHsna'dan. Seven(t): k. Sevg(t): Sevgi. Sevi/sev(t): Sevgi, ak. Sevici(t): k, seven. Sevigen(t): ok seven. Seyh(a): ok yer gezen. Seydi Balum: Geyikli Baba'nn arkada veya tarikda. Germiyan oullarndan olmas muhtemeldir. Seyr slk/Seyr sefer: Bir tarikate girip, manen ykselip, makamlar elde etme. Manev terakki. Seyr(a): Yry, gezi, eleni; manev makamlarda yaanlan mahede. Seyrngh: Gezilen yer, seyir yeri. Seyrek(t): Aralkl, az, nadir. Seyyid Ahmed-i Kebir: Kimlii kesin olarak tespit edilemedi. Ahmet Fakh olabilir. Sddk(a): Tam doruluk sahibi. Hz. Ebu Bekir'in sfat. Sdrmak(t): Krdrmak. Sdk(a): Doruluk. Gereklik. Sfatullah(a): Allah'n sfat, esmaullahn tecell mahalli, eya lemi. Snmagn(t): Snacak yer, melce. Smak(t): Krmak, bozmak, yenmek, bozguna uramak. Snmak(t): Krlmak. Snuk(t): Krk. Srat- mstakm(a. a./ f. terkip): Hak yol, doru yol. Sra (f): Cm, billur. Srda(a.t): Srr saklayan, srr bilen iki kiiden birisi. Symak(t): Koymak, syrlmak. Szmak(t): Akmak, erimek. Szurmak(t): Szdrmak, damlatp tketmek, eritmek. Siccn(a): Cehennemde kt ruhlarn mekan olan bir vadinin ismi. Sert, souk, iddetli. Sidret'l-Mnteha(a): Arn sa tarafnda altnc veya yedinci gkte bulunan aa. Yannda Cennet vardr ve Cennetin nehirleri onun

400

Ynus Emre Dvn

altndan akar. Bu aaca Tb diyenler de olmutur. Muttakilerin ve ehidlerin mekndr. Bu aacn tesine hibir kul geemez. tesi Allah'n zat lemidir. Beer bilgisi, Sidre'de biter. Tasavvufta cem' makamnn karldr. Sikender: Mekadonya kral Filib'in oludur (. 323). Byk skender veya Zlkarneyn olarak edebiyatmzda srekli ilenegelmitir. Ermi veya peygamber'den kabul edilmitir. Kmil insan ve Hakk'n halifesi iin bir semboldr. Sil (a): Sel. Silkinmek(t): Vcudu sarslmak, stn temizlemek vs. Simsr(a): Komisyoncu, alp satmada araclk eden. Simurg(f): Yuvas Kf danda olduu sylenen efsanevi ku. Boynu uzun ve yksekte utuundan Araplar Ank derler. Bu ku Zmrdank eklinde de edebiyatmza girmitir. 30 kuun ekli onda birletii iin Simurg dendii, Attr'n Mantku't-Tayr'nda sylenmektedir. Devlet kuu denilen de budur. Yce makamlar ve ekilllere tasarruflar cihetiyle Simurg, mrid-i kamillere benzetilmitir. Sin: Mezr. Sinle: Mezarlk, mezar ta. Siph(f): Atl asker. Sir(f): Tok, doymu. Sitre(f): Yldz. Sited/stad(f): Al, satn alma. Siv(a): Gayr, baka, Allah'tan baka her ey. Siyset(a): Ceza vermek, asmak. Sizmek(t): Szmak, akmak. Soulmak(t): Suyu, seli ekilme. Gz ferinin azalmas. Solmak. Sorc/sorucu(t): Mnkir-Nekir. Soy soylamak(t): Ululamak, soylu gsterme, ta'zim, makam ile manzum-msecca destan sylemek. Soya saylmak(t): Soyuyla vnmek, asil kabil edilmek. tibarl kabul edilmek. Soyakmak(t): Aslna dnmek. Soylamak(t): Aratrmak, tahkik etmek. Sgmek(t): Svmek. Kfr etmek. Slmek(t): Lanetlemek, kfretmek. Skel(t): Hasta.

Dr. Mustafa Tatc

401

Ssmek(t): Bymek, uzamak, bitmek. Synmek(t): Kendi kendisine snmek. parlakl gitmek. Suba(t): Komutan, subay, zabta memuru. Subh(a): Sabah. Sd u ziyn (f.a): Kr ve ziyn. Sd(f): Fayda, kazan, menfaat. Sf(a): Ehl-i tasavvuf. Zahid. Metindeki ou beyitte softa anlamndadr. Su'i(a): Kt. Sk(a): ar, pazar. Sultn- vakt(a): Vaktin sultan. Kutup. Kutbu'l-aktab. Sun'(a): Yapma, yap, amel, i, kudret, yaratl. Sunmak: Uzatmak, teslim etmek, vermek, saldrmak, hamle etmek. El sunmak: Elini vermek, teslim etmek. Sr (f): Dn, ziyfet. Sr(a): srafil adl melein kyamet gn alaca boru. Sret(a): ekil, yz, resim,tarz, biim. Susak(t): Su kab, maraba, tahta kova. Susalk(t): Susuzluk, susama, suya doymamak. Suya kee salmak (t.d.): Nms ve r terk etmek, terk-i hest ehli olmak. Sz(f): Yanp yaklma. Sbhn(a): Her trl kusur, ayp ve eksikten mnezzeh. Allah. Scd(a): Secdeye varmak. Si(t): arap. Sfl(a): Aada bulunan, alak, ad. Skker(a): eker. Sleymn(a): srailoullarndan Hz. Dvd'un olu. Hem peygamber hem hkmdrdr. Ku dili bilirdi. Saltanatnn kudreti ve tahtyla mehurdur. Slk(a): Bir yola girme. Tasavvufta menzil ve meratip alma. Manev yolculuk. Snnet(a): Hz. Peygamber'in szleri, yapt ve yaplmasn tavsiye ettii hususlar. Snn(a): Hz. Peygamber'in izinden giden. Ehl-i snnet ve'l cemaatten olan. Snk(t): Kemik. Srkmek (t): Uzaklatrmak, srmek.

402

Ynus Emre Dvn

Srlmek(t): Devam etmek, srlp gitmek. Szlmek(t): Kaymak, gzleri szlmek.. -d(f): Sevinli. d(f): Gnl ferah olan, sevinli. h/eh(f): Padiah, sultan, mecazen can, ruh, Allah mnsnda. Eer seversen Allah' ho nda eyle ol h'(314/8). heneh(f): ahlar ah. h- 'lem(f.a): lemin padiah, ruh- sultn, kmil mrid. akmak(t): Nameli bir ekilde tmek, gzel ve nameli konumak. kir(a): kreden. am: Suriye'de bir ehir ad. Suriye'nin tamam iin de kullanlr. r(f): ehir. arb(a): arap, iki, mecazen ak ve irfan bilgi. arben thur(a): Tertemiz iecekler.(nsan suresi/21). amak(t): armak, bozulmak, yanl yola gitmek. eb-gr(f): Gece giden kervan, gece uyumayan. ebih(a): Benzeyen, benzeme. eddd(a): Yemen'de yaptrd byk binalarla ve rem Ba ile hret kazanm, Tanrlk davasna kalkt iin Allah'n gazabna uram bir hkmdar. Ad olu. ef'at(a): Afv iin vesile olmak. efaat etmek. Manev yardm. Niyaz. stirham. efi'(a): efaat eden. efaati. ehd(f): Bal. ehd(a): Allah yolunda cann veren. ehid olan. Tasavvufta, Hakk mahede eden kii. ehriyr(f): Hkmdr, ah, padih. ehvet(a): Nefsin iddetli arzular, cins istek. ek(a): phe. ekvet(a): pheler. ekeristn(f): eker kam tarlas. Metinde szn kayna. ekr(a): krleri kabul eden Allah, ok kreden. Hz. Muhammed'in sfatlarndandr. em'(a): Mum. ems(a): Gne. erh(a): Yarmak, aklamak.

Dr. Mustafa Tatc

403

erk(a): Ortak. ermende(f): Utanan, utanga. erm-sr(f): Utanan, utanga. e cihet(f.a) Alt yn. e olmak(t): Tesadf olmak. e(f): Alt. emek(t): zmek, ayrlmak, ban koparmak. ete/et(f): Alt telli tanbur. ermek(t): zmek, ban koparmak, balamak. evk(a): Hararet, istek, arz , coku. eytn(a): eytnlar. eybet(a): Sa sakal aarmas, kocamak, ihtiyarlk. eyd: lgn, dvne. ey'en-li'llah(a): Allah iin bir ey, dervilerin ve dilencilerin bir ey isteyecekleri vakit syledikleri sz. eyh(a): htiyar, pir, tasavvufta mrid. eyli'llah(a): Allah iin. eyu'llah(a): Allah iin(ey) istemek. ikr(f): Av. r(f): Arslan. r-gr(f): Arslan tutan, arslan avcs. Mecazen gl. rn (f): Tatl, Ferhat'n sevgilisinin ismi. irk(a): ortak komak. it : dem Peygamber'in oullarndan olup dokumaclarn piri saylr. ve(f): Nz, ed, cilve, ive. ol dem(t): O zamn. ol dem(t): O zamn. ol(t): u. olok dem(t): O zamn. ular(t): unlar. u'le(a): Ik, alev. umr/mr (f): Say, adet, hesap. r etmek(f.t): Grlt, kartrmak, karklk karmak. krne(a): kran alameti, nianesi, mutuluk. -TTa'alluk(a): Bir eyin baka bir eyle bal olmas. Ait olma. T'at(a): Allah'n emirlerini yerine getirme, itaat etme, ibdet etme.

404

Ynus Emre Dvn

Tabkt(a): Katlar, blmler. Tabl(a): Davul. (Tabl'dan). Ta'br(a): Yorum. Mns olan sz. Tc(f): Balk, madd ve manev bir makam iareti. Tasavvufta marifet sahibi olmaktan kinaye bir iaret. Ta'cillemek(a): Acele ettirmek. Tcir(a): Ticaretle uraan. Tag(t): Da. Tagca(t): Daca. Da kadar. Taht(a): Yer Tahte's-Ser(a): Yerin alt. Toprak alt. Taht- Sleymn: Sleyman Peygamber'in rzgarla hareket eden taht. Tak:zr, kusur. Takz(a): htiya, gerekli olma. Lzum, icap etme. Takrr(a): yi ifadet etmek, kararlatrmak. Taksirlik(a): Bir eyi yapmaya kudreti varken ekinip yapmamak. Talbnmak(t): Sramak, rpnmak. Del bigi talbnmak(18/7). Tali'(a): Baht, talih, doan, ans. Talmak(t): Dalmak. Taluban(t): Dalarak, dalp. Tama'(a): A gzllk. Tama'dr(a.f): Agzl. Tamar(t): Damar. Tamla(t): Damla. Tammak(t): Damlamak. Tamu(t): Cehennem. Ta'n itmek: Knamak, yermek. Tan(t): Sabah vakti. Gne domadan nceki zamn. Tana kalmak(t): amak, armak, hayret etmek. Tank /tanuk(t): ahid, Mnkir-Nekir. Tank(t): stiare, danma, birbirini tanyan. Karlkl oturup konuma. Tanman(t): Danman, bilgin, danimend. Tanla /tanlacak(t): Sabahleyin. Seher vakti. Tanlamak(t): armak, hayrette kalmak. Tanmak / tnmak(t): Takmak, tanmak, ses vermek. Tanr Arslan (t): Hz. Ali'nin lakablarndan, sfatlarndan birisi. Tanr hs: Mrid, ideal insan. nsan- kamil.

Dr. Mustafa Tatc

405

Tanuk(t): Tank. Konuma. Tap bak(t) : yi bak, yeterli bak, iyice bak. Tap dur(t): Yeterlidir, kafidir. Tap uzat(t): Ksa syle; ksa kes, az syle. Kafi derecede uzat. Tapduk/Tapduk Emre: Ynus Emre'nin eyhi. Barak Baba veya Hac Bekta- Veli'nin halifesi. Tapmak(t): taat etmek, balanmak, bulmak. Tapurmak(t): Emanet etmek, teslim etmek. Tapu klmak(t): Hizmet etmek. ululanmak. Tapu(t): Huzur, makam, nezd. Tapuya gelmek(t): Huzura gelmek. Tr u mr(f): Darmadank. Tar(t): Dar. Tarb(a): Sevin, coku. Tar olmak (f.t): Malup olmak, muti olmak, alt-st olmak. Tartmak(t): ekmek. T-sin-y(a): Dvn'da, 321/3'te geen bu harfler, semboliktir. Bundan kasd Hz. Peygamber'dir. T Taha suresine; sin ise Ysin suresine irettir. kisi birden, Hz. Peygamber'in madd ve ruhn ynlerini ifade eder. Tasnf(a): Kitap tertib etmek. Snflara ayrmak. Tasrf(a): Sarf etmek. Fiil ekimi bilgisi. Sarf. Ta(t): D, zahir. Tara(t): Dar. Tatar: Mal, davar. Binek hayvan. Tvus (a): Mecazen Cebrl. Tayak(t): Dayanlacak ey, eya. nsan vs. Tayanmak(t): Gvenmek, itimat etmek. Tayn: n, rzk. Nimet dnya tayn(246/1). Taynmak(t): Kaymak, srmek. Taylsn(a): Sarn kenarndan uzatlan u ksm. er'i ve manev makamlarla ilgili bir almet. Tayyr(a): Hz. Ali'nin kardei, Peygamber'in amcas olu(Bkz. Ca'feri Tayyr). Tz(f): Arap. Hzl (at). Av kpei. Teberr(a): Beri olma, yz evirme, uzaklama, ekilme. Teberrk(a): Uur sayma, mbarek sayma.

406

Ynus Emre Dvn

Tecell(a): Grnme, belirme, Allah'n sr ve kudretinin salike eya leminden grnmesi. Tecrd(a): Tek olmak, soyunmak, Allah'tan baka hereyden ayrlma, ayrmak. Tedbr(a): Bir eyi temin edecek veya def edecek yol. Cenab- Hakk'n hakm isminin mnsna uygun hereket etmek. Tefekkr(a): Fikretme, dnme. Teferrc-gh(a.f): Gezinti yeri. Tefrd(a): Fertleme, teklige erme. Teh(f): Bo. Tek(t): Gibi, bir. Tekebbr(a): Kibirlenme, bbrlenme. Tekellf(a): Zahmetli, klfetli, zor. Tekye(f): Dervilerin zikir veya ibdet iin toplandklar mekan. Mecazen, mrid-i kamilin gnl. Teleme(t): Maya ile kestirilmi st. Mecazen, beyazlk ve saflk Temann(a): Dilek, istek. Temsl(a): Bir eyi bir eye benzetmek iin ba vurulan yol, sz. Benzetmek, temsil etmek. Teneir: llerin ykand tahtadan yaplan drt ayakl masa. Teng(f): Dar. Terah(a): Gam, gussa, kader, tasa, znt. Terbiyet(a): Eitim irad, terbiye. Tercemn(a): Metinde Cebrail anlamnda. Terez(f): Terazi. Terk urmak(t. deyim): Terk etmek, brakmak, vazgemek. Terk(t): Brakmak, vazgemek. Tersa /terse(f): Hrstiyan. Tertb(a): Tanzim, dizme, dzene koyma. Metinde namaz manasna da kullanlr. Tesbh okumak (a.t): Subhanallah demek, Allah' anna layk olarak zikretmek, anmak. Teslmlik: Ballk. Tev(a): Kargaalk, karklk. Tetik(t): , hareket, dilin tetii bozulmak. Tevzu(a): Alak gnlllk, mtevazlk. Tevecch(a): Ynelme, bir tarafa evrilme, dnme. Alaka gsterme. Tevekkl(a): i Allah'a havale etmek. Kadere raz olmak.

Dr. Mustafa Tatc

407

Tevfk(a): Yardm, Allah'n kiiye yardm. Manev yardm. Teze: Tze. Tezra: Arapa, ekiniz, ektikleriniz anlamnda bir sz olup, Kurn'da Ysuf/47; Vka /64'te gemektedir. Tezvir(a): Sze yalan kartrmak, Yalan sze ziynet verme. Ssleme. Tfl(a): ocuk. Tfl- nev-Reste (a.f): Yeni yetme ocuk. Tlsm (f): Gizli ey, fevkalede tesiri olan ey. Define bulmaya engel olan mevhum ey. Tnmak(t): Ses karmak, sz sylemek. Tmr(f): Tedavi. Tiryk(a): Panzehir. Tz(f): abuk, acele. Togrlk(t): Doruluk. Togru(t): Doru. Toan/doan(t): Doan kuu. Tomak(t): Domak. Toru(t): Doru. Tokuz Arslan(t): Dokuz kat gk.(Eski telakkide gkler dokuz kat idi.). Tolnmak /tolunmak(t): Dolunmak, batmak, dolanmak, Gurub etmek. Ton/don(t): Elbise. Tonanmak(t): Donanmak, sslenmek. Top(t): Hep, tekmil, bsbtn. Toptolu(t): Tamamen dolu, dopdolu. Tortsuz(t): Tortusuz, birikintisiz, kntsz. Tosbaga(t): Kaplumbaa. Toy(t): enlik, dn ziyafet. Toylamak(t): Ziyafet ekmek, yedirip iirmek. Toymak(t): Doymak, tatmin olmak. Tb(a): Cennette bulunan kk gkte, dallar yerde bir aa. Berrak ve saf. Saadet. Holuk. Tu(t): Deirmen baltac.Alt deirmen tann ortasnda bulunup st taa giren mihverin zerine geirilen balta eklindeki alet. Tuda olmak(t): Rast gelmek. Tfn: ok iddetli ve her taraf kaplayan su. Nuh Peygamber zamnndaki Nuh Peygamber'in kavmine uygulanan manev ceza, byk su baskn. Bu tufanda Nuh'un gemisi dndaki btn canllar yok olmutur.

408

Ynus Emre Dvn

Tugyn(a): Tama, taknlk, azgnlk. cokunluk. Tl- emel(a): Hrs, tamah, tkenmez arz. Olmayacak dilek. Tullb(a): Tlipler. Tuman(t): Katarakt. Gze duman brmek, gz perdelenmek. Tr(a): Tr-u Sn. Hz. Ms'nn lh tecellye mazhar olduu da. Edebiyatmzda Tr, duruma gre bazan gnl, ou zamn ise beden iin kullanlmtr. Turak /durak(t): Menzil, durulacak yer. Yerletirilen yer. Yurt. Tur gelmek(t): Ayaa kalkmak. Turlmak(t): Durulmak, sakinlemek, almak. Turmak(t): Durmak, ayaa kalkmak. Turvanda: Turfanda. Tu eylemek(t): Rast ynelmek. Tu(t): Denk, benzer, e. Tu(t): Taraf, yn, cihet, rast gelme, karsna durmak. Tua durmak(t): Tarafna durmak. O yne ynelmek, karsna durmak. Tutak(t): Dudak. Tuta(t): Yakn, yaklam. Tutmak /dutmak(t): Farz etmek. Kabul etmek, elde bulundurmak. Tutulmak(t): Zaptedilmek, mahkum etmek, alkonmak. Tuydurmak(t): ittirmek, duyurmak. Tuymak(t): Duymak, iyitmek. Tuyr(a): Kular. Trb(a): Toprak. Ttn(t): Duman. Tvnger(f): Paral, zengin. -UU: Ve. Uban /ben(t): Zarf fiil. -Up'tan geniletilmi bir ek. Alayuban: Alayp, gibi. Ubdiyet(a): Bendelik, kulluk, klelik. U(t): Son, nihyet. Kenar, snr. Umak /Umag(t): Cennet. Uuk(t): Umaa layk amel, i(?). Umak'tan bu vcudum ehrinde buuk pulluk uuk yok(106/2). Uunmak(t): Korkudan benzi sararmak, rengi gitmek.

Dr. Mustafa Tatc

409

Ud /ut(a): Utanma, hay, eref. Ugr /ugru(t): Hrsz. Ugrlk(t): Hrszlk. Ugrulamak(t): almak, hrszlk yapmak. Ulak(t): Postac, haberci, para. Ulanmak(t): Ypranmak, eskimek. Ulak(t): Kavumu, vuslat etmi, ulam. Ulm(a): ilimler. Ulv(a): Yce, yksek. Ummak(t): Beklemek, mid etmek. Temenn. Ummn(a): Byk deniz. Umu: mit, emel, arz. Urgan(t): Halat, kaln ip. Urlmak: alnmak, dikilmek, flenmek. Urmak: almak, dikmek, flemek. Urukan(t): Dvken, kavgac kii. Uryn(a): plak. Us(t): Akl. Usan dutmak(t): Gfil, ihmalkr, Gevek davranmak, ihtiyatsz bulunmak. (62/1). Usan(t): Gfil, ihmalkr, ihtiyatsz. Gevek. Usanmak(t): Bkmak. Uslu(t): Akll. Usl(a): Ana, baba, ced. Asllar, kkler, temeller. Usl-i dn: Dinin temelleri, asllar, ilm-i kelm. U(t): te. Uadmak(t): Paralamak, ufaltmak. Uanmak(t): Paralanmak, toz haline gelmek. Ufalanmak. Uatmak(t): Paralamak, krp dklmek. Uda(t): te. Ut(t): Bkz. Ud. Utlu(t): Utanga, utanr, hayal. Uya: Ahmak, aklsz, her eye, her sze uyan, tembel. Uyak(t): Metinde, uymu, benzemi anlamnda. Uyakmak(t): Gurb etmek, batmak. Uyank(t): Agh, rif. Uyanmak(t): Ik parlama, yanmak, gafletten uyanmak. Uyhu(t): Uyku, gaflet.

410

Ynus Emre Dvn

Uymak(t): Karar etmek.(1/10) Ik arbn ien canlar uymaz gmege konmaa. Uz gelmek(t): Mnasip, uygun gelmek. Uzlet(a): Bir yana ekilip yalnz yaama. Allah'tan baka hereyden tecrid olunarak yaama. -ler(t): Gayb erenlerinden ilk kii. Kutb'l-aktb, kutb'l-ird, kutb'l-rif. lemek(t): Paylamak, blmek. mm(a): Anasndan doduu gibi kalp, okuma renmeyen. mm, Arap dilinde "ana"; mm ise anaya mensup demektir. Sflere gre vcd tektir ve Hak'tr. Cenb- Hak, kendi varlndan bir nr yaratm ve buna stlahta, Nr- Muhammed denmitir. Drt unsurun asl bu nrdur. Hakk'n sfatlardaki ilk tecellsi hava, ate, su ve nihyet topraktan olmutur. nsn hakikat, bu toprakta gizlidir. Onun iindir ki, toprak her eyin anasdr. Topran hakikati, tevhd tamamlandnda anlalr. Bu idrk makam mm(anaya mensup)likten ibarettir. Netice itibariyle bir sf gerekten renimden gememi de olabilir. Bu durumda sz konusu kavram iki anlamda da kullanacaktr. Edebiyat tarihimizdeki mm sf airlerin renimleriyle ilgili tenkitlerin sebebi de, budur. n(t): Nid, ses. std(f): Ehil, usta. Mrid. stn(t): Yce, byk, yukarki. stn: Stun, direk. de(t): Bkz. U, uda. enmek(t): Tedirgin olmak, rahat kamak. mek(t): Toplanmak, ylmak, mek. tmek(t): Kazanmak, yenmek. veys: Veyse'l-Karan. slmiyetin dou dneminde Yemende dnyaya gelmi ve slm kabul ederek kendini zhd hayatna adam bir ahsiyettir. Hz. Peygamberi salnda ok grmek istemesine ramen ziyaretine gittiinde grememi; ancak Hz. mer devrinde Medineye gelme imkan bulabilmi, buradan da Kufeye gemitir. Anadolunun muhtelif yerlerinde de pek ok makam bulunan Veysel Karani, manen irad edilmi velyet erlerindendir. Bu merepte olan kiilerin de kutbu kabul edilir. Bu tr velilere veys veya veys

Dr. Mustafa Tatc

411

merep denilmektedir. veysin vefat tarihi kesin olarak belli deildir. veys(a): Veysel-Karan merebli, eyhini grmeden slk eden kii, halli dervi, manen slk eden. zmek(t): Koparmak, ayrmak, kesmek. zmek(t): Tasalandrmak, ayrmak. zlmek(t): Kopmak, kesilmek, sklmek, dalmak. zmek(t): Keimek, koparlmak. -VVcib(a): Lzmlu, mecbr olan, yerine getirilmesi zarur Allah'n emirleri. Va'de(a): Belirtilen zamn, ecel, ecelin takdir ettii zamn. Vaff(a): Yeter, kafi, Vadini yerine getiren(365/7). Vahdet(a): Birlik. Vhid(a): Bir olan. Beraber olan. Tek olan. Vakt(a): Vakit, zaman. Vlih(a): aa kalm, hayran. Vallahu mun's-sbirn(a): Allah sabrllarn yardmcsdr. Varak(a): Tek yaprak halindeki kt. Nebat yapra. Kitap yapra. Varlum(t): Varalm, gidelim. Vasf etmek (a.t): Anlatmak, tarif etmek, vmek. Vasf- hl(a.f): Hlin dile getirilmesi, eitli hller, insnn manev durumunun deimesi. Vsl(a): Ulaan, erien, kavuan. Vasl(a): Kavuma, ulama. Vasyet(a): Vasiyet'ten. Bir kimsenin ldkten sonra yaplmasn istedii ey. Vattaku: Arapa ttak saknnz, saknsaydnz(vb.) anlamlara gelen bir sz olup pek ok yette gemektedir. Mesela bkz. Bakara/13, Araf/96-201. Vye(f): Nasib, ksmet, fayda, kazan. Ve nahn akreb minkm(a): Ve biz sizden daha yaknzdr mealinde bir yet.(Vaka/84). Vebl(a): Gnah, iddet, arlk. Vech(a): Yz. vef(f): Sznde durma. Vefadr(): Vefal, sznde duran.

412

Ynus Emre Dvn

Vel /velkin(f): Amma, fakat, lkin, velkin. Vel(a): Ermi, seven, dost, sahib. Veyil(a): Yazk, vay haline, felaket, hsran. Cehennem'de bir ukur ismidir. Vi'a(a): Kab, iine bir ey konulan zarf. Vilyet(a): Bir eyi kudretle elde etme, dostluk, muhabbet, yaknlk, vellik derecesi. Vrn(f): Ykk, harap. Virgil(t): Ver. Virg(t): hsn, ba, vergi. Viribidi(t): Vermiti. Viribimek(t): Vermek, yollamak, gndermek. Visl(a): Kavuma, ulama, birleme. Vuh(a): Vahiler, vahi hayvanlar, insandan kaan, evcil ommayan hayvanlar. Yrtclar. -YY h (a): Ey O (Allah). Dervi selm veya niyz. Yaban gzi(t): Zhir gz. Hakk' idrak edemeyen ve gremeyen gz. Yaban(t): Dar, kr, ehir d. Hak'tan uzak. Yd(f): Hatrlamak. Yad(t): Yabanc, tandk olmayan, garib. Yadmak(t): Uzaklamak, muztarip olmak. Kalmaya sensz dah ben gussadan yadaram(220/8). Yag(t): Dman. Yagm(t): Yamalamak, insanlara saldrarak canlarn ve mallarn alp perian etmek. Yakm(t): Mersiye, at, yakm yakmak. Yakn(a): phesiz, gerek ekilde bilme. Salam ve kati bilme. Yakmak(t): Nazm etmek, dzmek, sylemek, manzum olarak ve makamla sylemek, yakm yakmak. Ya'kb(a): srailoullarndan Yusuf Peygamber'in babas olan peygamber. Ykt (a): eitli renkleri olan kymetli bir ss ta. Yalabmak /Yalaplanmak(t): Parldamak, alev alev, parl parl. Yalncak(t): Yaln bir ekilde, plak. Yalunuz /yalnz(t): Yalnz, tek bana, ferd. Yaa(t): Taraf. Metinde yanak anlamnda. 132/5.

Dr. Mustafa Tatc

413

Yanku(t): Akis, yank, aksised. Kaya yanks. Yap: Artk, yabanc maddeler, ykler. Bu ykleri yaplar dkp halda olan kimdr(30/2). Yapalak(t): Tyl. Yapmak(t): Kapamak, rtmek. Yr(f): Sevgili, dost. Yar(t): Yardmc. Yar(t): Yarlm yer, suyun at uurum. Yarag /yarak(t): Azk, yol hazrl , levazmat, metinde tevhid ve ibdet anlamnda. Yarak etmek(t): Hazrlk etmek. Sefer iin gerekli hazrl yapmak. Yaramak(t): Uygun dmek, yaramak, mmkn olmak, elverili, uurlu, Hak kazanmak. Yaramaz(t): Gnahl kul, yararsz, kt ey. zararl. Yrn(f): Dostlar, sevgililer. Yarauk(t): Layk, uyun. Yren(f): Arkada, dost. Yarglamak(t): Balamak. Yargu(t): Hkm, muhakeme. Yar(t): Yardm. Yarn(t): Maher gn. Yarnki gn(t): Maher gn, hiret. Yari(t): Yardm. Y-sin(a): Kurn- Kerm'de 36. Srenin ismi. Srenin birinci yeti mteabihtendir. Mutasavvflar indinde insan- kamile veyahut Hz. Muhammed'e hitap eden bir cmledir. Ey Muhammed gibi. Yastamak(t): Yaslanmak, dayanmak. Yal(t): Yeil. Yatan. Yan yan(t): Gizli, gizli. Yat(t): Usul, yol, hazrlk, tedbir. Yatlu hl: Kt hal. Yatlu sz(t): Aslsz yabanc sz. Yatlu(t): Kt, fen. Yatlug(t): Ktlk, fenalk. Yava olmak(t): Yumuak huylu, mtehammil.(354/6.). Yav klmak(t): Kaybetmek, ortadan kaldrmak. Yav varmak(t): Kaybolmak. Yavlak(t): Pek ok, gyet.

414

Ynus Emre Dvn

Yavunmak (t): Kaybolmak, yitmek. Yavuz(t): Kt, fena, yaman, kara yaz. Yay smak(t): Yay krmak. Yay(t): Yaz mevsimi. Yaynmak(t): Koyun, inek ve ku gibi hayvanlarn yiyecek bulmak iin gezinmesi. Yaylamak(t): Yaylaya kmak. yaz yaylada geirmek. Yaz(t): Yaban, kr, ova. Yazlamak(t): Yaz yaylada geirmek. Yazu/Yazuk(t): Gnah, su. Yedi drt on sekiz(t): Yedi deniz; drt unsur; on sekiz bin leme iaret eden saylar. Yedi evren(t): Yedi iklim. Mecazen yedi gk. Yedi mushaf: Kurn'n yedi Arap lehesine gre okunuu. Kraat- Seb'a. Mns deimemek zere Kurn'n Kurey, Huzeyl, Havazin Kinane, Sakif, Temin ve Yemen ehlince okunuu. Yediler(t): Siyaset-i btniyye gayb ricali- ehlinden yedi kii. lerden sonra gelen grup. Yedilmek(t): ekilmek, yedekte gtrlmek. Yehdillahu limen Yea(a): Allah dilediini doru yola gtrr. (Kurn'da pek ok srede gemektedir. rn: Bakara/142, 213, 272; brahim/4.). Yelmek /yilmek(t): Komak. Yeltemek (t): Meylettirmek. Arzu uyandrmak. Heveslendirmek. Yen(t): Elbisenin ucu, yeni. Yeni bahar(t.f): lkbahar. Yeni yaz(t): lkbahar. Yensz gnlek(t): Kefen. Kolsuz gmlek. Yerinmek /yirinmek(t): Kederlenmek, zlmek, tasalanmak, mahzun olmak. Yermek /yirmek(t): Kederlenmek, zlmek, tasalanmak, mahzun olmak. Yesir: Esir, tutsak, Esir'den. Yevme yefe'u(a): efaat gn. Yezdn(f): Cenb- Hak. Yl evrilmek(t): Bir yl bitmek. Ymak(t): Men etmek, engel olmak, uzaklatrmak. Yymak(t): Koklamak.

Dr. Mustafa Tatc

415

Yig(t): Ye, stn. Yigirmi(t): Yirmi. Yiglemek(t): stn tutmak. Yigrek(t): Daha iyi, mrecch, stn. Yil(t): Yel, rzgar. Yilmek(t): Komak, bir eye deer verip ardndan gitmek. Yiltmek(t): Tevik etmek, heveslendirmek, ulatrmak. Yimi(t): Meyve, yemi. Yine(t): Yine, gene. Yini(t): Yeni. Yinile(t): Yine, gene, henz, imdi. Yi-nun-sin: Ynus kelimesinin harfleri. Ynus Emre bu harflerle kendi ismini yazd gibi, Yasin' kelimesine de iaret ediyor olmaldr. Bu Sre bilindii gibi mutasavvflarca Kamil insana veya Muhammed makama iaret eder. Yir(t): Yer, yeryz. Yirini kalmak(t): Kederlenivermek, tasalanmak, zlmek. Yirinmek(t): zlmek. Yirmek(t): Yermek, zemmetmek, ktlemek. Yitmek(t): Kafi gelmek. Yitrmek(t): Ulatrmak, eritirmek, yetitirmek. Yiylemek /yylamak(t): Koklamak. Yohsa(t): Yoksa. Yolda(t): Yol arkada. Yolmak(t): Datmak. Yoran(t): Hkmeden, burada, Hakm olan Allah. Yorlmak(t): zlmek. Yormak(t): Ta'bir etmek. Yort savul(t): Ko, ka, uzakla. Yolun ortasndan ekil. Yort: Hkm, nfuz. Yortmak(t): Hzl komak, devaml yol yrmek. Yorutmak(t): Yrtmek. Yorutmak: Yrtmek. Yoylmak(t): Eski haline dnmek, geri gelmek, bozulmak. arh- felek yoylmak.(306/1). Yoz yapalak(t): Yoz tyl, Bu kelime metinde boz yapalak eklinde de okunabilmektedir. Ygrk /yrk/yrk(t): Yrk, tez koan.

416

Ynus Emre Dvn

Yrmek(t): Yrymek. Koumak. Ynermek(t): Ynelmek, ..tarafa gitmek. Ynerr(t): Ynelir, o tarafa gider. Yrimek(t): Yrmek. Yufka/yuha(t): nce, nazik. Yukaru iller(t): Azerbeycan ve ran iin sylenir. Yumak(t): Ykamak. ekmek. El ekmek. Yum olan(t): Erkek hizmeti. Yum(t): Hizmet. Yummak(t): Kapatmak. Yumanmak(t): Yumamak. Yunmak(t): Ykanmak. Yurtlu(t): Vatan olan, meskenli, oturacak yeri olan. Ysuf(a): Ykb Peygamber'in olu olup gzellii ile tannmtr. Ysuf ve Zeliha hikyesi Kurn'daki en gzel hikyelerden birisidir. Yutmak(t): Hazmetmek, iinde brakmak. Yuvuk(t): Geyik. Yuvunmak(t): Yunmak, ykanmak. Yuyuc(t): l ykayc. Yrimek(t): Hareket etmek, gezmek, dolamak. Yzgelik(t): Denize dallar yapmak, dalg olmak. -ZZg(a): Karga. Zhid(a): Sofu. Kendini sadece ibdete veren. Zhir(a): Grnen, ak, belli, meydanda. Esma'l-Hsna'dan Zhir Allah. Zahm(a): Yara. Zaf(a): Zayf, kuvvetsiz. Zkir(a): Zikreden. Zlim(a): Zulmeden, g kullanan. Zr(f): Alay, inleme. Zrlk(f): Alay, inleyi. Zri klmak(): Alamak, szlamak, inlemek. Zt(a): Kendi, her eyden mnezzeh olan Allah. Asl, esas, z, hakikat. Nefs. Zavada/zevade (a): Yiyecek, azklar. Zebne(f): Ate yaln, kvlcm.

Dr. Mustafa Tatc

417

Zebn(a): Gnhkrlar Cehenneme atmaya mecbur melek. Zeber(f): st. Zebr(a): Hz. Dvd'a inen lh kitap. zecr(a): Engel olma, menetme. Zehre(f): d, yrek, cesaret, g, kudret. Zehr-i ktil: ldrc zehir, iki. Zekeriy(a): Peygamberlerden birisi. Kavminden kaarken aa kovuunda yakalanarak testereyle biilmitir. Zelih/Zelh: Msr azizinin kars. Zell(a): Hor, alak, hakir. Zembr(a): Ar. Zemheri(a): Karak dnemi. 21 Aralk/31 Ocak aras. Zemzeme(a): Ezgili, nameli ses. Zer(f): Altn. Zerk(a):Aldatmak, hile, riy. Zerre(a): ok kk para, atom. Zevl(a): Son. Zeyn(a): Ziynet, ss. Zih(f): Ne ho ne kadar gzel, ne iyi. Zinde: Canl, kuvvetli. Hayatta. Zinhr(f): Sakn, katiyyen, aman, asla. Zr(f): Alt, aa. Zire(f): Zir, nk. Zireklenmek: Anlayl davranmak. Akll hareket etmek. Ziyn etmek(a.t): Telef etmek, yitirmek. Zuhr(a): Ortaya kma. Zulmet(a): Karanlk. Zr(f): Kuvvet, g. Zhd(a): Kendisini ibdete vermek, dnyev eylerden uzaklamak. Zhre(a): oban yldz. Yedi gezegenden birisi. Parlakl ile mehur olan bu yldz, nc kattadr. Hrt ve Mrt adl iki ktlk meleiyle birlikte anlr. Z'l-Cell(a): Cell sahibi Allah. Zlf(a): Uzun sa. Zlfekr(a): Hz. Ali'nin iki ucu olan mehur klc. Znnr(a): Papazlarn kuandklar yn kuak.

R NDEKS
01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 ELF Sensz yola girrisem rem yok adm atmaga Ak davsin klan kii h anmaya hrs u hev Bir kez yzn gren senn 'mrince h unutmaya ki cihn zindnsa gerek bana bostn ola. Ak etegin tutmak gerek 'kbet zevl olmaya. Anmaz msn sen ol gni gzn nesne grmez ola y 'kn iy 'kn ak mezhebi dindr bana y pdih iy pdiah u ben beni virdm sana Anma msn sen ol gni cmle 'lem hayrn ola Aceb 'aceb ne nesnedr bu derdile firk bana Ol kiinn yokdur yri i bu cihn zindn ana Benem ol ak bahrsi denizler hayrn bana Her kim bana agyrsa Hak Tanr yr olsun ana y pdih- Lem-yezel kldum ynm senden yana BE Aceb bu benm cnum zd ola m y Rab Ulu ulu gnhlarum yz komad bana alab TE Dn millet sorarsan 'klara dn ne hcet Sen bu cihn mlkini Kf'dan Kf'a dutdun tut Niteligm soran iit hikyet Ak mmdur bize gnl cem'at M Gideridm ben yol sra yavlak uzam bir aga RE Gfil olma a gzni hlne bak leni gr Dn gider gndz gelr gr niesi uz gelr Ak ile bili cnlara ezel, ebed olmaysar Ak makm 'lidr ak kadm ezeldr y beni 'ayblayan gel beni akdan kurtar Bir kiiden sorgl haber kim manden haberi var y ak eri a gzni yir yzine klgl nazar Sylememek harcs sylemegn hsdur Bu yoklk yolna bugn bize yolda olan kimdr Benem shib-krn devrn benmdr

Dr. Mustafa Tatc

32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 Nisr ol 'k canna ki dost ile visli var Ko lmek endesin 'k lmez bkdr Cn bir ulu kimsedr beden anun letidr Hak'dan ygar ol seni nen varsa vir gider Cnn ak yolna virmeyen 'k mdur Ger vuslata irdnise bu derdile firk nedr Hakkatn mansin erh ile bilmediler Koyup gel nak u nigr naka yol virme zinhr Merdn- Hak bu dnyda maksdlara kalmadlar y bana ey diyen benem kamudan kemter y szlern asln bilen gel di bu sz kandan gelr idn iy ulu kii size benm haberm var steyelm i ssn bul grelim kandadur Mutulanuz 'klara bu ak ulu devlet olur Bu vcdum ehrine her dem giresm gelr Yand yregm tutud bagrum cigerm kebb durur Senndr pdihlk kudretn var Hak bir gnl virdi bana h dimeden hayrn olur Benm gnlm gzm akdan doludur y dost seni severem cn ire yirn vardur Sensin benm cnum cn sensz karrum yok durur Eydivirem ne kldugn benm ile ol dil-pezr y dn gn Hak isteyen bilmez misin Hak kandadur Firkun bagrum daglar ne bilsn kadrni saglar Eger gerek 'ksan boynundaki menr nedr klar ortasnda soflik satmayalar Bu sem'a girmeyen sonna pimn olur Ak erinn gnli dol pdihun haznesidr idn iy ulular hir zamn olsar y dost bunca kyl u kl ne maksd hod bir haber durur Ne bilsn bu ak usanlar-uyalar Bu dnyya gnl viren sonuc pimn olsar Evliyya mnkirler Hak yolna 'sdr Bilr misz iy yrenler girek erenler kandadur idn iy yrenler ak bir gnee benzer N-gehn cnn ilinden irdi bu cna haber Trl trl cefnun adn ak virmiler Bu dnynun meseli bir ulu ra benzer

419

420
70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106

Ynus Emre Dvn

Dost senn akun ok key kat tadan geer Allah diyelm dim Allah grelm n'eyler y pdih iy pdih her dem iin dze durur Niteki bu gnlm evi ak elinden taa gelr Sabahn sinlere vardum grdm cmle lmi yatur Akun od yregmde neler eyler neler eyler Miskn dem oglan nefse zebn olmdur Bu dem yzm sreturam her dem ayum yeni dogar Tanr'yin cnum cn cefysa tap dur yiter Yr yregm yr gr ki neler var Akla gelen erenler ier aguy n ider O 'lem fahri Muhammed nebler serveridr Yir yznde gezeridm ugradum milketler yatur Ne bakarsn ta kapuda gir ier neler gezer Bu dervlik durag bir 'acayib durakdur idn iy yranlar dem evliya demidr Aksuz dem dnyada bell biln yok durur Geln sorun bu cnlara sretleri n'old gider it szmi iy gfil tanla seher vaktinde tur. Sensin bize bizden yakn grnmezsin hicb nedr Hakkat her vcdun cn akdur lim 'ilim bilmekdr 'ilim kendin bilmekdr y dost senn akun od cigerm pre ba klur Hocam k olanlarun ii h ile zr olur Gelmeyen gelmedi sapd secde eyledi tpd Anca zr eyler kim ol blbl eyler Derv olan kiiler deli olagan olur Dervlige kadem uran her mande sultn olur Yine seyreyledi gnlm dostun cemlin arz lar Erenlerden etek tutan menzil alup Hakk'a yiten Yirn ggn safs Mustaf'dr ZE Bize ddr gerek dny gerekmez Keleci bilen kiinn yzini ag ide bir sz Hak cihnda doludur kimsene Hakk' bilmez N'idem ben bu gnl ile benm ile bile durmaz Nieler bu dnyada gnhn yuyamaz y bana ey diyen benem kamudan yavuz

Dr. Mustafa Tatc

107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 Sennle birligm senden rlmaz Sana her ide iy Kdir bildk tercemn gerekmez Rzkin gussa yime kimse rzkn kimse yimez Bu bir 'acyib haldr bu hle kimse irmez Ben dervem diyen kii i bu yola 'r gerekmez Eger dilm bendeyise kimse bana nesne dimez Bu ne dertdr 'aceb dermn belrmez Hibir kii bilmez bizi biz ne in iindeyz Binde biri bu halkun Rahmn yolna girmez Gayrdur bu milletden bu bizim milletmz Sfyem halk iinde tesbh elmden gitmez Yine geldi ak elisi yine dold meydnumuz SN Ak erine dnyda i harr i pals IN Bilenlere sormak gerek bu tendeki cn neyimi k cnna ak koyan ol bir yce Sbhnm Hak'dan haber geldi yine kullar yarag itsn dimi Hakk' bulmak isteyenler eylesn nefsini derv Erenlern yollar inceden inceyimi Ben derd ile h iderdm derdm bana dermnm GAYIN Ben sevdgm nigr n'idem ol benden frig KF Yanar iim gyner zm ben lmmi ancak kr Hakk'a kim dost bize eyitdi dost yzine bak Gel iy gzm agla glmezem ayruk y ok kitblar okyan sen kim dutarsn bana dak Biz neye 'ksavuz 'lemler ana 'k Kerem ile bir ber bak nikb yznden brak Man bahrine dalduk vcd srrn bulduk Muhammed'e bir gice alab'dan indi Burk KEF Dost yzine bakmaga key saf nazar gerek Mslmnam diyen kii art nedr bilse gerek Dnyaya gelen kiiler yola bile gelmek gerek Evvel bize vcib budur ho hulk ile 'amel gerek

421

127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138

422
139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174

Ynus Emre Dvn

Bu dnyaya gelen kii hir yine gitse gerek Gel iy dervlik isteyen eydem sana n'itmek gerek N'idelm bu dnyy neyleyp n'itmek gerek Derv olan kiinn dirligi ar gerek N'iderz dirlik suyn biz cn yagmaya virdk Ne sz keleci dirisem dilm seni syleyicek alap nrdan yaratm cnn Muhammed'n Nin bu benzi saru gzleri yadur 'kun y su kandan gelrsin vatanun kanda senn Ger uluya irdnise sret nak nendr senn y nie seltinler zebn dervlern Dost diridm istegm dermndur 'klarun LAM Kul pdihsuz olmaz pdih kulsuz degl Ata belinden bir zamn anasna ddi gnl Yavlak 'aceb geldi bana dnya iinde ibu hl Gerekmez dnyay bize nki bk bnyd degl Kogl bu dny bezegin bu dny yil durur hayl Dervlik makm hl iinde hl Aksuzlara virme gt gdnden alur degl Man eri bu yolda mell olas degl Ey gfil a gzini gnln yavlak uzatmagl Yolda olalum ikimz gel dosta gidelm gnl N'ola gelsen imden gir fesd terk isten gnl Dervlik didkleri hrka ile tc degl Senn ben dimeklign manda usl degl Mkili hlleylemek degmenn ii degl Cnlar fed yoluna bu cn kayus degl Bir kez gnl ykdunsa bu kldugun namz degl Teh grmen kimseyi h kimesne bo degl MM y yrnlar iy kardalar sorun bana kandaydum y yrnlar iy kardalar sorun bana kandaydum Ben bende buldum n Hakk' ekk gmn nemdr benm Ben bunda garb geldm ben bu ilden bzram Ben bu cihna gelmedin sultn- cihndaydum U gine geldm ben bunda sr szin 'yn eyleyem Cmle 'lem terkin urup ben dost terkin urmazam

Dr. Mustafa Tatc

175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 Ben bir 'aceb ile geldm kimse hlm bilmez benm Kaan kim ben beni bildm yakn bilkim Hakk' buldum Haber eylen 'klara aka gnl viren benem Ezel bu ak ben bu mlke srp geldm Benm bunda karrum yok ben bunda gitmege geldm Ne dirisem hkmm yrr elmde fermn tutaram Cnum ben andan bunda ezel 'k geldm. Dost elinden lrisem gle gle gir gelem Bin yl eger vasfn diyem bir zerresin tketmeyem Sensin Kerm sensin Rahm Allah sana sundum elm Muhammed ile bile Mi'rc'a kan benem Hak alab'um Hak alab'um sencileyin yok alab'um Benm cnum uyanukdur dost yzine bakan benem Ald benm gnlmi n'oldugum bilimezem Akun arbn ieli kandalgum bilimezem Aceb degl seninin ger cn fed klursam Teh grmen siz beni dost yzin grp geldm y yrnlar tnman bana ben yine n'oldum bilmezem Evvel benem hir benem cnlara cn olan benem Ka'be v bt-mn benem arh uruban dnen benem Evvel kadm nden sona zevli yok sultn benem Andan ber gnildm dost ile bile geldm Erenlern himmetini ben bana yolda eyleyem H bilmezem kezek kimn aramuzda gezer lm y kamu derd ehli geln derd benem dermn benem y gnl bize kerem kl bile seyrn idelm Bu fen mlkinde ben nie nie hayrn olam Ben seni sevdgmi iitsinler hs u 'm Beni anmaklga benden fargvam Her kancaru dnerisem ak iledr im benm Ben ol yr sevdgmi nie bir gizleybilem Niteki ol mak ile ben rzum bir eyleyem Teferrc eyley vardum sabhn sinleri grdm Hak'dan nazar old bana Hak kapusn aar oldum Kan bana sabr u karr senn szni dinleyem Dostdan bana haber geldi turaym andan varaym O Kdir-i Kn feyekn lutf idici Sbhn benem Bu cmle erkn koyup birlik yoln tutan benem

423

424
213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249

Ynus Emre Dvn

y dost akun denizine girem gark olam yriyem Ger rzum sylerisem kimse dilm bilmez benm Senden gelr cevr cef ben h u vah itmeyeym y ehl olan eydn bana ben niesi dolanaym Dost bakal yzme ben ehi grp geldm Zamn gedi devir dndi saldur kudse gidelm Yz bin cef klsan bana senden yzm dndrmezem Ben bu yurtlu deglem bunda durup n'iderem lk adm Ynus'd adm 'k takdum Girdm akun denizine bahrileyin yzer oldum Bu cihna gelmeden mak ile bir idm Beni bunda viribiyen bilr ben ne ie geldm y derv diyen bana nem durur derv benm Denizler olsa bir kadeh susalgum kanmaz benm Eyle sanman siz beni kendzmden gelmiem Eyyb'am dil mbtelyam derde dermn isterem NUN Kullkdan rak olma sultn gresin bir gn Bugn sohbet bizm old bize bizm diyen gelsn Biz dnyadan gider olduk kalanlara selm olsun Ol gz ki seni grdi ol niye nazar itsn Evvel kadmden geldm yir gk yaradlmazdan Gzm seni grmegin elm sana irmegin Nin sen nefs-i emmr bu gafletden uyarmazsn Dn milletden geer ak eserini tuyan Bu dervlik yolna akla gelen gelsn Fn dnyy n'eylerler Allah sevgsi var iken Dervlern yolna sdk ile gelen gelsn kr kr ol alab'a maksduma irdm bugn y yrnlar iy kardalar ecel ire lem birgn Sretden gel sfata yolda saf bulasn arh- felek yo idi cnlarumuz var iken Giderem 'aklum baumdan auban Gnl hayrn olupdur ak elinden Zinhr virmegil gnl dny pyna bir gn Andan yigrek ne vardur kii bile kendzin L-erkden okursn sonra erk katarsn Hak bir gevher yaratd kendnn kudretinden

Dr. Mustafa Tatc

250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 Egrilign koyasn dogr yola gelesin Geln bugn yanalum yarn yanmamak in Ak ilinn haberin disem iide misin Dalayn akun bahrine gavvs olayn bir zamn klara ne diyem ak haberinden rn Sen cnundan gemeden cnn arz klursn lmnde gark oluban ben beni bilimezin Bunca gnller alan cihna sultn msn Bu 'mrm yok yire harc itmiem ben Dost yzini gricegez nie karr klsun bu cn Ol drr-i yetmem ki grmedi beni 'ummn Ol cn kaan liser sen ana cn olasn Aceb old hlm bu ak elinden Gnl usanmadun sen bu seferden Dn millet kodurd ol benm gnlmi alan Erenlere muhib iken y mnkir oldugun neden Ol dost bize gelmez ise ben dosta gir varayn y gnl bir dem bir vakit dnydan usanmaz msn yle hayrn eyle beni akun odna yanayn lh bir ak vir bana ben benligm bilmeyeyin Tadun yine deli gnl sular gibi aglar msn Cnlar cnn buldum bu cnum yagma olsun Anup kymet gnini aglaalum ol gn in Sbhn bizi uyarsar nie zamn yatm iken Hey yrnlar hey kardalar nice'deyin n'ideyin ben Yokdur bende 'amel t'at ben n'ideym n'eyleyeyin y benm 'mrm ku kanda varasn bir gn Aceb u yirde var m'ola yle bir garb bencileyin Kanda bulam isteyben iy gnl beni kandasn Eger ak seversen cn olasn y dost seni sevelden 'aklum gitdi kaldum ben Ol vaktin bir olasn ayrlkdan kalasn lh derdmn dermn sensin y gnlmn eglencesi eyit bana n'eyleyeyin Ayurma beni senden yaradan VAV y yrnlar iy kardalar korkaram ben lem diy Dost gnlmi yagmalad n'olsa gerek imden gir

425

426
287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323

Ynus Emre Dvn

Mansr-vr oldum bugn ber-dr iden gelsn ber y bizmle yr olup dosta giden gelsn ber Benem zr klan ol yre karu Severem ben seni cndan ier Ddi gme hubbl-vatan gidem hey dost diy diy HE Hak'dan gelen erbeti idk el-hamdli'llah Zinhr gnl evinde tutma yavuz ende Hodur eger yrrisem ak odna yana yana Vcd bir bin durur srr- hikmet iinde k oldum erene irmegile Gnl nite dolana makn bulmaynca Vasf- hlin eydiserem vuslat hlin bilenlere Misknlikden buldlar kimde erlik varsa Bir sz diyeyin sana dinle cnun varsa y kopuz ile ete aslun nedr ne ide stedgmi buldum ekere cn iinde Cn olgl cn iinde kalma gmn iinde Derv olan kiiler 'aceb nite dirile On sekiz bin 'lem halk cmlesi bir iinde srfl sr ura yir yzi divrile Kimse dymez bu nazara akla kim pene ura klar dost koyup kanda vara Var derd ile yan yri dermna iriince B-meknam bu cihnda menzilm duragum anda U yine nazar old bu bizm cnumuza Yine bu bd- nev-bahr ho nev'ile esdi yine Bu dnynun misli benzer bir degirmene Tutgl bir Tanr hsn gel ikrr it erenlere Sana direm iy vel tur irte namzna Bir imret gster bana kim son vrn olmaya Ben dost in aglarsam gzm yan kim sile Zih rn hulu dilber ki bu dem durag cnda Man bertn alduk u gine elmze Grnn hli dner ninsuz b-nina Muhammed'n medhini idelm ba stine Hak yoln gzler isen gel yanalum dostlar ile Kimn nesi var kim sana vire kln yorutmaya

Dr. Mustafa Tatc

324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 Her kime kim dervlik baglana Aklum bauma gelmedi ak arbn tatmaynca klar Tamu'ya yandurmaya Bir ha kul olmak gerek hergiz ma'zl olmaz ola y ak delsi olan ne kaldun perkende Ak od ddi cnuma yakup beni yandurmaga mde bir derd old diyeyin dervlere k- zinde kulun hkmi geer cnlara k oldum bugn meydn iinde Kimseye dmntutmazuz agyr dah yrdur bize Bir 'acyib ak geldi bende bu hl stine Gitdi bu k zulmeti geldi bahr yaz ile Sen bu cihn mlkine geldm gelmedm dime lem dmnolursa beni dostdan rmaya Dirligm neyidgin eydeyin kldan kla Ma'kum istey i bu cihn iinde Bir sz geldi dilme eydem lm stine San'atun yigregi n namzm ho pe Bir ay grdm bu gice kamu burclardan yce Yine yaz gnleri geldi syle blblcgm syle Akun ile 'klar yansun y Resllallah Dostdan haber kim getrdi sorun seher yellerine Kandaydun kandan geldn dvne n taun murdr iken ak n'eylesn sennile YE Kime ki dost geregise eydeyim ne klasn Bana namz klmaz diyen ben kluram namzum Allah sana viribiye bir gn ecel serhengini Su'lm var tapuna iy dervler ecesi Hak nr 'klara herdem nzl degl mi Ak bzirgn ser-mye cn Kaan kim ol dilber benm gzlerme tuta old Yir gk yaradlmadn Hak bir gevher eyledi alap dem cismini toprakdan var eyledi k mdur ol mak in virmeye cn Biz bizi bilmezidk bizi kendden eyledi Bencileyin gren kii ben sevdgmn yzini Dostdan haber soran kii gzf degl dostun ii

427

428
361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398

Ynus Emre Dvn

Gir durur yoklkdan kamularun baylg Ol alab'umun ak bagrum ba eyledi Ol dost benden yana h bilmezin nie bakd Banlad ol m'ezzin turd kmet eyledi Tecellytun nrna dymez vcdum daglar Doldur kadeh sungl bize ak arbndan iy sk Biz uludan iitdk evvel er yaratld Sana 'ibret geregise gel gresin bu sinleri Ol gedn korkus u beni yoldan kod Ben bende seyr ideriken 'aceb srra irdm ah Evvel dah vard cnumda bu ak od ki cihn undur sana gnl viren kii idn iy yrnlar eve derviler geldi Dnn mnun varsa hor grmegil dervleri Menzili rak bu yolun bu yola kim varas Akun od ddi cna eritdi yrek yagn Gerek 'k olanlarun hemen dost sever cn Erenler biz denizdr 'k gerek dalas Pdihlar pdih ol Gan Nie bir besleyesin bu kaddile kmeti Akun ald benden beni bana seni gerek seni Dilszler haberini kulaksuz dinleyesi Nashat kandlinden bir iret grndi mrm beni sen aldadun h n'ideyin 'mrm seni Bu ne glecek yirdr aglasana key kat Kime gnl virdmise benm ile yr olmad Mslmnlar zamne yatlu old Geldi gedi 'mrm benm ol yil esp gemi gibi Ekere kldum bugn pinhnum y yrenler eydimezem cnum neye daldugn Erenlern gnlinde ol sultn dkkn ad Blbl-i haste gl yzn grdi 'arast eyledi steridm Allah' buldumsa ne oldu Andan ber kim akun benmle yolda old Ak ile isteridk yine bulduk ol cn y dnyya aldanan hayrla ihsn kan Bakdugum yzde grdm O Tapdug'um nrn Hell kld maka 'k kend kann

Dr. Mustafa Tatc

399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 y yrnlar iyi kardalar grn beni n'itdm ah Yine yzni grdm yine yregm yand Mslmnlar kim grmidr 'k tevbe itdgini Bu ak denizine dalan hcet degl ana gemi Yort iy gnl sen bir zamn sde frig ho yri Gnlm ddi bir sevdya gel gr beni ak n'eyledi Yok yire gerdm gni h n'ideym 'mrm seni Bir skden idk arb Ardan yce meyhnesi kdum erik talna anda yidm zmi Dost yzini gricegez artar gzlermn nr Ne kim senn cevrn ile germiem ben gnmi Girek 'k oldunsa gel ak kitbndan ok Zih dery ki katreden grindi bu vcd bir kal'adur 'akl iinde sultn Nie yllar 'mr srdm anca aglayuban gldm Berk yapdun ol dnyya koyup gitmeyesin bigi Dost gerek sevenlern dosta ulaur cnlar Ngh yagma eyledi ak od cnumuz Y ilh ger su'l it sen bana

429