antiyelerde En ok Kullanlan Kalemlerinin Adam x Saat Deerleri

KALEMLER Serbest kaz, tesviye kazs (makine) Dolgu sktrma (makine ile) ksa (sk aralkl, ahap) Beton (demirsiz, her cins betonyer ile) Fore kazk Ta duvar Blokaj Tula duvar (yatay delikli, fabrika tulas ile) Yarm tula duvar Hafif beton blok duvar (9-10 cm geniliinde) Hafif beton blok duvar (19-20 cm geniliinde) Tehizatl hafif beton pano duvar Tehizatl hafif beton plak at demesi Marsilya tipi kiremitle at rts Trapezoid alminyum levha at rts Oluklu galvaniz sac ile at rts Oluklu asbest levha ile at rts Delikli beton briket duvar (10 cm) Beton deme briketi (asmolen deme) Beton kanalizasyon bz demesi Cam tl pestili ile tek katl yaltm Cam tl pestili ile iki katl yaltm Istlm kum yaltm koruyucu Asfalt eml. Kum yaltm koruyucu 1 mm tabii kauuk tek yaltm 3 cm polistiren kp s yaltm Bir kat astar + bir kat scak bitml s yaltm plak beton kalb Kalp iskelesi iskelesi Ahap oturma at ki yzl kontrplak pres, i kap ral camdan telerolu pencere Hasr elik (her kg/m2 iin) Nervrl elik Demir at makas Demir karkas inaat yapm Demir kap, kepenk, pencere vb. Kutu profil pencere Alminyum asma tavan (bask tal/tasz) 12 no, inko 155 mm yamur oluu 12 cm i apnda pik denmesi 12 no, inkodan harputa yapm 125 mm i apl PVC yamur oluu Yeni ahaba kat yal boya Demire 2 kat slyen, iki kat yal boya Renkli kat kire badana BRM m3 m3 m2 m3 m m3 m3 m3 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m3 m2 m m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m2 m3 m3 m2 m2 m2 kg kg kg kg kg kg kg m adet m2 m m2 m2 m2 B.B 0,80 1,00 2,10 9,37 34,20 12,50 6,00 11,20 1,52 1,43 2,21 1,39 1,17 0,60 1,65 1,85 2,00 10,90 1,50 3,56 1,20 1,80 0,15 0,80 0,90 0,50 0,80 3,50 0,50 0,56 2,52 6,25 5,25 80,00 105,00 380,00 370,00 0,80 0,70 7,48 3,76 1,72 2,28 0,46 2,18 2,32 0,30 ORTALAMA 0,251 0,950 1,750 2,834 6,500 10,000 9,050 8,372 1,537 1,560 1,885 1,500 1,500 0,500 1,550 1,180 0,780 9,743 1,465 2,148 0,520 0,900 0,250 0,500 0,600 0,440 0,400 2,055 0,388 0,283 2,043 2,750 2,750 35,000 48,771 125,000 102,800 0,393 0,450 3,500 2,400 1,250 1,460 0,300 0,760 1,017 0,418

 kat plastik badana Mevcut deme zerine 2 mm PVC karo deme Beton sath darbe, toz, anma vb. koruma Madeni imalat korozyona kar iki kat boyama Madeni imalatn 1 kat antipas + 2 kat yal boya ile boyanmas Karo fayans duvar kaplamas Karo seramik deme/duvar kaplamas 3 cm mermer deme kaplamas Suni mermer plak deme kaplamas Dkme mozaik merdiven basama kaplamas Mermer/suni mermer merdiven basama kaplama imento harc ile dz sva yaplmas Sentetik reine balaycl plastik sva Dz dkme mozaik deme kaplamas Dz dkme mozaik denizlik/parapet YUKARIDAK TABLODAK VERLERN ANALZ

m2 m2 m2 m2 ton m2 m2 m2 m2 m m m2 m2 m2 m2

1,00 0,90 1,00 50,00 2,29 3,49 4,48 4,61 4,39 1,52 3,05 2,07 0,65 2,86 18,30

0,613 1,400 0,500 0,880 26,650 2,773 2,163 4,000 2,280 2,000 3,337 1,631 1,000 1,183 10,500

alma sonucunda, bir bina inaat iinde yer alan Bayndrlk Bakanlna ait 69 i kaleminin adamsaat deerine ulalmtr. Grlen firmalar adamsaat deerlerini imalat/sre, sre/imalat vb. farkl birimlerde vermilerdir. Bu veriler, birimleri saat/imalat olacak ekilde dzenlenerek birim uyumu salanmtr. Elde edilen deerler bir tablo 1 deki biimde dzenlenerek gsterilmitir. Tabloyu oluturan kolonlarn aklamalar aada yaplmtr: 1. kolonda, sz konusu i kalemleri Bayndrlk Bakanl birim fiyat analizlerinde yer alan isimleriyle gsterilmitir. Yer kstlamas olduundan dolay baz i kalemlerinin adlar ksaltlarak yazlmtr. 2. kolon olan Birim kolonunda i kalemlerine ait imalat birimleri verilmitir. Tablonun 3. kolonunda i kalemleri iin Bayndrlk Bakanlnn ngrd iilik miktarlar adamsaat olarak gsterilmitir. Kolon ad olan B.B. Bayndrlk Bakanl anlamna gelmektedir. Bir i kalemine ait adamsaat deeri iin birim fiyat analizlerinde o i kalemi iin ngrlen iilik miktarlar toplanmtr. rnein 150 dozlu demirsiz beton i kalemi iin adamsaat deerinin bulunmas iin aadaki ilem yaplmtr : Beton ustas................... 0,50000 saat Makinist........................ 0,72000 saat Makinist yard................ 0,15000 saat Dz ii......................... 8,00000 saat TOPLAM..................... 9,37000 saat Tablonun 4. kolonu Ortalama kolonudur. Bu kolonda, her bir i kalemi iin inaat firmalarndan toplanan farkl adamsaat deerlerinin ortalamas yer almaktadr. Farkl deerlerin ortalamas alnarak her bir i kalemi iin tek bir deere indirgeme yaplmtr. YAPI RETMNDE ADAMSAAT DEERLERNN BELRLENMES ZERNE BR ARATIRMA VE SONULARI ZET Bu almada inaat ii verimlilii zerine bir aratrma yaplm ve sonular tartlmtr. naat ii verimlilii, adamsaat kavram ad altnda saysal deerler olarak tanmlanm, bu deerlerin inaat yapmnn eitli aamalarna ait kullanm alanlarna rnekler verilmitir. naat firmalar tarafndan eitli inaat i kalemleri iin kullanlan adamsaat deerlerini belirlemek amacyla bir aratrma yrtlmtr. Byk ve orta lekli inaat firmalaryla grlerek

adamsaat deerleri toplanm ve dzenlenerek tablo eklinde bir araya getirilmitir. Bu tabloda inaat firmalarndan toplanan deerler ile Bayndrlk Bakanlnn ayn i kalemleri iin birim fiyat analizlerinde ngrd deerler bir arada gsterilmi ve birbirlerine oranlanarak Bakanlk tarafndan ngrlen ve inaat firmalar tarafndan uygulamada kullanlan deerlerin ne derece birbirine uyduu irdelenmitir. GR Toplumlarn genel hedefi olan kalknma, refah dzeyinin ykseltilmesini amalamaktadr. Daha iyi yaamann gerektirdii ihtiyalarn karlanmas daha fazla retimi, bu ise daha fazla girdi kullanmn gerektirmektedir. Kaynaklarn kstl, nfusun mevcut kaynaklara gre nispeten fazla ve ihtiyalarn ise teorik olarak snrsz olduu lkelerde, hedeflenen refah dzeyine eriilebilmesi iin mevcut kaynaklarn en iyi ekilde, yani verimli olarak kullanlmas ok nemlidir.(1) Gnmz endstrilemi toplumlarnn vazgeilmez kurumlar durumunda olan iletmeler, belirledikleri hedefe ulaabilmek amacyla eitli faktrlere ihtiya duymaktadrlar. nsan, bu faktrlerden belki de en vazgeilmez olandr. nsan emei, dier retim faktrleri ile birleerek iletmenin amalarna katkda bulunur. Fakat retim faktrleri iinde en nemli ve kukusuz en zor kontrol edileni emek faktrdr. (2) Verimliliin bir gsterge ve imalat ierisinde ok nemli bir yeri olduu, bu nedenle inaat imalatnda da bu kavramn oluumu ve artlarn incelenmesi gerei ortadadr. Emek youn alan inaat sektrnde verimlilik kavram zellikle i planlamas, i programlar ve imalatlarn istenen kalitede tamamlanmas asndan ele alnmaldr. (3) Bu almada, yap retiminin zellikle planlama ve teklif hazrlama aamalarnda youn bir ekilde ihtiya duyulan adamsaat deerleri incelenmitir. Bu deerler, i program hazrlanmas aamasnda inaat iini oluturan aktivitelerin sreleri ile kullanlacak igcnn belirlenmesinde kullanlmaktadr. Adamsaat deerlerinin geni kapsaml bir deerlendirmesini yapmak amacyla, inaat firmalaryla birebir grmeler eklinde yrtlen bir anket almas ile belirli inaat i kalemleri iin, firmalarn kullandklar adamsaat deerleri bir araya getirilmeye allmtr. Bu almada izlenen metot, grmelerde kullanlacak anket formunun belirlenmesi, grme yaplacak olan firmalarn seilmesi, yetkili kiilerle grmelerin yaplmas, grme izlenimlerinin deerlendirilmesi ve toplanan verinin bir araya getirilerek istatistik tekniklerle dzenlenmesi biimindedir. almann konusunu oluturan adamsaat kavram, yap retiminde ii verimliliini gsteren bir kriterdir. i verimliliinin bir gstergesi olarak adamsaat kavramnn tanmlanmas yaplm, adamsaat deerlerinin yap retimindeki kullanmna rnekler verilmitir. Son olarak alma sonucunda elde edilen veriler bir tablo eklinde sunulmutur (4). Ayrca bulunan deerler Bayndrlk Bakanl birim fiyat analizlerinde (5) kullanlanlarla karlatrlm, sonular tartlmtr. AMA Bu almann amac, inaat iinde ii verimliliinin bir gstergesi olan adamsaatler ile ilgili olarak, naat firmalarnn uygulamada kulland deerleri toplayarak dzenlemek ve almann kapsayabildii lde bir veritaban oluturmak, Firmalarn bu konuyla ilgili almalarn belirlemek ve genel biimde inaat firmalarnn konuya yaklamn ortaya koymak, Bayndrlk Bakanlnn hazrlam olduu birim fiyat analizlerinde yer alan iilik miktarlar ile inaat firmalarndan toplanan adamsaat deerlerinin karlatrmasn yaparak Bayndrlk Bakanl analizlerinin iilik miktar asndan uygulama deerleriyle ne derece uygunluk iinde olduunu saptamaktr. ADAMSAAT KAVRAMI VE KULLANIM YERLER verimi, birim zamanda (saat veya gn) yaplan i miktar ya da birim imalatn yaplmas iin gerekli olan sre olarak ifade edilebilir. Bu noktada, inaat imalatnda ii verimliliini gstermek iin adamsaat kavram kullanlr. Adamsaat, herhangi bir i kalemindeki bir birimlik imalat iin bir iinin saat cinsinden alaca sredir. zerinde

nemle durulmas gereken nokta ise adamsaat deerlerinin, iin birim miktarnn makine kullanlmadan sadece ii tarafndan yapld zaman ortaya kan sreler olduudur. Adamsaat deerlerinin proje aamasnda, planlama ve kontrol mekanizmasnda nemli bir yeri vardr: (6) Proje aamalarnn ilki olan planlama ve teklif hazrlama konusunda adamsaat deerleri kullanlr. Teklifin hazrlanmasna sz konusu olan iin maliyet hesab ve bunun iinde yer alacak ii veya alan maliyetlerinin belirlenmsi iin bu veriye ihtiya duyulur. Bu iin ka kii ile ne kadar srede tamamlanabilecei konusu ve bunun saptanmas iin nemli veri olan adamsaat deerlerinin elde edilmesi, ortaya konmas gerekir. Bu balamda iletmelerin gerek maliyet hesaplamalarnda adamsaat verisine gerekli dikkat ve zen gsterilmelidir. Planlamada ulalmak istenen nemli bir sonu da iin bitim sresidir. Bu srenin oluumu iin de adamsaat verisine ihtiya duyulur. in biti sresini etkileyen dier faktrler (finansman, malzeme durumu vb.) uygun durumda olmas kouluyla fiziki miktar belli olan iin yaplma sresine karar verilebilir. Bir iinin bir birim imalat ne kadar srede yapabildii (adamsaat) ve iin miktar (metraj) da belli olduundan karar vereceimiz ii says ile iin bitim tarihine ulamamz mmkn olmaktadr. ALIMA YNTEM Yukarda belirtilen ekilde inaat retiminde nemli bir kullanm alan olan adamsaat deerleri ile ilgili olarak yaplan kaynak taramalarnda inaat sektrnde bu konu ile ilgili tatmin edici bir alma bulunamamtr. Konu ile ilgili belirlenebilen yardmc kaynaklar, kaynaklar blmnde 7. sradan itibaren, bu konuyla ilgilenecek aratrmaclar iin verilmitir. alma kapsamnda deerlendirilmek zere toplanmak istenen adamsaat deerlerinin elde edilebilmesi iin inaat firmalaryla birebir grme eklinde anketler yaplmtr. Bu sre iin u ekilde bir metot izlenmitir: Anket formunun oluturulmas : Grlecek inaat firmalarndan hangi inaat i kalemlerine ait adamsaat deerlerinin istenecei belirlenmi, bu i kalemleri bir liste halinde hazrlanan anket formunda yer almtr. Anket formunda Bayndrlk Bakanlnn bir bina inaat iin ngrd i kalemlerine yer verilmitir. Grme yaplacak firmalarn belirlenmesi : Planlama departman bulunan veya istenen adamsaat deerlerine veritabannda sahip olabilecei n grlen orta ve byk lekte inaat firmalarna ulalmasna karar verilmitir. Bu firmalarda iletiime geilecek yetkililer belirlenmitir. Yetkili kiiler ile grlmesi : Belirlenen inaat firmalarndaki yetkili kiilerle iletiime geilerek grmeler yaplmtr. Yaplan grmelerde bu ahslarn yrtlen aratrmaya olan yaklamlar, istenen deerlere ne lde sahip olduklar ve bunlar hakkndaki bilgi ve dnceleri dikkatle gzlenmitir. Grme izlenimlerinin deerlendirilmesi : Grlen her bir firmann konuya yaklam farkl ekilde olmutur. Olumlu biimde yaklaarak bilgilerini paylaanlarn yannda istenen bilgilerin irket srr olduunu ileri srerek almaya katkda bulunmak istemeyenler de olmutur. Bu, inaat firmalarnn hem teknik olarak planlama konusundaki deneyim ve bilgi dzeyini lmede hem de benimsedikleri i kltrnn anlalmas hakknda ok yararl ip ular vermitir. Toplanan verilerin bir araya getirilerek dzenlenmesi : Anket sonucu elde edilen deerler, birimleri saat/imalat olacak ekilde dzenlenmi ve bir tabloda (Tablo 1) gsterilmitir. SONU naat iinin planl bir ekilde yaplmasnn gerekliliinin gittike daha fazla anlald bir dnemde, planlama iini oluturan paralar arasnda vazgeilmez bir yeri olan ii verimliliinin neminin anlalmas ve bu alanda hem kamu hem de zel sektr tarafndan gerekli admlarn atlmas Trk inaat sektrnn gelime yolunda daha hzl ilerlemesini salayacaktr. Elde edilen bulgular inaat sektrnde ii verimliliinin yeterince dikkate alnmayan bir konu olduunu gstermekte ve nemli noktalara iaret etmektedir: 1.Bayndrlk Bakanl birim fiyat analizlerinde ngrlen iilik miktarlarnn byk bir ksm ayn i kalemleri iin inaat firmalar tarafndan uygulamada kullanlan iilik miktarlarndan farkldr. Bayndrlk Bakanl birim fiyat analizlerinde yer alan iilik miktarlar uygulamada kullanlan deerler gz nne alnarak gerek durumu yanstacak ekilde yeniden dzenlenmeli, bylece ngrlen deerlerin uygulamada da ayn tutarll gstermeleri salanmaldr.

2.naat teknolojisinde meydana gelen gelimeler sonucu yeni i kalemleri ortaya kmaktadr. Bu i kalemlerine ait analizler hazrlanarak Bayndrlk Bakanl birim fiyatlar arasnda yer almal, bu konudaki boluklar doldurulmaldr. 3.Bayndrlk Bakanl, inaat adamsaat deerlerinin elde edilip dzenlenmesi iin sektrde faaliyet gsteren firmalarla iletiime gemelidir. Periyodik olarak firmalarla temasa geilerek gncel deerler toplanmaldr. Firmalardan toplanan deerler bir bilgi bankas oluturacak ekilde dzenlenerek kullanma sunulmaldr. 4.Bayndrlk Bakanl, elde ettii adamsaat deerlerini her yl birim fiyatlarn aklanmas gibi aklamal ve inaat sektrnde faaliyet gsteren firmalara kendilerini deerlendirme olana salamaldr. KAYNAKLAR 1.Tigrel,A., Dr., Devlet Planlama Tekilat Mstear, Verimlilik Dergisi 2.Akay, K., Verimlilik Arttrc Teklif Sisteminin ncelenmesi, YLT, T Fen Bilimleri Enstits, ubat 1996 3.Sorgu, D.,Prof. Dr., Yap letmesi Ders Notu II stanbul Teknik niversitesi naat Fakltesi matbaas, stanbul 1993 4.Kuruolu,M.,Dr.,naat Firmalarnda Verimlilik Aratrmas, T naat Fakltesi bitirme grup almas, 2000,stanbul 5.Bayndrlk Bakanl Birim Fiyat Analizleri 6.Kuruolu,M.,Sorgu,D., Yklenici naat firmalarnda Planlama Departmanlarnn durumu ve sorunlar asndan yeniden dzenleme nerisi , 2. Yap letmesi Kongresi zmir,2000 7.Kuruzm,O, Verimlilii Arttrmada Etd Teori ve Uygulamalar, T, stanbul 1992 8.Doan,A.,Alper,A., malat Kamu Kurulularnda Maliyet ve Verimlilik Karlatrmalar, MPM, Ankara 1990 9.Kk ,R.,Dr., Endstriyel Verimlilik ve Etkileri, Atatrk niversitesi, Erzurum 1991 10.Grsoy ,B. Prof. Dr., Verimlilik zerine Dnceler, MPM Ankara 1985 11.Juraev,R., letmelerde Verimlilik lme ve Deerlendirme, YLT, T Fen Bilimleri Enstits 1996 12.Kse, A.H. Byme ve Verimlilik, MPM, 1992 Baka Bir Birim Adam x Saat Deerleri

Aktivite Ad Tesviye Kazlar Kolay kazlan 1m3 topran kazlmas ve 30m ileri tanmas Ayn topran kazlmas ve 30m. ileride dolgu zerine serilmesi 1m3 sert topran kazlmas ve 30m ileriye tanmas Ayn topran 30m ileride dolgu zerine serilmesi 1m3 ksklk zeminin kazlmas ve 30m ileriye tanmas Ayn topran 30m ileride dolgu zerine serilmesi 1m3 kayann kazlmas, depo veya imlaya serilmesi 1m3 sert kayann kazlmas, depo veya imlaya serilmesi 1m3 ok sert kayann kazlmas, depo veya imlaya serilme. Temel st Kazlar Ta ve sert kilden baka her cins zem.1m3 temel st kaz Ksklk zaminlerde 1 m3 temel st kazs Yumuak veya atlakl kayada el ile 1m3 temel st kazs Sert kayada el ile 1 m3 temel st kazs Kayalk zeminde patlayc madde ile 1m3 temel st kazs Temel Kazlar (2m. derinlie kadar) Ta ve sert kilden baka her cins zeminde 1m3 temel kaz Ksklk zaminlerde 1 m3 temel kazs

Dz i Usta (saat) 2.10 2.40 3.10 3.40 5.30 5.60 5.30 6.80 8.30 3.60 5.80 12.30 16.80 7.80 5.10 7.50 12.20 15.20 0.40 1.00 2.50 1.20 15.00 4.00 3.00 (saat)

Yumuak veya atlakl kayada el ile 1 m3 temel kazs Sert kayada el ile 1 m3 temel kazs Kayalk zeminde patlayc madde ile 1 m3 temel kazs 1 m2 iksa Kalp leri 1 m2 seri kalp 1 m2 dz sathl beton veya betonarme kalb 1 m2 eri sathl beton veya betonarme kalb 1 m2 beton bloklu asmaolen deme kalb skelesi Dey kesitte 1 m2 i iskelesinin kurulmas ve sklmesi 1 m3 kire hamuru Moloz Ta Duvar rldnde 1 m3 hacim tutan moloz ta duvar Yontma Ta Duvar rldnde 1 m3 hacim tutan yontma ta duvar 1 m3 moloz ta duvar derzi 1 m2 yontma ve kesme ta duvar yzne derzyaplmas rldkten sonra 1 m3 gelen tula duvarlar 20 cm kalnlnda 1 m3 beton blok duvar (20x20x40) 1 m2 yarm tula duvar 10x20x40 cm'lik bloklar ve 250 kg. im. dz harla 1m2 duv. Her trl harcn 1 m3'nn hazrlanmas Svalar 1 m3 kire harl i sva 1 m2 tavan svas 1 m2 al harl dz sva 1 m2 al harl tavan svas 1 m2 rabi sva 1 m2 badadi sva D Svalar 1 m2 d sva 1 m2 pskrtme d sva 1 m2 serpme sva 1 m2 edelputz sva 1 m2 tarakl mozaik sva 1 m2 d mermer svas Badanalar 1 m2 kire badana 1 m2 tutkall badana

10.20 2.00 0.40 1.00 2.50 1.20 5.00 3.00 8.00 15.00 0.50 0.80 12.00 10.00 2.00 1.20 5.00 0.50 0.60 0.50 0.50 1.80 1.20 0.80 0.35 0.75 1.20 1.50 1.50 0.12 0.25 0.15 0.20 1.30 2.30 2.80 1.00 1.25 2.10 2.50

0.80 0.80 5.00 4.00 1.00 0.60 0.70 0.80 1.40 2.00 1.80 1.80 1.20 0.35 1.10 1.35 4.00 2.20 0.12 0.25 0.15 0.20 1.30 2.30 2.80 1.00 2.00 2.10 2.50 0.50 0.80 0.70 0.20 0.20 0.25 0.50 0.70 0.70 1.50 0.30

1 m2 mermer tozlu kire badana 1 m2 renkli Amerikan badana ap ve Mozaik Kaplamalar 3 cm. tesv. betonu zerine 2.5 cm 400-500 kg.im. dz 1m2 ap 1 m2 yerinde dkme mozaik deme kaplamas 1 m2 renkli bordrl yerinde dkme mozaik kaplamas 1 m2 karomozaik veya karosiman deme yaplmas 1 m2 fayans duvar 1 m2 mermer deme 1 m2 mermer duvar kaplamas 2 kat bitml kartonla 1 m2 yzn izolasyonu 2 kat kanavie ile 1 m2 yzn izolasyonu (ap zerine) 1 m2 teras muhafaza tabakas at rtleri Alaturka kiremitle 1 m2 at rts yaplmas Alaturka kiremitle 1 m at mahyas yaplmas Marsilya tipi kiremitle 1 m2 at rts yaplmas Marsilya tipi kiremitle 1 m at mahyas yaplmas Galvanizli oluklu sala 1 m2 at rts yaplmas 10 cm apnda 1 m akull yamur borusu yaplmas 15 cm st aklkl 1 m. asma yamur oluu yaplmas Ahap Deme Kaplamalar Beton zerine 1 m2 latal ahap deme yaplmas 1 m. ahap sprgelik yaplmas Beton deme zerine 1 m2 ahap parke yaplmas Cam leri Ahap doramamya macunla 1 m2 cam taklmas Demir ereveler ile macunla 1 m2 cam taklmas Yal Boya leri 1 m2 kap, blme ve mble gibi rendeli imalatn 3 kat boyanmas 1 m2 pencere, camekan rendeli imalatn 3 kat boyanmas 1 m2 duvar yznn 3 kat boyanmas 1 m2 demir imalatn 2 kat slyen zerine 2 kat boyanmas Kaynak : naat Mhendisleri Odas zmir ubesi antiye El Kitab 4.Bask Sayfa-82-91

0.75 0.80 0.70 0.30 0.40 0.40 0.50 0.50 0.70 0.70 1.00 3.00 0.48 0.50

3.00 1.00 1.25 1.35 1.90 1.42 1.32