tmmob makina mhendisleri odas

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Aralk 2008 / ANKARA

tmmob makina mhendisleri odas Merutiyet Mah. Merutiyet Cad. No: 19 Kat: 6 Kzlay / ANKARA Tel: (0312) 425 21 41 444 8 666 Faks: (0312) 417 86 21 e-posta: mmo@mmo.org.tr http://www.mmo.org.tr

Aralk 2008 / Ankara

Bask: Ankamat Matbaaclk Ltd. ti. Tel: (0312) 394 54 94 - 95

A - PROJE DENETM ESASLARI A 1 PROJELERN ONAYA SUNULMASI A 2 PROJELERLE LGL GENEL DAR LER A 3 PROJE VE RAPOR N KAPAK A 4 KULLANILACAK ZG VE YAZI TP VE KALINLIKLARI A 5 KAIT BOYUTLARI VE LEK A 6 ZM TEKN A 7 VAZYET PLANI VE KEST B - SIHH TESSAT PROJES DENETM ESASLARI B 1 VAZYET PLANI VE KEST B 2 TEMEL PLAN B 3 KAT PLANLARI B 3.1 BODRUM KAT B 3.2 ZEMN NORMAL KAT B 4 KOLON EMASI B 5 CHAZ YERLEMLER B 5.1 BANYO B 5.2 MUTFAK B 5.3 TEK TUVALET B 6 SIHH TESSAT RAPORU C - ISI YALITIM PROJES DENETM ESASLARI D - KALORFER TESSATI PROJES DENETM ESASLARI D 1 VAZYET PLANI VE KEST D 2 KAZAN DARES D 3 KAT PLANLARI D 3.1 BODRUM KAT D 3.2 ZEMN VE NORMAL KAT D 4 KOLON EMASI D 5 KALORFER TESSAT RAPORU E - KLMA TESSATI PROJES DENETM ESASLARI E 1 VAZYET PLANI VE KEST E 2 TESSAT DARES E 3 KAT PLANLARI E 3.1 BODRUM KAT E 3.2 ZEMN VE NORMAL KAT E 3.3 ATI KAT E 4 KOLON EMASI

E 5 KLMA TESSAT RAPORU F - HAVALANDIRMA TESSATI PROJES DENETM ESASLARI F 1 VAZYET PLANI VE KEST F 2 TESSAT DARES F 3 KAT PLANLARI F 3.1 BODRUM KAT F 3.2 ZEMN VE NORMAL KAT F 3.3 ATI KAT F 4 ZOMETR EMASI F 5 HAVALANDIRMA TESSAT RAPORU G - HJYENK KLMA TESSATI PROJES DENETM ESASLARI G 1 PROJENN ONAYA SUNULMASI G 2 VAZYET PLANI VE KEST G 3 TESSAT DARES G 4 KAT PLANLARI G 4.1 ATI KAT G 5 KOLON EMASI G 6 ZOMETR EMASI G 7 HJYENK KLMA TESSAT RAPORU H - DOALGAZ TESSATI PROJES DENETM ESASLARI H 1 CHAZ YERLEMLER H 1.1 A-TP BACASIZ CHAZLAR H 1.2 B-TP BACALI CHAZLAR H 1.2.1 B1 TP(FANLI-BACALI) CHAZLAR H 1.3 C TP CHAZLAR H 1.4 YOUMALI CHAZLAR H 2 KASKAD BACA SSTEM IASANSR AVAN PROJES DENETM ESASLARI

J - ASANSR UYGULAMA PROJES DENETM ESASLARI K - YANGIN SNDRME TESSATI VE DUMAN TAHLYE PROJELER DENETM ESASLARI K 1 VAZYET PLANI K 2 KAT PLANLARI K 2.1 BODRUM KAT K 2.2 ZEMN NORMAL KAT K 3 KOLON EMASI VE BORU ZOMETR

K 4 YANGIN POMPA DARES K 5 YANGIN SNDRME TESSATI RAPORU K 5.1 YANGIN SNDRME SSTEM SEM K 5.2 SABT BORU TESSATI K 5.3 KURU SABT BORU SSTEM K 5.4 YANGIN DOLAPLARI TESSAT SSTEM K 5.5 YANGIN HDRANT TESSATI SSTEM K 5.6 YAMURLAMA (SPRNKLER) SSTEM K 5.7 YANGIN SUYU DEPOSU VE TESSATI K 5.8 YANGIN POMPALARI VE EKPMANLARI K 5.9 MERDVEN BASINLANDIRMA SSTEM K 5.10 HDROLK HESAP TABLOSU K 6 TANIMLAR K 7 BNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YNETMELKE (2007-12937) GRE TASARIMI YAPILACAK TESSAT TRLER L KONTROL FORMLARI L 1 SIHH TESSAT PROJES KONTROL FORMU L 2 ISI YALITIM PROJES KONTROL FORMU L 3 KALORFER TESSATI PROJES KONTROL FORMU L 4 YANGIN TESSATI PROJES KONTROL FORMU L 5 KONFOR KLMA TESSATI PROJES KONTROL FORMU L 6 HASTANE HJYENK KLMA TESSATI PROJES KONTROL FORMU L 7 HAVUZ TESSATI PROJES KONTROL FORMU M ARA PROJE DENETM ESASLARI M 1 PROJENN ONAYA SUNULMASI M 2 UYGUNLUK BELGES M 3 RAPOR M 4 A SAYFASI M 5 B SAYFASI M 6 C SAYFASI M 7 C1 SAYFASI M 8 DETAY RESMLER M 9 KOMPLE RESM M 10 FATURA

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Bu kitap TMMOB Makina Mhendisleri Odasnca gerekletirilen Mekanik Tesisat Proje Hazrlama ve Mesleki Denetim Esaslarn dzenlemektedir. Dayanak Bu kitapta yer alan mesleki denetim esaslar aada belirtilen yasa, ynetmelik ve proje hazrlama esaslar hkmleri uyarnca hazrlanmtr. 1. 6235 Sayl TMMOB Kanunu. 2. 3458 Sayl Mhendislik ve Mimarlk Hakknda Kanun. 3. 3194 Sayl mar Kanunu. 4. TMMOB Serbest Mhendislik ve Mimarlk Hizmetleri Asgari cret Ynetmelii. 5. TMMOB Asgari cret ve izim Standartlar Tespit Komisyonu ve Kontrol Brolarnn Kurulmasna likin Ynetmelii. 6. TMMOB Mimarlk-Mhendislik Hizmetleri ve Asgari cret-Asgari izim ve Dzenleme Esaslar Ynetmelii. 7. MMO Serbest Mavirlik ve Mhendislik Bro Tescil ve Mesleki Denetim Ynetmelii. 8. MMO Serbest Mavirlik Mhendislik Hizmetleri ve Asgari cret Ynetmelii. 9. MMO Uzmanlk ve Belgelendirme Ynetmelii. 10. MMO Mekanik Tesisat Hizmetleri Uzmanlk ve Belgelendirme Ynetmelii. 11. MMO Mekanik Tesisat Proje Hazrlama Esaslar.

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

A - PROJE DENETM ESASLARI

A 1 PROJELERN ONAYA SUNULMASI: Projeler onay iin ilgili ubeye aada belirtildii ekilde teslim edilecektir. a.) 1 adet Mimarlar odasndan onaylanm mimari proje b.) 3 takm mekanik tesisat paftas (lgili ruhsat veren kurumun isteine gre daha fazla olabilir) c.) 3 adet mekanik tesisat raporu (lgili ruhsat veren kurumun isteine gre daha fazla olabilir) d.) SMM belgesi (bal olduu ubenin dndakiiller iin hazrlanan projeler iin) Proje kontrolnde Mimarlar Odas tarafndan onaylanm mimari proje esas alnacaktr. A 2 PROJELERLE LGL BAZI DAR ESASLAR a.) Ayn parselde birden fazla yap olduu durumlarda, binalarda tip uygulamas sz konusu deilse mesleki denetim ve fatura bedelini her bir bina iin ayrayr hesaplanarak uygulama yaplmaldr. b.) Sicil durum belgesinin kaybedilmesi durumunda sicil durum belgesinin kaybedildiine yeniden ayn sicil durum belgesinin talep edildiine dair proje mellinden slak imzal dileke istenip gerekelendirilerek dosyasna konmaldr. c.) Tadilat Projelerinde nceki onayl projeyi hazrlayan mhendisle, yeni sunulan projeyi hazrlayan mhendis isimleri farklysa, nceki mhendisten slak imzal muvaffakatname istenip yeni sicil durum belgesinin odada kalan nshasnn ekine konmaldr. d.) Tadilat projelerinde odaya ilk onaylatp proje ile tadilat sunulmu projelerin ada, pafta, parsel ve mal sahibi bilgilerinin ayn olup-olmad kontrol edilmeli ayn ise tadilat uygulamas yaparak projelerin mesleki denetimi yaplmal. Bu bilgilerin bir tanesinin bile farkl olmas durumunda proje mellinin her iki projenin aynlnn kantlanmas istenmeli. Bunun iin gerekirse tapu rnei, gerekirse ilgili belediyenin imar mdrlnden alnm belgeler talep edilerek uygulama yaplmal ve odada kalan sicil durum belgesinin ekine konmaldr.
2

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

e.) Tadilat projesinde snf deiiklii varsa mesleki denetim bedeli ve fatura bedeli tadilat oranna gre aradaki fark hesaplanarak belirlenmelidir. f.) Ek olarak sunulan projelerde; eer ilk projeler oda onayna sunulmamsa, bina inaat ruhsat aranmal. Ruhsatn bir fotokopisi dosyada (sicil durum belgesinin bizde kalan nshasnn ardnda) saklanmaldr. A 3 PROJE VE RAPOR N KAPAK: Proje ve rapor n sayfa dzeni arkadaki ekilde grld gibi A4 formunda hazrlanacaktr. 4708 Yap Denetimi Hakknda Kanun uygulanan 19 pilot ilde; sol taraf proje sorumlusu, sa taraf yap denetim rmas onayna ayrlr. 4708 Yap Denetimi Hakknda Kanun dnda kalan illerde; sol taraf proje sorumlusu, sa taraf ise TUS onay iin ayrlr. Bunlarn altnda sol taraf MMO onay, sa taraf ise ruhsat veren kurum (belediye, organize sanayi blge mdrlkleri vb.) onay iin ayrlr. Orta blmde proje sorumlusunun, rma, adres, telefon ve vergi numaras ile mekanik tesisat projesinin cinsi bilgileri yazlacaktr. Alt blmde arsann bulunduu yere ait bilgileri (l, le, Belediye, Mahalle, Sokak, Pafta, Ada, Parsel ), yap sahibinin ad soyad ve adresi, yaplacak olan yapya ait bilgiler (yap sistemi, snf, kullanm amac, bina maliyeti, toplam bamsz alan, kat says, toplam inaat alan ve yapm sresi) bulunur.

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Proje ve Rapor Kapak sayfas

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

A 4 KULLANILACAK ZG VE YAZI TP VE KALINLIKLARI

Mimari proje Cihazlar Yazlar Souk su Scak su Pis su Sirklsyon hatt Yangn hatt

0,12 0,2 mm 0,4 0.5 mm 0,2 mm 0,3 mm 0,3 mm 0,8 1,0 mm 0,3 mm 0,4 mm

dz izgi dz izgi dz izgi kesikli izgi ba taraf muflu kesikli kesikli noktal izgi aralkl Y yazl dz izgi

Yukardaki tabloda belirtilen izgi tipi veya kalnl dnda bir kullanm yaplacaksa lejant verilerek tanmlanmaldr.
A 5 KAIT BOYUTLARI VE LEK Kat boyutlar ve lek belirli standartlara uygun olmaldr. izimlerin lei olarak yaygn ekilde kullanlan lekler esas alnmaldr. Bunlar 1/5, 1/10, 1/20, 1/50, 1/100, 1/200, 1/500 olabilir. Kat boyutlar ve lekler mimari kat planlar ile uyum iinde olmaldr. A 6 ZM TEKN izgi kalnlklarnn ve tiplerinin uygun ekilde seilmi olmal ve tm resimlerde bu izgi kalnlk ve tiplerine uyulmaldr. Bilgisayarl izimde katmanlarn (stma, soutma, eme, emi hava kanal, pis su, temiz su vs.)ayr ayr tanmlanmas gerekir. Yaz byklkleri seilen lee uygun seilmesi gerekir. izimlerde kullanlan semboller ve ksaltmalar kolay anlalr ve bir proje iinde tek tip olmaldr. Bunlarn anlamlar proje zerinde bir liste halinde aklanmaldr. izim ile tam olarak anlatlamayan yerler, liste halinde toplanm olarak yaz ile verilmelidir. Boru cinsi, yaltm cinsi, l deiiklikleri, iletmede zel vanalarn konumlar vs.
5

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

A 7 VAZYET PLANI VE KEST Sayfa dzeni A4 formunda hazrlanmaldr. Binann 1/500 lekli plan veya byk ve yaygn yaplarda uygun bir lekte olmas ve kat saysn belirten kesit izilmesi gerekmektedir. Vaziyet plannda kuzey yn belirtilmelidir. Arsa kotlar, arsa snr, yol durumu, kanal yada foseptik balant kotu ve yeri gsterilmelidir. Vaziyet plan izgi kalnl 0,2 mm olmaldr. Yaz 0,3 mm olmaldr.

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

B - SIHH TESSAT PROJES DENETM ESASLARI

B 1 VAZYET PLANI VE KEST Shhi tesisat projesinde, binann bulunduu mahalde varsa belediye kanalizasyon ebekesi ve yamur suyu kanal balant durumu ve kotu belirtilmeli, yoksa ngrlen szdrmaz fosseptik yeri, balant durumu ve kotu belirtilmelidir. Birden fazla bina varsa, veya binada birden fazla rgar k varsa, rgarlar birbiri ile irtibatlandrlp, eime uygun olarak kanala ya da fosseptie ana rgarla birletirilmi halde verilmelidir. ebeke suyu hatt parsel girii ile su sayalar yeri vaziyet plannda gsterilmelidir. B 2 TEMEL PLAN 1/50 lekte izilecek, 0,2 mm izgi kalnlnda izilecek ve kullanlan yaz 0,4 mm olacaktr. Temel plannda rgarlar, pis su boru yerleimleri, kanal balantlar kotlaryla birlikte gsterilecektir. Mekanik tesisat pis su boru toplama ve rgar dalm yaplrken, deprem hatllar zerine rgar izilmeyecek, rgarlar aras geiler hatllara zarar vermeyecek en ksa yoldan (apraz gei olmadan) gemesine dikkat edilecektir. Pis su kolonlar ve rgarlar numaralandrlacak ve pis su boru eimleri belirtilecektir. Rgar kotlar belirtilecek ve rgarlar llendirilecektir. Kanalizasyon kot ls belediyeden alnacak, eer temin edilemiyorsa yerinde tetkik edilecektir.

B 3 KAT PLANLARI Tm kat planlarnda 1/50 lek kullanlacaktr. Byk projelerde, slak hacimleri ayrca 1/50 detaylandrlmak artyla 1/100 kullanlabilir. Mimari projeyi ilgilendiren detaylar, mimari tefriler izilmeyecektir. ( Islak hacim kap al ynleri belirtilecektir.) Mahal adlar mimariye uygun olarak yazlmaldr. B 3.1 BODRUM KAT Pis su kolon hatlar numaralandrlacaktr. Pis su boru tesisatlar yanna ykleri SB olarak ve aplar mm olarak yazlacaktr.
7

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Pis su boru hatlarnda ters ak engellenmelidir. Bodrum katta hidrofor dairesi ve su deposu tasarlanm ise, yer szgeci konularak rgara veya pis su ukuruna balants yaplmaldr. Bodrum kat kotu kanal kotundan altta kalyorsa, bodrum katta bulunan slak hacimlerin pis su balantlar pis su ukurunda toplanmal ve 2 galvaniz boru ile ana rgara iletilmelidir. Pis su ukuru llendirilmeli ve pissu pompasnn basn ve debi deerleri belirtilmelidir. Pis su boru hatlarnn eimleri belirtilmelidir. B 3.2 ZEMN NORMAL KAT

Tesisat blmlerine yerletirilen cihazlarn aks lleri verilecektir. Yapnn ana temiz su tesisat borusundan branman ayrlma ile daireye verilen temiz su tesisat borusuna ana giri vanas konulacaktr Dairelerdeki MB hesap deeri cinsine gre belirlenen toplam yk, ana su ebeke hattna balant apn belirleyecektir. Su sayalarnn tasarland alana yer szgeci konulmal ve en yakn pis su hattna ya da rgara balants yaplmaldr. Scak kullanm suyu reten cihazn souk su giriine vana konulacaktr. Pis su tesisat dalmnda ters ak olmamasna dikkat edilecektir. Cihazlarn pis su tesisat boru balantlar 45 a ile olmaldr. Daire ii pis su tesisat knn, ana kolona balantsnda ift atal balantdan kanlarak, kolona ayr ayr balanmas nerilir. Ana pis su tesisat borularnn toplanmas zemin katta tasarlanm ise, her pis su kolon inii rgara yaplacaktr. Kolon rgar balants ak dirsekle yaplmaldr. Yapda iinden tesisat hatt geen klk varsa, yer szgeci konulmaldr. Yamur borularnda ve ya pis su borularnda oluacak deplasmann yn ve yeri (taban-tavan) belirtilerek izimde gsterilmelidir. at katta pis su borularnn havalandrmas yaplmal ve havalandrma apkalar gsterilmelidir. Teras atlarda yamur szgelerinin yamur borusuna balants yaplmaldr. Banyoda bacal stc cihaz kullanm yasaktrelektrikli stc kullanlmas gerekmektedir.

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

B 4 KOLON EMASI Kolon emas, kat plannda tasarm yaplp izilen mekanik tesisat proje iziminin dikey kesitte izilmesidir. Dey ller lekli, yatay ller leksizdir ve dey ller iin lek 1/50 veya byk projelerde 1/100 olmaldr. Kat plan mekanik tesisat cihaz ve boru tesisat balant sras kolon emas ile ayn olmaldr. Temiz su borularnn yanna MB veya YB olarak ykleri ve aplar, pis su borularnn yanna SB olarak ykleri ve aplar yazlmaldr. Kolon emasna; net kat ykseklikleri, kat adedi ( bodrum, zemin, 1. kat, 2. kat ), taban deme kalnl, deme kalnl, su basmanndan itibaren katlarn kot ykseklikleri mimari projeden alnarak ilenmelidir. Deme tavan paralel iki izgi olarak izilecektir. Su sayalar, hidrofor, rgarlar, pis su kolon hatlar, temiz su tesisat kolon hatlar, yangn tesisat kolon hatlar kat plan ak emasna uygun olarak ve ykseklikleri aslna uygun olarak lekli izilecektir. Banyo demesi, dk deme ise mekanik tesisat yaplan cihaz ve ekipmanlarn izim alan kadar olan blm 40 cm dk deme olarak izilecektir. leride olas bir su kaan tahliye etmek iin dk deme iine bir yer szgeci tasarlanmas tavsiye edilir. Pis su kolon hatlar numaralandrlacaktr. Temizleme kapaklar gsterilmelidir. Rgarlar numaralandrlacak ve kotlaryla birlikte lleri belirtilecektir. Temiz su tesisat hatlar duvardan gemesi durumunda tabandan 110 cm yksekte, kap ve holden gemesi durumunda deme altnda gsterilecektir. Temiz su tesisat hatlarnda daire ii kesme vanalar gsterilecektir. Pis su borular atya kadar kartlp, havalandrma apkalar gsterilmelidir. Pis su ukuru llendirilmeli, pompa basn ve debi deerleri yazlmaldr. Pis su ukuru 2 galvanizli boru ile rgara balanmaldr. Balkonlara yer szgeci konulacak ve yamur suyu hattna balanacaktr. Yamur suyu hatlarna pis su tesisat balants yaplmayacaktr. Yamur borular kolon emasnn sa veya sol tarafnda izilecek ve kolon numaralar ile boru aplar yazlacaktr.
9

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

B 5 CHAZ YERLEMLER B 5.1 BANYO Banyolarda duman bacas olmayacaktr. Banyolarda pis su yatay borular en ksa yoldan balanacak ve mimari proje ile yerleim anlamnda uyum salanacaktr. Banyolarda doal veya mekanik havalandrma yaplmas gerekmektedir. Havalandrma amal klklarda duman bacas yaplamaz. B 5.2 MUTFAK Scak su cihazlar iin mutfakta tesis edilen duman bacalar nt baca olamaz. Ocak veya frn gazlarnn emilmesi iin ayr baca balantsna aspiratr dnlecektir. B 5.3 TEK TUVALET Tuvalet tasarm yaplan yerde lavabo yaplmas mecburidir. Alafranga olarak dzenlenen tuvaletlerde yer szgeci konmaldr. Tuvaletlerde doal veya mekanik havalandrma yaplmas gerekmektedir. B 6 SIHH TESSAT RAPORU A4 formunda hazrlanacaktr. Raporun ilk sayfasnda, mekanik tesisat yaplacak yapnn pafta, ada, parseli ve yaplan mekanik tesiatn ierii ile aklayc bilgiler yer alacaktr. Shhi tesisat cihazlarnn yerletirilmesi ile ilgili detaylar gsterilecektir. Yamur suyu hesab yaplacak ve gerekli balant detaylar gsterilecektir. Pis su hatlarnda kullanlan rgar, pis su ukuru, foseptik vb. elemanlarn detaylar belirtilecektir. Pis su pompas seimi yaplacaktr. Varsa hidrofor ve su deposu hesab yaplacak, gerekli detaylar verilecektir. Scak su boyler ile salanyorsa boyler hesab yaplacak ve gerekli detaylar verilecektir.

10

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

C - ISI YALITIM PROJES DENETM ESASLARI

Is yaltm proje kapa standartlara uygun olmaldr. Projesi hazrlanacak binaya ait vaziyet plan A4 boyutunda hazrlanp, projeye dahil edilmeli. Hazrlanan planda binann kat ykseklii, yn, konumu ( bitiik nizam, rzgar alma durumu v.b. ) belirtilmelidir. Yap elemanlarn oluturan yap malzemeleri cins, kalnlk ve sl deerler bakmndan mimari projeyle uyumlu olmaldr. Yapya ait s ihtiyac kimlik belgesi dzenlenmelidir. Belgede binann bulunduu il, kullanm amac, yakt tipi, enerji verimlilii durumu belirtilmelidir. Yaklak yllk yakt saryat hesab yaplmaldr. Binann havalandrma tipi, i scaklk deerleri, brt hacmi, kullanm alan v.b. mimari deerleri belirtilmelidir. Aylara gre stma enerjisi ihtiyac tablosu hazrlanmaldr. Yllk stma enerjisi ihtiyac kW/m cinsinden hesaplanm ve snr deerlerden dk ( eit deil ) olduu grlmelidir. Bina zgl s kayb hesab yaplmal ve elde edilen sl iletkenlik deerlerinin standartta verilen deerlere eit veya kk olduu grlmelidir. Binada bulunan saydam yzeylerin ( pencere ) her yne gre alan (m) deerleri belirtilmi olmaldr. Bina havalandrma tipi seilmeli ve mekanik havalandrmal sistem kurulacaksa hesaplamalar yaplmaldr. Doal havalandrmal binalarda hava deiim debisi nh:0,8 olarak alnmaldr. Bitiik nizam binalarda, bitiik mahale bakan duvarlar d duvar olarak deerlendirilir ve d ortam artlarna gre hesap yaplr. Binada bulunan tm betonarme yap elemanlar yaltlmaldr. Kullanlan s yaltm malzemeleri kullanlabilir zellik ve kalnla sahip olmaldr. Binann s kaybeden yzeylerinde oluacak youma ve buharlama hesab yaplmaldr.
11

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Youmann ilk olarak grld ay balang ay olarak deerlendirilir. Balang ayn takip eden sonraki ay ve ncesinde bulunan ay iin youma buharlama hesaplar yaplp, grakleri izilir. Youan su ktlesinin dtan yaltml yap elemanlarnda 1kg/m yi amamal, iten yaltml betonarme yap bileenlerinde 0,5 kg/m yi amamaldr. Ahap malzemenin ktlesi youma suyu ktlesi nedeniyle ktlesinin %5 fazlasnn stnde olmamaldr. Sunta malzemenin ktlesi youma suyu ktlesi nedeniyle ktlesinin %3 fazlasnn stnde olmamaldr. Buharlaan su ktlesi, youan su ktlesinden az olmamaldr. Yap elemanlarnn konstrksiyon detaylar izilmi ve U deerleri belirtilmi olmaldr.

12

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

D - KALORFER TESSATI PROJES DENETM ESASLARI

D 1 VAZYET PLANI VE KEST Birden fazla yap olmas durumunda ve kalorifer tesisat merkezi sistem olarak tasarlanacaksa, bloklar aras scak su balants ve kazan dairesi yeri gsterilecektir. D 2 KAZAN DARES 1/ 20 lekte izilecektir. Tesisat aft detaylar izilmelidir. Kazan yan cidarnn duvara uzakl en az 0,5 m olacaktr. Kazan arka ksmndan duvara olan uzakl en az 0,8 m olacaktr. Kazan nnn duvara olan uzakl en az ( kazan boyu (L) + 1,0 m )olacaktr. Isl kapasiteleri 50 kW-350 kW arasnda olan kazan dairelerinde en az bir kap, deme alan 100 m2nin zerindeki veya sl kapasitesi 350 kWn zerindeki kazan dairelerinde en az 2 k kaps olmaldr. Yakt tank ile kazan arasnda yanmaz duvar rlecek ve yakt tank tama havuzu iine alnacaktr. Yakt tankna havalk ve doldurma boru tesisat ekipman dar ile irtibatlandrlacakdr. Ana yakt tank stcs scak sulu serpantin ile yaplacaktr. Kazan, yakt tank ve boyler oturma yzeyine demirli betondan 40 cmlik kaide veya beton zemine balanm elik konstrksiyon kaide yaplarak yaplmaldr. Kazan dairesinde zgaral gider ve gerekiyorsa pis su ukuru, pompas tesisat tasarlanmaldr. Kazan, boyler ve scak su borular izole edilmelidir. Kazan dairesi cihaz ve ekipmanlar, montaj, demontaj ve bakm kolayca yaplabilecek ekilde tasarlanmaldr. Kazan dairesinde havalandrma bacasndan baka bir adet havalandrma penceresi olacaktr.

13

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Scak su borusu gidi dn hatlarnn yanna scaklklar, s ykleri ve boru aplar yazlmaldr. Gidi emniyet, dn emniyet ve haberci borular zerinde hibir ekilde vana ve dirsek olmayacaktr. Kapal genleme hattnda da hibir ekilde vana olmayacaktr. Kazan, boyler, imbisat ve potun tahliye vanalar olacaktr. Sirkle pompalar, ek valf, ltre ve yakt ltreleri daima ift vanal tasarlanacaktr. Pot stcs elektrikli serpantin ile olacaktr.

D 3 KAT PLANLARI D 3.1 BODRUM KAT Kazan dairesi 1/50 lekte kat plannda gsterilecektir. Proje tasarmnda boru gzergh belirlenirken, mimari projede belirtilen kolon ve kiriler dikkate alnmaldr. Kritik devre hesabnda belirlenen boru aplar kat plannda gsterilecektir. Scak su gidi ve dn hatlarnn yanna boru aplar ve s ykleri yazlacaktr. Kazan dairesinin bulunduu katta, stc gidi dn boru hatt datm tavandan yaplacak ve balant hareketli kelepe ve sabit konsollar ile olacaktr. Sirklsyon direncini nlemek amacyla geni al dirsek tercih edilmelidir. Kalorifer tesisat kolon borular yerleri belirlenip numaralandrlmaldr. Kolon borular klarna vana konulacaktr. ( kosva vana ) D 3.2 ZEMN VE NORMAL KAT Is kayb hesab yaplacak ilk mahal tespit edilir ve bu mahal balang kabul edilerek, saat ynnde ilerlenir ve s kayb hesab tamamlanr. Is kayb yaplan yerin numaras, 15 mm apl bir dairenin ap ekseni stne, scaklk deeri ise ap ekseni altna yazlr. Mahalin s kayb hesap sonucu ise bu dairenin altna yazlr. Hesap sonucu belirlenen ve seilen radyatrler mahal iine yerletirilir. Radyatrn st ksmna radyatrn tipi altna ise s yk W cinsinden, radyatr uzunluu ise mm cinsinden yazlr. Mahalin s kayb hesabna gre belirlenen radyatrler, souk alan olumamas

14

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

iin s kaybnn en ok olduu pencere nlerine yerletirilmesi ve penceresi olmayan veya ok kk olan odalarda radyatr d duvar nlerine yerletirilmesi tavsiye edilir. Is kayb dk olan hacimlerde radyatr iki dilimden az karsa, o hacme radyatr koymamaya zen gstermeli ve o Mahalin s kayb komu hacimlerin s kaybna eklenmelidir. Radyatrn yksee aslmas zorunlu olan hallerde %10luk randman dkl dikkate alnmaldr. Ak imbisatl sistemlerde at katnda gidi kolon borular tavan betonunu gemeden nce vana taklacaktr. Kapal genleme depolu sistemlerde kolon hatlarna otomatik hava prjr taklabilir. Kat yaktl kazanlarda kullanlan imbisat tank, bir tava ierisine ayaklar zerinde gsterilecektir ve tavaya dolan su en yakn yamur suyu hattna balanacaktr.

D 4 KOLON EMASI Kat plan kalorifer tesisat cihaz ve boru tesisat balants sras kolon emas ile ayn olmaldr. Kolon emasna; net kat ykseklikleri, kat adedi ( bodrum, zemin, 1. kat, 2. kat ), taban deme kalnl, deme kalnl, su basmanndan itibaren katlarn kot ykseklikleri mimari projeden alnarak ilenmelidir. Deme tavan paralel iki izgi olarak izilecektir. Yatay planda en uzak, dey planda en yksek ve stc kapasitesi en fazla olan kalorifer tesisat boru hatt kritik devre olarak seilmelidir. Kritik devre gidi ve dn iin ayr ayr numaralandrlmaldr. En uzaktaki stcdan balayarak branman ayrlma ve birleme noktalar numaralandrma iin esas alnmaldr. Boru ap metraj uzunluk ls metre olarak kendisine ait numaralarn yanna yazlmaldr. Kalorifer kazan kolon borular slak hacim demelerinden geirilemez. Hesap sonras seilen kazan ve yakt tank kaide zerine izilir. Hesap sonucu bulunan sirklasyon pompas yedekli olarak iki tane izilir. Kazan kna vana konulacak ve bir kolektr ile dalm yerlerine ayr ayr vanal tesisat dalm borular izilecektir.
15

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Ana yakt tank, yakt k vanas, ltre, vana ve by pas vanas olarak tasarlanacaktr. Her kolon giriine vana konulacaktr. Branman ayrlma gsterimi 45 lik a ile ana kalorifer tesisat borusu stnden alnacak ekilde olmaldr. Radyatr gsterimi ematik olarak yerden 30 cm yksekte olarak gsterilebilir. Radyatrn iine mahal numaras ve mahal scakl radyatrn stne ise radyatr tipi, s yk ve ykseklii yazlmaldr. Branman kolon hatt boru ap, kat ykseklii boyunca her blme yazlacaktr. at katnda gidi kolon borular tavan betonunu gemeden nce vana taklacaktr.

D 5 KALORFER TESSAT RAPORU Yapnn bulunduu ehir, ile, semt, cadde ad ve sokak numaras belirtilecektir. Yap cephelerinin serbest veya bitiik nizam olma durumu belirtilecektir. Tasarm yaplan stma sistemi tarif edilecektir. ( 90 / 70 sulu sistem vb. ) Yapnn bulunduu yerin d hava scaklk deerleri belirtilecektir. Tm mahallerin s kayb hesab yaplacak ve tabloya ilenecektir. Is kayb yaplan mahalde, radyatr ve teferruat hesab cetveli kullanlarak radyatrler tespit edilir. Tabloda kullanlan birim verimi, stma sistemine gre kataloglardan tespit edilir. Belirlenen kritik devreye gre, boru hesap izelgesi kullanlarak boru ap hesab yaplr. Ksi deerleri tablosu doldurularak toplam basn kayb bulunur ve pompa seiminde kullanlr. Yapnn toplam s kayb, sv yaktl kazanlarda yakt tank iin gerekli s kayb ve boyler iin gerekli olan s yk toplanarak bulunan toplam s ykn karlayacak kazan seimi yaplmaldr. Yllk yakt miktar ve yakt tank hesab yaplmaldr. Duman bacas hesab yaplmaldr. Gerekli hallerde havalandrma bacas hesab da yaplmaldr. Genleme deposu hesab yaplmaldr.

16

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

E - KLMA TESSATI PROJES DENETM ESASLARI

E 1 VAZYET PLANI VE KEST Birden fazla yap olmas durumunda ve klima tesisat merkezi sistem olarak tasarlanacaksa, bloklar aras tesisat boru balants ve tesisat dairesi yeri, binalarn atlarna ve baheye yerletirilen cihazlar gsterilecektir. E 2 TESSAT DARES 1/ 20 lekte izilecektir. Mimari projeyide ilgilendiren tesisat aft detaylar izilecektir. Tesisat odas ykseklii en az 3 m olacaktr. Soutma grubu, pompalar, klima santralarnn lsne uygun olarak yerleimi yaplacaktr. Cihazlarn boru balantlar, vana ve dier ekipmanlarn balantlar gsterilecektir. Cihazlarn kaide detaylar verilecektir.

E 3 KAT PLANLARI E 3.1 BODRUM KAT Tesisat odalar 1/50 lekte kat plannda gsterilecektir. Proje tasarmnda boru gzergh belirlenirken, mimari projede belirtilen kolon ve kirilerin yerleri dikkate alnmaldr. Kritik devre hesabnda belirlenen boru aplar kat plannda gsterilecektir. Souk su gidi ve dn hatlarnn yanna boru aplar ve soutma ykleri yazlacaktr. Borularn ask detaylar planlar zerinde gsterilecektir. Klima tesisat kolon borular yerleri belirlenip numaralandrlmaldr. Borularn getii tesisat aftlarnn yerleim detay ll olarak hazrlanacaktr. E 3.2 ZEMN VE NORMAL KAT artlandrlacak tm mahallerin s kazan ve kayp hesab yaplacak ve kat planlar zerinde yazlacaktr.
17

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Is kazan ve kayb yaplan yerin numaras, , scaklk deerleri, mahalin s kaza duyulur ve toplam yk, s kayb ykleri tm mahallere yazlacaktr. Mahallerin hesap sonucu belirlenen ve seilen soutucu-stc cihazlarn (fancoil, aparey vs.) yerleimi yaplacaktr. Cihazlarn st ksmna tipi, duyulur, toplam soutma, stma yk W cinsinden yazlr. Kat planlarnda mahallere yerletirilen soutucu-stc cihazlarn boru balantlar, aplar belirtilmelidir. Mahallerde soutucu-stc cihazlara kumanda edecek oda termostatlarnn yerleri planlar zerinde gsterilmelidir. Kat planlarnda mahal listesi oluturulacak, seilen cihazn tipi (deme, duvar, tavan tipi vs.), duyulur toplam s kazanc, s kayb, ka adet cihaz seildii belirtilecektir. E 3.3 ATI KAT

at katna yerletirilecek cihazlar llerine uygun olarak yerletirilecektir. (Soutma grubu, soutma kulesi, klima santral, vs.) Soutma grubunu, soutma kulesinin, klima santralnn, vs. boru balantlar ve aplar yazlacaktr. Cihazlarn kaide detaylar gsterilecektir. Cihazlarn kapasite ve zellikleri belirtilecektir.

E 4 KOLON EMASI Kat plan soutma-stma tesisat cihaz ve boru tesisat balants sras kolon emas ile ayn olmaldr. Kolon emasna; net kat ykseklikleri, kat adedi ( bodrum, zemin, 1. kat, 2. kat ), taban deme kalnl, deme kalnl, su basmandan itibaren katlarn kot ykseklikleri mimari projeden alnarak ilenmelidir. Deme tavan paralel iki izgi olarak izilecektir. Kritik devre belirlenmeli, gidi ve dn iin ayr ayr numaralandrlmaldr. Boru ap metraj uzunluk ls metre olarak kendisine ait numaralarn yanna yazlmaldr. Tesisat kolon borular slak hacim demelerinden geirilemez. Hesap sonras seilen soutma grubu, pompas, kaide zerine izilir.

18

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Hesap sonucu bulunan soutma grubu, bzlme deposu ve sirklasyon pompalar izilir ve boru balantlar gsterilir. Cihaz giri kna vana konulacak ve bir kolektr ile dalm yerlerine ayr ayr datm borular (zon sistemi) izilecektir. Branman ayrlma gsterimi 45 lik a ile ana kalorifer tesisat borusu stnden alnacak ekilde olmaldr. Fan-coiller deme, tavan veya duvar tipi olmas durumuna gre gsterilir. Fan-coillin zerine mahal numaras ve mahal scakl duyulur, toplam soutma yk ve stma yk yazlmaldr. Branman kolon hatt boru ap, kat ykseklii boyunca her blme yazlacaktr. Kolon emasnda ana cihazlarn soutma grubu, kazan, pompa, klima santral vs. boru, vana balant detaylar tam olarak gsterilemedii durumlarda ayrca sistem akm emas izilmeli dir. Klima sisteminin karmak olduu ve planlarda tasarmm anlatlamad noktalarda kesit detaylar izilmelidir.

E 5 KLMA TESSAT RAPORU Proje raporunda projenin ad, tarih, revizyon, numaras, hazrlayann ad, sayfa numaras verilmelidir. Raporun bir kapak sayfas olmaldr, geni hacimli raporlarda iindekiler ksm ve ara blme sayfalar ile blmler birbirinden ayrlmaldr. Yapnn bulunduu ehir, ile, semt, cadde ad ve sokak numaras belirtilecektir. Yap cephelerinin serbest veya bitiik nizam olma durumu belirtilecektir. Yapnn bulunduu yerin enlem, boylam, denizden ykseklik, cora yn belirtilmelidir. Yapnn bulunduu yerin d hava scaklk, nem, ya termometre deerleri belirtilecektir. Mahallerin yaz-k tasarm scakl, nem deerleri belirtilmelidir. Tasarm yaplan soutma-stma sisteminin temel amac irdelenerek, seilen sistem anlatlacaktr.
19

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Tm mahallerin s kazan-kayp hesab yaplacak ve mahal listesi tablosuna ilenecektir. Is kazan ve kayp hesab yaplan mahallere gre, seilen cihazlarn, kapasite ve zellikleri belirtilecektir. Mahallerin soutma yk toplamna gre soutma grubu kapasitesi ve zellikleri belirlenecektir. Belirlenen kritik devreye gre, boru hesap izelgesi kullanlarak boru ap hesab yaplr. Yaplan boru kayp hesabna gre pompa seimin yaplr. Bzlme deposu hesab yaplmaldr. Klima tesisat sisteminin mekanik tesisat otomasyon senaryosu ve sistem emalar hazlanacaktr.

20

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

F - HAVALANDIRMA TESSATI PROJES DENETM ESASLARI

F 1 VAZYET PLANI VE KEST Vaziyet plan zerinde atda ve bahede bulunan cihazlarn ve tesisat dairelerinin yeri gsterilecektir. F 2 TESSAT DARES 1/ 20 lekte veya 1/50 lekte izilecektir. Havalandrma tesisat aft detaylar izilmeyecektir. Tesisat odas ykseklii en az 3 m olacaktr. Klima santralarnn, aspiratrlerin lsne uygun olarak yerleimi yaplacaktr. Cihazlarn kaide detaylar verilecektir. Klima santral hava kanal balantlar, taze hava al, egzost havas at yerleri ve balantlar gsterilecek, zerine ebatlar ve debileri yazlacaktr. Taze hava al ve egzost havas at panjuru ebatlar yazlacaktr

F 3 KAT PLANLARI F 3.1 BODRUM KAT Tesisat odalar 1/50 lekte kat plannda gsterilecektir. Mahallerin s kazan-kayp yklerine, taze hava ve egzost havas miktarna gre cihaz seimleri yaplr ve planlar zerinde seilen cihazlarn zellikleri belirtilir. Proje tasarmnda hava kanallarnn gzergh belirlenirken, mimari projede belirtilen kolon ve kirilerin yerleri dikkate alnmaldr. Hava kanallarnn ebatlar, hava debisi, eme emi durumuna gre ok ynleri kat planlarnda gsterilecektir. Hava kanallar zerine yerleitirilecek menfezlerin tipleri, ebatlar, hava debileri, hava ak ynn gsteren iaretler planlar zerinde gsterilmelidir. Hava kanallarnn ask detaylar planlar zerinde gsterilecektir. Hava kanallarnn getii tesisat aftlarnn yerleim detay ll olarak hazrlanacaktr.
21

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

F 3.2 ZEMN VE NORMAL KAT artlandrlacak tm mahallerin s kazan ve kayp hesab yaplacak ve kat planlar zerinde yazlacaktr. Is kazan ve kayb yaplan yerin numaras, , scaklk deerleri, mahalin s kaza duyulur ve toplam yk, s kayb ykleri tm mahallere yazlacaktr. Hesap sonucu belirlenen mahallerin hava debileri hava kanal ebatlar ile birlikte yazlr. Yatay planlarda hava kanallarn datm, abatlarna uygun olarak ift cizgi izilecek. Kat planlarnda mahal listeleri oluturularak, enen, emi yaplan hava debileri, menfez tipi, adedi ve ebatlar belirtilmelidir. F 3.3 ATI KAT at katna yerletirilecek cihazlar llerine uygun olarak yerletirilecektir. (klima santral, aspiratr, roof-top cihaz vs.) Klima santralnn hava kanal balantlar, eme, emi, egzost, taze hava kanal balantlar lleri, panjur lleri ile birlikte gsterilecektir. Cihazlarn kaide detaylar gsterilecektir. Cihazlarn kapasite ve zellikleri belirtilecektir.

F 4 ZOMETR EMASI Hava kanallarnn cihazdan itibaren izometrisi izilmeli, debi ve kanal ebatlar yazlmaldr. zometri emas zerinde hava kanallar zerine yerletirilen menfezlerin tipleri, hava debileri, hava ak ynleri belirtilmelidir. Taze hava, egzost hava miktarlar, panjur lleri izometri emas zerinde gsterilmelidir. zometri emas zerinde, hava kanallar kritik devre hesaplar iin kanallar numaralandrlmal ve metraj belirtilmelidir. Cihazlarn kapasite ve zellikleri belirtilmelidir. Havalandrma sisteminin karmak olduu ve planlarda tasarmm anlatlamad noktalarda kesit detaylar izilmelidir.

22

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

F 5 HAVALANDIRMA TESSAT RAPORU Proje raporunda projenin ad, tarih, revizyon, numaras, hazrlayann ad, sayfa numaras verilmelidir. Raporun bir kapak sayfas olmaldr, geni hacimli raporlarda iindekiler ksm ve ara blme sayfalar ile blmler birbirinden ayrlmaldr. Yapnn bulunduu ehir, ile, semt, cadde ad ve sokak numaras belirtilecektir. Yap cephelerinin serbest veya bitiik nizam olma durumu belirtilecektir. Yapnn bulunduu yerin enlem, boylam, denizden ykseklik, cora yn belirtilmelidir. Yapnn bulunduu yerin d hava scaklk, nem, ya termometre deerleri belirtilecektir. Mahallerin yaz-k tasarm scakl, nem deerleri belirtilmelidir. Tasarm yaplan havalandrma sisteminin temel amac irdelenerek, seilen sistem anlatlacaktr. Tm mahallerin s kazan-kayp hesab yaplacak ve mahal listesi tablosuna ilenecektir. Is kazan ve kayp hesab yaplan mahallere gre, seilen cihazlarn, kapasite ve zellikleri belirtilecektir. Klima santral seimine esas olan psikrometrik diyagram yaz/k alma artlarna gre izilmelidir veya ilgili bilgisayar programndan alnm kt alnmaldr. Hava kanallarnn kritik devre kayp hesaplar yaplr. Bu hesaplamalarda toplam hava debileri de belirlenir. Hava kanal kayp hesabna gre klima santralnda kullanlacak fanlarn debi ve basnlar seilerek yazlmaldr. Klima santralnda kullanlacak taze hava oranlar, kullanlacak ltrelerin tipi ve zellikleri, s geri kazann cihaz kullanlacak ise seim zellikleri, fanlarn debi ve basnlar, soutucu-stc batarya kapasitesi, kullanlacak su scaklklar, susturucu tipi ve zellikleri, nemlendirici tipi ve zellikleri belirtilmelidir. Havalandrma tesisat sisteminin mekanik tesisat otomasyon senaryosu ve sistem emalar hazrlanacaktr.
23

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

G - HJYENK KLMA TESSATI PROJES DENETM ESASLARI

G 1 PROJENN ONAYA SUNULMASI MMO Hijyenik Klima ve Havalandrma Tesisat Proje Hazrlama ve Uygulama Esaslarna uygun olarak hazrlanan projeler hijyenik klima tesisat raporu ve hesap detaylar ile birlikte onaya sunulacaktr. G 2 VAZYET PLANI VE KEST Vaziyet plan zerinde atda ve bahede bulunan cihazlarn ve tesisat dairelerinin yeri gsterilecektir. G 3 TESSAT DARES 1/ 20 lekte izilecektir. Mimari projeyide ilgilendiren tesisat aft detaylar izilecektir. Tesisat odas ykseklii en az 3 m olacaktr. Hijyenik klima sistemine hizmet eden cihazlarn klima santralar, egzost aspiratr, soutma grubu, pompalar, paket klima cihazlar vb.lsne uygun olarak yerleimi yaplacaktr. Klima santral hava kanal balantlar, taze hava al, egzost havas at yerleri ve balantlar gsterilecek, zerine ebatlar ve debileri yazlacaktr. Taze hava al ve egzost havas at panjuru ebatlar yazlacaktr Cihazlarn boru balantlar, vana ve dier ekipmanlarn balantlar, aplar belirtilecektir. Cihazlarn kaide detaylar verilecektir.

G 4 KAT PLANLARI Tesisat odalar 1/50 lekte kat plannda gsterilecektir. Hijyenik mahallerin hesplamalar ve projelendirmesi MMO Hijyenik Klima ve Havalandrma Tesisat Proje Hazrlama ve Uygulama Esaslar gre yaplacaktr. Is kazan ve kayb yaplan yerin numaras, , scaklk deerleri, mahalin s kaza duyulur ve toplam yk, s kayb ykleri tm mahallere yazlacaktr. Yatay planlarda hesaplamalar sonucu belirlenen hava debilerine gre hava kanallarn datm, ebatlarna uygun olarak ift cizgi izilecek.

24

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Proje tasarmnda hava kanallarnn gzergh belirlenirken, mimari projede belirtilen kolon ve kirilerin yerleri dikkate alnmaldr. Hava kanallarnn ebatlar, hava debisi, eme emi durumuna gre ok ynleri kat planlarnda gsterilecektir. Hava kanallar zerine yerleitirilecek menfezlerin, hepa ltrelerin tipleri, ebatlar, hava debileri, hava ak ynn gsteren iaretler planlar zerinde gsterilmelidir. Hijyenik mahallerin basnlandrma ynleri ve debileri planlar zerinde gsterilmelidir. Hava kanallarnn ask detaylar planlar zerinde gsterilecektir. Hava kanallarnn getii tesisat aftlarnn yerleim detay ll olarak hazrlanacaktr. Hijyenik klima cihazlar kat planlarnda yerletirilmi ise llerine uygun olarak yerleim detaylar, kanal balantlar, boru balantlar, ebatlar ile birlikte belirtilmelidir. Kat planlarnda mahal listesi oluturulacak, seilen cihazlarn, VAV, CAV, hepa ltre ve kutusu, menfez, elektrikli stc vs. tipi zellikleri belirtilecektir. G 4.1 ATI KAT at katna yerletirilecek cihazlar llerine uygun olarak yerletirilecektir. (Soutma grubu, klima santral vs.) Soutma grubu, klima santral, vs. kanal balantlar, boru balantlar ebatlar ile birlikte belirtilmelidir. Klima santralnn hava kanal balantlar, eme, emi, egzost, taze hava kanal balantlar lleri, panjur lleri ile birlikte gsterilecektir. Taze hava al ve egzost at noktalar MMO Hijyenik Klima ve Havalandrma Tesisat Proje Hazrlama ve Uygulama Esaslarnda belirtilen hususlara dikkat edilerek belirlenecektir. Cihazlarn kaide detaylar gsterilecektir. Cihazlarn kapasite ve zellikleri belirtilecektir.

G 5 KOLON EMASI Kat plan soutma-stma tesisat cihaz ve boru tesisat balants sras kolon emas ile ayn olmaldr. Kolon emasna; net kat ykseklikleri, kat adedi ( bodrum, zemin, 1. kat, 2. kat ), taban deme kalnl, deme kalnl, su basmandan itibaren katlarn kot ykseklikleri mimari projeden alnarak ilenmelidir.
25

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Deme tavan paralel iki izgi olarak izilecektir. Kritik devre belirlenmeli, gidi ve dn iin ayr ayr numaralandrlmaldr. Boru ap metraj uzunluk ls metre olarak kendisine ait numaralarn yanna yazlmaldr. Tesisat kolon borular slak hacim demelerinden geirilemez. Hesap sonras seilen soutma grubu, pompas, kaide zerine izilir. Hesap sonucu belirlenen soutma grubu, bzlme deposu ve sirklasyon pompalar izilir ve boru balantlar gsterilir. Kolon emasnda ana cihazlarn soutma grubu, kazan, pompa, klima santral vs. boru, vana balant detaylar tam olarak gsterilemedii durumlarda ayrca sistem akm emas izilmeli dir. Klima sisteminin karmak olduu ve planlarda tasarmm anlatlamad noktalarda kesit detaylar izilmelidir.

G 6 ZOMETR EMASI Hava kanallarnn cihazdan itibaren izometrisi izilmeli, debi ve kanal ebatlar yazlmaldr. zometri emas zerinde hava kanallar zerine yerletirilen menfezlerin, hepa ltrelerinin, VAV, CAV, elektrikli stc vs. tipleri, hava debileri, hava ak ynleri belirtilmelidir. Taze hava, egzost hava miktarlar, panjur lleri izometri emas zerinde gsterilmelidir. zometri emas zerinde, hava kanallar kritik devre hesaplar iin kanallar numaralandrlmal ve metraj belirtilmelidir. Cihazlarn kapasite ve zellikleri belirtilmelidir. Havalandrma sisteminin karmak olduu ve planlarda tasarmm anlatlamad noktalarda kesit detaylar izilmelidir.

G 7 HJYENK KLMA TESSAT RAPORU 26

Proje raporunda projenin ad, tarih, revizyon, numaras, hazrlayann ad, sayfa numaras verilmelidir. Raporun bir kapak sayfas olmaldr, geni hacimli raporlarda iindekiler ksm ve ara blme sayfalar ile blmler birbirinden ayrlmaldr. Yapnn bulunduu ehir, ile, semt, cadde ad ve sokak numaras belirtilecektir. Yap cephelerinin serbest veya bitiik nizam olma durumu belirtilecektir.

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Yapnn bulunduu yerin enlem, boylam, denizden ykseklik, cora yn belirtilmelidir. Yapnn bulunduu yerin d hava scaklk, nem, ya termometre deerleri belirtilecektir. Mahallerin yaz-k tasarm scakl, nem deerleri belirtilmelidir. Tasarm yaplan hijyenik klima sisteminin temel amac irdelenerek, seilen sistem anlatlacaktr. Tm mahallerin s kazan-kayp hesab yaplacak ve mahal listesi tablosuna ilenecektir. Hijyenik mahallerin s kazan kayp hesaplarna gre belirlenene hava debileri, DIN 1946-4 standardn esas alarak hazrlanan MMO Hijyenik Klima ve Havalandrma Tesisat Proje Hazrlama ve Uygulama Esaslarnda belirtilen hava deiim saylar ile kontrol edilecektir ve yksek olan debi esas alnacaktr. Hijyenik klima santral seimine esas olan psikrometrik diyagram yaz/k alma artlarna gre izilmeli ve detaylar yazlmaldr. Hava kanallarnn kritik devre kayp hesaplar yaplr. Bu hesaplamalarda toplam hava debileri de belirlenir. Hava kanal kayp hesabna gre klima santralnda kullanlacak fanlarn debi ve basnlar seilerek yazlmaldr. Klima santralnda kullanlacak taze hava oranlar, kullanlacak ltrelerin tipi ve zellikleri, s geri kazann cihaz kullanlacak ise seim zellikleri, fanlarn debi ve basnlar, soutucu-stc batarya kapasitesi, kullanlacak su scaklklar, susturucu tipi ve zellikleri, nemlendirici tipi ve zellikleri belirtilmelidir. Hijyenik klima santral soutucu batarya kapasitesine gre soutma grubu kapasitesi ve zellikleri belirlenecektir. Soutma grubu ve klima cihazlarnn boru balantlarna gre boru kayp hesap izelgesi kullanlarak boru ap hesab yaplr. Yaplan boru kayp hesabna gre pompa seimin yaplr. Bzlme deposu hesab yaplmaldr. Hijyenik klima sisteminde kullanlacak cihazlarn teknik artnameleri tesisat raporunda belirtilecektir. Hijyenik klima tesisat sisteminin mekanik tesisat otomasyon senaryosu ve sistem emalar hazrlanacaktr.
27

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

H - DOALGAZ TESSATI PROJES DENETM ESASLARI

Doalgaz boru hatt altyap tesislerine yeterli uzaklkta olmaldr. Elektrik kablolar Kanalizasyon borular Agresif akkan borular Oksijen borular Metal borular Sentetik borular Ak sistemler (kanal v.s.) Dier altyap tesisleri 50 cm. Dikine Gei : 50 cm. Paralel Gei : 100 cm. 50 cm. 30 cm. Dikine Gei : 50 cm. Paralel Gei : 100 cm. 50 cm.

Gaz tesisat topraklamas bakr ubuk veya bakr plaka kullanlarak yaplmaldr Bina balant hatlarnn yeraltnda tesis edildii durumlarda; Toprak alt PE kapl elik boru hatlarna katodik koruma yaplmaldr. Katodik koruma uygulamas yaplan sistemlerde magnezyum anotlar kullanlr. Bina balant hatlar binaya, bina giriine yakn, yeterince aydnlatlm, kendi kendine havalanabilen, kuru, ve kolayca ulalabilen bir yerden girilmelidir. Doalgaz borular bina ortak mahallerinden gemelidir. Yangn merdiveni yanndan geemez. Doalgaz bina balant hatt zerine rahata ulalabilecek ( 1,90m.-2,10 m) hasar grmeyecek bir noktaya tm tesisatn gaz hattn kesecek ana kesme vanas bulunmaldr. Bodrum girisi oncesinde, dar AKV konulmal Kapah hacimler havalandrlmal ve Alarm cihazi , selenoid vana kullanlmaldr. AKV ve kolon vanas ap hattn ap ile ayn olmaldr. Yalnzca DN65 hz snrlamas ve basn kayplar dikkate alnmak suretiyle DN50 dili vana koyulabilir. Doalgaz hatlarnn duvar ve demeden geilerinde koruyucu klf borusu kullanlmaldr. Doalgaz borular ile telefon, elektrik hatlar ve scak, kzgn akkan borular en az 15 cm. lik aklk olmaldr. Gaz borular kapal hacim iinden geirilmemelidir. Ancak tesisat aft iinden

28

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

geirildiinde bu aft tam olarak havalandrlacak biim ve boyutta olmaldr. Tesisat aft her kattan ulalabilir olmaldr. Sva altnda doalgaz borusu denemez. tesisat borular aydnlk, asansr boluu, havalandrma, at aras, duman ve p bacalar ile davlumbaz iinde, yakt depolarndan, asma tavan iinden ve yangn merdivenlerinin ii veya bitiiinden geirilmemelidir. Bina kolon hatlarnn havalandrlmas iin gazn toplanmas muhtemel olan yerler (bina st kat sahanl) d ortamla dorudan veya kanal kullanlarak irtibatlandrlmaldr. (150 cm) Gaz teslim noktas ile saya giri vanas arasndaki tesisatlarda, toprak alt hatlarda, retim amal ticari yerlere ait tesisatlarn sayatan sonraki ksmlarnda DN25 ve st aplar iin kaynakl birletirme yaplmaldr. Saya giriinde kesme vanas bulunmaldr. Saya ve balant borular duman bacalar zerine, asansr giri kaps zerine, balkona, konut kaps zerine koyulamaz. Merkezi sistem sayalar kazan dairesi dna koyulmaldr. Doalgaz boru apnn gerekli debiye gre seimi yaplp, hz ve toplam basnc kaybna gre ap seimi yaplmaldr. Baca kesiti cihaz kapasitesi ve baca yksekliine gre ilgili TSE ye gore(TS13384)hesaplanm olmaldr. DN 65 ve zeri apl vanalar ansl olmal. Dardaki vanalar, havalandrlm kutu iine alnmaldr. Kazan dairesi girisi ortak mahalden olmaldr. Kazan dairesinden kolon hatti gecirilmemeli. Alarm cihazi ve selenoid vana kullanlmaldr. AKS kazan dairesi dna yerletirilmelidir. Kazan topraklamasi yapilmali, Yakit tanki iptal edilmelidir.

H 1 CHAZ YERLEMLER; H 1.1 A-TP BACASIZ CHAZLAR ( ocak, pasta frn v.b. ) Yatak odas, banyo, WC, merdiven boluu, aydnlklara, 12m den kk hacimlere yerletirilemezler. Bulunduu yerde en az 150 cm lik havalandrma menfezi bulunmaldr. Mmkn olmad durumda komu mahallerin havalandrmas salanr. Bu mahaller yatak odas,WC, banyo olamaz. H 1.2 B-TP BACALI CHAZLAR Baca duvarlar zerine, apartman aydnlklarna, ak balkon, Yatak odas, banyo, WC, merdiven boluuna, net hacmi 8 m ten kk mahallere koy29

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

ulamaz. Cihazn monte edilecei mahal hacmi cihaz toplam kapasitesinin her 1Kw I iin 1 m olmaldr. H 1.2.1 B1 TP(FANLI-BACALI) CHAZLAR Yatak odas, banyo, WC, merdiven boluu, aydnlklara, 8m den kk hacimlere,baca duvarlar zerine, ak balkonlara yerletirilemezler. H 1.3 C TP CHAZLAR Bina merdiven boluu, Baca duvarlar zerine, apartman aydnlklarna, ak balkonlara, yerletirilemezler. Ak balkona kabinli olarak koyulabilir. Atk gaz; baca k direk d ortama olmaldr. Geit ve koridorlara, dar saak aralklarna, binalarn havalandrma ve aydnlk boluklarna k yaplamaz. Kaldrmda baca ykseklii en az 2m., ak alanda 0,30 m. Olmaldr. Kar bina ile mesafesi en az 3m. Olmaldr. Dikeyde k aras mesafe en az 2,5 m. Olmaldr. at ile 0,5m. Olmaldr. H 1.4 YOUMALI CHAZLAR Bina merdiven boluu, genel kullanma ak koridorlara, baca duvarlar zerine, apartman aydnlklarna, ak balkonlara, yerletirilemezler. Yatak odas, banyo, WC vb. Mahallere balanamazlar. Yakma havasn d ortamdan alan 50 kw st kapasitede olan cihazlar ve yakma havasn bulunduu ortamdan alan cihazlar; cihazn tesisi dnda baka bir amala kullanlan mahallere koyulamazlar.

H 2 KASKAD BACA SSTEM Sadece ayn yakt yakan ve kapasiteleri eit olan cihazlar bu sistemle balanmaldr. Yakma havasn d ortamdan alan cihazlarn tesisedildii mahalde d atmosfere alan en az 150 cm lik menfez olmal. Kesinlikle ortak (nt) bacalara cihaz balanmamaldr. Bacal cihazlar sadece mstakil bacaya balanabilir. Minimum etkili baca ykseklii 4 m dir. Mevcut tula veya beton baca iine gmlek baca geirilmelidir. Baca yaltm yaplmaldr. Her kazan ayr bacaya balanmaldr. Kazanlar bacaya en yakn yere yerletirilmelidir. Atk gaz k borular en az %3 ykselen eimle tesis edilmelidir. En ok 2,5m. Uzunluunda olmaldr. Kazan dairesinde yakt tank bulunmamaldr. Kaplar yanmaz malzemeden olmaldr. Kazan daireleri direk olarak havalandrlmaldr.

30

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

I - ASANSR AVAN PROJES DENETM ESASLARI

Asansr Ynetmeliinde asansr avan projeleri mimari proje ile birlikte yaplacak ve mimari projeye esas olacaktr. denilmektedir. Asansr avan proje ile mimari proje birbiri ile uyumlu olmaldr. Asansr avan projede kullanlan kuyu lleri, kuyu dibi derinlii, makina dairesi lleri mimari proje ile uyumlu olmaldr. Asansr avan projesinde mimari projeye uygun olarak, yapnn zellik ve kullanm artlarna uygun trak hesab yaplr. Trak hesabnda yatak odas iin iki, dier odalar iin bir kii alnarak binada bulunan insan says hesaplanr. Gvenlik tertibatnn almasyla klavuz raylara gelen dey kuvvet, kuyu tabann etkileyen gvenlik tertibat ve tampon arpma kuvvetleri, kuyu st betonunu etkileyen kuvvet hesaplar yaplmaldr. Asansr motor gc hesab yaplmaldr. Trak hesab sonucu kan kii saysna gre kabin tasarm yaplmaldr. Trak hesabna gre seilen asansr kii saysna gre, kuyu lleri ve kabin lleri TS 10922 EN 81-1 veya EN 81-2de verilen llere uygun olmaldr. Kuyu lleri, kabin lleri, kar arlk, klavuz raylar, kabin ve kat kaplarnn tanmland asansr kuyusu yatay kesiti izilmelidir. Asansr kuyusu tabanna gelen P1 P2 kuvvetleri ile raylara gelen Pk ve Pr kuvvetlerini gsteren kesit izilmelidir. Kuyu dibi ve kuyu st lleri ile kat yksekliklerinin ve kabin ve kap yksekliinin ve makina dairesinin gsterildii nden ve yandan kuyu kesitleri izilmelidir. Makina dairesi izilmelidir. Makina dairesinde en az iki adet havalandrma penceresi olmal, makine dairesi kaps dar doru almal, yangn ynetmeliine gre kuyu zerinden atya kadar kan en az 0,01 m olmak zere kuyu alannn 0,025 kat kadar bir duman tahliye bacas olmaldr. Asansr tabya betonunun en az iki tarafnn ak olmas tavsiye edilmelidir. Makina dairesi iinden asansrle ilgili tesisat haricinde baka bir tesisat hatt geirilmemelidir. Motorun yerletirilecei platform stndeki halat delikleri ve llerini gsteren kesit izilmelidir.
31

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

J - ASANSR UYGULAMA PROJES DENETM ESASLARI

Yapnn zelliine gre mar kanunu ve bal ynetmeliklerinde ki tarier dikkate alnmal ve projede bu zellikler aranmaldr. (rnein: engelli asansr, itfaiye asansr ve sedye asansr gibi.) Makina dairesi iinden asansrle ilgili tesisat haricinde baka bir tesisat hatt geirilmemelidir. Asansr uygulama projesinde TS EN 81-1 (elektrikli asansrler) veya TS EN 81-2 (hidrolik asansrler)ye gre hesaplar yaplr. Proje izimlerinde olmas gerekenler; Makina, makara ve tehizat daireleri dahil olmak zere asansr tesisini anlamak iin gerekli plan ve kesitler. Kuyu st boluu ve alt boluundaki gvenlik hacimleri; Kuyu altnda girilebilecek yerler; Ayn kuyuda birden fazla asansr bulunmas durumunda, asansrler arasndaki gvenlik blmeleri; Konsollar iin ngrlen delikler; Tahrik makinas ve belli bal tehizatn yerleme planyla birlikte, makina dairesinin vaziyet plan ve ana lleri, tahrik kasna veya tamburun lleri, havalandrma delikleri, bina ve kuyu tabanna reaksiyon kuvvetleri; Makina veya makara dairesine giri; (varsa) Makina dairesi vaziyet plan ve ana lleri, kasnaklarn konum ve lleri; Makina dairesindeki dier tehizatlarn yerletirme planlar; Durak kaplarnn dzeni ve ana boyutlar; Bakm ve imdat kaplarnn dzeni ve ana boyutlar; Kabin ve girilerinin boyutlar; Eik ve kabin kapsndan kuyu duvar i yzeyine kadar olan mesafeler; Kapal kabin ile durak kaps arasndaki yatay mesafe; Asansr montajnda kullanlan malzemelerin teknik zellikleri

32

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Ask halatlarnn ana karakteristikleri; gvenlik katsaylar, halat says, ap, yaps, kopma yk; zincirlerin cinsi, yaps, bakla boyu, kopma yk; ve varsa dengeleme halatlar; Hz reglatr halat halatnn ana karakteristikleri; ap, yaps, kopma yk, gvenlik katsays; Klavuz raylarnn boyutlar, kayma yzeylerinin boyutlar ve ileme ekilleri; Dorusal karakteristikli enerji depolayan tipteki tamponlarn hesaplanmas ve boyutlar; (varsa) Oturtma tertibatnn alma plan; (varsa) Hidrolik svsnn zellikleri ve tipi.

33

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

K - YANGIN SNDRME TESSATI VE DUMAN TAHLYE PROJELER DENETM ESASLARI

Yangn Sndrme Tesisat ve Duman Tahliye Projelerinde, rapor ve hesaplar bir arada, kat plan, kolon emalar ve boru izometriinin bir arada olmas esastr. Projeler, dier tesisat projelerinin rapor ve projelerinden ayr olarak dzenlenmelidir. Ancak iklimlendirme ve havalandrma tesisat ile birlikte yaplacak duman kontrolnde, duman kontrol projeleri de yangndan korunma ve sndrme projelerine ilave edilmelidir. Proje tasarm Mimarlar Odas onayl mimari projeye gre yaplmaldr. Proje kapak ve sayfa dzenleri MMO YANGIN SNDRME TESSATI VE DUMAN TAHLYE PROJELER HAZIRLAMA ESASLARIna uygun olmaldr Projede gsterilen cihazlarn ve borularn izgi kalnlklar MMO izim tekniine uygun olmaldr. Yangn korunma ve sndrme projelerinde her paftada alttaki bilgiler (projeye gre) yer almaldr. Tasarm standard Bina tehlike snf Sistem tr Sistem su talebi (debi, basn) Sprinkler zellikleri Sprinkler koruma alan Toplam koruma alan Su uygulama sresi Olas yangn snf Gazl Sndrme tipi

K 1 VAZYET PLANI 34

Sayfa dzeni A4 formunda hazrlanmaldr. izgi kalnl 0,2 mm, yaz standard 0,3 mm olmaldr. Yn, arsa snr, yol ve kotlar gsterilmelidir.

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Yapnn 1/500 lekli plan veya byk ve yaygn yaplarda uygun bir lekte olmas ve kat saysn belirten kesit izilmelidir. Birden fazla yap olmas durumunda bloklar aras boru balants, zon vana yerleri, bina d hidrant yerleri ve pompa dairesi yeri gsterilmelidir. Yangn suyu deposu ve itfaiye balant az yeri gsterilmelidir. tfaiye tekilat ehir hidrant lek dahilinde ise vaziyet plannda gsterilmelidir.

K 2 KAT PLANLARI K 2.1 BODRUM KAT lek 1/50 olmaldr. Bodrum kat plan onayl mimari projeden 0,2 mm izgi kalnl ile izilmelidir. Yangn pompa dairesi 1/50 lekte kat plannda gsterilmelidir. Hidrolik hesaplarda veya hesap tablosundan belirlenen boru aplar projede gsterilmelidir. Yangn dolaplar, zon vanalar, check-valf, ak anahtarlar, test ve drenaj vanas ve izleme anahtarl hat kesme vanas, drenaj balants projede gsterilmelidir. Kolon borular yerleri belirlenip numaralandrlmaldr. (YG1,YG2, .) Test ve drenaj vanas en yakn pis su hattna ak gzlenebilir ekilde balanmaldr. Sabit boru tesisat bodrum katta tasarlanmaldr. Yangn tesisat ekipmanlar eksiksiz izilmelidir. Su deposu izilip detaylandrlmaldr. Pompa dairesinde su drenaj yaplmaldr. Gazl yangn sndrme tesisat (var ise) yatay plan, izometri emas izilmeli, ekipmanlar ve balant detaylar gsterilmeli, kapasiteler belirtilmelidir. K 2.2 ZEMN NORMAL KAT Mahallerin adlar (banyo, hol, mutfak, oda, salon vb.) yazlmaldr. Hidrolik hesaplarda veya hesap tablosundan belirlenen boru aplar projede gsterilmelidir.
35

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Yangn dolaplar, zon vanalar, check-valf, ak anahtarlar, test ve drenaj vanas ve izleme anahtarl hat kesme vanas, drenaj balants projede gsterilmelidir. Proje tasarmnda boru gzergah kolon ve kiri detayna gre belirlenmelidir. Kolon borular yerleri belirlenip numaralandrlmaldr.(YG1, YG2,) Test ve drenaj vanas en yakn pis su hattna ak gzlenebilir ekilde balanmaldr. Sabit boru tesisat, sprinkler tesisat ve yangn dolaplar zemin ve kat planlarnda gsterilmeli ve boru aplar yazlmaldr. Duvar, deme ve perde geileri ve yangn szdrmazl salanmaldr ibaresi yer almaldr. Yangn gvenlik zonlar ve duman tahliye sistemi planlarda izilmeli ve kapasiteleri belirtilmelidir. Yangn ka merdivenlerinde basnlandrma izilmeli, kapasiteleri belirtilmelidir.

K 3 KOLON EMASI VE BORU ZOMETR lek 1/50 olmaldr. Kat plannda tasarm yaplp izilen yangn tesisat ile kolon emasndaki cihaz, ekipmanlar ve boru dalm ayn olmaldr. Kolon emasnda cihazlarn yerden ykseklii bir tablo halinde belirtilmelidir. Yangn dolaplar, sabit boru tesisat ve sprinkler zon hatlar kolon emasna izilecektir. Yamurlama (sprinkler) projesi boru izometrii olarak izilmelidir. Kolon emalar ve boru izometrii ayr paftalarda izilmelidir. Kolonlar numaralandrlmal, her katta boru ap ve ykleri yazlmaldr. Kolonlar bodrum kat toplamas ile ayn srada izilmelidir. Kritik devre seimi yaplm olmaldr. Kritik devre en uzak ve en yksek noktadan yangn pompasna (dahil) kadar olan yangn tesisat boru sistemidir. Yatay planda en uzak, dey planda en yksek sprinkler boru hatt kritik devre olarak seilmelidir. Proje tasarmna yangn dolab ve sabit boru tesisat

36

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

da dahil edilmeli, toplam debi pompa seiminde ve ana datmda dikkate alnmaldr. Branman ve kolon hatt boru ap, kat ykseklii boyunca her blme yazlmaldr. Boru aplar boru izometriine yazlmaldr. Kolon emasnda yangn dolab tipi, adedi ve su talebi ile basn deerleri yazlmaldr. Gazl yangn sndrme tesisat (var ise) yapay plan, izometri emas izilmeli, ekipmanlar ve balant detaylar gsterilmeli ve kapasiteleri belirtilmelidir.

K 4 YANGIN POMPA DARES Detay izimi 1/20 lekte yaplmaldr. Yangn pompa dairesi cihaz yerleim tasarm yaplmaldr. Cihaz yerleimlerinde gerekli standart llere uyulmal, cihaz ve ekipmanlarn montaj ve demontaj yaplabilecek ekilde tasarlanmaldr. Yangn pompa dairesi dier tesisattan ayr bir blmde olmal ve tehlike snfna gre minimum 60 dakika yangna dayankl olacak ekilde yaplmaldr. Yangn pompa tesisat boru donanm izilmelidir. Boru ap lleri yazlmaldr. Pompa-boru tesisat armatrleri izilmelidir. Btn pompalarn basn ve debileri yazlmaldr. Pompa dairesine en az iki adet 6 kglk ABC tr tanabilir sndrc konulmaldr. Yangn pompa dairesi ykseklii en az 2,10 m olacaktr. Kap girii minimum 61cmx2m olmaldr. Pompa dairesi su drenaj yaplmaldr. Pompa arln tayabilecek minimum 40 cm yksekliinde (altnda titreim snmleyici plaka olan) pompa asesinden 15-20 cm daha uzun beton kaide yaplmaldr. Dizel pompa imalatsnn deerlerine gre yeterli egzoz ve havalandrma yaplmaldr. Cihazlara servis, muayene ve ayar yaplabilmesi iin minimum 75 cm alma aln olmaldr. Yangn pompa tesisat boru donanm izgi kalnl aadaki gibi olmaldr veya farkl izgi tipi ve kalnl kullanlacaksa lejant belirtilmelidir.
37

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Yakt borusu

Aralkl Y yazl dz izgi

0,4 mm izgi kalnlnda

Yakt gidi ar yakt borusu

Aralkl FG yazl dz izgi

0,3 mm izgi kalnlnda

Yakt gidi mazot borusu

Aralkl MG yazl dz izgi

0,3 mm izgi kalnlnda

Yakt dn mazot borusu

Aralkl MD yazl dz izgi

0,2 mm izgi kalnlnda

Yakt dn ar yakt Borusu

Aralkl FD yazl dz izgi

0,2 mm izgi kalnlnda

Basn rahatlatma borusu

Dz izgi

Basn hissetme hatt

Kesikli noktal izgi

0,6 mm izgi kalnlnda ve basn hissetme yazl olacak 0,6 mm izgi kalnlnda ve basn hissetme yazl olacak

K 5 YANGIN SNDRME TESSATI RAPORU K 5.1 YANGIN SNDRME SSTEM SEM Yangn sndrme sistemi seimi ve tasarm, ilgili ynetmeliklere ve standartlara uygun olmaldr. K 5.2 SABT BORU TESSATI Yksek binalar ile kat alan 1000 mden fazla olan alveri merkezlerinde, otoparklarda ve benzeri yerlerde slak veya kuru sabit boru sistemi tasarm yaplmaldr. Sabit boru tesisat, itfaiye ve eitilmi personelin kullanmna olanak salayan her katta azlar braklmal ve balant azlar yangn merdiveni veya yangn gvenlik hacmi gibi korunmu meknlarda olmaldr. Sabit boru tesisat, bina dna karlmal ve itfaiye balant az olmaldr. Herhangi bir noktadan su alma azna olan mesafe 60 mden fazla olmamaldr. K 5.3 KURU SABT BORU SSTEM Ykseklii 22 mye kadar olan 7 kat ve daha alak binalarda kuru yangn tesisat dey ve yatay boru aplar 2 olmaldr. Ykseklii 22 mden daha yksek yaplarda kuru yangn tesisat dey boru ap 2 , branman boru ap 2 olmaldr. Yksek yaplarda ise, boru aplarnn belirlenmesinde 2 den az olmamak zere boru ap iin hidrolik hesap yaplmaldr.

Su borusu

Dz izgi

0,2 mm izgi kalnlnda

38

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Kuru yangn tesisat borusu, yap girii ve her kat merdiven sahanlnda tasarlanp itfaiye aralarnn balant yapabilmeleri iin azlar 110 mm AR (Alman Rakoru) olmaldr. K 5.4 YANGIN DOLAPLARI TESSAT SSTEM Yksek binalar ile toplam kapal kullanm alan 1000 mden byk imalathane, atlye, depo, otel, motel, salk, toplanma amal ve eitim amal binalarda ve kapal kullanm alan 2000 mden byk olan btn binalarda yangn dolab yaplmas mecburidir. Yangn dolaplar, her katta ve yangn duvarlar ile ayrlm her blmde aralarndaki uzaklk 30 mden fazla olmayacak ekilde dzenlenmelidir. (Binann yamurlama sistemi ile korunmas ve katlara itfaiye su alma az braklmas halinde yangn dolaplar, slak tip yamurlama branman hattndan beslenebilir ve aralarndaki uzaklk 45 mye kadar karlabilir) Dizayn debisi 100 l/dak ve lans giriindeki basn 400 kPa olmaldr. Debi hesabnda iki dolabn ayn anda kullanlaca dikkate alnmaldr. Basncn 700 kPa gemesi durumunda basn drcler kullanlmaldr. (Bu tip sistem tek bana sadece Dk Tehlike ve Orta Tehlike -1 tehlike snarnda kullanlabilir.) Yetimi yangn sndrme grevlisi bulundurmak zorunda olan yaplarda, yangn dolab dizayn debisi 400 l/dak ve lans giriindeki basn 600 kPa olmaldr. Basncn 900 kPa gemesi durumunda basn drc kullanlmaldr. K 5.5 YANGIN HDRANT TESSATI SSTEM

mar planlama alan 5000 mden byk olan ve ierisinde her trl kullanm alan bulunan yerleim alanlarnda d hidrant sistemi yaplmas zorunludur. Hidrantlarn yerleimi, mmkn olduunca yapnn veya binann tm evresini kapsayacak ekilde tesis edilmeli, itfaiye ve aralarnn kolay yanaabilecei ve balant yapabilecei ekilde dzenlenmelidir. Hidrant sistemi dizayn debisi en az 1900 l/dak. olmaldr. Debi, yapnn risk snfna gre arttrlmaldr. Hidrant knda 700 kPa basn olmaldr. Hidrantlar aras uzaklk; ok riskli blgelerde 50 m, riskli blgelerde 100 m, orta riskli blgelerde 125 m ve az riskli blgelerde 150 m alnmaldr. Normal artlarda hidrantlar korunan binalardan ortalama 5-15 m kadar uzaa yerletirilmelidir.
39

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Hidrant sistemine suyu salayan boru donanmnda ring sistemi mevcut deilse, kullanlabilecek en dk borunun ap 100 mm (4) olmal ve hidrolik hesaba gre belirlenmelidir. K 5.6 YAMURLAMA (SPRNKLER) SSTEM Aada belirtilen yerlerde otomatik yamurlama (sprinkler) sistemi kurulmas mecburidir. Yap ykseklii 30.50 mden fazla olan konut haricindeki btn binalarda, Yap ykseklii 51.50myi veya 17 kat geen konutlarda, Ara kapasitesi 20den fazla olan veya giri klar bamsz olsa dahi birden fazla bodrum kat kullanan kapal otoparklarda ve 10dan fazla aracn asansrle alnd kapal otoparklarda, Birden fazla katl bir bina ierisindeki yatlan oda says 100 veya yatak says 200 geen otellerde, yurtlarda, pansiyonlarda, misarhanelerde ve yap ykseklii 21.50mden fazla olan btn yatakl tesislerde, Toplam alan 2000 mnin zerinde olan katl maazalarda, alveri, ticaret, elence ve toplanma yerlerinde, Toplam alan 1000 mden fazla olan, kolay alevlenici ve parlayc madde retilen veya bulundurulan yaplarda. Yamurlama sistemlerine suyu salayan sabit boru tesisat ap yaplacak hidrolik hesaplara gre belirlenmelidir. Bina ve tesisler, kullanm amalarna ve ierdikleri-depoladklar malzemeler asndan dk tehlike snf, orta tehlike snf ve yksek tehlike snf (Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelik Ek-1) olarak ayrldklar risk gruplarna gre projelendirilmelidir. Tehlike snf, dk tehlike ve orta tehlike olan binalarda boru tablosu yntemine gre boru aplar belirlenmelidir. Proje tasarmnda aplarn tabloya gre belirlenmesinden sonra hidrolik hesap yaplmaldr. K 5.7 YANGIN SUYU DEPOSU VE TESSATI Sulu sndrme sistemlerinde en az bir gvenilir su kayna bulunmaldr. Sulu sndrme sistemleri iin kullanlacak su depolarnn yangn rezervi olarak ayrlm blmleri baka amalar iin kullanlmayarak, sadece sndrme sistemlerine hizmet verecek ekilde dzenlenmelidir. K 5.8 YANGIN POMPALARI VE EKPMANLARI Pompalar, kapal vana (sfr debi) basma ykseklii anma basma ykseklii

40

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

deerinin en fazla % 140 kadar olmal ve % 150 debideki basma ykseklii, anma basma yksekliinin % 65inden daha kk olmamaldr. Sistemde bir pompa kullanlmas halinde, ayn kapasitede yedek pompa olmas gerekir. Birden fazla pompa olmas halinde, toplam kapasitenin en az %50si yedeklenmek artyla, yeterli sayda yedek pompa kullanlmaldr. Yedek dizel motor tahrikli pompa kullanlmad takdirde, yangn pompalarnn enerji beslemesi gvenilir kaynaktan ve binann genel elektrik sisteminde bamsz olarak salanmaldr. Her pompann ayr bir kumanda panosu ve ayr bir kumanda basn anahtar olmaldr. K 5.9 DUMAN KONTROL VE YNETM SSTEM Yap ykseklii 51.50 mnin stnde olan binalarn hol ve koridor gibi ortak alanlarnda duman kontrol sistemi yaplmas mecburidir. Toplam alan 2000 myi aan kazan dairelerinde, kapal otopark alanlarnda ve bodrum katlardaki depolarda mekanik duman tahliye sistemi yaplmas mecburidir. Duman tahliye sisteminin, binann dier blmlerine hizmet veren sistemlerden bamsz olmas ve saatte en az 10 defa hava deiimi salamas gerekir. Otel, restoran, kafeterya vb. yerlerin mutfaklarndaki piirme alanlarnn mekanik egzoz sistemi binann dier blmlerine hizmet veren sistemlerden bamsz olmal ve egzoz kanallar korunmam yanabilir malzemelerden en az 500 mm aktan gemeli, egzoz dorudan darya atlmal ve herhangi bir hava giri aklndan en az 5 m uzakta olmaldr. Mutfak egzoz kanallarna yangn damperi konulmamaldr. Mutfak duman kontrol iin saatte en az 15 defa hava deiimi yaplmaldr. Duman Kontrol ve Ynetim Sistemi tasarm ve hesab Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelik (27.11.2007-2007/12937) Madde 86-87 ve 88de belirtilen esaslara uygun olmaldr. K 5.10 MERDVEN BASINLANDIRMA SSTEM Aada belirtilen yerlerde merdiven basnlandrmas yaplmas mecburidir. Konutlar hari olmak zere, btn binalarda, merdiven kovasnn ykseklii 30.50mden fazla ise, ka merdivenleri, Bodrum kat says 4den fazla olan binalarda bodrum kata hizmet veren ka merdivenleri, Yap ykseklii 51.50 mden yksek olan konutlarn ka merdivenleri,
41

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Yangn annda acil durum asansr kuyularnn yangn etkisi altnda kalmamas iin acil durum asansr kuyular, Merdiven Basnlandrma Sistemi tasarm Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelik (27.11.2007-2007/12937) Madde 89da belirtilen esaslara, hesab da Yangn Sndrme Tesisat ve Duman Tahliye Projeleri Haz. Es. (tmmob-mmo, ubat 2008) uygun olmaldr. K 5.11 HDROLK HESAP TABLOSU Yangn tesisat numaralandrlmaldr. Yangn tesisatnn boru aplar, yk ve basn kayb hesaplanarak yazlmaldr. Seilen pompa basnc ve debisi standartlara uygun olarak hesaplanarak belirlenmelidir.

K 6 TANIMLAR Yap ykseklii : Bodrum katlar, asma katlar ve at aras piyesler dahil olmak zere, yapnn ina edilen btn katlarnn toplam ykseklii ifade eder. Yksek bina : Bina ykseklii 21.50 mden veya 7 kattan fazla, yap ykseklii 30.50 mden veya 10 kattan fazla olan binalar ifade eder.

42

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

43

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

M A..T.M. PROJELER DENETM ESASLARI

M 1 PROJENN ONAYA SUNULMASI Projeler onay iin ilgili ubeye, aada belirtilen belgeleri ieren iki adet dosya, her sayfas mhendis tarafndan kaeli ve imzal olarak teslim edilecektir. A..T.M. MNFERT ARA UYGUNLUK BELGES RAPOR A FORMU B FORMU C FORMU C1 FORMU DETAY RESMLER KOMPLE RESM FATURA

M 2 UYGUNLUK BELGES A..T.M. Mnferit Ara Uygunluk Belgesi ynetmeliklerdeki formata uygun arkal nl yazl olmaldr. A..T.M. Mnferit Ara Uygunluk Belgesindeki ller aracn komple resminden alnmaldr. A..T.M. Mnferit Ara Uygunluk Belgesindeki arlklar hesap sayfalarndan ve retici rma uygunluk belgesinden alnmaldr.

M 3 RAPOR Rapor sayfas MMO 400 nolu yayna uygun olmaldr Yaplacak olan imalat veya tadilatn ynetmeliklerdeki ilgili maddesi ve kk yazlmaldr. malat veya tadilatla ilgili tip onay veya reglsyonlar yazlmaldr

M 4 A SAYFASI A sayfas MMO 400 nolu yayna uygun olmaldr Yaplan tadilat veya imalatla ilgili aklama yazlmaldr.

44

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

Yazl deerler uygunluk belgesi, teknik belge, B,C veC1 formu ile uyumlu olmaldr.

M 5 B SAYFASI B sayfas MMO 400 nolu yayna uygun olmaldr Teknik zellikler aracn fabrikasyon uygunluk belgesi, teknik belge, mmo 195 nolu yayn veya aracn zerinden alnmaldr. Hesapla bulunan deerler yazlmaldr. Komple resimdeki deerler yazlmaldr.

M 6 C SAYFASI C sayfas MMO 400 nolu yayna uygun olmaldr st yapl aralarda kasa boyu hesab yaplmaldr. stiap haddi hesab yaplmaldr. Yk dalm hesab en kk istiap haddine gre yaplmaldr. Hesapla bulunan toplam arlk ve ykl dingil arlklar retici rmann ve ynetmeliklerde n grlen deerlere uygun olmaldr Aracn st yaps tanker ise tank stabilitesi hesab ve hacim kontrolu hesaplar yaplmaldr. nsan tayan ara ise ynetmeliklerde ngrlen insan arlklar kabl edilmelidir.

M 7 C1 SAYFASI C1 sayfas MMO 400 nolu yayna uygun olmaldr nsan tayan aralarda moment diyagram aracn komple resmine gre oluturulmaldr. Moment diyagramndaki deerler, uygunluk belgesindeki deerlerle uygun olmaldr. Moment diyagramna gre yk dalm yapldktan sonra b deeri bulunmaldr. veya daha fazla dingilli aralarda z1,z2,c1,c2,c3,a,b deerleri bulunmaldr. Yaplan imalat veya tadilatn zelliine gre arala ilgili dier hasaplamalar bu sayfaya yaplmaldr.
45

TMMOB MAKNA MHENDSLER ODASI PROJE (MEKANK TESSAT, ASANSR, A..T.M.) HAZIRLAMA ve MESLEK DENETM ESASLARI

C1 sayfa boyutu A4 olmaldr.

M 8 DETAY RESMLER Detay resimleri MMO 400 nolu yayndaki antetli katlara uygun olmaldr. lek 1/1- 1.2.5 - 1/5 - 1/10 olmaldr. Mnferit tadilatlarda verilmesi gereken st yap balant detay veya tadilatn zelliklerine gre detay verilmelidir. Seri tadilat veya seri imalatlarda btn detaylar verilmelidir.

M 9 KOMPLE RESM Kt lleri standartlara uygun olmaldr. Antet MMO 400 nolu yayndaki antete uygun olmaldr. lek 1/20 olmaldr. Komple resim aracn sa yanndan baklarak izilmelidir. Komple ara resmi en az grnl olmaldr. Yk tayan aralarda uygunluk belgesi ve hesap sayfalarnda kullanlan, azami uzunluk, azami genilik, azami ykseklik, c1,c2,c3,a,b,l,l2/2 deeri ve yk tayan aralarla ilgili ynetmeliklerdeki verilmesi gereken ller verilmelidir. nsan tayan aralarda uygunluk belgesi ve hesap sayfalarnda kullanlan, azami uzunluk, azami genilik, azami ykseklik, koltuk eksenleri arasndaki l, a deeri ve insan tayan aralarla ilgili ynetmeliklerdeki verilmesi gereken ller verilmelidir. Komple resimde kullanlan ller aralar zerinden alnm birebir l ile ayn olmaldr.

M 10 FATURA Fatura MMO tarafndan belirlenen asgari cretler zerinden, retici rma bilgileri ve ara cinside belirtilerek detayl bir ekilde hazrlanmaldr.

46