You are on page 1of 6

KTSADA GR KITLIK: nsan ihtiyalarnn sonsuz, ancak bu ihtiyalar karlayacak kaynaklarn snrl olmas olgusudur.

ktisada giri dersinde ktlk tanm yaplarak girilmesi yadrganmamaldr. nk ktisat bir ktlk bilimidir ve iktisadn tanm bu yoldan klarak oluturulur. KTSAT: Bireyler ve toplumun sahip olduklar snrl kaynaklar, snrsz olan ihtiyalarn karlamak iin nasl datldklarnn incelenmesidir. Bu genel tanmdan sonra iktisadn u zellikleri tanmlanabilir: 1-ktisat bir sosyal bilimdir: Bilimlerin en nemli zellii laboratuar ortamnda yaplan deneylerle kantlanmasdr. ktisatnn ve iktisat biliminin laboratuar ortam TOPLUMDUR. Bundan dolay iktisat sosyal bir bilimdir 2-ktisat analitiktir: iktisat sorunlara zm nermek iin verileri analiz eder. Analizden sonra tek zm yolu nermek yerine Birden ok zm yolu nermesi ANALTKTR 3-ktisat, insan davrannn sadece iktisadi ynn seip inceler:iktisat snrl kaynaklarla insanlara maksimum tatmini salayacak alternatifler sunar. ktisat sadece rakamlarla uramaz 4-Mallarn tketimi, retimi ve datmyla ilgilidir: iktisat retilen mallarn farkl bireylere datlmas sorununun incelenmesi KTSATILARCA KULLANILAN ARATIRMA YNTEM ktisat sosyal bilim olmasna ramen iktisattn kulland yntemler bir hayli matematikseldir. ktisadn nermeleri mantk ve gereklere dayanr. Aratrma yntemleri unlardr: 1:Gerekleri Toplama: A) iktisat ilk olarak bir ekonomik sorunla ilgili btn gerekleri aratrp toplar. Betimleyici iktisatta denir. B)Daha sonra toplanan gerekler tasnif edip yorumlanr.Gereklerden ilkeler veya teoriler tretme ilemine Ekonomik Analiz denir 2-Teori Oluturma ve Test Etme A)Ekonomik olay seilir. B)Olayda nemli deikenler belirlenir. (Maliyeti en aza indirerek kar en yksek dzeye karmann yollarn arayabilir) C)Modelin balang varsaymlar ve hipotezleri ifade edilir.(Hipotez: ki deikenin birbiriyle nasl ilikili olduunu belirleyen koullu nermedir. Hipotez bir ey deitiinde dier eyin nasl deiecei konusundaki ilikiyi gsterir. rnein: Don olay olursa portakal fiyatlar artar. Ama eer don olay olmazsa ya yeni bir teori seilir ya da eski teori uygulanr. Sonu olarak don olayna bal olarak portakal fiyatlar deiebilir. D)ktisat politikalar oluturulur (ktisat politikas: belirli ekonomik sorunlarn zmne veya bu sorunlar kmasn nlemeye dnk politikalarn oluturulmas srecidir. ktisat ekonomik sorunlarn zmne ynelik baz ilkeler tretirken balca iki yntem kullanr. Bunlar: Tmevarm: zelden genele gidilmesidir. Tmdengelim: Genelden zele gidilmesidir. KTSAD DNME TARZINDA YAPILAN HATALAR 1-Dier artlar Sabitken: Dier artlar sabittir(Cetereis Paribus); bir iktisadi odluyu etkileyen ok sayda faktrden sadece birinin deitii dier faktrlerin ise deimedii varsaymdr. Bu varsaym analizleri basitletirmenin temel aralarndan biridir rnein: Bir konserde daha fazla bilet satmak iin biletlerde yaplan indirimlere ramen beklenenden daha az bilet satlmas sadece bilet fiyatlarnda yaplan indirimlere balanmamal. Kt hava, ulam, konserin zamanlamas gibi sorunlar bilet satn etkilemi olabilir. Bu nedenle sabit kabul edilen faktrlerden biri deiirse artk dier koullar sabitken varsaym geerli deildir. 2-Birlikte Deiim-Nedensellik: Birbiriyle ilikisi olmayan iki deikenin ayn anda tesadf olarak birlikte deiiyor olmas birinin dierinin nedeni ya da sonucu olduunu gstermez. rnein: Bir lkede yamur yann artmas ile kalem satlarnn artmas arasnda bir nedensellik olamaz 3-Tmleme Yanlgs: Birey iin doru olann grup iinde doru olaca eklinde hatal bir sonuca ulalmasdr KTSADIN BLMLER 1-Mikro ktisat-Makro ktisat Ayrm A)Mikro ktisat: ktisadn mevcut durumu inceleyerek, insan davran ve insanlarn piyasa endstri, firma ve birey gibi nispeten kk birimlerle ilikili tercihlerini inceleyen blmdr. Temel konular arasnda; bireysel ekonomik kararlarn oluturulmas, kaynak dalm, fiyatlar, retim ve gelir dalmnn belirlenmesi yer alr B)Makro ktisat: ktisadn, bir btn olarak ekonomiyi ve toplumlatrlm ekonomik davran inceleyen blmdr. Temel konular arasnda; milli gelir, para, faiz, bankaclk, enflasyon, ekonomik byme gibi konular inceler ***Mikro iktisat belirli bir mal veya hizmetin talebi ile ilgilenirken makro iktisat mal ve hizmetlerin talebi ile ilgilenir 2-Pozitif ve Normatif Ayrm A)Pozitif ktisat: ktisadn mevcut durumu inceleyerek, ne olduunu belirlemeye alan ve deer yargs iermeyen blmdr. B)Normatif ktisat: Toplumsal refahn en st dzeyde salanabilmesi iin ne olmas gerektiini inceler. ***Pozitif iktisat ne olduunu anlamaya alr. Bu nedenle pozitif iktisat deer yarglar iermez. Normatif iktisat ise daha ok ne olmas gerektii konular zerinde durur ve deer yarglar ierir

TEMEL KTSAD KAVRAMLAR A)Ekonomik Birimler: iktisatlar ekonomik birimleri gruba ayrrlar Bunlar Hane halk: Ayn at altnda yaayan ve ortak finansal kararlar alan tm insanlar(ayn evi paylaan renciler) Firma: retici kaynaklar kullanan ve ne reteceini kararlatran ahs irketinden devlete kadar btn retici birimlerdir Devlet: Ekonomide gerekli dzenlemeleri yapan, piyasalara retici ve tketici olarak katlabilen ve de ayrclna sahip oluum B)ihtiya: Tatmin edildiinde haz ve doyum, tatmin edilmediinde ise ac ve veren duygudur. htiyalar ikiye ayrlr. Bunlar I-Zorunlu htiyalar: insann yaamn devam ettirebilmesi iin gerekli olan ve karlanmas zorunlu olan gereksinimlerdir rnein: Su, hava, gda II-Zorunlu Olmayan htiyalar: Karlanmas yaamsal olmayan, ancak tatmin edildike haz veren ihtiyalardr. rnein: Elenme, seyahat, mzik dinleme nsan htiyalarnn Temel zellikleri 1-nsan ihtiyalar sonsuzdur 2-ihtiyalar iddeti bakmndan farkllk gsterir 3-Tatmin edildike iddetleri azalr 4-Baz ihtiyalar tatmin edildike iddetleri artar (sigara imek) 5-htiyalar ve ihtiyalar tatmine yarayan ihtiyalar ikame edilebilirler (Sinemaya gitmek yerine evde mzik dinlemek) C)Mal ve Hizmetler: Mal: htiyalar tatmin etme zellii tayan fiziksel varlklardr. eitli ayrmlara tabi tutulurlar: 1-Serbest Mal- Ekonomik Mal A)Ekonomik Mal: Elde edebilmek iin mutlaka belli bir aba harcamas gereken maldr(Ekmek) B)Doada her istendiinde bulunabilen ve aba sarf atmadan elde edilebilen maldr(Hava) 2-Tketici ve retici Mallar A)Tketici Mallar(Nihai Mal): Tketici ihtiyalarn dorudan karlayan mallardr(Giyecekler, yiyecekler, iecekler) B)retici Mallar(Sermaye mallar, yar mamul mallar, hammaddeler): Dier retici mallar ya da tketici mallar retiminde kullanlan mallardr(Bir makine, makinenin almasn salayan yakt, iinin hizmeti retici mal konumundadr) 3-Dayankl ve Dayanksz Mallar: A)Dayankl Mallar: Elde edildikten sonra uzun sre fayda salayan mallardr(Buzdolab, telefon, bilgisayar, masa) B)Dayanksz Mallar: Fayda saladktan sonra yok olan veya biten mallardr(Kontr, mum, eker, benzin) Hizmet: htiyalar tatmin etmesine karn maddi zellii olmayan eylerdir. kiye ayrlarak incelenebilir: 1-Kiisel Hizmetler: Berberler, hizmetiler, diiler, operatr doktorlarn sunduklar hizmetlerdir 2-Ticari Hizmetler: Bankaclk, ulam, ticaret, sigorta ve iletiim gibi hizmetlerdir D)Rasyonel Davran: Tercih yapmak veya karar almak durumunda olan bir iktisadi birimin kendi hedefine uygun biimde hareket etmesidir. rnein: Bir tketici X markasn Y markasna tercih ediyor. Ve her marka da fiyat da ayn fiyata satlyorsa tercihini her ortamda X markasn semek eklinde semelidir Ayn durum retici iin de geerlidir E)Marjinal Analiz: Mevcut koullar deitii zaman ne olacann incelenmesidir. rnein: Bir iftinin ok gbre kullandnda buday retiminin ne kadar artacana bakmasdr. retimde ki art kar orannda fazla m deil mi onu inceler F)Tmevarm-Tmdengelim: 1-Tmevarm: zelden genele gidilmesidir 2-Tmdengelim: Genelden zele gidilmesidir G)Hipotez: iki deikenin birbiriyle nasl ilikili olduunu belirleyen koullu nermedir. Bir ey deitii zaman dier eyin nasl deiecei konusundaki ilikiyi inceler. rnein: Bir maln fiyat artarsa talep miktar azalr ifadesi bir hipotezdir NTE2: KITLIK, TERCH VE FAYDA Kaynaklar: mal ve hizmet retiminde kullanlan doa ya da insanlar tarafndan salanan tm aralardr retim Faktrleri(Girdiler): Toprak, emek ve sermayeden oluan kaynaklardr 1-Emek: Mal ve hizmet retmek iin gerekli fiziksel ve zihinsel almalardr. 2-Toprak: Tm doa kaynaklarn ifade etmek iin kullanlan terimdir. 3-Sermaye: Dier mallar retmek iin kullanlan makineler, aralar ve fabrikalardr. Para dorudan bir retim faktr (Sermaye) deildir. Para finansal bir aratr. NOT: Ayrca baz kitaplarda toprak, emek ve sermayeyi bir araya getirerek retim faaliyetini organize eden Giriimci (Mteebbis) bir drdnc faktr olarak ele alnr. alanlarn eitim ve yetitirme aracyla elde ettikleri bilgi birikimi ve yetenekleri de Beeri Sermayeolarak adlandrlr RETM MKNLARI ERS Alternatif frsat olarak da adlandrlan frsat maliyeti, bir karar uygularken vazgeilen bir baka karardr. Ktlk insanlar ve toplumlar seim yapmaya zorlarken ortaya frsat maliyeti kar. (Ktlk > Seim Zorunluluu > Frsat

Maliyeti) retim mknlar Erisi ne demektir: Mevcut retim faktrleri ve retim teknolojisi veri iken, belirli bir dnemde ekonominin maksimum dzeyde retebilecei eitli kt (rn) bileimlerini gsteren eridir (Grafiktir)Bu konuyu yle ele alp aklayacak olursak, bir fabrikada bilgisayar ve tereya retilsin. Yllk 500 adet bilgisayar ve 4000 ton tereya retildiini varsayalm. retilen bu iki malda tketicilerden bilgisayara ok istek varsa, bu fabrika mevcut koullar deitirmeden (Yani ii saysn, retim imknlarn vs) bilgisayar retimine younluk verecei iin tereya retiminde bir azalma miktar olacaktr. Ayn kural tereya retimi iin de geerli olacaktr. Younluk hangisine verilirse dierinin retiminde bir azalma meydana gelecektir. retim imknlar erisi zerinde nerede olunaca toplum tercihine gre belirlenir NOT: retim imkanlar erisi orjine gre i bkey olursa sebebi; artan frsat maliyetleridir. Artan Frsat Maliyeti: Bir maln daha fazla retilebilmesi iin dier maln retiminden vazgeilmesi gereken miktarn her aamada artmasdr. ayet frsat maliyeti deimiyorsa doru eklinde bir retim imkan ile kar karyayz demektir Marjinal Dnm Oran: Bir maldan bir birim daha fazla retmek iin teki maln retiminden fedakrlk etmek gerektiini gstermektir. Bir dier ad da Frsat Maliyetidir.(Yllk 500 adet bilgisayar ve 4000 ton tereya reten fabrika bilgisayar retiminde 100 adet fazla retmek iin vazgemesi gereken tereya miktardr) Marjinal Dnm Oran = Frsat Maliyeti = Tereya / Bilgisayar Tereya: Tereyan retiminde ki deiim, Bilgisayar: Bilgisayar retiminde ki deiim (Diyelim ki bilgisayar retiminde fazla retim meydana geldi. Bilgisayar yerine; bilgisayar retiminde ka birim yer deitirmise yazlr. Tereya: yerine; retiminde ka birim yer deitirmise yazlr. rnein: Bilgisayar retimi drdnc birimden beinci birime ykselmi. Tereya retimi ise sekizinci birimden altnc birime dm. O halde; Marjinal Dnm Oran = Tereya / Bilgisayar = 8-6 / 5-4 = 2 / 1 = 1 olur retim mknlar Erisinde Kaymalar (Ekonomik Byme) retimin artmas ekonomik byme olarak adlandrlr. retimin artmas bir ekonominin retim imkanlar erisi saa kaymas ile gerekleir. retim imknlar erisini kaydran nedenler unlardr: 1-retilen bir maln teknolojisindeki gelimeler sadece o maln ekseninde da doru bir alm yaratr. 2-retim faktrlerinin miktarnda meydana gelen art ekonomik byme retim imknlar erisini saa doru kaydrr. 3-Ekonomik byme sonucunda oluan kaynaklar tketim mallar retiminde kullanan lkelerle, yatrm mallar retiminde kullanan lkeler arasnda farkllk sz konusu olacaktr. *** Tercihlerini tketim mal retiminde kullanan lkede retim mknlar Erisi saa kayma daha az olur. Tercihlerini yatrm mal retiminde kullanan lkede retim mknlar Erisi saa kayma daha fazla olur Alternatif ktisadi Sistemler Tm ekonomilerin yant arad temel soru asdaki gibidir: 1-Neler retilecek: Bu soru retim imknlar snr zerinde hangi noktada bulunacan ve hangi mallarn ne dzeyde retilecei sorunu ile ilgilidir. 2-Nasl retilecek: Bu soru toplumun kendine uygun retim tekniini mutlaka semesi gerekliliini vurgular. 3-Kimler in retilecek ya da Nasl Paylalacak: Bu soru ekonomide ki retimin toplum yeleri arasnda nasl paylarlatrlacana ilikindir. Bu temel sorunun zm iin, toplumlar siyasi yaplarna uygun ekonomik sistemleri benimserler. Bu sistemler balk altnda toplanabilirler. Bu balk unlardr: 1-Piyasa Ekonomileri Sistemi: Birbirinden bamsz olarak hareket eden tketiciler, reticiler, devlet ve dier organizasyonlarn kararlarna bal olarak cevap bulan ekonomik sistemdir. Devletin ekonomi zerinde rol snrldr, baarszlklar durumunda devreye girmesi kabul edilir. Bu ekonomide kaynaklar ahslara aittir, temel koordinasyonu piyasada belirlenen fiyatlar salar. Bu yzden bu sisteme Fiyat Sistemi de denir. Fiyatlar piyasa ekonomisinde nemli rol oynar. Bunlar yledir: A)Fiyatlar, neyin retilecei ve tketilecei konusunda sinyal grevi stlenir. B)Fiyatlar, insanlar tketimine ve retimlerine ynelik tevik mekanizmas olutururlar.(Hangisi daha kazan getiriyorsa) C)Fiyatlar, blm mekanizmasnn ilemesinde nemli rol oynar. 2-Kumanda Ekonomileri Sistemi: Temel ekonomik sorunlara ilikin kararlarn merkezi otorite (Devlet) tarafndan alnd ekonomik sistemdir. retim kaynaklar merkezi otoriteye aittir. Devlet fiyatlar belirler. Bu sistem gnmzde olduka daralm. 3-Karma Ekonomi Sistemi: Kamu mlkiyeti ve zel mlkiyetin, piyasa ekonomisi ve piyasa ekonomisine devlet mdahalesinin, fiyat mekanizmas ve planlamann farkl llerde bir araya getirilmesi ile alan ekonomik sistemdir. Sistem gnmzde ok yaygndr TERCH VE FAYDA Fayda: Bireylerin tketilen mal ve hizmetten elde edecei memnuniyettir. ***ktisatlar; Tketicicin amac fayda maksimizasyonu olduunu belirtir. llp llemeyecei tartma konusu olmu ***Kardinalistler (saysalclar) ; faydann parayla ya da util denilen bir birimle llebileceini iddia ederler. ***Ordinalistler (Srasalclar); faydann llemeyeceini sylemiler

Toplam Fayda(TU): Belirli bir zaman diliminde; bireyin dier mal ve hizmetlerden olan tketimi sabit iken; bir maln eitli miktarnn tketilmesi sonucu ulalan tatmin dzeyidir. Marjinal Fayda(MU): Belirli bir zaman diliminde bir maldan bir bilim daha fazla tketilmesi sonucu toplam fayda da meydana gelen deimedir. Marjinal Faydann Forml: MU = TU / Q MU = (TU2-TU1) / (Q2-Q1) TU2= Toplam faydann son deeri TU1= Toplam faydann son deerinden bir nceki deer Q2= Kullanlan maln son deeri Q1= Kullanlan maln son deerinden bir nceki deer rnein ok ackm olan bir insan lokantaya gittiinde yedii ilk lahmacunda 20 birim fayda salyor. kinci lahmacunda ise kendine 34 birim fayda salyor. imdi bu kiinin yedii lahmacunlarda ki toplam marjinal fayday bulalm: Marjinal Fayda =MU = TU / Q MU = (TU2-TU1) / (Q2-Q1)Faydalar (3420) / Lahmacunlar (21) 14 / 1 = 14 olur Azalan Marjinal Fayda: Bir maln ilave miktar tketildike elde edilen ek faydann (Marjinal Faydann) azalaca ilkesidir. rnein: st ste birka bardak su ien birinin birinci bardan salayaca ek fayda ikinci bardaktan, ikinci bardan salayaca ek fayda nc bardaktan daha fazla olacaktr. Eer bu kii gereinden fazla su tketirse kullanlan su miktar artar ancak; Marjinal Fayda ve Toplam fayda zamanla azalr(kiiye sknt vereceinden). Marjinal Fayda sfra derse; Toplam Faydann maksimum (Azami) dzeyde olduu savunulabilir. Azalan Marjinal Fayda kanununa gre bir maln kullanlan miktarlar arttka toplam fayda artacak ancak; kullanlan her yeni birim maln salad ek fayda bir nceki birimin saladndan daha kk olacaktr. Bunun sebebi: tketim arttka tketicinin o mala ihtiyacnn giderek azalmasdr. *** Marjinal Fayda Erisinin azalan eimli olmasnn sebebi (soldan saa doru azalarak gitmesi) Azalan Marjinal Fayda Kanunu gereidir Tketici Dengesi (Fayda Maksimizasyonu): Tketici bir mal iin harcad parann marjinal faydas bir baka mala harcad parann marjinal faydasna eit olduu mal bileimi tercihi ile fayday maksimize eder rnein: Tketicinin biri lahmacun ve hamburger tkettiini varsayarak elde edilen faydann maksimize edilebilmesi iin dedii para ve elde ettii faydann toplam eit olmal Bu rnein forml ada ki eitlii salarsa tketici elde ettii fayday maksimize etmi olur. Forml Lahmacunu Marjinal Faydas / Lahmacun Fiyat = Hamburgerin Marjinal Faydas / Hamburger Fiyat NOTLAR *** Parasal Fiyat: Bir mal satn almak iin vazgetiimiz YTL miktardr. Bir fincan kahve iin 1 YTLden vazgemek.(Para demek) *** Frsat Maliyeti: Bir fincan kahve 1 YTL, bir dilim pasta 2 YTL olsun. Bir Fincen kahvenin frsat maliyeti yarm dilim pastadr. Yani bir fincan kahve alabilmek iin ne kadar pastadan vazgememiz gerektiini gstermektir. (Vazgemek) *** Para ve Sermaye birbirinden farkl kavramlardr. Para finansal ara, Sermaye ise bir retim faktrdr. *** Artan Frsat Maliyeti: Bir maln daha fazla retile bilmesi iin dier maln retiminden vazgeilmesi gereken miktarn her aamada artmasdr. TV retiminde olduka iyi olan igcnn byk bir ksm bilgisayar retiminde iyi olmayabilir. 10 TV yapan 10 bilgisayar yapamazsa, vazgeilen bilgisayar says. NTE- 3 ARZ VE TALEP Talep ve Talep Miktar: Talep: Dier deikenler sabitken, belirli bir zaman diliminde piyasada tketicilerin deiik fiyat dzeyinde satn olmaya hazr olduklar mal veya hizmet miktardr. Tamamlayc mallarn fiyatlar (Pc), ikame mallarn fiyatlar (Ps), tketicinin geliri (I), tketicinin beklentileri (E), tketicilerin says (N), zevk ve tercihler (Z), sabit varsayldnda,her hangi bir X malnn talep miktarn etkileyen tek ey fiyattr ki deiken arasnda genelde var olan negatif iliki Talep Kanunu olarak adlandrlr. Bu kanun erevesinde fiyat dzeyi artarken talep edilen miktarn azalmas ve fiyat dzeyi derken talep edilen miktarn artmas iki etkiye baldr. Bunlar 1-kame Etkisi: Bir maln fiyatndaki artn, sz konusu maln dier mallarn fiyatlarna gre nispi fiyatn ykseltmi olmasndan tr bu maln yerine fiyat dk olan mallarn tketilmesidir. 2- Gelir Etkisi: Dier deikenler sabitken bir maln fiyat artt zaman, gelir sabit brakld iin gelirin satn alma gcnn ve bu nedenle satn alnmak istenen mal miktarn azalmasdr. Talep Kanunu: Bir maln satn alnmak istenen miktar ile fiyat arasndaki ters ynl ilikidir. Bir maln fiyat arttnda alnmak istenen miktar doal olarak azalacaktr. Tam terside sz konusudur. Fiyat azaldnda alnmak istenen miktar artacaktr. rnek: Fiyat 20 YTL olan pantolonlardan Talep edilen pantolon miktar 15 adet iken; pantolon fiyat 25 YTL olursa Talep edilen pantolon miktar 10 dete decektir. Bu rnein tam terside sz konusudur. Fiyat azalrsa talep miktar artacaktr. NOT: Talep ve Talep Edilen Miktar terimleri ayn ey deildir. Bir maln fiyatnn deimesi talep edilen miktar etkiler ancak talebi etkilemez. Fiyat deiimi talep erisi zerinde deiime yol aar. Talebin deimesi ise

talep erisinin topluca saa ya da sola kaymasdr. Talebin deimesine fiyat dndaki faktrlerin deimesi sebep olur. Piyasa Talep Erisi: Bireysel talep erilerinin yatay toplamdr. rnein: Piyasada pantolon fiyat 20 YTL iken Ali 4 adet, Ahmet ise 6adet talep ediyor. Toplam talep edilen pantolon miktar: 6 + 4 = 10 olacaktr. Fiyatlar deitiinde talep edilen kiisel talep miktarlar deieceinden piyasa talep erisi de deiecektir. TALEPTEK KAYMALAR Maln fiyatndan baka faktrler, talepte deimeye yol aar. Maln talebinin artmas talep erisini saa, azalmas sola kaydrlr. Talep erisinin kaymasna neden olabilecek faktrler unlardr: 1-Tketicilerin Gelirindeki Deime: Gelir artarsa alnmak istene miktar da artar dolaysyla maln talebi de artar 2-likili Mallarn Fiyatndaki Deimeler: ncelenen mal ile ilikili mallar tek kalemde incelemek mmkn deildir.2ye ayrlr A)kame(Rakip) Mal: Birbirinin yerine geebilen mallardr. Rakip mallarnn fiyat artmas bir maln talep edilen miktarnn artmasna neden olur. rnek: gaz ve elektrik. Kahve fiyatnn artmas yznden tketiciler daha fazla ay iebilirler B) Tamamlayc Mal: Birlikte kullanlan mallardr. likili mallardan birinin fiyatnda d meydana geldiinde dier maln talep miktar artyorsa bu mallar tamamlayc mallardr. rnek: ay ve eker, soba ve odun. ay fiyatlar dt iin daha fazla ay iiyorsanz daha fazla eker kullanyorsunuz demektir 3-Tketicinin Zevk ve Tercihlerinin Deimesi: Bir mala ynelik zevklerin olumlu ynde deimesi maln talebini arttrr. 4-Tketicilerinin Beklentilerinin Deimesi: Bir maln gelecekteki fiyatlar ile ilgili bekleyileri tketicinin bugnk talebini deitirir. Gelecekte ucuzlanaca tahmin edilen madlen kimse satn almaz ve bundan dolay talep azalr 5-Potansiyel Alclarn (Tketicilerin) Saysndaki Deimeler: Belirli bir mal talep eden daha fazla tketici, rne olan toplam talebin artmas dolaysyla talep erisinin saa kaymas anlamna gelir

ARZ VE ARZ MKTARI Arz: Dier deikenlersabitken, belli bir zaman diliminde piyasadareticilerin deiik fiyat dzeylerinde satmaya hazr olduklar mal ve hizmet miktardr. Arz Kanunu: Bir maln satlmak istenen miktar ile fiyat zerindekidoru ynl ilikidir. Ekonomide eer iki maldan birinin fiyat aynyken, dierinin piyasa fiyat artyorsa, karn maksimize etme amac olan retici fiyat artan mal veya hizmetten daha fazla retme abas iinde olacaktr. retici har zaman daha fazla kar etmek iin, tketici ise her zaman daha uygun fiyata almak iin aba sarf eder rnek: A kombinasyonunda CD bana fiyat 100 TL iken arz edilen CD miktar 25 iken; B kombinasyonunda ise CD bana den fiyat 200 TL olduunda arz edilen CD miktar 50 olacaktr. nk retici daha fazla kar ister Arz konusunda dier faktrler sabitken, fiyat artarsa arz miktar da doru ynl artar NOT: Arz ve Arz Edilen Miktar terimleri ayn eyler deildir. Maln fiyatnn deimesi arz miktarn deitirir ve arz erisi zerinde bir noktadan baka bir noktaya geilir. Arzn deimesi durumunda ise arz erisi topluca saa ya da sola kayar Piyasa Arz Erisi: Bireysel arz erilerinin yatay toplamna piyasa arz veya piyasa arz erisi denir rnek: CD bana fiyat 100 TL olduunda tketicilerden Ali 25 adet, Ahmet ise 15 adet satmay arz ediyor. Piyasa arz erisi: 25 + 15 = 40 olacaktr. Fiyatlar deitiinde arz edilen kiisel arz miktarlar deieceinden piyasa arz erisi de deiecektir Arz Erisinin Kaymasna Neden Olabilecek Temel Faktrler Maln fiyatnn artmas arz erisini saa, azalmas sola kaydrr. Arz erisinin kaymasna neden olabilecek faktrler unlardr: 1-Kullanlan Girdi Fiyatlarnda (retim Maliyetlerinde) Deimeler: Girdi (emek, tabiat, sermaye) fiyatlarndaki artlar maliyetlerde art yapacandan arz azalr ve arz erisi sola kayar. Tam tersi durumda arz erisi saa kayar 2-Dier Mallarn Fiyatlar: Arpa rettiini varsaydmz retici budayn fiyat arttnda elindeki girdileri buday retiminde kullanmaya balayacak bylece arpann retimi artacak ve arz erisi sola kayacaktr 3-Teknolojik ve Verimlilik: Teknolojik gelime maliyetlerin dmesine, retkenliin artmasna, dolaysyla arz erisinin saa kaymasna sebep olur ktisat Dersi 4.Sayfa Zeynelim 4-Vergiler ve Sbvasyonlar: Vergilerdeki artlar maliyetlerde art yapacandan arz erisi sola kayacaktr. Sbvasyonlar, (devletten reticiye dorudan yaplan yardmlar) maliyeti arttrdndan arz erisi saa kayacaktr 5- reticilerin Beklentileri: Gelecekte msr fiyatlarnn daha yksek olmas bekleniyorsa, bugnk msrn bir ksm piyasann dnda tutulacaktr. Bu nedenle, arz edilen msr fiyat artacak ve arz erisi sola kayacaktr 6- Endstrideki Firmalarn Says: Firma says arttka arz erisi saa, azaldka sola kayacaktr PYASA DENGES (ARZ VE TALEBN BR ARAYA GETRLMES) Piyasa Dengesi: Arz ve talebin eitlendii, bir dier deyile arz ve talep erilerinin kesitii noktadr. Bu noktada denge fiyat ve denge miktar oluur

Denge Fiyat: Arz ve talebi birbirine eitleyen fiyat dzeyidir Denge Miktar: Denge fiyatnda gerekleen ilem hacmidir Artk: Cari fiyat dzeyinde arz edilen miktarn talep edilen miktar amas durumudur Ktlk: Piyasa denge fiyatnn altnda bir fiyatta talep edilen miktarn arz edilen miktardan daha byk olduu durumdur PYASA DENGESNN DEMES A) Arzda Bir deime Yokken Talebin Deimesi 1- Arz Sabitken Talebin Artmas: Satlar artacandan; hem malnfiyat hem de denge mal miktar artacaktr. 2-Arz Sabitken Talebin Azalmas: Satlar azalacandan; hem maln fiyat hem de denge mal miktar azalr. B) Talepte Bir deime Yokken Arzn Deimesi 1-Talep Sabitken Arzn Artmas: Arz artacandan, maln denge fiyat derken, maln denge miktar ykselir 2- Talep Sabitken Arzn Azalmas: Arz artacandan, maln denge fiyat ykselir, maln denge miktar der C) Arz ve Talebin Birlikte Ayn Oranda Artmas: Arz ve talep erileri ayn lde saa kayar, fiyat deimez, miktar artar 1- Talepteki Artn Arzdaki Arttan Daha Fazla Olmas: Satlar artacandan, maln denge fiyat ve denge miktar artar. 2- Arzdaki Artn Talepteki Arttan Daha Fazla Olmas: Maln denge fiyat azalr, denge miktar arttrr NEML NOT: Arz ve talep artlar ile ilgili soru zerken en gzel rnek futbol malarndaki biletler en gzel rnektir. Karaborsaclar talebe gre bilet arz ederler. Eer ma ok nemli ve hava artlar gibi baz koullarda da sorun yoksa ok bilet alrlar ve ok pahal satarlar. Diyelim ki Fenerbahe ve Galatasaray ma oynanacaktr.(Talep fazla olacandan karaborsaclar ok bilet arz ederler) Uyank karaborsaclar ok bilet alrlar ve bu biletleri satarken bilet fiyatlarn seyirci saysna gre belirlerler. Eer seyirci ok saydaysa (Talep fazlaysa) bilet fiyatlarn ok pahal satarlar. Seyirci says az olursa (Talep az ise) biletler elinde kalp zarar etmektense ucuza satmak zorunda kalacaktr. Arz ve talep karaborsaclar rnei ile daha iyi anlalr

You might also like