" Okula Yardime acide abhi Konu Anlatiml! ANALITIK GEOMETRISUNUS Her seyi igine alan ve aynt zamanda iginde olan Geometri, aslinda son derece zevkli bir derstir. Kiginin beyin guciind, bakig ve gorlig yetene@ini, estetik ve dizen anlayisini gelistiren bir alandir. "Go- cuklara verilecek egitim siir ve geometriden ibaret olmalt” diyen filozof da ayni kanaati tagiyor olsa ge- rok, Fakat dgrencilerde Geometri dersine, hususen de Analitik Geometri dersine ait yersiz korku ve endige hakimdir. iste bu kitap, gesiti okul ve dershanelerde galismis egitimcilerin tecriibe ve bilgi biti- kimlerinden yararlanilarak hazirlandi. Hedefi ise bu yersiz Korku ve endigeleri, ortaya koydudu yeni an- layisla ortadan kaldirmak, bu dersi kolay ve zevkli hale getirmektir. Sevgili mesiektasimiz, Bu kitaby "hucreleme sistemi" (Konulani pargalara ayirma) dedigimiz yeni bir anlayisia kaleme al- dik. Her dersin sonunda verilen ve takibi yapilan édevin d§renciyi yetistirme adina gok verimli oldugu- nu digiindyoruz. Her ders anlatimi sonunda konu ile ilgili arzu edilen nitelikte ve goklukta sorulart bir bitin olarak bulmanin kolay olmad: ini da bilmekteyiz.iste bu noktadan hareketle her dersin sonunda, © konu ile ilgili 6§rencilerimizin kolaydan zora dogru_gézebilecegi ve bitin soru tiplerini bulabilecegi bir kaynak olusturalim istedik. Mesiektaslarimizin bire bir galigmalarinda da bu kitabin ciddi bir kolaylik saglayacagi dusuncesindeyiz. Sevgili dgrenciler, Bu kitabr sizleri sikic! bir galigma ortamindan kurtanp, sizlere gunlik, dizenti ve plan ders galig- ma ve dev yapma aligkanligi kazandirmak igin hazirladik, OSS de Analitik Geometri dersinden soru sorulmaktadir. Ayrica bu dersin Orta Ogretim Bagani Pu- ani (OOBPYina etkisini de unutmamak gerekir Gerek ders notunuzun yiiksek olmasi, gerek OSS de ¢i- kan sorular kargisinda rahat olabilmenin yolu sistemli, dizenli galigmaniza ve gok soru cézmenize bag- hidir. Bu da 6Grenciterin konulart kavrayarak 6grenip; aligtirma, karma ve OSS - OYS sorular ile pekis- tirilmesiyle mimktindir Kitabimizin sizlere yararlt olmasi dilegiyle. YAZARLAR1. BOLUM : NOKTANIN ANALITIK INCELENMESI Analitk Dizlem Iki Nokta Arasindaki Uzekik Bir Dogru Pargasinn Orta Noktasinin Koordinatian Altra 01 ‘ir Dogru Pargasini eli Bir Oranda Bolen "Noktanin Koordinatlan Aligirma 02 Ucgenin Agirik Merkezi Kose koordinatlan Verilen Upgenin Alani Altima 03 Test (Karma) 01-02 088 - OYS Sorulan (Test 03) 2. BOLUM : DOGRUNUN ANALITIK INCELENMES! Bir Dogrunun Egim Agist ve EGimi Altra 04 Dogrunun Denklemi Agra 05 Aigarma 08 Denklemi Velen Dogrunun Graf Astra 07 Iki Dogrunun Birbirine Gore Ourumu Dogru Demet Altima 08 Altra 09 iki Dogru Arasindaki Act Dir Noktanin Bir Dogruye Uzakn Paralel iki Dogru Asindaki Uzeklik Kesigen iki Dogrunun Agiortay Denklemieri Alsgrma 10 Test (Karma) 04 ~ 06 OSS ~ OYS Sonuan (Test 07-08-09-10) 3. BOLUM ; siMETRI Aiginina #1 Asta 12 Test (Karma) 11 (08S - OYS Sorulan (Test 12) 4. BOLUM : ESITSIZLIKLER, GRAFIK YORUMLAMA Birinci Dereceden iki Bilinmeyenli Esitsztiser Asura 13 10 2 “4 18 24 26 a7 100 102 104 107 109 uw (Grafik Yorumiama Alstima 14 O88 ~ OVS Soruian (Test 13-14-15) Goximla Test (Test 16 - 17-18) Test (Karma) 19-20-21 - 22 6. BOLUM : (GEMBERIN ANALITIK INCELENMESI Test 23 Gemberin Genel denklemi Test 24 - 25 Gemberde Ozel Durumlar Test 26 Dog lle Gemberin Birbirine Gore Durumiant Test 27 iki Gemberin Bitrine Gore Durumar Test 28 Gemberde Teget ve Normal Denklemler Test 29-30 Bir Noktanin Gembere Gore Durumu ve Teget Uzuniugu Kuwet Exseni ember Demet Test 31-32 Geometik Yer Test 33 - 97 08 - OYS Sorulan (Test 38 -39) 6. BOLUM VEKTORLER, Yor Dogru Pargalan Vektsrer Kimesinde ilemier Test 40 ‘Analik Duziemde Vektoler Test 41 Vetere Paralelik ~ Ot Bim Vektor Test 42 ‘Teme Birim Vektorler Vektorienn Logrusl stem Vehtdtern Lineer Bagi - Bagumsi2 Olmast Test 43 Vektorerde ig (Skaler) Garpim Dik ledaigim Test 44 - 45 Test Karma) 46 - 47 088 -OYS Soran (Test 48) 13 16 18 124 143 161 185 187 160 164 167 169 71 173 175 7 181 185 186 187 189 193 197 207 an 213 214 219 221 226 228 229 231 238 ess 234 236 238 242 248 248 282.1. BOLUM NOKTANIN ANALITIK INCELENMESINoktanin Analitk incelenmesi Anal Geometri; nokta, dogru, egri ve yazey gibi kaviamian cebirsel islemler yardimiyla inceleyen matematik dalina verilen adur. Ozetle Anaiitk Ge ‘metry! geometnik kavramlarin cebirsel yolla agik- lanmasi olarak tart edebilii2. Anaittk Geometr, Fransiz matematikcisi ve fiozotu ‘olan Rene Descanas (1596 , 1650) tarafindan kurt mustur Daha sonra galistirlen sistemlerden en cok kullant lan dik koordinat sistemine Dekart isminden dolay! kartezyen koordinat sistemi denmisti. ANALITIK DUZLEM Bir duzlem dzerinde dik kesigen iki sayt dogrusunun olusturdugu sisteme dik koordinat sistemi, koordinat sisteminin Gzerinde bulundugy dizieme de analiti duzlem veya koordinat dazlemi denit, ¥ (ona b +Nab) a Xe yatay eksen, apsis veya ox eksen ¥ ye digey eksen, ordinat veya oy ekseri, bu eksenlerin kesisikleri noktaya ise baglangig nok: tast (orn) deni Analtk dizlemdeki her noktaya Fx A kimesinin bir eleman (Ree! says iki), R x R kimesinin her ele- manina dizlemde bir nokta kargihk gel. Yani daz: lemde bir A noktasina (ab) sia iki Kargiik goi- ee tale ey eee epee eee noktasinn ordinati dent. Dolaysiyia bu nokta A(a,b) sektinde gbsteriir. x ekseni dzerindeki noktalann ordinat str. A(@.0) Gib. y ekseni izerirdeki noktalann ise apsisi strc. 80, 6) gibi Koordinatsistemini olusturan eksenler anaiik ddzle ‘mi 4 bolgeye ayin. weoge | Loom x<0 10 yoo yo ORNEK: AZ, 3). B12). Cl dzlemde gosterelim, =1), (3, -2) noktatarn oz: ORNEK: ‘A(-2a, Sb) noktasi analitk dizlemin 3. bolgesinde olduguna gore, (a, ~4b) hang! bélgededir? Gezum: A(-2a, Sb) noktast 3, bélgede oldugundan ~2a<0 ise a>0 3b<0 ise b0 ve 2m<0 dir Buradanm>-3 ve m<0 bulunur Dolayisiyla -30 dir ax-6 xe4 x>-3 Bexcd O halde bu sayilar, -2,-1,0,1, 2,3, olarak bulunur ORNEK: (a, m—5} ve Rim +2, ~2) noktalan ayn halgada bulundukiarina gére, m nin bulundugu aralig: bu- lunuz. Gézim: ‘Annoktasinin apsisi pozitif oldugundan m+2>0 ve m>-2 dit B noktasinin ordinat negati. m-5<0 ve m<6 dit. Buradan -20 ve d<0 dir Buna gore, C{c~ a, b + 2d) noktasinda c~a>0 dit Cunkil ¢>0 ve -a>0 b+ 2d<0 dir Cankab<0 ve d<0 © halide, C(o - a, b + 2d) = C+, -) oldugundan noktasi 4, bélgededi iki NOKTA ARASINDAKi UZAKLIK a) Apsisleri veya ordinatlan eit olan nokta- lar arasindaki uzaklik y Apsisiori esit olan iki nokta e| sue) arasindaki uzaklik e-b — Alab) ve Bla.c) noktalan icin, oL--/asy oma fp | eatzle oe y Ordinatian egit olan iki nokta arasindaki uzakik, Mae) ___ 806) Ala.) ve B(b.c) noktalan Sore | gin, 4 geatarneomteg WABI =Ib-al | dic b) Farkit iki nokta arasindaki uzakik ‘A(x, Y4) Ve BX, ) Noktalan!verisin. [AB] nin uzun lugunu hesaplayalim, Seklide gortldiga gibi ABC dik Uggeninde pisagor teoreminden IABI? = IACI? + IBCI2 IAB = (Xp — x4)? + Wo V4)? taBl= V(xe— xi F + (ye—ys dic. (%— ))? = (x, —x,)® oldugundan bu formal, ee laBi= V(x1— x2 F + (yi yee rarest sekinae de gostentr Bundan sonra iki nokta arasindaki uzakliklart bu for- mille bulacadi ORNEK: A(-2, 1) ve B(2, 4) noktalan arasindaki uzaklijy bulunuz.