SIHH TESSAT, YAMUR ,LPG, DOALGAZ A- GENEL ESASLAR : SIHH TESSAT PROJE ESASLARI 1- izim kalem kalnlklar Pis

su borular Souk su scak su borular Cihazlar Mimari proje : 0,8 1,0 : 0,3 : 0,4 0,5 : 0,12 0,2 mm mm mm mm,

2 Shhi tesisat proje hazrlama esaslar ak emas, 1 Proje n sayfa dizayn Yaz standard 0,4 mm Proje sorumlusu proje tantm yaplacak Arsa ve mal sahibi bilgileri olacak 2 Vaziyet plan ve kesit Yn belirtilecek izgi standard 0,2 mm Yaz standard 0,3 mm Binann 1/500 lekli plan ve kat saysn belirten kesit Varsa kanalizasyon balant durumu ve kot belirtilecek Kanal yoksa fosseptik yeri, balants, kotu belirtilecek Bina pis su tesisat kanal veya fosseptie ana rgar ile balanacaktr 3 Temel plan Temel plan 1/50 lekte, 0,20 izgi, 0,40 yaz standardnda olacak Kanal ana rgar balants bz ise 0,8 kaln izgi zerine 0,2 ince izgi olacak Kanal ana rgar balants PVC ise ba taraf muflu 0,8 kesikli izgi olacak Pis su kolon hatlar numaralanacak ( P1 P2 P3 gibi) Pis su yatay kolonlarda eim mmknse % 2 alnacak Rgarlar numaralanacak ( R1 R2 YR1 - AR gibi) Rgar tasarmnda kotlama yaplacak Rgar balant pis su borular eimi verilecek Rgar giri ve k boru aplar yazlacak 4 Kat planlar Pis su dalm tavandan olmas halinde temel plan istenecek 1/50 Mimariyi ilgilendiren detaylar izilmeyecek, slak hacimlerin kaplar ilenecek Pis su boru tesisat Sarf Birimi (SB) ne gre hesaplanacak aplar ilenecek Tavanda datmda birleim yerlerine yakn temizleme kapa konacak Bodrumda su deposu ve hidrofor varsa 100 x 100 x 90 cm boyutlarnda pis su ukuru yaplacak bodrumda ki yer sifonlar ap 70 borularla buraya balanacak Pis su ukuruna dalg pompa seilecek 2 galvaniz boruyla rgara balanacak Bodrum otopark olacaksa giri boyunca zgaral su gideri yaplp pis su ukuruna irtibatlandrlacak. Otopark tamamen kapal ise havalandrma hesaplanp projelendirilecek. Havalandrma doal veya cebri olabilir. Doal havalandrmada karlkl eit datlm aklklar braklacak. Bunlarn birbirine uzaklklar yer stnde 35

yer altnda 20 m den fazla olamaz. Bu aklklarn kesiti park bana 0,006 m2 olmaldr. Kk garajlarda park alan bana kapda 150 cm2 boluk braklmaldr. ASHRAE standard doal havalandrma iin park alannn % 2,5 5 serbest akl art komaktadr. Yap inaat alan 800 m2 ve zeri ise snakta mekanik havalandrma yaplacaktr Kat planlarnda mahal adlar yazlacak Temiz su tesisat borular Yk Birimi (YB) esasna gre hesaplanp ilenecek 5 Kolon emas Kolon emasnda cihazlarn yerden ykseklii tablo halinde verilecek Kat plan, mekanik tesisat cihaz ve boru tesisat balant sras kolon emas ile ayn olmaldr Banyo demesi dk ise yeterli ksm 40 cm dk gsterilecek Yamur suyu ve pis su tesisat birletirilmeyecek 6 Cihazlarn yerleimi 7 Kolon ve kiri detay izimleri Metrajlarn doru kmas iin yap kolon kiri detaylar incelenmeli 8 Temiz su tesisat tasarm Standart dairelerde boru giri ap alnacak Temiz su ve scak su tketim hesab yaplp pik tketim tespit edilecektir 9 Pis su tesisat borular tasarm Bina iinde yatay pis su borularna normal olarak %2 eim verilecek 10 Szdrmaz fosseptik yeri tasarm detay ve izimi 11 Yamur suyu yeri tasarm hesab ve izimi at izdm alannn her m2 iin, 1cm2 dere, 0,75 cm2 ini borusu n grlr Bina iindeki aydnlk ve klklarn en alt kotunda sifon konulacak 12 Yangn tesisat tasarm hesab ve izimi Bro i han sosyal tesislerde mutlaka yangn tesisat yaplacak Her kata en az bir yangn dolab koyulacak ve su deposuna balanacak Depo minimum 15 m3 olacak bodrumda veya terasta konumlandrlabilecek Bodrumda ki depo iin pompa ve elektrik jeneratr koyulacak 13 Hidrofor hesab yaplmas ve yazlmas 14 Shhi tesisat rapor sayfa tasarm 15 Shhi tesisat cihazlarnn izimi 16 Mekanik havalandrmal snak projesi 17 Asansr avan projesi 18 Is yaltm projesi

1- MALAT VE MONTAJ DETAYLARI : 1.1- Projelere, detaylara, birim fiyat tariflerine ve teknik artnamelere ilave olarak, standart dahilinde mteahhit aada aklanan hususlar yerine getirecektir. 1.1.1- malat projeleri, imalatnn ll, lekli teknik resimlerini, tamamlayc eleman ve aksesuarlarn ll olarak ieren kataloglarn ihtiva edecektir. Bunlarn ierisinde; ana llerini, balca elemanlarn ve bunlarn birlemelerini gsteren tarif edici literatr ve karakteristikleri mevcut olacaktr. Pompalar iin karakteristik erileri verilecektir. 1.1.2- Mteahhide verilecek yerletirme plan kesitleri ve montaj detaylar belirli hacimde borular, cihazlar ve yap elemanlarn, bunlarn balant ekillerini, aralarndaki aklklar, planda, kolon emasnda ve kesitte yeterli aklkta gsteren teknik resimleri ihtiva edecektir. Montaj detaylar, idarenin verdii ana projelerin teferruatl olarak aklanmas iin kontrollke talep edilebilir. Normal olarak boru montaj detaylar, yalnz borularn toplu olarak bulunduu noktalarda istenecektir. 1.2- malat projesi gerektiren herhangi bir cihazn montajna balanmadan evvel mteahhit imalat projelerini idareye vermi ve bunlar idarece onanm olacaktr. 2- TANITMA, LETME VE BAKIM EL KTABI : 2.1- Mteahhit 5 nsha kitap eklinde ciltlenmi olarak el kitab hazrlayacak ve idareye teslim edecektir. El kitab aadaki bilgileri ihtiva edecektir. 2.1.1- Her bir sistemin basit tarifi, bakm ve iletme esaslarnn izahn, 2.1.2- Tehizat detaylarnda, kontrol emalarnda ve kontrol cihazlarnn elektrik emalarnda gsterilen sistemin fonksiyonel paralarnn imalat tarafndan verilen para listelerini ve bu listelerde sistem, para, model numaralarn, imalat detay numaras ile bir yllk alma iin tavsiye edecei yedek paralarn listesini, 2.1.3- Her bir vanann yapaca vazifeyi, yerini ve plaka numarasn belirtir tablolar, 2.1.4- Her tip cihazn bakmyla ilgili bilgileri, 2.1.5- Her tip cihazn muhtemel arzalar ve bunlarn tamiriyle ilgili bilgileri, 2.1.6- Her tip cihaz iin en yakn mahalli satn alma, bakm, tamir ve yedek para servisinin firma ad, adresi ve telefon numaras, 2.1.7- Otomatik kontrol emasnda, elektrik tesisat donatm emasnda ve projelerinde mevcut her bir tehizat elemann tarif eden ileyiini aklayan imalat katalog veya bilgileri, 2.1.8- Projelerde mevcut dier cihazlara ait elektrik motorlarnn yardmc rle, uzaktan kumanda, kilitleme, koruyucu rle vb. tehizatn gsteren monte edildii ekliyle hazrlanm elektrik donatm emalar. 2.2- Mteahhit anlan bilgilerin tamam olup olmad hususunda kontrol tekilatyla temaslar yapacak; son durumuyla el kitabnn fihristini hazrlayacak ve idareye onanmak zere yazyla verecektir. Onanl fihristin bir kopyas kitapta bulunacaktr. 2.3- Btn el kitabnn muhtevas geici kabulden drt hafta evvel idareye teslim edilecektir. 2.4- Emniyet ile ilgili uyarlar erevelenmi ve byk harfler ile yazlm olarak grlebilir bir konumda yer almaldr.

3- HAVALANDIRMA BORU VE APKALARI : 3.1- Pissu havalk borular, at zerine kadar kartlarak, havalandrma boru ve apkasyla tehiz edilmi olacaktr. Havalk borusunun aty delen ksmnda boru evresi suya kar izole edilecektir. 4- HENDEK DPLERNN DZELTLMES : 4.1- Hendekler borularn gei seviyesinden aa derinliklerde, makine ile kazlmayacak ve dipleri elle istenilen seviyeye kazlarak getirilecek, bylece borularn altnda yumuak toprak bulunmas nlenecektir. 4.2- Boru donanm denendikten ve kabul edildikten sonra boru ekseninden altta kalan dolgu malzemesi el tokmaklaryla tamamen sktrlacak. Dolgu malzemesinin boru tecridini (varsa) bozmayacak ve borularn hasara uramasna veya eilmesine sebep olmayacak ekilde ve evsafta doldurulup sktrlmasna dikkat edilecektir. Byle hallerde boru ve muflarn st seviyesinden yukarya kadar dolgu malzemesi olarak toprak, 20 mm byklkte krlm malzeme veya kum kullanlacaktr. B- TEMZ SU TESSATI : 1- GENEL ESASLAR: Temiz su tesisat; borular, armatrler, su sayalar, temiz su deposu, hidrofor tesisat, boyler, akmlasyon tank, termosifon ve ofbenler, havalk ve basn reglatrlerinden oluur. 1.1- Temiz suyun kirlenmesini (kontamine olmasn) nlemek zere standartlarda, tzklerde, ynetmeliklerde veya belediyelerce hazrlanan ynetmeliklerde mevcut mevzuata uyulacak, tesisat buna gre yaplacaktr. 1.2- Temiz su tesisat d duvarlarn iinden veya yzeylerinden geirilmemelidir. Gerekiyorsa tesisatn yaltm dnlmelidir. 1.3- Temiz su tesisat dona kar korunmu olmal. 1.4- Hava ceplerinin bulunduu ksmlara hava tahliye cihazlar konacaktr. Bu hava tahliye cihazlar en yksek noktalarda olacaktr. 1.5- Tesisat, ilgili mhendisin onay alnmadan kolon, kiri ve perde gibi tayc elemanlardan geirilmez. Sistemin boaltlmas iin en alt noktada boaltmn musluu bulunmaldr. 1.6- Projede gsterilen yerlerde ve shhi tesisat cihazlarna ayrlan en son branman noktasnda vanalar kullanlacaktr. (Son branman noktasnda grup halinde cihazlar bulunmas halinde tek bir vana kullanlacaktr.) 1.7- Her bir scak su gidi ve sirklasyon dn ana borusuna ve her bir kolona, vana konacaktr. 1.8- Scak ve souk suyun bir arada bulunduu durumda scak su her zaman sola gelecek ekilde dzenlenmelidir. 1.9- Temiz su tesisat TS 828 Binalarda temiz su tesis kurallar standardna tamamen uygun olacaktr. 1.10- Kullanlacak borular ve ekleme paralar galvaniz veya plastik esasl olacaktr. Galvanizli borularn kaynakla birletirilmesi doru deildir. Plastik borular ayn anma apnda elik boruya gre daha az i apa sahiptir. Plastik boru seerken boru i apna dikkat etmek gerekir. (TS 274-11451)

Plastik temiz su boru balantlar: a) zlemez balantlar; 1. Termoplastik kaynak 2. Muflu yaptrma 3. Yaptrma fittings b) zlebilir balantlar; 1. Flanla 2. Yaptrma muflu temper dkm veya pirin rekorla balant 2- ME VE KULLANMA SUYUNUN TEMN, DEPOLANMASI VE ARTLANDIRILMASI : 2.1- Mteahhit; ime ve kullanma suyu olarak temin edilecek suyun (birka varyant olabilir) aada aklanan niteliklerini proje yapmnda gz nne alnanlarla karlatrarak temini, depolama ve artlandrma ynlerinden bir tadilat gerekiyorsa bunlarn ana hatlarn, tadilat gerekmiyorsa projelerin uygun olduunu belirtir neri raporunu en ksa zamanda idareye yazyla verecektir. 2.1.1- Temin edilecei kaynak, 2.1.2- Temin edilebilecek saatlik ve gnlk miktar (m3/h ve balant ap olarak), 2.1.3- Balant (veya kaynak) noktasnn bina sfr kotuna nazaran kotu ve normal debide normal basnc (mss olarak), 2.1.4- Kesintili veya devaml oluu, kesintili ise normal kesinti rejimi (gnlk, haftalk ve aylk), 2.1.5- Basn azalmas sz konusu ise normal debi iin normal basn rejimi (gnlk, haftalk, aylk ve yllk), 2.1.6 a- Sertlik derecesi (Fransz sertlik birimi olarak), sertliin deimesi bahis konusu ise normal sertlik rejimi (yllk), 2.1.6 b- letkenlik derecesi (mikrosiemens/cm olarak = S/cm), iletkenliin deimesi bahis konusu ise normal iletkenlik rejimi (yllk), 2.1.7- Biyolojik, fiziki ve kimyevi dier bileenleri zellikle demir iyonu, 2.1.8- Mahalli mevzuatn ilgili ksmlar veya tamam, 2.1.9- (2.1.1 ila 2.1.8) maddelerinde belirtilmi hususlarda yakn gelecekte vukua gelmesi muhtemel deiiklikler; ihtimalin dayand mesnetler hakknda saptayc belge veya raporlar ve gerekli bulunacak dier bilgiler, 2.2- (2.1) Maddede belirtilen hususlar saptayc belge ve raporlar, numune alma, lme, deneme, analiz gibi safhalar eksiksiz kapsayacak ekilde temin edilmi olacak ve tadilat projeleriyle veya raporla birlikte idareye verilecektir. 2.3- Suyun kesilmesi hallerinde tesisi beslemek zere bina at arasna, bina giriine yakn teknik merkez veya yaknna basnlandrmann msait olduu yere, su deposu konacaktr. Depo konmadan evvel monte edilecei yeri, kapasitesini ve konumunu ayrntlaryla belirten proje idarece onanacak, bu projede tesisin statik sorumluluunu tayan teknik elemann da imzas olacaktr. 2.4- Su basncnn kifayetsiz olmas veya yap ihtiyac iin hesaplanan su kapasitesinin fazla olmas hallerinde zemin veya bodrum katta veya toprak altnda temiz su iin ii dersiz fayans kapl betonarme veya paslanmaz elik satan imal edilmi bir depo ina edilecek ve hidroforla basnlandrlacaktr. Tesisat onanl projesine ve detaylarna uygun olarak yaplacaktr.

2.5- Suyun ksmen veya tamamen klorlanmas gerekiyorsa, projeye klorlama cihaz ilave edilecektir. 2.6- Suyun ksmen veya tamamen yumuatlmas gerekiyorsa, projeye su yumuatma cihaz ilave edilecektir. 2.7- Suyun ksmen veya tamamen filtreden geirilmesi gerekiyorsa, projeye filtreleme cihaz ilave edilecektir. Su filtresi olarak, kum filtresi gibi adsorbsiyon prensibi ile alan filtreler kullanlacaksa, yatak gei hz, en ok 20 m/saat olmaldr. 2.8- Yzme havuzlarnda gerekli zel filtreleme ve artlandrma cihazlar bu gibi tesislerin projelerine ilave edilecektir. 2.9- me ve kullanma suyu iin hesaplanan suyu basnlandracak hidrofor sisteminde, asl pompa olarak seilen pompalarla e bir pompann yedek olarak planlanmas gerekmektedir. 2.10- Direkt ehir ebekesine balanan hidroforlarda giri basncnn 1 bardan daha fazla dalgalanmamas ve 0,5 bardan daha dk olmamas n arttr. Hidrofor besi suyu tesisat ap, hidrofor alrken de bu basnc salayabilecek byklkte seilmelidir. 2.11- Bir depodan su alarak alan hidrofor sistemlerinde su, depodan kendi arlyla pompaya doru akabilmelidir. Seilen hidrofor tipine uygun olarak, emme artlar tetkik edilmeli, depo-hidrofor yerleim ve emi az konumu tespit edilmelidir. 2.12- Emi yapan hidroforlarda, hidrofor tip, pompa says ve yerleim konumuna uygun olarak armatr donanm tespit edilmelidir. 2.13- Montajda dikkat edilmesi gereken bir husus da hidroforun kuru almaya kar korunmaya alnmasdr. Pompalar hibir suretle kuru altrlmamaldr. Seviye flatr veya seviye kontrol elektrotlar kuru almay nleyici bir tedbir olarak ska uygulanan yntemdir. 2.14- Hidrofor varsa hidrofordan sonra, yoksa su saatinden sonra bir basn reglatr konulmas tavsiye edilir. 2.15- Yksek binalarda her hidrofor zonunun knda basn sabit tutucu vana ve son iki kat dnda btn kat girilerinde basn drc vana olmas tavsiye edilir. 2.16- Temiz su tesisat dz olmal ve yatay gidilerde hava tahliyesi iin gidi ynnde hafif bir eim verilmelidir. 2.17- st ste geirilen yatay boru demetlerinde yzeyde youan suyun alttaki borulara zarar vermemesi iin souk su borusunun en alttan geirilmesi tavsiye olunur. 2.18- Temiz su kolonlar son yatay kat ayrmndan sonra 40-50 cm daha devam ettirilerek hava toplanmas iin bir hacim yaratlmal ve ok alclar konmaldr. 2.19- Temiz su tesisatnda dey sistem uygulanmal ve dey tesisat aftlar yaplmaldr. Borular bu aftn iinden geirilmelidir. 2.20- Yatay kat temiz su datmnda borular mmknse yan duvarlardan geirilmeli, kesinlikle tavan yada demeden geirilmemelidir. 2.21- Temiz su devrelerinde genel kullanm amal olan yerlerde hijyen artlarna uygun vana ve armatrler kullanlmaldr. 2.22- ebeke basnc yeterliyken hidroforun devaml devrede kalmasn nlemek iin by-pass edilecek ekilde ekvalfli bir ara balant yaplmaldr 2.23- Hidroforlarn, basnl su depolama tanklar membranl, kompresrl veya hava tpl olmal, tankn hacmi; pompalara saatte en fazla 40 alt yaptracak ekilde seilmelidir. Besi suyu deposu hidrofor seviyesinin altnda ise hava tp kullanlmamaldr 2.24- Vanalar vidal veya flanl balantl olacaktr. 2.25- Musluk ve bataryalar TS EN 200 e uygun olacaktr. 2.26- Basn drcler, akma basncn ayarlamak iin statik tipte, bir sistem veya cihazlar korunacak ise dinamik tipte olacaktr. Bamsz yaplarda dorudan ehir ebekesine balant yapldnda basn drc su saatinden hemen sonra monte edilir. Yksek

bloklarda ise her katn giriinde bir basn drc kullanlmas uygun grlr. Basn drc montaj pozisyonu nemli deildir. Sadece ak ynn gsteren oka dikkat edilerek balant yaplmaldr. 2.27- Eer sistemde basncn ani olarak ok fazla artmas durumunda veya suyun stlmas halinde sisteme emniyet ventili konulmaldr. - Yksek yaplarda tesisatta statik basnlar ve musluklarn akma basnlar alt ve stten snrldr. - Normal musluklarda akma basnc 1 bar ( 10mss ) ve statik basnlar alt snr 1 bar st snr 4 bar mertebelerinde olmaldr. - Yksek binalarda hidrofor kna mutlaka basn sabit tutucu monte edilmelidir. - Souk ve scak kullanma suyu sistemleri arasnda basn dengelenmelidir. Aksi halde bataryalarda nemli basn farkllklar oluur. Souk su ile scak suyun birbirine karmasna neden olabilir. - Yksek yaplarda temiz su tesisat tek zonlu ve tek kademeli yaplmamal, zira armatr ve cihazlarda ok yksek statik basn etkisi olmaktadr ve cihazlarn bu basnca dayanmas zordur. - Bu nedenle yksek blok dey dorultuda zonlara blnr. Bu blnme btn tesisat iin geerlidir. - Yksek blokta basn zonu maksimum her 20 katta ( 60 metrede ) bir oluturulur. - Her tesisat katndan aa ve yukar dorultuda 10 ar kat ykseklikte dey zonlarla beslenebilir. ki musluun akma basnlar arasndaki fark 10 katla ( yaklak 3 bar ) snrlandrlmtr. - Her zonda son kat veya son iki kat hari btn katlara basn drc vana konulmaldr. - Su basncnn yetersiz olduu yerlerde wc rezervuar baslar ve gazl ofbenler altrmak mmkn olmaz. - Scak su tesisat da tpk souk su tesisat gibi zonlarla beslenir. Ancak scak su tesisat borularnda genleme meydana gelecei iin bunlar kompansatrlerle giderilmelidir. 2.28- Temiz su tesisatnda bulunan bas rezervuarlar, otomatik kapama vanalar ve kresel vanalar gibi ani kapayan musluk ve vanalar, sistemde su kou ad verilen bir basn dalgas yaratrlar, buna boru uzunluu, boru ap kkl ve su hz da eklenebilir. Su kounun nlenmesi iin sisteme konulan basn drcler etkili olamad taktirde ok absorberleri ( diyafram-yay ) sisteme konmaldr. Bu cihaz statik basncn 4-7 bar arasnda olduu blgelerde en iyi alr. Bu cihazlar darbeye neden olan armatr veya cihazlara yakn monte edilmelidir. En iyi sonu absorberin dik pozisyonda montajndan elde edilir. 2.29- Boru tesisat boaltlabilir olmaldr. 2.30- Kesme vanalar - Datm hattnda ve kolondan ayrlmalarda - Islak hacimlere girilerde - Donma tehlikesi olan boru hatlarndan nce - Scak su reticilerinden nce - Klozet rezervuarlarndan nce - Lavabo bataryalarndan nce 2.31- Cekvalfler - Su sayalarnda - Pompalardan sonra - Boyler ve termosifonlardan nce

2.32- Emniyet ventili - Boylerde - Hidroforlarda 2.33- Basn drcler - Ana girite su saatinden sonra - Basn dalmna gre ok katl yksek yaplarda belli katlarda 2.34- Havalklar - Kolonlarn st ucuna yerletirilir. 2.35- ok Absorberleri - Kolon borular en st ucuna 2.36- Tesisatta grltnn snrlanmas iin ncelikle su hznn kolon ve datm hatlarnda 1.5 m/sn deerini amamas gerekir. Temiz su tesisatnda oluan sesin ana nedeni genelde su hznn fazla olmasdr. 3- SU SAYALARI : 3.1- Su sayalar: Mahalli belediye veya suyun satn alnd idarenin ynetmelik veya bilinen usul ve kaidelerine uygun bir yere monte edilecektir. 3.2- Sayacn monte edilecei yerin; donma, arpma, titreim gibi zararl tesirlere, ilgili olmayan ahslarn mdahalesine ve su altnda kalmasna imkan vermeyecek, okunmas kolay olacak ekilde yapnn giriine yakn duvarlara gelecek ekilde seilmesi veya bu hususlarda uygun tedbirlerin alnmas salanacaktr. Sayalar tesisata bozulduklar zaman tamir iin yerinden sklebilecek ekilde balanr. 3.3- Sayatan evvel bir vana (Belediye veya idarece mecburi kesme yapmak zere konacak olana ilaveten) ve tercihen pislik ayrc, sayatan sonra bir geri tepme ventili ve boaltma tertibatl bir vana konacaktr. Boaltma veya arza hallerinde saat mahalline akacak suyun iyi bir ekilde drenaj salanacaktr. 3.4- Projede aksi belirtilmemise saat boru apna uygun apta olacaktr. 3.5- Su sayacnda basn kayb 0,5 bar (=5 mss) deerini gememelidir. 4- SICAK SU HAZIRLAYICILAR : 4.1- BOYLERLER : 4.1.1- Boylerlerde souk su giriinden evvel kapama vanas, scaklk gstergesi, termostat, scaklk duyar eleman ve geri tepme ventili konacak, ayrca emniyet ventili ve boaltma vanas ile cihaz donatlacaktr. 4.1.2- malat firmann aksine bir gr yok ise souk su girii, boylerin alt tarafndan; sirklasyon dn boylerin orta noktasndan veya souk su besleme borusu giriinden; scak su k borusu ise boylerin st tarafndan balanacaktr. 4.1.3- Buharla stlan boylerlerde mutlaka, (900-700C) scak suyla stlan boylerlerde ise idarenin onay ile scaklk ayar reglatr (termostatik vana) kullanlacaktr. 4.1.4- Eer stma kzgn su ve buhar ile yaplyor ise serpantinli boyler tercih edilmelidir.

4.2- TERMOSFONLAR : 4.2.1- Bakr borulu termosifonlarn tesisattaki su basncna maruz kalmamas iin gerekli tedbirler alnarak scak su k borusunun uzants, havalk borusu olarak rezervuar zerine kadar uzatlm olacaktr. (TS 733) 4.2.2- Gaz yal ve ift cidarl kat yaktl elik termosifonlarn tesise monte edildikleri yerde iletme basncnn dayanma basncn gememesi iin emniyet ventili kullanlacaktr. 4.3- OFBENLER : 4.3.1- ofbenlerin gerek cihaz gerekse montaj ve iletmeleri ynnden TS 615e uygun olmalar salanacaktr. Ak yanma odal ve doal gazl ofbenler mutlaka bacaya balanmaldr. Baca olmayan yerlerde ise kapal yanma odal (hermetik) tipler kullanlmaldr. Gazl ofbenler banyo gibi i hacimlere konulmamaldr. ofbenler elektronik veya pilot alev atelemeli olabilir. Yanmann devam salanmas ve alev snmezse gazn kesilmesi gvenlik altna alnmaldr. Pilot alevli sistemlerde ift metal bir termostat pilot alev snnce beslemesini kesmelidir. Baca gaz k olmazsa gaz beslemesi kesilmelidir. Ayrca baca gaz akm sigortas bulunmaldr. Scak su kullanm olmadan gaz vanas almamaldr. 4.4- GNE ENERJL SICAK SU ISITICILARI : - Gne enerjili scak su stclar TS 3680 - Doal dolaml sistem genelde konutlarda kullanlr. 6 kollektrden fazlasnda bu sistem tavsiye edilmez. - Zorlamal Dolaml ( pompal ) sistemde fark ( diferansiyel ) termostat bulunmal. Bu sistemde en fazla 50 kollektrlk grup yaplmas tavsiye edilir ve ekonomik bulunur. - Is depolama tank, gneli su stc yzey net alannn her metrekaresi iin en az 40 lt olmaldr. - Pompalar gidi hattna ve devrenin en alt noktasna yerletirilmeli, pislik birikmeleri nlenmelidir. - Doal dolaml sistemlerde ters dolam nlemek iin depo, toplayc yzey st noktasndan en az 30 cm yukarda bulunmaldr. - Gne enerjili scak su stc depo balant borularnda dirsek ve aa eimlerden mmkn olduu kadar kanlmal, borular su ak ynnden ykselen eimle ekilmeli, yn deitirmek iin verilecek eriliin yar ap en az boru apnn 1.5 kat olmaldr. - Depo scak su girii deponun en alt noktasndan yaplmal, ayrca depo ierisi souk su girii karsna souk suyun aniden ykselmesini ve tabakalamay bozmasn nleyecek apka yerletirilmelidir. - Gne enerjili scak su stclarnn tmnn ya da yalnz toplayc yzeyin atya yerletirilmesi durumunda at szdrmazln salayacak nlemlerin alnmas gerekir. - Gne enerjili scak su stclar alma basnc, ebeke basncna uygun olmadndan sisteme rezervuar ilave edilerek s depolama tank souk su girii buradan yaplmaldr. - Depo s kayplarn azaltmak iin 5-10 cm kalnlnda teknie uygun olarak yaltlmal, d etkenlerden korunmas iin galvanizli sac ile kaplanmaldr. - Kapal devre alan gneli su stc sistemlerinde hava tp ile genleme deposu arasndaki kod fark pompa basma yksekliine eit olmaldr. - Gne enerjili scak su stclar sistemde su yokken mmkn olduu kadar gne altnda braklmamaldr.

5- DENEMELER : 5.1- Btn boru donanm monte edildikten sonra cihazlar, armatrler ve basn drcler monte edilmeden evvel sistem basnl suyla kuvvetlice aktlarak temizlenecek suyla doldurulup asgari 10 at basn altnda 1 saat denecektir. 5.2- dare adna denemeleri yapacak heyetin beenip kabul etmesi halinde ancak denemeler ikmal edilmi olacaktr. Devreye kimyasal katlarak borularn korunmas temin edilecektir. 5.3- Denemeler tamamlandktan sonra cihazlar ve armatrler taklarak sistem, pislik, kir ve kalntlardan tamamen temizlenecektir. 5.4- Scak su sistemi; btn noktalarda devaml belirli scaklkta su bulunmasn temin edecek ekilde sirklasyon yaptnn grlmesi iin denenecektir. 5.5- Mahalli belediye ynetmeliklerine gre ilave denemeler de yaplmas gerekirse bunlar da yaplacaktr. D- KRL VE PS SU TESSATI : 1- GENEL ESASLAR : Atk sular, pis su ve kirli su (yamur suyu v.s.) dan oluur. Pis su tesisat ehir kanalizasyon ebekesine, yamur suyu ise ayr bir tesisatla toplanp ehir yamur suyu ebekesine balanr. 1.1- Btn yatay pis su ve kirli su borular aksi projede belirtilmemise kaynaktan itibaren metrede 10 mm. Alalacak ekilde meyilli deneceklerdir. Bina ii yamur ve pis su tesisatlar ayr olmaldr. Pis su kolonlarna kesinlikle yamur suyu balanmamaldr. Yatay kanallardaki hz en az 0,7 m/sn ~1 m/sn aras olmaldr. (TS 827) 1.2- Pis ve kirli su kaynaklarnn her birisine ayr sifon konacaktr. (Sifonlardan kanalizasyon koku ve gazlarnn geebilmesi su seviyesinde en az 6 cm. lik bir dme olduunda kabil olacaktr veya 60 mmSS den az bir emme veya basn sifonda gaz alverii yapamayacaktr.) - Pis su borularnn dondan korunmas ve arlktan ezilmesini nlemek iin genelde borularn ~0,8-1.2 mt derinlikte gmlmesi gerekir. 1.3- Bamsz havalandrma sistemi kullanldnda bu sistemde, bamsz havalandrma borularn aknts kirli veya pis su borularna doru olacaktr. 1.4- Borularn istikamet deiikliklerinde erilik yar ap byk olan eklenti paralar kullanlacaktr. - Temiz su balant hatlar kanalizasyondan en az ~ 1mt uzakta denmelidir. - Dikey pis su tesisat borular mmkn olduu artlarda atmosfere alarak at zerinden, bunun mmkn olmad durumlarda otomatik havalandrma apkas kullanlabilir havalandrlr.

10

1.5- Muflu demir dkm borularla dier borularn balantsnda muflu ksma kalafatlanan uygun malzemeden yaplm adaptrler kullanlacaktr. Bu adaptrlerin dier ular kurun borulara lehimli, elik borulara vidal, plastik esasl borulara lastik contal balantya elverili olacaktr. 1.6- Kirli ve pis su tesisat TS 826 konutlarda kirli ve pis su ile yamur sular tesisat hesap esaslar standardna gre hesaplanm ve TS 827 Konutlarda Kirli ve Pis Su ile Yamur Sular Tesis Kurallar Standardna uygun olarak projelenmi ve uygulanm olacaktr. 1.7- Btn deme szgelerinin st yz aksi projede belirtilmemise demenin bitmi st seviyesinden takriben 3 mm. Aada kalacak ekilde monte edilecek ve deme szgece doru akntl olacaktr. 1.8- Borularn; ak, bitirilmemi, zerinde allmakta olan veya balants yaplmam ular tapalanm bulundurularak temiz tutulmalar salanacaktr. 1.9- Btn istikamet deimesi yaplan noktalarda temizleme kapaklar konacaktr. Alabilir bir kapak olmadan deme altna konan temizleme kapaklarnn yerleri pirin bir snrlayc ile belli edilecek ve ematik olarak bir tabloda bu noktalar gsterilecek, bu tablo Tantma, letme ve Bakm El Kitabna konacaktr. 1.9- Grlt Pis su tesisleri, az grlt oluturacak (en ok 40dB(A)) veya ses ve grlty, evreyi rahatsz etmeyecek seviyede iletecek tarzda planlanmal ve uygulanmaldr. 1.10- tcler Mutfak artklar, p (sprnt), kat, vb. 'lerinin tlmesinde kullanlan tcler (deirmenler) vb. cihazlar, dorudan doruya pis su tesisatna kesinlikle balanmamaldr; ancak bu gibi cihazlarn, mutfak vb. hacmlara balanmas istendiinde bunlar iin zel bir pis su borusu (hatt) dzenlenmeli ve bu hat amur tutucudan geirildikten sonra pis su tesisatna balanmaldr. Balantnn ya ayrcdan nce yaplmasna dikkat edilmelidir. 2- DENEMELER : 2.1- Kaba tesisatn denmesini mteakip henz shhi tesisat cihazlar monte edilmeden tesisat kuvvetli su akntsyla temizlenecek, bundan sonra btn ak ular tapalandktan sonra suyla doldurulup szdrmazlk denemesine tabi tutulacak, grlen btn sznt ve hatalar dzeltilecektir. 3 kattan yksek binalarda bu deneme birbirinden ayr olmak artyla her kat iin tekrar edilecektir. Mesela zemin bir ve ikinci kat sonra 1 inci, 2 nci ve 3 nc kat, daha sonra 2 nci, 3 nc ve 4 nc kat gibi. 2.2- Btn pissu borularnn montajn takiben borulama sistemi 0 - 0.5 bar basnl havayla szdrmazlk denemesine veya duman denemesine tabi tutulacaktr. 2.3- Denemeler idarenin tayin edecei deneme heyetinin huzurunda yaplacaktr. 3- YA BENZN V.B. MADDELERN AYRILMASI : 3.1- Bina ierisindeki amarhane, mutfak, ya yakt kullanlan kazan dairesi, ya yakt tank odalarnn pis su giderleri mutlaka ya ayrcdan geirildikten sonra dier pis su giderlerine balanacaktr. 3.2- Mazot, benzin, gazya v.b. parlayc olan ve patlayc gaz teekklne sebep olabilecek maddelerin karmas muhtemel pis su giderleri de dier pis su giderlerine balanmadan evvel uygun ekilde tehlikesiz duruma getirilmi olacaklardr.

11

3.3- Zararl olabilecek nispette asit, alkali v.b. madde tamas muhtemel pis su giderlerinde de zarar verici tesirleri ortadan kaldracak tedbirler alnacaktr. 4- SIHH TESSAT CHAZLARININ PS SU VE KRL SU BORULARINA VE YIKAMA BORULARINA BRLETRLMELER : 4.1- Btn balantlarda, retici tavsiyesine uygun zel gei paralar ve birletirme yntemleri kullanlacaktr. 4.2- Hela ykama borular hela talarna zel macunla veya zel yaptrclarla ya da zel lastik contalarla birletirileceklerdir. 4.3- Pisuvarlar sifonlara zel macun veya zel yaptrclarla veya zel lastik contalarla birletirileceklerdir. 4.4- Tavsiye edilen zel birletirme paralar mutlaka kullanlacaktr. 5- KRL VE PS SU TESSATININ HAVALANDIRILMASI : 5.1- Kirli ve pis su tesisatnn havalandrlmas ve boyutlandrlmas hususlarnda TS 826 ve TS 827 de belirtilmi olan esaslara uyulacaktr. 5.2- Pis su tesisat havalk borularnn zerine havalandrma boru ve apkas konarak ular at zerine karlacak ve bylece pis kokularn at arasna yaylmas nlenecektir. at zerine karlamayan pis su tesisatlarnda at arasnda otomatik havalandrma apkas kullanlacaktr. (Souk atlarda havalandrma boru ve apkas at zerine karlmas art aranmayacaktr.) 5.3- Kontrolln msaadesi alnarak havalandrma borularndan yakn olanlar tek havalandrma boru ve apkasnda veya kagir ve zeri apkal bir bacada toplanmas ayan tercihtir. 5.4- at arasnn kullanlmas halinde at rtsne kadar olan ksmda da bina iinde kullanlan pis su borular ile kolon devam ettirilecektir. E-YAMUR SUYU TESSATI : 1- GENEL ESASLAR : 1.1- Btn yatay borular kaynaktan itibaren metrede 10 mm. den az olmamak artyla alalacak ekilde denecektir. 1.2- Borularn istikamet deitirmelerinde byk erilik yar apl eklenti paralar kullanlacaktr. 1.3- Muflu demir dkm borularla dier borularn balantsnda muflu ksma kalafatlanan uygun malzemeden yaplm adaptrler kullanlacaktr. Bu adaptrlerin dier ular kurun borulara lehimli, elik borular vidal, plastik veya asbestli imento borulara lastik contal balantya elverili olacaktr. 1.4- Btn teras szgelerinin st yz aksi projede belirtilmemise demenin bitmi st seviyesinden takriben 3 mm. aada kalacak ekilde monte edilecek ve deme szgece doru akntl olacaktr.

12

1.5- Borularn ak, bitirilmemi, zerinde allmakta olan veya balants yaplmam ular tapalanm durumda temiz tutulmalar salanacaktr. Ayrca bina iinden geen yamur borularnn en ksa mesafeden bir gidere balanmas salanacaktr. 1.6- Btn istikamet deimesi yaplan noktalarda temizleme kapaklar konacaktr. 1.7- Yamur suyu tesisat bina dna kadar pis su ve kirli su tesisatndan ayr denecektir. 1.8- Gerektiinde yamur suyu serbest olarak d sahaya drene edilecektir. Fosseptik olmayan tesisatta eer szdrma yaplmas dnlmyorsa bina dnda yamur suyunun srkleyebilecei yzc ve kc maddeler belirli tedbirlerle ayrldktan sonra kanalizasyona balanacaktr. 1.9- Fosseptik olan tesisatta yamur suyu ayr bir d boru ebekesinde toplanacak, pis ve kirli su kanalizasyonuna ancak fosseptikten sonra balanacaktr. Szdrma yaplan hallerde fosseptikten sonra da balanmayacaktr. 1.10- Yamur suyu tesisat TS 826 ve TS 827 ye uygun olarak hesaplanm, projelendirilmi ve uygulanm olacaktr. 2- DENEMELER : 2.1- Kaba tesisatn denmesini mteakip henz shhi tesisat cihazlar monte edilmeden tesisat kuvvetli su akmyla temizlenecek, bundan sonra deneme heyetinin nezaretinde btn ular tapalandktan sonra sistem atya kadar suyla doldurulup sznt ve hatalar grlrse dzeltilecektir. Yksek binalarda her kat iin ayr bir deneme bantsz olarak yaplacaktr. (2.2.1 de olduu gibi) F- STEDE TEMZ SU, KRL VE PS SU VE YAMUR SUYU TESSATI : 1- GENEL ESASLAR : 1.1- Rgarlara , drenaj ukurlarna, p, amur v.b. pislik tutuculara yaplan boru balantlar, montajdan sonra, su szdrmaz durumda olacaktr. 1.2- Btn borularn gzergah projede gsterilene uygun olacaktr. 1.3- Mevcut sistemlere balantlar (varsa), bahse konu mevcut sistemleri en az hasara uratacak ekilde yaplacaktr. 1.4- Balant yaplrken hasara uratlan mevcut sistemler veya yap elemanlarnda meydana gelen hasarlar, deitirmek veya yeniden yaplmak suretiyle idarenin kabul edecei ekilde tamir edilecek ve bunlar iin ilave bir bedel denmeyecektir. 1.5- Btn boru tesisat, hatalar olup olmad ynnden kontrol edilecek, denemeler veya montaj esnasnda grlecek btn hatal iler mteahhit tarafndan sktrlecek, tamir ettirilecek veya yenisiyle deitirilecek ve bunlar iin mteahhide ilave bir bedel denmeyecektir. 1.6- Btn borular ve eklenti paralar, iin geici kabulne kadar temiz olarak muhafaza edilecek, borularn henz balant yaplmayan ular tahta tapalarla tapalanm olarak muhafaza edilecek ve iin bitimine kadar tkanma veya kirlenmeye kar gerekli benzeri tedbirler alnm olacaktr. 1.7- Btn boru tesisat iyi bir temel zerine monte edilecek ve kmelere, oturmalara kar gerekli tedbirler alnm olacaktr. 1.8- Mteahhit, boru denecek hendeklerin diplerini boru seviyesine kadar ve boru alt ksmlarn tam destekleyecek ekilde sktrlm 20 cm. kalnlkta kumla rtecektir. Kumun seviyesi ve istikameti istenen boru seviye ve istikametine uygun olacaktr.

13

1.9- Hendeklere denen boru donanmnn boydan boya sert ve niform bir tayc tabakann arasnda kalmas temin edilmi olacaktr. 1.10- Boru deme ilemi srasnda hendeklerin; drenaj noktalar vazetmek, toplanma kuyular amak, pompalamak v.b. tedbirler alnmak suretiyle kuru kalmas ve boru birletirme ilemlerinin kuru olarak yaplmas temin edilecektir. 1.11- Ani yalar veya baka sebeplerle su basmas vukuunda, denme ilemi tamamlanmam ilerin suyun yukar kaldrma kuvveti sebebiyle hasara uramamas iin gerekli tedbirler alnm olacaktr. Boru hatlar ve yzmeye msait dier cihazlar kelepelenmek veya dier uygun tedbirler alnmak suretiyle su basknlarnda yukar doru hasl olacak kuvvetlere kar tespit edilmi halde bulundurulacaktr. 2- DENEMELER : 2.1- Kontrol elemanlarnn tetkikleri srasnda tamamlanmam bir sistemde veya bir ksmnda hatal grlecek yap eleman, boru, birleme noktas tespit konstrksiyonu bulunursa bu hatal i deitirilecek veya gereken ekilde dzeltilecektir. 2.2- Btn birleme noktalar muayene edilecek ve bu genel muayenede boru hattnn tamam olduu ve btn adam deliklerinde boru geilerinin grlebilir durumda olduu saptanacaktr. 3-RGARLAR : 3.1- Rgarlar asgari 100x100 cm. i lde olmaldr. Tercihen duvarlar en az 15 cm. kalnlkta beton olmaldr. 3.2- Rgar duvarlar tercihen betonarme yaplmal, st ksm adam delii asesine ve kapana uyacak ekilde ieri doru konik yaplmaldr. 3.3- Rgarlarn zemin ksm beton yaplmal, st yz boru deliklerine akntnn birlemesine ve meyile uygun ve sularn toplanmasna olanak vermeyecek tarzda kanal eklinde yaplmaldr. (Bu konuda tip detaylara uyulacaktr.) Borularn kesitlerine uygun yaplacak bu oluklarn meyli ve genilii balanacaklar borularn ap ve seviye deimelerine muntazam bir geile uyacak ekilde tertip edilecektir. 3.4- Beton temelin yaplmasnda detayda grlecek esaslara uyulacaktr. 3.5- Rgarlarn inas srasnda zemininden 40 cm. yukardan balamak ve 35 cm. aralklarla kapaa kadar devam etmek zere i duvar zerine ini merdiveni yaplacaktr. 15 mm.lik demirden yaplacak bu basamaklar duvara salam bir ekilde ankre edilmi olacaktr. 3.6- Rgarlarn adam deliklerine veya yamur zgaralarna gerekli benzeri yerlere, ilgili Trk standardna uygun ase ve kapaklar veya zgaralar temin edilerek, uygun seviyede monte edileceklerdir. 3.7- Rgar iilii su szdrmazln emin bir ekilde temin edecek tarzda olacak herhangi bir sznt fark edilirse kalafatlanacak, sznt kesilmezse sklp yeniden yaplacaktr. Bilhassa kanalizasyonda duvar ve temel betonlar tam prizini alncaya kadar su seviyesinin mmkn mertebe alakta tutulmasna veya abuk prizini alan beton kullanlmasna dikkat edilecektir. 3.8- HDPE rgarlar tam szdrmazln istenildii kanalizasyon ve yamur sular iin, HDPE / PP, TS.12132, DIN 16961, EN 155 standartlarnda olan HDPE / PP kanalizasyon, yamur suyu ve drenaj borular ve eklenti paralar ile birlikte kullanlacaktr. 3.9 Rgarlar ile HDPE / PP borular kaynakl yada contal olarak szdrmaz ekilde balanacaktr.

14

3.10 Rgar boyutlar, toprak cinsine , zerindeki trafik ykne, kapak st toprak ykne, yeralt su durumuna, toprak scaklna, rgar ekseni ile trafik yk arasndaki mesafeye gre belirlenecektir. 3.11 HDPE rgarlar donatl beton zemin zerinde yerletirilecektir. 4- BORU DENMESNDE KAZMA VE TEKRAR DOLDURMA LER : 4.1- Zemin seviyesinin altnda boru denmesinde; hendek diplerinin denecek boruya gre tesviye edilmesi; kenarlarnn intizaml yaplmas; doldurulan malzemenin kabul edilebilir zellikte seilmesi ve yanlarnn en az boru eksenine kadar kumla doldurulup sktrlarak deme esnasnda borularn sabit kalmas ve korunmas temin edilecektir. Boru denmesi esnasnda fazla miktarda hendein alm durumda kalmasn nlemek iin hendein kazlmas ve borunun denmesinin birlikte yrtlmesi ve alan hendein yaplan denemeler sonucu ksa bir zaman sonra kapatlmas salanacaktr. 4.2- Mteahhit, kazlan hendein kenarlarn, boru denmesine uygun ekilde dzelttirecek ve diplerini elle tesviye ettirecektir. Hendek diplerine; borunun d yznn 1/3 nn skca oturabilecei, 20 cm. ykseklikte elenmi kumun dzgn ve kenarlar muntazam olarak serilebilmesini temin etmek zere, gerekli ekilde, kavis verilecektir. 4.3- Boru tesisatnn denmi ksmnn denenmesini ve darece kabul edilmesini mteakip hendekler; darece kabul edilen dolgu malzemesi ile her iki yandan en fazla 15 cm. yi gemeyen katlar halinde dikkatlice doldurulup tokmaklanacak; sktrmaya boru zerinde 30 cm. ykseklikte skm toprak elde edilinceye kadar devam edilecektir. Bunun boru zerindeki 15 cm. ykseklikteki ksm ince elenmi kum olacaktr. Boruya hasar verecek tarzda bir dolgu yaplmayacaktr. Borularn birbirini kestii noktalarda alttan geen boru evvel konacak ve ikinci borunun seviyesine kadar yaplan dolgu tam manasyla sktrlacak, bundan sonra ikinci boru denecektir. Byle hallerde dolgu malzemesi; toprak, darece uygun bulunacak zellikte krma ta veya beton olacaktr. 5- ZEMN ALTINDA BORU DESTEKLENMES : 5.1- Mkemmel bir deme temin edilmesi iin gerekli grlen yerlerde boru hatlar iin beton yatak yaplacaktr. Beton yatan yapld yerlerde borularn kartrlmamas ve seviyenin kaybolmamas iin gerekli zen gsterilecektir. Beton yatak yaplmas esnasnda borularn yzmesi dolaysyla hasl olabilecek hatalarn nne geilebilmesini temine borularda gerekli ekilde bilezikleme ve kelepe ile tutturma ilemleri yaplacaktr. 5.2- Dolgu topraa veya yumuak zemine boru denmesi gerektiinde; darenin onayn alarak beton tayc ve destekleyici konstrksiyon yaplacak ve borular bu konstrksiyonun zerine denecektir. 5.3- Hendek dipleri yumuaksa; ya dolaysyla slanmsa; derin kazlma sebebiyle yumuak toprak dolgu yaplmsa; hendek derinlii 120 cm. den azsa veya kontrollke daha tayc bir durumda olmas talep ediliyorsa, bu durumlarda hendek diplerine elenmi krma ta veya stabilize malzemeden bir yatak yaplarak tam manasyla sktrlacaktr. 6- PS SU UKURLARI VE FOSSEPTK : 6.1- Fosseptikler, Umumi Hfzshha Kanununun 245 inci maddesi esaslarna gre tertip ve ina edilecektir.

15

6.2- Binalarn alt katnda bulunacak shhi tesisat ile fosseptiin kotlar arasnda byk bir mnasebet olduundan, shhi tesisat bulunan en alt kat ile fosseptii beraber dnmek ve pis sularn tabii bir ekilde defedilmesi iin elverili olacak kotlar tespit etmek gerekir. Bu husus, binann arsasn tetkik edip tatbikat projesini yapacak mteahhit veya tasarmc tarafndan incelenecek ve tatbikat projesi ile birlikte pis su projeleri de idareye onaylatlacaktr. 6.3- Fosseptikler esas itibariyle birisi byk ve dieri kk olmak zere iki blmeli yaplacaktr. Pis sular, evvela byk blmeye verilecek, blmenin su altndaki ksmnda bulunan deliklerden kk blmeye geirilecek ve buradan da bir T ile darya atlacaktr. Evvela byk blmeye gelen pis sularn iindeki yzc maddeler, suyun yzne kmakta ve yava yava ayrp ryerek tortunun byk ksm ukurun alt tarafna toplanmakta ve yal maddeler de suyun yznde kalmaktadr. kinci kk blmeye geen pis su iindeki az olan yabanc maddelerden, byk blmede olduu gibi yal olanlar suyun zerine kmakta ve dierleri de burada kmeye uradktan sonra yalnz su ksm darya gitmektedir. 6.4- Fosseptiklere giden pis sulardaki yabanc maddelerin ayrma ve kmesi iin bir zaman gemesine ihtiya olduundan, borularla gelen pis sularn yine olduu gibi srklenerek d borulardan darya gitmemesi iin blmeden ikinci blmeye gidiler, ne stten ve ne de dipten olmayp, su ksm yksekliinin tabandan itibaren 3/4 kadar ykseklikte braklacak deliklerden olacaktr. 6.5- Bununla beraber pis sularn muayyen bir mddet fosseptiklerde dinlendirilmesi de lazmdr ki, bu husus fosseptiklerin hacimleri ile ilgilidir. Byk fosseptiklerde pis sularn en az 24 saat kadar dinlendirilmesi, yani binann bir gnlk pis suyunu depo edecek hacimde olmas lazmdr. Kk fosseptiklerde ise 2-3 gnlk hacmi semek ihtiyaca kafi gelir. 6.6- Yaplan birok tecrbelere gre en baarl keltme ukurlar derinliklerinin 1,5 metre olduu anlaldndan, daha derin yaplmas halinde inaat masraf nispeten fazlalam olur, fakat kapasitesi artm olmaz. Derin bodrumlarn pis sularn fosseptiklere vermek iin bunlar da derin yapmak gerekir. Fakat her ne sebeple olursa olsun, fosseptiin stndeki toprak seviyesi ile fosseptik taban arasndaki yksekliin hibir vakit 6 metreyi gememesi gerekir. Zira normal pis su pompalar en fazla 6 m. den ekebilirler, daha derin yaplmad takdirde normal aralarla temizlenmelerine imkan hasl olmaz. 6.7- Kanlmaz bir sebeple 6 metreden daha derin yapld takdirde, fosseptiin muayyen vaktinde boaltlabilmesi iin zel pis su pompa tesisat yapmak gerekir. 6.8- Fosseptik projeleri yaplrken, bunlarn derinlii yani boluk ykseklii, su seviyesinin zerinde takriben 50 santim bir boluk kalacana gre hesap edilerek buna gre btn derinlik verilmelidir. Su seviyesi stnde daha fazla bir boluk yapmak gereksiz yere inaat masrafn arttrm olacandan, bu suretle masrafa sebebiyet verilmesi halinde bundan mteahhit sorumlu olacak ve gereksiz masraf bedeli mteahhide verilmeyecektir. 6.9- Fosseptiklerin muayene ve tahliye delikleri zerine toprak seviyesine kadar bacalar yaplacak ve zerine de kapaklar konacaktr. Bacalar, iine adam girmeye msait olacak ekilde en az 60x60 cm. llerinde olacak ve iine adam girebilmesi iin demir basamaklar yaplacaktr. 6.10- Fosseptie verilen pis sularn iindeki yzc maddelerin batmalar iin saniyedeki hzn 0,50 metreyi gememesi lazmdr. stenilen hzn muhafazas iin bir saat zarfnda fosseptie verilecek pis suyun beher metrekp iin 2/3 metrekare su yz bulunacak ekilde fosseptiin hesap edilmi olmas lazmdr. 6.11- Basit fosseptiklerden geirilen pis sular, her ne kadar gerek yabanc maddelerden ve gerekse zararl mikroplardan ksmen tasfiye edilmi ise de, bu gibi fosseptiklerden geecek pis sular hibir zaman temiz ve zararsz kabul edilemez.

16

6.12- kiz gzl fosseptiklere nispeten daha iyi bir tasfiye temini iin yaplan gzl fosseptikler de tpk evvelki prensiplere gre iler ve ina edilirler. Fakat 3 nc blmede de dinlenen pis sular daha iyi bir ekilde tasfiye edilmi olacandan, buradan geecek pis sularn zarar daha fazla azaltlm olur. Hastane ve sanatoryum gibi bulac hasta pisliklerini havi olan pis sular iin gzl fosseptiklere bir dezenfeksiyon gz de ilave etmek gerekir. Bu suretle blmden geen pis sular dezenfeksiyon gzne konacak maddelerden de geirilmek suretiyle zararsz bir halde ak dere veyahut hendeklere de verilebilir. 6.13- Fosseptikten kan pis sularn kimyevi bir maddeden geirilerek iyi ve tabii ekilde tasfiyesi ve mikroplarn zararsz bir hale getirilmesi ve fena kokularnn giderilmesi iin yaplacak filtrelemelerde her eyden evvel binann arsa vaziyetinin elverili bulunmas gerekir. 6.14- Bu filtrelemelerin tatbik edilmesi iin binann bodrum demesi ile filtrelerden kan sularn verilecei hendek, dere veya denizin su seviye mesafesi (Kot fark) en az 3,5 metre kadar olmaldr. Filtre ile hendekler v.b. arasnda denecek mecra borularnn en az % 1 eimden dolay husule gelecek kot farknn da evvelkine ilave edilmesi gerekir. 6.15- Zemin suyu seviyesi yksek olan veya zaman zaman ykselen yerlerde fosseptik yapmnda zemin suyunun ieri girmesine mani olacak tedbirler alnacaktr. G DOALGAZ , HAVAGAZI VE L.P.G TESSATI 1 GENEL ESASLAR : 1.1 Doalgaz tesisat TS 6565 (Gaz Datm ebekelerinde Basn Kayplarnn Hesaplanmas.) ve TS 7363 (Doalgaz Bina Tesisat Projelendirme ve Uygulama Kurallar.) standartlarna uygun olarak projelendirilmesi, mahalli belediye veya idarelerin karm olduu ynetmelik ve artnamelere uygun olarak imalatlarn yaplmas, muayene edilmesi. 1.2 Havagaz tesisat TS 1176 (Yaplarda Havagaz Tesisat Proje ve Uygulama Esaslar.) standartlarna uygun olarak projelendirilmesi, mahalli belediye veya idarelerin karm olduu ynetmelik ve artnamelere uygun olarak imalatlarn yaplmas, muayene edilmesi. 1.3 L.P.G. Tesisat TS 2179 standartlarna uygun olarak projelendirilmesi, mahalli belediye veya idarelerin karm olduu ynetmelik ve artnamelere uygun olarak imalatlarn yaplmas, muayene edilmesi. 1.4 Doalgaz , Havagaz veya L.P.G. Tesisat yakt temin edecek kurulu tarafndan muayene edilecek ve balant yaplabilecei, tesisin tehlikesizce alabilir durumda olduu hususunda rapor alnacaktr.( Bitirme Belgesi) Ancak yaplacak muayeneler 1.1, 1.2 ve 1.3 maddelerde zikredilen esaslar dahilinde olacaktr. 1.5.1 Doalgaz Bina i Tesisat: (TS 7363 Doal Gaz Bina i Tesisat Projelendirme Ve Uygulama Kurallarna uygun olmal.) Sva altndan doalgaz tesisat borusu denmez. Sva st hatlar duvarlara elik dbelli kelepelerle tutturulmaldr. Kelepeler yangna kar gvenli olmaldr. tesisat borular, tayc yap eleman olarak kullanlmaz. Bunlarn Dier borularn biriken youma ,sznt veya terleme sularndan etkilenmemesi iin dier borularn en stnde uygun bir seviyeye yerletirilmelidir. Gaz tesisat dier tesisatlardan en az 30 cm uzaa denmelidir. Duvar iindeki kanallardan geen hatlar kelepelerle tespit edilmeli ve stleri havalandrmaya uygun kapak veya zgaralarla rtlmelidir.

17

Gaz borular, kapal hacim iinden, kanal vb. iinden geirilmemelidir. Ancak tesisat kanal ierisinden geirildiinde bu kanal tam olarak havalanabilecek ebat ve boyutta olmaldr. Kalorifer kazanlarnn gaz besleme borusu dnda, kalorifer dairelerinden kolon vb. gaz borular geirilemez. Ancak zorunlu hallerde gerekli nlemler alnarak geirilebilir. Temel ve zemin zellikleri nedeniyle binann dilatasyonla ayrlm iki ksm arasnda farkl oturma olabileceinden, buralardaki gaz borular bu olaydan etkilenmeyecek ekilde kompansatr veya benzeri esnek balant eleman ile balanmaldr. Gaz borular balant elemanlaryla yaplm vidal balantlarda amacna uygun plastik esasl vb. szdrmazlk malzemeleri kullanmal veya szdrmazlk macunu ile keten kullanlmaldr. Bu malzemeler ilgili standarda uygun olmal.(TS 10944, EN 751-1, TS EN 751-2 ve TS EN 751-2) Gaz kolonlar, kolayca kontrol edilebilecek ve kolayca grlebilecek yerlerden geirilmeli. Servis girii olanlarda katlara kan kolon merdiven blmnden geirilmek zere denir. Ancak, kolon kapc odas ve snak ierisinden geirilmemeli. Her i tesisatta, sayalardan nce saya vanas ve gaz cihazlarndan ncede bir kapama vanas bulunacaktr.(Ocak veya frn gibi cihazlarn gaz balantlarnda boynet vana + hortum veya kresel vana + hortum eklinde balanmaldr.) Vanalar TS 9809 veya milletleraras kabul grm standartlara uygun kresel vana olmaldr. 1.5.2 Bina balant hatlar: Trk standartlarna uygun, elik veya PE boru ile denecektir. PE boru kullanlmas durumunda binaya 1 m kala elik boruya geilecektir . Bina d duvar ve demeden koruyucu borular kullanlmak suretiyle geirilmelidir, binann giriine en yakn, yeterince aydnlatlm, kuru, doal olarak havalanabilen ve tehlike annda kolayca ulalabilen bir yerden girmeli, buradaki gaz borusu ve ana kapama vanas hasara uramayacak bir biimde korunmu olmaldr. Kapama vanas kresel elik olmal (TS 9809TS 331) , servis hatt anma ap 80 mm byk olan yerlerde bina dna ikinci bir kapama vanas konulmaldr. Bu hatlarn bina zemin stne k ve bina iine giri noktalar arasnda kalan ksmlar korozyona ve mekanik darbelere kar tam korunmu olmaldr. Koruyucu boru ierisinde kalan gaz borusunda ek yeri bulunmamaldr. 1.5.3 Gaz sayalar:(TS 8415, TS 5910 Pr EN 1359, TS 5477) Standartlarna uygun olmal. Sayalar, ilgili memurlarn kolayca girip muayene edebilecekleri ve gstergeleri okuyabilecekleri, ayrca grevlilerin gaz kolayca kesip aabilecekleri ekilde aydnlk, havalandrlabilen, rutubetsiz ve donmaya kar korunan ok scak olmayan yerlere yerletirilmelidir. Saya ve balant borular duman bacalar zerine yerletirilmemeli. Duvar ile saya arasnda en az 2 cm aralk kalacak ekilde duvara yerletirilmeli. Saya balantlar rakorlu olacak, n gerilme oluturmayacak ve deiik tip sayalarn kullanlmasna imkan salayabilecek ekilde metalden esnek balant elemanlar kullanlacak. Kullanlan saya giri vanalarnda, herhangi bir tehlike annda abonenin veya bir bakasnn kolayca kapatabilmesini salayacak ekilde bir ama kapama kolu olmaldr akkapal konumlarn gstermelidir. Sayalarn montaj, ilgili gaz kuruluuna kayd yapldktan sonra gaz kuruluu ve yeterlilik verdii kurulular tarafndan yaplmal. Zorunluluk nedeniyle yap dna konulmas gerekli sayalar, korozyona dayankl ve koruyucu malzemeden yaplm saya kutusu ierisine duvar veya duvar ierisine yerletirilebilir. Saya kutusunun kapa devaml havalandrmay salayacak ekilde alttan ve sten delikli olmaldr.

18

Saya, Filitre ve reglatr montajnda aadaki hususlara riayet edilmelidir: Sayalar elektrik sayc, anahtar priz, buat elektrikle alan aletler ve elektrik kablolarndan, scak su borularndan minimum 30 cm. mesafede olmaldr. Saya, filtre ve reglatr grubunun kazan dairesi iine montaj yaplmamaldr. Saya baca duvarlarna monte edilmemelidir. U 65 m3/h ve daha kk kapasitedeki krkl tip sayalar duvara konsol ile, daha byk kapasitedeki U 100- U160 tipi krkl sayalar beton kaide zerine monte edilecektir. 1.5.4 Doalgaz letme Basnc: Bina ii tesisatlarda iletme basnc daire iinde en ok 21 mbar, bina kazan dairelerinde 21 mbar ancak byk tketimli s merkezlerine ait mstakil kazan dairelerinde ise tesisat basnc kazan kapasitelerine bal olarak 4 bara kadar kullanlabilir. 1.5.5 Basn Drme ve lme stasyonu:(TS 11655, TS 5826, TS 9807)Byk tketimli s merkezlerinde kullanlacak basn drme istasyonu; tketim yerinin ehemmiyetine gre gaz kuruluunun onay alnmak koulu ile tek ya da ift hatl olarak kullanlabilir. Hastaneler srekli buhar veya s verilmesi gereken yerler iin ift hatl basn drme istasyonu olmaldr. Direkt olarak 4 barda gaz kullanan s merkezi reglatrleri tek hatl seilebilir. k basnc 100 mbarn zerinde olan basn drme istasyonlarnda mutlaka TS 10877ye uygun elektronik hacim dzelticileri kullanlmaldr. Basn drme ve lme istasyon binas TS 11672ye uygun patlama panelli veya sabit atl bina kabin olmaldr, insanlarn topluca yaad yerler gz nne alnarak binalara olan uzaklnn uygun mesafede tesis edilmesine zen gsterilmelidir. Byk tketimli s merkezlerinde, kalorifer kazanlar ile basn drme lme istasyonu ayr projelerde gsterilerek tesisat muayene ve testleri ayr ayr yaplmaldr. 1.5.6 Teshin merkezleri: (TS 3818 Istma Sistemleri Gazl Merkezi Yakma Tesislerinin Tasarm, Yerletirilmesi Ve Gvenlik Kurallarna uygun olmal) Doalgaz tesisat bulunan ortak kullanm alanlarnn havalandrlmas iin gazn toplanmas muhtemel olan ve atya yakn st noktada asgari 150 cm2 lik bir havalandrma kanal almal ve/veya gaz alarm cihaz kullanlmaldr. Tm kazan dairesi tesisatlarnda ve sanayi tipi mutfaklarda gaz alarm cihaz ve emniyet vanas (normal konum iin ak tip ) konulmaldr. Yaktta ekonomi salanmas ve evre kirliliinin en aza indirilmesi iin, gazl merkezi yakma tesisleri , d hava scaklndan etkilenen, elle ve/veya otomatik olarak alan (3 veya 4 yollu valfle donatlan) otomatik kumanda tertibatyla (kompanzasyon panel) donatlacak ekilde tasarlanmal ve imal edilmelidir.( D hava kompanzasyonlu) 1.5.7 Doalgaz tketen cihazlar: a) Doalgaz kazanlar: Doalgaz yakmak zere zel olarak tasarlanm, anma s gcnde sl verimleri % 88 deerinden az olmamal, doalgaz kazanlarnda korozyon olumamas iin su scakl 55 o C deerinin altna dmemeli. D hava kompanzasyonlu otomatik kontrol sistemleri ile kazan su scaklnn ve giden su scaklnn ayarlanmas hem kazan mr hem de yakt tasarrufu salamas asndan gereklidir. a) -1 Mevcut kazanlarn doalgaza dnm: Kazanlar ekonomiklik ve teknik adan incelenerek dntrme halinde salayaca ekonomiklik rapor halinde sunulur. dare uygun grrse dnm yaplr. Aksi durumda gerekli cihazlar komple yenilenir. Sv yaktl silindirik formdaki kazanlar dntrlmeye daha uygundur. Yarm silindirik kazanlar doalgaz kullanmna uygun deildir.

19

a) -2 Doalgaz kazanlar, 300 Kw 'n zerindeki kapasitelerde TS 430 veya TS 497 dierlerinde TS 377, TS EN 303-1,2,3, TS EN 297, TS EN 677, TS Pr EN 656 standartlarna uygun olmal. (Kazanlarn anma s gleri TS 4040 da istenilen deerlerin altnda olmamal) b) Kombi :TS EN 297, TS EN 625, TS Pr EN 483, TS 125514) standartlarna uygun olmal. c) ofben:(TS 615,TS12096) standartlarna uygun olmal. d) Radyant Istclar :(TS Pr EN 416-1, TS Pr EN 419-1, TS Pr EN 777-1,2,3,4, TS ENV 1259-1,2) standartlarna uygun olmal. e) Soba, mine vb.:(TS PR EN 613, TS PR EN 1266, TS PR EN 509) standartlarna uygun olmal. f) Hava Istclar:(TS PR EN 778, TS PR EN 1020, TS PR EN 1319) standartlarna uygun olmal. e) Gaz brlrleri:(TS 11391, TS 11392 PrEN 676, TS 11393 ) standartlarna uygun olmal. 1.5.8 Bacalar: Merkezi gaz yakma (Kalorifer kazanlar vb.) tesisat TS 2165, TS 11382, TS 11383, TS 11384, TS 11386, TS 11388 ve TS 11389a uygun biim, boyut ve zelliklerdeki bacalara balanmaldr. H- CHAZLAR, AKSESUARLAR, ARMATRLER : 1- GENEL ESASLAR : 1.1- Baz cihazlarn, aksesuarlarn veya armatrlerin 1.snf ve 2.snf olanlarna birim fiyat listesinde yer verilmitir. 1.1.1- Btn pirin paralar hadde mamul malzemeden, pres dkm usulyle ekil verildikten sonra veya dorudan doruya ilenerek, son durumuna getirilmi olacak iilikleri 1. Snf olacak; ller, malzemeler, kaplama, deneme ve muayeneler bakmndan ilgili Trk Standardna uygun olacaktr. 1.1.2- Pres dkm usulyle ekil verilemeyen gvdesi v.b. paralar, kokil kalp ve zel maa kullanlarak dklm olacak. Dier hususlar 1.ci snf tarifine uygun olacaktr. 1.1.3- Fayans mamullerin 1.snf olanlar TS 605'de yaplan tarife uygun olarak tespit edilecektir. 1.2- zellikle lavabo, hela, pisuar, du, banyo cihazlar ve benzeri cihazlar gerek pissu tesisatna balantsndan, gerekse demeye oturma yzeyinden su ve rutubet szdrmayacak ekilde monte edilecekler, bu hususta imalat firma montaj detaylarna uyulacaktr. 2- MALZEMELER : 2.1- elik ve dkm emaye cihazlar: Emayesi asit ve baz tesirlerine kar dayankl en iyi cinsten istenen renkte olacaklardr. 2.2- Paslanmaz elik cihazlar: Kaynaksz ekil verilmi olanlar tercih edilecek; kaynakl olanlardan, argon kayna ile yaplmam olanlar kabul edilmeyecek; kaynak dikiinin asgariye indirilmesine ve en az mahzur meydana getirecek ksmlarda olmasna itina gsterilmi olacak; kaynak blgeleri dier ksmlardan zorlukla ayrt edilecek kadar temiz, gzeneksiz, crufsuz ve mkemmel polisaj yaplm durumda ve normal ortamlarda

20

kullanlacak paslanmaz elik malzemeler ASI 304 kalitesinde, asidik ortamlarda kullanlacak paslanmaz elik malzemeler ASI 316 kalitesinde olacaktr. 2.3- Fayans cihazlar: TS 605te belirtilmi olan camlam ini zelliklerini haiz ve aksi belirtilmeyenler 1. snf olacaktr. 2.4- Poliester olanlar: En iyi cins cam elyafyla % 30 takviye edilmi; doyurulmam poliesterle imal edilmi olacak, depolarn dndakiler; st, ii ve lzumlu grnr ksmlar gel-coat kaplanm beyaz renkte olacaktr. 2.5- Plastik malzemeler: Sifonlarda kullanlan malzeme asgari 800C scakla dayankl bir plastik cinsi olacaktr. 3- TESPT VE MONTAJ ESASLARI VE MALZEMELER : 3.1- Tespit ve montaj malzemesi gereken dayankllkta olacak ve ankrajlar tayaca ykn yaklak olarak 8 katn tayabilecek kapasitede olmaldr. 3.2- Tespit ve montaj malzemesi olarak korozyona dayankl cinsten, krom kaplama, pirin veya galvanizli malzeme kullanlacaktr. 3.3- Grnecek ksmlarda kullanlacak vida, cvata, tespit trna veya kelepe v.b. laksam yan yana bulunduu yzeye uygun byklk, cins, kaplama, zellik veya grnte seilecek mesela kromajl veya fayans paralarn veya cihazlarn tespitinde havaya tam oturacak apta kromajl mercimek bal vidalar; galvanizli paralar zerinde galvanizli tespit malzemesi; pirin paralar zerinde pirin tespit malzemesi kullanlacaktr. 3.4- Kullanlacak ahap takozlarn rutubete kar korunmu olmalar salanacak, plastik dbeller montaj kaidelerine uygun cins ve byklkte seilecek, deliklerin ald yzn dayankllk ynnden zellikleri, deliin ap, kullanlacak dbele ve tayaca arla uygun olacak deliin markajnda da ykseklikler ve yan mesafeler idarece kabul edilecek bir literatre uygun olacaktr. dare bu hususta montaj detay da talep edebilecektir. 4- ARMATRLER : 4.1- GENEL ESASLAR : 4.1.1- Krom kaplamal boru, uzatma paras, armatr v.b.nin montajnn hemen akabinde akta kalan btn yzlerine koruyucu petrol jeli srlerek korunacaktr. 4.1.2- Btn armatrler dzgn ve salam olarak taklacaklardr. 4.1.3- Gizli kalm tespit, ask ve tayc paralar imal edildii yerde astar boyanm olacaktr. 4.1.4- Krom kaplamal boru, balant paras, armatr v.b.nin montajnda azlarna kaplamay bozmayacak malzemeden balk taklm anahtarlar kullanlacaktr. 4.1.5- Lavabo armatrlerinin montajnda ak noktasnn lavabonun tam deliine gelecek ekilde olmas temin edilecektir. 4.1.6- Scak ve souk su kullanlan lavabolarda aksi idarece talep edilmedii taktirde batarya kullanlacak, ayr scak ve souk su musluklar kullanlmayacaktr. 4.1.7- Bak istikametine gre scak su musluu sola, souk su musluu saa gelecek ekilde balanacaktr. (Bataryalar iin de ayn uygulama geerlidir.) 4.2- ARMATRLERN MONTAJI : 4.2.1- Duvar tipi armatrler, duvarn bitmi kaplamasna uygun gelecek ekilde yaplp aksi idarece talep edilmedii taktirde duvara dik gelecek ekilde monte edileceklerdir. Lavabo veya tezgah st gmme armatrler, kromajl ara musluklar ve balant borular ile

21

ilgili firma montaj detaylarna uygun olarak monte edilecektir. Kontrollkten msaade alnmadan armatrler yerine monte edilmeyecektir..

22