Professional Documents
Culture Documents
Abdullah Öcalan-Bir Muhatap Arıyorum
Uploaded by
GuncelYorumCopyright
Available Formats
Share this document
Did you find this document useful?
Is this content inappropriate?
Report this DocumentCopyright:
Available Formats
Abdullah Öcalan-Bir Muhatap Arıyorum
Uploaded by
GuncelYorumCopyright:
Available Formats
ABDULLAH CALAN
BR MUHATAP ARIYORUM
ABDULLAH CALAN
Abdul ah CA AN l L BR MUHATAP ARIYORUM Weann erxwebn: 66 S
BR MUHATAP ARIYORUM
(Atekes konumalar)
Birinci bask: Temmuz 1994
Weann Serxwebn: 66
Herausgeber: Agri Ver ag l Vogel an er Str. 286 s g D-50825 Kln
4
NDEKLER
NSZ ........................................................................................... 7
TEK YANLI ATEKESLE TC'YE BR ANS TANIYORUZ .................................................................................. 9 SLAHLAR SUSABLR AMA SLAH BIRAKMAYIZ...................................................... 31 EN YOUN VE EN SONU ALICI BR DNEMN NDE BULUNUYORUZ.......................................................... 37 KRT SORUNUNUN ZMSZL TRK DEMOKRASSNN ZMSZLDR.................... 95 EN AZ KENDMZ KADAR TRKYE'Y DE DNTRME DDAMIZ VAR ........................................ 143 RGTE, HALKA VE SZMZE NE KADAR BALI VE EGEMEN OLDUUMUZ ANLAILDI ........ 213 ONBNLERCE NSAN LMESN........................................ 225 BAARI DIINDA HBR YOL TARH KARISINDA BZ AFFETTREMEZ ............................... 241 ATEKES SYAS ZMDE TEMEL BR DNEME OLDU .......................................... 267 DAHA BOYUTLU BR SAVAA HAZIRIZ......................... 313 CALAN GERE ANLAILMIYOR ............................. 335
5
NSZ
1993 ylnn baharnda PKK tarafndan ilan edilen tek yanl atekesin yanklarn, Ar Yaynevi bir kitap haline getirip kamuoyuna sunmutu. Kapsaml bir derlemeydi. Ancak bunun dnda Abdullah CALAN yoldan nemli konumalar ve kendisiyle yaplan rportajlar da vard. Bir araya getirdiimiz konuma ve rportajlarda, 1994 baharnda zm olduka acilleen Krdistan sorununa ilikin ok nemli aklamalar ve tarihsel nemde yaklamlar ieriyor. Bu anlamda elinizdeki bu kitap gncele, sorunun kkl zmne k tutuyor ve perspektif sunuyor. Kitabn ad olan BR MUHATAP ARIYORUM ars, bugn, sylendii gnden daha geerli ve anlamldr. zme evet diyen kim, hayrda srar eden kim? Bu sorunun cevab o kadar kolaylat ki, artk izaha muhta olmaktan km halde. Bu anlalmaz bir durum deil, nk Trkiye Cumhuriyeti iin hi kimse iyimser dnemez noktada. Nitekim son gelimelerden yansyan, asl gerein ok snrl bir ksm. PKK'yi muhatap almayan her yol sonuna gelmi durumda. Kemalist politika bitii yaamakta. Trk egemenleri arasndaki klikleme ve kavga bundandr. Lafla peynir gemisi yrmedi ve bir daha denize alamaz bir ekilde karaya oturdu. Herkes gerekleri grd. PKK gcnn zme yettiine inanmak zorunda kald. Krdistan sorununda kendine gre yol tutan btn gler gzergahlarn deitirdiler. Yolunu deitirmeyen tek g durumundaki PKK, sorunun merkezi durumunda ve dier btn yollar oraya uzanmak zorunda. Bu ne bir mucize ve ne de bir srprizdir. Kitapta yer alan rportajlarda bu ynl sorulan sorular cevabn tam buluyor. Savan ister siyasi, isterse askeri olsun adm adm sonuca doru gittii bir aamada deer kazanan, yararlanlmas gereken bu nemli esere gereki yaklap doru sonu karan kii ve gler, Krdistan sorununa ve onun muhataplarna bak alarnda salam perspektiflere sahip olurlar. Weann Serxwebn Haziran 1994
Birinci basn toplants
TEK YANLI ATEKESLE TC'YE BR ANS TANIYORUZ
Kap am bir ate e in gerek i i ak r. s l k s t t Orta a da gibi sorun ar var r. Ana a al d l d y s dzey en tuta m mev ut bu ok kar d l c oldu u uz ve ger ek en halk a a m t l rmz zarar veren gn k at a a a kadar l m l r hep i e gr e yol a ama an ken sn m l rn d di i i tek taraf silah z an r a n inti mz l s l d m mz har an daha kt ola a bili or u uz. d c n y s n
Aslnda bizim muhatap olup olmayacamz deil, Trkiye'de muhatap bulamama gibi bir sorun vardr.
8
Deer i basn men up a ; nce ho gel i iz diyo um. ok l s l r dn r nem i bir dne i yaar en, Mam elal'in de deer i tav i e e i i l m k C l sy l rn gz nne geti e ek, byle bir basn top an dzen e e i duy u r r l ts l m y d u uz sorum u uk gere i uygun bul uk. m l l d Ger ek en gn n en kar a k sorun a n an biri i, Krt t m z m l r d s Trk halk a n soru u ur. Bu soru a ak k getir e i boy u u l rn n d n l m y n m zun borcu ola ak gr o uz. Orta o u halk a n kade in e Trk r y r d l rn r d ve Krt halk a en nem i iki ulus ur. Bir ok tari i, siya i neden er l r l t h s l den tr byk bir at a ve kar a a duru u yaa or. PKK, m g m ny ger ek en ulu al var duyur a ve zgr e e yolun a Krt t s ln m l m d hal n mca e e i e uzun sre ir nc k etme e al or. Biz kn d l sn d l y y sorun a id et e hal et e i iste ez ik. Fakat mev ut hk et e i l r d l l m y m d c m l r de aan ve olduk a tari i neden e e de daya an bir inkar poli i a h l r n tk s Trkiye'de sz konu u ur. Bu, zel ik e cum u i et dne in e s d l l h ry m d daha da youn a a ak gn e kadar gel i ir. Kema ist poli i a l r m z m t l tk lar yal z ulu al sorun a deil, demok a i soru un a da gn z e n s d r s n d m d tam bir kilit en e e yol am bulun ak a r. Ve en az Krt halk l m y m t d kadar, Trk hal a da zarar veren bir aa a a gelip dayan r. kn m y m t
9
Ve kkl zm ken i i i dayat ak a r. dsn m t d 15 ustos'ta ba at z yeni at m dne i veya dier bir A l tm l m anla y a Krt isya , Krt dire i i bu 9. yln a, yani 1993 yl m l n n d baha n a nem i bir aa a a gelip dayan r. Bahar dne i, r d l m y m t m ayn zaman a tek ar scak bir at a n geli e teh i e i in ok d r m n m lk sn yakn his e il i i dne in de ba an olu or. Ayr et en New s d d m l gc y y t roz, bir a gn sonra kut a a ak. Gerek Tr i e, gerek e Kr is an k l n c ky s d t hal n gz e i bug e ev il i ir. Bar l kut a a a dair zlem kn l r n r m t l m y le i i belirt ek e ir er. Bize de olduk a kap am bir yk e im var. rn m t d l s l l n Son gn er e basn bizi ilgi in olduk a mer e i e alm r ve hatta l d n k zn t btn gz e in bizim ze i i e ev il i i i rahat k a sy e ek l r rmz r dn l l l m mm n r. k d Youn gr e talep e i iz e kar kar a gel ik. p e iz m l rn l y d h s soru a din e e e iz. Gele ek el baz yak a m a m var. Onla l rnz l y c n s l l r r bura a tek ar a ak iste i o um. Soru a z daha ak a ola i d r l m my r l rn l yc blir. Ger ek en siz er bura a geti i ir en nem i bir feda ar k a t l y rl k l k l t bulun uk. Mam elal'i de bura a kadar getir ek hayli zor oldu. d C y m nem i bir fr at r, biz soru a bek e e e iz. l s t l rnz l y c Newroz iin atekes deklarasyonunuz oldu mu? Abdullah calan: Bu konu a geli ir i i iz bir kara bura a d t dm r d ak a a i i im. zel ik e hk et ev e e in e yay n a an bir l y blr l l m r l r d g l trl gr var; PKK, New oz gs e i e i i silah ser il a a dn e r t rl rn l h d n t r bi ir diye. Bata belir e im ki byle bir iddia geer iz ir. Biz, ordu l t y s d bir ik e i ze i i e gel e ik e ve ok zorun u bir meru savun a l l r rmz m d l m duru u a d e ik e, 20 art'tan 15 isan'a kadar ate etme e m n m d M N y ce iz, her an i bir sal a bulun a a a z. ster gs e i er sra h g drd m y c t rl sn a olsun, ister bu sre dahi in e olsun, geli e ek sal ar kesin d l d c drl lik e biz en kay ak an a a ak r. l d n l m y c t By e ik e ulus a a a , Tr i e ve Kr is an kamu u un bir l l l l r r s ky d t oy n bar a imkan sunul a bii in e i dile i e de kar k ver e e m s m d k n l m y al o uz. Olas bir siya i zm yolu a ken i i i hazr tut u u y r s n dmz t mu u belirt ek isti o uz. Ayr et en Tr i e yet i i e i in de bek z m y r y t ky kll rn len i er iin e oldu u u duyu o uz. Yeni durum deer en ir e e i tl d n y r l d m l rne ihti a duy uk a san o uz. Ona da imkan hazr a ak iin y d l rn y r l m byle bir sre ve byle bir karar bizce yerin e ir. By e ik e kamu d d l l l 10
o u un biz en bek en i e i i yeri e getir i olu o uz. y n d l tl rn n m y r Sayn calan, Sayn Talabani'nin mektubu Trkiye kamuoyuna yansdnda, sizin noktada eskiden farkl dndnz duyuldu. Birincisi, artsz atekes; ikincisi, Trkiye'den ayrlmak istemediiniz ve sonuncu olarak Misak- Milli snrlar iinde bu iin zlecei sylendi. Ben, buna dayanarak unu sormak istiyorum: imdi sizin atekes diye bahsettiiniz olay 20 Mart'tan 15 Nisan'a kadar olan sre midir? Abdullah calan: Bunun nemi ura a r: Dedi im gibi bu, d d yeni bir deer en ir e ve bir iyi niyet gs e i i ola ak anla l a l d m t rs r m ldr. Ken i i i tek taraf ola ak tmy e silah z an r a n akla dmz l r l s l d m mz bile gele e e ek bir husus oldu u u ok iyi bili or u uz. Kap am m y c n y s n s l bir ate e in gerek i i ak r. Orta a da gibi sorun ar var r. k s t t d l d Ana a al dzey en tuta m mev ut bu ok kar oldu u uz ve ger y s d l c m ek en halk a a zarar veren gn k at a a a kadar hep i e t l rmz l m l r sn gr e yol a ama an ken i i i tek taraf silah z an r a m l rn d dmz l s l d m m n inti ar an daha kt ola a bili or u uz. Bu ok ak bir z h d c n y s n husus ur. Bura a mhim olan, siya i yn e i ne kar a a Trk t d s t m m y hk e i var m, yok mu? Kan dur ur ak isti or mu, iste i or m t d m y my mu? Krt hal a baz yasal gven e er ver ek isti or mu, iste i kn c l m y myor mu? Demok a ik yolu a or mu, am or mu? Bu konu a daha r t y y d da ak sy e e im; ulu al var kabul edi or mu, etmi or l y l s lmz y y mu? Snr da olsa, zgr geli e e fr at vere ek mi, ver e e ek l m y s c m y c mi? Eit e, kar e e ve bar l yolda iler e e i e imkan vere ek d l m mz c mi, ver e e ek mi? Ksa a, demok a ik tarz, siya i tarz esas ala m y c c r t s cak m, alma a ak m? Eer bu soru a a belli cevap ar veri e ek e, y c l r l l c s biz ate e i sonu a kadar da sr e i i iz, biz en her an i bir k s n d r blr d h g sorun kay ak an az. id et kendi ba a zm e i i bir ara n l m d n l yc deil ir. Belirt i im bu soru ar dahi in e ok nem i siya i sorun a d t l l d l s l ra zm iste il i i i sy o um. Bu siya i yn e e biz her n dn l y r s t m zaman in en daha ok haz z. Zaten siz er e bu gr e i de, k d r l l m y bunu btn dnya kamu u a, Tr i e ve Kr is an hal a ak oy n ky d t kn la ak iin yap ak a m. m m t y Evet, anla l m? Bir ik iin de unu sy e e im: Biz, Trki d l l y y ye'den hemen ayr a m diye bir yak a m iin e dei iz. Bu konu l l l d l 11
da ger ek i iz. Bunu da basit bir tak ik yak a m ola ak anla a ak y t l r m m gere ir. Bir ok neden e i var r; iki hal n tari i, siya i, eko o ik k l r d k h s n m duru u u anla an ar, par a an a n olma a a bilir er. Etle-tr m n y l l m n y c n l nak gibi i ie ge i er. Ben, bir ok rpor aj a vur u a m; ili i m l t d g l d kle in yeni en dzen en e i i isti o uz. Bin yl k kr m olmu r d l m sn y r l d ili i er, eli i er var. zgr e ve eit e yeni en dzen e e, bizim kl kl c d l m temel anla z r. kide bir bizi ayr k diye ilan etmek, tam ym d l ter i e ayr k krk e en bir tutum olu or. Mev ut ili i sn l l l y y c k dze i, hem Krt hal n, hem Trk hal n kan , mal muaz n kn kn n n zam kay et i i or, zayf d or. Kesin ik e Trk ulu u un da b try r y l l s n ka a olan bir ili i dze i oldu u inan n a dei im. Bu, Krt rn k n c d l hal da yar l halde tutu or. Bunu ger ek en amak isti o uz. kn y t y r li i e in yeni en dzen en e i in daha zgr ve eit temel e ola kl r d l m sn d bi e e i e inan z derin ir. Buna da biz ok haz z, ama l c n cm d r Trkiye'nin mev ut ana a al-yasal dze i kapa r. Eer bir c y s n ld reform ar dne in en bah e i e ek e, ite bu ili i e i dzen e e l m d s dl c s kl r l m nin tam zama r, diyo uz. Yak a m ar bu temel e olma r. Ana nd r l l d ld ya al dzen e e en bah e i i or. Biz, bu dzen e e er e Krt e in s l m d s dly l m l d l r de yer alma n ne i i vur u u o uz. sn mn g l y r San o um yete in e soru u a yant veril i. n husus y r r c n z d c neydi? Veya soru u a yete in e cevap veril i mi? n z r c d Evet. Ben yle anlayabilir miyim? Siz nce 20 Mart'tan 15 Nisan'a kadar atekes yapacaksnz, size saldrlmazsa herhangi bir ekilde mukabelede bulunmayacaksnz, karlk vermeyeceksiniz... Abdullah calan: Evet... Bu sredeki gelimelere bakarak bu atekesi daha uzun sreli srdrebiliriz, diyorsunuz. Abdullah calan: yle bir niye i iz var. tm Peki bu atekesin devam etmesiyle bu srede somut olarak ne yaplmas gerekiyor? Abdullah calan: ok ak soru ar sun um. Yani bt y e l d n l kar taraf an yet i i sorum u bir yak a m iste i i or. Da gibi t kl l l nly sorun ar var, diyo um. Bu sorun a n z iin muha a z l r l r m t bm kim ir? Cum ur a a sevi e in e mi yak a m gs e i e ek? d h b k n y s d l t rl c
12
Hk et sevi e in e mi yak a m gs e i e ek? Ordu sevi e in e m y s d l t rl c y s d mi yak a m gs e i e ek? Ak a BR MUHATAP ARIYOl t rl c s RUM. Bu teklifinize karlk bu zaman sresi iinde cumhurbakan ve hkmet olarak her kim ise gelecek tepkide, sizi Abdullah calan' muhatap alarak yapmasn m bekliyorsunuz? Hangi mekanizma ile olacak? Yoksa Trkiye'deki Krt milletvekilleriyle mi olacak? Hangi kurumu bu taleplerinize ilikin bir muhatap olarak kabul edeceksiniz? Yani byle bir koulunuz var m? Yani byle bir grmede, ille de PKK muhatap alnacak diye... Abdullah calan: Mam Celal iin de vekil midir, deil midir diye bir tar a yapl . Yine HEP vekil midir, deil midir diye t m d tar a ar olu or. imdi bu konu a da basit dn e e gerek yok. t m l y d m y Bu iin bir muha a biziz, dier tara da Tr i e umhuriyeti'dir. t b f ky C Kendi dzey e i i belir er er. Ben bura a da ayrm yap ak iste i l rn l l d m myo um. Muha a z cum ur a an m, hk et mi, genel ur r t bm h b k l m k may m olur? Bu onla n soru u ur. Ama ben kendi tara z iin r n d fm sy o um; biz buna muha a z ve bu sre i ba at a a haz z. l y r t b c l m y r Eer daha uygun ara gere i or a, bu iler byle daha uygun bir ky s ara a iler e i e i ir deni i or a, bunda da anla ak zor deil ir. l l tl bl ly s m d Mhim olan iin ilke i ir. lke i kabul eder ek, arac sa a ak a sd y s l m t zor uk ek e iz. Mhim olan bura a bir i i i e tak ik yapp boa l m y d brmz t kar ak deil, soru un zne ine il ek ir. m n b m t Bunda Suriye'nin bir rol oldu mu? Abdullah calan: Hi ir rol olma . Suri e im i e kadar b d y dy bize ne olum u, ne olum uz hi ir ey sy e e i ir. uriye'de ak l s b l m m t S her an i bir yol yok. h g Daha nce benimle yaptnz bir grmede, bamsz bir Krdistan istiyordunuz. imdi ise Trkiye'nin birlii dahilinde bir Krdistan'dan bahsediyorsunuz. Abdullah calan: Bana gre ara a n a eli i yok ur. Bam l r d k t sz k ska da vur u a m gibi bizim bir sz n sy en e l g l d c l m sin en tuta m bir hal n eko o ik, sos al, siya al, ulu al dzey e d l k n m y s s d ken i i zgr e ifade etme e kadar uza an bir sre i kap ar. Dar dn c y n c s bir ayr k k, dar bir mil i et i ik daha fazla bam a yol aar. l l ly l ll
13
Fede as o a ula bir Kr is an bam z a olduk a kap am r y n m d t s l s l cevap ar vere i ir. Bir ik halin e olmak, bam z a ayk deil l bl l d s l r dir. Gn z e btn ulUs a n temel soru u, ok mil i et i snr m d l r n ly lar dahi in e hap ol ak deil, bam z k kar a sa a a alan l d s m s l l rn l m bir ik e e gide e ek ir. l l r m m t Dola y a bizim Tr i e hal y a ara z a var olan snr ar ys l ky k l m d l dahi in e, Krt hal n eit ve zgr e daya bir bir ik ara l d kn l n l l y z bam z a ayk r bii in e yorum an a a r. m s l rd m d l m m ld Irak'taki Krtlerin federe develetini olumlu gryor musunuz? Abdullah calan: Gney rdistan'daki fede as on a a aba K r y l m s bize gre olum u deil ir. Oto o i anla dar bulu o uz. l d n m yn y r Irak'n btn n en kop a bir rdistan' fazla ger ek i bul l d m m K ma z. Fakat iin e olduk a geni bir demok a i uygu a a ak Arap y d r s l y r ve dier azn k ar a da eit i e ve zgr e daya bir fede as on l l l l l l r y la a bizce anlam r, tari i bir adm r. Bura a nem i olan, Krt m ld h d d l hal n da ken i i i siya i ve aske i gven e e tam ala il e i, kn dsn s r c y b m s bunun iin kuv et sahi i olma r. ra e i dn a ge i e ok v b sd d s d m t kar a imha a a maruz kal a a ak sa am bir dzen e e i l t l r m y r l l m y Irak'ta baa a i ir. r bl Sayn calan, tekrar Trkiye'ye dnersek; tm silahl gruplarnza tam hakim misiniz? Baz sylentiler vardr. Abdullah calan: Gn k ola ak irti at a m var r. Mut ak l r b l r d l anlam a hepsi tali at a n gerek e i i yeri e geti ir er. Bah e il i i d m l r l rn n r l s d d gibi KK'de bir ayr k, kopma sz konu u deil ir. Bun ar san as P l s d l s yon haber er ir. rne in Cemil ayk'n muha e et edip byk bir l d B l f grup a ayrl n an bah e i i or. Cemil Bayk imdi yan z a r. l d d s dly m d d Omu i ik kay a var, ame i at oldu. Bir a yl nce belki baz rl m s ly k ayr k ar vard, ama bu ayr k ar ger ek en par i i e daya an l l l l t tmz tl pro o as on ar . Gn z e PKK, her saha a ege en ir, stn v k y l d m d d m d bir emir-komu a zin i i var r ve btn KK'liler, par i i in karar t cr d P tmz la a uyar ar. Hatta karar a a l e ba ar. rn l l r m n ll Geen ylki Newroz'dan bahsettiniz. Silahlarn susturulmasna ilikin bu ylki Newroz'u bir koul olarak gryorsunuz. Yani siz Mart ve Nisan aylar arasndaki bu yirmibe gnlk sreyi
14
sy l yor su nuz. imdi bu tavr, pra tik te neler dir? Mese la, Trkiye'nin krsal blgelerinde devam etmekte olan birtakm gvenlik operasyonlar var. Yani bu operasyonlara son verilmesi bu atekesin bir koulu mudur, yoksa bu atekes her halkarda 25 gn devam edecek mi? Abdullah calan: Biz bura a her an i bir art ileri sr o uz. d h g m y r Fakat ope as on ar bizi imhay a yz yze bra r a, savun a yapa a r y l l k s m c z. Bunun dn a bir hare et e bulun a a kas e i o um. d k t m m y t dy r Sayn Bakan, ben iki soru sormak istiyorum: Birincisi, eer bu 25 gnlk sre ierisinde bir umut grlmeyecekse ki inal lah yle olma ya cak mca de le nasl, ne ekil de, nere de devam edecek? kincisi, ikinizi bir arada grmek ok gzeldir Kuzey ve Gney'deki Krtlerin gelecei ne olacak, nasl bir ekil alacak? Abdullah calan: Ger ek en bu sre, bir iyi niyet sre i ir. t sd Dik at edi ir e art filan yok ur. Tek art bizi imha etme e ynel k l s t y me ek ir. Ve zel ik e Mam Celal da sy e i ve san o um Tr i e m t l l l d y r ky bas da epey ile i, her es bar l zm iin bir adm isti n m k yor. Buna say olmak iin bu belir il i ir. zel ik e ewroz'da gl t m t l l N ate e i baz pro o as on a n nne ge ek iin, kesin ik e baha k s v k y l r m l l ne ver e ek iin d o uz. Bir de eer hk e in soru u siya m m n y r m t n si dzey e ele alma niye i varsa, ona da bir fr at sun ak iin belir d t s m ti o uz. y r Eer btn bun ar boa kar a, hemen belir e im ki, ben bu ie l s t y ba ar en, ne be kuru param vard, ne de bir tek fie im vard, l k ama bun a a ra en sava bura a kadar geti e il ik. Ve hemen l r m y r b d belir e im, ok zor an m bir sava r. Bura a Sayn Yal n t y l d t d Kk oca'nn bir deer en ir e i i anmak isti o um: PO'nun H l d m sn y r A sava kar n a i tav n an ben neyi gr m? diye ek yle s d k r d d r devam edi or: Ben ilk a Yunan kah a an a n a i tavr gr m. y r m l r d k d Sava a ok kar olduk a halde sava a zor a an kah a an ar... l r l n r m l Ger ek en yle ir. Sava a ok kar oldu u uz halde, mut ak t d m l anlam a zor a o uz. Tek ar unu sy e e im; bu dn a a sava d l ny r r l y y y d tan en ok eki en kii kim ir deni ir e, ken im oldu u u sy e e n d l s d n l y bi i im. Halen de yle ir. Elime de belki sem o ik gele i ir tek lr d b l bl
15
bir silah alm dei im. Tek bir eyle im yok. Ama Krt hal n l m kn var gn a kar a zorun u u u orta a k n an, insan ln n m l l y t d l n vaz e il ez bir gere i ola ak benim tara m an anla l n g m r f d d dan sava da bu dze e getir ek zorun a kal m diyo um. y m d d r Tek ar sy o um; hemen bra a m bu sava ! Ve ok mte a i r l y r k l v z baz soru ar sor um; hal n var sa a ak ve zgr geli l d kmz ln l m me yolu a koy ak iin muha ap ar bir i i i bul a diyo um. n m t l brn m l r Mese e, benim e gr p gr e ek deil ir. Ben ara an da l l m m d d ka m. Bu halka ken i i demok a ik ifade etme hakk tann n, r dn r t s kendi tem il i e i i zgr e orta a kar n, nasl isti or a soru u s cl rn c y s y s n nu yle hal et in, benim asla sava dayat a diye bir der im yok. l s m d Benim iin iken e ir ve beni de iken e en kur ar olur u uz. c d c d t m s n Ama eski i gibi yok u uz, gelip tes im ola ak z deni ir e, s s n l c sn l s bu nok a a ger ek en ken i i koru a gere i i d m. Tes i t d t dm m n n r lmi e e hi yaa n olma d o um. Mev ut Trk ada e y t m dn n y r c l ti deni i or. Bu ada et, dara a n an baka bir ey getir e i ir. ly l c d m m t yle d o um. Yok sayma poli i a a kar ken i i i n y r tk sn dmz savun a a devam ede e iz. Bizim Trk dev e i i, Trk ulu u u m y c l tn s n imha etmek diye bir soru u uz yok. Tam tersi, snr da olsa ulu al n m l s var koru a ve geli ir e hakk tann n diyo uz. Benim lmz m t m s r bura a ar m bir nokta var: Terr nedir? Kim kime kar nasl d d uygu u or? Bunun bu kadar ters z edil e i, beni kendi adma l y y m s deil, ger ek en ulus a a a kamu u adna utan or, fke en i t l r r s oy dry l dri or. Eski i gibi Krd yok saya z, bu sefer de isya bas z, y s r n trr geri kalan a da idam ede iz der er e, diren e i devam etti i iz. l r r l s m y rr Bu konu a da hazr k a n bu yl, hi ir seney e kyas an a a ak d l l r b l l m y c bir biim e ileri dzey e oldu u u belir e im. Geril a kuv et e i; d d n t y l v l r Ar a'nda, Mu, Erzu um yay a a n a, Der im da a n a, D r l l r d s l r d Toroslar'da, ardin'de, Botan da a n a, yine Diyar a r, Bit is M l r d b k l da a n a say a yak a k on bin civa n a slen i durum a r. l r d l r l r d m d d Bu sene hzla elli bine de tr a a i ir. Eer hk e in kara , m n bl m t r kesin sava ise, ben de kesin belir e im ki, geril a ilk defa bu elli t y l bin civa a tr a r ve ok kal bir sava ger ek e i e i ir. rn m n c l tr bl Yine ser il an ar rdistan'da ve rkiye'de yay n a r. Yine h d l K T g l Trkiye'de de geril a sava yay n a r. Ama tek ar belir e im, l g l trl r t y
16
bu bizim ter i i iz deil ir. Israr a tes i i et ve imha daya r chm d l lmy tl sa, btn siya i yn em er bir tara a iti ir e, bar a imkan veril ez s t l f l s m se bun ar olur. l Gney ile ili i e e gelin e; 14 yl boyun a biz bu ili i e e Mam kl r c c kl r Celal'le ba a k. Bugn gr z gibi tek ar ileri bir dzey e l d d n r d gr e e i iz oldu. Bir i i i e olduk a muh a oldu u u a ina m l rm brmz t m z n o uz. Her ey en nce Mam elal'in ken i i bu ili i e e byk y r d C ds kl r zen gs er i ir. Biz buna gere en kar ver i iz. na o um t m t k l m ny r ki bun an sonra bir daha ykl a a a a bu ili i er kar e e d m m c sn kl d srer. Kuzey Kr is an halk da, Gney hal y a bun an sonra daha d t k l d kal ili i er geli i e ek, zel ik e onun imha a yne ik teh it e c kl tr r l l sn l d l re, bas a a kar dura ak ve onu koru a a gc yete ek ir. Yani kl r c m y c t Gney halk tec it edil i i, yal z , ama imdi yle deil ir. r m t n d d Sonu a kadar onun var koru a a ve zgr e ir e e ili in n ln m y l t m y k eli iz en gele i yapa a z. Bunun iin belirt i im gibi ben en m d n c t d daha fazla Mam Celal al r. Mam Celal tamam a n. m t l s Celal Talabani: Gr z gibi u anda bar ve btn sorun d n la a poli ik zm iin bir i i i e ok yak z. Sayn calan'n r t brmz n belirt i i gibi ok uzun sren bir ili i iz var. Bunun kan dkl e t km m si e son ver ek ve rkiye'deki kar e er ara n a i sava sona n m T d l s d k erdir ek iin tari i bir fr at oldu u a ina o uz. Irak m h s n n y r Krdistan'nda biz, Trk insa y a kar e oldu u u a ina o uz n l d m z ny r ve o insan a n her an i bir ekil e zarar gr e e i i isti o uz. l r h g d m m sn y r Sayn calan'n da belirt i i gibi bar ve Tr i e ile yeni bir kar t ky de ik yara l a ama olan bu ans ka l a a r. Bunun l t m s l r m m ld nce rkiye'de ve daha sonra da rtadou'da bar, dzen ve T O demok a i i geti e e i e ina o um. Ve bu a n, bl e e r sy r c n ny r rn g d Trkiye'yi seven her es tara n an rkiye'nin demok a ik ve bir ik k f d T r t l ie i in e olma iin kabul gr e e i e ina o um. Bil i i iz rs d s l c n ny r dn gibi Irak rdistan'ndaki halk ok ekti, top e n imha dahil bir K y k ok bas y a kar kar a kald. unu sy e ek en mut u um; ili k l y l m t l y ki iz devam edi or ve bizi bug e getir i. Bunun rtadou'da m y n d O yaa an her e in kar a do ul u un a olma dili o um. Sade y k s l r r t s d sn y r ce Krt halk iin deil, Trk halk ve dier halk ar iin, onla n l r kar a iin olan bir bir ik e ir. l r l t d
17
Siz, Trk hkmetine gnderdiiniz bu mesajn, arnn sonucundan ne bekliyorsunuz? 15 Nisan'a kadar size Trk kamuoyundan gizlenmi diplomatik ilikiler, kiiler mi oluacak, yoksa Trk hkmetinin Trk kamuoyuna sunduu gibi hayr biz PKK'yi kabul etmiyoruz, bizim muhatabmz deildir derken bu arada bu baka ilikileri sizinle, kamuoyundan gizli olarak yrtecek midir? Yani sizinle bu bar ya da bu ary nasl yarglayacaktr? Yani siz kiisel olarak ne bekliyorsunuz? En azndan umutlu musunuz? Kiisel olarak yant istiyorum, yani PKK adna deil, siz Abdullah calan adna soruyorum. kinci sorumu da soraym; sivil giyinmisiniz, sivil mcadeleye balyorsunuz; takm, kravat filan... Hizbullah'la PKK Trkiye ierisinde anlat diye arkadalar dergiye kapak yapt. Byle bir ey var m? Hizbullah'la PKK Trkiye'de, Amed'de, Batman'da, Botan'da anlat diye. Ama birinci sorum daha nemli. Abdullah calan: Birin i soru mu nem i? c l Benim iin birinci soru nemli. Siz Abdullah calan olarak bu ardan ne bekliyorsunuz? Bir de bizden her eyin gizlendiine inanyorum Trkiye'de. Yani Cengiz andar gibi olursanz her eyi reniyorsunuz ama, bizim gibi adam olursanz renemiyorsunuz. Ben bir Trk olarak ve sizin oradaki mcadelenize ok zlen, yani Krt ve Trk halknn savana ok zlen bir insan olarak da renmek hakkmdr, diyorum. Abdullah calan: Neyin giz en i i i san or u uz? l dn y s n Yani Trk hkmeti, Trk kamuoyuna yle sylyor: Biz PKK'yi muhatap almyoruz. Acaba almyoruz derken, Trk halkna durum byle yansrken, bizim bilemediimiz birtakm diplomatik manevralarla sizinle illegal grmeler oluyor mu? Abdullah calan: Btn sami i e im e sy e e im, orta a my t l l y y d gizli kapak gr e er yok ur. Hk e i i in kendi hal a kar l m l t m tnz kn bir a m manev a ar iin e olup olma konu un a da, anla t k r l d d s d dnz anlam a bir ey sy e ek duru un a olma ak a bera er, baz d l m m d m l b ger ek e in dar poli ik ama korun ak isten i i ak. rne in, l r t l m d Demirel'in bun an iki gn nce i tavr ola ak biraz daha bek e e d k r l y yim, bu ak a a ar nasl ola ak r, ona gre tavr belir e iz deme i l m l c t l r s
18
var r. kin i gn bunun tam tersi bir tavr olu u. Yine zal'n tele d c t viz on a i konu a bana ilet i er, soru a daha ciddi yak a m y d k m sn tl n l l bir konu ay dedi er. imdi ben belir e im, ne de olsa ikisi m d l t y ara n a bir eli i var, ona da ben bir kat a bulu a m diye bir s d k kd n y soru um yok. Ki bana gre de zal bu sava n ar sorum u u u n m l l nu st e en kii e in ban a geli or. Deni e i ir ki bunun iin l n l r d y l bl haya da orta a koy u ve btn gcy e de al r. imdi tn y m l m t zm konu un a da daha ar k baz gr er belir i or. s d l l l ty Bunun tak ik e ili i i nedir veya baz ev e e in dayat a t l ks r l r m s mdr? Bunu da sy e e i e ek durum a dei im. Benim btn l y bl c d l temen i etti im, ger ek en ina a ak byle bir yak a m iin e n t n r l d midir, deil midir? nk ben bunu nce, baz gr e er e de m l d belirt im. zal'n geli e e i byle ele alma a cesa e i, gc var t m l r y r t mdr, yok mudur? Bu konu a ger ek en ile i e yne ik baz adm d t ry l lar atmak isti or mu, iste i or mu? Emin olsay m, kar m a tam y my d d siya i bir muha ap ola ak deer en i ir; buy un zm iin iler e s t r l dr r l ye im der im. Benim buna cesa e im de, gcm de var. Ama kar l d r t taraf iin ayn duru u sy e e i o um. m l y my r Demirel'e gelin e, son dere e eli i i oldu u u belirt e i im ve c c kl n m ly kendi zgr ira e iy e konu u u u da san o um. Bu kadar uzun d s l t n my r yl otuz yla yakn bir poli i a mer e in e yer ala ak n, tk k z d c s Trkiye'deki poli ik kesi in en nde gelen e in en biri i ola ak n, t m l r d s c s ama soru a ili in die doku ur tek bir sz sy e e e ek in. Ba n k n l m y c s ba an ola a zaman, Krt kim i i i tan o uz dedi. Bir ba a k c ln y r b kan bu sz sy e i in e, arka bir-iki cm ey e daha getir ez l d d sn l l m mi? Maa e ef getir e i. Bunun yeri e 20 ralk'tan ba a ki l s m d n A l d ba a an olduk an 20 gn son a r gn e kadar zal dne b k t r d m z miy e kyas an a a ak bir biim e youn bir bom ar an ve l l m y c d b dm ayr et en rnak'ta grl gibi bir a kat i m pro o as o u y t d k la v k y n denen i. d imdi bun ar da biz at emirel'in iste iy e olu or mu, olmu or l z D l y y mu bile i o um. Bu r ak, bana gre tam bir pro o as on, nk my r n v k y bizim rnak'a bir sal n olma a a bili or um. Eer drmz y c n y d insan ar yer alt a ge e i olsay , bini akn insan le ek i. Bu l n m m d c t emri kim verdi? Bu aa k a . Eer Trk hal n an bir ey giz m d k d 19
len i e, bu nok a a giz en i ir diyo um. Orta a baz emir er m s t d l m t r d l veri i or ve bu emir e e kimse sahip k or. Demi el, Krt kim ly l r my r li i diyor, erte i gn hi ir ey sy e e i or. Bu dei ik ik er niye s b l y my l l byle olu or? y Dier baz ev e er daha var r; ordu un gr n ne oldu u u r l d n n n bile i o uz. Milli Gven ik onseyi'nden bah e i ir. Bu kuru un my r l K s dl m duru u nedir? rkiye'de ok tar or. Ger ek hk et ir deni m T tly m t li or. Mec i in ok yet i iz oldu u, yine hk e in de hake a yle y ls ks m t z oldu u sy e i or. Btn bun ar spe as on konu u ur. Ama l ny l k l y s d Trkiye'de siya al ikti a n bir ok g z n yann a, par a s d r s l n d lan n an da bah e e i i iz. Sizin, bura a Trk hal n an bir m l d s d blr d k d ey giz e i or mu, giz en i or mu soru uz an ziya e, bu ok g l ny l my n d d sz ve par a an gz nne getir e iz gerek i i i belir l l m l m n tn te i i im. Hi i i i kendi ba a bir ilke e daya poli i a ileri blr brs n y l tk y sre i or. Izd ap, zm z k bura a. ok temen i edi o um; my r s l d n y r Tr i e de bir poli ik mer ez olsa da, ite bizim bugn orta a koy ky t k y du u uz gibi ok ak tar a a veya baz ilke e i sy e e il e, m t m l r l r l y b s bize de tes i i et ve imha dn a bir yol ner ey i. Byle bir lmy d s d ey yok. Kimse cesa et i tek bir sz sy e e i or. Kimin kim en r l l y my d kork u u ak an a r. Kont ge il a ze i e ok konu u u or. Bu t l m ld r r l rn l y kuru un var nedir? NATO lke e in e gla io, rkiye'de kont m l l r d d T rge il a, bu kadar faili me ul cina et! Bu konu a hi mi bir ey r l h y d sy en e e ek? l m y c Evet, izbullah'a gele e im. Orta a cina et er var. Bir nolu H c d y l sorum u u hk et midir, o zaman sahip k n. Bu soru a sor l s m s l r mak a ve ceva almak a hak z var. Krt soru u a ili in bir t bn t km n n k deer en ir e mi yap or, yap bu deer en ir e e sahip k n. l d m y t l d m y s imdi otuz yl k poli i a ola ak n, var m, yok mu soru u a l tk c c s s n otuz yl boyun a bir cevap ver e e ek in! Trk hal a en byk c m y c s kn say z k Krt hal a olan an daha fazla bura a r. Ben bura gs l kn d d d da Trk hal a bir ey er sy e ek isti o um: Bun ar ger ek en kn l l m y r l t tem il i e i iz mi? Eer tem il i e i iz e, yr en bu sava n ne s cl rn s cl rn s t l kadar iin e i iz, ne kadar onay or u uz? Ben Krt halk iin d sn ly s n baz talep er en bah et im veya bu konu a kendi pra i i i e ili in l d s t d tmz k baz deer en ir e er yap m. Trk halk, bizi imha etmek isti or l d m l t y
20
mu? Krt e i top an inkar edi or mu? rne in, Krt hal a snr l r t y kn l bir radyo-tele iz on a mera ifade etme zgr tan ak v y l mn l n m isti or mu? imdi hem bin yl r bir ik ve btn k iin e kar e y d l l d d e ya o uz diye ek i iz, hem de rkiye'de dn emirel'in y r c sn T D ken i i sy e i; drt bin tane radyo var Krt e in tek bir rad o u ds l d l r y s olma a ak! Byle kar e ik olur mu? te sizin bu konu a hi ir y c d l d b cevap ver e e gc z yok, diyo um. Ulus a a a alana yne ik m y n r l r r s l bu kadar tele iz on, radyo yay yap or u uz Trki cum u i et v y n y s n h ry le e de ba a , ama Krt hal a yne ik ise ufak bir tele iz on r l d kn l v y yay bile yapl or? Eer Krt halk kar e e, eer bir de kim i n my d s li tan or a, bu soru u sor ak a hak z var. Trk halk buna ny s y m t km ne diyor? Trk hal n vic a varsa, Trk halk kar e ik en kn d n d l t yanay a, Trk halk bir hal n ken i i biraz zgr e ifade etme i i s k dn c sn isti or a bra a m ayr dev et olma , byle mte a i bir ekil e y s k l l y v z d ken i i ifade etme hak a kavu a isti or a, kendi yne i i e dn kn m sn y s tcl ri e biraz ciddi olun diye i i or mu? Asl mu ak k, asl say n bly l l gsz k diye i e e i iz durum bura a sz konu u. rkiye'de l bl c m d s T demok a i yok, rkiye'de halka sayg yok. Evet sade e Krt hal r s T c kna deil, Trk hal a da sayg yok. Doru poli i a yapl or. kn tk my Otuz yl r Trk hal a yne ik her an i bir poli ik geli e sz d kn l h g t m konu u deil. Ben, zd a n bura a oldu u u sy o um. Bile i s r b d n l y r myo um, yete in e anla or mu? r r c ly Ulus a a a kamu u a n an ise unu sy e e i i im: TC'ye l r r s oy s d l y blr bas ar arta ak r. Benim de edin i i iz izle im, Tr i e hk e kl c t dm n ky m ti e bir zaman tan a duru u var r. Bu sre in tabii kesin bil i n m m d n myo um ama edin i i iz izle im e e gre sona erdi i bii in e ir. r dm n l r m d d Ciddi ola ak TC'yi siya i z e zor a a var r. Bata ABD olmak r s m l m d zere, vrupa'nn da TC'yi siya i z e zor a kan n a m ve A s m l d s d y anor al geli e in bunun a ba an ola i ir diye d o um. m m n l l ts bl n y r Ve san o um bu geli e youn a a ak r da. Benim Mam y r m l c t Celal'den de edin i im izle im budur; bunun youn bir biim e d n d geli e e i ir. Bunu Bat daya or diye deil de, rkiye'nin c d ty T kendi iin e siya i z e ak olma gere i or. Ak olmaz a, d s m s ky s epey daral a ak r. Dip o a ik saha a aley i iz e i sre ter i e tl c t l m t d hm d k sn ev i e ek ir. Bunun da nem i bir sk a a yol aa a bek en e rl c t l m y c l m 21
li ir. Bu konu a kesin veri er olma ak a bir ik e, bence bu ynl d d l m l l t bir geli e sz konu u ur. m s d Sayn calan, bu muhatap meselesinde Sayn Talabani'nin mektubunda bir unsur var; diyorsunuz ki, Meclisteki Krt milletvekilleri, hatta HEP olmas da art deil, muhatap olabilirler. Bir, ona aklk getirmenizi rica edeceim. Bir de bundan sonraki srete Talabani'nin bir arabuluculuk rol olabilir mi? Celal Talabani: Hayr, PKK var, Trk hk e i var. Sayn m t ca an ok ak konu u or... l y Sayn calan isterse, yaparm diyor... Abdullah calan: ster HEP, ister Mam Celal bu konu a baz d sre e i ba at ar r veya baz sre e i halen ya or ar. l r l m l d l r y l HEP'in bu konu a i yak a m gc snr r. Her ey en nce ken d k l ld d di e i yete in e orga i e ve tem il dze in e deil er, fakat ili i e l r r c nz s y d l kl ri yumu at a a, siya i plat or a dk e e olum u ilev gre i ir er m d s f m m d l bl l diye bir gr z vard. Bu er e e e yr k e i gr e e i, m v d t l r m l r zarar bul u o uz. Bu konu a zaman zaman da g ver e e al l m y r d m y o uz. Bu da Apo HEP'e tali at veri or bii in e yan anla y r m y m d l l . Tali at filan deil i. Bu konu a iste i i iz uydu: Baz siya d m d d dm si plat orm a a ka il in er, bu konu a ken i e i i biraz da aa f l r b s l d dl rn kar ar r, onun iin g vere im. Yani hem demok a i e hiz m l d l r sy met ede i ir er, hem de orta biraz siya al yn e e al r ar diye bl l m s t m tr l dn k. Ama tam bir ara u u u roln en bah e er e iz, bu biraz d b l c d s d s n zor ur. Ken i e i de hazr deil. Nite im bizim de ili i er e e iz d dl r k k v m bunu biraz dar bulu or. Bunu belir e i i im. y t blr Mam Celal iin de, eer sy en i i gibi, rkiye'deki yet i i er l d T kll demin sor u um soru ar er e e in e hazr ar a, byle bir ile i i d l v s d l s tme, byle bir vas a a ihti a duyar ar a, bizim iin bir engel yok. t y y l s Daha iyi bir kav a a yol ama a n an Mam elal'in tec e i r y s s d C r b s de var r. Bizim e uzun bir sre ir ili i halin e ir, daha iyi bir d l d k d d anla orta geli ir e e kat ola i ir. Fakat bu konu a ger y mn t m d ks bl d ek en fazla bir ey bek e e ek gere ir; sade e yeni yn e i daha t l m m k c t m youn a r ak a, ne kar ak a rol oyna a i ir. Biz bunda en l t m t m t y bl ufa k bir sakn a gr e i i iz gibi, yar m olma a da al z. c c m dm d c y r Sizin soru uz yete in e cevap an m? n r c l d
22
Tabii, teekkr ederim. Abdullah calan: Yal z bura a kk bir nokta daha ekle e i n d m lyim: Gerek rkiye'nin ikti ar a i par i e i olsun, gerek e muha e T d d k tl r s l fet e i par i e i olsun orta a koy u u uz mev ut er e e e, yani t k tl r y d m c v y soru un demok a ik ve siya al boyut u ele aln a a yeter i ve n r t s l m sn l hazr deil er. unu belirt e i im: Mu ak k var. Anla l a a l m ly l l m s sn an belir i o um. San o um soru uz a ilin i i ir. Muha e et e d ty r y r n l tld l f t de, ikti ar a da ciddi bir yet ez ik var r. Kii ola ak, parti prog a d d m l d r r m ola ak, bir de tec e bak n an denen i er ir; fazla zm r r b m d m l d gc ola i e ek e i e dair ben de umut u dei im. zal'n bas a bl c l rn l l n yeni olu um diye yan an bir deer en ir e i var; biraz da iler sy l d m s o nok a a gel i, hatta kin i Cum u i et tar a a diye bir t y m c h ry t m l r kav am an da bah e i i or. Ben bu soru a ve bu soru a n kar r d s dly l r l r l olan bu kav am a bo bul u o um; bana gre de mev ut par i er r l r m y r c tl ikti ar a olsun, muha e et e olsun sorun a kav a a gc n d d l f t l r r m n ok uza n a r ar. rkiye'nin gel i i nok a n ok geri i e d d d l T d t n sn yor ar. Ar a an sorunlar kav a ak a zor uk eki or ar veya kav l l r m t l y l ra a diye bir dert e i yok. Dola y a fazla umut u dei im. Yani m l r ys l l l siz benim umut u olup olma am an bah et i iz, ok umut u olmak l m d s tn l ister im. Bunun neden e i var. rne in, Akbu ut git i i zaman, d l r l t Mesut biraz libe al ir, biraz da Alman r, bir ey er yapar dedim. r d cd l Maa e ef daha fazla bomba ya r . O gitti Demi el geldi, bu biraz l s d d r daha libe al ola i ir dedim biraz da bizim kat z a ba a an r bl km l b k olmu u, o da esut'u arat a . Yani ya ur an kur ul a a al t M m d m d t m y r en, dolu a tutul uk. imdi yeni olu um an bah e i i or; eer k y d d s dly yeni olu um, ger e en yeni olu um a... k s Umudunuz ikinci cumhuriyet... Abdul lah ca lan: Evet, ikin i cum u i et tar a a var, c h ry t m l r umut u olmak isti o um. kin i cum u i et geli i i ir en tabii l y r c h ry trl k ana a al temel e de ele aln a a al or ana a a n iine Krt y s d m y ly y s n ve Trk eit ve zgr yer e i i ir e ve bu temel e baz yasal dzen l trl s d le e er yap r a, yeni olu um ger ek en ikin i bir cum u i et e m l l s t c h ry l sonu a a i ir. Ve bu, ok ciddi bir adm ola i ir. Bana gre de Tr l n bl bl ki e, artk biraz da bu temel e ok kkl, radi al bir dn m e y d k l ar sorun a a zm geti e i ir. l r r bl
23
Acaba zal, bu konu a ger ek en bir ey er yap ak isti or mu, d t l m y ger ek en gc var m? Ben hep bun a sy o um mazur grn, t l r l y r nk ge i i var, btn iyi niyet i yak a m ar, sonra ok tra ik m l l l j bir biim e ac ve ok sert bom ar an ar a ve zel sava yn d b dm l l tem e iy e kar k buldu. Eer doru kar k veri ir e, biz eli iz l r l l l l s m den gelen kat suna z. kin i cum u i et tar a a a, yeni ky r c h ry t m l rn olu u a, onun ana a al er e e i e siya al bazda mca e e i m y s v sn s d l y aktar ak, demok a ik yn e i kul an ak iin PKK, son dere e m r t t m l m c yara dav a a ak kat a bulu a ak r, diyo um. Ama bu konu a tc r n r kd n c t r d soru un KK'den deil de, rkiye'nin mev ut tkan siya i n P T c m s yap n an kay ak an sy e e im. rkiye'de siya i yap s d n l dn l y y T s tkan r, eko o i tkan r, demok a i geli i or ve bunu ben m t n m m t r s my deil, rkiye'nin btn yazar-izer e i her gn doza artan bir T l r j biim e sy or ar. d l y l Biraz da z bunda gr ek isti o um. Umut biraz budur. m m y r Yani ok kesin bir umut mudur, sade e buna m ba n, der e iz, c ls s n deil ama rkiye'yle bir ik e bu er e e e bir umudu koru ak T l t v d m isti o um. y r Evet ikin i soru uz olan izbullah' sonu an a m: imdi, c n H l dr y Hizbullah'n ger e i e ili in san m ksa bir deer en ir e ister i n k r l d m sniz. Bana gre Hiz ul ah, tm kap a a a bile nem i oran a ve b l s m s l d emni et e ba an ola ak sy o um rdistan'daki HP'dir y l l tl r l y r K M veya Kr is an a l HP'dir. Son gn er e baz deer en ir d t ll tr m M l d l d me e i Bat an ar k Hiz ul ah ola n a oku um; emni e in l r m l l b l y d d y t olduk a iine gir i i bir olu um oldu u anla or. Tah in etmi d ly m tim; bu do u a or. Ger ek en ok teh i e i bir oyun; yal z r l ny t lk l n 1992'de 500' akn cina e e yol al . Bu vuru an a n da ger ek y t d l l r ten PKK ile ili i e i yoktu, hepsi su uz insan ar ve hatta byk kl r s l d bir ks n siya i oldu u u da san o um. yle bir yn em ir: mn s n my r t d Hiz ul ah, hal n KK'ye taban te il etme i, ona yak a a duru b l k P k s l m s mun a ba a ne gele e i i gs er ek iin geli i il i bir tak ik ir. d n c n t m tr m t t Trkiye'de bir dnem er MHP, sola kar bu sin ir e gre i i l d m vn st en i. Ben bu konu a hk e e bir uya a bulun ak isti o um: l d d m t rd m y r Demirel'in ken i i, rkiye'de uzun sre Tr i e solu a yne ik ds T ky n l
24
MHP'yi bir sin ir e arac ola ak kul an . HP'nin olu u un a d m r l d M m d mev ut bir ok hk et e bir ik e, zel ik e emirel'in sorum u u u c m l l t l l D l l var r. Ayn oyunu, izbullah'ta da gs er i ir. izbullah'n daha d H t m t H nce i hk et er dne in e i rgt en e i bu kadar geli i k m l m d k l m s m deil ir, faili me ul cina et e i bu kadar yay n deil ir. Ama d h y l r g d 1992'de bu cina et er gibi by . Ya hk e in kont o n e y l d m t r l d deil ir, ya da hk et gz yum u ur. Ve bu, ar bir duru u d m m t m ifade edi or. nsan ar byle kat e i e ez. Bu hk e in, bu kat i y l l dl m m t lam ar an en azn an bir a faili bulup orta a kar a gere ir i. l d d k y m s k d O zaman orta a iki sonu kar: Ya hk et ger ek en emni et y m t y iin e baz g e e hakim deil ir, ya da yeil k yak r. d l r d m t Kamu u bu konu a ak k isti or. Ben bir bunu soru o um. oy d l y y r kin i i, biz de Kr z, kema iz e kar z diyen Hiz ul a i cs d l m y b l h ev e er var, byle bir a m sla i kuru u ar an da bah e i i or. r l t k m l l d s dly Biz bun a n dolay da olsa baz ev e e iy e diya og iin e l r l r l r l l d olduk. Ben en giden mesaj udur: Eer siz ger ek en by ey e iz d t l s n ve ger ek en kan dk ek iste i or a z, biz de size ate etme e e t m my s n y c iz. zel ik e Rama an ay boyun a ve daha son a i sre de dahil l l z c r k olmak zere biz ate etme e e iz. ster e iz daha olum u ili i e y c s n l ky de yne i e i ir, dedik. Ben, bizim btn bir ik e e, ate ama n ln bl l l r y diye haber ver im. Nite im ate al a . Bir de mer ez adna bir d k m d k bil i i yayn an . San o um im i ik bu faili me ul cina et dr l d y r dl h y lerde belli bir azal a var. izbullah'n bir ev e i, bu cina et er m H r s y l den uzak dur ak isti or. Bu, olum u bir adm r. Bun an sonra da m y l d d geli i il e i i uma z. Fakat baz faili me ul cina et er daha tr m sn r h y l var. Zaten bizim bir ama z da bura a ger ek en cina et e e cm d t y l r kar ak iste en er e iste e en e i ayr et ek ir. Bu, snr bir m y l l m y l r d m t l adm r. Bu adm daha da geli ir ek isti o uz. Uma m ki bir ok d t m y r r gaze e i e de yne ik olan bu cina et e in nn biraz kese iz ve t cy l y l r r biz bu konu a ar kul an a a da devam ede e iz. d lmz l m y c Peki bu, Trkiye'ye kar mca de le de ibir li i anla m na gelen bir anlama m oluyor? Abdullah calan: Henz byle bir durum yok ur. t imdi biraz gncel konunun dna kld. Ben bir soru sormak istiyorum: -drt gn sonra Newroz var. Siz demin akla25
Politika kapsn Trkiye iin de aralayacaz.
26
dnz gibi, bir karar aldnz ve zellikle de dikkati ektiiniz bir nokta olarak provokasyonlardan bahsettiniz. Yani Newroz'da birtakm evreler provokasyonlara girmek isteyeceklerdir. Bunlara kar tedbir alacaz dediniz. Geen yl da gerek Ankara tarafndan, gerekse sizin tarafnzdan birtakm aklamalar yaplmt, ama hi net bir aklama yoktu. Mesela bugn Ankara'nn bir aklamas vard; yine getiimiz hafta hkmet tarafndan yaplan bir aklamada Newroz'da biz PKK bayraklarna yasalar izin vermedii iin izin vermeyeceiz, buna kar tedbir alacaz eklindeydi. Dolaysyla bir yerde yle dnebilir miyiz? Yani sizin bahsettiiniz, o provokasyon ortam dediiniz hususlara bunlar yarayabilir mi? Siz Newroz'da Gneydou insanndan, Trkiye'de yaayan Krtlerden ne bekliyorsunuz? Newroz'da nasl hareket etmesini, ne yapmasn bekliyorsunuz? ok ak olarak syleyebilir misiniz? nk bu mulaklk kald srece, her yl kan dklyor. Abdullah calan: Ak a belir e im: ewroz'un bar l bir t y N biim e kut an a iste iz. Benim Kr is an hal a sy e e i e d l m sn r d t kn l y bl ce im; ewroz'u ok kap am bir biim e ve zgr e kut a a r. N s l d c l m sd Milli renk e i var r, kul an n. unu da sy e e im; bu milli renk l r d l s l y y le i biz icat etme ik. Kesk sor zer, yz l ar an beri kalan renk r d y l d ler ir. O renk er en elbi e giyer, puu ba ar. Bir al ba a diye d l d s l l d sal r ak, uygar a s az. d m l m Ama efen dim, ortam bu kadar ger gin le mi ken imdi Trkiye'de de ortam son derece gergin baz evrelerde bir ajitasyon olumu. Tabii dediiniz renklerden ayr olarak diyorum. Mesela geen yl grdmz, sizin resimlerinizle gvenlik kuvvetlerinin zerine yrmek, ite o zaten ajite olmu ortam daha da fazla ajite etmek... Abdullah calan: imdi anl o um; yani bir a resim kul a l y r k l n d diye, bir-iki slo an atl diye buna byle tara a ile cevap ver g d m mek ok a r. rd (Celal alabani'ye hita en) Tu gihi i e, tit min got. Ez ibjim T b ty d ku inck kesk sor zer li xwe kirin, ne hace e. Kesn ibjin k t d yek din Bij Apo dsa ne ecbre. Ez v yek ibjim. m d
27
Yani bir slo an atma n kar tara a olma a r. Yaka a n! g n l m m ld l s Bizim i er silah kul an a a ak r. Asla, bir asker vur a a ak ar. kl l m y c t m y c l Gzel, deil mi? Yasa a a ters ise kar taraf slo an atan tut un, l rn g s hapse atsn. (Bila bigre di heps ke, ima diku e.) Tah ik bunun j r nere in e, tah ik varsa, on yl ceza ver in, tah i in ceza lm s d r s rk s mdr? Bu konu a biraz anla olun a ; vrupa'da bin sz sy d y l m l A le i or. vrupa'daki demok a i e baka m; her es her trl slo a ny A r sy l k g n atmaz m, hk e e kf et e e kadar git ez mi? Bun a n hepsi m t r m y m l r olu or. Hi i i in e imha ceza uygu a or mu? Biz en y b r s d s l n y d Newroz'da iste e i e ek ey, PKK silah giri im e bulun a n bl c l d m sndr. Biz buna olum u cevap veri o uz. Tersi bir giri im e bulun l y r d ma a a z. Hi ir asker ve polis endi e en e in. Onla vuran y c b l m s r olur a, onlar da vur un, diye e iz. s s c Yani sizin tarafnzdan bu Newroz'da hibir ekilde silahl giriimde bulunulmayacak... Abdullah calan: PKK'nin sorum u u u u duyan ar bunu yap l l n l ma a ak ar, diyo um. Bizi din e e en e i hk et g e i de y c l r l m y l r m l r vurur; biz de tuta z ve hesa sora z. Bu ok ak. Ama dedi im r bn r gibi bir slo an atl , bir elbi e giyil i, bir bay ak al diye vur g d s d r d mak da doru deil ir. Yine tutuk a n, ceza ver in, diyo um. Bu d l s s r daha makul ve doru bir yn em ir. t d Evet, teekkr ederim. Konuyu deitirebilir miyiz? Ka yldan beri takm elbiseyle basn karsnda bulunmadnz?.. Kravat ka yldan beri takmyor sunuz? Bu kyafeti siz mi setiniz?.. Abdullah calan: Yirmi yl r. d lk kez mi giyiyorsunuz? Celal Talabani: Zaman nuhe. Sala nuhe. New o a nuhe. r z Yirmi yldr ilk kez mi takyorsunuz, giyiyorsunuz? Abdullah calan: Yok, zaman zaman dip o a ik gr e er e l m t m l d kul a o um. ou u u byle grn e, ben de say ifade etmek l ny r n z c gy iin giy im. Her an aske i giy im br taraf a r, ister e iz giyip d r s t d s n gele im... y Bylesini tercih ederiz...
28
Abdullah calan: Ben rkiye'de memur uk yap m. Asln a T l t d oka kra at tak m. Ayr a kya et dev i i yap m. v m t c f rm t Sayn calan, madem meseleyi biraz yumuattk, sizinle ilk rportaj yapanlar yarglanmt, hatrlarsnz; imdi Trkiye'den byk bir gazeteci grubu geliyor ve basn toplants yapyorsunuz, aslnda bu da olumlu bir gelime deil mi? Abdul lah ca lan: p e iz bu bir iler e e i ifade edi or. h s l m y y Olum u bir adm r. Ben ilk gr e e ba a m a da unu sy l d m y l d d le i im; san o um sayn irand'd benim de deer en ir ek e m t y r B l d m t zor uk ek i im bir gr e ir bu; fakat sizin cesa e i iz, bana da l t m d r tn cesa et verdi. Tr i e bas y a bu yn em e al ak bana gre r ky n l t l m yan deil, dedim. Nite im o zaman baz a garip kar a , l k l r l m t hatta ele ir i er i; yle basn, byle basn diye. Ben, bu er e t m l d ve in nem i oldu u u ve rkiye'de de eer basn zgr e n l n T l n ili in bir sap a a a bulu a ak ak, bunun nem i bir adm te il k t m d n c s l k ede i e e i i sy e im. Ve halen bu inan koru o um. nem i bl c n l d cm y r ldir ve basn zgr n de nem i bir ia e i ir. Tabii bir sr l n l r td ele i i er var, ama dedi im gibi nem i ir ve geli i i e i ir. trl ld trl bl Sayn calan, siz 1988'den beri grtnz hemen hemen btn gazetecilere birtakm artlar ileri srmekle birlikte, onlar vastasyla hep atekes arlar yaptnz. Biz atekese hazrz, silahtan yana deiliz, bu iin demokratik yollarla zlmesine inanyoruz diye mesajlar verdiniz. imdi ben, bu Newroz ncesindeki bu atekes arnzn, en azndan 25 gnlk silah susturma kara r n zn zaman la ma s n merak edi yo rum. Niye geen Newroz'da deil de imdi? Niye iki ay sonra deil de imdi? Bir yerlerden size bir iaret mi geldi? Abdullah calan: Anla a m: Hayr, zel ia et e e daya ola t y r l r l rak geli e i. Mam elal'le gr k. Ki sade e Mam elal'den de m d C t c C geli i demi o um. Benim edin i im izle im, ulus a a a kamu u t y r d n l r r s oy siya i yn e in artk aa ka l a isti or. San o um s t m r m sn y y r ABD'deki ba an k dei i i in de bunda etki i var. Yine oka k l mn s sy e en bir sz var; rkiye'ye tan an bir sre in artk sona erdi l n T n n i ve 1993 baha a kadar bu sre in dol u u ynn e. Ben bu rn n d d konu a da kesin bir bil i e sahip dei im, ama muh e e en dip o d gy l t m l l 29
ma ik ili i er e rkiye'yle bu tr gr e er olmu ur; mese e i t kl d T m l t l y zorla hal e er en, al sana 1993 baha a kadar sre, ze ez en l d s rn m s artk siya i z e ar k ver e i in denil i ir. Bu, biraz etki i s m l m ls m t l olmu ur. t kin i i, 1992'de bize bir tas i e-imha sre i daya l . Bu, cs fy c t d Gney'deki sava a ve uzey'de de i ope as on a biti i e e i iz l K r y l rl c m bii in ey i. San o um iki i in de ger ek e e i i grl ve m d d y r sn l m d d hatta rdistan'n ok kap am bir dev im i geli ey e kar kar K s l r c m l ya oldu u orta a kt. Geli en izle im er budur. ok kap am bir y n l s l dev im el geli e var. Yine ok kanl bir sre e de giri i or. Kanl r s m c ly bir sre e giril i i konu un a hem lke iin e ve hem de lke c d s d d dn a bir ok evre hem i ir ir. Bu kanl sre i biraz fren e ek d fk d c l m iin san o um baz dip o a ik kanal ar youn bask geli i i or ar y r l m t l try l veya youn istem e bulu u or ar. Hk e in de yle bir duru u d n y l m t m sz konu u ola i ir cum ur a an , hatta genel ur ay k da s bl h b k l k m l dahil; ile in pek de d l gibi geli e i i in, tas i e in r n d m dn fy n ger ek e e i i in, at a n daha da kanl ola i e e i in, bunun l m dn m n bl c n da ger ek en siya i tka k k kadar eko o ik ifla da hz an a t s n l n m s l dr ca n ve demok a i e de bir arpa boyu yol ald a a a a n n r sy r m y c n anla l a bence etki i ir. unu da belir e im; btn rkiye'nin m s ld t y T ve ulus a a a ala n gz bura ay , ben bu kadar bek e i or l r r s n d m l my dum. Demek ki ok sonu bek i or ar . Yani yal z sizin gaze e ly l m n t le i iz deil, zel ik e en byk dev et er en tuta m rkiye'nin de rn l l l l d l T resmi ev e e i e kadar hepsi bunu bir dnm nok a ola ak gr r l rn t s r mek isti or. Hepsi yle gr or. Ben de bu bize his et i il i, zaten y y s tr d basn da bunu ili or ite bunu vesi e bile ek, eer kkl yeni y l r dn m er ola ak a, bunda KK'yi btn p ak y a bir kez l c s P l l l daha dile getir ek iin bu top an a karar vere ek nem ver im. m l ty r d Muh e e en bu neden er e yeni bir dnm nok a n an bah et ek t m l l l t s d s m d e i ir diyo um. Yani yeni bir dnm nok a r demi o um, n l bl r t sd y r ama bu dn e hzla geli i or. Ortam bunu daya or, diyo um. c y ty r By e e sonu an o um. Ayr ayr gr e imka z var l c l dry r m nm dr, baz a z a ayr ayr gr e e iz. Tek ar te k r ede im. l rn l c r e k r
Nokta dergisinin 21-27 Mart tarihli saysnda yer alan rportaj:
SLAHLAR SUSABLR AMA SLAH BIRAKMAYIZ
Ben ARGK'yi silahs land ma ya da z r dama diye hibir kelime sarfetmedim. Siyat si yntemi daha fazla ne armak iin silahk lar susabileceini syledim. n
Nokta: Bar arnzda iten misiniz? Abdullah calan: Ba me a m ak r ve ke in ir. Dn a a r s j t s d y d ben en da a ok sa a an nef et den in an yok ur. Biz so un a a d h v t r e s t r l r m is i o uz. Si a al yn e e a z. Kar m a bir mu a ap ar z ty r y s t m d h t yo um. H et be i is e ez e, ben ara an e i i im. l e de be r k m n t m s d klr l nim ol a ar m yok. Uy un g en bi im e bir di a og ku u ur. m t g r l d y l r l Da a faz a ka n rk hal a da rt hal a da, bir fay a yok h l n T kn K kn d s tur. Ge en s e bu u gs er i ir. Biz ke in ik e da a faz a kan d r n t m t s l l h l kl e i e kar z. Ba me a m be im ara an e i e e im ir. Si m sn y r s j n d kl c d ya i bir s e ba or. s r ly rgt sizi dinleyecek mi? Ben r t ze in e ha i im ve kont ol ede i i im. New ozda g r d km r blr r kim PKK ad a si ah s ar a o pro o as on ur. rk dev e i onu n l k s v k y d T l t l r ez e biz l z. Ke in ik e ce a ve i iz. d m s d r r s l l z sn rr Bu siyasi srete ARGKnin (PKKnin gerilla birlikleri) durumu ne olacak? ARGKnin ko u u y e bir en a a ak bir ko um de il ir. n m l d l c n d Po i ik bir ko u u var r ve o ko u u sr e ek ir. RGK bir lt n m d n m d r c t A
31
30
halk sa un a g r. B n d en e e er ya r, teh i e er or a v m c d t z l m l pl lk l t dan kal ar, or u a kk ted ir er al r. Or u bi im in bir teh it, k d d l b l n d z i d bir im a ara de il bir ko u a ara olur a RGKnin ba g ev h c r m c s A z r le i i ona ve e i ir. Ba g ev e i i alk sa un a g ola ak tu a rn r bl z r l rn h v m c r t bi ir. Ya i bir e git ek zor ol az. Ta ii bun a ko u ak l n z m m m b l r n m er en ir. Ben RGKyi si ah z an r a ya da da t a di e hi ir k d A l s l d m m y b ke i e sar et e im. Si a i yn e i da a faz a ne ar ak in lm f m d y s t m h l k m i si ah a n su a i e e i i sy e im. l l r s bl c n l d PKK siyasi zme ulamay somut olarak nasl planlyor? Fe e al bir mec is ve h et d e i ir. Or u un ye i en d r l k m n l bl d n nd d en en e i d e i ir. Yi e Kr is ann ken i i i sa un a z l m s n l bl n d t dsn v m s d e i ir. Bu ko u ar a dik at edi e ek en nem i un ur in an n l bl n l d k l c l s s var ga an i e al a, z r ge i e i sa a a il e. Ve bu u ln r ty m g l m y l y b m n sa am g en e e e ba a a il e. l v c l r l y b m Trk hkmeti sizinle off the record bir anlamaya girmeyi hi denedi mi? Ha r. Hi ir tek if gel e i. y b l m d Sizce Talabani ok sert biimde karnzdayken, arabuluculuun mimarlna nasl ulat? Ba ne en e i var. zel ik e Tr i e ile rak ara n a ge i en z d l r l l ky I s d l ili i d ey e i. Yi e bu ara a Bar a iye ve i en ar k, ken i i in k z l r n d z n rl l dsn za f bir ko um a ol a , ay a ulus a a a ka u un a da y n d m s rc l r r s m oy d PKKnin 1992de tas i e edi e e e e i i an a ol a r. B fy l m y c n l m m sd yk bir ih i al e, ben e ba dev et er en by e bir yak a n da a tm l c z l l d l l m h ol un ol u u bi i in e me aj ar al r. Bu ne en e s ak ba g d m d s l m t d l c kyor. Toplantda zal ve Demirelin tutumlarn eletirdiniz. Onlarn topu srekli Krt kimlii tayan kiilere attn sylediniz. imdi siz topu onlara attnz, ne dnyorsunuz? Ba a m e a i bir g ev d or u. Ken i e i bi az an a n t v z r y d dl r r l y l ol un ar, be i cid i e al n ar. Zor du u a d r ek is e i o um s l n dy s l r m m t my r on a . Fa at bo bu u up ze i i e ge ir er e... Ken i e i ka ar l r k l n rmz l l s dl r d Tr i eyi ya a r ha e ge ir ek is e ik. En az ken i e i ka ar kar ky n l t m t d dl r d de halk a ya n a r ak is e ik. Bu u an a a on ar. Ce a et e l r k l t m t d n l m d l s r l ri yok. B a n an a a , ok s ar . na r m z, on a n r k l m y k m l d n sn l r
32
ad a z o uz. Bir po i i a ken i i bu ha e ge i ir mi? B e i n l y r ltk c dn l tr y sne dar, by e i e po i i a re e ez du u a so ar m? Na l ta am l sn ltk t m r m k s h ml ede i i or ar? Ke e bi az yar m ola il ey im on a a. bly l k r d c b s d l r Elinize hi silah almadnz sylyorsunuz. Bunu Trkiyeye dndnzde yarglanmamak iin mi vurguluyorsunuz? Bu ko u a ba a b k bir zu m ya l d o um. n d n y l p dn n y r So u u bu ka ar teh i e i nok a a ge i en be im k e hal m a kar r n d lk l t y tr n l k l ta a n her e i as e i yn em e zor a a m e e e kalk a r. r f y k r t l b c z l m y m sd Bi az hal , bi az da si a i ya , mec is ye e i i su u g r kmz r y s py l l rn l r yo um ve yar a a ge e i du u o um. Bu ko u a ms e i im. Bir r gl m r y y r n d t rh hal n ken i i bu ka ar k e e ir e i hi ir ge ek e ka ul et ez. k dn d l l t m s b r b m Ve bir alk ze in e hi ir ge ek e ile bu ka ar bas uy u a a az. h r d b r d k g l n m Su u o um tm bun a . l y r l r Karmza sivil kmanz son derece radikal bir deiim deil mi? Tam ter i e bu bir ya l n al a . ca ann ken i i si in sn n gn m s l ds z gr z en ok fark . Be im ka ar ya am s n e du an, ya d n d l n d t d r a n in e ik e i ve ay n a ile il i e en ok az. Be im ya a m c l l r r tl r gl n n nm ge en er en az gi i ir. Umu u u ve her e i i yi ir i ir. l l k bd d n yn t m t Kamplarnzda hayat ok, zor. zellikle Trkiye iindekiler de. Siz bu kamplarda yaamaya ne kadar dayanabilirdiniz? Bu in an a n ger ek en bir kah a an r. Bu art a a s l rmz t r m ld l r da an ak Vi t amda bi e g l e i ir. Be im da an a g m y m en l r m m t n y m c on a n da an a g ifa e edi or. l r y m c n d y Siyasi dayanma gcnden ok inanlmaz derecede zor olan fiziki artlardan szediyorum... Bu g k er ger ek en hay an k uyan or. n an ar ora a l l t r l dry s l d ok zor uk ar e i or ar, ek ek k n a ile ay a ar k. Bu be l l ky l m r tl r l r k d nim in b k bir me a iz a so u u ba a l bir ya am . O i y k n m n c r m d ya a n ku u u u um. m r c s y ocuklar seviyor musunuz? o uk a a lan sev im bir ok a n an de i ik ir. Son r or a c l r o g l r d t p t jm a bir de er en ir e var . o uk a a iha et et e en ki i im. d l d m d c l r n m y y o uk a n sev i i i y e ak a a i i im: o uk a n duy u ve c l r gsn l l y blr c l r g d n e e i e iha et et e en, in ar et e en bu in an a a, bu top c l rn n m d k m d s l r lu a ka ul et ir ek on a a ok ba m. m b t m l r ly
33
ocuunuz var m? Bi az k m e i i bu u o um ken i am an. y e bir d n r s yc l y r d d l cem var: Hal n ara n a bu ka ar ok o u u g n e, bun a n bir k s d d c r c l r dn a n ol a d n e ok du ar a o um. Ba an be i y sn m dn n c y l ny r t r d n m bu zor du um a i o uk a a bir dn a na l ku u ur? d r d k c l r y s r l O halde kendi ocuunuz olmasn tercih etmediniz. Bu d n em be i zor a . l i du a o um bu ko u a. Ama c n l d g y my r n y di er o uk a n mut a a bir ge e e i ol a ge ek i i ve bu u sa c l r l k l c m s r t n la a an ana ve ba a ar ok su u ol uk a in de, ba yak a m m y b l l d l r i z l la m var bu ko u a. Tm in an k su u ur. r n d s l l d o uk a ok sev ik e i i sy er er ama ben on a o u za c l rn d l rn l l l r man say z bu u o um, o uk a a kar . Yal z a rk hal de gs l y r c l rn n c T k il, tm dn a su u bu ko u a. o uk a a ve ka n a a kar ya y l n d c l r d l r plan a a kar m. Su u bu u o um er ek e i? o uk a ok sev ik l r y l l y r k l r c l r d le i i sy or ar ama ben ok say z a bu u o um dav a a . rn l y l gs c l y r r n l rn o uk a se en er o uk a in by e bir dn a ka ul et e c l rn v l c l r i l y y b m me i er. By e tip ey er ka n ar in de ge er i ir. ll l l d l i ld Bu aamadan sonra nasl yaacaksnz? Komutan calan olarak olmasa gerek herhalde? p e iz al ol u um ya am an de i ik bir ya a a ge e h s m d d m ce im. Bu be i zor a a i ir. Fa at ken i po is o u u ili i e in y n l y bl k d z y n m kl r kl a ka ar, ye i en d en en e i e de ve e i i im. Ye i en d m s d nd z l m sn r blr nd zen e e ok e i i bir a a r ve sa o um ken i i hz bir l m kc l m d ny r dm l e il e adap e ede i i im. Yk m ka ar yap a a da tut u um. k d t blr t d m y k n calann ne tr insani ynleri var? Ben Tr i eyi sev i im. An a ada bu un um 1970ler e, ky m t k r l d d il i duy u um ve ken i i ver e e ha r m. Fa at git ik e da a g m t dm m y z d k t r lan dn a ve hi bek e e i i iz ge i e er bi i ora an ko art . y l m dm l m l z d p t im i be im d m bi az da Tr i enin d e ba . Bu d n n r ky n m n l nu de am ve e e im. D m e he ap so a ak a m var, ken i v l r c n d s r c l r dle i e kar g ev e i i ye i e ge i e ek e im var. Biz ne nan z, rn r l rm rn tr c l r k r ne de hak z k a a bo un ee ek du um a z. G or u uz Tr s l l r y c r d y r y s n ki enin so un a ile ok il i i im. Bu un so u a da yan a ak y r l r gly n n l r sy c tr. Tr i e bu ko u a ken i i ha r a a r. Ben de il. im i bi ky n d dn z l m ld d raz his e i or ar ama ben bu u on a a da a faz a his et i e e im. s dy l n l r h l s tr c
34
Btn bu yaptklarnz, ortaya koymak istediiniz tablo ok mu topik? Hayr, to ik ol ak an zi a e, by e gn e in ya a an a he p m t y d l l r k l m s pi i in z e i i bir ey. Ben za en o gn e in gel e i in yok ul a mz l d t l r m s i s c bir a a a gi i im. Es i gn e in z ze e en e in di e bu ey em b y r t k l r d l m s y l le i d en e im. Bu o uk a n ba a bun ar ge i il e e i de i im r z l d c l r n l tr m m l d iin bun a a gi i im. Ve ha a da s n pe in e im. l r r t l z m d y
35
ARGK Eyalet Komutanlar ile 14 Nisan 1993 tarihinde yaplan telsiz konumalar:
EN YOUN VE EN SONU ALICI BR DNEMN NDE BULUNUYORUZ
Atekes gn e i ta a en ya a a a il e ve d m m m k l y b m onu leh e g e il e in iyi bir ba an ol u. t t r b m n l gc d Ya i bir ne i si a i ham e ad y . D a n n v y s l m d m n bek e e i i ve ha r k ol a bir l m d z l l m d yak a m tar y . l z d
Amalar iin gerekirse 40 yl da olsa dada durmay gze alabileceiz.
36
Siz er e, or a a an son si a al ge i e er ve iin e ya a z l l t y k y s l m l d dn so ut ger ek er n a n z e i d e e ili in uy un adm a m l d m d k n m k g l rn na l at a i e e i i de er en i e e iz. Ba a n Der a An s l bl c n l dr c zl rnz y duk* ve Der a or'un g e i gel i ir ve ben er g er ir. y S r l r m t z r l d n e ik e mev ut ge i e e i k a a de er en i e i i iz. c l l c l m l r s c l dr blr Or a a an du um, ta a en ini i a if al n a si a i ge i e t y k r m m sy t t d y s l m le i le i i e e i e i e e i iz bir du um ur. Gn e i ta a en r hmz vr bl c m r d d m m m ya a a a il e ve onu leh e g e il e in iyi bir ba an ol u. k l y b m t t r b m n l gc d Ya i bir ne i si a i ham e ad y . D a n bek e e i i ve ha n v y s l m d m n l m d zr k ol a bir yak a m tar y . Do a y a ini i a if biz l l m d l z d l ys l sy t dey i. Di er g er e ulus a a a yak a m a da et i e e ek, d l l l r r s l l r kl y r mev ut du u u az ok le i i e e i e il ik. Ve ha en de bu te c r m hmz vr b d l mel e ro oy u or. d l n n y Sa o um as e i a an da ra at a bir du u a yol a ny r k r d h l tc r m m r. er de in en kav a r ve a a a a do u yak a m t E r d r n l m l r r l gs e i ir e, k ki bi az da a ra at ne es ala ak or u a a ii t rl s a r h h f r d l m *: Eyalet komutanlklarnn rumuzlar. 37
ni iler et e im a ver i ir. Kal ki, et i i bir sa un a l m k nn m t d kl v m y da za en ie i or. Ak if bir sa un a her za an mm n r ve t ry t v m m k d hi ir ko u a ba a a az. Hi kim e de bu u ba a tr an a b l l n m s n k l l ya az. Do a y a az ka p ey em im a da bu d e in di m l ys l y l l k n n m er bir so u u olu or. zel ik e or u a a n ei im ve r t n c y l l d l m n t g len e ola ak a ol uk a ar or. Ta ii an a a a ba r bu. m n l r d ty b l m y ld Ge i e g l gi i, s e e e hak ve il ez e ola ak ar m t r d b r l r k r m s n l bo a da ar a i ir. Me e e, fr at ve ola a iyi de er en ir k tl bl s l s n l d mek e ya ar. t t Ulu al ve ulus a a a ka u u un ok du ar ol a ve ye i s l r r s m oy n y l m s n ge i e e in gn e i b y e i al et e i, sa o um ba ye l m l r d m t n l g m s ny r z ni ta ep e e yol a or. An a l ka a y a bu ta ep er, si a i l l r y l d d r l l l y s or a a bi az da a ge i e an n ver i il e i, zel ik e hal n t m r h l m sn dr m s l l k hem si a i ve hem de ge e ir e sa a a ken i ira e iy e e il e y s r k s v d d s l k m an a n a as e i ola ak ken i i bi az da a ha r a a il e i bi i l m d k r r dn r h z l y b m s min e olu or. Yi e dip o a ik sa a n ro oy a a il e i in d y n l m t h n l n n y b m s i bi az da a za a a ih i a du u u or. Mev ut pra i i bi az da a r h m n ty y l y c t r h iyi gr ek, bu te el e ye i ba po i i a ve ka ar ar olu u up m m d n z ltk r l t r ha a a ge ir ek bi az da a za an is i or. K e e s an ve ne y t m r h m ty y k fes ala az du u a ge i i en TC po i i a a kar ta r a n da a m r m trl ltk sn v l r h ak ser i en e i in an ak by e ola a sy e i or. Ve ge i e gl m sn c l c l ny l m nin bu yn e ve is e i en tarz a ol u u bi i i or. Bu, Tr i e ka d t nl d d lny ky mu u in de by e ir. De ok a ik e ina an ke i in bi oy i l d m r t z m n sm raz ne es al , bu yo un on ar in de bir ge i e fr a ya at f d l l i l m s t r t g or. Ba n ilk de a bu ko u a bi az da a ba m z yak r l y s f n d r h s la m g gs e i or. y e an a or ki, bu s e in de in e i c t ry l l ly r c r l tril e i nem ta or. m s y Ay a, by e bir dm atar en, ba an a biz de kar ta rc l a k l g t raf an faz a bir ey bek e i or uk. Kar ta a n de il ama, t l l my d r f ok sa a g n ko u u u et i e e i sas al or uk. Bu yd c n m n kl m y e y d ama a ta a en ula l r. Za en ken i du u u uz da ak if c m m m t t d r m m t bir sa un a ve bu ara a mev ut g n ei im ve r t en v m y d c c t g l me i i d en e e i ge ek i kl ak ay . Bu ad n bu a fr at sn z l m y r l m t d m n s ta a ama an ki, bu ama a da ula or. Yi e kar ta af nm s l d c ly n r da a et i i ope as on ar ge i ir e i, zel ik e New oz kat i h kl r y l l t m y l l r l a
38
my a kit e e i sin ir e i he ap or u ve bel i de bu dm ol l l l r d m y s ly d k a ma ay bu u da a faz a el e ede i ir i. Bu da nem i l e s d n h l d bl d l d n en i ir. Do a y a at an dm, umu a n da te in e bir l m t l ys l l a l n s d ge i e or a a art r. l m t y k m t
Dnem ordulamaya muazzam frsat veriyor
im i bu ad na l de in e i e e iz? So un bu a a r. An a l d m s r l tr c r r d d l d ka a y a yak a m a z, ba art ar a bu s e i da a da iler d r l l l rn z l l r c h let e bi i in e olu or. Biz e de ha im lan an a bu. Fa at bu m m d y d k o l y k ra a iki yan an zak dur ak ge e i or. Bun ar an bi i i, tak ik d l t u m r ky l d rs t ma ev a im a a ba ur a an dz bir sal an a iin e ol n r k nn v m d dr l y d mak ve a her ko ul al n a g t e in e e ka ar kul an ak r. y t d c k t c y d l m t Bu, dar bir as e i yak a m r. Bu yak a m do u ol a gi i, bu k r l d l r m d b ka ar faz a g, yer ve ola ak da yok ur. By e bir an a iin e d l n t l l y d olan a n g do u kul a a a ve ge i i e e i i or a a r. l r c r l n m d l tr m d t d d Za en bu ken i i in en i in fark bir bi i i olu or ki, bu un da t dl d l l m y n ge i e sa a a mm n de il ir. Bu sa a ge i i e e e, d l m l m s k d v l tr m m zen e e e e ve ok r ka p a a yol a a ola , ba so um uz l y m m a y l r m y z r s ki i ik e in or a a ar bir du um ur. By e bir sa a tar a l l r t y k d r d l v zn bun an son a m a e edil e e e i ak r ve bu u bi i o uz. Zor d r s ad m y c t n ly r be a olu ur u u uz g n bu ha e ge i il e i in as a ka ul edi e l t d m c l tr m sn l b l me e e i i k s e i bo un a ol uk a a a ar k. G en ha y c n r c y c d k d t ber iz, g n ha r an a n an ha er iz ve sa e e ze i e otu up s c z l m s d b s d c rn r g t et e ma i a gi i i e en ba zih i et er, ki i ik er var. c k m kn s b l y z ny l l l Bu ki i ik e in ve bu tar n eli e g b ak ak, or u a a b ak l l r z n c r m d l m y r mak de ek, tas i ey e so u an r ak de ek ir. Bu, ar k biz e m fy l n l d m m t t d ya am hak bul a a ge e en bir yak a m olu or. As n a bu a k m m s r k l y l d r da cid i bir sa a k da yok ur, do u bir he ef plan a a ve he d v l t r d l m s de e ger ek i yak a m da yok ur; sa e e zor be a bir ara a ge ir i f l t d c l y t di iz g ucuz a har a ak var r. Bu an a a ar k or u a a a m c c c m d l y t d l m d yer ver ek di e bir du um sz ko u u ola az. m y r n s m kin i yan an a , (ki bi in i iy e ba an r ve nun di er c l l y r cs l l tld o bir y r), by e i e d em er de da il b n d em e i cuz bir z d l sn n l h t n l r u bek en i, tem el ik, la a k ve e bi i in e de er en ir ek l t b l k l r m m d l d m 39
tir. Ey em ve ya am an a ne ka ar ucuz a, by e i d em e i de l l y d s l s n l r y e cuz de er en i ir. ok s bir ei im ve in a s e i ol a l u l dr k t r c m s ge e en bir d e i, la a k, yoz uk ve e d e i e d r k n m k l l r m n mn n t rr. G da r ve as a i or u a a g ev e i e bi e yak a a az. c t g r d l m r l rn l l m Ya i by e i s e e i ok k kul a r. Sa li e al de di e e e e n l s r l r t l n b r y m y c i iz bir tas i e i ik bi i in e de er en i ir. Bu an a da bol a m fy cl m d l dr l y c g l r ve yal z bu d em e de il, her d em e or a a k r m t n n d n d t y m r. zel ik e ham e d em e in e bu yak a m hay i za ar ver t l l l n l r d l l r mi ir. Bu yak a m, g ba a bir be a gi i g r; ken i i e la t l c n l b r dsn zm ola ak bir g e ken i ya a , ki i i i i do ur a a a r. c l d mn ln y m y l Bu an a a da pey yk e il i ve bu k s e i bo un a ya an l y e l n m r c y c pl yar a a ar a ar k bun a n ya a a a a a ke in e i ir. gl m l l t l r tl m y c s l m t De i im gi i, bu an a ar, d e i de in i i e de er en ir ek d b l y l n m r ln l d m u a a kal n; cuz, y ey el ve so um uz yak a a ak ve im iz i e r d s u z s r s l r r s l d e i ir er. Hi p e iz or u a a s ak sa a m iin e ge i n t r bl l h s d l m c v d lir. Bu, tar a g r ez bir ger ek ir. Fa at ne es al a n da a t m t m t k f m n h ola ak ol u u bir d em e de or u a a n ok b k bir hz a n l d n d d l m n y l ge i i i e e i ak r. Kal ki s ak sa a m nun bir de e e bi i l trl c t d c v o n m mi ir. On an n e i ise ei im ve r t e e ir. Do a y a by e d d c s t g l m d l ys l l bir d em, or u a a a mu z am fr at ve i or. Ni e ik ve ni e ik n d l m y a z s ry t l c l ola ak ge i e in e nem i bir fr at r. Bu ko u a ko ul ar bi az r l m s d l s t n d l r da ide l ha e gel i ir. Bel i ok yo un bir sa a k ya an a a a l m t k v l m y bi ir. Za en bu a ne ka ar ge ek ol u u ve im an a n ne ka ar l t n d r d k l rmz d el er i i ay bir me e e ir. Fa at bu un bi e ola il e i, ok iyi ge v d r s l d k n l b m s li i il i bir or u in a y a mm n r. Or u in a n biz e s r tr m d s l k d d sn d n l ge i i i gz n e ge i il i in e, ha en bu ko u a ya a ak ok l t n tr d d l n d pl c iin ol u u an a r. Or u a a n yet in e i il e i ve sa a a ha d l l d l m n k l tr m s v zr bir du u a ge i il e i b k bir an a a sa ip ir. Biz e bir ok r m tr m s y l m h t d alan ar a bu un ne ka ar sa an , her tr sa a a el e e ek ni l d n d l d l v v r c ce i e ve ni e i e ne ka ar ula l , so ul a a de er bir hu us ur. l t l d d r m y s t Mev ut ola ak ar ne ka ar de er en i il i ir, mev i en e ne ka c n l d l dr m t zl m dar otur ul u ur? Sa o um ha en bu un yo un a a ya a or. t m t ny r l n b s ny u bir ger ek: En yo un ve en so u al bir d e in iin e bu n c n m d lu u o uz. Bu un da an di er bir ze in de si a al ze in ir. n y r n y d m y s m d Psi o o ik sa a n son bir-iki yl r ne ka ar tah ip ar dav an k l j v d d r k r d
40
ve kit e i pa i i e et ek in mt i a bi i i or. Bu si a i ze l y sfz m i h l t lny y s mi i can an r ak ve tek ar ge i im ra a sok ak, or u a a a n l d m r l yn m d l m d b k nem ta r. Bu ko u a ba g ev er za a n a ye i e ge i y n d z r l m n d rn tril e i i ve as n a si a i or u a a ol uk a dar e de ye i i. m m t l d y s d l m d b m t Hal n si a i or u a a ol uk a iler e i ol a a ra en, yet k y s d l m s d l m m sn m me en r t en e ve ili i er hal sa ip iz b ak . Ve bu da y g l m kl k h s r m t bir kor u a, pa i i as o a yol a . im i bu un da al a ge k y sfk y n m t d n m s re i or ve by e i bir d em bu u a r a a yar m ola i ir. Ya i ky l s n n t m d d c bl n iyi de er en ir ek ge e i or. Bu ko u a ge il a n tam sa a a a l d m r ky n d r l n l y m d bir ge i e sz ko u u. Kit e el ge i e e gz u ak ol ak, l m n s l s l m y k l m ko u ak, r t e ek, kar k ola ak ge i ek a n an nem i r m g l m l l r l m s d ldir. Sa o um bu un in de iyi bir d em ir. Ta ii di er fa i et ny r n i n d b al y ler de de in i i e ele al or. Bir d e e en bah e i o uz; dip o r ln ny n m t s dy r l ma ik lan ar k in ii e gir i ir ve ar k onu e it i alan ar a de t a t i n m t t l l d er en i e e iz. Yi e bir ik-it i ak ge i e e i de kk bir d e e l dr c n l tf l m l r l n m cin ii e so ul u ur; bu da ge i i i e ek ir. B n bun ar ha e e n k m t l trl c t t l r k tin n n e ya l in, ne ka ar ev e top a r a ha e et o c l d p d i d r l n s r k ka ar ge i bir si a al dip o a ik sa a a da a r. Ki bu da, sa a n d n y s l m t h y y n v so u a da a ok le i i e e i ir ve da a da ba a k ar. n l rn h hmz vr h rl l Trkiye'nin res i ev e e i, or u ol un si a i ev e er ol un, her m r l r d s y s r l s ne ka ar duy a k, gr e ik di or ar a da, do ay yol an me d m d m d y l s l l d saj a s ek i ver e e a or ar. Ken i ara a n a yo un ola ak l r r l m y ly l d l r d r tar or ar. Ve mev ut ge i e bir iki i e yol a da g or. ty l c l m l t r l y Bil em i ope as on a dur ur a, ge el af, de ok a ik or a da m r y l r d m n m r t t m ha da ge i ir e, ola a s ha i mm n e kal r a gi i bir a m l t m n t l k s d m b t k de er en ir e er ya or. Hi p e iz, bu un a mev ut s k l d m l ply h s n l c k l a ak is i or ar; yok a iyi ni et en kay ak an or ve ger ek m ty l s y t n l my bir m is e ik e i in de il. Ta ii on ar da tak ik ge i ir e ih i z t d l r i b l t l t m tya n a r ar. Bu tak ik er her ne ka ar on a n du um a ko ay c d d l t l d l r r l rn l la r a a y e ik e de, iyi kar k ve i ir e bi e de ko ay k sa a t m y n l s l rl s z l l l ya i ir ve si a i m ola ak a ge i i e i ir. im i bu u da a bl y s z n l rn l tr bl d n h iyi gr ek mm n r. Si a i n ka u u a da mal ol a m k d y s z m m oy n m s, mev ut po i i a z n so u u ge i e i ir. Ar k or u un kr id c ltk s l n n tr bl t d n de i inan ol u or. Yi e h e in po i i a z tep i top u t drc m y n k m t ltk s l k l yor. Bu du um ve si a i m im a ka u u a da mal olun a, r y s z k n m oy n c
41
adam ar ba adm ar at ak zo un a r ar. B n i ve d ka u u l z l m r d d l t m oy ile zun s e kar kar a ge e ez er; bu a da a a az ar. Do ay u r y l m l n y n m l l l da ol a bi im yol a z nem i bir so u ur. Bun ar yap s z tm l n t l k ma a a r en, ol uk a ta iz ver ek zo un a r ar. Bun a da iyi y l k d v m r d d l l r gr ek ge e ir ve bu a ge i e an ver ir ek do u bir yak a m r k n l m s d m r l m r. Ta ii er sa an a l az ve ze i e re or ist e ya l az a, d b e l m rn f m t m s ge i e e e hiz et ede i ir. l m l r m bl Bu te el e yo un bir s e ya a or ve n z e i s e bu m d r ny m d k r ko u a ha a i bir rol oy a a a a ben i or. Hem bi im ze i iz e n d y t n y c zy z rm d ki is em er, hem de kar ta af ze in e i bas ar, bu s e in da a t l r r d k kl r c h da de in e i i e ek y l e i ge ek i i ve bu un sa k ola a r l trl r r t m s r t n l l c bi i in e ir. Kar ta af ne ka ar tu ar ve ama a n a d st ol m d d r d t l l r d r maz a da, r bas ar ona ba adm ar at a i ir. Ve on a by e s a kl z l tr bl l r l bir si a i g e e, si a i yn e e ar k ver e e zor a a i ir. y s r m y y s t m l m y l y bl Mev ut sin al er bi az bu un mm n ola i e e i i de gs e i or. c y l r n k bl c n t ry ra e e i d n a da ol a bu by e ir. Ta ii is e ik e i bu de il i, fa d l r d s l d b t d l r d kat de i im gi i, bir dn a ile, b k bir ka u uy a da zun s e d b y y m oy l u r kar kar a ge e ez er. De ek ki, biz bu s e i, bu er e e e y l m l m r c v d akl de er en i ir ek, hak po i i a z da a da so u ala i ir. l l dr s l ltk m h n bl Ta ii bu un s e i i kes ir ek de nem i ir. Bu s e i ne ka ar b n r sn t m ld r c d sr e e iz? Bu ko u a bi e ula an yak a m a z de i ik ir; ba d r c n d z l l rn t z a z k a bir s e i, ba a z da ge i e e in do al sey i e l rn s r y zl rn l m l r rn b ak a uy un g or. S e ko u un a da he en u u sy e e r m y g r y r n s d m n l y yim: Bu s e bir ey yap a a s e i de il, tam ter i e si a i ve as r m m r s sn y s ke i or u a a a dev bir ham e s e i ir. Hi kim e bu u yan r d l m d l r sd s n l an a a n ve hi si ah pat a a a ak, i e fa i et er e bir ra at a l m s l l m y c t al y l d h l ma ve i e in ze i e ra at k a otur a d e i ir gi i de er en ir l r rn h l l m n md b l d me in. Tam ter i e, hi ir d em e k as an a a ak ka ar bir a s sn b n l y l m y c d l a d e i ir. Bu s e in bi e ili in en nem i y u ur: Ge m n md r c z k l n d en se e ya a an ve ol uk a ka p a a da yol an ve bi az da faz a n n d y l r a r l plan ol a an ba sal bi im e i var , im i o sal bi im e i l m y z dr l r d d dr l rni ikin i pla a b a o uz ve y e sal yap a a a z. Kal ki, c n r ky r l dr m y c d bu ate es ad al n a i s e ol a ay da biz o tr sal ar yap k t d k r m s d drl ma a ak k. n , ge en yl bi e bu sal t ol uk a ele ir y c t k l dr r n d t mi ik. Yol a ka p ar gz n e ge i il i in e, bu tip sal a t t y l n tr d d drl 42
rn kal a a a a ve bu bi i iy e g e e e e i ak r. Bu drl m y c m l t r l m y c t nu ya an a n as n a sa k a giz e ek in yap k a im i p l r l d cl l rn l m i t l rn d da a iyi an o uz. Ya i o ba sal bi im e i bi im sa a tar h ly r n z dr l r z v zmz de il i. Onu, bu s e ol a da ol a a da o bi i iy e yap a a d r s m s m l m y cak k. im i bu u bi az da a be ir in bir tak ik ha i e ge i i o uz. t d n r h l g t ln try r Bu un d n a i tak ik sa a sr o uz. n d k t v mmz d r y r r e in, si il i ir ik i ya ze in e i bas a z ta ii ki de n v b l p r d k kl rm b vam ede ek ir. Bu s e e ol un ba a s e e ol un, her za an c t r t s k r t s m top um ze in e i si a al de e i e, nun r t en e i e ve ba l r d k y s n tm o g l m sn z he ef e in g l e i e de am edi ir. Za en y e ba ko ul ar da d l r t r m sn v l t l z l ile i s e e iz: Me e a, on a n si il kit e e ve a ge il a a y e ik r r c s l l r v l y y r l y n l sal ham e e i ge i ik e, bu a iki mis iy e kar k ve i e ek ir. dr l l r l t n l l l rl c t Adam ya a a a a a or, ta ii ki e ir e i yurt e er de ken i i k l m y ly b h d k s v dn ko u a ak r. Ya a an a ak in me u sa un a hak kul a a r y c t k l m m i r v m kn l n cak r. Ko u u onu vur a a a r en, ta ii ki o vu a ak r. jant r c m y l k b r c t A i ir ik i, yurt e e in pe in ey en, o da on a n pe i i b ak a a b l s v r d k l r n r m y cak r. Ya i sa e e ge il a ze in e i de il, si il alk ze in e i t n d c r l r d k v h r d k bas ve ope as on ar de am et ik e, bi im de ey em e i iz ta ii ki k r y l v t z l l rm b de am ede ek ir. Bu, n e en de by ey i, im i de by e ir ve v c t c d l d d l d bun an son a da by e ola ak r. Ya i hi kim e bu yak a m a d r l c t n s l l r ba a tr an a a n ve ate es ir, i e nun in ey em yap a k l l m s k t t o i l m dk di e ken i i al at a n. e ir er e de i en e ve ope as on ar y dn d m s h l d k c r y l de am et ik e, bi im ey em e i iz de de am ede ek ir. Ta ii en uy v t z l l rm v c t b gun bir bi im e ve da a az ka p a. d h y l On ar ge il a ze i e de ar an bas ve ope as on ar a gel ik e l r l rn t k r y l l d l rin e, ge il a da bu un n em e i i ok yn ala ak ve hat a teh i d r l n l l rn l c t lke i ope as on a n e en ha er lp bun a bo a ar a n l r y l rn c d b a l r k m n b n ey em bi im e i i de e e ek ir. dam im a plan or ve t l l rn n y c t A h y ly ge el bir sal ge i i i or; bu a her d ey e kar k ver ek her n dr l try n z d l m za an ge ek i ve mm n r. Bun an n e de mm n , bun an m r l k d d c k d d son a da mm n r. Ya i bu un da yan an a l a a ge e ir. r k d n n l l m m s r k Dik at edi ir e, bu yak a m do u tak ik e in dev e e so ul a a k l s l r t l r r y k m sn ak k ge i i or. D a n by e sal kol a ra at k a g e i l try m n l dr l r h l l r l blir; bun ar za en ak r ve ba yer er e de am der. De am et i mi, l t t z l d v e v t o za an ora a her tr ey em y r. Bu un da, de i im gi i, m d l l r t l n d b
43
da a der i top u ve da a plan bir tak ik ham e e im an ha r a h l l h l t l y k z l d ak r. Ya i bu d em e sa n z tek hu us, as n a bu s e t n n d k dm s l d r ol a ay da sa a a z, g ok k kul an ak, hi ir m s d kn c m c m z t l m b ted ir al a an ve sal ad al n a zor be a ha r a z g b m d dr t d l z l dm c so um uz a kul an ak r. Ya i sa a r a ad al n a g bi ir r s c l m t n v t m t d c t mek ir. Bu tu u a ar k ke in ik e son ve i o uz. Yi e ye i e ge i i t t m t s l l ry r n rn trle e en ei im ve r t e e g ev e i var. Bu a da son ve i or ve m y t g l m r l r n ry bu g ev e in mut ak ba a sas al o uz. r l r l rsn e y r G or ki, s e is er uza n is er uza a n, bu, tak ik er e r l y r t s t m s t l d cid i bir de i ik ik an a a gel i or. Tam ter i e, do u tak ik e i d l l mn my sn r t l r esas al a ve y t e an ol uk a net bir e il e su u or. Ger m r m sn d k d n y ek en or u ve sa a ola a tak ik er da i in e rol oy at ak is e t d v yn t l hl d n m t yen e in ol uk a i e e i e ek e i bir yak a m olu or. By e olun l r d l y bl c l r l y l ca, bu s e ne ka ar zar, biz e s n ya a r m, ya at az m r d u d k t r t r m so u a faz a an am de il ir. nem i lan tak i in d en en e i r l r l l l d l o t z l m sdir, yi e si a al ge i e in (ta ii ge il a n he e i de si a al ge i n y s l m n b r l n d f y s l me ir) n n k tu ul a r, yi e or u a a n yet in e i il d n a t m sd n d l m n k l tr me i ir, ni el ve ni el b e i in sa an a r. Ar k ola ak sd c t y m sn l m sd l l r sa un a d e in e iz; sa un a d e i in ak if po i i a a a v m n m d y v m n mn t ltk l rn ak k ka an l a r, bu po i i a a ilk de a der i top u ha a a l z dr m sd ltk l r f l l y t ge ir e ir, si a i he ef e in ze i e git e ir, as e i he ef e in de m d y s d l r rn m d k r d l r b k bir ks n ze i e git e ir. Bu e ir e de by e ir, kr al y mn rn m d h d l d s alan a da by e ir. He en u u be ir e im; g z ol u di e bu d l d m n l t y c m d y nu ya ya a kr a ak bir sal a gi i e e iz. Ge i yl ar a r ry dr c dry r m y m l d bi az by e ya l , ama bu yan ve nem i oran a tak ik d k r l p d l t l d t l t. Son aa a da ol a stra e ik sa un a d e i i ya a z m s s t j v m n mn dm bel i ir ve bu un tak ik e in en bah e i o uz. Hi p e iz bu un ld n t l r d s dy r h s n ii e ha e et i sa a ar da gi er, ama ar k y by e ir. Ger ek n r k l v l r l l n l d d du um a a ken i i i d r e in an a yok ur. r l r dmz m n l m t B n bun ar gz n e ge i il i in e g or ki, bu s e in t l n tr d d r l y r n uza p uza l a a o ka ar nem i de il ir. nem i lan mev ut tl t m m s d l d l o c ini i a i in eli iz e ol a ve bu u is e i i iz gi i kul an ak r. sy tf m d m s n t dm b l m t Evet bu sa an r ve bun an son a in de sa a a a a o l m t d r s i l m y ly ruz. Ben z by e be ir i o um. Ya i il e bir s e en bah e i e ek l l ty r n l r d s dl c se, mev ut kon onk r gz n e ge i i e ek by e s e er sy e e c j t n trl r l r l l n 44
bi ir ve bu da sem o ik ir. Ba ar a a a n en i e e i var ve on a a l b l t z k d l r d l r l r ak k ge ir ek in sy o um bun a . S e i bi az de in e ir l t m i l y r l r r c r r l t mek ve ge i e e e iv e ka an r ak in ba ta ih er be ir e e i l m l r m z d m i z r l l l n blir... Bu s e i de by e sem o ik bir bi im e de er en i e i i iz. r c l b l d l dr blr zel ik e kar ta a n du u u u gz n e ge i e ek bu u sy l l r f r m n n tr r n l yo um. Da a iyi bir tak ik de in ik sa a a il ek a n an be ir i r h t r l l y b m s d l tle i ir. K a a du u u by e de er en i i o um. Sa o um an a a bl s c r m l l dry r ny r l y bil i iz. dn
Gc krce kullanma yaklam affedilmezdir
im i k a a siz e in de g e i i al a a a a a z. Ya i ob d s c l r r l rn m y l c n jek if bir du um de er en ir e i e siz er de kat a bu u a i ir i t r l d m sn l kd l n bl sniz. So ut ger e i ya a z in g e i iz nem i ir. Bun a m dn i r l rn ld l r al a a ve or ak so u a var a a a a a z. n e Der a Za m y t n c m y l c c y rostan ba a a i i iz. Zag os, siz de ik e i i i an a z m? l y blr r d l rmz l dn Derya Zaros: Evet, anlald Bakanm. Selamlar, sayglar. Belirtilenleri biz dinledik ve bu konuda ekleyebileceimiz fazla bir ey yok. n ce lik le, ko nu ya ha kim ol ma s a sn dan Par ti nderlii'nin srece daha iyi yn verebilecei inancndayz. Fakat bu sreci zellikle bizlerin, glerin banda bulunan arkadalarn iyi deerlendirmesi ok nemlidir. imdi dmann taktii yle olabilir: Gc belli bir sre atl brakmak ve ardndan geni bir ynelime gemek. Bu konuda kaygmz vardr. Dmann byle bir hazrl byk bir ihtimaldir bizce. Dolaysyla bu politik gelimeler ve kazanmlar esas alnarak, gcmz tedbirli bir biimde yerletirmek ve hazrlamak, savan her safhas iin hazr tutmak ve zellikle de ordulamay derinletirmek gerekir. Srecin byle daha kazanl deerlendirilebilecei inancndayz. Kendi alanmzda buna arlk vereceiz. Baka pozitif olarak ekleyeceimiz yeni bir ey yoktur. G da a da d en e e ve sa am a r a in sa m c n z h z l m l l t m i nr da a el e i i bir or a a yol a or. Za en si in alan a i g e in h v r l t m y t z d k l r or u a a a bi az zak yak a m a var. zun s e ir ne sa a d l m y r u l l r U r d v
45
y e i i or ar ve ne de or u a a ge i i e i i or ar. Yl ar r r t bly l d l m y l tr bly l l d bu an a ya a or. Bu s e, bu u a a a bir fr at ola ak de er l y ny r n m d s r len i i e i ir. Ya i bu ko u a ele i i er ve yar a a ar ya l r. drl bl n n d trl gl m l p m t G n ba n a i e in yl ar a as a i bir ei im bi e yap a a a ve c d kl r l c g r t l m m l r drt ir ta af an hal n da her e i i or a a ko a ak zor be a b r t kmz yn t y y r l ora a bi ik ir i i iz g ze in e by e yat a a , ok ac a z bir y r t dm r d l m l r m s bi im e ce a an a ak bir du um ur. Ben bu u za en b n alan d z l drl c r d n t t la a sy e e e im. Biz ge e gn z by e ola ak ge i i e e iz ve r l y c c d l n l tr c in an ha r a a a z, ora a ise bo a ar a ak ve ze i e ya a s z l y c d k tl c rn tl cak; bu u ya a n yer e bir edi e e i ak r. Ar k bu u g et ek n p n l l c t t n z m ten so um u u uz. S a an bir g ei i i, d en e e i, mev i en r l s n r d tm z l m s zl dir e i yok, fa at kr e kul an a var; bu, ok g en fa at af e m s k c l m r l k f dil ez lan bir yak a m r. He i i in en b k ku u u, bu tu um m o l d pnz y s r t sa ip e i e za a n a ge e en tav al a a z ol u. Ko u a h l rn m n d r k r dr m yn d m t bu ko u a ade a a ak tut u. By e sah e ko u an k ar epey e n d t n t l t m t l l c olu u. im i bu d e i de by e kul an a a ke in ik e ka ul edi t d n m l l m l r s l l b le ez. Bu un her tr ted i i ga et ta ii al a ak. Ya i g ok m n l br y b n c n c et i i bir sa a g ha i e ge ir ek ve ger ek bir ge il a or u u u kl v c ln t m r l d s n kur ak ge e ir. Bun a her e in ro ve i e i i iyi bil e i ge e m r k d k s l n l vn m s r kir. S a an sa a an man a ko u a a ve en st d e e ka ar r d v d g m t nn z y d her e in ro ne ir, i e i ne ir, yir i rt sa t g e i e na l ba k s l d l v d md a r vn s ldr? Hi ol az a bu d em e by e bir ya ya at ak ge e ir. m s n d l py r m r k Bel i e it i ye er iz ik er ve zor uk ar an t ge en d em er k l t s l l l l d r n l bu a im an ver i or u ama, im i im an ar bu un in ol uk a n k my d d k l n i d ye er i ir. n an ira e i in en ok so u ala a bir ge i e aa a t ld s d sn n c l m m s ie i in e iz. Ken i ala a, yal z as e i or u a a ve ha i i rs d y d nnz n k r d l m kmyet de il, si a i or u a a ve ha i i et de son de e e yet in otur y s d l m kmy r c k tu a i ir. Ama ge i in ba yan an a a sas lp ken i i l bl m z l l y l rn e a dmzi da a da sa a a ala i i iz de ek de, so u u ge ir ek de ek ir. h l m blr m n n t m m t Bu ger ek e in zen e an a l a ge e i or. l r l l m s r ky Yi e her tr ey em i ik sz ko u u. Ala n bel i yz e sek n l l ll n s n k d se in e hem as e i, hem si a i ik i ar otur u a ak. Ya i bir ne i n d k r y s td t l c n v dev et e e du u u a g e ken i i i ayar a a a z. Ben he i i l l m r m n r dmz l y c pnze sy o um: Par i in ha r g e i ze i e ik i ar ol ak her l y r tn z l r rn td m hal e iyi bir ik i ar ol a zel i i de il ir. Biz ik i a d a a d td m l d td r m n
46
kar , yi e mev ut ge i i i e kar otur u uz. As e i ik i ar da, si n c rcl t r k r td ya i ik i ar da, l e ve alk ze i i ze in e d a a kar y s td k h mn r d m n r t r. k i ar ol ak is e en er ken i e i i bu te el e ka t a a l td m t y l dl rn m d n l y cak ar r. Yok a ha r g n ze i e by e ko u an aa k a l d s z c rn l m t l l r kur ak, bu u by e ky kur az y a ve k k-bur u a kur m n l l n l l j v naz y a i al et ek, kim e in faz a ce a et ede e i bir du um l l g m s n l s r c r de il ir. Kim olur a ol un, ya iin e ken i i ya a a ak yer ara d s s p d dn t c y iin e ol ak bu aa a a ka ul edi e e e ek bir du um ur. d m m d b l m y c r d Ya i her e e ya ar bir yer ver ek ve i gr r ek bu d e in n k s r l m d m n m ru u ur, z r. Her es in ya a ak i de ok ur. Ya -dev et ol h d d k i p c t r l mak an bah e i o uz, hem as e i, hem si a i ola ak bir h et t s dy r k r y s r k m g gi i ol ak an bah e i o uz. Ken i e g e en er bu un her c b m t s dy r dn v n l n tr ey e i i ya ar ar. Ya i as e i ey em de da il, nun her tr l l mn p l n k r l h o l d en e i i e ve ye er i ha e ge i i i i e ken i e i i ve ir er. z l nn t l l trln dl rn r l im i bu ko u ar ol uk a so ut ur. Hi kim e, mev ut or a a d n l d m t s c t m ken i pa i iz i i, sek er i i i, sa da at a n ve bu tr d sf mn t ln cln y m s ey e i rt as et e in. l r b m s Za en yap z d en e e er var. Son gn er i i iz ra or a t tn z l m l d dn p l r oku a a k, bi e ula ama aa a k. Sa o um bu sy e en hu y m d z t m d ny r l n sus ar an a r r. Bu te el e g d en e e i, g b l e i, l l l d m d z l m s y t m s g yer e i il e i ve y e i i ba a y a y or. Bi e em, bu ko l tr m s n tm r l r y l m nu a cid i bir en el var m? d d g Derya Zaros: u aamada ciddi bir engel yok. Zaten biz ncelikle nmze koyduumuz bu dzenleme faaliyetini hemen hemen bitirdik. Yani gler, ulalmas gereken btn alanlara ulamlardr. Ve u anda bir alandaki g dnda glerimizin hepsi hareketli durumdadr. Ksaca, gerekli ekidzen artk verilmitir. Dolaysyla bu aamada derinletirme, pekitirme, daha ok eitim, yine her ihtimale kar baz hedefleri tespit etme, bu konuda hazrlklar tamamlama gibi faaliyetler yrtyoruz. Mevcut durumumuz budur ve ciddi bir engel yoktur. Bi az da a ala de er en ir e e a z. r h n l d m y lr Derya An uk, si in du u u uz na l, siz na l z? Bu sy e d z r m n s s sn l dik e i i i an a z m? l rmz l dn
47
Derya Anduk: yi gnler, selamlar, sayglar Bakanm. Belirtilenleri aldk. Bu yak a a ne di or u uz? Si in de er en ir e i i oku u l m y s n z l d m nz m tuk; her al e bu a ben er ey er sy or u uz. Siz e i ye i ge i h d n z l l y s n d k n l me ne ir? Ye i pers ek if er da a so ut na l i i e i ir? d n p t l h m s zl bl Derya Anduk: Bakanm, bu durumu geen gn aramzda tarttk. Tartmann genel bir zeti raporda yanstld. u anda yaptnz deerlendirme, bizim ulaamadmz baz noktalar da aydnlatmtr. Bizim amzdan doyurucu olmutur. Ortada gerekten de zerinde dnlerek derinliine ulalmas gereken bir taktik vardr. Biz buna biraz yzeysel baktk ve birok ynn de gremedik. Aslnda dman gibi biz de hazrlksz yakalandk. Bir de byle zamannda uyum salayamadk ve yeterince deerlendiremedik. Yani birok ynyle deerlendirmeye altk ama, gerekten bizim amzdan yeni bir pratik gerektiriyordu ve bu anlamda yetersiz kalnd. Fakat baz nemli hazrlklar da deerlendirildi. Youn bir eitim almas, yine teknik imkanlarn yaratlmas ve glerin takviyesi gibi almalarla sre deerlendirilmitir. Ortalama gnde bir manga g katlyor. Byle bir byme var. Bunlarn dzenlenmesi ve konferans kararlarnn uygulamas yaplyor. Dmann da bu sreci deerlendirme ynelimi var. Yani bu atekes durumundan yararlanarak kitleye olduka yneldiler, ok sayda ky yaktlar ve olduka bask yaptlar. Gemite fazla hareket edemiyorlard, bu atekes durumundan dolay byle hareketlilik olduka gergin oldu. (...) zellikle de atekesten yararlanarak daha fazla uyguladlar. Bu nedenle biz unu dndk; eer atekes uzatlacaksa (ki yarar vardr), o zaman gerillaya, kendisiyle birlikte halk savunma inisiyatifinin de verilmesi gerekecek. nk gerilla birliklerinin yanbanda kyleri yakyorlar; buna kayt sz kal mak da, hem kit le a sn dan, hem ge ril la a sn dan olumsuz bir etki yaratyor. Anlald. Ga et ta ii, er ak if bir sa un a n ge ek e i i de y b e t v m n r l rn rin i i e an a ol ay z, ge il a a ve a hal a sal r n a kar ln l m s dn r l y y k d d d k ver e hak z var . Hat a da a iyi ve ha r k dar e er vur l m kn d t h z l l b l 48
ma d a an a . Ye er iz ve y ey el an a an kay ak a or t l m m t t s z s l y t n l ny sa m. Bir de ba ye er iz ik er ko ul a n zor u un an ile i ge i nr z t s l l l r l d r lyor u ki, im i bun a n n al r. Biz ak a a ya ar en bu d d l r m t l m y p k hu u u ak a be ir e e iz. Ge ek hal a sal ve ge ek e ge il a a s s l t c r k dr r s r l y sal dur az a, o za an en ak if bir bi im e ve es i in en da a dr m s m t d ks d h ba a bir tarz a kar k ve i e ek ir. Pa if bir sa un a hi ir d rl d l rl c t s v m b nem bi im tak i i iz de il ir ve hi ir ge ek ey e de sa u u a az. z tm d b r l v n l m Bu u unut a ak ge e i or. Si in ala a ili in de ba sap a n m m r ky z nnz k z t ma a da a son a yap a a a z. im i ik k a a g e i i i l r h r m y lr dl s c r l rnz al ak a ye i i o uz. m l tny r i a e Si an, si in du u u uz na l, na l z? y y p z r m n s s sn iyay Sipan: Selamlar, sayglar Bakanm. Sylediklerimizi an a z m? l dn iyay Sipan: Belirtilenleri anladk. Biz arkadalarla daha nce belli deerlendirmeler yapmtk. Ayn kapsamda olmasa da, belli noktalara ulamtk. imdi belirtilen dnceleri daha derinliine anlama ve uygulama almas iine gireceiz. Yalnz bu duruma ek olarak unu da belirtmek istiyoruz: Bu etelerin fiili silah brakma biiminde bir yaklamlar var. Bu srede eer onlarn da affedilebilecei belirtilirse, onlarn zerinde de belli bir etkilenmeye yol aacaktr. Bunu belirtebiliriz. nmzdeki srete bizim almalarmz, daha ok kitle rgtlenmesi, slenme hazrlklar, mevzilenme, mevzi salamlatrma, belirtilen ordu dzenini oturtma olacaktr. Mevcut durumda btn gcmz eitim ve yarglama srelerini tamamlad, byle bir sreten geti. Tm gcmz hemen hemen hazr durumdadr. u anda yzotuz kiilik bir arkada gcyle belli dzenlemelere giriyoruz. Planlamalar dahilinde glerimizi uygun alanlara oturtmaya alacaz. Bizim amzdan herhangi bir sorun yok. Ynetimlerde baz deiiklikler yapyoruz, baz arkadalarn kendilerini vermeme durumlarndan dolay belli deiikliklere gidiyoruz. Bu ynl bir almamz var. Bunlar belirtiyorum. Zaten ko u u a a y e ik ola ak pro a an a da ya a i ir. r c l r n l r p g d pl bl Sa o um Ola a s Ha in kal l a y a bir ik e on a n ny r n t l dr m s l l t l r
49
Dadan indirme ve af meselesi sz konusu olursa, bakalarnn baz yerlerden indirilmesi gerekiyor.
50
var k a a son ve i e ek. Ya i ken i e i bi az da sr s b a l l rn rl c n dl r r t t r k or. Ate es s e i bo un a bu vur u a r. Si ah a tes ly k r s y c g l n l l rnz lim din. Hat a bi e s a i ir i iz. Bi e s r a z af e i ir e t z n bl sn z n s n f dl si iz. Si ah a b a n, dev et de ar k bu s e e gir i ir. Si n l l r r k l t r c m t lah a b ak az a z en ok za ar g en siz er olur u uz de i l r r m s n r r l s n nlir. Bu te el e bir bil i i ha r a r ve ye i bir yak a m a bir m d dr z l n n l l lik e ze i e gi i ir. Bu, di er i ir ik i ev e e i de kap a a i t rn dl b l r l r s y blir ve i ir ik i ik e i e son ver e bi i in e lur. Za en Hiz b l l l rn m m d o t bul ah in ya l . Bu s e bo un a bun ar in de ben er l i p m t r y c l i z bir ey ya a i ir ve bu da a et i i ola i ir. Za en di er it i ak pl bl h kl bl t tf ili i e i iz ge i i i i or. Ora a da e it i re or ist g er ola kl rm l trly d l f m l bi ir, on ar a ili i er ge i ir ve on ar da bel i l e mev i en l l l kl l l l d zl di i ir. rl Si in ora in p e iz or u un otur ul a nem i ir. z s i h s d n t m s ld Bel i im i bu un fr a iyi ya a a z. Hem ye i en k d n s tn k l dn nd d en e e ve hem de g b t e, ora in b k nem z l m c y m s i y ta or. Zor u bir k s e in en son a bu u en iyi de er en y l r c d r n l di e i e ek bir lan du u un a z. Sa o um ney'den r bl c a r m d sn ny r G kap am bir g e tak i e edi e ek i iz, ay a ye i g s l l vy l c sn rc n ala ak z ve by e e si a i ve as e i ola ak ik i ar a ak c sn l c y s k r r td l m iin ne ge e i or a ona ula a ak z. D an bu u bil i i r ky s c sn m n d iin ora a bi az a yk en ek is e i. Bel i bun an son a y r r l m t d k d r da yk en ek is e e i ir. Do a y a hem sa a a ha r an l m t y bl l ys l v z l mak ve onu kar a ak, hem de or u a a a ve d en e e l m d l m y z l m ye yk ek bir yer ver ek nem i ir. Mev ut g e i s s s m ld c l r k k a de er en ir e i ge e en bir lan du u un a z. Her y l d m s r k a r m d sn iki ta af an, uzey'den ve ney'den bi az g ala i ir i iz. r t K G r bl sn Hem y e im d e in e, hem de g ni e i i ve ni e i i d n t z y d c l t l ze in e ba za f k a z var; bun a gi e e i ir, bir ok y d z y l l rn l r d r bl mev i e da a do u yer e e i ir ve ko r i as o u ge i i e zy h r l bl o dn y n l tr bi ir i iz. Yi e kit e ili i e i i sa a a ala i ir ve e ir er l sn n l kl rn l m bl h l ze in e i bas ge i i e i ir i iz. Ya i ya a a z r d k k n z l t r b l s n n p c n ok ey var ve bun a a pey fr at do u or gi i e ge i or. l r e s y bm ly Ga il ol a an, ok de in ik i ola ak bu s e i de er en ir f m d r l l r r c l d mek b k nem ta r. Si in e ili i i di er du um ar hak y z l kl r l 51
kn a da son a bil i ala i i iz. d r g blr
Orada devletleme grevimiz vardr
iyay Sor siz na l z? s sn iyay Sor: Selamlar, sayglar Bakanm. Anladnz m de ik e i i? Siz ne di or u uz? Si in de de er d l rm y s n z len ir e e i i i oku uk ve ona ak k ge ir e e a k. la e en d m l rnz d l t m y l t v t be ir e e i iz hu us ar ola i ir mi? l t c n s l bl iyay Sor: Bakanm, nceden baz kayglarmz vard. zellikle dmann samimi olmad konusunda. Demagojik birok eyle kitleyi etkilemeye alyordu. Endielerimiz de biraz bu ynlyd. imdi yaplan aklamalar bizi olduka aydnlatt. Bu durum bizim amzdan doyurucu oldu. Bunlarn zerinde derinlemesine duracaz ve burada gerektii gibi deerlendireceiz. Bu konuda Parti nderlii'nin alaca tm kararlara biz sonuna kadar ve lmne bal kalacaz. Bu durum byle. Geen srece gelince, burann k koullar biraz ge ald. Fakat erkenden ulama durumumuz da oldu. Ulamakla birlikte dman zerimize geldi ama, dmann bu taktii boa karld. imdi eitimde giderek bir sreklileme var ve almalarmz devam ediyor. Ayrca blgelerin hemen hemen tmne ulam saylyoruz. Fakat henz sonular net elimizde deildir. Bunlar geldiinde daha da net deerlendirip ona gre gereken bilgiyi vereceiz. Belirteceimiz dier bir husus, koordinatr yardmcs olan arkada aslnda bunu hak etmemitir. Bu durum bizim toplantya kadar, yani geici bir nerimizdi. Dier uygun arkadalar alanda bulunmadklar iin bu byle oldu. Bir dier husus, gcmz nemli oranda toparlanmtr. Eitimde, kitle almnda ve glerimizi rgtlemede bir hayli kapsaml almalarmz var. Katlmlar iin hemen her tarafla ilikiye geilmi ve yol almtr; artk gelmelerini bekliyoruz. Az bir say gelmitir ve bundan sonra gelmeler daha fazla olabilir. Ayrca eski komuta kademesi vard; o bilinen arkadalar, parti ruhunu ve savaln temsil etmekten ok uzaktrlar. Kendilerine ok destek ver52
memize ramen samimi deiller. Onlarn durumlarn da netletireceiz. imdi bunlar belirtebilirim. Anlald. Si in a z an da uy un bir a a or a a ar z n d g l m t mn lk ola ak ula l r. D zor uk ar ve ta i at-pers ek if e in ge l r m t l l lm p t l r aln a ne e iy e a a a z bi az r ge i. Fa at im i t m s d n l l m l rn r a t k d my e s e e ha im ola i e ek, onu de in i i e i e e i e ek du l r c k bl c r ln l y bl c rum a z. Pers ek if er aln a g e, bu d e e na l yak a d sn p t l dn r n m s l la a ve ala a na l uy u a a a ar k bel i ir. Yi e o ka e e er c n s g l n c t ld n d m l de i if ah ol az ki i ik er var. im i on a n d e i ar k ge i. k l m l l d l r n m t t On a a ar k ken i e i e dik at et e e i i sy e iz. e it i ka e e l r t dl rn k m l rn l r l d m le i by e t at a n ve ki i ik e i i ko u ur a n dev i ge i ir. r l k m n l l rn n t m n r m t Is ar eder er e ert bir uy u a ay a kar kar a ge ir er. Bi e i o r l s s g l m l y l l l my rum, bu bi ey i ik, ken i i ko u ur a ni e bu ka ar et i i ola i i r cl dn n t m y d kl blyor, na l ce a et ede i i or ar? Ha r, mev ut ge i im d e i ar k s s r bly l y c l z y t bu a fr at ver ez. Hi ir alan a by e ki i ik er ken i i ko u u n s m b d l l l dn n t ra az. Is ar a bu tu u u sr en e in ze i e ac a z a gi i ir, m r l t m d r l r rn m s c dl ge e ir e ca a oku ur. Hal u i bu tu u un hi ne e i yok, ge e i r k s nn n b k t m d n r de yok. Her ey an a r r, her ey ok say e er ve kut al bir bi l l d gd s im e ye i e ge i i e i ir. Bu u ha a kav a a ak ne an a a ge ir? d rn trl bl n l r m m l m l Biz bu ka ar a a har a a a z ve bu ka ar b k emek e s e i d b c y c d y l r c bu ha e ge i e e iz, sen ise bu u t a a ak n ve key in e g e l tr c n k y c s f c t r cek in; bu, ka ul edi e ez, af e i e ez bir du um ur. u ve a bu s b l m f dl m r d y bi im e bu du um a olan a n ar k al a ge ek i i ak r. Kal d r d l r t m s r t t d ki bir ok de er i e var r. Es i ve ye i bu de er i e er her tr l d k n l l l ka e e e e i sa ar. Za en s ek i g de ve i i or. d m l m y l t r l rly Si in ala a ili in de ba sap a a ar ya a i i iz. Ala ge i i i z n k z t m l p blr n n lne ve de in i i e tut ak mm n r. Bu ko u a hz ge i e ola r ln m k d n d l l m cak r. Ye i g ala ak z ve ge e ir e ba kay r a ar ya a t n c sn r k s z d m l pl cak r. K a a lan tu u a ak r. Bu un im a ilk de a bu ka ar a t s c a t l c t n k n f d l or. As n a bu ala he z de in i i e ve ge i i i e tut a ve yi y l d n n r ln n ln m ne r t ya oturt a s r r. Ama im i bu im a a ol uk a g psn m n ld d k n d ka u u olu or u uz. Ge e ir e met o o ta an ba ki i er de v m y s n r k s r p l ny z l ula a i ir, yi e ba le al ki i er dev e e so u a i ir ve met o ol bl n z g l r y k l bl r p ba an a da bi az ku u a i ir. Ar k bun an son a bun ar zor de l tl r r r l bl t d r l il ir. Sa m di er ar a a a n da yar y a ba a r. alan ar d nr k d l r dm l rl l 53
dan ve ken i sa a z an ir i at ar ge i i ir e iz bu ii m er i d h n d tb l l tr s n z l sniz. ra-ge e ve do a m ih i a da di er eya et e in yar A r n n ty cn l l r dmy a ra at gi e ir i iz. K a a so un yok ve siz e in ge i e i in l h d r sn s c r l r l m s i el e i i bir d e e sz ko u u. v r l n m n s S e e ili in g e i i i be irt ik ve bun a al z. En i e e r c k r l rmz l t l r dn d l ri iz hak ol ak a bir ik e, bu ak k an son a sa o um iyi an a n l m l l t l t r ny r l dnz. Hi p e iz d an hi ir za an d st ol a a ak ve s e h s m b m r m y c r le i hep k kul a a ak r. Ta ii biz de bu a fr at ver e e e iz. s r t l n c t b n s m y c ter sal r za an ol un, is er sal r a za an ol un hep by e d d m s t d m d m s l ya a a z. Ya i hi ze i i e gel e e ek de bi i ken i ken i iz e p c n rmz m y r z d dm l u a r ha e ge ir ek is er, bu u bi e e iz. O sal r en biz ak if r l t m t n l c dr k t po is on a z, sal r az en de her al e ken i i e hk e e ek z y d y d m k h d dmz m d c du um a z. Ya i d an yok, sal r or, o hal e ken i ken i i r d y n m d my d d dmzi ko u u a m di e ek ka ar d n ve ser e i de i iz. Bel i sa n t r l y c d k s r l k va on yl da du a i ir; sa a dur u di e biz or u u da a ak m r bl v d y d y t c yz? Yl ar r sa a a an l e er var r, or u ar var r; bun ar or u l d v m y k l d d l d l d la a da t m r? Di e im sa a bit i, o za an biz alk or m sn m d y l v t m h du u u da a ak m z, e ek mi iz? Bu d e i ir mi? s n t c y r t c y n l bl De ek is e i im, hi ir ki i, hi ir ge ek ey e or u a a a m t d b b r l d l m y fark yak a a az. s er ok yo un bir sa a d e i ol un, is er l l m t v n m s t se sa a du up ra at bir d em or a a k n, biz her za an or v r h n t y s m du a a n ba n a z ve en iyi i i ya o uz. Sa un a da sal l m n d y sn py r v m d da iyi ya or. Bir ne i ik i ar olu o uz. Ya i ora a dev et r ply v td y r n d l le e gi i bir g e i iz var r. alk ik i a olu o uz ve nun m b r vm d H td r y r o bin ir g e i n z e ir. Her es gz e i i bu g ev e e di e b r v m d d k l rn r l r k cek ir. Na l dev et e i ir, na l alk ik i a olu ur? Bu un dev t s l l l s h td r n n gi i g ev e in en bah e i o um. Onu t y e bi im ze i i e b r l r d s dy r m l z rmz y p da, ki i er ney e u a a ak ar? y e ava e asi e e i ik e mi l l r c l l r t cl l u a a ak ar? Bi i y e mi u a a ak ar? Bun ar d e ez r c l z l r tr c l l n l m ve her e in ye i e ge i e e i mt i g ev e i var r. im i e k s rn tr c h r l r d dy ka ar bel i bu g ev e e sa ip l a , bu g ev e in ge ek e i d k r l r h k m d r l r r l r ye i e ge i il e i. Ama bu, ka ul edi ir an a n a de il ir. Ba rn tr m d b l l m d d z a n ze i e r g ev er yk e, ba a da bu un al n an l rn rn a r l l zl r n t d sy l n ve ya a n! Bu un d e i ge i di o um. Ya i her e e r s s n n m t y r n k s kal a i e e i ka ar g ev yk e ek esas r. Her e in ok di ip dr bl c d r l m t k s s 54
lin i ola ak a a esas r. Ar k bu tar l az. Bu u net e ko l r l m s t t t m n yar a z ve so u alr z. vet, fr a z olur a da a son a bu s n n sn E s tm s h r yn bi az de er en ir e ya a i i iz. l r l d m p blr Der a esk, si in du u u uz na l? An a z m? y K z r m n s l dn Derya Kesk: Selamlar, sayglar Bakanm. Bizim amzdan da anlald. Bizim alanmzda dman daha ok halka yneldi ve halen de yledir. Buna kar tedbir almaya altk ve halen de bunun zerinde younlayoruz. Artk belirtilen ereve dahilinde hareket edilecektir. Bu sre gerilla asndan da dzenlenen eitimle deerlendiriliyor. Herhangi ye i bir du um var m? n r Derya Kesk: Hayr Bakanm. GAP'a ula a il i iz mi? b dn Derya Kesk: Ulatk... Oldu, ta am. i i en er e e si in in de ge er i ir. Var lan m zl v z i ld o so u a a ak k ka an or. r l r l z dry Der a Ser ad, siz na l z? y h s sn Derya Serhad: Selamlar, sayglar Bakanm. Yeni bir du um var m? Bu son bir sal var , nun hak n a r dr d o k d bil i iz var m? gn Derya Serhad: Evet Bakanm. Dn bombardman vard, bugn de byk bir operasyon var. zellikle bu Ermenistan snrna kaydrlan gcn operasyona girme durumu sz konusudur. Bu Ten ek g m olu or? d r c y Derya Serhad: Hayr hayr, da gc. Tendrek'teki durum iyidir. Oraya sal r duy uk. d dn d Derya Serhad: u anda herhangi bir saldr yoktur. Tendrek g sa am m r di or un? c l d y s Derya Serhad: Evet Bakanm. Peki han i g e ope as on d en e i or? g c r y z l ny Derya Serhad: Ar Da'ndaki gce. (...) Yaknnza ge e i i or mu? l bly
55
Derya Serhad: O alanda glerimiz var. Bizim yaknlarmza gelemiyorlar. Yani im i cid i bir teh i e al n a ar m? d d lk t d l Derya Serhad: Hayr Bakanm, ciddi bir tehlike yok. Zaten g le ri miz ak tif sa vun ma du ru mun da dr lar. Ya ni Par ti nderlii'nin daha nceki talimatlar zerine biz de arkadalar bu konuda aydnlatmtk, talimatlar iletmitik. Herhangi bir saldr durumunda arkadalar karlk vereceklerdir. Sanrm bu tip ope as on ar bel i bir ha e et i ik e a a i ir. r y l l r k ll l l bl Ge e ir e bu ou'yu da kul a a i ir i iz. Bi az bi i or u uz ve sa r k s D l n bl sn r ly s n n m aa i ir i iz de. Do a y a ope as on a bo a ar ak a r bl sn l ys l r y l r k m t zor uk ek ez i iz. l m sn Derya Serhad: Hayr Bakanm. Bize fazla zarar verdiremezler. Baka ne sy e e i ir i iz? Bu sy e ik e i iz an a l m? l y bl sn l d l rm l d Derya Serhad: Evet Bakanm, anlald. zellikle bu son dneme zgn alanlar zerinde almalarmz oldu. Metropolden katlmlar var. Fakat bu operasyonlar nedeniyle durdurmak zorunda kaldk. Bir-iki gn ierisinde kendi alanmzdan da katlmlar oldu. Ayrca son dnemde kendi imkanlarmzla teknik donanmz salyoruz. 3. lge'de bi az g var . Oray a ir i at ku a i ir mi i iz? B r m l tb r bl sn Derya Serhad: Biz Gney'den gelecek arkadalar bekliyoruz. Eer bunlar bize ularlarsa, daha sonra o alandaki arkadalarla irtibat salarz. Orada el i e ya n day var . er im a z var a o ly k a m E k nn s aday a ala i ir i iz. Ya n a ney'den de g ge ir. Su. ar a l r bl sn k d G l k da or a a ula . u'gil ve Ma. gillerle ya n ili i iin e olur u t y t S ' k k d s nuz. Biz on ar a ko u uk, y e im d e in e bi az tak i e al l l n t n t z y d r vy yor u uz. Y e im d e in e ge en er e ala n ger ek e i ze in s n n t z y d l l l n l r r de tar r z. Ala n ya an r ar, hat a ba yan an a a t sn n b csd l t z l l y l r da ola i ir; tar a ak on a gi e e ek i iz. By e e uyum u ve bl t r l r d r c sn l c l g bir y e im olu u u ur. Yal z bu y e im i ev iz bir y l n t t r l n n t l s ne im ol a a ak. Her e in en az ta m d e in e bir g e ha e t m y c k s k z y d l r ket et e i, ei im ve r t en e ile yo un ola ak il i en e i ge m s t g l m r gl m s re e ek. Ba a yer e ok a ii e d l gi i ko u an r, k c k d n d b m t d
56
kur ay r ad al n a y e ya a p ken i i ucuz a ze i m d t d l py l tr dn c rne ya r a du u u ya an a a ak r. En iyi ko u an k, biz at t m r m m y c t m t l z bir i i in ba n a yer lan ko u an k r. En do u y e i i ik, ln d a m t l t r n tcl bir bir i i mt i eit e, r t e e, ko u a ve sa a r ak r. l h m g l m r m v t m t Bun a a dik at edi e ek ir. Ko u an n ba a tr an a a a l r k l c t m t l k l l l m ya a , biz plan a a z, kur a z de i e ek ak if fa i et e c l m cy m y nl r t al y l rin d n a bi ey el bir ya am ii e gi i e e e e i ak r. Ge en d r s n rl m y c t l le in bi az by e al an k a ola i ir ve bu a dik at et ek ge r r l k l l r bl n k m re ir. Ora a i ba ar a a ar da ge i e il i y e im er e, ko k d k z k d l n l t m n t l d mu an k ar a yer ala i ir. n g z bi az b or ve b t l l d bl k c n r y y y en g n ko u a so un a , ka e e so un a en ger ek i y c m t r l rn d m r l rn bir bi im e kar a ak ge e i or. d l m r ky Ay a bl e e e ya l a me e e i var. Bu u mev im e ba an rc g l r y m s l s n s l l t ola ak sa or u uz. Ora in ge en yl a n ders e i nem l r ly s n s i l r l r li ir. ok yan ve kont ol al a gir i a a ar sz ko u u d l r tn m l m l n s dur. Ar k bu du um a a ke in ik e d l or ve ge e en ted ir t r l r s l l m y r k b ler al or. Bu un a bir ik e kit e e ula a ge i i i or u uz. ny n l l t l y m y l try s n Kit e ili i e i in hz a al a an var r. Do u ve Ku ey hat a l kl rn l m s d z l r iyi i e i or ve o ba an a da a da ge i i i or u uz. Bun n l ty l tl r h l try s n dan son a bi az da a ge i i im an ar sz ko u u ola i ir. Ora r r h l m k l n s bl da i g ev i er var, ye i gi e ek er var; on ar a s bir di a og k r ll n d c l l l k y l iin e olur u uz. Ge ek tek ik do a m, ge ek cep e ge i i ola d s n r n n n r h rs rak, hat a amp ala ola ak bi e d e i ir. Pek ih i a ol a t k n r l n l bl ty m sa da, by e g e i ir ve bu yn ih i a ar gi e i e i ir. n l r l bl l ty l d rl bl k, bek en e ik ope as on ar ze i iz e ge i e i ir. O 3. Or u l m d r y l rn d l bl d ora a ka or ve bu ara a bi im ba an a da kes ek is e y yy d z l tl rmz m t ye ek ir. Ya i afkasya'daki ge i e er e bi im ya a z ge c t n K l m l l z dm li e e in ba an d r. By e d n in de bu ope m l r l tsn n l d i ras on a ge i i e i ir. Bu a an, o or u un du u u u dik a e y l r l tr bl d d n r m n k t ala ak sa un a iyi yap a a a a ak z. Ya i d a g r v m nz m y l c sn n m n zet e e ve bu a g e bir ha e et i ik iin e ol a da a im i l m n r r k ll d m y h dden ge i ir e i i iz. Hem met o ol en, hem ye el en ye i g l t m lsn r p d r d n ler pey ge ir. Bun ar faz a ol u mu ou'ya da ak a a i ir, e l l l d D t rl bl onun da yo u ak r. Ama da a ok ken i ii iz e ei ip r t e l t h d n d t g l me e a r z. im i ik bun ar sy e e i ir. Si in bu s e e y l sn dl l l n bl z r c
57
ili in ve be ir i en hu us a a ila e en sy e e e i iz ye i bir ey k l tl s l r v t l y c n n var m? Derya Serhad: Hayr Bakanm. laveten syleyeceimiz bir ey yok.
Btnyle parti ruhuna ve yaam-komuta tarzna kendini vermeyenler feci kaybeder
44, si in du u u uz na l? z r m n s 44: Selamlar, sayglar Bakanm. O bilinen almalar bitti. Gler dzenlendi. Serhad grubu yola kt. imdi gleri alanlarna ulatrma sorunumuz var ve onunla urayoruz. zellikle bu Cudi kesiminden gelen ve 3-4 yldr mcadele iinde olanlar kendilerini dayatyorlar, lle biz yine oraya gidelim diyorlar. Bunun dnda durumlar olumludur. Bu atekesin Gney'de epeyce derin etkisi oldu. Parti daha youn bir biimde gndeme giriyor ve tartlyor. Halkn ilgisi ok yksek. Biz de tartmalarn iindeyiz. Yani partiyle yaknlama yaratmtr ve sonular olumludur. Son gnlerde Dou'nun tutumu da biraz olumludur. lk bata endieliydi, atekesin kendilerine ynelik bir plan temelinde gelitii kayglar vard. Bu kayglar belli lde gitmi olabilir. Onlarn durumunu da byle belirtebiliriz. (...) Bizce bu atekes taktii etkili oldu, ancak sonular yeterince alnamad. Bir uzatma olumlu olur. zellikle dman zerinde bask oluturmada etkili olacaktr. Biz onun iin buradayz. Uluslararas bask etkinleir. Bu adan da yararldr. Bu srete bizim glerimizin aktif bir savunma iinde olmas, pusu ve baskn yntemleriyle operasyon glerinin basksn krmas bizce yararldr. Bu atekes sreci bu bimde deerlendirilebilir. Bunlara dier arkadalar da katlyorlar. Ksaca bunlar belirtebiliriz. Su. ar a a si in ora a i a a ar hak n a bir ey er an at . k d z d k l m l k d l l t Fa at n e ik e o ha r a an g n yol an a me e e i var. Der a k c l l z l n c l m s s l s y
58
Sor'a o ka ar faz a g gn er ek ne ka ar uy un, bi e i o uz. d l d m d g l my r Der a Sor ve Der a in'in so u u as n a g n ie i e ak a l a y y r n l d c ry t r m s so u u ur. Ya i ora a i g n faz a ol u u u d o uz. Ye i r n d n d k c l d n n y r nle i de git e so un yi e ie i e ak ar a ola ak r. Bu g bi az di r s r n ry t m c t c r er eya et e in ii e kay r a , zel ik e arzan'a do u kay r l l r n d m y l l G r d ma d o uz. O di e i de Cu i g , bil em ne e in g y n y r r d c m r n c de il, tm l e in g r. Alan a n ih i a a g e bu g da k n c d l r ty cn r tla ak r. Ser ad g ola i ir. Za en ora a g gn e i i or ve bu c t h c bl t y d rly bi az ih i a kar a a ak tarz a d e i ir. Ya i l e in ku e r ty c l y c d n l bl n k n z yi e do u y el i o uz ve ka al ar el er i in e bu g ha e e e n r n ty r n l v d d r k t ge i i e i ir. Ala a al ve ar k y e e bel i bir ka ar a rl bl c n m t r m d l r ll ula r. Bu g ora a faz a tut a n an a yok. Ar k b n m t c d l m n l m t t g ie i e git ek du u un a. Za en kon e ans a bir ik e a a ry m r m d t f r l l t l m la ta am a du um a z. r m l m r d sn Ora a bir tek ik rup ge i or. Bel i bir rup da by e ge i e i ir. y n g ly k g l l bl Fa at o da sa a g r, y e tek ik e u a o uz ad al n a ken k v c d l n l r y r t d di i faz a oya a a a ge e i or. Ko u a g bir bir ik ola ak tu n l l m m s r ky r m c l r tul a uy un ola i ir. Za en sa a a her za an bir ko u a g m s g bl t h d m r m c ola ak r. Ama de i im gi i, o da bir sa a g r ve du u u u c t d b v c d r m n bu un d n a ele ala az. As n a zun s e o sa a a ka an a n n d m l d u r h d l l r da a faz a kal a a ge e i var r. Ora n olum uz et i e i i zun h l m m s r d n s kl rn u s e ka an ar a gr ek mm n r. Bun a n ar k bir ke i i r l l d m k d l r l l smnin ie i git e i uy un ur di o uz. Bu hu ut boy a n a i yoz a r m s g d y r d l r d k l ma yo un a ya a an ar t y e ie i e git ek du u un a r. y c y l m l ry m r m d d Ge i ir i i iz ko r i e ne ka ar a r, bi e i o um. An a l t dn odn d l l my r l y lar ve tu um ar bel i, o te el e y e ek. Bah e i en bir ar a a t l l m d r y c s dl k d var . Biz, bu zin an me e e i i bi az da a ya n an de er en i m d s l sn r h k d l dri o uz. Ora a i ya am ba ki i ik er e hay i teh i e i bo ut ar y r d k z l l d l lk l y l da r. So u ur a bi az da a de in e i i o uz. Ta ii so u ur a d r t m y r h r l try r b r t m der en, ka t ol un ve a ol a n, mev ut olu an du u u par i k s l s y m s c r m t d bir tu um ola ak de er en i i o uz. Bir tr par i iin e eri t r l dry r l t d me e sz ko u u ur. ok yo un bir da k ge i i il ek is e m n s d tcl l tr m t ni or. Bu ki i ik r t en e e gel i or, r t en e i da t a a y l g l m y my g l m y m y a or ve ken i i e ye i n er ik mis on a bi i or. Ki hi y ly dsn n d l y l r y le ye e ek e i ol a hal e ken i e i i y e gs er e e a t n l r m d d dl rn l t m y l59
yor ar. Ve mt i da or ar. Bi e ek ve a bil e e ek by e bir l h ty l l r y m y r l ko um or a a or. By e e i in da et i e i i s r an r n t y ky l l rn tc kl rn n l d mak ge e i or. Bun a n n e par i iin e ken i e i i erit e g r ky l r n t d dl rn m rev e i ko u ur. Bu un d n a zel grup uk ar ha in e ha e et et l r n l n d l l d r k me e e i nem i ir. li i e i in ah a ba ili i er ol a a m l r ld kl rn s l kl m m s iin ted ir er al r. Ya a ak a a a ar par i a a ola ak b l n p c l r l m l t l m s r ge i i i ir. Bu, her alan a i er in ge er i ir. ok so um uz bir l trl d kl i ld r s ya a a al ar; r t en e i da an bir ya a a al l ar. m m l g l m y t m tr m l Bu uya z ge el ir. s er bi in i is er bi in iz ol un, bu tu um rm n d t l l t l s s t la a son ve il e i ge e ir. Bun a s ar eden e in du u u da de in r r m s r k d r l r r m r li i e so u ur a a ta i tu u ur. Bu ko u a k a a bun ar be ir i n r t m y b t l n d s c l l tle i ir. bl Ge i e ney'de olu u u an ka ar ah ko u an k a so m t G t r l r g m t l l r rum uz u u ol uk a de in e ir i er i. Bun ar bir ok kay n so s l d r l t m l d l b rum u u ur ar ve as n a su a da ok ar r. Ken i e i in bi l s d l l d l r d dl rn rer ga il ol a a gz n e ge i e ek, bi im on a a sa e e bir f m l rn n tr r z l r d c ans ver e du u u uz ola i ir. Yok a sa a a bu ka ar sa, bi m r m m bl s v d im el ve so um uz yak a an ar ko ay ko ay af e i e ez er. Bir s r s l l l l f dl m l de ok ba a z ol a du um a sz ko u u. Bu u bir tu um, bir rs m r l r n s n t al an k ha i e ge ir e ke in ik e ka ul edi e ez. ney'de ge k l ln t m s l l b l m G li en bi az o ol u ur. Sa e e tak ik d de il, par i d bir tu r m t d c t t tum da bi az ya an . Bu, ge el e de by e ol ak a bir ik e, r m n d l m l l t ora a bi az da a yo un a ya an . O ki i ik er bu u ta a en d r h c m l l n m m bi e ek ve bu u bi e ek ha e et ede ek er. y e ken i i ky l c n l r r k c l l dn l kur az y a giz e e ve ol u u gi i sr r e in ba a a r n l l l m d b d m n l rn a pat a a a he a a kat ak du u un a r ar. Biz yi e bil i i l y c n s b m r m d d l n dmi i oku uz, yi e et i i olu uz di or ar a, bu k bir he ap r. z r n kl r y l s t s t B y e par i ru u a, ya am ve ko u a tar a ken i i ve e t n l t h n m t zn dn r me en er fe i kay e er. Bu ko u a bi i faz a zor a a a a ge y l c b d n d z l l m m l r re ir di o um. Ha en ken i o uk a, ama r e ruh a tat in k y r l d c t c l rn m et ek in kar a or ar. By e ol az! Ger ek e i i e m i mz ky l l m l rmz by e yak a l az. G ev e e g ye i e i e ek er e ve an am ve l l m r l r tr bl c l s l re i e ek er e g ev st en in er. Par i s ve e i e ek er e sz bl c l s r l s l t z r bl c l s ver in er. Bir a a n hak ve e ek er e o a a a so s l l m n kn r c l s l m d rum u uk st en in er. Bun ar nem i. Ar k bun an son a bi e l l l s l l l t d r z
60
ile i e ek ra or a n bu du um a rt as et e i ve bu du um a tl c p l r r l r b m s r l r i a et bi i in e yan t a ka ul edi e ez di o uz. Bu ko u a k y m d s m s b l m y r n d da bun ar sy e e i ir. l l n bl
Kuzey iin cepheyi gelitireceiz
Gney'deki a a ar in or am iyi al r. O g er e it i ak l m l i t m t l l tf ve a uz a fa i et er da a da ge i i i ir. On a bu te el e bi az y l c al y l h l trl l r m d r kont ol al n a tut a a, dev i in kar de il ye e i ha i e ge ir r t d m y rm t d ln t me e a o uz. Es i en de ya an buy u. On a iyi bir dev im y ly r kd pl d l r r ye e i ha i e ge ir e in ola ak a ge i i i i or. O a a a n d ln t m n n l r l trly l m l r ii e gi e ek ki i er de bi az ol un ve se i e i in an ar ol a . Ora n r c l r g vy l s l m l y yi e es i i gi i bir ya am ala a e ir e e e i ge e ir. im i n ks b nn v m m l r r k d ora a ka a ak g, AK'n ge il a g ola ak d e i ir AK'n d l c P r l c r n l bl P bah e i en ne i er e e in e de il, bir it i ak g ola ak g l s dl r v s d tf c r r me i ge e ir. er ik i ar s e i e gi er e yi e bir it i ak g r, s r k E td r cn r s n tf c d mu a e et e ka r a da dev im i bir mu a e et g ola ak ken i et h l f t l s r c h l f c r d kin i i i sr e i ir. Bu u bi az da a ge i ir ek mm n r. O ln d r bl n r h l t m k d iri i-ufak grup a da bu er e e e d n ek ge e ir. As n a dev l l l r v d m r k l d rim i bir ka at ola ak ha e et edi i or. Re or iz e kar dev im i c n r r k ly f m m r c bir ka a n ge i e i ve et in ik ka an a r. n d l m s k l z m sd O di er g n mek u u bi e ula , ai e en mek up ula . Mek c t b z t l d t t tup ge el bir mek up ur. Bi e i o um, mek u a biz bu a an ce ap n t t l my r t b r d v ve e i i iz, fa at mek u u uz aln r di e i a n de ile i e i r blr k t b n m t y f e tl blir. e i i da a da ge i i i ir. Biz dik at ede e iz, siz er de dik at r h l trl k c l k ede ek i iz bi i in e ba ey er sy e e i ir. Sa o um on ar c sn m d z l l n bl ny r l da yu u a ak du u un a. Es i i gi i hu ut ar a ne biz, ne siz m m r m d ks b d l d zor uk ar a a z, d a n teh it e i e gel e e i iz bi i l k m m ly m n d l rn m m ly min e uya ar s ek i ya r. Za en dos a e ili i e in ge i i il d rl r l pl t t n kl r l tr me i e ve bir ik a a a n da a kap am hal e y l e i e sn l l m l rn h s l d r t m sn a ya or. r ply Sa m bir bir ik a ve d en bir top an var . Cep e nr l rs n l l t d h iin d e i ir o. Ka a a n tem il i e iy e ko u u ur a, sa n l bl w cl r s cl r l n l s nrm il i i ta ih e top an a ge e i ir er. Ke al urkay'la ya l gl r t l ty l bl l m B p d gi i, bi im e or ak bir bil i i ka e e ala i ir er. Biz evgrtn'la da b z l t dr l m bl l H
61
yap k, bir ik s e i e on ar da ka a ak. O Riz a i er var a on ar t l r cn l tl c g rl s l da e i e i ir. im i en bir ik e ha e et et e ve cep e top an a kl bl dd l t r k m h l tsn git e a a ya r ve ya ya n a r. Ba a g er var a on ar m rl r pl zl y l n k l s l da a r. im i ik o mec is ii ikin i plan a ele al r, cep e a rl dl l c d n h l ma a bi in i plan a y or. Ku ey in cep e i bi az ge i i l r r c d r t l y z i h y r l tre e iz. Mec is g bi az ken i i ha r a n, on a n a a a c l c r dn z l s l r l m l rn ikin i adm a de er en i e e iz. Bu cep e ii i hal et ik en son a c d l dr c h n l t t r sa m bir cep e kong e i e do u gi i ir ve mec is g e ora a nr h r sn r dl l c n d ak if yer ve i ir. Za en nem i bir ks tek ar l e e i fa i et e e t rl t l m r k d k al y l r gi er. Ama bu un in si a i ol un uk a ge i ir e e i ge e ir. d n i y s g l l rn l t m l r r k Ora a bu un a a bu a an an am r ve ke in ya ar so u ve d l m l r d l ld s r l n re ek ir. Di er par a a n g e iy e de or ak bir kong e plat or u c t l r l r l t r f m ge i i e e iz ve on a a en st d ey e bir kong e plat or u da a a l tr c l r z d r f m y t ca z. Bel i ge lur ama, on ar a ili i e i iz iki i de il de by e k o l l kl rm l l bir kong e ge i ir e bi i in e ir. Bun ar sy e e i ir. r l t m m d d l l n bl (...) Derya in, siz de ala i i or mu u uz? bly s n Derya in: Selamlar, sayglar Bakanm. Sylenenler ye e in e an a l m? t r c l d Derya in: Evet Bakanm, anlald. laveten sy e e i e e i iz bir ey var m? l y bl c n Derya in: Hayr Bakanm. Yaplan aklamalardan sonra syleyeceimiz pek bir ey yok. Mevsim ko ul a na l? Bi az ola ak ha e ge i or mu? l r s r n l l ly Derya in: ... Yani bi az da a za an m is er di or u uz. r h m t y s n Derya in: Evet Bakanm. G d en e e ii iler e i mi? Tak i e otur ul a ii ge i i or z l m l d t t m ly mu? Derya in: Bakanm, mevcut durumda... Fazla iyi an a l a . e i e ak ar a du u un an bah e i or l m d ry t m r m d s dy su uz. Sa ger ek i ol a r. Bu ko u a 44'n de ve e e i g n y m ld n d r c var; o, ger ek i kul a l a r. Za en ge i pra i in ele i i i i l n m ld t m t trsn yap z ve ra or a z bi e ula or. Biz faz a ne i ge i ir e e tn p l rn z y l r l t m y 62
ce iz. Plan a a ve d en e e in ger ek i ol u u u tah in edi o l m z l m n d n m y ruz. Bu ko u u ar me e e i e ili in hu us a da ye i te el er e r c l s l sn k s l r n m l d ele al or u uz. Tak i in an a a a a in hi ir ne en yok. Yi y s n t l l m m s i b d ne bu a ge e e e in de hi ir ne e i yok. Son d en e i i iz ko n l m m n b d n z l dn or i e uy un ola i ir, yal z o ya a al z ar a a bi az G dn g bl n nnz dn k d r ney in ge ek iy i. Yi e di er ala a gi e ek ar a a da ya z a i r l d n n d c k d nn d ola i ir i. O ko u a ba a ar a a da d e i ir. Ya i her iki bl d n d k k d n l bl n ke i in ko r i e i i ve bu un g en i il e i i d n z gi sm odn sn n l dr m sn d n bi ya a i ir i iz, da a de i ik i e u a a ak da y e i ir i iz. Bu p bl sn h l r t r r t bl sn ra a nem i lan, ney'in, siz e ol uk a r ya a an du u a d l o G d d a n r m d e e i ir, bu un ted ir e i in ke in aln a r. Ve ora a ok m m sd n b l rn s m sd d kal g n ie i e ak a l a r. (...) m c ry t r m sd O lan, ne pa a a olur a ol un et i al a aln a ge e en bir a h sn s s k tn m s r k alan r. Ar k bu un g e de faz a ili i i yok. s e i i iz ka ar d t n l l ks t dn d g ve ili i si in im an a z da i in e ir. Fa at de i im gi i, k z k l rn hl d d k d b faz a g de i ev iz tut a ak nem i ir. ev iz ka a a a, o l c l s m m ld l s l c n g di er alan a de er en ir ek ge e ir. Siz za en aros'la s c d l d m r k t Z k bir ir i at ha in e ade a bir e i or u uz. n o lan bir b n r tb l d t l y s n k a t d ve ala n b n k ola ak ha i i e i pe in e i iz. Ge e ir e g n t l l r kmy t d sn r k s le i bir e i e i ir ve bir ko r i e da i in e ha e et ede i ir i iz. r l tr bl odn hl d r k bl sn Ba alan ar ze in e bas a or ak a a ge i i e ek i iz. Ora a z l r d kl rnz t l l tr c sn y ye i ge en er de ola ak. Bi az o ala ta an ar a a ar ve sa n l l c r n ny k d l d nrm kat a ola i e ek. Bu te el e ora n kit e i i ta a en ba kl r bl c m d n l sn m m la a a a a a z. Sa o um es i du um a a d l e e ek ve m y l c ny r k r l r m y c ba a a ak z. An a l m Der a in? r c sn l d y Derya in: Evet Bakanm, anlald. Sesiniz faz a gel i or. Bu er e e e sy e ek is e i i iz de l my v d l m t dn i ik bir ey var m? Derya n: Hayr Bakanm, baka bir ey yok. Der a Sor, siz na l z? Se i al z m? y s sn s dn Derya Sor: Selamlar, sayglar Bakanm. Belirtilenler tarafmzdan anlald. Nitekim Dou'daki, Zagros'taki arkadalar buraya geldiler. Burada kendileriyle ilgilenmeye altk. (...) Eski an a ar an, tu um ar an ser kal m? Es i tu u u u u, l y l d t l d e d k t c l
63
par i d sr e ek du um a lan her an i bir ki i var m? t l d r c r d o h g Derya Sor: ... Sadece bi im el ol a a ak, z n ve g l ka m ola ak s m y c d n l tl c tr. Sa e e bi im el as e i ted ir e in an ba a a az z. Ge i d c s k r b l s l y m sn m te i e i i iz b k bir ku ur ve yet ez ik bu a r. im i bu a l dn y s m l r sd d lyor. z en ka m, par i e e ve par i e e in ge i i il e i sa a d tl tl m tl m n l tr m s l n or. Bu nem i ir. Yi e yal z ka an bir ik ko u an a n b y ld n n l l m t l rmz yk so um uz uk a var. Ko u an k a n by e kul a l a r r s l l r m t l l r l l n m s a su ar an r. Ve hat a bu un ucu iha e e ka ar gi er. Bu u ye i en l d d t n n t d d n nd ha r a a m. Yi e ey em ko u an k a n a, ken i bir i i i ey e e t l t l n l m t l l r d d ln l m gn e ip ken i i i 30 km ge i e, bil em 10 km ge i e tut ak ok d r dsn rd m rd m ar bir su ur. Ta ii ki bu du um a a gi il e e ek ir. Ko u an k t b r l r r m y c t m t l lar by e han al k ola ak kul a a az. Bu u ya an dam, kel e i i l t l r l nl m n p a l sn kol u u a lp ya ar. n hi kim e af et ez bu u, sa a a t n a p k s f m n v l rm n da af et e e i ge e ir. z f m m s r k Yi e o ney'in bir da a es i i gi i kul a l a a a ok ak r. n G h ks b l n m y c t Ora a ok ma ul ve ok ra at g ev e in ze i e y e im a var d k h r l r rn r m k n dr. Bu du um de er en i i e ek ir. Ar k ora in ne sa, ne sol yak r l drl c t t s i la m ar bir da a te er r et e e ek ir. Ace e din de i o uz ama, l h k r m y c t l e my r n z e i g ev er so ut ur ve ba a a i e ek g ev er ir. By e n d k r l m t rl bl c r l d l y e e ek i iz ve faz a g da a da ie i kay a ak z. ney'de n l c sn l c h r dr c sn G ka a ak g PAK g ola ak et i i ola i ir. O po i i a n ama a l c c r kl bl ltk n cn bi az hiz et ede i ir. Yi e bi az ir i at g ola i ir. Bu un d n a r m bl n r tb c bl n d faz a g tut a a ge ek yok ur. Ge i tarz a g tut a, bek et e l m y r t m d m l m uy un de il. Ei im in lur ve a ol az, o ka ar m im de il ir. h g t i o y m d h d ti a a g e bl e er e, alan ar a g tu u ur. Po i i a n te el y c r g l d l d t l ltk mz m ama a a i er ik ka an a ak g tut a po i i a nem i ir. Yok l rn l l z dr c m ltk s ld sa ki i e in ko u u a g e g tu ul az. By e bir ey hi ir ge ek l r n m n r t m l b r ey e ka ul edi e ez. Ei i i ta a en par i ve or u ya a a ka l b l m tm m m t d mn tla ak tarz a ge i ir ek ge e i or. Bu a n k ede ek i iz. Za en c d l t m r ky n c l c sn t ele i i-ze e i i iz en bu an a or. Be ir i en ey e i an a z ve tr l trn d l ly l tl l r l dn sa o um an am bir tarz a ge i i e i e ek i iz. ny r l l d l tr bl c sn Der a Dic e, we ji goh ar kir? y l d Derya Dicle: Bel Serok min, me gohdar kir.
64
Titek tun e e? Ti ek he e cem we? n y t y Derya Dicle: Na Serok min. (...) - Belki roj-si eh ko ek bi a a a. Ew gru a awiy b m h t y b d Derya Dicle: Hn nehatiye, Serok min. - Yani wn ji 44'an ten cem we, ge o di a in bi ser me de we in? e l k r r Derya Dicle: mkani hene Serok min. Ti ukuleyn we he e? ek din es we e er bi e i in he e? m n W k k b l yz n (...) Derya Dicle: Na Serok min. (...) Hem uzey'de, hem ney'de a a a bir ik e y e i K G l m l rnz l t r t blir i iz. Es i i gi i ol a n ve ek ik ik e e d l e in. e im an sn ks b m s s l l r m s t k lar da ya a or. G b n ve he ef e i iz in ne ge e i r tly c n z y t d l rn i r kyor a onu ya n. Yan k ar en el te il et e in. Es i e g e y s p l l l g k m s ky r rt e im a im i ok da a faz a var r. Ba n, na l da a iyi y m k n d h l d k s h r e i i or a z y e ya n. D a da g ar et e in. Ora a si t bly s n l p m n z d m y d ya i a a ar y r, bu a im an var r. Es i i gi i ze i i e s l m l r t l n k d ks b rmz ge e ez er. Ku ey es i in en da a faz a ro oy a a ak r, ora a l m l z ks d h l l n n y c t d da a a a g y n. er y e ya ar a z l e i ha i l m l rnz l r t E l p s n k y kmi e i iz al a ala i ir i iz. Ya i ze i e gi er e iz g e i iz bu y tn tn bl sn n rn d s n l rn na ye er i ir. Ta ii bir ik e ha e et edi or u uz, ya i aros'la m t ld b l t r k y s n n Z te ek ha e et edi or u uz. Her iki ta af a da im an a z var r, ir r r k y s n r t k l rn d ti at a z var r. Es i i gi i bun ar ke il e in. Es i i gi i hi ir b l rn d ks b l s m s ks b b yer e dar a, s a a yer ver e e i. Bu G ey i er es i i gi i d l k m y m m l n ll ks b ze i i e ge e ez er. a a ar a ya a ya a et i i i yi e de ar rmz l m l l m l l v v kmz n tr ak ge e ir. m r k Der a in, bir de ora n aa ge i or. Sa m onun a g e e y n s ly nr l r c iz. Bu ko u a bir ey sy e ek is i or mu u uz? n d l m ty s n Derya in: ... O e ir e i e in ba a bu ta af a ili i ku up bir ey er is i or ar. h d kl r zl r r l k r l ty l Da a i er bi e yar m ol u or di or ar. Ta ii ili i ol un is ih a at d kl z d c m y y l b k s t br ol un, bun ar bi az ge i i il ek zo un a r. O e ir e i er bi az yal z s l r l tr m r dd h d kl r n m ka or ve a ye er iz ik e i mi ya or ar? Bu aa a a bun a hz a ly y t s l lr y l md lr l gi er ek ge e ir. Ora a bir a e ir var, on ar ze in e yo un a du u a d m rk d k h l r d c r lbi ir. Ye i epey e g ge i or ve bu g n d en en e i yet in e ya r. l n c ly c z l ms k c pl
65
Ay a ei i i de nem i ir. zel ik e ba ilk ei im er ve i e i ir. e it i rc tm ld l l z t l rl bl l alan ar an ge en g e in l e e ak a l a n a g n ger ek i bir de l d l lr ky tr ms d c er en i il e i uy un bir bi im e ger ek e i i ir. Yi e e ir er ze in e l dr m s g d l trl n h l r dki a a ar bi az da a yo un a l a . im i ik bun ar be ir i e i ir. l ml r h l tr m l dl l l tl bl Der a Ze al, din e e i i or mu u uz? Sy e ik e i i i an a z y l l y bly s n l d l rmz l dn m? Hn fem ir? k Derya Zelal: Femkir, erok min. S Ti e i dn he e? t k y Derya Zelal: ... Ew es eht ye, elatparz b? k b w Derya Zelal: Raste, Serok min. Oldu. Der a Za os, ye i en si e ge e im. Sa m im i arzan'a g y r nd z l l nr d G ak ar a me e e i var. Bu ko u a d en e e er ge i i or mu, g t m s l s n d z l m l ly ayar a or mu? l ny Derya Zaros: Evet, dorudur Bakanm. Biz uygun arkadalar seiyoruz. Fakat Garzan'a gidecek bu gcn nitelii ve kapsam hakknda da bilgilenmek istiyorduk. Ayrca Mardin iin de hazrlk yapmz. zellikle bu alanda st dzeyde grev yrtebilecek iki arkada yanmza aldk. Ayrca Derya in'in de savata bu tarafa kaym olan iki takmlk gc vard, onlar da hazrland. Mevcut durumda hareket etmeye hazrdr. Da ynelik olarak bunlar hazrlanmtr. Zaten arzan'a aa an da g ge i or. Da a n e bir ta m d G d ly h c k ze in e g biz de be ir e i ik. Yi e si in ora a da pey g ola i ir. y d c l l m t n z d e bl Ken i e iy e bu u tar r z. Sa m ora a i ih i a a a ce ap ve e dl r l n t sn nr d k ty l r v r cek ni e ik e bir g ola ak r. Hem ko u a g en ir e ve hem de t l t c t m t y l d m sa a g en ir e g r bu. ma ora n d e i i b t e ir. v l d m c d A n z yn y m d n , bun an son a ora a by e bir g otur u a i ir. Bir de bir e ir k d r y l t l bl l t me du u u uz var r, iki ara i i bir e i e ek i iz. Kar k ir i at ar r m n d zy l tr c sn l l tb l la o hat kont ol al a ala ak z. Bu ok nem i. Mev ut g, bu u t r tn c sn l c n da sas ala ak iler e e ek ir. Ya i ir i at ar ar k ora a da bi az kap am e r l y c t n tb l t d r s l ve zin ir e e ol a . Kar k ko u a ak bu u ken i iz be ir e e i c l m m l l l n r n dn l l y b66
lir i iz. Za en es i en be i d a n en el e ek is e i i buy u. Sa sn t kd r m n g l m t d d nyo um bu ir i at bu se e t y e ba a a i ir. Ta ii de i ik yol ar da r tb n m l rl bl b l d r. Ya i in an by e tek e e ta l az. Ge i yl ar a ka p n l n s l y k m m l d y la a yol an hat d en e e i tu ar de il i; bu du um a r ve yol de r a z l m s t l d r l ne im e i ok ra at sa a a i ir. Bel i bir yol de e i iy e in an nem i t l r h l n bl l n tm l s l g ve de er er ak a a i ir. Bu zor de il ve ken i ara z a plan ar z. l t r bl d n d l sn Hat a Mar in ol un, Gar an ol un, Der a Ze al ol un, 4. Bl e ol un, t d s z s y l s g s on ar kar k bi az da a yo un ve iyi ili i e olur ar ve g lp ver l l l r h kd l a me i sa a a i ir er. l i i ar a a ar bu un ze in e du ur. y l y bl l gl k d l n r d r Sa m lo is ik pey kar a or ve bu ko u a cid i bir s n nr j t e l ny n d d k tnz yok. Ne ka ar ala i ir e iz ln. Fa at so un u ol a a . He en d bl s n a k r l m m l m her yer ala i ir. Sa m bu lo is ik si i pey ida e ede i ir. S ek i bl nr j t z e r bl r l ge i or ve t y e al ak la m. Der a Si i bu u al or, pey al ly m l m z y p n y e d ka n a m. Siz er de pey ala i ir i iz, to ar a a i ir i iz. Bu ko ns d y l e bl sn p l y bl sn nu a cid i bir s n n ol a a ge e i or. Pa a s n var m? d d k tn m m s r ky r k ts Derya Zaros: u anda para sknts yoktur. Lojistik sknts imdiye kadar biraz vard, ancak ciddi bir rgtlenmeyle yaklayoruz. Mevcut durumda hemen hemen hazrlanmtr. Bu aamada herhangi bir sknt yok. Bir de dzenli olarak zaten alnabilecek. Sanrm sorunu kkl bir biimde zm olacaz. Mevcut durumda her eyimiz byledir. Oldu. Bi i din e en ba a Der a var m? Sa o um yok. Ba de er z l y k y ny r z len ir e e i da a da ge i i e i i iz. im i ik yap z ge el de d m l r h l tr blr dl tm n er en ir e her al e ye er i ir. Fa at ba Der a ar a bi az da a l d m h d t ld k z y l l r h ko u ak ge e i or. n m r ky
Kazanmak iin btn olanaklar bir araya gelmitir
iyay sor, ses iyi ge i or mu? ly iyaye Sor: Ses net geliyor Bakanm. Biraz da a si in lan ze in e du a m. Ye i en d en e e e h z a r d r l nd z l m y gi er en faz a ge i ik ar e en, mev ut a a a a ve ya a a faz a d k l rl z d c l m l r m l gel e en e var m? O bah et i i iz ba isim er var, on ar es i m y s tn z l l k
67
isim er ir. Ta ii he en her tr sa a su u u i i or ar. Ar k bu l d b m l v n ly l t tip ki i ik e e bu ha iy e ans ver ek mm n de il. He en her l l r l l m k m tr g e e by e yak a or ar. Bun a a ben er ba a r ek er var l r v l l y l l r z k n l m? As n a ii iz e ok de er i ar a a a n ol a sz ko u u l d n d l k d l r m s n s dur. Bir ok sa am par i i ar a a var. Mev ut ka e e er ra at k a l tl k d c d m l h l l on ar a dol u u a i ir. Bu ko u a faz a s n ek e e iz ge e i l l d r l bl n d l k t m m n r kyor. Es i en be i ba a be a lan tip e in en el ol a a a da ar k kd r l o l r g m l rn t by e e son ve i ir. So u u kk hal e e i e ek du um a z. l c rl r n l l d bl c r d sn Cid i en e in ol a a ge e i or. Bu ko u a ne di or u uz? Bir d g l m m s r ky n d y s n de Er in an ta af a n a son ba ka p ar an bah e il i; bu un bi z c r l r d z y l d s d d n zim e il i i var m? Yi e lmr'deki ka p bi im mi, KKO'nun l gs n P y z T mu? O ko u a ke in bir bil i al z m? n d s g dn iyay Sor: ... Kye da a ya am fi an di or u uz. O ko ul ar a ar k bu a ge y l l y s n l d t n rek yok. Ora t y e kr al bir alan r. Ky e ya a a n, ky e s m l s d d m n l l me e il i duy a n hi ir an a yok. Ya i en az ol a ge e en yer y g m n b l m n m s r k ora r, ora b y e kr al r ve b n ya am ona g e ayar a sd s t n l s d t r l nyor. Ama bi e bi e o ai e er iin e ya a a il i duy ak an am z r, l l l l d m g m l s d bir ok ge i i in ve kay n ne e i ir. Ta ii ki bun a a fr at ve il e rl b d nd b l r s r m ye ek. D a n ora a zel bir dik at gs er i i bi i i or. O yurt e c m n y k t d lny s ver e in kat e il e i gi i r t e yak a m a var. By e e as n a l r l d m s b k m l l r l c l d kit e i pa i i e et ek is i or. Bu a kar kit e bun an son a da a hz l y sfz m ty n l d r h l a a i ir. Bu du u u gz n e ge i e ek kit e e yak a m ge i ir l bl r m n tr r l y l l t mek ge e ir. Ela iin e bi az da a dik at i ol ak ge e i or. Ora r k z s r h k l m r ky nn r t en e i es i tarz a de il de, le al ve il e al d ey e ora g l m s k d g l g z d y iyi bi en ve k a s e e so u ala i e ek lan ba yak a m a a ih i l s r d n bl c o z l l r tya var r. Bu se e hem med, hem ora ze in e du a a z. Ve o d n A s r d r c ge i i mih ak a da a a z. Bu se e ba dar e er ra at k a in i i rc r l r t c n z b l h l l drle i ir. laz'a ili in iyi bir he ef er prog a ge i i i e i ir. By e bl E k d l r m l trl bl l lik e e ir e in hep i in oto i e al a aln a zor de il ir. l h l r sn rt tn m s d Ay a bu yaz bo u ge i e ek de ge e ir. G e e do u, rc y n l m r k n y r Malatya'ya do u, yi e ogiri'ye do u ge i e e ola i ir. An ak r n K r n l m bl c ace e et e en ve dm dm ge i e i sas lan bir yak a m gs l m d a a l m y e a l ter ek ge e ir. Ba ka p ar olu or. Ha r k z ve den e iz gi i m r k z y l y z l s g s dyor ar. Hal u i l e-bi e git ek ge e ir. Eya e i i in ala ge i ir. l b k m r k l tnz n n t
68
Her stra e ik ye e bi im otur ur u uz. En azn an mn a d e in t j r r t s n d tk z y de sa a ar r ak ge e ir. Yer e i e i e ek bir ok sa a var r ve yl r t m r k l l bl c h d on a n hep i e fa i et e i oturt ak la m r. Gi il e ik ve kont l r sn al y l r m z d d m d rol al a aln a k stra e ik bir yer kal a a . Bi az za a a ya l tn m d t j m m l r m n y sa da bu ko u a tam so u a gi i e i ir. n d n c dl bl Tek ar vur u u o um; alan a i b n ar a a ar, sa a ar, ko r g l y r d k t k d l v l mu an aday a , mev ut d e e uy un yak a m a sas ala ak ar. t l r c n m g l l r e c l Bu un d n a i yak a m a a ne bir ge ek e bul un ar, ne de biz en n d k l l r r s l d bir ta ep e bu un un ar. Biz e i de, ken i e i i de ok kro ik e i l t l s l l r dl rn n l m ki i ik sap an a y a u a r a n ar. er ger ek en la k olur ar l l tl r l r t m s l E t y l sa, bi i u a r ak bir ya a, ra at k a en iyi i i de ya a i ir er, ra z r t m n h l l sn p bl l hat k a y e i ir er. Ak i hal e hi ir ey bek e e in er. Ne en l l r y bl l s d b l m s l d zor an k, ne en r t is e i i i e ce ap ver i or de e in er. Ve l d d g t dmz v my m s l da a zor du um ar a kar kar a ge e ek e i i de akl an ar a h r l l y l c l rn d k m sn ar. Ama b n bun a a ge ek yok di o um. Bu ka ar zor uk ar l t l r r y r d l l so u un a ge i en bir aa ay a oy a a ak ge e i or. Ki i ik sap n c d ln m l n m m r ky l lan a bi az erit ek ge e i or. Her e e zen e bu u vur u u o tl rn r m r ky k s l n g l y ruz ve ar k ye er di o uz. Kro ik ki i ik has a k a b a a m, t t y r n l t l l rn r k l bun ar in a a bir ey ka an r or. G ev er ve a a tar bel i, l s n z d my r l l m z l o hal e ze i e gi in. Si e ka an a ak tek tu um bu ur. d rn d z z dr c t d Ha e e in ne ka ar b k zor uk ar a dm at ve bu n r k t d y l l l a tn g k im an a n yir i yl k bir a a n r ol u u u bi i or u uz. k l r m l l m n n d n ly s n O hal e, bun a n de e i i tak ir et e ek, hi ir ge ek ey e zah d l r rn d m m b r l i edi e ez. Mev ut ge i e e in ze i e ucuz a yat ak, en af e il l m c l m l r rn c m f d mez bir tu um lur. Ya i r t ru u iin e eri e ek i iz ve do u t o n g h d y c sn r ko u a iin e ye i i i ala ak z. Ay a faz a la a an k a du um m t d rnz c sn rc l f z l l r la rt as et e e ek i iz. Her sa a ve ko u an ada z, ver r b m y c sn v m t ym di i s n tu ar pra i i i ser i e ek du u un a r. G ev e i b z t l tn gl m r m d d r l r yk bir ba a y a ye i e ge ir e in ya iin e ol ak du u un a r l rn t m n r d m r m d dr. Bu par i bu u hak et i ir. Bun a zor uk ar bu u ge ek i ir. He t n m t c l l n r tr men he i i e ses e i o uz: Bu bi im e ken i i e e i d en ve in! pnz l ny r d dnz k z r nem i bir ge i e aa a n a z ve y b k ka a a i ir i iz. l l m m s d sn l y z n bl sn Ka an ak in b n ola ak ar ta ih e ilk de a bir ara a gel i ir. z m i t n l r t f y m t By e bir ka an a im a o uk a, bi az da lm en e, ok a l z m k nn c r p c ele ir i i iz ya am ve ki i ik al an k a y a bo a ar a a m. t dm l k l l r l k m y l
69
ok kro ik e i yak a m ar a has a k ola ak ken i i i ya a n l m l l l t l l r dmz py da at a a m. Bun ar ken i i e ya a i e e i iz k k er ir ve y m y l l dmz p bl c m t l l d bu a da hak z yok. Do a y a bu an en iyi de er en i e i e n km l ys l s l dr bl cek ko um a z. Ta ih e ilk de a by e der i-top u bir a a ve n d sn r t f l l l l m ba ar a im a al n de e in e bi e ek i iz. Ve ken i kat m k nn t r d l c sn d knz ya a ak z. Ora n ok de er i e it e i var, an a a ba ka a p c sn n l h l r l rn l l cak z ve tam ce ap ve e ek i iz. Bu un d n a hi ir z el sn v r c sn n d b n yak a z, key i iz, tu u u uz sz ko u u ola az. Hal n l mm fm t m m n s m k bek en i e i, ta i in ve par i in em i by e ir. Biz, bu te el e ora l tl r rh tn r l d m d da i b n a an ar an, d el il i ve d e in tem o u a ve a k t l l d z t m n m p s n l a tar a uy u ola ak, g ev e in e ba a bek i o uz. Hep i m zn m r r l r d r ly r sne se am ve sev i e i i i su u o uz... iyay Sor, an a l m? l gl rmz n y r l d iyay Sor: Dinliyoruz Bakanm. Bunu di er an at k a z a bir ik e bir ta i at gi i, bir me aj l t l rm l l t lm b s gi i ya a su ar z. O e it i du um a ya a an a a da bir ta i b py n sn l r l r y l r lmat gi i su a i ir i iz. Sa m bu bi az g en i ir. Be irt ek is e b n bl sn nr r l dr l m t di i iz ba a bir du um var m? n k r iyay Sor: ... yi an a l a . laz'dan m bah et i iz? l m d E s tn iyay Sor: ... - Amed'le bi az g al e i in e bu u a ak, ora a ili in bir r r v r d l n r y k plan ge i i e e iz. Bu mev ut g er, mev ut hal e iy e da a a l tr c c l c l r l y n myor ar. Siz ora n du um a ye i en de er en i in. Ayak a ka a i l n r l rn nd l dr t l ble ek, so u ala i e ek bir a a a ih i a var. Bi az da laz'a c n bl c l m y ty r E z bir lan ge i i e e iz. med de ro oy a a ak. g p l tr c A l n n y c Der a An uk, siz bi i din i or mu u uz? y d z ly s n Derya Anduk: Evet Bakanm, dinliyoruz. Sanyorum g d en e e i yap z. Ye i ge en ar a a z l m s m sn n l k d lar her al e et in g ev en i il i er ve y e im bo u u epey e gi h d k r l dr dl n t l c de il i. Bi e i o um, bu tem o a ge e e en ve so un ar e en her r d l my r p y l m y r z d han i cid i bir du um var m? g d r Derya Anduk: Yok Bakanm. Tempoya gelemeyen arkadalarn says zaten ok azdr ve onlara da gerekli biimde yaklalyor. G dzenlemesini de sunduumuz raporda belirttik. Orada
70
belirtilen yerlere doru adm adm bir alm sz konusudur... Giderek dier eyaletlerle birleme abalarmz var. Yani bir alan zerinde belli bir younlama salandktan sonra bir atlm yapmak salkl olur. Aski taktirde bunun yarataca olumsuz sonular var. Yani aramzda olan boluu doldurduktan sonra, adm adm her yana doru bir alma ularz. Anlalyor. Ken i e iy e ko u ul u, on a bi az siz zor a a dl r l n d l r r l y cak z. Der im ve Or a ile lan bo u u ka at ak in yk e e sn s t o l p m i l n cek i iz. Da a n e de bu ko u a er e e i il i i. Sa m on ar sn h c n d v z m t nr l da bi az yk e e ek er ve siz er e me a e i ka at a sas ala ak r l n c l l l s f y p m y e c lar r. Bu un ka al a bi az k ve cid i en el te il ede ek bir d n n l r r a d g k c du um yok. O en ku ey e i ka a mut a a tut ak ge e i or. r z d k n l l k m r ky n n de bir e e i e e i sa a ar var. Bu a ar a yo un a ak ge e z l bl c h l r l d l m r ki or. Yi e rta'nn ken i i i yo un a r a an y e k k grup ar y n O dsn l t m d l l ha in e da t a ta ii ki ka p a a yol ar. Za en bir ok kay l d m s b y l r a t b by e ya a k a bi i o uz. Ken i tec e i i ora a ta r a a l d l rn ly r d r b nz y m y zen gs e e ek i iz. On ar da si i bi az din e e ek. K k grup a t r c sn l z r l y c l r rast e e ve kont ol d yol a ak sa n a r. Biz bu tip a a g l r l m k c ld l m la da a n e mah um et i ik. Si in de bi az tec e iz var. n r h c k m t z r r b n k ge i e ay ha a ar i en i ve ok ka p ve il i. Fa at im i m t n t l l d y r d k d da a do u ve da a iyi ya or. p e iz on a n da bu a ben er h r h ylny h s l r n z bir a a a ih i a a var. Bu un ted ir e i i ala ak ar. Mev ut o l m y ty l r n b l rn c l c k k grup ar, git ik e i yer e de ky ya an n an kur u a or l t l r d ts d t l my lar. Bu du um an a ola ak bi im d z a ve fi i ka p d e in r l y r z m d il y z y de de za a a olu or. G z var, bi az zor a a ak bir e i e r rmz y c n r l y r l tr cek i iz ve do u a e e ek i iz. De i im gi i, on ar bu un ted i sn r y k c sn d b l n bri i al or ar r. Ben de i o um he en ya l n ar; sa am ted ir n y l d my r m y s l l b ler aln k an son a, lan yo un a a a ve ke if er az ok ba a d t r a l m l r l rl ol uk an son a ya l a ger ek e ir. Yo un a a a, s en e e ve d t r y m l l m y l m y ke if e e da an a an, grup a bu tip sal ak teh i e i ir. Ta ii ki l r y m d l r m lk ld b bu du u a dik at edi e ek ir. r m k l c t Yi e siz, ay e il e AP'la da ben er bir ili i iin e olur u n n k d G z k d s nuz. li i e i i in bi az da a sk a a ge e ir. Biz hep i e sy e kl rnz r h l m s r k sn l dik. arzan'la da za en ir i at a z yo un a or. O bi i en lan G t tb l rn l y ln a ze in e i yo un a a da a da ar a ak r. Sa a n nem i bir b r d k l m h t c t v l l 71
m o alan ar a ce e an der. Bu a a tak i e ge e e e, tak i i i et l d r y e r d t l m m t l me e di e bir du um sz ko u u ola az. pey tec e ve ola ak m y r n s m E r b n da bi ik i; bun a ok yn de er en i e ek du um a z. Ne r t l r l l dr c r d sn ucuz ba a tu u u a ka l ak ge e ir, ne de teh i e i k m e r t m n p m r k lk y s mek ge e ir. Her gn tak ik de i en lay ze in e yo un a a ak r k t nl o r d l l c bir d em ir. De in i i e or u a a, ya l a ve de in i i e ey em n d r ln d l m y m r ln l ler her za an ge er i ir. Ora n tek bo ut u ge i e i var. Bl e m ld n y l l m s g ler e bi az onu g o uz. ok dar bir as e i an a iin e kal d r r y r k r l y d m lar ve ka a i e e i i ge i e e i or ar. Bi az da a r so um u uk p st l rn n l t my l r h a r l l lar ii e sok ak ge e i or. As n a bi az da a ken i e i i zor ar ar n m r ky l d r h dl rn l l sa kat be kat da a ve im i ola i ir er. De in e e e, ol un a a a, h r l bl l r l m y g l m y ku al a a uy un ge i e e ol uk a ih i a a var. Bu ko u a ola r l r g l m y d ty l r n d nak a ge i i ir ve mut a a iler e e ola ak r. l r l m t l k l m c t (...) Ya a ye i ge en ar a a n iyi zel ik e i ol a ge e i or. nnz n l k d l l r m s r ky Ya n de e i i iz e tec ey e bi az g en ver ik en son a, her k n tmn d r b l r v d t r tr a a ve e i ir i iz. Bi az da a g en i i ir e sa m l l m y r bl sn r h l drl s nr epey e i pay a a i ir. Ya i ba olum u yan a var r. Ta ii zin a y l bl n z l l r d b d nn da ba et i e i var. Fa at ona ger e i kav a a ak ve bi az pi i e z kl r k r t r r r rek y ha if et e e de er en i e i ir i iz. O ba an ar a a n da k f l m d l dr bl sn y k d epey bi i i i var. Fa at bi e g e ba ele i el yan a da or a a rkm k z r z tr l r t y k . An ak pey tec e i ir ve ger ek e i kav at k an son a cep t c e r b ld l r r t t r he a a a n a g ev en i i e i ir. La in o ili i e dik at et ek l m l r d r l drl bl k ky k m ve do u yn ver ek ge e i or. r m r ky Ala z a cep e a a a ko u un a da cid i bir s n n nn d h l m l r n s d d k tn ol a a ge e ir. Es i en ii e d en ba ha a ar var ve ka m m s r k kd n l z t l d yp a a yol a or u. Bi i or u uz, cep e a a , le al ve kont l r y d ly s n h l m s g rol z a a ar de il, ge il a n ya n ve s de e i i al n a i s l m l r l n k k n tm t d k a a ar r. Bu ko u a ya an de er en ir e er iyi ir, ar k on l m l d n d pl l d m l d t lar ha a a ge i il e e a r. Ora n r t y e i i ken i i iyi y t r m y ll n g n tm dn ko u a ge e en bir d ey e ir. n , d an ora a ok y e i r m s r k z d d k m y n lyor ve dar e vur ak is i or. Bu u da ber a af et ek ge e i or. b m ty n t r m r ky Bun ar be ir i e i ir. Her al e si in cil g e ih i a z yok. l l tl bl h d z a c ty cn Gney'den g bek en i e i iz var m? l tl rn D. Anduk: Yok Bakanm. Mevcut gler yeterlidir. Zaten kat72
lmlar oluyor ve katlanlar hemen eitime alnyor. u anda yle ciddi bir ihtiyacmz yok. O ar a a a n her bi i i bir ta ur da y e e i ir. Ar k tec e k d l r rs b n t bl t r b le i bu a el e ir. Bu ko u a bi az so um u uk an a n otur ul r n v r n d r r l l l yn t ma ge e i or. Bi az pra ik e ir er e ka a i e e i kal r. Bu ar a s r ky r t l l s p st l r dr k da a a s ek i ge i g e in ei i i, evk ve ida e i ve i e i ir. Yi l r r l n l r tm s r s rl bl ne ken i ii iz e ei im e i ok hz ya a i ir i iz. zel ik e pra i d n d t l r l p bl sn l l tin gs er i i ba ve im i ei im bi im e i var r, on ar sas al r. t d z r l t l r d l e n K a dev e i ei im e ba a r ve gi e ek s e ie i in e ei im de s r l t l l n d r r rs d t rin e i i ir. lk as er ik ei i in en son a bi az pra ik ve al ay an l trl k l tm d r r t t d son a yo un a bir ei im iler e i i lur. Ya i ei i i de bir s r l m t l tc o n tm re ola ak ele alr a z zor uk ek ez i iz. Do a y a mev ut g r s n l m sn l ys l c c z, ken i i kat kat b e ek bir ei im ve y e i i ger ek e m dn y t c t n tm l ti e i ir. Ya i ken i iin e b e i sa a a ak im a var r. Ka r bl n d d y m y l y c k n d t m ar da a da ar a ak r. Siz ka al a s ek i k tu un. zel ik e l l h t c t n l r r l a t l l o e ir n u u ok nem i ve on ar an pey ka m ola i ir. Fa at h f s l l d e tl bl k on a us a a al ak ge e i or. Ora a ba a an a n, le al d ey l r t c m r ky d z l l r g z de i er e faz a yum gs e e e ik e i an a or. Ba p z er kl l l u t r m d l r l ly z r l ola i ir, ya a an a ar do a i ir. Ta ii bun a gi er ek ge e ir. bl k l m l bl b l r d m r k Ora a y e ik, laz'a y e ik, k a a di er b k e ir e e y e y n l E n l s c y h l r n lik bir lan iler e gn em e e i ir. p d d l bl Bun ar iki e bir Tes im lun di or ar. Biz, on a n ba y e l d l o y l l r z n tim bi im e i i t y e tes im ala i i iz. yi ge i i i e ek bir lan, r l rn m l l blr l trl c p ora a i mev ut y e i e epey e dar e vur a sa a a i ir. Ta ii d k c n tm c b m y l y bl b ace e et e e e iz, ile i i in tm bun ar d r. Ya i ey em l m y c rs i l n l n l pla ok kap am ge i i ir i iz. Tek ar vur u u o um; bu nnz s l l tr sn r g l y r ate es, ta a en bir tak ik sa a r. Pa i iz e, g ev er e er e e k m m t v t sf m r l d t l me e, ra at a a a as a yer ver e en bir yak a m r. Do u kav a y h l m y l m y l d r r nl in ze in e faz a dur u o um. d i r d l m y r
stn seviye kazanm nderliksel yaklam byk nem tayor
Bun ar d n a ge e e ili in be irt ek is e i i iz bir hu us var l d n l k l m t dn s m? Di er ar a a ar a da g e e i iz ol u. Son it i ak ar ve k d l l r m l rm d tf l
73
e it i d ey er e i ge i e er hak n a be irt ek is e i i iz bir l z l d k l m l k d l m t dn hu us var m? s Derya Anduk: Bakanm, aslnda bilinen durumlar tekrar anlatmann gerei yok: Bence Kuzey'in dou kesimi biraz toparlanma srecini yaarken, Orta Eyalet'te bu biraz geri dzeyde kalyor. Fakat gerekten GAP veya Gneybat'daki baz durumlar da as ln da ba riz dir. Ben ce bu ra la ra, g ne ye ve Mardin'e Botan'n mdahale etmesi gerekiyor. Halka yaklamdan tutalm yaam tarzna, iliki tarzna kadar birok konuda tedirginlik yaratan durumlar var. Mardin in mi sy or u uz? i l y s n Derya Anduk: Aslnda Gneybat gibi olmamas iin de fazla bir neden yoktur. Bence baz birimler dman tarafndan bilinlice yaatlyor. Ve bu durum bizi bile zorluyor. Yani buradaki baz kalar oraya ynelik olarak yaanyor. Orada ekillendirilen yaam tarz ordulamay bozuyor. zellikle ucuz yaamak isteyenlerin adeta kap yuvalandklar bir yer durumuna geliyor. stanbul da fazla farkl deil. Bunu ne e i in sy or u uz? r s i l y s n Derya Anduk: Burann zerinde durmamz gerekiyor. Yani bizim kendi aramzda halletmemiz gereken bir durumdur. zellikle ne e en bah e i or u uz? r d s dy s n Derya Anduk: Mardin'den Bakanm. stanbul de i iz. dn Derya Anduk: stanbul da benzer durumdadr. Yani fazla fark grmyorum. Aslnda Gneybat ve GAP da benzer durumdadr. Gneybat'nn sonulanmtr. Ama buralarn da o sonuca ulatrlmas gibi bir durum var. Fazla bi in i ol a a da, ya am tar bu a hz a g or. l l m s z n l t r y Dev im i i e ge e e en ya am tar , k ki bu ge i e e e k r cl l m y z a l m l r a ka b a r. Ge en se e i D. pra i i de bi az by ey i. O arz ky p r k n k t r l d t le e ya l a as n a g e i im a a erk et ek ir. Ne ka ar bi in i, r y m l d l r h y t m t d l l ta ii onu bi e e iz. Faz a bi in i ol a a da, an a ve tu um ola b l m y l l l m s l y t rak ifa e i i ora a bu ur. Bu, ii iz e i or a ol u uk ur. Es i en d sn d l m d k t y c l t kd be i ya a b ak a an yak a m r. Siz e de da a n e i ba r k mz r m y l d d h c k z
74
pra ik er e or a a an du um ur. As n a bi in i lup ol a a t l d t y k r d l d l l o m m s da o ka ar nem i de il. Fi i at a bu ei i in ad tas i e i ik ir. d l il y t lm fy cl t l g e al or ar, fa at bu ya am an vaz e i or ar. Bu or a m z y l k d g my l t ya k . e in e i iyi ni et i er de g ev e i e sa ip k a n a, t l r d k y ll r l rn h m y c bu yan k a n kur a ol ak an kur u a or ar. p e iz bu du l l l r b n m t t l my l h s rum he i i i il i en i i or. Bu ko u a ucu a ka ak, e it i ky pnz gl dry n d z m l l kur az k a y a bu u a ak mm n de il. n l l r l n m k Bu olum uz uk ar bir ok yer e ya an , ney'de de ya an . s l l d d G d Ta ih u u gs er i ki, en ok bu du um a olan ar ken i ken i e i i r n t d r d l d dl rn yer e bir edi or ar. Ya i im a ol u ar. Kur u an a n da, ya a an a l y l n h d l t l l r y l rn da ans ese i bu du u a gel ik e i bi i i or. Biz, bu u a ak r r m d l r lny n m iin her e i i i or a a koy uk. Dev im, ya l ve ye er iz i i af ymz t y d r n g t s l fet i or. Bir ok ar a a bu u g or. Bu ko u a biz kap am my k d n r y n d s l yak a m ar ge i ir ik ve ted i i i de al k; fa at uy u a a za f l l l t d brn d k g l m y kal . Bi az d st ol a ar , sy e en ey e e bi az iti ar et e er i, d r r s l d l n l r r b s l d as n a du um ar by e ol a a ak . Bir haf a bo un a ko u u o l d r l l m y c t t y c n y ruz, dam ye in en ay l or. vet vet di or ama, en ufa k bir a r d r my E e y c ted ir bi e ge i ir i or. o u un ya a du um buy u. AP'ta b l l t my n d r d G da, neybat'da da, di er yer er e de ya a an ar bi az by e. Sa G l d n l r l nrm Or a lge'nin ba bi im e i de ben er du u u ya or. Ta ii t B z r l r z r m y b ki bun ar yu ul ak an kur u a a a ak ar. De i im gi i, bu u da l t m t t l m y c l d b n bir tu um ha i e ge ir i er. r e kar bir yz, ken i ger ek ya t ln t m l g t d am a a kar bir yz ta or ar. Ya i bi az iki z k var. l rn kny l n r y l l Bun a aa ak ar. Bu tr du um a a her yer e her e in m a a e l r c l r l r d k s d h l et e i ge e i or. n bu a yol an, za a sa e e ken i iy e s m s r ky k n a r r d c ds l nr an r or. Bu yap k a n za a kat be kat r e ve hal a l d my t l rn r rn g t k ek i i or. Du um ga et k, bun a gi er ek ge e i or. try r y a l r d m r ky Her ko u a dev im i yak a m k ve ke in ola ak or a a ko n d r c l a s r t y nul u ur. Yi e s up be ir en i ir. s u u u un ol uk a si a i m t n l l l m t l b n z d y s ve us a k ol a ge e ir. Yi e ok sa a in a yk ek so um t l l m s r k n yd s n s r lu uk a a kat ak ge e ir. Ge i e ol u u gi i bi e in ken i e l l r m r k m t d b r y dn a yk en e i ye i e, ge i g e i so um u u a kat ak nem r l m s rn n l r r l l m li ir. n an yi e ken i e yk e ir de, n er ik el yak a m b k d s n dn l n d l s l y nem ta or, yok a ha al bir yak a m de il. a a yi e ok y s m c l b n b k ola ak, fa at bu, i e i ida e ede ek ve bin e i sa a a ak y c k l r r c l r v tr c
75
d ey e ser i e e ek ir. Ya i yo un a a n ve a a a n z d gl n c t n l m nz b l rnz ka i e i yk el il i ola ak r. Far n a z sa m, di er ar a lt s s t m c t k d sn nr k da ar da bu un far n a. Bu du um a as n a ni e ik el bir s a l n k d r d l d t l s r ma or a a ar. Biz, ora a i b n sa a ve ko u a ya n a t y k d k t v m t ps d by e bir s a a bek i o uz. Bu ko u a ken i e i e kar da ac l r m ly r n d dl rn ma z ol un ar, en b k sa a ken i e i e kar ver in er, ken s s l y v dl rn s l di e i e kar sa a ver ek en e in e in er. Za e i n e ken i l rn v m t k m s l f r c dle in e sa a n ar ve ken i e i i r ek se i e e ge ir in er. S r d l s l dl rn n vy y t s l rk e i i i i n e ik e ken i ki i ik e in e tam ba a a g r n l ycl c l l d l l r d ry t s ler ki, bu du um ev e in de ya yap a a yol a n. Bu r r n r m sn s nem i. Ken i i i iyi a r a an, ev e i i de a a az. l dsn l t m y r sn l tr m Ken i i n k a a an, ev e i de n k a az. Ken i i ve dn c l m y r y c l m dn ev e i a r ak ve n kl ak nem i ir. er bl e bu tar r y l t m c m ld E g z tut u ur a, b k ge i e e i ya a a i en bi e de il ir. Yol ve t r s y l m l r m s t l d yn em be ir en i, lan al r di o um. O hal e y n! t l l m a m t y r d r y He i iz y e ek b k ge i e e i sa a a i ir i iz. Hal n da pn r y r y l m l r l y bl sn k b y e bek en i i bu ur. t n l l ts d Bu le al a an r t er, g er, ba ye i an a ar ge i ir g l g l l z n l y l l t mek is e e i ir er. Ta ii biz on a da de e im al n a tut a a t y bl l b l r n t t d m y a a a z. e alk ba is i or, sa a is e i or gi i bir a l c t H r ty v t my b t km spe as on ar ge i i il ek is e i or. On ar ke in yan k l y l l tr m t ny l s l tr, or a a do u koy u or ar. Biz bu du u u ba ak a a ar t y r m y l r m z l m l la net e i e e iz. Ya i kit e i de iz i e uy un ha e ge ir e in l tr c n l y gy g l t m n fr a var r ve im i da a ge i ir. Bu u ar t a a a a i s t d d h n t n p m y l blir er ve biz bu a fr at ver e e e iz. Siz er de e it i bil i i l n s m y c l l drler e bu tu u u ka a r z. zel ik e o lan in nem i l t m lcl tr sn l l a i ldir. O mek up a a yn e iy e bir ok i ir ik i i bu ara a s t l m t m l b l y d lah et ek mm n. Ge el ola ak si il top um ze in e y e m k n r v l r d l ken i ba a du an odak ar ye i e dev i in de e i i e gir i d n r l rn rm n tmn m du um a n ge i i il e i nem i ir. Yi e ba a ya l a so u r l r l tr m s ld n ty y m r nu uz var , onu da bu s e e dm dm sa ar z. Ya i b n d r t a a l sn n tn eya et, der i top u bir plan a bu se e so u ala i e ek ir. Bu, l l l l n n bl c t ko ay ge i en bir a a d e i de il ir. ok ey er e il i bu l ln l m z y d l k d nun in, eya e in de ok b k fe a ar k a ol u. Fa at rn i l t y d k l l r d k al a d e i in hak ver ek ge ek i i de ak r. Ma em bu m n mn kn m r t t d
76
ka ar i e e il i, bu ka ar zor uk ya an , e it ve il i, o za d l k d d l d h r d man r al a a da b k bir ya iin e ola m. Ar a a ar n m d y r d l k d l da bu bi az ek ik olu or. B n bun ar rf i e dol ur ak in r s y t l s l d m i de il, nem i ge i e e e yol a ak iin i, by e i d em e in l l m l r m d l s n l r kat be kat ba a a yol a ak iin i. He i i in bu te el e rsn m d pnz m d kav a p ba ar a di i o uz. r y m nz ly r
Glerin doru mevzilenmesi ve ynetilmesi nemini koruyor
iyay Si an, bi i din i or mu u uz? Bun ar si in in de ge er p z ly s n l z i li ir. G ak ar a ii e ili in ola ak agros'la bi az ko u um. Sa d t m n k r Z r n t n m si in de by e bir a a z sz ko u u. Mev im a or ve ye r z l b n n s s ly ni d en e e e i ge i i i or u uz. Du u u u a ili in da a so ut z l m l r l try s n r m n z k h m bir sap a a ya a i ir mi i iz? Ba ka p ar ya an , on ar an ha t m p bl sn z y l d l d ber al z m? vet, bu a ben er hu us ar... dn E n z s l iyay Sipan: Oldu, Bakanm. Biz son dnemde belli hazrlklar yapm durumdayz. Gcmz belli bir plan dahilinde datyoruz. 2. Blge'de iki cephe halinde bir rgtlenme almamz var. Yani kuzeyi Mu alan oluyor, gneyi Mutki alan oluyor. Bu iki alan da belli bir alma dzenine balyoruz. Bir de pek Yolu var ve ok ilek bir yoldur, zel bir birlik dzenleyip oraya konumlandrmak istiyoruz. Dier taraftan, T.'daki almalar daha da glendirmek, Botan'la salam bir balant kurmak, esas arlmz da H., S., B., K., S. alanlarna vermek istiyoruz. Gcmzn nemli bir ksmn buraya oturtmaya ve esas sava burada gelitirmeye alyoruz. Bu erevede belli bir dzenleme ierisindeyiz. Bizim belli bir gce ihtiyacmz var. Mevcut alan genitir ve epey gc kaldrabilecek durumdadr. Botan'dan gelecek g, ihtiyacmz belli oranda karlar. Gelecek g ile buradakinin birlemesi olumlu bir pratii yaratabilecektir. Buradaki yapnn sava dzeyi bir anlamda zayf kalyor, ama gelecek gle birleirse gl bir k yapabilir. Bu dzenleme srecinde bazlarn grevinden aldk. Bu D.'in daha ok izgiye gelememe durumu var. Biz teden beri hep grev
77
verdik, fakat kendisi bunlar uygun bir tarzda kullanmad, yaklamlar yanl oldu. Bu temelde grevden alnm durumdadr. Hazrlad rapor da kabul edilmedi. Yine Ma.'in durumu vardr. Bombalama olayndan sonra hafif bir yaralanma durumu oldu bunun. (...) Ayrca bu X. arkadaa baz grevler vermek istiyoruz. Bu pratik srecinde durumu normaldi. Biraz glendirirsek sanrm belli bir denetim altnda i yapacak konumdadr. Biz, koordinatrlk yardmcl konusunda da arkada belirlemedik. Bu konuda blgelerde uygun arkadalar var. Eer Bi.'nin durumu uygun grlrse, biraz glendirme temelinde yardmc olabilir diyoruz. Fakat durumunun uygunluu konusunda tereddtlerimiz var. nk, bazen olumlu k yapyor, bazen gerilemeye giriyor. zellikle skmalar ve dmann ynelimleri karsnda kendini tamamen kaybediyor. almalara tam hakim olma durumu da yok. te bizi dndren bu tr yanlar var. Ayrca irvan grubu bu alana gemek isterken, sanrm dmanla dorudan kar karya gelmi. Dmandan da epey kayp var. Fakat olayn ayrntl bilgisini henz alamadk. Bu k srecinde baz szmalar ortaya kt. Bunlar daha ok bir Batman kanal zerinden, bir de ... zerinden, iki kanal halinde alana aktarlmaya allyor. Gelen salam bir grubun iine bir tane rk unsuru szdryorlar. Fakat bunlarn fazla bir etkileri ve verdikleri zarar yok. Zaten denetim altna alnmlardr ve durumlar aratrlyor. Yani ciddi bir sorun tekil edebilecek bir konumlar yok. O son yakalanma sanyorum Batman'da epey tahribata yol aacak. Bi raz ted bir al ma ya a l tk... Ei tim le biz es ki yet mez lik le ri nemli oranda aabildik. imdilik bunlar belirtebilirim. Tamam, bah et i i iz ki i ik e e y e ik o ta r ar ge i i i e i s tn l l r n l v l l trl blir. Ko r i e yar m ve a ko r i as o un g en i il e i odn d cl y odn y n l dr m s iin da a de i ik isim e e ih i a ola i ir. (...) Sa o um ace e et h l r ty bl ny r l me ek ve bi az da a d n ek ge e ir. Ta ii Bi. y e ir, ya i faz m r h m r k b l d n la is ik ar ola or. Ol ay , ba ey er ya a i ir i. An ak yi e t r l my s d z l p bl d c n de yap a ak i er var r. O De, bir ih i at ola ak, uy un g en trl c l d ty r g r l bir g ev iin e tu u ur. On ar o ki i ik e i i erit i or ar. O ki i ik r d t l l l l rn my l l le i erit ek in, da a ger ek i bir oto i er yak a m ge e i or. Dik r m i h rt l r ky 78
kat et ek la m. Bel i ki bun ar faz a kont o e, iz i e ge e i or. m z l l l r l gy l my Fa at yi e de de er en i i ir ve ba a a ar bun ar a da ge i i i k n l drl z l m l l l l trlir. Da a n e ba ar a a ar var ; on ar an ba a da a iyi ge h c z k d l d l d zl r h li e sa a ola i ir. Bu son de er en ir e e i zm er er e m l m bl l d m l r s l s epey ge i e ola i ir. Yi e Ma. nn o tu u a gir e i bi in i ir. B l m bl n ' t m m s l ld yk ih i al e ba an faz a an am bir ka m yap a r. y e de tm l t l l l tl m m t l di i gi i yer er yok, ken i i e do u a a ak n de i ir. Olum uz b l dsn r l c s nl s bir du u a yol a a a ak. nun gi i e i, can a k a da a a r m m y c O bl r l r s l m ie i i e ala a z, uy un bir a a iin e g ev y e ek er. As rsn c g l m d r r t c l ln a is e e ok i ya a i ir. Ka r en de i ik ama a ka l lup d t s p bl tl k l t m o bun an kur ul ak is e e i ir. Bun a n ko um a da a ger ek i de d t m t y bl l r n l r h er en i i e ek ve uy un bir ko um a tu u a ak ar... Yi e ya z a l drl c g n d t l c l n nn d ge i in ye i aday ar an pey in an var, ok de er i ar a a ar var. l k n l d e s l k d l Bi az on a y e im ola n a ge i ir ek ge e i or. Bi e i o um, r l r n t y d l t m r ky l my r So. e it ol u di e ha er gel i, bun ar do u ola i ir mi? Rad o un h d y b d l r bl y n sy e i i o ba ha er er var, on ar do u ola i ir mi? l d z b l l r bl iyay Sipan: Sorunuz anlalmad Bakanm. So. in... i iyay Sipan: So. o olayda ehit oldu. Daha nce isimlerini vermitim. So. idi, o tekniki o. arkada idi ve drt tane de yeni katlan arkadat. Toplam alt arkada ehit olmutur. Dmann verdii onbe kii doru deildir. Bu son - rt ka p an bah e il i. d y t s d d iyay Sipan: Bahsettiim irvan grubudur. Sadece dolayl yoldan bilgi edindik, gruptan kesin bilgi alamadk. Grup hareket halindeyken i ie gemiler. Bazlar iki kiinin, bazlar kiinin kayp olduunu belirtiyorlar. (...) Ney e, ye i grup ar ge i or. O ye i rup si e ge e en ci az a s n l ly n g z r k h l r ge i ir. Siz, aros'tan zel ola ak sim be ir e i ir mi i iz? On ar, tr Z r i l t bl sn l si in ne tr kad o a ih i a z ol u u u so u or ar. On ar a ko u z r y ty cn d n r y l l l n tu uz mu? n iyay Sipan: ki-g gndr kendilerini aryoruz, ancak ses iyi anlalmad iin konuamadk. Bundan sonra konumaya alacaz.
79
Sizin in uy un lan ile i d ey e sim be ir e i ir mi i iz? i g o r z d i l t bl sn Biz on a a sy e e i i iz. l r l y blr iyay Sipan: Biraz bu blgelerde i yapacak biriki arkada olursa, mevcut arkadalar da eitir yeniden almalara katarz. Oradaki arkadalar bilemediim iin isim veremiyorum. Biraz blgede i yapabilecek arkadalar olabilir. imdi si in de ta z M., K a C. var ; sa m on a n da z ndn s d nr l r iin e yer al bir rup ge i or. Bun ar pey ni e ik i ir. As n a d d g ly l e t l ld l d on a n im i e ka ar ula a ge e i or u. Yi e Bo an uyu'na l r dy d m s r ky d n t S da a X. giller var. On ar ora iyi bi i or ar ve as n a aa i ir er y l ' l y ly l l d bl l di. Biz, on a a im i bu u sy e e e iz. Bir ku ey ham e i e kap l r d n l y c z l sn sam bir gi i ya a ak. Hem de b k bir g e ola i ir. Siz er de l r pl c y l bl l bi az ku ey en zor a n. Bu u by e uy un bir bi im e ya a m. r z d l y n l g d p l By e e o ala n kk bir hal yo u a gi i e i ir. O alan a iyi sa l c n l l n dl bl d va ni e ik er e pey in an var. Yi e g ey e i e in nem i bir t l l d e s n n d kl r l ke i i i gn er e e a o uz. B n bun a ko u a ak hal e e smn d m y ly r t l r n r l d bi ir i iz. Fa at yi e de dik at din. Si in bl e, d a n bek en l sn k n k e z g m n l me ik sal du um a n a mer ez ro oy a a i ir. Fa at bo a d dr r l r d k l n n y bl k da a a i ir. Ya i ok r dar e e in de vu u a i e e i bir alan k rl bl n a b l r r l bl c dr. Sa m mev im ola ak ra at bir d e in ii e gi il i. Do a nr s r h n m n r d l ysy a her tr sa a kal a i e ek bir lan ha i e de ge i or. Top l l v dr bl c a ln ly ye n bir de e im de ge i i i e i ir, y e bir an da ya a or u k n t l trl bl l s k ly s nuz. Ba ha r k ar so u ve ir ve tak i e er de za a n a ula r z z l l n r vy l m n d sa, sa m ge i e ka an de e im ve ha i i et ir. Bu un da ze i e nr ry l n t kmy t n rn aman z gi i ir. K a a nem i ge i e e in sa a a a bir alan r. s dl s c l l m l r l n c d Mev ut d en e e te e in e ya n ova k alan a a da bi im er c z l m m l d k l l r r l gn e i e i ir. Bu E. gi i e i de il de, ke if i ve ir i at ki i er d rl bl bl r tb l gn e i ir. Bir de ora n ya a a let ola ak de il, hz a gi ip ili d rl n mn a c l d ki-ir i at ku a ak ve dam e e ek ni e ik e ba g ev i er b a a tb r c a k c t l t z r ll r kl bi ir. Ora a a ge il a bu aa a a bi az zor ur. Yi e e ir e de ge il l l r r l m d r d n h d r la bi i i zor ur. Fa at iyi r t er, iyi is ih a at ar, ye i aday a rm d k g l t b r l n l r ge i e ek bi im er g ev en i i ir. Bu te el e e ir e e y e ik tr c r l r l drl m d h l r n l a a a bi az ge i i e i ir i iz. Yi e bir e ir ze in e ha i i l m l r r l tr bl sn n h r d kmyet ku ul ak is en i in e b k g e ya r bu. Bu tr plan a a r m t d d y l pl l m la ge i i e i e ek du um a z. Bu ko u a ge ek i ih i a siz er r l tr bl c r d sn n d r l ty c l
80
be ir e e i ir i iz. Par i tak i e ya a i e ek du um a r. Yi e her l l y bl sn t vy p bl c r d d n tr y e im so un a hal e e i e ek du um a z. Ge i i siz e e l n t r l rn l d bl c r d y rs l r ka or. Ge e e ili in sy e ek is e i i iz ba a bir ey var m? ly n l k l m t dn k iyay Sipan: Baka herhangi bir ey yok Bakanm. Biz, Botan Suyu hatt zerinde ciddi duracaz. Fakat dier tarafta da arkadalarn o alana yeterince girememe durumlar var. ki tarafl alma gelitirilirse iyi olur. Biz alana nem vereceiz ve zerinde duracaz. Bunlar belirtebilirim. Bir de konferans hazrlklarmz var. nemli oranda blgeler dzeyinde toplantlar yaplm, hazrlklar tamamlanmtr. nmzdeki srete bunlar da bir araya getirip, gerekli raporlarmz bir btn olarak salam bir kanaldan ulatrmaya alacaz. Bunu belirtebilirim. Anlalyor. B n bun ar s e i et i e e in. S e in do al t l r c kl m s r c sey i iin e ve tm a a a a g ve e ek te el e ol a . S n r d l m l r r c m d m l k tya, s e ke in i i e yol a a a ak bir tarz a d en e e i i iz. G r s tsn m y c d z l m lsn ne e y e i i i i de dm dm ve so u al bir tarz a y r y n lmnz a a n c d r t s nz. Di er e i de y r. Ar k mev im uy un ur. Bu te el e sa l r r t t s g d m d nrm so u al a ak r. Bir de neybat'daki e hak n a ke in bir n n c t G k d s be ir e e e bu u a i ir mi i iz? l l m d l n bl sn iyay Sipan: Bakanm, o konuda ksmi bilgilerimiz oldu. Fakat ben yine oradaki koordinatrn durumuna balyorum. Onun salkl olmad sonucuna varyorum. Bunun o dnemde ruhen partiye kar bir konumu ortaya km durumdayd. Sanyorum bu balantlar daha sonra oldu, hatta o Fatma'nn durumuna kadar uzanabilir diyorum. Bunlar sonradan gelimi olabilir. Biraz onun tutumundan, durumundan kaynaklanyor. Bunu syleyebilirim. Batan r t d ey e ol a a bi e, ru en du u u bi az y g l z d m s l h r m r ley i ve ken i i i yan or u, ya i par i e kar faz a sa k yak d dsn sty d n ty l l l la m a yok u di or u uz. Ney e, ba a a z. Siz ney'deki son l r t y s n s k c G du um a iz e i iz ve bu ko u a a da an a z. Ge el e ba r l r l dn n m l r l dn n d z ge i e er var ve her al e bun ar ora ze in e pey olum u et i l m l h d l s r d e l k b a r. Ya i ora n e ir ya n a bir d m bek e e i ir. O or r k n n h ps d n l n bl ta ke im er var; on a a siz er de mek up ya a i ir i iz. Ye i en af s l l r l t z bl sn nd fet e er en tu a m da a et in kat sun a a ka ar, bu tr yn em m l d t l h k k m y d t ler ora a bi az i g e i ir. Ora n da bir eli i var r, o eli i us a a d r r bl n t d t t c
81
de er en ir e i i iz. Yi e or a s n ka m ola bi az hz ka a l d m lsn n t nf tl y r z na i ir. Bu a ge ek i yak a m ar a kar k ver e i i iz. O ko u u bl n r l l l l l m lsn r c lar ve eyh er me e e i e de uy un yak a m gs er e i i iz. l s l sn g l t m lsn
Daha somut raporlara ihtiyacmz var
Zaros, siz de bi i din i or mu u uz? z ly s n Derya Zaros: (...) Mevcut son siyasal gelimeler ve ittifaklar, buradaki kitleyi nemli oranda etkilemitir. Biraz daha zerinde durursak, parti iine de ekebileceiz. Kendilerinin yaklam olumludur. Ancak tam btnleme de salanmamtr. Fakat sre ierisinde faaliyetler biraz oturduunda sanyorum bir btn olarak partinin siyasi etkinlii altna girebileceklerdir. Durumlar biraz byle grnyor. Anlalyor. Bir de (za en bah et i iz) y a n g e ka e t s tn z k l d me i bir bi im e ko u an k ola ge i i i or u uz. Ya i y e l d m t l yn l try s n n l k k bir g e yal z a d e ve a ka e e iz ol a ora a do u l n l m y d m s m d r de il. Co af a da dik a e ala ak ge ek i ara ka e e e i yer e ir r y y k t r r l d m l r l t mek mm n r. Bu sa an n a, d a n ko ay ko ay ula a k d l d d m n l l ma a a ko u an k ar olu ur. Bi az ka ar ah d e i e g e ken i y c m t l l r r g z nn r d ko u u uz a i g d en e e i i by e ya ar z. Ya i d a n m n d k z l m sn l p sn n m nn ola bir sal ikin i ve a n de e e en ka e e er s drsn c y c r c d d m l kar a a . Di ekt bir a a or a a gir e e nem ta or. Yi l m l r t m t mn m m y ne ha a sal a in de, her an ge e en s ak du u u uz ve a v drl r i r k n r m n y yer e e ek du um a z za en var r. Ani en ha a sal a ola i l c r l rn t d d v drl r blir, on ar by e kar a r. Ka a an sal ikin i-n ka e e er l l l n r d dr c c d m l le kar a r. Ha a sal a da ora a ra at k a kar a a i ir. Ora l n v drl r d h l l l n bl da ger ek y el e ge i e ek. Bu yz en ku e e do u a m b n m l c d z y r l yk nem ta or. Bu ko u a plan a a a z, d en e e e i iz y n d l m l rn z l m l rn var. Ay a ba a yer e in de ih i a a var. Bir a ile i d ey e rc k l r ty l r k r z d kad o ge e i or. Bu ko u ar a bir ey er sy e e i ir mi i iz? r r ky n l d l l y bl sn Derya Zaros: Buradaki gcn durumu biliniyor Bakanm. Aslnda savap tecrbe kazanm baz arkadalar var, fakat politik ynleri fazla gelikin deil. Yani politik olan arkada azdr. nk batan beri burada younlaanlar daha ok Botanllar ol82
du. Yani politik ynl arkada says bizim iin de pek yeterli deil. u anda epey arkadala belli bir grevlendirme de yapmz. Bu konuda bir skntnn yaanacan sanmyorum. Yani tecrbe sahibi olan arkadalar var, fakat biraz politik dzeyli arkada azdr. Bu yzden, daha ok tecrbesi olan arkadalar biiminde destek sunulabilir. Sizde ile i d ey in faz a k var m? r z i l l Derya Zaros: Mevcut durumda pek fazla yok. Bizimle gelen M. arkadan durumu vard, sanrm onun durumuna ilikin son bilgiler ulamt. Zaten kendisi de imdi S. blgesinde ynetimdedir. Eer o arkadan durumu yle kalacaksa, fazla yok Bakanm. M. ar a a er pra ik en ers ar a, pek ile i d ey e ol k d e t t d k m s r z d ma a da g ev ve i e i ir. er ora a da faz a bir i e i yok a, . s r rl bl E d l l v s Si an in d e i ir. Bu un d n a sa m ba a pi i ar a p i n l bl n d nr k m k da ar var. Yi e ney'den ge en pey ar a a var r. Bun ar ze l n G l e k d d l rin e du u a i ir. Bu ara a ken i e iy e de g e ek, ih i a ar e d r l bl d dl r l r r ty z den bel i bir kad o u yol a ak mm n r. Bi az ora n g l r y l m k d r n l kad o ar a tak i e i e ih i a var. Bir de ora a Bo an sa a ar r l l vy sn ty d t l v l var ve bun a n da et i i ol a sz ko u u ur. By e i ya an ve l r kl m s n s d l s m ce ur sa a ar an da bi az g e e i ir i iz. On a n te el ih i a s v l d r d r bl sn l r m ty la bun ar r. Ay a ken i e iy e ko u u a ak ba mal e e er r l d rc dl r l n l r z z m l gn e i e i ir. Bir de o ara tut a me e e i in ne i i bi i or u d rl bl y m s l sn mn ly s nuz. Ora da iyi bi en ar a a ar var; X. gil, P. gil, Ro. gil ora iyi y l k d l ' ' ' y bi i or ar. De ek is e i im, ala iyi ta an ar var ve yk e e ek ly l m t d n ny l l n c ler. Bu se e so u al ak a n an ha a i ir. n n m s d y td Bun ar d n a, ardin'de bah e i en da a n e i lik var. l d M s dl h c k k Ag.'in bir tr di ip i e gel e i in en bah e i i or, bi e i o um. l s ln m d d s dly l my r O ala da bu ko u a bi az tak i e ede ek i iz. Bi i en ey er ir; n n d r vy c sn ln l d art ni et i ik en zi a e, her al e bi i en ya am tarz a kr ak is y ll t y d h d ln l rn m te i or ar, onu bir tr a ak is e i or ar. Si in bu Mar in ze my l l m t my l z d rin e de bi az et in ol a z ge e i or. Za an za an tar a i ir i d r k m n r ky m m t bl sniz. Ya i bir ne i ardin'in, s r da ol a de e i i i ge i ir ek n v M n l s n tmn l t m ge e i or. Biz AP'da ge i ir e e a o uz, ora da bi az i r ky G l t m y ly r y r let e iz ge e i or. G ve i o uz ama ko u a or ar. O ka al m m r ky ry r r y my l n
83
ze in en ora a da bi az de e im sa a r. arzan'a b k ve k r d y r n t l n G y k ci az an bi az yol a n. Ken i e iy e ko u un, ih i a a ka ar h d r l y dl r l n ty l r d yol ar z. Sa m ir i at in ge e i or. An a l m Za os? l sn nr tb i r ky l d r Derya Zaros: Evet, anlald. Mardin iin o tr eyler biz de duyumladk. Bunun iin, gndereceimiz grubu biraz yeni batan dzenlemeyi esas aldk. Yani byle ona yakn ve daha ok ynetici olabilecek arkadalardan bir grup tasarlyoruz. Bir de, bir arkada koordine yardmclna atanabilir. Bizim nerimiz, B. arkadan kardei vard, o arkada uygun buluyoruz. Aslnda tecrbesi olan bir arkada daha var, o da eyalet ynetimi iin uygun olabilir diyoruz. Mardin'le bundan sonra biraz daha yakndan ilgileneceiz, o tamamdr. Garzan iin de, aslnda biz bir blk gc oraya koymutuk. Yani gndermek iin deil de, aray kapatmak iin. Fakat baz zorluklar olduundan henz mmkn olmamtr bu. nmzde ciddi bir engel var. Sanyorum o arkadan haberi yok. Orada ok karklk olduu syleniyor. Sanrm orada bir grup varm, daha nceki yllar gibi bir alma tarzn esas alyorlarm. Eer mdahale edilmezse, bizce bir ey kmaz ve darbe de yiyebilirler. Zaten byk ihtimalle kontrol altnda alyorlar. Bu konulara aklk getirilmelidir. Bu han i grup ur, irvan'daki rup mu? g t g Derya Zaros: Grubu kesin bilemiyoruz. Yalnz S. etrafndaki kylere yerleilmi. Sanrm merkezle de ilikiler var. Yani eitli kanallardan bize bu tr bilgiler geldi. Oldu... (...) Derya Zaros: Doru alma tarzna tam hakim olamama durumu yaanyor. imdi orada yer yer kitleden tepkilerin gelitii biiminde, yani bu ynl bir gerilemenin olduu dorultusunda elimizde bilgiler var. Artk bunun bilinlilik ynnn olup olmadn bilemiyoruz. Yalnz kendileri tarafndan tutturulmak istenilen, zellikle de srarla dayatlmak istenilen bir yaam tarz var. imdi bu yaam tarznn byle kendini konuturma durumu sz konusu olabilir tabii. Daha uy un ili i ve ir i at ge i i i e i ir. Biz de ze in e du g k tb l trl bl r d 84
ra a z. Bel i ile i e Ag. gili ge i i ola ak al a da d e i i iz. c k rd ' c r m y n blr Za en bi az sa da ye in e de il i. Bir tak i e ya l k an t r l r d m vy p d t son a, by e s ar a ya a a gel e en e i al a d e i i iz. Yal r l r l m m y l r m y n blr nz bi az da a ger ek i bil i e e ih i a z var. Na l ya a k a r h gl r ty cm s d l r ko u u un da a ger ek i e il e i ge e ir. Di er e i e de sy n s n h r n m s r k l rn l yo um, da a so ut ra or a a ih i a z var ve by e ra or ar is e r h m p l r ty cm l p l t ye e iz. As n a b n ko r i as on an is e i i iz ra or t u c l d t odn y d t dm p r dur: Na l ya an a ve ne ka ar m a e e edil i i e da r gn k s dn d c d l dn i l ra or ar ge i i il e i ir. Ben e yal z ko r i as on ar da de il, da p l l tr m ld c n odn y l ha alt ko u an k ar an da gn k so ut ra or ar is e ek ge e ir. m t l l d l m p l t m r k By e te ik izah ar bi i in e de il de, gn k na l ya a k a ve l or l m d l s d l r na l a k a so ut ola ak i en e i ir. Ya i bu ka ar ei im s l t l r m r l m ld n d t yap m, bu ka ar r t e e yap m, by e ya a m, by e a m t d g l m t l d l l t bi i in e. Bu un bir ra or ge e e i ha i e ge i il e i ge e ir. Me m d n p l n ln tr m s r k se a, gn e ka sa i i na l a a a ve i or, ne ka ar pro a an l d at n s l m y ry d p g da ve r t e e ya or, ne ka ar ta i at ge i ir i, ka ili i kur g l m py d lm l t m k mu, gn k ola ak ili i e bu un u u ki i er kim vb. l r kd l d l Ay a biz bir ey da a be ir e ik: Hi kim e tek ba a ili i e ola rc h l l d s n kd maz, b n ili i er en az iki ki iy e y r. Ya i en az iki ki iy e t kl l r t l n l ka r, en az iki ki iy e ko u u ur vs. im i siz bu u sa a a ak z. ln l n l d n l y c sn B n ko u an k ar bu tek i i kal a ak ar. Bu u zen e be ir i o t m t l l l dr c l n l l ty rum. Her d ey e i so um u un ya n a mut a a bir ye e i ol ak z d k r l n n d l k d m zo un a. Her tr a a ye ek e ba ar, ye ek e bi er. Bu, do u bir r d l l m d l l d l t r r t el a a il e i ir ve mut a a uy u an a ge e ir. n , be g s l m k sd l k g l m s r k k nim duy u um ka a y a, me e a tek kal a a a or ar . Bu, de d d r l s l m y ly l m ne im en kur ul a a a ak an a a ge i or. Bu neybat'daki t d t m y l m l mn ly G un ur da bi az y e yap ve tah i a o te el e de in e ir i. Bu u yi s r l t rb t m d r l t d n ne stanbul'daki de yap . Tek du u a gel e, ya i tek kal a. Tek ka t r m m n m ln a, de e im d ka or ar. De e im d n a ka n a da her tr ei c n t ly l n t d l c l li i hort a or ar. Sa m bl e e bi az bu var. Bu u n e e in yo u m l ty l nr g d r n l m n l u: Hi kim e, zel ik e yet i i d ey e i er tek kal a a ak, ya n a s l l kl z d kl m y c n d en az bir ki i ola ak, ya ar en de kal ar en de b n ha e et e i bir c t k k k t r k l r yar m y a kont ol edi e ek ir. Bu u zen e vur u u o um. Bu, d c l r l c t n l g l y r nem i bir de e im ara r. Hem ola bir zor du um a ye ek dev e e l n t cd s r d d r y gi er ve ge e e i ya ar, hem de ba su s i al e i ve iyi ol a an hal r r k n p z i tm l r m y 85
le i n e e i ir. Bu ok nem i ir di o uz. Sa m ba ko u an k ar r l y bl ld y r nr z m t l l bu u ih al edi or. Ke in ik e ka ul et i o uz. Bu u zen e vur u u n l y s l l b my r n l g l yo um. Hi ir ki i e by e zel ili i ay a ve i e ez. Hi ir ki i r b y l k rc l rl m b ken i i by e tek ko u a so a az. As n a biz bu yz en pey dar dn l n m k m l d d e be ye ik ve za ar gr k. Bu u ar k bun an son a hi kim e in sr d r d n t d r s n dr e e i ge ek i i i nem e vur u u o um. m m s r tn l g l y r Bi e ge i i i e ek ra or ar, st ka e e e e do u ge i i i e ek z l trl c p l d m l r r l trl c ra or ar, ta a en gn k so ut ya a a ve so ut a a a ili in p l m m l m m m l m y k ol a r. Ya i te ik izah ar, ge el de er en ir e er, yar ar, su m ld n or l n l d m l gl la a ar ra or de il ir. Ne ka ar ya a n, ne ka ar dam eit in, ne m l p d d d d a t ka ar ta i at ver in, ne ka ar ili i kur un, ka ki iy ey in, ki in d lm d d k d l d m le ili i kur un, ki in e na l ya a n, ne ka ar ei im ver in? Biz, k d m l s d d t d by e so ut ra or ar is i o uz. Ra or ar bu te el e ge i i il e i. l m p l ty r p l m d l tr m l Siz er, b n so um u ka e e er, ge ek ken i ra or a ve ge ek e l t r l d m l r d p l rn r s alt ka e e ra or a bu te el e ge i i e ek er. Ge e ir e ye i bir d m p l rn m d l tr c l r k s n ra or tas a ge i i in. Ben e ye i bir ra or tas a ge i i il e e p l l tr c n p l l tr m y de er ir. Bu son de e im e in de n a ye i bir ra or tas a is i d n y l r d n p l tyo uz. im i e ka ar bi e ge en ra or ar a her tr de er en ir e, r dy d z l p l d l l d m bol i a et, bol su a a var r. Bu, so um uz bir ra or an a r. k y l m d r s p l yd Biz bu ra or an a kal r ak is i o uz. Ben e ge ek b n ya p l yn d m ty r c r t p iin, ge ek e nem i ko u a ka e e e i in ra or tas a ge i i in. r s l m t d m l r i p l l tr Ger ek i bir ra o un ne i kap a a ge ek i i ko u un a ken i p r y s m s r t n s d d ara z a bi az de ey al e i i de ya a ak, bu te el e ye i en ra n d r n v r p r m d nd por i e i i i d en e in. Bi e de by e e bi az ger ek i ra or ar l yn z l y z l c r p l ge e il e i ir. Ve her e in de ra or a ol a r. Ba a ra or da l b m ld k s p l r m ld zl r p ge i ir e i er. Tek ar sy o um, uy un d em iti a iy e bu hu l t m dl r l y r g n b r l sus a ih i a den ye i tas ak da i in e ra or a ge i ir e i i iz. l r tv e n l hl d p l r l t m lsn An a l m Za os? l d r Derya Zaros: Anlalmtr Bakanm.
Bir tek kii bile ilevsiz braklmamal
Baka be irt ek is e i i iz bir ey var m? l m t dn
Benim saladm zafer, bireyin insanlk tutkularndaki zaferdir.
86
Derya Zaros: Bizim belirteceimiz baka nemli bir ey yok. Yalnz dmann durumu hakknda bilgi vermemizde yarar var.
87
Gabar'daki kyllere yaklam biliniyor. Onun dnda buradaki tutumu biraz adeta atekese uyma biimindedir. Yani bu srede yle gze arpan fazla bir hareketlilii olmad. Yine baz karakollar kaldrma durumu vardr. Mesela Uludere'de kaldrd. Aslnda buras stratejik bir yerdi. Baka baz karakollarn da kaldrlaca syleniyor. Bizce bu, yeni taktie ynelme hazrl olabilir. Daha ok glerini merkeze toplama, younlatrma, sabit olmaktan kararak hareketli hale getirme ve bylelikle hedef olmaktan kurtulma taktii olabilir. Byle bir hazrl var. Bir de, bizim bu alanda daha nce boaltlan kyler vard. imdi biz bu kyleri ekmek istiyoruz. Zaten kylerin kendileri gelmek istiyor. Bazlar dmana bavurmu ve onay alm. Yani zellikle bu Bestler'de baz yerleim alanlar geliebilir. Bu hususlar vard. Bunun dnda belirtebileceimiz yeni bir ey yok. Bu tr ge i e er bek e e i ir. Za en biz ak a a yap l m l l n bl t l m y tmz a an a a ak ar. Ate e in uza a n tek ta af ol a a a , d l y c l k s m sn r l m y c n bi e y e ik sal a a ok et i i kar k ve e e i i i, hat a mi il z n l drl r kl l r c mz t s le e sal a d en e e i e e i i i sy e e e iz. Bu un, es i m drl r z l y bl c mz l y c n ksin en da a da id et i ola a be ir e e iz. er on ar ate es d h d l c n l t c E l k ko u un a cid i er e ve bi az dm at ak is i or ar a, sa o um n s d dl s r a m ty l s ny r epey du a an a a ak ar. Bu ky e in yer e e i e ses ar a a r l c l l r l m sn k m y cak ar. Bu ab u a ve ben e i ey e e son ve e ek er. Yi e bil i i iz l l k z r l r r c l n dm o zel sa a yn em e i i bel i azal a ak ar. Bu du um ar bek e e v t l rn k t c l r l l n bi ir. Ta ii ke in de il. B n bu ko u ar a bel i bir gz em ha in e l b s t n l d l l l d ol ak ge e ir. Ta af ar bu ko u a bir ir e i i bi az s a a gi i bir m r k r l n d b l rn r n m b du um a r ar. Ya i on ar bi i s or, bi az da biz on a s a a a r d d l n l z ny r l r n y c z. Ya i y e bir an a a de il de, ta a en z r ira ey e bir du n l l m m m g d l rum de er en ir e i var. On ar ne ka ar ger ek i, biz ne ka ar ger l d m s l d d ek i iz bi i in e za en ge el bir de er en ir e de var. Her es bi y m d t n l d m k raz bu du u u gr e e ve de er en ir e e a or. r m m y l d m y ly De i im gi i, bi im yak a m a z bel i ir. Biz nor al e ken d b z l l rm ld m d di hat z a y o uz. Bu ara a on a n da tu ar k a s o tm d r y r d l r t ll l rn ny ruz. zel ik e ate es ko u u nem i ir. h al er na l ge i ir ve bi l l k n s ld l l s l zim bu ih al e e kar tav z na l lur? Bi in i i bu. Di e i ise, l l r rm s o r cs r ate es ol un ve a ol a n bi im d en i a a a z var r ve k s y m s z z l l m l rm d
88
on ar y e ek ir. Ya i ate e e uy a ar da, siz ge i i i e ya a l r y c t n k s s l n ln yl cak ve de in i i e a a ak z. Bir ne i ya -dev et gi i ol a du r ln l c sn v r l b m rum a a do u yol al a ak. Kit e de e i i ir, ei i i ir, r t l rn r n c l n tmd tmd g len e i ir, or u r t en e i ir; b n bun ar, hi ir ko ul al n a m sd d g l m sd t l b t d er e en e e ek g ev er ir. Mu z am d en e e du u un a ola t l m y c r l d a z z l m r m d cak z. G e i iz faz a ei il i de il, on a ok ok ei e ek i sn l rn l t m l r t c sniz ve ol uk a de in e i e ek i iz. Bu a ben er bir ok hu us var. d r l tr c sn n z s D em bun a a ol uk a el e i i ik ar e e ek ve bu u de er en i n l r d v r ll z d c n l dre ek i iz. Yi e pey ba an ya var . Ben e on ar da uy un bir c sn n e y ps d c l g lik er ha in e r t en i i ir. On a da sa a bir ik e i ha i e ge ir l l d g l drl l r v l l r ln t mek ge e i or. On ar da, so un ol ak an te e, ar k kat sa a an r ky l r m t y t k l y grup a a d e ek er ir. Ar k on a sa a du u u a ge ir ek, l r n c l d t l r v r m n t m ger ek bir mi i an ya am ii e ek ek ve bu a g e bir d en e e lt n m n r z l m yi yap ak ge e i or. Ger ek ki i ik e i i an ak by e bir mi i an m r ky l l rn c l lt ya am iin e bu a i ir er. d l bl l Ya iin e ar k ar k te il ede ek e e in kal a a ge e p d t l k c l r m m s r kir. Ya ken i i b y e sa a a g e ayar a ve d en e i ir. p dn t n l v r l m z l m t De i im gi i, her e e i ev ve i e ek ve i ev iz tek sa a kal a d b k s l rl c l s v m ya ak r. Bir man a d en e ir en, bir ta m d en e ir en, ge el c t g z l n k k z l n k n i er ka ar, bun a n ye i e ge i e ek e i zel i er de ola ak r. He l d l r rn tr c l r l c t men her e e bir ik iin e bir i ev gr e ek ir. Si in ge i i e e k s l d l d r l c t z l tr c i iz ay n ta i at a e er, y er e er, her e i en ve im i a n r tl lm n m l n g l k s r l l tra ak bir ni e ik e ge i e ek ir. Her e in ya a a i er var r. Unut c t l t l c t k s p c l d ma a m ki, im i ya yz e dok an atl r. en ik e i i e e y l d p d s d r d l rn r t mi or, uy u a a or ve b k oran a bo a ar a du u u u ya y g l y my y d k m r m n or. Ta ii ki bu bo a ar a ok sa n a r. Bu un ne ka ar y b k m k c ld n d yk ge ir i i ve ne ka ar ve im iz i e yol a da bel i ir. Bu ko t d d r s l t ld nu a bi az ka a yor ak ge e i or. Her es in en ve im i a a d r f m r ky k i r l l m tar , bir ik iin e en iyi bu un a ve ya a a tar ne ir? Bu so u a z l d l m m z d r y iyi ce ap ver ek ge e i or. Ya i ka a i e i ney e, ye i e ge i e i v m r ky n p st s s rn tr ble e i i ev ney e, mut a a onu sun ak ge e i or. Bir tek ki i bi e c l s l k m r ky l i ev iz b a a az. Mu z am g bo a a or, a l or, l s r kl m a z k rly l tr my bek en i ii e so u u or; hi ir ha e et bu u by e kal a az. l t n k l y b r k n l dr m Her e i a r ak, do u y e im il e i ir. Ve b n alan ar bu u k s l t m r n t k sd t l n sa a ak a m el ef ir er. Es i ko u a tar , ya ade a dur u an l m l k l t l k m t z py t d r
89
ve i et e en bir arz ol u ur. Bu tar hi ir bi im e ka ul et l m y t m t z b d b mek mm n de il ir. Ge i i ola ak ka ul et ek de mm n de k d c r b m k il ir. Her an ve her yer e ya a ak i er var r ve yi e her e in d d pl c l d n k s ya a a i er var r. Bu u do u d en e en, do u y e im il e p c l d n r z l y r n t k si i uy u u or de ek ir. Za os, an a or mu? n g l y m t r l ly Derya Zaros: Evet, anlalyor Bakanm. Biz ge el hat i i o uz ve uy u a a siz e e b a o uz. n t zy r g l m y l r r ky r Ta ii bu uy u a a a n so u a g e e iz. Si in b en g b g l m l r n l rn r c z y y c n n rt ta a a do u d en en e i i ger ek i ya or u uz. Ya z d r f r z l m sn py s n ni alan ar ze in e ya l a sr or u uz. Bu ko u a her l r d y m nz d r y s n n d han i bir ya l ol a a . Bu ou'daki g e de di a o u uz var g n g m m l D l y l g n ve de e im ge i i or. ok ger ek i bir bi im e ve gn k de er en n t ly d l l dir e er e iler e i or u uz. Bun a be ir e i i im. Si in sy e e e m l l l ty s n l r l t blr z l y c i iz bir ey var m? n D. Zaros: Baka bir ey yok Bakanm. (...) 44 ten de g ala ak z. O si e ge en g n du u u ze i e ' c sn z l c r m rn bi az tar a i ir i iz. O g Der a icle'ye ve Der a or'a ge e ek; r t bl sn y D y S l c ge ir gel ez al a a ve e it i yol ar a ie i al a a a a ak z. l m m y l l l r m y l c sn Yi e ney'deki g e i e it i yol ar a ie i al a a a a ak z. n G l r l l l r m y l c sn Bu ko u a da di a og a z ola ak. er bu er e e e ar k ge i i n d y l l rn c l v d t l tri ir. Bu ye el ai et er en de g al a a de am din. zel ik e bu l r r l d m y v e l l Van ta a n an bi az g ln. Van-a ak alan a n a yo un ye el r f d r a t l r d r ai et er var, o ai et er en da a da ok g ala i ir i iz. Ya i sa e r l r l d h bl sn n d ce d a an de il, ye el er en de bi az g al ak uy un ola i ir. rd r l d r m g bl Be ir e ek e im bun ar r. l t c l r l d Der a esk, siz de bi i din e i iz mi? y K z l dn Derya Kesk: Dinliyoruz Bakanm. Sizin du um a a ili in bi az tar k. Bu te el e d en e r l rnz k r t t m d z l me er ge i i i i or. Bi az so un ar e i or de i i or. AP'n da du l l trly r r z dy nly G ru u ben er. On a a ci az gn er ik, sa m ir i at ar ge i ir. On m z l r h d d nr tb l l la ar k mev ut se i e in ze i e ar ak ge e i or. aros'la r t c vy n rn k m r ky Z yo un ba ar iin e i iz. Sa m da a n e B. daki du um ar an l d sn nr h c ' r l d bah e i or u uz. Ora n G. bi i i za en ya a an . Si in bi im s dy d n n rm t k l m t z r 90
ler bel i a a i ir. O B. ova n a i a a a a bi az dik at et ek k l bl s d k l m l r r k m ge e i or. Ku e e do u ula a il i i iz ka ar ula or u uz. S. r ky z y r b dn d y s n ev e in e i bi i in bi az teh i e i ya a sy e i or ve ye i en r s d k rm r lk l d l ny nd d en en e i ge e i or. iyay Si an bu u bi i or. Do u ur, o bi z l m s r ky p n ly r d rim bi az dar e de ye i. On ar sa at a or ar, yan yer e ip s r b d l k ly l l l len i er, ky ve e ir gi i e i sa n a y . Ya i es i en ya a an dl h r l r k c l d n kd n pra ik ir ve bir da a o pra i e yer ve il e e i ge e ir. nun da t t h t r m m s r k O zm yo u u sy e ik; ke if i, r t yol a a i ir. By e ge il a l n l d g l n bl l r l clk ya l az. p e iz iyay Si an bu un ted ir e i i al or ve p m h s p n b l rn y siz de ben er ted ir e i al or u uz. Bu zel ya a bu ka ar tut z b l r y s n m d kuy a be im e en er kim ir? Tak i e er en son a bun ar bi az d l n s y l d vy l d r l r zen e ir. Bu sy e i i iz er e e d n a s ar a ya a ak is e en l n l dm v d r l m t y le e kar da gi e ek ert ted ir er ala a z. An a or mu? r d r s b l c l ly Derya Kesk: Dorudur Bakanm, anlalyor. Tabii eletirilerin bir ksm doru. Ksa bir durum belirtebilirim. O konuya ilikin rapor yazmz, yaknda ular. Bu eyaletin o ynl sorunlar batan beri biliniyor. zellikle eyalet ynetiminden komutanlarna kadar hepsinde, batan beri yalnz yaama, yalnz gezme durumu vard. Biz bunu nemli oranda krdk. Yine kye dayal yaam nemli oranda krdmza inanyoruz. Fakat, zellikle arabalarla gezmeler ve kye dayal yaam ok etkindi ve bunun etkileri hala da var. Yani bir btn olarak krdmz da syleyemem. Bu ynl belli skntlarmz var ve kye dayal yaamla srekli bir mcadele halindeyiz. Bu konuda zorluklar da var. Birimlerin kk oluu ve ynetim sorunlarmz bizi biraz zorlad ve halen de zorluyor. Baz kiilikler var, zellikle ismini belirttiimiz arkadalar kye dayal yaam tarznn temsilciliini yapyorlar. Zaten aramzdaki sorunlarn esas da buraya dayanyor. Eer ynetim dzeyinde biraz takviye olursa sanrm pek ciddi bir sorunumuz kalmaz. Yani bu inantaym. Bu hususa ilikin ksaca belirteceklerimiz bunlardr. Ayrca GAP'la da diyalogumuz var ve ilikilerimiz sryor. Onlarda da belli bir toparlanma grlyor. Biz de bi az tak i e yap k, sa m on ar ge e e i ya ar ar. r vy t nr l r k n p l De i im gi i, iler e sa k ne e iy e ve bi az da g ver ek ama d b d l d n l r m cy a ar a a ya a da ala i i iz. Hem bi az g en i e e iz, l k d nmz blr r l dr c
91
hem din en i e e iz. Ta ii im i de il de iler e d e i ir. Ge i l dr c b d d n l bl le i ir i iz, ge ek bu son ra or d en en e i ve ge ek e nun ie i bl sn r p z l m s r s o ri e uy un ya a ak pra ik uy u a a so u ala i ir... n g pl c t g l m n bl (...) Der a Sor, si in di e e i iz bir ey var m? y z y c n Derya Sor: Hayr Bakanm. Bizim belirteceimiz yeni bir ey yok. Siz de bu er e e in z iyi an a z de il mi? Ya i siz e i v n n l dn n l r da a faz a ele ir e ge e i yok. n hep i i yap z. Ar k ha h l t m r k sn tn t ya a ge ir ek e yz y e i iz. Sa o um bu se er ya l a a ak t m l z sn ny r f n m y c snz ve bi i de ya lt a a ak z. An a or mu? z n m y c sn l ly Derya Sor: Anlalyor Bakanm. Dediim gi i, o g faz a arzan'a ak ar a ii i, kar k b l ln G t m n l l di a og ar a en iyi bir bi im e sa ar z. O g d en e e i i y l l l d l sn z l m sn m em el ya a ak z. Ge i e i gi i ka a yol aa ak d en k m p c sn m t k b c z le e er ke in ik e ol a a ak. Bu ok nem i. Ge i e i gi i ba m l s l l m y c l m t k b a z olur a so u u u ge i e i ir: bu u zen e vur u u o um. O rs s n n z tr bl n l g l y r bir ik ko u an a es i i gi i bir ik e i i har ar ar a, ken i e i de l m t l r ks b l l rn c l s dl r har a r. Her e in bu u ok iyi bil e i ge e i or. G l ka m, c n k s n m s r ky n l tl so u a ka ar sa a an bi in i ka m, ca l en ka m esas r. n n d v l l tl ng n d tl t Bu i zo a i di ip in er e faz a y ez. Bu un ka a yol a , r k s l l l l r m n tn bir ok kay a yol a bi i or u uz. Sa o um kk ted ir e i b tn ly s n ny r l b l rniz ke in so u ve e ek. Biz siz er en bu u bek i o uz. s n r c l d n ly r Bi im e ko u ak is e en ba a Der a var m? z l n m t y k y Bu n k bu de er en ir e er e ye i i o uz. n z e i gn g l l d m l l tny r m d k ler e bel i bir-iki so u de er en ir e i da a ya a i i iz. Bu ara a d k n l d m s h p blr d ba g e er ge i e i ir. Ar k siz e in de g e i i in bu er z r m l l bl t l r r l rnz e e e ol u u k. He en her d ey e yok a z b n alan v d d a m z d l dm t lar a i a a a n bu yn bir tak ik bir i i ya a k a ke in. Fa d k l m l r l t l d l r s kat bi az da a ay n , bi az da a ya a ol a bil ek ge e i or. r h r tl r h r tc m y m r ky Biz da a n e tak i i be ir e i i iz an a da he en an a a i ir i h c t l l dm d m l y bl dniz. Bu ka ar ay n a gir ek i in de ba tu um ar an so u a d r ty m sz z t l d n k ra i ir i iz. Bu d e i iz var. O a an, ok ge i en yak a a, ba bl sn z yn d rd l m z pra ik e in ye er iz ge i e i e yol a or. San o um bu u bir t l r t s l m sn y my r n
92
da a ya a a z. h y sn Mev ut ge i e e in y , ge i e ola k a b y e bel i c l m l r n l m sl l r t n l ldir. Hi ir ar a a, mev ut ge i e e i ye er iz an a m, bu bir ge b k d c l m l r t s l d ri e e e yol a de e e i. Ken i i de, biz e i de as a zor du u a l m y t m m l dn l r l r m d r e e i. By e bir du um yok ur ve b n an a an ar an a m m l l r t t l tl l l lr r. Fa at tak ik de bir ya a k me e e i ir. Bu ko u ar a bi az d k t r tcl s l sd n l d r ken i i i yor a bi e ek i iz. Bi az tar a ak ve bi az da a de a dnz m y l c sn r t c r h t ya in ir e e ek i iz. As n a bu er e e bi e faz a r ve bu a a ko d g y c sn l d v l l d r y lay a ge in e i ir. ok kap am bir m a e ey e bu a a ge in c l m m t s l c d l l r y l mi ir. zun s e i bir m a e e in so u u ur bu, ol u-bit i g y t U r l c d l n n c d d t z le bak a ak ge e i or. m m r ky Her gn biz de ken i i i zor u o uz. Ger ek en en b k zor a dmz l y r t y l ma a bu d em e ya o uz. Ha a bir tu u a yol a a ak in l r n d y r t l t m m m i ya o uz bu u. Bu a la k olur a z iyi so u ala i ir i iz. Ken i py r n n y s n n bl sn dni i hz a to ar a n. M em el bir ik i e ve m em el or am a z l p l y k m lm k m t l ra ka u u uz. En iyi ya am si in ya a z ya am r. As n a bu v t n z dn d l d ya am a oy an a a . Ke in ik e sy o um ki, ya a n ye a e l n m m l s l l l y r m g n yo u ger ek en ora an ge i or. O alan ar a ya a n ken i i i z l t d y l d m dsn gr e r t e e ek i iz. De i im gi i, biz ora a gez ek in de il, c g l y c sn d b y m i ik i ar ol ak in k z. Hal n ya a b y e ba m z td m i m k mn t n l s la r ak ve z r e ir ek in k z. Bu un nem i bir aa a t m g l t m i m n l m s a ula l . Mev ut ge i e er ar k bu un ger ek e e e i i gs e n d c l m l t n l c n t ri or. K a a bu a la k olu a ak ve hak ve i e ek. Zor uk ar her y s c n y n c k rl c l l za an var. Ya i bu zor uk ar kur u u an son a da var r. B n m n l l t l t r d t bun ar, bi im in bir dur a ve ken i i i yi ir e ge ek e i ola az. l z i m dmz t m r s m Her za an i a a tem o uz ve ya a z y r k e ir. m k l m p m r tclm r l t d Her za an i gi i, kay et ik e i i i ka an a pra i i y r k e ir. m k b b t l rmz z m t r l t d Bu te el e tek ar a a a z a s n ba a ar. Se am ar, m d r l m l rn d t rl l l sev i er. gl 14 Nisan 1993
93
Gazeteci Hasan Cemal ve Ramazan ztrkn 15 Nisan 1993 tarihinde yapt rportaj:
KRT SORUNUNUN ZMSZL TRK DEMOKRASSNN ZMSZLDR
Ge ek de ok a ik hak ar in ve gerek e r m r t l i s ulu al hak ar in si a et e z r ol ak, z r s l i y s t g m g si a i fa i et y t ek, r t en ek, par i e y s al y r m g l m tl mek, cep e e ek, bun a ya al g en e er h l m l r s v c l da i in e ve g en ik iin e yap ak hl d v l d m sz ko u u olur a, ta ii ki o za an n s s b m si ah a a ba ur a n an a kal az. l l r v m n l m m
PKK'nin yrtt bu silahl mcadele, eer siyasi amac olmayan kr bir iddet olsayd, zerinde neredeyse dnyann koalisyonu salandna ve genel bir ordu gc karsnda olduuna gre bu kadar dayanamazd ve ok youn bir siyasal ifadenin arac olmasayd bu silahl mcadele kesinlikle birka ay iinde boulurdu.
94
Hasan Cemal: Hemen ilk akla gelen soru neden atekes ve neden atekesle birlikte tabii bunun zamanlamas da iin iine giriyor. Abdullah calan: Si ah m a e e, ok a sy en i i ze e, po l l c d l l d r li i a n de i ik ara ar a y l e in e bir ra ola ak ta if edi i tk n l l r t m s d a r r lyor. Ta a en ta i i, sos al ve si a al bir er e e e er ba l m m rh y y s v d e r m a e ey e bir s n, bir ulu un ve hat a bir azn n, bir eli in c d l l nf s t l t ar a ifa e et e ve y t e im a kal az a si ah ar gn e k l rn d m r m k n m s l l d me ge ir ve by e e si ah m a e e, po i ik m a e e in en yo l l c l l c d l lt c d l n un a ifa e i ola ak kar a ar. Ate es ola de er en l m d s r nz k k yn l di ir en bu ta a dik a i e e im. Tr i ede sa e e ulu al so u r k nm k t k r ky d c s r nun n e de il, bir ok de ok a ik prob e in hal e il e in z m d m r t l m l d m s de de id et, dev et ta a n an esas bir yn em ola ak be im e ir d l r f d l t r n s n ve en ufa k bir de ok a ik k r a a kar sus ur a ara ola ak c m r t p d n t m c r da a r. Kim ne der e de in, Tr i ede de ok a ik e e id i y tl s s ky m r t l m d as ne ka ar sy e ir e sy en in, ha en dev et id e i yo un a ier d l n s l s l l d t c mek e ir ve po i i a yap a en el e ek e ir. t d ltk m y g l m t d Yani politik mcadeleyi engelliyor mu diyorsunuz?
95
Evet, ke in y e ir. He e rt ulu al prob e in e, sa e e s l d l K s l m d d c si a al yn em e m a e e et e i en el e ek e kal or, ay y s t l c d l m y g l m l my n za an a bir ulu un var yad a, kim i i i ta a en yok m d s ln sm ln m m et e i ama a a ve bun a a g e ok e it i po i i a a ki m y l m l r r l ltk l r eko o ik, kl el, sos al an am an tu a m her alan a si a et n m t r y l d t l d y s d a r a a ka ar be ir e en b n po i i a a id et e uy l t m y d l l n t ltk l r d l gu u or. rt hal n r a u a a kal n, bir im a n en l y K kn z s r d s h y g r po i i a an ba a bir ey sz ko u u de il ir. He en be ir e ltk d k n s d m l t yim ki, as n a Tr i ede i de ok a ik e e in kar n a da l d ky k m r t l m n s d by e bir zor ola var r. Bu un ze in e ok kap am du u a l y d n r d s l r l bi ir. Ge ek Tr i enin de ok a i so u u un ve ge ek e ulu al l r ky m r s r n n r s s prob e in hal e i i in e ke in ik e en fak bir n en r l m l dl d s l l u k a ce ay a kar k bul a , PKKnin si ah m a e e i in var k z l l m s l l c d l sn l ne e i ir. d nd Evet, aslnda bu sylediinizden yola karsak, yine bu atekesin zamanlamas n plana kyor. Yani, niin byle bir dnemde atekese karar verdiniz? Sizde bunu uyandran nedir? Hangi gelimeleri grdnz? Ora a ge i o um. Po i i a a bir ans ka a a i ir mi, y ly r ltk y ps l bl aca a po i ik m yo u a k bir ka b a a i ir mi so u b lt z l n a p r kl bl r su a ya t ara ak in as n a bu son ad at k. Ate es en n n m i l d m t k t n e, ate in ne an a a gel i i i si e zah et e e a o um. c l m dn z i m y ly r PKKnin y t bu si ah m a e e, er si a i ama ol r t l l c d l e y s c ma an kr bir id et ol ay , ze in e ne e ey e dn a n ko y d s d r d r d s y n a is o u sa an a ve ge el bir or u g kar n a ol u l y n l dn n d c s d d u a g e bu ka ar da an az ve ok yo un bir si a al ifa e n r d y m d y s d nin ara ol a ay bu si ah m a e e ke in ik e bir a ay c m s d l l c d l s l l k iin e bo u ur u. As n a ok id et i bir si a al e ih i d l d l d d l y s z m tya var. Fa at bu si a i m yo u yi e bir o ka ar id et e k y s z l n d d l en el en i i. Ama PKK de tam ca a ye in e ma em sen g l m t n lc r d d id et e bu yo u ka at n, ben de id et e bu yo u aa a m d l l p t d l l c de i. ok ye in e ve hak ol u u in as n a so u ala il i. d r d l d i l d n b d Ya i si ah a ka a an si a i yo a bir id et e kar k ver e ve n l l p n y s l d l l m o yo u a a de e e i ir. Ben e bu da bel i ger ek e i or a a l m n m sd c l l r t y ar . Bu ney i? rt var yad ak . Bu un mm n k d d K ln sm t n k
96
ol a si ah m a e e or a a ar . rt kim i i in ka m dn l l c d l t y k d K ln bu y ve bu u da si ah m a e e sa a . Yi e bu a da a l d n l l c d l l d n n y l ulu al hak ar me e e i ir; bu ra, bu u da gn e e ge ir i. s l s l sd a n d m t d De ek is e i im, ba so u a a ula a il i. Son d em er e m t d z n l r tr b d n l d g l gi i, Tr i enin res i ev e e i ve hat a or u un r d b ky m r l r t d n bir ok ev e i bi e so u u ka ul et ek du u un a ka or ar r s l r n b m r m d ly l ve ba m se e ek e i ze in e a or ar. Ne ka ar tu z z n l r r d ly l d tar ve do u; o ay bir me e e ir. Ama so un ken i i ka ul l r r s l d r dn b et ir i ir. e tam da bu aa a a biz u u di o uz: Aca a t m t t m d n y r b ok id et i bir si ah sa a a ve ok a bir ger in i e yol d l l l v m r g l a a an, ya i bir an am a bi az da yu u a a ak si a i se e e m d n l d r m t r y s n i ge i i e i ir mi iz? T y e si a i se e ek rol oy ar de i l tr bl y m l y s n n myo um; ama si ah m a e e ka ar si a i se e e e de m r l l c d l d y s n z an ve i e i ir mi? Bu so u a ak k ka an r ak in by e s rl bl r y l z d m i l bir de e e e bu un uk. n m d l d
Yaadmz gelime temelinde siyasal ynteme bir ans tanmak iin bu adm attk
Peki unu sorabilir miyim? imdi byle bir siyasal seenee ans verip vermemek bu yl gndeme geldi. Oysa siz, geen yl bu zamanlar, yani Newrozda bir ayaklanma ars yaptnz. Halbuki ondan nce, yani DYPSHP hkmeti kurulduu zaman Celal Talabaninin size byle atekese benzer bir nerisi olmutu. Daha sonra basna da yansd bu. Yine bu hkmet, ite o zaman Krt realitesini kabul ettiini babakann azndan da aklamt. Peki o zaman, yani bir ya da birbuuk yl nce byle bir k niin yapmadnz? O zamanki tavrnz niin bugn buna dnt? Niye o zaman byle bir atekese karar vermediniz? ster istemez, bu geen zaman iinde neden buna geldiiniz tartmalar yaplyor. Son birbuuk yl iinde sizin kararl mcadeleniz mi byle bir noktaya getirdi? Yani birbuuk yl nce inandrc olamaz mydnz? Bunun nedeni nedir? Niin birbuuk yl nce deil de, imdi? Anlalyor. e it i ne en er ne s e i ir. Her ey en n e, o l d l r l bl d c
97
za an h et ye i te ek l edi or u. Yi e Ta a a inin bi e ge m k m n k y d n l b n z tir i i ne i bu n gi i de il i. Ade a si ah a b a n An a d r g k b d t l l r r k k raya gi in, tes im lun, ca kur a a i ir i iz bi i in ey i. d l o nnz t r bl sn m d d Kal ki, biz bu u da hi nem e e e gi i bir du u a d e ik. d n s m m b r m m d Dik at edi ir e, De i el-n o za an ba a gel i er i ve biz on k l s mr n m m l d la he en id et e kar a a k, bir ans ta k. Ba ga e e e in r m d l l m d nd z z t l r bi im e yap r or aj ar a bu u or a a koy uk. Fa at h e in z l t p t l d n t y d k k m t ver i i kar k ger ek en ok ak ve bi e g e h et de il, d l t t z r k m biz at zel sa a yn en i en e in ka a ke in i ve o da im ay ; z v l dr l r r r s d h d bi im in bu ok ak . Bi im de o za an i g z bi az za f . z i t z m k c m r y t Olu u u an b n po i i a ar, ge ek i e ve ge ek e d a PKKnin t r l t ltk l r t r s t 1991 so u ve 1992 bo un a tas i e i i ger ek e ir e bi i in ey n y c fy sn l t m m d di. New oza do u gel i i iz e, za en k bo u mu z am bom r r dm d t y a z bar an ar ya l , epey e sin ir e ha e et e i e gi i il i ve dm l p m c d m r k l rn r m en ufa k bir ifa e im a ta n a . Ken i i i sa un ak an c d k n n m m t dmz v m t ba a her ey bi e ka a l . ok iyi bi i or uk ki, var z k z p t m t ly d lm tas i e edil ek is e i or. Bu ne en e by e bir so un ak a gel fy m t ny d l l r lmz mez i. Za en G ey Kr is an Cep e inin nkara'yla ili i e i ta d t n d t h s A kl r ma en An a ann g n e ve hat a Av u ayla da bir e i i e m k r d m d t r p l trl rek bi i tes im al a a y e ik i. Ya i bir uz a a im a ver i or z l m y n l t n l m k n my du. Biz de ca di i i e ta a ak bu tas i e pla bo a ar nmz mz k r fy nn k ma a a k. Ni e im bu G ey Sa a nda de en i. O sa a m y l t t k n v n d v bi im tas i e i i de il de, bi e y e ik tas i e po i i a n tam so z fy mz z n l fy ltk sn nu a gi e e e e i i gs er i. G ey i rt g e i de bu u by e c d m y c n t d n l K l r n l ka ul et ek du u un a kal ar. Ya i dev i i i i tas i e et e de b m r m d dl n rmmz fy m il de, onun a uz a a te e in e bir yak a m ser i e i er. Bu u k l l m m l d l gl dl n bo un a da a so ut gr k. y c h m d Yi e De i el-n h e i in ola a s ar k ver i i zel n mr n k m tn n t l d sa a n 500 gn gi i bir s e e so u a gi e e e e i or a a k . v b r d n c d m y c t y t Hat a d ve i ope as on a n bi i za f at a u a a kal n, hi ir t r y l r z y l m s r d s b d em e k as an a a ak ka ar g en i i iz an a l . Bir de n l y l m y c d l dm l d ger ek en 1992 k n a yap z a a ar so u un a ve zel ik t d tm l m l n c d l le 1993 ba a n a yap z de er en ir e er e g ko u l r d tm l d m l l c m z r du u uz ve ge i ir e e de am et i i iz so u u a var k. Yi e m l t m y v tm n c n d n hal n ol uk a par i e te el te il der du u a gel i i i gr k. k d ty m k e r m dn d
98
Bu de er en ir e er 1993 New ozuna gel i i iz e ke in e i l d m l r dm d s l m gi iy i. Ya i or u, zel sa a an is e i i ba a el e et e i i. b d n d v t t d ry d m m t H et, bu po i i a n ken i i i d e i e ek bir nok a a gel k m ltk sn dsn r bl c t y di i i gr . Yi e cum ur a an , bu po i i a a n k az a n m t n h b k l ltk l r m d ol u u u da a n e en far et i i. G ey Kr is an g er, bi d n h c d k m t n d t l l zim e uz a a n ge e i e inan ar . Sa o um ulus a a a ka l l m n r n m l d ny r l r r s mu u un da Tr i eye ta s e 1993 ba a a ka ar . Ora oy n ky nd r h rn d d dan da ol uk a ge i en bas ar sz ko u uy u. En nem i i de d l kl n s d ls ken i hal n bir i i i sa a k; ke in par i n e ba d kmz ln l m t s t c l n lan . Ge il a da da a iyi otur u u ve ge il a n s l e i ar k m t r l m t r l n k m s t mm n de il i. e bun a de er en ir ik ve bu er e e e New k d t l r l d d v d rozun, hal n bek en i e i e bi az da a uy un ve ba l ge e i k l tl rn r h g r m sne, yi e Tr i enin bir ok de ok a ik ev e i in ve ulus a a a n ky m r t r sn l r r s ka u u un bek en i e i e uy un ol a a bir ans ta ak a m oy n l tl rn g m sn nm sn an biz by e bir ad a ba ur ak an e in e ik. d l m v m t k m d Ba a bu ad y e de er en ir i er. zel ik e sa n Ta a zl r m l l d m l l l y l ba inin An a a zi a e in e bu ok a vur u an r: PKK bu ko n k r y r t d g l m t nu a cid i mi ir? Yok a Apo tak ik mi ya or? Hal u i m a e d d d s t py b k c d le za en tak ik de ek ir, tak ik s ek i ya r. Fa at bu tak ik cid i t t m t t r l pl k t d bir tak ik ir ve ben e or a n po i ik e i il e i e de hiz et et i t t c t m lt l tr m sn m m tir. Bir yer e po i ik e e in can an a a ve Tr i enin de bi az d lt l m n l m sn ky r da a de ok a ik bir yak a a do u e il e i e hiz et et i ir. h m r t l m r k m sn m m t Bu da ne ka ar cid i ol u u u u gs e i or. d d d m z t ry imdi burada ilgin bir nokta var. Az nce bir noktaya deindiniz, antiparantez ona giriyorum. Dediniz ki, Bat da Trkiyeye, PKKye kar mcadelesinde 1993 baharna kadar sre tanmt. Bu sreye kadar sonu al, ondan sonra artk bu i deiiyor. Bu nasl bir deerlendirme? Bundan emin misiniz? Tam min ol a ak a bir ik e, et i i g ar edi e ez. As n a e m m l l t ks z d l m l d Ba , bi e y e ik te izm id i n a ba an a by e de il i. Bu, t z n l r r d as d l g t l d taa lof Pal e me e e i e ka ar gi er. Bi i te ist lan et ek in O m s l sn d d z r r i m i bir y n pro o as on ge i i il i. y e sa o um ki, bu tu u u v k y l tr d l ny r t c ev e e in de, mu a a a ar par i e in de et i iy e PKKnin te ist r l r h f z k tl r ks l r r g l e i gi e ek ke in e i. Ve fa at, bir ok ev e bu un inan r m s d r s l t k r n drc ol a bi i or. Ta ii bu a bir de rt ev e e i ok des ek m dn ly b n K r l r t
99
ver i. Kr is a i Cep e bu un n yap , yi e Av u ada i d d t n h n c l n t n r p k bir ok rt gru u bu un n yap . Bun a n An a adan K b n c l n t l r k r bek en i e i var . G ey Kr is an g e in bek en i i, An a l tl r d n d t l l r l ts k rann fe e as o u des ek e e iy i. zel ik e bu ko u a um uk a d r y n t l m s d l l n d d l r faz a bu a a n a, on ar bi az zor an ar. Yi e Av u ada i n l l m y c l r l dl n r p k Krt grup a da Tr i ede ser est po i i a yap ak is i or ar . l r ky b ltk m ty l d On a a da bu ans, di e ik e i gi i ve il e in e, Av u ada sa a l r l d l r b r m y c r p l nan kon en s bi az bo ul u. Ya i Tr i enin PKKyi te ist lan s s r z d n ky r r i et e a a a a des ek lan bu ev e er, 1993n ba a n an iti a m b l rn t o r l l r d b ren bu des ek e i in faz a an am ol a , ken i e i i tec it ol t l rn l l l m dn dl rn r ma du u u a g r , tam ter i e PKKnin ise ke in g ka r m n t d n sn s zan gr er; do a y a bu po i i a de i ir e e ka ar ver dn d l l ys l ltk y t m y r di er. Bi im Sa n Ta a a i ile g e e i iz de bi az bu er e e l z y l b n r m l rm r v de ir. Di er grup ar da bi im e bir ik ge i ir e e hz a k ol uk d l z l l l t m y l a d la gs er i er. Ve bir ok Av u a g de, si a i yn e e ar k rn t dl r p c y s t m l ve il e i ha in e ar k a ko a ak a sy e i er. Sa o um r m s l d l l rn y c l rn l dl ny r b n bun ar bu ad n atl a n a et i i ol u. t l m m s d kl d
Ulusal ve demokratik haklar iin siyaset yapmak salam gvenceye kavuturulursa silahlar susar
Yani siyasi mcadeleye arlk verilmesi iin Batdan da size teklifler geldi. Yeniden konutuumuz bu noktaya dnmek zere, imdi bir konuyu aktarmak istiyorum. O da u: Atekes konusunda karar alrken, hi kukusuz Trkiyeden de, Ankaradan da baz beklentileriniz, baz istekleriniz var. Bir, bu konuda baz hususlar nasl somutlatryorsunuz? Bir de, atekesi bir s re da ha uzat mak yo lun da bir ka rar ak la ya ca nz bekleniyor; bu atekesin uzatlmas ne kadar sreyle daha devam edecek? Bunun bir snr olacak m, olmayacak m? Bunun snrn ne belirleyecek? Kafalar megul eden ite bir de bu hususlar var. Yani daha somut sylersem: Atekes ilan ederken Ankaradan beklentiler? Atekesi uzatrken Ankaradan beklentiler? phesiz, bek en i er en de te e bu ad n An a ay zor a l tl d y m k r l 100
ya a ak r. An a aya kal s e e ken i de ok a ik ira e i i c t k r d r c d m r t d sn kul a a ak bir dm ata a d n ek bi az saf il ik ir. Her ne l n r a c n m r d l t ka ar y e id i a var a da, bun ar bo id i ar r. Mev ut h d l d al r s l d al d c k me i zor a a ak lan, de in be irt i im er e e e i ge i e er ir. t l y c o m l t v d k l m l d Bu ge i e e i de biz or a a ar k. Bu a ra en, An a a ha en l m l r t y k d n m k r l kr bir po i i a a s ar et ek e ir. Bu ne en e, by e bir h et ltk d r m t d d l l k m ten faz a bek en i i in ol a a a k. Fa at zor a a i e e i i e l l tmz m y c a k l y bl c mz ina o uz. Zor ar en de, ulus a a a ka u u un ve hat a Tr i ny r l k l r r s m oy n t kye ka u u un bas a a faz a da a a a a a bi i o uz. m oy n kl rn l y n m y c n ly r n , so u u bu ha e ge ir ek ve bu bi im e or a a koy ak Tr k r n l t m d t y m ki enin mev ut yak a m a if a a g or. im i e ka ar ba y c l l rn l s t r y dy d ha e ak : PKK te is ir. im i bu ko u elin en al ak a, as n n t r r t d z d m l l da nem i l e da a ak a bo a ar k. Si a i m yo u a l d y n l rn k d y s z l n ne ka ar k ol u u u u im i Tr i ede b n her es bi i or. d a d m z d ky t k ly PKK terristtir kozunu Ankarann elinden aldnza inanyorsunuz, deil mi? Tam ol a a da, nem i oran a y e ir. Bir de u id i a var m s l d l d d al r d: e de ok a i pa e i iz var, bu te r dur a in bu de t m r s k tm r m d i mok a i pa e i e i er ik ka an a o uz di or ar . Biz, bu un r s k tn l l z dr my r y l d n ne ka ar cid i lup ol a gs er ek in, al sa a ra at or am d d o m dn t m i n h t ve de ok a i pa e i i uy u a di o uz. De ok a i pa e i in iin e m r s k tn g l y r m r s k tn d Krt kim i i me e e i de var. Bu ko u a ne ve e ek en ver di o l s l s n d r c s y ruz. Yi e de ok a i i ge i ir e ko u a da var . Bun a da ne n m r sy l t m n l r d d ka ar ge i i e ek en ge i ir di o uz. Hem de bu u, son de e e d l tr c s l t y r n r c uy un bir fr at ve hat a tek ta af bir fr at ta a ak ya o uz. g s t r l s ny r py r Ya i bu ko u a bek en i er, bi e il e y e bir ey er ve in bi i n n d l tl z l l l r min e de il ir. Za en bir yer e bu h e in ken i i as n a de d d t d k m t ds l d mok a ik ge i e in n t at olu or ve olum u yn e i bir r t l m n n k m y l d k ok ge i e i bo a a or. Ger ek by e ol a a ra en, te r l m y k ry l m sn m r ede i a y a ka u u al a l a a a or. Biz, i e bu u bi az by t l m oy d t m y lly t n r net e ir ek in bu ad at k. Ba an a i yak a m bi az bu l t m i m t l g t k l r ama ie i or u, ba a bek en i e i iz sz ko u u de il i. Ama c ry d k l tl rm n s d im i u ka t an : PKK ken i kit e i e ha im, ol uk a di ip in i, d n l d d l sn k d s l l ba a ok k ve so un a a si a i m yol a ge i ir ek e de r a r l r y s z l r l t m t id i . Yi e bir o ka ar da hak te el er e tez e i ile i s or. Ar d al n d l m l d l r r r y 101
tk h et bun a a ne kar k ve e ek? Ka u u im i bu un k m l r l r c m oy d n bek en i i iin e ir. l ts d d As n a bi im bek en i e i iz en zi a e, ka u u un ba bek l d z l tl rm d y d m oy n z len i e i i bi im de h e in de dik a e al a ge e i or. Sa o tl rn z k m t k t m s r ky ny rum bek en i e e biz bi az ce ap ver ik ve bun an son a da ver e l tl r r v d d r m ye de am ede e iz. Sa o um ka u u bi az da a s e ta n a v c ny r m oy r h r n m sn is i or ve bu un tak i i im i epey e tar or. Ger ek en ben ty n vm d c tly t de ze in e d o um, r t ya z da ze in e d or. r d n y r g pm r d n y Bu a a tu ar z lan ve ger ek i yak a m a a ya a a an h et r d t s o l l r n m y k m olu or. Hat a mu a e et par i e i in de m ne i e i yok, or u y t h l f tl rn z rl r d nun da ne i e i yok. Sa n zal bu ko u a ba yak a m ar ge i rl r y n d z l l l tir ek is i or ama, g z n en t o da faz a id i de il. m ty s l d r l d al Ta ii bun an son a i s e i, ge ek ie ik ola ak ve ge ek e za an b d r k r c r r r r s m la a iti a iy e bi im es i i gi i sr r e iz bek e e ez. Ben onu m b r l z ks b d m m l n m top an a da a der i-top u ve da a kap am ak a a d o l td h l l h s l l m y n y rum. p e iz bu hu us a bi az da a so ut k a a z. h s s l r r h m l c As n a bu a ate es de ek en de te e, si a i m yol a l d n k m t y y s z l rn ge i ir ek di e im. He en be ir e im; ok a n sy e i i gi i, l t m y l m l t y l rn l d b bil em si ah b a or, da an ini i or de il. By e du um ar m l r kly d ly l r l in i ar lur. Ve san o um h et de bu u biz en bek e in. Si th o my r k m n d l s lah g e i iz, te el bir po i i a n ha a a ge i il e i in g e l l rm m ltk n y t r m sn l ri ir. Ya i rt ulu al hak a n ve Tr i e hal n de ok a ik d n K s l rn ky kn m r t hak a n sa a l a in or a a k si ah g er ir. Bu l rn l n m s i t y m l l l d ama a a ula n a a ka ar, bu si ah g er ge i e ek var sr l r c y d l l l l r ln d e ek er ve da a da kap am bir or u a a a y e e ek er ir. r c l h s l d l m y n l c l d Ne en? n , ma or a yer e du u or. Ama a si ah g e e d k a t d r y c l l l r ba u ul a an da gi i e i ir i; ama ba a yad n ve yad n a a v r m d dl bl d t s d s m y da de am edil i. Do a y a si ah m a e e ama a a ula a n v d l ys l l l c d l l r m n te el ara ha i e gel i. m c ln d im i si a al yn em, aca a si a i ama a ula r a a tam g e d y s t b y s c t m d v ni e i e ek bir du u a gel i mi? Ya i ge ek rt hak a in ve ge l bl c r m d n r K l r i rek e rk hal n de ok a ik hak a in Tr i ede si a et yap s T kn m r t l r i ky y s mak, em i et i bir ra ola ak ka ul gr m r? e ok a ny l a r b m d t sy e i or; Tr i ede ana a al ve ya al g en e er sa an m l ny ky y s s v c l l m dr? im i ba a m; ge ek rt ulu al hak a in ve ge ek e Tr i d k l r K s l r i r s k102
yede i de ok a ik hak ar in ana a al ve ya al g en e er yok k m r t l i y s s v c l tur; var lan da ok s r ve g en e iz ir. Ay a, ya n bi i i in o n l v c s d rc r rsn ge ip bir dar e gi i i iy e ne ha e ge i e e i de bel i de il ir. Za en l b rm l l tr c l d t or u un ne ka ar ha r k ol u u her za an or a a r. Ya i un a d n d z l l d m t d d n d ok hak z: Si a et yap a sa am g en e e ka u u ul un, o za ly y s m l v c y v t r s man si ah ar kk su ar. l l l s Ben, b a a m ken i iz in, De i el in bi e u u so a i i im: r k l dm i mr i l n r blr Aca a ok g en iin e si a et ya or mu? Ken i i dar e gi i b v d y s py ds b ri i ya a , ta k ol u. Bu a da a a ak sy o um; si a e i hi ir m d n d n y n r l y r y s t b g en ik en i e i e ka l a an y e il i mi ir? er De i el v l d sn p m d r t b m d E mr iin bi e bu so u an am ifa e edi or a, bi im in si a et yap a n l r l d y s z i y s m n ne ka ar g en ik en yok un ol u u or a a r. Do a y a si ah a d v l t s d t d d l ys l l l rn kk sus u ul a me e e i, an ak tam bir si a i z r k e l t r m s s l s c y s g l l mm n ola i ir. Ge ek de ok a ik hak ar in ve ge ek e ulu al k bl r m r t l i r s s hak ar in si a et e z r ol ak, z r si a i fa i et y t ek, l i y s t g m g y s al y r m r t en ek, par i e ek, cep e e e, bun a ya al g en e er da g l m tl m h l m l r s v c l hi in e ve g en ik iin e yap ak sz ko u u olur a, ta ii ki o za l d v l d m n s s b man si ah a a ba ur a n an a kal az. Ben, mev ut Tr i e re l l r v m n l m m c ky ji in e h e in bi e ser est po i i a ya a a ka n a m. m d k m t l b ltk p m d ns d y Yani siz, Trkiyede demokratik ereve o kadar clz ki ve legal platformlarda politika o kadar gvencelerden yoksun olarak yrtlyor ki, partileme ve rgtlenme gvencesi olmayan bu koullarda tmyle silah brakmak ya da sizin deyiinizle kkl olarak silahlarn susmas sz konusu olamaz. Bu anlamda dadan inmek de bir anlamda intihar olur. Ama ne zaman bu koullar salanr ve tam gvenli hale gelir, o zaman biz de bu ii tmyle siyasal platforma kaydrrz diyorsunuz ve kald ki, Demirel bile byle bir gvenceden yoksundur diye de ekliyorsunuz. imdi burada benim zerinde durduum u: Siz, kendi kamuoyunuzdan, i kamuoyundan, d kamuoyundan gelen telkinlere ve havaya uygun davranarak bir ans tanyorsunuz ve bu ans tanrken de bir ek sre daha getiriyorsunuz. Bu ek sreyi getirirken de unu diyorsunuz: Haydi, senden iyi niyetli baz admlar bekliyorum ve bunun iin de ben yle yle nkoullar da sralamyorum. Ama bir eyler yap. nk, beklentiler sana dnm. Yan103
l anlamyorsam, byle bir ar m var? Buna ben er bir du um ur. z r d imdi siz bunu ayn 15ine kadar getirdiniz. Onbeinden sonra da atekes konusunu bir anlamda siz yine tek tarafl gtryorsunuz. Fakat, ayn zamanda baz eyleri de grmek istediinizi ifade ediyorsunuz. Peki neyi grmek istiyorsunuz? nk sizin de baz sorunlarnz olacak; o zaman neyi grmek istiyorsunuz? im i ger ek en hem ulu al ve hem de ulus a a a ka u u d t s l r r s m oy nun r bas var. Biz ken i pa a d e i zen e ye i e ge a ks d ymz n l rn tir e e a o uz. Bu u tek ar vur u u o um, si a e e bir ans m y ly r n r g l y r y s t ta n n di o um. Ta ii bu u sy er en, i e da an in in, gel in n s y r b n l k t d s s de e e kar a ar g er. Ken i ba a an a as bir re im sz m y g l l d b k l rn m j ko u u. Yi e bir a dar ey e dev il i ba a an ar sz ko u u. n s n k b l r m b k l n s Ve ha en de dar e teh i e i her an gn em e! im i res i d ey l b lk s d d d m z iin bi e du um by ey en ve rt hal n ulu al hak a in at l r l k K kn s l r i lan en ufa k bir ad n bi e im ay a kar an ger e i or a ay c m l h l l d t d ken, bi im gi i bir ha e e in, ken i i si a al ve ya al bir ifa e e z b r k t dn y s s d y ka u ur a an si ah ar an arn r a de ek, ben bir ko u um v t m d l l d d m s m y n gel be i bo az a de ek ir. Bu un al zel ik e i i o um. Ba n l m t n tn l l zy r zla ger ek du u u hi an a ak is e i or ar. vet biz, ulu al kim r r m l m t my l E s li i ha en yok sa an bir alk ger e i iz. Tek bir ya a a en ufa k l yl h y s d c bir ke i e da i in e bi e ye i iz yok ur. B a a m si a al hak a lm hl d l rm t r k l y s l rm , kl el hak a z ko u un a bi e en fak bir im an yok ur. z t r l rm n s d l u k t m an u a a kal n, gn k ola ak im a s e i i ya o uz. Eko k r d s l r h r cn y r no i ta an edi i or. Sos al da k k, k had saf a a. m l ly y n l r m l h d Krt n u un bir ka Ba da r. En ge i sos al ya ar zor a ayak f s t t d r y pl l ta tu u u or. Ai et i ik ve ka i e i ik bel i de en son biz e bu ka t l y r l bl cl k d dar g tu ul u ur. im i tm bun ar or a yer ey en, ger ek en l t m t d l t d k t po i i a na l ya a i ir? Po i i a n bel i ulu al ve s f al ger ek ltk s pl bl ltk n l s n s li e in ir en e i mm n m r? Mm n ol a sa o d g m s k d k m dn ny rum. Bi az bi in i lan her es bu u bi ir. r l c o k n l Tr i ede de ok a i in ge i e i in de bu by e ir. Onu da ky m r sn l m s i l d sy e e im, Tr i ede tu ar bir de ok a ik er e e yok ur. Ben l y y ky t l m r t v t de Tr i ede ya a m 1970ler en be i. Ya i An a a or a n an ky d d r n k r t m d bu a a gel im. Be i do u an ko ul ar An a a ko ul a r; ora an r y d n r l k r l rd d
104
yo a k m ve bu a a a ka ar gel im. Ve im i bu a an, An a ay l t r l r d d d r d k r ve l e i zor u or, bi e po i i a ala n di o um. zel ik e u k y l y z ltk n a y r l l nu bir kez da a vur u a a m: An a a, ger ek i bi im e po i i a h g l y y k r d ltk yap a n yol a rk, rt halk a a ve di er azn k a a, b n m n l rn T K l rn l l r t emek i s f a a aa ak m, a a a ak m? er aar a, ben ya a n l r c m y c E s ln yak hu ut ar an ge e ek po i i a yap a a ge i im. Bu ko u a d l d r ltk m y lr n d inan bir g en e ver in, o za an hi si a a te ez l bi e et drc v c s m l h n z l mem. Ara u u u lun bu ko u a ve sa am g en e er olu u ul b l c o n d l v c l t r sun, ben de ge ip po i i a ya a m. Yok er sen en ufa k bir po l ltk p y e c li ik dm ata az n de i ir e, ben de na l yok an ver ede ek bu t a m s nl s s t r si ah ar a po i i a ya or am ve s r an, hat a da a ek i er en bu l l l ltk py s f d t h sl d ra a ka ar ge i e il iy em, bun an son a da si ah po i i a n en y d tr b d s d r l l ltk n ala ya a m. Sen bir ulu al kim ik ve en ufa k bir de ok a ik sn p r s l c m r t ad bi e by e bo un u a ge i ir en, o za an bi i e i de kal ar m l l t y tr s m rl r k ben de po i i a by e ya a m der. Bi im i i e bi az by e ol u. ltk y l p r z k t r l d De i im gi i, ben Tr i ede 1970le in or a n a do um. d b ky r t m d d Gen e in da a a a n a na l sal an l ve na l kur un an l r r l r d s l dr dn s l d gr m. Bun a a bi az ba ol a a a m ve ora an bu a n d l r r l m y l t d r ya ka ar gel im. Bu un a ne de ek is e i i i an a ak zor de il d d n l m t dm l m dir. Ya i by e bin er e in an zin a a dol u ul uk a, hem de en n l l c s d n d r d g in an a a by e ya l k a, fak bir gs e i ze i e ve bir New oz s l r l p d u t r rn r en ik e i ze i e bi e by e 1 Ma s ha a ya ak r kur un ar ya l l r rn l l y l s t l d l k a, bir HEP r e in e ol u u gi i en k k bir de ok a ik r d n d d b m r t adm at ak is e en bir par i he en idam a yar an a teh i e iy e m t y t m l gl m lk s l kar kar a gel ik e, bu du um a bi im ate e i na l sr e e y d r d z k s s d r c i iz, bek en i e i i in ne ola a an a r r di o um. Ger ek en m l tl rmz c l l d y r t po i i a yap ak is i o uz. Bu un in ta ep er ne ir der e iz, biz de ltk m ty r n i l l d s n ana a al ve ya al g en e er he en ge i i il e i ir de iz. Bu u y s s v c l m l tr m ld r n ak ola ak gr ek is e iz. Ne ir ana a al g en e er? e rt r m t r d y s v c l t K kim i i i ana a a a ta r ak, rt sta n si a al er e e i i ln y s y m K t s n y s v sn ana a al ve ya al d ey e olu ur ak ve by e e bi az ana a al y s s z d t m l c r y s g en e e al ak ge e ir. Ya i da a is er e iz... v c y m r k n h t s n Krt kimliiyle politika yapmak... Ga et ta ii. rt kim i i po i ik ve ya al ifa e e ka u u ul y b K l lt s d y v t r ma r. Ya i ken i de i e iy e on e mil on uk bir kit e var. ld n d y l r l b y l l
105
Dnm dnen Trkiye'ye ve kabul edilen Krdistan statsne dntr.
106
Bu un ulu al hak a ya a a a ge i il e en na l po i i a ya a n s l r s l r r m d s ltk p cak r? Po i i a ya a az, ya a a her ey gay i ya al lur. Ya i t ltk p m p c r s o n ya al d en e e ola ok ma ul bir ey ir. Me e a im i ana a s z l m y k d s l d y sa tar a ya or, fa at rtten ha er bi e yok. Bu un in t m s ply k K b l n i di o um, gay i cid i bir ana a a tar a sz ko u u ur. Yi e y r r d y s t m s n s d n ya a ar ge i i i i or, fa at en ufa k bir rt var a yer ve il s l l trly k c K ln r mi or. Ba par i er rt ke i e i i t k ve prog am a n a be y z tl K lm sn z r l r d lir i or ar, bu par i e in he en ana a a ile ka a l k a g ty l tl r m y s p t d l rn r yo uz. Ya i en ufa k bir ya al g en e yok. De ek ki, rt ola r n c s v c m K y her ey en n e ana a a a ifa e i i bul a . Yi e rt sta d c y s d d sn m l n K t s n be ir en e i nem i ir. Krt er na l bir si a i sta e ka n l l m s ld l s y s t y vu a ak ar? Kl el, sos al ve si a al d ey e hak a n g c l t r y y s z d l rn ven e e aln a ge e ir. Ya i iin e ha e et ede ek e i si a i, c y m s r k n d r k c l r y s eko o ik, sos al, kl el er e e i il e i ir. Bir ana a a n n m y t r v z m ld y s n kal a i e e i ya l a ve da a son a ge i i i e ek ya a a a bu dr bl c p m l h r l trl c s l r ta l a r. Bu nem i bir g en e ir. Fa at sa e e ya a ar a r m ld l v c d k d c s l l biz ye i e e iz, r t en e z r n so u a ka ar i e il tn m y g l m g l n n n d l t me i ge e ir. Yi e bu te el e ok yo un bir yar m ge e ir. Ya i s r k n m d d r k n ken i kl el ku um a olu ur a, zel bir eko o ik plan a d t r r l rn t m n m l ma a git e hu us a ok ak r ve bun a a ih i a var r. Bir de y m s l r t l r ty d bun a n de ok a ik tarz a ol a ge e i or. Ya i st en bi i e i l r m r t d m s r ky n t rl r ver i de il de, rt hal n ken i oyuy a ve hat a se i iy e bu d K kn d l t m l na gi il e i ir. Ya i bi im is e i i iz de ok a ik bir d en e d m ld n z t dm m r t z l me ir, yok a ba a n rt hal ad a st en ka ar ver e i de d s zl rn K k n t r m s il ir. De ok a ik bir d en e e ba a bu a de ok a ik fe d m r t z l m zl r n m r t de as on da di e i ir, rt hal n se i in en ge en bir d r y y bl K kn m d zen e e ir. l m d Bu be irt ik e i iz bir g en e ir. An ak, el et e bu un n e l t l rm v c d c b t n c sin e ya a ak i er var r. Bun ar ne ir? Her es bi i or ki, u d pl c l d l d k ly an a bir te r re i i sz ko u u ur. Bu te r re i i i, bu zel d r jm n s d r jmn sa a re i i i ar k bil e en kal a . Bu ka ar fa i me ul v jmn t m y m d d il h ci a et var. e ve d a her gn bu ka ar ope as on ya or. n y t t d r y ply Hat a De i el, Yu an ar a yap z sa a an da a id et i t mr n ll l tm v t h d l bir sa a r; 1877-78 Rus Sa a dan be i en kap am ope v t v n r s l ras on ar d en i o uz de i. e bu ope as on a n dur u ul y l z ly r d t r y l r d r 107
ma ge e i or. im i ken i i bu ope as on a d en i or ve s r ky d ds r y l r z ly Biz sa a yap o uz di or. Hem sen ken in 1878den be i v my r y d r en kap am sa a o uz di or un, hem de sa a yok di or s l v y r y s v y sun! Peki, genel bir af iin ne diyorsunuz? Ta ii, bu da nun k k bir par a r. Ya i er lan al b o sd n e a mak is e i or a, bir ge el af, y e par a en o ka ul der mi, t ny s n l l m t b e et ez mi bi i in e de il de, ok nem i bir si a i kon en s m m d l y s s s ara ola ak der al gn em e i il e i ve zin an ar bo al l a c r h d l tr m l d l t m l r. Yi e de i im gi i, i en e er, bu fa i me ul ci a et er d n d b k c l il h n y l ve ope as on ar der al dur u ul a r. Es i en PKK bi i vur r y l h d r m ld kd z ma a a or di or ar . im i biz hi vur a a a z, ye er y ly y l d d m y c t ki ze i i e gel e in er di o uz. Za en ate e in bir ar da rmz m s l y r t k s t bu ur. Ya i ze i i e, hal n ze i e gel e in. Ky er y l d n rmz k rn m s l k ma n, kent er ha a e e ev il e in. K a a zel sa a dur u s l r b y r m s s c v d rul un. Bi e g e kont ge il a dev e e ir ve bu dev e en a s z r r r l r d d r d k rl n. er bu ko ul ar az ok sa a r a -ya i siz bu a bek s E l l n s n n len i de di e i ir i iz o za an bu ate es y r, zar gi er. t y bl sn m k r u d Ama, bu ko u ar a cid i bir ge i e ol az a, o za an bu sa a n l d d l m m s m v tr a r. m n Peki ben burada bir ey sormak istiyorum; bu sizin sylediiniz gelimelerin hibirisi olmazsa, atekes arnz tek tarafl olarak daha ne kadar srecek? Onun d en en e i i de el et e d o uz. u u be ir z l m sn b t n y r n l te im; ya i ate es, art z ve tek ta af y e e ek ir. Kar y n k s r l r m y c t ta a n ope as on a id et e ir e, bi im de kar k ver e r f r y l r d l n s z l m miz id et e e ek ir. Kar ta af ky e, e ir e, da ar a kek d l n c t r d h d l d lik av ar gi i, ge ik av ar gi i pe i i e d er e, ta ii ken i l b y l b mz s b dmi i en ak if bir bi im e sa u a a z. Bu un in ger ek en z t d v n c n i t im i e ka ar ei g l e i bir di e i i de ge i i e e iz. dy d r m m r n l tr c Bu u tar ak bi e abes ir. Kur an k ko un gi i ba n t m l t b l y b mz uza a a z. Ya i ken i i i eyh Sa t e in, Se it R a a n du t m y n dmz il r y z l r ru u a d r e e e iz. Biz, ken i kim i i iz in ade a ken m n m y c d lm i t di i i yok an var ede ek bu e gel ik. Bu u in ar ede e mz t r g n d n k m yiz. He e bu aa a an son a bu mm n de il. San o um l m d r k my r
108
ki, kim e de biz en bu u is e in. s d n t s
Atekes, glenme ve kendine gven politikasnn sonucu olarak gndeme gelmitir
Sayn Bakan, imdi baz noktalar ok aklkla belirttiniz. Bir defa silahlar nihai olarak nasl susar? Onun koullarn ok net, apak koydunuz. Bu birinci nemli konu. kincisi, hem kendi i kamuoyunuzdan, hem Trkiyenin dier kesimlerinden, hem de d kamuoyundan gelen telkin ya da basklarla bu atekes sresinin imdilik biraz daha uzatlmas yararldr diyorsunuz. Bu konuda PKKnin son derece disiplinli davrand kansndasnz. Disiplinli davranmakla birlikte diyorsunuz ki, benim stme gelinmesin, yani ite operasyonlara devam edilmesin. Byle olursa bu yumuama bir sre daha devam eder. Ama stmze gelinmeye devam edilirse, biz de kurbanlk koyun gibi bamz uzatamayz. O zaman sava yeniden trmana geer. Yani burada sizin sylediiniz u: PKK olarak ve onun lideri olarak zayf bir pozisyona geldiimiz iin bu k yapmadk, kuvvetli pozisyonda olduumuz iin bu atekesi balattk biz. Bu atekes bizim zayflmza yorumlanmasn. Sylediiniz bu oluyor, deil mi? Ga et ta ii, sa e e za f ol a z in de il, hem ok hak y b d c y m dm i l ol u u uz ve hem de bi az g ve ye er i du u a gel i i iz in d m r l t l r m dm i biz bu ad at o uz. Ba a u de er en ir e e ken i e i i inan m y r zl r l d m y dl rn dr ak is i or ar: PKK ol uk a g kay et i ve ol uk a da halk m ty l d b t d tan, ulus a a a ka u un an tec it ol u di or ar. Ben di o um, l r r s m oy d r d y l y r tam ter i ge er i ir. Halk an ol uk a b k des ek bul uk ve ulus s ld t d y t d la a a des ek de ol uk a hz ge i e e ba a . Bu te el e biz r r s t d l l m y l d m d bu ad at k. Ya i hem g en e iz yo un ve hem de hak ol u m t n l m m l d u uz ger e i var. Tr i e hal da da il, ezi i bir bi im e ka ul m ky k h c d b gr r bu. Kal ki ba n a i an et e e de yan r. Bir te r m t d s d k k l r sm t r ha e e i ol ak an te e, ok hak ve si a i ama bir ha e et ol r k t m t y l y s l r k du u uz vur u a or. Ate e e bu te el e git ik. Bu un ba a m g l ny k s m d t n k tr yo um an a a ve i e son dar e e i in i i iz, bir a m va t l r l m sn t b l r drr t k a109
ler e de bu u ur, da an in i i iz de il e i e, ben, Se it R a ve d l n d drr n m sn y z eyh Sa t di o um. Da a son a ba a n kel e i i uu i z m y r h r zl rn l sn ru uz, di er e i i de i ir i i e zor a z, bu ii by e e hal e e iz r l rn b ln l r l c l d r an a n a r. 70 yl k -ki da a n e i, Os an d e i de var l m d d l h c s m l n m as e i im a ve ten il yak a r bu. Ve bu yak a m so u u z k r h k l md l r n me i, kang e e d r . H e in ha en bu po i i a erk et d r n n t d k m t l ltk y t ti i ka n a de i im. im i biz bu po i i a n ak a kal l a ns d l d ltk n dr m sn is i o uz. Bu po i i a kal l a k a za en Tr i enin de ok ty r ltk dr m d t ky m ra ik si a i ge i e i in ola a a a a ina an ar a z. t y s l m sn m y c n n l d n Bu po i i a kal r ar m? H e in g bu a ye er mi? Or ltk y dr l k m t c n t du bu a k m? Yi e di er par i er bu ko u a prog a a sa ip ola n a n tl n d r m h bi ir er mi? Bu so u ar ha en ce ap z. Gr z ka a y a hep i l l r l l v s d m d r l s ye er iz ve ka a bir ko um a. Dik at edi ir e, biz e ara t s p l n d k l s z m d mak ye i e, de in sy e i im ik i a ve mu a e e iy e si a al par rn m l d td r h l f t l y s ti er e ve di er ana a al ku u u ar a ara ak ge e i or. On ar ka l d y s r l l d m r ky l pa . Ba adm a n ke in on ar ta a n an atl a ge e i or. l z l r s l r f d m s r ky Atlmas kesin gerekiyor dediiniz baz admlar nelerdir? Ben onu bi az a a a a m. Or u, bu ko u a ken i r m y l m t d n d d du u u u gz en ge ir ek zo un a r. Yi e par a en o, ger ek r m n d m r d d n l m t ten bir ka ar or a ol u u u ka t a ak du u un a r. Par a r g n d n n l m r m d d l men o ne e ka ir ir? Ora a 150ye ya n rt mil et e i i var. t y d d d k K l v kl Bu mil et e il e i ne ka ar Krt r er? Bun ar ne ka ar Krt k e l v k l r d t l l d l l ri in bi in in e ir er ve a bu u ne ka ar ka ul edi or ar? Ka ul n l c d d l y n d b y l b edi or ar a, ken i halk a n ba hak a ko u un a en ufa k bir y l s d l rn z l r n s d c ka ar ta a ge i i ip su a i i or ar m? ok k sy e e im; r s rs l tr n bly l a l y y ufak bir mil i k a et bi e gi il i in e ne ha e gel ik e i i bun ar l y f l y d d l d l rn l bi i or ar. Ya i u an da 1920le in bi e ok ge i in e bir sta var. ly l n r l rs d t Bu sta e par a en o a en fak bir iti az var m? H et bu t y l m t d u r k m ko u a her an i bir ne i ge i i i or mu? MGKnin ne i e in n d h g r l try rl r den ba a her an i bir ne i var m? Yi e di er si a i par i er var, k h g r n y s tl hi i i inan bir ne i ge i e i i or mu? As n a hep i ka a br drc r tr bly l d s p l ve her bi i di e in en kor u or. Bi i di or o bir dm at n, r r d k y r y a s b di or o bir dm at n. Hep i in du u u bu ve bu un d r y a s sn r m n n a ara a n a bir kon en s sz ko u u de il. Hal u i biz a d l r d s s n s b k z, bu u tek ar vur u u o um. Ya i PKKyi ne ka ar ele i ir e n r g l y r n d tr s 110
niz ele i in, ama id i a g r. Ke in ik e ok hak ve ye in tr d al r l d s l l l r de si a al ama a a ba k te e in e ken i i i ya a or. Ve si y s l r ll m l d dsn ty lah g n kay a da bu a an al or. l c n n n r d y Yani diyorsunuz ki, biz az ve bekliyoruz, neri gelitiremeyen sizsiniz. Partisiyle, parlamentosuyla, muhalefetiyle, ordusuyla, milli gvenlik kuruluyla bir kafa karkl iindesiniz. Ama bak kardeim, biz bekliyoruz, buyrun getirin. Ben za en u u sy e i im: e Apo y e te ist, i e t n l m t t l r r t y e af et ez bir dam fi an di or ar. Hay i Apo y e di e im l f m a l y l d l y l de, pe i her an i bir rt bul un ar ve bu Kr n eli e bir ne i k h g K s l d n r pa e i ver in er. Ya i il e g bir rt ol a art de il, il e u k t s l n l l K m s l ka ar si ah a g ka t a bir rt art de il, ba a bi i i d l l c n n l m K k rn bul un ar. er ka ul eder er e, ka u u a ve de ok a i e say s l E b l s m oy n m r sy g a var a, bu u se im er be ir e in. Ya i Kr e, sen ne is i or l r s n l l l s n d ty sun di e sor un ar di o um. Tr i ede bu a ina an, by e bir y s l y r ky n n l m sa i i ol ak is e en g var m? Bi az tu ar ola m! Ya i z hb m t y r t l l n ol uk a de ok a i e ina an ve bu te el e s ar vur u ar ya an d m r sy n m d r l g l p bir ya ar ola ak siz e in ah n a ben de ok a ik ka u u a sy z r l r s d m r t m oy n l o um; s a an ne i er de da il, ba te el ko u ar a ne i er y r r d rl h z m n l d rl var m? Hat a mu a ap ka ul et ek is e en var m? im i PKK t h t b m t y d ve a Apo y e teh i e i, bil em by e ya an a n em in e a y l lk l m l b cl r r d l an bi i i id i a ile i s or ar. Bu id i ar u a a kal n, rs d al r n r r y l d al r d s her al e Apo de ek her ey de ek de il ir. So u un kay a h d m m d r n n ben de i im, bir ulu un var r, ta ih ir. Bu ulu un var a y l s ld r t s ln ne ik m er ge e i or. Ben bu u bi az ses en i i o um. Za en l z l r ky n r l dry r t b n tep i e in ba a y e ik ge i i il ek is en e i de bu ne en t kl r n n l l tr m t m s d le ir. Po i i a z ar, kr id et en ba a bir po i i a a bel ba a d ltk s l d t k ltk y l ma a sz ko u u de il. Bu u da her gn do am a yol ar an l r n s n l b l l d halk a a g e ek yut ur a a a or ar. Bu po i i a erk edil l r t r r t m y ly l ltk t me ik e, sa e e rt kan kay et ez, rk de kay e er. Za en ol d d c K b m T b d t duk a kan kay e i or; bu po i i a sr k e da a faz a kan kay e b dy ltk d h l b de ek, g kay e e ek ir. c b d c t Yani diyorsunuz ki, Haydi muhatap olma sorununu falan brakn, gelin ortaya bir ey atn. Madem bana terrist diyorsunuz, PKKye terrist diyorsunuz, madem iddianz bu, o zaman
111
Kabul edilebilir bir zm, gerekten hem eit, hem zgr iradeli bir zmdr.
112
buyurun, beni muhatap almayn ama, ortaya demokrasi adna bir ey koyun. Ga et ta ii. e rt hal or a yer e du u or. B ak bu rt y b t K k t d r y r K hal da ser est top an ar yap n, ser est r t en e yap n, ser kn b l tl s b g l m s best bir se im yap n, de il mi? Ve ba ta ep e i e ak k ge ir in, s z l l rn l t s ba ta ep e i i ile i sr n. Siz de bun a n ze i e ank, top sr e z l l rn r s l r rn t m yin. Ya i bu un da an a l a k ya var m? Mil on ar a bir alk n n l m d n y l c h y var; b a n bu alk bi az ken i i ifa e et in. Hat a mm n n r k h r dn d s t k se bir re e an um ya l n. Bu re e an um, he en rkiye'den ay f r d p s f r d m T rl a, par a an a re e an u u ol un de i o um. Bu re e an um, m l m f r d m s my r f r d Krt hal n ba te el hak a ko u un a bir re e an um ol un. kn z m l r n s d f r d s He e ba a m rt hal ne i is i or? Ku u uz rt hal n ba l k l K k y ty k s K kn z te el hak a var ve bun a n ve il e i ge e i or. Bir de bu ko u a m l r l r r m s r ky n d sa i i et ge e i or. Ge i or ar, hal kan or ar; hal a kar en mmy r ky ly l k dry l k ufa k bir say yok. Siz e e u ka ar tril on ya o uz, bil em c g l r d y dry r m si e ef at da o uz, bil em si e u ka ar dua edi o uz di or z k ty r m z d y r y lar. Bun ar de a o i ir ve erk edil e i ge e ir. Ar k i er bu laf l m g jd t m s r k t l lar a ida e edi e ez. l r l m im di bu ra da or ta ya ok il gin bir tab lo k yor. Be nim edindiim izlenime gre unu diyorsunuz: Biz glyz kardeim, Krt ulusu temelinde byk bir desteimiz var ve bu gl pozisyonda bir noktada siyasal zme ans vermek istyoruz. Batdan gelen telkinler de byle, kendi kamuoyumuzdan gelen telkinler de yle, hatta Trk kamuoyundan gelen telkinler de yle. Biz bir adm atyoruz ve zerimize iddetle gelinmezse daha da devam ettireceiz. Elbette devam ettirirken de admlar bekliyoruz. imdi unu soraym: Bu devam ettirme sresinin belli bir snr olacak m? u ana kadar Trk taraf sizin zerinize geldi mi? Ta ii gel i. Yak a k bir ay k ate es s e i bo un a ke in ik e b d l l k r s y c s l l ope as on a n ar ar a ke il e i. Ba yer er e ok yo un, r y l rn d k s s m d z l d ba yer er e bi az ha if ol u. Bu n bi e A da id et i bir bom z l d r f d g l r d l bar a n ol u u u ben si e sy e e i im. Sa o um son gn dm n d n z l m ly ny r ol u u in, her al e Ser adla ba a , yi e Ser atla bi ir ek is i d i h d h l d n h t m tyor ar. Ya i bi e i o um, ne bi im man k r bu. yi ni et gs e i i l n l my r t t y t rs
113
ola ak bi e du a i ir i. Bu du u a faz a bir zah bu a o um. e r l r bl d r m l i l my r t by e; ya i hi dur ur a ve bir azal a da ol a . Ba gz em l n d m d m m d z l ci er di or ar ki, ba bl e er e, r e in Bo anda bir azal a ol l y l z g l d n t m mu ur. Ba a g e bu, Bo anda dm ata ak ha i kal a in bi t n r t a c l m d i raz by e ir. Me e a Mar in bi az ova k r; bu a a yo un tu uk a l d s l d r l t r d t l ma ya l ve biz en 50ye ya n ge il a vu ul u. Yi e di er bl e p d d k r l r d n g ler e, zel ik e ope as on a n da a ra at y e i e e i ova k d l l r y l r h h r t l bl c l alan ar a id et i ope as on ar ol u. Me e a Di ar a r bl e in e l d d l r y l d s l y b k g s d yi e ok id et iy i, hem de gz a r a a a a. Der im yi e Bit n d l d t m m c sn s n lis ve ev e e in e ok id et iy i. Ya i ger ek en hi ya a a a , r l r d d l d n t v l m d ya a a de i en yer er e de bi az g z ol u u in by e ol u. v l d nl l d r s d i l d Aca a bun an son a i s e iin e bir de i ik ik lur mu? Son b d r k r d l o ola ak sa n Ta a a inin ba g e e i ol u. Yi e do ay da ol r y l b n z r m l r d n l l sa ba sz lp ve en er var r. Bu ko u a bel i on ar bir ey sy e z a r l d n d k l l ye i ir er, ben ke in bir ey sy e e em. Bi im bu iyi ni et i gi i bl l s l y m z y l rim e i i e bun an son a da ke in ay sert ik e kar k ve ir er di l rmz d r s n l l l r l ye em, bel i on ar da bel i bir s r a a a gi e i ir er. Za en bu u m k l l n l m y d bl l t n bi az de e ek ge e i or. Ulus a a a ka u u da bu u is i or; biz r n m r ky l r r s m oy n ty bas ge i i e e iz, fa at i e bi az da a sa r di or ar. Sa m k l tr c k t r h b y l nr Tr i enin ka u u da bi az sa r is i or. Ya i h e i ve or u ky m oy r b ty n k m t d yu bi az s a ak is i or. Bu un hem bas ve hem de uy un ol r n m ty n ksn g du u u ben de du u or ve is i o um. Biz ken i bi im e i i e de n y y ty r d r l rmz da k, on a n da bu a ben er d n e e i var. n t l r n z c l r im i bu un s e i ne ka ar lur ve han i art a a ba r? d n r s d o g l r ld Bun a a ben za en bi az ak k ge ir im. Pra i e ba a a z, er l r t r l t d t k c e ope as on ar da a da id et i ge i ir e, ke in ik e biz de bi az tr r y l h d l l s s l l r man a a z. Yok er ze i i e ge i s r an r a ve zel ik dr c e rmz l n l drl s l le im a ama se er er d en en ez e, yi e bu fa i me ul ci h l f l z l m s n il h na et er, i en e er, kit e tu uk a a a , ky bo alt a a dur u u y l k c l l t l m l r m l r d r lur a, bi im de y e sa a tr an r a di e zel bir po i i a z s z l v m d m y ltk m ola az. Ya i zm i de ol a bir ate es y r k e ir bi i in e bir m n n s k r l t d m d du um or a a ar a, biz bu u dik a e ala a z. Ate e in uza l r t y k s n k t c k s t ma n s in yi e bir ey sy e i o uz. n , iyi ni et i sn nr i n l my r k y l yak a z bi az k kul a l a a a or ve a kar ta af l mm r t l n m y lly y r bu u bir za f ola ak de er en i i or. Bu a an, s r be ir e ek de n a r l dry d n l l s
114
be ir e e ek de faz a bir an am ifa e et i or. Ya i da a ok pra ik l l m s l l d my n h t ge i e e e ba a a z. l m l r k c Bu ge en bir ay k s e da i in e kar ta af an iyi ni et g e l r hl d r t y r me ik. Bun an son a i s e i bir kez da a g et e e e iz. Ay a d d r k r c h z l y c rc u u da be ir e im: Biz, her tr ted i i i i al z ve bi e da a n l t y l brmz m z y t a ak im a ope as on a a son de e e ha r k z. Ya i ze i l c h r y l rn r c z l ly n rmi e bi az ert ge ir er e, biz ke in ik e mi il e e e i ge i i e e z r s l l s s l l s l m l r l tr c iz. Bi az da a ze i e gi er ek bi i i iz bi i in e yak a r a, r h rn d s trr m d l l s biz de me u sa un a ya a a z. Yok er dev et, ger ek en r v m mz p c e l t bu po i i a n so u a gi e e i e pek inan or a ve ge i e e e ltk n n c d c n my s l m l r sy e i im er e e e i er ik ka an r ak is i or a, o za an zel l d v d l l z d m ty s m sa a dur ur a ve gi e ek da a et i i si a al m yol a v d m l d r h kl y s z l rn pra ik e ser i e e i ir. t t gl m ld Bu ereve iinde unu sormak istiyorum: Ankara ve basnda, Apo niin byle bir dnemde atekese gitti deniliyor. Ve bu noktada yle bir tahlil yaplyor: Birincisi, d destek yoktur; nk Bat PKKyi terrist ilan etmeye balad. kincisi, Suriye desteini ekmeye balad; nk Suriye terrist listesinden kurtulmak istiyor. Yine Moskova bitti, o yzden de byle bir derdi var. Ayrca Trkiyeyle su sorunu var ve bu da bir mesele olarak gndeme geliyor. nc, Kuzey Irakta ya da Gney Krdistandaki durumdur. Burada yeni bir frsat var; ite Talabanisi, Barzanisi, Amerikas, ngilteresi, ortak bir ey istiyor ve bu durum PKKnin iini zorlatryor. Drdncs, son operasyonlarla birlikte ite bir darbe yedi ve Krt insan da icabnda artk bezdi. te btn bu faktrler bir araya geldi, PKKyi sktrd ve onu bu atekes noktasna getirdi. Atekesle birlikte de siyasi mcadeleye giriyor ve baka bir yol da kalmad. imdi bu bir yorum tarz. Aslnda siz, u ana kadar yaptnz tahlillerle buna cevap verdiniz. Fakat bu baya geerli ve baz gelimelerle de inandrcl olan bir husus ve bundan dolay da gelinen nokta kmsenmiyor. Yani u anlamda kmsenmiyor; sylemek istediim u: Kimse demiyor ki, atekes kt bir ey oldu. Hayr, tam tersine atekes olay her eyiyle olumlu karland. Ama bunu byle alglama, byle bir yaklama ve izah tarzna balama
115
eilimi de gl. Bu konuda mesela Suriyenin tavr, mesela Bat kamuoyunda terrist damgas yemeye balamas, bunlar ister istemez belirli faktrler olmu olabilir. Yani yeniden gelip bu soruyu yneltiyorum. nk arlkl bir kesim bu bak asn tayor. Sizin, bu konuda ayrca sylemek istediiniz bir ey var m? Yani aslnda balangta bunun cevabn aldk, ama daha farkl bir ey var m? An a or. Y ey el bir yak a m r. Ya ka u u u kay et l ly z s l d m oy n b me ek in ha en bu yo um a ge i i i or ar, ya da sa k ol a m i l r l r l try l l l m yan ra or a a da a a ak bu u sy or ar. Ben ter i i id ia edi o p l r y n r n l y l sn d y rum. Su i enin des e in e, ta ii des ek di e ta ir et i i iz ey er ry t d b t y b tn l ar k ney e on ar a, ben, bir ek il e in de il, art a n da a ar t s l d s m n m n h lk ol u u u sy e e i i im. Ama bu u be ir ir en de, Su i e es l d n l y blr n l t k ry ki en bi i ok des ek i or u im i az des ek i or ve a es i en az d z t ly d d t ly y kd des ek i or u im i ok des ek i or bi i in e bir de er en ir e t ly d d t ly m d l d m ge i ir i o um. Ko u u iti a iy e, m a e e iz iin e i ro iti l t my r n m b r l c d l m d k l ba iy e Su i enin im i i po is o u, da a da ka ve g en i i i r l ry dk z y n h lc l drc ni e ik e ir. Ba in de ay e i sy o um. Ba nn im i e ka t l t d t i n y l y r t dy dar y t po i i a bi i zor a an ni e ik ey i, bun an son a da a r t ltk z l y t l t d d r h da te el i, s ek i ve g en i i i bir d e e gel i ir di o um. m l r l l drc z y m t y r Bu un ka t a ok ur. Biz, bu Ba h et e in yl ar r aley i n n l r t tl k m l r l d hmi e ge i i i en po i i a a kar a k. Ve en b k mad i kat z l trl ltk l rn l d y d kya ve kit e po an i e i e ge en yl a ula k. Bu du um, bu den i l t sy ln d t r l yo un ted i e ra en ge i e i mi? Bu u her es bil i or mu? El br m l m d n k my bet e bi i or. im i de ben sy o um ki, b n dev et ka a , h t ly d l y r t l pl r k et ka a di a o a al r. Za en kit e iz u an a bu a m pl r y l g m t t l m d n ak r. e sy e e im ya i, Fin an i a Ba a a g , Hol t t l y y n l dy b k n r t lan a D i e i Ba a g , Bel i a g or, n i iz par a d l r k n r t k r y gl l men o un an g or ar, Ame i aya gi i i or. Ya i iri i ufak t s d r y l rk dly n l l bir ok Av u a dev e in en, ba an ol un, mil et e i i ol un, par i er r p l t d k s l v kl s tl ol un, her d ey e g e ta ep e i yo un ur. s z d r m l l r d im i b n bun ar ne an a a ge ir? PKKnin, es i i gi i bir te d t l l m l ks b r ist r t ola ak de il de, bir si a al mu a ap ola ak ge i i i i r g r y s h t r l tn gs e ir. Ken i kit e iz de Av u ada art r, u an a iki e kat t r d l m r p m t d y lan r. Bun ar or a ay en, pe i ben bu a na l PKK za f a di m t l t d k k n s y l d 116
ye i i im? Bu, ran in de ge er i ir. Yi e Kaf as ada i son ge i blr i ld n k y k l me er zel ik e bi i da a da g en i e ek ni e ik e ir. B n Kaf l l l z h l dr c t l t d t kas a l e e iy e ili i e i iz var r; Azer ay anda, Er e is y k l r l kl rm d b c m n tanda, Gr is anda biz po i i a ya a i i o uz. Ya i bu be irt i i iz c t ltk p bly r n l tn hu us ar ben e ter i bi im e yo um a a i ir. Ya i PKKnin g ka s l c s d r l n bl n zan a a ba a ve ate e in, bu a da an a ak ce a et e ile i m y l d k s n y drl c s r l r s l bi i in e yo um a a i ir i iz. r d m d r l y bl sn Yani atekes gelimesinin kaynanda bir askeri gszlk yok diyorsunuz. G z k de il, g en e var ve i e de by e ir. rt hal s l l m t l d K k n des e i zir e e k r. Bu ger ek or a a r. Te r po i i n t v y m t t d d r ltka , kit e i kor ut a po i i a PKKyi g en ir i mi, za f at s l y k m ltk s l d d y l t m? Ka u u un yo um a a ba n, ha e et e e ba n, ezi i bir m oy n r l rn k r k l r k c bi im e des ek gr z ak r. s er e iz se im ya a m. d t d m t t s n p l De ek is e i im, i e de g ka an a sz ko u u ur. G eyde m t d t z m n s d n ki ili i e e ba a m. Ta a a i u an a kar z a, is e i i i i so kl r k l l b n d n d t dnz run. Han i sta e bi im e ili i ara iin e ir er? Bi im g g t d z l k y d d l z le i iz G eyde na l r? G eyde es i in en za f m z, rm n s d n ks d y y g m z? So ar e ir i iz. Ben id ia edi o um ki, hem si l y r r n sn d y r ya i ve hem de as e i ola ak da a da g z. Tr i e ka u s k r r h l y ky m oyun a i ka u z de es i in en da a g r. En ok vur u d k b l m ks d h l d g ya an, ge il a dar e ye i olu or. Ben si e on in ge il a n d pl r l b d y z b r l n k yap m. Han i bl e e ne ka ar ge il a n ol u u u m n t g g d d r l n d n sy e im. im i ik gn k ka m 50dir, ok k a bir s e son a l d dl l tl s r r bu ka m y bu a i ir. Bu, gi i bir b e ir. s er e iz tl z l bl b y m d t s n gi ip say a a a n; er sy e ik e im do u de il e o za an d m y l e l d l r r s m ele i i iz hak k ta a i ir. Ben si e cep e e in is i i tek tek trn ll y bl z h l r mn ver im; Bo an, Gar an, med, Der im, Ser ad, Mar in. s er e d t z A s h d t s niz bir ga e e i i gn e e im ve biz at bir ik e i de gr n. Da z t cy d r l z l l r s lar nem i oran a bi im de e i i iz e ir. Bu da, hi ir d em e l d z n tmm d d b n l k as an a a ak ka ar g en i i i i gs e ir. Ate es, i e y l m y c d l dmz t r k t hem hal n bi e ba , hem de ge il a n ge i e in e i g k z ll r l n l m s d k len e e ba ola ak, ya i ken i e g en po i i a n bir so u m y l r n dn v ltk sn n cu ola ak gn e e gel i ir. De ek is e i im, ge ek h et r d m m t m t d r k m ol un, ge ek ona yn ve en e it i ev e er ol un, ben e ger ek e s r r l r l s c l 117
ri ya yan ra or a a da an a ak yo um u or ar, ya da bu u ka l p l r y dr r r l y l n st ya or ar. l py l
Kar tarafn mevcut tutumu srdke iddet daha da trmanr
Burada imdi u ortaya kyor; biz kendimize gvendiimiz iin, glendiimiz iin ate kesiyoruz, tecrit olduumuz iin deil diyorsunuz. Dta da desteklerimiz artt, ite de ezici bir biimde ve gibi byyor diyorsunuz. te bu noktada biz, politik mcadeleye bir ans tanmak ve bu tenkil politikasn da durdurmak iin, demokrasiye ulaabilir miyiz diye bir ey ortaya attk diyorsunuz. Ayrca unu da sylediniz: Bir ay iinde durum iyi deildi ve zerimize gelmeye devam ettiler. Baz blgelerde o kadar iddetli olmad ama, baz yrelerde de iddetliydi. Birinci dnemde, yani ilk bir aylk srede o kadar iyi gitmedi. yi git e ek yal z zel sa a bir ik e i a n an sy e e i ir. m m n v l l r s d l n bl Fa at ka u u un me e e e sa ip k a olum u ur. Ka u un k m oy n s l y h m s l d m oy da ol uk a ka ul g en bir yak a m sz ko u u ur. Ulus a a a d b r l n s d l r r s alan a tep i er ok olum u, yi e G eyde i tep i er ok olum u d kl l n n k kl l dur. Bu un ya n a, Tr i e de ok a ik ev e e i iin e i tep i er n n d ky m r t r l r d k kl ok olum u ur. Fa at, b n bun a a ce ap ver e en zel sa a l d k t l r v m y v bir ik e i ir. Ar k bun a da olum u ha e ge ir ek, de in sy e i l l rd t l r l l t m m l dim ev e e in et i g e ba r. r l r k c n ld Yani hkmet buna el atar. Evet, h et bu a el tar, biz at or u ken i i i s r ar, ya i k m n a z d dsn n l n o da ar k on a a ba r. Ya i hi bek en i e i iz ol a , hi t l r ld n l tl rm m d leh e ge i e er ol a di e e iz, ama ok nem i ge i e er t l m l m d y m y l l m l ol u di e sy e e i i im. Bu ge i e er bel i zel sa a n ken i d y l y blr l m l k v d iin e s r an l a a da yol ar. As n a bu u da bi az bek i d n l dr m sn a l d n r lyo um. Ama bu ger ek e ez e da i, al z ted ir er onu s r r l m s h dm b l n lan r; ben, u u da si e ak k a sy e e im: Al ol u u uz dr n z l l l y y m d m ted ir er zel sa a ke in ik e s r an a ak r ve bi i de i ik bir b l v s l l n l dr c t z ge i e e g e ek ir. l m y t r c t imdi burada grebildiim, sizde de yeni bir dil var. Yeni bir
118
dilden kastm u: Gemite ok daha sert, ok daha kyc bir slup kullanrken, burada daha serinkanl bir slup dikkatimi ekiyor. Ve burada unu gryorum: Biz kendi gcmzn farkndayz, zgvenimiz vardr, tamdr. O yzden de geldik byle bir noktada atekes ilan ettik. Atekes bir sre daha uzayacak, buna u anda herhangi bir snrlama koymuyoruz. Bu konuda zellikle Trk tarafnn askeri alandaki admlarnn nasl gelieceine bakacaz. Eer fazla iyi niyet grlmezse, imha politikas ve baskl tutum devam ederse, ona gre biz de tedbirimizi alr, yrrz diyorsunuz. Fakat burada, Biz sabrl olacaz deyiiniz dikkati ekiyor. Yani ben bunu hissediyorum. Siz unu diyorsunuz: Trk kamuoyunda olsun, uluslararas kamuoyunda olsun, Krt kamuoyunda olsun, hepsinde bu atekes olumlu algland ve herkes bundan bir eyler beklemeye balad. Yani zel sava an bir kenara koyarsak, bir olumlu hava sz konusu. Bu olumlu havaya gre biz de biraz daha sabrl, biraz daha bu ii zamana terk edip beklemek istiyoruz. Yani byle sabra dnk bir iyi niyet havas var sizde de. Bu yoruma ne diyorsunuz? ok mu zorluyorum, yoksa bu tavr sz konusu mu? Bu tav n ge i i il e in e p e iz de ok a ik ka u u a r l tr m s d h s m r t m oy n ce ap ver ek ve or a k a i bir y n de a o i i ve ger ek d du v m t l t k m g jy ru u ay n a ka u ur ak et i i ir. Bu un in sa r ve ta am m d l v t m kld n i b h ml g gs e i o uz. Bu sa r, me e e in sa ip e i me e e e c n t ry r b s l n h l r s l y sa ip k n an a a da ba r. u u da sy e e im; biz, sa e e h s l yn ld n l y y d c ken i iz in, Krt er in po i i a yap o uz. rt so u u un dm i l i ltk my r K r n n , en az Krt er ka ar Trk e in de bir me e e i ola ak g l z m l d l r s l s r r me i ve on a n da kat sa a a il e i ir. Bun ar be im am l l r ksn l y b m ld l n dan tar l az ger ek er ir. Be im tm yap m, bu ger ek e in t m l d n t l r bi az sz ola il ek ir. Bu u da ye e in e yap a ina o r c s b m t n t r c tm ny rum. Bu un in sa r ge e ir e sa r, bu un in si ah ge e ir e n i b r k s b n i l r k s ani en si a a sa l a; ben bun a n hep i i de e i im. d l h r m l r sn n m u nok a a da ak k ge ir ek ge e ir. Kar ta af sa e e zel t y l t m r k r d c sa a a s ar ol ak a kal or, ay za an a hi ir ne i de ge v t r l m l my n m d b r li ir i or. De i im gi i bu, Tr i e hal n mad i ve ma e i t my d b ky kn d n v kay a yol a or, rt hal n ise da a faz a kay et e i e g bn y K kn h l b m sn t 119
r or. Bu po i i a n ok m z, t an ol u u tar l az r. y ltk n z s k m d t m d Bi im mev ut ad z kar n a sa e e zel sa a n dur u ul a z c mm s d d c v d r m s de il, bi im ne i e i iz kar n a da kar ta a n bi az ne i e z rl rm s d r f r rl ri in ge i i il e i ge e i ak r. zel sa a dur u ama, hi ne i n l tr m s r t v d r yok; bu ie ya a az. So un, an ak ne i, po i i a ve hat a ya a ar r m r c r ltk t s l ge i ir ek e m e ir di o um. Bu, ok nem i! Ma em so un l t m l z l n y r l d r var, ma em cid i, ma em Tr i enin te el me e e i; o hal e bu d d d ky m s l s d me e e e ili in ne i e i i i ge i in. im i h e in ken i i tak s l y k rl rnz tr d k m t dn tr ko um u: Hem bu me e e i ka ul edi o um di or, hem de d n s l y b y r y be im me e e i m yo um as e i ba a tam sa a ak r di n s l y z l k r ry l m t yor. e by e i e bir k az var di o um. t l sn m y r Ger ek en laf d e in e me e e bi az ka ul edi i or; fa at t z y d s l r b ly k dik at din, sin i bir bi im e zel sa a da tr an or. Bu, k e s d v m drly so u un in a r ve a ten il yn e iy e r. Biz bu u r n k rd y k t m l z m d n dur u a i e ek mi iz? Bu ko u a ka u u a y e ik yan d r bl c y n d m oy n n l l yak a m ar ser i e i or. im i e ka ar i e PKK fr at ver i l l gl ny dy d t s myor, te r fr at ver i or di or ar . im i al sa a, hi te r r s my y l d d n r yok, ama PKKnin ge i ir i i do u ne i er var; sen bu ne i e l t d r rl rl re ne di or un? B a a m PKKyi, bir y n ba a gru un, ev e y s r k l k b r nin ta ep e i var; sen on a a ne di or un? Se in ne i e in ne ir? l l r l r y s n rl r d Bu ko u a da, Ee dur he e, PKKyi eze im, im a ede im, on an n d l l h l d son a biz d z de i i or. Krt er ta ih e in e bu u bir ok r n r nly l r l r d n de a gr er ir ve ne ka ar kan l k a da bi i or ar. Do f m l d d dr d l rn ly l la y a mev ut yak a m ar inan de il ir. Sen, on a n ko ys l c l l drc d l r lu u ka a kr k an son a, on a n sz e i i ac a z bir bi n n dn d t r l r c l rn m s im e ez ik en son a, aca a ne ka ar iyi ni et i ve mer a et i d d t r b d y l h m l ol u u u sy e ip de e gi e ek in? Ta i i ve si a i ger d n l y z m d c s rh y s ek er bu ko u a ka t sun u or di o um. Do u u son d em l n d n m y y r r s n ler e bi im bi az vur u yap z hu us ur; ya i id e i kar k d z r g tm s t n d t l l dur u a m, ma ul ne i e i bir ik e ge i i e im, di a og a a d r l k rl r l t l tr l y l l r gir ek en e in e e im. m t k m y l Ger ek en bu i e i i e bu n bir Yu os av ada ol u u gi t l r t g g l y d bi, hat a bir Kaf as ada ol u u gi i vah i bi im e e d r t k y d b l r n t me en, da a uy ar a hal e e im. Ya i ken i e i bi e ne i ge ir d h g c l d l n dl r z r t sin; bel i be im sy e ik e im faz a an am ifa e et ez, o za an k n l d l r l l d m m
120
ken i e i ben en bir ta ep e bu un un ar; ye er ki ba a, Da an dl r d l t l s l t n d in, tes im ol, biz da a son a se in hak n a iyi d z de l h r n k d n r me in er. er by e de e e de am eder er e, ger ek en ben bu s l E l m y v l s t na ina a i ir mi im? Siz sy e in, Tr i e hal sy e in; ben n bl y l y ky k l s her e i b ak am ve da an in em, o za an be i li e li e et y r s d s m n m m mez mi i iz? Ba a han i iz g en e ve e ek i iz? Ya i bi az sn n gn v c r c sn n r ma ul d e im, ba a g en e ve in, da an ine im. Os an k n l n v c r d y m l s ver ik, bi im s e g e il i or di or ar. Ama ben z d z z m z v n my y l na l se in s e g e e im? Bu ko u a sa am g en e ge e s n z n v n y n d l v c r ki or, bir ga an i is i o uz biz. Ya i ge e en g en e i ve in, y r t ty r n r k v c y r ya n po i i a yap a a ge e im. Bu un bi im e i i be ir e in, r ltk m y l l n l rn l l y ma ul ol un, bu ii by e e hal e e im. k s l c l d l im i bu da m bir tak ik ir, bu da m Aponun gay cid i ol d t t r d du u u gs e ir? Ya i bu ko u a kar ta af ger ek en ne i iz n t r n n d r t rs dir. So u un ad koy u or, ad koy a inan or, in a a da r n n m y n s my s n ge ek e i i ye i e ge ir ek en aciz ir. e bu tu um sr k e r l rn rn t m t d t t d de bu so un kang en e ir ve bu id et de tr a r. De i im gi i, r r l d m n d b Tr i e za f a k a za f ar, g kay et ik e der. Krt er bel ky y l d y l b t e l ki ok da a zor a r ama, bu sa a a ge i ir ve ile i e bu sy e h l n v t l rd l di im er e e e bir tek ar da a r. Biz is i o uz ki, ok v d z m r y t ty r ile i bir ta ih e de il, ok kan d l k en ve ac e il ik en r r t k d t k d t son a de il, n e ve im i ol un bu. Kal ki, ben e bi az de r c d s d c r mok a ik n er ik er, bi az si a e e ina an ar bu u by e d r t d l l r y s t n l n l nr ve faz a kan ve ac ol a an so un a n sa ar ar. l m d r l r z m n l l n er e in g e i bu ur. An ak de a og ar, gn k a a bak d l r r v d c m g l l k r m olan ar, bil em ken i ba it h et e i i ve par i e i i l m d s k m l rn tl rn kur ar ak is e en er, halk a n faz a kan dk e i e ve ac ek t m t y l l r l m sn me i e yol aar ar. sn l
Silahlarla tam sonu almak iki taraf iin de zordur
imdi ok net bir konu var. Burada diyorsunuz ki, mevcut durum kar tarafn nem vermemesinden, politikaszlndan kaynaklanyor. iddet srerse daha ok ac ekilir ve kan dk121
lr; fakat yeniden ayn noktaya biz geliriz. Eer nderlik varsa, gerek bir nderlik varsa, bu nderlik halklarn, uluslarn ac ekmesini nler. nemli olan da budur. Ama burada size bir ey soraym: imdi siz bir atekes yaptnz ve ok artc bir k oldu bu. Ancak yle de deniliyor: Bu i kendi kafasndan m kyor, yoksa bu byk senaryo Londrada m, Bonnda m, Washingtonda m yazld? Onunn arkasnda kim var? ster istemez bunlar dnlmeye baland. Fakat siz bu teklifi yaptnz; atekesi attnz ortaya ve Buyrun dediniz. Yani siz, Kardeim, bugne kadar hep, ben nce terr halledeyim, sonra demokrasinin gereini yaparm dedin; artk terr yok, gel imdi yap diyorsunuz. imdi siz bu aklamay yaptktan sonra, bir yerde sizin iin de bir deiim sz konusu oldu. Yani byle bir atekes teklifiyle birlikte yeni bir dneme, viraj alnd. Burada aslnda Apo da, PKK de artk eski Apo, eski PKK saylmazlar; bu bir deiimdir. imdi siz, bundan sonra, hibir ey olmam gibi yeniden silah patlatmaya balayabilir misiniz? Hibir deime olmam gibi eski politikay aynen uygulayabilir misiniz? Yani ben tezli dnmeye altm. An a m. Her ey en n e, u u be ir e im: Tr i ede komp l d d c n l t y ky lo te i e i hay i ge i in ir. Ger ek en b n sa i i e im e u u or l r l l k d t t mmy t l n sy e e im ki, hi ir cid i mer e in bu ko u a ro yok. Bu un l y y b d k z n d l n hi a e i i si e an a a m. Bu ate es na l ak a gel i, bi i or k y sn z l t y k s lm d ly mu u uz? Ba n top an a git e en n e, y e sa a bak m d s n s l tsn m d c l t n m, so a bak m d n m ve bu s e e bu ke i e a m an d l t d r t lm z d k . Ve bu ke i e ger ek en ok b k ge i e e e yol a . im i t lm t y l m l r t d bu u sy er en, ta ii ben, ger ek en ulus a a a ka u u un et i n l k b t l r r s m oy n ksi i de g ar et i o um, yi e biz e i ge i e e in et i i i g ar n z d my r n d k l m l r ksn z d et i o um. Ni e im be in bu et i er al n a d r. Fa at my r t k y kl t d n k komp o te i e iy e bir ili i i yok ur. Ba a , by e ko u di e l or l r l ks t zl r l n y be i zor a a . Bu ko u a faz a bir tel in bi e ke in ik e sz ko u n l m d n d l k l s l l n su de il ir. Ya i na l bir ya a m ara iin ey en by e bir d n s k p l y d k l yn em ak a gel i. Ke in ik e bu un hi a e i by e ir. Komp o t lmz d s l l n k y s l d l te i e i in ge er iz ol u u u sy e ek in bu u vur u u o um. or l r n s d n l m i n g l y r Ama hi mi bir de i ik ik yok? Ger ek en de i ik ik var r. Emi l t l d 122
nim ki, bu son bir-iki ay k s e, Tr i ede de ar k ba ge i e l r ky t z l m le in d l ez bir nok a a gel i i i gs e ir. PKKde de bir ge i r n m t y dn t r l me in d l ez bir nok a a gel i i i gs e ir. n n m t y dn t r Neydi o nokta? u u he en be ir e im; ge i en nok a, si in san z gi i, n m l t y ln t z dn b PKK hi si a a ba ur az bi i in e de il ir. Bu ko ul ar sr k l h v m m d d l d e PKK si a b ak az ve sm tu ar. Fa at po i i a a da en az l h r m sk t k ltk y bu un ka ar ar k ve ir. De i ik i i bu a a gr ek ge e i or. n d l r l r d m r ky Ya i si ah da po i i a iin ir. Ba ar en de bu u vur u a m. n l ltk d l k n g l m t Bi az po i i a yap a an ol u u a g e, ni e il e de her ey yal r ltk m s d n r y l nz ve yal z si ah a mm n r di e im. Ben bu un an am z ol n l l k d y l n l s du u u sy o um. Ni e po i ik se e e i da a faz a dev e e n l y r y lt n h l r y sok a a m? e de i ik ik bu a a. Da a faz a po i i a ya a m y l t l r d h l ltk pl cak r, da a faz a ya al s r ar zor a a ak r, da a faz a uz a a t h l s n l l n c t h l l m ve it i ak ar ge i i i e ek ir, yi e dip o a i ve di a og ar ge i i i tf l l trl c t n l m s y l l l trle ek ir. De i ik ik bu a a r. Ama si ah ar da yer i ye in e du u c t l r d d l l l r d r yor. Ge ek i i za an bu si ah ar ok da a akl a ve ye in e kul r t m l l h lc r d la a ak r. Es i i gi i in i ar a i kul a l a a ak r. Bir ey da nl c t ks b th v r l n m y c t ha be ir e im; bi im, bu Ana o u as er e i i bas n ya a m da l t y z d l k l rn k p l vu a m gi i bir yak a z ol a a ak r. Ya i ze i i e s r l b l mm m y c t n rmz rar a ge in ez e biz bu as er e i vur a z, zel bas n ar d en l l m s k l r m y k l z le e ek im a et e i d n e iz. Bi im bir im a po i i a z y r h m y m y z h ltk m yok ur, sa un a po i i a z var r. t v m ltk m d Eer b n bun a a de i ik ik di or a z, ben de di o um ki, t l r l y s n y r by e i e kap am ve nem i bir du um var r. De i ik ik en zi l sn s l l r d l t ya e, ben bu a kap am ge i e er di o um. Hat a ol uk a da d n s l l m l y r t d cid i e aln a ge e en ge i e er ir. Ben k m e i o um ve dy m s r k l m l d s my r vay ni e ke in bir as e i za er sa a a a m di e de zl y s k r f l y m d y m yo um. Bel i Tr i ede ba ev e er, ni e bi i e e ik di e r k ky z r l y tr m d y z or ur. Ben e, si ah ar a tam so u al a a di e hi ir l y d c l l l n n m d y b ta a n zl e e i ge e ir. Ve bu si ah ar a tam so u al ak, bi r f m m s r k l l l n m zim in zor ol u u ka ar kar ta af in de zor ur. Be im y e i d d r i d n l bir de er en ir em var : Si ah m a e e bel i bir den e e l d m d l l c d l l g y ula n a si a al m yol a im an da i i e gi er. Ben, Tr t d y s z l r k hln r ki ede bir ta a n di er ta a a tam as e i s n k sa a a a y r f r f k r t l l y c n
123
Bu savan iinde Anadolulu ocuklar grmek, hele hi vurmak istemiyoruz.
124
san o um ve bu a faz a inan o um. Bu, bi im in de ge my r n l my r z i er i ir. Fa at bel i bir den e e ge e i e e i i e ve bu den e du ld k l g y l bl c mz g ru un a si a i e gi e i e e i i e ina o um ve bu inan m d y s z m d bl c mz ny r c da ha en ko u o um. m l r y r Meseleyi ok ok ak biimde koyuyorsunuz. Onun iin teekkr ederim. Yani ok net sylyorsunuz. Burada not ettiim biriki nokta var. Siz unu dediniz: Hi kukusuz silah politika iindir ve politikay srdrmek silahla olur. Bir noktada bir denge kurulur ve politikaya daha ok arlk verilir. Yani buradan kan u: Bir elimizde yine silah olacak ve biz, ayn zamanda siyasal platforma da daha ok kayacaz, diplomatik platforma daha ok kayacaz, ittifaklara da kayacaz ve bu arada eer zerimize gelinirse silahl taktiklerimizle de karlk vereceiz. Bunu iddetle yapacaz ama, biz Anadolu askerlerini ldrmek istemeyiz. Burada dikkatimi eken husus u: Diplomasiye nem vermek, ittifaklara nem vermek ve silah elinde tutarken politika yapmak. Burada u noktay biraz aabilir misiniz? Bir defa diplomasiden kastnz, ikincisi ittifaklardan kastnz, ncs silah elde tutarken politika yapmaktan kastnz nedir? Bu noktay biraz aar msnz? Dip o a i, bel i bir g en e en son a an am ifa e der. rt l m s l l m d r l d e K ha e e in e im i e ka ar i dip o a i, o un uk a i ir ik i ik e r k t d dy d k l m s l l b l l l so u a an ve faz a ya a ol a an bir yn em ola ak i ev gr n l n l r r m y t r l m tr. Ya i faz a iti ar ve so u al de il ir di o um. Ama m a n l b l n c d y r c de e in z e da a ola ak bu ha e gel e in en son a dip o a i l n g c y l r l m s d r l m s et i i bir yn em ola ak i ev g e i ir. Ben ar k o g e ge in i i kl t r l r bl t n l dnin ve ko ul a n da ol uk a ol un a n far n a m. Bu an l r d g l tn k d y lam a dip o a i si a i ya a i ir. Ulus a a a ka u u za en d l m s l h p bl l r r s m oy t yk ek bir il i da i in e ba or ve bir ok ev e yo un ili i ara s g hl d ky r k y iin e ir. De ek ki bu un za a gel i ir. Bu, rt ha e e i in d d m n m n m t K r k tn de ok nem i bir ih i a n gi e il e i lur. l ty cn d r m s o Dip o a i in de ba ol u u bir it i ak po i i a var r. Ya i l m sn l d tf ltk s d n Krt er bir e e i or ar ve nun in de bu dip o a i si a faz a l l my l d o i l m s l h l i e i or u de i e i ir. Bu ko u a da ben ak a be ir e im ki, bu l my d nl bl n d l t y ih i a da gi e il i ir. Ya i it i ak po i i a b k bir hz a so u ty d r m t n tf ltk s y l n 125
ca do u git ek e ir. e it i ili i e i lan grup ar im i bir e ik e r m t d l kl r o l d l t l rin e or ak bir po i i a be ir er er ve bu da dip o a i in an art d t ltk l l l l m sn sn t r. im i bu nok a a da ge in i ir. Unut a a m ki, it i ak ar da r d t y l m t m y l tf l PKKnin at a ba ola ak ge i i. Bu ko u a rt hal n is lmn l r l t n d K kn te i ke in ir, ta an a alk bir e i ve ter i i i de yap . Do a y a s d b d h l t chn t l ys l di er rup ve a par i e in de, er ta a en si in ek is e i or ar g y tl r e m m l m t my l sa, hal n is em e i do ul u un a bir bir i e, bir it i a a ge e ek e i k t l r r t s d l tf k l c l r ak . Yi e bu ko u a PKK de bi az ol un a . Di er e i im i e t n n d r g l t l r dy ka ar PKKden e i i or ar . Bu e in e in yer iz ol u u u d kny l d k m n s d n gs er ik. Ol uk a de ok a ik bir er e e e it i ak a a ba ol u t d d m r t v d tf l r l d u u u an a ar ve inan ar. Bu a an sa o um bir cep e el m z l dl dl d ny r h s bir i e gi e i e ek er. Cep e el bir ik hem ta an a ve hem de r l d bl c l h s l b d gt el d ey e epey e iler e i i; im i bu a ye i g e in de ka s z d c l m t d n n l r tl a y a da a da ge i i i e ek ir di e d o um. m s l h l trl c t y n y r De i im gi i, si ah m a e e de, so un ar tam m e in e e d b l l c d l r l z l n c y ka ar var et in ola ak ko u a ak r. Ama si a e e de yol al d ln k r r y c t y s t m r. Si a et der en, i e dip o a i de bu un bir par a , it i ak ar t y s k t l m s n s tf l da bu un bir par a r. Ve bel i par i er de da a ra at k a ku u a i n sd k tl h h l l r l blir. Ya i le al si a et yap a im a da ben e bi az ge i e i ir. By n g y s m k n c r l bl le e ger ek i bir de er en ir e iin e ol u u u a ina o um. Fa c l d m d d m z ny r kat u u da sy e e im; bun ar he z ye i ye i or a a an ge i n l y y l n n n t y k l me er ir. Ama bu a ra en, ye i bir s e in ba a da gs e ir. l d n m n r c l dn t r S e he z tam ge i i ol ak an uzak r. Tr i ede mi i a izm r n l m m t t ky lt r var r ve bu ge i e e i ters z ede i ir, he z ha in e i bu d l m l r y bl n k l d k ge i e e i eze i ir. Do a y a si ah sa a m ko ul a ge er i i i l m l r bl l ys l l l v l r llni ko u or. Ama bu bi im ter i i iz de il ir, kar ta a n bir da at r y z chm d r f y ma r. sd K a a, ge i e er kar a k r; ke in ya y e lur, ya by e lur s c l m l m t s l o l o di e i o um. Ya i ya ke in sa a n tr an l a bi i in e ge i y my r n s v m dr m s m d lir ve a ba l-si a al yn em t y e ge i ir di e i o um. ki i y r y s t m l l y my r s de ar ko u or. Hi p e iz ter i i iz ba l, de ok a ik, ln r y h s chm r m r t si a al m a e e yn e i in sas aln a r. Si ah a a, id e e, y s c d l t mn e m sd l l r d t kan dk e e da a az yer ve il e i ir. Bu u ger ek en id et e is i m y h r m ld n t d l tyo uz ve bu ko u a ger ek i iz di o um. Sa am g en e er ge i r n d y y r l v c l l me ik e, bu ko u a kap am g e er e bir kon en s sa an d n d s l r m l l s s l 126
ma k a, bu i er bi az by e de am der. Tek ar ger ek i ola m d l r l v e r l di o um, yok a k e gi er. e i iyi hal et e e so u a m y r s t z m d l r l m y y n l ve bu u faz a da er e e e e im. Er e et e halk a n aley i e ir, de n l t l m y l t l m l r hn d mok a ik g e in aley i e ir ve hi ir Tr n bun a ya a da r t l r hn d b k d r r yok ur. De i im gi i, i e ik i a ne ka ar sr m, rt e i t d b t td rm d d r r b m ne ka ar ko u um di en ki i er bel i ya ar g e i ir, ama halk ar, d r r y l k r r bl l de ok a ik g er, on a n zun va e i ar a bu yak a m an ya m r t l l r u d l k l r l d rar gr ez. Be im in bu net ir di o um. m n i t y r
Yaknda bir cephesel birlik toplants gerekleir
Peki bu ittifak olaynda durum nasl? ttifak olaynda az nce unu sylediniz: Taban birleti, PKK gldr, PKK Krt halknn, temsilcisidir. Eer bir yerde silinmek istemiyorlarsa onlarn da buraya katlmas lazm. Biz de, PKK de bir yerde olgunlamtr. Bu halde bir at altnda bir araya gelebiliriz. Bu ynl olumlu admlar var m? Yani mesela sizin bir am Deklarasyonu diye syleyebileceimiz Burkayla birlikte ya da onun rgtyle birlikte uyguladnz bir oluum, ayrca btn Krt rgt temsilcilerini bir araya getirecek bir zirve filan var m, sz konusu mu? Var. O dek a as on te e in e g e er ya or. Bir a r l r y m l d r m l ply k gt e da a or ak a a pro o ol e i ge i i il i. Ya n a da bir l h t l m t k l r l tr d k d cep e el bir ik top an ger ek e ir. h s l l ts l yle bir tarih var m? n z e i haf a ar a ger ek e ir ve sa o um it i ak, ye m d k t l d l ny r tf ni bir prog am ve ad a ken i i i po i ik sah e e a r. By e i r l dsn lt n y k r l sne bir ge i e so u a gi e i ir. Krt er e ilk de a by e hem ko l m n c d bl l d f l ul a n olum u ha e gel e i ve pey da at a y a ve hem de l r l l m s e y m s l ger ek en bu a ge in ez e ar k po i i a yap a i e i in tm t n l m s t ltk m l vn den yi i i e e i in bi in e i ne e iy e bu se er ger ek e e i ir trl c n l m s d n l f l bl di e d o uz. y n y r Peki bu yazlp izilen ey de bu konuda bir nokta var. Deniliyor ki, bu bir tr FK tipi bir cephesel birlik olacak. Pek FK gi i ol az. n Kr is an ok par a . Kr is an ge b m k d t l d t ne i in bir kong e d or. Bu ko u a ha en ne i er ge i i i i l i r n l y n d l rl l trl127
yor. Bu ay r, Ku ey Kr is an di e ta ir et i i iz lan in cep e rd z d t y b tm a i h bir i i ay r. Ku ey in d en bi az FKye ben er ta ii. e it l rd z i n l r z b li r t er iin e ola ak, bi az gev ek bir r t en e ola ak; hem si g l d c r g l m c lah m a e e e k, hem de po i ik m a e e e da a faz a ar k l c d l y a lt c d l y h l l ve en ve her e in or ak ta ep e i i sen ez e en bir prog a a ka u a r k s t l l rn t l y r m v cak r. Yi e bir tak ik ifa e bir i i e ula l a a a a ak r. By e t n t d ln m y ll c t l ok g ol a a da, sa o um ar k bu un yo u al r ve ge i ir. l m s ny r t n l m t l Yani burada zellikle Kuzey Krdistan blgesini tmyle temsil eden ve Trkiye genelinde belli bir legal siyasal faaliyete soyunacak m? Evet, bu u da ie ir. Ya i sa e e il e al de il, ya al bir a n r n d c l g s l ma da ola ak r. Sa o um HEP is er ka a l n is er ka a l a s c t ny r t p t s t p t m sn, bu ad a ve a ba a bir ad a ya al bir olu um da dev e e ir. Da l y k l s r d d ha ge i er e e i bir olu um ola ak r, e it i ses e i ve ei im e i n v l c t l l r l l r bn e in e ba n a ak r. Me e a, PKK de, ba a il e al r t er y s d r dr c t s l k l g g l de des ek e e i ir; yi e re or ist lur, dev im i lur, b k rup t l y bl n f m o r c o y g olur, k k rup lur, hat a li e al lur, sos a ist lur, by e e it i g o t b r o y l o l l g e in bir cep e par i i bi i in e or a a a i ir. Sa o um bu l r h ts m d t y k bl ny r nun da ger ek e e ola ak a ve ko ul a ol uk a uy un ur. Ta ii l m n l r l r d g d b by e bir ma da var r. l a d eitli glerin legal planda kendini ifade edebilecei bir oluum. Evet, le al ifa e i di e i e e i iz bir olu um ger ek e e i ir. g d s y bl c m l bl imdi burada dediiniz ifadeye baknca, tabii diplomasiyi de nemseyecek. Burada silahl mcadelenin daha niteliklendirilmesi ve biraz daha geri plana ekilmesi sz konusu gibi gzkyor. nk, diplomasinin o desteini salamak iin, diplomasi silahn kullanabilmek iin zellikle terrist denilen damgann bir anlamda silinmesi gerekiyor. Yani Batda ya da dnyada diplomatik muhatap alnmak ve diplomasi silahn kullanabilmek iin, bu anlamda silahl birtakm taktiklere son verilmesi gerekiyor. Baka trl bu diplomasi silahn kullanmak ok g olur. Aslnda FK de diplomasi silahn kullanmaya balad vakit silah elinden brakmad ama, siyasi mcadeleyi daha n plana ald. imdi burada da ayn izgi mi belirginleiyor? Bi az ben e ek e bir ik e, ay a a az di e d o um. r z m l l t nl trl m y n y r
128
Dip o a i in si ah m a e e e hi da an a a a a id ia l m sn l l c d l y y drl m y c d edi e e e e i gi i, dip o a i yal z le al si a i olu um a a da a l m y c b l m s n g y s l r y l ola ak ge i i i ir de de i e ez. Fa at bir ha e et er bu ka ar kit r l trl nl m k r k e d le e mal ol u a ve bu ka ar ok g bir ara a ge i e i i or a, y m s d r y tr bly s esas a dip o a i bu a ba ola ak ge i ir. Bu aa a a gel ik en t l m s n l r l m y d t son a, hi p e iz si a al ya ge i i an a a da ge ir. Ar k bi r h s y s n l m l mn l t raz so u a do u gi e il e ola ak a a ka u u u da sy e e i ir. n c r d b m n l rn v t l n bl Dip o a i i e by e bir aa a a bi az rol oy a a i ir. nun in l m s t l m d r n y bl O i di o um ki, by e bir aa a hem si a al er e e in i e tam ge i y r l m y s v n t n le i e ek otur ul a a enk ge i or ve hem de ulus a a a ko ul a tl r t m sn d ly l r r s l rn k ha e gel e i e da a or. Do a y a dip o a ik yn em a l m sn y ny l ys l l m t t bu aa a a i ya a i ir. m d p bl
zel sava durdurun ve nerilerinizi pe pee sralayn
imdi siz, Cuma gn yapacanz basn toplantsnda atekesi anlatacaksnz ve atekesi belli bir koul iinde daha da uzatacanz aklayacaksnz. Bunu yaparken, Trkiyedeki sivil siyaset adamlarna ve ayn zamanda orduya, askere nasl bir mesaj vermek istersiniz? Yani sivil siyaset adamlarna ve bu arada askere temel mesajnz ne olacak? As er e e u u sy e e e iz: zel sa a dur u un! Si il e e k l r n l y c v d r v l r u u sy e e e iz: Si a al ne i e i i i pe pe e s a a n! Ya i te n l y c y s rl rnz r l y n mel so un a n n e de ok a ik si a i pa e i ka u u a bir r l r z m d m r t y s k t m oy n an n e su un! As er e e de, bu a fr at sa a ak a n an bu c n k l r n s l m s d zel sa a dur u un di e e im. v d r y c Cuma gnk mesajnz bu mu oluyor? Bu ur. d zetle, en basite indirgediniz. ok k. a Sizi yorduk. Sylenecek mutlaka daha ok ey var. Bu konuma iin ok teekkr ediyorum. Gerekten ok yaln, ok rahat bir biimde koydunuz. Yani bu adan baktmda benim kafamda birok eliki aydnland.
129
Yani si e bu nok a a u u sy e e im ki, so u un ken i i kar z t d n l y y r n ds ma k. Ben, olan a g m e k ol a a a o um; fa at bu ka c c l a m y ly r k dar kar a k bir so u u da ni e da a iyi, da a k ko a or u uz m r n y h h a y my s n de e e i i iz. E a n ta i ge e i so un hay i dal a . Ger ek en m m lsn y n b at r r l g l t ken i pa a ben, so u un cid i e i e uy un ve en iyi tak ik er e d ym r n dy tn g t l l so u u koy u u a ina o um. Bu a a i tak ik s e he en k r n d m ny r r d k t z n m t gz e bak a ak ge e ir; si a et tak ik iz ol az ve ba en tak ik er l m m r k y s t s m z t l ok iyi ir. im i zel ik e siz Tr i e i de ok a ik ev e e e ili in d d l l ky l m r t r l r k sy e e e im hu us u: m e i bi az siz de ge i ir ek du u l y c s z l r r l t m r mun a z. Ya i si a et yap ak yal z h et e in ii de il ir. d sn n y s m n k m l r d Hat a ba a g e, par a en o ve h et faz a si a et ya a ak du t n r l m t k m l y s p c rum a de il ir. Bun ar ken i e i i ba a ar r. Bu ne en e, de d d l dl rn l m l d d l mok a ik ku um ar ve zel ik e bu un bir par a lan ba n, m r t r l l l n s o s z ge i ir ek e et i i rol oy a a i ir. Si a et yap ak he i i in hak l t m t kl n y bl y s m pnz kdr. En az di er e i ka ar va a ve hal se er i iz. Yi e l r d t nnz knz v sn n halk a n kan dk e e i i, ac ek e e i i is er i iz. Ba de ok l r m m sn m m sn t sn z m ra ik m yol a a ina r z. Ben di o um ki, bun a bi az da a t z l rn n sn y r l r r h yo un, bi az da a by e pa et en i bir bi im e ve ger ek i ola ak r h l k l m d r gn e e s n. H et er en da a faz a de ok a ik ka u u un d m r k m l d h l m r t m oy n so u a el at a ge e ir. n , en ok za ar g en ke im e in ba r n m s r k k r r s l r n a bun ar ge i or. De ok a i i e il i or, do a y a Tr i e in d l ly m r s l t my l ys l ky sa ge i e i or ve de ok a ik hak a kul a a or. n l my m r t l rn l n my Bu a a u u sy e e e im: rt me e e i in m z , r d n l y c K s l sn z s l Trk de ok a i i in m z r. Ve bu un da mu z am m r ssn z s l d n a z mad i ve ma e i kay a yol a ke in ir. Mev ut enf as on bu te d n v b t s d c l y mel e ir; bu eko o ik t an a, sos al anar i, si a al t an a bu d d n m k m y y s k m ne en e ir. En az bi im ka ar, ya i Krt er ka ar, so un siz e in de d l d z d n l d r l r so u u ur. As n a be im si e u u sk a sor am ge e ir: Si in r n d l d n z n m r k z ne i er na l? Ni e biz en hep ne i is i or, ate es is i or u uz rl s y d r ty k ty s n da, ken i as e i g e i iz en ate es is e i or u uz? Ni e ken i d k r l rn d k t my s n y d si a i ev e e i iz en ne i is e i or u uz? Ya i di e im biz ge i y s r l rn d r t my s n n y l r bir ulu uz ve yi e PKK ola ak da zor ge i en bir ha e e iz, do a s n r l r k t l ysyla bir ok ace i ik e i iz ve yan k a z ola i ir; o za an ge ml l rm l l l rm bl m li in ola ak, bi az da a si a al a bir alk ve si a al a ay k r r h y s l m h y s l m dn ar ola ak, siz er ni e ne i ge i ir i or u uz? Siz sy e in, biz l r l y r l t my s n l y
130
ta ip ede im. er bi im i er yan a, siz do u a ko un, s ar a sa k l E z kl l s r l r y r l vu un ve bi i e in. Da a g z ve bu ko u a im an a z da n z k h l s n n d k l rn ha faz a r. Ben de bu u, bir kar id ia ola ak he i i e sy o um. l d n d r pnz l y r O halde unu syleyeyim; yani ben samimiyim, ciddiyim diyorsunuz. ok k. y e ol a ay m, dn a n en g z ye i e or a a l m s d y n s t m t mn a by e i e bir sz e ge e ez im. Cid i ve hak ol a ay d l sn c l l m d d l m s dm, ka a hep ba a a ka r ol ay , bu mm n my ? f m k l r r t m s d k d
En iyi demokrasi sosyalist demokrasidir
Bu arada Sayn Bakan, sizin iin diyorlar ki, Kendini Allah gibi gryor, kimse onun yannda konuamyor, kimse onu eletiremiyor, kar neri getiremiyor. Buna ne diyorsunuz? Bu un en son ta siz er i iz. Ko u a g z dur u mu? n n l sn n m c n d Tam ter i e, na l d n e e in can an biz at siz ken i iz sy sn s c l r l dn z dn le i iz. er y e bir ki i i im ol ay bu mm n ol az . Ay a dn E l l s d k m d rc dil iz alk, di i zin i e vu u an alk kim i? Bu hal n di i i zin i e s h l cr r l h d k ln cr vu an kim i? im i bu zin ir e i par a a an kim ir? Sa o um r d d c l r l y d ny r bun ar ok k. Et a a y e ik o dik a r k id i l a a, Al ah k l a r fm n l t t l dal rn l l id i a a ge e en ce ap ve il i. Ben bu ko u a u u sy e e i i d al r n r k v r d n d n l y blrim: Al ah kav a da in an n en k n aya a ka ar ge l r mn s l n n d tir im. Ya i Al ah y e i i i di e ge i en ne var a on a in a a mal d n l c ln l tr s l r s n et im. Bu u yap m di e, kim e ba a sen ken i i Al ah ye i e ko t n t y s n dn l rn yu or un de e e i. Si a e i en s a an akkari'li o a n gn y s m m l y s t r d H b nn de i e sok uk di e, hi kim e b k ve y e si a i mes e i sen bu mn t y s y c y s l ka ar aya a d r n de e in. Si a et e ta a Hak a i i o a d d m s y s l n m k rl b nn da hak r. B n bun ar en b k de ok a i ir. kd t l y m r sd Peki hala marksistleninist misiniz? im i ben, ba an a da, o si in 1970ler e ok a yap z d l g t z d tn ve ken i i in ad an r gi i bir mark ist de il im, by e bir dnz l d d b s d l mark ist ol a m. Bu na l mark ist ik i, ben on an da faz a bir ey s m d s s l t d l an a a a m. Bun ar bir ey er sy or ar, ni e bu ka ar g l l y m d l l l y l y d r t ko a or ar di or um. 1970ler tab o u u ha r a m si e. Sos a p ry l y d l s n t l tr z y lizm bu ka ar g el bir ey e, bu da a iyi tar a az ve da a iyi d z s h tl m h
131
Krdistan byk bir demokrasi kaldracdr; bu anlamda, PKK eylemi, Ortadou'nun en byk demokrasi eylemidir.
132
ha a a ge i i e ez mi? Bu, be im da a o ilk yak a m gn e im e i y t rl m n h l l r d k z l tar m r. Do a y a 1970le in tar a enk bir mark ist ik g z d l ys l r zn d s l ko u um sz ko u u de il ir. Ama bi i or u uz, o or am an et i n m n s d ly s n t d klen im, 1970le in sos a ist tar a a ok din e im, ki ap oku d r y l t m l rn l d t dum; ama bir re l ko ist ol a m, ya i Sov et sis e i e da a e m n m d n y t mn y l ol a m. Da a da so ut ifa e eder ek, bir TKP tar ko ist ol m d h m d s z m n ma m gi i, ba n an be i bu a ele i i el yak a a du u u ile d b d r n trs l m r m yz y e gel im. Ya i ba k ola a m. Yi e Tr i enin iri i z d n r m d n ky l ufak bir ok grup a a ol u; rup ya at a a ba l m in de l l m s d g r m y y d i il de, on a n ko um a ba a ok ye er iz gel i i in, yn em e i l r n l r n t s d i t l r ters gel i i in, fark bir ei i e y el e ih i a duy um. Ay d i l lm n m ty cn d rca bi i or u uz, re l sos a izm dn a a n a ge i e i, ama biz s ly s n e y l y p d rl d rek i iler i o uz. Sen bu a ne der in? Na l bir sos a ist ik der in? l ly r n s s y l l s unu syleyeyim; bu ereve iinde oturmak zere, yani bugn geldiiniz noktada yaptnz aklamalar, sizin, Batdaki gibi oulcu, her trl fikire imkan veren bir oulcu demokratik yaam tarzndan yana olduunuzu bir yerde ortaya koyuyor. Yani diyorsunuz ki, cephe birliini kuralm. Cephe birlii ierisinde reformisti de olur, devrimcisi de olur, u da olur, bu da olur. Yani bir, politika yapalm. ki, yle bir politika yapalm ki, bu politikada Krt kimlii olduu gibi kendini ifade imkan bulsun, Krt kimliiyle politika yaplsn. Gerektiinde referanduma gidelim, eer yle bir istek varsa. Bunlar sylyorsunuz ve btn bunlarn hepsi, bir yerde oulcu, katlmc demokrasinin talepleri oluyor. Siz de artk oyunun byle mi oynanmasna taraftarsnz? Sos a ist yak a n bu u d a a san o um. Ba a y l l m n t l dn my r n g e, sos a ist yak a m fark k a gz n e ge i ir. Re l sos a r y l l ll l r n tr e y lizm e ge i i i en a mo o o ik ya y a as n a ok ey yi i il d l trl r n l t p l l d tr mi ir. ok renk i ik, fark k a a de ok a i hak n ta n a t ll ll l r m r s kn n m s hu u u, da a faz a sos a izm e mm n ol a r. Ve bu er e s s h l y l d k m ld ve e kol ve ka a eme i in hak n da ve il e i ge e ir. Sos a d f n kn r m s r k y liz i, eme e da a bir ya a a sa ip ik den ve yi e z r d m y l m h l e n g n e e en ok de er ve en bir yak a m ola ak de er en ir ek c y r l r l d m ve ge i ir ek ge e ir. l t m r k Yani sosyalistim diyorsunuz ve sosyalizmin demokrasi iinde
133
ok daha iyi bir biimde gelieceine inanyorsunuz. Gayet ta ii. En iyi de ok a i sos a ist de ok a i ir. Renk i ik, b m r s y l m r sd ll ok ses i ik, fark k a n ifa e edi i i ve her e in eme i e g e de ll ll l r d l k s n r er bu u u sos a izm e mm n r. Ama or a a an uy u a a l y l d k d t y k g l m ter i ol u ur. Ben bu u, sos a izm e bir sap a ola ak g o um. s m t n y l d m r r y r Fa at di e i ir i iz, si in d n z sos a izm bir tr ger k y bl sn z d n y l l ek e e i. Ger ek e ip ger ek e e e in en zi a e, be im in l m d l l m m s d y d n i bu bir nan me e e i ir. Bu inan ko u o um. i s l sd cm r y r Yani bir sosyalistim diyorsunuz ve bu inancnz koruyorsunuz. Evet. Top um var ol uk a bi im el sos a iz in de var l d l s y l m ln sr e e i e ina o um. Ya i top um al ge i e bir ve i ir ve d r c n ny r n l s l m rd bu ge i e in bi im el ifa e i de sos a izm ir di e d o um. l m n l s d s y l d y n y r Ama bu u be ir ir en, bir do a bi i i gi i bir bi im ola a a a n l t k lm b l m y c ak r. im i or a a k r ki, top um a n alt ve st ya ili i t d t y m t l l r p kle i, mad i ve ma e i bo ut a re l sos a izm e ok k bir bi r d n v y l r e y l d t im e ar l r. Top um al ger ek ik er fe a hal e ar l d pt m t l s l l n d pt m tr. Yi e mo o o ik re im ok k ku ul u ur. Ar k bu a ne ad ta n n l t j t r m t t n kar an tak! im i top um al er e e in, in an ol u u un bu u faz s d l s v n s g s n n la ya a a a a da or a a k r. Mev ut sos a izm de e im e m y c t y m t c y l n y l ri, b y e ol a a bi e nem i oran a ne in ka ul edi e e e e i t n l m s l l d y b l m y c ni gs er i ir. Ben e, ne in ge i i il e i ge ek i i i de bun an t m t c y l tr m s r tn d son a da a iyi de er en i e i i iz. Bu nok a a da zel ik e sos a ist r h l dr blr t d l l y l de ok a i ve mo al et e i ok nem i ir. m r s r k n ld Sosyalist demokrasi derken, sizde bunun bir tanm var m? Ta ii. ok ses i ik di e vur u a an hu u u sy e ik. Fark k b ll y g l n s s l d ll la sl sos a ist de ok a i or a a a r ve ko ur di e d o r a y l m r s t y k r r y n y rum. Yi e i e s f a by e bir en i e, hz a or a an kal r a ad n t n l r l d br l t d d m al n a as n a ret en i in nem i oran a du u a u a l g t d l d k l l d m r r t dn r o uz. S f a a n pek de or a an kal l a ve de i ik y r n l m n t d dr m dn bir s f a a t n bu te e da a ola ak ge i i i i g o uz. n l m r n z y l r l tn r y r Ya i Sov et de e i in e ge el e i bir dev et ka i a ist s or n y n ym d n l m l pt l nf ta a k ve im i de da a k bir yok ul a ay a kar kar a y t d h t s l m l y yz. Bu sos a ist yo u un, as n a bi az da sos a iz in ka i a ist y l r m l d r y l m pt l yo u u ol u u or a a k . Ba a g e, in an a ok hz bir bi r m d t y t n r s l r l 134
im e bir i i e ben et e e a ama, en ay in an ar im i or d brn z m y l t kr s l d da or a a or. De ek ki ger ek i de il i ve b n bun a n ger t y ky m d t l r ek i ol a gs e i or. m dn t ry Bu a a in a ok bo ut u ola ak ele al ak ge e i or. y e is e r d s n y l r m r ky l t di i iz gi i eze ek, yon a ak onu sos a ist e i e e e e i i i g m b r t r y l l tr m y c mz r o uz. Sos a izm, da a ho , fark k a a da a faz a ge i im y r y l h g r l ll l r h l l hak ve en, bun ar a bir ik e ger ek en eme in hak da g e en k r l l l t t kn z t ve bu ara a mo al et e i, ya i ma e i et e i de ke in ik e gz n d r k n n n v k n s l l ne ge i en bir d en ol a r. Ya i si a al ar ar r, ulu al tr z m ld n y s k l d s kar ar r de ip top u a kor un yk e il e i i teh i e i bu u o l d y l m k l n m sn lk l l y ruz. Di i d n e er en tu a m ah a i, fel e i e it i i e ka ar hep n c l d t l l k s f ll d si e ke in ya am hak n sa e e ve il e i de il, on a a da a da n s kn d c r m s l r h ak k ka an l a ve ifa e z r n ta n a nem e l z dr m sn d g l n n m sn l vur u a ak ge e i or. Sos a izm, bu ko u a a, mev ut tm ka i a g l m r ky y l n l r c pt lizm di e ta ir edi en de ok a i er en da a faz a yer ver e iy i. y b l m r sl d h l m l d Ben e, i e b n bun ar ge i i i e e i i in bu re l sos a ist de c t t l l trl m d i e y l ne im er nem i oran a l . y l l d z d Evet, ok teekkr ederiz!
Krtler kadar Trklerin de cesaretli yaklamlarna ihtiya var
Ramazan ztrk: Ben de bir soru sormak istiyorum. imdi u anda Trkiye ile, yani devletle aranzda bir arabuluculuk grevini Talabaninin stlendii gzkyor. Sanrm basn toplantsna HEPliler de yetiecek. Yetimeseler bile, balatlan bu bar srecinde eer devlet samimi ise, HEP milletvekillerinin arabuluculuk yapmasn siz uygun bulur musunuz? Yani bir Talabani yapmaktansa, mevcut meclisteki Krt milletvekilerinin yapmas daha uygundur diyor musunuz? Ba a g e, gn is e en yap n. Ben ya n ba n tem il i e i e n r l t y s r s s cl rn de sy e e e im; bu ate es in, ara u u u uk in ne i sy or l y c k i b l c l i y l y sa z ben en lur var, ye er ki i er iler e il in. Kim er i e i iler e n d o t l l t s l l r l tir e, bu ko u a tu ar y a on ar ara u u u ol un. l e Kr n ara u s n d t l s l b l c s l d b 135
lu u ol a art de il, rk de ara u u u ola i ir. Bir a m rk c m s T b l c bl t k T ev e er de de ok at sos a ist, hat a me e e in cid i e i e ina an r l m r y l t s l n dy tn n ok e it i ev e er de- ba yak a m a ge i i e i ir er. Bu, yal l r l z l l r l tr bl l nz be im ah i me e em de il, yal z ba Krt e in de me e e i n s s l n z l r s l s de il, halk a n me e e i ir. En az Krt er ka ar rk hal n an in l r s l sd l d T k d san ar da il i duy a r. Be im tu a a gi en bir hu us u ur: l g m ld n h fm d s d Es i en bu me e e i yal z Trk er d r, hal e er de i ir i, kd s l y n l n l d nl d im i de yal z Krt er d p hal et e i de i i or. ki i de ye d n l n l m l nly s ter iz yak a m ar r. En az Krt er ka ar Trk e in de ce a et i s l l d l d l r s r l yak a m a a ih i a var r. Bu ko u a he i iz, sa e e bir ba n l l rn ty d n d pn d c s iz e i i i ola ak ve do a y a dar mes e i yak a m iin e ka a ak l ycs r l ys l l k l d l r so u u by e iz e e de il, do u bul u u uz g e i ve tu um a r n l l m r d n r l r t l r da a a ak bir ey er ya a i ir i iz. Ba a g e, tu ar ga e e i ik de y t r l p bl sn n r t l z t cl bu ur, de ok at ol a n tu ar l de bu ur. Bu, hi de si in d m r m n t l t d z PKK ga e e i i ol a z an a a gel i or. im i by e de im z t cs m n l mn my d l y ler ge i i i i or, bil em Apo ga e e i i i de i i or; by e bir e l trly m z t cl nly l yin ol a sy e e im. Ba a g e bi az abart a r bun ar. m dn l y y n r r m ld l Or a a ba do u ar var a ve bu u kim sy er e ona biz te ek r t d z r l s n l s k ede iz. r Kuzey Iraka yerleme niyetiniz var m? Sa m ba n top an n a onu da so a ak z. Ke in bir ka nr s l ts d r c sn s rar ol a a da, ko ul a n uy un ha e ge i il e i du u un a d m s l r g l tr m s r m d n e i ir. Ben, hi p e iz her za an l e i d m. Or a o l bl h s m k y n r t d uda kal am bi e, bi az l e e ya n k ar et i i iin ir. Ya i yer m l r k y k l z t d n ler ok ur; fa at ter ih ola ak sa e e G ey Kr is an de il, Ku t k c r d c n d t zey Kr is an da zor a a d m. As n a Bo anda i fa i d t l m y n r l d t k al yet e i iz yo un a r a, ya n bir s e e ni e ora a ol a a m de l rm l s k r d y d m y y rim. Yi e ok a sy en i i gi i po i ik or am el e i i ha e ge ir e, n l d b lt t v r l l l s k a bir s e iin e biz at po i ik m a e e or a y a l e in her s r d z lt c d l t m l k n ta a a da git e i zor a a a m. Za en bi im ey em er ar k l e r fn m y l y c t z l l t k ii e gir e i da a or. n m y y ty Yani nihai hedef Trkiye zemininde legal faaliyet yrtmek. Le al ol az a, zor a a yo uy a ola ak r. Ben faz a d ar a g m s l m l l c t l d kal a a ta af ar de i im. Bu ko u a b k sa r gs er im. On rt m y r t l n d y b t d d y dol u u o um, on e in i yl a l e s r a zor a a a m. lm d r y r b c d k n l rn l y c
136
Hem si ah a, hem ba l zor a a a m, ney'i zor a a a m, Ku l l r l y c G l y c zeyi zor a a a m. Ta ii bu un bi im e i i ben ken im ka ar a l y c b n l rn d r l tr m. San o um d an bir g be i bu ko u a zor a a il in ve r my r t n n d l y b s ira em d bir da at a a bu un un. d y m d l s Ben baka bir ey daha soracam stanbulda Krt evrelerin daha nce yapt baz toplantlar vard. Orada baz grler ne kyordu. te hibir Krt rgtn, kuruluunu PKK kendi emsiyesi dnda istemiyor. Sizin biraz nceki konumalarnz aslnda bu kukulara da bir cevap oldu. Aslnda byle bir eyin olmad, herkese ak olduu grld. Siz, kim istiyorsa ne ksn, kim istiyorsa grsn, nerilerini devlet de ortaya koysun diyorsunuz. Bylelikle yani oradaki iddialar da aydnla kavumu oluyor. O ev e er ol uk a sub ek if d or ar. Ge i e e i bi im r l d j t n y l l m l r z ey em e in sa a a ina o um. Yi e si a et yap ak is i or ar l l r l dn ny r n y s m ty l sa, nun yo u un al a a bi im kat n k m e e e e e o l n m sn z kmz s n m y c i i d o um. Ken i e i i o art an k ar an kur ar a ar. n n y r dl rn l m l l d t m ll u u da vur u a a m: e PKK tas i e lur ve a ok zor an n g l y y t fy o y l m tr ve bir de i e toy ur, po i i a yap a bil ez, by e e si ah t d ltk m sn m l c l l m a e e de ge ek i or, im i po i i a a a or am a or, en iyi c d l r my d ltk cl r t ly po i i a da biz ya a z, bu in kur u uz, d em tam bi im d e ltk y p r i d y n z n mi iz ir bi i in e i bir al at a a iin e ol a a a sa k ve m d m d k d m c d m m l rn l ri o um. Bu i e i bu a a ka ar ge i en er, iyi po i i a da ya ar ar. y r l r r y d tr l ltk p l Tr i ede bir za an ar i e by e si a a ta an ar, her e i id et e ky m l t l l h p l y d l hal et ek is e en er po i i a an an a az ar ama, bi im in bu ge l m t y l ltk d l m l z i er i de il ir. Bi im in si ah, en yo un a po i i a r. Do a l d z i l l m ltk d l ysy a da en iyi po i i a ya a i e ek kv ak k a z. Ben on a d l ltk y p bl c r l t y l r ta a ak is e i o um. Ger ek en ken i e i e g en e i var a ve po l m t my r t dl rn v l r s li ik bir i ev gr ek is i or ar a so u a ka ar yar m olu uz. t l m ty l s n n d d c r Ama im i e ka ar bek e ik e i gi i, i e ezil i er, tas i e ol u ar, dy d l d l r b t dl fy d l s a bi e ge i or, gn bi e do u, so u a ar k biz de er en i i r z ly z d n l r t l drriz bi i in e ve bi az da by e opor ist e yak a m ar teh i e i m d r l t n l l lk ldir. Ben ba uya ar da yap m ve bu u di er alan ar in de z rl m t n l i sk a ya or um. G ey i g er in de yap m. Ve G ey i g py d n l l i t n l ler bu u bi az an a k a in bi im e s ili i ih i a du u or n r l d l r i z l k k ty cn y y 137
lar. Yi e HEP gi i grup ar da bi az an a k a in da a a ih i n b l r l d l r i y n m tya du u or ar. c y y l Tek ar sy e e im, im i ben, fi an ki i i ve a gru u des ek e r l y y d l y y b t l me in di e Kr is an hal a bir a yap am, o ki i ve a grup ar y y d t kn r s y l adm bi e ata az ar. Ya i bu hal n bir i i y e cuz ku ul a r. l m l n k l l u r m m t l ek de as n a bi i e i bi i tem il der ve bu bir i i sr e i ir. s l d rl r z s e l d r bl Bu a an, ger ek i po i i a yap ak is e en her es, b k a a ar d ltk m t y k y b l so u u sa a an bu bir i e dik at der ve ona la k ol a a a r; n c l n l k e y m y l bir par a n an tut a a ve a bir kat sun a a a r. Biz, her e e s d m y y k m y l k s yer var r di o uz. Yi e tec e e i e say z. Ama b k mek d y r n r b l rn gly y e sa ip e i i bir ta a a itek e e ek ve hal n mut ak ba ka n a h l rn r f l y r k l l l m s ge e en ta ep e i i g ar ede ek, Tr i ede ok a sy e en cuz r k l l rn z d r ky l n u ka a a po i i a a so u a ak po i i a ya l az. By e po i i a s b ltk cln y n r ltk p m l ltk yap a n d e i Tr i ede ge i ir. u u tek ar sy e e im ki, m n n m ky m t n r l y y mev ut h et po i i a ve hat a mev ut par i po i i a c k m ltk cl t c t ltk cl ar k bun an son a faz a so u ala az. t d r l n m Si e bir ey da a sy e e im: im i zaln ge i ir i i ba z h l y y d l t d z yak a m ar var ve ben e da a ile i. s er ya n a ola m ve is er l l c h r t n d l t kar n a ola m, o da yo un bir m a e e iin e ol u u in ben s d l c d l d d i ce ger ek e i bi az da a ya n an far e i or ve i e es i tip par i l r r h k d k dy t k tci ik e i ya l az di or. Eko o i en tut bil em si a al re i e l l p m y n md m y s jm ka ar e it i ko u a a ili in ye i g er ar or, ha i i e ba an d l n l r k n r l y n t k lk sis e i da a uy un ur ve yi e ye i par i er u te el ama ar t m h g d n n tl m l da an ak ge i e i ir er di or. Bun ar bo u a sy e en sz er de il c l bl l y l n l n l dir. Tr i ede mev ut sta o, nun ik i a ve mu a e e i ger ek ky c t k o td r h l f t ten t an r. By e e i rtler'de de, rkler'de de var. Bun ar k m t l l r K T l ar k tu u u uk et e i du u u a gel i er ir. Bi az de i e i biz t t c l k n r m n m l d r m y zor u o uz. Bi az da ga i a an a a zor u or. Biz bu u sy e in e, l y r r lb k y l y n l y c he en i e bu u u ar de i i or. Me e e bu u ak fi an de il ir m t l t l nly s l l m l d ve ben e bu yak a m ar da bi az et i-tep i bi i in e ir. Bu te el c l l r k k m d d m de bir kin i cum u i et tar a ya or. Ben bu tar a n c h ry t m s ply t m n da bi az an am ol u u a ina o um. e i i bel i fark d r l l d n ny r r k l n lr, fa at ye i en bir ya an a a ke in ih i a var r. Ba an be i k nd pl m y s ty d t r sy e i im bu rt kim i in en de ok a i kim i i e ka ar her e l d K l d m r s ln d yin yer i ye i e otur ul a an ak bir ye i en e il en e ile sa a l rn t m s c nd k l m l 138
na i ir. Me e a Fran ada 5. cum u i et sz ko u u, yi e tal ada bl s l s h ry n s n y 2. cum u i et en sz edi i or, o hal e Tr i ede de 2. cum u i e i h ry t ly d ky h ry t d n ek as n a ha n bir g de il ir; ok fan as ik bir en el d m l d i r d t t t n e de de il ir. Ter i e ger ek er bu u zor u or. Mev ut sta o c d sn l n l y c t k ger ek en ar k dev i i ta am a r, al a ge ek i i or. t t rn m l m t m y r try B n bu sy e ik e i iz, as n a ye i po i i a ar na l olu u u t l d l rm l d n ltk l s t r lur, bu te el e ye i par i er na l ku u ur, yi e ye i it i ak ar na l m d n tl s r l n n tf l s olu u u ur ve na l i ev g r so u a a da ge el ce a ie i or. t r l s l r r l rn n v b ry Ben her e e, bi az da bu ge i e e i dik a e ala ak po i ik tu um k s r l m l r k t r lt t be ir e e e i i sa k ve i o um. s er rt, is er rk ol un, var l l m l rn l ry r t K t T s olan nem i ger ek e i ve de i ik ik e i dik a e ala ak ye i olu um l l r l l r k t r n la a y el e e i i ve bu olu um ar iin e de ken i e i e ger ek i r n m l rn l d dl rn yer ver e e i i di i o um. m l rn ly r Bu sizin balattnz tek tarafl atekes sresi aayukar bir ay oldu. Bu bir ay ierisinde devletten dolayl veya dolaysz bir temas kuruldu mu? Kurulmak istendi mi? e bu ara u u u ar fi an var. Me e a Ta a a i var, i e bu ga e e t b l c l l s l l b n t z t ci er me e e i var. Bi e i o um ya i, y e ba de er en ir e er ge i l s l s l my r n l z l d m l lyor, i e Be im ka l m ba an ar g e in e sy e en sz er ir, t n t d k l r m s d l n l d sy o um de i i or. er b n bun a a ara u u u uk di e ek ek, l y r nly E t l r b l c l y c s ki Sa n Ta a a inin ko u u da bu a ben er ir, i e ba ge i e y l b n n m n z d t z l m ler sz ko u u ur ve sa o um bu n er e bu bi az da a hz ka a a n s d ny r g l d r h z n bi ir. H et e ya n ili i iin e olan ar an, yi e an a a ile ya n l k m l k k d l d n k y k ili i iin e ve a g te i in e bu u an ar an al m son bil i ve k d y r at s d l n l d d g g er by e ir. Za en Sa n Ta a a inin de bu ko u a yap g r l l d t y l b n n d t r e e in kap am bir de er en ir e i i bi e sun u u u be irt im. m l r s l l d m sn z d n l t Ya i tam ara u u u uk ol a a da, ona do u bir gi i olu or. n b l c l m s r d y Bir de zal dnda bar zme en yakn lider veya parti kim veya kimi grebiliyorsunuz? Be im es i en bir g m var ; bu ge i e er bi az or u n kd r d l m l r d iin e zel ik e sz ko u u ola i ir di or um. Ya i mev ut or u d l l n s bl y d n c d ya ba ge i e e e ye il k yak a . zaln id i dur ki, ps z l m l r m l d as o or u da ken i i i cid i e al or. Bi e em ta ii. er y ey e, o d dsn dy y l m b E l s za an da a ce ur sz e i ve ba ne i e i zal ge i i e i ir. De m h s l r z rl r l tr bl mi elin ok r ek ol u u sy e i or. Sta o an bir tr kur u r k d l ny t k d l t 139
la a ve bu ko u a, sa e e tem in i ik bi i in e de il, ok m d n d d c k ll m d k r kal g or. A sta o u ve bu an am a dev et i s d r l y r t k c l d l bir yak a m iin e ir. n de za en nun ay l az bir par a l d d n t o r m sdr. Me ut Yl azn bu ko u a da a da dev et i ol u u u ve s m n d h l d n son gn e e ka ar bu ni e i i i sr r g o uz. Re ah l r d t ln d d n r y r f Par i i de i ik bir yak a m iin e ir; y e ye i ne i er ge i ir ts l d d l n rl l t mek en zi a e, bi i en ken i yak a ge i ir e e a or. t y d ln d l mn l t m y ly Sol g e in bir e ik bir ne i ge i ir e du u u yok; her ey en l r l r l t m r m d n e ken i e i i g ol ak an ar ar r. c dl rn m t k m l d Du um i e by e. Ve ben u u da sy e im: As n a bi im r t l n l d l d z mu a ap olup ola a a a z de il, Tr i ede mu a ap bu a h t m y c m ky h t l ma a gi i bir so un var r. Tr i ede li er ik riz ha in e ir. m b r d ky d l k l d d Za en gn k tar a ar an da ok iyi bi i or u uz ki, Mil i G t l t m l d ly s n l ven ik Ku u u mu yet i i ir, an a a m yet i i ir, Ba an ar Ku l r l kld k y kld k l ru u mu, par a en o mu; bel i de il ir. Bu an am a as n a otur l l m t l d l d l d ma bir li er ik sz ko u u ur. Tr i ede cid i bir li er ik m d l n s d ky d d l kri i var. Bu biz e az ok hal e il i ir di e i i im. Ben ol u z d l d m t y blr d um in bu u sy e i o um, fa at ar k ola ak ulu al po i i i n l my r k l l r s ltka a yn ver i i iz az ok ka t an r. Ama Tr i enin te y dm n l m t ky mel so un ar a bir ne i ge i ir e mer e i tam te ek l et i r l d r l t m k z k m de il. im i mer ez Mil i G en ik Ku u udur der ek, Tr i d k l v l r l s kyede o u ha r, y e de il ir di e ek er. Mer ez h et ir y l d y c l k k m t der ek, o u Ha r, bu a da de il ir di e ek er. Pe i an a s y r s d y c l k k yadr der ek, ha r, o ken i ken i e ko u u or di e ek er. s y d dn n y y c l Par a en o her e e ha im ir der ek, nun y e ol a her l m t y k d s o l m dn kes bi i or di e ek er. Pe i bu ne an a a ge i or? Bir li er ik ly y c l k l m ly d l ku u u un ve do a y a g en du u a ak bir ne i er sis e i e r m n l ys l v y l c rl t mn sa ip bir mer e in olu a a gs e i or. Za en s n a n h k z m dn t ry t k tl r bir kay a da bu ur. Ya i y e bir mer ez d e im ki, ken i e n d n l k n l dn g e e ek te el so un ar a m ne i e i ge i i e i or. e v n r m r l d z rl r l tr my t Tr i e bu un kri i i ya or. Do a y a i e PKKyi mi, bil ky n zn y l ys l t mem Apoyu mu mu a ap ala a z de ek ye i e, Tr i ede h t c m rn ky biz ki i mu a ap al a z so u u a m ge ir ek da a an m h t m ly r n n z t m h lam lur. e ba an k sis e i, ye i en bir ana a al er e e, l o t k l t m nd y s v yi e par i er ya a tar a a bu kri i gi er e i gn em e ir n tl s s t m l r z d m y d l t 140
me i ir. So un a n n e, by e bir li er ik so u u un ld r l r z m d l d l r n n z de ol uk a et i i ola i ir. m d kl bl ok saolun, ok teekkr ediyoruz Ol uk a yo un ge en bu g e do a y a ben de te ek r d r m l ys l k edi o um! y r 15 Nisan 1993
141
Gazeteci Rafet Ballnn 15 Nisan 1993 tarihinde yapt rportaj:
EN AZ KENDMZ KADAR TRKYEY DE DNTRME DDAMIZ VAR
Yalnz bizim tarafn deil, baka glerin grlerine de deer biiyorum. Bunlar Krt gleri olabilir; Trkiyeli demokratik gler olabilir, hatta resmi evreler olabilir. Onlarn da niyetlerini ve taleplerini gz nne getirerek, bu sreci birlikte ilerletmek istiyoruz.
Ortada aclar, kanlar, byk skntlar sz konusu. Tarihi sorunlar fazla ertelenmeye tahamml gstermez.
142
Abdullah calan: An em, bu son at an ad da de in e ir n l m r l t sin de i. yi sy e i. Ben, an e in iyi o u ol ak in as n a m l m n m l m i l d en z n a a a har a an ar an bi i i im. Bu ko u u faz a so u g b l r c y l d rsy n y l r yor u uz. Say an ile i ge i or bu. An e ger e i e be im ba s n gd r ly n n n llm, z r k m a e e in e i ye im ir. An e in b n ya a , g l c d l s d k r d n m t m be i z r e do u ko a a mt i zor a r. Yi e bir ka n n g l r m y h l m t n d ol a iti a iy e, ka n a n z r e nem ver e e zor a m s b r l d l r g l n m m l m tr. Ve bu da an e ger e i e en iyi ba k r. n n ll t Rafet Ball: Peki konumuz lm. ok sevdiiniz, ok deer verdiiniz arkadalarnzn ldn duyunca ne hissediyorsunuz? Bu ko u ar a, ok de er za an z e it d in, ar k bel n l d m s h t i t li bir me a et g ge i i ir. Fa at ben bun a n hep i i, ken i t n c l m t k l r sn d a a tar a, a a tem o a d r m. y e bir tem o l m zm l m p m n t m l p ya at m ki, ar k ne ka ar e it de ol a hep i in an a bu un iin r t t d h s sn l r n de ir ve ya a or. Bu b k ac a , bu m a e e in ba a a d tly y l r c d l n rsn d r m. Ba a tr e it er kal a az. Di e i ir i iz ki, n t d k l h l drl m y bl sn sen ken i i bu du u a sok ak a as n a e it e in b k ac n dn r m m l l d h l r y s dan ken i i bi az uzak a r n. Tr i enin 1971 di e i i e it e dn r l t d ky r n h l 143
ri in ac a , ta i bi im en son e it e i i in ve an e in bi e ac n l rn b z h l rmz n m l s a ka ar hep i i ben, hak , ye in e ve ba a bir m a e e i n d sn l r d rl c d l y sa a ak a gi e i o um. Ba a tr bu ka ar ac kal r ak l m l d ry r k l d y d m mm n de il. k
yi bir Krt politik eliti ortaya karacaz
Peki tamam. imdi yeni bir dneme giriyorsunuz, girdiniz. Bence dnemetesiniz. Ama sizden, Sava politikann younlam ifadesidir gibi genel bir yaklam istemiyorum ltfen. Siyasetin, yani kelimenin gerek anlamyla siyasi aralarn n planda olduu bir sreci nnze koydunuz. Siz silahl bir rgtsnz, siyaseti becerebilecek misiniz? Mesele Abdullah calann buna yatkn olup olmamas meselesi deildir. Btn asndan baktmzda rgtn yeni dnemde intibak yetenei var m? Siyasileebilecek mi, politikleebilecek mi? Biz ba an aya a ka ar as n a si a al bir ha e e iz. As e i y t d l d y s r k t k r n z sa l gi i faz a ge i e i ir. As e i zel ik er g m n d b l l m m t k r l l l dr; fa at as e i e e is e i i iz gi i ge i e i ir, olum u zel k k rl m t dm b l m m t l lik er ta a a ha a a ge e i ir. Si a et yap a z, as er ik l mt mn y t m m t y s m m k l yap a z an da a zor de il ir. r t ya si a al a a a da a m m d h d g ps y s l m y h yat n r. u u sy e e i i im: PKKde biz, ide o ik fa i et yap k d n l y blr ol j al y ma , si a i fa i et yap a ok ge i ir i iz. Ve hat a sos al ya y y s al y m y l t m t y a ge i ir e i en iyi te el en ir i iz. As er ik bi az zor bir i. m l t m y m l d m k l r Ama onu da ba a a a z. Bu a an ye i d em e si a e i ge i i r c d n n d y s t l tre e e gi i bir du um yok. m m b r Kadronuz var m? Yeterli mi? Sa o um bu do ul u a po an i el e i ol uk a g ol u u ny r r t d t sy l r d l d iin de e im ka a a ak ar. yi po i i a ola i e ek bu sa e e n y z n c l ltk c bl c d c PKK iin e de il ok kap am bir rt eli i var. Bun a n hep i e d s l K t l r sn bi az po i i a yap r a an var. i iz e ol un, d z a ol un, r ltk t m s m d s m d s iyi bir rt po i ik eli i or a a a a a z. Bu da g el bir a a K lt t t y k r c z l m dr. Ve bu Tr i eyi de et i er. Ya i Tr i enin de po i ik are a ky kl n ky lt n s t an r, as n a ya an po i i a a yok ur. Po i i a ka k m t l d m ltk cl r t ltk psn Tr i e in de ara a a a z. Ve Tr i ede de dev im i ve de ok ky i l y c ky r c m 144
ra ik po i i a t ge i e i ir. By e bir ye i e e ko u un a dar t ltk c r l bl l nl m n s d yak a o uz. Tr i ede kar a iyi po i i a ar k a is l my r ky mz ltk cl m sn te iz. K a a, bu ko u a a ha r k z. r s c n l r z l ly imdi, atekesten hemen sonra Kemal Burkayla ortak deklarasyonunuz geldi. Ardndan, benim eitli Krt gruplarnn temsilcilerinden ve sizin komutanlarnzdan Cemil Baykla yaptm konumalarda rendiim kadaryla, Trkiye kkenli Krt rgtlerinin bir ortak cephesi gndemdeymi. Bu alma ne aamada? u ana kadar hangi Krt gruplar ve ahsiyetleri bu olaya evet dedi? He en hep i ge e ek ve bir cep e el bir i e do u adm ar at m s l c h s l r l la ak. Sa m mev ut g e i ora n a bu ger ek e ir. c nr c l r n d l Bu konuda n grmeler yapld m? Ya l , ya or. p d ply Siz, Kemal Burkayn dnda kimlerle grtnz? He en he en hep i g e ha in e. m m s r m l d - Siz kimlerle grtnz? O Hev r n ad al n a bir e en grup ar var, on a n hep iy e g t t d l l l r s l g m. r t brahim Glyle, Hatice Yaarla? b a im G , Hem e Re o ve Ru en As anla. Bu gn er e r h l r l l d ye i e i de ge i or. G e er ge i i or, en el yok, bu un yo u ar nl r ly r m l ly g n l d a ka ar al . n d d u anda prensiplerde anlam olduunuzu varsayabilir miyiz? Ta ii ta ii. Pren ip tar a a yok. Ben hep i i ser est b ak b b s t m l r sn b r m m; ne ya ar ar a, al i i o um ve im a o um. Bu ko u a z l s tn zy r z ly r n d hi s n m yok. k t Bu ak ek nereden geliyor? Fi i du um k ek an a a ge i or ve hep i e ay ey e i il r a l mn ly sn n l r sy et e du u u u do u u or. Ba a da d en im a r ya i. l m r m n r y n z d n Yani bu konuda fazla ayrntc olmuyoruz diyorsunuz. Hi ge ek yok. r Bu cephe ne zaman kurulur? Onu da on a a b ak z. l r r m Sizin tahmininiz? n z e i bir a ay iin e lan edi ir. m d k k d i l
145
- Birka ay iinde... Er en mi, ge mi? k Daha erken kurulaca eklinde bir eyler sylenmiti. n z e i ay di e im. Bun an da a er en de d r m? m d k y l d h k n l smi ne olacak? Bu m im de il, her an i bir sim ve i e i ir. rt Ulu al Cep h h g i rl bl K s he i ola i ir. s bl Krt Ulusal Cephesi mi, Krdistan Ulusal Cephesi mi? Kr is an Ulu al Cep e i. Biz bu a RNK de i ik. Ar k be d t s h s n E m t t en ez er e, ba a ad ko ar ar. m l s k y l Ona da aksnz. A m. Ya i bu ko u a... n n d - Rezerveniz var m; unlar gelir, unlar gelemez diye? Yok. Hep i ge e i ir. s l bl Vejin de gelebilir mi? Ge e i ir, Ve in de gel in. Bu ko u a hi s n m yok. l bl j s n d k t Yani hibir kaydnz , artnz yok? Bir tek ar m var; boz un u uk yap a a ak, ipi d a an e t g c l m y c rd ki ip gev e il e e ek. Ya i bi i e i dr er, boz der; bu ol a n l t m y c n rl r t m s ye er. Ken i e i d n n ve ka ar ver in er. Be im ar m bu ur. t dl r s r s l n t d Nerede toplanacanz belli mi? Her yer e top a a i ir. Av u ada, Or a o uda, Kr is d l nl bl r p t d d tanda, Tr i ede top an ar ge i ir. Her al e G eyde lan et e ky l tl l h d n i m ola ger ek e e i ir. y l bl Erbilde mi? Mm n r. Er il ve a bir da a. k d b y d Artk siz bir politikac oldunuz, bir salonda yapmanz lazm. Ya ya a kamp ar a da lur, ora a kamp ar g r. r ry l d o d l l d Bu kadar yl sonra ilk defa dier Krt rgtlerinin lider konumundaki insanlaryla yz yze ya da telefonla konutunuz. Peki ne hissetiniz? ok nor al. Ya i aman z ele ir ik e i iz, hat a... m n s t d l rm t Ajanlkla suladklarnz. Bir d em er fr at bul a bir ir e i i vu a i e ek er, ta i in bu n l s s b l rn r bl c l rh d e in e bir ir e i i son de e e ol un bir bi im e kar a ar. Ar n m d b l rn r c g d l dl 146
tk bu da bir rt ili i ve e i i d e i ir. Ben, bu aa a a on a a K k l k z yd m d l r yar m ol a d o um. l i du u or ve iti ar edi or ar a, d c m y n y r g y y b y l s ba a d en, ona a l e e i e bi az da a yak a r ak r. Git in er n l r k l rn r h l t m t s l ken i ger ek e i i ta n ar ve bi az hiz et et in er. Ye er ki ben en d l rn ns l r m s l t d de hiz et is e in er! Ben ba a her an i bir ey is e i o um. m t s l k h g t my r Lider ben olacam diye bir artnz var m? Bu a hi ih i a duy u o um. n ty m y r Peki cephenin bir szcs, genel sekreteri, bakan seilecek; bu konuda bir tartma oldu mu? Bu ko u a da son de e e a m. n d r c Gndeme geldi mi bu? Gel e i. Bu ko u ar a faz a so un or a a k a a ak. De i m d n l d l r t y m y c dim gi i, biz e n er ik so u u nem i oran a hal e il i ir. b d d l r n l d l d m t Rahatm diyorsunuz. Tek ar sy e e im, ken i i d n o um. Ben, dev et de r l y y dm m y r l ku ul a, y e bil i i iz gi i ken i i cum ur a a lan et e i de r s l dn b dm h b k n i m y faz a hay an k uyan a ak bir ey ola ak gr o um. a a l r l dr c r m y r l m tar m ba n an iti a en n er ik el ir. l o ul an be i bu by e ir. z d b r d l s d k k d r l d Humeyni de ran devletinde cumhurbakan ya da babakan deildi, ama btn her ey onun elindeydi. y e de de il. Ben bir d en e i i im, Hu ey i gi i de i im. l z l ycy m n b l sa da bir dev et ba a de il i. Ya i ba ben et e er var. M e l k n d n z z m l t va i bir hiz et sr e e im. Ben hiz et e in ni e ik e i i bi i im, z m d r c m l r t l l rn lr g n de far n a m, fa at a am ger ek en bir emek i gi c m k d y k l m t bi ir. Sa a so u a ba r a bu un by e ol u u g r. d m l m kl s n l d r l Bu kuracanz Trkiye kkenli Krt rgtlerinin cephesi iin bir model zerinde tarttnz m? Yok. Ne olacak? Yani herkes kendi rgtsel bamszln koruyabilecek mi? Ko u a i ir. r y bl 0 Koruyabilecek! Ama bu cephenin bir program olacak. Bu program dahilinde mi, zemininde mi alacaksnz? Ga et ta ii. y b Kaba da olsa bu cephenin programna ilikin baz gndem
147
maddeleri mutlaka grmelerde tespit edilmitir. He en her e in prog a n a i hu us a n yz e sek e i bir m k s r m d k s l r d s n bir e i in ay r. l rn nd Kemal Burkayla yaptnz deklarasyon dahil edilir, deil mi? Ta ii da il edi ir. O ko u ar a s n a ol a z. He en he b h l n l d k td m y m men as a i m e e e er bir ir. g r t r k l d Yani u anda hibir sorun kmad? k a . m d Peki FK modeli mi, yoksa Irak Krdistani Cephe modeli mi? Bi az iki in en de fark ola i ir. r s d l bl Nasl mesela? n r t e in ni e i i fark . Mev ut r t er, FKde i er k g l r t l l c g l kl d e in e ol a k a gi i, G ey Kr is anda i r t er gi i de z y d m d l r b n d t k g l b de il er. Bi i in en ge i, bi i in en ile i er. l rs d r rs d rl Hangisinden ileriler? Kr is a i Cep e r t e in en ile i er, ama FKnn g e d t n h g l r d rl l rin en po i ik ola ak ge i er. Bu er e e e z n bir ik ge i e i ir. d lt r rl v d g l l bl Peki tek parti gndeme gelebilir mi? Bunu ister misiniz? Ta ii, le al bir cep e par i i gi i ha e et eder er gi i e ge i b g h ts b r k l bm lyor. Cephe partisi! Bu Tr i ede le al ola ak ge i e i ir. Ya i rt si a al uya ky g r l bl n K y s n mev ut ya al s r ar a ken i i i ifa e et e e a a i ir. c s n l d dsn d m y l bl Legal parti kurma gndeme geldi mi? Gn e e de ge ir. nun ko ul a hz a ol un a or. Sa o d m l O l r l g l y ny rum n z e i ay ar a le al bir par i, da a ok ses i, ge i ka m d k l d g t h l n tlm ve der i-top u bir bi im e gn em e e ek ir. l l l d d l c t O zaman bu HEP ne olacak? HEP de bu un iin e d or. Za en ka a l a ih i a i var. n d n l y t p t m tm l Bu tr gelimelerden sonra pek beklenmiyor galiba. Bek en e e de ken i i i ka a r. Ve ge i e e ek ye i en bir l m s dsn p t n l y r nd par i e e e d r. tl m y n imdi benim dier Krt rgtlerinin szcleriyle yaptm tabii telefonla grmelerde, Trkiye Krt cephesinin faaliyet programnda ncelii sanki Batdaki diplomatik temaslar alacak
148
gibi bir sonu kt. Na l? s Yani ite biz bir ortak cephe kuracaz ve arlkl olarak hzla Bat karargahlarnda, Bat hkmetleri nezdinde davamz anlatmak iin almaya gireceiz gibi eyler sylediler. Siz buna nasl yaklayorsunuz? Biz bi az i bo u u, on ar da d bo u u ge i i ir. r y t l y t l tr yle bir grev tahsisi mi yaptnz? As n a bu da pek an am de il ir. n , bi im se i i i l d l l d k z smz d da id et e du ar. Fa at bun ar pey par a an ve et i iz d l y k l e l m ks le i er, do a y a bun a top a ak iyi bir ey ir. rt g m l l ys l l r l m d K cn e i a da k k za ar ve i or. im i bu or a i e ola ak. d k r n l r ry d g nz c Evet, on ar ok d a a kal ar ve ta ii ki d a a bi az da a l rd m l b rd r h faz a i ya a i ir er. Ama d a a da biz on ar an da a faz a z, l p bl l rd l d h l y da a g z. Ya i bi im so u u uz bu de il ir. Bi im so u h l y n z r n m d z r nu uz, in an a an am z a a ar a yp at a ak r. Za en m s l r l s t m l l r m m t t Krt e in s r bir g var; bun a as a i m e ek er e bir l r n l c l r g r t r l d le ir ek ir. O a an, ka i er so un a ar k ne i i yi ir i ve t m t d ry r l r t mn t m il e so un a da as n a m en i ir. Bir de Tr i enin or k r l r l d z l m t ky ta es i id et e de il ir. Bu ne en er e mev ut ge i e er bi m k d t d d l l c l m l raz iler e e i ir. l y bl D lkelerde bro aacak msnz? B o ar za en var. r l t Hayr, d lkelerde Trkiye Krdistani Cephesi adna, o kim lik le, o ta be lay la b ro a la cak m? Var m by le bir ey gndemde? Ta i a a i ir. Or ak b o ar ra at k a ge i e i ir. b l bl t r l h l l l bl Var diyorsunuz byle bir ey. Do al r ya i. Hem i e, hem d a or ak tem il grup a ar. d n t t t s l r k Peki, daha nce Trkiye kkenli dier btn Krt gruplaryla grmtm, onlarn dedii yle bir ey vard ve giderek dozajn yumuatyorlard: Biz PKKyle ortak hareket edebiliriz. Bu gayet normaldir. Bize gre baz hatalar olmasna ramen, o da bir Krt gcdr. nemli bir Krt gcdr. Ama gemite dier yurtsever Krt gruplarna kar onlarn terminolojisiyle sylyo149
rum iddet uygulad. Bunlar ok sekter, dogmatik tutumlar ald. Bir zeletiri yapmas lazm. Bu gndeme geldi mi? San o um, bu u ar k ile i s e ez er. ze e i i ba a an my r n t r r m l l tr rl pra ik ir. Biz ze e i i i i yap a ay k, bu n e e ge e ez ik. O t t l trmz m s d g l r l m d ze e i i ya l r. Bu un da te i a si e ve e im ben. Hat a l tr p m t n mn tn z r y t Trk so u da bu u ok sy er. Ama mt i ze e i i ya an ilk ha e l n l h l tr p r ket bi iz. ze e i i, ken i i t a k k ar an, dar o az ar an kur a z l tr dn k n l l d b l d t rp si a al a r ak r. Bu u ilk de a biz yap k. y s l t m t n f t Peki sizin bir Ulusal Meclis almanz vard. Avrupada seimler yapld. Sizin arkadalarnzdan rendiim kadaryla, Trkiyede de buna benzer eyler olmu, Ulusal Meclis iin baz temsilciler seilmi. Bunlar ne olacak? Bu alma sizin giriiminizdi. Onlar u anda bu olaya nasl bakyor? Bu da ge i i i ir ve gi e ek on ar da ka r. Bir ik ve cep e ge l trl d r l tl l h li i in e, di er e i in ka y a sa m bir cep e mec i i ola ak t d l rn tlm l nr h ls r bu da ge i ir. Ve hat a di er par a a n tem il i e i in de ka y a l t l r s cl rn tlm l bir Ulu al Kong e er e e i e ta a i ir. s r v sn rl bl Ama ben Kemal Burkayla konutuumda unu syledi: Biz ncelikle Trkiye Krdistan iin alyoruz. Elbette yle bir ey olursa dier paralardan temsilci gelsin, ama u anda dnmyoruz. O, herkes kendi mcadelesini kendisi yrtsn dedi. y e or ak bir or a i as on ken i i his et i e ek ir. Bu so u u l t g nz y dn s tr c t r n uzun s e g ar et ek mm n de il ir. Krt e in or ak bir or a r z d m k d l r t g ni as o u a ih i a var r. Ar k bu un bi i i ve za a ay bir z y n n ty d t n m m n r hu us ur. Bu ko u a biz ge i e e i zor a a a z. s t n d l m l r l y c Siz bu Ulusal Meclis'e milletvekili olarak katlacak msnz? Siz, ahs olarak? Hiz et ir, ya i fr a m olur a ko u u um. Bu u her yer e ya m t n s t s n r n d p o um za en. y r t Merkez neresi olacak, Ulusal Meclis'in toplanma yeri? Kr is ann en z r e i bir ala ola i ir. d t g l m n bl Mesela? Ben e ar k Kr is an z r e i or; G ey de ola i ir, Ku ey c t d t g l y n bl z de ola i ir. bl Ama arlk galiba Gneyde.
150
S r bir za an ke i i iin e ora a ola i ir. Fa at hz a Ku eye n l m st d d bl k l z de ka a i ir. Bu ko u a ar k da ar bel i bir z r e im an ve i or. y bl n d t l l g l k ry Peki bu cephede ve Ulusal Mecliste Krt gruplarnn hangi oranlarda temsil edilecei konusu gndeme geldi mi? Gn e e gel e i. Pek o ka ar da nem i de il. d m m d d l Problem kar m sizce? Ha r. rt so u un a, Tr i ede ol u u gi i oy he ap a y K r n d ky d b s l r faz a et i i ol a a ak r. e in cid i e i ve ko ul a bu tip he ap l kl m y c t l r dy t l r s la a faz a ge er i ik an ver ir i or. r l ll s d my Ke mal Bur kayla dek la ras yo nu nuz ar dn dan di er Krt gruplaryla kurmay dndnz Krdistani Cephe olayn ilk duyduumda ben unu dndm: Entelijansiyas ile Krt silahl hareketi birleiyor. Tarihsel bir dnemetir. nmzdeki dnemde zellikle Krt aydnlar meselesine geldiimizde ben, bu konuda sizin byk eksikliinizin olduunu gryorum. imdi nasl bir alm bekliyorsunuz? Yani bu bileim, iki farkl yetenein ve iki farkl birikimin bir araya gelmesi, ncelikle sizin hangi zaaflarnz giderecek ve hangi avantajlarnz gelitirecek? Krt k in, de ok at k in a a ser i e en, fa at bu u po i l i m r l i b gl y k n ltik ola ak ge i i e e en bu in an a n, mr e i in son d em e r l tr m y s l r l rn n l rin e bu bi i im e i bo a git e in di e uy un ka al ar al r. d rk l r m s y g n l m t Ben bu u d e ek, gel in er, gir in er ve ya ar ol un ar an a n n r s l s l r l s l l y y a yak a m. Yok a PKKnin ok te el ih i a gi er in er l l t s m ty cn d s l di e de il. Biz zor a ak da a k du um a a d e i ir er, o ye e e y l s h t r l r bl l t n i iz var; ama bu iyi bir yol de il. B n ye er iz ik e i e ra en m t t s l l rn m bu in an a ek ek ge e i or. Her tr has a k a a ve za f a a s l r m r ky l t l l rn al rn da sa r gs e e e iz. Olum u yn e i var a on a da z r e ve di b t r c l l r s l r g c le ik e i gi i po i ik ya a a kat a a a s n de er bi e e iz. Ya d l r b lt m m l rn t c ni bi im en e ek l bo u u u u gi er e de e i ben bi az yan z t l t e l m z d m m y r l bu u o um. l y r Bunun eksiklii yok mu size gre? Var a da, by e gi e i e e i i pek san o um. En e ek l s l d rl c n my r t l t e ye er i i i sa a a bir te ik i ir, te ik ge i e ir ve bi az da ki t ll l m or t or l m d r i ik me e e i ir di e i i im. Biz e en e ek l e in, te is en e in, l s l sd y blr d t l t el r or y l r hat a sos al-si a al y ge i in olan a n k a , y e d ar an t y y s n l k l r m s l d
151
it al et ek e de il de, ken i zn e b k bir a ay a mm n h m l d d y b l k olur. Bana bir tane rnek gsterebilir misiniz, dnya tarihinde ve baka lkelerden? Bir partinin organik emsiyesi altnda muazzam bir aydn birikimi oluur mu hi? Ama ob ek if ola ak PKKnin or a a ar bir ok zel ik j t r t y k d l hz a... l Dolayl olarak buna yol ayor olabilir. O ayr bir dava. Za en bu a yol a or. t n y Peki aydnlar niye kazanmadnz? Aydnlarn byk bir kesimi size sempatilerini zaman zaman bir biimde dile getirmelerine ramen sizin emrinize girmediler. Krt aydnlarndan bahsediyorum. Bunun sebebi ne? Sizin burada hi hatanz yok mu? Ye e ek iz ir er. t n s d l Btn kabahat onlarn m yani? Yurt e er ik duy u a faz a ge i in de il, ar l ar. Bi i s v l g l r l l k pt m l z de ben e bi az ge i bu u or ar. i iz e bi e y e e i var. im i ba c r r l y l m d l l l r d z tip er var ki, ha i bir sz var r, Ser il, ikar ra e ser il. l n d s n b c Nedir bu? Sil, al a et e ir. Ya i Al a et ek en, ki i in ze i e tn m d n tn m t lm rn otur a a g yet ez. im i ba ay n ar bi az by e. i iz e m y c m d z d l r l m d ki er en de bah e i o um. Bun ar ken i e i i ay n sa or ar, fa l d s dy r l dl rn d ny l kat ba ar a g e i za f r. On a ken i hal e i e b a r an bi er m l r y t l r d l rn r k s t ler, ok k a bir za an iin e bi er er. Biz e ay n a a n, s m d t l d d l m n PKKnin y a ya n ba an a n ol u u u sy e e i im. k l k l tl rn d n l m ly Da a n e i ay n a a n ol uk a c z ol u u u, si a al ve ulu h c k d l m n d l d n y s sal ge i e e e g ye i e e i i i be irt e i im. PKKnin ken i i l m l r tr m dn l m ly ds b k bir r e ans ha e e i ir. Bi i or u uz, bir ok sa a a ye i en y n s r k td ly s n h d nd do u u an am bir bi im e ge i ir i. l l d l t d Sayn calan, Sfrdan balayp onbin kiilik gce ulatnz sylyorsunuz, ama aydn gcnz ok zayf. Burada dnp kendinize bakmanz gerekmiyor mu? Ay n de ik e i iz ne e e? d d l rn r d Eer okumu insanlardan bahsedeceksek, ok geri planda olan ok sayda niversite bitirmi, niversite okuyan...
152
Var, saf a z a oku u in an a n sa ok faz a. na r m l rm d m s l r ys l n s z, saf a n ya a ya li e i ve ni er i e i ir. n l rmz rsn kn s l v st ld Birou yoksul kyl Ha r, ade a ay n is i a a u a gi i iz. en ay n ar y t d tl sn r m by G d l ezi i bir bi im e ya z a. Siz, bu ko u a ek ik bir de er en ir c d nm d n d s l d me iin e i iz. Ba ke ar a k e e kal olan a a ay n di or u d sn z n d d m l r d y s nuz. O tip ay n a n rk ta e i i, bi im s a an bir mi i an ce in d l r k n sn z r d lt b den a a i ir. k r bl Tarih aratrmacs, airi, yazar, sinemacs, ressam; bunlardan bahsedelim. Bunlar hi yok! Bu bah et ik e i iz Krt er e faz a yok ur ve olan ar da y e s t l rn l d l t l l yetenekli de il er. On a a bir alt a ge e ir. im i ik o alt a biz l l r y p r k dl y py sa o uz. Ede i at di or u uz, ar ist di or u uz ama, on ar ok ly r by y s n t y s n l ye e ek is er. Bir rt fil in e rol al ak, bir rt ede i a n a tip t n t K m d m K by t d be ir e ek ok m im bir olay r ve de in m e e e e ih i a l l m h d r z l m l r ty gs e ir. Ben, nun te el kay ak a or a a ar ak a u a o t r o m n l rn t y k m l r y rum. Ya n a siz bu u g e ek i iz. Ma e ef bir ta ih iz ik de bu a k d n r c sn al s l s l r da r; biz ge i e in ipu a or a a a o uz, ba a da bun a d l m n l rn t y k ry r zl r l r ken i ma i e i sa or. Po i i a na l ya r? Bu un gi i, yi e sos d rf t ny ltk s pl n b n ya izm ne ir? De ok a i ne ir? Ay n an a ne ir? Ger ek ya am l d m r s d d l m d ne ir? Me e a si e ha im lan sos al ya am l e i na l ge i i i d s l z k o y l r s l trlir? Bun ar ze in e ne ka ar yo un a ile i e an a a ak z. l r d d l tm rd l y c sn Ben, aydn sorunu konusunda genel u yaklamn dnda sizde... Se in ya a di e im biz bu a, en e ek l ya am di e im de k m y l n t l t e y l il mi? Ben e nun ne ka ar yo un ol u u u aca a kes i e i i or d o d d n b tr bly mu u uz? Mt i bir se in i ol u u u sy e em-ta ii ko ul u s n h k c d m l s b l ola ak- aca a bir ey er an a a i e ek mi i iz? Siz, be im na l ya r b l l y bl c sn n s a sa or u uz? dm ny s n Fazla bilmiyorum. Bil e en ko u a ak la m. Ay n a z, in e e e i de in m d n m m z d s n c l m y r le ir e i i iz. Ben si i ayp a ak in sy e i o um, bu u bi t m lsn z l m i l my r n zim ii iz e i er bi e an a or. Ba en ka n ko u u di or u uz; m d kl l l my z d n s y s n im i ka n ko u un a ol uk a z r dav a l a ge ek i i ka d d n s d d g r n m s r t n n a m. Ve z r bir in a n da hak r bir ka z r ya s d y g s n kd dn g 153
Benim dier bir zelliim de, meseleler karsnda geleneksel olmamaktr.
154
kal ak, z r te el e ili i en ir ek, hat a ol uk a z r ya a m g m d kl d m t d g mak, de il mi? im i bu un, biz Krt er e ne ka ar zor bir lay d n l d d o ol u u u bi i or u uz. Unut a n ki, gz g e ba ar ar ve i e d n ly s n m y z k l t ta am, yan git i. fak bir el do u u a n a bi e na us me e e m d t U k n l r d l m s l le i a r, adam ar vu u ur. Be im gi i z r n pe i e bu r k rl l r l n b g l n ka ar d en bir in an, bu or am a in ba an na l ya a ak d s t d i l gcn s p c ve so u u na l ge i e ek? ok z r k yan m ve ili i e i i n n s tr c g l lsy kl rm z r ge i i i o um. g l try r yle olmadnz belli de sonulardan. Krt ola n a sy e i im gi i fak bir el e do u u ve a ba , y d l d b u l k n y k ya cuz bir ak a so u a r ve ka a sev a a tu ul um de i ir, ya da u l n l n r d y t d nl bi e na us uz uk ya l ve na u u u u te iz e iz bi i in e so z m s l p d m s m z m l r m d nu a r, de il mi? Ben bun a n hep i i na l m o um, far l n l r sn s z l y r kn a m z? Ba a di or ki, PKK faz a sos al e e i ir, d sn zl r y l y l m m t sos al e ek bi az bu ili i i ge i ir ek ir, de il mi? Bu un in ne y l m r ky l t m t n i ka ar yo un bir a a har a bi i or mu u uz? i iz en hi i d b c dm ly s n m d bri i in, hi ir Kr n ak n an-ha a in en ge ir e i i a a ar a sn b d l d y l d m d b l l ben z r e ir e ii i y o um. ok ta z Mus a a Ke g l t m n r t y r ndn t f malin bi e bu ko u a i ili i e i in bi e be im am an ne ka ar l n d k kl rn l n d d ge i e kal be irt e i im; z r e ir e ba n an sy o rd dn l m ly g l t m km d l y rum. Nerede aratrmalarnz, nerede bunun teorik sonular? Bunlar kamuoyu biliyor mu? le i e or a a ar. Si e u u sy e e i i im ki, ya at m po rd t y k z n l y blr r t tan i el, ke in ba so u a gn e a a ak r. sy s z n l r y z n k r c t Hzl bir soru: Durum onu gsteriyor ki, btn Krt rgtleri, siyasal yolda ilerlemek gerektii noktasnda bir fikir birlii iinde. PKK nasl geliti? Silahla geliti. Biz de bu frsattan, bu boluktan istifade edip silahla g toplayalm diyecek birileri kar m? Mm n de il. Hiz ul ah onu de e ek is e i, PKK tar y a k b l n m t d z l PKKnin bo u u u dol u a m de i. Bu u da ak a lan et i er. l n d r l d n i tl Fa at her ba a i i in har de il ir mer i pat at ak. Onu git in er k b yd c d m l m s l Trk or u u a, rk po i i e sor un ar. K m e ek in sy e i d s n T lsn s l s m i l myo um ama, i e en de e sol u r t e i gr k, ka ay da an r t m c g l r d y d155
lar? Yi e en de e rt is an a gr k. Bu G eyde i e i n m K y cl rn d n kl r g o uz, ka gn da a or ar? PKKnin ey e i y e ko ay a a r y r y ny l l m l l l maz. A a a san o um ve bu ko u a abart a fi an da de i l c n my r n d m l l lim. PKKyi a ak de ek 40 ton pi av ye ek de ek ir. m m l m m t
Benim tarzm olmasayd byle bir Krt hareketi oluturmak mmkn deildi
imdi sizin ok nem verdiiniz bir soruya geeceim. Siz de bu rgtlerin en byklerinden birisi deildiniz. Hele 1977-78leri hatrlyorum; ufack bir gruptunuz, bir genlik evresiydiniz. Ben gerekten anlamak istiyorum; bir nyargyla deil, kavramak ve baz ipular yakalamak istiyorum. Siz kendi kendinize aradan nasl frladnz? Neyi yakaladnz da bu mmkn oldu? Dierleri neyi gremedi ve siz neyi grdnz de ileriye frlayabildiniz? Be im sez i e im g . n gl r l Tek sezgiyle aklanamaz gibime geliyor. Po i i a ma a on ko u u esp i iy e ya o um. Siz be im ba ltk y r t s rs l py r n z zel ik e i i ara a il i iz mi? Sti i i, tar hi d e i i l l rm tr b dn lm zm n blyor mu u uz? s n imdi bakn, benim 1980 ncesine ilikin sizde tespit ettiim tek farkllk, daha dorusu esas ve nemli farkllklardan biri u: Dier btn Krt ve Trk sol gruplar uluslararas sosyalist ve komnist hareketteki ayrlklarla urarken, enerjisini bir anlamda buna tketirken, siz buna hi girmediniz. Bu, bir farkllk. kinci olarak, sizin bamsz devlet diye formle etmek istediiniz eyleri dierleri sylemeye ekinir ve sylemek istemezken belli taktik nedenlerle, siz bunu ilk defa aka ilan ettiniz. Bu da bir farkllk olabilir. Ama dorular sylemek yetmez gibi geliyor bana. Do u. r Ama bunu nasl hayata geirebildiniz? Bu potansiyeli, bu gc nereden buldunuz? te Apo zeki insandr, Apo her eyi gryordur; yok, bununla olmaz gibi geliyor bana. Kiiler bir sreci belirleyemez, etki yapar.
156
Ya i Al ah m yar a ko u di or u uz? n l dm t y s n Benim iin, sizin kardnz sonu nemlidir. Tabi ben kendi deerlendirmemi yazacam, o ayr bir dava. As n a ben sa l n an da a faz a... l d n d d h l Nedir bu farkllk? Bir ok y y e dev im i er e g lan yan ar ben e faz a n l r cl d l o l d l yok ur. e bu si a a el at a, mi i an k yap a, g l ko ar a, t t l h m lt l m r t p m fer i ar yap a ben e hi yok ur. Ve bir de, ko ay he e an a a d k l m d t l y c l r ka l a an bi i i im. z e iy e iz, slo an ar be i faz a ek e i p m y rsy l d s n g l n l m m tir. Ama s e e in de in i iy e u a m sy e e i ir. Bir de in r l r r l l r t l n bl i z e pey il im var r; ar a d m, bir en i e ok he e n e g d k sn n r d br y can a p ta l a ve son a b ak a gi i bir zel i im yok. Tut u u l n k m r r m b l k l yum, fa at tut u a ger e in du ar a ol uk a ba a m. Ta k k l rm y lln d l d kip i im, ke in i i im, ya m, bir e in so u u ge ir ek e y s tsz r y y n n t m t aman m. Ve d n e ka ar dav a a da bu a g e ayar a sz c d r n l rm n r l mak a ok tu ar m. Ben bu u bi az ki i el ya am zel ik e im e t t ly n r s l l r l izah ede i i im. Ya i be im tar m ol a ay , dn a da bir ara a blr n n z m s d y y y ge ir ey in by e bir rt ha e e i olu ur ak mm n de il i. t s d l K r k t t m k d Size mi bal? Ar k bun an son a in ge ek du ul u or. t d r s i r y m y Ben sizde birtakm eyler tespit ediyorum. Siz, baka lkelerin deneylerini referans almaktan ok, kendi yaptklarnzdan sonu karma yntemini benimsemi gibisiniz. Ta i ta i. b b Bir i yapyorsunuz, rnein bu ay bardan byle kartryorsunuz, eker karyor, z karmyor. yle deil de byle yapalm... Top a a g e di e i ir i iz. r r y bl sn Bu tercih nemli bir tercih. Bu tercihe gtren gd ne, dnce ne, farkedi ne? De in bir zel ik ir. Ben, ne ka ar yok ul, za f, ha ap ol a da, r l t d s y r s l e top a a ve alk ger ek i i e ba do u ele al m. Ve k r n h ln ll r d bu u ok te el l er e yap m. As n a m e a i im, her ko ul n m l d t l d t v zy da ken i i yi ir e en bir in a m. Me e a, siz er gi i ken i i dm t m y s n s l l b dm by e en e ek l e ir e e ne id i m, ne de g m var r. Hat a l t l t el t m d da c d t
157
bu ko u ar a za al m, ok m e a i im. n l d v ly t v zy Hi mtevazi gzkmyorsunuz, deilsiniz. Ama ben ba yn er en sy o um. Par i iin e her es ken z l d l y r t d k di i ben en on kat da a s n sa a i ir. Fa at bir yer e her es bi ir n d h t y bl k d k l ki, ben mt i bir ira e im. Bun an da hi kim e kur u a az. Bu, h d y d s t l m Tr i e in de ge er i ir. Tr i ede de bir lay ol u u u sa a ky i ld ky o d m n sy e e i i im ben. Ve hi kim e ben en ko ay ko ay da kur u a az l y blr s d l l t l m de im. He ap a a a m, bu ke in. Hi i i iz ben en ko ay kur u a r s l c s brn d l t l ma a ak z. Fa at ok m e a i ol u u u da yi e si e sy e e y c sn k t v z d m n z l m li im. He ap a a a z ama, bu he ap a a he en her y y e y s l c s l m y m n l k an am a yo um a a a m. t l d r l m y l Apo kurmaylarla m alyor, kendi kendine mi alyor? Bu ko u ar a b n ku um a al st den ada m. Ya i di er n l d t r l r t e m n bir zel i im de u: Her e i in an a n aya a in i ip tar an l y s l r n dr t tr ada m. Tan ar an i e o s n k ik i i i a o um ve in i i o m rl d t t l srn ly r dry rum or a a. By e bir kur az m var. Si a e i bi az by e an o t y l n l y s t r l ly rum. Ben bir ey sylesem darlr msnz? Sizin, kendi olaynz bile... An a san o um. l dnz my r Yeterince zetleyemediinizi grdm. Ola i ir. bl Ben sizden k bekliyordum. Yani bir eyi yakalayaym ve yazacam eyde onu aaym diye hrsla yaklatm olaya. Ba a g e, do a bi az da sy e i i iz gi i de il ir. n r r l dn b d Deil mi? De il ta ii. b Her ey bilinli olmuyor mu yani? De il. O ey ir i e, ya i se in an a n a ey var. d t n n l y d ematiklik mi? Sa e e e a ik ik de il, ide izm de var. Ben de onu ok d d c m t l al n m; sa am ira e e e, sa am plan a a, sa am l e e da a d l d l r l l r l l r y l bir ya a mt i is e im. As n a kor un a a da har a m. Ye m h t d l d k b c d nik d m de e e e im ama, son a bak m ki bu dn a n ku u t m y c r t y n r lu u by e de il, top um da da il ku u u ar by e de il. l l h r l l l Ama gnlk yaadnz da gzkmyor pek, gnlk de yaa158
myorsunuz. Belli ki byle hep bir sonraki hamleleri hesaba katyorsunuz. Evet vet, y e ya a a a a a an o um. Do a n ve e l nl m y c n ly r n top u un ku u u u un sa l n an da a faz a ken i i in en i ol l m r l n n d d h l dl d c du u ka n a m. Ve her e in n e en bi i e e i i, kes i i e i e ns d y y c d ln c n trl bl ce i i de san o um; bu a ge ek de yok ur. Gel i im fel e ik d n my r n r t d s f zey bi az dav a a zah der. Bu mev ut l er, ku al ar, ge r r n l rm i e c l r l le ek er ba a b k oran a me a i ik ko u or. ok ba ka an n l n y d t fz k y l ln bu l er z r k d ko u or. Fa at y e tam z r n ol u l g l k y k l g l d u a da inan o um as n a. Do u ur, dav a bi i im sy e i n my r l d r d r n m l di iz gi i ir. Ya i ok l -bi i i, bil em ok net e i de il di n bd n l l m l m ye i ir i iz. Ama ba a g e, mev ut ya am yak a m a iin e yi e bl sn n r c l l r d n de en z n yak a m ar an bi i i ir. Ve ger e e faz a say z de g l l d rsd l gs il ir. Ben an at a a a o um, siz de an a a a a n. Ben bu d l m y ly r l m y l ra a ger e e say z k yap ak is e i o um. Ba a a y a ko u d gs l m t my r k l r l n ur a z, ola a s e a ik lur, bek en i e i i e de ola a s s n n t m t o l tl rnz n t dar ce ap ar ye i i ir. Ben, bu u say z k ola ak de er en i i im. v l t tr n gs l r l drr Tam ter i e, ben bu a a far si e gs er ek zo un a m. Bek en i sn r d k z t m r d y l tle i i in d n a ba du um a n sz ko u u ola i e e i i gs er rnz d z r l r n s bl c n t mek zo un a m. Bu, ger e e bi az da a say ol a n ifa e i ir. r d y r h gl m n d sd Evet, sizin slubunuza uygun. Ben bir eyler yakaladm galiba sizinle. Ben ken i i tam z de i im. Bi i or u uz, as n a in an dm m l ly s n l d s ok kar a k bir lay. im i, ba en in a ok d o um ve ok m o d z s n n y r r bu u o um; in an de i en lay ne ce a et e in an ol u di k t c l y r s nl o s r l s d yo um. k sy e e im, bu bir ku ur a bi e by e ve ya a a r r A l y y s s l l m y k bu u o um. Ta ii b n bun ar be im dav a a et i er. t c l y r b t l n r n l rm kl Ben, ger ek en ku al a n, ka p a n mah u u de i im. Bi az in a t r l r l l r k m l r s nn do al ye e ek e iy e, do al l e iy e d n e e a a m. t n l r l l r l m y l l
Atekes tek tarafl gelimeyecee benziyor
Bir ey renmek istiyorum; siz bazen pervasz tutum alyorsunuz, bazen de ben, ince ince sizde kiilik zelliklerinizi yakalamaya alyorum. Ben bu konularla ilgili soru soracam. Dola159
ysyla her konuda soracam sorulara ok geni, uzun cevaplar vermeniz gerekmiyor. Her fikrinizi aklama frsat vereceim. Bana gre, sizin anzdan nemli olanlar, Trkiye kamuoyu asndan nemli olan eylerle ilgili. Satrbalaryla da olsa ben her eyi vereceim, o yzden uzun uzun aklama yapmayalm. Benim grebildiim kadaryla sizin de zamannz snrl. O yzden ben, hzl geelim diyorum. Bu yntemde anlatysak hemen balayalm. imdi tabii gndemede atekes var. Ben, sanki basn toplantsn yapmsnz gibi olay balatacam. Benim ilk sormak istediim ey u: te 15 Nisan oldu ve sizin 25 gnlk atekesiniz sona erdi. imdi siz, yeni dnem iin kamuoyuna nasl bir mesaj vermek istiyorsunuz? Sizin kararnz nedir? PKK, ba n an be i ta i i, top um al ve ulu al bir te e i lan, d r rh l s s m l o en te el bir so u a m ol ak ama y a or a a an bir ha e et m r n z m c l t y k r k tir. He en be ir e im, 20 y ge i e b a o uz. Biz, bu ha e e in m l t y l rd r ky r r k t te e i i An a ada tam da bu gn er e at k. im i ge i en m ln k r l d m t d ln nok a, so u un or a a ko ul a n a ve m yol a n gs e il t r n t y n m s d z l rn t r me in e pey me a e in aln gs e ir. Bu an am a, ba ar en s d e s f n dn t r l d l k ka ar ne ise, im i de dur. So un or a a ko ul ak ve m en r d o r t y n m z l mek is e i or. rt hal n ulu al kur u u so u u u, er Tr i e t ny K kn s t l r n n e ky hal ve nun tem il i e i de ha r a, de ok a ik bir tarz a on ar a k o s cl r z s m r t d l l z ek is i o uz. m ty r Bu is ek, ba a ka ul gr e i i gi i, aman z bir bas ve sin ir t t b m d b s k d mek e or a an kal l ak is e il i. Biz bu a, di en ek ve gi e ek l t d dr m t n d n r m d r et in bir si ah m a e e ge i ir ek e kar k ver ik. De i e i ir k l l c d l l t m l l d nl bl ki, Tr i e Cum u i e ine 70 yl r ha im lan ulu al ten il, bas ky h ry t d k o s k tr a po i i a ne ba a a git i, ne de biz tam bir as e i za er sa m ltk s ry t k r f la a il ik. Fa at bi im ol uk a si a al me a e ka et e iz, as e i y b d k z d y s s f t m m k r yn en de k m en e e ek ba a a a ula a z sz ko u u ur. d s m y c rl r m m n s d Biz, ta i in bu d e e in e tek ar u u sy e ek is i o uz: Aca a rh n m c d r n l m ty r b so u un mu a ap a , si ah yn e e faz a iti ar et e en, si a i r n h t l r l l t m l b m d y s m yol a a ken i e i i k ve ha r his e e i i or ar m? Bu z l rn dl rn a z s d bly l na bir ans ver ek in bu son ad at k biz. m i m t Ne e en ba r a ba l n, u an a a ge i or: Bu bas po i i a r d kl s k s l m ly k ltk la dur u un, m ne i e i i ge i i in ve halk a n n e ko rn d r z rl rn l tr l r n 160
yun! Ve ger ek en bu te el so u un y e Tr i enin dz t m r n z m l ky l e k a , rt hal n da ok r so un a m yo u a m s K kn a r l rn z l n koy a ger ek e in. e bu a bir ans ver ek ir. Sa r a ve ken m s l s t n m t b l di i e g en e bu ad at k. Ge i ka u u olu u ve biz en mz v l m t n m oy m d bu ad n da a da de in e i il e i i is e ek e ir. Bu aa a a biz m h r l tr m sn t m t d m d iyi ni e i i i gs er ik, kar ta a n da ar k iyi ni e i i gs er e i y tmz t d r f t y tn t m s ve ba adm ar a ne yap ak is e i i i da a so ut or a a koy a z l l m t dn h m t y m s ge e i or. r ky Peki 25 gnlk bir atekes sreci yaand. Politikaclar, muhalefet liderleri, hatta askeri liderler, sizin atekesle ilgili kararnza ilikin grlerini akladlar. Siz, bugn atekesi tekrar uzatmak iin gerekli bulduunuz iyi niyet iaretlerini aldnz m, aldnza inanyor musunuz? Pek k ia et er de il. Ve ar k ola ak ha en ge e ek el po a r l l l r l l n s li i a kur a l ak is e i i or. Bi im g z s r ol u u hal e tk t r m t nly z c m n l d d gs er i i iz ce a e i, kar z a i er gs e e i or. Bi im gs er t dm s r t m d kl t r my z t di i iz ak n ok s r bir ks a bi e he z yak a de il m l n l mn l n l m ler. ok k; si ah ar sus u ul un ve m ne i e i su ul un di a l l t r s z rl r n s yo um. Ve pe pe e ken i ne i e i i i sun uk. Ama kar ta af an r d rl rmz d r t ses yok ve a ok s r . Ay a ope as on a hi dur ur a ar. En y n l rc r y l r d m dl son g e ka ar de am et i i i biz at bi i o um. Ya i bu ate es s n d v tn z ly r n k re i i k kul an ak is e i er. cn t l m t dl Ama benim grebildiim kadaryla, bu genel bir politika deildi. Fa at bir ok bl e e kul a l ra at k a sy e e i i im. k g d l n dn h l l l y blr m ne i e i i de ok mu ak kl ar. Ne e en ba r a ba l z rl rn l dl r d kl s k sn, so un ol uk a ana a al ve ya al r, bir ok ku um a a n ye r d y s s d r l m n ni en gz en ge i i ip d en en e i ve bu un in kap am si a al d d rl z l m s n i s l y s di a og ur. Bu ko u a kar ta af ger ek en ok r ek ve a ba a y l d n d r t k y k ama ar pe in e g kur ar a a a or. l d n t m y ly imdi kararnz ne sizin, ne yapacaksnz? Devam m? Eer kar ta af si a al yn e e bi az iti ar et ek is i or a, r y s t m r b m ty s so u un cid i e i in far n ay a, ok a sy e ik e i Tr i enin r n dy tn k d s l d l r ky b k ve bil em y e dev et b n gi i ey e e ken i e y l m l l t l b l r dl rin e bir an am ver ek is i or ar a, o za an bi az bi i de an a a a c l m ty l s m r z l m l 161
r ve y e cuz te ist id i a n an vaz e e ek so u un z e l u r r d al r d g r r n n in e e i ge e ir. Dik at din, ha en ken i iz de ge ip biz at sy m l r r k k e l dn l z l yor u uz, cid i bir g e g gs er i or ar di or u uz. s s n d r m c n t my l y s n ter ik i ar ve is er mu a e et ev e e i ol un, bir tem il i e i i gn td t h l f r l r s s cl rn der ek en ve gi in de bir di a og ka ara a n de ek en ka m t d y l psn l y m t or ar. G l e ne lur? Bi i hi ka ul et e in er ve ne ka ar ny l r s o z b m s l d kar ol uk a da sy e in er. Ama hi ol az a ne de i i i i da d l rn l s l m s dmz ha ra at an a a i ir er, ne i i e kar ol uk a k sy e e i ir h l y bl l ymz d l rn a l y bl ler ve ken i e i in ne de ek is e ik e i i bi e k an a a i ir er. dl rn m t d l rn z a l t bl l Bu ko u a gr e im, duy a m, bil i o um di en ken i e i ir. n d m d m d my r y dl rd imdi tekrar sormak istiyorum: Atekese tamam m, devam m? Ate es, bu ge en s e e ol u u gi i, ar k ola ak tek ta af k r d d b l l r r l ge i e e e e ben i or. Kar ta a n a da ope as on a dur ur l m y c zy r f d r y l r d ma ok ak a or a a or. Ve sa e e ope as on a n dur u ul s t y ky d c r y l r d r ma da de il, da a so ut si a al m ne i e i in ge i i il e i s h m y s z rl rn l tr m s ge ek i i or a a or. Bu ko u a ba inan adm a gr e r t t y ky n d z drc l r m miz ge e ir. Biz ken i i i im i bi az bu a ha r a z. Biz, b r k dmz d r n z l m tn bir ik e i iz e ge e en ha er e e i sa a k ve bu er e e i l l rm l r k b l m y l d v y on ar a da ko u uk. De ik ki, s e i bi az de in e ir e i d l l n t d r c r r l t m y n yo uz, hem ulus a a a ka u u, hem de Tr i e ve Kr is an ka r l r r s m oy ky d t mu u s e e bi az da a ans ta n a is i or, do a y a kar oy r c r h n m sn ty l ys l ta a n da ze i i e gel e e i kay y a ve da a so ut si a al, r f rmz m m s d l h m y s dip o a ik ge i e e i gr ek ama y a muh e e en s e i de in l m t l m l r m c l t m l r c r le i e ek sr e i i iz. Bu, ge el ka ul g en bir an a ol u. tr r d r blr n b r l y d Ama s e a n an ol un, ie i i bi az da a de in e ir e a n r s d s r r h r l t m s dan ol un, ger ek en ken im her e i sy e ek du u un a de i s t d y l m r m d lim. Yal z bi im ta a n de il, ba a g e in g e i e de de er n z r f k l r r l rn bi i o um. Bun ar rt g e i ola i ir, Tr i e i de ok a ik g y r l K l r bl ky l m r t ler ola i ir, hat a res i ev e er ola i ir. On a n da ni et e i i ve ta bl t m r l bl l r y l rn lep e i i gz n e ge i e ek, bu s e i bir ik e iler et ek is i o uz. l rn n tr r r c l t l m ty r Siz kendi adnza ne yapacaksnz? As n a ben, ken i ad a ne ya l a ge e i or a yap m. l d d m p m s r ky s t Her es ba a yk en i; sen ba at de i er. B n risk e i gz n k n l d l dl t l r ne ala ak ba at m. im i de de in e ir, sr r di or ar. Ta am r l t d r l t d y l m
162
di o um, de in e i ip sr e im de, fa at her ey ba a yk e e ek y r r l tr d r y k n l n r y ez. r m imdi sre koyacak msnz veya koyuyor musunuz? Ben, s e in ko ul a ken i ba a ta in ede em. n r n n m sn d m y m k be i ar ve kim e in faz a a a da ol az. De i im gi i, bu u bi n a s n l k rn m d b n raz rt ve rk ka u u un bek en i e i i gz n e ala ak, yi e K T m oy n l tl rn n r n ulus a a a dip o a ik ger ek e i gz n e ge i e ek ve en nem i i l r r s l m t l r n tr r ls de bu res i ev e er en ne ge i e e i i g e ek be ir e e e iz. m r l d l c n r r l l y c Henz sre belirlemediniz? Onu ba n top an n a so ut a r a a a a a m. s l ts d m l t m y l c zr dilerim, ben imdi unu sylemek istiyorum; bu syleiyi basn toplantsndan sonra yapm gibi olaym. Yani bundan emin olabilirsiniz, ben bu konuda ok... O nem i de il. Be im d n em, ba ev e er ge e ek ve on l n c z r l l c la a da a a m. Ama m bu ur, yok a siz en giz e ek is e i im r n c c d s d l m t d iin de il. Ger ek en ba ev e e in g e i e ba ur ak is i o t z r l r r l rn v m ty rum. Anlyorum. Peki, meydanlardaki nutuklardan olsun, gazete demelerinden olsun, televizyon ya da radyodan yansyan demelerden olsun, bunlardan aldnz iaretlere gre Trk siyasilerini bir deerlendirebilir misiniz? Kim, size gre, nasl bir tutum koydu? Bunun adn nasl koyuyorsunuz? rnein, Cumhurbakan zaln, Babakan Demirelin, dier muhalefet liderlerinin, hatta ordunun tutumunu bir kademe iinde deerlendirebilir misiniz? Sa n Ta a a inin yap son g e er en edin i i iz e y l b n t r m l d d l nim er var ve an ak bu a da a a ak ba ey e i be ir e i i im. Bu l c n y n r z l r l t blr na g e, zaln da a ce ur ba adm ar at ak is e i i e ili in iz r h s z l m t dn k le im er var; yi e De i elde de bir yu u a a n ge i i i i, Bay n l n mr m m n l tn kaln bi az da a ra i al bir m ama n a ol u u u, Me ut Yl r h dk z c d d n s mazn da dn a de i i ir, biz de de i ek zo un a z de i i y m t m r d y dni, di er bir ok ev e in de bu a ben er yak a m ar iin e ol u u r n n z l l d d nu, hat a zaln Or u da be im g m e ir ka i in e sz er t d n r d d bl d l sar et i i i, ya i hep i ol a a da or u iin e de ben er ba g f tn n s m s d d z z r le in ol u u u ve by e e lm k a ta if ede i e e i iz bir yak a r d n l c ll l r bl c m l n mev ut res i si a i-as e i ev e er e yay n a ge i e is i m c m y s k r r l d g c l m t163
da gs er i i i sy e ek mm n r. Ta ii ba a sy e en er er d t dn l m k d b n l n l e e in e sy o um bun a . v s d l y r l r Burada size bir ey sorabilir miyim? imdi, 17 Marttaki atekesle ilgili basn toplantsndan hemen sonra sizinle yaptm grmede kaytlar duruyor Trk liderler iin olduka umutsuz konumutunuz. Yani onlar bunu anlamayacak, gelmeyecek gibilerden. imdi siz, yanldnz kabul ediyor musunuz? Ya l sy e e e im de, sa o um dev et, so un a n n dm l m y y ny r l r l r ar da a yo un a his et i i in, bir k az so ak a s ar et ln h c s t i m k t r me in pek ha r ol a a a an a a ben i or. Bu olum u ur. n y l m y c n l m zy l d Ama bun an, tam bir yo u gr ve a t e in ucu g d k l d m y n l zk r bi i in e bir so u ar sy e ek er en ir. m t m d n k dm l m k d Ama Sayn calan, unu zaten beklemiyordunuz: Birdenbire aman Apo ne gzel atekes ilan etti, hemen gel de u dounun sorununu zelim. Bu mmkn deil. Do u, bu u bek e i or uk. Hat a bu mev ut ge i e e in de r n l my d t c l m l r bu bi i iy e ola a bek e i or um. m l c n l my d artt m sizi? a rt ak an zi a e, ba a g e il in ge i e er ir. Ve hat a... m t y d n r g l m l d t Ayn zamanda olumludur diyebilir misiniz? On an zi a e, y e di e i i im: Me e e in uza n a ve a d y d l y blr s l n d y fark ko ul an l olan a n a bir il i i in ge i e i sz ko l l dr m l r r gsn l m s nu u. Ya i e do u yak a k a ve kk ya a a k a bi i s n z m r l t l r l k l d l r min e bir yak a m an zi a e, il i in bi az ile i bo ut u ol u u... d l d y d gn r r y l d Sorunu kkl bir biimde anlamaya alma tavr olduunu syleyebilir misiniz? l i in yk ek i in en bah e e i i iz. Bu u an am bu u o gn s l d s d blr n l l l y rum, ta ii e il i ko u un a. Fa at ba a g e, zel ik e ka u b z m g n s d k n r l l m o u so u un hay i uza n a. Res i ev e er ise, ya bi i or ar da y r n l d m r l ly l sy e ek is e i or ar, ya da ol uk a sap a ak sy e e i ken i e l m t my l d tr r l m y dl ri in uy un bu u or ar. Ba a g e, he z do u a ge e il ek in i g l y l n r n r y l b m i aln a ge e en pey me a e var. Ben ha en bu ko u a ke in ce m s r k e s f l n d s sa et i adm ar at or ar, do u a yak a or ar bi i in e ken i i r l l y l r y l y l m d dm al at ak is e i o um. Ya i ok saf i a e ko u ak is e i o um. d m t my r n dl n n m t my r Gelime olumlu, fakat yeterli deil diyorsunuz.
164
Tr i enin hu u i-si a al ya a a n mev ut du u uy a ky k k y s pl m sn c r m l bu a zin ve e e i i san o um. Ger ek en sy e en sz e in hep n i r c n my r t l n l r si ana a a a or. Onu da si e sy e e im. y s y y z l y y imdi burada yle bir espri yapalm: Sosyalist Parti, seim konumalarndaki Krt meselesine ilikin nerilerinden dolay kapatld. Ama iki gn nce 36 SHP milletvekili bir bildiri yaynlad. O bildiri SPnin syledikleriyle rtyor. Ke in ik e du um, mev ut ana a a n, si a al ya n ve ya al s l l r c y s n y s pn s sta n al a r. Fi i bir du um or a a k r. t n m sd il r t y m t Yani imdi btn Trk siyasileri anayasa suu mu iliyor, size gre? Mu z am bir ana a a ih a i var. Be im du u um za en ana a a z y s l l n r m t y sa ih a i ir. Fa at bu a b n rk si a i ev e e i de bu a . Bu, l ld k n t T y s r l r l t ba a g e bi az r r. n r r k t c d imdi onlar ihbar ediyorsunuz! Ga et ta ii. y b Anayasa ihlali var diye ihbar ediyorsunuz. Bi e i o um. Son ola ak o Ana a a Mah e e i Ba a ba l my r r y s k m s k n z a a ar gs er ek is e i. Yi e ba av , bu ko u a ba ta r ar b l t m t d n s c n d z v l ge i ir ek is e i. Fa at me e e, ger ek en hu u i bo u u ok a l t m t d k s l t k k y t m r. Mu z am bir top um al-ulu al du um or a a ol u u a g t a z l s s r t d d n re, ya a ar ok ge i. Bu u zaln zor a a , di er si a al ya a s l r n l m s y s pl rn zor a a an a r r. Ke in ya al so un ar var ve ben e, ar k l m s l l d s s r l c t kim e bu ya a a bu ha iy e faz a cid i e al a a ak r. Za en s s l r l l l dy m y c t t ana a a kri i, ana a a prob e i de bu ne en e nem i ir ve git ik y s z y s l m d l ld t e de de in e e ek ir. B n bir ya al sta n ye i en ge i i il r l c t t s t n nd l tr me i so u u var. Ve bu un si a al ku um a a a a ol uk a et i e s r n n y s r l m l r d kd bu un a sz ko u u ola ak r. Ben bun a faz a a ak is e i l m s n s c t l r l m t myo um. Ge e ir e aa i i im de. Ya i ya al ve si a al ya a a r r k s blr n s y s pl m ken i i ke in ik e gn em e ir i ir. Mev ut fi i du um da bu dn s l l d l t m t c il r nun k bir ka r. a ntd Ordunun tutumu ne? Dolayl da olsa somut bir iaret aldnz m? Or u, bi im ger e i iz kar n a ilk de a by e bir du um a d z m s d f l r l kar kar a r. Ger ek en rk or u u, kar n a her an i bir y d t T d s s d h g
165
Sradanla tahamml edemem.
166
dev et ol ay ok an hal e er i; ya ye er i, ya ye i ir i. Yi e kar l s d t l d d n d nl d n n a kla ik bir rt is a ol ay ok an hal e er i. Bi im n s d s K y n s d t l d d z c k et i i iz bu lay, ya i ki i e g e 29. is an, ki i e g e bil l tm o n mn r y mn r mem y e te r ha e e i, bi e g e ise ge il a ve dev im i sa l r r k t z r r l k r c va, or u kar n a fark bir du um iz i. As n a or u ok b k d s d l r d l d d y a a sar et i; ge i ir i i ope as on ar, er kar n a dev et er ol b f t l t d r y l e s d l l say , bir a dev e i ye il i e u a a i ir i. Ama bi im sa a sti i d k l t n gy r t bl d z v lmiz, tak ik e i iz ok ap a k r. Za en za an za an ken i e i de t l rm r t t m m dl r lan Apo u ar, k kar a n d e im vb. di e a ya u c l a mz k l y r p or ar. Ta ii y e p da es i rt is an a gi i, dev et e in y l b l k k K y cl r b l l r ar a gi i bir du u a gir e e e i iz k. p m s b r m m y c m a Yani diyorsunuz, bizimki geleneksel Krt isyanclndan farkldr. ok fark r ve zel ik e be im yn en ir em ok il in ol ld l l n l d m g mu ur, ok ap a k ol u ur. Do a y a rk or u u bek e e i t r m t l ys l T d s l m di bir du um a kar kar a ol u u un far n a r. Bu ope as on r l y d n k d d r y s e e i bo un a ok nem i ha a ar yap ve bu ol uk a bi e ya a r l r y c l t l t d z r d. Or u bi az e in en ir ve u u da ok iyi bi i or ki, mev ut d r k g d n ly c dev et e in r t e i tar , y e i i tar ok fark r. Bu yz en, l l r g l n z n tl z ld d ken i i ok zor du u a d or. ok si a i lan bir ii as e i bir dn r m r y y s o k r i ola ak or u un n e ko ar an, o za an or u mah o ur. Ve lan r d n n y s m d v l o bi az da bu ur. r d Peki basnn tutumunu nasl buldunuz, Sayn calan? Ba n, ki bu un ede i at cep e i de var r, ger ek en za an s n by h s d t m za an tam zel sa a n em in e a . m v r d l t Gemite demiyorum, bu 25 gnlk srete nasl buldunuz? Bu 25 gn iin e olum u ur ve ok nem i bir i ev gr r. d l d l l m t Ben e rk ba , bu y y e di e i i iz ki ilk de a r is at c T sn n l y blr f t n p et i ir. z n ve z r or a a koy u ur. Ben ba m t g l n g l n t y m t ka yer er e de sy e im; er yi e bir kont ol yok a, ip er gev e i l d l d e n r s l tlip e il i or a, ba n ken i ira e iy e bu de er en ir e e e gi i k my s s d d s l l d m l r ryor a, ke in ik e bu, ol un u u a ve g ol u u a da r bir ia et ir. s s l l g l n d n i r t Size gre bu, Trkiyedeki demokrasinin seviyesini gstermez mi? Yi e bu ko u a da faz a ke in ko u ak is e i o um. n n n d l s n m t my r k
167
za an za an yn en ir e er e bu adm a n atl a ta m. m m l d m l l l r dn n Eer bu ger ek en z e da a ola ak, ya i bir ba n kuv e i bi i t g c y l r n s v t min e ge i ey i ve gi e ek ken i ar k a z r e or a a koy d l s d d r d l l rn g c t y sa ar , o za an bu ger ek en de ok a i in nem i bir g gs e i l d m t m r sn l t rsi ola i ir i ve hat a en nem i bir g gs e i i ola i ir i. bl d t l t rs bl d Basna teekkr ediyor musunuz? p e iz, at z bu adm a a by e yak a m gs er e i ne h s tm l r l l t m s de iy e k an bor u uz. n l r l y
Tarihi sorunlar fazla ertelemeye tahamml gstermez
Talabani Ankarada birtakm temaslar yapt ve geldi. Size ne tavsiye etti? Sa n Ta a a iyle bi im ili i e i iz il in bir ili i er sis e y l b n z kl rm g kl t ma i i ir. Ba n top an n a be irt i im gi i, yak a k 14 yl r s td s l ts d l t b l d rp gi i or. En ert sa a a da gir ik, fa at tam sa a n g e in e dy s v d k v b d an a a a da gir ik. Bu se er yak a m a z son de e e olum uy l m y d f l l rm r c l du. Ken i i in An a aya git e in en ra at z ol a k. ok il dsn k r m s d h s m d gin ir; An a ann da, ken i i in be i gr e in en ra at z ol a t k r dsn n m s d h s m d gi i, ri a et i i... b c t Kamuoyuna yle aklanmad. Fa at du um bi az y ey i; ya i sen bu ii sr r. Bu ve i e k r r l m n d sl ile be ir e im ki, ben e bi az da faz a pu n ih i a ne e iy e ka u l t y c r l a ty c d n l m o u a ak a or ar. Hal u i on ar is i or u. Ge ir i i iz e im y n l my l b k l ty m t d l n ler bah et i im er e e e ir. Ben, u u da sy e e im: Sa e e Sa s t v d d n l y y d c yn Ta a a i de il, bir ok ev e bu tip rol e e so u a i ir. e HEP l b n r l r y n bl t he e i ge i or... y t ly Hayr, size ne tavsiye ettiini sordum. Geldi konutunuz, ben onu biliyorum. Sy en i i gi i, y e Ta a a inin ze i iz e her an i bir bas l d b l l b n rm d h g k g ol a ve a ri a-min et et e du u u mm n ola az. c m s y c n m r m k m Tavsiyeden bahsettim. Biz her za an ne i e i e dik at ede iz ve tav i e e i i din e m rl rn k r sy l rn l riz. Bu se er de y e tav i e e i ol u. Dip o a ik, si a al a a f l sy l r d l m t y s l m nn ne i i vur u a , da a lm bir or a n her e e ya ar ola i mn g l d h l t m k s r l b168
le e i i sy e i. Bu ko u a rk ev e e i in yak a m a da ak c n l d n d T r l rn l l rn tar ve hat a bel i de bu a kat a bu un u. Her za an i tu u u d t k n kd l d m k t m muz ur; te el il e e e ay k ar et e ek kay y a bi im de bu d m k l r krl z m m d l z ko u a k ol u u u u ve ne i e i e de er bi i i i i sy e ik. n d a d m z rl rn tmz l d Ve bu, ha en bu er e e e de am edi or. l v d v y Talabaninin size sylediini, tavsiyesini siyasi sreci derinletirin diye zetleyebilir miyiz? Yani derinletirseniz iyi olur diye... As n a sa e e o de il, ben e Sa n Ta a a i Tr i e ile ba l d d c c y l b n ky z ar dav a a a gir i i ve bun a ken i k a gr . Bu un r n l r m t d d m zn d n Tr i e in de pek ha r ol a or a a k . Bu k az an ky i y l m d t y t m d kur ul ak a n an be im yar a ba ur u ve ben de bu yar t m s d n dmm v d d ol uk a an am bir bi im e ser i e im. Do a y a me e e m d l l d gl d l ys l s l bi az ki it en ek en kur ul u. r l l m t t d Peki Talabaninin size getirdii izlenimlerden sizi en ok etkileyen ne oldu? Anektod olarak bana aktarabilir misiniz? Sakncas yoksa tabii. Yani birtakm enstanteneler mutlaka aktarmtr size. An a ada ilk de a by e Krt er ad a top u uk ar olu a , g k r f l l n l l l m s r e e in ge i i il e i ve bu a rk ev e e i in he en her d ey m l r l tr m s n T r l rn m z de, bi az da ha i i e yu u a m di e im, o bi i iy e kar k ver r n t m m y l m l l me i hay i il in ir ve hat a ta i i ir. Ta ii ba de im er kul a l . s l g t t rhd b z y l l n m Me e a be im te ist i im y e faz a sz ko u u ol a . Hat a s l n r r l l l n s m m t y e ok k i er yap m bi i in e de il de, ba ki i er ta i i i l t l t m d z l rh ler yap m bi i in e de ko u u. Ad a ver e e im. t m d n m l rn m y y Krt olmayan m? Krt de, ya - rt de ola i ir. r K bl Ben bunun zal olduu sonucunu karabilir miyim? O kal n, n by e ya per e en g en bir o u bu u s k l r d d z k n sy or. pey et i en e er or a a k . Ba a bir ok ev e e, l y E kl m l t y m k r d olum u ur, de in e i il in di e by e ade a ye i en bir can an a l d r l tr s y l t nd l m ya an . As n a bir yer e r ek bul u u u sy e e i im. Ben m l d d k d m l m ly her za an sy e im, il e bir va an a k an bah e i i or a, en k m l d l t d l t s dly s t va an a yak a ben en ir. Be irt i i iz gi i, be im tar m, s t d l m d d l tn b n z l um Tr e en ya n ola r. Hat a Tr i ede bi e ka or, b k k nd t ky l r trly bu ey em ger ek en Krt er in mi, yok a Trk er in mi ir di l t l i s l i d 169
ye. Bu ko u a bir mu ak k var sa m. Ki i i di or tam ay n d l l m nr ms y r k r, ki i i di or ay k de il ir. im i u u be ir e im l d ms y rl d d n l t y ki, bi im ey e in et i e i bel i de Krt en faz a Tr il i en i ir. z l m kl r k t l k gl dr Be im ba an be i id i m bu ur. Kal ki biz, Tr i enin dev im n t r da d d ky r ci-de ok a ik ge i i i in r z. Ha en bir ok Tr n bu u m r t lmn n y l k n faz a id ak et e e i, on a n ya an a a n so u u ur. l r m m s l r b cl m sn n c d Oraya geleceim, o konuyla ilgili zel sorularm olacak. imdi siz, Sayn Talabaninin Ankarada yapt grmelerde ahit olduu baz sahneleri bu aamada pek aklamak istemiyor gibisiniz. Ama kamuoyunun olaylar daha iyi grmesi bakmndan, kamuoyunun salkl deerlendirmeler yapmas bakmndan, sizin uygun bulduunuz birka anektodu isterdim. Aslnda iyi olurdu. Yani siz de halk bilsin, kamuoyu bilsin diyorsunuz. u u sy e e im: Be i ka u u a yan l gi i de er en n l y y n m oy n st d b l dir i or ar. Ka u u a ba a tr yan or, ba a ba a tr my l m oy n k l stly n k l iz e im er ve i i or. l n l rly Bu, zal iin de, Demirel iin de geerli mi? Da a ok zal, gi e ek De i el in de ge er i, di er e i in de. h d r mr i l l r i Bu SHP milletvekillerinin kn nasl gryorsunuz? Ben bir ey syleyeyim; daha tam inceleyemedim, ama okuduum kadaryla, radyolara yansd kadaryla, sizin Kemal Burkayla yaptnz ortak deklarasyon vard, onun bir benzeri gibi geldi bana. Acaba yanlyor muyum? Siz incelediniz mi? Ba ben er ik er var ta ii. O da ye i bir , fa at uy u a a z z l l b n k k g l m g ko u un a yi e te ed t m. n , par a en o a by e c n s d n r d l y k l m t d l al n a im a a lan bir ok par a en er bil i i er a r, fa at so t d z l r o l m t drl k r k nu a ta ip edil ez. Yok a ora a or a a ko u an hu us ar nem i. l r k m s d t y n l s l l Yeni dnemdeyiz ama. O adm a n da a da ke in e i il e i ge e i or. Biz b n bu l r h s l tr m s r ky t ge i e e i olum u uk sz y e de er en i e i i iz. Ya i Tr i l m l r l l c l l dr blr n kyenin res i ev e e i es i i ka ar kr id et po i i a a n a inat m r l r ks d d ltk l r d de il er. Bir ara ke in var, fa at m ko u un a da ka a a net l y s k z n s d f l r de il. Ve hat a sk a bir ke i e sy e i or, ka a a gj de i or. t lm l ny f l r ny Ya i bu Krt e bir ke i e. Gj, by e... n lm l Donmu mu demek?
170
Don u de il de, gj, by e ka ... m l r m G--j mi yazlr? Gj di e ya r. Ya i ka a ka k de ek olu or, by e bir y zl n f s r m y l du um iin e ol uk a sy e i or. Bu u yer i ve ya an a n hep i r d d l r l ny n l b cl r s sy or. Ben, ar k ka a a gj ol a n di o um; bi az net ol un, l y t f l r m s y r r s bi az id i ol un, bi az ce ur ol un. r d al s r s s Peki bu partilerden hibiri, hkmet olarak deil de siyasal parti olarak, sizinle son 25 gn iinde hi temas aray iine girdiler mi? Ha r. Ama ih i a du u or ar . y ty y y l m Peki bir tahminde bulunalm; hangi parti bu konuda ilk adm atacak sizce? Byle bir ey bekliyor musunuz? unu be ir e im si e: er sta o u par i er bu du um a y a l t y z E t k c tl r l r l ken i e i i sr r er e a r ar. Ben dik at et im, me e a CHP ye dl rn d r l s l l k t s l ni pers ek if er e gn e e gir ek is i or. Ne ka ar i en ik i ol p t l l d m m ty d t l l duk a , id i a ka ar, ce a et i dm at a a gs e ir. zaln l rn d al r d s r l a m l r t r ba ye i olu um sy en i e i var. Ve hat a Ay n Men e esin ba z n l tl r t d d r z id i yak a m a var. Fa at bun ar hep id ia ola ak ka or. Ya i d al l l r k l d r ly n sta o u bi az an yak a m ar r. t k y r a l l d nmzdeki dnemde bu siyasal srecin ilerlediini varsayalm. Bir partiyle seim ittifak ve benzeri gibi bir eyler yapmaya ihtiya olsa, hangi partiyi u anda daha yakn buluyorsunuz? Bi az ok sta o u so u so u or u uz. Aca a mev ut par i e r t k c r r y s n b c tl rin hi i i i bu a el e ir mi? Ba a g e ve mev ut fi i du u a ba brs n v r n r c il r m kar ak, mev ut ku um a a ar ye er i de il ir ve s n bi az bu a s c r l m l t l d k t r r da ba or. Ba ek e e prog am ar ya or, ama bu yet i or. ly z l m r l ply my Ba fi i du um ar ya a or, bu da d en e e i i or. z il r l r tly z l ly Sayn calan, siz atekesten hemen sonra ok umutsuz, byle adm atmayacaklar, bir yumuama gstermeyecekler diye deerlendirme yapmtnz. Ama bugn geldiimiz nokta, siz de kabul ediyorsunuz ki umduunuzdan daha ileri yumuama... im i bu bir m de il ki! Biz bi az ger ek i ol ak zo un d z r m r da z. Or a a ac ar, kan ar, b k s n ar sz ko u u. Ta i i so y t d l l y k tl n s rh run ar faz a er e en e e ta am l gs er ez. Bi az yu u a n l l t l m y h m t m r m m s ne e ya ar? San i fak gs e i er e bir i i i i tat in et e e ih i y r k u t rl l brmz m m y t171
ya z var gi i ve a bu mm n gi i yak a m ar, bi e cm m b y k m b l l z asl ola g ar et i ir e, teh i e i lur. Ba a g e, rk li er i in n z d tr s lk l o n r T d l de bir yet ez ik, hat a bir riz var. Hep bir par i ya ar m di e m l t k t p y so u or u uz. Ba a g e, bu ii bir par i ya a az. Bu bir li er ik r y s n n r t p m d l ii ir, n er ik ii ir. d d l d Kim bu liderlik, kim olacak? e zal bir ba an k sis e i ge i ir ek is i or ve ne ka ar en t k l t m l t m ty d gel e kar a bi i or u uz. Ge el ur ay et i i ol a a a n l l tn ly s n n k m kl m y l t da, i e mi i a izm bu ka ar et i i ir de i ip ele i il i i i bi i or u t lt r d kld nl tr dn ly s nuz. De i el za en r ek ir, faz a ile i adm a n, de i im e in sa i i mr t k t l r l r l r hb ola az de i i or. Par a en o ger ek en k r tar a ar are a ol m nly l m t t s t m l n s mak an bir tr kur u a or. Di er ku um ar faz a id i ne i er t l t l my r l l d al rl ge i i e i or ar. Bir da k k var, bu u her es g or. Bu nok a a l tr my l n l n k r y t d di o um ki, PKK mu a ap al r m ve a Apo mu a ap al r mdan y r h t n y h t n zi a e, kar ta af a, rk ta a n a id i bir mu a ap var m so u y d r t T r f d d al h t r su da a ya r ve ye in e ir. Ya i ben mu a ap g e i o um. Me h kcd r d d n h t r my r se a i e i kim er e ge i i e im? im i bu ad de in e ir ek is i o l l r l l l tr y d m r l t m ty ruz. Ba a mu a ap gs er in, u par i li e iy e ve a u li er ik or a n h t t s t d r l y d l g ny a bu i e i iler e e i ir i iz de in. Bi i iy e gi i ir ek, di er e i sa l l r l t bl sn y rs l r s l r bo e der. Hal u i me e e na ik; hi de sa o e edil e e, bo a a l t e b k s l z b t m y k r ma a fr at ver i or. e riz bu a a. As n a rk si a al ya n a y s my t k r d l d T y s ps d sis em so u u var. Bu un in fi i du um ar or a a or. Bir yer e t r n n i il r l t y ky d bu ka l az r da. n ger ek mu a ap a n z e i ge n m d z m h t l rn m d k li e er be ir e e i ir. Ken i ara a n a kon en s sa a a ar, iyi ola m l l l y bl d l r d s s l s l bi ir bu. Bi im a z an faz a prob em yok. l z m d l l Yani siz tek bir partiyle... Tek bir par i ol a art de il. rt Cep e i za en olu u or. O t m s K h s t y ra at sa a a i ir, bu u si e sy e e im, prob em do az. rk ta h l y bl n z l y y l m T ra n a prob em var. f d l ...Umutlusunuz? Bu mut, sk sk enk de i i en bir umu a ben i or bi az. Ya u r tr d zy r ni ok cid i bir umut an zi a e, ken i i ok umut uz u a da sev d t y d dn s l ket e e ge ek yok di e bir iz e im iin e be i b a or. yim er m n r y l n d n r ky s li i i ben her za an ko u um. m m r r Her zaman m?
172
Ta ii. d i a m her za an g r. u u da sy e e im ki, si a b d al r m l d n lyy ysi yn e i de en az as e i yn em ka ar se e im. Ben as e i yn e e tm kr t d vr kr tm faz a tap am. Fa at iki i i de ge i ir e ara m, a a a m yo un ur. l m k sn l t m y blr d Son gelimeler umutlu olmanz destekledi diyebilir miyiz? Kar ta a n ve hat a alk ta a n za f n an zn du u o rf t h r fn y l d t y y rum. Krt halkndan m bahsediyorsunuz? Krt hal n da za f k a var; der i top u bir ta ep er sis e i kn y l l r l l l l t mne ula ol ak an ve a bu un r t en e i i sa a ak an he z m m t y n g l m sn l m t n uzak r. Yi e di er rt g e i bu ko u a yo un a ol ak an t n K l r n d l m m t uzak r. rk ta a ise bu a faz a y a ya an . As n a gi i ya a t T r f n l s l b c l d r p mak is i o um ve rk ta a y a id i tar a ve ka ar a r a a ty r T r f l d al t m r l t m l ra gir ek en de sa n o um. Ken i e de ol uk a g e i o um. m t k my r dm d v ny r Fa at kar ta af o ka ar ken i i ka art ve o ka ar ken i i per k r d dn r m d dn de e i ki, so un a de in i i e ele al a a k k d ek ola ak l m r l r r ln m y m r ba or. Ben e bu al a r. K k g l e, so u a yak a a ky c m ld r m r n l m mak a ba an r. rk ta a Krt e in ko u u a da a ger ek i l l tld T r f l r n m n h yak a a i ir. Za en be im b n yap ak is e i im de, rt re i e l bl t n t m t d K al t si in ni e i i i or a a koy ak ve so un ar an kur u u u u sa a a n t ln t y m r l d t l n l y bil ek ir. Bu, k bir gi i im de il ir. Bu so u u rt as ede ek ve m t t r d r n b r eze ek im a et ek g z e mm n de il. Bu bi az an a l . r h m n m d k r l d O za an ikin i dm atl a r. Ya i ra i al m yol a a gi i m c a m ld n dk z l rn r ce a e i gs e il e i ir. s r t t r m ld
Dadakiler Krt halknn varlk gleridir
imdi kamuoyuna yansd kadaryla babakann ve bakanlarn aklamalarnda yle bir sorun ortaya kyor: Tamam atekes ilan etmeleri iyi, gzel bir ey. Kendileri balattlar, ama kendilerinin de bitirmeleri fena bir ey deil. Eer samimilerse dadaki adamlar insin, hatta teslim olsun diyorlar. Bu sorunu nasl zeceksiniz? Kurt a ku u hi a e i... Kar ta af urt ol a gs er in, l z k y s r k m dn t s bi im ku u a da an in i i iz. Kar ta a n urt gi i be i ye e z z l r d drr r f k b n m ye e i e inan r a ge e i or. Sa o um bi az da ko un pos u a c n d m s r ky ny r r y t n
173
b n ve me e e ek ku u u bek i or. Bu u ben, ko un pos u a r m l y r z y ly n y t n b n urt ola ak de er en ir ek en ken i i al o a a a a r m k r l d m t dm k y m y c m. Ger ek en da an in e i is er im. nun in, bi i da an in t d m y t d O i z d dir e plan a , ko un pos u a b n urt mi a i de il de, ger m l rn y t n r m k s l ek en biz si i ye e e e iz, ge in siz e i bi az an a ak ve o ba t z m y c l l r r l m z ili i e i d en e ek is i o uz ek in e yap a a , bu ce a e i kl r z l m ty r l d m l rn s r t gs er e e i i ve ba a bu ko u a inan ol a a is er im. t m l rn n n d drc m l rn t d Sayn zala atfen bir af formlasyonu duyuruldu. Bunu dinlemisinizdir. Ne diyorsunuz ona? Da an in ir e ve af me e e i sz ko u u olur a, as n a d d m s l s n s s l d ba a a n ba yer er en in i il e i ge e i or. Me e a, kim k l rn z l d dr m s r ky s l b k su ar i e i, ma um bir ok in a n ka a kim gir i? y l l d s s n nn d Ben e bu da o ka ar ta in edi i de il ir. Bun an da te e, so u c d y c d d y r nun var kim yad or, inan m yol a a kim gir i ln sy drc z l rn myor ve bu un su u u kim i i or? Bun a kim i i or a, af a on n n ly l r ly s f la n ih i a var r. Ben, bi im y e faz a af a ih i a z ol u r ty c d z l l f ty cm d u u san o um. Biz, nem i si a al i er yap k; kor un zor n my r l y s l t k lan k, a a ve so u a kar kor un da an k ve so u u bu a d l k y d r n r ya ge ir ik. im i er so u un var ka ul edi i or a, o za an t d d e r n l b ly s m bu un sa ip e i e, i e ida m b e e e ir ik, m b e i de n h l rn t m e b d v d e b d bil em ka y a in ir ik bi i in e de il de, bi im g ah a m l d d m d z n l rmz si in in en da a faz a, ku ur a z si in in en da a faz a, z k d h l s l rm z k d h l ge in kar k ola ak bir i i i i af e e im bi i in e yak a l l l r brmz f d l m d l mak ge e ir. Ya i af et e di e bir me e e sz ko u u ola ak a, r k n f m y s l n s c s bel i de on a n bi i af e e e in en da a faz a bi im on a af et k l r z f d c d h l z l r f me iz ge e ir. Bu u da b n sa i i e im e sy o um: Aca m r k n t mmy t l l y r ba biz, kar ta a af e e i ir mi iz? Bel i g z az ve di e r f f d bl y k c m y bi ir i iz ki, si in af e i i ol a z in da a b k ol a z ge l sn z f dc m n i h y m n re ir. Ama ben in a i a an sy o um. er biz kar ta a k s n d l y r E r f af e er ek, o za an ta ih bi i la et e ez mi? Biz kar ta a af f d s m r z n l m r f fe er ek, o za an Tr i enin dev im i-de ok a ik ka u u bi d s m ky r c m r t m oy zi zor a az m? l m imdi Sayn calan, bazen pratik hareket etmek gerekir. Ben politikac deilim ve bu ilerden de anlamyorum ama, imdi bir srece girildi ve bu sre ok etrefilli bir sorunu ele almak duru174
munda. Dolaysyla eer bu sreci derinletirmek istiyorsanz ki yle bir arzu iinde gryorum sizi, o zaman birtakm hukuki formlasyonlar da bulunmak zorunda. Yani bunu ilkesel, tarihi, felsefi, ahlaki bir geniletme yerine, olaya daha pratik bakmak gerekmez mi? im i dar hu u i deh iz e i a a ak e gi e im de ek d k k l l r tr r z m d l m de bir g r, fa at tek g de il ir. Dn a n bir ok l e in e r t k r d y n k s d de g l gi i, dev e i elin e bu un u an ar, er so u un cid i r d b l t d l d r l e r n dye i e ve hak a ina or ar a, o za an in a i y r ba an tn lln ny l s m s n n a s a a da ra at k a y e e i ir er. Bu ka ar in e hu u i yol a k l r h l l n l bl l d c k k l r zor a a n ne an a var? So un cid iy e, ulu al a, si a al a, b l m n l m r d s s s y s s tn top u u kap a a al a, o za an ni e bu in e ve zik ak l m s mn m s m y c z l hu u i yol a a bu ka ar ar k ve i i or da... k k l r d l rly Ama siz, mesela Kemal Burkayla ortak deklarasyonunuza bir artsz genel af koydunuz. Bu hukuki bir formlasyon. Yanlyor muyum? Bu, o ka ar m im de il ir. Ya i ina or ar a af lur. d h d n ny l s o imdi bu dadaki adamlar sorunu iin siz dediniz ki, kurt kuzuyu yemeyeceine dair gvence versin. Nedir bunun gvencesi? Somut birka ey syleyin. ok ey sy e im. Da a an ar bo u a k a . On a n, l d k l n m d l r l e ba ol uk a ama a var r. Da a an ar, ta i in m n l d l r l r d k l rh bel i de hi ir d e in e ve hi ir ha e e i e na ip ol a a ak k b n m d b r k tn s m y c ve bek en e e ek bir fe a ar ve da an a g gs er i er. l m y c d k l y m c n t dl Bu b k da an a g , b k bir ma, b k bir na us ve y y m c y a y m onur il e i iin ir. On a n bu ama a az ok g en e e al r k s d l r l r v c y n sa, o za an da an in e in ko ul a ha r an lur. Ne ir bu m d m n l r z l m o d ama ar? Bu, ulu al kim i in g en e e aln a r. Me e a ana l s l v c y m sd s l ya a a, ya a a a aln a ve ye i en ku um a a n sa an a s y s l r m s nd r l m n l m sdr. Ye i ku um a a a a par a en o an ba ar, or u an ar n r l m l r l m t d l d d k sn. Ya i ba an ar ku u un an par i e e ka ar her ey gi er. An n k l r l d tl r d r cak by e bir pra ik inan ola i ir. By e e bu i er de hal yo l t drc bl l c l lu a gi er. n r imdi burada ben ince bir nokta tespit ediyorum. Gerek sizinle nceki grmemizde ve gerekse birka gndr sizin mer175
Kar taraf kurt olmadn gstersin, bizim kuzular dadan indiririz.
176
kez komite yelerinden bazlarnn da olduu sohbetlerde bir sonuca vardm. Sizde yle bir beklenti veya bir dnce var: Dadaki adamlar olayn devlete tantmak istiyorsunuz, yani resmen tannmasn istiyorsunuz. Bunu bir Krt jandarma gcne dntrme eklinde bir dnce var. Siz bunun kabul edilebileceini umuyor musunuz? im i, da a i er rt hal n var k g e i ir. rt d d kl K kn l l rd K hal n var l e ka t a an g er ir. er var kn ln m n n l y l d E ln ka t a ar a, her al e en azn an rt hal n sa un a n l m l s h d d K kn v m g ola ak kal a da is e e i ir er. Ya i u u sy e ek is i c r m y t y bl l n n l m tyo um: As er Me et ba a gi i or ve ge ek i in e ge el sal r k m ty dy r t d n d a da sa u u or; Krt e in de ken i l e in e ve ken i rl r v n y l r d k s d d iin e ne en bir ko u a g ol a n? Ne e en ba r a ba d d r m c m s r d kl s kl n bir g en ik d en e e i ge e e ek ir. Biz bu a i g s v l z l m s r k c t n ven ik di e im. l y l Bunu biz salayalm diyorsunuz. Ga et ta ii, bu ok ak r. Bi im bin ir d a z var y b t z b m nm dr, ai et ve ai e kav a a var r. r e in, ben bu ha im e top r l g l r d n l l lum a yol al ak is e em, ke in ik e ko u a a a ih i a m ola d m t s s l l r m l r ty c cak r. Yi e bir s ku um olu a ak ve hep i in by e ko u t n r r c sn l r ma a ih i a ola ak r. k sy e e im, bun ar i g en ik y ty c c t A l y y l v l kuv et e i ir, alk sa un a g e i bi i in e ir. Za en Tr i v l rd h v m l r m d d t kyede de or u un da a ok d g en ik ara ol u u bi i in e d n h v l c d m d bir yo um var r. Bu bir or u d en e e i ir. Za en or u iin r d d z l m sd t d de rt var n ken i i i na l du u a a ko u u bir ana a K ln dsn s y r c n s y sal d en e e me e e i ir. Ya i rt yur u u da, rk yur u z l m s l sd n K d n T d nu da m e ek bir or uy a sa un ak mm n r ve bu d t r d l v m k d zen e e i ir. Ama Tr i eden gel i zel bir po is kuv e i in l n bl ky m l v tn Kr is anda faz a et i i ola a san o um. Za en im i d t l kl c n my r t d hep i ok ra at z r. Em i et kuv et e i Krt e in ken i e in s h s d ny v l r l r dl r den olu ak du u un a r ve bi im de, er il e da an in i m r m d d z e l d dre im de i i or a, by e i e bir alk sa un a g ve a em i l nly s l sn h v m c y nyet g bi i in e ro d en e e i e e i i i, bir ne i c m d l m z z l y bl c mz r ola ak sy e e i i im. Ya i bun ar be im d n e e im ir. r l y blr n l n c l r d
177
Milli gerekliklere tam zgrlk salayabilmeliyiz, fakat ortaklamann da ok nemli olduunu gzard etmemeliyiz
Peki artsz genel af karsa dadaki adamlarnza ne emir vereceksiniz? Me e e sa e e af a bit ez ki! Ye i d en e e e e gi il e i s l d c l m n z l m l r d m s ge e ir. Ben, so un a n kk n en bah e i o um. Ya i biz r k r l r l z m d s dy r n key i iz in bu kor un zor uk a g s e e ek da a k a k. fm i k l l r l y r m d Bun ar te el ama a a ba kuv et er ir. As n a af n p k l m l r l v l d l d f k ma a o ka ar nem i de il. Za en her gn o ka ar e it ve i o m s d l t d h ry ruz, i en e g o uz. er so un kk bir yak a m a ele al r k c r y r E r l l l n sa, me e e er da a ra at hal yo u a gi e i ir ve af da bu un k k s l l h h l n r bl n bir par a lur. Ya i er af an u kas e i i or a, i e da an iner s o n e t t dly s t d ler ve by e ik e her es es i ii in ba a d er de i i or a, bu b l l l k k n n n nly s yk bir ya l r ve mm n de il ir. By e i e ger ek d ha al n gd k d l sn y le i faz a bes e e ek ge e i or. Ye i en ve kk ku um a a a a r l l m m r ky nd l r l m l r ih i a var r. Bu a or u da gi er, par a en o da gi er. Sa m ye ty d n d r l m t r nr rel par a en o at a ak di er bir adm r. Yi e bir ok ma al i g l m t l c d n h l rev e in Krt er ta a n an, hal n ken i i ta a n an g l e i ge l r l r f d k ds r f d r m s rek i i ak r. Ya i di e e im, bir fe e al sis em ni e ge i e in? t t n y c d r t y l m s Federal sistem olacak sa da birdenbire olmaz ki. - Ben de, ani en ol un de i o um. Hi ol az a biz, im i en d s my r m s dd onun ger ek e i il e i in sa am adm a at o uz. Bu mev ut l tr m sn l l rn y r c var z da bu un bir par a r. Biz prog a z a Tr i eden lm n sd r mm d ky he en ko u u za en koy u o uz. Bi im, en az ken i iz ka ar m p t m y r z dm d Tr i eyi de d r e id i z var. Bu, bi im en er as o al ky n t m d am z t n y n g e i iz ir. Ve bu du u u gi e ek Or a o u a n a da yay n r vm d r m d r t d p d g la r ak is i o uz. Ya i y e dar mil i et i ik s r a n id et e t m ty r n l ly l n l rn d l i il e i e ba l o uz. Bel i Tr i ede bu a ta an ar ok ur, z m sn y my r k ky n p l t Araplar'da ta an ar ok ur; bil em bir ka top ak u u a y e p l t m r r r n l kel e er ver ik de i ir, by e kel e er al k de i ir. Bun a n hep i l l d nl l l l d nl l r s k ede i at r, la a an k r. Me e e bir ka top ak u u a bil t by t f z l t s l r r r n mem ne ve ip ver e ek de il, bu top ak ar ze in e in an a a en r m m r l r d s l r
178
uy un ili i sis e i i, en uy un re i i otur a il ek ir. Biz, bu ko g k t mn g jm t b m t nu a her es en da a faz a ol un uk gs e e e iz. Ya i mil i et i ik d k t h l g l t r c n ly l yap a bil e i i iz in de il de, bu mil i et i i in faz a ar m y m dm i ly l l k yol ol a ve faz a esen ik er, mut u uk ar ge ir e i i i bil i m dn l l l l l l t m dn di iz in, bu ko u a ol un ol u u uz in by e ya a a z. Yok m i n d g d m i l p c sa mil i et i i i mt i ge i ir e in zor ol a da bi i o uz. ly l h l t m n m dn ly r Ama bu, be im ba l m bir an a de il. rk so un a a ok n y d l y T r l rn va f ol ak ve rt so u u a da ai a ol ak be im in g el bir k m K r n n n m n i z ey ir. d Diyorsunuz ki, bizim hedefimiz federasyondur; bunun akamdan sabaha olmayacan da biliyoruz ama, kendi amzdan emin ve salam admlarla yryoruz. Ga et ta ii. Bu un te e i at or da. Ya i bu u da, u aa a y b n m l ly n n m da ko ul ar tam ba m z a uy un de il ir ya da ulus a a a or l s l g d l r r s tam ve a Tr i e bu a el er i or gi i bir yak a m ne e iy e be y ky n v my b l d n l lirt i o um. Bun an zi a e, halk a n te el ar a a uy un bi my r d y d l r m k l rn g im e i er be im in da a faz a nem ta or. Ya i kes in ay k l n l n i h l y n k rl lar ii kr e e i e i ir ve halk ar bun an faz a sin ve mut d n vr bl l d l e lu uk bu a az ar. l l m l Kafkasyada, Balkanlarda... Ta ii. Kaf as ada i a a t ba a pek tu ar gel i or. b k y k t m r n t l my Yi e Lb anda i a a tr e i bu l e i ha a e e e ir i. n n k t m l r k y r b y v m Bu un da a uy un bi im e i in ara iin e iz. Ben bu u bir n h g l rn y d y n sis em bi i in e d o um. Be im ge el g m e u var: t m d n y r n n r d Mil i s r a a a ba k ne ka ar sa n a y a, mil i ger ek e l n l r r ll d k c l s l l ri in ar et ek de o ka ar sa n a r. Za en Sov et de e i in e k m d k c ld t y n ym d de mil i ger ek e in in a ve a mil i ger ek e in ger ek d de l l r k r y l l r er en i il e i bu bo az a a a n te el ne e i ir. Ya i mil i l dr m s l m l r m d nd n l ger ek e i yok say ak ve a mil i ik nem i de il ir de ek, bu l r m y ll l d m k az a n te el ne e i ir. Bu ko u a o un uk a ne az, ne m l r m d nd n d l l o u de i ir. Ben e, mil i ger ek ik e e tam z r k sa a a il nl s l l l r g l l y b me i iz, fa at or ak a a n da ok nem i ol u u u bir an bi e ly k t l m n l d n l g ar et e e i iz di o um. Bu un, b k dev et ve a b k z d m m ly y r n y l y y ulu al top u uk a da faz a ba an kur a a z. s l l l l l tsn m m ly imdi ben size, sulamadan ntr bir soru soracam. Ben bi179
liyorum ki, sizin en sradan militannzdan genel sekretere, yani size kadar herkesin gnlnde yatan, bamsz ve birleik bir Krdistandr. Ben, bu hedeften vazgetiinizi de sanmyorum. Niye vazgemediniz diye de sulamyorum. Ba a g e, ba m z k g el bir ey ir. Her es ba m z ol n r s l z d k s ma r; sa e e ulus ar de il, her in an ba m z ol a r. Fa at ld d c l s s m ld k ba m z ol ak, mt i bi ey i ik an a a gel i or. Be im an s m h r cl l mn my n la m a ba m z k bir ruh al olay r, bir d n el olay r, bir y d s l s d s d ki i in er em i i i ir; bir lus ve a mil i top u uk ar in de ori i n d lld u y l l l l i jna i e e i i z r e kul an a ifa e i ir. Ba m z k bu ur. Ya i lt l rn g c l m d sd s l d n ben y e dar d n o um. Bir dev e im ol u, fa at iin e her l m y r l t m k d tr ge ek iz ik var, k var; ben bu u ba m z k ola l r s l r m l n s l rak faz a yo um a o um. Bu tip a dar ba m z k a a da tap l r l my r r s l l r m o um. Kal ki mev ut ulus a a a ge i e er, bu gi i a n y r d c l r r s l m l d t ok teh i e i ola i e e i i gs e i or. s er fel e i sis em d e in lk l bl c n t ry t s f t z y de d e im, is er ok pra ik d e im, as n a bi im ba m z n l t t n l l d z s l ok is e e iz... t m m stiyor olmanz m? s e e iz ve a ken i i e g e bir ba m z k ara iin e t m m y dmz r s l y d ol a z, ta a en z r k is i o um an a n a r. Ama bu un m m m m g l ty r l m d d n bi i i i, Tr i ede ok ge i i ol u u gi i bir ka top ak in mn ky l m d b r r i y e ya a z, by e ya a z bi i in e de er en ir ek yer iz ir l p r l p r m d l d m s d di o uz. y r Ama imdi kamuoyunun baz kesimlerinde yle bir dnce var: Apo bugn Trk halk ile ortak yaamak istiyoruz diyor, ama sonradan frsatn bulunca hemen kendi devletini kuracak deniliyor. Ga et ta ii. er sen bas a de am eder en, bu mut a a bir y b E ky v s l k yer er e ve bir za an ar a ku u ur. Ama bir i i e ne ka ar ok ge l d m l d r l brn d rek i ol u u u ve ya a n by e da a g el ge i e i e e i i ka t l d n m l h z l bl c n n lar an, Apo pey am er de ol a bu u ger ek e i e ez ve ger ek s g b s n l tr m le ir ez de. Sen bir ik e i in g el ol u u u ka t a ve bu un bir t m l t l z d n n l n part e i ol, o za an Apodan hi ir teh i e gel ez. Kal ki bu a n r m b lk m d n ih i a var r. As n a biz ken i ger ek i i i i z r e or a a ty d l d d lmz g c t y ka r ak, o za an iyi, do u, g el olan ar bi im e bir e ek is er r s m r z l z l l m t
180
ve biz bu a da a z. Biz, her tr ge i ik ve ge i i ik al n a ne n l rl rcl t d bir e e i ka ul ede iz, ne de ay ka ul ede iz. Ba a zor a l m y b r rl b r zl r l bi i ayr ak is e e bi e biz ya a b ak a z. Zor a bi i bir e z m t s l k sn r m y l z l tir ek is e e er, biz by e bir e ek is e e iz. Me ur ur, ulus a m t s l l l m t m y h d l rn ili i e i bi az ev i i e ben e i ir. im i be i do a an, ca n kl r r ll z tl d n r s nm is e e i i ve an a a a a a m bir tip e y e e- ost ili i i ge i t m d l m y c l l d ks l tir em. Ama ca m da is er e, uy un da bu ur am, o za an pe in m n t s g l s m de ok ko ar ve ili i i ge i i i im. Ya i bu ili i er bi az bu a km l trr n kl r n ben er. z imdi Ankara ile durumunuzu nasl gryorsunuz? Peinde mi kouyorsunuz, yoksa acaba birleebilir miyim diye yokluyor musunuz? Bir i i i in ze i e by e var a a m ve a bu tarz a ze i brmz rn l m y l y d rme gel e ek in e bir yak a m iin e iz. Yak a m bu ur. Ya i m l d l d y l d n ko un a a a o uz. Sa o um ter i i i i da a son a ya a a r m y ly r ny r chmz h r p c z. u anda bir birlik iradeniz yok mu? Tercihimizi sonra yapacaz diyorsunuz. im i hi p e iz An a ann ba g el ik e i e il i du a a d h s k r z z l l rn g y c z. Ya i hi il i duy u o uz ve a il i duy u u uz ey er yok ur n g m y r y g d m l t de ek, ger ek d k lur. Her d ey e ba iyi bil i i iz, g el m l o z d z dm z bil i i iz zel ik e e il i du a a z. Ve bu u bir rt ol ak an da dm l l r g y c n K m t te e, ger ek e i bir in an ola ak ya a a z. Za en bu un iin e y l m s r p c t n d yiz de. Ben An a adan yap m ve tek ar An a aya gi i i an k r k t r k r r lam ve ama bir bi im e ya a m. Fa at hi kim e, bi i, iyi ik l l d p r k s z l ten, do u uk an, g el ik en vaz e e ek ni ya ar bi i in e de r l t z l t g r i p m d er en ir e in. Biz en, hi ir ey sun a a ak, dam zor an , l d m s d b m y c a l m yo ul u, yp an , ge ip s n ak is i or bi i in e bir ni de r m r m l m ty m d i bek e e in. Ba de er e in aman z sa a ol u u u si e ha r l m s z l r s v s d m z t la a m. na o um ki, Tr i enin dev im i e i de soy u duy u ar t y ny r ky r cl r l g l ve ama ar u u a yap ar. Za en biz bi az on ar an et i en l r n k tl t r l d kl dik ve ha en on a n an a sr o uz. l l r l rn d r y r Deniz, Mahir ve brahimlerin. Ga et ta ii. Ben e i sa z in an i en e ek i, kan dk . On y b z r ys s k c t t la n hep i in bo ol a ve faz a for e et e e er de, r t r sn m dn l m l m s l g 181
len e e er de, ba a a g r e e er de dik a e aln a ge e en m s l ry t m s l k t m s r k ama a ol u u u ve nun da be im in bir va i et ol u u u, bu l r d n o n i sy d n an am a da dev i in ye il e i i i si e ha r a a m. Ya i Apo b l d rm n m dn z t l t y n tn bun a d r. l r n Yani ben Deniz Gezmilerin, Mahir ayanlarn ve brahim Kaypakkayalarn varisiyim, mirassym m diyorsunuz? On a n mi a var. Ben e, o in an ar y e unu u a ak in an ar l r r s c s l l t l c s l de il ir. Yn em e i ve tak ik e i ne ka ar yan ve ye er iz olur a d t l r t l r d l t s s ol un, da a a a n a ve kan-re an iin e sy e ik e i ve u u a s r l r d v d l d l r r n ken i e i i by e ada k a ama a ke in ir ve ben on a a ba dl rn l d l r l r s d l r lym. Hi kim e in de bun an ku u u ol a n. An a ayla b n s n d k s m s k r t ili i e im e bun a gz n e ge i e e im. ln e e ka ar bu kl r d l r n tr c c y d by e ir. O a an, i e sos a izm tas i e ol u, ar k dev im m e l d d t y l fy d t r z lik ol u de ip de kim e ze i i e gel e in. Bi e i o um ya i, bi i d y s rmz m s l my r n z il e de i ik gs er e in an a yok. Ve ben bu a a, siz en e i e l t m n l m r d d kn rek ve a ba po i ik ta iz er pe in e ko a ak ko u u o um. En y z lt v l d r n m y r z r ko u an in an ar an bi i i im. g n s l d rsy Ben yle bir ey dnyorum: ki tarafn da dikkatli ve iyi niyetli admlaryla siyasal sre derinleirse, o zaman kanlmaz olarak birlik faktrleri, birlii pekitiren faktrler geliecek ve sonuta Krt halkyla Trk halk, kaba bir deyimle birbirine yapacak. im i, ben en da a iyi bir ik ku u u u ol az; bu u da si e d d h l r c s m n z sy e e im. Bu ko u un uz a ve a s a be im de em, m a l y y n n m n y t d n s b la a ola ak de er en i il e e i bu. n , alk ger ek ik e i i l r l dr m m l k h l l rn ol uk a iyi ta an ar a m. d ny l d n Trk halkn 15 senedir grmediniz ki! Ha r, lur mu? B y e nun de er yar y a y a i yap m, y o t n l o g l r l t onun di iy e ve fi ir e iy e ge i im. l l k l r l l t Siz kendi halknzdan bile fiilen 15 senedir uzaksnz. B n hal aya a kal an in an ol u u u her al e g ar t k dr s d m h d z d ede ez i iz. u an a y r em, ta ih e hi kim e e na ip ol a a m sn d r s r t s y s m y cak bir bi im e mil on ar l e y r. Fa at me e e o da de il. d y l m n r k s l im i, Trk e in du u u u hem ta i i ve hem de fel e i ola ak bi d l r r m n rh s f r raz de in i i e ta an ar a m ve bu in an a zor a ak, kah et r ln ny l d n s l r l m r 182
mek is e i o um. Kal ki, zor uk a ve kri ik yn e i i iyi bi i t my r d l l rn t l rn lyo um. Ama yu u ak bir ini e ve i en bir is ek ola ak on a n ili r m l t t r l r ki e i in d en en e i e ken i i ka o um. Ya i Trk er hak n l rn z l m sn dm ty r n l k da ok ha a e d n e er u a a kal n, zn y e kar a m in n c l r d s t l l d du um ar sz ko u u. Bu in an a im a a or uk hl a n an ve a r l n s s l r p r t l y s d y o e ist hl a an na l e e i i iz? ok ger ek i bir te el e ve v n y d s k blr m d ka ili i er sis e a i i iin e na l tu a i i iz? Krt e e bu ko u lc kl t m t d s t blr l r n da i rol e i i oy at ak is i o uz. k l rn n m ty r Tekrar soruyorum; bu sre derinleir ve bozulmayacak ekilde birlik kurulursa, bamsz devlet hlyanz, ryanz ne olacak? im i ben, dev e in b k bir hl a ol u u a hi inan o d l t y y d n my rum. Ter i e dev et en da a g el ey e in ol u u a ina o um. sn l t h z l r d n ny r Ak sy e e im, mev ut dev et e i, ba en ii e t l e i ge e l y y c l l r z n k r m s r ken bir ke er, k bir ift ik ola ak de er en i i o um; hem de m t l r l dry r soy un u a n, ta a n, d n e in bol ol u u bir ift ik. Ya i te g c l r l n k l r d l n orik ola ak y e dev et ta de i im. He e bu Tr i ede i gi i bir r l l pcs l l ky k b dev e im ola a a, hi ol a n de im. Ya i bi im del et e e ola l t c n m s r n z v l m y z bi az fark ge i e ek ir. Dev e i eli e ge ir ve on an son a m r l l c t l t n d r her tr soy un ve bas ara a d r; ben il e e bu a bin de l g k cn n t k d n fa kar m. O a an, soy un u ve hal n ba a be a bir rt dev y d g c k n l K le i ku u ur a, bu dev e e kar her es en n e ben sa a m. Ya i t r l s l t k t c v r n sy e i i iz bu hl a me e e i e dik at et ek ge e i or. Ben z l dn y s l sn k m r ky gr k pe in e im, g el ik pe in e im, nun sos a ist ve de ok l d y z l d y o y l m ra ik bi im e i in mt i ara m. t l rn h ycsy imdi bana gre milliyeti syleminiz n planda. Ama sosyalist olduunuzu sylyorsunuz. Ve u anda Ankarada snfsal olarak sizin konumunuzdan farkl ynetim var. Yani marksist terminolojiye gre sylyorum; kapitalist bir ynetim vardr. Siz de sosyalist olduunuzu sylyorsunuz. Bu ikisi, bir siyasal sreci nasl derinletirecek? As n a An a ada tu ar bir ka i a iz in ol u u u da san l d k r t l pt l m d n m o um. An a ada re l sos a izm gi i du um ar sz ko u u. En y r k r e y l b r l n s de e ka i a ist l er da i in e bi e ge i i il e i i i bi i or m pt l l hl d l l tr m dn ly su uz. Ya i mev ut sis em al ak du u un a r. Tr i enin n n c t m r m d d ky
183
Trk adaleti daraacndan baka bir ey getirmemitir.
184
dev et ge e e i ger ek en o e ist e ir; rk eli i ve a si a i-as l l n t v n d T t y y s ke i st y e im ke i i, ai et o e iz i e ben er bir dev et ko r n t sm r v n mn z l nu u a sa or. As n a bu, top um al t a k n te el ne e m n rly l d l s k n l m d ni ir. u u da si e sy e e im; rk hal ve a top u u as n a d n z l y y T k y l m l d ile i ir, ol uk a emek i ve ret en ir. Ama dev e i y e en st ta rd d k d l t n t ba a y e de il ir ve ol uk a tu u u ur. e by e bir e i i var k l d d t c d t l l k ve bu e i i in ge e i or. im i di e ek in, sen yi e l kn z m r ky d y c s n dev im is i or un, bu a kim al a r ve a ina r. Ama ger ek bu r ty s n d n y n ve ar k bu u his et ek ge e i or. Ben, kla ik an am a ve Tr i t n s m r ky s l d kyede i bir ok ko ist par i ve a ha e e in is e i i gi i bir dev k m n t y r k t t d b rim en de bah et i o um. Bi im y t z bu a a a n d s my r z r t m l m l r hep i dev im ir. Za en zal bi e bu u g or ve sy or. Bi im s r d t l n r y l y z yap z i er dev im ir, rt ola n ken i i nem i bir de tm l r d K yn ds l mok a ik dev im ir. Bu, Tr i ede de ke in dev im el ge i e e r t r d ky s r s l m l re yol aa ak r. Ama bu, re l sos a izm e i gi i ol a a ak r. c t e y l d k b m y c t Ben bu u da a n e de sy e im ve za en rk sol u u un an n h c l d t T c l d ko u u uz da bi az bu te el e ol u. Bu ko u a sol u ne ka ar p m r m d d n d c d sol u ur, sa ne ka ar sa r; ger ek en ben ha en bu u an a c d c d cd t l n l mak is i o um. Bel i de sa , so a da a ya n ola i ir; bel i de ty r k c l h k bl k sol u, sa an da a sa ola i ir. Be im by e ku u a m da var. c d h c bl n l k l r n , sol u sol u u u u ka t a a or. Mev ut klik er, mev ut k c c l n n l y my c l c ya ar hi re e ez du um a r ar. Ne e ey e alt ya n a i pl t m r d d l r d s m d k ba i e e e ben i or ar. Po i i a re e e i er. kr l r zy l ltk t m dl Trk soluna geleceim. Son zamanlarda ke yazlarnda u tip bir deerlendirme var: Aman dikkatli olalm. Trk kamuoyundan size sesleniyorlar: Birtakm hassasiyetler var, Apo ltfen bunu dikkate al. Ankaraya dnlp, ite onlarn da birtakm hassasiyetleri var. Ankara sen de o konuda dikkatli ol deniliyor. imdi ben, nce birinci soruyu sormak istiyorum. Siz, takviminizi planlarken ve admlarnz atarken, Trk kamuoyundaki, Trk halkndaki hassasiyetleri, Trk siyasilerinin zorluklarn dikkate alyor musunuz? Ta ii. Dik a e al a a ba a ok k g or u uz, s b k t m y l dm a r y s n lup de i ik i in en tu a m z el ge i ir e e ka ar. l d t l s l t m y d Nasl?
185
ze ili in ge i ir e e e ka ar ne den i dik at i ol u u u g k l t m l r d l k l d m r or u uz. Ben e, is er sa, is er sol ol un, en de e rk li e in y s n c t t s m T d r den da a faz a has a i et e i d en be im. h l s sy l r n n Trk siyasilerinin gerekten zorluklarnn olduunun farknda msnz? On a n zor uk a n an zn du u o um. Ama, u u da be ir l r l l r d t y y r n l te im ki, by e li er ik ya l az; li er ik ta kav a a a y l d l p m d l nmn r y m m lar, by e sah e e l az. ok b k a a har or ar ve li er ik l n y k m y b cy l d l yap k a sa or ar, ama ok ye er iz ve yan te el er e olu or t l rn ny l t s l m l d y bu. Bu a an ken i e i e z o um. rk hal n has a i et e d dl rn l y r T kn s sy l ri e ise ok iyi kar k ar ver i i e emi im. Ben as n a rk hal n l l dm n l d T k n de er e i i se e im. Bi im saf a z a rk hal n an ge en n l rn v r z l rm d T k d l gen er var, kz ar ve er ek er var; on a a ol uk a de er i yak a l l k l l r d l l yo um, de er ve i o um. imdi bun a n hep i rk de er e iy e r ry r l r s T l r l rl in an ar r, en ufa k bir ay k-gay k gr o um. Bu m s l d c rl rl m y r da, en fak bir mil i et i ik, a bir mil i et i ik yok ur an a a u ly l r ly l t l mn ge i or. On ar ben e bu u g or ar ve be i ok se er er. ly l d n r y l n v l Geen geliimde sizin yazlarnz aldm. Galiba bir Krt ihtiyaryla konumanz var, yani melle ile. ok milliyeti bir konuma, olaanst milliyeti. Ben onu size gstereceim. Mm n m? Sa a bir ey da a sy e e im; o Hit erin hay a k n h l y y l r n r. d Ama bu sizin konumanz. Orada Trklk aleyhine bir sr ey sylyor. Siz ok z r k en bah e i or u uz. Mel eye de z r k ta g l t s dy s n l g l n a m. 98 ya n a i bir mel e ko u un. y l d k l n s Sayn calan, ben herkesin istediini sylemesine katlyorum. O ayr bir olay. Ama sizin iddianz var, Ben dar milliyetilie karym diyorsunuz. Ben de buna inanmak istiyorum. Bu, be im Mel eyi ol u u gi i des ek e i im an a a gel ez n l d b t l d l mn m ki! Mel enin dok an ya a n a bir in an ol u u u d r ek, be l s l r d s d n n s nim tek bir ke i ey e bi e z ek is e e e e i i an a a z. Ya lm l l m t m y c m l m lsn nm a Ben Hit eri by e se e im, y e se e im di or. Ben yi e d l l v r l v r y n bir tek ke i e sy e e im, kar k a a ge ek duy a m. n , lm l m d m y r m d k ken i inan a var. e bak, bu a a be i an i-de ok a ik i e sev et d l r t r d n t m r t l k 186
mek is i or u uz. Ben e, o nan dn a a faz a ka a a z. ty s n c i y sn l r m m ly Ama bu de ek de il ir ki, ol u u gi i hep i i be im e e i iz. m d d b sn n s m ly Ben, bir ha a da a si e an a a m: Ya n gn er e bir met o tr m h z l t y k l d r po it e ta m ve ko u um, bir Sr a i met o o i i. Sen, hiz et l l n t n t y n r p lt m ve ba an a n a Hz. saya ok ben i or un de i. Ger i bu r l y l zy s d man et e e de ko u ol u, ken i i sa ye i e ko u or de il i. Me l r n d dn rn y y n d se e ken i i sa ye i e koy ak de il, by e bi i i in s e de er l dn rn m l rsn z n bi ek ir. Met o o it ir, de er i bul um ya i. nan a var ve m t r p l t l d n l r d bak m iyi inan ar r. im i kal p da ben ora a, sen H is i an t l d d k d r ty sn, ben de Ms a m de ip bir din el a a a m gir ey im? l m n y s t m y s d Ha r! Say y a kar k ver e i uy un bul um. y g l l m y g d Yi e bir gn Ye i i er en bi i i gel i; ba a, se in kul an n zdl d rs d n n l dn bu ey an sz n en Ye i i er ra at z olu or de i. Ben t c d zdl h s y d ne de im bi i or mu u uz? Ben, ey an sz kul an m d ly s n t c n l d yer e ey a n ba iyi ik e in en bah et im. im i de bel i d t n z l l r d s t d k Ms an ar aley im e k a et ko a a i ir er. Ben, Ye i i e in l m l h d y m p r bl l zdl r ey a n iyi i er pe in e ol u u u sy e e i i im. Ya i on a t nn l d d n l y blr n l rn ey a a at et ik e i rol bi az fark r. Bi im de im er e i t n f t l r r ld z y l d k ey an a, on a n nan sis e in e i ey an, fark r ve ben bu t l l r i t m d k t ld nu an a a bu u o um. Bi az da Ye i i e in ey a a ben i l m l l y r r zdl r t nn zyo um de im. Be irt i im gi i, bu cm e i yi e ok dik at i r d l t b l y n k l yo um a a m. On a n nan sis e in e i ey an, ol uk a ha r r l y l l r i t m d k t d y l i er ya or. Ms an k a i Al ah-ey an tar a kap l py l m l t k l t t m s sam r ve sa o um o son ey an Ayet e i ki a tan a a a ld ny r t l r t b t n y da yol a . im i, ey an yo u u u da bi az bi im el ge i ir t d t r m n r l s l t mek ge e ir. Ben bun a a bi az bi im el yo um an ver i im r k l r r l s r sn d iin, ba a, ya u bu im i de ken i i ey an ye i e ko u or, bu n h d dn t rn y y ka ar e i i i in an m lur di e ez i iz. Ba a g e, de ok at d l kl s o y m sn n r m r ol ak is i or a z... m ty s n eytana da m zgrlk tanyacaksnz? On a a da bi az z r k ta a ak z. Bu, tu ar z k, opor l r r g l ny c sn t s l t ist ik de il, de ok at ol a n ge e i ir. n l m r m n r d imdi siz, Ben, Trk liderleri ve Trk halkndaki hassasiyetleri tanyorum, anlamaya alyorum, bir ksmna da zlyorum dediniz. Peki siz, Ankaradan, hangi hassasiyetlerinize daha
187
dikkatli olmalarn istersiniz? Bi im has a i et e i i i An a ann pek dik a e ala a san z s sy l rmz k r k t c n m o um. y r Mesela, Apo ok skt, mecbur oldu da onun iin geldi demeleri sizi nasl etkiliyor? Be i hi r a a or. Ben, pos u ok an ye e ser i bir ki n g l my t t r m i im. An a ann be i na l gz en ar iyi bi i o um. y k r n s d k dn ly r An a ann be im hak m a ha r d e e i i ina a ak ka ar k r n k d y l n c n n c d saf ol a am ge ek i i i d o um. Ya i fr at bu ur a be i m m r tn n y r n s l s n bir ka k su a bo ak in ne er ya a i e e i i de d n ek en d m i l p bl c n m t ken i i al o a o um. Do a y a has a i et e i e faz a dik dm k y my r l ys l s sy l rm l kat ede e i i san o um. Ben dik at ede i i im ama, on a n c n my r k blr l r dik at et e g yok. n , ger e e kar in af z sal a k m c k s s drl r var. Be im ger ek i i i zun s e an a ak is e e e ek er. Ama, n lm u r l m t m y c l ben yi e rif ola a m, ol un kar a a a m. De i im gi i, ben n a c g l y c d b bel i bir fel e e e da a a ak i ya o um. Ba a n yap gi l s f y y n r py r zl rn t bi mt i bir prag a ist ol a m ke in. Prag a iz i ve a pra h m t m d s m t m y ti i ge i ir e i bi i im ama, ben e mt i bir il e ba var. l t m y lr d h k ll Bu u as a g ar et e ek la m. An a ada by e ki i er faz a n l z d m m z k r l l l yok. Be im bir il e in ol u u u ve bu il e e bi az say ge ek n k m d n k m r g r ti i i faz a d n ez er; as e i ol un, si a i ol un, on ar bu g n l m l k r s y s s l c ken i e in e gr ez er. On a n il e i g r ve bu a da a a ak dl r d m l l r k s t n y n r ez ek ir. m t Peki Trk halkndan ne bekliyorsunuz? De i im gi i, rk hal n an ge en in an ar a iyi an a o uz. d b T k d l s l l l y r Ken i ya m a i rk ky e iy e iyi an a r m. On a a kar en d kn d k T l r l l d l r ufa k bir d an k ya m ge i ez, bu u d n em bi e. D en c m l n l m n m l z le e, ol uk a hak a i et l e in e ge i ir. Yi e s r ar me e e i m d k ny l r d l n n l s l sne de faz a ba l o um. Bir k k ai et de ol a halk a n var k l y my r r s l r l la a ve inan a a say gs er ek kut al r. Da a ile i bi im er rn l rn g t m s d h r l or a a a a i ir. nun da yo u, zor a a ve zor a k de il, ya a t y k rl bl O l l m b l r tc k r. De i im gi i, Tr i enin yal z res i sta n e de il, l t d b ky n m t s d ede i at ve sa at gi i di er sta e in e de y e bi e faz a an am by n b t l r d l z l l ve e ek dam yok gi i. r c a b Siz ok byk konuuyorsunuz.
188
Bel i im i il i var r ama, o g bi az za f. G ol a k d g d r y l m la is e im ve yar m ol a a da va m. Ama be im gs er rn t r d c m y r n t di im il i in yz e bi i i de ken i e i gs er in. Ve bu, on a a, gn d rn dl r t s l r bir ele i im ir. Be im gs er i im il i in yz e bi i i de si in tr d n t d gn d rn z sa at ve ede i at ev e e i iz gs er in. Ta ii gn el yak a m n by r l rn t s b c l la n d n a. Be i, ken i ger ek ik e i i kav a a a da et et in r d n d l l rn r m y v s ler; zor a a ba ur a an ve b k k his e i i e ka l a an b l v m d y l t rsn p m d be im e tar a g gs er in er. Ben bu a ha m ve ar n l t m c t s l n zr kam a bu ka ar g var r fi an da de i o um. Bu ko u ar a d d d l my r n l d be im ko u u un son de e e z r te el e ge i e i e kar n n m m r c g m d l m sn lk, kar ta af ar bu ko u a ken i e i i ba a ar. Uma m ba r l n d dl rn l m l r z ye i adm ar at r. Bu un da a ra i al ge i e i i, sa am bir n l l n h dk l m sn l di a o a, tar a a ve or ak ka ar a r a a d e i i de is y l g t m y t r l t m y n m sn te im. Bu a da ka a de i im. Fa at be im yal ar a, ge in si r n p l l k n v m l ze u ka ar ih i a m var de e gi i bir du u um da ola az. d ty c m b r m m Ben bu u an e e bi e gs er e im, da a bu haf a ve at et i, l n n m l t m d h t f t d n e bi e... d l
Tedbirlilik benim doamda var
Banz saolsun! Annenizin lmn duyunca ne hissettiniz? Bir ey er his et e e a m, fa at faz a dil en ir ek is e e l s m y l t k l l d m t m dim. K a bir de er en ir e ya a a m an a. s l d m p c sn Yani yreinizde bir eyler, bir dalgalanma... Be im ba am, l e en n e ba a bir ey er sy or u; O n b m d c n l l y d lum Ab ul ah, ben lr em iki dam a gz a dk ez in di or u. d l s l y m s y d Ama bu u, ha r z bi i i ol u um in de il, zl in de il n y s rs d i d i de, be i by e bir ki i ola ak ta in sy or u. Be im ne en n l r nd i l y d n d gz a dk e e e i o bi i or u. y m y c ly d Aladnz m anneniz lnce? A a a m. Be im a a am de i ik ir. Da a ok, anam a ili l m d n l m t h l ki ve e i i e im ne an a a ge ir, nun hay n anl a na l lur l kl r l m l o rn m s s o ko u a d n m. Ve bu so u a a ce ap ver e e a o um. n l rn d r l r v m y ly r Siz, hi aladnz m?
189
O bil i i iz tr en hi a a a m. Ba en duy u a m, fa at dn d l m d z g l nr k gz a a kim e gr ez. Se in en de, en i e en de a a a y y l rm s m v t d d l m n az lan bir in a m, ama f e i im. Gz a a m da a ok ie o s n k ly y l r h akar. Ama insann annesi lnce ki bu zc bir olaydr alamas ok insani bir ey. Do u da, be im an a m da a an am r. Ben, o a a a r n l y h l ld l m y ok an ger ek e ir i im. Anam an ko u um ve a ana n be im t l t m d p y m n iin l ya da ya a a ok an lup bit i ir. m s t o m t Anneniz lmtr sizin iin? l r ve a ya a r. Ya i ky en ve ai e en ko u ok m t y m t n d l d p tan ol u. d Ne kadar zamandr annenizi gremiyordunuz? Tam bi e i o um, her al e 18 yl r. l my r h d d Telefonla hi grtnz m? Hi g e im. r m d Niye ihtiya duymadnz? h i a duy a m. ty m d Hi o arad m? O da hi ih i a duy a . De i ik bir ana- ul ili i i ir. ty m d o ksd Peki, annenizin cenazesine iek gndermeyi dndnz m? Onu da ak a ge ir e im. lm t m d Gnderseydiniz iyi olmaz myd? Bu tip ey e i d n o um. Be im da a ok d n m l r m y r n h d u: Ana n han i zel ik e i be im ze im e et i i ir ve ben, bir m g l l r n r d kld ana n iyi bir o u ola ak, on a na l ha a a ge ir im? Me e a, bu n l r l r s y t d s l ko u a u d n em he en can an : Bu nam lan vey ka n n d c m l d a o d s r z bir kav a y ; aca a be im bu du u um da bi az bu a m n s g c d b n r m r n ben i or de im. Ama nun kav a di ek in en ben uta r m; zy d o g e l d n d ok a ve bi im iz kav a edi or u, ok k k ne en er in kav r s g y d d l i ga ve i or u, bir ta uk in kav a ve i or u ve hi g he a a ry d v i g ry d c n s b kat a an kav a ve i or u. An a m; be im de hi ir g m yok u m d g ry d l d n b c t ve b k bir kav a a gi i im ve ok aca ip bi im er e kav a et im. y g y r t y l l g t B n bun ar anam a da var . Ama ben, da a son a plan ola ak t l d d h r l r ve ok b k bir g bi ik i e ek y t m kav ay a ana n kav y r tr r r t g l m 190
ga de in e ir i i i sy e e i i im. Yi e ana n in i am cln r l t dm l y blr n m tk cln an bah e e i i im. nam ba a, Hay al a an eve gel e d s d blr A n fn m d m di or u. Ya i l e i de bir ai e or a sa ar ak, an e in o il e i i y d n k y l t m y s n m k sn de ha a a ge ir im. Git, se in evi i ta an eden er en in i a al, y t d n n l l d tk mn y e gel de ip be i eve koy a , hat a be i kov u. Ben de k m, l y n m d t n d t b k bir kav a a tu u um. Ha en o te el e l e e gi i yap a a y g y t t l m d k y r m y a o um. Ya i l e e i d an k a bi i in e e ka ar kav a ly r n k d k m l l r tr c y d g ya o um. e bu da an e in bir va i e i ola i ir. py r t n m sy t bl ldkten ne kadar sonra haberiniz oldu? Bir gn iin e ol u. d d lk anda bir ey hisseder insan; bir krlma, bir yanma... ok ha if ol u. Ha en za an za an d o um, ba a da f d l m m n y r b m za an za an d o um. Me e a, ge e ce a e i i r a a gr m m n y r s l c n z sn y d dm, ce a e i in ya n ay m. n z sn n d d Ryada! Evet. Bir da ya a n al n a z ve yu a an s ek i ta ar m cn t d y k rd r l l ko up ge i or. Fa at bu ta a n hi i i i bi e de i or. Ve ana n p ly k l r brs z my m y gr ek is i o um; nun y ne ka ar sol u u, sol a z n m ty r o z d m t m m t. Ta ar ya a a de am edi or. Bu te a iin e onu, b k ba m l m y v y l d y c la bir ik e g o uz. By e e ba m a ben, an e in ce a e i i l t m y r l c c l n m n z sn gm k. Ba a hi kim e yok u. Bu da bir il i en e... d k s t gl m Demek ki sizi ok etkilemi. Yani sizin bilincinizde hissettiinizden daha fazla. l in ir, ilk de a by e bir r a gr m. Ben ko ay ko ay r a g t f l y d l l y gr em. Bu r a da bir ger ek i ya i. m y t n Trkiyeye dnseniz, annenizin mezarn ziyaret eder misiniz? Za en zi a et e im s ek i ir. Ya i b n e it e in, ata a n t y r l r r ld n t h l r l r an a a uy un ola yap m di o um. B k e in va i et e i e uy l rn g n t y r y l r sy l rn gun ce ap ar ver im. Biz e y e me ar ar faz a bel i de il ir. Bel i v l d d l z l l l d k im i ba a n me a bi e si in i ir. Fa at top um in ya ar y a, d b m z r l l m t k l i r l s by e de er er zi a et edi e i ir, ben bu a ka a am. Bu ko u a l l y r l bl n r m n d bi az de ok a ik dav an ak is i o um. Top u a ya ar ey e e ka r m r t r m ty r l m r l l r r a ak la m. Ben de ge e ir e gi e im. m m z r k s d r Yannzda annenizin resmi var m? Yok, hi yok. Ya i ba n... n s
191
ok nem veriyorsunuz; yanlyor muyum? Bel i bir so um u uk var da... On a n ya a al ak, bo a l r l l l r mn m ar ak is e i o um. n , on a ar et i e e e i i, do a k m t my r k l r pc kl y c m l y y a ha r k z ol a a a ge ek i i i d o um. Be im ya s l z l s m m l r r tn n y r n a n, sa l n an da a faz a po i i a d yn e i var. Hat a mm n d d h l ltk l r t be im si ah m a e ey e ok az il im var r. B n bun a bel i n l l c d l l g d t l r k ters yo um ar z ama, hep i e ge e en ye i ver i im, ken i i r l sn sn r k r m dm mt i kat m. Fa at tip ola ak ok fark zel ik e im var. h m k r l l l r Bir ey syleyeceim. Bu bulunduunuz kasaba, Lbnan Hizbullahnn etkili olduu, Lbnan glerinin bulunduu bir yer. Peki suikastten korkmuyor musunuz? lmekten korkmuyor musunuz? urada be-alt kii var, fazla yok. Bir tim gelse onlarn iini bitirir. im i e ka ar hi by e kor u a m ol a ve ok z r ka a dy d l k l r m d g l bil im. o uk en bir aa n al n a ba a n ba a sy e i i bir sz d c k c t d b m n l d var , sk sk onu sy o um: Ab ul aha do un a n, Ab ul d l y r d l k m y d lahn al n a fe ih ia e i var, o ne e e gi er e fet e er di or u. n d t r t r y d s h d y d Ya i bi az da ba a uy un bir ta m bu. Fet e i i zel ik e im, onu n r n g n h dc l t y ak a be ir e im. l t y Size suikast ihtimali yok mu? Hi ba a ola a . rl m d Ayn zamanda ok tedbirli olduunuzu gryorum. Mesela, 1982lerde bile muhafzl dolayordunuz. Ted ir i ik be im do am a var. Be im ya a m b k bir ted b ll n d n m y bir i ik de ek ir. ll m t Trk solunda bu yok. Krt gereinin baz unsurlar bu iin iinde var m? Yok. Ki i ik zel ik e im ken i iin e mt i ted ir i ir. ok l l l r d d h b ld has as bir in an ol u u u bi i or mu u uz? Ben e i has a i et de s s d m ly s n d k s sy re e i i aca a far et i mi i iz? Bun a an a a an mev ut du u c sn b k m sn l r l m d c r mu na l yo um a a ak z? s r l y c sn Peki bir ey syleyeyim; mehur olmak, kamuoyunun ilgi odann merkezinde olmak nasl bir duygu? Ha r, tam ter i e mev ut h et en e i, me ur a a ters y sn c r l m y h l m y yz et ek is i o um. Be im ger ek en ba id i a m var, as n a m ty r n t z d al r l d
192
ba ey e i s ek i d r e ve ba ey e i de s ek i yk elt e z l r r l m z l r r l s m ko u un a b k tut u a m var. zel ik e in a a z olay ar a, n s d y k l r l l s n g l d ok ir in ey e i, bu s f ve lus kav a n an da te e gr m k l r n u g s d y d ba dav a bo uk uk a b k bir m a e e me e e i ya a m. z r n z l l rn y c d l s l s p r Bir ah ak sa a da, bir g el ik, sa at ve es e ik sa a da di l v s z l n t t v s ye i ir i iz. bl sn Basn toplantsnda otuza yakn gazeteci vard. lk defa bu kadar kalabalk bir grup vard. Peki ne hissettiniz? Yok yok. B r en e de il de, ezik ik du u o um. h et e b l m l y y r r l mek en faz a evk al o um. Ba er em e in, ba il e e in ezil t l z my r z d l r z k l r me e i, ba gr em i ik e in or a a a l a be i da a id et i m s z k ll l r t y k r m s n h d l et i er. Bu tr za er er be im za e i i et i e e i ir. kl f l n f rm kl y bl
Batya da ders verilmesi gerektii kansndaym
Hemen bir politik soru: Siz Trkiyedeki Krdistan parasn smrge olarak gryorsunuz. Smrge ile smrgecinin ortak yaayabileceine ilikin dnya tarihinde bana bir rnek gsterir misiniz? yle bir rnek var m? Bir taraftan biz Trk halk ile birlikte yaamak istiyoruz diyorsunuz, dier taraftan da Krdistan smrgedir diyorsunuz. yle bir rnek yok. O zaman sizin birlik arnz, dolayl bir biimde Krdistann gerekten smrge olmad anlamna gelmez mi? Bu ili i er a a i ir, zor de il ki. Mev ut ili i er ok aa k kl l bl c kl l ve al ak a r. n a m di en hi ir ki i mev ut ili i e e ta am l d s n y b c kl r h m ede ez. Pe i b k ah ak z k, e ef iz ik iin e ol a n ne e i m k y l s l r s l d m n d n ne ir? d Neyse, mevcut anti-demokratik uygulamalar... Sa e e o de il. Ba a g e, olu u b n ili i er su yu a d c n r m t kl m ve b k ir in ik kay a r. Me e a, g ede i at a n ge i y k l n d s l l by l r l me i in en tu a m g po i i a a n, fi o of a n ge i e e i e y d t l l ltk cl r l z l r l m m sn ka ar hep i i kir i ili i er e g o um ve ne en e i i bu a a ba d sn l kl d r y r d l rn r y l o um. Ve ben bu a a, yal z Krt e in de il, Trk e in de ok ki y r r d n l r l r i ik iz e i il ik e i i g o um. Ben bu a ina o um ve hi l s l tr d l rn r y r n ny r kim e be i bu inan an al o a az. Za en bu ko u a ok g s n t k y m t n d l
193
Kardelie yarar bir dzenin gelitirilmesini istiyoruz.
194
inan a m ol u u in bu m a e e e i de in i i sr o um. l r d i c d l d k r l d r y r Ya i bu ir in ik e i g n e, bu u ka ul ede ez in Apo di o n k l l r r c n b m s y rum, sen her e i ka ul ede i ir in ama, bu ir in i e ken i i bu y b bl s k l dn la a az n. e be im b k il em, bir n m ve onu um tr m s t n y k c r bu ur. d Yine politik bir soru: nceki konumamzda, Ben bu ary, zellikle Trk kamuoyuna ve Batl hkmetlere yaptm demitiniz, Trk liderlerinden fazla umutlu deilim demitiniz. Trkiye blmn tarttk. Bat devletlerinden ne sinyaller geldi size? Ba hak n a da ken i i ifa e ede im. Ba ya da ers ve il t k d dm d y t d r me i ge ek i i ka n a m. Ba adam ar ger ek en ken i e i i s r t ns d y tl l t dl rn b k g or ar; hem de b k ol a k a hal e ve in an a ok y r y l y m d l r d s l za ar ver ik e i hal e. r d l r d Byklkleri tartlr ama, gl olduklar kesin. Evet, g ola i ir er. Ben on a n g k e i e kar da l bl l l r l l l rn aman z du u o um. Ve bir il em de, on a n kar n a y e i s r y r k l r s d r m y bil ek ir. Pek faz a Ba da ya a a m, on ar a ili i e im de yok. m t l t m d l l kl r Siz Trk e in da a faz a var. On ar an et i en e e e im. Bu ken i l r h l l d kl m y c d z n ... g l m Bu, irade meselesi deil, artlar meselesi. Siz, Amerikayla iliki kuracam diyorsunuz. Amerikayla iliki kurduunuzda, siz onu etkilemeye alacaksnz, ama o da sizi etkilemeye alacak. Ben, Trk er ve Krt er in ku u o um. Kar z a i er o dil l l i r y r m d kl den an or ar da on an. ly l d Bir antaj arac olarak m kullanyorsunuz? ok ba or ar o ili i e e ve o ili i er en ers a or ar yly l kl r kl d d k ry l da on an. Yok a bi im e ili i kur a ar , biz bu a hi ih i a duy d s z l k s l d n ty ma a ak k. y c t Katil ilikiye. Ga et ta ii. y b Ben sizin geen yaptnz o aklamalar biraz Ankaradaki belli liderlere bir mesaj gibi grdm. Yani siz bizimle iliki kurmazsanz, biz de gider Amerika ile iliki kurarz. Amerikann niyetlerini az ok biliyorsunuz, ayanz denk aln gibi bir slup
195
sergiliyorsunuz. Bi az y e. Ya i ok g en i i iz Ba ili i e i aley i i e ra r l n v dn t kl r hnz hat k a kul a a i ir. Ve on an da, biz en ok siz za ar g r l l l nl bl d d r r s nz. Ama biz u u ter ih edi o uz: li i i ye e yek bir i i iz e n c y r ky k brm l ku a m; bu en do u u ur. Ne di e on a n gl e i al n a, bas r l r s d y l r g s t d kla al n a ili i e e zor a a m ki! Ne di e siz on ar an g ala ak r t d kl r l n l y l d r ze i i e ge e i iz ki! Be im yi it ik an a m u ur: Vu u or rmz l sn n l l y d r y san da ken i z e da a a ak vur; dn a ba a ge ir e d g c n y n r y y mz t m nin ne an a var? Ta ii ben bu a a m, ama im i po i i a ya l m b n d ltk pyo uz. Ba n, ben de po i i a ve dip o a i ya a m ve o za an da r k ltk l m s p r m g ah ben en gi er. Sa a n ku al a n a u var: Sen ra i i ne ka n d d v r l r d kb dar s r an, nun da se i s r a hak do ar. Yi it ik l k tr s o n k t m k l le i e dik at et ez en, her tr za a a da k olur un. Biz bu tu rn k m s l r r a s tu a gir ek is e i o uz; ama rk tem il i i i ve a res i e i bi m m t my r T s cl y my t zi bu a zor u or. n l y Size Batdan bir sinyal geldi mi? Atekes ilanndan sonra size ulaan bir tepki aldnz m? Bu tr ey er ok ge i ir. Za en Ba bu i er e ok te e ir. Ya l l t t l d n d ni bir ok g fi en bir ara a ge ir ik en son a ve bi im i er de bu c il y t d t r z kl ii bi az sev ik e i in, ar k s ek i ge i i ir er. r d l r i t r l l tr l Dier Krt rgtlerinden mi bahsediyorsunuz? Evet. ok ge i i ir er. Ho a a gi i or ve ya a ak a ka ar l tr l l rn dy p c l r d yap n ar. Bi im ad a da yap n ar, ne ola ak? Do ay da ol a s l z mz s l c l l s g a a m gir i ola a z? Ya i tak ik ir i e, Tr i enin yap k a n h m c n t t t ky t l r boz ak in sa m bi az uy un. Bun an rk e ek la m; ne n m i nr r g d m m z sol u ar rk n, ne de sa ar. c l s cl Trk solundan bir kayg sezdiniz mi? Yok, ok olum uz... s Yani, Apo belki u anda iradi olarak Amerikaya kar kendi tedbirlerini aldn zannediyor ama, Amerika byk gtr, onu ehliletirecektir, ehliletirebilir diyorlar. na or mu u uz? Siz o ka ar be i gr z, be im du u ny s n d n d n n r mum ok zor de il mi? Zor olsa da, bu tr risklere yine de ak deil mi? Ha r. Et i en e i ok zor bir in a m. Ama bir o uk da be i y kl m s s n c n
196
et i er, onu da si e sy e e im. Ya i et i e i tar m de i ik ir. Hi kl z l y y n kl n z t kim e, mev ut ka a, re l po i ik l er e be i zor a a a a faz a s c b e lt l l n l y c n l inan az ve ert de et ez. m d m Ame ri kann na sl bir PKK is te di i ni bi li yor su nuz. Ya ni PKKyi ne hale getirmek istediini biliyorsunuz. Ame i ann PKKyi an a a a hi san o um. u an a rk l y c n my r d her al e Ame i ann en an a a a i er en bi i i de PKK ii h d rk l y m d l d rs dir. Ke e an a a a ya a a! Ame i a ken i e g e i or a, ge ip k l m y n s rk dn v ny s l bi im e ili i kur un, bir ada bi im e g r n. z l k s mn z l r t s Ama sizin Kuzey Iraktaki komutanlarnz, eki Gn komutanlaryla oturup grme yapmlar. Gel in bi i i de be i gr n. G e i ir er, on ar be im in s rs n s r bl l l n i faz a nem i de il ir. er ken i e g e i or ar a bir Ame i a l l d E dn v ny l s rk l gel in ve ben en ne ala a gs er in. Ta am, be i bo ar ar, bil s d c n t s m n l mem oyu a ge ir ek is er er! Bun a ya a i ir er, ken i bi e ek e i n t m t l l r p bl l d l c l r i ir. Fa at be im de y e bo ol a a a m, ko ay lok a ol a a t k n l m y c l m m y ca m ak r... Ya i Ame i ann dn a a n a b k ha a a t n rk y p d y t l r var r, b k so um uz uk a ve tah i at a var r. Elin e i tom d y r s l l r rb l r d d k a si a kul a or, in an a n te el de er yar a y a oy u or, mu l hn l ny s l r m gl r l n y az am bir bu a a kay ak k edi or. As n a Ame i a ac a ak z n lm n l y l d rk n c bir g r, de ok a i i bo u ur. t m r sy m t eki G vastasyla Iraktaki Krt rgtlerini byk oranda kendi kontrolnde tutuyor. Yani onlarn btn varl, u anda Amerikann uzatt emsiyenin varlna bal. Trkiyedeki dier Krt rgtlerinin durumunu tartmak istemiyorum, ama ayrca yazmaya alacam. imdi, Amerikann kontrol dnda bir tek siz vardnz, elimdeki listede. Ben onun altn izerek sylyorum. imdi sizin durumunuz da bana gre biraz kritik. Teksiniz. Onun far n a m, ama ha a m a e e bit i de il. Ame i k d y l c d l m rkann mev ut yak a m a n so u u un na l ola a iz e ek c l l rn n c n s c n l m ge e ir. M a e e bit i de il. r k c d l m Nasl geliecek? Ne isteyecek sizden? Siz ne isteyeceksiniz? S ek i de er en ir e, yo un a a ha in e iz. Unut a n ki, r l l d m l m l d y m y Ame i a, Tr de Kr de bir e i ip bi im ze i i e y en g rk k d l tr z rmz r t tr. O G ey Sa a nn mi a Ame i adr. Ama biz ezil e ik. n v m r rk m d
197
Ame i a, hi ken i eh e i i gs er e en bu sa a y et i; rk- rt rk d r sn t m d v n t T K it i a ilk de a PKKye kar sa a . Ta ii siz ay n ar bu u faz a tf kn f l d b d l n l bil i or u uz ve ii i e gel e i i in de yaz or u uz. Bu kir i it i my s n nz m d i my s n l tfa en azn an bir ki ap a ya a i ir i iz. vet, bu a kar olum u di e k d t l z bl dn E n l r ni i biz gs er ik ve ha en de by e ir. Dn a a bo un e e en en t d l l d y d y m y nem i ha e et ola ak biz kal k. Ame i ann de er en ir e i de y l r k r d rk l d m s le ir: Tek sos a ist ha e et ola ak ayak a ka an g PKKdir di or. d y l r k r t l y Aydnlk Yol var. On a n da ada ie i e gir i, hem de ha in bir bi im e. im l r m ry d z d di on a n du u u bi im i ka ar g de il. Biz, u an a b n l r r m z k d l d t ha e iy e var sr o uz. Ben bu n by e va m ve ya m t l lmz d r y r g l r rn ne lur ne ol az, onu bi e em. u an ki po is o u uz ba m o m l m z y n m sz ve z r r. g d Amerikann size hayrl tutum almas iin, siz de Amerikann baz karlarna sayg gstermek zorundasnz. Bu iin kural bu. Bu, ok kk bir he ap a ay a mm n r. PKK, Ame i l s l m l k d rkadan sa e e ulu al kur u u il e i in ba he ef e i e il i gs er d c s t l k sn z d l rn g t me i i is e i or, Ame i aya g e ok ay bir ya am tar sn t my rk r kr zn tem il edi or. Bi e g e, dn a a n a Ame i an sis e i e, ya am s y z r y p d rk t mn tar a kar al er a i i bi in e, po i i a a, ruh a ve ya am a en st zn t n tf l t ltk d t d d ey e tem il edi or. z d s y Ama yeni bir siyasal srece girdiniz. Batl... Biz bu ka ar ay ya am sis e i i ni e ge i ir ik, bi i or d kr t mn y l t d ly mu u uz? Bel i si e bi az aca ip ge e i ir ama, o ka ar eks rel, o s n k z r y l bl d t ka ar ay , o ka ar mar i al bir ya am bi i i ir ki, bu a a i e d kr d jn md r d t an i-em er a iz i g e ek in. Bi az fark bir ya am tar bu dik t p y l m r c s r l zn en e g e ek in. Biz ya o ka ar po an i el a a tu u or ve g d r c s py d t sy d t y o ka ar ya a n et i e i e kar ko u o uz ki, mev ut d en ya a d m kl rn r y r c z mn an, i e Ba et i e i ve hat a or a a et i e i... d t t kl r t t kl r Ama Sayn calan, yle bir somut gelime var: Irak Krt rgtlerinin defterinde, lgatnda zaten anti-emperyalizmin ok fazla tesinde... Em er a izm de i im, Ba nn g gs e i i. p y l d t t rs Trkiye Krt rgtleri de 1980den sonra buna pek fazla deinmiyorlar bile. imdi genel olarak Krt halk arasnda bir Ame198
rikan hayranl geliiyor. O m im de il. On ar Ame i ay an a az. Ame i ann hay h l rk l m rk ran da an i a i i i de bi az fark r. Ame i a da, bi i bi az yo l tp tl r ld rk z r rum a a a a or. l m y ly Siz de anti-emperyalist bir sylemi terk ettiniz, yok sizde. Sa e e an i-em er a ist sy em me e e i de il, teh i e er da a da d c t p y l l s l s lk l h b k r. n an n ba a y an teh i e er ve bu a m ar, ger ek en y t s l n l lk l n l l t bi i in an a sa l a a mt i zor u or. Ya i biz, r t ori i a i e i z s l r m y h l y n g jn lt s ola ak, u an a an i-em er a iz i de an ve he en b n k k e e r d t p y l m a m t t l l r kar ken i i i si or a a a a a an tek ha e e iz. ok te iz kal a dmz g t l m y l r k t m m ya a o uz. Bu, ger ek en ha i o din er e bi e g k e en ken i i ly r t n l d l z m y dn arn r a so u u a ka ar in ir e e i ir. Ame i ayla m a e e iz d m r n n d d g n bl rk c d l m ola ak r; yal z si a i d ey e de de il, ya am tar ko ay be im e c t n y s z d zn l n s me e e iz. G ey bi im in ba it ir, biz G eyi bir haf a a aa z. y c n z i s t n t d r Fa at u an a me e e G eyi a ak de il ir, me e e ba a r. k d s l n m d s l k d Size gre, u anda Bat, Krt sorununa nasl bir zm gndemletiriyor? Ke e Ba bir rt ya a a il e! Eli i bu a r a iyi ol u. k t K z m rtb s n l t ms d Oldu! yi ol u, n , o eli im i da a iyi ya a a p e e e iz ve d k d h k l y k c he ap so a a z. s r c Yardmc bir yer olarak m gryorsunuz? He ap sor ak in bi az da a ya a gel e i iyi ir. rt s m i r h knmz m s d K ve Ba ola kar kar a ge ir ek da a olum u ur. t yn y t m h l d imdi, Batnn bir Krt senaryosu yok mu? Bir zm yok mu? Bu ko u a faz a ey ol a ak ge e ir. Ba se ar o a as n a n d l m m r k t n y l r l d Trk se ar o a r; bun a n faz a far yok. Tr e g e en ya n ola n y l rd l r l k k r k n Ba r. Ya i Trk er, faz a ay lan bir Ba pla d n or. tld n l l rl o t n m y Ankarann eki Ge nasl gnlsz ve direnerek evet dedii dikkate alnrsa, bu konuda Bat senaryolaryla Trk senaryolarnn birbirine uymad ortaya kyor. Trk er bu ko u a faz a de in d e e i i in, Ame i a l n d l r n m d i rk llar ve ge el e Ba ar bi az da on a n ad a d or, lan y n d tll r l r n n y p r or. t y Bat, snrlarn deimesine evet der mi?
199
Biz, onu da n e e i i bi i iz; vet de e e, ba a yol ar an vet l m sn lr e m s k l d e de irt e i i bi i iz. Me e e i s r ar d e in e de ele al a a a z. d m sn lr s l y n l z y d m y c eki G kalsn m istiyorsunuz? Bu, ken i i in en ku ul a ki, ken i i in en kalk n. nem i dl d r m d dl d s l ne en e i var r. d l r d Siz gerekli buluyor musunuz? ra e iz d bir ge i e ir. Ge i in e et i iz var r ve bi i d m l m d l d km d z et i er de. Fa at ge i i ka ar, gi i in en de iyi so u ar a a a z. kl k l d d d n l k r c Bu ko u ar a g z. n l d l y Gitmesini istiyor musunuz? Bi im in bir ya ar me e e i de il ir, bir is ek me e e i de il z i r s l s d t s l s dir. n biz po i i a ger ek en bi az da a... k ltk y t r h Tutum koymaktan niye kanyorsunuz? Git in de iz, ya i bi im in o ka ar nem i de il ki! Si e g e s r n z i d l z r i e sol u ar git in der, sa ar ve a Ame i an yan a kal n t c l s cl y rk ll r s der. Fa at me e e o ka ar cuz de il ir. Ne ka ar gel in, ne ka ar k s l d u d d s d k n ar me e e i i biz ok an... s l s l sn t Ama ben yle gryorum olay, biliyor musunuz? Burada biraz gazetecilik kimliimin dna karak syleyeceim. Amerika, yani byk devletler bir etnik soruna, bir blgesel soruna bulat m, bir dnem bu mazlum konumdaki insanlarn lehine gzkebilir, ama sonuta ve srecin btnnde Amerika kendi hkmn icra etmek isteyecektir. Bat kendi planlarn dayatmak isteyecektir ve blgedeki btn halklara ac getirecektir. Ben bunu byle gryorum. Yanl m? Ta am. On an da te e, Ame i a ve a Ba da a da teh i e i m d y rk y t h lk l ola i ir. Bu ko u a siz er grt a a ka ar ya a z. Ame i a bl n l r l l n d m sn rk hay an a , Ba hay an a siz e ok ge i in. pey hay gr r l r t r l r d l k E rn d nz ki b ak or u uz. Bi im by e faz a hay an k a z yok, r my s n z l l r l l rm ama siz e ok ge i i. Ma em bu ka ar teh i e i ol u u u bi i d l m d d lk l d n lyor u uz, o za an kop a a a n. s n m m y l Benim grebildiim kadaryla, nmzdeki dnemde Krt hareketi iinde, sadece Trkiye iin sylemiyorum, iki izgi ortaya kacak: Bir Batya dayanma izgisi, bir de kendi ierisinde kendi halkna dayanma izgisi. Siz neredesiniz?
200
O k. Bi im ye i iz, sa e e hal a da an a iz i i de il, da a a z rm d c k y m gs h b k ta i i ger ek e e da an a iz i i ir. Or a o u ger e i e da a y rh l r y m gsd t d n y l ol a, Do u ger e i e ve in an k ger e i e da a ol a iz i i ir. m n s l n y l m gsd Ba ya y e sa e e an i-em er a ist bi im e de il, nun ok e it i t l d c t p y l d o l ya am tarz a a ve ok e it i kl el sal a a kar ol a, sa e e l rn l t r drl rn m d c eko o ik bi i i e de il, bir b n ola ak sis e i e, re i i e kar ol n m mn t r t mn jmn ma iz i i ir. Kar ol a der en, y a z ve da z bi i in e de il gsd m k k r tr m d de, on a a bir ey er e e e iz, bu inan ta o uz. Siz, Ba ya ok l r l r t c c y r t tes im ol u bir l e eli in en i iz. Ac r ama, bu u sy e ek en de l m k t d sn d n l m t ken i i al o a o um. Ya i Ba ya kar bi az z n n, bi az dm k y my r n t r g l r ta i i i in ve do u u un tem il edi e e i e ina or mu u uz? rhl r l s l c n ny s n Bu konuda Batya kar abdestimden son derece eminim. Bi e i o um ama, ben tes im ol u gi i g o um. l my r l m b r y r Ben, 1965lerde, 1968lerde Amerikaya nasl karysam, yine yle karym. Ama Krt solu iin ayn eyi sylemiyorum. Ya am iti a iy e ye il i ol u or mu u uz? b r l n m m y s n Trkiyenin devlet politikalarn niye benimle zdeletiriyorsunuz ki? Siz, bir Al an gi i ko u u or u uz. Bir Al an, hi ir za an m b n y s n m b m ken i i Al an dev e in en his et ez, onun a b n e ir ez; ama dn m l t d s m l t l t m ba a g e, bir Al an eit ir Al an dev e i ir. Ak i hal e so um uz n r m t m l td s d r s bir in an lur. Ba a g e, ya Ba yan dev e in e m a e e eder s o n r t ls l t l c d l sin, ya da ye il i in ir. nun in, du u u u u ac a ak d ey e n m s d O i r m n z n c z d bu u o um bu yn en. n al ah g e ir i iz. Ben he z ye il e l y r d l l n sn n n m dim. De im ya, Tr i e i an i-em er a ist sa a a n va i et e i i d ky l t p y l v l r sy l rn ve ba bek en i e i i de tem il edi o um. Ye il e i im, ba a ne z l tl rn s y r n m m n ya ar ar a yap n ar, ben im i e ka ar ya o um. p l s s l dy d y r
PKK halklarn karlarna uygun dengeleri oluturmak istiyor
Ben, ate kes ten son ra Tr ki ye li bir Krt li der le g r tm. O, ba na benim ah sma deil de, benim ah smda ka mu oyu na aynen u nu syledi: Kar deim kork ma yn; Ameri ka, Ba t si zi, Tr ki yeyi bl mek is te mi yor. Ame ri ka Tr ki 201
yenin, rana kar m cadele edebilmesi iin is tikrar iin de ol ma s n is ti yor. Krt prob le mi de bir is tik rar sz lk un su ru dur. Bu nu o biimde siyasi zm yolu na sokmak is tiyor ki, Tr kiye is tikrar kazan sn ve rana kar m cadele etsin. Siz bu yo ru mun iin de var m s nz? Tr ki ye ni ye rana kar m cadele etsin ki? ran ken i iy e an a r ak is e e ek. Ame i a ar, bi i de ds l l t m t y c rk ll z bu ko u a bi az d en e ek is e e i ir er. Fa at biz de, hem Tr n d r z l m t y bl l k k, hem de ran d elt ek is i o uz. Bu, da a do u ola r. Ni z m ty r h r nd ye ba a a , rana ka Tr i eyi bu ka ar y elt in? Yi e ran k l r ky d n s n ken i i bu ka ar ni e s his et in? Biz di o uz ki, bi im te dn d y k m s s y r z mel ta i i ve bl e el ger ek e i iz var r; biz n e bun a kav a rh g s l rm d c l r r ya m ve ge ek e i i ya a m. Ok a us te in e i Ame i aya ne l r l rn p l y n s d k rk ge ek var? Git in o, ken i i in su a or a an kal r n. r s dsn l rn t d d s Ben, nmzdeki gnlerde, dnemlerde ran Krt hareketine de Batnn byk destek enjekte edeceini dnyorum. Yanlyor muyum? Ede i ir. Fa at biz onu da hal e e iz. bl k l d r Sizin tutumunuz nedir? PKK, bu ko u a hay i id i bir ko um a r. Ba da, za en n d l d al n d d t t bu un in bi i 1992de im a et ir ek is e i. Ba ok iyi bi i or ki, n i z h t m t d t ly var lan bir PKK, her tr pla bo a ak ni e ik e ir. o l n z c t l t d te byle bir durumda sizin rolnz ne olacak? Biz, i e i halk a n le i e en iyi e i e i e ek bir ha e e iz. Si l r l r hn vr bl c r k t zin o sol u a n akl a a bi e ge i e e i i ka ar, olu um a c l rnz l rn l tr m d d l r halk ar le i e d r e kv ak a sa i iz. l hn n t m r ln hb Tahrana kar mcadelede siz rol almayacak msnz? B ak Tah ana kar m a e e i, Tah ann da bir ok yan k a r r c d l y r l l l r d elt e, mev ut ili i e i ge i ir e ve Ba yak a m a halk n z m c kl r l t m t l l rn la n ar a a d r e, b n bun a halk a n le i e d en e e r k l rn n t m t l r l r hn z l m ve uy un ha e ge ir e bi im g e i iz ir. B n bu ko u ar a da g l t m z r vm d t n l d epey us a z, ge i e e i ar an bir et iy e sr e i i iz. Bu ko u a t y l m l r t k l d r blr n d ye e ek e i iz var, hay i i er ya a i e e i i e ina a i ir i iz. t n l rm l l p bl c mz n bl sn Yani ran Krt hareketi silahl bir eye balarsa biz destekleriz demiyorsunuz.
202
En iyi i i ger ek e ir e e a z. sn l t m y lr Batnn ran paralamak istediini biliyor musunuz? Da a g el bir ran or a a ar z. h z t y k tr Siz benim soruma cevap vermediniz. yle niyetleri olduu... Hep i i he ap o uz ve hep i e en iyi kar k a ve e e iz. sn s ly r sn l l r r c Peki biraz nceki sohbetimizde dediniz ki, bizim atekes ilan etmemizi ran ve Ermenistan pek ho karlamad. Neden? As n a ho kar a p kar a a k a ne e da an r k a , l d l y l m d l rn y y d d l rn ay a bi im sa a a ger ek en is e ik e i i de ben pek bi e i o rc z v m mz t t d l rn l my rum. Dar mil i yak a m a n d a a il e er i, ate e i de sa a l l l rn n k b s l d k s v da iyi an ar ar . Bu ko u a on a n mu ak ol uk a sy e e i i im. l l d n d l r l d l rn l y blr PKK, ol uk a ha r i er yap ak is i or; halk a n ar a a uy un d y l l m ty l r k l rn g den e e i, d ey e i olu ur ak is i or. B n bu ge i e er iin e g l r z l r t m ty t l m l d bun a bi az da a ka t a a a z. Bu an z da var. Ya i un an hi l r r h n l y c sm n d kim e in en i e i ol a n ki, PKK, ba m z k, z r k ve eit ik s n d s m s s l g l l iin e ve her tr g el ik in, sa e e bir ulu un ha e e i de il, Or a d l z l i d c s r k t t do u halk a n ve gi e ek dn a halk a n soy u bir tem il i i ve l rn d r y l rn l s cs her e in gu ur du a a bir in an k de e i ir. By e ol u u u im i k s r y c s l rd l d n d da a ok ka t a a i e ek ir. Bun an da mut u ol a z. h n l y bl c t d l m lsn Peki size bir ey syleyeyim. Azerbaycanda, Lain blgesinde epey Krt yayor. Siz de orada olsaydnz, ne yapardnz? Ermeniler silahl geldi... Bu i er bi az da a k a a a ben i or. K n, on an da faz l r h z c zy z s d la e in e ek la m. Ta i i so un ar bi az kan a hal e i ir. Bu u, k m m z rh r l r l l dl n Er e i e in her yap be im onay a m gi i yo um a a a m nl r tn n l d b r l m m ls z. Er e i er de ha e et en in, Aze i er de ha e et en in. Ora a n m nl r k l s rl r k l s d re l sos a izm en kal a sah e ik er var, on ar al n. e y l d m t l l l s Bu sava iyi bir ey midir? As n a faz a sa a k a da san o um, sa a oyu u u oy l d l v t l rn my r v n n nu or ar. Fa at Kaf as ar, Or a o u ve ran ha e et en in; biz, on y l k k l t d r k l s lar an da a ye i sen ez er or a a a a i i iz. Halk a n ener i i d h n t l t y k r blr l r js bo ul u. zel ik e Ba ve Ba yan sta o ar, halk a n gr m l l t t ls t k l l r kem i ta i i i bo un u a ge ir i ir. l rhn t y t m t Bak, Ermenilerin topra m? Er e i e in me e e i de il in me e e er en bi i i ir. On a n m nl r s l s g s l l d rsd l r
203
Sosyalizm insanln bir umudu ve tutkusudur.
204
top ak ta ep e in en zi a e, bu top ak ar a ya a a is e ip is e r l l r d y d r l d m y t y t me ik e i ok nem i. Er e i e i ka an ak la m. Er e i e i top d l r l m nl r z m z m nl r ra a bi im ba a a z ge e i or. Kat i a u a bir alk ol u z l m m r ky l am r m h d u in bel i de den e i i yi ir i ir; tek ar den e i i oturt a z i k g sn t m t r g sn m m ge e ir. r k imdi gitti, baka bir lkenin topran igal etti. Mev ut den e iz ik er sz ko u u. Er e i e i den e e ka u c g s l l n s m nl r g y v tur ak nem i ir. Bu u ba a r ak ok iyi lur. m ld n r s o Bunun yolu nereden geiyor? Ya a ek e i iz. Ame i aya, Av u aya sav ul ak an nmz m ly rk r p r m t al o up, ya a ek e i iz. Sr a i er de y e. Es i en kal k k y nmz m ly y nl l kd d la ky e e gi ip yer e e e i e bi e yar m ol a z. Ge ir er r l r d l m l rn l d c m ly l l se, so u a ka ar des ek e e i iz. n n d t l m ly Ama Ermenistann u andaki hakim motifi srailmi. s a l e e! O ko u a faz a iler e e ez er, aleyh e i e lur. r il m n d l l y m l l rn o Ben e dost uk a hal e e i ir er. Dost uk d bir yak a m, Er e i c l l l d bl l l l m nle i ke in ik e bed aht der. Biz, Er e i er e dost uk te e in e ge r s l l b e m nl l l m l d li e i uy un g o uz. m y g r y r imdi Trkiye bir biimde Ermenistanla savaa girse, sizin dadaki adamlarnzn tavr ne olur? Soy u he ef er var r; biz is er sa a a, is er ba a ol un, bu l d l d t v t t r t s he ef er en vaz e e e e iz. Biz, hi ir za an ba a bir g n d l d g m y c b m k c ucuz pi o u gi i ha e et et e ik; o bi im ma a z a yok u. yi ve y n b r k m d z y m d t do u gr z ey e i yap k. PKKyi y e d ge i e er en r d m l r t l l m l d et i e ip po i i a de i i en bir g ola ak gr e ek ge e ir. kl n ltk tr r m m r k Ama siz, yaadnz corafyaya balsnz, bu etkileyecek. Kanlmaz bir eydir bu. Et i e e de, do ult a bi i iz. kl s r m sn lr ok ak syleyeyim, bu son atekesinizi ben, askeri skklnzdan dolay deil de, daha ok diplomatik skmaya, Amerikann bir kuatma hareketi yapmasna balyorum. Bu byk oranda sizi etkiledi ve bir politika deiikliine gittiniz. Dolaysyla corafya da sizi ok etkiliyor. Yok, po i i a de i ik i i de il de, po i i a da a iyi uy u a a a a ltk l ltk y h g lmy l or ve uy u a a a i t a k gi e i o uz. Po i i a de i ik i i yok. y g l m d k k n l d ry r ltk l
205
srailin konumu mnasebetiyle, Krt hareketi sraille iliki kurar m? s a lin ken i i ili i ku a i ir mi? r i ds k r bl stiyor, ok ak. Ni e bi e ge ip ku a or? y z l r my Kursa syler misiniz? Ku a az; bi im e ili i kur ak ok zor ur. Yal z on ar de il, r m z l k m d n l Arap ar da ili i kur ak a zor a or. l e e in e iz ve Arap a a di o l k m t l ny klr dy lr y ruz, ge in bi im e ili i ku un; kur u or ar. e Su i e, ili i kur u or. l z l k r m y l t ry k m y Siz 14 yldr bu topraklarda kalyorsanz, Suriye ile hangi dzeyde bilemiyorum kurduunuz iliki sayesindedir. Sos al ve iyim er ik d e in e ir, si a i d ey e de il. y s l z y d d y s z d Katlmyorum. Trkiye ile ilikilerini bu kadar gerginletirme pahasna sizi burada tuttu. De il. Ha en bu a a bir y n ba a g var, rk grup a da l r d k T l r du u or ar. Su i enin de bir nur me e e i var r. Ya i Tr i e is r y l ry o s l s d n ky te i i in ve u ada bi e tes im et de ek e, tes im et ez. Ya i d i m z l m l l m n Su i e u u sy or: On in er e PKKli Av u ada var, ni e on ry n l y b l c r p y la n bir ta e i i is e i or u uz da, be im l em e i bir PKKli i r n sn t my s n n k d k y is i or u uz. Hak r ya i, onu u ze e et e ek la m. ty s n ld n r d l m m z Bunu sen mi yaptn, bakas m yapt demesinler diye. By e bel e er faz a ol a in, bu Tr i e so u iin e i l g l l m d i ky l d k tas i e i ik zin an an ar a na l ger ek e i il i, bi e i o um. fy cl d d k l d s l tr d l my r Yal z ken i pra i i i i or a a koy uk. Bi in e i i is e i im en n d tmz t y d l m sn t d nem i hu us, is er do ay , is er di ekt bir tas i e i ti in bu a a or l s t l l t r fy c p r d ta a k ve bu tas i e i ti in, ya am tar ile, r e gel e e, y t fy c p z g t m m par i e e e gel e e ve mev ut di i e e i de ert e yn em tl m y m m c r l r k m t le iy e so u a git ek is e i i ir. r l n c m t dd
Trk halkyla ilikileri gzelce dzenlemek istiyoruz
Trk solu ile ilgili deerlendirmelerinizde bana ters gelen, garip gelen bir yn var, izah edebilir misiniz? Siz, Trk solunda olumlu ne varsa 1971deki silahl hareketlerde gryorsunuz;
206
baka her ey olumsuzluun kefesine konuluyor. 1965te ortaya kan bir TP olay var ve Trkiyedeki ok geni bir halk nderleri kesimini kucaklayan bir deneydi; bunu niin incleme gereini duymadnz? Hep i i az ok bi i im ola ak de er en ir ik. Ben, Tr i enin sn rk r l d d ky b n dev im i-de ok a ik bi i im e i in PKK va a y a g t r c m r t rk l rn st s l n m e ka ar ta l a emi im. Ve PKKnin bu ge i e in en pa z d r dn n l m s d y ala i ir i iz. Sa a at e ba ka n ve de er er ar ur edil nz bl sn d k l l l m l me i ir. Halk a a he i e ola ak im i su ul ak a r. He i i in, m t l r dy r d n m t d pnz hep i in ey em e i e ve a a a a bi il e i ge e en de e i bi ik, sn l l rn b l rn m s r k r t ko u uk ve bu a a ka ar ge ir ik. PKKyi bir de bu y y e de er r d r y d t d n l len ir ek ge e ir. O, b k m a e e bay a , yal z rt ulu al d m r k y c d l r n n K s kur u u u in de il, rk hal n z r k sa a in de iyi t l i T kn g l v m i dal a an r . Ve er im i sa ip r a ok se i ir. rk hal , g l d d e d h kl s vn T k bu u da a po i ik, da a r t ve da a bir e ik bir bi im e dal a n h lt h g l h l d g lan r n. Biz en is e i i i ok k or a a koy un: Kar e ik is i d s d t dn a t y s d l tyor a kar e ik, da a a is i or a da a a, cep e or ak is s d l y n m ty s y n m h t l ti or a cep e or ak , dev et or ak is i or a dev et or ak . y s h t l l t l ty s l t l Ye er ki bu ko u ar a k ve net ol un. Biz yi e eli iz en ge en t n l d a s n m d l des e i su a z. On a n do ay da ol a biz en et i en e e i e de t n r l r l l s d kl m l rn er bi ik. Ken i e i in de biz en et i en e e i e de er bi e e i t dl rn d kl m l rn m l rni, bu ko u a o en de il, say e er ve al ak l ol a a n d v gd g n l m l rn di i o um. ly r Trkiye solu ile bir cepheye gitme ihtimaliniz var m? Cep e in ola il e i in, si a et yap a a ce a et et ek la h n b m s i y s m y s r m zm. rk sol g e i, si a et yap a n tak ik us a a bi az ula T l r y s m n t t ln r ma r ar. lk gn en g e ka ar biz, her za an cep e or ak ld l d n m z d m h t l ge i ir e e ke in ik e a z. Ben HKP-C ge e e i in iin n l t m y s l l T l n n de bu ie ba a m. Ya i 1970ler e on a n r t ye i bi e ol ak l d n d l r g s l m is e im. 1982ler e Fa iz e Kar Bir e ik Di e i Cep e it d d m l r n h s FKBDCni yir i e ya n rk r y e ge i ir ek is e ik; ken my k T g t l l t m t d di e i ye er i ol a ar ve de am et e i er. Yi e bir ok di e i i l r t l m dl v m dl n r n bir ik ara z da a var , fa at g e i yet e i ve de am ede l ym h d k l r m d v me i er. Ya i biz e ku ur yok. Her tr it i ak ve da a a bi dl n d s l tf y n m im e i e yi e ha z. Ba a g e, Tr i ede alk se e e i he z l rn n zr n r ky h n n
207
Trk ritmiyle bu ie baladk, yle srdryoruz. Trkl bir savatr bizimkisi.
208
si a al an am a olu u de il ir. Biz ba grup a n or a a k a y s l d m d z l r t y m s a bi az yar m ol a a a o uz. n r d c m y ly r Devrimci Halk Partisini kurdunuz ama, bir ey yapamad. Yok yok, on ar ide o ik bir rup ola ak ge i e e a or ar. l ol j g r l m y ly l Aabeylikle devrim olmaz. On ar aa ey fi an de il as n a... l b l l d Hayr, siz onlarn aabeyisiniz. Yani gemite Trk solunun Krt soluna yaptn, siz imdi Trk soluna yapmak istiyorsunuz. Yok yok, PKKnin hi y e bir zel i i yok. Aa ey ik biz en l l b l d uzak bir yak a m r. Sa o um on ar ken i ko ul a n a ol uk a l d ny r l d l r d d ge i e ek er ir. Ya i bi im o tip yak a m a a ih i a z da yok, l c l d n z l l r ty cm biz ne di e aa ey ik tas a a m ki? Biz dev et e boy l o uz. y b l l y l l l y r Bu ka ar st d ey e po i i a ya an bir g, ni e aa ey ik yap a d z d ltk p y b l m y tas a n ki? Ama Tr i e i gen er... l s ky l l Bu dnemdeki siyasal almanzda... Bu u na l s am k ya a ak z ki? Var m siz e s am k n s l l p c sn d l l yap ak is e en? m t y imdi ben genel sylemek istemiyorum. Gneydouda malum slami partinin, yani slamc olduunu syleyen partinin yzde yirmibe civarnda bir oyu var; Trkiye metropollerinde de yzde onbe ile yirmibe arasnda bir oy potansiyeline ulat. nmzdeki yerel seimler bunun gerek seviyesini bize gsterecek. Bu noktada sizin gelitirdiiniz bir genel slami sylem var. Trk solundan daha farkl yaklayorsunuz bu konuya. Kr is anda s a i par i bu ha iy e ol az. Hat a onu bi az d t l m t l l m t r zm e e er e a m. Bu bi i iy e s am k ad a ha e et et l m l d m t m l l l n r k mek, m a k n ta ken i i ir. Bun a n faz a Ms an ol uk n f l dsd l r l l m c d la da san o um. Ba a g e, o e iz in de i ik bir bi i i. rn my r n r v n m m Ya i ko ist ik ad a bir ey er ya l ak is e il i i za an da, as n m n l n l p m t n d m ln a ya an o e izm i; Trk k o e iz i i bi az giz e en bir d pl v n d l v n mn r l y ci ay . Bu Ms an k da ay by e ir. Sy e ik e i gi i faz a l d l m l n l d l d l r b l s am k yok, rk o e iz i in di er bir k r. Pa ay a ba tip l l T v n mn lfd r l z ler tu u u or; er pa a ol az a, dev et kuv e i ol az a, tek bir t l y e r m s l v t m s gen i bi e tu a i e ek e i i san o um. Bu ne en e ben, bun a a c l t bl c l rn my r d l l r ha e et ad ya r a s a i e e de ha a et ola ak de er en i r k n k t m y l my t k r r l d209
ri o um. Ger ek Ms an n ie i iy e ili i i ba k m a biz y r l m l r l kl z s l r ih i a edi o uz. Ya i na us u ve onur u lan, bi az ta i i zel i i tv y r n m l l o r rh l olan, bi az z l lan, ol a ge e en ba s a i ie ik ve bi r g l o m s r k z l m r im e i e i PKK m em el ko u or. l n l r k m y y nceki grmemizde siz, Hizbullahla ilgili bir tanmlama yaptnz, ite geleneksel ibirlikiliin devam olarak grdnz. Ama byle dediiniz Hizbullah, sonradan rendik ki, oluturmaya altnz cepheye davet ettiniz siz. ok elikili bir tutum deil mi? Yok, on a do u a ek e ha e e i ir. Sap l k ar var; l r r y m r k td tr m l l ken i e i e ol uk a an a ge e i e ek bir bi im e do u a ek dl rn d l y l l bl c d r y mek is i o uz. ty r Ya reddederlerse! Gelecekler mi? Ken i e i bi ir. Biz e ku ur ol a n da, ne ya ar ar a yap n dl r l d s m s p l s s lar. n on ar, i e bun ar ka ir ir, Ms an a l or ar k l t l f d l m l r d r y l fi an di or ar. Ka ir ol a ve Ms an a da ca z gi i l y l f m dmz l m l r nm b ko u u u u u ka t ar ak, faz a kar id i a kal az. r d m z n l s l d al r m Nasl olsa gelmezler diye dnyorsunuz. Ha i i Ms an ar ge ir er ve sah e e i de or a a ar. Ya i kk l m l l l t l r t y k n do u olan ar bi im e iyi ge i ir er, sah e e i i de her es ta r. G r l z l n l t l rn k n zel bir ey bu. Ta ii her e e tak ik di e ulp tak a ak la m. Tak b y t y k m m z tik, iyi bir e e hiz et edi or a, bu iyi ir ve by e tak ik ge ek i ir. y m y s d l t r ld Tak ik yap a z ya r an a a r. Za en po i i a de ek tak ik t m m d g m m ld t ltk m t yap ak de ek ir. Ya i ok do al bir ey. Bu Tr i ede i Ms m m t n ky k l man a a ger ek en ok an am z bu u o um ve Ms an l m y t l s l y r l m l pek an a k a da san o um. l d l rn my r Peki herhangi bir Hizbullah temsilcisi geldi mi buraya? Ha r. Ge ek de yok ur. Fa at ge ir er e ka z her e e ak r. y r t k l l s pm k s t Sizin bu arnzda rann bir rol var m? Ona da ak r. ran da ba id i a n sa i i ir; ona da k ol t z d al r hbd a du u u u, it i ak a a ka ar gi e i e e i i i za en sy o uz. Ya m z tf l r d d bl c mz t l y r ni Ba yan ay n a a da a yap k, ran yan Hiz ul aha da t ls d l r r t ls b l a yap k. z r k z di or ar, d st Ms a z di r t g l y y l r l m n yor ar; o hal e hep i halk an r ve hep i in alk iin e ye i var r. l d s t d sn h d r d Onur sa a , z r k sa a , hak ve ada et sa a hep i in v m g l v m l v m sn
210
sa a r. Ba dan bu u en i er, s amdan bu u en i v md t n r m l l n r m ler; o hal e gel in er uy u a a m. PKK, i e bu ka ar es ek bir ha d s l g l y l t d n re et ir, in a i zel ik e e ok dik at den bir ha e et ir. PKKnin k t s n l l r k e r k t bu y iyi an a r ve sas al r a, o za an en ge i z r k er n l l e n s m n g l l te e in e halk ar iyi bir e ir, iyi or a i e lur ve ge i e sa ar. m l d l l g nz o l m l Bu, bi im Or a o u halk a a y e ik bir a z r da. Biz, z t d l rn n l rm d mev ut e il en e e i Or a o u halk a n ar a a ay bu u c k l m l r t d l rn k l rn kr l yo uz ve bun a n d el il e i in de eli iz en ge e i ya o uz. r l r z t m s i m d l n py r Her b k ha e et, n e ik e bir ki iy e ba a r. sa or a a y r k c l l l l m t t y k n a ya a ak , oni i ha a iy e a ba a . Ha e a Hz. t d ln y t k v r l k l d k z Mu am ed Mek eden git i in e ya n a bir a dos u var . Ama h m k t d n d k t d bun a n et i e i ha en de ev en el ap a r. Biz de o ge e e i tem il l r kl r l r s t d l n s edi o uz. Bu a an mut u ol a z. Ya i ta a y a bo ul u y r d l m lsn n m m l m bu po i ik at os er e in an n te el zel ik e i e yak a a a lt m f l s l m l l rn l m m lyz. PKK, in an n te el zel ik e i i sas al or. er ba a s l m l l rn e y E zl r iha et et ez ve sap r az a, en az o ta i i r ek er ka ar an am n m t m s rh n l d l l bir yer tu ar. t Buradan Sayn zala ve Sayn Demirele bir mesaj gnderebilir misiniz? Son olarak gerekten... Bi im me a cid i e al a k a a g e, be im by e bir de z s j dy m d l rn r n l er en ir e e bu un a a ge ek ol u u u san o um. Mu a ap, l d m d l m m r d n my r h t gr e im, duy a m, bil i o um di or, ya i ne ko u ur an m d m d my r y n n s du a a ko u ur un di or. Da a me a a ge ek var m? v r n s y h s j r Trk halkna ne syleyeceksiniz? Evet, rk hal a sev iy e yak a o uz ve kir i sa a dik at T kn g l l y r l v k le de er en ir e i i is i o uz. Ger ek en bu sa a n iin e o Ana l d m sn ty r t v d do u u o uk a gr ek is e i o uz, he e hi vur ak is e i o uz. l l c l r m t my r l m t my r On ar a ili i e i ok g el e d en e ek is i o uz. Ya i in a i te l l kl r z c z l m ty r n s n mel e ol a, de i e i ir ki en g el ili i e i biz rk hal y a sa a d s nl bl z kl r T k l l rz. Bun a da id i z. rk hal , sa o um son za an ar a bi i d d al y T k ny r m l d z da a iyi an a a a a or. nun dev im i-de ok a ik tem il i e i h l m y ly O r c m r t s cl r var, yi e sos a ist tem il i e i var. On a n da bun an son a bi i ok n y l s cl r l r d r z da a iyi g e ek e i i ve ol uk a da g ala ak a sa o uz. h r c l rn d c l rn ny r Trk hal ve nun tem il i e iy e ili i e i iz iyi ge i e e e ben i k o s cl r l kl rm l c zyor. d ia edil i i gi i, bi i dar bir ay k , mil i et i bir ha e et d d b z rl ly r k
211
ola ak gr e in er. Tam ter i e biz, rk re i e i ile en an am r m s l sn T al t s l l mo ern ili i e i ge i i e e iz. Bu a g en e bak n ar ve bi az da d kl r l tr c n v l s l r zer e i e d e i yap a a a n ar. Faz a te ir in ol a n ar ve l rn n m y l s l l d g m s l mev ut res i si a i e i e de bel ba a a n ar. Ya a se e ek er c m y sl rn l m s l r tc n l or a a ar n ar ve ye i olu um a a, po i ik ala a dik at et in er. t y k s l n l r lt n k s l O yan ve stan art a ya an, b k e i iz ne sy er e do l d l m pd y l rm l s ru sy er, ne ya ar a do u ya ar bas a a p n an kur ul un l p s r p m k l l d t s lar. z ye e ek e i e da a a ak ken i e i de po i i a yap n ar, ku t n l rn y n r dl r ltk s l rum a n ar. Ve biz en ne is e ik e i i, bi im e na l ya a ak is e l s l d t d l rn z l s m t dik e i i be ir e in er. Biz bu un ge e i i yap a a son de e e ha l rn l l s l n r n m y r c zrz ve rk hal y a da a iyi ili i er ge i ir e e her za an in en T k l h kl l t m d m k d da a umut u ve da a id i z. Bu a ok muh a ol u u uz an h l h d al y n t d m d de il de, bu u ok ge ek i gr z ve ok do u bul u u uz n r l d m r d m iin bun a s ar ol u u u u be ir e i i im. d r l d m z l t blr Yi e si in de, halk ar ger e i e z yak a m a a a z var ve n z l n l l b l rn bir a ke e ir gs er i i iz bu a a a de er bi i o um. Ben de k r d t dn b y y r elim en gel i in e yar m ol a a a m. Ve te ek r edi o um. d d c d c m y l t k y r Ben teekkr ediyorum. 15 Nisan 1993
talyan gazeteci Antonio Ferrarinin 15 Nisan 1993 tarihinde Bakan APO'yla yapt rportaj:
RGTE, HALKA VE SZMZE NE KADAR BALI VE EGEMEN OLDUUMUZ ANLAILDI
As e i m yn e i in so u u da a da k r z t mn r n h kar a k a r a a in so um u dav an a a m l t m m s i r l r m y a o uz. Si a i se e e e im an ver ir ek ly r y s n k d m iin ini i a i i i i da a da g en ir e e sy tfmz h l d m y a o uz. Ta ii bi e da atl gi i bu bir ly r b z y d b tes i i et bi i in e de il ir; bu un z r lmy m d d n g ko ul ar a bir ba , si a i m ara l d r y s z y ol u u a zen gs e i o uz. d n t ry r
Antonio Ferrari: Sayn Bakan, yarn bir basn toplants yapacaksnz. Bir atekes sreci var ama, bizim grdmz kadaryla Ankarada iki ayr yaklam var. Bir blm savan devamndan kar umar gibi grnrken, bir blm de savan barl zmle sona erdirilmesi iin abalar gibi grnyor. Bu konuda genel grnz alabilir miyim? Abdullah calan: Ol uk a kar a k bir aa a a gir ik. in e d m m y d d bu un u u uz gn er, ba a bir ans ver ek a n an nem iy i. l d m l r m s d l d Biz bu ko u a iyi ni et gi i i i i yap k. Bu, ulu al ve ulus a a a n d y rmn t s l r r s d ey e ge i bir sem a iy e kar an . Sa n Ta a a inin de An z d n p t l l d y l b n ka ada yap g e e in so u un a bel i bir yu u a a n ol r t r m l r n c d l m m n du u u gz em e ik. Fa at ol uk a te ed t bir ha a n ha im n l l d k d r d l v n k ol u u ve net bir g e ula ak an zak bu u ul u u da k. d r m t u l n d a Res i ve de ok a ik ku um ar an e it i sz er, bu du u un bi m m r t r l d l c l r m raz da a sr l e i ge ek i i i be ir i or ar. Yi e bi im ken i h d r m s r tn l ty l n z d ev e e i iz de s e in de in e i il e i i uy un bu u or ar. Fa at r l rm r c r l tr m sn g l y l k so un, ta ii yal z bi im e bit i or. Be ir il i i ze e, Tr i ede r b n z l my l t d r ky so u un as e i yan a hal e il e i i s ar a sa u an ke im er var. r n k r l l d m sn r l v n s l
213
212
Bu, yet i yl k cum u i et ta i i e ha im lan ten il, bas r a m l h ry rhn k o k t m yak a r. Ar k bir ke im bu po i i a an me et umu or. Ta l md l l s ltk d d y bii bu a zel ik e or u iin e ar a ge e i yak a an ar var. Bu u n l l d d k l r r l l n bir pres ij me e e i ya an ar ve a ken i g e i in ayak a kal a t s l s p l y d l rn t m s a n an zo un u g en er var. Yi e b ok a i iin e otur u bir s d r l r l n r r s d m sta o u ke im var. Bun ar bir yan olu or. t k c s l y Ama tm bun a a ra en, fi i bir du um da olu u ur. Biz bu l r m il r m t na, ana a a an, ge i e b a an bir du um da di e i i iz. Mev ut y s y a rd r k r y blr c te af uz a as n a ana a a a g e ya ak r. Za en bu a an ana a l f l r l d y s y r s t t d y sal ve ya al so un ar ken i i ol uk a his et i i or. Ye i po i i a ar s r l dn d s try n ltk l ve ya an a ar bir zo un u uk ola ak ken i i da a or. Bu a bir pl m l r l l r dn y ty n de ulus a a a bas ek e ek ge e ir. Biz, b n bun a gz n l r r s ky l m r k t l r ne ge i e ek, alt as e i m yn e i in so u u da a da kar a tr r s k r z t mn r n h m k a r a a in so um u dav an a a a o uz. Si a i se e l t m m s i r l r m y ly r y s ne e im an ver ir ek in ini i a i i i i da a da g en ir e e k d m i sy tfmz h l d m y a o uz. Ta ii bi e da at l gi i bu bir tes i i et bi i in e ly r b z y t d b lmy m d de il ir; bu un z r ko ul ar a bir ba , si a i m ara ol d n g l d r y s z y du u a zen gs e i o uz. Tr i ede de bi az de ok a i in g n t ry r ky r m r sn len i il e i in bu a ih i a var di e d o uz. Bun an son a dr m s i n ty y n y r d r s in, er ze i i e im a ama y a ope as on ar ge i i il ez e i e rmz h c l r y l l tr m s ve a si a al m ne i e i ge i i i ir e, biz s e i bi az da a yay y y s z rl r l trl s r c r h mak, uzat ak is i o uz. m ty r Ne kadar sreyle? Bu u, ya n ya a a z da a ar a be ir e e e a a a n r p c m n m l l l l m y l c z. Ba ost ev e e i iz var, on a n g e i e de ba ur ak z d r l rm l r r l rn v m ge e i or. r ky ayet Ankaradaki hakim unsurlar, en gl unsurlar bu atekes teklifine menfi ekilde cevap verir ve silaha sarlrlarsa, sizin bu konudaki reaksiyonunuz ne olacak? B n si ah bir ik er e g m ve mev ut ha r k a gz t l l l l l r t c z l l r den ge ir ik. Mev im ko ul a n da ol uk a uy un ha e gel i i i d s l rn d g l dn gz n e ge i ir ek, ken i e i i ol uk a ba a y a sa u a i e ek n tr s dl rn d r l v n bl c du um a r ar. er ok s ar im a ope as on a gn e e so u r d d l E r l h r y l r d m k lur a, o za an sa a tr a r. u an a yal z ge il a iti a iy e on i s m v m n d n r l b r l bne yak a an bir g var r ve ol uk a de e im de ka an . Ya i l d d n y z m t n
214
ger ek bir sa a bun an son a ge i e i ir. Ay za an a bu, er si v d r l bl n m d e ya i yn em de in e ez e, ta af a n kar k as e i yn em e i in s t r l m s r l r l l k r t l rn de in e e i an a a ge e ek ir. Za en, biz New oz do a y a bu r l m s l mn l c t t r l ys l nun n e ge ek in bu iyi ni et gs e i i i yap k. er ger ek n m i y t rsn t E ten ege en g ola ak as e i se e ek bun an son a ken i i ko m r r k r n d r dn nu u ur a, im i e ka ar ak an an da a faz a kan, yal z bu t r s dy d tl d h l n n z e i yl a kar. Bu ko u a ha en ol uk a so um u dav an m d k d a n d l d r l r ma a a o uz. Fa at ke in bir ey sy e e ek du um a de i im. y ly r k s l y c r d l Trkiyede demokrasi ar basmayp askeri yn ar basm olsayd, sizin, turizm dahil, Trkiyenin nemli noktalarn vurma ynnde bir plannz olduu doru muydu? Eer ge i e ol u u gi i si il he ef e e y el e er de am m t d b v d l r n m l v eder e, ky er bo al r a, e ir er ol uk a ert uy u a a a a ma s l tl s h l d s g l m l r ruz ka r a, o za an b n bun ar ola i ir. As e i yol a s ar olun l s m t l bl k r d r l ma du u un a, ke in ik e b n eko o ik, sos al ve si a al he s r m d s l l t n m y y s def e in kap a a gir e i ve ka un de in e i il e i bek e e i ir. l r s m m s os r l tr m s l n bl Sayn Bakan, aslnda bu atekesin uzatlabilecei yolunda Trklerin de bir kans var. Siz bu sre iinde politik zm teklifinize kar herhangi bir ekilde, direkt ya da endirekt olarak bir cevap ya da bir dinleyici bulabildiniz mi? Din e i i top u u u ol uk a ge i i. Fa at ne i er ge i e i l yc l l d l t k rl l m d ve a ok mu ak kal . Sa am d n e ve ne i ge i ir e e tu y l d l m r l t m d tu u uk var. Sa m tam bir ge i du u u gi i bir ey ya a or. c l nr r m b ny Ye i ge i e er var ta ii. Fa at m ne i e i ol ak an hay i n l m l b k z rl r m t l uzak, sa e e so u u b y e sa ip en e du u u var. d c r n t n l h l m r m Yarnki basn toplantsna Kemal Burkay ve Talabaninin gelebilecekleri doru mu? Evet, al z son ha er e e g e ge e ek er. Yi e HEPten dm b l r r l c l n be mil et e i in en olu an bir he et ge e ek. l v kl d y l c Sayn Bakan, ileri Bakannn bir gazeteye, daha dorusu smete yapt Kemal Burkay elini kolunu sallaya sallaya gelebilir aklamasndan bilmem haberiniz var m? Bu aklamay nasl deerlendiriyorsunuz? Sizce bu, size gnderilen bir sinyal midir? Yoksa, acaba Burkay sizinle arac olsun diye kullanmak m istiyorlar imdi? Yani araclk m yapsn istiyorlar?
215
Sosyalist insan yaratmak, devleti kurmaktan daha zor.
216
Ben e ne o, ne di e i. Bir ik ge i i or; bel i de ya a e e ek c r l ly k nn k r bu u n e ek is i or. n l m ty Buradan yola karak, yarndan itibaren, politik anlamda nclnzde Krt birliinin gelieceine inanyor musunuz? Herhalde o protokollerden haberi yok. Ta ii yo un ge i e er var. Bu ko u a g e er yap k bir b l m l n d r m l t ok ev ey e. Cep e el bir bir i e git e ira e e i mev ut. B k r l h s l m d l r c y bir ih i al e n z e i ay cep e ila ger ek e i i e i ir. tm l m d k h n l trl bl Bunu ilk defa sylyorsunuz. Evet, ilk de a sy o um. f l y r Gemite, tabii belki imdi de, Ankara tarafndan size terrist deniliyordu. Oysa biz biliyoruz ki, zgrlk ve haklar iin mcadele ile terrizm farkl eylerdir. nk, birinin arkasnda halk vardr. Ama size terrist denmesi, kiisel anlamda sizi rahatsz etti mi? Ha r. Bu, be im ken i e lan g e i i as a sars a . Fa at y n dm o v nm l m d k bir kav am ar t a ol u u in ra at z k duy um. Ger ek en r p m s d i h s l d t te izm var; fa at o, da a ok dev e in po i i a a n a ie il ek e r r k h l t ltk l r d r m t dir. Be im tm is e im, te izm ta a uy un fi l e in sa i i in n t m r r nmn g il r hbn kim ol u u un an a l a r. Ger ek te ist be ir en ey i, bun an d n l m sd r r l l s d d ok mem un olur um. Bu ko u a s n a m var. n d n d k tl r imdi zel bir soru soracam. Bir taraftan burada yayorsunuz, bir taraftan baka yerlere gidiyorsunuz. Srekli bir hareket var. Bu Arafatn eskiden yaad ortama benziyor. Siz kendinizi nasl hissediyorsunuz, bu ortamn iinde? Yani bir rahatszlk ya da ne hissediyorsunuz? Be im bu a a i ya a m tam 14 y dol u u or. Bu un b k n r d k m l d r y n y bir ks , ok k k bir da par a n a ge i; di e i de by e ev er m s d t r l l ara n a son de e e ha e et i ge i. Bu, ok yo un bir ya am an a s d r c r k l t l m a ge i or. Bu u a a a a o um, fa at ade a bir ey gi i n ly n m y ly r k t b iin e iz de. Bu a k r dn de e e im, n ok nem i so d y n s g m y y k l nu ar do u u or. Fa at kur ul ak ve lan de i ir ek de is i o l r y k t m a t m ty rum. Sa a ya da ba n er i i i da a da ye in e y t ek is i o v r d ln h r d r m ty rum. Suriye ve Lbnan hkmetleriyle ilikileriniz konusunda bir ey syleyebilir misiniz?
217
Her ey b k oran a gay i res i gi i or. Ya i duy a m, y d r m dy n m d gr e im, bil i o um! m d my r Yani herhalde bir gn Trkiyeye gitmeyi, dnmeyi istiyorsunuz. Peki gelecekte, bu politik almalar da gz nne alarak Trkiyeye dn, yani kendi rolnz ve kendinizi nasl grmek istersiniz? ok uzun bir zamandr darda olduunuz iin, dndnzde hi tanmadnz bir lkeyle karlamak sizi korkutmuyor mu? As n a mev ut a a a z ade a iki Tr i e or a a ar l d c l m l rm t ky t y k d: Bir be im e lan Tr i e, bir de ka an ar a lan Tr i e. Bu iki n l o ky l l l o ky si in kar a a hay i il in lur. Za en An a ann da iin e bu n l m s l g o t k r d lun u u du um ol uk a bu u his et i i or. Bu du um bir ga e e e d r d n s try r z t y de es i i ko u u ol u u; bu dam gel e biz ne ya a a z, hat a pr n s m t a s p c t ce a i e gir e biz na l al n an a a z de il i i. u a emi z ev n s s t d k c n m t n nim; ardin'den gi i yap am ve Di ar a ra do u bir y M r s y b k r r y var de em, bir haf a iin e ra at k a bir a mil on in an bir e ir. s t d h l l k y s l ok b k bir bek e i var, ok yk ek bir il i var. Bu du um y l y s g r nem i al st olu a a yol aa i ir. l t l r bl Sayn Bakan, sizi ka defa ldrmeye altlar? Yani suikast teebbs oldu mu? Ka defa? Ba a yan ka a y a, sa o um Hr i ete yan , sn sd d r l ny r ry sd bu ko u a on se er en bah e il i. G a su ast e in ka al an n d f d s d d y ik l r n d y el i i, fa at hep i in be e ik iz k be ir i i or. Bu ko u n d k sn c r s t l tly n da ol uk a ans ol u u u sy e e i i im. Et a a ka ar ge d l d m l y blr r fm d len bir ok su ast , b k ih i al e el e i i bi e kal a a . ik y tm l l rn l dr m d Bun a be im ted ir i i i in nem i bir ro ola i ir. zel ik e d n b llm l l bl l l ha e et tar m bu a faz a fr at ver i or. Bir ok gi i im plan r k z n l s my r lan gi i ge i e i or. Ha e et tar n ok de i en ol a d b l my r k zm k m s sa m bun a nem i rol oy u or. Bu u zal da be irt i; s ek nr d l n y n l t r li bir g or, bir kay o u or di or. pey gi i im d l z k y b l y y E r n m r. t Burada, Lbnanda bir giriim oldu mu? Bir ok yer e d e i ir. Di er bir yn em de uy u: r t d n l bl t d g iin e pro o as on ge i i e ek do ay yol an et i iz e ir ek. d v k y l tr r l l d ks l t m Yak a m a n en esas ola buy u, bu a da a faz a bel ba a l l rn l n d n h l l 218
m ar . Ya i Apoyu kont ol al a al ak ve r nun elin en l d n r tn m g t o d ek ek. Bu ko u a i de e e er ok yay n r. Ve en ok bel m n d k n m l g d ba a an yn e in de bu ol u u ka n a m. l nl t m d ns d y Dnyada bu kadar deiim varken, marksizmin de kaybolduu bir dnemde kendinizi halen marksizme yakn hissediyor musunuz? Yani marksist misiniz? Nos al i e a ba m. Sos a izm ad a pey nos al i er var. t jy r ly y l n e t jl Fa at ben, ge i e ger ek e en o sos a ist e e pek ben e e i i i k m t l y l l r z m dm be ir e i i im. Re l sos a ist ik e be im yl m hi ir za an ba l t blr e y l l l n dz b m rk de il i. Za en k m an be i m a e e ha in ey im. Ken i i d t t d r c d l l d d dm ve r t ya bu te el e e il en ir im. Bu a ol uk a dik at g psn m d k l d d n d k et ek ge e i or. Ken i e g e fel e em, sos a ist an a m var. m r ky dm r s f y l l y Fa at an at ak zun s er. Kap am bir d n e sis e iy e bir ik e k l m u r s l c t m l l t ey e i y o um. Ve ben, mev ut re l sos a iz e da a a ak l m r t y r c e y l m y n r po i i a yap a m, bi a is re l sos a izm en pey en el gr m. ltk m d l k e y l d e g d Be im in, d n e e im er e e in e i e i ge i ir ek im i da n i c l r v s d l r l t m d ha ko ay. l Yani gelecekte u ya da bu ekliyle sosyalizmin dneceine mi inanyorsunuz? Mev ut du u un r bu a m bir du um ol u u ka n a c r m a n l l r d ns d ym. Me e a, an a a il i im ka a y a tal ada bu a m kap am s l l y b d d r l y n l s ldr. Ve s a an yak a m ar a, h et de i ik ik e iy e a a or. r d l l l k m l l r l l my Sa m bu du um gi e ek yay n a or. Ba a g e, 2000 yl a a nr r d r g l y n r l rn do u in an k in ye i te el yak a m a a ih i a var. Sa e e sos r s l i n m l l r ty d c yal ye i en d en e e er a n an de il, do a n ko un a da nd z l m l s d n r m s b k bir so un ar e i or. Yi e nk e r teh i in kal l a , ah ak y r z dy n l e dd dr m s l de i en ola n dev e e gir e i, n us o al a n n e ke in ge nl y r y m s f m sn n s il e i, bu mil i et i ik e in bir hal yo u a ko ul a , a t e i i m s ly l l r l n n m s r k tc top um an a a n fren en e i ve a al a b k nem ta l l y l rn l m s y m s y yor. Bun a a ben er so un ar da a da ge i i or. B n bun ar bi i l r z r l h ly t l z ye i sis em ara a a, uy u a a a a g r. Bu un ad a is er n t y l rn g l m l r t r n n t ye i en i sos a izm di e im, is er ye i din e in or a a di e nl m y l y l t n l r t y k y lim, is er e ba a bir ey di e im. n an k ya a k a mut a a kap t s k y l s l d l k sam yak a m a n da ge i i il e i ge e ir di o um. l l l r l tr m s r k y r Bu son durum gelecekle ilgili. Siz gelecekte zgr bir Krdis219
tan m, bir federasyon mu, yani Trkiye ve btn blgeyle beraber bir birlikte yaamay m gryorsunuz? Gelecekte ne gryorsunuz? A ba m z k k hem zor ur, hem de sa n a a ne e iy r s l l d k c l r d n le faz a ya ar de il ir. Ama mev ut bir ik an a a da on an da l r l d c l l y l r d ha teh i e i ir. B n ve i er, bir fe e as on a a d e i in da a lk ld t rl d r y l m n mn h pra ik ola a gs e i or. Kr is ann Or a o uda te el lus t c n t ry d t t d m u ara n a pay a l ol a da, mev ut fe e as on a a n Or a s d l m m s c d r y l m n t do u er e e in e ge i e e i i gs e i or. Ay za an a bu un, v s d l c n t ry n m d n Or a o uda ge i bir de ok a ik e e d e i an a a gel i i i t d n m r t l m n m l mn dn de sy e e i i iz. Kr is ann by e bir d e e gir e i, Or a o l y blr d t l n m m s t d unun da by e bir de ok a ik e e d e i e gir e i an a a l m r t l m n mn m s l mn ge i or. Bu nem i ir as n a. Me e a Av u ada da ge i en bir ik ly ld l d s l r p l l an a a var. Bel i nun ka ar ol az ama, Or a o unun z r l y l r k o d m t d g ko ul ar a ve de ok a ik te el e bir i i e Kr is an ok b k l d m r t m d ln d t y kat su a i ir. Kr is an b k bir de ok a i kal a r. Bu an k n bl d t y m r s dr cd lam a ben, PKK ey e i in, Or a o unun en b k de ok a i ey d l mn t d y m r s le i ol u u u sy o um. Mev ut ulu al bas a ve or a a ka m d n l y r c s ky t ln a a kar t bu u ol uk a g en i i or. Bu an am a b k tl rn l n d l dry l d y bir ulus a a a et i e sa ip ol u u da a im i en an a or. l r r s ky h d h dd l ly Papa konusunda bir soru sormak istiyorum. Tabii bu, btn katoliklerin dnyasn sarsan bir olay. Bu konuda ok farkl grler var. Siz bu konuda herhangi bir ey biliyor musunuz? Be im iki te im var. 12 Ey l re i i Av u ada iki b k pro n z l jm r p y vo as on ge i ir i. Bi i i Pa a pro o as o u, ya i ci a et gi i i k y l t d rs p v k y n n n y rmi, di e i ise lof Pal e ci a e i ir. Bu gi i im e in ulus a a a r O m n y td r l r l r r s bo ut u yn e i de var. zel ik e Re an ve Thatc er d e i in y l l r l l ag h n mn ok kul an ak is e i i iki olay r. 12 Ey l re i i e bun ar nay l m t d d l jmn l o ver i er i. O za an Tr i enin sol ev e e i Av u aya ak or m l d m ky r l r r p y du. 12 Ey l re i i in, Av u ada bun a n te ist ola ak dam a l jmn r p l r r r r g lan a a ih i a var . Unut a a m ki, bun ar on in er e ml e m sn ty c d m y l l b l c t ciy i ve y e ek e i de ok a i m a e e i de 12 Ey l re i i i d r t c l r m r s c d l s l jmn ok zor a a ak . Do a y a b n de ok a ik ev e e in te ist l y c t l ys l t m r t r l r r r ilan edil e i, 12 Ey l re i i in ii i hay i ko ay a a ak . M. Ali m s l jmn n l l l tr c t A a, Ab i pek iyi l en ki i ir. Onun a Tr i enin de ok a c d d r d l ky m r 220
tik or a bu an l ve bir d em by e e ka a s k en i. O t m l dr d n l c os r l d olay, 12 Ey l re i i e ge in e in e bir ki o et e ta r. Tr e l jmn l m s d l m r d k ie i ey en, A a in bir id i a bu u u ur ve bu si in ada z rd k c i d ad l n l z mn fi an de i ir. Tr e de, O bi im ada z de il, Nu et in Er in l nl k z mm r t s Pa ann ada r der. md Askerler mi byle bir iddiada bulunuyor? Yani savc m? Evet sav , id ia ma a . Nu et in Er in 12 Ey ln ikin i c d k m r t s l c ada r; Ka a Kuv et e i omutan'dr ve en ge i i i ir. Yi e md r v l r K rcsd n unut a a m ki, A a, s e im d e in e Mal e e As e i Ce m y l c ky n t n m d t p k r za i den ta a en ser et e b a or. Ki Mal e e, ku uur ul ev n m m b r kly t p t ma an bir ce a i ir. Ke in mir-ko u a zin i i da i in e b a l . y z ev d s e m t cr hl d r k d B a r b a l az da Bul ar ar a ili i e ge i. Sa o um bu, o r kl r k m g l l ky t ny r d e in Sov et sis e i i bu pro o as o a da il et ek iin i. Ya n m y t mn v k y n h m d ni pro o as o u bu sis e in ba a yk ak in, zel ola ak Bul v k y n t m n m i r gar ar a ili i e yn en i il i. MT ile Bul ar ir et e i in ka ak l l ky l dr d g k l rn lk ola n a i ie ge i ili i e i de var ; zel ik e si ah ve af on y d m kl r d l l l y ti a e in e. A a Bul a is ana ger ek en git i ve Bul ar is ih a a c r t d c g r t t t g t b r ty a ili i en i. Sanyorum Pa ann Po on a k en i ol a ne e l kl d p l y k l m s d niy e, on a n da Pa ay he ef e e i mm n r; bu ei im se il i. l l r p d l m s k d l z d A a a s am ge i ir, yi e H is i an d an da on a et i i c r l c n n r ty m l d kldir; nun bu y de g l . Bul ar ar, vur a ne i i e ye il k o n r d g l m rsn yak ola i ir er. Ama in al n a MTin yn en ir e i var. m bl l i t d l d m s Bu tezlerinizden birincisi, askeri rejimin byle bir eyi dzenledii yolunda. Peki ikinci teziniz ne olabilir? nk iki tezden bahsettiniz. kin i te im, Bul ar ili i e i in kul a l a a a l a y . c z g kl rn l n m y l m s d Mesela baz haberler ve deklarasyonlar var ki, CIA'dan bile kaynaklandn... Ona da ge e e im. B n bu pla n mi a n CIA ol a ak a l c t n m rn m s l uy un ur. Ba a g e, CIAnn yn en ir e ih i a i son de e e g d n r l d m tm l r c g . Bu, rk MT nin tek ba a yn en i e e i bir lay de il l T i n l dr c o dir; ama ke in iin e ir. Pa a ci a e i i plan a ak a as n a ne he s d d p n y tn l m l l d def e e ek? Bu un so u a ne ola ak? im i ona ge e im. Bu un l n c n n l r c d l l n la, H is i an k ale in e de in bir in i e yol a a ak, yi e Sov et r ty l m d r f al l c n y sis e i e kar b k bir kin ve f e ge i i i e ek i. Ki o d em e t mn y k l trl c t n d
221
Sov et sis e i in l e i ii e pey ar k ve i i or. Bu alan a y t mn z m s n e l rly d yo un bir sa a m sz ko u u. Do a y a ok et i i bir rol oy a v n s l ys l kl n ya ak . A a, rk k en i bir Ms an. Yi e o d em e Av u c t c T k l l m n n d r paya yo un bir rk ak var. Bu olay a H is i an k ale in e T n l r ty l m d Trk k en i te ist ima ya a ak ve by e e Av u aya gi en k l r r j yl c l c r p d le in b k bir ks te ist ola ak de er en i i e ek ve bun a n r y m r r r l drl c l r y e ek e i m a e e da a ba n an iti a en ya a an ola ak . r t c l r c d l h d b r r l m c t Ya i Tr i ede i de ok a ik ev e er ku u u ola ak de er en i i n ky k m r t r l k l r l drle ek ve by e ik e 12 Ey l re i i e y e ik kam an a faz a ba a c l l l l jmn n l p y l r ol a a ak . K a a be im var a m bu ur. l m y c t s c n s ym d Peki bunlarn dnda elinize herhangi bir delil geti mi bu konuda? Yani bir delil verebilir misiniz? Ben, A ann ye i i i top ak a ok iyi bi i o um. Ke in c t t r l r ly r s dev et yn en ir e i al n a lan bir ki i ik ir, kont ge il a n ok l l d m s t d o l t r r l n iyi ye i ir i i bir ele an r. By e e i ge el e mu a if e i sin ir t t d m d l l r n d h l l r d mek e kul a r. Me e a, Ab i pek i ci a e iy e Tr i ede i de t l nl s l d n y t l ky k mok a ik ka u u u yer e bir et i. D a a ise, Pa aya y el ek r t m oy n l t rd p n m le yi e ay i e i gr . Ben e, CIAnn dn a a n a i ama a n n l v d c y p d k l ry a rk re i i in ama a a ve bu lay ger ek e i. l T jmn l r k t o l t Pal e ola a ge in e, o da a kar a k ve da a ar r. Pa a m yn l c h m h pcd p ola y a b n sol-de ok a ik ev e er ve sos a ist sis em he ef e ir y l t m r t r l y l t d l n ken, Pal e ola y a PKKnin n k et i i rt ha e e i he ef en m y l c l t K r k t d l mek is e il i. l l e in en n e Pal enin bir de e i i ha r t n d d r m s d c m m cn t lyo um; i a et edi or ev e i i, Be i ni e bu PKK ii e bu a r r k y y r sn n y n l t mak is i or ar di e. Ona s ar a PKKyi s ete te ist lan et da ty l y r l v r r i yat a n a bu u u u or. O da bu u ya a a a a sy or. Ve o m s d l n l y n p m y c n l y d e e ka ar Pal enin a n an PKKnin te ist ol u u a da r n m d m z d r r d n i bir sz k or ve b y e s ete de PKK aleyh a her an i bir my t n l v t r h g ha a yok ur. Bu ne en e nun, l l e en az n e sy e i i bu v t d l o d r m d c l d s nem i ir. im i Pal e ki i i i i iyi ta a m. Vi t am Sa a z ld d m ln ny l en v nda Ame i aya kar k r, bir ok ulu al kur u u ha e e i e rk m t s t l r k tn ak des ek ver i ir, bir ok yurt e er g n ml e i ola ak sve'e t m t s v c t c r git e in e b k bir rol oy a r. De i e i ir ki, s e bir ml e i m s d y n m t nl bl v t c cen e i ha i e ge i il i ir; As adan, Af i adan, La in Ame i adan n t ln tr m t y rk t rk b n ulu al kur u u ha e et e i in ade a en ra at ya a k a bir t s t l r k l rn t h d l r
222
alan r. Bel i ki Ame i a ve yi e NA Onun ge i i ev e e i bu po i d l rk n T rc r l r lti a an ra at z r. He e Re an y e i i ke in ik e an i-Pal e i ir. k d h s d l ag n tm s l l t m cd Bi i o uz ki, Av u ay Re a iz in pe i e tak ak is er er. Tr ly r r p ag n m n m t l ki ede 12 Ey l re i i ger ek e i il i, n il e ede Thatc e izm y l jm l tr m g t r h r ve Al an ada ohl y e i i ge i i il i ir. Bun a a ben er bir m y K n tm l tr m t l r z ok h et de i ik ik e i sa an r. Fa at s ete Pal e y e k m l l r l m t k v m n ti i bu po i i a n nn e i en cid i en el ir. Bun ar ob ek if ger m ltk n d k d g d l j t ek er ir. Bi e ili in y ise u: s e, en ok rt ml e i i e l d z k n v K t cy ken bir l e ir. Yi e s e re i i, Krt e e en ok ar a an bir re k d n v jm l r k k jim ir. Ger ek en Krt e in ne es al a a a ol uk a fr at ve i or. d t l r f m l rn d s ry Bu ne en e, 12 Ey l re im in Av u ada i bir no u he ef ir. Ya i d l l j i r p k l d t n 12 Ey l re i i in bir no u he e i lan PKK bu l e e hay i fa l ir l jmn l d f o k d l ad ve bu yz en o da rk re i i in bir no u he e i olu or. Do a y d T jmn l d f y l ys la, Ame i a ve Tr i e a n an yi e bir a a var. rk ky s d n k m Ame i a a n an, Pal enin vu ul a y a ok nem i bir sos al rk s d m r m s l l y de ok at mu a if tas i e edi e ek ir. Za en o s e de e i i o gn m r h l fy l c t t v n ym den son a ya a al ve so a er i. Ve im i s e NA O ka a da r r d n d d v T psn hil edi i or. As n a o olay a s e iz i i so a er i. Yi e me ur ly l d l v gs n d n h dur, Pal e ci a e i bi im ze i i e y l ak is en i. Stock olm g m n y t z rmz k m t d h ven ik yet i i i var , ad ha r a a a a a m, o ok faz a u a l kls d n t l y m y c l r t bu un a. Son a nun CIA ile ba an a tar l . PKK izi di e n l r o l tl r t d y bir te i de ge i ir i, fa at bu zel bir u a . Ta ii PKK ya a al or l t d k r t b r d bun an. n pey in a z sor u an ge i il i. Yi e Pal eden d k e s nm g d r d n m son a ge en ev e er PKKyi te ist lan et i ve da a son a b n r l r l r r i t h r t Av u ada bu yay n a r a a a l . Bi im bu te izm hi a r p g l t m y l d z r r k ye iz Pal enin l l e iy e ba ar ve Av u ada ka ul gr e i m m d r m s l l r p b m s de bu un a ba an r. Ger ek en bu te el e rt ha e e i e de n l l tld t m d K r k tn epey le e s l ek is en i. Ya i bu pro o as on a n by e bir an k r m t d n v k y l r l la var r. m d Atekesle ilgili bir soru sormak istiyorum. Bu atekesi ilan ettiinizden beri, bildiimiz kadaryla elliye yakn gerilla ldrld. Ama sizin tavrnz deimedi. Bu ldrlmelerle ilgili deerlendirmeniz nedir? Ga et ta ii; tu ar ka t a ak du u un ay k. r e, hal y b t ll n l m r m d d g t ka ve s e ne ka ar ba ve ege en ol u u u u gs er ek z m z d l m d m z t m
223
zo un ay k. Ben e bu an a l . Fa at bun an son a er ope as r d d c l d k d r e r yon ar yo un a r a, o za an kar k da a id et i ola ak r. l l trl s m l h d l c t Bu a a zel ola ak an a ak is e i i iz bir hu us var m? r d r l m t dn s Hayr, ok akt. Teekkr ederim. Sizinle saatlerce konumak isterdim, fakat sizin ok megul olduunuzu biliyorum. ok sa o un. Te ek r edi o um. l k y r Ben de teekkr ederim. 15 Nisan 1993
kinci basn toplants
ONBNLERCE NSAN LMESN
Biz sre in daha da derin e i il e in en c l tr m s d yana z. Baz koul ar a ate e in ikin i bir y l l k s c ak a a a kadar sre iz uza a i e e i i l m y s tl bl c n belir i o uz. Bunun koul a belir i o um. ty r l rn ty r Ate es her ey en nce tek taraf ola az. k d l m Bunun iin imha ama ope as on ar l r y l dur u ul a r. Halk ze in e i youn d r m ld r d k bas a, tutuk a a a a ve faili me ul ky l m l r h cina et e e son veril e i ir. y l r m ld
Deer i basn men up a , nce ik e ho gel i iz diyo um. Bata l s l r l l dn r Tr i e ve Kr is an kamu u olmak zere bir ok ulus a a a ve ky d t oy l r r s Kr is an yurt e er g e in youn ilgi i, daya a altn a, d t l s v l r s n m s d bun an yak a k bir ay nce ilan etti i iz ate soru u a ili in, d l m n n k tek ar sizin e kar a ak an, baz ak a a ar yap ak an mem un r l l m t l m l m t n luk duyu o um. y r Her ey en nce bu ate es giri i i nem i tari i sonu a a yol d k m l h l r am bulun ak a r. lan etti i iz ate es, yeni bir sre i ba at m t d m k c l m r. Biz en iste i en, bu sre in biraz daha derin e i il e i ir. t d nl c l tr m sd Hi p e iz sorum u uk a z ar r. Krt halk tari in en zor h s l l l rm d h dne in en ge ek e ir. Krt halk, tek taraf ola ak ar bask m d m t d l r altn a r ve soy a dek bu bas ar srp git ek e ir. Bizim d d krm kl m t d yle ken i i in en ate etme gibi bir duru u uz yoktu. Tm yap dl d m m t z ulu al var z iin zgr geli e yol a amak . Bu m s lm m l rn t konu a imkan elde etmek i. Bu anlam a, bize baka bir yol bra l d t d k ma iin, biz silah mca e e i ba at k ve bu aa a a kadar d l d l y l t m y getir ik. Krt mese e i esas iti a iy e bir Kr-Trk mese e i ir. d l s b r l l sd Mca e e iz, Trk kamu u a ve Trk resmi ev e e i e Krt kim d l m oy n r l rn 224 225
li i i kabul ettir e nok a a gel i ir. Krt var tan ak a ve n m t sn m t ln m t ken i i i soru u z e e zorun u gr ek e ir. Bu anlam a, biz en dsn n m y l m t d d d de orta n sakin e i il e i i iste ek e ir. zel ik e kamu u bu m l tr m sn m t d l l oy konu a ok daha artan bir istek e bek e ek e ir. Biz iyi niye i i i d l l m t d tmz gs er ik ve bu baa oldu. zel ik e New oz sre in e tek bir t d rl l l r c d fiek atl a ve bu bir aylk sre e tek bir asker bile vurul a . m d d m d Fakat Trk zel sava bir ik e i ope as on a kesin i iz sr r er. l l r r y l r ts d d l 30 geril a ve 11 kii de halk an olmak zere, top am 41 kii i kat et l t l y l ti er. Buna ra en biz ate e e mkem el kar k ver ik. l m k s m l d im i i gr ak o uz: Biz sre in daha da derin e i dk m z ly r c l tril e in en yana z. Baz koul ar a ate e in ikin i bir ak a a a m s d y l l k s c l m y kadar sre iz uza a i e e i i belir i o uz. Bunun koul a belir s tl bl c n ty r l rn ti o um. Ate es her ey en nce tek taraf ola az. Bunun iin y r k d l m imha ama ope as on ar dur u ul a r. Halk ze in e i youn l r y l d r m ld r d k bas a, tutuk a a a a ve faili me ul cina et e e son veril e i ir. ky l m l r h y l r m ld Ate es iin ksa a bun a belir i o um. Eer ope as on a a snr k c l r ty r r y l r sz devam edi ir e tabii ister gnde olur, ister ayda olur, biz l s de kendi savun a hak en etki i bir biim e kul a a a z. m kmz l d l n c Birin i ola ak bu husu u belir i o um. Da a i geril a n indi il c r s ty r d k l n r me i e ili in, hk e in baz istem e i var r. Da a i kuv et er, sn k m t l r d d k v l siya i ama ar iin her ey e i i orta a koya ak dada dur ak a r s l l rn y r m t d lar. Ulu al var k ve zgr zm yolu iin ora a r ar. Eer bu s l d d l ama ar yeri e geti i ir e, inan bir biim e bunun gerek e i l n rl s drc d l r yeri e geti i ir ve koul a hazr a r a, da a i silah g er n rl l r l n s d k l l mese e i hal yolu a rahat k a gire i ir. Bu a an, da a i e e ili l s n l l bl d d kl r kin her an i bir sorun yok ur. kin i ola ak, bu ate es sre i h g t c r k s boyun a baz acil talep e i iz var r. En bata ope as on a n dur c l rm d r y l r du ul a n an bah et im. Yal z geril a a yne ik deil, halka r m s d s t n l y l yne ik ola ak da ope as on ar dur u ul a r. n genel bir l r r y l d r m ld c s af ka l a r. Biz ken i i i sulu ola ak kabul etmi o uz, ama r m ld dmz r y r tutuk u a n ser est bra l a bek e ek e iz. Yine kl el baz l l r b k m sn l m t y t r hak a n uygu a a a gei il e i i de bek i o uz. Bun ar zgr l r l m y r m sn ly r l basn-yayn hak a r, Krt e radyo, tele iz on, gaze e, kitap l rd v y t kar a vb. Ksa a, Krt dili e ser est ik tann a r. Ky e in en m c n b l m ld l r d kopar an hal n tek ar gelip ky e i e yer e i il e i i ve zarar a tl k r l rn l tr m sn l 226
r n den e i i isti o uz. Bu arada Ola a s Hal yne i i in n m sn y r n t tmn kal l a bek i o uz. Ky koru u u u un la e il e i i isti dr m sn ly r c l n v d m sn yo uz. Ky koru u a a, biz de z e katk olsun diye bir af ilan r c l rn m edi o uz. Yani eer silah a bra r ar a onla a dokun a a a z. y r l rn k l s r m y c Krt rgt e i e lega i e tann a isti o uz. Ser est rgt en e l rn lt m sn y r b l m ve poli i a yapma hak n veril e i art r. Ksa a, acil ola ak tk kn m s t c r bun ar, yeri e geti il e i gere en ve orta daha da yumu a a ak l n r m s k m t c olan bek en i er ir. l tl d Bun an sonra atl a gere en ikin i bir adm ise, kabul edi en d m s k c l Krt kim i i in yasal a l a r. Bu hem ana a a a ve hem de ln l tr m sd y s y yasa a a gerek i i biim e yan a r. Yine btn bun ar, demok l r t d sm ld l ra ik bir fede as on yolun a adm ar anla a da gel ek e ir. Bu t r y d l mn m t d tip tar a a a da say olun a , orta n ak tutul a isti t m l r gl m sn m m sn yo uz. r Ksa a, benim dile getir ek iste i im husus ar bun ar r. na c m d l l d nyo um ki, Krt-Trk ili i e in e bask dne i in yeri e, ulu al r kl r d mn n s ger e e, kim i e say ve zgr tar ay a bir ik e zm yol a l gl t m l l t l rna bar l bir biim e, yine demok a ik bir yn em e k imka d r t t l n do u ur veya en azn an buna inan ak iste iz. Bin yl k ortak m t d m r l bir tarih var r. Krt er, Trk e e ok hiz et etmi er ir. Ve hatta d l l r m l d ili i e i i kar e ola ak deer en ir i er. Fakat ger ek en biz, bu kl rn d r l d dl t ortak k an ok zarar gr bir hal z. Bu zarar an dnl e i i l t m k d m sn isti o uz. Kar e e e yara r bir dze in geli i il e i i isti o uz. y r d l r n tr m sn y r Bu neden e, ne paha a olur a olsun biz, ayr k diye bir koul l sn s l dayat o uz. Ama zgr ve eit koul ar a bir i e de ger ek en my r l d l t ortam al a r. Bunu hem dev et kesim e in en bek e ek e iz m ld l l r d l m t y ve hem de daha ok Tr i e hal n bu konu a demok a ik yak a ky kn d r t l ve bas geli ir e i i bek i o uz. Esas iti a iy e zm mn ksn t m sn ly r b r l gc hal n ken i i ir. Trk hal a da ve onun demok a ik tem il k dsd kn r t s ci e i e de ok grev er d ek e ir. Ayr a se in bir demok a ik l rn l m t d c k r t ile i gren bas a da nem i grev er d ek e ir. Ben bu geen v n l l m t d bir aylk dnem iin e bas n olduk a yarar bir ilev gr e d n l d n ina o um ve huzu u uz a siz e e teek r edi o um. Bu sre in ny r r n d l r k y r c derin e i il e i e de hepi i in kat a bek e ek e iz. Yeni en l tr m sn nz kl rn l m t y d hepi i e teek r e i i i belir i o um. nz k l rmz ty r
227
Gerek terrist belirlenseydi bundan ok memnun olurdum.
228
Misa ir e i i i tan a m. San o um tan z iin bata f l rmz tr l y r dn tan r a m. Kar e i iz Ahmet Trk, HEP Genel akan'dr. t m d d m B Bizi bu bar sre i e ili in ola ak ziya et etmek iste i er ir. cn k r r m l d Ama a , ger ek en bu ate es e bir ik e bar sre i in ve yine l r t k l l t cn siya i zm yol a n ara l a ve bu konu a kat a n s l rn tr m s d kl rn sunul a teme in e ir. Ben bu vesi ey e huzu u uz a ken i e i e m s l d d l l r n d dl rn tek ar bu dost adm r diyo um, ayr a bu sre e ili in kat a r d r c c k kl rn bek i o um. ly r Top an a kat an Kr is an Sos a ist artisi'nin deer i l tmz l d t y l P l Genel Sek e e i Kemal Bur ay yol a r. Ken i e i e de huzu u r t r k d t dl rn r nuz a ho gel i iz diyo um ve sre e ili in kat a n ok deer d dn r c k kl rn li oldu u u belir i o um. n ty r Mam Celal alabani'yi zaten tan or u uz. T y s n Ham e Reo yol a, Kr is an Demok a ik Par i i Hev r n r d d t r t ts g t Genel akan'dr. O da bizim bir ik al a a a katl r. Bu B l m l rmz m t sre e ili in onla n da kat olduk a deer i bul ak a z ve c k r ksn l m t y ken i e i e teek r etmek e iz. dl rn k t y Celal Talabani: (ngi iz e konu u.) l c t Ahmet Trk: Deer i basn men up a ! l s l r lke iz e i geli e er hepi i i ok yakn an ilgi en ir ek e m d k m l mz d l d m t dir. Krt halk tarih boyun a id et ve bas y a kar kar a kal c d k l y m r. Bas n ve id e in olma bir dnya isti o uz. Krt hal t kn d t d y r k n ken i i zgr e ifade ede i e e i bir Tr i e isti o uz. Bizim n dn c bl c ky y r siya i parti ola ak hal a kar ok nem i sorum u u u uz var s r kmz l l l m dr. Hem siya i parti ola ak ve hem de bu hal n bir unsu u ola ak s r k r r bizim ama z, zle i iz, Krt hal , tm demok a ik hak a cm mm kn r t l rn kul a a i e e i say n bir nok a a getir ek ir. Bask ve id e en l n bl c g t y m t d t arn l bir dnya isti o uz. O zgr dnya iin e Krt hal n dr m y r d kn zgr isti o uz. Bu zgr k anla n kar olan anla l n y r l ymz s y n bit e i i temen i edi or ve dili o uz. m sn n y y r Bugn bar l anla a n ne k bir dne i ya o uz. y l r t m y r Ama z bar n srek i olma r. nk, ina o uz ki, bar cm l sd ny r ege en oldu u zaman Trk halk da, Krt halk da daha mutlu ola m cak r. Bu Krt-Trk hal n yara a ola ak, rkiye'yi de say n t kn rn c T g bir nok a a geti e ek ir. Biz bu dnem e byle bir anla n orta a t y r c t d y y
229
k a iin ola il i in e aba gs er ik. Ama z bu orta n m s b d c t d cm m srek i olma r. Tm ilgi i e e ses e i o uz! Hem dev e e, hem l sd ll r l ny r l t PKK'ye: Bar ne ka a m, bar iin eli i i uza a m, bar iin r l mz t l de bir dnya kura m diyo um. Sayn calan'a bir kalem hedi e l r y ettim. Bunun bir amac var: Silah ar sus un, kalem er konu un l s l s diye. Bar insa , hal mutlu edi or, bu mut u u u hak nmz kmz y l l etmi ir. na o um her es duyar k gs e e ek ir. t ny r k ll t r c t Kemal Burkay: ok deer i basn men up a ! l s l r Ben, Sayn calan'n ate e i yeni en uzat a mem u i et e k s d m sn n ny l kar o um ve bu konu a i cesa e in en dola ken i e i i des ek ly r d k r t d y dl rn t li o uz. y r Geli e e e ili in gr e i i ben son gn er e zaman zaman m l r k l rm l d aktar m kamu u a. Bu top an nede iy e ksa a bir a sz daha d oy n l t n l c k sy e ek isti o um: Bana gre bu tari i bir fr at r. Krt halk ve l m y r h s t Trk halk bak n an bir bar dne i ba a a i ir ve yz l an m d m l y bl y d fazla bir sre ir devam eden bu yara ger ek en sar a i ir. Her iki d t l bl taraf a n an da by e i e olum u bir fr at orta a k r ve s d l sn l s y m t bunun ka l a a gere ir. Bize gre, bu konu a en nem i r m m s k d l sorum u uk ar Trk dev e i e der. Yine bize gre her iki halk eit l l l l tn lik teme in e bir arada yaa a i ir. Bunun iin lke in ger e i e l d y bl n n uygun ola ak, lke in poli ik yaa , kl el yaa ve ynet elr n t m t r m s idari yaa yeni en dzen en e i ir. Bunun esas a Sayn ca m d l m ld l rn lan ile bir ik e daha nce yayn a z pro o ol e orta a koy uk. l t l dm t k d y d nce ik e bar l ve demok a ik bir zm iin yolun al a l l r t m s gere i or. Bunun iin acil istem e i iz ana nok a a top a or. ky l rm t d l ny id e in kar k ola ak dur a gere i or. Ki bir taraf ate kes i d t l l r m s ky ti e gre, imdi id e in tama en dur a iin Trk tara n da n d t m m s fn adm atma gere i or. nk tek taraf ola ak ok uzun zaman s ky l r ate es ola ak z r. Gerek i, zorun u demok a ik adm a n atl a k n s d l l r t l r m s gere i or. Bunun iin her e i kap a a ak bir genel af, tm siya i ky k s s y c s par i e in ser est olma , tm Krt par i e i in, yani bizim par i i tl r b s tl rn tmzin, KK'nin ve teki kar e par i e i in tm n ser est ola a P d tl rn n b c bir demok a ik orta n ger ek e i il e i ve Krt dili, kl ze r t m l tr m s t r rin e bugn ar bas a n kal l a , rte'nin ei im ala d k kl r dr m s K t nn a, yayn pla n a, resmi ilem er e zgr e e i art r. Bu acil d n d l d l m s t
230
istem er a n ve gn n geli e e i gz nne aln l mz m z m l r d zaman ok azami istem er deil ir, ger ek i istem er ir. Bu bakm l d l d dan biz, Trk hk e i i de ger ek i olma a, cesa et i olma a ve m tn y r l y a a adm ar atma a a o uz. Bar ve demok a i iin bu fr d l y ry r r s sa kar a a m. Son ola ak sy e ek iste i im bu. Teek r t m y l r l m d k ede im. r Hamre Reo: Uzun yl ar rkiye'den ayrl m iin Trk em l T d yeter i olma a i ir. l y bl Sayn basn men up a ! s l r Gr z gibi, PKK Genel Sek e e i Sayn Abdul ah ca an, d n r t r l l bu bar sre i in daha iyi yeri e geti i e il e i iin, Trk dev e i cn n rl b m s l tne fr at tan a il e i iin, bu bar sre i i bir kez daha uzat s y b m s cn m bulun ak a r. Biz, Hev r n Kr is an Demok a ik Par i i ola m t d g t d t r t ts rak, bu bar sre i e eli iz en gel i i kadar des ek e bulun ak cn m d d t t m isti o uz. Par i i in ama a n an biri i de budur. Par i iz demok y r tmz l r d s tm ra ik al a ar yrt ek iin kurul u ur. Bar l ve demok a ik t m l m m t r t yol an Krt hal n ulu al ve demok a ik hak a elde etmek iin d kn s r t l rn al ak a r. Ama bunun tek taraf olma a a da bel i ir. Biz, m t d l y c ld hi i i iz, dier Krt par i e i in hi i i kendi istek e iy e ille a i brm tl rn br l r l g lte e ekil e i ir. Mev ut ana a a, kanun ar, hatta siya i parti y m m t c y s l s kanu u buna yol amak a r. rkiye'de demok a i in ger ek e e n t d T r sn l bil e i iin, Krt ulu al ve demok a ik hak a n tann a gere i m s s r t l rn m s kyor. Bunun tm Tr i e halk a a daha iyi gn er geti e e i e ina ky l rn l r c n n o uz. zel ik e Trk hal n, demok a i in gel e i e yar m y r l l kn r sn m sn d c ola a a ina o uz. Arka a a n da belirt i i gibi, bu ana a al c n ny r d l r t y s dei ik ik e in olma ve Krt kim i i in bu ana a a a gt l e i l l r s ln y s y r m s gere i or. Bu asln a, ozan'da smet nn'nn sy e i i gibi, ky d L l d Krt ve Trk halk, rkiye'deki iki asli unsur ur. Demi el hk T d r me i in baa ge e in en sonra ak a Krt rea i e i i tan a tn m s d l d lt sn m sz im i e kadar yeri e geti il e i ir. Bence Trk par a en o dy n r m m t l m t su 500 gn k hesap a a a bunu da naza i iti a a ala ak, ze in e l l m d r b r r r d mna a a etme i ir. Biz a an bu sre i can an des ek i o uz. k ld l c d t ly r Bas n byk rol n oldu u u bili o uz. Hepi i e teek r er. n n n y r nz k l Abdullah calan: imdi ksa soru a bek i o uz, iste i i iz l rnz ly r dn kii e sora i ir i iz. y bl sn
231
(Sorular, ses kayt cihazlarndan uzak sorulduu iin anlalmad. Bu yzden sorular atlayarak sadece cevaplar yaynlyoruz.) Soru: ... Abdullah calan: Kesin bir tarih yok. Bar koul a az ok l r belir in bir biim e sy en i ir. Eer bu koul a a uyu ur a bir g d l m t l r l s sre daha devam eder. Yok eer bu sre suis i al edi ir e, yani tm l s kt kul a r a kamu u un ve hatta bir ok hk et ev e e i in l nl s oy n m r l rn de bek e e i i anor al bir biim e kat i m ar, her trl ope as l m d m d la l r yon ar, tutuk a a ar geli i i ir e, tabii ki bu ile ez, atl kalr, l l m l trl s m sre anla yiti ir ve biz de nor al mca e e sre i i i daha da mn r m d l cmz geli i e ek, hatta daha ok youn a a ak devam etti e e iz. Bu tr r l tr r r c vesi ey e unu belir e im: Bizim geril a epey hazr k yap r. 10 l l t y l l m t bin civa n a geril a fedai gibi her trl gre e hazr bek e ek e ir. r d l v l m t d Ben bu basn top an a gir e en nce btn karar ah ar a l tsn m d g l l konu um tama en emir e i bek e ek e ir er. Bar iste i or a bu t m l r l m t d l ny s er e e e, sava iste i or a yine bu er e e e geli e ek ir. Sre e v d ny s v d c t c tama en uyu or ar, onu belirt ek isti o um. Ve hepsi de zel ik e m y l m y r l l sava geli i e i e ek dzey e ir. Hatta mev ut hazr k dze i iz tr bl c d d c l ym im i e kadar yrt z dokuz yl k sava n bilan o u u bir dy t m l s n ylda orta a ka a i e ek dzey e ir. Bunu bir teh it ola ak sy e y r bl c d d d r l mi o um. KK'nin zayf a , ite son Gney ava'nda, ope as y r P l d S r yon ar a nem i gc yitir i i, dola y a bu neden e ate e i l d l n d ys l l k s kabul etti i tar n a i deer en ir e er kesin ik e doru deil ir. z d k l d m l l l d lk defa derli-toplu bir sava a hazr , biz bu sene in bahar dne l n min e baar bulu u o uz. Bunu zen e belir i o um. Bunu, d m n y r l ty r kamu u un da ve siz bas n da zen e bil e i i isti o um. Ger oy n n l m sn y r ek en bu sava daha da derin e i ir er e, im i e kadar 5.000 kii t l tr l s dy mi gitti, bu ylki bilan o 10.000'den aa olma a ak. Bunun da y c zen e bilin e i i isti o um. Ate es, ger ek en bir yl sonra da l m sn y r k t gn e e gire i ir. Fakat o zaman onbin er e insan bou a lm d m bl l c n olur. Biz bu onbin er e insa n boa lme i i nle ek isti o uz. ki l c n sn m y r yl sonra gele ek bar yeri e, im i en bu bar sre i i, bir ir e i c n dd cn b l rne fazla zarar ver e en, biz aske i ola ak ok g z teh it e m d r r l y d l ri e ve sal a a ba ur a an ger ek e ir ek isti o uz. Btn n drl rn v m d l t m y r
232
iyi niye i iz bunun iin ir. Uma z hk et anlar, kamu u anlar, tm d r m oy her es ze i e de i yapar. k rn n Soru: ... Abdullah calan: Birin i i ate e in olum u ge i i e ina o cs k s l tn ny rum. zel ik e Tr i e kamu u bata olmak zere, Kr is an l l ky oy d t halk, ulus a a a hk et ev e e i, eit i demok a ik ev e er, bu l r r s m r l r l r t r l sre in devam etti il e i i, fr at tann a ve bir de zm iin c r m sn s m sn biraz daha koul a n olgun a l a iste i er. Hatta hk et de l r l tr m sn dl m bu konu a dolay da olsa, biraz daha devam eder e hayr geli e d l s l m le in ola i e e i e dair baz ia et er verdi. Biz bun a yeter i gr r bl c n r l l r l dk, olum u bul uk. Dola y a bu biim e uzat a a karar ver ik. l d ys l d m y d Soru: ... Abdullah calan: Dik at edi ir e ken i e i bas a eit i ak a k l s dl r n l l ma ar yap ar. Sayn Mam elal'in Anka a ziya e i var r. l t l C r r t d Ankara'da bata Sayn zal olmak zere, btn hk et ileri m gelen e i, par a en o ba a , btn siya i parti ba an a , yine l r l m t k n s k l r di e i in geni ev e e i, hatta baz emni et ve aske i ev e er ile l rn r l r y r r l gr e er yap r. Bu gr e e i biz nem i bir sin al ola ak m l m t m l r l y r deer en ir ik. zel ik e ie i i i fazla amak iste i o um. Bun ar l d d l l rn my r l Trkiye'nin hemen hemen ar k siya al tem il i e i ir. ti at l l s s cl rd m etmek isti o uz, yani bu sz e in bo sz er olma a inan ak y r l r l dn m isti o uz. Bunu cid i e al z tabii. Baz hk et ev e e i gaze e y r dy r m r l r t ci e i davet etmi er ir, baz rpor aj ar yap ar r. Bu vesi ey e l r l d t l m l d l l kendi dilek ve temen i e i i belirt i er ir. Biz bun a a da deer nl rn m l d l r veri o uz. Ve bizim a z an buna ben er ia et er daha var. Dola y r m d z r l y y a im i ik doyu u u ur diyo uz. s l dl r c d r Soru: ... Abdullah calan: Geril a ar tari i ulu al ama ar iin dada l l h s l bulun ak a r ar. Onla n tari i ve siya al ama a ulu al ve top m t d l r h s l r s lum al nite ik i ir. Bu istem er yeri e geti i in e e, bu konu a ciddi s l ld l n rl c y d adm ar ve koul ar inan bir biim e orta a kn a a kadar l l drc d y c y orada kala ak ar r. Geril a disip i e uyan, olduk a ei il i olan c l d l ln t m bir g r. Sade e sava a deil, bar a da ve hatta daha da gl t c t t bir biim e ken i i ayak a tut a bile ek bir g r. Yani sava d dn t m sn c t olma diye geril a zl ez, yoz a az. Tam ter i e kendi ei im d l m l m sn t 233
le i i, rgt en e e i i daha da geli i ir er. Ve siya i ama a n rn l m l rn tr l s l r yeri e geti i ip geti il e i i e gz kulak olur ar, izler er. Yeri e n rl r m dn l l n geti i ir e gven e olur ar. Yeri e geti il ez e sava a a devam rl s c l n r m s l rn eder er. l Soru: ... Abdul lah ca lan: Hayr hayr, ne mna e et! Kuzey s b Irak'takiler (Gney rdistan'dakiler) Kuzey rdistan'a gide ek K K c ler ir. Yol ard a kadar al r. Sade e denet i deil, onlar yrt d n m t c me kuv e i ir. Yani emni et ve yrt e kuv et e i ir v td y m v l rd Soru: ... Abdullah calan: Gerilla ier e deil ki, onlar iin af ka l d r sn. Onlar zgr kuv et er ir. Affe i e ek bir durum a yok ur. v l d dl c l r t Ayr a affn sa an a n sa am gven e e i ir. c l m sn l c l rd Soru: ... Celal Talabani: (ngi iz e konu u.) l c t Soru: ... Kemal Burkay: Sorun, benim dnme soru um deil tek ba a. n n Ben bir par i in ban a m. Yani dnn e ser est poli i a yapa i tn d y c b tk ble ek miyim? Benim par im ser est al a yapa i e ek mi? Var a c t b m bl c s ya m ki, bir res a m ben. rkiye'ye dne e im ama, resim yap l s m T c ma a a m. Bu zgr ola ak bir dnme deil ir. Ben poli i a m. y c r d tk cy Dola y a bu kanal ar al a r. Bu kanal ar al a sre e, ys l l m ld l m d c benim dn em bir ey kay et ez. Fakat onu bile olum u bulu o m d m l y rum. Ger ek en hk et legal kanal a ama r. Eer bizim t m l r ld zgr insan ar ola ak dn e i i isti or a... Tabii ay sonra tek ar l r m mz y s r hapse gir ek veya yurt d a k ak zorun a kala ak am byle m n m d c s bir istem yet ez tek ba a. Bizim de gve i iz e belli zayf a a m n nm d l m lar var r, ge i i bili o uz. Trk lider e i in nasl byle iyi a d m y r l rn r ar a aldan k a bili o uz. Ciddi adm ar atl a r. yi niyet i l l d l rn y r l m ld l sz er yet i or. Eer ger ek en iyi niyet varsa, bu pra i e yan a l my t t sm l, yasa a a yan a r. Tek ba a bir Kemal Bur ay soru u l r sm ld n k n deil ir. d Soru: ... Abdullah calan: Nor al siya i faa i et er devam ede ek. Bu m s ly l c arada belir e im; bizim bir ik al a a z iler i or. Muh e e en t y l m l rm ly t m l
234
yakn a Kuzey Kr is an iin bir cephe ilan da ger ek e e i ir. d d t l bl Ar k rgt er siya i irade bir i iy e m e e e vara il i er ir. l l l s l l t r k b m l d Kr is an Ulu al Mec i i konu un a da ne i er geli i il ek e ir. d t s ls s d rl tr m t d Nor al al a ar sr l ek e ir. Yine yasal parti, rne in HEP m m l d r m t d faa i et e i i sr r ek e ir. Zaten her trl siya i al a z, ly l rn d m t d s m m legal veya ille al olur yapa z. Legal koul a olan legal yapar, ille g r l r gal koul a olan ille al yapar. Yani ate es al a a engel l r g k m mz deil ir. Bu ate es en anla a z gere en tek husus, biz bir sal d k t m n k dr kuv e i dei iz. zel ik e geen yl ar a kamu u u da biraz zor v t l l l l d oy n duru a d en, bizi de zor duru a d en sal a a giri e e m r m r drl r m y ce iz. Ama ar iin gere ir e 40 yl da olsa dada dura i e e iz. l k s bl c Ama aci en diyo uz ki, ok nem i siya i ama a z var r. Hakl, l r l s l rm d btn dn a n uygun gr , Trk hal n da ok uygun gr y n d kn d bir kar e ik iin hak isti o uz. Bunu zel ik e basn iyi anla a d l y r l l m l r. yle bir kar e ik d n ki, biri in 300 tane rad o u var, d d l n n y s die i in bir tane rad o u yok. Ken i e i in mil on ar a kita var, rn y s dl rn y l c b bu kar e in tek bir kita yok. Bu kar e bir tr rad o a sy e d b d k y y d l ye i or. Byle kar e i e siz ina or musu uz? Vic a z bunu my d l ny n d nn nasl kabul edi or? Bu a an ze i e git e i iz. Bu ok mte a i, y d rn m ly v z asga i istem e i bir an nce bu hk et yeri e getir e i. Yeri e r l r m n m l n getir ez er e ok iyi bili or u uz ki, zor duru a den ken i e i m l s y s n m dl r olur. Yani biraz insa i ola ak dav an n ar. Israr a gc z var, n r r s l l m kuv e i iz var, ne yapar a z sizi bas z deme e e i gere i or. v tm s n trr m l r ky Kar e i in biraz gerek e i e say olun a isti o uz. Bun ar d l l rn gl m sn y r l san o um, son dere e ak husus ar r. y r c l d Soru: ... Abdullah calan: yi deil ir. Yakn a akta r ar. nal ah bir d d r l l lik e rad o a aa z. Bir ik e al a isti o um. t y l r r l t m sn y r Soru: ... Abdullah calan: Ken i e i, sade e bura a bizi ziya et etme e dl r c d r y gel i er. Hatta unu da sy e i er; onu belirt em e mazur yok. m l l dl m d Sy en i ir, Onlar ille al ir, acaba bir ik e masa a otu ur a z l m t g d l t d r s n bir ey olur mu? Bir Trk eli i sy e i ir. Bence anlam z r. s l m t s d Yani Krt er eer bir ir e iy e otur a a ak ar a, bu onlar iin say l b l r l m y c l s g z k olur. Madem hk et iyi niye i i gs er ek isti or, btn s l m tn t m y
235
Krt e in bir araya gel e in en evin duy a r, buna say l r m s d s m ld gl olma r. Ken i e i bize pro o ol getir e i er ir. Fakat dost g ld dl r t k m m l d ola ak gr o uz. Uygun deil, yani bir legal rgt e ille al rgt r y r l g ara n a pro o ol olmaz. Ama dost uk ola i ir. Siz e in de byk s d t k l bl l r bir ksm bize dost ur. Bera er foto af eki o uz, bera er top an t b r y r b l t halin e iz. Her an i bir sakn a n ola a san o uz. d y h g c sn c n my r Soru: ... Abdullah calan: Ak k geti e im; soru u u anla m. Ky l r y n z d koru u u u mese e i e Sayn smet mset doku u or. Diyor ki, c l l sn n y Gney rdistan'da 1991 yln a ger ek e en ayak an a a K d l l m y 'cahlar', yani bir anlam a ky koru u a ba an yapt. Byk d c l r l g bir ayak an a a giri i er. Acaba rkiye'nin koru u ola ak bes e l m y tl T c r l dik e i de teh i e arze er er mi? Belir e im, bun a n nem i bir l r lk d l t y l r l ks y a zaten ili i er var r. Ver ik e i para ve silah da biraz bize m l kl d d l r gel ek e ir. Yani bunu hk et de bili or. Sayn Celal alabani'ye m t d m y T Bizim de habe i iz var demi hk et yet i i e i. Evet, 7.000 rm m kll r tane i KK'ye al or denil i. imdi bu insan a fazla zor a s P y m l r l ma a z. Tek ar sy o um; bun ar iin tama en bir affet e m ly r l y r l m m pro e bir kez daha ba at z. Bu ate es sre i iin e s d r n l m k s d bunun da deer en i il e i gere ir. Hk e in de, ky koru u u l dr m s k m t c l u u bir an nce kal r a ve bun a ze i i e sr e e i gere n d m s l r rmz m m s ki or. Her iki taraf byle kolay k sa ar a, bun ar da o zor durum y l l s l dan kur ul u ola ak ar. Nite im bun ar ok zor durum a r ar, t m c l k l d d l ok tra ik olay a a yol amak a r ar. Ayr a asa i ger ek en bun j l r t d l c y t lar a sa a a or, ter i e ok ok bozu u or. Byk ai et kav a l l n my sn l y r g la a, yani top um al huzur uz uk a a da yol a or ar. Ar bir rn l s s l l r y l maddi kl et ir, veri en para boa gidi or. Bu para ar a bir e alm f t l y l l lar a ikin i, n ee har or ar. Bun ar top um al yara a n s c c cy l l l s l r geli i il e i ir. Btn bun a a son ver ek a n an, hk et bir tr m sd l r m s d m an nce bun a kal r a r. Dedi im gibi, biz de byle kolay k l r d m ld l sa o uz. San o um bu da acil bir talep ir. Ola a s al'in kal ly r y r t n t H d l a y a bir ik e, her al e onlar da kal r, temen i iz budur. r m s l l t h d drl nm Soru: ... Abdullah calan: Gayet tabii. Yani ok kt bir durum a var l r dr. Bun a n dev et en ald para byle kul an k a ak r. l r l t y l d l r t
236
Soru: ... Celal Talabani: (Arap a cevap a .) l d Soru: ... Abdullah calan: Kuzey Kr is an cep e i eer teek l olur d t h s k sa, san o um ney'dekine ben er anla az k a a d n. my r G z m l l r s Gerek ulu al, gerek e demok a ik talep er e byk ben er ik var. s s r t l d z l Eer ge i e buna ben er at an adm ar baa a ula a y a, m t z l l ry m d s bunun baz neden e i var r. Objek if koul ar fazla daya deil i. l r d t l tc d Yine sub ek if dzey e yanl ar, yan k ar ileri dzey ey i. j t d gl l l l d d Ama bu kadar byk geli e er en sonra geli en nokta artk by e m l d n l si e bir bir i in yr e i e e i e dair ok kuv et i neden er orta a n l y bl c n v l l y k ak a r. Her es bu konu a ok ak ola ak vur u a ak a r. m t d k l r r g l m t d ok ksa bir gr ey e bir ik e bu ihti a belirt ek e ir er. Yani m l l t y c m t d l siya i ira e e i i orta a koy ak a r ar. Adeta ken i i in en fii i s d l rn y m t d l dl d lyat a ger ek e i bir husus ur. Biz bunun alt a sade e imza t l m t n c mz attk. na o um yakn a ger ek e ir. aba ar youn a a ak devam ny r d l l l r edi or. ney'deki Kr is a i Cephe ile ili i e e gelin e, dos a e y G d t n kl r c t n geli e ek. Biz onlar a ulu al kong e dze in e bir bir ik ne i i i c l s r y d l rsn geli ir ek isti o uz. Yani btn Kr is an apn a, bir i in yasalt m y r d t d l resmi ifa e i ulu al kong e plat or u ola i ir. Bu konu a gr e d s s r f m bl d m ler var, ne i er geli i i i or. kin i bir adm ola ak bu d or. rl trly c r n l y Birin i adm Kuzey rdistan'dr, ikin i adm Gney Kr is an c K c d t veya rdistan'n dier par a a r. Uma m o da yakn bir sre K l rd r iin e iler er ve baar a yolu a girer. d l m n Soru: ... Abdullah calan: stem deil de, biraz nce i i buna ver ek l m iste i. Fakat bunun ban a ele al a ak bir mese e olma , bir d d n c l dn lik e otur u u uz deer i yol a ar da ifade etti er. Bu ancak sre t d m l d l l cin sonun a ola i ir. Byle bir mese e tar a i ir. Yani her zaman d bl l tl bl sy o um; geril a siya i ama ar iin, orada bulu an zgr k l y r l s l n l kuv e i ir. Siya i ama ar yeri e geti il e e al r al l az, v td s l n r m y l m geril a ken i i bar koul a a gre yeni en dzen e e i e ek ir. l dn l rn d l y bl c t Hk e in byle bir tale i ban an beri dayat a ile i k az m t b d m s r m soka a sr ek ir. Bu sre in ba an n a deil, sre in olum u m t c l gc d c l geli e iy e bir ik e gn e e gele i e ek bir mese e ir. art, siya i m s l l t d m bl c l d s
237
PKK sadece bir ulusun hareketi deil, Ortadou halklarnn ve giderek dnya halklarnn soylu bir temsilcisi ve herkesin gurur duyaca bir insanlk deeridir.
238
talep e in haya a gei il e i ir. Bu siya i talep er asga i talep er ir. l r t r m sd s l r l d Yeri e geti i ir geti il ez geril a n yeni en dzen en e i e ba a n rl r m l n d l m sn l na i ir veya bir tar a geli i i e i ir. bl t m trl bl Soru: ... Kemal Burkay: Biz, ulu al kur u u hare et e i bak n an sila s t l k l r m d h, gnah say o uz. Zulm altn a i, bask altn a i her halk my r d k d k silah kul a a i ir. Bizim gr z e i fark, silah kul an a n l n bl m d k l m n zama n olma y . Ama dier rgt e in gr e i fark olur. nn d d l r l r l Dola y a bizim bir araya gel e iz salt o nok ay a snr deil ys l m m t l l dir. Biz ate es olsun veya olma n, ondan nce dier rgt er e ve k s l l bata KK'yle ili i e i i i iyi e ir ek isti or uk. a a z P kl rmz l t m y d rl rm var r. Onlar an da olum u cevap gelin e, by e e ara a i engel d d l c l c d k kalk . t Biz hangi nok a ar a anla a i ir ek, o nok a ar a anla z ve bir t l d bl s t l d r lik e yr z. Biz bugn de bu bar fr a n iyi kul a l a t r s tn l n m sn isti o uz. Yani yle ki bir daha sava olma n. Bu sorun zl n. y r s s Biz bunu ger ek en isti o uz. Ama Trk tara eer bu asga i istem t y r f r le i kar a az a, bu demek ir ki, sava devam eder. Bu demek ir r l m s t t ki, sava dur az. Bu, soru u srf polis-ordu gcy e ze e im m n l c demek ir. Byle bir durum a biz de eski poli i a sr e e iz. t d tk y d r m y Ben bunu ka kez sy e im. 18 yl r sr r z bar l poli l d d d d m ti a sr e e iz. Dola y a bu fr at ka l a n diyo uz. k y d r m y ys l s r m s r Bizim bun an daha fazla yapa i e e i iz bir ey yok ur. d bl c m t Soru: ... Ahmet Trk: Sorun u: Orta a bir Krt soru u var. Krt hal d n knn iste i beni de ilgi en i ir... m l dr Demok a ik legal zemin e poli i a yapan bir siya i parti, demok r t d tk s ra ik legal bir orta n sa an a n mca e e i i verir. Bugn bu t m l m sn d l sn a an olum u geli e er var. Hal n Emek Par i i ola ak, bu olum d l m l k ts r lu geli e e e katk sun ak, bar l anla a ne kar ak, bu m l r m y l r m konu a i duyar orta a koy ak gibi al a a z da ola ak, d k ll y m m l rm c bu zemin e aba gs e e e iz. d t r c Soru: ... Abdullah calan: Sayn Mam Celal zaten sy e i. u anda l d ate es koul a var; ser est siya i faa i et er e bulu a i ir er k l r b s ly l d n bl l
239
diyor. ney'de de, uzey'de de. nle i i tuta ak her an i bir G K rn c h g durum sz konu u deil. Do u ur bu gr. Ger ek en siya al s r d t s mca e e dne i e ar k veri i or. Ate es dne i ir. Bunu da d l mn l ly k md vesi e bile ek, biz 2.000 civa n a insa her al e mr boyu l r r d n h d Gney'de tuta ak dei iz. Byk bir ksm bayan r. Sy e e im; c l d l y y 600 civa n a bayan var. Onlar orada ne yapa ak ar? Tabii ki lke r d c l koul a a gide ek er ir. Bun ar siya i faa i et iin gide ek er. l rn c l d l s ly c l Sre ba a r. Uygun yol ar a gide ek er. Yani kori or ama l m t l l c l d filan deil, da yol a var. Bun ar ran zeri de ola i ir, ora an zik l r l bl d zak izer er, girer er. Bunun Mam Celal ile de ili i i yok ur. Hk l l ks t me in bunu fark yorum a a da bence anlam z r. Bizim bir t l l m s s d sr da yolu uz var, aske i yolu uz var. m r m Soru: ... Kemal Burkay: Umut u olmak isti o uz. yim er i i i i koru l y r s lmz mak isti o uz. y r Abdullah calan: Do u ur, kat o um. r d ly r Kemal Burkay: Biraz da una bal, yani rkiye'deki aydn a T l rn, sa u u sahi i g e in, sorum u poli i a a n, sanat a n, d y b l r l tk cl r l r her e in tutu u a bal. k s m n Celal Talabani: ... Abdullah calan: Mam Celal unu sy or: Umut u olun l y l hayr iler iin, bu hayr ar yeri e gelir. Bu, pey am e in hadi i l l n g b r sdir. Kat o uz. ly r Baka soru a z yoksa, tek ar btn ark a ar adna hepi i e l rn r d l nz teek r edi o um. k y r Biraz siz e i skn a sok um. na o um siz er de belli bir l r ty t ny r l sorum u uk duya ak gel i iz. Bu bizi mem un etmi ir, sao un. l l r dn n t l
ARGK Eyalet Komutanlar ile 16 Nisan 1993 tarihinde yaplan telsiz konumalar:
BAARI DIINDA HCBR YOL TARH KARISINDA BZ AFFETTREMEZ
Anlalmas gereken husus, eer kar taraf bu atekes koullarna riayet etmezse ve zellikle gerillaya ve halka ynelik operasyonlar gelitirirse, imha, bask ve ikenceyi eskisi gibi srdrrse, o zaman bizim de eskisinden daha kapsaml ve hazrlkl olarak buna misliyle karlk vereceimizdir.
Ksa ola ak he i iz en son ge i e e i din e e im. Biz, ba n r pn d l m l r l y l s top an n so u a zet ola ak ve e e iz. Si e da a son a kap l tsn n l rn r r c z h r sam ola ak ile i ir. vet, n e son ge i e e i din e e im ve ak ar l r tl E c l m l r l y l t mak is e i i iz hu us a ak ar a a a n. Der a An uk, n e si i t dn s l r t m y l y d c z din e e im. Son du um ne ir? l y l r d Derya Anduk: yi gnler, selamlar, sayglar Bakanm. Son durum olarak cepheci arkadalar bir kyde komploya getirildi ve iki arkada ehit dt. Bunlar silahszd. leyin bulunduklar evde kuatlyorlar. Ve ev bombalanyor, yle ehit dyorlar. Bunlar C. ve Y. arkadalardr. Bir bu olay var. Bir de bu gneyde bir dizi bombalama oldu. Fakat henz haber alamadk. Aldmzda sonular iletiriz. Bu en'teki ki di? Cep e i mi de i iz. G m h c dn Derya Anduk: Evet, cepheci iki arkadat. Ne ge i or ar ky e? On ar ky e mi a or? Ky er mi, zy l d l d ly l l mi is er mi? l l
241
240
Derya Anduk: Arkadatr. Bir kye uruyorlar, orada ilerini bitirip birlie gidecekler. O anda dman bilgi alm. hbar olay var. Yani bir komploya getirme olay var. O en'te olan ar s ek i by e komp o ola di or u uz. Fa G l a r l l l y y s n kat ora a y e ev e e da p gi i or ar. Cep e i de ol a y e ev e e d l l r l dy l h c s l l r gi ip ka n az. Bu ekilde ka n ka p r bu? Komp o u u un d l m c y t l c l yn em e i bel i. Bun ar o ev e e gi ip kal a a ar, san i le ek er. t l r l l l r d m s l k c l Eer bu u ok sa a ya or ar a, ke in n e in. Bir de bu komp n yd py l s s l y lo u ar kim e, ay e il e kar k ve i ir on a a. Ha en bu key i tu c l s n k d l rl l r l f tum ar az de il, a a a z an o or. Ya i ade a ba or ar. l l m l rn d ky n t yly l Bu a ke in kar du u ur, a ak is i or an, dam gi i a de n s r l l m ty s a b l ni ir. Sa o um im i bi az or am gev e in e ken i i bu tip ha a l ny r d r t y c dn v la a kap an ar ok lur. Ta ii bu t y e yan . o u ha en m r tr l o b m l l l ca e e ger e i in bi in in e de il. Sy e e im, bu tip bir i-iki i a d l n l c d l y y l l l an a vah i e kat e i or ar ve bu u daha da ya ar ar. O a an l r c l dy l n p l l la a da bu u s s a sy e in. Bu un d n a ba a ge i e er r n k ky l y n d k l m l var m? Derya Anduk: Bakanm, baka nemli gelime yoktur. almalarmz devam ediyor. Katlmlar da youndur. Katlmlar yo un a a ak de am edi or... l r v y Derya Anduk: Evet, ortalama gnde bir manga dzeyinde katlm var.
iyi yn en ir ek ge e e ek. Bi i en o ci a et er var ; on a n da l d m r k c ln n y l d l r kk hal e il e i ge e i or ve sa m faz a da ge i ez. En l l d m s r ky nr l l m nem i i de, ate es s e i de i en bu s e, bir ok i ir ik i i ls k r c nl r b l y ken i e ge ir e e kul a a i ir. Ay a o bl e e sa m bun ar dn t m d l nl bl rc g d nr l bun an son a da a yat n ha e ge ir er. O ula l a an bir ok ala d r h k l l l m y na da ra at k a ula a i ir. Bun ar bi i en ge el hu us ar r. Ay h l l l bl l ln n s l d rca be irt ek is e i i iz ba a hu us var m? Di er Der a a a ili l m t dn k s y l r kin ol un ge el ge i e e e ili in ol un, be ir e e i iz bir ey var s n l m l r k s l t c n m? Ta ii biz ba n ak a a sy e iz. im i ik be irt ek is e b s l m sn l r dl l m t di i iz bir hu us var m? n s Derya Anduk: Yok, Bakanm. Birok ey ortaya konulmutur. Bizim belirteceimiz yeni bir ey yok. iyay Si an, siz na l z? Ye i bir du um var m? p s sn n r iyay Sipan: Selamlar, sayglar Bakanm. Ses anlalyor mu? Sesiniz iyi, net ge i or. Bu u un, si i din i o uz. Ye i bir du ly y r z ly r n rum var m? iyay Sipan: Bizde yeni bir durum yok. Blge gleriyle toplant yaptk; Parti nderlii'nin son talimatlarn bildirdik ve yine atekese ilikin deerlendirmeleri tarttk. eitli alanlara ilikin grevlendirme ve alma tarzn belirledik. Alanda dmann belli keifleri var. Baka herhangi bir durum yok. Ksaca bunlar belirtebilirim. Operasyonlar yok di or u uz. Ka m ar ge i i or mu? y s n tl l ly iyay Sipan: Katlmlar gelimeye balad. Gittike de artacak. Oldu. Ben ak a a ge el ola ak ya a a m, din er i iz. l m y n r p c l sn Zaros'la ir i at kur u uz ve ih i a a be ir e i iz. Sa o um ra tb d n ty l r l l dn ny r hat k a kar k bir i i i e ula a i e ek i iz. im i ora a ko ul ar l l l l brnz bl c sn d d l hay i ol un ur. nem i ola ak bir ko u u me e e i var. Bu ko u u l g d l r r c s l s r c lar in biz im i bir a ya a a z. Sa m pey olum u so u i d r p c nr e l n ve e ek. Ba a be ir e e i iz bir ey var m? r c k l t c n iyay Sipan: u anda belirteceimiz herhangi bir husus yok Bakanm. Zaros'la o alan zerinde birbirimize ulamaya alacaz. Zaman zaman iliki ve temaslarmz devam edecek.
243
Bu siyasi hamleyi iyi ynlendirmek gerekiyor
Belirtmeye ge ek yok ki, ger ek ei im ve ku al ar a bu ge r t r l l len e i ha r a ak b k ne e ha z ir. Fa at bir ok key i dam l r z l m y m i d k f a da ar. Da a kap am y el e fr a ve im a var. Bir de s k h s l n m s t k n re i bi az ol un a o uz. Bu s e i kim e k de er en ir e c r g l try r r c s t l d m sin, pro o as on a a d e in. Or am sa l n an da a faz a v k y l r m s t n d d h l si a al a a a uy un. Bu u faz a uzat a a m, bi i en ey er ir. y s l m y g n l m y l ln l d Bu un d n a, da a n e sy e en er e e e i fa i et e i iz sa n d h c l n v d k al y l r n n m ge i i or. Ku e e ve g e e y e ik a a ar ge i ir. Ye i r ly z y n y n l l m l l n s e e bir ik e ala z hay i dik a e de er ha e gel i ir. Bi e r l l t nn l k t l m t l me iz, yan a ar na l ge i ir. zel ik e bu si a i ham e i bi az y sm l s l l l y s l y r
242
Bir de, iirt'e ve atman'a y e ik sy e i i iz ey er var. S B n l l dm l Bi az da a den e e ka u u u ur. Mev ut de e im er gz n e r h g y v t r l c n y l n ge i i e ek, bun an son a ora n a a tar a da i er ik ka an trl r d r n l m zn l l z d r. Ge i yl ar a ol u u gi i, ora yan kul an ak pey rl m l d d b y l l m e ka p a a yol a or. Sa o um ora n ko ul a a uy un bir tar y l r y ny r n l rn g z bun an son a da a ra at ge i i e i ir i iz. Ay ey ova k ke im d r h h l tr bl sn n l s iin de, yi e Van Glk a in de ge er i ir. Ora a z yak n yl r i ld y g la m ar nem ta or. Bah e il i i gi i, bu cep e a a ad l y s d d b h l m s al n a ba en ol uk a zor du um a a d e e yol a or ar. Ta ii t d z d r l r m y y l b ora n nem i po an i e i var ve o po an i e i ek ek mm n n l t sy l t sy l m k dr. Sa m bun an son a pey hz a a i ir. Ova n gen ik ke i nr d r e l n bl n l smin en de pey ala i ir i iz. Ol u, siz de din e e e a n. d e bl sn d l m y l Za os, si e ses ge i or mu? r z ly Derya Zaros: Evet Bakanm, ses geliyor, dinliyoruz. Sizin son du um a z na l? la e en be ir e e i iz bir ey var r l rn s v t l t c n m? Derya Zaros: nemli bir ey yok burada... Normal faaliyetlerimiz devam ediyor. Operasyonlar fi an na l? l s Derya Zaros: Herhangi bir durum yok. Sanrm keife ynelik baz uular var. Baka yeni bir ey yoktur. Der a in, siz na l z? y s sn Derya in: Selamlar, sayglar Bakanm. Bizim de durumumuz iyidir... Anlayamadm. Bir ar a a e it ol u mu di or u uz? Ney i o k d h d y s n d du um? r Derya in: Hayr Bakanm, ... yaraland. Orada ma n a n yay n ol u u u bi i or u uz. y l r g d n l y s n Gney'le ili i ku a i i or mu u uz? O g al a me e e in e k r bly s n m s l s d bir zor uk e i e i ir mi? l kl bl Derya in: An la l ma d Ba ka nm. Gney'den g al a a ka al a z na l? m d n l rn s Derya in: Ba ka nm, ge en ler de si zin de say d nz ba z
245
Salam iradelere, salam planlara, salam llere dayal bir yaam mthi istedim.
244
ar ka da lar gel mi ti. O yn l ba z a l ma la r mz geliti. Biz, ora a ok faz a ka an g n ie i e gir e i ge ek i d l l c ry m s r ti i sy e ik. im i Ha. ar a a a da ne e e iz. Ha. giller n l d d k d r c ' ora a pey kal . Bi e g e, kap am bir g e bir ik e d e d z r s l l l t Serhad'a ve a arzan'a y el e i uy un ur. Ya i o de ey ve y G n m s g d n n tec e i ak ar ak a n an da a uy un ge i or. Bu ne i e r b y t m s d h g ly ry ne di or u uz? y s n Derya in: Bi zim a mz dan so run ol maz, Ba ka nm. Uy gun dur. Uygun mu ur di or u uz? d y s n Derya in: Evet Ba ka nm, faz la so run ol maz. Yine sa o um bu A. ar a a, dev im i ei i in tem i i ny r k d r c lm sl a n an ve ya n ili i iin e G ey in bi az de er en i s d k k d n i r l dmek mm n r. Za en Kuz y ili i e i in eli iz e ye e in k d t e kl r i n d t r ce ele an var. Yi e Ha. ar a a n ora in de g ev st e e m n k d s i r l n bi e ek pey ar a a var. Za en sa o um bir ik e yo un a l c e k d t ny r l t l la ak. Yi e de i im gi i, ar k ki i ik so un a yok, on ar c n d b t l r l r l a a ak. By e bir d en e e i siz er ge i i e i ir i iz. Bu l c l z l m y l l tr bl sn ko u a ila e en sy e ek is e i i iz bir ey var m? n d v t l m t dn Derya in: Ha yr Ba ka nm, be lir te ce i miz bir ey yok. Der a Sor, si in du u u uz na l? y z r m n s Der ya Sor: Se lam lar, say g lar Ba ka nm. Son ge li me ler ze ri ne ar ka da ya p s nn t my le top lan t lar ger ek le ti ri li yor. Bu ra da her han gi ye ni bir du rum yok tur. Ha. siz olu or u uz... y s n Derya Sor: Dorudur Bakanm. Bu ney'deki du u un faz a i ev el ol a bi i or u G r m l l s m dn ly s nuz. Ya i ie i e ta l a ii e bi az ar k ve i o uz. Sa m n ry r m n r l ry r nr 44 ten ya a ya n a bir g ge e ek. Bun ar an ve ya z a ' nnz k d l c l d nn d olan ar an bir b k ka ar bir g ala ak (bun ar bi az tar a ak l d l d r l r tl r be ir e e i ir) erhad'a ve a arzan'a ha e et et e iz biz e da a l l n bl S y G r k m n c h uy un ola ak. Al a ak g, i e i ie i e bi az ge i i e ek ni e ik g c n c l r rd r l tr c t l te ayar a a i ir. im i he en ha e et edil e e i ir, fa at ko ul ar l n bl d m r k m y bl k l ev e ir el er ez by e bir ha e et uy un ola i ir. Ya i ora a faz a l r v m l r k g bl n d l
246
g tut a uy un bul u o uz. Bu ne i e ne di or u uz? An a m y g m y r ry y s n l l m? d Derya Sor: Anlald Bakanm. Bizce de byle bir ey uygundur. Yalnz iki yer ara n a se im ya a o um. zel ik e ko r s d p my r l l odi e i bi az g en ir ek a n an iki ye in de ih i a var. Siz n y r l d m s d r ty c bi az tar n, biz de bi az ko u u uz. n z e i bir a haf a r t r n r m d k k t iin e by e bir ha r us a k bir bi im e ge i ir ek mm d l z l t l l d l t m kn r. Her iki ala a gi e ek g se i i i de ya a i ir i iz. d n d c mn p bl sn Ora ar in uy un g var r. Sa o um pey ve im i ola i e ek l i g d ny r e r l bl c tir. Bu u sy e e i i im. Siz e her an i ye i bir du um yok di n l y blr d h g n r yor u uz. s n Derya Sor: Hayr Bakanm, yeni bir durum yoktur. A. in ne di or u uz? A... ar a a her an i bir ey be ir i o i y s n k d h g l ty r mu? Derya Sor: Hayr Bakanm, ... Olur. Ya a Ku ey i bir ar a a da ve i e i ir. yi bir yum nn z l k d rl bl u iin e ko ek i i e i sa a a i e e i bir ar a a a bir ik e G ey fa d l tvt y l y bl c k d l l t n a i e i e ne a et ede i ir. Bi az po i i a an an a an, ney'i bi az ly tn z r bl r ltk d l y G r da a ya n an ta an bir bi im bi i in e ve Derya in'in ne a e h k d ny r m d z r tin e bu fa i et bi az da a ge i i i e i ir. Uy un ur di o uz. d al y r h l trl bl g d y r 44, se i iz ge i or mu? sm ly 44: Ses zayftr, anlalmyor Bakanm. Sizde ne var ne yok? Si i din e e im. z l y l 44: Ses anlalmyor. Bizim burada yeni bir durum yok. H. gilin Gar an ko r i a r e git e i i bi az uy un bu u ' z odn t l n m sn r g l yo uz. Or dan arzan'a y e ik en az b k se i e in e bir g e r a G n l l vy s d l ha e e i i uy un g o uz. Ne di or u uz? r k tn g r y r y s n 44: ... yi. Ora a kat su a i e ek bir g uy un ur. n z e i y k n bl c g d m d k haf a ar ie i in e bu ha r k ge i i i ir. Bu un ya n a, er t l rs d z l l trl n n d e Derya in'e ge e i or a o da ayar a r. An ak san o um bir bo r ky s l n c my r luk do un. Za en ya l a ge e e i ya ar z. Ba a bir ey, bu s t p m s r k n p sn k G ey i g e in du u un a her an i ye i bir ey var m? n l l r r m d h g n
247
44: Bunlar biraz sorun karyor. zellikle KDP snrda baz sorunlar karyor... gelip grmeyi istiyorlar. Burada bu hkmet de aryor. Biz, bu dnemde gitmeyi fazla uygun bulmuyoruz. Yani biraz... var. Bunu belirtebilirim. - Arkada der en, si i mi kas e i or? k z t dy - 44: Evet evet. En st d ey e g or, n er ik e g or de i ir. Ta z d r l y d l l r l y nl bii mev ut si a al ge i e er e el e in en du um ar ka or. Sa c y s l m l l l r d r l yy nrm bi az ikin i pla a d er. Bu ne en e bi az o emel e i var, bu r c n t l d l r l r nun in ge e i ir er. Bu aa a a i e i iz yo un ur. Za en ar a i l bl l m d l rm d t k da ar am'la bir ik e y or ar. Be im bu ko u a oy a a a m l M l t r t y l n n d n y c faz a bir fonk i on kal a r. Ben ro oy a m der i iz. l sy m m t l m n d sn Bu un ya n a, Tem il i e i iz or da r, za en ak a a ar ge i n n d s cl rm a d t l m l lyor; dos uz, iyi ge i e im der i iz. Bel i s n a ar a i ir. n t n l sn k k tl r t bl k, rkiye'nin nez in e faz a iti ar a kal or. Ya i bi az da T d d l b l r my n r bun an ola i ir. Bu DP'nin ya a a a ra at z k a n da faz a an d bl K r t c h s l l r l la yok. Ya i bi i y e zo a so a ak hi ir du um a yok. Fa at m n z l r k c b r l r k komp o gi i im e i e, hat a bas sta e bi az ba u a i ir er. Bu l r l rn t k t s n r v r bl l ko u a uya k ol ak ge e ir. O di er ikin i a a ne za an ba n d n m r k c l m m lar? B n ha r k ar ta am m r? t z l l m d 44: Hangi alma? Kadn Kong e i a a a . r s l m l r 44: Bizim buradaki hazrlklar srdrlyor. Biz, su a a z her e i sun uk. O ko u a bi ei in ni e i i, n c m y d n d l m t l ha r a an ra or ar, bel e er bir an n e bi e ula a . Ar k her al z l n p l g l c z m l t h de kong e son a a ka r. Bir de si in bel e er de bi e ula a y , r r sn l z g l z m l d ya i yap z o kon e an n so u a da bi e gel e iy i. On ar n tn f r s n l r z m l d l bi az ge i i or. Sa o um o kur e i i et i or u uz. Bi az en el r cky ny r y y l my s n r g le e var. Bu a an da dost a gn er ek is i o uz, ka ul et i or m r d l r d m ty r b my lar, bi az ge ik i i or ar. Sa o um bur da i g e er e oran r c try l ny r a k r m l l tldr. Ama her al e y r di e d o uz. K a a, kur e sis e i h d r y n y r s c y t m ge i e i. ou'ya da bi az g ve i e i ir, ar a a ar ou'da ili l m l D r rl bl k d l D ki e i bi az da a ge i i e i ir er. Sa e e on a a ba kal ak uy un l r r h l tr bl l d c l r l m g ol a a i ir. De i im gi i, bu ka al ar k tu ul a , her iki ta a n m y bl d b n l a t m l r f ka al a da k tu ul a . Hu u a gi i de uy un ka al ar a sa n l r a t m l d d d g n l l 248
lan a . O be ir e i i iz g ya a ya a a or u uz, o g m l l l dn c v v k ry s n ha e e e gi i or. Di er g ise Ka n ongresi'nden son a. Za en r k t ry d K r t bi e ra or ge ir, ra or ge e e ka ar o g da t a a ge ek yok. z p l p l n d c m y r Kong e so u u bi e ula n a, on a n g ev en i il e i e ili in bir r n c z c l r r l dr m sn k tu um be ir e e e a a a z. An a l m 44? t l l m y l c l d 44: Evet, iyi anlald. iyay Sor, siz na l z? s sn iyay Sor: Selamlar, sayglar Bakanm. Ye i bir du u var m? n r m iyay Sor .... Bu a a ar a her an i bir kay z var m? t m l d h g bm iyay Sor: Hayr Bakanm, herhangi bir kaybmz yok. Bu ka al ar in mm n e bir ki i i b k e e gn e in. O n l i k s y y hr d r te el ba e ir er var ; siz bu er e e e bir kur e sis e i ge i i m z h l d v d y t m l trin. Bu do a m iin e kur e sis e i bun an son a a a i ir. Bi az n n d y t m d r l bl r akl ve ted ir i olur a, ih i a a z nem i oran a gi e i e i ir l b l s ty l rn l d d rl bl Sa o um ope as on ar by e et i i de ol az, bi az ya a a a ny r r y l l kl m r v l m s da ge e ir. Ya i si in in bun an son a pey el e i i bir or am var. r k n z i d r e v r l t Yal z bu k e da a cuz ya am e il e i e man ver e in. Bu n y y l u k l rn a m y nun ok sa n a ol u u u ve her za an ka p a a yol aa i e e i k c l d n m y l r bl c ni unut a a m. Ya i diz in e i el en b ak a a m. Ol uk a so m y l n g l r d r m y l d nu ala i e ek bir d em e i iz. h i a a z her ba m an gi e bl c n d sn ty l rn k d d ri e i ir, ka m a z ke in ik e ge i ir. Siz de din e e e a n l bl tl l rn s l l l l m y l bi i. Ba a be irt ek is e i i iz bir hu us var m? z k l m t dn s iyay Sor: ... Oldu. Der a Ser ad, siz e ye i bir ge i e var m? O son ope y h d n l m ras on ne ol u? y d Derya Serhad: Selamlar, sayglar Bakanm. (...) Havadan bombalama var. Hava operasyonu var... Bu ope as on a her an i bir kay z ol u mu? r y d h g bm d Derya Serhad: Hayr Bakanm ... Pe i bu endrek'teki du um ne ola i ir? k T r bl Derya Serhad: Tendrek'teki duruma ilikin kesin haber ala249
madk. Bugn de de am et i mi? v t Derya Serhad: Evet, bugn youn olarak devam ediyor. Kara ope as o u da var m? r y n Derya Serhad: Tendrek'te kara operasyonunun olup olmadn bilmiyoruz. Fakat havadan var. Yani si e y e ik mi ge i i or? z n l ly Derya Serhad: Evet, dorudur. Bu 3. rdu'nun hu u a yer e e in en mi kay ak a or? O d d l m s d n l ny Derya Serhad: Hem odur, hem de bize yneliktir. Ciddi bir du u a gi e i ir mi i iz, du u u uz cid i e ir mi? r m r bl sn r m n dl Ken i i i ko u a du u u uz na l? dnz r m r m n s Derya Serhad: Bizdeki durum olumludur. Ancak Tendrek'teki arkadalardan u anda haberimiz yok. Tahminen her an i cid i bir ka p ola i ir mi? h g d y bl Derya Ser had: ... Gereken ha e et i ik sa a r. Ge e ir e ou'yu kul an r k ll l n r k s D l ma de e e i ir i iz. ok s z m, ola i ir. Ta ii dik y n y bl sn k tn bl b kat i bir bi im e. Tah in edi o um, ra-ge e s n z l d m y r a r k t n yok. Ar a a ar ou'da ya n s e iin e si in e ili i ku k d l D k r d z l k rar ar. Sa o um siz e de ka m ar kap am ola ak de am l ny r d tl l s l r v edi or. O 3. lge'deki ka m a da al a a a r z. An y B tl l r m y l sn la l m? d Derya Serhad: Anlald Bakanm. Herhalde bu bir-iki gn ierisinde onlar alrz. Zaten si in met o ol e ili i e i iz var. z r p l kl rn Derya Serhad: Evet Bakanm, vardr. Oldu. Ba a her an i bir du um var m? k h g r Derya Serhad: Hayr Bakanm. Buradaki arkadalar son talimat zerinde tartyorlar. Oldu.
Benim anlaymda bamszlk; bir ruhsal olaydr, bir dnsel olaydr, bir ulus veya milli topluluk iin de orijinalitelerini zgrce kullanma ifadesidir.
250
Or a Der a, ses ge i or mu? t y ly Derya. Orta...
251
Der a esk, siz na l z? y K s sn Derya Kesk: Selamlar, sayglar Bakanm. Sizde ye i bir ge i e var m? n l m Derya Kesk: Hayr Bakanm, nemli bir gelime yok. Dman biraz hava operasyonu yapyor... Bu yurt e er e in kat e il e i ne ile il i i ola i ir? s v l r l d m s gl bl Derya Kesk: ... Bu Hiz ul ah kay ak m? b l n l Derya Kesk: Dorudur Bakanm... Buna dik at din. Ol a a ge e i or, uya n. Dur ur az a k e m m s r ky r d m s nz, biz de y e i iz der i iz. Ya i on ar bi in i y r er e, on a n lr sn n l l l r t l s l ra kar da za an za an mi il e e d e i ir. Tek ta af ci a m m s l m n l bl r l n yet e e m a e et e ek ge e i or. Ora a ope as on a n bi az l r s ad m m r ky d r y l r r dur a ge e e ek. alk ze in e de ha e a. Bi az dik at e gz m s r k c H r d k z r k l lem e ek ge e i or. Ora a hal a pey za ar ve il i. zel ola ak l m r ky d k e r r d r hal n ze in e i bu du u u a r ak ok nem i ir. alk ora a k r d k r m t m ld H d epey sin i il e e a l . Sa o um bun an son a bu psi o o ik dr m y l d ny r d r k l j sa a ha a bi az da r. Fa at pro o as on ar a bu u kes ek is v v s r l k v k y l l n m ti or ar. Dik a e de er en i il e i ge e en bir s e ir bu. AP'tan y l k tl l dr m s r k r t G her an i bir ha er al z m? h g b dn Derya Kesk: GAP'tan haber aldk... Anlald. Der a Ze al, ti e ibn? y l t k d Derya Zelal: Silav, hrmet Serok min. Titek em bjin nne. Yeni bir ey yok mu? Derya Zelal: Hayr Bakanm, yeni bir ey yoktur. Kendinizi Per a i ta a n an arzan'la bir e i e ez mi i iz? v r r f d G l tr m sn Derya Zelal: Sanrm mmkndr Bakanm. Bunun ze in e iyi du un. Ken i i i bir e i in. iyay r d r dnz l tr Sipan'la ko u un ve ze in e du un. Bir e e iz la m, gn k ir i n r d r l m n z l tbat a z ol a . l rn m l Derya Zelal: Tamam Bakanm. Der a Dic e, siz na l z? y l s s
252
Derya Dicle: Selamlar, sayglar Bakanm. Yeni bir ey var m? Derya Dicle: Hayr yoktur, Bakanm. Sizin in bir gru un yo a k a ge e i or u. Bi az zor uk ar i b l m s r ky d r l l ol u u in ge e i or. Siz de her rt ta af a ir i at a ku un. d i l my d r l tb l rnz r La in DP'nin oyun a a dik at din. Her za an ve her yer e k K l rn k e m d uya k lun. Siz e de ye i ge i e er ola ak. Bu ti a et, ir i at ve n o d n l m l c c r tb ko u u ar so u un a ok ye i ge i e er ola ak. Bu ne en e ze r c l r n d n l m l c d l rin e ta a en ha i i et kur a z la m. Halk a ili i er e (e ir i d m m kmy m n z l kl d h l kit ey e de) bek en e ik ge i e er ola i ir. Bu ko u ar a ya l a l l l m d l m l bl n l d n m ya z. S ek i uya k lun ve bi az g so u ar ln. Ko u u sn r l n o r l n l a r c so u u ze i e de gi i e i ir. O so un da bi az e ek. Bu ne r n rn dl bl r r z l c den e Ulu e e so u u u n e in en da a iyi hal e e i ir i iz. B l d r r n n c k d h l d bl sn tn ir i at ar eli iz e ol un, bir ok yn en ili i ge i i in. Ya i ha tb l n d s d k l tr n ki i et ta a en ve so u a ka ar siz e ol un. Pa a fi an la m a my m m n n d d s r l z s aln. An a z m Derya Dic e? l dn l Derya Dicle: Anladk Bakanm. Belirtilenleri uygulayacaz. Bizi din e en ba a Der a var m? Or a Der a, si e ses ge i or l y k y t y z ly mu? Derya Orta: Geliyor Bakanm. imdi b n Der a a a or ak me a su u o um. Al a a a t y l r t s jmz n y r m y l n.
Belirttiimiz artlara bal olarak atekes srecini devam ettireceiz
Tek ar b n Der a a a ses e i o um. Tm de er i yol a ar, r t y l r l ny r l d l tm ko u an ar ve sa a ar! m t l v l (...) Yak a k bun an bir ay n e, bir iyi ni et gs e i i ola ak l d c y t rs r ve ken i i e g e in bir so u u ola ak ate e e ili in bir de e dmz v n n c r k s k n me yap k. Bu de e e in, ulu al ve ulus a a a ap a b k yan t n m n s l r r s t y k a a yol a , ta i i bir ge i e ad ola ak de er en i il i i, l r t rh l m m r l dr d
253
b k des ek top a ve b k ini i a if sa a ak a g l y t l d y sy t l d r mek e ir. Kit e el ta a kap a gi i, ulus a a a dip o a ik t d l s b n l d b l r r s l m t sa a da kap a r. Yi e ulu al d ey e cep e el bir ik in h y l m t n s z d h s l i nem i ge i e adm a n atl a a ve i e te il et i ir. K a l l m l rn m sn sl k m t s ca bu ge i bir ay k pra ik, par i i in ve ulu al kur u u sa a m l t tmz s t l v m n en nem i bir ham e i ola ak ta ih e ye i i bul u ur. Her z l l s r r t rn m t ba m an ka an y faz a, ka p y ise son de e e az bir a k d z n l y n r c l a r. Bu n bu s e in da a da de in e i il e i e ili in m d g r c h r l tr m sn k yenive ge i in bir ad da a at o uz. Siz e e bu ad n k a bir l k m h y r l r m s ze i i yap a a a a a m. tn m y l c He en be ir e im ki, ya an ar bi in e en ve bek en e en hu m l t l pl l l m y l m y sus ar de il ir. iz i i in ba a yo un a da a da zen in bir pra ik l d gmz r l d h g t a ay a de in e i i e ek ha a a ge i il e i ir. Ge el e par i hat b l r l trl r y t r m sd n d t tnn si a al ve as e i ge i e i i sr r e i ir. Par i iz ba n an y s k r l m sn d m sd tm d be i ide o ik ve si a i m a e e i sas al . Fa at ne za an ki b r ol j y s c d l y e d k m tn si a i ge i e yol a ke il ek is en i, b y e im a s e i e y s l m l r s m t d t n l h r cn aln ak is en i, i e o za an si ah di e i i ge i ir ek e de bir an m t d t m l l r n l t m t bi e te ed t et e i. Ve zun bir s e ir de in e en si ah m a e l r d m d u r d r l l l c d le in ok nem i so u a a ula a i e e i i de gs er i. n l n l r bl c n t d 1993 ham e y a gir i i iz e, her ba m an za er ka a an bir l ln dm d k d f z n dev im i iz i ve nun si ah sa a m bo utu var . Bu aa a a r c g o l l v y d m d ken i i e g e i i in bir so u u ola ak bir ate es de e e in e dmz v nmz n c r k n m s d bu un uk. im i kar ta a n, ok hak z ve hi ir ge ek ey e ka l d d r f s b r l bul edi e ez kir i sa a a son ver e i, zel sa a bir ik e i i, l m l v n m s v l l rn kont a ve bu im a ope as on a dur ur a , bun ar a bir ik e r y h r y l rn d m s l l l t as a i ba cil ta ep e in ha a a ge i il e i s e i i ka ul et e i g r z a l l r y t r m s r cn b m s ve a en azn an bu ko u a iyi ni e i i gs er e i kay y a bu ate y d n d y tn t m s d l ke in da a da de in e i i e ek sr e i e e i i be ir i o uz. s h r l trl r d r l bl c n l ty r Eer ola a s hal, nun yn en ir i i zel sa a bir ik e i, ko u n t o l d d v l l r r cu sal a , zel tim sal a ve her tr or u ope as on a drl r drl r l d r y l r dur u u ur a ve bun ar a bir ik e bir ge el af, her tr le al si a i d r l s l l l t n l g y s a a a ser est ik, ky e in en ko ar l in an a n bel i taz i l m y b l l r d p t m s l r l mnat ar kar n a ye i en ky e i e dnmesi kl r ve dil ze in l l d nd l rn t r de i ya ak a n kal l a , ba n-ya n z r ve ben er er e k s l r dr m s s y g l z t le e ez ta ep er gn e e ge i i ir e, k a a si a al yn e in de n m l l d m trl s s c y s t m 254
mok a ik bir tarz a i e i i ze in e bas y a en el te il edil ez r t d l y r d k l g k m se, bu art a a ba ola ak bi im de bu ate es s e i i de am et i l r l r z k r cn v tre i e e i i i be ir i o uz. bl c mz l ty r Bu se er bir s e koy u o uz. An a l a ge e en hu us, er f r m y r l m s r k s e kar ta af bu ko ul a a ri et et ez e ve zel ik e ge il a a ve hal r l r ay m s l l r l y ka y e ik ope as on a ge i i ir e, im a, bas ve i en e i es i i n l r y l r l tr s h k k c y ks gi i sr r e, o za an bi im de es i in en da a kap am ve ha b d r s m z ks d h s l zr k ola ak bu a mis iy e kar k ve e e i iz ir. Ya i sa e e l l r n l l l r c m d n d c ken i i i sa un ak de il, sal a a sal ile kar k ver ek dmz v m drl rn dr l m tir. Bu un s e i de yok ur. Ya i on ar bu gn bo un a sal a n r s t n l y c drl r bu bi im e sr r er e, biz de bu gn iin e, hat a bir gn n d d r l s d t iin e mis iy e kar k ve e e iz. Bu un nem e an a l a ge e d l l l r c n l l m s r kir. Ya i biz en s e yok, s e on a a ba r. Ko ul a a ken i e i n d r r l r ld l r dl r uyar a, bu i bu er e e e y r. Ama bu ko ul a i er er e, biz s v d r l r n l s de sa a da a kap am ve da a plan bir bi im e ge i i e e iz. v h s l h l d l tr c Ate e in en nem i an a bu ur. Ta ii say z bu di er si a i k s l l m d b dm y s ta ep er e bir ik e bu ge i e e i g et e e e iz. Olum u yn e ge l l l l t l m l r z l y c l d li i ir er ve iyi ni et e i i pra ik e ka t ar arsa, biz de ta ii ki eli tr l y l rn t t n l l b miz en gel i in e bu s e e yar m ola a z. Bu ko u a ola d d c r c d c c n d s pro o as on a a mey an ver e e e iz. Bu un d n a ge el fa i v k y l r d m y c n d n al yet er de am ede ek ir. l v c t o uk a bir yak a m a ge il a da an na l in i i iz he c l l r l y d s drr sap a ge i i il ek is e i or. Ge il a da a bo u a k a ; l r l tr m t ny r l n m d aman z ko ul a ve lm ka m s e i i, ulu al im a n e s l r l r cn s h y l mek ve hal z r ge i e yo u a sok ak in k r. Bu k g l m l n m i m t kut al ma ger ek e e e yz tu un a a ka ar, bu si a al s a l m y t c y d y s ama, eko o ik ve sos al te el e iy e bir ik e hal yo u a gi in n m y m l r l l t l n r ce e ka ar ge il a, ulu un te el var k g en e i i, nun ko u y d r l s m l v c sn o r yu u u ve ge i i i i i ro oy a a a de am ede ek ir. Bu c s l trcs l n n m y v c t nun in ken i i ei ip do a a ak r. Her yol ve yn em e g i dn t n t c t t l len i e ek ir. Ne za an i ana a al ve si a al tm ko ul ar it dr c t m k y s y s l e ve z r te el er e ili i e e uy un ha e ge i il i, bu ko u a g m l d kl r g l tr d n d inan pra ik adm ar atl ve par i, ge il a ve b n alk drc t l d t r l t h tat in ol a a ba a , o za an ge il a n ki bu ye i en d m m y l d m r l n nd zen e e si il e e an a a gel ez, alk g en ik kuv et e i l m v l m l mn m h v l v l r
255
Ben zgrlk peindeyim, gzellik peindeyim, onun sosyalist ve demokratik biimlerinin mthi araycsym.
256
ola ak yeniden d en en e i gn e e ge e i ir. Ki bu da cil r z l m s d m l bl a bir so un de il ir. ok nem i ge i e e in so u u ola i ir an r d l l m l r n c bl cak. Bu s e olum u ge i in e e ka ar ge il a n ro ve an a r l l c y d r l n l l m by e ir. Da a n e de be ir il i i gi i, hal si a al a , l d h c l t d b k y s l trc r t e i i ve ko u u u ro sr e ek ir. Yi e par i i ko u g l yc r y c l n d r c t n ty r yu u ve ge i i i i ro sr e ek ir. Hal n te el g en e i c l trc l n d r c t k m v c s ol a a, ulu al var ko u a ve z r e ir e ro oy a a m y s l r m g l t m l n n m ya de am ede ek ir. v c t G or ki, ile i sr z bu ta ep er hak r ve so u a si r l y r d m l l ld r n ya i, de ok a ik, ba l m ge ir ek e id i m di en her e s m r t r z t m t d al y y k sin, bu ara a er rk h e i de bu id i ay a bu h e in d e T k m t d ad s k m t ye i e ge ir e i ge e en ta ep er ir. Biz, bir kez da a, eli iz en rn t m s r k l l d h m d ge en iyi ni e i bu bi im e ser i e i olu o uz. Do a y a ba a l y t d gl m y r l ys l t hal z ol ak ze e Tr i e hal ve ulus a a a ka u u ki in km m r ky k l r r s m oy m te r en me et um u u u ve ki in bar l, de ok a ik ve si a i r d d d n m m r t y s yn em er e so u al ak an ya a ol u u u iyi e gr r ve da t l l n m t n d n c m t ha da g e ek ir. S an kr id et po i i a da a da s a ak ve r c t k d ltk s h k c i e ez ha e ge e ek ir. Yi e ak r ki, ok hak lan po i i a l m l l c t n t l o ltk mz yal z hal a de il, b n ost g e e ve ulus a a a ka u u n kmz t d l r l r r s m oy na ok k bir bi im e gs er i bu un ak a z. Ulu al bir ik ve a d t m l m t y s l de ok a i ne ir, na l sa a r? Onu da gs er i iz. Bu te el e m r s d s l n t m m d b k hak k iin e ol u u u u gs er i iz. y ll d d m z t m Hi p e iz, ha al e est de i iz. Kar ta a n du u u u iyi bi h s y p r l r f r m n li o uz. B n bu iyi ni et e i i i bel i tak ik ola ak de er en ir y r t y l rmz k t r l d mek is e e i ir. O da tak ik ya or, p e iz biz de tak ik ya a z. t y bl t py h s t p r Her tak ik k de il ir. Bu, iyi bir tak ik ir. er tak ik en te e t t d t t E t t y stra e i e d r ek is i or a, o da ken i e kal bir i ir. Dost t jy n t m ty s dn m t luk in, kar e ik in, bir ik in en iyi ve en do u tu um bi im i i d l i l i r t z kdir. ost g er iin e bi e ok e it i ele i i e i olan a a, en kap D l d z l trl r l r sam bir i in na l ol u u u by e ik e gs er i bu u u o uz. l l s d n l l l t m l n y r On a a yap z bir ik a da ge er i ir ve bu ve i ey e ha a a l r tm l rs ld sl l y t ge i il e in en ol un d e i e gir i ir. r m n g n mn m t G ey i g e in ve b n Kr is an g e i in ge el bir a n l l r t d t l rn n t al n a bir ara a gel e i e ili in ner i i iz hu us ar ol un t d y m sn k dm s l g la r. Ulu al bir ik in, de ok a i in, tm de ok a ik m t s l i m r s i m r t
257
g e in bir i i in ya l a ge e en er an ak bu ka ar ak l r l i p m s r k l c d lk a ile i s r ve ya r. So u a ka ar hak ve ken i e g l r r l pl n n d l dn ve en tu u un sa i i lan par i iz, bu ger ek e i bir kez da a n t m hb o tm l r h by e vur u a ak a, sa e e do u yol a ol u u u ve do u l g l m l d c r d d n r yap gs er ek e kal or, ay za an a r so un a n tn t m l my n m d a r l r n e de so um u ve ol un tu u u u ser i e i olu or. z m d r l g t m n gl m y Uma z b n ost g er bu u la y a de er en i ir. k az r t d l n yk l l dr m yol a da a da de in e ir ez. Ak n yo u u, ba n yo u u, si l r h r l t m l l n r l n ya e in y e i i in yo u u sas lr. Da a az ac ve kan a halk s t c ln l n e a h l la n eit ik ve z r e or am ha r ar. Yi e ha al e est de r l g l n t z l n y p r i iz ama, iyim er ol ak da is e iz. ok ger ek i iz. Fa at s l s m t r y k rek i iyim er i i i i ko u a da bi i o uz. Bu u di i or, bu u l s lmz r m y ly r n ly n bek i o uz. ly r
ka a uy un ola ak du um a tek ar ka ul edi e i ir ha e ge ir sn g r r l rn r b l bl l t me i ir er. Bu a z on a a da y e ik ir ve bu un ge ek e i i ld l rm l r n l t n r l rn ye i e ge ir e e i ken i ar a ge e i ir. Ak i hal e, ta ih kar rn t m l r d k l r r d s d r n a la et i ol ak an ve ok k bir so u u ya a ak an kur s d n l m t t n c m t tu a az ar. l m l
Amalara ve grevlere smsk bal kalalm
Tm de er i yol a ar! l d l K a a, bu n ak a a n z by e ir. Ba n ak a a s c g k l m mz l d s l m mzn ze i i by e e si e ver i ol uk. Sa m b de, ya a tn l c z m d nr t n zy ev i e ek, in e e e iz a n an ya n a si e su u ur. Ama z rl r c l m n s d k d z n l by e ir. Ya i so u ar ak a g k ek e e ek i iz. B y l d n n k m t l m y c sn t n le in e e i i iz e, onu en ve im i bir bi im e ha a a na l ge i e e c l dn d r l d y t s r c i i i ra at k a be ir e e i e ek i iz. Tek ar sy o um, bu s e, nz h l l l l y bl c sn r l y r r an a l a an bir s e de il ir. G ev e iy e, a a tar y a, tem l m y r d r l r l l m z l po uy a k ve ilk de a der i top u, b n l e a n a ve ge i bir s l a f l l t k p d n ulus a a a il iy e sr e ek lan bir d em ir. ok yk ek bir l r r s g l d r l c o n d s so um u uk a yak a ak ve bu ka ar aman z bir m a e e so u r l l l l m d s c d l n cun a da a da in e bir tarz a sr e ek bir m a e e in hak d h c d d r l c c d l n kn ar k bun an son a iyi ver ek ge e i or. Bu a a ko ay ge in e i t d r m r ky r y l l m d ve bun ar ko ay el e edil i or. Bu a an, ky e i i ok ok iyi l l d my d m tn bil ek la m. m z Ge el e yap z ele i i er bi i i or ve ele i i e in ge ek e i n d tm trl lny trl r r l rnin na l ye i e ge i i e e i de bi i i or. Ol un bir d e e gi il i s rn trl c lny g n m r m tir ve s n hiz et e i he i iz ye i e ge i e i ir i iz. Her es in iyi t m l r pn rn tr bl sn k i a a im an a var r. S a an sa a an tu a m en st d ey l m k l r d r d v d t l z de i g ev i e ka ar he i iz, ol uk a ve im i ve ya a bir a k r ly d pn d r l r tc l ma ve g ev an a y a bun an son a i a a a a an am ve i r l y l d r k l m l rnz l ryor u uz. a a har an s e e ge i e e ek in an yok ur. l e s n b c d r c l m y c s t k ye ve hal a ya ar ol a n s r z yol a ve ola ak a var r. k r l m n n s l r n l r d Dev im i si a et bu u n e koy u ur. Siz er, ken i i in en ve r c y s n n z m t l dl d y e ucuz a bu ko u a gel e i iz. Do a y a bin er e yl k bir l c n m m dn l ys l l c l biri im ve en son biz at bi im yir i yl k fa i e i iz e bir ik e bir k z z m l al y t m l l t ta ih mi a , bir dev im i a a mi a bi i in e yo un a or u r r s r c l m r s m d l y s 259
Krdistan sorununda uursuz rollerin sahibi olanlar bundan vazgemeli
Bu un d n a, bu ko u u a a ve di er i ir ik i e e ili in de k n d r c l r b l l r k sa bir a yap ak is i o uz. r m ty r Da a n e he i i e sy e ik, zel bir af ge i e im di e. Bu ba h c pnz l d tr l y sn ak a a n a biz bun a da be irt ik. Ya n d em e ola a l m s d l r l t k n d ns hal ile bir ik e ko u u u un la e il e i de mm n r. t l t r c l v d m s k d Zor du um a kal a a a in, on a a ye i bir af ar a d r d m m l r i l r n k m y o uz. e it i a ar a bu ye i af du u u on a a ile i e i ir. n y r l rl l n r m l r tl bl Si ah a b a a ak, ev e i e ve ky e i e d e i ir er. Bu ko u l l rn r k r l rn l rn n bl l n da dost uk a ka t ar ar a, ke in ik e biz ken i e i e do un l l rn n l l s s l l dl rn k ma a a z. Uma z h et de on a zor a az ve ze i i e y c r k m l r l m rmz sr ez. By e e, bir ya a da a da ar a r a an hal et i m l c r y h l t m d l m olu uz. Ay a bu u, b n di er i ir ik i e e de sy o uz. e r rc n t b l l r l y r it i ne en er e ulu al so un a i uur uz rol e i i sr r ek e s l d l l s r d k s l rn d m t rar eden er bun an vaz e e i. Ar k h et de, on a n bu i l d g m l t k m l r bir ik i ik e i i a a faz a uy un bul u or. On a sr s b l l l rn k rn l g m y l r t t rak a an, on ar, bir an n e ken i e i i af et ir e yo u a gir e m d l c dl rn f t m l n m li ir er. Par i e do u yak a m gs er e i ve ulu al bir ik po i i d l ty r l t m l s l lt258
nuz. Bu bi i i e kat ya a ak z; onu iler e e ek ve biz at ya a rkm k p c sn l t c z ma d ecek i iz. Gn, sa e e ken i i ko u a de il, bu an n t r sn d c dn r m lam a bir kat sun a g r. im i e ka ar der i top u ye i e d k m n d dy d l l rn ge i e e i i iz g ev e i i i bun an son a da a an am ve ba a tr m dn r l rnz d r h l l rl bir bi im e ye i e ge i e i ir i iz. d rn tr bl sn Unut a n ki, da a i e in ba n a z. Sa e e kar ta a n en m y h l r d y d c r f gel e i i yk ak de il, ay za an a ulu al g ev e i in a et e in l rn m n m d s r l r m n de iin e iz. Eko o ik, sos al, si a al, kl el her d e in in a d y n m y y s t r z y sy a kar kar a z. B n bun ar, he i iz en aza i a a is i or. l y y t l pm d m b ty im i e ka ar g ev e e dar yak a l , g kur ar a k yak a l dy d r l r l d n t m l l d. Bu un a bel i ba a ken i i kur ar ama, me e e ken i i i n l k zl r dn t d s l dmz kur ar ak de il, ulu al g ev e i kur ar ak ve dev im i si a i fa t m s r l r t m r c y s ali et er e ba a sa a ak r. Bu nem i ir. Za en bun a zor uk da y l d ry l m t ld t c l bu un in e il i ir. Yi e sy o um, bu a a ko ay ge in e i. n i k m t n l y r r y l l m d Yal z bi im r t a a z de il, sa z ki i ve r n olum u n z g b m ys g t l ve a olum uz a a a y a bu nok a a ge in i. Yi e bin yl k ok y s b l r l t y l d n l k ini i bir ta ih e he ap a a ak bu a a gel ik. Bu u mut a a an t l r l s l r r y d n l k la a a z; do u an a a a z, ye er i an a a a z ve sa e e an a y c r l y c t l l y c d c l mak a ye in e e e iz, bir de ge e e i ya a a z. Ya i ne ka ar l t m y c r k n p c n d zor a olur ak ola m, ma em by e i e e ef i bir g ev bi i bul d s l d l sn r l r z mu ur, o za an ge e e i biz de e ef e ye i e ge i i iz. Bu, bo bir t m r k n r l rn trr a a de il ir, al n de e in e bir a a r, en ge ek i bir a a r. An b d t r d b d r l b d cak bu un a in an olu a i ir ve an ak bu un a ya a a i ir. im i e n l s n bl c n l n bl dy ka ar bu ya l ve bun an son a da a iyi ya a ak r. d p d d r h pl c t El et e yi e zor uk ar var. Yi e d an ar ok yn bo a ar b t n l l n m l l k ma a ve tas i e et e e a a ak ar. Fa at biz de en der i-top u bir y fy m y l c l k l l le en ve r t e en bir par i iz, by e bir par i in n k et i i bir g l ty l tn c l t ulu al kur u u ha e e i iz. Ve ulus a a a alan a da id i bir in s t l r k ty l r r s d d al sa i ha e e iz. Do a y a za en bun a e i in de an a an ak n r k t l ys l t c hd sn c by e ba a bir m a e ey e kar k ve i ir e in an ken i i vic a l rl c d l l l rl s s dn d nen ra at his e e i ir. Ba a hi ir ey, ba a yo u d n a hi ir h s d bl k b r l d b yol, bi i ta ih kar n a af et i e ez. Bu u da bi e e iz ve af et i i z r s d f tr m n l c f trci a a mut a a ba a y a ye i e ge i e e iz. l m y l k r l rn tr c Ben, bu te el e n z e i d e e yk e e e i i e ve ba a m d m d k n m l n c nz r sa a a a a da r inan tek ar be ir i im. Par i n l y c nz i cm r l tr t c l 260
n her d ey e sa am a r z. Or u a a her y y e sa z d l l tr sn d l m y n l lam a r z. B e, de in e e ve her tr so u un m l tr sn y m r l m l r n z len e i te e in e iler er. Bi e en ta i at ve y et e ik esas a m s m l d l l n lm n m l l rna uy un ola ak nem i ba a ar p e iz ka a r. Ye i bir cep g r l rl h s z nl n he el bir ik e hal n cep e i at m ka a a ak, le al ve il e al d s l l k h s l z n c g l g zey e i e e ek ir. Ulu al bir ik cep e i da a da ge i e i ola ak d l y c t s l h s h n l m r bun an son a da a faz a ar ko a ak r. Ulus a a a ka u d r h l ln y c t l r r s m o u, bu te el e y en bir Kr is an ulu al kur u u ha e e i i y m d r y d t s t l r k tn ve nun hak ta ep e i i ar k ola ak des ek e e yo u a gi e o l l l rn l l r t l m l n r cek ir. t Ama a a ve g ev e e sm ba ka a m. ok a ele ir i i l r r l r sk l l l t dmiz tu um ar, bi ey i ik ve key i ik, ku al d ya am son bul un, t l r cl fl r s ha a ve yan ya am tar al n. Biz ken i iz in de il, soy u t l l z s dm i l ama ar in ya a a , bi az da ta i e ya a r ya a a hak et i l i m y r rh r m y m bir par i iz. Her es bu a la k ol a bil e i ir. Bu ama a a la ty k n y m y m ld l r yky a ba ka an ar y e ir, soy u ur, kut al r. Bu da bi im in en l l l l c d l d s d z i b k m a at r. Biz bu te el e eme i i in kar bek i o y k f t m d mz ln ly ruz. Ya i soy u uk a, kut a k a, y e ik e me a e alr ak, ge e en n l l t s l t c l t s f s r k ka a l r. Bu un d n a bir ta e i iz ola az. Par i in se in z n m t n d l bm m tn k n e i in bu un d n a hi ir ya a a il i gs er e e ek e i ke c l rn n d b m g t m y c l r sin ir. Hi p e iz yi e ha a ar ola i ir, yan k ar ola i ir, ama d h s n t l bl l l l bl ge i e i gi i ol az. G ev er e zor an a lur, ama ge i e i m t k b m r l d l m o m t k gi i ol az. Bun an son a her ey, da a az yan k a ve ek ik ik e, b m d r h l l l s l l da a ok do u ar a ve ba a y a ye i e ge i i e ek ir. h r l l r l rn trl c t Uzun bir s e ir siz er e yap z kap am ele i i, ze e r d l l tm s l tr l ti i ve yar a a te e in e i d e e ha r k, by e e yep e i r gl m m l d k n m z l l c y n bir aa a a gi e ek an am bul u ur. Bu s e, her ba m an m y r r l m t r k d iler e i i, m e i i ve so u al bir s e ola ak r. Her es, l tc z l yc n c r c t k bu un hak ver ek in, s n bir a a ve r bir so um u n kn m i t b a r l luk duy u uy a yet i e i i ok iyi kul a a ak, g e in ba a g s l kl rn l n r r v rs d n a hi ir ya a a il i gs er e e ek, her e i g ev ada d b m g t m y r y r m ol ak ve g ev e ba a in g e ek so um u uk a n ge e i i m r d r i r r r l l l rn r n ya a ak r. Biz bu te el e y z e, so un is er da a p c t m d r d m d r t h kz n bir sa a a m en e e a l n, is er e ba l-si a g v l z l m y l s t s r y sal yn em e l n, hi umu u uz a ol a a ak r. Me e e t l z s r m d m y c t s l
261
ama a n za e i ir. PKK, ta ih sah e i e y n aky a k l r f rd r n sn z n l t gi i, ta i i ro de ba a y a bu a a ka ar ge ir i ir. Hi p b rh l n r l r y d t m t he iz bun an son a ba ar a da bi e ek ir. Biz bu te el e s d r sn m y l c t m d tek ar he i i e s n bir ba a ; ba a in iyi bir ko un a, yo r pnz t r r i r m un a a ve ei im, gn k ya a a a ar a bu un ge e i i l m t l r tc b l l n r n ye i e ge ir e, her tr en e i an sa am bir pra ik, ba a rn t m l g l a l t ry mm n k a ak her e i ser i e e ve by e e so u a git e i k l c y gl m l c n c m y di i o uz. ly r
Yani ol uk a kap am ve uy un ur di or u uz. d s l g d y s n Derya Zaros: Dorudur Bakanm. Derya in, siz na l bu u or u uz? s l y s n Derya in: Bakanm, anlayabildiimiz kadaryla uygun ve olumludur... Derya Sor, siz... Derya Sor: Tarafmzdan da anlald Bakanm. 44, siz... 44: Bakanm, ses anlalmyor. Siz ar k di er yer en alr z. t d sn iyay Sor, siz din e i iz mi? l dn iyay Sor: Bakanm, ses anlalmyor, bozuk geliyordu. Siz de al a a a r z. Si e da a kap am ile ir er. Da a m y l sn z h s l t l h n e an at z er e e e ir. Ya i si in de ne i ve bek en i e i c l tm v d d n z r l tl rni e uy un ur. Son a kap am ola ak alr z. An a l m? z g d r s l r sn l d iyay Sor: Anlald Bakanm. Derya Ser ad, siz al z m? h dn Derya Serhad: Evet, aldk Bakanm. Kapsamldr. almalarmz bu temelde srdreceiz. Derya esk, siz.... K Derya Kesk: Alamadk Bakanm, anlalmyordu. Derya Ze al, siz al z m? l dn Derya Zelal: ... Derya Dic e, we irt? l g Derya Dicle: Me girt, Serok min. Orta Der a, siz... y Derya Orta: ...
263
Artan baarlarla sreci ilerletelim
Be im sy e e ek e im im i ik bun ar r. Tek ar si i din e e n l y c l r dl l d r z l y lim. Bu sy e ik e i iz an a l m? Bel i zun bir s e son a tek l d l rm l d k u r r rar g z. De i im gi i, ba n ak a a da a kap am ola ak r r d b s l m s h s l r si e ak a a ak. Sa o um ost bir gaze e i, ba ka ar ah a z t rl c ny r d t c z r g l rmzn g e i i al ak is e e i ir. By e bir du um do ar a, son bir r l rn m t y bl l r s ay k ate es s e i in bi im ta a z an na l uy u an , biz l k r cn z r fm d s g l dn de ta i at a a na l uyul u u u, kar ta a n ope as on a n ne lm l r s d n r f r y l rn ol u u u ve bun an son a n da na l ge i e e i e da r g ve d n d r sn s l c n i r te en i e i i i be ir e i ir i iz. Ya i bu te el e siz er de ba a m nl rnz l t bl sn n m d l sn y e ik ba ak a a a uy un bir bi im e ya a i ir i iz. Za en n l z l m l r g d p bl sn t bu u da a n e de be irt i ik. n h c l m t An a l m Derya An uk? Ne di or u uz? l d d y s n Derya Anduk: Evet, anlald Bakanm ... yi an a l , de il mi? Ya i ol uk a uy un ur. En ve im i bir l d n d g d r l bi im e so u al a a a r z. An a or mu? d n m y l sn l ly Derya Anduk: Anlalyor Bakanm. iyay Si an, siz de an ayabil i iz mi? p l dn iyay Sipan: Bizim tarafmzdan anlald Bakanm... Derya Za os, siz na l bul u uz? Ye e in e an a l m? r s d n t r c l d Derya Zaros: Anlald Bakanm. Yerinde ve olumlu buluyoruz.
262
Derya Si i, siz... p Derya Sipi: Bakanm, hepsini alamadk. Alabildiimiz kadaryla olumludur, nemlidir. Sizin de ila e en sy e e i e e i iz ye i bir ey var m? v t l y bl c n n Derya Sipi: Aktaracamz yeni bir ey yok, Bakanm. Yalnz konumanzn hepsini alamadk. Sonra alr z. Za en ba n top an n b n ie i i, ya sn t s l tsn t r zl ola ak ya n a si e ile i e ek ir. Bu un d n a, o rup si e gel i r k d z tl c t n d g z d mi? (...) Derya Sipi: Anlalyor Bakanm. Yeni grup henz bize ulamad. Yeni bir du um var m? Si de bi az o e ir e il i e e ek i iz. r z r h l gl n c sn Derya Sipi: Evet Bakanm ilgileniyoruz. Ye i bir du um var m di o um, her an i bir olum uz uk? n r y r h g s l Derya Sipi: u anda herhangi bir olumsuzluk yok, Bakanm. lerimiz iyidir. Oldu. B n Der a ar, be im ko u am bu a a so a eri or. De i im t y l n n m r d n y d gi i, yap z deerlendirme kap am y . So u, ba n-ya a b tm s l d n s yn yan r. Fa at tek ar vur u u o um; her ba m an da a da kap am s k r g l y r k d h s l bir a a d e i e gir ik. Ke in ik e bu, bir gev e e, ra at a a l m n mn d s l l m h l m an a a gel e e i ir; da a faz a so um u uk, da a faz a a a, da l mn m m ld h l r l l h l b ha faz a dik at, da a faz a ba a an a a gel e i ir. Bu ve i ey e l k h l r l mn m ld sl l hi kim e, mev ut a a a sa yo um a a ak ve a sek er bir bi im s c b l r r l y c y t de yo um a a ak du um a a d e e i ir. Ger ek en s e ok zor r l y c r l r m m ld t r yaka an r. B y e iyi de er en ir ek, her e in ba a ge en l m t t n l l d m k s t l so um u dev im i g e i ir. Yi e el et e ko un a a da dik at edi r l r c r vd n b t r m y k lir. By e d em er ga il e de kul a a i ir. Ba a bu u gev e e l n l f c l nl bl zl r n m ne e i ya a i ir. Ke in ik e bun a a m a e edil ez. Tam ter i e, d n p bl s l l l r s ad m sn da a aza i a a, da a aza i so um u uk, da a aza i di ip in ve h m l m h m r l l h m s l her cep e e da a aza i g en e ola ak al an a ve or u a a, h d h m l m r gl m l d l m par i e e ve cep e e e e g en e ola ak ele aln a r. Fa at tl m h l m d l m r m ld k
264
so u u ba a, si a i e ve de ok a ik ge i e e k tut u u r n r y s z m m r t l m y a t mu un da bir yun ol a , ba n an be i u un a sa a z z o m dn d r r d v tm bir hu us ol u u u dos a da d a a da gs er i olu o uz. Par i s d n t m n t m y r tmi in iz i i, ilk de a ve der i top u bir bi im e ulu al ve ulus a a z gs f l l d s l r ra ka u u a mal ol u ur. De i im gi i, bu aa a a ko ay ge s m oy n m t d b m y l lin e i ir. Ve da a da ar an ba a ar a bu u sr e e iz. m m t h t rl l n d r c Ben, tek ar bu te el e he i i e s n ba a ar di i or, se am ve r m d pnz t rl ly l sev i e i i su u o um. gl rm n y r 16 Nisan 1993
265
zgr Gndem gazetesinin 20 Nisan 1993 tarihinde yapt rportaj:
ATEKES SYAS ZMDE TEMEL BR DNEME OLDU
Pa is Ko nde ba a a a a , r m n rl m y n Sov et dev i in e ba a a a a ne en y rm d rl m y n d ba a a a a m di e be im ken im en r m y y y n d d emin id i a m da var r. Hat a s am d al r d t l dev i in e bi e or a a an du um a a rm d l t y k r l r Or a o u a n a bir ye i i i ek e ek t d p d nsn l m a n an id i a m var r. s d d al r d
Silahlar susturulsun, zm nerileri sunulsun diyorum.
266
zgr Gndem: nce bu iki basn toplantsnn tarihsel neminden balayalm. Bu iki toplant sratl bir biimde ulusal ve uluslararas kamuoyunun gndemine girdi. Gelimeler zerine tm siyasi evreler yeni pozisyonlar tutmaya, speklasyonlar gelitirmeye ve projeler kurgulamaya baladlar. Bu bakmdan ncelikle siyasi mcadele ile silahl mcadele ilikisi ve atekes ile silah brakma kavramlar arasndaki ayrmlara deinir misiniz? Abdullah calan: Her ey en n e, z r Gn emin ye i en d c g d nd ya n ha a a ba a a n an se in du u o um. Ve a a a n y y tn l m s d v y y r l m l r da ba a ol a di i o um. Bu nem i aa a n ba so u a rl m sn ly r l m n z n l rn bu ge i i iz vesi e iy e i e ek ok nem i ir. Ve biz, du um a ln l s l l m ld r l r olan a ak y a bir kez da a siz er va a y a il i i ka u u a c l l h l st s l gl m oy n ak a a bir g ev bi i o uz. l m y r ly r Ger ek en iki ba n top an y a ba at z ve gi e ek yo un t s l ts l l tm d r la an s e, her ba m an Tr i enin gn e i i be ir e e e ve r k d ky d mn l l m d ye i si a i pro e er ge i ir e e te el bir d e e te il edi or. Bu, n y s j l l t m d m n m k y
267
dev et in ol u u ka ar, top u un ok e it i ke im e i in de by l i d d l m l s l r i le ir. Bu, yal z rt so u u a n an de il Tr i enin de ok a i d n K r n s d ky m r s so u u a n an da ye i bir d e e an a a ge i or. Fa at ya l r n s d n n m l mn ly k n g ar ve ak a a a fark gs er e a a a da az ge i im gs er i l l m l r l t m b l r l t myor. Bu a an, kap am ol a a ve ak a a a da a de ay d s l m y l m l rmz h t l de er en ir e er e net e ir e e a a ge e i i duy uk. l d m l l l t m y l m r n d Si ah m a e e ile si a i m a e e ara n a i ba an kav a l l c d l y s c d l s d k l ty r mak zor ol a gi i, zel ik e ba n a bu u yan de er en ir m d b l l s d n l l d me e e ta i tut ak biz e ama y . Ate es, her ey en n e si ah l r b m c l d k d c l b ak ak an a a gel ez. Ve hat a or u a a fa i et e i i ya a r m l mn m t d l m al y l r n v lat a an a a bi e gel ez. An a ok ak r ama, bir kez da a m l mn l m l m t h vur u a a m. ok a sy en i i gi i, de ok a i in yo u u a ak g l y l l d b m r sn l n m ve ba ge i ir ek in yap z bir d en e e ir. Ge i kit e r l t m i tm z l m d n l le i, de ok at ke im e i m a e e at os e i e ek ek ir. Bu a di r m r s l r c d l m f rn m t n zayn et e de i ir. Bu a ben er bir du um ya at ak r. Ge i ke im m nl n z r r m t n s le in ele i i e i i de gz n e ge i e ek ye i du um ar ya at ak r trl rn n tr r n r l r m ve g e i kap am ha e e e ge ir ek iin ir. l r s l r k t m d He en be ir e im ki, Tr i e so un an da an am z ele i i er ge m l t l ky l d l s trl li or. Si ah b a l a hal e, si ah b ak a n ne ka ar va im y l r k m d d l r m n d h ol u u be ir i i or. Bu u sy e en er, san o um si ah m a e d l tly n l y l my r l l c d le e ne i ya a akl a a ge ir in er ve ger ek du u un ne d y dmz l rn t s l r m ol u u u an a n ar. Ama ya p i i or ar. Re or izm ne ir, dev d n l s l z zy l f m d rim ne ir? Bu un sa k bir de er en ir e i iin e ol uk a d n l l l d m s d d l rn san o um. Ele i i er, g er hay i y ey el. Tek ar vur u a a my r trl r l l z s r g l y ym; at z dm, dev im in de ok ge i e va t den bir adm tm a r i l m a e dr. Res i ev e e in ta r a a ba a m. Es ek ve ok as a i m m r l r v l rn k l n g r te ek er da i in e ta ep er ile i sr e i e ve ate e i de bu te el e r l hl d l l r m mz k s m d ge i ir e i e ra en, res i ev e e in ya a a k a ve en ufa l t m mz m m r l r n m d l r ck bir po i i a re e e ik e i g l r. Ma em i biz re or iz ltk t m d l r r m t d k f m me kay k, uz a o uz; o za an kar ta af ne en dm at or? d l y r m r d a my s er dm at n is er at a n, po is o u u un sa a ark et e ve t a s t m s z y n m z m re or iz e kay a ol a , ter i e der i i i ol uk a us a k bir f m m m m d sn dmz d t l l bi im e gn em e ir e ile il i i ol u u ak . Hat a Tr i enin d d l t m gl d t t ky gn e i e dev im i-de ok a i i ve ok gz en d en sos a iz i d mn r c m r sy d y l m tek ar oturt ak ve ona g kat ak r. Kal ki, her re orm da k r m m t d f t
268
de il ir. Kar z a en ge i i-tu u u h et de ol a, mev ut as d m d rc t c k m s c ga i ta e in ye i e ge i il e i, ol uk a nem i so u ar do u an ve r l b rn tr m s d l n l r dev i e de hiz et den bir tu um ur. Bir ok l e e bu un r ek rm m e t d k d n n le i var r. Yi e ta ih e bu a ben er bir ok ge i e sz ko u u ur. r d n r t n z l m n s d Ate es, ger ek en tam ce ap bul u ol a a da, ope as on ar k t v m m s r y l h n an ek ik ol a a da, yi e de an am bul u ur. nem i si a al z d s m s n l m t l y s so u ar or a a ar r. Ba ar t a a , kav am kar a a a , n l t y k m t z p m l r r g l rn ters z et e e i n e i ir. r e in, te izm ol u u a ak k ka y m l r l m t n r r g s n l zan r r. Te r en ki in me et um u u, so un a n si a i d m t r d m d d r l r y s z mn en ki in s ek i zak kal , de ok a ik e e e ki in ka d m r l u d m r t l m y m pa ol u u, ba l yn e e ki in eli in ter iy e kar k ver i i l d r t m m n s l l d or a a k r. Bu u sa e e Tr i e ka u u de il, ulus a a a t y m t n d c ky m oy l r r s ka u u da iyi gr r. Hat a bir ok h et, bu te el e po i m oy m t t k m m d lti a gz en ge i e ek kap am ili i e e y el e s e i e gir k sn d r r s l kl r n m r cn mi ir. TCnin res i po i i a a ok da al r. Tr i e ka u t m ltk l r r m t ky m o yun a i, PKKyi ay k gs er e, id et en ba a bir ey en d k rl t m d t k d an a or pro a an a yer e bir ol u ur. Ya i i e de ade a k l my p g d s l m t n t t e e s l r. Bun ar nem iz ge i e er de il ir. zel ik e y k tr m t l s l m l d l l bir ik po i i a n da ok ger ek i gs e il e i, Tr i e hal n l ltk mz t r m s ky kn da bu a ol uk a il i ve sem a iy e bak a a yol a r. Ba n n d g p t l m sn m t s da i art an a ar da pey k l r. Bu yn ge i e er da a da k l m l e r m t l l m l h sa a i ir. rt so u u un y e gs e il i i gi i c bir so un ol yl bl K r n n l t r d b r ma , yi e Tr i enin n e ta koy ak in ya an ev e er e d n ky n m i b c r l c ya a l bir so un ol a , ter i e en nem i de ok a i so u u r t m r m d sn l m r s r n ol u u, rkiye'nin bu so u u z ek e da a sa k ge i e i e e d T r n m l h l l l bl c i ve bu un da mm n ol u u or a a k r. Bu ko u a her za n k d t y m t n d man in en da a faz a olum u yn e an a ar ge i i or. k d h l l d l y l ly Ay a tek ar be ir e im ki, da a i e in in e i so u u ek in e rc r l t y d kl r m s r n l d bir so un yok. Da a i e in var , ba si a i ama ar ye i e ge i r d kl r l z y s l rn tri in e e ka ar hem b e ek ve hem de da a ni e ik i ha e ge e l c y d y y c h t l l l l cek ir. Yi e ar l ak is e en bir ko u, fe e as on me e e i ir. t n pt m t n n d r y s l sd Ba m z a ay m r, on an vaz e ek mi ir? Ha r. De ok s l kr d d g m d y m ra ik tarz a ge i i i e ek bir fe e as on a a, ba m z a ay t d l trl c d r y l m s l krl ya da on an vaz e e i de il, nun ger ek e ir e bi i i i d g m y o l t m mn ifa e et ek e ir. Bu da ok so ut an a or. Bu a ben er ba ge d m t d m l ly n z z 269
li e e i gr e iz mm n r di o um. Do a y a bu at an m l r m m k d y r l ys l l adm ar, en az si ah sa a n yol a et i er ka ar de in ir. l l l v mmz t kl d r d Ba a bu a ba ya da si a i h um di or ar. As n a bu ta a zl r n r y s c y l l d nm ben er bir atak r. Ve ben e, et i e i i alk ze in e ve zel ik e de z t c kl rn h r d l l mok a ik-dev im i r t er ze in e gs e e ek ir. Bu bir s e ir r t r c g l r d t r c t r t ve ba a r. So u un an da umut u uz. l m t n c d l y
Gney Savandan sonra gcmz ikiye katland
Aklamaya altnz yanlsamalar toplumda yeniden reten temel gereklerden birisi Gney Savann deerlendirilmesidir. Deniliyor ki, bu savata PKK, askeri anlamda, fiziki, moral ve siyasi olarak yenildi. Bu anlamda da bymenin deil, klmenin taktiini gndeme getirdi. Oysa sizin her iki basn toplantsnda anlattnz yeni durumun, ilerlemenin taktii olduu eklindedir. Askeri anlamda ordulamann ve siyasi anlamda yeni kanalarn almasnn gndeme getirdii biimindedir. Yani PKK daha byk projelere ve kanallara yneldi diyorsunuz. Peki Gney Savanda neler oldu? - So u u u an o um. Bu id i a, bu ge i e e e da an l r n z ly r d ay l m l r y dr mak is e i or. G ey Sa a nda PKKnin be i i kr k, k bo t ny n v ln d yun a da pey bas r k, r t ne es ala az du u a gel i. D des c e t d g f m r m d tek er e de PKKnin ya a ak bir e i yok ur. Tes im ol ak in bir l l p c y t l m i a a ih i a a var ve h et de bu a yap . Bi az utan ry ty l r d k m ry t r ga bir bi im e bu a ba n top an a y a kar k ver ek is e i d n s l tl r l l m t d de i i or. Bu, h e in gn n en ge en ve bi az da ss e e ek nly k m t l d r l y r ka u u a su ul ak is e en bir yak a m r. Ben ise ol uk a ka m oy n n m t n l d d nt bir bi im e gs er im ki, du um ter in en iba et ir. G ey Sa l d t d r s d r t n va , Kr is an a n a a a ar d e i i ni ai ola ak so u an d t p d t m l n mn h r n l dr a ve ge i bir it i ak ar sis e i e yol a a sa a da ol u. ok m n tf l t mn m v d iyi gr z ki, Sa n Ta a a i ya a m ay ve bir ok so u a da d n y l b n nb d d r y ce ap ver i. G eyde i ko u u u un u an a da a iyi ol u u u, v d n k n m m z d h d n hem as e i ve si a i yn en ve hem de r t er ve alk d e in e k r y s d g l h z y d g bir po is o u el e et i i i i ve hat a fe e e dev et de i en l z y n d tmz t d r l nl olu u un PKKnin ge el po i i a er e e in e ge i i i i Tr i m n ltk s v s d l tn k270
yede de po i ik ev e er bi i or ar. Bu u h e in ken i i de bi i lt r l ly l n k m t ds lyor. K a a, G ey Sa a nda biz g kay et e ik, ter i e g ka s c n v b m d sn zan k. Ver i i iz e it e i de be irt ik, y o uz ci a n a r. ki d dm h l r l t z t v r d d bin di e ba a mal edil i; oy a ben, bu ko u a, bir g em e y n d s n d r m d Eer ted ir er ol a ay iki in ola i ir i de im. On ar ola i ir b l m s d b bl d d l bl diyi ol u bi i in e de er en ir i er. Bu bir ar t a r ta ii. d m d l d dl p m d b Bi an o u var, tm isim er bel i ir. Ki, bi e g e bir ks da ba l s l ld z r m z yan k ar an kay ak an . Yok a biz a a et sa bu sa a a l l l d n l d s h d ysn v t yz ci a n a s r an r k. En nem i i, bu sa a bi e ok b k v r d n l dr d ls v z y tec e ka an r . zel ik e G ey i alk ze in e bu sa a ok r b z d d l l n l h r d v b k pres ij b ak r. in ma e i y de nem i bir ka a m y t r m t n v n l z n dr. G ey kam m em el i i or; bu da nem i bir ge i e ir. n p k m ly l l m d Ha en y t z a a ar var ve bun ar nem i ge i e er ir. l r t m l m l l l l m l d Bun a a ba a ak, bi im be i i i kr h et na l ak a l r k r z lmz dn k m s l ya ak ya da ken i i i bu a na l inan a ak r di e so u o um. c dsn n s dr c t y r y r Ope as on ar in de yan bir de er en ir e sz ko u u. Bu r y l i l l d m n s ope as on ar ger ek en et i iz ol u ur. Bir lin par ak sa ka r y l t ks m t e m ys dar ge il a im a et e i ir. Der im, A , med, Bo an, Gar an, r l y h m m t s r A t z Mar in ba a ol ak ze e he en her bl e e kap am ope as on d t m r m g y s l r y lar d en en i ir. Tril on a a va an bir mas af ya l . Ama, ger z l m t y l r r r p d ek en al an so u ar de e e ku ak bi e de il ir. G ey Sa a nt n n l v d l l d n v dan son a saf a z bir kat da a b . Ya i iki e kat an a var. r l rm h y d n y l m Bu a bir de si ah an a ek e, kit e ili i e i i ek e! Ben b e n l l m y l l kl rn l y m g o um ve bu u da ok ak a sy e im. Do a y a h e r y r n l d l ys l k m tin, ge il a b k g kay et i, da a a a a ak du u a gel i, r l y b t y n m y c r m d onun in by e ya or ar de e i i ger ek d bu u o um. i l py l m sn l y r Ulus a a a des ek a n an da ter i sz ko u u. Bir de a Or a l r r s t s d s n s f t do u l e e i da il, Av u ada, Ame i ada ba a dip o a i y k l r h r p rk rl l m s r e i e ek bir aa a a ge in i ir. Bu a Kaf as ay da da il ede t bl c m y l m t n k y h bi ir i iz. He en her l e e en az rk el i ik e i ka ar ar z l sn m k d T l l r d lm var. Ulus a a a sa a a ne e i bi e k l r, biz ne e e a a l r r s h d r s z s m t r d l myo uz. H e in bu u ka t a a la m. De ek is e i im, h r k m t n n l m s z m t d k me in be n gn do a y a ba ak a a a a ih i a var t y z c l ys l z l m l r ty c d ve zel ik e te r di e bah et i i ko u a ba a s ver ek is i or l l r y s t n d r s m ty 271
du: Dev- ol'la y e ik d en e en ope as on ar a ken in e ba a S n l z l n r y l d d c rl ol u u sy e e i ir. Bi im ate es a a , te sus ur um, d l n bl z k rl rmz r r t d en azn an bo un e ir im bi i in e kul a a ak m em el bir d y d d m d l n r k m bi an o a va a yap ak is e e i ir. An ak ger ek er be im be ir i l y st m t y bl c l n l tim gi i ir. Biz, ger ek en ok der i top u bir as e i e e ve si a bd t l l k rl m y sal a a po is o u u ya a a k. Ve et i i, dal a dal a, sa e e l m z y n n k l d ks g g d c Kr is anda ve Or a o uda de il, dn a a da ya or. En d t t d y d yly nem i i de, Tr i eyi de bu kap a n ii e e i or. ls ky s m n ky
Kuzeydeki meclis demokratik ve halk olacaktr
Yeni siyasal atlmn ya da kurumlamann bir tanesi de, tartmaya alan ve gelimeler kaydeden Krdistan Ulusal Meclis meselesi. Bu hangi gereksinim zerine ekillendi ve nmzdeki gnlerde nasl bir ilev grecek? Bu ko u a da da a n e ba de er en ir e er yap m. Ben e n d h c z l d m l t c faz a me ak edi e ek bir ya da yok. As n a son nem i ge i e, l r l c n l d l l m bu cep e bir i i ko u un a i ge i e er ir. zel ik e Kr is an h l n s d k l m l d l l d t Sos a ist Par i i (PSK) Ge el Sek e e i Sa n Ke al Bur ay ile y l ts n r t r y m k yap z bir ik pro o o by e bir cep e bir i i in te e i i at tm l t k l l h ln m ln m sa r. Ve ya n a by e bir di ayn da ger ek e e i ir. Bu un ger yl k d l z l bl n ek e e i ile bir ik e sa o um Ulu al Kong e me e e i da a da l m s l t ny r s r s l s h so ut uk ka a r. m l z n Kong e, ta i i bir ih i a an do u. Her ulu al ha e e in bir r rh ty t d s r k t kong e so u u var r. Ya ba ar en, ya or a n a, ya da so u a r r n d l k t s d n c gi er en gn e e ge ir. rk ulu al kur u u sa a a bak ak d k d m l T s t l v n m la m. BMM kap am ola ak sa a an n e in a edil i ir ve z T s l r v t c m t cid i bir dev i e de da an a r. Ve hat a, i e e af de i i d rm y m m t t t r dmiz ve M a a-i Hu uk Ce i et e i de i en der ek e in tem il d f k my l r nl n l r s ci e in en olu u ur. Ar k ola ak, cid i bir alk ha e e i e l r d m t l l r d h r k tn da an a r. Ama nem i bir mec is ir ve Tr i e ta i in e y m m t l l t ky rh d ok nem i bir ro e de sa ip ir. Ba a r ek er de var; Af i a l l h t k n l rk Ulu al Kong e i, Hin is anda i Kong e Par i i gi i bir ok r t s r s d t k r ts b g by e ku ul u ur. Bi im i de ay en by e ir de e e e iz; biz l r m t z k n l d m y c de ba n an iti a en par i ku u u u var r. de o ik-si a i a d b r t r l d ol j y s l 273
Bir kk airet de olsa halklarn varlklarna ve inanlarna sayg gstermek kutsaldr.
272
ma a ok s ge i i en bir par i var r. Par i ulu al ha e e i l r k l tr t d t s r k t epey ge i ir i ve ser il an ar a da yep e i bir aa a a var r l t m h d l l y n m y d m r. Ya i ger ek bir alk ha e e i do u ur. Bu a an da, t n h r k t m t d kong e te e i m em el ir di e be ir i o uz. Bir ok s f ve ta r m l k m d y l ty r n ba a in ii e e il i ir. Bir ek i i, di er rup ve r t e in k i n k m t s g g l r du u uy u. On a n da az ok bir i i e do u gi i i or. O hal e r m d l r ln r dly d bu ko ul ar an son a rt ha e e i in kong e e e i hem ger l d r K r k tn r l m s ek i ir, hem de ta i i bir ih i a gi e e i ir. Bir ok r n de d rh ty c d r bl g t ken i i bu a ol uk a ha r his e e e i i d o um. Le al dn n d z s d c n n y r g par i de as n a bu ko u a en el de il, ona des ek ve ir bir ra t l d n d g t r a ola ak d or. n z e i gn er e, ay ar a bu kong e e r n l y m d k l d l d r l me bi az da a ge i im gs e e i ir. Bun a a ar k Cep e Kong e i r h l t r bl l r t h r s di e i i iz. Kr is an ge e in e bir kong e e her za an ih i a y blr d t n l d r y m ty var r. Ama ar k ola ak pra ik e ger ek e e ek lan Ku ey d l l r t t l c o z Kr is anda i kong e e e ir. Bi in i dm ola ak bu u g d t k r l m d r c a r n r yo uz. Bu un da lan edi e ek bir cep e in kong e i bi i in e r n i l c h n r s m d ge i e i e an am ba a a z. l m sn l l k c Kamuoyunda zellikle merak edilen bir ey de, Krdistan Ulusal Meclisinin nitelii. Bu Krdistan Ulusal Meclisi yasama, yrtme bakmndan nasl ileyecek? Ayrca bir emeki meclisi mi olacak? Sosyalist bir meclis olmayaca belli. Ulusal-demokratik bir meclis olarak, burjuva demokratik meclislerden fark ne olacak? imdiden bir tanmlama yaplabilir mi? phesiz, bu a bir r ek G eyde i mec i i ve e i i iz. Bu n n n k ls r blr mec is, fe al-bur u a bir mec is ir. Emek i ini i a i i s r r. l od j v l t sy tf n ld Ku eyde i mec is -ok k sy e e im demokratik ve halk z k l a l y y bir mec is ola ak r. Hat a dev im i ve de ok a ik-halk bir mec l c t t r c m r t lis ola ak r. p e iz ge e ek el e af, aa ke im er en de yer c t h s l n s r s l d alan lur ama, bun a n pa ben e ok s r ola ak r. Bun a n o l r y c n l c t l r n sa a a a u a a kal n, yan a a bi e bir ans r. c l l m l r r d s sm l r l t Ezi i bir bi im e mev ut ha e et i i e muz ve en yok ul kr c d c r k ll o r s emek i e i ve ent k k-bur u a emek i e i ola ak r. Ku eyde i l r k j v l r c t z k ha e e in sos al da a ak a bun ar r. Do a y a on a n par a r k t y y n l r l d l ys l l r l men o a da yan a a ka l az r. r t ba n a so un faz a t y sm l r n m d g z d r l ol az di e d o um. Ya i her r t da a ok se i i du ur a m y n y r n g h sn y m 274
l, de ok a ik ol a , ok ses i ol a . Bu ko u a ol uk a to e m r t m l l m l n d d l rans ol a a a a a z. l m y l c Yani ulusal-demokratik temelde bir oulculuk amalanyor. Evet. Kit e te e i ezi i ola ak biz e ir. Bu u oy g e d l m l c r d d n c n n e ek di er e i in se i i ks a do u bir yak a m ola ak t r r l rn sn m y r l r gr o uz. Si ah g z var; bu un a, di er e i in ze in e m y r l l c m n l l rn r d bas olu ur a d n o uz. Bu a a g e e e i iz te el un k t m y m y r r d z t c m m sur ar var. Ku eyde i ulu al ha e et bir alk ha e e i ir ve ol uk l z k s r k h r k td d a de ok a ik ir. er bu ger ek e e say olu ur a, o za an ok m r t t E l r gl n s m ses i ik ke in ir. ok e it i g e in ba a il e an var r. Fa ll s d l r l r rn b m s d kat u he a yap a a ak ar: Fr at do u, m a e e i gz ar s b m y c l s d c d l y d ede im, emek i e in ini i a i i i ks a m. Hak et i i iz en ok l l r sy tfn tr l tm d da a faz a mev i er tu a m. Ent i a a a gi i e im. Bu k bir he h l zl t l rk l r r l t sap r ve ers te er. Ama yer e i i iyi ta in eder er e, ke in an am t t p l rn y l s s l l bir ka m gs e e i ir er. Biz bu u G ey Kr is anda i g er tl t r bl l n n d t k l iin de sy o uz. On a n var yad o uz ama, er alk l y r l r ln smy r e h ini i a i i in n ke er er e, ya i an i-de ok a ik i i sr r sy tfn n s l s n t m r t l d r ler e, o za an bi im de tep i e i iz ge i ir. Za en bu sa a n bir s m z kl rm l t v ne e i de buy u. alk ini i a i i e bi az k ol a a ge e i or. d n d H sy tfn r a m l r r ky Ser est a a a, si a et yap a a r a gs er e e i ge e i or. b l m y y s m y z t m l r r ky To ar ar ak; Kr is an ge e in e mec is, ne alt fe al-komp a p l s d t n l d l s od r dor bur u a mec is lur, ne de sos a ist lur. Her iki i de, ben e j v l o y l o s c mev ut ger ek e e faz a ce ap ver i or. Kr is anda fe a iz in c l r l v my d t od l m ve komp a or ka i a iz in by e i bir dev im i ha e e e dam a r d pt l m l s r c r k t g sn vur a mm n de il ir. Bu a a ar bey u e lur. Ama sos a m s k d b l h d o y list mec i e de yol a az. Kal ki sos a ist bir mec is bi e ol a, ls m d y l l l s bi e g e sos a ist de ok a i de ok ses i ir. Ama by e ol a bi e z r y l m r s ld l s l bu u bir sos a ist-de ok a ik mec is bi i in e lan et ek er en n y l m r t l m d i m k dir ve mev ut ger ek e e faz a uy un de il ir. Ya i ana hat a y a c l r l g d n l r l Kr is an mec i i bir alk mec i i ir. Azn k ar da bu a da il ir. d t ls h lsd l l n h d Dev i e kar fa i et e i ol a ak, de ok a i e k ol ak ve rm al y l r m m m r sy a m an i-sos a ist ol a ak kay y a b n s f ve ta a a a n ge i t y l m m d l t n b k l r n bir ka ola i ir. tlm bl Biraz nce sohbette szn etmitim; burada kritik bir nokta var. Devrimci bir zemin zerindeki kazanmlarn yeni biimlerle
275
kaybedilmesi gibi bir risk sz konusu olabilir mi? Bu, beceriksizliklerin yansra, yeni biimlerin doas ile de ilgili. Tarihte rnekleri de ok. Krdistan Ulusal Meclisi, kendini var eden glere yabanclaamaz m? Tarihsel bir risk nasl nlenebilir? Dev i in sas kay a a do u yak a m gs er ez er e on ar rm e n n r l t m l s l m dev i i yer, dev im mi on a yer tar a n a, dev i i g en rm r l r t m s d rm t r g er dev i e iha et et ez e, bu tip ku um a n ya an a a , e rm n m s r l r b cl m s ke ik e e i zor ur ve ye i bir si a al ham e ile de ra at k a a m l m s d n y s l h l l la i ir er. Bu, HEP in de ge er i ir. HEP da an kay a ers bl l i ld y d n t de er en i ir e, ok ba it ki i el yak a m ar (ki, bi e g e bu hay i l dr s s s l l z r l yay n) ve dar va e i ama ar a ne ka ar ko a r am rdr tu um g d l l l d p r s k t la sr r er e, ok ra at a r ar. Kay ak ok co u u ve bu rn d r l s h l l n k l tr kir i ik e i faz a ken i kay a iin e tut az. Kay ak g l g ll l r l d n d m n r rl ak or; bu pas an tor u u s p tar. Du um bi az by e ir. y l m t y k a r r l d Do a y a uya o um. H et bi e bi i kul an ak is i or. Ta ii l ys l ry r k m l z l m ty b ki, kul an ak is er; bir ok g kul an ak is er. Ama dev i in de l m t l m t rm kul an a hak ol u u u hi kim e unut a a r. Ve en hak l m k d n s m m ld l kul an a da dev im ya ar. Bu a her es en faz a da hak var r. l m y r p n k t l k d Her es en, bun a gr e e i i bek e im. Sk sk da bu ko u a uya k t l r m l rn l r n d r o um... Dev im bit i de il ir ve ku al a var r. Tr i e ze y r r m d r l r d ky rin e de dev i in id i bit i de il ir. Her ev e in bu a dik at d rm d as m d r n n k et e in e ha a i ya ar var r. Ak i hal e tek ar id et i a a a a m s d y t r d s d r d l t m l r d e i ir. Bir G ey Sa a Ku eyde de ge i e i ir. Biz bu u di n bl n v z l bl n le e ek e bir ik e, er s ar a dev i in kay ak a ku u ul ak is m m l l t e r l rm n l r r t m te ir e, ar l ak is e ir e, bel i bir ke ik e e ile z e ers bir n s pt m t n s l m l m n t bi im e b ok at a l ak ve aa k ben e i tu um a a in ir en d r r l tr m l z r t l r d g mek is e ir e, o za an a a a yol ar. Ve kay e en ta a n t n s m t m y a b d r f dev im ta a ol a a biz e da a faz a mm n r ve ol a a a r r f m m s c h l k d m y c da a da ke in ir. h s d Byle bir meclis karsnda sizin kiisel konumunuz ne olacak? Manevi bir nder olarak m konumlanacaksnz? Benim am an bu a a hiz et nem i ir. Za en ba n an so u d r d m ld t d n na ka ar yo u u a o um ve y o um. Ama ge e ir e ve fr a d l n y r r t y r r k s s tm olur a bir ko u a da ya a m. Ben e i kat a sr m s n m p r z r kl r d r r ama, on a n ro fark r, bir mec is ye i in ro fark r. On ar l r l ld l sn l ld l
276
y e ku um a r ar. Ama bir ide o ik ha e e in, bir dev im i ha e l r l l ol j r k t r c r ke in ken i i i bir mec i in ii e ka at a d e ez. Yo u k t dsn ls n p m s n l m l a tut a, y t e an g en ir e ay bir ey ir. Fa at n er ik m r m sn l d m r d k d l ku um a var r; ide o ik n er ik, yi e s f al, sos al n er ik r l r d ol j d l n n s y d l nem i ir. Bun ar her al e da a faz a is e en g ev er ir. ld l h d h l t n r l d
Ortadouda federasyonlama ok idealdir
Bir de federasyon meselesi var. Bir konumanzda, Ortadouda federasyon, gerekli rgtlenme biimidir gibi bir sav sylemitiniz. Be im fe e as on an kas et i im, is er ulu al bi im er d e n d r y d t t t s r l z yin e ol un, is er par a an ulus a n bi im e i ol un ve hat a kl d s t l m l r r l r s t t el fark k a ba n an ulus a n ba ke im e i ol un, bun a , r ll l r r dr l r z s l r s l r z r e r t e e (ki, bun a a si a al r t en e ve hat a dev et g c g l m l r y s g l m t l r t en e i de da il ir) ve ki i ik i po i ik ar sa ip e i yap ak g l m s h d l l lt k h l r m tr. Ken i e i i, her d ey e a z by e ir ve bu a a dl rn z d k rm l d k rmz g e hem si a i ve hem de as e i an am a r t z. Ama bu u, r y s k r l d g l y n y e ok ay k ve hep in en ko uk ge i ir ek is e i o uz. Di l rl s d p l t m t my r er e iy e de bir ik is i o uz. Bu, di er kl r grup a y a, di er ulu l r l l ty r t l r l sun par a a y a ve di er ulus ar a ola i ir bi i in e bir an a a l r l l l bl m d l y t ve g e gr n er. Fe e as on a a n al n a ya an fi ir by e ir. t s l d r y l m n t d t k l d Ne e en ba r a ba l n, mev ut ni er dev et ya a ok mil i r d kl s k s c t l pl r lyet i ir. r e in, Tr i ede kl el kim ik e in, ulu al azn k a d n ky t r l l r s l l rn, ulus a n ve hat a rk ulu u un bi e ba mez ep el ve bl e l r t T s n l z h s g sel fark k a var r. r e in bir Ka a e iz in, Av u ada, Al ll l r d n r d n i r p man ada, Ame i ada g l gi i eya et er olu a i ir. Ve bu y rk r d b l l bl An a ada yo un a an b ok a i b k bir t an a a yol a r. k r l r r s y k m y m t Ye in e mec is, ye in e y e im er en bah e i o uz. Biz bu a eya r d l r d n t l d s dy r n let sis e i di e im; ay lus iin e bu n bir ok l e e uy u an t m y l n u d g k d g l mak a r bu. im i bu ka ar azn k var, bu ka ar bl e re i e e i t d d d l d g al t l r var; bun ar in eya et sis e i ge e ir. Ko a an bir Kr is an var; l i l t m r k c m d t ba azn k ar da da il, ke in bir eya et en da a ile i e bir ida i bi z l l h s l t h rd r rim ola ak, si a i bi im ola ak bu a ba a i i iz. Ve biz bu a fe e r y s r r n k blr n d ras on di e i i iz. y y blr
277
Do a y a fe e as on a ak ol uk a ger ek i bir yak a m r l ys l d r y l m d l d ve bir ok alan a uy u a or da. Bu n ne ka ar par a a or de d g l ny g d l ny ni ir e de il in, Sov et erde yi e by e bir d en e e var. Av u l s n s y l n l z l m r pada olu an ye i bir ik er var; bu da bir tr fe e as on a ak r. n l l d r y l m t Da a da ge i e i ir. Ya i bir ik bi im e i ge ek i ir. Tr i ede bu h l bl n l l r r ld ky ok da a ge ek i ir. Ulu al so un a n an da a l az bir ih i a h r ld s r s d y n m ty ola ak ken i i gs e i or. Or a o uda da ge ek i ir. Bir ran an ak r dn t ry t d r ld c fe e as on a a ile ken i bir i i i ko u a i ir. Arap ar za en az d r y l m d ln r y bl l t ok ken i fe e as on a a a ya or ar. rt ola da lus d d r y l m l rn y l K y u iin e yer lan bir ger ek ik. randa fe e as on, rakta fe e as d a l d r y I d r yon, Tr i ede fe e as on, eit ir Or a o uda fe e as on! ta ky d r y t t d d r y ne te el ulus a Krt e in ku a a fe e as on a a Or a o unun m l l r r c d r y l m t d fe e as on a a r ki, ben e ok ide l ir. Bu a bir de Kr is d r y l m sd c ad n d tann co af a , su gi i bir kay a ve pet ol gi i ba kay ak a r y sn b n r b z n l r ek er ek du um da a iyi an a r. Her es bun ar an ya ar an ak l s r h l l k l d r l m is er. Kr is ann co af a , Or a o uda ade a tm ulus a bir t d t r y s t d t l r le i en bir ge it ir. B n bun ar, Kr is ann by e i e bir fe e tr t t l d t l sn d ras on a a a ki it rol oy a a a gs e ir. Bir de dev i e da a y l m d l n y c n t r rm y l bir fe e as on a a, de ok a ik ka ak er e ge i en bir fe e as on d r y l m m r t r t d l d r y la a ay za an a Or a o uda de ok a i in dev bir ad lur. m n m d t d m r sn m o De ok a ik fe e as on a a, Bi in i Dn a Sa a dan son a ok m r t d r y l m r c y v n r c z ve mil i et i te el er e ku u an ve de ok a i i bir tr ya a l ly m l d r l m r sy l ya a an bu bl e dev et e i in tu ar de ok a ik e e e in e de m y g l l rn t l m r t l m l r d dev bir dm te il ede i ir. Hem ba m z a a yo un a, hem de a k bl s l m l d de ok a ik e e yo un a ok nem i bir adm r. Biz Kr is m r t l m l d l d d tanda i dev i i as n a bu te el e ge i i i o uz. Es i en be i k rm l d m d l try r kd r Or a o u fe e as o u in bir te el ola i ir der en, bu nem i t d d r y n i m bl k l ger ek er en bah e i or uk. l d s dy d
Eit ve zgr iradeli bir zm kabul edilebilir
kinci basn toplantsnda, kinci bir aklamaya kadar baz koullarla atekesi srekli klyoruz dediniz. Ve koullar akladnz. Bunlar iinde Krt diline serbestlik ve her konuda anayasal, yasal erevenin oluturulmas talebi vard. Burada iki kritik
278
soru var. Bir, ulusal sorunun zmn dil ve kltr sorununa indirgemek gibi bir eilim kazanabilir mi? kinci soru, sadece yasal dzenleme sorunu olarak alglanabilir. Bu acil taleplerle federasyona giden yol arasnda sizin temel grnz asndan riskli olabilecek bu tr eyler nasl alabilir? Bu a a h et, so u u ge i i bir tarz a ka at ak is i or. Ta r d k m r n rc d p m ty ma en hal n dev im i-de ok a ik ini i a i in e ken i ka e i i ta m k r c m r t sy tf d d d rn yin et e in en zak, sa e e bir rad o, te e iz on ve i iz ve rt m s d u d c y l v y rr K kim i i i de so u u u uz, by e e bir-iki ya ay a lur bi er i g ln k t r r l c s l o t m zy e bak ak is i or. Bu h e in yo u u ur. Ba bur u a li e l m ty k m t r m d z j v b ral ev e er de bu u by e so u an r ak is er. Ama bi im yak a r l n l n l d m t z l m a z, bi im ola ak da, ie ik ola ak da pey fark r. Tek ar l rm r r r e ld r sy e e im, bir kl n ze in e i bas n kalk a cid i bir re l y y t r r d k kn m s d form bi e de il ir. Do al bir hak r, ge i e yo u un k tu ul a l d t l m l n a t m sdr. rt kim i i in ya a a a ko ul a da y e b k bir re orm K ln s l r n m s l y f sa l az. Ken i ir in ik e i i ve ulus a a a alan a ka ul edil y m d k l l rn l r r s d b mez ik e i i or a an kal r ak in, bu u ya a i ir er. Bi i mu a l l rn t d d m i n p bl l z h tap ka ul et e en de ya a i ir er, fa at bu, so u un ol az. b m d p bl l k r n z m m Ka ul edi e i ir bir m, ger ek en hem it, hem z r ira e i b l bl z t e g d l bir m r. z d Krt re i e i in, ger ek i i i iti az g r e e ek k a va e e i al t s n l r t m y c s d d k , rk si a i sis e iy e bir ik e de il, bir de a z r ira e i z m T y s t m l l t f g d sne da a , bir de z r ve de ok a ik muh e a a alk ini i a i i e y l g m r t t v d h sy tfn da a ge i ek e ir. Fa at bir de si a i, as e i eit i i de ek e ek y l l m t d k y s k r l l m ge e ir. Ya i da a i er in in, hi ir g en ik g ol a n de i r k n d kl s b v l c m s nli or. Ya i hi ir si a i rt g ol a n, sa e e bi az kl r e i y n b y s K c m s d c r t l rni ser est ge i i i or ar, ya a ar a ad var ve her ey da a n e b l try l s l d h c Tr i ede hal e il i, gel in er ii e gir in er gi i bir ey. Bu a ky l d m s l n s l b n ni er dev et yak a de i ir ki, bu ba n an be i yo u a t l l m nl d r z m k sr ek ir. r e in Krt er e bir ge il a, g en ik kuv e i ola ak m t n l d r l v l v t r d en e e ek ir. Si a al par i e i ve par a en o u olu a ak r. Ye el z l n c t y s tl r l m t s c t r h et ya da fe e as on olu a ak r; ya i y t e g . Ama k m d r y c t n r m c bun a n Tr i e ile bir e e e de k ol u u u sy o uz. Bir l r ky l m y a d n l y r fe e al par a en o d e i ir. Bir fe e al h et d e i d r l m t n l bl d r k m n l blir, bir or u d e i ir. ki ulus an ve azn k ar an m e ek il d n l bl t l l d t k
279
bu a ben er or ak ku um a a ar ye i esas ar ze in e ve de ok n z t r l m l n l r d m ra ik yol ile ge i i i e i ir. Bu u sa a a lan bir ya al a r a an t l trl bl n l m a s l t m d bah e i o uz. Hat a ana a a da bu te el e ye i en d en er in; s dy r t y s y m d nd z l s ya al a ak an kas et i im bu ur. Bu, Tr i ede ya a ar a re orm s l m t t t d ky s l d f ile, ada et e re orm ile mm n r. Kk re orm a a a z, bu u l t f k d l f l r n vur u a ak is e im. Bu ko u a so u u or a a ko u tar m ok g l m t d n d r n t y y z ak r. Bu u ba a tr gs er ek ya da b y e dev im b a t n k l t m t n l r r kl , re or iz e sap an de ek (bu ele i i er sol a ya or), d f m m l d m trl d ply mev ut de er en ir e e i an a a ak de ek ir. Ya i ba a g e h c l d m l r l m m m t n n r k et bir az an sy or ve sol as n a onu tek ar or. Sol, h m d l y l d r ly k e in sy e in en da a faz a bir ey ge i ir i de il ir. in de m t l m d h l l t m d rin i i i, ol uk a ge i e e k yn e i i gr e e ne Tr i enin ln d l m y a l rn m y ky so u ya a or (hep i i ge el e ir e e im), ne de h et. l n y sn n l t m y l k m
Gerilla byyerek devam edecektir
Yine basn toplantnzda ve baz konumalarnzda ordulamann devam edeceini sylediniz. Anladmz kadaryla nicel ve nitel gelime baka bir biime, st noktaya sramay gerektiriyor gibi. Onbinin zerinde gerilla olduu ve bunun yzde otuzunun kadn gerilla olduu aklanyor. Avrupadan, dier Krt blgelerinden ve dier ulus ve aznlklardan oluan bir mozayik olarak tarif ediliyor. Orduda bugnk durum ile yarnki durum arasnda fark ne olacak? Ge il a, ger ek en, bir z r e e ve de ok a ik e e ala r. r l t g l m m r t l m nd Bir ei im, r t en e ve g en ik ala r. Bir ki i ik bul a ala t g l m v l nd l m ndr. Ge il a bir as e i kuv et ola ak de er en ir ek de dar bir yak r l y k r v r l d m la m r. Ge il a biz e (ba a da sy e im) tam bir si a al r t en d r l d t l d y s g l me ir. n a n ger ek en ken i i bul u u, de ok at a bir d s nmz t dn d m r l t alan r. Bu a ta ii ka n da gi er, azn k ar da gi er, Tr i e k en d n b d r l l r ky k li er de gi er. Hep i ade a bu a a gel ik e in e sa ip iz i. Ar k z l r s t r y d l r d h s d t le ik e i ya am m di e im. S bir as e i r t iin e iz de e i d l r y l k k r g d y m y as n a hi akl a a bi e ge ir i or ar. Bir ne i do al de ok at a l d l rn l t my l v m r l ma var, do al ki i i i i bul a ala ola ak ge i de er en ir e sz ln m n r n l d m ko u u. s e ir e, bu olu u a ka an ar a bun ar ko u u a i ir. n s t n s m tl l l l n l bl
281
Bizde ordulama, mthi bir demokratikleme ocadr.
280
Biz, d en l e i da i in e i ya a n ger ek en bo un u a z l r hl d k m t t y ge i i en bir ya am ol u u u s ek i m e e er e i i o uz. trl d n r l z l m l d ly r Ye i ya a a ih i a var di o uz. Ye i ki i ik olu a an ge i e n m ty y r n l m d l m ler ol az di o uz. e nun so ut bir ifa e i ge il a olu or, ad m y r t o m d s r l y na ge il a di o uz. Ama or u, ge il a an ba a bir ok e e de r l y r d r l d k y ben i or; onu da he en be ir e im. Ki i i ora bir tar a oca zy m l t l ms y t m gi i g or, ki i i ken i i aa ola ak gr ek is i or. Ya i b r y ms dn r m ty n her es ken i hl a ger ek e ir e ala ola ak de er en i i k d y sn l t m n r l dryor. Ama bil i or ki, bu a bi az da as e i alan r, ta ii ona ge my r s r k r d b lin e s or. Hz a ko u an k ar olu u or; ko u an lan, ken c kly l m t l l y m t o di i i bir en bi e ir aa gi i gr ek is i or. Ya i her es, hl a sn d r b b m ty n k y sn a ne var a, um u u ney e ken i i, bir en i e iin e bul um d s d s dn d br d d der e i e ya at a a a or. im i by e ge i muh e a -kap c sn m y ly d l n t v l sam bir ku um ola ak tut ak is i o uz. rk hal n da (bu n l r r m ty r T kn g Tr i ede de bir ge il a ol a in) ge il a ih i a , bu an ky r l m d i r l ty cn lam a da de ok at a a, z r e e ih i a gi e en bir ku d m r l m g l m ty cn d r rum ola ak olu u u o uz. Ta ii bu ge i e ek ir ve bu un an i-de r t r y r b l c t n t mok at k a da, te r e de bir ala a yok ur. Bir ne i Sov et gi i r l l r l k s t v y b bir olay r. Bir ne i alk mec i i iz de olu or; hal ki i ik sa i d v h lsm y k l hbi ya or, bi in en i i or, r t en i i or. Bu a ben er ok da py l l dry g l dry n z ha an am rol e i var r. l l l r d u an a, de i im gi i, ge il a alt bir as e i kuv et ola ak d d d b r l y s k r v r n ek, ok dar bir yak a m lur. B n bun a n so u u ola ak m l o t l r n c r biz e ge il a b e ek de am ede ek ir. Hal nem i oran a et i d r l y y r v c t k l d kle i ir, da a da et i e e ek ir. Hat a Tr i eye bi e sark a du u m t h kl y c t t ky l m r mu ola i e ek ir. Ke in ik e asa i iz ik e ili i i yok ur; tam ter i bl c t s l l y s l l ks t sne asa i ve em i et kuv e i ir. im i o ol az a, Kr is anda es y ny v td d m s d t ki in en da a faz a kav a ar ar. Ge il a n var , kav a a , kan s d h l g l k r l n l g l r da a a ve bir ok su u im i en n e i ir. Ya i sos al, hu u i v l rn dd l m t n y k k bir is ik ar in bi e ge il a ok nem i bir kuv et ir. Bu u h et t r i l r l l v t n k m bi e ka ul ede i ir, g e i ir. Ol u u yer e hu uk da a a yok de l b bl r bl d d k v l r ne ek ka ar azal r. Bir ok sos al so u u m e i ir. Bu ko c d m t y r n z l m t nu a et i i var. Bu, u u gs er i ir: le i e de sos al ve hu u i d ks n t m t rd y k k ya am ze in e hay i et i e i ola ak bir ku um ur. Ye i en d en r d l kl r c r d nd z le ek de bu a an b k nem ta r. m d y
282
K a a de ek is e i im, dar bak a ak ge e i or. De ok a ik s c m t d m m r ky m r t le e a n an ol un, em i et a n an ol un, is ik ar a n an m s d s ny s d s t r s d ol un ge il a n ye i e ge i e e i g ev er var r. Biz bu a b k s r l n rn tr c r l d n y zen gs e e e iz. Bu a an, ei i i i, r t en e i i ve b e t r c d tmn g l m sn y m si i ok k a ola ak a m. Ama ba a s ar a i e da an in e er n s r t zl r r l t d m l na l ola ak, da a i e in so u u ne ir? diye so u or ar. Da a i s c d kl r r n d r y l d kle in so u u iyi ei im, iyi r t en e ve b e ir. Bun ar sl r r n t g l m y m d l a pren ip er ir. Bu un d n a her an i bir so un a yok ur. Tam ter s l d n d h g r l r t si e, so un a n n e dev bir mo al g r. n r l r z m d r c d Peki ordulama olduu zaman, zde ayn anlattnz ilevini grecek, ama biimde ne gibi farkllklar olacaktr? Bazlar alk or u u der. Biz bu or u u, y e kla ik or u ar h d s d y l s d l gi i, sa e e bir g gs e i i ola ak tu a a z. Ama ke in ik e si b d c t rs r t m y s l l ya i er e e in d a da, bu a kar t bir ko u a da ge e ez. s v n n n n m l m Hal n a a ba si a et e in iin e ir. Pra ik e hal n s n k k rn l y s l r d d t t k t de bir g de il, onun a i ie bir g r. re im en ok ko uk, l t t d p onun s n e bir g de il, onun a i ie bir g r. Ya i bir an t d l t n lam a, as n a or u un al a or u u ur da. Ha i der er ya d l d d n m s d s d n l sos a izm e dev et iz e e ba ar, bi im or u a a z a da or y l d l s l m l z d l m m d du uz a a ba or. Or u a a n bir ok cid i e i or a an kal s l m ly d l m n dy t t d k or. Bu, bir an am a ge e ek el or u yak a n i en e i y l d l n s d l mn n m sdir. Hi ir cid i or u (bur u a an am a, fe al an am a sy o b d d j v l d od l d l y rum), by e kur u an az. Bi im an a z, kla ik or u a a a l g l m z l ym s d l m y al er a if ve onu an-an an bir tu um ur. ok ge i bir de t n t a dr t d n mok a i var. G l k esas r. Ya i is e i i in her es bu in r s n l l t n t d i k i iin e ir. Zo a i bir di ip in yok ur. d d r k s l t Yani klasik ordunun biim ve zde tam tersi. Toplumun dnda ve stnde, ona yabanclaan deil, onun emrinde ve giderek kendini de yok eden bir kurgu ve pratik. Ga et ta ii. Biz, hem olu u a a z si a i ya a a a ol y b t r c m y s pl m d sun, hem or u ya n a ol un, si a i g eli e al, ya iin e ve d ps d s y s c n p d top um iin e b ok at bir zm e olu ur an a a id et e kar l d r r r t l yn d l yz. PKKde bu ko u a id et i bir sa a m da ve il i ir. Bir or u n d d l v r m t d ko u a n, ge ek i in e ala a edil i in e ya n a tek bir as e i m t nn r t d d d n d k r bi e bu a a a a bir sis em ola ak ge i i i o uz. As n a bir ki i l l m y c t r l try r l d
283
bir a ki i i al a a i ir. Bu ne en e top u un s n e bir g ol k y d t bl d l l m t d ma a , si a e e ya an a a a ok nem i ir. Sa o um biz m s y s t b cl m m s ld ny r bu u ol uk a iler et i bir du um a z. He e de sa a aa bi i n d l m r d y l v l min e bir ku u a d e e i ok nem i ir. ok kk bir de d r m n m m s ld l mok a ik ku um bi i in e ge i ir e e ve kla ik or u a a da r t r m d l t m y s d l m y t e i e g e ek bir ra ola ak gr e e nem ve i o uz. k n t r c a r m y ry r Bu aklamalarnzdaki temel referanslarnz, rnein sosyalist konumlannzdan, Paris Komnndeki yabanclama eletirisinden, greve getirme ve geriye arma olgularndan aldnz sylenebilir mi? Ke i e i ke i e i e al a a ge ek yok. Fa at z e ay du lm s lm sn m y r k d n rum ar ya a or. Bel i Kr is ann so ut ko ul a bi az de i l ny k d t m l r r ik ir. Fa at bu mi i an g, ok an am bir dev im ku u u ola ak t k lt l l r r m r ge i i or. r e in, her s f ve ta a a an in a n, zel ik e ka n ly n n b k d s n l l d la n eli e by e si ah al a , b k bir de ok a ik e e ola r. r n l l m s y m r t l m yd Bu ka ar ka n eli e hi ir dev im si ah ver e i ir. Bi i in d dn n b r l m m t rn eli e si ah al a , ken i g bul a r. S a an bir ky n n l m s d c n m sd r d l n em i e iki ke i ve il ez. Ama im i eli e si ah ve hat a o u rn r m d n l t man a ko u a , ta m ko u a gi i s at ar a ve akl a n an g m t n k m t n b f l l l r d bi e ge ir e ik e i bir yet iy e do a p dur ak a r ar. Bu, on a a l m d l r k l l m t d l l r mu z am bir yk e i, y el e im a ve i or. Bu, rt yok u u a z s l c m k n ry K s l nun de ok a ik e e i olu or. im i dik at edi ir e, bu an am a m r t l m s y d k l s l d biz e or u a a, mt i bir de ok a ik e e oca r. Fa at bu d d l m h m r t l m d k a a y or. Aa k or u ii e de yan ak a r. Ama ona t m l r y l d n sm t d kar da be im ok kap am y t m fa i et er var. Ya i her n s l r t al y l n tr e i yer e bir ede ek, ne es al r a a ak ted ir e im var l y l c f d m y c b l r dr. Pa is Ko nde ba a a a a , Sov et dev i in e ba a r m n rl m y n y rm d r a a a ne en ba a a a a m di e be im ken im en min l m y n d r m y y y n d d e id i a m da var r. Hat a s am dev i in e bi e or a a an du d al r d t l rm d l t y k rum a a Or a o u a n a bir ye i i i ek e ek a n an id i a l r t d p d nsn l m s d d al rm var r. Bu, di a ik ve s ek i bir dev im an a ile de ba d n m r l r l y lan r. Bir de bu y y e bi im bu dev im kuv e i i in e e tld n l z r v tn c l mek e b k ya ar var r. Sa e e a a ar, ate es er bi i in e t y r d d c t m l k l m d bir lay de il. Bu, bel i de in ok s r bir ks r. sl er e o k i n l md A ve be im sy e i im bi im e ir ve ani en ge i e e e ben i or. n l d d d d l c zy
284
Kadn sorunu devrimin temel sorunudur
Hemen burada, ordu ve ordunun zgrleme srecine katklar iinde Kadn Kongresine ve kadnlarn bu alanlarda zgrl meselesine geelim. Yani toplanmaya allan Ulusal Kadn Kongresi... Ka n Kong e i bi az sem o ik bir an a a sa ip ol ak a bir d r s r b l l m h m l lik e, ka n a a a biz e ok kk bir ge i e s e i e aln . t d l m l r d l l m r cn d As n a biz, ba a a g e ok teh i e i s e er ba at z. y e l d zl rn r lk l r l l m l bir ka n z r e e s e i or a a ar m ki, in ne e e gi e e i d g l m r c t y k d i r y d c bel i de il! Bir z r e e ad atl ; fa at bu ne e e bi er? Her l g l m m d k r d t kes u u sy or: Bu in iin e ev i ik er na l ola ak, iki i ili n l y i d ll l s c l ki er na l ola ak? Or a a dev gi i so un ar k ... Ve biz sa e e l s c t y b r l m d c muh e a de in e ir ik; ka n y e z r e e i, er ek yak a m t v y r l t d d l g l m l k l la y e ge i im gs er e i de ik. De in ve ye i ili i e i na l ge r l l t m l d r n kl r s li i e ek i iz? Ya ok iki z ili i er ge i i or (ta ii bu he en tr c sn y l kl ly b m yar an a k ko u ha i e ge i or) ve a a in ar yak a m ar gl m l n ln ly y r k c l l g or. Vel a l u an a ok iyi bir so u a d . Ya i top u r l y h s d r n n t n l mun ba n a i bir so un, u an a PKK ola so u un a mu z am r d k r d y m t d a z ifa e e ka u u ul u, so un ha i e ge i il i ve nem i m yol a d y v t r d r ln tr d l z l r a y el il i. n n t d Bel i oku or u uz ur; bi im dev im e i ka n dev im e i ha i e k y s n d z r l r d r l r ln ge ir e y n e ba fark a a a z sz ko u u. Ya i ulu al t m n d z l b l rm n s n s dev i i top um al dev i e d r e, top um al dev i i de ka rm l s rm n t m l s rm dn dev i i e ya da ka n a n kur u u un a ok nem i bir dev im rmn d l r t l d l r ha i e ge ir e e y e i i iz var. Bu nem i. Bir ok dev im e, sos ln t m y n lm l r d ya ist dev im er e bi e bu, ak a da i gel e i ir ve a dev im son l r l d l l h m m t y r ra a er e en i ir. Bir a ka n k r; ak ze i e, ka n z sn t l m t k d m t rn d gr ze i e bir-iki ey sy e i ir. Ama ba a g e, bal gi i, ko l rn l m t n r b ca bi az fe al r, ka da bur u a r. Yar a ak is e i o um s r od d rs j v d gl m t my r ama, bir ok sos a ist n e in de, bu ko u a nem i oran a bur u a y l d r n d l d j v zi i, fe a iz i ve ka i a iz i ya a ka n a m. Bir ha a n y od l m pt l m d ns d y t n ol a ih i a i ba a g e yk ek. Ya i ben, yi e su a a ya da k m s tm l n r s n n l m m e e an a n a sy e i o um ama, han i li er i i ele alr an s m l m d l my r g d l s
285
al, ka n ko u un a ili i da ar n a fe al ge e ek er e, bi az d n s d k c d od l n l l r ka i a iz in ve bur u a i in ge i ir i i mak aj a a ar a ve bi az pt l m j v zn l t d y l m l l r da sos a ist ci a e e ek so u a sz e m ge ir e id i a var y l l k r r n d z t m d al r dr. Be im yap m bi az fark r. n t r ld Ben bu u ok fark ele al m. Bu ko u a, son ola ak ana n n l d n d r m an ze in e de bir de er en ir e yap m; erxwebndan ol u u s r d l d m t S d gi i ala i ir i iz. o uk u um an be i bir m a e em var r; ana b bl sn c l d r c d l d mn ko u u u ana r il bir ko um ola ak de er en ir i im. Ay n m n ek n r l d m t rca ai e e ken i i ok g g en bir ko um u. Ai e e e i i e i l d dn l r n d l d l kl rmiz ol u u. Da a son a, par i i in ku u u un a ba a bir ka n a m t h r tmz r l d k d l da ili i e i iz ol u u. Onun a da mt i bir sa a z ol u. kl rm m t l h v mm d Si a al, sos al ve hat a cin el i e ka ar fark yak a m a , fark y s y t s l d l l l r l a a a gn em e i en bir sa a m . Da a son a ka , kap t m l r d l tr v d h r dn sam g ev er ala a, ei im, r t en e ve sa a a ek e fa l r l nn t g l m v m m ali et e i var . Ve u an a gel i i iz nok a a da, ka n a na l ya y l r d d dm t d d l s a r so u u a ce ap ver e e a o uz. Bel i Tr i ede i e in nl r s n v m y ly r k ky kl r ak a gel ez bu. Ka n a na l ya a r, bel i ir; by e ba ba a ln m d l s nl ld l l n r, by e ni an a r, by e ev e i ir, bu i lur bi er. im i biz l l l nl l l nl o t d so u u by e cuz gr o uz. El ele tu u ak a, bir p ek e r n l u m y r t m l m l bu so u un m e e il i i i id ia et i o um. u an a bi i or u r n z l n b dn d my r d ly s nuz, ya m krk e e do u ge i or. Ha en bu ili i e ye i yak a m b r ly l kd n l lar, ye i bi im er ze i e ge e-gn z d o uz. Ba a g e top n l rn c d n y r n r lum bu yz en ok ey kay et i ir. Ka n kay ol u ur. li i e d b m t d b m t kl rin an am , e i i i i du u a u a r. Do a y a ka n yi l ll kcl m r r m t l ys l dn ti i i i, ka n ili i e in e i eit i in ve z r n yi i i i i, top rl d kl r d k l g l trl lum a er ek ege en i i e, bas a, s e yol a r. Bu da d k m ln ky m r y m t sa a a a yol a r. Bu du um top u u zin ir e e e, ka i a istv l r m t r l m c l m y pt l em er a ist d e in ya an az ev e so un a y a, n us oran a y p y l n m m r r l r l f l r la bo un u a ge i i or. t y try e ka n so u u b n bun ar a ba du u or. Bi e g e dev i t d r n t l l l r y z r rmin te el so u u ur. Me e e y e, ba it bir cin el so un an kur ul m r n d s l l s s r d t ma, an a ili i er ge i ir e so u u de il ir; bu ka ar dar yak l y l kl l t m r n d d la o uz. So u un n ok k tut a a, ta ih el te el er e my r r n n a m y r s m l d ele al a a, top u un tm s f ve ta a a, sos al-kl el ger ek e m y l m n b k y t r l riy e ba kur a a, hat a ah ak, sa a, ba so un a y a ba an l n m y t l v r r l r l l t286
s kur a a, yi e g el ik-ir in ik ol u uy a ba kur a a, ka n m y n z l k l g s l n m y bul edi e i ir bir ya am a ka ul edi e ez bir ya am ara n a i ba l bl l b l m s d k n kur a a a o uz. Ko u bu ka ar kap am ele al or. Fa at m y ly r n d s l ny k tam al n an a o uz. Bi im s a an Hak a i ky , bu ka ar t d k my r z r d k r l s d kar a k so un a a na l m ge i e ek? S r bir a ki ap oku m r l r s z tr c n l k t mu ye i en, so u u na l an a a ak? Ta ii bun ar da so u u da a n g r n s l y c b l r n h da ar a or. l try Bu a ra en, biz un a da id i z: Kr is an top u u bi az n m d d al y d t l m r da ana r il i e yat n bir top um; bu, ok kk bir m de ola i ek l k l l z blir. Bu ko u a umu u u u mu a a a edi o uz. Dev i i iz de ok n d d m z h f z y r rmm ra i al bir dev im ir. Do a y a, ana r il i e yat n k a ok kk dk r d l ys l ek l k l l l bir dev i i ya a an bir top um ger ek i i, ka n so u u un rm y l l d r n n z e ok g bir yap a i ir. Bi im bu an i e e e m n l k tr bl z s n m m miz, yk a a z ge e i or. Bu un tar a a var. m m m r ky n t m l r im i he en her yer e ka n a n ka n yo un ol u u fa d m d d l r tlmn d a i et er var. Bu un en nem i par a da Ulu al Ka n Kong e ly l n l s s d r sidir. Al e ya n eli si ah ba an a ger ek e i il e e a ty z k l l y l l tr m y ll or. Ta ii son de e e z r tar a a n ya l a ge ek i i i y b r c g t m l r p m s r tn sy e ik. Hat a hi ir ki i e, er e e, ai e e, ku u a ba ol a l d t b y k l y r m l m dan, ne sy e e ek er e sy e in er ve na l ya a ak is er er e ya l y c l s l s l s m t l s a n ar! Dev i e iha et et e in er, ken i z r k e i e iha et s l rm n m s l d g l l rn n et e in er, fa at do u uk ze i e, z r k ze i e, do u ili i m s l k r l rn g l rn r kler ze i e sy e e ek e i en z r sz er ney e sy en in, ka ar rn l y c l r g l s l s r ney e o ka ar aln n, tu um ar ney e o tu um a a gi il in. Tek bir s r s t l s t l r r s s r a a var: Ka n z e iha et, dev i e iha et ir; bu a d n l m dn n n rm n t n l ez e, z r n s r a ok k tu u o uz. Bu, ol uk a m s g l n l rn a t y r d id i bir ge i e ir. Et i e i he z s r ola ak or a a k r. d al l m d kl r n n l r t y m t Tr i eye ok az yan r. Bun an son a ka n cep e in e de ky sm t d r d h s d yet in ge i e er or a a a i ir. Bu du um yal z ulu al kur u u k l m l t y k bl r n s t l g e i i de il, Tr i e de ok a ik ka u u u da ya n an il i l rn ky m r t m oy n k d glen i e ek ve Tr i eyi de bi az et i i al a ala i e ek ir. dr c ky r ks tn bl c t Kullandnz kavramlarn bazlar erkek egemenlii, iktidar vs. feminizmin kavramlarna benziyor. Feminizmi nasl alglyorsunuz? Benim yak a m a m fe i ist er en da a de in ir. Fe i ist e l l r mn l d h r d mn l 287
rin yak a m a n a ben dar k ar g o um. Ken i e i i t y e l l r d l l r y r dl rn m l hak z bir bi im e su a o um ve a a a n ge ek iz ol u u u s d l my r b l rn r s d n da sy e i o um, fa at so u u sa e e ka n so u u ola ak gr e l my r k r n d c d r n r m le i i dar bu u o um. Ka n so u u, cid i bir sos al, kl el, si a rn l y r d r n d y t r y sal ve hat a as e i so un ur. Me e a, hi ir ka n or u a aln a t k r r d s l b dn d y m ma ya da ok az, ss ka i in e aln a bir as e i so un de il de s bl d m s k r r ne ir? Si a e e ba a m; ne e ey e nem i si a al ku u u ar a ka d y s t k l r d s l y s r l l d dn yer al a r. Bu bir si a i so un de il de ne ir? Ay du um m m t y s r d n r sos al-kl el ku um ar in de ge er i ir. Top u un ya lan, y t r r l i ld l m rs o ya a n ay l az par a ola ak ta ay l edi en bir ke im, bir ins m r m s r h y l s c top um an bu ka ar d a a r a, aca a o top um ne ka ar sa k l d d t l n s b l d l l ola i ir? Ka ar g , ey em g ol ak an bu ka ar ar a, aca a bl r c l c m t d k s b o ku um a ha r ka r m? r d y l Sy e e im ya i, ben er e i bu ko u a ok ac a ak du um a l y y n k n d n c r d g o um. He i i in du u u u ok za al a bu u o um. Ben, r y r pnz r m n v lc l y r ucuz ka n a al ka n a ok za al a g o um. Be im d l m d l r v lc r y r n bu ko u a ger ek en ken i e has l e im var. Ha en b k bir n d t dm l r l y be en e e nok a n a bu u u o um. Siz e in ya a ili i e i m m t s d l n y r l r d kl r ben sef ve i i bu u o um. Mev ut yak a m a ok ir in e bu u e rc l y r c l l r k c l yo um. Bun ar ben e ah a i se in ik bi i i e ka ar da yan r l d l k k l mn d sm tr. Fe i ist er so u a dik at ek ek a n an as n a ba a a i ir mn l r n k m s d l d r bl ler e, da a a i ir er e y t n er ama, on a n da er e in tu a n s y n bl l s r s l l r k z dan kur ul u u u san o um. Ve k a bir s e son a er ek e e tes t d n my r s r r k l r lim ola i e ek e i i de var a o um. So u a ger ek i ol a an bl c l rn s yy r r n m y yak a m ar tes i i et e so u a r. Sy e e im, er e e tes im ol l l lmy l n l n l y y k l mu ka n an ho an o um. Ben bir er ek ol a a ra en bu u d d l my r k m m m n sy o um, kud et i bir er ek ol u um hal e bu u sy o um. l y r r l k d d n l y r Er e e tes im ol u ka n ger e in en nef et edi o um. En ok k l m d d r y r nef et et i im bir l de, er e in er ek ik nu a a a r. Bu bi az r t k k l m r l rd r dik a r a r; id et e kar m. t t l r tr d l y Sah e er ek ik, ba a g e bir ok k n de ne e i ir. Ay t k l n r t l d nd n du um ka n zel ik er in de ge er i ir. Mev ut bir ok ka n r d s l l i ld c d s zel ik en nef et edi o um. Ba a so ar an, ede i at bu ko u ar a l t r y r n r s by n l l bi az u a a . Sah e ka n zel ik er ne er ir? Bir ede i at bu r r m l t d s l l l d by ay ge i i i or mu? Bir ede i at gel ey i bu tar a ge i i rm l try by s d t m y l t288
rir im. Er ek i zel ik e in ka ak e i ir in ir. Siz bu u ta av ur d k s l l r r t r k d n s v ede i i or mu u uz? Ede i a a d e i i or mu u uz? ir in e i bly s n by t k bly s n k l tren ili i er han i e i ir; bu ay m a ge i i e i i or mu u uz? G kl gl rd r l r l tr bly s n zel e i en, ya i y el il e i ge e en ili i er han i e i ir; bu ay m l tr n c t m s r k kl gl rd r ge i i i e il i mi ir? Ha r! Do a y a ka n-er ek ili i e i l trl b m d y l ys l d k kl r ze i e ok ey sy en e i e ra en, bu can al hu us ar ko u rn l m sn m c s l n sun a hi ir ay m bi e i il e i ir. Bu an am a ede i a n i e i d b r l z m m t l d by t l vni gr hi san o um. B k bir ak k ede i a sz ko d n my r y l by t nu u ur. Hat a ba a g e ir in i in ede i a var r. Ya i aln a s d t n r k l by t d n m s ge e en da a ok me a e var. Ben bu u da sy e e im; Kr is an r k h s f n l y y d t top u u da bi az ka n a l r de im za an za an. On an da l m r d l tr m t d m m d te e bu bir ev en el so un, in an n bel i de 21. yz l a en ok y r s r s l k y d u a a a bir so un ur. ev e ir, ka n r; ay a bun ar bir i iy e r c r d r d d d rc l br l ba an r. Bir a yz l da bel i by e ge er. Ama, hi ol az a l tld k y k l m s so u un ba te el e e i i or a a koy ak a da an am bir yak a r n z m l rn t y m l l l l m gs er i i i e ina o um. t dmz ny r
Gzellik ve sevgi mlkletirilmez
Bu konuda younlatnz belli ve dolu dolusunuz. Peki bunun parti hayatnda yaan biimi nasl oluyor? Holanma, ak, sevgi... Yaanan pra ik da a zor ge i or. Me e a ken im de, z r e t h y s l d g l me in yo u u a o um ama, ha a ili i e in han i i d e i ir, n l n y r l kl r gs r bl han i i y el e i ir ara iin e im. Ben, bu ko u a tu u u yak a gs c t bl y d y n d t c l m ar an e i i o um. Bir ok a , en de e ka n ve a en de e l d kny r l r m d y m er ek, her an bir ili i i yoz ili i bi i in e bir su a a ko u u k ky k m d l m n s ya a i ir. Bu ko u a dik at et e em, be im bi e po i ik ya a p bl n y k m s n l lt mm b k teh i e e so a i ir er. Ya i biz, z r k, ak, sev i a m y lk y k bl l n g l g l la , pra ik yak a m a ok ge i i e i i iz ama, top um bu a k rn t l l r l tr blr l n a de il, ya k de il, hi i i iz k de il i iz. Si e sy e e im; p a brn a sn z l y y ben ili i e im e g otur u um, g el i i otur u um, z r kl r d c t r z l t r g l otur u um, iyi ola otur u um. Oturt uk an son a da ili i a a e t r n t r t t r k h n ya an a r. Ve en g lan, en ken i i g el e i en, en ken i i m ld l o dn z l tr dn be e i di e i e e i iz ve g el ik l e i ola ak tas ir ede e i n y bl c m z l l r r v c 289
Elimden geldiince tekrar mcadeleyi barl, demokratik, siyasi platforma dkmeye aba harcayacam; ama gerekten onurlu bir biimde, halklarn eitliini ve zgr birlikteliini ifade edecek bir biimde bunu yapmaya alacam.
290
miz ko u a ge i en, s r z ola ak ken i i or a a koy un, sev in, n m tr n s r dn t y s s se il in! Za en sev i in de kay a by e ir. Bu or a a a l n; v s t gn n l d t y k r s ben e bu, top u u da a ge i i e i ir ve da a de ok at a a i ir. c l m h l tr bl h m r l tr bl Ha i ke i e in ka i a ist an a y a da sy e e im, b k bir re a n lm n pt l l m l l y y y k be e so a i ir. As n a in z sos a ist de ok a i ir ve bu da ka t k bl l d i y l m r sd dn ko u un a yok ur. Ka n bi az ge i ir, ken i i pa ar a a a a n s d t d r l dn z l m y l r; er ek bi az g ka a r, ken i i dik a r e ir e e a r. Ben k r z n dn t t l t m y l bu du um ar a m a e e ha in e im. r l l c d l l d y Par i ya iin e de za en dar yak a m ar, kr ge e ek er, yoz t ps d t l l l n l ili i ve a fr at bul u u d r e, ir in e ir e diz o u ur. Bu k y s d m m k l t m b y d nu ok ak a be irt e i im. Ve gn k ola ak da de et i o um. u l m ly l r n ly r ili i g el e ir, u ili i ir in e ir, u ili i y e ya a a i ir, bu k z c d k k c d k l n bl ili i by e ya a a az di o um. Ya a m bi az by e ge i ir. k l n m y r m r l m t An am bir ya am ol u u a ina o um ve her e i bi az da a u l l d n ny r k s r h ra ver e e, m a e e et e e a o um. As n a an a ol m y c d l m y ry r l d l y l ma a, cuz ya a a a a ve ya at a a a a o um. Yi e an a y u m m y m m y ry r n l y ol a a a o um. So u u ba it bir cin el so un ola ak gr l m y ry r r n s s r r me e e, yi e alt bir r t so u u ola ak gr e e e, bu i e in m y n s g r n r m m y l r da a kap am ol u u u an a a a, yi e cuz tat in bi i in e he h s l d n l m y n u m m d men an a ak ve yi e he en red et ek bi i in e de er en ir e l m n m d m m d l d m me e a o um. n ok eza, ok ac ve ir du um a r. Bu y ry r k r r d d ne en e de in kav a a a, so u u cin el ik en te e ta r a a, ki i d l r r m y r n s l t y m y yi b k hr et ve say bi i in e ele al a a, sev i i ger ek en y m g m d m y gy t dev i i ken i ki i i in e ger ek e ir e ol u u a ba ola ak ye rm d l d l t m g s n l r ti ir e e ve bu ko u a ti iz ol a a, ken i e ve g e i e ha im t m y n d t m y dn d l rn k ol a a a o um. Ve by e e g el bir dn a ge i ir e e i i, m y ry r l c z y l t m l rn bu un in a a a da a da yo un a r a a ne i o um. n i b l rn h l t m l rn ry r Dadaki kadn-erkek gerillalar bu anlattnz ereveyi yaama ansna sahipler mi? ok za f. Ob ek if ola ak as n a z r e ak ar ama, z y j t r l d g l l gr bu aa a a ve bu ha iy e ta a i e ek e i i sy e ek ok l m d l l d bl c l rn l m zor. Bu ok a a is er, ok m a e e is er. Ya i bir yer e dev im e b t c d l t n d r d dev im is er. Mev ut hal e iy e z r ya a a a ok zor ur ve r t c l r l g l m l r d bu u da ya r a o um. Bu bir m a e e ii ir, dev im e dev im n d g my r c d l d r d r ii ir. Ya i ili i dev i i i, sev i dev i i i, say dev i i i, dav d n k rmn g rmn g rmn 291
ra dev i i ya a ak n. Bu da a a is er, fel e e is er, r t is er, n rm p c s b t s f t g t m a e e is er. Bu ko u a has a m ve k a a do u yap a da c d l t n d s s s c r tm ina o um. ny r Sizin yle bir yannz gzleniyor: ok tabu olan konularda da yazyor, iziyorsunuz. Bu konu, sistem iin deil, sosyalistler iin de halen bir tabudur. Partili militanlarla, kadrolarla, gerillalarla, teorik yazmalar dnda bu tr problemleri tek ya da toplu olarak tartabiliyor musunuz? Bunun or a ha r a a a a o um. Dik at edi ir e, ok t mn z l m y ly r k l s sa a ba an a da tar o um. Bu tar a a n nem i bir ks yd y l ty r t m l rmz l m y el e e yol a r. ok de er i ka n ar da or a a k r. c m y m t l d l t y m t u u da sy e e im, ka u u ve zel ik e de dev im i ke im bel i n l y y m oy l l r c s k bi az me ak ede i ir; ben sev i e faz a s r ta am. Ben, sev i sa r r bl gd l n nm g va m. u un ka , u un sev i i i ay da faz a cid i e sy n rs n gls rmn l dy al am. El et e bun an yan so u u da ar a a ... m b t d l n c k m m l Yani mlk ve tabu kabul etmiyorsunuz. Kabul et i o um. G el ik mlk e i il ez, sev i mlk e i il my r z l l tr m g l tr mez. Bun ar ok id i slo an ar r. Sev i, hem fel e i, hem si a i, l d al g l d g s f y s hem r t el, hem de sa a pra i i a n an, ba a g e, en hak g s v t s d n r ede e ak a ge e en bir de er ir. Biz, sev i e, z r k se i e n m s r k d gy g l vy sin e yer ver ik. nun y el il e i i sa a k ve ona ula a d d O c t m sn l d m y kut al bil ik. Bu un fel e i bo ut a var r. B n bun a bo u a s d n s f y l r d t l r n sy e i o um. ok cid i r t el-as e i bo ut a var r. Be im l my r d g s k r y l r d n bir di er zel i im de, me e e er kar n a ge e ek el ol a ak r. l s l l s d l n s m m t Yi e ge el yak a m ar y e-by e ir, ben de bu a bir bo ut ek e n n l l l l d n y l rim lur-bi er, de em. Ha r, ben so un a n ar a a ok kk o t m y r l r k sn l ola ak d e im. Be i in a i ola ak il i en i en, p e iz ka n ola r r n s n r gl dr h s d y r. Ka n ola n a ben siz er gi i ol a a a m. Ken i i y e d d y d l b m y c dm c le ir i o um da, ona ka at a a a sy o um. Ka ka t my r p m y c m l y r dn pat ak der er; ben, er ek e in de ka a l k a sa o um. Ben, m l k l r p t d l rn ny r z r bir er ek ol am ne e iy e ka at a k ol a a a m. Ben g k m d n l p m l m y c hi ir ka ka at ak is e e i im gi i hi ir ka n da be i ka at b dn p m t m d b b d n p ma a . Bun ar ok id i sz er ir. Ve id i m da. As n a be m l l d al l d d al y l d nim kar m a i an a ar kt. Ka n ar faz a al de il. Bel i d k l y l d l l m k ba a Tr i ede ken i i ok z r his e e i ir, by e tip e e er zl r ky dn g s d bl l l m l
292
ge i i or. De i im gi i, bu ko u a an a yak a a m. Bi az da a ly d b n y l y l l l r h tar a z r ta a m. Dav a a da cuz kl a a m, ba t m g l ny l r n l r u m y l sit tat in e e d r e e im. Ka n y e i i e ina a m, fa at m l r m y l dn c ln n l k mu z am bir ir in ik ii e bat da g e im. Ka se e im a z k l n tn r l dn v l ama, sev i in na l ve ne e ba ol u u u ok iyi g e im. Bu ko gn s y l d n r l nu a i her tr cuz yak a a ele i i el yak a a m ve bu ii de d k l u l m trs l l ko ay a, de i im gi i, bir i i i bul a, an a a, ev en e me e e i l c d b brn m l m l m s l s ola ak da gr e e im. Ke in ik e say z k da yap a a m, zor r m y l s l l gs l m y l ba k a a da as a ba ur a a m. Mad i g e, oto i e g l l r l v m y l d c m z rt c m e da a a ak in an a et i e e im. B n bu ko u ar a her es z y n r s l r kl y l t n l d k ze i e d e i ya ar a, o za an ok an am ili i er ve g el ik e rn n p s m l l kl z l l rin boy ver i i bir dn a ya a a ak mm n r. d y y k l m k d Kadn sorunu, aslnda erkeklerin de zgrleme sorunu oluyor, yle mi? Bana g e, da a faz a bir er ek so u u ur. Ay en zen-ezi en r h l k r n d n e l ili i e in e ol u u gi i. kl r d d b
ddial bir devrimsel yaklammz var
Biraz da insanln durumuna ve onun iinde sosyalizmin durumuna bakalm. PKKnin programnda sosyalist olduu syleniyor. Dnyada sosyalizmin iinde bulunduu durumdan ve bir sosyalist olarak tarihten nasl bir ders karlmal sizce? Bu, unun iin de gerekli; son gelimeler zerine Trkiyede, nihayet sosyalizmden de vazgeiliyor, milliyetiliin varaca yer buras gibi eletiriler yaplmaya baland. Trkiye sos a ist e i mi bu u sy or? Vay ya ab im!.. Ney y l l r n l y r b se, im i u id i da a g bir bi im e ile i sr ek e nur d d am h l d r m l o duy u u u be irt e i im: Bi im ha e e i i in bu ge i i in e d m l m ly z r k tmz lm d dev im de bit e i ir, sos a izm de bit e i ir; tam ter i e en bit r m m t y l m m t sn ti de i en nok a a biz g ve yk e i i sa a ak a v nl t d l k s l l m l n rz. Re l sos a iz in b k t a k k a n gz e i i in nn e e y l m y k n l l rn l rmz d ve ha e e i i in ok an am ge i i i bir d em e , bi i r k tmz l l l t n d z l z zn e de il, mut u u a ve ken i ba a n hak a g r t y l l d rmz lln t m r. Sa a z ba a n hak a da an or a a ar t l dm rn ll y dn t y k 293
m r. Ke in sos a ist mer i e ol u u u u sy e e i im. t s y l c d d m z l m l y 1970ler e sos a izm an a n y ey el i i i bil ek e bir ik e, d y l l yn z s ln m l l t sos a izm top a a ba y k; im i ken i i i da a ger ek i ve y l y sn l d d dmz h g his e i o um. l s dy r Tr i ede i sis em, ka i a iz in, son de i iy e pi a a ka i a ky k t pt l m ym l y s pt liz i in ba a bi i in e yut u ul a a a or. D en e sa a mn rs m d t r m y lly z l v an bir ha e e in so um u u um. Ya i t y e red et i o um, ka r k t r l s y n m l d my r pi a izm l , hi ya a a az de i o um, ama, ken i s n t l d y m my r d t l m zn de ok ba iz ol u u u sy e e i im. nun ar a n a dn a r d n l m ly O k s d y var , be im ar am a ise ken i in an k an a m var . Ka a an, d n k d d s l l y d z n be im in an k an a m ol u. B n ge i i dn a n des ek e i i n s l l y d t rc y n t l d re im ka a a a . Be im bu a a sa a m za er, bi e in in an k j z n m d n r d l d f r y s l tut u a n a i za er ir. Sov et erde i en sos a izm de da il, k l r d k f d y l k z l y l h Av u a , Ame i a , Or a o u ge i i i i de da il, b n sta o u r p s rk s t d rcl h t t k c ve ge i i e in des e i e sa ip ve in an n b n so un a n an so rcl r t n h s l t r l r d rum u bir g r kar z a i. Ve 1992de g l gi i, i ko l t m d k r d b alis on, d ko is on ta am an ve PKK ger ek en bi in i bir bi y al y m l d t l l im e te ist bir r t ola ak ka ul edil i. Bu ka ar aln ve h d r r g r b d r d km em i de NA O ta a n an ve il i. G ey Sa a nn di er bir r T r f d r d n v bo u u da bu ur. NA O ge e a i, Ar k PKK ba a a a ak r y t d T n r l t rn m y c t dedi ve o gn sa a ba a . Ama biz da an k. Sos a iz i ge el v l d y d y l m n ola ak de il, bir ya am bi i i ola ak ya o uz, ge i i i o uz. Tr r m r y r l try r ki enin de ka a a da an du um a z. Bu bir yer e u a y pl rn y m r d y d n ben i or: Tr i e bir za an ar na l Bi ans ka a a da an y a, zy ky m l s z pl rn y d s biz de sos a izm va a y a mev ut ka i a iz in ka a a da an y l st s l c pt l m pl rn y m z ve a p du u o uz. By e i e id i dev im el bir yak a l r y r l s n d al r s l mmz var. im i, sos a izm e de ok a i ne ir? Ba a g e en ge i i de d y l d m r s d n r l m mok a i ir. B n in an fark k a n z r e i i, da a st d r sd t s ll l rn g l t h zey e m e in tr an bir de ok a i ir. Yal z, as n a bir d z l r m d m r sd n l d bas re i i de il ir, y e yo um an a a r. Di er grup ar ze k jm d l r l m m ld l rin e ha i i e e da a ol ak, ek ik bir tar a r. Di er hak z, d kmy t y l m s t m d s ge i i, an i-de ok a ik s f ar ze i e ve a ulu al ke im er ze i e rc t m r t n l rn y s s l rn bas ola i ir; bu in bir bo u u ur, bel i de ok s r bir bo u u k bl i y t d k n l y t dur. Top u un yz er e yl k so un a a ok ge i ve kap am bir l m l c l r l rn n s l
294
tar a, ok yn se e ek er, ki i ik er, r t en e er, ta r ar su t m l n l l l g l m l v l nan bir sis e in ad r sos a izm. Sov et de e i in e ya a an t m d y l y n ym d r tl ise, b n bu zel ik e in ze i e be az, ya da si ah bir ren i vu up, t l l r rn y y g r pro e er de ok a i i bu ur de ek bi i in e ol u. Ve bu, ha ay l t m r ss d m m d d t d. Es i s f ar ze in e bas , ken i alk y n a ze i e de be k n l r d k d h l r rn ton a r a... Em er a izm ku at , ka i a iz in ar k a fi an l t m p y l m pt l m t l r l var. Dev et as n a bir du ar r, be on ur, be o u yay . Yz e bi i l l d v d t d t n d d r d a kar , yz e dok an o u u hal n ze i e ku ul u. Son a or a d s d k z k rn r d r t ya bir ucu e k ki a ar. Ha en kim e in ina a a bir b t tl l s n n m d z l ya a or. Ben e bu un an a l az bir y de yok. Sos a izm ny c n l m n y l de bu ola az. Biz, sos a iz i z r e e ide o i i ola ak al k; m y l m g l m ol j s r d yal z bas ar an kur ul a de il, bas l ye e ek e i i in ha n kl d t m tr m t n l rmz ya a ge i il e i in ad ola ak de er en ir ik. So uk al a, dev im, t r m sn r l d d l m r me e a ka n ko u un a da en z r dav a or a a ar a, en s l d n s d g r n t y k m g e i ya a a a ve a dav a g el i i i or a a koy a. Bun a n z l k l m y r n z ln t y m l r hep i de ok a i i ge ek i ir. Sos a ist de ok a i in de bir re a et s m r sy r tr y l m r sn k b an a var r. Re a e e de gi er. Ama ne ya l ? sus, ter ih e l y d k b t r p d c t bu un a de il i. Ke il i ira e er, bi il i ira e er, l ruh ar, l m n d s m d l m d l l l can ar an olu u bir top um! l d m l Gogolun l Canlar gibi bir ey, alnp satlan nesneler. - y e mi? Ben oku a m. l can ar vet, l can ar an olu l m d l e l d mu bir top um. l bir de ok a i ve so u. Hay et, de il mi? l m m r s n r Bu sos a izm or ama bir ses k or. Can ar by e lr y l z l y my l l se... Ve ger ek en ya a an, bi az bu a ben er bir du um ur. Bi im t n r n z r d z bu ko u a dav a z ok fark r. Biz sos a iz i, en ok ko u n d r nm ld y l m n u an, en ok n re il i i, hi p e iz i di ip i i lan ve l z m t d h s s ln o fa at in an ye e ek e i e s r z z r n ol u u bir re im ola k s t n l rn n s g l d j rak de er en i i o uz. Ya i ka i a iz i de y e k g y e kal r l dry r n pt l m l l c l d mak gi i bir du u u uz yok. Ben e ka i a iz i a a n en et i i b r m m c pt l m m n kl yo u, sos a ist in a ya at ak an ge er. Ve sos a ist in an ya at l y l s n r m t y l s r mak da, bir dev et kur ak an da a zor ur. Bu in an ya a l a l m t h d s r t m m tr. Tam ter i e, bu in an bo un u a ge i il i ir. Bu in a sen ya sn s t y tr m t s n rat, m em el sos a ist par i i de ya a r n, dev e i de ya a r n. k m y l ty r t s l t r t s O za an ka i a iz in faz a ile i s e e i sav a kal az. Za en m pt l m l r r c l r m t dn a p e e ir i ir ve ar k faz a id i ar ile i e s e ek y y l v m t t l d al ry r c
295
du um a de il ir. Ama by e bir sos a izm de na l ola ak r der r d d l y l s c t sen, bu, sos a iz in es i r a r ve ger ek e i il ek zo un a r. y l m k y sd l tr m r d d Bir de e e, iki de e e, de e e ba a a git e i ola i ir; ama n m n m n m ry m m bl in an n bun an ba a se e e i de yok ur. Be im sos a ist de i s l d k n t n y l dim se e ek, in an ger ek en in an ola ak ya a ak is i or a tek se n s t s r m ty s e ek ir. n t Be im ken i ya a m a ge e-gn z u a m in an ti i, sos n d m d c d r t s p ya iz e uy un ol a ge e en tip ir de. Ger ek en be im in ok l m g m s r k t t n i nem i ir. Es i en din er bu u ya ar , i e rk yl i e e i ir i. ld kd l n p d t k l kl d Hat a ra ip er var , i e aye ul ah ar var r. Bun ar bir yer e bu t h l d t t l l d l d iin ma e i cep e i i olu ur ak a u a r ar ve ben bun a a de er n v h sn t m l r l l r bi i o um. O ya a a da b k say m var r, onu da sy e e im. y r m y g d l y y Sos a ist er ne yap ? Ken i e i i t e im de o u yap ar. Ah ak a y l l t dl rn k t p s tl l t s r ta a ar, ka a me ar a izm e s r ta a ar ve b k n nm dl b t y l d n nm dl y ma e i bo uk, ah a i bo uk on a g r . Bir de bu cep e e, ah n v l l k l l r t d h d la i-ma e i cep e e sos a iz in s n ve ey e i in ya l a k n v h d y l m z n l mn p m s ge e ir. ran ne en bu ka ar g ; bu u d n ek ge e ir. Re l r k d d l n m r k e sos a iz e kar s n k ne en ge i i or, hat a Sov et erde bi e o y l m t l d ly t y l l ge i i bul u u uz bi im er ne en ge i i or? Re l sos a iz in ba rc d m l d ly e y l m z ok cid i ku ur a var ki bun ar ge i i or. Yok a sos a izm ora a d s l r l ly s y l d dev im yap ve ba an a ok da g y . Ama da a son a ku r t l g t l d h r sur a gr e i, ek ik ik e i i ta am a a . Ve b ok at a , l rn m d s l l rn m l m d r r l t kast a , ka i a izm en bi e da a k bir bi im ora a ka ul edi e l t pt l d l h t d b l mez du u a gel i. Ce a e i i bi e kim e in kal r ak is e e i i r m d n z sn l s n d m t m d bir l e d . y n t Sosyalist demokrasinin kavranamadn belirttiniz. Bunda tek parti ve tek adamln gelitirilmesinin, parti iinde ve toplumda kurumlatrlmasnn rol olmad m? Bana so ar a z, tek par i e e in de te in e, bi az par i iz r s n tl m n s d r ts le e i de ya a a ge ek i ir. Dev gi i bir par i e e, dev gi i bir m y m s r ld b tl m b dev et e e ir. Ve bu da sos a iz in z e zt r. Sos a izm e i l l m d y l m n t y l d k par i e e, ka i a izm e i par i e e gi i ol a a r. Le inin tl m pt l d k tl m b m m ld n par i e i i bel i ele i i i or. Bir dev im par i in en an a m, s t r ts k trly r ts d l r k ve oto i er bir dev im par i in en de an a m, ama bu par i in Sov rt r ts d l r tn yet dev i in e-de e i in e ol u u du u a ge i il e i i de hi rm d n ym d d r m tr m sn
296
an a am. Bir par i in or ak bir dik a, bas ve te r bi i i e d l m tn t t k r mn n l e i i ve nun d n a her e in ke um bir tu u a ge i il t r m sn o d y t t m tr me i i an a am ve bu un ok teh i e i bir sap a, bir dav a ol sn l m n lk l m r n du u u d m. By e kay e il i i ka n a m. Le inin tar n n r l b d d ns d y n t a zel ik e i me ur ur ve g e in e zor a k yok ur; yar m c l l r h d r l r d b l t g a a, i e mah e e er e ba tar a a or a an kal r a du u l m t k m l l z t m l r t d d m r mu yok ur. Ajan k ay bir ey. ok b k bir tar a z r , t l r y t m g l grup a a z r var. Ba a a ula k an son a, par i i b t l m g l ry t t r ty y mek en de il de par i i par i ol ak an ar ak an ok sz der. t ty t m t k m t e Par i e var ak an ve so u u by e koy ak an te e, par i iz e e ty m t r n l m t y ts l m ze in e du ur. Biz bu a yay n a de ok a i di e i i iz. Par i r d r n g l m m r s y blr tsiz e i, fa at he en bir ok zel i in, fark n ken i i olu ur l m k m l ll dn t du u r t e i i bir du um; de ok a i in yay n a a n an bu u g l d r m r sn g l m s d n kas e i o um. Her e in ira e ve g sa i i ol u u bir du u u t dy r k s d r hb d r m kas e i o um. Bu a y n de ok a i i di or ba a . Ba a g e hi t dy r n m r ss y zl r n r ol a a ge e en bir bi im, ya a an Sov et de e i i ir. Ka i a m m s r k n y n ymd pt lizm bu ko u a de ok a i en yi e bir ey er an or, ama, ba a g n d m r sd n l ly n re ok dar ve nun da al a ge e i or. o m s r ky im i bu a ne ad ve i e i ir? Sos a ist de ok a i di e i ir i iz, d n rl bl y l m r s y bl sn y n de ok a i i di e i ir i iz. Yi e par i er de ok a i i, ev e er m r ss y bl sn n tl m r ss r l ve a grup ar de ok a i i di e i ir i iz. Ba a g e, par i er de ok y l m r ss y bl sn n r tl m ra i i i de a a z. Ge en er e Kad a inin bir s var , Ka ssn m ly l d d f z d bi e er de ok a i i di or u. Bu lur mu, ol az m; o ay bir me l l m r ss y d o m r se e. Ama grup ar, ev e er, ce a t er de ok a i i y e faz a g ar l l r l m al m r ss l l z d edi e ek ve ba i e al a ak bir du um de il ir. Ne en ok par i l c st n c r d d t ol un da, ok ce a t ol a n? Sos a izm ben e bu ko u a ka i a s m a m s y l c n d pt lizm en da a id i . Ka i a izm ok par i i do ur uy a, sos a izm d h d al pt l ty d s y l on an yz kat da a faz a ce ap do u ur. Ya da by e ol a ge e i d h l v r l m s r kyor. Fa at tm bun ar anar i an a a gel ez, de ok a i in se im k l l mn m m r sn ol a an a a gel ez, de ok a i in bir oto i e ol a an a m d l mn m m r sn rt m d l m a gel ez. Tar a ar ya a i ir. Sos a izm y e kal n, ben, n m t m l pl bl y l l s bel i al r z ama, Tr i ede ya a a a ba ak k ya a di o k n sn ky n n t l m y rum. B n Tr i eyi ze i e ta u a a z, by e ya a ak is e t ky rm p l s n l m t mem. Ba a sy e e er, Tr i eye d er mi in ya a ak in, s n l s l ky n s m i tan ulun, An a ann ne e i i be e ir in di e, ben bu ha iy e be b k r r sn n s y l l 297
Dnyada benden daha ok savatan nefret eden insan yoktur.
298
en em de, dn em de. D m, be e i ir ha e ge i i im, m m n t r r nl l trr bel i o za an ya a a a ge i im. k m m y lr Devrim partilerinin devrimci olmaktan gelen ilevleri ve ileyileri var, disiplin vs. Baka trl siyasal, toplumsal ve sosyal devrim olmuyor. Fakat devrim olduktan sonra bu organizasyonlar, devletten devletsizlie, aileden ailesizlie, partilerden partisizlie, zce bir durumdan dierine geememe durumuyla malller... Orada ye i dev im e e ih i a var. Me e a ben dev im e dev n r l r ty s l r d rim de im. Ka n ko u un a u an a bi e dev i i y t e ih i a d d n s d d l rm r m ty cn du u o uz. Bir dev im en de de il, ok yo un a l bir dev y y r r d l tr m rim i s e en bah et e i im. Oto i er ik bir yer e ge ek i ama, bir c r t s m ly rt l d r l yer e de ok teh i e i bir hal ala i ir. Ya a an ac bir ger ek de d lk l bl n odur. Oto i e ol a nok a a gel i in e di e im bir so u a ce ap rt m t sn d d y l r n v te il edi or. Ama onu y e ge el e i i or ki, en oto i er olun a k y l n l try rt m ma ge e en bir alan a bu kor un bir ola a d or. Bu u gr s r k d k y n y n mek ge e i or. Sos a ist in an, ben e bu u n e e ek lan in an r. r ky y l s c n l y c o s d Oto i e ni in ve ki in in ge i i i ir? Ne e kar ve han i s e e rt m i l trl y g r l ba n r? O ko ul ar al y a ve ne e kar ol u u hal e il iy e, tld l d s y d l d d s o za an bu u der al aa ak n. Ama Sov et erde ne ol u? Tam m n h c s y l d ter i e, kor un ze i e ul a l ve bir dev et ay ya a l . Ta sn k rn l n d l gt r t d nn az ah ak z ar, ta n az bir ast or a a k . Ya i bu n e e m l s l n m k t y t n l n mez miy i? Bu u n e e in te i i ben e sos a ist te i ir. Bu u d n l m n or s c y l or d n n e e in pra i i de sos a iz in dev im pra i i ir, s ek i dev im l m n t y l m r td r l r pra i i ir. Ben e bu ko u a sos a izm iler e i e i ir. Ya i par i in td c n d y l l tl bl n tn bir d em in ge ek i lan bi i i i, da a son a da ol u u gi i sr n i r l o mn h r d b dr ek ka er de il ir ve sos a ist ik de de il ir. Par i ku ul u ur m d d y l l d t r m t ve kut al r; ama par i in kut al , an ak ger ek e ir i i olum u s d tn s l c l t d l i er e l e i ir. Yok a bir ah ak z ar gru u u, bu par i e da a a l l l bl s l s l b n ty y n rak ve ku u an dev e e da a a ak ege en kl ak en b k ah ak z r l l t y t r m m y l s lk r. Kut al a kar i en i su o za an mey a a ge ir. Bu ko t s l l m m d n l nu a bi az ya a ol ak ge e i or. Sos a ist de en ya a in an d r r tc m r ky y l r tc s dr, ken i i her gn gz en ge i en in an r. randa i aye ul ah bi dn d r s d k t l le bu u ya or a, bir ra ip bu ko u a ken i i her gn yo um an n py s h n d dn r d ge i i or a, bir sos a ist bu u ne en yap a n? Bir sos a ist ni e ry s y l n d m s y l y on ar ka ar ma e i at ol a n, ah a i de er e e ve de ok a ik l d n vy m s l k l r m r t
299
de er e e ba k gs er e in? Bu a a bir bit ye i i var, ek ik ik l r ll t m s r d n s l var. Bu un al a ge e i or. Ben r t ola n sa e e te ik n m s r ky g ymz d c or ko um a y a de il, pra i iy e de ok yo un u a o um. Yi e n l n l t l r y r n he en ve ak k a be irt e i im ki, be im pra i i in ok az d a m l l l m ly n tm y e ik sa a m a il i i ir; ok ar k bir b ise sos a ist in n l v l gld l l l m y l sa or a a ar a sa a r. Ken i n er i i i, bu aa a a, zel n t y k m v d d d lm m d lik e sos a ist ki i i i or a a ar a n er i i bi i in e de de er l y l l t y k m d l m d len i i o um. dry r
Trkiyede sosyalizmin politikacs kim?
yle bir grnt var; PKK kendini kurarak, bir evrim iinde bugne geliyor, bugn silahl mcadelenin tesinde bir eyler gelitirmeye abalyor. Bunun en grnen yan da, Krt gruplarn bir cephede toparlama eklinde. Ama te yandan Trkiye sosyalist hareketiyle bir iliki kurulamyor. Hatta yle bir bakldnda mesafenin aldndan bile szedilebilir. Bu, Trkiye sosyalist hareketinin beceriksizliinden olabilir vs. Ama bu somut bir durum. Bundan sonra bu durumu amak bakmndan neler yaplabilir? Karlkl eletiriler yaparak, enternasyonal temelde mesafeyi amak deil, kapatmak iin nasl bir proje gelitirilebilir? Son gelimeler bunun iin de bir imkan deil mi? Dorudur. Son za an ar a, bi im es i en k a a ele ir i m l d z kd y sy t di iz ve ho ol a an olay a n ge i i i grup ar a cep e bir i i, m m y l r l t l l h l ka ar iin e iz. Ve bel i l er e de rt grup a to ar a a r ll d y l l d K l r p l n bil i. Hat a bir cep e el bir i e de ula a i ir er. Bu ko u a ak a d t h s l bl l n d l ma ar yap m, za en top an bu un da ipu a ver i. Bu a an l t t l t n l rn d d tek ar a a a a m. Kal ki, bu ko u a, in iin e yer alan ar a r l m y c d n d i d l l da g e ya a i ir i iz. Ya i rt cep e in e ge i e er az r m p bl sn n K h s d l m l ok iyi yol a r de i e i ir. B n ye er iz ik e i e ve ge i d d nl bl t t s l l rn m olum uz uk a a ra en, bu aa a a ye i ba an ar ve ye i s l l rn m m d n l g l n bir s e mm n r. r k d Ay e i Tr i e so u ve a Tr i e dev im i-de ok a ik g e n y ky l y ky r c m r t l ri a n an ni e ya a or u uz ya da bu ko u a i et i e e er ne s d y p my s n n d k kl m l ola ak r, di e so u or u uz. n e ik e be ir e im ki, biz o so un c t y r y s n c l l l t y l
300
iin en gel ik. 1970le in tar a at os e i iin en k k. Ve ba d d r t m m f r d t z ek ik ik e i ele i e ek ie ba a k. Bi i or u uz, bu ulu al so un s l l r tr r l d ly s n s r ele i i iy i, ke a izm ele i i iy i; de ok a i de bu a gi e i ir, trs d m l trs d m r s n r bl n Tr i e so u bi az des o ik i. im i bel i ok a li e al k ky l r p t t d k r b r le ey e g a d or ama, bu ok k bir de e tar r. Ve m l n hn y t m zd bu se er ya a an li i as on ur, li e as on bi e de il ir. Ge i e i f n kd y d b r y l d m t k bu ok dik a r e ve a de i im de ik yak a m a , im i hi ir r t t c y d d l l r d b gt ku a ta a a, hi ir oto i e ola a gel e e ha i i al . Bu, r l nm m b rt yn m m ln d li e a izm bi e de il ir, Le inin kul an kav am a tas i e i ik ir. b r l l d n l d r l fy cl t El et e tm bun a n ulu al so u u do u koy a a, ke a iz i b t l r s r n r m m m l m do u koy a a ili i i ile var r. De ok a i e do u yak a m r m m ks d m r sy r l gs er e e, sos a ist in an ti i i or a a ar a a ile ili i i var t m m y l s pn t y k m m ks dr. Tm bun ar ele i il i ve PKKde bir e ula . Ger ek en l tr d z m t t PKK, g e bir rt ve Kr is an r r, hat a ba a bu r n t K d t g t d t zl r na mil i et i r t de di e i ir er, ama ba a g e ok en er as o a ly g y bl l n r t n y n list bir r t r. in e i ki i er ken i i bir mil i et en say a ye i e g t d k l dn ly t m rn bir dn a g n en say a sas alr ar. Bu un mil i et e de er y r d m y e l n ly l e e en e i i ok ak r. Ya i ii e gi en ve ya a an bi ir. v l m d t n n r y l im i b n bun a a ra en Tr i ede sos a ist ev e er, dev d t l r m ky y l r l rim i-de ok a ik grup ar, ol uk a da zun bir ge i i lan bu ha e c m r t l d u m o r ket ye i en ge i e i ir. Bu a y e ik en son de er en ir e e i iz nd l bl n n l l d m l rn ne ir ve bir a z var m de i e i ir. Ben de var de im. ok k a d rn nl bl r s da ol a, ba de er en ir e er e bir ik e ba a ar ya a i i im. s z l d m l l l t z rl p blr Sk sk yap a a a z gi i, bu ha e et bi az ken i i ele i e m y l tm b r k r dn tr bil e i ir. Bu ele i i er as n a var ve ok kap am da y or m ld trl l d s l r y ama, b n el ik en ve so u u ge i ir ek en zak. Ele i i er bi az t s l t n c l t m t u trl r da in a da a da de in e ir e te e in e ge i i i i or. Al er a i i k r h r l t m m l d l trly t n tf or a a ar or. K ele ir in, ek ik i i ele ir in, pe i al er t y k my t y t d s l t d k t na if ne e e? Bu ko u a ke um dav a or; bil i o um, duy u o t r d n d t r nly my r m y rum, gr o um bi i in e. Bu da ta ii, k a da a da de in e m y r m d b m z h r l ti i or. So um uz ele i i er var. Ba ek ik ik e i be irt e er var, ry r s trl z s l l r l m l ama pra ik re im, po i ik re im de in e, hi ir ge i e g e i or t t lt t n c b l m r my sun. Ya i bir yer e Tr i e so u alt ya n a i ba i e e ben i or; n d ky l m d k kr y zy si a i re i i yok. Ne en ret i or, ne en by e ol u? Bu ay me y s tm d my d l d r se e. Ama g o ki, po i i a re e e i ir, sa k gn em ve l r n ltk t m m t l l d 301
Yeni yaama ihtiya var diyoruz.
302
re e i ir. im i bu un ne e i i ara p bul ak zo un a z. m m t d n d nn tr m r d y Bir Re ah Par i i ne e ey e s an ulda bi in i par i ol u. Bir f ts r d s t b r c t d din i-ge i i par i s an ul gi i mo ern bir yer e bi in i par i olu c rc t t b b d d r c t yor da, ok ra i al, ok a a ve mo ern bir sol par i ne en bi dk d d t d rin i ol u or? Ac r, ama ger ek ir. s n k Re ah Par i inde c m y d t t l f ts mi ir, yok a Re ahn a a tar n a m r? Yok. Bu ko u a d s f l m z d d n d sol a ger ek en ken i ter ih e i i, ken i tu um a ok so um d t d c l rn d t l rn r suz a erk et e, he a bi e ver e en ar et e gi i du um ar c t m s bn l m d k m b r l ya a or. Hal u i bu ka ar kan dk er, i en e ek i er. Bir ny b k d t l k c tl da a, bir ha e et (biz bu a sos a ist ha e et, de ok a ik ha e et v r k n y l r k m r t r k di e im) bu ka ar sa ip iz b a l a a y . Ben bu u acy a y l d h s r k m m l d n l sy o um ama, bir ger ek ola ak da g o um. n a a bir to l y r r r y r s n kat vur a ar, he a so ar. Yz in er e ki i e i en e, on in er s l s bn r b l c y k c b l ce ki i i kat et e! Pe i bu un he a kim ve e ek, kim so a y l m k n s bn r c r cak? Halk ar ad a sy e en b k sz er, b k de ok a i ve l n l n y l y m r s eit ik sz k e i ne e e kal im i? Sa i i ne e e? Bir ac kah l c l r r d d d hb r d ve in bi e rk yl ha var r de i ir. Di i dog a ar bi e b k n l k tr d nl n m l l y tar a a a yol a or Tr i ede. Di i ev e e in, s a i grup t m l r y ky n r l r l m la n tar a a var. Bu sos a izm na l by e gz en d ? r t m l r y l s l d t On ar ka ar da m de e i yok u? Var y a, o za an sa ip e i ir. l d r t d s m h l nl zel ik e sos a ist ha e et, po i ik ha e et ir. Tr i ede sos a l l y l r k lt r k t ky y liz in po i i a a kim ir? im i, hep tar o uz ve da a al m ltk cl r d d ty r h tn an a a k di e i ir er. By e tar a ol az. Bu tar d k m d y bl l l t m m t ma ar bir yl lur, iki yl lur. Bir de rn ve ir. Bir ik so u u mu l o o r l r n tar or, al ay yet ez mi? De ok a i so u u mu tar or, tly t m m r s r n tly al ay yet ez mi? Biz bu ka ar s er ge i i er mi iz? Ye i sos t m d p rcl y n ya izm yak a m a a hi ol az a bir a yl iin e bir e il ve l l l rn m s k d k re ez mi iz? Dn a a hi ir ide o i bu ka ar bu a k a, mu m y y d b ol j d l n l lak a erk edi e ez. Ve a biz, s er ge i mi iz ki, do u-d st l t l m y p r y r r hi ir bu a o uz? Bu a ben er ele i i er da a da art b z m l my r n z trl h t a i ir. Ben e so un bun ar da de il ir. sas so un, te el r rl bl c r l d E r m gt el ve po i ik g ev e e do u yak a m g gs e e e ek ir. s lt r l r r l c t r m m t Ve a te ik ola ak so un ar an a or ama, pra ik e ken i i ver y or r r l l ly t t dn me e var. m Yani bir anlamda nderlik ve inisiyatif problemi diyorsunuz.
303
Tabii. S k e i i bir n er kad o ve bir de ger ek en n er r l yc d r t d bir a ki i ge e i or. n er er be-on ki i ol az, bir a ki i lur. k r ky d l m k o On a a ih i a var r, ben bu u tek ar sy e e im. Kad o a da ih i l r ty d n r l y y r y tya var. Kad o bir a yz lur, bin er e ol az. Ta af ar ar bin er e r k o l c m r t l l c olur, kit e i mil on ar a lur; bu ay bir ey. Ta ii Tr i ede s l s y l c o r b ky rk e i i n er er yok. Yi e bu ie ken i i tam ve en bir kad o a l yc d l n dn r r l ma da yok. So un, bi i im er so u u de il; Tr i ede i bi i im, r rk l r n ky k rk biz e i bi i im en yz kat faz a r. En e ek l se i e biz en rk d k rk d l d t l t e vy d k kat iler e ir. Kit e te e i de k m e e ez. Bun a n hep i var as d d l m l s n m l r s ln a. So un, mad i prob em er, si ah vs. de de il ir. So un, ok ka d r d l l l d r rar , bu ie ken i i ya r bir n er ve n er kad o ar top u u u l dn t m d d r l l l dur. Te el so un yi e r t el ir ve po i ik tak ik e i be ir e ek ir. m r n g s d lt t l r l l m t Tm bun a ben bir r a da sy e e i i im. Bu a ta ip lan yok. l r pd l y blr n l o Var m? Bu te el e Tr i e dev im i e i e, sos a ist e i e bir a ya m d ky r cl rn y l l rn r pa a m: Bu ie va z di en ar a a ar kim e, ba a bir a ki i i c r y k d l s n k y yol a n, bir a yz de kad o ada yol a n. Bi im kamp a z l y k r y l y z l rm var, on a ei e im. Ama iyi ni et i e bu ie ta ip ol un ar. Biz l r t l y lc l s l ger ek en Tr i enin sos a ist-de ok a ik ha e e i e inan z, t ky y l m r t r k tn m kel e i de kol u a al z di en bir aday ar top u u u gel in. Bir l y t m y l l l s de, bu ha e e i s k e ek is i o uz ve n er ik id i a z var r k t r l m ty r d l d al r m de in er. Bi az bi im e tar a a te ez l den by e adam a a ih s l r z l t m y n z e l l r ti a z var. Ben yi e Tr i e dev i iy e il i i im. Bi im dev im y cm n ky rm l gly z r yi e Tr i e dev i i di e im. Sos a ist ik yi e sos a ist ik. Bi az n ky rm y l y l l n y l l r bi i ve ken i e i i cid i e al n ar. Da a ne ya a m? Ge e ir e yol z dl rn dy s l h p l r k s pa a a da ben ve e im. Ta ii ye e i i e i de ben en. r l rn r y b m s m s d Yani bu, Trkiye sosyalistlerine, devrimcilerine bir proje gelitirmek iin somuta bir ar oluyor. Sayn HEPli er bi i gr e e gel i er ve ken i zor uk a n an l z m y dl d l l r d bah et e e a or ar . Ne zor u u de im; ta a sa a an biz, s m y ly l d l d b n l y al z ma ar da bu te el en sa a or, ral gi i ya or u uz dn al m d l ny k b y s n ve ha a naz ya or u uz. Tr i ede i lit de bi az bu a ben i or. l py s n ky k e r n zy Her e i ha r sun ak da te el g ev e e il i gs er i or ar. Ka i y z s m r l r g t my l pta iz in ya am ku al a n a bi e by e ya a ak yok. Hat a aa a n l m r l r d l l m t l r ya a a ku al a n a da bu yok. Aa ar da r t in an ar r. Ben m r l r d l g l s l d
304
bu a la a n ge i e i, tem el i in mo el te il et e i de di e n k l l m s b l d k m s y bi i im. n er er ne ka i a izm e, ne fe a izm e ve ne de sos a lr d l pt l d od l d y lizm e as a by e ola az. dm gi i bi i o um ki, bu tip n er ik d l l m A b ly r d l ler ol a da ile i e ba a ola az. Ben, bi i bi az an a a kar a s rd rl m z r l y l l ma a is i o um. Me e a de i iz ki, bu ko u a bir a a z, a l rn ty r s l dn n d b n rnz ol a a ak m? Bi az say a var a, bi i an a a a a n ar. m y c r gl r s z l m y l s l Gr z gi i, em im e s r z bir g var r. Mad i ve ma e i d n b r d n s d d n v ola ak ger ek en b k bir g r. Mil on a a aya a alk der ek, r t y t y l r k s kal a i ir er; l der ek le i ir er. On in er e sa a var. Tril on a k bl l s bl l b l c v y l ra ula an pa a da te in ede i i iz. Bi im dev im i ha e et bu s r r m blr z r c r k n la ya a a . Bu, say gs e il e i ge e en bir de e im ir. Bel i r k l d g t r m s r k n y d k es i en bi i faz a din e ez er i, ama im i din e in er. Bu in na kd z l l m l d d l s l i sl ya l biz bi az bi i o uz. Di e i ir i iz ki, sen ken i i ta p dn r ly r y bl sn dn nn az ha e ge ir in, mah et in, y e et in, by e et in. n er er m l t d v t l t l t d l bi az da by e ol a ge e en ki i er ir. r l m s r k l d Yani nderler artrlar ve srekli koutadrlar. Tabii. n er er, ken i e i i ola a s du um an ola a s du u d l dl rn n t r d n t r ma so an ki i er ir. Ba a in ok g pek olur ar. Ya a r ar, kri i k l d r i z l r t l z aar ar. Fa at bu, ok a ya l gi i, cuz tar a ar a ol u or; ye l k p d b u t ml l m y ter iz dav a ar ve ka a a a ar a ol u or. Biz en ko ek i izm is e ir s rn l rlml l m y d l tv tn se ben ha m, hat a ba a rol bi il ek is e ir e g m ora n a ona da zr t n m tn s c n d va m. Kar k ei im is e i or a, on ar gel in bu i in be i eit in, r l l t t ny s l s i n s Tr i e dev i i in ben de on a ei e im. On ar say ol u u ka ar ky rm i lr ty l gl d d ben de say ola m. Bu ko u a ke in ken i e de bir ay a k ta gl y n d s dm rc l nmyo um. Ke in ik e aa ey ik yap a a fi an ni e im yok. Te ez l de et r s l l b l my l yt n z mem. Be im l a m a aa ey ik e e yer yok ur. Ama yol a n bir n gt d b l lr t d l hu u u var r; ona say m, nun ge ek e i i ya a m ve yap m. k k d gly o r l rn p r trr Son a de e in er ki, yi e da a or. Ke in y e de il ir, uya m ve r ms l n y ty s l d r uy u u um da. d r r Bu i er be e en ka a l a r. Ne en pe e e i e ek ir? Ben l l t z n m m t d k kl c t ucuz ka an a, cuz ya a a inan o um. Tr i ede i in an z dm u dm my r ky k s la n da cuz ya a a inan o um. n er e in de, on a n bi e e i r u dn my r d lr lr l ks ol a ge ek i i e ina o um. Ve by e ha er e in or a a k a m s r tn ny r l b l r t y m sn bek e i o um. Ta ip lan var a gel in, yol a a yar so u a ka ar l my r l o s s d dm n n d ya a z. PKK ba r t el du um a bi e da a or de il e in, y e pr z g s r lr z y ty n ms l
305
bir ey yok ur. z r tar a a gel in er, ken i e i ka ar a r n ar ve t g t my s l dl r r l t s l ben al a im a ata m. Ye er ki, an a n ar, bu bir alk hiz e i ir, alk tn z y t ls l h m td h ha e e i ir. ok ele ir ik e i y e an i-em er a ist, y e an i-ka i a r k td t d lr l t p yl l t pt list, y e de ok a ik, y e sos a ist... Yaz n ar al a ben im a ata l m rt l yl s l tn zm ym. Ben bu rt Cep e i in de ay e i sy e im. Ya n de im, il i K hs i n y ld z d gli git i yaz ; bir ke i e i de i ir e im ve im a at m. Ben en Tr t d lm y t m d zm t d ki e i grup ar yar m is e in; on ar a ok so ut ili i ge i i e im, prog yl l d ts l l m k l tr l ram d e in e ol un, mad i d ey e ol un, kit e d e in e ol un. Mil zy d s d z d s l zy d s yon ar a kit e te e i i i Tr i e sos a iz i in kit e te e i ya a m. l c l m lmz ky y l mn l m l p l Si ah g Tr i ede i sos a iz in, de ok a i in si ah g l l c m z ky k yl m m r sn l l c ya a m. Hat a mad i g de ma ul er e e er da i in e ge i im pl t d c m z k vl hl d l iin su a m. nl Biz en da a ne is e ir? Yi e PKKnin ku ur a , yi e PKK ken i i d h tn n s lr n dn y e yap n, by e yap n!.. Sen PKKden do u yn e ya ar an. e i l s l s r d r l lr iler et e an a n a onu kul an. Bun an da a fark ne is i or ar? Gel l m lm d l d h l ty l sen de bu u cid i e al, ken i e yn ver, ken i i sa am do ul u a sok. n dy dn dn l r t y B k tem el i i, b k ira e iz i i a, halk ar in ey em g ol! y b l y d s l l i l c Bun ar Tr i e sol ha e et e in e hi yok ur de i o um. B k ey l ky rk lr d t my r y lem i er var , ce a et ve fe a ar k r ek e i var . n er ik on a n cl d s r d k l n l r d d l l r sen e i ir; y e ol, gel, ba a r n. im i tm bun ar so u u do u koy t zd l r s d l r n r mak a r. Fark ide o i er me e e i e, ge in e ide o ik tar a in an td l ol j l s l sn l c ol j t m s lk a ba ar, in an k a bi er. Fark po i ik, cil, mut a a sa ip k a z l l s l l t l lt a lk h mm ge e en so un ar var r. Te el r t g ev e i ve a a tar a ih i a rk r l d m g r lr l m zn ty c z var r. Ona sa ip a m di o um. m d h kl y r
Atekes Trk ve Krt halklarn birlie arma admdr
Atekes arsyla balayan sre, Trkiyedeki devrimcilerle ilikiler bakmndan sorunlar ama konusunda bir ipucu olabilir diyorsunuz. Yaparlarsa iyi lur. Bi im Kr is andan da a faz a Tr i o z d t h l kyede i ko ul ar a ba an z var r. Le al ko ul ar, ba n-ya n k l l l tm d g l s y ko ul a b n bu ie hiz et et i i e i ir. Ba a g e ye i bir le al l r t m trl bl n r n g par i ola a ra at k a gi i i e i ir. ok dev im i-de ok a ik bir t yn h l l rl bl r c m r t
306
ku u u da ola i ir. He en bu ie so un un ar ve biz tm g z r l bl m y s l c m le des ek e e im. Ba n-ya n ge i e e i var r; on a a he en so t l y l s y l m l r d l r m yun un ar, eli iz en gel i in e des ek e e im. Or ak cep e is i or s l m d d c t l y l t h ty lar a, or ak cep e e de va z. B n bun ar ben e an a r, ma ul s t h y r t l c l l k i er ir. Bu un ta ip i i ola a, ola ak a a ben a ya o um: Or l d n k s n c l r r py r ta a n! G ek is i or ar a, gel in er g e im. Bu un in y k r m ty l s s l r l n i ya al bir en el de yok, onu da be ir e im. Ar k Tr i ede i ko ul s g l t y t ky k lar bu a el ve i or. Gn, Tr i e hal a say y ak bir ey e i er n ry ky kn gl s l r te e ek i in ba at a ve ba ar a g r. Gel i iz, tek ar vur u l m sz l m m n d dn r g lu o um; bu s e in ha a ben en ne is e ir e ya a m. Bir rup y r r c trn d t n s p r g ge ir g z, tar z, bir prog am so u u var a kat ya a l r r tr r r n s kmz p rz. De i im gi i, bir kit e te e i ok ge ek i g or a, bir le al d b l m l r l r l y s g par i ku u ur em i e ve i iz ve a ta a ha i e ge ir e e ze i i e t r l rn rr y b n ln t m d rmz d e i ya a z. Ama on ar da bu ie bi az te ez l et in er. Bu in, n p r l r n z s l i ok a yap k a so u a hiz et et e en ge el e e i ele i i er e t l r m t m m y n l m c trl l ve a tar a ar a d el e i i i gr n er. Bu ko u a bi az PKK y t m l l z m dn s l n d r de e i in en ben e ers al n ar. n ym d c d s l er iler e e i ir, ben yi e de umut u ol u u u be irt e i im. l l y bl n l d m l m ly Bun an son a da da a faz a il i i i ser i e im. Yi e bir a m grup d r h l gmz gl r n t k lar a g e e i i sr r, bu ko u a a ili in g e i i za an l r m l rm d r n l r k r l rm m za an ak a a a a m. Ben, is er ye i is er es i ol un sos a m l m y lr t n t k s y list-de ok a ik ki i ik e e yk ek de er bi i i i, ol uk a an am m r t l l r s tm d l l ve so um u yak a be irt ek is e im. s er er e da a faz a des r l l tm l m t r t l s h l tek e e e i i i be ir i o um. Bu son al z ka ar ve a m a l y c mz l ty r dm r l l r da, iki e bir re or izm ola ak mah um et e in er. Bel i de bun ar d f m r k m s l k l da a ok ken i e i e hiz et der. On a n dev im i se e e i e g h dl rn m e l r r c n n ka a i ir. Bu ba m an, bu un im a da ara r n ar. Bu bi az t bl k d n k nn t s l r Tr i eye al a ad r, Tr i e hal y a Kr is an hal bir ky m md ky k l d t kn li e a r a ad r. Yi e o e iz i ge i et e ad r. B n m md n v n m rl m md t bun ar da dev im in ok nem i adm ar r. So u u bir de bu y l r i l l d r n n ile de er en ir in er. Hi me ak et e in er, si ah ar gi e ek or u l d s l r m s l l l d r d suy a, sa a y a ar or, ye er ki is e in er. l yl r l ty t t s l Hi ge i e e yok ur, y e sy e ik e i gi i re or iz e kay a fi rl m t l l d l r b f m m m lan da yok ur. H e i bi e dev i e say ol a a, onu ez e e t k m t l rm gl m y m m ye uya r bu yap z ate es. Ve si ah ar da ye i en her an pat rd tm k l l nd 307
la a i ir; o za an bi i ele ir e in er. Ona da dik at et e e i i is y bl m z t m s l k m l rn ti o um. Si ah ar pat ar a da a faz a pat ar ve ok faz a kan d y r l l l s h l l l k lr. Ama bu un so um u u un kim ol u u u, Tr i ede yal z n r l s n d n ky n dev im i-de ok at ar de il, rk hal da ok iyi gr e i ir. Kim r c m r l T k m ld si ah an me et umu or, kim o e iz i k k or, kim so u u k l t d y v n m r l y r n ma a s or? Bu ve i ey e onu iyi gr n er. PKK tes im olu or z r y sl l s l l y de ek ne ka ar yan a, bir en i e si ah a a yas a l n a bu m d l s d br l l r l n d d da iyi de il de e in er. Bi az da a faz a ger ek i ol un ar. Hak m s l r h l s l tan-hu uk an ya a ta r al n ar; de ok a i en ya a, yi e si a al k t n v s l m r sd n n y s m yol a n an ve ba an ya a ta r al n ar. Tr i e hal n z l r d r t n v s l ky k dan da ve nun her tr sos a ist-de ok a ik tem il i e in en de o l y l m r t s cl r d bek e i i iz bu ur. Ben, bu ve i ey e ve bu te el e on a a say a l dm d sl l m d l r gl r ve sev i e i i ile i o um. Ben bu sa a n ya an bir mi i a m gl rm ty r v m m lt n ola ak k m ve bun an son a da bu u by e sr e e im. Bu r t d r n l d r c nun da bi in e i i is i o um. l m sn ty r
Trkiye sosyalistlerini politika yapmaya aryorum
Ay a siz bir so u so u or u uz; Tr i enin dev im i-de ok rc r r y s n ky r c m ra ik ve sos a ist ha e et e iy e ne en il i en i or u uz di e. As t y l r k l r l d gl my s n y ln a ben il i en e i ok kap am bir e il e sr r m. Ge i d gl m m s l k d d d m ten bir-iki r ek e de ak a a a a a m: Dev im i Yol, n l l m y l y r c 1980ler e k a bir s e iin e ya a an . ok az bir g kur d s r d k l m t c tul u u. Onu da Or a o u sa a a ek i ik ve Ta er Ak am m t t d h sn m t n da Av u adan a r k. Av u adan bir a m ei im er ka an r p m t r p t k l l z m ve bi i Av u aya ek e e a or u. Bu un bir so u u t z r p m y ly d n n c ola i ir, tek yap , ii yo u a sr ek i. DevYol ol az a siz hi bl t k m t m s bir ey ya a az z, DevYola muh a z, ba ol ak du u p m sn t sn l m r mun a z fi an di or u. Ben de o ara a, ona ay en y e de i d sn l y d d n l m tim: Dev im i Yol ol az a, biz de i e i i i Ge el ur ay ile hal r c m s l rmz n k m le e iz. Ay en bu u 1982de sy e im. im i ba n, ger ek er ve d r n n l d d k l ge i e er ne i do u a ? Biz i e i Ge el ur ay d e in e ele l m l y r l d l r n k m z y d al o uz. Ge el ur ay Ba a G e, ge en er e bir yer e, Bu y r n k m k n r l d d adam... di e sy or, be im in bu ke i e i kul a or. Ya i y l y n i lm y l ny n
308
mu a ap ol u uz. K a a Dev-Yolcu Ta er ne e e im i, bil em; h t m s c n r d d m ad bi e du ul u or. Ama biz, Ge el ur ay ile me e e e i tar a l y m y n k m s l l r t m d e i e ge ir ik. H et e de, do ay da ol a tar a du u un z yn t d k m l l l s t m r m da z. y im i Tr i e so u ken i i o ka ar ok b k g or ki, biz d ky l dn d y r y siz hi ir ey ol az di or. Ama Tr i ede bu ka ar ge i e er b m y ky d l m l ol u; bu du um ne i gs e i or? Tr i e so u (ge el e ir e e im, d r y t ry ky l n l t m y l zel ik e ba a a n an sy o um) a a a a, ezi e ezi e Tr l l zl r s d l y r l l l l ki ede her ey ol a m? y e ka i a izm ge i e ez, y e te y m d l pt l l m l kel i ik ge i e ez, y e Ame i ann et i i ge i e ez de i er, ama cl l m l rk ks l m dl her ey mt i ge i e i mi? Bu u sy e en ki i er im i ne e e h l m d n l y l d r d ler? Ken i e i bir hi ol a m? Ya i sy e ik e i ile yap k a dl r m d n l d l r t l r ara n a da ar ka ar ark var. Ama biz, de i im gi i, s e bi s d l d f d b z m z raz ba kal k. B n dn a em er a ist ko is o u a kar sa a l d t y p y l al y n n v ver ik. d Bir G ey Sa a , bi im KDPyle sa a z de il i as n a. Bu n v z v m d l d nu he en be irt e en ge e e e e im. Sa n Yal n K kde iyi m l m d m y c y ko u or u ve u u sy or u: 1815 b k res o as o un an y y d n l y d y t r y n d son a Yu a is anda Os an m a a or u una kar bir is an ol r n n t m l p r t l y du. Yi e bu a ben er bir-iki ta i i r ek ve i e i ir. Bu d em e n n z rh n rl bl n d de, re l sos a iz in n en son a ve dn a a n a res o as e y l m z l d r y p d t r yo un ha im ol a n an son a tek so uk al r a ha e e i bi az n k m s d r l d m r k t r PKK ha e e i ol u. Bu u sa e e bir Kr is an ola ola ak gr r k t d n d c d t y r m yo uz. Dn a n ye i ni am, Ame i ann ye i ni am ad al r y n n z rk n z tn a sta o, Sov et er da il her ye e ha im ol u. Sov et erde bi d t k y l h r k d y l le te izm av ya l . Ama PKK, ta i i ve ok et in bir r r cl p d rh k k tam da bu yl ar a sr r . Ha en de id i r. Bir Pe uda Ay n l d d d l d al d r d lk Yol ha e e i var r. Ama ben e, bu ha e e in de ok ile i in e r k t d c r k t rs d bir ko u a ula bu u u o uz. Bu, ol uk a an am bir ge i e n m m l n y r d l l l m dir. Kr is an dev i i u an a nem i ge i e po an i el e i i ta d t rm d l l m t sy l rn yor. Tr i e sos a ist e i dn a r ek e i i ok tar or ama, yan a ky y l l r y n l rn ty l rn a b k Kr is an de e i i var ve ulus a a a ge i i ik onu d y d t n ym l r r s rcl im a a a or, nun hak n a do u-d st bir de er en ir e e h y ly o k d r r l d m y bi e gi i e i or ar. y e ay k r, y e mil i et i ir, y e re l r my l l rl d l ly d l 309
form u ur di e ele al or. ok tu af bir tar a bi i i! Bu ka c d y ny h t m m dar en er as o al bir ha e e i sen ne e e g e i ir in? Bel i bir ok t n y n r k t r d r bl s k ha e e e mil i et i de i e i ir ama, Kr is anda ge i en ha e e e r k t ly nl bl d t l r k t mil i et i de i e ez. Mil i et i e in ne yap gr k, rk h ly nl m ly l r tn d T k e i ile bir ik e er i. Ay a il el mil i et i er de ek la m. Ya m t l t l d rc k ly l m z ni, yi e sa k bir de er en ir e ge i i e e i er. Ta ih e de yan n l l l d m l tr m dl r t l de er en ir e er hay i yk y . De ek is e i im, PKK de e i l d m l l l d m t d n ymin en en ok Tr i e i dev im i er ers ar a r. n bu, d ky l r cl d k m ld k ken i e i i bir de pra ik e il i en i ir. n , her ey el en git i. dl rn t t gl dr k d t Sol bi az re im ya a il e iy i, bu u aa il e iy i. Da a g el, r t p b m l d n b m l d h z da a z r ifa e er, tu um ar, hat a po i i a ar re e i ir i. im i h g d l t l t ltk l t bl d d bu u ta ep edi o uz. n l y r Sa n Do u Pe in ek de bu a a gel i. Biz, po i i a na l ya y r r y d ltk s plr? de ik. lk pra ik po i i a ne im, i e bir HEP de e i in e ol d t ltk r t n ym d du u gi i, mil et e il e i olu ur ak ve par a en o u et i e ek i. b l v k l r t m l m t y kl m t Za en ken i i de tuz yl r bu un in u a or u. e de im, bir t ds o d n i r y d t d dev im mer e i var, nun par a en er sz ol. Bu g el bir ey r k z o l m t c s z ve bir an a var. er bir par a en er sz ol ay , rt- rk l m E l m t c s s d K T bir ik e i i de ok iyi ge i e i ir i. Kim kar e ik is e i or? Bi e l t l l bl d d l t my z iki e bir mil i et i di or u uz; se i ken i l en e ve dev i in bir d ly y s n n d k d rm mer e in e mil et e i i ada ola ak ne e ek ka ar en er as o a k z d l v kl y r r c d t n y n liz e yat n k gs e en bir ha e et mi mil i et i ir, yok a bu a te m k l t r r k ly d s n nez l et e en ve ken i i ok st e g en bir an a n sa i i mi z m y dn t r l y hb mil i et i ir? Ve ben faz a an am bu a a m. Or ak k an biz ka ly d l l l l m d t l t ma k, or ak bir par i ol ak an da biz ka a k; ge ip yer ala i ir d t t m t m d l bl si iz de ik. Her es in ay bir rt par i i ol a n. Te ez l et n d k i r K ts m s n z me i er. Bir ok rup yer al , ba a Tr i e i grup ar da yer al dl g m t k ky l l m , ama on ar te ez l et e i er. Bak, po i i a is i or an, i e t l n z m dl ltk ty s t po i i a ya or. Gir e er i ya ya a da Tr i e k en i par a ltk ply s l d r ry ky k l l men er, par a en o a ok g el bir de ok a i sa a ve e i ir i. t l m t d z m r s v m r bl d Tr i ede r t en e er i, ok iyi bir bir e ik de ok a ik cep e ky g l s l d l m r t h r ola i ir i. Te ez l et e i er, ya i po i i a yap ak is e i g t bl d n z m dl n ltk m t myo uz de e e ge ir i er. Ama te el er e, be e i e er e i bul a a r m y t dl k l d l dy l d m y gel i mi, hep i ne e ey e b k bir mev i ka an gi i ya a gi d s r d s y z z m b r rer er. Sen sos a ist en, de ok at an, bi az po i ik mev i ka an, bi l y l s m r s r lt z z 310
raz po i ik re im yap! Te el er e, be e i e er e sa a bir me ur uk lt t k l d l dy l d n m l ver i er; yp de il mi? Bu, sos a ist kim i in e, ge i in e bir m l a y l l d m d an a de il mi ir? Ta ii an r. Hal u i de ok a ik r m d b dr b k m r t g t n kur, onun a a r a r po i i a yap, mey an a dol ur! Yi e de yer l t t ltk d l r d n sin, ier in, is e i in gi i ya ar n. s t d b s Bu u sy o uz, ad z ay k olu or. Ya i ye im dar r, n l y r m rl y n r d oy a ak is e i o um di en ge i e ben i or. Sen ar a a, po i i a n m t my r y ln zy k d ltk yap ak is e i or un. Sen as n a bu i e yo um de e e ge i i m t my s l d t k m y tryor un. O za an do u u sy e! Ger ek en gel e er i, mem un s m r y l t s l d n olur um. Ya i o es i yir i yl k ar a a a a da a ya o um. d n k m l k d l rm r py r O. Do andan bah et i im; on ar bi im Si a al Bil i er Fa l e s m t l z y s gl k t si den ar a a ar r. l a iyi bu a a da gr m. Hat a ok iyi n k d l d h m r d d t ha r o um, bi im eve al k. Ar a a ar bi az sar a dol a t ly r z m t k d l r m m s yap ar , o hep Bu dol a ar ok g el ol u di or u. yi, ya m l d m l z m y d ni dol a g el ol u yi e im ama, po i i a da ha e a g el ya m z m y l ltk k z z plyor u, bi az da onu ye e iz la m. im i g el po i i a ya a z d r m n z d z ltk p sn di e a ya o um. Yi e Na uhgil er var . Bun a abi gi i g y r py r n s l d l r b r or uk. Biz abi de i iz ama, ken i e i bir abi gi i gel in ha y d l dl r b s trmz sor un ar. Ta ii er po i i a yap ak is i or ar a. So un de il ve s l b e ltk m ty l s r Tr i e hal in de g el ey er d e i ir. Ya i er bi i ay ky k i z l n l bl n e z r k yap ak ve Tr i eden d a ak is e i or ar a, o za an l m ky l m t my l s m ya a a z or ak i er var r. Biz de bu ko u a id i z; iyi, g p c m t l d n d d al y zel i er ya a z ve ya o uz da! l p r py r
311
8 Haziran 1993 gn Bar Elias'ta yaplan nc basn toplants:
DAHA BOYUTLU BR SAVAA HAZIRIZ
Ate es du u u hz a hk k r m l m n yi i i or ve ye i i ok yo un, a a , try rn t m l s ak ve ger in bir or a a b a or. Bu, c g t m r ky ger ek en bi im in de zor ur, halk ar in t z i d l i de zor ur. Ama so un a a m g d r l r z c ola a a, be im so u um de il ir. m m n r n d Bu, h e in so u u ur. k m t r n d
Ankara'nn benim hakkmda hayrl dneceine inanacak kadar saf olmamam gerektiini dnyorum.
312
Sa n ba n men up a ! y s s l r Siz er e, Tr i enin zun s e ir bi in i gn em mad e i ola l l ky u r d r c d d s rak et i i i sr en ve g z e de ol uk a nem i bir aa a a ksn d r n m d d l m y ge e ek PKK et a n a ge i en olay a ve ye i s e i an at ak ve l r r f d l l r n r c l m bu te el e so u a ce ap an r ak in 3. kez ir ve bi az da m d r l rnz v l d m i d r ge el is ek ze i e bu top an ger ek e ir i bu u u o uz. n t rn l ty l t m l n y r Sa e e rt hal de il, rk hal da ya n an il i en i en d c K kn T kn k d gl dr ve ol uk a da nem i ge i e e in ya a a a ih i a i yk ek lan d l l m l r n c tm l s o bir s e i ak a ka u ur ak, ka u u u de in en bil i en ir r c l v t m m oy n r d gl d mek, yi e res i yet i i e e ne ol u u u u, ne ya a a , ne is n m kll r d m z p c mz te i i i i ak a ve bir kez da a ar bir bi im e di e ge ir ek dmz h pc d l t m iin siz er e bu top an nem i g o um. l l l ty l r y r
313
Biz, ate es di e ta ir edi en du u u nem i si a i ge i e e in k y b l r m l y s l m l r te e i ha i e ge ir ek is e e i e ra en, bu a h e in dar e m l ln t m t m mz m n k m t b in ir e tak i iy e ce ap ver e i ve bu a z ba ka ar a e er d m t l v m s n g z r n m l ge i ir e i ta ih iz ik ol u ur. Bi im ko u u u u dik a e al l t m s l s l m t z n m m z k t mak an ve ta ep e i i i ba at ak an te e, bu a in e ve hi e i bir t l l rmz l m t y n c l l tarz a tas i ey e kar k ver i ir. Her ne ka ar ate es s e i bo d fy l l m t d k r c yun a bir yu u a a sz ko u u ol uy a da, ba bl e er e ope c m m n s d s z g l d ras on ar id e in en bir ey kay et e i ve bu da bi e ta ii ki faz a y l d t d b m d z b l inan gel e i. O ok a sor u u uz Bin l ola bu un so u u drc m d d n g y n n c ola ak ge i i. Son bir a gn r de yo un bir a a du u u ya r l t k d t m r m a or, tam bir sa a du u u sz ko u u ur. Bel i bu sa a b n ny v r m n s d k v t bo ut a y a siz iz e e e i ir i iz ama, 10-15 cep e i il i en i en y l r l l m y bl sn h y gl dr ope as on ar ve sk a vu u bu an a a ar sz ko u u ur. Bu, ne r y l k l t m l n s d Bos a-Her ek ve Azer ay an-Ka a a so u u gi i bir so un ve ne n s b c r b r n b r de o tarz a bir a a du u u ur. Bun a n kat be kat s n e, hat d t m r m d l r t d ta da a faz a yo un ve ol uk a da ok sk a a ar a y en ve h l d t m l l r y gi e ek Tr i enin ii e ka ar da yan a i e ek bir a a du u d r ky n d sy bl c t m r mu sz ko u u ur. n s d Par i ta i i i i ya n an bi en bir ki i ola ak, yi e 15 Aus os t rhmz k d l r n t ham e i i g e ka ar ne es ne e e ya a an bi i i ola ak, bu l sn n m z d f f s y rs r ye i s e in im i e ka ar ya a an ar an ol uk a fark ve kap n r c dy d n l d d l sam ge i e e i i be irt ek is i o um. Bu, zel ik e h et ev l l c n l m ty r l l k m re e i in yan t ak is e ik e i gi i, ge il a n za f a a ve l rn s m t d l r b r l n y l m s PKKnin g kay et e i son a bir ate es so u u de il ir. Bi c n b m s r s k r n d zim or a a koy ak is e i i iz ta r u: ok zor ge e ek bir s e i t y m t dm v c r c si a i ola ak aca a pe i i e ez mi iz; as e i yan ye i e si a i ya y s r b k tr m y k r rn y s n or a a a a ak, halk a z le i e da a de ok a ik ve ba l t y k r r l rm hn h m r t r bir m yo u aa az m z? Bu de er en i il i ve e ef i pi z l m y l dr d r l man k, e ef i tes i i et di e bir yak a m a bi im iyi ni et tav l r l lmy y l l z y r z kar an ak is en i. e ef i tes i i et di e bir tes i i et m l m t d r l lmy y lmy t dn a a yok ur. Her tes i i et aa k bir du um ur. Dev im r y d t lmy l r d r ci i de, kar -dev im i i de, sa da, sol u u da tes im olur a, bu s r cs cs c s l s al ak ifa e der. o uk a bi e bu yn em e kan r ak mm l d e c l r l t l d m kn de il ir. Ama ba a g e, h et ev e e i, kol uk kav a n a d n r k m r l r t g s d ve yi e par i e in ko is o u u sr r e e bu tak i i art gr er; n tl r al y n n d m d t d l
314
yok a so u u z e in bir ar ola ak de il. Ko is o u sr r s r n m n t r al y n d mek ve ba a da kol u u u kay et e ek in y e rt so u zl r t n b m m i l K r nu u z k, en nem i ge i e i biz sa a k de ip, bu u ka u n d l l m y l d y n m o un a pu n top a a ge ek e i ha i e ge ir ek is e i er. y d a l m r s ln t m t dl Ta ii bi im gi i ol uk a kap am bir sa a y en bir ha e et, b z b d s l v r t r k bu yak a tep iy e kar a a ak r. Ve hi is e e i i iz, ikin i l m k l l y c t t m dm c plan a tut ak is e i i iz si ah m yo u u da a kap am bir d m t dm l l z l n h s l bi im e gn e e ge i e ek ir. im i gn e e ge en de tek ar si d d m tr c t d d m l r lah di en e ve hat a bu u de in e i e ek, ne za an ge ir ve na l l r m t n r l tr r m l s ge ir bi e e i i iz bir si a i m yo u un te e i ha i e ge ir l l m dm y s z l n m l ln t mek ir. Ya i bir kez da a r ba an yan as e i yan ola ak r, si a i t n h a s k r c t y s yan ikin i pla a d e ek ve an ak ile i bir s e e tek ar n pla a c n c c r r t r n a i ir. Bu a da a ola ak da ate es du u u hz a hk yi i k bl n y l r k r m l m n tri or ve ye i i ok yo un, a a , s ak ve ger in bir or a a b y rn t m l c g t m ra or. Bu, ger ek en bi im in de zor ur, halk ar in de zor ur. ky t z i d l i d Ama so un a a m g ola a a, be im so u um de il ir. Bu, r l r z c m m n r n d h e in so u u ur. rt me e e i in cid i e i, aci i e i or a a k m t r n d K s l sn dy t ly t t d dr. s er mu a e et, is er ik i ar par i e i ol un bir tr m ge t h l f t td tl r s l z li ir ek is e i or ar. t m t my l As n a u u da be ir e im; biz bu ate es du u u u, bi az da l d n l t l k r m n r Sa n zaln, m n son d e in e rt me e e i e m y r m n m d K s l sn z yo un a kat ge ir ek is i o um. Aca a PKK bi az yu u a a az l d k t m ty r b r m y m m? Bu ko u a ba adm a at az m, fr at ver ez mi? bi i in n d z l r m s m m de i bir me a dik a e ala ak ge i ir ik. De i el ve n nn k s jn k t r l t d mr n ise so u u es i yn em er e, ya i ba a a n yn em e iy e; Er al r n k t l l n b l rn t l r l d n ba a n yn e iy e, S ey an De i el de 30 yl k po i i n b sn t m l l m mr l ltka y a na l bu so u u hal et i er e yi e y e hal et ek is e cl l s r n l m l s n l l m t dik e i i bi i or uk. Do a y a ate e in mu a a ve a ge i im l rn ly d l ys l k s h t b y l d e i an a a idi. Yi e ac ol u ur ve biz de zn y e kar a z y k y n m t t l l dk. Tam ba n top an n s n en bir gn ge e en zaln s l tmz t d m d ani l ve hat a o gn i e Ben e en son a risk i de ol a bir m t t l d r l s ka dm ata a m de e i var ve bu a fr at bul a an ya a a c m s n s m d mn yi ir e i, as n a bi im ge i ir ek is e i i iz s e i bi az da en t m s l d z l t m t dm r c r gel e i. De i el ve n , bu s e i de er en ir ek ye i e, k l d mr n r c l d m rn t kul an ak is e i er. Ve bil i i iz gi i pe pe e ope as on ar, tu uk l m t dl dm b r y l t 315
la a ar ve bi im de bu a kar mi il e e hak kul an a z, m l z n s l m kmz l m m bu du u un by e ge i e i e yol a . r m l l m sn t zal ko u un a k a a u u sy e ek is i o uz: Bi im e en kap n s d s c n l m ty r z l sam sa a y t ; nun dip o a ik, eko o ik, hat a si a i cep l v r t o l m t n m t y s he i i ida e et i; hat a as er e e de ol uk a uy un tak ik er gs e e sn r t t k l r d g t l t r rek sa a ge i ir e e yn ver i. Ama bu a ra en, so u un as e v l t m y d n m r n k ri ten il, ya i bas r a yo uy a m e e e e e i i en iyi an a k n t m l l z l n m y c n l yan ar an bi i iy i ve si a et e ar k bu ii g r ek ge ek i i i l d rs d y s l t t m r tn kav a ve ben e ce ur bir a m adm ar da ata ak . Bu, k bir r m t c s t k l c t t du um de il i. Bu, sa a n ta af a n an a bir ko u a gel e r d v r l rn l y l n m m si ir. Ma e ef l y e bir ik e bu ans yi i il i. d al s m l l t tr d Ye i par i er ne za an by e bir si a al ko u a ge ir er? im i n tl m l y s n m l l dlik bir ey sy e ek zor ur. Ama mev ut h et, bi i i an a l m d c k m rs k yaya ka a ak, bi i i par i in en, nun ba an n an is i a ede ek, r rs ts d o k l d tf r ade a yap k a ve a olum uz uk a rt as dip, bu ko u a t t l rn y s l l rn b e n d tek ar be ir iz ve ol uk a k ge e ek bir s e i ba at bu u u r l s d t c r c l m l n yor ar. Ben, n nn son Ba an k an ay a a m s n de l n k l t rl c z n al n a ya an ger e in bu ol u u u sa o um. Ya i rt me e e t d t d n ny r n K s l sin e bel i de d an da bas ar al n a r, biz at dm at l ak d k t kl t d d z a tr m is e i i or ama bu a kar hi ir ha r yok ur, cid i e i de yok t nly n b z l t dy t tur ve ka a ak kur ul ak is i or. De i el de ken i i an a aya r t m ty mr dn k y ata ak ve DYPyi de o es i tu u u-mu a a a ar iz i e b a a ak, r k t c h f z k gd r k r so u u zun bir s e da a rt as et ek is i or. Ve by e ik e ger r n u r h b m ty l l l ek en so un mu a a bu a or. So u un mu a a h et t r h t bn l my r n h t b k m mi ir, an a a m r, or u mu ur, im i bel i de il; her es bir i i d k y d d d d l k brne to u ata ak ve or a a sa a an g er ka a ak; bun ar da ku al p c t d v l l c l r l ku al z, ye er i-ye er iz bir ir e i e yk e e ek er. Ge en yl ar a r s t l t s b l rn l n c l l d bin er e ki i l , n z e i s e e bel i on bi i a n ki i in l c d m d k r t k n k n ka d e i ir. Bun ar biz en de ola ak, kar ta af an da ola ak n k l bl l d c r t c tr. Ve ger ek en on bi i a n ge il a g z e, bir o ka ar mi is e t n k r l c m l d l l ve her gn halk an ka m ar a bu sa a y e e iz. er bi i bi t tl l l v r t c E z tir ek is i or ar a, ki h et ev e e i in sy e i i gi i k m ty l s k m r l rn l d b k m ka ak is i or ar a, bu, biz en en az 15-20 bin ki i in l z zm ty l s d n m de ek ir; kar ta af an da bir o ka ar, hat a da a faz a lm de m t r t d t h l mek ir; bu da ra a on in e e a or. Tr i enin eko o i i, t k m b l r k ry ky n ms
316
si a i ya ne ka ar bu u kal a i ir? Yi e Kr is an ha a e ha y s ps d n dr bl n d t r b li e gel i; Tr i eye ta a ak ey em er e Tr i e ne ka ar kan, n m ky rl c l l l ky d can, mal kay e er? B n bun a n mu a e e i i, siz ba n men b d t l r h s b sn s sup a n va a y a Tr i e ka u u a, nun si a i tem il i e i l rn st s l ky m oy n o y s s cl rne b a o um. r ky r Bun an biz mi so um u uz? Ha r! Biz ok m e a i lan in an d r l y y t v z o s hak a , ulu al hak a is i o uz. rt kim i i ma em ka ul l rn s l rmz ty r K l d b edil iy e, ya a ak ilk olum u adm ar an bi i i, i e bir rt rad d s pl c l l d rs t K yo-te e iz o u u ha a a ge ir ek ola i ir i. Bu yak a m, son ge l v y n n y t m bl d l li ir ik e i bu ka ar a e en da a man k ve hal n des e i i ala t d l r r n m d h t l k t n bi e ek bir yak a m ola i ir i. Pi an k ya a ge i ir e ye i e, l c l bl d m l s sn l t m rn Krt kim i i in ta n a n do al bir ifa e i ola ak, kl r ze in ln n m sn d s r t r de i bas , dil ze in e i bas kal r ak ve bir est ola ak da k ky r d k ky d m j r rad o ve te e iz o u Krt e e a ak ben e ok olum u bir dm y l v y n y m c l a ola i ir i. Yi e, biz bu a af da de e e e iz, sir al k a bu in an bl d n n m y c e d l r s la bir an n e ser est b a a i ir er i. Bu u da pi an k ya a r c b r k bl l d n m l s s bi i in e de i ir ek is i or ar. Bu da ta ih iz bir ge i e ir. O m d t m ty l l s l m d ba eko o ik se er er d en e i er. Me e e eko o ik de il, si a z n m f l z l dl s l n m y si ir. Eko o i en ba at a ye i e ki o ko u a da faz a ge i e d n md l m rn n d l l m yok ur, ser est si a i r t en e hak , si a e e i er ik ka an r t b y s g l m k y s t l l z d ma ve hat a ken i e i e ok g e i or ar a ve il e gel in, si a et t dl rn v ny l s l s y s yap a z r var di or ar a ba a ser est si a et yap a hak m g l y l s n b y s m k ve ir er i. Bun ar cid i si a i adm ar ola i ir i. Fa at bun a n hi r l d l d y s l bl d k l r bi i in e olum u bir dm yok ur. Bu un ye i e, tes im lp, ar n rs d l a t n rn l a d dan bi e ne ya a ak a , bel i ol a an bir s e da at ar r. Ta z p c l r l m y r y m l d bii biz kur an k ko un de i iz, ba bu a uza a m. ok ki i b l y l mz n t l lik iz bir tes i i et or a a ek ek is i or ar ve biz bu u ka ul s lmy t mn m ty l n b et e ik; ve iler e de bu u ka ul et e e e i i i bil e i er. n an m d d n b m y c mz m ll s hak a , ulu al hak a , bir hal n z r k hak ge e ir e si l rn s l r k g l kn r k s lah a da ol a sa un a hak kul an a ka ar b k bir l s v m kmz l m r lln y azim e ser i e e e a a yo u u ter ih et ik. l gl m y l m l n c t im i bir a gn r ben, yo un a bu un ze in e du u o um. d k d c n r d r y r G e i i in mev i en e i ol uk a ge i i il i ir. Ate es s e i l rmz zl m s d l tr m t k r c re a e i i hz a a a a ge ek i i i vur u a m. Yi e l e in he h v tn l m l r r tn g l d n k n men b n da k alan a a ge il a mev i en ir ik. n z e i t l l rn r l y zl d d m d k
317
Ben kurallarn, kalplarn mahkumu deilim.
318
d e i kap am bir sa a a g e ek ka ar ha r k ar sz ko u n m s l v l t r c d z l l n su ur. Ve za en gn e 20-30 ki i in ha a a mal lan a a ar d t d n y tn o t m l var r. Bel i de bi an o gn e bir a yz ki i i de bu a i ir n d k l d k y l bl mz e i gn er e. Zor bir s e ir; fa at ezil e en, ye il e en, d k l d r t k m d n m d ka an a y r ba an ve ye i bir si a i e de im an ha r z m n a s n y s z m k z la an bir tem o a g e i e e i i i ve bu ko u a ken i i e g y p d t r bl c mz n d dmz ven i i i i ra at k a be ir e i i im. Ke in ik e kim e ham ha a e dmz h l l l t blr s l l s y l ka l a n; mev ut g n da an in i il e i, he e im a 2000 yl p m s c c d dr m s l h s la n a ki biz b ez ek, ge i ez ek bi e mm n de il ir. r d y m s l m s l k d Ya iyi ta o um; yal z bu ha r k ar, bu da a i er bi e sa a py ny r n z l l d kl l v 2000 y a ka ar ra at k a g e i ir. Kal ki her gn gi i ln d h l l t r bl d b ge i e er var, tec e var, ar an i ve d ola ak ar var; bu sa a l m l r b t n l v ger ek en 2000 y a ka ar g e i e e i iz gi i, da a da tr an t ln d t r bl c m b h m d a i i iz. Tr i eye ne ge i ir, ne g r bu; nun mu a e e i i r blr ky tr t r o h s b sn de i im gi i ka u u yap n, rk dev et yet i i e i yap n. Biz d b m oy s T l kll r s Ana o u as e i i ger ek en vur ak is e i o uz, onu ken i i e ya d l k rn t m t my r dmz kn bu u o uz. Ama onu sa a a s en kim ir? O sa a ge i i en ve l y r v r d v l tr bu a yol an si a et ki in si a e i ir? Kim bun an ar umu or; n a y s m y s td d k y ki in kol u u, ki in men a i sz ko u u ur? Tr i e hal bu u m t m f at n s d ky k n gr e i ir. Tr i e ka u u, de ok a m ve sos a ist in a m di m ld ky m oy m r t y l s n yen ve in an hak a n an ya a m di en ka u u bu u g e il e i s l r d n y y m oy n r b m l ve bu a bi az dur di e il e i ir. Bu mev ut m z kim s n r y b m ld c z s l rar a da a or? l y ty Siz sa n ba n men up a bir hal n te el kim ik so u u a y s s l r k m l r n n na l bir m ne i or a z, ben onu ka ul edi o um. Bir alk s z ry s n b y r h var, ki rt kim i i de il i ve ka ul edil i. O za an cil ola ak K l n d b d m a r bu hal a ne ver e i iz? Ve bu sa a dur ur ak in aci en ne k m ly v d m i l yap a z? Ben si in ba in an hak a a ve ulus a n, halk a m ly z z s l rn l r l rn kim ik hak a a say ol u u u a ina o um. Siz de ken l l rn gl d n z ny r di ne i e i i i ge i ip bu a a ben en nay bu a i ir i iz. Ama rl rnz tr r d d o l bl sn ken i h e i iz en nay bu a az z. Bu da ki in hak d k m tn d o l m sn m l olup ki in ol a ok ak a or a a ko u or. Bir hal n ad m m dn t y y y k bi e res en ta n a en, di i ze in e i ve kl ze in e l m n m m k l r d k t r r d ki bas bi e s er en ki san o um dn a a rt hal n an k l r k my r y d K k d ba a bu du u u ya a an alk ol un ve hat a ta i i ca z e hay k r m y h s t br i s 319
van ar z r ses a a i ir ama bi im alk on an da mah um l g k r bl z h d r ken, pe i bu ka ar aa k bir du u u biz na l ka ul dip de k d l r m s b e tes i i e i ka ul ede e iz? Siz de sa o um ka ul ede ez i iz. lmy t b c ny r b m sn Do a y a m en ka an ta af biz de i iz. Yi e y e bi in l ys l z d r l n l l siz, o uk gi i kan a ak ve im ay a bi i i e ek bir ha e et de c b drl c h l trl c r k de i iz. m z k kar ta a n ii ir; o de in e i i or ve on l z s l r f d r l try bin e in ha a a mal ola i e ek bir s e e sok u ur sa a . l r y tn bl c r c m t v Siz e e bu ka ar ka am ar bir tab o iz ek is e ez im. Ama l r d r s l m t m d ger ek by e ir. Elim en gel i in e tek ar m a e e i ba l, de l d d d c r c d l y r mok a ik, si a i plat or a dk e e a a har a a a m; ama ger r t y s f m m y b c y c ek en onur u bir bi im e, halk a n eit i i i ve z r bir ik e i i i t l d l r ln g l t ln ifa e ede ek bir bi im e bu u yap a a a a a m. Kim e, r d c d n m y l c s a bas ko ul a n a yi e r hak z k ar te e in e bir bir ik e ik, k l r d n a s l l m l d l t l zo a i bir bir ik e ik bek e e in. Biz hz a Tr i eyi b e im ve a r k l t l l m s l ky l l y bir ay k a yol aa m der in e de i iz. zun s e Tr i e ile rl l l d d l U r ky bir ik e yol ala i e e i i e, da a z r ve da a ya a a i ir bir or l t bl c mz h g h nl bl tak k iin e ola i e e i i e ina o um. Ama bu un da onur u, l d bl c mz ny r n l hak eit i i e dik at den ve z r ira ey e ku ul a a a an ln k e g d l r m sn ll bir bi im e ge i e i ge e i or. Bu a yol ve yn e in k tu ul d l m s r ky n t m a t ma ge e i or. Kar ta af bu a ne ka ar to e ans olur a, as e i s r ky r n d l r l s k r im a ye i e si a i e k olur a, ben e de o ka ar ak k, h rn y s z m a s d d l PKKde de o ka ar ak k ra at k a ge i ir. Bun a en ufa k bir d l h l l l d c ku u ol a a r. Trkiye hal a ar k me e e i, PKKyi bi i i k m m ld kn t s l y trriz, k a bir ope as on uk du u u kal bi i in e yan t a ak ge s r y l r m d m d s m m re ir. Bun ar ok yan ey er ir. s er e iz gi in cep e e i g n. k l l l d t s n d h l r r Ge in si i cep e e e de g e im ve hat a ge in tek ik ara ar an l z h l r t r l t l n l d du u u din e e im. By e bir du um yok ur. Sz ve i or ar ve bu r m l t l l r t ry l ope as on a k ka a a z di or ar. Bun ar ke in do u de il r y l k n zy c y l l s r ve da a faz a kan, can, mal kay a g r her iki ta a da. Po i i a h l bn t r r f ltk ya l a ama k ve ger ek i te el er e ya l a r. Tr i e hal p m l a m l d p m ld ky k n da k ve net bir e il e na l po i i a ya l a ge ek i i i n a k d s ltk p m s r tn bil e e hak var r. Biz bu un vur u an a is i o uz. m y k d n g l m sn ty r Ge en ba n top an a z a ba ger ek e i or a a koy u uz; s l tl rm d z l r t y d n ben de bu u olum u ola ak de er en ir im ve si e te ek r e i i n l r l d d z k l rm be irt im. Tek ar bu te el e bu a a gel e i e de er bi i o um. l t r m d r y m nz y r
320
Ben, Tr i e hal a ve tm il i i yer e e si in va a z a bu de ky kn gl l r z st n l er en ir e e in ile il e i in m a n an kat ola a a l d m l r t m sn z s d ks c n ina o um. Bu ve i ey e siz e in de yo ul u u u a, de er i bir hiz ny r sl l l r r d n z l met a a iin e ol u u u a emi im. Ve tek ar bu a a a da te b s d d n z n r b nz ek r e kar k ve i o um. k l l ry r Ben im i ik sa e e bun a be ir e im. So u a z a du u u dl d c l r l t y r l rn l r m da a da ay n a ka u u a i i im. vet si in so u a bek i h d l v t r blr E z r l rnz lyo um. r Sayn calan siz bu... (Em ji bo we, em ka in ni a axaf i e e nh bikin. Na e? r h tn k b Em ji bo we j ci i e e bi uk e i in) vet buy un. vn k bk E r Sayn calan, birinci ve ikinci toplantnzda yannzda Celal Talabani vard. Daha sonra Kemal Burkay vard. imdi yoklar yannzda. Ya i sa a a yal z m b a l m de ek is i or u uz. Be im n v t n r k d m ty s n n de b k e e her za an say m var r. Sa n Ta a a i ba yo un y l r m g d y l b n r l da ve Tr i e ile dost u un a biz en her za an ya ar an ak is er. ky l d d m r l m t Tek ar ya ar an ak is e e ek, hat a Tr i eye de ben e hiz et et r r l m t y c t ky c m mek is e e ek. Ben de nun is e i i kr a m, ada et i bir in an t y c o t mn m d l l s ol u um in, so u a ka ar ba s e i i bir ik e g e i i iz de d i n n d r r cn l t t r blr dim. O da bu ve i e ile bu a a ka ar gel i i. Fa at im i nun sa sl r y d m t k d o va a ara faz a ho de il, dev im e ara faz a ho de il, Tr i e l s l r l s l ky ile de ara faz a boz ak is e ez. Ben de onu zor du um a a sok sn l m t m r l r ma ak in da et et e im, hat a g e im. Bu u ken i ini i a m i v m d t r m d n d sy ti im e ge i ir im. Di er rt r t e iy e ili i e i iz var, g f l l t d K g l r l kl rm r me e i iz var. On ar da, ate e i bo an, pi an k ya a ge i i l rm l k s z m l s sn l tren, h et ir de i er. Do a y a ya z a z de i er. k m t dl l ys l nn d y dl Dier Krt rgtlerinin de ileride savaa cephe dzeyinde katlmalar sz konusu olabilir mi? Dier rt r t e in en be im edin i im iz e im, Sa n Ke K g l r d n d l n y mal Bur ayla ge i ir i i iz pro o ol e i ta ep e e ce ap ve il k l t dm t k d k l l r v r mez e, ope as on yn em e i e, bas r a yn em e i e de am edi s r y t l rn t m t l rn v lir e bi im in si ah se e ek tek yol ur bi i in e tar a a ve s z i l l n d m d t m l r g e i var r. G e i ora n a ka a i ir er de. r l r d l r n d tl bl l Operasyon balad. Bingl olaylar sonunda askeri aklama321
larda, devletin aklamalarnda deniliyor ki, PKKyi o blgede dmdz ettik, imdi Gney'e iniyoruz. Dnk haberlerde Gney Krdistana girdikleri yolunda haberler kt. Yani bu durumda sizin aklamalarnzla devletin aklamalar arasnda byk bir fark var. Onlar biz PKKyi yok ederiz, zaten sonu gelmitir diyor, siz de diyorsunuz ki, biz byyoruz. Burada gerei nasl bulacaz? im i en b k ope as o u med di e ta ir et i i iz Di ar d y r y n A y b tm y ba r, Bin l, Mu y e in e yap ar. B n g e i i or a a koy k g r s d tl t l rn t y du ar. Ve bu n al z tel iz ha er e i e g e 300 ara a k bir l g dm s b l rn r b l kon oy a ve 7 he i op er e i in e ope as o a gi i i er. Bi e v l lk t l d r y n r m l z ver ir ik e i ka p ar var r. El i ci a n a bir ka p ver ir i er ir d d l r y l d l v r d y d m l d im i e ka ar. Bu un ya n a ken i ka p a da bun an aa de dy d n n d d y l r d il ir. Sa o um bu ope as on 1 tril o a pat a r en azn an. d ny r r y y n l m t d Amedte i ge il a sa z 1500 ci a n a r. El i ki i in ya a k r l ym v r d d l n mn yi ir e i, yz ge il a n ya a yi ir e i zn e hi ir g z t m s r l n mn t m s d b s lk an a a gel i or. Bu yal z med Eya e inde i du u u ifa l mn my n A l t k r m de edi or. Ger ek en b k bir ope as on d en en i. Bel i da a y t y r y z l d k h da ge i ir ek is e e i ir er. Bu yo un ope as on a a ra en ge il l t m t y bl l r y l r m r la g ol uk a sa am bir e il e ora a du u or; is er e iz gi in, c d l k d d r y t s n d g n. Bir a bi im tas i e ol u di e yz er e bi i in tas i e in en r k r fy d y l c rm fy s d bah et ek ger ek i de il. On a n ok kap am ve da a iyi dar e s m l r s l h b vur a po is on a n a ol uk a be ir e i i im. Yal z medi m z y l r d d l rn l t blr n A tas i e et ek yl a lr, b n rk or u u ora sar a da. im i fy m l r a t T d s y s d Der ime 5000 as er e ope as on d en en i; al ne i e s r r, s k l r y z l d d tc f d tek bir ki i vu a a ar r. Bi im bir a dar e vur a z sz ko r m m l d z k b m m nu u ur. Gar an, ya i bu Bit is cep e i de i i iz cep e e uak ar s d z n l h s dm h y l la ve ka a g y e sal ar ya l r. Bur a da bi e 7si ba an r c l drl p m t d z y ol ak ze e, ki bun ar ye i ka an aday ar r ve ok tec e iz m r l n tl l d r b s ler ir, 15 ki i ik bir ka p ver ir i er ir. Ace i sa a ar r, de d l y d m l d m v l d di im gi i ba an ar r. Bu un d n a ken i e i de ora a dar e ye b y l d n d dl r d b mi ir. Su ay ar da da il en az o ka ar ka p a var r. Bu un d t b l h d y l r d n n a 500 a n ge il a, o mt i da ar a ol uk a sa am bir e d k r l h l d d l kil e s en i ir ve gi e ek kk sa or ar. A Da na ope as on d l m t d r ly l r r y d en en i. A ve Ten eki kap a an b k bir ope as on u. z l d r d r s y y r y d Or a i kay z, bir l, bir ya a r. Sy en i i gi i 150 fi an de d k bm r ld l d b l 322
il ir. Ken i ka p a yi e 10u a n r. Biz bir a si ah da al d d y l r n k d k l mz. Bo an cep e i e kap am bir sal d en en ek is e il i, bir t h sn s l dr z l m t n d ka kol an gir ek is e i er. Bi im i er kar k ver i er ve iler e e d m t dl z kl l dl l y me i er. 40'n ze in e l ve ya a ve e ek ge i e il ik e i i ve dl r d r l r r r k d l rn bu gn er e ak bom ar an a y a ii g r ek is e ik e i i l d u b dm l r l t m t d l rn sy e e i i im. Bi im Bo an ev e in e 3000'e ya n ge il a z l y blr z t r s d k r l m var r. Sa e e o cep e i ert ek bi e bir a yl lr. Ta ii biz hi d d c h y k m l k a b ge i e ek du um by e ir ve bi i i or, her gn on ar a ki i ge il l m s r l d lny l c r la a ka or. B n or u bir ik e i in ha e e i ne ka ar ka i lur y tly t d l l rn r k t d f o bu a? Ge en 9 y n pra i i e bak z a bu u da a iyi an a a i n l tn tm d n h l y bli iz. Bu un d n a Mar in cep e i var; 500' a n ge il ay a he r n d d h s k r l l men her gn ey em ya or, bir a ki i ik ka p a var r. Yi e l ply k l y l r d n GAP bl e i var ve bu a a da 250'yi a n ge il a fa i et e ir. Cid g s r d k r l al y t d di bir ka p a yok ur. Ey em i ik s e i ha r n a r ar. Ay a y l r t l ll r c z l d d l rc G ey a var, ki bu To os ar olu or ve An ep, Ad a an, Ma at a, n b t r l y t y m l y Ma a vi a et e i i kap or. Ge il a ora a da ha e e e ge i il i ir. r l y l rn sy r l d r k t r m t Bu un d n a G ey rdistan'da ope as on ya a ak de i i or. n d n K r y pl c nly Ya ar a si ek av ar; ar k bu a ne der e iz de in. Al ol u u p s n l t n s n y m d muz ted ir er e ger ek en bu se er bir tek ki i i bu a az ar. Ha e et b l l t f y l m l r k tar z a ve da a ok da uzey'deki du u u uz a bu a fr at ver zm l h K r m m l n s me iz. Bir kam z var r, o kamp a da cid i bir ge il a g kal y pm d t d r l c ma r. Ba an ar var r, si a i er var r, ya a ar var r. Si e cep m t y l d y sl d r ll d z he e in du u u u da a da ge i an a a i i im. Fa at z iti a iy e l r r m n h n l t blr k b r l cep e e i i in du u u bu ur. h l rmz r m d ... Yaknda ha r k a z et i i i gs e e ek. Ve ok ar bir z l l rm ksn t r c pc ge il a sa a n or a a k a sz ko u u ur. Bu a rkiye'nin r l v mn t y m s n s d n T ba da bi az da il et ek is i o uz. zel ik e ky bom a a a ar tsn r h m ty r l l b l m l ve yi e rdistan'n ha a e ha i e ge i il e i, bi im rkiye'nin n K r b ln tr m s z T ba eko o ik he ef e i e y el e i i gn e e ge i e i ir. Bu z n m d l rn n m mz d m tr bl ko u a sa o aj ar ge i e i ir. Ya ky bom ar an a ve n d b t l l bl b dm l rn Krdistan'n tah i a dur u ur ar, ya da rkiye'de ya a ya a rb tn d r l T v v kar k mi il e e i ge ek i ir. On ar her e i ile bi i ha a e e e l l s l m y r tr l y z r b y vi e ek er, eko o ik ge i e i du u a u a a ak ar, ky bo al a r c l n m l m y m r r t c l t cak ar, fa at biz y el e e e iz! By e tek ta af sal ol az. l k n m y c l r l dr m
323
Biz de rkiye'ye bi az y e e e iz. Gi e ek ge i i e i i iz de. Ve T r n l c d r l tr blr by e ik e de sa a yay n a a ak. l l l v g l c ehirlerde sabotaj falan m yapacaksnz? Buna her yn em da il ir. Kar ta af kim a al si ah da il her t h d r y s l h e i kul a or, kob a , s er kob a kul a or. Her gn bom a y l ny r y p r y l ny b y, tan , to u kul a or. Eli i e ne ge er e biz de onun a sa a a k p l ny mz s l v rz ta ii ki. b Peki sava gcnz anladm da, karnzda dzenli bir ordu var. Yeterli gcnz var m, dzenli bir orduyla savaa girmek veya baa kmak iin? Do a m ha r k a en az bir yl in ya l r. Ke in ik e n n z l l r i p m t s l l bu sa a mev ut lo is ik du u u uz a bir yl g e i i iz. v c j t r m m l t r blr Krdistan'n rt ta a im i al r, lo is ik her ta af an ak or d r f d m t j t r t y ve biz de ta ii ki bo dur u o uz, s ek i bu i e u a o uz ve ih b m y r r l l r y r ti a a te in edi o uz. im i d en i or u un ol a , ok ba a y l r m y r d z l d n m s rl olu a a an a a gel ez. D en i or u rdistan'da y e i n c l mn m z l d K r y myor. Bu s er kob a ar ni in al or. Rus kob a ar ni in al or? p r l ny r l ny As er da a dm ata or da on an. Si il e i vur ak a sa a g k d a my d v l r m l v tr ek is i or ar hal sin ir ek is i or ar. Biz, d en i or u an m ty l k d m ty l z l d d e in i o uz. D en i or u ok pe i an bir du um a r. Kal ki k my r z l d r r d d d 10.000 ge il ay a mev ut d en i or u u fe a hr a a ak ve ok r l l c z l d y n p l m ack du um a a sok ak i en bi e de il ir. Ge el ur ay bu u ok l r l r m t l d n k m n iyi bi i or. Ge el ur a n iin e bu un u u zor uk a bi az an a ly n k m y d l d l l r r l ma z ge e ir. As e in iin e bu un u u zor uk a bi az an a a z n r k k r d l d l l r r l m n ge e ir. Biz ge il a sa a y a ve bi az da a ku al a or urt ak a, r k r l v m l r h r l r t m l bel i si e fark ge e ek ama rk or u u u b k bir k a a so k z l l c T d s n y m z ka i i iz. Ba a g e, as n a rk or u u un k a n bi az da a blr n r l d T d s n m zn r h de in e i il e iy e si a i m gn e e ge e ek ir. Ben, si a i r l tr m s l y s z d m l c t y s n si il er en de il, zor a an or u un du u un an kay ak z m v l d l n d n r m d n la a i e e i i sy o um. De i im gi i lo is ik so u u uz yok. n bl c n l y r d b j t r n m Bu u ra at k a kar a a i i iz. Hat a or u un ken i in en ala i i n h l l l y blr t d n ds d blriz. As er top a a so u u uz da yok. Gn k ka m 50 dir, im i k l m r n m l tl ' d bu ka m ar yz e e do u gi i or. Ya i gn e biz en 50 ki i de tl l l r r dy n d d git e, yi e faz a an 50 ki i ka or. Bu nem i ir. Bu da or u u s n l d tly ld d m zun ke in b e e i i gs e i or. Bun ar ke in ra am ar r. s y y c n t ry l s k l d
324
Peki sorun ordudan kaynaklanyor derken oray biraz aar msnz, yani... im i si a i e in ik i a y a, mu a e e iy e m ye e e i d y sl r td r l h l f t l z t n yok ur. Faz a si a i g e i de yok ur. Tr i e Cum u i e i ta i i, t l y s l r t ky h ry t rh bir yer e as e i de ok a i ir. As er s n ar k ol u u bir d k r m r sd k z n l l d cum u i et ir. Or u ge e ek el ten il po i i a y a zun s e i so h ry t d l n s k ltk s l u r l nu al ak is e i. im i rdistan'da ok zor an r. Ger ek en m t d d K l m t t ok te ir in ir ve ok da g kay e i or. Bir ope as o u bir tril d g d b dy r y n yon uk ur. Bu son 10-15 gn k ope as o un bi an o u u ar n l t l r y n l s n k s lar. Enf as on bu ope as on ar an kay ak a or. Ha at pa a l y r y l d n l ny y h llnn ne e i ke in ik e bu ope as on ar r. Si a et i er bu u ok iyi d n s l l r y l d y s l n bi i or ar. Or u bu ii ne ka ar g e i ir? Ben e bu yak a m a ly l d d t r bl c l l s e i bi az da a de in i i e or u a his et i i iz. O za an or u me r c r h r ln d y s trr m d se e in kar a k g r, ke in ik e as e i n m ola l n m ln r s l l k r z m z ma a a kav ar. im i en bu ko u a ba be ir i er var r. Ba y c n r dd n d z l tl d z tu u u, sal r an ar da var r. Ama y e bir nok a a ge i e i ir ki, t c d g l d l t y ln bl si a i m en do u u ur. Ben bu nok a n ge i e i e e i i d y s z r s d t n l bl c n n o um ve bu ey em s e i i in de bu u ya n a a i e e i i y r l r cmz n k l tr bl c n d o um. Bel i ya a i i im ama, kap am bir ge il a n, or n y r k nl blr s l r l n du u si a i bir e ye il k yak a a g e e i i sy e e i i y y s z m m y t r c n l y blrim. Bu mcadelelerde rgtlerin hep arkasnda birileri var. Silah destei var. Siz bu silah desteini veya finansman desteini bir yerden alyor musunuz, yoksa kendi gcnzle mi bunu gelitiriyorsunuz? Yani bir Rusya size destek oluyor mu? Ke in ik e hi i i in en tek bir fi ek, tek bir ku u pa a des ek s l l brs d r r t al a k. im i bu d g er me e e i e ge in e, be im bu son dip m d d l s l sn l c n lo a i de e i in en al m ba iz e im er var. Si e bu u ak m s n ym d d z l n l z n lk a be ir e im. s er ABD, is er Ba , hat a ba l e er ate e i is l l t y t t t t z k l k s te i or ar. O ok a so u un ba l n en ya a z di or my l r n r z m d n y y lar a da, bu un bir iki z k ol u u u ben bu a a vur u a a s n y l l d n r d g l m lym. Ba u u ok iyi far et i ir: PKK ta a n an zor a an Tr i t n k m t r f d l n kye, at'ya so u a ka ar ba a an rkiye'dir. ABD ken i Or a o B n n d l n T d t d u po i i a n a u u ok iyi tes it et i ir: PKK ta a n an zor an ltk s d n p m t r f d l dk a Tr i e da a ok BD'ye sa a ak r. Al an a da bu u ok ky h A rl c t m y n
325
iyi bi i or. Ve ke in ik e g e i i si a i m yo u ko u un a ly s l l l rn y s z l n s d kul an a ar r. ki z k et i er ir. l m m l d y l l m l d n on a a g e, Tr i e KK'yi s r, PKK at'ya muh k l r r ky P k tr B ta lur; PKK rkiye'yi s r, do a y a Tr i e da a ok o T k tr l ys l ky h Bat'ya yal a r. Bir ta a iki ku vu u or ar. Ni e ate e i des ek v r l r y l y k s t le in! Bu u bi az rk yet i i e i in de an a a la m. rf s n r T kll rn l m s z S PKK'ye y e ik te ist ir id i sr r ek in at'ya ver n l r r t d as n d m i B me ik e i ta iz yok ur. rf lmanya'y KK' te ist ir ko u d l r v t S A P r r t n mun a tut ak in ver e ik e i ta iz yok ur. Bu, Trk e e d m i m d l r v t l r Almanya'da nur ge ir i mi? Say ge ir i mi? Ha r! Al an h o t d g t d y m k e i bel i Or a sya'da ba ar ar el e et i. Bel i nadolu'da m t k t A z k l d t k A ba ar ar el e et i. Ama ke in ik e alk in da a faz a kan r, z k l d t s l l h i h l d da a faz a hor g l ek ir, da a faz a ka a an mil i et i duy u ar h l r m t h l b r ly g l dr. ABD de ke in bu un iin e ir. BD'deki lo i er KK'yi de il, s n d d A bl P ABD'nin rkiye'yi zo a so up ken i e i e bi az ta iz ve il e i i T r k dl rn r v r m sn is e e i ir er. Av u a iki z k yap ak a r. Fran a da by e ir; t y bl l r p y l l m t d s l d ok sin i bir po i i a iz e e ek, rkiye'yi ken i e ba a a ve s ltk l y r T dn l m Trkiye'den ta iz ko ar a ko u un a rt me e e i i kul an . v p m n s d K s l sn l d Tr i e, rt me e e iy e at'y ne ka ar tat in ede ek bi e i o ky K s l s l B d m c l my rum. at'ya ta iz ve e ve e rt me e e i i ne ka ar hal e e ek? B v r r K s l sn d l d c Bu un do u bir yol ol a , ok ta iz ar bir po i i a ol u u n r m dn v k ltk d nu, 19. yz l a i Os an po i i a ol u u u sy e e i im. So y d k m l ltk s d n l m ly nu Tr i e Osmanl o za an da l r. Bu po i i a, ola bir ky m m t ltk s Krt- rk kar e i i i de di a it er, bo ar. Ve Ba bu u is i or. T d ln n m l z t n ty Bu u bi az an a a z ge e ir. Ben ak a sy o um; Ba si ay n r l m n r k l y r t y si m an ya a ol ay , ar ko a i ir i. Ba a yan an iz z d n s d ln y bl d n sy le im er; KK'yi bi az da a s a m, rkiye'nin de siz bi az n l P r h k tr l T r da a ze i e gi in. Ni in? n , ar a a bu uy un ur da on h rn d k k l rn g d dan. Bu u dik at e de er en ir ek ge e i or. nun in ben, yak n k l l d m r ky O i la m a pek faz a say y a kar a a m. Hat a sa a sr l rn l g l l m d t v d rn, ge i i in de ek e er. Ta ii de i im gi i, Tr i e ate e i l tr m t l b d b ky k s Av u a is e i i ve da at in de il, ken i z r ira e iy e si a r p t d y t i d g d s l y si ama kul an ay , bu ok iyi olur u. Biz bu ko u a eli iz en l l s d d n d m d ge e i yap k. Fa at mev ut du um, ma e ef iki hal n da iki l e l n t k c r al s k k nin de ar a a ol a an du um ar r. nun in bu d g er k l rn m y r l d O i l 326
den de il yar m al ak il i e i i bi e ek ek ve hat a g e ta d m gl rn l m t r m lep e i e bi e faz a il iy e kar k ver ek is e i o um. Ben yi e l rn l l g l l m t my r n z e da an ak is i o um. Ve Tr i e ka u u un bi az g c m z y m ty r ky m oy n r da a dev e e gir e i i ve hat a rk or u u u biz at zor a a ak h r y m sn t T d s n z l y r e y elt e i i da a uy un bul u um ve iti ar et i im bir z m n m sn h g d b t yn em ola ak de er en i i o um. t r l dry r ... Ses e i k or. Ve h et e in en al k a di ek if er e bu l r my k m l r d d l r r t l l tu um a ser i i or ar. Ke in on ar in far n a. Zor a an Tr i t l rn gly l s l i k d l n kye, ken i e i e ok ba a an rkiye'dir. Ken i e i e ba a an Tr dl rn l n T dl rn l n ki e de rtadou'daki ar a in ok iyi bir rkiye'dir. y O k l r i T Balayan atekes sreci iinde blgede yaanan operasyonlar, g ler ve lm le re ra men, hem bu bl ge de, hem de Trkiye'de ksmi bir rahatlama yaand. Bunu siz de ifade ettiniz. zellikle Krt insanlar da ksmi bir umut iine girmiti. Trk kamuoyu da olaya daha scak yaklamaya balamt. Trk- rt kar e i i in ne ka ar nem i ol u u u vur u a a K d ln d l d n g l m ya a or u uz. rk hal n lay gr e i, ger e i ta a ge ly s n T kn o m s nm s re i or. im i tar a ar da a ok u d ey e ge i i or: Bin l ky d t m l h z d ly g ola n an yo a l n a, aca a PKK, rk ka u u u ne ka ar y d l k d d b T m oy n d gn e i e al or? d mn y Bin l ola bu an am a ta ih iz ik ol u ur. Ve be im y e g y l d l s l m t n l sy en i i gi i zel plan a am da ol am r. Fa at ol u di e de l d b l m m t k d y ka u u un ii e gir i i du u un ger ek i ol a he en be m oy n n d r m m dn m lir e im. Ay du um a biz da a k ya a k. Bun an bir a gn t y n r l r h t d d k n e 15 ge il a ok k bir a a a im a edil i i. Ve yi e her c r l t t m d h m t n gn ky er bo al or. Bu a bir tep i in ge i e e i i ben sy e l tly n kn l c n l mi im, mi il e e in ge i e i e e i i sy e i im. er ora a i t s l m n l bl c n l m t E d k bir ik er bi az da a du ar ha e et et e er i, bu lay ger ek e ez l l r h y l r k s l d o l m di. er o bir ik er ope as on bir ik e i ol a ay , yi e bu lay E l l r y l l r m s d n o ger ek e ez i. O a an bi az da a ob ek if ola ak ola ele al ak l m d d r h j t r y m ge e ir. Ke in ik e k rt a kar ta af an ya l . Ama bu bi i r k s l l k m r t p m t miy e ge i e i i ben de faz a an am bul a m. Ve s e in is er l l m sn l l l m d r c t sa a a de in e i il e i, is er ate es e de in e i il e i in bi az v l r l tr m s t k l r l tr m s i r er en ve b k ha im i ola ak de er en ir im. Fa at er ta af ar k y c l r l d d k e r l
327
kk m e s ar ol a ar , bu lay en el te il et ez i ve l z d r l s l d o g k m d by e olay ar ile i e da a da ok ge i e i ir. Ka u u bu ko u a l l rd h l bl m oy n d tek ta af yar ge i i e e i e, bil em y e in i am di e e i e, r l g l tr c n m l tk y c n bi i de bi az an a n. Bi im de ky er bo al or, ok sa a in a z r l s z l tly yd s n z vu u u or. e ken i e i sy or; u a a 150 vur uk, u a a m r l y t dl r l y r d d r d bil em ne ka ar vur uk. Bun ar da in an. Ve ku at a a al or m d d l s m y ny lar. Me e a son Sil an kay tank a n ku at a al n a, ha a an s l v b l r m s t d v d yi e s er kob a ar a ar a a a z bir va i e li e li e edi i or n p r l l k d l rm dd m m ly lar. Ve ce et e i pa am ar a r. im i o u yer e de kim a al si ah s l r r p d d d y s l iz e in en bah e i or ar. Ka u u ni e onu gr or? im i k l r d s dy l m oy y m y d a ki gz a bir ta a n i in de il, her iki ta af in ol a . mut, y r f k i r i m l U yal z bir alk in de il her iki alk in ol a r. Bu a ka u u n h i h i m ld n m oy by e tek ta af o en bir yak a m a bak a a ve ba n da bu ko l r l v l l m m l s nu a ben e abar ol a a r. Her iki ta a n da ka p a n ac d c tl m m ld r f y l rn ver i i i, her iki ta a n da ka p ver e e i ge ek i i i i e e il dn r f y m m s r tn l y b me i ir. Bu da a iyi bir tu um lur. Ben ken i pa a d e i by ld h t o d ymz n le ifa e ede i i im. Bu olay an faz a se in duy a k ve a faz a d blr d l v m d y l kan dk e hrs de i iz. Ke in ik e ka ul edil e e i ge e en bir m ls l s l l b m m s r k tes i i et du u u var, bir pi an a ek e du u u var. Bu bi im lmy r m m l m r m z iin lm en k r. Bun an ba a, na us u u un da, e e in de d t d d k m l l r f yo u yok ur. Bu u alk an a a , Tr i e hal da an a a , dev et l t n h l m l ky k l m l l yet i i e i de bu u an a a ve bi e da a iyi, onur u bir in a i kll r n l m l z h l s n zm yo u a a r ar. Ben si in ne i e i i in bi e bi im a z l m ld l z rl rnz l z m dan nem i ola i e e i i sy o um. l bl c n l y r ... Bu a an ya a bi i g en d r e ya a r. Bu un olum u k rl s z t m s sd n l y ne e e? Da a an ar, ha at a or a a ko a ak k ar r n r d k l y l rn t y y r m l d ve ama a a ula n a a ka ar da da a ka r ar. k sy e e im, l rn c y d d l l A l y y her gn bir ta e i bi e tes im ol u or. Hat a ba a g e, im a ola n s l l m y t n r h cak a a sir ola i ir er; ama sir ol a bi e ka ul et i or ar. l rn e bl l e m y l b my l Kim e in ez da an bu ka ar a y a. Bu dm ye i e da a den e i s m d r l r l a rn h g l adm a n na l ol a ge ek i i i ben ba n a sy e i im. Tek ar l r s m s r tn d l m t r la ak is e i o um. m t my r ... Ya l ay da a iyi ola i ir i. Bu an am a -de im ya- ta ih iz p s d h bl d l d d l s 328
lik ol u ur. Be im de bek en i e im as n a bu yn . m t n l tl r l d l Peki siz bilseydiniz byle bir operasyon olacak ve haber gc de olsayd, 33 askeri ldrmek zere hazrz, sayn Bakan. Operasyonu yapyoruz deselerdi, durum daha farkl olacak myd? Tak ik ge e i... t r Yok, o srada sizin engel olma ansnz olsayd. Tak ik ge e i. Ben bu u ele i i ola ak ken i e i e de y elt t r n tr r dl rn n tim. Ma em ey em ya or u uz, ken i ha r k a ta am a d l py s n d z l l rnz m l ya ak z. Al n an a a a a z ey em e i ni e za an z ve c tn t d k m y c n l l r y m s uy un ol a an bi im er e ya or u uz. Bu be im ele i im ir. g m y l d py s n n tr d Bu ele i i i bu a a da sr o um. Ben k po i i a ya a m. trm r d d r y r a ltk p r He en her cep e e ert ele i i e im var r. Laf din e e ez ik m h y s trl r d l m m l di e bir so un sz o u u de il ir. By e bir du um yok ur. Ba y r k n s d l r t z isim er ba a yan or. Ce il Ba k, bil em em in Sa k. Ce l sn sy m y m d k mil Ba k bu a a, is e i i iz gi i g e i ir i iz. rf si in so u y r d t dn b r bl sn S z r la ce ap an r ak in gel i ir. em in Sa kla da is e i rnz v l d m i m t d k t di iz za an siz e i g p tel iz e ko u u a i i iz. Or a a y e n m l r t r s l n t r blr t d l laf din e e en tek bir ge il a bi i i yok ur ve hat a ben en da a l m y r l rm t t d h faz a ta i at a a uyu or ar. Bu u da bu ve i ey e sy o um. l lm l r y l n sl l l y r Ama ba bi im e in by e bi im, tak ik ola ak sa n a bul u u z r l r l z t r k c l d muz dav a a olu or ve bu da a ok da ken i im a a a yol r n l r y h d h l rn a or. le i bir ge i e d e i i de ya a a k. Der i-top u, ilk de y r l m z yn k l d l l fa kont ol , de e im i bir sa a bun an son a ge i i e i i iz. r l n t l v d r l tr blr ... Dev e in yak a m a , ke in ik e po i ik m yo un a bir l t l l r s l l lt z l d adm de il ir. Pi an k ya a y a, nun ge i e il e iy e ii e gi d m l s s l o n l t m s l n ri en ye i bir dm de il ir; ke in ik e po i ik m ko u un a bir l n a d s l l lt z n s d adm ola ak de er en ir i o um. Bu po i ik ola ak tes i i et, as r l d my r lt r lmy ke i ola ak da si ip s r e ad r. Bu u da a da aa i i im. Ya r r l p m md n h blr ni ye er i de il e ce a m. Es i en de n bu yn e i uy u a . t l s v b kd n t m g l d Der imi vur u ar, A y vur u ar, ar n an ko ul u ba af ar s d l r d l d d l z l kar ar. dam edi en dam edil i, tes im lan tes im ol u ve rt dl l i d l o l d K me e e i in de s be on an . Ben emi im ki, di e i i iz de am s l sn t t l d n r nm v et e e, rt me e e i in ze i bir kez da a di il e e e i e be on m s K s l sn r h r m m c sn t la a ak r. rf be on a a n e ek in bu ey em i i i sr trl c t S t l m y l m i l ll d 329
r o uz. Bi im in bu bir lm-ka m me e e i ir. y r z i l s l sd Neden daha nce yapmadlar sizce? Sa a ken i leh e i e so u an r ak is i or ar , nun in v d l rn n l d m ty l d o i bir tak ik ir. H et, kont ge il a an al em e g e tak ik ya t t k m r r l d d r r t pyor. y e h e in ira e in en kay ak a an bir du um de il ir. l k m t d s d n l n r d Ka ar a e i MGKnin ar bi i or u uz. As e i e en kay r n m y k dn ly s n k ry d nak a or ve as e i bir tak ik ir. Si a i bir dm de il ir. l ny k r t t y s a d ... - Ke in s e be irt ek is e i o um. Bi im ha r k a z bu ha s r l m t my r z z l l rm liy e bu k a ka ar s e i yo un a a ak yn ve e i ir. Ya i on in l d r c l tr r r bl n b ge il a n lo is ik do a da da il ol ak ze e sa a g r e r l n j t n nm h m r v t m du u u uz mev ut ur. lk de a ha r k bu ka ar kap am , d en i r m m c t f z l d s l z l ve zun bir s e i kap or. Biz her gn de sa a uzat a ola ak a u r y sy v m n l r ge i i i o uz. Ye i bir ate es du u u do un a a ka ar ve a n l try r n k r m c y d y si a i m ola ak a a n a a ka ar bu ham e b k bir tem y s z n l r l c y d l y poy a s p gi e ek ir. er cid i m ia et e i, ya i si a i l r d c t E d z r l r n y s zm yo u a r a ve yi e tek ta af de il de iki ta af ate es du u l l s n r l r l k r mu, im a , ko u u ar a, sa o um bu sa a hz kay e e i ir. k n l k s ny r v b d bl Ya i biz kar ta af an rt me e e in e tu ar bir m yo u un n r t K s l s d t l z l n ia et e i i g r ek ve ate es de bu bi im e biz en tek ta af de r l rn r s k d d r l il de, on a n da bir ira e i ola ak or a a ar a, sa o um bu se l r d s r t y k s ny r fer s e da a de in, da a kap am ve bir de kar k g e er r h r h s l l l r m l yo uy a sa a n ikin i pla a d ve a ar k ya a ya a s r l l v c n t y t v v n lan ve bu un ye i e si a i yn e in ar k ka an bir aa d n rn y s t m l z d ma a ge e i ir. Bu un in s e ve e i o um. Aca a g e ka ar y l bl n i r r my r b z d ope as on ar so u ver ez e, h et ayak a du a i ir mi? Biz da r y l n m s k m t r bl ha g ka a r ak ve ke in ik e as e i yol a ezi e e e e i iz or a z n s s l l k r l l m y c m t ya ar a, or u ar ko a i ir mi? Or u iin e bir ke im ta r k s d ln y bl d d s v be ir e e i ir mi? er y e bir ge i e olur a, bel i bu sa a bi az l l y bl E l l m s k v r h n an kay e ip si a i mec a a d e i ir. Tr i enin eko o z d b d y s r y k l bl ky n mi i r bir si a i du u a yol aar a, sa o um me e e in si a i s a y s r m s ny r s l n y s yol a ken i i i da a a i ir. By e bir du um or a a ar a, l z m dsn y t bl l r t y k s ke in iyi ni et i iz. Ve bu a ken i cep e iz en ak k ge ir ek s y ly n d h m d l t m iin, yo u k tut ak in en iyi ce ap a ve e e iz ve hat a siz bu l a m i v l r r c t s e i iz e in. n u an a en ar me e e ir. Bi i de zor a n, r c l y k d pc s l d z l y
330
kar ta a da zor a n. Ve ate e in ara u u u u un u ve a bu po r f l y k s b l c s n y li ik r t ol a ye i e, bu ie en ok a a har a an, hat a kan da t g m rn b c y t ve en ki i er ola ak siz e in rol oy a a n da uy un ola i e e i i r l r l r n m nz g bl c n d o um. En iyi ara u u u bi az da ba n-ya n ku u u a r. n y r b l c r s y r l l rd n ka u u a en ya n olan ar on ar r, ka u u u en ok k m oy n k l l d m oy n du an ar on ar r. Be i de s n, on a da s n. Bi i de y l l d n k tr l r k tr z ate e e zor a n on a da. Po i ik e bi i de zor a n on a k s l y l r lt z m z l y l r da. Ve sk sk bu ko u a ta ep e i i i bi e ile in. Ben, cid i bir ku n d l l rnz z t d rum ola ak de er ve il e i ge ek i i ka n a m. Ba ba n men r r m s r t ns d y z s sup a by e rol er st en ek de is e i er. Ben e bu un da a da l r l l l m t dl c n h kap am hal e g l e i uy un ola i ir. Ya i on ar an me aj s l d t r m s g bl n l d s alp bi e, biz en lp ora a g r e de il de, halk ar bu u is i or. z d a y t m l n ty Bu u i e in ha er e, yo um a. Za an za an bi e ba u un, biz en n l y b l r l m m z v r d ya a olum uz ve a ka a bir du um ol a g e ek i iz, bu a n s y p l r m dn r c sn n emin ola i ir i iz. bl sn
331
Oral allar'n yapt rportaj kendi dzenlemesiyle yaynlyoruz.
CALAN GERE ANLAILMIYOR
Bamszlk her halkn istemidir. Bamszl da kalkp devlet ayrlklyla snrlandrmak, gereki deildir. Gn gelecek, uluslar tek bir siyasi topluluk iinde olacaklar.
imdiye kadar ldrlmekten korkmadm ve ok zgr kalabildim.
332
Oral allar: Gazetelerde, Abdullah calan, atekesi ilan ettikten sonra kendi adamlarna kumanda edemiyor, eklinde haberler kt. Bingl eylemi de Apo'nun kontrol dnda gerekleti deniliyor. Bu eylemi yapanlara bundan sonra da sz dinletemeyecein eklinde yorumlar var. Abdullah calan: Ab ul ah ca an ger e i, en az an a an ol d l l l l gu ar an bi i i. Ben rf bu yz en sa e e ka u u u de il, da a l d rs s d d c m oy n h ok par i ya ay n at ak in n er ik ger e i ze i e bir a t pmz d l m i d l rn k cilt ik de er en ir e yap m. B a a m ka u u u, bi im par i i l l d m t r k l m oy n z tl ar a a a n bi i tam an a a il i i i ve yo um a a il i i i k d l rmz z l y b dn r l y b dn san o um. Ama u da bir ger ek ki, hi ir r t e g l e i my r b g t r m m bir ba n, hat a ken i i ben en da a faz a ce a et ve fe a ar k ll t dn d h l s r d k l 333
la ada a n b n ar a a ya n a mev ut ol u u u sy e e i i m n t k d ps d c d n l y blrim. Bu ok il in bir olay r. Ya i bu ka ar az kav a, ama bu ka ar g d n d r d ar ken i i ver. pc dn PKK atekes ilan etti ve dedi ki, zerimize gelinmezse biz saldrmayacaz. Trk kamuoyunda, devletin bu arya olumlu cevap verecei inanc yaygnd. Fakat son Bingl saldrsyla birlikte adamlar, Abdullah calan' dinlemediler. Abdullah calan aslnda atekesi srdrmek istiyordu, ama kontrol kaybettii bu olay gerekleti, fakat sonradan sahip kmak zorunda kald. Bunu m e d it de a ar sor u ar ve sy e i er. lay bi az da t a d f l d l l dl O r ha fark . Bi im ge el e er or u ze i i e sal r a, mi il e e l z n d e d rmz dr s s l m hak kul a a i ir i iz bi i in e ge el bir ta i a z var. Hat knz l n bl sn m d n lm tm ta med'e (Di ar a r bl e i) y e ik, siz on e ge il a kay et i A y b k g s n l b r l b tniz, bu un mi il e e i i yap ak zo un a z de i ik. Sa m n s l m sn m r d sn m t nr bun an et i en i ola i ir er. By e bir uy u a a or a a ar d kl m bl l l g l m y t y k dlar. Ama ok zel ola ak, by e bir ey em var, ne ya a m de e er i, r l l p l s l d ben de da a de i ik tar ge i i in der im. h zn l tr d Mesela? Zamanlamasn bi az da a enk ge i e i ir er i. r h d tr bl l d Ben diyorum ki, Abdullah calan yle yapabilirdi: Kardeim, biz atekes sresini uzatmtk ama Trk devleti zerimize geliyor, biz bunu bugnden itibaren kaldryoruz derdi. Bunu demeden bir eyleme girimek kendi mantnz iinde bile doru saylabilir mi? Aslnda aley i i e kul a l . hmz l n d Byle yapmanz daha tutarl olmaz myd? Resmi bir ila n ar a n a ge i ey i p e iz da a an am n k s d l s d h s h l l olur u. B n bun ar tak ik so un ar ola ak ele al a i ir. in z d t l t r l r n bl u ur: Dev et bi i da an in ir e e ve pi an k ya a ge i i d l z d d m y m l s sn l tre ek tes im al a a ye in i ir. in z bu ur. Bu po i i a de i r l m y m ld d ltk me ik en son a, ha bu n ey em ol u, ha ya n, ha b k ol u, d t r g l m r y m ha k k, ha si ah , ha si ah z hi nem ta az. Ge el e po i i a l l l s m n d ltk da de i ik ik yok. l Trk devletinin tutumunda bir deiiklik hissetmediniz mi? Deiiklik, si a i m a n an teh i e iy i ve an am z . y s z s d lk l d l s d
334
Ka ar a e i bi az n e rad o an bir ik e iz e ik. Ni e i u: Gel in r n m y r c y d l t l d y t s da a i er, ko u ur a a u a a an ev e i e gi e ek er. Ar n an d kl v t m y r m d l rn d c l d d ope as on id et i ge i or, in e en er im a ola ak. Ar n an rt r y d l ly m y l h c d d K me e e i, ope as on ar te e in e hal o a ak. Bu ba a n a Tr s l s r y l m l d l l c k s d ki e umhuriyeti'nin 70 yl k ten il po i i a var r. Ay uy u y C l k ltk s d ns g lan ak is e i or. ney'de rak re i i, oto o i i bi e ve e ek bu a m t ny G I jm n my l r r n ben er bir s af ya a ar . l el mil i et i ik bi e oto o i i z r s s k d k ly l l n my ka ul et ik en son a, ulu al so u u z e e i ra i al i i hi e sa p b t t r s r n m d k dk l y e ef i bir tes i i et en sz edi or ar. Tes i i e in e ef i i var m, r l lmy t y l lmy t r ls o ay bir ko u. Bu un a ken i ka u y a tat in et ek is i or r n n l d m o l rn m m ty lar. Bu yz k ar bir yak a m. Ve bi i tah ik et e e y e ik ir. z tc l z r m y n l t Trk tarafnda yle bir fikir var: Apo, atekes ilan ederek, devletin yapaca operasyonlar durdurdu. Bu yolla zaman kazanarak, yeniden eylemelere giriecek. Bu operasyonlar srdrlmeli ve Apo'ya frsat verilmeden sava srdrlmeli. Kamuoyu, son operasyonun PKK'y yok edeceine inanyor ve Bingl saldrsna tepkisinin de etkisiyle operasyonu destekliyor. Byle bir yok olma tehdidi var m? Kamuoyunun by e bir des e i var m di or u uz? l t y s n Destek olduunu kesin sylemeyeyim de en azndan byle bir beklenti var. Bu son operasyonla birlikte, bugn haberlerden dinlediimiz kadaryla ran'la bir ittifak oluuyor. ran'n da operasyonlara giritiinden sz ediliyor. Kald ki y e bi im ran'da kam z yok ki. l z pm ran'n tutumu nedir size kar? Bizim d ili i e e da a a ak ge i e te i iz abar r. Bi kl r y n r l m zm tld rin i so u u, ya i ka u u un bek en i i g ce ap a ak is c r y n m oy n l ts r n v l m ti o um. Bi im or u her al e bu se e ok ha r k r, yaz ope y r z d h d n z l ld ras o uy a KK'yi bi i ir de i or u. Ben de di o um ki ob ek if y n l P tr ny m y r j t ga e e i er git in er rdistan' do a n ar ve on a b n cep e z t cl s l K l s l l r t h ler e biz de do a a m. He e gi in ba a m, bir ope as on, be d l tr l l d k l r y ope as on a 2000 y a ka ar y a ak g er mi ir? Yok a dev r y l ln d kl c l d s gi i b e ek g er mi ir? O za an g r, ka u u a do u b y y c l d m r m oy n r ola ak yan r z. r st sn Gi in, en iyi ga e e i ik by e ya r. u an a, ok he e an ve i d z t cl l pl d y c r335
ci ga e e i ik ir. Ulus a a a alan an da ok ge i or ar. Si i b n z t cl t l r r s d ly l z t cep e er e do a a m. A do uk a n a, Mun ur etek e in e, h l d l tr l r r l r d z l r d Binboalar'da, oroslar'n he en her ala n a, Bo an da a n a, T m n d t l r d Gar an da a n a, Bin l da a n a do a a m. O za an ob ek z l r d g l r d l tr l m j tif bir yar a va r z, ken i iz e im e i i i ya ar z. Bu un ce gy r sn d l n l rnz z sn n va da by e ve i ir. rk or u u un mev i e i i de, yak a m a b l rl T d s n zl rn l l rn da g n, bi im i e i i de g n, ka u u u do u bi in en i in r z kl rn r m oy n r l l dr de im. Ve ka u u da ger ek i bir bek en i ii e gir in. Do a y r m oy l t n s l ys la ben bu a a, id ia et ek is e e e e im. Ama il e en ek is r d d m t m y c l r m ter e iz 2000 y a ka ar sa am bir ge il a or u u un te e i atl s n ln d l r l d s n m l m r di o um. Ve gi e ek de b e ek ir. Si a i ge i e e i yi e t y r d r y y c t y s l m l r n ok ile i bo ut ar a ola ak r. Kit e i i de ol uk a r t e e ek ir. r y l d c t l sn d g l y c t Ey em ka a i e i i de ok ok ge i i e ek ir. D mev i e i i de l p st sn l tr c t zl rn g en i e ek ir. Er ge, bu i, si a al yol a yap a z ge e en bir l dr c t y s l m m r k i i di e ek e i bir nok a a ge i e e iz. t y c l r t y tr c Bunun sonunda yeniden siyasi zm gelecek gndeme diyorsunuz. Evet o ka l az r. Bu m na l en el e i or, nun hi a n m d z s g l ny o k ye i nem i ir. Ba a g e cid i si a i ama a ol a an, kol uk ve s ld n r d y s l r m y t bi ey el ar en i e in en te i i gr e en er bu un nn e en r s k d s d sn m y l n d gel ir. Ba a an kim ola ak, fi an par i in ba a kim ola ak, ye d b k c l tn k n c rel se im e i kim ka a a ak. B n po i i a bu un et a n a d l r z n c t ltk n r f d n yor. Bun ar da g g k ek in i e i akan'nn yap gi i, l l z m i l r B t b i e ben bu ka ar kel e ko ar m di or. Bir di e i, ben te e t d l p d y r r r kar her tr ra i al ted ir e i al m di e or a a or. Bir ba l dk b l r r y t y ky ka , bu me e e e dev et en, mil i bir ik b n k en ya a ta r bi s s l d l t l l t l t n v zim ir di or. Hep i bu ko u a ya or. Ama rkiye'nin de so d y s n d ry T run a by e i e ki i el, par i el ar ar a r e e ek ka ar l r l sn s ts k l l t m y c d kap am r. Do a y a uf u ge i, ki i el ar en i e e in en s ld l ys l k n s k d l r d uzak li er ik e e ih i a var. rkiye'nin kri i bi az bu a a. d l l r ty T z r r d Tr i e hal n da bi az ger ek e ir ek zo un a ol u u bir ky kn r l t m r d d g ev var bu a a. Ta ii der er, her alk la k ol u u li e i, y e i r r d b l h y d d r n tmi bu ur. Ama ba a g e rk hal , bun an son a ger ek en so un l n r T k d r t r la n e day li er e e la k r. Ve a o li er e i ya at a r. r z m n a d l r y t y d l r r m ld
336
Trklerin de bamszla ihtiyac var
Bamsz Krdistan m kuracaksnz? Bamszlk her hal n is e i ir. Ba m z da kal p dev et k t md s l k l ay k y a s r an r ak, ger ek i de il ir. Gn ge e ek, ulus rl l l n l d m d l c lar tek bir si a i top u uk iin e ola ak ar. Ama en ba m z bir sta y s l l d c l s t de ya ar ar. y l rnein Trkiye'de diyorlar ki: Ne var kardeim blclk yaplacak. Krtlere her trl hak veriliyor, sonra her eyi yapabiliyorlar. Bunlar hala, bleceiz bleceiz diye Trkiye'nin karsna dikiliyorlar. nkarc bir man k ve si a i ger ek e i kav a ak is e e en t y s l r r m t m y s ka a apo i ik yak a m ar r. rk ger e i bi e, ken i i tam f l lt l l d T l dn ba m z a a a r. Ba a g e, Tan i at ka a , uy u ka a s l tr m m t n r zm f s d f s ile at'nn kar n a ya or ar. On a n da ba m z a ih i a B s d y l l r s l ty c var r. Ba m z k eit ir dev et sa i i ol um an a a gel i d s l t l hb d l mn myor. Ba m z k ol u di e bir ik en de vaz e il e ol u or. Ba s l d y l t g m m y m z halk ar, ba m z in an en iyi bir e i en in an ar r, halk s l s s l l s l d lar r. Hat a ba a g e ba m z ve z r ol a an ar, bir e e d t n r s g m y l l m hak kul an ak an da yok un ur ar. ra e i ol a an a n bir kn l m t s d l d s m y l r le e i d e i ir mi? K e e in bir i in en bah e e i ir mi m s n l bl l l r l d s d bl yiz? Bir k e in efen i i ile bir i i e, cid i bir bir ik di e i ir l n ds ln d l y bl mi iz? Bi az akl lun, Tr i e ay n a bu ko u a, ger ek en y r l o ky d l r n d t ar k in c c ar ar. Bir ik is i or a z bu bi az t i n cn k dl l ty s n r z r k en ge er. Hak eit i in en ge er. Krt er bi az ba m z g l t l d l r s ol u di e d e i kop a n. Ba m z olur ar a rk ger e iy e d y l r m s s l s T l da a sa k , ve im i, kar k ar a g e en bir ik tu um a h l l r l l l k l r z t l t l r iin e olur ar. d l Trk ve Krt halk la r ok es ki bir or tak ta ri he sa hip. Trkiye'nin Bat blgelerinde de nemli bir Krt nfusu yayor. rnein, stanbul'da, ukurova'da, Ege'de nemli bir Krt nfusu var. Ayrlk olursa, bu birliktelik nasl zlecek? Ben s ek i ay l a ar an zi a e, ba m z k, z r k, eit e r l r m l d y d s l g l bir ik te im e i e nem ve i o um. Ay l n ar te i i i faz a kul an l r l rn ry r r s l rmn l l 337
m o um. y r Bunu politik bir taktik olarak m kullanyorsunuz? Yoksa gerekten byle bir tespit yaptnz iin mi byle sylyorsunuz? Bamszlk, i ie ya a an halk ar iin e ge i i i e i e ek bir y l d l trl bl c ol u ur. Ba m z , hi ir in an, hi ir alk, hi ir lus in d g d s l b s b h b u i n ek en kork a a m. Ay dev et iin e de in an ar ba m z m t m y l n l d s l s ola i ir. Ba m z tar a or u uz. D n e i ba m z lan, bl s l t my s n c s s o po i i a ba m z lan, si a i bir ik e i g el ya ar. Ama ltk s s o y s l l r z p Trkiye'de bu u an a a ak ka a var m? O, her e i ege en ik e, n l y c f y m l l oto i e al a al ak a hal e e e i i sa r. Kar ta a n ira e i i s rt tn m l l d c n n r f d sn f a in i ir e, nun an a mil i bir ik ve b n k sa an r. r dr s o l d l l t l l m t Siz bu ka ay a ya ar a z da a ok so un a b r z. Ve al f l s n h r l r y t s n tn an a az bir ha e ge i ir i iz. d kl m l tr sn
Politik dzeyimiz herkes ile iliki kurmaya yetecek kadar gldr
Amerika olgusu, btn dnyada olduu gibi Ortadou'da da nemli bir etken. PKK'nn son klaryla Amerika'nn blgedeki istikrar aray arasnda bir paralellikten sz ediliyor. PKK'nn biraz da Amerika'ya bakarak byle davrand tahlili yaplyor. Nedir ABD ile ilikileriniz? Amerika'y an a de i im. Ba Tr i e i sol grup ar PKK l m l z ky l l Ba a or di or ar. tll y y l Amerika'nn gdmne girdi deniyor. Keke Ame i a bi e yak a a il e. En son o bi im dost ar rk z l b s z l Amerika'ya git i. On a a ver ik e i kl u: KK'den zak du un. t l r d l r a P u r Biz eli i i uza o uz. O, tut ak is e i or. Kor u or. mz ty r m t my k y Bu sorun bizim deil, Amerika'nn sorunu mu demek istiyorsunuz? Ak sy e e im. Ken i i e g en i i iz in, her es e it i l y y dmz v dm i k l tfa a gir ek en e in e iz. Ame i a gel in ili i ge i i i iz. Onu k m t k m y rk s k l trr ak sy o um. li i ge i ir e iz de ek, Ame i an em er a l y r k l t m m m rk p y liz iy e sa a a b ak z an a a gel ez. m l v m y r tm l mn m
338
Amerika, dnya emperyalizminin ba. Siz de sosyalist kltrden ve birikimden geliyorsunuz. Sanyorum sosyalizmi hala savunuyorsunuz. Hala de il, n er d ey e im. d z d y O zaman, genliimizden bu yana mcadele ettiimiz Amerikan emperyalizmi nereye gitti? ok la et i iz, slo an a kul an z, ama ken i i i yap fn tn g l rn l dn dsn ma z. Biz az slo an sy e ik ama pra i i i iyi ya o uz. dn g l d tn py r O zaman size u soruyu soruyorum: Ne oldu da Amerikan emperyalizmiyle mcadele ettiini syleyen PKK, Amerika'dan medet ummaya balad? Unutma ki, Ame i a dn a a en teh i e i ve tek sos a ist r t rk y d lk l y l g ola ak KK'yi g or. Bu u da ya n a r. En r r t, r P r y n y l m t k t c g en or o oks-mark ist r t di or. Tr i e sol u a iz e i or a ben t d s g y ky c l r l my s ne ya a m. ki e bir PKK yak a or mu, PKK merika'ya m git p y d l y A ti gi i ey er sy or ar. Bun ar ha at az a n de er en ir e b l l y l l cy m l r l d m tarz a r. Faz a cid i e al a az. PKK, ok ra i al bir r t r. l rd l dy n m dk g t n e er e iz, er bu ha iy e g r ek, mev ut b n ide o ik, c l s n e l l t r s c t ol j po i ik l e i al st den bir ha e et or a a or. Ba bu ko u lt l r t e r k t y ky t n da ok ih i at r. An a ak bi e is e i or. Si ir has a a tu u u ty ld l m l t my n t ln t l yor. O zaman yle bir tablo ortaya kyor. Amerikan emperyalizmi var. Bat var. Trk devleti var, Suriye var, Irak var. Btn bunlarn ortasnda varlnz nasl srdryorsunuz ve srdreceksiniz? Yine de ge i i o uz. B n bu bi e kar olan ar, bir ta a y a ly r t z l r f l bi e tut un ar. Biz en vaz e e ez er. z k l d g m l Suriye'nin son dnemde Amerika'ya yaklat biliniyor. am'n desteinin PKK'nn varlnda nemli bir rol oynad da birok evrenin ortak dncesi. Yarn Suriye, Amerika ile ibirlii yapp PKK'nn arkasndan ekilirse, PKK ok zor duruma der ve bu ii gtremez. Nedir bu teze cevabnz? Beni a a ak ok yer er var. Po i ik d e i iz her es e ili i r c l lt z ym k l k kur a a ye e ek ka ar g r. Ay a l e i in du u u da yer m y t c d l d rc k mz r m le e e uy un ur. m y g d
339
Yalnz Krtlerin deil, Trklerin de ok kiiliksizletirildiklerini gryorum. Ben buna inanyorum ve hi kimse beni bu inantan alkoyamaz.
340
lkemize giderim diyorsunuz? Her ta a a gi e im. Biz o kri ik nok a at at k. Ben ter ih edi r f d r t t y l t c yo um bu sa a ar an bi az zak dur a . r h l d r u m y Bugn bir aklamanz radyodan dinledik. Trkiye'ye dnebilirim diyorsunuz. Bu nasl gitmek? Ruhen, fik en, si a i m a e e ola ak bir gn d e i i im. En r y s c d l r n blr g lan, l em e be im. Bir fi i im ek ik. O da bir gn ta a l o k d n z s n bi ir. l Bir gn PKK lideri olarak, sava vermi, gerilla mcadelesine nderlik etmi bir insan olarak, Trk parlamentosunda veya Trkiye'de meru bir siyasi kii olarak yaayabileceinizi dnyor musunuz? Benim rkiye'ye d m, rkiye'nin d l e iy e ya T n T n t r m s l kn an ba an r. po'nun ge e e i bir rdistan'la Tr i e, d l tld A l c K ky ana a a de i ir i, ya a a de i ir i, te el ku um a n a y s sn t m s l rn t m m r l r d ok fark de i ik ik er yap bir Tr i e ve rdistan'dr. D l l l m ky K n m, d en rkiye'ye ve ka ul edi en Kr is an sta e d n T b l d t t s n n r. t Bu bir topya. Byle olacak diyorsunuz. Sizce tarihi olarak byle bir deiim ne kadar sre iinde olur? topya'dan zi a e gn be gn pra ik e ger ek e en bir ol u ur. y d t l l g d Yani ksa bir zaman iinde bu gerekleecek mi demek istiyorsunuz? almamza ba . er bu tem o a sr r ek, ar a a ar l E p d d r s k d l da cid i ha a yap az ar a, y e top a ve fi ta i i e er e e e ek bir d t m l s l y rhn t l n c hu us de il ir. s d Kuzey Irak'ta, yani Gney Krdistan'da durumunuz nedir? Gney rdistan'da ger ek en kar a a var. rt so u u bir i K t g K r n briy e ba an l r. ki i bir i i i ya n an et i e e ek. Sa o um, l l t d s brn k d kl y c ny r bu kar a a k a dev im i ei im er ge i e ek. Da a an m z g l t r c l l l c y tl z s lk, Krt e i da a ra i al bir dev im i a a a ite i ir. Bu da l r h dk r c l m y bl Kr is an dev i i in ge el e e i an a a ge ir. d t rmn n l m s l mn l Kuzey Irak'a yaplan operasyon srasnda Barzani ve Talabani Trkiye ile ibirlii yaptlar. imdi siz oradasnz. Yarn yeniden byle bir durumla karlaabilir misiniz?
341
Bunun b n ted ir e i aln r. Ke e ney'e ope as on ar t b l r m t k G r y l sk a ya l a. Bir ki i i bi e bu a az ar. p s y l l m l Operasyonlar srasnda Abdullah calan'n kardei Osman calan'a neden oradan dzgn bir ekili yapmadn, bir zayiata sebep oldun diye eletiri yapt ne srld. Yaptm. ok kap am ... s l Nedir eletirinin esas? Gneyi sa it kul an ar. r kul an ar. k le al ve he ef b l dl A l dl A g d ola i e ek bir tarz a, ky bi i in e kul an ar. Ge il a g s e bl c d m d l dl r l y l ye e i er. Ge il a n zor uk a a kat a a a ar. Esas a, biz bu a m dl r l n l l rn l n m dl t r ya ele i i y elt ik ve hak y k. Bu a Tr i e fr at bul u. G tr n t l d n ky s d ney i g e in kar koy a a yol a in de il, esas a ge il a l l r m sn t i t r l la a n e i i in ben kar k m. Ve ay ar a n e en kar m mz l d i t l c c d k m. ok ert de ele i i er yap m. m t s trl t Osman calan' eletirdiniz... Yalnz sman' de il, o sa a a yer lan he en her e i ele ir O h d a m k s t dim. Peki ne cevap verdiler? Bir ey di e ek hal e i yok u ki. Ger ek er or a a. Bu tr an a y c l r t l t d l y ar im a a g or. Gr er hep i. Bi im m a a e e i iz l h y t r y d l s z d h l l rm ze in e d el il i. Da a sa am bir iz i e otur ul u. im i y e r d z t d h l gy t d d l bir sa n a yok. Ne KDP ile C'nin i ir i i bi i ye i en s k bir k c T b l z nd k du u a ge i e i ir, ne de bi im bu ha a a tek ar d e ek bir ki i ik r m tr bl z t y r c l ya z var. Den e i ir. Han i kuv et ge ir e gel in, ken i i sa u pm g ld g v l s s dn v na i ir. Za en ge el e ve i en ta i at ar, ge il a n ha e et i, ne e en bl t n d rl lm l r l n r k l r d na l sal a a n bel i ol a , s e i in ha e et tar a ba ol s dr c n l m d l rn r k zn l du u, g n 24 sa in e bir ha e et tar iin e ola ak r. Ke in bir n at d r k z d c t s ta i at a bu b k oran a uy u a or. Do a y a KK'yi es i i lm l y d g l ny l ys l P ks gi i bir yer e bul ak, vur ak mm n ol a a ak r. b d m m k m y c t Trk devletinin imdiki balatt operasyon bitti. Bunun sonucunda iki alternatif var. Bir alternatif PKK yenildi. Dier alternatif PKK yenilmedi. PKK'nn yenilmedii ortaya ktktan sonra Abdullah calan, biz bara varz diyebilecek mi? Gereki bir ate es na l ge i e i ir? Ya an ope as on ar a k s l bl pl r y l l ye i bir ate e in ba an na l ku u a i ir. Ba a g e bi im tek n k s l ts s r l bl n r z
342
ta af ge i ir i i iz ate es, TC dev e i i a a e ir i. Te a a r l l t dm k l tn kn v d l bo u. Bir ey er yap ak is e i er, bu da ok ye er iz i. Ve bi i de d l m t dl t s d z by e teh i e e it ek en te e bir so u a yol a a a ak . Sa a l lk y m t y n c m y c t v di en e e ek. Ke in. Ge en se e, er bin er e ki i biz en ve kar r l c s n e l c d ta af an git i e, n z e i d em on bin er en, bah et ek ge r t m s m d k n l d s m re ir. Kan ola ak. Ama ke in ra am ve i e ez. Bel i be yl a i k l c s k rl m k d k ka p ar an da a faz a ola i ir. Al ay, bi e e in bir yl, ama o za y l d h l bl t l m d man ge i e ek yer bit i PKK de il, tam ter i e as e i ola ak ye ln c m sn k r r nil e i im an z bir PKK. rt as edil e i im an z bir ulu al so m s k s b m s k s s run ve ar k kar k ta af a n bir ir e i in me u e i i ka ul et i t l l r l r b l rn r iy t n b ti ve ii si a i plat or a dk ek en ba a a e e i in kal a bir y s f m m t k r l rn m d ger ek ik e yz y e bu u a i ir. Ta af ar sa o um bu ham e in l l z l n bl r l ny r l n so u un a ve a ye i ope as on a n ve bu a kar bi im ham e i n c d y n r y l r n z l mzin ge i im d e i e ba a ak kuv et e zan e i o um ki, by e bir l z yn k r v l n dy r l de er en ir e e ula a ak ar r. l d m y c l d zal konusunda baz kanaatleriniz basna yansmt... zal, bi im e aman z sa a yl ar bo un a. Ba a g e zel z l s v t l y c n r sa a n da ko r i a y . Fa at zel ik e 1990 lardan iti a en as v odn t r d k l l ' b r ke i ten il yn e iy e ulu al so u un e e e e i i ve r k t m l s r n z l m y c n Trkiye'nin ok kan kay e e e i i, ne eko o i i in ne si a i ya b d c n n msn y s ps n bu u kal r a a a , kal r a gr ve ye i ara a n n d m y c n d m dn d n y l ra y el i. O za an an be i bi e de me aj ve i or u zal. Sa n n d m d r z s ry d y G e i C a u da, ba a m ar yap r . Ha er gn e i iz n r v o l z r l t m t b d rr fa an. l Gerekten zal'n size mesaj oldu mu, ak mesaj aldnz m? zal'n ha e et tar n an, bir ks n an il in e kar a r k z d m d g c l dn ve et i en i i i be ir en me aj ar al k. Ar k bu di er has a k a kl dn l t s l d t t l l r var. nun so u u mu, yok a bi im m a e e i in onu d r O n c s z c d l mz d bir so u mu, pek bi e i o um. Bi im gi i tak ik i ol a a a n l my r z b t m y lyor u. d kinci cumhuriyet konusuna gelelim. Diyorlar ki, Apo ikinci cumhuriyeti oldu. kinci cum u i et n an am ola i e e i i biz sy e ik. h ry kn l l bl c n l d Bi in i cum u i et t an r, bu de er en ir e i ok n e yap k. r c h ry k m t l d m y c t
343
Bi im bi in i cum u i e e ili in de er en ir e iz 1980 son a z r c h ry t k l d m m r s ok kap am r. 12 Ey l Fa iz i ve PKK Di e i i ki a z a s ld l m r n t bm d bun ar var r. Do a y a ikin i cum u i e in de er en i i i i l d l ys l c h ry t l drl zal'dan n e bi im dil en ir ek is e i i iz bir hu us ur. Tam ter c z l d m t dm s t si e bu t e i i bi im m a e e iz ne ka ar sa a y a zal da n k n z c d l m d l d s bu u g p ye i ham e e s k e i. Ben de bu a olum u ya t ver n r n l y r l d n l n dim. yi ta z bir ga e e i ar a a eliy e bo un bi e ha e e ndn z t c k d l y m r k ti yap . t Ne anlama geliyor bu hareket? zal git i, ma e ef ger ek en git i. Has a k an git i de i or. t al s t t t l t t ny Ba a g e dev et onu gz en ar . Ve a bi in i cum u i et i er n r l d k d y r c h ry l onu gz en ar . l n e i ted ir iz ik er ile i d ey ey i. d k d m d k b s l l r z d d Bir de o gn risk i de ol a rt me e e i ko u un a ger ek en bir l s K s l s n s d t ey er yap ak is i or u. Ve bu, dev et iin e ba g e i pa i e l m ty d l d z l r n s k e i. Ar k bu nok a a git i mi, g l m tar a n pek r l d t t d t t r d t m sn bir an a yok. Ama kri ik bir nok a a zal, rt me e e i e ili l m t t d K s l sn kin ba adm ar ata ak . y e ve a by e ata a . z l c t l y l m d kinci cumhuriyet deyince yle bir tablo ortaya kyor: Trkiye'de biliyorsunuz ikinci cumhuriyeti savunanlarn dnekler olduu syleniyor. Abdullah calan da bir marksist olarak bu dneklerle birlikte ikinci cumhuriyeti mi dlyor, nasl izah ediyorsunuz bu beraberlii? Benim d n m ikin i cum u i et, bir yer e m a e ey e d c h ry d c d l l ger ek e e ek ikin i cum u i et ir. Tr i e te el i ka i a iz i in l c c h ry t ky k c pt l mn te el te il et i i bir cum u i et de il, hal n ar n a bir cum m k t h ry k l d hu i et. kin i cum u i et, alk cum u i e i ir. ry c h ry h h ry td Bugn Trkiye'de ikinci cumhuriyeti savunanlar, biliyorsunuz daha ok byk sermayeye yakn evreler. Onlarn ikin i cum u i et an a a da a ok ken i s f ori c h ry l y l r h d n jin e i iti a iy e fark r, bi im ikin i cum u i e i iz hal a da a , l r b r l ld z c h ry tm k y l bil as a dev i in ge ir i i cum u i et ol a fark r. h s rm t d h ry m s ld Sa e e sim ben er i i var r. Sta o u a n bi in i cum u i e i d c i z l d t k c l r r c h ry t de pek fark de il ir. Bu u da an i pa an ez be ir e im. T an , l d n t r t l t y k m ya a a ema e e i i yi ir i, bk n k ge i en bir cum u i et. Has m r l rn t m k l tr h ry ta k an, bu a m an ba a bir r yok ar k. Bir an n e tas i e l t n l d k n t c fy 344
sin en ya a m. Bu a g e te el i er, sta o u a a g e bi az da a d n y n r k cl t k c l r r r h ile i bir i ev g or ar. Ama bi im halk m de ta ii ki bir i r l r y l z z b lev g e i ir. r bl Ayn ey deil diyorsunuz. Deil ta ii. ok ak r. Ba slo an a kul a o uz di e ay b t z g l r l ny r y nla ar yar yap ak sap r a r. Hak z k r. kin i cum u i e tl gs m t m d s l t c h ry tin s f te e i, de ok a ik ni e i i ve ulu al so u a ge i e e i n m l m r t t l s r n tr c zm ol uk a fark bir ie ik e ele al a i e e i i gs e i or. O a d l r t n bl c n t ry dan d ek er de ar k ikin i cum u i et i ir de ek ok s yak a n l t c h ry d m l mak de ek ir. Ak a ka a sap a sa a bir i in en yrt ede ek m t l r y l m n br d a r d n ek ge e ir. S man k a d n ek ka u u a da ya ar ge m r k t l m m oy n r tir ez. m
Gndelik yaam zerine...
Biraz da siyasi konularn dnda kltrel konularda ve Abdullah calan'n gnlk yaam zerine konualm. Sana neredeyse her eyi sordular, seninle ilgili her ey yazld. Bu ka u u po'yu na l de er en i i or? m oy A s l dry rnein bir deerlendirme: Abdullah calan'a gvenilmez. Atekes dedi, sonra gitti 33 askeri ldrd. Dnyada g e i e ek bir tek in an var a o da Ab ul ah v nl c s s d l calan'dr. Ama bu senin ahsi deerlendirmen. Bunu git dost a a sor. D an ar bi e be im ne ka ar d st l r m l l n d r ol u u u bi ir. d m l Gvenilmez Apo imajna verecein cevap nedir? Kl yut az, oyu a ge i i e ez Apo de en da a do u lur. m n trl m s h r o ok es i bir dev et ve po i i a ge e e i e sa i iz. Apo gi i bir k l ltk l n n hb b ada , al em dip kal em dip oyu a ge i e e iz di or ar a, Apo m l e l e n tr c y l s ger ek en g e il ez ve ko ay ko ay al a l az. Ama so un a n t v n m l l d t m r l r te e i e in e, ger ek en iyi ni et i e say te e in e in an onu u m ln m t y lc g m l d s r na, z r e ba k te e in e bu po'yla i ya a i ir mi di g l n ll m l d A pl bl yor a z, so u a ka ar g e e i ir i iz. s n n n d v n bl sn Bunu Trk kamuoyunun deerlendirmesine sunacaz. Ka345
muoyu, davranlar izleyerek bir karara varacaktr. Ben ha m. n an onu u a eit i i e uy un bir rk zr s r n ln g z m T hal be im e in; bu a uy un bir rk hal be im e in; ba k n s s n g z m T k n s s na bu a uy de in, ben bir mi im sap y am be im hak m a ka a n s l t s n k d r rn ver in... Ben kel e i uzat a a ha m. Bun an da a ba a ne di e s l m m y zr d h k y yim ben? Be im in an onu u u i e e e i, bi az z r alk ol a n s r n n m m y r g h m ta e i i k kar a a n. n an so u a bu ya r. er b n bun l bm t l m y s y n k E t lar sah ey e ya i, mi im sap y am ya i, ne ya ar a z ya n. Ya i t s n l t s n p s n p n cel at lup boy u u a ey yap a an ifa e i i ln ya i. l o n m z m d d mz a n
ok do u bil i im hu us a n ter i i ha a a ge i e ek. Bu b r d s l r sn y t r r yk bir ele i i ir. Apo sen ne der en de, 40 ke e sy e, bi im de trd s r l z bir ger e i iz var. Biz ye er iz, ek ik i, bil i i iz gi i ya a z. m t s s l dm b p r Bun an da a b k ele i i ol az. Ve bu ege en ir. Be im en b d h y tr m m d n yk tav m ne ir bi i or mu u uz, da a b k hiz et et ek. Bin r d ly s n h y m m de e en su ge i ip on a ik a et ek. Bun an da a b k de ok r d tr l r n m d h y m rat k ve yol a k ol az. l d l m
Apo ne kadar demokrat?
Sosyalist rgtlerde bir gelenek vardr. Partinin bir lideri olur. Demokratik merkeziyetilik diye bir ilkeden sz edilir. Pratikte merkeziyetilik iler, demokrasi ilemez. Bizde ter i var. Ma e ef. ok ar bir so u a ok ar bir s al s pc r y pc ce ap ve e im. Ge i e en mer ez ir. Ge i en mt i de ok a i v r y l m y k d l h m r sdir. Na l olu or? Ben bu u bi az ken i de ok at a ba o s y n r d m r lm ly rum. Bu u ye i ye i far e i o um. Sen na l o ka ar oto i er bir n n n k dy r s d rt adam n ki, Ce il ar a a da bi ir. Mer e i iz ha a olu a a . s m k d l k zm l m d Ce il sen ne di or un? (Ce il Ba k g m e ek e ce ap ve m y s m y l s m l v ri or.) y Ar a a a m ko u un g r z. Ha i o si in de e i i iz k d l r n s r s n n z n ymn var ya, (Ay n k de e i i i kas e i or) ona ak k ge ir ek in d d l n ymn t dy l t m i bi im de e im, ona g e hay i il in. Mer e i et i ik ze i e, z n y r l g k zy l rn 1985'te art m e e e i ba k de er en ir e er yap m, bin M z l m l r l l l d m l t de e en su ge ir im, ne en mer e i e ek zo un a z, ne en iyi r d t d d k zl m r d y d bir mer ez ol ak zo un a z, hi an a l a . De in e en nok a u: k m r d y l m d r l t Her es, ken i ger e i i, ken i bil i i i ya ar. e bu tam de ok k d n d dn p t m ra i ir. Bu de ok at k r. Ben de de ok a i i k k e i im. sd m r l t m r sy r l m Ama bu durumdan ikayeti gibi bir havanz var. Benim dediimi dinlemiyorlar diye ikayet ediyorsunuz. Sonra da bunun demokratlk olduunu sylyorsunuz. Bu zelliinizi iyi bir zellik olarak m dnyorsunuz, yoksa zaaf olarak m gryorsunuz? Yani iyi bir zellik midir bu? Aslnda ben bu u is e i im. Ya i ki i e in zel ik e i i, kim n t m n l r l l rn lik e i i zun s e ko u a a g bir de ok a izm ile mm n l rn u r r m l r l m r t k 347
Apo kendisini nasl deerlendiriyor?
20-25 yldr Abdullah calan' tanyorum. SBF rencilik dneminden bu yana izliyorum. Geriye dnp baktn zaman ben u u hatalar yaptm diye hem siyasi olarak, hem kiisel olarak kendini sorguluyor musun? Gazetecilerle r or aj a n ya n a za en tar a ar ki i i i p t l r rs d t t m l lme in ir e i or. Ya i ha a yap m m, pi an m m? d g ny n t t m y Piman msn demiyorum. Piman olmak baka bir ey. Yani kendini deerlendirdiin zaman. nsan kendini tartar zaman zaman. Korkun bir bi im e ken im e sa a o um. Bir s m var. d d l v y r z Ya i ken i e en b k zul ya an dam olu o um. Ken i n dm y m p a y r d ha a a m a sa a o um. er n ar a ka l a an, n ar t l r l v y r E y gsn p m d y g a a, ken i be e i i e s ek i kar an kim ir der e iz, o l rn d nsn r l k d s n da be im. Ken i i be en i o um. Ken i i be e i e ek bir n dm my r dn nl c nok a a ge i e il ek in her e i i or a a ko an kim ir der e t y tr b m i yn t y y d s niz, o da be im. Ger e in et a n a d p do a o um. M n r f d n l y r kem el i et i ik pe in e im. Ke in ik e ob ek if ik e ala a m ly l d y s l l j t l l k m kes em. m rnein arkadalarnz sizi eletiriyor mu? Mesela Cemil Bayk. Arkadalarmn be i ele ir e i, ken i yn em e in e ir. Mt n t m s d t l r c d hi ele i i or ar. try l Nasl eletiriyorlar?
346
dr. De ek ki be im bir zel i im bu u k k or ki, bun ar da m n l n r l y l bu u ya or. Yok a ok ka , ok mer e i bir ki i i im ol ay n y s t k z l s d mm n de il i bun a n ko u ul a . Do a y a si in i er des k d l r n m s l ys l z kl pot bi az. Faz a de ok at de il er. Mer ez er de ok a mer e i r l m r l k l r k zle i or, de ok a i g yok, de ok a i g ol a in de r t y m r s c m r s c m d i g ge i e i or. Biz e ter i var. Mu z am bir oto i e te il et e e l my d s a z rt k m m ra en, ok b k mer e i e e a a a a ra en, bu un g m y k zl m b l rm m n l bir de ok a izm e an ak ola il i i ve be im de ger ek er en ba m r t l c b d n l d m ko ar ak is e e em; ge i e in ken i i bi az de ok at a ol p m t m m l m n ds r m r du u in, ge i e bi az de ok a i in ge i e in en ge i i in, i l m r m r sn l m s d t i ben de mec u en de ok a ik ya sas al o um. G e in kim ik b r m r t n e y r l r l le i e, z r k e i e dik at edi o um. Bu a ol uk a to e ans m rn g l l rn k y r n d l r di e im, ba ka o um, so u PKK halk a or, PKK sa a an bir y y l ly r n l y v r t ha i e ge i or. Ve be im de oto i em bu ara a ge i e i i or. g ln ly n rt d l bly Sa m ba do u ar var ve uy u an r. Epey e ar a z ge nr z r l g l m t c k m m re en ders er var r. k l d
Mesela bir o uk ben en da a iyi ba hu us a al a a i ir. c d h z s l r gl y bl Sizin alglama yeteneiniz fena deil. Baz ko u ar a di o um. Me e a bir ma e a ik for n l d y r s l t m t m l n ben en da a iyi e i ir. Me e a bir di i ben en rk kat da a iyi d h z bl s l l d k h e e i ir. r n bl
Apo: Krte renemiyorum
Apo Krte renmeye balad diye bir haber kmt, Krte renebildiniz mi? Hi e e i o um. Krt em ok za f. S a an bir ki i bu ko r n my r y r d nu a ben en g r. Ba bil i bi i im e i var r. Bu ko u a ha d d l d z g rk l r d n d fzam za f r. Ha am ba ko u ar a ise ok g r. zel ik e y t fz z n l d l d l l kont ol al a al m hu us ar a, zel ik e in a i ko u ar a ok r tn d s l d l l s n n l d g r, elim en bir ey kur u a az. Ya i ele al m bir hu u u, l d d t l m n d s s eer yal z ya am hak a bir fr at ve i ir e, ke in so u a gi e im. n km s rl s s n c d r
Gerilim
ok iddetli bir savan nderisiniz. Bunun yannda sava gn gnne kumanda edebilecek kadar duruma hakimsiniz. Bu durum gndelik hayatnz nasl etkiliyor? Her ey en n e b k bir ger in ik ya a or. O a an bi az d c y g l r ty d r sa zor u or. Si ir el an am a sa zor u or. Uy u uyu lm l y n s l d lm l y k ya o um. Ba ak a m ge i i or. Ne es dar e i o um. Gr e my r c l r rly f l ky r m zor u u e i o um. l ky r Gnde ne kadar uyuyorsunuz? Uyuyorum da, bu a tav an uy u u de ek ge e ir. Ya yur, ya n k s m r k r u r uya k. Ne es ala o um. Ko u hi ala o um. Bu sa m yo un n f my r k my r nr la ak an ile i ge i or. Bu so u a ya a bir nok a ha i e ge ir i m t r ly n t mm t ln t d di e i i im. Ye ek en-i ek en faz a tad ala o um. o u u un o y blr m t m t l my r n z do al sos al ya a a ben er bir e e gir em ok yan r. Fa at bk y mn z y m l t k m o um da. ok b k bir tut uy a s n e im in. Ba ko u ar a y r y k l t d y i z n l d b k ye e ek ka an m, ba ko u ar a o uk an da a za m. y t n z m z n l d c t h yf Nasl mesela?
348
Kadn ve cinsellik
Her insann yaamnda, gndelik hayat iinde bunaldka sahile gideyim, sevgilimin elinden tutaym, biraz sakin bir yerde yaayaym gibi zlemler olur. Aslnda be im y e sa il e e git e du u um da var. ok uy n l h l r m r m gun k di e ta ir ede i e e i iz yer er de var. Bu ko u a faz a k y b bl c m l n d l mad i s n m yok. Fa at kul a a o um. Yi e ok de er i ba d k t k l n my r n l z ark a ar da var. Kar a al m tip ok z r ol a . Bu ii ele d l m d g m l al z rkiye'deki gi i ha if de il ir. m T b f d Nasl bir yaklamnz var bu konuda? llerim ok z r r. rkiye'nin ya a yak a m a n, g d T d l l r yal z Tr i e de il, ulus a a a ala n ya a l e in ok ile i n ky l r r s n d l r rsin e, ok s n e. d t d rnein PKK Merkez Komitesi'nde kadn var m? Kadnn lup ol a a bi az e il i ir. u s a a ge il a n o m m s r k cd r d r l n yz e 30'u ka n de em ga et b k bir ra am. d d s y y k Ynetici dzeyinde kadn var m? Tabii kadnlar her mcade349
lede yer alyorlar. Bunu bir eksiklik olarak kabul etmiyor musunuz? Genelde y e i i yok. Bi im y e im an a z de i ik. En n tc z n t l ym y e e ez ki i er er ek er ir ba en. O a an ka n so u u u ele n t m l k l d z d d r n n al m ok kap am . Ben bu ko u a bir ki ap yaz m. Ke e oku s l n d t d k say z. Bi az in e e e i i tav i e ede im. Bu ko u ar a ok id i dn r c l m nz sy r n l d da m. m e e er e ya a a a il i im ol uk a de in hu us ar ly z l m l d k l y b d d r s l var. rnein, arkadalar, PKK'nin Merkez Komitesi'nde kadn yok, bu bir eksiklik diyerek fikrinizi dile getiriyor musunuz? Srf bu ko u a... n d Bu bir eksiklik deil mi? Ben bu ko u a far or a a koy ak in, kal m yer e in n d km t y m i d l r b k bir ks ka n ar an se i o um. Bu ne an a a ge ir? y mn d l d y r l m l Bu ok nemli bir ey deil. Hayr, bir par i n er i i in bir rup ba an a fa i et y t e i t d ln g y l al y r m s de ek top u u uz in dev bir adm r. Hat a de er ver i i i i m l m m i d t dmz gs e ir. Bi im top um a zin ir e e bir et i ya a r. Dev im ka n t r z l d c l m k r t r d iin bir yo u ur. Mer ez omitesi'ne ge in e de in de sy e k l d k K l c m l dim, bi im mer ez ze i e her ey sy e e i ir. z k rn l n bl
PKK Merkez Komitesi
Sizinle her karlamamda Merkez Komitesi'nde kadn var m diye soracam. Ondan n e, mer ez ko i e i de i en lay cid i bir lay m r c k mt s nl o d o d di e ek in. Ben Haz e i sa'n ha a i e i var, Haz e i uhammed'in y c s r t v rl r r t M ha i e e i var de im. Bun ar po it o muy u, mer ez ko i e i lf l r d l l b r d k mt s miy i? d Herhalde politbro saylr! Ha po it oy u, y e mi? Pe i mer ez ko i e e kim er var ? l b r d l k k mt d l d slamn kurulu yllarnda ra diye bir danma meclisi vard. Sizinki ona m benziyor? Bu da a mec i i. Mer ez ko i e pek yok ama, s a i e in n m ls k mt l my t et i i 1400 yl r mt i de am edi or. Ya i u mer ez ko i e, po ks d h v y n k mt 351
Baz eyleri srekli drme ve baz eyleri de srekli ykseltme konusunda byk tutkularm var.
350
lit o me e e e i i re l sos a izm ka a r . Ben hi k de i b r s l l rn e y l tl t d a lim. Sa am bir mer ez ko i e var m yok mu!.. Ben oto i e e ina l k mt rt y n o um. e in d en en e ka i i e i e ina m. y r l r z l m bly tn nr Sizin banzdan bir evlilik geti. Bu a an ka n mer ez ko i e e lup ol a a n an zi a d dn k m et d o m m s d y de, ka n z r e i mi, ka n m en i mi, ka n bir yer tu u or d g l t d z l d d t y mu, de i i iz gi i g ko u u u or mu? dn b c n n t r y Sovyetler Birlii'nde benzer bir tartma olmutu. Parti yneticileri, bakn toplumun birok yerinde kadnlar var, diyorlard. Ama ynetim kademeleri erkeklerin elindeydi. Ynetici ol a ne ola ak! Al er ek y e i i in mis o u u ka s c k n tcn y n n dna ver. Bu, ka n y e i i ol u u an a a gel ez. dn n tc d l mn m
Tansu iller Babakan olsa
Bence de gelmez. Kadnn y e i i ol a de ek, b n ta ih el kim i i i bul n tc m s m t r s ln ma y a, g bul a y a mm n r. Ka n bir zen in i i s l c n m s l k d dn g l var, bir ger e i var. Bu u hem bi in e a p hem r t e, hem n l c k r g l l de ger ek en ya a a ka l a y a olu a ak bir y e i i ik e, o y t m t m s l c n tcl s ne i i i in bir an a var r. r e in, Tan u il er ba a a z tcl l m d n s l b k nn ola ak, rkiye'de ka n eit ir, ka n b k bir s n k ka an c T d t d y t l z d an a a ge i or mu? l mn ly Gelmez tabii. iller'in ba a an ol a , ka n ken i i ok k kul an a b k m s dn dn t l m s r. d Bence yine de bir kadnn babakan olmas bir admdr. Fazla cid i e ala am. Ka n so u u un siz ok dy m d r n n z m n kk ele al ak zo un a z. Ka n a it, z r ol ak de ek, l m r d sn d l e g m m ok sar a do a ol ak de il ir. Be im ken i du u u u so u or m l m d n d r m m r y su uz. Bi az da a an a a z in ya ar ola i ir. Sev e ola bir n r h l m n i r l bl m yn sa a ola gi i ele al o um. ok yn . v y b y r l Son zamanlarda ak anaristtir diye bir sz kullanlyor. Ak ola , sev ek mi de ir, ar k ne de ir e den in, o ola yn m n t n s s y tam bir bi im ti iz i i ile... l t l
352
Ak o kadar titizlie gelmez! Bana g e kut al duy u a n da a ak a var r. Sev i in ka r s g l r y n l r d gn nun a var r. Ben d o um. Ger ek en ka n ze i e d n l r d n y r t d rn mek, ka tut uy a ele al ak nem i. Fa at, ba en ya m sa t her dn k l m l k z r a han i bir ka n a ka a am. l m. g d l l m drr Neden? Kalamam, ba dav a a ne e iy e. z r n l r d n l Belki kadn da sana dayanamaz! te nun in sy o um. Bir ara a ka a az. Ka n ko u o i l y r d ln m d n sun a ya a ak i er var. Ke in ik e. Ben ba l e i i i cid i e d pl c l s l l z l rnz dy al o um. Ev i ik l e i i i, ak l e i i i, duy u l e i i i my r ll l rnz l rnz g l rnz ba it g o um ak a . s r y r s Neden basit? Daha ileri diye dndn kadn-erkek ilikisi nedir sence? Dnyorum, her gn nun yo u u u ya o um. k ol o r m n py r A mak, o u u un bil e i i bir hu us ur. Bir o u a ok bi ey el m z m d s t k r s bir duy u ur di e ta if der. Be im i da a da fark . Ka n d e i g d y r e n k h l d z ynin ya a l a gi i bir so un ur be im in. Bir ak ola n ve a r t m s b r d n i yn y duy u ola n ger ek e e il e i in ta af a n ok ye i in ol a g yn l b m s i r l r t k m s ge e ir. Me e a ok g ol a ge e ir. G ol a an k ola r k s l l m s r k l m y a maz. Pekiyi, ak msn? Kadna k ol ak bir g me e e i. Ben her za an ak a a m s l s m zm e e er e de bu un um. Be im e ya a a a g ye i e i e ek l m l d l d n l m y tr bl c ka n var m? d Bu biraz kendini kadndan stn grdn iin olmuyor mu? Gayet ta ii ki ken i i s n g e e im. Ben ap al bir ka n a b dm t r c t d l na l ak ya a a i i im? s y blr Zeki bir kadn... ksn ken i e g e en. ca an bu a a kah ah a ata ak ko u dn v n l r d k r r n su or. Ken i e g e en ka n gel in a be im e ger ek e ir e e y dn v n d s k n l l t m y a n. Me e e o ka ar ba it de il. Apo bu ko u a ken i i ko ay l s s l d s n d dn l ya l a ak dam de il. Bu ko u a i m e e er s a an m n t c a n d k z l m l r d z le e er fa an da de il. m l l
353
Bunlar hep genel cevaplar. Neden ge el ce ap. Biz ka da a y el i i bir tarz a ele al n v dn h c tc d ma z. Bu ka n cin i ezil i ger ek en. Pa am ar a edil i. ok ly d s m t r p m za f b a l . Ha a et edil i. ok ca il b a l . Biz bu u y r k m k r m h r k m n a ak is i o uz. m ty r Bunlar genel dorular. Genel do u ar ama, ge ek e i ne ka ar ye i e ge i i i or? K e r l r l r d rn trly l ka n a ak ya l az. K e ka n a sev i ba a ge i i i e ez. d l p m l d l g l r l trl m Savaan kadn zgr kadndr. Bir savan komutansnz. O zaman kle olmayan kadnlarla berabersiniz. Ben de sev i e, duy u a by e yk ek ilgi gs er i im in sa gy g y l s t d i va an ka n ola or a a ar a a a o um. Bu be im ne ka d yn t y k m y ly r n dar do u ol u u u gs e i or. Hi ir ge il a , hi ir dev im i bu r d m t ry b r l c b r c ka ar ka ge il a a ka a il i mi? d dn r l y t b d Bu baka bir ey. Bu ii zmez. zmedii bel i de, bir tut u u, bir il i i be ir i or. Ben bu ko l k y gy l ty nu a o ka ar kap am , de er i ve tut u u, y e i e ba m ki... d d s l l k l c l ly
Kadnlar bana ak olduklarn sylemeye cesaret edemez
Tabii ki yneticisin, iktidarn var, glsn, sana ak olabilecek bir sr kadn kabilir. Mmkn de il. Ba a kim e ce a et ede ez! n s s r m O zaman burada bir yanllk var. Bir erkee bir kadn ak olduunu syleyebilmeli. Kimse ce a et ede i or. Me e a si in Ata rk in ba a o s r my s l z t i zl r nu a a a a ve o tut u a a gir i. Be im en de e ba an ar a a m, m r l r k l r d n m y k d ba a bu ko u a say z k ya a az. B k ba k a var. n n d gs l p m y ll l r Mesela ben sana akm diyemez mi? Byk say a , ok edep i, ok d st tu um a var. gl r l r t l r Yani bir kadn size ak olamaz m? Akn biz e ka un a var r. Ya i rkiye'de ok a g l d n l r d n T r d cins en hi i i i k ola az. t brs a m Bir kadn gelse size, dese ki, Abdullah calan, ben sana a354
m, seni seviyorum bu aka siz de ortak olur mu sunuz? O ok iyi bi ir ki, po'ya bu s sy e ek b k ye e ek is l A z l m y t n ter. Yok mu byle yetenekli bir kadn? Desin, hi e in e in. Der al ken i i e ko ul a da a m. k m s h dsn l rm y tr Be i sev e in BC'si by e ba ar de im. De am eder e, o ka a n m n A l l r v s dn bra o de im. v r Nedir seni sevmenin ABC'si? Gelsin bir ka n. S a a m. Ba a komp o yap a n. d r l r n l m s Kadn sana neden komplo yapsn? Entrika, an aj yap a n di o um. Onu da is e i i gi i g e t m s y r t d b t r yim. Byle kadn olmaz m. Seven insan erkek olsun, kadn olsun, akla balanrsa birbirine antaj yapmak iin deil sevmek iin sever. Bravo de im by e bir ka n ar a. r l d k s Yok mu byle bir kadn? kmad m imdiye kadar? Byle bir ka n k a ne mut u ba a. d s l n Byle bir kadna rastlamadn m? Aryorum. Bu a d n de i im. n k l Bu bir dknlk deil ki... Bu insani bir zellik... Tam ter i e de er ve i o um. Fa at bu ko u a ger ek en l sn ry r k n d t le im var, se i e tut ur ak is i o um. r vy t m ty r Ak siz ok soyutluyorsunuz. Akn o kadar seviyesi olmaz. Ak aktr. Ben ona ka a am. K e bir ka n a... tl m l d l Kle bir kadndan sz etmiyorum. Kiilikli bir kadndan sz ediyorum. Ciddi ki i ik yet ez ik e i olan a ben bir sa i e ya a a am. l m l l r l ny y m l m. drr Siz srekli olumsuz kadn tipini iziyorsunuz. Sana bir zel i i i da a ha r a a m; me e a o u u un ra at lm h t l t y s l n z h lk a il i du a i e e i bir ili i en, bu a cin el ili i de da il, l g y bl c kd n s k h ben ba en uta o um, na l by e olu or di o um. z ny r s l y y r Bunun sonucu hayatn boyunca bekar kalrsn, iliki kura355
mazsn. Aksz kalrsn. Hayr, ben bu ko u a tut u u lan bi i i im. n d k l o rsy Peki var m imdi byle bir tutkun? Var ta ii... Ka n z e ok b k bir de er bi i o um. b dn n y y r Sylediklerin hayali eyler. zgrletirici a a ok b k tut u ya a or. Bir ka n z b y k r ty dn gr e i i i g n e sev e ola ge i i or. ok nem i, be im in l tn r c m y ly l n i ev i ik en nem i. ll t l Benim soruma cevap olmad bu... Sen as a o ce a bu a az n. Si in Tr i e l e i e g e bir l v b l m s z ky l rn r ce ap bu a a da san o um. v l c nz my r Benim sorularmn Trkiye lleri ile bir ilikisi yok. Kendine g e en bi i i k n, kar a gel in... Bir ka n k v n rs s m s d sn gel in di or un, ben de gel in otur un di o um. s y s s s y r Diyelim ki byle bir kadn imdiye kadar kp cesaret edemedi. Sen cesaret edemez misin? Diyelim ki bir gzel kadn grdn, duygularnn tam da sana uygun olduunu hissettin., cesur, zgr, kiilikli... Akn sylemeye cesaret edemez misin? Ben onu mt i ya o um. h py r Ben birisine ak olsam gider ona sylerim, doal olan da budur. Size sy e e im, o si in ev en i i iz b n ka n a , bu ev i l y y z l dn t d l r llik er en bo an r ak an tu a m, ye i z r bir e ir e e e ka ar l d d m t t l n g l t m l r d va m. r Bunlar ok iddial szler. Kadn-erkek ilikisinde skmez bu iddialar. nallah rkiye'ye dm dm yak a z, o bey e in pa a a n T a a l r l r l r ev e in e i ka a n, kz a n hep i i lp ba a tr bir e ir e e l r d k rl r l r sn a k l l t m l re sok az sem ba a da Apo de e in er. Ev i ik e in b k bir ks m i n m s l ll l r y m sah e ar k, ak a n b k bir ks sah e ar k. Al at a a ve t k l l r y m t k l d m c zel ik e de ka n aley i e ir. B k bir iki z k r. l l dn hn d y y l l t Buna bir itirazm yok ki... Ben bu u ye i ka un ar a, ye i ku al ar a hal yo u a ko a a n n n l l n r l l l n y c ma ina o um. ny r Bu sylediklerin teorik zmler.
356
Ne ya a m ben? So un te ik d ey ey e, ben en na l rt p y r or z d s d s d drt k pra ik is e e i ir in ki... Siz te i e ina or mu u uz? l t t y bl s or y ny s n nanyorum. Bir so u un in te ik fa i e in ne i i de ka ul r n z m i or al y t mn b edi or u uz ur. Ka n ko u un a nem i oran a te ik kal m y s n d d n s d l d or d do u ur. Ben ba ar a a a a y e de im: Bu aa a a ka n a r d z k d l r l r m d d l flrt ya a i ir di o um. Bu ke i e bel i rkiye'de yan an a pl bl y r lm k T l l la i ir. bl Flrt beraber olmak, beraber yatmak anlamna da gelir. Hayr dost a, ya n k iin e bu un ak, ya i ta ak. Ben k l d l m n n m bu a ta ak di e im. lrt de e e im, yan an a a i ir. Ta n n m y y F m y y l l l bl n a d e in e ola i i iz de im. Ka n sen kim in, ne e ey in, ne m z y d blr d d s r d d is i or un, se in e ne ya a i ir, biz bir i i iz e an ak ta a du ty s n l pl bl brm l c n m ru un a ola i i iz. m d blr Bu ahlak bir yaklam. Ama ara o um, ger e i ne ir. Yal z a te ik de il, b n try r d n c or t eko o ik, kl el, ta i i kap a in e i o um. Ka zel ik e ai n m t r rh s m c ly r dn l l le iin e i ko u uy a ok iyi in e i o um, so u a yi e de ka n d k n m l c ly r n t n d iin en iyi, z r e ya n bir e ula a a a o um. g l k z m m y ly r Nedir zm? imdi m u de il; ok an a , ok g , ok mt i bir z l y l l h bi i i i se i o uz; be im in by e m er yok ur. rmz vy r n i l z l t Ama olmaz, bu i byle olur. Byle ol az. Be im in sa a a se i ek ara n a ok az ark m n i v l v m s d f var r. d Tamam buna bir itirazm yok. Benim bu fel e e in de bir so u u. Hem ok de er ve i im s f m n c rr hem ok sa a m. Ya y a il i i. v r p l gl Ak da bir savatr. Karlkl insanlarn duygularnn arpmasdr. Bir Al an ka n be im in u u sy e i: Sen bu ii ak a ya m d n i n l d l p or un. y s O baka bir ey. e tut uy a sa l ak an a n a. Do u ur, her es bu ko u a k l r m l m d r d k n d te ik ka or un di or, pra i i i pek or a a koy u or un. Ben or ly s y tn t y m y s
357
Bamszl hibir insan, hibir halk, hibir ulus iin dnmekten korkmayalm.
358
pra i i ar a a a a b a o um, ser est i iz di o um. Ka n a t k d l rm r ky r b sn y r d l da ar a bir ik e i iz, sa a an si i al o a ak, dev im i g ev er l d l t sn v t z k y c r c r l den si i al o a ak, si i onur uz bir tes i i e e g e i e ek ili i z k y c z s lmy t t r bl c kle e gir e in, bu un d n a ge i i e e i iz en b k ak a a, ba r m y n d l tr c n y l r l k a a ben al tu a m. l l r k t r Mesela bir gerilla kadn veya erkek beraberler, fakat, kadn veya erkek baka birisini beeniyor ve onunla birlikte oluyor... ls u ba a g e; g ev tut u u, par i ama a . n r r k s t l r Bu iliki onlarn hibirine aykr deil diyelim. Sava bir kadn... Baarya hiz et l iyi ise is e i i i yap n. Ben k k m s t dn s bir dam de i im, ks a a m. Be im im de ol a y e yap a a l k n y n e s l s ben ks an am be e en i. Ben bu u da m e e er e di e ge k m y f d n z l m l d l tir im. Git in ya u, be en i i i bul un. Kal ki ben de g bir d s h dn s d l er e im. y e sa e e g e, oto i e e da a a ak bir ki i i ya k l d c c m rt m y n r y nm a tu u or am al a n ken i i im. Be im zel ik e im e i i d t y s dsy n l l r kc de il e ben bir ka bir sa i e bi e ya m a tut am. Pa a a s dn ny l n d m r m da a a ak, g e da a a ak ka n tut ak ah ak z k r. Top u y n r c m y n r d m l s l t l mu uz bu tip er e do u ur. en bu u o um. Bu ka a da, bu n l l l d r l y r dn er e e de sef edi o um. Ben g el ka n se e im. k e y r z d v r Ama bu akszlk demek deildir. Tamam an o um. Ben ak z fi an de i im. ly r s l l Ben sen akszsn demedin. Benim bu ko u a b k ah a i l e im var r. Bil i or a z n d y l k l r d my s n ara r a a a n. Cin el ik a n an hem g m, hem de l t m y l s l s d l y m. Ha i im. Bu ko u a ken i i ol uk a eit i bi i im. l y km n d dm d m ry Kar ta a n ge i e i e ben b n g m e a a har o um. Ka r f l m sn t c l b cy r dn a n yk ek il i i var. Ka n a n tut u u b k r. Ben de on l r s gs d l r k s y t la a say du u o um. Bu ko u a faz a i a et e im ve e e r g y y r n d l k y l r z l m ye ek so un a m yok. Be im tut um, da a ok ka n so u un, cin c r l r n k h d y n si in y e i i i or a a ar ak. Ba a g e ka n zen in e i il e n c ln t y k m n r d g l tr m si ge e en bir var k r. r k l t Erkein yceltilmesi gerekmiyor mu? Doru, er ek in de ge er i. Ka g en ir e iz la m. k i l dn l d m m z Ka n as n a tut u ul a ge e en se i e in ok ge i in e. Ka n d l d t r m s r k vy n rs d d
359
bey i, ka n fi i i ge i i i ir e ya am ok zen in lur. Ya am ger n d z l trl s g o ek en ya an a a de e i ir. t m y bl Bu szlerinde yine erkein kadn gelitirmesi, yani bir stnlk ifadesi buluyorum. Hayr. Bazen de kadn cinsi erkei deitirerek ve gelitirerek katkda bulunur. Feministler, erkek egemenlikli dnyann kadn dnyasn mavhvettiini sylyorlar ve bunun sonucu kendilerini de mahvettiini belirtiyorlar. Bu d n e e de do u ar var. Ka n dn a n mah er c d r l d y sn v ke in dn a n da mah r ve a ka n ya am an so ut a y sn vd y dn d y l n, ya a b y e ok olum uz et i e i ir. Ama bu so u un m t n l s kl m t r n yal z ka n so u u fa an da de il ir. So un da a ok er z m n d r n l d r h kek so u u ur. Bu a an er rkiye'de ile i bir ey er ya l r n d d e T r l p mak is e i or a, her e in bu ii by e a r u ur, ak de i o u t ny s k s l p p dk d la y a, bil em ya a a a y a hal et e i ye i e ki i e in bir ir r l m n m l r l l m s rn l r b le i e say yak a a a ge e ir. Ak her e in hak de il ir. rn gl l m l r r k k s k d Her es a ya a a az. Ak bir er em ii ir. k y e ik ii ir. k k y m d d A c l d Ak b k k ii ir. y l d Bu kadar soyutladn zaman fazla bir somutluu ve pratiklii kalmyor. Kesinlikle so ut a o um. Ak a a n ii ir, eme in ii ir. y l my r b n d d Adam ce i e bil em ne e en pa a gir i, gi i or en g el ka bn m r d r m dy z dn al or. Elim en gel e o ka n a n hep i i gi er on a n elin en y d s d l r sn d l r d kur a m. Ve in al ah bir fr a m do ar. Siz o za an po'yu g t rr l s t m A rn. Siz sa or u uz ki bu Apo sa e e po i i ay a u a r. Es ek ny s n d c ltk l r n li i bil ez, g el i i bil ez sa or u uz. Tut u u um ve g sa m z l m ny s n k l y hi i im. Ben bir ka n-er ek ce a in e otur um mu, ka n a n by d k m at d d d l r ak a ilk ge en i ko a a n an bo an ak olu or. Bu be im zel ln l c l r d m y n li im ir. d
slamiyet
slamiyet konusuna geelim. Sizin in e e e e i i i il iy e oku um. mam li'nin ey e i i c l m l rnz g l d A l mn
360
ve ei i i i s f te e in e bi az or a s f bi i in e mi de er en lmn n m l d r t n m d l di i or u uz? ry s n mam Ali'yi reformcu bir slam nderi olarak gryorum. Haricilerin de yok ul ke i e da an sy or u uz. s sm y dn l y s n Evet, daha radikal ve daha eitliki. Muaviye ise aris ok at ke i in tem il i i. t r sm s cs Devletleen slam eiliminin szcs. mam Ali ki i i i i bi az da a ya n an in e e i iz mi? ln r h k d c l dn Ben tarihi sreci inceledim. Siz afii kkenli misiniz? Kkenimi ok an a m. mam li'ye ken im e ya n bir bi t m A d c k rey el ei i im var r. Ken i ken i i ei i o um. Na az kl m, s lm d d dm ty r m d iyi bir Ms an ol a a a m. l m m y l t Cemil Bayk'n da ilgin bir slami gemii var. Gemiinde koyu ve radikal bir Mslman olduunu anlatt. Bilemiyorum. Fa at s a i e i tar a z. rkiye'de ke a k l my t t m ly T m list er te el so un a o ka ar at gz y e de er en i i or ar ki... l m r l r d l l l dry l Ger ek en sa k bir ta i i yak a m, top um al yak a m ba a a t l l rh l l s l rl ma . Bir la k ik cat edil i, at'dan kop a edil i. Kim e de bir ey d i l i d B y d s an a a . Y a, ba a; by e de er en i il i. Bir yer e ba l m d z n n l l dr d d r e i t r, zan oku a e i t r gi i de er en ir e er ya l . t s rat e m rat b l d m l p d Ne o yap an a , ne di er ta af yap an a . Bu ko u a tn l d r tn l d n d Tr i e tam bir ka a ka k a s k en i. Ne Ms an a ky f r ln r l d l m l kar lan ne ka ar kar ol u u u or a a ko a il i, ne Ms an o d d n t y y b d l m l sa u an ne ka ar Ms an sa un u u u an a a il i. v n d l m l v d n l t b d Trkiye'deki Ms an a da ben Ms an fa an gr o um. l m l r l m l m y r O ka ar ser e i grup ar var ki. On a s am kav a an ki i er ola d s r l l r l l r y l rak de er en ir i o um. Ne ba r giy ek fa i et ir, ne de ar l d my r t m zl t k mak fa i et ir. Bun a fa ar a ola ak g o um. Ya ak ar a ol az. zl t l r s y r r y r s l l m Eer ki i in er e in en sz edi or ak, yal z r de il, her n d m d y s n t s n e i i ge i i e il e i ir. Ben bir ka n in ne ara m bi i or mu u yn l tr b m ld d i r ly s nuz? Ru i g el ik ara m, fi i i g el ik ara m, d n e g ara h z l r zk z l r c c rm, ona ok ya an el i e ara m. Ben by e ka n in sa a m. k bs r l d i v r Ba r var m yok mu! Bu ka ar k k, bu ka ar se i e iz tar t s d d vy s t a ba a na l yap a i ir in ki? Ben ap al m m by e bir tar m y n s tr bl s t y l t a a gi e im? Gir i o um. m y r y my r
361
Hizbullah
Hizbullah iin ne diyorsunuz? Gneydou'da nemli bir problem olarak ortaya kt. Devletin kurdurduu sylendi. Bu arada PKK'nn Hizbullah'la grme yapt ve karlkl bir protokol imzaland sylendi. Bu iin asl nedir? Hizbullahlarla bi az g o um. Ba en bun a ima a da r r y r z l r n vet ede im ge i or. Bun a a iler e llah' da biz zah ede e iz. O s ly l r d A i c o uk a n mo a i i boz a ak la m. Al ah di e inan k a n, s c l r r ln m m z l y d l rn lam di e bel e ik e i in ie i i i faz a bil i or ar. Bun a dev et y l d l rn rn l my l l r l kul an a a a or. D g er bel i kul an a a a or. ok da l m y ly l k l m y ly k kul an a a a or. Bir d em de Sov et er Bir i i KP'yi t l m y ly n y l l T by e kul an . rkiye'yi de bu a ben et im. Al KP'yi vur l l d T n z t T Hizbullah'a, al bi i i vur te i e. rn kn Gryoruz dediniz. Basna bir ksm eyler yansd. Daha nce Hizbullah'la atyordunuz. Hizbullah me e e i di i bir me e e fa an de il. KK'den bi az s l s n s l l P r za ar g en fe al ai et i ke im er var. Bun ar an g bu u or ar. r r od r s l l d l y l Sa o um ran, rdistan'da bir bo uk ol u u u ark et i. Ke a ny r K l d n f t m liz in an gr . Ba ei im e i des ek e ek is e i ola i m dn d z l l r t l m t m blir. Bun an g al ar. Bir de dev e in ken i i ke a iz in ar k tu d dl l t ds m l m t tu a a a a an a n a, bu ta i at a , en son da di i te el e n m y c n l y c rk l r n m d Hizbullah' dev e e sok u. Bu me e e by e or a a k as n a. r y t s l l t y t l d tr Hiz ul ah var. Biz ta ii ki ran'n et i i i ay de er en ir e l b l b ksn r l d m ye a o uz. Ger ek en llah'na ina an ra i al var a onu ay ly r t A n dk s r de er en i i o uz. Ai et fe al ar a bu un u u in l d r y r r od k l r l d i Hizbullah'a s an var a onu ay de er en i i o uz. Bir de dev e n s r l dry r l tin kur u u Hiz ul ah var onu ay de er en i i o uz. Ay a ge el d b l r l dry r rc n de din ger e i i de er en ir e e a o uz. B n bun ar bi im n l d m y ly r t l z so u a kap am yak a gs e ir. Di er e i in yap gi i la r n s l l tmz t r l rn t b ik mi iz de il mi iz, han i ta i at a z, ra i al Ms an m z y y g rk t n dk l m c y de il mi iz gi i tar a a gir i o uz. Di i e ba bir Mel e Ab y b t m y my r nn l l dul ah var r. Be i en iyi an a an ve ger ek en rdistan'n en say l d n l y t K g e er, tes im ol a te iz bir Ms a r. ok iyi bir bir ik d l m m m l m nd l 362
te ik do u. ok de er i mel e er var r. En iyi mi i an an da a de l d l l l d lt d h er i g o um on a . Di i Ms an ar da ge i or, on ar a da an l r y r l r n l m l ly l l la a i i o uz. Ama dev e in kul an , ba sa k ar da a i ir. bly r l t l d z p l k bl Bun ar ba a g e ha MHP fa is i, ha by e fa ist ark et ez. Hep i l n r t l f m sne hak et i i ce a ve e i e ek du um a z. t v b r bl c r d y Yani farkl eilimlere gre farkl tavrlar aldnz sylyorsunuz. Tabii ta ii... ran'a da a Hiz ul ah var a, n e an i-em er a b y l b l s c t p y list ol ak zo un a, an i-ke a ist ol ak zo un a. By e ol u mu bi m r d t m l m r d l d zim e it i ak ara ak zo un a. l tf m r d ran'n izgisiyle size yaklar m demek istiyorsunuz? Gayet ta ii... Yap az a de ek sah e ar r. Biz hep i e uy un b m s m t k d sn g yak a m ar a ce ap ve i o uz da, sa o um bu tu u u uz me e l l l v ry r ny r t m m s le i m e e ek ir. y z l y c t Bu aklamanzdan Hizbullah'n nmzdeki dnemde bu tr eylemleri srdrmeyeceinden sz edebilir miyiz? Gayet ta ii. Ken i e i bi ir. De i im l er e ise er ba a b dl r l d l d l zl r sr r, ba a sr r ez. Dev et yan Hiz ul ah sr r, di d r zl r d m l ls b l d r ni e ba , ran yan an i-em er a ist olan ar sr r ez. Yurt e n l ls t p y l l d m s ver lan ge ir bi im e it i ak rar. o l z l tf a ran yanllaryla ilikiler var demek mi bu? Tabii bu er e e e ili i er m e ir. Do ul u uz kap am v d kl z l n r t m s l r. Her e i ger ek ko u a g e ce ap an a ak es ek ik e ir. d k s n m r v l dr c n l t d San o um bu ko u a zor a p m ha a a d e i e e i i i. my r n d l n z t sn bl c mz
Krt cephesi
Krt cephesinde atekesle birlikte bir deiiklik oldu. Daha nce sizinle ilikileri son derece bozuk olan ve sizin hakknzda ve sizin onlar hakknda ok kt eyler sylediiniz ve tutumlar aldnz insanlarla bir araya geldiniz. Atekes ise yeni bir tablo ortaya kard. Bu tablo nasl ortaya kt, bundan sonra nasl geliebilir? Biz fi i du u u res i e ir e e a k. Dik at edi ir e bir il r m ml t m y l t k l s ok g n ara n a faz a ark yok. Ulu al so un, Kr is an sta r s d l f s r d t 363
t , he ef e i ve hat a m a e e i ze i e. Bu var lan bir ik e i s d l r t c d l s rn o l t li pro o ol e me u a r k. Di er bir ok r e de ay e i t k l r l t d g t n y sy e im. Si in g e i i in nem i bir ks a ben ka o l d z r l rnz l mn tly rum ve bel e e d n, im a a m de im. Ge en dk ben im a g y k z l r d l t z la m, ge en dk ben im a a m, so un a bu bir ik e ik er me d l t z l d n d l t l l se e i or a a k . Ya i ya ay bir ay gi er ik. p e iz ba l s t y t n p rl d d h s z ko u ar a g fark k a m ok. Ama ben er ik e in olu a n l d r ll l r z l l r m s iin son de e e es ek dav an m. Es i tr o, u cm e y e ol r c n r d k l l sun, be im tem il d e im u ol un gi i bu tr ba it he ap a a n s z y s b s s l r gi i e ik. To e ans , ol uk a ya bir yak a m a her tr r r m d l r l d pc l l gt ve ki i e kar ay tav sr r k. So u, im i her es bu y n r d d n d k tr bir ik e ik e e ka l ak du u un a. Bun an son a da mm l t l l r t m r m d d r kn e bir cep e el bir i e g r ek in a a har o uz. An a s h s l t m i b cy r l l or ki bu ko u a r t e in e it i i i ne e iy e bel i yo un ge y n d g l r ll d n l k li ez ama, bir ey er yap ak is e en er, ta r z, po i i a z kal m l m t y l v s ltk s mak is e e en er, by e bir bir ik e i i ad a cep e de de il e, t m y l l l t l n h n s res i e i ip ka ve bi az bu sim al n a po i i a a da a ba ml tr lc r i t d ltk l rn h a ya a ak a a ina or ar. n z e i d em e de bu ko rl p c l rn ny l m d k n d nu a cep e el bir lan ger ek e e ek ir. d h s i l c t Bingl olayndan sonra cephe iinde, ilikide bulunduunuz Krt rgtleri arasnda problem kt m? Hayr ha r, k a . n rkiye'nin pi an k an ba a y m d k T m l t k hi kim e e bir ey da at a , rt me e e i i tas i e et ek s y y m dn K s l sn fy m is e i i i, ge e ek el ten il ve tes im al a yn em e iy e so u a t dn l n s k l m t l r l n c git ek is e i i i iyi bi i or ar. Bu ko u a ge e en bi in d ey e i m t dn ly l n d r k l z l r var. Ol a ol a, tak ik a an bel i ele i e i ir er. Ve bi az da by e s s t d k tr bl l r l ol u. Fa at on ar da u u sy or ar ; er Tr i e po i i a d k l n l y l d e ky ltk sn de i ir ez e Sa n urkay'la yap z pro o ol e, biz er de si t m s y B tm t k d l lah m a e e i d n ek zo un a z, hat a bu ko u a ba ha r l c d l y m r d y t n d z z lk a z var de i er ir. Di er r t er faz a y a y e ir. Ve hat a l rm m l d g l l s l l d t da a da olum u bir or a a gir i er ir. h l t m m l d Yani Bingl sonras Krt rgtleriyle bir sorun yok mu diyorsunuz? Daha olum u, da a hz an bir bir ik ger ek e e i ir. l h l drc l l bl
364
Talabani
Talabani atekes sreci boyunca ok nemli bir rol oynuyor gzkyordu, imdi bu yeni durumla birlikte, rnein bugnk basn toplantsnda Talabani olmayacak anlald kadaryla. Bingl olaylarndan sonra Talabani ile bir temasnz oldu mu? Onun tutumunu hissettiniz mi? Talabani, ge el e si ah m a e e en, zel e Bin l ola n n d l l c d l d d g y dan ra at z vur u a . O ta a en rkiye'den da a faz a h s ln g l d m m T h l des ek gr ek in, po i ik tu u a gi er. Bi im e de gi er, Tr i e t m i lt t m r z l r ky ile de gi er. Ve bu u da s ek i ya ar. Bun an son a da PKK ko u r n r l p d r z nu kul an ak is e e ek ir. Ko ay ko ay bun an da vaz e ez. Ar l m t y c t l l d g m tk ne ka ar ya ar y a ve ne ka ar kul a or a o ka ar ya ar a p d r l s d l nly s d r l n kul a a ak r. Biz de alabani'yi rt me e e in e er olum u bir l n c t T K s l s d e l i ev g e ek e de er en i i iz. Fa at fark sa a ar a po i i a ya l r c s l drr k l h l d ltk pyo uz. Me an far var. Prog am, sos al ze in far var. O da a r k k r y m k h ok dip o a i e ii ko ar a a a or. Biz hal n g e da l m sd t m y ly kmz c n ya o uz. Do a y a za an za an bir ara a gel e e i iz lur. ny r l ys l m m y m l rm o Ama za an za an da fark ko um ar a ol u u uz in il i iz ik m m l n l d d m i gs l ler ve ters ik er do a i ir. l l bl Bingl olayndan sonra bir temasnz oldu mu hi? Her za an te as lur da ol az da. Bu u o ka ar nem i gr m m o m n d l m o um. er ge ek ir i mi bir ara a gel e er faz a zor de il. Fa y r l r t d y m l l kat po i ik ko um ar fark ol u mu, o ye in e ka r, ben ye im e lt n l l d r d l r d ka m. lr
Mzik-sanat
Mzik dinlemekten zevk alr msnz? Anlalmtr, vur u a a a ge ek yok. Ha a n ken i i de g l m y r y tmz ds i ik bir m ik t e ia et der. Kr is an ger e i sz ko u u ol z r n r e d t n s du mu, es i kla ik tr e in ye i dev i e uyar a a ak, gi e ek o k s k l r n rm l n r d r y de or a a a a ak ge i en ye i bir ses, do a y a ye i bir n n t y k r r l n l ys l n tr r. Za en o te el e im i en o ka ar tr n or a a k a k d t m d dd d k n t y m 365
s, bi im m a e e in m ik el ge i e e e ne ka ar yat n ol u z c d l n z s l m l r d k d u u or a a ko u or. Ta ii, bi im in ya am da bir m ik ir ay n t y y y b z i z t n za an a. Be im ya a m, hat a bir b n ola ak KK'nin ge i i i m d n m t t r P lm bir tr sy e i i e ok ben er. Tr rit iy e bu ie ba a k, y k l nn z k m l l d le sr o uz. Tr bir sa a r bi im i i. d r y r k l v t z ks Klasik mzik dinler misiniz? Dinlerim; ta ii ta ii... b b Bunlar iinde hangi tr mzik senin iin daha ekicidir? Klasik Ba m i i e de ken i i kap m. t zn dm trr rnein bestecilerden hangi besteciyi daha ok beenirsin? Beethoven mi, Mozart m? Hi nem i de il. Be im in itm nem i ir. Rit i ya a a m l n i r ld m k l d m, ken i i kap m. Bu rap m i i in de ge er i. m dm trr A z i l m Gl m ga el e i i yz bin de a din e em bk am. M i i nem i, s z l rn f l s m z l iin e i sz k er hi nem i de il. ran'daki itm ok nem i. d k c l l r l Hindistan'daki, zakdou'daki, La in merika'daki ritm e i sa a i U t A l r y bli im. Bir m ik se i em var. Rit e kap m ken i i. rt ola r z vy m trr dm K yn a da by e ir, rk m i i ola n a da by e ir. Bir m ik el d l d T z y d l d z s yan ol uk a ge i i olu or. Bi im ya a n ken i i her al e m d l m y z m ds h d zik e ya n an ba an lan bir ya am r. l k d l tl o d brahim Tatlses'i nasl buluyorsun? brahim'i ta o um, din i o um da. b a im yal z si a i a ny r ly r r h n y s dan is is ar edil ek is en i. Bi az KK'nin a da a a ak, t m m t d r P kn y tl r zel ik e bi im Ur a kl r de er e i in di e ge i i i i ola ak lan e l l z f t l rn l trcs r s edil e e a or. Bu un me ur ol a KK'nin ila y a ba ar. m y lly n h m s P n l l Ba a g e o, si a i ola ak kul a l ak is en i. Hal n he e a , n r y s r l n m t d k y c n ulu al kur u u s e i e tam yan a n da, i e ara esk ad al n a s t l r cn sm s t b t d bir m ik e ii bo al l n di e kul a l ak is en i. Bu a ben er ar z l t s y l n m t d n z tist er, top u un dik a i i e e ek ben er tip er e alk dev i e ka l l m k tn k c z l l h rm na i e edil ek en al o ul ak is en i. lz m t k n m t d Sesini beeniyor musun? Ses ola ak ta ii ki din e im. Ara es i ol un, kla i i ol un fe a r b l r b k s s s n bir ses de il ta ii. Be im nun m ik yap a a bir di e e im b n o z m sn y c yok. Si a i is is a a kar m. y s t m rn y Ben sanatsal deerlendirmeni soruyorum.
366
Bizim top a n o u u ur. r c d Hemehrisiniz... Daha ok da tr , t kar a a n an or a a an bir olay r. k a m s d t y k d On a rap et i i, rk et i i, rt et i i g r. Tu ul a n d A ks T ks K ks l d t m sn bir ne e i de bu ur as n a. Halk ar kl n yo un a l a d n d l d l t r n l tr m sn ifa e edi or. Ona ara esk de e in de faz a bir an a yok. Ama d y b m n l l m dev im i arz de il. Ama k kul a or, o ay bir me e e. Halk r c t t l nly r s l y var r. nun sa a n halk y var r. n d O n tn n d Ferdi Tayfur'u dinliyor musun? O da sa o um bu ko u a, si e g e da a ok ne i dil en i i ny r n d z r h y l dryor? Ferdi Tayfur Adanal. Ac temel temas. Evet, sa o um emek i e in ya a ac dil en i i or. K ny r l r d y l dry t le i o um. Ama sa e e ac di e ge ir e i, co u u, di e i i di e my r d c y l t m s k y r n l ge i e e e i k e i i aa a gs e i or. Bas al n a i tr m m s l l m dn t ry k t d k ukurova'nn bu al ko ul a al n a i ezi en in a n di e i i n tc l r t d k l s n l n ifa e edi or. d y Ferdi Tayfur'un Emmolu trksn dinledin mi? Yok. Peki Yaar Kemal? Bu ko u a de er en ir e er yap m. Ya am Ke al top u un n d l d m l t m l m d a k in a ro an a or. Ay k a ro an a or. Bu n m s n m l try r sl r m l try da ta ii g bir dev im dal a ol a in by e ir. s a ro b l r g s m d i l d y n man a or. K bir i de il. Fa at ba a g e ok ye er iz. En te l try t k n r t s mel y el i e ek ele i i bu ur. Bu u y e ger ek e i e il ey i n tl c tr d n l l tr b s d g bir ro a a yol aa i ir i: Ger i ukurova'da top um al d l m n bl d l s n m ya a or. Bu u bi az gr ve eser e i e yan t . Bu da ny n r m l rn s m ok a g en bir lay. Sa o um o g bir dev im el fr a r l o ny r l r s tn y ya a a ak a ve a g e e ek e ro an a da al r. Ay k a m m l y r m m l m d r m t r sl r a p i e i ir. Do a y a da a g ola il e i sa a a a . r l m t l ys l h l b m y l y m d Be im ne im cid i dev im el al st olu u gr e i. Ya ar Ke al n r d r s t m s m bir y y e Krt r as n a. Ya ar emal'in ta a bel i ken i in n l t l d K nmn k dn de g e e i i bir kat ya a m. er nun rt k en i ol a a r m d ky p y E o K k l m s ro an ola az . Bir rk kl r k e in en y e ro an k m c m d T t k n d l m c maz. By e nun gi i ukurova'da bir s rk kk en i o uk l o b r T l l c
367
var . Ama by e bir ro an k ak a bi e gel ez. By e bir ro d l m cl ln l m l man ola il ek in ukurova'y bi en bir rt ol ak ge e ir. Ya c b m i l K m r k ar emal'in e i i i u: rt ulu al zel ik e iy e on an ko u un, K l ks K s l l r l d p ukurova'da b e in sen e i ir. y m n t zd Yaar Kemal'le ilgili deerlendirmeni haksz buluyorum. Bu ta iyi yap a . Ya ar Ke al, rt ulu al mo if e i i, nm m l m K s t l rn ukurova'da kar a ve a ukurova'da bu mo if e in, bu zel l t y t l r lik e in ala a ye i bi im er e zen in e e i in r r. Ni e bu l r c n l l g l m sn n d y ko u faz a bi im el ola ak d l or? As n a o Fran z ga e n l l s r n m y l d s z te iy e yap an-sy e i i var. O onu an a ak is i or ama, sa n c l t l s l m ty y Ya ar emal'in ken i i do u ce ap ve e i or. An a a or as n K ds r v r my l y my l da. Ce ap ver e g yok. Se in ro a a yol an te el sos al v m c n m nn a m y ne en ney i di e so u or. Ori i i i bul ak is i or. Ora a du u or d d y r y jnn m ty d r y as n a. Ben ken im o Di i i in y nde an at m, Yal n l d d rl k s l t K k kar e i i e be irt i im gi i, bi im o o uk uk ta p, d mz l t b z c l nmn a na l bir si a al, sos al ki i i e, is an ki i i e ula vur u s y s y l y c l tmz g la a bil as a bu tip m e e e e kat ol un di e yap m. m mz h s z l m l r k s y t Ken i i de bu a ben er bir tab o u ge i i e i ir i. Trk e ya or, ds n z l y l tr bl d zy Trk ede i at r ek e i i de su u or, k bir ey de il. Fa at olu by n l rn n y t k um zel ik e i i ak a a il e i. Bu ko u a ce ur ola il e i. Ta l l rn l y b m l n d s b m l mam rk ger e i i bir rk ola ak iyi di e ge i e i ir. Ya ar Ke T n T r l tr bl mal da a fark bir ro an t r. O bi az da rt ulu al ger e h l m c r d r K s in en bir ey er ver ek is i or. Tam kop u ol u u in bu u ya d l m ty m d i n pa or. Tam bir rk gi i ver ek is i or, tam bir rk ol a my T b m ty T m d iin de bu u yap ak is e i or. Ama bu a g e ken i e z n bir n m t my n r dn g bi im e or a a ar . Bu at'nn da dik a i i e i or, bi az de d t y k m B k tn ky r er ve i or ar. Fa at is i o um ki da a da iler e in. Me e a bir rt ry l k ty r h l s s l K al st olu u u in e e e i ir. Ben nun in de te el bu a a t n c l y bl o i m k r d g o um. rt d ya a a a i ir e ye i bir ham e e yol r y r K n m n k l y bl s n l y aa i ir ede i at ala n a. Ger ek en rt ola n a b k al st bl by n d t K y d y t olu ar ya a a i i or. He i i in dik a i i e i or ur. Ya ar z. l n bly pnz k tn ky d z sn B k al st olu un in an ru un a ya at de i ik i i iz e e i y t s h d r t l l y myor u uz. li i e in par a a p, ye i ili i e in na l ku ul a ge s n kl r l n n kl r s r m s rek i i e il i iz yok. ok k si in in. Tr i e ay , ya ar i tn gn t z i ky dn z zer e i in. Na l bu ka ar k r ka a i i or u uz, se i e iz ka a i l r i s d s l bly s n vy s l b368
li or u uz, ak m al or. Bu u yal z rt ay n a in sy e i y s n l my n n K d l r i l myo um, rk ay n a da ok ey er ya a i ir er i. rt m e r T d l r l p bl l d K z l me i i yap ak bir ede i at ha i e i ir. Ger ek en so uk al r ve sn m by zn sd t l dr ulus a a a alan a da id i ol a a g e i ir. Fa at ke a iz in l r r s d d al m y t r bl k m l m bu in ar kl he i i i ol uk a et i e i, hor ba or u uz, k c t r pnz d kl m ky s n hor bak k a da ken i iz hor g r z. C e ka r z. Mm t dn r l s n c l sn kn e ede i at cep e in e i her ede i at, cid i bir top um al al st s by h s d k by d l s t olu a ce ap ver i i oran a bir ede i at r. Ac ola i ir, tra ik ola v d d by t l bl j bi ir, hep i i i e ek ge e ir. l sn l m r k Yaar Kemal, Musa Anter'in lmnden sonra Krt sorununa ilikin Cumhuriyet gazetesinde iki gn sren bir makale yazd. O yazy okumadysanz okumanz isterim. ok nemli bir yazyd, Yaar Kemal'in Krt meselesine ilikin ak fikirleri var. Daha da ge i i e i ir. Ara a by e ar ya a i ir i iz. n a l tr bl d l k l p bl sn s nn top um al al st olu ar a i et i en e i i g ya a a a a a l s t l d k kl m sn l k l m y l n ve hat a sa at a in el in, sa at a onu bi az da a g el e i in, t n l c t n l r h z l tr ol a ge e en bi i i sap a n ki, dev im bi az da a ete ke i e m s r k m t y r r h m b n n. A k a n an ve a olum uz uk a n an arn n. Sa a r s rl l r d y s l l r d s n tn da i e i bu ur. l v d Szn ettiin toplumsal ilevi. Sanatn incelikleri ve estetii var. Sanatn in e ik e i u ur: Be i bir sa at tar a a ko uk et c l l r d n n t m sn n mek is i or u uz. Ya o um za en bu u. Sa at cid i bir i ir. Ama ty s n py r t n n d t Trkiye'de sa at, ade a top u un si a al, sos al at os e i in d a n t l m y s y m f rn n k , ken i i ko ar his e en e in son u a ola ak d m dn p m s d l r r s r n l or. y Bu grnze katlmyorum. Sanat toplumun gereini yanstmad zaman karlk almaz. Diyelim ki ben kendi kendime sanatym diyerek bir eyler yazdm. Eer bunun bir deeri varsa... Tabii ki her ey top um al r. Ben bu ge el e e i yap o l s d n l m y my rum. Be im yap m ge el e e top u un te el sa at a ge el vur n t n l m l m m n l n gu an a ge e en ya var r. rkiye'de 12 yll'n in an ze in l m s r k n d T E s r de mu z am y m a var r. Bu u kim ya a a p de er en ir i? a z k l r d n k l y l d d Bir rt ro a ya a m. K m n z l Byk romanlar yle istendii zaman yazlmaz ki.
369
Ama 12 Ey l b k bir d ifa e der. l y n m d e Roman ben istersem, sen istersen olacak bir ey deil ki... Hayr sa at ar ba a i er e u a ar. ok ya ay so un ar n l k l l r tl p r l la u a ar. Dev im i ti in k en e iy e u a ar. Dev im i r tl r c p t l m s l r tl r c ti in ele i i i ya r. Dev im i bir ti in sa k ya a tem il p trs pl r c p l l m s et e i i de vur u an a . yi si a et yap a , g k kal m d g l m l y s m d d d ve ger ek en m z kal , ya a tem il et e i i her y t z s d m s m d ny e vur u a a i ir. Ama bun an a ak so u dev i in in a l g l n bl d k c n rm k r ve 12 yll'n ge ir i i ya a n y el il e i ol a a y . Bu E t d m c t m s m m l d ko u a siz ken i gz em e i i i bi az da a ge i i in, g e ek i n d d l l rnz r h l tr r c sniz ula z so u a n nem i bir ks , d e in do ay ola tn n l r l m z n l l rak hiz e i e yol a or. D e in ele i i i in sa k ya l a m tn y z n trsn l l p m s ge e i or. n 12 Ey l top u a b k y m ar ge ir i. r ky k l l m y k l t d Nihat Behram'n Lanetli mrn Krlanglar romann okudunuz mu? Ben sa e e top u u k e in, rf k e ek in bir ya ya d c l m t l y s t l m i r pa m di e yo um an bah et i o um. l y r d s my r Bunu bir eletiri ve gereklik roman olduu iin sylyorum. 12 Eyll sonrasnn gzel romanlarndan birisidir. Biraz da bu yzden gzden uzak kald. imdi Almanca'ya evrildi. lgi greceini sanyorum. Roman Gneydou'dan bir kk ocuun yaam yksn konu alyor. Olabilir. Bu tip r ek er ge i i i e i ir. Ba a do un ak is e n l l trl bl zl r k m t mi ama faz a et i i ol a . l kl m m Siz roman okuyor musunuz? Ben ro a oku ak an zi a e, ger ek i bir ro an na l ge i m n m t y d m s l ti i e i ir, ko u u ze in e yo un a o um. rl bl n s r d l y r Yaar Kemal'in Kale Kaps roman kt. Bir Krt roman olduu tartmas yaplyor. Geri roman ben henz okumadm, zerine yazlardan sz ediyorum. rnein sizin bu roman okumanz gerekiyor. Lanetli mrn Krlanglarn okumanz gerekiyor. Dorudur bu ko u a bi az tah il su a il em in p e iz ya n d r l n b m i h s rar r. Fr a m olur a de er en i i im ama, be im ken i e bi i ld s t s l drr n dm tim rol da a ok bir ro an do u u un hem ya ol ak hem di h m k s n pcs m le ge i i i i ol ak r. Ben ro a n te el i e i i bi az kav a a trcs m t m n m l vn r r m
370
ben i o um. Ro a n, ge el ola ak ede i a n, sas ola ak ne e e zy r m n n r by t e r r y y el e i ge ek i i i de ark edi o um. Bu u PKK ola n a tas ak n m s r tn f y r n y d l d e in e de ol a, sa m ya n a bir rn or a a a i ir. z y d s nr k d t y k bl Roman zerine bir inceleme mi yapyorsunuz? Roman tas a di o um ben bu a. l y r n Roman m yazdnz? imdi tas a y a u a o um. Be im ro an yaz am ba a a l l r y r n m m k l rnn yaz a a ben e ez. Yol a m ok ar ili i er, ruh al du m sn z m t pc kl s rum ar, ku um a a ar sz ko u u. On a yan t a a a a a m. l r l m l n s l r s m y l c Roman denemesi mi? Ro an, ruh de in ik e i i, b k ap a k iin e ya a a ak m r l l rn y r l d k l m de ek ir. Or a a an ta i i bir s e i kav a ak de ek ir. m t t y k rh r c r m m t Trkiye'de by e ro an ya l or ki... Ben bu ko u a g bir l m z my n d l ele i i ya a a m di o um. tr p c y r Bir rportajda ben roman yazsam Yaar Kemal'den daha gzelini yazarm diye bir sz etmitiniz. Daha g e in en te e ko u u ar bir bi im e se e im. z l d y n y pc d r O makale olur, roman deil. Roman yazmak baka bir i. Roman sy e i i iz gi i de il ir. Ro an en te el so u a da, l dn b d m m r n en te el bir si a i so u a da da a a ak ge i i i e i ir. m y s r n y n r l trl bl Ona itiraz etmiyorum. Ama roman sonunda bir sanattr. te sa at de i i iz nok a a ben sy o um. Ce et, yal z ke n dn t d l y r s n mik er e ifa e edi e ez e, bir dev im de bir is e et ir. Bu un ete b l l d l m s r k l t n rn l e i sa at ii ir. Sa a n ro o ka ar nem i o um. Ya d r m s n d n t l n d sy r a n g el e e ya ger ek e i ir. Bi a n i mo a i i i tem il m z l m nn l tr n n z yn s eder. Ya a n vaz e il ez bir ge e i ir. Dev i in sa e e as e i, si m g m r d rm d c k r ya al yol a ya a a a a , sa at al yol a da in a edil e i ge ek i s l pl m y c n n s l m s r ti i, rk in a n da by e i e bir sa at al ye i en ya a ih i n T s nn l sn n s nd pln tya du ul u u u sy e e i im. Ben Trk er e i b k ir in ik e i y d n l m ly l d k y k l l r g o um. Bu u dev im e bi az ele i i o um. Da a ar sa at r y r n r l r try r h pc n yak a m a y a da ele ir ek is er im. Ke a iz in ro a ya l a l l r l t m t d m l m m n z m m r. Ke a iz in ta ih in ne ifa e et i sa e e vl r. t m l m r i d m d c m t Kemal Tahir'in ve birok yazarn kemalizme eletirisel bakan romanlar vardr. Kkl de il. Ta am a , b n e i i de il. Ke a izm, ke a m l yc t l yc m l m 371
list er ta a n an bi e an a a or. emal'i siz ger ek bo ut a y a l r f d l l l my K y l r l or a a koy a k a ken i i i ta m a a az z. Bu u si e sy e t y m d dnz n l y m sn n z l ye im. y Tamam kemalizmin eletirisi zerine bir tartma yaplabilir. Kemalist m e e i her y y e ger ek i ya a az a z, siz z l m y n l p m s n Tr i e in a do u te el e bi im en i e ez i iz. En ok da ky s nn r m d l dr m sn sa a a i ev d or. n t l y
Okumaya frsat bulamyorum
En son hangi roman okudunuz? Bir savan komutan, bir partinin lideri ve bir aydn olarak okumaya ihtiyacnz var. rnein roman okumaya, siyasi makaleler okumaya ihtiyacnz var, okuyor musunuz? Fazla fr at bu a o um oku a a. s l my r m y Bu bir eksiklik deil mi? phesiz ek ik ik. s l Bir nderin roman okumas, edebiyatla ilgilenmesi gerekmez mi? Bir ro an gi i olay a , ol u a , ta i i iz i o um, so u a m b l r g l r rh ly r n k ryo um bi az. Ya i kav a nok an m sz ko u u de il. r r n r y s l n s Kavray anlamnda deil. Sanat, edebiyat insan zenginletiren bir eydir. Mzik de yle. Kendime zen in di e i e e im ka ar al a a d e im var. g y bl c d gl m z y Bu ih i a gi e i o um as n a. Bir in an a ya am zen in i i i bir ty c d ry r l d s l g ln lik e y e i e ek g m var. Bu ede i at y a da lur, as er e de t r t bl c c by l o k l olur, si a et iy e de lur. y s l o Gl bir alglama yeteneiniz olduunu biliyorum. Ama byk devrimcilere bakyoruz... Ben bu ko u ar a tam bir se in i im. Ka i e in yk ek i i e n l d k cy lt n s ln ok yk ek de er bi e im. S a an a ta am l ede em. s r r d l h m m Byk devrimcilere bakyoruz. Mesala Lenin'e... Benim o y m za f. O y m faz a ge i e i. ok iyi in n y n l l m m ce e e i ir er, ok iyi okur ar. l m cd l l Lenin neredeyse tm dnya edebiyatn hatmetmi.
373
Krdistan corafyas, Ortadou'da adeta tm uluslar birletiren bir geittir.
372
Benim o g m yok, ben e ok za f. Ya a m s e bu a c d y d r n faz a fr at ver i or. Fi i i ola ak s n a m var. l s my zk r k tl r Bu konuda kendinizi deitirme abas iinde bulunuyor musunuz? Ben Trk edebiyatn veya dnya edebiyatn reneyim, okuyaym dediiniz oluyor mu? Dediim gi i g m al or. Sa k ne en e im fr at ver i b z my l d l r s myo um. r Okuma glnz m var? Nedir? Damar sert i i mi var... e y e bir ey. Ya am yo un u u fr l t l l sat ver i or. Yok a ok is e im. my s t r Yaam younluu gerekesini kabul etmiyorum. Bir edebiyat, bir sanat, bir mzik olayn incelemeden olmaz. Onun bi i i i ben ta in edi o um. Yo un u un sa at al ifa e mn y y r l n s d si i ya a o um. Ken i e g e bir yn e im var r. yi al o n k ly r dm r t m d gly rum, in an a n yap k a ii, ya a k a ii. nun ol uk a iyi bir s l r t l r d l r O d sa at de e i ifa e et e i in na l ol a ge ek i i i de bi i o um. n r d m s i s m s r tn ly r Bir Ye il am ar is i i de yo um a a i e ek g e im. t tn r l y bl c t y Ama film seyretmezseniz nasl olacak? Bir ilm ye er. Za an za an ilm sey e i o um. Sey e e im. f t m m f r dy r r d r Trk filmlerini seyrettiiniz oluyor mu? Gayet ta ii. Bir por ma sey et i im va it ar is ik y se b s n r t k t t n zi o um. por da bir sa at r. Ar is ik b n yn e i gr e g m y r S n t t t t l r m c var. M ik in y e ir. Sez i bu ko u a da bi az var. Bu ko u be i z i l d g n d r n n ida e edi or. r y
ampiyonlua oy a a ge e en er na l a l a , sa a l n m s r k l s l m s v ma ge ek i i i bi ir. Ma al ah son d em er e bi az sa a a s r tn l l n l d r v m y en i er. r dl Galatasaray bu dnem iyiydi. Potansiyellerini tam sa a a ak a a a ar . Ge i e zel i i h y t r m m l d l m l olan bir ta m . Y e i i e i, zel ik e ant e r e i. k d n tcl r l l r n l r Siz Galatasaray'n banda olsanz nasl hareket ederdiniz? u Galatasaray'n bana gesem diye dndnz oluyor mu? Ben her sa a an ta n ba n a ol ak is e im. Ben m a e e v km d m t r c d l yi sa a gi i y en her ta n iin e ve ba n a m. Bu, m ik v b r t km d d y z gru u da lur, fut ol ta da. por ku de lur. Ede i at ar b o b km S l b o by l bir i i de lur. Ye er ki ya a n a ok ak , se i, so u al dav l o t m d c r n c ran n. s Atak ve mcadeleci olsun. Yaam felsefesi atakla dayanmal. arpc, vur u a , e i i, g el e i i i ol a . Di er ya am g l yc kc z l trc m l bi im e i i s a an bu u o um ve ben se in i im. l rn r d l y r k cy
Apo milletvekili olur mu?
Diyelim ki Trkiye'de Krt sorunu halledildi. Artk bir sava olarak deil de lkenize bir politikac olarak dndnz. Byle bir varsaymla hareket ediyorum. Dndnz, milletvekili oldunuz, parlamentoya girdiniz. Byle bir gelecei nasl gryorsunuz? Her ge en mil et e i i ol am ze in e du u or. l l v kl m r d r y Sonunda bu sava ruh hali yava yava baka bir eye dnebilir mi? Olmaz. On ar lur mu? Si in e dev im ze i e ko u uk. Bir l o z l r rn n t dev im i ko ay bu du u a gi e ez. Gi i i de ok ar r. D e r c l r m r m r pcd z ne ko ay in i ak ede ez. Sar r. Kar k k p d l e er e l tb m scd l l rl k m l l ye i ik e e yol ar. nl l r a
Galatasaray
Sizin Galatasarayl olduunuzu biliyoruz. Bu yl Galatasaray ampiyon oldu. ampiyonluunu nasl karladnz? Her am i on uk iyi ir. Her am i on uk ki i in mo al g py l d py l n r c n olum u yn e et i er. Ben he en her sa a a am i on u a oy l d kl m h d py l nu o um ve a am i on ta n ya n a m. y r y py km n d y yldr Beikta ampiyon oluyordu. Biz o za an ele i i or uk. m try d Galatasaray'?
374
Sosyalizm
Sovyetler Birlii'ndeki manzaray hep birlikte izledik. in'de ve
375
Kba'da nceden kestiremeyeceimiz eyler oluyor. Bu yaanm gereklik iinde sizin tahayyl ettiiniz sosyalizm nerede? Ben ha en sos a izm tut u u, co u u, bi in i i ge i i e ek l y l k m k m l cm l tr r sr o um. Ben hi ir za an re l sos a iz in has a k a a d r y r b m e y l m t l l rn d e im. Ve re l sos a iz in y y e kar a k k a n a tep i m d e y l m z l m t l r d k duy um. Ama sos a ist ol a da be im e im. Sar a be i Sov d y l m y n s d m d n yet re l sos a iz i. nun Tr i e ve e e i. Za en hep zak da e y l m O ky h l r t u dur um. d Bir dnem TKP'yle yaknlatnz biliyorum. Hayr... Hep ele i i ol u ur. rk gen i i in dev im i co tr m t T ln r c ku u a ka l m. Fa at yap k a sos a izm tar a a an am z s n t d k t l r y l t m l rn l s bu u or um. Ha en de bu u o um. La a an k y ok r ba an, l y d l l y r f z l n a s ol uk a k , g l a bir arz ola ak de er en ir im. Ama d rc r t k rc t r l d d top um sta o u u u a kar da yi e en ka n a ge e en bir ha l t k c l n n tl m s r k re et ola ak de er en ir im. Za en bu yn e i ka a da ver im; k r l d d t d k r rm d 1970 lerden be i de sr o um. ' r d r y r Trk sosyalistleriyle ilgili siz ok sert eletiriler yapyorsunuz. Bu szleriniz basnda da yer alyor. Bunlar adam olmaz. Deil de il. y e sos a ist er d n ki, n e be e i e me l y l l n c l dy mur u u u al ar. Bu ka ar b k l e in ola ak, b k tut u a l n dl d y k l r c y k l rn ola ak bir en i e ps di e d e in en kir i i e in e ken i i tat c d br y z n l l r d dn min ede ek in! Bu ki i ik teh i e i ir. Bi im bu teh i e i ki i i i c s l lk ld z lk l l ele ir e iz de y e, ok k e e, ok ert dav an a bi i in e t m m l t l m s r m m d de er en i i e ez. Sos a izm ze i e by e bir ya am ek i in a et l drl m y l rn l l mek de ek, ken i soy u kl e k r et ek de ek ir. Say z m d l t r n f m m t gs lk et ek de ek ir. Ben sos a iz i ha en b n pra ik uy u a a m m t y l m l t t g l m ye er iz ik e i e, ir in ik e i e ra en soy u, ba ka n a ge e t s l l rn k l l rn m l l l m s r ken bir bi i im ola ak de er en i i o um. Sos a iz in se in mi i rk r l dry r y l m k ltan a say ile ana m. Bu ka ar le e en e e i, su an a a l rn g r d k l m m s l m m s ge ek i i i sy e im. Bu a K a da gi er, Le in de gi err, Sta in de r tn l r n b r n r l gi er. Sos a izm eko in an n bir umu u ur, tut u u ur. Her za r y l l s l d d k s d man ta ih e ola el i ir. Ben s a i et e mam li'nin tem il et i i r t g m t l my t A s t ha e e i de d e in sos a iz i ola ak de er en i i o um. nun o r k t n m y l m r l dry r O ko ek i iz i, nun o mi i an , nun o kut al de er e e ba l tv m o lt l o s l r ll tam bir sos a ist ti i ifa e der. D e e g e y e ir. Mu i e bir y l p d e n m r l d av y
376
bi ey i ir. Sal a at r. Ta ii Ha i i er di e ek i iz sos a iz in a r cd t n d b rcl y c sn y l m d ha pro e er e i i tem il edi or ar. Ola i ir. Fran z evrimi'nin en l t c sn s y l bl s D u so u ko ist er i. Ora a da sos a ist er var , bur u a dev i l m n l d d y l l d j v rmin e. lk a a da ok nem i eit ik ko ek i i e e i var , okul a d d l l l tvt l r d l r var . n an k ta i in en ay l az bir akm sos a ist top a. d s l rh d r m d y l y Sov et er irlii'nde ok ge i bir ka a m du u un a ge i i. Ro y l B n z n r m d l t bert wen'n ko e a if er ha e e i de sos a ist ku u u u as n a. O op r t l r k t y l r l t l d Ama bu, ko e a if er er e e in e ol u. ovyetler'de l e er e op r t l v s d d S k ve in e ol u. Bel i ye i bir ham e da a da ge i bir dn a er e e s d d k n l h n y v sin e ger ek e e i ir. Ba a g e sos a izm in an bi e i i ge i ir e d l bl n r y l s r yn l t m bi i i ir. Do a y a top u u ge i ir e bi i i ir. l e e in, ulus lmd l ys l l m l t m lmd k l r la n, sis em e in de il, dev et e in zel ik e de il. Dev e in ge i r t l r l l r l l l t l me i, l e in ge i i il e i sos a iz i faz a il i en ir e e i ge e s k n l tr m s y l m l gl d m m s r kir. Proletarya diktatrl tartmas konusunda ne dnyorsunuz? Dikkatle iz e in be im sy e ik e i i. Sos a izm n e ik e bir l y n l d l rm y l c l l ah a i me e e ir. alt bu u si a i bir me e e, eko o ik bir me e e l k s l d S n y s s l n m s l ola ak d n ek ki in ica ol u? nun ze in e d n ek ge e r m m d d O r d m r kir. Ba a g e sos a izm in an bi e i i k e i sis em er da il en son n r y l s r yn l c t l h ka i a ist-em er a ist sis e e kar sa un a zah et e i ir. Dev pt l p y l t m v m y i m ld let se i e in e, dev im ve pro e ar a dik a r se i e in e ol vy s d r l t y t t l vy s d ma da art de il ir bu sa un a n. Ni e Ms an k ha a ge i i s d v m n y l m l l lyor? Ni e ran'da Aye ul ah ar bu ka ar g ? On ar yl ar a ne is y t l l d l l l c f le iy e m a e e et i er. S ek i bir Aye ul ah kl olu ur u ar. r l c d l tl r l t l t r t d l Bu kl r ik i ar ol u. im i rkiye'de sos a iz i bir ya am bi i t td d d T y l m mi ola ak se ip de, ya a a ona g e yn ve en er az. Be im sos r mn r r l n ya iz i si a al dev im, gi e ek de eko o ik kal n a me e e i l m y s r d r n m k m s l s ola ak gr em ar k git ik e zor a or. Ve hat a ikin i pla a d r m t t l y t c n yor. Sos a izm vet, ik i a he ef e e i, dev e i ele ge ir e i, fa y l e td r d l m l l t m l kat b n bun ar ik i a y elt ek in, he e dev e i ok ok y t l td r c m i l l t celt ek in ol a a . Za en ku u u a da bun a sy or ar. Gi m i m m l t r c l r l r l y l de ek dev e i sn r e iy i er. Bu un bi i i ze in e dur ak ge r l t d m l dl n m r d m re ir i. Ta ii du um by e olun a da be im ulu um, be im l em, k d b r l c n s n k y e ba at ola ak, y e ya ya a m, bil em ney e ge e ek, l c l r p l m l c
377
bun ar sos a iz e ya r a ar r. Ben e sos a izm de bu a a l y l m k t m l d c y l r d kay e i or. u u sa a a il e iy i: Be im ya at m in an dn b dy n l y b m l d n r t s ya n en y e in a r. Ve ger e i de bi az y e ol a y . n an n c s nd r l m l d s ln b n kl el ge i e i i an a a il e iy i. Bu te el e eit i i, t t r l m sn l y b m l d m d l z r tem il et e iy i. Ve her in a , her ulus an in a kap a g l s m l d s n t s n s ya il e iy i. Ra at et i e il e iy i. K a a esen ik ge i e il e iy b m l d h tr b m l d s c l tr b m l di. Bu a an kay e i en du um ar var. Ya i im i in di o uz. Ko r d b dl r l n d y r ca an bir in ulu u un ge i i il e i ir. Di e ek i iz, ta am o m s n l tr m sd y c sn m en er as o a izm ir. n in ulu u ge i ir e in an k da ge i ir. t n y n l d k s l s s l l Bu laf a by e ir, pra ik e by e de il ir. in ulu u ge i e ek ge i t l d t t l d s l c le ek, ovyetler'de ol u u gi i da a son a ok mer e i e i bir c S d b h r k zl m b ok a i, mer e i e i bir k k lik, gi e ek bir ef ele ge i e r r s k zl m k d r r cek. En k ah ak z te e en oy a a ak. So u a in bel i de t l s l p d n y c n t k o en-em er a ist bir dev et ola ak in an n ba a be a ha i e v p y l l r s l n l ln ge e ek. in bel i im i iyi e gi e i ir, bel i bi az sos a ist de ka l c k d y d bl k r y l la i ir, ama bu sos a iz i in an k a pay a a ge e ir. Hem de er bl y l m s l l l m s r k te e e en yap a . Ya i pay a a ge e ir. l m d m l n l m s r k Nasl mesela? Nasl fi an yok. in'i d n e e ek. in'in y e kal n a , l m y c l k m s in'in kal n a h n yz e on an aa a d l e e i, in'in k m zn d d y r m m s y e g el ik e i, in'in y e b k k e i; bun a s a a a a ak. l z l l r l y l l r l r r l m y c in'i bi az unu a ak. De i o um t y e in ar et in. r t c my r m l k s Bu mmkn m? Sosyalizmin en er as o a ist bir y var. En er as o a izm t n y n l n t n y n l ku u laf a y ez. r l r m Ama imdiye kadar ne yazk ki lafta kald. Lafla ol u u in de, hi ir cid i sos a izm de e i i ya an d i b d y l n ym ma . K a da y e. K a in a y e, K a in a by e, K a d b l b s n l b s n l b y e g r, K a y e at et ir, K a y e se i ir, K a by e l l d b l l t b l v b l co ar! Bun ar o e iz i ifa e der, sos a iz i de il. l v n m d e y l m Belki de bu bir kanlmazlk. Ben de i o um ii i g b ak gel, di er halk a n pe i e my r n c n r l r n d! Be im bu a a sy e i im K a sos a iz i by e ola a a, n r d l d b y l m l c n in an n bi az te el so un a ele al a . Bel i bun ar bir gn e s l r m r l rn m l k l d m e e ez. Hi de ge e i yok. En az bu n ran'n ken i er e z l n m r g d 378
ve in e s am en er as o a iz i e gs er i i il i i sos a ist er s d l t n y n l mn t d gy y l l gs e e il e iy i. ran bel i de ran l e in en da a faz a bu a t r b m l d k k s d h l n dik at der ve ol uk a da he ef aln a a ra en y or. k e d d m sn m r t y ran'la ilgili tahlilinizi anlayamadm. Kendi s a i an a ya or de ek is i o um. l m l yn yy m ty r Yani slam enternasyonalizmi mi? Gayet ta ii. b ran da kendi hakimiyetini yaymak istiyor. Yaysn da slam' yay n, ona da say du a m. s g y r Ama Rusya da bir dnem ran gibi hakimiyet peinde kotu ve sosyalizmi amalarna alet etti. Sovyetler irlii'nin de bir d em halk ar in yap in ar B n l i tn k et i o um. my r Ama daha sonra yaylmaclk yapt ve buna enternasyonalizm adn verdi. te ben ona kar m. ran im i hi ol az a ina a ak s a y d m s n r l m ya or, dev e i fi an de il. s am bu ur di e ha e et edi or. Bun a yy l t l l d y r k y d da bi az cid i ir. e bu n fa ist er ge i i or Do u Av u a l e e r dd t g l ly r p k l rin e. Bu da sah e re l sos a izm ta a n an te il edil i ir. Tek d t e y l r f d k m t bir sos a iz in onu u u Do u Av u a l e e in e sa u an var m? y l m r n r p k l r d v n Bu sos a iz in sos a izm ol a or a a k r. Hep ba a sos y l m y l m d t y m t n ya iz i ol u u or a a k r. Na l k , na l ge i i, bu ay l m d t y m t s t s l t r me e e. Cid i bir ele i i i ge e ir. s l d trs r k Gemii deerlendirdiimizde ne gibi sorunlar yeni batan ele almak gerekir? imdi Kr is an bir l e, rt hal bir alk ol u u hal e ben d t k K k h d d bi im dev i i iz Kr is an in de i o um. rt in a ah n a z rmm d t i my r K s n s d bi az in an ya a a a ne mut u ba a. r s l k l s l n Btn devrimciler balarken byle sylyor. Hayr, o ka ar de il. Ken i i v o um, Krt e i v o d dm m y r l r m y rum. Bi im yap z i e bun ar da in an r, bun ar da e ef i, z tm t l s d l r l onur u ola i ir er de ek ir. Bu ko u a s ar m. Sa a m var. l bl l m t n d r ly v m Sos a izm z en kay et e i de, uy u a a esas a n a kay et i. y l d b m d g l m l r d b t Ben e ye i bir ham e ya a i ir. Fa at sos a ist ol ak a s ar eden c n l p bl k y l m t r ler ken i i i ke in ik e gz en ge ir e i. rkiye'de er ben cid i dsn s l l d m l T e d
379
ola ak sos a ist ka a a m di en er var a, ke in ik e ken i e i i ye r y l l c y l s s l l dl rn ni en ele ala il e i ir er. Bir ok ko u a ele al a z. Bir sos a d b m ld l n d m ly y list er hz a sa a sav u u or a, bu un al n a fel e i, ki i ik, ah a e l r l y s n t d s f l l ki n var. Fa iz e yat n k y var. Bir fa ist e bir sos a ist k t m k l n l y l ara n a i ark ne e ey e ba en si i i or. Ve bu n re l sos a iz s d k f r d s z lny g e y l min ka n a n a g fa ist ka n ar or a a or. Bun an l tl r d l l tl t y ky d kan so u as n a sos a ist kl r ve a bi i im ken i i ka i a iz n l d y l t y rk dn pt l min le e i yn e in en kur a a a r. Dev et sos a iz i fa iz e k l l r d t r m m t l y l m m ok ben er. Bu yn em ne ka ar sa k bir yn em ir? Her al e z t d l l t d h d iler e ok tar a ak r. k i a a yak a m gz en ge i il e i ir. d tl c t td r l d r m ld En er as o a iz e yak a m, do a a yak a m gz en ge i il e i t n y n l m l y l d r m ldir. Ah a a, di e yak a m gz en ge i il e i ir. Kal n a me e e l k n l d r m ld k m s l si ye i en ele aln a r. nd m ld
Trk sosyalistleri
Trk sosyalistleriyle ilgili kmseyici szler ettiiniz gibi bir izlenim var. Neden byle bir sylem tutturuyorsunuz? Faizm bu ka ar bas a ak, eme in ze in e i s bu ka d tr c r d k m r dar kat er i ola ak, bir sa un a ve di en e ha e e i de ge i i e m l c v m r m r k t l tr me e ek in! Ne en ge i i or? y c s d l my Bir konumanzda diyorsunuz ki, onlarn nderlik yeteneklerini gelitirecek yollar gsteririz. Mesele o de il ir. Ben ona te ez l de et em. So un ken i i d n z m r dn gz en ge ir e i bil ek ir. Se in hal n, se in i i s n bu du d m y m t n k n nf rum ay a, sen bir ey yap or an sah e bir ko u u ya or un. Bu d s my s t n m y s bir sos a ist des ek ir. O ele i i e in ama uy u: Cid i bir n er ik y l t t trl r c d d d l m e e i e ih i a var. Bir ok rk sos a ist ti i de ken i i ok z l m sn ty T y l p dn be en i ve ken i ha a a rt as et e i dev im i ele i i sa or. m d t l rn b m y r c tr ny Sen ba a z n. r t ge i i or. Sen i al m a e e i bi e iler et rs s g l my dk c d l y l l mi or. En te el ko u ar a s n ad yok. Ve a ad var a, do u d y m n l d nf y s r rst bir g yok, ama man al a kl b ak or. Bu ba a bi az tu r g d r my n r tar z k gi i ge i or. Ben rk hal n da ger e i e ina o um. s l b ly T kn n ny r Onun s f ger e i e de ina o um, ama cid i bir ele i i i, m n n ny r d trs z le i i ge ek i ir. rk sos a ist ti i de ben e ye i en gz en ge i i e n r ld T y l p c nd d rl 380
rek ge i i il e i ir. Gel in er, ken i e i e yar m ola m der en, l tr m ld s l dl rn d c l k u u de ek is i o um: PKK bu ii bi az m e i, rt ti in e m n m ty r r z l d K p d ca e e ede i en bir ge i im sa a a il i. Bu de e i i rk e e e d l bl l l y b d n ym T l r an a a m. Bu in na l ol u u a say ol un ar. Kan ter iin e var l t l i s d n gl s l d d z bir so u var, onu dik at e en in er. Ba a l e er en bin m n k l r s l k k l d ler e ki ap oku a ak, ara r a ya a ak en e e a or ar. Bir c t y r t m p r r m y ly l de ya a n a i Kr in e e in er, en in er. Sa a an ge i e nb d k d c l s l r s l l nl l m yi ken i ar a in kul an n ar. Des e im, yar m bu er e e d k l r i l s l t dm v de. Yok a ben bir rk ya a m, be im by e bir der im yok. Bu i s T r tr n l d be im ba a gel e in. n m m s zgr Gndem'de Trk sosyalistleriyle ilgili deerlendirmelerinizi okuyunca, bu konumanzdan yle bir sonu kyor ki, gelsinler Trk sosyalistlerini adam edelim gibi bir slup kullanmsnz. Neden bu kadar yukardan bakyorsunuz? Hayr ha r, siz uzak an bak z in by e sy or u uz. y t tn i l l y s n Be im in r bir yk r o. Fa at rk in a ile il i en ez em n i a t k T s n gl m s o za an da dar mil i et i di e ek i iz. Dar mil i et i ol a m ly y c sn ly m dm ka t a ak in, gel in er ay ocak a s a m, a yi e im, ama n l m i s l n t n l y l iin ger ek e i ze in e de tar a m, bu ka ar en er as o a is im l r r d t l d t n y n l t de ek is i o um. Ben n e Trk e ba a ak is i o um. Ma e ef m ty r c l l m ty r al s il i gs er i or ar. Ta am, a ge ek i ir, fa at sos a izm ve si a g t my l m r ld k y l y set de ge ek i ir. Be im ar a a a n b k bir ks Trk r. r ld n k d l rm y m t r i a m ke ik fa an de il ir. rkiye'de de ok sa a dos um tb t s l d T yd t var, ta af a m var. Say m, de er ver i im in an ar var. Trk e r t r d d s l l ri bi im Krt er en de s n g m. Ge i i l e i de var r. z l d t r r l m l r d Fa at ba a g e, on ar bu u ta am a a or ar. Bi az da a zen k n r l n m l y my l r h gin e i e i ir er, ol un a a i ir er. m e i i ola i ir er. Bu l tr bl l g l tr bl l z l yc bl l ama a o s sy e im. Ya i ok iyi ol a a is e i im in bu l z l d n m l rn t d i sert i i ier i. n an ar bi i or u uz ok iyi ko u a ge ir ek is e l d s l ly s n n m t m t dik e i e faz a yk e ir er. Bu u ter in en yo um a a ak ge e l rn l l n l n s d r l m m r kir. Ben es i ar a a a n an a a ers d e im. zel ik e 12 k k d l rm l rn t m d l l Mart son a or a n bir m a e e i i ol um. On a n di e i ge r s t m c d l cs d l r r n le e i i de am et ir im. Bi i or u uz ier e de kal m. o uy a n n v t d ly s n d d l ha r-ne ir ol um. Ve ben on a n an bu e ka ar ta m. d l r sn g n d d Sos a izm, di e i, si ah m a e e, alk sa a , ge il a, o u kr y l r n l l c d l h v r l 381
m gm ek fi an gi er i. im i o bay a biz dal a an o uz. z l l y d d r g l dry r On a n an a biz yk elt ik. er k n k bir du u a l r l rn s t E t n t s r m y el e i er e bi im bu ey em e i i in , b k et i i var n m m l s z l l rmz k y ks dr. dam a biz dur ur uk. n az ya a bi im ey em er or a a l r d d f s sn z l l t y ar . On a n ii g iyi ir. D en es i i gi i on a a sal r k d l r c d z ks b l r d myor, ta iz ve i or. Bi i or u uz Apo pi i i yal z rdistan'da i v ry ly s n rm n K lev gr or, rkiye'de de i ev g or. Bu bi im on ar an al m y T l r y z l d dk a a kar ver ik e i iz ir. n an da a kk so un a a il i l rmz d l rm d s h l r l r g gs er in er is i or. iyasal'daki ar a a a z an ba a ha en t s l ty S k d l rm d zl r l et in ik e i i sr or. Da a ho o en r t el a a ar pe in k l l rn d r y h m j g s l m l de ko un. Ken i i e ik i a da ya n, ye i ya a da ya dnz td r k tr n m k trn, g el i i de ya n. 12 Ey l fa iz i in her tr sp n z l k tr l mn l r t s e sa l a n, bu a ge ek yok. Ye i bir dn a n ku u u u a o n r m y n r n y n r l n d em e i co u ve he es ka ar il i ol a r. Ve bu un te ik n d k k v d g m ld n or ola ak l e i ka ar bi im gi i pra i e de ken i i i bi az gz r z m s d z b t dnz r den ge i e ek kat sun a a de am et e i iz. Ben ha a id i r r kmz m y v m ly l da m, rkiye'ye de y e e e iz. ly T n l c
Batya uzanacam
Bir ara konumanzn iinde Bat'ya ynelmekten sz ettiniz. Nedir bu ynelmek? Zorla bi i ayr ak is e e er de ben ay l a a a m. So a ak z m t s l r m y c r c he ap a m var. stanbul'a so a ak he ap a m var. Bel i ya u bu ka s l r r c s l r k h dar bu a a uzan a di e i ir i iz. Uza a a m. r y m y bl sn n c Nasl uzanacaksnz? Soracak he ap a m var. stanbul'da bi i en de er er var, bi i s l r rk l rken s var, bi i en kir i ik var, ir in ik var, ac ar var ve g m r rk ll k l l zel ik er var. Y e e e im, ora a a g m ye er e. l l n l c l r c t s Yneleceim derken, geen yllarda Bakrky'de bir eylem yaplmt ve ok sayda insan lmt. Bu trden bir ynelme? O de il. Onu kas et i o um. O y e i t faz a an am t my r n l r n l l l bul am. Be im y el e tar m ok kk r. at'ya y e e e m n n m z l d B n l c im, hi bun an ku u uz ol a n. d k n m s Nasl bir yneli olur? Krdistan'daki yneli daa kyorsu382
nuz. ehirde daa klmaz. ehir gerillacl olur mu? Sayn kar e i iz Yal n K k Ho a za en di or; po'yu Ba d m c t y A tl a r ak, Tr i e i e ir ek la m. O sez i bi az her al e. Y l t m ky ll t m z m r h d ne e e im. Tr i e in a a bu te el e me a m var. rkiye'nin l c ky s nn m d s j T ba n a i e in rkiye'den faz a kop u u u, rkiye'ye de hal a d kl r T l t n T kn da ers d k e i i ve bir lik du u u a, jan- lik du u u a gel t t l rn k r m n a k r m n dik e i i g o um. Ya a o um. Tr i e hal n on ar a l rn r y r k tr my r ky kn l l he ap a a a da kat sun ak in y e e e im. s l m sn k m i n l c Nasl bir ey biraz daha amak istiyorum. Her d ey e y e e e im. z d n l c Kltrel faaliyetler anlamnda m? Hayr ha r. Kl el, ruh al, sos al, si a al, y et el, eko o y t r s y y s n s n mik, as e i alan ar a. k r l d stanbul'da zaten rgtl deil misiniz? Btnyle. Da a ba a ey er e, her d ey e. rk in a n h k l l z d T s nn ii e gi e ek y e e e im. Yal z PKK ola ak de il. Bu un iler e n r r n l c n r n d ge i e i i g e ek i iz. Biz bu rkiye'yi hi an a a an a a, la l m sn r c sn T l m y l r yk ol a an a a b ak a a a z. rkiye'nin g el ik e i de var r. m y l r r m y c T z l l r d Bu u on a a b ak a a a z. Bu ok nem i bir hu us ur. Kap l n l r r m y c l s t tr ma a ge e en g el Tr i e, g el Tr i e hal var. An a or m s r k z ky z ky k l ly mu? Si in rdistan'la il i en i i iz ka ar ben de Tr i e ile il i z K gl dn d ky glen ek is i o um. er ay k k yap a Apo, b n k k yap m ty r E rl l m t l l di or a z, ben de ce ap ve i o um. G el bir ik-be a er ik in y s n v ry r z l r b l i ge e e im. Bu u en el e en e i tu a a m, bil em ne e in en tu l c n g l y l r t c m r s d tup bil em ne ya a a m. On ar rdistan'a bir tr gel i er, ben m p c l K l dl ba a tr ge e e im. Sos a iz e g e gi e e im. Me ak et e in k l l c y l m r d c r m y bir rt mil i et i i ola ak git e e e im. Hat a bir rk'ten da a K ly s r m y c t T h ya an bir rk gi i gi e e im. Bek e in g e ek i iz. Me ak a, m T b d c l y r c sn r l he e an a, dost a. y c l
Kemalizm
Ke a iz i bir gz en ge i in. Mus a a emal'i de siz er en iyi m l m d r t f K l d an a an be im. Sa n Bi and sk sk ba a so u or u. tatrk' na l y n y r n r y d A sl bu u or u uz, tatrk' ken i iz e k as or mu u uz di or l y s n A dn l y ly s n y 383
Trkiye'nin bandakilerine, Trkiye halknn onlarla hesaplamasna da katk sunmak iin yneleceim.
384
du. K as a ak in fa an de il. Ata rk or u ar a ie ba a , ben y l m i l t d l l l d bor a ba a m. Bir tek si a m yok u, bir tek dos um yok u. Fa at l l d l h t t t k Mus a a emal'in ger ek i i i ya n an du um a m in ken i t f K ln k d y s d i d ki i i im e, iyi bi i o um. Bir as er ve rt e i i d n ke in l d ly r k b sn d s dir. nun ki i i in e rt e et i i b k r. Rt e i in olu u u ko O l d b ks y t b sn t ul a bi i or u uz. m a a or u un da l , ar k Trk e da l r ly s n p r t l d t l yan ak an ba a a e in kal a yl ar . Do a y a a bir m t k r n m d l d l ys l r mil i et i ol a ka l az . Bu u pa a tar ya a ak . En st ly m s n m d n z p c t d e e da a a ak ya a ak . Rt e i in ge e i bu. Mil i et i i i de z y y n r p c t b sn r ly l y e ir, d e i ge e i ir. Bu ko u a da su a ak in sy e i o l d n m r d n l r l m i l my rum. Ama Mus a a emal'i b n ta ih yap ak, b n top u un t f K t r m t l m ge e e i yap ak, Tr i e top a a, Ana o u top a a b k say l c m ky r n d l r n y g z k lur. Mus a a Ke al bu ka ar b k de il ir. Ben ken im s l o t f m d y d d de da il, pey am er er de da il hi ir n er in a bu ka ar ku h g b l h b d s nn d a ola az. Biz bu a he e on a da di e i i iz. u u gr ek tc m n g m y c y blr n m zo un a z: Ana o u Trk k ger e i Mus a a emal'den da a b r d y d l l t f K h yk r. n an ger e i n er er en da a b k r. n er e i in ar t s d l d h y t d l r k et i o um. Ba a g e ok a k ya l . Mus a a emal'in top my r n r rl p d t f K lum ze in e i ko u u abar l . Ta ih iin e i ye i abar l . ok r d k n m t d r d k r t d ge e e e ve b n ge i e ya l . Ta u d e i e a l . l c t m y d b z yn k r d Bunun bir nemi yok, fikri sonular daha nemli. Olmaz lur mu. Bu n ok m z du um a z. Tr i e o g z s r d sn ky Cum u i e i m z r. Tr i e in a m z r. Bu un ke h ry t z s d ky s n z s d n ma izm e ok s ba an var. Ke a ist m e e i ye i en l l k l ts m l z l m y nd ya a az a z, ke a ist ger e e g e siz g z cum u i e i in p m s n m l r n m h ry tn kri i i aa az z. kin i cum u i et la ben et e im. En te e zn m sn c h ry fn m d p de i et i. Ha en b k bir tar a r s p gi i or. er t an a k t l y t m d r dy E k m be ir i e i ol a ay , bu tar a or a a k az . Bu da ke a iz l tl r m s d t m t y m d m l min ki i i i m en e en faz a a yol aa az. Bu Mus a a l z l m d l k m t f Kemal'i k lt ek, de er en d r ek de il ir. Si in ga e e in m d m d z z t n ok ke a ist i in en sz edi ir. Si in ga e e de ke a iz e ele i i m l l d l z z t m l m tr ge i e ek an ak olum u i e i i sr e i ir. Sa n l an Sel uk, ke tr r c l l vn d r bl y h ma iz i ok iyi di e ge ir e e a or. Olum u i ev e i i zel ik l m l t m y ly l l l rn l le a a vur a a a or. Ama ba a g e bi az ele i i i i de ya m y ly n r r trsn pa il e i. Ya a il e i ba a g e si in in tek a e ir. Ma e ef b m l p b m s n r z i r d al s
385
bu u gs e e e e i nun ad a bir za f k r. Yok a hep v y e n t r m m s o n y l t s g l ge i ir e i, ben e ke a iz e iyi ik de il ir. Ben ba i ev e i t m s c m l m l d z l l r tem il et i i e ina o um. Onu gn el e ir ek ge e i or. Olum u s tn ny r c l t m r ky l mi a , nun ba an a i ba zel ik e i e ers de d e ek ve r sn o l g t k z l l rn t r r aa ak or a a ar ak da bir ge i ir e mo e i ir. Bu un ke in ik r t y k m l t m d ld n s l le d ek ik e, kar -dev im i ik e bir ala a yok ur. Ele i i za an n l l r cl l k s t tr m za an ok ge ek i ir. Mark iz in ta i i de ele i i ta i i ir. ler e m r ld s m rh tr rhd l me er de an ak bu te el e or a a ar. Ke a izm ele i i i ger ek l c m d t y k m l trs i ya l a r. Bu un rkiye'nin ulu al bir ik ve b n ad al p m ld n T s l t l tn a ya ak a a ar a r e ek ya a az du u a ge i il e in en d s l m l l l r pl m r m tr m s d ka n ak ge e ir. Mi ak- Mil i de in an iin ir, rkiye'nin bir ik m r k s l s d T l b n de in an iin ir. er bu kav am ar in a da al or a, t l s d E r l s n r ty s c e e i i or a, bir ir e i e kar o e iz e g or a, halk a c l try s b l rn v n m t r y s l r ra at z edi or a, bu kav am ar da tar l a r. n on ar da h s y s r l t m ld k l Trk in a iin ir. rk in a bu kav am ar in de il ir. rk s n d T s n r l i d T top u u, rk in a ve a rkiye'de ya a an ar iin ir. Bu n bu l m T s n y T y l d g kav am ar ana a a a, ya a ar a i en e ir, ya ak r, tu uk a a r; r l y s d s l d k c d s t t l m d o za an d n e iz ge e ir. Bu kav am ar a bir bit ye i i var. Bu m m m r k r l d n ele i i e i iz e ye i bir ik e ik er ge i i il e i ir. Za en ke a izm trl rm l n l t l l l tr m ld t m l ta ih e bir yer i al edi or a, bu ye i ko u a ba a ak te il et i i r t g y s n n m s m k t oran a an am ifa e der. Bi az de ik e i i lt en an a n. Ben ele d l d e r d l rm f l y ti i e im e k e e yn e i i se em. Ken i so um u u u u ye rl r d t l m t mn m d r l l m ri e ge i e ek bun a be ir i o um. Ke a iz e kar da en b k n tr r l r l ty r m l m y sa a ver e e a o um. Ama ke a izm ger e i in na l ele v m y ly r m l n s aln a ge ek i i i de en iyi ke a ist er en da a iyi ya o um. m s r tn m l l d h py r On ar k r yap ar, dar b ak ar, on ar ke a iz e de her al e iyi l s tl r tl l m l m h d lik et e i er. Ben ken i e sk sk u u so a m,, Kar m a Mus a m dl dm n r r d t fa Ke al ol ay ben bu i e i da a iyi g r m. Ken i i ol ay m s d l r h t r d ds s d, m e e er e, ele i i er e ve kar k ili i bi im e iy e biz z l m l l trl l l l k l r l olum u bir s e i ba a a i ir ik. Ke a izm ad a ke a izm c e e l r c l t bl d m l n m l c l ri ma e ef t or ar. emirel'in ne e i tatrk' tem il al s z m ky l D r s A s edi or. Pa a ar ne ka ar tatrk' tem il eder er? Za an za an y l d A s l m m ken i ken i e, bun ar ol a ol a ka i a ola i ir er, ken i i ola d dm l s s rk t r bl l ds maz ar di o um. So u un n nn e cid i en el ir er. l y r r n z m n d d g d l Kemal'e biz at il i i en yk ek olan ar bi e nun do u yo u u u z gs s l l o r r m n
386
g e ta n ar, so un a n in bel i ipu u ve e i ir n m z s l r l r z m i k c r bl ler. Ay a ke a iz in di er yn e i i de ele ir ek la m. Din g rc m l m l rn t m z r , la k ik g , ta ih g , lus g ele ir ek n i l r n r r n u r n t m la m. B n bun ar an ye i bir top um al d en e i pro e i a z t l d n l s z l n j s k bi ir. Bu iyi lur di e d o um. n z e i d em e cum u l o y n y r m d k n d h ri e in ye i en ya an a ko u un a g sy e im. Bu un y t nd pl m s n s d r m l d n ii e rk de gi er, rt de gi er, ulu al azn k kl r e i de gi er. n T r K r s l t l r r Bun ar rkiye'yi zen in e i ir. rk hal da a bir ik e ya a r l T g l tr T kn h l t nl bir alk ha i e ge i e i ir. Bu ka ar Kr zen bir mo el faz a ya h ln tr bl d d e d l a a az. Ve rk in a da bi az c e b a r, c e ik en kur a a y m T s nn r c r k c l t t r maz, d a ba m k an kur a a az. Bu te el e yak a o um. ll t t r m m d l y r Trkiye'de bir ik mo e i as n a Ana o u ta i i ger ek e i e say l d l l d d l rh l rn gy ie ir. Halk a n b k e say ie ir. Da a g el ya am bir r l r y l n gy r h z lik e ik e i e lan yk ek il i i ie ir. t l l rn o s gy r
Emperyalizm
Ben em er a izm ol u u a ha a ina o um. Son za an ar a sa p y l g s n l ny r m l d n m bu ko u a da bir an a var: Em er a izm yok! Ye i dn a r n d m p y l n y d e i mi var? Ve a es i tr em er a izm er si in i! Do u ur. Es z n y k p y l l l d r d ki tr em er a izm bel i kal a ola i ir, ama ba a g e em er p y l k m m bl n r p ya izm da a de i ik bir hal al ak a bir ik e var ok da a et i i l h m l l t ln h kl sr or. Ha i sy er er, em er a izm i el bir ol u ha i e gel i, d r y n l l p y l s g ln d bil em es i en s r e i ik ba ko u ar a bur u a ar a y m kd m g cl z n l d j v l l r t lr , im i s ya at , i el e i fi an. Bu kav a y e bi az d d nf r t s l t l r m l r da a ge i ir ek ge e i or; sa e e halk ar d e in e de il, ki i er h l t m r ky d c l z y d l d e in e em er a izm ki i el e i. rkiye'de de em er a izm ki z y d p y l s l t T p y l i el e i. ir ik i s n ol un a a an a n a sy e i o um, s l t b l nf g l m s l m d l my r kit e e ka ar gir i. zel ik e de kl y e. Ya i kl r em er a iz l y d d l l t r l n t p y l mi sa m bu son 1980 ler son a n en ar ge i e i ir. Kl nr ' r sn pc l m sd tr em er a iz i, ah ak z k em er a iz i, ok et i i ol u ve in p y l m l s l p y l m kl d san pe i an et i. Bu un as e i, si a i, eko o ik sal n an l r t n k r y s n m drs d da a faz a kl r ve ah a i sal teh i e i g o um. Bu da h l t l k drsn lk l r y r sa o um son 10-15 y n ka ak e is i i i ifa e der. zel ik e in ny r l r t r tn d e l l 387
sa n ge e e i e mt i sal or, ah a a mt i sal or. Kl n l c n h dry l kn h dry t el ge e ek e i e mt i sal or. He e de Ame i a kor un sal r l n l rn h dry l rk k d or. Do a a da sal gn a k r. Ta i e b y e ry y drs n m t rh t n l sal a a k r. Ba a g e b k et i ya or. Ben bu b drs m t n r y k py yk teh i e i y e, y e l e i i al et i, bil em si a i an am a lk y l l k y g t m y s l d so u a ol u bi i in e de er en i e i o um, onu a or. Ka i a n l r d m d l dr my r y pt list-em er a ist tah i i bu y y e bi az ge i ir ek ge e i or. Ve p y l ll n l r l t m r ky ger ek in an k in teh i e i ir, bir ca a ar a a r. Ya at t e s l i lk ld n v l m d r t k tim top u u mo e i ba a a bir zin ir en bo an a r. n a n l m d l lb n c d m d s n b n teh i e i tut u a n, b n hay a i zel ik e i in ok st d t lk l k l rn t v n l l rn zey e ve de i ik bir bi im e r t en i il e i ir, sal r an a a d d g l dr m sd d g l m sdr. Dik at din, in an g z e ok da a zap e il ez, git ik e k e s n m d h t d m t do a da, top um al b n l e i de teh it der bir ko u a gel y l s t l r d e n m mi ir. im i bu a an ki i el e e i ba a e dip, es i i gi i si a t d d s l m y h n e ks b y si sal yok, as e i sal yok, eko o ik ola ak da es i i gi i drs k r drs n m r ks b s r or de ip ya l a d e ek ge e i or. Do u da, bu m m y y n gy m m r ky r ge el e i, yay n a , yo un a , ev en el e i ve teh i e bo u u n l t g l t l t r s l t lk y t da a da ge i e i. e sos a izm bu u gr e i ve ka i a ist-em er h n l d t y l n m l pt l p ya ist ele i i i bu ye i ge i e er n a ya a il e i. Be im bu l try n l m l d p b m l n ko u a i g e im ve in e e e e im s r r. Ama bu un by e n d k r l r c l m l r n ld n l ol u u u g o um. d n r y r Amerikan filmlerini izliyor musunuz? ok sef edi o um. Ame i an kl n en ok ra at m. e y r rk t r d h sz Ks an m in de il, o gr em i ya am mo el e i i e e e i k d i k l d l rn k m dim in de il, ben bu ya am mo e i i ye in di i e ba a a a i d ln r bn tr c m ye in i im. Bel i on ar da be im ki i i i e bu ka ar ok d an m ly k l n lm d m lar. Bu u ben in an k in teh i e i g o um. Ame i a ye i yet n s l i lk l r y r rk n me bir ka i a ist-em er a ist dev et ola ak ok teh i e i ir. n an pt l p y l l r lk ld s ln ge i i e sal or. n an in an ya an te el de er yar a mn dry s l s p m gl r a sal or. merika'nn bu a hak yok. Ame i a bu ka ar s n dry A n k rk d tn ola az. Ame i an ya am tar bu ka ar v e ek bir ya am m rk z d n l c tar ola az. Bun ar in a n has a k a n ge i i il e i de ek ir. z m l s n t l l rn l tr m s m t Olum uz yn e i in k k en e i de ek ir. n an n may u a s l rn r l m s m t s l m n do u d yap a de ek ir. Kal a o um ben bu u. Tek ar r n m s m t dr my r n r sy o um: Ks an m, lim ula a , ba a yar m et e i i l y r k d e m d n d m d
388
iin de il. Bir sis em ola ak ka ul e e i o um. Son yl ar a t r b l n my r l d Trkiye'de bu a mt i bir y n e var. Acy a kar o um. Hal n h k m l ly r bu i nadolu'nun g el ik e i bun an da a de er i ir. Ma e ef k A z l l r d h ld al s bun ar ge i i i e e i, hor g or. id et e ele i i o um. Ve l l trl m m r l y d l try r ken i ta i i ve alk de er e i i i bul a a a a z. d r h h l r n z m y l m l s n Amerika'dan ok ona sev a an a z. Ne ir bu Ame i an tak it d l m lsn d rk l i i i? at'ya y n ek der en, bu em er a izm uak kas e l B k m k p y l ln t di o um. nadolu'da an i-em er a ist ol ak de ek bu uak a y r A t p y l m m l kar ol ak de ek ir. l an eluk'un ku ak a n a n. Bu sz e i m m t h S l l r l s l r ay en ona ak ar. Olum u ur. yi sa a n. Bi im de na l bir sa a n t l d v s z s v ol u u u u iyi gr n ve ona g e hak z a do u ko u un, d m z s r km d r n s e i b ko u a n. Ne e ne ka ar kar ol u u u u, ne i ne r r n m s y d d m z y ka ar be im e i i i i de bil in. Ya i bi i nadolu'da ay k d n s dmz s n z A rl l k k e en, Ana o u kl e kar de il, abart a yan de er r l y d l t r n m l l len ir e e e ko u et e in. Bi i ta a an, bil e en, s n d m l r n m s z nm d m d t k r ele i i er e de er en ir e in. Biz nun an a n an da a faz a an trl l l d m s o l d d h l ti-em er a is iz. Ve bu un s ak sa a ya o uz. On an da a p y l t n c v n y r d h faz a Ana o u u uz. On an da a faz a Ana o u o u uy a an a a l d l c y d h l d l c l l bi i im. Bir Ana o u k y a ok iyi ge i e i i im. Bu be im Ana lr d l z l n blr n do u u ol u u u gs e ir. oroslar'daki bir Trk en e an a a i i l c d m t r T m l l blrim. Be im bu un a da rk hal a ok ya n ol u u u gs e ir. n n l T kn k d m t r Ve by e im ir de. Bu u sap a n, bu a g e ele i i i i yap n. Ne l y d n t s n r trsn s ka ar ele i ir e ele ir in ben e in i o um. Ama ba ger ek e i d tr s t s k my r z l r yad a ak, ay k r, kan d or gi i cuz ey e e git e i i sy r rl d k y b u l r m sn do u bul u o um. Bu ele i i iz rk ay n a iin ir. An i-em r m y r trm T d l r d t per a ist ik e, halk a n kl r ger ek i i e, ta i i e sa ip k a a y l l t l r t ln rhn h m d so u a ka ar va z. Siz rkiye'yi ok em er a iz e ba a z. n n d r T p y l m l dn Trk hal da ok ka u u et i iz. Bu a sef edi o um. Bir d kn pk l tn n e y r nem s a n em in e as er yap z. im i at'nn em in e as er l m r d k tn d B r d k ya or u uz. Hat a p yap z. Bu n lmanya'daki re a et py s n t tn g A z l ne ir? Bu ve i e ile do u a m. Bu da em er a iz in bir so u u d sl k n y p y l m n c dur. Em er a izm e kur u u uz kir i ili i er ge e i in an a ora a p y l l d n l kl r s l r y do u ur u uz. Ta ii Al an ar bu ka a ka ul et ez. Ta ii s n l t d n b m l d rn b m b t rk an a da bi az var r. Ve bi az da bu l e on a n r. Sen by l y r d r k l r d le l z gi er, i al eder en, her ba a ey e rk ge e on u u s d g s h n l T c k d s
389
dol u ur an, on a n tep i i e yol aar n. d r s l r ksn s Ayn ey bugn Krtler iin stanbul ve Ankara'da sz konusu... Doru, bu da yan . Ben onu da yan bu u o um. Bu da s l l l y r mr e i ik po i i a n bir so u uy u. Ta l stanbul'un va o g cl ltk sn n c d n d r la a, ge e on u a a ve s an ul ir in e i. Ele i i o um. rn c k d l rn t b k l t try r Avrupa'ya ta l . Bu in an ar k e ti a e i ya a ak ora a ta l n d s l l c r t pl r y n d. Hi ir cid i so un a gz n e ge i il e i. Ger ek er an a l b d r l r n tr m d l l mak is en e i, sa e e kr, d iz ve cuz i hr y a bun ar ya t m d d c v u g c s l l pl . im i bu tra ik olay ar ya a or. Ma e ef bun a da ik i ar d d j l ny al s d td lar su u ur, r su u ur. stanbul'daki Krt er in de r su u l d a l d l i a l dur. Ha en de ta or ar at'ya. rk i i s n m a e e i e de l y l B T nfn c d l sn olum uz et i e bu u u or, rt hal n m a e e i e de olum uz s kd l n y K kn c d l sn s et i e bu u u or. rkiye'yi at'ya bu ka ar ba a a a m. kd l n y T B d l m y l Trkiye'nin en g el de er e i i Ba tu ist e e pe e e i or u z l rn tl r l r k ky s nuz. Sa o um k ar a b y e ya a an ar ya an ar r. Yap ny r yl d t n l y l b cl d ma n, bun ar ir in ik er ir. Ben bun a a kar m. Tr i e hal y l k l l d l r y ky kn da se il e ir e e hak z yok. l e g el ik e i i bu ka ar pe f l t m y km k z l l rn d ke ek e e hak z yok. Ben tu ar bir in a m. Si in gi i, on m y km t l s n z b lar da ya or, biz de ya o uz de em. Ben il e sa a m. y y r m k v sy Ken i i de bu ko u ar a as a al a a am. Tu ar m ben ken im dm n l d l d t m t ly d le. Bun ar Tr i e hal pe e ek e ha e e i ir. l e i sat a l ky kn k m r k td k y m ha e e i ir. Kar m. An i-em er a ist i i e ve a halk a n z r r k td y t p y l lm y l r g l e, ya am hak a ba m. l e pe e e i i or. Za en bu u n kn ly k k kly t n ezi i bir e il e gr m in di e i i id et en i i o um. Bi im c k d d i r n d l dry r z bu di e i i, alt rt ay k ek in e an a a n. r n s K rl l l d l m y
Sosyalistlerin birlii
Tr i e sol u u u un da, dev im i i i in de ye i e ge i e e i i ky c l n r cln rn tr m d g ev e i ar k ye i e ge ir e e a o um. Bu da omu u uz a r l r t rn t m y ly r z m d bir yk r im i. ok yk yk or ik i ar me e e i i rkiye'de t d l y td s l sn T hal et e iz. rk hal ik i ar so u u u hal et e i ir. Do a y a l m m T k td r n n l m ld l ys l onun ii i de im i ik g o um. Zor ur fa at g r e e a a a n dl r y r d k t m y l c m. Bu te el e em er a iz i olum uz de er en i i o um. Em er m d p y l m s l dry r p 390
ya iz e rkiye'nin ok ba m ol u u u sy o um. Em er a l m T l d n l y r p y liz in bi ey el d ey e ege en bir kl r ve ah ak bi i i e ge i il m r s z d m t l mn tr di i i sy o um. l e in da a faz a pe e e il i i i sy o n l y r k n h l k k dn l y rum. Bu ko u a rkiye'nin sos a ist e i, ay n a ger ek i ol u n d T y l l r d l r m yor ar. ki e bir, PKK dar mil i et i bir ha e et ir! Si in da a n e l d ly r k t z h c gel i i iz ha e et ta a n an s ar a sr en bir id i r. Ben on dn r k r f d r l d r l d ad la dar mil i et i ola ak de er en i i o um. Ken i i de son de e e r ly r l dry r dm r c ge i i bir en er as o a ist ola ak, KK'yi de bu te el e ge i i i l m t n y n l r P m d l trlen bir r t ola ak de er en i i o um. rk ay n a n ken i e i g r l dry r T d l rn dl r dar ay k r. Bu ko u a it, z r bir ik e i i biz zen e ge i i rl d n d e g l t l l l tri o uz. Da a l dav an n ar. Sos a ist er zel ik e PKK ola y r h l r s l y l l l l yn en er as o a i e et ek is i or ar a ger e i ol u u gi i g e ek t n y n lz m ty l s d b r r ele i i e i i ge i ir in er, hat a m a e e et in er bi im e. Ama trl rn l t s l t c d l s l z l do u ey e i de gr ez ik en gel e in er. Bu bir ik e ik e in n r l r m l t m s l l t l l r n en el e e in er. Bu ve i ey e de Tr i e sos a ist e iy e bir ik e g l m s l sl l ky y l l r l l t a a di e i i si in ara z a tek ar ifa e et ek is e im. On l m l m z cln l r d m t r lar a da bir g e se i i i ba a z. M a e e iz on a a da bir l r m rsn l tr c d l m l r ok ey et i ir. Da a iyi e e ek ir. ok ey sun u ur. Da a r m t h r t c t m t h faz a su a ak r. M a e e iz on ar in de da a a im i ik yk l n c t c d l m l i r cn dl t. Ye i De iz e in asl a a biz 15 Aus os tlm'ndan son a n n l r m sn t A r fr at ver e ik. O me ur 141 ler 142 ler yr l . zer e in e sal a s m d h ' ' t d l r d l nan o di er h m er ben e al . o u da z r k e i e ka u u. k l c d g l l rn v t Bun ar bi im do ay et i e i iz ir. n ar edil e e i. Ama da a l z l l kl rm d k m m l h nem i i on a olum u yn e, ik i a a do u y sa a n a, ls l r l d td r r r y v m d bun an son a iyi des ek e e i d o uz. Ke in ik e bu abi ik d r t l m y n y r s l l l fa an de il ir. Sos a ist er ara n a abi ik de il, kar k yol a k l d y l l s d l l l d l ili i e i ge i i il e i ir. Bun ar bir ir e iy e b k k-k k k kl r l tr m ld l b l r l y l l te e in e de il, eit e, z r e yak a a ak, kat ar su a i ir er. m l d g c l r kl n bl l On ar yal z bi i bi az da a iyi an a a il e i. Bi im sa a n l n z r h l y b m l z v mmz on a n ii i ol uk a ko ay a r , ama ken i e i in de bi az bir l r n d l l t d dl rn r le e e i ge ek i i or a a r. s er cep e ol un bir bir ik e i e ula m l r r t t d d t h s l t l sn ar. Ter ip et ik e i g e i i uy un he ef er is i a e in e y t l t t l r l rn g d l tk m t d r sn er. Bu ko u a bi im im an a de er en ir in er. ri i ufak l n d z k l rmz l d s l l l b n r t e e; le al, il e al b n r t e e ben bun a d en i t g l r g l g t g l r l r z l ola ak bir kez da a vur u a a a m. Ge i cep e ha e e i e ih i a r h g l y c n h r k tn ty
391
var r. Es i tr ele i i i a ak ge e i or. Ya i sen ne ka ar sos a d k try m r ky n d y list in, sen ne ka ar opor ist in bi i in e bir sy em en zi a e s d t n s m d l d y d bir i e i er ik ka an , or ak m a e e i hz an s u u l l l z drc t c d l y l drc l b ege en kl ak ge e i or. Bu ko u a atl a ge e en, zel ik e m m r ky n d m s r k l l s up a de i i il e i ge e en hu us ar var, adm ar var. l t tr m s r k s l l Siz Trkiye'deki sosyalist gruplarla nmzdeki dnem grmeler mi yapacaksnz? Sanyorum y e bir du um do u or. Bu ko u a ba ne i er l r y n d z rl gel i ir. rt grup a y a yap z ben er bir g e di i i i, m t K l r l tm z r m zsn bir ik e bir ey er yap a de e e i i rkiye'deki grup ar in de l t l m n m sn T l i d o uz. Ha en iyi ost r t er var. im i ye i en zel ik e n y r l d g l d nd l l bu ta i i ge i e aa a n a so u a sa o um bir si a al e rh l m m s d n t ny r y s z m do u gi e iz. Bu u yal z rt ger e i te e in e de il, r d r n n K m l d Trkiye'nin de ok a i i ger e i te e in e de y t ek is i o uz. m r ss m l d r m ty r e bu un in rk r t e i ha r an n, ken i de ok a i prog t n i T g l r z l s d m r s ram a , hat a sos a ist prog am a or a a ar n ar. Si a i l rn t y l r l rn t y k s l y s z e gi i e ve a zor a ik i ar me e e i i hal e i e on ar da bir m d t y l td s l sn l d t l kez da a m e i i or a a ar n ar. Bu u ha r a ak ben e h z l rn t y k s l n z l m c nem i ir, ta i i bir so um u uk ur. Bu un bi in in e iz. Bu ko u a ld rh r l l t n l c d y n d PKK'nin ke in ik e mt e ik e e ih i a var r, bu un s n n an s l l t f l r ty c d n k ts d t by e bir yak a a gi il e e i ir. Tam ter i e bi e s ek i r l l m r m m ld sn z r l ele i i er var . rkiye'yi, Tr i e i i s , sos a ist e i i gr trl d T ky nfn y l l rn m or di e ya an ele i i er i. im i ok iyi g o um. ok iyi y y pl trl d d r y r de er bi i o um, ok iyi kar k yar m a a ar iin e ol ak is y r l l d l m l d m ti o uz. Ha z di o uz. Siz de bir sos a ist ola ak bi i bi az by e y r zr y r y l r z r l an a a z. Bu me a ga e e iz va a y a da bu te el e l m lsn s jmz z t n st s l m d ilet e i i iz. m lsn Bu uzun grme olanan verdiiniz iin teekkr ediyorum. Ben de si e bu a a ka ar gel i i iz in, es i bir iyasal'l ola z r y d dn i k S rak, o s a a pay a ki i er ola ak, ar a a k a n ifa e i i r l r l m l r k d l l rmz d sn can an r a mem u um. O d e in b n ar a a a a se l d dnz n n n m t k d l rn lam a da ile i o um. Mut u ol a a di i o um. Ay a te ek l rm ty r l m l rn ly r rc kr edi o um. y r
392
Gerillalar affedilmek iin dalara kmadlar; onlar zgrlk kuvvetleridir.
393
Zor bir sretir; fakat ezilmeden, yenilmeden, kazanma yn ar basan ve yeni bir siyasi zme de imkan hazrlayan bir tempoda gtrebileceimizi ve bu konuda kendimize gvendiimizi rahatlkla belirtebilirim. Biz kurbanlk koyun deiliz, bamz uzatalm.
394 395
zmden kaan taraf biz deiliz. zmszlk kar tarafn iidir; o sava derinletiriyor ve onbinlerin hayatna mal olabilecek bir srece sokuyor.
396 397
398
399
400
401
402
403
You might also like
- Özgürlük Sosyolojisi - Abdullah ÖcalanDocument349 pagesÖzgürlük Sosyolojisi - Abdullah ÖcalanGuncelYorum100% (4)
- Beş Kavram, Beş Deneme: (inanç, özgür irade, yaşamın anlamı, ahlak, mutluluk)From EverandBeş Kavram, Beş Deneme: (inanç, özgür irade, yaşamın anlamı, ahlak, mutluluk)No ratings yet
- Foucault - Toplumu Savunmak GerekirDocument316 pagesFoucault - Toplumu Savunmak GerekirPornflakes100% (3)
- Devrimin Dili Ve Eylemi-Abdullah ÖcalanDocument175 pagesDevrimin Dili Ve Eylemi-Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- A.Öcalan-Secme Roportajlar 1Document145 pagesA.Öcalan-Secme Roportajlar 1GercekhNo ratings yet
- Kapitalist Modernitenin Aşılma Sorunları Ve Demokratikleşme (Son Savunma) - Abdullah ÖcalanDocument217 pagesKapitalist Modernitenin Aşılma Sorunları Ve Demokratikleşme (Son Savunma) - Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Demokratik Modernite Kadın Devrimi CağıdırDocument142 pagesAbdullah Öcalan-Demokratik Modernite Kadın Devrimi CağıdırGuncelYorum100% (1)
- İsmail Beşikçi - PKK Üzerine DüşüncelerDocument94 pagesİsmail Beşikçi - PKK Üzerine DüşüncelerFiliz BuğdaycıNo ratings yet
- Abdullah Ocalan-Ideolojik KimlikDocument205 pagesAbdullah Ocalan-Ideolojik KimlikGuncelYorumNo ratings yet
- Demokratik Uygarlık ManifestosuDocument1,685 pagesDemokratik Uygarlık ManifestosurezanharuniNo ratings yet
- İsmail Beşikçi - Cumhuriyet Halk Fırkası Programı Ve Kürt SorunuDocument153 pagesİsmail Beşikçi - Cumhuriyet Halk Fırkası Programı Ve Kürt SorunuFiliz BuğdaycıNo ratings yet
- Tarih Günümüzde Gizli Ve Biz Tarihin Başlangıcında GizliyizDocument204 pagesTarih Günümüzde Gizli Ve Biz Tarihin Başlangıcında GizliyizGuncelYorumNo ratings yet
- Kürdistan Devriminin Yolu - "MANIFESTO"Document52 pagesKürdistan Devriminin Yolu - "MANIFESTO"aman100% (3)
- Güç İstenci-Nietzche Çev Nilüfer EpçeliDocument662 pagesGüç İstenci-Nietzche Çev Nilüfer EpçeliBertan AlganNo ratings yet
- İkinci Dunya Savaşı Modern Guneydoğu Avrupa Tarihi OğretimiDocument148 pagesİkinci Dunya Savaşı Modern Guneydoğu Avrupa Tarihi OğretimiCengiz GünayNo ratings yet
- Gün Zileli - Bahar Ve Tipi (Telos Yayıncılık, Ekim 1998) PDFDocument293 pagesGün Zileli - Bahar Ve Tipi (Telos Yayıncılık, Ekim 1998) PDFBilge YurtNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Zafer PerspektifleriDocument73 pagesAbdullah Öcalan-Zafer Perspektiflericihanazarak100% (1)
- Abdullah Öcalan-Zafer PerspektifleriDocument73 pagesAbdullah Öcalan-Zafer Perspektiflericihanazarak100% (1)
- Din Sorununa Devrimci Yaklaşım-Abdullah ÖcalanDocument79 pagesDin Sorununa Devrimci Yaklaşım-Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- Ulusçuluk, Murray Bookchin Ve Abdullah ÖcalanDocument20 pagesUlusçuluk, Murray Bookchin Ve Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Demokratik KonfederalizmDocument40 pagesAbdullah Öcalan-Demokratik KonfederalizmGuncelYorum100% (1)
- Öcalan'a Mektuplar - Demir KüçükaydınDocument180 pagesÖcalan'a Mektuplar - Demir KüçükaydınGuncelYorumNo ratings yet
- Türkiye'de Kapitalizmin Gelişmesi Ve Sosyal SınıflarDocument52 pagesTürkiye'de Kapitalizmin Gelişmesi Ve Sosyal SınıflarGuncelYorumNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Meşru Savunma ÜzerineDocument81 pagesAbdullah Öcalan-Meşru Savunma ÜzerineGuncelYorumNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Ekonomi ÜzerineDocument75 pagesAbdullah Öcalan-Ekonomi ÜzerineGuncelYorumNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-OrtadoğuDocument14 pagesAbdullah Öcalan-OrtadoğuGuncelYorum100% (1)
- Abdullah Öcalan-OrtadoğuDocument14 pagesAbdullah Öcalan-OrtadoğuGuncelYorum100% (1)
- Abdullah Öcalan-Yöntem Ve Hakikat Rejimi ÜzerineDocument55 pagesAbdullah Öcalan-Yöntem Ve Hakikat Rejimi ÜzerineGuncelYorum0% (1)
- Mazlum Doğan Toplu YazılarDocument287 pagesMazlum Doğan Toplu YazılarGuncelYorumNo ratings yet
- Demokratik Devrimde Halk Serhıldanları-1.CİLT - Abdullah ÖcalanDocument296 pagesDemokratik Devrimde Halk Serhıldanları-1.CİLT - Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- Gerilla Savaşı - LeninDocument10 pagesGerilla Savaşı - LeninGuncelYorumNo ratings yet
- Apdullah Öcalan'ın İfadesiDocument36 pagesApdullah Öcalan'ın İfadesiTurgayAlpNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Ortadoğu Toplumunda Kriz Ve Demokratik Uygarlık ÇözümüDocument15 pagesAbdullah Öcalan-Ortadoğu Toplumunda Kriz Ve Demokratik Uygarlık ÇözümüGuncelYorumNo ratings yet
- Mao Zedung Teori Ve PratikDocument60 pagesMao Zedung Teori Ve PratikGercekhNo ratings yet
- Stalin Cilt 15 BolsevikPartisiTarihiDocument385 pagesStalin Cilt 15 BolsevikPartisiTarihizastalinaNo ratings yet
- PKK 5.kongre KararlarıDocument70 pagesPKK 5.kongre KararlarıEmre ErdoğanNo ratings yet
- Nasıl Savaşmalı 1.CİLT - Abdullah ÖcalanDocument131 pagesNasıl Savaşmalı 1.CİLT - Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- Toplumsal Cinsiyetçiliğin Özgürleştirilmesi - Abdullah ÖcalanDocument40 pagesToplumsal Cinsiyetçiliğin Özgürleştirilmesi - Abdullah ÖcalanGuncelYorum100% (1)
- Özgür İnsan Savunması - Abdullah ÖcalanDocument37 pagesÖzgür İnsan Savunması - Abdullah ÖcalanGuncelYorum100% (1)
- Özgür Eş Yaşam-Abdullah ÖcalanDocument11 pagesÖzgür Eş Yaşam-Abdullah ÖcalancihanazarakNo ratings yet
- İsmail Beşikçi - Devletlerarasi Sömürge KürdistanDocument171 pagesİsmail Beşikçi - Devletlerarasi Sömürge KürdistanFiliz Buğdaycı100% (1)
- Sosyal Devrim Ve Yeni Yaşam - Abdullah ÖcalanDocument143 pagesSosyal Devrim Ve Yeni Yaşam - Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- Yol Haritası - Abdullah ÖcalanDocument55 pagesYol Haritası - Abdullah ÖcalanGuncelYorum100% (1)
- Apocu Militan Kişilik 2.CİLT - Abdullah ÖcalanDocument132 pagesApocu Militan Kişilik 2.CİLT - Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Demokratik Uygarlık ManifestosuDocument293 pagesAbdullah Öcalan-Demokratik Uygarlık ManifestosuGuncelYorum100% (1)
- V. İ. Lenin - Demokratik Devrimde Sosyal Demokrasinin İki TaktiğiDocument147 pagesV. İ. Lenin - Demokratik Devrimde Sosyal Demokrasinin İki TaktiğiUmut ArıkanNo ratings yet
- Marksi̇zm Ve Ulusal SorunDocument70 pagesMarksi̇zm Ve Ulusal Sorunche_1955100% (1)
- Demokratik Devrimde Halk Serhıldanları 2.CİLT - Abdullah ÖcalanDocument147 pagesDemokratik Devrimde Halk Serhıldanları 2.CİLT - Abdullah ÖcalanGuncelYorumNo ratings yet
- Ocalanin Imrali GunleriDocument54 pagesOcalanin Imrali GunleriqewsikNo ratings yet
- Toplumsal Gerçeklik Ve Birey - Abdullah ÖcalanDocument2 pagesToplumsal Gerçeklik Ve Birey - Abdullah ÖcalanGuncelYorum100% (1)
- Eşcinsellik Ve Yabancılaşma - DOĞU PERİNÇEKDocument41 pagesEşcinsellik Ve Yabancılaşma - DOĞU PERİNÇEKErsin ÖzgürbüzNo ratings yet
- Behzat Ç - Bir Ankara Polisiyesi. - Her Temas İz BırakırDocument142 pagesBehzat Ç - Bir Ankara Polisiyesi. - Her Temas İz BırakırUtku Bora Geyikçi100% (1)
- Kitle Ve IktidarDocument245 pagesKitle Ve IktidarDilek Özer100% (1)
- Komplo Dönemi Yazıları - Demir KüçükaydınDocument111 pagesKomplo Dönemi Yazıları - Demir KüçükaydınGuncelYorumNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Avrupa Macerası Ve Bir Dönemin SonuDocument5 pagesAbdullah Öcalan-Avrupa Macerası Ve Bir Dönemin SonuGuncelYorumNo ratings yet
- Su Hakkı Sympozium El KitabıDocument173 pagesSu Hakkı Sympozium El Kitabıwebexplorer86No ratings yet
- Halkların Demokratik Partisi Program & TuzukDocument52 pagesHalkların Demokratik Partisi Program & TuzuklogosocietasNo ratings yet
- Abdullah Öcalan-Avrupa Macerası Ve Bir Dönemin SonuDocument5 pagesAbdullah Öcalan-Avrupa Macerası Ve Bir Dönemin SonuGuncelYorumNo ratings yet
- TTB Biber Gazı RaporuDocument14 pagesTTB Biber Gazı RaporuGuncelYorum100% (1)
- Abdullah Öcalan-Avrupa Macerası Ve Bir Dönemin SonuDocument5 pagesAbdullah Öcalan-Avrupa Macerası Ve Bir Dönemin SonuGuncelYorumNo ratings yet
- Yeni Başlayanlar İçin Marx-RiusDocument143 pagesYeni Başlayanlar İçin Marx-RiusGuncelYorum100% (1)
- Bilim, Resmi Ideoloji, Devlet, Demokrasi Ve Kürt Sorunu-Ismail BeşikçiDocument171 pagesBilim, Resmi Ideoloji, Devlet, Demokrasi Ve Kürt Sorunu-Ismail BeşikçiGuncelYorumNo ratings yet
- Kürtler Üzerine Tezler-Yalçın KüçükDocument173 pagesKürtler Üzerine Tezler-Yalçın KüçükGuncelYorum100% (1)
- Kürdistanda Kadın Ve AileDocument379 pagesKürdistanda Kadın Ve AileEmre ErdoğanNo ratings yet
