S.

Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

Eitim Fakltesi Dergisi

http://kutuphane. uludag. edu. tr/Univder/uufader. htm

ABD Okullarnda Szde Ermeni Soykrmnn retilmesi ve Bu Konuda Yaplm Bir Doktora Tezinin Analizi
Sedat Yksel
Uluda niversitesi Eitim Fakltesi sedaty@uludag.edu.tr

zet. Son yllara Ermeni diasporas szde Ermeni soykrm konusundaki faaliyetlerini bilimsel bir grnt altna yapmaktadrlar. Grnte bilimsel ve akademik gibi grnen kitap ve dergiler yaynlatlmakta, tezler yaptrlmaktadrlar. Ayrca Ermeni diasporasnn youn abalar sonucunda ABDdeki baz eyaletlerde szde soykrm konularnn eitim programlarnda yer almas salanmtr. Bylece szde Ermeni soykrm Ermeni iddialar dorultusunda rencilere verilmektedir. Bu almada Ermeni faaliyetlerinin youn olduu lkelerden birisi olan ABDde szde soykrm retimi konusuna dikkat ekilerek, Ermeni iddialarn bilimsel bir grntye sokma abalarndan bir rnek olarak yaplm olan bir doktora tezi analiz edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Amerika Birleik Devletleri, soykrm eitimi, szde Ermeni soykrm, Trkiye. Abstract. In recent years, the Armenian diaspora are carrying out their activities about so-called Armenian genocide under a scientific mask. They have some books and journals published and thesis performed as if they are scientific and academic. Also, as a result of a great effort of the Armenian 193

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

diaspora, the topics of so-called Armenian genocide were included in schools curriculum in some states in the USA. So-called Armenian genocide is taught in the line of Armenian claims. While this study draws an attention to the teaching of so-called genocide in the USA schools where the Armenian activities are frequent, a Ed.D. thesis which is an example of their effort to transform Armenian claims in a scientific form is analyzed. Key Words: United States, genocide training, so-called Armenian genocide, Turkey.

I. Giri I. Dnya Savann devam ettii 1915 ylnda Osmanl vatanda Ermenilerinin tehcir edilmeleri gnmze kadar sregelen pek ok sorunu da beraberinde getirmitir. zellikle 1. Dnya Sava sonras Bat Avrupa ve ABDye g eden Ermeniler 1915 ylnda yaananlar bir soykrm olarak tanmlam ve bunun dnya devletlerince de tannmas iin youn abalara girmilerdir. Bu abalarnda zellikle son yllarda nemli kazanmlar elde ettikleri grlmektedir. Ermenilerin grlerinin temelinde 1915 olaylarnn Nazilerin, Yahudilere kars uygulad soykrmla e olduu iddias yatmaktadr. Ermeniler bu dsnce etrafnda toplanarak youn bir biimde Trkiyeye kars propaganda uygulamaktadrlar. Bugne kadar grlerini kabul ettirmek iin kamuoyu aralarn ve halkla ilikileri sistemli bir biimde kullanarak, iinde bulunduklar devletlerin politikaclarn, diplomatlarn, niversitelerini, milletler aras kurulular etkilemekte, konferans, seminer ve soykrm trenleri dzenleyerek, szde soykrm antlar aarak Ermeni hareketinin haklln savunmada psikolojik unsurlar youn bir biimde kullanmaktadrlar. Tm bu faaliyetlerde savunulan, temel ve degimez tez, Ermenilerin ezilmi ve yok edilmeye allm bir millet olduu imajnn izilmesidir (Boyacolu, 2005). Trkiye Ermeni diasporasnn abalarn engelemek iin uzun bir sredir mcadele vermektedir. Trk kamuoyunda ve medyada genelikle Ermenilerin yasama meclislerinden 1915 ylnda yaananlarn soykrm olduuna dair karar karmalar veya soykrm ant dikilmesi gibi gelimeler yer bulmaktadr. Ancak bu konuda Ermenilerin eitim alanndaki faaliyetleri Trk kamuoyunda hi dikkati ekmemekte ve gndeme gelmemektedir. Oysa Ermenilerin iddialarnn bir ders ierisinde planl ve dzenli bir ekilde ocuk ve genlere verilmesi gelecekte iddialarnn daha glenmesini 194

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

salayacak, gelecek nesiller Ermenilere sempati duyan, onlar tmyle destekleyen kiiler olacaktr. Burada dikkate alnmas gereken dier bir durum da Ermenilerin propaganda eklinde yrttkleri faaliyetlerini bilimsel bir grnt altna alma abalardr. Nitekim eklen bilimsel ve akademik gibi grnen kitap ve dergiler yaynlanmakta ve bu yaynlar niversite ktphanelerinde bulunmalar salanmaktadr. Bu almada Ermeni faaliyetlerinin youn olduu lkelerden birisi olan ABDde hem okullardaki szde soykrmn retilmesi konusuna dikkat ekilecek, hem de Ermeni iddialarn bilimsel bir grntye sokma abalarndan bir rnek olarak bir doktora tezi analiz edilerek yorumlanacaktr. II. Bilimsel (?) Bir almann Analizi Bu almada analiz edilecek doktora tezi (Ed.D.) Vartanian tarafndan ABDdeki Columbia University Teachers Collegeda yaplan Tarihe Zarar Veriliyor: ABD Okullarnda Soykrm retimini Etkileme abalarnn Analizi isimli almadr. ABD okullarndaki szde soykrm konularnn retiminde karlalan sorunlar ve bu retimi etkileyen unsurlar ortaya koymay amalayan bu tezde temel olarak Trkiyenin szde soykrm konularnn retimini nasl olumsuz etkiledii ortaya konulmaya allmaktadr. Bu tezin kapak sayfasna bakldnda bile tezin bilimsellii konusunda pheler uyanmaktadr. Tezin kapanda iki jri yesinin ismi bulunmaktadr ve bunlardan birisinin -Prof. Robert Crain- almaya sponsor olduu belirtilmektedir. almaya sponsor olan bir kiinin tezin baarl olup olmadna karar verecek iki kiiden biri olmas tezin objektif bir ekilde nasl deerlendirildii sorusunu akla getirmektedir. Tezde genel olarak ilenilen iddia, Ermeni diasporasnn ileri srd iddialarnn temeli olan, Yahudi soykrm ile szde soykrmn benzer olaylar olduudur. Tezde srekli olarak Yahudi ve szde Ermeni soykrm birlikte anlatlarak iki olay arasnda iliki kurulmaya allmtr. Yahudi soykrm ile soykrmn tannmas konusunda yaanan gelimelerden bahsedilerek szde Ermeni soykrmn da ayn zelliklere sahip olduu ve ada lkelerin Yahudi soykrmn tand gibi szde soykrm da tanmas gerektii iddia edilmitir. Tezin bilimsel olmad, objektiflikten uzak olduu ilk sayfalarda ortaya kmaktadr. Tezin 15-16. sayfasnda nedense sadece 20. yy.daki soykrm olaylar listelenmitir (bu sayede 16-19. yy.daki ABDnin Kzlderililere, Avrupa lkelerinin smrgelerinde yerli halklara yaptklarndan bahsedil195

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

memitir). 20. yy.daki soykrm olaylar olarak Almanlarn 1904-1907 yllar arasnda Gney Afrikada 65.000 Hererosu, 1941- 1945 yllar arasnda da 12 Milyon Yahudiyi yoketmesi, Sovyetler Birliinin 1930-1937 yllar arasnda 14,5 milyon Ukraynal kylnn Stalinin emriyle alktan ldrmesi, Endonezyann 1965-1966 yllar arasnda kominist veya Hkmet kart olduklar gerekesi ile 1 milyon Endonezyaly ldrtmesi, 1975-1979 yllar arasnda Pol Potun Kzl Kmerleri tarafndan 3 Milyon Kamboyalnn katledilmesi, 1972de Burundi, 1994de Raundadaki kabilelerin birbirlerine yaptklar katliamlar ve tabi ki 1915-1923 yllar arasnda Osmanl mparatorluunun 1,5 milyon Ermeniye kendi ifadesiylekatliam yapmas yer almaktadr. Burada ilgin olan Avrupa lkelerinin 20. yy.da yaptklarna yer vermemesidir. Fransann 45.000 Cezayirliyi ldrmesi (New York Times, 2005) svein yerel halk Laponlardan 62.000ini ksrlatrmas (Alatl, 2006) soykrm kapsamna girmiyor mu? Bu lkelerin szde Ermeni soykrmn kabul etmeleri bu yaptklarnn grmezden gelinmesini mi gerektirmitir? Eer byleyse zaten bu almaya bilimsel demek de mmkn deildir. Tezde bilimsel bir almada olmamas gereken bir baka yanl da kant gsterilmeden baz bilgilerin doruymu gibi sunulmasdr. Tezin 17. sayfasnda szde Ermeni soykrmnn olduu ynnde tarihi dkmanlar ve birinci elden ahitler olmasna ramen Trk Hkmetinin kar kt belirtilmektedir. Bu kantlar- zellikle de tarihi dkmanlar- nelerdir? Bu dkmanlar belirtilmedii gibi, bu fikrin nereden alndna ilikin herhangi bir kaynak da gsterilmemitir. Zaten tezin tamamnda szde soykrmn kesinlikle kantlanm bir olay gibi kabul edilip Trk Hkmetinin bu gerei karartmaya alt fikri ilenmektedir. Neo- Nazi argmanlarnda len Yahudi saysnn abartldnn belirtildiini, bunun aynen Trk Hkmetince de yapld belirtilmektedir. almada, Ermenilerin 1. Dnya sava sonunda ABDye youn olarak g ettikleri belirtilerek bu insanlarn ailelerinin ve arkadalarnn gzlerinin nnde ldrlmeleri nedeniyle hayatta kalma sendromu- survivor sendrome altnda olduklar, evlerine (yani yaad Osmanl topraklarna) dnme umutlar olmadklar iin bu duygularndan kurtulup duygusal destek alabilmek amacyla bir araya gelerek sk balar oluturduklar ileri srlmtr. Bunun sonucunda Ermeni toplumunun hzla Amerikan toplumuna uyum salad, dier etnik kkendekilere gre daha yksek gelire sahibi olduklar ve daha iyi eitim aldklar vurgulanmtr. Bu ksmdan sonra esas deinilmek istenen konu olan szde soykrmn tannmas konusundaki gelimeler anlatlmaktadr. Burada 1970lerin banda szde ermeni soykrm konusunun ilk defa Amerikan kolej ve 196

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

niversitelerindeki Modern Amerikan Tarihi krslerinde yer bulmaya balad, ancak ortaretim dzeyinde bu konulara yer verilmedii sylenmektedir (Ermeniler 1990l yllarda maalesef bunu da baarmlardr). Yazar almasnn bir blmnde rencilerin dnyada olan tm soykrmlar renmesinin nemini ortaya koymaya almtr. Ona gre soykrm konularn renmek Amerikan rencileri iin dier tarihi konular renmekten daha nemlidir. nk demokratik bir toplumun vatanda olmann birtakm sorumluluklar vardr. Yazar, szde soykrmn sadece Ermeni ve Trkler arasnda deil, bunun global bir mesele olduunu ileri srerek rencilere soykrm konularnn retilmesinin ulusal ve global bir vatanda olarak rencilerin farkndallklarn artracan, bu konularda daha aktif ve katlmc olacaklarn ve gelecekte dnyadaki militarist abalara diren gstereceklerini ileri srmektedir. Bu fikirlere bakldnda yazarn Ermeni iddialarnn ABD toplumunda yer almas iin klf uydurmaya alt grlmektedir. Gnmzden neredeyse bir asr nce, bulunduklar corafyadan kilometrelerce uzakta meydana gelmi bir olayn ortaretim dzeyindeki rencilere retilmesinin gereksiz olduu dncesine ve bu konuda yaplan birtakm eletirilere kendince yant vermeye alm ve szde Ermeni soykrmnn global bir mesele olduu fikrini ortaya atmtr. ABDde ou eyalette Yahudi ve szde Ermeni soykrmnnn okullarda retiminin kabul edildiini, retim programlarnn buna gre yenilendiini ve retmenlere programa ilikin klavuz kitaplarn hazrlanarak bu bilgilerin ders kitaplarnda yerini aldn belirten yazar, daha sonra kendisinin almasnda esas problem olarak ele ald szde Ermeni soykrm konularnn retimine ynelik engelleme abalar ve bu abalarn etkisini aklamaya almaktadr. Yahudi soykrm ve yaanlan facialara ders kitaplarnda sklkla deinilirken, Szde Ermeni soykrmna bu kadar fazla yer verilmediinden ikyet ederek problemi ortaya koymaya alan yazar, szde soykrm konularnn programlarda yer almasyla birlikte eitli glerin programlar zerinde bask uyguladn ve istedikleri dorultuda programlardan bu konular karmaya altklarn belirtmektedir. almasnn bu ksmnda yazar eitim programnn eitli gruplarca nasl etkilediine ilikin teorik aklamalara yer vermitir. Burada zellikle Hkmetin ve Devletin eitime srekli mdahale ettiklerini ve okullarda okutulan bilgilerin devlet destekli resmi bilgiler olduunu ileri sren tannm baz neo marxist yazarlardan (rnein Apple, Giroux, Bowles ve Gintis, Friere) alntlar yapmtr. Ancak deindii ve grlerine yer verdii bu yazarlar soykrm konusunda hibir 197

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

fikir beyan etmemilerdir. Bu yazarlar devletin ideolojisinin eitim programlarn ve uygulamalarn etkilediini kabul etmekle birlikte; zerinde durduklar asl konu, ABDde siyasi, sosyal ve ekonomik hayatta etkin ve baskn olan bir kapitalist snf olmas, bu kapitalist snfn okullardaki uygulamalar etkilemesi ve kendi inan, deer ve normlarn rencilere aktararak mevcut kapitalist dzenin srmesini salamasdr (Apple, 1971; 1979; 1980; 1980/1981;1982; 1989; Bowles ve Gintis, 1976; Giroux, 1977). Yani neo-marksist yazarlar aslnda devletin politikasn -bu arada eitim politikas ve uygulamalarn- zengin kapitalist kesimin ynlendirdiini savunmaktadrlar. ABDde zengin- kapitalist grupta Ermeni kkenlilerin nemli bir arlnn bulunduu bilinen bir gerektir ve zaten yazar tezinin ilk ksmnda bunu dorulamaktadr. Ermenilerin szde soykrmn tannmas iin srdrd faaliyetlerde ok byk miktarlarda para harcamas da bunun gstergesidir. Ayrca ABDde szde soykrmn tannmasna ynelik elde ettii baarlarn temelinde, ierisinde Ermeni kkenli iadamlarnn da yer ald ABDdeki zengin kapitalist snfn politikada etkili olmasnn yattn sylemek yanl olmaz. Dolaysyla yazarn neo-marksist yazarlarn fikirlerini temel almas en byk yanllklarndan birisidr. nk neomarksist grler ileri srd fikirleri desteklememekte, tam tersine kandisini yalanlamaktadr. Tezin sonraki ksmnda yazar Trk Hkmetini hedef alarak Trk Hkmetinin szde soykrmn tannmamas ve bu konularn okullarda retilmemesi konusunda yapt abalardan bahsetmektedir. Szde soykrma kar kanlarn Trk Hkmeti tarafndan desteklendii iddiasyla meseleye giren yazar, almasnn genelinde olduu gibi, ayn alkanlkla bu iddiasn dorulayacak herhangi bir kant sunamad gibi bu iddialarn dayandracak herhangi bir kaynak da gsterememektedir. almasnda, demokrasi, insan haklar ve fikir zgrlnden sklkla bahseden yazar nedense szde Ermeni soykrmna kar kmay fikir zgrl olarak grmemekte, bu grleri savunan hemen Trk Hkmetinden kar salamakla sulamaktadr. O zaman szde Ermeni soykrmn tanyan kiilerin de Ermenilerden kar olduu iin bu gr savunduklarn sylemek yanl olmayacaktr. Yazar, Vahakn Dadriandan alnt yaparak Dadriann ifadesiyle- Trkiyede bir reddetme endstrisi- industry of denial olduunu belirtmektedir. Ancak ayn endstrinin Ermeni taraf iin de geerli olduunu sylememektedir. Trklerin reddetme politikasnn uzun zamandr olduunu, bu politikann planl ve kapsaml bir ekilde yrtldn belirten yazar Trkiyenin lobi faaliyetlerini yrtmek, niversitelerde Trk Aratrmalar krss amak, baz bilim adamlarn desteklemek ve faaliyetlerini yrtmek zere ABDdeki kurum ve 198

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

politikaclara milyonlarca dolar para harcadn belirtmektedir. Trk Hkmetinin bu faaliyetlerini eletiren yazar Trklerin Ermeniler zerinde youn bask oluturduunu ve bunu yaparken de ar zorlama, bask ve tehdit uyguladn belirtmitir. Bu zorlama bask ve tehditlerin zellikle 1990 ylnda Trkiyenin Washington bykelisi Nzhet Kandemir ile daha nce Boazii niversitesinde Tarih blmnde retim elemanl ve ABDde Trkiye tarafndan kurulmu olan Trk Aratrmalar Enstits mdrl yapm olan Heath Lowrynin biraraya gelerek yaptklar planl almalarla younlatn belirtmektedir. Ermeni iddialarn savunanlarn tehdit edildiini ileri sren yazar bu konuda tehditle hi alakas olmayan tek bir rnek verebilmitir. rnek verdii olay, Nzhet Kandemirin resmi imzasyla ierisinde szde Ermeni soykrmnn da yer ald Nazi Doctors kitabnn yazar psikoloji profesr Liftona mektup gndermesi ve mektupta szde Ermeni soykrm ile ilgili ifadelerini ve bununla ilgili kulland kaynaklarn eletirmesidir. Yazara gre bir bykelinin resmi bir mektup gndermesi, kiiye gzda verilerek st kapal tehdit edilmesidir. almada bu olayla ilgili bir kant sunulmamtr (rnein mektubun bir rnei ekte verilebilirdi). Kald ki gerekten bu mektup gnderilmi olsa da bunun neden bir tehdit gibi algland anlalr gibi deildir. Bu dnce ancak art niyetli ve paranoyak bir dncenin eseri olabilir. Her lkenin kendine kar yaplan fikri bir saldrya kar koyma hakk bulunduuna gre, kendisine kar yaplan bu fikri bir saldrya da karlk verme, kendini savunma hakk bulunmaktadr. Yazar Trkiyenin tehdit ettiini ileri srerken, Ermenilerin tehditlerinden hi bahsetmemektedir. rnein 1985 ylnda Ermeni soykrm iddialarn sorgulayan bir bildiriyi imzalayan 69 Amerikal bilim adamndan gnmzde sadece Lousville niversitesi Tarih Profesr Justin McCarthynin kalm olmas dndrcdr. McCarthy, bunun sebebinin kendi ve kendi gibi dnen bilim adamlarna militan Ermenilerden gelen taciz ve tehditler yznden olduununu aklamtr. Nitekim Mc Carthy 15.03.2001 tarihinde stanbulda dzenlenen Trkiye Ermenistan likileri, Dn, Bugn ve Gelecei adl konferansta unlar sylemitir: Ben kendim, niversitemden kovulmam iin alan ve bir Ermeni gazetesi tarafndan krklenen bir kampanyann hedefi oldum. niversitemin bakanna Ermeni Soykrmn kabul etmediim iin, Amerika Birleik Devletlerinin drt bir tarafndan, niversitemden atlmam talep eden mektuplar ve telefonlar geliyordu. Amerikada kdemli profesrlerin rettiklerinden ve yazdklarndan dolay kovulamayacaklarn garanti altna alan bir memuriyet sistemi var ve niversite bakan da bu dorultuda haklarm savundu. Fakat gen bir profesr, bakalarnn karlat bylesine bir tecrbe ile yzleeceinden haberdar ise anlalr bir ekilde 199

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

Ermeniler zerine yazmaktan ekinebilir. (Mc Cartrhy, 1995). Ayn ekilde tek suu Le Monde gazetesine verdii mlakatta Ermeni Soykrmn inkr etmek olan tannm Osmanl Tarihisi Bernard Lewis iledii bu ar (!) su nedeniyle Fransada mahkemeye karlmtr. Yine svire ve Fransada Ermeni soykrm olmamtr diyenlerin hapisle cezalandrlmas tehdit deil midir? Tezinde kesinlikle tm insanlarn serbeste konuma haklar olduunu belirten ve srekli insan haklarndan bahseden yazar nedense bu yaananlardan hi bahsetme-mektedir. Yazar Trk Hkmetinin basklarna ABDnin boyun ediini belirterek ABD Hkmetinin de eletirmektedir. Ona gre ABD Hkmetinin Trkiyeye ses karmamasnn sebebi, ABDnin Trkiye ile zellikle savunma ve enerji alanlarnda yakn ilikilerinin olmas ve Trkiye zerinde byk ekonomik ve askeri karlar olduudur. ABD Hkmetlerinin Trkiye ile ilikilerini iyi tutmak iin Trk Hkmetinin faaliyetlerine ses karmamas nedeniyle szde soykrm aratrmalar yapanlar zerinde bunaltc bir bask olumaktadr. Bu durum da soykrmn ilkeli (?) olarak tartlmasn engellemektedir. Trkiye her iki tarafn da (Trk ve Ermeni halk) 1915de yaadklarn dinleme ve olaylarn yeniden dnlmesi ve incelenmesi gerektii eklindeki talepleriyle ie hile katmakta ve sulandrmaktadr. Yazarn bu fikirleri syleyerek Trkleri sulamas akl alr gibi deildir. Trkiye, pein hkmle szde soykrm kabul etmek yerine her iki tarafnda dinlenmesini istemesi ve bu konularn aratrlmasn talep etmesi bilimsel deil midir? Bu talebi neden hile olarak grlmektedir? Eer Ermeni iddialar bilimsel aratrmalar sonucunda dorulanrsa Trkiyenin syleyebilecei herhangi bir sz kalr m? Buradan anlalyor ki Ermenilerin ellerinde iddialarn destekleyecek bilimsel kant yoktur ve bu konuda kendilerine gvenememektedirler. Yazar iddialarnn devamnda, Trkiyenin bu abalaryla ABDde etkili bir taban oluturmaya baladn, reddetme kampanyalar ile ok sayda desteki bulduunu belirterek soykrm engellemekle grevli insan haklar gruplarnn bile Trkiyenin fikirlerini desteklemesini eletirmektedir. Ona gre Ermenilerin szde soykrm yklerini anlatmaya alan bireyler sert bir dmanlkla kar karya kalmlardr. Bu ifadeye katlmak mmkn deildir. Ne ABDde ne de Avrupada hibir Ermeni szde soykrm kabul ettii iin yarglanmam, herhangi bir yaptrmla karlamam olduu gibi herhangi bir adli olay da meydana gelmemitir. Yazar tm bu engellemelere ramen son yllarda Ermenilerin nemli kazanmlar elde ettiini belirterek ABDli baz bilim adamlarnn 1996 ylnda yaynladklar bir bildiriye yer vermektedir. Bu bildiri aynen yledir:

200

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

Bilim adamlar soykrm reddettikleri zaman mesaj udur: Katiller gerekte katil deil, kurbanlar gerekte ldrlmedi. Tm bu katillerle yzlemeye gerek yok, bunlar yok saylmaldr. Soykrm reddeden bilim adamlar esasnda bu insan cinayetlerini kabul etmek iin gl otoritelere boyun emektedirler . Amerikan niversitelerinde grev yapan ve Trk Hkmeti tarafndan desteklenen hilekr bilim adamlarn knyoruz. (Vartainan, 2000: 92).

Bu bildirinin bilim adam kimliindeki insanlar tarafndan imzalanm olmas akl alr gibi deildir. Bir bilim adamnn bu bildiriyi imzalamas onun sadece art niyetli olduunu gsterir. Eer bu bildirideki dnceler kabul ediliyorsa savalarda len tm sivilleri soykrm kurban olarak kabul etmek gerekecektir. Bu durumda savalardaki tm taraflarn soykrm yapm olduu kabul edilmelidir. Bu mantkla I. ve II. Dnya savana katlan tm lkeler, ABDnin Japonya att atom bombalar ile Vietnam savanda olanlar sonucunda len sivil halklarn hepsi soykrm kurbanlar olarak grlmelidir. Ermenilerin soykrma uradklarnn kesin olduunu belirten yazar bu konuda alanlarn artk kaydedilen tarihi olaylar dorulatmak yerine szde soykrm konusunda literatrde birbiriyle uyumayan ksmlar gidermekle megul olmalarn nermektedir. Bu yaplrsa Trk Hkmetinin yapacak bir eyi kalmayacan ve onlara kar zafer kazanlacan savunmaktadr. Tezin son ksm szde soykrm retimine ayrlmtr. Verilerin sadece bir retmen ve szde Ermeni soykrm konusunda alan baz kiilerle grmeler yaplarak elde edildii bu aratrmann kapsamna ABDnin New Jersey eyaleti alnmtr. Yazarn verdii bilgilere gre bu eyalette yasama meclisi tarafndan szde Ermeni soykrm kabul edilmi, daha sonra szde Ermeni soykrm konular retim programlarna sokulmutur. Ayrca arlkl olarak Yahudi soykrmndan bahsetmekle birlikte szde Ermeni soykrmna da yer veren, New Jersey valisinin nsznn yer ald bir klavuz kitap da baslmtr. Bir retmenle yapt grmeya dayal olarak szde Ermeni soykrm retiminin Trk Hkmetinin basklar nedeniyle etkilendii ve bu harekette yavalama olduundan ikyet eden yazar, klavuz kitabn ikinci basks yaplaca srada szde Ermeni soykrmnn yeniden deerlendirilmesi iin Trk Hkmetinin basklar nedeniyle sorunlarla karlaldn, eyalet valisinin nszn geri ektiini, sonuta kitabn tekrar baslamadn belirtmektedir. Burada garip olan tm bu sre ve bu srete Trk Hkmetinin yapt basklar hakkndaki bilgilerin retmen ve ayn zamanda mfetti olan bir kiiyle grmesiyle elde etmesidir. Basit bir retmen/ mfetti nasl oluyor da Trk Hkmetinin 201

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

Federal Hkmet ve Eyalet Hkmeti ve valisi nezdinde yapt basklar bilebiliyor? Nitel bir aratrma da tabi ki aratrmaya katlan kiilerin kiisel grleri nemlidir. Ancak sadece kiilerin sylediklerine dayanarak bir bilginin doru kabul edilmesi ve tm almann bu bilgiye dayandrlmasnn bilimsel olmayaca aktr. Aratrmaya katlan kiilerin syledikleri baka veri kaynaklaryla desteklenmelidir. Yine ayn kiinin ifadesine gre gemite rlandada alktan lmeye mahkm edilmi rlandallar konusunun ders kitaplarndan karlmas iin ngiltereden de bask gelmitir. Ama bu kii grmede ngilterenin bu olay kabul ettii iin artk bu konunun ders kitaplarndan karlabileceini, ancak szde Ermeni soykrmnn Trkiye tarafndan kabul edilene kadar konunun retilmesine devam edilmesi gerektiini ifade etmitir. Yazar bu ifadelere ilikin herhangi bir yorum veya eletiri getirmemitir. Oysa yazar almasnda soykrm konularnn ocuklara retilmesinin temel amacnn rencileri daha bilinli yetitirmek ve gelecekte bu olaylarn yaanmasn engellemek olduunu belirtmiti. Dolaysyla ilgili lkenin soykrm yaptn kabul etmesi o konunun retilmemesini gerektirmez. Bu yoruma yazarn eletiri getirmemesinin temelinde Trklerin szde soykrm kabul etmesiyle Ermenilerin Trkiyeden tazminat ve toprak elde etmek istedii gereinin yatt sylenebilir. Szde soykrm konularnn ierii konusuna da deinen yazar, konularn ne derece ayrntl anlatlaca, hangi kitabn seilecei konularnn nemli bir problem tekil ettiini belirtmitir. Kendisine gre bu konuda okutulacak olan ieriin retmenler, bilim adamlar, tarihi, sanat, kltrel gruplar ve szde soykrmda hayatta kalanlarn grlerinin bir araya getirerek oluturulmas en idealidir. Yazar zellikle szde soykrma ahit olanlarn anlatmlarnn ok nemli olduunu belirterek, bunlarn birinci elden bilgi olduunu sylemektedir. Szde soykrma ahit olduu iddia edilen kiilerin gerekten bunlar yaayp yaamad sorunu bir tarafa, bu kiilerin sylediklerinin gvenilirlii de tartmaldr. Dolaysyla bunlar bilimsel ve doruluu kantlanm bilgi olamazlar. Bunlarn yazl belgelerle desteklenmesi gerekir. Burada temel amacn rencilere birtakm trajik olaylar sunularak Trklerden nefret etmelerini salamak olduu aktr. Buraya kadar yaplan aklamalar zetlenecek olursa, incelenen tezin bilimsel bir alma olarak nitelenemeyecei, Ermeni iddialarnn bilimsel bir yayn grnts altnda propagandasnn yapld bir alma olduu rahatlkla sylenebilir. Zaten tez yntem olarak bir temele oturtulamam, srekli Ermeni iddialarna yer verilmitir. Bilimin en enemli zelliklerinden birisi tarafszlktr. Oysa bu almada Trkiye ile ilgili olumlu tek bir cmle, Ermenilerin eletirildii tek bir satr dahi bulunmamaktadr. 202

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

III. Sonu Szde Ermeni soykrm meselesi Trkiyenin bana uzun zaman bela olmu, Trkiyenin d ilikilerine byk zarar vermitir. Ermeniler arkalarndaki byk parasal destek sayesinde planl ve programl almalaryla szde Ermeni soykrmnn kabul edilmesinde nemli kazanmlar elde etmilerdir. Bu kazanmlar arasnda szde Ermeni soykrmnn yapldnn lke parlementolarnca kabul edilmesi, baz lkelerde soykrm olmamtr demenin hapisle cezalandrlmasnn salanmas ve szde soykrm antlarnn yaplmas yer almaktadr. Trk Hkmetleri ile Trk kamuoyu ve medyas genelde dikkatini bu olaylara vermekte ve tepkisini gstermektedir. Ancak gzden kaan ok nemli bir konu vardr. Ermeni diasporas artk szde Ermeni soykrm konusundaki iddialarn propaganda eklinde deil, bilimsel alma grntsnde sunmaktadr. Bu balamda niversitelerde grevli akademisyenlere kitaplar yazdrlarak tannm akademik yaynevlerince bastrlmakta, akademik dergi grnmndeki periyodik yaynlarn (journals) niversite ktphanelerinde yer almas salanmakta ve eitli niversitelerde szde soykrm konusunda doktora tezlerinin hazrlanmas tevik edilmektedir. Ermeni iddialarnn bilimsel bir makyajla sunulmasnn bakalar tarafndan iddialarn daha gvenilir bulunarak kabul edilmesini kolaylatrmay amalad ortadadr. Sunulan almada bu ekilde bilimsel bir maskeyle Ermeni iddialarnn sunulduu bir doktora tezi incelenmitir. Yukarda da bahsedildii gibi bu doktora tezinin bilimsel olarak kabul edilmesi mmkn deildir. Ermenilerin savunduu tm fikirlerin doru, Trklerin ise bu dorular arptmaya ve yok etmeye alan ve bu uurda eitli hilelere ve basklara bavurduu iddia edilen ve bu iddialara hibir kant gsteremeyen bir alma bilimsel olarak kabul edilemez. Dolaysyla, tarafsz bir bilim adamlarndan oluan bir jride almann bu haliyle doktora tezi olarak kabul edilmesi mmkn deildir. Oysa daha nceki sayfalarda da belirtildii gibi tez iki kiilik bir komite tarafndan -ki bunlardan birisi tezin sponsorudur-.kabul edilmitir. Burada zc olan, bu tezin retmen eitimi ve eitim bilimleri alanndaki en kkl ve saygn kurumlarndan, tarihinde John Dewey, James Russell ve William Heard Kilpatrick gibi 20. yy.n dev eitimci bilim adamlarn barndrm olan Columbia University Teachers Collegeda doktora tezi (Ed.D.) olarak kabul edilmi olmasdr (Columbia University Teachers College, 2006). Bu durum Teachers College iin byk bir talihsizliktir. Ermenilerin szde Ermeni soykrmn tannmasna ynelik yaptklar ve Trk kamuoyunun pek dikkatini ekmeyen dier faaliyetleri ise belki de en nemlisi- szde Ermeni soykrmnn okullarda okutulmasdr. Szde soykrm konusu sosyal bilgiler ve tarih dersleri ierisinde okutulmaktadr. 203

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

zellikle tarih dersinin zaten konularnn fazla olduu ve buna bir de soykrm konularnn eklenmesiyle tarih derslerinde ok fazla problem yaanaca bilinmesine ramen (Newman, 1988; Parsons ve Totten, 1991) srarla szde soykrm konusu programlarda yerini almtr. Bu konunun okullarda sadece Ermeni grlerine gre ocuklara verilmesi, lke meclislerinde szde Ermeni soykrmn tanyan yasalarn kabul edilmesinden ok daha nemlidir ve en ok ciddiye alnmas ve mcadele edilmesi gereken bir konudur. nk bir ideolojinin, bir dncenin salam bir temelde yaygnlatrlmas iin en iyi yol eitimdir. Dolaysyla, Ermeni iddialarnn doruymu gibi rencilere verilmesinin devam etmesi durumunda, rencilerde Trkiyeye ve Trklere olumsuz tutumlarn olumas salanacak ve gelecekte tamamen Ermeni grlerini destekleyen, Trklerden nefret eden yeni bir nesille ve de politikaclaryla kar karya kalnacaktr. Zaten Ermeniler de iddialarn daha gl bir ekilde yaymann eitimle olacann farkna varm olmaldr ki son yllarda eitim konularna nem vermektedirler. Hatta bu konuda o kadar ciddi almaktadrlar ki sadece resmi program deil okullardaki rtk programlar da ekillendirmeye almaktadrlar. Bu almada incelenen Vartaniann tezinin eitli blmlerinde de rtk programn nemi vurgulanmtr. rtk program, resmi programda belirtilen ama ve faaliyetlerin dnda, renme-retme sreci ierisinde ortaya kan bilgi, fikir ve uygulamalardr (Yksel, 2004). Okulun i dinamikleri sayesinde resmi programda yer alan konular farkl biimlerde rencilere anlatlabilir. rnein Ermeni iddialarna tmyle inanm bir okul ynetimi ve retmenin olduu bir snfta soykrm konusu rencilere daha etkili anlatlabilirken, soykrma inanmayan veya bu konuya ilgisiz olan bir okulda stnkr, alelade bir konu gibi anlatlabilir. Ermeni diasporas bu konuya dikkat ekerek okullardaki rtk program ekillendirmede retmenlerin nemli bir konumda olmalar nedeniyle retmenler zerine eilmektedir. Nitekim Vartaniann tezinde retmenlere szde soykrm hakknda hizmet ii eitim verilmesi ve bu konularn retmen eitimi veren fakltelerin programlarna da konulmas gerektii ska vurgulamaktadr. Bu konuda Amerika Ermeni Asamblesi (Armenian Assembly of America) ve Amerikan Ermeni Ulusal Komitesi (Armenian National Committee of America) gibi Ermeni kurulularn eitli blgelerde ve okullarda retmenlere bu konuda hizmet ii eitim verdii ifade edilmektedir. Yazarn verdii bilgilere gre, Ermeni Ulusal Enstits (Armenian National Institute) ncnde Eyalet Yasama Meclisleri iin nsan Haklar ve Soykrm Program Stratejisi ad altnda bir klavuz yaynlanmtr. Burada

204

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

insan haklar ve szde soykrm programn uygulamak iin u aamalarn yerine getirilmesi gerektiini belirtmilerdir (Vartanian, 2000: 132) 1. Yasal zeminin salanmas 2. Programn gelitirilmesi 3. Yayn 4. Datm 5. retmen eitimi 6. Kaynaklar Bu aamalara bakldnda Ermeni diasporas u an drdnc aamadadr. Ermeniler iddialarna ilikin ders kitaplar ve yaynlarn dier eyaletlerde de yaygnlamas iin ura vermektedirler. Sonraki aamada retmen eitimi veren kurumlarn programlarna szde Ermeni soykrm konularnn yer almasnn salanmasna allmaktadr. Bunun olmas durumunda retmenler artk Ermeni diasporasnn birer propaganda makinesi haline dneceklerdir. Gelime andaki rencilerin salam bir Ermeni haklar savunucusu ve Trk dman olarak yetitirilmeleri salanacaktr. Tm bu gelimeler ve aklamalar nda Trkiye neler yapabilir? Her eyden nce Trk kamuoyunun eitimle ilgili bu gelimeleri bilmesi ve nemsemesi gerekir. Zaten bu almann esas amac da budur. lke meclislerinde Ermeni tasarlarnn gemesi tabi ki ho bir olay deildir ve tepki gsterilmelidir. Ancak asl tehlike okullarda szde soykrm konularnn rencilere retiliyor olmasdr. Burada Trk Hkmeti eitim programlarndan bu konunun kaldrlmas iin uralarna devam etmelidir. Ancak bu konularn programlardan kaldrlmas salansa da meselenin zm iin bu yeterli deildir. nk gl Ermeni rgtleri retmenlere hizmet ii eitim vererek retmenleri en azndan duygusal olarak kendilerine sempati duymalarn salayacaklardr. Bu ekilde retmenler okulun rtk programn da etkileyeceklerdir. Yani resmi programda szde soykrm konular olmasa bile zellikle sosyal bilgiler ve tarih derslerinde bir ekilde balant kurarak bu konular Ermeni iddialar dorultusunda rencilerine anlatacaklardr. Bu nedenlerle szde Ermeni soykrm konusunun kkten zlmesi gereklidir. Bu da sadece bilimsel yntemlerle zlebilir. Zamann Dileri Bakan Abdullah Gln soykrm iddialarn uluslar aras yargya tayabilecekleri eklindeki beyannn uygulama geirilmesinin uygun olduu dnlmektedir. Her iki tarafn ellerindeki belgeleri sunarak uluslar aras mahkemenin hakemlii altnda bu meselenin zlmesi gerekmektedir. Ancak uluslar aras bir mahkemede hakllmz ortaya karsa Ermenilerin iddialar yok edebilir ve tm Ermeni faaliyetlerinin sonlandrlmas salanabilir. Bylece bu mesele sonsuza kadar kapatlabilir. 205

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

Kaynaklar
Alatl, A. sve: maj her eydir. Zaman, 29.12.2006. Apple, M. W. The hidden curriculum and the nature of conflict. Interchange, 2,4, 27-40, 1971. Apple, M. W. Ideology and Curriculum. Boston: Routledge and Kegan Paul, 1979. Apple, M. W. Analyzing determinations: Understanding and evaluating the production of social outcomes in schools. Curriculum Inquiry 10, 1, 5576, 1980. Apple, M. W. The Other side of the hidden curriculum: Correspondence theories and the labor process. Interchange on Educational Policy. 11, 3, 5-22, 1980/81. Apple, M. W. Education and Power. Boston: Routledge and Kegan Paul, 1982. Apple, M. W. Teacher and Text: A Political Economy of Class and Gender Relations in Education. Second Edition. New York: Routledge, 1989. Bowles, S. and Gintis, H. Schooling in Capitalist America. New York: Basic Book, 1976. Boyacolu, Z. Ermeni Diasporasnn Trk D Politikasna Etkileri. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi, Seluk niversitesi Sosyal Bilimler Enstits, 2006. Columbia University Columbia University Teachers College letter from the president, http://www.tc.columbia.edu/abouttc/index.htm, 2006. Ergan, U. Ankaradan szde soykrmda hodri meydan hazrl. Hrriyet, 25.01.2007. Groux, H. A. The politics of the hidden curriculum Independent School. 37, 1, 4243, 1977. Groux, H. A. Hegemony, resistance and the paradox of educational reform. Interchange. 12, 2-3, 3-26, 1981. Glastris, P. Ermenistan'n tarihi, Trkiye'nin ikilemi. Washington Post, http://www.byegm.gov.tr/YAYINLARIMIZ/DISBASIN/2001/03/14x03x 01.HTM, 11.03.2001. Mc Carthy, J. Brakn tarihiler karar versin, www.eraren.org/.../tr/ErmeniSorunuBilgiBelgelerCD/dosyalar/5/Tr/JUST IN_McCARTHY_BIRAKIN_TARIHCILER_TR.doc, 2001. Newman, F. M. Can depth replace coverage in the high school curriculum. Phi Delta Kappan. 69, 5, 345-348, 1988. New York Times. Algeria asks France to admit Violence, 9 May 2005. Parsons, W. S. and Totten, S. Teaching and learning about genocide: Questions of content, rationale, and Methodology. Social Education. 55, 2, 84- 90, 1991.

206

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

Vartanian, N. E. When history hurts: An analysis of the influences upon the teaching of genocide in U.S. public school. Unpublished phd thesis. Teachers College, Columbia University, 2000. Yksel, S. rtk Program- Eitimde Sakl Uygulamalar, Ankara: Nobel Yay., 2004.

Teaching So-called Armenian Genocide in the USA Schools and an Analysis of a Ed.D Thesis about This Issue Summary In recent years, while the Armenian diaspora has been focusing on the activities about so-called Armenian genocide in the realm of education, they have been putting effort in a manner of propaganda to get their activities under a scientific form. Thus, they publish books and journals seemingly scientific and have some thesis written. While this study draws attention to the teaching of so-called genocide in the US, a Ed.D. thesis called When history hurts: An analysis of the influences upon the teaching of genocide in U.S. public school by Vartanian, an example of the current efforts to make Armenian claim scientific, is analyzed. As the purpose of the thesis was to demonstrate the events faced in teaching of so-called genocide in the US and the factors that affect this teaching, it also try to put forward how Turkey has negative impact on the teaching on so-called genocide. Because one of the two committee members was the sponsor of this thesis, how this thesis was assessed objectively is questionable. The author states that when genocide topics are included the curricula, some groups influence these curricula and try to renew them in the way they want. In this part of the study, the author theoretically explains how some sort of groups influence the curricula. The author cited from the neo-Marxist authors (e.g, Apple, Giroux, Bowles, Gintis, and Friere). However, these authors did not state anything about genocide. The main issues that these authors emphasized were that the existence of effective and dominant capitalist class in social, economic, and political realms in the US and this class influences the sort of applications in schools by means of transmitting the capitalist beliefs, values, and norms to maintain the current capitalist system (Apple, 1971; 1979; 1980; 1980/1981;1982; 1989; Bowles and 207

S. Yksel / Eitim Fakltesi Dergisi XXI (1), 2008, 193-208

Gintis, 1976; Giroux, 1977). It is known that a considerable number of people originated from Armenian live within the rich-capitalist group in the US. It could not be a wrong statement if somebody says that the success of the acknowledgement of so-called genocide belongs to this group. In the later part of the thesis, the author targeting the Turkish government mentions about the Turkish governments efforts to the rejection of so-called genocide and its effort to be banned of the teaching of this topics. The author claims that Turks keep Armenian under an extensive pressure and they apply force and threat to do so. However, the author could not present any evidence to support these claims. While the author claims the threats of Turks, he does not mention about Armenian threats at all. For examples, Professor Justin McCarthy received threats because he rejected the Armenian genocide. Bernard Lewis from Le Monde newspaper was invited to the court because he rejected the Armenian genocide. In Switzerland and France, if somebody says not happened Armenian genocide, s/he will be punished with imprison. Are not these threat? The last part of the thesis was devoted to the teaching of so-called genocide. The data of the study were merely based on the interviews with a teacher and the people who are working on Armenian genocide in New Jersey. The author mentions about the content of the topics of genocide in teaching. Also, he draws an attention to the importance of the witnesses of genocide in teaching because it is first hand information. However, besides the people that claimed the witnesses of the genocide are problematic regarding whether they have experienced what they say, the reliability of what these people says should be discussed. At the end, it is sad that this unscientific thesis in merely propaganda form was accepted by one of the most prestigious institution in teacher education and educational sciences, Columbia University Teachers College. The other activity, maybe the most important one, is to teach so-called Armenian genocide in schools to be acknowledged it. However, this activity does not receive enough attention by Turkish public. If the Armenian claims are taught as if they are true, students develop negative attitudes toward Turkey and Turks. Consequently, in the future, we may face to the new generation and politicians who totally support Armenian claims and hate Turks. In light of these progresses and explanations, Turkey should solve so-called Armenian genocide claims permanently. The foreign minister of Turkey, Abdullah Gul, idea, genocide claims can be taken to international courts would be appropriate. 208