ev: Ertan - Gnseli

97
"Vigorous Signs of Life" bir Anlolojlde
ve 1978'den itibaren Time dergisi bunu
"Avrupa'da en hareket" olarak
(Clarke 1978). Bu ilk Alman sine-
tarihinde yeni bir evrenin az
ki yetenekli gen ynetmenin ortaya
ne srme Sonu olarak
pek ok gzlemci yetenekler,
"syleyecek bir olan olarak tar-
yeni ynetmenlerin
lar ve filmleri neredeyse sadece ynetmenlerin
dayanarak
Bylece ingiltere ve Amerika'da Gen Alman Si-
byk lde "cinema des
auteurs" (auteur ya da olarak
-:',.-.,.---
iif
k
"
KNIGHT J U L i A
1950'Ierin sonu Ile 1960'lann
. Alman
ynelik sonunda btn bir
kamusal destek sisteminin
bu da 1970'lerin sonunda
bir
ortaya


Gen Alman genellikle
1970'ler ve 1980'lerin Federal Alman-
ya Cumhuriyeti'nde (o zamanki Almanya) ya-
ve birbirleriyle ok iinde olma-
yan bir grubun filmleri iin bir terim-
dir. italyan Yeni ya da 1920'Ierin Sov-
yet gibi film hareketlerine benzemekle
birlikte, filmleri tr nitelendirmesine
ynetmenlerin ilgi alanla-
ve prodksiyon inceleyerek ortak
da, bu
filmler kendilerini stilistik ve tematik
la ortaya koyan bir sinema olarak ta-
Yine de Gen Alman
kendisine, ok iyi bir avu ynetmeniyle
-zellikle Wim Wenders (d.1945). Rainer Werner
Fassbinder (d.1945), Werner Herzog (d.1942) ve
son dnemlerde Edgar Reitz (d.1932)- uluslara-
Iii msahnesinde bir yer
ingiltere'de ve Amerika'da Gen Alman
lark 1970'lerin

Newsweek dergisindeki bir "Al-
man Rnesans" kullan-
birka ay sonra BBC, bu yeni
gen alman *
au metin An fntroducl1on to Film Srudies (Der. JiII Routlede.l-ondon, 1996) kitapfan 8ir sonucu olsa gerek
metnin sonuna kaynaka knyeleri Okuma nerileri
(ev.
,

r
i

....
195D'lerde Alman
Alman sinema endstrisinin
1950'li gz atmak gere-
kir, nk bu, 1960 ve 1970'lerdeki Gen Alman
ortaya iin gerekli n
ierir. ikinci Dnya sonunda
mttefikler, Alman "yeniden
nin" nemli birincisi Alman-
Nazizmden kurtarmak ve ikincisi Av-
rupa'daki Sovyet tampon olarak AI-
blgelerini iin. Ame-
filmleri hemen zgrlk, demokrasi
ve kapitalist en
etkili yolu olarak kabul edildi.(2) Ancak
filmlerini bu amala Alman-
ya'ya gnderme konusunda n-
ce, Almanya'da elde edilecek bln Ame-
rika'ya dnmesine izin konusunda
ettiler. Alman Ameri-
ka'ya iin, bu kalan bl-
gelere gnderilebilecek olan bir film re-
zervine sahip Hollywood'a Ve bu filmler,
lkelerinde ve deniz pazarlarda zaten
kar zamanda rakiple-
ri fiyatlarla da gsterilebilirlerdi. Bu
durum, 1950'lerin itibaren Alman-
ya'da Amerikan elKin bir ekonomik
konumu kolayca mmkn
mek Almanya'daki Gen Alman
bulunan zel toplumsal, poli-
tik ve ekonomik ihmal etmek
gelir Bunu sylemek, bu sinemayla en
kide bulunan ynetmenlerin son derece yetenekli
inkar etmek degil, ama
daha ok diger etkenleri ve da
nin ok nemli oldugunu iddia etmektir.
AMERiKAN
Amerikan film
endslrisi
olarak bu
yeni koru-
mak iin abala-
Amerikan
filmleri zerinde-
ki
98
Belirli bir lye kadar bu degildir, nk
ya da olarak bir ynet-
men genel kabul gryordu, en
dan ege[T1en film (byk gnlk ga-
zeteler, renkli dergiler ve Barry
BBC'deki TV gibi) bu nedenle
Werner Herzog'un Fitzcarra/do'sundan
(1980-81) bahsediyorsak Ridley Scott'un The/ma
ve Louise'sinden (1991) ya da Mira Nair'in Mis-
sissippi ndan (1991) bahsedebiliyoruz
Avrupa daha ticari olmaya y-
nelik Hollywood etmek iin ge-
nellikle sanal olarak
dan, bu bu larzda ok
bir durumdu. Bununla birlikte, hesaba
auteurism" bir terim olarak bize sa-
dece belirli bir sinema hareketinin ya da film gru-
bunun ve niin dair son derece
bir sunabilir. "Gen Alman Sinema-
akla gibi, burada si-
nema zamanda ulusal bir ve bu si-
ynetmenleri incele-
Su terim genellikle ynetmenin film sureci uzerinde ust duzeyde kontrole SJhip filmler iin ve bu nedenle tilmler
biimi olarak grlebilir.
... Sinema iinde yer bir Bu tek bir rilmdeki ya bir yonetmenin temalik, ve
ilgiferrien ynetmen sorumlu greiliir.
olarak memleket rilmi evrilebilecek ve kesimindeki basit bir lilm lurunu
lamak iin bir tedln.
i
i
i
i
i
sonra Avrupa lkelerinin, kendi film
korumak iin tedbiri) kal-
iin nlemler ve Amerikan
Alman Hollywood filmleriyle girmek ko-
nusunda zgr Mttefikler zamanda
dev holding UFA ve
devlet kontrol Nazi sinema en-
dstrisinden arta ortadan An-
ti-tekel UFA'yl ve
endstri, retim, ve gsterim
ve kk prodksi-
izni verildi. Ama, yerli
sinema endstrisinin izin vermek,
ama zamanda da bu kk lek-
li ve bylece Alman Ameri-
kan tekelini tehdit edememesini
. kendi politik ve ekonomik
gen Alman si-
nema endstrisi iin nemli
Alman endstrisi kk lekli kalmaya zorlarnr-
ken, nemli
Bu, lkenin yolunda giden genel ekonomik
mesi olarak nk endstriler
ve film prodksiyonunun ok riskli ala-
rnndan uzak, daha gvenli ortaya
ve Fransa gibi lkelerde
para bu lkelerde
iin, yerli film prodksiyonunda hali-
ne fakat Almanya'da Amerikan
kellerine Amerika'ya gndermelerine izin
iin, Alman
ok az
bu azalma, Alman ok
harika Hollywood rnleriyle ya-
kadar ucuza retilmesi
Sonu olarak yerli retim, Alman izleyi-
cilerin zel ynlendiril-
ve bunlar
kesimindeki basit tasvir eden Heimalfil-
-me - ya da memleket filmleri (homeland), pop-
ler Alman konu alan macera film-
leri. imparatorluk anlatan tarihi
filmler, romantik maceralar ve pitoresk mekanlar-
da geen komedilerdir. Bununla birlikte i pazara
bu konulmaz Alman filmlerinin ih-
racata uygun neden oldu. Bu de-
mektir ki, bu filmler ulusal bile ti-
cari olarak ve pro-
dksiyon son ve
btelerde ne-
den Hollywood filmleri ile
Alman filmleri kesinlikle grnr

ve lke Alman sine-
ok az Di-
tercihinin
filmlerden yana ve bir
gzlemlerine
tir: "30'lar ve ya grmezden ge-
lindi ya da uzak, g bir
ler gibi (Sandford 1980:156).
1950'lerde ortaya Alman
ve Nazi
reddetmesiyle
birok nedenle Nazi'
idaresi sinema endstrisi Joseph Goeb-
bels'in Propaganda ve Kamuyu
ok kontrol ediliyor-
du. 1933'te Nazi'ler iktidara gelince Goebbels he-
men propaganda kapasitesini
ve sinema endstrisine, yeni rejime destek
olacak bir sinema Goeb-
bels'in her filme daha izin
veren, ekilen filmin gsterilip
ne karar veren, hatta zellikle nemli
filmlerde yer alacak ya da personeli se-
en bir blm Giderek tm film
devletin denetimi girdi ve 1942'den
itibaren tm endstri bnyesinde toplan-
Sonu olarak, insan iin sinema (ve as-
kltrel retim Nazizmin
lekelendi ve bu da en masum grnen AI- -
man filmlerine bile bir besledi.
zamanda ve
pek ok ailelerinden ve eski evle-
rinden zorlayan blnme-
si izledi; bu tr filmlerin
poplerlik ve 1950'lerin
endstride bir
her ne kadar UFA da, Nazi si-'
endstrisinde ynetmen, yazar,
oyuncu, kameraman ve teknisyenlerin sa-
sonra yeniden buldular. Bu Na-

LI
1.
1
1
1
i
i i
11,11
1:
1
,


il.i'l
Iili'
i
i
i
II
,I
i
1
.1
1
1

'Il'i
1::Li
iiLi!
" ,
i


1
1
.1
1
i, ,
'.
ii i


Iq
li}'
1:11
:,'
id
!i
i
I
III
'ii
illi
,
99
i _ i ,r 1:1
vali organizatrleri de Almanya'dan gelen
btn filmleri reddettiler.
uJkelerceki gibi, Almanya'da da filmler, uzun met-
filmler iin deneme ve zemini haline
Yeni Alman uzun filmlerini bizim
olduQunu ilan ediyoruz.
Bu yeni yeni zgrluklere gereksinimi En- .
dustrisinin geleneklerinden Ticari or
etkisinden diger
vesayetinden
Yeni Alman uretimi konusunda bu
entelektel, ve ynleriyle ilgili olarak so
var. Biz toplu olarak, ekonomik risk
ya
Eski sinema ldu. Biz yenisine
,
i
....
'-",.
"Geleneksel Alman si
niha-
yet, zihni
yetten ekonomik maze-
reti Ye' .
ni Alman bu
." sayede hayata gelme
sahip
Son gen Al-
man yazar, ynetmen ve
klsJ filmle-
ri ok dl ve ulus-
apta dikkat Su filmler ve
Alman yeni bir sinema dili
ni olan bu tilmlerde gs
terir.
Sonuta hkmet artan ekilecek ilk
filmlere finansal olan Kuratori
um junger deutscher Film'i (Gen Alman Sinema
Kurulu) kurarak verdi. 1965'le BMI
kurul Kuratori-
um'a Oberhausen Manifestosu'nu
istedigi film trn geirmek ve
ve dogrudan toplulugun olacak
bir tarzdJ Alman yenilenmesini
vik etmek iin" yetki belgesi verildi (Dawson
1981 :16). Kuratorium'un finansal ilk
uzun filmler iin bir borlanma biimi al
1962'de liderligini Alexander Kluge.'nin
, .. _ ." ,.,... ,>.-lr.O.,.,__.... ".
'"(d.1932) ve Khittl, Edgar
Reitz ve Haro Sentt gibi yazar ve da
bulundugu 26 Alman
ynelik bu artan kendi seslerini ekledi-
ler. lmekte olan Alman diriltecek ye-
ni bir sinema yaratabilecekleri kendilerine
verilmesini istedikleri ve Dberhausen Manifesto-
su olarak bilinen metni


..",.-.;..0.

t .

"
zi rejimine olan ve Naziler ele geir
diklerinde lkeyi terk eden -Fritz Lang, Billy Wii
der, Ernst Lubitsch ve DouglasSirk gibi- ynet
menler nedeniyleydi. Fakat zamanda da so
guk ile Nazilerin as
kere komnist riskine da
ha iyi oldugu Sonu olarak, yeni
Alman sinema endstrisi,
kltrel bir yeniden Alman sine'
her trl daha fazla en
gelolan eski UFA ynetiidi.
Bylece, 1950'lerin sonunda Mttefiklerin Al-
manya'daki sinema endstrisini kontrol elmesi,
Alman ekonomik ynden savun-
hale ve sanatsal
Gerekten de 1950'lerin orta-
ya ki, eger Alman bu Amerikan mi-
srdrseydi, devletin mdahalesi gereke-
cekti. Sinema endstrisi temsilcileri lobi
ve 1950'lerin sonunda Al-
man bir evrelerde
etkili oldu. 1959'da iki gen film Haro
Senlt ve Ferdinand Khittl filmlerdeki kaliteyi d-
zeltmenin ve film projelerine gereken denek yar,
nemine dikkat ekmek iin
iki sonra film
ni Joe Hembus, sinema endstrisinin montaj hat
standart modellerin retildigi "fabrikasyon-
benzeri sistemini (aktaran
1979-80:72). Ve 1961'de lkede Federal
(BMI) verilen Federal Sinema
dl'ne en iyi senaryo, en iyi ynetmen ve en iyi
film yeterli kalite ieren film
iin aday film bulunamazken, Venedik Film Festi-

Genel egilimde,birka dikkat
liS'na-'"varoi'"'
film haline ge,
li rken, Wolfgang S
yeni Fe-
gl duruma
gelmelerine gndermelerle dikkat eker.
Fakat bu istisnalar, Alman ulus'
durumundaki ciddi gerilemeyi nleyeme-
di.1950'ler sOrer vetelevizyon ne
larken, sinema insanlar ve gelirle-
ri de gerilemeye ve giderek sinemalar kapanmaya
geri ve
Amerika'da oldugu gibi).
100
. ...
'.;,
ii
t
!
i
i
,
'\
f
i
,
!
i
i
,
p
i

Bu ise ticari sinema yeni,

gen uzun film
na ynelik gerek bir sahip anla-
geliyordu,
Kuratorium grevlerini yerine getir-
mekte i
drd, aeih'a'-
usen' i
von Gestem7Dune
Veda, 1965-66). Hans Jurgen Pohland (Katz und
Maus/Kedi ve Fare, 1966), Edgar Reitz (Mahlze-
itenIYemek 1966) ve Haro Sentt (Der
Sanfte Lauf. 1967). bunlardan iki tanesi-
nin, Rainer Erler'in Professor Columbus'u (1967)
ile Joha.nnes Tatowierung'unun (1967)
Rob Houwer slendi.
Ticari iinde Kuratori-
um'un finansal hkmeden mukavele
zerinde tam
sanatsal kontrol olanak ve
sonuta bu filmlerin blkl (episodic) ve
deneysel avant-garde ka-
dar dzeylerde, egemen sinemadan koptu-
lar (Kluge'nin Abschied von Gesterdi -Dne Ve-
da- zerine
Bu filmlerden beklenmedik bir
Kluge'nin filmi, iinde 1966 Vene-


dl e i Reitz'in filmi de en
_'<!. ...ht'-.. ..... ..
Da: '.
(fii-nel-larak "Iman ka-
derinin iyiye bir olarak grl-
d. Kuratorium'un finanse gen
ynetmenlerin filmleri, zellikle de Ulrich Scha-
moni'nin Es (O, 1965), Volker Schlndorff'un
dl'n alan Der
Junge Trless (Gen Trless, 1966) ve Jean Ma-
rie ile Daniele Huillet'nin Nicht Vershn(u
1966'daki Cannes Film Festiva-
li'nde oldular. Yine Almanya'da Peter
Schamoni'nin Schozeit fr Fchse'si (1966) Ber-
lin Film Festivali'nde dln
1967-1969 Kuratorium lilmi ve yeni
gen ynetmenlerin filmi, Federal Film dlle-
rini
Bu filmler biimsel dzeyde egemen si-
nemadan kkten zamanda
1950'lerin Alman
kkl bir biimde bir tarzda
101
konularla
Schlndorff'un (d.1939) Der Junge Trles"s'inde
Nazi dair sorular ortaya atmak iin
okulda kalan bir gencin, iki erkek arkada-
Yahudi gence grerek
yks -1906'da
Robert Musil'in
Schamoni'nin Es'i Almanya'da o dnemde hala
yasalolmayan ocuk konusu
Edgar Reitz'e gre: kadar
olumluydu. ilk filmler gsterime o za-
mana kadar bir ilgi orlaya
(Dawson 1981 :17).
Sonu olarak, Kuratorium'un ve
rel olarak bulunan filmlerin bu ilk
bir biimde birok gzlemci iin Alman sine-
yeniden olarak grld ve bu'
nokta Gen Alman diye bilinen
olarak Bu ilk defa
bir anlamda olabilirdi, ama
btn mmkn 195D'lerin sonu
ile Alman
yneltilen sonucuydu. Bu
kkleri, ii. Dnya Mttefiklerin
politik ve ekonomik nedeniyle sinema
endstrisini kontrol etmelerinden geliyordu.
SiNEMAYI DESTEKLEME SiSTEMiNiN
Film desteklenmesi:
sorunlar ve zmler
Ancak Alman neredeyse
son derece Uzun metraj II filmle-
rini yapan gen ynetmenler ilerde Kuratorium
sahip olamaz ve sonra-
ki filmlerinin konusunda ola-
naklarla ilerdeki filmle-
ri iin nakit para Federal Film
yetersiz ticari kaynakla-
ra dnmek zorunda Kuratori-
um sonraki film projelerinin
mak iin filmlerin gelirlerinden
demelerine Fakat iilmlerin ilk
bulunsa da, bu filmler gelirleri
tamamen demede yeterince
ve azalan fonlar nedeniyle
para yapan kurumlardan
Ancak zamanda ticari sektr de Kuralori-
um'un filmleri olarak gr-
r;,
i :
i i
1"11
i
i i
;i
i ,
: i

: .."
.; -':-..-.--- .. _._"..:..._-" o, .. ., .. . . _
d. Ticari temelde film giderek
bir pazarda, gen istedikleri filmi
iin para veriliyordu. Bu nedenle sine-
ma endstrisi, filmlere ynelik. finansal
ticari sinema sektrn yeniden ze-
rine dikmeye olmaya'ynelik ge-
talep ederek Alman hkmetine lobi
yapmaya ve sinema daha ti-
cari ynelimli revizyon geirmesinde ol-
du. 1967'de film finans-
man iin Federal Cumhuriyet'te
her biletten vergi alan
(FFG) kabul edildi ve bu idare etmek
iin Kurulu (FFA)
du. Kuratorium'un ilk uzun filmini eken
ynetmenlere tamamen ynde
Qlan FFA nceki filmi, gs-
teriminin ilk iki belirli bir geliri elde
ederse, her film projesine destek oluyordu. So-
nuta ilk uzun ekenler iin FFA
uygun ve yeni filmlerin FFA finans-
man harekete geirecek dzeyde
gsteremedi.
Sonu olarak, 1970'lerin
mit veren yeni neredeyse
grnyordu.
FFG'nin endstrinin ekonomik
harekete hemen or-
taya FFA dnk do-
seks filmleri ve adi olu-
"benzeri bir
ni ortaya ve test filmIe-
rin cesaretlendirdi. Bu durum ise bera-
berinde izleyicilerin nemli bir blmnn sine-
madan ve
getirdi.
Ironik olarak, Gen Alman Sinema-
srdrmesini televizyon-
du. Feder"1 Cumhuriyet'te on var-
-birinci (ARD) ulusal ile nc
yerel dokuz blgesel
kanal ve ikinci ulusal kanal Zweites Deutsches
Fernsehen (ZDF). Bunlar kamusal ve
kendi kendilerine grece az program yap-
geri ya da ticari
rettiler. Sonuta televizyon yeni ynetmenler
iin potansiyel finansman iin bir kaynak
sundu ve 1970'lerin ynetmenler lilm
projelerinin iin giderek televizyonla-
ra dndler.
102
olduka keyfi 'le zel bir
temelde grevlendirildiler, fakat 1974'te televiz-
yonun Alman rol, "Film ve
Televizyon ile Bu an-
FFA ile ARD ve ZDF ya-
ve. televizyon bir sre-
de, film iin 34 milyon DM
taahht ettiler. Bu prodksiyonla-
edildi ve geri fitm
projelerinin iin FFA'ya-.
verildi.
1970'li ilerlerken filmleri destekleme siste-
mi ve mevcut finansman
giderek FFG'nin ortaya
kurum revizyonlar geirdi,
pornogralik ve kaliteli fUmlere destek ol-
ve FFA'ya belirli bir izleyici
"kaliteli filmlerine" nakit para
dl vermesine izin verildi. Kurul zamanda
nceki "Al-
man kalitesini ve
grnen her projeyi dllendirecek proje destek-
leme sistemini devreye soktu (Pflaum ve Prinzler
1983: 99). 1977'de
nu stlenen eyaletler onun
da Ve Berlin blgesel finans-
man fonu nclk etti; bu, hem film
bu blgeye getirmek iin cesaret-
lendirdi hem de zel kltrel ve polilik
ortam ilerle-
yen drt sonra Bavyera, Hambur9ve Ku:"
zey da blgesel finansman 10-
'nu projesini devreye soktu.
ve Gsterim
Ancak grld ki, "Alman
yenilenmesi" sadece pro-
dksiyon sektrne hitap etmek yetersiz
endslrinin ve sektrnn de
parasal sektr-
nn bir Amerikan kontrol (3)
yeni filmlerinin
ya da sinemalarda yer garantisine
sahip Bu nedenle filmleri destekle-
me sistemi bu atanlara gsterilen dikkati
ken, BMI ile birlikte FFA ve Kuratorium 1970'ten
itibaren bir blmn ve
gsterim 1970
Nisan BMI "iyi" Alman filmlerinin ko-
iinde lilmleri gsteren sine-
ma finansal destek
'..," ne>!\asa1
""'" J \ ...
.
i'

, ,
,

\

'I
!
die blecblrommel. 1979
/ikle yneldi. Bununla birlikte, Ba-
sis'ten olarak Filmverlag, ulusal ve uluslara-
izleyicilere Gen Alman filmlerini etkin olarak
gereksinimini
Yeni Bir Dnemin
1970'Ierde film finansman sistemineynelik d-
zenlemeler ve gsterim)
Gen Alman
da giderek yeniden olmaya
1977-1978'de uzun film/erin
yeni sinemaya ait kabul edildi.
Gerekte
dl(S), fakat bunlar Alman iin yeni ulus'
Bunlar en
ilgi ekenler: Volker Schlndorff ve Margarethe
von Heinrich Bll'n, polis
aranan bir adamla kuran bir hikaye-
sini anlatan
olan Die ver/orene Ehre der Katherina B/um'u
(Katherina Blum'un Onuru,1975), Wim
Wenders'in iki adam
Amerikan kltr emperyalizmi, o dnemin bln-
ve kendisi zerine
olan Im Lau! der (1976), von
banka soygunu yapan bir Das
Erwaehen der Christa K/ages'i (1977),
Fassbinder'in Almanya'da
kendi kendine srdrmek zorunda olan bir ka-
Die Ehe der NiJria Braun'u (Maria
8raun'un 1978) ve Schlndorll'un, Gn-
ter ikinci
Dnya ve Alman-
ya'da byyen gen bir erkek Die
(Teneke Trampet. 1979). Die
- .. ' ..
Alman filmleri 1976
dan itibaren nitelikli bulunan ya da
eyalet destekli Alman filmi gsteren
sinemalara dl vermeye
Kuratorium, Basis-Film kk bir
prodksiyon ilk filmleri Liebe
Mutter, mir geM es gufun (1972) da-
iin finanse etti, nk filmin
gsterimiyle hibir ilgilenme-
Arbeiterfilme filmleri) deni-
len serinin ilk filmini Christian Ziewer
(d.1941) Film, kaybeden
bir makine kendisi gibi di-
de kendi iyi-
engelolan toplumsal ve
politik giderek ze-
rinedir. ok sabit ve analitik bir stilde e-
film, ticari sinemalar ve iin de
talep Bu filmle
deneyim sonucu Basis, daha az ticari ynelimli
olan ve yeni, gen ynetmenlerin toplum-
salolarak filmlerin uzman-
bir gereksinim kabul etti.
Basis bu trden filmlerin -genellikle sendikal r-
gtler, fabrikalar ve insan-
lar izleyicilerinin yar-
olmak iin kendi kolu Basis Film
(Basis Film kurdu ve her
filmin gsteriminin ynetmenin de
dzenlemek gibi etkinliklerde bu-
lundu.
zamanda on Wen-
ders, Fassbinder ve Thomas Schamoni de
(d.1936) inisiyatiflerini ve Film-
verlag der Autoren'i kurdular. Basis gibi Filmver-
lag da bir prodksi-
yon olarak kuruldu, fakat derhal ve nce-
f.

L
}
,
,
i
103
Bleehlrammel istenen Amerikan Os-
1980'de, en iyi film kazan-
zaman, bir ingiliz yorumu yap-
"Gen Alman 197a'lerin
daki en dikkate srekli ve mit verici
melerden biriydi" (Sandtord,1980:6). .
Bylece, 1950'lerin sonu ve
Alman ynelik sonunda
btn bir kamusal destek sisteminin
bu da 1970'Ierin
olarak bir ortaya ko-
lke ok yetenekli ynet-
menler ortaya da, filmlerie-
finansman destek ol-
ekilemezdi. Ve bunlar bir araya geldi-
filmlerin desteklenmesine ynelik bu kar-
en iyi, hem motive ol-
hem de ekonomik olarak bir ulu-
sal ve iin tasar-
ok gereksinilen bir kurumsal inisiyatif
olarak
SANATSAL RETiM
Her ne kadar filmleri destekleyen Al-
man ekonomik
makla i1gilendilerse de, destek .sisteminin
daki felsefe kadar motive
bir harekete geirmek, bireysel
olarak kabul edilen sanatlarla genellikle
olan retim gndeme getirdi. Destekleme
Oberhausen
Manifestosu'nu imzalayanlardan Alexander Kluge
ifade ve
Kluge, ve kabaca
evirisi olan Aulorenkina an-
ve Almanca'daki Aular (yazar,
auleur (yazar,
biraz olsa da, bu iki kavram da
ynetmeni filmin ola'rak kabul eder ve
bir lilmi o olarak
Sinemaya bu Oberha-
usen Manifestosu'nda zaten Kluge ve
ekonomik ve grupla-
ettiklerinden, temel
olarak endstrinin retim ve
"sanatsal" retime eden zgrl-
talep Sonraki Kluge,
Zulalenfilm (reete film) sinema t-
104
rnn yeni Alman iinde ol-
nedeniyle Autor olarak ynetmen
"Reete film" gereksinimine
gre ya da starlar,
ynetmenler, teknisyenler ve senaristler gibi bile-
tipik bir endstri rnyd
(Johnston,1979-BO:72). Buna yeni ynet-
menler filmlerine getirebi-
lirler ve daha fazla olan
yeni Alman ortaya
1960'Iarda, Kluge bu Edgar Reitz
ile birlikte, Ulm'daki zel bir kolejde bir
tim iinde geirdi. Orada film
ynelik ok ynl film kurs-
prodksiyonun her yny-
le belirli bir alanda
tim kamera, senaryo ya-
ya da ynetim gibi, endstrinin gereksinim
alanlarda uzmanlar olmak yeri-
ne, Filmautoren, yani izin verilen endstriyel ya-
yntemlerinden ok kontrole sahip
olan ve sonuta filmi ola-
rak kullanabilen ynetmenler
Kluge ve ynetmenlerin lobi Auto-
renkina ilk film finansman
olan Kuratorium'un iskeletini
lamaya elli. Norbert Kckelmann,
syler: "Oberhausen'in
temel ilkelerine gre ynetmen, projesini
mada sahip .. ynetim ve
prodksiyon yntemlerinin zerindeki kontrol
elinde (Knight,1992:55). By-
lece ynetmeni filmin
olarak ve film ekmenin bir
edimi ve bu nedenle bir sanat forOlU ol-
ima ederek ynetmenin
garantilemeye
Bununla beraber, Autorenkina ilkesinin kurumsal
onay Kluge ve
sonucu "kl-
tr" statsne film grmeye ynelik poli-
tik istek (Elsaesser 1989: 2B) ve hem
yurt iinde hem de yurt "ulusal
ifadesi olarak Alman kltrnn bir
olarak kullanma arzusuyla zamanda or-
taya Her ne kadar film destekleme sistemini
ekonomik biimlediyse de, bunu
derecede gzel sanatlar, edebiyat ve
mzik gibi bir sanat formu olarak
in 1

}:":


i

t
i
,
. i
mesine ynelik kurumsal da
Bu nedenle Kuratorium gelenekselolarak
gzel sanatlara eden koruma ve grevlen-
dirme biimlerine gre Ve destekle-
me sistemi y-
netmenler de filmin olarak kabul edildi.
Bunun somut sonucu, finansman
ynetmenler imzalanan
ynetmen rolnden daha
stlenmeleri konusunda cesaretIendir-
mek oldu ve sanatsaloyunculuk,
kurgu ve organizasyon ile ilgili
Iilmlerinin ya da kendileri-
nin Bu nedenle si-
olarak kurumsal ta-
sahip olmuyorlar, ama byk lde
kendi zerinde kontrol uygulama
konumunda bu,
kolayca ve hemen, (cinema des
auteur) olarak ve bu
da ortaya
olan glgelemeye
geldi
zamanda finansal sistem ve beraberinde ge-
len "sanatsal retim sonucunda kk,
film ce-
saretlendirdi. Ticari sektrde film nor-
malolarak olan lsyle hatla
nitelikli sanatevi
finansal destek ve dn vermeler genellikle ok
kk olan film promosyon
1970'lerde italyan ya da ynetmenler
en az 800.000 DM'lik btelerle
Almanya'da filmlerini 80.000-
200.000 DM bir bteyle ilk
zaman Kuratorium en fazla 300.000
OM teklif bir gzledi-
gibi: "Bu, sadece bisiklet yapmaya yetecek pa-
rayla, Rolls-Royce denemeye benziyor"
(Elsaesser,1989:25).
Yetersiz dzeyde verilen finansal destek ve fon
destek daha fazla so-
rumluluk stlenmeye etmesi nedeniyle,
ynetmenler filmlerini iin az ya
da ok kk ekiplerle -diyelim bir sorum-
lusu ya da dekor, kostm ya da makyaj iin ekstra
lfiksnden yoksun olarak-
Bununla birlikte, kk gruplar halin-
de ok bir olanak
105
, .
._ . _. l,;;
yordu ve ynetmenler genellikle insanlarla
Wenders, yazar Peter Hand-
ke ve kameraman Robby Mller ile, Fassbinder
aktris Hanna Schygulla ile ve Herzog editr Beate
Mainka-Jellinghaus ile Jean-Marie
Straub (d.1933) ve Daniele Huillet (d.1936) film-
lerinin ve ynetimi
ken, Margarethe von Trotla kendisinin ve sonra
da Volker Schlndorff'un filmlerde
ortak ortak ynetmenlik ve/veya oyun-
culuk
kaliteli bir sinema retmek iin daha
byk tinansal desleklere
ne srseler de, sanatsal ve
retim geleneksel ticari iinde ola-
ok daha fazla bir deneysellik
dzeyine olanak Ve bu deneysellik zgr-
Gen Alman ait ola-
rak filmlerin bir belirtisi olan mt-
bir stilistik ve tematik bu-
Ama destek
biimdeki yine de bu sinemaya net
bir biimde karakter sy-
lendi.
ALTERNATiF iMGELER VE

Biimsel Denemeler ve Konular
Gen Alman ilk deneysel-
byk blm son derece biimsel dzey-
deydi. Straub ve Huillet'nin Heinrich
Bll'n Dokuz Buukta Bilardo
olan "Nal Reconcilled'i
lar, 1965) bozar ve 'c
bunun yerine i. Dnya ve Nazi dnemi ile
bugn. i ie geirir. Gerekten de ilk filmlerin
ya ticari ya da avant-garde tilm
kabul edilebilir geleneklerinin grld
(Elsaesser 1989: 25). Bir dereceye kadar bu tr-
den gereklilikten sylenebi-
lir: kk btelerle ticari sinema geleneklerine
uyan uzun film yapmak Bun-
dan kt taklitler denemektense,
birlikte tamamen
deneyip bulmak Fakat
Dberhausen Manifestosu'nun gi-
bi, birok ynetmen eski sinemayla ko-
parmak ve Alman yeni bir en-
jekte etmek iin yeni bir sinema dili
istiyordu.

\ i
j i
! i
Li
i
iJ
i/
I,

,
i
,i
I'
,I
i

i
Kluge'nin film belki
de "Brechtyen" olarak (ve Klu-
ge'nin filmleri ynetmen Jean-luc Go-
filmleriyle Brechrin
epik tiyatrosu gibi, Kluge'nin filmleri de izleyici-
nin kurmaca karakterlerle nle-
mek, biimlerine
ve evrelerine ynelik gven tazele-
ci bir tutum
vik etmek iin Bu Kluge'nin ilk
uzun filmi Dne Veda'da (1965-6) ok

RNEK 1 :Dne Veda
Film, siyah beyaz ve kendisi iin yeni bir
hayat GDR'den Al-
manya) hibir Alman-
ya'ya gelen Yahudi gen Anita G.'nin gerek
yks zerine Blkl (epi-
sodic) ve etkili iinde film bir dizi
onu saymaya bir m,
hamile biten mutsuz gibi bir
dizi Her.hangi bir. destekten yoksun
olarak sokaklarda gezinir ve sonunda kendisini
polise teslim eder.
paralara iin Kluge, filmi alt b-
lmlere blen ara ve olaylar zerine
lan yorumlar Szl yorumlar karakterler
kameraya ve
dzenini gstermek ve zerine
davet etmek iin araya eski
lir. olaylar yol-
dan gsterilir. nedeniyle
mahkemede grrz, ama kendisini,
nerede ve
grmeyiz: bir dair
106
bir bilgi verilir, ama bu ve niin
grmeyiz. Bu filmsel filme bir da-
duygusu verir ve bu da ses
genellikle grntlere uyma-
yan Bunun izleyici-
nin filmin ok etkin bir
rol stlenmesi ve Dne Veda'da sunulan
konulara ve daha analitik
mesidir.
Kluge'nin sinemasal bizi psiko-
fojik olarak bir bireyolarak Anita ile
iin, Anila gl bir
haline gelir.
terk eden bir Yahudi olarak Anila hem Nazilerin
Yahudilere eziyetleri, hem de kapitaliz-
min komnizmi reddinin olur. Bu
denle Anita film Alman tarihine dair
sorular ile
durumunu birbiriyle ge-
ile bugnn ne srer. Anita
Almanya'ya giderek tarihinden ka-
denese de, kendisine yeni bir kura-
maz. Nazi dnemi Almanya'ya, daha sonra
da Almanya'ya uyum gibi,
Almanya'daki da
Hem hem de bugn o "is-
tenmeyen bir (Sandford 1980: 21).
zel durumu zellikle Almanya'y" zg-
dr ve bu nedenle Kluge'nin filmi de Almanya
bir film olarak ve bu da in-
Nazi halde, bu
yine de sosyo-politik durumun
kesin ve akla getirir.
Dne bu zmlemesinden
gibi, yeni bir sinema dilinin saf
biimsel tesinde, ierik
d3 (birok biimde olsa da bu ikisi
birbirinden Oal1a nce
bi, 1950'lerin Alman zellikle tar;-
h" ve o dnemin hitap etmeyi reddet-
mesi sonucu, olarak nitelendirildi. r-
1950'lerin klasik bir Heimat-
filme olan Harald Reinl'in Die Fischerin vomBo-
densee'si (1956) yol hasarlar ya da
yeniden bahsetmek-
sizin, evreleriyle uyum iinde
gsterir. Muhtemelen ikinci Dnya
ve sonriJSI
Almanya'da yeni iin
birok Alman
i i
i!
i

i:
r
rilebileceklerdi. Ancak bir biimde formle
birok
Gastarbeiter Almanya'da ailelerini de
oraya getirdi ve orada byd. Bir za-
"ekonomik muci-
ze"si 196D'larda gerilemeye lke .
ve kaynaklara ihtiya duyan, sa-
artan, Alman olmayan nfusla
yz yze geldi.
bahsi geen filmler, yollardan
Gastarbeiter ilgilendiler, ama bu tilm-
lerin Almanya'daki
dikkat ekti.
birini bulmak
Almanya'ya giden gen bir Trk doku-
hikayesidir. Federal Cumhuriyet'te
ve sonunda
na odaklanan film, iki kltrn
bir gzlemidir. Buna Fassbin-
der'in filmleri, deneyimlerini in-
celemekle daha az ilgilidir, bunun yerine bu in-
sanlara ynelik kkenlerini incele-
.meye ynelir.
Katzelmacher-gmen
rin suiistimali gelen bir Bav-
yera terimi- apartman
bir grup
gen ifti n dner. Bu insanla-
ra az ilgi gsterilmesi ve motive edi 1-
memeleri sonucu, bir Gastar-
beiter Yorgo'nun o dnemde
Alman toplumun-
da hala rtk olarak varolan
limler dedikleri serbest
Yorgo artan
erkek
yol aar. Bu durum giderek
erkekler
ra uygulamaya ve so-
nuta Yorgo'yu dverler. Son derece stilize bir
film olan Katzelmacher bu nedenle Gmen
lerin Almanya'da
dair herhangi bir bu lkeye ge-
ekonomik durumun ko-
nusunda gibi, Alman toplumunda zaten
varolan tutumlarla, ok de, olduka
ne srer.
".;... ,,"':':.,
.' . --
.
ok bir Alman can-
lanacaksa, o zaman filmler zorunlu olarak
konularla i1gilenmeli ya da en biraz da ol-
sa uygunluk gstermeliydi.
Yeni sinema stiller
birok sorununa
diler. Burada bir girmek
mmkn de, bu IHmler estetik kay-
ve stilistik benzerliklerden ok- Alman sine-
byk lde olan bir ger-
gsterme olarak nitelenebilir ve bu
nedenle de bu filmler "aJlernatif imgeler ve
sunumlar' olarak
(Rentschler,1984:4).
Gmen
Fassbinder ve Helma Sanders-Brahms,
filmlerinin Almanya'daki Gmen
(Gastarbeiter') ele Kat-
zelmacher (1969), Wildwechsel (1972), Angst
essen Seele aurda (Korku Ruhu Yer Bitirir: 1973)
Fassbinder ve Die industrielle Reservearmee
(1971) ve Shirins Hochzei(de
1978) Sanders-Brahms.
Federal Cumhuriyet 1951'de refaha y-
nelmeye zaman, endstrilerini destekle-
mek iin gerekli oldu -ncekile-
ri Yugoslavya, italya ve Yunanistan'dan, ama
daha ok Trkiye'den. Bu Gastarbeiter'lar, art ar-
da gelen Alman hkmetlerince geici
olarak grldler ve teoride, Almanlar ara-
vahim bir hal evlerine gnde-
HUKumetinin 19S0'Ii ekonomiye destek iin Trkiye ve Oogu Avrupa ulke\erinden ithal el-
meye
107

ko' .1'4, .::tU,....
. i . I" I'!
Terrizm
197'ler boyunca, ok dikkatini
Almanya'daki iten artan te-
rrist eylemlere evirdi. Alman terrizminin
kkleri byk lde lkenin sonunda-
ki politik durumun sonucudur. 1966'da Federal
Cumhuriyet'in iki ana siyasi partisi, lkeyi koalis-
yonla yrtmek zorunda Bu koalisyonun
muhafazakar ve parlamentoda ezici
sahip parlamento muhalefet ha-
reketinin ykselmesine yol Bu muhalefet ha-
reketi en destekilerini ii. Dnya
bitiminden bu yana
hayal solcu
da buldu. o zamanki Georg
Kiesinger gibi eski Nazilerin yeni Federal Cumhu-
riyet'te nemli mevkilerde
Bu trden
Almanya ile ve 1968'de btn Avru-
pa ve Amerika'ya zellikle de ABD'nin Vi-
etnam'a muhalefet etti.
Ancak sonuna Alman-
ya'da hareketi geri ekildi ve az
solcu, somut iin
te yneldi. Bombalama, banka soygunu ve ku n-
daklama gibi ara terrist ey-
lemler 1968'de iki sonra terrist And-
reas Baader gazeteci Ulrike ile ve
birlikte daha sonra Red Army Faction
Ordu Fraksiyonu) diye bilinecek olan Baader-Me-
inhol terr grubunu kurdular. Baader ve Meinhol
1972'de -terrist Gudrun Ensslin ile
birlikte- tutuklansalar da, RAF yeleri
1970'ler boyunca, terrist eylemlere devam etti-
le i. Hkmet terrist eylemleri .nlemek iin bas-
nlemlere ama bu ko-
nuda oldu. 1977 olaylar
eski Nazi ve sanayici
Hans Martin zorla ldrl-
mesi, uak da dahil, terrist eylemlerin
lOS
sonucu hapsedilen terrist (Saader,
Ensslin ve Cari Raspe) hcrelerinde l bulundu-
lar.
Terrist eylemlerle ve bu eylemlere devletin tep-
kisiyle ilgili konulan ya da
yen birka film zellikle 1977 sonbaha-
olaylar yeni ynetmenler derin-
den etkiledi ve Fassbinder, Kluge, Edgar Reitz,
Volker Schlndortf ve birka ynetmen bu
olaylar ortak bir film olan Deutsch/and
. /m Herbsri (Sonbahar'da Almanya, 1978) yap-
maya karar verdiler. bulunan her ynet-
men, olaylara kendi tepkisini ve tm de
stil ve ok olan bir b-
lm ekti ve filme had var-
Bunu kimin nemli ve he-
men ifadesini eklediler.
kendi blmnde Fassbinder annesiyle
bir Schln-
dortf, Solakles'in Ant/gone'sinin, ve dire-
nedeniyle ip
tali drama yapmak iin yazar
rich 8ll ile bu arada Kluge Alman
Tarihi'nin kklerine kelimenin tam in-
mek iin bir bel kullanan tarih Gabi Te
ichert karakterini tretri
Margarethe von Trotta filmlerinde srekli olarak
te rristlerle konulara dnd. Heinrich
Bll'n uyarlanan ve Volker
ile birlikte D/e ver/orene der
Katherina B/um'da (1975) bilmeden
aranan bir adamla kuran gen ka-
ve otoritelerin ellerinde ge-
lenleri Bir sonraki filmi Das zweite Er-
der Christa Klages (Christa Klages'in
ikinci 1977) kapanma tehdidi
bir ocuk merkezinin iin
i
i
-i
i
1
i
!
i
. .,


,
1-"',:)4.-4,,-
. i,
a
,
,
banka soyan bir gerek yksne daya-
Ynetmen l terrist Gudrun Ensslin'in
Christiane Ensslin ile son-
ra Die bfeieme Film iki Ma-
rianne ve Juliane
gerek terrist eylemlerini grmesek
de, gzlerinden terrist
gruba iin ailesinden
sonunda ve cezaevinde
Juliane siya-
sal tutumuna sempat;'duymaz, ama
cezaevinde tavra olun-
ca ve birlikte geirdikleri
giderek eylemlerini anlama-
ya
Feminizm
Margarethe von zaman-
da Gen Alman bir olarak
ortaya enerjik da bir par-
Almanya'daki ka-

ve bu hareketin temel saiki, yukarda
renci muhalefetinden geliyordu. hareketi
toplumsal neden olma gttyse
de, hareketin erkek liderleri, lan-
kabul etmede oldular. Sonunda
Helke Sander (d.1937) 1968'de Sosyalist Alman

erkek
ve
iin lke kampanyalar dzenle-
meye Hareketin birka
alsa da, hareketi giderek ocuk
krtai, ynelik ve
de gibi bir ok durumun bilincine

feminist eylemciler kamusal alan-
dan bu nedenle yklerinin nadi-
ren nadiren kabul
edilmesine dikkat ektiler. hareketine gre-
ce az etkin olarak
da, bu otan-
tik deneyimlerini sunmakla ilgili yeni bir si-
bulundu, Bu
ran filmlerin gerek
ya da bu inceledi. Birok
ve deneysel belgesel yapmak iin
kendi ve evreleri
iindeki evirdiler. Jutta Brck-
ner (d, 1941) Ein gar und ganz verwahrfostes
Madchen'de (1977) Rita bir
gnn ve kendini beIge-
lerken, Elfi Mikesch'in (d.1940) fch denke
oft an Hawaii (1978), iki ocuk annesi terk edil-
bir olan Ruth
filmler bahsedilen Trotta filmleri- ka-
gerek
yordu,
!'.. ',-
'" .


'\l . '.,1

ii

'"
Bununla birlikte, ynetmenler kendi dene-
yimlerine dndOler ve filmler
rettiler, Helke Sander'in Die
affseitig reduzierte Persnfichkeifi (1977), Helma
Sanders Deutschfand, bfeiche Mut-
teri (1979-80), Jutta Brckner'in Hungerjahre' i
(1980), Jeanne Meerapfel'in Mafou'su (1980) ve
Marianne Rosenbaum'un Peppermint Frieden'j
(1983) Her film kendi konusuna
bir benimsese de, ynetmen-
103
:
'.-
ler kendi
1950'lerdeki byme
deneyimlerine ve ebeveynle'
rinin
daha r-
filminde;
umutsuz bir biimde
kazanma ile bir anne ol,
ma durumunu dengelerneye

Edda Chiemnyjewski kurma-
ca karakteri
ve tek bir
kad deneyimlerini
Bu filmlerin nemli bir boyu-
tu, egemen sinema
ya da marji-
olan
bu zel ynlerini arzu-
sudur. Bu nedenle Persnlichkeirin ilk sahnele-
rinde gitmeden nce
kal demek iin grrz.
boynundaki ve gitmesini istemez.
Edda, aresizlik iinde ve evden
Anne ve bu
izleyiciyi zaman bir konuyla,
yani meslek sahibi olmak ile
ye bir ok zorluklarla
yz yze getirir.
Amerikan Emperyalizmi ve Popler Kltr
Gen Alman konularla da
ama bu Almanya
bilinmesinin belki de en nemli nedeni,
roln ve bunun Nazi
Bir-
ordusu
stlenirken, beraberinde btn biimleriyle Ame-
rikan kltrn getirdi. Amerikan
ylesine ki, Wim Wenders ve
ynetmenler buna "Ame-
dediler (Sandford 1930:104).
Gerekten Wenders'in Im Lauf der Ze/I (1976) fil-
minde karakterlerden biri,
gzleminde bulunur.
bu durum birok Alman
gibiydi. Hollywood film-
leri sinemalarda yeniden gsterilmeye
Almanlar grmek iin
kelimenin tam sr halinde sinemalara
gitti. Bir anlamda bu ama Wen-
110
ders, Amerikan kltrne bu kadar
kolayca nedeninin, daha ok hu-
zursuz edici Nazi kurtulma deneme-
. siyle ne "Yirmi
unutma gereksinimi bir ve insanlar
bu Amerikan kltrn zmsemekle
rtmeye .. " (Sandford, 1980: 104). Ancak
zamanda AI-
bir ok Alman ne
demek dair net bir fikri yoktu ve bu da
Amerikan kltrnn
Bylece, hepsi Almanya'da
olan yeni ynetmenler iin Amerikan
kltr, gnlk en byk
oldu. Bu nedenle filmlerinin bir blmnn iki
kltr deneyimini ele
bu durumun
ynlerine Ama zellikle
de Alman konusuyla ilgilenirken, Ameri-
kan filmlerinin geleneklerini kullanarak Hollywo
od etkisine dikkat ekti. Fass-
binder hepsi de Mnih'in su
geen, ama zamanda da Hollywood gangs'
ter trnn olay rgs ve gelenekleriyle oyna-
yan film Liebe Kalter als der Tod
(1969), Gller der Pesl (1970), Der amerikan/sc-
he Soldal (1970). Daha Fassbinder dik
katini Hollywood melodramianna, zellikle de
Douglas Sirk'in on W/nd
1956) ve Imilalion of Life
HayaVSahte Mutluluk, 1959) gibi yneltti.
Sirk'in rilmleri 1950'lerin Amerikan toplumundaki
..
i
i

i
i
i
altta yatan gerilimleri ortaya koyma nedeniy-
le, 1970'lerde vgleri zerine ekti. 1970'lerin
sonu ile 80'lerin Fassbinder Alman
toplumunu incelemek iin melodram gelenekleri
ve Sirk'in filmleri Lifi Marleen (1980) ve
Lola (1981) gibi birka film ekti.
Ancak her ne kadar 1945'le
olarak olsalar da Wenders, Fassbin-
der ve film yapmaya d-
nemde Almanya'daki Amerikan y-
nelik -zellikle de genler tutumlar-
eskisi kadar net hareketi Ameri-
Vietnam'a mdahalesini protesto ederken,
bu hareket Almanya'daki
,derecedeki emperyalist roln daha
.. anlamaya
ynelik
bu tepki, Wenders'in Der amerikanische Freund
Dost, 1976-77) filmi de dahil, birok
filminde ok Patricla Highsmith'in Rip/ey's
Game zerine kurulan film, Hamburg'da
dalavereci bir Amerikan sanat taciri
(Dennis Hopper oynanan) Ripley ile
son safhaya gelen bir ereveci olan Jo-
nathan
Ripley'in Jonathan, l-
mnden sonra ailesi rahat etsin diye byk bir
para iki cinayet
Film Hollywood ok bor-
ludur. Ripley'in ve modern
III
bir Kovboy lilmi gibidir; Dennis Hop-
ek olarak, ynet- .
menler Samuel Fuller ve Nicholas Ray'in kk
rolleri ve lrende ikinci cinayet bir-
ok Hitchcock filmini Ve Wenders'in
oyunculuk iin Hopper, Fuller ve Ray'i semesi,
onun Amerikan filmlerinden bylenmesini
akla getirir. Ancak zamanda da
Avrupa'da kalma ne-
denlerine ynelik derin bir gsterir.
.Kendi iin su iten
ve sonuta nce lm-
ne yol aan Ripley'dir. Ve Ripley sahte resimlerin
zere Alman sanat
ku'lIanmak iin Hamburg'da
zamanda Alman porno sanayinden
para iddia edilir. Bu nedenle film, Ame-
Alman rolyle sevgi-
nefret ifade etmek olarak grlebilir.
Alman Tarihi
Gen Alman ynetmenleri lkenin Nazi
szde da'
Daha nce gibi sonra lkede
Nazi unutmaya ynelik bir arzu ve
1950'lerde bu bir konu
Margarethe von
gibi: "lke olarak sulu bir
hissediyorduk, ama bu bize okulda anla-
Soru da
(Knight 1992:141). Bununla birlikte 1970 sonla-
Almanlar, zellikle (daha nce sz
1977 ve 1979'da Alman
televizyonunda Amerikan televizyon dizisi H%-
causrun gibi sebeplerden dOlijyl,
sonunda tarihlerini ve bunu'illa
ilgilenmeye gibi bu
ma" da etkiledi ve 1980'lerin
bir ynetmen daha nce bir
yolta Nazi ortaya
Bu dikkal ekmek ne
filmlerden Hans Jrgen Syber-
berg'in Hitler - ein film aus Deutsch/and (1977).
Rainer Werner Fassbinder'in Die der lvIaria
Braun'u (Maria Braun'un 1978). Alexan-
der Die Patriolin'i (Vatansever, 1979),
Helma Oeutsch/and, b/eiche
Mutteri (1979-80) ve Edgar Reitz'in on saat-
lik televizyon (1984). Tarihsel
olaylar zerine almaktan ok, stilistik alarak ok
bu filmler, bir gereklik olarak
Hitler dnemini Alman
incelemeye Bunu yapmak iin filmler,
sel yklerin yneldi-
ler. Sanders-Brahms (d.1940) ikisi de
Naz! partisi yesi olmayan ebeveynlerinin
ama ya-
uyum incelerken,
. Fassbinder'in filmi bir
sonradan cinayet ve
rudan dnemdeki
srdrme izler.
bireysel yklere politik
olaylar arka plana itildi, zel
zorla girdi ya da durumlarda'tamamen
- 1919'dan
1982'ye kadar kk bir kyde iki ailenin
ve kaderlerini izler. Tecrit bir
blgede olan ky, yirminci
politik gereklerinden gibi grnr.
112
Nazi dnemiyle blmlerde, Yahudi zul-
mnden pek bahsedilmez ve Nazizm
ile Nazi st dzey yetkilisinin
sa bir ziyaret iin kasabadan getikleri
Bir ailenin Nazi olsa da, tam olarak
neye anlamak iin gen ve
saf olarak sunulur.
Sonuolarak filmler genellikle Nazi reji-
mi -Holocaust gibi-
kamuya insanlarla ve il-
gilenen Alman tarihinin poplist su-
gl bir denge ola-
rak byle bir .denge
gerekli ise de ve bu filmler ka Alma-
gerekten Hitler'in nc Re-
dair daha gerek
olurken, bunlar uygun bir
biimde Nazi zulmnden kimin so-
rumlu dair bir
Bu nedenle filmler revizyo-
nist olarak da yani bu
filmlerin daha gi-
den tarzda Alman yeniden
da ne
Alman Sorunu
gibi,
iinde sosyo-politik
filmin an-
iin ok nemlidir. Bu
saptama, Gen Alman
bireysel ye-
kadar, o kadar olma-
sa da nceden var olan ve
zel-
likle ulusal bir sinema
eder. Ama nemli filmin
bir toplumda Alman ol-
ma deneyimini etkili bir biimde ince-
lemesi, zamanda ulusal kimlik
ynelik derin bir
akla getirir. Her ne kadar sinema ve
televizyon bir ulusal
kimlik duygusunu ya da
maya olsa da, bu filmler zamanda
1970'ler boyunca Alman toplumu iindeki
Nazi kurtulma, Amerikan
kltr.n tketme ve kendi kaderini
bir Alman
Si iin Alman tarihini sunma y-
nndeki rndrler. Bir anlamda
:.....

, tl l' I, v.J:':f!!1'.
bu filmler, kendilerini nihayet Al-
man olarak ynndeki birarzunun
belirtisidirler.
DESTEK Mi SANSR M?
Filmleri destekleme sistemi yeni y-
netmenlerin evrelerinden ok uzak
Gen Alman byk
bir ticari var oL-
mak iin tamamen devlet kal-
Devlet kabul gren bir
sinema yaratmaya ama
zamanda da politik ve siyasal sansrn
na da yol
Her ne kadar finans bir sa-
nat biimi olarak bulundularsa
da, ilkelerinin te'melini ekonomik man-

belirledi. 1978'de FFA proje komisyonundan
Wilhelm Roth'un gzlemi "Ana ...
her zaman filmin olup
konusunda (Knight, 1992: 37).
Bylece Gen Alman bi-
imsel denemeleri giderek ortadan kalkmaya
ve uzun filmler
hale geldiler.
hassas konularla ilgili ya da top-
lumsal olarak ynlerden proje-
ler finansal destek
1975'te Fassbinder, FFA'ya Der MlI,die Sladl
und der Tad bir proje nerdi. Gerhard Zwe-
renz'in yola Fassbinder,
da kapitalizmin olumsuz ynlerini inceleyen
bir oyun olarak Ancak Yahudi
ve oyun asla sahnelenemedi. FFA
film projesinde
ve destek vermeyi reddetti. Hatta Kluge'a Glegen-
heitsarbeit einer Sk/avin'i (Bir Klenin
1973) sonra kendisine iin
verilen iade etmesi nk neri-
len ile ekilen lilm farklar be-
sylendi. Bunun, filmin var olan krtaj
yasalara sansr-
lemek ne (New German
Crilique, 1981-8223). hareketinin ykseli-
birlikte ynetmenler de szde
ile ilgili filmler yapmak istediler, ama ilk
planda finansal destek bulmak zordu. Helke San-
113
der, regl dnemi zerine bir film denedi
ama finans "ylesine ki, ko-
nuyla ilgilenmeyi bile istemediler" (Silber-
man,1982:48).
Almanya'da politik partilerin
temsilcileri btn televizyon yne-
timindeydiler ve bu nedenle.sansr gcn
ma geirme 198D'de
CDU/CSU'nun yeleri, Kluge ve
Schlndorff'n de bir grup ynetme-
nin ve CSU'nun lideri Franz-Josef Strauss
zerine bir film olan Der kara listeye
Bir sonraki Helga Reidemeister, finan-
sal destek bulmaya dokuz televizyon
ketince 193D'larda Alman
Komnist Partisi'ne ve ikinci Dnya Sava-
sonra Almanya'da Yahudi
bir politik eylemci olan Carola Bloch zerine bir
filmdi bu. Reidemeister'e gre "sorun,
Komnist Partisi yesi olarak ve bunu
gizleyemezdim, istemedim de" (Silber-
man, 1982:48).
Bylece sansrde, 197D'lerin sonu-
na kadar, benzeri bir oldu.
197D'lerde terrist eylemler artarken, muhalif g-
de Politik olarak
utakilerin sivil hizmetlerden
nleyen ve lkedeki su eylemlerini
ya da yasaklayan nlemler Ve
solcu kitabevleri, ve haber servisleri
malzemelere el konularak srekli
turmalara maruz Sonu olarak 1977'de
birok insan, muhalif
ifade etmenin bir polis devleti
haline
Sonuta film finans daha da tutucu la-
politik olarak radikal, muhalif ve toplumsal
olarak her trl
projeden uzak durdular. Bu, te-
rrizm gibi politik olarak hassas konu-
larla ilgilenmeyi isterlerse, o zaman finan-
sal destek kaynaklan aramak zorunda olduklan
gelir. Ve Deutsch/and
im Herbst (1978), zel kanallardan finan-
sal destek bulunarak
Devlet destekli film etkileri iki ynly-
d. Birincisi, Alman ynetmenlerin edebi eserlere
ynelmesini Finansal destek
nerilen ile ekilenin olfTIaslnl talep et-
mesi nedeniyle, sistem zaten edebiyat uyarlama-
cesaretlendirdi. Ancak 1976-
77'de politik tutuculuk, bir "edebiyat
krizi" olarakgrlen durumu Bu
edebiyat film
yoktu, zamanda filmlerin ya uy-
mayan ya da ok az grlen 19.Yzyll
klasiklerinin .
yandan sansr, ve mik-
rokozmik tarihi olaylara tutku" olarak
olan duruma neden oldu (Daw-
son,1979:243). Bu durum, zellikle Margarethe
von Das zweite Erwachen der Christa
Klages (1977) ve D/e b/eierne Zeit (1981) gibi
filmlerde belirgindir. Her ne kadar her de
terrizme gndermede bulunsa da, ter-
rist incelemezler.
bu trden filmlerin do-
ve ok az uygun ne srd-
ler. Charlotte Delorme, Die b/eier-
ne Zeit gerekten gibi
ve gsterim konusunda hibir destek bula-
(Knight, 1992: 41 l. Bununla bir-
likte de bu filmin dene-
yimleri toplumsal ve
usta-
ca ne
Bu nedenle 197D'lerde ikinci
kez yeni tehdit
eder grnd. Var olan kriz bu on sonunda at-
da, bir ok lilm finans sistemi-
ni bir tr azarlama olarak grd. sistem
Gen Alman ortaya kesin-
likle ok nemli bir ama zamanda
da bu Finans kurum-
tek bir retim
zamanda stilinin
biimlenmesine ve yeni
oldular.
SONU
193D'lerin ok Gen
Alman lmn ilan etti. Bu
ynetmenlerin yurt ya-
Herzog, SChlndorff,
von Trotta, Wenders, Straub ve Huillet ya belirli
dnemlerini yurt geirdiler ya
da fiilen g ettiler. bu en yara-
i. . li .
ve on biraz srede yirmi uzun mel-
rai" filmi n ve televizyon ynet-
meni Fassbinder 1982'de ld.
17 sosyal demokrat iktidar
seimlerde yenilgiye ve CDU/CSU
koalisyonu iktidara geldi. Fim sektr iin bunun
uzun erimli oldu, nk tutucu Fri-
ed rich Zimmermann oldu. Onun
film sanatsal dene-
melerin her biiminin aleyhine ve ticari yap la-
lehine gzden geirildi. iinde Zim-
mermann, finans
konusunda tam hakimiyet ve Gen Alman
karakterize eden filmlerin
onun
zamanda film 198D'lerde
dramatik biimde ykseldi ve ulusal destek Inisi,
yatifleri tek yetmez oldu. So-
nuta giderek filmlerinin
na ortak bulmak iin lkelere ynelmeye ve
Avrupa yapan
yneldiler, ancak bu trden sermaye-
ltlerini iin lilm projelerin-
den daha fazla bir cazibesi gstermesi
Istendi. Sonuta, zelolarak bir
olarak bu tarzda filmleri iz-
lemek giderek
Bylece Gen Alman var eden
tarihselolarak zgl ve gibi, bu
edici bir tarihselolarak
zgl dizisi de ortadan Bu nedenle
az rn, bir
auteur'ler ok tesinde, Gen
Alman ulusal ve tarihselolarak zgl
bir olgu olarak Ve bir anlamda
sahnede, zellikle ingiltere ve Birle'
Amerika'da kendisini bylesine kesin bir bi-
imde kabul ettirebilmesinin nedeni de dere-
cede tarihselolarak zgldr 197D'lerde sinema-
ya auteurc Atlas Okyanusu'nun her iki
da byk bir hakimiyet Auto-
renkina ilkesi, filmlerin desleklenmesi sisteminin
ve filmlerin kendilerini yetenekIe-
rin rn olarak amaya olmala-
gelen sanatsal retim tar-
Gen Alman
yetersiz dzeyde kolayca bir "cinema
des auteurs" (auleur olarak
dirilebiiirdi.
.,.
._'
,i
i
i
i
i
114
- -'-5
Jeder fr sich und Gotl gegen / Herkes Kendi ve
Tann Herkese (W. Herzog, 1974)
Ludwig - Requiem tr einen jungfrauHchen Konig / Ludwig
-Bakir Bir (H.J. Syberberg, 1972)
iZLEME NERiLERi
Aguirre, der Zom Gottes / Aguirre, ranflfann fkesi (W. Her'
1972)
Alice in den Stadten / Afice Kentlerde (W.

1973)
Die Angst des rormanns beim Elfmeter / Kalecinin
Amndaki Korkusu (W. W'nders, 1971)
Angst essen Seele aul/ Korku Ruhu Yer Bitirir (R.W. Fassbin'
der)
Die Artisten in der Zirkuskuppel: Rat/os i Sirk adlfl
Artisl/er(A. Klug" 1967)
Die Beriihrtel/ Kendini Veren 1981)
Bildnis einer Trinkerin / Ticket of Na Return (U. Ottiger, 1979)
Die bitteren Tranen der Petra von Kant / Petra Van Kaflt'm
(R. W. Fassbinder, 1972)
Das Booll Til' Boat(W. Petersen, 1981)
der Anna Magdalena Bach / Anna Magda/ena
yks (J.-M. Str'ub ve D. Huillet, 1968)
.Die dritte Generatian / Th: rhird Generalian (R.W. Fassbio-
der, 1979)
Fontane Etti Briest / Etti Briest (R. W. Fassbinder, 1974)
Himmel ber Berlin i Berlin zerinde Gkyz (W. Wenders,
1987)
Wenders, W., Emotion Pictures, Faber & Faber: London,.
1989.
ader die Ba/ance des Gleks i Schwestern ya da
Mur/u/ugun Dengesi (MVon Trotti!, 1979)
Haull, 1986)
/ Alevi (V. Schlndortf, 1972)
Der subjektive Faktor / The Subjective Faetar (H. Sander,
1980)
Wenders, Filssbinder ve Herzog'un filmleri video olarak mev-
cuttur.
Gen Alman Sinema Filmlerinin buyuk bir blm Glenbuek
Films, British Film Institute, 21 Stephen Street, london, WIP
IPL. Telelon: 01719578938, IJk,: 0171580 5830'dJn
kiralanabilir.
OKUMA NERiLERi
Corrigan, T., New German Film. The Displaced Image,
omington and Indianapolis:.lndiana University Press, revised
edilian, 1994.
Elsaesser, l, New German Cinema: A History,
Film Institute, 1989.
Franklin, J., New German Cinema, London: Columbus, 1989.
Hartnoll, G. and Porter, V. (edi.t6rler), Alterndtive Filmmaking
in relevision: ZDF - AHelping Hand, Dossier 14, London: Bri-
tish Film Institute, 1982.
Kaes, A., From 'Hitler' ta 'Heimar': The Return ot History as
Film, Cambridge, Mass. and London: Harvard University
Press, 1989.
Knight, J., Women and the New German Cinema, London and
New York: Verso. 1992.
MeCormick, R., Politics at the SGII, Oxtord: Prineeton Univer-
sity Press, 1991.
Pflaum, H. G. and Prinzler, H. H., Cinema in the Federal Re-
public of Germany, 80nn: Inter Nationes, 1993.
Phillips. K. (editr), New Guman Filmmakers, New York: Fre
derick Ungar, 1984,
Renlsehler, E., West German Film in the Caurse of Time, Bed-
ford Hills, NY: Redgrave, 1984
____ German Film af/d LiterJture: Adaptations and
New York and London: Methuen, 1986.
E. and Prinzler, H.H. (editrler). West German
Filmmakers on Film, New York: nolmes Meier, 1988.
Sandrord, J., rhe New German Cinema, london: Eyre Methu-
en, 1980.
NOTLAR
1. bkz. LiteratureJFilm Quarterfy 1979, Sandlord 1980; Wide
Angle 1980; Corrigan 1983: ve Franklin 1986.
2. unlu bir Fox'un
Spyros Skoura,s, Amerikan filmlerinin insanlara zgur bir
telkin etmenin ve onlara bir zgurlk arzusu
manIl! potansiyel (KnighI1992; 26).
3. Elsaesser'e gre 1970'lerin Amerikan kontrolun
de olmayan tek bir ticari yoktu.
4. Rentschler'e gre (1984:46). Nisan 1970'te on dokuz Gen Alman
filminin bir rapor edildi. .
5. Gerekten, Gen Alman ynetmenlerini ulke iinde
ren rnecjin Eckart Schmidt, Eylul 1977'de Oe-
utsche'Zeitung'da syledi:
Eskisinden daha para ve bu tr kamusal deste,l('
lere ofan Klu'le. Geissendorfer ve Fassbinder gibi
ynetmenlerin gelecekte destek almafa" onlenme/idir. Film destek-
leme sistemi yonl!tmenler iin emekli deriildir. (EI-
saesser 1989: 37) .

,
J
,1
1
't
115