Dkm Yntemleri

Dr.-Ing. Rahmi nal

Hassas Dkm

HASSAS DKM
Son derece kar elde edilebilir. zellikle tala kald r larak i lenmesi veya dvlebilmesi mmkn olmayan ala mlardan yap lacak hassas paralar bu yntemle imal edilir. Son derece kar yoktur. Bu yntemde en nemli husus dklecek metalin karakterine uygun seramik malzeme ve ba(lay c n n seimidir.
malat teknolojileri- R Dkm - Di er

k paralar temiz ve tam bir ekilde

k ekilli paralar n dkm kolayl kla

yap labilir. nk bu usulde koniklik verme mecburiyeti

Hassas Dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

Hassas Dkm (devam)

) lem Basamaklar
Dklecek paran n mumdan bir modeli yap l r. Bu model zerine yolluk ve k c lar yerle tirilir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

Hassas Dkm (devam)

Daha sonra bu model s v haldeki seramik malzeme ierisine yerle tirilir ve seramik malzemenin model etraf nda kabuk te kil edecek ekilde kat la mas sa(lan r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

Hassas Dkm (devam)

)inde mum model bulunan seramik kal p s t l r. Bylece mum eriyerek d ar akar ve seramik ierisinde dklecek paran n eklinde bir bo luk elde edilmi olur.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

Hassas Dkm (devam)

Ergitilmi metal bu bo lu(a dklr ve kat la madan sonra seramik kal p k r larak para kart l r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

Hassas Dkm (devam)

Sonra para zerindeki yolluk ve k c lar kesilerek temizlenir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

rnek bir hassas dkm fabrikas

- Mum model paralar kontrolden geirilip monte edilerek daha karma k modeller olu turuluyor: Hassas dkm sektrnde s ka kar la lan karma k mum modelleri bir seferde bir enjeksiyon kal b yla retmenin zorlu(u veya imkans zl ( ayr sebebiyle iki veya daha fazla mum model paras

enjeksiyon kal plar nda imal edilir ve manuel olarak birle tirilir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

rnek bir hassas dkm fabrikas (devam)

Tam otomatik kabuk retim hatt nda robot yard m yla mum model zerine ince seramik kaplan yor. Kabu(u sa(lamla t rmak iin daha kal n seramik (kum) kaplan yor.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

10

rnek bir hassas dkm fabrikas (devam)

Kabuk olu turma i lemlerinin ara safhalar nda nem ve s cakl k kontroll ortamda kabuklar kurutulurken. Seramik kabuklar n kr edildi(i tnel f r n.(sa(da)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

11

Hassas Dkm (devam)

1- Otoin a teknolojisiyle (SLA) retilmi master model 2- Master model ile yap lan silikon kal ba dklerek retilmi 2.5kg'l k mum dkm modeli 3- Mum model kullan larak dklm 7.2kg'l k alminyum krank gvdesi. Burada, mum model zerine dkm ncesi yerle tirilmi dkm ve havaland rma kanallar da a ka grlmekte.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

12

Srekli Dkm

SREKL) DKM

Srekli dkm, ergimi metalin su ile so*utulan, iki ucu a k bir kal ptan geirilerek kat hale dn trlmesi yntemidir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

13

Srekli Dkm (devam)

Genellikle ekilsiz veya az ekilli uzun paralar n dkm yap l r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

14

Srekli Dkm (devam)

Daha ok d k ergime s cakl kl malzemeler ve bak r ala mlar na tatbik edilir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

15

Srekli Dkm (devam)

Srekli dkmn stnlkleri; Dzgn olmayan te ekller ve bozulmalar nlenir, Rand man %100dr, 2ngotlara gre daha dzgn yzey elde edilir, Segregasyonlar n azalmas sebebi ile yksek kalitede malzeme elde edilir,
5.

1. 2. 3. 4.

So*utma h z kontrol edilerek tane bykl* ve yap n n ayarlanma imkan vard r. 2 lem ekonomiktir.

6.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

16

Srekli Dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

17

Hassas Dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

18

Hassas Dkm (devam)

Srekli dkm d ey ynde oldu(u gibi dikey do(rultuda da uygulanmaktad r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

19

Hassas Dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

20

Hassas Dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

21

Savurma dkm

SAVURMA (MERKEZKA) DKM

Savurma dkm sayesinde boru, halka gibi dnel ekilli paralar maas z olarak dklebilir

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

22

Savurma dkm (devam)

Savurma dkm ynteminde ergimi malzeme dnel bir hareket ile ekillendirilir. Dkm kal plar , metalden veya kal p kumundan yap labilir. Yatay eksenli veya d ey eksenli olarak uygulanmaktad r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

23

Savurma dkm (devam)

Dkm esnas nda merkezka kuvvetin tesiri ile gazlar s v haldeki malzemeden kolayca at l r ve hatas z, yksek mukavemetli bir dkm elde edilir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

24

Savurma dkm (devam)

Merkezka kuvvetin gaz giderici ve temizleyici tesiri, devir say s artt ka byr. Gazlar ve zgl a* rl klar ergitilen malzemeden kk olan yabanc maddeler, eksene do*ru hareket ederler. Maaya gerek olmamas bu yntemin son zamanlarda boru imalat nda kullan m n artt rm t r. rnek bir kal p malzemesi; Is ya dayan kl Molibden elikten yap lm bir kal b n ierisi ate e dayan kl bir malzeme ile astarlanm t r.
malat teknolojileri- R Dkm - Di er

25

Kokil dkm

KOK)L DKM
Kal p malzemesi olarak elik veya dkme demirin kullan ld ( dkm yntemine kokil dkm ad verilir. Metalsel kal ba dkm olarak da bilinir. Kal p maliyeti yksektir. Metal kal plarda binlerce para dklebildi(i iin ekonomik olmaktad r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

26

Kokil dkm (devam)

El ile al an kokil dkm sistemi

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

27

Kokil dkm (devam)

Kum dkm ile kokil dkm mukayese edildi*inde kokil dkm paralar n a a* daki stnlklere sahip oldu*u grlr; 2 paras n n yzeyi daha dzgn olup tala kald rmay dahi gerektirmez. Mekanik zellikler daha yksektir. Boyutlar daha hassas paralar elde edilebilir. Karma k ekilli paralar daha kolay dklebilir. Temizleme masraf daha azd r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

28

Kokil dkm (devam)

Kokil dkmn yukar daki stnlklerine ra*men kokil dkmn uygulamas n engelleyen baz s n rlamalar unlard r;
1.

Kokil dkm genellikle ok ufak boyutlu paralara tatbik edilir. Btn ala mlar dklemez. Alminyum, bak r, magnezyum, inko esasl ala mlar ile dkme demir dklebilir. Az say da para iin ok pahal d r. Kal ptan karma zorluklar sebebiyle baz paralar n dkm imkans zd r.

2.

3. 4.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

29

Kokil dkm (devam)

Metal kal ba dkmde kal plar n a l p kapat lmas el ile veya hidrolik mekanizmalarla olabilir. Dkm s cakl * ve para a* rl * artt ka el ile al mak zorla r. Bu durumda i lemlerin mekanik tertibatlarla yap lmas gerekir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

30

Bas nl dkm

PSKRTME (BASINLI) DKM

S v metalin bas n alt nda metal kal ba doldurulmas yla elde edilen dkm i lemidir. Kokil dkmden fark , s v metalin kal ba bas nla sevk edilmesidir. Bas n kullan lmas sebebiyle, yksek h zda s v metalin kal ba ok h zl bir ekilde doldurulmas sa*lanm Bylece ok kar olur.
malat teknolojileri- R Dkm - Di er

olur.

k ekilli paralar n dkm mmkn

31

Bas nl dkm (devam)

Genellikle dklecek malzemelerin ergime s cakl * 1000oC n alt ndad r. Kullan lan bas n 10-80 atmosfer aras ndad r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

32

Bas nl dkm (devam)

Elde edilen paralara genellikle tala l i leme uygulamaya gerek kalmaz. Paralar n yzeyleri h zl do*uma sebebiyle ince yap l ve yksek mukavemetlidir. Kal plar kar k ekilli oldu*undan pahal d r. Bu sebepten malzemenin cinsine gre 5.000-10.000 adet az olmamas laz md r. Bu yntemde kur un, kalay, inko, alminyum ve magnezyum ala mlar n n dkm yap labilir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

33

Bas nl dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

34

Bas nl dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

35

Bas nl dkm (devam)

Kal p malzemesi olarak dkme demir, karbonlu elik, ala ml elik, ve bazen de demir d kullan labilir. Dkm s cakl * d k ala mlar iin karbonlu elik, yksek ala mlar iin ise ala ml elik kal plar kullan l r. malzemeler

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

36

Bas nl dkm (devam)

Ergimi metalin kal ba sevk edilmesi, pistonlu pskrtme makinalar (s cak hazneli) bas nl hava pskrtme (so*uk hazneli)

1. 2.

makinalar yla gerekle tirilir.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

37

Bas nl dkm (devam)

S cak Hazneli Bas nl Dkm

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

38

Bas nl dkm (devam)

So(uk Hazneli Bas nl Dkm

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

39

Bas nl dkm (devam)

D k Bas nl Dkm
Kk paralar iinendksiyon f r n nda eritilen metale, bas n alt nda soygaz uygulanmas yla kal p bo lu*unun s v metal taraf ndan dolmas sa*lan r.

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

40

Al dkm

ALI DKM
Kal plama malzemesinin al (CaSO4) oldu*u bir dkm usuldr. Alt n, gm , alminyum, magnezyum bak r gibi demir d metallerin dklmesinde kullan l r. Boyut hassasiyetinin ok iyi, yzeylerin dzgn olmas ve ok detayl paralar n dklebilmesi bu yntemin stnlkleridir. Fakat kum kal ba gre pahal d r.
malat teknolojileri- R Dkm - Di er

41

BLM SONU

malat Teknolojileri - R

42
Dkm-di er

Bas nl dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

43

Hassas Dkm (devam)

malat teknolojileri- R

Dkm - Di er

44