Professional Documents
Culture Documents
1= kl/ro
g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg @)^# n] :yfgLo :jzf;g / ljsf;sf] nflu :jfoQ zf;g;DaGwL lgsfonfO{ ;Ifd agfpg
;fwg / ;|f]tsf] kl/rfng, ljlgof]hg / ljsf; k|ltkmnsf] ;Gt'lnt tyf Gofof]lrt ljt/0fdf ;dfgtf sfod /fvL
:yfgLo:t/sf cfof]hgfsf] klxrfg, th'{df / sfof{Gjogdf ;DalGwt :yfgLo lgsfonfO{ g} hjfkmb]xL agfpg sfg"gf/f
Joj:yf ug]{ / :yfgLo :jfoQ zf;g ;DaGwL lgsfoxnfO{ lhDd]jf/L / /fh:j kl/rfng tyf jfF8kmfF8 ubf{ ;Gt'lnt /
;dfg ljsf; x'g] u/L ;fdflhs tyf cfly{s b[li6sf]0faf6 lk5l8Psf ju{ tyf ;d'bfosf] ;du| pTyfgsf] nflu ljz]if Wofg
lbg'kg]{ Joj:yf u/]sf] 5 .
:yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% n] :yfgLo :jfoQ zf;gsf l;4fGt tyf gLltxsf] sfof{Gjogsf nflu :yfgLo
lgsfoxnfO{ ljleGg sfo{ lhDd]jf/L ;d]t lhDd]jf/L lgjf{x ug{sf nflu /fh:jsf ljleGg ;|f]tdf /fh:j ;+\sng /
kl/rfng ug]{ clwsf/ k|bfg u/]sf] 5 .
k|To]s jif{ g]kfn ;/sf/n] :yfgLo lgsfonfO{ tf]lsPsf] Go"gtd cg'bfg pknAw u/fpg'sf] cltl/Qm ;DalGwt :yfgLo
lgsfosf] hg;+\Vof, ljsf;sf] :t/, /fh:j kl/rfng ug{ ;Sg] ;DefJotf / Ifdtf, ljQLo ;fwgsf] cfjZostf, cfo /
Joosf] lgoldt clen]vg sfo{, n]vfk/LIf0fsf] l:ylt, cfly{s cg'zf;gsf] l:ylt h:tf :yfgLo :JffoQ zf;g P]g, @)%% sf]
bkmf @#^ n] lgwf{/0f u/]sf] cfwf/adf]lhd cg'bfg pknAw u/fpFb} cfPsf] 5 .
:yfgLo :jfoQ zf;g P]g @)%% sf l;4fGt tyf gLltxnfO{ d"t{k lbg] k|of]hgsf nflu ufpF ljsf; ;ldltn]
hgtfnfO{ k'ofpFb} cfPsf] ;]jf ;'ljwfnfO{ cem} Jojl:yt, kf/bzL{, hgpQ/bfoL / ;dfj]zL agfO{ :yfgLo:t/af6 ;Dkfbg
ul/g] ljsf; lgdf{0fsf sfo{x / ;]jfk|jfxdf ;a} gful/ssf] kx'Fr ;'lglZrt u/L ljs]lGb|t lbuf] ljsf;sf] cjwf/0ffnfO{
;+:yfut ug]{ k|of]hgsf nflu :yfgLo :jfoQ zf;g P]gsf] bkmf @#$ / @#^ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L of] ufpF ljsf;
;ldlt cg'bfg ;~rfng sfo{ljlw @)^^ th'{df u/L nfu" ul/Psf] 5 .
2= ;+lIfKt gfd / k|f/DeM -!_ o; sfo{ljlwsf] gfd ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfg ;+rfng sfo{ljlw, @)^^ /x]sf] 5 .
-@_ of] sfo{ljlw t'?Gt k|f/De x'g]5 .
3= kl/efiffM ljifo jf k|;n] csf]{ cy{ gnfu]df o; sfo{ljlwdf
-!_ P]g eGgfn] :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%% nfO{ hgfpF5 .
-@_ lgodfjnL eGgfn] :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL @)%^ nfO{ hgfpF5 .
-#_ cfly{s k|zf;g lgodfjnL eGgfn] :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ nfO{ hgfpF5 .
-$_ pkef]Qmf ;ldlt eGgfn] cfof]hgfaf6 k|ToIf nfe kfpg] JolQmxsf] ;d"xn] s'g} cfof]hgf lgdf{0f, ;~rfng,
Aoj:yfkg / dd{t;Def/ ug{sf] nflu cfkm"x dWo]af6 u7g u/]sf] ;ldltnfO{ hgfpF5 .
-%_ dGqfno eGgfn] g]kfn ;/sf/sf] :yfgLo ljsf; dGqfnonfO{ hgfpF5 .
-^_ ;fdflhs k/LIf0f eGgfn] :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @)! -!_ / ;fdflhs
k/LIf0f sfo{ljlw, @)^# df pNn]v eP cg';f/sf] ;fdflhs lhDd]jf/Lsf] n]vfhf]vfnfO{ hgfpF5 .
-&_ ;fj{hlgs k/LIf0f eGgfn] :yfgLo lgsfo cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @)! -@_ / ;fj{hlgs
k/LIf0f sfo{ljlw, @)^# adf]lhd ljsf; sfo{qmddf ePsf] nufgLsf] ;/f]sf/jfnfn] ug]{ n]vfhf]vfnfO{ hgfpF5 .
-*_ u};; eGgfn] :yfgLo txsf] ;du| ljsf;df 7f]; of]ubfg k'ofpg lglZrt nIo / p2]Zo /fvL k|rlnt sfg"g
adf]lhd btf{ eO{ :yfgLo lgsfo;Fu ;dGjo /fvL sfo{ u/]sf gfkmf/lxt ;+3;+:yfnfO{ hgfpF5 .
-(_ ;fd'bflos ;+:yf eGgfn] ;fd'bflos ljsf;sf] efjgfn] clek|]l/t eO{ ;d"x ;b:oxsf] kl/rfng ug]{ clek|fon]
;d'bfo:t/df ul7t ;+:yfnfO{ hgfpF5 . o;n] ;fd"lxs lxt ug]{ k|of]hgsf] nflu :yfgLo lgsfodf ;"rLs[t e}
:yfgLo txdf lqmofzLn /x]sf ;d'bfo:t/sf ;+ul7t ;+:yfx? -h:t} :yfgLo cfdf ;d"x, dlxnf ;d"x, jg
pkef]Qmf ;d"x, o'jf Snj,jfn Snj, hn pkef]Qmf ;d"x cflb_ nfO{ ;d]t hgfpF5 .
-!)_ cg'bfg eGgfn] g]kfn ;/sf/af6 ufpF ljsf; ;ldltnfO{ pknAw x'g] lgzt{ tyf ;zt{ cg'bfg, ljleGg dGqfno,
sfo{qmd, ljsf; ;ldlt, sf]if / bft[ lgsfoaf6 pknAw x'g] ;|f]t ;d]tnfO{ hgfpF5 .
4=
-!_ ufpF ljsf; ;ldltdf k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf >f]t;fwgnfO{ p2]Zod"ns, kf/bzL{, pQ/bfoL / hjfkmb]xL agfpg] .
-@_ ;dfhdf cfly{s Pj+ ;fdflhs kn] lk5l8Psf Pj+ d"n k|jfxLs/0f x'g g;s]sf dlxnf, afnjflnsf, blnt,
cflbjf;Lhghflt, ckf\utf ePsf JolQm, h]i7 gful/s, dw]zL, d'ZnLd Pj+ lk58f ju{ / cfly{s kdf clt
ljkGg ju{xsf] d"nk|jfxLs/0f / ;zQmLs/0fsf dfWodaf6 ljsf;df kx'Fr j9fpg'sf ;fy} To:tf ju{nfO{
;fdflhs, cfly{s cj;/ k|flKtdf ;xof]u k'ofpg] .
-#_ :yfgLo:t/df u7g ePsf ;fd'bflos ;+:yfpkef]Qmf;d"xsf] k|ToIf ;xeflutfaf6 ltgLxsf] >d, ;Lk, ;|f]t /
;fwgsf] pkof]u u/L :yfgLo hgtfsf] dfucg';f/sf ;]jf, ;'ljwf k|bfg ub}{] ;fdflhs / cfly{s ;zQmL s/0fsf]
dfWodaf6 lbuf] ljsf;sf ;fy} ul/jLlgjf/0fdf 6]jf k'/\ofpg] .
-$_ ;dfj]zL / ;xeflutfd"ns cfof]hgf k|lqmof cjnDag ub}{ of]hgfa4 ljsf;sf] dfWodaf6 ljsf;sf] k|ltkmn a:tL
txsf ljkGg ju{df k'ofO{ ljs]lGb|t of]hgfk|lqmofsf] ;+:yfut ljsf;df ;xof]u k'/\ofpg] .
-%_ :yfgLo:t/df cfly{s tyf ;fdflhs k"jf{wf/sf] lj:tf/ u/L ;]jfk|jfxdf k|efjsfl/tf NofO{ hLjg:t/df ;'wf/
Nofpg] .
5= sfo{ljlwsf] sfo{If]qM ufpF ljsf; ;ldltsf] cfGtl/s cfo, /fh:j afF8kmfF8af6 k|fKt x'g] /sd, j}b]lzs ;|f]t, bft[
;+:yf, g]kfn ;/sf/af6 k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf cg'bfg nufot ufpF ljsf; ;ldltdf k|fKt x'g] h'g;'s} k|sf/sf]
;|f]t;d]tsf] ;~rfng Pj+ Joj:yfkg ug'{ o; sfo{ljlwsf] sfo{If]q x'g]5 .
6= cg'bfg afF8kmfF8sf] cfwf/ / cg'bfgsf] k|sf/ M cg'bfg afF8kmfF8sf] cfwf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 .
-!_ g]kfn ;/sf/sf] jflif{s ah]6, gLlt tyf sfo{qmd cGt{ut ufpF ljsf; ;ldltnfO{ Psd'i7 kdf ljlgof]lht s'n
cg'bfg /sdnfO{ rfn' / k'+hLut u/L 5'fO{g]5 . cg'bfgsf] clwstd / Go"gtd ;Ldf g]kfn ;/sf/n] lgwf{/0f u/]
adf]lhd x'g]5 .
-@_ g]kfn ;/sf/af6 ufpF ljsf; ;ldltnfO{ ljt/0f ul/g] cg'bfgdWo] rfn' vr{sf] clwstd\ ;Ldf g]kfn ;/sf/n]
tf]s] adf]lhd x'g]5 .
-#_ cg'bfg /sd b]xfosf] ;"qsf] cfwf/df afF8kmfF8 tyf ljt/0f ul/g]]5 .
-s_
^) k|ltzt
-v_
#) k|ltzt
-u_
7=
nufgLsf
-s_
-v_
-u_
-3_
-_
-r_
-5_
-h_
-em_
-`_
-6_
-7_
-8_
-9_
-0f_
-t_
11=
cfof]hgfsf] ;"rL / ;DefJotf cWoog M -!_ cfk\mgf] If]qsf] ljsf;sf ;Defjgf / k|fKt x'g] ;|f]tsf] ;Ldf;d]tsf]
cfwf/df j8f:t/af6 k|fKt ePsf cfof]hgf ;DaGwL k|:tfjx / cGo ufpF ljsf; ;ldltlhNnf ljsf; ;ldlt
jf lgsfox;Fu ldn]/ ;fem]bf/Ldf ;~rfng ug{ ;lsg] cfof]hgfxsf] ;"rL tof/ ul/ ;s]kl5
;DefJotf cWoog -cfFsng_ u/fpg' kg]{5 .
-@_ ufpF ljsf; ;ldltn] ;DefJo b]lvPsf ef}lts k"jf{wf/ ;DjGwL ?= !) nfv eGbf dflysf cfof]hgfx?sf]]
k|fljlwsaf6 k"j{ ;DefJotf cWoog (Pre-feasibility study) u/fpg'kg]{5 .
-#_ ufpF ljsf; ;ldltn] k"j{;DefJotf cWoog tyf PsLs[t cfof]hgf th'{df ;ldltaf6 k|fyldsLs/0f ;lxt l;kmfl/;
ePsf cfof]hgfx?sf] :jLs[ltsf] nflu ufpF kl/ifb\df k]z ug'{kg]{5 .
12= PsLs[t of]hgf th'{df ;ldlt M -!_ ufpF ljsf; ;ldltdf lgjf{lrt hgk|ltlglwxsf] Joj:yf geP;Ddsf] nflu
ufpF ljsf; ;ldltdf k|fKt cfof]hgfsf k|:tfjx 5gf}6 u/L ufpF ljsf; ;ldlt ;dIf l;kmfl/; ug]{ k|of]hgsf
nflu b]xfoadf]lhdsf] Ps PsLs[t of]hgf th'{df ;ldlt -of]hgf ;Nnfxsf/ ;ldlt_ /xg]5 .
-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] cWoIf jf cWoIfsf] sfd ug{ tf]lsPsf] JolQm
;+of]hs
-v_ ufpF ljsf; ;ldltdf lqmofzLn /fhg}lts bnsf k|ltlglwx
;b:o
-u_ ufpF ljsf; ;ldltdf sfo{/t u}/ ;/sf/L ;+:yfxn] cfkm"dWo]af6 5gf}6 u/L k7fPsf] u}=;=;=sf] k|ltlglw -!
hgf_
;b:o
-3_ ufpF ljsf; ;ldltdf lqmofzLn ;fd'bflos ;+:yfxn] cfkm"dWo]af6 5gf}6 u/L k7fPsf] ;fd'bflos ;+:yfsf]
k|ltlglw -! hgf_
;b:o
-_ ufpF ljsf; ;ldltdf lqmofzLn blnt ;+:yfxn] cfkm"dWo]af6 5gf}6 u/L k7fPsf] blnt ;+:yfsf] k|ltlglw !hgf_
;b:o
-r_ ufpF ljsf; ;ldltdf /x]sf dlxnf ;+:yfx?n] cfkm"dWo]af6 5gf}6 u/L k7fPsf dlxnf ;+:yfsf k|ltlglw @ hgf_
;b:o
-5_ ufpF ljsf; ;ldltdf lqmofzLn cflbjf;Lhghfltsf ;+:yfxn] cfkm"dWo]af6 5gf}6 u/L k7fPsf
cflbjf;Lhghflt ;+:yfsf k|ltlglw -! hgf_
;b:o
-h_ lk58fju{sf] pkl:ylt ePsf] ufpF ljsf; ;ldltdf ;DalGwt lk58f ju{x?sf] ;ldltaf6 5gf}6 u/L k7fPsf]
lk58f ju{sf] k|ltlglw -! Hfgf_
;b:o
-em_ ufpF ljsf; ;ldltsf] ;lrj
;b:o ;lrj
-@_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfjZos 7fg]sf :yfgLo ;/sf/L Pj+ u}/;/sf/L If]qsf k|ltlglwxnfO{ cfdGq0f ug{ ;Sg]5 .
-#_ ;/sf/L tyf u}/;/sf/L If]qaf6 ;~rfng ul/g] sfo{qmd ;d]t pQm ;ldltdf 5nkmn ug'{kg]{5 .
-$_ dfly v08 u b]lv h ;Dd plNnlvt k|ltlglwx ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltn] tf]s]sf] ;doleq 5gf}6 u/L
gk7fPdf ufpF ljsf; ;ldltsf] cWoIfn] cfkm} dgf]gog jf 5gf}6 ug{ ;Sg]5 .
-%_ o:tf] ;ldltsf ;b:oxdWo] sDtLdf ## k|ltzt dlxnf x'g'kg]{5 .
-^_ ;ldltsf slDtdf %) ;b:o pkl:yt ePdf a}7s a:g ;Sg]5 .
-&_ PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltsf] sfo{If]q b]xfo adf]lhd x'g]5 M
-s_ ufpF ljsf; ;ldltn] lgwf{/0f u/]sf k|fyldstfsf cfwf/df k|fKt cfof]hgfxnfO{ ah]6 ;Ldfleq /xL a'Fbf !)
adf]lhd k|fyldsLs/0f ug]{ / If]qut ?kdf ;d"xLs[t u/L ufpF ljsf; ;ldlt;dIf k]z ug]{ .
-v_ k|fyldsLs/0f ubf{ cfjZostfsf] cfwf/df lgikIftf / oyfy{tfnfO{ hf]8 lbg] .
-u_ cfof]hgfsf] l;kmfl/; ubf{ sfo{ljlwsf] a'Fbf & -!_ / & -@_ adf]lhd qmdzM cfly{s ;fdflhs k"jf{wf/sf
cfof]hgfx, ;dfj]zL tyf n}ls ljsf;;DaGwL cfof]hgfxsf] 5'f5'} ;"rL k]z ug'{kg]{5 .
-3_ ;ldltn] cfjZostfcg';f/ ;DaGwLt lgsfoaf6 cfjZos /fo;Nnfx, ;'emfj lng ;Sg]5 .
-_ ufpF ljsf; ;ldltn] tf]s]sf] ;doleq PsLs[t of]hgf th'{df ;ldltaf6 cfo]hgfsf k|:tfjx 5gf}6 u/L
gcfPdf ufpF ljsf; ;ldlt cfkm}n] 5gf}6 ug{ ;Sg]5 .
13= k|:tfljt sfo{qmd / ah]6 th'{dfM -!_ P]gsf] bkmf @^ sf] Joj:Yff adf]lhd ufpF ljsf; ;ldltn] ;dfj]zL /
;xeflutfd"ns cfof]hgf th'{df k4ltsf] dfWodaf6 jflif{s sfo{qmd / ah]6 th'{df u/L ufpF k/Lifb\af6 :jLs[t
u/fpg' kg]{5 . ufpF ljsf; ;ldltnfO{ k|fKt x'g] cg'bfg, ufpF ljsf; ;ldltsf] cfGtl/s ;|f]t / cGo ;+3;+:Yff /
lgsfoxaf6 k|fKt x'g] ;j} k|sf/sf ;|f]t ;d]tnfO{ ;dfj]z u/L ;f]af6 ;~rfng x'g] sfo{qmdxsf] 5'f5'}
clen]v b]lvg] u/L jflif{s of]hgf th'{df ug'{kg]{5 .
-@_ jflif{s sfo{qmd tyf ah]6 tof/ ubf{ k|To]s zLif{ssf] cfof]hgfut kdf ah]6 ljlgof]hg ug'{kg]{5 . o;/L ah]6
ljlgof]hg gu/L ljljw jf ca08f zLif{sdf /sd /fvL k6s] lg0f{oaf6 vr{ ug{ kfOg] 5}g .
-#_ k'FhLut cg'bfg ;DjGwL Joj:yf M ufpF ljsf; ;ldltnfO{ k|fKt lgzt{ k"FhLut cg'bfgaf6 b]xfosf zLif{s;Fu
;DalGwt cfof]hgfxdf ljlgof]hg ug{ ;lsg]5 .
-s_ sfo{ljlwsf] j'Fbf & -!_ df pNn]v ePsf If]qx
-v_ sfo{ljlwsf] a'bfF & -@_ cg';f/ ljlgof]hg ePsf] jh]6af6 nlIft ju{sf] dfusf] cfwf/df ;Lk ljsf;, /f]huf/L
;[hgf, Ifdtf clej[l4 tyf >f]t ;fwgdf kx'Fr k'/\ofpg] sfo{dfdfq vr{ ug'{kg]{5 . o:tf] /sdaf6 tn
pNn]lvt If]qxdf ;~rfng x'g] cGo sfo{qmdsf nflu ;dk"/s sf]if (Matching Fund) sf kdf ;d]t
/fVg ;lsg]5 .
-c_ dlxnf ;zQmLs/0f, dlxnf ljsf 3/]n' lx+;f lgoGq0f, Kof/flnun ;DaGwL cfof]hgfx?
-cf_ afnaflnsfsf] ljsf; ;DaGwL afnd}qL cfof]hgfx
-O_ blnt ju{ ;zQmLs/0f / ljsf;;DaGwL cfof]hgfx
-O{_ cflbjf;Lhghfltsf] pTyfg / ljsf;;DjGwL cfof]hgfx
-p_ czQmckftf ePsf JolQmxsf] ;zlQms/0f;DaGwL cfof]hgfx
-pm_ dw]zL, d':nLd Pj+ lk58fju{sf pTyfg ;DaGwL cfof]hgfx
-P_ h]i7 gful/ssf] ;'/Iff / Ifdtf pkof]u;DaGwL cfof]hgfx
-P]_ o'jf ;zQmLs/0f / /f]huf/L;DaGwL cfof]hgfx
-u_ k|fylds, lgDg dfWolds / dfWolds lzIff tyf ;Lkd"ns Joj;flos lzIf0f ;+:yf vf]Ng kl/ifbn] lg0f{o u/]
adf]lhdsf] w/f}6Lsf] nflu ;dk"/s sf]ifsf] kdf /sd /fVg ;lsg]5 .
-3_ rfn' vr{af6 ljBfnonfO{ lbg] lzIfs kfl/>ldssf] nflu vr{ kof{Kt gePsf] cj:yfdf ufpF kl/ifb\n] k'i6ofO
;lxt lg0f{o u/]df k"FhLut /sdaf6 Ps nfvdf ggfg] u/L cg'bfg lbg ;lsg]5 . o; ;DaGwdf ufpF ljsf;
;ldltn] :jLs[lt k|bfg u/]sf] lzIfssf nflu rflxg] /sd jflif{s sfo{qmddf ;dfj]z u/fO{ ;DalGwt
ljBfno;Fu ;Demf}tf u/L cg'bfgsf] kdf pknAw u/fpg ;Sg]5 . t/ o:tf] /sd lzIff dGqfnosf] :jLs[t
dfkb08 adf]lhd l/Qm /x]sf] k|fylds ljBfnosf] lzIfssf] b/aGbLsf] xsdf dfq lbg ;lsg]5 .
-_ ufpF ljsf; ;ldltn] 5gf}6 u/]sf ljBfnoxdf yk lzIfssf] lgo'lQm ljBfno Joj:yfkg ;ldltn] :jLs[t
dfkb08sf cfwf/df ug{ ;Sg]5 . o;;DaGwdf ufpF ljsf; ;ldltn] :jLs[lt k|bfg u/]sf] lzIfssf] nflu
rflxg] /sd jflif{s sfo{qmddf ;dfj]z u/fO{ ;DalGwt ljBfno;Fu ;Demf}tf u/L cg'bfgsf] ?kdf pknJw
u/fpg ;Sg]5 . o; sfo{df ;a}sf nflu lzIff eGg] gLlt cg'?k rflxg] dfkb08 lgwf{/0f ug]{ / cfjZos
;xof]u ;DjlGwt lhNnf lzIff sfof{noaf6 lng ;lsg]5 .
14= rfn" vr{ ;DaGwL Joj:yf M rfn' zLif{s cGtu{t ufpF ljsf; ;ldltnfO{ k|fKt cg'bfgsf] /sdaf6 b]xfosf
zLif{sxdf vr{ ug{ ;lsg]5 . o:tf] ah]6 /sdnfO{ ljlgof]hg ubf{ a9Ldf &% k|ltzt k|zf;lgs Pj+ ;fdflhs ljsf;
If]qdf / sDtLdf
@% k|ltzt Ifdtf ljsf;df afF8kmfF8 ug'{kg]{5 .
-!_ k|zf;lgs vr{cGtu{t b]xfosf] If]qdf vr{ ug{ ;lsg]5 M
-s_ cWoIf tyf pkfWoIfsf] dfl;s kfl/>lds .
-v_ a'Fbf g+= @$ -!_ / @$ -@_ cg';f/ lgo'Qm sd{rf/Lxsf] tnjeQf / cGo vr{x . -k|fljlws sd{rf/Lsf]
Joj:yf ePdf ;f] ;d]t_ .
-u_ sfof{no ;~rfng tyf d;nGb;DaGwL vr{ .
-@_ ;fdflhs ljsf;cGtu{t b]xfosf] If]qdf vr{ ug{ ;lsg]5 M
-s_ lzIff dGqfnof/f lgwf{l/t dfkb08 adf]lhdsf] ljBfyL{ cg'kftdf lzIfs gk'u]sf k|fylds, lgDg dfWolds /
dfWolds ljBfnodf lzIfs cg'bfgafktsf] vr{ .
-v_ ufpF ljsf; If]qleqsf ;+:yfnfO{ cfjZos kg]{ :jf:YosdL{:jf:Yo :jo+;]ljsfsf] vr{
-u_ ;fdflhs kl/rfngdf vr{ x'g] /sd .
-3_ ufpF ljsf; If]qleqsf :jf:Yo;+:yfxdf cfjZos kg]{ bIf :jf:YosdL{nfO{ ;]jf s/f/df lnbf lhNnf
hg:jf:Yo sfof{noaf6 k|fljlws ;xof]u lnO{ sfo{ ljj/0f agfpg' kg]{5 .
5
-_
hg:jf:Yosf nflu hfg] cg'bfg /sd :jf:Yopk:jf:Yo rf}sL Joj:yfkg ;ldltdfkm{t pknAw u/fpg'
kg]{5 .
-r_ ;d"xdf ;+rfng ul/g] ;fd'bflos tyf k|hgg:jf:Yo, kl/jf/ lgof]hg / dft[lzz' sNof0f, kf]lnof] tyf vf]k,
le6fldg P h:tf afn:jf:Yo sfo{qmdx? ;+rfng ug{ jf ;fdflhs ;xhstf{sf] kfl/>lds jf o:t}
lqmofsnfkdf ;Dfk"/s kdf nufgL ug{ cfjZos kg]{ /sd .
-5_ ;fdflhs kl/rfng ;DjGwL ;xhstf{ cfjZos 5 egL ufpF kl/ifb\af6 :jLs[t ePdf To:tf] ;xhstf{sf]
nflu cfjZos kg]{ kfl/>lds /sd . t/ ufpF ljsf; ;ldltnfO{ bL3{sfnLg bfloTj ;[hgf x'g] u/L lzIfs,
:jf:YosdL{:jf:Yo :jo+;]ljsf / ;fdflhs kl/rfnsh:tf kbx?df lgo'lQmug{ jf s/f/df /fVg kfOg]5}gg\ .
-#_ Ifdtfljsf; cGtu{t vr{ ug{ ;lsg] If]qx M dfgj ;+;fwgsf] Ifdtf ljsf; k|of]hgsf nflu Ifdtf ljsf;tkm{
ljlgof]lht /sdaf6 lgDgadf]lhdsf sfo{qmd ;+rfng ug{ ;lsg]5g\ .
-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] sfof{nosf sd{rf/L, ufpF ljsf; ;ldltsf kbflwsf/Lx, ufpF ljsf; ;ldltsf]
;lrj / pkef]Qmf ;ldltsf kbflwsf/Lxsf] Ifdtf ljsf; -k|fljlws ;Lk tyf bIftf cflb_ sfo{qmd ;+rfng
ug{] .
-v_ :yfgLo hgtfnfO{ cTofjZos ePsf hg:jf:Yo, dft[lzz' sNof0f, dlxnf :jf:Yo :jo+;]ljsf, ;fIf/tf Pj+
lzIff, s[lif, kz':jf:Yo tyf n3' pBf]usf nflu Jofj;flos 1fg, ;Lk h:tf ;]jfx ;xh kdf pknAw x'g]
lsl;dn] :yfgLo JolQmnfO{ lbOg] :j/f]huf/d"ns / k"j{Jofj;flos tflnd sfo{qmdxsf] th'{df u/L ;+rfng
ug{] .
-u_ ufpF ljsf; ;ldltsf sd{rf/L, pkef]Qmf ;ldltsf cWoIf nufotsf kbflwsf/Lx, ;'k/efOh/, gfOs],
:yfgLo :t/sf ld:qL, sfnLu9, KnDa/ cflbsf] Ifdtf Pj+ ;Lk clej[l4sf nflu cfjZostf klxrfg u/L
tflnd lbg] .
-$_ Ifdtfljsf; ;DaGwL k|jw{gfTds sfo{qmdx M
-s_ dlxnflx+;f lgoGq0f -ljjfb dWo:ystf{ ;d"xx h:t}M Kof/flnun sld6L_
-v_ ;'Ts]/L ;'ljwfsf nflu ;d"xut kdf pks/0f tyf cf}hf/ vl/b;DaGwL sfo{ .
-u_ afnSna, bf}+t/L ;d"x, cfdf ;d"x cflbsf] kl/rfng sfo{ .
-3_ afn>d pGd"ng, 3/]n' lx+;f lgoGq0f tyf dfgj a]rlavg lgoGq0f;DaGwL sfo{ .
-_ emf8fkvfnf, x}hf h:tf dxfdf/L /f]ux lgoGq0f tyf o; ;DjGwL k|rf/k|;f/ sfo{ .
-r_ /fli6o cleofg;Fu ;DalGwt sfo{x -h:t}M le6fldg P / kf]lnof] yf]kf v'jfpg] sfo{qmd cflb_ .
-5_ ;fj{hlgs ;'g'jfO ;DaGwL sfo{x,
15= k'FhLut cg'bfgsf] /sd vr{ ug{ gkfO{g] If]qM ufpF ljsf; ;ldltnfO{ k|fKt x'g] k'FhLut cg'bfg /sdaf6 b]xfosf]
If]qdf vr{ug{ kfOg]5}g .
-!_ k'FhLuttkm{sf]] /sd ;fk6L NofO{ rfn" lzif{sdf vr{ ug{ .
-@_ s'g} klg k|sf/sf] tna eQf, a}7seQf, b}lgs eQf tyf e|d0f eQf / sd{Rff/L ;]jflgj[Q x'Fbf lbO{g] ;'ljwf ;DjGwL
vr{x .
-#_ ;jf/L ;fwg dd{t ;+ef/, OGwg vr{ cflb .
-$_ 3/ef8f, lah'nL, 6]lnkmf]g, kfgLsf] dxz'n, d;nGb vr{ cflb rfn' k|s[ltsf ;a} vr{x .
-%_ ladf, C0f sf/f]af/, z]o/ nufgL jf a}sdf d'2tL vftfdf /sd hDdf ug{ .
-^_ s'g} klg k|sf/sf ;+3;+:yf, ;+u7g / JolQm cflbnfO{ s'g} lsl;dsf] cfly{s ;xfotf k|bfg ug{ .
-&_ efua08f jf bfdf;fxLsf] cfwf/af6 /sd afF8kmfF8 ug{ .
-*_ ufpF kl/ifb\df lg0f{o gePsf sfo{qmdxdf vr{ ug{ .
-(_ lzIff dGqfnof/f lgwf{l/t dfkb08ljkl/t ljBfnonfO{ lbg] lzIfs kfl/>ldsdf vr{ ug{ .
-!)_ bz hf]8 b'O{ tx jf ;f]eGbf dflyNnf] txsf] ljBfno jf SofDk; vf]Ngsf nflu w/f}6L /fVg / lzIfssf]
kfl/>ldssf] nflu vr{ ug{ .
16=
cfof]hgf Joj:yfkg / ;dGjo M -!_ cfof]hgfsf] :jk, cg'dflgt nfut -l8hfOg, Oli6d]6_ tof/ e};s]kl5 ufpF
18=
sfo{qmd / ah]6sf] :jLs[lt M -!_ ufpF ljsf; ;ldltn] lgodfjnLsf] lgod ^^ sf] Joj:yfcg';f/ cfof]hgf
ljsf; ;ldltn] ufpF ljsf; sf]ifaf6 vr{ x'g] ;Dk"0f{ cfof]hgfxsf] k|:tfljt sfo{qmd / ah]6 tof/ ug]{5 .
o;/L cfof]hgfsf] lj:t[t nfut tof/ ubf{ ;f] cfof]hgf;DaGwL k|fljlws vr{, cg'lzIf0f, ;fdflhs k/LIf0f,
pkef]Qmf ;ldltsf k|zf;lgs vr{ h:tf vr{xnfO{ :jLs[t dfkb08 leq /xL ;dfj]z ug'kg]{5 .
-@_ dfgj;+;fwg ljsf;sf] nflu ufpF ljsf; ;ldltn] k|To]s jif{ sfo{of]hgf agfO{ ah]6 :jLs[t ug]{5 . ;fy} tflnd
sfo{qmdx? ;+rfng ug'{cufj} tflndsf] cg'udg sfo{of]hgf clgjfo{ kdf tof/ ug'{kg]{5 .
-#_ k"jf{wf/ nufot cfk;L ;xsfo{ / ;dGjosf cGo ljifoxdf Ps eGbf a9L ufpF ljsf; ;ldltgu/kflnsf
nfeflGjt x'g] b]lvPdf lgodfjnLsf] lgod @&# u adf]lhdsf] :yfgLo lgsfo ;+o'Qm ;ldlt u7g u/L sfo{ ug{
;lsg]5 . o:tf] cj:yfdf lhNnf ljsf; ;ldltn] cfjZos ;xhLs/0f ug{ ;Sg]5 .
-$_ jflif{s sfo{qmd th'{df ubf{ ufpF ljsf; ;ldltn] cfk\mgf] If]qdf sfo{/t ;/sf/L tyf u}/;/sf/L lgsfox /
lhNnf ljsf; ;ldlt tyf hf]l8Psf l5d]sL ufpF ljsf; ;ldltgu/kflnsfsf] ;xof]u lng ;Sg]5 . o:tf]
;xof]u dfu u/]sf] cj:yfdf cfjZos ;xof]u k'ofpg' tL lgsfoxsf] st{Jo x'g]5 .
17= hg;xeflutf M -!_ cfof]hgf tyf sfo{qmd th'{df, ;~rfng, cg'udg tyf d"Nofg nufot cfof]hgfsf k|To]s txdf
cTolws dfqfdf hg;xeflutf h'6fpg] k|oTg ug'{ ufpF ljsf; ;ldltsf] bfloTj x'g]5 .
-@_ cfof]hgfxsf] 5gf}6 ubf{ ;dfg k|s[ltsf cfof]hgfxdWo] a9L hg;xeflutf h'6fpg ;lsg] cfof]hgfnfO{
k|fyldstf lbg'kg]{5 . hg;xeflutfsf] dfkb08 tof/ ubf{ dlxnf, blnt tyf lakGg ju{nfO{ k|ToIf nfe k'ofpg]
jf >dk|wfg jf :yfgLo lgdf{0f ;fdu|Lsf] a9L k|of]u x'g] cfof]hgfsfo{qmdsf] cfwf/df o:tf] hg;xeflutfsf]
Go"gtd dfkb08 ufpF ljsf; ;ldltufpF kl/ifb\af6 lgwf{/0f ug'{kg]{5 . t/ o;/L hg;xeflutfsf] of]ubfgsf] c+z
lgwf{/0f ubf{ clt ljkGg kl/jf/ tyf ;d'bfonfO{ ljz]if ;x'lnot lbg ;lsg] k|fjwfg /fVg'kg]{5 .
-#_ ufpF ljsf; If]qdf lqmofzLn /x]sf u}/;/sf/L ;+:yf tyf ;fd'bflos ;+:yfxnfO{ cfof]hgf th'{df, ;~rfng,
cg'udg tyf d"Nofgdf ;xefuL u/fpg ;lsg]5 .
th'{df ubf{ ;xeflutfd"ns cfof]hgf th'{df k|lqmof cjnDag u/L tof/ ePsf] k|:tfljt sfo{qmd /
ah]6 ufpF kl/ifb\af6 :jLs[t u/fpg' kg]{5 .
-@_ lgodfjnLsf] lgod @# -$_ df ePsf] Joj:yfcg';f/ ufpF kl/ifb\af6 :jLs[t eO{ sfof{Gjogsf nflu ;Demf}tf
eO;s]kl5 sfo{qmd / ah]6 ;fdfGotof k'gM ;+zf]wg ug{ kfOg] 5}g .
-#_ ufpF kl/ifb\af6 :jLs[t ah]6 / sfo{qmdsf] ufpF ljsf; ;ldltsf] sfof{non] ;fj{hlgs ug'{kg]{5 . o;/L :jLs[t
ePsf] jflif{s sfo{qmd / ah]6sf] Psk|lt lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{nodf k7fpg] lhDd]jf/L ufpF ljsf;
;ldltsf ;lrjsf] x'g]5 .
19= sf]if Joj:yfkg M -!_ P]gsf] bkmf ^) cg';f/ ufpF ljsf; ;ldltn] ufpF ljsf; ;ldlt sf]if :yfkgf u/L g]kfn
;/sf/af6 k|fKt x'g] ;a} k|sf/sf cg'bfg, cfGtl/s cfDbfgL, ljifout lgsfoaf6 k|fKt x'g] /sd, bft[kIfaf6 k|fKt
x'g] /sd nufot ;a} k|sf/sf cfDbfgLx pQm sf]ifdf hDdf ug'{kg]{5 .
-@_ ufpF ljsf; ;ldlt sf]ifsf] /sd sfo{ljlwsf] a'Fbf !# cGtu{tsf If]qdf afx]s vr{ ug{ kfOg] 5}g .
-#_ ufpF ljsf; ;ldltsf] sfo{;~rfngsf nflu ;Dej eP;Dd ;/sf/L sf/f]af/ ug]{ a+}sdf u ;d"xsf] vftf vf]Ng'
kg]{5 . u ;d"xsf] vftf vf]ln ;s]kl5 sf]ifdf hDdf ePsf] /sd u ;d"xsf] vftfdf 6fG;km/ u/]/dfq vr{ ug{
kfOg]5 .
-$_ a'Fbf !( -#_ adf]lhd u ;d"xsf] vftf vf]Ng g;lsPdf rfn" vr{ / k"FhLut vr{sf nflu 5'f5'} @ j6f vftf
vf]nL cfly{s sf/f]af/ ;~rfng ug'{kb{5 . sfo{;~rfng:t/df rfn' vr{ / k"FhLut vr{sf] lx;fj 5'6\6f5'6\6}
vftfdf k|ljl:6 u/fO{ /fVg'kg]{5 . pQm lx;fa dfl;s kdf a} vftf;Fu ldnfg
u/fpg' kg]{5 .
-%_ k'FhLut ah]6 csf]{ cfly{s aif{sf] sflt{s d;fGtdf dfq lk|mh x'g] egL tf]lsPsf lhNnfx? afx]s cGo lhNnfx?sf
ufpF lasf; ;ldltxdf lgsf;f ePsf] ;j} lgzt{ tyf ;zt{, k'FhLut tyf rfn' cg'bfgaf6 e'QmfgL lbg' kg]{
/sd e'QmfgL lbO{ cfly{s sf/faf/ aGb u/L art x'g] /sd cfly{s aif{ ;dfKt x'g' eGbf sDtLdf & lbg cuf8L
r]s n]vL lhNnf lasf; ;ldltdf lkmtf{ ug'{ kg]{5 .
-^_ cfly{s jif{sf] cGTodf art eO{ ufpF ljsf; ;ldltaf6 lkmtf{ cfPsf] ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfg /sd lhNnf
ljsf; ;ldltn] v ;d"xsf] vftfdf hDdf u/L ;f]xL cfly{s jif{leq sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{nodf lkmtf{
k7fpg'kg]{5 .
-&_ k'FhLut ah]6 csf]{ cfly{s jif{sf] sflt{s d;fGtdf lkm|h x'g] lhNnfx?df cGodf jfFsL /x]sf] k'FhLut ah]6sf] vr{
tyf e'QmfgL k|lqmof / k|ltj]bg ;DaGwL Aoj:yf dxfn]vf lgoGqs sfof{non] tf]s] adf]lhd x'g]5 .
20= cg'bfg lgsf;f k|lqmof M -!_ ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfgsf] /sd ;f]em} sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{noaf6
;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltsf] sf]ifdf lgsf;f hfg]5 . o;sf] lgsf;f k|lqmof b]xfoadf]lhd x'g]5 M
-s_ ufpF ljsf; ;ldltn] ljlgof]lht cg'bfg /sd rfn" / k"FhLut vr{df juL{s/0f u/L rf}dfl;s kdf
lgsf;fsf] nflu lhNnf ljsf; ;ldltdf k]z ug'{kg]{5 .
7
-v_
ufpF ljsf; ;ldltn] k|yd rf}dfl;s /sd lgsf;f dfu ubf{ b]xfocg';f/sf] ljj/0f tyf sfuhft clgjfo{ kdf lhNnf
ljsf; ;ldltsf] sfof{nodf k]z ug'{kg]{5M
-c_ cg';"rL ! adf]lhdsf] rf}dfl;s lgsf;f dfukq .
-cf_ cg';"rL @ adf]lhdsf] ufpF kl/ifb\af6 :jLs[t jflif{s sfo{qmd, vr{sf] cg'dfg / cfof]hgfsf] ljj/0f .
-O_ ut cfly{s jif{df ;~rfng eO{ ;DkGg ePsf / qmdfut cfof]hgfx?sf] jflif{s k|ult ljj/0f .
-O{_ ljut jif{df sfo{qmd sfof{Gjogsf] nflu lbOPsf] t/ km:of}{6 x'g afFsL k]:sL / a]h'sf] ljj/0f .
-p_ ljut cfly{s jif{sf] cg'bfg lgsf;f / vr{sf] clGtd n]vfk/LIf0fsf] k|ltj]bg .
-u_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 tf]lsPsf] k|lqmof k"/f u/L lgsf;f dfu ePsf]df lhNnf ljsf; ;ldltn] ;f] dfu ePsf]
# lbgleq l;kmfl/; ;lxt cg';"rL # df tf]lsPsf] kmf/fdcg';f/ sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{no;Fu
lgsf;f dfu ug]{5 .
-@_ ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfgsf] k|yd rf}dfl;s /sd lhNnf ljsf; ;ldltn] sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{no;Fu
lgsf;fsf] nflu dfu ubf{ cl3Nnf] cfly{s jif{df lgsf;f lbPsf] /sdxsf] lgsf;f vr{ Pj+ afFsL ljj/0f /
km:of}{6 x'g afFsL k]:sL ufpF ljsf; ;ldltaf6 k|fKt ug'{kg]{5 .
-#_ ufpF ljsf; ;ldltsf] cg'/f]wdf lhNnf ljsf; ;ldltn] lgsf;f dfuadf]lhd s]fif tyf n]vf lgoGqs sfof{non]
k|yd rf}dfl;s /sddWo] sG6]Gh]G;L /sd afx]s ufpF ljsf; ;ldltsf] sf]ifdf hDdf ug'{kg]{5 . o;/L hDdf ubf{
k|fljlws tyf k|zf;lgs ;xof]uafkt a'Fbf @$ -#_ -_ / -r_ adf]lhdsf] slG6Gh]G;L /sd ufpF ljsf;
;ldltxsf] jflif{s cg'bfgaf6 lx;fa u/L lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{nosf] vftfdf ;f]em} hDdf x'g]5 . lhNnf
ljsf; ;ldltn] ufpF ljsf; ;ldltdf uPsf] / lhNnf ljsf; ;ldltdf k|fKt ePsf] /sdsf] lx;fa cg';"rL $
adf]lhdsf] /lhi6/ v8f u/L /fVg' kg]{5 .
-$_ ufpF ljsf; ;ldltn] bf];|f] rf}dfl;s /sd dfu ubf{ b]xfocg';f/sf] ljj/0f tyf sfuhft clgjfo{ kdf lhNnf
ljsf; ;ldltsf] sfof{nodf k]z ug'{kg]{5 .
-s_ k|yd rf}dfl;s /sd dfu ubf{ k]z u/]sf] ljutsf jif{xsf] afFsL /sd vr{ ljj/0f / afFsL k]:sLdWo]
km:of}{6sf] ljj/0f .
-v_ k|yd rf}dfl;s /sdaf6 ul/Psf] sfo{ k|ult / vr{sf] ljj/0f .
-u_ k|lqmof k'ofO{ cfPsf cfof]hgf / qmdfut cfof]hgfx ;d]tsf] jflif{s k|ult k|ltj]bgpk/ ufpF kl/ifb\n]
u/]sf] ;dLIff k|ltj]bg .
-%_ dfly a'Fbf @) -$_ adf]lhdsf] k|lqmof k"/f u/L ufpF ljsf; ;ldltn] bf];|f] rf}dfl;s /sd dfu u/]kl5 ufpF ljsf;
;ldltsf] dfudf :yfgLo ljsf; clwsf/Ln] bf]>f] rf}dfl;s /sd lgsf;fsf] lgldQ sf]if tyf n]vf lgoGqs
sfof{nodf tLg lbgleq dfu ug]{5 . o;/L dfu k|fKt ePkl5 sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{non] bf];+|f] rf}dfl;s
/sdsf] lgsf;f lbg'kg]{5 .
-^_ ufpF ljsf; ;ldltn] t];|f] rf}dfl;s /sd dfu ubf{ b]xfosf] ljj/0f tyf sfuhft clgjfo{ kdf lhNnf ljsf;
;ldltsf] sfof{nodf k]z ug'{kg]{5 .
-s_ k|yd rf}dfl;ssf] /sdaf6 ePsf] sfo{sf] k|flalws d"Nofg ;lxtsf] oyfy{ k|ult ljj/0f tyf bf];|f]
rf}dfl;ssf] k|ult k|ltj]bg . -s ju{sf] ef}uf]lns If]q ePsf] ufpF ljsf; ;ldltdf sDtLdf ^) k|ltzt
sfo{ k|ult ePsf] x'g'kg]{ / cGo ef}uf]lns If]qdf *) k|ltzt sfo{ k|ult ePsf] x'g'kg]{ / ;f] x'g g;s]df
k'i6\ofOF ;lxtsf] lrQa'em\bf] sf/0f k]z u/]df dfq :yfgLo ljsf; clwsf/Ln] lgsf;fsf nflu dfu u/L
k7fpg]_
-v_ ljut jif{sf] km5\of}{6 x'g afFsL k]:sL nfut cg';f/ sDtLdf %) k|ltzt k]:sL km:of}{6sf] ljj/0f .
-u_ cl3Nnf] cfly{s jif{sf] clGtd n]vf k/LIf0f k|ltj]bg .
-&_ dfly a'Fbf @) -^_ adf]lhdsf] k|lqmof k"/f u/L ufpF ljsf; ;ldltn] t];|f] rf}dfl;s /sd dfu u/]kl5 tLg lbgleq
:yfgLo ljsf; clwsf/Ln] ;DjlGwt sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{no;Fu t];|f] rf}dfl;s /sd lgsf;fsf nflu
l;kmfl/;;lxt dfu ug]{5g\ . o;/L dfu k|fKt ePkl5 sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{non] t];|f] rf}dfl;s /sd
;DjlGwt ufpF ljsf; ;ldltsf nflu lgsf;f lbg'kg]{5 .
-*_ dflysf a'Fbfxdf h];'s} n]lvPsf] ePtfklg ufpF ljsf; ;ldltnfO{ pknAw u/fpg'kg]{ rfn" vr{sf] /sd ufpF
ljsf; ;ldltn] :yfgLo ljsf; clwsf/Lsf] l;kmfl/; tyf dfu adf]lhd klxnf], bf];|f] / t];|f] rf}dfl;ssf]
cfwf/df sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{non] lgsf;f lbg'kg]{5 .
-(_ lhNnf ljsf; ;ldltdf vf]lnPsf] ufpF ljsf; ;ldltsf] cg'bfg vftfdf vr{ geO{ afFsL /x]sf] cg'bfg /sdsf]
c+z cfly{s jif{sf] cGTodf lk|mh x'g]5 . t/ s0ff{nL c~rn / afh'/f, aemf, b}n]v, hfh/sf]6, ?s'd, d':tf /
8
bfr'{nf lhNnfsf :yfgLo lgsfoxsf] xsdf rfn" vr{ ;DalGwt cfly{s jif{sf] cGTodf / k"FhLut vr{ cfufdL
cfly{s jif{sf] sflt{s d;fGt;Dddf vr{ geO{ afFsL /x]sf] /sd lk|mh x'g]5 .
-!)_ cfly{s jif{sf] clGtd ;dodf ljlgof]lht /sdsf] clwsf+z /sd lgsf;f lnO{ vr{ ug]{, cgfjZos k]ZsL
lng]lbg], /sdfGt/ ug]{, sfo{qmd ;+zf]wg ug]{, ;|f]tfGt/ ug]{ h:tf sfo{x ug{ kfOg] 5}g .
-!!_ o; sfo{ljlwadf]lhd ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfg /sdsf] clVtof/L cy{ dGqfnoaf6 :yfgLo ljsf; clwsf/Lsf]
gfddf hfg]5 .
-!@_ :yfgLo ljsf; clwsf/Ln] ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltsf] sfof{nonfO{ of] sfo{ljlwcg';f/ /sd vr{ ug{ lgb]{zg
k7fpg' kg]{5 .
21= cfof]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog M cfof]hgf tyf sfo{qmd sfof{Gjog ug]{ k|lqmof b]xfoadf]lhd x'g]5 .
-!_ cfof]hgf tyf sfo{qmdx pkef]Qmf ;ldltdfkm{t\ ;~rfng ug'{kg]{5 . pkef]Qmf ;ldltaf6
;~rfng
ubf{
cg';"rL % adf]lhdsf] ;Demf}tf kmf/fddf ;Demf}tf ug'{kg]{5 .
-@_ pkef]Qmf ;ldltaf6 ;~rfng x'g g;Sg] cfof]hgfx s'g k|lqmofaf6 ;~rfng ug]{ eGg] af/]df ufpF ljsf;
;ldltn] lg0f{o lng]5 .
-#_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfof]hgf tyf sfo{qmdx sfof{Gjog ubf{ P]gsf] bkmf %! -%_ adf]lhd u}/;/sf/L ;+:yf,
;fd'bflos ;+:yfaf6 ;d]t sfof{Gjog u/fpg ;Sg]5 .
-$_ ufpF ljsf; ;ldltsf] lg0f{ofg';f/ cGo k|lqmofaf6 cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ ePklg cfof]hgfaf6 k|ToIf nfe
kfpg] pkef]Qmfxsf] e]nfaf6 pkef]Qmf ;ldlt u7g u/L ;f] ;ldltaf6 /]vb]v, ;'k/Lj]If0f / cg'udg u/fpg'
kg]{5 .
-%_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ lgsfo;Fu sfof{Gjog sfo{tflnsf ;lxt cfof]hgf sfof{Gjogsf]
;Demf}tf ug'{kg]{5 . ;Demf}tf ubf{ pkef]Qmf ;ldltsf cGo kbflwsf/L;d]tsf] pkl:yltdf ug'{kg]{5 .
-^_ qmdfut cfof]hgfx afx]ssf cGo cfof]hgfx rfn" cf=j= leq ;DkGg ul/ ;Sg'kg]{5 . Ps cf=j= df ;~rfng
ug]{ u/L lg0f{o ePsf cfof]hgfx csf]{ cf=j= df ;~rfng Pj+ sfof{Gjog ug{ kfOg]5}g .
-&_ ;Demf}tfcg';f/ lgwf{l/t ;dodf sfof{Gjog ug]{ lgsfon] cfof]hgf ;DkGg ug'{kg]{5 . cfof]hgf ;DkGg x'g
g;s]df ;DkGg x'g g;Sgfsf] cf}lrTosf] cfwf/df ufpF ljsf; ;ldltn] ;Demf}tfsf] Dofb yk ug{;Sg]5 . t/
of]]hgf ;DkGg ug]{ s"n cjlw b'O{ cfly{s jif{eGbf a9L x'g]5}g .
-*_ hfgLhfgL jf nfk/afxLsf] sf/0faf6 tf]lsPsf] ;dodf sfo{ ;DkGg gug]{ cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ pkef]Qmf
;ldlt, ;+:yf, lgsfo, sDkgL jf JolQmcflb;Fu ufpF ljsf; ;ldltn] ;Demf}tf e u/L xhf{gf ;d]t lnO{ j}slNks
Joj:yf ug{ ;Sg]5 .
-(_ k|To]s cfof]hgfsf] cg';"rL ^ adf]lhd cfof]hgf nut vftf clgjfo{ kdf /fVg' kg]{5 .
-!)_ cfof]hgf ;DkGg e};s]kl5 To:tf cfof]hgfsf] ;fj{hlgs k/LIf0f u/fpg'kg]{5 . ;fj{hlgs k/LIf0f geP;Dd
clGtd ls:tf e'QmfgL lbOg]5}g . ;fj{hlgs k/LIf0fsf] 9fFrf cg';"rL & / & s adf]lhd x'g]5 .
-!!_ ufpF ljsf; ;ldltn] ah]6 tyf sfo{qmdsf] sfof{Gjog ubf{ cfly{s k|zf;g lgodfjnL, @)^$, ;fj{hlgs vl/b
P]g, @)^# tyf ;fj{hlgs vl/b lgodfjnL, @)^$, of] sfo{ljlw / kl/ifb\af6 :jLs[t ljlgodfjnL ;d]tsf
k|fjwfgxsf] kl/lwleq /xL ug'{kg]{5 .
-!@_ cfof]hgf ;~rfng ubf{ :yfgLo ljsf; dGqfnoaf6 :jLs[t jftfj/0fLo ;fdflhs ;'/Iff (Environmental and
Social Safeguard) df pNn]lvt k|fjwfgxsf] kfngf ug'{kg]{5 .
22= pkef]Qmf ;ldlt;DaGwL Aoj:yf M -!_ ufpF ljsf; ;ldltsf] sfof{non] jf sfof{non] tf]s]sf] k|ltlglw jf
;+:yfn] cfof]hgfaf6 k|ToIf kdf kmfObf kfpg] pkef]Qmfxsf] Aofks e]nf u/fO{ pkef]Qmf ;ldltsf] u7g
ug'{kg]{5 . o;/L pkef]Qmf ;ldlt u7g ubf{ ;fdflhs kl/rfns lgo'Qm ePsf]df lgh dfkm{t pkef]Qmf ;ldlt
u7g ug'{kg]{5 .
-@_ k|To]s cfof]hgfsf nflu a]Unfa]Un} pkef]Qmf ;ldlt u7g ug'{kg]{5 . o;/L u7g x'g] pkef]Qmf ;ldltdf sDtLdf ##
k|ltzt dlxnf clgjfo{ x'g' kg]{5 . nfeu|fxL pkef]Qmfx, blnt, hghflt / lk5l8Psf ju{x ePsf] cj:yfdf
ltlgxsf] ;d]t k|ltlglwTj u/fOPsf] x'g'kg]{5 . pkef]Qmf ;ldltsf] cWoIf, ;lrj jf sf]iffWoIfdWo] sDtLdf
Pshgf dlxnf kbflwsf/L clgjfo{ kdf x'g'kg]{5 . t/ ;DalGwt :yfgLo lgsfosf] lgjf{lrt axfnjfnf
kbflwsf/L, :yfgLo lgsfosf] ;j{bnLo ;+oGqdf efulng] /fhlglts bnsf k|ltlglwx, ;/sf/L k]ZsL jf a]h'
km:of}{6 gu/]sf JolQmx pkef]Qmf ;ldltdf /xg kfpg] 5}gg\ .
-#_ pkef]Qmf ;ldltsf] u7g ;DalGwt cfof]hgf:yndf g} cfof]hgfaf6 k|ToIf nfe k|fKt ug]{ nfeflGjt ;d"xsf] cfd
e]nfaf6 ug'{kg]{5 .
-$_ pkef]Qmf ;ldlt u7g ubf{ ;j{;Ddt tl/sfn]] rog ug'{kg]{5 . ;j{;Ddt x'g g;s]sf] cj:yfdf r'gfjL k|lqmof
cjnDag ug{ ;lsg]5 .
-%_ tf]lsPsf] ;doleq pkef]Qmf ;ldlt u7g eO{ cfpg g;s]df sfof{non] cGo k|lqmofaf6 sfo{ ;~rfng ug{
;Sg]5 .
-^_ pkef]Qmf ;ldltsf] vftf ;~rfng cWoIf, ;lrj / sf]iffWoIfsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 x'g]5 .
9
-&_ b'O{ jf b'O{eGbf a9L j8fdf cfof]hgf ;~rfng x'g] ePdf pkef]Qmf ;ldltdf sfo{qmd ;~rfng x'g] ;a} j8fsf]
k|ltlglwTj ePsf] x'g'kg]{5 .
-*_ ;fdflhs kl/rfngsf dfWodaf6 u7g ePsf ;d"x, ;fd'bflos ;+:yf jf ;+:yfx -h:t} M ;fd'bflos jg
Joj:yfkgpkef]Qmf ;ldlt, ;xsf/L ;+:yfx, cfdf;d"x, s[lif;d"x, ljBfno Joj:yfkg ;ldlt, ;fd'bflos
;+u7g cflb_ cfof]hgf tyf sfo{qmd ;+rfng ug{ OR5's ePdf pkef]Qmf ;ldlt u7g gu/L o:tf ;fd'bflos
;+:yfdfkm{t\ sfof{Gjog u/fpg k|fyldstf lbg'kg]{5 .
-(_ b'O{ jf b'O{eGbf a9L ufpF ljsf; ;ldltx ldn]/ ;~rfng ug]{ cfof]hgfdf ;+o'Qm pkef]Qmf ;ldlt u7g ug'{kg]{5 .
o:tf] pkef]Qmf ;ldltnfO{ ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltn] cg'df]bg ug'{kg]{5 .
-!)_ pkef]Qmf ;ldltsf] u7g, sfo{ljlw, sfd, st{Jo / clwsf/ P]g, lgodfjnL / cfly{s k|zf;g lgodfjnLdf pNn]v
eP adf]lhd x'g]5 .
-!!_ pkef]Qmf ;ldlt u7g ubf{ Ps dlxnf;lxt a9Ldf % ;b:o;Ddsf] cg'udg ;ldlt ;d]t ;Fu;Fu} u7g ug'{kg]{5 .
cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] clGtd ls:tf e'QmfgL pQm cg'udg ;ldltsf] l;kmfl/; a]u/ lbOg]5}g .
-!@_ cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ lgsfo jf pkef]Qmf ;ldltn] cfof]hgfsf] ef}lts tyf ljQLo k|ult k|ltj]bg cg';"rL *
sf] 9fFrfdf ;Demf}tfdf tf]lsPadf]lhdsf] ;dodf ufpF ljsf; ;ldltdf k7fpg'kg]{5 .
-!#_ nut Oli6d]6 tof/ ubf{ pkef]Qmf ;ldltdfkm{t\ ;~rfng x'g] cfof]hgfdf pkef]Qmf ;ldltsf] Ifdtf ljsf;,
k|fljlws tyf k|zf;lgs vr{ ;d]t ug]{ k|of]hgsf] nflu s"n nfutsf] cfjZostfcg';f/ a9Ldf # k|ltzt;Dd
/sd Joj:yf ug{ ;lsg]5 .
-!$_ pkef]Qmf ;ldlt;Fu cfof]hgfsf] ;Demf}tf ug'{cufl8 cfof]hgfsf] cg'dflgt nfut -nut Oli6d]6_, cfof]hgf
sfof{Gjog k|lqmof, cfof]hgfsf] u'0f:t/, n]vf Joj:yfkg, ls:tf dfu ug]{ k|lqmof, pkef]Qmf ;ldltsf] sfd st{Jo
/ clwsf/sf ljifodf pkef]Qmf ;ldltsf kbflwsf/LnfO{ clgjfo{ kdf cled'vLs/0f jf hfgsf/L u/fpg'kg]{5 .
-!%_ pkef]Qmf ;ldltn] ;rfng ug]{ u/L ;Demf}tf ePsf] cfof]hgf pkef]Qmf ;ldlt :jo+n] sfof{Gojg gu/L c t];|f]
kIfnfO{ sfof{Gjogsf] lhDdf lbPsf] kfOPdf ufpF ljsf; ;ldltn] To:tf ;ldlt;Fusf] ;Demf}tf /2 u/]/ csf]{
;ldlt u7g u/L sfof{Gjogsf] lhDdf lbg;Sg]5 .
-!^_ pkef]Qmf ;ldltsf] u7g / o;sf] a}7ssf lg0f{oxsf] clen]v pkef]Qmf ;ldltsf] ;lrjn] /fVg'kg]{5 .
-!&_ :yfgLo:t/df ;~rfng ug]{ sfo{qmdsf nflu ;d"x u7g ubf{ klxn] g} eO /x]sf ;d"xnfO{ g} k|of]u ug'{kg]{5 .
If]qut jf s'g} ljifoljz]ifdf ;d"x cfjZos kg]{ cj:yfdf eO{/x]sf] ;d"xdWo]af6} sfo{ut ;d"x jgfO{ sfof{Gjog
ug'{kg]{5 . ;d"x g} gePsf] cj:yfdf dfq gofF ;d"x u7g ul/g]5 .
23= vr{ k|lqmof M -!_ cfof]hgf sfof{Gjog ug{ pkef]Qmf ;ldlt jf ;fd'bflos ;+:yf jf u}/;/sf/L ;+:yf;Fu ;Demf}tf
eO;s]kl5 ufpF ljsf; ;ldltn] ;Demf}tfdf pNn]v eP adf]lhdsf] /sd ls:tfaGbLdf lgsf;f ul/lbg]5 .
-@_ cfof]hgf sfof{Gjog ug]{ pkef]Qmf ;ldlt jf cGo lgsfon] ufpF ljsf; ;ldltaf6 k|fKt ls:tf /sd ;Dej
eP;Dd glhssf] a}+sdf jf a}+s gePsf] cj:yfdf ljQLo ;+:Yffdf vftf vf]nL /fVg'kg]{5 .
-#_ ufpF ljsf; ;ldltn] bf];|f] jf To;kl5sf ls:tfx cl3Nnf] ls:tfsf] k|fljlws d"Nofg tyf k|ltj]bg k|fKt
ePkl5 dfq pknAw u/fpg]5 .
-$_ ls:tfsf] /sd k|fKt ul/;s]kl5 cfof]hgfs]f cg'dflgt nfut -nut Oli6d]6_ cg';f/sf vl/b ug'{kg]{ lgdf{0f
;fdu|Lx sfo{tflnsfdf lgwf{/0f ul/Psf] ;doleq} sfof{Gjog ug]{ lgsfoxn] cfkm}+ jf ;+o'Qm kdf jf o:tf
lgsfoxsf] cg'/f]wdf ufpF ljsf; ;ldltn] Joj:yf ug'{kg]{5 .
-%_ cfof]hgfnfO{ cfjZos x'g] lgdf{0f ;fdu|Lxsf] u'0f:t/ olsg u/L k|rlnt sfg"gcg';f/ vl/b ug'{kg]{5 .
-^_ sfof{Gjog ug]{ lgsfon] ufpF ljsf; ;ldltaf6 k|fKt lgdf{0f ;fdu|Lx lhG;L vftfdf cfDbfgL afFwL ;f]sf]
hfgsf/L ufpF ljsf; ;ldltnfO{ lbg'kg]{5 .
-&_ cfof]hgfsf] lx;fa k|rlnt sfg"gadf]lhd /fVg] lhDd]jf/L sfof{Gjog ug]{ lgsfosf] x'g]5 . o:tf] lx;fa /fVg]
;DaGwdf ufpF ljsf; ;ldltsf] ;lrjn] cfjZos ;xof]u pknAw u/fpg ;Sg]5 .
-*_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt cfof]hgfxsf] ljj/0f /fVg], gubL lhG;Lsf] n]vf b':t /fVg], cfGtl/s
n]vfk/LIf0f u/fpg] / lgoldt kdf ef}lts / ljQLo k|ult k|ltj]bg k7fpg] lhDd]jf/L ufpF ljsf; ;ldltsf
cWoIf / ;lrjsf] x'g]5 .
-(_ ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfg /sd vr{ ubf{ ;/sf/L vr{sf] ldtJolotf sfod ug]{ lgb]{lzsf, @)^% nfO{
dfu{bz{gsf] kdf cjnDag ug'{kg]{5 .
-!)_ g]kfn ;/sf/af6 k|fKt x'g] cg'bfg /sdsf] 5'} clen]v /fVg'kg]{5 .
-!!_ b'O{ nfveGbf dflysf cfof]hgfsf] xsdf pkef]Qmf e]nfaf6 jif{sf] Psk6s ;fdflhs k/LIf0f ug'{kg]{5 .
24= sfo{qmd ;~rfngdf sd{rf/L ;DaGwL Aoj:yf M -!_ k|zf;lgs sd{rf/L ;DaGwL Aoj:yf M
-s_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfkm"nfO{ rflxg] sd{rf/Lsf] lsl;d, ;+Vof / :t/sf] Plsg u/L ;7g ;+/rgf tof/
ug'{kg]{5 . ;7g ;+/rgf tof/ ubf{ b]xfosf s'/fsf] ljZn]if0f ug'{kg]{5 .
-c_ ufpF ljsf; ;ldltx?sf] cfgf] cfDbfgL -cfGtl/s ;|f]t_ sf] cj:yf .
10
k|fljlws ;]jf k'ofpg]5 . Onfsf ;]jf s]Gb| gtf]s]sf] cj:yfdf lhNnf ljsf; ;ldltn] To:tf] ;]jf s]Gb| tf]sL
k|fljlws ;]jf k|jfxsf] sfo{ Joj:yf ldnfpg]5 Onfsf ;]jf s]Gb| tf]s]sf] ufpF ljsf; ;ldltdf pQm ;]jf
s]Gb|df vl6g] sd{rf/Lsf] sfof{no k|of]hgsf lgldQ :yfgsf] cefj ePdf lhNnf ljsf; ;ldltn] pko'Qm
sfo{sIfsf]] Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .
-3_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 k|fljlws ;]jfsf] nflu lhNnf ljsf; ;ldltdf cg'/f]w eO{ cfPsf] v08df :yfgLo
ljsf; clwsf/Ln] Onfsf ;]jf s]Gb|df k|fljlws ;]jf OsfO u7g u/L ;f]xLadf]lhd jf lhNnf k|fljlws
sfof{nonfO{ pQm ufpF ljsf; ;ldltnfO{ k|flalws ;]jf pknAw u/fpg lgb]{zg lbg ;Sg]5 . lhNnf k|flalws
sfof{noaf6 g} k|fljlws Joj:yf ug{'kg{] ePdf :yfgLo lasf; clwsf/Lsf] lgb]{zg adf]lhd lhNnf k|fljlws
sfof{non] ufpF ljsf; ;ldltnfO{ k|flalws ;]jf k'/\ofpg]5 .
-_ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 k|fljlwssf] Joj:yf x'g] ePsf]df o:tf] ;]jf k|bfg ug]{ k|fljlwssf] tnaeQf, b}lgs
e|d0f eQf, cfjZos k|fljlws pks/0f, k|fljlws sfddf ;3fp k'Ug] cGo ;fdu|Lx? / cg'udgsf nflu ufpF
ljsf; ;ldltdf g]kfn ;/sf/n] k7fpg] k'FhLut cg'bfg /sdaf6 t/fO{sf lhNnfxdf ! k|ltzt, kxf8L
lhNnfx?df !=% k|ltzt / lxdfnL lhNnfxdf @ k|ltzt / sd sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{non] ufpF
ljsf; ;ldlt cg'bfgaf6 sf x'g] u/L lhNnf ljsf; ;ldltsf] vftfdf hDdf ug]{5 .
-r_ ufpF ljsf; ;ldlt cfkm}n] k|fljlws sd{rf/Lsf] Joj:yf u/]sf]df g]kfn ;/sf/n] k7fpg] k"FhLut cg'bfgsf]
/sdaf6 t/fO{sf lhNnfxdf )=% k|ltzt, kxf8L lhNnfxdf )=&% k|ltzt / lxdfnL lhNnfxdf !
k|ltzt /sd sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{non] ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfgaf6 lhNnf ljsf; ;ldltsf]
vftfdf hDdf ug]{5 . o:tf] /sdaf6 lhNnf ljsf; ;ldltaf6 ul/g] cg'udg, dfnkf]t kf;a's, Ho]i7
gful/s, ljwjf ckfxsf] kl/ro kq, ufpF ljsf; ;ldltsf] k|ult ljj/0f ;\sng / PsLs[t ug]{ sfo{
tyf dGqfnon] lgb]{zg lbPsf If]qdf, ufpF ljsf; ;ldltsf] tyf Go"gtd zt{n tf]ss
] f If]qdf ufpF ljsf;
;ldltnfO{ ;xof]u ug]{ sfo{df ;d]t sfo{of]hgfdf ;dfj]z u/L vr{ ug'{kg]{5 .
-5_ v08 -_ / -r_ adf]lhd lhNnf ljsf; ;ldltdf ufpF ljsf; ;ldltsf] sG6]Gh]G;Lafkt k|fKt x'g] ;Dk"0f{ /sd
PsLs[t kdf cg'dfg u/L ;DalGwt cfof]hgfsf] nflu cfjZos k|fljlws vr{nufot s'gs'g zLif{sx?df
vr{ ug{ cfaZos xf], ;f]sf] sfo{of]hgf agfO{ lhNnf ljsf; ;ldltaf6 :jLs[t u/]/dfq vr{ ug'{kg]{5 .
25= cfof]hgfsf] nfut cg'dfg ;DaGwL Joj:yf M -!_ ufpF ljsf; ;ldltn cfof]hgfxsf] nfut cg'dfg, gSzf /
l8hfO{g tof/L / d"Nofg ufpF ljsf; ;ldltsf] ;Da4 k|fljlws sd{rf/L jf pQm k|of]hgsf nflu vl6Psf
OlGhlgo/, ;a OlGhlgo/ / cl;i6]G6 ;a OlGhlgo/ jf laifo;Da4 k|fljlwsaf6 u/fpg'kg]{5 .
-@_ cfof]hgfxsf] nfut cg'dfg -l8hfOg, Oli6d]6_ tof/ ubf{ lhNnf b//]6sf] cfwf/df lgdf{0f ;fdu|Lsf] ljj/0f ;d]t
v'nfO{ cfof]hgfsf] nut Oi6d]6 ;j{;fwf/0fn] a'em\g]u/L clgafo{ kdf g]kfnL efiffdf tof/ ug'{ kg]{5 . t/
k|fljlws b[li6sf]0fn] g]kfnL efiffdf tof/ ug{ ;Dej gePdf lj:t[t nfut Oli6d]6 c+u|]hLdf tof/ u/L ;+lIfKt
kdf g]kfnL efiffdf tof/ ug{ ;lsg]5 .
-#_ ;DalGwt k|fljlwsn] tof/ u/]sf] nfut cg'dfg ;Dej eP;Dd Ps tx dflysf] k|fljlwsaf6 r]s hfFr
u/fpg'kg]{5 . o;sf nflu lhNnf ljsf; ;ldltn] cfjZos ;xof]u k'/\ofpg'kg]{5 .
-$_ nfut cg'dfgsf] :jLs[lt cfly{s k|zf;g lgodfjnLsf] lgod !!, !@ / !# adf]lhd ug'{kg]{5 .
-%_ k|fljlwsn] cfof]hgfsf] clGtd d"Nofg ubf{ pkef]Qmf ;ldlt;d"x Pj+ :yfgLo ;d'bfosf] /f]xa/df ug'{kg]{5 .
-^_ b'O{ jf b'O{eGbf a9L ufpF ljsf; ;ldltnfO{ k|fljlws ;]jf pknAw u/fpg lhNnf ljsf; ;ldltn] Onfsf;]jf
s]Gb| txdf lgDg adf]lhd k|fljlws ;]jfsf] Aoj:yf ug{ ;S]g5 M
-s_ ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltaf6 sf x'g] slG6GhG;L /sdsf] bfo/fleq /xL lhNnf ljsf; ;ldltsf]
sfof{non] OlGhlgo/, ;a OlGhlgo/ / cl;:6]G6 ;a OlGhlgo/ s/f/df /fvL ;]jf k|jfx ug{ ;Sg]5 .
-v_ o:tf] k|fljlws ;]jf ln+bf k|fKt x'g] sG6LGh]G;L /sdsf] cfsf/cg';f/ OlGhlgo/, ;a OlGhgo/, cl;:6]G6 ;a
OlGhlgo/sf] ;\Vof / cg'kft ls6fg ug'{kg]{5 .
-u_ lhNnf ljsf; ;ldltdf cg'bfgtkm{sf] sG6LGh]G;Laf6 kfl/>lds kfpg] u/L lgo'Qm k|fljlwsnfO{ o;}
Joj:yfadf]lhd lhNnf ljsf; ;ldltn] Onfsf ;]jf s]Gb|df v6fO{ sfo{ ;~rfngsf] Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .
12
-3_ o;/L Onfsf ;]jf s]Gb|df k|fljlws sd{rf/L v6fpFbf pQm cfly{s jif{sf] slG6Gh]G;L /sdaf6 k'Ug]u/L dfq
/fVg'kg{]5 . o:tf sd{rf/Laf6 ;]jf lnPafktsf] kl/>lds jf cGo ;'ljwfsf] bfloTj ;f]xL cfly{s jif{leqsf]
ah]6af6 Aoxf]g{'kg{]5 . o:tf] bfloTj csf{] cfly{s jif{df ;g{{]5}g .
26= lhNnf ljsf; ;ldltsf] e"ldsf M ufpF ljsf; ;ldltsf] sf]ifaf6 vr{ x'g] /sdnfO{ a9L pknAwLd"ns / Jojl:yt
ug{ tyf cfly{s cg'zf;g sfod /fVg lhNnf ljsf; ;ldltn] b]xfosf] Joj:yf ug]{5 .
-!_ cGt/:yfgLo lgsfodf ;~rfng x'g] s'g} sfo{qmddf ;dGjo tyf ;xhL s/0f u/L b]vfk/]sf ;d:of ;dfwfg ug]{
/ ;'rf ?kdf sfo{qmd sfo{fGjog ug]{ Aoa:yf ldnfpg]5 .
-@_ ufpF ljsf; ;ldltdf hfg] u/L l;kmfl/; ul/Psf] /sdsf] 5'f5'} cfDbfgL / vr{ljj/0f /fVg'kg]{5 .
-#_ of] sfo{lalwcg';f/ ufpF ljsf; ;ldltdf lgsf;f x'g] /sdsf] lgoldt cg'udg u/L cfly{s lgoGq0f / cg'zf;g
sfod ug]{ Joj:yf ug'{kg]{5 .
-$_ P]gsf] bkmf @!@ cg';f/ :yfkgf ePsf] ;"rgf tyf clen]v s]Gb|df ufpF ljsf; ;ldltsf] sfo{qmd, ah]6,
n]vfk/LIf0f k|ltj]bg cflb ;a} ljj/0f
clgjfo{ /fvL ;fj{hlgs ug'{kg]{5 .
-%_ ufpF ljsf; ;ldltsf] cfof]hgf k|lqmofdf lhNnf tyf Onfsf:t/sf ;/sf/L, u}/;/sf/L tyf lghL If]q;Fu ;dGjo
u/L cfjZos k|fljlws ;xof]u k'/\ofpg]5 .
-^_ ufpF ljsf; ;ldlt tyf Onfsftxsf] dfgj ;+;fwg ljsf;sf nflu sfo{qmd ;~rfng ug]{5 .
-&_ :yfgLo :jfoQ zf;g P]g, lgodfjnL, sfo{ljlw, lgb]{lzsfaf/] ufpF ljsf; ;ldltsf kbflwsf/L tyf sd{rf/Lxsf]
nflu cled'vLs/0f tflnduf]i7L ;~rfng ug]{5 .
-*_ ufpF ljsf; ;ldlt c'gbfgaf6 ;~rflnt sfo{qmdxn] /fli6o ljsf;sf sfo{qmdxdf cfa4 eP gePsf] x]/L
;DalGwt lgsfodf k|ltj]bg ug]{5 .
-(_ o; sfo{ljlwcg';f/ ufpF ljsf; ;ldltn] dfu u/]kl5 sf]if tyf n]vf lgoGqs sfof{nodf l;kmfl/; u/L /sd
lgsf;f;DaGwL Aoj:yf ldnfpg]5 .
-!)_ ufpF ljsf; ;ldltxaf6 ljj/0f ;\sng u/L dfl;s, rf}dfl;s / jflif{s kdf tf]lsPsf] 9fFrfdf ljQLo /
ef}lts k|ult :yfgLo ljsf; dGqfno / cGo ;DalGwt lgsfodf k7fpg'kg]{5 .
-!!_ ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfg sfo{qmdsf] ;~rfng Pj+ k|fyldstf tf]Sg] ljifodf lajfb ;[hgf eO{ ufpF ljsf;
;ldltaf6 6'f] nfUg g;s]sf ljifoxdf lhNnf ljsf; ;ldltn] cfjZos 5fglag u/Lu/fO{ ljjfbsf] clGtd
6'f] nufpg' kg]{5 .
-!@_ cg'udgsf] l;nl;nfdf cfof]hgfdf /sd b'?kof]u ePsf] jf cg'dflgt nfut -nut Oli6d]6_ cg'?k sfd gePsf]
b]lvPdf jf k|dfl0ft x'g cfPdf cfof]hgfdf ePsf] b'?kof]usf] uDeL/tf x]/L ;'wf/sf] nflu lgb]{zg lbg,
cf+lzsdfq /sd lgsfzf l;kmfl/; ug{ jf sfd /f]Ssf u/L sf/afxLsf] nflu cfjZos sbd rfNg ;Sg]5 .
-!#_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfof]hgf th'{df, sfof{Gjog tyf cg'udg k|lqmofdf n}ls tyf ;fdflhs ;dfa]zLs/0fnfO{
kof{Kt Wofg lbPglbPsf] cg'udg ug]{5 .
27= lhNnf ljsf; ;ldltn] lgb]{zg lbg ;Sg] clwsf/ M -!_ o; sfo{lalw adf]lhd :jLs[t jflif{s sfo{qmd / ah]6
cg';f/ ufpF ljsf; ;ldltaf6 sfd sf/afxL gePdf lhNnf ljsf; ;ldltn] :jLs[t jflif{s sfo{qmd / ah]6
cg'k ug{ u/fpg ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg;Sg]5 . o:tf] lgb]{zg kfngf ug'{ ufpF
ljsf; ;ldltsf] st{Ao x'g]5 .
-@_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 k|rlnt gLlt lgod, k4lt adf]lhd sfd u/]sf] gkfOPdf lhNnf ljsf; ;ldltn] cg'bfg /f]Ssf ug{
;Sg]5 / To;sf] sf/0f ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltnfO{ lnlvt kdf hfgsf/L u/fO{ ;f]sf] ;fj{hlgsLs/0f
;d]t ug'{kg]{5 .
28= cg'udgd"Nofg / k|ult k|ltj]bg M -!_ lgod ^( -!_ sf] k|fawfg adf]lhd lgjf{lrt kbflwsf/Lsf] Aoj:yf
geP;DDfsf nflu ufpF ljsf; ;ldltsf cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] ;'k/La]If0f tyf cg'udg ug{sf] nflu b]xfo
adf]lhdsf] Ps ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg ;ldlt u7g ul/g]5 .
-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] cWoIf
;+of]hs
-v_ ufpF ljsf; ;ldltsf] ;j{bnLo ;+oGqdf efu lng] /fhg}lts bnsf k|ltlglwx
;b:o
-u_ ufpF ljsf; ;ldltn] tf]s]sf] dlxnf k|ltlglw Ps
;b:o
-3_ ufpF ljsf; ;ldltn] tf]s]sf] ;~rf/ If]qsf] k|ltlglw Ps -pknAw eP;Dd_
;b:o
-_ k|fljlws sd{rf/L -pknAw eP;Dd_
;b:o
-r_ ufpF ljsf; ;ldltsf] ;lrj jf lghn] tf]s]sf] sd{rf/L Ps
;b:o ;lrj
-@_ ufpF ljsf; cg'udg ;ldltsf] sfd, st{Jo / clwsf/ M
-s_ cfof]hgfsf] sfof{Gjog sfo{tflnsfcg';f/ sfd eP gePsf] PsLg ug]{ .
13
-v_
cfof]hgfsf] sfof{Gjgdf ;xhLs/0f ug]{ tyf b]lvPsf afwf, Aojwfg / ;d:of ;dfwfgsf nflu cfjZos
lgb]{zg lbg] .
-u_ cfof]hgfsf] sfof{Gjog sfo{tflnsf / nIo cg';f/ sfd gePdf ;DalGwt kIfnfO{ ;r]t u/fpg] .
-3_ ;ldltn] cfjZostfcg';f/ ljifout sfof{noaf6 ;~rflnt, cGo ;/sf/L jf u}/ ;/sf/L If]qaf6 ;~rflnt cfof]hgfsf] ;d]t
cg'udg ug{ ;Sg]5 .
-_ ;ldltn] cfof]hgf cg'udgaf6 b]lvPsf ljifodf cfjZos n]vfhf]vf u/L cfgf] ;'emfj ;lxtsf] k|ltj]bg k|To]s rf}dfl;s
kdf ufpF ljsf; ;ldlt ;dIf k]z ug{'kg]{5 .
-r_ cg'udg ;ldltsf] sfo{ljlw ufpF ljsf; ;ldltaf6 tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
-#_ cg'udg;DaGwL cGo Aoj:yf M
-s_ dfly a'Fbf -!_ / -@_ df n]lvPsf s'/fxsfcltl/Qm ufpF ljsf; ;ldltn] cfkm\gf of]hgf tyf sfo{qmdxsf] cg'udg
sfo{of]hgfsfo{tflnsf agfO{ ;f]sf] cfwf/df lgoldt kdf ;'k/Lj]If0f, cg'udg, d"Nof\sg Pj+ ;dLIff ug'{kg]{5 .
-v_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt sfo{qmd tyf ah]6sf] th'{df, sfof{Gjog / cg'udg k|lqmofdf n}+lus tyf ;fdflhs
;dfa]zLs/0fnfO{ kof{Kt Wofg lbP glbPsf] af/]df cg'udg tyf d"Nof+g ug'{kg]{5 . o;/L sfo{qmd tyf ah]6sf] n}+lus ah]6
k/LIf0f ubf{ :yfgLo lgsfo n}+lus ah]6 k/LIf0f lgb]{lzsf, @)^$ adf]lhd ug'{kg]{5 .
-u_ cg'udg ;ldltaf6 k|fKt k|lta]bgdfly ufpF ljsf; ;ldltsf] a}7sdf 5nkmn ug'{kg]{5 .
-$_ cfof]hgfsf] sfof{Gjog;DaGwdf s'g} s'/f lrQ ga'em]df ;DalGwt pkef]Qmfn] ufpF ljsf; ;ldlt ;dIf ph'/L lbg
;Sg]5 . To:tf] ph'/Lsf] ;'g'jfO ug'{ ufpF ljsf; ;ldltsf] st{Jo x'g]5 .
-%_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] rf}dfl;s / jflif{s kdf k|ult;dLIff ug'{kg]{5 .
-^_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] dfl;s, rf}dfl;s / jflif{s kdf ef}lts tyf ljQLo
k|ult k|ltj]bg qmdzM cg';"rL (, ( -s_, ( -v_ sf] 9fFrfdf ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{nodf lgoldt kdf
k7fpg'kg]{5 .
-&_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] jflif{s cg'udg, k|ult k|ltj]bg / To;sf]
;dLIff;lxtsf] ljj/0f ufpF kl/ifb\df 5nkmn u/fO{ cfjZos ;'wf/ ug'{kg]{5 . o:tf] lg0f{osf] Psk|lt lhNnf
ljsf; ;ldltdf k7fpg'kg]{5 .
-*_ :yfgLo ljsf; dGqfnon] ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] ;+of]lus k|ltrog
(Sample Survey) sf] cfwf/df s]xL ufpF ljsf; ;ldlt 5gf}6 u/L -hg;+Vof, nfut / ef}uf]lns If]qsf
cfwf/df_ d"Nofg ug]{ u/fpg]5 .
29= hfFrkf; tyf km/kmf/s M -!_ cfof]hgf ;DkGg ePsf] hfgsf/L k|fKt ePkl5 k|flalwsn] k]z u/]sf] clGtd d"Nofg,
sfo{ ;DkGg k|ltj]bg / ;fj{hlgs k/LIf0fsf] k|ltj]bg ;d]tsf cfwf/df ufpF ljsf; ;ldltn] cfof]hgfsf]
hfFrkf; ug'{kg]{5 .
-@_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 hfFrkf; ePkl5 lx;fa km/kmf/s ul/lbg'kg]{5 .
30= n]vf / n]vf k/LIf0f M -!_ n]vf ;~rfng M P]g, @)%% sf] bkmf ^! -!_ adf]lhd ufpF ljsf; ;ldltsf] cWoIf
geP;Dd ufpF ljsf; ;ldltsf] vftf lgDgadf]lhd ;~rfng x'g]5 .
-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] ;lrj / ufpF ljsf; ;ldltdf n]vf sd{rf/L eP b'a} hgfsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 .
-v_ ufpF ljsf; ;ldltdf n]vf sd{rf/L gePdf :yfgLo ljsf; clwsf/Ln] tf]s]sf] ;DalGwt ufpF ljsf;
If]qOnfsfl:yt ljifout sfof{nosf sd{rf/L jf ;DalGwt ufpF ljsf; If]qOnfsfl:yt g]kfn ;/sf/sf
cGo sd{rf/L / ufpF ljsf; ;ldltsf] ;lrjsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 .
-u_ dfly -s_ / -v_ adf]lhd Joj:yf x'g g;s]df lhNnf ljsf; ;ldltsf sfof{nosf of]hgf, cg'udg /
k|zf;sLo clws[t:yfgLo ljsf; clwsf/Ln] tf]s]sf] lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{nosf sd{rf/L / ufpF
ljsf; ;ldltsf] ;lrjsf] ;+o'Qm b:tvtaf6 .
-@_ n]vf clen]v / k|ltj]bg M
-s_ x/]s ufpF ljsf; ;ldltn] cfly{s k|zf;g lgodfjnLsf] lgod # sf] cwLgdf /xL n]vf l;4fGt cg';f/ n]vf
/fVg'kg]{5 .
-v_ cfly{s jif{ ;dfKt ePsf] #% lbgleq tf]lsPsf] 9fFrfdf ljQLo k|ltj]bg tof/ u/L lhNnf ljsf; ;ldltdf
k]z ug'{kg]{5 .
14
31=
32=
33=
34=
-u_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfkm\gf] n]vf clen]v ;se/ sDKo"6/ k|0ffnLdf /fVg] Aoj:yf ldnfpb} hfg'kg]{5 .
-#_ n]vfk/LIf0f M
-s_ ufpF ljsf; ;ldltsf] jflif{s cfo tyf Joosf] cfGtl/s tyf clGtd n]vfk/LIf0f P]gsf] bkmf ^(, cg';f/
lhNnf ljsf; ;ldltn] ug]{]5 .
-v_ ufpF ljsf; ;ldltsf] clGtd n]vfk/LIf0f ubf{ n]vf k/LIfsn] ufpF ljsf; ;ldltdf g} a;L cfjZostf
cg';f/ cfof]hgfx?sf] :ynut lg/LIf0f ;d]t u/L n]vfk/LIf0f ug'{kg]{5 .
-u_ ufFp ljsf; ;ldltsf] clGtd n]vfk/LIf0faf6 k|fKt k|ltj]bgnfO{ /fhgLlts bn, gful/s ;dfh, :yfgLo
kqsf/ / cGo ;/f]sf/jfnfsf] pkl:yltdf n]vf k/LIfs :jo+n] ufFp ljsf; ;ldltdf ;fj{hlgs ug'{kg]{5 .
-3_ cfGtl/s / clGtd n]vfk/LIf0f k|ltj]bgx ufpF ljsf; ;ldltn] ;DalGwt ufpF ljsf; ;ldltsf] kl/ifb\df
clgjfo{ kdf k]z ug'{kg]{5 / kl/ifb\n] ;f] ;DaGwdf u/]sf] lg0f{o / ;'emfj ;lxtsf] k|ltj]bg lhNnf ljsf;
;ldltsf] sfof{nodf k7fpg'kg]{5 .
-_ vr{ ePsf] t/ k|df0fsf sfuhft h'6fpg g;s]sf sf/0fn] a]h' km:of}{6 x'g g;s]sf vr{xnfO{ h' tyf
lgoldt u/fpg ufpF kl/ifb\n] ufpF ljsf; ;ldltnfO{ cfjZos lgb]{zg lbg ;Sg]5 .
kf/blz{tf ;DaGwL Joj:yf M -!_ ufpF ljsf; ;ldltn] ;]jfu|fxLnfO{ k'ofpg] ;]jf;'ljwfsf] af/]df ;a} ljj/0f
pNn]v u/L gful/s a8fkqsf] Aoj:yf ug'{kg]{5 .
-@_ ufpF kl/ifb\af6 :jLs[t cfof]hgfx, sfo{qmd / ah]6 tyf ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rflnt sfo{qmd, cfof]hgf
tyf ah]6sf] ;a}n] b]Vg] u/L ;"rgf kf6Ldf 6fF; ug]{, ;fj{hgLs/0f ug]{, :yfgLo txdf pknAw ePdf j]e ;fO{6df
/fVg], :yfgLo ;~rf/sf dfWod Pj+ Pkm Pdaf6 k|rf/k|;f/ ug]{ sfo{ ug'{kg]{5 .
-#_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfgf] cfDbfgL tyf vr{ k|To]s dfl;s, rf}dfl;s / jflif{s kdf laleGg dfWodaf6
;fj{hlgs/0f ug'{kg]{5 . ;f] u/]gu/]sf] ;DaGwdf ;DalGwt lhNnf ljsf; ;ldltn] ;d]t cg'udg ug'{kg]{5 .
-$_ ufpF ljsf; ;ldltn] sDtLdf jif{sf] Psk6s cfkm"n] k'/\ofpFb} cfPsf] ;]jf ;'lawfsf]af/]df ;fj{hlgs ;'g'jfO
sfo{qmd ug'{kg]{5 .
-%_ o;/L ;fj{hlgs ;'gj' fO{ tyf ;fa{hlgs n]vfk/LIf0f ubf{ ;f] ;DaGwL lgb]{lzsfsf] cltl/Qm Local Governance and
Accountability Facility ;DaGwL :jLs[t lgb]{lzsfsf] ;d]t cg';/0f ug'{kg]{5 .
-^_ ufpF ljsf; ;ldltaf6 ePu/]sf ljQLo Pj+ ef}lts k|ultaf/] ;j{;fwf/0f Pj+ ;/f]sf/jfnfnfO{ ;';"lrt u/fpgsf]
nflu lhNnf ljsf; ;ldltsf] sfof{non] k|jQmf tf]sL cfjZos ;"rgf k|jfx ug]{ Aoj:yf ldnfpg' kg]{5 .
-&_ = # nfv jf ;f]eGbf dflysf cfof]hgf ;DaGwL ljj/0f -cfof]hgfsf] gfd, sfdsf] ;+lIfKt ljj/0f, nfut Aoxf]g]{
;|f]t, nfeu|fxL ;+Vof, cfof]hgfn] ;d]6]sf] If]q, sfd ;'? ePsf] ldlt, sfo{ ;DkGg x'g] ldlt, cflb_ ;d]l6Psf]
cfof]hgf ;"rgf kf6L ;a{;fwf/0fn] b]Vg ;Sg] u/L clgjfo{ kdf of]hgf:yndf /fVg'kg]{5 .
d"Nofg / k'/:sf/ ;DjGwL Joj:yf M -!_ o; sfo{ljlwdf pNn]lvt k|fawfgxsf] kfngf eP gePsf] tyf
tf]lsPsf] ;doleq} sfo{qmd tyf cfof]hgf ;DkGg u/] gu/]sf] cfwf/df lhNnf ljsf; ;ldltn] ;Dk"0f{ ufpF
ljsf; ;ldltsf] d"Nofg ug'{kg]{5 .
-@_ o;/L k|fKt d"Nofgsf] kl/0ffd / ufpF ljsf; ;ldltsf] Go"gtd zt{ dfkgsf] kl/0ffdsf] cfwf/df lhNnf ljsf;
;ldltn] ufpF ljsf; ;ldltnfO{ cfly{s tyf u}/cfly{s k'/:sf/sf] Aoj:yf ug]{5 .
sfo{qmd sfof{Gjogdf ;xof]u ug'{kg]{ M ufpF ljsf; ;ldltaf6 ;~rfng ul/g] cfof]hgf tyf sfo{qmdsf] ;~rfng
tyf sfof{Gjogdf /fhgLlts bn, ;fd'bflos ;+:yf, gful/s ;dfh, u}/;/sf/L ;+:yf, k]zfut ;+:yf Pj+ ;a}
;/sf/L Pj+ u}/ ;/sf/L If]qn] ;xof]u / ;xhLs/0f ug'{kg]{5 .
cfof]hgfsf] lbuf] ;~rfng M -!_ ufpF ljsf; ;ldltn] cfkm\gf] If]qleq ;DkGg eO{ hfFrkf; km/kmf/s eO;s]sf
cfof]hgfxsf] /]vb]v, dd{t ;+Def/, lbuf] ;~rfng ug]{ lhDd]jf/L ;d]t tf]sL ;f] cfof]hgfsf] :jfldTj ;DalGwt
pkef]Qmf ;ldlt jf ;fd'bflos ;+:Yff jf u}/;/sf/L ;+:yfnfO{ cg';"rL!) adf]lhdsf] cfof]hgf x:tfGt/0f kmf/fd
e/L ufpF ljsf; ;ldltsf] k|ltlglwsf] /f]xa/df x:tfGt/0f ug'{kg]{5 .
-@_ o;/L x:tfGt/0f eO{ cfPsf cfof]hgfxsf] lgoldt ;~rfng / dd{t ;+ef/sf nflu pkef]Qmf ;ldlt, u};; jf
;fd'bflos ;+:yfn] ;]jfz'Ns tf]sL cfkm\gf] sf]if v8f ug{ ;Sg]5g\ .
-#_ cfof]hgfsf] lgoldt ?kdf ug'{kg]{ dd{t ;Def/ pkef]Qmf ;ldlt cfkm}+n] ug'{kg]{5 o;/L lgoldt kdf dd{t
;+ef/ gug]{ cfof]hgfdf :yfgLo lgsfoaf6 yk nufgL ul/g] 5}g .
15
35=
s/ ;DaGwL Joj:yf M pkef]Qmf ;ldlt, ;fd'bflos ;+:yf, u}/;/sf/L ;+:yf, l;naGbL b/efp kq jf jf]nkqsf]
dfWodaf6 ;+rfng x'g] h'g;'s} cfof]hgf tyf sfo{qmdsf nflu ;fdfg vl/b ubf{ jf k/fdz{ ;]jf lnFbf d"No clej[l
s/, cfos/ jf k|rlnt sfg'gadf]lhd nfUg] s/ s6fP/ dfq e'QmfgL lbg' kg]{5 .
36= sfo{qmd ;+rfng ;DjGwL sfo{tflnsf M b]xfo adf]lhdsf sfo{x b]xfosf ;doleq ;DkGg ug'{kg]{ 5 .
sfo{x?
;dotflnsf
-!_ rfn" cf=j=sf] ah]6 tyf sfo{qmd :jLs[lt / jflif{s sfo{of]hgf lgdf{0f
sflt{s df;fGt
-@_ pkef]Qmf ;ldltsf] u7g / ;Demf}tf tyf cfof]hgfsf] sfof{Gjo
jflif{s sfo{ of]hgf cg';f/
-#_ cfof]hgf ;DkGg ug]{
-s_ s0ff{nL c~rn Pj+ afh'/f, aemf, b}n]v, hfh/sf]6, ?s'd, d':tf / bfr'{nf lhNnf afx]s afFsL lhNnf
c;f/ !% ut]leq
-v_ s0ff{nL c~rn Pj+ afh'/f, aemf, b}n]v, hfh/sf]6, ?s'd, d':tf / bfr'{nf lhNnfsf] xsdf
sflt{s !% ut]leq
-$_ ;fj{hlgs n]vf k/LIf0f
-s_ s0ff{nL c~rn Pj+ afh'/f, aemf, b}n]v, hfh/sf]6, ?s'd, d':tf / bfr'{nf lhNnfafx]s afFsL lhNnf
c;f/ @) ut]leq
-v_ s0ff{nL c~rn Pj+ afh'/f, aemf, b}n]v, hfh/sf]6, ?s'd, d':tf / bfr'{nf lhNnfsf] xsdf
sflt{s @) ut]leq
-%_ hfFrkf; / km/kmf/s
cfof]hgf ;DkGg ePsf] #) lbgleq
-^_ dfl;s, rf}dfl;s / jflif{s k|ltj]bg -lhNnf ljsf; ;ldltdf k7fpg' kg]{_ .
-s_ Dffl;s k|ltj]bg
k|To]s dlxgfsf] @ ut]leq
-v_ klxnf] / bf];|f] rf}dfl;s k|ltj]bg
d+l;/ &, r}q &, ut]leq
-u_ t];|f] Pj+ jflif{s k|ltj]bg
>fj0f & ut]leq
-&_ cfufdL cfly{s jif{sf] sfo{qmd / ah]6 th'{df
k'if df;fGtleq
37= jfwf c8\sfp km'sfpg] clwsf/ M o; sfo{ljlwsf] sfof{Gjogdf s'g} ;d:of cfOk/]df :yfgLo ljsf; dGqfnon]
cfjZos JofVof, yk36 tyf x]/km]/ ug{ ;Sg]5 .
38= vf/]hL / aFrfp M ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfg sfo{qmd ;~rfng sfo{ljlw, @)^% vf/]h ul/Psf] 5 / pQm sfo{ljlw adf]lhd ePu/]sf
;Dk"0f{ sfd sf/JffxLx o;} sfo{ljlwadf]lhd ePu/]sf dflgg]5g\ . ufpFF ljsf; ;ldlt cg'bfg ;~rfng sfo{ljlw @)^^, sf s'g} k|fawfgx
:yfgLo :jfoQ zf;g P]g, @)%%, :yfgLo :jfoQ zf;g lgodfjnL, @)%^ / :yfgLo lgsfo -cfly{s k|zf;g_ lgodfjnL, @)^$ ;Fu
aflemPdf aflemPsf] xb;Dd cdfGo x'g]5 .
16
cg';"rL !
ufp ljsf; ;ldlt cg'bfg sfo{qmd
ufpFF ljsf; ;ldlt cg'bfg cGtu{t o; ufpFF ljsf; ;ldltsf] cf=j= ============== sf] ============== rf}dfl;s lgsf;f
x'g lgDglnlvt sfuhftx ;+nUg u/L o;};fy k]z ul/Psf] 5 .
;+nUg sfuhftx
!_ ufpFF kl/ifbaf6 :jLs[t jflif{s sfo{qmd, vr{sf] cg'dfg / cfof]hgfsf] ljj/0f -k|yd rf}dfl;s dfu ubf{dfq_
@_ ut cfly{s jif{df ;+rfng eO{ ;DkGg ePsf / qmdfut cfof]hgfx?sf] jflif{s k|ult ljj/0f .
#_ ut ljut jif{df sfo{qmd sfof{Gjogsf] nflu lbOPsf] t/ km5\of}{6 x'g afFsL k]:sL / km5\of}{6sf] ljj/0f .
$_ t]>f] rf}dfl;s dfu ubf{ rfn' cfly{s jif{ eGbf Ps cfly{s jif{ cl3sf] cg'bfg lgsf;f / vr{sf] clGtd n]vf
k/LIf0fsf] k|ltj]bg .
%_ rfn' cfly{s jif{df ;+rflnt sfo{qmdxsf] cBfjlws k|ult ljj/0f .
^_ k|fljlws ;'k/Lj]If0f cg'udg d"Nof+sgtyf hfFrkf; ePsf cfof]hgfxsf] ljj/0f .
==============
==============
;lrj
cWoIf
17
cg';"rL @
ufp ljsf; ;ldlt cg'bfg sfo{qmd
cg'bfgtkm{
:jLs[t cfof]hgf jf
sfo{qmdsf] gfd
:jLs[t /sd
:jLs[t cfof]hgf jf
sfo{qmdsf] gfd
!=
!=
@=
@=
#=
#=
$=
$=
%=
%=
====
====
====
====
:jLs[t /sd
vr{ zLif{s
!=
!=
@=
@=
#=
#=
$=
$=
%=
%=
====
====
====
====
====
====
====
====
/sd
===================
===================
;lrj
cWoIf
b|i6JoM cfof]hgf w]/} eO{ kmf/ddf gc6fPdf 5'} kfgf ;+nUg ug]{ .
18
cg';"rL #
ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfg sfo{qmd
l;=g+=
ufpFF ljsf;
jflif{s
;ldlt
ljlgof]hg ?=
=====================
xfn;Dd lgsf;f ?=
xfn;Ddsf] vr{
/sd ?=
sfo{qmd
;+rfng
sfo{qmd
;+rfng
sfo{qmd
;+rfng
cg'bfg
cg'bfg
cg'bfg
cg'bfg
cg'bfg
cg'bfg
=====================
s}lkmot
=====================
-v_ lhNnf ljsf; ;ldltdf k|fKt x'g] k|zf;lgs tyf k|fljlws vr{
afkt dfu ul/Psf] cg'bfg /sdsf] lgsf;f dfu kmf/fd
lhNnf leqsf ufpFF
!, !=% / @
l;=
ljsf; ;ldltxsf]
g+=
k|ltztn]
x'g]
hDdf /sd ?=
)=%, )=&%
xfn;Ddsf]
/!
vr{ /sd
lgsf;fdWo]
k|ltztn]
afFsL /sd
x'g] hDdf
?=
xfn dfu
u/]sf] /sd ?=
s}lkmot
/sd ?=
=====================
==============================================
===========================
n]vf k|d'v
19
cg';"rL $
ufp ljsf; ;ldlt cg'bfg sfo{qmd
cfly{s jif{M
vftf g+=M
l;=g+
!
ldlt
)^^========
ljj/0f
/sd ?=
hDdf ?=
@=
#=
$=
%=
^=
===
===
===
===
=====================
=====================
=====================
n]vf k|d'v
20
s}lkmot
cg';"rL %
ufp ljsf; ;ldlt / pkef]Qmf ;ldltaLr ;DkGg ul/g] cfof]hgf ;Demf}tf kmf/d
-a'Fbf sf] @! -!_ ;Fu ;DjlGwt_
;d"x u7gdf ;+nUg nfeflGjt kl/jf/ ;+VofM
pkef]Qmf ;ldltsf kbflwsf/Lsf] gfd, 7]ufgf
cWoIfM
pkfWoIfM
sf]iffWoIf
;lrjM
;b:ox?M
gfdM
kbM
7]ufgfM
-v_cfof]hgfsf] ljj/0f
!= cfof]hgfsf]gfdM
@= 7]ufgfM
#= p2]ZoM
$= cfof]hgf :jLs[t ug]{ lgsfoM
%= cfof]hgf ;'? x'g] ldltM
^= cfof]hgf ;DkGg x'g] ldltM
21
==========jf]/f
@_ 57
==========s]=hL=
#_ O{6f
==========;\Vof
$_ h:tfkftf -^(!@_
===========j08n
%_ lsnfsfF6L
===========2 Hook/5Hook
^_ sf7
===========So"= lkm6
===========
&_ cGo
===========
:yfgLo ;fdu|L
9'+uf
===========
jfn'jf
============
sf7
=============
cf}hf/
==============
OsfO
kl/df0f
@= hg;+VofM
dlxnfM===========
#= ;d'bfoM
k'?ifM===============
ldlt
ls:tfsf] /sd
klxnf]
bf]>f]
t]>f]
hDdf
;Demf}tfsf zt{M
!= k|fKt /sd tyf lgdf{0f ;fdu|L cfof]hgfsf] p2]Zosf nflu dfq k|of]u ug]{ u/fpg]5f}+ .
@= cfof]hgf ;DkGg ePkl5 :yfgLo lgsfoaf6 hfFrkf; u/L km/kmf/s lng'kg]{5 .
#= cfDbfgLvr{sf] ljj/0f / sfo{ k|ult pkef]Qmf ;d"xdf hfgsf/L u/fO{ 5nkmn u/L csf]{ ls:tf dfu ug]{5f}+ .
$= gubLlhG;L ;fdfg k|flKt, vr{ / cfof]hgfs]f k|ult ljj/0f clen]v cflb tof/ /fVg]5f} .
%= cfof]hgfsf] s'n nfut cg'dfg eGbf 36L nfutdf cfof]hgf ;DkGg ePsf] cj:yfdf ;f] d'tfljs g} cg'bfg /
>dbfgsf] k|ltzt lgwf{/0f u/L e'QmfgL lng lbg ;xdt 5f}+ . yk /sd nfUg] eP ;dod} ;+zf]lwt cg'dfg
:jLs[t u/L ug]{ u/fpg] 5f}+ .
^= cfof]hgf ;+rfng ug]{ lgsfon] cfof]hgfsf] dd{t ;+ef/sf] Joj:yf klg ug'{kg]{5 .
&= pkef]Qmf ;ldlt;d"xsf] lg0f{ofg';f/ ;a} sfd ug]{ u/fpg]5f}+ .
*= cfof]hgf ldlt ========== b]lv ;'? u/L ============ ;Dddf k"/f ug]{, u/fpg]5f}+ .
(= cGo
-!_
-@_
-#_
ufpF ljsf; ;ldltsf] tkm{af6
gfdM
cWoIf ===========
bhf{M
;lrj ===========
;xLM
;xL ===========
ldltM ==============
b|i6JoM
;Demf}tfsf cGo zt{x cfjZostfg';f/ ;Demf}tfsf kIfxn] yk36 ug{ ;Sg]5g\ .
24
cg';'rL ^
cfof]hgf nut vftf
-sfo{ljlwsf] a'Fbf @! -(_ ;+u ;DaGwLt_
ufFp ljsf; ;ldltsf] sfof{no===============
cf=j=================
l;=g+=
cfof]hgf
Nfut
sf] gfd
cg'dfg
/ :yfg
lgdf{0f k|lqmof
p=;
7]Ssf
cfof]hgf
;Demf}tf ;DkGg
ldlt
ldlt
Eff}lts
k|ult
s}lkm
lgdf{0f ;DkGg
cfof]hgfaf6 nfe kfpg] ;+Vof
x'Fbfsf] nfut dWo]
ot
s'n
pkef]Qmf
cflbaf;L
hfFrkf; uflj;sf]
;ldltsf] hg;+Vof dlxnf blnt
hghflt
ldlt
cg'bfg
of]ubfg
1
2
3
4
5
25
cg';"rL &
@= cfof]hgfsf] :yn M
#= ljlgof]lht jh]6 M
c_ cg'bfg tkm{
!=
!=
@=
@=
#=
#=
$=
$=
v_ sfdbf/ ljj/0f M
v_ sfdbf/ ljj/0f M
u_ 9'jfgL ljj/0f M
u_ 9'jfgL ljj/0f M
!= 6s6}S6/ ef8f
!= 6s6}S6/ ef8f
@= dflg;f/f 9'jfgL
@= dflg;f/f 9'jfgL
!=
!=
26
. . =
@=
@=
s_
s_
v_
v_
u_
u_
3_
3_
pk/f]Qm vr{ ljj/0f pkef]Qmf e]nf tyf a}7sdf lg0f{o u/L hfgsf/Lsf] nflu tof/ ul/Psf] Joxf]/f k|dfl0ft ul/Psf] 5
. ;fy} pkef]Qmf tyf :yfgLo ;fdflhs ;+3;+:yfsf] /f]xj/df ;DkGg cfof]hgfsf] lgdf{0f sfo{ ;DkGg ePsf] / ;f] cfof]hgf
af/] ;fj{hlgs hfgsf/L ;j} ;/f]sf/jfnfx? nfO{ o; ;"rgf ;fj{hlgs :ynsf] ;"rgfkf6Ldf 6f; ul/Psf] 5 .
b|i6JoM ;fj{hlgs kl/If0f sfo{qmddf pkl:yt ;/f]sf/jfnfsf] pkl:ylt clgjfo{ ?kdf ;+nUg x'g'kg]{5 .
======================
==============================
gfd M
gfd M
/f]xj/
====================
27
uflj; ;lrj
cg';"rL & s
a'+bf @! sf] -!)_ ;+u ;DjlGwt
;fj{hlgs k/LIf0fsf nflu pkef]Qmf ;ldlt;fd'bflos ;+:yfn] tof/ ug]{ ljj/0fsf] 9f+rf
!= cfof]hgfsf] gfdM
s_ gfdM
v_ :ynM
u_ nfut cg'dfgM
3_ cfof]hgf z'? x'g] ldltM
_ cfof]hgf ;DkGg x'g] ldltM
@= pkef]Qmf ;ldlt;fd'bflos ;+:yfsf]
s_ gfdM
v_ cWoIfsf] gfdM
u_ ;b:o ;+VofM
dlxnfM
k'?ifM
/sd jf kl/df0f
s}lkmot
v_ vr{tkm{
vr{sf] ljj/0f
b/
kl/df0f
vr{sf] ljj/0f
!= ;fdu|L -s] s] ;fdu|L vl/b eof] <_
28
hDdf
u_ df}Hbft
ljj/0f
/sd jf kl/df0f
s}lkmot
!= gu/
a}+s
JolQmsf] lhDdf
@= ;fdu|Lx?
/sd jf kl/df0f
nIo
k|ult
%= cfof]hgfn] k'ofPsf] nfe tyf k|ToIf ?kdf nfeflGjt hg;+Vof -cfof]hgf ;+rfng ePsf] :yfgsf pkef]Qmfx?_ .
^= cfof]hgf ;+rfng ubf{ cfof]hs ;+:yfdf sfdsf] lhDd]jf/L afF8kmfF8 -s; s;n] s:tf] s:tf] sfdsf] lhDd]jf/L
lnPsf lyP< v'nfpg]_
29
cg';"rL *
ufp ljsf; ;ldlt cg'bfg sfo{qmd
. . =
>L cWoIfHo",
ufpF ljsf; ;ldltsf] sfof{no,
=================== .
To; ufpF ljsf; ;ldlt / xfd|f] aLr ldlt ========== df ePsf] ;Demf}tfsf] zt{ adf]lhd xfdLn] u/]sf] b]xfosf]
cfof]hgfsf] sfo{k|ult b]xfo adf]lhd ePsf]n] k|ult k|lbj]bg;fy cfjZos ljn, e/kfO{, pkef]Qmf ;d"x;ldltsf] lg0f{o
;d]t ;+nUg /fvL o;};fy k]z u/]sf 5f}+ . ================== ls:tf e'QmfgLhfFrkf; km/kmf/s ul/kfpg cg'/f]w ub{5' .
tkl;n
!= cfof]hgfsf] ljj/0f
cfof]hgfsf] gfdM
j8f g+=M
6f]nM
a:tLM
@= cfof]hgfsf] nfutM
k|fKt cg'bfg /sd ?= ============== rGbf /sd ?================
hg;xeflutf /sd ?= ==============hDdf /sd ?= ==============
#= xfn;Ddsf] vr{ ?=
s= ufpF ljsf; ;ldltaf6 k|fKt /sdM
!= lgdf{0f ;fdu|Ldf -l;d]G6, 58, sf7, 9'+uf jf km'jf, luL, pks/0f cflb_ ?= =
@= HofnfM
bIf ?=M
cbIf ?=
hDdf ?=
===============
=======
===========
=======
k|dfl0ft ug]{
;lrj
sf]iffWoIf
cWoIf
31
cg';'rL (
-sfo{ljlwsf] a'bf @* -$_ ;+u ;DaGwLt_
dfl;s k|ultsf] 9fFrf
g]kfn ;/sf/
:yfgLo ljsf; dGqfno
ufpF ljsf; ;ldltsf] dfl;s k|ult k|ltj]bgsf] kmf/fd
cf=j=
k|ult k|ltj]bgsf] dlxgf M
!=ufpF ljsf; ;ldlt cg'bfg lgsf;f tyf vr{
k|ult
ljj/0f
k|ltj]bg ul/Psf]
dlxgfsf] lgsf;f
s'n
lgsf;fvr{
k|ult
k|ltj]bg ug]{ eGbf cl3Nnf]
k|ltj]bg ul/Psf]
dlxgf;Ddsf] cfo
dlxgfsf] cfo
@=! cfo
s= cfGt/Ls cfo -s/, b:t'/,
z'Ns, ljqmL cflbaf6_
v= dfnkf]t
u= cGo
s'n hDdf
32
s'n cfo
vr{
ljj/0f
;8s M 6ofs
vf]Ng]sRrL
u|fe]n
kSsLsfnf]kq]
dd{t ;Def/
k'n M df]6/]jn k'n
sNe{6
emf]n'] k'n
l;+rfO{ tyf gbL
lgoGq0f M
l;+rfO{
gbLlgoGq0ft6aGw
af]l/l8k jf]l/
ljB'tn3' hnljB't
tyf a}slNks
phf{
nfO{g lj:tf/
dfOqmf] xfO{8f]
;f}o{ phf{ -hl8t
KnfG6_
vfg]kfgL tyf
O{sfO{
ls=dL=
,,
,,
,,
;+Vofdf
,,
,,
x]S6/df
;+Vofdf
,,
nfeflGjt
3/w'/L
nfeflGjt
3/w'/Lls=jf
;+Vofdf
;+Vofdf
;+Vofdf
33
;/;kmfO{ M
vfg]kfgL wf/f
ljt/0f
O{gf/
;/;kmfO{ M
;f}rfno
9n lgsf;
ag tyf aftfj/0f
ag
aftfj/0f
ejg M
ljBfnoSofDk;
ejg
;fd'bflos ejg
uflj;lhlj; ejg
:jf:Yo rf}ls ejg
cGo -;+Vofdf_
,,
;+Vofdf
ls=dL=df
;+Vofdf
,,
,,
;+Vofdf
,,
,,
,,
34
sfo{qmddf
nfefljGt
hg;+Vof
vr{
/sd
O{sfO
k|ltj]bg ug]{
eGbf cl3Nnf]
dlxgf;Ddsf]
k|ult
k|ltj]bg
ul/Psf]
dlxgfsf]
sd{rf/L tyf
;+Vofdf
kbflwsf/Lsf] Ifdtf
ljsf; sfo{qmd
,,
;d"x ;b:ox?sf] Ifdtf
ljsf; sfo{qmd
,,
dlxnf :jf:Yo :jo{
;]ljsfx?sf] tflnd
s'n hDDff
35
sfo{qmddf
hDdf
nfefljGt
;+Vof
vr{
/sd
cg';'rL ( -s_
-sfo{ljlwsf] a'bf @* -$_ ;+u ;DaGwLt_
g]kfn ;/sf/
:yfgLo ljsf; dGqfno
==============ufpF ljsf; ;ldltsf] rf}dfl;s k|ult k|ltj]bgsf] kmf/fd
k|ult
k|ltj]bg ul/Psf] rf}dfl;s
cjlwsf] cfo
s=rfn' vr{
v=k'FhLut vr{
s'n hDdf
#= :yfgLo ef}lts k"jf{wf/
ljj/0f
;8s M 6ofs
vf]Ng]sRrL
u|fe]n
kSsLsfnf]kq]
dd{t ;Def/
k'n M df]6/]jn
k'n
sNe{6
emf]n'] k'n
l;+rfO{ tyf gbL
lgoGq0f M
l;+rfO{
gbL
lgoGq0ft6aGw
af]l/l8k
jf]l/
ljB'tn3'
hnljB't tyf
a}slNks phf{
nfO{g
lj:tf/
lgdf{0f ;DkGg
k|ult
O{sfO{ k|ltj]bg ul/Psf]
-lgdf{0fflwg_
rf}dfl;s cjlwsf]
ls=dL=
,,
,,
,,
;+Vofdf
,,
,,
x]S6/df
;+Vofdf
,,
nfeflGjt
3/w'/L
nfeflGjt
3/w'/Lls
jf=
;+Vofdf
;+Vofdf
37
nfeflGjt
cfof]hgfdf
hg;+Vof xfn ;Dd
k|ltj]bg ul/Psf]
ePsf] vr{ ?=
dlxgfsf]_
dfOqmf]
xfO{8f]
;f}o{ phf{ hl8t KnfG6_
vfg]kfgL tyf
;/;kmfO{ M
vfg]kfgL
wf/f ljt/0f
O{gf/
;/;kmfO{ M
;f}rfno
9n lgsf;
ag tyf aftfj/0f
ag
aftfj/0f
ejg M
ljBfnoSofDk;
ejg
;fd'bflos ejg
uflj;lhlj;
ejg
:jf:Yo rf}ls
ejg
cGo -;+Vofdf_
;+Vofdf
,,
;+Vofdf
ls=dL=df
;+Vofdf
,,
,,
;+Vofdf
,,
,,
,,
38
sd{rf/L tyf
kbflwsf/Lsf] Ifdtf ljsf;
,,
sfo{qmd
,,
s'n ;+Vof
rf}dfl;s cjlwdf
eQf a'emg]sf] ljt/0f ePsf]
;+Vof
/sd ?
gful/s
s0ff{nL If]qsf ^) jif{ gf3]sf
h]i7 gful/s
h]i7 gful/s -&) jif{ gf3]sf_
Psn dlxnf -^) jif{ gf3]sf_
nf]kf]Gd'v cflbaf;L -!)
k|sf/sf_
ckf-k'0f{ ckfcf+lzs ckf_
s'n hDdf
40
cg';'rL ( -v_
-sfo{ljlwsf] a'bf @* -$_ ;+u ;DaGwLt_
g]kfn ;/sf/
:yfgLo ljsf; dGqfno
==================ufpF ljsf; ;ldltsf] aflif{s k|ult k|ltj]bgsf] kmf/fd
O{sfO{
ls=dL=
,,
,,
,,
;+Vofdf
,,
,,
x]S6/df
;+Vofdf
,,
nfeflGjt
3/w'/L
nfeflGjt
3/w'/Lls
jf=
;+Vofdf
;+Vofdf
;+Vofdf
,,
;+Vofdf
ls=dL=df
42
nfeflGjt
hg;+Vof
ljBfnoSofDk; ejg
;fd'bflos ejg
uflj;lhlj; ejg
:jf:Yo rf}ls ejg
cGo -;+Vofdf_
;+Vofdf
,,
,,
;+Vofdf
,,
,,
,,
O{sfO
aflif{s
k|ult
sfo{qmddf
nfefljGt
vr{ /sd
hg;+Vof
;+Vofdf
cfo cfh{g tyf :j/f]huf/d'ns sfo{qmd
;LkIfdtf ljsf; tyf tflnd ;DalGw
,,
sfo{qmd
,,
ul/jL lgjf/0f ;DaGwL sfo{qmd
,,
dlxnf, lk5l8Psf] ju{ / ckf z;lQms/0f
sfo{qmd
s'n hDdf
%= dfgj tyf ;+:yfut Ifdtf ljsf; ;DalGw sfo{qmd
ljj/0f
sd{rf/L tyf kbflwsf/Lsf] Ifdtf ljsf;
sfo{qmd
;d"x ;b:ox?sf] Ifdtf ljsf; sfo{qmd
dlxnf :jf:Yo :jo{ ;]ljsfx?sf] tflnd
s'n hDDff
O{sfO
;+Vofdf
,,
,,
43
aflif{s
k|ult
sfo{qmddf
nfefljGt
vr{ /sd
;+Vof
s= k]:sL
v= a]?h'
s'n hDdf
&= ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd
ljj/0f
km5of}{6
ePsf] /sd
s'n ;+Vof
44
km5of]{6 x'g
afFsL /sd
s}lkmot
k|ult
eQf a'emg]sf] ljt/0f ePsf]
;+Vof
/sd ?
cg';"rL !)
-sfo{ljlwsf] a'bf #$ sf] -!_ ;+u ;DalGwt_
of]hgf x:tfGt/0f kmf/fd
l;=g+=
of]hgfsf]
of]hgfsf]
gfd /
:yfg
Nfut
vr{
cg'dfg
lgdf{0f
k|lqmof
p=;
7]Ssf
of]hgf
;Demf}tf
ldlt
;DkGg
ldlt
Eff}lts
k|ult
of]hgf x:tfGt/0f
hfFrkf;
ldlt
ldlt
x:tfGt/0f
ug]{
lhDdf
lng]
s}lkmot
1.
2.
3.
4.
x:tfGt/0fsf zt{x? M
s_ x:tfGt/0f ePsf of]hgfx?sf] dd{t ;Def/ ;DaGwdf pkef]Qmf ;ldltn] lhDdf lng'kg]{5 .
v_ nfesf] pkof]u ;DaGwdf ;/f]sf/afnf ;a}sf] ;xefuLtfdf pko'Qm lg0f{o u/fO{ ufFp ljsf; ;ldltsf] ;xdtL
lng' kg]{5 .
u_ ;]jf z'Ns c;'n ug]{ ljifodf ufpF ljsf; ;ldltsf] k"j{ ;xdlt lng' kg]{5 .
45