D.E....B.F.

Dergisi Cilt:14, Say:1, Yl:1999, ss:185-198

LETMELERN FNANSAL YNETMNDE NAKT AKI RASYO ANALZ Hseyin YILMAZ(*) ZET Nakit ak rasyo analizi finansal performans lm amacyla yararlanlan ve bilano, gelir tablosu ve nakit ak tablosu verilerinin kullanmyla elde edilen rasyolarn hesaplanarak yorumlanmas ve iletme ynetiminin yararna sunulmasdr. Bu amala eitli rasyolar ortaya atlmtr. Bunlar nakit ak yeterlilii, uzun vadeli bor deme, kar pay deme, nakdin yeniden yatrm, bor karlama, amortisman etkisi, satlarn FEENe (letme Faaliyetlerinde Elde Edilen Nakit) dn, faaliyet gstergesi, varlklarn nakit yaratma gc, FEENin finansman giderlerini karlama yetenei gibi rasyolardr. Bu makalede rasyolarn hesaplanmas varsaymsal bir iletmenin finansal tablolarndan yararlanlarak yaplm ve rasyolar yorumlanmtr. 1.Giri

letmelerin bilanolarnda yer alan varlklardan en likit olan nakdi varlklardr. Nakit problemi olan veya nakit ynetiminde verimsiz uygulamalar olan iletmeler baarszlk ve iflas riski ile kar karya kalabilirler. Bu nedenle nakit ynetimi iletmelerin finansal ynetiminde hayati neme sahip bir konudur. Gnmzn rekabeti ekonomik ortamnda iletmeler nakit varlklarn ok iyi planlamal ve kontrol etmelidir. Parann zaman deeri ve enflasyonist ortam nakdin etkin bir ekilde ynetilmesini gerektirmektedir. letmenin kazanma gcnn ykseltilmesi amacyla varlklara balanan fon miktarnn mmkn olduunca az olmas iin optimum miktarda nakit bulundurulmas ve eldeki nakdin deerlendirilerek iletmenin faaliyet d gelirlerinin artrlmas yoluyla iletme iin kaynak yaratlmas. etkin nakit ynetiminin ncelikleri olmaldr. letmenin nakit ynetiminde nakit ak rasyo analizi ynteminden yararlanmak iin nakit ak tablolar, bilano ve gelir tablolar temel veriler. olacaktr. Bu makalede nakit ak rasyolarnn hesaplanmas ve yorumlanmas zerinde durularak varsaymsal bir iletmenin finansal tablolar zerinde uygulama almas yer alacaktr.
2. Nakit Ak Rasyo Analizi 2.1. Genel Aklama

Finansal performans lmede nakit ak rasyolarndan yararlanlmas A.B.Dde FASB (Finansal Muhasebe Standartlar Kurulu)nun 95 nolu karar ile nakit akm tablolarnn iletmeler tarafndan hazrlanmasn zorunlu hale getirmesinden sonra yaygnlamaya balamtr. Nakit akn baz alan rasyolar
(*)

Ara.Gr.,D.E..Sos.Bil.Enst.

185

Nakit Ak Rasyo Analizi

bir irketin finansal gcn ve karlln lme ve deerlendirmede yararl aralardr. flas ve finansal sknty tahmin etmede nakit ak verileri ok nemli verilerdir. Uluslararas muhasebe standartlarna uygun olarak hazrlanan nakit akm tablosundaki letme faaliyetlerinden net nakit ak, yatrm faaliyetlerinden net nakit ak ve finansman faaliyetlerinden net nakit ak snflamas net nakit durumunu belirlemede iletmenin dnem faaliyetlerinin ve dier faaliyetlerinin etkisini ayr ayr gstermektedir letme faaliyetleri retim ve mal ve hizmetin satn alnp satlmas gibi iletmenin temel faaliyetlerini iermektedir. Nakit ak rasyo analizinde iletme faaliyetleri bu nedenle iletme yneticilerinin en ok zerinde durmas gereken konu olmaldr. (Giacomino vd., 1993: 55-56).
2.2. Nakit Ak Rasyolar

Finansal gelitirilmitir.

analizde

yaralanabilecek

eitli

nakit

ak

rasyolar

2.2.1. Yeterlilik ve Etkinlik Rasyolar Yeterlilik rasyolar aada grlmektedir (Giacomino vd., 1993: 57): 1) 2) 3) 4) 5) 6) Nakit ak yeterlilii = letme Faaliyetlerinden Elde Edilen Nakit / ( Uzun dnem bor deme + varlk satn alma + denilen kar pay) Uzun Vadeli Bor deme=Uzun vadeli bor deme / FEEN Kar pay deme = denilen kar pay / FEEN Nakdin Yeniden Yatrm = Varlk satn alma / FEEN Bor Karlama = Toplam bor / FFEN Amortisman etkisi = Amortismanlar / FEEN

Yeterlilik rasyolarndan nakit ak yeterlilii rasyosundan irketin borlarn deyebilmesi, faaliyetlerini srdrebilmesi amacyla gerekli olan yatrmlarn yapabilmesi ve ortaklarna kar pay datm amacyla kullanabilecei dzeyde nakit yaratabilme durumunu incelemek amacyla yararlanlabilir. Bu rasyonun 1 olmas yeterli grlmektedir. Uzun vadeli bor deme, kar pay deme ve nakdin yeniden yatrm rasyolar yatrmc ve kredi verenlere ileriyi grmeleri iin ipucu verir. Bor karlama oran iletmenin borlarnn ka ylda geri denebileceini, amortisman etkisi rasyosu ise amortismanlarn iletme faaliyetlerinden elde edilen nakit iindeki orann gstermektedir.

186

Hseyin Ylmaz

Etkinlik rasyolar aada grlmektedir (Giacomino vd., 1993: 57(*) ; 7) Satlarn FEENe Dn = FEEN / Satlar 8) Faaliyet Gstergesi = FEEN / Faaliyet Kar 9)Varlklarn Nakit Yaratma Gc = FEEN /Toplam varlklar Etkinlik rasyolarndan satlarn FEENe dn rasyosu satlarn iletme faaliyetlerden elde edilen nakit tutarna katksn gstermektedir. Faaliyet Gstergesi dnem faaliyetlerinin nakit yaratma kapasitesini gsterir. Varlklarn nakit yaratma gc rasyosu ise varlklarn nakit yaratma yeteneini gstermektedir.
2.2.2. FEENin Finansman Giderlerini Karlama Yetenei

FGKY aadaki ekilde hesaplanabilir (Ferris,1992:219): 10)FEENin Finansman Giderlerini Karlama Yetenei = Faaliyetlerden elde edilen nakit / Yllk faiz demeleri Bu rasyo iletmenin faiz ykmllklerini faaliyetlerinden elde ettii nakitle karlayabilme yeteneinin llmesi amacyla kullanlr. 2.2.3. Genel Nakit Ak Rasyosu GNAR aadaki ekilde hesaplanabilir (Loudeback vd., 1993: 336): 11)GNAR= FEEN / Finansman ve Yatrm iin nakit klar Bu rasyo iletme faaliyetlerinden elde edilen nakdin yatrm ve finansman faaliyetleri iin nakit klarn karlama kapasitesini lmektedir. 2.2.4. Dier Nakit Ak Rasyolar Nakit ak analizi ile ilgili olarak yararlanlabilecek dier baz rasyolar unlardr ( Shim vd , 1992: 96-99): 12)Hisse Bana Nakit Ak = Net Nakit Ak / Hisse Senedi Says Bu rasyonun yksek olmas likiditenin iyi olduunu gsterir. 13)Satlarn Nakde Dn = Satlardan elde edilen nakit / Satlar
*

7 ve 9 nolu rasyolar iin ayrca bkz. Ferris vd., 1992: 217; 7 ve paydas Net Gelir olarak deitirilmi ekilde 8 nolu rasyo iin ayrca bkz. Loudeback vd., 1993: 336; paydas Net Gelir olarak deitirilmek zere 8 nolu rasyo iin ayrca bkz. Shim vd., 1988: 92.

187

Nakit Ak Rasyo Analizi

letmenin yksek kaliteli nakit elde edip edememe durumunu gsterir. 14)Nakit Bor Karlama = (FEEN - Kar paylar)/ Toplam borlar Payda yer alan (FEEN- Kar paylar) iletmenin kar paylarn dedikten sonra elinde bulunan FEENi gstermektedir. Nakit Bor Karlama rasyosu cari nakit aklaryla borlarn ka ylda geri denebileceini gsterecektir. Yksek oran likidite asndan olumludur.. 15)Uzun Vadeli Kredi Ana Para Taksidi deme = (FEEN - Kar paylar)/ Uzun Vadeli Kredilerin Ana Para Taksitleri Bu rasyonun paydasna ksa vadeli borlar, leasing borlar, imtiyazl hisse senedi kar paylar vb. sabit demeler de ilave edilebilir. 16)Nakit Kar Pay Karlama = FEEN / Kar Paylar Bu rasyo iletmenin cari kar paylarn dnem faaliyetlerinden elde ettii nakit ak ile deme yeteneini gstermektedir. 17) Varlk Satnalma = (FEEN- Kar Paylar) / Varlk Satnalma in denilen Nakit Bu rasyo iletmenin sermaye harcamalarn i kaynaklardan karlama yeteneini gstermektedir. 18) Nakit Aktif Karll = Faiz ve Vergiden nce FEEN / Toplam Varlklar Daha yksek bir rasyo, elde bulunan varlklar zerinden daha yksek nakit kar elde edildiini gsterir. 19) Ortaklar ve Alacakllar iin nakit yaratma= FEEN /( Toplam bor + zsermaye) Bu rasyo alacakllar ve ortaklar iin i kaynaklardan nakit yaratma yeteneini gsterir. 20) Ortaklar iin Nakit Yaratma =FEEN / zsermaye Bu rasyo ortaklarn nakit olarak kazancn gsterir.

188

Hseyin Ylmaz

3. A letmesi Finansal Tablolar zerinde Nakit Ak Rasyo Analizi Uygulamas 3.1. Gelir Tablosu, Bilano ve Nakit Akm Tablolar

A letmesinin Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliine ( RG, 26.12.1992/21447) uygun olarak hazrlanan finansal tablolar aada grlmektedir.
Tablo 1 :A. Anonim irketi 1.1.1998-31.12.1998 Dnemi Gelir Tablosu CAR A. BRT SATILAR B. SATI NDRMLER (-) C. NET SATILAR D. SATILARIN MALYET (-) BRT SATI KARI E. FAALYET GDERLER (-) 1. Aratrma ve Gelitirme Giderleri (-) 2. Pazarlama, Sat ve Datm Giderleri (-) 3. Genel Ynetim Giderleri (-) FAALYET KARI F. DER FAALYETLERDEN OLAAN GELRLER VE KARLAR 1. Faiz Geliri 2. Komisyon Geliri 3. Reeskont Faiz Geliri G. DER FAALYETLERDEN OLAAN GDER VE ZARARLAR (-) 1. Faiz Giderleri (-) 2. Reeskont Faiz Giderleri (-) 3. Dier Olaan Gider ve Zararlar (-) H. FNANSMAN GDERLER (-) OLAAN KAR 1. OLAANDII GELR VE KARLAR 2. OLAAN DII GDER VE ZARARLAR (-) DNEM KARI K. DNEM KARI VERG VE DER YASAL YKMLLK KARILIKLARI (-) DNEM NET KARI DNEM 875.000 (20.000) 855.000 (480.000) 375.000 (285.000)

(25.000) (120.000) (140.000) 90.000 10.000 4.000 2.000 4.000 (7.500) (1.000) (5.500) (1.000) (37.500) 55.000 6.000 (9.000) 52.000 (14.500) 37.500

189

Nakit Ak Rasyo Analizi

Tablo 2: A. Anonim irketi 31. 12.1997 ve 31.12.1998 Tarihli Bilanolar AKTF (VARLIKLAR) I. DNEN VARLIKLAR A. HAZIR DEERLER B. MENKUL KIYMETLER C. TCAR ALACAKLAR 1. Ticari Alacaklar 2. Alacak Senetleri Reeskontu (-) E. STOKLAR F. GELECEK AYLARA AT GDERLER VE GELR TAAHHUKLARI 1. Gelecek Aylara Ait Giderler 2. Gelir Tahakkuklar DNEN VARLIKLAR TOPLAMI II. DURAN VARLIKLAR D. MADD DURAN VARLIKLAR 1. Maddi Duran Varlklar 2. Birikmi Amortisman (-) E. MADD OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 1. Maddi Olmayan Duran Varlklar 2. Birikmi Amortisman (-) DURAN VARLIKLAR TOPLAMI AKTF TOPLAMI PASF (KAYNAKLAR) I. KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR A. MAL BORLAR B. TCAR BORLAR 1. Ticari Borlar 2. Bor Senetleri Reeskontu (-) F. BOR VE GDER KARILIKLARI 1. Dnem Kar Vergisi ve Dier Yasal Ykmllkler Karl 2. Dnem Karndan Pein denen Vergi ve Dier Ykmllkler KISA VADEL YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI II. UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR A. MAL BORLAR 31.12.1997 8.000 9.000 34.000 35.000 (1.000) 42.000 12.500 10.000 2.500 105.500 71.000 84.500 (13.500) 51.000 60.000 (9.000) 122.000 227.500 31.12.1997 12.500 72.500 76.500 (4.000) 11.000 30.000 (19.000) 96.000 14.500 (10.000) 73.500 67.000 (3.000) 4.500 60.000 (18.000) 155.750 296.750 31.12.1998 5.000 64.000 144.750 (31.000) 42.000 1.000 4.000 141.000 113.750 30.000 (1.500) 80.000 5.000 31.12.1998 12.500 15.000 28.500

24.000 190

44.000

Hseyin Ylmaz

E. BOR VE GDER KARILIKLARI 1. Kdem Tazminat Karlklar UZUN VADEL YABANCI KAYNAKLAR TOPLAMI III. ZKAYNAKLAR A. DENM SERMAYE B. SERMAYE YEDEKLER 1. MDV Yeniden Deerlendirme Artlar C. KAR YEDEKLER F. DNEM NET KARI ZKAYNAKLAR TOPLAMI PASF TOPLAMI

10.000 10.000 34.000 30.000 20.000 20.000 17.500 30.000 97.500 227.500 53.250 19.500

19.500 63.500 45.000 53.250 24.00 37.500 159.750 296.750

Tablo 3: A. Anonim irketi1.1.1998 - 31.12.1998 Dnemi Nakit Akm Tablosu

A. DNEM BAI NAKT MEVCUDU B. DNEM NAKT GRLER 1. Satlardan elde edilen nakit a) Net Satlar b) Ticari alacaklardaki azallar c) Ticari alacaklardaki artlar (-) 2. Dier faaliyetlerden olaan gelir ve karlardan dolay salanan nakit a) Dier faaliyetlerden olaan gelir ve karlar b) Bor senetleri reeskontu (-) c) Alacak senetleri reeskontu (-) d) Gelir tahakkuklar(-) 3. Olaand gelir ve karlardan dolay salanan nakit a) Olaand gelir ve karlar b) Maddi duran varlk sat kar (-) 4. Ksa vadeli yabanc kaynaklardaki artlardan salanan nakit 5. Uzun vadeli yabanc kaynaklardaki artlardan salanan nakit a) Menkul kymet ihralarndan 6. Sermaye artlarndan salanan nakit 7. Hisse senedi ihra primleri 8. Dier nakit giriler a) Maddi duran varlk sat 191 855.000 5.000

8.000 910.000 860.00 0

4.500 10.000 (3.000) (1.000) (1.500) 5.000 6.000 (1.000) 20.000 15.000

15.000 --5.500 5.500

Nakit Ak Rasyo Analizi

C. DNEM NAKT IKILARI 1. Maliyetlerden kaynaklanan nakit klar a) Satlarn maliyeti b) Stoklardaki art c) Ticari borlardaki azal d) Amortisman ve nakit k gerektirmeyen giderler - Maddi duran varlk amortisman giderleri 2. Faaliyet giderlerine ilikin nakit klar a) Aratrma gelitirme giderleri b) Pazarlama sat ve datm giderleri c) Genel ynetim giderleri d) Amortisman ve nakit k gerektirmeyen dier gider ve zararlar - Amortisman - Kdem tazminat karl - Gelecek aylara ait giderler 3. Dier faaliyetlerden olaan gider ve zararlara ilikin nakit klar a) Dier faaliyetlerle ilgili olaan gider ve zararlar b) Amortisman ve nakit k gerektirmeyen dier gider ve zararlar - Alacak senetleri reeskontu - Bor senetleri reeskontu 4. Finansman giderlerinden dolay nakit k 5. Olaand gider ve zararlardan dolay nakit k 6. Duran varlk yatrmlarna ilikin nakit klar 7. Ksa vadeli yabanc kaynak demeleri - Alnan krediler ana para demeleri 8. Uzun vadeli yabanc kaynak demeleri 9. denen vergi ve benzerleri 10. denen temettler 11. Dier nakit klar - Menkul kymet allar D. DNEM SONU NAKT MEVCUDU (A + B - C) E. NAKT ARTII (B - C) VEYA (D - A) 192

905.500 519.00 0 480.000 38.000 9.500 (8.500) 8.500 253.00 0 25.000 120.000 140.000 (32.000) (13.500) (9.500) (9.000) 2.000 7.500 (5.500) (1.500) (4.000) 37.500 9.000 27.000 7.500 7.500 6.000 21.000 23.500 -----12.500 4.500

Hseyin Ylmaz

3.2. Nakit Ak Rasyolarnn Hesaplanmasna Yardmc Olacak Baz Hesaplamalar

Nakit ak rasyolarnn hesaplanmasnda yararlanlacak olan letme Faaliyetlerinden Elde Edilen Nakit (FEEN), Yatrm in Nakit k ve Finansman in Nakit k tutarlarnn bilinmesi gerekmektedir. Ancak, lkemizde yrrlkte olan Muhasebe Uygulamas Genel Tebliine (RG,26.12.1992/21447) gre oluturulan Nakit Akm Tablosu formatnda sz konusu rakamlar hazr olarak yer almamaktadr. Bu tutarlar 1.1.1997 tarihinden itibaren yrrlkte olan 3 nolu Trkiye Muhasebe Standard kapsamnda ( TRMOB, 1997:40-54) yer alan Nakit Akm Tablosu formatnn mantksal temeline gre oluturulan nakit ak rasyolar iin gerekmektedir. zellikle FEEN tutar birok nakit ak rasyosunun pay veya paydasnda yer almaktadr. Bu nedenle Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliine uygun olarak hazrlanan Nakit Akm Tablosunun rakamlar analiz edilerek letme Faaliyetlerinden Elde Edilen Nakit, Yatrm Faaliyetlerinden Nakit k ve Finansman Faaliyetlerinden Nakit k tutarlar hesaplanacaktr. letmenin 1998 yl Nakit Akm Tablosu verileri temel alnarak yaplan hesaplamalar aada gsterilmitir:
3.2.1. letme Faaliyetlerinden Elde Edilen Nakit Tutarnn Hesaplanmas

letme Faaliyetlerinden Nakit Girii Satlardan Dier faaliyetlerden Olaan d gelir ve karlardan Nakit giri toplam Maliyetlerden Faaliyet giderlerinden Dier faaliyetlerden Finansman giderlerinden Olaand gider ve zararlardan denen vergi ve benzerlerinden Nakit k toplam letme faaliyetlerinden elde edilen net nakit (FEEN)girii 28.000 860.000 4.500 5.000 869.500 519.000 253.000 2.000 37.500 9.000 21.000 841.500

letme Faaliyetlerinden Nakit k

193

Nakit Ak Rasyo Analizi

3.2.2.Yatrm Faaliyetleri Nedeniyle Oluan Net Nakit knn Hesaplanmas

Yatrm faaliyetlerinden salanan nakit girii Maddi duran varlk sat Yatrm faaliyetleri ile ilgili nakit k Duran varlk satn alm Yatrm faaliyetlerine ilikin net nakit k 5.500 27.000 21500

3.2.3. Finansman Faaliyetleri Nedeniyle Oluan Net Nakit knn Hesaplanmas

Finansman faaliyetlerinden salanan nakit girii Uzun vadeli yabanc kaynak art 15.000 Ksa vadeli yabanc kaynak art 20.000 Nakit girii toplam 35.000 Finansman faaliyetlerine ilikin nakit k Ksa vadeli yabanc kaynak demeleri Uzun vadeli yabanc kaynak demeleri denen kar pay Nakit k toplam Finansman faaliyetleri ile ilgili net nakit k 7.500 6.000 23.500 37.000 2.000

3.2.4. letmenin Net Nakit Artnn Hesaplanmas

letmenin net nakit durumu aadaki gibi hesaplanabilir: letme faaliyetlerinden elde edilen net nakit girii (-) Yatrm faaliyetlerinden net nakit k (-) Finansman faaliyetlerinden net nakit k Net Nakit Art 28.000 2.000 21.500 4.500

Hesaplanan tutar teblie gre hazrlanan nakit akm tablosunda yer alan tutarla eittir.
3.2.5. Hisse Senedi Saysnn Hesaplanmas

letmenin denmi sermayesi 45.000 TL Hisse senetlerinin nominal deeri 1.000 TL. Hisse Senedi Says= denmi sermaye/ Nominal deer Hisse Senedi Says= 45.000/1.000= 45 Adet

194

Hseyin Ylmaz

3.3. Nakit Ak Rasyolarnn Hesaplanmas

letmenin finansal tablolarndaki verilerden ve II.B deki kuramsal bilgilerden yararlanlarak iletme ile ilgili nakit ak rasyolar aadaki gibi hesaplanmtr. 1. Nakit Ak Yeterlilii= 28.000/(6.000+27.000+23500)= 28.500/56.500= %49.56 2. Uzun Vadeli Bor deme:=6.000/28.000=%21.43 3. Kar Pay deme = 23.500/28.000 =%83.93 4. Nakdin Yeniden Yatrm = 27.000/28.000 = %96.43 5.Bor Karlama = 137.000/28.000 =4.89 6. Amortisman Etkisi = (13.500+8.500)/28.000 =22.500/28.000 =%78.57 7. Satlarn FEENe Dn = 28.000 /855.000 = %3.27 8. Faaliyet Gstergesi = 28.000/90.000 =%31.11 9. Varlklarn Nakit Yaratma Gc= 28.000/296.750= %9.44 10. FEENin Finansman Giderlerini Karlama Yetenei= 28.000/37.000 = %74.67 11. Genel Nakit Ak = 28.000/ (21.500+2.000) =28.000/ 23.500 =1.19 12. Hisse Bana Nakit Ak = 4.500 / 45 =100 13) Satlarn Nakde Dn = 860.000 /855.000 =1.006 14) Nakit Bor Karlama =(28.000-23.500) /137.000 =4.500 / 137.000 =%3.28 15) Uzun Vadeli Kredi Ana Para Taksidi deme =(28.00023.500)/6.000=4.500/6.000 =%75 16) Nakit Kar Pay Karlama= 28.000/23.500 =1.19 17) Varlk Satn Alma = (28.000 - 23.500) / 27.000 =4.500/27.000 = %16.67 18) Nakit Aktif Karll = (37.500+21.000+28.000)/296.750 = 86.500 /296.750 =%29.15 19) Ortaklar ve Alacakllar in Nakit Yaratma = 28.000/296.750 =%9.44 20) Ortaklar in Nakit Yaratma =28.000/ 159.750 =%17.53

195

Nakit Ak Rasyo Analizi

3.4. Nakit Ak Rasyolarnn Yorumlanmas

letmenin Nakit Ak yeterlilii asndan %49.56lk bir rasyo yetersizdir. letme, uzun vadeli bor deme, varlk satn alma ve kar pay datm iin yeterli nakdi iletme faaliyetlerinden elde edememitir. Sadece yarsn elde edebilmitir. 2,3,4 nolu rasyolara bakldnda uzun vadeli bor denmesi amacyla kullanlan nakit iletme faaliyetlerinden elde edilen nakdin %21.43dr.Yaratlan nakdin %83.93 kadar kar pay denmitir. Baka bir anlatmla, kar pay demeleri iletme faaliyetlerinden elde edilen nakde yakn bir miktarda gereklemitir. Bu durum , ortaklarn iletme faaliyetlerinden yaratlan nakdin tmne yakn kadarn genel kurulda kar pay olarak talep ettiklerini gstermektedir. Yaratlan nakdin %96.43 varlk satn almaya tahsis edilmitir. Yani, eer iletme yaratt nakdin tmne yakn bir ksmn harcarsa sadece iletmenin gereksinimi olan yeni varlklarn satn alnmasn finanse edebilmektedir. letmenin bor karlama rasyosu iletme faaliyetlerinden yaratlan nakitle borlarn yaklak be ylda geri denebileceini gstermektedir. Amortisman giderlerinin FEEN iindeki yeri %78.57 kadar olmutur. Bu olduka nemli bir orandr. Satlarn FEENe dn %3.27 , yani her 100 TLlik net sat 3.27 liralk nakit yaratmtr. Faaliyet gstergesinin %31.11 olmas iletmenin elde ettii faaliyet karnn yaklak 1/3nn FEENe dntn gstermektedir. Varlklarn %9.44 kadar nakit yaratlmtr. FEEN, finansman giderlerinin %75 kadarn karlamaktadr. 1.19 olarak hesaplanan genel nakit ak rasyosu FEENin finansman ve yatrm amacyla gerekli olan nakit klarn karladn gstermektedir. Hisse bana nakit ak 100 TL olarak hesaplanm, yani bir hisse senedi 100 TLlik nakit yaratmtr. Satlarn nakde dn rasyosu 1,006 olmutur Alacak tahsilat nedeniyle satlardan elde edilen nakit satlardan biraz daha fazla olmutur. Satlarn nakde dnmnde problem yoktur. Nakit bor karlama rasyosu %3.28dir. Bu rasyoda payda yer alan FEEN tutarndan kar pay demesi dlmtr. Bunun nedeni FEENin hesaplanmasnda kar pay demesinin nakit k olarak yer almamas ve finansman faaliyetlerinden dolay bir nakit k olarak deerlendirilmesidir. Bu rasyoda kar pay demesi toplam bor demesinde kullanlamayacak bir nakit k olduundan FEENden dlmtr. Bu durumda %3.28lik bir rasyo olduka yetersiz kalmaktadr. Yine ayn ekilde hesaplanan FEEN-Kar Paylaruzun vadeli kredilerin ana para taksit demesinin %75ini karlamaktadr. Nakit kar pay karlama rasyosu 1.19dir. Bu oran FEENin kar pay demesinin tmn karladn gstermektedir. Bu rasyonun Genel Nakit Ak Rasyosu ile eit olmas tesadfi olup finansman + yatrm faaliyetlerinden dolay net nakit k rakam ile kar pay rakamnn eit tutarda olmasndan kaynaklanmaktadr. FEEN-Kar pay tutar varlk satn alma iin denilen nakdin %16.67sini karlamaktadr. letme %29.15 orannda varlklar zerinden faiz ve vergi ncesi nakit elde edebilmitir. letme faaliyetleri ile alacakllar ve ortaklarn iletmeye yatrd toplam fonlarn
196

Hseyin Ylmaz

%9.44 ve ortaklarn iletmeye balad fonlarn %17.53 kadar nakit yaratlmtr. Nakit ak rasyolarnn daha salkl olarak yorumlanabilmesi gemi yl rasyolar ve endstri ortalamas ile karlatrmalar yaplarak gerekletirilebilir.
5. Sonu

Nakit ak rasyo analizi iletmelerin finansal saln ve nakit etkinliini lmede etkili aralardr. Nakit ynetimi finansal ynetimin duyarl bir konusu olup , da alan penceresidir. Likiditenin korunmas asndan elde hazr nakit bulundurulmas gerekir. Ancak optimalin zerinde nakit bulundurma ada finansal ynetim anlay asndan gereksizdir. Parann zaman deeri ve enflasyon olgular nakdin mmkn olduunca etkin kullanlmasn gerektirmektedir. Nakit ynetiminde yararlanlabilecek nakit ak rasyolarnn kuramsal boyutu henz tamamlanamam, rasyolarn kullanlmas da buna kout olarak yaygnlaamamtr. Bu konudaki gelimeler devam etmektedir.
ABSTRACT

Cash flow ratio analysis measures financial performance using data from balance sheet, income statement, and statement of cash flow. Information obtained from this analysis helps managers to make critical decisions. There are several ratios such as Cash Flow Adequacy, Long Term Debt Payment, Dividend Payout, Reinvestment, Debt Coverage, Depreciation- Amortization Impact, Cash Flow to Sales, Operations Index, Cash Flow Return on Assets, Debt- Service Coverage. This article examines a hypothetical company financial statements to show how to calculate the ratios and interpret them.
KAYNAKA

FERRIS, Kenneth R , TENNANT, K.L. ve JERRIS, S.I, (1992); How To Understand Financial Statements, Prentice Hall , New York. GIACOMINO, Don E, ve MELKE, D.E, (1993), Cash Flows: Another Approach to Ratio Analysis Journal of Accountancy, (March 1993),s.55-57. LOUDEBACK, J.G, FRIDLOB, G.T, ve PLEWA, F.J, (1993); Survey of Accounting, West Publishing, Maine. .SHIM, Jae K, ve SIEGEL, Joel G, (1988); Handbook of Financial Analysis, Forecasting & Modeling, Prentice-Hall, New Jersey

197

Nakit Ak Rasyo Analizi

SHIM,Jae K,ve SIEGEL, Joel G, (1992), The Vest- Pocket CFO, Prentice Hall, New Jersey. ... TRMOB (1997), Trkiye Muhasebe Standartlar 1997, TRMOB Yay.no:32, Ankara. Resmi Gazete, 26.12.1992 /21447.

198