Sansr ve Kendi Kendini Dzenleme

"Sansr" teriminin sinemaya

iki ayn Filmdeki siyasal
ifadeleri devletin kontrol sistemleri; ve
film endstrilerinin filmlerin kendi ulusal kl-
trlerinin aWaksal, sosyal ve ideolojik ilkelerine uygun-
iin kendi kendini dzenle-
me sistemleri. Devletin iktidar tekeliyle uygulanan otori-
ter sansr biimleri, hali gibi du-
rum dnemleri yinninci liberal demok-
rasilerinin ne
devlet kurumlan atk, rutin denetimi -bir res-
mi biimi olarak sansr- byk lde totaliter
rejimiere zgyd. te yanclan kendi kendini dzenle-
me, retim srecini kontrol eden glerin neyin retilip
neyin belirledikleri bir pazar sansr
biimi olarak Pazar sansrnn en etkili bi-
imi, retildikten sonra sansrlemekten ok on-
lann retilmelerini nlemektir; fakat her iki durumcla cla
sansr bir ikticlar &lirli b(r kltrde
grntler ve temsiller 'zerinde bir gzetim
biimidir. Sinema bir endstri
iin her iki sansr biimi de birbirlerini glen-
direcek srekli iinde oldular. Fakat
Hollywood'un onun kendi ken-
dini dzenleme biiminin sinema en nemli
sansr cla gelmektedir.
FILM SANSRNNKKENLERI
her zaman biimlerine gn; daha
fUm sansr
clan ve bir tutulamaz;
nk tarihinin byk bir blmnde filmlere yasal ko-
ruma Dev-
Ietler'de konumunu saptayan 1915 tarihli bir
kararcla ABD Yksek Mahkemesi, film gsteriminin "kar
ve kar iin saf, basit bir
"lke ya cla bir
ilan etti. Bu yzden Birinci D-
zenleme'nin garantisiyle korunma-
aksine devletin ve yerel nsansrne
276
maruz yasalolarak siyaset ve sanat
rtk bir sansr biimi-
dir. Sonu olarak dzene ilgili
ncelikle tek tek izleyi-
ciler zerinde etkileri olup sorunlanyla
ilgili sansrnn byk blm pratikte,
en Ingilizce dnyada, ya
da siyasal hassasiyetlerin ifadesinden ok filmde temsil
edilen zellikle seks ve ilgili
Hem film sansrnn temel hem de
uygulama mekanizmalan Yksek Mahkeme karanndan
nce zaten iyice Sansr
lan lkeden lkeye bu mekanizma-
lann Avrupa lkeleri, Amerika ve Avusturalya'cla-
ki evriminde bir benzerlik Ondokuzuncu
bu lkelerin kamusal gsterileri-
ni yeniden dzenleme amaoyla iki kategoriye
Genellikle tiyatro" diye ve Fransa'da'
spectacles de curfosiU olarak bilinen kukla gsterile-
cajes-concert'leri, gsterileri, hayvan gste-
rileri, "sabit bir mekanclan y' da bir
yoksun tm gezici gsteriler"i kapsayan ticari eglence
kategorisinden Fransacla tiyat-
ro sansrne 1906'cla son verildi, ama sinema seyirlik
olarak iin gsterimleri hala yerel yetki-
lilerin denetimine tabiydi.
1906'da fUm gsterimi, bu iin binala-
ra yerel ynetimler, ve
k tehlikeli grdkleri iin kamu ge-
rekesiyle "nickdodeon" ya da "peni ruhsata
belirttiler.
bu evresel sonraya bir Nic-
kdadeanlann stcak ve yerler zellikle a-
cuklann "bu bir blmn
dan kt
Ftlm stnde yerel denetimlerin
Devletler, Britanya ve Avrupa lkelerinde
endstrinin kendi kendisini dzenlemesiyle ilgili ulusal
kurumlann yol 1908'e yerel
film sansrne bahane olarak belecliye kamu
SANsR VE KENDI KENDINI DZENLEME
- nlnlerin m-
dahele iin bu tr ynetmelikler, yeni onaya
kan ulusal endstrilerinin gleriyle
bir 1909'da Amerikan National
Board of Censorship'in (NBC, Ulusal Sansr Kurulu) ku-
film dzenlenmesiyle tekelci
kamusal en iyi
1908 Ncel'inden hemen nce New York Belediye
George B. McClellan, szde ne-
deniyle New York'un btn sinema salanlanm
Buna olarak New Yorklu gsterimciler hem
malardan hem de MeClellan'in karanndan birka gn
nce duyurulan MPPCderi korunmak iin
bir birlik Tekel ittifak kuron
gsterimciler (reform hareketinin "film soru"u"yla olan
ilgisini salonlardan buroda filmle-
re evirme umuduyla) "uygunsuz filmleri dayatan film
kendilerini kurtarocak" bir Sansr Ku-
rulu bulimdular. Oysa MPPC,
NBCyi kendilerinin kontrol ulusal apta
bir nln olarak gr-
mekteydi..Sektr ve reform dergiler de ye-
rel sansnl anadan. iin NBCnin ulusal bir
rgllenme
NBCnin kurumsal kabul edilebilir
formllerini Sadece belirli
eylemlerin yasaklamak yasayla d-
bir gelenekler kmesine uygun anlau-
lar da etmeyi
mc, Su Filmleriyle Ilgili Standartlannda
ilan
Suun sonulan uzun vadede sulular iin
yle ki vermesi gereken izlenim suun eninde sonunda or-
taya ve su elde edilen geici kazan-
bir felakete Sonular
ve bir sutan
ve filmin rn.akul bir blmn.
Bu tr anlau egemen bir ideolojiyi hem
hem de bir olarak filmle-
rin gstermekte ve erdemin zaferinde
ederek rtk bir siyasal sansr uygulamaktayd\. Maving
Piceure World, 1912'de, duymayan, cezalan-
ktler ve eski kt dummlannda kalan za-
biten bir filme, "bu nitelikteki konular ok in-
celildi ele
ve insanlann sosyal vurgulanma-
sorusuna
iin itiruz etti.
Bir Ulusun zerinde kopanlan
sonra mc otoritesini kaybetmesine 1915'e ge-
endstri, sansrden iin kendi
zel stratejisini Bu, herhangi bir yasal n-
sansrden daha incelikli, ve bir i d-
zenlemeyle denetlenen bir sistemiydi.
Amerikan modeli yerlerde de Bri-
tanya'da 1909 tarihli sinemalara ruh-
satl yerel yetkililerin vermelerini fakat
bu yerel sansr iin bir ara olarak
ya 1912'de endilstrinin temsilcileri hkmetten,
NBC gibi, yasal yrtme yetkisi olmayan British Ilo-
ard of Film unsors'un (BBFC, Ingiliz Film Sansrcleri
Kurulu) istecliler. Bu endst-
ri organlan yerel sansrn yerini amaian, ye-
rel tavnm ngrerek onlardan nce
sansre meyclan vennemekti ve genelde oldu-
lar. Fransa'da bir model 1916'da
onaylanan filmlere vize verme
. btUn lkede gsterilen filmleri incelemek ve dzenle-
mek ltzere bir komisyon kurdu. Ne var ki, ana-
yasa hukuku, vizenin yerel yetkililerin ek
sansr nlemlerinin yerini
Avrupa ve Gney Amerika lkeleri ile ve In-
giliz pek ok smrgesi 1911-1920
sansr ynlrlge Birinci
Dnya ulusal gvenlik gerekesiyle h-
kmetin yetkilerini $avyetler 91Tde
film ama 1922'de ithal
edilen filmler zerinde ideolojik kontrol iin
yeniden yrrlge Almanyada imparatorluk y-
netiminin ulusal sansr 1918'de kt,
ama Weimar hkmeti Berlin ve Mnih'te iki
sansr kurulu 1920'de yeniden
Sansnln kesirilikle komyuCll bir gerekeSi
izleyicileri, zellikle ana gvdeyi
gruplar -ocuklar, ve smrge retoriginde
(veya ABD'de gmenler) olarak tarif
edilen zerinde gl bir etki yaramgt savunu!-
Yasalar genellikle dzenle-
mekteydi; fakat Belika'cia sansreler hangi
277
SESli SINEMA 1930-1960
, filmlerin :ocuklann imgelemine zarar denge-
lerini ve ahlaksal alt st belirle-
mekle Ingiliz sansr beri,
filmleri ya "ll' (genel gsterime uygun, 'uni-
versal') ya "A" (sadece iin, 'adult') olarak
BBFC sadece rehber gr-
d, ama 1921'den sonra pek ok yerel yetkili 16
kk ocuklann bykleri yanlannda "A"
filmlerine gitmelerini yasaklayan Kent Konse-
yi'nin kabul etti. 1932'de BBFC, ocuklann ta-
mamen uzak korku filinleri iin "H" (korku fil- ,
mi, 'honor') kategorisini Devletin
malar oeuklann belli filinlere gitmelerini yasaklayan
benzer prosedrleri izledi. Ne var ki gsterimeiler,
men ihlalinden sorumlu olduklan halde
denetlemeleri iin gleri bu tr d-
zenlemelere direndiler. greneklerin'
na, rastgele gsterilinekte olan filmlerin
kamusal alam bir aile orta-
sadece iin uygun bir ortama
trmesine itiraz ettiler. ABD'de bu savlar,
taleplerini ve filmlerinin
kalitesini ya da zaman za-
man gelen savlan rtmeye yetti. Ameri-
kan endstrisinin kendi kendini dzenleme mekanizma-
1968'e kadar direndi.
lik gnlerde sansrcler 01-
Hollanda ve kurullan cinsel te- .
malarla ok Gney
sansrcler Ingiliz Kurulundan dahapriten ol-
ma Kltrel ya da siyasal'milliyetilikse
az ok 1928'de Fransa,
kendi korrtisyonundan "ulusal "zellikle de
ulusal gelenek ve greneklerin
filinler konusunda) lkelerde filmlerine ko-
gsterilip gz nnde bulundu- '
ru1masuu istedi. Zellikle Amerikan endstrisi kresel
hegemonyaya soma, nemli filin endstrileri-
ne sahip lkelerde, sansr yasalan bii bii-
rrti olarak Genel olarak sansrcler,' l-
keleri incitmekten i politikadan
ok politika konulanna daha fazla g5ter
c
diler. Fransa 1928'de tm Sovyet filmlerini yasaklarken,
Weimar hkmeti Sovyet-Alman
278
nin bir yolu olarak filmlerin eni.
HOLLYWOOD VE KENDI KENDINI DZENLEME
Sansrn devletin bir st-
Ienilmesine pek ok lkede film endstrisinin
bu srece boyutlarda da sz konusuydu.
Sansrn gsterimi yasaklamaktan ok dene
mekti ve hem hem de gsterimciler
sansr pratikleriyle yapmamn kendi ekonomik
uygun kabul etmekteydiler. Bu
yzden kendi kendini dzenleme, daha hk-
met mdahalesinin nne gemenin bir ve bir ka-
biimi olarak
1911-1916 Pennsylvania, Kansas, Ohio ve
Maryland'de eyalet sansr kurullan 1920'le-
rin neredeyse her eyaletin yasama bir san-
sr yasa Bu flSansr tutkusu,
Cecil B. DeMilie'nin Niye (1920)
gibi filmlerin ok daha nemli sosyal
etmenlerle Yani daha ok potansi-
yel olarak bozuk ruh haliyle, ona
kriz ve iki iIgiJiyc4.
'192l'de National Association of the Motion Picture
Industry (NAMPI. Ulusal Endstrisi New
York eyaleri yasa kabuln nlemeye
ama Bu trst reformcu-
larm olan byk onak
lanna hizmet edecek daha etkili bir orgatun NAMPl'nin
yerini ilgili
1921'de Federal Ticaret Komisyonu, Famous Players-
ilk gsterimi ve film
endstrisinin siyasal faaliyetleriyle ilgili bir
yrtmesi iin Senato Adalet Korrtitesi'ne
Bu olaylar Man 'I922'de, Ulusal Posta Kurumu eski ge-
nel mdr Will Motion Picture
Producers and (MPPDA, Amerika Film
ve yol
Devlet sansrnn direnmek ve film
dzenlemek MPPDA'mn endstriyi ieriden d-
zenlemegrevinin sadece bir Dikey
me sreci gsterirnciler
ki reform gruplan
ve Wall Street'in endstrinin ynetim duy-
gveni 1920 ve 1921'in Hollywood
SANSR VE KENDI KENDINI DZENLEME
endstrinin, ahlaki ve ekonomik savurgan-
olarak grlmesine yol Hays, endstri li-
derlerini bu dzeltrnek iin ok daha etkili bir
halkla operasyonuna ihtiyalan inan-
ve MPPDA'yl zmek iin Hollywood'un
etkili bir biimde bir ara ola-
rak yeniden etti.
Hays, "yazan, ve yasa
kesimi gz edemeyeceklerine, filmlerinin sadece de-
izleyicilere doyurucu bir dzeyi surunakla
lkenin kltrel ve yasal liderlerini mmkn
az etmesi
halkla lke
sivil ve din"'l rgtlerle, kulpleri ve ve-
dernekleriyle
bunlann siyasal lobicilik glerini ortaya koyarak yasa
tehdidini frenlemekti. Endstri, kendi kaderini belirleme
biimi olarak kendi kendini dzenleme sistemini
tirmek iin tutumu sergilemek zo-
o kadar kaliteli ki,
hi kimse sansr uygulama
Eglenceyi dzenleme ya da eglenceyi dzenleme
standartlan konusunda hibir
sadece temsil denetlerneye uygun yetkinin
kimde konusunda bir bu-
savunarak bunu
Belediye sansrne ek olarak eya!etin ye-
disinde eyalet sansr kurullan faaliyet yrtmekteycli
ve MPPDA, pazann neredeyse ve
gsterirnin % 6O'tan bundan he-
Bu, NAMPrnin kendi dzenle-
mesinin sansrun yerini ok, ek bir sansr ya-
geliyordu.
1924'te Hays, "sadece tipte kitaplann ya da
perdede sunulabilmesi iin gereken zeni gs-
termek" iin kaynak malzemeyi incelemek zere "For-
ml" olarak bilinen bir mekanizma kurdu. 1927'de
NAMPl retimi dzenleme
kendisine Studio Relations Committe'nin (SRC,
Stdyo Komitesi) bir yasa
ve Dikkat Edilecekler"
[rving Thalberg'in bir komite

hemen nce
1927'de famolIS
Players-u.sky
(?aramaunt) iin
Uoyd
retilip
ynetilen
ocuklan'ncla CL,ra
8ow, gen Gary
(ooper ile birlikte.
279
5ESU SINEMA
KAYNAKA
Hays, Wiil H., (1955), The Memoirs ofWill H. Hays.
Gomery, Douglas (1986), The Will Hays Papers.
Will.Hays (solda) Talmadge
bir ziyaret
WILL HAYS
( 1879-1954)
od'un zenginliklerini potansiyel bir yerel gelir
olarak gren belediye veya
eyalet engeline maruz MPPDA, bir yandan
Wili .sinema tarihinde, Yasa- bu tr kabuln nlemek ve endstrinin federal
popUler Hays Fakat hkmetle dzenlemek. te yandan lke
sansr, rolnn sadece en gze arpan lerle ve kotalar konusundaki
endstrinin en nde gelen kamusal temsil- yrtmek iin bir yerel siyasal ittifaklar
eisi olarak, Hollywood rgtlenmesi ve rnleri zerinde' kur.du.
belirleyici bir etkisi siyasal nfuzu, 1920'lerin przsz
Cumhuriyeti Ulusal Komite'nin olarak Hays, sine izin veren oolidge ynetiminde- iyi mu-
i 920'de Harding'in amele Birlik, kamuoyu maniplasyonu-
yrtt Posta MdrO oldu. tj:.. i 920'Ierin "ticari cinayetlerinin bir belirtisi
cari ;:. ",'olarak gren Prot'estan dini .. '
si ma liderleri ',:"na becerisi ve siyasal rgt-
tdar.- Harding ynetiminin krizin ilk dnemindeki yasal belirsizlikler-


daha etkili grevlere sona erdirdi'; . 'de e.ndstriye etti. Hays'm en byk siyasal bece-
HaYS',1920'ler ve 1930'1;r boyunca Cumhuriyeti" biri 1934'te Ahlak Cemiyeti'nin (League of De'-
.Parti iinde etkili olmaya devam etti. .. ' .,' ., .. trden krizler maniple etme
Hays, hem endstri . '-,,' . .
'Em" hem . ,,'. MPPDA. Adalet sonunda di-
.. be.cerileri .,,; key paralayan 1938 tarihli
Variety, .... ,Hays,,'bu kara-
verd!. MPPDA'yl, Film Kurulian, -:. i 948'e .dek yar--
;lik ve Standar:c . oldu. Federal hkmetin Hollywood'u Ikinci' Dnya
aras!ndaki '" "zel bir' endstri" olarak da
.bitiminden iki hafta sonra' emekliye
byk lde . ,".'. .ve yerine Motion Assoc'iation of
yeniliki birlik olarak :'.. ,':':fnerica" (MPAA) olarak EriC' Johnston geti. '
.. ,.ve. :..... ;':. , WiH Hays, geleneki,.bir Kepe
. bu .boylu, "sigara ve iki 'im'e),'en, Presbiretyen'
fakat. "temiz" ". nemli isi'f!1ler'inden ol.an birok karika-
Ila, ete .> kolay bir. Babil'de "Charlie- Chap-
meta ,rtk ..:., ." ..... - ", :Iin geinen b.ir Babbitt'gibi
temel' .da< . i1kes'ine 've
anti':-6st 'l kusu Devletler'de en yksek telefon
v.e deyen sYI.enj'yordu. stne basa ,be-
.tll11
cll
@ ve birbii-fnten gore, "en derin halka,
,ulusa ve Paradoksal bir
. _ .",d.:'" .,' ...... ,'; , '. . . YnetimimUclr:-U Joseph de da-
":. hil,daha. daha fazla'n'errt :ve-
: iin, Hays'm' geleneki kamusaL.
. tar.ihten neredeyse neden Fakat
"'.' H.ays, HoUywood'y oligopol sermayeye di-
..
. daki ilgili yorumu:en'dstrinin koru-
ma zetler. "Bu Ilahi Takdire veriyorum,
.. ama. ben .
RICHARO.MAlTBY
280
SANSOR VE KENDI KENDINI DZENlEME
..' .'.
ve bu maddeler eyalet sansrcleriyle yaban-
Ci sansrclerin bir semeziydi.
Sivil, dinsel ya da retici
azaltmak iin filmler, sonra, piyasaya sn:il-
meden nce ama 1930'a kadar
SeR'nin sadece tavsiye
Sesli film teknolojik
tam bir dzenlemeyi daha zorunlu hale getirdi. Sessiz
filmlerden farkli olarak sesli filmler, yerel sansrcler,
blgesel ya da bireysel gsterimeiler
dan senkronizasyonu bozulmadan Ya-
SRCden ,"vsiyeden daha ",Iep ettiler,
zamanda sesli film iin daha zgrlk bir yasa
cb istemekteydiler. fakat "Broadway'i ana
caddesine getirme" arzulan, giderek daha fazla gven-
Protestan ona tepkisiyle
Tekel pek de nk
filmleri, kk toplulukla-
nn grebildikleri kltrel etkileri
lerine bir tehdit olarak gryordu.
1929 sonbahannda NAMP!, ierikleriyle pek il-
gisi olmayan nedenler yznden
Byk ve salon al-
malar yznden NAMPl'nin federal hkmetle
NAMPl'nin ,Katoliklikle ba-
gibi Protesta,{ kiliselerle de bir
hemen
kurdugu grkemli halkla Wall
Street sonra film endstrisi 1920'lerin
,
kltrn iin olduka bir hedef haline
geldi ve Protestan kampanya gsterimcilere
byklerin ticari uygulamalanna ynelik
ahlaksal bir verdi. Gster-
dikleri filmlerin ahlaksal standanlan konusunda
lerle kk gsterimciler, byklerin blok sa-
gsterimeileri kendilerinin ya da kendi top-
tercihlerini gz ederek "seks pislikleri"ni
gstermek zorunda ileri srerek kendilerini
savundular. Ana caddede iffeti tek yolunun,
endstride bir federal dzenlenme
mesi ettiler.
Birka ynden Hays, NAMPl'nin
hem kamuoyuna hem de yelerine gstere-
bir alan olarak film ieriklerinin dzenlenmesi-
281
ve Dikkat Edilecekler
Hollywood'un ilk kendi kendini dzenleme 1927
listeye dahil edilenlerin, ne olursa olsun
filmlerde
1. - (uygun dinsel trenlerle
bir biimde srcce) vb
szcklerin ve Iuba ifadelerle kapsar.
2. Her tr ya da mstehcen - gerek grntsyle
ya .da silet halinde; ve filmdeki bhramanlar
herhangi bir duygusuna ynelik bir
3. traflgi,
4. Herhangi bir cinsel
5. Beyaz klelik.
6. Irk ve siyah cinsel ili!jkiler).
7. Seks hijyeni ve hasuhklar. "
8. ocuk sahneleri - gerek grnts da silet ha-
linde.
9.
LO. Din 21ay etme.
II. Hcrhangi bir ulusa, ya. da hakaret.
: AdiJigin iyi begeninin
ele da zel
'
I. .
2. bir lkenin dinini,
6nde ve uygunsuz bir bi4
.' imde gstermekten .
3: Diri ve dinsel t;enler: -.
4. .
S. ... '-
6. soygiJnculuk. bozma, trenleri, bi-
vb. dinamitleme (bunlarla ilgili ok betimlemele-
rin' aptallar zerindeki etkileri .
7. Zalimlik ve rktclk.. .
8. Hangi yntemle olursa olsun cinayet teknigC
9: yntemleri. .
i O. Zorla bilgi alma ..
i I. Suun yasal ceza olarak asma ya da elektrikli sandalye
.' yoluyla '.
Sulul2n ynelik sempati. ,
3. Kamsal ve kurumlara ynelik tutum,.
,.",
i S. ocuklara y2 da'hayvanlara
16. ya da daglama.
17. ya da kendi erdemini satan bir ,: -:,.'-
;'--. '< .. "_".
19. Gerdek gecesf ;ahneleri.
20. Yatakta 'erkek ve
21.
22. Evlilik kurumu..
23: Cerrahi operasyonlar. _.. :_'" "..,
24. _
ya ilgili sah-'
ne ya da isimler.
26. ya da 'zellikle kahramanlardan
biri sz konusu oldugunda.
MARLENE DIETRICH
(1901-1992)
SESL1 SINEMA 19301960
tures ile iki bir yaparak Hollywood'a gitti.
Paramounc'un onu MGM'nin Greta
Garbo'suna bir rakip olarak
Gary Cooper ve Adolphe Menjou ile birlikte rol Fas
Marlene Dietrich'in cinsel bir bUyleyi' (1930), Mavi Melek henUz piyasaya
cilik hocas! Josef Ster.nberg'in y- sUrlmeden nce hit oldu. Dietrich,' sonraki bo-
netti-gi filmlerde. ne sonra., yunca, bir tek istisna hari, Sternberg'le film yapmaya de-
gay'ler ve iin sinemarogra- vam- etti: (1931), Ekspres; (1.932),
. nk bir olmaya devam ediyor; oriun .. (1932), 'mparalarie (1934) ve
anirOje" ekiciligi cinsel her za- _. (1 935). bir grsel
mankinden daha fazla moda' ' '.rich -filmleri: Dietrich'i lmcUI ve ekicililine
: '-o Kariyeri Clramalarda ;.",-', -.: ';'-'aruz bir.
ve .. r?lIe;le. rollerinin vazgeilmez oYuncusu
tatslZ kabare' fi-.:... . ... halin:e ..... ' ". '.' ; _.
gr haJine geldi. Bu erkek. ge- :.-:' .".
ce girmekle ve her iki trden . J611Y rllUile Akademi .dl'ne aeby.
. Unlendi..'Profe,sy:
onel
.:"':- Fabc
oii::a'-mda.. film, 've satine va,at .::,. rich filmleri, arzunun hem, her hem. de ,or..
'eden. bir :"oyun'cu" .haline' geldi,. 'Sternb!!rg .... "-dugu
.. Mavi.,.,. gren
,Mefek;'de ;'(1930) .Loli L?la'yt" oynamak ',:''';..de giderek sorunluhale geliyordu v.e:
e
'rich'l,n t?u .... :, -, ..
...
ona Ye.
.. hcl'ar kendi ima-jin. :rr.ivis
\\ 'M- -.. "" '\' ":.). '. ,.,. _ .' .....,
von EkspreS/'nde (1932) M.,lene ve ,Brook.
;.. . - ,,' " ..
282
- ' .... ,-
SANSR VE KENDI KENDINI OOZENlEME
Hollywood moda rnek-
leri haline geldi. Bu yzden Dietrich. gz perde ima-
koruyabiidi; fakat St.emberg'in sonraki Pa-
ramount filmleri, Sternberg'in filmlerinin gizemli bir
de ."Dietrich'''e -zgU' sofistikasyon. 'v'e .
her zam.an sahip B9r-
zage'nin Arzu'da (1936) -incevher"
olarak eg.lendirici bi.J1unmaslna raRmen i 'sonun-
da kariyeri sendelemekteydi. " :.
Dietrich'in geri _
:westerni Destry' -At S,rtlnda'da" (1939)
Frenchy;;.
Hollander'in
Die'crich,
bir performans Garnett'in et-
kileyic'; 'Yedi (i'940):'olduiu' :6iet--
rich'in-
sUreli -
i 942'de
"iehiri' ilan-: ., Amerikan'
bi-ri olar;k' ve 1914-1'94S'te
usa
k

" ; sonra Dietridr
qing,
,bu"

'luk 'Sahip fellerdeetkiliYdi; Gq..:,

',rak i958)
bi;' olarak i 960:brdi
ve kuk 'roller'
buyla;';nesi,',:
etkisiyle'" Paris'tekf, 'kadar, ..




0" blau. Engel i.The Blu'Angel (1930); MaroCca (930);::;'c' ';':_,
Djshonored (I ,931 );' Shanga';.. 1932}; Bfonde ',VCQUS '(1:
'The' :{I Devi/, .....:::
Ga<d';; afN/oh (1936),0.;';;' (1939j, ,,'::):,,:,;
'( A
, S'oge'Frigh' ..
(19S8); Touch' ..

Riva., (-I 993}, MDrlene.DierridJ by her ..:_:=<_;,
Spoto, 06nai'd (1992), fe"o'f __.-
Josef von. (I :65); Fun a Chinese ' :''''''
.','..
283
ne drt elle Eyll 1929'da, 1927 gzden
geirilmesine n ayak oldu ve bir
komite bir yasa Chicago'dan
tamamen ayn bir belge NAMPl'nin
Chicagolu nde gelen Katalik isimlerinden olan
Martin Quigley, sinema temelini
ilkeleri dile getiren ok daha bir yasa nermek-
teydi. Bu yasa bir Gzvit olan Peder Daniel
Lord'a
SCR'nin yneticisi Alba)' Jason Joy, 1930 Ocak
m bu iki ve bunlann
ya Uzun sonra bir
komitesi bir v<rsiyon
Hays ve Lord Temelini Nedenler
ayn bir belge olarak Lord'un yeniden
dzenlediler. Her iki liIm-
lerde yapma ilgili
veren bu Tek Karan'nda, ve
Katolik gizli Bir filmin
ruhuna ve anlanuna" uygun olup
karar veren nihai hakemler olarak, ye re-
tim bir "jri" NAM-
prnin bir komisyona \e5-
Jim etmesinin neden, niyetlerine
duyulan bir ge-
pratik sorunlann kabullenilmesiyle de ilgiliydi,
Yasa metni, Lord'un ilk ahlaksal savlann-
dan ok bir yasaklar listesi Metindeki
"Ozel ve ve Dikkat EcIi-
lecekier"i' iki, zina, ve ms-
tehcenlik zerine maddeler Lord'un
en ok "zel Uygulamalar'dan nce gelen "Genel lIke-
ler"de grlmekteyeli:
Izleyenin ahlaksal standanbmu hibir film
memelidir, izleyici. 5Ua, k-
ya da gnaha sempati
2. Sadece ve eglencenin gereklerine uygun ya-
slandanlan
3, ya da insani yasalarla edilmemeli, onlann ihlaline
sempati
Giderek daha da byyen bir kitlenin filmlerin ah-
laksal ktlklerini dkmesine 1930-1934
filmlerin daha ya da oldu-
sonucunu olur. nk birka istisna
SESU SINEMA 1930-1960
bunun tam tersi 1930'lann Ame-
'rikan kltrnde ve yerlerde ahlaki muhafaza-
dnemiydi, hem SCR hem de eyalet sansrcleri
standanlar Endstriyi en bi-
imde filmleri, ieriklerinden ok daha az
komrol edilen reklamlanna dayanarak
mindeydi ve ilkeler ok az ihlal olsa bile bu on-
lann iin yaygara koparmalanna yetiyordu.
filmlerin ieriginin
tirihnesi ynndeydi. Sansr "kk,
ve nemsiz kusurlar bulma" abalanrun, kendisinin ya-
ptmalarla kurmaya temiz ve yasaya say-
ve yararlanm
onaya iin geleneklere uymayan yasa-
betimlemelerine" izin verilen temsil
stratejilerini engelledigini
mekteydi. Yasa etkili kalacaksa, stdyolann, "sofistike zi-
hinlerin sonular fakat sofistike ohnayan,
deneyimsiz zihiriler iin arilam ifade etmeyecek"
bir temsil sistemi izin vermek
zellikle ilk yillarda, daha
ok bu sisteminin srdnilmesiyle
Hollywood gibi Yasa da
seyirci yerine biriydi. Bir
derecelendirme sistemiyle rrilerini ter-
cih etmeyen film endstrisi, kamusal kabul edilebilirlik
ililal etmeden aym nesne iinde hem "masum"
hem "sofistike" ekici yollanm
buhnak Bu, "masurriluk"un metne
ve "sofistike" izleyicilerin istedikleri arilarrilan
filrrilerin iine gerektiginde .
kullanarak inkar edebilecekleri temsil yasa-
lan ve sisterriler gerektirmekteydi. lea ja-
(1991) ileri gibi, Yasa'ya gre
bir arilam
srdrebilirdi .,. filrrilerin ne kadar olabilecigi vesal-
hangi aralarla (grnt, ses ya da
dille) temsil edilebilecegi srekli
Ne var ki sansrcler film edici
saptamaya devam ettiler. Su filmleri
daha 1901de belediye sansrne konu ve bu
film tr kamu dzenine en byk tehdit olarak grl-
mekteydi. 1930 sonunda, AI Capone
haberlerinden esirilenen sreli gangster filmleri mo-
284
filmlerin genleri gangster olan bir
"kahraman-alak" olarak grmeye ettigi sulama-
lanm ve bunun NAMPI iin bir halkla
felaketi Eyll 1931'de Yasa uy-
gulamalan epeyce ve senaryolann sunulma-
zarurilu hale getirdi, gangster retimi ya-
Fakat NAMPI her seferinde birinin yerini
rinin vermekteydi. joy bir filmin
genel garami
reformcular bu-
nun Hollywood'un yklerin etkinin
birinci ileri srdler. jean Harlow,
Mae West ve Peder Lord'un Constance &nnett"
olarak tarif ettigi oyunculann kariyerlerinde g-
gibi, sinemamn gcnn bu g-
rmlerin iddia edildi.
Ocak i932'dejoseph Breen NAMPl'ye olan il-
gisini denetlemek zere Hollywood'a geldi. Breen'in tr-
pleyici tamjoy'un
neden oldu.joy, Eyll'de Fox'ta ol,
du ve yerine geen james Wingate daha
tematik ok aynnulan elemekle
herhangi bir stdyo uyurrilu. kurama-
karutladL ]oy'un filmlerin kltrel etki-
leriy!e ilgili Protestan ve
MOlion Picture Research Council OORC, Film
ma Konseyi) stlenilen, ocuklann film izie-
ve filmlere gsterdikleri duygusal tepkileri 50-
bi,. olan Payne Fund Studies'ten
sonulann aym zamana Studi-
es'in sansasyon yaratan ve elden ele bir zeti,
Henry james Our Mavie Made
MPRCnin federal dzerileme taleplerini endstriye y-
nelik kkl bir tehdide 1932'nin sonuna
dinsel ve egiL<e1 rgt, en-
dstride bir federal dzerilenme isteyen kararlar
1933'n ilk aylan endstri -iin bir dnem ol-
du. Birok srdyo iflasla yz yzeydi ve Hays, krizle ba-
iin ekonomik eylemden gerekli ol-
etti. Sadece Yasamn daha uygularuna-
kamuoyu sempatisinin srdrelebilecegini ve fede-
ral mdahale yenilebilecegini ileri srd.
NBCyi etkiler"in "retim kali-
te standanlanm ve tehdit
SANSR VE KENDt KENDINI DOZENLEME
kabul eden bir Hedeflerin imzalamaya
ikna etti ve "yksek srdrmelerini is-
tedi. SCR'yi yeniden dzenlemeye
haline geldi. tonu de-
Bir stdyo grevlisinin gi-
bi: "bundan nce bize 'nerilmektedir' denilmekteydi,
ama son zamanlarda kesin bir 'kabul edilemezdir'
diyorlar: Tamamen kendi kendini dzenlemeye yogun-
iin diger Breen gre Win-
ve
bir stdyonun sorunlanna pratik zmler getirip std-
yonun koruyarak
1933'ten itibaren SeR'yi fiilen ynetti.
Ilreen, Kilise Katolik kltrcl iddialan
onayj koyma Quigley ve
nde gelen Katoliklerle de gizli gizli
teydi. 1933'e Katolik piskopaslan
bir Episkopal Komitesi kurmaya ikna
Nisan 1934'te Komite, bir lffet Cemiyeti du-
yurdu: Cemiyet'in yeleri, "lffeti ve Hmstiyan
incitmeyenler tm filmlerden uzak durma"ya
sz veren bir Cemiyet kamuoyu
duygulanrun bir ifadesi Kesin bir ama-
ca iin ince bir kampanya yrtld: Kampan-
ierigi var olan mekanizmayla Yasa-
etkin En byk gc, filmleri ya
da salonlan boykot tehdidinden ekonomik bir si-
lah olarak grnmesine gerek gc genel ka-
muoyu yaratma kapasitesinde Byk eko-
nomik zararlar vennek iin gzn
korkutmak iin Cemiyet'i
MPRCden ve piskopaslann
ra yrteceklerini anlatma ya da ar-
zusunda gstermek iin
sorununu endsuinin blok gibi ticari
konulanndan nem
yordu. Bu eksiksiz bir Haziran'da MPPDA
Kurulu, Tek Yorum gzden geirdi. SRCnin
Produetion Code (pCA,
Ynetimi) olarak personel
ve Breen getirildi.
ve Breen'in kararlanm sorgulayan tek mekanizma ola-
rak MPPDA Kurulu PCA'dan geen her filme,
her kopyada grlen bir mhr Tm ye
285
film ya da pi/asaya
srmemeyi kabul ettiler ve yeni ihlali duru-
munda 25.000 dolarlik bir ceza ngrlmekteydi.
Kamuoyunun kampanyaya ilgi dikkate
bir telafi gsterisinde bulunmak endstrinin
uygundu. Endstri, SRCnin retimi
"nce" ile "kendi kendini dzenle-
me"sinin gerekten etkili oldugu
bir izgi ekmek iin 1934 krizinin ierigini vurguluyor-
du. bir duyulan bu gereksinmenin bir
sonucu olarak SRCnin kademe ka-
deme tarihi daha apokaliptik bir anlau-
rrun gizlendi. Bu ama,
Katoliklerle (lffet Cemiyeti'nin PCA'da etkili bir g ola-
rak uyum iinde olma ok.
endstride bir federal dzenlemeyi istemeye devam
edenlerin nn kesmekti. Broen, Mar!'a gelindi-
pek ok stdyonun yapmaya kesin bir
isteklilik" i byk Icle
Yasa ve MPPDA'ya ynelik tutumunda her zaman byk
en olan Wamer hizaya ge-
tirilmesi gerekiyordu. Haziran uy-
birlikte daha da Mart
i 933'te gibi, bir dizi film piyasaya ve
kkl bir kurgulamaya bunlann en n-
ls Mae West'in Doh.sanlann Czeli'ne (1934)
rlen Bu Gnah Oegil O
olan birok film sona enneden geri ekildi: Son-
raki birka iinde bu filmleri yeniden piyasa-
ya srmeye "'ttifika verilmedi.
1934'n retim bir ba::ka da
ok bir biimde yk-
sek bteli edebi klasikler ve tarihsel biyografiler uyarla-
ma endstrinin halkla
rinin zorunluluklardan
PCA'nm iin neyin doyurucu
malzeme konusunda son
ti. Yazarlar ve bir
etmek ve itiraz sahneleri veya
ekimleri filmin son halinde korumak iin bir
olarak kesilecegini
ri blmleri PCA'ya gnderilen senaryolarcia
1935'te birok stdyonun C-Men dngsnde-
ki gangster filmleri stndeki nn kesmeye
SESLL SINEMA 19)0.1960
'f...: ..::;,.." ..
.
. ..
"'-":"
....,.:
Extase'sindeki (l933) banyo sahnesinde Hedy Kiesler (daha sonra Hedy Lamarr olarak On!endi).
Filmde sre sonra Kiesler, nJmin nlemek iin btn kopyalan
-ve Frz Mandl ile evlendi. .
suun ilgili
su yzne Ingiliz sansrcler bu yeni
me itiraz edene kadar da Ama bir ola-
tak ilgili bu sorunlar
grece nemsizdi: PCA ve ka-
rarlanna -bazen ga;terseler de-
Daha da nemlisi, kamuoyu genel olarak aWaki panik-
NAMPl'nin ya da Cemiyeein endstrinin'
1934'te uurumdan

Breen'in ynetmenler ve onla-
nn personeli retim srecine alatak
dair \Stan tamamen retime
bir engel degil, bir gibi dair ortak
kabuln tesinde, PCA'mn ynlendiren iki
temel Breen'in Ahlak
degerletini telafi yalmzca "izleyenlerin aWak
standanlanm hibir filmin. retilrnemesi"ni
sulunun da gvence aluna al-
Olay rgleri, diyaloglan ve so-
286
nulanyla aWaki muglak bu
yzden metinsel ift alam
temsiline kaydi; zellikle. seks konulan,
iin nbilgi gerekece.k canlandinldilar. Senaryo
yazan Paul'n ok gzel bir biimde gi-
bi, "Bir sahne, izleyicinin kt yanlamu onaya
'ama yine bir
1930'lann sonunda NAMPI, film ierig! konusunda
byk lde kendi sonulan olan glk-
lerle yz yillo geldi, Stdyolarla kurdugu
1934'ten sonra daha da Breen'in
malan Yasa'ya uygun bir karar ve eyalet ya da
eylemlerine bir tavsiye nitelig!-
ne ve ile gruplan, hk-
metler ve cevaben "endstri politikal-
konusunda ok az gzet-
mekteydi. Kendi kendini dzenleme gibi endstri poli-
tikalan, filmlerin konusu ya da
gl gmplanm incitmelerini nlemek iin tasar-
Fakat 936'da, MGM'nin Sinclair Lewis'in
SANSR VE KENDI KENDINI DZENLEME
it Can'( Happen bir film versiyonunu yapma-
ma koran ve Ispanya I konu alan Abluka'ya
(1938) Katalik protestosu gibi olaylar, endstri
iindeki ve liberallerin "kendi kendini dzen-
leme ... bozulup siyasal sansre sulama-
lanna yol Ne var ki, 1930'lann sonunda kamuoyu-
nun dikkatini en fazla eken PCA en fazla konu-
ahlaki sansr olaylan - genelde yasaklanan "laneL
olsun" Rzgar Gibi Geti'de (1939) Clark
son szne dahil edilmesi- kadar nemsizdi.
VE SONRA
i\vrupa'da ve genel olarak dnyada siyasal
rin gndeme gelen konulan fark edilir biimde
Devletler'de siyasal
sansr, byk lde eyaleL ya.da yerel sansr kurullan-
Sovyet filmlerini yasaklamalanl'la Ha-
ber filmleri genelde eyalet sansrnden ama
nemli lde kendi kendini dzenlemeye uygun
arak sululan ve siyasal konu almaktan
Bu arada Nazi ve [tal-
ya, sadece i gerekler-
den filrnleri) dzenlemeyi Amerikan ve diger
itlul euneyi de amalayan
bir sansr Japonya ve Sovyetler
ise i sansr uygulamakla fiilen kapa-
h pazar hahne de 193'lar boyunca Hollywo-
od'un tepkisi, kendi frnlerinin ya-
sansrclerin dikkatini ekmemesini ve pazarlann
daha fazla yol ama-
layan ekoncillik temeUi bir Siyasetil'di. rne-
1936'da MGM, Robert E. Sherwood'un,
yeni bir Avrupa
geen oyunu Sevinci'nin filin
aldi. Ilyle bir projenin teh-.
tikelerini bilen stdyo ve PCA, hkmetini incite-
cek hibir ienneyen bir yk tasarlamak iin
ABD'deki ltalyan diplomallarla uzun pazarliklara
.Filmin oyunun zgn
yok etti. HunL'
Stromberg'un Avrupa lkesi yerin
diUi bu
kaynaklanan gecikmeler yznden Apta-
Sevinci ancak 1939'un piyasaya srlebiidi.
287
Ama o giderek kriz Yiiznden. pa-
zarlar bir ve bunun sonucunda
gelir endstrinin Nazilere ve rejime
ynelik eski ardindaki ekono-
mik zedeledi. David O.
Selznick endstrinin "sama, ve
olan" terk etmesi ileri srd;
ama film sansr Adalet Temmuz
1938'de byk
sonucu olarak siyasal bir sorun haline geldi. da
byklerin dava,
konulan ele alan filmlerin retimini
byklerin gcne meydan okuma olarak
yeniliki drama veya
engelleyen bir sans-
r btn endstriye uygulamak iin kullandik-
lanm iddia etmekteydi. 1939'da, ile
tavsiye bir ay-
nm olacak yetki
"Perde PCA operasyonlan en-
gi'ELermenin bir yolu siyasal daha
PCA g-
revlileri Bir Nazj Casusunun (1939) gibi konu-
lann uygun filin olup olmadig> konusunda
dile getirmeye devam etmelerine esas
ifade etmekte ok daha
Britanya'da da 1930'lann sonunda BBFCye ynelik li-
beral siyasal konularla ilgili
taki biraz sonulandi.
hem Britanya'Ja hem ABD'de devlet brolan, en-
dsLrinin kendi kendini dzenleme yerini al-
maktan ok onlarla uyum iinde Britanya'da Mi-
of (MOI, Enfonnasyon
bir Sansr Dairesi fakat hem uzun hem de
haber filmlerini "gvenlik" sansr etme
"ahlaki" sansr olan BBFCye
havale etti. MOrnin hi da filmlerin gi'EterU- .
mesini yasaklama yetkisi vardi. ABD'de Office of War in-
formation (OWI, Enfonnasyon Brosu), Hollywo-
od'u sansr etme yetkisi otinayan ama meselelerini
ne temalan araya sokmak iin pa-
ralel bir denetleme sistemi
bir Film Brosu kurdu. Joe Breen'in ynetimindeki PCA
hem siyasalhem de ahlaki fakat
SESLI SINEMA 19301960
GINETTE VINCENDEAU
KAYNAKA
Ringgold, Gene ve Bodeen, De Win (1973), Chevalier.
SEME FILMLER
: Innocems (I The Love Porade (1929);
The Smi/ing Lieutenont 93 One Hour with You (1932); .
The Merry Widow (1934); Breok the News (1938);
L'Homme 'de jour (1936); Pieges (1939); Le Silence est d'or (1947);
. c;g; (r 95B).
Ernst Libitsch'in Dul'unda (1934)
Maurice
MAURICE CHEVALlER
( 1888-1972)
Jeanette MacDonald ile
hayali bir Paris'te veya "Sylvania" gibi lkelerde geen bu
filmler sevimli sofistike komedilerdi. Bu kurmaca evrende
Maurice, Chevalier, Hollywood Chevalier, hareketler ve karikatrize bir aksanla
filmleri sayesinde, uzun bir sre boyunca en 0- -bu, ilk sesli filmlerde bir yenilik olarak (Hollywood'da In-
pik Bir ve mUzikhol gilizce dersleri nlendigine dair sylentiler var-
olarak, ilk boyunca vurgulanan ciddiyetsiz ve seksi bir Parisliyi komik bir
nemli bir yere sahipti. orzda Karakter ve dekorlar
Chevalier, Paris'in popler semti Menilmontant'ta ama Chevalier'nin usta zellikle mzikallerde
Yoksulluk iinde geen bir ocukluktan sonra gen .Lubitsch'in ok iyi
Chevalier ("Morno"), ucuz yerel cafe-concert'lerde sahne- i 93S'te .tekrar Avrupa'ya dnen Chevalier, Hollywo-
ye 1907 hem sahnede,hem sahn'e.,L,- od ve sahnede eden poplerligi
Mistinguett'in Folies Bergere - lde birka film
gibi lks mzikhallere gidebilmek iin 1938'de Ren'e Clair ynetilen
ok zel bir sese sahip olmayan Chevalier, kendini be- ve Jack Buchanan'la birlikte oynanan Hovodis'in,
gavroche karakterini yaratma'k iin Paris' orijinalinden (Le Mart en (uite) daha az
gzel ve bir dizi vqJt hareketine " grlcf.'Chevalier, Fransa'da poplistl'Homme du
nem vermekteydi: <?muz silkme, eJlerini koyma., (1936, Julien Duvivier ynetildi), Mauri-
ve nl alt ne zamanla bunlara smokin1i: . 'ce Tourneur'un sinik bir sahne gerisi komedi si olan Avec
papyonlu ve bulvar zppesi ekledi.: - .. le sourire'de (1936) ve Robert son fil-
Birinci sonundan i 928'e kadar, Paris'in. mi Pieges (1939) gerim filminde Bu
sahne, ynetip "Da.ns la vie faut,pas, s;en .... ve nedeni, daha ok,
faire" (I 921) ve "Valencine" (I 924) gibi hit ,Yara.. . ekici Chevalier o. dnemin Fran-
kadyeri'nde ykselmeye sonuna kadar poplist
HoJlywood'un dikkatini ekt( ve i 92B'de .. > -< yatar. . " .
bir '. .' gibi
':. ,Zaten. birok. filminde 'olan Che-'.- . _, devam ama glere uyum
.valier 1935 ,gstermesi ve Yichy ideolojisini kesi'n
,



Amerikan ,.. ve sevgilisi Nita' Ra-
Paris Mosu!ll/on.(1929) hem ABD hem de ilk hi-' iin
,?y,di. En iyi filmlerinfn' . sonunda so-
'Ernst ,Lubitsch'ti Geiti 1929; G1m;eyen' Telme,!, ..' ru.n.lara yol Yine ,de 'Fransa ve'
1931_; Senin/e Bir Saat 1932; Du/1934HClaudette Col- 'c ,0 Hollywood'da film sUrdUrdU; bu
.g
ert
ve Hopkins ile 'Gfmseyen ";,,.. dikkate degerleri Rene. Clai(in Le Silence eS!- d'or 947) ve
., ".. ' . ", . ". '. 'Vincente Minnetli'nin Gigi"siydi, (.1.958). Herikisi de nostal-
Clair'in filmi, bir.. anlamda sessiz sinemaya,
sevimli bir vefa bors:uydu'- MinelWninklyse yz-
Paris'te gen bir (Leslie 'Caron) egiti-
mzikal. Her
-ikisinde Chevalier" Gigi'de Heavens for
Girl" yorumlarken gibi, "bir hale
sylenebilecek:. ,bir' gzeli
,Ama buiki filmdeki ve daha'az
'ncekI
. karakter,leri ve,. c: 'ebediyen' yok-"olmak.Uzere olan
bir .. dnemini de zetierler. ,'.
288
SANsR VE KENDI KENDINI Dl'ZENLEME
Breen'in Grev Sovyet propaganda-
liberal OWI
nemsenmedi. Sldyolar srece
propaganda Ne var ki
OWl'nin, Hollywood'un hem "Amerikan rezil
hem de boyutlarda
dair memnun olmayanlar hkmet
denetileri, Preston Sturges komeelisi Pa/m yk-
s'ne (1942), gangster kahramanlann bir araya
filmlere ka", kadar bir itiraz et-
tiler. Askeri zarerler pazarlan tekrar amaya
ve stdyolann rnlerini ihra etmek iin hk-
metin ayn Sansr Brosu'nun gereksinim duy-
duklan 1943\en sonra, OWI en etkin konumuna
birok endstride gibi, h-
kmet ile yunseverlik ile kan
yarar bir yolunu buldu. Stdyolann
OWI ile i1i,kisi, tarihini de tekmr et-
tirdi: bir !aban iin
ta kk sonra OWI, sansrn "zekice ilgi
ekme" gcstemoenin bir yolunu Ta-
rihi Koppes ve Gregory Black'e gre (1987),
OWrnin Hollywood'a mdahalesi "Amerikan tarihinde
bir kitle ynelik en
ve uzun sreli hkmet nk sa-
dece neyin endstri
neyin dahil edilmesi de sylemekteyeli.
Sansrclerin seks ve ilgili kan standartlan
olaylann gndemde
nedeniyle geriledi: BBFe, 1939'dan nce uygulanan ilke-
leri ihlal ettiklerinde bile. Ingiliz, Amerikan ve hatta Sov-
yet propaganda film!erini makaslamaktan neredeyse ta-
mamen uzak durdu. ifte Tazminat (1944), D-
ella (1946) ve Iki Kere "lar (1946) da'da-
hilalmak zere Hollywood'un kimi dnemi ya-
basite gcsterdikleri lerin
temalik da ncesi
standartlanndan nemli dnler Ama
ok az oldu. Wl,
Hollywood'un bir zm srece toplumsal
sorunlan istemiyordu ve bu, PCA stan-
dartlan ve stdyolann uygulamalanyla
stdyolar, siyah mzisyenlerin perfomoanslan-
gney eyaletlerindeki yerel sansrclerin filmin s-
289
bozmad.an
Bununla birlikte de
beraberinde gelirdi. Almanya ile Japonya, kuvvetle-
rinin askeri bir sansre ve [talyayla birlikte yo-
bir Amerikan filmleri mamz nk
Hollywood kar elde etmeye devam et-
mek iin Fox'un bir yneticisi yay-
kabul gren dile getiriyordu: "Film,
dnyada kresel lekte
ilerlemenin ve ya,'iamsal
bulunabilmesi kendisini rahata ifade edebilen bir
g olarak devam etmelidir." Ya-
kemlilerine tematik gi-
derek daha fazla 1946'da mh-
rn ekmesinden sonra Howard Hu-
ghes'un PCA otoritesine yasalolarak meydan
Hollywood sansrnn geciktirdi, ama
ilk siyasal bile
mevziler terk edilmeyecekti.
Gnsel ve psikolojik psikopatik
kara filmlerde daha temsiliyle birlikte
lan ele alan filmler gney eyaletlerinde belediye sansr-
nn meydan okudular. Pembe ve Si-
mrlar (ikisi de 1949) zerindeki yerel yasaklamalar,
1948'de anti-trCst Paramount ilgili si-
Birinci garanti edilen
dahil" ilan eden Yksek Mahkeme !ara-
Bunula birlikte Yksek Mahkeme, Ros-
seIlini'nin Muci;:,,'sinin (1948) "dinsel 0\-
gerekesiyle New York sansr kurulu
davada, anayasal sta-
tsyle ilgili 1915 tarihli karanm ancak 1952'de
ecekti. Sonraki boyunca Yksek Mahkeme, "ms-
tehceOOk" herhangi bir gerekeyle uygulanan
eyalet ve belediye
Britanya'da sinemaya ynelik ocuk-
lann dzenlemeye daha fazla vurgu yapan
ve "H" yerine geen "X" kategorisiyle 1952 tarihli Sine-
"X" genellikle Av-
rupa ve cinsel olarak daha cretkar filmlerin
izin vermekteydi. Kua pek
ok yerinde devlet sansr cinsellikten ok ilgi-
ve bu aynm 1950'den sonra daha belirgin hale
geldi. Britanya ve ABD'de byyen "sanat-e"i" aglan,
SESLI SINEMA 1930-1960
iin sansrn meydan okuyan
bir bu rnlere gi'Eterim olanaklan
1950'lerde sansr izleyici
gerilemeyle Sinema"
bir izleyici iin kitlesel bir e[;lence bi-
iminden b"'ika bir grlmeye
sansrnn ikna gcn
yilirdiler.
Yksek Mahkeme'nin Mucize
karan olaritesini za-
ylOatlI, ama 1953'le bir Maryland mahkemesinin
bir yasa anayasaya ay-
olurdu" bu olOriteyi
tmden yok edemedi. PCA "siyasal sansr"
ve hem Amerikada hem de Avrupa'da
danlann bu Ne var
ki Yksek Mahkeme'nin Paramoum karan
fiilen daha byk sonulan olan bir el-
kin gc, byk film oynatmaya-
cakianna dair anl"'ima1anndan kaynaklanmaktaydt; bu
yzden, bir filmin Amerikan i pazanndaki iin
PCA ok nemliydi. Paramount \<aranndan sonra
ve
arlIk gcnn demekti,
1950'de Joseph BUr5tyn, Breen'in
uymak iin Bisiklel iki kk
kesme ve o En Iyi Fihn Os-
Ingiliz film izleyicilerine gelen bir grnt:
i 945'te Ye Britanya'da 195 i 'de piyasaya srlen
Jean Dreville'in La Ferme du pendu's
iin X Ruhsa",
290
kan'm kazanan film ilk salonlannda
United Artisrs, OllO Preminger'in
Ay Mavidir'i (1953) Breen'in gibi
reddetti. Film ilk byk
ve 953'n en yksek olan filmi oldu.
otoritesi dikey ve byklerin
oligopolne dayamyordu. Bneen'in kadar kau
bir piyasa sansr. anayasalonay ge-
erli 1950'lerde film izleyicilerinin
gnde ve gi'Elerimcilik stratejileri ar-
uk ok az fihn bir izleyici
nu hedefliyordu. oksatanlardan uyarlanan
ve televizyonun ele ciddi toplumsal konu-
lan ele alarak izleyici eken yeni bir filmleri
tr ortaya Kollu Adam (1955) ve Bebek
(1956) gibi filmler 1954 ve 1956'da Yosa-
yol bundan sonra
ve meleziik gibi "ciddi" konular,
"iyi iinde ele gi'Eterilebilir-
di, Bununla birlikte sinemamn zerindeki etki-
siyle 'i1gili ortadan bir kay-
da Gen (1953) ve Karutuhla (1955)
gibi filmlerde ilkgenlik sulanmn ele
1954'te Joe Breen, PCA emekli oldu,
Yerini, Yasa prosedrlerinin ve daha
fazla denetleyecek olan Ge-
offrey Shurlock Bneen ynetiminde PCA, yimni
dan fazla bir sre boyunca Hollywood en faz-
la biri ve onun PCA stan-
dartlan zerindeki kontrol .
klasik Hollywo-
od'u PCA'mn belirleyici pazar sansr olma-
dan var

Hunnings, Neville March (l967), and Law.
Jacobs, Lea (199]), Wages
Koppes, R. ve Black, Gregory D. (1987), Hollywood
Goes w War.
Len, Leonard].. Simmons, Jerold L (1990), The
Kimona. -
Richard (1993), "The Production Code and Hays
Office."
Moley, Raymond (1945), The Hay' Office.