Professional Documents
Culture Documents
i.t.t.
Jur.
Lat.
in tegenstelling tot
juridisc he (teksten)
Latijn
LB
Laat-Babylonisch (de periode of de taal)
lett.
letterlijk
litt.
literair(e teksten)
LL
lexicale lijsten
loc.
locativus
m.
mannelijk (grammaticaal geslacht)
math.
mathematische (teksten)
mng.
meaning (betekenis)
mngs.
meanings (betekenissen)
mnl.
mannelijk (grammaticaal geslacht)
m v..
meervoud
MA
Middel-Assyrisch (de periode of de taal)
MB
Middel-Babylonisc h (de periode of de taal)
N
N-stam (ook IV-stam) van het werkwoord
Ned.
Nederlands
N-tantum komt alleen in de N-stam voor
NA
Neo-Assyrisch (de periode of de taal)
nom.
nominativus (eerste naamval)
nb
Nota bene
NB
Neo-Babylonisch (de periode of de taal)
n.v.
naamval
nw.
nieuw (na de Oud-Babylonisc he periode)
OAkk.
Oud-Akkadisc h
OA
Oud-Assyrisch (de periode of de taal)
OB
Oud-Babylonisch (de periode of de taal)
o.i.v.
onder invloed van
onafh.
onafhankelijk
ong.
ongev eer
o.m.
onder meer
p.
persoon, bijv. 1e p.enk. 1e persoon enkelvoud
p.vnw.
persoonlijk voornaamw oord
perf.
perfectum (tijd van een werkwoord)
part.
participium (deelwoord) van een werkwoord
PN
persoonsnaam
PNs
persoonsnamen
phon.compl. phonetic complement
pl.
plural, meervoud
pl. tantum plurale tantum (alleen in meervoud)
prec.
precativus (aansporende wijs)
pres.
presens (tijd van een werkwoord)
pret.
preteritum (tijd van een werkwoord)
p. vnw.
persoonlijk voornaamw oord
RS
taal v an de Ras-Samra
kleitabletten
Sem.
Semitisch
SB
Standaard-Babylonisch (taal)
sg.
singular, enkelvoud
subj.
subjunctivus van een werkwoord
subst.
substantief (zelfstandig naamwoord)
Sum.
Sumerisch
stat.
stativus van een werkwoord
st.abs.
status absolutus van een zelfstandig
naamwoord
s/w
Duitse werkw oorden `sein' oder `werden'
st.c.
status constructus van een zelfstandig
naamwoord
syn.
synoniem
st.r.
status rectus van een zelfstandig naamwoord
S
S-stam (ook III-stam) van het werkwoord
S-tan
tum komt alleen in de S-stam
voor
term.
t.o.v.
trans.
ult.
uncert.
v.
unkn.
verb.adj.
vent.
vgl.
vnw.
voegw.
voorz.
vr.
vnl.
wsl.
ww.
X
zelfst.
zgn.
z/w.
terminativus
ten opzic hte van
transitief, o vergank elijk w erkw
oord
ultimae, de laatste letter van de wortel
van een woord
uncertain
van
unknown
verbaal adjectief
ven tivus
vergelijk
voornaamw oord, pronomen
voegwoord, conjunctie
voorzetsel, prepositie
vrou w elijk (grammaticaal geslac
ht)
voornamelijk
w aarsc hijnlijk
w erkwoord
een geheel getal
zelfstandig
zogenaamd
w erkw oorden 'zijn' of 'w
orden'
Lijst v an symbolen
ten p, r en s.
!xxx! tijdelijk nog niet gezet spijkerschrijfttek en (in de
voorlopige uitgave)
: : : w eglating v an een stuk an
v de oorspronkelijke tekst
% verwijst naar het glossarium
indices van cijfers aan lettergreeptekens duiden op verschillende tekens die dezelfde klank w eergev en.Bijv.
lu1 , lu2 , lu3 , lu4 etc. De vorm lux geeft een niet in de
tekenlijsten v oork omend tek
en aan.
Akkadische klanken
lange klinkers Het Latijnse alfabet levert ons slechts symbolen voor de korte klink ers a, e, i, o, u. In het Oud-Nederlands schreef men soms nog jar voor `jaar', win voor
`wijn' en port voor `poort'. In de loop der tijd zijn verschillende systemen toegepast om de lange vocaal aan
te geven. Bijv. met een verlengings -e (jaer, een, hues,
poert), een v erlengings -i (jair, ein, huis) en soms met
een v erlengings -j. De huidige Nederlandse spelling laat
daar nog restanten van zien, zoals de lange i gespeld
als ie. Het teken ij in wijn komt voort uit een lange i
en ui w as oorspronkelijk een lange u.
a lange a-klank als in aap
e lange e-klank als in leed
lange i-klank als in dier
o lange o-klank als in loop. De /o/ en / o/ k omen niet
als betekenisonderscheidende klank voor in het Akkadisch.
u in Akkadisc he woorden: oe-klank als in kloek
u lange oe-klank als in Oehoe
h in het Akkadisc h deharde g-klank zoals in achter.
Er komt in het Akkadisch geen andere h voor.
s. in het Akkadisc h de zogeheten tsadeh-klank, zoiets
als een ts, op te vatten als een medeklinker, die zich
onderscheidt van de s en de s.
s in het Akkadisc h de zogeheten sjin klank, uitgesproken als sj zoals in sjaal; te beschouw en als een medeklinker.
t. in het Akkadisch de thet-klank, uit te sprek en als
een t, maar op te vatten als een medeklinker die zic h
onderscheidt van de t.
Lijst van referenties
A Ch-Sin
AHw Akkadisc hes Handw
orterbuc h
BAL `bab ylonisc h-assyrisc
he Lesestucke', Rylke Borger,
Rome Biblical Institute Press, 1979, 2nd improved edition in 3 volumes.
BAM578 BAM-578
CAD Chicago Assyrian Dictionary
CH
Codex Hammurabi
CT 51,161 Hemerologische text
Ee Enu ma elis, cuniform text in `The Babylonian Epic
of Creation', by W.G.Lambert, 1977, Ed.: W.G. Lambert, Birminghamn U.K., on sale by Blackw ell's, Broad
erra
H.Sip
Sil-A
Sil-C
Sin1
Sin3
Hoofdstuk 2
Akkadisch vocabularium
alef
*n p
a du
^
*n d,*w d
*n
,*w
j l (e
e lu)
*n l
*n m
*n p
*w r,*n r
* u
r
*n s
s
*n
s ,*w
s
u
hahu
^
b
bb
bd
*wb
eb
e bu
* bt
abdu
bh
*jbh,* ph
b
eb
u ,* p
bk
ab
a ku
bl
ab
a lu,
* pl,*wbl
br
ab
a ru,
eb
e ru
bs
.
ab
as
. u,
* ps
b
s
bt
ab
a
su
ab
a tu,
n
a butu
bt
.
ebet
.u
*jd /wd
db
dd
dh
ed
e du
*jdh,
(ed
e h u)
dl
ed
e lu
dk
ed
e hu
dm
ad
a mu,
dp
adamatu,
adammu
dn
ndn St
dp
ed
e pu
dq
ed
e qu
dr
ad
a ru,
adru,
ed
e ru
d
s
ed
e
su
*jg (eg^
u)
gg
ag
a gu,
gl
*ngl
gm
ag
a mu
gr
ag
a ru,
*jgr(eg
e ru)
h
ahu
^ II,
hr
ah
a ru
hz
b
ah
a zu
ajj
a bu
2V
> C V
a
]
a{
,
+vent. am v.
ub-lam-ma ublamma
(G pret.
e
, prex voor pers. vnw. 1 p.enk. ik, bijv. het paradigma (met G inf. para su `beslissen'): G pres. aparras `ik
beslis/zal beslissen'; G pret. aprus `ik besliste'; G perf.
aptaras `ik heb beslist';
Spellingsvoorbeelden:
V
ah-ri-a-am-ma, ahriamma
8
*
CH
mijn;
-a of - a na de vocaal u ; -ja na de vocalen of e; - na
consonanten. Voorbeelden:
belu a of belu a `mijn meesters'; bel `mijn meester';
assatu a `mijn vrouwen'; ana belja `aan mijn meester'; ana belja `aan mijn meesters'
E
be-l
-ia, bel
ja CH-xxiv-90
, sufx van pers. vnw. dativus 1e p.enk. aan
mij, voor mij, resp. tegen mij (pers. vnw. dativus 1e p.enk.). {a(m) na een consonant, {nim na een vocaal.
n.b.: een dativus kan zijn een datitivus commodi (van
de begunstigde persoon) te omschrijven met `voor',
`ten behoeve van', maar ook (met dezelfde vormen)
een dativus incommodi, als de persoon ongunstig bejegend is. Dan te omschrijven met `tegen', `ten nadele
van'. Spellingsvoorbeeden:
O i-din-nam, idinnam
{a(m), {nim
{a(m), {nim ,
is-ta-al-ma-am, istalmam
*V
a* C V
N H V
d Id
i-
s a-al-li-a-am-ma i
s alli amma
it-tu-ra-am-ma, itturamma
(G perf. vent. +ma v. t^aru `omkeren') CHx27x30
u
bil
wab
a lu
(< u bilam)
`dragen') Sil-C-15
,
(G vent. +ma v. was.u^ `uitgaan') CHx3
u
-s
-a-am-ma us
.
. i amma
\fortfuhren"; CAD 1 to send, to dispatch (merchandise), 2 to usher in (a person) to send away, 3 to lead
(animals, prisoners), 4 to bring along, to lead away
(NBonly: slaves, guarantors and other persons under
obliguation)
}
, lett. \voor geld/zilver nemen" ) kopen;
c;
at-ta en li-bu-uk-su
1 atta bel libuksu , (G prec. met sufx -su verwijzend
naar eerder genoemd kaspu `zilver, geld'; en hier bel
met sufx `mijn heer') `(dan) kunt gij, mijn heer, ('t
geld) nemen/houden' CT22-58,11 citaat in een brief verwijzend naar een brief waarin geld meegestuurd is;
}
, (subst.; ook apiktu;
bad5 bad5 of
s i
si
met bad5 = si = igi), nederlaag; AHw \Niederlage";
CAD 1 decisive defeat; 2 massacre, carnage
; ww.; vanaf OA, OB;
uda;
uddu; Gstat.: droog z/w., dor z/w.
I. G-stam (pret. bal, pres. ibbal): drogen, uitdrogen; AHw
\trocknen", \austrocknen"; CAD B 1 to dry up, to dry
out;
II. D-stam (
) drogen; CAD 2 to dry
I
ti-q
uda
1 teleqqe tubbala (G pres.2e p.enk. v. leq^
u `nemen';
D pres.2e p.enk. aba lu `droog zijn', D: `drogen'): `[deze
3 kruiden] moet je nemen, je moet (ze) drogen' BAM-
abiktu
}C
abalu I
} C ubbulu
578-i-31
III. S-stam (
} }
): droog, gedroogd
; AHw \trocken";
C
(D pres.2e p.enk.) BAM578-i-31
abalu II , !wabalu `dragen' etc.
aban , st.c. v. !abnu `steen'
}}
ud
ud du
uda
ud a
tubbala
abarakku ,
abaru I
C
CX
lood
abaru II , (eberu), niet of zelden in G;
II. D-stam (uburru): (iem. van iets) betichten, beschul-
digen, jur.: in staat van beschuldiging stellen; een zaak aanspannen, aanhangig maken; Eng.: to accuse;
}
, D part., : beschuldiger, jur.: aanklager, degene
mubbiru
>>22x bV
abatu I
u
-ub-bi-ir-ma, u
bbirma (D pret.) CHx1
=
mu-ub-bi-ir-
s u, mubbir
s u (D part. +
s u)
, (ww.; met sterke alef; vanaf OB;
gul):
ubbutu
Ee-vi-154
utabbutu
na butu
na butu
II/2. Dt-stam (
abatu
iv-22
6 ban^
u aba tu schepping en vernietiging, creatie en annihilatie Ee-vi-131
}abtu, G verb.adj., (SB, NB): teloorgegaan, vernietigd, verloren, beschadigd, vergaan, te gronde gericht; AHw \ver-
C
C
}
CDC D
DV
D
*abatu II
;
;
1 b) Ee-vi-14
abit
(N pret.) Ee-iv-25
abit (N prec.) Ee-iv-23
abbitma (N prec., verwacht
li-ab-bit-ma, li
i -a-bit i
li- -a-bit li
mu-ab-bit mu abbit
(D part.st.c.) Ee-vi-154
na butu, nabutu
munnabtu
N N
CHx136
ab-b
e-e-
s u abb
e
s u (st.c.mv. +
s u) Ee-vii-139
, (subst.; st.c. abbuti, met sufx abbutta-; OB, SB;
r): slaven-haardracht, wicht, (soort haarlok, haarga
dracht karakteristiek voor slaven). Slaven mogen niet
de stadspoort uit en moeten mede daarom herkenbaar
zijn. (Niet denken aan katoenplantageslavernij). CAD
1 a characteristic hair style for slaves, 2 hair forming
the abbuttu-lock, 3 part of the head where the abbuttu
grows, 4 a metal clasp to hold the abbuttu lock
, (subst.) vaderschap !abu
abgal , W
abgal = apkal = nunme; !apkallu `wijze'
etc.
, st.c. van abum `vader' + sufx - `mijn', dus `mijn
vader'
a-bi, ab Ee-i-49
,(
bad5 bad5 , !ab
a ku), `nederlaag'
, G pret. 1e p.enk. v. !ban^u `scheppen' etc
, (subst. m. en vr.; mv. abnu en abna tu; st.c. aban;
na4 ; ook determinatief voor steensoorten): steen,
gewichtssteen, edelsteen, halfedelsteen; pit (van dadel, vgl.
steenvrucht) waarbij de zaden in een harde steenkern
zitten; [behoort tot de groep van vrouwelijke substantieven zonder -t-, zoals de natuurlijke feminina
als ummu `moeder', verschillende lichaamsdelen, zoals
sepu `voet' en de woorden umma nu `leger', harra nu
`veldtocht', ekallu `paleis', abnu `steen' en na ru`rivier'.
Het meervoud wordt wel gevormd met -a tu(m).] AHw
\Stein"; CAD 1 stone (in natural form and location)
2 stone (prepared for specic use); 3 mv. precious colored stone (shaped and polished); 4 mv. stone weight,
weighing stone; 5 mv. pebble, counter (for accounting);
6 hailstones; 7 bladder stone (med.); 8 stone or seed
of a plant; 9 glass
1 ina abnim rabtim, lett.: \door middel van een grote
steen" ) tegen een hoge koers CHx108
2 awlum kaspam hur
a s.am abnam u bs qa tsu id a nu
dinma, (G pret. v. nad
`geven'): `iemand geeft zilver, goud, edelstenen of zijn roerende goederen' CHx112
3 aban er^e, (ar^
u, er^u `zwanger z/w.'): zwangerschapssteen; (een om de heupen gedragen steen om zwanger
te raken en te blijven, bestaan uit een holle steen met
een klein steentje erin)
4 aban al
a di, ( : na4 tu; (w)ala du `dragen',
`voortbrengen', `verwekken'): geboortesteen, amulet ter
verlichting van geboorten
}
, (
[xx] na4 zulumma):
dadelpit; na4 abnu `steen', `pit' (van dadel,
vgl. `steenvrucht'), zulumma sullupu `dadel' BAM578-
abbuttu
4b
abbutu
ab
abiktu
abni
abnu
aban suluppi
i-49
4,
5V
(gen.) CHx108
AHw
abnim
\Geschirr", \Joch";
CAD
juk, tuig;
rope (as part of the
yoke)
1 sutb abs
a na, (G imp. vr.enk. v. teb^u `opstaan'):
`neem het juk van ons af' Ee-i-122
F ab-sa-na, absa na Ee-i-122
etc.
: I ab-tu-ti abtu ti (adj.m.mv.gen.) Ee-vi-152
, (subst.; mv. abbu , st.c. abi ; triptotisch declinatie in
st.c. voor sufxen enk., nom. abu-, gen. abi-, acc. aba-;
vanaf oud-akk.; ad en abba in OB-titels):
vader (in ruime zin), soms ook (in mv.) voorvader, verwant; sjeik (West Sem.); (`vader' en ahu `broer' zijn
termen die vaak ruim gebruikt worden voor verwanten) AHw \Vater"; CAD A 1 father (natural or adoptive), also as component in the kinship terms abi abi,
abi ummi grandfather, abu ummu parents; 2 father as
form of address, honoric title; 3 mv. forefathers, ancestors; 4 Sheikh; 5 principal (of a business), master,
expert, foreman; 6 part of the seed plow
1 sa abbesu usarrih u
zikirsu (mv. `zijn vaderen' de
oudere generatie D pret.mv.
v. sar
a hu `verheerlijken'):
`degene wiens naam zijn vaderen hebben
verheerlijkt'
abu I
Ee-vii-139
}abi abi(m) ,
grootvader, voorvader;
`zij woont (nog) bij haar vader thuis' (gezegd bijv. van
een juridisch reeds getrouwde vrouw in CHx130)
3 il abb
usu: `de goden zijn vaderen' Ee-iv-33
d
usu abusu d Anum (G pret. subj.
4 Marduk sa : : : imb^
v. nab^
u `noemen'): `Marduk (de naam waarmee) zijn
voorvader Anum hem heeft genoemd', Ee-vi-123, bij het
begin van de opsomming en uitleg van de 50 namen van
Marduk.
}
, (subst.; sufx !{u tu, {u t vormt abstracta)
vaderschap;
}
, (idioom) bemiddelen, voorspraak
doen;
}
, (wala du `verwekken') lijfelijke vader;
abbutu
abbuta s.abatu
abu (w)alidu
C ,
C sb K
CSil-A-61
C
(st.c.) Sil-A-60
a-bu-
s u-nu, ab
u
s unu (st.c. +
s unu) Sil-C-57
a-bi a-[bi]-ia, abi abb
ja, `mijn voorvader'
a-bi ab
4b b
ab-b
e-e-
s u abb
e
s u (st.c.mv. +
s u) Ee-vii-139
-
s u, il
abb
u
s u Ee-iv-33
, !Abum OB naam van een maand
, (subst.; vanaf oud-akk.;
D amaru): zondvloed, stormvloed, vloed; AHw \Sint
ut", \wasser
ut";
CAD 1 Deluge as cosmic event; 2 the Deluge personied as the ultimate of wrath, aggressiveness, and destructiveness; 3 the Deluge mythologized as a monster
with denite features; 4 devastating
ood
1 issima belum ab
u ba, (G pret. v.nasu^ `optillen', `werpen'): `de Heer hief de stormvloed op' (deed het water
stijgen) Ee-iv-49, 75
2 sa ina kakkisu ab
u bi ikm^u sa p^uti (adj.m.mv. v.
sa p^u `stiekem' zelfst. gebruikt; G pret. v. kam^u `vastbinden'): [Marduk] `die met zijn wapen, de stormvloed, de arglistigen in de boeien sloeg/gevangen heeft
genomen' Ee-vi-126
}
, oude tell, tell van de zondvloed
}
, (ook abu ba nis; adv., terminativus !{is; SB,
NA, NB): als een stormvloed, terminativus {is meestal
als adv. bij een adjectief-stam (\op : : : wijze"); bij een
substantief (zoals hier) is het vaak een vergelijking \als
Abu II
abubu
tilli abubim
abubis
CV
dingir dingir ad ad
C ss
Cs
Cs
CAD
1 like the
(acc.) erra-i-132
(acc.) Ee-iv-49, 75
a-bu-bi ab
u bi (gen.) Ee-vi-125
a-bu-bu ab
u bu
a-bu-ba ab
u ba
abull
a ti (vr.mv.) Ee-v-9
, !abu `vader'
, (subst.; vanaf oud-akk.;
nenegar,
met voorafgaand determinatief 4 iti `maand'; vaak
afgekort tot het eerste teken 4 iti ne): de 5e OB
maand (juli/aug), %\maanden van het jaar"; CAD B
(name of the fth month)
, (subst.; mv. aburru ; vanaf OB;
7
salla):
u
polder, ooi, beemd, rivierweide AHw etwa
\Fluwiese" CAD 1 rear, back (of a house or eld); 2
eld or pasture by the city wall
V a-bu-ur-ri, aburr (gen.mv.) CH-xxiv-35,36
V a-bur-ri, aburr, (gen.mv.) Sil-A-24
, (st.c. abat), NA vorm van !awa tu woord etc
, stad Adab, stadsgod de godin Ninhursanga.
ki
W
(
) , Adab CH-iii-67
d iskur): regen, stortregen; weergod Adad;
, (
Adad gaat over alles wat zich aan het rnament afspeelt: het weer, donder, bliksem, regenboog; Adad
schenkt vruchtbare regens, dus schenker van rijkdom
en overvloed. Zijn stem (rigmu `roep') is de donder (in de Bijbel de stem des Heren). Zijn embleem
(het godensymbool afgebeeld op kudurru's e.d.) is de
bliksemvork. Hij is sluiswachter van hemel en aarde;
hij beheert samen met !Ea het zoete water. d Adad
is de veroorzaker van de was in de rivieren als gevolg van overvloedige regenval; Adad is ook (samen
met d Sama
s ) god van de divinatie (wichelarij, oerschouw). Oerschouwgebeden beginnen steevast met
de aanroeping: d Adad bel brim (!bru `divinatie') en
d Sama
s bel dnim (!dnu `gerechtelijke uitspraak');
d Adad is vooral een god van het noordelijke Mesopotamie.
1 eqlam Adad irtahis., (G perf. v. rah
a su `overstro
. onder water
men'): `de stortregen/Adad
heeft de akker
gezet' CHx45
C B Cs
Cs
abullu
W
abum I
Abum II
k
a gal me
s
>*
aburru
Cs
C]
abutu
Adab
}
d Adad
ud nun
2 t.^
abu rigmasu eli ers.etim lirtas.in (Dt prec. v. ras. a nu
`donderen'; rigmu `roep') `moge zijn stem ten goede
over de aarde donderen' Ee-vii-120
3 k d Adad urtas.s.an (Dt pres.1e p.enk. v. ras.
a nu I
`donderen'; sa ru `wind'): (ik waai gelijk de wind,) `ik
bulder gelijk Adad' erra-i-115
d
, d Adad CH-iii-57
, (subst.; ook adakurru; MB, SB;
!gur5!
adagur5 ):
een offerschaal CAD (a container with
a pointed bottom in ritual use for beer, wine or milk)
, !edelu `afsluiten' etc.
, (subst.; ook adannu, hada nu; st.c. hada n, adanni;
mv. adanna ti, ada na tu; vanaf OB, MA;
uddug4 ka, ook
e udsur): termijn; AHw \Termin"; CAD 1 a moment in time at the end of a specied period; 2 a period of time of predetermined length
or characterized by a sequence of specic events
, subst.vr. !atappu `kanaal'
, (ww.
p a/u-klasse; verwant met adaru II , ook
hada ru; 1=2 dr ; vanaf OA, OB)
I. G-stam (pret. dur, pres. iddar) G-stat. (adir): donker
z/w., zwart z/w., duister z/w.; AHw A \nster sein",
CAD A 1 to be worried, to be disturbed, to be restless,
2 to become obscured, (said of heavenly bodies, etc.)
II. D-stam (
) CAD 3 to cause annoyance, grief,
to make restless; 4 Dt passive to mng. 1
III. S-stam
(
): CAD 5 to cause annoyance, grief, to frighten
III/2. St-stam (
, passief bij S): CAD 6 to become harrassed, worried
IV. N-stam (
, ingressief bij intransitieve G, vaak bij toestandsww., iets met een beginmoment), verduisteren; (van hemellichamen) CAD 7 to
become nervous, impatient, apprehensive, 8 to become
eclipsed (said of heavenly bodies)
, ww. a/u-klasse; vanaf OB;
I. G-stam (pret. dur, pres. iddar) vrezen, beduchten, bang
zijn voor; AHw B \(sich) furchten"; CAD B 1 to fear
(the deity) to respect (the oath), to show respect (to
parents) to be afraid of someone, to be in awe
1 l
a a diru ta h a zi, (G part.mv., ta h a zu `strijd'): `die
de strijd niet vrezen'
Ee-i-144
}
, (subst.; MB, SB): angst, vrees, schroom; AHw
\Furcht"; CAD fear
}
, zonder schroom, doortastend
2 adr l
a ahzu (verwacht acc. adra; la ontkenning
zin, dus sa voorondersteld; G stat. met
in afhankelijke
subj. u v. ah a zu `leren', vaak als trans. stat.: `zich eigen
gemaakt hebbende'
= `kennen'): `die geen vrees kent'
adagurru
CO
i
s kur
*adalu
adanu
adappu
adaru I
udurru
su duru, su duru
sutaduru
na duru, nanduru
adaru II
adru
la adru
Ee-vii-4
su uduru
III. S-stam (
, harde alef, causatief): bang maken, beduchten;
III/2. St-stam
(alleen stat.): CAD 2 same as mng. 1
}
, S verb.adj., , harde alef, elativisch: zeer
bang
3 ina su
a ri su uduru qereb A., (S stat. mv.; met
su a ri): (?) `vrolijk spel', `onstuimigheid'; Drie moge-
su uduru
lijkheden: (1e ,
na duru
C
C
i ader)
D a-di-ru, a diru (G part.mv.) Ee-i-144
{ a-dir, adr (acc. zonder a) Ee-vii-4
D su- -du-ru, su uduru (S verb.adj.mv. = S
itu
Addarum ,
o o
(subst.;
vanaf oud-akk.; 4
iti shekinkud, vaak afiti
e
gekort tot het eerste teken 4
s e): Adar, de 12
OB maand (feb/mrt), %\maanden van het jaar"
, (<*andi): G pret. 1e p.enk. v. !nad^u `werpen'
1 addi t^
aka, (t^u `bezweringsformule' + ka `jouw',
gen.obj. `over u'): `ik heb het machtswoord over u gesproken' Ee-i-153
addi
d
Addu
adi,
C ,
C 7
a-di adi
CHx133
,
erra-i-135
adi, (voegw.) , (ook adu, qadi, qadu, NA adu; vanaf ouda-di ul-la adi ulla
adi ull^a
adi C
adru
admanu
^adu
a r
a 12
su
adi X-su
Ee-vii-114
agreement)
woedend z/w.,
boos z/w., verbolgen z/w.;
I. G-stam (pret. gug, G pres. iggag): boos zijn op
(op=ana); Er zijn veel woorden voor \boos zijn op",
\gaan haten" etc., vgl. kama lu+iti, aga gu, zer^u, ezezu;
AHw
aggu
aggis
uggugu
uggugu
Ee-i-43
4 Ti
a mat sa uggugat, (D stat. vr.): `T. die woedend
was' Ee-iv-60
(/
III. S-stam (
su gugu):
a
ag-gi
s , aggi
s (adv.) Ee-vii-12
Z ug-gu-gat, uggugat (D stat.) Ee-i-43; iv-60
pres.)
s
u
-
s ag-gag-ma, usaggagma (S
>
C / -i-132
/V
erra-i-127
a-gu-gu-ma aguguma
an
se u
agru
J
lu hunga;
ernhunga): 1 een in
Aries
gehuurde, huurling
; 2 het sterrenbeeld
AHw
\gemieted", \Mietling", \Mietarbeiter"; CAD 1 hired
man, hireling; 2 the constellation Aries
1 lu agram gurma, (G pret.) lett.: 'hij huurde een
huurling') `hij neemt een huurling' CHx26
} , (subst.; st.c. igir, mv. igru; in OA en NA pl.
tantum igru ; vanaf OB): huur, loon; AHw \Miete",
\Lohn"; CAD hire, rent, wages
2 ana igrim: tegen een huur
lu- , lu agram (gurma) (acc.) CHx26
l
u
o
i-gur-ma, ( agram)
gurma (G pret. +ma) CHx26
PV
ig-ri-im igrim (gen.) CHx34
, subst. !kappu `vleugel'
, (!aga gu) `toornig', `vertoornd'
, (!aga ru `huren') `huurling'
, (subst. < Sum.; ook aga u; st.c. aga -; vanaf OB;
aga): kroon, tiara; hoofdband, tulband; maan, soms
igru
J
V
agappu
aggu
agru
ag^u I
hun g
a
>v
ag^u maslu
kwartier
m ag^
3 ina u4 7ka
a masla `en op de 7e dag (straalt
C
C ?b
,
(acc. + ) Ee-i-67
C ? C , Ee-v-17
CU4 ,
(gen.) Ee-v-14,
-i-128
ag^u II , (subst. < Sum. `donker water'; vanaf ; C
C ) vloed, vloedgolf; in LL-ii-52 bijv.
gij, maan) met halve kroon' Ee-v-17
U
a-gi-im, ag^
m (gen.) CH-iii-26
a-ga-
s u ag^
a
su
su
a-ga-a ag^
a
erra
OB
Malku:Sarru
a mi( a)
C/ >
LL-Ms-ii-52
ahann^a
ana ahann^a
aharu
uhhuru
ahr^u
ahr^atas
Ee-vi-136
2 ahr^
atas nis `voor de toekomst der mensen', `voor
de toekomstige
mensen' Ee-vii-133
}
, tot in lengte van dagen Ee-vi-108
3 ahr^
atas u me la mas^e (masu^ `vergeten', verwacht
ahr^atas u me
voor
de toekomst AHw \fur die Zukunft" CAD in future
} , (subst.; pl. tantum; ook ahriatu, ahr^atu;
vanaf OB): volgende; CAD 1 future; 2 prosterity,
ahrtu
H ?
ahatu
progeny
ah-ra-ta
s ahr^
ata
s
Ee-vi-108, vii-132
ahatu rabtu
ahat abi
ahat ummi
mar ahati
ahazu
C t V
ithuzu
uhhuzu
utahhuzu
su huzu
>b U ( sutahuzu
NT
s u-hu-zi-im
su
huzim
u
-
s
a-hi-iz
III/2. St-stam
(
u
s ahiz
ta-ha-za, t
a h
a za (acc.) Ee-iv-55
ta-ha-zu, ta h a zu Ee-vi-24, 30
b sa , (ilu ) sa ta h a zi Ee-iv-92
, (adv. < ah^e + ann^u %von Soden GAG x120g;
ook ahenn^u, ana ahenn^u, ahinnu ; SB): ieder voor zich;
, apart, speciaal
afzonderlijk
AHw \jeder/s f
ur sich"; CAD
ahenna each separately, singly;
, Ass.: D imp. (Bab.: uhhiz) v. !ah a zu `nemen'; verba
primae Alef, a-klasse
nanhuzu
nanhuzu
munnahzu
marqtu ahazu
ahizanu
ahuzzatu
ihzu
ihzu
tahazu
M
MJ
M
ahenn^a
ahhiz
m
e
ahhuz
ahhuzu
ahr^atas
ahri
KC
s e
s
als
pab
ahu rab^u
ahu s.ihru
ahu abi/ummi
mar ahi
marat ahi
mar ah abi
mar (marat) ah abi
athu
Ee-i-20
N L
aham nad^u
at-he-e-
su
ath
e
su
;
):
mv. zeldz.; vanaf OB, MA;
a
zag; j
gu
arm; zijde; oever, kust; AHw \Arm", \Seite"; CAD
B 1 (human) arm; 2 side (of a human),
ank (of an
animal), wing (of an army) 3 bank (of a canal, river),
shore (of the sea), side, edge (of localities and objects);
4 sleeve or armhole
ap, mv. ah a tu; 5 half, half share,
rst half 6 arm or handle of an instrument
}
, lett.: de arm laten hangen ) werkloos
toezien, niets ondernemen, verwaarlozen, in gebreke blijven;
1 ahsu iddima: `maar hij onderneemt niets', CHx44
4!
ahu II , (subst.; st.c. ah, vaak
geschreven als a-ah of ahi;
C b
C ,
,
(+su) CHx44
, `mijn arm' CH-xxiv-16
a-ah-
s u ah
su
ahu^ , (adj. < ahu II +, vr. ahtu; Ass. ahiu; vanaf OA,
a-hi
ah
J bar): \van de rand" ) vreemd, ander, buitengewoon, buitenlands, extracanoniek (bibliotheekterm) AHw
OB;
ilku ahu^
ahtu
CHx40
ahull^a ,
>
ai aj
, CH-xxiv-92
a ai
a ab ba
a-a Ajja/Aja
10
`vijand' [parra s-type nomen en adjectieven (%nominale typologie) voor beroepen in ruime zin (beetje participiaal); ook gewoonten en zaken die men \pleegt
te doen"; nappa hu `smid', dajja nu `rechter', sarra qu
`dief', wassa bu `bewoner',
`huurder'] AHw \feindlich",
\Feind"; CAD 1 enemy, 2 in aja b akali (name of a
plant)
a-a-bi, ajja b (mv.) CH-iii-47
, !ajj^u
,
, (subst.; vanaf oud-akk.; p
gudsisa
met voorafgaand determinatief 4 iti `maand'; vaak
iti
e
afgekort tot het eerste teken 4
gud): de 2 OB
maand (april/mei), %\maanden van het jaar"; CAD B
(name of the second month)
, (vnw.; ook aj^u, ajju, j^u, vr. aj^utu; gespeld als
ia-
u): welke?, wat? AHw \welcher?" CAD 1 who?,
which?, what? (interr.) 2 who, which, what (indenite)
}
, (adv.) waar?
, (onbepaald vnw. < ajjum + ma; ook
ajumma, ja umma; vanaf OB;
ia-um-ma): vr.
ajtumma enige, iemand, wie dan ook; la ajjuma geen
enkele; AHw \welcher auch immer", \irgend einer";
CAD someone, something
CC
ajjanu
Ajjarum
)
)
ajj^u
ajjanu
ajjumma
aj^utu
akalu
>
akala
(gen.) BAM578-i-29, 38
gu7
CHx133
logograsch:
$
-
di
s
na
sag
sa
s u ku-su
3 summa amelu res libbsu ikkalsu (G pres.; resu
`kop', `top'): `indien iemand pijn heeft aan zijn bovenbuik' BAM578-i-1
$
kim-s.a-su grII -su kuII -su
4 kims.
asu sepasu ikallasu (G pres.3e vr.mv. v. aka lu
`eten', maar ook gezegd van lichaamsdelen: `pijn doen';
lichaamsdelen in dualis, in logogrammen aangegeven
met
ii; in dualis krijgen predicaat en attribuut de
uitgangen vr.mv.: `zijn onderbenen en zijn voeten doen
J ! : !
:
:!
K
ninda
u kas
la
akala u sikara mut.t.u
1
in med./therapeutische teksten ( ) sam
5 (K la
. a du
2
`aanbinden'; ( ) mat.u^ (vaag eigenschapsww.) `gering
zijn', vaak `te gering zijn', `tekort schieten' D mut.t.u^
`gering maken'; idioom: inf + mut.t.u^ D stat. lett.: `hij
is gering gemaakt/hij komt tekort' ) `iets in geringe
mate kunnen doen'; hier met ellips voor `nuttigen'): `hij
verdraagt geen brood en bier' of: `hij kan geen brood
en bier tot zich nemen' BAM578-i-29
F
$
#
N
di
s na ninda
ku
ka
s
nag-ma
u-nap-paq
atkalu
su kulu
I/2. Gt-stam (
sutakulu
nankulu
aklu
U
U
U C
U
V >
ninda
napa qu in D `zich verstoppen', `verharden', `hard worden/maken', medisch: `aan verstopping leiden'): `indien iemand van brood eten en bier drinken [van dagelijkse kost] verstopping krijgt' BAM578-i-38
}
, (subst.; in SB ma ka l^u; vanaf OB): oerspijzen, spijzen, maaltijd; CAD 1 food, meal, food oering
to gods; 2 hurt (?)
}
, (subst.; st.c. ukulla -; NA: akull^u;
gal):
sa
voeding, voer AHw \Verplegungs(ration)",
\Verkostigung"; \Viehfutter"; Eng.: food allotment,
food supply, fodder;
}
, (subst.; st.c. ukulti-; met sufx ukulta-;
mv. ukla tu): Eng.: food, food supply provisions, feeding;
s a a-ka-lim,
s a ak
a lim CHx133
; ma-ka-li, ma kal (mv.) CH-iii-34, IV.36
$
ikkal (G pres. ak
a lu) BAM578-i-1, 46
makalu
ukull^u
ukultu
aV C
k
u
Gt
Gtn
ikkal,takkal
tappal
tanakkal
kul,t
a kul
tapal
takkal
takal
*
tatpal
tatakkal
a kilu
m
u taplum
*m
u takkilu
akul
athaz
atakkal
ak
a lu
athuzu
atakkulu
aklum
*athuzu
*atakkulu
akil
*athuz
*atakku
11
pres.
pret.
perf.
part.
imp.
inf.
V.A.
stat.
Dt
uhhaz
u
tahhiz
u
tatahhiz
m
u tahhizu
*utahhiz
utahhuzu
|
|
u
s akkal
u
s takkal
u
s tanakkal
u
s
a kil
u
s t
a kil
u
s takkil
u
s t
a kil
u
s tat
a kil
*u
s takkil
mu
s
a kilu
mu
s t
a kilu
mu
s takkilu
su
kil
s ut
a kil
s utakkil
su
kulu
s ut
a kulu
s utakkulu
su
kulu
*
s ut
a kulu
*
s utakkulu
su
kul
s ut
a kul
s utakkul
pres.
pret.
perf.
part.
imp.
inf.
V.A.
stat.
*
u tanah haz
uhhiz
u
tahhiz
muhhizu
uhhiz
uhhuzu
uhhuzu
uhhuz
S
pres.
pret.
perf.
part.
imp.
inf.
V.A.
stat.
Dtn
u
tahhaz
St
u
tahhiz
*
u tatahhiz
utahhuzu
|
m
u tahhizu
utahhiz
*utah huzu
Stn
Ntn
innahhaz
ittanahhaz
innahiz
ittanhaz
ittanhaz
munnah zu
nanhiz
nanhuzu
nanhuzu
nanhuz
|
|
|
|
|
|
(
) , Akkadum (stad en landstreek)
Akkad
C?
CH-iv-50
a
a k
a d
e
(gen.), CH-v-9
olie;
AHw eine P
anze, \Ricinus (?)";
[aktam betekent ook: `ik bedek', maar wsl. zonder verband. aktam is de ricinus-boom en het product: ricinus-
> }>
> }
ak^u
BAM578-i-13
akul
al
Aladlamm^u
C B
aladu
alaku
C
logograsch:
s
ina ka-su mal-da-ris du-ku
1 m^
u ina p^su maldaris illaku (
du-ku
G pres.mv. omdat m^u pl. tantum; masdaris, maldaris
`durend', `steeds' bij sada ru `regelmatig zijn', `iets
steeds maar doen' als een soort hulpwerkwoord): `het
water loop steeds uit zijn mond' (`hij kwijlt voortdurend') BAM578-i-27
} +
, aan (zijn) zijde gaan; escorteren, begeleiden, meestal in de betekenis van helpen, beschermen;
CAD 4c3'a' to accompany, to walk alongside, 4c3'b'
to assist, to protect
2 ana idsu al
a ku: `aan zijn zijde gaan'; `escorteren'
3 id
usu ala ku, (locativus): `aan zijn zijde gaan'; `escorteren'
4 u il
u res. u su a liku idisu, (G part. v. ala ku, lett. `aan
zijn zijde gaan'): `zijn helpers, die hem begeleiden' Ee-
a me
s
idu alaku
iv-69
5 id
usu la tallikkima, (loc. +su; G pres. 2e p.enk.),
`u heeft
12
}res.u t X + ala ku ,
sbutu alaku
bereiken
}tapp^ut X + ala ku ,
alak girri
aliku
alik pani
alik mahri
alik imni
alikutu
alikut mahri
helper, begeleider,
(lett. `die aan iem. zijde loopt'); CAD 1 person asigned
to escort diplomats, foreigners, and persons in need of
surveillance; 2 helper, protector, partner
7 ana d
Id ala ku: `naar de Rivier gaan' ) `zich werpen' (in de rivier om het godsoordeel van de waterproef te ondergaan, ook !sal^u `plonzen' en !nad^u
`werpen');
8 warki X al
a ku: `X volgen' (lett. `achter X gaan');
}
, dood gaan, sterven, overlijden;
(lett.: \naar de (lots-)bestemming gaan"); vgl. mu t
smtim: `natuurlijke dood' en mu t la smtim: `onnatuurlijke dood'. CAD to die
I/2. Gt-stam (
, bij ww. v. beweging: seperatief)
weggaan; CAD 5 to go away
I/3. Gtn-stam (atalluku, italluku, habitatief, iteratief):
gaan, wandelen; ook in de zin van: levenswandel; CAD 6
to go, to walk about, to live, to act, to be in motion,
(frequentative to mngs. 1-4)
9 ina n
u risu namri littallaku sunu kajja n (Gtn prec.;
kajja n `voor altijd', `duurzaam'; `regelmatig', `rustig'):
`moge z in zijn stralend licht' duurzaam (kunnen)
wandelen' Ee-vi-128
III. S-stam
(
, causatief): CAD 7 to t, to correspond, to be tting, (causative to mngs. 1-4)
}
, X volgzaam maken;
}
, (subst.; st.c. alakti; met sufx
alakta-; mv. alka tu ook met onregelm. litt. mv. (met
reduplicatie) alkaka tu; vanaf oud-akk.; ara):
het gaan, gang, gang van zaken, wandel, looprichting, het
su luku
(w)arki X su luku
alkatu, alaktu
`toewenden'), lett.: \zij wenden om hun looprichting"
) `zij maakten rechtsomkeert' (de goden die Tiamat's
hulptroepen vormden bliezen de aftocht) Ee-iv-108
13 lusannima alkak
a t il lunakkil (2D cohor.; san^u,
(1 ) `herhalen', (2 ) `wijzigen'; naka lu in D: `vervolmaken'; alkaka t st.c. v. soort litt. mv. v. alaktu), twee mogelijkheden: (1 ) `ik [Marduk] wil opnieuw de levenswijze der goden vervolmaken', (maar wat is dan de eerste
keer? bouw universum? de bevrijding van Tia mat?) of
absoluut gebruikt, (2 ) `ik wil een verandering aanbrengen en de levenswijze der goden verbeteren' Ee-vi-9
14 alkak
a t ers.etim u(w)as.s.ir (D pret. v. es.eru `tekenen'): `hij [Marduk] regelde de gang van zaken op aarde' Ee-vi-43
15 alkatsunu is.batuma u dd
u manza ssun (G pret.
subj. v. s.aba tu `grijpen', hier in de betekenis `ter hand
nemen', `initieren'; D pret. subj. v. D-tantum: wuddu
!*wad^u `vaststellen'): `[Marduk] die de loop der sterren instelt en die hun standplaats toewees' Ee-vii-17
}
, (subst.; mv. ma laka ni; oud-akk., OB, Mari,
SB, NA, NB): gang, loop, wandel; CAD 1 march,
marching, advance; 2 course of a river or canal, watercourse; 3 passage, access, course of a procession; 4
distance
16 inat.t.alma esi m
a laksu, (G pres. v.nat. a lu; G stat. v.
esu^ `verward zijn'): `hij keek en zijn gang/wandel was
verstoord' Ee-iv-67
} , subst.; st.c. ilik; mv. ilku en ilkatu: leendienst,
herendienst, ook: de goederen (akker, huis CHx38), die
doorvoor verkregen werden: ilkum-goed, leengoed
17 ilik (eqlim) al
a ku: leendienst (van de akker) uitvoeren/verrichten/op zich nemen;
18 ina eqlim sa ilkisu ul ana assatisu isat.t.ar, (met
sat. a ru `schrijven', +ana `overschrijven naar', `schriftelijk op naam stellen van'): `hij zal niet de akker van
zijn ilkumgoed (schriftelijk) op naam van zijn vrouw
stellen' CHx38
19 iliksu al
a ku: zijn leendienst verrichten (bijv. het
bewerken van het land)
20 suma iliksu llak, (G pres.): `hijzelf moet zijn leendienst verrichten' CHx27x30
}
, CHx40; persoonsaanduiding, beetje lastig,
iem. die voor een ander de ilkum-dienst verv. Soden:
richt; die een ander vervangt; ilkum-plichtige; ahu^ in
speciale bet.: `ander', `vreemd', `buitengewoon',`buitenlands'; zie voorbeeld 1 (en verder) onder !ahu^ op
pag. 9
De vormen van ala ku zijn onregelmatig:
malaku
ilku
ilku ahu^
13
pres.
pret.
perf.
imp.
Gt
Gtn
illak
ittallak
ittanallak
illik
ittalak
ittallak
ittalak
ittatlak
ittatallak
alik
atlak
C? V
,
C; ,
C? '
C;
,
CSil-A-107
*
a-lid
a-lik-ma alikma
**
*N
gaan' Sil-C-80
ni-il-la-ak
nillak
b
ab b
V:! V
CHx27x30x31
7a
CHx27x30x31
;
i-il-la-ak (ilik
s u) illak
(G pres.)
,
CHx38
pres.vent.) erra-i-98
[ ], sulika (S
ma-lak-
su
, m
a lak
s u (st.c. +
s u) Ee-iv-67
e
V;
tal-li-ki-ma, tallikkima (G pres. 2 p.enk. + ki
+ ma) Ee-i-114
N
il-kum a-hu-u-um, ilkum ahu^m
CHx40
s a il-ki-
su
s a ilki
su
s u-li-k a
>
7
alalu I
itlulu
(h)ullulu
(h)utallulu
M* b
i-lul,
lul (G pret.) Ee-iv-38, 51
al du
ali
alidu
(G part.st.c.) Ee-i-19
, a littum (G part. vr.) Sin3-47
a-lit-ta-
su
-nu,
a litta
s unu (G part.vr. +
s unu)
a lid
a-lit-tum
7a
C ,
C
CEe-iv-80
! K
C; b
[]
[ ],
a-l i -di-
su
a lidi
su
C? V
,
(G imp. + ) Ee-iv-31
`de gaande', ook: ) `bode'
C ; , (G part.) Ee-iv-69
alikutu , sufx !{utu, {ut vormt abstracta bij G part.
a liku (`de gaande', `bode') v. !ala ku (`gaan')
C;
,
(st.c.) Ee-i-149
aliku , (G part. v. !alaku `gaan'): `die gaat' als subst. lett.
a-lik-ma alikma
a-li-ku
alittu ,
ma
a liku
a-li-kut
a lik
ut
(< *(w)a lidtu, G part. vr. v. !wala du `dragen', `baren'): `zij die gebaard heeft' ) `vruchtbare
vrouw' zie voorbeeld 2 (en verder) onder !wala du op
pag. 252
K a-lit-ta-su-nu, a littasunu (G part.vr. + sunu)
C !
C
Ee-iv-80
*
alkakatu
!
*
alkatu
a-lit-tum
?K
a littum
al-k
at-su-nu alkatsunu
allanu
allatu
allu
(*
almattu
alpu
nu mu su
14
leesplankje \de a van aap"). In het oudste alfabet (Proto-Sinatisch, 15e eeuw v.C.) werd als symbool voor deze letter een stierekop gebruikt. Het symbool bestaat
uit een ovaaltje (kop) met twee uitsteeksels (hoornen).
Via de Funiciers is dit symbool tenslotte als de letter
in het Grieks terecht gekomen en als A in het Latijnse
alfabet. De \pootjes" van de letter A en de uitsteeksels van de zijn dus afkomstig van de hoorns van de
alpum. logograsch:
!uzu!
!uzu! 5
K 9
uzu gud
uzu
s ah
nu u
s -ta-mah-har
sr alpi
sr sah^
la ustamahhar
pres. v. maha ru \elkaar ontmoeten"):
1 (St
`rundvlees
en varkensvlees : : : kan hij niet binnenhouden' = `hij
moet kotsen'; maar wsl. dietistisch voorschrift \dit niet
eten", `vasten' `voedselverbod' BAM578-i-2
, (< assi; in later tijd (na MB) wordt door dissimilatie s> l voor dentalen d, t en sybillanten s, z), G pret.
1e p.enk. v. !sas^u `roepen'
1 alsika bel: `ik heb u, mijn heer, (aan)geroepen' Sin1-
alsi
20b
2 alsika belum: `ik heb u, heer, (aan)geroepen' Sin3-61
p al-si-ka, alsika (G pret. v. sas^u + ka) Sin3-61
, (st.c. v. ! a lu + sufx -su) `zijn stad'
alsu
alt.u , (zie wast.u onder !wasat.u) `moeilijk', `trots' etc.
alu , (subst.; soms vr.; st.c. al of ali; mv. alu, alani, alanu
i-124
&
&
&
uru-
su
uru-ia
;
klasse; vanaf oud-akk.;
igi;
igila
igidu8 ),
I. G-stam (pret. mur, pres. immar, stat. amir, imp.
amur): zien, waarnemen, bezien, gewaar worden, aankijken;
inzien in de zin van bevatten, doorgronden; onderzoeken, inspecteren; AHw \sehen"; CAD (23 pages) A 1 to see, to
behold, to look at (in general), to experience, to come
across, to nd (an object, merchandise, a site); to nd
out, to discover, to notice (a person); 2 to nd (after
searching), to select, to sight, to look up (information),
to nd a result (in math., astron.), to come to know, to
3 V
}
}
amera, amiru
amru
immaruma
amaris
su maru
nanmuru
nanmuru
tamartu, tamurtu
tie
8 sa t
a marti amelu ti, lett.: \de waarneming der
mensheid" ACh-Sin-i-7, d.w.z. \alles wat onderwerp is
van de waarneming; de zaken die de mens observeert"
K a-me-er-su-nu, a mersunu (G part. st.c.
C !
+sunu) Ee-i-139
15
CV V
C V
CV s
D
i-im-ma-ar-ru-ma, immaruma
(G pres. +ma) CHx9
=
K I i-mu-ur-su-nu-ti-ma,
mur
s un
u tima (G pret. +
s un
u ti+ma) Sil-C-7
=D i-mu-ru-ma, imuru ma (G pret. subj. mv.)
Ee-iv-70
i-mur-
s u-ma,
mur
s uma (G pret. +
s u+ma)
Ee-i-89
; =D
li-mu-ru-ma l
mur
u ma (G prec.) erra-i-75
-
su
= t
a martu (`waarneming') ACh-Sin-i-11
, <*amatsu, st.c. v. amtu +sufx, `zijn slavin',
a-ma-ri (ana) am
a ri
a-mur-ma amurma
V V
?b V
V
b V
V
!
amassu
igi l
a
-su
der
1 d Damkina
-su : : :, (= ammasu): `Damkina [gemalin van Ea], als zijn moeder, : : : (lag met hem in het
kraambed); \in de hoedanigheid van" (predicatief) Eeama
i-84
C n C n , (st.c.) -i-130
amatu , vorm v. !awatu `woord';
CV CI
,
(mv.) Ee-i-34
CV
,
(enk.) Ee-i-125
Cn
,
(st.c. + ) Ee-iv-15
erra-i-122
a-mat am
at
a-ma-a-ti am
a ti
a-ma-tum am
a tum
amelu , (subst.; J
ka
; laat, OB !aw
lu
lum; in therapeutische teksten en omina (1e mill.) F na): man,
mens, OB ook pregnant: patricier, soms ook gewoon iemand.
F
di
s na z
e gig
1 summa amelu marta marus. (marta `gal', acc. v.
betrekking; G stat. v. mara s.u): `indien een man ziek
is aan de gal' BAM578-i-14
F
am
e lu BAM578-i-14
; a-me-li ameli (gen.)
C
na
erra-i-15
C
C }
C :
abstracta.
,
Sin3-38
,
(acc.) Ee-vi-33
a-me-lu-tu, am
e l
u tu (toch acc.) Ee-vi-35
[a-me]-lu-tum am
e l
u tum
a-me-lu-tam am
e l
u tam
Eng.: elbow
AHw
ku
s ):
\Elle";
Amm-ditana
ammni(m), an(a) mni(m)
ammu
amnu
amru
amtu
amat ekallim
amat muskenim
.
.DW
g
eme s
u
, amtu
CHx15
ekallim
Amurru(m)
amutu I
erra
SB
a-mat-ka am
a tka
amutu II
im mar tu
sam^u I, sama u
an, ana , (voorz.; apocope vorm an; vanaf oud-akk., OA,
ment
OB; an in
):
di
s
ana
16
anahu I
dingir dingir
anhu
anahu
anhu tu
su nuhu
su nuhu
su nuhis
sutanuhu
tanehu, tanhu
C M
C M
M
anaku
CF
,
CC FF V C ,
(`ik met u') Ee-iv-86
CH-i-53, erra-i-121
CH-xxiv-42,43
a-na-ku u
ka-a-
s i, an
a ku
a-na-ku an
a ku
a-na-ku-ma an
a kuma
u k^
a
si
Nom.
Gen./Acc.
Datief
an
a ku
j^
ati
j^
a
s im
atta
k^
ati (k^
ata)
k^
a
s im
atti
k^
ati
k^
a
s im
su
s
a ti/u,
s u
a
s im
s
s i
a ti,
(s^
ati/u)
(s^
a
s im)
s i
a
s im,
Nom.
(su
a ti,
s^
ati)
(s
a
s im,
Gen./Acc. Datief
n
nu
ni
a ti
ni
a
s im
attunu
kun
u ti
kun
u
s im
attina
kin
a ti
*kin
a
s im
s unu
s un
u ti
s un
u
s im
s ina
s in
a ti
*
s in
a
s im
s^
a
s im)
andu
andullu
Andurunna
anduraru
-e
an durun na
17
4
4
U 4
an
an
ki
k
u me
s
dingir dingir
an
Ee-vi-100
ki
OB, SB): ja, inderdaad, zie hier, zie daar, hiermee, voila,
AHw \ja", \gewi" CAD yes,
consent,
K
annu I
annu II
Annunitum
Ansar
annaku
ann^anu
annkiam
ann^s
anntu(m)
an-ni-ta
ann
ta
an-ni-
u anni^
u
J >
Q > CK
>
an-ni-ta
ann^
uti
nu dan;
55
s e
s
(epitheton) Ee-iv-83
per', `schenker'; a.h.w.: `de verkoper in dit geval' (incidenteel, eenmaligheid, de sufx heeft een individualiserende kracht); Het Nederlands kent dit onderscheid
niet, de vertaling is meestal hetzelfde als het grondwoord.
1 sajj
a ma nu, koper; koper in dit geval, desbetreffende
koper
2 sarraq
a nu, dief, dief in dit geval
3 s.
a bitannisu (<part. G +sufx v. s.aba tu), `degene
CK
verkorting) Ee-i-156
Anum , ( d
18
en aarde. Er is in de godenwereld een gedeeld koningschap. Dit blijkt uit de meeste teksten, maar ook uit
de afbeeldingen op !kudurru's (grenssteles). Goden
worden daarop aangeduid met emblemen of symbolen.
In het algemeen dragen alle goden een kroon (tiara)
met 1 a 3 paar horens. Anum en Enlil hebben beiden
als embleem een muts/kroon met wel tien paar horens.
Ze delen dus hetzelfde embleem. Anum en Enlil staan
boven aan deze afbeeldingen, soms samen met de moedergodin. Deze hierarchische volgorde weerspiegelt de
volgorde in de godenlijsten. Mythologisch gesproken
is Anum |in tegenstelling tot Enlil| een wat bleke
godheid. Een enkele keer blijkt wel een onderlinge taakverdeling en is Anum de koning der goden en Enlil de
heer van hemel en aarde.]
, Anum CH-i-1
-nim, Anim (gen.) CH-ii-46
d
d Anum Ee-i-14
a-num,
d
K a-nu-um, d Anum Ee-vi-94
d a-num-ma d Anum+ma erra-iii-D11
: (ook annumma, anummi, anummu < ann^u +
ma; OB, Mari): nu, hiermee, hierbij, bij deze;
AHw \nun", \nunmehr"; CAD now, here
: Anunnaki-goden, verzamelnaam, soms voor
de goden van hemel en aarde, soms alleen voor die van
de onderwereld; Anunnaki is een leenwoord uit het Sumerisch (anun(n)a(k)), zaad (nakomelingschap) van
de (-ak) vorst (nun), (als collectief) de nazaten van de
hemelgod An (Sum.) of Anum (Akk.). Het woord is
in het Akkadisch indeclinabel (enk. *Anunnaku komt
niet voor). De goden tezamen worden de Anunnaki genoemd (bijv. in Ee-i-156; de goden in het algemeen, of in
Ee-vi-46 Anunnaki sa sam^e u ers.etim `De A., de goden
van hemel en aarde'), maar soms worden ze verdeeld
naar goden van hemel en aarde. Er is dan een dierentiatie in de aanduiding: de Igigi en de Anunnaki.
De !Igigi zijn dan de hemelgoden en de Anunnaki de
goden van de onderwereld, het dodenrijk. Er is soms
sprake van 600 goden (Anunnaki en Igigi), bijv. in het
Enu ma elis-epos:
1 ina sam^e u ers.etim 600 (gisu) ustesib (S perf. v.
wasa bu `zitten'): `(aldus) gaf hij de 600 [goden] een
plaats inhemel en aarde' Ee-vi-44
azu `verdelen';
2 d Marduk lugal il uza iz (G pret. v. z^
lugal
s arru als bijstelling; il object bij z^azu, hoewel
op zichzelf sar il of bel il `koning der goden' zou kunnen, omdat Marduk koning der goden over hemel en
aarde is): 'Marduk, de koning, deelde de goden in' of:
`Marduk, koning der goden, verdeelde (alle Anunnaki
over boven en beneden)' Ee-vi-39 (met het object in de
volgende zin:)
3 d Anunnaki gimratsunu elis u saplis (elis u saplis
als bijstelling bij A.; gimratsunu `hun totaal'): `alle
Anunnaki, boven en beneden', of (als bijwoordelijke
bepaling bij z^azu): `(hij verdeelde) alle Anunnaki (over
de gebieden) boven en beneden' Ee-vi-40
d A-nun-na-ki, d Anunnaki CH-i-2,
WF
C
C
C V
anumma
an
an
Anunnaki
C
Ee-vi-40, 46, 59 etc.
CK
verkorting Ee-i-156
d anum of
d dis): Anustracta; SB, NB;
schap, Anu-waardigheid, opperheerschappij; AHw \Anuwurde", \Gottheit"; CAD function, rank of the highest
god (i.e. Anu)
1 innanu : : : leq^
u d Anu ti, (G stat. subj. v. leq^u `nemen'; innanu voegwoord): `nu hij [Kingu] dan de waardigheid van Anu aanvaard heeft' Ee-i-159
2 taskuns(u) ana par
a s. d Enu ti, (G pret. 2e p.enk. v.
saka nu + su met apocope van de u; para s.u `ambt'
etc.): `gij hebt hem aangesteld in het ambt van de Anuwaardigheid' Ee-iv-82
K I d a-nu-ti, d Anu ti Ee-i-159
K I d e-nu-ti, d Enu ti (gen.) Ee-iv-82
anzagar , Zaqqu, `droomgod'
1 Zaqqu ilu sa sun
a ti: `Z., de god van de dromen'
JM
Sin1-25
, Zaqqu Sin1-25
overtreding,
i-pul-ma,
pulma (G pret. + ma) Ee-i-47
i-pul-
s u-ma,
pul
s uma (G pret. +
s u+ma)
atpulu
uppulu
su pulu
V
bV
Ee-vi-11
sbV
+ + ) Ee-vi-27
i-pu-lu-
s u-ma
pul
u
s uma
(G pret. mv.
ma
19
apru
atpuru
ten
II. D-stam (
atpuru
uppuru, als G) CAD 3 to provide with a
C
N
]
aparu !
it-pur
of
it-bur itpur
, eperu
, !epesu
, !epesu `maken', `bouwen'
, st.c. v. !aplu
mul gi
s
apin , ( 8 mulapin, mul determinatief voor
sterren, apin !epinnu `ploeg') `Ploeg(ster)'
8
c
apasu
apasu
apil
dish
mul gi
s
9 C? '
d
apin En-l
l
a-lik pa-ni
b}
me
s
mul
s u-ut
d En-ll
Epinnu Enlil,
a lik p
a ni kakkab
su
t Enlil
apir
apir
apkallu ,
nun me
aplu I , (subst.; vr. apiltu, aplatu; st.c. apil; vanaf OA, OB;
ibila = turus): erfzoon, oudste zoon, eerstgeborene; AHw B \Erbe", \Sohn"; CAD 1 heir, oldest
son, son; 2 oldest daughter, heiress
1 d Anum apilsunu, (st.c. +sunu): (nominale zin)
d
` Anum werd hun eerstgeborene' (van Ansar en Kisar)
Ee-i-14
2 sa apla l
a su^ tusarsa
Sin3-46
3 GN-b
a n(i)-apli G stat. part. v. ban^u `scheppen'
aplutu
nis
, aplum, CH-iv-69
7 ap-la, apla (acc.) Sin3-46
a-pil-
s u, apil
s u (st.c. +
s u) Sil-C-21
K a-pil-su-nu, apilsunu Ee-i-14
, (subst., een van de weinige met een a-voorslag
vocaal;
hangt samen met pulhu `vrees'; mv. apluh a tu,
, bepantsering; AHw
apluh a nu; OB, SB): pantser
\pantzer";
CAD armor, coat of mail
1 apluhti pulh
a ti: (een mantel van) `een vreselijke be een
opeenvolging van phlp , pplh, pplh,
pantsering',
phlp in Ee-iv-57 (!halapu)
2 apluh
a ti s. a la ti attukama (attu+sux `behorende
bij', `zijnde
van') `pantser en strijd zijn van u' erra-
bb
apluhtu
ibila
C
C
iii-D14
M CI
ap-luh-ti apluhti
(gen.) Ee-iv-57
erra-iii-D14
apparu , (subst.; <Sum.,
vanaf OA, OB; SB ook ippa ru;
ap-lu-ha-a-ti apluh
a ti
''
appu
ambar
labanu appa
20
'
appuna
s V
apputtu
apru
aps^u
apsit^u
apu
zu ab
Cs
C
erra-i-72
erra-i-72
(st.c.gen.) erra-i-113
ap^u I , (ww.; adj.; litt. woord; ook ab^u, ep^u, SB) bewolkt, in
a-pi api
apati
C' }
C' CI
a-pa-t
u ap^
atu
(vr.mv.) Sin3-40
(vr.mv.) Sin1-3, Ee-vii-18
apa-a-ti
) Sin1-20b
ap
a ti
aq-q
-ka aqq^
ka
>
>
`geduldig wachten'
~
u
-taq-qu-
u utaqq^
u (Dt pret.subj.mv.)
Ee-vii-4
arhis
urruhu
Sin3-55
arahu II , (ww. i/i-klasse
of erehu
ar-hi
s arhi
s
p rh SB):
?
21
vernietigen, beetje
ook wel gezegd van een hond
duister woord, wordt
(`naar de keel vliegen'). AHw \aufzehren", \vernichten"; CAD C to attack, to rush against
pret.) Sil-C-122
V
u
-
s a-ri-ih, u
sa
rih (S
, (ww. van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.;
vanaf OA;
g
d(da)):
I. G-stam (pret. rik, pres. irrik, G-stat. arik): lang zijn;
AHw \lang sein"; CAD 1 to become long, to last
long, to be long-lasting; 2 to last too long, to be delayed;
1 is.u arik lu istenumma (is.u `hout'; G stat. \het hout
is lang" of vanwege PN \Langhout" een status abs.;
nominale zin): `de eerste (naam) zij Langhout' Ee-vi-89
2 arik-den-ili PN `God-wachtlang-met-zijn-oordeel'
}
, lett.: zijn staf lang maken ) zijn regeringstijd verlengen (concretum pro abstracto)
} , G verb.adj., , (ook irku; st.c. arik-; vr. ariktu,
araktu; vanaf OA, OB;
( ) gd(da)): lang; AHw
I \lang"; CAD 1 long; 2 tall
3 (sa) u
m arku tim: tot in lengte van dagen
4 rub^
u arku anhussu : : : luter (D prec. v. t^aru `terugk
eren', D `restaureren';
anh u tu `verval') `moge een toekomstige vorst zijn verval restaureren' yos-ix-71,r.33
II. D-stam (
, factitief, D pret. urrik): lang maken,
verlengen; (in tijdsduur) overtreffen; CAD 3 to extend (in
space), to lengthen, to prolong, to extend, to add to,
to delay; 4 to attain length, 5 to be protracted;
5 urrik
u u m, (D pret.mv.): `ze maakten de dagen
lang' ) `ze overtreffen de duur (van hun jeugd)' Ee-
>a
sO
araku
hat.t.asu araku
arku
sO
urruku
i-13
su ruku
III. S-stam
(
): (tijdsperiode) verlengen, prolongeren; CAD 6 to lengthen, to prolong
}
, (subst.; OB, MB, SB): lengte, duur; AHw
maraku
CAD length, extend
}mu raku , (subst.; MB, SB; sO
\Lange";
>
?
): lengte,
g
d da
(G stat.) Ee-vi-89
(`toekomstig') yos-ix-71,33
ur-ri-ku, urrik
u (D pret.mv.) Ee-i-13
a-rik arik
ar-ku-
u ark^
u
\ver
uchen"; CAD 1 to curse, 2 to treat with disrespect, to insult, to disown, to disavow
1 erreta ar
a ru: (met een vloek) vervloeken;
2 uzakkir
u ma ana rama nsunu ara ru (D pret. mv. v.
zaka ru `spreken', `noemen', `zweren'; verwacht ara ra
object bij uzakkiru ): `zij spraken een vervloeking over
zichzelf uit' Ee-vi-97, conditioneel bedoeld: \moge ik
vervloekt zijn als ik u zou afvallen"
}
, (subst.; NA, SB): vervloeking; CAD curse
}
, (mv. erretu): vervloeking;
3 erret il `vervloeking door de god', (mv. erret il)
D a-ra-ru
p, araru (vervloeking) Ee-vi-97
, (ww.; 6 rr ; ook tara ru, hara ru en ereru),
I. G-stam (G pres. irrur, G pret. rur,ihrur, G perf. itarur
al die r's in het
= G pret. v. tara ru): sidderen, trillen (met
woord hoor je 't trillen);
akkeren ) opbranden; AHw
araru
erretu
CH
araru II
ararru
N H
N ?V
tar
a ru
) Ee-iv-90
D
;D
it-tar-ru
itarr
u
li-ru-ur-ma l
rurma
erra-i-74
limmu
II
igi
D
U : !
II
igi
-
su
erbe en
a
su
ardu
argabu
rikibti argabi
U
U
mu
s en
n
igib
, de vogel `argabu', een soort duif (die voortdurend aan het
paren is); hier het plantje met die naam): \duivepoepkruid" BAM578-i-52
mu
s en
N
argabu (`duif') BAM578-i-52
, (subst.; SB, NB, NA): roodpurper wol; CAD
1 red purple wool; 2 tribute;
, (adv. !ara hu I ): `snel', `spoedig', `schielijk', `da delijk'
U
argamannu
arhis
n
ig ib
Sin3-55
arhisam , adv. !warh
isam, maandelijks
arhu , !warhu maand
arhu II , (subst.vr.; st.c. arah; mv. arh atu; ): koe
aribu , (subst.; ook !erb^u I ) sprinkhaan, ook collectief:
sprinkhaanzwerm; AHw \Heuschrecke";
aribu , (subst.): raaf;
ar-hi
s arhi
s
b
a
22
schild,
1
shield; 2 shield-bearer; 3 (a name of the planet Venus)
, ook ark^a !warka `erna', `achter' etc.
, (adv.; ook warka nis, arka nus; SB, NB): terug,
terugwaarts; later; AHw \zur
uck"; CAD 1 afterward,
later on; 2 backward
1 bini ark
a nis (G imp.; arka nis `terugwaarts', gezegd
tegen de vollemaan, wanneer deze via laatste kwartier tot nieuwemaan u m bubbilum krimpt), lett.: \bouw
af!" ) `groei terug!' Ee-v-20
ar-ka-ni
s , ark
a ni
s (adv.) Ee-v-20
, adv. !warka num `later', `daarna'
, !warkatu `achterkant', `rug', `achterhoede'
I ar-ka-ti, arkati (gen.) Ee-iv-96
, adv. !warka `erna', `achter' etc.
, SB voor !warksu = warku + su
-
su
, ark
s u Ee-iv-48
, adv. !warka `erna', `achter' etc.
, (verb.adj. bij !ara ku `lang zijn'): lang;
, subst. asmar^u `speer'
, een bokkensoort; bok
, (subst.; ook annu; st.c. aran ; mv. arnu ; vanaf oudakk.; O~
namtagga):
zonde, blaam, misdaad;
straf (vooral in verbinding met !emedu en !nasu^;
Sum. leenwoord voor `zonde' ook !sertu); gebrek, fout,
misser [Zonde: Door een misstap is men in staat van onreinheid tegenover de god getreden: taboe geschonden?
eed niet gehouden? Men kan echter ook zonder het zelf
te weten een misstap begaan hebben] AHw \Schuld",
\Unrecht", \Sunde"; CAD 1 guilt, wrongdoing, misdeed, oense; 2 punishment, ne
1 sinnistum s arnam ul su: `deze vrouw zal geen
straf hebben' ) `treft geen blaam' CHx134
}
, < arni, lett.: die van de zonde ) zonCAD
arka
arkanis
arkanu
arkatu
arki
arksu
!
arku
arku
armar^u
armu
arnu
eger
sa anni
daar
2 sa anni linnadinma (N prec. v. nad
a nu): `laat de
(wens- of gebodsvorm, ook soms het presens, in afhankelijke zin vaak weer te geven als zin van consequentie
\en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg, bij feitelijk gevolg wordt de indicativus
gebruikt): `opdat ik (hem) zijn straf laat dragen' Ee-vi-
22
2 !
26
ar-ni-ia arn
ja (mv. + {ia `mijn') Sin1-26a
K ar-nu-us-su, arnussu (loc.) Ee-vi-26
an-ni, anni (gen.) Ee-v-7
sa an-ni, sa
(gen.`zondaar') Ee-vii-156
LL-Ms-ii-63
buru8
hal
IV
\(sich) erbrechen"; CAD B 1 to vomit;
# :
ka
s bir
nag
tu-sa-a -ras-su
1 hqa isatti tusa r^
assu (bi asud = kasbir hqu
bier', `scharbier', vgl. h^aqu `mengen'; # nag
`dun
= \mond water" G pres.3e p.enk. v. sat^u `drinken';
S pres. vent. -^assu < -a+am+su v. 1 ar^u dat evenals par^u `braken', `overgeven' betekent, S: `tot braken
brengen'): `dun bier moet hij drinken en je moet hem
laten braken' BAM578-i-16
D #
D
ana sa sub nag-ma i-ar-ru
2 ana libbi tanaddi isatti i arru (ana libbi vaak als
adv. iets met `er': `erin', `eruit', `erbij'; D sub
G pres.2e p.enk. v. nad^u `werpen', dus samen: `erbij
doen'; # nag G pres.3e p.enk. v. sat^u `drinken' en
ar^u `braken'): `[honing en alie] moet je er bij doen,
drinken en braken' BAM578-i-18
#
ba-lu
pa-tan nag-ma hal
3 balu pat
a n isattima i arru (# nag G pres. v.
sat^u `drinken'; hal ar^u `braken', variant heeft inder
daad i-ar-ru): `[mengsel
van 12 kruiden] moet hij op
nuchtere maag drinken en (dan) moet hij braken' BAM578-i-52 (Medicijn tegen galaandoeningen, die ze blijkbaar met braakmiddelen te lijf gaan)
U
ina ge-si-su
z
e
i-ar-ru
4 ina ges^su marta i arru (gesu
^ `oprispen', `boeren';
G pres. v. ar^u `braken'): `(en) terwijl hij boert, geeft hij
gal op' BAM578-ii-20
III. S-stam
( , causatief) CAD B 2 to induce vomiting;
:
tu-sa-a -ras-su tusa r^assu
Cu
U !
V 2
'B
braken, overgeven;
su r^u
U !
+am+su) BAM578-i-16
(G pres.) BAM578-i-18
< -a
i-
ar-ru i arru
AHw
23
ar^u, er^u
hal
artum, ertum
mer^u
asakku
N'
as
amu
d Asarluhi
MC
J
asaru !
!asar!
d)
Asar-l
u-hi
i dib
na4
kun4
CAD
aslu
1 q
a tasu asma (qa tu `hand'; in dualis krijgen predicaat en attribuut de uitgangen vr.mv.; (w)asa mu
`passend zijn'): `zijn handen geschikt zijn om [Erra's
woeste wapenen te voeren] erra-i-4
as-ma asm
a (G stat.vr.mv.) erra-i-4
, (subst.; ook azmar^u, ismar^u, izmar^u, azzam^u,
MB, SB, NB, LB armar^
u; mv. azmar^u, azmara n^u):
speer, lans; AHw \Lanze"; CAD azmar^u lance;
, subst.; !uska ru `maansikkel'
, G pret. 1e p.enk. v. !sara qu `uitstrooien'
as-ruq-ka, asruqka (G pret. 1e p.enk. + ka
asmar^u
asqaru
asruq
J? *
ur sal)
NA, NB;
lu
jongen van plezier, veile
knaap; AHw etwa \Buhlknabe" (in Kult) CAD (a mem-
s im
g
ir): (welriekende plant) myrthenheide (altijd-groene heester waaruit olie wordt gewonnen), heidetakje; AHw \Myrte"; CAD A myrtle;
s im
asu
a-s
e (st.c. inf.) Ee-iv-42
. e-e, (w)as
.^
, ww. !wasa bu `zitten', `wonen'
, G pres. v. sada du `verduren' etc.
a-sad-da-ad, asaddad (G pres. 1e p.enk. v.
asurr^u
as.aru
as.s.abat
as.u^
C 4
asabu
asaddad
C n O) Sin3-58
asams^atu,
asamsua tu; vanaf OB): onweder, onweerswolken, wervelwind; AHw \Gewitter(wolke/sturm)"; CAD dust
storm
1 ibni imhulla meh^
a asamsu tum: `hij [Marduk] schiep
een orkaan en onweerswolken'
een boosaardige
wind,
C> b
Ee-iv-45
a-
s am-
s u-tum a
s am
su
tum
Ee-iv-45
(toch acc.)
Sin3-43
a
s ar
asaredu
24
Ca N
B
CU
CU:
(st.c.) Sin3-39
aseru, asiru
Co
C
b
asaru II
asaru III
asasu
ussusu
asbu
ase i
Co
sutasusu
i
Asimbabbar , (
d asim5 babbar; as `een', `uniek'; babbar `stralend wit'; niet duidelijk of dit
Sum. woord voor de maangod op zijn Akkadisch
gelezen werd, mogelijk het Akkadische epitheton
Narams.it): epitheton of verschijningsvorm van de
maangod S^n
d 5
, d Asimbabbar Sin1-19
,
(subst.;
wasipu;
vanaf
MB, MA;
J J lu masmas): bezweerder, geestenbezweerder; CAD exorcist
, (subst. < Sum.; vanaf OA, OB;
!ashab!
l
u
a
s gab):
leerbewerker CHx274 AHw \Lederarbeiter";
CAD letherworker;
, subst.; !uska ru `maansikkel'
, (subst. < Sum.; st.c. asla k; mv. asla ku ; vanl
u
g(ud))
af oud-akk.;
tu
wasman; AHw
\Wascher"; CAD fuller, washerman
, (subst.vr.; st.c. asal; mv. asla tu;
e
s ):
eenheid
van lengte, ong. 60 m = 120 ammatu Eng.: rope
, (subst.vr.; ook asnan; normaal zonder casus uitd setir): graangodin
gangen; OB, MB, SB;
) graan (zgn. recatie, vgl. Ceres, Bacchus, Venus)
AHw \Korn", \Getreide"; CAD grain, cereal (as a
generic term)
1 b
a n^u Asnan u lahri (G part. v. ban^u `scheppen';
asnan hier zonder godendeterminatief;
lahru `moederschaap', `drachtige ooi', `ooi met lam', ook gewoon
`schaap'): `(Marduk als d Gilim) die graan en vee heeft
geschapen' Ee-vii-79 [die dus de akkerbouw en veeteelt
heeft uitgevonden, waar de economie op gebouwd was]
F
as-na-an asnan (`graan') Ee-vii-79
, subst.; !uska ru `maansikkel'
, (subst. m. en vr.; ook asaru; st.c. asar; mv. asru en
asra tu OA: isru; st.c. asar; vanaf oud-akk., OA, OB
ki): plaats, plek, daar waar (soms niet vertalen);
soms speciale betekenis, pregnant, vooral in met het
Enu ma elis-epos samenhangende teksten: hemel (in
LL-Ms-ii-104 as-[r]u = s
a-mu-u) of pregnant heiligdom,
dan vaak in mv. of vr.mv.; AHw III \Ort", \Stelle",
\Statte"; CAD A 1 place, site, location, emplacement;
2 region, country, city, building complex, sacred place,
cosmic locality, 3 (in idiomatic expressions)
1 ana asri sak
a nam, lett.: `op zijn plaats zetten' )
`realiseren'
2 ana asrsu turru(m), (D v. t^
aru): restaureren
3 asrukka, < asrum + ka, locativus + ka: `op uw
plaats' (heiligdom)
}
, als acc.adv. (= ina asrisu = asrusu (locativus)): daarin, daar ter plaatse daar ter plekke
4 i niddi parakku nemeda asarsu (< *nindi G cohor.
1e p.mv. v. nad^u; nemedu `stut', `steunpilaar', `heiligdom'): `laten we een schrijn stichten en daarin een
heiligdom (oprichten)' Ee-vi-53
}
, (adv.) daar;
}
, (= ana asri; adv.; ook asaris; OB, SB): daarheen;
AHw I \dorthin", \dort"; CAD A there,
thereto
5 asris Ti
a mat panussu iskun, (G pret. v. saka nu;
verwacht pansu): `hij ging naar Tia mat' Ee-iv-60
}
, (< asrum (locativus) + aanwijzend su):
asipu
askapu
}
J
askaru
aslaku
aslu
d A
snan
a
s im
babbar
J}
ow
asqaru
asru
asarsu
asranu
asris
asrussu
25
ligdom' Ee-i-77
7 nug
a asrussu hid^utasa tasba ma, (G imp. mv. v.
ssu loc. bij eerste zinsdeel \jubelt
nag^u `juichen'; asru
aldaar" of bij het tweede hid^utu `vreugde' \over dat
oord"; G imp. mv. uit de nevenvorm
tasa bu v. wasa bu
`zitten'), lett.: `jubelt aldaar en neem plaats/verwijlt
in zijn vreugde' (objectief: vreugde as.russu over dat
oord; of subjectief: in de vreugde die hij verschaft) Ee-
C !
vi-73
a-
s ar-
su
a
s ar
su
74
asrukka , < asruk + ka G pret. 1e p.enk. v. !saraku `geven' + p. vnw. ka: `ik geef jou'
asrukka , < asrum + ka, locativus + ka: `op uw
plaats'
74
a
s -ruk-ka a
s rukka
a
s -
s a-at a-wi-lim, a
s
s at aw
lim (st.c.)
a C
a b
assu(m)
CHx129
Ee-vi-12
S!
assu(m)
~
I
a
s -
s a-ti-
s u a
s
s ati
s u (gen.) CHx38
(voorz.) , (voorz.; ook assa, assuma; met sufx
assumja, assumka, etc.; OA assumi; vanaf OB): vanwege, betreffende, wat betreft, aangaande, ter zake van
AHw \wegen", \um { willen"; CAD concerning, on
behalf of, on account of, because of, with respect to,
related to
1 assum il bukrsun: `aangaande de goden hun kinderen' Ee-i-34
2 assum lemneti ikpudu, (lemneti vr.mv. `het boze';
G pret. subj. v. kapa du `plannen', `beramen'): `vanwege
de boze dingen die hij had beraamd' Ee-i-52
3 assu tapsuhti sa il, (tapsuhtu, tech. term `rust', be
Ee-i-34,52
(voorz.) Ee-vi-12 erra-i-107, 131
a
s -
s um a
s
s um
a
s -
su
a
s
su
(acc.adv.) Ee-vi-53
V
a
s -ri-
s u, (ana) a
s r
s u (`op zijn plaats') CH-i-65
V as-ri, asr (st.c.mv.) CH-xxiv-17
D
a
s -ru-u
s -
s u, a
s ru
s
s u (loc. +
s u) Ee-i-77
s as-ris, asris Ee-iv-60
as-ruk-ka, asrukka (loc. asrum +ka) Ee-iv-12,
SS
S
daard zijn na toorn): `ter zake van de rust der goden'
Sb
Assur ,
a
s -
s u a
s
su
erra-i-121
stadsgod van de stad Assur en later de oppergod van de Assyriers. In de 8e en 7e eeuw is Assur
wat Marduk is voor de Babyloniers. Zijn oorspronkelijke karakter en funkties zijn moeilijk na te gaan wegens
de assimilatie van de eigenschappen van veel andere
(opper)goden. Hij is vereenzelvigd met andere goden,
zonder dat deze daarna hun eigen identiteit verliezen
of worden \afgeschaft" Bijv.
Assur = de hemelgod Anu. Assur heeft de Anu tu,
Anu-waardigheid, ge-usurpeerd, zoals blijkt uit het
overnemen van de epitheta van Anu (-abi il `vader
der goden', en -bel il `heer der goden'). Dat blijkt ook
uit een geliefde orthograe van zijn naam, het logo r, waarin de n geassimileerd met de
gram
an
sa
s wordt uitgesproken (niet de aloude god ansar uit
het Enu ma-elis-epos). Buiten dit epos is ansar een
bepaalde naam voor de hemelgod.
Meer nog dan Anu is Assur de oppergod Enlil. Assur is
enl
il il
, de Enlil der goden, waarbij Enlil zelf gewoon
blijft bestaan. De tempel van Assur heet de !Esarra,
een bijnaam van de Ekur-tempel van Enlil en die ook
als bijstelling heeft: tamst bt Enlil sa sam^e, het evenbeeld van het hemelhuis van Enlil. Assur is ook de
lotsbeslisser, de funktie van Enlil bij uitstek en verder
de `heer der landen', ook een epitheton van Enlil, baas
van het gehele aardrijk, inclusief de vreemde naties die
hij dus ook als plaag op de mensen kan afsturen.
De echtgenote van Assur, serua , heet vaak Antu,
dus evenals de echtgenote van Anu. Als logogram ook
d ninlil, d
e naam voor de vrouw van Enlil, maar uit
te spreken als Mullissu < *Mun-lil-tu. u(mun) is de
!emesal-uitspraak van Sum. en of nin.
Ook Assur = Marduk (die al veel overgenomen heeft
van Ea). Dit blijkt expliciet uit de Assyrische versie
van het Enu ma-elis-epos. Deze tekst is identiek aan de
Babylonische handschriften, maar de naam van Marduk is overal vervangen door Assur in de schrijfwijze ansar (wat een logische probleem geeft met de in
dit epos functionerende ansar). Ook hier geldt dat
Marduk niet tegelijk is afgeschaft. Marduk kan nog
steeds in een bepaalde hoedanigheid worden aangeroepen (bijv. in verdragen of bij het afleggen van de eed).
In opsommingen kunnen de namen van Assur en Marduk samen voorkomen.
Op babylonische !kudurru's staan afbeeldingen van
goden, waarin Anu en Enlil gerepresenteerd worden
door een veel-hoornig hoofddeksel (tot wel 10 paar
hoorns). Op Assyrische kudurru's staan drie van die
26
SC
Assur
C
d A
ssur-ban(i)-apli
p
pd
a lal sar
Assur-iddin
assu tu
astapiru
ast.a
SO
a
s -t
st
. a a
.a
> C >
21 sla u a-si-i
hier geen determinatief voor
a sammi as^ (
u
1 q^
kruidachtigen, medicijnen (inclusief mineralen); st.c. v.
sammu `kruid' ook sam; asu^ `hoofdpijn'): ` 12 q^a hoofdpijnkruid' BAM578-i-5
a-si-a pa-sit-tum u
lu-ba-t.i gig
2 asia p
asittum u luba t.i marus. (pasittum G part.vr.
v. pas
a t.u `uitwissen', `verdelgen'; part.vr. `verdelgster'
(ook naam van Lamastu, die babies verdelgt, hier de
naam van een ziekte); luba t.u `verstopping', een buikziekte; gig G stat. marus. `is ziek aan'): `dan is hij ziek
aan de asu^-hoofdpijn, de pasittum-ziekte of de luba t.ubuikziekte' BAM578-ii-18
a-si-i as^ (gen.) BAM578-i-5
1
2
C C' :
C
C C
^asu , (ww.
p s):
a-
s i-a a
s ia
(`hoofdpijn') BAM578-ii-18
!S
!' 4 x
BAM578-i-47
(G pres.) BAM578-i-47
> nn
atakkal
at
a i
su
BAM578-i-52
atakkulu
atalluku
u
AHw
*
eme = an
s esal,
+hub; X eme5 ): ezelin; AHw \Eselin"; CAD 1
mare; 2 she-ass,Eindexass, she-ass donkey mare;
, (subst.vr.; ook adappu, at.appu; mv. atappu , atappa tu OB, Mari, MB, SB; <
pa5 ):
sloot, gracht,
greppel, klein kanaal AHw \(kleiner) Kanal"; CAD 1 (a
small branch of a canal); 2 (a major canal)
, G stat. v. !wata ru `uitsteken', `uitmunten'
a-tar, atar (G stat.) Ee-i-92
, (subst.; sufx !{u tu, {u t vormt abstracta bij
!athu `broeder'; st.c. athu^t) Eng.: brotherly attitude,
relationship,
partnership;
, G stat. v. !aka lu `eten'; verba primae Alef, a-klasse
, Gt inf. v. !aka lu `eten'; verba primae Alef, a-klasse
, (subst. < Sum.; ook askuppu; OB, MB, SB, NB;
adkid):
rietmatvlechter; AHw \Rohrmatten
echter"; CAD (a craftman making objects of reeds)
, in LL-Ms-ii-95: at-kusu = a-la-ku, !Gt v. ala ku
`(weg)gaan'
, Gt inf. v. !ala ku `gaan'
, (subst.; atu a, ut^u; vanaf OB;
ludu8 ):
deurwachter, portier; AHw II \Pfordner", \T
urhuter";
CAD A doorkeeper;
, subst.vr. !atappu `kanaal'
, Gt imp. v. !ah a zu `grijpen'
, subst. !watmanu
`schrijn' etc.
, (subst.mv.; vanaf OA, OB; Gt verb.adj. !ahu) `broe der', litt. nevenvorm, waarin het Gt-aspect (reciprook)
benadrukt wordt: medebroeders; AHw \Genossen",
\Gefahrten"; CAD members of a group of persons of
equal status and age, partners in an ahh u tu relation
ship
1 ina il
a ni athesu, (bijstelling bij il; SB gen. e i.p.v.
), lett.: `onder de goden zijn broers', `onder zijn medegoden' Ee-i-20
atappu
atar
C
athu^tu
atkul
atkulu
atkuppu
atkusu
atluku
at^u
at.appu
athaz
at.manu
athu^
athuzu
atlak
atmanu
atm^u, atw^u
Atrahasis
atru
27
van de zin, of ter markering van een nominale zin: jij
bent, gij zijt
1 atta mars.
a ta: `jij bent zelf ziek'
2 s.arr atta: `jij bent mn koning'
3 sar m
a tim atta: `jij bent koning van het land'
4 h
a ir ed^u atta, (h a iru `gemaal'; - `mijn'; ed^u `de
`wees mijn enige
echtgenoot' Ee-i-155
enige'):
5 attama kabt
a ta ina il rabu t, (stat. kaba tu +-ta 2e p.enk.): `gij [Marduk] staat in aanzien te midden van
de grote goden' (gij zijt de meest geeerde) Ee-iv-3
u terru gimillini: `O Marduk, gij
6 d Marduk attama m
zijt onze wreker' (lett. `de teruggever van onze vergelding; -ni `onze'; hier mu terru i.p.v. st.c. mu ter) Ee-iv-13
7 asar atta taqabb^
u (<taqabbiu, G pres. subj. v. qab^u):
`(overal) waar gij [S^n] beveelt' Sin3-43
at-ta, atta (zelfst. p. vnw.) Ee-i-155
Ee-iv-3,13
attina
attu
attuka
iii-D14
:
erra-iii-D14
at-tu-ka-ma attukama
(attu+ka+ma)
attunu , onafhank.,
losstaand ofwel absoluut pers. vnw.
e
atw^u
at.t.ara
awatum
C
C
C
CCH-xxiv-81
>C
CV CI
CV
Cn ,
Cn
Cn
,
(mv.) Ee-i-34
,
(enk.) Ee-i-125
a-mat am
a t (st.c.) Ee-iv-15
a-mat-ka, am
a tka (st.c. +ka) Ee-iv-15
a-mat-su, am
a tsu (st.c. +
s u) erra-i-122
a-ma-a-ti am
a ti
a-ma-tum am
a tum
awlum
C5
C
a C
CHx129
,
,
a-wi-lum aw
lum
a-wi-lam aw
lam
a
s -
s a-at
CHx1
(acc.) CHx1
a-wi-lim, a
s
s at
aw
lim
(gen.)
28
C F @ , V
C
C }
C :
JJ J
J
JC
,
(acc.) Ee-vi-33
a-me-lu-tu, am
e l
u tu (toch acc.) Ee-vi-34
a-me-lu-tam am
e l
u tam
p
u , waarin de
2 w
middelste radicaal w als sterk vervoegd wordt; SB am^u;
denominatief: een ww. waarvan het subst. de grondvorm is en die dan altijd primair toestandsww. zijn;
van awa tu `woord', `aangelegenheid'; OA, OB, SB):
I. G-stam (pret. wu, pres. iwwu, imp. awu): spreken,
komt vanwege het wederkerige aspect vrijwel uitsluitend in de Gt voor (in OB niet in G). CAD 1 to argue
in court (OA only)
I/2. Gt-stam (
, pret. tawu, tamu/i, pres.
tawwu, tammu, imp. atwu, atama/i) spreken (itti =
met) AHw \sprechen"; CAD 2 to discuss, to talk over,
to negotiate with somebody, (with isti, itti ) to argue,
to think, to ponder; 3 to speak to somebody;
ta-ta-mi, t
a tammi (Gt pres.2 p.enk.)
atw^u, atm^u
C
N}atwu>>libbu
erra-iii-D15
+
+ suf. , idioom, lett.: \in zijn/haar
hart overleggen" ) bedenken, overwegen, plannen, van
plan zijn;
1 u t
a tammi ina libbika umma leq^u set.ut (Gt pres.2e p.enk.pf Gt pret.2e p.enk.; sj et.ut `mijn minachting') en
u [Erra] overwoog aldus: `zij hebben minachting jegens
mij tentoongespreid' erra-iii-D15
Het volgende voorbeeld is met St maar dat hoeft niet
Ee-vi-4
>>
}ta wtu ,
ka
sa a ri ri
n
azmar^u
etc.
az-kur azkur
az-za-az azzaz
b
(Woorden met b vaak afkomstig uit het Hurritisch, zie ook
onder p)
29
b 1l
ba
a lu
b
n
b
n(a)
brr
bar
a ru
b 2l
b^
alu
b
t
bi
a tu,
brs
.
bar
as
.u
b 4l
b^
elu,
b^
atu
s up^
elu
b 1? r
b
s
br
s
bar
a
su
bk
bak^
u
bsl
bas
a lu
b^
aru, I
bkr
bak
a ru, wqr
bsm
b^
eru
bl
bel^
u
bsr
bussuru
blkt
nabalkutu
bs
.l
bas
. iltu,
*wqr
b 3r
b 1
s
*psr
ba
a
su
*psl
b ?
s
b^
e
su
bll
b
a 1
b^
a u,I
blm
b
a
s
b^
a
su
bls
.
bbl
bab
a lu
blt
.
bdd
bad
a du
blt
.
bdh
bad
a hu
bn
ban^
u,II,IV
b
s
s
bd
bed^
u
bnn
bunnunu,
bt /
bal
a lu
bs
.r
bas
a ru
.
bs
.s
.
bas
as
.
.u
bal
as
.u
b
s
ba
su
^
bal
at
.u
b
sl
ba
s
a lu
*plt
.
b
sm
ba
s
a mu,
II
*pnn
bdl
*bt
.l,btl
pet^
u,
of
mubatt
tu
bqm
baq
a mu
bqn
baq
a nu
bqq
baq
q
a tu,
btl
bat
u l(t)u
baqqu
btq
bat
a qu
bdq
*btq
bdr
budduru
bh
*b
bqr
baq
a ru, wqr
btr
butturu
bhl
bah u
l
a tu
bah
a ru
buhhusu
buhhus
u
.
beh
a
su
bahu
^
bq
s
baq
a
su
bt
.
*bd
br 4?
ber^
u II
bt
.l
bat
a lu
.
brh
bar
a hu,
b
u
bhr
bhs
bhs
.
bh
s
bh u
b
d
b
l
b^
a u,
II
birihhu
b
ul
bullu
br
bar^
u, I
b
ur
b^
aru, III
bi
a tu
brk
berku
b
u
s
b
a
s ,p
u
s
bi
a du
brkt
lees:
bz /h
buzzu u
b
ul
brm
bar
a mu I,II
bzr
*pzr
brq
bar
a qu
prqd
babalu
ubbulu
su bulu
u
-
s a-b
l-
s u, u
s
a bil
s u (S
^ si-bu-ul-tim, sbu ltim (gen.) CHx112
, subst. < ba bu + -a nu !ba bu `buiten'
, adj. !ba bu `buiten'
sbultu, sebultu
biblu, bublu
bibil libbi
bibil qati
bibil pan
bibbulu, bubbulu
} C
> s
a b
babanu
baban^u
} C
30
H
babtu
k
a dingir ra
k
a dingir me
s
babu
bab ekalli
babanu
baban^u
Bad-tibira
bahu latu
ba iru
ba tu
71,25
ba-it ba
it
(st.c.) yos-ix-71,25
):
r
i-84
subk^u
III. S-stam
(
biktu
balalu
balas.u
hihi
taballal
, (ww. i/i-klasse;
SB):
balat.u
bullus.u
balat.u
balt.u
balt.u tu
31
}bult.u ,
(subst.; vanaf
OA, OB;
I7
ti( la)
): bij
lifetime; 2 health, vigor, (in bulut. libbi) happiness, luxuriance; 3 remedy, medication, 4 prescription;
II. D-stam (
, factitief): doen leven, in leven laten,
genezen (trans.), beter maken; In persoonsnamen, bijv.
d Sin-muballit (stat. van het part.) `S^n is een genezer';
.
CAD 5 to heal (a person), 6 to keep (somebody) alive
and in good health, 7 to provide with food; 8 to spare,
to pardon, to keep safe, intact, 9 OA to credit an
amount (to a person)
1 sarrum warassu uballat., (D stat.): `de koning laat
zijn dienaar in leven' (spaart hem de doodstraf),
bullut.u
CHx129
>>H V
butallut.u
> -N
}
N
nu ti
BAM578-i-10
e
I
-ut
. tanakkud uballut
. (D pres.2 p.enk.) BAM578-i-41
d
d Sin-muballit,
c =
-mu-ba-l
-it
.,
.
ti
CH-iv-70
zuen
x balukka, bulussu etc.; vanaf oud-akk., OA, OB; syllabisch zelden als bala, bal; K
nume(a)): ontstentenis, wat er niet is ) zonder, zonder toestemming van,
in : : : afwezigheid (uitgedrukt in de sufx)
AHw \ohne"; CAD without, without the consent of,
apart from, in the absence of
1 balum sib u riks
a tim: `zonder getuigen en contract'
C
CHx123
2 ina balka: zonder u Sin3-47
'B
'B
FK
dis
s na nu
pa-tan
!patanu
`eten'): `indien een man, nog voor hij iets gegeten heeft'
3 summa amelu balu pat
a n (status abs. v.
BAM578-i-27
#
ba-lu
pa-tan nag-ma hal
4 balu pat
a n isattima i arru (# nag = \mond
water" G pres. v. sat^u `drinken'; hal ar^u `braken', vari
ant heeft inderdaad i-ar-ru): `[mengsel
van 12 kruiden]
moet hij op nuchtere maag drinken en (dan) moet hij
braken' BAM578-i-52 (Medicijn tegen galaandoeningen,
!
'
B
BAM578-i-52
47
;
ba-li-
su
(ina) bal
su
een plant
(boom) galbanum, moederhars; [een gomhars afkomstig
van een in Perzie voorkomende schermbloemige plant
(Lat. Ferula galbani
ora); het merg van planten in deze
familie werd van oudsher ook als tonder gebruikt, de
licht ontvlambare stof in een tondeldoos om vuur te
maken] AHw \Galbanum-Kraut (?)"; CAD (a tree and
its resin, possibly galbanum)
s im
:
hal tu-sal-lat
1 baluhhu tusallat (baluhhu een boom; sal
a tu a/u
klasse ook i/i-klasse `instukken snijden', D pres.,
multipliciteit van object): `baluhhu-boom moet je in
repen/stukken snijden' BAM578-i-39
sim baluhhu BAM578-i-39
, (adv.; bij ba mtu `helft'): Eng.: in half
, (ww. -i; du;
d
m; in oud-akk. en
OB:
bad
m), G-stat. (bani);
I. G-stam (pret. ibni, pres. ibanni, imp. bini, stat. bani;
vaak geschreven met een -u aan het eind, ook al wordt
-i verwacht, bijv. ba-nu-u voor st.c. en stat.):
maken, bouwen, scheppen; (2 acc. `iets bouwen tot');
Algemeen ww. dat zowel mensen als goden als subject kan hebben, evenals de vergelijkbare ww. epesu
`maken' en basa mu `vormen'
AHw IV \schaffen", \bauen"; CAD 1 to build, to construct, to form (a city, building, wall, canal, or parts
thereof, a tomb, etc.), to make, to manifacture, to
shape (a stela, statue, implement, boat), to construct
(a geometric gure in math.); 2 to engender, to produce; 3 to create (said of a deity); 4 to devise a plan,
to act in a specic way, to create a situation
1 ban^
u aba tu schepping en vernietiging, creatie en annihi-
*n
bam^a
ban^u, baniu
hal
latie Ee-vi-131
2 ina d
a mesu ibn^a amelu tam (G pret. subj.; da mu
32
ban^u
ban^u
128
12 b
a n^u se e u q^e (ba-nu-u): [Marduk in de hoedanigd Asarri:]
heid van
`schepper van graan en vlas' Ee-vii-2
13 b
a n tedistisunu (`vernieuwing', bij edesu; hier
apocope ba n i.p.v. ba ni): `[Marduk] die hun vernieuwing geschapen heeft' Ee-vii-9 [de godencultus bewerkstelligt de vernieuwing/verkwikking van het godenleven; De \vernieuwing" ondergaan zij door de gestage
voedselvoorziening, waardoor hun leven in stand blijft.]
III. S-stam
(
, causatief): bouwen laten; CAD 6 to
build, to create (poetic use for ban^u)
IV. N-stam (
, passief) CAD 7 (passive to mngs.
1, 2, and 3)
14 ibban^
uma ila nu qerebsun, (N pret. mv.): `(en toen)
werden de goden te midden van hen geschapen' Ee-i-9
15 ina qereb Aps^ ibbani d Marduk, (N pret.): `binnen
in de Aps^u [de woning] werd Marduk geschapen' Ee-i-81
16 lum
asu ittabni, (N perf.): `het sterrenbeeld werd
(weer) geschapen' Ee-iv-26
}
, (subst.; mv. bin^atu; OB, MB, SB, NB): enk.:
gestalte, vorm, mv. ledematen;
AHw \Gestalt", \Gestaltung"; CAD 1 creation, creature; 2 form, structure; 3 (an abnormal growth) 4 eggs,
roe; 5 (an item of jewelry) 6 (unkn. mng.)
}
, (subst. pl. tantum; OB, SB; in OB binia tu):
ledematen; CAD 1 limbs; 2 (part of a boat and other
structures)
}
, (subst.vr.; MB, SB, NB; du): enk.: (abstract) gestalte, vorm, (concreet) maaksel, schepsel, product;
AHw \Erzeugnis", \Gesch
opf", \Product"; CAD 1
make-up, form, gure, shape, structure, construction;
2 creation, creature, product; 3 sh eggs, roe
17 s.alm
a t qaqqa di bin^atussu (pseudo-locativus): `de
zwarthoofdigen, zijn schepselen' Ee-vi-107
18 sa kma bin^
utisuma iksiru kal^u il abtu ti (G pret.
subj. v. kasa ru `herstellen'; abtu tu adj.m.mv. v. abtu bij
!abatu, adj.: `teloor gegaan', `verloren', `ten gronde
gericht', `beschadigde'): `die alle beschadigde goden
hersteld heeft overeenkomstig zijn gestalte' Ee-vi-152
subn^u
nabn^u
bintu
bin^atu
bin^utu
bin^uta
nabntu
>
b
CH-iv-27,28
I
ba-ni-ti-ia
b
a n
t
ja
(G part.st.c. + ia)
, (G pret.) Sil-C-134
K>
,
(G pret. subj.) Ee-iv-47
K
,
(G pret. subj. mv.) Ee-vi-70
CH-ii-14,15
b
,
(subj.pret. + )
,
(G imp.) Sil-C-86
F C
,
(G pres. vent.) Ee-vi-2,
vii-112
,
(N pret. v.
) Ee-i-81
)Ee-i-9
K>V
,
(N pret.mv. +
K>
Ee-vi-29
N 2| V ,, (G, (Npret.perf.)subj.)(GEe-iv-26
cohor.) Ee-vi-7
Sil-A-43
ib-ni
ibni
ib-nu-
u ibn
u
ib-nu-u ibn
u
ib-ni-
u-
su
ibniu
su
su
bi-ni bini
i-ban-na-a ibann^
a
ib-ba-ni ibbani
ban^
u
ib-ba-nu-
u-ma ibban
u ma
ma
ib-nu-
u ibn^
u
c V
it-tab-ni
ittabni
lu-ub-ni-ma lubn^
ma
!
K
K I! V
Ee-vi-152
K !
Ee-vii-113
) Ee-vi-107
su
bi-nu-ta
bin^
uta
(acc.adv.) Ee-vi-84
, bin^utisuma (adj. + su + ma)
bi-nu-ti-
su
-ma
bi-nu-tu
s -
su
bin^
utu
s
su
(loc. + su +
baniu , (!ban^u)
baqamu , (ww. a/u-klasse; ook baqanu):
ma
\scheren";
CAD
1 to pluck;
buqqumu
subqumu
baqaru, paqaru , (ww. a/u-klasse):
II. D-stam (
) CAD 2 to pluck;
III. S-stam
(
) CAD 3 to have sheep plucked;
IV. N-stam (nabqumu) CAD 4 to be plucked
I. G-stam : jur.: claimen (gerechtelijk), opeisen;
AHw
33
baqru
baqrum
baramu
nabquru
burrumu
birmu
bitramu
bitrumu
baraqu
bararu
barartu
barbaru
erra-i-85
JD
erra-i-85
km afstand bij het huidige Birs Nimrud), met de tempel !E-zida oorspr. van Marduk; later van Nab^u, de
zoon van Marduk, de secretaris der goden, god van de
schrijfkunst en letteren.
ki
JT
bar-s
-pa-ki, bars
pa
(stad Borsippa)
'
H.Bars. 33
& J T
Borsippa) CH-iii-12
uru
ki
Bar-s
-p
a
uru
ki
Barsipa
(stad
bitr^u
bitr^u
subr^u
bar^u
bru
bar^utu
HC
bar^u II
*bar^u, *ber^u III
b^aru I, ba aru
J b ss
34
bZ
b^aru II
basamu I
basamu II
Ee-iv-35
2 ibsimsumma us.rat kal^, (G pret. + sum; us.urtu
kal^sunu parakksunu
ibtasmu
(G perf.mv.; parakku `schrijn', `kapel'): `(en toen) alle
Anunnaki hun eigen kapel hadden vervaardigd' Ee-vi68
bussumu
II. D-stam (
nabsumu
) Ee-i-61V
?=
s um
> S
bastu
ib-ta
s -mu ib-ta
s -mu
(G perf.) Ee-vi-68
basmu
Hydra
AHw
bastu
b^asu
2 l
a -abassi-GN PN `GN-laat-mij-niet-beschaamd!'
3 aj-ab
as-GN
PN
`GN-laat-mij-niet-te-schande-worden!'
4 t
a kilka ul ib^as PN `wie-op-u-vertrouwt-wordt-nietbeschaamd!'
l voor
, (ww. -, vanaf oud-akk.; P gal;
ga
ittabsi, N perf.):
I. G-stam (pres. 3e p.enk. ibassi met eventueel toch subject in mv., pret. ibsi, stat. basi; zelden in 1e of 2e
persoon): zijn, er zijn, voorhanden zijn, ten deel vallen,
zich bevinden;
AHw \(vorhanden) sein", \existieren"; CAD 1 to exist,
to be in existence and available, to be on hand, to be in
evidence, to happen, to occur, (in OA) to be in storage,
in safekeeping 2 (ibassi) it is certain, certainly
1 ibassi: er is (G pres. 3e p.enk. v. basu
^ `zijn')
2 l
u basima nann^usu (G stat. komt niet zoveel voor,
met lu precativisch: `het zij er', `moge er zijn'; met
lu afrmatief: `die zijn er waarlijk/heuselijk'; nann^usu
locativus): [vergeving en bestrafng] `moge er zijn op
zijn gebod' Ee-vi-132 of armatief: `die hangen waarlijk
van zijn bevel af'
3 ibsi libbukki, (G pret.; <*libbum-ki, loc. = ana
libbki): `hij kwam niet in uw hart' Ee-i-117 (pret soms
ingressief)
}
, (subst.; st.c. bs(i); ook busu en busu; OB, SB):
bezit, bezitting, roerend goed;
AHw \bewegliche Habe, Besitz"; CAD movable property
4 bs qatsu, (q
a tu `hand'): `(en) zijn (overige) roerende goederen' CHx112
} , G verb.adj., , (st.c. basi-; in de woordenboeken
onder part. basu^) Eng.: on hand, available, present;
}
, G verb.adj. vr., , (gesubstantifeerd; zelfde bet.
als bsu en als busu): bezit, bezitting, roerend goed; AHw
\Vorhandenes", \(beweglicher) Besitz" Eng.: moveable property, valuables, goods; stock, what's on hand
III. S-stam (
, S pret. usabsi): bestaan laten, doen
bestaan ontstaan laten, doen ontstaan ter wereld laten komen (kinderen); voortbrengen, planten (van gewas, graan);
AHw \erzeugen", \erschaffen"; \hervorbringen"
(Wort, Beschworung)
CAD 3 to make (physical) objects into excistence (either in a natural or a supernatural way), to create a
situation; (with ht.u and similar nouns) to commit a
crime
5 ina eqlim se am l
a ustabsi: `hij beplant de akker
niet met graan/gerst' CHx42
6 es.meta lusabsima (S cohor.; es.emtu `beenderen'):
`(en) ik wil gebeente het aanzien geven' (om samen
met samengebald bloed daarmee de mens te scheppen)
Ee-vi-5 (bloed en beenderen worden als de basisingredienten gezien voor het lichaam)
IV. N-stam (
, ingressief bij intransitieve G, vaak
bij toestandsww., iets met een beginmoment, N pret.
ibbasi, N perf. ittabsi): er komen, ontstaan, tot stand komen, optreden, intreden, groeien (gewas);
AHw \ins Sein treten", \entstehen"; \reif werden";
\eintreten", \geschehen" (Ereignis) CAD 4 to come
into existence, to come available, (in OA) to be held in
storage, safekeeping
ba-
s i-ma ba
s ima (G stat. + ma) Ee-vi-132
W:
basu^
bsu
basu^
bastu
subsu^
nabsu
35
,
; ~V
(prec. +
+
' V
b>
(G pret.) Ee-i-117
,
s um
ma), \moge hem geworden", Sil-C-42
cohor.) Ee-vi-5
lu-
s ab-
s i-ma, lu
s ab
s ima (S
ib-ba-a
s -
s u-
u, ibba
s
su
(N pres. subj.) CHx5
perf.) CHx42
|
u
s -tab-
s i, u
s tab
s i (S
bi-is, bis (st.c.) CHx112
ib-
si
li-ib-
s i-
s um-ma lib
s i
s umma
*ba u^ II
I. G-stam (pret. ibtuq, pres. ibattaq, stat. batiq): afsnijden, doorsnijden, afrukken (ultu qereb `van')
AHw
CAD
buttuqu
batiqanu
bitiqtu
nabtuqu
butuqq^u, butuqqa u
Sin3-59
s> >
>
b^atu
bu-tuq-qu-
u, butuqq^
u Sin3-59
E I > u-bat-ti-qa, ubattiqa (D pret. vent.) Ee-iv-102
, !bia tu `overnachten'
, (ww. i/i-klasse)
I. G-stam (pret. ibt.il; pres. ibat.t.il; stat. bat.il) ophouden;
CAD 1 to stop, to interrupt (an activity), to cease (regular deliveries), to come to an end (said of supplies);
III. S-stam
(
) CAD 2 to discontinue, to interrupt
IV. N-stam (
) CAD 3 to fall into disuse, to cease,
to stop, to absent oneself;
} , G verb.adj., (vr. bat.iltu; OB, SB): afgeschaft, onderbreking; AHw \auer Gebrauch gekommen"; CAD
1 interrupted, omitted, in disuse; 2 (a person) likely to
stop work; subst.: interruption, cessation of work
, Westsem. ww. voor `gaan';
I. G-stam (pres. ib^a , pret. iba , perf. ibta ) passeren,
langsgaan, intrekken, komen, arriveren; in LL-Ms-ii-100 ba- u = e-te-qu, !etequ `passeren'; AHw \entlang gehen";
Eng.: to walk along
1 sa anni u gillati maharsu ba u
(G stat.mv. v. ba u^;
`langs hem passeren' ) `gaan vrij-uit'; annu < arnu
bat.alu
bat.lu
ba u^ I
subt.ulu
nabt.ulu
`zonde'; sa anni `die van zonde' ) `zondaar'): `zondaars en boosdoeners gaan bij hem vrij-uit' Ee-vii-156
u ba u
ba- u-
(G stat.mv.) Ee-vii-156
, (ww. D-tantum; vanaf OB)
II. D-stam ( ): zoeken (ina qa t `van iemand') rekenschap en verantwoording eisen ; CAD 1 to look for, to
search for, (with leq^u) to select, to take over; 2 to examine, to search through, to look up in records; 3 to wish,
to ask, to intend; 4 (ina qa ti bu u^) to call (someone)
to account; 5 to le a lawsuit/complaint;
, stadsgodin van de stad Lagas
, (subst. pl. tantum; ook bahula tu, b^ula tu passief
onderdanen, onderdeelwoord bij !b^elu `overheersen'):
horigen, beheersten
7 ba- u-u-la-tum, ba u la tum (pl. tantum)
>
ib
si
bu u^
Ba u
ba ulatu
d
>
Ee-vi-114
be-l
b
e l
;
ana ububuul bu-le-e
3 ana bubu ti bull^e (D inf. gen.; bubu tu `buil'; na de
constatering van een koortsig symptoom met builen):
`om de buil uit te blussen/af te koelen' BAM578-i-10
(volgt therapie)
; bul-li-i, bull^ (D inf.) Ee-iv-62
;
bu-ul-li-im, (ana) bull^
m (D inf.gen. `om te
MB;
bel^u
bull^u
s 4
s
>> 4
belu
blussen') CHx25
36
bel arni
bel bti
bel dni
bel ht.i
bel hubulli
bel nagb
bel narkabti
der van de strijdwagen
}bel niq^ , (niq^u `oer'): oeraar
}bel pa hati , (J c O
): stadhouder
}bel salmi , (salmu `eendracht', `vrede'): bondgenoot
}bel simmi , (simmu `wond'): gewonde
}bel tasm^e u maga ri , `Heer van verhoring en inwild
l
u
en nam
b^elu
bb
bu ulu
mng. 1)
>
Ee-vi-114
belutu , (subst.; sufx !{utu, {ut vormt abstracta; vanaf oud-akk.; c en met fonetisch complement): heer
(abstractum: het ambt van heer, het heer-zijn); opperheerschappij; st.c. belu t + gen.obj.: : :: heerschappij over
:::
AHw
}
>
bennu
berittu
bertu
b^eru, b^aru
en
burru
> V
b^eru
> AMx
x
37
danna
CAD
biatu, b^atu
BAM578-i-18
eig. avondrust
bibbu
bibbulu
s2
bibbu
biblu
bil
biltu
n
bin^atu
!
) Ee-vi-107
bin^atu ,
su
(subst. bij !ban^u `bouwen', `scheppen'): (abstract) `gestalte', (concreet): `schepsel', `produkt',
`maaksel'
K I
Ee-vi-152
!V
bi-nu-ti-
su
-ma bin^
uti
s uma
,
(G imp.m.) Sil-C-86, Ee-v-20
binnu , subst. !bennu een ziekte
bnu , (subst.; vanaf oud-akk., OB; ( !shinig!
bi-ni bini
gi
s
s inig
):
C( b
!shinig!
gi
s
BAM578-i-13
b
nu
bin^utu
biri
ina bru
ultu bri-
birtu
birku
birqu
!8
C!
38
, birqa (acc.) Ee-iv-39
, (subst.; ook bartu, berittu, bistu, bertu)
, (subst.; st.c. birti-; mv. bira tu, bira na tu) Eng.:
citadel, castle, fort;
, (!bar^u): `divinatie', (wichelarij)
, (<*btsu), !btu+ sufx su `zijn huis'
, !brtu, birtu
, (!basu^ `voorhanden zijn'): `bezit', `roerende goederen'; [pirs-type nomen (vr. pirist, %nominale typologie) geeft meestal de daad zelf weer (bijv. `zending' bij
`zenden') of dat wat eruit resulteert (bijv. \de zending
werd bij de grens tegengehouden"); nomina actioni van
eigenlijke ww. met betekenisovergang naar het concrete: bijv. siprum `zending' bij sapa ru `sturen']
1 bs qatsu, (q
a tu `hand'): `(en) zijn (overige) roerende goederen' CHx112
bi-is, bs (st.c.) CHx112
, stad,
uru ki uru
&
,
B
t-Karkara CH-iii-61
, (vr., maar geldt als m.), mv. v. !btu
, subst. !bata qu nadeel, schade, verlies; zie verder
onder !bata qu op pag. 35
, (subst.; st.c. bitiq) Eng.: opening (of a canal); divering (of water); cutting (zeldz.) (a measure/amount
(of silver,
our))
, (adj.; !bara mu `bont z.') veelkleurig
, (zeldz. ww. Gt, niet in G) Eng.: to last, to be continuous
III. S-stam
(
, lex.) Eng.: to remain, to continue,
to make last;
, (Gt verb.adj. bij !bara mu `bont z.') bont
, (subst.; st.c. bt(i); mv. bta tu; in Ass. vaak het m.
mv. btu ; vanaf oud-akk.;
e):
1 huis, tempel;
2vertrek (in een huis) kamer, localiteit, 3 have en goed
(alle bezittingen), huishouden als economische eenheid;
vgl. Gr. o ) eco-nomie \(staats-)huishoudkunde";
4 ook: familie (in vaderlijke lijn);
AHw \Haus"; CAD 1 house, dwelling place, shelter
(of an animal), temple, palace; 2 manor, estate, encampment (of nomads); 3 room (of a house, a palace,
a temple), cabin (of a boat), tomb; 4 container, repository, housing; 5 place, plot, area, region; 6 household,
family, royal house; 7 estate, aggregate of property of
all kinds
1 bssu <*btsu: `zijn huis'
2 ana bt sanm erebu, lett.: `het huis van een ander
binnengaan' ) `samenwonen met een andere man', `intrek nemen bij een ander' CHx133
}
,(
eaba of ead), lett.: `huis
van vader' ) familie
3 bt mubbirsu: `have en goed van zijn aanklager'
(CHx2)
4 ina bt absa wasbat, (G stat. v. was
a bu `wonen'):
`zij woont (nog) bij haar vader thuis' (gezegd bijv. van
een juridisch reeds getrouwde vrouw in CHx130)
5 ana btsa t^
aru: `naar haar huis terugkeren', CHx131
(het huis van een getrouwde vrouw betreft altijd haar
eigen familie en niet die van haar echtgenoot; wsl. bet.
brtu, birtu
nim g
ir
birtu
bru
bssu
bistu
bsu
Bt Karkara
btatu
bitiqtu
bitqu
bitramu
bitr^u
bitrumu
btu
bt abi
im
sutebr^u
DC
}bt emu ti ,
bt sbim D
bt sikarim
bt milki
bt ili
bt duri
bt makkuri
DU?
bt nis.irti
bt s.eri
bt tuklati
bt t.uppi
btu epsu
, btim CH-ii-30
e
u
buil; AHw
\Eiter", \Eiterblaschen";
bu{
bu aru
bubbulu, bublu, biblu
s2
bubutu
bubu tu
3 V }
babbar
is afgeleid van
, of:
, pictogram van de
opgaande zon aan de horizon en krijgt daardoor de betekenissen `dag', `wit', `stralend'; hier stat.vr. pes.^at `is
wit' of adj. pes.tu `wit'): `(na het aanleggen van een
compres met medicamenten) kijken/onderzoeken/inspecteren of de buil wit is' BAM578-i-8
[Uniek geval: de prognose (en mag je aannemen: de
therapie) wordt bepaald aan de hand van een proefneming en is dus afhankelijk van de ondervinding]
bubu tu BAM578-i-8
ud
b
u
u b
u ul
39
bu-uk-ra-
s u, bukra
s u (st.c. +
s u) Ee-i-15
V
bu-uk-re-
s a, bukre
s a (st.c. +
s a) Ee-i-147
V K bu-uk-ri-su-nu, bukrisunu (st.c. gen. +
sss Habb
) Ee-i-56
): vee, groep
AHw \Getier",
s5
s
bunnan^u !
erra-i-83
(st.c.) erra-i-77
bu-lum b
u lum
bu-ul b
ul
bunnann^u :
mv.
bu-ni-
s u, b
u n
s u Sil-C-6
K bu-ni-su-nu, bu nsunu (bu nu /bunnu + sunu)
bunnu
bunu
ss bb
Sil-A-85
buqlu , (subst. ook buqulu; OA, OB, MB, SB, NB; !munu4!
): mout (ontkiemend gerst); CAD malt, green
malt, dried malt;
J>
p!munu4! 21 sla pappasi munu4
1
1 2 q^
a pappasi buqli (pappa su `brei', `gerstebrei', bijna
alle graan was gerst); ` 21 q^a moutbrei' BAM578-i-3
''
munu4
!munu4!
burasu ,
munu
buqlu
BAM578-i-3
burku
buru I
s im li
( >(
buru II
burtu
buru III
ma
s an
se
dieren;
4
buru IV
amar utu
iku
iku
b
ur
e
bussurtu
bus.innu
numun
5V
5V
lum ma
gi zu
5V
(?);
u
): wilde wijn
hab
>
bust.tu
u
hab
b
u
s
a nu
busu
Ub
40
s> >
ver-
Sin3-59
(s }
cohortativus ,
bu-tuq-qu-
u butuqq^
u
i ni-is
. -lal, i nis
. lal (cohor. 1 p.mv.) Ee-i-40,122
i ni-is-du-ud, i nisdud (cohor.) Ee-i-46
41
d/t
.
*dmq
d
e qtu
dgr
d/ 2 m
da
a mu I
d 1? s
.
d^
as
.u
dg
s
*dk
s
d ?m
da
a mu II
dbb
dab
a bu
dhd
nA voor
*t
.hd
dbk
*tbk
dhh
*thh
dnn
dbq
dh
*dh u
,
da
a pu,
dbr
d n
d 3p
d^
epu
dhr
dahru
dh u
dahu
^
dhs
duhhusu
d
n
di
a nu
II
dm
dab
a ru,
*dpr
dmm
dr
t
.h ,I,II
dar^
u,
dumm^
u,
der^
u,
*dw
u
*t
.r
dam
a mu
drk
*t
.mm
dar
a ku,
I,II
(d^
anu)
dmq
dam
a qu
(d
q)
*d q
dmr
*t
.mr
d
s
di
a
su
dms
.
dam
as
.u
drs
(d^
a
s u)
dm
s
dam
a
su
dr
s?
dk
dek^
u
dm
u
*dw
u
dkk
dak
a ku,
dn
dan^
u
d
s 1
de
su
^
dnn
dan
a nu,
d
s m?
du
s
s umu
d
sn
da
s nu
I,II;
*dqq
I|III
drr
dar
a ku,
I,II;*t
. rr
dar
as
.u
dar
a
s u?
t
s
.r
dkm
dak
a mu
dnp
*t
.np
d
sp
da
s
a pu
dk
s
dak
a
su
dpn
dap
a nu,
d
uk
d^
aku
dlp
*dlp
d
ul
d^
alu
dlq
dal
a qu?
dpp
*dbb
d
um
da
a mu,
dl
u
dal^
u
dpr
duppuru,
d
ur
dr
I,
*dkk I
d
u
s
d
s
daq
a
su
dw
u
daw^
u
I,II.
*dbr,*t
.pr
dqq
dq
s?
II
daq
a qu,
d
u ru I
da amu
da mu, damu I
donkerkleurig
AHw
\dunkel";
CAD
da mu): duisternis
II. D-stam (
, factitief): verduisteren (ook astron.: van de zon) AHw \verdunkeln";
II. D-stam (
, elativisch): zeer donker;
AHw \sehr dunkel"
, (ww. i/i-klasse; NA, SB):
I. G-stam (pret. id ip, pres. ida ip, imp. di ip): neerwerpen, wegstoten;
AHw \wegstoen", \stoen", \anstoen";
CAD to push, to press, to knock over
} , G part., , (met sterke alef)
1 d
a ipu zajjr, (G part.): `die vijanden neerstoot' Ee-
da apu, d^epu
du umu
du umu
da ipu
iv-30
}da jjpatu ,
die neerwerpt
2 d
a jjpat kala muttendi: `die alle samenzweerders (?)
neerwerpt' Ee-iv-56
da- -i-pu, d
a ipu (G part.) Ee-iv-30
!pad! da-ajji-i-pat, da jjpat (G part.) Ee-iv-56
O D s
O
dababu
dubbubu
sudbubu
dababu
N ss
ken
(G pret.mv.) Ee-vii-157
agressief, woest;
AHw
u4
dabd^u
dabibu
42
da-ad-mi, dadm
CH-iv-24,25,26
da-
ad-me, dadm
e erra-i-1,107
dagal , ( dagal onder meer = !rapasu `breed
z/w.'): rapsata (acc.) `breed'
OO -ta
daga l
(aarde)') Sin1-7
Dagan
dajjanu
O CCCC
O
dajjanutu
(gen.) CH-xxiv-85
da-a-a-ni, dajjan (gen.mv.) CHx5
da-a-a-nim
dajj
a nim
dajjpatu
OD
d^aku
tiduku
dukk^u
suduku
NO
dalahu
*naduku
}karas (+gen.) dala hu , (karsu, karasu ook: `binnenste'): iem. (gen.) in verwarring brengen
II. D-stam (
, elativisch): totaal verward z/w.;
, factitief): CAD 3 to disturb, to
II. D-stam (
dulluhu
dulluh u
hurry
} , D verb.adj., dulluh u, elativisch: totaal verward; [adj.
dulluhis
sudluhu
nadluhu
' V
}
bb }}
dalalu I
Ee-i-119
dul-lu-hi
s dulluhi
s
dalalu II
{ (be-)zingen
AHw
dallu
5c
Sin1-27, Sin3-69
e
lud-lul, ludlul (G prec. 1 p.enk. v. dal
a lu) Sin1-27
Sin3-69
43
III. S-stam
(
O Z
wakkere toestand
wakend, in
i-dul-lu, idull
u (G pres. mv.) Ee-i-57, 109?
i-dul-lu-
s u, idull
u
s u (G pres. mv.) Ee-iv-63,
dullu
sudl^u
b
damamu
64
e
ta-dul-li, tadull
(G pres. 2 p.enk.) Ee-i-119
;
, (ww. u/u-klasse; vanaf OB):
I. G-stam (pret. idmum, pres. idammum): klagen (als
klachten uiten)
AHw \jammern", \klagen"; CAD 1 to mourn
I/3. Gtn-stam
(
,
iteratief,
duratief; Gtn pret. iddammam, Gtn pres. iddanammam
of iddanammum): (steeds weer, gedurig) jammeren, klagen;
III. S-stam (
, causatief), CAD to cause to
mourne
}
, (subst.; zeldzaam SB): geweeklaag, gejammer;
AHw II \Gejammer"; CAD B moaning
1 mal
u duma n, (G stat. mv.): `zij zijn vol met gejammer'
du-ma-ni, duma n (mv. acc.) Ee-iv113
, (ww. van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.;
vanaf oud-akk.;
sig5 ; zelden
s a6 )
I. G-stam (pret. idmiq) G-stat. goed zijn, (ook goed zijn
voor in medisch/hygienische zin) gunstig zijn (ook van
voortekens),
, hij is goed;
ditammumu
dumanu
damaqu
sudmumu
damiq
AHw
dummuqu
damqu
sudmuqu
damqu
damiqtu
dumqu
dumq^u
dumuqq^u
tadmiqtu
44
O-O ?
- C
C
?
da
matu
d Damgalnunna
-W
CH-iv-17,18
dam-ki-na
Damkina
dam(i); vanaf OA, OB; zowel enk. als in mv. in gebruik), bloed;
AHw \Blut"; CAD 1 blood; 2 bloodshed, slaying,
blood money; 3 kin
1 imtu kma d
a mu : `gif i.p.v. bloed' (verwacht gen.,
in SB verdringt nom.mv. de obl.mv.)
2 s
a ru da msa ana puzra tim lbillu ni(m), (G prec.
vent. v. waba lu `(weg)dragen'; sa ru `wind' puzru `geheim'): `Moge de winden haar bloed naar het verborgene wegbrengen' (= brengen naar een plaats waar niets
van terug kan komen ) de \buitenste duisternis") Eeiv-32
3
OOO a
O!
damqu
damtu
-}
dananu
mv. Ee-vi-5
(mv. + sa) Ee-iv-32
da-me-
su
, d
a m
e
s u (acc.) Ee-vi-32
da-mi d
a mi
da-mi
sa
of
d
a m
d
a m
sa
dam-tam damtam
Sil-C-111
B?
dunnunu
dutannunu
dannu
B? O5
B? 'B
d
su
ina
ge
s tin kal ga nu
pa-tan [nag]
9 tas^
ak ina kara ni danni la pata n isatti (S sud
G pres.2e p.enk. v. s^aku `jnstampen'; gestin kara nu
B?
`wijn', `wijnstok';
kalga dannu `sterk', `geconcentreerd', `onverdund'; G pres.3e p.enk. v. sat^u `drinken'): `moet je jnstampen en met geconcentreerde/onverdunde wijn op nuchtere maag drinken' BAM578-i-31
}dannatu ,
*B?
OA, OB;
dananis
dannis
45
}dannu tu ,
(subst.vr.; sufx !{u tu, {u t vormt abstracta; ook da nu tu; st.c. dannu t; vanaf OA, OB): vestingwerk;
AHw \St
arke", \Macht"; CAD 1 strength, power; 2
harshness, violence; 3 fortress
}
, (subst.) lett. `vaste grond', ook wel
`burgt' ) onderwereld een van de vele woorden voor
\onderwereld", \alles onder de aarde", \de wereld
der doden", maar soms gebruikt in tegenstelling tot
`hemel' en omvat dan vaak ook de aarde zelf, de wereld der mensen; er zijn tientallen woorden voor dit
begrip; vgl. ers.etu `aarde', saplis `onder', `wereld der
doden' met elis `boven', de wereld der mensen; AHw
\Unterwelt";
}
, (subst.; mv. dunna ti; vanaf oud-akk.): CAD
1 (physical) strength, power; 2 force, violence; 3 severity (of cold weather) 4 fort, fortied home and area; 5
foundation, depth, rm ground, bedrock; 6 lump
}
, (subst.; st.c. tadninti, met sufx tadninta): AHw \Verstarkung"; Eng.: strengthening
F dan-na-at, (ina) dannat (sarrim) `in dienst van
dannnu
dunnu
tadnintu
B
BO
BO 5
BB
N( O
dannatu B
dannnu
dannu B
OB 5
B( O
de koning' CHx27
dan-nim,
(gen.) CHx34
(gen.) CH-xxiv-22
dan-nu-um, dannum CH-i-37,38
da-n
um, dannum, (oude orthograe) CH-ii-23
K dan-nu, dannu, Ee-vi-148
dan-ni, danni, Ee-vi-150
F id-ni-na idnina (G pret.vr.mv.) erra-i-89
gi
s
gi
s
da-an-nim,
kakkim dannim
CH-xxiv-22
,
kalag; vr. v. !dannu
(ana) dannim
da-an-nim dannim
tukul
, Ee-vi-148
dan-ni, danni, Ee-vi-150
dan-nu dannu
CH-xxiv-22
gi
s
tukul
da-an-nim
gi
s
kakkim dannim
AHw
nadunu
dnam d^anu
(subst.; sufx !{u tu, {u t vormt abstracta; OB, SB, NB;
diku5 met fonetisch complement): rechterschap, ambt van rechter; CAD 1 status
and function as judge; 2 judicial procedure
}
, (subst.; mv. dna tu, dnia tu; vanaf oud-akk.,
OA;
di(ku5 )): oordeel, wettelijke zaak, vonnis,
gerechtelijke uitpraak, proces, rechtzitting; soms concreet:
wetsbepalingen; ook: orakeluitspraak, uitspraak,
speci
aal in de oer/leverschouw door Sama
s , de goddelijke
dajja nu. Hij heet daarom in oerschouwgebeden bel
dni(m).
AHw \Rechtsspruch", \Proze"; CAD 1 decision, verdict, judgement, punishment; 2 legal practise, law, article of law; 3 case, lawsuit; 4 claim (in the sense of
justied claim); 5 court (locality and procedure)
2 dn m
a tim: `recht over het land' (spreken)
3 ina dinim: in een proces-situatie, in een geding, in het
dnu
C C
O CC
*daparu
di-a-nim di anim
(gen.), CH-xxiv-70
duppuru
dutappuru
}O
(D perf.) CHx30x31
I. G-stam (pret. idn, pres. id^an, idian): richten, rechtzitting houden, vonnissen;
dajjanu
}dajja nu tu ,
I etwa \freien Lauf bekommen"; CAD A to become free (of a task), to move about freely, to run o
}
, (subst.; OA, OB, Mari, SB, NA, NB; ook
andara ru, indura ru, addura ru, in NA dura ru;
U amaargi): vrijlating, vrijheid bijv. nadat koningen schuldverplichtingen van tijd tot tijd vervallen verklaarden, zoals reeds in de oudste tijden voorkwam.
AHw \Zustand der Lastenbefreiung", \Freistellung von
Abgaben"; CAD remission of (commercial) debts,
manumission (of private slaves), canceling of services
(illegally imposed on free persons)
1 andurarsunu issakkan, (N pres. v. sak
a nu): `hun
vrijlating zal worden voltrokken' CHx117
K an-du-ra-ar-su-nu, andura rsunu
anduraru
Hb
46
dariatu
ana dariatu
ana dar
dar^s
dartu
OOO }
O C
O
das.tu
da-ar d
ar
d^as.u
O
dasapu
daspu
dussupu
O S 'b
da-
a
s -pa da
s pa
erra-i-58
(acc.) Sin1-20b
,
(D verb.adj.gen.)
du-u
s -
s u-pi du
s
s upi
U }O
BAM578-i-11
sudk^u
C V
III. S-stam
(
de-ki deki
de-k
at d
e kat
erra-i-123
sen, kuddes);
AHw \sprossen";
}desu^, G verb.adj., ,
bU C
dianu !
lid-de
s -
s
a-a lidde
s
s^
a
, ( d^anu `vonnissen')
, (subst.; st.c. dibbat; mv. dibba tu met enk. bet.;
bij !daba bu `spreken') Eng.: agreement
, (subst.; st.c. dikis; mv. diksu ) Eng.: wound, ext.:
severed part
, (subst.; ook dilibat) stad 40 km ten ZW van Babel,
dibbatu
diksu
Dilbat
47
Dimat-Enlil
JM
b
ad an za k
ar
d
ki
(Dimat- Ellil) , Sil-A-41
dimkurkurrra
ki
(stadsnaam
en l
il
Sum.:
vi-8
3 mid dulli ilma il umtassir (G pret. emedu `zetten
tegen'; D perf. v. D-tatum mussuru, !*wasa ru): `hij
nn H
n nH
dimtu
dingirugg^u
dnu
diparu
?4
dingir ug
'' H V
erra-i-10
D
erra-i-10
JM
di-pa-ra-ka dip
a raka
Ee-vi-36
5 dulli il
a ni midma sunu ippash u (G pret. v. emedu
+ 2 acc. `zetten tegen'; N pret. v. pasa hu `tot rust
der goden
komen'): [de mensen] `die legde hij de arbeid
op zodat z rust kregen' Ee-vi-130
dulluhis
Ee-vi-8
}
dumanu
dumqu
dumq^u
Dumuzi
dunqu
duppuru
duru I
,
dul-lu dullu
dul-lu-hi
s , dulluhi
s Ee-i-119
, (!dama mu `jammeren'): `geweeklaag' `gejammer'
du-ma-ni, duma n (mv. acc.) Ee-iv113
, (!dama qu), het goede, reputatie, succes; zie verder
onder !dama qu op pag. 43
, (verkorte vorm v. dumuqq^u, !dama qu):
1 dumq^
ani (+ sux -ni): `ons geschenk' Ee-vi-50
> dum-qa-a-ni, dumq^ani (+ni) Ee-vi-50
, (subst.; H F sumununna) 4e maand in de
OB kalender, juni-juli
, < dumqu, m voor s,s., q of k wordt vaak n;
!damaqu
, (ww. niet in G)
II. D-stam Eng.: to go away, to absent oneself
duranki , l
logogram voor de stad Nippur.
Het is de Sumerische naam (lett.: de dur `band/schakel/spil' van an `hemel' en ki `aarde') en kan opgevat
worden als een epitheton voor Nippur, en wel speciaal
de citadel (de \acropolis") van Nippur.
, (subst.; m.; st.c. du r(i); mv. du ra nu ; vanaf oud d; mv.
dba
d en
akk.;
ba
ba
dme
ba
s ): muur, stadsmuur, vestingwerken;
AHw I \Mauer", \Ringmauer", \Stadtmauer"; CAD
A 1 city wall, fortication wall; 2 inner city wall; 3
fortress; 4 enclosure of a house; 5 (in names of parts
of the human and animal body)
b
ad
d
u ram
e{
e
48
CH-xxiv-92
Ea , (Sum.: dEnki): Ea de (water)god
,
DC
a-im-hur ai-imhur
}dEa (ster/sterrenbeeld)
3 manz
a z d Enlil u d Ea
ukn ittisu, (D pret. v. k^anu `vast maken'): `hij vestigde
de positie van (de ster/het sterrenbeeld) Enlil en van
Ea erbij/ernaast' (kennelijk bij Neberu) Ee-v-8
4 ultu amel
u tu ibn^u d Ea ersu (G pret. subj. v. ban^u;
ersu `wijs', `kundig'; epitheton van Ea): `toen de wijze
Ea de mensheid had geschapen' Ee-vi-35
5 ina nikl
a ti sa d Marduk ibn^a d Nudimmud (niklu
slaande op een gedachte, een concept, namelijk het
scheppen van de mens hier: `genie'): `met de kunstigheid van Marduk heeft Nudimmud (= Ea) het gemaakt' = `dankzij het genie van Marduk : : :' Ee-vi38 De naam Nudimmud werd oudtijds opgevat (volksetymologie) als `de bloedbouwer', `die van bloed iets
schept' (dm `bouwer', `vervaardiger'; mud `bloed'; nu
als lu een prex `mens', `hij die')
d , d Enki/Ea, CH-i-9,10
c
d e-a, d Ea, Sil-A-5, Ee-i-60 etc.
de-a er-su, d Ea ersu Ee-vi-35
, (tempelnaam;
eabzu): Aps^u-tempel,
een tempelnaam (!aps^u = ondergronds water): Eabzu is de tempel in Eridu van de god !Enki/Ea, de
god van het (zoete) water: meren, rivieren, maar ook
de abzu, het ondergrondse water. De E-abzu is een van
de meest eerbiedwaardige cultus-centra van het oude
Mesopotamie en staat als nummer vier in een Babylonische tempellijst (1e millenium), die hierarchisch
DD CC
E-abzu
en ki
geordend lijkt (naar beroemdheid, kosmologisch belang of naar de veronderstelde oudheid). Deze lijst
bestaat uit drie kolommen. In de eerste staat de tempelnaam (eabzu), in de tweede een omschrijving (bt
d
e-a `huis van Ea') en met in de derde kolom een
geograsche aanduiding (sa eriduki `die van de stad
Eridu')
E-abzu
, Eabzu, CH-ii-1
, (tempelnaam;
F eanna): Eanna-tempel, de belangrijkste tempel van Inanna/Istar en An
(Anu) te Uruk. Zoals alle tempelnamen is dit Sumerisch Eanna met an `hemel' of de god `Anum' en na
afkomstig van -a de Sumerische genitief waarbij de n
van de inhaakspelling is, dus het Huis des hemels, Huis
van An. De naam werd reeds genoemd door Nara m-S^n
van Akkad en werd onder meer herbouwd door Ur
nammu en Sulgi.
Er zijn nog vijf andere tempels/heiligdommen met de naam eanna, onder meer in Girsu,
gewijd aan de godin Inanna
F E-an-na
, Eanna, CH-ii-42,43
, (tempelnaam;
ebabbar): E-babbar-tem
pel, de naam van de tempel van de zonnegod Sama
s
(Sumerisch utu) en zijn eega Aja in de stad Sippar;
ook de tempel van Sama
s en Aja te Larsa. De tem
pelnaam bevat het logogram utu, Sama
s , ook babbar pes
. u^ `wit': `het witte huis', `het stralende huis',
dus grasch-etymologisch de naam van de god die er
woont. De Ebabbar van Sama
s te Sippar is een belangrijke tempel: staat als nummer twee in een Babylonische tempellijst (1e millenium), die hierarchisch
geordend lijkt (naar beroemdheid, kosmologisch belang of naar de veronderstelde oudheid). Deze lijst
bestaat uit drie kolommen. In de eerste staat de tempelnaam (ebabbarra), in de tweede een omschrijving
(bt d Sama
s `huis van Sama
s ') en met in de derde
kolom een geograsche aanduiding (sa Sipparki `die
van de stad Sippar') De Ebabbar-tempel te Larsa staat
als nummer zeven.
D}
E-anna
E-babbar
D}
ebaru
, CH-ii-29,30
E-babbar
Ebabbar
ebebu
ubbubu
mubbib
ebbu
>x b
2
eberu I
<*utenbibam
s uma
49
zee);
1 sa Ti
a mat rapasta tibbiru uzzussu (G perf. of
Gt pret. subj. < *tenbiru; uzzussu < *uzzumsu locativus, dus als ina uzzissu adv. `toornig'): `die de brede
Tia mat (oceaan) keer op keer heeft overgestoken in
zijn toorn' Ee-vii-74
III. S-stam
vent.: hierheen brengen
I D i-ti-ib-bi-ru tibbiru (Gt pres., Gtn pret.)
Ee-vii-74
x D
Ee-vii-128
D
i-te-eb-bi-ru
tebberu
(G pres.mv.) Ee-vii-125
eberu II , (!abaru)
ebi , G stat. v. !ebebu `puur z/w.'
eblu , (subst.; st.c. ebel; E ) Eng.: rope, eenheid
van oppervlak = 6 ik^u = ong. 2.16 ha
eburu , (subst.; st.c. ebur; 6
) oogst, oogsttijd;
ib-bi-ru ibbir
u
e
s e3
buru14
crop, summer
1 ina eb
u rim: `in de oogsttijd' CHx111
6
u rim CHx111
14 , eb
, (adj. bij !edesu `nieuw zijn'; ook eddesu) immer
nieuw, verniewd
, (ww. u/u-klasse): G-stat.: scherp z/w., spits z/w.;
AHw \Spitzig s/w.";
II. D-stam (
, factitief): spits maken, in %hendiadys: zich haasten, iets gauw doen; AHw \spitzig s/w.";
Eng.: to be(come) pointed
, (ww. G allen in verb.adj.)
} , G verb.adj., , st.c. edih Eng.: covered with
patches or a network
II. D-stam (
) Eng.: to cover completely with
(patches etc.) (patches
etc.)
, (ww. i/i-klasse)
I. G-stam (perf. tedil, Ass. etedil) afsluiten, vergrendelen, dichtdoen; AHw \verriegeln", \abriegeln"; Eng.:
to close, to lock (trans.)
II. D-stam (
, bet. als G), ook: afsluiten, vergrendelen, dichtdoen AHw \verriegln";
, (ww. i/i-klasse)
I. G-stam : bekleden (met 2 acc. voor `met wat' en
`wie'); AHw \bekleiden";
II. D-stam (
, bet. als G) bekleden (met 2 acc.)
II/2. Dt-stam (
, re
exief): zich bekleden (met
= acc.)
1 su
^ u tadiq, (Dt pret.; su^ `zichzelf'): `en h [Ea] bekleedde zich er zelf mee' (met de zojuist afgepakte
kroon van Mummu; en zo komt het dat Ea sindsdien
het epitheton Mummu draagt) Ee-i-68
IV. N-stam (
, re
exief): zich bekleden met; om-
eddessu^
ededu
buru
edehu
edhu
edelu
edequ
uddudu
udduhu
udullu
udduqu
utadduqu
nanduqu
hangen
2 nadiq
a kakk^ekun (N imp.vr.mv.; apocope v. -kunu
>
ederu
i-8
nenduru
another
{ i-te-dir, tedir (G perf.) Ee-i-53
, (ww. van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.;
gibil):
I. G-stam : nieuw z/w.; AHw \neu s/w."; Eng.: to
be(come) new
} , G verb.adj., , (adj. < *edsu; vr. essetu, soms
edistu) nieuw, vers; AHw \neu"; Eng.: new, fresh
edesu
essu
> &
u
ku
u
s lagab gibil
1 irr^
u essu (
gibil ed
esu `nieuw zijn', essu
`nieuw', `vers'): `een verse/nieuwe colocynthis' BAM578i-38 [klimop-achtige plant met augurkvormige vrucht
van de familie der komkommerachtigen]
}
, (subst.; sufx !{u tu, {u t vormt abstracta;
bij essu): het nieuwe AHw \Neuheit";
2 t.uppam essam l
a ist.ur, (G pret. v. sat. a ru; t.uppu
`kleitablet'): `hij schrijft niet een nieuw contract'
CHx72+e
}
, (adj.; ook eddesu): immer nieuw, ver-
essu tu
eddessu^
nieuwd
3 d S^n eddessu
^: (de maangod) `S^n, die zich immer
vernieuwd' Sin1-1
uddusu
II. D-stam (
muddis
vernieuwen
}tedistu ,
utaddusu
5 b
a n tedistisunu (hier apocope ba n i.p.v. ba ni):
`[Marduk] die hun vernieuwing geschapen heeft' Ee-vii9 [de godencultus bewerkstelligt de vernieuwing/ver-
kwikking van het godenleven; De \vernieuwing" ondergaan zij door de gestage voedselvoorziening, waardoor
hun leven in stand blijft.]
x Nb
}
x }
b
Sil-A-92
u
-t e-e d-de-
su u
tedde
su
(Dt pres.)
e
s
s u (`nieuw') BAM578-i-38
, verb.adj. bij !edehu `bedekken'
, !edu of !wedu `alleen'
=
edhu
edis
4 , Ee-i-118
edu , (latere vorm van !wedu)
gibil
e-di
s
e di
s
enige
1 h
a ir ed^u atta, (h a iru `gemaal'; - `mijn'): `wees
Ee-i-155
mijn enige echtgenoot'
}edis , (terminativus !{is achter adjectiva is meestal adverbiaal): enig (in zijn soort), alleen, uniek (soort
telwoord: de stam ed is in andere Semitische talen
`een', maar Akkadisch heeft daarvoor isten); afgezonderd, teruggetrokken, in afzondering
2 uggugat edis.s.isa, (D stat. v. ag
a gu): `zij alleen was
razend van woede' Ee-i-43
e-du-
u,
e du Ee-i-155
444 >a
ed^u !
e-di
s
, ww.
e di
s
Ee-i-118
, edis(s)isa (+ sa) Ee-i-43
e-di
s -
s i-
sa
Opslag Huis, ook gelezen als ekis ib(3) ba, Edubba-tempel, tempel van de
50
E-engurra
D HV
e elu
e-engur-ra-ma
p l
4 bb
4
e iltu
pj l
(tempelnaam) erra-iii-D7
E-galmah
DW
egalmah
9
, CH-ii-54
E-gal-mah
Egalmah
pjgr of p gr ):
3
daruberlegen";
}egru , (adj.)
egerr^u
egirr^u
egu
4 / , , (pret. 1ep.enk.), CH-xxiv-15
eg^u , (ww. -/u; dubbelzwak p g) G-stat.: nalatig zijn, bee-gu
e gu
\nachlassig sein"
1 bel btim sa g
u ma, (G pret. subj. + emfatisch -ma):
`de huiseigenaar, die immers nalatig was' CHx125
2 ana : : : l
a eg^u mana ma, (G inf.): lett.: `(opdat) niemand zou verwaarlozen' (voorafgegaan door: `opdat er
geen fouten gemaakt zouden worden') Ee-v-7
mana ma is hier subject in innitief zin;
een innitiefzin met subject, een constructie die het
Ned. niet kent, behalve in een archasch voorbeeld: `ieder meent zijn uil een valk te zijn', waaruit (na omzetting tot `: : :, dat zijn uil een valk is') blijkt dat uil het
logisch subject is;
}
, (subst.; sufx !{u tu, {u t vormt abstracta)
Eng.: negligence
eg^utu
4 // V
V
4
/>
egutu !
E-halanki
D
ehiltu, ihiltu, e iltu, i iltu !
PU
e-gu
e gu
eg^u
, (tempelnaam, wsl. syn. met !Esangila)
e-hal-an-ki Ehalanki erra-i-128
, e elu `schuld'
, (subst.vr. zelden m.; st.c. ekal; met sufx ekalla; mv. ekalla tu; < Sum. egal, e `huis', gal `groot'):
paleis, koninklijk paleis, plaats van het koninklijk bestuur, soms vertalen met staat; [behoort tot de groep
van vrouwelijke substantieven zonder -t-, zoals de natuurlijke feminina als ummu `moeder', verschillende lichaamsdelen, zoals sepu `voet' en de woorden umma nu
`leger', harra nu `veldtocht', ekallu `paleis', abnu `steen'
en na ru`rivier'. Het meervoud wordt wel gevormd met
-a tu(m).] AHw \Palast", \Konigshof"; Eng.: (royal)
palace ba b ekallim ext.: palace gate the unbilical ssure
1 ekallum ipat.t.arsu: `de staat zal hem vrij kopen' (een
slaaf met losgeld) CHx32
, (ww. van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.)
I. G-stam donker zijn/worden; AHw \dunkel s/w.";
} , G verb.adj., , (vr. ekletu, vr.mv. ekletu): donker,
duister; AHw \dunkel", \nster";
}
, (subst.; oorsponkelijk vr.mv. bij eklu?) duisternis; AHw \Dunkelheit", \Finsternis";
1 eklet l
a nawa rim: `een duisternis die niet (meer) op-
ekallu
ekelu
eklu
ekletu
51
klaart'
}uklu , (subst.):
ekemu
ekmu
E-kisnugal
CH-ii-20,21
!Enlil in !Nippur. De tempel werd gezien als een van de belangrijkste: staat als
nummer een in een Babylonische tempellijst (1e millenium), die hierarchisch geordend lijkt (naar beroemdheid, kosmologisch belang of naar de veronderstelde
oudheid). Deze lijst bestaat uit drie kolommen. In de
eerste staat de tempelnaam (ekur), in de tweede een
omschrijving (bt d En-ll `huis van Enlil') en met in de
derde kolom een geograsche aanduiding (sa Nippurki
`die van de stad Nippur')
Berg) van de oppergod
Dn
CH-i-62
):
wees; [samen met almattu `weduwe' de typische rechteloze zonder bescherming van ouder of man, vaak met
weinig middelen van bestaan] AHw 1 in NB etwa \verarmung"; 2 Stand eines Madschens ohne Familie;
K
, eku tim (gen.) CH-xxiv-61
, subst. !*ek^u
, !eli (voorz.) op
, (adv. met sux, zeldz.) buiten AHw \auer";
1 ela s^
asu `buiten hem', `zonder hem';
7 e-la ela (adv.) Ee-vii-114
, vr.mv.; ook eltu, elijatu, !altu
7 I e-la-a-ti, el^ati Ee-v-11
, (ww. van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.;
; G-stat.: puur z/w., heilig z/w., rein z/w., zuiver z/w.,
ku
maagdelijk z/w., zonder smet z/w.; ong. syn met !ebebu;
vrij van schulden zijn; [i.h.a. alles wat met goden te ma-
ekutu
el
ela
4
el^atu
4
elelu
nu s
g
nu s
g
ellu/ebbu
vii-16
II. D-stam (
u llulu
mullilu
u tallulu
teliltu
4 5 , , CH-iii-55, Ee-i-62
4^
,
(vr. gen.) CH-iv-22
4 I [ ], (vr. gen.) Ee-vii-16
4
,
`reine hemel' Sin3-61
1 p.enk.)
9
,
(verwacht:
, Dt prec.
Sin1-26b
;P
,
(D prec.) Ee-vii-10
;
,
(D part.) Ee-vi-156
Ee-vii-19
el-lum ellum
el-lu-tim ell
u tim
el-lu- ti
ell
u ti
an-e k
ume
s
s am^
e ell
u ti
lu-ta-l
l l^
u tallil
li-lil lillil
mul-li-lu mulillu
l^
utallil
52
xP
(gen.) Ee-vii-19
als voorz. ook elen, ela n < el(u) + a n-um; voorz. met
sufx elenukka, etc.
anta; ook ugu):
\dat wat zich boven bevindt", boven; AHw \oberhalb",
\oben", \obendrein" Eng.: above, upstream, byond,
besides, in addition;
, (alternatieve locativus, typisch NB vorm <
elenussu < *elenumsu): bovenop;
1 s
a pik sad^ elenus Tia mat (G part. v. sapa ku `uitstorten'; sad^u `berg'): `[Marduk als d Sirsir] die het gebergte uitstorte bovenop Tia mat'
; K e-le-nu-us elenus (locatief) Ee-vii-70
, (subst.vr.; ook m.; st.c. elep, met sufx eleppa-;
mv. eleppa tu, elepp/ee tu; z gis ma): schip; [behoort tot de groep van vrouwelijke substantieven zonder -t-, zoals de natuurlijke feminina als ummu `moeder', verschillende lichaamsdelen, zoals sepu `voet'
en de woorden umma nu `leger', harra nu `veldtocht',
`rivier'. Het meerekallu `paleis', abnu `steen' en na ru
voud wordt wel gevormd met -a tu(m).] AHw \Schi";
Eng.: ship, boat;
, (ww. i/i-klasse) ontspruiten; AHw \sprieen";
}
, nakomeling, achterachterkleinzoon;
ontstaan uit de directe genitiefverbinding lip lpim >
liplippim, [de zgn. kwantiteitsmetathesis: bij verkorting
van lange vocaal ontstaat een dubbele consonant; vocaal en consonant ruilen hun kwantiteit; en p ) i en
pp]; in later tijd geschreven als
(g)
(g), vanwege
=l
sa
sa
sa
b/p (< sa = libbu
`hart').
;
;
li-ip-li-ip-p, liplippi CH-iv-67
, (ww. i/i-klasse)
I. G-stam : jubelen, juichen; AHw \schwellen", \jubeln",
\jauchzen"; Eng.: to rejoice
} , (subst.; st.c. ulus.) vreugde; AHw \Jubel",
\Jauchzen"; Eng.: joy, rejoycing, exultation,
1 uls.a(m) epesu (epesu `doen'): Eng.: to rejoice, to
make love;
} , (adv. bij els.u): jubelend; AHw \jubelnd",
\jauchzend";
II. D-stam (
, bet. als S)
III. S-stam (
, causatief): jubelen laten, juichen laten;
T el-s.-is, els.is, Sil-C-68
, G imp. v. !el^u `hoog zijn', `omhoog gaan'
(voorz.) , (in litt. ook el; voorz. dat sufxen accepteerd
elsu etc.): op, boven, over; ook: tegen; `meer dan'
(comparatief) AHw \auf", \uber", \zu lasten von",
\gegen", \mehr als"; Eng.: on, upon, over, above, towards, against, byond, more than
1 eli m^
ati `over het land' bijv. in `wanneer de nieuwemaan over het land zichtbaar wordt' Ee-v-15
2 (sa) zikr p^su nusasq^
u eli ila ni ebbesu (< sasqiu
S pret. subj. 1e mv. v. saq^u S: `zeer verheven maken';
zikr p^su lett.: `uitspraken van zijn mond'; eli als comperatief gebruikt): `wiens bevelen wij hoger/belangrijker maakten dan (die van) de goden zijn vaderen' (of:
`: : : boven die van de goden hebben gesteld') Ee-vi-140
3 idnin
a eli emu qini (G pret.vr.mv. v. dana nu `sterk
z/w.'; eli als comperatief gebruikt; -ni bezit. vnw.
`onze'): [onze bogen] 'worden sterker dan onze kracht',
elenus
4
eleppu
elepu
liplippu, liplpu
eles.u
uls.u
els.is
eli
eli
ullus.u
su lus.u
elsu
el sa pana
44 a '
eliatu
ugu
ugu ki
elja
elka
elis
Ee-vi-40
4
4y
elsu <
4 b
eltu I
e-li
s eli
s
el^at sam^e
'
53
zenit;
elta, ellta
}V
44
ellatu
Ee-i-36
ellta
Ellil
Ellilutu
ellu
45
4^
4I
4
, CH-iii-55, Ee-i-62
(vr. gen.) CH-iv-22
el-lu-[ti], ell
u ti (vr. gen.) Ee-vii-16
-e
, sam^e ellu ti `reine hemel' Sin3-61
el-lum ellum
el-lu-tim ell
u tim
k
u me
s
4
el^u
e-lu elu
Ee-i-42
\emporsteigen"; stat. \hoch sein"; \auftreten", \auftauchen"; Eng.: to go up, to ascend, vent. to come up,
to emerge, to appear;
} , G verb.adj., , (st.c. ele-; vr. eltu): hoog, verheven
AHw I \hoch"; Eng.: high, tall, exalted;
1 ibn^
uma ziqqurat Apsu elte, (G pret. mv. v. ban^u
`bouwen'): `zij bouwden de hoge/verheven tempeltoren
[bij de Esagila] naar (analogie van) de Apsu' Ee-vi-63
}
, G verb.adj. vr.mv., , (gesubstantifeerd vr.mv. v.
el^u): Eng.: addional sum,
I/2. Gt-stam (
, bij ww. v. beweging: seperatief,`weg
van'), (pres. telli), + ina , lett.: wegvliegen uit ) omhoog gaan van, uit iets weggaan ) verliezen verbeuren, verspelen, kwijtraken, verduisteren; AHw \hinwegsteigen",
\aufsteigen";
2 ina kaspsu telli, (Gt pres.): `(dan) zal hij zijn geld
kwijtraken' CHx35
el^u
eliatu
etl^u
! ' 4 4x
V
7
su ana pa-re-e e-te-ne-la-a
3 libbasu ana par^e etenell^
a (G inf. gen. v. par^u
`braken'; Gtn pres.vent. v. el^u in Gtn `steeds weer omhoog gaan'; zonder vent. tenelli, hier een Ass. 3e p.enk.
met e-): `tot brakens toe komt zijn maag steeds weer
omhoog' of vrij: `(indien een man zonder dat hij gegeten heeft) oprispingen heeft' BAM578-i-27
II. D-stam (
, factitief): hoog maken, verhogen, verheffen; verheven maken; AHw \erhohen";
4 sim
a t d Marduk ull^u sunu uskennu (D pret. mv.;
pres. mv. v. 4-rad. sukenu `zich neerwerpen'; omstandigheidspresens: \maakten zijn lot verheven, terwijl
: : :"): `zij gaven Marduk hoge lotsbestemmingen, terwijl z zichzelf ter aarde wierpen' Ee-vi-96
5 i nulli sumsu (D cohor. = i + pret. 1e p.mv.): `(komaan) laat ons zijn naam verhogen'/ `laten wij zijn
naam hoogmaken' Ee-vi-164
}
, D part., ;
} , D verb.adj., , elativisch: zeer verheven
6 ull^
uma ina il, (D stat., qua vorm ook D pret.): `hij
is zeer de verhevenste/hoogste onder de goden' Ee-i-99
III. S-stam (causatief; pres. uselle, pret. useli, perf.
usteli)
ull^u
mull^u
ull^u
x4
4 C
44x x C
>> >
C
V
Elulum
CHx35
; ^
Sil-A-103, 104
e-li-a-tim eli
a tim
;
e-li-te, el
te (verb.adj. vr.) Ee-vi-63
7 e-te-ne-la-a etenell^a (Gtn pres.)
BAM578-i-27
CH-xxiv-66
u
-ul-li ulli
(D pret.), Sil-C-143
,
(D pret. 3e m.mv.)
u
-u[l]-lu-
u ull^
u
ul-lu-ma ull^
uma
(D stat.) Ee-i-99
s im
1
s
la
im-di
2
1
1 2 q^
a imdi (imdu ook emdu een of andere Cypresse):
` 12 q^a cypresse' BAM578-i-3
Elunum
ema
E-mah
Emar
emdu
e
54
_
e[m-di
mun
e]me-sal-lim
2 emdi t.
a bat emesallim (_ mun t. a bu `zout';
emesal `vrouwetong' met
sal `vrouw', maar
ook `dun', `jn': \jnproeverszout?"): een bepaalde
varieteit zout BAM578-i-48
s im
s im
im-di
imdi (gen.) BAM578-i-3
s im
emedu
tubqati emedu
113
straf opleggen
6 annam med
usuma, (G pret. mv. +2 acc.): `zij leg-
etmudu
ummudu
I/2. Gt-stam (
II. D-stam (
sutamudu
nenmudu
raken
8 innen
u ma Tia mat d Marduk (N pret. mv.): `T. en
M. namen het tegen elkaar op' Ee-iv-93
}
, (subst.; vanaf oud-akk.): stut, steunpilaar,
sokkel; ook hele schrijn, heiligdom;
AHw \St
utze"; CAD 1 support; 2 (a piece of furniture)
3 cult platform, cult foundation, 4 (an astron. term);
5 (unkn. mng. in the name of a calamity)
c en-du, endu (< emdu), (G stat. mv.) Ee-iv-113, vi-8
e
c
en-di-im-ma, end
mma (G imp. 2 p.enk. vent.
nemedu
V
bV
V
>
-m
) Ee-iv-86
ma
i-me-du-
s u-ma
med
u
s uma
Ee-vi-32
(G pret.mv.)
,V
*emequ , (ww.)
in-nen-du-ma innend
u ma
n
e-me-du n
e medu
(N pret. mv.
Ee-vi-53
sutamuqu
mustemiqum
}nemequ , (subst.; vanaf OB; O
wijsheid, verstand, inzicht; synoniem met
):
!uznu; AHw
zu
nam ku
\Weisheit"; CAD knowledge, experience, wisdom (referring to the body of experiences, knowledge, skills,
and traditions which are the basis of a craft or occupation, or form the basis of civilization as a whole),
skill, cunning
}
, G verb.adj., : wijs, verstandig; AHw
\weise", \klug";
=
mu-us-te-mi-qum, mustemiqum
emqu, enqu
4
ememu
di
s
U*
gaba-su
na
7
u sa-sal-la-su
ne me
s
emm
a (G stat.vr.mv.) BAM578-i-50
, tempelnaam; tempel van !Istar van
!Nineve
E-mesmes
ne me
s
D::
, Emesmes, CH-iv-61
in Kis. Sumerisch: ursag `held' en emete heeft het Akkadische equivalent simtu `sieraad'.
s E-me-te-ur-sag
, Emete-ursag, CH-ii-62
, subst.; Ass. vorm v. !immeru `schaap'
, (ook enqu, !*emequ): wijs, verstandig
em-qum, emqum, CH-iv-7,8
= e-mu-uq, emu q (st.c.), Sil-A-37, 38
Dx ?
4
emmeru
emqu
55
i-te-mi,
temi (G perf.) Ee-iv-88
): kracht,
, (subst. bij *emequ; NA ook ama qu;
a
strijdmacht; een woord voor \arm" en verschijnt daardoor wel in de dualis; AHw \Armkraft", \Macht",
\Gewalt";
1 ina em
u q rama n-: op eigen kracht
2 em
u qa n pungul, (dualis; <*puggal D pret. v. paga lu
`sterk z.', D: `zeer sterk'): `hij is zeer sterk in kracht'
em^u, ew^u
ensu
emuqu
Ee-i-18
3 em
u q la sana n, (sana n in status abs.): `ongeevenaarde kracht' Sin1-19
4 tamt.^
ati emu q(n), (tamt.tu `gebrek'): `vermindering
van kracht', `krachtverlies' Sin3-58 (in alle opzichten:
444
N
a
en , c
enmeli = ensi , c ;
} , eig. G part. v. !sa alu `vragen' (om een
orakel); `droomuitlegger'
, (< emd), G imp.vr.enk. v. !emedu `leunen
tegen'
e
c
en-di-im-ma, end
mma (G imp. 2 p.enk. vent.
end
sa ilu
V
+
) Ee-iv-86
ma
tegen'
c en-du
p , endu (< emdu, G stat. mv.) Ee-iv-113, vi-8
, (ww. ? nn ): bestraffen (door goden); AHw \sundigen";
1 napsura enema (N inf. en G inf.): vergeving en be-
enenu
strafng Ee-vi-131
(acc.) Ee-vi-131
I. G-stam :
tenqu
enesu
su nuqu
3V
lett.: `de gevallene waarvoor geldt hij is zwak' ) `degene die verzwakt is geraakt' (in sociale zin en niet
zozeer fysiek) Sin3-44
} , G verb.adj., , st.c. enis-; in ensu geen assimilatie van de n; komt regelmatig voor in verb.adj. met
tweede radix n, zoals ensum, kankum (`verzegeld') en
Sum. leenwoorden zoals Entum `hoge priesteres'; zwak,
(ook: de juridisch zwakke partij); bouwvallig; AHw I
\schwach"; Eng.: weak, powerless;
2 dannu u ensu: de sterke en de zwakke
3 dn kitti tusamhar ensa, (S pret. 2e p.enk. v.
kittu `recht'): `gij [S^n] vermah a ru; dnu `oordeel';
schaft de zwakke recht' Sin3-45
[de goden nemen het op voor de zwakke en behoeftige, een algemene gedachte die later ook in de bijbel
(in legio psalmen) terug te vinden is. De tegenstelling
dat God geen erbarmen heeft met de aanzienlijken en
rijken is echter typisch bijbels]
II. D-stam (
): verzwakken (bijv. een koe door de
honger); AHw \schwachen";
i-ni-
s u,
ni
s u (G pret. subj.) Sin3-44
c en-sa-am, ensam (acc.), CH-i-37,38
c
en-
sa
, en
s a (acc.) Sin3-45
, de (zoet)watergod (Akkadisch Ea, zie aldaar). Enki
is onder meer sar aps^, Koning van de !Aps^u en bel
nagb, heer der bronnen.
, Ellil, oppergod, de luchtgod, de tweede van de
vier hoofdgoden. De eerste is An (Anu), koning van de
hemel, de (stam-)vader der goden. Enlil is koning van
het aardrijk, het gebied tussen hemel en aarde. [Vergelijk: Enki/Ea is koning van de Aps^u, het gebied onder
de aarde. Enki/Ea deelt de macht over de onderaardse
domeinen met !Ereskigal, koningin van de onderwereld/dodenrijk.]
Enlil is voorzitter van de godenvergadering, bestemmer van de lotsbepalingen, degene die andere goden
toestemming moet geven, hij is de beschermer etc. Hij
is d enkurkur, en `heer', kur `land', dus Heer der Landen; het epitheton van Enlil. Hij is dus niet alleen
heerser over Mesopotamie, maar ook over alle vreemde
landen (alle gebieden met mensen). In het Enu ma-elisepos tablet 7, r. 136 staat abu d Enlil `vader Enlil' deze
(meest essentiele) waardigheid af aan Marduk.
1 d enkurkur sumsu ittabi abu d Enlil (ittabi <
*intabi G perf. v. nab^u) `vader Enlil ggaf hem [Marduk]
de naam Enkurkur' Ee-vii-136 Anu is de eigenlijke vader
der goden, vooral de stamvader; Enlil is van dezelfde
generatie als Anu, broer/neef?
}
(ster/sterrenbeeld) 2 manza z d Enlil u d Ea
ukn ittisu, (D pret. v. k^anu `vast maken'): `hij vestigde
de positie van (de ster/het sterrenbeeld) Enlil en van
Ea erbij/ernaast' (kennelijk bij Neberu) Ee-v-8
d , d Enlil CH-i-3,4
c
d l
d Enlil(la) (Sumerisme) ACh-Sin-i-5
c
a,
d
c
, d Enkurkur (Heer der landen)
aU b
Enki
Enlil
ennusu
Enlil
9nn9
Ee-vii-136
en l
l
en l
l
en kur kur
56
E-ninnu
9}
en l
l
CH-iii-46
Eninnu
entu
enu
enu
nin dingir
:!
II
igi
-
su
erbe en
a
su
K
mu
s me
s -
s u i-te-nen-nu-u
2 zm
usu tenenn^u (Gtn pres. v. en^u `veranderen'; f
mu
s z
mu `gelaat'; er zijn veel uitdrukkingen voor het
veranderen van gezicht. bijv. bij boos worden, hier misschien van kleur? vaak als symptoom van pijn): `zijn
gelaat vertrekt' (van pijn) BAM578-i-29
IV. N-stam (
, passief)
3 l
a innenn^a qibtka, (N pres. vent.; qibtu `bevel'):
`uw gebod zal/kan niet veranderd worden' Ee-iv-7
4 k^
ata qibtka la innenn^a, (N pres. mv. vent. < -ia(m);
k^ata is proleptisch t.o.v. {ka): `wat u betreft: uw bevelen mogen/kunnen niet veranderd worden'Ee-i-158
x,
!
nan^u
, C
Ee-iv-7
,FC
Ee-i-158
x,K
BAM578-i-29
in-nen-na-a
innenn^
a
i-te-nen-nu-u
tenenn^
u
(G stat.vr.) Ee-vii-151
V
4
V
enutu, Enutu
toen
K
K
,
,
i-nu-ma in
u ma
e-nu-ma en
u ma
, sufx
CH-v-14,15, Ee-i-1
Ee-i-113
wanneer,
I:
4t
4
enzu
eperu
eperu, epru
z
u
4
4
eperu I
ipru
eperu II
eperu III
N]
, it-pur of
du
):
57
2 ips
a ma kadingirmeski (G imp. mv.): `bouwt Babel!' Ee-vi-57
3 iddin
usumma sarru t il epesa, (G pret. 3e mv. v.
nada nu + dat. sum + ma; G inf. acc. v. epesu `doen',
`uitvoeren'; nada nu + inf. acc.: `toelaten te'): `zij [de
anddere goden] stonden hem [Marduk] de uitoefening
van het koningsschap toe', toe', Ee-vi-99
4 lpusma re u
^t s.alma t qaqqa di (G prec.; re u^tu `herderschap'): `laat hij [Marduk] het herderschap over de
zwarthoofdigen uitoefenen' Ee-vi-107
5 ina Esagila rasbi tepusu
taqribtu (G perf. mv.;
rasbu `ontzagwekkend'; taqribtu de ceremonie van de
`voorbede', waarin de lotsbestemmingen worden toegedeeld): `(toen) verrichtten zij in het eerbiedwaardige
Esagila een voorbede' Ee-vi-77
6 z
a ninu ssun lpusa (< *za ninu tsun; G prec. vr.mv.
verwijzend naar `het volk' vr.mv. via s.alma t qaqqa di):
`(en) laat z (dan) hun verzorging op zich nemen' Eevi-110 (ondergeschikt gemaakt aan Ee-vi-109: `laat h de
oers instellen')
}
+
, (acc. v. ala ku `gaan'): reizen
}
+
, (acc.mv. v. kakku `wapen'): lett.:
\het wapen doen" ) vechten, oorlogvoeren
} +
, (ww. idioom < Sum.), lett.: \de mond
(open) doen" ) het woord nemen/voeren, toespreken,
bijv.
7 Aps^
u p^asu pusamma (G pret. vent.) `Aps^u nam het
woord', `Aps^u ging spreken' Ee-i-35
asunu pusuma (G pret. mv.): `(en
8 d Anunnaki p^
toen) namen de Anunnaki het woord' Ee-vi-47
e-pe-sa-am, epesam (G inf. acc.) Sil-A-96, 97
(ina)
e-p
e-
s i-im, ep
e
s im (G inf. gen.) CHx42
i-pu-us, pus (G pret.) Sil-C-141
[i]-pu-
s u,
pu
s u (G pret. subj.) Sil-A-62
i-pu-
s u-ma,
p
u
s uma (G pret. mv.) Ee-vi-47
i-pu-
s am-ma,
pu
s amma (G pret. vent. +ma)
alaka epesu
kakk epesu
p^u epesu
4 4a
ssb
sb
s>VV
xx sb
sb
4s
s V
sU
s
s
Ee-i-35
i-te-pu-
su
tepu
su
Ee-vi-85
Sil-A-68
;
;
(G pret. 1e p.enk.)
(G prec. +
ma
(G prec.) Sil-C-47
(G prec.vr.mv.) Ee-vi-110
e
n
pu
s (G cohor.; G pret.1 mv.)
li-pu-u
s l
pu
s
li-pu-
s
a
l
pu
s
a
ni-pu-u
s (i)
d
u-u
s
pu
3 s
li-pu-
u
s -ma l
pu
s ma
Ee-vi-107
Ee-i-126
e-pu-u
s
e pu
s <*a
teppu
s
iteppusu
ip-
s
a-ma ip
s
a ma
UV
I/3. Gtn-stam (
, iteratief)
9 sap
a rsa teppusu muru (sapa ru `werpnet';
Gtn pret. subj., iteratief vanwege 'net'; G pret. mv. v.
ama ru `kijken naar'): `zij namen het net, dat hij had
x sb
i-te-ep-pu-
s u,
teppu
s u (Gtn pret. subj.)
Ee-vi-83, vi-112
uppusu
muppisu
cerer, sorceress;
II/2. Dt-stam (uteppusu)
II. D-stam (
, factitief, niet algemeen in OB; bet.
ong. als G) AHw OB \berechnen";
}
, D part., , subst.; vr. muppistu; SB: CAD sor-
su pusu
sutepusu
*nenpusum
III. S-stam
(
epistu
p^
episu
Ee-i-161
15 epsu p^ka li abit lum
asu, (N prec. v. aba tu I met
4Z
epsetu
58
ep-
s e-ta-
s u-un, ep
s eta
s un (vr.enk. +
s un)
o b
Ee-i-27
o b8
ob
:
:
a ,
! ,
! !
b b
b ,
H.Sip.a27: b
ep-
s et-su ep
s etsu
b
NN a
,
,
it-pe-
s u itp
e
su
it-pe-
s a itp
e
sa
logograsch:
0K
alla-nu
du
-us
23 all
a nu teppus (alla nu `eik', `eikensap', en alles wat
op een eikel lijkt, bijv. voorwerp van hout `plug', `zetpil'; G pres. 2e p.enk. v. epesu `maken'): `[met dat spul
gekneed uit die ingredienten] een plug/zetpil samenstellen' BAM578-i-49
paradigma voor verba primae aleph, de e-groep:
pres.
pret.
perf.
part.
imp.
inf.
V.A.
stat.
pres.
pret.
perf.
part.
imp.
inf.
V.A.
stat.
Gt
Gtn
ippe
s
terrub
teneppe
s
pu
s
terub
teppe
s
tepe
s
*
teterub
*
teteppe
s
e pi
su
m
u teppi
su
epu
s
etrub
*eteppe
s
ep
e
su
*etrubu
iteppu
su
ep
su
epi
s
*etrub
S
*eteppu
s
uppe
s
u
s eppe
s
inneppe
s
uppi
s
u
s
e pi
s
innepi
s
u
teppi
s
u
s t
e pi
s
*ittenpe
s
muppi
su
mu
s
e pi
su
munnep
su
uppi
s
su
pi
s
uppu
su
su
pu
su
*nenpu
su
|
uppu
s
su
pu
s
|
volledige vervoeging van de G-tijden
Presens-G
Preteritum-G
Perfectum-G
uppu
su
3e enk. irrub
2e m.enk. terrub
2e vr.enk. terrub
1e enk. errub
su
pu
su
rub
terub
t
e rub
t
e terub
t
e rub
t
e terb
e rub
e terub
3e m.mv. irrub
u
3e vr.mv. irrub
a
2e mv. terrub
a
1e mv. nirrub
rub
u
terb
u
rub
a
terb
a
t
e rub
a
t
e terb
a
n
rub
n
terub
apin;
mv. epinnetu) zaadploeg CHx259; AHw \Saatp
ug";
[ook !maja ru]; etymologie onbekend, meer een soort
vore-trekkende ploeg; een ploeg in de oudheid is meer
een soort woelstok, de echte kerende ploeg ontstond
pas in de Karolingische tijd. Dat hangt samen met het
juk. In de oudheid lag het juk rond de nek, later vanaf de borst/schoften, waardoor een grotere trekkracht
mogelijk is.
mul gi
s
, (subst.;
8 mul gis apin; mul determinatief voor sterren, apin !epinnu `ploeg')
Epinnu
(8
gi
s
9
' b}
Ploeg(ster)
c
d En-ll
1 Epinnu Enlil (`De ploeg, Enlil') Mul.Apin, I-1
c
a-lik pa-ni mulmul gis su-ut d En-ll
2 Epinnu Enlil,
a lik pa ni kakkab su t Enlil ('die de
sterren van Enlil voorgaat') Mul.Apin, I-1
, ass. voor pir: G pret. v. !apa ru
, G stat. v. !epesu
, subst. !epesu werk, daad, handeling, gedoe
, G part. v. !epesu
, Ass.: D imp. v. !epesu `maken' etc.; verba primae
Alef, e-klasse; (Bab.: uppis)
, Ass.: D stat. v. !epesu `maken' etc.; verba primae
Alef, e-klasse; (Bab.: uppus)
, Ass.: D inf. en D verb.adj. v. !epesu `maken' etc.;
verba primae Alef, e-klasse; (Bab.: uppusu)
, (subst.): Eng.: leprosy
1 epqa ma^
u Eng.: to become covered with leprosy
, !eperu
, (subst.; poetische nevenvorm v. epistu, !epesu):
werk, daad, bezigheid, handeling, gedoe; religieus: rite;
ep-
s e-ta-
s u-un ep
s eta
s un (vr.enk. +
s un)
dish
mul gi
s
C?
apin
epir
epis
epistu
episu
eppis
eppus
eppusu
epqu
epru
epsetu
o b8
ob
Ee-i-27
e-pu-u
s
e pu
s <*a
pu
3 s
a
sa
C b b
-
su u
s u, eqel
s u u kir^
a
s u,
6 -
`zijn akker en boomgaard', CHx27
, Ass. vorm v. !erebu `binnenkomen' etc.
a
sa
kiri
erabu
erbe-
keer
1 irtib
u erbe-taam hassa(n)', (< irtabu G perf. mv.;
dualis hassu `oren'): `de oren groeiden alle vier', `elk
U C
m
ta a
m
ta a
59
erbet): vier;
1 is.midsimma erbet nas.mad, (G pret. + dat. sim v.
s.ama du `aanspannen'; erbet vr. status abs. `vier'): `hij
[Marduk] spande een vierspan in' Ee-iv-51
, (subst. <erbiu; ook erbu, erebu, ereb^u, aribu):
sprinkhaan; collectief: sprinkhanen, sprinkhaanzwerm; AHw
\Heuschrecke";
}
, lett. aanval van sprinkhanen, sprinkhanenplaag
, (vr. erbettu , ook !arba u, status abs. erbet):
vier
1 4 igiII -su
= erbe enasu (dualis erbe, acc. nu), lett.
\4 zijn zijn ogen", `zijn ogen zijn 4 in getal' Ee-i-95
2 s
a r erbetti sa puluht, (hier telwoord in st. rec. en
het getelde in st.c. of status abs., dus anders dan gewoonlijk, telwoord in status abs. en het getelde in status rec.: sare erbet): `(hij creeerde) de vier winden, die
vrees aanjagen' Ee-i-115
^ er-be-tim, erbettim (gen.), CH-ii-2,3,4
erb^u I
tib^ut erb^
erb^u II
U : !
II
igi
-
su
erbe en
a
su
erbu
ereb Samas
su rubu
\hineinfuhren";
2 imhulla usteriba, (S perf. vent.): `zij (Ti
a mat) liet
ulla-wind binnen' Ee-iv-98
de Imh
D
[i-ir]-ru-ub, irrub (G pres.) CHx133x134
D
i-te-ru-ub,
terub (G perf.) CHx110 x133b x135
x
x 22
o s
136
li-
s e-ri-bu
li
s
e rib
u
prec.mv.) Ee-vi-110
(S
2V
Bb V
x
eredu
D
er-ru-ub-ma errubma
erra-i-125
K
D
i-rib-
s u-nu irib
s unu
erra-i-125
(G pres.< irrub+ma)
i-ru-um-ma irrumma
erenu
((
(
erepu
gi
s
eren
er
e nu
BAM578-i-48
erpu
erpetu
Ee-vii-121
}urpatu ,
) wolk; bewol-
im dir
(subst.;
{ imdir) wolk; bewolking;
\Wolke";
4
AHw
ereqqu
ereru
( 3 sO
N H
) Ee-iv-90
eresu I
erresu
erresu tu
60
eresu II
eristu, erestu
wensen
4 zanan
u tu ersat parak ilma, (nominale zin): `verzor-
er-
s at, er
s at Ee-iv-11
V te-ri-sa, terisa (G pret. 2e p.mv.) Ee-vi-57
, ww. i/i-klasse, !irsu
, (!eristu), verb.adj.vr.enk.: `wijs'
, G stat. v. !erebu
uru
, (subst.; & W
Eriduki ; ook geschreven als
& eridu8 ): de stad Eridu;
Eridu is een van de oudste Mesopotamische steden gelegen in het uiterste zuiden aan een meer of (toenmalige) binnenzee aan de monding van een zijarm van de
Eufraat. De beschermgod is de (water)god Enki (Akkadisch Ea). Diens tempel, de E-abzu, is vele malen herbouwd, in Ur-III tot aan Nebukadnezar-II toe. Diepgravingen tot aan de natuurlijke bodem tonen in de
diepste (genummerd xvii) laag resten van muren.
uru
ki
&W
Eridu , Eridu, CH-i-64,65
&
8 Eridu
, (of erestu), verb.adj.vr.enk. v. !ersu : `wijs'; zie
voorbeeld 2 (en verder) onder !ersu op pag. 60
V p
e-ri-i
s -tum, eri
s tum CH-iii-28,29
, (subst. rnn !irnittu): zege, triomf overwinning
, (subst. !erepu) wolk;
4n V
x U
eresu III
erestu
erib
Eridu
eristu
eri du
ernettu
erpetu
4
Erra
erresu
erresu tu
erretu
vloeking
err^u , subst. plantennaam!irr^u
erru , (subst.; mv. erru) darm; mv. ingewanden AHw
\Darm", in mv. \Eingeweide"; Eng.: in mv. intestines
errub , G pres. 1e p.enk. v. !erebu `binnengaan' etc.
erub , G imp. v.e!erebu
erub , G pret. 1 p.enk. v. !erebu `binnengaan'
erub , G pret. v. !erebu `maken'; verba primae Alef, eklasse; Bab.: rub
ers.etu , (subst.; parsat- (perset) nomen; st.c. ers.et; mv.
ers.etu;
ki):
aarde, land, landstreek, streek, grondgebied, bodem; soms ook: onderwereld; een van de vele
woorden voor \onderwereld", \alles onder de aarde",
\de wereld der doden", maar soms gebruikt in tegenstelling tot `hemel' en omvat dan vaak ook de aarde
zelf, de wereld der mensen; er zijn tientallen woorden
voor dit begrip; vgl. ers.etu `aarde', saplis `onder', `wereld der doden' met elis `boven', de wereld der mensen; [pars- (of pers) type nomen (vr. parsat (perset),
%nominale typologie) voor primaire, niet van ww. afgeleide nomen zoals kalbu `hond', kalbatu `teef'; mar u
> ma ru `zoon', ma rtu `dochter'] AHw \Erde", \Unterwelt", \land"; logograsch:
1 mal^
u ki-ta dagal-ta = mal^u ers.eta rapasta, (acc.):
(het maanlicht van S^n) `vult de wijde aarde', `vult
gans de aarde' Sin1-7
^
gi
s hurme
s
an-e
u ki-tim
2 us.r
a t sam^e u ers.etim (st.c. mv. v. us.urtu): `het ontwerp van hemel en aarde' ACh-Sin-i-6 (de tekeningen,
de plannen: hoe hemel en aarde in elkaar steken)
W
^
^
h
enun
ugu
ki-tim
dagal-tim
3 musaznin nuhsi eli ers.etim rapastim (henun nuhsu
rapsu `wijd', `breed'):`die rijkdom
`overvloed'; dagal
doet regenen over de ganze aarde' (het wijde land) Ee-
(
vii-69
er-s
. e-et, ers
. et (st.c.) Sil-C-110
^ er-s.e-tim, ers.etim (gen.), CH-i-5
-ta, ers.eta (acc.) Sin1-7
, st.c. vr. v. eristu: !eresu
er-
s at, er
s at Ee-iv-11
, (adj.; ook zelfstandig; st.c. eris) wijze, kundige;
epitheton van d Ea AHw \weise"; Eng.: wise, clever,
skillful
1 d Ea ersu `de wijze d Ea' Ee-vi-35
}
, (of erestu, verb.adj.vr.enk.) wijs;
2 eristu Mami `de wijze Mami' [adjectief voorop geplaatst; komt een enkele keer voor, vooral bij epitheta,
wanneer de eigenschap een wezenlijk onderdeel is van
het substantivum; bijv. ellu Anu `de reine Anum']
er-su, ersu Ee-vi-35
ersat
n
ersu I
eristu
ki
61
CH-iii-28,29
D @
esehu
eselu
nensulu
nensulu
zwollen raken
1 innesil libbasama, (N pret.): `haar buik raakte opge-
zwollen' Ee-iv-100
in-ne-sil, innesil (N pret.) Ee-iv-100
, (ww. i/i-klasse)
I. G-stam Eng.: to collect, to gather up
, (ww. i/i-klasse)
I. G-stam : inkrassen, inkerven; AHw \einritzen", \(Bild)
einschneiden";
} , (subst.; ook isqu, esqu; st.c. isiq, mv. meestal
als vr.mv. isqatu): aandeel, deel, lot, taak, bestemming;
in profane teksten deel van inkomen, inkomen (verbonden aan een tempeldienst); tech. betekenis: aandeel in
de cultusdienst, Elke god heeft een isqu, datgene wat
hem in een godenvergadering als taak is toebedeeld,
zijn bestemming. Ook (NB): (tempel)-praebende; AHw
\Los", \Anteil";
1 ana d Anunnaki sa sam^e u ers.etim uza izu isqat-
esepu
esequ
isqu
(b 8
(b8
eseru I
Ee-vii-7
is-qat-su-un isqatsun
) Ee-vi-46
(st.c.vr.mv. verwacht
isqati
s un
is-q
-
s u-un isqi
s un
asru
meseru
s! V
us.s.uru
II. D-stam (
es.edu
esidu
es.emtu.
(
es.entu
es.enu
us.s.unu
ken
es.eru
62
us.s.uru
plattegrond, ontwerp;
(iets wat is afgegrensd, speciaal:) perceel, perceel bouwland; in een commentaartekst staat: is.ratu = tawwertu
bouwland; AHw \Grundri", \Grundplan";
2 d Asarri s
a rik meresti sa is.ra ta ukinnu (D pret.
subj. v. k^anu, D `vaststellen'; merestu `cultuurland'):
`A. schenker van het cultuurland, die de percelen vaststelt' Ee-vii-1
}
, (subst.; st.c. us.urti{; litt. st.c. us.rat; vr.mv.
us.ura tu; r verhindert meestal elisie tot us.ra tu;
gi
s -hur): tekening, bouwplan, plan; ook abstr.: plan, wet,
regel, regeling, ontwerp, instelling, de funkties en instituties (culten en ambten) van de stedelijke samenleving,
die door de goden verdeeld worden, vaak samen genoemd met de m^e. Als er iets concreets mee bedoeld
is, zijn het de \beroepen, ambachten en ambten". vgl.
de oude term uit de statenvertaling van de bijbel: \de
wetten en inzettingen".
astron.: halo, waarmee hemellichamen kunnen worden
omringd, wsl. de enigzins kruisvormige stralenkrans
die je op rolzegels ziet. AHw \Zeichnung", \Vorzeichnung", \Planung";
3 S^us.urta lami (G stat. v. lam^
u, law^u `omgeven'): `de
maan is omgeven met een halo'
4 ibsimsumma us.rat kal^, (G pret. v. bas
a mu II `afbeelden'): `hij vormde zich een beeld van alles' Ee-i-61
5 mis.r
a ta u as.s.ir, (D pret.; mis.ru `grens', mv. `gebied'): `hij bakende de grenzen af' Ee-v-3
6 istu u
mi sa satti us.s.iru us.ura ti (D pret. subj.): `nadat hij de regelingen van het jaar had ontworpen' Ee-v-5
7 kunn
a t^ereti napharsina us.ura ti (D stat. vr.mv. v.
k^anu, D: `bepalen'; t^ertu `gebod', `order', `orakel'):
`vastgesteld werden al hun besluiten en wetten/instellingen' Ee-vi-78 (bij de zgn. taqribtu, de ceremonie van
de voorbede in de eerbiedwaardige Esagila)
us.urtu
( 4
logograsch:
gi
s hur me
s an
-e u
-tim
ki
8 us.r
a t sam^e u ers.etim (st.c. mv.): `het ontwerp van
hemel en aarde' ACh-Sin-i-6 (de tekeningen, de plannen:
( V
>>( H HH > C
>> ++ HH C
t(
((
>> v v
>> v v
es.ettu !
+-a) CH-xxiv-91
(st.c.) Ee-i-61
BAM578-i-40
, us.ura ti (gen. vr.mv.) Ee-i-79
, us.ura t (st.c. vr.mv.) ACh-Sin-i-6
sir (D pret.) Ee-v-3
u
-as
-s
. . ir, u ss
..
u
-s
ir
,
us
ir
(D
imp.)
Ee-v-14
.
.
u
-s
. ir, us
.s
. ir (D pret.) Ee-v-14
u
-as
. -s
. ir, u(w)as
.s
. ir (D pret.) Ee-vi-43
us
. -rat us
. rat
gi
s hur
us
. urta
gi
s -hur-me
s
gi
s -hur-me
s
.
es.idu , G part.
bij !esedu `oogsten'
es.metu , litt. voor !. es.emtu : `been',
skelet)
(
`beenderen' (van
Ee-vi-5
es.u , (Ass.; Bab.: s.u, ms.u, ws.u, verb.adj. bij !w^as.u; vr.
istu, s. > s voor vr. t): weinig, gering (in aantal)
es aru , Ass.
vorm v. !eseru `juist zijn' etc.
Esarra (tempelnaam; esarra): `Huis van het Univeres
. -me-ta es
. meta
DH
Ee-vi-66
e-
sa
r-ra e
s arra
\Kapelle", \Heiligtum";
1 lipaqqid
a esressun (D prec. vr.mv. v. paqa du `zorgen
voor'; subject is `het volk' de s.alma t qaqqa di `zwarthoofdigen'; D bij trans. ww. vaak alleen vanwege meervoudig object; < *esretsun mv. + sun): `(en) laat z
(dan) hun heiligdommen verzorgen' Ee-vi-110
als zin van doelstelling afhankelijk genomen van
r. 109.
V I es-re-e-ti, esreti (mv.) Ee-i-76
V
e
s -re-es-su-un, e
s r
e ssun (mv. +
s un)
(4 8
Ee-vi-110
63
Db:!
susuru
sutesuru
musteseru
n
g si sa
schappelijke misstanden moet opheffen en zo rechtvaardige verhoudingen moet creeren; behelst een reeks
bepalingen ter bewerkstelliging hiervan.
AHw \Gerechtigkeit"; CAD A 1 redress (as a legislative act to remedy certain economic malfunctions, OB
only); 2 justice (in general); 3 (name of a month in OB
Alalakh)
5 dn kitti u msari, (dnu `oordeel'; kittu `recht'):
`een oordeel van recht en gerechtigheid' Sin3-45 (S^n
verschaft de zwakke recht)
; G li-sir, lisir (G prec.) Sin1-24b
bb xx bb ?
bo
vx
aaH
?
xx o V
!
esi
4
estu
4
esme
V
CH-xxiv-62
st.c.), CH-v-16
(S
t2 gen.)
s u-te-
s u-ri-im,
s ute
s urim (S
,
s u-te-
s u-ur
s ut
e
s ur
CH-xxiv-44,45
e-
s i e
si
(G stat.) Ee-iv-67
Esnunna ,
esqu
esra
esret
: , (status abs.) Ee-i-103
esret , (status abs. v. *esirtu): eentiende;
esretu , (mv. v. !esertu; OB meestal isertu; litt. woord;
e
s -ret e
s ret
1
10
(4 8
tien,
tiental; AHw \zehnter", \Zehntel";
1 melamm^e esret il: `(hij [Marduk] is bekleed met)
esu^
Ee-iv-70
}tesu^ ,
rung";
mstu
4b >
4
4
Esumesa
e-
s i e
si
64
etakal
etakkal
etakkal
etanakkal
etarab
etarrab
etellu
4x 4
4
Etemennanki
Dx
E
,
,
e-te-el etel
(st.c.), CH-iii-70
Sin3-36
e-tel-lu etellu
, (tempelnaam) tempeltoren
c
e-te-me-en-an-ki Etemennanki
dib
),
I. G-stam : passeren (van grens = it^u) (naar buitenland), overschrijden, voorbijgaan; maar ook: verstrijken
(van tijd); [i.h.a. \langs iets gaan", \over iets heengaan", \met iets in aanraking komen"] AHw \durchgehen", \vorbeigehen", \passieren"; \uberschreiten"
Eng.: to pass along, to pass by; to advance, to elapse;
to pass through, across, to exceed, to transgress, to
avoid
I/3. Gtn-stam (iteratief)
1 k titurri tittiqu asar sasmesa (Gtn pret. v. etequ
`passeren'; subj. hangt af van voorafgaande sa; asar
hier adv. `waar', `op de plaats waar'; sasmu `strijd'
`waar haar slagveld is' of `op de plaats van het gevecht met haar'): `en die haar [Tia mat, de oceaan],
overal waar hij met haar slag moest leveren, over wist
te steken als was zij een brug' Ee-vii-75 [d.w.z. hij, Marduk, ging niet ten onder in het oneidige water, maar
schreedt over haar als was zij een brug, dus zonder weg
te zinken]
III. S-stam (
, causatief) voorbij laten gaan,
etc.;
2 tamk
a rum usetteq, (G pres. of useteq pret.): `de
koopman heeft (zijn betalingstermijn) voorbij laten
gaan' CHx118
3 it^
ukka la ittiq, (locativus it^um + ka; la +pres. is prohibitief) `laat (niemand) uw grens overschijden' Ee-iv-10
I P it-ti-iq, ittiq (G pres.) Ee-iv-10
I I i-ti-it-ti-qu tittiqu
su tuqu
NN
>ox
eterrub
eterub
etl^u
etrub
etrubu
et.elu
ut.t.ulu
et.lu
et.lutu
NS n
}
et.emmu
ut
.-t
.u-lat ut
.t
.ulat
@
<
<
gidim
zoon krijgen);
redden; AHw \wegnehmen", \retten";
1 et.ir napist, (G imp.): `red mijn ziel' Sin3-64
2 il abbsu t.eru ina saps
a qi (G pret. subj.; sapsa qu
`nood', `benauwenis', `benardheid'): `(Marduk die zo)
de goden zijn vaderen uit de nood redde' Ee-vi-126
3 ina sasme danni t.eru sub
a tni (G pret. subj.; sasmu
`tweekamp'): `(die) in de harde oorlog onze woningen
redde' Ee-vi-150
}
, G part., : redder
4 et.ereta d Sin: `gij zijt een redder, o Sin' Sin3-64
}
+
, lett. het leven redden, ) het vege
et.eru
napistu et.eru
lijf redden
5 naps
a tus et.eru, (G inf. locativus, bij inf. soms in
de betekenis \om te"), lett.: `om zijn leven te redden'
(Ee-iv-109, verwacht {sunu `hun leven')
D e-t.e-ru, et.eru (G inf. loc.) Ee-iv-109
V e-t.e-re-ta, et.ereta (stat. 2e p.enk. v. part.)
4
4
Sin3-64
et.lu
E-udgalgal
kar
zi
65
D }W W
men
E-ulmas , (tempelnaam; D J
CH-iii-64
E-ud-gal-gal
E-udgalgal
mensen in het land'): `onder de mensen ben ik koning, onder de goden ben ik geducht' (of elativisch `de
meest boze') erra-i-110
6 sa ana nas^e kakke ezz
u ti qa tasu asma (G inf.gen.
nasu^ `dragen'; qa tu `hand'; asma stat.vr.mv. v.
(w)asa mu `passend zijn'): `[Isum] wiens handen geschikt zijn om zijn [Erra's] woeste wapenen te voeren'
(tempel v. Adad)
eulma
s ): tempel van
de godin Istar te Akkad, o.m. bekend van de mythe
`Inanna's afdaling' (naar de onderwereld).
J -ul-mas, E-ulmas (tempel v. Istar te Akkad)
e
,
2 w
waarin de middelste radicaal als sterk vervoegd wordt):
I. G-stam (pres. iwwi, pret. wi, perf. tewi) zich veranderen in, worden tot; AHw \werden zu"; Eng.: to become,
to turn, to change (ana/-is: into)
1 mahh u
tis temi, (G perf.): \zij werd tot een doldries werd/raakt razend/doldriest' Ee-iv-88
te" )`zij
i-te-mi,
temi (G perf.) Ee-iv-88
, (ww. i/i-klasse)
I. G-stam (pret. zib, pres. izzib) verlaten, achterlaten, opgeven, scheiden (huwelijk), (een document) uitreiken, in de
plaats stellen; AHw \verlassen", \hinterlassen"; Eng.:
to leave, to leave behind, to abandon, to neglect, to
entrust, to divorce, to make out legal document
III. S-stam (
, G trans. dan S vaak causatief): opstellen laten; Eng.: to cause to leave, to save (persons,
cities)
1 kunukkam su
zubu: `een akte laten opstellen' (nalatenschap)
2 kunnukam usezib, (S pres., CHx5): `hij laat een acte
opmaken'
}
, (subst.; uzubba -) Eng.: divorce, divorcepayment
}
, voorz. < G imp.; !ezib
, (ww. i/i-klasse) aangorden, omgorden AHw \gurten"; Eng.: to gird
IV. N-stam (
, passief, re
exief) Eng.: to gird
oneself, to be girded
, (ww. u/u-klasse, later meestal i/i-klasse; vgl. de
vormen met die van izuzzu `staan') G-stat.: boos z/w.,
woedend z/w. (op = itti); AHw \z
urnen", \in Wut geraten";
1 zuz, (G pret., ingressief): `zij werd boos' Ee-i-42; Er
zijn veel woorden voor \boos zijn op", \gaan haten"
etc., vgl. kama lu+iti, aga gu, zer^u, ezezu;
2 d Mersakusu eziz u must
a l (M. epitheton van Marduk; G stat.; en de tegenstelling musta lu Gt part. bij
sa a lu `bedachtzaam', `bezonnen'): 'M. kan boos zijn,
maar ook weloverwogen' Ee-vi-137
}
, (mv. uzza tu), toorn (zowel enk. als mv.);
} , adv. vr. ezzetu ; ook uzzu; [n.b. ezzu ook subst.
!enzu `geit']: kwaad, woedend, toornig; geducht; AHw
\zornig", \wutend";
3 kabattaka ezzetu aggu libbaka, (met -ka `jouw', kabattu `lever', libbu `hart', aggu `vertoornd'): 'uw boze
lever, uw vertoornd hart' (moge bedaren e.d., gezegd
van vertoornde goden)
4 ezz
u tum tu15 mes = ezzu tum sa ru , (m.mv.): `de
woeste winden' adjectief vooropgeplaatst; komt een enkele keer voor, vooral bij epitheta, wanneer de eigenschap een wezenlijk onderdeel is van het substantivum,
bijv. ellu Anu `de reine Anum', eristu Mami `de wijze
Mami';
5 ina m
a ti sarra ku ina ila ni ezza ku (nominale zin
met sufx -ku `ik ben'; `ma tu' `land' maar ook `de
ezebu
su zubu
uzubb^u
ezib, ezub
ezehu
nezuhu
ezezu
uzzatu
ezzu
erra-i-4
}ussu(m) ,
\Zorn";
AHw
(( t V
(4 J (
tt J b !
ezib
ez-za-ku ezz
a ku
T
e-zi-iz, eziz (G stat.) Ee-vi-137
uz-zu-us-su uzzussu (locativus +su) Ee-vii-74
uz-za-
s u uzza
su
E-zida
D O
D O
ezub
ezzu
ezzu
(
ezzum
g
(Voor woorden met g, zie ook onder q en k, vooral als ze
van Hurritische oorsprong zijn.)
66
g s
g
s
g^
esu,
glm
s
nagalmu
su
g^
e
su
glp
*qlp
g^
e
su
gl
s
gil
s u,
grd
*ql
s
g u
gar
a du,
qrd I,II
grh
*gr
s
*kbb,kpp
glt/d
gal
a t/du
gr
ger^
u
gbh
gubbuhu,
glt
u
negelt^
u
grm
gar
a mu
qubbuhu?
gml
gam
a lu
grn
*qrn
gds
.
*kb/ps
.
gmm
gam
a mu,
grr
*qrr,
gb
s
*gp
s
gdd
gad
a du,
gmr
gam
a ru
*qdd
gmt
gummutu
gad
a mu,
gnh
gan
a hu
gr
s
gar
a
s u,
*qdm
gn
gen^
u
qr
s
nagar
su
ghb
guhhubu
gnn
gan
a nu,
qr
su
idem
g
g^
a u
*qnn
gs
.s
.
*ks
.s
.
g
r
gi
a rum
gns
.
gan
as
.u
g
sr
ga
sa
ru
g
s
g^
a
s u II
gp
gep^
u
g
s
s
ga
sa
su
*g
su
gp
idem
g
su
ge
su
^
gullubu,
gpr
gap
a ru
g
u
s
g^
a
s u,I
gdm
glb
*qmm
grs
.
gar
as
. u,
*krs
.
gall
a bu
gp
s
gap
a
su
gz
gutezz^
u
*glt
grb
gar
a bu,
gzz
gaz
a zu
gl
gal^
u,
gu(r)rubtu
*ql
u
*qll
paris
mv.
parsat
pars
a ta
pars
a ti
pars
a ku
G imperativus, persoonsvormen ,
inf.
m.enk.
vr.enk.
mv.
inf.
m.enk.
vr.enk.
mv.
pars
u
pars
a
pars
a tunu
pars
a tina
pars
a nu
i-klasse
rap
a dum
paq
a sum
(rennen)
(toevertrouwen)
rupud
piqid
rupd
piqd
rupd
a
piqd
a
a-klasse
a/u-klasse
s
a tum
. ab
par
a sum
grijpen
beslissen
s
. abat
purus
s
. abt
pursi
s
a
. abt
pursa
inf.
mv.
3m
3f
2m
2f
1c
3c
2m
2f
1c
3m
3f
2c
1c
a/u-klasse
a/a-klasse
par
a su
s
a tu
. ab
`scheiden'
`grijpen'
iprus
is
. bat
taprus
tas
. bat
taprus
tas
. bat
aprus
as
. bat
iprus
u
is
u
. bat
iprus
a
is
a
. bat
taprus
a
tas
a
. bat
niprus
nis
. bat
3c
2m
2f
1c
3m
3f
2c
1c
u/u-klasse
i/i-klasse
rap
a du
paq
a du
`rennen'
`vertrouwen'
irpud
ipqid
tarpud
tapqid
tarpud
tapqit
arpud
apqid
irpud
u
ipqid
u
irpud
a
ipqid
a
tarpud
a
tapqid
a
nirpud
3c
iprus
2m
2f
1c
enk.
nipqid
mv.
taprus
3m
3f
2c
iprus
u
iprus
a
taprus
a
taprus
1c
aprus
G presens, persoonsvormen ,
3c
iparras
2m
2f
1c
mv.
taparras
niprus
3m
3f
2c
iparras
u
iparras
a
taparras
a
taparras
1c
aparras
G perfectum, persoonsvormen ,
enkelvoud
2m
2f
1c
u-klasse
G preteritum, persoonsvormen ,
enk.
enk.
3c
gal
a lu,
enk.
mv.
s ugarruru
gld
gll
enk.
gar
a du,
gbb
inf.
iptaras
taptaras
taptars
<
3m
3f
2c
niparras
meervoud
iptars
u
iptars
a
<
<
*iptaras
u
*iptars
a
taptars
a
*taptaras
1c
niptaras
4 , gag^
m CHx110
, (ww. D-tantum; vanaf OB):
}
, (subst.; st.c. galla b; sui) kapper,
Eng.: barber;
II. D-stam (
): scheren, afscheren, kaalscheren;
AHw II \scheren", \rasieren"; CAD 1 to shave (i.e. to
cut and shave hair of head or body); 2 to consecrate a
priest (by shaving the hair of his head and body) 3 to
rob, to dispoil (a house); 4 (in qaqqada sa eqli gullubu)
mng. uncert.;
1 muttassu gullubu, (muttatu + su `de helft'): `hem
voor de helft kaalscheren' CHx127 een smadelijke behandeling als afschrikwekkende maatregel; overal: hoofd-,
baard-, borst- en schaamhaar
e
7
u
-gal-la-bu, ugallabu (D pres. 3 mv.) CHx127
gabar^u
gadu,
gadu,
gag^u
FC
FC
*galabu
gallabu
g
a gi
gullubu
>W s
67
OB;
luh
en
AA
): G-stat. (galit):
luh luh
onrustig zijn,
I. G-stam (pret. iglut, pres. igallut, imp. gulut): schrikken, sidderen; AHw \zittern", \erschrecken"; CAD 1 to
gallu
Wgalittu
?
gullutu
d Igigima
Wmugallitu
W }
CH-xxiv-38
III. S-stam
(
vel; ;
AHw \ein b
oser Damon"; CAD (an evil demon)
1 milla gall^e: de schare gall^u-demonen (kwade demonen); afleiding van milla onduidelijk, mogelijk een
woord voor volheid en hangt dan samen met mal^u I
`vol zijn'; of een variant voor mlu `vloed'
;
gal-le-e, gall^
e (gen.) Ee-iv-116
, (ww. i/i-klasse; vanaf oud-akk.) G-stat.: genadig
zijn;
I. G-stam (pret. igmil, pres. igammil, stat. gamil, imp.
gimil): genade tonen, sparen, ontzien (niet vernietigen
na verovering), begenadigen; AHw \Vergeltbares tun",
\vergelten", \schonen"; CAD 1 to be obliging, to perform a king act, to act so as to please, to come to an
agreement; 2 to spare, to save; 3 St sutagmulu to make
mutual concession
}
, (adj. vr. ga miltu; vanaf OB): AHw \schonend"; CAD merciful, forbearing;
}
, (adj. SB): meedogenloos, niets ontziend;
CAD merciless
1 j^
ati gimlanni, (!j^ati `mij'): `verleen m een gunst'
2 sunuti igammila, (G pres. 3e p.enk. vent. -a(m); pres.
voor duurzame toestand): `zij spaarde hen (toch)' Ee-
W 4
gamalu
gamilu
la gamilu
i-28
}napista + gama lu ,
sparen, redden
3 belum sa takluka napistasu gimilma, (G imp.; -ka
hier dativisch; taklu `vertrouwend', subj.stat. < takilu): `O Heer, redt degenen die op u zijn vertrouwen
heeft gesteld' Ee-iv-17
}
, (adj. parras-type; sparend,
ontziend, genadig; [parras-type nomen, %nominale typologie];
AHw \viel schonend"; CAD gamm
a lu, vr. gamma ltu
SB* merciful
bijv. stativisch gebruikt 2e p.enk.:
4 gammalata d Sin: `gij zijt genadig' Sin3-65
}
, (subst.; st.c. gimil; vanaf OA, OB;
s u):
genade; voorkeur, vergelding; ook positieve vergelding:
vergoeding; AHw \Vergeltung"; CAD 1 an act of kindness, favor, complaisance, mercy;
5 gimilla sukna(m), (G imp. mv. v. sak
a nu + dat.
-a(m)), idioom: wees mij genadig Sin3-65
6 gimilla + sufx of gen. t^
aru, (t^aru `omkeren') `iets
op iem. wreken', `vergelden'; ook positief: `vergoeden';
de persoon als genitief bij gimillu); bijv. CAD 2 to return an act of kindness, to wreak vengeance
7 gimillasunu terr (G imp. vr.enk. v. t^
aru), lett.: `doe
hun vergelding terug ) `wreek hen', `neem voor hen
wraak' Ee-i-123
8 d Marduk attama m
u terru gimillini, (G part. v. t^aru
`keren'): `O Marduk, gij zijt onze wreker' (lett.:
`de teruggever van onze vergelding; -ni `onze'; hier
mu terru i.p.v. st.c. mu ter) Ee-iv-13
9 m
a ru muter gimillini (-ni `ons'): `de zoon die ons
gewroken heeft' Ee-vi-105
}
, (adj.; vr. gitma ltu; vanaf OB): volmaakt,
perfect, edel; [pitra s-type nomen (%nominale typologie); iets Gt-achtigs: wel eens intensief: \zeer", bijv.
itpesu `bekwaam' bij epesu `vervaardigen']
AHw \vollkommen"; CAD 1 equal (in size, rank, etc.)
2 nobel, perfect (describing gods, kings, etc., and certain animals as perfect specimens, used exclusively as
a poetic term)
}
, G verb.adj. m.mv., , volmaakt, perfect
ga-mi-il, ga mil (G part.st.c.) CH-ii-32,33
!gam! 7 gam-ma-la-ta, gammalata (G stat. 2e p.enk.
gammalu, gammal^u
gimillu
gitmalu
gitmalutu
?
V
? V
N V 5
NV
b
v. adj) Sin3-65
U
gi-mil-ma, gimilma, (G imp. +ma) Ee-iv-17
-a(m)
P
U
U
gi-it-ma-lum gitm
a lum
68
en u vernietigt de bergen'erra-iii-D5
!gam!
gam-ra-ta gamra ta (G stat.vr.mv.)
erra-iii-D5
gummuru
II. D-stam (
, bet. als G), beeindigen, voltooien;
ook volledig betalen; beheersen CAD 3 D gummuru (mng.
garza ana
mur]
2 pars.u ana d enlil gummur `de ceremonie voor Enlil
is voltooid' CT51,161,r. 11
; 5 N;
CAD 4 S
}
, (subst.; OB, Mari, in speciale bet. NB) geheel, totaal; AHw \gesamtheit"; CAD A 1 totality;
completion 2 in NB termination; 3 in NB (grammatical
term)
3 naphar ers.etimma gammar
a ta matumma beleta
(Gstattrans.;
meestal gamra ta) `u heerst over de gehele aarde en alle landen' erra-iii-D4
}
, (subst.; pirs-nomen; st.c. gimrat, gimret; vanaf OB, MA): totaalheid, geheel; [pirs-type nomen (vr.
pirist, %nominale typologie) geeft meestal de daad zelf
weer (bijv. `zending' bij `zenden') of dat wat eruit resulteert (bijv. \de zending werd bij de grens tegengehouden"); nomina actioni van eigenlijke ww. met betekenisovergang naar het concrete: bijv. siprum `zending'
bij sapa ru `sturen'];
AHw \Gesamtheit"; \Kosten"; CAD 1 totality, all; 2
universe; 3 expenses
}
, G verb.adj., , st.c. gimir-; kan volgen op een
ander adj.: Eng.: nished, settled; complete, entire,
full;
}
+ gen. , (st.c. v. verb.adj. gamru-) alle,
geheel;
4 gimir m
a tim: al het land
}
+sufx , geheel, totaal
5 gimratsunu: `hun geheel' Ee-i-154
6 niddinka sarr
u tum kissat kal gimreti, (G pret. als
synchroon pres. v. nada nu) `wij geven u hierbij het
koningschap over het totaal van het hele universum'
9/
gamartu
gimru
gamru
gimir
gimer
Ee-iv-14
7 u in
a (n)
b
[
H
8
Ee-i-98
(st.c.), erra-i-1
d e
,
gimratsunu (st.c. +sunu) Ee-i-154
gim-ras-su-un,
gimratsunu (st.c. +sunu) Ee-vii-118
gi-mir gimir
K
gim-ra- at -su-nu
!gam! 7
adj.) Sin3-65
gam-ma-la-ta gammalata
(stat. 2e p.enk. v.
gap-
s a, gap
s a Ee-i-145
U
gi-ip-[
s u], gip
s u = ag^
u LL-M
s -ii-52
, subst. !kappu `vleugel'
, (ww.; ook kara nu, AHw qara nu; OB, SB, NA):
I. G-stam (pret. igrun, imp. gurun): CAD to store, to
pile up in heaps
II. D-stam (
, bet. als G): ophopen, optasten (van
graan);
}
, (subst.; mv. burunne en gurunneti vanaf OB):
hoop, stapel;
CAD heap,
mound;
1 gurun salm
a t umma na tsu: `een hoop lijken van
zijn troepen'
=
V mu-ga-ar-ri-in, mugarrin (D part.
NB
nun
ga
? b
gapasu
gapsu
gipsu
a b
gappu
garanu
gurrunu
gurunnu, qurunnu
st.c.) CH-iii-21
crooked;
ga-re-
su
(eli) gar^
e
su
su
guru
s voor `man' of `kerel', `adolescent', iem. in de kracht van zijn leven; of omgekeerd;
het Sum. woord is een leenwoord uit het Semitisch): Gstat.: sterk z/w., geweldig z/w., superieur z/w., ook: man
z/w., kerel z/w.;
AHw \
uberlegen stark sein, werden"; CAD 1 to
69
ga
s -ra-ku, ga
s r
a ku (st.c. +ku) erra-i-111
ug-da-
s
a-ra, ugda
s
s ar
a (Dt pres. vr.mv. met
gasru
gussuru
gussuru
magsaru
gutassuru
???
HOU H
VV aU *
-gt-
>
a
a
-gd-) Sin1-8
erra-i-113
ma-ag-
s a-ru mag
s aru
Ee-i-162
(-a k<
ma- *ag -
s
a-rak mag
s ar
ak
-
a ku
etc.
G ga-sir, gasir (st.c.) Sin3-37
, G verb.adj. bij !gasa ru `sterk z/w.', etc.
, de vuurgod, zie !Girra
, (subst., m. en vr.; st.c. gerri; mv. gerru en gerretu)
Eng.: road, path, journey, (business) trip caravan, military campaign, expeditionary force, travel provisions
, (ww. i/i-klasse; ook gar^u; vanaf OB):
I. G-stam (pret. igri, pres. igerri/igarri, stat. geri, gari):
strijd voeren tegen, in vete liggen; procederen, een proces
voeren;
gasru
Gerra
gerru
ger^u
to be hostile,
to start a lawsuit;
} , G part., , ook gar^u, litt. woord; vanaf OB: tegenstander, vijand; AHw \Feind", \Gegner"; CAD foe,
adversary
II. D-stam (
) CAD 2 to open up hostilities, to
make war, to start a lawsuit; 3 itegr^u to quarrel
V ga-re-su, (eli) gar^esu (gen. + su) Ee-i-74
, (subst. < Sum.; st.c. gerseqqa -;
g
rs
ga) Eng.: an attendant, domestic, (attached to
the palace or tempel)
, (subst.; SB litt. woord < Sum.): leidsman, leider;
CAD leader
1 gest.u
^ dannu `de sterke leidsman' Ee-vi-148
ger^u
gurr^u
gerseqq^u
gest.u^
(S>
ge
s -t
u ge
st
^
.u-
.u
Ee-vi-148
F
ina ge-si-su
z
e
im-ta-na-a
1 ina ges^su marta imtan^
a (Gtn pres. v. m^a u `overgeven', `kotsen'): `(en die) bij zijn opboeren/al boerend
gal opgeeft' BAM578-i-1
U
gesu^
b 2
ii-20
gilittu
gillatu
sa gillati
gimil
gimillu
70
Genade(gave)-van-GN
8 GN-igmilanni (G pret. met dativus -anni) persoonsnaam: GN-is-mij-genadig-geweest/heeft-mij-gespaard
9 GN-gimilanni (G imp. met dativus -anni) persoonsnaam: GN-wees-mij-genadig/spaar-mij
U 7
Ee-i-123
U ;
vi-105, 163
U 7
gi-mil-la-
s u-nu gimill
a
s unu
gi-mil-li-ni
gimillini
(acc. + sunu)
(+ ni) Ee-iv-13,
(acc.) Sin3-65
H
H
ginnu
K
gim-ra-s
u-nu gimrassunu
(st.c. +sunu)
gipar(r)u
gipsu
'H
b
[ ],
LL-Ms-ii-52
gip
su
ag^
u
;
is ook ne `vuur'; ne afgeleid van , pictogram voor vuurplaats, en staat voor alles wat met
`hitte' te maken heeft; ememu `heet zijn', `ummu' `hitte', bahru `heet', `gaar'; ook
J d gisbar): vuur;
vuurgod Girra (ook Gerra); (vuur in de verschijningsvorm van de god)
1 d Girra ittanpah, (Ntn pret. (habitatief/iteratief) v.
napa hu): `(dan) wordt
Girra/vuur ontstoken' Ee-i-96
2 kma Girra himit.ka, (himt.u `brand', `hitte', `gloed'):
`uw gloed is als die van Girra'
Sin1-6
d
3 ina api Girraku (apu `riet'; nominale zin met sux
-ku `ik ben') `in het riet ben ik [Erra] het Vuur' erra-i-
113
bil gi
J d , d Girra (vuurgod) Ee-i-96
U d , Girra Sin1-6
, een stad,
ki
, Girsu CH-iii-41,42
, (leenwoord < Sum.) schorpioenmens, mythisch
monster genoemd in het Enu ma elis-epos; gir `schorpioen'; | tab `dubbel', `tweeling'; lu `mens', `mensheid'
|
&
8 , girtabbilu Ee-i-142
, (subst. <Sum.; OB*): standplaats, positie, sterpositie; AHw \Standort (von Sternen)"; CAD position
(of a star)
1 uknma gisgallasa itti il ath^esa (D pret. v. k^
anu
`(ster)positie'): `hij
`vast z.', D: `vaststellen'; gisgallu
stelde haar [de boog(ster)] standplaats vast te midden
van de goden haar broeders' Ee-vi-91
U
7 gi-is-gal-la-sa, gisgallasa (acc.) Ee-vi-91
gis ,
determinatief voor hout, boomsoorten
, (subst. < Sum.;
gi
s hur): patroon, silhouet, omtrek; vergelijk usurtu: `plan',
`tekening' dat
.
hetzelfde logogram heeft; AHw \Vorzeichnung";
gi
s hur nigin-ma
1 us.urta talammima (
gi
s hur us
. urtu `tekening', `plan', maar ook geleerd woord < Sum. gishurru
`silhouet', `omtrek';
nigin o.m. law^
u, lam^u `iets
omgeven/omsingelen met', 2 acc., hier G pres.2e p.enk.): `je moet (rond de pot) een tekening trekken'
gi
s bar
Girsu
girtabbilu
gisgallu
bil gi
g
r su
g
ir tab l
u u
(W
(
gishur(r)u
( V
(
BAM578-i-40
gi
s -hur-me
s
2 (atman) us.ur
a ti, ((w)atmanu `tempel', `kapel'):
`schrijn der tekeningen' Ee-i-79 [geestelijke plannen, de
(
(
gisimmaru
lotsbeslissingen]
gi
s -hur-me
s
gi
s hur
us
. urta
(d
gitmalu
gitmalutu
NN VV 5
(adj.m.mv.) Sil-C-54
71
GN'
2 GN-g
a mil (G stat. part.) `Genade(gave)-van-GN'
3 GN-igmilanni (G pret. met dativus -anni) `GN-ismij-genadig-geweest/heeft-mij-gespaard'
4 GN-gimilanni (G imp. met dativus -anni) `GN-weesmij-genadig/spaar-mij'
5 GN-gimilanni (G imp. met dativus -anni) `GN-weesmij-genadig/spaar-mij!'
6 GN-iddinam `GN-heeft-mij-gegeven' (G pret. en
dat. -am);
7 GN-n
a din-apli `GN-geeft-een-erfzoon' (G stat. van
part. (eigenschap, maar ook entisch ww., hier vertaalt
met pres..
8 Nidinti-GN `Gave-van-GN'
9 p lipit-GN `Schepsel-van-GN'
10 serikti-GN Geschenk-van-GN
11 GN-leqe-unninn `GN-aanvaard-mijn-smeekbede!',
bijv.: S^n-leqi-ennemu (imp. `S^n, aanvaard mijn
gebed!';
12 GN-ism^
anni met G pret. `GN-heeft-mij-verhoord'
13 GN-sem^
anni met G imp. `hoor-mij-GN!'
14 GN-magir G stat.`GN-is-goedgunstig'
15 GN-mugur/mug(u)ranni
D imp.`Verhoor-(mij-)GN!'
16 migir-GN `Verhoring-van-GN'
17 GN-idnanni `GN-heeft-mij-gericht'
18 innamar-dn-ili `Gods-vonnis-is-gewezen'
19 dn-GN-l^
umur `Moge-ik-GN's-oordeel-zien'; ook
dn-ili-l^umur
20 arik-den-ili `God-wachtlang-met-zijn-oordeel'
21 GN-d
a bib `GN-is-mijn-advocaat'
22 GN-d
a bib-ner met G imp. v. neru `doden'; `GNdood-mijn-aanklager!'
23 GN-muballit. (stat. van het part.) `GN-is-eengenezer'
24 GN-bal
a ssu-iqbi < *bala t.su `zijn leven' met G pret.
v. qab^
u `GN-heeft-bevolen-dat-hij-leeft'
25 GN-n
a s.ir-apli met G stat. v. nas. a ru `bewaren',
`GN-behoedt-de-erfzoon'
26 GN-kudurr(a)-us. ir met D imp. v. nas.
a ru D
d
`beschermen': `GN-behoed-de-erfprins!' bijv. Nab^ukudurru-us.ir `Nebukadnezar'
27 GN-re ^ `GN-is-mijn-herder'
28 s.ill-GN nominale zin `GN-is-mijn-schild'
29 GN-s.ul
u l nominale zin `GN-is-mijn-scherm'
30 GN-lamass `GN-is-mijn-schutse'
31 GNsalim met G stat. v. sala mu `GN-is-verzoeningsgezind',
`GN-betoont-zich-een-vriend'
32 GN(vr.)-remeniat `GN-is-barmhartig'
33 GN-remanni (r^emu `zich erbarmen') `GN-erbarmu-mijner!'
34 GN-tajj
a r `GN-is-vol-ontferming'
35 p Tukult-d Ninurta = `N. is mijn betrouwe'; vgl.
het Wilhelmus \Mijn schild ende betrouwe zijt Gij, o
God, mijn Heer"
36 ana-dn-GN-atkal G pret. v.tak
a lu `vertrouwen
hechten aan' `ik-vertrouwde-op-het-oordeel-van-GN'
37 atkal-GN-ul-ab
as
`in-mijn-vertrouwen-op-GN-ben-ik-niet-beschaamd'
38 l
a -abassi-GN `GN-laat-mij-niet-beschaamd!'
39 aj-ab
as-GN
`GN-laat-mij-niet-te-schande-worden!'
40 nar
a m-GN `beminde-van-GN', vgl. de naam
Nara m-S^n, de op een na laatste koning van de Akkad-dynastie;
41 ir
a m-GN `GN-bemind'
42 GN-r
a m met G imp. vr. (voor vr. naam) `beminGN!'
43 GN-r
a ma met G imp. mv. `bemin-(o-mensen)-GN!'
44 GN-res.i-kni `GN-helpt-de-rechtschapene'
45 GN-p
a t.ir G part. stat. `GN-is-losser'
, (subst.) boomstam, boom; AHw \Baum(stamm)"
gubnu
1 liktappiru gupn
usu (Dtprec. of Gtnprec. v. kapa ru
`afwissen'): `Moge zijn boomstammen worden weggevaagd' erra-i-71
K gup-nusu gupnusu (st.c.mv.+su) erra-i-71
, (subst.; st.c. gubur) Eng.: shepherd's hut
, godin van de geneeskunst, stadsgodin van de
stad Isin, samengevallen met ninisinna (`meesteres
van Isin') en nintinug7=5 ga `de meesteres (nin) die
de doden (ug7 ) tot leven maakt (ti(n))'. In het Akkadisch muballit.at mt `genezeres der doden'. [`de doden levend maken' is vaak een epitheton van de goden,
vooral de goddelijke genezers zoals Marduk, ook wel
Sama
s en veel godinnen, waaronder de godin Gula.
muballit.at mt `genezeres der doden' is niet letterlijk \doen opstaan uit de dood". In Mesopotamie is
het dodenrijk het land vanwaar niemand wederkeert.
Het slaat op doodzieke mensen, ten dode opgeschreven maar toch weer genezen. In de oudheid is ziekte
een broertje dood.]
: een plaatsnaam (Kullaba?)
uru
ki
& 7
Gu-la, Gulabadu, Sil-A-53
, D v. !*gala bu `scheren', `afscheren'
, (subst.vr.; ook gulgullatu; mv. gulgullu en gulgulla tu; vanaf OB): schedel (vgl. de berg Golgota, een
berg als een schedel) een woord waarvan de stam een
reduplicatie heeft. Dit is vaak het geval bij woorden
voor lichaamsdelen, in het bijzonder qaqqadu < qadqad
`hoofd', gulgullum `schedel', kimkimmu `polsgewricht'.
AHw \Sch
adel"; CAD 1 skull; 2 (container shaped like
a human skull)
, (D, niet in G, !*gala bu) `scheren'
, (subst.; ook qurqurru; st.c. gurgur;
!urudu!
l
u
tibira met tibira = urudu-nagar met urudu er^
u
`koper' determinatief voor metaalwaren, en naga ru
`timmerman') metaalbewerker Eng.: woodworker, metalworker
: Heer Goudsmid, , , een schutspatroon
van de goudsmeden, gezel van Ea in het Bt mummu
(!mummu), het tempelatelier, waar goden(beelden)
vervaardigd en gerestaureerd worden; mythologisch
door Ea en zijn gezellen, die dus patronen van werklieden zijn.
, (subst. < Sum.; st.c. gusur; NA gasu ru;
r): AHw \gef
gi
s u
allter Baumstamm" \Balken" Eng.:
beam, log
gubru
d Gula
Gulabadu
/
gullubu
gulgullu
gullubu
gurgurru
d
b
ad
Guskin-banda
gusu ru
72
h
ababu ,
habalu I
hubbulu
nahbulu
hablu
hibiltu
*
habalu II
M
M
Hhubullu
H
habaru I
5 r[a],
ur
hubullim
CHx70+c
habru
huburu
habasu
habatu
habbatu
hubtu
nahbutu
}
s}V
M
M
2M
ih-bu-ut-ma ihbutma
hablu
habbatu
habru
habtu
hadanu
hadaru
had^s
had^u
had^u
hudd^u
muhaddi
nahd^u
had^s
hid^utu, hed^utu
&
73
VV
M
M
} b
ha iru
!
M
ha irutu !
M
ih-du-ma ihd^
uma
Sil-C-61
ih-du-ma ihd^
uma (G pret.mv. +ma) Ee-vi-161
~
ih-du-
s um-ma, ihdu
s umma (G pret. + ma,
eig. ihdi) Ee-i-51
=
mu-ha-ad-di, muhaddi (D part.) CH-iii-53
ha-di-is, had^s, Sil-A-6
^ hi-du-tim, hid^utim, (gen.) Sil-C-28
hi-du-ta, hid^uta (acc.) Ee-i-90
hi-du-ta-
s u, hid^
uta
s u (acc. +
s u) Ee-vi-73
N ;
h[u-u]d li-ib-bi-im, h u
d libbim
Sil-A-106
Ee-iv-81
ala lu met
ha = a4 ) [ophangen en het lijk laten
hangen als afschrikwekkend
voorbeeld en als deel van
de straf komt veel voor in de Oude Orient (ook in de
bijbel en nog steeds in Iran)]
7
i-ha-al-la-lu-
s u, ihallal
u
su
M* b
i-lul,
lul (G pret.) Ee-iv-38, 51
hitlupu
nahlaptu
}C
McV
B
halaqu
F
hullupu
nahlupu
ha-lip-ma halipma
(G stat. +
) Ee-iv-57
ma
halaqu
halqu
MC
hulluqu
hulqu
huluqq^u
Sin3-59
losses;
een zeldzame vorm die alleen in literaire teksten voorkomt. De betekenis is meestal factitief, dus als D. De
vormen worden gekenmerkt door de toevoeging van een
s tussen de preformatieven in de D-stam: D pres. uparras )usparras; D pret. uparris )usparris)): te gronde
richten, radicaal beeindigen, verloren laten gaan; CAD 5
to destroy
7 lushalliqma alkatsunu, (SD prec.): `ik wil hun gedrag
richten' Ee-i-39
te gronde
pres. 1e p.mv.; pres. potentialis):
8 nushallaqma, (SD
(waarom) `zouden wij verloren laten gaan' Ee-i-45
N
hu-ul-lu-q
-im, hulluqim,
V
? b
>
?V
hu-lu-uq-
s u, huluq
s u CHx9
N
hu-lu-uq-qu-
u, hulluqqu^
u Sin3-59
N
hu-ul-q
-im, hulqim CHx9
; P ih-ta-li-iq, ihtalliq, (G perf.) CHx20
; ; > li-hal-li-qa, lihalliqa (G prec.vr.mv.)
erra-i-70
D prec.)
lu-u
s -hal-liq-ma, lu
s halliqma (S
Ee-i-39
74
:V
> ?:
Ke
1 p.mv.) Ee-i-45
nu-u
s -hal-laq-ma nu
s hallaqma
D, pres.
(S
hu-lu-uq-qu-
u, hulluqqu^
u Sin3-59
, (verb.adj. bij !hala qu): `verloren'
, (subst.; mv. hals.u ) Eng.: fortication, fortress
, (litt.ww. a/u-klasse)
I. G-stam verzamelen; AHw \Sammeln", \Vereinigen";
II. D-stam (
, bet. ong. als G)
1 gimir pars.ima hamm
a ta (G stat.vr.mv.trans.) `Alle
gij verzameld' ) `Alle ambten
rituele functies hebt
bekleedt gij/oefent gij uit' erra-iii-D9
ha-am-ma-ta hamma ta (G stat.) erra-iii-D9
, (ww.):
I. G-stam : uitdrogen; AHw \austrocknen";
II. D-stam stat. (
, elativisch): zeer droog, zeer
uitgedroogd, kurkdroog
1 hummur
a na tu ni, (D stat. mv. vr.mv. (hier geen
v. nu `ogen' + sufx ni): `onze ogen zijn zeer
dualis)
droog' Ee-i-121
II. D-stam (
, factitief, betekenis als G) uit
drogen
e
N=
hu-um-mu-ra, hummur
a (D stat. 3 p.mv.)
hdalas.u
H aldia, Haldi
hallu
halan
halluqq^u
halqu
hals.u
hamamu
hamaru
>
hummumu
hummuru
hummuru
Ee-i-121
reien";
CAD
II. D-stam (
1 to take o (clothing)
by force;
) roven, plunderen; CAD 2 to
hummus.u
suhmus.u
strip, to rob;
III. S-stam (
) CAD 3 to cause to rob, to de
spoil
, (ww. u/u-klasse; vanaf OB):
I. G-stam (pret. ihmuut, pres. ihammut, stat. hamut):
.
.
.
AHw II \eilen", \sich beeilen"; CAD A 1 to hasten,
to be quick 2 to be (too) soon; 3 D hummut.u to send
promptly, to
quickly, to hasten; 4 S suhmut.u to send
do quickly, to be in good time, to deliver in good time
, (ww. a/u-klasse; vanaf OB; logograsch |
tab; fonetisch
: : : ha-mat.- ook: ha-sat !hamsu
`vijf');
G stat.: heet zijn;
I. G-stam (pret. ihmut., pres. ihammat., stat. hamit.):
, verzengen; AHw III \brennen",
branden, verbranden
\verbrennen"; CAD B 1 to burn, to be in
amed;
II. D-stam (
) CAD 2 to burn, to make glow,
to heat, to cause fever, to make feverish, restless;
III. S-stam (
) CAD 3 to burn, to set aglow, to
make restless
part., : immer brandend
}
, Stn
1 nabla mustahmit.u, (Stn part.): `(zijn lichaam werd
gevuld met) een immer brandende vlam' Ee-iv-40
}
, (subst.; ook hint.u; SB; | tab(ba)):
brand, hitte, gloed; AHw \Versengen";
CAD 1 scorching; 2 fever; 3 anxiety
2 kma Girra himit.ka: `uw gloed is als die van (de
vuurgod) Girra'Sin1-6
hamat.u, I
hamat.u, II
Mn
hummut.u
suhmut.u
mustahmit.u
himt.u
Ee-iv-40
S
mu
s -tah-m
-t
s tahmit
.u mu
.u
tn part.)
(S
Sil-C-113
hamiru
hamistu
Hammurabi
hamsa
Mn
MEe-vi-80
nb K
Ee-i-104
ha-am-
s at-
s u-nu ham
s
a t
s unu
(st.c. +sunu)
hamis
hamsa
M
MEe-i-104
n
M
a C
(50) Ee-vii-144
h amu , (mv.) AH w \Abfalle";
Eng.: litter (of leaves, etc.)
hamultu , (< hamistu, in later tijd (na MB) wordt door
ha-an-
s a-a han
s
a
hanniu
hansa
75
aC
hapatu
haptu
haptu
hap^u
h^aqu I
>V
harabu I , (ww. u/u-klasse, NB, SB; C V C ): Gstat.: woest z/w., dor z/w. CAD 1 to lie waste;
III. S-stam (suhrubu) CAD 2 to lay waste;
harbu t; sufx !{u tu, {u t vormt ab}harbu tu , (st.c.
Ee-i-5
a ri a
haramu
harmu
harimtu
harapu
harpu
*9
s
hararu p
har-pu (m^
u) har-pu
(verb.adj.) LL-Ms-ii-63
,(
N H
) Ee-iv-90
to cut down, tocut o, 2 to set, to determine;
3 to
incise, to cut in deeply, 4 to make clear, to satisfy; 5
to become ready, to consider (as), to adjust;
II. D-stam (
): CAD 6 to cut o;
hurrus.u
sutahrus.u
2 -stam (
III/2 St
): aftrekken (ina = van),
; CAD to deduct, to correverrekenen, verdisconteren
spond;
2 pret.; n.b. pret. onder1 summa : : : l
a ustahris., (St
): `indien hij niet
scheidt zich niet van de gewone St
(rente) verrekent' CHx72+e
V
u
s -ta-ah-ri-is
s tahris
. u
.
har-
s
a-as-
s u, har
s as
s u (G stat. +
s u) Ee-i-84
, (!hara bu I `woest z/w.', `onbebouwd z/w.'):
woestheid, doodsheid
, (!hara mu) `prostituee'
, (subst.vr.;
zelden m.; mv. harra na tu; vanaf oud akk.; kaskal): !harru en ! sufx -a nu; [behoort
tot de groep van vrouwelijke
substantieven zonder -t-,
zoals de natuurlijke feminina als ummu `moeder', verschillende lichaamsdelen, zoals sepu `voet' en de woorden umma nu `leger', harra nu `veldtocht', ekallu `paleis', abnu `steen' en naru `rivier'. Het meervoud wordt
wel gevormd met -a tu(m).] weg, route, astron.: baan
(van hemellichaam) ; reis, zakenreis, karavaan; milit.:
expeditie, expeditieleger, expeditiemacht, veldtocht, leger op
veldtocht (i.t.t. de kazerne), krijgsdienst, het dienst nemen;
CAD 1 highway, road, path, way; 2 trip, journey, travel;
3 business trip, 4 caravan 5 business venture, 6 business capital, 7 military expedition, campaign
1 ina harranim wasibma, (G stat. v. was
a bu `wonen',
`zich bevinden'):
op reis zijn CHx112
2 ana harr
a n d Sama
s , het pad van Samas, de zonnebaan
Ee-v-21
}
, een weg kiezen/nemen, een weg inslaan
3 uruh sulmi u tasm^e ustas.bit
us(u) harra nu,
2 pret.
(St
mv. v. s.aba tu; urhu ook `pad') `zij lieten hem
een pad van veiligheid en gehoorzaamheid nemen (als
route)' Ee-iv-34
U b
harbutu
harimtu
harranu
harranam/usam/rdam s.abatu
MH
H
H
H
ha-ra-nim harranim
(gen.) CHx112
CHx26, Ee-v-21
(st.c. gen.),
r) waterloop,
su
\Wassergraben"; CAD 1 topographical feature,
depression (topographical feature) 2 watercourse
, - I. G-stam
: kiezen (partner), uitzoeken ) huwen, beminnen, de echt onderhouden met AHw \erwahlen", \aussuchen"; Eng.: to choose a mate
}
, (G part.; st.c. h a ir,
h a wir): echtgenoot, gemaal
d
1 Kingu h
a risa: `Kingu haar [Tia mat's] gemaal' Ee
iv-66
}
, (subst.; vr. gesubstantiveerde vorm
AHw
h^aru, hiaru
76
ha irutu
M a
M V
M VU
M H D I
Ee-iv-81
CHx135
(+-
ha- -i-ri, h
a ir
`mijn') Ee-i-155
ha- i-ri-
s
a, h
a ri
s a (+
s a) Ee-iv-66
hi-ra-tu
s h
ratu
s
ha- i-ru-ti-ki h
a ir
u tiki
hasasu
hitsusu
Ee-vi-114
hassu
hassu
M K , (G stat.) Ee-i-18
M K , (G part.) Ee-i-60
M p h , (acc.) Ee-vii-117
M h K , (=
ha-sis
hasis
ha-sis
h
a sis
(
hassu !
ha-si-sa
hasisa
ha-sa-si
s
has
a si
s
ana has
a si
) Ee-i-94, vi-37
hassu , !hasasu
has.abu I , a/u-klasse:
I. G-stam : afbreken
has.abu II , G-stat.: groen z/w.
}his.bu , rijke opbrengst
( (gen. `rijke opbrengst')
CH-ii-45
has.s.nu , (subst.; ook has.s.innu; mv. has.s.nu, has.s.innu)
bijl; AHw \Axt" Eng.: ax
hasahu , (ww.; Bab. i/i-klasse, Ass. a/a-klasse soms u/uhi-is
. -bi-im his
. bim
klasse)
taha
s
s al (G pres.) BAM578-i-7
, ook hamsa , hansa , dualis v. !hamsu, in dualis
het getal `vijftig'
ha-
s
a-a, ha
s
s
a (50) Ee-vi-121
pF
hisihtu
hasahhu
husahu
hasalu
nuhsuhu
C B Cs
hassa
MUC
gaz
MI
Mn
, het teken
): long;
har
I. G-stam : neerslaan
,
(G part.) Sil-A-56
hat.tu , Eng.:
oense
( )hat.t.atu , ( mv. v. !hat.t.u): staf, skepter;
( )hat.t.u , (subst. gewoonl. vr., tweede t. geassimileerd
ha-ti h
a ti
gi
s
gi
s
'
van vr. t; st.c. hat.t.i, met sufx hat.t.a-; mv. hat.t. a tu;
s
gi
gidri, hendur, het teken pa; (
determinatief voor
houtsoorten; pa is oorspronkelijk een pictogram van
een tak. Het heeft ook `tak', `stok' als lezing en pa =
gidru hat
tu `(herders-)staf', `skepter'; pa staat dan ook
.. = pa (w)aklu `opzichter', iemand die op zijn
voor ugula
staf leunt. anpa `zenit' is het punt aan de hemel (an)
waar de staf naar wijst (recht omhoog); via `stok' pa
= sg mah a s.u `slaan'):
; Eng.: scepter, Sta, stick, branch;
staf, skepter
1 hat.t.isu ar
a ku, lett.: \zijn staf lang maken" = `zijn
regeringstijd
verlengen' (concretum pro abstracto)
'
77
2 us.s.ib
usu hat.t.a kuss^a u pal^a, (D pret. v. was. a bu `toe su(m)): `(en) zij gaven hem [Marduk]
voegen' + dat.
(daarbij) scepter, troon en koningsstaf' Ee-iv-29 (de regalia, die de waardigheid van de koning symboliseren)
('
ha-at
-ti-im, hat
tim (gen.) CH-iii-25
..
..
sa hat.t.atim
''
'
M
(( '' b
'S
gi
s
pa
gi
s
gidri
I. G-stam : iets missen (tegendeel van rasu^ krijgen); mislopen Eng.: to make a mistake, to fail, to miss; to commit
an oense, to trespass
1 ul ihat.t.i dumqa, (G pres.): `hij zal het goede niet
Sin3-48
mislopen'
}
, (subst.; st.c. hit.t.-) Eng.: damage, negligence,
fault, crime
} , (subst.; st.c. ht.(i)-) Eng.: fault, damage, offense, crime, negligence
i-ha-at
-ti, ihatti (G pres.) Sin3-48
. . ..
, (part. !h^aru `kiezen') `echtgenoot'
, !had^u `zich verheugen'
, !hid^utu `vreugde' onder !had^u
, (subst. < Sum.; ook hengallu st.c. hegal; met
sufx hegalla-; Sum. hegal bet. `er zal zijn';
1
l): overvloed AHw \Uber
u"
h
ega
Eng.: abundance,
abundant yield Een van de vele woorden voor het begrip overvloed en rijkdom; vgl. desu^, hegallu, his.bu,
lul^u, masr^u, nuhsu, t.uhdu;
1 sa sukussu hegalli us.s.abu ana m
a ti (D pret. subj.;
, maar eindvocalen klinken in hoge
verwacht sukussi
mate gelijk; ma tu `land' bijna syn. met `mensen'):
`[Marduk] die akker na akker van overvloed geeft aan
het land' (erbij geven) Ee-vii-8
P he-gal, hegallim, CH-ii-20, Ee-vii-8
d
,
(subst.
eigennaam;
ook
Hendursagga)
1 d Hendursanga apil d Enlil, `H. de oudste zoon van
Enlil', erra-i-2
s ? d hendur-sag-ga, hendursanga, erra-i-2
, (ww. - ,-e) G-stat. (3e p.enk. hepi) `is kapot'; woord
dat als technische term oudtijds gebruikt werd om lacunes in afschriften op te vullen; bij de huidige reconstructie kan dat lastig zijn, omdat niet is aangegeven
hoe groot de breuk is;
I. G-stam : splijten, breken, stukbreken, kapotbreken vernietigen, vernielen, verbreken; Eng.: to smash, to destroy,
hit.tu
ht.u
hawiru
hed^u
hed^utu
hegallu
Hendursanga
hep^u
'
hep^u t.uppu
hupp^u
nahp^u
hepu/h^epu
x
her^u
hirtu
C V
hialu
-am
hi-du-ta-
s u, hid^
uta
s u (acc. +
s u) Ee-vi-73
, (subst.; vanaf OB;
akal): uitvloeisel, sap, hars,
gom; akal lett. `sterk water/vocht' met a `water' en
kal = dannu `sterk' ) h
lu `uitvloeisel', uit bomen dus
`hars', `gom';
} sim , (buluhhi een Sum. leenwoord: een
struik waaruit gom vloeit als je 'm kerft, Lat. galbanum): galbanum-struik
!kisal!
10 kisal akal sim buluh
1 10 kisal hl baluhhi (kisal gewichtseenheid): `10
kisal van de galbanum-struik' BAM578-i-6
@ akal a-bu-kat gaz
2 hl abukat tahassal (st.c. v. hlu `sap', `hars';
biezensoort, dat
abukatu
is een plantennaam,
wsl. een
blijkbaar een gom produceert; G pres.2e p.enk. v. hasa lu
je
`jnstampen'): `hars/gom van een biezensoort moet
jnstampen' BAM578-i-18
!
hiaqu I
hiaru
hiasu
hiat.u
hibiltu
hid^utu
hlu
CB
hl buluhhi
C B Cs
CB
CB
akal
h
lu
(`gom') BAM578-i-6, 18
78
inunna) boter, botervet;
\Butter";
$
F
ga ku
inunna
s e
s: : :
1 sisba lkul himeta lippasis (ga sisbu `melk'; lkul
a lu `eten'; ses pasasu `zalven', hier
prec. v. ku ak
N prec. te lezen: lippasis) 'hij gelieve melk te eten en
zich met botervet in te zalven', CT51-161,r. 6; wat hem
dan te beurt zal vallen is onleesbaar;
, (!hama t.u `heet zijn'): `brand', `hitte',
`gloed'
1 kma Girra himit.ka: `uw gloed is als die van (de
vuurgod) Girra'Sin1-6
, (verb.adj. bij hia qum, h^aqu `mengen';
s bir):
ka
s bir; bi asud = ka
dun, vermengd, aangelengd; subst.: dun bier, scharbier
# :
ka
s bir
nag
tu-sa-a -ras-su
1 hqa isatti tusa r^
assu (hqu `dun bier', `scharbier',
vgl. h^aqu `mengen'; # nag = \mond water"
e p.enk. v. sat^u `drinken'; S pres. vent.. -^assu
G pres.3
< -a+am+su v. 1 ar^u (sterke alef) dat evenals par^u
`braken', `overgeven' betekent, S: `tot braken brengen'): `dun bier moet hij drinken en je moet hem laten
braken' BAM578-i-16
h
qu BAM578-i-16
, (!h^aru, hia ru `kiezen', `uitzoeken'): `echtgenote',
`gemalin'
AHw
himt.u
hqu
Cu
ka
s bir
, (subst.;
ur5 ra, !hab
a lu II ): rentedra gende schuld
, Hubur, naam van de onderwereldrivier
1 Umma
Hubur pa tiqat kala mu, (G part. vr. v. pata qu
`vervaardigen'):
`Moeder Hubur, die alles geschapen
heeft' (Hubur, in het Enuma elis-epos een epitheton
a mat, is de naam van de onderwereldrivier)
voor Ti
verwacht: Ummu en kala mi (gen.) Ee-i-133
N
hu-bur, Hubur Ee-i-133
, bierpul
, (!haba ru I ) `lawaai'
, niet-rentedragende
lening, waarbij de rente di rect al bij de hoofdsom is inbegrepen en dat als totaalbedrag volgens contract moet worden terugbetaald.
, (in h u d libbim bij !had^u): blij gemoed
N ;
h[u-u]d li-ib-bi-im, h u
d libbim
hisihtu
hisu^
hit.tu
ht.u
hubtu
2
hubullu
Hubur
huburu I
huburu II
hubuttatu
hu du
Sil-A-106
ver-
Sin3-59
hulluqu , D v. !halaqu :`vernielen' etc.
hulqu , (!halaqu): `verloren voorwerp'
humus.s.ru , (subst.) Eng.: mouse
huppudu , (ww. in D, niet in G) Eng.: to blind
huras.u , (subst.; st.c. huras.-; U
, =
hu-lu-uq-qu-
u hulluqqu^
u
gu
s kin
gi
ku
):
goud
1 awlum kaspam hur
a sam abnam u bis qatsu ida nu.`geven'): `iemand geeft zilver,
dinma, (G pret. v. nad
(
(
hurhuda
Cu h uratu
U !
Cu
hratu
H
>
lies
gu
s kin
gi
s
hab
1 hu
ratu of puquttu een doornige plant in gebruik in
de looi-industrie BAM578-i-52
gi
s
hu
ratu BAM578-i-52
hab
Hursagkalamma
8V
hursanu
<
husarikku
husahu
i{
JV
a V
? sV
) afleggen', CHx20x131
ilim
= i-sa-am-mu-ma, isammuma
D
i-im-ma-ar-ru-ma, immaruma
V V
79
>
>b
F
nat
^, nad^
u
.u
`werpen') CHx108
, inaddusu (G pres. v.
i-na-ad-du-
u-
su
`slaan') CHx127
( V
s>
b
tV
/V
s
`grijpen') CHx128
i-gu-ma
g
u ma
z.') CHx125
N
N V
NV
ib-bi-
u, ibbi
u <*inbi
u , (G pret. 3 m.mv. v.
nab^
u, `noemen') CH-i-17
e
K
id-di-nu-ma, iddinuma (G pret. 3 p.mv. +ma
v. nada nu `geven') CHx27
id-di-ma, iddima (G pret. +ma v. nad^
u I
`werpen'), CHx30x135
i-q
-ip-ma, iq
pma (G pret. v. q^
apu II
V
a b
V
(J
`toevertrouwen') CHx107
i-q
-
s u, iq
s u, (subj. v. q^
a
s u `schenken') CH-iv-1,2
{
Of met assimilatie:
is.-s.a-ba-at, is.s.abat <*is.tabat (G perf. v. s.aba tu
`grijpen') CHx9
2 bel
u a of belu a `mijn meesters';
3 ana belja `aan mijn meester'; ana belja `aan mijn
meesters'
4 assat
u a `mijn vrouwen'
E
be-l
-ia, bel
a, H.Sip. 44
, (sufx bezit. vnw. 1e p.enk. `mijn', !-a)
E
be-l
-ia, bel
ja, `mijn heer' CH-xxiv-90
, N pret. (met sterke alef) v. !aba tu I `vernielen'
etc.
{ia
i abbit
CD
i abbut
etc.
i -a-bit i
abit
(N pret.) Ee-iv-25
!abatu I
`vernielen'
Ia-bu-
s u[m]
kiengisag
ki
Iabubini
Iam
u tbalim
1 p.gen/acc);
1 ana i^
ati voor mij; voor vormenbestand en toelichting, zie onder ana ku. bijv. ana i^ati `voor mij', kima
i^ati `zoals ik'
I ia-ti, i^ati CH-i-31
, G pres. v. !ban^u `scheppen' etc.
: `er is' (3e p.enk.pres. v. !basu^ `zijn')
, N pres. v. (4-rad.) !nabalkutu
, N pret. v. (4-rad.) !nabalkutu
, N pret. v. !ba n^u `scheppen'
ib-ba-ni, ibbani (N pret. v. ban^u) Ee-i-81
K
ib-ba-nu-
u-ma, ibban
u ma (N pret. mv.
ibanni
ibassi
ibbalakkat/it
ibbalkit
ibbani
+ ) Ee-i-9> V
ibbassi , N pres. v. !basu^ `zijn' etc.
b>
,
CH 5
ma
ib-ba-a
s -
s u-
u ibba
s
su
(N pres. subj.)
s>
,
imb^u
s> ,+ )VCH-xxiv-40,41
(G pret. +
CHx120
ib-bu-
u-nin-ni-ma ibb
u ninnima
ib^el , G pres. v. !b^elu `heersen'; verba mediae Alef, e-klasse; G pres. mv. ibellu
ibel , G pret. v. !b^elu `heersen'; verba mediae Alef, e-klasse; G pret. mv. ibelu
bir , G pret. v. !eberu `overschrijden'
ibiss^u , (subst. < Sum.; OA ibissa um; st.c. ibissa-) AHw
\Geldverlust"; Eng.: nancial loss
ibn^a, ibnia , G pret. 3e vr.mv. v. !ban^u `scheppen' etc.
ibni , G pret. v. !ban^u `scheppen'
, (G pret.) Sil-C-134
ibn^u, ibniu , G pret. subj.e v. !ban^u `scheppen' etc.
ibn^u, ibniu , G pret. 3 m.mv. v. !ban^u `scheppen'
nim
ma
ib-ni
K
etc.
ibni
ib-
si
ib
si
80
ibtel , G perf. v. !b^elu `heersen'; verba mediae Alef, e-klasse; mv. ibtelu
d
Id , (subst.;
C d ): Id, de god Rivier (vr.); wordt
i-du-
u, id^
u <ide (+subj.u, subj.pret. 3 p.enk.)
id
mud^u
idd^a
N O C , (G pret. vent.) Ee-iv-104
idd^ak , N pres. v. !d^aku `hij moet gedood worden', in de
id-da-a
NO
NV
N
iddin p
idd^
a
iddi
Ee-vi-93
id-di-ma iddima
id-di iddi
mud^utu
wudd^u, udd^u
iddinu
N V
iddu
N V
mu dd^u
id-du-ma, idd
u ma (G pret. subj.mv. + ma),
erra-i-122
ana idi, ina idi) Eng.: near, next to, beside, on the
side of, with
, N imp. v. nada nu `geven'
, (subst.) Tigris; de rivier `Tigris' (`Tigris' is een
Grieks woord, ontstaan uit idiglat; door wegvallen van
de initiele i en verwisseling van l voor r).
p P i-di-iq-lat, idiqlat LL-Ms-ii-47
, ( ndn ) G imp. vr. v. !nada nu (geven, verkopen);
G imp. mv. is idna
, -e, (ww.; dubbel zwak <*jada um; er is een nevenvorm !*wad^u, die alleen in de D voorkomt; zu,
het werkwoord id^u heeft (evenals isu^ `hebben') maar
idin
idiqlat
idn
id^u
>
>>
CH-iii-57
i-du-
u,
d
u (G pret. mv. pro stat.) Ee-iv-54
=
mu-du-
u, m
u d^
u (G part.) Sil-C-37
=
mu-de, m
u de (D part. gen.) CH-iii-17
= K mu-du-su-nu, mu d^ussunu (<*mu d^utu+sunu)
CHx9
idu
N:
81
id
idus
N
O C! ! b
OCC
idullu
igaru(m)
a
i-di-
s u, idi
s u (gen. +
s u) Ee-iv-69
i-da-a-
su
, id
a
s u (dualis mv.) erra-i-15
i-da-a-a, id
a a (loc.) erra-i-98
, G pres. mv. v. !d^alu `drentelen'
i-dul-lu, idull
u (G pres. mv. v. d^
alu) Ee-i-57
, (subst.vr. < Sum.; st.c. iga r-; mv. iga ra tu;
egar8 ): muur, wand Eng.: wall (of a building)
, <*igtamru , Gt pret. 3e p.mv. v. !gama ru `klaar
zijn'
, (<*igtapus) Gt pret. v. !gapasu
, (subst.; P igigal, <Sum. igi `ogen', gal
`voorzien van', dus `voorzien van ogen', evenals `oren'
symbool voor `wijsheid'): wijsheid
P
-im, igigallim (gen.) CH-iii-17
P , igigallim, CH-xxiv-26
P
-ia, igigall
ja +ia Sil-A-39
: Igigi (hemelgoden, een naam voor de grote goden)
(geen Sum. woord). In het Atrahass-epos waren de
Igigi belast met het uitvoeren van de landbouw en veeteelt. Ze waren in zekere zin de knechten van de Anunnaki. Mogelijk dat de Igigi de wat jongere goden (van
de Akkadiers) waren, terwijl de Anunnaki de oudere
(Sumerische) goden vertegenwoordigden. In het verhaal in het eerste tablet van het Atrahass-epos heerste
een opstand uit
er ongenoegen onder de Igigi. Er breekt
onder de goden uit (zij bonzen op de deur van Enlil,
etc.), \omdat hun het juk van de arbeid was opgelegd".
Daaruit vloeit tenslotte een vergelijk voort, waarbij ter
oplossing van het probleem de mensen worden geschapen. Er zou dus sprake zijn (een theorie van von Soden) van een con
ict tussen twee typen goden over \gelijkberechtiging". In andere tradities zou er juist geen
sprake zijn van een \vergelijk", maar nemen de Igigi de
macht over en verdrijven de Anunnaki naar de onderwereld. De Igigi komen aan de top, zij worden de baas
en vormen de \beraadslagende goden". Deze top wordt
tenslotte beheerst door vier of zeven oppergoden. Deze
igdamru
igdapus
igigallu
Igigi
igi g
al
igi g
al
igi g
al
FF
V
:
FF
V
igirr^u U
-g
-g
Igigi
Ee-vi-27, vi-69
, (
inimgar; Sum., ook: egirr^
u, st.c. igirr^e=,
ook igirr^=):
I: roep, reputatie;
II: soort omen, een omineus geduid (toevallig) geluid
(van de straat bijv.), godsdiensthistorisch bekend als
! ; ) orakelwoord, orakel, igirr^u-orakel
1 igirr^e dumqi u msari: (bezorg mij) `een gunstige
reputatie van gerechtigheid/rechtschapenheid' Sin1-22
[Een heel algemene reden voor een gebed, waarin de
smekeling zijn nood klaagt en vraagt om eerherstel,
vooral bij superieuren, die soms expliciet worden opgesomd: god, koning en notabelen.]
, igirr^e (st.c.) Sin1-22
): Eng.:
, (subst. < Sum.; st.c. igisa -;
igisa
an annual tax (collected from merchants, priests); gift,
oering;
, (!aga ru `huren') `huur', `loon'
PV
ig-ri-im igrim (gen.), CHx34
, G pret. v. !eg^u `nalatig zijn'
i-gu-ma,
g
u ma (G pret. subj. +ma) CHx125
, G pret. v. !aga ru `(in)huren'
o i-gur-ma, gurma (G pret. +ma) CHx26
, G pres. v. !hat.u^ `iets missen'
-ti, ihatti (G pres.) Sin3-48
i-ha-at
. . ..
, G pret. v. !haba tu `roven'
ih-bu-ut-ma, ihbutma (G pret. +ma), CHx22
, G pret.mv. v. !had^u `zich verheugen'
ih-du-ma ihd^
uma (G pret.mv. +ma) Ee-vi-161
, N pret. subj. v. !haba tu `roven'
: ih-ha-ab-tu, ihhabtu (N pret. subj.) CHx23
igis^u
inim gar
igru
gu
/V
gur
V
ihat.t.i
M
ihbut
s}V
ihd^u
V
ihhabtu
82
ih-he-ep-p
e ihheppe
ihrur
ihtabal
huz
tV
i id
i id
i il
il
i iltu, e iltu, ihiltu, ehiltu
ik^an
ikis
ikkal
ikkala
ikkam
>
s a il-ki-
s u,
s a ilki
s u CHx38
, (onregelm.) G pres. 3e p.enk. v. !ala ku `gaan'
7 a i-li-ik-su i-il-la-ak, iliksu) illak (G pres.)
iks
iktala
ikturu
kul
ik^um
ilanu
ildu
ildud
il e
ile i
li
ilittu
ilitta
ilku
ikkarutu
subj.) Ee-i-118
ikkibu
ikkir
ikkis
ikla
ikmi
b V
ikmil
ikm^u
>
ikpud
s
ikribu !
Ei-i-69
b
a b
illak
CHx27x30x31
/lees:
il-te-q
e, ilteqe, (G perf. v. leq^
u
iltanu
iltassi
ilten
ilteqe
`nemen') CHx25x113
, ook isti G pret. v.
ilti
!sat^u `drinken'
iltu , (subst.vr. bij !ilu `god'; st.c. ilat; mv. ilatu): godin
ilu , (subst.; st.c. il(i), met sufx il of triptotisch declinatie in st.c. voor sufxen enk., nom. ilu-, gen. ili-, acc.
ila-; mv. ilu of ila nu ;
dingir): god; in NB een st.c.
ilu- i.p.v. il(i)- (archaserend met behoud casusvocaal
in st.c.);
Let op:
i-lu, ook = i-dib = askuppatu
83
ilu lemnu
ilutu
C-26
6 u
m taslti ilutka, (tasltu `pracht'; `de dag van uw
W Wb W W
W
t
J
5
uru
Ee-v-1
17
dingirdingirgalme
s
il
rab^
uti
(acc.) Ee-vi-15,
-us-s[u], ilussu (< il
u t
s u) Ee-i-91
F
-
s i-na, il
s ina (+
s ina) Ee-vi-116
i-lu-s
a, ilussa, <*il
u tu +
s a Sil-C-26
-ni, il
a n
(2 type mv. zie fon.
dingir
dingir
complem.) Ee-i-21
dingir me
s
an
, an il Ee-i-128
I
-ti-ka, ilut
ka (+ ka) Sin1-17
, G pret. v. !hala lu, ook ala lu
i-lul,
lul (G pret.) Ee-iv-38, 51
, een koning van de stad Isnunna, in de historische
literatuur ook Esnunna genoemd
-ni, Ilu-ni, Sil-C-116
, (< imaggar), G pres. v. !maga ru `inwilligen'
etc.; [vanaf het MB wordt een stemhebbende dubbele
middelste radicaal van een werkwoord: bb, dd, gg of zz,
vaak gedissimileerd tot resp. mb, md, mg of mz; of nb,
nd, ng of nz]
, G pres. v. !man^u `tellen' etc.
, (of vaker: Emar): een stad in Noord-Mesopotamie.
, G pres. v. !man^u `reciteren'
i-man-i, imani (G pres.) Ee-iv-91
, (G pres. v. !m^atu `sterven') `hij zal dood gaan'
, (st.c. v. !imtu): gif, venijn, zwadder
ilul
Iluni
imangar
dingir
dingir
imannu
Imar
imanni
im^at
imat
n
imbi
Ee-i-76
s> !
V
imb^u <
s
imb^u t^amti
im-bu-
u-
su
imbu
su
) Ee-vi-123
nab^
u
, (subst.; kaaabba): wier of algachtige (plantennaam; komt veel voor, ook syllabisch;
aabba in Sum. teksten voor `zee', `open water'; cryptograsch ka niet `mond', maar imb^u dat volksetymologisch als een vorm van nab^u `noemen' gezien
wordt en ka = `spreken'
!kisal! 10 kisal kaaabba
1 10 kisal imb^
u t^amti `10 kisal wier' BAM578-i-6
imb^u t^amti BAM578-i-6
, !emdu een soort Cypresse
imdu
(gen.) BAM578-i-3
imeru , (subst.; st.c. imer; mv. imeru;
ka a ab ba
im-di imdi
an
s e):
ezel
(m.); Eng.: (male) donkey; a unit of capacity (in OB
at Mari)
, (subst.; Sum. leenwoord;
im = `wind'): kwade
storm, Imhullu
1 ibni imhulla: `hij schiep de Imhullu' Ee-iv-45, een variant heeft: im-lem-na, lett.: `boze storm';
7 im-hul-la, imhulla (acc.) Ee-iv-45, 96, 98
, vr. v. !imnu `rechter kant'
, (subst.; st.c. imitti; dualis imitta (n);
zag):
Eng.: shouldr of an animal
, wsl. Ass. subj. v. !emedu in Ee-vi-36
imhullu
imittu
imittu
miduni
46
Ee-iv-46
||
V V
immaru (
immaru <
D
i-im-ma-ar-ru-ma, immaruma
(G pres. +ma) CHx9
immasi
VU C
V
immer <
[ !
Ee-vi-117
,(
G pret. v.
Ee-i-90
im-ma-
s i (ai) imma
si
(N vet.) Ee-vii-18
(N vet. vr.mv.)
im-ma-
s
a-a (ai) imma
s
a
im-mir immir
(<
*inmir
Ass. emmeru;
udu):
schaap, ram; AHw \schaf",
\Widder"; Eng.: sheep, ram
, (<*inmeru/u ) G pret. 3e p.enk. (subj.) resp.
e
3 mv. v. nama ru jonge vorm v. !nawa ru `licht/helder
immeru/u
84
imna
imnisu
U
imnisu
b
imnu
z/w.', `stralen'
D im-me-ru, immeru (G pret. subj.) Ee-i-51
D
p im-me-ru
p , immeru (G pret.mv.) Ee-vi-56
, 6 mn of jmn , acc. v. !imnu `rechts'
, !imnu, `aan zijn rechter kant'
im-ni-
s
a, imni
s a (imnu +
s a) Ee-iv-116
, eig. imnusu, G pret. v. !man^u `tellen', `reciteren'
im-ni-
s u, imni
s u (G pret. v. man^
u) Ee-iv-120
, G pret. v. !man^u `tellen' etc. (3e vr.mv. is imn^a,
3e m.mv. imn^up)
pjmn ; m. vorm zeldzaam;
, (subst.;
6 mn of
meestal vr. imittu dat dan vaak in omina als m. telt;
st.c. imitti;
zag):
rechter kant; de rechter kant
wordt over het algemeen gezien als de gunstige kant;
als windrichting is `rechts' het zuiden. Men orienteerde
zich namelijk op de opkomende zon in het oosten, het
zuiden is dan `rechts' van het oosten; vgl. de wortel
met het land Jemen = het zuiden.
}
, (adv.; acc.adv.): rechts;
1 sumela u imna `links en rechts' Ee-v-10 soms refererend aan \beide zijden" of \oost en west", maar dus
niet speciek \links = oost" en \rechts = west"
im-ni-ka, imnka, (+ka) Sil-C-79
F im-na, imna (acc.adv.) Ee-v-10
F
im-na-
s u, imna
s u (acc. +
s u) Ee-iv-37
, (Sum.
!suh3! imsuh; im `wind'; suh = esu^
`verwarren'):
heftige wind, tornado
genoemd in het
Enu ma elis-epos Ee-iv-46
imnu
imna
b
imsuhhu
imtanu
!
!suh3!
,
ims
uh
imsuhhu
Ee-iv-46
imtu
>
n
imt.u^
mur
?b
V
b V
aan'
=D
Ee-iv-70
Ee-i-89
mur
s un
u tima
i-mu-ru-ma
mur
u ma
i-mur-
s u-ma
mur
s uma
(G pret. + su+ma)
in
s
ina , (voorz.;
ina
ina pusqi
144
ina dingir
ina
inanna
(ina) kma inanna
inaddin
ukin dingir
inaddu
85
zen'
F i-na-ad-du, inaddu (G pres. mv.) Ee-vi-85
, G pres.
p v. !na adu `oppassen'
, ( nks , verba primae N): G pres. 3e p.enk. v.
!nakasu (afsnijden, hakken)
, (< inabbi), G pres. v. !nab^u `noemen'; [vanaf het
MB wordt een stemhebbende dubbele middelste radicaal van een werkwoord: bb, dd, gg of zz, vaak gedissimileerd tot resp. mb, md, mg of mz; de dubbele consonant zelf kan ontstaan zijn uit assmilatie van n; dus
*inanbi > inabbi > inambi]
, (< *inabbiu ), G pres. 3e p.mv.v. !nab^u `noemen'
e
O
i-nam-bu-u inamb^
u (G pres.3 p.mv.) Ee-vi-165
, (< inaddin), G pres. v. !nada nu `geven'; [vanaf het MB wordt een stemhebbende dubbele
middelste radicaal van een werkwoord: bb, dd, gg of zz,
vaak gedissimileerd tot resp. mb, md, mg of mz of; mb,
md, mg of mz]
O
i-nam-din, inamdin (G pres.) Ee-vi-4
, Sum. naam voor de godin !Istar, <Sum.
(N)inan(n)a `Meesteres des hemels' of `zuster van
An'.
, (met dissimilatie < inazziq), G pres. v. !naza qu
`boos worden', `verdriet hebben' [vanaf het MB wordt
een stemhebbende dubbele middelste radicaal van een
werkwoord: bb, dd, gg of zz, vaak gedissimileerd tot
resp. mb, md, mg of mz of; nb, nd, ng of nz]
, G pret. v. !n^aru `doden'
F
i-na-ar-ma, in
a rma (G pret. +ma) Sil-C-109
F
i-na-ar, in
a r (G pret.) Sil-C-114
F
i-na-ra-
a
s -
s u, in
a ra
s
s u (G pret. vent. <
ina id
inakkis
inambi
inamb^u
in^ar
inar
inimm^u
i ni ud
HS Vb
) Ee-i-69
, G pres. v. !n^aru `doden'
, G pret. v. !n^aru `doden'; De spelling i-na-ru-ma kan
{am
su
inas.s.ar
inazziq
inbu
s e gur
inanziq
inar
inhur
VC
s
nisu
b
intu
inamdin, inandin
Inanna
i-nim-ma-a, inimm^
a (acc.) Ee-vi-22
, G cohor. (dus 1e p.mv.) v. !epesu `maken'
etc.
i ni-pu-us, i npus (G cohor.) Ee-i-126
, G pret. subj. v. !enesu `zwak z.'
i-ni-
s u,
ni
s u (G pret. subj. v.en
e
s u) Sin3-44
, (subst.; st.c. int; mv. inia tu; ook inittu, entu) AHw
\Mietrindergespann"; Eng.: sevices, rate of hire (of an
ox or ox team)
, (G cohor. 1e p.mv. met ventivus -a, <i niprusvorm *nin ud): `laat ons prijzen'
d u? -da? e (i) ni uda (cohor.vent.) Ee-vi-154
i npus
inna
innabbit
innabit
Ee-vi-155
in-na-bu-u innab^
u
,
(N pres.), CH 5
innahhaz , N pres. (inf.: nanhuzu) v. !ah azu `grijpen'
innahiz , N pret. (inf.: nanhuzu) v. !ahazu `grijpen'
innakil , N pret. v. !akalu `eten', maar ook G pres. v.
!nakalu
innamer, innamir , ( ): N pret. (N inf. nanmuru) v. !ama ru `zien'; verba primae Alef, a-klasse;
innammar , N pres. (N inf. nanmuru) v. !amaru `zien';
i-na-ad-di-in
innaddin
igi ir
innana
K
innassi
!
Ee-vi-49
, N pret. v.
F
Sil-C-108
s e
s ki
in-na-
s i-
u
inna
s
s iu
(N pret. subj.)
86
tegen'; verba primae Alef, e-klasse; N pres. mv.: innemmidu `zij leunen tegen elkaar'
, N pret. mv. v. !emedu `leunen tegen'
in-nen-du-ma, innend
u ma (N pret. mv.
innendu
innesil
nu
CHx25
2 hummur
a na tu ni (D stat. mv. v. hama ru `uitdro-
b V
b
i-in-
s u,
n
s u (+
s u) CHx25
F : i-na-tu-ni, na tu ni (vr.mv. +ni) Ee-i-121
i-ni-
s u,
n
s u (gen. +
s u) Ee-i-87
U : !
:!
igi
II
-
su
erbe en
a
su
i nulli
}V >
V
}V
inumsu
4 -ma
en
u ma
BAM578-i-13
AHw
inusu
inusu
inzu
iphur
bb
!
b
pir
ipir
ipiru
ippal
ippalt.u^
S>
Ee-iv-16
ippes , G pres. v. !epesu `maken' etc.
ippir , ipper, G pres. v. !aparu `bedekt zijn' (van hoofd)
ipru , (subst. !eperu `verzorgen') `levensonderhoud'
ipsa , G imp. mv. v. !epesu `bouwen'
UV
,
(G imp. mv. + ) Ee-vi-57
ipsu , (subst. bij !epesu `maken', `doen'; ook epsu; st.c.
ipis): werk
ipte , G pret. v. !pet^u `openen'
xV
,
(G pret. + ) Ee-iv-97
ipteru , (subst.; pl. tantum; ook ipt.iru !pat.aru `losmaken'): `losgeld'
iptete , G perf. v. !pet^u `openen'
xx
,
(G perf.) CH 44 110
ipt.eru , pl. tantum: `losgeld', !pat.aru `losmaken'
ipt.iru , pl. tantum: `losgeld', !pat.aru `losmaken'
ipt.ur , G pret. v. !pat.aru `losmaken'
l , (G pret.) Ee-i-67
pul , G pret. v. !apalu `antwoorden'
V
,
(G pret.) Ee-i-47
pus , G pret. v. !epesu `maken', `bouwen'
ip-
s
a-ma
\in
ip
s
a ma
ip-te-ma iptema
ip-te-te iptete
ma
ma
ip-t
. ur ipt
.ur
s
sb
s> V
i-pul-ma
pulma
,
,
(G pret.) Sil-C-141
(G pret. subj. + su) Sil-A-62
i-pu-
s am-ma,
pu
s amma (G pret. vent. +ma)
i-pu-u
s
pu
s
[i]-pu-
su
pu
su
Ee-i-35
,
(\4 zijn zijn ogen") Ee-i-95
II
(4)
-
su
, erbe en
a
s u (\(4) zijn zijn ogen") Ee-i-95
, D cohor. v. !el^u, D: hoog maken'
K ; i-nu-ul-li i nulli (D cohor. v. el^u) Ee-vi-164
4
,
(G pres.) Ee-vi-3, vi-86
iqb^u , (<iqbiu) G pret. (subj.) v. !qab^u `spreken'
P s>
(G pret. subj.mv.) erra-i-93
iqq^ , (<*inq^), G pret. v. !naq^u `offeren'
irassu , (< st.c. irat + su) !irtu `borst'
iratu , vr. v. !irtu `borst'
irbettu , (ook erbettu; vr. v. !erb^u, status abs. erbet): `vier'
irbu(m) , subst. !erbu onder !erebu): lett.: binnentreding
i-qab-bi iqabbi
iq-bu-
u iqb
u
Bb
) inkomen, gave;
Ee-vii-111
i-ri
s
B5
ir
s
irku
87
irqu
irriabbu
b!
rris
irru , ingewanden
irr^u , (subst. plantennaam; ook err^u; OB, SB, NB):
een
plant: colocynthis; [klimop-achtige plant met augurkvormige vrucht van de familie der komkommerachtigen] AHw err^u wohl \Koloquinte"; CAD A (a medicinal plant of the cucurbitaceae) possibly colocynth
p
u
uku s lagabgibil
sa imsisa
1 irr^
u essu sa ilta nu ( gibil edesu `nieuw zijn',
essu `nieuw', `vers'): `een verse/nieuwe colocynthis van
de noordkant' BAM578-i-38 (waar de klimplant tegenopgroeit)
>&
>&
2
irrumma <
V!
irrur
u
BAM578-i-38
uku
s lagabgibil
irr^
u
ir-
s i, ir
s i (G pret.) Ee-vi-106
, G pret. 3e vr.mv. v.!rasu^ `hebben'
e
ir-
s i-a, ir
s i
a (G pret. 3 vr.mv.) CH-xxiv-92
, Gtn pret. subj. v. !rab^u
|
ir-tab-bu-u, irtabbu (Gtn pret. subj.) Ee-iv-119
, in Ee-i-97 < irtabu (door vocaalharmonie?) G perf.
mv. v. !rab^u `groot z/w.': `groeien'
I
ir-[ti]-bu-
u, irtib
u (< irtab^
u Gt pret.)
irsi
irsia
C
irtabbu
s
irtibu
Ee-i-97
s>
irtu , (subst.; vr. iratu; st.c. irat; soms geschreven met ex-
pliciete Stimmabsatz i-ir-tum, dat hier dus niet op vocaallengte duidt; gaba):
borst AHw \Brust"; Eng.: chest, breast;
1 iratus(u) usatmih (S pret. v. tam
a hu `vasthouden';
ssu `aan zijn
verwacht eig. irassu < *iratsu of: iratu
borst') lett.: `zij liet zijn borst (de lotstafelen) vasthouden' ) `zij hing hem de lotstafelen om (als ambtsketen)' Ee-i-157
}
, lett.: \de borst keren" ) op de
vlucht slaan Eng.: to turn away, to withdraw;
2 l
a ine u iratsun (prohibitief (la + pres.) v. n^e u
`omkeren'), lett.: `laat ze niet de borst keren' )`laat
ze niet op de vlucht slaan' Ee-i-140
3 line u
iratsunu (G prec.mv.; vr. v. irtu + sunu
`borst'; wens- of gebodsvorm, ook soms het presens,
irtam ne u(m)
in afhankelijke zin vaak weer te geven als zin van consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan
om een mogelijk gevolg, bij feitelijk gevolg wordt de
indicativus gebruikt): `zodat ze terugdeinzen'
}
, (subst.; m.: dumugaba; vr.
munusgaba): zuigeling
F
7
di
s
na
gaba-su
u sa-sal-la-su nemes
mar(at) irti
U* !
ne
H
Ee-i-140, vii-12
i-ra-tu
s iratu
s
borst') Ee-i-157
;
me
wirru; !uzu!
uzu
sa
sa
s ):
ingewanden;
1 intestines; 2 gut;
N sames-su sarsar-hu
me
1 irr
usu ittanappah u (
sa
s in mv. meest
al irru `ingewanden' (darmen, longen, ook bij leverschouw);
sar nap
a hu `aansteken', `blazen', ook:
op tn-vorm, Ntn `opgebla`opzwellen', sarsar duidt
zen worden' of intrans. `zich opblazen', Ntn pres.mv.
ittanappah u ): `zijn ingewanden zijn opgezwollen' BAM
578-i-28
!
CAD
i-sa-a-du is
a d^
u
(s
den'
s^
adu
isi , (ook issi): G imp. v. !nesu^, ook ness^u `ver (verwijderd) z/w.', `zich verwijderen'
isi , (<issi <issi) G pret. v. !sas^u `roepen'
Isin , stad Isin; De eerste dynastie van Isin domineert pois-bu-su isbusu
isinnu
isinnu
Sin1-18
88
(b 8
(b8
isququ
) Ee-vi-46
isqati
s un
is-q
-
s u-un isqi
s un
issapha
z
kum
( ' M
issi
issi
is-sap-ha issapha
, (ook isi): G imp. v. !nesu^, ook ness^u `ver (verwijderd) z/w.', `zich verwijderen'
, (<issi) G pret. v. !sas.u^ `roepen'; vgl. issi < *insi
G pret. v. nasu^ `dragen' met assimilatie -ns-> -ssp is-si, issi (G pret. v. sas^u) Ee-i-30
p is-si-ma, issima (G pret. v. sas^u + ma) Ee-i-43,
(( V
issi
issu
( > !
issuk
(
!
is.^a
is.an
J V !
is.ratu !
iv-89
is-suk issuk
(G pret.) Ee-iv-101
i-s
. u, is
. u (`hout') Ee-vi-89
, (verb.adj. v. !w^as.u), `weinig' (vr. istu, s. > s voor
vr. t)
na adjectief , uitgang op {is heet de terminativus. Bij
een adjectief-stam is deze meesal adverbiaal \op : : :
wijze"; \-is erachter is ana ervoor", bijv. qerbis = ana
qereb; ook na een innitief kunnen we te betekenis omschrijven met \-is erachter is ana ervoor", bijv.:
1 am
a ris pasqa, (= ana ama ri; ama ru `zien'; acc.adv.
v. pasqu `moeilijk', `benauwd'): `moeilijk te doorgronden' Ee-i-94;
Andere voorbeelden zijn:
} , (adv. bij arahu I `zich haasten'): `vlug',
`spoedig'
(H
is.s.ur
is.s. u ru
is.u (
s.u
{is,
arhis
}dulluh is , (adv. bij D (elativisch) v. dalahu `omroeren', `verstoren'): op troebele wijze, totaal verward
knis
maharis
overstaan van'
}
, (adv. bij mars.u `ziek', `slecht'): kwaadaar-
mars.is
dig
musis
nakris
nawris
qerbis
{is,
rabis
rsis
saqummis
sulmanis
tabis
}sasmis ,
strijd'
{isa(m) , de sux {sa(m) heeft een distributief karakter en komt vooral voor in temporele adverbia, bijv.
89
dag uit";
1 (w)arhisa(m): `maandelijks' (\maand in maand
uit")
2 s
a risa (sa-ri-s'a in Ee-i-110; sa ru `wind', is mogelijk van dit type, omdat een variante tekst sa-ri-sam
geeft): \wind voor wind", \de ene wind na de andere";
v. Soden vat 't op als sufx: sa resa (mv. + sufx sa):
`haar winden'
, later isabbas, G pres. v.!saba su, sabasu, sabu su
, G pres. v. !sa^hu, sia hu `groeien'
p
, OB G pres. v. !
sa^lu `vragen'
( s 1 l verba mediae
Alef, a-klasse; G pres. mv. is isallu ; later met sterke
alef: isa al)
i-
s al-lu-ka-ma i
s allukama (G pres. +ka
isabbus
is^ah
is^al
*
isbir
isbus
isdihu
isdu
1 l verba mediae Alef, a-klasse; later met sterke alef: is al; G pret.
mv. isa lu
, G pres. v. !sal^u II `plonzen'
, ook isallu, G pres. v. !sal^u I
, G pres. v. !san^u II ; sana u
, G pret. v. !s^amu I `kopen' etc.
, G pres. v. !s^amu I `kopen' etc.
, G pres. v. !sap^u II
, G stat. v. !eseru
, G pres. v. !sar^u `rijk z/w.' cryptograsch geschreven in de apodose van omina:
i-sarru, (sar ook klankwaarde sarru) isarru
`hij zal rijk worden', ook als:
i11 -sarru, met hi als i11 .
zijn'; ook eseru, esru, iseru,
, (adj. bij !eseru `recht
Ass. es(a)ru; vr.-vormen: isartu, ook wel isertu en
esertu): normaal, in orde; AHw A \normal", \in Ordnung";
1 hat.t.u isretu (hat.t.u subst.vr., tweede t. geassimileerd
vanvr. t): `rechtvaardige
skepter', `legitieme staf'
V : is-re-tu isretu (vr.,`recht') yos-ix-71,6
, (subst.; OB, SB, NB: musa ru, usa ru; gs): penis [bij eseru `recht zijn', dus \het rechte lichaamsdeel"] AHw B \Penis"; CAD 1 penis;
!sig7!
|
ina dur-su sig7 u-tabba-kam
1 ina suburrisu isarsu urqu utabbakam (
ku; In
dit teken zijn een aantal oorspronkelijk verschillende
tekens samengevallen. Het teken gaat terug op het pictogram dat een paar billen voorstelt. De betekenissen
hangen samen met `zitten', `installeren', `achterwerk',
r = ku
du
s uburru `anus', se = ku z^u `uitwerpselen';
etc.;
gs isaru `penis' of jongere nevenvorm (m)usaru;
!sig7! sig7 (w)ara qu, (w)arqu, urqu `groen/geel z.',
resp. subst. `iets groens'; D pres.vent. v. taba ku `gieten',
`uitgieten'): `er stroomt uit zijn anus en zijn penis iets
groen-geels' BAM578-i-29
}
, Eng.: glans penis;
, G pres. v. !sat^u `drinken'
, (subst.vr.; izi, vr.enk. mv. isa ta tu): vuur,
brand; vuursein, vuursignaal; med.: ontsteking; het woord
p s
is vrouwelijk, de m. nominale vorm van radix
wordt alleen gebruikt in Westsemitische dialecten en
in het Akkadisch voor de godsnaam d Isum: vizier van
isalli
isallu
isanni
isam
is^am
isappi
isar
isarru
isaru
isaru
! !
appi isaru
isatti .
isatu
>
de god Erra.
-
s u, i
s d
a
s u CH-xxiv-69
-
s u, i
s di
s u (st.c. +
s u) Sil-C-138
i
s -da-
s a, i
s d
a
s a, (nom. dualis +
s a) CH-i-24
i-
s id, i
s id (litt.st.c.) Ee-v-19
, ook isdud, ildud, irdud, G pret. v. !sada du
`trekken' etc.
isd sam^e
bb
O a
:
suhu
s
suhu
s
isdud
suhu
s suhu
s
1 mv.) Ee-i-46
i-
s e- -a, i
se
a (G pres. vent. ^
a < ia(m))
oC
Ee-i-59, Ee-iv-66
i-
s i, i
s i (G pret. (ook
s u) v. i
su
^; `hebben') Ee-i-20
, (meesal esi), G stat. v. !esu^ `verwarren'
, (ook esi), G pret. v. !esu^ `verwarren'; zie ook
spellingswijzen !issi
i-
s i,
s i (G pret. v. e
su
^ `verwarren') Ee-iv-70
, litt. st.c. v. !isdu `fundament'
i-
s id, i
s id (litt.st.c.) Ee-v-19
, G pret. v. !s^ahu, sia hu `groeien'
, (< isam): Gpres. v. !sia mu `bestemmen'; verba
mediae vocalis;
isebbir
isemme
iseppi
isi
isi
si
isid
ish
is^m
V V
isissu
ism
istu
isli
90
Up
ki
i
s -nun-na
i
s -pur-
su
i
s pur
su
su
;
i
s -
s a-li-il-ma, i
s
s alilma (N pret. +ma)
'
isqu
isququ
isretu
isretu
issallal
issalil
a
iss^amu
a
isatti
CHx133
isser
issi
issiakku, issakku
issus
istal
istana al
istanu
im si sa
Istar
U
im si s
a
im si s
a
ki
i
s nunna
ispi
ispiku
sa
1 sa ilt
a nu '[een klimplant] van de noordkant' (waar
de plant tegenopgroeit) BAM578-i-39
p
, i
s t
a nu Ee-iv-43
p
s
a
s a ilt
a nu BAM578-i-39
'x
h
istar, istaru
innin
Sin3-57
!ishtar2!
u dar mu
i
s tar
2 mes,
mu
i
s tar
a ti
ist^at
istem
x
isteme
isten, ilten
eerste
1 ana istissu voor de eerste keer CHx169
2 isten esret (+ status abs. 10) elf (`monsters' in Ee-
de club'):
lett. `moge een van hun broers'
`iem. lid van
) `een hunner' Ee-vi-13, waarin een god moet worden
omgebracht om uit zijn bloed de mens te vormen.
4 sattu ist^
at libittasu iltabnu , (sattu `jaar'; ist^at vr.,
status abs. (naamvalloos), telwoord bij het getelde in
status abs.; libittu `tichelsteen'; Gt pret. mv. v. laba nu
`metselen'): `in een jaar (= binnen een jaar) maakten
91
i
s -t
en e
s -ret, i
s ten e
s ret Ee-i-146, iv-115
d ise -ta-at ist^at Ee-vi-60
K
i
s -te-nu-um-ma, i
s t
e numma (nominale zin)
:
x V
istene u^
x >
Ee-vi-89
istenis , (adv.):
vi-10
t
e
s bi gaz sim
i
s -te-ni
s , i
s t
e ni
s , Ee-i-5, vi-10
i
s t
e ni
s BAM578-i-7
, ook ilti G pret. v. !sat^u `drinken'
, G perf. mv. v. !sa^mu `vaststellen'
= is-te-mu, istemu (G perf. subj.) Ee-i-160
, (verb.adj. vr. v. !was.u), `weinig' (m. is is.u met s. > s
voor vr. t)
(voorz.) , (later ultu; ta), van(af), van, afkomstig
van, uit, weg van
(voegw.) , (later ultu): sinds, sedert, nadat
}
, (ook: u mtu ull^a): sinds lange tijd
}
, lett.: sinds de dag/tijd ) nadat (dus zelfde
als istu alleen)
1 istu u
mi sa satti us.s.iru us.ura ti (D pret. subj. v.
es.eru `tekenen'; us.urtu `regeling'): `nadat hij de regelingen van het jaar had ontworpen' Ee-v-5
: is-tu, istu H.Sip. 40,41
:
i
s -tu 4 -mi, i
s tu u
mi Ee-v-5
:
7 is-tu
ul-la-a, i
s tu ull^
a Sin3-58
p
, (subst.; m. s, vr. vorm is !isa tu `vuur' etc.);
vizier van de god Erra; als vizier (sukallu) is hij vooral bode en schildknaap: hij draagt de wapenen van
Erra;
1 d Isum t.
a bihu na du (G part. v. t.aba hu `slachten';
`Isum, de roemruchteslager/slachn^adu II `roemen'):
ter' erra-i-4
2 sa ana nas^e kakke ezz
u ti qa tasu asma (G inf.gen.
nasu^ `dragen'; qa tu `hand'; asma stat.vr.mv. v.
(w)asa mu `passend zijn'): `[Isum] wiens handen geschikt zijn om zijn [Erra's] woeste wapenen te voeren'
x
?
isti
istimu
x
stu
istu,
istu,
istu ull^a
istu u mi
t
s
s bi
}
Isu(m)
erra-i-4
i-
s um I
s um
erra-i-4
i-
s u,
s u (G pret. pro stat.) CH-xxiv-83, CHx113
i-
s i, i
s i (G pret.; ook
s u) Ee-i-20
i-
s u-
u,
su
^ (G pret. subj.) erra-i-72
, G pret. (ook isi) v. !isu^ `hebben'
i-
s i, i
s i (G pret.; ook
s u) Ee-i-20
, G pret. v. !asasu `bedroeven'
, G pret. v. !asa ru `zorgen'
D i-su-ru suru (G pret. subj.) Ee-vii-123
, Gtn imp. v. !waba lu `dragen' etc.
, Gtn inf. v. !waba lu `dragen' etc.
, inf. Ntn v. (4-rad.) !nabalkutu
, G perf. v. !aka lu `eten'; verba primae Alef, a-klasse, Ass.: etakal
, Gt perf. v. !aka lu `eten' verba primae Alef, aklasse, Ass.: etakkal
, Gtn pret. v. !aka lu `eten' verba primae Alef, aklasse, Ass.: etakkal
, Gt pres. v. !aw^u, am^u `spreken'
i-ta-a-mi it
a mi (Gt pres. !aw^
u) erra-i-129
, G perf. en Gt pret. v. !apa lu
, (ook tepir), G perf. en Gt pret. v. !apa ru
, Gt pres. v. !apa lu
, Gtn pres. v. !aka lu `eten'; verba primae Alef,
a-klasse, Ass.: etanakkal
, G perf. v. !eseru `opsluiten'
i-ta-sr, tasir (G perf. v. eseru) Ee-i-70
, Ntn inf v. !sala lu; [Onregelmatige N-stam bij
geminaat-radicalen: met identieke 2e en 3e radicaal in
de wortel: extra verdubbeling van de laatste radicaal
in de N inf. en N stat.]
, G perf. v. !asasu^ `bedroeven'
i-ta-su-us, tasus (G perf. v. asas^u) Sin3-60
, Gt perf. v. !aka lu `eten'; verba primae Alef, aklasse
, Gtn perf. v. !aka lu `eten'; verba primae Alef,
a-klasse
, Gt pret. v. atw^u, !aw^u `spreken'
i-ta-a-wu,
tawu (Gt pret. enk.) Sil-C-31
i-ta-wu-
u,
taw
u (Gt pret. mv.) Sil-C-69
, G perf. v. !waba lu, onregelmatig <ittabal (komt ook
bb >
su
sus
sur
b
itabbal
itabbulu
itablakkutu
takal
takkal
takkal
itammi
tapal
tapir
tappal
tanakkal
tasir
itaslullum
tasus
b
*tatkal
*tatakkal
tawu
itbal
C
>
92
N
tebir
tedir
x
teli
telli
x4
temi
x
teneppes
CHx35
i-te-mi
temi
(G perf.) Ee-iv-88
x sb
tepsu
N b !
tepusu
x sb !
terrub
i-te-ep-pu-
su
teppu
su
Ee-vi-83
it-pe-
s u itp
e
su
, G perf. v.
!epesu
i-te-pu-
su
tepu
su
terrubu
terub
x 2
135 x136
tir
itmi
itpesu
N b
N H
it-pe-
s u itp
e
su
it-ru-ku itruk
u
it-ru-ra
trura
) Ee-iv-90
, (G perf.vr.mv. of G pret. v.
it-ta-bi ittabi
N N
ten'
ittabni
N
NN
|
(N perf.) Ee-iv-26
it-ta-di
ittabni
ittadi
N n
N
ittalak
N
regelmatige N-stam bij geminaat-radicalen: met identieke 2e en 3e radicaal in de wortel: de laatste radicaal
voor uitgangen wordt nog eens extra verdubbeld; zoals
bijv. bij *sala lu wordt N pret. mv. issalillu ; en N stat.
mv. wordt nasallulu i.p.v. naslulu ]
, Gtn pres. v. !waba lu `dragen' etc.
, Ntn pres. v. !ah a zu `grijpen'
, N perf. (nanhuzu)of Ntn perf. v. !ah a zu `grij
pen'
, Gtn pret. v. !nag^u `zich verheugen'
U it-ta-an-gi ittangi (Gtn pret.) Ee-vii-138
, Ntn pret. v. !napa hu `aanlichten', `oplichten',
`zichtbaar
worden'
| it-tan-pah, ittanpah (Ntn pret.) Ee-i-96
, N perf. (N inf. nanmuru), !ama ru `zien'; verba
primae Alef, a-klasse
, N perf. v. !rehu^ `verwekken', `begieten', etc.
it-tar-he-e-ma, ittarhema (N perf.) Ee-i-80
, N pret. <*intaris. v. !tara s.u `uitbreiden'
V
it-ta-ri-is
. -ma, ittaris
. ma (N pret.) CHx132
, N pret. mv. v. !tara ru, nevenvorm v. ara ru, ook
hara ru, ereru
D it-tar-ru, itarru (N pret. mv.) Ee-iv-108
, G perf. v. !was.u `uitgaan'
, G perf. v. !wasa bu `zitten', `wonen'
, (mv. ittaslallu ): N perf. v. !sala lu; [Onregelmatige N-stam bij geminaat-radicalen: met identieke 2e en
3e radicaal in de wortel: de laatste radicaal voor uitgangen wordt nog eens extra verdubbeld; zoals bijv.
bij *sala lu wordt N pret. mv. issalillu ; en N stat. mv.
wordt nasallulu i.p.v. naslulu ]
, Ntn pres. v. (4-rad.) !nabalkutu
, (onregelm.) Gtn perf. 3e p.enk. v. !ala ku `gaan'
, (mv. ittataslallu ): Ntn perf. v. !sala lu; [Onregelmatige N-stam bij geminaat-radicalen: met identieke 2e en 3e radicaal in de wortel: de laatste radicaal
voor uitgangen wordt nog eens extra verdubbeld; zoals
ittanabbal
ittanahhaz
ittanhaz
ittangi
N
ittanpah
NBb
ittanmar
ittarhe
N 4V
ittaris.
N (V
ittarru
ittas.i
ittasab
ittaslal
ittatablakkat
ittatallak
ittataslal
93
X) L U
7?
b U
C
}
}
So C
ittatl
ittatlak
ittaziz
N
ittebbu
Ns
ki
NN V bb
ittja
V
ittl
ki-
a
ki-ia
, (voorz..)
ittir
ittu , (subst.)
teken, voorteken
-tum, ittum CH-iv-27
K it-ta-ku-nu, ittakunu (st.c. +kunu) Sil-C-40
, Nieuw-Ass. vorm van ittas.i; G perf. v. !was.u `uitgaan'
, (Nieuw-Ass. vorm, OB: ittasab), G perf. v.
!wasabu `zitten', `wonen'
itu , 4 , (Sum.. itu een ablautvorm van iti
maand, determinatief voor maandnamen) !warhu
(maand)
1 ituXkam 4 X
, kam een soort determinatief
na (vooral rang-) getallen, `binnen X maanden', `X
maanden lang', `X-de maand'
4
!ken! $
F
dis ina itu logoKIN U4 10kam ana XXX lis-ken ga ku
} y ?
:::
i nun na
s e
s
itu
ra zag gar
ba
gud si sa
ki-
a
ittus.i
ittusib
Nisa nu
mrt-apr
Ajaru
apr-mei
sig4 ga
Sima nu
mei-jun
H
s unumun
Dumuzi
jun-jul
nenegar
Abu
jul-aug
d
g
kin innin
Ulu lu
aug-sep
du6 ku
Tasrtu
sep-oct
8
apindu8 a
Arahsamna oct-nov
mu
gangan
e
Kisl
nov-dec
abba
e
t.ebetu
dec-jan
a t.u
z
iza(an)
Sab
jan-feb
s ekinkud
Addaru
feb-mrt
De maanden worden vaak afgekort tot het eerste logogram. Deze maandnamen zijn standaard in het eerste
millenium. In het tweede millenium zijn er vaak regionale verschillen. De zesde en de twaalfde maand
kunnen geschrikkeld worden (intercalaire maand, eens
in de ong. drie jaar toe te voegen omdat 12 maanden
van ong. 29 12 dag ong. 354 dagen is en je dus ieder
jaar van ong. 365 dagen steeds 11 dagen te kort komt,
in drie jaar openlopend tot 33 dagen). Zo'n schrikkelmaand heet bijv.
{ kindiri met diri = watru
`extra';
itu
du6 ta
s rtu; sep-oct; lett. `begin' (Hebr. tesri), vgl.
D-tantum surru `beginnen'); de naam gaat terug op
een kalender die in de herfst (na de oogst) begint;
itu
apin Arahsamna; oct-nov; arah< warhu `maand' en
sama ne `het cijfer acht', de enigemaandin het kanonieke systeem met het nummer van de maand (vgl. Ned.
september (< Lat.) `de zevende maand na het begin
van het jaar in maart', evenzo october t/m december
de achtste t/m tiende maand);
, (subst.; ook et^u; st.c. it^a, it^e, mv. itu en ita tu) grens
(in abstracte zin), ook concreet: buurman
1 kma it^esu zo veel als zijn buurman, evenveel als zijn
buurman, CHx42
2 it^
ukka la ittiq (G pres. v. etequ `overschrijden', la +
pres is prohibitief; it^ukka < *it^umka locativus it^um +
ka) `laat (niemand) uw grens overschijden' Ee-iv-10
}
(vr.mv.) omgeving, buurt, gebied; quotdomein
van (gevolgd door een genitivus ep exegetum); oever
(van een rivier)
3 itti it^
at a lija Assur [toen de Tigris zijn loop verlegd
had] `weg van de omgeving van mijn stad Assur' yos-
it^u
itatu
xb
ix-71,16
>
i-te-
s u (kima) it^
e
su
i-tuk-ka it^
ukka
>N V
verkrachten CHx130
:
i-tu-lim, (ina) it
u lim (G inf.gen.) CHx129
:
u
-tu-lim, (ina) ut
u lim (G inf.gen.) CHx131
I
it-ta-ti-il-ma, ittat
lma (G perf. +ma)
94
CHx130
halen'
i-tur, it^ur (G pret.) Ee-iv-26
(G pret. subj. v. !et.eru)
t.eru
it.t.u^
"C
iwwallad
(gen.) kar76-1
iwwallid
izakkar
JV
i-za-kar-ma, (ni
s ilim) izakkarma (G pres.
+ma), `hij moet een eed afleggen', CHx20x131
, G pres. v. !zer^u `haten'
, G pret. v. !zer^u `haten'
iz^er
izer
izmar^u , subst. !p asmar^u `speer'
izuzzu , (ww. (n)zz , ; onregelmatig, na OB:
gub
(S pret.mv.): `zij plaatsten te midden van hen een eerste sterrenbeeld' Ee-iv-19
8 luszizma lull^
a lu amelu sumsu (S cohor.; lull^a Sumerisme voor `mens', geleerd woord, daarom misschien
te vertalen met `homo sapiens' of `het genus homo'): `ik
wil het genus homo maken, zijn naam zij \mens" ' (creatie van de mens in het scheppingsepos Enu ma elis)
Ee-vi-6
}mazza zu ,
(subst.; ook: manza zu, manzazzu, mazzazzu, manzanzu, muzza zu; vanaf oud-akk.;
muzzazu
(( J J J
Nb
(
a
JJ
J J
(acc.) Ee-v-1
man-za-az, manza z (st.c.) Ee-v-8, vi-79
man-za-as-su-un, [manzassun] (st.c. +
s un)
Ee-vii-17
E lu-us-ziz-ma, luszizma (S cohor.) Ee-vi-6
, <*iztakar, G perf. of Gt pret. v. !zaka ru `spreken'
man-za-za manzaza
izzakar
(( LJ
(tot/met = itti).
D
(G perf.) CHx18
(Gt pret. mv.) Ee-iv-20
iz-zak-ru izzakr
u
95
(L
izzas
(J
izzis
ken'
Ee-i-112
iz-zak-ru izzakr
u
iztakr
u
, G pres. v. !izuzzu
iz-za-zu, izzazzu <*inzazzu (subj.), CH-ii-11
, G pret. v. !izuzzu
, subst. !enzu `geit'
izzum
jabu
janu
CC
>
Jagitlim
Jahdunlim
j^asi
j^ati
Jasu b
j^u
vr. vorm
kabatu
4Z
kabattu
kabtu
eerd
AHw
96
zwaar, belang-
kubbutu
II. D-stam (
, factitief): zwaar maken, eren, met
eerbied behandelen, eer ontvangen; CAD 5 to honor a
kubbutu
sukbutu
b
s V
E
EI
Ee-i-31
Ee-vi-10
!dugud!
ka-bat-ta-
s u kabatta
su
kub-bu-tu-ma kubbutuma
(D stat.prec.)
(G stat.) BAM578-i-50
kabit
kabru(m)
*
\dick";
h !gazi!
XD I
sar
ssa gazi
al u
kab-ru-ti
1 siqqi kas^e kabr
u ti (siqqu waarschijnlijk gekruide
saus van vis of sprinkhanen; kabru ti `dik', vr. vanwege `mosterd', dus \vissaus van dikke mosterd" en niet
\dikke mosterd-vissaus"; mosterd is bekend om zijn
digestieve eigenschappen bij vet eten, hier als braakmiddel; `vissaus van dikke mosterd (moet hij drinken)'
BAM578-i-15
XD I
(vr.gen.) BAM578-i-15
kab-ru-ti kabr
u ti
idim
(persoon)', `geeerd'
X : kab-t[u] kabtu (stat. subj.) Ee-vii-3
, (adj. bij kada ru; vr. kadirtu; OB, MA, SB, NB):
wild, trots;
AHw \sich aufb
aumend", \angrisbereit"; CAD wild,
goring (bull), impetuous, proud (deity or person)
D ka-ad-ru-um, kadrum CH-iii-8
, (subst. < *kadrau, leenwoord) geschenk (bij begroeting), ook wel negatief: steekpenning; AHw \Begruungsgeschenk";
1 il
u mahrsu liseribu kadr^asun (S prec. v. erebu `bin mahrsu `voor hem') `moge de goden hun
nenkomen';
binnenbrengen' (bij hem presenteren,
geschenk bij hem
kadru
kadr^u
H!8
abull
a ti (vr.mv.) Ee-v-9
, (subst.; parra s-nomen; vr. kaja ntu, kajattu; vanaf OA, OB): altijd, steeds, gedurig, permanent, duurzaam, constant; regelmatig ) normaal, rustig, langzaam
[parra s-type nomen en adjectieven (%nominale typologie) voor beroepen in ruime zin (beetje participiaal);
ook gewoonten en zaken die men \pleegt te doen"; nappa hu `smid', dajja nu `rechter', sarra qu `dief', wassa bu
`bewoner',
`huurder']
AHw \dauernd", \st
andig"; CAD kaja nu normal,
plain, permanent, constant, regular
1 biltu kaj
a nu `permanente last' ) `belasting', `tribuut';
2 ina n
u risu namri littallaku sunu kajja n (Gtn prec.
v. al
a ku `gaan', in Gtn `wandelen'): `moge z in zijn
stralend licht duurzaam (kunnen) wandelen' Ee-vi-128
}
, (OB, MB, SB, NA, NB; s sagus;
in astron. turdis), betekent als adjectief ongeveer hetzelfde als kajja nu; als subst. de planeet Saturnus, \de standvastige" (die zich slechts langzaam over
het uitspansel verplaatst); In de MULAPIN worden
voor Saturnus de volgende namen gebruikt: zibantu en
d
uduidimsagu
s de stabiele planeet en ook mul utu ster
kadu,
kadu,
W W
kajjanu
k
a dingir me
s
k
a gal me
s
kajjamanu
van de zon
op constante wijze,
steeds weer, constant; CAD always, constantly
, (subst. ook kabkabu < redup. *kabkab; mv. later
vaak kakkaba nu; vanaf OA, OB;
mul; dat ook determinatief is voor sterrennamen; spelling OB: ka-akka-bu-um; NB: kak-ka-bu; een enkele keer wordt het
kakkabu
logogram
ul gebruikt):
ster;
AHw \Stern"; CAD 1 star, 2 meteor, falling
star; 3 starshaped object or formation
}
, lett. onder de sterren een nacht
doorbrengen van bijv. een magische drank of een medicijn. Deze uitdrukking komt veel voor, soms verbijzonderd met een expliciete sternaam voor de magische potentialisering van het medicijn, bijv. de ster van
Gula, godin der geneeskunde (ook pleiaden); !enzu;
mul
enzu (ong. het huidige sterrenbeeld Lyra (De Lier)
geldt als het astrale evenbeeld van Gula.
E
ina ul tus-bat
1 ina kakkabi tusbat
ul kakkabu `ster' naast
e
mul, maar in deze uitdrukking altijd ul; G pres.2 p.enk. v. b^atu, bia tu `overnachten', `logeren': ina kakkabi
tusb^at `onder de sterren een nacht laten doorbrengen';
BAM578-i-18
97
kakkabu su t Ea
(acc.) Ee-v-2
b }
C
mulme
s
kakkab
23 kakkab
u
su
t
me
s
d A-nim
23 mul
s u-ut
d Anim (de 23 sterren van Anu) Mul.Apin,
15 kakkab
u
su
t
d Ea
23
b }
D C
(de 15 sterren van Ea) Mul.Apin, I-ii-35
33 b }
c 9
I-ii-18
15
33
me
s
mul
s u-ut
d En-ll
15
mul
me
s
s u-ut
d e-a
33 kakkab
u
su
t Enlil
(de 33 sterren
(
gi
s
tukul
(O
(
(! WC
(b
*kalalu
CH-xxiv-22
tukul
kak-ku kakku
Ee-i-134
tukul
tukul
gal
tukul
suklulu
>a
a
b
subj.) CH-iii-27
(S
a;
CH-i-57
mu-
s a-ak-li-il mu
s aklil
part.)
(S
AHw
kutallutu
98
III. S-stam
(suklumu) CAD 7 to show, to reveal, to dis-
taklimtu, taklittu
>W
!
kalbatu
~
~
u
-k
al-lam ukallam
(D pres.) CHx122
kalbu
*?
kalbatu
kaldu
kallatu
DF C
kal^u
kal^u I
kitall^u
kull^u
nakl^u
b
vii-18
Ee-iv-14
a bi
du
B V!
*k^alu
,
kal kal
ugu d
u
(st.c.) Ee-iv-14
ka-la-ma, kal^
ama Ee-vi-143
7
, ww.; komt niet voor in G;
II. D-stam (
, (vanaf oud-akk.; D pret. ukl, D pres.
uk^al, ukial; zelden
dib): vasthouden, bevatten, inhouden, ophouden, houden, bevatten, dragen; van lichaamsdelen: onderhevig zijn aan;
AHw II \festhalten", \halten"; CAD 1 to hold an object (physically) to handle a tool, to hold valuables
(also documents, as security or for other reasons) to
wear, to have on one's person, to hold back, to detain
a person or an animal as a pledge, security, or for other
reasons; 2 to contain, to hold (said of containers, the
kullu
99
-
sa
s u ne
u-kal
>B
libbasu umma uk^al (D pres. `bevatten', van lichaamsdelen: `onderhevig zijn aan', `hebben'; de diagnose is):
`dan bevat zijn binnenste hitte' BAM578-i-9 [en is blijkbaar een curabele ziekte]
}
, D part., , (st.c. mukl): die gereed
houdt, handhaver
3 mukl b
a bi (subst.; OB, SB): lett. poortwachter )
deur; CAD 1 \gatekeeper" (a word for door); 2 doorkeeper, guard;
4 mukl telilti (D part.; teliltu `reiniging' !elelu `rein
z/w.'): `die reiniging vasthoudt/`houder van het reinigingsambt' Ee-vii-19
=
mu-ki-il, mukl (D part. st.c.) CH-iii-43
=
mu-kil, muk
l (D part. st.c.) Ee-vii-19
u-ki-il, ukl (D pret.) CH-xxiv-52
mukillu, muklu
>> B
> BV
(D pres.) Ee-iv-72
,
(D pres. vr.mv.) Ee-iv-61
li-kil-ma, lik
lma, (D prec. +ma) Ee-vii-119
u
-kal uk^
al
u
-kal-la ukall
a
Ee-iv-76
kitmulu
I/2. Gt-stam (
) CAD 2 to be irascible, to be
angry with eachother;
II. D-stam (kummulu, factitief) CAD 3 to make angry
}
, D verb.adj., ,
elativisch,
m.mv.
kummulu tu): `zeer toornig'; [adj. van het purrus-type, vr. purrust; %nominale typologie; verb.adj. van de
D-stam, vaak in gebruik ter aanduiding van lichamelijke gebreken; sukkuku `doof'; kubbutu `zwaar', maar
hier D elativisch]
2 il u istar zen^
uti sabsu ti kummulu ti, (adiectiva m.mv.): `mijn boze, toornige en zeer kwade god en godin'
kummulu
Sin3-67
angered
ik-mi-lu ikmilu
= I
(gen.) Sin3-67
>
>
kamaru
>
BAM578-i-5
kitmuru
kitmuru
kummuru
namkuru
162
9 H
iv-112
k
am-ra kamr
a
kamasu I
kummusu
sukmusu
kamasu II
100
kitmusu
kummusu
I/2. Gt-stam (
k^amma
kam^u
Ee-i-73
3 ikmisima, (G pret.): `hij nam haar gevangen' Ee-iv103
4 ikm^
usuma mahris d Ea ukallusu (G pret. subj. mv.
v. D-tantum kullu, !*k^alu): `zij
< ikmiu ; D pret.mv.
Ee-vi-31
5 sa ina kakkisu ab
u bi ikm^u sa p^uti (adj.m.mv. v.
sa p^u `stiekem', zelfst. gebruikt; G pret. v. kam^u `vast-
binden'): [Marduk] `die met zijn wapen, de stormvloed, de arglistigen in de boeien sloeg/gevangen heeft
genomen' Ee-vi-126
}
, G verb.adj., , (OB, SB;
lal):
gebonden,
geboeid;
AHw I \gebunden"; CAD captured, captive
}
, (term.; adv.; ook kames; OB, SB, NB): op geboeide wijze, gevankelijk, gebonden, geboeid, in de boeien;
CAD like a captive
IV. N-stam (
, passief): gevangen genomen worden;
CAD 4 (passive)
6 Mummu sa ikkam^
u (N pret. subj.) `Mummu die gevangen genomen werd' Ee-i-118
P
i-ik-mi, ikmi, (G pret.) Sil-C-118
P
ik-mi-
s u-ma, ikmi
s uma (G pret. +
s u + ma)
kam^u
kam^s
nakm^u
b V
V
>
V >
kanaku
Ee-i-69
Ee-iv-103
ik-mi-
s i-ma ikmi
s ima
(G pret. + si +
ma
P=
ik-mu-
u, ikm^
u (G pret. subj.) Ee-i-73
P = ik-mu-u, ikm^u (G pret. subj.) Ee-vi-125
P = ik-mu-ma, ikm^uma (G pret.) Ee-vii-162
P =
ik-ka-mu-
u, ikkam^
u (<*inkam^
u N pret.
subj.) Ee-i-118
;P
li-ik-mi likmi (G prec.) Ee-vii-132
, (ww. denominatief: een ww. waarvan het subst.
de grondvorm is en die dan altijd primair toestandsww.
zijn; v. kunnuku a/u-klasse; vanaf oud-akk.):
I. G-stam (pret. iknuk, pres. ikannak): verzegelen, zegelen;
AHw
\siegeln", \oversiegeln"; CAD 1 to seal (by making a seal imprint on the clay tag of a container, on a
door, on a house) 2 to seal a document; 3 to place objects unders seal (for safekeeping, identication, etc.)
4 to give or receive under seal;
II. D-stam (
, bet. als G) CAD 5 (same mngs. 1
to 4)
III. S-stam
(
, causatief) CAD 6 (causative to
mngs. 1 to 4)
IV. N-stam (
, passief) CAD 7 (passive to mngs.
1 to 4)
}
, (subst. v. verb.adj.; m. en vr.; mv. kanka tu;
OB, Mari, MB, MA, NA): gezegelde oorkonde;
AHw \gesiegelte Urkunde"; CAD 1 sealed document;
2 sealed bag; 3 sealed tag; 4 (uncert. mng.) [nom.
vorm van het pars-type; %nominale typologie; niet
zo frequent voorkomend; passief voltooid deelwoord,
die het resultaat van het handelen weergeeft; gesubstantiveerde verb.adj.; bijv. nashu `geselecteerde' >
`gedetacheerde': kanku resultaat van kana ku]
}
, (subst.; st.c. kunuk; met sufx nom/acc.
kunukka-; gen. kunukki-; mv. kunukku , kunukka tu; vanaf OA, OB;
ki
s ib, later
s id): rolzegel, zegel, (cylindervormige zegel) verzegelde brief, oorkonde, akte, zegelafdruk;
AHw \Siegel"; CAD 1 seal, cylinder seal; 2 seal impression produced by a cylinder seal; 3 sealed clay tablet
(legal or administrative document, also letter) 4 vertebra
, (ww. u/u-klasse, zelden i/i-klasse; vanaf oud r):
akk.;
gu
I. G-stam (pret. iknus, soms iknis, pres. ikannus, soms
ikannis, stat. kanis): zich buigen, knielen;
AHw \sich beugen", \sich unterwerfen"; CAD 1 to
submit to an overlord, a deity, to submit to a decision; 2 to bend down, to bow down; 3 (with kinsu) to
construct an incline;
I/2. Gt-stam (
, re
exief) CAD 4 (only stat. attested) to subject oneself
II. D-stam (kunnusu): (zich aan iem.) onderwerpen, doen
buigen; CAD 5 to force into submission, to make submissive, to bend; 6 Dt passive to mng. 5)
III. S-stam (
) CAD 7 to subjugate, to make
submissive, to make bow;
III/II. SD-stam
CAD 8 to subjugate, to make submissive
=
mu-ka-an-ni-is, mukannis (D part.)
kanku
kunnuku
suknuku
naknuku
kunukku
kanasu
kitnusu
suknusu
CH-iv-24
101
kitunu
kunnu
qatu kunnu
vertrouwen
11 ana q
a ti il rabu ti ukinnu (D pret. subj.), lett.: `(en
kutunnu
isdsu kunnu
mukinnu
knu
knis
kittu
102
verb.adj., vooral de vr. vorm: damiqtu `het goede', `geluk', `gunst'; kittu < *kintu `waarheid'];
d Kittu (d n
gzida), de vizier sukkal van Sama
s /Utu
d
aan zijn rechter zijde, naast ngsisa als vizier aan
diens linker zijde; maar in orthograe d nggina is zij
Sama
s ' dochter.
}
, (subst.; vr.mv. v. kittu; vr.mv. voor abstracte woorden; vanaf OA, OB) recht, waarheid, betrouwbaarheid, soms lastig woord, zoiets als betrouwbare
orde, \waar je van opaan kunt"; CAD 1 truth, correct
measure, correct behaviour, justice, loyalty, stability,
permanency;
18 kn
a ti atam^a inimm^a ittija (beetje raadselachtig,
misschien atm^a, Gt imp. v. aw^u `spreken'): `spreekt met
mij een woord als waarheid' Ee-vi-22 (\ik heb u leren
kennen als eerlijke lieden"?)
19 mukn t.urri il b
a u^ kna ti (D part. v. k^anu in
D `grondvesten'; G part. v. ban^u `scheppen') `die de
band/de samenhang der doden tot stand heeft gebracht en die de scheppingsorde heeft ingesteld' Ee-
knatu
vii-80
9 N }
n C
V
(adv.) Sin3-62
,
(vr.acc.), CH-v-20,21
I kit-ti, kitti (gen.) Sin1-24a, Sin3-45
F ^ ki-na-tim, kna tim (vr.mv.), CH-iv-53
F ki-na-at, knat (G stat. vr.) Ee-iv-9
ki-nat, k
nat (G stat. vr.) Ee-vii-151
F I ki-na-a-[ti], kna ti (gen.vr.mv.) Ee-vii-80
O ki-nam-ma, knamma (G stat. + dat.-am + ma)
Ee-vi-21
M F kun-na, kunna , (D stat. vr.mv.) Ee-vi-78
; P : K li-ik-tu-nu, liktu nu (Gt prec. mv.) Ee-iv-22
: K lik-tu-nu, liktu nu (Gt prec. mv.) Ee-vi-16
e
;
li-kin, lik
n, (D prec. 3 p.enk.) Ee-vi-109, vii-130
=
mu-ki-in, mukn (D part. st.c.) CH-ii-24
=
mu-kin, muk
n (D part. st.c.) Ee-vii-106
=
K mu-ki-in-nu, mukinnu (D part.) CH-iv-40
:
tu-ka-an, tuk^an (D pres. 2e p.enk.) Sin3-49
tuk-tin-ni, tuktinn (D perf. 2e p.enk.) Ee-iv-84
u-ki-in, ukn (D pret.) CH-xxiv-78, Ee-i-71
u
-kin-
s u, uk
n (D pret. +
s u) Ee-i-61
K u-kin-nu, ukinnu (D pret. subj.) ACh-Sin-i-6,
Ee-vii-16
K ~ u-ki-in-nu-sum, ukinnusum (D pret.
3e m.mv. + sum), CH-i-26
K
u
-ki-in-nu-ma, ukinnuma (D pret. +ma)
CH-xxiv-5
K uk-tin-nu, uktinnu (Dt pret. mv.) Ee-vi-81
K
uk-tin-nu-
s u, uktinn
u
s u (D perf. mv. +
su
Ee-vi-100
O ki-nam, knam CH-xxiv-6
ki-ni
s
k
ni
s
ki-it-tam kittam
>
>> b
>
>
> V
b
kapadu
D
s V
kuppudu
sukpudu
kaparu
kuppuru
erra-i-71
vormig is, vgl. Ned. `cultuurkringen', maar ook concreet `ring' om arm, door de neus etc.; vaak als ellips
\kring der landen" ) de gehele wereld; AHw \kreis",
\Ring"; Goden, met name Sama
s , worden wel afgebeeld met een grote ring en een stok in hun hand. De
kring is waarschijnlijk symbolisch voor souvereiniteit
(of wellicht concreet: de neusring waarmee de herder
zijn vee aan de leiband voert);
s i abarri kippata kal^ama (G pres.1e p.enk. v.
1 kd Sam
bar^u \actief zien", `speuren', `spieden') `zoals Sama
s
kan ik de gehele wereld bekijken'
[k]ip-pa-ta kippata (acc.) erra-i-116
'
103
kaqqadu
karabu
karubu
kuburru
nakrubu
ikribu
karanu
2s
B? 'B
1 tas^
ak ina kara ni danni la pata n isatti (S sud
G pres.2e p.enk. v. sa^ku `jnstampen'; gestin kara nu
B?
`wijn', `wijnstok';
kalga dannu `sterk', `geconcentreerd', `onverdund'; G pres.3e p.enk. v. sat^u `drinken'): `moet je jnstampen en met geconcentreerde/onverdunde wijn op nuchtere maag drinken' BAM578-i-31
!geshtin!
B?
ge
s tin kalga
(ina) kar
a ni danni
BAM578-i-31
karassa/u ,
`buik'
h
(<
*kara
s
(<
*kara
s
ka-ras-sa karassa
iv-101
!karasu,
+
sa
su
karsu
) Ee-i-23,
) Ee-vi-138
A 1 camp, encampment of
an army
: (subst. ook karasu^; oud-akk., OB, Mari, SB)
rampspoed, nood, catastrofe;
AHw II \Katastrophe"; CAD catastrophe, annihilation, slaughter
ka-ra-
s i-im, kar
a
s im (gen.) CH-iv-13
, (subst.; ook karsu; OB, SB, NB;
u
sar
gara
s of
gara
s
): prei; CAD B 1
leek; 2 (a stone)
sar
kara
s u (`prei') BAM578-i-2
, (subst.vr.; st.c. karas soms karsa; mv. alleen in NA karsa nu; OA, OB, SB): buik, maag, inwendige, binnenste: ook overdrachtelijk, vaak syn. met
libbum
AHw \Bauch", \Magen", \Inneres"; CAD 1 stomach,
belly, womb, body; 2 mind, heart, plan, desire; 3 inner
or lower side
1 dalh u
nimma sa Tia mat karassa (vent. dala hu `ver +libba of +karsu `iem. in verwarring
brentroebelen'
gen') lett. `zij verstoorden T.'s binnenste' ) `zij brachten T. buiten zinnen'
2 lemutta ittaddi ana karsisa (Gtn v. nad^
u `opwerpen')
lett. `het (geopperde) kwaad wierp zij in haar gemoed'
) `zij nam het kwaad ter harte' (ging haar aan het
hart) Ee-i-44
3 iktapd
u ma karsussunu lemutta, (G perf. mv.; verwacht karsusunu, mogelijk locativus < *karsumsunu
= ina karsu): `zij beraamden een boos plan' Ee-i-111
4 sudluh u
karsakima, (S stat. mv. v. dala hu): `zij (de
winden) hebben uw binnenste verstoord' )`zij hebben
u in de war gebracht' Ee-i-116
5 karsasa is.
a nu ma, (G pret. mv. v. s.^anu `doen opzellen'; karsa alt. st.c. `buik'): `(de woeste winden) bliezen
haar ingewanden op' Ee-iv-99
6 l
a it karassu (G part. stat. v. l^at.u `omvatten'; stat.
v. part. komt niet veel voor, meestal in PNs; <karasu
+ su): `zijn gemoed is veelomvattend' Ee-vi-138
h ka-ra-sa, karassa <*karassa (st.c. +sa)
karasu II
H
?
karasu III
karasu, karsu
ga ra
s
H
H
H
aa
aV
a
bt
Ee-i-23, iv-101
Ee-vi-138
>?
+su) Ee-vii-155
d e
kar-
s a-
s a kar
s a
sa
+ma) Ee-i-116
(st.c. +su)
(st.c.
kar-
s a-ki-ma kar
s akima
kar-
s i-
sa
K
(ana) kar
s i
sa
kar-
s u-us-s
u-nu kar
s ussunu
AHw
\Knauf";
CAD
knob, pommel;
104
karsu
kar^u I
gur
7 gur7 ,
kar^
e
V
ka-re-e kar^
e (gen.obj.) Ee-vii-78
, (ww. u/u-klasse, ook i/i-klasse; vanaf OB, MB;
dda):
lugu
I. G-stam (pret. ikru en ikri, stat. *keri): kort z/w.;
AHw II \kurz sein/werden"; CAD 1 to become short
(said of time), to be short (said of breath, temper)
1 iktur
u napist (G pret. mv., verwacht iktaru ) `mijn
leven is kort', `mijn adem is kort geworden' Sin3-60
(waarschijnlijk niet zozeer levensverkorting, maar meer
algemeen idioom voor \in levensnood zijn")
II. D-stam (
): verkorten; CAD 2 to make shorter,
to cut short, to cause hardship, to reduce in size and
number;
III. S-stam
(
) CAD to cut short
P : D ik-tu-ru, ikturu (G pret. mv. met u i.p.v. a)
kar^u II
kurr^u
sukr^u
?V
Sin3-60
lik-ri likri
(G prec.) Ee-vii-131
kar
AHw
\Kai", \Wall", \Handelsambt"; CAD A 1 embankment, quaywall, mooring place; 2 harbor district,
city quarter destined for traders and sailors; 3 harbor,
trading station, community of merchants; 4 (in OB)
price of a unit of merchandise
1 k
a r sulmim veilige kade, goede/veilige ree
, ka r,
, H.Sip. 23,24
stand brengen
AHw
k
a rum
>
kasamu
): zilver,
babbar
ku
AHw
kas^u
V }
1 ma na k
u babbar
sar
gazi
kas^
u
BAM578-i-4
):
la
kuss^u
>
kas.abu
sutaks.ubu
105
richt tegen de maan na vollemaansdag: `neem naar behoren af!', `krimp naar behoren!' Ee-v-20
2 Mummu erpeti listaks.ibamma (St prec. met vent.
-am en sux ma): `moge hij [Adad] als Mummu de
wolken tot ontlading brengen' Ee-vii-121
~
s u-tak-s
s utaks
. i-ba-am-ma
. ibamma
kas.aru , (ww.
):
OB;
k
e
s
I/2. Gt-stam (
ten (in elkaar)
kus.s.uru
kis.ru
suks.uru
sutaks.uru
naks.uru
para ru `losmaken', `ontbinden'): `haar meute verspreidde zich/ werd verspreid' of: `hij verspreide haar
meute' Ee-iv-106
P
D ik-s.u-ru, iks.uru (G pret. subj.) Ee-vi-24, 30
D ki-is.-s.u-ru, kis.s.uru (<*kits.aru (Gt stat.
+( +
( VU
subj.) Ee-i-6
lu-uk-s
. ur-ma, luks
. urma (G prec.) Ee-vi-5
, (ww. a/u-klasse; ook gas. a s.u; vanaf OB;
guz):
zu
I. G-stam (pret. iks.us.; pres. ikas.s.as.) knarsen (van tanden); schuren, afslijpen; AHw I \abschleifen"; CAD
(gas. a s.u A 1 to gnash the teeth, 2 to bare the teeth, 3
to rage, to be raging;
F K
s
-
di
s
na
nu pa-tan
sag
sa
s u i-kas.-s.a-as-su
kas.as.u
'B
1 summa amelu l
a pata n res libbasu ikas.s.assu
(G pres. 3e p.enk. + su v. kas. a s.u < *-as.su a/u-klasse
transitief `knarsen' (van tanden), ook `schuren', `afslijpen'; hier absoluut met dativus incommodi \het knarst
tegen hem" ) `geeft hem een knagend/bijtend gevoel'): `indien een man (nog) voor hij gegeten heeft,
boven in zijn buik/maag een bijtend gevoel heeft' BAM-
J
578-ii-20
BAM578-ii-20
i-kas
. -s
. a-as-su ikas
.s
. assu
(G pres. +su)
..
.
III \kalt sein/werden"; CAD 1 to become cold,
to cool o;
II. D-stam (
, causatief): CAD 2 to let cool o, to
allow to cool;
, soms voor pers. vnw. dativus 2e p. !k^asi(m)
ka-a-
sa
, k^
a
s a Sin1-21 Sin3-49
, (ww. a/u-klasse, vanaf oud-akk.;
kur;
sa
):
sa
I. G-stam (pret. iksud, pres. ikassad, stat. kasid): bereiken, treffen, aankomen; verwezenlijken, overweldigen, grijpen
(syn. met s.aba tu), te grazen nemen, te pakken krijgen' (gezegd van boze tekenen, als het voorzegde onheil werkelijkheid wordt), veroveren (trans.), overmeesteren, syn.
met s.abatu `grijpen';
AHw \erreichen", \ankommen", \erobern"; CAD 1 to
reach, to arrive (said of a moment of time), to reach
and equal in value, to amount to, to be sucient, to
approach (a person, an authority) with a claim, a complaint, to nd; 2 to conquer (a country, a city), to defeat (an enemy), to be victorous, to capture an enemy,
to arrest (a fugitive, a criminal), to surprise (in the
act), to seize (said of diseases, evil spirits, misfortunes,
etc.) to obtain a wish, knowledge, good health, luck, a
friend, to attain old age, to win a case, to obtain possession of objects, merchandise, etc. to get hold of (in
various shades of meaning), to nish completely;
1 nizmatam kas
a du : `een wens in vervulling doen
gaan/realiseren';
2 ina u
me sa nikassada (G pres. 1e p.mv. vent.; ook
onder ! u mu I ): `ten dage dat wij bereikt zullen
hebben' ) `op de dag dat wij klaar zullen zijn' (\op
het moment dat wij de klus geklaard hebben") Ee-vi-54
}
, lett.: `in het bereiken' ) `toen : : : aanbrak', bijv.:
AHw
k^asa
CU
kasadu
kus.s.u^
ina kasadi
106
kussudu
suksudu
sutaksudu
naksudu
kasdu
UaNba
SUO
>a
O b
CHx27x135
Ee-vi-54
CH-ii-70
ni-ka
s -
s
a-da nika
s
s ada
(<-amsu), CHx32
u
-
s a-ak-
s i-du
u
s ak
s idu
pret.)
(S
,
u
s -ta-ak-
s i-da-a
s -
su
u
s taksida
s
su
I. G-stam (pret. iksip, pres. ikassip, stat. kasip beheksen; vaak als G stat. kasip `hij is behekst';
AHw
kassapu
kispu
kasaru
kasasu
kissatu
aa C
k^asi(m)
C C
CU
107
k^ata, k^ati
katamu
kuttumu
sutaktumu
naktumu
k^ati, k^ata
Ee-i-158
e
ka-ta, k^
ata (onafh. p. vnw. 2 p.enk.) Ee-i-158
e
ka-a-ta, k^
ata (onafh. p. vnw. 2 p.enk.) Sin1-8
, (subst.; SB; katar): paddestoel, zwam,
muurzwam, schimmel; AHw eine Art \Wandschwamm";
CAD 1 (a mole or mark) 2 (a fungus)
, (subst. ww.; ook kata u; OA*; (Sum. leenwoord
kata ook inimta `in opdracht van') garant voor een
lening, iemand die zich garant stelt. CAD A to take
as security
, !k (voegw.) `zoals', `wanneer', `dat' etc.
, !k (voorz.) `zoals', `als', etc.
, !k am (adv.) `aldus'
, (ww. ook kap^u) buigen; zich ombuigen AHw \beugen";
1 sa us.s.ini zaqti kep^
at(a) lisa nsu (us.s.u `pijl'; -ni
`onze'; zaqtu `spits'; G stat. kep^u `zich ombuigen', half-
katarru
kat^u
k^e
k^e
k^em
kep^u
'
erra-i-90
d e
(G stat.) erra-i-90
K
e
si
ke
si
k (voorz.) , (ook k^e, ak^, ak^e; soms ook alternatief voor
ki k
V
ka !
-ia
,
ki-
a
ki-ia
kam
76
2 imbima sa qasti k am sumsa (G pret.
kamma
kibratu
HC
kibru(m)
29
}kibra tu ,
2
):
ub me
s
regions (refering to the four regions in the inhabitated world), edge, shore line
2 kibr
a t erbettim, (vr. vorm met st.c.): de vier wereldCAD
streken
[alle (half-barbaarse) gebieden behalve het cultuurland van de Mesopotamische beschaafde gebieden, het
land van Sumer en Akkad zelf; een Sumerisme <
ubdalimmuba met ub `hoek', da `zijde, rand', limmu
108
H CHH
kibtu
qemkibti
kdu
z
gig
q
e m kibti
(`tarwebloem') BAM578-i-6
kila
kilallan, kilallu(n)
{ki(m)
kma,
kma suati
ki-ma k
ma
(voorz.) Ee-i-98
):
gim
kme !
,
CH-i-22
Ee-vi-84
ki-ma k
ma
ki-i k
kims.u(m)
been
AHw
J! :!
:
J!
:!
BAM578-i-46
knati
109
Kingud ,
knis
/
(adv.) Sin3-62
pag. 101
>kirb
:aCneqli?
>:
> : C
> :C
BAM578-i-11
}O
im g
lag a
sa
u
af oud-akk., OB;
kiri6 ;
gi
s sar):
tuin,
boomgaard;
AHw \Garten", \Baumgarten", \Obstgarten"; CAD
garden, orchard, palm grove
-
1 asa
s u u kiri6 -su = eqelsu u kir^asu, `zijn akker en
boomgaard', CHx27
C b b
CHx27
-
a
sa
su
u
s u,
6 -
kiri
eqel
s u u kir^
a
su
kisal gewichtseenheid van onbekende grootte, ook kisal `tempel'; niet zeker of kisal de
juiste lezing is; in gebruik bij therapeutische teksten,
recepten, fabricage van glas. Oppenheimer (zie AHw
1
sjeqel met 1 siqlu
onder kisal) suggereert 1 kisal = 20
= 8:3 gram, logogram gin; en 1 sjekel = 180 se
(te lezen als ut.t.atu `graankorrel'. Dan zou 1 kisal = 9
s e, onwaarschijnlijk weinig in verhouding met 1 liter
en voor de aard van de zaken hier genoemd. Het CAD:
het gewicht 1 kisal 22 12 se wordt ergens genoemd, dus
1 kisal > 22 12 se. Omdat 22 12 se = 81 sjekel vermoedt
men in de CAD dat 1 kisal = 1 siqlu en kisal slechts
een alternatieve schrijfwijze voor gin. Borger bestrijdt
dit weer omdat beide logogrammen in een tekst voorkomen.
, (subst.; kakesda, !kas. a ru), eig. `knoop',
`tesamenballing', (meute, schare, regiment); ook: `huishuur';
V ki-is.-ri-sa, kis.risa Ee-iv-106
, !kims.u `schenen', `onderbeen'
, (subst.; vanaf OB) heiligdom; CAD cella, chapel
kis.ru
kis.s.u
kis.s.u
Kis
kisadu
kisadu t^aru
n
n
Kisar
vii-153
Ee-i-12
U H
U
n
j
gu
gharra): peulvrucht; j
ar `malen', `verma`peulvrucht',
n
ig `iets',
len'; vgl. gugal (`groot') hallu ru `kikkererwt'; j
tur (`klein') kakk^
gu
u `linzen'
CAD (a leguminous plant)
OA, OB;
gu
110
U H
1
n
rra
J>j
s
la gu
iga
2
1 12 q^
a kissa n^e ` 12 q^a peulvruchten' BAM578-i-4
j
ki
s
s
a n^
e BAM578-i-4
rra;
):
, (subst.;
ki
s,
ki
sa
su
heelal, wereld, wijde wereld, gezamenlijkheid, (vaak te vertalen met alle, evenals woorden als kal^u, gimru; soms
zelfs als opeenstapeling van deze woorden)
AHw \Gesamtheit", \Welt"; CAD A 1 entire inhabitated world (as a politico-religious term) 2 all, totality
1 niddinka sarr
u tum kissat kal gimreti (G pret. als
%synchroon pres. v. nadanu) `wij geven u hierbij het
koningschap over het totaal van het hele universum'
kissatu
U H
r ra
g
u n
ig a
n
kissatu, kissatu
Ee-iv-14
sim g
ur g
ur
, (!kasasu) `dienstbaarheid'
, (subst. < Sum.; ook kisukku, hangt samen met
!ku^ `(vast)houden'; SB, NA, NB: gevangenis;
AHw I \Gef
angnis"; CAD 1 grate; 2 prison (as a poetic
term)
}
, (term.): in de gevangenis
1 kal
u kisukkis, (G stat. mv. v. !kal^u `vasthouden',
`in hechtenis nemen'): Ee-iv-114
kisukku
kisukkis
kitmuru
9
kittu <
ki-
su
k-ki
s ki
s ukki
s
(term.) Ee-iv-114
kit^u
ki ta
ki ta
zer kit^e
kubbutu
gada
Kubu
kudurru
kukru
ki
s
kita , (
MJ
u11 lu) :
Sum.; OB, SB;
N
ku6 lu
vismens,
een van de monsters, genoemd in het Enu ma elis-epos
Ee-i-143
AHw
\Fischmensch";
CAD
dragon y;
AHw
Ee-vi-52
punkt?"
M s U kun-sag-gi kunsagg^ (gen.) Ee-vii-127
, sufx bezit. vnw. 2e m.mv. jullie; uw (bezit. vnw.
2e p.mv.); vr. vorm is -kina; soms apocope vorm {knu,
bijv.:
1 imtuknu, (< imtu +kunu, apocope vorm): `jullie gif'
{kunu
N
a
>
kunukku
Ee-i-162
K
toespraak') Ee-i-161
ep-
s a pi-i-ku-nu ep
s a p^
kunu
(`jullie
111
opmaken'
K
ku-nu-uk-kam, kunnukam (acc.), CHx5
, onafhank., losstaand ofwel absoluut pers. vnw.
datief 2e m.mv.
, sufx p. vnw. accusativus 2e m.mv. jullie, vr.
vorm is {kina ti.
;
K I li-b sec -si-ib-ku-nu-ti, lisesibkunu ti
kunusi
{kunuti
o
(/J
kur ,
ku-
u-ru k
u r(u)
gur
BAM578-i-28
s e gur
>
kuss^u
g
u du
(D stat.; -u is onduidelijk)
kurra , !dNin-kur(ra)
kurru , D inf. v. !k^aru `versuft z/w.'
kurru , (<Sum., o , het Hebreeuwse `kor' (de groot-
kus.s.u
guza
een stad met de onderwereldgod Nergal als stadsgod (!Erra) en wordt daarom wel gezien als de poort
naar de onderwereld. Kuta is ook wel eens de naam
van de onderwereld.
uru
ki
&j
( 8 ) , Kut^
a, CH-iii-3
kunuti , onafhank.,
losstaand ofwel absoluut pers. vnw.
gen.-acc. 2e m.mv.
{kunusi(m) , sufx van p. vnw. dativus 2e m.mv. aan jullie,
n
>
gi
s
Kut^a ,
(/J
la
, (ontkenning; vanaf oud-akk.; in MA, NA vaak laa; in NB ook la- ; K nu): niet, zonder; (zie ook ul
`niet'). AHw la \nicht", \un-"; CAD la no, not, without; Ontkenning van nomina en nominale zinnen. De
prohibitivus (een negatief bevel) wordt gevormd door
la plus presens, bijv. la tapallah (pres. v. pala hu), `wees
niet bang!', vgl. ul tapallah `jijbent niet bang'
1 l
a le u^ (G part.): `de niet-kundige'
) `de zwakkeling' Sin3-51
7 la, la CH-i-39
, (ww. u/u-klasse; MB, SB):
I. G-stam (pret. il ut; pres. ila ut) litt. woord voor: slikken, doorslikken, verzwelgen, verslinden;
AHw \schlucken", \hinunterschlucken"; CAD to swallow;
1 iptema p^sa Ti
a mat ana la a tsu (G pret. v. pet^u
`openen'; p^u `mond'; G inf. gen.): `T. opende haar mond
om die (de wind) te verzwelgen' Ee-iv-97
7
I la- a-a-ti-sa, la a tsa (G inf. gen.) Ee-iv-97
, (ww. a/a-klasse; ook lapa pu; SB):
I. G-stam (pret. ilbub; pres. ilabbab) woeden, tieren, razen, te keer gaan;
AHw \w
uten"; CAD to rage;
1 labb
u (G stat. mv.) `zij waren in staat van razernij'
la atu
lababu
Bs
Ee-i-131
lab-bu labb
u
vanaf OB;
):
l
kir4
s u ga
I. G-stam (pret. ilbin; pres. ilabbin; stat. labin): neerwerpen, vooral in de uitdrukking met appa;
AHw
labanu appa
lubbunu
112
III. S-stam
(
) Ee-vi-102
i ni-il-bi-in
i nilbin
sulbusu
III. S-stam
(
): kleden (metaforisch); iem. met iets
bekleden (+2 acc.), bedekken, bijv. awlam s.uba tam
sulbusu lett.: `een man met een kleed kleden'
(G cohor. v.
lab
a nu
bricks;
1 libittasu iltabn
u , (libittu `tichelsteen'; Gt mv.): `ze
maakten zijn tichelwerk' Ee-vi-60;
II. D-stam (
) CAD 2 to thicken, to reinforce;
III. S-stam
(sulbunu, causatief) CAD 3 to have bricks
made;
}
, (subst. < *libintu; in EA labittu; mv. libna tu;
st.c. libnat en libitti vanaf oud-akk.;
sig4 ): tichel,
(ongebakken) kleisteen, tichelwerk; AHw \luftgetrockneter Ziegel"; CAD 1 brick, mud brick; 2 brickwork; 3
slab, block, cake (of material other than mud)
u-sa-al-bi-in, usalbin (S pret.)
lubbunu
libittu
>a*
7b
*D !
Sil-C-140
K
s u-nu, libitta
s unu +
s unu Sil-A-67
4 -
al-bi-in, albin (G pret. 1e p.enk.), Sil-A-67
; li-bit-ta-su, libittasu (acc. +su) Ee-vi-60
| K il-tab-nu, iltabnu Ee-vi-60
, (ww. van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.;
vanaf oud-akk.; E til, = sumun, sun, bad),
I. G-stam (pret. ilbir; pres. ilabbir) oud worden; lang
duren;
AHw \alt werden", \lange dauern"; CAD 1 to last, to
endure;
I/3. Gtn-stam (
) CAD 2 to last;
II. D-stam (
) CAD 3
libirra to last a
long time, to live an old age; ; 4 to prolong, to make
last a long time;
II/3. Dtn-stam (
) CAD 5 to last long, to live
long, to endure;
III. S-stam (
) CAD 6 to live long, to last;
}
, (subst.; MB, SB, NB) CAD long duration,
longevity, growing to old age;
}
, (adv. < inf.)
1 lab
a risu m^e lett. `tot het oud worden der tijd' )
sig
labaru
litabburu
lubburu
labaru
labaris
lutabburu
sulburu
labasu
litbusu
lubbusu
!mng. 3) 5 to coat,
to cover an object/building with metal/bricks
2 pulh
a ta usalbisma (S pret.) `zij bekleedde (woeste
met een vreeswekkend uiterlijk' Ee-i-137
draken)
IV. N-stam (
) CAD 4 to be closed, robed (ceremonically) 5 to coat, to cover an object/building with
metal/bricks
=
mu-sa-al-bi-is, musalbis (S part.) CH-ii-26
AHw \verkleiden"; (
ubertr) CAD (
a* ZV
*
>
labiru(m)
nalbusu
[
pret.) Ee-i-137
], usalbisma (S
u
-
s al- bi
s -ma
NB
labirutu
(+-sunu) Sil-A-63
?
]
Lagas
CH-iii-41
s ir bur la
)laki )
s irbur
in 21
eeuwse teksten van Gudea, cylinder-A; mv.
lahmu en lahma nu).
oergod;
een
De Lahmu is de poortwachter van
de !Aps^u gezien als domein
van !Ea. Op rolzegels
zien we de Aps^u als schrijn met Ea zittend op zijn
troon vanwaar water loopt. Lahmu wordt dan afgebeeld als een stevige kerel met zes tressen (dikke vlechten haar), die de deurpost ondersteunt. Er zijn meerdere Lahmu's. In godenlijsten twee, soms 8, ook wel 50.
Gudea (op Kleicylinder A) spreekt van 50 Lahama's
van de engur (ong. synoniem met abzu). Het grote
aantal is in het scheppingsepos Enu ma elis gereduceerd tot het paar Lahmu en Lahamu (man en vrouw?
dat nodig
is in deze theogoHet staat er niet!) omdat
nie, naar analogie van de andere paren. Elders wordt
over Lahmu in meervoud gesproken. Ze worden ook
wel voorgesteld
als portiers van een tempel, daar waar
de zonnegod Samas dagelijks in het oosten en westen
van de onderwereld naar de hemel vertrekt en omgekeerd. De poort van Aps^u wordt gepasseerd door de
zonnegod. De Lahmu's doen hem 's avonds bij zijn in
113
AM
Lahmu, Lahamu II
lahru
lal^u I
kracht
I \Fulle", \Uppigkeit";
CAD A 1 wish, desire 2
wealth, happiness, riches, desirability; 3 prime of life; 4
pleasant appearance, 5 charms (of a woman or a man),
luxury objects, sumptuous decoration, abundant vegetation,
} , weelderige rijkdom, volheid, overvloedigheid; Een
van de vele woorden voor het begrip overvloed en rijkdom; vgl. desu^, hegallu, his.bu, lul^u, masr^u, nuhsu,
t.uhdu;
AHw I \F
ulle"; CAD A splendor, glamour, abundance
}
, in de kracht van je leven
7;
la-le-
s u, lal^
e
s u, (+
s u) Sil-A-21
7 lu-la-a lul^a (acc.) erra-i-127
, !la ma
voegw. , (< la `niet' + ma, vanaf OA, OB; voordat;
AHw \bevor"; CAD before; zie ook l
a m + inf.gen.
onder la ma voorz.
voorz. , (< la `niet' + ma, voor pronominaalsufxen
ook la mi/u-; voorz.; vanaf OA, OB): voor AHw \vor
(zeitlich)"; CAD before;
} + inf.gen. , voordat;
1 l
a m d Sama
s napa hi `voordat de zon/Sama
s is opgekomen'
2 l
a m mamma issuqusu (D pret. subj. v. nasa qu `kussen'): `voordat iemand hem gekust heeft' (als begroeting)
, (ww. a/a-klasse; vanaf OA, OB; zu),
I. G-stam (pret. ilmad; pres. ilammad; stat. lamid; onregelm. imp. limad) leren, zich iets leren, vernemen, ervaren, doorgronden, begrijpen; gemeenschap hebben, beslapen
(een vrouw), bekennen (van een vrouw); (een ziekte)
diagnostiseren; G-stat. (als G: komt veel in stat. voor,
ook transitief: \ik ken iets = ik kan iets" (kennen en
AHw
lul^u
lal^utu
C
lam
lama
lama
lam
lamadu
kunnen is dus hetzelfde woord in het Akk.); wat je geleerd hebt vaak in acc. van de inf.;
AHw \lernen", \kennen lernen", \erfahren"; CAD 1
to become aware, informed, to understand, to comprehend, to diagnose a disease; 2 to learn a craft, a skill,
to become knowledgeable; 3 to know sexually (only in
OA, OB) 4 to study, to take note of a message, delivery, of a matter, a prayer, to recognize a legal claim or
obligation;
1 sap
a na lamdu (G stat. mv.; sapa nu `effenen', `platwalsen') \zij zijn bekwaam in het platwalsen" ) `zij
weten te vernietigen' (gezegd van vervaarlijke paarden
in Ee-iv-54)
2 sa l
a ilammadu miliksu mamman (G pres. subj.;
milku `raad'): `voor wie geldt: niemand kan zijn raadsbesluit doorgronden' (presens potentialis) of `wiens besluit niemand doorgrond' (tijdloos presens) Sin1-9, 19
}
, G verb.adj., , passief resultatief: gekend, geleerd, bekend; vaak potentialis (woorden, hier adjectieven, die de \(on)mogelijkheid" weergeven, zoals in
het Nederlands bij woorden met sux {baar en {lijk;
potentialis karakter hebben veel passief-achtige woorden in Semitische talen): onkenbaar \onmogelijk te kennen"
3 l
a lamda ma, ongekend;
I/2. Gt-stam (
, reciprook, re
exief) CAD 5 (reciprocal) to know each other, (re
exive) to be experienced, to be versed;
I/3. Gtn-stam CAD 6 to become informed, to understand, to take cognizance of (same mngs. 1 and 4, but
referring to a plurality of objects)
II. D-stam (
, factitief): onderwijzen, informeren,
doceren;
AHw \unterrichten", \lehren"; CAD 7 to inform somebody, to teach somebody a craft or a skill, to charge
somebody with expenses;
}
, (subst.; ook talmedu, vr. talmittu leerling,
student; AHw \Lehrling", \ein P
ug"; Eng.: student;
III. S-stam
(
) CAD 8 to cause to teach
IV. N-stam (
) CAD 9 to become known (passive to mng. 1)
lam-du, lamdu (G stat. mv.) Ee-iv-54
lamdu
litmudu
lummudu
talmdu
sulmudu
nalmudu
19; Ee-vii-118
114
deling die iedere godheid kan geven bij hogere godheden. L. heeft te maken met `leven', maar ook met
`groeien', `instandhouden', vgl. ah a su. Elke tempel
heeft zijn d Lama(r)/d Lamassu, die |vaak samen met
d alad/d s
e du (\genius")| vooral tot taak heeft de gebeden van de smekeling aan de god van de tempel door
te geven en verhoring te bewerkstelligen. E kal
be = alad =
s edu. Zo, en als beschermengel van het
individu, bemiddelt de L. bij de goden. Dankzij de
L. vind je bij de goden een willig oor voor je verzoeken.
d
-
s u, Lamass
s u CH-iv-56
7 T
la-ma-s
-ia, lamass
ja, `mijn bescherming'
VB b
lam^u
>
l^anahis
lamma
CH-xxiv-53
onvermoeibaar
lanu , (subst.; vanaf OB; f
7F
la-na-hi-i
s l^
an
a hi
s
(la +
) Ee-vii-128
an
a hi
s
lapatu
alam
litputu
erra-i-7
) (medisch)
;~
tagga; ook tagtag en tag(ga)me
s ; CAD
3 to touch, aect, hurt repeatedly
~
taggame
s -
s u
3 ittanappat
asu (~
tagga ook alleen tag lap
a tu
`aanpakken', `vormen', `formeren'; 3e vr.mv. vanwege
dualis): `[heupen en schenen] doen hem pijn' BAM578-
? !
tag
i-28
lupputu
II. D-stam (
lapatu napsati
sulputu
sutalputu
115
liptu
Db:!
161,r. 13
nda
nu ba
nda
nu ba
l
u `man', `mens', `iemand'; banda `klein'; nu staat wel
meer voor `mens', vgl. nukiri6 = nukarribu `man' +
`tuin' ) `tuinman')
luitenant CHx33, ook (sa) !hat.t. a tim; kennelijk ook iem.
een peleton (mobilisatie);
die belast is met ronselen van
AHw etwa \Leutnant";
!pad!
i-b lap-patc -su-ma ilappatsuma
B V
'2 DN
>?B !
taggame
s -
su
ittanappat
a
su
, Larsa, CH-ii-33
, godin, gemalin van Nergal
, (ww.; OB, SB;
s id):
I. G-stam (pret. *ilus; pres. il^as; imp. lus): kneden (van
deeg etc.); AHw \zu Teig) kneten"; CAD A to knead;
!gazi!
7
-id
ina a gazisar
ta-la-as
la
1 ina m^e kas^e tal^
as tas.ammid ( a m^u `water van' )
`aftreksel'; G pres.2e p.enk. v. l^asu `kneden', G pres.2e p.enk. v. s.ama du `aanbinden', `opleggen', `opbinden':
`als een pleister opleggen'): `met aftreksel van mosterd
moet je (het) kneden en (als een pleister) opleggen'
Larsa
Las
l^asu.
d
ud unu
BAM578-i-12
S N
C
(G pres.) BAM578-i-12
l^at.u , (ww. <la it.um, zwakke alef; OB, MB, MA, SB):
ta-la-a
s tal^
a
s
omvattend, omspannend
1 l
a it karassu (G part. stat. v. l^at.u `omvatten'; stat.
v. part. komt niet veel voor, meestal in PNs; <karasu
+ su): `zijn gemoed is veelomvattend' Ee-vi-138
II. D-stam (
) CAD 2 to keep in check, to curb, to
lut.t.u
N
C N
law^um, lam^u
control;
7
K
la- i-it
a it
. -su-nu l
.sunu
(G part.st.c.+sunu) Ee-vii-81
la-a- -it
a it
. l
.
(G part.st.c.) Ee-vi-138
, (ww. i/i-klasse; dubbelzwak; w tussen vocalen wordt later m; MA, NA ook lab^u; vanaf oud-akk.;
nigin;);
nig
n
I. G-stam (pret. ilmi, OA, OB ilwi; pres. ilammi, OA,
OB ilawwi; perf. iltawi, OA, OB iltami; stat. lami, lawi;
imp. liwi omgeven;
AHw \umgeben"; \belagern"; CAD 1 to move in a circle, to make a round, to circle around an object/person,
a region, to circumambulate; 2 to encircle, to arrange
decorations in a circular form, to encircle an object
with decorations, to form a circle for magic purposes
with sand,
our, etc. to wall a city, a precinct, to fence
a garden, a house, etc.; to surround (in transferred
mngs.) 3 to wrap up, to pack, to wrap; 4 to besiege a
city, to surround (an enemy) to hem in (an enemy), to
throng around a person;
1 S^n us.urta lami (G stat.): `de maan is omgeven met
een halo' [de halo, waarmee hemellichamen kunnen
worden omringd, waarschijnlijk de enigzins kruisvormige stralenkrans die je op rolzegels ziet.
2 nta lam
u , (G stat. mv.): `zij zijn omgeven (met een
omsingeling)' Ee-iv-110
3 alam nta lam^
u: `een stad omsingelen'
(
V
gi
s hur
-ma
nigin
gi
s hur us
. urtu `tekening', `plan', maar ook geleerd woord < Sum. gishurru
`silhouet', `omtrek';
nigin o.m. law^
u, lam^u `iets
omgeven/omsingelen met' (2 acc., hier G pres.2e p.enk.): `je moet (rond de pot) een tekening trekken'
4 us.urta talammima (
BAM578-i-40
zisurr^a lam^u
litm^u
litamm^u
sulm^u
116
lummunu
>>
> *V
u
-
s al-m
-
si
u
s almi
si
nigin
lej^u, le u^
lemenu
lemnu
II. D-stam (
): (een zaak = awa tu) slecht
maken, ten nadele pleiten; CAD 4 to treat badly, to
4
4!
lemnu
iv-18, 83
lem-n
e-e-
su
, lemn
e
s u (`zijn vijand') Ee-i-73
, verb.adj. v. !lemenu
, (ww. -e, ook laqa u, laq^u; vanaf oud-akk.; I ti):
I. G-stam (pret. ilqe; pres. ileqqe; stat. leqi, laqi; imp.
leqe) nemen, aannemen, aanvaarden, tot zich nemen, krijgen, terugkrijgen, ontvangen, terugnemen; inpikken; G-stat.
aanvaard hebben (vaak transitief)
AHw \nehmen", \annehmen"; CAD 1 to take (something in one's hand), to take up an object (for a specic
purpose), to take objects or persons along, to accept,
to take over, to take in, 2 to take a wife, to adopt (a
son, a brother, etc.) to assume responsibility (for someone), to assume an obligation, to accept gifts, bribes,
to acquire, to buy; 3 to take what is one's due (shares
of an inheritance or partnership, of booty, toll, tax,
tribute, interest, rent, etc.), to take what belongs to
one; 4 to take away by force (or under threat: objects,
persons, annimals, elds, countries, etc); (in the stat.)
to be lacking; ; 5 (in idiomatic phrases)
In PNs: GN-leqe-unninn `GN-aanvaard-mijnsmeekbede!', bijv.: S^n-leqi-ennemu (imp. `S^n, aanvaard mijn gebed!';
1 innanu : : : leq^
u d Anu ti, (G stat. subj.; innanu voegwoord): `nu hij [Kingu] dan de waardigheid van Anu
aanvaard heeft' Ee-i-159
2 q
a ta t PN leq^u (vr.mv. v. qa tu `hand', < Sum.
s adupa `die de handen losmaakt'; `borg') lett. `de
handen van PN nemen' ) borgtocht nemen; PN garandeert terugbetaling van een lening
I
ti-q
uda
3 teleqqe tubbala (G pres.2e p.enk. v. leq^
u `nemen';
D pres.2e p.enk. aba lu `droog zijn', D: `drogen'): `[deze
3 kruiden] moet je nemen, je moet (ze) drogen' BAM-
leq^u
lemuttu
I/2. Gt-stam (
I/3. Gtn-stam (
}C
Ee-iv-83
5 ilu sa lemn^eti huzu, (G pret. subj. v. ah
a zu `ne dingen heeft beraamd'
Ee-iv-18
men'): `de god, die boze
sutalmunu
578-i-31
mngs. 1-5)
sulq^u
>
x
@
le u^
/lees:
il-te-q
e, ilteqe, (G perf.) CHx25x113
l-qu-u, ilq^u, (G pret.) Ee-vii-162
e
I
teleqqe (G pres.2 p.enk.) BAM578-i-31
, (ww. e/e, i/i-klasse; ook le a u, leju; dubbel zwak;
n.b. een dubbele alef wordt nooit geschreven, een enkele nog wel eens, maar meestal alleen als vocaalbreuk
ti-q
117
zu
AHw \verm
ogen", \konnen", \uberwinden"; CAD 1 to
la le u^
le u^tu
tele u^
teltu
>>
> C
xx >
le u^tu
li{
s eriktim li
s ruk
u
s um
Sil-C-153-154
~
li-ib-
s i-
s um-ma, lib
s i
s umma
(G prec. +sum+ma v. basu^ `zijn'), \moge hem geworden",
Sil-C-42
;
li-pu-us, lpus (G prec. Sil-C-47
;
K I li-b sec -si-ib-ku-nu-ti, lisesibkunu ti
prec. v. !wasa bu `wonen'+kunu ti), Sil-C-52
(S
prec. 1e p.enk. v. wap^u, S
:
lu-s
a-pi, lu
s
a pi (S
.
`verheerlijken') Sin3-69
e
lud-lul, ludlul (G prec. 1 p.enk. v. dal
a lu II
`prijzen') Sin3-69
, N prec. (met sterke alef) v. !aba tu I `vernieti-
so
U
5c
li abit
CD
li addi
V
gen'
abit (N prec. Ee-iv-23
;
li- -a-bit, li
, D prec. v. D-tantum !*wad^u
;
li-ad-di-ma, li addima (D prec. +ma)
Ee-vi-113
): hart, buik, maag, baarlibbi- vanaf oud-akk.;
sa
moeder, inwendige;
middelste, binnenste, centraal, het wezen (van goden);
me
sa
s (in mv.) meestal irr
u ingewanden (darmen,
D
ana sa sub nag-ma i-ar-ru
6 ana libbi tanaddi isatti i arru (ana libbi vaak als
adv. iets met `er': `erin', `eruit', `erbij'; D sub
G pres.2e p.enk. v. nad^u `werpen', dus samen: `erbij
doen'; # nag = \mond water" G pres.3e p.enk. v.
sat^u `drinken' en ar^u `braken'): `[honing en olie] moet
je er bij doen, drinken en braken' BAM578-i-18
V 2
118
! ' 4 4x
!
sa libbsa
libbu
wabalu
libba t.^abu
res libbi
! '
c s s
!
!
libbuk
cs !
lbil
V
libittu <
;
-um
+ki) Ee-i-117
lib-bu-uk-ki libbukki
l
b-bi libbi
sa
liblibbu
libsi
lidmiq
?
ligi
liklla
lik
n
li-ik-tu-nu likt
u n
u
lmu, limmu
\Jahreseponym"; in de Assyrische jaarrekening worden jaren vernoemd naar een functionaris; bijvoorbeeld
in een colofon:
p d
limmu
, limmu p errba-d Sin, in het
limhas.
line u
>
linnadnam
su
xxx
linnasa
UC
linuhu
lipat.t.ir
H
liplippu , (subst.; ook liplpu, liblibbu, libbilibbi, lpilpi;
vanaf OB, MA;): nakomeling, achterachterkleinzoon; ontstaan uit de directe genitiefverbinding lip lpim > liplippim, (de zgn. kwantiteitsmetathesis: bij verkorting
van lange vocaal ontstaat een dubbele consonant; vocaal en consonant ruilen hun kwantiteit; en p ) i en
pp); in later tijd geschreven als
119
(g)
(g), vanwege
=l
sa
sa
sa
b/p (< sa = libbu
`hart').
CAD 1 ospring, descendant; 2 oshoot of the
datepalm
;
;
li-ip-li-ip-p, liplippi CH-iv-67
, (subst.; ook lipiu, lpu, lepu; OB, SB;
iudu en
!uzu!
uzu
iudu): (dierlijk) vet, vetweefsel AHw
II \Korperfett", \Fett"; CAD 1 adipose tissue, fat,
tallow; 2 marrow, pith;
ina iudu
hihi
1 ina lip^ taballal ( i afgeleid van
pictogram
voor een zalfvaatje, Sum. , `olie', het teken gaat ook
staan voor ni `geur', omdat het verwijst naar welriekende olie, en ook zal `glimmen' (zoals na insmeren met olie);
udu `schaap';
iudu (dierlijk) `vet';
G pres. 2e p.enk. v. bala lu `mengen'): `in vet moet je
mengen' BAM578-i-49
(ina) lip^
(gen.) BAM578-i-49
, (subst.; ook lepu; vanaf OA, OB; in PNs
nunuz):
telg (hangt samen met elepu `groeien') AHw \Abkommling", \Nachkomme" CAD A 1 ospring, descendant, posterity; 2 generation;
, G prec. v. !epesu `maken' etc.
;
li-pu-us, lpus (G prec.) Sil-C-47
;
E li-pu-us-ma, lpusma (G prec. + ma)
lip^u
lpu
i udu
lpus
ss V
lir ^a
C!
lira isu
H
lre
Ee-vi-107
lirrik
lirtabb^u
lislimu
lisanu
i-90
U !
[ ]
(st.c.+su) erra-i-90
li-
s
a-a n -
su
li
s
a n
su
li-
s e-s
. i-in
li
s
es
. in
prec.) Ee-vi-111
(S
1 pad
a n lisir (G prec.; pada nu `pad', `weg'): `moge
mijn route/levensloop voorspoedig verlopen', `opdat
mijn weg gedije' Sin1-24b
; G li-sir, lisir (G prec. v. eseru) Sin1-24b
, (afwijkend < *lisrsa , naar analogie met de D):
S prec. vr.mv. v. !r^asu `juichen'
prec. vrmv) Ee-vi-111
s
li
s -ri
s -
s
a, li
s ri
s
s
a (S
pret.mv. v. !ra a bu G: `beven' St
passief bij
, St
G: `in huiver gebracht worden'
u , (S
t pret.mv.) Ee-vi-146
li
s -tar-i-bu li
s tar ib
, Gtn pres. v. !waba lu `dragen'
;
| li-it-tab-bal, littabbal (Gtn pres.) Ee-vii-142
,
lu
bad ,
lu
E
}
, !sala mu lijk;
dingir(ra) ,
lu
( )
} , eig. G part. v. !sa alu `vragen' (om een
orakel); droomuitlegger; cryptograsch: met lu = sa;
dingir(ra) = ilu/i; dus:
s a-ilu/i = sa ilu/i;
: of . . . of
,(
lu), +ww.(nadruk/afrmatief): inderdaad, waarlijk; ondergaat geen crasis met volgende preformatief;
dus: lu iprus en lu aprus
1 l
u knamma mahru nimbukun (G stat. v. k^anu +
lu + stat. = prec., maar afrdat. am; hier dus niet
matieve lu ; nimbu variant v. nbu +kun(u), adj. mahru
voor subst.!) `uw vroegere woord hebt gij waarlijkjegens mij gestand gedaan' Ee-vi-21
2 alk
a tus lu su p^at(u) (S stat. vr. su p^at, elativisch,
v. wap^
u met redundante u, zgn. overhangende vocaal,
%GAGx75b, noot 11): `zijn optreden/actie/onderneming is waarlijk schitterend' of met lu als precatief:
`zijn optreden zij luisterijk' Ee-vi-122
+ stat. , precativus, drukt een gewenste toestand
uit (\moge : : :") en komt in alle persoonsvormen
voor.
1 l
u balt. a ta `moge U in goede gezondheid zijn'
2 l
u da ri `moge het duurzaam zijn' ook in nominale
zin:
3 n
u rsu nawrum lu attunu-ma `weest zijn stralend
licht!'
Soms is niet uit te maken of lu armatief of precatief
gebruikt, bijv.
4 l
u basima nann^usu (G stat. basu^ komt niet zoveel voor, met lu precativisch: `het zij er', `moge er
zijn'; met lu armatief: `die zijn er waarlijk/heuselijk';
nann^usu locativus): [vergeving en bestrafng] `moge er
zijn op zijn gebod' Ee-vi-132 of armatief: `die hangen
waarlijk van zijn bevel af'
+ pret. , precativus 1e p.enk., drukt een gewenste actie
uit (\ik wens : : :", vaak te vertalen met een futurum:
\ik wil : : :") en wordt gevormd door het partikel lu met
preteritum; Het partikel lu verbindt zich dan met de
werkwoordvorm (crasis van -u en vocaalpreformatief)
en wordt in OB aangetroffen in 1e p.enk. en in 3e p.enk. en mv. en wordt verbonden met de vocaal van de
werkwoordstam. De resulterende vocaal is altijd lu{ in
1e p. en li{ in 3e p, ook in D (liparris) en S (lisapris).
Bijv. 1e p. lumhas. (bij mah a s.u) `ik wil slaan', `laat mij
lisrissa
y U
y s
littabbal
J NJ
listar ibu
salamtu
sa ilu
lu ...lu
lu
lu
lu
J H
120
slaan'; 3e p. limhas.; men spreekt van cohortativus, zelfaansporing: `ik wil : : :', `kom, laat ik : : :', ook in verzoek aan meerdere, dan te vertalen met `mag ik a.u.b.
: : :?'.
1 luszizma lull^
a lu amelu sumsu (S cohor. v. izuzzu
in S: `creeren'; lull^a Sumerisme voor `mens', geleerd
woord, daarom misschien te vertalen met `homo sapiens' of `genus homo'; amelu lu sumsu is een nominale zin): `ik wil het genus homo maken, zijn naam zij
\mens" ' (creatie van de mens in het scheppingsepos
Enu ma elis) Ee-vi-6
p
, (subst.; lbr `oud'; mv. luba ru ; vanaf OB;
ghia):
g
tu
doek, (oude) lap, `oud stuk stof'; [
tu
`kleed'] AHw \altes (gutes) Gewand"; CAD 1
= kum
clothing, garment; 2 (a specic piece of female apparel,
NB only) 3 piece of clothg, rag;
eV
ina tughia sur-ri
1 ina lub
a ri tet.erri (e sur hier G pres.2e p.enk. v.
t.er^u `uitpersen', `smeren', `insmeren', speciek: `uitwringen' (van pastavormige substantie): `(en) moet je
met/op een doek insmeren' BAM578-i-7
C
lubaru
C
C
lub
a ru
BAM578-i-7
a-si-a pa-sit-tum u lu-ba-t.i
gig
1 asia p
asittum u luba t.i marus. (asu^ `hoofdpijn';
pasittum G part.vr. v. pasa t.u `uitwissen', `verdelgen';
part.vr. `verdelgster' (ook naam van Lamastu, die babies verdelgt, hier de naam van een ziekte); gig G stat.
marus. `is ziek aan'): `dan is hij ziek aan de asu^-hoofdpijn, de pasittum-ziekte of de luba t.u-buikziekte' BAM-
C C
':
Sumerisme
voor mens, geleerd woord, daarom misschien te vertalen met homo sapiens of genus homo; soms: oermens; AHw
\ursprunlicher Mensch"; CAD man;
1 luszizma lull^
a lu amelu sumsu (S cohor. v. izuzzu in
S: `creeren'; fonetisch lul-la-a; amelu lu sumsu is een
nominale zin): `ik wil het genus homo maken, zijn naam
zij \mens" ' (creatie van de mens in het scheppingsepos Enu ma elis) Ee-vi-6, daarna nog eens logograsch
geschreven (als het ware een uitleg van dit Akkadische
leenwoord) in:
u19 lu-a am
2 lubnima lu
e lu (G cohor. v. ban^u `scheppen'; amelu een bijstelling): `ik wil homo sapiens, de
mens, scheppen' Ee-vi-7
}
, (acc.adv., \als een lull^u"): op de wijze van een
lull^a
c C
J C
lull^u II
oermens Ee-iv-72
lu-ub-ni-ma lubn^
ma
zen'
1 dallika ludlul: `moge ik uw lof verkondigen'; wensof gebodsvorm, ook soms het presens, in afhankelijke zin vaak weer te geven als zin van consequentie
\en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg, bij feitelijk gevolg wordt de indicativus
gebruikt: `dan zal ik uw lof verkondigen' Sin3-69
5c
Lugal-asala
(C y
,
lud-lul ludlul
lugal
Lugal-dimmer-anki ,
a t
u gab[li
s]
(quasi-Sum.
lugal d
m me er an ki
&
18 -a, lull^
a Ee-vi-7
: denominatief: een ww. waarvan het subst. de
grondvorm is en die dan altijd primair toestandsww.
zijn; bij D v. !lal^u I
, postulaat: mogelijk een homoniem ontstaan uit
lul = sarru `leugen', in het Akk. in gebruik als logogram
lul = sarru; in dat geval zou lull^
u III een
geleerd woord voor leugens zijn; ter verklaring van Ee-
lull^u III
l
u u
lu
iv-72
1 ina saptsa lull^
a uka l sarra t, (D pres. v. *k^alu):
578-ii-18
lul-la-a lull^
a
Ee-iv-72, vi-6
lul^u
C
heid
7C
(acc.) erra-i-127
luma
s of
J
soms met si): sterrenbeeld; AHw \TierkreisSternbild"; CAD 1 (one of several stars whose helical
risings fall at or near the solstices and equinoxes, and
which therefore serve to divide the year) 2 (poetic term
for star) 3 zodiacal constellation;
1 uszizz
u ma ina birisunu lumasa isten, (S pret. mv.
v. izuzzu `staan'; S: `tot stand brengen', `plaatsen'): `zij
plaatsten te midden van hen een eerste sterrenbeeld'
ma
lu
s
Ee-iv-19
2 epsu p^ka li abit lum
asu, (N prec. v. aba tu I met
iv-23
3 i abit lum
asu, (N pret. met sterke alef v. aba tu I ):
`het sterrenbeeld werd vernietigd' Ee-iv-25
4 lum
asu ittabni, (N perf. v. ban^u): `het sterrenbeeld
werd (weer) geschapen' Ee-iv-26
VU
Vb
V
,
(acc.) Ee-iv-19
,
(nom.) Ee-iv-23; 24; 25
lu-ma-
s i, lum
a
s
(acc. mv.) Ee-v-2
, G prec. 1e p.enk. v. !mahas.u `ik wil slaan', `laat
lu-ma-
s
a lum
a
sa
lu-ma-
s u lum
a
su
lumhas.
mij slaan'; 3e p. limhas.;
e
lusabsi , S cohor. (1 p.enk.) v. !basu^ in S: `er doen zijn'
' V
U
V
Ee-vi-9
etc.
cohor.) Ee-vi-5
(S
lu
s ab
s ima
lu-
s
a-an-ni-ma
lu
s annima
(D prec. +ma)
U
`verheerlijken'
> USUC
lu-
u-
s
a-
a
s -
sa
-a
lusme
l
u
s a
s
s^
a
lu-u
s -me, lu
s me (G prec. v.
s em^
u) Sin1-26b
, S cohor. v. !izuzzu, in S: `creeren'
E lu-us-ziz-ma, luszizma (S cohor.) Ee-vi-6
, (Dt prec. 1e p.enk. v. !elelu G: `rein z/w.'; D `reinigen'; Dt passief of re
exief): `moge ik me reinigen', `opdat ik gereinigd worde'
lu-ta-l
l, l^
u tallil (verwacht: l^
utallil, Dt prec.
lusziz
l^utellil
1e p.enk.) Sin1-26b
121
122
van informatie)
1 ana Tiamat elltamma izakkarsi `en sprak Tiamat
op luide toon toe' Ee-i-36
, sufx ter markering van het predikaat, dat wat in logische zin voorwerp van mededeling is; in het bijzonder
bij de nominale zin
1 umm
a nsuma rema aj ursarsi `moge zijn leger geen
erbarmen doen verkrijgen/ondervinden'
2 mannumma, (mannu(m) `wie?'), nominale zin: `het
is wie die' ) `wie is het die', `degene die', in zelfstandige relatieve zin (zonder antecedent)
3 mannumma sa ibn^
u tuquntu (G pret. subj. v. ban^u;
tuquntu `strijd', `oorlog'): `wie is het die de strijd ontketende' Ee-vi-23
4 d Kingu-ma sa ibn^
u tuquntu (Kingu-ma, nominale
zin; G pret. subj. v. ban^u): `het was Kingu, die de oorlog
heeft aangesticht' Ee-vi-29
: (coordineringspartikel) staat achter de persoonsvorm in ww.Verbindt zin met het daarop volgende zin
(ook als de werkwoordsvorm zoals soms in Laat-Babylonisch voorop staat in de zin). {ma duidt dan op een
intrinsiek verband, dat van verschillende aard kan zijn.
Vaak te vertalen met \en" tussen de zinsdelen, maar
soms ook met een bijzin met de juiste keuze van het
voegwoord.
} redengevend, {ma is soms redengevend, in dat
geval de zinsdelen verbinden met een voegwoord als
\want/doordat/met dien verstande dat".
1 l
a lamda ma nukkula minna tusu, (la lamda `ongekend'; nukkula D stat. 3e vr.mv. v. naka lu in D: `artistiek vormgeven'; min^atu `ledematen'), lett.: \zijn ledematen zijn onkenbaar en fraai gemaakt" met -ma coordinerend ) `zijn ledematen zijn zo fraai, dat het 't
verstand te boven gaat' Ee-i-93
} , epexegetisch: Soms is {ma epexegetisch, d.w.z.
het tweede zinsdeel geeft een nadere uitleg van het
eerste (Ned. \en" is ook vaak epexegetisch). In dat
geval kan het tweede zinsdeel in logische of temporele
zin voorafgaan aan het eerste zinsdeel en moeten we in
de vertaling de volgorde omdraaien.
} , bijzin van consequentie: Soms moet men de zin
na {ma vertalen met een bijzin van consequentie of
doelstelling \zodat", \en dan", n.l. indien in de bijzin
de persoonsvorm van het werkwoord een (entische of
stativische) precatief is, dus: -ma : : : liprus of -ma : : :
lu paris. In de regel is de persoonsvorm van de voorafgaande hoofdzin een gebodsvorm (imperativus of precativus).
maanden van het jaar , !itu, het determinatief voor de
naam van de maand
, een soort uitroep, die vaak in de praktijk de directe rede inleidt; waarlijk, ja, welaan; AHw etwa:
\was!?"
{ma
{ma
{ma
{ma
{ma
ma
VC
madadu
ma-a m
a
(uitroep) Ee-vii-139
):
g
a
I. G-stam (pret. imdud, pres. imaddad, stat. madid): afmeten (van graan), toemeten (van graan); in de praktijk ) betalen, berekenen, leveren CHx44; CAD A 1 to
middudu
muddudu
V O
sumdudu
madis
m^adu, ma adu
sum udu
madu
C
ma dutu
madis, ma dis
V }
V
magal
Sin1-23a
ma-a -di
s ma di
s
ul4 gal):
zeer, in hoge mate; heleboel AHw \sehr"; CAD very
(much), greatly, in large amounts exceedingly, abundantly
1 s.tu magal saknunimma (s.tu `verlies'; G stat.
saka nu: `is gezet voor mij' ) `ik heb te lijden van'):
`ik lijd in hoge mate verlies' Sin3-59
h ma-gal
D
u
s ubme
s
2 ru tu magal ittanaddi (D sub maq
a tu `vallen' dan
ru tu subject; ook nad^u `werpen' dan ru tu object; mes
voor Ntn, meestal pres.): Ntn pres. v. nad^u ittanaddi `hij
werpt steeds speeksel uit' of: ittanaqqu `hij laat steeds
speeksel vallen' BAM578-i-27
VW
123
C !sed! V W # } D
a sed
ma-gal
nag
i-par-ru
3 m^e kas.u
^ti isatti iparru (a m^u `water' pl. tan-
VW
magaru
o?
Sin3-59
oo?
ma-gal magal
VmZagiru
magaru
mitguru
mugguru
Verhoor-(mij-)GN!
III. S-stam
(sumguru) CAD 8 to get someone to agree,
namguru
migru
7 migir Sama
s , gunsteling van Sama
s
8 migir-GN persoonsnaam Verhoring-van-GN
mi-gi4 -ir, migir, (st.c.), CH-iii-48
F
o?
}o ? b
}mitga ru ,
gunstig, zeer gunstig; `gunstig' ook in hemerologische zin (lijst met \gunstige" dagen);
s ega mitg
a ri
logograsch:
BAM578-i-41
o?
#
ina d u4 sege a nag-su
9 ina u
mi mitga ri tasaqqisu (
s e(ga)
s em^u
`luisteren', `verhoren' en mitga ru `gunstig'; # nag
= \mond water" sat^u `drinken', maar ook saq^u II
`drenken', `te drinken geven' (trans.), een homoniem
van saq^u I `hoog zijn'; hier een soort annex \mits",
een waarschuwing aan het adres van de medicijnman,
sprekend over een recept): `je moet het hem (wel) op
een gunstige dag te drinken geven' BAM578-i-41
}
, (subst.; OB, SB;
s e(
s e)ga):
eendracht; AHw \eintrachtig"; CAD agreement, consent, concord; (negated:) disagreement, discord;
, (!gasa ru): `de machtige', `enorme kracht',
`bijl'
a D ma-ag-sa-ru, magsaru Ee-i-162
, (status abs. en st.c. v. !mah a ru), status abs.
in vaste uitdrukkingen): bijv. la mah
a r `onweerstaan
baar', `zonder een tegenstander te hebben';
(vgl. ook
la sana n)
, (ww. a/u-klasse; vanaf oud-akk.;
I. G-stam + acc. van de persoon; (pret. imhur, pres.
de beteimahhar, stat. mahar vaak trans., met name in
kenis `ontvangen'): ontvangen, aannemen, afnemen, ontmoeten, (zich) teweerstellen, het opnemen tegen, zich verzetten, zich tegen iem. keren (in vijandige zin, maar ook
positief:) tegenover iem. staan, iets aankunnen, zich wenden tot (positief van lagere persoon tot hogere, maar
ook aggressief); ook +2 acc.: iets van iem. accepteren,
in dank aannemen; G-stat. ook aangenaam z/w., beha
mitgur(t)u
oo?
magsaru
V a
mahar
maharu
gen
1 simatka belum l
u mahrat ilma, (G stat. vr.enk.
nu maharu
124
mithuru
muhhuru
mahru(m)
mahru
ina mahri
}ana mahri ,
mahar
maharis
tamharu
mahra
sumhuru
sutamhuru
125
to hand
to square (math.), to keep (food) down; 12 Stn
over;
19 sapattu l
u sutamhurat misil arhisam, (St stat.prec.
abs. `half'; arhisam adverbiv.mah
a ru; misil status
met de halve
e
aal): `de 15 maandsdag zij gelijkgesteld
maand', grammatikaal onduidelijk, of met sapattu locativus: `op de vollemaansdag moge zij in ontmoeting
gebracht zijn' Ee-v-18
20 l
u sutamhura t lu san^at (St stat.prec.; G stat. v.
30e dag dan) komt U [de maan] ten
san^u): `(op de
tweede male in ontmoeting met Sama
s ' Ee-v-22
21 l
a ustamahhar (St pres. v. mah a ru \elkaar ontmoe kan 't niet binnen
ten", CAD: `hij
houden' = `hij
moet kotsen'; maar wsl. dietistisch voorschrift \dit niet
eten", `vasten'): `voedselverbod' BAM578-i-2
IV. N-stam (
): zijn tegenstander vinden, tegenstand ondervinden, geconfronteerd worden, ontvangen worden, aangenomen worden;
CAD 13 to be handed over, to be given, to be accepted,
to be confronted (faced with a weapon, an attack, a
superior power, etc.), to become of equal size; (panu +
mah a ru) to become acceptable; to meet;
} , (subst.; mv. mahru en in de betekenis
`prijs' mahra tu; vanaf OA, OB;
kilam =
ganba; mv. mah
ra tu): prijs, koopprijs, handelswaarde,
, wisselkoers;
ruilwaarde, geldkoers
AHw \Gegenwert", \Kurs", \Markt"; CAD 1 market
place; 2 commercial activity, business transactions; ;
3 tari, price equivalent, rate; 4 purchase, purchase
price
22 mahr sikarim ana mahr se im umtat.t.i (D perf. v.
mat.u^ `geringer
worden') `zeverkleint/verlaagt/vermindert de koopprijs van het bier t.o.v. de prijs van gerst'
CHx108; d.w.z. ze verkoopt minder bier voor eenzelfde
hoeveelheid gerst (te duur, boven de marktprijs)
23 mahru is.ehher (in omina) `de ruilwaarde wordt
stijgen) ) in
atie
kleiner'(= prijzen
24 mahru isaqqu ruilwaarde stijgt, prijzen dalen ) de
atie
e
9
mah-ra, mahr
a (G stat. 3 vr.mv.) Ee-i-145
9 V mah-ri-ka, (ina) mahrka (+ka) Ee-vi-50
9 S mah-rat, (lu ) mahrat (G stat. vr.enk. prec.)
namhuru
mahru
H
VV H
VV MM
?V
M
!
>
mahru
!
Ee-iv-21
(G verb.adj.) Ee-iv-30
,
(gen.) CH-iii-72
ma-har, mahar CHx9
V ma-ha-ri-is, maharis Ee-iv-2
N
im-hu-ur-ma, imhurma (G pret. +ma) CHx33
ma-ha-ri-im maharim
ki lam
igi
, (
kilam
= ganba; mv. mahra tu,
mah a ru): `prijs', `koopprijs', `handelswaarde'
oorspr. u/u?-klasse; Mari, SB)
, (ww.;
mahu^
imhu
I. G-stam (pret.
, ook imhi; pres. imahhu, ook
imahhi; stat. mahu): woeden, razen; AHw \rasen";
mahhu^
mahhu tu
mahhu tis
mahhu tis
mahru
mahas.u
?
?
9'
9
'
'
'
126
sumhus.u
sutamhus.u
V M
'
mahazu
s
g
V MM J
V
mahru
mahru
mahr^u
majaru
>
b
V CC
V
makaru
(mv.) CHx43
tijd'
; ma-ka-li, ma kal (mv.), CH-iii-34, iv-36
, (ww. OA): AHw II \im Handel einsezten (?)";
CAD B to do business, to use (silver, etc.) in business
transactions
}
,(
n
igga): bezit, eigendom, have;
}
, (subst.; st.c. tamka r; mv. tamh a ru ;
AHw
r)
damga
koopman, geldschieter, bankier
\Kaufmann", \Handler", \Finanzier"; Eng.: merchant, trader;
1 tamk
a ram ippal (!eperu) `hij moet de koopman
ten volle betalen'
2 kasap tamk
a rum isqulu, (G pret. subj. v. saqa lu `betalen') `het geld dat de koopman heeft betaald' CHx119
namkuru, makkuru U ?
tamkaru
U?
-M
n
igga
makkuru , !makaru
mala , (voegw.; vanaf OA, OB; soms apocope vorm mal of
damg
ar
mimma mala
mimma sumsu mala
maladu
malahu
VAU
77
ma-l
ah-
sa
mal
a h
sa
ga
gar
127
VV ** ??
}ma liku
FF
erra-iii-D11
AHw
galga
slag' ACh-Sin-i-6
}nada nu + milku ,
?!?? !
(st.c.) Ee-i-48
(st.c.) Sin1-19
m
-lik-
su
, milik
s u (st.c.) Sin1-9
mil-ka, milka (acc.) Sin1-14
mi-lik-
su
milik
su
}nada nu St
I/2. Gt-stam (
, re
exief) als N: zich beraden, beraad houden, beraadslaging houden, beraadslagen; CAD 4
2 pret. mv.
upsukinnaki ustaddinu sunu milkatsun (St
2 `elkaar geven', `uitwisselen';
v. nad
a nu `geven', in St
upsukinnaki `raadszaal', vergaderplaats der goden, in
de hemel, maar ook in Babylon; st.c.vr.mv.): `in U.
voerden zij onderling beraad uit' Ee-vi-162
}
, subst.; tapras-nomen: raadgever; AHw
\Ratgeber"; [tapra s-nomen, vr. tapra st, (%nominale
typologie); vaak voor \de reciproke actie", een subst.
bij de Gt-betekenis van wederkerigheid]
@
mil-k
at-su-un, milkatsun (st.c.vr.mv. +
s un)
malikutu
}
Ee-i-154
mitluku
to deliberate;
3 am
a ti mitluku lett. \met woorden zich beraadslagen" ) discussieren, beraad houden, iets bediscussieren' iets
bespreken;
4 am
a ti imtalliku `zij bediscussieerden' Ee-i-34
IV. N-stam (
, re
exief en passief): zich beraden, beraad houden, beraadslaging houden; CAD 5 to
deliberate, to be given advice
}
, (subst.; ook maliku; st.c. malik; vanaf oudakk., OB, (Mari), MA): Westsemitisch voor koning,
vorst; AHw \Furst", \Konig"; CAD king, foreign ruler,
ruler;
5 ana d Lugaldimmeranki m
a lik il belasun (verwacht
beli (gen.), hangt af van ana; d Lugaldimmeranki is het
epitheton v. Marduk, voor uitleg !Marduk): `hun heer,
d Lugaldimmeranki, koning van de goden' (of G part.
ma lik `raadgever') Ee-vi-28
}
, (subst.; sufx !{u tu, {u t
vormt abstracta; bij malku; OB, SB): ambt van vorst,
soevereiniteit, vorstendom; AHw \F
urstentum"; CAD
rule, government, overlordship;
6 malik
u t il `de soevereiniteit over (alle) goden' Ee-i-
namluku
malku
malikutu, malkutu
154
7 ana malik
u ti irmi (ibni-vorm: G pret. v. ram^u `wer-
Vmilku
len
milku ,
13 ina
tamlaku
Ee-vi-162
malaku ,
Ee-i-66
tam-la-ku taml
a ku
V:!
C
578-i-27
BAM578-i-27
Malgu , stad,
* # C
,
, CH-iv-12
malikutu, malkutu , (sufx !{utu, {ut vormt abstracta;
bij malku): !mala ku
malittu , G part. vr. bij !waladu `dragen', `verwekken'
malku , (!malaku) Westsemitisch woord voor `koning'
malkum-sarrum , naam van een Lexikale Lijst (LL), gemal-da-ri
s maldari
s
ki
(m
aalnaga)
Malg^
m
noemd naar de eerste woorden. Een woordenlijst waarin buitennissige of zeldzame Akkadische woorden (vaak
leenwoorden, bijv. uit het Aramees) een meer gangbaar Akkadisch equivalent krijgen, een soort synomiemenlijst dus. Het Westsemitische woord malkum staat
daarin gelijkgesteld met sarrum `koning', Westsemitisch woord voor koning
, (adv.; ook mammalis; malamalis < mal-mal +
is; OB, Mari, MB, SB, NB): dienovereenkomstig, net zo,
volledig, helemaal, al te gaarde; soms: in gelijke hoeveelheden, naar evenredigheid;
AHw \entsprechend"; CAD evenly, equally, to the
malmalis
128
V Vy
V *V yV y
(adv.) Ee-iv-90
BAM578-i-40
ma-al-ma-li
s malmali
s
si a
(mali): vol zijn (met = acc.); soms (litt.) een transitieve stativus, zie 1e voorbeeld;
1 mal^
u namrru ka ers.eta (G stat.; gezegd van de
maangod S^n) `uw ontzagwekkende glans vult de
aarde' Sin1-7
2 mal
u duma n, (G stat. mv.): `zij zijn vol met gejammer/geweeklaag' Ee-iv-113
I. G-stam (pret. imla, pres. imalla) vol worden, zich vullen;
AHw \Voll sein, werden"; \sich f
ullen" (mit, von acc.);
CAD 1 to be full, to ll up (said of containers, objects,
canals, ditches, irrigated elds, parts of the human and
animal body); 2 to be fully covered (with marks, discolorations, vegetation, etc.); 3 to be well-provided, richly
decorated 4 to be lled (with non-material things, as
with fear, anger), to reach fullness (said of time); 5
(trans. stat.) to ll, to cover
3 hid^
uta imla, (G pret.; hid^utu `vreugde'): `hij geraakte vol vreugde' Ee-i-90
4 ana q
a t mal^u (iem. iets ) overhandigen/ overgeven,
geheel en al overleveren aan;
5 q
a tukka mal^u (loc. `in uw hand') ter hand stellen,
overhandigen, overleveren (iets aan iem.), uitleveren (praktisch equivalent aan !paqa du)
II. D-stam (
, D pret. umalli, umelli, D pres.
umalla, umella, D imp. mulli): vullen (met, 2 acc.);
vol maken; CAD 6 to pay in full, to deliver in full
(contracted obligations and nes imposed), to assign,
to allocate, to make restitution; 7 to ll a container,
censer, canal, ditch, well, land, (etc.), to ll the human
body or parts of it, to stu a bag, to load a boat, to
load a beast of burden, to ll a house, storeroom, a
city, to ll the ocean, an area with people or animals,
to build up a terrace, to knock a bow; 8 to cover with
earth, marks, etc. (causative to mng. 2); 9 to make full
(with non-material things, causative to mng. 4) 10 Dt
to become lled, covered, to be delivered in full
6 nabla mustahmit.u zumursu umtalli (D perf. of
Dt pret.; nablu `vlam';
zumru `lichaam') `zijn lichaam
werd gevuld met een immer brandende vlam' Ee-iv-40
7 ana q
a tn mull^u, in handen geven, iem. iets overhandigen, volledig overleveren [In deze uitdrukking is de
tweede accusatief toch weer met een voorzetsel uitgedrukt, mogelijk onder invloed van het Sumerisch, waarin dezelfde uitdrukking ook met een voorzetsel voor-
mull^u
komt]
III/II. SD-stam
(betekenis als D, pret. usamli, usemli,
pres. usamla) De SD is een zeldzame vorm die alleen in
literaire teksten voorkomt. De betekenis is meestal factitief, dus als D. De vormen worden gekenmerkt door
de toevoeging van een s tussen de preformatieven in
de D-stam: D pres. uparras )usparras; D pret. uparris
)usparris); CAD 13 to ll, to cover (same mngs. as
D)
pret.): `zij [het kindermeis8 pulh
a ta usmalli, (SD
je] vervulde
hem [Marduk] met vreeswekkendheid',
`maakte hem ontzagwekkend' Ee-i-86
pret.) `zij vulde hun
9 imtu zumursunu usmalli (SD
lichaam met gif' Ee-i-136
10 q
a tukka usmalli `ik heb aan u overhandigd'
(SD pret.) Ee-i-154
III. S-stam
(
) CAD 11 to make full, to ll, to
cover
III/2. St-stam (
) CAD 12 to assign (elds,
houses, persons, animals, etc.), to make up a complement, a xed number, to add, to ll, to cover;
IV. N-stam (passief) CAD 13 (passive to mngs. 1-4)
}
, (subst.; vr. maltu; SB, NB; p sia), vol,
gevuld; CAD B fullness, state of being full
}
, (subst.; ook mil u; pirs-nomen; mv. mlu ,
mil a ni):
akal, illu;
T
aziga;
9
amah): hoogwater, was, vloed, was(-sende water); volheid;
periodiek
van de rivier in de maanden maart/mei. Andere overstromingen bibbulu onder !baba lu; [pirs-type
nomen (vr. pirist, %nominale typologie) geeft meestal de daad zelf weer (bijv. `zending' bij `zenden') of
dat wat eruit resulteert (bijv. \de zending werd bij
de grens tegengehouden"); nomina actioni van eigenlijke ww. met betekenisovergang naar het concrete: bijv.
siprum `zending' bij sapa ru `sturen']
CAD A 1 seasonal
ooding of the rivers; 2 (mli irti)
pride; 3 (ml libbi) high spirits;
11 ml(i) harpu (harpu `vroeg', `prematuur') vroeg
maart)
hoogwater (in
12 ml(i) arsuppu (arsuppu `karper') `karpervloed'
(kennelijk hoogwater met veel karpers)
}
+
, (G inf. `terugtrekken') `het terug hoogwater'
trekken van het
suml^u
sutaml^u
mal^u
mlu
CB
mlu nahasu
VVV >>
C V
V*
V*
Mama
,
,
ma-lu-
u mal^
u
VV
mammalis
mamma(n)
129
la manama
Sin1-9, 19
3 ana : : : l
a eg^u mana ma, (G inf. eg^u `gebrek leiden'
etc.), lett.: `(opdat) niemand zou verwaarlozen' (voorafgegaan door: `opdat er geen fouten gemaakt zouden
worden') Ee-v-7
mana ma is hier subject in innitiefzin;
een innitiefzin met subject, een constructie die het
Ned. niet kent, behalve in een archasch voorbeeld: `ieder meent zijn uil een valk te zijn', waaruit (na omzetting tot `: : :, dat zijn uil een valk is') blijkt dat uil het
logisch subject is.
4 mamman ina il su
asu la umtassalsu (Dt pres. v.
masa lu, in D `iem. vergelijken met', Dt `zich gelijkstellen' of passief: `vergeleken worden'): `laat niemand
onder de goden zich met hem meten' Ee-vii-14
F
ma-na-ma, man
a ma Ee-i-7, v-7
VVV V
san^u I
san^u I
manama, manamma
V V
mannu(m)
mannumma
man^u, I
"
munn^u
sumn^u
II. D-stam (
V
b
man^u, II
s um
+ ma) Ee-i-63
i-man-ni,
imanni
(G pres.) Ee-iv-91
(G pret. met i i.p.v. u) Ee-iv-120
im-ni-
s u imni
su
V }
1 ma na k
u babbar
manzazu ,
ook:
JJJ J 8
!izzuzu
mazza zu
,
man-za-za manzaza
`standplaats,
positie'
(acc.) Ee-v-1
Ee-vii-17
130
maqtu
muqqutu
sumqutu
VW
itamqutu
V }}
maqtu
maraku
mararu I
mararu II
s ub me
s
3H
maras.u
mars.u
marustu
UP
J Z
logograsch:
mars.is
maras.u eli
worden
5 imtars.amma epsetasun elisa (G perf.vent.; epsetu
poetisch voor epistu `daad') `hun werk/daad mishaag-
de haar' Ee-i-27
6 imtars.amma alkatsunu elja (G perf.) `hun wandel
is mij ergelijk geworden' Ee-i-37
7 aw
a tu marustu het zieke woord ) onheilstijding;
III. S-stam (
); CAD 6 to cause trouble, diculty, to make someone worry, to bring illness upon
someone, (with eli) to make (someone or something)
displeasing;
}
, S verb.adj., : zeer ziek, doodziek; \ziek gemaakt zijnde"; zeer ergelijk; komt veel voor in su illa's:
sumrus. a ku `(O god,) ik ben doodziek'
8 alkatsunu l
u sumrus.atma (lu+stat. als afrmatief:
waarlijk) `hun gedrag is waarlijk zeer ergelijk' (of als
precatief:) `(hoewel) hun gedrag zeer ergelijk is' Ee-i-46
III/2. St-stam (
); CAD 7 to be troubled, annoyed (passive to mng. 6) 8 to concern oneself, to take
trouble;
}
, (subst.; mv. murs. a nu; vanaf OA, OB):
gig): ziekte, onheil; AHw \Krankheit"; CAD 1 illness;
2 murus. libbi worry, preoccupation
F
na bi gig z
e gig
9 amelu su
murus. marti marus. (murs.a mara s.u `aan
een ziekte lijden' met ziekte in de acc.), lett.: `hij is
ziek van een galkwaal' ) `hij lijdt aan een galkwaal'
sumrus.u
sumrus.u
sutamrus.u
murs.u
J
J
BAM578-i-38
131
J V
) Ee-i-46
subj.) Ee-i-27
~D
mardtu
s um-ru-s
s umrus
. a-at-ma
. atma
+
(verb.adj.S
ma
gig
marus
.
3N
Marduk , ( }
mar-di-it mard
t
(st.c.) yos-ix-71,15
d amar utu,
`hemel', ki `aarde'; de naam wordt verklaard in Eevi-141 (!belu), waain lugal als belum en dimmer als
}
V
V
[I
amar utu
Ee-vi-133
D:
(Marduk, 3) Ee-vi-135
d ma-ru-tu-uk-ku d marutukku
d mer-sa-k
d mersakusu
u
s -
u
(Marduk, 4) Ee-vi-137
!dim3!
,
Lugal-dimmer-ankia (Marduk, 5) Ee-vi-28, 139
F V !dim3!
,
Nari-lugal-dimmer-ankia (Marduk, 6) Ee-vi-143
d
d Asarluhi (Marduk, 7)
!asar!
Ee-vi-147
d
W
, apkal il
na ri lugal d
m me er an ki
d Marduk
Mari ,
lugal d
m me er an ki
asar l
u hi
marduk
stad aan de bovenloop van de Eufraat bij de Syrische-Iraakse grens. De restanten, bij het huidige Tell
Hariri liggen nu enkele kilometers van de rivier. Sinds
1933 (A.Parrot) een reeks opgravingen, waarbij tempels en paleizen uit de Vroeg-Dynastische periode tot
de Oud-Babylonische tijd gevonden zijn. Mari wordt
genoemd in de Sumerische koningslijsten. Het is verwoest door Hammurabi aan het eind van de regering
Zimrilim. Daarna is er pas weer in de Nieuw-Assyrische tijd bewoning. Er zijn zeer omvangrijke archieven
s i-Adad, Iasmahgevonden: correspondentie van Sm
Addu, Isme-Dagan, Zimrilim (met Hammurabi) en
de zgn. profetische brieven aan het hof van Mari (
1760)
H
CH-iv-30
ki
Me-ra
9'
132
3 amelu su
martu imhassu (na de symptomen volgt
`gal', het element
de diagnose; ze martu
ke4
markeert (quasi-Sumerisch, kan ook zonder) het subject (van een transitief ww., een zgn. %ergatief), bijv.
ook dingiruruke4 met gen. -e: `de god van de stad';
s
g = pa mah
a s.u `slaan' i.v.m. pa `stok', dus `(met
een stok) slaan',hier G pret.; lichaamsdelen, ziektes etc.
zijn in het Akk. vaak subject), lett. \die man, de gal
heeft hem geslagen" ) `hij heeft een galaanval', `hij
heeft een galaandoening' BAM578-i-30
'
martu
z
e
*
V
}
maru
dumu m
i
ma-ar-tam
, (subst. < mar um; ook mer u, mar u; Oud-Ass.
mer um; dumu, st.c. ma r, soms ma ri; triptotisch
declinatie in st.c. voor sufxen enk., nom. ma ru-,
gen. ma ri-, acc. ma ra-; zoon, jongen; triptotisch
voor sufxpronomina: nom. ma rusu, gen. ma risu, acc.
marasu; [pars- (of pers) type nomen (vr. parsat (perset), %nominale typologie) voor primaire, niet van
ww. afgeleide nomen zoals kalbu `hond', kalbatu `teef';
mar u > ma ru `zoon', ma rtu `dochter'];
AHw \Sohn", \Junge"; CAD 1 son, descendant, ospring; 2 young ospring of an animal; 3 son (used as
a form of address to a subordinate or by a subordinate when referring to himself or in private letters as
expression of aection), darling, lover; 4 subordinate,
employee, member of a group;
1 ana il m
a resu (mv.) `jegens de goden zijn kinderen' Ee-i-52
2 m
a riutu, mariutu, geschreven als ma-ri u-tu,
woordspeling in Ee-i-101 met utu = de zon/zonnegod
Sj amas: (Marduk is ) `zoon van Sama
s ' uitgelegd in
de daarop volgende zin:
3 m
a ri d utu-si d utu-si sa dingirdingir = ma ri
d
s amsi `zoon van de Zon, zon onder de goden' Ee-i102; een koning heeft vaak als epitheton: `(als een) zon
van/voor zijn volk' en een god heet vaak `(als een) zon
van andere goden', maar hier is extra dat Marduk in de
oude traditie (voor zijn promotie tot oppergod) gezien
werd als de zoon van de zonnegod Sama
s.
V
ma-re-e-
s u, m
a r
e
s u (mv. +
s u) Ee-i-52
V
: ma-ri-u-tu, ma riutu (+ `zon') Ee-i-101
d -si, m
d Sam
V
ma-ria ri
s i Ee-i-102
VVV >4b}
marustu
dumu
utu
utu
schreven als ma-as-su of ma-su, maar ook de niet-geassimileerde vorm ma tsu komt voor, geschreven als maat-su
, (ook mis^u, mes^u !mes^u, `wassen')
, (ww. a/u-klasse; OB, Mari, SB):
I. G-stam (pret. ims.ur, pres. imas.s.ar): omcirkelen; AHw
etwa \umschreiten (?)"; CAD to move in a circle, to
make a detour, to linger
IV. N-stam (
, re
exief): zich aaneensluiten,
compact worden, te hoop lopen, zich samentrekken (mil.)
(in militaire zin); AHw etwa \compact werden (?)";
}
, (subst.; ook mis.aru, mis.irru; mv. mis.ru ,
mis.ra tu, mis.retu; vanaf OB, MA;
zag):
grens,
in vr.mv. mis.ra tu vaak `gebied'; AHw \Grenze", \Gebiet"; CAD A 1 border, border line; 2 territory, region,
land (as a political term), march
}
, (subst. vr.mv. v. mis.ru): gebied
1 mis.r
a ta u as.s.ir, (D pret. v. es.eru `tekenen'): `hij
(Marduk) bakende de grenzen (van het jaar) af' Eev-3; misschien: `hij bakende de grenzen erin af' (d.w.z.
bepaalde de intervallen van het jaar)
D
[im-ma-as
. -r]u-nim-ma,
mas^u
mas.aru
nams.uru
mis.ru
mis.ratu
V V
(H
mas.s.arutu <
immas
u nimma
. r
mas.s.artu
mas.s.aru
masalu I
vi-122
II. D-stam (
mussulu
mislu
maslu
sumsulu
namsulu
133
masalu II
tamslu
mussulu
mutassulu
Ee-vii-14
mutassulu,
II/2. Dt-stam (
den
>b V
J
?
?*!
Ee-vii-14
u
-ma
s -
s il-ma uma
s
s ilma
&Ji
umta
s
s il
] ,
um- ta
s -
s al-
s u
tam-
s il tam
s
l
um-ta
s -[
s il]
} b
}
Maskansapir
'*
vergeleken wor-
im-
s u-lam
Ee-i-15
passief):
(D perf.) Ee-i-138
(Dt pres.)
umta
s
s al
su
(st.c.) Ee-vi-112
, tamslsunu (+sunu) Ee-v-2
tam-
s il-
s u-n[u]
, stad,
uru
ki
Ma
s -k
an-(
s abra)
CH-iv-3
zijn van')
1 s
a kin mereti u masqeti, (of: masti): (Marduk), `die
de weiden en drinkplaatsen heeft geschapen' Ee-vi-124
^ ma-as-q-tim, masqtim CH-iii-40
J
I mas-q-ti, masqti Ee-vi-124
, (subst.; ook mesr^u; bij sar^u) AHw \Reichtum";
Een van de vele woorden voor het begrip overvloed en
rijkdom; vgl. desu^, hegallu, his.bu, lul^u, masr^u, nuhsu,
t.uhdu;
u
, (subst. plantennaam;
E in6 us): zeepkruid; AHw ein \Seifenkraut (?)";
Het onbekende maar veel voorkomende mastakal
wordt vaak genoemd met !aktam `wonderolie' en ook
met tamarisk. Zeepkruid? Zeepkruidplanten bevatten
masr^u
mastakal
>
> }>
>
masttu, malttu
BAM578-i-13
E
u
s
6 u
in
ma
s takal
BAM578-i-13
masu^, mesu^
mussu^
sumsu^
namsu^
V oo 44
VV
V UC
U
S
,
,
ma-
s e-e ma
s^
e
ma-
s e-e ma
s^
e
Ee-vi-117
+ dat.) Sin3-66
erra-i-87
ta-ma
s -
sa
-an-ni
(l
a ) tama
s
s anni
nim-ta-
a
s -
s i nimta
s
si
(prohib.
*masu^ ,
}musu , (subst. m.; vanaf OA, OB;
= ; mv.
musa ti): nacht; CAD night, nighttime
}mustu , (subst.; mv. musiatu, mus^atu; vanaf OA,
OB): nacht; CAD night, nighttime
matar , status abs. !watar `verder', `langer'
gi6
mi
134
kurkur
m
a t
a ti
m^atu
sumutu
mtu
mutu
mut smtim
matu
1 puruss^e m
a ta ti sakin ina mahrika, (G stat. v.
saka nu), lett.: `de beslising over de landen
is gezet voor
u [S^n]' ) `de beslissing m.b.t. de landen wordt u voorgelegd' Sin1-11b
2 lamassi ili u m
a ti (st.c. v. lamassu): `[Marduk is]
beschermgod van god en mensen' Ee-vi-149 (`land' hier
voor `de mensen': goden en mensen')
3 n
a dinu zer m^atim (verwacht na din; eindvocaal
moet een zgn. overhangende (overtollige) vocaal zijn;
zer m^atim `zaad van het land', hier gen.obj. `zaad
voor het land'; zeru ook `akker waarop je kunt zaaien',
`bouwrijpe akker'; zeru ook `nakomeling') `die het land
voorziet van zaaigoed' of `die het land (zo) van nageslacht voorziet' Ee-vii-79;
u
ni-
s i, m
a tam u
n
s i H.Bars. 25
888
VV
VV }
VV CC
nnn
mat.u^
kalam
[ka]l[a]m
kur kur
kur
mut.t.u^
l
al
imt.u^
sumt.u^
sutamt.u^
135
tamt.tu
V V
}O C
m^a u
(G pret.+ma) erra-i-135
(G perf.+ma) erra-i-136
um-ta-t
i
,
umtat
t
i
(D
pres.)
CHx108
.
..
I tam-t.a-a-ti, tamt.^ati (mv.) Sin3-58
im-t
.i-ma imt
.ima
im-ta-t
.i-ma imtat
.ima
, (ww. niet te verwarren met mua u; OB, SB): overgeven, opgeven, kotsen; AHw I \(Galle) erbrechen"; CAD
to vomit
1 ina ges^su marta imtan^
a (Gtn pres. v. m^a u; gesu^
`boeren', `oprispen'): `(en die) bij zijn opboeren/al boerend gal opgeeft' BAM578-i-1
F
im-ta-na-a imtan^
a BAM578-i-1
, ook: manza zu `standplaats, positie'
!izzuzu
JJ J
mazzazu
man-za-za
manzaza
(acc.) Ee-v-1
m^e I
m^e II
4
'
(st.c.) CH-iv-63
lung"
1 liddalham
a lihalliqa mehertasin (N prec. v. dala hu
raken';
G prec. v. hala qu; `moge de [kolk
`vertroubeld
ende zeeen] vertroubeld raken, en zo hun opbrengsten
vernietigen/verliezen' erra-i-70 (opbrengst is zeebanket: wier, vissen, schaaldieren)
, (st.c. v. !mehru)
m
e-eh-ret, mehret (st.c.vr.) Ee-vi-62
, (subst.; ook mihru, bij !mah a ru; vr. mehratu;
vanaf oud-akk.; V
gabari): evenbeeld, tegenhan
ger, pendant, equivalent;
AHw \Entsprechung"; \Abschrift"; \Duplikat", \Ant
wort", \Gegengesang", \Aquivalent";
CAD mihru A 1
copy, list, inventory, answer, reply, antiphony; 2 (person of) equal rank, fellow, equivalent, counterpart,
replica, correspondence; 3 front; 4 weir; 5 oering 6
mishap; unfortunate accident
1 Esagila mehret Apsi, (epitheton van Esagila; `Esagila, het evenbeeld van de Apsu' Ee-vi-61 (Esagila, tempel van Marduk; Apsu-tempel, waar Marduk's vader
Ea woont)
mehret
:
mehru
(st.c.vr.) Ee-vi-62
storm
1 ibni imhulla meh^
a asamsu tam `hij [Marduk] schiep
een orkaan en onweerswolken'
een boosaardige
wind,
MC
Ee-iv-45
(acc.) Ee-iv-45
melammu , (subst.;
ook melemmu, melimmu, malemmu;
me-ha-a meh^
a
V
me l
am
Mera
m[e-l]am-ma melamma
(acc.) Ee-i-138
(acc.) Ee-i-68, Ee-iv-58
m
e-lam-m
e melamm^
e
merestu II
meresu I
136
`schenken' +u + resumptief su(m); sukussu `onderhoudsperceel' hier ander litt. woord voor `akker'; ser u
`ploegvoren', ook iets van `perceel', `akker'): `aan wie
geschonken zijn: bouwland, akker en akkerland' Ee-vii-
73
Ee-vii-73
`beemd'
1 s
a kin mereti u masqeti, (of: merti): (Marduk), `die
de weiden en drinkplaatsen heeft geschapen' Ee-vi-124
V I me-re-ti, mereti (gen.mv.) Ee-vi-124
, epitheton van Marduk
1 d Mersakusu eziz u must
a l sabus u tajja r (stativi
ezezu en sabasu of sabasu ww. voor `boos zijn'; en tegenstelling: musta lu Gt part. bij sa a lu `bedachtzaam',
`bezonnen'; adj. tajja ru `zich berouwvol toewendend'):
'M. kan boos zijn, maar ook weloverwogen, woedend,
maar vergevingsgezind' Ee-vi-137
d mer-sa-k
d mersakusu
u
s -
u
Mersakusu
[ I
(Marduk, 4) Ee-vi-137
meseru ,
Meslam
: , (tempelnaam) CH-iii-6
mesu , (subst.; pl. tantum; ook masu; MB, SB): cultus, ritmes-lam Meslam
4
bA
Ee-vi-166
m
e-e-si m
e s
luh
)
I. G-stam (pres. imessi, pret. imsi, stat. mesi ook masi)
wassen; AHw \waschen", \reinigen"; CAD 1 to wash,
to clean; 2 to rene metals; 3 to settle accounts, to
clear records
p ina a luh-si
e
1 ina m^e temessi (
luh G pres.2 p.enk. v. mes^
u
`wassen', hier in een recept): `[een plant] moet je met
water wassen' BAM578-i-39
I/2. Gt-stam : zich wassen
II. D-stam (
, betekenis als G) CAD 4 to wash 6
Dt to wash oneself; 7 to be washed
III/II. SD-stam
CAD 5 to whipe o
IV. N-stam CAD 8 to be rened, to be washed o
}
, (subst.; OB, MB, SB;
luh): wassing; AHw
\Waschung"; CAD A washing
2 ms-p^ (
kaluhha):
, de ceremonie van conmondwassing, mondwassingsritueel
secratie van cultusbeelden en -voorwerpen, waardoor
ze hun sacramentele functies kunnen vervullen
p
-si ina m^
e temessi BAM578-i-39
,p
adv. !maldaris `durend', `steeds'
, ( jsr , variant van: !msaru): `gerechtigheid',
`edict'
en
s u luh
CA
muss^u
msu
A
mesdaris
meseru
AM
a luh
u
rme
a
s ): ledematen;
[ook minu tu `ledematen',
`vorm', `gestalte']
AHw \Gliedmaen"; CAD limbs
1 mesret
usu suttuh a , (D stat. v. sata hu G: `zich in
D: elativisch, beetje
de lengte uitstrekken';
duister
woord): `zijn ledematen waren zeer lang' (volgroeid of
perfect volgroeid) Ee-i-100
V:
me
s -re-tu-
s u, me
s r
e t
u
s u (pl. tantum)
Ee-i-100
mesu^
{mi
CHx9
?? !!
8
!
mi-lik-
su
milik
su
millu
unkn.)
1 milla gall^e: de schare gall^u-demonen (kwade demonen); afleiding onduidelijk, mogelijk een woord voor
volheid en hangt dan samen met mal^u I `vol zijn'; of
een variant voor mlu `vloed'
7 mi-il-la, milla (acc.) Ee-iv-116
, (pirs-nomen; !mal^u I `vol zijn') hoog water, was
(van het wassende water); volheid
; mi-li ml (mv.) erra-i-136
, (onbepaald vnw.; soms als mimmu, mim,
mimmi, miamma, mimmama/i: iets, wat, wat dan ook;
AHw \irgend etwas"; \alles"; CAD something, anything, everything; (negated) nothing
1 atta mannu mimma lemnu (atta onafhank. p. vnw.
`jij'; mannu `wie'; lemnu `Kwaad', `demon'): `wie gij
ook zijt, welk boze macht dan ook' kar76-1 (of: `welke
demon dan ook : : :') (eerste regel van een bezwering
n
die begint met
e
s iptu, ter markering)
#
mm-ma nag-ma ugu-su ul du10 ga
2 mimma isatt^
uma elsu ul t. a b (schrijfwijze met in
mm-ma uitzonderlijk; # nag = \mond water"
G pres. subj. v. sat^u `drinken'; G stat. v. t.^abu `prettig
mimma
mlu
"
137
}mimma sumsu ,
* =>
,
,
mi-im-ma mimma
CH-i-58
Ee-i-55
n
g):
bezit, eigendom, have; [een nomen dat vnl. voor sufxen voor-
komt.]
AHw \alles, irgend etwas von"; CAD 1 possessions,
assets, concerns; 2 everything, something, anything; 3
share, portion
1 itti mimm^e bel btim `samen met het bezit van de
huiseigenaar' CHx125
}
, een bezit van hem, een ding van hem )
alles van (triptotisch: nom. mimm^usu, gen. mimm^su,
acc. mimm^asu)
2 attar mimm^
usu, (G stat. v. wata ru `uitmunten'): `hij
was in alles uitmuntend' Ee-i-92
=N mi-im-mu-su, mimm^usu CHx125
mimm^usu
* b 4b
=
mi-im-me-e mimm^
e
,
mimma etc. mim) Ee-i-92
mim-mu-
s u mimm^
u
su
(gen.) CHx125
ook sal, maar in
1 mimm^
u ikpudu (< mimma sa + G pret. subj. v.
kapa du): `alles wat hij had beraamd' Ee-i-55
=
mim-mu-
u, mimm^
u Ee-i-55
min , herhalingssymbool `dito', `evenzo' (onze dubbele aanhalingstekens), bijv. in Ee-vi-155 staat d min als verkorte
schrijfwijze voor de eerder (in Ee-vi-151) genoemde godennaam d Asarluhi:
u salsis sumsu (N pret.
1 d min d namsub sa innab^
subj. v. nab^u `noemen'): `d Asarluhi-d Namsub is de
naam zoals hij in derde instantie wordt
genoemd' Ee-
>
vi-155
min^tu, min^utu;
s id in de betekenis `maat') in mv.
ledematen, daardoor (zoals in veel talen) ) gestalte, lichaam; AHw \Ma", Pl. auch \Gliedmaen"; CAD
1 normal size (of an object) normal number, normal
length of time, normal moment of time (i.e. computed),
amount, number, length accounting; 2 (in pl.) limbs,
body, shape, size, proportions, health
1 nukkul
a min^atusu, (D stat. 3e vr.mv. v. naka lu `artistiek vormgeven'): `zijn ledematen zijn fraai gemaakt/volmaakt' Ee-i-93
F:
mi-na-tu-
s u, min^
atu
s u (+
s u) Ee-i-93
, (ook min^utu, min^atu) !min^atu
, (< mn-su(m)) waarom?; AHw \Warum?"
mn-su minsu (`waarom') erra-i-95
,
(Bab.
meestal
mn^u; ook mna(m), mni(m), mnumma, mnamma,
mnammi, mnimma, mnimmi, min; vanaf oud-akk.;
in math. c O ennam en c F en(na)):
het vraagwoord wat?; soms als algemeen relativum: wat
ook maar; vgl. ook !ammni < an(a) mn `tot wat'
) `waarom' AHw \was?"; CAD 1 what?; 2 what,
whatever; 3 why?, what for? for what reason?
1 mn^
a nnu sa nibn^u (subj. 3e p.mv. v. ban^u `scheppen'; nnu `wij') `dat wat w hebben geschapen' Ee-i-45
min^tu
minsu
mnu
2 mn^
a t.ubba ti elis nasatima, (G stat. 2e p.vr. v. nasu^
`dragen'; t.ubba tu `vriendelijkheid', `vrede'): lett. \wat
draagt gij vriendelijkheid?" ) (?) `waarom brengt gij
(zo luide?) vrede ter sprake?' Ee-iv-77
3 mn^
u dumq^ani ina mahrika (verwacht dumq^uni,
sux -ni `onze'; dumq^u verkorte
(syncope) vorm v.
dumuqq^u `dankbaarheid', `geschenk'): `wat is ons geschenk ten overstaan van u' = \hoe kunnen wij u bedanken" Ee-vi-50
K
mi-nu-
u, m
n^
u Ee-vi-50
F mi-na-a, mn^a (acc.) Ee-i-45, iv-77
, (ook min^tu, min^a tu) !min^atu
, (subst. plantennaam; ook mergira nu, mirgina nu, margira nu; MB, SB):
(een plant) mergiranu is een onbekende plantennaam; CAD (a medical plant used as an emetic)
U K
#
u
me-er-gi-ra-nu u ze
ina kas nag
u
mergiranu
sammi martiina sikari sat^u
(regel met een kenmerkende opbouw, geen zin maar
een opsomming, vaak in drie kolommen: plantenaam {
aandoening waartegen { wijze van toediening (als innitief zin).
`mergiranu-kruid { medicijn tegen de gal { in bier te
drinken' BAM578-i-21
U K u me-er-gi-ra-nu mergira nu (plant)
>C
min^utu
mirgiranu
> H >
> H
mirtu
mis.ru !
(H
ms.u
BAM578-i-21
msaru
aa H
a
U !
mislu
CH-xxiv-1,2CH-xxiv-77
& mi-sa-r, msar, `mijn gerechtigheid'
CH-xxiv-87
V mi-sa-ri msari (gen.) Sin1-24a, Sin3-45
OA, OB;
mtu
mit.t.u
(
m^u I
C
138
2 m^
u + nah a su (nah a su `terugtrekken') `terugtrekken
LL-Ms-ii-61
van het water'
3 ina m^e u samni itm^
u ulappitu napsa ti (Gt pret. mv.
v. aw^
u `spreken'; D pret. v. lapa nu `aanraken'), lett.:
\zij zwoeren bij/met water en olie en grepen (hun)
kelen" (terwijl zij (hun) kelen aanraakten/onder aanraking van de kelen) Ee-vi-98
Een eed afleggen bij water en olie komt vaak voor,
o.m. bij verdragen en contracten. Zie verdere toelichting onder !lapa nu.
!gazi!
ina a gazisar
4 ina m^e kas^e (in recepten: `in water van' van )
aftreksel; kas^u `mosterd'): `met aftreksel van mosterd
[moet je (het) kneden en (als een pleister) opleggen]'
C (
4
=> F M
=
) LL-Ms-ii-61
BAM578-i-12
ina
ame
s
u
gi
s ina m^
e u
s amni
> s
> b>
> M
mu-
u na-ha-su m^
u nah
a su
LL-Ms-ii-63
m^u II , !m^e II
mu add^u , (D part.
!*wad^u
)
(G inf.)
mu-
u na-ha-su
muatu
mubbalkitu
muballit.u
N
CH-ii-37,38
c =
CH-iv-70
d zuen-mu-ba-l-it, d Sin-muballit,
.
mu-ub-bi-ir-
s u mubbir
su
su
mu-ud-di-i
s muddi
s
zien'
=
(D part.) CH-iii-33
mude
s
si
met mu- in de G): de wetende, die alles weet, ook pregnant: wijs, onderlegd; als subst.: terzakekundige, ingewijde;
In redactionele opmerkingen die men geregeld bij \geheimwetenschappelijke" teksten als ritualen en vooral
commentaren vindt:
1 m
u d^u (la ) mu d^a (met kullumu `tonen', `in kennis
stellen', 2 acc.: iem. (van) iets)
, sufx !{u tu, {u t vormt abstracta; abstr. v.
D part. mu d^u, !id^u `weten', `kennen'): `wetenschap'
, (D part. v. D wu uru; !w^aru): `opdrachtgever';
n.b. een dubbele alef wordt nooit geschreven, een en-
mud^utu
mu erru
mu errutu
muhaddi
M
muhhizu
muhhu
gi
s
ina muhhi
(G inf.)
mu-
u na-ha-su
mu-
u na-ha-su m^
u nah
a su
(G inf. e-si-gu
(`vroeg hoogwater')
mu-
u na-
s u-
u m^
u na
su
^
LL-Ms-ii-61 (e-si-gu =
mu-
u har-pu m^
u harpu
LL-Ms-ii-60 (e-du-u =
mu-
u na-ha-su
(bij
ana muhhi
} C N
:::
mukillu, muklu
ugu
mukinnu, muknu
mulli
CV
45
;
mul-li-lu mullilu
(D part.) Ee-vi-156
139
5
7
Ee-iv-36
(acc.) Ee-iv-101
mul-mul-lum mulmullum
mul-mul-la mulmulla
munaggiru
brenger
=F aU
(D part.) CHx26
umu
n
lu
mu-na-ag-gi-ir-
s u munaggir
su
mu-ne-eh mun
eh
!*abatu) `vluchteling'
=F ^
CHx136
mu-na-ab-tim munnabtim
(part.gen.)
2 }U
Ee-iv-52
gig
an ne
an bar7
CT51-161,r. 16
, mus.lalu ( =
9)
CT51-161,r. 16
ne
bar
bir
4 4
musa(m) ,
mu-s
us
e m^
e
. e-e me-[e] m
.^
LL-Ms-ii-57
6,
(acc.adv.) Ee-i-109
mu
si
musalbisu
musalu
musapziru
musarbu
musaru
musakilu
musateru
musbalkitu
musepi
musepisu
museppu
muses.u^
o+>
musesibu
musesiru
musesku
musesqu
mushussu
, mushussu Ee-i-141
mu
s hu
s
140
mustu
muskenu, musknu
musmahhu
musnessu
vb part. v. !pazaru;(SDepart.SD is een) Ee-vi-151
muspazziru , SD
zeldzamu
s mah me
s
mu
s -nesj-
s u mu
s ne
s
su
n^
e
su
*mussalillu
mussuru
mustakulu
mustakkulu
mustalu
mustashiru
mustemiqu
mustesm^u
musteseru
vx
gi6
's
nachts; meestal musi `'s nachts' in
1 urra u m
usi Ee-i-109
2 m
usa u immu (eig. imma, `hitte', alternatief voor
urra) ` 's nachts en overdag', dag en nacht
}
, (term.; adv.): 's nachts
3 m
usis la s.allaku (stat v. s.ala lu `slapen') ` 's nachts
musis
Ka
mususeru
bo
*mutakkilu
6,
gi
6,
gi
m
u
si
m
u
si
(acc.adv.) Ee-i-109
(gen.) Sin1-20a
mutaplu
mutarr^u
mutehhizu
muteppisu
*muterribu
muteru, muterru
w
muttabbilu
muttablakkitu
muttarr^u
muttaslillum
muttatu
muttendu
x
xx
muttetendi
m^utu
mutu
141
maal;
a
muterru
w
mut.bbu
muwassiru
muzzazzu
na adu , !n^adu
na id , G stat. v. !na adu `oppassen'
na idu , G part. v. !na adu `oppassen'
nabalkut , stat. v. !nabalkutu
nabalkutu , (ww.; ook nubalkutu; inf. en verb.adj.
pblkt ,
4-radikalig, de zgn. N-groep, komt alleen voor in N (ingressief) en S (causatief); vanaf oud-akk.; bal):
IV. N-stam (pret. ibbalkit, pres. ibbalakkat en ibbalakkit,
stat. nabalkut; N perf. ittabalkat en ittabalkit; Ntn pret.
ittabalakkat en ittanablakkat; part. muttablakkitu):
oversteken, overschrijden, zich omkeren, revolteren, in opstand komen;
AHw \Uberschreitung";
CAD 1 to cross (over a wall,
a mountain, an obstacle, a frontier) to act against an
agreement, to rebel against authority, to pass a due
date, to exceed a quantity, to interpenetrate (said of
parts of a mixture), to pass over (a eld, leaving it
fallow), to overcome, to clamp down (as with a trap),
to move on, to pass through controls, (with ana libbi)
to occur to one; 2 to slip out of place, to become displaced, to turn upside down, (said of parts of the human body, the exta, and of the moon) to withdraw, to
fall back before an enemy, to change sides, to change
allegiance (mood, etc.), to pervert law and justice; 3 to
turn over, to capsize (said of a boat), to turn around,
to tumble (said of a
ying bird), to roll one's eyes, to
roll (said of waves, of the tremor of an earthquake), to
overturn (said of a tree), to lose resilience (said of a
bow);
1 u
lu ina pilsim u lu ina nabalkattim `hetzij (diefstal) met braak, hetzij zonder braak' (zonder braak
door overschrijding m.b.v. ladder) CHx125, pilsum en
nabalkattum gaan vaak samen: bijv. de muur van een
stad nemen door bres of \overschrijding" (ladder)
III. S-stam
(
, causatief, factitief; pret.
usbalkit, pres. usbalakkat, stat. subalkut, imp. subalkit): CAD 4 (causative to mngs. 1-3); 5 to overthrow a
country (a rule), to overturn objects (also parts of the
body), to turn upside down, to change a decision, to
cancel a decision (a border line), to stagger (?);
2 Ti
a mat usabalkitamma (een rare vorm van S pret.
i.p.v. usbalkit; -am vent. of dat.): `die T. tot rebelie
heeft aangezet (tegen mij)', `die T. in opstand bracht'
subalkutu
sutabalkutu
III/2. St-stam (
, passief bij mng. 1); pret.
ustabalkit, pres. sutabalkutu):
*
9V
*N
> U }V
}V
F
^
nabalkattim
=
na-ba-al-ka-at-tim
(gen.) CHx125
ib-bal-kit-ma ibbalkitma
Sil-C-104
(N pret.) erra-i-89
part.)
, musbalkit (S
mu-u
s -ba-al-ki-it
u
-
s
a-bal-ki-tam-ma, u
s (a)balkitamma
pret. vent. of dat.) Ee-vi-24
(negeer a; S
pret.
u
s -bal-ki-tam-ma u
s balkitamma (S
vent.) Ee-vi-30
insurgent, rebel;
F
na-bi-hi, n
a bih
, CH-iv-59
, N imp. v. N-tantum na butu !*aba tu II `vluchten';
verba primae Alef, a-klasse
, (subst.; mv. nablu ; OB, MB, SB) vlam, brandpijl;
AHw I \Brandpfeil"; \Feuerstrahl", \Flamme"; CAD
A 1
ame; 2 (a meteorological phenomenon, ball lightning?)
part. v. hama t.u `heet zijn')
1 nabla mustahmit.u (Stn
gevuld met) een immer
`(zijn lichaam werd
brandende
vlam' Ee-iv-40
7 nab-la, nabla (acc.) Ee-iv-40
, (!ban^u `maken', `creeren'): `schepsel', `creatuur', `gedrocht', `gestalte', `vorm'
nab-nit-su, nabntsu (nabntu + su) Ee-i-87
I nab-ni-ti, nabnt (acc. mv.) Ee-iv-115
, (N v. !basu^ `(er) zijn') `ontstaan'
, Ass. Nabiu, god van de wijsheid, schutspatroon
van de schrijvers, secretaris
der goden
pnb
, (dubbelzwak ww.
; vanaf oud-akk.; !sa4!
sa4 ):
I. G-stam (pret. ibbi, imbi, pres. inabbi, inambi, stat.
nabi): noemen, benoemen; roepen; met 2 acc.; soms
dat. + acc. zoals het eerste voorbeeld;
AHw II \nennen", \berufen"; CAD A 1 to name, to
give a name; 2 to invoke; 3 to summon, to call a person (to exercise a function), to appoint a person to an
oce; 4 to decree, to proclaim, to command, to make
known; 5 to count among
1 imbisumma Aps^
am, (dissimilatie < ibbi < *inbi,
G pret. + dat. sum + acc.): `(en hij noemde deze [dit
heiligdom] Aps^u' Ee-i-76
2 imbima sa qasti k am sumsa (G pret. <ibbi
<*inbi; qastu `boog'; k am adv. `zo'), lett.: `hij noemde van de boog haar namen als volgt' ) `hij gaf de
boog de volgende namen' Ee-vi-88 vanaf het MiddelBab. wordt een stemhebbende dubbele middelste radicaal van een werkwoord: bb, dd, gg of zz, vaak gedissimileerd tot resp. mb, md, mg of mz; de dubbele consonant zelf kan ontstaan zijn uit assmilatie van n; dus
bijv. *inbi > ibbi > imbi
3 d Marduk sa ultu s.tsu imb^
usu abusu d Anum
(G pret. subj.; s.tu `opkomst' (van hemellichamen),
`verschijning'): `Marduk (de naam waarmee) zijn vader
Anum [eig. voorvader] hem (reeds) bij zijn verschijning
heeft genoemd', Ee-vi-123, bij het begin van de opsom-
nabit
nablu
Ee-vi-24, 30
} , S part., musbalkitu
nabntu
nab
su^
d Nab^
u
nab^u I
142
nabiu, nab^u
nibtu
nbu
sunb^u
nanb^u
woord
10 mahr
u nimbukun (+ kun(u)) `uw eerdere/vroege-
re/toenmalige
woord' (hebt gij waarlijk gestand gedaan) Ee-vi-21
F
na-bi-
u, nabiu (G verb.adj.), H.Bars. 10,11
F
na-bu-
u, nab^
u (G verb.adj.), Ee-vi-51
e
ib-bi-
u, ibbi
u <*inbi
u (G pret. 3 m.mv.)
s>
>
s>V
ss
s
N
4
V
b
N
s
s
CH-i-17
CH-i-49
ib-bu-
u ibbi
u <*inbi
u
(G pret. 3e m.mv.)
im-bu-
u imb
u
nit-ta-bi nittab^
< *nintabi
u
i-b
-
u-
s u, ibbi
u
s u (G pret. mv. +
s u),
Sil-A-13
ni-bi-it, nib
t (st.c.), CH-i-52
e
ni-im-bu-u, nimb^
u (G pret. subj.1 p.mv.)
Ee-vi-120
e
nim-bu-u, nimb^
u (G pret. subj. 1 p.mv.) Ee-vi-139
4V
s>
s 8, V
Ee-vi-121
nim-b
e-e-ma nimb^
ema
(G cohor. +
ma
ib-bu-
u-nin-ni-ma, ibb
u ninnima
nab^u II , (zeldzaam ww. ook wel neb^u, nap^u; OB, MB, SB,
NB)
nabut
nabutu
nadanu
Ee-vi-18
143
logograsch:
nadanu
ana
nadanu milku
nadinanu
suddunu
sutaddunu
15
2 pret.
ina upsukinna ustaddinu sunu milkatsun (St
mv.; upsukinnaki `raadszaal', vergaderplaats der goki
Ee-vi-162
nidittu
bV
N V
N V
V
N
CAD
1 to rage;
s u zi
):
draken' Ee-i-137
F D I na-ad-ru-ti, nadrut Ee-i-137
, (subst.; mv. nadia tu, nad^atu; oud-akk., OB, SB;
lukur = munus + me; munus `vrouw'; me `rite',
`cultus', `sacraal ambt'): soort priesteres !nad^u, I;
CAD (a woman dedicated to a god, usually unmarried, not allowed to have children, usually living in a
gag^u)
F
na-di-tum, nadtum Sin3-43
, (!nada ru) wild, woest, aggresief
, (ww. i/i-klasse, soms met zwakke alef;
ook nah a du; vanaf OA, OB) G-stat. (na id): aandachtig
nadtu
*
nadru
n^adu I, na adu
144
zijn;
I. G-stam (pret. i id, pres. ina id, stat. na id oppassen;
AHw na
a du I \aufpassen", \sich kummern"; CAD
na a du A 1 to attend, to watch, to pay attention, to
do domething carefully; 2 to be concerned about something, to be anxious, to be worried; 3 (in the stat.) to
be a cause of worry
I/2. Gt-stam (
) letten op (op=acc.); CAD 4 to
watch carefully;
II. D-stam (nu udu) CAD 5 to draw someone's attention to something, to alert, to ask someone to pay attention, to take care; 6 Dtn to alert many 7 (uncert.
mng.)
}
, G verb.adj., , OB, MB, SB, NB, vroom,
devoot CAD 1 pious, attentive; 2 careful, trustworthy
1 z
a ninum na dum (G part. v. zana nu `zorgen') vrome
verzorger CH-i-61 [De taak bij uitstek van een koning is
de zorg dat alle offers en rituelen voor de goden op tijd
en op de juiste wijze worden uitgevoerd. De uitdrukking dat de koning za nin is van deze of gene tempel
komt dus veelvuldig voor].
F
na-
a -dam, na dam (acc.), CH-i-29,30
F
na-a -du-um, na dum, CH-i-61
F
na-di-in, na din CH-iii-65
, (subst.; ook najja du) waterzak, veld
es; AHw
\(Wasser-)Schlauch";
1 sikar : : : ul ubbalu m^e n
a di (D pret. v. waba lu `dragen') `[zelfs mierzoet : : :]-bier weegt niet op tegen water
uit de veld
es' erra-i-58 een loflied op de ontberingen
van de militaire veldtocht;
F
n[a]-a-di n
a di (gen.) erra-i-58
, (ww. -a-, vaak met harde alef; vanaf
oud-akk.;
I. G-stam (pret. ina d, later ook ina d; pres. in^ad, mv.
inaddu ; stat. na id):
roemen, prijzen, prat gaan op;
AHw \r
uhmen", \preisen"; CAD 1 to praise, to extol;
1 aps^et teppusu inadd
u abbusu (aps^et (of mv. apset)
alt. st.c. v. epistu `daad'; G perf. subj. v. epesu `maken';
G pres. mv. v. n^adu): `zijn vaderen prijzen het werkstuk
dat hij gemaakt had' Ee-vi-85
2 s^
asuma litta idasu nisu ahr^atas ((1 ) litta idasu
`roemen', `prijzen';
Dtn of Gtn prec. na a du met sterke
2
of ( ) litta idasu Gt v. n^adu, met zwakke alef, `letten
op', `oppassen', `acht slaan op'; ahr^atas `tot in eeuwig tot in eeuwigheid
heid'): (1 ) `zij moeten hem steeds
2
roemen', of: ( ) `laten zij nauwgezet acht op hem slaan
tot in de verre toekomst' Ee-vi-136
3 i ni uda (G cohor. 1e p.mv. met ventivus -a, <i
niprus-vorm *nin ud): `laat ons [die de dwarse vijanden vernietigd heeft] prijzen' Ee-vi-154
4 d Isum t.
a bihu na du (G part. v. t.aba hu `slachten'):
handen ge`Isum, de roemruchte
slager/slachter' wiens
schikt zijn om zijn [Erra's] woeste wapenen te voeren'
it udu
na du/nadu
nadu
C
erra-i-4
nu udu
sutand^u
III/2. St-stam
(
)
6 (same mng. as mng. 2)
IV. N-stam (passief) CAD 7 to be praised
}
, (subst. <*tana dtum; ook tanittu st.c.
tanitti, tanitta-; mv. tana da tu):
lof, roem; vgl. persoonsnaam Nab^u-na id (Nabonidus, laatste koning van de Neo-Babylonische dynastie): (stat.:) `Nab^u is geroemd', `is roemenswaard/roemenswaardig'; AHw tanattu \Ruhm"; Eng.: praise,
glorie;
F i-na-ad
d u? -da? e (i) ni uda (cohor.vent.) Ee-vi-154
niF
na- a-du na du
p erra-i-4
, (dubbelzwak ww. nd; ook nada u; vanaf oudakk.; D sub; G-stat.: geworpen zijn, vaak in de betekenis van: liggen, gelegen zijn (van plaatsen)
1 sap
a ris nadu ma: `zij lagen in het net' Ee-iv-112
I. G-stam (i/i-klasse, pret. iddi, pres. inaddi, stat. nadi,
imp. iddi) algemeen: \iets op iets anders zetten": werpen, gooien, i.h.a. neerwaartse beweging; van abstr.
dingen: verwerpen (iets niet doen, in de wind slaan) )
opgeven, verlaten negeren; uitspreken (van bezwering) (in
deze betekenis praktisch equivalent met man^u `tellen',
`reciteren', `bezweren'); aanleggen, aanbrengen van iets
(acc.);
Gezegd van bouwwerken: optrekken, stichten, oprichten,
ontwerpen, bouwen;
AHw III \werfen"; \hinlegen", \niederlegen"; CAD (33
pages) 1 to throw (into water, a re, a pit, etc.), to cast
down, throw out a corpse, to spit out, to swoop down,
to throw away, to poor, to scatter, to sprinkle, to let
water
ow, to steep in a liquid, to pickel, to brew beer,
to irrigate a eld, to take o (discard a garment), to
abandon,to leave (a house, a city, a country, etc.; a
task), to leave a eld fallow, to disregard (an order, a
rite, etc.) to stop working, to reject someone, to abandon someone to repudiate (an obligation, etc.), to put
animals out to pasture, to drop (an object accidentally), to lose a part of the body, to have a miscarriage, to knock down (a wall, a door), to overthrow (a
rule), to cast a net, to launch a boat; 2 to place (a
piece of furniture, a container, etc.), to erect a reed
hut, to set out objects for exhibit, a sacrice, etc., to
put something into a container, to put on clothing, to
place a stone in a mounting, to insert, to fasten a lock,
to x a clay tag, to put on juwelry etc., to load (an
animal, a wagon, a boat), to apply medication, to lay
the foundations of a building, to erect a house, a temple, a stela, etc., to build a fortress, (a town, a nest,
etc.) to pitch camp, to establish a garden, (a traeshing
oor), to place a storage, to deposit in an account,
to use gold or silver for an object, to put in fetters,
to put a person in prison, (an animal in a cage), to
write, to put down in writing, to make a drawing, to
impress a seal, to paint, to smear, to color, to line a
container, to overlay, to assign, to consign, to plan, to
sentence a person, to accuse, to charge with a crime,
to in
ict a disease (a calamity, etc.), to tilt, to place in
an inclined position, 3 to excrete, to discharge (saliva,
mucus, tears, blood, feces, semen, vomit, sweat), to
produce a feature or formation on the exta, 4 to become downcast, dejected, to collapse, to hang down; 5
CAD
tanattu
O
nad^u I
145
aham nad^u
tussam nad^u
t^u nad^u
s ub
nadtu
*
nid^utu
ceel
I/3. Gtn-stam (
nitadd^u
18 lemutta ittaddi ana karsisa (Gtn) lett. `het (geopperde) kwaad wierp zij in haar gemoed' ) `zij nam het
kwaad ter harte' (ging haar aan het hart) Ee-i-44
19 sa ina sam^e u ers.etim ittadd^
u suba tni (Gtn pret.
subj. < *intandiu; st.c. vr.mv. + suf. -ni `onze', normaliter secundair verlengd suba tsu, maar in latere dichterlijke taal komt de pron. suf. direct achter a t/et zonder casus uitgang, v.Soden x65l): `[Marduk] die onze
woningen in hemel en aarde bouwde' (successievelijk,
daarom Gtn) Ee-vi-144
III. S-stam
(
, causatief) CAD 7 to have someone
throw objects into water or re, to cause someone to
drop an object, to let a eld go fallow, to make someone
leave a house, an estate, to cause a country to be in
ruins, to make someone drop, abandon a task, a wish,
a plan, etc., to cause a woman to have a miscarriage, to
have someone make a payment, a deposit (causative to
mngs. 1 and 2) 8 to repudiate, to reject, to repel (an
attack), to pardon negligence, to deprive 9 St to be
to become
made to drop, to become abandoned; 10 Stn
sudd^u
146
completely ruined;
VW
IV/3. Ntn-stam
h ma-gal
D
u
s ubme
s
20 ru tu magal ittanaddi (D sub maq
a tu `vallen'
dan ru tu subject; ook nad^u `werpen' dan ru tu object; mes voor Ntn, meestal pres.): Ntn pres. v. nad^u
ittanaddi `hij werpt steeds speeksel uit' of: ittanaqqu
`hij laat steeds speeksel vallen' BAM578-i-27
F
na-du-ma, nad
u ma, (G stat. mv.) Ee-iv-112
>
NN V
N V
NN O C
NN
N
id-du-ma, idd
u ma (G pret. subj.mv. + ma),
erra-i-122
id-da-a, idd^
a (G pret. vent.) Ee-iv-104
SB:
=F aU
(D part.) CHx26
mu-na-ag-gi-ir-
s u munaggir
su
nagab
uitgezonderd
4 ina mes nagbasunu uzakkir
u ni sumsu (D pret. mv.
v. zak
a ru met vent. -ni): `met rituelen verkondigden
?! 8
Ee-vi-166
[roept mededelingen om, bijv. met betrekking tot het corvee van de
muskenu (kanalen, dijken) voor de herendiensten; verloren zaken, voortvluchtige slaven, miltaire mobilisatie, religieuze plechtigheden etc. (zie bijv. het Atrahasis
epos)] AHw \Ausrufer", \Herald"; CAD 1 herald;2 (a
high ocial in Assyria and Elam)
1 ana sist nagrim `op de roep van de stadsomroeper' (in reactie op)
p F UV
s i-si-it na-gi-ri-im, (ana)
s is
t
CHx16
SB):
ni-gu-tam nig^
utam (acc.) Ee-vi-76
U
nig^utu
?/ C}
suharmumu
lal
):
147
suhhusu
>
N
nahasu
(e-si-gu =
) LL-Ms-ii-61
mu-
u na-ha-su
nuhhusu
nuhsu
a
vii-69
=F
CH-ii-16
ih-hi-
sa
mu-na-ah-hi-i
s munahhi
s
ihh
s
a
(D part.)
W nuhsu Ee-vii-69
, (ww.; ook nua hu; vanaf oud-akk.; hunga
met ku = hun): G-stat.
: rustig z/w., CAD A 1 to be
slow, to bestill;
I. G-stam (pret. inu h, pres. in^ah, stat. neh): rusten, rust
bedaren komen
genieten, bedaren, tot
; zichter ruste begeven; (vgl. ook !pasa hu `rust hebben'); soms genezen
(intrans.) (voor drie andere,
vaker voorkomende termen voor `genezen', !bala t.u, n^esu, sala mu);
AHw \ruhen"; CAD A 2 to relent, to be appeased,
to become peaceful, pacied (said of persons, peoples,
countries), to abate, subside (said of storms, waves,
re, ghting), to have an abatement from an illness, to
die down (said of sounds), to rest (said of inanimate
objects) 3 to take a rest;
1 supsuhis in
u h, (G pret.; adv. op {s bij S v. pasa hu,
G: `bedaren, tot rust komen', S elativisch): `hij begaf
zich (heel rustig) ter ruste' Ee-i-75
2 libnima sipta il
u linuh u (G prec. v. ban^u, G prec.mv.
een bezwering maken/uitv. n^
ahu): `laat hij [Marduk]
n^ahu
h
e nun
vinden, opdat de goden tot rust komen/bedaren' Eevii-11 [een bezwering in dit geval niet bestemd tegen
nuhhu
Ee-i-161
}munehhu, D part., ;
=
K
;KN
;
Ee-i-161
,
(D part.st.c.), CH-iii-58
(G pret.) Ee-i-75
li-nu-hu linuh u
(G prec.mv.) Ee-vii-11
l[i-ni-ih -ha], linihha(m) (D prec. vent.)
mu-ne-eh mun
eh
i-nu-
uh
in
uh
nukkudu
sukkudu
nakalu
nukkulu
148
sukkulu
nikiltu, niklu
Ee-i-93
Kn
3 7 Cx
3 7 CI
,
,
(D stat.) Ee-vi-84
Ee-vi-2, vii-112
Ee-vi-38
nu-uk-ku-lat nukkulat
[n]ik-la-a-te nikl
a te
nik-la-a-ti
nikl
a ti
):
ul ul
itkupu
nukkupu
CH-iii-9
\feindlich s/w.";
it-ta-ki-ir-
s u, ittakir <*intakir (G perf.),
nakru
nakris
itkuru
nukkuru
nutakkuru
nukurtu
N b
CHx107x124
149
aD
CHx123
CHx124
it-ta-ak-ru-
s u ittakr
u
su
(G perf.mv.)
(G pret. subj.)
F
V na-ki-ri, nakir (verb.adj. gen.mv.) CH-ii-68
F a V na-ak-ri nakr, `mijn vijand' CH-xxiv-30
F
V na-ki-re-ka, nakireka (acc. mv. + ka)
Ee-iv-16
a
K< :
ut-ta-ak-ka-ra uttakkar
a
(<*untakkar
(subst.) erra-iii-D12
kud
):
nukkusu
nakiru
nakis
nakisu
nakris
nakru
Nam sub
Nam ti la
nam-
s ub
namaru
namasu
nam ti la
nummusu
>v
>v
(N imp.) Ee-v-14
g
ki a
namru , (jonge vorm v. nawru, !nawaru `licht zijn', `stralend zijn'): `stralend'
namruqqu , (subst.; plantennaam; ook nabruq(q)u,
>
nams.aru , (subst.)
Schwert";
AHw
\(groes)
1 atta nams.
a ruma (atta nominale zin `u bent') `gij
zijt een zwaard' erra-i-12
O D
nam-s
a ruma (+ma)
. a-ru-um-ma nams
.
erra-i-12
n a -me-e nam^
e
150
nann^u
napahu
nuppuhu
!
niphu(m)
nappahu
N 'Bb
) CHx25
ma
it-tan-pah
N
BAM578-i-28
ittanpah
sarsar
apart;
supalk^u
III. S-stam
(
palk^u
napalsuhu
supalsuhu
151
1 kakkka ai ippalt.u
^, (N pret. vetitivus): `moge uw wapenen het doel niet missen' Ee-iv-16
ip-pal-t
u, (ai) ippalt
^ (N pret. vetitivus)
.u-
.u
S>
Ee-iv-16
7 ^ ni-ip-la-tim, nipl
, (ww. vooral in D; OB, SB)
II. D-stam zich verstoppen, verharden, hard worden/maken;
medisch: aan verstopping leiden; AHw \sich verstopfen",
\verharten" CAD (mng. unknown)
F
$
N
di
s
na
ninda
ku
u-nap-paq
summa amelu akla
ikkal unappaq
ak
(
ninda ak(a)lu `brood'; $
ku
a lu `eten';
D pres. v. napa qu medisch: `aan verstopping leiden'):
`indien iemand van brood eten verstopping krijgt'
BAM578-i-38 Er staat ook bij #
ka
s nag-ma
sikara isattima `bier drinken'; \brood eten en bier
drinken" dus `van dagelijkse kost'.
N u-nap-paq unappaq (D pres.) BAM578-i-38p
, (ww.; ook neperk^u; vier radicalige wortel prk ,
de zgn. N-groep; komt alleen in de N en de S voor; OB,
SB, NB),
IV. N-stam (
, N pret. ipparku, N pres. ipparakku, N stat. naparku): ophouden (bijv. slaaf die ophoudt met werken, zo'n slaaf wil men niet) AHw II
\aufhoren", \Arbeit niederlegen"; CAD 1 to stop,
cease doing something; 2 to stop, to end, to cease; 3 to
leave; 4 to remain, to stay behind; 5 Ntn (uncer.mng.)
III. S-stam (supark^u) CAD 6 to put an end to
}
, (acc.adv.; SB): onophoudelijk Ee-v-14;
CAD la napark^
u unending, unceasing;
F na-par-ka-a, (la ) napark^a (acc.adv.) Ee-v-14
=
mu-up-pa-ar-ku-u-um,
napalu II
nuppulu
niplatu
napaqu
>
>
napark^u
napark^u
la napark^a
2} ' C >
(N part.) CH-iii-14
IV. N-stam (N pret. ipparsid, N pres. ipparassid): vluchten, ontvluchten; AHw \
iehen", \ent
iehen";
1 naparsudis l
a le ^e, (term. = ana naparsudi; + G inf.
gen. v. le u^): `om niet te kunnen vluchten' ) (ze zijn
}b
napasu I
nuppusu
napistu
s
napharu
Ee-vi-45
erra-i-119
nap-har-
su
-nu
naphar
s unu
(st.c. + sunu)
*nupsatu; bij napasu `ademen', `blazen'; st.c. napistivoor nomen in gen.; st.c. napista= voor sufx; alternatief voor beide vormen st.c.: napsat uit de litt. nevenvorm napsatu; vanaf oud-akk.; in oud-akk. en OA
napastu; T zi en T
zime
s ; ook !garza!
garza
= pa-an
enk.: keel, luchtpijp; soms ook in enk. leven; mv.: leven,
levensonderhoud, leeftocht, levensadem;
AHw \Kehle", \Leben"; CAD 1 life, vogor, vitality, good health; 2 living beings; 3 person, somebody,
(negated) nobody; 4 capital case; 5 personnel, persons
of menial status, animals counted in a herd; 6 body,
self; 7 breath; 8 livelyhood, provisions, sustenance; 9
throat, neck; 10 opening airhole; 11 neckerchief
1 napisti nis `de leeftocht/het levensonderhoud der
mensen', bekend epitheton van de graangodin Asnan;
2 sakn
a t napisti bezielde creaturen, schepselen, stervelingen;
3 dn napisti `een (rechts)zaak omtrent een levensdelikt', `halszaak'
4 iktur
u napist (G pret. mv. v. kar^u `kort z/w.'; verwacht iktaru) `mijn leven is kort', `mijn adem is kort geworden' Sin3-60 (wsl. niet zozeer levensverkorting, maar
meer algemeen idioom voor \in levensnood zijn")
}
+
, lett. `het leven redden' ) `het
vege lijf redden'
5 naps
a tus et.eru, (G inf. loc., bij inf. soms in de betekenis \om te"), lett.: `om zijn leven te redden' (Eeiv-109, verwacht {sunu `hun leven')
}
+
, lett.: het leven sparen ) redden,
sparen
6 belum sa takula napistasu gimilma, (G imp. v.
gama lu; taklu `vertrouwen'): `O heer, redt degene die
op u zijn vertrouwen heeft gesteld' Ee-iv-17
}
+D
, lett. het leven vergieten ) doden
7 u ilu sa lemn^eti huzu tubuk napsatsu, (D imp. v.
taba ku G: `uitstorten', D: `vergieten'; G pret. v. ah a zu
`nemen'; u hier adversatief): `maar doodt de god, die
boze dingen heeft beraamd' Ee-iv-18
}
+D
, lett. `de kelen grijpen': zwe-
napistu et.eru
napista gamalu
napista
tabaku
napsati
lapatu
152
ren onder aanraking van de keel, als zetel van het leven,
vgl. Ned. \met de hand op het hart" !lapa tu voor toelichting.
8 ina m^e u samnu itm^
u ulappitu napsa ti (Gt pret. mv.
v. aw^
u `spreken'; D pret. v. lapa nu `aanraken'), lett.:
\zij zwoeren bij/met water en olie en grepen (hun)
kelen" (terwijl zij (hun) kelen aanraakten/onder aanraking van de kelen) Ee-vi-98 (!lapa tu voor verdere
toelichting.)
F ^ na-p-is-tim, napistim (gen.) CH-iii-66
F
na-ap-
s a-tam, nap
s atam (litt. nevenvorm)
a}
CH-iv-2
ZZ b
nU
Sil-C-121
F
F
vii-132
109
[n]a-p
-i
s -ta-
su
na-pi
s -ti
napi
s t
na-pi
s -ta-
su
napi
s ta
su
, (vr. + su)
(+ -) Sin3-60
(+ su) Ee-iv-17,
napi
s ta
su
nap-
s at-su
nap-
s
a-tu
s
UCI
Ee-vi-98
nap
s
a ti
nap-
s
a-tu
s , nap
s
a tu
s < napi
s ta
s u (
s u) Ee-iv-31,
naplusu
naplusu
nappahu
naprusu
napsat
U
103, 109
napsu ,
kunstmatige m. nevenvorm v.
!napistu
`le-
ven';
1 nis sa ibn^
u sikitti napsu (G pret. subj. v. ban^u;
napsu, verwacht -i, locativus?, m. nevenvorm v.
napistu komt alleen hier voor): `de mensen die hij [Marduk] had geschapen als levende wezens' (die legde hij
de arbeid der goden op) Ee-vi-129
nap-
s u, nap
s u Ee-vi-129
, (ook neb^u !nab^u II `stralen'
, (ww. i/i-klasse; O sim): zeven, ziften; AHw
\sieben";
nap^u
nap^u
t
e
s bi
gaz
sim
napultu
sim
napustu
naqbu
naqaru
nuqquru
suqquru
paradigma van
pres.
pret.
perf.
part.
imp
inf.
V.A.
stat.
pres.
pret.
perf.
part.
imp
inf.
V.A.
stat.
naq
a ru
Gt
inaqqar
ittaqqar
unaqqar
iqqur
ittaqar
unaqqer
ittaqar
ittatqar
uttaqqer
n
a qiru
muttaqru
munaqqiru
uqur
itqar
nuqqer
naq
a ru
itquru
nuqquru
naqru
*itquru
nuqquru
naqer
*itqur
nuqqur
S
u
s aqqar
innaqqar
u
s aqqer
innaqer
u
s taqqer
ittanqar
mu
s aqqiru
munnaqru
s uqqer
naqqer
s uqquru
nanquru
s uqquru
nanquru
nanqur
1 grondwater, wel;
2 totaal, totaliteit, geheel, vaak te vertalen met alle
F na-qa-ab, naqab, CH-iv-9,10
, (subst.) herder, hoeder; AHw \Hirte";
1 n
a qid s.alma t qaqqadi `herder van de mensen';
F
na-q
-di n
a qidi (gen.) Ee-vii-148
F
na-qid n
a qid (st.c.) erra-i-3
, (ww. i/i-klasse; ook naqa u; vanaf OA, OB;
bal):
I. G-stam (pret. iqqi, pres. inaqqi, imp. iqi): pret. 1e p.enk. aqq^ <*anq^); 3e p.enk. iqq^ <*inq^): uitgieten;
offeren, plengen; (vooral vloeistoffen, maar later ook gezegd van het offeren van schapen) ; AHw \ausgieen",
\opfern"; CAD 1 to poor out as a libation (water and
other liquids, also
our); 2 to shed (tears, blood), to
let
ow; 3 to sacrice
?
9
naqidu
naq^u
153
1 aqq^ka rest^
a sikara daspa (<*anq^ + ka, G pret. 1e p.enk.; {ka voor dat. {kum; restu `het beste', `van eerste kwaliteit'; hier als adj. voor het subst.; daspu `honingzoet'; adjectief vooropgeplaatst; komt een enkele
keer voor, vooral bij epitheta, wanneer de eigenschap
een wezenlijk onderdeel is van het substantivum):
`ik heb voor u kostelijk en zoet bier geplengd' Sin1-20b
I/2. Gt-stam (
) CAD 4 to oer sacrices repeatedly
II. D-stam (
) CAD 5 to poor out as a libation, to
shed (blood);
IV. N-stam (passief) CAD 6 to be shed, to be sacriced
(passive to mngs. 1-3)
udu
}
, (
siskur):
oer, plengof-
itaqq^u
nuqq^u
niq^u, nqu
naramtu !
H b
naramu !
H b
H
nararutu
fer
Sin1-20a
aq-q
-ka aqq^
ka
na-ra-am-ta-
s u, naramta
s u (acc.vr.)
Sil-C-25
F
F
, H.Bars. 34
na-ra-mi-
s u na-ra-mi-
su
narb^u
c
narkabtu
( !
28
gi
s
narm^u ,
gigir
, narkabtu Ee-iv-50
nar^u ,
naru
na ru
C O
Naru
n^aru
nasahu
nussuhu
sussuhu
nishu
nanasuhu
nashu
154
nasaku ,
sussuku
III. S-stam (
), ong. als G ook verwijderen, wegwerpen, (een ander) laten werpen; CAD 5 to remove a
(G pret.) Ee-iv-101
nussuqu
nasqu
sutassuqu
S?
nasasu
'
nissatu
nas.aru
nus.s.uru
sus.s.uru
nas.aru pagru
mas.s.artu
en nun ud
mas.s.aru
vi-42
155
safekeeping, custody;
5 ana mas.s.ar
u tu ter bewaring
}
, (subst.; OB, Mari, MB, SB;
sal
s e
s
en alleen
s e
s ): geheim, het bewaarde, schat;
(ook
piristu `geheim' !para su);
AHw \Bewahrtes", \Schatz", \Geheimnis"; CAD 1 arcana, secret; 2 treasures; 3 fortication; (4) (a feature
of the lungs)
F D na-s.a-ru, nas. a ru (G inf.) Ee-vi-41
F
[i-na-s
. a-a]r, inas
.s
. ar (G pres.) CHx133
D ^ ma-s.a-ru-tim, mas.s.aru tim (gen.) CHx125
: ma-s.ar-tu, mas.s.artu Ee-vi-42
, (!s.ama du `aanspannen' van trekdieren):
`span', `tuig'
1 erbet nas.mad: `vierspan'
2 is.midsimma erbet nas.mad, (G pret. + dat. sim v.
s.ama du `aanspannen'; erbet vr. status abs. `vier'): `hij
[Marduk] spande een vierspan in' Ee-iv-51
F
na-as
(mv.) Ee-iv-51
. -ma-di, nas
. mad
, (mv. nasallulu ) N stat. v. !*sala lu II `wegsluipen' [Onregelmatige N-stam bij geminaat-radicalen: met identieke 2e en 3e radicaal in de wortel: de
laatste radicaal voor uitgangen wordt nog eens extra
verdubbeld; zoals bijv. bij *sala lu wordt N pret. mv.
issalillu ; en N stat. mv. wordt nasallulu i.p.v. naslulu ]
, N inf. v. !*sala lu [Onregelmatige N-stam bij
geminaat-radicalen: met identieke 2e en 3e radicaal in
de wortel: de laatste radicaal voor uitgangen wordt nog
eens extra verdubbeld; zoals bijv. bij *sala lu wordt
N pret. mv. issalillu ; en N stat. mv. wordt nasallulu
i.p.v. naslulu ]
, (ww. a/u-klasse, soms ook i/i-klasse?; ook
nasa ku; OB, MB, SB):
I. G-stam (pret. issuk, pres. inass.ak, stat. nasik): bijten;
AHw \beien"; CAD 1 to bite 2 to bite one's tongue,
lips, to gnaw one's ngers, to bite into something
II. D-stam (
) CAD 3 to tear into someone, to
bite; 4 to bite, to gnaw;
}
, (subst.; ook nasku; st.c. nisik; mv. niska tu;
OB, SB; katar en alleen aKA ka): beet,
steek; AHw \Bi"; CAD bite, mouthful
1 nisik m
u tim dodelijke beet (bijv. van schorpioen)
, (ww. a/u?-klasse): blazen, wegblazen (van graan)
AHw \wegblasen", \durchblasen";
}
, G verb.adj., , een adj. gebruikt bij bier: doorblazen; AHw \durchgeblasen"; [naspu-bier \doorblazenbier" een betere kwaliteit bier, waarin de koolzuur
(met een riet) is weggeblazen; op afbeeldingen zie je
Sumeriers wel bier drinken uit een riet]
1 sikar naspi dussupi ul ubbalu m^e n^
adi (dussupu elativisch `zeer zoet'; D pret. v. waba lu `dragen'; na du
`leren veld
es') `[zelfs] mierzoet naspu-bier weegt niet
op tegen water uit de veld
es' erra-i-58 een loflied op
de ontberingen van de miltaire veldtocht;
F
na-
a
s -pi na
s pi (gen.) erra-i-58
, (ww. i/i-klasse; vanaf OB):
I. G-stam (pret. issiq, pres. inassiq, stat. nasiq): kussen (bijv. als begroeting); AHw \k
ussen"; CAD 1 to
kiss
1 sepja issiq (G pret. < *insiq) `hij kuste mijn
voeten'
2 qasta ittasiq (G perf. < *intasiq): `hij kuste de boog'
nis.irtu
K
VV J J
nas.madu
nasallul
nasallulum
nasaku
nisku
nasapu
naspu
S
nasaqu
nussuku
*K
(wapen) Ee-vi-87
nussuqu
> S
nasaru
nussuru
sussuru
nusurr^u
>
nasat
U V
Sin3-59
1 k n^
asima attunu sumesu zukra (G imp.mv. v.
zaka ru `spreken'): `zoals w (enerzijds) spreekt (ook)
g (anderzijds/op uw beurt) zijn namen uit' Ee-vi-160
F
na-
s i-ma n^
a
s ima Ee-vi-160
, !sapa ku
, (ww. a/u-klasse, ook nuasu; vanaf OB;
bul):
I. G-stam (pret. inus, pres. in^as, mv. inussu): in onrustige beweging raken ) losraken (van tanden, van fundament), beven, sidderen, wankelen; AHw \in (unruhige)
Bewegung geraten"; CAD 1 to quake, to shake; 2 to
be weakend, to become shaky, 3 to give way, to recede;
pret. v. ra a bu ook
1 listar ib
u linusu ina subti (St
`beven', spelling lis-tar-i-bu impliceert een alef anders
had er -ta-ri- gestaan; G pret. v. n^asu): `moge alle goden sidderen en beven in (hun) woning/losraken van
(hun) plaats' (de goden als beelden in de tempel, die
losraken van hun plaats) Ee-vi-146
naspaku, naspakutu
n^asu
156
nussu
II. D-stam (
nasu^
Ee-i-131
2 s^eretsu nasu
, (s^ertu, `straf', `zonde'; G stat. mv.):
Ee-i-150
5 n
asi kakku la pa d^u (part. verwacht nasi^ut; kakku
sussu^
26
nansu^
IV. N-stam (
nansu^
b>
oS 4
UC
> US UC
V
b V
U V
) Ee-iv-77
F UC
ma
na-
s
a-a na
sa
^
F
na-
s e-e, na
s^
e (G inf.acc.) Ee-i-150
F
na-a
s , n
a
s (G part.) erra-i-3
;F
li-in-na-
sa
-a linna
s
a (N prec. vr.mv.)
Ee-vi-116
lu-
u-
sa
-
a
s -
sa
-a
i
s -
s i-ma, i
s
s ima
Ee-iv-37, 49
<*in
s i
u
ma
l
u
s a
s
s^
a
< *in
s ima
(G pret. + ma)
, issu^summa,
(pret. mv.), Sil-C-67
i
s -
s u-
s um-m[a]
+ sum +
157
N
V
nat.alu
F
in-na-
s i-
u
Sil-C-108
F
it-ta-na-a
s -
si
CHx4,x13
inna
s
s iu
i
s -
s i-ma
i
s
s ima
(N pret. subj.)
ittanna
s
si
(Gtn pres.)
(G pret.) CHx25
Ee-vi-66
nat.t.ulu
pear, to become visisble, to be admired, to become
O
O
Ee-iv-67
F
Ee-vi-66
i-na-at
. -t
.al-ma inat
.t
. alma
(G pres. + ma)
ina-at
. -t
.a-lu-ka inat
.t
.aluka
i-na-at
u
.-t
.a-lu inat
.t
.al
(G pres. + ka,
(G pres. mv.)
nat.u^ I , (G `strekken'); alleen in G-stat.: geeigend z/w., geschikt z/w.: \de mogelijkheid hebbend om te", \er zich
toe lenen om te";
II \ist geeignet";
} , G verb.adj., , vanaf oud-akk.; geeigend, geschikt;
AHw I \geeignet"; CAD A tting, appropriate, suitable;
1 has
a sis la nat.^a, (= ana hasa si): \niet mogelijk om
te begrijpen"
) `ze kunnen niet doorgrond worden'
nat.u^
AHw
Ee-i-94
2 sipru su
la nat.u^ hasa sis (sipru `werk'; nat.u^ G
S>
na-t
u nat
^
.u-
.u
(G verb.adj.) Ee-vi-37
..
..
len, tuchtigen, pak slaag geven, stokslagen geven; militaire
term: neerslaan;
AHw IV \schlagen"; CAD 1 to hit, to beat; 2 D (uncert. mng.); 3 S (uncert. mng.); 4 N to be beaten;
1 awlam su^
ati mahar dajja ni inadd^usu (G pres. <
ze deze man ten overstaan van
*inaddiu ): `(dan) zullen
clear (?)
FV
>b
nawaru panu
nawaru zmu
nawru
128
}nawris, namris ,
nawrutu
nuwwuru
munawwir
namatu
nannaru
Sin1-1
a ru sam^e: `S^n het hemelse licht' Sin3-36
7 d S^n nann
158
}namirtu + saka nu ,
klaarheid bewerkstelligen,
klaarheid veroorzaken, klaarheid doen plaatsvinden
8 s
a kin namirti (G part.) (d S^n) `die helder schijnsel
nuru
K
K
[
Hb
b
Sin1-7
s e
s ki
nanna
=F
mu-na-wi-ir
munawwir
=O
mu-nam-mir, munammir (D part. st.c.) Sin1-2
KV
nu-ri-im, n
u rim CH-v-6
K
nu-ra-am, nu ram CH-xxiv-21
K
nu-
ur-
s u, n
u r
s u, Sil-C-38
KV
nu-ri-
s u, n
u ri
s u, (gen.) Ee-vi-128
K D nu-ru, nu ru, Ee-vi-148
K nu-ur nu r (st.c.) Ee-vii-5
K nu-ur, nu r (st.c.) Sin3-39
[
> V
nawasu
im-mir immir
(<
*inmir
, G pret.) Ee-i-90
naw^us, nam^us
nawirtum
naw^u I
naw^u II
4
naw^u ,
nazarbubu
nazarbubu
131
ss
Ee-i-131
na-zar-bu-bu nazarbub
u
(N stat. mv.)
nazamu ,
}nizmatu , (subst.; ook nazmatu; OB, SB):
sire;
Neberu ,
(subst.)
Jupiter
1 usarsid manz
a z d Neberi, (S pret. v. S -tantum
*rasa du):
nebrtu
neb^u
Nebukadnezar
nehtu
nekelm^u
Ee-vii-153
ne-me-q
-im, n
e meqim (gen.) Sil-A-19
ne-me-q
-ia, n
e meqija, `mijn wijsheid'
nemelu
N>
nemequ
CH-xxiv-57
nepelk^um
nerarutu
nerebu
159
nereb; vanaf oud-akk., OB): ingang; [mapras-type nomen, (vr. maprast, %nominale typologie); voor
\plaats" of \instrument"] AHw \Eingang", \Pa";
CAD entranceway, mountain pass
1 u nenu m
u d^e nereb sad^e nimtassi harra nu (G part.
s u^ `vergeten'; in
v. id^
u `weten'; Gt pres. of Gtn pret. v. me
Gtn `steeds vergeten'): `en w die toch de bergpassen
kennen, zijn telkens de weg kwijt' erra-i-87 (de bergpassen zijn de allermoeilijkste wegen; het oversteken
geldt als een grote prestatie)
2 apu sa nereba l
a su^ (G pret. subj. v. isu^ `hebben'):
lett. `rietbos waar voor geldt de doorgang is er niet' )
het ondoordringbare rietbos erra-i-72
V ne-re-ba nereba erra-i-72
n
e-reb n
e reb (st.c.) erra-i-87
d
,(
n
eeri11 gal), Nergal, de god van de
onderwereld, heer van erigal de grote stad, aanduiding van de onderwereld
d 11 , d Nergal Sil-A-55
B W
W
nertu
nuss^u
suss^u
( 4V
urmah):
leeuw; vgl.
, kalbu `hond'; urbar, barbaru, `wolf'; echter
ur sag, qarr
a du `held', `voorvechter'; ur in Sumerische persoonsnamen wel `Man van : : :', vgl. Urd Nammu,
Urd Ningirsu, Urd Zababa; Ur
edubba; wsl. niet hetzelfde woord als ur `hond';
AHw I \L
owe"; CAD 1 lion; 2 the constellation
Leo,
1 nesu u barbaru sumqut
u bu l d Sakkan
(SJstat v.
maqa tu `vallen', S `afslachten'; \vee van Sakkan"
ook
`vee'): `leeuw en wolf slachten het vee af' erra-i-85
p ne-e-su nesu erra-i-85
, ( n 3 =4s, ook na asu; verba mediae Alef, e-klasse; oud-akk., OB, MB, SB; I 7 tila): G stat.: levend
ur gi6
Nergal
n
e eri
gal
n^eru
nertu
(H
nu uru
CH
C
} V
HSb
F
F
,
(G pret. + ma) Sil-C-109
(G pret.) Sil-C-114
ne-er-tam, n
e rtam (acc.), CHx1
i-na-ra-
a
s -
s u, in
a ra
s
s u (G pret. vent. <
{am
s u) Ee-i-69
i-na-ar-ma in
a rma
i-na-ar in
ar
(nesi): ver zijn, ver weg zijn, ver verwijderd zijn; (samen met nes^u ook `ver weg zijn', bijv.
n^esu
4b
zijn
I. G-stam : genezen (intrans.), beter worden; bijv. in prog-
noses in eerste voorbeeld; Voor `genezen', `beter worden' zijn vier termen. De twee frequentste zijn !bala t.u
en n^esu, daarnaast regelmatig !sala mu (eig.: `ongedeerd z/w.') en, minder vaak, n^ahu, eig. `tot rust komen'. Voor `genezen', trans. (dus `iem. genezen'), `beter maken' is alleen bullut.u, D v. bala t.u, in gebruik.
AHw \leben", \aufleben", \genesen"; CAD 1 to live,
to stay alive, to recover;
1 ina-es= in^es, G pres.: `hij (= de patient) zal genezen'
II. D-stam (
): tot leven brengen; S (factitief,
zeldzaam, S pres. usn^es, S pret. usnes, in mv. beide
gelijk: usnessu ): doen genezen; CAD 2 to keep alive
}
, S part., (litt., st.c. musnes, vooral in therapeutische teksten): die geneest
2 d Namtila : : : ilu musnessu `N. de god die geneest/de genezende god' Ee-vi-151 (a.h.w. een \uitleg"
van Sum. ti(l) `leven' in de naam namtila, Sum.
nam voorvoegsel dat een substantief maakt)
nu usu
musnessu
vb
mu
s -ne
s -
s u mu
s ne
s
su
numatu, nuwatu
160
schielijk, rap,
snel
4 nam^
ussunu istappu (G perf.mv. v. sapa pu `zich uit
}nam(m)ussu ,
Vvb
>
K
F
beweeglijk;
nu-ma-at num
at
Ee-i-22
(st.c.), CHx25x34
, namussunu (adv. + sunu)
na-mu
s -
s u-nu
li-n
e- u-
u line u
(G prec.mv.) Ee-vii-12
slisten'
>
) Ee-i-130
-ni
ti-bi-
u-ni
tebi
uni
ib-bu-
u-nin-ni-ma, ibb
u ninnima
ma
nab^
u
[i]p-pa-al-su-nim
nim
ippals
u nim
naplusu !*pal
a su
>a
s ar
a ku
i
s -ru-ku-nim i
s ruk
u nim
nim
;=
u
-
s a-at-li-mu-nim, u
s atlim
u nim
pret. + nim v. S
-tantum sutlumu, *tala mu,
(S
`toevertrouwen', CH-xxiv-25
{niasi(m) , (n^asi(m)) sufx van pers. vnw. dativus 1ep.mv. aan ons, voor ons, zowel m. als vr.
1 ul tarammn
asi (G pres. 2e p.mv. + nasi, ni asi dat.
e
sufx 1 p.mv.) `bemint gij ons dan niet?' Ee-i-120
e
F
ta-ra-[a]m-mi-na-
s i, taramm
n
a
si
niasim , onafhank.,
losstaand ofwel absoluut pers. vnw.
datief 1e p.mv. (zowel m. als vr.)
d Nisaba , (ook nissabu, nidaba; o !naga!
) oogst
s e-naga
`graan(gewas)')
ldots
!nisaba! !rub! dis u4 20 kam ana
d nisaba lik-r[u-ub]
1 (G prec. v. kar
a bu ook `(toe)wijden') 'op de 20e dag
gelieve/moet/kan hij [de raadpleger van deze hemerologische tekst op zoek naar gunstige dagen] een wijgeschenk geven aan Nisaba' CT51-161,r. 9
d
!nisaba!
(oogstgodin) CT51-161,R. 9
, sufx pers. vnw. accusativus 1e p.mv. ons, identiek
in vr. en m.
, onafhank., losstaand ofwel absoluut pers. vnw. gen.acc. 1e p.mv. (zowel m. als vr.)
, (!nab^u): het noemen, roeping, ook: geroepene (abstractum pro concreto)
, G pret. 1e p.mv. v. !ban^u `scheppen'
, G pret. subj. 1e p.mv. v. !ban^u `scheppen'
, (ook: nimbu, !nab^u): `het noemen' ) `toespraak',
`woord'
, G cohor. v. !nad^u
ni-gu-tam nig^
utam (acc.) Ee-vi-76
, G pres. 1e p.mv. v. !kasa du `bereiken'
e
ni-ka
s -
sa
-da nika
s
s a-da (G pres. 1 p.mv.
{niati
niati
nibtu
nibni
nibniu, nibn^u
nbu
niddi
niddinka
s e-naga
nidintu
nisaba
nidittu
nid^utu
nig^utu
/}
nikassad
UO
vent.) Ee-vi-53
3 7 Cx
3 7 CI
[n]ik-la-a-te
Ee-vi-2, vii-112
Ee-vi-38
nikl
a te
7a
gaan') Sil-C-80
nikl
a ti
ni-il-la-ak
s8
spraak', `woord'
d nime -bu-ku-un, nimbukun (+ kun) Ee-vi-21
, < nimbiu G pret. subj. 1e p.mv. v.nab^u `noemen';
vanaf het Middel-Bab. wordt een stemhebbende dubbele middelste radicaal van een werkwoord: bb, dd, gg
of zz, vaak gedissimileerd tot resp. mb, md, mg of mz;
de dubbele consonant zelf kan ontstaan zijn uit assmilatie van n; dus bijv. *inbi > ibbi > imbi .
e
ni-im-bu-u, nimb^
u (G pret. subj. 1 p.mv.)
nimb^u
s
s
Ee-vi-120
nim-bu-u nimb^
u
nim gir ,
birqu: `bliksem'; Bliksem em bliksemschichten zijn godenattributen van belangrijke goden, bijv. het embleem van Adad, maar ook zoals in
de volgende referentie van Marduk (vgl. Jupiter en
Zeus).
1 iskun nimgir ina pansu (G pret. v. sak
a nu) `hij
[Marduk] plaatste de bliksem voor zich' Ee-iv-39
, birqa (acc.) Ee-iv-39
nim g
ir
161
Nin azu
,C
nindab^u
O4 4
Nin-ildu
,O
Ningal
Ninhursanga
niniu
Ninlil
Nin-kur(ra)
Ninmah
ninnu
Ninsianna
Ninsiku
Ninsubur
nin
s i k
u
nnu
Ee-i-116
3 i nis.lal nni (cohortativus, zelfaansporing, 1e p.mv.
v. s.al
a lu `slapen'): 'laat ons slapen', of (wens- of ge-
nn^u
> nH
> nH
Ninua
u
kurra
> nH
n
n^
u
BAM578-i-5
162
d
een van de namen voor de moedergodin (andere zijn: Ninhursanga, Ninmah, Mama);
schept met Enki/Ea mens (en god) uit klei; goddelijke
vroedvrouw
, !nnu + ma `w' (emfatisch)
K
ni-nu-ma n
numa (onafhank.p. vnw.+ma)
nnuma
d
Ee-vi-159
een naam
voor de moedergodin [Elke vrouwelijke god kan in
principe aangeroepen worden als een barmhartige moeder, vanwege haar moederlijke gevoelens]
: d Nin-tu, d Nintu, CH-iii-35
, oorspronkelijk god van het gewas, later oorlogsgod
: Heer Steensnijder,
gezel van Ea in
het Bt mummu (!mummu), het tempelatelier, waar
goden(beelden) vervaardigd en gerestaureerd worden;
mythologisch door Ea en zijn gezellen, die dus patronen van werklieden zijn, onder meer steensnijders (het
bergland is de plaats van herkomst van edelstenen,
waar de godenbeelden mee behangen waren)
, (!napa lu) `tegenwaarde', `ruilsom', `prijs'
, Stad in Zuid-Mesopotamie, 150 km ten zuiden
van Bagdad, huidige naam lijkt op de oude: Niar.
Nippur is de voornaamste cultusplaats van de oppergod Enlil. Vanwege deze band speelt Nippur steeds een
speciale rol in Mesopotamie. Reeds bewoond in de prehistorische Ubeid-periode. Nippur blijkt geen militairpolitieke betekenis te hebben, wel administratief-cultureel. Gouverneurs van andere steden droegen bij toerbeurt de verantwoording voor een goede voortgang van
de tempelofferdiensten. Eerste opgravingen rond 1900.
Kennis van de Sumerische literatuur berust vooral op
teksten uit OB-Nippur, die zich nu te Philadelphia,
Jena en Istanbul bevinden. duranki staat ook voor
Nippur. Het is de Sum. (lett.: de band/schakel/spil
van hemel en aarde) en kan opgevat worden als een
epitheton voor Nippur, meer speciek wordt daarmee
de citadel (de \acropolis") van Nippur bedoeld. De
gedachte van een tempel als `band', ook wel `verband'
in abstracte zin, komt vaker voor. De Akkadische term
is markasu: een tempel verbindt hemel en aarde, het is
voor de Babylonier de spil tussen hemel en aarde.
ki
c
, Nippur CH-i-59
l
, Nippur (spec. de \citadel") CH-i-59
, G pret. 1e p.mv. en cohor. v. !epesu `maken'
i ni-pu-us, i npus (cohor.) Ee-i-126
udu
,(
siskur; !naq^
u): `oer'
, G pres. 1e p.mv. v. !epesu `maken' etc.
, G pret. 1e p.mv. v. !epesu `maken' etc.
, (!nasa hu `uitrukken) `gedetacheerden', `gedeporteerden'
1 s.ab nish
a ti `een ploeg gedeporteerden' (die ergens
zijn), `dwangarbeiders'
tewerkgesteld
, (!nasa su `weeklagen'): `ellende'
, (!nas. a ru `bewaren'): `geheim', `het bewaarde',
`schat';
, (subst.vr., !nsu I `heng')
ni-
s i-it ni
s
t (st.c.) yos-ix-71,11
, (st.c. nisik, !nasa ku) `beet', `steek';
, G pret. 1e p.mv. v. !sem^u `luisteren' etc.
Ninurta
d Nin-zadim
d
niplatu
Nippur
9
npus
s
nqu, niq^u
en l
l
dur an ki
nirrub
nrub
nishatu, nashi
nissatu
nis.irtu
nistu
N
nisku
nisme
6 um;
pirs-type nomen (vr. pirist, %nominale typologie)
geeft meestal de daad zelf weer (bijv. `zending' bij
`zenden') of dat wat eruit resulteert (bijv. \de zending werd bij de grens tegengehouden"); nomina actioni van eigenlijke ww. met betekenisovergang naar
het concrete: bijv. siprum `zending' bij sapa ru `sturen'; de alef elideert meestal, maar bijv. niet bij per um
`loot', `spruit', `telg'; vanaf OA, OB;
l; T
ziga; = mu):
hefng, handhefng, het heffen; keuze, uitverkiezing AHw
\Erhebung"; CAD B 1 raising, gift; 2 ns qa ti lifting
of the hands, prayer; 3 ns ini look, glance, choice,
chosen person or object; 4 ns libbi desire, sexual desire, libido; 5 ns resi promotion, honor; 6 ns gabar^
rise of the duplicate (name of the rst interval and of a
musical mode or octave-type); 7 ns idi lifting of the
arm; ;
}
, lett.: het heffen van de hand, ) gebed,
smeekbede; CAD 2 lifting of the hands, prayer;
1 s.arir nsi insu, (G stat. v. s.ar
a ru; + tweeledige
st.c.; nu `ogen'), lett.: `de hefng zijner [Marduk's]
ogen is fonkelend' (van daadkracht), `hij heeft een fonkelende oogopslag' Ee-i-87
2 nist d Assur u Sama
s [de koning is de] `uitverkorene van Assur en Enlil'
ni-is, ns (st.c.), CH-iii-56
ni-
s i, n
s i Ee-i-87
ni-
s i-it ni
s
t (st.c.)
ns qati(m)
yos-ix-71,11
mu; T
): eed, (lett. leven); gewoonlijk in ns ilim zaka ru;
AHw \(Eid beim) Leben"; CAD A oath (litt. life)
}
, `eed afleggen', `zweren bij het leven van een god'
1 nis ilim izakkarma, (G pres. + ma v. zak
a ru): `hij
moet een eed afleggen', CHx20x131
2 ns sarrim : zweren bij de koning
ni-i
s i-lim, n
s ilim, CHx20x131x130
, (subst. vr.mv., soms m.; ook nsu, nesu; meestal
gme
pl. tantum; vanaf oud-akk.;
u
s of unme
s ):
volk, mensen; ook: onderdaan, familie, (levende) verwanten, nabestaanden, bijv. in de tegenstelling in het eerste
voorbeeld;
AHw \Menschen", \Leute"; CAD 1 mankind, human
beings, people, workmen, soldiers; 2 inhabitants, population, subjects (of a king); 3 serfs, retainers (belonging to an estate, a household, a palace, or a person); 4
family, members of a family
1 unmes (nis, acc) sa ibn^
u (G pret. subj. v. ban^u):
`de mensen die hij [Marduk] had geschapen' Ee-vi-129
2 nisu
u et.emmu `nabestaanden en overleden verwanten'
3 nsu
saph a ti (saphu, `verstrooid'): de dolende mens
Sin3-41f
4 nisu
lippatqu (N prec. v. pata qu; wens- of gebodsvorm, ook soms het presens, in afhankelijke zin vaak
weer te geven als zin van consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg,
bij feitelijk gevolg wordt de indicativus gebruikt): `opdat mensen kunnen worden geformeerd' Ee-vi-14 over
de schepping van de mens
ni-
s i, ni
s
(gen.mv.) CH-i-47
zi
nisu
8
163
P b
8
nittab^
g me
u
s
`noemen'
!nab^u
ntu , (subst.; ook nit^u; OB, SB): omsluiting, omsingeling, insluiting; AHw \Umschlieung", \Einschlieung"; CAD
nterub
nit.lu
nizmatu
> AM
nit-ta-bi nittab^
< *nintabi
u
!8
nukurtu
nuga
?C
nugguru
nuhsu
> AM
nuhurtu
nu luh ha
numatu, nuwatu
nunu
nuru
( VV
(
nubattu
Nudimmud
> AMx
ni-
s
ni
s
H b
Nusku
nusapsih
d
'
US
nusurr^u
>
nu us
nusasq^u
nu usu
nuwatu
p^a
' CCoa
'
Pada
O
padanu, paddanu
(acc.) Ee-iv-100
(acc.) erra-i-101
p^
a
sa
pa-a-
s e p^
a
se
p
a-da
ki
, du r
Pada
, Sil-A-44
164
'O
pad^u
la pad^u
' >
'
pagalu
pungulu
pungulu
s8
(D stat.) Ee-i-18
pu-un-gul pungul
pagru nas.aru
'Ma
paharu
[pa-g
ar-
s ]a pagar
sa
CHx133
puhhuru
mupahhiru
putahhuru
aru
bnaph
naphar
naphar
puhru
mv. vent. + V) Ee-vi-95
'
b b M H
2 MH
s
s
s
U
s
s !
ma
CH-ii-49
mu-pa-ah-hi-ir mupahhir
(D part.)
: |
Sin3-41f
up-tah-ha-ra uptahhar
a
(D pres. vr.mv.)
V
pu-
uh-ri-im, (ina) puhrim CHx5
D pu-uh-ru-us-sun, puhrussun (loc. <
+ sun(u)) Ee-i-55
pu-hur-
s
a, puhur
s a (+
s a) Ee-iv-106
pu-hur-ni, puhurni (+ ni) Ee-vi-139
K pu-hur-su-nu, puhursunu, (st.c. + sunu)
Sin1-15
*um
su
(
F(
ND
c V
>b V
*p^ahu
ukkin dingir
i-na
vent.) Ee-vi-15
ukkin
|
u
-pah-hir-ma, upahhirma (D pret.) Ee-vi-17
, (ww.; D-tantum)
II. D-stam (
, meestal in %hendiadys met nada nu
`geven' genoemd):
inwisselen, ruilen, verruilen, als substituut nemen of geven;
AHw \tauschen", \eintauchen";
1 iddin uph (D pret. in %hendiadys met G pret. v.
`hij gaf in ruil', `hij wisselde in'
nada nu `geven'):
puhhu
165
}pu hu ,
u
-p
-ih, up
h (D pret.) CHx41
, ww. !paga lu sterk z.
, (ww. a/a-klasse)
I.G-stam : vrezen, buigen, respecteren; eren, vereren, dienen, verzorgen; AHw \(sich) f
urchten",
1 il
a ni pulhuka (G stat.vr.mv.) `de goden dienen/res
pecteren u [Erra]'
erra-iii-D9
} , G part., , subst.;
2 p
a lih ilim : godvrezend, godvrezende;
;
pa-li-ih, p
a lih (G part.st.c.), CH-i-31
} , (terminativus,
litt. alternatief voor ana
pala hi): `om te vereren', bijv.:
3 li addima s.alm
a t qaqqa di pala hissu (D prec. v.
*wad^u, `toewijzen tot' + inf.; `mogehij de zwarthoofdigen bestemmen om hem te vereren' Ee-vi-113
} , (meestal in mv.): vrees [purs-type nomen, vr.
purust %nominale typologie; vaak voor abstracta uit
adjectieven; pulhu `vrees'; dumqu `het goede', murs.u
`ziekte'] AHw \Furchtbarkeit";
} , (purust-nomen; vr. v. pulhu; st.c. puluhti,
vaak in mv. pulh a tu): vrees, vreeswekkendheid, in mv.
voor !melammu. Het is meer dan
vaak een alternatief
er eng uitzien. De Babylonier ziet het als iets concreets
van goden: men kan het aantrekken, uittrekken en het
kan ontnomen worden. [purust-type vr. nomen, m. purs
%nominale typologie; vaak voor abstracta uit adjectieven; puluhtu `vrees'; t. u btu `vriendelijkheid']
sa puluht, (hier telwoord in status rec.
4 s
a r irbetti
en het getelde in st.c., dus anders dan gewoonlijk, telwoord in status abs. en het getelde in status rec.: sare
erbet; wellicht naar analogie van de bekende uitdrukking kibra t erbett): `(hij creeerde) de vier winden, die
vrees aanjagen' Ee-i-115
pret. v.mal^u `vol zijn'): `zij [het
5 pulh
a ta usmalli, (SD
kindermeisje] vervulde hem [Marduk] met vreeswekkendheid', `maakte hem ontzagwekkend' Ee-i-86
is een zeldzame vorm die alleen in literai[De SD
re teksten voorkomt. De betekenis is meestal factitief, dus als D. De vormen worden gekenmerkt door
de toevoeging van een s tussen de preformatieven in
de D-stam: D pres. uparras )usparras; D pret. uparris
)usparris)]
6 pulh
a ta usalbisma (S pret. v. labasu `dragen', `aan
doen', in S: `iem. met iets bekleden') `zij bekleedde
(woeste draken) met een vreeswekkend uiterlijk' Ee-i-
puha(m) nadanu
sM
>
pakalu
palahu
palihu
'palahis
pulhu
puluhtu
137
7 apluhti pulh
a ti (een mantel
p van) `een vreselijke be Ee-iv-57
pantsering'
(2 plh )
8 su
t pulh a ti s.a nu , (G stat. mv. v. s.^anu `opvullen'):
'
sA
sA
M
MC
M
c MV
palasu
naplusu
'*
,
(N pret. +
) Sil-A-87, 88
'*~
,
(N pret. 3 m.mv. +
), Sil-A-7
'; KIV d
(N imp. + anni + ma) Sin3-62
[i]p-pa-al-su-nim
ippals
u nim
nim
ip-pa-al-s
u-
s um ippals
u
s um
s um
,
), Sil-C-29
ip-pa-li-s
u-nu-ti-ma
(<ippalis +
s un
u ti
ma
pilsu
gang
2 ina p
a ni pilsim su^ati `voor dat gat' CHx21
3 u
lu ina pilsim u lu ina nabalkattim `hetzij (diefstal) met braak, hetzij zonder braak' CHx125 pilsum en
nabalkattum gaan vaak samen: bijv. de muur van een
p
-il-
s i-im, pil
s im (gen.) CHx21x125
, (adj. bij 4-rad. !napalk^u, nepelk^u): `wijd'
pal-ka, palk^a (st.c.) Ee-i-18
, (subst. < Sum.; bala) lett. toerbeurt), regering,
dynastie, regeerperiode; soms concreet als deel van de regalia, die de waardigheid van de koning symboliseren:
koningsembleem, koningsstaf; gis bala is een teken dat
oorspronkelijk een weefspoel voorstelt en dat de betekenis krijgt van `draaien'; AHw \Regierungszeit",\Regierungsjahr", \Amtsperiode";
I. G-stam : draaien, tollen, rouleren
In de Sumerische koningsideologie wordt het koningsschap door een koning tegelijk uitgeoefend, bij toer-
palk^u
pal^u
166
u igimes-su niginmes-du
3 u pan
usu is.s.anundu (
nigin s
. ^adu `zich draaien', `duizelen'; Gtn aangeduid door mes Gtn pres. <
*is.tanandu ): lett. \zijn gezicht draait steeds" ) `hij
krijgt duizelingen' BAM578-i-38
medisch, gezegd van het lichaam van een zieke:
}
, (igi gig): zieke plek (waar huiduitslag
zit of waar het pijn doet).
4 ana p
a nsu voor hem, temporeel: eerder dan maar
ook modaal ten aanzien van, derhalve, daarom (vgl. ana
sua ti `in ruil daarvoor')
5 igi-su: p
a nsu (maar ook: nsu, mahrsu): voor
hen, tegenover hem, in zijn aangezicht
6 ana/ina igi: in jonger (SB) taaleigen omstreden,
of = ina/ana mahar-/mahr=, of = ina/ana pa n syllabische
/pa n=; de zeldzame
schrijfwijzen (ma-har,
mah-ri pleiten voor de eerste leeswijze.
7 Ti
a mat suqammumat ina pa nsunu (stat.) lett.
`Tia mat hield zich doodstil tegenover hen' ) `T. onderneemt geen actie bij hun aanblik' Ee-i-26
8 immer
u pa nusu (G pret. v. nama ru, nawa ru) `(en
toen) klaarde zijn gezicht op' (`ging stralen') Ee-i-51
[tegendeel van het verduisteren van het gezicht voor
`boos zijn', `neerslachtig zijn', `somber zijn']
9 p
a nussa, (< *pa numsa, locativus, = ina pa nsa):
`in haar gezicht' Ee-iv-96
}
+ suf.
, (D v. sah a ru `keren naar', in
gelaat (genadig)
toewenden', van
D: `toewenden'): `het
vertoornde god jegens smekeling op diens hulpgeroep.
panu I
pala
' !(J
!
panu mars.u
pan
suhhuru
ven'
10 l
a a lika pa na tusas.bat, (S pret. 2e p.enk.): `iem. die
niet kan gaan, laat gij [S^n] vooropgaan' Sin3-50
pa-ni, pa n CH-iv-35
K
pa-nu-
s u, p
a n
u
s u Ee-i-51
K pa-nu-su, pa nusu BAM578-i-28
K
pa-nu-u
s -
s a, p
a nu
s
s a (< um
s a, loc.) Ee-iv-96
K pa-nu-uk-ka panukka (loc.+-ka) erra-iii-D7
pa-ni-
s u, (ana) p
a n
s u CHx135
''' b!
'' U
' b b8
!
panu II
igi-
s u-un
igime
s -
su
Ee-i-26
BAM578-i-38
p
a n
s un(u)
pan
u
su
, (subst.; ook: parsiktu): korf, schepel, een inhoudsmaat van ong. 60 liter.
De grootste eenheid is
!kurru (<Sum., o gur, het Hebreeuwse `kor' ong.
300 liter, onderverdeeld in 5 !pa num of ook parsiktum
( nigida) van 60 liter. Een pa num is 6 !su tu, ban,
van ong. 10 liter. Zie verder onder %Inhoudsmaten
(met voorbeelden).
, (< *pa numsu, locativus, = ina pa nsu,
!panu I )
K
pa-nu-u
s -
s u, p
a nu
s
s u (< um
s u, loc.) Ee-vii-157
K
pa-nu-u
s -
s a, p
a nu
s
s a (< um
s a, loc.) Ee-iv-96
paphal , < pusqu: moeilijk, moeilijkheid, nood, ellende,
tegenspoed
, benauwenis
< ina paphal ina pusqi `in nood', `als de nood
Ee-vi-150
aan de man komt'
<
(ina) pu
s qi Ee-vi-150
, (subst. < Sum.) lett. rivierbrei AHw een
weier Gips
d id
1
J>
p
sla pa-pa-si-
2
1 12 q^
a pappastu (
id `rivier', syllabisch itu, ita
dus een cryptogram, lett.: rivierbrei ) witte zwavel, een
minerale delfststof dat bij de rivier gevonden wordt,
niet het gewone woord voor `zwavel'): ` 21 q^a witte
zwavel' BAM578-i-4
p
pa-pa-si
pappas
tu BAM578-i-4
, (subst. < Sum.) brei, gerstebrei (bijna alle graan
was gerst); AHw \Gerstenbrei" oder \pudding"
J>
p!munu4! 12 sla pappasi munu4
1
a pappasi buqli (buqlu `mout' (ontkiemend
1 2 q^
gerstezaad) ` 12 q^a moutbrei' BAM578-i-3
p pa-pa-si pappasi (gen.) BAM578-i-3
, (ww. i/i-klasse)
I. G-stam (pres. ipaqqid, pret. ipqid, stat. paqid) zorgen
voor (acc.), toevertrouwen aan (acc.) (meestal met ana,
dativus): overleveren aan, uitleveren aan; belasten met, verantwoording geven over; bekommeren om ) besturen, ge-
panussu
'' Ub
pappastu
' ' C C
''
pappasu
''
''
dingir
id
paqadu
zagvoeren
1 ipqidma qatussu (G pret. + ma; < *qatumsu, loca-
paqdu
167
\ubergeben";
entrusted;
puqqudu
II. D-stam (
)
3 lipaqqid
a esressun (D prec. vr.mv.; subject is `het
volk' de s.al ma t qaqqa di `zwarthoofdigen'; D bij
'' 99 NV
'O
'9 !
paqid
,
(G part.st.c.) CH-ii-66
(G stat.) Ee-vii-124
ip-qid-ma, ipqidma (G pret. + ma) Ee-i-152
li-pa-q
-da, lipaqqid
a (D prec. vr.mv.)
pa-q
-id p
a qid
pa-qid paqid
Ee-vi-110
*p^aqu
parahu I
parahu II
parahu III
parakku
''X** b
paraku
Ee-vi-51
, parakkasu H.Bars. 36
(st.c.) Ee-iv-1
pa-rak-ki, parakki (acc.) Ee-vi-51
b
ara-
su
pa-rak parak
I. G-stam : zich dwars leggen (over = eli); hinderen, ertussen treden, moeilijkheden maken, iem. in de weg gaan
staan; AHw \sich quer legen";
1 elisu iptarka (G perf.): (hij [Ea] bond Mummu vast
en) lett. `hij legde zich dwars over hem', `sneed hem de
pas af', Ee-i-70
ip-tar-ka, iptarka (G perf.) Ee-i-70
, ( 9 baramah): verheven schrijn, tempel,
heiligdom
1 ina paramahi sa ibn
u subatsu (G pret. subj. mv. v.
`woning'): `in de tempel, die zij hadban^u; sbatsu, acc.,
den gebouwd als/tot zijn woning' (noodde hij [Marduk]
hen aan zijn dis) Ee-vi-70
9
, paramahi (gen.) Ee-vi-70
, (ww. a/u-klasse)
I. G-stam : snijden, verdelen, scheiden; stoppen (van een
stroom), stelpen (van bloed), staken;
p
het lijkt erop (c.f. von Soden) dat alle wortels met pr
een betekenis hebben die \scheiden" en \separatie"
aanduiden, vgl. para su `scheiden', para u `afsnijden',
`doorsnijden'; par^u `vomeren', `braken'; pat. a ru `losmaken', pasa ru `losmaken'; per u `spruit', etc.; AHw
\trennen", \abtrennen", \entschneiden";
}
, (subst.; OB purussa um, SB, LB ook purs^u,
paramahu
parasu
b
ara mah
puruss^u
puriss^u;
J esbar): beslissing; AHw \entscheidung";
1 puruss^
am para su een beslissing nemen, vonnis wijzen
(lett. een beslissing beslissen);
2 purruss^
am iprus (CHx5) `(en) vonnis gewezen heeft';
3 puruss^e m
a tim ana para sim `om vonnis over het
land te vellen'
4 puruss^e m
a ta ti sakin ina mahrika, (G stat. v.
saka nu), lett.: `de beslising over de landen
is gezet voor
u [S^n]' ) `de beslissing m.b.t. de landen wordt u voorgelegd' Sin1-11b
5 il
u sima ti 7-sunu ana esbar uktinnu (= ana puruss^; Dt pret. mv., passief bij D), lett.: `de goden van de
lotsbepalingen, hun zevental, werden bestemd voor de
beslissing' Ee-vi-81 (er werden 7 goden [door Marduk]
aangewezen tot het ambt van puruss^u \inwilligers".
Marduk als koning der goden wijst andere goden hun
plaats, maar niet als alleenheerser. Anu en anderen
blijven in hun souvereiniteit erkend als o.m. lotsbeslissers. Uit de tekst blijkt niet wie deze zeven zijn, wsl.
Anu, Enlil, Ea, de moedergodin en de drie astrale go
den S^n, Sama
s en Istar.)
}
+ su.
, (met warkatu `achterkant'):
een onderzoek instellen naar : : : (uitgedrukt in de sufx)
Nindexinstellen van een onderzoek, aan een verhoor onderwerpen (met pijniging);
IV. N-stam (
, passief)
6 par
a su + warkatu `aan een verhoor onderworpen
worden'
}
, geheim, geheimenis; (ook nis.irtu is `geheim',
`schat' !nas. a ru `bewaren'); AHw \Geheimnis";
7 piristi il rab^
ut (st.c.) `het geheim van de grote
goden' Sin1-17 (gen. possessivus: het geheim dat in de
beraadslaging van de goden besloten ligt; de uitdrukking \de geheimenis der goden" komt wel meer voor)
D pu-ru-sa-am , purruss^am (iprus), (acc.) CHx5
D ip-ru-us, (purruss^am) iprus, (G pret.) CHx5
p
pa-ra-si-im, par
a sim (gen.), CH-xxiv-72
DT
pu-ru-s
e-e, puruss^
e (st.c.) CH-xxiv-71
s I pi-ris-ti, piristi (st.c.) Sin1-17
J , puruss^ (gen.) Ee-vi-81
, (ww. a/u-klasse; NA para su) AHw I \durchbrechen";
, (ww. denominatief: een ww. waarvan het
subst. de grondvorm is en die dan altijd primair toestandsww. zijn; bij pars.u)
I. G-stam AHw II \Kult durchf
uhren";
II. D-stam (
, bet. als G) AHw \Kult durchfuhren";
}
, G verb.adj., , LB ook paras.u; !garza! garza =
pa-an; cultische plicht, rite; vaak genoemd samen met het
equivalente m^e, zoiets als: culten, riten, taken, ambten, instellingen, ceremonie;
1 taskuns(u) ana paras. d En
u ti, (G pret. 2e p.enk. v.
saka nu + su met apocope van de u): `gij hebt hem
aangesteld in het ambt van de Anu-waardigheid' Ee-iv-
warkat
parasu
naprusu
piristu
s J
'sH 4
paras.u I
e
s bar
paras.u II
pars.u
purrus.u
82
2 gimir pars.ima hamm
a ta (G stat.vr.mv.trans. v.
garza ana
mur]
9/
168
'}' H
} V
CT51,161,r. 11
'} 4
,
,
(gen.mv.) CH-ii-64
(st.c.) Ee-iv-82
par-s
. e-ja, pars
. eja (gen.) Ee-vii-141
par-s
ma (acc.+ma) erra-iii-D9
. i-ma pars
.
!garza!
=
pars
. u CT51,161,r. 11
pa-ar-s
pars
.
.
pa-ra-as
. paras
.
*parasu , (ww.):
IV. N-stam (naprusu): vliegen
}mupparsu, N part., , adj.; OB, SB:
garza
pasasu
pa-an
gevleugelde, vlie-
2 }U
CAD
winged
=
mu-up-par-
s
a, muppar
s a Ee-iv-52
, (ww. a/u-klasse; ook para hu II , met sterke alef,
vgl. het wel verwante par^u met zwakke alef)
I. G-stam : doorsnijden, afsnijden
p; het lijkt erop (c.f. von
Soden) dat alle wortels met pr een betekenis hebben
die \scheiden" en \separatie" aanduiden, vgl. para su
`scheiden', para u `afsnijden', `doorsnijden'; par^u `vomeren', `braken'; pat. a ru `losmaken', pasa ru `losmaken'; per u `spruit', etc.; AHw \durchschneiden", \abschneiden";
1 sa Ti
a mat napsatus(a) puru ma (G imp.) `snij de
keel van Tiamat door!' Ee-iv-31
II. D-stam (
, bet. als G) doorsnijden, afsnij-
para u
purru u
s V
parsiktu
den
D
pu-ru-u -ma, puru ma (G imp.) Ee-iv-31
, (subst. < Sum., ook: parsiktu, status abs. parsikat, !pa nu II en onder %inhoudsmaten): schepel
CHx44x271
pa-an
lente m^e, zoiets als: culten, riten, ambten, instellingen, ceremonie; zie voorbeeld 1 (en verder) onder !para s.u II
op pag. 167
T pa-ar-s., pars. (gen.mv.) CH-ii-64
pa-ra-as., paras. (st.c.) Ee-iv-82
'' H
!garza!
CT51,161,r. 11
pa-an
pars
.u
! ' 4 4x
C
!sed!
m^e
kas.u^ti
578-i-27, 47
a
sed
VW
ma-gal
magal
#
nag
isatti
D
i-par-ru
iparru
pussusu
putassusu, passief bij D): in verval raken,
wegbeitelen
II/2. Dt-stam (
(uitgewist worden)
T
up-ta-as-s
-su-ma uptassis
u ma
zijn'; tech. term: a.h.w. de ideale toestand van een godheid, die de mens moet garanderen, met name nadat
de god boos is geworden
I. G-stam : bedaren, rust hebben, tot rust komen, bijv. van
het inwendige, dan bijna woord voor genezen; AHw
\sich abkuhlen", \beruhigen";
1 sunu l
u pash u (G stat.mv.; wens- of gebodsvorm,
ook soms het presens,
in afhankelijke zin vaak weer te
geven als zin van consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg, bij feitelijk
gevolg wordt de indicativus gebruikt): (de mens worde
belast met de arbeid der goden) `opdat z (de goden)
rust hebben/ rust genieten' Ee-vi-8, ook Ee-vii-10
5
-
sa
s u i-pa-sah
2 libbasu ipassah (prognose na diagnose en therapie;
pasa hu `tot rust komen' bijna woord voor `genezen'):
`dan zal zijn inwendige tot rust komen' BAM578-i-8
III. S-stam
(
, causatief dus transitief): beda brengen, tot bedaren brengen; maar
ren, kalmeren, tot rust
ook intransitief; lithurgisch het tot bedaren brengen
van de vertoornde god.
3 ina m^e usapsih (S pret.): `hij bracht (hem) in de
wateren tot rust' Ee-i-63
4 urris l
a supsuh a ku (S stat. 1e p.enk.) `overdag heb
ik geen rust' Ee-i-38
5 urris l
u supsuh a t(a) (lu + S stat. 2e p.enk.) `opdat
hebbe' Ee-i-38
gij het overdag rustig
d
6 musapsihu Igigi (S part.st.c. dus -u redundant):
`die de Igigi tot rust brengt/rust verschaft' Ee-vi-134
(omdat de mensen de last van de arbeid dragen)
III. S-stam (
, factitief, intransitief): rust vinden,
op te vatten als denominatief van
rusten (misschien dan
de S-achtige vorm tapsuhtu `rust'; denominatief: een
ww. waarvan het subst. de grondvorm is en die dan
altijd primair toestandsww. zijn;;
7 kummukku l
u nubattani i nusapsih qerbussu
(S cohor. < *kummumku locativus; nubattu `avondrust', `pleisterplaats', `slaapplaats'; < *qerbumsu locativus `in zijn binnenste'): `in uw slaapvertrek zij onze rustplaats, opdat wij daarin rust vinden' Ee-vi-52
(wens- of gebodsvorm, ook soms het presens, in afhankelijke zin vaak weer te geven als zin van consequentie
\en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg, bij feitelijk gevolg wordt de indicativus
gebruikt)
'
supsuhu
supsuhu
169
zich (heel rustig) ter ruste' Ee-i-75
}
, (acc.adv.; acc. v. S inf): \op een wijze van
tot rustbrenging"
) rustig, bedaard
}
, (acc.adv.; acc. v. S inf): \op een wijze
van niet tot rustbrenging" ) onrustig Ee-i-110
}
, (subst.; ook tapsa hu rust (tech. term
voor het bedaard zijn na toorn van een god; voor het
bewerkstelligen daarvan bestaan speciale riten) AHw
\Ruhe", \Beruhigung";
9 assu tapsuhti sa il (assu voorz.): `ter zake van de
rust der goden' Ee-vi-12
IV. N-stam (
,ingressief bij intransitieve G,
iets met een beginmoment): tot
vaak bij toestandsww.,
supsuha
la supsuha
tapsuhtu
napsuhu
rust komen
10 dulli il
a ni midma sunu ippash u (G pret. v. emedu
s a hu): [de mensen]
+2 acc. `zetten tegen'; N pret. v. pa
`die legde hij de arbeid der goden op zodat z rust
kregen' Ee-vi-130
5 i-pa-sah ipassah (G pres.) BAM578-i-8
N pa-as-hu, pash u (G stat.mv.) Ee-vi-8, vii-10
'' SU'}
b 2 b M
bM
>bb'M
''
'
(adv.) Ee-vi-26
,
pa-
s
a-hi
s pa
sa
hi
s
s u-up-
s u-ha-ku
s up
s uhaku
Ee-i-50
s up-
s u-ha-at
s up
s uh
at
stat. 2e p.enk.)
(lu + S
s up-
s u-ha
s up
s uha
\beschwerlich sein/werden";
}pusqu, G verb.adj., :
ina pusqi
}pasqa , (acc.adv.):
moeilijk
3 am
a ris pasqa, (= ana ama ri; ama ru `zien', `inzien'): `moeilijk te doorgronden' Ee-i-94
}sapsa hu ,
'S
's U
s
s ap-
s
a-qi
s ap
s
a qi
(gen.) Ee-vi-126
pu-u
s -q
-im, pu
s qim (gen.) CH-iv-39
pu-u
s -q
, pu
s q
(obl.), CH-xxiv-19, Ee-vi-144
<
(ina) pu
s qi Ee-vi-150
, (ww. a/u-klasse): losmaken; hetplijkt erop (c.f.
von Soden) dat alle wortels met
pr een betekenis hebben die \scheiden" en \separatie" aanduiden, vgl. para su `scheiden', para u `afsnijden', `doorsnijden'; par^u `vomeren', `braken'; pat. a ru `losmaken',
pasa ru `losmaken'; per u `spruit', etc.; AHw \lockern",
\losen", \auflosen"
IV. N-stam (
), passief, (losgemaakt worden
van vervloeking, ban etc.) ) vergeven
1 napsura enema (N inf. en G inf.): vergeving en be-
pasaru
napsaru
bH
strafng Ee-vi-131
nap-
s u-ra nap
s ura
(acc.) Ee-vi-131
s e
s ): zalven; (met als acc.
of ina); AHw \salben", \einreiben";
$
F
ga ku
inunna
s e
s: : :
1 sisba lkul himeta lippasis (ga sisbu `melk'; lkul
a lu `eten'; ses pasasu `zalven', hier
prec. v. ku ak
N prec. te lezen: lippasis) 'hij gelieve melk te eten en
zich met botervet in te zalven', CT51-161,r. 6
, (ww. i/i-klasse):
I. G-stam : uitwissen, uitvlakken, verdelgen; AHw \tilgen",
\ausloschen";
}
, G part., (vr.) verdelgster (ook naam van
Lamastu, die babies verdelgt; ook de naam van een
ziekte;
a-si-a pa-sit-tum u lu-ba-t.i
gig
asia
pasittum
u luba t.i
marus.
(asu^ `hoofdpijn'; pasittum G part.vr. hier de naam van
een ziekte; luba t.u `verstopping', een buikziekte; gig
G stat. marus. `is ziek aan'): `dan is hij ziek aan de asu^hoofdpijn, de pasittum-ziekte of de luba t.u-buikziekte'
pasat.u
pasittu(m)
C C
':
BAM578-ii-18
na
bi
':}
pa-sit-tam
amelu su pasittam
(G part.vr. v. pasa t. u `verdelgen', lett. \verdelgster",
naam van een ziekte: `verdelgende maagzweer'): `deze
man lijdt aan de pasittu-ziekte' BAM578-ii-20
pa-sit-tum pasittum
':
':}
(med.:) voor hij eet/gegeten heeft; op nuchtere maag (medicijnen innemen) ook wel als:
}
, (status abs.; adv.), lett.: \zonder te
eten" ) (med.:) op nuchtere maag (medicijnen innemen); in de praktijk (staat er vaak bij) `s morgens
vroeg voor het ontbijt;
S
K
#
sar
d
sum
su
ina a
nu pa-tan
nag
su ma
tas^at ina m^e la pata n
isatti
(su ma ina m^e `knoflook met water' of wsl. `knoflook
in water (mengen)'; S sud s^aku `jnstoten', `verpulverren', G pres.2e p.enk.; # nag = \mond wa-
balu patan
'B
170
'B
'B
\formen", \bilden";
1 assu asr ibn^
a iptiqa dannna (assu hier voegw.;
asru `plaats', maar pregnant `hemel'; G pret.vent. v.
ban^u `bouwen'; G pret.vent. v. pata qu; dannnu `onderwereld'): `omdat hij de hemel schiep en het aardrijk
formeerde' Ee-vii-135
}
, G part., ;
2 Umma Hubur p
a tiqat kala mu (G part.vr.; nom.
Ummu?) `Moeder
Hubur, die alles geschapen heeft'
elis een epitheton voor Tia mat,
(Hubur, in de Enu ma
is de naam van de onderwereldrivier) Ee-i-133
IV. N-stam (
, passief):
3 nisu
lippatqu (N prec. mv., wens- of gebodsvorm,
ook soms het presens, in afhankelijke zin vaak weer te
geven als zin van consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg, bij feitelijk
gevolg wordt de indicativus gebruikt): `opdat mensen
kunnen worden geformeerd' Ee-vi-14 over de schepping
van de mens
I
pa-ti-qat, p
a tiqat (G part.vr.) Ee-i-133
I > ip-ti-qa, iptiqa (G pret.vent.) Ee-vii-135
!pad! lip-pat-qu, lippatqu (N prec. mv.) Ee-vi-14
, (subst.) zwaard; AHw \Schwerd";
1 patarni ina l
a t.abahi ittadi suhtu (-ni bezit. vnw.
nad^u `werpen')
`ons'; G inf. t.aba hu `slachten';
G perf.
lett. 'ons zwaard in het niet-slachten hij werpt kopergroen' ) `ons niet-gebruikte zwaard is onder het
kopergroen gekomen' erra-i-91
pa-tar-ni patarni (st.c.+ ni) erra-i-91
, (< *patiu) !pet^u `openen' etc.
, (ww. a/u-klasse; duh of du8 ):
I. G-stam : i.h.a. losmaken, verlossen
; inlossen, voldoen
(van zonde/schuld), afdoen/afkopen (van zonde/schuld);
; tenietdoen (van zonde/schuld) [\afdoening" van een
schuld is niet zonder meer \kwijtschelden", maar meer
het in staat stellen de schuld alsnog te voldoen.]
speciek technisch: loskopen, vrijkopen (van slaven, die
ook zichzelf kunnen vrijkopen); [vgl. Christus als verlosser, die de losprijs voor velen betaalde, waardoor de
mens van slaaf tot vrije werd]; ook: `van verplichtingen
vrijwaren';
p
het lijkt erop (c.f. von Soden) dat alle wortels met pr
een betekenis hebben die \scheiden" en \separatie"
aanduiden, vgl. para su `scheiden', para u `afsnijden',
`doorsnijden'; par^u `vomeren', `braken'; pat. a ru `losmaken', pasa ru `losmaken'; per u `spruit', etc.; AHw
\losen", \ablosen", \auslosen";
1 GN-p
a t.ir G part. stat. PN `GN-is-losser'
2 ipt.ur rikssu (G pret. v. pat.
a ru): `hij [Ea] maakte
zijn gordel los' Ee-i-67
pataqu
naptuqu
' b
c
patru
'
pat u, pat^u
pat.aru
3 su
ma rama nsu ipat.t.ar, (G pres.; su onafhank.
pronoen `hij'; rama nu re
exief pronomen `zichzelf'):
`(dan) moet h zichzelf loskopen' CHx32
}
, lett. dat van losmaking ) losgeld
4 ekallum ipat.t.arsu, (G pres. + su): `de staat (het paleis) zal hem vrij kopen' CHx32
5 amassu ipat.t.ar (G pres.) `hij zal zijn slavin loskopen'
sa pat.arim
CHx119
6 sa arn isu
^ tapat.t.ar arn (su^ `hebben'; G pres. 2e p.enk. v. pat. a ru; arnu `zonde', `schuld'): `hij die zonden
heeft, die zonden voldoet gij [S^n]' ) `gij voldoet zonden van degene die zonden heeft' (S^n is behulpzaam
bij de afdoening van schulden, maar niet zonder meer
door kwijtschelding) Sin3-54
7 lipat.t.ira(m) arnja (G prec. vent. 3e p.enk.; arnu
`zonde', `schuld'): `moge hij mij van mijn zonden verlossen', `laat hij mijn zonden ongedaan maken', `opdat
hij mijn zonden inlost/afdoet/opheft' Sin1-26a
ina 4
u4 -me
du8 -ma
ina 4
u me
tapat.t.arma
( du8 = duh hier G pres.2e p.enk. v. pat. a ru `losma `op de vierde dag moet je (hem)
ken', `verbreken'):
losmaken' BAM578-i-8 (na drie dagen lang een compres
omgebonden te hebben)
}
, (ipris-nomen; pl. tantum): losgeld;
[nom. vorm van het ipris(um)-type; %nominale typologie; er zijn er niet veel met zo'n vocaalvoorslag; vgl.
ikribu `gebed', ipt.iru `losgeld', isdihu `winst', ispiku
`voorraad(s-kruiken)', imt.u^ `verlies']
8 eqelsu ana ipt.ersu ul innaddin, (N pres. v. nad
a nu):
`zijn akker zal niet als zijn losgeld gegeven worden' (losgeld om hem vrij te kopen) CHx32
V
pa-t
a rim (G inf.gen.) CHx32
.a-ri-im pat
.
r i-pa-t.ar, ipat.t.ar (G pres.) CHx119
r ip-pa-at.-t.ar, ippat.t.ar (N pres.) CHx32
:
ip-t
-ra-a
s -
s u-ma,
.u
U }
ipt.iru, ipteru
' O'
'
H bV
x b
H
2
2
pat
a ru BAM578-i-8
.
ipt
s
s uma
.ura
V
l
woordelijkheid voor de veiligheid binnen haar grondgebied; als zij in deze in gebreke blijft, is zij aansprakelijk.] AHw \Grenze", \Gebiet";
pa-at, p^at (st.c.) Sil-A-81
I K pa-t.-su-nu, pat.isunu (st.c. + sunu) CHx23
, (ww.) G-stat.: verborgen zijn, geheim zijn;
I. G-stam zich verbergen, zich verstoppen; AHw \sich
verbergen";
II. D-stam (
): (iem.) verstoppen, schuilplaats verschaffen;
}
, D part., , OA, smokkelaar
' b
'
pazaru
puzzuru
mupazziru
171
is een zeldzame vorm die alleen
III/II. SD-stam
(De SD
in literaire teksten voorkomt. De betekenis is meestal factitief, dus als D. De vormen worden gekenmerkt
door de toevoeging van een s tussen de preformatieven in de D-stam: D pres. uparras )usparras; D pret.
uparris )usparris));
part.) CH-iv-11
}
, (SD
III/2. St-stam (
, lexicaal): in veiligheid brengen, geborgenheid verlenen (zoals kuikens onder een
kloek);
}
, (subst. ook pusuru;/r/ klank verhindert soms
elisie voorafgaande vocaal, vgl. zikaru, eperu, labiru,
asaredu etc.): ontoegankelijke plaats ) geheim, verborgenheid, geheime plek, toevluchtsoord; AHw \Geborgenheit", \Geheimnis";
}
+
,
(syn.
met
tubqa ti emedu, !emedu): verborgen plekken opzoeken
) zich verschuilen, schuilplaatsen zoeken
1 ana puzr
a tim (puzura ti) (vr.mv.) in het geheim, in
muspazzir
sutapzuru
puzru
puzru emedu
het verborgene
2 s
a ru da msa ana puzra tim lbillu ni(m) (prec. vent.
v. wab
a lu `(weg)dragen'; da mu `bloed' sa ru `wind'):
`Moge de winden haar bloed naar het verborgene wegbrengen' (= brengen naar een plaats waar niets van
terug kan komen ) \de buitenste duisternis") Ee-iv-32
= T mu-us-pa-AZ-ZI-ir, muspazzir
'
Dpart.) CH-iv-11
(S
st H
F I us-tap- -ir-si-na-ti,
t part. -sina ti acc. 3e vr.mv.) CH-xxiv-58
(S
I pu-uz-ra-ti, puzra ti (vr.mv.) Ee-iv-32,
z
u
s tapzir
s in
a ti
variant
}
pes.u^
}
bu
bu
ul
u
babbar
bubu tu
pes.^at
hier stat.vr. pes.^at `is wit' of adj. pes.tu `wit';
na het aanleggen van een compres met medicamenten
kijken): `de buil is wit' BAM578-i-8
babbar
pes
at
.^
BAM578-i-8
gen
2 iptema p^sa Ti
a mat ana la a tsu (G pret.; p^u
pet^u
tepttu
putt^u
' V
x
xV
xx
C
> N
x !
p
U >
phu
(G imp.+ma) erra-i-96
,
(G pret. + ma) Ee-iv-97
ip-te-te, iptete (G perf.) CHx44x110
; !pad! li-pat-ta-a, lipatt^a (D prec.vr.mv.)
Ee-vii-148
I u-[p]e-et-ti, upetti (D pret. 1e p.enk.)
CH-xxiv-20
I ^ te-ep-ti-tim, tepttim (gen.) CHx44
, (st.c. v. p^u): `mond'
pi-i-
s
a, p
s a (st.c. +
s a) Ee-iv-97
pi-te-ma pitema
ip-te-ma iptema
, (subst.;
h bi(kas)usakagag): bier pul, bierkruik CHx111 (mogelijk een OB soort inhoudsmaat van 20 a 25 liter.); AHw \ein Bierkrug";
h
, phu CHx111
, !palasu
, (bij !parasu): geheim, geheimenis; (ook nis.irtu
`geheim', `schat' !nas. a ru `bewaren')
1 piristi il rab^
ut (st.c.) `het geheim van de grote
goden' Sin1-17 (gen. possessivus: het geheim dat in de
beraadslaging van de goden besloten ligt; de uitdrukking \de geheimenis der goden" komt wel meer voor)
s I pi-ris-ti, piristi (st.c.) Sin1-17
precativus , drukt een wens (\moge : : :") of aansporing (\laat
: : :") en wordt gevormd door het partikel lu met de stativus of het preteritum. Het partikel lu verbindt zich
met de werkwoordsvormen met preformatieven.
lu plus stativus drukt een gewenste toestand uit en
komt in alle persoonsvormen voor: lu balt. a ta moge U
in goede gezondheid zijn; gij leve!
lu plus preteritum drukt een gewenste actie uit en
wordt in OB aangetroffen in 1e p.enk. en in 3e p.enk.
en mv. en versmelt met de vocaal van de werkwoordsstam. De resulterende vocaal is altijd lu{ in 1e p. en
li{ in 3e p; ook in D en S, bijv. D liparris en S lisapris.
bijv.: limhas. (bij mah a s.u) `moge hij aanvallen'
opeenvolging pret.-pres. , duidt
presens na preteritum
, in de
de pres. vaak op een omstandigheid bij de hoofdhandeling van het pret., de zgn. presens van de omstandigheidszin.
1 issima d Mummu izakkarsu(m) (G pret. v. sas^
u `roepen' + G pres. v. zaka ru `spreken') `hij riep Mummu en
sprak tot hem', (veel voorkomende stijlguur) `hij riep
>
pilsu
piristu
sa ka gag
ka
s u
172
p^u
C
p^u epesu
epsu p^ka
iv-23
kma p^
V
ka
ka
su
Vy
' C aa
puhadu
pi-i-
s a, p
s a (st.c. +
s a) Ee-iv-97
,
pa-a-
s a p^
a
sa
(acc.) Ee-iv-100
puhru
puhru
ss
(
ina
F ( i-na
F(
Ee-vi-94
ukin dingirdingir
, ina
ukkin
i-na
puhri
puhu , !*p^ahu
pulh atu , (of pulhatu een alternatief voor pulhu, met hulpvocaal a; !pala hu `vrezen'): `vreeswekkendheid'
, pulh a ta (acc.) Ee-i-137
pul-ha-ta
I pul-ha-ti, pulh a t (acc. mv.) Ee-iv-115
, (vr. puluhtu, !pala hu `vrezen') `vrees'
purust-nomen; vr. v. pulhu, !pala hu
, (subst.;
m. purs
`vrezen'): `vrees'; [purust-type vr. nomen,
%nominale typologie; vaak voor abstracta uit adjectieven; puluhtu `vrees'; t. u btu `vriendelijkheid']
p
, (ww. D-tantum
bij *p^aqu , p q
II. D-stam (
): acht slaan op, aandacht schenken aan
(met dativus of ana); AHw \acht geben auf"
1 epsu p^su il
u upaqqusu (D pret. + su, resumptief
voor epsu p^su): `de goden sloegen acht op zijn toespraak' Ee-vi-19
2 epsu p^su il
u lipiqqsu (D prec.; epsu locativus, als
ana epis of ina epis, hier ana van de dativus bij puqqu
`op zijn bevel'): `laten de goden acht slaan op hem, op
zijn bevel' Ee-vi-104 of (met -su resumptief): `laten de
goden op zijn bevel achtslaan'; of (cf. von Soden -su
= Marduk): `laten ze op hem letten, wanneer hij een
bevel geeft'
N u-paq-qu-su, upaqqusu (D pret. + su)
M
M
pulhu
puluhtu
puqqu
>
puqqu
Ee-vi-19
Ee-vi-103
; >
li-pi-iq-qu-
su
lipiqq
u
su
(D prec. + su)
e
s bar) !par
a su `beslissen'): `beslissing' zie voorbeeld 1 (en verder) onder
!parasu op pag. 167
DT
pu-ru-s
e-e, puruss^
e (st.c.) CH-xxiv-71
, (Sum. buranun): (de rivier de) Eufraat. Het logogram (zie hieronder) is op het determinatief na hetzelfde als dat van de stad Sippar (udkibnunki), dus
`de rivier, die langs Sippar stroomt'.
W , Purattam, (acc.) H.Sip. 20
W
x, Purattam, (acc.) H.Sip. 20
W F , Puratti (gen.), CH-iv-26
S pu-rat-tum purattum LL-Ms-ii-49
Purattu
C }
C }
C }
id ud kib nun
buranun
d ud kib nun na
173
ss
pu-u
s -q
-im, pu
s qim (gen.) CH-iv-39
pu-u
s -q
, pu
s q
(obl.), CH-xxiv-19, Ee-vi-144
<
ina pu
s qi Ee-vi-150
, (subst.; mv. p^atum, pu ta tu; s
sagki
voorhoofd; AHw \Strin", \Stirnseite";
, !paza ru `verborgen zijn'; ontoegankelijke
plaats ) geheim, verborgenheid, geheime plek, toevluchtsoord; zie voorbeeld 1 (en verder) onder !paza ru op
pag. 171
I pu-uz-ra-ti, puzra ti (vr.mv.) Ee-iv-32,
putu
puzru, puzuru
st H
variant
murub4
Q:! J!
i-28
sen
s en
murub4
strijd, gevecht;
AHw
qablus
?? *
Q
:!
qablu !
CH-xxiv-32
qab-lu-u
s qablu
s
murub
II
, ( *qaba lu)
Ee-iv-65
BAM578-i-28
-
su
qabl
a
su
en
dug4 ga),
I. G-stam (pret. iqbi, pres. iqabbi, stat. qabi): zeggen,
spreken, uitspreken, bevelen, meedelen, bevestigen;
AHw II: \sagen", \befehlen"; CAD A 1 to say, to tell,
to speak, to reprot, to recite, to pronounce, to utter, to
declare (with direct object), to object, to ask; 2 to say
dug4
dat-hij-leeft
2 iqabbi ana libbisu lutb^ lus.lalma, (G pres.; cohor. v.
teb^u `opstaan' en s.ala lu `slapen', zie voorbeeld 2 (en
verder) onder !teb^u op pag. 234): `zeggende tot zich-
CHx126
4 asar atta taqabb^
u (<taqabbiu G pres. subj.) `(overal)
waar gij [S^n] beveelt' Sin3-43, qab^u absoluut gebruikt.
5 ab
a tu u ba n^u qibi, (G imp.; G inf. v. aba tu als subst.
`vernietiging'; G inf. v. ba n^u als subst. `schepping'):
`beveel vernietiging en schepping!' Ee-iv-22
6 t
u r qibisumma, (G imp. v. t^aru `omkeren' en G imp.
v. qab^
u in %hendiadys `nog eens doen', `herhalen'; +
sum + ma): `beveel hem andermaal!' Ee-iv-24
7 epsu psu ana d Ea iqabbi, (locativus; G pres.): `met
qitabb^a
qubb^u
suqb^u
qab^u
qibtu
aantijging
AHw
naqb^u
\Ausspruch", \Befehl"; CAD 1 speech, word, report; 2 order, command; 3 promise; 4 prayer; 5 divine
pronouncement creating and maintaining the proper
function of the world
9 ina qibt d Sama
s `op bevel van Sama
s ';
10 aw^
at iqb^u (subj., kort voor aw^atim sa iqb^u) CHx3
`de woorden, die hij heeft gesproken'; `de kwestie, waarover hij heeft gesproken' ) `zijn aantijgingen'
11 d Nintu q
a biat dumqja (G part. vr.enk. st.c.) lett.
`Nintu de spreekster van mijn goedheid' ) N. die voor
mij ten beste spreekt.
12 l
a innenn^a qibtka (N pres. vent. v. en^u `wijzigen')
`uw gebod zal/kan niet veranderd worden' Ee-iv-7
174
13 k^
ata qibtka la innenn^a, (N pres. mv. vent. < ia(m); k^ata is proleptisch t.o.v. {ka): `wat u betreft:
uw bevelen mogen /kunnen niet veranderd worden' Eei-158
14 qibtussu l
u su turat elis u saplis (S stat. prec. v.
wata ru `zeer uitmuntend zijn'; qibtussu als pseudo-locativus: `op zijn bevel' heeft geen zin; we nemen het
als nom.): `zijn bevel zij boven en onder zeer uitmuntend' Ee-vi-104 of (wens- of gebodsvorm, ook soms het
presens, in afhankelijke zin vaak weer te geven als zin
van consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat
dan om een mogelijk gevolg, bij feitelijk gevolg wordt
de indicativus gebruikt): `zodat zijn bevelsvoering in
de hemel en op aarde als de hoogste geldt'
>
qa-b
e-e, qab^
e (G inf.gen.) Ee-vi-102
>
qa-ba-a-a, qab
a a (Ass.; met -a `mijn') erra-i-106
i-q
a-ab-bu-ma, iqabb^
uma (G pres. + ma)
CC
? sV
V
N
D b
D b
s
sb
s>
?
s>
s
N
CHx9
I
Ee-vi-104
(st.c.) CH-xxiv-84
, qibssu (<*qibitsu) Sil-C-17
q
-b
-ti-
s u, qib
ti
s u (vr. +
s u) Sil-C-127
q
-bit-ka, qib
tka (+ ka) Ee-iv-7
q
-bit-su qib
tsu (st.c. +
s u) Ee-vii-151
q
-bi-tu
s -
s u, qib
tu
s
s u (pseudo-loc. +
s u)
q
-b
-it qib
t
q
-b
-s
u
K
iq-bu-
s u-nu-
s i-im, iqb^
u
s un
u
s im
(G pret. subj. 3e m.enk. + sunusim, Sil-C-59
e
P
iq-bu-
u, iqb^
u (G pret. subj. 3 m.enk.) CHx3
tka of qab^
uka `uw bevel'
4 -ka, qib
Ee-i-158
ta-qab-bu-
u, taqabb^
u (G pres. subj.) Sin3-43
e
~
taq-bu-u, taqb^
u (G pres. 2 p.enk.) erra-i-107
q
-bi-it qib
t (st.c.) yos-ix-71,5
dug
ga
(?)
II. D-stam (
CAD
1 to be free of claims
quddusu, elativisch):
reinigen; CAD 2 to
quddusu
qadi
qadmu
qadu
qutaddusu
AHw
1 qadu tuqm
a tisunu, (a.h.w. = ina qad-): `te zamen
met hun strijd(macht)' Ee-iv-118
qa-du, qadu (subst. als voorz) Ee-iv-118
qilpu
qullupu
naqlupu
B!8
qaltu
q^alu
UU
qulu
q^alis
doen
3 q^
alis tusb, (< tusib, G pret. 2e p.enk. v. wasa bu):
y V
qu-lu, q
u lu Ee-i-40, 58
> qa-lis, q^alis (adv.) Ee-i-114erra-i-95
gibil
en
):
g
bil
AHw \r
osten", \verbrennen"; CAD 1 to burn (intrans.); 2 to burn, burn down; 3 to make a burnt offering 4 to roast; 5 to rene;
1 awltam su
a ti iqallusi (G pres. 3e p.mv. + si) lett.:
`deze vrouw, ze zullen haar verbranden' CHx110
II. D-stam (
) CAD 6 to burn
IV. N-stam (
, passief) CAD 7 to be burned,
roasted
e
i-qal-lu-
u-
s i, iqall^
u
s i (G pres. 3 p.mv.)
qull^u
naql^u
W>
CHx110
175
i-q
-ip-ma, iq
pma (G pret.) CHx107
^ q-ip-tim, qptim (gen.) CHx111
P I iq-ti-pa, iqtpa (G perf. vent.) Ee-v-12
, (subst.; ook kaqqadu; <*qadqad; mv. v. de vr.
vorm:pqaqqada tu; s sagdu; zelden alleen s
sag;
qdd in Hebr. `het hoofd buigen'): hoofd (als
lichaamsdeel), kapitaal (geld); (ook als re
exief vnw.:
qaqqad: ikzelf) ;
een woord waarvan de stam een reduplicatie heeft. Dit
is vaak het geval bij woorden voor lichaamsdelen, in het
bijzonder qaqqadu < qadqad `hoofd', gulgullum `schedel', kimkimmu `polsgewricht'.
woorden voor `lichaam' (ook `adem', `ziel') worden in
alle Semitische talen als re
exief pronomen gebruikt.
\Zich(zelf)" is in het Ned. een recente aanwinst (uit
Du `sich' een 4e n.v. als `mich' en `dich'). Verovert
Ned. taalgebied vanuit het oosten, vanaf einde middeleeuwen tot in de 17e eeuw zegt men `hij wast hem'
i.p.v. `hij wast zich'; vgl. volkstaal `hij wast z'n eigen'.
Onder invloed van de Statenvertaling is de vorm \zich"
ABN geworden.;
AHw \Kopf", \Kapital"; CAD 1 head (as part of the
body), 2 person, self; 3 head of an organization, leader;
4 top, top part; 5 beginning (of time spans); 6 original
qan^u t.abu
q^apu I
qptu
quppu
naqupu
' V
qaqqadu
s.almat qaqqadim
qarabu
qaradu II
qardu
sag gi
sag du
sag du
qarradu
quradu
MM? HH
MM
MM OO
H
ur sag
qaranu , !garanu
qir^atu , mv. v. !qartu I `(graan)schuur' etc.
qarbu , qerbu (!qerebu), subst. `binnenste' etc.
qir^etu , mv. v. !qartu I `(graan)schuur' etc.
qartu I , (subst.; ook qirtu; mv. qar^atu, qar^etu, qir^atu;
176
ga
AHw
s e; vanaf OB): berging, loods, schuur;
\Kornboden", \Speicher"; CAD storeroom, gra-
nary
V ^ qa-ri-tim, qartim (gen.) CHx120
, (subst.vr.; ook qannu; dualis qarna n, mv. qarnu en
qarna tu; p si): hoorn, ook de hoorns van de maansikkel; Hoorns van een tempel: een tempel wordt wel
vergeleken met een stier (met name de ziqqurat). Koning Assurbanipal: \ik brak stuk de hoorns van de
ziqqurat" (van de vijand).
AHw \Horn"; CAD 1 horn, 2 pincers of the scorpion,
3 cusp, horn of the moon and other celestial bodies;
4 horn as a container, rhyton; 5 protruding (hornshaped) part or decoration of objects; 6 power(?) in
transferred meanings;
1 qarn nab^
ata ana uddu 6 u me (G stat. 2e p.enk.
v. nab^
u II `stralen'; acc. v. betrekking): \wat betreft
hoorns straalt U om 6 dagen af te bakenen" ) `hebt
gij lichtende hoorns ter markering van 6 dagen' of (met
nab^u I `noemen': `(dan) wordt gij \hoorns" genoemd'
Ee-v-16 (over de maan)
qar-ni, qarn (acc.mv.) Ee-v-16
F
qar-na-a-
su
, qarn
a
s u (dualis) Ee-vi-66
, !qara du: `krijger', `held'
, < qa t + su, !qa tu `hand'
> qa-as-su, qa ssu Sin3-44
, (subst.vr.; ook qaltu; mv. qasa tu; vanaf OA, OB;
(gis )ban): boog (van pijl-en-boog); boogschutter
l
u
l
u
(dan
ban of
gi
s ban)
AHw \Bogen"; CAD 1 bow; 2 archer; 3 (a constellation or star) 4 bow ef, i.e. land granted by the king to
which originally was attached the obligation to outt
an archer;
mul
ban:
booggesternte (sterrenbeeld: delen
van de huidige sterrenbeelden Grote Hond met de helderste ster Sirius en deel van Orion
1 ibsim qasta (G pret. v. bas
a mu) `hij [Marduk] vervaardigde een boog' Ee-iv-35
2 qastu u ispatu idussu lul (G pret. v. al
a lu I `ophangen'; term. idus + su) `hij hing boog en koker [pijl en
boog] aan zijn zijde' Ee-iv-38
3 salsu sumsa qastu ina sam^e u
sapi (S pret. v. wap^u
`zichtbaar worden', S: `doen verschijnen'; salsu `derde';
qastu bijstelling of \als-casus" `als boog'): `met haar
derde naam `Boog' stelde hij [Anu] (haar) zichtbaar
aan het rmament op' Ee-vi-90
4 ultu sim
a ti sa qastu ismu d Anum (G pret. subj.
v. s^
amu `vaststellen'): `toen Anum de lotsbestemming
van de Boog had vastgesteld' (de boog als gepersoniceerd wapen) Ee-vi-92
> qa-sat-ni qasatni (st.c. + ni) erra-i-89
qarnu
M C!
M
qarradu
qassu
qastu
n
(
(
q^asu, qiasu
gi
s
gi
s
ban
, qastu Ee-vi-82, 92
, qastu Ee-vi-90
ban
mul
ban
U
n
g ba
i-q
-
s u, iq
s u, (G pret. subj.) CH-iv-1
, (ww. i/i-klasse;
sig), [<*qat
. a nu, in woorden
met 2 emfatische cons. q, t. dissimileert er een (t.>t, q
prefereert boven t.); in wortel met 2 emfatische cons. q,
s. dissimileert er een q>k ]
I. G-stam (pret. iqtin, pres. iqattin) dun z/w., klein z/w.,
gering z/w.;
AHw \klein s/w.", \gering s/w.", \d
unn s/w."; CAD
1 to become thin, narrow,
II. D-stam (
) CAD 2 to form into single le
}
, (adj.; vr. qatantu, qatattu; mv. qatnu tu, vr.mv. qatna tu; vanaf oud-akk.; sig): dun, smal;
AHw \d
unn", \schmall"; CAD 1 thin, ne, narrow; 2
younger
, (ww.; MB, MA, SB, NA;
sar), [<*qat
. a ru, in
woorden met 2 emfatische cons. q, t. dissimileert er een
(t.>t, q prefereert boven t.); in wortel met 2 emfatische
cons. q, s. dissimileert er een q>k ]
I. G-stam (pret. iqtur, pres. iqattur roken, uitroken; komt
hoofdzakelijk in D voor.
AHw \rauchen"; CAD 1 to rise, billow, roll in (said of
smoke, fog); 2 to become gloomy, dejected, desponent,
II. D-stam (
): bewieroken, in rook hullen, in rook
zetten (+2 acc.: iem./iets met iets) [zowel liturgisch
als geneeskundig];
AHw \zu Rauch machen"; CAD 4 to make somber,
dejected 5 Dt to fumigate oneself 6 Dt passive to mng.
4
III. S-stam (
, causatief): CAD 7 to cause smoke,
fog to rise, incense to billow
}
, rook
}
, (subst.; mv. quta ru ; SB, NA): CAD fumigant
}
, (ook: qutrennu, qutrinnu): wierook, reukoffer, geuroffer
1 lises.in qutrinn (S prec. v. es.enu `ruiken' (trans.) en
`rieken', `ruiken' (intrans.): `moge hij geuroffers doen
ruiken'/ `moge hij welriekende reukoffers instellen' Ee-
b
b
qatanu
qatnu
qussu
quttunu
qataru
qutturu
suqturu
qutru
qutaru
qutrenu, qutrnu
vi-111
}qutratu ,
(subst. plantennaam; SB): een aromatische plant, misschien het Bijbelse `manna', sap van een
schildluis CAD (a plant)
J >H
I 12 sla munum u qud-ra-ti
1
2 2 q^
a zer qudrati (of: qutratu, qudru, qutru): ` 12 q^a
zaad van de qudratu' BAM578-i-4
V qut-ri-in-ni, qutrinn (mv.) Ee-vi-111
I u qud-ra-ti qadrati BAM578-i-4
, vr. v. qatnu, !qata nu `dun z/w.' etc.
, vr. v. qatnu, !qata nu `dun z/w.' etc.
, adj. !qata nu `dun'
, (subst.vr. < *qa um; dualis qa ta (n), mv. soms
II
qa ta tu; vanaf oud-akk.;
s u, dualis
s u , maar ook
gewoon mv. sumes):
hand; ook wel: werk, macht [pars- (of pers) type nomen
(vr. parsat (perset), %nominale typologie) voor pri-
> H
> H
qatantu
qatattu
qatnu
qatu
177
qat^u
Db
qatatu
qassu s.abatu
}qa tu + kunnu , (D v. k^anu `vast zijn', in D: `vaststelnemen Sin3-44
?> b
i-6
I
>
!
b
q
a-ti-
su
s u me
s
qemu
qem kibti
qerebu
z
gig
q
e m kibti
(`tarwebloem') BAM578-i-6
, ww. i/i-klasse, archaisch a/a-klasse, SB u/uklasse; Ass. qara bu II ; vanaf OA, OB; K kunu
I. G-stam (pret. iqrib, OB litt. iqrab, NB, SB ook iqrub
pres. iqarrib, OB litt. iqarrab, NB, SB ook iqa/errub,
stat. qerub, Ass. qurub naderen, in de buurt komen;
AHw \sich n
ahern", \herantreten"; CAD 1 to be near,
to be close (to), to be adjacent, to be in intimacy with
someone, to be imminent, to be at hand, to be near
in time, to be present, to be available, to be pertinent,
to be involved; 2 to come near, close, to approach, to
come to, to arrive at; 3 to approach with a request,
to approach sexually, to have sexual relations with a
woman, to attack, aect, (said of evil) to approach for
other purposes; 4 to go up as oering; 5 to claim; 6 to
start work;
I/2. Gt-stam (
, reciprook): elkaar naderen, op
elkaar afgaan ook in vijandige zin; CAD 7 to approach
each other; 8 to approach;
1 qitrub
u ta h a zis, (Gt stat. mv.) lett. `zij gingen op
elkaar af ten strijde'
) `traden in het strijdperk (tegen
elkaar)' Ee-iv-94
I/3. Gtn-stam (
, frequentief): CAD 9 to approach repeatedly;
II. D-stam (
, factitief): naderbij brengen, doen
naderen, brengen bij; CAD 10 to bring near, to bring,
to present (oerings, prayers), to serve meals, (to the
gods, rarely the king or governor), to lead, to escort, let
approach, to produce someone (leg.), to take (pieces of
information) as a whole; 12 (D stat.) to be near, close,
imminent, available 13 to approach
III. S-stam
(
) CAD 15 to submit a petition; 16
to fasten
III/2 St2 -stam , ook reciprook: elkaar naderen; CAD 17
to approach closely
IV. N-stam (
): CAD 19 to raise a claim
2 idus sapara ustaqriba (St2 of S perf.; idus `aan zijn
zijde'; sapa ru, saparru `werpnet'): `hij hing het werpnet aan zijn zijde' (dichtbij zich) Ee-iv-44
imp.): `begeef
3 ana harr
a n d Sama
s sutaqrebma (St
U (dan) op het pad van Sama
s ' Ee-v-21
}
, (adj.; ook qurbu; vr. qerubtu, qurubtu; vanaf
OA, OB):
AHw I \nah", Bab. \nabestehend", \verwandter";
CAD 1 near, close, at hand, available; 2 near in time;
3 subst. relative
}
, (subst.; ook qarbu; st.c. qereb, OA, OB ook
qerab; vanaf oud-akk.): binnenste, het wezen (van een
ziekte); binnenste delen, ingewanden; in deze betekenis
me
sa
s ; ook adverbiaal: te midden van,
zie voorbeeld;
AHw II \Inneres", \Mitte"; CAD 1 inside, inner part,
middle (of a country, a city, a terrestial or cosmic re-
qitrubu
qitarrubu
qurrubu
suqrubu
naqrubu
qerbu
qerbu
178
qerbussu
qerbis
qerbena, querbenu
578-i-1
}taqribtu , (subst.)
qer-bu-u
s -
s u, qerbu
s
s u (loc. +
s u) Ee-vi-52
F qer-be-na, qerbena (acc.adv.) BAM578-i-1
Zs b
Zs
Z B ! 8
9 B s
b BV
B
qeretu !
,
(st.c. + sun(u)) Ee-i-9
(st.c.) Sin3-61
D
qit-ru-bu, qitrub
u (Gt stat. mv.) Ee-iv-94
t imp.) Ee-v-21
~
s u-taq-reb-ma,
s utaqrebma (S
~ V us-taq-ri-ba, ustaqriba (S perf. of St2 )
Ee-iv-44
~ : taq-rib-tu, taqribtu Ee-vi-77
q
e-reb-
su
-un qereb
s un
q
e-reb qereb
qertu
RC
4!
qiapu
qibi
qibtu
tafel' Ee-vi-75
V qe-ri-ta-su, qertasu (acc. + su) Ee-vi-71
V I qe-re-e-ti, (ina) qereti (gen.) Ee-vi-75
, !q^apu II
, G imp. v. !qab^u `zeggen', `spreken', `bevelen'
q-bi qibi (G imp. beveel!) Ee-iv-22
, dug4 , !qab^u, `spreken', `zeggen'): gebed,bevel, verzoek;
1 qibt p^(m) verzoek, belofte;
q
-bi-tu
s -
s u, qib
tu
s
s u (pseudo-loc. +
s u)
b
N
qptu !
Ee-vi-104
q
-bi-it qib
t (st.c.) yos-ix-71,5
, ( q^apu II ) borg, krediet
, mv. v. !qartu I `(graan)schuur' etc.
, !qartu I `(graan)schuur' etc.
, (subst.; later ook qltu, qeltu; mv. qsa tu; st.c. qsti
en qsat; met sufx nom.acc. qsta-, gen. qsti-; vanaf
oud-akk.; ngba): cadeau, schenking, beloning (extra), honorarium, graticatie (lett. gave uit genade, vrijwilligheid)
AHw \Geschenk"; CAD 1 gift presented to gods, votive oering; 2 gift, gratuity, baksheesh; 3 honorarium,
fee, compensation
1 qsti sarrum iddinu (G pret. subj. v. nad
a nu
`geven') `het soldij dat de koning gegeven heeft'
2 qsti absu d Anum `het geschenk van zijn vader
d Anum' Ee-iv-44
I q-is-ti, qsti (st.c.) Ee-iv-44
q
s tu CT51,161,r. 9
, (subst.) kreupelhout, bos, rietbos, woud; AHw \Dickicht";
1 ina qsi danni liktappiru gupn
usu (Dtprec. of
Gtnprec. v. kapa ru `afwissen'; ww. komt veel in de D
voor; gupnu `boomstam'): `In het ondoordringbare bos,
moge zijn boomstammen worden weggevaagd' erra-i-71
2 ina api d Girraku ina qsi magsar
a k (apu `riet';
Girru, de vuurgod; magsa ru `bijl' hier apocope van
-a ku): `in het riet ben ik [Erra] het Vuur, in het bos
ben ik een strijdbijl' erra-i-113
qir^atu
qirtu
qstu
qsu
n
g ba
q^u(m) I
q
-
si
q
si
(st.c.gen.) erra-i-113
(gen.) Ee-vii-2
s
la;
status abs. q^a) een inhoudsmaat van ong. 1 liter. % Inhoudsmaten (met voorbeelden).
AHw ein gef
a und Hohlma; CAD B 1 (a measuring
vessel of standard capacity) 2 (a measure of capacity)
3 (a measure of area based on the amount of seed required for seeding) 4 (a measure of thickness)
, D-tantum v. !*qa u `afwachten'
, (subst.; ook qudumu, qadmu; Westsemitisch
woord voor pa nu, magru; OB, SB) voorkant, in gebruik
als voorzetsel;
AHw \vorderst (Saite)" CAD 1 early times, early ex-
qubb^u
qudmu
gi
s
179
1 illikuma qudmis T^
amatum u sibu (pret. mv. v.
qu-lu, q
u lu Ee-i-40, 58
, D-tantum v. !*qa u `afwachten'
, D inf. v. !*qa u `afwachten'
, D-tantum v. !*qa u `afwachten'
, (!qara du), `krijger', `held'; `heldhaftig'
}
H
qudru
qudratu
qudumu
qulu
qumm^u
qu u^
quww^u
quradu
H
CH-iii-60
ken'
I u qud-ra-ti qadrati BAM578-i-4
, subst. (ook qutratu) !qata ru
, (ook: qutrennu, qutrinnu !qata ru
`uitroken'): reukoffer, wierook
V qut-ri-in-ni, qutrinn (mv.) Ee-vi-111
, (!qata ru `uitroken'): `rook'
qutru
qutrenu, qutrnu
qutru
}sarba bu ,
krachteloosmaking of: krachteloosheid; [nominale stam van sapras of sapra s-type; %nominale typologie; (zeldzaam, meestal litt.) als substantief van
actie (iets causatiefs)]
}
, (terminativus !{is) op krachteloze wijze;
(terminativus {is meestal als adv. bij een adjectiefstam; bij een substantief is het vaak een vergelijking
\als een : : :", bijv. abu bis (abu bu `stormvloed') `als
een stormvloed'
sar-ba-bi-is, sarbabis (terminativus)
sarbabis
Ee-i-139
rabaku , (ww. a/u-klasse): afkooksel bereiden, aftreksel bereiden (door koken); AHw \Absud herstellen";
}rabku , aftreksel, afkooksel;
gim
ra-bi-ki ta-rab-bak
ra-bi-ki rab
ki BAM578-i-7
N ta-rab-bak tarabbak
liggen;
I. G-stam : zich neervlijen, zich legeren, gaan liggen (van
dieren); maar ook speciaal: op de loer liggen (hinderlaag)
en positief: liggen om te bewaken, ) waken
}
, G part., : loerder, waker
}
, wacht, bewaking; sufx !{u tu, {u t vormt
rabis.u
rabis.u tu
abstracta, als abstractum van het part.: de werkzaamheid van een wachter.
III. S-stam
(
): (iem.) `zich laten neervlijen',
zich laten legeren (stedelingen op het platte land)
I ra-b[i-s.]u-ti-ka, ra bis. u tika (part. + ka)
surbus.u
`voor zijn namen' ) `als zijn namen genoemd worden'): `als zijn namen genoemd worden gaan alle goden
sidderen en beven in (hun) woning/raken los van (hun)
plaats' (de goden als beelden in de tempel, die losraken
van hun plaats) Ee-vi-146
u , (S
t pret.mv.) Ee-vi-146
li
s -tar-i-bu li
s tar ib
, ww. u/u-klasse of van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.; G-stat.: zwak worden
I. G-stam : versagen;
is een zeldzame vorm die alleen
III/II. SD-stam
(De SD
in literaire teksten voorkomt. De betekenis is meestal factitief, dus als D. De vormen worden gekenmerkt
door de toevoeging van een s tussen de preformatieven in de D-stam: D pres. uparras )usparras; D pret.
uparris )usparris));
prec.): `moge hij de enorme
1 magsaru lisrabbib, (SD
kracht doen verzwakken' Ee-i-162
III. S-stam
(
, factitief)
y s
rababu
surbubu
H
>b ?s J (
Sil-C-75
Sil-A-25
u
-
s ar-b
-is
s arbis
. , u
. (S pret.) CH-xxiv-37
b su-ur-bu-s.a-am, surbus.am, (acc.S inf)
rabiat
rab^s
rabtu
rabsikkatutu
gal
180
z/w.,
1 Aps^
u za ri il rabiu tim `Aps^u de verwekker van de
great;
2 adi irb^
u (G pret. subj. mv.) `totdat ze opgroeiden'
(opgegroeid waren, volwassen waren) Ee-i-11 pa rabi
hat.t.im/hat.t. a tim
3 irtib^u erbe-taam hassa (n)', (< irtab^u G perf. mv.;
dualis hassu, `oren';!erbe-taam): `de oren groeiden
`elk der vier oren [van Marduk] werd groter
alle vier',
en groter' (symbool van wijsheid) Ee-i-97
'
rab^u
rabb^atu
rabi
rab^s
rabianu, rab^anu
ritabb^u
Ee-iv-119
rubb^u
II. D-stam (
, n.b. niet D, maar S is factitief bij G):
grootbrengen (kinderen); Eng.: to grow up;
13 ummasu urabbasu (D pres.), `zijn moeder zal hem
opvoeden', CHx29
III. S-stam
(
, factitief): groot maken; Eng.: to
make great, to increase;
14 usarbika (pret. + ka) `ik heb u groot gemaakt' (in
de godenvergadering) Ee-i-153
}
, S part., : die groot maakt, musarbi (archasch: musarb^u) sarrutja, `die mijn koningsschap
groot heeft gemaakt'
}
, S verb.adj., : zeer groot; groot gemaakt zijnde;
Eng.: very great, greatest;
15 l
u surb^atama (lu + stat. = prec. + ma) `wees de
grootste', `moge u de grootste zijn' (elativisch) Ee-i-155
}
, (subst. OB, SB) grootheid; CAD greatness,
great power (of gods);
surb^u
musarb^u
surb^u
narb^u
16 narb^ka lus
a pi (S prec. 1e p.enk. v. wap^u `duidelijk
zichtbaar maken'); wens- of gebodsvorm, ook soms het
presens, in afhankelijke zin vaak weer te geven als zin
van consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat
dan om een mogelijk gevolg, bij feitelijk gevolg wordt
de indicativus gebruikt): `dan zal ik uw grootheid roemen/verheerlijken' Sin3-69
, il/u rab^uti/u, CH-iv-65,66
^
ra-b
-
u-tim, il
W WH
HH s
HH s>
H Cx
s>
ss>
>> H b
> b
s>
cb
V
dingir dingir
ra-bi-im, rab^
m (gen.), H.Bars. 2,3
^ ra-bu-tim, rab^utim, CH-iii-45
^ ra-bu-u-tim, rab^utim, CH-ii-64
ir-bu-
u, irb^
u (G pret. subj.mv.) Ee-i-11
|
ir-tab-bu-u, irtabb^
u (Gtn pret. subj.) Ee-iv-119
;|
li-ir-tab-bu-
u, lirtabb^
u
(Gtn prec.mv.) Ee-i-156
u
-ra-ab-ba-
s u, urabba
s u CHx29
u-b sarc -b, usarbi (S pret.) Sil-C-74
u
-
s ar-b
-
u-
s u, u
s arbi
u
su
pret. 3e m.mv.) CH-i-15
(S
=
mu-
s ar-bu-
u, mu
s arb^
u
part. archasche st.c.) CH-iv-19
(S
=
mu-sar-b, musarbi (S part. st.c.) CH-ii-5
=
mu-
s ar-b
(-
u), mu
s arbiu
part. st.c.) Sil-A-52
(S
nar-bi-ka, narb^ka (+ ka) Sin3-69
su-ur-ba-at, surb^at (S stat. 3e vr.enk.) Sil-C-2
e
s ur-ba-ta-ma,
s urb^
atama (stat. prec. + ma)
Ee-i-155
rabi
u tim
C snarubu
I. G-stam roepen, schreeuwen; jur.: claimen, een wettelijke claim leggen, aanvechten, aanspraak maken, gerechtelijk
klagen, protesteren, de zaak heropenen; Eng.: to shout,
rigmu
181
rugummu
rugumm^u
/
CH 123
/=
x
ra-ga-am raggam
vloeien met; onder water zetten; spoelen (ook met medicamenten); wegspoelen ) wegvagen, vertrappen of: (een
lichaamsdeel) baden, wassen, maar niet als rama qu
`zich baden', `een bad nemen'; AHw \uberschwimmen", \spulen"; Eng.: to
ood (trans.), to inundate;
1 eqlam Adad irtahis. (G perf.) `de stortregen/Adad
heeft de akker onder water gezet' CHx45
F ir-ta-na-has.
2 irtanahhas. (Gtn pres. v. rah
a s.u, trans. `spoelen', `af
spoelen', `overspoelen'; hier moet je `buil' aannemen
als verzwegen object; Gtn voor de iteratieve handeling
\telkens", \gedoseerd", \bij kleine beetjes" of \een
aantal keren"): `[met die kruiden] moet je (de buil)
bespoelen' BAM578-i-13
} , (pirs-nomen; vr. rihis.tu; grbal):
overstroming, hoogwater, vloed; [pirs-type nomen (vr.
pirist, %nominale typologie) geeft meestal de daad zelf
weer (bijv. `zending' bij `zenden') of dat wat eruit resulteert (bijv. \de zending werd bij de grens tegengehouden"); nomina actioni van eigenlijke ww. met betekenisovergang naar het concrete: bijv. siprum `zending'
bij sapa ru `sturen'] AHw \Uberschwemmung";
} , renner, (naam van een paard in Ee-iv52)
rihs.u
rahhis.u
H ( (
(G stat.) erra-i-83
, irtahis. (G perf.) CHx45
ir-ta-na-has
irtanaahhas
(Gtn pres.)
.
.
ra-hi-is
. rahis
.
BAM578-i-13
ir-ta-hi-is
.
H +
rahhis.u !
H+
rahu^, rahiu !
ra-hi-s
. u rahhis
.u
Ee-iv-52
rihs
u CT51,161,r. 8
.
, ( rah a s.u) `renner', (naam van een paard in Ee iv-52
g
r bal
ra-hi-s
. u rahhis
.u
Ee-iv-52
, rehu^ `uitgieten'
, (ww.
a/a-klasse):
I. G-stam : rijden, berijden van dier; ook sexueel, gezegd
van dieren: copuleren, paren; Eng.: to mount, to ride;
to board;
1 narkabta u
mu la mahri galitta irkab (G pret.; gala tu
`beven', `schrikken' en galtu `vreselijk', `angstaanjagend'; u mu `storm'): `hij [Marduk] besteeg de onoverwinnelijke Storm als strijdwagen' (de storm gezien als
strijdkaros) Ee-iv-50
III. S-stam (
, causatief) Eng.: to cause to
mount, to load (a ship, wagon)
pret.) lett. `hij liet een pijl
2 mulmullum ustarkiba (St
rijden' ) `hij legde een pijl op de boog' Ee-iv-36
}
, subst. uit de sexuele betekenis van qberijden; gezegd van dieren, \de daad van het rijden" )
paring, copulatie (van dieren)
Np
N u5 -nigibmusen
3 rikibti argabi (Np u5 rak
a bu nigibmusen , de vogel
`argabu', een soort duif (die voortdurend aan het paren
is; hier het plantje met die naam): \duivepoepkruid"
rakabu
surkubu
rikibtu
U
BAM578-i-52
rakasu
ritkusu
rukkusu
narkusu
narkusu
riksu, rikistu
CHx123
6 ipt.ur rikssu (G pret. v. pat.
a ru): `hij [Ea] maakte
zijn gordel los' Ee-i-67
182
7 ana udd
u riksisun (D inf. v. !*wad^u): `teneinde hun
verband te bestemmen' Ee-v-6
it-tar-ka-s
u-ma, ittarkas
u na (N perf.
b! 8
:
rakupu
I. G-stam : (zich) wassen, baden (in= acc.); spoelen, afspoelen; drenken, dompelen, laten wellen AHw
V Vy
\baden";
ra-ma-ni-ia, ram
a n
ja (+ ia) Sil-A-38
K ra-ma-ni-su-nu, rama nsunu (+ sunu)
ramanu
ana ramansu
ina ramansu
HH VV b
HV !
bVHV b
Sil-A-64
Ee-vi-97
CHx32
ra-ma-ni-
su
-nu ram
a n
s unu
(+ sunu)
s u-ma ra-ma-an-
su
su
ma ram
a n
su
1 ir
a m-GN PN `GN-bemind' (zowel de god bemint
als andersom)
2 GN-r
a m PN met G imp. vr. (voor vr. godheid)
`bemin-GN!'
3 GN-r
a ma PN met G imp. mv. `bemin-(o-mensen)GN!'
4 GN-knara m PN `GN-verkies-de-rechtschapene!exclam' (=wie
in zijn recht staat, wie gelijk heeft)
5 ul tarammn^
asi (G pres. 2e p.enk.vr. + n^asi, niasi
e
dat. sufx 1 p.mv.) `bemint gij (vr.) ons dan niet?'
Ee-i-120
bekoorlijkheid; AHw
\Liebreiz"; Eng.: charm, love
}
, (subst.; mv. nar ama tu;
kiag;
vanaf oud-akk.) geliefde, beminde; CAD 1 beloved one,
favorite; 2 he who loves; 3 love, free will, consent, good
will, volition AHw \Ort des Liebens", \Geliebter",
\Liebling";
6 nar
a m-GN PN `beminde-van-GN',
vgl. de naam Nara m-S^n, de op een na laatste koning
van de Akkad-dynastie;
}
, (subst.; mv. nara ma tu, st.c. nara mti;
vanaf oud-akk.) geliefde (vr.) van vrouwen gezegd
CAD beloved one, favorite;
= a-ra-am-mu, arammu
naramu
naramtu
CH
ta-ra-[a]m-mi-na-
si
taramm
n^
a
si
}rmu ,
geschenk
ram^u II , ww.
reside;
1 (subta) ram^
u lett. `(woning) opslaan' ) (ook zonder subta) gaan wonen, zich vestigen, domicilie kiezen,
plaatsnemen
2 ana malik
u ti irmi (G pret.) `(en) koos als vorst
domicilie' Ee-iv-2
3 ram
a ku subta (G stat.; een trans. stat. + ku) `(kom
ik in het weidegebied) dan woon/blijf ik daar' erra-i-118
}
, (subst.; OB, SB) verblijfplaats; Eng.: dwelling
place
4 annam bab^li subat narm^ekun (anna `inderdaad';
subtu `woning', `plek'): `Zie hier Babel, uw verblijfplaats' Ee-vi-72
ir-m
, irmi (G pret.) Ee-iv-2
F
na-
ar-me-ku-un, narm^
ekun (+kun)
narm^u
2 8
HV
rapadu
Ee-vi-72
, (ww. u/u-klasse)
I. G-stam rennen; ww. van de u-klasse zijn vaak intransitief.
, (st.c. v. rapsu !rapasu)
, (ww. van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.,
later ook u/u-klasse dagal, ook = ama `moeder')
I. G-stam (pret. irpis, stat. rapas: breed zijn, wijd zijn; tal-
rapas
rapasu
183
rijk z/w.; soms als gans, geheel; AHw \breit s/w.", \sich
rapsu
rapas libbasu
rapastu
vii-69
ruppusu
II. D-stam (
): breed, overvloedig maken; overvloedig maken breed in de zin van overvloedig komt ook
in het Ned. voor, vgl. het niet breed hebben en hij laat
het breed hangen; Eng.: to widen, to broaden;
}
, (subst.; st.c. rupus) breedte; AHw \Breite";
rubsu
H
HH ' Sa
H'S
Eng.: width;
=
CH-iii-4
mu-ra-ap-p
-i
s murappi
s
(D part. st.c.)
-ta, rapa
s ta (acc.vr.) Sin1-7
^
-tim, rapa
s tim (gen.vr.) Ee-vii-69
ra-ap-
s a-tim
ra-pa-a
s
a rapa
s
dagal
r^aqu, riaqum
rqu
rqutu
rqussu
raq^u
ruqqu
suruqqu
}marqtu ,
verstopt'
toevlucht, wijkplaats;
,
ir-ta-q
-ma irtaqima
ras.anu I
rus.s.unu
rutas.s.unu
?J
Ee-vii-120
[]
in militaire
zin)
1 GN-res.u
^a PN GN-is-mijn-helper
2 GN-res.i-kni PN GN-helpt-de-rechtschapene
3 res. u
su a liku idisu, (G part. v. ala ku, lett. `aan zijn
zijde gaan': `zijn helpers, die hem begeleiden' Ee-iv-69
4 il
u res. u sa a liku idasa, lett.: `de goden, haar helpers
die aan haar zijde marcheerden' ) `de goden, die haar
hulptroepen vormen' Ee-iv-107
V
re-s
s u, res
s u, (G part. +
s u) CH-ii-36
. i-
. i
V
re-s
s
a, r
es
s a, (G part. +
s a) Ee-iv-107
. u-
.u
V
re-s
es
ja, (G part. + -ia `mijn') Sil-A-46
. i-iac , r
.^
V
re-s
s u, r
es
s u (G part. mv. +
s u) Ee-iv-69
. u-
.u
, ww. G stat. schrikaanjagend z/w.
}
, G verb.adj., : schrikaanjagend, respect inboezemend, eerbied inboezemend, eerbiedwaardig, ontzagwekkend, geducht;
1 usziz imnussu t
a h a za rasba (S pret. v.izuzzu; ta h a zu
plaatste aan zijn rechter zijde
`veldslag'): `hij [Marduk]
Geduchte Strijd' (naam van een paard) Ee-iv-55
2 ina Esagila rasbi `in het eerbiedwaardige Esagila'
(tempel) Ee-vi-77
}
, geduchtheid, huiver
3 melamm^e rasubbati (gen.) (hij was bedekt met) `een
aureool van huiver' Ee-iv-58
ra-as-ba-am, rasbam, Sil-C-85
ra-as-ba, rasba (acc.) Ee-iv-55
+U
+b
rasabu
rasbu
rasubbatu
HH S
184
*rasadu
sursudu
grondvesten
1 asrussu gipar(r)u usarsidma, (S pret. v. *ras
a du,
S-tantum): `op die plaats grondvestte hij [Ea] zijn
s u-
ur-
s u-da,
s ur
s ud
a
b bO
>:NV
pret.) Ee-i-77
, usarsidma (S
=
mu-
s ar-
s i-id, mu
s ar
s id
part. st.c.) CH-ii-58
(S
=
mu-sar-si-du, musarsidu
part.) CH-iv-14
(S
u
-
s ar-
s id-ma
rasbu , (!rasabu):
HH S
rasu
>
rasu^
rema rasu^
ben
1 tarassi rema (G pres. 2e p.enk.) `(met haar) heeft u
erbarmen' Sin3-52
2 s
a nina ai irsi (G vetitivus; G part. v. sana nu) `(zo
: : : dat) hij geen gelijke heeft' Ee-vi-106
III. S-stam (
, causatief): iem. iets laten krijgen, bezorgen, verschaffen; ong. synoniem met S v. mah a ru laten
ontvangen, soms samen gebruikt in %hendiadys,
bijv.
in
3 dn kitti tusarsa tusamhar ensa (S pret. 2e p.enk. v.
rasu^ en S pret. 2e p.enk. v. mah a ru; dnu `oordeel'; kittu
`recht'): `gij [S^n] bezorgt en verschaft
de zwakke recht'
sursu^
Sin3-45
4 sa apla l
a su^ tusarsa apla (G pret. subj.; isu^ `heb-
logograsch:
ne
sa
>
tuku me
s
>
HHC b>
UC
ir-
s i-a, ir
s i
a (G pret. 3 vr.mv.) CH-xxiv-92
i-ra-a
s -
s u-
u, ira
s
su
(G pres. subj.) CHx39
e
ta-ra-a
s -
s i, tara
s
s i (G pres. 2 p.enk.) Sin3-52
e
:
tu-
s ar-
sa
-a tu
s ar
s a (S pret. 2 p.enk.) Sin3-46
ummi irtana
s
s i (Gtn pres.) BAM578-ii-20
>
verslaan, vernietigen;
li-ra-i-su lira
isu
slaan, stukslaan;
(D pret.prec.) Ee-iv-16
blij zijn,
zich verheugen, juichen;
AHw \jauchzen";
Eng.: to rejoice
II. D-stam (
, factitief): juichend maken, verblijden,
doen jubelen, in jubelstemming brengen;
III. S-stam
(
, causatief, ook factitief, S pret.mv.
usrissa < *usrsa ): doen jubelen, doen juichen
1 ta asina lisriss
a (S prec. vr.mv. < *lisrsa ; t^u `bezwering', maar hier t^u II `schrijn', `cella', eetzaal of
localiteit in een tempel): `moge zij in hun schrijnen gejubel teweeg brengen' Ee-vi-111
}
, (subst.; ook restu; mv. vaak rsa tu)
jubelkreet; AHw \Jauchzen", \Jubel"; Eng.: joy, rejoicing;
}
, (term.; adv.): op blijde wijze blij, verheugd;
}
, (vr. mv. v. rstu): jubelkreet, gejubel;
V
^ r o i-sa-a-tim, rsa tim (gen. vr.) Sil-A-105
V ri-si-is, rsis, Sil-C-61
s i-ris, irs (G pret.) Ee-i-90
= V mu-ri-is, murs (D part. st.c.) CH-iii-11
prec. vr.mv.) Ee-vi-111
s
li
s -ri
s -
s
a, li
s ri
s
s
a (S
, (zeldz. ww. u/u-klasse): Eng.: to tremble, to shake
(intrans.)
, (zeldz. in G):
}
, G verb.adj., , (st.c. rat.ub-;
duru5 ): Eng.:
moist
, !rebiat een vierde
, (ook rabiat, reb^at, rab^at): een vierde
, (subst.; st.c. rebt; mv. rebia tu) Eng.: square, town
square, plaza
, (adj.; vr. rebu tu): vierde Eng.: fourth
1 ina reb
u tim sattim in het vierde jaar
V ^ re-bu-tim, rebu tim (gen.), CHx44
, (ww. i/i-klasse; Ass. rada u(m)):
I. G-stam : leiden, voeren, brengen, meebrengen, (getuigen)
voorleiden, volgen, begeleiden, sturen, aanbrengen, halen;
vent.: brengen AHw \begleiten", \(mit sich) fuhren",
\gehen" Eng.: to escort, to conduct, to lead, to guide;
to drive (animals, ships, wagons), to follow; to lay claim
to; to move along
1 nisma red^
ata bulamma re ^ata (G stat.vr.mv. <
*redia ta en *re ia ta) 'u [Erra] leidt het volk en u hoedt
't vee' erra-iii,D6
2 ana ekalli/belsu red^
u: `(een slaaf) naar het paleis/naar zijn meester (terug) brengen';
V re-da-ta red^ata (G stat.vr.mv.) erra-iii-D6
V
i-re-ed-de-
s u, iredde
s u (G pres. +
s u)
russu
surasu
rstu, restu
rsis
rsatu
a C
ratatu
rat.abu
rat.bu
reb^at
rebiat
rebtu
reb^u
red^u
ON b
x C C b
}red^u
[
CHx18
irtede
red^u;
ir-de-a-am irde am
ir-te-de-a
s -
s u irtede a
s
su
+ am + su) CHx17
185
bM
leidde), infanterist, voetvolk, (vgl.
s uha, b
a iru
!b^aru, soort commando, elite strijder); vr.-vorm:
erfgename AHw \Begleiter", \(einfacher Polizei) Soldat"
Eng.: footsoldier, attendant;
}
, pad, route, leiding
I/3. Gtn-stam : opjagen, achtervolgen, vervolgen, achterna
rdu
zitten
II. D-stam (
rudd^u, factitief):
to, to contribute to
is een zeldzame vorm die alleen
III/II. SD-stam
(De SD
in literaire teksten voorkomt. De betekenis is meestal factitief, dus als D. De vormen worden gekenmerkt
door de toevoeging van een s tussen de preformatieven in de D-stam: D pres. uparras )usparras; D pret.
uparris )usparris));
pret.): `zij voegde on3 usraddi kakku l
a mahri (SD
Ee-i-134
verzettelijk wapentuig toe'
III. S-stam (
, causatief, factitief)
4 urhasu usardima (S pret.; urhu `pad'): lett. `hij deed
volgen zijn weg' ) `hij wees deweg' Ee-iv-59
III/2. St-stam (
, passief en lex.) hervatten, con-
surd^u
suterd^u
}harra nam surd^um ,
tinueren
>> o V
rehtu
Ee-iv-59
u
-
s e-er-di u
s erdi
pret.) Sil-C-100
(S
pret. + ma)
(S
u
-
s ar-di-ma u
s ardima
D pret.) Ee-i-134
S
u
s -rad-di, u
s raddi (S
, (subst.; st.c. rehet of rehti; mv. rehetu; !kid2!
btag ): Eng.: rest,remainder;
4
, (ww. i/i-klasse, e/e-klasse, ook ra hu^, ra hiu):
G-stat. I: verwekt z/w., voortgebracht z/w.
G-stat. II: overgoten z/w.
1 rehi sittum (G stat.): lett. `slaap was uitgegoten', `hij
was overgoten
met slaap' ) `hij was overmand door
slaap' Ee-i-65
I. G-stam I: paren, verwekken, voortbrengen, bevruchten
I. G-stam II (trans.): uitstromen, uitgieten, gieten, begieten;
I. G-stam II (intrans.): zich uitstorten AHw \begatten",
\zeugen"; \sich ergieen" Eng.: to copulate, to mate,
to procreate,
Equotto beget; to (over)
ow (into, upon)
2 sittu irtehisu (G perf.; sittu nom. casus pendens):
lett. `slaap stortte
hij over hem uit' Ee-i-64
u r nis ul irehh u sittum (hubu r
3 d Anunnaki ina hub
`slaap'): lett.`vanwege het
ru`lawaai'; G pres.; sittu
moer der mensen gieten de A. slaap niet uit' ) 'kunnen de slaap niet vatten' erra-i-82
IV. N-stam (
, passief): `verwekt worden'
etc.
4 apkal il d bel ittarhema, (N perf.): `(aldaar) werd de
Apkal der goden, de Heer,
verwekt' Ee-i-80
V
re-hi, rehi (G stat.) Ee-i-65
ir-te-hi-
s u, irtehi
s u (G perf. +
s u) Ee-i-64
e
V
N
i-re-eh-hu-
u, irehh u
(G pres.3 p.mv.)
rehu^
narhu^
x
b >
N 4V
remenu
erra-i-82
i[t]-tar-he-e-[ma], ittarhema (N perf.) Ee-i-80
, (adv., Ass. rema nu) barmhartig;
1 GN(vr.)-remeniat PN GN-is-barmhartig
, (ww. - -,-e-)
I. G-stam : zich erbarmen, medelijden hebben met
r^emu
1 GN-remanni PN GN-erbarm-u-mijner!
}remu ,
}rema rasu^ ,
}remen^u , (<
r^equ
res.u
4V
ruqq^u
suruqqu
b
+b
restu, rstu
aC
rest^u
>C
resu
resa(n)
186
le u^ `de kundige'): `de zwakkeling plaatst gij [S^n] aan
het hoofd' (de maangod S^n verheft de zwakke) Sin3-51
}
, zie aldaar voor de betekenis `oudste' etc; als
vr. v. resu, bijv. in de betekenis `het beste' in `het beste
bier':
3 aqqika rest^
a sikara daspa (<*anqi + ka, G pret. 1e p.enk. v. naq^u `offeren'; rest^u `beste', `van eerste kwaliteit', hier als adj. voor het subst.; daspu `honingzoet';
adjectief vooropgeplaatst; komt een enkele keer voor,
vooral bij epitheta, wanneer de eigenschap een wezenlijk onderdeel is van het substantivum):
`ik heb voor u kostelijk en zoet bier geplengd' Sin1-20b
}
, (subst. sufx !{u tu, {u t vormt abstracta)
Eng.: slavery, service;
}
, lett. `die van het hoofd' )kamerheer
(hoge bediende)
4 res sarr
u ti aanvang van het koningsschap, jaar van
troonbestijging, de jaarrest voor het begin van het eerste volle regeringsjaar;
}
, (sagitu), lett.: \het hoofd/begin van
nieuwemaan, nieuwlicht
de maand" )
5 ina res arhima nap
a hi (G inf. in gen. `opkomen'
(van hemellichamen),
`zichtbaar
worden'; lett.: `de
nieuwemaan in het zichtbaar worden' ) `wanneer de
nieuwemaan zichtbaar wordt/verschijnt' Ee-v-15 Dit is
een innitiefzin met subject, !ina.
logograsch: F s
$
-
di
s na sag
sa
s u kusu
6 = summa amelu res libbsu ikkalsu (G pres. v. al
a ku
`eten', maar ook tech.: `pijn doen'): `indien iemand pijn
heeft aan zijn bovenbuik' BAM578-i-1
p K -su-[nu], ressunu (dualis + sunu),
rest^u
resu tu
sa resim
res (w)arhi
H b
b C
H b Vb
!
ret^u
Sil-A-69
V
V
V
ra si
ra-
s u-u
s -
s u, r
a
s u
s
s u (nom. +
s u) Ee-iv-58
s4
-ma, r
e
s (w)arhi (`nieuwemaan') Ee-v-15
s
-
su
r
e
s libb
s u (`bovenbuik') BAM578-i-1
re-
s i-
su
r
e
s
su
sag itu
sag
sa
, (ww. -i,
I. G-stam : vastmaken, bevestigen;
II. D-stam (
, multipliciteit van object): ook: vastmaken, bevestigen, maar van meer objecten;
}
, D part., , p
, (ww. i/i-klasse; r i )
I. G-stam (pres. ire i, pret. ir e, ire, perf. irte i, irt^e
hoeden, leiden; AHw \weiden", \(Vieh) h
uten"; Eng.:
to tend, pasture (
ocks); to graze (said of sheep)
1 nisma red^
ata bulamma re ^ata (G stat.vr.mv. <
*redia ta en *re ia ta, stat. transitief gebruikt) 'u [Erra]
leidt het volk en u hoedt 't vee' erra-iii,D6
2 ana rej^em om te leiden;
3 nissu ina msarim lire `moge hij zijn volk in gerechtigheid hoeden'
} , G part., : herder, schaapherder; [herder ook als
het toonbeeld van betrouwbaarheid, bijv in tegenstelling tot een huurling, die vlucht bij dreigend gevaar]
AHw \Hirte"; Eng.: shepherd;
4 re u
^sina kna `[Marduk, die het land bestuurt,] hun
betrouwbare herder' Ee-vii-72
5 GN-re ^ in PN GN-is-mijn-herder
}
, (subst.; ook mer tu, mertu; OB, SB):
re u^
muretti
rutt^u
,
C
sipa
>
r
e i
CH-iv-45
(G stat.vr.mv.) erra-iii-D6
CH-i-51
re- a-ta re ^
ata
^m,
re-ju-um, r
e u
C
re u^tu
!
}
D
}
riabu
riaqu
riasu
rqutu
rqussu
ribtu
rdu
u sam/harranam s.abatu
rigmu
schreeuw
1 t.^
abu rigmasu eli ers.etim lirtas.in (Dt prec.; kan qua
vorm ook Gt zijn; rigmu `roep', `geschreeuw') in Ee-vii120; stel t.^
abu hoewel voorafgaand, toch attributief (em-
rig-ma-
su
ragma
s u (st.c.+
s u) Ee-vii-120
, (pirs-nomen bij !rahas.u, vaak in vr.mv. riksa tu):
`overstroming', `hoogwater',
`vloed';
, (st.c. rikis !raka su `binden'; vaak in vr.mv. riksa tu
met dezelfde betekenis): band, binding, samenhang contract, pact, verdrag; verband, zwachtel;
p
rik-si-
su
-un, riksi
s un (st.c.+
s un) Ee-v-6
V
ri-kis, rikis (st.c.) Ee-vii-141
, een koningsnaam van verscheidene koningen in
het Oudbabylonische Larsa.
V
c Ri-im-d
, Rm-S^n, Sil-C-103
, (!r^amu I `beminnen'): `geliefde'
, (!r^amu II `schenken'): `geschenk'
(subst.; st.c. rm; mv. rmu ; am): wilde stier;
AHw \Wildstier"; Eng.: wild bull;
1 rm sarr `stier onder de koningen' (epitheton van
koningen);
}
, (vr. v. rmu; st.c. rmti; mv. rma tu;
rihs.u
riksu
V!
re u^
!8
Rm-S^n
r^mu
mirtu
rmtu
zuen
rmu
rmu
187
s>
ripqum
rqussu
risibtu
rsatu
rsis
ritkus
ruggubu
rugumm^u
ruhu^
rittu
rukubu
:
:b
^m
ru-
s u r^
u
s u ru^
um/ru u
su
rubatu
rubutu
rub^e
rub^u
rub^utu
sss
4
(gen.) Ee-iv-1
77
bV
ru-kub-
s u-ma ruk
u b
s uma
Ee-vii-77
(st.c. +su +
ma
rus^u
r^usu
b
ru tu, rutu
VW
h
u
ru tu
(`speeksel') BAM578-i-27
188
s^a, se^a , (subst.; J , status abs. v. !sutu): `korenmaat' (als maat, maar ook als concreet voorwerp)
sabasu , ww. !sabasu `zich toornig afwenden', `boos
n
ba
( sst
b
sabsu
zijn'
sab^u
sab^u
sbu
bt sbim
bt sikarim
*
D
s^adu
D
D
m
i kurun na
e kurun na
sagkidibb^u
di
s
na
sag ki dib ba
>
tuku
sagkallu
Sagmegar
!d
sagu , !sag^u
sag^u I , (subst. < Sum.; ook sagu, saggu, sakk^u; vanaf
sag gal dingir me
s
amar utu
OB)
heiligdom, kapel (literair woord); AHw \Heiligtum"; CAD A shrine, holy room in a temple
1 asar sag^sunu: `de plaats van hun heiligdom' Ee-iv-
12
2 lillil sag^sunuma sunu l
u pash u (D prec. v. elelu;
reinige hun heiligG stat.mv. v. pasa hu): `hij [Marduk]
dom, opdat z rust genieten' Ee-vii-10 In Ee-vii-9 gaat
de lof op Marduk over in een wens. Cultische onreinheid kan letterlijk vuilheid zijn. Vuil brengt onrust; de
saharu
suhhuru
pan
suhhuru
sushuru
sutashuru
nashuru
( 9
>9
Sin3-52
(G pret.) Sin3-64
,
(N pret. subj. + ka) Sin3-52
D u-sah-hi-ru, usahhiru (D pret. mv.) Ee-iv-108
as-hur ashur
D
is-sah-ru-ka issahruka
189
S b
S
u
s -ta-
as-hi-ir-
su
t2 pret.) H.Sip. 18,19; Sil-C-136
(S
u
s tashir
su
mu-u
s -ta-
as-hi-ir
; zaghili): waterkers; [zoals algemeen wordt aangenomen; groenteachtige plant, die veel werd gegeten;
komt logograsch en syllabisch veel voor] AHw \Kresse
?"; CAD 1 cress plant; 2 cress seed
J >
;
1
2
L
s
la
zag hi li
q^a sahl^e (q^u < qa u in status abs. inhoudsmaat
van ong. 0.8 liter): ` 12 q^a waterkers' BAM578-i-3; kan
ook als zaad bedoeld worden, wat de inhoudsmaat q^u
misschien verklaart
#
egir-
s u sah-le-e ina kas nag
2 arksu sahl^e ina sikari isatti (# nag = \mond
v. sat^u `drinken'): `daarna/vervolgens
water" G pres.
waterkers met bier opdrinken' BAM578-i-12
1
1
2
94
9 4
L
sahmastu
(acc.) BAM578-i-12
sahl^
u BAM578-i-3
sah-l
e-e sahl^
e
;
, (subst.): muiterij, rebellie, opstand
, ww. !sehu^ `in oproer z.', `in opstand komen'
, ww. \verstopt
raken, dichtstoppen" (gezegd van
oren) AHw \verstopfen";
}
, (adj.; Ass. sakkuku; vanaf oud-akk.;
)
ge
s tula
doof; [adj. van het purrus-type, vr.
purrust; %nominale typologie; verb.adj. van de Dstam, vaak in gebruik ter aanduiding van lichamelijke gebreken; sukkuku `doof'; kubbutu `zwaar'] AHw
\taub", \(geistig) beschrankt"; CAD deaf, obtuse;
, (ww. i/i-klasse; ook zaka pu, NB sekepu; vanaf
OB)
I. G-stam (pret. iskip; pres. isakkip; stat. sakip) omverwerpen (van regering), omvergooien, runeren neerwerpen, omkieperen; AHw \abstoen", \wegstoen", \abweisen"; CAD A 1 to thrust, to push away, to overturn,
to reject, to set aside (kingship), to depose (a king); 2
to drive back, to repulse, to defeat, to drive out, to
evict; 3 to dispatch a boat, to send by boat, to drive
cattle; 4 (D sukkupu) to reject (?) 5 (Dtn) to be driven
out; 6 (N naskupu) to be dispatched by boat, to be
rejected (?)
, (ww. u/u-klasse, ook i/i-klasse?; vanaf OB)
I. G-stam (pret. iskup) rust vinden, tot rust komen, ter
ruste leggen; AHw \sich zur Ruhe legen"; CAD B to
lie down, to lie still, to rest;
1 u nni sa l
a nisakkipu, (G pres. subj. 1e p.mv., nnu
onafhank. pers. vnw. 1e p.mv.): `en w die geen rust
kunnen vinden' Ee-i-120
}
, G part., , rustig;
2 l
a sa kipu: onrust, rusteloos, maar ook factitief: onrustgevend, dat geen rust gunt, onvermoeibaar
II. D-stam (
) CAD 2 to lay to rest;
s
ni-sak-ki-pu, nisakkipu (G pres. subj.
zag hi li
sahu^
sakaku
sukkuku
sakapu I
sakapu II
sakipu
sukkupu
s
s
sakaru !
1e p.mv.) Ee-i-120
, ww.
sa-ki-pu s
a kipu
Ee-i-130
d
su
):
I. G-stam jnstoten, verpulveren; AHw \zerstoen", \pulverisieren"; CAD 1 to pound, to crush; 2 (D) (uncert.
mng.)
sum
d
su
'B
K
#
ina a
nu pa-tan
nag
su ma
tas^at ina m^e la pata n
isatti
(su ma ina m^e `knoflook met water' of wsl. `knoflook
in water (mengen)'; S sud s^aku `jnstoten', `verpulveren', G pres.2e p.enk.; pata nu a/u-klasse litt. woord
voor `eten'; la pata n status abs. `niet eten' ) `op
nuchtere maag'; # nag = \mond water" sat^u
`drinken', hier de patient dus wisseling van persoon
G pres.3e p.enk.): `(dan) moet je knoflook verpulveren
en hij (de patient) moet (het) met water op nuchtere
maag opdrinken' BAM578-i-14 [braakmiddel]
!gazi!
S
#
sar
d
gazi
su
ina a nag
1 kas^e tas^
ak ina m^e isatti (kasu^ `mosterd'; G pres.2e p.enk. v. s^aku `verpulveren'; G pres. v. sat^u `drinken'):
`jij moet mosterd verpulveren en hij moet het met water drinken' BAM578-i-17
S
!geshtin!
K
#
d
su
ina gestin
kalga
nu pa-tan
[nag]
sar
B? 'B
2 tas^
ak ina kara ni danni la pata n isatti (S sud
G pres.2e p.enk. v. s^aku `jnstampen'; gestin kara nu
`wijn', `wijnstok';
kalga dannu `sterk', `geconcentreerd', `onverdund'; G pres.3e p.enk. v. sat^u `drin-
B?
ken'): `moet je jnstampen en met geconcentreerde/onverdunde wijn op nuchtere maag drinken' BAM578-i-31
s
ud
tas^
ak
):
sud
sulluhu
nasluhu
(*
( u
BAM578-i-41
!
i
u( *
sud
tasallah
190
OB;
sullumu
salmu
vriendschap
U !
-im
silim
dingir
lugal gar
[an-su]
5 salm il u sarri issakkansu (N pres. v. sak
a nu
`plaatsen, zetten' N: `zal (hem) geworden') '(dan) zal
vriendschap met god en koning hem ten deel vallen'
CT51-161,r. 15
p
si-lim, silim (G imp.) Sin3-66
e
:
tu-sal-lam, tusallam (G pres. 2 p.enk.) Sin3-55
; = lis-li-mu, lislimu (G prec. mv.) Sin1-24a
!shul! ;
sul-li-ma-am-ma, sullimamma (D imp.
vent. + ma) Sin3-68
-im, sal
m (st.c.) CT51,161,r. 15
y V V
salatu
silim
sullutu
*n
*n
salat.u , !salat.u I
salmu , (!salamu): eendracht ) vrede, vriendschap
samadu , (ww. u/u-klasse; LB semedu; OA, OB, SB)
I. G-stam (pret. ismud; pres. isammud; stat. samid) jnmalen, malen (normale woord voor `malen' is t.^enu) AHw
samdu
Samsu-Iluna
Sil-A-20
sanaqu
sa
sunnuqu
susnuqu
nasnuqu
sankallu
santakku
tikip santakku
teken
sankidabb^u , subst. !sagkidibb^u `hoofdpijn'
sapahu , (ww. a/u-klasse;
ook sapa hu; vanaf OA, OB;
e
) G-stat. (3 m.enk. sapih): verstrooid z/w;
stand was verstrooid" ) `hij was confuus/in de war',
`zijn zinnen waren begoocheld' Ee-iv-68
I. G-stam (pret. ispuh; pres. isappah; stat. sapih) ver
, failnielen, wegvagen, verstrooien
, verpatsen, bankroet gaan
liet gaan; AHw \auflosen", \zerstreuen"; CAD 1 to
scatter, to disperse; 2 to confound, to disrupt (purpose,
bir
191
saphu
sa saphi
suppuhu
naspuhu
naspuhu
d
M
M
sapanu
'
suspunu
naspunu
C h-i-13
sa-pan sap
an
erra
(G inf.st.c.) erra-i-13
e
a-sa-ap-pan, asappan (G pres.1 p.enk.)
`kijken naar'): `zij namen het net, dat hij had gemaakt,
in ogenschouw' Ee-vi-83
}
, (term.) `in het werpnet'
4 sap
a ris nad^uma, (G stat. v. nad^u `werpen'): `zij werden in het net geworpen' Ee-iv-112
h !kisal! sa-par4 , sapar (st.c.) CH-ii-68
h
sa-pa-ra, sap
a ra (acc.) Ee-iv-41, 95
h s sa-pa-ris, sapa ris (term.) Ee-iv-112
, (vr. sapihtu, !sapa hu): verspreid, verstrooid;
, ww. !zak
a ru `spreken'
, (ww.):
I. G-stam (stat. sq, NA sa q) benauwd zijn; AHw \eng
s/w.", \schmal s/w.";
; li-siq lisq (G prec.) Ee-vii-132
, (ww. a/u-klasse; ook sara qu; vanaf oud-akk.;
DUB dub)
I. G-stam (pret. isrquq, pres. isarraq; stat. sariq) uitstrooien (bijv. meel), bestrooien, verbrokkelen, versnipperen;
plengen (offer); paranomastisch met serqu; AHw \hinschutten"; CAD A 1 to strew, to scatter, to sprinkle
(oering material, in rituals); 2 to spinkle (a liquid, in
non-ritual context)
II. D-stam (
) CAD 3 to scatter
IV. N-stam (
) CAD 4 to be strewn, spinkled,
scattered
}
, (pirs-type nomen; st.c. siriq, de r maakt i>e):
uitstrooisel ) (soms) meel; plengoffer, offer; pirs-type nomen (vr. pirist, %nominale typologie) geeft meestal de
daad zelf weer (bijv. `zending' bij `zenden') of dat wat
eruit resulteert (bijv. \de zending werd bij de grens tegengehouden"); nomina actioni van eigenlijke ww. met
betekenisovergang naar het concrete: bijv. siprum `zending' bij sapa ru `sturen'.
1 asruqka siriq m
usi ellu, (G pret. 1e p.enk.; {ka voor
{ku(m), dativus; ellu `rein', staat voor ella): `ik heb
voor u [S^n] een rein nachtoffer gestrooid' Sin1-20a
as-ruq-ka, asruqka (G pret. 1e p.enk. + ka
saparis
'' H
saphu
saqaru
s^aqu
saraqu
serqu
surruqu
nasruqu
sararu ,
192
surruru
nasruru
II. D-stam (
sarru
sarratu
sarratu
sarrutu
HC
sarmanu, sarma u
sarratu
HC
sarru
sarratu
sarrutu
sasallu
sasa u
sas^
u
d Sataran
sattakku
sattukku
offerande
sebe, seba , (vr. sebettu, status abs. sebet):
zeven (als
getal)
1 sebettisun: `met hun zevenen' Ee-iv-47
p I
se-bet-ti-
su
-un, sebetti
s un (st.c. vr. +
D !8
) Ee-iv-47
zeven goden/demonen, die een bataljon van Erra vormen. Kennis over deze goden komt uit uit het Erraepos. Daaruit blijk dat deze uitvoerders en helpers
van Erra demonen zijn, die veel narigheid teweegbrengen. Zij zijn de personicatie van zijn wapenuitrusting.
Er zijn mythologische passages, waarin godenwapens
sprekend opgevoerd worden. Wapens gelden ook als
wezens waarvoor oers worden gebracht
, ww. !sah a ru; keren, omsingelen, uitzoeken bekom meren om (ana);
seheru
sehu^ , (adj.; ook sahu^, sah u; vanaf OA, OB) CAD in trouble, disturbed, thrown into confusion;
sehu^ , (ww. i/i-klasse; ook sahu^, OA sah a um G-stat.: in
`zijn activiteit was in moeilijkheden, ondervond obstructie' (door de magische blik van Marduk) Ee-iv-68;
in seh^ati: de eindvocaal moet een zgn. overhangende
(overtollige)
vocaal zijn; komt vaker voor in stat. 3e p.
vr.enk. v. verba ultimae voc.; i.p.v. de uitgang -^at ziet
men dan -^atu/-^ati/-^ata , bijv. in Ee-vi-122: su-pa-a-tu
= sup^atu `zij is zichtbaar gemaakt'; vgl. von Soden
GAGx75.c, x75.b noot 11; x105k; x18e
I. G-stam : in opstand komen;
} , (pirist-type subst.): oproer; [nomen van het
pirist(um)-type; %nominale typologie; met soms de
betekenis van een verplichting]
p I se-ha-ti, seh^at(i) (G stat.) Ee-iv-68
, ww. !saka pu I omverwerpen
, (ww. i/i-klasse; ook saka ru; vanaf OA, OB; E
bad):
I. G-stam (pret. iskir; pres. isekkir; stat. sekir) blokkeren, afdammen, afsluiten, opsluiten, iets ergens in doen/zetten;
AHw \abschliessen", \absperren"; CAD A 1
to dam up, to close, to clog; 2 to block (parts of the
body)
1 n
a ra ta ina nagbi sekeru: (nagbu `bron' (en alle
natuurlijke onderaardse watervoorraden): `de waterlopen/rivieren bij de bron afsluiten'
2 n
a ra tsu ina nagbim liskir (G prec.): `moge hij [Ea]
zijn [die van de vervloekte vijand] rivieren bij de bron
afsluiten' (uit een vervloeking);
E ina nindu bad-er
3 ina tin
u ri tesekker (
nindu tin
u ru `oven'; G pres.
2e p.enk. v. sekeru `insluiten', `opsluiten', `iets ergens
indoen'): `in de oven zetten' BAM578-i-48
II. D-stam (
, bet. als G) CAD 3 (same mngs. as
mngs. 1 and 2) 4 (Dt) to become closed
IV. N-stam (
, passief) CAD 5 to be closed, to
be dammed up, to be blocked; 6 to be detained;
}
, grendel, dwarshout, dwarslat; voor litt. woord
voor `grendel' !sigaru
e
E
-er te
s ekker (G pres.2 p.enk.) BAM578-i-48
, (ww. i/i-klasse; ook saka ru; Mari, SB, NA; E
bad):
I. G-stam (pret. iskir; pres. isekkir, isakkir; CAD B 1 to
heat; 2 (to treat gold in a certain way)
, (G verb.adj. v. !sara qu `uitstrooien'; st.c. is siriq,
de r maakt i>e): `uitstrooisel' ) (soms) meel; plengoffer, offer; zie voorbeeld 1 (en verder) onder !sara qu
op pag. 191
, ww. !s^aqu `smal zijn'
, zie sibistu onder !saba su
, (subst.; !Sebetti) de Zeven (goden);
, (subst.; F kurunna): soort bier (zie ook
sikaru, een (ander?) soort bier, en !sa b^u `waard')
}
, ( F ekurunna): lett.: `bierhuis'
) `taveerne', `kroeg'
}
, ( F ekurunna), ook: bierhuis; taveerne, kroeg
sihtu
sekepu
sekeru I
sikkuru
sekeru II
sukkuru
naskuru
bad
serqu
siaqu
sibistu
d Sibitti
sbu
bt sbim D
bt sikarim D
193
sikkatu
m
kurun na
sikkuru
silim
ka
s
salamu
salmu
sulmu
simmu
29
Sin1-1
2 S^n su
p^u, (S verb.adj. v. wap^u, elativisch: `zeer
zichtbaar'): `heldere S^n' Sin1-16
3 u(w)addisumma suknat m
usi (D pret. v. *wad^u D-
zuen
d xxx,
Sin1-1
S^
n
Sipparu
ud kib nun
(gen.) yos-ix-71, 29
s
-qar-
su
-un, siq
a r
s un (st.c. mv. +
s un)
simtu
VVV b
S^n
K
sippu
MM ! 8
Ee-vi-161
siriq ,
d
Sirsir
sistu
sittu
stu
sugullu, sukullu
)C
sukkallu
JA
B5
Ee-i-48
sukullu , !sugullu
sukkuku , adj. !sakaku `doof' [adj. van het purrus-type,
suk-kal-lum sukkalum
194
sullim
V V
68
!shul! ;
vent. + ma) Sin3-68
suluppu ,
sul-li-ma-am-ma sullimamma
(D imp.
5V
5V
5V
5V
BAM578-i-49
(`dadel') BAM578-i-6, 49
suluppu
oud-akk., OB; : N
tu mu
s en
; ook alleen
): duif;
tu
Sumulail
tu mu
s en
sunqu
>
sunu
suqu
sutu
sutu
a
4s
4u
(
s.
dab, dib
x
.
gene); weggenomen zijn, in bezit hebben/houden;
I. G-stam (pret. is.bat, pres. is.abbat): grijpen, pakken, afpakken; arresteren, inrekenen, (in eigendom) verkrijgen, in
bezit nemen; in beslag nemen, de hand leggen op; ter hand
nemen, initieren, instellen; inslaan (een weg); houden (van
posities); ook: verkrachten;
AHw \packen", \greifen", \nehmen";
CAD (item is 39 pages long) 1 to seize, to overcome
(a person, said of demons, diseases, misfortunes and
sleep); 2 to seize, to arrest (a person, said of human
actions); to imprison, to catch; 3 to seize (objects, animals etc.); to capture, to levy taxes, to take possession
(real estate); to conquer, (take a city); 4 to take up
a position; 5 to undertake work, to be concerned, to
think; 6 to hold, to connect, to contain; 7 ina qa PN
s.aba tu to seize etc. with one's own hands; ina libbi
s.aba tu to think, to conceive an idea, to take seriously;
8 (idiomatic according to object);
1 sarr
u tim sunu ti la is.s.abtamma, (G perf. vent.
<*is.tabt +ma): `(en) zij neemt die misdadigers niet
in hechtenis' CHx109
2 eqelsu is.batma, (G pret.): 'hij neemt zijn akker in
bezit' CHx30
3 s.
a bitannisu, (G part. +sufx !-anu): `degene die
hem gegrepen heeft', CHx20
4 e iltu is.bassuma, (<*is.batsu+ma, G pret.) lett.:
`schuld(en) grijpen hem' ) `hij raakt in de schulden',
CHx119, schulden waarvan de termijn verstreken is en
geen uitstel van betaling mogelijk is; dus opeisbare
schulden ) `hij kan zijn schulden niet voldoen', `hij
is insolvabel'
5 alkatsunu is.batuma u dd
u manza ssun (G pret. subj.
v. s.ab
a tu `grijpen', hier in de betekenis `ter hand
nemen', `initieren'; D pret. subj. v. D-tantum: wuddu
!*wad^u `vaststellen'): `[Marduk] die de loop der sterren instelt en die hun standplaats toewees' Ee-vii-17
logograsch: F
dish
na
gidim
dibsuma
6 = summa amelu et.emmu is.batsuma, (amelu casus
pendens (nom.; G pret.): `indien een man, een dodenschim heeft hem gepakt' ) `indien een dodenschim
iemand heeft gegrepen' (d.w.z. iem. ondervindt de nadelige gevolgen van een schim) KAR184-1
F
na bi ze dib-su
7 amelu su
martu is.batsu (G pres. v. s.aba tu; vaak ook
trans. stat. s.abit), lett. \de gal heeft hem te pakken"
) `deze man heeft een galaandoening' BAM578-i-47 (lichaamsdelen, ziektes etc. zijn in het Akk. vaak subject),
}
, een weg kie inslaan
zen/nemen, een weg
}
+
, iem. volgen, achter iem. aangaan; milit.: de achterhoede vormen
8 s.
a bit arkati (G part. + gen.), lett.: de vasthouder
van de achterkant' ) `die de achterhoede vormt/inneemt' Ee-iv-96
I/2. Gt-stam (
, <*s.itbutu, reciprook, ook inten-
@
u sam/rdam/harranam s.abatu
(w)arkatu s.abatu
tis.butu
195
s.ubbutu(m)
sus.butu(m)
pana sus.butum
sutas.butu
nas.butu
nas.butu
@
KAR184-1
}s.abtu , (adj.,
J
JD
(J
s
a bit
. a-bit s
.
(G part.) Ee-iv-96
,
is
. -s
. a-ba-at is
.s
. abat <*is
. tabat
(G perf.) CHx9
( J }V
> (as
a
N
J
b
(K V
t
V
s.abittu
is
. -s
. a-ab-tam-ma is
.s
. abtamma
+ma) CHx109
(G perf. vent.
CH-xxiv-8
u
s -ta-as
s u
s tas
u
s (u)
. -bi-tu-u
. bit
Sin3-50
tu-
s a-as
s as
. -bat tu
. bat
pret. 2e p.enk.)
(S
,
(N perf.) CHx19,22
s
s u, s
a bi
a ni
s u (G part. +-
a nu)
. a-bi-ta-ni-
.
it-ta-as
. -ba-at
ittas
. bat <*intas
. bat
CHx20
is
. -ba-at-ma, is
. batma, (G pret. +ma) CHx30
mu-ses.-bi-tu4 muses.bitu (S part.) Ee-vii-81
E lu-us.-bat lus.bat, (G prec.) erra-i-96
-su is
. batsu (G pres.) BAM578-i-47
-suma, is
. batsuma (G pret.) KAR184-1
, (vr. v. s.abtu, !s.aba tu `grijpen') `gevangene'
, (adj.; !s.aba tu `grijpen') `gevangene'
, (ww. u/u-klasse; ook s.ap^u), OB, MB, SB, NB):
I. G-stam (pret. is.bu, pres. is.abbu, stat. s.abu en s.api):
AHw s.ap^
u II \durchfeuchten", \tranken"; CAD 1 to
soak, to irrigate (a eld), to
ood, to
ow out; 2 to
bathe, to soak (an object);
II. D-stam (
): CAD 3 to soak (a eld)
, (ww. i/i-klasse; ook s.eb^u; niet in G; SB, NB, LB):
AHw IV \w
unschen"; CAD to wish, to desire, to need;
II. D-stam (
, ook s.upp^u): aandachtig bekijken, observeren, concipieren;
II/2. Dt-stam (passief bij D): CAD 2 to be percieved; 3
to form a concept, to carry out a concept, to complete
work according to a perceived plan;
III/2. St-stam (
, soms sutas.b^u, lexicaal): met
overleg uitvoeren (bijv. van riten, bouwwerkzaamheden); volgens plan uitvoeren, nauwgezet uitvoeren; CAD
4 to execute work (according to plan); 5 (uncertain
mng.)
2 pret. + dat. sum +ma): `hij
1 ustes.bisumma (St
voerde voor hem planmatig uit' Ee-i-91
}
, S part., ;
~
u
s -ta-as
s um-ma, u
s tes
s umma
. -bi-
. bi
=
dib
dib
s.abtu
s.ab^u I
s.ubb^u
s.ab^u II
s.ubb^u
sutes.b^u
mustes.bi
x(
) Ee-i-91
ma
=
mu-us-te-es.-bi, mustes.bi (St part.) CH-ii-63
, (subst. m.; ook s.ab^u; mv. sa bu ; vanaf oud-akk.;
erim ook erin2 ; meestal collectief
erimme
s :)
lieden, groep, soldaten, arbeiders, werkers; meestal militair:
troepen, heerscharen;
AHw \Leute", \Person(en)", \Soldat(en)"; CAD group
of people, contingent of workers, troop of soldiers,
army, people, population;
1 s.
a b ta h a zi: soldaten
2 s.
a b nish a ti: een groep tewerkgestelden
CHx33
(Borger: deserteur
)
s.abu
S
:::
3 assum s.
a bu arda ni : : : la tada ni (assum + inf.gen.
`terwille van'; tada nu G inf., nevenvorm v. nada nu
`geven'; \terwille van het niet geven" ) `om te verhinderen te geven' of inf. passief uitgedrukt `opdat niet
gegeven wordt'): `om te verhinderen dat werklieden
[die haar man als slaaf houdt] gegeven worden aan [de
zonen]' T97-ii-12,13
196
s.^adu
erimme
s
s
a b
u
.
T97-ii-10
nigin
):
' !(J
!
(J
s.uddu
BAM578-i-28
is
u
.s
. anund
zijn
1 s.alil t.ubb
a tis, (G stat.; adv. !t.^abu, `aangenaam z.'):
`(daar) sliep hij genoeglijk', `(zodat) hij in vredige slaap
lag' Ee-i-64
I. G-stam (pret. islal, pres. is.allal): slapen, liggen;
AHw \sich hinlegen",
Dquotliegen, \schlafen"; CAD 1 to lie asleep, , to be at
rest, (said of the spirits of the dead, of an abandoned
city); to remain inactive, to sleep with a woman;
2 m
usis la s.alla ku, (G stat. 1e p.enk.) ` 's nachts kan
ik niet slapen' Ee-i-38
3 m
usis lu s.alla t(a), (lu + stat. 2e p.enk.): `opdat gij
's nachts slape' Ee-i-50
4 ul nis.allal nnu, (G pres. 1e p.mv.; nnu onafhank.
p. vnw.): `(en daardoor) kunnen w nu niet slapen'
Ee-i-116
5 i nis.lal nni, (cohortativus, zelfaansporing, altijd
s.ala lu als antoniem = tegengestelde bet.): `moet ik opstaan of moet ik slapen gaan?' erra-i-16 [cohor. (luprusvorm) niet altijd een zelfaansporing `laat ik : : :' of `ik
wil : : :', maar een enkele keer ook een vraag (coniunctivus dubititivus) `moet ik : : :?', vooral in de orakelraadpleging]
III. S-stam
(
in slaap brengen;
JP
J*7
7
t V
(G stat.) Ee-i-64
,
(G stat. 1e p.enk.) Ee-i-38
s
a t (l
u + G stat. 2e p.enk.) Ee-i-50
. al-la-at, s
. all
lu-us
. -lal-ma, lus
. lalma (cohor.) erra-i-16
e
ni-is
. -lal, (i) nis
. lal (cohor.; G pret. 1 p.mv.)
Ee-i-40,122
e
ni-s
. al-lal, nis
. allal (G pres. 1 p.mv.) Ee-i-116
u
-
sa
-as
-lil-ma
,
u
s
as
.
. lilma (S pret.)
Ee-i-65
s
. a-lil s
. alil
s
. a-al-la-ku s
. allaku
(
> U PV
s.ullulu
s.illu
s.ululu
s.alamu
an d
ul
s.almu I
s.almat qaqqadim
197
n
s.alatu
s.ullumu
s.utallumu
sag gi
sag du
s.albatanu
s.alil
J P , (G stat.) Ee-i-64
s.almu I , (adj.; vr. s.alimtu, s.alittu; ), !s.alamu):
`zwart', `donker'
s.almu II , (subst.; st.c. s.alam; mv. s.almu en salmani; vanaf oud-akk., OB; f
;K
): beeld, afbeels
. a-lil s
. alil
ge6
alam
nu
AHw
(st.c.) yos-ix-71,24
.
.
\streiten"; CAD to ght, to object, to quarrel;
}
, (subst.vr.; ook s.eltu, s.iltu, s.assu; vanaf OA,
OB; mv. s.
a la tu in OB, SB, s.eletu; a du14 ):
strijd;
AHw \Zweitracht", \Streit", \Kampf"; CAD 1 quarrel, disagreement, aray; 2 ght, battle, ghting; 3 lawsuit, litigation;
1 il
a ni napharsunu s.alta sahtu (G stat.mv. bijsah a tu
goden duchten
de strijd [met mij,
`schuwen') `alle
Erra]' erra-i-119
AHw
s.altu
}s.u la tu ,
(pl. tantum): strijd, con
ict (litt. nevenvorm van het meer gebruikelijke s.altu syn. met
!tamh aru)
2 ibann
u s. u la ti, (G pres. v. ban^u `scheppen'): `zij
maakten strijd' Ee-i-132
7 I s.u-la-a-ti, s.u la ti (obl.mv.) Ee-i-132
s.al-td ae s.alta (acc.) erra-i-119
;
, (ww. i/i-klasse; OB, MB, NB;
la
l):
la
I. G-stam (pret. is.mid, pres. is.ammid): aanspannen (van
rijdieren); aanleggen (ook van verband) samenbinden;
overdrachtelijk voor (gevechts)klaar zijn;
aanbinden, ombinden (tech. term voor het aanleggen van
compressen)
AHw \anbinden", \zubinden", \samenbinden", \anschnirren", \anspannen", \verbinden";
CAD 1 to make ready, to yoke, to harness, to put on a
bandage, to tie, to attach;
1 is.midsimma erbet nas.mad, (G pret. + dat. sim; erbet vr. status abs. `vier'): `hij [Marduk] spande een vierspan in' Ee-iv-51
2 l
u s.andat ummatki, (<s.amdat G stat. vr.; na OudBab. wordt vaak m>n voor een dentaal of een s, s., q of
k): \uw hoofdmacht zij aangespannen" ) `uw hoofdmacht zij bereid/gevechtsklaar' Ee-iv-85
I
su-lu-us-ti 9 u4 me la
3 su(l)lusti 9 u
me tas.ammad (la = lal als ww.
vorm mat.u^ `te kort schieten' en s.ama du `ombinden'
(tech. term voor het aanleggen van compressen) hier
G pres.2e p.enk.; sullustu subst.vr. purrus-type `iets wat
in drieen is gedeeld' ) `een derde', verb.adj. `door drie"en gedeeld'): `(en moet je) een derde van 9 dagen ombinden' BAM578-i-7
!gazi!
7
ina a gazisar ta-la-as
-id
la
4 ina m^e kas^e tal^
as tas.ammid (`water van' ) `aftreksel'; G pres.2e p.enk. v. l^asu `kneden', G pres.2e p.enk. v.
s.ama du `aanbinden', `als een pleister opleggen'): `met
aftreksel van mosterd moet je (het) kneden en (als een
pleister) opleggen' BAM578-i-12
}
, G verb.adj., , (ook s.endu; vr. s.amuttu;
MA, SB; na Oud-Bab. wordt vaak m>n v
oor een dentaal of een s, s., q of k): omgegord ) gevechtsklaar CAD
harnessed;
II. D-stam (
) CAD 2 to connect, to put on a
bandage;
III/2. St-stam
(
) CAD 3 to have harnessed
}
, (subst.; mv. s.imdeti in de betekenis
`zwachtel' etc. en s.indu in de nadere betekenissen);
; zwachtel, omslagen, verband, pleister in ouderwetn
gla
se zin; [Er zijn talloze recepten bekend van zwachtels
met aftreksels van kruiden ter afdekking van wonden
etc.]
AHw \Band"; CAD A 1 bandage; 2 team (of draft
animals); 3 brickwork; 4 arrangement, regulation
}
, (subst.; Mari, SB): span, tuig; CAD 1
harness; 2 team of draft animals; 3 (a band)
5 erbet nas.mad: vierspan
s.a-an-da-at, s.andat (<s.amdat; G stat.
+ C
s.amadu, s.emedu
b
Z }
S N
s.amdu, s.andu
s.ummudu
sutasmudu
s.imdu, s.indu .
nas.madu
( V
) Ee-iv-85
s
a du
. am
EO
is
. -mid-sim-ma is
. midsimma
+ ma) Ee-iv-51
198
N V
s.am^u
F
l
a
na-as
(mv.) Ee-iv-51
. -ma-di, nas
. mad
BAM578-i-7
e
-id tas
. ammid (G pres.2 p.enk.)BAM578-i-12
s
a du
. am
l
a
s.am^u
s.umm^u
sus.m^u
s.umm^u
s.u mu, s.ummu
s.amuttu
s.andu
s.andat
) Ee-iv-85
iem./iets en waarmee;
AHw I \auff
ullen", \aufschwemmen mit" (acc.);
1 karsasa is.
a nu ma, (G pret. mv.; karsa alt. st.c.
`buik'): `(de woeste winden) bliezen haar ingewanden
op' Ee-iv-99
2 su
t pulh a ti s.a nu , (G stat. mv.): `die gezwollen wa
ren van vreeswekkendheden'
Ee-iv-115
K s.a-a -nu, s.a nu (G stat. mv.) Ee-iv-115
K
i-s
a n
u ma (G pret. mv.) Ee-iv-99
. a-nu-ma, is
.
, (ww. u/u-klasse, later ook a/u-klasse; ook
s.ereru; OB, SB, NA):
I. G-stam (pret. is.rur, pres. is.arrur): druppelen;
AHw I \tr
opfeln"; CAD A. 1 to
ow, to drip;
II. D-stam (
): CAD 2 to libate, to poor out;
, (ww. u/u-klasse, later ook a/u-klasse; ook
s.ereru; SB, NB; e sur):
G-stat.: fonkelend z/w,
ikkerend z/w
I. G-stam (pret. is.rur, pres. is.arrur, stat. s.arir
ikkeren,
fonkelen;
AHw I \funkeln" CAD B. 1 to
ash (said mainly of
shooting stars); 2 to
it (said of demons);
1 s.arir nsi insu, (G stat.; + tweeledige st.c.; nisu
`ophefng'; nu `ogen'), lett.: `de hefng zijner [Marduk's] ogen is fonkelend' (van daadkracht), `hij heeft
een fonkelende oogopslag' Ee-i-87
V s.a-ri-ir, s.arir (G-stat.) Ee-i-87
, (ook d Zarpantu) godin, gemalin van Marduk
, (adv.) luid en bitter; AHw \laut und bitterlich";
1 ikkaru ina muhhi : : : ibakki s.arpis (G pres. v. bak^
u+
`de boer weent luid en bitter over
muhhi `huilen om'):
-i-84
: : :'erra
J
J V
s.araru I
surruru
s.araru II .
S.arpantu
s.arpis
erra-i-84
tempel na restauratie);
to make famous;
mah): verheven;
AHw I \erstrangig", \erhaben", \vorz
uglich",
\ausgezeignet"; CAD rst rank, (in importance, quality) outstanding (in size), august, excellent (used only as a
poetic term);
D s.i-ru-um, s.rum CH-i-1
vH
>
s.assu
s.^at
s.^atu, s.iatu
JC
s.eher
s.eheru
s.ehru
s.ihirtu
s.ehru
s.eletu
s.ellu
s.eltu
s.elu
s.uhhuru
199
s.emedu , !s.amadu
s.ennu , !s.enu, adj.
s.^enu , !s.^anu `opzwellen'
s.enu , (adj., ook s.ennu; vanaf OB) adj. slecht,
lend; subst. booswicht, snoodaard, misdadiger;
kwaadwil-
AHw
s.enu
C
}O n N
s.erretu
s.erretu
d Erra
s
e t (st.c.) erra-iii-D4
. e-ret s
. err
s.er-ret-su, s.erretsu st.c. + su) Ee-i-72
V I s.er-re-e-ti, s.erreti (acc. mv.) Ee-iv-117
, (ook s.erretu): tepel, borst; AHw \Brust", \Brustzitze", \Euter";
1 teniqma s.erret d istar
a ti, (G perf. v. enequ `zuigen'): `hij [Marduk] zoog aan goddelijke borsten' Ee-
:
v:
v 4
s.ertu
v:
i-85
}O
}O
s.
Sin1-5, 10
s.eru II
s
e ru s
e ru
.
.
erra-i-9
ud da
BAM578-i-9
s.ihertu
s.ihirtu
s.ihiru
s.ihru
s.illu
.
homoniem van s.eru II , maar aparte betekenis daarvan); vgl. es.ems.eru <es.em(tu) + s.eru = `bot/been +
rug' ) ruggegraat;
AHw \R
ucken", \Oberseite"; CAD A 1 back (vanaf
OB); 2 (as prep., adv. and conj.) over, upon, above, on
top of, in addition to, towards, to, against; (OA, OB,
SB)
, (subst.; !edin! edin) vrije veld, vlakte, (speciale
bet. steppe), i.t.t. de stad (alles buiten de stadsmuren);
in de praktijk vaak het slagveld, het gebied waar de
extensieve veeteelt en in mindere mate de jacht plaats
heeft, oord van de demonen en de zwervende dodengeesten van mensen die geen begravenis hebben gehad.
AHw I \Steppe", \oenes Land"; CAD A 3 hinterland,
back country, open country, elds, plain, steppeland;
(vanaf OB)
1 l
u s.ima ana s.eri (G prec.1e p.enk. v. was.u^ `uitgaan'):
`ik wil de steppe intrekken' erra-i-9
V
s
e rim (gen.) CHx17
. e-ri-im s
.
s
e tu
.
s.iaru
s.i anu
s.iatu, s.^atu
s.ibtu
s.ibtu
edin( na)
ud da
udda
}O
m
a
s
s.ill^u
s.iltu
s.lu
s.imdu, s.indu
s.ru
s.rtu
s.tu
}
H}
200
turturme
s ): bediende; jongen [nomen van het
pura s-type, vr. pura st; (%nominale typologie); o.m.
voor dieren, diminutieven in de ruimste zin en diverse
andere nomina; bijv. pah a du `lam', suh a ru `jongen',
`kind'];
AHw \Knabe", \J
ungling", \junger Mann", \Diener",
\Angestelter"; CAD 1 child (male), adolescent, 2 servant, subordinate, employee
, (subst. pl. tantum; !s.^alu `strijd voeren') strijd,
con
ict ( syn. met !tamh a ru)
7 I s.u-la-a-ti, s.u lati (obl.mv.) Ee-i-132
, D v. !*s.ala lu `bedekken'
, (subst. plantennaam; Ass. s.umlaliu(m); ook
s im
sumlal^u; !gam!
gamma):
(welriekende
boom) AHw (eine Gewurzpl
anze) CAD (an aromatic)
s im
!gam!
s
u (welriekende boom)
. umlal^
s.t libbu
s.t p^
s.ubatu
N!
s.uharu
s.u lalu
+ C
s.ullulu
s.umlal^u
BAM578-i-31
gam ma
dichterlijk woord uit Enu ma elis; in LL-Malku:Sarru
-ii74 s.u-s.u-
u = ap-pa-ri !appa ru `moeras']
AHw \Rohrdickicht am Flu"; CAD canebrake, reed
thicket, swamp;
1 s.us.
a la se u^, (acc. mv.; G stat. in subj. v. se u^
`zoeken', ook (hier?) `bespeuren'): `(toen) er nog geen
+JC
++>
s
a
. u-s
. a-a s
. us
.
Ee-i-6
LL-Ms-ii-74
s
u s
^
. u-s
. u-
. us
.u
s
sa I , (a
s a, determinatief pronomen); gevolgd door een
genitief, 1 meestal genitief-attributief gebruikt: die/dat
van, al naar gelang de context te vertalen met: van,
over, met, voor, betreffende, aangaande, behelsende,
etc 2 soms predicatief gebruikt, dus samen met het
opvolgende genitief een nominale zin: is van; [hoewel
het indeclinabel determinatief pronomen sa alle funties
kan hebben (casus, getal en geslacht) wordt voor m.enk. soms !su, voor vr.enk. soms !sat gebruikt, voor
m.mv. !su t en voor vr.mv. !sa t, als restant van de
declinatie van sa]
1 sa ak
a lim, lett.: `dat van eten', `dat wat men kan
eten') `voedsel', `brood (in ruime zin)', `bestaansmiddelen', `levensonderhoud', `middelen van bestaan';
bijv.
2 ina btsu sa ak
a lim ibassi (G pres. v. !basu^ `zijn')
`in zijn huis zijn er (voldoende) middelen van bestaan'
CHx133
3 sa apla l
a su^, (G pret. v. isu^ `hebben'): `degene die
geen zoon heeft' Sin3-46
4 PN1 sa PN2 PN1 is van PN2 (hier sa predicatief
gebruikt, nominale zin) T97-ii-2
(hoge bediende)
lett.: \dat van haar buik" ) `foetus';
soms cryptograsch geschreven met drie keer hetzelfde
teken:
sa
sa
sa
s a-libb-sa (sa is logogram voor
libbu)
}
, lett.: \dat van losmaking" ) `losgeld'
}
, lett.: `dat van eten', `dat wat men kan
eten' ) `voedsel', `middelen van bestaan' CHx133
}
+ gen. , (lett.: \die van niet"): zonder;
5 sa l
a mas^e, lett.: `dat van niet vergeting', adverbiaal: op onvergetelijke wijze; vaak paranomastisch en dan
niet extra vertalen, bijv. in:
6 sa l
a mas^e d S^n la tamassanni, (G prohib. 2e p.enk.
v. masu
^ + dat.): `vergeet mij niet, Sin!', `Wilt mij niet
vergeten!' Sin3-66
}
, sinds, sinds: { sedert
7 sa istu u
m^e ma du ti, ( u mu `dag'; ma du tu `veel',
`zeer'): (die) `sinds lange tijd' Sin1-23a
s a a-ka-lim,
s a ak
a lim CHx133
7 7
sa
ap-la la i-
s u-
u,
s a apla l
a
su
^ (die
}sa libbsa ,
sa pat.arim
sa akalim
sa la
sa istu
aC >
Ugeen zoon heeft)b Sin3-46
sa II , (a
s a): betrek. vnw. waarvoor geldt; In relatieve bijzin een pronominale terugverwijzing naar antecedent (zgn. resumptief of retrospectief pronomen is (1 )
verplicht indien een antecedent in de relatieve zin noch
subject noch object is; het relatief pronomen is (2 ) optioneel indien het direct object is; als subject (3 ) is er
geen resumptief pronomen. Voorbeelden bij de mogelijkheden 1, 2 en 3, waarin het resumptief pronomen
onderstreept is :
201
1 (1 )
a lum sa ina libbsu btam ibni `de stad waarin
hij het huis bouwde'
2 (1 ) ilum sa parakkasu ibni `de god wiens schrijn hij
bouwde'
3 (1 ) ilum sa parakkam ibnisum `de god voor wie hij
de schrijn bouwde'
4 (2 ) d
u rum sa ibni of du rum sa ibnisu `de muur
welke hij bouwde'
5 (3 ) sarrum sa bt-ilim ibni `de muur welke hij bouwde'
sa
,
libbu, buik
sa
sa
sa
,
sa-libb-sa, sa libbsa, lett.: `dat
van haar buik' ) `foetus'; zo soms cryptograsch geschreven met drie keer hetzelfde teken
, bovenbuik, epigastrium
sag sa
Fs
$ dis na sag sa-su kusu
1 = summa amelu res libbsu ikkalsu (G pres. v. al
a ku
`eten', maar ook tech.: `pijn doen'): `indien iemand pijn
heeft aan zijn bovenbuik' BAM578-i-1
, sufx vnw. 3e vr.enk. haar; (m. is su, `zijn')
, in composietsufx {is + am !{isa(m) bij
temporele adverbia als u misa(m) `dagelijks' en
(w)arhisa(m) `maadelijks'
p
, s^alu I , ww.; vanaf oud-akk.; s 1 l) verba mediae
Alef, a-klasse, OB (G stat. sa il, mv. sa lu ; G pres. is^al,
mv. isallu ; later met sterke alef: isa al; G pret. isa l,
mv. isa lu ; later met sterke alef: is al; G perf.
pistal, mv.
ista lu; G imp. sa l, mv. sa la ; n.b. s^elu met s 3 l heeft
geheel andere betekenis, zie aldaar)
I. G-stam vragen, bevragen; AHw \fragen" CAD 1 to ask
(for oracle, permission, for something) , to question,
interrogate, to inquire, investigate, to greet, to send
greetings, to be concerned (about someone), to pay
attention (to someone) 2 to hold responsible, to call to
account;
1 il
u rab^utu isallu kama, (G pres. +ka +ma): `de grote
goden stellen u [S^n] vragen' Sin-1-14
2 sa Ekur isalluka, (G pres. subj. +ka): `(S^n), aan
wie het Ekur (tempel) vraagt' (opdat gij de goden antwoord geeft) Sin1-16
I/2. Gt-stam (
, re
exief): zich afvragen; CAD 3
to deliberate, to re
ect, to take councel, to consult, to
confer 4 to question, to interrogate
}
, Gt part., , adj.; ook multa lu, mustelu; vr.
musta ltu; OB, MB, SB, NB) verstandig, bezonnen,
bedachtzaam, voorzichtig, weloverwogen;
CAD judicious, thoughtful, circumspects, deliberate, full of concern
3 d Mersakusu eziz u must
a l (M. epitheton van Marduk; G stat. ezezu `boos zijn'; musta lu als tegenstelling): 'M. kan boos zijn, maar ook weloverwogen' Ee-
{sa
{sa(m)
sa alu
situlu
mustalu
vi-137
su ulu
interrogate
*
i-
s al-lu-ka-ma i
s allukama (G pres. +ka
+ma) Sin1-14, 16
v'
=
mu-u
s -ta-lum, mu
s t
a lum (Gt part.) CH-iii-36
V mus-tal, musta l (Gt part.) Ee-vi-137
sab ,
sabtur ,
'
}samall^u ,
sabaru
sabasu, sabasu
sabsu
sabsutu
sibistu
subbusu
nasbusu
'(sst
b
sabattu
sabdu(m)
sabru
sabsu
sabsutu
sabsutu, tabsutu
sabsu tu
sadadu
s sO
202
suddudu
susdudu
nasdudu
}
O
CnO
in procession, to
greifend) schreiten"; CAD 1 to move
march along;
I/2. Gt-stam (
): CAD 3 to set out on a march,
to proceed on a march
I/3. Gtn-stam (
, sitamduhu, tesedduh u):
CAD 2 to proceed on a march (said of the king), to
maneuver (said of chariots), to go back and forth;
II. D-stam (
): CAD 4 to march along, across;
): CAD 5 causatief to 1.
III. S-stam
(
, iteratief): CAD 6 to slip back
IV. N-stam (
and forth
} , winst (in handel), soms: resultaat [nom. vorm
van het ipris(um)-type; %nominale typologie; er zijn
sitaduhu
sitadduhu
isdihu
sudduhu
susduhu
nasduhu
sadalu
suddulu
CH-iii-18
;K I
sa-pi-ik kur-i e-le-nu-us
ti-amat
U
n 4
1 s
a pik sad^ elenus Tia mat (G part. v. sapa ku `uitstorten'; kur-i duidt op contractievocaal, dus sad^; als
kur m
a ti bedoeld was, had er kur-ti gestaan): `[Marduk als d Sirsir] die het gebergte uitstorte bovenop
Tia mat'
h:
-im,
s ad^
m (gen.; pseudo-logogram)
H.Sip. 14,15
sad^u II ,
kur-i
sa tu
s ad^
(gen.) Ee-vii-70
n H
nH
, sad^u Ee-iv-43
sagapru , !sagapuru
sagapuru , (adj.; ook saggapuru, sagapru, vr. sag(g)aimkurra
pu rtu): superieur, de sterkste; AHw etwa \uberaus kraftvoll"; CAD mighty, majestic (as epithet of gods);
D sa-ga-[p]u-ru-[t]um, sagapuru tum
a ?s
Sil-C-55
gaz
saggapuru
saggisu
a b
sagisu
suggustu
nasgusu
203
sah , 5
}
, varken; (een vis); een sterrenbeeld, misschien
Delphinus;
sa
h , !shul!
}
, varken; (een vis); een sterrenbeeld, misschien
Delphinus;
, (ww. a/u-klasse): zeven, lteren; AHw \durchsei hen", \ltern";
j T :::
li
s -tah -hi-t
am-ma,
.
sahu^
sahu^
sahalu
ina aguziga: : :
ta-sa-h al
1 ina seri : : : tasahhal ( j a
gu zit in veel woor
den voor `tijdstip' aguziga is gewoon Sum. seru
`morgenstond', `ochtend', `dageraad'; G pres.2e p.enk. v.
sah a lu `lteren'): `in de ochtend : : :(moet je iets doen,
drogen?)
: : : en lteren' BAM578-i-40
ta-sa-hal tasahhal (G pres.2e p.enk.) BAM578-i-40
, (ww. u/u-klasse; s sag):
I. G-stam (stat. sahun) warm zijn; zich verwarmen; AHw
\warm werden", \sich
erwarmen";
II. D-stam (
) verwarmen, verhitten; AHw \er
warmen", \erhitzen";
s ina i kas sag
1 ina samni ina kisari tusahhan (sag sah
a nu u/u
klasse `warm z/w.', D: `verwarmen'
D pres.2e p.enk.):
[dit mensel] `moet je met/in olie en bier verwarmen'
sahanu
suhhunu
BAM578-ii-19
sah atu I , (subst.)
AHw \Seite", \Ecke";
sah atu II , (ww. u/u-klasse; ook sah at.u)
sag
tu
s ahhan
scheuen, furchten"
1 assu l
a ishutu zikr (G pret. subj. mv.; assu voegw.
`omdat'; zikru `naam, roem' met sux - `mijn'): `omdat zij mijn naam niet geeerbiedigd hebben' of `omdat
zij mijn roem geen recht gedaan hebben' (zal ik de
toorn van Marduk wekken) erra-i-121
2 il
a ni napharsunu s.alta sahtu (G stat.mv. bij sah a tu
`strijd') `allegoden duchten de strijd'
`schuwen'; s.altu
[met mij, Erra] erra-i-119
d Anunnakima
3 d Igigima
sahtu ka
gul
tuka (G stat.trans.; gala tu `beven' (fysiek), `schrikken',
(g.)) 'de Igigi schuwen u, de Anunnaki voelen huiver
voor u' erra-iii-D10
4 d Erra sa rub^e d Marduk zikirsu l
a tashut (Gpret2e
p.enk.; la `niet' normaal alleen in afhankelijke
zin,
maar hier in hoofdzin) `Erra eerbiedigde niet de reputatie van prins Marduk' erra-iv-1
N is-h u-tu ish utu (G pret. subj.mv.) erra-i-121
N tas-hu-ut, tashut (G pret.2e p.enk.) erra-iv-1
s : sah-tu sahtu (G stat.mv.) erra-i-119
s sah-tu-ka sahtu ka (G stat.mv.+ka) erra-iii-D10
, ww. i/i-klasse; vanaf oud-akk., OB;
I. G-stam aangrijpen; AHw \springen", \anspringen",
\angreifen", \entkommen"; CAD 1 to jump, to leap, to
jump up, on or over something, to come to the surface;
2 to move jerkily (said of parts of the body); 3 to
attack, to raid; 4 to run away, to escape, to fall o; 5
to rise (said of heavenly bodies)
I/3. Gtn-stam (
, iteratief, stapsgewijs, van
alle kanten): rondspringen
, opspringen, aanvliegen (zoals
wilde dieren tegen een grote prooi opspringen); CAD
6 to leap up and down, to keep attacking, raiding, to
}}
sahat.u I
sitahhut.um
suhhut.u
sushut.u
nashut.u
y -V
i
s -ta-hat
, istahat. (G perf.) Ee-i-67
.
, ww. --; SB;
I. G-stam (pret. ish, pres. is^ah): groeien, gedijen, opgroe
ien (gezegd van vegetatie,
dieren,
mensen etc.); AHw
\wachsen", \hochwachsen"; CAD 1 to grow (in size or
age);
1 adi irb^
u ish u , (2 G pret. subj. ook van rab^u): `tot
dat ze groot gegroeid
waren en opgroeiden', `totdat ze
tot volle wassom gekomen waren' Ee-i-11
N i-si-hu, ish u (G pret. mv.) Ee-i-11
, subst. < Sum.; vanaf OB; 5 sah, !shul!
sah: varken; (een vis); astron.: een sterrenbeeld,
mis
schien Delphinus; ; AHw \Schwein"; CAD 1 pig;
2 (a sh); 3 constellation or star, perhaps Delphinus; logograsch: !uzu! !uzu! 5 uzu gud uzu
I. G-stam
AHw
CAD
suhhut.u
'
s^ahu, siahu
sahu^
s ah
sahur
`stil zijn')
sa il , G stat. v. !sa alu `vragen'; verba mediae Alef, aklasse; mv. sa ilu ;
sa ilu , subst.; OB, SB; eig. G part. v. !sa alu `vragen'
(om een orakel) die vraagt, naam van de droomuitlegger; in deze betekenis logogram c ; enmeli =
ensi; en cryptograsch:
( ) ludingir(ra) met
=
lu
s a; dingir(ra) = ilu/i; dus: sa-ilu/i = sa ilu/i;
CAD 1 diviner (interpreting dreams, practising necromancy); 2 praying mantis
, !sajjima nu
, (subst.; ook sa jima nu; OB, MB; !sa^mu I,
`kopen') koper, die zojuist gekocht heeft; (sufx !{a nu,
{a n met individualiserende kracht: \lid van de klasse
van"); AHw \Kaufer, der eben kaufte"; CAD buyer,
one who has bought the property in question;
K sa-a-a-ma-nu-um, sajja ma num CHx9
, ww. a/u-klasse; vanaf OA, OB;
J H
sajimanu
sajjimanu
a CCV
sakaku
204
a a i-sa-ak-ka-ak-ma, isakkakma
sitkuku
sukkuku
naskuku
gar
Ee-iv-82
6 innanna bel sa subarr^
ani taskunuma (G pret. subj.
pansu sakanu
realiseren
9 qurr
a du d Erra ana Suanna
: : : istakan pansu
(G perf.; Suanna
is een litt. naam voor Babel): `De krij-
ger Erra begaf zich naar Suanna'
(de stad van de koning der goden, epitheton van Marduk) erra-i-124
}
, een vergadering beleggen (organiseren)
puhra sakanu
qab^am sakanu
gimilla sukna(m)
S 8
?
(G pret. 2 p.enk. +
?KV
e
su
u-apocope) Ee-iv-82
ta
s -ku-nu-ma ta
s kunuma
-in,
s akin (G stat.) Sin1-11b
e
an ta
s akkan (G pres.2 p.enk.) BAM578-i-40
!pad! F suk-na, sukna(m), (G imp.mv. + dat. -am)
Sin3-65
U
U
gar
gar-
U
(G part.) Ee-vi-124
s
a-kin
s
a kin
I/2. Gt-stam (
: V
Ee-i-132
sutassuku
I/3. Gtn-stam (
, frequentief, reciprook bij G):
steeds voorzien in, etc. met bijwoord van herhaling als
`gedurig', `telkens weer', `ononderbroken' + de betekenis van G: neerzetten, vestigen, bereiden, ter beschikking stellen; (een verdrag) sluiten (itti = met);
}
, Gtn part., ;
= a
mu-us-ta-ak-ki-in, mustakkin
mustakkin
II. D-stam (
sukkunu
suskunu
naskunu
naskunu
y UV
}saknu ,
li
s -
s
a-kin-ma li
s akinma
205
s u-uk-nat,
s uknat (st.c.) Ee-v-13
}
, !sukuttu
}
, (<*sukuntu, normaal st.c. sukutti, litt. st.c.
suknat; sieraad, waardevol iets
18 u(w)addisumma suknat m
usi (D pret. v. *wad^u Dtantum `bestemmen', `toewijzen'): `hij [Marduk] wees
hem [de maangod] toe de parel van de nacht' Ee-v-13
(de maangod krijgt de maan als zijn sieraad; suknat
musi is (wordt hier) epitheton van de maangod)
}
, (subst.; vanaf OB, NA: sakuttu): gestalte,
vorm; CAD jewelry
19 nis sa ibn^
u sikitti napsu (G pret. subj. v. ban^u;
napsu, verwacht -i, locativus?, m. nevenvorm v.
napistu komt alleen hier voor): `de mensen die hij [Marduk] had geschapen als levende wezens' (die legde hij
de arbeid der goden op) Ee-vi-129
z
ana igi mul uz gar-an
20 ana mahar mul enzi tasakkan (mul enzu ook: ezzu,
sterrenbeeld`Geit', ong. het huidige sterrenbeeld Lyra
(De Lier), dat geldt als het astrale evenbeeld van Gula,
de godin van de geneeskunst; men kent ook de associatie gal-geit, zoals blijkt uit bezweringen; `voor het
sterrenbeeld Geit neerzetten' betekent tenminste een
hele nacht laten staan en is als zodanig dus een variant
op de uitdrukking ina kakkabi tusb^at (S pres. v. b^atu):
`voor Enzi moet je neerzetten' BAM578-i-40
O sa-ka-nam, saka nam Sil-C-36, 37
I si-kit-ti, sikitti Ee-vi-129
ma-a
s -ka-nim, ma
s kanim (gen.) CHx113
s u-uk-nat,
s uknat (litt.st.c.) Ee-v-13
, ww. i/i-klasse; !sakasu `doden', `ombrengen'
sa-ka-as, sakas (st.c.) Sil-C-98
maskanu
bsakanun
sukuttu
sikittu
Va9
b n
sakasu, sagasu
a
sakil
sakin
dsakin
Sakkan
s
akkan
s akkan
erra-i-85
;
i
s -
s a-li-il-ma, i
s
s alilma
sakul
sakulu
sal
salalu I
salilu
nasallulu
a
UP
Ntn
i
s
s allal(l
u)
ittana
s lal(l
u)
i
s
s alil(l
u)
itta
s lal(l
u)
ittata
s lal(l
u)
mu
s
s alillum
mutta
s lillum
na
s allulum
ita
s lullum
nasallulu
salamtu
Ee-vii-71
206
U ?
(<salamta +
) Ee-iv-104
s
a-lam-ta
s
s alamta
s
sa
sullumu
II. D-stam (
, factitief): gezond maken, heil brengen, in orde brengen, gedijen laten; In %hendiadys:
2 usallamma iri
a b, (G v. r^abu `vergoeden'): `hij moet
is-ta-al-ma-am, istalmam
musallimu
salmu
sutallumu
sulmu
sulmanis
*V
b
li-i
s -lim
li
s lim
(G prec.) Ee-iv-24
(gen.) H.Sip. 23,24
s u-ul-mi-im
s ulmim
>aa* V
*V
!shul!
(gen.) Ee-iv-34
(G stat.vent.< salim+a) Ee-vii-150
u
-
s a-lam-ma, u
s allamma (D pres.) CHx125
=
; = mu-sa-al-li-mu-um, musallimum
(D part.) CH-xxiv-43
s ul-mi
s ulmi
s al-ma
s alma
Q C
m
3-a
elk drie
of:
Q C
m
3-ta a
of:
Ee-vi-157
3-
am
I. G-stam (pret. islut., pres. isallat., NA: isallit.): heersen, beheersen, overheersen, meester zijn van; AHw \be-
salit.u
sitlut.u
>*
u
-
s al-lit
s allit
. u
.
(D pret.) Ee-iv-102
m
3-a
of:
Q C
m
3-ta a
of:
s al
s ad
3-
am
salsu ,
ana X-su
salas
salas
salasa
salsis
*!
*K
Q C
QC
(`derde') Ee-vi-90
(`derde keer') Ee-vii-19
Ee-vi-157
s al-
su
s al
su
s al-
s i
s
s al
s i
s
s ala
s
207
;
i-
s a-al-li-a-am-ma,
sal^u II
a*
d Id)
salultu
salustu , (ook: salistu, salultu, salussu; vanaf oud-akk.):
(
i
s alli amma
samahu
summuhu
>'
'
samall^u ,
s am-hat
s amhat
samall^u
sab tur
'
sama
nma
lla
,
{
}
, (samalla u, saml^u) eig. `zakkendrager',
`kommies', `zaakwaarnemer', `agent', `nancieel agent'
(iem. die feitelijk de zaken doet), CHx107; in colofons
`schrijversleerling', `junior-schrijver'; dan ook
samall^u
'
Ee-vi-69
UV =
UV
ens
s
a-ma-mu
s am
a m
u
Ee-i-1, erra-i-127
(gen.) Ee-vi-69
samru
samris
sitmuru
sitmuru
sitmuris
Ee-iv-89
II. D-stam (
III. S-stam
(
:
Samas
samsu
samsi matsu
}}b
V } }
utu
utu
utu
utu
sama u
sami
sama u
saml^u
sa
samhat
>'
dingir dingir
m
e
>C
u
): plant, kruid,
hi a
u
208
> C >
Q > CK
sammi samsi
,
(st.c.mv.) Ee-iv-62
s ammu BAM578-i-5
s amm^
e BAM578-i-31
s ammi-
s am
s i (zonnekruid) BAM578-i-51
s am-mi
s amm
u
hi a
u
-utu
u
i+gi
s sud ana du
s u gar
3 samna tasallah ana suburrsu isakkan (
sud
sala hu `besprenkelen'
hier G pres. 2e p.enk.;
gar
sakanu `zetten', hier G pres. 3e p.enk.): `met olie besprenkelen en in de anus plaatsen' BAM578-i-49
(ina m^
e u)
ina m^
e u
s amni (bij water en olie
samnu hals.u
( u ! U
(
uU
gi
s
(zweren)) Ee-vi-98
a
s me)
zonneschijf, schijf; AHw
\Sonnenscheibe", \Scheibe";
!xx!
U ana xx asme kugi
1 ana Sama
s samsatu hara s.i likrub (G prec. kara bu
`zegenen', `groeten'; xx zonder
godendeterminatief) [op
e
de 28 dag] `gelieve hij een gouden zonneschijfje als wijgave te schenken' CT51,161, r. 14
s am
s atu CT51,161, r. 14
, mv. v. !samsu
, (archasch) st.c. v. !samsu
, (st.c. v. !samsu met sux - bezit. vnw. 1e p.enk.): `mijn zon'
}
, PN: `mijn zon is Adad' (d.w.z. Adad
is mijn leider, gids en licht mijn pad)
, (subst.; ook sansu, sassu; st.c. samsi, ook wel
(archasch)
; mv. samsa nu, sansa nu; vanaf
OA, OB;
utu):
de zon, (de zonnegod !Sama
s );
CAD 1 the sun; 2 sunlight; 3 day; 4 sun disk; 5 (a
synonym for gold)
}
, zon van zijn land (epitheton v. koningen, d.w.z. de leider, de gids, die het pad verlicht).
1 m
a ri d utu-si d utu-si sa dingirdingir = ma ri
d samsi `zoon van de Zon', `zon onder de goden' Eei-102; een koning heeft vaak als epitheton: `(als een)
zon van/voor zijn volk' en een god heet vaak `(als een)
zon van andere goden', maar hier is extra dat Marduk
in de oude traditie (voor zijn promotie tot oppergod)
gezien werd als de zoon van de zonnegod Sama
s . Ook
in de lijst van 50 namen van Marduk:
2 l
u ma ru samsi sa il neb^u su ma (samsi gespeld als
utu-
s i, verwacht samsu, misschien sams `mijn zon';
su ma nominale zin: `hij is : : :'; verb.adj.: nab^u/neb^u
`stralend', `lichtgevend'): `de zoon, hij zij mijn lichtende zon der goden' Ee-vi-127 of (met neb^u zelfstandig): `hij zij mijn zonnekind en de lichtende der goden' (maar dan een resumtief pronomen neb^usunu
verwacht). ma ru refereert aan de uitspraak \Marutuk"
van de naam Marduk en utu refereert aan de logograsche spelling amarutu van de naam Marduk.
d -su, d Sam
s u CH-v-4,5
d -si, (gen.) d Sam
s i Ee-i-102
, (subst., pl. tantum; vr.mv., st.c. sam^e
vanaf oud-akk.;
an): hemel, lucht, hemelgewelf, rmament; AHw \Himmel"; CAD 1 heaven (as realm of
the gods), sky (region above the earth); 2 canopy; 3
top part;
1 d Anum an-e = d Anum sam^e: `O, Anum van de
hemel' (in directe rede) Sin1-9
2 salsu sumsa qastu ina sam^e u
sapi (S pret. v. wap^u
`zichtbaar worden', S: `doen verschijnen'; salsu `derde';
qastu bijstelling of \als-casus" `als boog'): `met haar
derde naam `Boog' stelde hij [Anu] (haar) zichtbaar
aan het rmament op' Ee-vi-90
}
, lett.: \hoogste punt van de hemel" )
sansanu
samsi
sams
Sams-Adad
Samsu
samsu
a
s me
samsi matsu
}b
}
sam^u I, sama u
utu
utu
el^at sam^e
}el^at sa sam^e , ook: zenit
}ela tu/eltu sam^e , zenit;
zenit
209
(
4 >
^
-e
u
ki-tim
3 us.r
a t sam^e u ers.etim; st.c. mv. v. us.urtu: `het ontwerp van hemel en aarde' ACh-Sin-i-6 (de tekeningen,
de plannen: hoe hemel en aarde in elkaar steken)
gi
s hur me
s
aa V 4
4
s^amu I
CH-ii-31
an
s a-me-e
s am
e
(gen.) CH-i-4
(gen., archasch \des hemels")
s a-ma-i
s am
a
an-e
= i-sa-am-mu-ma, isammuma,
aa
a V
a CCV
s^amu II, siamu
s a-a-a-ma-nu-um
s ajj
a m
a num
CHx9
+ ma): `de goden zijn vaderen bepaalden de lotsbestemmingen van de heer' Ee-iv-33
4 sm
a tu la smu , (G stat. mv.): `(en toen zij, de goden,) nog niet van lotsbestemmingen waren voorzien'
(onduidelijk waarom hier vr. sima tu) Ee-i-8
5 sm
a ta istmu, (G perf. subj. v. s^amu): `(en toen)
hij de lotsbepalingen had vastgesteld' Ee-i-160
6 ultu sim
a ti sa qastu ismu d Anum (G pret. subj.
v. s^
amu `vaststellen'): `toen Anum de lostbestemming
van de Boog had vastgesteld' (de boog als gepersoniceerd wapen) Ee-vi-92
} ook
, G part., : die voorziet in;
a tim: `Enlil, de heer die de
7 d Enlil belu musm sm
lotsbepalingen vaststelt';
IV. N-stam (
, passief, N pret. issa m, N pres.
iss^am): `bepaald worden', etc.; CAD 4 to be decreed,
determined
p
}
, (subst.; sm ), vanaf oud-akk.; vr. smatu,
st.c. smat, pirist-nomen; O nam, O namtar,
soms met godendeterminatief
dingir): lot, lotsbestemming, bestemming, lotsbepaling, (niet: noodlot); testament [nomen van het pirist(um)-type; %nominale typologie; met soms de betekenis van een verplichting];
AHw \das Festgesetzte", \Testament", \Schicksal",
\Geschick"; CAD 1 determined order, nature of things,
divine decree; 2 lot, portion, personal fate; 3 (in idioms) death; 4 legal disposition, will, testament 5 original amount, principal
8 sim
a tu la smu , (G stat. mv.): (en toen zij, de goden,) `nog niet van lotsbestemmingen waren voorzien'
(onduidelijk waarom hier vr. sima tu) Ee-i-8
9 inamb^
u sim^ate (G pres. 3e p.mv. v. nab^u `noemen';
vr.mv. v. simtu): `zij noemden de lotsbeslissingen' Eevi-165; pres. vaak een gelijktijdige omstandigheid, \teneinde/opdat : : : ": `teneinde de lotsbeslissingen te noemen/vast te leggen'
10 sim
a t d Marduk ull^u sunu uskennu (D pret. mv. v.
el^u `hoog zijn'; pres. mv. v. 4-rad. sukenu `zich neerwerpen'; omstandigheidspresens: \maakten zijn lot verheven, terwijl : : :"): `zij gaven Marduk hoge lotsbestemmingen, terwijl z zichzelf ter aarde wierpen' Ee-vi-96
}
, lett.: \naar de lotsbestemning
gaan" ) `dood gaan', `natuurlijke dood sterven'
}
=
, zijn lotsbestemming
}
, (subst. bij D summu: bedachtzaam, (van
verstand); AHw \Einsicht", \Verstandnis";
= si-i-mu, smu (G stat. mv.) Ee-i-8
sa im
musm
nas umu
smtu
V
V
VV Cx
a
VV }
VV
(acc.mv.) Ee-vi-165
Ee-iv-33
s a-i-im,
s
a im (G part.) CH-i-6
s i-ma-tu
s
s
m
a t
u
s
210
2kam): tweede, ander, volgende; dubbel, tweevoud; subst. gebruik: iets anders, een ander;
als
I. G-stam (pret. isnun, pres. isannan, stat. sanin): rivaliseren, evenaren, langszij komen;
AHw
,
): rivaal, gelijke;
zag du
CAD
zag di
rival, equal;
1 le u
^t sa ninam ul su, (G part.): `mijn kundigheid
heeft zijn gelijke niet' CH-xxiv-82;
2 s
a nin abbesu, (G part.; e voor gen. ): `(Anum) die
zijn voorvaderen evenaart' Ee-i-14
3 l
a si sa nina, (si nevenvorm van su): `hij heeft
geen rivaal' Ee-i-20
4 s
a nina ai irsi (G vetitivus v. rasu^ `hebben') `(zo : : :
dat) hij geen gelijke heeft' Ee-vi-106
zonder
weerga
5 smatka l
a sana n, (gezegd van Marduk in Ee-iv-4):
sitnunu
I/2. Gt-stam (
, reciprook, Gt stat. sitnun, voor
vocaal ook sitannat, sitannu): wedijveren, concureren,
elkaar rivaliseren ) strijden met iem.;
a
a
a
sunnunu
nasnunu
nasnunu
UF
Ee-iv-4
la
s a-na-an
la
s
a-na-an
erra-i-97
l
a
s an
an
l
a
s an
an
UF
Ee-v-22
s
a-na-a[t]
s an^
at
De status absolutus wordt gebruikt voor getallen, maten, gewichten etc., waarbij het getelde in de status
rectus staat.
1 ina sanat: `per jaar'
2 kis.ir sanat, (st.c. v. kis.ru `huur' !kas.
a ru): `jaarhuur'
, (adv. v. !san^u I ): `ten tweede', `wederom', `anders
gezegd", `ook', `anders:', `alias'; `alternatief', in teksten
om een alternatief (variant) op te voeren
sa-ni-is, san^s, (adv.) ACH-Sin-i-5
san^s
U , (adv.) Ee-vi-151
santu , vr. v. !san^u I
U
,
(acc.) Ee-vi-61
s
a-ni
s
s an^
s
ke'
s an
ta
su
sansu , !Sam
san^u I , verb.adj. <saniu, vr. santu ,
s a-ni-nam
sa
ninam
man
, ook
san^s
aaU
s a-ni
s
s an^
s
2-i (ina)
s an^
(adv.) Ee-vi-151
Ee-vii-76
, (i/i-klasse; vanaf oud-akk.; denominatief: een ww. waarvan het subst. de grondvorm is en
die dan altijd primair toestandsww. zijn; v. san^u I ):
G-stat. (sani): verdubbeld z/w., dubbel voorhanden z/w.
I. G-stam (pret. isni, pres. isanni): herhaald doen, ten
tweede male doen; (vaak in %hendiadys met een ander werkwoord dat dan in dezelfde werkwoordsvorm
verschijnt; dan vaak adverbiaal vertalen: `ten tweede
male', `nogmaals' ook: hetzelfde doen, precies zo doen, op
dezelfde wijze doen;
AHw \zum zweiten Mal tun", \wiederholt tun";
CAD 1 to do again, to do a second time;
stat.prec. v. mah a ru):
1 l
u sutamhura t lu san^at (St
`(dan) komt U [de maan] ten tweede male in ontmoe
ting met Samas' Ee-v-22
II. D-stam (
): herhalen ) boodschap doorgeven,
bericht doorgeven, boodschap overbrengen, bericht overbrengen; vertellen
CAD 2 to do again, to repeat, to remeasure, to relate, to report an utterance/event, 3 to double, to give
twofold;
2 ana il : : : ustann^
uni(m), (D perf. vent. mv.): `zij
herhaalden/men herhaalde de boodschap aan de goden' Ee-i-56
3 lusannima alkak
a t il lunakkil (2 D cohor.; naka lu
in D: `vervolmaken'; alkaka t soort litt. mv. v. alaktu
`gang', `levenswijze'), twee mogenlijkheden: (1 ) `ik
[Marduk] wil opnieuw de levenswijze der goden ver-
sunn^u
211
volmaken', (maar wat is dan de eerste keer? bouw universum? de bevrijding van Tia mat?) of absoluut gebruikt, (2 ) `ik wil een verandering aanbrengen en de
levenswijze der goden verbeteren' Ee-vi-9
}
+
, (normaal !san^u III `wijzigen', dus
`van gedachte veranderen'), in Ee-vi-12 wsl. toch san^u II
`herhalen', `mededelen' van een boodschap, dus bijna
een soort verbum dicendi, hier t.emu `plan' ) `een plan
mededelen/opperen':
4 usann^
assu t.emi (<*-amsu, D pret. vent. + su): `hij
opperde hem het (volgende) plan' Ee-vi-12
III/2 St2 -stam (
): verdubbelen, ten tweede male
doen, dubbel doen;
CAD 5 to deliver in twice the quantity, to change single
into double; 6 to do again, to proclaim everywhere; in
%hendiadys met ander ww., bijv.
2 pres. + pres. v. t^aru
5 ustasannama ut^
ar, (St
`keren'), lett.: `hij zal verdubbelen en restitueren'
(%hendiadys) ) `hij zal verdubbeld restitueren'
CHx72+e
6 ustasannama inaddin, (St2 pres. + pres. v. nad
a nu
`geven'): `(dan) moet hij verdubbeld (terug-)geven'
san^u t.emu
sutasn^u
CHx124x126
7 ustasnima alkak
a t ers.etim u(w)as.s.ir (St2 pret.; \hij
s a-ni-im, (ana)
s an^
m CHx27
lu-
s
a-an-ni-ma, lu
s annima
aU U V
B
a V
> ?U V S !
u
s tann^
uni(m)
u
s -ta-
s a-na-ma
u
s -tan-nu-ni
u
s -ta
s -ni-ma
u
s ta
s annama
u
s ta
s nima
u
-
s
a-an-na-
a
s -
su
u
s ann^
a
s
su
anders z/w.;
\sich anderen", \sich wandeln"; CAD 1 to become dierent, strange, 2 to become deranged, insane
3 (Gt stat.: to be changeable, con
icting;
I. G-stam zich veranderen, wijzigen; CAD 1 to change (intrans.); 2 with t.emu, milku, rarely libbu as subject: to
change one's mind, mood, to change loyalty, to defect,
II. D-stam (
, factitief): doen veranderen wijzigen;
CAD 4 to change (trans.), to alter; 5 with t.
e mu, libbu,
as subject: to change one's mind, to put confusion into
someone's mind to drive someone insane 6 Dt passief:
to be changed
}
, D verb.adj., :
heel anders, erg
vreemd, heel vreemd, eigenaardig
1 sunn^
at ilussu, (D stat. vr.; <*ilu tsu): `zijn [Marduk's] goddelijkheid is heel eigenaardig' (of !san^u II :
`is in tweevoud voorhanden') Ee-i-91
}
+
, neutraal: `van gedachten veranderen'; san^e-t. emi; sinit-t. emi pregnant: `verstandsverbijstering' (maar in Ee-vi-12 wsl. toch !san^u II `herhalen', `mededelen' van een boodschap, hier t.emu `plan'
) `een plan mededelen/opperen')
2 usanni t.ensa (D pret. v. san^
u; na Oud-Bab. wordt
AHw
sunn^u
sunn^u, elativisch
san^u t.emu
(e)dub): opslag, opslagplaats, voorraadschuur, pakhuis, korenschuur, graansilo; CAD 1 granary, silo, storehouse (for barley, dates, oil); 2 capacity 3 storage jar
4 stores of barley(?) 5 cargo
3 id naspakim: `huur van de (graan-)opslag'
}
, ook: opslag, opslagplaats; [sufx !{u tu,
{u t vormt abstracta]; soms als inwendig object:
4 ana naspak
u tim sapa ku, lett.: `ter opslag opslaan'
sasn^u
b 8U
>
santu
sapaku
!
suppuku
ispiku
naspaku I
naspakutu
vs
a'
N ' '
U
) opslaan
Ee-vii-78
F
F
^
F
sapalsu :
i-
s a-ap-ku i
s
s apku
na-a
s -pa-ki-im
a
dub
U !
s
a-pal-
su
s apal
su
212
saplu
sapalsu
saplis
Ee-vi-40
6 qibtussu l
u su turat elis u saplis (S stat. prec. v.
wata ru `zeer uitmuntend zijn'; qibtussu pseudo-locativus: `op zijn bevel' heeft geen zin, we nemen het als
nom.): `zijn bevel zij boven en onder zeer uitmuntend'
Ee-vi-104 of (wens- of gebodsvorm, ook soms het presens, in afhankelijke zin vaak weer te geven als zin van
consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan
om een mogelijk gevolg, bij feitelijk gevolg wordt de
indicativus gebruikt): `zodat zijn bevelsvoering in de
hemel en op aarde als de hoogste geldt'
II. D-stam (
, factitief): verlagen ) opgraven;
lager maken ) vernederen
CAD 3 to lower, to make lower, to excavate, to bring
down from above, (in %hendiadys: to ly in a low po-
suppulu
suspulu
iv-8
naspulu
IV. N-stam (
s u-u
s -pu-lu,
s u
s pulu (S
sa-pal-su, sapalsu (st.c. +su) Ee-iv-118
; sa-ap-li-is, saplis CH-xxiv-31
b s
U !
a' y
y
sapapu
s ap-li
s
s apli
s
(adv.) Ee-vi-40
nasparu
saparu
sipru
suspuru
sutaspuru
naspuru
213
2 m
a r sipri (met sufx ma r siprsu; mv. ma ru sipri
of ma r sipr boodschapper, bode
3 ina eqlim siprim l
a epesim, (innitiefzin met ina),
lett.: `in het niet-doen van de akkerarbeid' als bijzin:
`dat hij op de akker geen werk verricht'
4 sipru su
la nat.u^ hasa sis (nat.u^ G verb.adj. `ge-ei
gend zijn', hier predicatief
gebruikt, hoewel in dat geval meestal de stat. nat.i gebruikt wordt; hasa sis = ana
hasa sim `om te begrijpen'): `die daad [het scheppen
van de mens] is niet geschikt om te begrijpen' Ee-vi-37
5 ultu esagila ipusu
sipirsu (G pret. mv. v. epesu
`bouwen'; sipru `werk': `Esagila zijn werk'): `toen zij
[de Anunnaki] de arbeid aan het Esagila verricht hadden' Ee-vi-67
}
, (subst.; OA, OB; sufx !{u tu, {u t vormt
abstracta): vuistpand, de pandgeving van kleine stukken roerend goed, waarover vaak niets schriftelijk
wordt vastgelegd.
CAD 1 pledge; 2 (as collective) messengers
}
, handwerk CHx188, brief, bericht;
i
s -pur-
su
, i
s pur
s u (G pret. +
s u) Ee-iv-76
F V na-as-pa-ri, naspar (N part. mv.) Sil-C-33
V
s i-ip-ri-im,
s iprim (gen.) CHx42
D sip-ru, sipru Ee-vi-37
siprutum
sipir qati
]' !
}!
sapasu
s i-pir-
su
s ipir
su
sapattu
sapit.u
saplis
a y
'
saplu
s ap-li
s
s apli
s
sapsahu
; subst. !sapa lu `laag zijn'): onderkant, aan de voet; vaak in gebruik als voorzetsel:
onder; zie toelichting bij !saplu onder !sapa lu op
pag. 212
-ka, saplka (st.c. +ka) Sin1-15
, (!pasa hu `nauw/eng zijn'): nood, benauwenis,
benardheid
1 il abbsu t.eru ina saps
a qi (G pret. subj. v. et.eru
`redden'): `(Marduk die zo) de goden zijn vaderen uit
de nood redde' Ee-vi-126
, (
ki ta
ki ta
' U
(gen.) Ee-vi-126
''' bU
sap^u, sep^u I
supp^u
sap^u
Us
o
sap^u II
saqalu
sitkulu
suqqulu
susqulu
214
IV. N-stam (
nasqulu
i-
s a-q
a-lu, i
s aqqalu (G pres. 3 mv.) CHx24
i
s -q
u-lu, i
s qulu (G pret. subj.) CHx9x119
i-
s a-qal-ma, i
s aqqalma (G pres. +ma) CHx119
, G stat. 2e m.enk. v. !saq^u `verheven zijn' (stat.
2e m.enk. wordt vaak gebruikt voor 3e vr.enk. en
v.v.)
> sa-qa-ta, saqa ta (G stat. 2e m.enk.) Ee-iv-15
sa-qa-ta, saqa ta (G stat. 2e m.enk.) Ee-iv-15a
> sa-qa-a-ta, saq^at(a) (verwacht -u;G stat.
}suqq^u +resu/resa ,
verlengd door ma), lu prec.: `[Marduk] hij zij de allerhoogste', of lu afrmatief: `hij is waarlijk de allerhoogste' Ee-vi-106
IV. N-stam (
, passief): verhoogd worden etc.; CAD
to be raised;
> sa-qa-ta, saqa ta (G stat. 2e m.enk.) Ee-iv-15
sa-qa-ta, saqa ta (G stat. 2e m.enk.) Ee-iv-15a
CAD
siqlu
suqultu
a ?
aWV
saqata
U
U?
saq^u I ,
saqu
saq^s
suqq^u
susq^u
susq^u
Ee-vi-106
10 l
u susq^uma (S stat. prec., su-us-qu-u-ma secundair
U
U?
U
> US >
nasq^u
,
(adv.) Ee-i-103
pret.) Ee-i-148
, usasqa (S
stat. subj.) Ee-i-159
s u-u
s -qu-
u,
s u
s q^
u (S
s u-u
s -qu-
u-ma,
s u
s q^
uma
stat. +ma) Ee-vii-13
(S
inf) Ee-iv-8
s u-u
s -qu-
u,
s u
s q^
u (S
su-us-qu, susqu (S stat.) Ee-i-92
> sa-qa-a-ta, saq^at(a)
(verwacht -u;G stat. 3e vr.enk. subj.) Ee-vi-193
s u-u
s -q
-ma,
s u
s qima
stat.) Ee-vi-105
(eig.: susqu S
s
a-qi
s
s aq^
s
bb >> V
bb >
a C
b V
US
K
u
-
s
a-
a
s -qa
nu-
sa
-
a
s -qu-u nu
s a
s q^
u
nag
trans.);
AHw \tr
anken
}o ? b
logograsch:
(mit
acc.)";
o?
\bewassern";
#
ina d u4 sege a nag-su
1 ina u
mi mitga ri tasaqqisu (
s e(ga)
s em^u
`luisteren', `verhoren' en maga ru `gunstig zijn',
mitga ru `gunstig', in hemerologische zin (lijst met
\gunstige" dagen); # nag = \mond water"
sat^u `drinken', maar ook saq^u II `drenken', `te drinken geven' (trans.), een homoniem van saq^u I `hoog
zijn'; hier een soort annex \mits", een waarschuwing
aan het adres van de medicijnman, sprekend over een
recept): `je moet het hem (wel) op een gunstige dag te
drinken geven' BAM578-i-41
CAD B 1 to give to drink, to water annimals; 2 to pour
a drink, to libate; 3 to water elds, gardens, to irrigate;
} , G verb.adj., , CAD irrigated;
saq^u
215
susq^u
III. S-stam
(
s
a-qu-um-mi
s.
s aqummi
p s (adv.) Ee-i-58
, (adj.; 4-rad. wortel sqmm !suqammumu
`heel stil z/w.'): `heel stil', `doodstil'
sa
r ,
}
, 3600 (of i.h.a. een groot getal); het totaal;
, st.c. v. !sarru(m) `koning'
, st.c. v. !sa ru(m) `wind'
r):
, (subst.; < Sum.; OB, MB, SB, NB;
sa
3600 (of i.h.a. een groot getal); het totaal; CAD thirtysix hundred; totality
, (ww.; vanaf OB): in G alleen in stat. en inf.;
G-stat.
(saruh, vr. sarhat) er z/w., trots z/w., prachtig
z/w., luisterrijk z/w.
AHw \stolz sein", \pr
achtig sein", \herrlich sein";
CAD 1 to become laden with glory, pride;
} , G verb.adj., : er, trots, prachtig, luisterrijk
1 sarha nsu
ugdassara ana ama ri k^ata, (acc.adv.;
Dt pres. vr.mv. v. gasa ru `zich inspannen'): `luisterrijk
spannen de mensen zich in om u [S^n] te zien' of (sarha
casus pendens bij k^ata): `: : : om u, luisterijke, te zien'
nasq^u
masq^u
masqtu
b
o
saqummis
nag
saqummu
sar, saru
sar
sar
sar, saru
sarahu I
sarhu
Sin1-8
glorious status;
II. D-stam (surruhu, factitief): CAD 3 to glorify, to give
praise, glory, to extol, to give pre-eminence, to make
magnicent, sumptuous;
2 sa abbesu usarrih u
zikirsu (D pret.; `zijn vaderen'
de oudere generatie): `degene wiens naam zijn vaderen
hebben verheerlijkt' Ee-vii-139
II/2. Dt-stam (sutarruh u, re
exief, passief bij D): CAD
4 to glory in, to boast of something; 5 to be gloried;
III. S-stam
(susruhu): CAD 6 to glorify;
s ruhu): CAD 7 to become excessively
IV/3. Ntn-stam (ita
proud, arrogant;
M
>
sarahu II
s ar-ha
s arha
(acc.adv.) Sin1-8
saraku ,
sag kab du
sariku
susruku
siriktu
nasruku
sarraqu
216
AHw
\Dieb";
CAD
thief, robber;
1 nadin
a nu sarra q, (stat. 3e p.enk. v. sarra qum): `de
nun-u
lugal lugalmes
1 rub^
u sar sarri `prins, koning der koningen' yos-ix-
surqu
sarbabis
sarbabu, sarbabu
dS
ar-Marad
sarraqu
sarraqanu
sarratu
sarru
>
71,4
>
8
un me
s
3 sarru dannu sar kissat nis `machtige koning, koning aller mensen' yos-ix-71,3
4 Suanna
a l sar ila ni (st.c. v. a lu `stad' en sarru `kon-
ing'; Suanna
litt. naam voor Babel) `(De krijger Erra
begaf zich naar) Suanna,
de stad van de koning der
goden' (epitheton van Marduk) erra-i-124
Funkties van de koning kunnen zijn:
5 z
a ninum na dum, (G part. v. zana nu): `de vrome
verzorger' [De taak bij uitstek van een koning is de
zorg dat alle offers en rituelen voor de goden op tijd en
op de juiste wijze worden uitgevoerd. De uitdrukking
dat de koning za nin (G part. st.c. `verzorger') is van
deze of gene tempel komt dus veelvuldig voor.]
6
a liku t mahri pa n umma ni, (!ala ku `gaan';
pa n `voor', eig. redondant): `leiding
umma nu `leger';
over het leger' Ee-i-149 (Marduk als koning der goden)
7 mu err
u tu puhru, (sufx !{u tu, {u t vormt abstracta; abstr. v. D part. v. D wu urru; !w^aru; puhru
`vergadering'): `voorzitter van de vergadering' Ee-i-149
een andere belangrijke taak van de koning is het
herbouwen/restaureren (!epesu) van de vaak al na
enkele decennia tot runes vervallen tempels en palijzen;
sarrutu
Ee-iv-14
3 iddima kuss^
a sarru ti, (G pret. v. nad^u `neer)wer-
saru
}}
217
C
aUU
C
U >
<
sar^u
V
(st.c.) Ee-i-115
, sa risam (sufx {sam?) Ee-i-110 (var.)
, sa re (acc. mv.) Ee-iv-47, 99
15
s
a-ar
s
ar
s
a-ri-
s am
imme
s
of
tu
U>
me
s
sas^u
surr^u
susr^u
sitass^u
sistu I
suss^u
suls^u
nassu^
N
(( V
(* >
CHx16
p is-si, issi (G pret. v. sas^u) Ee-i-30
p is-si-ma, issima (G pret. + ma) Ee-i-43, iv-89
is-su-
u, issu (G pret. subj.) Ee-iv-79
p al-si-ka, alsika (G pret.1e p.enk. + ka) Sin3-61
n
a girim
): rug;
\Rucken"; CAD 1 tendon of the hoof or heel; 2
back (?)
F
7
di
s na gaba-su u
s a-salla-su nemes
1 summa amelu irassu u sasallasu emm
a ( ne
afgeleid van , pictogram voor vuurplaats, en staat
voor alles wat met `hitte' te maken heeft; ememu `heet
zijn', `ummu' `hitte', bahru `heet', `gaar'; hier ememu
`warm/heet zijn' (ook kum) hier G stat. 3e vr.mv. vanwege dualis; of Gtn itenemma (mes kan op mv. duiden
of op Gtn): `indien een man, zijn borst en zijn rug zijn
heet' ) `hij is koortsig' BAM578-i-50
7 sa-sal-la-su sasallasu (+su) BAM578-i-50
, !salsu
su
, !Sam
, vr. v. !salsu, !salustu
, onafhank., losstaand ofwel absoluut
pers. vnw. datief 3e vr.enk. Voor volledig vormenbestand en toelichting zie onder ana ku
, (subst.; ook sasnu; OB, SB): strijd, oorlog, tweekamp;
AHw \Zweikampf", \Kampf";
CAD battle, warfare;
1 an
a ku u k^asi i niprus sasma, (cohor. v. epesu;
sasmu `tweekamp'; een enkele keer wordt u als het
voorzetsel `met' gebruikt; v. Soden %gagx114i): `(kom
op!) laat ik met u strijd leveren!', of (wens- of gebodsvorm, ook soms het presens, in afhankelijke zin vaak
weer te geven als zin van consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg,
bij feitelijk gevolg wordt de indicativus gebruikt): `opdat ik met u strijd levere!' Ee-iv-86
2 ina sasme danni t.eru sub
a tni (G pret. subj. v.
et.eru `redden', `verlossen', `bevrijden'): `(die) in de
harde oorlog onze woningen redde' Ee-vi-150
3 asar sasmesa asar hier adv. `waar', `op de plaats
waar'; `waar haar slagveld is' of gen.obj.: `op de plaats
van het gevecht met haar' Ee-vii-75
}
, (ook sasnis; !-s voor term. v. nomen;
OB): tot de strijd, ten strijde, ter tweekamp;
(uzu )sa sal
AHw
U*
U* !
sassu
sassu
sassatu
sa^si, siasi, suasi
sasmu
sasmis
!
218
AHw
\zum Zweikamf";
4 sasmis ittebb^
u (Gt pres. v. teb^u, -^u<-iu): zij gingen
over tot de strijd' Ee-iv-94
s
a-
a
s -ma,
s a
s ma (acc.) Ee-iv-86
s
a-
a
s -me,
s a
s me (gen.) Ee-vi-150
s
a-
a
s -mi
s,
s a
s mi
s (term.) Ee-iv-94
s
a-
a
s -me-
s
a
s a
s me
s a (st.c. +
s a) Ee-vii-75
USV
US
US
US U
vi-36
1 dulla sa il miduni s^
asu (dullu `dienst', `arbeid';
miduni rare vorm v. emedu; Ass. subj. is op {uni, moet
36
2 l
u naplusu sunu sa^su (G prec. mv.): `Zij (op hun
beurt) moeten maar goed op hem letten' Ee-vi-132
3 s^
asuma litta idasu nisu ahr^atas ((1 ) litta idasu
Dtn of Gtn prec. na a du met sterke
`roemen', `prij2
zen'; of ( ) litta idasu Gt v. n^adu, met zwakke alef,
`letten op', `oppassen', `acht slaan op'; ahr^atas `tot
tot in
in eeuwigheid'): (1 ) `zij moeten hem steeds
2
eeuwigheid roemen', of: ( ) `laten zij nauwgezet acht
op hem slaan tot in de verre toekomst' Ee-vi-136
a Cb
UC!
UCb
Ee-i-54
Ee-i-148, vi-36, vii-114
s
a-a-
s u,
s^
a
s u Ee-vi-132
, vr.enk. v. !sa II , mv. is sa^t: die/dat van, degene die,
s a-a-
su
s^
a
su
s
a-a-
su
s^
a
su
sat
wiens,
Sin1-26a
suttuhu
suttuhu
b}
sata u(m)
s^ati, suati, suatu
satti
sattu
sattu
1 sattu ist^
at libittasu iltabnu , (vr. v. isten `een', status abs. (naamvalloos), telwoord bij het getelde in
status abs.; libittu `tichelsteen'; Gt pret. mv. v. laba nu
`metselen'): `in een jaar (= binnen een jaar) maakten
ze zijn tichelwerk' Ee-vi-60; of (minder correct met -u)
acc.adv.: `een jaar lang'; of stativus (maar dan -ma
verwacht): `het jaar was een', als omstandigheidszin
\al toen er een jaar om was"
2 ina sanat, (status abs.): per jaar
De status absolutus wordt gebruikt bij alles met getallen, maten, gewichten etc.
3 ks.ir sanat, (st.c. v. kis.ru `huur'): `jaarhuur'
!kas.aru
4 ina rebutim sattim: `in het vierde jaar' CHx117
5 us.s.ib
u sattu , (D pret. mv. v. was. a bu `groeien'), lett.:
`ze vergrootten jaren' ) ze maakten een lange periode
van groei door' Ee-i-13
}
, (acc.adv., OB, SB): gedurende een jaar, een jaar
lang;
AHw \dieses Jahr", \heuer"; CAD (referring to the
current year);
}
, (adv.; ook sattisamma; OA, OB,
MB, SB, NA(?); =
mu-
s am-ma; =
F
muanna-
s am): jaarlijks, jaar na jaar
=X
mu
kam: binnen X jaar, X jaar lang, het
X-ste jaar,
sa-at-tum , sattum Sil-C-101
F
F i-na sa-na-at, ina sanat CHx121
=
1
, binnen 1 jaar, 1 jaar lang (ook: het
satta
sattisa(m)
aa
C
aa }
mu
>
a kam
sat^u
219
#
egir-
s u sah-le-e ina kas nag
2 arksu sahl^e ina sikari isatti (hier G pres. v. sat^
u
`drinken' als recept voor een koortsig symptoom):
`daarna/vervolgens waterkers met bier opdrinken'
sitatt^u
masttu, malttu
94
}V
>
}V
BAM578-i-12
#
u4 -ma
nag-
u
3 en
u ma ist^u (
u4 -ma in deze combinatie standaard voor enu ma in medische omina; G pret. ist^u v.
sat^u `drinken' of G perf. istat^u) `als hij gedronken heeft'
BAM578-i-13
>
sat.apu
#
i
s atti (G pres.) BAM578-i-12
#
-
u i
s t^
u (G pret.) BAM578-i-13
, (ww. a/u-klasse; OB, SB):
I. G-stam (pret. ist.up; pret. met u-): (het leven) redden;
AHw \Leben erhalten", \retten"; CAD to preserve life,
to safe;
I
s a-t
-ip,
s
at
.
.ip (G part.st.c.), CH-iv-38
, (ww. a/u-klasse; vanaf oud-akk., OB;
sar;
in colofons ook dur):
I. G-stam (pret. ist.ur, pres. isat.t.ar, stat. sat.ir, imp.
sut.ur): schrijven, opschrijven, afschrijven, kopieren; (ina
= op); [voor `(brieven) schrijven' !sapa ru];
AHw II \schreiben", \aufschreiben", \hinschreiben",
\niederschreiben";
CAD 1 to write, to copy, to put down in writing, to
inscribe (a tablet or other object), to formulate (a legal document) 2 to issue a legal document, to deed (by
means of a written document), to decree in writing; 3
to list, to register, to record; 4 to assign;
}
+
, (ww.): (op naam) overschrijven naar,
nag
sat.aru
nag
sat.aru ana
in bezit brengen (d.m.v. een oorkonde) met schriftelijk certicaat op naam stellen van
1 ina eqlim sa ilkisu ul ana assatisu isat.t.ar, (ilku
`leengoed' !ala ku): `hij zal niets van de akker van zijn
sut.t.uru
sust.uru
sit.ru
nast.uru
\Schrift(stuck)";
3 munekkir sit.reja u sumja (D part. v. nak
a ru `vijandig zijn' in D `vervreemden', `veranderen'; i.p.v. munakkir, a>e in MB): `degene die mijn geschrift en mijn
naam verwijdert' (het wegbeitelen van koningsnamen
op steles en daarvoor de eigen naam in de plaats stellen
kwam nog al eens voor)
}
, (subst.; ook sit.ertu, sit.ru; inscriptie, het geschrevene AHw \Schrift", \Beschriftung";
}
, (subst.; mv. sat. a ra nu; SB, NA,
ku
s
im
NB, LB;
sar;
sar of alleen sar):
kopie, inscriptie;
AHw I \Schreiben", \Schriftst
uck"; CAD 1 copy, exemplar, text; 2 inscription, writing;
l as-t.ur-ma, ast.urma (G pret. 1e p.enk.)
sit.irtu
sat.aru, sat.t.aru
V
aa O
?
V
N
sazuzu
!
a
seberu
CH-xxiv-75
i-
s a-at
s at
. -t
.a-ar, i
.t
.ar, (G pres.) CHx38
l
i
s -t
st
. ur-ma, i
. urma (G pret.+ma) Ee-vii-158
V
s i-it
s it
. -re-ja
. reja (`mijn geschrift') yos-iv-37
, (S inf v. izzuzu `staan') `plaatsen'
T sa-zu-zi sa zuzi (S infgen.) yos-ix-71,27
, (ww. i/i-klasse; ook saba ru; vanaf oud-akk.;
ha
s ):
I. G-stam (pres. 3e isebbir, ook isabbir, 2e tesebbir, 1e
esebbir; pret. 3e isbir, 2e tesbir, 1e esbir; stat. sebir):
breken; [soms in een adem genoemd met !saka ku
(`eggen') `kapot breken' (van grote kluiten) ) effenen];
AHw \zerbrechen", \brechen"; CAD 1 to break, to
fraction, to shiver; 2 to harrow (a eld for the second
time);
}
, G verb.adj., (ook sabru, sibru, vr. sebirtu):
II. D-stam (
, multipliciteit van object):
breken, verbrijzelen; CAD 3 to break, to smash, to demolish, to injure severly, to grind (?);
1 isbir, (G pret.): `hij brak' (een voorwerp);
2 usebbir, (D pret.): `hij brak' (vele voorwerpen), of:
`hij verbrijzelde' (een voorwerp)
3 kakksunu usabbir, (D pret. hier blijkbaar met -a-):
`hij verbrijzelde hun wapens'
II/2. Dt-stam (
, passief bij D): verbrijzeld worden; CAD 4 to be broken,
IV. N-stam (
, passief bij G): gebroken worden;
CAD 5 to be broken, to be injured
sebru
subburu
> '
sutabburu
nasburu
,
(G pret.) Ee-iv-111
s i-b
e-e
s i b^
e
s i-bu-ul-tim
s
b
u ltim
alad
segus(s)u(m)
220
sek^u
s^elu I
sullu
> U
selu !
,
u
-
s
a- a-lu u
sa
slu `gaatje'
al
u
(G pres.mv.) Ee-iv-92
o?
):
s e ga
gebed);
AHw \h
oren"; CAD 1 to hear, to learn, to become informed; 2 to listen, to pay attention; 3 to comply, to
obey, to accept prayers, proposals;
1 milkama tumallik d Anumma semika (G pres.2e p.enk.trans. met sux ka) 'gij [Erra] neemt een beslissing
(en dan) is (zelfs) A. u gehoorzaam' ('dan moet A. wel
naar u luisteren') erra-iii-D11
2 ismesunitima qur
a du d Erra : : :, (G pret. + bezit.
e
vnw. 3 p.mv. + -ma): `de krijger Erra luisterde naar
hen' of `toen de krijger Erra hen hoorde : : :'
3 sime teslt, (G imp.): `verhoor mijn gebed/smeekbede', maar ook: `aanhoor mijn gebed' Sin3-62
4 GN-ism^
anni PN met G pret. `GN-heeft-mij-verhoord'
5 GN-sem^
anni PN met G imp. `hoor-mij-GN!'
6 ism^
unimma ilu , (G pret. vent. mv.): `de goden luisterden' of `(toen) de goden (het) hoorden' Ee-i-57
7 lusme sert, (G prec. 1e p.enk.; sertu `schuld/zonde'): laat mij mijn zonden vernemen'; wens- of gebodsvorm, ook soms het presens, in afhankelijke zin vaak
weer te geven als zin van consequentie \en dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg,
bij feitelijk gevolg wordt de indicativus gebruikt: `opdat ik mijn zonde verneme' Sin1-24b
8 Ti
a mat annta ina sem^sa, (ina + G inf. gen. +
sa; annta vr. zelfst. vnw.), innitiefzin, het subject is
gegeven in de sufx, lett.: \T. dit in haar horen" )
temporele bijzin: `toen T. dit hoorde' Ee-i-41, iv-87
9 zikri il ina sem^su of mv.: zikr il, innitiefzin, het
subject is gegeven in de sufx, lett.: \de woorden van
de goden in zijn horen" ) `(toen Marduk) de woorden/toespraak van de goden hoorde' Ee-vi-1
10 ihd^ma il
u ismu siqa rsun (G pret.mv. v. had^u `zich
`naam',
verheugen'
en sem^u; sigru alternatief van zikru
`roem', `bevel'): `de goden verheugden zich (zodra) zij
hun aansporing hoorden' ) ` verheugd gaven de goden
sitm^u
summ^u
susm^u
sutesm^u
I/2. Gt-stam (
nasm^u
tasm^u
o
oo o 4
U
o44U!
4V
> V
yV V
o x
x
?4
sena
erra-iii-D11
(G pres.) yos-ix-71, 36
(G inf.gen. + sa) Ee-iv-87
s e-me-e-
s
a,
s em^
e
s a (G inf.gen. +
s a) Ee-i-41
s e-me-e-
su
,
s em^
e
s u (G inf.gen. +
s u) Ee-vi-55
s i-m
e-e,
s im^
e (G inf.gen.) Ee-vii-158
s i-me,
s ime (G imp.) Sin3-62erra-i-106
i
s -me-e-ma, i
s m^
ema (G pret.) Ee-vii-138
=
i
s -mu-
u, i
s m^
u (G pret. mv.) Ee-vi-161
=
i
s -mu-nim-ma, i
s m^
unimma
(G pret. vent. mv. + ma) Ee-i-57
li
s -ma-ma, li
s mama (G prec. +ma) erra-i-70
e
lu-u
s -me, lu
s me (G prec. 1 p.enk.) Sin1-26b
= se-mu, sem^u (G part.) CH-ii-23
=
mu-u
s -te-e
s -mi, mu
s te
s mi
t2 part.) CH-v-10
(S
u
s -te-e
s -mi, u
s te
s mi
t2 pret.) Sil-C-125
(S
ta
s -me-e, ta
s m^
e (gen.) Ee-iv-34, vii-20
, (nevenvorm v. sina II , st.c. sin, vr. sitta): !sina II
i-
s e-em-mi i
s emmi
s e-mi-
s
a
s em^
sa
`twee'
; vaak met
): voet, voet
g
ir
221
lever; [behoort tot de groep van vrouwelijke substantieven zonder -t-, zoals de natuurlijke feminina
als ummu `moeder', verschillende lichaamsdelen, zoals
sepu `voet' en de woorden umma nu `leger', harra nu
`veldtocht', ekallu `paleis', abnu `steen' en na ru`rivier'.
Het meervoud wordt wel gevormd met -a tu(m).];
AHw \Fu"; CAD 1 foot, leg; 2 self, person; 3 access, approach, attack; 4 transport, routing; 5 rank; 6
footmark (on the exta);
1 sepja issiq, (G pret. v. nas
a qu): `hij kuste mijn
voeten'
2 sepja unassiq, (D pret. multipliciteit van actie):
`hij kuste mijn voeten herhaaldelijk'
$
kim-s.a-su grII -su kuII -su
3 kims.
asu sepasu ikallasu (G pres.3e vr.mv. v. aka lu
`eten', maar ook gezegd van lichaamsdelen: `pijn doen';
lichaamsdelen in dualis, in logogrammen aangegeven
met
ii; in dualis krijgen predicaat en attribuut
de uitgangen vr.mv.): `zijn onderbenen en zijn voeten
doen hem pijn' BAM578-i-46
}
, infanterie
J ! : !
:!
zuk sep
:!
sepus
II
g
r
-
su
s
e p
a
su
(dualis+su) BAM578-i-46
sepusu
serhu
seriktu
ser u(m)
sertu I
26b
EO
[Door een misstap is men in staat van onreinheid tegenover de god getreden: taboe geschonden? eed niet
gehouden? Men kan echter ook zonder het zelf te weten
een misstap begaan hebben]
se-ret-su, seretsu (st.c. +su) Ee-iv-114
I ser-ti, sert (+{ `mijn') Sin1-26b
, (subst.; ook srtu): ochtend, morgen AHw II
\Morgen"
, (subst.): grimmig, boos; geducht; AHw I etwa
\grimmig";
1 u ana subruq ulmesu ser
u ti (S infst.c. v. bara qu in S
`iem. met de bliksem treffen'; ulmu `bijl'): `en om met
zijn geduchte bijlen te doen bliksemen' erra-i-5
D I se-ru-ti seru ti (adj.mv.) erra-i-5
, (subst. < sia ru): ochtend; AHw II \Morgen";
ina se-rim
1 ina serim `in de ochtend' BAM578-i-18, 40
o:
sertu II
seru I
seru II
o ?
N
s^et.u
s e-rim
s
e rim
(gen.) BAM578-i-18
jT
(ina)
s
e ri (gen.) BAM578-i-40
, (ww.; ook s^t.u) minachten AHw \gering achten",
\miachten"; \freveln";
}
, (subst.; ook st. u tu; sufx !{u tu, {u t vormt
abstracta; OA set.uttum; in set. u tu leq^u, met leq^u `nemen', `aanvaarden') minachting tonen, verachten; ongehoorzaam zijn AHw \Miachtung bezeigen", \verachten";
1 u nis s.alm
a t qaqqadi leq^u st. u tum (G stat.mv.) `en
de mensen zwarthoofdigen minachten [hem, zijn optreden]' erra-i-120
2 u t
a tammi ina libbika umma leq^u set.ut (Gt pres.2e p.enk. v. atm^u `spreken'; G stat.mv. leq^u; sj et.ut `mijn
minachting') 'en u [Erra] overwoog aldus:' `zij hebben
minachting jegens mij tentoongespreid' erra-iii-D15
si-t.u-tum st. u tum erra-i-120
I si-t.u-ti st. u ti (+) erra-iii-D15
, (tot 1990 opgevat als subst. < Sum. en staat
zo in alle woordenboeken en texten tot die tijd; na
1990 gelezen als se u^(m), dus als determinatief voor
een woord u^(m) `graan, gerst'; gen. ^(m) of ^e(m); acc.
^a(m); st.c. ^e; met sufx nom. u^-gen. ^-/^e-, acc. ^a-; verschijnt dus nooit zonder determinatief. vanaf OAkk; lo
gogram se; seum;
s eim;
seam;
laatste drie staan ononderscheidelijk voor alle drie de
casus u^(m), ^(m), ^a(m) (vroeger dus se um, se im,
se am); dus net te lezen se-um/im/am voor de drie
casus resp.!;
st.c. se, gen. se i(m) of se(m)): gerst, graan;
AHw \Gerste", \Getreide"; CAD 1 barley, grain; 2
grain (unit of measure), 3 pine nut;
1 se u u kaspu: graan en zilver, CHx4: dus: betaling in
natura of baar geld, (hier van boete/strafmaat)
2 b
a n^u se e u q^e (G part. ba-nu-u): [Marduk in de
hoedanigheid van d Asarri:] `schepper van graan en
vlas' Ee-vii-2
se e (gen.) Ee-vii-2
g
a
u zi ga
set.u tu
SS
se u(m)
o o
ob
o
se u^
s e am
s e-
su
s
e
su
(+-su) CHx120
222
Co
oC
xx4V
x >
a-
s e- i a
se
i
^
i-
s e- -a, i
se
a
(G pres. vent. ^a
) Ee-i-60, iv-66
(G pret. 2e p.enk.) Ee-iv-83
F es-te-i-si-na-si[m] , este isinasim
(Gtn pret. +sinasim), CH-xxiv-18
is-te-ne- -u-ka, istene u^ka
(Gtn pret. subj. + ka) Sin3-48
, st.c. v. !se u + sufx -su `zijn graan/gerst'
<ia(m)
te-e
s -e-ma te
s e
sesu
sezibu , (ook sizibu, sezbu) !sizbue `melk'
{si , sufx p. vnw. accusativus 3 vr.enk. haar,
is {su
{si(m) , sufx p. vnw. dativus 3e vr.enk. haar,
s
m. vorm
m. vorm
is {su(m); In later tijd (bijv. in het Enu ma elis-epos)
valt de mimatie vaak af; soms gebruikt als resumptief
pronomen in bijv.
1 ana Ti
a mat izakkarsi, (G pres. v. zaka ru `spreken'):
`en sprak Tia mat toe' Ee-i-36
i-zak-kar-
s i, izakkar
s i (G pres. + dat.
s i)
Ee-i-36
, (onafhank., losstaand ofwel absoluut pers. vnw. nominatief 3e vr.enk. Voor volledig vormenbestand en
toelichting zie onder ana ku): die, dat, deze
zelfstandig anaforisch gebruik: (anaforisch = aanduidend);
de vr. vorm s wordt vaak gebruikt voor het Ned. neutrum voor verwijzing naar abstracta of \het zojuist
gezegde", bijv. de inhoud van de innitivi in:
1 susq^
u u suspulu s lu qa tka, lett.: `verheffen en vernederen, dat is uw hand' (daartoe hebt ge de macht;
dat is uw werk) Ee-iv-8
2 s l
u ma rtu (nominale zin, directe rede na iqabbi
`hij sprak:'; refererend aan qastu `boog' vr.), lett.: `zij
zij de (mijn) dochter' Ee-vi-87, (wapens hebben een eigen persoonlijkheid in de mythologie, hier de boog als
adoptiefdochter)
attributief anaforisch gebruik:
3 sinnistum s: `deze vrouw' CHx135
4 m
a tu(m) s, (nom.): `dat land', `het betreende
siamu
b8
b
(+ sun) Ee-i-60
(+ su) Ee-iv-66
s ib-q
-
s u-un
s ibq
s un
s ibq
su
s ugi;
): subst.: grijsaard, oude man ) getuige; zie
ook mukinnu onder !k^anu ; in mv. oudsten; astron.:
sterrenbeeld de Oude Man (Perseus)
adj.: oud;
AHw \grau", \alt", \Alter", \Greis"; \Altester";
\Zeuge"; CAD 1 old man, old woman; 2 (in mv.) elders; 3 witness; 4 textual variant 5 astron.: the constellation Old Man;
1 mahar sb: ten overstaan van getuigen
2 sbu sa mahrisunu: `de getuige in wiens aanwezig
heid' (ten overstaan
van wie) CHx9
}
, (subst.; Ass. sebu tu; vanaf OA, OB; sufx
!{utu, {ut vormt abstracta; O (nam)abba):
getuigenis; ouderdom CAD 1 old age; 2 testimony;
3 ana sb
u tim was.u^, (was.u^ `uitgaan', `te voorschijn
komen') jur. (ter rechtzitting) `met een getuigenis/verklaring naar voren treden'
4 sb
u t sarra tim: vals getuigenis
[Als getuige werd veel een oude man genomen, die niet
meer buiten op het veld werkt en de hele dag toch maar
bij de poort rondhangt.]
ma-har
s i-bi-mi, mahar
s
bimi
s u gi4
sbutu
V
sib^u
4
sbultu, sebultu
s !
sbutu
s i-b
e-e,
s i b^
e (G inf.gen.) erra-i-136
, (!baba lu) `transportgoed'
^ si-bu-ul-tim, sbu ltim (gen.) CHx112
, (sufx {u tu, {u t vormt abstracta): `getuigenis',
abstr. v. !sbu `getuige'
, (subst.; < Sum.; vanaf oud-akk.; a kort, r verhinderd vaak syncope tot sigru; ook sigaru; p
(gi
s )sigar): slot, grendel (normale woord voor `grendel' is sikku ru bij !sekeru `sluiten');
AHw \Zwinge aus Holz"; CAD 1 (part of a lock, probably the bolt or bar); 2 neck stocks;
1 sigar
u udannina, (D pret. vent. v. dana nu, in D
`sterk maken'), lett.: \hij versterkte grendels" ) `hij
maakte sterke grendels' Ee-v-10
}gissigar , (subst.; Sum., p ): boeien, een soort
handboei in combinatie met een halsboei, met een
scharnier in de vorm van een notenkraker
p gis , siga rim Sil-C-119
D si-ga-ru, sigaru (`grendel') Ee-v-10
, (subst.; ook sikru; vanaf oud-akk.; kas;
ka
s hia;
ka
s me
s ;):
i.h.a. drank; speciek: bier
of s kassag, bier (van eerste kwaliteit); CHx108;
(zie ook sbu, een andere kwaliteit bier, !sa b^u `waard',
part. v. sab^u `biertappen');
AHw \Bier", \Rauschtrank"; CAD 1 beer (made from
grain); 2 fermented alcoholic beverage;
1 ana sm sikarim: `voor de koop van bier' CHx108
}
, honingzoet bier,
mede (= een
biersoort: door gisting uit gekruide honing bereide
drank)
sigaru
( ?U
sikaru
si gar
sikaru daspu
223
2 aqq^ka rest^
a sikara daspa, (<*anqi + ka, G pret. 1e p.enk. v. naq^u `offeren'; rest^u `beste', hier als adj. voor
het subst.; daspu `honingzoet'):
`ik heb voor u kostelijk zoet bier geplengd' Sin1-20b
3 sikar naspi dussupi ul ubbalu m^e n^
adi (nasa pu
`wegblazen'; D pret. v. waba lu `dragen'; n^adu `leren
veld
es') `[zelfs] mierzoet naspu-bier weegt niet op
tegen water uit de veld
es' erra-i-58 een loflied op
de ontberingen van de miltaire veldtocht; naspu-bier
\doorblazen-bier" een betere kwaliteit bier, waarin de
koolzuur (met een riet) is weggeblazen; op afbeeldingen
zie je Sumeriers wel bier drinken uit een riet)
}
, (subst.; OA, OB, SB;
F ekurunna;
ekas) lett.: bierhuis; taveerne, kroeg;
CAD tavern, brewery;
}
, ( F ekurunna), idem, lett.:
bierhuis; taveerne, kroeg
bt sikarim
bt sbim
ka
s
(acc.) Sin1-20b
(st.c.) erra-i-58
, b
t s
bim CHx110
s i-kara
s ikara
s i-kar
s ikar
slu
{sim
sm
smat
Vn C x
smatu
(mv.) Ee-vi-96
s i-ma-a-te,
s im
a te (acc.mv.) Ee-vi-165
, vr.mv. v. !smtu
s i-mat
s im
at
>M
u
ha
VVV }
VV C x
V
nam me
s
(vr.) Ee-i-8
(st.c.) CH-i-6,7
s i-ma-ta,
s
m
a ta (acc. mv.) Ee-i-160
s i-ma-a-te,
s im
a te (acc.mv.) Ee-vi-165
^ si-ma-tim , sma tim (vr.mv.) Sil-C-3
I si-ma-[t]i-ka, sma tka (st.c. +ka)
;O
):
lot, lotsbestemming, bestemming, lotsbepaling; zie toelichting bij !simtu onder !s^amu II op pag. 209
nam
s i-ma-t
u
s
m
a tu
s i-ma-at
s
m
at
m
sa
m
sa
{sina
sina , (onafhank.,
losstaand ofwel absoluut pers. vnw. noe
minatief 3 vr.mv. Voor volledig vormenbestand en toelichting zie onder ana ku): zij, die, dat, deze,
1 gaps
a t^eretusa la mahra sinama, (2 stat., gapsu
`haar bevelen zijn (zo)
`imposant', t^ertu `order'):
krachtdadig, die zijn niet te weerstaan' Ee-i-145; (subj.
sina pakt t^eretusa weer op);
F
s i-na-ma,
s inama (+ma) Ee-i-145
, (num.; ook sena, st.c. sin, vr. sitta, ook !sitta n;
vanaf OA, OB): twee;
AHw \zwei"; CAD two;
}
, in tweeen
1 ana sina l
u zzu (G stat.prec.mv. v. z^azu `verdelen'):
`moge zij in tweeen verdeeld zijn' Ee-vi-10 (beetje raadselachtig: slaat mogelijk op de verderop aan de orde
zijnde verdeling in goed en slechte goden, of in de
Anunnakki en Igigi)
F si-na, sina
, sufx van p. vnw. dativus 3e vr.mv. aan hen,
voor hen, m. vorm is {sunusi(m) .
F es-te-i-si-na-si[m] , este isinasim
sina II
ana sina
{sinasi(m)
>
*
is {sunu ti.
ra
su
^
FI
u
-
s ar-
s i-
s i-na-ti
u
s ar
s i
s in
a ti
v.
(S
|
F I at-tab-ba-al-si-na-ti, attabbalsina ti
(Gtn pret. +sina ti v. G: (t)aba lu `wegnemen') CH-xxiv-56
sinati , (onafhank.,
losstaand ofwel absoluut pers. vnw.
e
snatu
sinnu
!
logograsch:
7 zumes-su i-hi-la
v. hia lu `afscheiden',
3 sinn
asu ihlla (G pres. 3e p.mv.
`uitscheiden' (van bloed en etter); ofG pret.mv. ihilla ;
zu sinnu `tand' hier dualis toch met mes): [hij
heeft koorts en] `zijn tanden geven een afscheiding'
(`zijn tanden vloeien') BAM578-i-50
sin-ni, sinn (dualis acc.) Ee-i-135
F K sin-na-su-nu, sinnasunu
224
!
(dualis+su) BAM578-i-50
s inn
a
su
V} !
(gen.) erra-i-131
s i-pir-
su
,
s ipir
s u (st.c. +
s u) Ee-vi-67
s ip-ri
s ipri
"
"
"
en
"
sipt.u , (subst.)
D
siqlu , (subst.; S
s i-pit
s ipit
.
.
(st.c.) Erra-i-133
g
n, !
s aqa lu `betalen'): `sjekel' =
ca. 8.3 gram, onderverdeeld in 180 ut.t.atu,
s e,
`(graan)korrels'. 60 gin vormen 1 mana !man^u `mine',
dus ong. 500 gram. Zie verder onder %gewichtseenheden: 60 mana = 1 gu(un)
, (subst.;
E h alussa): saus, vissaus; wsl. gekruide saus van vis of sprinkhanen;
h !gazi!
X D I # alussa gazisar
kab-ru-ti nag
1 siqqi kas^e kabr
u ti isatti (kabru ti `dik', vr. vanwege `mosterd', dus \vissaus van dikke mosterd" en niet
\dikke mosterd-vissaus"; mosterd is bekend om zijn digestieve eigenschappen bij vet eten, hier als braakmiddel; a# nag = \mond water" hier G pres.3e p.enk. v. sat^u `drinken'): `vissaus van dikke mosterd
moet hij drinken' BAM578-i-15
h siqqu BAM578-i-15
, (ook serhu, sir u) !sir u(m)
, (subst.vr.;
<*sirktum; ook seriktu; pirist-nomen
bij !sara ku `schenken') geschenk etc.; zie toelichting
bij !siriktu onder !sara ku op pag. 215
, (subst.; Sum. leenwoord, !sertu): zonde; schuld,
straf;
, (subst.; ook seru, sirru, tru; mv. sru ; vanaf OA,
OB; !uzu! uzu, ook determinatief voor vleessoorten en
lichaamsdelen):
vlees; (orakel) voorteken, teken, (on)heilsteken, (uit ingewandenschouw: lever, darmen of longen); sru of sru
ook: lichaam, leden; (mv. vaak voor `lichaam')
AHw \Fleisch", \Leib"; \Eingeweide-omen"; CAD
1
esh; 2 kin, one's own
esh and blood; 3 meat;
4 ominous part, (examined in divination) ominous
siqqu
sirhu
siriktu
srtu
sru
s sa
al u
s ah
sign,
1 sram t.ubbu : vreugde geven (aan), (lett.: het vlees
van : : : prettig maken)
logograsch: !uzu! !uzu! 5
uzu
gud
uzu
!
!uzu!
|
uzume
s -
s u tab-ku
3 sr
usu tabku (!uzu! uzu sru `vlees', G stat. v.
taba ku `uitgieten'): lett. \zijn vlezen zijn uitgestort"
) `hij is heel mager', `hij lijdt aan vermagering' BAM-
578-i-30
!uzu!
!uzu!
(st.c.) CH-i-47
(st.c.) BAM578-i-2
su
s
r
u
s u (mv.) BAM578-i-30
s i-ir
s
r
!
uzu
s
r
uzu me
s-
oud-akk., OB; O
2 cultivated eld, 3
(a linear measure) 4 (part of constellation Virgo)
1 sa sark
usu meresu sukussu ser u (stat. sara ku
`schenken' +u + resumptief su(m); sukussu `onderhoudsperceel' hier ander litt. woord voor `akker'): `aan
wie geschonken zijn: bouwland, akker en akkerland' Ee-
sistu I !
vii-73
s i-ir- u,
s ir u LL-M
s -ii-125 Ee-vii-73
s i-ir- i,
s ir i (st.c.) erra-i-135
, ( sas^u `roepen') `roep'
, (subst.; OB, SB, NA, NB): gewricht;
AHw \Handgelenk", \Fugelenk" CAD B joint (?),
wrist;
, Gtn imp. v. !sa a lu `vragen'
, G imp. v. !sat^u `drinken'
, (ook sit.ertu, sit.ru; subst. bij !sat. a ru
`(op)schrijven'): het geschrevene, inscriptie
, (ook sit.irtu, sit.ertu; subst. bij !sat. a ru
`(op)schrijven'): het geschrevene, inscriptie
, (vr. v. sina II , ook sena, st.c. sin): !sina II `twee'
, ( ): 2/3
, (subst.; <*sintu !*j/wasa nu `slapen'; ook: sit.t.u;
OB, SB): slaap;
AHw \Schlaf"; CAD sleep;
: sit-tu, sittu (nom. casus pendens) Ee-i-64
sit-tum, sittum (nom.) Ee-i-65
, (subst.vr.; ook sittu, stu; vanaf oud-akk.;
!kid2! ibtak4 ): restant, rest
AHw \Ubrichgelassene",
\Rest"; CAD rest, remainder,
balance;
, ww. !s^et.u `minachten'
, (subst. !s^et.u `minachten') `minachting (tonen)'
, (subst.; ook sezibu, sizibu, zizibu; vanaf OB;
ga): melk;
AHw \Milch"; CAD 1 milk, 2
s a sizbi suckling;
, (ook sezibu, sezbu) !sizbu `melk'
, (onafhank., losstaand ofwel absoluut pers. vnw. nominatief 3e m.enk. Voor volledig vormenbestand en toelichting zie onder ana ku): die, deze, dat
1 awlum su
ittu ramma, (G perf. vent. v. t^aru `terugkeren'): (indien) `deze man terugkeert'
2 su
u tadiq (Dt pret. v. edequ): (nadat Ea Mummu's
kroon heeft afgepakt:) `en h bekleedde zich er zelf
mee' Ee-i-68
sistu II
sita al
siti
sit.irtu
sit.ru
sitta
sittan <
sittu I
:
:
sittu II
s^t.u
st.tu
sizbu
sizibu
su
225
3 sipru su
(sipru `werk', `daad'): `de daad/dat werk'
in Ee-vi-37 het scheppen van de mens, \is niet geschikt
om te begrijpen"
4 su
u absu `hij met zijn vader' (een enkele keer
wordt u als het voorzetsel `met' gebruikt; v. Soden
x114i)
}
, su + ma ter markering van het logisch predikaat: hijzelf (en niet een ander)
5 su
li abbitma (N prec. v. aba tu, `vernielen', verwacht 1 b): `h (die, die ene) moet omgebracht worden' Ee-vi-14
6 su
ma rama nsu ipat.t.ar, (G pres.; rama nu re
exief
pronomen `zichzelf'): `(dan) moet h zichzelf loskopen'
su ma
b>
CHx32
(adi/ana) X-su
{
su
Su adikanni
b C
(plaatsnaam) T97-ii-7
b CCbU
b
suati, suatu, s^ati
,
(abs. pron. 3e p.enk. datief) Ee-vi-94
e
s u-a-
s u,
s u
a
s u (abs. pron. 3 p.enk. datief) Ee-vii-14
s u-a-
s
a
s u
a
sa
dat
met voorzetsels (substantivistisch):
1 ana su
a ti: in ruil daarvoor, net als dit het gebeuren
zojuist verteld
2 u in
a (n) kma sua tu, lett.: \en de ogen eveneens
bC
CHx110
Sil-A-84
s u-a-tu
s u
a tu
s u
a ti
NB): bevrijding,
b H
subat
b
b
su bil
s ubassu
subr^u
subtu
bb
b
}
su bul
CH-iv-14,15
E
s u-bat-su,
s ubatsu (`zijn woning'; hier niet >
, maar wel zo uitspreken) Ee-i-71
D sub-tam, subtam (acc.) Ee-vi-64
, S stat. v. !(w/b)aba lu `dragen' etc.
, S inf en S verb.adj. v. !(w/b)aba lu `dragen' etc.
s ubassu
su bulu
su burru , (subst.; ook supurru; vanaf OB;
r): anus;
du
\After"; CAD 1 buttocks, rectum, anus; 2 rear,
bottom;
r;
, (subst.; ook supurru; vanaf OB;
du
ku;
In dit teken zijn een aantal oorspronkelijk verschillende
tekens samengevallen. Het teken gaat terug op het pictogram dat een paar billen voorstelt. De betekenissen
hangen samen met `zitten', `installeren', `achterwerk',
r = ku
du
s uburru `anus', se = ku z^u `uitwerpselen';
etc.):
anus; achterwerk AHw \After"; CAD 1 buttocks, rectum, anus; 2 rear, bottom;
AHw
suburru
226
!
>
!sig7!
|
ina dur-su gis-su sig7
u-tab-ba-kam
1 ina suburrisu isarsu urqu utabbakam ( gs
isaru `penis' of jongere nevenvorm (m)usaru, bij eseru
`recht zijn', dus \het rechte lichaamsdeel"; !sig7! sig7
(w)ara qu, (w)arqu, urqu `groen/geel z.', resp. subst.
`iets groens'; D pres.vent. v. taba ku `gieten', `uitgieten'): `er stroomt uit zijn anus en zijn penis iets groengeels' BAM578-i-29
a ana dur-su dub-ak
2 ana suburrsu tasappak/tatabbak ( dub G pres.
2e p.enk. v. sapa ku `uitstrooien' of G pres. 2e p.enk.
v. tab
a ku `uitgieten'; dub ook: sara ku `verstrooien'
(van meel)): `in zijn anus gieten' (een klysma/lavement/darmspoeling geven) BAM578-i-48
!
!
BAM578-i-29, 48
(ina)
s uburri
su
!id^u/qad^u,
suharrir
suharruru
suhtu
su huzu
b
sukanu
waardevol iets
suk^enu , (ww.; 4 rad. wortel psk (e/)n ; OA: suka
unu;
vanaf oud-akk.; de zgn. S-groep, met een stam met vormen waarvan het vocalisatie-patroon analoog is met
de D en zijn Dt en Dtn-afgeleiden; pres. usk^en, mv.
uskennu , pret usken, mv. uskenu , perf. usteken, mv.
ustekenu ;
kizaza):
buigen, neerbuigen, zich neerwerpen;
AHw \sich prosternieren", \niederwerfen" (vor Gott u
Konig); CAD 1 to prostate oneself; 2 to submit, to do
obeisance; 3 to make submit;
1 sim
a t d Marduk ull^u sunu uskennu (D pret. mv. v.
el^u `hoog zijn'; pres. mv. v. 4-rad. sukenu; omstandigheidspresens: \maakten zijn lot verheven, terwijl : : :"):
`zij gaven Marduk hoge lotsbestemmingen, terwijl z
zichzelf ter aarde wierpen' (gebaar van eerbied) Ee-vi-96
}
of
, G part., ,
J c masengag: horige, soms: tempeldienaar; een
stand tussen die van de !awlum `vrije burger' en
JJ
muskenu musknu
!wardum `slaaf'.
su kil
suklulu
part.) CH-i-57
(S
, S stat. v. !aka lu `eten'; verba primae Alef, a-klas-
su kul
se; Ass.: sa kul
su kulu , S inf en verb.adj. v. !akalu `eten'; verba primae
Alef, a-klasse; Ass.: sa kulu
sukussu , (subst.vr. < Sum.; ook sukusu; OB, SB; mv.
s u-uk-nat,
s uknat (litt.st.c.) Ee-v-13
I su-ku-ti, sukutti (acc.) erra-i-127
, (subst.; ook sulluma nu; mv. sulma na tu; vanaf MB, MA; geschenk; zoals uitgewisseld door koningen onderling, aangeboden aan hoge functionarissen of
ge-oerd aan de goden; CAD 1 well-being, health; 2
present, gift; 3 retaining fee, gratuity;
1 sulm
a nu su t (nominale zin) `dit is een geschenk'
bt
sukuttu
b n
b
sulmanu
V
T97-ii-9,10
!shul! K
s ul-ma-nu
s ulm
a nu
(nom.) T97-ii-9
silim
227
b V
b
sulm^u
>
suluhhu <
ten'
!shul! =
s ul-mu-
u
s ulm^
u
inf) Ee-iv-41
(S
bA
(st.c.) CH-ii-1
su luku , (regelmatige)
S inf v. het verder onregelmatige
!alaku `gaan'
sulusa , (telwoord !sulsu `3` + pron.suf.+suf.a , mogelijk
s u-luh
s uluh
bU
Ee-vi-159
b
Z }
b
{sum
su ma
bVHV b
b>V
su ma
CHx32
s u-
u-ma
su
ma
bV
Ee-i-17
sumela
b
b
&
s u-me-r
-im, Sumerim
(gen.) CH-v-7,8; H.Bars. 20, 21
summa , (voegw.):
su
m-ma
s umma BAM578-i-9
F
-su-ma,
@
V@ V
sumrus.u
`doodziek'; \ziek gemaakt zijnde";
sumsu , (soms assimilatie > sussu;
s umma am
e lu
mu-
s u): sum st.c. v.
`naam' + sufx su bezit. vnw. `zijn': `zijn
naam', vaak in nominale zin: `: : : is zijn naam'; ook:
= mubi in plante- en steenbeschrijvingen (de series sammu sikinsu resp/ abnu): : : : u4 X mubi of : : :
na4
Y mubi, `(de plant/steen : : : die er zo-en-zo uitziet)
heet X/Y'
soms > sussu `zijn naam'; assimilatie van n aan s is
heel gewoon en komt van m aan s soms voor, bijv. altijd in de mimatie van de ventivus uitgangen -am en
-nim: *-amsu > -assu, ook *-amku > -akku
su-us-su, sussu (<sumsu `zijn naam') Ee-vi-101
, (subst.; mv. sumu en suma tu, = mu): naam,
nageslacht; soms ook zoon;
1 salsu sumsa `haar derde naam' Ee-vi-90
2 i nimb^ema hass
a sumesu (G cohor. 1e p.mv. v. nab^u
<ninbi): `kom, laten we hem (dus)
`noemen'; <nibbi
zijn 50 namen geven' Ee-vi-121 (In tablet vii volgen de
50 namen van Marduk)
3 GN1 GN2 sum izzakr
u , (N pret. v. zaka ru `spreken', `benoemen'): `GN1 en GN2 werden met namen
genoemd' ) `ontvingen namen' Ee-i-10 (waarin de goden geschapen werden)
4 sumka azkur, (G pret. 1e p.enk. v. zak
a ru): `ik heb
uw naam aangeroepen' Sin1-20b
5 luszizma lull^
a lu amelu sumsu (S cohor. v. izuzzu in
S `creeren'; lull^a Sumerisch leenwoord voor `mens', geleerd woord, daarom misschien te vertalen met `homo
sapiens' of `genus homo'; amelu lu sumsu is een nominale zin): `ik wil het genus homo maken, zijn naam zij
\mens" ' (creatie van de mens in het scheppingsepos
Enu ma elis) Ee-vi-6
}
, alles wat zijn naam (ook maar) is,
hetzelfde als alleen mimma alles;
}
, (lett.: iem. `bij zijn naam noemen') uitverkiezen, tot een (hoge) taak roepen;
}
, lett.: \een naam zetten", (1 ) zich
een naam verwerven, (2 ) zich een zoon verwerven. Met
deze dubbelzinnigheid heeft men een modern psychologische verklaring gegeven voor Gilgames uit het gelijknamige epos. Hij had zich geen zoon verworven en
was daarom ter compensatie uit op roem.
!sumu
sumu
mimma sumsu
sum nab^u
sumam sakanu
228
bb Vb
bb b!
b!
(acc.mv.) Ee-i-10
(acc.mv.) Ee-vii-144
su-us-su, sussu (<sumsu`zijn naam') Ee-vi-101
=
-ka,
s umka (+ka) Sin1-20b
=
-
s u,
s um
s u (+
s u) Ee-vi-6
=
-
su
,
s um
s u (+
s u) Ee-vii-119
s u-mi
s um
s u-m
e-
su
s um
e
su
mu
mu
sar
sum
; in NA ook met det. u; in NB ook met
det. se): knoflook; CAD garlic;
sar `plant',
`kruid', det. na kruidennamen, medicinale kruiden en
daardoor ook niet-plantaardige medicijnen; afgeleid
van pictogram voor boomgaard; sum, afgeleid van
het pictogram
voor `knoflook' dat in klank overeenkomt met Sum. sum `geven' ) sum ook nada nu
`geven';
S K
# sumsar sud ina a nu pa-tan
nag
'B
1 su
ma tas^at ina m^e la pata n isatti (su ma ina
m^e `knoflook met water' of wsl. `knoflook in water
(mengen)'; S sud s^aku `jnstoten', `verpulverren',
G pres.2e p.enk.; pata nu a/u-klasse litt. woord voor
`eten'; pata n status abs. `niet eten' ) `op nuchtere
maag'; ook wel als balu pata n lett. `zonder te eten',
in de praktijk (staat er vaak bij) `s morgens vroeg
voor het ontbijt; # nag = \mond water" sat^u
`drinken', hier de patient dus wisseling van persoon
G pres.3e p.enk.): `(dan) moet je knoflook verpulveren
en hij (de patient) moet (het) met water op nuchtere
maag opdrinken' BAM578-i-14
sar
su
m
u (`kno
ook') BAM578-i-2, 14
, D stat. vr. v. !san^u, II of III .
F su-un-na-at, sunn^at (G stat. vr.) Ee-i-91
, sufx bezit. vnw. 3e p.mv.; verschijnt vaak in apocope vorm sun zijn; vr. vorm mv. is -sina
:::
K -su-nu, -sunu (sux bezit. vnw. 3e p.mv.)
, (onafhank., losstaand ofwel absoluut pers. vnw. nominatief 3e m.mv. Voor volledig vormenbestand en toelichting zie onder ana ku): zij, die, dat, deze
1 ana Ti
a mat ummsunu sunu izzakru , (+sunu; onafhank. pvnwn sunu, hier misschien vanwege het
metrum, want syntactisch niet zo nodig; Gt pret.
<*iztakru v. zaka ru `spreken'): 'tegen T. hun moeder,
spraken z (op hun beurt):' (volgt directe rede) Ee-i-112
2 ana d Marduk belsunu sunu izzakr
u (Gt pret. mv.
<*iztakru ; 2e sunu "stoplap" of \zij op hun beurt"):
`zij [de Anunnaki] op hun beurt spraken tot Marduk,
hun heer' Ee-vi-48
3 sunu l
u pash u (G stat.mv.prec. v. pasa hu `rust ge worde belast met de arbeid
der gonieten'): de mens
den) `opdat z (de goden, op hun beurt) (dan) rust
hebben' Ee-vi-8
4 sunu likt
u nu , (Gt prec. mv. v. k^anu `vast zijn'; wensof gebodsvorm, ook soms het presens, in afhankelijke
zin vaak weer te geven als zin van consequentie \en
dan", \opdat", \zodat". Het gaat dan om een mogelijk gevolg, bij feitelijk gevolg wordt de indicativus
sunn^at
b8
{sunu
sunu
sum
gebruikt): `opdat z dan (op hun beurt) stand houden/blijven bestaan' Ee-vi-16
5 sim
a t d Marduk ull^u sunu uskennu (D pret. mv. v.
el^u `hoog zijn'; pres. mv. v. 4-rad. sukenu `zich neerwerpen'; omstandigheidspresens: \maakten zijn lot verheven, terwijl : : :"): `zij gaven Marduk hoge lotsbestemmingen, terwijl z zichzelf ter aarde wierpen' Ee-vi-96
K su-nu, sunu (onafhank. p. vnw.) Ee-i-112, vi-8
a;
, (subst.; SB; met det. gis , ook u ;
s ena
F senaa; K senu): kuisboom, sun^u-boom (iets
accacia-achtigs) CAD A (a shrub);
J>
K 12 sla gis senu
1 12 q^
a sun^e ( K senu meestal
s ena
of senu sun^u `sunu-boom', `kuisboom', iets accaciaachtigs): ` 12 q^a kuisboom' BAM578-i-4
K !shinig! ina agis sunu gis sinig
2 ina m^e sun^e bni (wsl. wordt bedoeld \zaden van
: : :"): `met water van de kuisboom, tamarisk ' BAM578-
sun^u
(o
C( b
o
b
{sunusi(m)
i-13
K
K
s enu
s en^
u
s unu
s un^
u
oC
BAM578-i-4
BAM578-i-13
sunusi
{sunuti
s! V
sunuti , (onafhank.,
losstaand ofwel absoluut pers. vnw.
e
gen.-acc. 3 m.mv. Voor volledig vormenbestand en toelichting zie onder ana ku): die, dat, deze
K I su-nu-ti, sunu ti Sil-A-58p
, (4-radicalige wortel
sprr , pres. usparrar,
pret. usparrir): uitspreiden (van werpnet), uitwerpen, uit-
suparruru
breiden
1 usparrirma belum sap
a rsu, (pret.; sapa ru, saparru
' V
sup^elu p b
) Ee-iv-95
ma
u
s -te-pe-el-lu, u
s tepellu (pret. subj.)
x 4
x !
su pis
Sil-C-18
suppi
su p^u
b s>
s u-pu-
u
su
p^
u
229
sursudu
Suruppak
psqmm ;
saqummatu
saqummis
U
Ee-i-26
s
a-qu-um-mi
s
s aqummi
s
((
( !
surqu
(adv.) Ee-i-58
ki la
\Zypresse";
e gis eren gis surmin
1 erenu surmenu (opsomming van welriekende planten voor een recept): `ceder, cypres (: : :' BAM578-i-48
e gis surmenu BAM578-i-48
, (subst. bij sara qu): `gestolen voorwerp', `diefstal'
, (subst.; vanaf oud-akk., OB; suhus; ur):
wortel, benedenkant, bodem;
AHw \W
urzel"; CAD root, base, foundation
}
, (!-is bij nomen: \tot in de wortel"): fundamenteel, grondig
1 sursis esarra inat.t.al
u qarnasu, (G pres. mv. v.
nat. a lu `aanschouwen'; qarnu `hoorn'): lett. `zijn hoorns
keken naar het fundament van de Esarra' ) `ter
hoogte van de hemel' ? (als subject dualis dan ww.
verwacht in vr.mv. inat.t.ala ): de top van de Esagila
is zo hoog dat deze de bodem van de Esarra (hemel)
raakt. Een tempel wordt wel vergeleken met een stier
(met name de ziqqurat). Koning Assurbanipal: \ik
brak stuk de hoorns van de ziqqurat" (van de vijand). Andere mogenlijkheid, met Marduk als subject
su s.u^
suser
susib
susqu
b
susq^u
b
susub
susubu
susur
sussu^
sussu
AHw
s ur m
in
sursu
sursis
s u-u
s -qu-
u,
s u
s q^
u, (S
, S stat. v. !wasa bu `wonen', zitten'
, S inf en S verb.adj. v. !wasa bu `wonen', zitten'
, S stat. v. !eseru `juist zijn' etc.
, (<*sunsu^, assimilatie van n aan s): S inf v. !nasu^
`dragen'
, (<sumsu !sumu): `zijn naam'; assimilatie van
n aan s is heel gewoon en komt van m aan s soms
voor, bijv. altijd in de mimatie van de ventivus uitgangen -am en -nim: *-amsu > -assu, ook *-amku >
-akku
su-us-su, sussu (<sumsu`zijn naam') Ee-vi-101
, die van (mv.) (oude vorm van determinatief pronomen mv., !sa II ): die/dat van, degene die, wiens
[hoewel het deterninatief pronomen sa alle funties kan
hebben (casus, getal en geslacht) wordt voor vr.enk.
soms !sat gebruikt, voor m.mv. su t en voor vr.mv.
!sat, als restant van de declinatie van sa]
1 su
t tamh a ru, (verwacht: tamh a ri), lett.: `die van de
`soldaten' Ee-i-151
strijd' (van personen) ) `krijgers',
(vgl. constructies als sa libbsa `dat van haar buik' )
`foetus')
2 ina il su
t iskunusi(m) puhra, (G pret. subj. mv. v.
saka nu + si dat.): `onder de goden,
die voor haar een
vergadering hadden belegd' Ee-i-147
3 su
t pulh a ti s.a nu , (G stat. mv. v. s.^anu `opvullen'):
`die opgeblazen
waren met vreeswekkendheden' Ee-iv-
su t
b}
115
>
Ee-i-147,150; iv-115
sutablakkutu
, Stn inf. v. (4-rad.) nabalkutu
sutakil , St imp. (sutakulu) v. !akalu `eten'
s u-ut
su
t
230
!
s u-te-er-
su
su
ter
su
bb xx bb ?
s u-te-
s u-ur
s ut
e
s ur
CH-xxiv-62
s u-te-
s u-ri-im
s ut
e
s urim
ma
s gi6 ma
s = `bokje', `orakelteken'; gi6 = `nacht'; wsn <*suntu !*wasa nu; dichterlijk ook sunatu, mv. suna tu ):
`droom'
1 Zaqqu ilu sa sun
a ti: `Z., de god van de dromen'
Sin1-25
6 mes,
m
a
s gi
s un
a ti
Sin1-25
):
im u18 lu
zuiden, zuidenwind;
AHw
bb H
b
su turat
b
su turu
b H
b
suzizz
b
suzuzzu
su tur
im g
al lu
Ee-i-62
:D
CH-xxiv-80
s u-tu-ru
su
turu
Ee-vi-104,106
Ee-i-62
jij/jullie; bijv.
G pret. taprus `jij (m.) besliste', taprus `jij (vr.) besliste'; G pres. taparras `jij (m.) beslist/zal beslissen'
taparras `jij (vr.) beslist', taparrasa `jullie beslissen'
, acc. v. !t^u `bezwering' etc.
t^a
C
, (acc.) Ee-iv-61
tabaku , (ww. a/u-klasse; ook tapaku;
ta-a t^
a
I. G-stam :
doden
tubbuku
tabaku
gieten,
dub
uitgieten;
):
AHw
\(hin)schutten", \vergieen";
1 tabak napistisu kima m^e: `dat zijn leven [zo gemakkelijk] als water wordt vergoten/heenvliet'
II. D-stam (
; D imp.: tubbik): vergieten
}
+D
, lett. `het leven vergieten' )
napista
uitstorten,
>
!sig7!
|
ina dur-su gis-su sig7
u-tab-ba-kam
3 ina suburrisu isarsu urqu utabbakam (
ku; In
dit teken zijn een aantal oorspronkelijk verschillende
tekens samengevallen. Het teken gaat terug op het pictogram dat een paar billen voorstelt. De betekenissen
hangen samen met `zitten', `installeren', `achterwerk',
r = ku
du
s uburru `anus', se = ku z^u `uitwerpselen';
etc.;
gs isaru `penis' of jongere nevenvorm (m)usaru,
bij eseru `recht zijn', dus \het rechte lichaamsdeel";
!sig7! sig7 (w)ara qu, (w)arqu, urqu `groen/geel z.',
resp. subst. `iets groens'; D pres.vent. v. taba ku `gieten',
`uitgieten'): `er stroomt uit zijn anus en zijn penis iets
groen-geels' BAM578-i-29
!uzu!
|
uzume
s -
s u tab-ku
srusu
tabku
4 (!uzu! uzu sru `vlees', mv. vaak voor `lichaam';
G stat. v. taba ku `uitgieten'): lett. \zijn vlezen zijn uitgestort" ) `hij is heel mager', `hij lijdt aan vermagering' BAM578-i-30
a
ana dur-su dub-ak
5 ana suburrsu tasappak/tatabbak ( dub G pres.
2e p.enk. v. sapa ku `uitstrooien' of G pres. 2e p.enk.
v. tab
a ku `uitgieten'; dub ook: sara ku `verstrooien'
(van meel)): `in zijn anus gieten' (een klysma/lavement/darmspoeling geven) BAM578-i-48
|
tab-ku tabk
u (G stat.mv.) BAM578-i-30
: tu-bu-uk, tubuk (G imp.) Ee-iv-18
|
u
-tab-ba-kam utabbakam (D pres.vent.)
!
!
>s
BAM578-i-29
e
a
-ak tatabbak (G pres.2 p.enk.) BAM578-i-48
, (ww. a/a-klasse; nevenvorm v. !waba lu),
I. G-stam (pret. v. taba lu, itbal, is gelijk perf. v.
waba lu; en perf. v. taba lu; ittabal, is gelijk Gt pret. v.
waba lu): wegnemen, wegvoeren; toeeigenen; AHw \wegnehmen", \wegtragen", \an sich nehmen"; Eng.: to
take o/away, to carry o/away, to take for oneself, to
take along;
1 tab
a lu +ma tu: \de inwoners van het land wegvoeren" ) deporteren;
|
i-tab-ba-al, ittabbal (G pres.) CHx2
it-ba-lam, itbalam (G pret. vent.) CHx9
7 it-ba-la, itbala(m) (G perf. vent.) Ee-i-68
|
F I at-tab-ba-al-si-na-ti, attabbalsina ti
tabalu
dub
NN *
*
231
m
e;
`veldslag', `strijd', `oorlog'; (eig.: `handgemeen'); zie verder
onder !ah a zu op pag. 8
T ta-ha-zi, tahazi (gen.) Ee-i-144
ta-ha-za, t
a h
a za (acc.) Ee-iv-55
ta-ha-zu, ta h a zu Ee-vi-24, 30
b sa , (ilu ) sa ta h a zi Ee-iv-92
, (subst. bij wia s.u; ook ta stu): verlies; AHw
\Minderung", \Verlust"; Eng.: loss, decit;
, (subst. bij !aw^u `spreken'; !ta wtu ook
tamittu, ta mtu, ta wtu): `orakelwoord', `orakelraadpleging'; zie voorbeeld 6 (en verder) onder !aw^u op
pag. 28.
, (subst. bij !t^aru `omkeren'; ook ta a rtu):
terugkeer; vergiffenis;
1 GN-tajj
a r PN `GN-is-vol-ontferming'
, (adjectief bij !t^aru `omkeren'; ook ta a ru;
st.c. tajjarti, tajjarat, met sufx tajjarta-): `barmhartig', `mededogend'; zie voorbeeld 11 (en verder) onder
!t^aru op pag. 233
M
MJ
M
ta s.tu
ta tum
m
e
tajjartu
tajjaru
CCH
adj.) Sin3-63
, (< acc. v.
t^aka
`over u')
ta-a-ka, t^aka (acc. v. t^u +ka) Ee-i-152
, ww. a/a-klasse; NB en NA ook i/i-klasse,
I. G-stam (onregelm. G imp. tikal) vertrouwen (op = ana,
-s of dat., (pret. soms ingressief): vertrouwen hechten aan;
AHw \vertrauen" (auf = ana, -s, dat.); Eng.: to trust
someone/something
1 sa ana k^
asa itkaluka, (G pret. subj. + ka; k^asa voor
k^asi dativus 2e p. ka herhaalt k^asa): `wie vertrouwt op
u', `degene die zijn vertrouwen op u heeft gevestigd'
takalu
Sin3-49
2 ana-dn-GN-atkal
PN Ik-vertrouwde-op-het-oordeelvan-GN
3 atkal-GN-ul-ab
as `in-mijn-vertrouwen-op-GN-ben-
ik-niet-beschaamd'
4 l
a -abassi-GN PN GN-laat-mij-niet-beschaamd!
5 aj-ab
as-GN PN GN-laat-mij-niet-te-schande-worden!
}
+
datief ,
vertrouwen stellen
op/in, veel ducie hebben in, goede moed putten uit
}
, G verb.adj., , (st.c. takil- vertrouwend AHw
\zuverlassig", \treu"; Eng.: trustworthy, true, reliable;
6 belum sa takluka napistasu gimilma, (G imp. v.
gama lu `sparen'; + napistu `redden'; -ka hier dativisch;
taklu subj. stat. < takil-u): `O Heer, redt degenen die
op u zijn vertrouwen heeft gesteld' Ee-iv-17
II. D-stam (
) AHw \zum Vertrauen bringen",
\ermutigen", \zuverlassig machen" Eng.: to cause to
trust, to encourage, to make trustworthy,
}
, (st.c. tukulti, met sufx tukulta-; mv. tukla tu
met enk. betekenis): (voorwerp van) vertrouwen, op
wie men zich op verlaten kan, hulp, bijstand, toevertrouwen
AHw \Vertrauen", \Ziel des Vertrauens", \Beistand",
\Hilfe" Eng.: trust, object of trust;
7 p Tukult-d Ninurta = `N. is mijn betrouwe'; vgl. het
Wilhelmus \Mijn schild ende betrouwe zijt Gij, o God,
mijn Heer"
8 d Marutukka l
u tukultu ma ti a li u nissu (epitheton
van Marduk; tukultu st.c., verwijst terug naar elmen-
tukkulu
tukultu
NN B V
it-kal-ma itkalma
it-ka-lu-ka itkaluka
taladu
) CHx135
*talamu , (S-tantum),
III. S-stam (sutlumu):
wal
a du
>a
schaffen, geven
;=
, u-sa-at-li-mu-nim, usatlimu nim
pret. +nim) CH-xxiv-25
(S
talmu , (subst.):
;
;
b
V
lievelingsbroer, lieveling
,
ta-li-im tal
m
Sil-C-147
CH-ii-56
,
b c
, (+sunu)
ta-li-mi-
s u -nu tal
mi
s unu
tal-li-ki-ma tallikkima
+ ma) Ee-i-114
(G pres. 2e p.enk. +
baan, gang,
loop; AHw \Gang", \Lauf", \Bahn";
1 t
a luksa lu iskunu [nadat de rivier] `zijn loop heeft
geconsoli-deerd'
ta-lu-uk-
s a t
a luk
s a yos-ix-71,19
, (ww. a/u-klasse)
I. G-stam
: vasthouden, vastgrijpen, houden, bezethouden,
onder beheer hebben, in bezit hebben beetpakken (ook van
de vijand); AHw \ergreifen", \fassen"; Eng.: to grasp,
to hold
1 d Mummu ittamah, (G perf.): `hij [Ea] greep Mummu
vast' Ee-i-72
G stat. (komt veel in stat. voor, ook transitief):
2 tamh
a ku + acc.(G stat. 1e p.enk.): `ik houd : : : vast'
3 tameh rittussu, (G stat.; locativus rittu `vuist'): `hij
houdt (kruiden
om gif te blussen) vast in zijn hand'
tamahu
Ee-iv-62
4
d Erra
mutammeh ajjab
sutmuhu
}'
tam-hat tamhat(a)
,
(G stat.vr.) erra-iii-D3
(G stat.) Ee-iv-62
ta-me-eh tameh
232
V
N> n
}
tamartu
Ee-vii-124
ta-me-eh-ma tamehma
(G stat.+
ma
(G perf.) Ee-i-72
pret.) Ee-i-157
u
-
s at-mi-ih, u
s atmih (S
mu-tam-me-eh, mutammeh (G part.), CH-iii-47
it-ta-mah ittamah
ta-am-b
e-e, tamb^
e (< tabb^
e < *tanb^
e
t^amatu
tambi
ta tum): `orakelvraag + orakelwoord' `orakelraadpleging'; zie voorbeeld 6 (en verder) onder !aw^u op
pag. 28;
E ta-mit, ta mit (st.c.) Sin1-16
E I ta-mit-ti-ka, tamittka Sin1-17
r): !mak
, (subst.;
damga
a ru, `koopman'; ook: `geldschieter', `bankier'; zie voorbeeld 1 (en
verder) onder !maka ru op pag. 126
, subst.; tapra s-nomen bij !mala ku: `raadgever'; zie voorbeeld II (en verder) onder !mala ku op
pag. 127
7
tam-la-ku, taml
a ku Ee-i-66
, G pret. 2e m.enk. v. !man^u `tellen' etc. (2e vr.enk.
is tamn^, 2e mv. is tamn^a
, (subst.; !masa lu II `gelijken op'): `afbeelding',
`evenbeeld', etc.; zie voorbeeld 1 (en verder) onder
!masalu op pag. 133
K tam-sil-su-n[u], tamslsunu (+sunu) Ee-v-2
tam-sil, tamsl (st.c.) Ee-vi-112
, (subst.; taprist-nomen, mv. tamt.^atu; !mat.u^ `te
kort zijn'): gebrek, armoede, vermindering, tekort(en) in
nanciele zin; ong. syn. met imt.u^; zie voorbeeld 3 (en
verder) onder !mat.u^ op pag. 135
I tam-t.a-a-ti, tamt.^ati (vr. gen.) Sin3-58
, (ww. a/a-klasse; Ass. tama u, NB tem^u) zweren;
AHw \schw
oren"; Eng.: to swear, to take an oath, (by
someone ina or acc.)
II. D-stam (
) AHw \beschworen" (bei = acc.),
\eidlich binden" Eng.: to make swaer, to adjure, to
bind by oath
}
, (subst. ook tamma mtu) AHw \Eid";
Eng.: oath
, (subst. <*tana dtu; ook tanittu, mv. tana da tu,
!n^adu of na adu `roemen') lof, roem; zie voorbeeld
II (en verder) onder !n^adu op pag. 144
, (!ana hu): kommer, zucht, moeite
, !tanattu
`lof', `room'
pnzm ; !tazzimtu tazzintu,
, subst.;
tezzimtu): klacht
, (subst. < Sum.; tappa -; mv. tapp^u; OA tappa um
| tamba) AHw \Genosse", \Gefahrte", \Kompagnon" Eng.: business associate, business partner,
-M
tamkaru
tamlaku
tamnu
tamslu
} b
}
tamt.tu
}O C
tam^u
tumm^u
tumamtu
tanattu
tanehu, tanhu
tanittu
tanzimtum
tapp^u
ta-qab-bu-
u, taqabb^
u (G pres. subj.) Sin3-43
, (ww. u/u-klasse; eigenschapsww.; LB ook
taqa mu; taga nu)
I. G-stam (stat. taqun/m) ordentelijk z/w., op orde z/w.
naar behoren zijn
AHw \geordnet s/w.", \gesichert
s/w."
}
, (subst.) sieraad; AHw \ordentliche Ausstattung", \Schmuck"; [de combinatie \sieraad = orde"
komt in meer talen voor; vgl. Gr. kosmos is `sieraad'
en `orde']
F lit-qu-na litquna (G prec.) erra-i-73
, G pres. 2e p.enk. v. !qab^u `spreken'
e
~
taq-bu-u, taqb^
u (G pres. 2 p.enk.) erra-i-107, 131
, (!qerebu `naderen') `voorbede' en de ceremonie, waarin de lotsbestemmingen worden toegedeeld; zie voorbeeld 10 (en verder) onder !qerebu op
pag. 178
~ : taq-rib-tu, taqribtu Ee-vi-77
, (subst. bij qat^u; st.c. taqtt; mv. taqtia tu) AHw
\Beendigung", \Ende"; Eng.: end, ending;
, (ww. a/u-klasse),
I. G-stam : slaan, kloppen, scheppen (met spade) AHw
\schlagen", \klopfen"; (stat. \ist dunkel") Eng.: to
hit, to beat, to pound;
u alla, (G pret. mv.): `de Anunnaki
1 d Anunnaki itruk
staken de spade' (`sloegen met een houweel', om de klei
te delven, die wordt afgestoken) Ee-vi-59
}
, G verb.adj., (st.c. tarik-)
Eng.: beaten,
pounded; dark, black;
D
it-ru-ku, itruk
pu, (G pret.mv.) Ee-vi-59
, (ww. u/u-klasse; 6 rr nevenvorm v. !ara ru II ;
ook ereru, hara ru)
irrur, pret. rur, ihrur, perf. tarur =
I. G-stam (pres.
al die r's in het
pret. v. tara ru): sidderen, trillen (met
woord hoor je 't trillen);
akkeren ) opbranden AHw
\zittern";
1 itrur
a isdasu, (G pret. vr.mv. v. tara ru; a geen vent.
maar de dualis isdasu; in dualis krijgen predicaat en
attribuut de uitgangen vr.mv.): `haar benen sidderden', `zij stond te trillen op haar benen/grondvesten'
tapsahu
tapsuhtu
taptetu
taqabbu
taqanu
s>
tiqnu
taqb^u
s
taqribtu
taqttu
taraku
tarku
tararu
N H
N
taras.u
Ee-iv-90
D
it-ru-ra, itrur
a , (G pret. v. tar
a ru) Ee-iv-90
D it-tar-ru, ittarru (N pret. mv.) Ee-iv-108
, (ww. a/u-klasse)
I. G-stam : uitbreiden, uitstrekken, uitspreiden (van een net)
een net over iets werpen; AHw \ausstrecken"; Eng.: to
reach out, to stretch out, to extend, to set up;
1 ub
a na tara s.u, lett.: \de vinger uitstrekken" )
(iem.) met de vinger nawijzen, belasteren, nawijzen (+eli,
ook: +arka iem., +ana jegens iem.), +assum `ter zake
van'), niet altijd negatief;
2 ub
a na ana damiqtim tara s.u: ten goede nawijzen
233
3 ub
a na ana lemuttim tara s.u: ten kwade nawijzen
[roddel, achterklap en laster kwamen veel voor. Er bestaan ook rituelen om ervan bevrijd te worden. De Bab.
cultuur was een typische \shame culture" (zoals nu
Japan, de westerse cultuur is meer een \guild culture").
Men ontleent zijn waardigheid aan zijn goede naam.
Laster stelt iem. bij zijn superieuren in een kwaad daglicht en verhindert zo \inwilliging" van verlangens bij
baas, magistraat, koning en god.]
III. S-stam
(
, causatief): ong. als G uitstrekken,
uitsteken; rondstrooien (lasterpraat), aanstichten (van roddel);
IV. N-stam (
, passief): uitgestrekt worden etc.;
}
+
, 1 reiken van de hand, iemand de hand
reiken te hulp komen 2 (idioom) kiezen, selecteren, aanwij-
sutrus.u
natrusu
taras.u qatu .
zen
(bijv. `zending' bij `zenden') of dat wat eruit resulteert (bijv. \de zending werd bij de grens tegengehouden"); nomina actioni van eigenlijke ww. met betekenisovergang naar het concrete: bijv. siprum `zending'
bij sapa ru `sturen') uitstrekking
4 tiris. q
a t d Anim (idioom) `uitverkorene van Anim'
V
ta-ri-is
. , taris
. (G stat.) CH-xxiv-48
V
u
-
s a-at-ri-is
s atris
. -ma, u
. ma
> a( ( V
N (V
(
tarbas.u
V
it-ta-ri-is
. -ma, ittaris
. ma
(N pret. <*intaris.) CHx132
IV
ti-ri-is
. tiris
. (st.c.) yos-ix-71,9
tarb^atu
tarbtu
tarkibtu
tartu
t^aru
into, to become
1 terr, (G imp. vr.enk.; de r maakt i>e): geef terug!,
stuur terug!, retourneer!
2 t
u r qibisumma, (G imp. v. t^aru en G imp. v. qab^u
in %hendiadys; +sum +ma): `beveel hem andermaal!'
Ee-iv-24
3 it
u r iqbisumma, (G pret.; G pret. v. qab^u in %hendiadys): `nogmaals sprak hij hem toe' Ee-iv-26
4 awlum su
ittu ramma, (G perf. vent.): (indien) `deze
man terugkeert'
turru
muteru, muterru
tajjaru
tajjartu
muter gimilli
234
terugkeer; vergiffenis;
AHw \R
uckwendung", \Ruckkehr", \Ruckmarch"; \Verzeihung"; Eng.: return, pardon;
13 GN-tajj
a r PN GN-is-vol-ontferming
a-tur, atur (G pret.1e p.enk. v. t^aru) erra-i-136
:
tu-ur, t
u r (G imp. v. t^
aru) Ee-iv-24
V ter-ri, terr (D imp. vr.enk.) Ee-i-123
i-ta-ar, it^
ar < *ituar (G pres.) CHx135
i-ta-ar-ma, it^
arma (G pres. +ma) CHx5
i-tur, itu r (G pret.) Ee-iv-26
:
it-tu-ra-am-ma, itt
u ramma
w
V
N H V
w
xw
CCH
>w b
>
>w
tar^u I
D
u
-ta-ar-ru-
s u,
e
utarr
u
s u (D pres. 3 m.mv. +
s u) CHx18
V u-ta-ri, ut^ar(i) (D pres. met onduidelijke -i)
Ee-iv-71
u
-tir, ut^
r (D pret.) Ee-iv-71
tar^u II
tartu
N b
taskarinnu
(
*tasabu
tasakkan
tasba
? CV
tasltu
tasmtu
taskun
? u-apocope)
Ee-iv-82
su
Tasmetu , godennaam;
? x
? 4
,
(Gt pres.) erra-iii-D15
ta u^m , (subst.; pars-nomen): binnenkamer; AHw \Innenta
s -me-e ta
s m^
e
du8 kug
ta-ta-mi t
a tammi
raum"; [pars- (of pers) type nomen (vr. parsat (perset), %nominale typologie) voor primaire, niet van
ww. afgeleide nomen zoals kalbu `hond', kalbatu `teef';
mar u > ma ru `zoon', ma rtu `dochter']
, (subst.) In het Enu ma elis-epos (Ee-iv-65) een
verbastering van de naam Tia mat; waarom is onduidelijk; een m tussen twee vocalen is vaak ontstaan uit
een w. In intervocale positie wisselen /m/ en /w/. De
intervocale m van het schrift werd stellig veelal als /w/
gesproken en andersom. Men sprak dus Ti-amat als
/tia wat(e)/ of /t^awat(e)/, vgl. de Griekse transcriptie . De reduplicatie is wellicht naar analogie van
sama mu als nevenvorm van sam^u en ma mu als nevenvorm van m^u. Vgl. een naam als Hu-wa-wa ook Humba-ba voor het monster in het Gilgames-epos.
Tawawati
tawtu
tazzimtu
tazktu
tazzimtu
tazzintu
taz^er
tazeri
teb^u
at-bu-ma atb^
ama (G pret.1 p.enk.) erra-i-132
at-bi-ma atb^ma (G pret.1e p.enk.) erra-i-132
I (ina) ti-bi-su (ina) tib^su (G inf.gen.) BAM578-i-46
teb^u
titb^u
titabb^u
tbu
tib^utu
sutb^u
sVV
N }!s
>
s>V
> o N s> b V
>n V
n V
tedistu !
x b
tele u^
it-teb-bu ittebb^
u
, ( edesu `nieuw z/w.'): `vernieuwing'; zie voorbeeld 5 (en verder) onder !edesu op pag. 49
I K te-dis-ti-su-nu, tedistisunu (+sunu) Ee-vii-9
, (vr. teltu, tapras-nomen bij !le u^ `kunnen', `in
staat zijn'): `
ink', `bekwaam' `ervaren' (iem. die veel
heeft gedaan), `knap', `kranig'; zie voorbeeld 5 (en
235
x >
x
teliltu
xP
teltu
te-me-n
e-ja temenn
e ja (`mijn oorkonde'
temennu
temmenu
x
yos-ix-71, 31
erra-i-3
`geef terug!', `stuur terug!', `retourneer!' (G imp. vr.enk.: terr, G imp. mv.: terra )
, mv. v. !t^ertu
, G pret. 2e p.mv. v. !eresu
V te-ri-sa, terisa (G pret. 2e p.mv.) Ee-vi-57
, (subst.; ook tirhatu; st.c. terhat) bruidsprijs; AHw
\Brautpreis"; Eng.:bride-price
, stad aan de Eufraat, huidige Tell Asa ra, iets
bovenstrooms van Mari
, (G imp. vr.enk. v. !t^aru `omkeren', de r maakt i>e)
geef terug!, stuur terug!, retourneer!
, G pres. 2e m.enk. v. !erebu (2e vr.enk. is terrub;
2e p.mv. is terruba )
, (subst., ook ak tirs.u !tara s.u `uitbreiden') uitstrekking (bijv. van de hand)
IV
ti-ri-is
. tiris
. (st.c.) yos-ix-71,9
, (subst. bij w^arum D; oud-ap
kk. ta ertum; st.c. t^erti,
t^erta-; vr. t^eretu, mv. t^eretu ( w r ), vgl. w^aru): gebod, order, bevel, instructie, aanwijzing, richtlijn, besluit,
orakelaanwijzing extispicie (onderzoek van ingewanden):
omen (=voorteken), orakel, (vaak van de lever, daarom soms zelfst. lever(teken); AHw \Weisung", \Anweisung", \Eingewande-Omen", \Opfer-leber", \Auftrag", \Beauftragung"; \Opferschaubefund"; Eng.: direction, instruction, order, command, commision, extispicy omen, oracle, omen report, diagnosis
1 inamdin t^erta (G pres. NB-vorm): `hij gaf instructie'
t^eretu
terisa
x U
terhatu
Terqa
terr
terrub
ters.u
t^ertu
Ee-vi-18
2 (u(w)addima ana d Anim) t^eretus nas.
a ru (Ee-vi41; D pret. v. D-tantum (w)uddu !*wad^
u; t^eretus <
t^eretsu `zijn aanwijzingen'; nas. a ru G inf. `in acht nemen'; de vraag is wat het object is, drie mogenlijkheden
236
!*wad^u), daarbij is: of t^eretus object bij nas. aru: `(hij
xxw U
xx 4
xx : 4
terub
te-ret t^
er
et
tesltu
teslu
testu
?;I
Sin3-62
1
9
te-e
s -e-ma te
s e
tesu^
teterub
tezzimtu
te u^tu
gung";
1 : : : ana nis te u
^ta liddin (G prec. v. nada nu `geven')
x>
vii-122
ti amtu(m) ,
imb^u t^amti
VC
Tiamat
ka a ab ba
Ee-i-34
ti-amat Ti
a mat
Ee-vii-132
in nu da
tidkusat
tillatu I
tillatu II
tillu
237
tikpu
tinuru
(gen.) BAM578-i-48
(ina) tin
u ri
IV
uit-
(st.c.) yos-ix-71,9
(s
' V
tisba
!s.abatu `grijpen'
I
:
,
(Gt inf.) Ee-i-150
tisab , G imp. v. !wasabu (uit de nevenvorm met t); ook
tituru
ti u^tu
tizkar
tizkaru
t^u I
ti-is
. -bu-tu tis
. butu
tise
Tispak
tittu(m)
voor `bezwering' (nam bouwt abstracta en s ub `werpen', in het Akkadisch D sub = nad^u `werpen')]
1 addi t^
aka, (G pret. 1e p.enk. v. nad^u `werpen' + ka
`jouw', gen.obj. `over u'): `ik heb het machtswoord over
u gesproken' Ee-i-153
2 iddi t^
asa Tia mat, (G pret. v. nad^u `werpen'): `T.
sprak haar bezwering uit' Ee-iv-71
3 ina saptsu t^
a ukalla, (D pres. v. kal^u `vasthouden';
saptu `lippen'): `op zijn lippen hield hij een bezwering
gereed' Ee-iv-61
4 ta asu ellu, (verwacht acc. ellam `rein'): `een heilige
magische formule' Ee-i-62
ta-a, t^a (acc.) Ee-iv-61
s u (acc. +
ta-a-
s u, ta a
s u) Ee-i-62
ta-a-ka, t^aka (acc. v. t^u +ka) Ee-i-152
t[a-a-
s ]a, t^
a
s a (acc. v. t^
u +
s a) Ee-iv-71
, (in Ee-vi-111, nevenvorm tiu ): woord voor schrijn
(meestal van hout, klein, transportabel); kapel (een
localiteit in een tempel):
1 ta asina lisriss
a (S prec. vr.mv. < *lisrsa v. r^asu
`juichen'): `moge zij in hun schrijnen gejubel teweeg
brengen' Ee-vi-111
suh
t^u II
tubuk
tubqu
C
Cb
C
Ca
C
tuhhu
tuk^an
Sin3-49
>
p.mv. is tuktinnu )
!hub tuk-tun-ni, tuktunn (D perf. 2e p.enk.; verwacht
-tin-) Ee-iv-84
Tukult-
tulmu
tul^u
tuma ar
V2
erra-iii-D7
op pag. 241
!t.upsarru
238
gi dusu
gi
s
dusu
(@
tuquttu);
vr.mv. tuqma tu: strijd, oorlog, krijg, gevecht; soms
strijdmacht [purust-type vr. nomen, m. purs %nominale typologie; vaak voor abstracta uit adjectieven;
puluhtu `vrees'; t. u btu `vriendelijkheid'] AHw \Kampf",
\Wehr";
1 usziz imnussu t
a h a za rasba u tuquntam, (S pret.
`strijd'; rasbu `angstverwekv.izuzzu; t
a h a zu ook:
kend'): `hij [Marduk] plaatste aan zijn rechter zijde
Geduchte Strijd en Oorlog' (namen van paarden) Eeiv-55
2 qadu tuqm
a tisunu, (qadu, subst (loc.) in gebruik als
voorzetsel): `te zamen met hun strijd(macht)' Ee-iv-118
3 mannumma sa ibn^
u tuquntu (G pret. subj. v. ban^u
8}
8
>V !
>
S: `bezorgen')
t^
aru
tusarsa , S pret. 2e p.enk.
v. !rasu
^ `krijgen'
pret. 2e p.enk.) Sin3-46
: UC
,
(S
tusba , (uit nevenvorm !*tasabu bij wasabu `zitten',
tu-
s am-har tu
s amhar
tu-
s ar-
s
a-a tu
s ar
s
a
tu-u
s -
s a-am-ma, tu
s
s amma
tusb
tussu
a V
1 Tutu
Zi-ukkin-na
napisti
umma nsu
(Z. epitheton/verschijningsvorm van Tutu; toelichting
op de naam Z. met zi = napistu en umma nsu slaat
op ukkin `vergadering'): `hij [Marduk] is T. als Z., het
leven/levensonderhoud van zijn schare' Ee-vii-15
2 d Tutu d Ziku salsis imb^
u (G pret. v. nab^u `noemen'):
`ten derde male noemden ze d Tutu d Ziku' Ee-vii-19
Tutu heeft het teken
im = tu15 =
s a ru `wind',
`adem'; met een \etymologie" uit de orthograe brengt
men dit in verband met tu = du10 t.^abu `prettig zijn'
en wellicht zi > se > sega = maga ru in de volgende
zin:
3 il s
a ri t.abi bel tasm^e u maga ri `god van de aangename adem, Heer van verhoring en inwilliging' Ee-vii-20
[\Heer van verhoring en inwilliging" is een epitheton
van veel goden; verhoring/inwilliging (het betekent
hetzelfde) van smeekbeden om \reiniging" opdat men
niet buitengesloten is]
Tuttul
t.
AHw
1 patarni ina l
a t.abahi ittadi suhtu (st.c. + -ni v. paa hu `slachten';
G perf. nad^u `wertru `zwaard'; G inf. t.ab
pen') lett. 'ons zwaard in het niet-slachten hij werpt
kopergroen' ) `ons niet-gebruikte zwaard is onder het
kopergroen gekomen' erra-i-91
} , G part., slachter, slager; AHw \Schlachter",
\Metzger";
a bihu na du (G part.; n^adu II `roemen'):
2 d Isum t.
`Isum, de roemruchte
slager/slachter' erra-i-4
N t.a-bi-hu t. a bihu (G part.) erra-i-4
t
ab
a hi (G inf.gen.) erra-i-91
.a-ba-hi t
.
, (subst. bij !t.^abu; !geshtin! F agestinna;
met gestin kara nu `wijnstok' <
ge
s `hout' en I
ti(m) `leven', \levenshout" dus samen \wijnwater" )
`azijn' = zure wijn):
azijn; AHw \Essig", \Essigtrank";
!geshtin! F
t.abihu
O
O
t.abatu
C
B ?
a ge
s tin na
kal ga
1 t.
a ba ti danna ti `sterke/onverdunde/geconcentreerde azijn' BAM578-i-15 (in een recept voor een braak-
C !geshtin! F
middel)
age
s tinna
t
a b
a tu
.
(`azijn') BAM578-i-15
'B
_
s im
e[m-di
mun
e]me-sal-lim
2 emdi t.
a bat emesallim (emdu, endu altijd groene
cypres; _ mun t. a btu `zout';
emesal `vrouwetong' met
sal `vrouw', maar ook `dun', `jn':
\jnproeverszout?" een bepaalde varieteit zout BAM-
mun
578-i-48
* ]
(jn zout?) BAM578-i-48
_
_
mun
t
a btu
.
(`zout') BAM578-i-17
e me-sal-lim t
a bat emesallim
.
g, du10
du
.
.
voorzetsel eli: prettig z/w., aardig z/w., aangenaam z/w.;
zich welbevinden, vreugde; AHw \gut s/w.", \brauchbar s/w.", \schon s/w."; Eng.: to be(come) pleasant,pleasing, (to = ina) to be(come) sweet, good, to
be(come) satised
} PN , het is prettig voor PN, PN behagen, zelfde
eli
t.ab
239
als ana sr PN t.^abu; [voor tegenstelling \iem. mishagen" !mara s.u + eli];
#
mm-ma nag-ma ugu-su ul du10 ga
1 mimma isatt^
uma elsu ul t. a b (schrijfwijze met in
mm-ma uitzonderlijk; # nag = \mond water"
G pres. subj. v. sat^u `drinken'; G stat. v. t.^abu `prettig
zijn'): `al wat hij drinkt, valt hem slecht' BAM578-i-30
} , G verb.adj., st.c. t. ab, vr. t. abtu, mv. t. abtutu, vr.mv. t.abta tu: prettig, mooi, goed AHw \schon",
\gut", \su"; Eng.: pleasant, pleasing, sweet, ne,
good,
2 qasatni t.^
abtu ibbalkitma (G pret. v. nabalkutu 4-rad):
lett. `onze mooie boogkomt in opstand' (de wapens zijn
slecht onderhouden) ) `onze deugdelijke boog wordt
weerbarstig'
}
, G verb.adj. vr., , (gesubstantifeerd; st.c. t. a bti;
mv. later ook t. a bta tu): vriendelijkheid, AHw \Gutes",
\Gute", \Wohltat"; Eng.: kindness;
}
, (adv.): op goede wijze, op aangename wijze,
vriendelijk, goed gezind, lankmoedig AHw \schon", \gut";
Eng.: well, pleasantly;
3 i nisdud t.
a bis, (cohor. v. sada du II `geduld hebben'): `laten we (nog even) lankmoedigheid betonen'
t.abu
t.abtu
t.abis
Ee-i-46
4 t.
a bis uma ar (D pres. v. w^aru, D inf. wu uru, ne-
t.ubbu
libba t.ubbu
prettig stemmen
6 t. u
b libbi: welbehagen
}
, D part., ;
7 mut.b libbi d Anunnaki (D part.st.c.): `die (het hart
mut.b
t. u btu; mv. t. u bu ; vr.mv. t. u ba tu, t.ubba tu; beide met
eigen betekenis): het goede, welzijn, goedheid; [purs-type nomen, vr. purust %nominale typologie; vaak voor
abstracta uit adjectieven; pulhu `vrees'; dumqu `het
goede', murs.u `ziekte'] AHw \Gutes",
\Gute", \freies
Ermessen", \Wohlergeben"; Eng.: good(ness), kindness, hapiness
8 t. u
b libbi, (libbu `hart'): (mentaal) welbevinden
9 t. u
b sri, (sru `vlees'): (fysiek) welbevinden
10 t. u
b kabitti, (kabittu `zwaar', `geeerd'): (emotioneel) welbevinden
}
, (subst.; MB, LB; vr. v. t. u bu): sluiting van vrede,
AHw \Friedenschlu";
}
, (subst.; ook t.ubba tu; vr.mv. v. t. u bu): vriendelijkheid, vrede AHw \Freiwilligkeit", \Freundlichkeit", \Freude"; Eng.: gladness, pleasure, voluntariness, friendliness, friendly relations;
11 mn^
a t.ubba ti elis nas^atima, (G stat. 2e vr. v. nasu^
`dragen'): lett. \wat draagt gij (zo luidkeels?) vriendelijkheid?" ) (?) `waarom brengt gij zo luide(?) vrede
t.u btu
t.u batu
}t.ubba tis ,
OO s sut.ubbu
OO Z }
22
>
>
Ee-i-46, vi-18
(adj.) erra-i-89
:
t
-ub, t
b (st.c.) Sil-C-30
.u
.u
:
t
-ub-bi-im, t
.u
. ubbim CH-i-48
u
-t
i-ib
,
ut
b
,
(D
pret.) CH-v-24
.
.
i-t
b, (G pret.) erra-i-94
.ib, it
.
I
u
-t
-ib, ut
b (D pret.) CH-xxiv-33,34
.
.
=I
mu-t
-ib, mut
b (D part.st.c.) CH-ii-7
.
.
= mu-t.ib-ba , mut.ibba (D part.) Ee-i-31
=
mu-t
b (D part.st.c.) Ee-vi-134
.ib mut
.
t
s, t
a ti
s (adv.) Ee-i-64
.u-ub-ba-t
.ubb
I t.ub-ba-a-ti, t.ubba ti (mv. obl.) Ee-iv-77
t
a b (G stat.) BAM578-i-30
10
.
t
s t
a bi
s
.a-bi
.
t
u t
abtu
.a-ab-t
.^
S2 ?
C
s/w.";
ga
t.uhhudu
II. D-stam (
t.uhdu
O N
t.aradu
CH-ii-52
t.ardu
NOH
CHx26
iti
ab
e a
ab ba e
I. G-stam :
naderen;
\sich nahern"; (jur.) \(bittend, fordernd) herantreten"; Eng.: to go near, to draw near, to approach
(ana, dat.)
240
t.ehu^
t.ehhu^
t.uhhu^
N
V
}x
t.ehu^tu !
it
.-he-ma it
. hema
,
ut
.-t
.e4 -eh-hi
ut
.t
. ehhi
, te u^tu `verzorging'
, (ww. < *ta m pt m , etym. een oersemitische
.
. 4
radix; a>e vanwege larynchaal 4 ; komt alleen als
subst. voor; pars- (of pers) type nomen (vr. parsat
(perset), %nominale typologie) voor primaire, niet van
ww. afgeleide nomen zoals kalbu `hond', kalbatu `teef';
mar u > ma ru `zoon', ma rtu `dochter';
I. G-stam I: nieuws, rapport, beslissing; beleid; beschikking,
uitsluitsel, bericht;
I. G-stam II: verstand, geest, inzicht, zin, zinnen; intellect, intelligentie, overleg, plan, gedachte, raad, beraad; [Ned. woord \zin" (geestelijke waarneming: `mening', `oordeel') in bijv. \zijn eigen zin volgen", \zoveel hoofden, zoveel zinnen", tegenover \zin" als: \vermogen om waar te nemen", zoals in \zintuig",
pt m\dat
streelt de zinnen"; In het Hebr. wordt
. 4 gebruikt voor (alleen) ww.-en: `smaken', `proeven', maar
ook de geestelijke waarneming: `beoordelen'; vgl. ook
Lat.: sapere voor zowel `proeven' als `begrijpen' (waaruit Fr. savant, savoir ontstaan is)]. AHw \Verstand",
\Meinung"; m.mv. en vr.mv. etwa \Planungsfahigkeit", \Entschlu(kraft)"; \Verstand", \Anweisung",
\Bescheid"; Eng.: information, news, report; command; mind, attitude, intention, decision;
1 t.emka of t.enka, (sufx -ka; na Oud-Bab. wordt vaak
m>n voor een dentaal of een s, s., q of k): `jouw rapport',
2 sapih t.emasuma, (G stat. v. sap
a hu; t.emu nomina
tief, a hulpvocaal):
`zijn verstand was verstrooid' Ee-iv-
t.emu
68
t.ema sakanu
san^u t.emu
iv-88
VbV
U
Ee-iv-68
t
e-ma-
s u-ma t
e ma
s uma
.
.
t
e-en-
s
a t
e n
sa
.
.
t
e-me t
em
.
.
AHw \mahlen";
}t.enu, G verb.adj., ,
tet
en
.
C
t.iabu, t.^abu
t.it.t.u(m)
sur-suf-ri
N
S2 ?
t.u batu, t.ubbatu
(gen.) erra-i-74
t.ubbatis , (adj. bij t.ubatu, t.ubbatu !t.^abu, t.iabu): op vriendelijke/vredige wijze, genoeglijk
t
.i-it
.-t
.i t
.it
.t
.i
t
s t
s
.u-ub-ba-t
.ubbati
(adv.) Ee-i-64
t.u btu
t.u bu
t.u du
SO
t.uhdu , (!t.ahadu)
t
da
.u-da t
.u
(acc.) erra-i-96
overvloed
241
dub
.
.
.
kleitablet, tablet, oorkonde, contract AHw \Tafel",
\Tontafel", \Urkunde", \Brief"; Eng.: clay tablet,
document, letter
}
zondentablet
Rightarrow schuldbrief, quotschuldvordering (!e iltu
`opeisbare schuld')
1 bt t.uppi (btu(m) `huis', lett.\`"'huis voor kleitabletten;
eduba): school; archief; AHw
\Tafel", \Tontafel", \Urkunde", \Brief"; Eng.: tablet
house, school, archive;
2 m
a r bt t.uppi (ma ru(m) `zoon', maar ook `ondergeschikte', `werknemer'): dumu eduba):
staatssecretaris; Eng.: state scribe;
3 t.uppi l
a \r"aga mim (raga mu, jur.: `aanvechten'):
`oorkonde van niet-klagen', d.w.z.\d"ie voorzien is van
een niet-klaag clausule (met sancties);
[Oorkondes kennen vaak de clausule dat de partij
die aan het korste eind trekt niet zal raga mu (erop terugkomen = t^aru) op straffe van een boete
rugumm^u.]
4 t.upp\s"m
a ti, ( O
dubnamme
s ): lotstafelen, tabletten met lotsbestemmingen [Goden houden boek
(secretaris later Nab^u) over hun beslissingen in de godenvergadering. De koning der goden heeft alle lotsbeslissingen als tabletten om zijn nek hangen.]
00 s u) CHx37
t
su t
s u (acc.\ +
.up-pa-
.uppa
O
, t.upp\s"ma ti Ee-i-157
, (ook tupsarru < Sum. dubsar;
dubsar):
schrijver;
AHw \Schreiber";
Eng.:
scribe;
1 tupsar En
u ma Anu Enlil (Enu ma Anu Enlil, astrologische omina-serie): lett.: `schrijver van de (ominaserie over astrologie) Enu ma Anu Enlil' ) astroloog,
astronoom
2 tupsar umm
a ni (umma mu `leger') Eng.: military
scribe,
, (subst. < Sum.) band, schakel, ketting, keten,
snoer; overdrachtelijk band ) verband, samenhang, AHw
\Band", \Knoten";
}
+
, (D v. !k^anu; \een band instellen"
) iets organiseren, structureren, er samenhang inbrengen;
1 mukn t.urri il b
a u^ kna ti (D part. v. k^anu in
D `grondvesten'; G part. v. ban^u `scheppen') `die de
band/de samenhang der doden tot stand heeft gebracht en die de scheppingsorde heeft ingesteld' Ee-
}sammu ,
' b
t.upsarru
t.urru
kunnu t.urru
vii-80
lV
t
. ur-ri t
.urri
(gen.) Ee-vii-80
>
}sammu
C
>C
,
u
hi a
u
hi a ,
u
u
u
Sil-A-2
H.Bars. 7, Ee-iv-80
u
, sam^e u ers.etim, `hemel en aarde',
an
ki
u
, sam^e u ers.etim
`hemel en aarde' CH-xxiv-86
an
ki
u (voegw.) , of
} u lu , kan als X u Y, of X u lu Y of als (u) lu X u
u
C C
>
u
-ad-di, u(w)addi (D pret.) Ee-iv-35, v-3
, D pret. v. !bel^u, bal^u `uitgaan', D: `blussen'
; u-bal-li, uballi (D pret.) Ee-iv-103
, (vr.; ook upa nu; st.c. uba n; mv. is uba na tu; p
s usi): vinger, teen, spitse bergtop; in de leverschouw (extisspicium ): naam van een onderdeel van de lever Lat.
processus pyramidalis; eenheid van lengte ong. 1.67 cm
(= 30 ammatu) AHw \Finger" (auch ubertragend),
\Zehe"; Eng.: nger, toe
1 ub
a n sepi, lett.: `vinger van de voet' ) teen;
2 ub
a nu tara s.u, lett.: `de vinger uitstrekken' ) (iem.)
`met de vinger nawijzen' (iem. = eli), `belasteren'; niet
altijd negatief:
3 ub
a n damiqtim: ten goede
4 ub
a n lemuttim: ten kwade
K u-ba-nu-um, uba num CHx132
, D pres. v. !b^aru `verschijnen' etc.
u
-ba-ar-ma, ub
a rma (D pres.) CHx23
, D pret. v. !basa mu `(fraai) vervaardigen',
etc.
u-ba-as-sim, ubassim (D pret.) Ee-v-1
uballi
>
ubanu
>
>
Tussen zinnen een sterke scheidingskracht; In een opsomming heeft als regel alleen het laatste lid u, net als
in het Ned. A, B, C en D.
adversatief: soms is u adversatief (tegenstellend), te
vertalen met: \ofschoon het een : : : toch" of \maar : : :
toch"
1 iss
u ma ru u atti tazzer(i), (G pret. v. sas^u `schreeuwen'; G pres. 2e p.enk. v. zer^u `haten'): `ofschoon de
zonen (slechts) schreeuwden, bent gij toch gaan haten'
Ee-iv-80 (verkort)
tuppi arni
ubar
>
ubassim
V
> S
242
>2 V
ubburu
ubelli
>
4 !
u bil
!
gen')
CHx1
wab
a lu
u
-ub-bi-ir-ma ubbirma
`beschuldi-
(D pret. +ma)
ug-da-
s
a-ra, ugda
s
s ar
a (Dt pres. vr.mv. met
u bila(m)
u bilu
u blu
}O
}O
uddu
}O
uddappir
ud da
udd^u, wudd^u
udd^u, wudd^u
mu dd^u
}
} C
}O }W
u du
ugallu
}W
ugaru
ugdassar
-gt-
O UH
>
CM
-gal-
la
-gd-) Sin1-8
ugu , (
ugu
-ia
-saV
U
uhhaz
ugu
ugu
ugu
uhhiz
uhhuz
uhhuzu
uhulu
uhulu qarnanu
ukal
naga-si
> BB
>
ukallam
!
>W !
ukl
> !
ukn
>>> V
>> b
> V
,
u
-kal uk
al
(D pres.) Ee-iv-72
K
~
u
-ki-in-nu-
s um, ukinn
u
s um (D pret.
3e m.mv. + sum) CH-i-26
K
u
-ki-in-nu-ma, ukinnuma (D pret. +ma)
CH-xxiv-5
u
-kin-ma uk
nma
u
-kin-nu ukinnu
duisternis; AHw \Dunkel"; [purs-type nomen, vr. purust %nominale typologie; vaak voor abstracta uit adjectieven; pulhu `vrees';
dumqu `het goede', murs.u `ziekte']
d
1 S^n munammir ukli: `Sin, die het donker doet oplichten', `die licht in de duisternis brengt' Sin1-2
; uk-li, ukli (gen.) Sin1-2
, (Sum. ook unkennu) vergadering, godenvergade-
ukkinnu
243
uktn
ukull^u
ukultu
ul
>
u
-ul ul
CH-xxiv-15
1 ul
a nukkama nukurtu (< ulla num + ka + ma; nominale zin) `zonder u is er vijandschap' erra-iii-D12
7K
ul-la-nu-uk-ka-ma ull
a nukkama
erra-iii-D12
Sum. of Akk. ull^a `de verre tijd'): van oudsher, van meet
af aan, sinds mensenheugenis;
}
, tot in de verre toekomst, voor altijd, eeuw-
adi ull^a
ig
Sin3-58
ull^anu , (adv. bij ull^u; als voorz. met sufx ull^anukka, etc.):
Eng.: from there, there, apart from, other than;
}ull^anuma , (adv.): Eng.: already, also: from there
ulli , D pret. v. !el^u `hoog zijn'
i
s -tu ul-la-a i
s tu ull^
a
>
ullkiam
ullsam
ulltis
ulltu
ull^u
C
ullu
> >
>
ull^u
CH-xxiv-66
[]
u
-u l -lu-
u ull^
u
ul-lu-
u ull^
u
(D pret. 3e m.mv.)
ull^u
tijd (na MB) wordt door dissimilatie s> l voor dentalen d, t en sybillanten s, z)
x
ultu, (voorz.) , (latere vorm van istu; in later tijd (na MB)
ul-te-
s ib-
s i ult
e
s ib
si
ultu,
ultu ull^a
<
ul^u
Ee-i-88
:
ul-tu ul-lu, ultu ullu (voegw.) erra-i-132
, (subst. Sum.?) goede olie, (heerlijke, gerafneerde
olie voor lichaamsverzorging) AHw \allerbestes Ol",
\allerbeste Butter",
1 ul^
u samni ook: de allerbeste olie,
>
erra-i-93
o o
244
AHw
u
-ma- -ir-ma, uma
o
u m
s e am
uma ir
>V V
>V
u misa(m)
} a
u msu
ina u msu
} b
Ee-iv-63
ter, geleerde;
ummid
ummissu
>
Ee-i-119
4 d Damkina
umma
ummanu
i-84
5 ana Ti
a mat ummsunu sunu izzakru , (+sunu; on-
u4 -mi-
su
u
m
su
CH-ii-10 Ee-iv-63
V b
Ee-iv-85
ummianu ,
um-mat-ki ummatki
ama-
s u : : :, (= ammasu): `Damkina [gemalin van Ea], als zijn moeder, : : : (lag met hem in het
kraambed); \in de hoedanigheid van" (predicatief) Ee-
um-mi-
s u, umm
s u (gen. +
s u) CHx29
K um-mi-su-nu, ummsunu
ummu (w)alittu
bb
Vb
b
ummu II
um-ma-
s u, umma
s u (+
s u) CHx29
, ummim Sil-A-43
-
s u, umma
s u (`als zijn moeder') Ee-i-84
ama
ama
-
sa
s u ne
u-kal
1 libbasu umma uk^
al (D pres. v. D-tantum kullu
!*k^alu `bevatten', van lichaamsdelen: `onderhevig zijn
aan', `hebben'; de diagnose is): `dan bevat zijn binnenste hitte' BAM578-i-9 [en is blijkens het vervolg een
curabele ziekte]
!sed!
ne
sed
ir
tukume
s -
si
2 umma kus.s.a zu tu irtanassi (!sed! sed kas.u
^ `koud
zijn', subst. kus.s.u of met kwantiteits metathesis (korte
vocaal en dubbele consonant > lange vocaal en enkele
consonant) ku s.u `koude', `koelte'; ir ook zu tu
>B
>
245
}ummi libbi ,
>
de maag;
lett. \maaghitte"
) branderig gevoel in
tukume
ne
sa
s
3 ummi libbi irtanassi (Gtn v. rasu
^ `hebben', `krijgen';
ummi libbi lett. \maaghitte"): `(en) hij heeft
ne
sa
steeds last van een branderig gevoel in zijn maag' BAM-
578-ii-20
ummu
(D pres.) CHx108
?
?
u mtu
u mu I
ina u m
u ma
istu u mi
ina u msu
ina u me
u mu bubbulum
mu bubbulum Ee-v-21
4 b[u-ub-bi-l]um, u
4 -um, u m (st.c.) H.Sip. 40,41
}s2
} b
}
}
u mu II }
s u,
4 -mi-
u
m
s u Ee-iv-63
(st.c. mv.) Sin1-23a
u4 , Sum. ud; litt. leenvertaling uit het Sum.?)
4 mes,
,(
u
m
e
}
}
umus
>v
e,
4 -m
u
me
Ee-i-143
= 4 -mu, u mu Ee-iv-50
, N imp. van !namasu `zich voortbewegen' `weggaan'
u
u
-mu
s , umu
s (N imp., ook te lezen als us
. ir D imp.
of us.s.ir D pret. v. es.eru) Ee-v-14
, D pres. v. !n^ahu
, ( pn s), D pret.
v. !n^esu `levend zijn'
p
, ( n s), D pres. v. !n^esu `levend zijn'
, D pret. v. !n^ahu
un^ah
una is
unas
un^h
unnenu , (subst.; ook unnnu, NA: unnanu)
smeekbede
unqu
unutu
> }
upanu
uppas
uppes
uppis
uppus
uppusu
upsasu^
upsukinnaki
246
2b
Ee-vi-162
s e s ab ):
Ur, belangrijke Sumerische havenstad in Zuid-Mesopotamie, 300 km ten Z.O. van Bagdad, het huidige Tell Magajjir. Stad van de maangod
Sin. Opgravingen o.l.v. Sir Woolley in 1918 en 192234. Er zijn duizenden kleitabletten in het Sumerisch
gevonden, met name in de Ur-III periode (de derde
dynasty van Ur in de 21e eeuw met heersers als Ur
n etc.); medegangmaker van de
nammu, Sulgi,
Su-S^
\Sumerische renaissance"
uru
ki uru
&
,
Urim, CH-ii-17
d uras een god, de `Aarde' als godheid naast
,
`Hemel'; het teken uras is ook urta in Nin-urta, zoon
van Ninhursag `Gebergte'; lotsbestemmer van (half)
verbonden met landbouw uras = urta =
edelstenen;
uq^, uqa i
Jn
uqn^u
Ur
Uras
K
s e
s ab
ers
.(etu)?
urhu I , (subst. vr. en m.; st.c. uruh; mv. urh atu) pad, weg,
>
?
? M!
,
(st.c.) Ee-iv-34
(+ `mijn') Sin1-24b
ur-ha-
su
, urha
s u (acc. +
s u) Ee-iv-59
,
ur-hi
u
-ru-uh uruh
urh
1 ina al
a k harra nu urinnaku (G inf.gen. ala ku `gaan';
hrarra ni `pad' een gen.obj.) `bij het teverwacht gen.
ik [Erra] het vaandel' erra-i-114
veldetrekken ben
V F
u
-ri-na-ku urinnaku (st.c.+-ku)
>
erra-i-114
?
urkanu
urkatu
urki
urku
d Urma
sum
Urnammu
urnu
>
BAM578-ii-18
u
u
BAM578-ii-18
urn^
u
urqu
urra
? H , (acc.adv.) Ee-i-109
urrik , (D pret. v. !araku) `lang maken'
? V
,
(D pret. mv.) Ee-i-13
urris , (adv. v. subst. !urru `dag') `overdag', `bij dag'
urru , (subst.)d licht, dag (eig.: \hitte des daags", vgl.
!urruru; Erra) AHw \(heller) Tag";
}urra , (acc.adv.): overdag, dag AHw \morgen", \am
ur-ra urra
ur-ri-ku urrik
u
urris
?H
? V
ur-ra urra
(acc.adv.) Ee-i-109
Ee-i-38,50
dor maken,
in medische teksten voor het (aan het vuur) drogen van
kruiden etc., vgl. \drug"; Ned. \Droge"; \drogist"
Zie ook !Erra;
, (D verb.adj. !wurrus.u `zeer vuil')
urrus.u
247
> U
ursanu
u
r-
s i-im, ur
s im CH-iv-10
, NB G imp. v. !war^u `leiden'
, (subst.; ook urr^u): stal, schuur, (schaaps)kooi AHw
\Stall";
1 mut.ahhidu ur^sun (D part. v. t.ah
a du G: `gedijen', D:
ahhid) (Marduk),
`rijkelijkvoorzien',
verwacht st.c. mut
.
`die hun stallen tot welvaart brengt' Ee-vi-124
(`hun' de
mensen dan vr. -sin(a), dus wsl. de goden in r. 126.
Uiteindelijk staan weiden (via oers) ten dienste van
de godencultus.
V u-ri-sun ur^sun (mv.) Ee-vi-124
, (ook urr^u): hengst
, twijg
, sleutel
, G pret. v. !war^u `leiden'
, (ook
h urhudu; st.c. ur ud/hurhud): Eng.: throat, windpipe
v. !urhu) `pad',
`weg'
, (st.c.
D
u
-ru-uh, uruh (st.c.) Ee-iv-34
, (subst. < Sum.;
unug ): Uruk is een zeer
belangrijke stad in het zuiden van Mesopotamie, het
hedendagse Warka, waar zowel de oudste kleitabletten (eind 4e millenium) als de jongste kleitabletten
(1e eeuw na Chr.) opgegraven zijn. De stadsgoden van
Uruk zijn het godenpaar An en Inanna (Akkadisch
Anum en Istar).
ki
, Urukki CH-ii-38
, Ass. vorm v. !wasa mum `passend zijn'
, (subst.; ook usqa ru, aska ru, asqa ru en ook met
s geschreven;
u4 sakar = sar ; sikkel, maansikkel; math.: segment (deel van een cirkelvlak); AHw
\Sichel", \Mondsichel";
D ana xxx u4 sakar : : : lik-ru-ub
1 ana S^n uskara likrub (G prec. kar
a bu `zegenen',
`groeten'; u4 sakar hier concreet een voorwerp van zilver; xxx zonder godendeterminatief) '[op de 28e dag]
gelieve hij een (zilveren) maansikkel te schenken aan
S^n' CT51,161,r. 14
ursu
uru
ur^u I
>
ur^u II
ur^u III
ur^u IV
u ru
ur udu
uruh
>
Uruk
usamu
ki
unug
uskaru
}
} ? 2
4 sakar,
(`maansikkel') CT51-161,r. 14
usk
a ru
usatu
>>
ki ],
-si-a-na-
u
er-r[a
.
Sil-A-54
us
. -s
. a-b u
us
.s
. abu
u
-as
. -s
. ir u as
.s
. ir
>v
umu
s
u
-s
. ir us
.s
. ir
nam
a
su
u
-s
. ir, us
.s
. ir (D pret., ook te lezen als D imp. of
N imp. v. namasu) Ee-v-14
..
`spits'; G stat. kep^u `zich ombuigen', halfcirkelvorm;
lisa nu `tong', hier tongvormige punt): `wat betreft
onze puntige pijl: zijn punt is kromgebogen' erra-i-90
us.-s.i-ni us.s.ini (gen.+ -ni `onze') erra-i-90
, -i, NA vorm v. !was.u^ `uitgaan'
, (subst. bij !es.eru; vr.mv. us.ra tu;
gi
s -hur;
r verhindert soms elisie tot us.ratu; st.c. us.urti{; litt.
st.c. us.rat; !es.eru `tekenen'):
tekening, plan; ook abstract: regeling, instelling; zie verder
onder !es.eru op pag. 62
^ u-s.u-ra-tim CH-iii-31,32
:
u
-s
-ra-tu-
u-a, us
a t
u a
.u
. ur
us.u^
us.urtu
>> HH > C
>> ++ HH C
t(
( <
{us
(st.c.) Ee-i-61
, us.ura ti (gen. vr.mv.) Ee-i-79
, us.ura t (st.c. vr.mv.) ACh-Sin-i-6
us
. -rat us
. rat
gi
s -hur-me
s
gi
s -hur-me
s
H
u
s -ta-as
s u
s tas
u
s (u)
. -bi-tu-u
. bit
usa al
U
usabalkit
> U }V
usabbal
usabil
>a b
u
-
s
a-bal-ki-tam-ma, u
s (a)balkitamma
pret. vent. of dat.) Ee-vi-24
(S
, S pres. v. !(w/t)aba lu `dragen' etc.
, S pret. v. !(w/t)aba lu `dragen' etc.
pret. +su) CHx112
u
-
s a-b
l-
s u, u
s
a bil
s u (S
248
usakil , S pret.
(sukulu) v. !aka lu `eten'
usakkal , S pres. (sukulu) v. !akalu `eten' (verba primae
Alef, a-klasse), maar ook D pres. v. !saka lu.
usallu , (subst. < Sum.; st.c. usal; met sufxusalla-; >
>*
usalmi
pret. + ) Ee-iv-95
>*
,
(S
usanni , D pret. v. !san^u
> U
,
(D pret.) Ee-iv-88
usapsih , S pret. v. !pasahu `rust hebben'
> ' , (S pret.) Ee-i-63
usari , S pret. v. !war^u `leiden'
usarra , Spres. v. ! war^u `leiden'
usarsid , S pret. v. S-tantum !*rasadu `grondvesten'
> :NB vorm v., !isaru(S`penis'
pret.) Ee-v-6
usaru , subst.
usater , S pret. v. !wataru `uitsteken', `uitmunten', S facu
-
s al-m
-
si
u
-
s
a-an-ni
u
s almi
si
u
s anni
u
-
s ap-
s i-ih
u
-
s ar-
s id
U Uw
>
usbalakkat
usbalkit
}V
usbam
V
usbu
s
>s !
useli
titief.
si
u
s ap
s ih
u
s ar
s id
u-
s
a-ter u
s
a ter
vent.) Ee-vi-30
wa
s
a bu
) Ee-i-54
u
s -bu, u
s b
u (G pret. mv. v. wa
s
a bu) Ee-i-58, 78;
uselle
usepis
e-klasse
useppes , S pres. v. !epesu `maken' etc.; verba primae
Alef, e-klasse
uses.i , S pret. v. !was.u^ `uitgaan'
pret. mv.) Ee-iv-109
>o+V
,
(S
uses.s.i , Spres. v. !was.u^ `uitgaan'
useser , S pret. v. !eseru `juist zijn'; verba primae Jod,
u
-
s e-s
s
es
ma
. u-ma u
.u
usesseb
usesser
usesib
usetteq
>ox
usharrar
usharrir
usib
>s s
usibam , (
u
s ib
u (G pret. mv.) Ee-i-33, vi-74, 165
(G pret. mv.; elisie van i) Ee-i-58, 78
r); G pret. vent. v. !wa
tu
s , du
s a bu `wonen',
u
-
s i-bu
u
s -bu u
s b
u
usibu , (
) Ee-i-54
wa
s
a bu
u
s -bu, u
s b
u (G pret. mv. v. wa
s
a bu) Ee-i-58, 78;
s
>s !
uskaru
usk^epn J J
, subst.;
u
s ib
u
uska ru `maansikkel'
,
ki zaza; mv. u
s kennu , 4 rad. wortel
sk (e/)n , de s-groep; pres. v. !suk^enu `buigen',
`zich (uit eerbied) vooroverwerpen'
p
, mv. uskenu , 4 rad. wortel sk (e/)n , de s-groep;
pret. v. !suk^enu `buigen', `zich (uit eerbied) vooroverwerpen'
pret. v. !mal^u `vol zijn' etc. [De SD
is een
, SD
zeldzame vorm die alleen in literaire teksten voorkomt.
De betekenis is meestal factitief, dus als D. De vormen worden gekenmerkt door de toevoeging van een s
tussen de preformatieven in de D-stam: D pres. uparras
)usparras; D pret. uparris )usparris)]
usken
usmalli
V*
usm^at
usmattu
usmt
usmittu
usn^es
usnes
usnessu
uspalki
usparrar
usparrir
' V
ma
usrissu
249
y
ussab
!r^asu `juichen'
prec. vr.mv.) Ee-vi-111
s
li
s -ri
s -
s
a, li
s ri
s
s
a (S
r); G pres. v. !wa
,(
du
s a bu
, (subst.; mv. ussu ) Eng.: foundation
, (ook mussuru en wussuru; D-tantum bij
!*wasaru) vrijlaten, verlaten, de vrije loop laten, vrijuit
gaan;
, S perf. v. (4-rad.) !nabalkutu
, S perf. v. !(w/b)aba lu `dragen' etc.
, S perf. v. !basu^ `zijn' etc.
perf.) CHx42
|
u
s -tab-
s i, u
s tab
s i (S
, Stn pret. v. (4-rad.) !nabalkutu
pret. (suta kulu) v.
, S perf. (inf.: sukulu) of St
!akalu `eten'; verba primae Alef, a-klasse
, St pres. (St inf: suta kulu) v. !aka lu `eten'; verba
primae Alef, a-klasse
pres. (suta kulu) v. !aka lu `eten'
, St
, St pret. mv. v. !aw^u, am^u `spreken';
reciprook: `overleggen'
St
t pret.mv.) Sin1-14,
=
u
s -ta-mu-
u, u
s t
a m^
u (S
S pret. 3e p.mv. v.
ussu
ussuru
U
ustabalkit
ustabil
ustabsi
ustablakkit
ustakil
ustakkal
ustakkal
ustam^u, ustaw^u
>
Ee-vi-4
of Dtn mv.
K
mv.) Ee-i-57
u
s -tan-nu-ni
u
s tann^
uni(m)
(D perf. vent.
ustap^a , meestal
> ustep^a, St pret. of S perf. (vent.) v.
wap^u in St : `doen verschijnen' etc.
ustasni , St pret. !san^u
t pret.) Ee-vi-43
?V
,
(S
ustatakil , St perf (sutakulu) v. !akalu `eten'
ustaw^u , ook !ustam^u, St pret. mv. v. !aw^u, am^u `spreken'; St reciprook: `overleggen'
usteken , (mv. ustekenu, 4 rad. wortel psk (e/)n , de
s-groep; perf v. !suk^enu `buigen'
usteli , S perf. v. el^u `hoog zijn',`omhoog gaan'
ustep^a , < *ustapia St pret. of S perf. vent. v. wap^u in St :
2
u
s -ta
s -ni-ma
u
s ta
s nima
x'C
usp^elu
x
ustepis
u
s -te-pa-a, u
s t
e p^
a (S
Ee-v-12
u
s -te
s ib, u
s t
e
s ib (S
, (mv. ustepelu , een stam), G perf. of Gt pret. v.
!sup^elu `verwisselen'; Gt pres. ustep^el (mv. ustepellu);
[De Gt van de S-groep
van 4 radikalige wortels is passief: sutep^eku `veranderd worden']
, S perf. v. !epesu `maken' etc.
, S perf. v. !was.u `uitgaan'
, ( galusum): draak; AHw \Grodrache", \Groslange"; \Alleinherrscher";
1 usumgal sarr: draak onder de koningen (bekend epitheton voor koningen)
, usumgal CH-ii-55
usterib
x
usteser
ustesib
x
ustepel
ustepis
ustes.i
usumgallu
gal u
s um
etc.
pret.) Ee-i-140, Ee-v-2
T
u
s -zi-iz, u
s z
z (S
E us-ziz-zu, uszizzu (S pret. subj.) Ee-i-74
E us-ziz, uszz (S pret.) Ee-iv-55
, Dt pret. v. !edequ `bekleden'
u tadiq
>
ut^ar
>
Ee-iv-71
>x
>xNb
gen')
(D perf.) CHx126
wen'
Sil-A-92
u
-t[e-e]d-de-
su
u
tedde
su
\Scho"
;
ut-li-ia, utl
ja, `mijn schoot', CH-xxiv-47,48
, D perf. v. !t^aru, de r maakt i>e
utu ,
}
, de (zonne-)god Sama
s
+ uitgangen , sufx dat abstracte zelfstandige
naamwoorden vormt, bijv.
1
a liku tu: (ambt van) bode
2 ne/n
a ra ru tu: `hulp' (na arruru `te hulp komen')
3 bel
u tu, (vgl. belu `heer'; abstractum: het ambt van
heer, het heer-zijn); `heerschappij over : : :'
4 dann
u tu, (vgl. dannu `sterk'): `vestingwerk'
5 dajj
a nu tu, (vgl. dajja nu `rechter'): `rechterschap',
`ambt van rechter';
6 Enlil
u tu: `het Enlilschap' (de functie als die van
Enlil), `hegemonie', `opperheerschappij';
7 erresu
tu, (vgl. erresu `landbewerker'): `het bedrijf
van de landarbeider' ) `de landbewerking', `pacht (van
land)'
8 et.l
u tu, (vgl. ett.lu `jonge man'): `jongelingschap'
9 il
u tu, (vgl. ilu `god'): `godheid', `goddelijke status'
10 malik
u tu, malku tu, (bij malku `koning'): `het ambt
van vorst', `soevereiniteit', `vorstendom'
11 m
a liku tu, (abstr. v. part.): `het ambt van raadgever'
12 mu err
u tu, (abstr. v. D part. v. D wu urru `zenden'; !w^aru): `het ambt van opdrachtgever', `voorzitterschap'
utter
}
samas
{utu, u t
250
13 r
a bis. u tu, (vgl. ra bis.u, `loerder', `waker'): `wachter', `bewaking', als abstractum van het part.: de werkzaamheid van een wachter.
14 sarr
u tu , (vgl. sarru `koning'): `koningschap'
15 sb
u tu, (vgl. sbu `getuige'): `getuigenis'
, nevenvorm v. !itu lu `liggen'
, (ook ut.t.etu; st.c. ut.t.at, ut.t.et; mv. ut.t. a tu, ut.t.etu;
se): gerstekorrel,
ook als de kleinste gewichtseenheid
van 1=180 sikkel (
g
in !
s iqlu) , dus 8:3=180
1=20 gram, zie onder gewichtseenheden (met voorbeelden). AHw \Getreide", \Gerste", \Korn"; Eng.: barley, grain;
, D stat. vr. v. !et.elu `man z.'
utulu
ut.t.atu
ut.t.ulat
} S n , (D stat. vr.) Ee-i-88
u t.u , (subst.; status abs. ut.; J ): eenheid van lengte
= ammatu = ong. 25 mm
u(w)addi , D pret. v. D inf. udd^u, wudd^u, !*wad^u, in D:
ut
.-t
.u-lat ut
.t
. ulat
zipah
1
2
>
u
-ad-di, u(w)addi (D pret.) Ee-iv-35, v-3
, ook uma ir, D pret. !wru `zich voortbewegen'
, ook uma ar, D pres. !wru `zich voortbewegen'
, D pres. v. !*wasa ru, D: `vrijlaten' etc.
, D pret. v. !*wasa ru, D: `vrijlaten' etc.
, D pret. mv. v. !za^zu `(ver)delen'
u-za- -i-zu, uza izu (D pret. mv.) Ee-vi-79
, (subst.vr.; st.c. uzun; dualis uzna n;
ge
s tu, in het
1e mill. vaak met het determinatief voor dualis ii):
oor; verstand, wijsheid; synomiem met !nemequ; AHw
\Ohr", \Weisheit", \Verstand"; Eng.: ear, wisdom,
understanding, intelligence
1 su
tur uzna , (S stat. v. wata ru `alles overtreffend
z/w.'; verwacht dualis acc. uzn(n)): `hij is superieur in
begrip' Ee-i-59; vaker treft men aan: rapas uzn^e, lett.:
\wijd van oren" ) `hij is zeer verstandig'
2 4 gestuii -su
= erbe uznasu, (dualis erbe), lett.: \4
zijn zijn oren" ) `zijn oren zijn 4 in getal' Ee-i-95
uz-ni, uzn (gen. dualis) Ee-vii-117
F uz-na, uzna (gen. verwacht dualis uzn) Ee-i-59
uwa ir
uwa ar
uwassar
uwasser
uza izu
>J
uznu
tUt : !
: !
Ee-i-95
Ee-i-95
ge
s tu
ge
s tu
ii
-
su
ii
-
su
erbe uzn
a
su
(erbe) uzn
a
su
uzzu(m)
uzzussu
tt J b
uz-za-
s u uzza
su
v
De letter v wordt in het Akkadisch niet gebruikt.
ventivus , gekenmerkt door het sufxelement dat formeel
identiek is met dativussufx -a(m) `aan mij', resp.
{nim na een vocaal, {m na 2e p.enk. {. Bij werkwoorden van beweging duidt de ventivus op \beweging hierheen", bijv. illik (pret. v. ala ku) `hij ging' en illikam
`hij kwam'. Vaak wordt de ventivus echter stilistisch
gebruikt en hoeft niet te duiden op beweging. In een
enkel geval is de betekenis van de ventivus lexicaal
bepaald en dus op te zoeken in een woordenboek. In
jonger Akkadisch is er een tendens om een dativussux door een ventivus-sux vooraf te laten gaan: er
ontstaat a.h.w. een secundaire rij van dativus suxen:
{akku(m)/{akka, {assu(m) etc. Er is dan niets ventivisch meer aan de uitgang {a(m). De mimatie van de
ventivus uitgangen -am en -nim wordt altijd geassimileerd: *-amsu > -assu, ook *-amku > -akku; assimilatie van n aan s is heel gewoon en komt van m aan s
soms voor, maar altijd bij de ventivus uitgangen -am
en -nim.
vetitivus , (negatieve wens of krachtig verbod) \moge
niet". Historisch is het de ontkenning van de precativus/cohortativus. De vetitivus wordt uitgedrukt met
het preteritum en het partikel a , ai, aj of e. Voor een
preformatief(zoals preteritum) met een consonant is
het partikel e, voor een vocaal is het partikel a , ai,
of aj, bijv.
}
, (G pret. v. mah a ru) moge hij niet ontvangen,
, (G pret. v. mar
a su) moge ik niet ziek worden,
}
.
}
, (met pret. v. t.ara du) moge u haar niet
sturen/stuur haar niet!
aj imhur
aj amras.
e tat.rudassi
a-im-hur ai imhur
CH-xxiv-92
w
woorden beginnend met een w:
251
wa aru
wabalu
wabalu libbu
Ee-vi-2
itabbulu
I/3. Gtn-stam (
, iteratief) zorgen voor, zich bekommeren om, druk in de weer zijn, leiden, regeren, opgroeien (in materiele zin: natje en droogje jegens goden,
resp. kinderen); AHw \versorgen"; CAD frequentative to mngs. 1-5; 7 to handle an object, to direct, to
manege, to organize, to support (persons)
II. D-stam (
) CAD 8 to juggle;
}
, (subst.; ook bibbulu, bumbulu <
*bulbulu; vanaf OB) hoogwater (van rivier), was op de rivier, hoge waterstand, vloed; nieuwemaan, [De periode dat
de maan weg is en in de onderwereld verblijft.] AHw
\Hoch
ut", \neumondstag"; CAD 1
ood; 2 day of
disappearance of the moon Logogram:
udnaam (Sin1-17; ud `dag'; na = nu `sla a; [nieuwepen', `zich neerleggen'; ook
udna
ubbulu
bubbulu, bublu
} C
} C
biltu
tribuut
8 n
asi bilti, (G part. v. nasu `hij die draagt', `drager'):
`pachtboer',
CHx36, klasse van boeren die van het paleis land pacht-
su bulu
sutabulu
sutabulu
22s2 V 5
V
N
2
,
,
+vent. -am) Sil-C-15
; li-bil-ma, lbilma (G prec.) Ee-vii-141
; li-bil-lu-ni, lbillu ni(m)
(G prec. vent.) Ee-iv-32
;
| li-it-tab-bal, littabbal (Gtn pres.) Ee-vii-142
lu-ub-lam, lublam (prec. vent.) CHx9
=|
mu-tab-bi-lum, muttabbilum
(Gtn part.) CH-iv-8
Q | mut-tab-bil, muttabbil
(Gtn part.st.c.) Ee-vii-106
|
F I at-tab-ba-al-si-na-ti,
ub-lam-ma ublamma
u
bil
attabbal
s in
a ti
252
N
b s
it-ba-lam, itbalam
(G perf. vent., onregelmatig) CHx9
; su-ta-bu-li, suta buli (St inf gen.) Ee-i-96
F ^ na-si bi-il-tim nasi biltim CHx36
(w)udd^u
Ee-vi-113
su d^u
III. S-stam (
V
}>
> >
u
-ad-di, u(w)addi (D pret.) Ee-iv-35, v-3
u
-ad-du-
u, u(w)addu,
>
u
-ad-di, u(w)addi, (D pret.) Ee-vi-41
J '
ugula
;
= pa; met determinatief
lu
pa is oorspronkelijk een pictogram van een tak. Het heeft ook `tak',
`stok' als lezing en pa = gidru hat.t.u `(herders-)staf',
`skepter'; pa staat dan ook voor ugula = pa (w)aklu
`opzichter', iemand die op zijn staf leunt. anpa `zenit'
is het punt aan de hemel (an) waar de staf naar wijst
(recht omhoog); via `stok' pa = sg mah a s.u `slaan';
opzichter, opziener, toezichthouder; (verb.adj.
bij trans.
ww. is \passief, resultatief" ) `iem. die met een opdracht is belast'; AHw \Beauftrager", \Aufseher", \Inspektor"; CAD A overseer (as person in charge of a
group of soldiers, workers or craftsmen)
inspector,
foreman;
1 wakil hat.t.im, (
ugulahendur) met !hat
tu
..
`staf', `opziener
met de staf' (papa = ugulahendur
CHx33)
, (ww.; ook ala du, MA, NA ula du, NB, LB ook
mala du; vanaf oud-akk.;
: utu;
I. G-stam (stat. alid, OB walid; pres. ullad, pret. u lid),
later: ala du, 6 ala du, in de N-stam komt de w echter
vaak weer terug. Er is een nevenvorm tala du. De vormen met t-inx worden hiervan genomen en hebben
daarom een dubbele t, bijv. it-ta-la-ad, ittalad (G perf.
CHx135);
dragen, bevallen van (acc.); verwekken, voortbrengen; AHw
\gebaren", \zeugen", \erzeugen";
CAD 1 to give birth, to bear, to beget, to produce to
bring about, to fashion (an object)
1 amassu sa m
a r uldusum, (G pret. u lid + subj. -u
>uldu + sum): `zijn slavin die hem zonen heeft gebaard'
}
, G part., (subst.; vr. a littu, wa littu, ma littu,
a lattu; vanaf OB;
: utu): verwekker; AHw \der
erseugt(e)", \Erzeuger"; CAD parent, begetter, bearing mother, progenitress;
2 ana
a lid abbsu Ansar, (st.c.): `(hij is machtiger)
dan zijner vaderen verwekker Ansar' Ee-i-19
3 d Asar-alimnunna kar
u bu nu r abi a lidisu (G part.):
`A. [epitheton van Marduk], de eerbiedwaardige, het
licht van zijn biologische vader/zijn verwekker' Ee-vii-5
}
, (< *(w)a lidtu, G part. vr.): zij die gebaard heeft
) vruchtbare vrouw, voorbrengster
4 u atti
a littasunu tazzer(i), (G pres. 2e p.enk. v. zer^u
`haten'): `en u, (hoewel) hun voortbrengster, bent gaan
haten' Ee-iv-80
}
, subst.: onvruchtbare vrouw, of:die nog niet
''
waladu
(w)alidu
alittu
la alittum
}ilittu , (subst.;
gebaard heeft
tu
u
ilitta
ilittu
253
(w)ulludu
mu allidu
utalludu
su ludu
na ludu
C ,
C
C(Gpart.vr.
! K
+
C; b
(G part.st.c.) Ee-i-19
a-lit-tum,
a littum (G part. vr.) Sin3-47
a-lit-ta-
su
-nu,
a litta
s unu
s unu) Ee-iv-80
a-l[i]-di-[
s u],
a lidi
su
(G part. + su) Ee-vii-5
u
-lid, u
lid (G pret.) Ee-i-16
7 it-ta-la-ad, ittalad
(G perf. of Gt pret. v. tala du) CHx135
a lid
>N
N n
* O
}
(w)alittu ;
}, G verb.adj., :
upp^u
su p^u
su p^u
Ee-i-7
6 S^n nann
a ru su p^u: 'S^n, heerlijk (maan-)licht' Sin11
7 alk
a tus lu su p^at(u) (S stat. vr. su p^at met redun-
s u-p
-i-im,
su
p^
m (S
musep^u
sutap^u
sutap^u
b>b s>
b s>
x'C
o x
yxU'C
waqaru
u
s -ta-pu-
u, u
s t
a p^
u (S
u
s -te-pa-a, u
s t
e p^
a
t2 pret. vent. v. wap^u) Ee-v-12
(S
= mu-se-p, musepi (S part.) CH-iv-53
; li-is-te-p, listepi (St1 prec.) CH-xxiv-88
t2 vr.mv.) Ee-vi-118
li
s -te-pa-a, li
s t
e p
a (S
cohor. 1e p.enk.) Sin3-69
lu-
sa
-pi, lu
s
a pi (S
s u-pu-
u
su
p^
u
u
-
s u-p
-
u u
su
pi
u
, (ww. ook aqa ru; van de i-klasse, zoals veel eigenschapsww.; vanaf oud-akk.;
kal):
I. G-stam (pres. iqqir; pret. qir; stat. (w)aqar, MA, NA
uqar, uqur): AHw \selten s/w.", \teuer s/w.", \wertvoll s/w.", \kostbar s/w."; CAD 1 to become scarce,
to become expensive, to become precious, to become
valuable;
}
, G verb.adj., , (ook aqru, baqru, uqru, vr.
(w)aqartu, baqartu, maqartu; vanaf oud-akk.;
kal;
baqrum, baqartum in oud-akk. PNs and maqartu in NB
PNs):
kostbaar, zeldzaam, duur, waardevol; AHw \selten",
\teuer", \wertvoll" \kostbar"; CAD rare, in short supply sarce, expensive, precious, valuable, dear;
II. D-stam (
) CAD to make rare, to use up;
(D stat.) to be precious;
III. S-stam (
, factitief) CAD 3 to make rare, to
value, to hold in esteem, to give honor (to gods); 4
sequru to make expensive
waqru
uqquru
su quru
254
bH
duldig wachten
>
>
LB er
e du),
I. G-stam (pret. urid; pres. urrad; stat. arid; perf. ittarad, NA ittu rid) afdalen; AHw \hinabsteigen", \her-
>o:V
erra-i-147
u
-
s e-red-ma u
s
e redma
pret.+ma)
(S
!sig7!
sum-ma ububuul
sig7
1 summa bubu tu arqat (bubu tu `buil'; G stat.vr. arqat; in een diagnose): `indien de buil groen/geel is'
BAM578-i-9
}warqu, G verb.adj.,
urqtu
(w)urruqu
wurqum, urqu
II. D-stam (
!sig7!
|
ina dur-su gis-su sig7
u-tab-ba-kam
5 ina suburrisu isarsu urqu utabbakam (
ku; In
dit teken zijn een aantal oorspronkelijk verschillende
tekens samengevallen. Het teken gaat terug op het pictogram dat een paar billen voorstelt. De betekenissen
hangen samen met `zitten', `installeren', `achterwerk',
r = ku
du
s uburru `anus', se = ku z^u `uitwerpselen';
etc.;
gs isaru `penis' of jongere nevenvorm (m)usaru,
bij eseru `recht zijn', dus \het rechte lichaamsdeel";
!sig7! sig7 (w)ara qu, (w)arqu, urqu `groen/geel z.',
resp. subst. `iets groens'; D pres.vent. v. taba ku `gieten',
`uitgieten'): `er stroomt uit zijn anus en zijn penis iets
groen-geels' BAM578-i-29
!
?I
>
,
CH-ii-27
[]
(gen.) Ee-vii-2, 69
logogs urqu BAM578-i-29
wa-ar-q
-im warqim
ur-q
-t i urq
ti
wardu , (subst.; ook ardu (OB, MB, SB), bardu (OA), urdu
DW
warhisam
ir-s
u
a
warhu
>
r
e gal
255
X-ste maand
m u
2 12 itumes mulmes 3taa
s zz = 12 (w)arhu
kakkaba ni 3 ta-am iszz, (D pret. v. izuzzu): lett.: wat
betreft 12 maanden, telkens drie sterren zette hij [Marduk] neer' Ee-v-4, in totaal dus 36 sterren, zgn. dekaansterren, ten behoeve van de tijdmeting: elke 10 dagen
(\3 in een maand") komt er een bepaalde ster op tijdens zonsondergang
3 bel arhi (ook wel inbu bel arhi; inbu `vrucht', epi de maangod S^n): `Heer
van de maansiktheton van
kel' (resp. `vrucht-heer' naar analogie van de vrucht
die groeit), meer in het bijzonder de eerstedags maansikkel, de eerste zichtbaarheid.
4
2
binnen X maanden (ook: X-ste maand,
itu
kam
warkanum
CHx135
CHx135
,
(adv.
ook arka nu, (w)arka numma, barka num, urka nu; vanaf OA, OB; egir met fonetische complementen):
later, daarna; AHw \spater", \danach"; CAD later on,
afterwards;
K
wa-ar-ka-nu-um-ma, wark
a numma
CHx5
warkatu ,
(w)arkatu s.abatu
}(w)arkatam para sum , onderzoeken, een (zorgvuldig)
gaan
onderzoek instellen, toetsen, ophelderen, klaarheid brengen in; wat men onderzoekt/opheldert komt als nomen
warki
warki
after
1 m
a ru warki absunu illaku , lett.: `de kinderen (zonen) gaan achter hun vader aan' ) `de kinderen blijven
bij hun vader' (na terugkeer moeder naar haar eerste
echtgenoot) CHx135
CHx135
wa-ar-ki
warki
-
su
, ark
s u Ee-iv-48
, (adv. ook arkisu, (w)arkisi, arkisuma,
barkisuma): daarna, nadien, en dan, naderhand CAD
arkisu later on, thereafter [wark- is een pars-nomen;
[pars- (of pers) type nomen (vr. parsat (perset), %nominale typologie) voor primaire, niet van ww. afgeleide
nomen zoals kalbu `hond', kalbatu `teef'; mar u > ma ru
`zoon', ma rtu `dochter']; -su is een Sumerisme en heeft
slechts indirect met \hem" te maken, - is een adverbiale uitgang, dus eigenlijk is -su een morfeem voor
een adverbiale uitgang geworden, onder meer ook bij
telwoorden.]
#
egir-
s u sah-le-e ina kas nag
1 arksu sahl^e ina sikari isatti (# nag = \mond
water" G pres. v. sat^u `drinken'): `daarna/vervolgens
waterkers met bier opdrinken' BAM578-i-12
warksu
eger
94
b
!
wa-ar-[k]i-
su
wark
su
CHx27
-
su
ark
s u BAM578-i-12
, verb.adj. v. !wara qu: groen, geel-groen; subst.:
(het) groen(e) (gewas); zie voorbeeld 2 (en verder) onder
!waraqu op pag. 254
, (ww. u/u-klasse soms i/i-klasse; ook ar^u; heeft als
variant !tar^u II met eigen idiomatische betekenis;
vanaf oud-akk., OA):
I. G-stam (pret. uru; pres. urru; imp. ru, NB: uru) leiden,
voeren, wegvoeren; opvoeden; AHw \f
uhren"; CAD 1 to
lead, to bring (mostly persons and animals)
I/3. Gtn-stam (itarr^u, lexicaal; imp. itarri): regeren, besturen, bestieren; AHw \leiten", \steuern"; CAD 2 to
rule, to guide (a child), to steer (a boat)
}
, Gtn part., ; bijv.
1 muttarr^
u ma ti (muptarris-vorm -^u < -iu voor Gtn,
of mutarr^u Dtn; verwacht muttarr^ voor st.c.) `die het
land leidt/regeert' Ee-vii-72
2 muttarr^
u rub^e (muptarris-vorm -^u < -iu voor Gtn, of
mutarr^u Dtn; verwacht muttarr^ voor st.c.) `die vorsten
leidt' erra-i-21, bekend epitheton van goden met een
wakersfunctie, hier Erra als gids en waker, maar vaak
ook Sama
s , de zonnegod; soms ook negatief gezegd van
demonen om slachtoffers te zoeken
III. S-stam (
) CAD 3 to have brought, to send
(mostly persons and animals);
III/2. St-stam
(
) CAD 4 to guide safely, to conduct;
i-tar-ra-am, itarr^am (Gtn inf.acc.) Sil-A-28
u
-ra-a
s -
s u-ma, u
r^
a
s
s uma (< u
r^
am+
su
warqu
egir
war^u
muttarr^u
su r^u
sutar^u
> HH b V
>
w^aru
= D
mu-tar-ru-
u muttarr^
u (Gtn part.) Ee-vii-72
Q D mut-tar-ru-u muttarr^
u (Gtn part.) erra-i-21
p
p
pmr
, (ww., ook (m)a a ru; wr , w r ook:
p
dubbel zwak;
p in later tijd primae aleph: r , ^aru,
ook sterk w r , <wa a ru;
I. G-stam (weinig frequent; pret. iwr, iwer, i r, imer,
256
pres. i ar, i ir, mv. i irru ): gaan, weggaan, zich voortbewegen; AHw \gehen", \herangehen"; CAD 1 to go, to
advance (against a person), to turn against a person,
to confront, to oppose, to attack;
II. D-stam (sterk:
; zwak:
(w)urru, als turru van t^aru; n.b. een dubbele alef
wordt nooit geschreven, een enkele nog wel eens, maar
meestal alleen als vocaalbreuk a-u, u-i, etc.; D pret.
uwa ir, uma ir; D pres. uwa ar, uma ar; D stat.
wu ur, D imp. wu ir):
zenden, sturen, bevelen; ook idiomatisch: iem. iets opdragen (iem.= acc., iets=inf. in acc.of ana), instrueren,
opdracht geven, belasten met AHw \beauftragen", \regieren"; \ubersenden", \schicken"; \kommandieren";
CAD 2 to send a person, a message 3 to give an order;
4 to rule, to govern;; 5 (Dtn) to direct(?)
1 uma irma Zaqqa, (D pret. 1e p.enk.): `ik gaf opdracht aan (de droomgod) Z.' Sin1-25
2 t.
a bis uma ir (D pres.): `hij gaf ze op vriendelijke
wijze de opdracht' Ee-vi-18
3 ultu t^ereti napharsina uma iru (D pret. subj.;
t^eretu `aanwijzing',`orakel'): `nadat hij [Marduk] alle
geboden had gegeven' Ee-vi-45
tapaqqid E-sagila-ma
tuma ar (Sju4 Su-anna-ma
anna, lett. \hand van An", een andere naam voor de
stad Babel; G pres.2e p.enk. v. paqa du; D pres.2e p.enk.)
daarover voert gij het gezag, het E. bestuurt gij'
`S,
erra-iii-D8
V2
>V V
> 4H
> H C
>> VV 2
V
i-149
erra-iii-D7
(D pres.2e p.enk.)
ar tuma ar
tu-ma- a-
u
-wa-e-ra-an-ni uwa
(D pret.) CH-v-19
eranni
I , u-wa- e-ra-an-ni-a-ti,
uwa
eranniati
Sil-C-78
(<uwa er +
am
u
-ma- -
ar uma
D:
ar
u
-ma- -i-ru uma
; D vent. 1e p.mv.)
ni
a ti
(D pres.) Ee-vi-18
iru
(D part.) Ee-i-149 =
(D part.st.c.) Ee-vii-107
ir
simtu
simatu
wusmum
V
V
+V b
V
wu-s
um
p I
si-ma-ti-
s u, simat
s u (vr. gen. +
s u) Ee-iv-82
p I [s]i-d ime -ti simti (gen.) Ee-v-20
as-ma asm
a (G stat.vr.mv.) erra-i-4
, (ww. ook: as. a pu, as. a bu; Ass. ook us. a bu(m))
I. G-stam : groeien, er bij voegen w valt vaak weg, bijbehorend subst. p
vaak gevormd van de wortel zonder
augment w dus s.(i)b/p , dat o.m. ten grondslag
p ligt
aan s.ibtu; de ge-augmenteerde nevenwortel is ws.b/p ,
in
met het alternatief augment t, dus
ptswerkwoorden
. b/p . men noteert het augment-karakter van deze
w/t wel als w s.b, resp. t s.b. AHw \hinzufugen";
CAD 1 to enlarge, to add, to increase in size and number;
II. D-stam (
, factitief; D ong. als G): vergroten; toevoegen (ook rente bij kapitaal); soms met geven,
erbij geven vertalen CAD 2 (same mngs.)
1 us.s.ib
u sattu , (D pret. mv.), lett.: `ze vergrootten
jaren' ) ze maakten een lange periode van groei door'
was.abum
(w)us.s.ubu
u
-ma- -ir-ma uma irma
Ee-i-13
2 sa sukussu hegalli us.s.abu ana m
a ti (D pret. subj.;
us
u (D pret. mv.) Ee-i-13
. -s
. i-bu, us
.s
. ib
us
s u, us
u
s u (D pret. mv. + dat.
. -s
. i-bu-
.s
. ib
s.ibtu
s
tt sb
utas.s.abu
257
tJs
s u(m)
) Ee-iv-29
m
a
s
wasa um o a
w^as..u, wias.u, m^as.u , ww. -i-, G-stat. weinig zijn;
}s.u, G verb.adj., , (ook: ws.u, MB-LB ms.u, Ass. es.u;
vr. stu, s > s voor vr. t; vanaf OA, OB): weinig, gering
m
a
s bi
.
(in aantal) AHw \wenig", \gering"; CAD 1 small,
too small, few; 2 s.u ma du complete, as is;
, (ww. -i; dubbel zwak; vanaf oud-akk.; oud-akk.:
was. a um; Ass.: us. a u; NA: us.u^;
I. G-stam (pres. us.s.i, pret. us.i, perf. ittas.i, stat. (w)as.i;
imp. s., mv. is.^a),
uitgaan, te voorschijn komen, ergens uitkomen; opgroeien,
opschieten, ontkiemen (van planten gezegd), opgaan (van
de zon) (=uit de onderwereld treden); ook: ontsnappen
AHw \hinausgehen", \fortgehen" (aus = ina of i
s tu);
\herauskommen", \herauswachsen", CAD (20 pages)
1 to leave, to depart, to go out (of a room, a city, said
of persons, objects) to escape, to leave (a position, an
employment), to have a right-of-way; ; 2 to come out
(of a room, a city), to rise (said of the sun and stars)
to come into the open to protude, to grow, to sprout
(said of hair, plants), to escape (be saved) 3 to leave
forever, to disappear
1 l
u s.ima ana s.eri (G prec.1e p.enk.; s.eri `steppe') `ik
wil de steppe intrekken' erra-i-9
}
, jur. (sbu tu `getuigenis'): (ter
rechtzitting) `met een getuigenis/verklaring naar voren
treden'
III. S-stam (
, pres. uses.s.i, pret. uses.i, perf. ustes.i;
causatief): te voorschijn brengen etc.), ook: bewerken (van
land) ) pachten; ontsnappen (tegenstelling tot su rubu S
v. erebu `binnendringen') CAD 6 to make leave, to send
o, to send away, (a person, a message, an object), to
deliver, to pay, to release, to extradite (a prisoner), to
let go free, to escape; 7 to obtain (an object from a
storehouse, (the release of a person from detention),
to arrange a delivery from somewhere, to rent a house,
eld, animal to make plants sprout, to process materials, to make t; 8 to evict, to make leave, to expel; 9
to escape
2 uses. u
ma napsa tus et.eru, (S pret. mv. v. was.u^ +
G inf. loc. v. et.eru `wegnemen',`redden'; bij inf. heeft
loc. soms de betekenis \om te"): `ze ontsnapten om
zijn leven te redden' (Ee-iv-109, verwacht {sunu `hun
leven')
3 ana erresu
tim su s.u^, (S v. !was.u^): (een akker) pachten om deze te bewerken, (lett.: `ter bewerking')
4 eqlam su
s.u^, een akker pachten, [De pachtsom bedraagt meestal 1=3 tot 1=2 van de opbrengst, bij boomgaarden tot 2=3.]
5 uses.^
amma sa re sebettisun, (S pret. vent. + ma;
sa ru `wind'; sebe `zeven'), lett.: `hij [Marduk] bracht
de winden hun zevental te voorschijn', (hij liet ze alle
zeven los als goddelijk wapen) Ee-iv-47
III S-vent.
jur.: ina dnim u s.i am `hij verschijnt ter
rechtszitting';
}
, S part., : `die doet opkomen', `die tevoorschijn brengt'
was.u^
muses.u^
6 muses.u
^ urqti (S part.): `die groene gewassen tevoorschijn brengt' Ee-vii-2
III/2. St-stam (sutes.u^) CAD 10 to escape (passive to
mng. 6) 11 to ght with one another
} , (subst.vr.; st.c. s.t; vanaf oud-akk.;): het uitgaan, verschijning; opkomst (van zon en sterren) verlies
AHw \Ausgang", \Aufgang", \Ausgabe"; CAD 1
e;
rise, rising (of the sun) east 2 birth, emergence, place
of growth, habitat; 3 produce, product ospring (also
s.t libbi) utterance, command (s.t p^) 4
e, T
ziga; expenditure, debit item, loss, release (with as
. u^
or S su s.u^), exit tax, departure, act of leaving, 5 (a
grammatical term)
7 ut.t.ulat s.tasu, (D stat. v. et.elu `man z.', D elativisch;
-a- in s.tasu hulpvocaal): `zijn verschijning is zeer mannelijk/viriel' Ee-i-88
8 d Marduk sa ultu s.tsu imb^
usu abusu d Anum
(G pret. subj. v. nab^u `noemen'; s.tu `opkomst' (van
hemellichamen), `verschijning'): `Marduk (de naam
waarmee) zijn vader Anum [eig. voorvader] hem (reeds)
bij zijn verschijning heeft genoemd', Ee-vi-123, bij het
begin van de opsomming en uitleg van de 50 namen
van Marduk.
}
, nageslacht, nakomelingschap
} d
, zonsopkomst, (lett.: zonsuitgang = uitgaan uit de onderwereld); oosten
9 s.t p^ka, lett.: \wat uw mond verlaat" ) uw bevel
s.tu
s.t libbu
s.t samsi
heb te lijden van'): `ik lijd in hoge mate verlies, teloorgang, afname en vermindering' Sin3-59
} , in mv. s.iatu, s.^atu, ook u me s.iati: ver verwijderde tijd, zowel verleden als toekomst, ver verleden; ook:
commentaar, commentaartekst
11 istu u
m s.^at: sinds de tijd van het verre verleden;
}
, of adi (u m) s.ia ti: tot in de verre
s.tu
toekomst
12 l
a (w)as.^e mimm^sa, (st.c. inf.) `(zodat) niets van
a-s
e (st.c. inf.) Ee-iv-42
. e-e, (w)as
.^
wa-s
emma, CH-i-42
. e-e-em-ma, was
.^
e
lu-s
us
. i-ma, l^
. ima, (G prec.1 p.enk.) erra-i-9
=
mu-s
us
e m^
e LL-M
s -ii-57
. e-e me-[e] m
.^
= T mu-se-s., muses.i (S part.) CH-v-6
part.) Ee-vii-2
=
mu-
s e-s
u mu
s
es
^ (S
. u-
.u
^ s.i-a-tim, s.iatim H.Sip. 40,41
s.i-i-tu, s.tu Sin3-59
s
s u, s
ta
s u (st.c. +
s u) Ee-i-88
. i-ta-
.
I s.i-ti-su, s.tsu (+su) Ee-vi-123 s.a-a-ta,
mus.u^(m)
mus.e m^e
C 44V
V 4
4
oo + >
C
N}b
!
>o
>oJ V
(ana) s
ata
.^
JC
Ee-vii-134
u
-
s e-s
-
s i-na-
s i-im
.
u
-
s e-s
s
es
. a-am-ma u
. amma
u
s
es
s in
a
s im
. i
258
> C V
>> xoo +VV
>o V
T
u
-s
-a-am-ma, u
s
.
. i amma
(G vent. +ma) CHx3
us-te-s.i, ustes.i (St) CHx15
u
-
s e-s
s
es
. i-ma, u
. ima (S pret.) CHx44
pret. mv.) Ee-iv-109
u
-
s e-s
s
es
^ma (S
. u-ma, u
.u
u
-
s e-s
s
es
^ + ma)
. i-ma, u
. ima (S pres. v. was
.u
CHx42
r;
du
ku; In dit teken zijn een aantal oorspronkelijk verschillende tekens samengevallen. Het teken gaat terug op het pictogram dat een paar billen
voorstelt. De betekenissen hangen samen met `zitten',
`installeren', `achterwerk', dur = ku suburru `anus', se
= ku z^u `uitwerpselen'; etc.);
I. G-stam (pres. ussab, pret. u sib; stat. (w)asib) zitten,
wonen (in), zich bevinden, ophouden; plaatsnemen, (werkloos) neerzitten; bevolkt/bewoond z/w. (met land, streek,
stad als subject) verblijven, bewonen; jur.: (rechtzitting)
bijwonen, deelnemen, (in een proces) `zitten' AHw \sich
setzen", \sitzen", \sich aufhalten", \wohnen"; CAD
(25 pages) 1 to sit down physically (on a seat, an object, etc.) to sit down and wait to sit idly, to sit down to
weep or to mourn, , to sit down to exercise a function to
be present (to exercize a function, in an ocial capacity; said of kings, judges, witnesses, and gods and their
symbols) to stay somewhere temporarily (on a journey,
on a
ight, etc.) 2 to reside and live somewhere to have
a domicile (said of gods in their temples, cities, etc.,
kings in their palaces, soldiers in garrisons, individuals
and groups in cities, regions, houses, rooms), to be in
residence (said of debtors and women) to live in a house
as a tenant to live in another persons's household (as
a dependant, servant, or a pledge to do service) 3 to
sit, to be (said of inanimate things) to be settled, to
be populated, to live
1 ina harr
a nim wasibma: `hij is op reis' CHx112;
2 edis (w)asb
a ti, (G stat. 2e p.enk., edis `alleen'): `jij
zit alleen/afgezonderd' Ee-i-118
3 qal^s tusb, (< t
usib, G stat. 2e p.enk.): `(maar) u
zat zwijgend ter neer' Ee-i-114
4 tisab, (G imp., uit de nevenvorm met t); ook sib
G imp.): `neem plaats' Ee-iv-15
5 il
u rab^utu hamsa tsunu usibu ma (G pret. mv.;
-sunu resumptief): `de 50 grote gohamsa dualis `50';
den namen plaats' Ee-vi-80
6 hid^
utasa tasba ma, (G imp. (uit de nevenvorm met
t), lett.: `neem plaats/verwijlt in zijn vreugde' )
(gen.obj.: vreugde as.russu over dat oord; of subj.: in
de vreugde die hij verschaft) Ee-vi-73
7 ina tarb^
ati maharsunu u sibamma (G pret. vent.;
bij rab^u): `majesteitelijk nam hij
tarb^atu taprast-vorm
plaats voor hen' Ee-vi-65
8 d Anum ina puhri il
a ni suasa ultesibsi (S perf.,
in later tijd (na MB)
wordt door dissimilatie s> l
voor dentalen d, t en sybillanten s, z, vormen van de
abs. pronomen lopen door elkaar, verwacht sua ti): 'A.
vestigde haar [de troon]/deed haar plaatsnemen in de
godenvergadering' Ee-vi-94
}
, (subst. ook as.s. a bu, Ass. ussa bu; vr.
(w)assa btu; OA, OB, MB, SB, NB): huurder (van een
huis), bewoner (als huurder) CHx69+c [parra s-type nomen en adjectieven (%nominale typologie) voor beroe-
wassabu
wasbu
susubu
subtu
71
12 ana d Anum d Enlil d Ea ukinn
u subtam (D pret.
mv. v. k^anu `vast z/w', in D o.m. `vestigen'): `zij [de
Ee-vi-64
13 ina paramahi sa ibn
u subatsu (G pret. subj. mv. v.
Sb
bb
s ubassu
) Ee-i-71
259
b}
> a sV
s
> oo
>o S!
xxo
V
' V
? CV p
*wasanu
u
-
s i-bu
u
s ib
u
u
s -ba-am-ma u
s bamma
) Ee-i-54
u
s -bu, u
s b
u (G pret. mv.; elisie van i) Ee-i-58, 78;
iv-112; vi-75; Sin1-14
pret. 1e p.enk.) H.Sip.
u
-
s e-
s i-ib, u
s
e
s ib (S
u
-
s e-
s i-ib,
pret.) Sil-C-128
u
s
e
s ib (S
u
-
s e-
s i-ba-
a
s -
su
, u
s
e
s iba
s
s u (< *-am
s u,
pret. vent.) Ee-i-153
S
perf.) Ee-vi-44
u
s -te-
s ib, u
s t
e
s ib (S
perf. + si) Ee-vi-94
ul-te-
s ib-
s i ult
e
s ib
s i (S
;
K I li-b sec -si-ib-ku-nu-ti, lisesibkunu ti
prec. +kunu ti) Sil-C-52
(S
;
li-
s ib-ma l
s ibma (G prec. +ma) Ee-vii-108
tus-bi, tusb, (< tusib, G pret. 2e p.enk.) Ee-i-114
I
ti-
s ab-ma, ti
s abma (G imp. (ta
sa
bu) + ma)
Ee-iv-15
ta
s -ba-a-ma, ta
s b
a ma (G imp. mv.) Ee-vi-73
wa
s
a bu
, (eig. (j)sn )
I. G-stam : slapen, maar wordt als zodanig niet aangetroffen, wel in afleidingen:
}
, (subst. <*sintu; ook sit.t.u; OB, SB): slaap;
AHw \Schlaf"; CAD B sleep;
1 sittu irtehisu, (G perf. v. rehu
^ `uitstorten', `uitgie uit' Ee-i-64
ten'): `slaap stortte hij over hem
}
, (subst.vr.; mv. suna tu; vanaf OA, OB; L
ma
s gi6 ; ma
s = `bokje', in de ingewandenschouw
p
een orakel-teken par excellence; gi6 = `nacht'; wsn
<*suntu !*wasa nu; dichterlijk ook sunatu, mv.
suna tu ):
droom; AHw \Traum"; CAD A dream;
2 Zaqqu ilu sa sun
a ti: `Z., de god van de dromen'
sittu
suttu
::
*wasaru
Sin1-25
6 mes,
Sin1-25
: sit-tu, sittu (nom. casus pend.) Ee-i-64
sit-tum, sittum (nom.) Ee-i-65
m
a
s gi
s un
a ti
, D-tantum:
II. D-stam (
), MB-LB meestal mussuru, Ass.
ussuru): vrijlaten, verlaten, de vrije loop laten, loslaten, vrijuit gaan; AHw \loslassen", \uberlassen", \freigeben",
wussuru
\entsenden";
1 ussur
u saru ru ka, (D stat. mv.; saru ru `lichtkrans'):
`zijn uw lichtstralen de vrije loop gegeven' Sin1-4
2 imhulla p
a nussa umtasser, (D perf.; locativus +sa
< *pa numsa): `hij liet de Imhulla-wind op haar los'
Ee-iv-96
3 mid dulli ilma il umtassir (G pret. emedu `zetten
tegen'; dullu `dienst'; D perf. v. *wasa ru): `hij legde (de
>?
b?
wasaru ,
I. G-stam : buigen AHw etwa \sich senken";
}wasru, G verb.adj., (ook asru) deemoedig, schroomval-
D
, CH-ii-18
SO
wasib
CH-xxiv-19
a
s -t
st
. a a
.a
wasru
wast.u
CH-xxiv-19
\genug damit!";
\ubergro sein/werden", \uberschussig sein/serden"; CAD 1 to exceed (in number or size), to surpass
in importance, quality
1 elisunu (w)atr
u , (G stat. mv.) `zij (de goden) staken boven hen uit', `overtroffen hen', `waren verheven
boven hen' Ee-i-12
2 atar mimm^
usu, (G stat.), lett.: `alles van hem was
uitmuntend' ) `hij was in elk opzicht uitmuntend' Eei-92
(w)utturu
II. D-stam (
su turu
260
su turu
>ax b
> aa wx b
bb
b a Hx
bb
>b xU wb
pret.) Sil-A-78
, (S
;
[l]i-sa-te-er, lisa ter (S prec.) Sil-C-49
su-tur, su tur (S stat.) Ee-i-59
: D su-tu-ru, su turu (S stat. +subj.u) Ee-vii-3
=
mu-sa-te-er, musa ter (S part. st.c.) CH-iii-2
verb.adj. acc. v. wata ru)
:
s u-tu-ra,
su
tura (S
Ee-i-62
: S su-tu-rat, su turat (S stat. vr.) Sin1-10
: D su-tu-ru, su turu (St stat. in subj.) CH-xxiv-80
imp.) Sil-C-88
s u-te-er-
s u,
su
ter
s u (S
pret.) Ee-vi-101
u
-
s
a-ter, u
s
a ter (S
I
D u-sa-ti-ru, usa tiru (S pret.mv.) Ee-vii-144
,
u
-
s a-tir(-
s u)
u
s
a tir
su
>U
manu; mv. atmana tu; OA, MB, SB, NB): tempel, cella, heiligdom, schrijn AHw \Cella", \Tempel"; CAD 1
cella, sanctum of a temple; 2 (a poetic word for) temple
1 atman us.ur
a ti, (us.urtu `plan'): `schrijn der tekeningen' Ee-i-79 [geestelijke plannen, de lotsbeslissingen]
at-ma-an, atman (st.c.) Ee-i-79
, (subst. !watmanu `schrijn' etc.
, (subst. plantennaam;
u as): medicinale
plant: duivelsdrek;
as 1, `uniek', `individueel', `solitair', komt als plantennaam veel voor, vooral in magische toepassingen;
Lat. Asa Foetida is een plant uit een omvangrijk geslacht dat een doordringende knoflookgeur na kneuzing
van de blaadjes verspreidt. Het gomhars-achtige sap
uit de wortel met scherpe smaak wordt farmaceutisch
toegepast tegen hysterie en als wormdrijvend middel,
met omstreden werking;
# u as u ze ina kas nag
wat.manu
(w)edu
> >
>
e-du-
u,
e d^
u Ee-i-155
>
>
wedu
a
s
wedis
444 >a
wed^u
e-di
s
e di
s
Ee-i-118
e-di
s -
s i-
s a edi
s (
s )i
sa
,
, !irru pl. tantum `ingewanden'
, (ook: s.u, ms.u, Ass. es.u, adj. bij !w^as.u; vr. istu,
s. > s voor vr. t): weinig, gering (in aantal)
, (D-tantum v. *wad^u, D v. id^u, !id^u `weten'),
II. D-stam (
): vaststellen, bepalen, bestemmen, toewijzen; zie voorbeeld 1 (en verder) onder !*wad^u op
pag. 252
, D imp. v. !w^aru `zich voortbewegen'
, (D verb.adj. ook urrus.u elativisch: zeer vuil, vuiligheid; AHw \sehr schmutzig"
d s ae urrusa (acc.) erra-i-127
D
u
-ru-u-
, subst. ook urqu `iets groens'; !wara qu
`groen/geel z/w.'
, D imp. v. !*wasa ru, D: `vrijlaten'
, D stat. v. !*wasa ru, D: `vrijlaten'
, (ook mussuru en ussuru; D inf. en D verb.adj.
v. !*was
a ru: `vrijlaten', `verlaten', etc.
, D stat. v. !w^aru `zich voortbewegen'
wirru
ws.u
wudd^u, udd^u
wudd^u
wu ir
wurrus.u
> U
wurqum
wusser
wussur
wussuru
wu ur
x
d xxx ,
d urim-na
Sin1-1
261
z
zadim , Sum. , steensnijder, bijv. !d Nin-zadim
, (G part. v. !z^eru `haten'): vijandig; hater,
!z^eru
J
Jhaters/vijanden' Sil-C-81
J DV
,
(G part.) Ee-iv-30
JV
,
(G part.mv.) Ee-vi-154
pag. 264
V za-i-ri, za iri CH-iii-9
V za-i-ri-ka, za irka (+ka), `Uw
za-aji-ri
op
z
a jiri
za- -i-re z
a ir
Zabalu
J
zabalu
za suh unu
zubbulu
suzbulu
nazbulu
zabantu
LL
}sa ninum
L
}sa ninum
d
mul
utu
zag ,
zagdu ,
zag di ,
vervoegingen vaak als s, dus -is, tas etc.; vanaf OA,
OB; = mu),
I. G-stam (pret. izkur, pres. izakkar, stat. zakir) spreken, toespreken, zeggen, benoemen, aanduiden; uitspreken,
aanroepen, zweren; AHw \aussprechen", \reden", \nennen", \schworen"; CAD A 1 to declare, to make a
declaration, to declare under oath, to give an order, to
mention, to make mention of, to name (i.e., to give the
name of a person) 2 to invoke (the name of a deity,
with sumu and nibtu) to name as a king (with sumu,
zikru and nibtu) to elevate to high rank (with sumu),
to praise (a person or a deity, with sumu damqu or
ban^u) to name (i.e. to give a person or a thing a name,
suma zakaru
Ee-i-36
5 ana Ti
a mat ummsunu sunu izzakru , (+sunu; on-
tizkuru *zitkuru
262
zikir p^su
bevel
17 (sa) zikr psu nusasq^
u eli ila ni ebbesu (< sasqiu
S pret. subj. 1e p.mv. v. saq^u S: `zeer verheven maken';
eli als comperatief gebruikt): `wiens bevelen wij ho-
zukkuru
166
suzkuru
nazkuru
III. S-stam
(
) CAD 6 to make take an oath (also
with sumu and zikru)
IV. N-stam (
, passief): CAD 7 (passive to
mngs. 1 and 2)
21 GN1 GN2 sum izzakr
u , (N pret. v. zaka ru `spreken', `benoemen'): `GN1 en GN2 werden met namen
genoemd' ) `ontvingen namen' Ee-i-10 (waarin de goden geschapen werden)
S zak-rat, zakrat (G stat. 3e vr.enk.) Ee-i-2
e
Ln
(L
(L
H
JV
LL
(( LJ
LL H
>(Ln V
>L
Zb
Ee-i-112
iz-zak-ru izzakr
u
zuk-ku-ru zukkur
u
Ee-iv-20
iztakr
u
i-za-kar-ma, (n
s ilim) izakkarma (G pres.
+ma), (`eed afleggen') CHx20x131
i-zak-kar-
s i, izakkar
s i (G pres. + dat.
s i(m))
Ee-i-36
iz-za-kar, izzakar <iztakar (G perf.) CHx18
D iz-zak-ru, izzakru <iztakru (G perf./Gt pret.)
Ee-vi-158
;
D li-zak-ru, lizzakru (Gt pret.mv.) Ee-vii-160
;
li-zak-ki-ra, lizakkir
a
(G prec. vr.mv.) Ee-vi-108
e
zuk-ra zukr
a
af OA, OB;
I. G-stam (pret. izku; pres. izakku; stat. zaku en zaki;
imp. zuku) rein z/w., onschuldig z/w.; vrij z/w.; rein zijn
heeft de jur. betekenis geen schuld hebben; AHw \klar",
\rein", \gereinigt" (von Schuld und Anspruchen) \frei
von Verplichtungen s/w.", \voll verfugen konnen"
CAD 1 to become clean, clear, light; 2 to become free
from specic claims or obligations 3 to obtain clearance through an accounting (OA only)
} , G verb.adj., (ook zakiu, vr. zakutu en zaktu; MA,
NA vr.mv. zaku
a te; vanaf OA, OB): CAD 1 clear; 2
clean, cleansed, in good order; 3 plain; 4 rened, pure;
5 free of claims;
II. D-stam
reinigen; met als jur. betekenis voor
rein verklaren, d.w.z. voor onschuldig houden CAD 4 to
cleanse, to clear of impurities, to winnow, to wash 5
to free, to release; 6 to make ready for departure; 7 to
use me materials (EA only)
III. S-stam
(
) CAD 8 to cleanse ritually (Mari
only)
, (ww. u/u-klasse, OB ook a/u-klasse; vanaf OB;
zak^u
zukk^u
zamaru
suzk^u
263
s
r
zamaru
zummuru
suzmuru
nazmuru
JV
zananu I
suznunu
musazninu
naznunu
U ,
Ee-vii-69
statten"; CAD B to provide food, to provide an institution (temple or city, with means of support)
}
, G part., (subst. OB, NB, SB) verzorger (van
tempels en goden); AHw \Versorger", \Ausstatter";
CAD provider;
1 z
a ninum na dum vrome verzorger,
De taak bij uitstek van een koning is de zorg dat alle
offers en rituelen voor de goden op tijd en op de juiste
wijze worden uitgevoerd. De uitdrukking dat de koning
za nin is van deze of gene tempel komt dus veelvuldig
voor.
}
, (subst.; SB; ook: za ninu tu; sufx !{u tu,
{u t vormt abstracta): bezigheid van de za ninu, verzorgerschap: zorg, verzorging, onderhouding AHw \Ausstattertatigkeit", \Fursorge"; CAD support, maintenance
}
, (part. v. zananu tu; als G part. za ninu):
verzorger, `hij die de verzorging op zich neemt'
2 z
a ninu ssun lpusa (< *za ninu tsun; G prec. vr.mv.
v. epesu `doen', `maken', `uitoefenen' etc.; vr.mv. verwijst naar `het volk' via s.alma t qaqqa di): `(en) laat
z (dan) hun verzorging op zich nemen' Ee-vi-110 (ondergeschikt gemaakt aan Ee-vi-109: `laat h de oers
instellen')
3 su
ma za ninsunu `[Marduk] hij immers is hun verzorger' (de verzorger van hun cultus) Ee-vii-7
K za-ni-nu-um, za ninum (G part.) CH-i-60
za-ni-ni, za nin (G part.mv.gen.) Ee-vi-164
K
za-ni-nu-us-su-un, z
a nin
u ssun
zaninu
zananutu
zaninutu
J
J
J(G part.t+
J,bK
s un
) Ee-vi-110
za-nin-
s u-nu
z
a nin
s unu
JFK
Ee-iv-11
vanaf OB):
zaqru
zuqquru
ziqqurratu
H}
zuq-ra zuqr
a
, (G imp.mv.) Ee-vi-58
o
ziq-qur-ra-t
u, ziqqurratu
o S ziq-qur-rat, ziqqurat (st.c.) Ee-vi-63
D I zaq-ru-ti, zaqru ti (adj.m.mv.) erra-i-69
, (ww. a/u-klasse; OB, SB):
I. G-stam (pret. izqut; pres. izaqqat) steken AHw
\stechen"; CAD 1 to sting (said of a scorpion); 2 to
hurt (said of a stinging pain)
II. D-stam (
) CAD 3 to hurt (said of a stinging
pain) to cause to hurt
}
, schorpioen
, (ww. alleen in stat. en inf.) G-stat.: puntig z.,
spits z. AHw \spitzig sein", \spitz zulaufen"
1 zaqt
u ma sinn, (G stat. mv.), lett.: `ze zijn scherp
van tanden' )`ze hebben scherpe tanden' Ee-i-135
:
[zaq-tu]-ma, zaqtu ma (G stat.) Ee-i-135
I zaq-ti, zaqt (adj.mv.) erra-i-90
r, god van de dromen
,
anzaga
1 Zaqqu ilu sa sun
a ti: `Z., de god van de dromen'
zaqatu I
zuqqutu
zuqiqpu
zaqatu II
L V
L
Zaqqu J M
JM
zaqqu
Sin1-25
anz
agar
264
za-q
-qu z
a q
qu
Ee-i-124
\sturmen";
1 k s
a ri az^aq(u) k d Adad urtas.s.an (G pres.1e p.enk.
v. z^
aqu hier gespeld als a-za-qu met overtollige vocaal
-u aan het eind; Dt pres. v. ras. a nu I `donderen'; sa ru
`wind'; Adad de stormgod): `ik waai gelijk de wind, ik
bulder gelijk Adad' erra-i-115
a-za-qu az^aq(u) (G pres.1e p.enk.) erra-i-115
, (subst.; ook zarbab^u, s.arbabu; SB, NB): bierkruik;
AHw ein \Bierkrug"; CAD a mug for beer;
1 zarb
a ba iskunu (G pret. v. saka nu): `zij zetten de
bierkruiken neer' Ee-vi-75
zar-ba-ba, zarba ba (acc.) Ee-vi-75
, (ook d S.arpantu): godin, gemalin van Marduk; gevolksetymologiseerd als \Schepster" (ba ntu)
van nakomenlingschap (zeru).
, (eig. part. v. zar^u `strooien', `wannen'): strooier, ver-
CJ
zarbabu
d
Zarpantu
zar^u
wekker
1 Aps^
u za ri il rabiu tim: `Aps^u de verwekker van de
z^azu
tizzuzu *zitzuzu
zu uzu
vi-39
4 ana d Anunnaki sa sam^e u ers.etim uza izu
isqa tsun (D pret. subj.; isqu `aandeel', `lot', `taak'; verwacht in vr.mv. isqa tsun, hier litt. vorm): `(en toen)
hij [Marduk] aan de goden van hemel en aarde hun
aandelen had toegewezen' Ee-vi-46
5 manz
a z sam^e u ers.etim uza izu ilu gimrassunu
(D pret. mv.; D vanwege meervoudig object; manza zu
ook mazza zu `positie' van sterren): `alle goden verdeelden (onderling) de standplaats van hemel en aarde'
Ee-vi-79
zittu
>> JJ (
>J
zen^u
T
zi-zu z
z
u
u
-za- -i-zu
zen^u
zen^utu
zen^utu
z^eru
>
zunn^u
suzn^u
J 4Vb
J DV
JV
CHx136
(part.) Sil-C-44
(G part.gen.) Ee-iv-30
(G part.mv.) Ee-vi-154
za- -i-re, z
a ir
T V ta-ze-ri, tazerr (G pres. 2e p.enk.) Ee-iv-80
za-e-ri-
s u z
a er
su
za-aji-ri
z
a jiri
265
zer kit^e
BAM578-i-3
numun
ziaqu
zbum
zikurrud^u
zikaru
CHx129
3 tizk
a ru, (metathesis; Gt-formatie: intensief): zeer
mannelijk
T V
(G inf.gen.) CHx129
K
mu
s me
s -
s u i-te-nen-nu-u
2 zm
usu tenenn^u (Gtn pres. v. en^u `veranderen'; f
mu
s z
mu `gelaat'; er zijn veel uitdrukkingen voor het
veranderen van gezicht. bijv. bij boos worden, hier misschien van kleur? vaak als symptoom van pijn): `zijn
gelaat vertrekt' (van pijn) BAM578-i-29
T = zi-mu-su, zmusu (mv. +su) Ee-vi-56
f
su
z
m
u
s u (+
s u) BAM578-i-29
,
(subst.vr.;
vanaf
OA, OB; vaak in dualis !su6! su6 ;
pzqn West-Semitisch voor `oud zijn'): baard; CAD
beard;
T PK zi-iq-nu ziqnu (in PN) T97-2-1
, subst. !sikkatu paal, nagel, spijker, houten pen;
, subst.; !za qqu windvlaag, ademtocht; ook gepersoniceerd als god van de droom (die het hoofd via
de oren binnen gaat); vooral overdrachtelijk niets, nietigheid, ijdelheid ; zie voorbeeld 1 (en verder) onder
!zaqqu op pag. 263
gar, !Zaq
,
anza
qu: `de god van de
dromen'
, (!zaqa ru I `hoog bouwen') zikkurat; zie voorbeeld 3 (en verder) onder !zaqa ru op pag. 263
o S ziq-qur-rat, ziqqurat (st.c.) Ee-vi-63
, (SB-vorm van ziqqurratu !zaqa ru I `hoog
bouwen') `zikkurat'
, (subst. < Sum.; SB*;
e
z
surra met
complement -a of -e): meelspoor, magische meelcirkel
AHw \magischer Mehlkreis"; CAD magic circle drawn
with
oor
}
, (ook met !law^u `iets omgeven/omsingelen met' 2 acc.): uitdrukking er een meelspoor/magische meelcirkel omheen trekken; zie toelichting
bij !zisurr^a lam^u onder !law^u op pag. 115
Een geliefd soort meel is segusu `gevlekte gerst', samen
met kibtu `tarwe'. Deze twee meelsoorten gelden als de
zikru II
zmu
x,
!
ziqnu
!
!
mu
s me
s-
ziqqatu
zqqu
Ziqqu J M
ziqqurratu
ziqratu
zissur^u
zisurr^a lam^u
266
-ti
zi
zittu
zz
zizibu
z^u
zi ukkin ma
JV
z^e summati
BAM578-i-5
H , (G imp.mv.) Ee-vi-160
zukrum , (subst. bij !zikaru) (mannnelijk) personeel,
(mannelijk) gevolg
zuqiqpu , (!zaqapu `steken'): `schorpioen'
zurru , (ook: zumru), !zumru
zumru , (subst. ook: zurru, 1 zu ru; st.c. zumur; vanaf
s
e
z^
u
zuk-ra zukr
a
ject, etc.)
1 nabla mustahmit.u zumursu umtalli, (D perf. of
Dt pret. v. mal^u `vol zijn'; nablu `vlam'): `zijn lichaam
werd gevuld met een immer brandende vlam' Ee-iv-40
K zu-mur-su-nu, zumursunu (st.c. +sunu)
!
b
Ee-i-136,140
zu-mur-
s u zumur
su
sed
ir
): zweet;
>
ir
-si
AHw \Schwei";
tuku me
s
sed kas
. u^ `koud
zijn', subst. kus.s.u of met de zgn. kwantiteitsmetathesis: bij verkorting van lange vocaal ontstaat een dubbele consonant; vocaal en consonant ruilen hun kwantiteit; ku s.u `koude', `koelte'; ir ook zu tu `zweet',
meestal met sterke alef; Gtn v. rasu^ `hebben', `krijgen'):
`hij heeft steeds hitte koude en zweet' ) `hij heeft het
afwisselend koud en warm en hij zweet' BAM578-i-28
zu tu (`zweet') BAM578-i-28
ir