TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 1

NC OTURUM Alma Saati:14:19 BAKAN: Nimet BA (stanbul) Bakan Vekili: Mehmet Naci BOSTANCI (Amasya) Szc: dris AHN (ankr) KTP: Cengiz YAVLOLU (Erzurum) BAKAN Deerli milletvekilleri, deerli konuumuz Sayn Kazan, ncelikle Komisyonumuzun davetine icabet edip, burada bulunduunuz iin size ok teekkr ediyoruz. Ben ksaca sizi Komisyonumuz hakknda bilgilendirmek istiyorum. Sizlerin de bildiiniz gibi Trkiye Byk Millet Meclisi ats altnda bulunan drt siyasi parti grubunun vermi olduklar ortak dorultudaki nergelerin birletirilmesi suretiyle kurulan Komisyonumuz, Trkiyedeki tm darbeler ve muhtralarla, demokrasiyi ilevsiz klan srelerin, incelenerek alnmas gereken nlemlerin belirlenmesi amacyla kurulmu bir komisyondur. Meclis aratrma komisyonlar Tzk erevesinde grev yaparlar. Genellikle hukuku konuklarmza aratrma Komisyonumuzun grevlerini ve Tzk hatrlatmay, ok net olarak hatrlatmay uygun bulmuyoruz. Ama yine de ksaca, bir soruturma komisyonu olmad, sorgulama amac gtmediini ve ayn zamanda yargsal bir faaliyet anlamna gelebilecek ve yarg yetkisinin kullanmna mdahil olabilecek tutum ve davranlardan da dikkatle ve zenle kandmz ifade etmek isterim. Sizlerin de bildiiniz gibi tm darbeler ve muhtralarla bu sreleri ilevsiz klan tm dnemleri inceledii iin ve tm boyutlaryla inceleme grevi verildii iin aslnda nergelerin kapsam son derece geni. Bu nedenle de Komisyonumuz yol haritasn belirlerken ayr alt komisyon kurma ynnde bir karar ald. Bu komisyonlardan biricisi 1960 darbesi ve 71 muhtrasn ieren dnem, dieri 1980 darbesini ieren dnem ve son dnem diye nitelediimiz postmodern darbe olarak tanmlanan 28 ubat srecine ilikin dnem. Sizi Komisyona davet eden alt komisyon 12 Eyll alt komisyonu. Ama bulunduunuz grevler itibaryla, temsil ettiiniz kurumlar hasebiyle, 1960dan itibaren balayarak, genel olarak darbelere ilikin bir deerlendirme yapmak zere ilk bata sz size brakacaz ve daha sonra somut sorularmza gececeiz milletvekillerimizin. alma yntemi bu ekilde. Siz kendinizi ve z gemiinizi tantarak balyorsunuz. Ama sz size brakmadan nce ben milletvekillerimizi size tantmak istiyorum: Feyzullah Kyklk Bey AK PART stanbul Milletvekili, TURGUT KAZAN Benim yem.. BAKAN Sleyman elebi Bey TURGUT KAZAN Benim mvekkilim. BAKAN Evet, imdi burada hukukular arlkl, siz de hukukusunuz, hepimizin yollar mutlaka bir noktada bir yerde kesimitir. Sleyman elebi Bey, Cumhuriyet Halk Partisi stanbul Milletvekili Mehmet eker Bey Cumhuriyet Halk Partisi Gaziantep Milletvekili.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 2

TURGUT KAZAN Hapishaneden. BAKAN Onunla da ceza evinden diyorsunuz. Enver Ylmaz Bey AK PART stanbul Milletvekili. ENVER YILMAZ (stanbul) Benimle bir balantnz yok. Staj Ankarada yaptm, stanbulda yapmadm iin yle bir ey yok. BAKAN Ahmet Topta Bey Cumhuriyet Halk Partisi Afyonkarahisar Milletvekili, dris Bal Bey AK PART Ktahya Milletvekili Seluk zda Bey AK PART Manisa Milletvekili. Ltfen buyurun sz sizin, genel bir deerlendirme yapmak zere. TURGUT KAZAN ok teekkr ediyorum Sayn Bakan. BAKAN Sorularmza da vakit kalmas asndan bu genel deerlendirmenizi ve erevenizi TURGUT KAZAN imdi, ben iki darbeye yaam ve elli yllk bir avukat olarak, elli yllk bir avukat ve iki darbeyi yaam bir hukuku olarak, size zetleyerek darbeler de hukukun ve hukukunun oynad rol anlatmak istiyorum. Tabii bu hukuku ve hukuk derken bunu trnak iinde kullanyorum. Yani onlarn uyguladn ne hukuk sayyorum, ne kimliklerini ve kiiliklerini hukuku sayyorum ve konumamn banda bunun iyi anlalmas iin size iki rnek sunmak istiyorum: Bunlardan birisi, stanbul Barosu Ynetim Kurulu karardr. Okuyorum: Sabk iktidarn -sorunuza balangta cevap- zaman idaresinde hukuka aykr fiil ve hareketleri ika veya bunlara itirak sebebiyle haklarnda alacak davalarda, mazlum ve davallarn mdafiliinin stanbul Barosuna mensup avukatlar tarafndan deruhte edilmemesine ve keyfiyetin Trkiye Barolar Birliine temenni suretiyle teklifine, keyfiyetin umumi heyete arzna diye stanbul Barosu Ynetim Kurulu 31 Mays 1960 gnl karardr. Yani ben kendi notlarmla yazmadm, kararn bir rneidir. BAKAN O karar biz de var. stettik evet. TURGUT KAZAN imdi, bu bir inanlmaz hukuku yaklamdr. BAKAN Muhalefet eden avukatlar da var o Ynetim Kurul kararna tabii. TURGUT KAZAN Hayr. O muhalefet Genel Kurula sunulmasna muhalefet. BAKAN Evet. TURGUT KAZAN Yani mdafiliin kabulne ilikin karara muhalefet deil. BAKAN Deil deil. TURGUT KAZAN imdi, bu bir rnek. Dieri de o olayn davasna ilikin temel davann ilk tutanak metni birinci oturum yani Anayasa davas diye bilinen o ilk davann birinci oturumu: 14 Ekim 60 Cuma, 9 tane yksek yarg, Yargtaydan, Askeri Yargtaydan. imdi, 9 tane yksek yarg yani isimlerini saymyorum ama bir tanesini baka yerde kpr kurmak iin syleyeceim Selman Yrk, sonra oluyla bir balant kuracam nk. imdi, bir tek 2 hukuku Bu isimler bizim ok deneyimli Yargtay ve Asker Yargtay yeleriydi. Hepsi byle bir mahkemede grev alabilmeyi dnd. Yani Byle bir mahkemede grev alamayz. diyebilecek bir duyarll gstermedi. Byle bir duyarll tamad. imdi, idamla ilgili de bir gemiimiz var. Trk Ceza Kanununun bir maddesine gre u yan stndekiler iin idam cezas infaz edilemez. Ama bizim

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 3

anl anl hukukularmz(!) trnak iinde kullanyorum bunlar kanun deiiklii hlinde bu yaplacak iin, infaz hukukunu ilgilendirdiini nk idamn bir infaz kural olduunu, infaz kuralnn usul kural olduunu, usulde de temel ilkenin derhl yrrle girmek ilkesi olduunu, dolaysyla esasa ilikin deiiklik saylamayacan yani, insan asacaksnz ve asacanz insan Cumhurbakan olacak, Cumhurbakann asacaksnz ve bu, bir usul hkmdr, esas deildir diyeceksiniz. Bunu bizim hukukularmz(!) dedi. Trnak iinde kullanyorum 2 kiinin tabii adn vermek isterim: Yargtay Bakan Recai Sekindi Hayr. dedi. Byle bir yarglama yerinde, onu mahkeme sayp grev kabul edilemez. denildi. Birisi de her ne kadar o komisyona seildi ise de grev yapmad, Tahir Tanerdir. Tahir Taner yle bir almaya katlamayacan bildirdi. Ben Tahir Tanerden burs alarak okumu bir hukukuyum. Tahir Taneri her ayn birinci gn ilideki evine gider, ziyaret eder, elini per ve bursun ekini alrdm. O yzden ben byle bir hukukuyu tanma ansna da erimi bir hukukuyum. imdi, tabii, bu olay yaandnda yani bu Yce Divan, stanbul Barosunun bu kararlar verildiinde falan, ben hukuku fakltesi ikinci snf rencisiydim. Hukuku ok seviyordum ve liseyi bitirdikten sonra, bir tek o yl aslnda lise bitirmeye gre alnyordu faklteye, bir yl uyguland, her yere girebilirdim. Ama sadece stanbul hukuk yazdm nk yani daha adil bir dzen, daha hakasna bir Trkiye Hukukla olur diye dnyordum. Ve tabii biraz da sosyalist damar bast Trkiye i Partisine girdim. Trkiye i Partisinde il bakan oldum. Merkez Yrtme Kurulu yesi oldum ok gen yata ve tabii ak diye 12 Mart darbesini yaadm. 12 Mart leyin Eskiehirde radyoda dinleyince Askerler bizi bu akam kuruna dizebilir dncesiyle, eimi ve 7 yandaki kzm alp Ankaraya katk. Trkiye i Partisi ertesi gn Merkez Yrtme Kurulunu toplad Bu bir faizmdir dedik 13 Mart da ve ondan sonras geldi. imdi, darbeler burada bir parantez amak istiyorum, Amerikann solu ezme plandr. Bunun da size somut, ok somut rneini vermek istiyorum. imdi, bakn, bir Milli Nizam Partisi vard bir de Trkiye i Partisi vard. Yani 12 Mart nceki gnleri anlatyorum, sonra 12 Marta geeceim. Milli Nizam Partisi byk kongresini 24 Ocak 1971de yapmt. 12 Marttan nce, 5 Martta kapatma davas ald ve 20 Mays gn kapatma karar verildi. Trkiye i Partisi byk kongresini 29 Ekim 1970de yapmt, 12 Marta kadar kapatma davas almamt. Bizler tutuklandk, ve tutuklayanlar kimdi? Trkiye i Partisinden ba aldm arkadalarmd. Hukukular anlatacam size, darbede rol alan hukukular anlatmak iin bunu veriyorum. imdi, Trkiye i Partisi 29 ekimde kongre yapm, kapatma davas, bizler tutuklandktan ok sonra, 11 haziranda ald, 20 temmuzda kapatld. Arkadalar, biz on be yla mahkum olduk ama Mill Nizam Partisi yani Trkiye i Partisinin kapatmas, 12 Mart darbesinden sonra ald, 12 Mart darbesinden sonra kapatld, Mill Nizam Partisi iin dava derhl almt, 12 Marttan nce almt ve 12 Marttan sonra, 20 Maysta kapatld ama Necmettin Erbakan, Alplerde dinlenmeye gnderildi, darbeciler tarafndan, Faruk Grler, Muhsin Batur. Biz ieride yatyorduk, biz on be yla mahkum olduk, Nide cezaevine gittik, darbeciler, yani darbenin Amerikan plan olarak ve solu ezmek iin yapldn anlatmak iin anlatyorum, Sleyman Arif Emreye, emanet parti kurdurdu. Seim dnemi geldi,

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 4

darbeciler, Necmettin Erbakan svireden davet etti, partisinin bana geti, hkmete ortak oldu, biz ieride yatyorduk. Ecevit, bir af karmaya alt, darbecilerin koruduu -o zaman Selametti- Selamet, o aff da yatrd, biz ieride kaldk, onlar hkmet oldu. Bunu, darbenin, solu ezmek iin yaplm bir Amerikan plan olduunu vurgulamak iin anlatyorum. imdi ben, bunu, Sayn Bakan, bu 12 martta Eresin Otelde bir toplantda syledim, bunu syleyince, tanklarma ulatm. Abdurrahman Dilipak dedi ki: Evet, doru, Murat Sancakn uayla gitti. Mehmet Bekarolu itiraz etti, Hayr, tarifeli uakla gitti dedi. Ben dedim ki: Hangi uakla gittiiyle ilgilenmiyorum, dinlenmeye gnderildiini anlatyorum dedim. Peki, Bekaroluna sordum: Niye davet edildi, edildi mi edilmedi mi? Ona da cevap: Demirelin oyunu blmek iin davet edildi dedi. imdi, gnderenler de Batur, Grler ikilisi davet edenler de darbecilerdi. Bunu bilgilerinize sunuyorum ve bu blm kapatyorum. Devam edecek olursak, biz ierideyiz, Yunus Koak geldi, o zaman, ite milletvekillii bitmiti ama bizim Konya Milletvekilimizdi, bu Mecliste, kafas, tabanca kabzasyla yarlmt, demokratik bir yaklamla, Adalet Partililer dvmt Trkiye i Partilileri, buras yarlmt, dedi ki: Hi korkmayn, idam edilmeyeceksiniz. Ben tabii, hukuka inandm iin, daha o zaman otuz yalarndaym, Yunus Koaka ok kzdm, Ya, manyak msn, ne idam? fakat sonra yaadklarm grnce, pekala, Yunus Koak doru sylemi, eer, idam politik olarak, kendi karlar iin, o gn, gerekli grselerdi, ederlermi. Nitekim, tane gencecik fidan ettiler. imdi, burada bir parantez aarak bir ey daha syleyeyim: Beni, yarglayan yarg, tutukluyum, yani hukukumuz bu, kahve imeye ard, Hkim Yarbay, o tarihte, Sha Umurhan, sonra Asker Yargtaya seildi, dedi ki: Ya, Turgut Bey, gelin bir ay kahve ielim, biz, bunu, severek mi yapyoruz? te, yarbay olarak emekli olmak var, albay olarak emekli olmak var, evde evlad iyal. yi de bizim de evladmz var. Herkes, sizin gibi yle sanyor o, avukatlk yapp para kazanamaz ki dedi. Yani albay olarak emekli olmann avantajn kullanmak iin sizi ieride tutmay gayet doal sayan bir hukuku profili, ne yazk ki, byk ounluumuz bu ve bunu bana anlatrken Mmtaz Soysal kitabndan, alt yl, sekiz aya mahkum etmi. imdi, ben, o zaman, dedim ki: Ya, Trkiye'de yaplacak i, hukukla ilgili bir mcadele vermektir. Toplumumuzun, hukuku zmsemesini salamak iin mcadele vermektir. Kendimi, byle bir greve, bir eit grevlendirdim, derken, ak diye 12 Eyll oldu. imdi, DSK ba dernei Yazarlar Sendikas ve bakalar, imdi, ak itiraf edeyim: Ben, ceza avukat falan deildim, ben, i hukukunu seviyordum, sendikaclar da onun iin tanyordum, nk i hukuku dinamik bir aland, orada, yazyordum, iziyordum, tartyordum ama 12 Eyll olunca iki ey oldu: Bir, ein dostun ieri alnyordu, ben 12 Eyllden ok korkuyordum, avukatlk stlenmekten ok korkuyordum, ama korkuyor denilmesinden de korkuyordum. O yzden einin dostunun ei ocuu ieri alnnca, size gelince ne yapacaksnz? Korka korka, ben, ceza avukat oldum. Tabii, ite DSK davas, Bar Dernei davas, Yazarlar Sendikas davas arkadalar, bu dnemlerdeki bask, ikence, idam, hapis insanlk d ne varsa hepsi, yarg format kullanlarak yaplmtr, o yzden, tabii ki darbelere hayr yanl anlalmasn, onu yumuatmak iin sylemiyorum ama bir ey

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 5

yapmanz nereceim, bir ey yaplmasn nereceim, onun iin hep bunu vurguluyorum: Hepsinde, yarglar, savclar grev ald ve hepsinde onlar etkili oldu, ne yapldysa onlar yaptlar. Kenan Evrene mektup yazmtm, o zaman -ben, bakan olduumda, onun Cumhurbakanl da bitmiti, bizim sokaa, Sayn Bakan, Orhan Apaydn adn vermek zere bir tren dzenliyorduk, stiklal Caddesinde, mzikli, dansl, oyunlu bir tren- sanyorum Marmaristeydi, u sayl Cumhurbakan Kenan Evren diye, dedim ki: Sizin vatan haini sayp ieri attnz, ve sonuta da pasaport filan da vermeyip, bilmem bir eit lmne neden olduunuz, Orhan Apaydn iin byle bir tren dzenliyoruz, sokaa adn vereceiz, tabii sizleri anlatacaz, yaptklarnz anlatacaz, tabii size de sz hakk tanrz, buyurun gelin, niye vatan haini ya da niye yle bir muameleye maruz braktnz anlatmanz iin size imkn tanrz dedik. Kenan Evren, cevap verdi, dedi ki; Siz, hem hukuku olmusunuz hem de hukukuluu bilmiyorsunuz, bir kere, biz bir ey yapmadk, o kararlar bamsz yarg verdi. dedi. Bu bamsz yarg trksnn altn iziyorum, sonra sonuna geleceim. Tabii, DSKte bu, yaananlarn, ne kadar acl olduunun anlalmas iin size bir rnek daha vermek istiyorum: Uur Mumcu, stanbula gelecekti, skynetim komutanlarnn anlatacaklar baz eyler vard, o yzden, ben de unu da, unu da anlatsn diye onu karladm, bizim eve geldik, Uur, dedi ki: Uakta, Nurettin Ylmaz vard. Nurettin Ylmaz, polisler, Bar Dernei davasna getiriyorlarm, tutuklu, Uuru tandklar iin ona kyak ekmiler, Uur, Nurettinin yanna oturup biraz konuabilmi, Bir kere, Nurettin, yaplyd, bir deri bir kemik kalm, iki: Nurettin, Diyarbakr Cezaevinden kurtulup Bar Dernei san olarak, tutuklu san olarak Metrise geldii iin akr akr oynuyor. dedi. Yani bizim stanbulu cehennem olarak bildiimiz tarihlerde, Diyarbakrda, stanbulu cennet olarak dnecek, yani stanbul derken, Metrisi kastediyorum, cennet saydracak bir uygulama oluyor. Sonra, ben, bunu, Nurettinin kendisinden de dinlemitim, nk ok etkilemiti, gittim cezaevinde, aynen, ayn sevinci gzlerinde grdm. imdi, sonuta, bu anl anl savclar, anl anl yarglar bu ileri yaptlar, uyguladlar. Onlar, Sayn Bakan, yani nlem olarak ve ar olarak, kimdi, neler yaptlar, ne yaptlar, insanlar neyle suladlar? Somut insanlar kastediyorum tabii, rnein, DSK davasnda drt yl kadar yatan Sleyman elebi ve arkadalar, neyle suland, niye suland, kim sulad, iddianameyi hangi savclar yazd? Onlar ortalkta dolayor. Yani, yanl anlalmasn, yarglansnlar, mahkum edelim demiyorum, ama toplum bilsin, tehir edilsin, diye bunlar sylyorum. imdi, deliller okunuyor, DSK davasnda, Kdemli Yarg etin Gvener Ne demek bu, mill demokratik cephe? Diyor. imdi nasl cevap vereceksin buna? Bir tek cephe kurulur Rusa kar Allah Allah diye gidilir, baka cephe mi olurmu? Byle bir anlay ierisinde yarglanyorsunuz. Deli Petronun vasiyetnamesi, kitaplar ktphanelerden getirildi. Ya, bir hukuku olarak, aklm durdu. imdi, Bar Dernei davasnda, yarglanan mvekkillerimi dnyorum, diyelim ki, yakndan tandnz iin onun adn vereyim, Ali Sirmen ya, Deli Petronun vasiyetnamesini ya byle bir vasiyetname var mdr, yok mudur, kitap mdr iyi de benim mvekkilimle ne ilgisi var, getirtti, durumada okundu, Hkim Binba Kdemli Yarg Atilla lk, idam karar

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 6

vermek zere dava aldktan sonra stanbula tayin edildi, idam karar verilecekti, nk Atilla lk, Erzincanda, 241den idam vermiti. O yzden, Bar Dernei davasna gelir gelmez 241i arad, yani tabii, gen arkadalar var, 141 ite ii snfnn diktas, bir rgt kurarsa udur, iki rgt kurarsanz cezas idamdr. DSK, niye suland, iddianameyi hangi savclar yapt, yarglamay kim yapt, drt yla yakn niye yattlar, Ahmet hsan, benim mvekkilim BAKAN Sayn Bakanm, sznz kesiyor gibi olmasn ama bu girdiiniz konularn ou, aslnda, somut konular ve belki somut sorularla aabileceimiz konular, bir genel deerlendirme yapmak zere vermitim sz, somut olaylara, rnek isimlere sorularla girersek, milletvekillerimiz nk bu konuda, size soru soracaklar. Bir genel deerlendirmenizi tamamlarsanz TURGUT KAZAN Tamam. imdi, genel deerlemede unu sylemek istiyorum, darbecilerin, hangi savclar, yarglar sevdiini; sevmediklerine neler yaptn, Selimiyede neler olduunu, hangi eylem iin ka lira para alndn, Kumkapda, meyhanelerde ef garsonlar, 141-5 iin ka lira, 163 iin ka lira, 1402 iin ka lira alndn biliyordu ve size sylyordu ve onu veriyordunuz ve kyordunuz. Yeralt dnyasnn, en anl anl babalar, gyabi tutukluyken, Selimiye, giriyordu kyordu, giriyordu kyordu, giriyordu kyordu, bu giri ka ok aran Hkim Albay Osman Kaynak, durumada, sorgusunu alrken bunu fark edince, skynetim komutanna bir rneini arz etmi idi. Ben Uura: Skynetim komutanna, bunu da sor dedim, skynetim komutanna, Uur, bunu da sordu, Necdet ru: Hayr, bilmiyorum dedi, ertesi gn, Osman Kaynak, eski yerine iade edildi. imdi, Selman Yrk, demitim, yani Yce Divanda grev alan anl anl yarglardan biriydi, onun olu Sahir Yrk de Selimiyede herkese kan kusturdu. Bitiriyorum efendim. Bar Derneinde btn aramalara ramen bulunamayan bir sank vard -o zaman pheli deyimi yoktu, sank- onun iin tefrik edilmiti. Ben, savcya gittim, dedim ki: Ben size bir kolaylk salayaym, bu btn aramalara ramen bulunamayan sann adresini Kke sorun. Kk anlamad, ankaya dedim, gene anlamad, Cumhurbakannn damaddr. dedim. Maksut Gksu. imdi, Cumhurbakannn damadn btn aramalara ramen bulamayp ayrdlar, byle bir hukuk uygulamasyla kar karyayz, ne yapldysa bamsz yarg formatyla yapld. Bu nedenle, Sayn Bakan, benzer yarg uygulamalarnn tekrarlanmamas iin btn topluma ders olacak biimde 12 Eyll yarg ve savclarnn tutum, davran ve kararlarnn incelemeye alnmas gerektiini ve yaptklarnn bir rapora balanmas gerektiini dnyorum. Bitiriyorum ve son cmle. Ben Anayasa Uzlama Komisyonuna gelmitim, orada Uzlama Komisyonundaki beni dinleyen yelere bir uyarda bulunmutum. Dedim ki: Bir Frankenstein yarattnz, u anda bilek greine balad, yaknda sizleri de alacak; ben, elli yllk bir avukat olarak alnrsanz, hi armayacam, sizi imdiden uyaryorum, siz de armayn. dedim ve bu tarihten sonra o Frankensteinn MT olaynda o dediimi yapmaya baladn da grdk. Buraya nokta koyuyorum, size teekkr ediyorum.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 7

BAKAN Somut sorular iin ncelikle 12 Eyll Alt Komisyonu yeleriyle mi balayalm? Siz tarihsel srele baladnz, ben 1960 Darbesi ve 71 Muhtras Alt Komisyonu Bakan Enver Ylmaza ilk soruyu sormak zere sz veriyorum. Buyurun ltfen. ENVER YILMAZ (stanbul) Teekkr ederim. Sayn Kazan, ho geldiniz. TURGUT KAZAN Ho bulduk. ENVER YILMAZ (stanbul) 27 Maystan ok bahsedemediniz, daha ziyade 12 Marta younlatnz. TURGUT KAZAN Ben renciydim o zaman tabii. ENVER YILMAZ (stanbul) Yok, ikyet anlamnda deil, srele ilgili belirtmek istediim. 9 Marttan da bahsetmediniz. TURGUT KAZAN Ederim. ENVER YILMAZ (stanbul) 9 Mart bir aar msnz? Sizin erevenizden nasl gzkyor 9 Mart? TURGUT KAZAN imdi, ben BAKAN imdi, onu amadan nce, ben, ksa bir ekilde O dneme ilikin Cumhurbakan Sleyman Demirelle yaptmz grme esnasnda TURGUT KAZAN Biraz o basna yansd, okudum. BAKAN Yansd, tutanaklarn tamam yansmam olmakla birlikte. bu dneme ilikin kendisine yneltilen sorularda 71 muhtrasyla ilgili sizin sylediklerinizi dikkatle dinledim. Aslnda, yani, niyetin tamamen, o dnemin baz sol gruplarn bu muhtra dnemini hazrladklarn, amalarnn Faruk Grleri Cumhurbakan setirmek olduunu, dolaysyla amalarna, hedeflerine ulaamadlar ama bu iin arkasnda zaten sol gruplar vard gibi bir ey syledi. Bu iki soruyla birlikte belki deerlendirirsiniz. Buyurun. TURGUT KAZAN imdi, bu soruyu iyi ki sordunuz, mutlaka cevaplamak isterim. imdi, kabaca demitim ki: Darbeler Amerikan plandr. Amerika Trkiyede solun iktidar olabileceinden bir kk ihtimal olsa bile korkuyordu nk Trkiyenin bulunduu yer o zamanki Sovyetler Birliinin ok yaknnda ve ok nemli bir nokta olduu iin, eer byle bir ey olursa Amerika iin felaketti. O yzden solun gelimesini nlemek iin ben bir provokasyon, bir tuzak hazrland grndeyim, bunu somutlatracam. BAKAN 71 muhtrasnda m? TURGUT KAZAN ncesinde. BAKAN ncesinde. TURGUT KAZAN Ben, bakn, benim kaynbiraderim iktisat fakltesinde okuyordu, bir asistan ok seviyordu ama btn iktisatllar ve btn hukuklular o asistan ok seviyordu. Ben Eskiehirde avukatm ama ska stanbula gidiyorum, beni, byle bir gel, dinle Ben de bir gn gittim, iktisat fakltesi 1inci snf amfisinde o asistan dinledim. imdi, inanlmaz bir ey Devrim namlunun ucundadr. diyor ve

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 8

yer yerinden oynuyordu. Sizi sandkla aldatanlara inanmayn, o biziz, inanmayn, devrim namlunun ucundadr. Tayfun yani kaynbiraderim Nasl? dedi. Dedim ki: Tayfun, bu ya polis, ya manyak, ikisi de ayn kapya kar. Ben onun zerine parti tarafndan grevlendirildim, Trkiye i Partisi tarafndan nk Trkiye i Partisine de bulatrlabilir. diye. stanbul niversitesi Hukuk Fakltesi kantini ile Orta Dou Teknik niversitesi kantininde Filistine gidi iin deftere insan yazlyordu. imdi, bir provokasyondu, bir darbe ortamn yaratmak iin o birileri, solda birileri, kendileri gerekten samimi olarak solun yani ite diyelim ki falanca ile falancann iktidar olup sosyalizm getireceine inananlar vard. Ama buna kar duran nemli bir sol grup vard, ben onun ak Ben o zaman otuz yandaym, hatta yirmi sekiz yandayken falan yani 68de falan Eskiehirde bunu fark ettim, Mehmet Ali Aybardan randevu aldm, gelip anlattm, bir provokasyon hazrlanyor. Yani ite askerlerle Trkiye i Partilileri konuturmak, ben bunu fark ediyorum, Trkiye i Partisi l Bakanym, nk yedek subaylm orada yaptm iin orada avukatla baladm, o yzden tandm birka asker var, tamam, ama bir grdm ki, bir fark ettim ki Memleketi nasl kurtaracaz? falan gibi, ite yemee aryorlar, memleketi nasl imdi, dedim yani ben, byle bir provokasyon var, bunu nasl nleyebiliriz? Yani o bir porvokasyondu, iddetle ama burada bir ey syleyeyim, mesela ENVER YILMAZ (stanbul) O derken 9 Mart. TURGUT KAZAN Evet. Yani 9 Marta giden yolu kast ediyorum, yalnz 9 Mart deil. te o arkada bir ajan, provokatrd. ENVER YILMAZ (stanbul) smini hatrlyor musunuz? TURGUT KAZAN imdi, iktidara yakn gazetenin demokrasiyi savunan ke yazar. imdi, bir rnek. sterseniz baka bir rnek daha vereyim, 12 Eyllden de bir rnek vereyim. imdi, Kenan Evreni evinde arlayan bir tek bayazar vard. O bayazar u anda Babakann yanandan makas alabiliyor ve yine bayazar darbelere kar yaz yazyor. Ya, hibir gazetecinin, Kenan Evren gibi bir darbeciyi evinde arlamak diye bir yk olabilir mi? Hayr. Severek yapt ama imdi demokrasi kahraman, Kenan Evreni evinde arlayan bir demokrasici. ALR RIZA ZTRK (Mersin) - Kim bu gazeteci efendim? TURGUT KAZAN Mehmet Barlas. ENVER YILMAZ (stanbul) ktisaty da sylerseniz. TURGUT KAZAN Mahir Kaynak. ENVER YILMAZ (stanbul) Evet. Devam edebilir miyiz Bakanm? BAKAN Buyurun. ENVER YILMAZ (stanbul) 27 Mays sizce bir devrim mi, darbe mi? TURGUT KAZAN Darbe tabii ki ama Anayasas iyi bir Anayasa. Onu da sorarsanz, niye iyi Anayasa olduunu, nasl yapldn falan anlatabilirim yani. BAKAN Onu imdi sormayalm. ENVER YILMAZ (stanbul) Sormuyoruz onu.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 9

9 Mart darbe, devrim, muhtra, sizce hangisi? TURGUT KAZAN Faizm, 9 Mart da gelse faizmdi. Bakn ne diyorum? Ben 12 Martta Eskiehirden kaarken ne olduunu bilmiyordum yani ben zaten 9 Mart bilmiyorum da diyelim ki imdi biliyorum yani sonradan rendim, 9 Martlar da yapm olsayd kaardm nk yani asker bir darbenin dini, iman olmaz. ENVER YILMAZ (stanbul) Evet. 12 Mart? TURGUT KAZAN Faizmdir. dedik. O zaman bir ey daha syleyeyim, Sayn Bakanm, 13 Mart gn BAKAN Bir de u var, belki bununla birletirilerek sorulabilir. Yani o dnemde aslnda, bu darbenin ve muhtrann daha dorusu 1971 muhtrasna giden srete aslnda sol gruplarn asker zerinde etkili olduunu siz de zaten sylyorsunuz, yani bu i ie gemi bir alma da vard ama ben bunlar da doru bulmadm iin, iinde yer almadm TURGUT KAZAN Ben oyun olduun dnyorum ayrca. BAKAN Anladm, oyun olduunu dnyorsunuz. TURGUT KAZAN Amerikan oyunu. BAKAN Evet. ktidara gelme ihtimali vard veya iktidara TURGUT KAZAN Hayr, yoktu bence. Amerika brakmaz kimseye. BAKAN imdi, tabii, u anlamda, imdi siz, ben sorumu sormak yerine, btn insicamm bozuluyor, sorumu da tamamlayamyorum. TURGUT KAZAN zr dilerim Bakanm. BAKAN O dnemde yani ok yksek oranda oy alm bir iktidar var, yzde 53; byme hz, ekonomik gstergeler, olaanst bir durum yok Trkiyede o dneme ilikin olarak yani Demirelin Babakanl dneminde. Bir ihtimal vard da ve Amerika buna izin vermedi diye arkasnda 71 muhtrasnn Amerika olduunu mu dnyorsunuz? Sorum bu. TURGUT KAZAN Ama biliyorsunuz Ecevit de zaten bunu syledi. BAKAN Ve o da deniyor ki normalde 1971 muhtrasna giden srete aslnda sol gruplarn tamam destekledi, ama -bir kez daha soruyorum- Faruk Grleri Cumhurbakan setirmekti ama tahmin ettikleri gibi olmad, aslnda bedel dnd, sonuta hani bedelin bir ksmn solun kendisi dedi. Ama aslnda tahrik eden srete rolleri vard deniyor. Buna ne diyorsunuz? TURGUT KAZAN imdi, tabii, setirmek baka bir ey, setirmek sonraki sre. BAKAN Evet. TURGUT KAZAN Yani 12 Mart darbesinden sonra ite bir Cumhurbakanl seimi BAKAN O zaman somut soraym: 71 muhtrasnn verilmesinde en etkin kuvvet komutan sizce Faruk Grler miydi? Yani bir yorum yapabilir misiniz anlamnda, yoksa bir bilgi olarak sormadm. TURGUT KAZAN Yani bilemeyeceim imdi. BAKAN - Tamam.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 10

TURGUT KAZAN Ama Faruk Grler tabii Kara Kuvvetleri Komutan olduu iin kuvvet komutanlar arasnda tabii ki en kuvvetli olandr yani. BAKAN Evet, var m devam sorunun? ENVER YILMAZ (stanbul) Yok Bakanm. BAKAN Feyzullah Kyklk Bey sz istedi. Buyurun. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ben 60 ihtilalinde renciydim, ocuktum yani ilkokuldaydm, pek iyi hatrlamyorum ama babamn oka alamasndan dolay zntmz vard. Babam Demokrat Partinin Ocak Bakan myd, neydi, artk bilmiyorum onu da, ok alard, fakat 68-71 olaylarn ok yakndan yaadm. Gerekten Fransadaki renci olaylarndan sonra btn dnyada da biliyorsunuz niversite rencilerinde bir demokrasi adna klar oldu ve Trkiyeye de 68 ylnda geldi bu ve birok talebe birlikleri, dernekleri ve federasyonlar kuruldu, rgtler kuruldu, bunlar bazen birbirleriyle kavga ettiler, ayn fraksiyonda olanlar bile birbirleriyle, belki fraksiyonlar biraz deiik, sol birbirleriyle kavga etti. Mesela, nceleri milliyetiler lk ocaklar ve Mill Trk Talebe Birlii olarak ayrldlar, Mcadele Birlii kuruldu, Dev-Sol kuruldu, TMTF kuruldu, velhasl birok dernekler ve sivil toplum kurulular, rencilerle ilgili kuruldu. i sendikalar ki o zaman MSK zannediyorum vard deil mi? Milliyeti i Sendikas ve DSK, Trk-, yani byle ptrak gibi birdenbire birok sivil toplum kuruluu kuruldu. Enteresandr, mesela Orta Dou niversitesinde baz hadiseler oldu, daha sonra Site Yurdunda ve Siyasal Bilgiler Fakltesinde burada ve Hukuk Fakltesinde bir ilahiyat renci, biliyorsunuz ilk olay biraz da onunla balad, ldrld Site Yurdunda. stanbulda, enteresandr, 6nc Filo sk sk bizi ziyarete gelmeye balad ve her geliinde de byk olaylar oldu. te kanl veya anl pazarlar oldu, velhasl birok olaylar oldu. O gnn renci liderleri ve faklte bakanlar Daha sonra ben onlarn hepsini de takip ettim, en azndan stanbul iin takip ettim. Mesela, biz Sayn ktisaty da bazen gidip dinliyorduk, bakalarn da dinliyorduk. Siz bu dnemde tabii ki muhtralarn, darbelerin hibirinin makul taraf olamaz ama niversitedeki hocalarmzn da basiretsizlii bu rencilerin, bu tip oyunlara gelmesinde etkili midir sizce? TURGUT KAZAN Yani byle bir tehis koyamam ama ite retim yelerinden birinin genleri hangi amala ve nasl tahrik ettiini, nasl ekillendirmeye altn anlattm. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Hayr, unun iin soruyorum: Mesela, bizim fakltede dris Bey Allah rahmet eylesin- devaml bu tip olaylarn netice getirmeyeceini, asl rgtlenmenin u ekilde olduunu sylemesine ramen hepimizin bildii ok byk hukukular da oldu bunlar. Baka trl yani srt svazlayarak bu ii gtryorlard. TURGUT KAZAN Siz yani byle bir deerlendirme yapyorsunuz. Tabii, sayg duyuyorum. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Benim bu deerlendirmeme katlr msnz? TURGUT KAZAN Yani byle bir genelleme yapamam.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 11

FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) nk bizim yurdumuzda bizi ok erken namaza kaldran kalkmaynca da baran aran arkadan TURGUT KAZAN Yalnz dris Bey iin tam nasl bir deerlendirme yaptnz orasn tam anlayamadm. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Yani dris Bey bu tip olaylarn yani renci hareketlerinin bu ekilde olmasnn fayda getirmeyeceini sylyordu ve onu da hainlikle suluyorlard. TURGUT KAZAN Anladm. Ben o srada renci deildim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ben renciydim. Mesela, ben ok kkrtc olan, ok sac olan bir delikanlnn, ben fakltede ders alrken abuk kalk buray basacaz. dediini, bende Bu karar ne zaman alnd? diye itiraz ettiimi ama ktnda baka bir fraksiyonun nnde sol kol elde geldiini nk biz sa kolumuzu kaldryorduk. TURGUT KAZAN Yalnz ad ok getii iin dris Beyle ilgili bir ey sylemek isterim. Tabii, bu sylediiniz biraz sonraki yllar. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Yok, 12 Mart ncesidir bunlar. TURGUT KAZAN Hayr, benim syleyeceim yldan sonrakidir. imdi, dris Bey iin dris Bey benim hocam olmad ama onu ok severdim. O yzden de odasna giderdim, sohbet ederdik falan- sol gerici, sa ilerici diye bir tahlilde bulunduu iin ok scak karlanmtr. Bu deerlendirmeyi bir yana brakyorum ama Talat Aydemir hareketi ncesinde FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) O olay bilmiyorum ben. TURGUT KAZAN - dris Bey o kadronun iindeydi ve biz Trkiye i Partili olduumuz iin yani sandk dediimiz iin mesafeliydi. Bu blm bilinmiyor. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) O sizin dediiniz 63l yllar. Benim dediim 69lu yllar, 70li yllar. TURGUT KAZAN Tabii tabii. Yani sandkla devrim yahut da ite sosyalizm gerekletirmenin bir hayal olduuna inanrd ve o kadronun iindeydi. Sonradan, o sizin sylediiniz, Talat Aydemir darbesi sonrasdr. O kitap da zaten sonraki tarihe aittir. Bunu da paylamak istedim yoksa dris Bey benim ok sevdiim bir hocamd ama byle bir deiim getirmitir. Fakat o blm hi konuulmaz, hep o sonraki sol gericidir, sa ilericidir. tehisi hep vurgulanr, bunu da paylamak istedim. Evet, Sayn Bakan. BAKAN Seluk zda BeyBuyurun ltfen. SELUK ZDA (Manisa) Teekkr ederim Sayn Bakan. Ho geldiniz Sayn Kazan. Birinci sorumuz: 12 Eyll darbesi srasnda sizler hangi davalarda sanktnz ve avukatlk yaptnz? Bu davalarda, adli yarglanmalarda hukuki olarak doru deerlendirmeler yaplyor muydu ve bu davalarda mvekkillerinizden kt muamele, ikence grenler var myd ve bunlar size nasl ulayorlard? Bu konuda ne gibi almalar yaptnz? Ayn zamanda, 12 Eyll mahkemelerinde yarglarn tutumlar nasld? 12 Eyll mahkemelerinde, mahkeme bakanlarnn tamam hukuk kkenli deildi, hukuku deillerdi. TURGUT KAZAN Bir bakan vard, subay ye.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 12

SELUK ZDA (Manisa) Evet. Bunu nasl deerlendiriyorsunuz? Ve hemen akabinde de yle bir soru tevdi etmek istiyorum size: Geenlerde o dnemin mahkeme yelerinden bir tanesi, yarglardan bir tanesi Balyoz davasndan sonra, karar verildikten sonra 12 Eyll mahkemeleri daha adildi, daha objektifti, daha dzgn yaplmt. diye bir ifadede bulundu. Katlr msnz? BAKAN Neyseki bu soruyu bu sefer siz sordunuz. Bu soruyu genellikle Cumhuriyet Halk Partili milletvekillerimiz sorard. Onlarn sormasna gerek kalmadan siz sormu oldunuz. SELUK ZDA (Manisa) Evet, zr dilerim o zaman. Ben buraya katlmadm iin, 12 Eyll Alt Komisyonu BAKAN Sadece latife yaptm. Bu soru genellikle hukuku herkesi FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) - Ben bu arada bir ey demek istiyorum. ok adildi. Be yla kadar olan cezalarn temyiz hakk yoktu. ok adildi hakikaten! BAKAN Baya adildi! SELUK ZDA (Manisa) Bu darbeleri hep Amerika yaptrd. dediniz. eride i birlikileri vard ki onlarla beraber oldular ve sola kar yapldn sylediniz. Mill Nizam Partisi kapatld, Mill Selamet Partisi kapatld devam olarak. Ardndan, 12 Eyll sonras bu ahslar yarglandlar ve ceza aldlar. Cezaevlerinde drt yla kadar kaldlar. ktktan sonra parti kurdular. Kurduklar parti, Refah Partisi kapatld. Ardndan Fazilet Partisi kapatld ve ardndan 28 ubata muhatap oldular. 28 ubat kime kar yapld? Ayn zamanda, 12 Eyllde yarglanan bir Milliyeti Hareket Partisi ve lkc kurulular davas var. Bunlar niin yarglandlar o zaman sola kar yapldysa? Bu deerlendirmenizi her darbe iin ayr ayr yapabilir misiniz, yoksa genelleme yaparken bunlar da gz nnde bulundurabilir misiniz? kinci sorum bu. nc soru: Sola kar yapld. dediniz. Hangi sola kar yapld? CHPye kar m yapld? CHP iktidar da olmutu. i Partisine mi kar? Dev-Sola m, DHKP-Cyi mi, TKKOya m? Tek yol devrim diyen sadece bir kii, Mahir Kaynak myd? Yoksa binlerce kii ellerinde orak ekili bayraklarla, kzl yldzl bayraklarla tek yol devrim diyerek, sokaklarda ve ellerinde silahlarla bomba atarak, adam ldrerek, asker ve polisi ldrerek; bunlara kar m yapld tek yol, yani Sola kar yapld. derken. Bir de biz biraz nce Recai Kutan Beyi dinlemitik ve yle bir ifadede bulundu: 12 Eyll ncesi, ben bir soru sormutum, dedim ki: Sayn Kutan, Cumhurbakanl seimlerini yapabilseydiniz darbe olur muydu veya bu parti liderleriyle cezaevinde beraber oldunuz, birlikte olabilseydiniz, bu Parlamento ats altnda uzlaabilseydiniz en azndan, oulculuu idrak edebilseydiniz, olur muydu? dediim zaman yle sylemiti: Muhsin Baturu bize birileri geldi, teklif etti. Muhsin Baturu cumhurbakan seebiliriz. dediler -biraz nce bir ey sylemitiniz, onun zerine sylyorum- ve biz de Bu darbecidir. dediimiz zaman piman oldu. Bu darbecilerle ancak ben ba edebilirim, o nedenle beni destekleyin. diyerek geldi. Sonra bize geldi kendisi, kendisini anlatt ve biz de kendisinden ikna olduk, Muhsin Baturu destekledik. dediler. Nasl deerlendiriyorsunuz? Teekkr ederim. ok elit sorulard. Belki de on tane soru oldu. Beni balaynz.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 13

TURGUT KAZAN - Bir kere sonuncusu iin syleyeyim: Muhsin Baturu desteklemeyi dnmeyi byk bir ayp sayarm. Baa gelelim. O arkada, yani 12 Eyll yargc olan arkada, meslekta -kendisini tanmyorum, gyaben tanmyorumKayacan, daha nce Faruk Bildirici onunla sylei yapt Hrriyette ve yani ok nce, yaklak belki sekiz on ay oldu, belki bir yl oldu; bunlar sylemiti. Ben Faruk Bildiriciyi aradm pazartesi gn, dedim ki: Kusura bakma ama bir 12 Eyll asker yargcna 12 Eyll adaletinin iyi bir adalet olduunu syletmenin gazetecilik olduunu dnmyorum. SELUK ZDA (Manisa) 71 muhtras iin dediniz ki: Olduunda eimi aradm, bunlar bizi kuruna dizerler En hafif muhtralardan birisidir. TURGUT KAZAN - ok dedim, ok ayp. dedim. Yani bunu yumuatarak tabii, Faruk Bildiriciye ve o adam da geenlerde bir davaya gittiimde grdm, selam bile veremedim. imdi, yalnz, burada bir ekleme yapmak istiyorum. Ahmet k ve Nedim ener tutuklandnda Cumhurbakanyla grmeye gitmitik ankayada. Sayn Gl ite bu tabii yeni tutuklama var. E, tabii ister istemez bu konu ile ilgili bir ey konuulacak. te, Sayn Gl dedi ki: Yarg srecini beklemek gerek. dedi. En ok dayanamadm cmle bu cmledir. Ama Sayn Cumhurbakan, bir ey sylemek istiyorum: 12 Mart ve 12 Eyll asker darbelerindeki Sk ynetim Mahkemelerinin kararlar ne kadar adilse, bugnk zel Yetkili Mahkemelerin kararlar da o kadar adildir, bu gerekte byle bilinmelidir. dedim. Sayn Gl inanlmaz bir ey syledi, dedi ki: Ben bu maddelerle -250, 251, 252 yani imdi kaldrlm olan- mahkeme savclklar bu maddelerle yetkilendirmenin demokrasi iin sorunlu olacan dndm, grdm ve bunu ok syledim ama Aynen onun cmlesiyle tekrarlyorum, imdi ismi lazm deil dedi. Devletin baz kurumlarnn yetkilileri Bu byle olmazsa terrle mcadele edilemeyeceini. syledi, byle kald. dedi. Ben ertesi gn, imdi bakn, bunu o zamanki Meclis Bakan, Mehmet Ali ahinle konumaya gittim, bir tank olsun diye de Grdal Mumcuyla birlikte gittim. nk Mehmet Ali -sen bilirsin- benim bro komum, ben onu ok severim, o da beni ok sever, ben onun Turgut Aabeyiyim. Dedim ki: Beni, eimi, ocuklarm tanyorsun. 12 Eyllde ne byk sorunlar yaadmz, ne korkular yaadmz biliyorsun. biliyor nk. Ama dedim Bil ki, bak Mehmet Ali ahin, u anda eime baz eyleri syleyemiyorum. Bir hukuk davasn stlenirken -eer Babakana kar almsa- eimden uzun sre saklyorum, duyarsa ok korkuyor. Karstaki heykel davas, ne yapaym? Geliyor imdi. Hayr, nasl 12 Eyllde korkuyorum diyemezsem, imdi de diyemiyorum. Mehmet Ali ahine sylyorum. Heykel davasn Karsa gidene kadar Denizden sakladm. dedim. imdi, daha ar koullarda yayorsak Darbe yok, sandktan kyor. diye apkamz m karacaz? Tekrar ediyorum, Kayacana asla katlmyorum. O yarglamalarn hi adaleti yoktur. Ben yle diyorum, Ali Sirmen de bir gn dedi ki:Turgut dedi bana o benim mvekkilim, Bar Dernei davasnda aclar yaam- Bizimkiler daha iyiydi deil mi? dedi. Hop, hop, senin kastn anlyorum ama yanl kavram kullanyorsun, asla iyi szcn kullanamazsn onlar iin. yle diyecektin: Bunlar daha kt deil mi? Evet bunlar daha kt. brahim Okura rnek verdim, anlattm niye daha kt

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 14

olduunu, size de anlataym m? nk Sayn Okur benimle grmek istedi, geldim. HSYKda grtk ve anlattm niye daha kt olduunu. AHMET TOPTA - Dinleyelim. TURGUT KAZAN Peki, imdi, 12 Eylln zor gnlerinde stanbul Barosu Ynetim Kurulu yesi biliyorsunuz 12 Eyll bir defa, stanbul Barosunun kapsna mhr vurdu yahu. Daha neyin adaletini tartabiliriz? Ben o mhrn fotorafn ektirmek iin, o fotoraf ekecek o zaman tabii, telefon falan yok, kolay ekmek mmkn deil- yrekli bir gazeteci bulamadm. O yzden fotorafn ektiremedik yani o fotoraf ekmekten korkuyorlar, sk ynetim duyarsa diye. Turgan Arnr ld imdi, Allah rahmet eylesin- stanbul Barosu Ynetim Kurulu yesi ve stanbul Barosu dergisinin sorumlu mdr. ak diye tutukland. Erhan benim arkadam, ok seviyorum, tutukland. Hep TKP davalarna giriyor diye. Sulama bu. Ama ekinde de bir vekaletname var, Yahu be olsa ne olur? imdi, ben brahim Okura anlatyorum Sayn Bakan. imdi, ben baroya telefon ettim dedim ki: Turgan iin ben itiraz edeceim. dedim. Durumumuz ok amaz nk Turgan Arnr iin tutuklanma istenmi, reddedilmi. Komutan itiraz etmi tutuklanm yani komutann itiraz zerine tutuklanmaya itirazn milyonda bir ans var ama 2 mahkeme gittii iin 3 nolu mahkeme kalyor. Hangi mahkemeye deceini hi deilse bilebiliyorum. Dilekeyi gtrdm, hkim, Albay Ali Saraolu, dedim ki: Albaym bu inanlmaz bir ey, byle bir ey kalc olamaz, bugnn yarn da var. Bir avukat, hep TKP davalarna giriyor diye tutuklanamaz, byle bir soruturma olamaz, byle bir dava alamaz, ne olur.dedim. Ya siz okuyun, bu bir yktr yani o da bugnn yarnn dnecek nk. Nedir yarn? Ben her yerde anlatacam, yarnmz o yani. Ya da Okuyacak birine verin. dedim. Ali Saraolu okuyacak birine verdi ve Turgan tahliye oldu. imdi, brahim Okura sordum, size soruyorum. Beiktatayd o zaman Beikta diye anlatyorum. Ben bugn, Turgan Arnr benzeri bir olay yaansa, Beiktata bir kiiye bunu anlatabilir miyim? Anlatsam dinler mi? nk onu da dman sayyor, beni de dman sayyor, kesinlikle daha kt. Zaten bata syledim ya Uzlama Komisyonunda syledim, dedim ki -ike olay balamt o srada, ike yasas olay- Bu bilek greidir. dedim. Sizinle bilek grei yapyorlar. Frenkenstein yarattnz, bilek grei yapyor, yaknda sizi kuatacak ve Mit olaynda kuatt ve Babakanda bunu grd ama sonuta ne oldu? Biz gitmeyelim ama brleri onlarn elinde kalsn. Ya byle bir sistem olabilir mi? Madem ki bunun adaleti adalet deil kimseyi emanet edemezsiniz ama ettiniz. SELUK ZDA (Manisa) Hangi Sola kar, rnekler verdim size. BAKAN Affedersiniz araya gireceim Sayn Bakan, size srekli Sayn Bakan diyorum. stanbul Barosu yesi bir avukat olarak dil alknl. TURGUT KAZAN Sa olun. BAKAN imdi, burada her zaman bu tr tartmalar oluyor elbette, farkl siyasi partilerin ortak dorultuda vermi olduklar nergelere ramen, burada hepimizin mutabk kald bir ey var. Darbeler saa veya sola veya o fikre, bu fikre kar olarak gereklemiyor bu lkede. Tehdit algs oluturan kesimler belirleniyor, fileniyor. Nihayetinde farkl dncelerin, demokratik bir toplum olmann gerei farkl dncelerin olumasna imkn vermeyen veya bu fikirlerin olumasna zemin

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 15

hazrlayan demokratik ortamlar olutuunda demokrasi kesintiye uratlyor. Darbelerin tek bir muhatab vardr o da millettir diyoruz. TURGUT KAZAN Doru. Benim irademe yani milletin iradesine BAKAN Baz dnemlerde elbette yani ne kan kitlelerin arlkl olarak 28 ubatta arlkl kitle Mslman kesim olabilir, dierinde arlkl Ama hedef nihayetinde bu lkede demokratik bir sistemin olgunlukla oluturulmasnn nndeki en byk engeldir diye gryoruz. Komisyon yelerimizin tamamnn mutabk olduu konulardan birisi de bu diye dnyorum. Soru var m? Veya sorunuz tamamland m? SELUK ZDA (Manisa) Bize kar yapld. dedi de Sayn Milletvekilim. Size bu sorular tevcih eden Seluk zda, 12 Eyllde 7 yl cezaevinde kald 1,5 yln tek bana bir hcrede yaad, 38 gn ikence grd, 28 ubat dneminde de 15 yllk niversite hayatmda 3,5 yl isizlik kalmak artyla defa niversite ocandan atldm. TURGUT KAZAN imdi, ben Sayn Bakann zetine aynen katlyorum. Solu ezmek iin yapldna inanyorum ama sa ezmek iin yaplnca alklanr, anlamna sylemiyorum bunu nk millet iradesine kar yaplmtr, o benim irademdir yani benim de irademdir. Ben o ounluun iinde oyum olmasa bile o benim de irademdir ama ben sol genel izgisini sylyorum yoksa bakalarna hibir ey yaplmad demiyorum. Yani nitekim Trkei de aldlar o da ne dedi: Ya bizim dncelerimiz iktidarda ama biz ierideyiz. Yani darbenin mant yoktur, byle de oluyor. SELUK ZDA (Manisa) Darbe millete kar yaplm bir mdahaledir. BAKAN Evet. dris Bal Bey buyurun ltfen. DRS BAL (Ktahya) Teekkrler. Sayn Kazan, benim birka tane sorum var ama unutmama balamnda belki not almak isterseniz. Biz, tabii ki farkl ideolojik grlere sahip, nemli tecrbeleri olan sizler gibi farkl insanlar dinledik, dinlemeye devam ediyoruz. Ortaya kan durum u oldu: zellikle darbe ve muhtralar ncesi genelde bir merulatrc unsur olarak kaostan, istikrarszlktan ekonomik anlamda, siyasi anlamda, gvenlik anlamnda bahsedilir, idari anlamda. ki grup ortaya kt. Birinci grup o dnemki idarecilerin sevk ve idarede beceriksizliklerinden dolay skntlar olduunu, e tabii yani lke elden gitmesin diye birilerine mdahale etmek mecburiyetinde kaldn syleyen bir kesim oldu. Dier bir kesim ise kurt puslu havay sever, yleyse farkl hesaplar olanlar da, yapmak istediklerini, darbeyi yapabilmek iin o istikrarszl hazrladlar. lk aamada, bir -ki ben bunu kendim ifade ediyorum, benim kanaatim aslnda- yetki ve sorumluluklarn kullanmayarak, iki tevik ederek, belki de bizzat aktr olarak bu istikrarszl hazrlamada rol alarak. Bunlardan hangisi sizin vizyonunuza uygun geliyor, birinci sorum bu. Hemen dierlerini de syleyeyim isterseniz. Bir de gemie baktnzda tabii nemli tecrbeleriniz oldu, bu hususta zellikle geriye baktmzda baz eyleri ok daha gzel grebiliyoruz, en byk hatalar neydi her adan? Yani idari adan olabilir, medyann hatas olabilir, siyasi

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 16

partilerin, STKlarn, niversitelerin Yani bize toplum olarak imdi, biraz nce konuuldu- sacsyla solcusuyla, mslimiyle gayrimslimiyle, bedeller deten bu darbelere gidi srecinde hangi byk hatalar yaptk? Bir de gelecek balamnda tabii ki amacmz bizim tm bu komisyonlarda, tm bu almalarda vatandalarmza, halkmza birinci snf demokrasinin yaktn dnyoruz biz ve bunu salayabilmek, benzeri bedelleri gelecekte dememek iin sizin tecrbeleriniz, vizyonunuz gerei neler yapmak lazm idari olarak, hukuki olarak, eitime dair, d siyasete, i siyasete Yani genel anlamda sizce neleri unlar niye hl yaplmyor? Yaplmaldr diyebileceiniz eyler var m? Bir de darbeden bahsederken yine yle bir yaklam var gerek literatrde gerek konuan insanlar arasnda: Darbe dendiinde sadece kk bir illegal grup ki genellikle silahl kuvvetler arasnda, gler arasnda, o mu anlalmal yoksa bir zihniyet sorunu mu anlalmal? Yani toplumun tm kademelerinde siyasetisinden medyasna, STKsna, niversitesine kadar bir zihniyet, meruiyetin kayna olarak halk gremeyen bir zihniyet sorunu mudur? Bir de ABDye ok vurgu yaptnz ama bu darbe meselesinde. Tabii ki d faktr balamnda nemli olduunu ben dnyorum ama bunun i faktrlere yani bir sosyal olaylar tabii ki tek bir faktre indirgemek ok zordur, i faktrler, dier faktrler anlamnda ne dnyorsunuz? Ve bu darbeye giden son olarak da srete bizim siyasi partilerimiz arasnda ideolojik makasn ok geni olduunu dnyorum ben ve bu geni ideolojik makastan dolay sistemin sklkla tkandn, gerek koalisyonlar anlamnda gerek dier politikalar anlamnda daha abuk kaosa, tkankla gidebildiimizi dnyorum. Teekkr ederim. TURGUT KAZAN - Evet, ben de teekkr ediyorum. Bir kere sondan balayaym, Sayn Bakan aslnda bu deerlendirmeye cevap vermiti, gazetede okudum. Byle bir eye kimsenin hakk yok yani partiler uzlaabilmi, uzlaamam, ok alm, u kadar akm falan Yani o bizim demokrasi kltrmz, siyaset kltrmzn bir parasdr yani buradan yola karak bir eit darbe de yapabilirim anlayn tabii iddetle reddetmek gerekiyor. Ama ne yapmal sorusuna geleceim. imdi gvenlik sorunu yaratld tabii ki birinci sorunuzun cevab iinde var zaten. Kendileri hazrladlar, bunu sylyorlar zaten. Ben, darbeden epeyce nceydi ama skynetim vard, Ecevitin skynetimiydi. Yani daha Ecevit Hkmeti vard. biz skynetim komutanyla konumaya gittik, BARO ynetim kurulu olarak. Necdet ru yine o zaman da skynetim komutan. Ben, o skynetim komutann Babakandan bahsederken ne kadar byle itici, ne kadar kmseyici ve inanlmaz biimde kmseyici bir yz ifadesi ve dil kullandna tank oldum. O yzden yani yle bir hazrlk dnemiydi, o hazrlk dneminde zaten sylediler -Demirel, Bedrettin Demirel miydi neydi, unuttum- ite bekledik dedi yani, daha ok olsun da ortam hazrlansn diye. BAKAN artlarn olgunlamasn bekledik, tam olarak cmle bu ekildeydi.

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 17

TURGUT KAZAN - artlarn olgunlamas, evet. O yzden ona yle bakyorum. Tabii en byk hata yani demokrasi kltrmz ve hukuk devletini iyi zmsememi olmamzdr. Dolaysyla bu yapy deitirmeye almanz yani toplumsal yapy, yapy derken kastm yani toplumun bu demokrasiyi zmsemesi, hukuk devletini zmsemesi iini yani byle bir iimiz var, yle dnyorum. te, neler yapmal da bunun iin ite bu ktlkleri yapan hukukularla ilgili bir inceleme yapalm ite onlar hi deilse tansn ve bir daha Ama bugnkler iin de sylyorum, bunu zellikle bugnkler iin sylyorum. Bir daha yaparlarsa insanlarn duyacan, oluklarna ocuklarna, torunlarna kt bir iz braklacan anlasnlar diye dnyorum. imdi, ABD bykelisiyle bir Tabii keke Sleyman da olsayd. imdi, kongreden bir grup ye gelmiti, artk DSK davas sorun olmaya balamt. O yzden kongreden gelenler sanyorum NATO Asamblesi iin gelinmiti stanbula, o yzden NATO Asamblesi toplantsn yapanlar Amerikadan gelirken artk Amerikada DSK davas, Bar Dernei davas konuulduu iin avukatyla grme ihtiyac duymular. Bykeliyle birlikte sanyorum Hilton Otelinde gryoruz. Ben anlatyorum neyle sulandn? Ya katla sulanyorlar ite katta unu, alma raporunda unu sylemi, ite falan yani. imdi, bykeli heyecanlanyor Ama Maden kongresinin, altnc kongresinin atmnc insan alma raporunda Amerika Birleik Devletleri emperyalisttir deniliyor diyor. Yani idam edilmeleri, idamla yarglanmalarndan o kadar rahatlk duyuyor ki heyecanlanp byle Ya Sayn Bykeli, ben kabul ediyorum Amerika Birleik Devletleri emperyalist deildir. Maden Sendikas da bunu sylerken kabul ediyorum yanl bir deerlendirme yapmtr, bunu tartrz ya. damla yarglanyor, idamla yarglanyor. O srada Valessa var, ite Valesse Polonyada yryor, polis arkadan geliyor -televizyonlar hep onu gsteriyor polis izliyor diye- ya Valessay polis izliyor diye ben knyorum Polonyay ama benim mvekkillerim idamla yarglanyor, yldr ieride. Bir Japon, bir Amerikal bilim adam benimle Amerikann darbelerdeki rol konusundaki almalar iin grmeye geldiler. O yzden bu ok ak. Ayrca bir eyi de bilmenizi istiyorum o zaman. 12 Eyll Anayasas hazrlklar, 12 Eyll ncesinde tercman gazetesinin forum almasyla yaplmtr ve hazrlanmtr. Bu almalar bulabilirsiniz ve o anayasa taslayla 82 Anayasa taslan karlatrabilirsiniz. O nedenle ne yazk ki byle bir gemiimiz var. Bu arada hukukla ilgili bir rnek daha vereyim, DSKten arm yapt. Hani Trkiyedeki hukuk En byk yksek mahkememiz ne? Anayasa Mahkemesi. Ya Abdullah Batrk Genel Sendikas ve DSK bakan olarak ieride tutuklu, idamla yarglanyor, Abdullah Batrk -Allah rahmet eylesin- byle ok salon, bina yap iinde ok kendisini vererek alrd, Genel Sendikasn yaptrd Ankarada o ite oras neresiydi, imdi vergi dairesi falan olmu herhlde. Peki, GENEL- Sendikasnn salonlarn, odalarn,kaplarn, her birini zenle Abdullah Batrk adna yapt. Abdullah Batrk ieride, idam istemiyle yarglanyor, bizim Anayasa Mahkememiz o binaya tand ve bunu ben sylediim zaman Anayasa Mahkemesindeki arkadalar gayet doal olduunu anlattlar, hangi yabanc hukukuya sylersem akl at ama bizim

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 18

Trkiyede kime sylediysek hukuku olarak, gayet doal nk kamulatrmt. Ya, kamulatran kim, Kamulatrma Kanununu karan kim? Hepsi darbe. Bizim Anayasa Mahkememiz, GENEL- Sendikasnn binas zapt edildi ve orada Anayasa Mahkemesi olarak grev yrtt. Arz ediyorum. BAKAN Son soru iin Feyzullah Kyklk Beye sz vereceim ama sorudan sonraki cevap ksmnda TURGUT KAZAN Tamam. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Bizim de sorumuz vard. TURGUT KAZAN Tamam efendim, bitiririm. BAKAN Mikrofonlarnza basar msnz? dedim soru taleplerini O yzden deminden beri iaret ediyorum, peki, o zaman. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Evet, teekkr ederim. BAKAN Cevaplarnzn ksa olmasn rica ediyoruz bundan sonraki srete. TURGUT KAZAN Tamam, peki. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) 27 Mays ncesi sloganlar pek iyi bilmiyorum akas ama Demokrat Partiye kar bir giriim olduunu, aslnda halka kar bir giriim olduunu, darbe olduunu kabul ediyoruz. 12 Mart ncesinde Trkiyede hep insanlar bir eyle tedirgin ediliyorlard: Komnizm gelecek ve bununla topyekn mcadele isteniyordu. Tabii, mcadeleyi de farkl farkl kesimler farkl tekilatlar kurarak yapyorlard. Nedense gelmedi sonra komnizm, bilmiyorum ben. AL RIZA ZTRK (Mersin) Kn gelecekti, o da gene gelmedi. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Evet. BAKAN Gelecekse de getirmesi gerekenler vard. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) 12 Eyll ncesinde hakikaten renci olaylar, ii olaylar, blcln ok fazla ileri gittii dnld. Her gn 10-15 kii ldrlyordu maalesef ve kimlerin ldrd de hibir zaman bulunamyordu. Skynetim vard ama herhlde, belirli bir olgunluk bekledikleri iin skynetimdekiler de pek bir eyle ilgilenmiyorlard ama Trkiye blnmedi ve geldik 28 ubata. 28 ubat ncesinde hakikaten bastonlu, denekli, zikirli, ezkrl bir sr tarikatlar ve liderleri, halkn yanl bir ekilde nasl kandrld din adamlar tarafndan, din adamysa tabii, her gn televizyonlarda bununla ilgili karlkl atmalar vesaire vesaire. Kuran kurslarndaki be-alt yandaki ocuklar, insanlar nasl eriata doru gtrdkleri, ite belediyelerin oralar nasl bir irtica yuvas hline getirdikleri, ite araflar, bartleri vesaire vesaire insanlar iyice korkutuldu. Neticede, irticann gelmemesi iin de 28 ubatta lkeyi ok sevenler, kendi deyimleriyle ayar yaparak bir darbe yaptlar, irtica da nedense pek gelmedi. mam-hatip okullar da bu lkeyi ykamadlar ondan sonra. mam-hatip okullarnn orta ksmlar kapatld, meslek okullarnn ve imam-hatipler de bunlarn iinde niversiteye girileri engellendi, bir sr okullarda bartsnden dolay bir sr skntlar ekildi. Demokratik kurulularmzdan en byklerinden olan baromuz hl bartl avukatlara izin vermemekte byk bir aba sarf ediyor, gayretlerini de tebrik etmek lazm ve durumalara da girilemiyor nk bartl bir hanmefendi durumaya girerse hkim kabul etmiyor Belki Trkiyeye irtica gelebilir veya Trkiye de yok olabilir. Ama btn

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 19

bunlar insanlar iin, toplum iin yapld. Fakat toplum da bunlarn hibirinden gerekten rahatsz da olmuyor. TURGUT KAZAN Yani imdi, burada ben hangi soruya cevap vereceim? FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) imdi, sorum u beyefendi, cevap vermenizi istediim u: Acaba toplum, vatan, millet dnlrken fert unutuluyor mu? Fertlerin iradeleri unutuluyor mu? Asl olan insan mdr merkezde, yoksa topluluklar veya onlarn kurduu hegemonya mdr? Hl baro bu barts konusundaki bu gzel almasn niye devam ettiriyor? Bir hukuku olarak siz bunu insan haklarnn neresine koyabiliyorsunuz? TURGUT KAZAN Ben bu soruyu, stanbul Barosu Ynetim Kurulu yesi olarak partinizin grup bakan vekiline bir sormanz neriyorum. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Aye Nur Bahekaplya sor. TURGUT KAZAN Bir. ki -bitiriyorum efendim- bu yapy deitirmek iin yani toplumun bu yapsn En byk asker bizim asker. gibi yaklamlar olan bir toplumuz. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Bizim asker tabii en byk olmas lazm. TURGUT KAZAN Gl bir ordu olacak tabii, imdi ama bu toplumsal yapy deitirmemiz gerekiyor. Ancak -son cmle Sayn Bakan- ama darbelerle mcadele ad altnda muhalefeti susturma politikas uygulanmamaldr nk, son zamanlarda kimi ke yazlarnda A da vard, unu yazmt, B de vard, unu yazmt. Greceksiniz yaknda -iki yaklam var- ya ieri alnacak. diye vurgu yapyor veya Alnmal. diye vurgu yapyor. Bu, sonuta her trl muhalif sesi susturma gibi, demokrasiyle mcadele ad altnda demokrasiyi boma sonucu verebilir. Byle bir tehlikeyi de grdm sizinle paylamak istiyorum. Teekkr ediyorum efendim. FEYZULLAH KIYIKLIK (stanbul) Ben de teekkr ederim. BAKAN Evet, ben, Ahmet Beye sz vermeden nce son sylediiniz eylerle ilgili ok kk, ksa bir deerlendirme yapmak istiyorum. Her eyden nce Trkiyede her alanda yani Komisyonumuz darbelerle nasl mcadele edilmesi gerektii ve yntemler zerinden aratrma balklarn belirlerken ncelikle siyasal sebeplerini, hukuki sebeplerini, hukukun ncesi ve sonras dzenlemelerini, o dnem hukukularnn aldklar rolleri, ekonomik boyutlarn, darbe ncesi ve sonras alnan kararlarn sermaye deiimini, d etkenleri, uluslararas sistemdeki karln ama en nemlisi de medya ksmn ele alyor. Dolaysyla, medya bu anlamda lkemizde ou vakit darbelerin veya ortamlarn taycs olmutur, bu rol de ok gnll olarak stlenmitir, buna yzde 100 katlyoruz. Ama bu sylediklerinizle ilgili olarak sylyorum yani ite, yle bir havann oluturulmas ve bu havadan kaynaklanan etkenlerle ne u anki Parlamento ne burada bulunan yelerimizin katld, katk salad veya dnce olarak katld bir durum sz konusu deildir. Bu, medya mensuplar arasnda her dnem ve her devirde kendi aralarnda dneme gre belirlenmi kavgalar veya bunun erevesinde ekillenmi ilikiler sz konusu olabilir, bunun ok dnda olduumuzu, yargnn grevini yrtrken bu anlamda titizlikle yrtmesi gerektiini, bamsz ve tarafsz olmas

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 20

gerektiini her eyden nce iktidar partisinin bir mensubu olarak yrekten inanyoruz ve bunu destekliyoruz. Buyurun ltfen Sayn Topta. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Teekkr ederim. Sayn Kazan ho geldiniz tekrar. imdi, Komisyonumuzun amacn biliyorsunuz, Sayn Bakanmz anlatt. Aslnda burada, hibirimizin bir maduriyetin arkasna saklanarak belli kesimlerin belli dnemlerde madur edildii, belli kesimlerin belli dnemlerde yaplm olan darbelerden yararland, kar tarafn ezildii gibi eylere snmadan ya da bu tr deerlendirme yapmadan hepimizin bu toplumda, herkesin bir biimde bu darbelerden sorumluluu vardr. Kar kmad iin vardr, sustuu iin vardr, korktuu iin vardr, destekledii iin vardr, yararland iin vardr, her bir biimde sorumluluumuz vardr. Aslnda herkesin kendi sorumluluunu da nne koyup dnmesi zaman oktan gelip getiinin farkndaym. imdi, Feyzullah arkadamz szlerinin giriinde baz maduriyetlerden bahsetti: te, inanan insanlarn u ya da bu biimde maniple edilen baz grntlerle yle yaptn, byle yaptn, ama, bunlarn uzaklatrlmak istendii, iktidarn engellenmek istendii ya da ardndan komnizm tehlikesiyle Komnizm geliyor. gibi. Hepimiz sorumluluklarmz bilmeliyiz. imdi, siz dediinizde, 12 Martn, 12 Eylln Amerika tarafndan yapldn, Amerikann bizzat dhil olduunu sylediiniz arkadalarmzdan bazlarnn buna ksmi itirazlar oldu. Aslnda, ite bize kar yaplmtr, herkes Bize kar yaplmtr. dedii eyler de iitiyoruz. te, Mill Nizam Partisi ve ardl partilerin kapatld 12 Eyllden sonra, 12 Marttan sonra filan. Kapatld ama 12 Eyllde bir ksm kapatlrken ardl bir parti de iktidara getirildi. Yani 12 Eyllden sonra Sayn zaln kimlii, zaln partisinin kadrolar da belli. Dolaysyla, hepimiz kendi sorumluluklarmz almak durumundayz burada yani bunu bir hatrlatmak istedim. Bunun dnda, imdi, 12 Marttan nce bir 60 darbesi var, darbe dediniz ama Anayasa olarak adalar ierisinde bugn bile henz daha birok konuda aradmz bir anayasa. TURGUT KAZAN Ben o kandaym. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Evet, ayn kandaym. imdi, bu Anayasann verdii, lkede demokratiklemenin nn amtr; sivil toplum rgtlenmesinin nn amtr; alma yaamnn rgtlenmesini ve alma yaamnda emein mcadelesinin nn amtr; bilimin, kltrn ve dncenin dnyayla entegre olmasn salamtr; eitlik, zgrlk ve dayanma duygularnn gelimesine yol amtr. Dolaysyla, bu Anayasann verdii haklarla gelien Trk toplumundaki dnce dnyasnn, eylem dnyasnn bir biimde engellenmesi gerekiyordu nk ift kutuplu dnyada Amerikann Trkiyeyi kaybetmek gibi bir riski gze almas mmkn deildi. O nedenle, o dncelerinize aynen katlyorum. 12 Marttan hemen sonra yaplan ilk ite TURGUT KAZAN Anayasay deitirmek. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Anayasay deitirmek olmutur. Bu Anayasann deitirilmesi yetmemitir, 80 Eylle gelindiinde de bugn iinde

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 21

bulunduumuz tam bir cunta anayasas, birounun deyimiyle bir faist anayasayla kar karya kalmzdr. Demek ki burada esas hedef Anayasa ve Trkiyenin zgrlk ve eitlik duygulardr. Bu konulardaki dncelerinize aynen katlyorum. Bu srete uygulanan hukukun da darbe srelerine zgr hukuk olduunu ve bu srecin hlen devam ettii dncesindeyim. Yani biz, hukukumuzu darbe hukuku sisteminden karmadmz srece, Anayasamz darbe anayasas olmaktan karmadmz, hr bir anayasa yapmadmz veya hukuku da sivil bir hukuk alan hline getirmediimiz srece bu sorunlarn devam edecei konusunda kayglarm devam ediyor. imdi, sizden nce dinlediimiz Talat alk, Reat Petek Beyefendiler, bunlar eski savclard. Ben kendilerinde hl yani bugn demokrasi havarisi kesilmi olan zellikle Reat Petek Beyefendiyi televizyonlarda izliyorum gnlerce- hlen eski alkanlklarnn srdn fark ettim ne yazk ki, byle taraf olma ve bir eyi aklarken br taraf tamamen reddetmek gibi bir duygunun hl srdn nk o kadar byk deneyim yaam insanlarn hi olmazsa bundan ders karmas gerektiini dndm. imdi, 12 Martta idamlar oldu, 60ta idamlar oldu, 12 Martta bunun mbadele idamlar oldu, karlkl idamlar oldu. 12 Eyllde Celal Bayarn idam edilmesi iin ya konusundaki engelin nasl aldn anlattnz. 12 Eyllde Erdal Ereni asmak iin ya sorununu nasl anlatt hl insanlarn yreklerini kanatan ve hl Trkiyede hukuku kanatan bir eylemdir. imdi, o sreleri yaadnz, avukat olarak yaadnz. Kendiniz, hakknda da yazlan bir mektup, lhan Cihaner davasyla ilgili yazlan bir mektubun yaynyla ilgili bir ikyetinizden dolay dava ald, yarglandnz. Yani, siz, 12 Mart srecindeki avukatlnz, 12 Eyll srecindeki avukatlnz dndnz zaman, 28 ubat denilen sreteki avukatlnz dndnz ve imdi ileri demokrasi aamasnda bir hukuk sisteminin iinde olduumuz veya olma yolunda olduumuz srete yani uzun, elli yllk bir meslek yaamnda bir farkllk gryor musunuz ya da yani grmyorsanz, biz bu darbelerin nlenmesi, gerekten Trkiyenin bir hukuk devleti hline gelmesi asndan ne gibi tedbirler alacaz ki bir daha bunlarla karlamayalm? Buyurun Sayn Kazan, teekkr ederim. TURGUT KAZAN Bunu zaten, imdi zaten Bakan Ksa kes. dedi, bunu cevapladm aslnda. Sizinle paylayorum yani paylayorum. O yzden BAKAN Dier konuumuz bekledii iin tabii ki Burada yle bir ey dndm yani bazen milletvekillerimizinki soru deil, yorum eklinde, tarttmz konulara katk salamak adna kendi grlerini aklyorlar. AHMET TOPTA (Afyonkarahisar) Bir tespit yapyoruz. TURGUT KAZAN Tabii, paylayorum, paylayorum. Ama ne yazk ki, ileri demokraside BAKAN Evet, o yzden siz bir TURGUT KAZAN leri demokraside -dedim ya- daha ktsn yayoruz, yarg faaliyeti bakmndan sylyorum. Bu ileri demokraside, en bilinen davann mdafiliini yaparken o parmaklklarn iinde sank oldum ve ben, elli yllk deneyimli bir avukat, sank oldum. Yani, bunu benimle ilgili olduu iin sylemekten mahcubiyet

TBMM Tutanak Hizmetleri Bakanl

Komisyon : Darbe(28 ubat) Giri :18.30Tarih : 12/10/2012 Grup : GkenSayfa : 22

duyuyorum ama ne olur buradan bir ders karn. zel yetkili mahkeme olmaz, olamaz. zel yetki demek -imdi 10uncu maddeyle verdiiniz yetki de odurkeyflii getirir ve getirmitir. Bizim ataszmz ne der: Adama beylik vermiler, nce babasn asm. te, Uzlama Komisyonunda onu sylemitim: Yarn size de gelecek. diye. Efendim, bir son cmle... BAKAN Evet, son cmle. TURGUT KAZAN Brifingi sormusunuz, bu Komisyon deil ama. BAKAN Biz sorduk. TURGUT KAZAN Ben yani ben Hayr, belki br Komisyondu o yani. Ben, brifinge katlmay, hibir biimde aklmn almad bir ey olduunu dnyorum, bunu da sizlerle paylamay grev sayyorum. nk ben, o brifingi, 12 Eyll skynetiminde, Necdet ruun stanbulda nasl yaptn grmtm. Onun tekrarlandn, lke apnda tekrarlandn grnce -yani burada dile getirilmi, basna da yansd- ciddi ekilde mahcubiyet duydum. BAKAN imdi, yle bir TURGUT KAZAN O gn de mahcubiyet duymutum ama. BAKAN imdi, tabii, o dnemin yksek yarglarndan kimisi Korktuumuz iin gittik, kimisi ekindiimiz iin gittik. dedi. Korku insani bir duygu. Kimisi de TURGUT KAZAN Hayr, onu kabul etmem. BAKAN Kimisi de yle bir ifade de bulundu, Sabih Kanadolu Beyin ifadesiydi o: lkenin gvenliini ilgilendiren nemli konularda -brifing bilgilendirme demektir- dolaysyla, bizim bilgilendirilmemize ynelik yaplm toplantya elbette giderim. dedi. Ben de onun zerine yle bir soru ynelttim: Devletin gvenliinden sorumlu olan makam Genelkurmay Bakanl, Babakanla baldr. Bugn eer Babakan yarg mensuplarn davet edip bir brifing verse katlr msnz? dedim, Ona da katlrm. dedi. Ve biz, cevabnz bu ekilde aldk, biz, bu ekilde bamsz... TURGUT KAZAN Anladm. Yargnn gvenlikle ilgili hibir grevi olamaz, onun grevi adalettir. BAKAN Gvenlikle ilgili herhangi bir genel tutum almalarn gerektirecek bir bilgilendirmenin asla ve kata gerekli olmadn, kuvvetler ayrl prensibine aykr olduunu, bamsz ve tarafsz yargya ynelik byle bir tutumun olamayacan biz de ifade ettik kendisine ama grleriydi, burada btn grleri serbeste dile getiriyor. O yzden ok teekkr ediyoruz ve katlmnz, katklarnz iin sa olun. TURGUT KAZAN Teekkr ediyorum.