BNCLK SPORUNDA DORU OTURU, UYARI VE YARDIMLARIN BNCLK HSSYATININ GELMNE ETKLER

A.Fuat NVER

ANKARA 2003

NSZ 6000 yllk at ve binicilik tarihine sahip Anadolumuzun gnmze kadar ulatrabildii kltrel ve bilimsel deerler, maalesef tarihine yakr bir ounlukta yer tutmamaktadr. At yeryznde ilk olarak kefeden ve onu eiterek insanolunun emrine sunan biz Trkler, tpk birok alanda olduu gibi binicilik sporunda da bilimsellii, aratrma-gelitirmeyi gz ard ettiimizden, bize ait olan binicilik kltrn, bu kltr bizden alan ama bilimsel bir alt yapya kavuturarak srekli gelitiren batllardan tekrar renme durumunda kaldk. Kendi veterinerlerimiz tarafndan rettiimiz atlarmz, kendi antrenrlerimiz tarafndan yetitirdiimiz at ve binicilerimiz ile uluslar aras platformda hak ettiimiz yeri alabilmemiz iin, bu ata sporumuzu gelitirmeye ynelik ok sayda bilimsel aratrmaya ihtiyacmz olduu kesindir. Bilimsel nitelii olmayan bir eitim anlayla hibir gelime elde edilemedii gibi, bu spora gnl veren birok gen, ayn eksiklik yznden belirli bir seviyenin tesine geemediinden, bir daha dnmemek zere binicilik sporunu brakmak zorunda kalmakta ve sonu olarak binicilik, maalesef gnmzde bir halk sporu olarak tanmlanamamaktadr. Bu alma ilgi alannda ilk bilimsel aratrma olarak ayr bir neme sahip olduu gibi, kendisinden sonra yaplacak almalara bir rnek tekil edecei iin tad sorumluluk da o derecede byk olacaktr. Bylesine bir sorumluluu stlenmem konusunda beni cesaretlendiren ve destekleyen tez danmanm sayn Prof.Dr. Yaar SEVMe, yksek lisans renimim sresince her trl destek ve katklarndan tr bata sayn Prof.Dr. Faik MAMOLU olmak zere tm hocalarma, verdii imkan ve destek sayesinde akademik bir yayn hazrlama konusunda ilk ve nemli bir tecrbe kazanmamda ok byk emei geen sayn Prof.Dr. Suat KARAKKe ve bu almann hazrlanmas srasnda her safhada bir ok deerli gr ve nerilerini aldm sayn Yrd.Do.Dr. .Fatih YENELe teekkr eder, kranlarm sunarm.

NDEKLER SAYFA NO

NSZ....................................................................................................... NDEKLER......................................................................................... RESMLER LSTES.............................................................................. 1. GR VE AMA................................................................................ 2. GENEL BLGLER............................................................................. 2.1. Doru Oturuun nemi ve Tanm............................................ 2.2. Doru Oturuta Uzuvlar ve Konumlar..................................... 2.2.1. Oturu Yeri........................................................................ 2.2.2. Bel....................................................................................... 2.2.3. Bst..................................................................................... 2.2.4. Omuzlar............................................................................. 2.2.5. Ba...................................................................................... 2.2.6. st Uzuvlar(Kol, Dirsek, nkol, El)................................ 2.2.7. Alt Uzuvlar(Uyluk, Diz, Baldr, Ayak, Topuk).............. 2.3. At ile letiim Kurma Uyar ve Yardmlar............................. 2.4. Temel Uyar ve Yardmlar.......................................................... 2.4.1. Baldr Uyar ve Yardmlar.............................................. 2.4.1.1. Yapllarna Gre Baldr eitleri................... 2.4.1.2. Etkilerine Gre Baldr eitleri........................ 2.4.2. Arlk Uyar ve Yardmlar............................................. 2.4.3. Dizgin Uyar ve Yardmlar.............................................. 2.4.3.1. Yapllarna Gre Dizgin eitleri.................. 2.4.3.2. Etkilerine Gre Dizgin eitleri....................... 2.5. Yardmc Uyar ve Yardmlar................................................... 2.6. Uyar ve Yardmlarn Birlikte Kullanlmas............................

I II IV 1 4 4 7 7 9 10 11 11 12 15 19 21 21 23 25 31 35 36 39 44 47

3. MATERYAL VE METOD................................................................ 4. BULGULAR....................................................................................... 5. TARTIMA ve SONU.................................................................... ZET ..................................................................................................... SUMMARY............................................................................................ ZGEM........................................................................................... KAYNAKLAR.......................................................................................

54 56 64 67 69 71 72

RESMLER LSTES SAYFA NO Resim 1. Doru Oturuta st Uzuvlarn Bamszl....................... Resim 2. Doru Oturuta Kaynak Kemii.......................................... Resim 3. Oturuta Kaynak kemiklerinin Durumu.............................. Resim 4. Oturuta Bel eitleri.......................................................... Resim 5. Oturuta Yere Bakmak........................................................ Resim 6. Oturuta st Uzuvlarn Yeri................................................ Resim 7. Oturuta Dizgin Tutular..................................................... Resim 8. Dizlerin Dzeltilmesi............................................................ Resim 9. Ayak Burnunun Aaya Bastrlmasnn Yaratt Oturu Bozukluklar......................................................................................... Resim 10. Alt Uzuvlarn nden ve Yanlardan Grnm.................. Resim 11. leri Src Baldr............................................................... Resim 12. Bkc Baldr..................................................................... Resim 13. Tahdit Edici Baldr.............................................................. Resim 14. Yana Src Baldr............................................................. Resim 15. Atlama Baldr..................................................................... Resim 16. Atn Arlk Merkezi.......................................................... Resim 17. Dengenin leriye Doru Bozulmas ile Hareket Balar...... Resim 18. Arln leri Src Etkisi............................................... Resim 19. Arln Alkoyucu Etkisi................................................. Resim 20. Arln Dndrc Etkisi................................................ Resim 21. Dizgin eidi Temas......................................................... Resim 22. Ani Boaltlan Dizginlere Atn Tepkisi.............................. Resim 23. Dizgin eidi rtibat........................................................ Resim 24. Dizgin eidi stinat........................................................ Resim 25. Dizgin eidi Kuvvetli stinat......................................... Resim 26. Koyuverme......................................................................... Resim 27. Alkoyma........................................................................... 17 18 25 27 28 29 30 31 32 33 34 34 36 37 38 38 39 40 41 6 8 9 10 11 12 15 16

Resim 28. Tahdit(Snrlama).............................................................. Resim 29. Dnlerde Dizgin Etkileri............................................... Resim 30. Uyar ve Yardmlarn Kullanlmasnda Alkoyma Yapma rnei................................................................... Resim 31. Uyar ve Yardmlarn Kullanlmasnda Saa Dn rnei............................................................................ Resim 32. Uyar ve Yardmlarn Kullanlmasnda Yanama rnei................................................................................. Resim 33. Doru Oturu.................................................................... Resim 34. Gzel Bir Oturuun Temeli Dik ve Dengeli Bir Bst le Balar.................................................................................... Resim 35. Alt Uzuvlarn Konumu..................................................... Resim 36. Art Ayaklarda Oluturulan Enerjinin Ellere ntikali.. Resim 37. Dn Hatalar.................................................................. Resim 38. Dizlerin Sabitlenmesinin Oturua Olumsuz Etkisi...........

42 43 50 51 52 56 57 58 60 61 62

1.GR VE AMA Temelinde barndrd doa ve hayvan sevgisi sayesinde bir yaam biimi olan binicilik sporu; bireyin, yeryznn en soylu varlklarndan biri olan at ile birbirlerini tanyarak, etkileyerek ve nihayette tamamlayarak oluturduklar uyumu, kendilerini izleyenlere en estetik biimde sunduklar bir sanat olarak tarif edilebilir. Binicilii ayn zamanda, at ve binicinin sahip olduklar kudret ve maharetleri sanatsal bir gsteriye dntrme sreci ierisinde, evrensel dorulardan azami suretle istifade eden ve srekli kendini gelitirme gayreti ierisinde olan bir bilim olarak da tanmlamak mmkndr. Dolaysyla sadece bir spor olarak deil ayn zamanda bir sanat ve bilim olan binicilikte baarya giden yol aratrma, inceleme, kavrama ve uygulamadan gemektedir. nsanla at arasndaki arkadaln kurulmas ve bilimsel yaplan bir sanat olan binicilik, bugn gitgide teknikleen amz insann doaya balayarak, fizik ve ruh geliimini salayan en soylu sporlardan birisidir. Dolaysyla sosyal ve kltrel kalknmaya katks byktr. nsan yaamnda, ata den ezeli devin sonsuza kadar nemini ayn dzeyde koruyarak srdreceine kuku yoktur. Atn ustaca yneten binicinin kvrak ve zarif hareketleri, uzun ve yorucu bir almann rndr. Binicilik at iyi durumda kullanma sanat olup bu iyi durum, at tam yerinde, sakin, zamannda, gven iinde ve olabildiince ie uygun kuvvet sarf ettirerek kullanma becerisidir. Dolays ile her sanat, spor ve bilim gibi devaml gelime durumundadr.1 Binicilik hissiyatnn geliiminde esas faktr olan at ve binici arasnda salanmas ve gelitirilmesi gereken doru bir iletiim ve etkileim iin ou binici ve antrenrler, atn fiziksel ve zihni fonksiyonlarn etkilemek iin ou yntemi uygulamaya aba sarf ederken, at zerinde onu hissetmeye balayabilmek iin ihtiya duyulan en nemli konunun DORU OTURU

olduuna gerektii kadar nem vermemektedirler. Halbuki yaplan gzlemlere dayanarak; ancak ve ancak atnn zerinde doru oturabilen bir binicinin atn hissedebilecei ve ancak atn hissedebilen bir binicinin atna etki edebilecei ve ancak atna etki edebilen bir binicinin at ile birlikte bir uyum yakalayarak istediklerini yapabilecei sylenebilir. Bylesine bir zincirleme geliimin ilk ve en temel halkas olan doru oturua gereken nemi vermek, gelecekte karlalabilecek tm problemlerin zmlenmesinin esas anahtar olacaktr. Binicilik hissi, doutan var olmas gereken ve kiiden kiiye deien bir yetenek olmasna karn, almalarla duyarll gelitirebilecek zelliklerdir. At bedenen ve ruhen daha abuk ve iyi anlama, onun gsterebilecei etkileri nceden alglayarak hazrlkl olma ve tepki gsterme eklinde beliren, atla btnleme olarak da tanmlanan bu his, binicilerin ata yaknl ve eitimdeki devamll lsnde geliir.2 At zerinde ne kadar uzun yllar kalnrsa kalnsn, ne kadar iyi eitilmi atlara binilirse binilsin, eer binici gerektii ekilde doru bir oturua sahip olamamsa, hem belli bir standardn zerine kamayacak hem de bindii atn eitim seviyesinin geriye gitmesine engel olamayacaktr. Hatta bu geriye gidiin sebebini de idrak edemeyecek ve tm kabahati atnda arayacaktr. Binicilik sporunda gerek at ve binici eitimi, gerekse yarmalar srasnda atn ve yarmann zelliine gre binicinin baz uzuvlarnn konum ve pozisyon farkllklarndan dolay gen at oturuu, derin oturu, sr oturuu, atlama oturuu gibi tanm ve uygulamalar bulunmakla birlikte, bu almada tm oturu eitlerin ortak paydasnda bulunan hususlar ile binicilik sporunun en temel oturu eklinden biri olan ve hem atn hem de binicinin eitiminde esas olarak kabul edilen, eitim oturuu, klasik oturu ve derin oturu olarak da bilinen At Terbiyesi Oturuu esas olarak alnmtr.

Bu almada; binicilik sporuna gnl veren, bu sporda byk baarlar elde etmeyi hedefleyen tm yldz, gen, yetikin ve usta biniciler ile bu binicileri eiten antrenrler iin, doru oturuun baarya giden yolda ne kadar byk bir ncelie ve neme sahip olduu vurgulanarak, oturuta binici uzuvlarnn konum ve ilevleri zerine younlamak, temel uyar ve yardmlar ile yardmc uyar ve yardmlarn doru ve etkili olarak nasl kullanlmas gerektii konusunda bilgi ve uygulamadaki detaylar tespit etmek amalanmtr.

2. GENEL BLGLER 2.1. Doru Oturuun nemi ve Tanm Doru oturuun tek bir ekli yoktur. Her binicinin farkl bir iskelet ve kas yaps olduu gereinden hareketle, oturuta uzuvlarn konumlar ve balantlar zerinde younlamak daha aklc olacaktr. Denge-uyumyumuaklk faktrlerini esas alarak, atn her trl hareket deiikliklerine tam ve doru olarak uyum gsterebildii veya binicinin kendi uzuvlarn doru ve estetik ekilde kullanarak atndan talep ettii hareket deiikliklerine olumlu cevap alabildii at-binici ibirliinin, doru olduu kadar doal da olan bir oturula salanabilecei gz ard edilmemelidir. Dolaysyla bir binicinin at zerine, uzuvlar itibaryla doru olarak yerletirilmesi balang iin ne kadar nemli ise de, tek bana bir anlam ifade etmeyecektir. Atn hareket etmesiyle binicide balayacak hissiyat deiiklikleri, oturuun atn hareketlerine uyum salamak zere tepki vermesi, bu tepkiyi verirken kendi dengesini atn dengesine uydurmaya aba sarf etmesi, at sevk ve idare etmek iin yaplacak temel ve yardmc uyar ve yardmlarn dengeyi bozmadan, yumuak olarak tatbik edilmesi gibi birbiri ile i ie ve e zamanl konular doru oturuun tarifinde kapsam ierisinde dnmek zorundayz. Genelde binicinin at zerindeki konumunu aklamak gerekirse, her eyden nce bu sporu yapacak binicilerin ata oturmasn renmesi, bilmesi ve uygulamas gerekir. Yine, ata istenen her hareketin yaptrlmas, oturuun salam olmasyla en iyi ekilde retileceine ve yaptrlacana inanlmaldr. Atn her hareketine yumuak gven ierisinde, sakin ve skntsz bir oturula hakim olunaca unutulmamaldr.2 Eitilmi bir at zerindeki acemi binicinin attan renecei eyler ile acemi bir at zerindeki usta binicinin ata retecei eyler, eitimde doru oturu esaslarnn uygulanmasyla mmkn olabilecektir. nk doru oturu

sayesinde, binicinin sylediini atn, atn sylediini binicinin duyabildii, hissedebildii ve en nemlisi doru olarak anlayabildii ortak bir frekansn temeli atlm olacaktr. Hissiyatn olumaya balad bu andan itibaren artk binici, temel ve yardmc uyar ve yardmlar sayesinde atna doru olarak etki edebilme frsatn yakalamtr diyebiliriz. Temel ve yardmc uyar ve yardmlarn kullanlmasnda srekli olarak gz nnde bulundurulmas gereken husus ise doru oturuun denge, uyum ve yumuaklk dahilinde srekliliini muhafaza ettirebilmesidir. Doru oturu sayesinde binicilik hissiyatnn gelimeye balamasyla at ile binici, gelecekte beraber ve uyum iersinde yapmak isteyecekleri birok eyi, daha az g sarf ederek ama daha estetik olarak yapabilme ayrcaln elde edeceklerdir. Binicinin at zerindeki grntsnn doru olduu kadar doal ve estetik olmas esas kabul edilmelidir. Her insann farkl iskelet ve kas yaps olmasnn yannda, heyecan, hissiyat ve tepki vermedeki farkllklar da dikkate alnacak olursa oturuun tek ve standart bir ekli olmayaca gibi, doru oturua sahip bir binicinin taklit edilmesi de o derecede yanl bir seim olacaktr. nk her biniciye ayn ekli vermeye abalamak yapmack ve rahatsz bir grnt oluturacandan dardan bakldnda hi de estetik olmayan bir grnt verecektir. Burada nemli olan husus her binicinin kendi fiziksel fonksiyonlarn mmkn olduunca disipline ederek atn rahatsz etmeden, denge ve yumuaklk esaslar dahilinde onun hareketlerine uymasdr. Binici kendisini duyarszca atna tatmak yerine, isteklerini uyar ve yardmlar vastasyla atna aktarrken kendisini izleyenlere hibir kaba ve irkin grnt vermeden tam bir denge, rahatlk, uyum, yumuaklk ve doallk ierisinde aktif ve bamsz bir oturula srekli hazr olmaldr.

Svarinin at zerindeki vaziyeti ancak ona lazm gelen sabitiyeti, yardmlarna suhuletle ve istekle tasarrufu, gerek dururken gerek yrrken at srtnda skletini hatasz bir surette taksimi temin edince iyi bir vaziyettir. Btn svarileri akademik vaziyet kalbna sokmak iddia olunamaz. Esasen hakiki gzellik de bu akademik vaziyette deildir.3 At zerinde zorla deil hissetmekle bir ahenk meydana gelir. Hissetmek olaanst bir ey deildir. Yksek bir dereceye kadar herkes bu hissiyata hakim olabilir. At ve binici arasnda tam ahenk btn eitimin amacdr. nsan bir binici ile ata bakarken atn skntsz olduunu grmeli ve binicinin eitimde glk ektiini grmemelidir. Bir binici iin iyi oturuyor dersek bu iltifat; grnte oturua dair grnyorsa da gerekte duygulara ve etkilere de baldr.4 Gerektii kadar salam, sabit, yumuak ve dengeli bir oturuun st uzuvlara ve bste vermi olduu hareket zgrlnn; zarif ve estetik bir bamsz oturu iin hayati neme sahip olduu tartlmazdr.

ekil 1. Doru oturuta st uzuvlarn bamszl5

Atn dengesi bozulduu zaman btn acemi biniciler, elleri ve bstlerinin st ksmyla geriye doru aslmaya alrlar. Halbuki bu doru olann tam tersidir ve binicinin atla beraber ileriye gitmesi esastr. Bunu salamak iin atn tm hareketlerinde bst gl bir denge ile muhafaza edilmelidir. Bu amaca ulamak iin kavaleto almas zellikle tavsiye edilir.6 2.2. Doru Oturuta Uzuvlar ve Konumlar Binicinin at zerindeki genel grn hakknda yaplan bir ok bilimsel, edebi ve sanatsal deerlendirmeler mevcuttur. Bu deerlendirmeler zerinde analiz veya mukayese yapmadan nce oturu yerinden balayarak srayla tm uzuvlar ve konumlarn net olarak belirlemek, bu uzuvlarn fonksiyonlarn evrensel dorulardan hareketle aklamak, doru oturuun anlam ve neminin tm sporcu ve eiticiler tarafndan net olarak anlalmas asndan byk bir fayda salayacaktr. 2.2.1. Oturu Yeri At terbiyesi oturuunun temelini oluturur. Oturu, yalnz binici dengesini salamakla kalmaz ayn zamanda ok deerli bir iletiim arac olarak arlk uyar ve yardmn da iletir. Bu iletiim aracnn etkili olabilmesi iin, oturuun eyerden ayrlmakszn ve belirlenen yerde olmas gerekir. Bozuk bir oturu, yalnz irkin grnmekle kalmaz, salaml olmad ve dourduu kt alkanlklar nedeniyle de tehlikeli olur. Oturuu eskiler hep; iki kaynak, bir ap eklinde aklamlardr.2 Burada bahsedilen iki kaynak kemii kala kemikleri olup oturu yeri, iki kaynak kemii ile aptan oluan genin tam ortas olarak tarif edilebilir. Binici st uzuvlarn bu genin ortasna doru, doal ve dik olarak yerletirdii takdirde salkl ve salam bir oturu yeri elde edilmi olacaktr.

Binici bstn, beli ile eyerin en ukur yerine monte ettii bu genin zerine dik, dengeli ve yumuak olarak yerletirecek, st her iki ile uyluk kaynak kemiinin kemiklerini ksmlar

destekleyerek

oturuunu

gerektii kadar sabitleyecektir. Ancak bu durumda binicinin eyerin zerinde kalan tm uzuvlarnn, eyere doru olarak yerletirilen kala kemiinin zerinde dik olarak bulunmas mmkn olabilecektir. ekil 2. Doru oturuta kaynak kemii Oluturulmas gereken dikey hattn ileriye veya geriye doru bozulmas ise oturu hatalarnn balangc olarak deerlendirilmelidir ki daha imdiden gelecekte farkna bile varlamayacak veya farkna varlsa da dengenin yanl olarak olumasndan doan alkanlk neticesinde dzeltilemeyecek, hatal ve bozuk bir oturu yaratlm olacaktr. rnein kaynak kemiklerinin dikey hattn ilerisinde olmas; biniciyi sadece ap zerinde oturmaya sevk ederek eyerin n hanesine dayanmasna daha da nemlisi binicinin arlk merkezinin atn arlk merkezinin nnde kalmasna yol aacak ve dolaysyla kaynaklar eyerden uzaklat iin atn art ayaklarna etki edemeyecek, oturuun arlk uyar ve yardmlar uygulamas mmkn olmayacaktr. Bu ok byk bir hata olup binicilik sporunda atn hemen hemen tm hareketleri, art ayaklarnn karn altna daha ok srlmesiyle yapt veya yapmas gerektii gibi hayati neme haiz bir zorunluluu yerine getirememesi demektir. nk art ayaklarn yeri, konumu ve ilevsellii ancak kaynak kemiklerinin dik olarak oturu yerine monte edilmesi ile doru olarak hissedilebilecek ve iletiim salamak zere etki edilebilecektir.

Kaynak kemiklerinin dikey hattn gerisinde olmas ise binicinin arlk merkezi atn arlk merkezinin gerisinde kalmasna yol aacak ve atn art ksmnn daha fazla yklenmesi sonucunu douracaktr. Atn hareketlerine uyum daha da zorlaacandan binici, kendisini duyarszca atna tatan etkisiz bir yk konumuna sokacaktr. Dikey hat zerinde Dikey hat ilerisinde Dikey hat gerisinde

Omur Hatt Kaynak Kemii Uyluk Kemii

ekil 3. Oturuta kaynak kemiklerinin durumu4 2.2.2.Bel Binicilik sporunda, at ile salanmas gereken birliktelik ve uyumun en nemli aralarndan birisi de beldir. Gerek atn hareketlerinden dolay oluacak yatay, dikey, yanal ve apraz aksi darbelerin karlanarak yok edildii, dolaysyla bu aksi darbelerin bste sirayet etmesinin nlendii yer olmas sebebiyle bel, binici ve eiticilerin zel nem gstermesi gereken bir uzuvdur. Sert, kt, hareketsiz bir bel gelecekte ciddi problemler yaratabilecek bir engel tekil eder. Doal ukurluunu muhafaza eden, yumuak ve atn hareketlerine uymak iin gerektii kadar hareketli olan bir bel her zaman tercih edilmelidir. At zerinde olmadan yerde veya sandalye zerinde yaplacak almalarla bu ynde gelime salamaya almak olumlu sonu verecektir. Geveklie yer vermeyecek kadar yumuak olmas gereken bir belin, doal bir ukurlua sahip olmasnn en nemli gerekesi ve faydas ise, aadan yukarya doru gelen aksi

darbeleri ukur bel ile karlayarak ileriye doru aktarmak suretiyle ileri src yardm olarak kullanlma ihtiyacn karlamaktr.

Normal Bel

Gergin (Kt) Bel ekil 4. Oturuta bel eitleri4

ukur Bel

Doal olmayan bir ekilde gereinden fazla ukurlatrlm bir bel, biniciyi ap oturuuna sevk ederek kaynak kemiklerinin eyerden ayrlmasna neden olacak ve at binici i birliini gletirecek, sert ve kt bir bel ise hem sertlii beraberinde getirecek ve atn hareketlerine uyum mmkn olmayacak hem de tm aksi darbelerin bste ve st uzuvlara sirayet etmesine yol aacaktr. Belden gelen etkiler biniciliin her aamasnda nemli yer tutar. Bel her zaman baldr ve dizginlerin arasndaki ba oluturur. Dizgin ve baldrlarn arasndaki uyum, ancak belin doru kullanlmas ile olabilir. Bel ayn zamanda etkilerin uyar merkezidir. Bu uyarlar devaml ata imdi komutu verir. Hibir uyar ve yardmn yaplmas srasnda belge kalmamaldr veya eksik yaplmamaldr. Bu nedenledir ki yalnz belin bal bana uygulanmas dnlemez.2 2.2.3. Bst Oturu yerini doru olarak yerletirdikten sonra gerektii kadar ukur, yumuak ve hareketli bir belin zerinde ykselen bir bst, salanan veya ihtiya duyulduunda bozulacak olan dengeyi kontrol edebilmek iin nemli bir grev stlenmektedir. Binici sadece dengeyi muhafaza etmek deil gerektiinde ata arlk yardm yapabilmek iin bstn ne, arkaya, saa, sola eebilmelidir.

Ancak, dik ve dengeli bir bstn, doru oturu iin nemli bir zorunluluk olduu unutulmamaldr. Zira dikey hattn ilerisinde veya gerisinde ekillenmi bir bst otomatik olarak alt ve st uzuvlarn konumunu da etkileyecektir. Bu nedenle dik bir bst; binicinin hem denge noktasn bulmak, hem de bu noktay atn denge noktas ile buluturmak ve muhafaza edebilmek iin nemli bir balangtr. 2.2.4. Omuzlar Omuzlarn doal, yumuak ve her ikisinin de gs kapatarak binicinin kapal bir oturua sahip olmasn nleyecek kadar geriye alm olmas tercih edilmelidir. Binicilik sporunda en nemli uzuvlardan birisi olan ellerin bulunmas gereken konumu ve fonksiyonunun omuzlardan balamas nedeniyle, bu uzuvdaki sertlik veya konum bozukluunun direkt olarak atn azna sirayet edecei unutulmamaldr. Doal, dk ve abartsz olarak geriye doru alnm omuzlar, biniciye oturu yeri, bel ve bstn zerindeki uyum btnln salamas asndan katk salayacaktr. Ayrca biniciye, atn dikey hattn nnde sevk ve idare etmesi asndan inisiyatif verecektir. 2.2.5. Ba Konum itibar ile binicinin dier tm uzuvlarnn konum ve ilevselliini etkileyecek bir uzuv olup, gerektii ekilde tand taktirde denge noktasnn kontrol altnda bulundurulmasndan oluabilecek tm sertliklerin bertaraf edilmesine kadar bir ok konuda biniciye avantaj salayacaktr. zellikle eitim almalar esnasnda ata etki etme veya hkmetme abalar sresince, sanki atn bandan bir iaret gelecekmi ve bu iareti karmadan grmek istercesine devaml atn bana veya yere bakmak, bir ok binicinin ortak zellii olarak dikkat ekmektedir. Halbuki ne eilmi, srekli yere bakan bir ban biniciye ne denli olumsuz faturalar kesebilecei eiticiler tarafndan nemle vurgulanmaldr. Binicilerde srekli olarak bu konuda kendilerini kontrol altnda bulundurmaldrlar.

nk

ne

eilmi

yere

bakan bir ba; denge noktasnn ileri doru bozulmas, srt hattnn kamburlamas, oturuun omuzlarna kapal ilave hale gelmesi, atn arlk yklenmesi,

boyunda oluacak sertliin tm vcuda yaylmas, atn gittii veya gidecei yeri kontrol edememe, gelecekte yapaca ileri planlama ve uygulamada ge kalnmas gibi nemli hatalarn domasna neden olacak, zamannda mdahale edilmeyip alkanlk haline geldii takdirde, dzeltilmesi kolay kolay mmkn olmayacaktr. ekil 5. Oturuta yere bakmak

Bir atn omuzlarnda binicinin gzlerinden daha ok arlk yapacak baka hibir ey yoktur. Atnzn zerinde iken her admda ve atlayta doru istikamete bakmak ok nemlidir. Yukar ileriye bakan bir ift gz binicinin sigortasdr.5 2.2.6. st Uzuvlar (Kol, Dirsek, n Kol, El) Doal olarak aaya sarktlm olan omuzlarn devamnda, bst ile hafif temasta bulunan kollar, dirsekten itibaren dirsek-nkol-el(yumruk)dizgin kolu hatt boyunca tam bir ahenk ve uyum ierisinde bulunmaldr. Mmkn olduunca ayn dz bir hat zerinde bulunmas gereken bu uzuvlar biniciye hem at ile iletiim kurmada kolaylk salayacak hem de doal ve estetik bir grnt kazandracaktr. Dirsek, binicinin srtndan geen dikey hattn gerisine gemeyecek, kol ile nkol arasnda meydana getirecei a eitim veya yarma esnasnda binicinin attan istekleri dorultusunda yapaca uyar ve yardmlar

erevesinde deiebilecektir. Dirseklerdeki yumuaklk ve elastikiyet, atn azna gven vereceinden bu hususun, atn binicinin uyar ve yardmlarna cevap vererek tamamen teslim olmasna direkt olarak etki eden bir unsur olduu unutulmamaldr. Dirsekten itibaren dizgin kolu ile atn azna kadar uzanan hat zerinde hafif yumruk yaplm ellerin bilekten ieri veya darya krlmadan muhafaza edilmesi, binicinin yapaca alkoyma veya koyuvermelerin usulne uygun olarak yaplmasn salayacaktr. Ellerin, gerektii gibi kullanlmas durumunda, at ile btnlemede baarya giden yolda ne denli byk bir etken olduu tm binici ve antrenrler tarafndan bilinmeli ve zerinde nemle durulmaldr. Ellerin ata tutunmak veya dengeyi salamak iin bir ara olarak kullanlmas, bulunmas gereken yerde skunetle muhafaza edilememesinden ve atn hareketlerini takip etmede istenilen uyumu ve yumuakl salayamamasndan dolay atn azna arpmalar veya temasn ve istinadn kaybolmas gibi yanl ve irkin uygulamalar eitim alanlarnda ve yarmalarda ok ska gzlenen bir durumdur. Oturuu iyi olmayan bir binicinin yalnz yumruklar sert olmaz ayn zamanda kendini eyerde de gven iinde hissedemez. Binicinin bu hissiyat derhal atna intikal eder.7 Ata tutunmak veya onu sevk ve idare etmek iin ellerin kullanlmas asla amaca ynelik sonu vermeyecektir. At zerinde oturulduu srece ellerin, biniciye deil atn azna ait bir uzuv olarak deerlendirilmesi ve ellerin bu prensibe gre kullanlmas arzu edilen etkinliin salanmas asndan faydal olacaktr. Atn hareketlerini takip etmeyen eller, her admda bir boalp tekrar gerilen dizginler nedeniyle atn azna srekli vuracaktr. Dizginleri doru uzunlukta tutmak ve yumruklar doru yerde tutmak bu sebeple ok nemlidir. Uzun dizginler dirsekleri geriye iteceinden, elleri srekli olarak geriye doru ekmeye tevik edecektir ki bu durum irkin ve etkisiz bir grnty beraberinde getirecektir.

OK YAKIN

OK UZAK

NORMAL

ekil 6. Oturuta st uzuvlarn yeri5 Kuvvetli(ar) eller sert dizgin yardmlar uygular. Kt ellerin, dengesiz bir oturuun sonucu olarak olutuu ortadadr. Dengesini yakalayamam bu tip biniciler kendilerini atn azndan destek alarak dengelemeye alrlar. Bu da atn aznda gvensizlik yaratr ve atn kantarma demirine daha gl aslmasna neden olur.8 Eller, vcudun ortasnda ve cdann bir el genilii kadar zerinde dik olarak durur. Elin tersi nkolun d ksm ile dz bir hat oluturur. Ellerin kk parmaklar, baparmaklara gre birbirine daha uzak durur. Baparmak hafif kvrlm ve trnaklar havay gsterir ekilde, dizginleri iaret parmann ilk boumuna doru bastrr. Dier parmaklarn ikinci boumlar (orta) kar karya gelecek ekilde ve iki el arasnda 8-10 cm. (bir yumruk genilii) aklk bulunur.2

DORU EL

KAPALI(HSSZ) EL

DIARI DNK EL

ekil 7. Oturuta dizgin tutular 2.2.7. Alt Uzuvlar (Uyluk, Diz, Baldr, Ayak, Topuk) Binicinin her iki kaynak kemiinden itibaren doal olarak aaya doru uzatlm olan uyluk, diz, baldr ve ayaklar, oturuta denge, uyum ve yumuakla azami katk salayacak konumda bulunmaldr. Tpk oturu yerinin zerinde ayn dikey hat boyunca ykselen bel, bst, omuzlar ve ba gibi alt uzuvlar da oturu yerinin altnda dikey dengeyi bozmayacak ekilde konulandrlmaldr. Bu dnceden hareketle binicinin topuklar aada dikey doru ile bulumaldr. leri src yardmlarn uygulanmasnda en etkili kullanm arac olan baldrlarn, stlenecei grevler itibaryla, atn karnna en yakn ekilde muhafaza edilme gerei vardr. Diz mmkn olduu kadar aaya baslm olmaldr. Bunun da sebebi, dizin bir zel sebeple orada etki yapmas iin deildir. Dizin yukardan ve aadan kavramas baldrlarn ve kalalarn vaziyeti zerinde etkisini gsterir. Dizin yksek durumu kalalar yatay bir duruma koyar ve oturuu geri atar (iskemle oturuu). Binici dizlerini nasl tuttuunu ve dizlerini aaya bastrmay bilmelidir. Diz mafsal baldrlarn hareketlerini salad iin hareket kabiliyetini kaybetmemelidir. Tabiidir ki daima atn vcudunda sk bir vaziyette kalmayacaktr. Diz kavray baz istisnai hallerde elzemdir. Mesela baz hallerde binici lazm gelen salam dayanmay salamak iin, bilhassa kou biniinde kullanlr.4 Sklm dizler; genelde ata daha iyi tutunduunu zanneden biniciler ve yle olmas gerektiini reten retmenlerin dt byk yanlgdr. Zira dizlerin, ata tutunmak veya ihtiya duyulan sabitiyeti salamak

amacyla kullanlmas, sadece binicinin tm uzuvlarna sirayet edecek bir sertliin balangc ve esas nedeni olmayp ayn zamanda baldr ve uyluu tamamen devre d braktndan, binicinin at ile iletiim kurma ve ona etki etme imkan ve kabiliyetinin ok byk bir yzdesini elinden alr. Eiticiler sk sk bu konuda binicileri konumda uyarmal ve dizin doal bir iin muhafaza edilmesi

mdahalelerde bulunmaldr. Bini esnasnda dengesi henz gelimemi olan binici gayri ihtiyari olarak ata tutunmak zere dizlerini sertletirecektir. Eiticiler bu durumda almay keserek ve elle temas ederek dizin konumu, baldrn yeri ve kullanma ekli konusunda tutmaldr. ekil 8. Dizlerin dzeltilmesi9 Binici her zaman sakin bir ekilde eyerin en derin noktasna elastiki oturmal, her admda eyere dmemeli veya kaynaklarla eyere arpmamaldr. Kollarn ve yumruklarn tam anlamyla sakin tutmal her admda eller ve kollarn alt ksmlar sert hareketlerden kanmaldr. Dizginler devaml ayn konumda kalmal ve geicide olsa sarkma veya bir kez sert sonra yumuak olarak gerilmeden kullanlmaldr. Binici dizginleri ekitirerek istinad veya gevelemeyi devam ettirmeye gerek duymadan alabilmelidir. Baldrlarn devaml ve sakin bir ekilde atn gvdesiyle temasta tutabilmelidir.10 Binici kendisini eyerde muhafaza etmek iin dizginlere aslmadan dengesini salayabilmede gelimeyi amalamaldr. Uyluklar ile atn skmadan mkemmel bir rahatlk ile otururken dizleri eyerin zerinde temas halinde biniciyi srekli ikaz etmeli gerekirse farkl jimnastik almalarna tabi

kalmaldr. Sadece tam bir rahatlk bunu mmkn klar. Gerektiinde dizlerini skarak dizginlere aslmadan kaybolan dengesini salayabilir.11 Dizlerin yukarda tutulmamas sebebiyle ar derecede eerin gerisine kaydrlm iskemle oturuu da ok hataldr. Dizlerin aaya bastrlm olmalar, at gerei gibi kavrama imkan vereceinden yani derin oturmay temin edeceklerinden ok ehemmiyetlidir. Aaya bastrlm topuklar biniciye daha etkili ve daha gl baldr yardm yapma imkan verecektir. Arln ayak burnunda tayan binici ise sertleen dizleri nedeniyle uyluklarnn at ile olan temasn ve daha nemlisi baldrlarn kaybedecektir. Dolaysyla binici, daha ok enerji harcamasna ramen daha etkisiz ve clz baldr etkilerinde bulunabilecektir. Ayrca hi de estetik olmayan rahatsz edici bir grnt ortaya kacaktr.

ekil 9. Ayak burnunun aaya bastrlmasnn yaratt oturu bozukluklar5 Eyerin zerinde dik, doal ve yumuak olarak duran bir bstn arlnn, uyluk, diz, baldr ve topuk tarafndan yaratlm bir temas ve bu unsurlar arasnda sspansiyon grevi yapacak olan eklemler zinciri zerinde muhafaza edilmesi gerektiini rahata ifade edebiliriz. Dizlerin dz ksmlaryla

eyere deebilmesi iin uyluklar ieriye dndrlmeli ve bunlar en geni sathlaryla yaylarak eeri kavramaldrlar. ki kaynak kemiinin eyere girebilmesi iin dizler mmkn olduu kadar geri alnmaldr. Dizlerin geri alnabildikleri nispette aaya baslm olacaklar daima hatrlanmaldr. zengi kaynn uzunluu binicinin uyluklarnn ekline baldr. Dikkatli ayar esastr. Eer zengi kay ok uzunsa binicinin ne eilmesiyle oturu zayflayacaktr. ok ksa olursa da diz ksalacak ve oturu eyerin gerisinde kalacaktr. Ayak bilei bir tampondur. Bu yzden kilitlenmemelidir fakat baldr adalelerine bask yapmak iin topuk ayak burnundan daha aada olmaldr. Ayak burnu doal bir konumdadr, ileriyi gsterir ve ok az aktr.12

ekil 10. Alt uzuvlarn nden ve yanlardan grnm

2.3. At ile letiim Kurma - Uyar ve Yardmlar Binici uzuvlarnn atn zerinde doru, doal, yumuak ve uyumlu olarak yerletirilmesinin tek bana bir anlam ifade etmeyecei, konumu ve

fonksiyonlarnn denge-uyum ve yumuaklk unsurlar dahilinde at ile doal ve doru bir iletiim kurabilecek ekilde kullanmlar ile nem kazanaca daima gz nnde bulundurulmaldr. Binicinin at ile iletiim kurmak iin kulland aralar ise uyar ve yardmlardr. Uyar ve yardm; binicinin attan istedii bir hareketi yapmas iin ona etki etmesi, binicinin etkisi sonras atn yapaca veya yapmakta olduu hareketi kolaylatrarak ona yardmc olmas olarak tanmlanabilecek birbirleri ile i ie olan kavramlardr. Uygulanmalar esnasnda birbirini takip edebilecekleri gibi gerektiinde hepsi veya bamsz olarak tek balarna da kullanlabilecek etkilerdir. At binerken binici ile at arasnda daima nezih ve medeni bir anlama metodu uygulanmaldr. Kendisinden yapmas istenen hareket etme, dnme, hz deitirme, atlama, durma, geri yrme vs. gibi hareketlerin, gerek istek ekli gerekse atn bu isteklere cevap verme ekli annda, tereddtsz ve estetik olmaldr. Eer at kendisinden istenen hareketleri annda yapmyor veya daha doru bir ifade ile yapamyor ise, binicinin ne istediini anlamam, eitim seviyesi olarak istenileni yapabilecek adale ve zihin gelimiliine erimemi, o an iin baka sebeplerden dolay rahatszlk ierisinde veya hareketi yapmaya uygun bir pozisyonda olmama gibi durumlar sz konusudur.13 Atn kendisine nasl davranld, onun da binicisine kar davrann etkileyecektir. iddet, tereddt veya sevgi karln grecektir. Atn yapabileceklerinin azamisini yapmas, bunlar yaparken kendisinin ve binicisinin risk almamas eitimle ve eiticisinin ustal, kulland yntemin baarsyla ilikilidir.14 Eer binici atnn kendisine zorluk karmadan itaat etmesini istiyorsa, eitime ncelikle kendisinden balamaldr. Binicilik sporunun varoluundan bu gne kadar at eitiminde edinilen tecrbeleri bir tarafa brakarak mucizevi araylar ierisinde olmak, byk bir zaman ve emek kaybna yol aacaktr. At ile iletiim kurmada binici uzuvlarnn konum ve fonksiyonlar ile

uyar ve yardmlarn tatbiki evrensel olup bunlarn neler olduunu, nerede, nasl ve hangi dozda kullanlmas gerektiini bilmek ve sabrla uygulamak, binici ve eiticilerin sorumluluundadr. Atla binici arasndaki iletiim, her birinin belirli roller ald karlkl bir olaydr. Binicinin grevi, ata uygun bir yntemle istekleri iletme, atn grevi ise bu isteklere itaat etmektir. Binici ister, at yerine getirir. stek dncesizce ve iletme zorla olmamaldr. Bu nedenle, isteklerini ata anlatmada ve kabul ettirmede, psikolojik olarak en uygun yntemleri ve aralar semelidir. Ata uyarak veya atn isteini etkileyerek uyumlu bir ilikiyi korumal ve devam ettirmelidir. Bundan dolay, her hareket nce igdsel olarak ve ok abuk ekilde tasarlanmaldr. Bu tasardan ama, binicinin isteklerini iletmesi srasnda en uygun aralar ve ata kendi istei ile bunlar kabul ettirmesi iin en iyi yntemi bulmasdr. Az da olsa bazen art niyet olduu durumlar dnda, binici bu koullara uyumlu olarak, atn binici isteklerine her zaman beklenilen ekilde tepki gstereceini aklda tutmaldr. Eer binicinin uyar ve yardmlar istenilen etkiyi yaratmak iin uygun deilse, at binicinin istekleriyle badamayan hareketler yapacaktr. Dolaysyla yanl iletilen bir istee itaat edecei beklenmemelidir.15 Bu dnceden hareketle at ve binici arasndaki salkl etkileim ve btnlemenin yolu, binici tarafndan kullanlacak uygun aralar ile mmkn olacaktr. Bu aralar ise temel uyar ve yardmlar ile yardmc uyar ve yardmlar olarak snflandrlr. 2.4. Temel Uyar ve Yardmlar Dier bir ifade ile doal uyar ve yardmlar olarak da tanmlayabileceimiz bu etkiler, binicinin at zerinde doru bir oturua sahip olduunda atn hissetmeye balamasyla, ona etki ederek aralarnda kurduklar

iletiim sonucunda atn zorla deil, isteyerek itaat ettii uyar ve yardmlardr. Binicinin at zerindeki varlnn at nasl ve hangi aralarla etkileyebileceini dndmzde karmza temel husus kacaktr. Bunlardan birincisi zellikle ileri src yardmlarn uygulanmasnda kullanlan baldrlar, ikincisi atn az ile elimiz arasndaki irtibat salayarak dier bir sevk ve idare arac olan dizginler, ncs ise kullanm ekillerine gre farkl etkiler yaratabilecek, binicinin atn zerinde tad arlk ve beldir. Her birinin uygulamadaki farkllklarna gre ata farkl isteklerin iletilme ekilleri mevcuttur. Dolays ile temel uyar ve yardmlar balk altnda toplayabiliriz. Bunlar baldr, arlk ve dizgin uyar ve yardmlardr. 2.4.1. Baldr Uyar ve Yardmlar Baldrn esas grevi atn arka ayaklarn harekete geirmektir. Her bir taraftaki baldr atn o taraftaki arka ayana etki eder. At zerinde doru oturua sahip olan bir binicinin normal olarak baldrnn konumu, kabaca kolan yatana tekabl ettiinden, baldrn bu blgedeki konumu yaplacak etkinin eklini belirler. Baldrn kolan blgesindeki farkl konumlardaki yapllarna gre baldr eitleri olduu gibi, kolan blgesindeki yerinin deitirilmeden etki etme dozlarna ve etkilerine gre de baldr eitleri mevcuttur. Baldrlarn vazifesi bulunduklar taraftaki art ayaklara messir olmaktr. Baldr kolana ne kadar yakn bulunursa art ayaa ileri src olarak o kadar ok messir olur (ileri src baldr), baldr kolann gerisinde bulunursa, yapaca etkinin iddet derecesine gre ya bulunduu taraftaki art ayan manej izinden ayrlmasna mani olur (tahdit edici baldr) veyahut o aya aksi yana bastrr (yana src baldr). Baldrlar, hareket halinde bulunan atn art ayana bu ayak yerden kesildii anda etki edebildikleri takdirde ancak messir olabilirler.16

Baldr uyar ve yardmlar denince, binicinin ap arasndan tm bacann eyer vastas ile de olsa atla temas eden yzeyini kullanarak uygulad etkiler akla gelmelidir. Hele sadece topuklar ve hatta taktklar mahmuz ile atn srmeye veya ona etki etmeye alan birok binici mevcuttur ki ite biniciliin ruhu ve genel prensiplerine en aykr uygulamalardan birisi de budur. nk sadece topuklar veya esas kullanm amac ve eklinin ne olduu bilinmeyen mahmuzlar ile yaplmaya allan etkiler sadece at rahatsz etmekle kalmayacak, binicinin uyluk, diz ve baldrlarnn devre d kalarak, at ile temas yzeyi kaybolacak ve dardan bakldnda da irkin ve etkisiz bir grnt hasl olacaktr. Genel bir prensip olarak binici, yapllarna veya etkilerine gre baldr eitleri vastas ile ne yapacaksa yapsn, hangi yanda at biniyor ise o yandaki baldr ileri src olarak kolana daha yakn, dier yandaki baldr ise snrlayc (tahdit edici) olarak kolann gerektii kadar gerisinde muhafaza ederek kullanmay alkanlk haline getirmelidir. Gerektii ekilde kullanlmas durumunda baldrlar, atn binicinin isteklerine uymasn, onun doru bir iz zerinde hareketini muhafaza ettirmesini salayacaktr. Daha da nemlisi, yaplna veya etkilerine gre birok kullanm ekli olmasna ramen baldrlarn, dardan bakldndan birok kimse tarafndan gzlenemeyecek kadar ok kk konum ve etki deiiklikleri ile kullanabilen biniciler, at ile olan ibirliinin en estetik grntlerini sunabilme ayrcaln kazanacaklardr.

2.4.1.1. Yapllarna Gre Baldr eitleri

Temas: Atnn zerinde doru olarak oturan bir binicinin, kolan blgesinde doal yerinde muhafaza ettii baldrnn at ile temasta bulunduu halidir. Hareket halinde olan atn, arka ayan karn altna srd anda o tarafta oluan ime neticesinde binicinin baldrna temas etmesi ile ileri src yardm etkisi kendiliinden olumu olur. At ile iletiim kurulduu anda binicinin oluabilecek durumlara kar annda reaksiyon gsterebilmesi ve atn binicisinin baldr erevesi ve kontrol ierisinde bulunduunu hissetmesi iin baldrlarn, srekli olarak temasta bulunmas tercih edilmelidir. At tempolu admlarla ileri gidiciliini muhafaza ederken, atn az ile binicinin eli arasndaki arzu edilen irtibat veya istinadn devam ettirilmesi iin binicinin baldrlarnn temasta kalmas yeterli katky salayacaktr. Skma(Basn-Kavrama): Atn verecei tepki de gz nnde bulundurularak, baldrn temastaki durumuna gre daha aktif olarak kullanlmasdr. leri src baldr olarak kullanlmak istendiinde her iki baldr tarafndan yava yava ve yumuak olarak uygulanmal, edilmelidir. Binicinin uygulad skma sonucu istedii yant almas halinde, derhal baldr etkisi temas durumuna geirilmeli, ileri gitme isteinde veya talep edilen baka bir hareketi yapma arzusunda azalma grldnde skma yinelenmelidir. Ancak her halkarda baldrn at ile temas muhafaza edilmelidir. At binici ibirliinde alnacak olan mesafe, atn skma annda binicinin isteklerine annda ve istekli olarak cevap vermesine yeterli olacaktr. Bu yeterlilik binicilik kltrnde atn baldra hafiflemesi olarak kabul edilir ve binicinin yapm olduu skma eylemi, dardan yaplnn grlmedii ancak sonucunun gzlemlenebildii bir performans ortaya koyacaktr. arpma: Binicinin atndan yapmasn, temas ve skma eklinde talep ettii etkilere atn duyarsz kalmas ve istenilen ekilde cevap vermemesi durumunda bavurulan ve kolann biraz gerisine darbeler eklinde uygulanan bir atn verecei tepki dorultusunda gerekirse dozu arttrlarak daha gl skma eklinde tatbik

baldr eklidir. zellikle gen ata ileri gitme istei retilirken kullanlan bir baldr ekli olup abuk sonu alnabilmesi mmkndr. Ancak, soukkanl veya arkanl olarak bilinen atlara duyarszca uygulandnda arpmalara kar giderek hissiyat kaybna urayarak, temas ve skmalara kar duyarsz hale gelebilecei gz ard edilmemelidir. arpmalarn iddeti ve darbe says atn hissiyatna gre ayarlanmal, ekil olarak ksa aralklarla ve st ste iki veya darbe halinde kullanlmaldr. Yanl ve kt bir alkanlk olarak, gereksiz olduu halde srekli ayn dozda kullanarak atn hissiyatsz hale getiren geveze baldrlara sahip binicilerin atlarn uyandrmak ve ikaz etmek suretiyle at eski duyarllna kavuturmak iin bavurulan bir yntemdir. Ani Sert arpma: Yaplan tm baldr etkilerinin atn ileri gidiciliini arttrmak olduu dncesinden hareketle, dier yaplan baldr etkilerine binicinin istedii oranda cevap vermeyen atlara, baldra kar duyarlln arttrmak iin kullanlr. Kolann bir-iki el genilii kadar gerisine ani, sert ve net darbeler halinde uygulanmal, atn bu baldr etkilerine tepkisi srekli gzlemlenerek, dikkatli ve ll hareket edilmelidir. steklerini atna doru olarak aktaramadn veya atndan kapasitesi dnda i istediini bilmeyen, dolaysyla atnn kendisine bilerek itaat etmediini zanneden birok binicinin, atna haksz yere kt muamele yaparcasna dizlerini aarak ve abanarak, mahmuz ve topuklarn da devreye sokarak atnn karnn tekmelemesi ve ancak atna byle tahakkm etmeye almas sahalarda ska rastlanan bir durumdur. ou zaman bilinsiz ve gereksiz olarak yaplan bu tip hareketler zannedilenin aksine kendisini izleyenler tarafndan ilgiyle deil hayretle izlenmesi gereken bir olaydr. nk binicilik sporu ve at eitiminin ierisinde kaba kuvvet, iddet ve ata kt muamele asla yer almaz. Binicinin isteklerini ata doal, doru ve estetik bir ekilde aktarmas

yerine, kural d kaba davranlarda bulunmas, aslnda atn deil binicinin kendisinin bir zafiyeti olarak deerlendirilecektir. 2.4.1.2. Etkilerine Gre Baldr eitleri Src Baldr: Kolan zerinde, binilen atn duyarllna bal olarak iddeti ayarlanm baldr eitleri(temas, skma, arpma, ani sert arpma) uygulanarak atn ileri gitmesi iin kullanlr. Srn her iki baldr ile rahata yaplabilmesi iin binici, arln eit olarak her iki zengiye aktaracak ve ileri sr, iki baldr ayn anda veya gerektiinde birbirini takip ederek uygulanacaktr. Sr yaplrken baldrn iki nemli zellii vardr. Birincisi, ata gven verecek ekilde ve kararl yaplmasdr. Baldrn uygulanmas belirsiz, deneyimsiz ve kararsz olursa ata gdklayc bir etki yapar, sinir sistemini altst eder ve kolay kaarak kontrolden kmaya neden olur. kincisi ise ileri src baldr binilen yanda yaplmaldr. nk genelde at i arka aya ile vcudunu itmektedir. Sr an atn bu ayann yerde olduu ancak yerden kalkmaya balad andr. Bu durumda, ayak yerden kalkarken etkiyi alm olur ve bacan daha ileriye itmesi iin yerden gerekli kuvveti kazanm olur.2

ekil 11. leri src baldr Sa yanda binilirken, kolana daha yakn olan ileri src baldr sa baldrdr. 5

leri src baldrn i arka ayak zerindeki etkisi, bu ayan mmkn olduunca karn altna srlmesi iindir. Dolaysyla binici yapllarna gre baldr eitlerinden hangisini kullanrsa kullansn tm binicilik yaam boyunca srekli olarak kullanaca bu baldr etkisini alkanlk haline

getirmelidir. nk binicilik sporunda karlalan problemlerin tamamna yakn atn daha ok ileri srlmesi ile giderilir. Burada bahsedilen daha ileri sr, atn sratinin arttrlmas deil, arka ayaklarnn daha fazla karn altna srlerek adm boylarnn arttrlmas ile arka ksmn daha fazla yk alarak ele hafif ve binicinin isteklerine daha ok riayet eden, kolay ve keyifli bir sevk idare salamaktr. Bkc Baldr: Binici, atnn i baldrnn etrafnda bklmesini istedii zaman ki atn yanlamasna ve uzunlamasna yumuatlmas gerekliliinden hareketle daime ihtiya duyulan bir harekettir, bu etkinin d dizgin ve d baldr tarafndan da desteklenmesi gerekecektir. At binicinin altnda bir doru olarak kabul edilirse bu dorunun bklnn salanmas, dorunun iki ucunun bklme tarafna doru hareketinin snrlanp, orta noktasndan da bkl etkisi basncnn uygulanmas gerekmektedir. Burada iki u olarak vurgulanan, atn ba boyunu ki hareketi d dizginle snrlandrlacak, dieri de atn sars ki bu da d baldr tarafndan snrlandrlacaktr. Bkln yaplan tarifinden anlalaca zere binicinin, bkc baldr tatbik etmede baarl olabilmesi iin, farkl uzuvlarnn farkl grevler stlendii mterek bir uygulamay kurallara uygun bir biimde yapma becerisine sahip olmas gerekmektedir. Bu arada atn bulunduu yerde deil her yry ekli olan adeta, sratli ve drtnalda ileri giderken bkln istenmesi esas olduundan, i baldrn bkc etkisinin yannda ileri src etkisinin de devam ettirilme zorunluluu vardr ki bu aamada binicinin hneri belirleyici rol oynayacaktr.

ekil 12. Bkc baldr Sa yanda binilirken, d dizgin ve d baldr tarafndan snrlanan at, i baldr etrafnda bklr. 17

Tahdit Edici (Snrlayc) Baldr: Atn arka ayaklarnn n ayaklarnn izini takip etmesi, gerektiinde arka ayaklarn n ayak izinden istenildii oranda ayrlmas veya arka ayaklarda binici tarafndan istenmeyen yer deiikliklerinin nlenmesi, atla yaplan tm hareketlerde arka ksmn kontrol altnda bulundurulmas amacyla kullanlan bir baldr eklidir. Binici bu etkiyi yapabilmek iin snrlanmas gereken taraftaki baldrn kolan gerisine alarak atn sarsn kontrol eder. Atn istem d sarsn her hangi bir yana atmas, binicinin i baldr ile istedii bkl d baldrla karlamas, iki izli hareketlerde sarnn srekli denetlenmesi, ileri src baldr uygulanrken arka ayaklarn karn altna srmekte zorlanan veya imtina eden atlarn (zellikle gen atlar bu gibi durumlarda arka ayaklarn n ayak izlerinin sanda veya solunda tarlar) arka ksmnn snrlanmas gibi uygulama alanlar mevcuttur. zellikle ileri gidiciliin istenen seviyede saland durumlarda binicinin en ok dikkat etmesi gereken husus, atn iki baldr arasnda tam bir doru hat zerinde ilerlerken yalpalamas veya dier bir tabirle gezmemesi iin arka ksm tahdit edici olarak kullanlan d baldrn tatbik etme gc iyi ayarlanmaldr. Dier unutulmamas gereken bir husus, binicinin tm dnlerde atnn n ve arka ayaklarn dn kavsi zerinde bulunmasn salamak esasndan hareketle i baldrla kolan zerinde ileri src etki uygularken, d baldr ile kolan gerisinde tahdit edici etkiyi mutlak uygulamasdr. Aksi takdirde atn arka ksmlar dn esnasnda dier tarafa savrulacak ve dn sonras, arka

ayaklar karn altnda bulunmadndan dengesiz, dank, gsz ve itepisiz olacandan mteakip olarak yaplacak tm grevlerde baarsz olunacaktr. nk binicilik sporunda atn kendisinden istenen hareketleri yapmak iin ihtiya duyaca g, bedeninin altnda yk alm arka ayaklarn itici kuvvetinde bulunmaktadr. Dolays ile i baldrn oluturduu bu gcn muhafaza edilmesi veya amacna ynelik olarak kullanlmas d baldrn tahdit edici etkisiyle korunacaktr.

ekil 13. Tahdit edici baldr Sa yanda binilirken, kolann gerisinde olan tahdit edici baldr sol baldrdr. 5

Yana Src Baldr: Adndan da anlalaca zere binicinin atn yana srmek iin uygulad baldr olup, her iki yanda da uygulanabilir. Yana src olarak i baldr kullanldnda baldrn ayn zamanda ileri src ve bkc olma gereklilii vardr. Eer binicinin yana src baldr d baldr ise atn vaziyeti i yana doru olduundan bu baldrn bkc etkisinden bahsedemeyiz. Baldrn etki noktas ise atn binicisi tarafndan ne lde yana srlmek istenmesiyle orantl olup, lnn fazlalna gre baldr kolann daha gerisine etki yaplmaldr. Bir ok binici i baldr ile kolan gerisinde yana src etkiyi uygularken, Atn arka ksmn kontrol etme adna d baldr ile kolann abartl olacak kadar gerisine tahdit edici baldr uygulamaya abaladklar grlr. Hem irkin hem de at rahatsz edebilecek bu uygulama yerine, yana src baldr etkisinin yeri eitimin pekitirilmesiyle kolana yaklatrldka, tahdit edici d baldrn abartl olarak geriye gitmesi gerekmeyecektir. Yana

src yardmlarn uygulanmasnda tpk dier yardmlarda olduu gibi baldr etkileri yannda arlk ve dizgin etkileri de mtereken veya gerektii oranda, attan istenen harekete destek vereceklerdir. Dier bir ifadeyle binici atn yana srmek iin yalnz baldr etkileri ile deil birbiri ile uyumlu olarak dizgin ve arlk yardmlarndan da istifade edecektir.

OMUZ ER

YANAMA

ekil 14. Yana src baldr17 Yana src baldr dier baldr etkileriyle karlatrldnda, ata retilmesi ve istenilen nitelikte sonu alnmas iin, gerek lbr ve yedekte gerekse at zerinde titiz, sakin ve yava yava uygulanmas gereken bir eitim srecine ihtiya vardr. Gerekli eitim sreci ihlal edildii takdirde ata yanl alkanlklar kazandraca gz nnde tutulmaldr. Her ne kadar yana src etkiler sonucu attan talep edilen yan hareketler birok binici ve eitici tarafndan ulalmas g bir seviye olarak kabul edilse de, gerekli kaidelere uygun olarak sabrla yaplan eitim sonucunda dardan bakldnda fark edilmeyecek baldr etkileri sonucunda yan yryleri kolayca yapabilen atlarn yetitirilmesi mmkn olacaktr.

Atlama Baldr: Engel atlama brannda eitilen atlarn durup dururken kendi inisiyatifi ile gidip bir engeli atlamak gibi iradesi olmadn biliyoruz. Bu durumda onu atlanacak engele gerektii gibi yaklatran, atlama blgesine sokan ve atlamas iin gereken uyar ve yardm yapan binicidir. Atlama baldr olarak tanmladmz bu baldr etkisi, atn engeli atlamak zere n ayaklar ile yeri itip ykselmeye balarken, sra engelin zerine doru kmas iin esas itici arka ayaklarna geldii anda, itmeyi daha kuvvetli yapmas ve engel zerinde arzu edilen gerginlikte alabilmesi iin, her iki baldr ile kuvvetle at kavrama eklinde uygulanr. Bu kavrama ile birlikte baldrlar, gerek at engele doru ykselirken, gerekse engel zerinde ve yere inerken pozisyonunu ve ata olan etkisini kaybetmeyerek at ile olan uyumu da srdrr.

ekil 15. Atlama baldr

2.4.2.Arlk Uyar ve Yardmlar Binicilik sporunda iki canlnn birbirleri ile uyumunun en nemli gstergelerinden birisi de binicinin, kendi arlk merkezini atn arlk merkezine uydurabilme ve gerektiinde kendi arlk merkezini deitirerek at

etkileyebilme becerisidir. Binicinin ncelikle atn arlk merkezi hakknda bilgi sahibi olmas gerekmektedir. Bir atn ba ve boyun uzants nedeniyle n ayaklarnn arka ayaklardan biraz daha fazla yk tadn biliyoruz. Bu sebeple atn arlk merkezi, drt ayann oluturduu drtgenin ortasndan deil biraz daha n taraftan gemektedir. Duran bir atn arlk merkezi omuz ucu hizasndan geirilen yatay izgi ile cda hizasndan indirilen dikey izginin kesitii nokta olarak tarif edilir.

ekil 16. Atn arlk merkezi Hareket halindeki bir atn arlk merkezinin hep bu noktada sabit olarak durmas mmkn deildir. Ancak zerinde binicisi olmad zamanlarda atlar, kendi denge noktalarn ve arlk merkezlerini kontrol altnda tutma konusunda hi zorluk ekmezler. Buradan u sonuca varabiliriz ki atn ii zerinde binicisi olduu zaman, n ksm binicinin arlndan dolay ilaveten ykleneceinden dolay daha zor olacaktr. Zira binicinin at zerindeki konumu, hareketlilii veya hareketsizlii direkt olarak atn olumlu veya olumsuz olarak etkileyecektir. Arlk merkezini tek bir nokta olarak grmek yerine, arlk merkezi blgesi olarak dikkate almamz ve binicinin ata uyum salamak iin kendi arlk merkezini bu blgeye mmkn olduunca yaklatrmasndan bahsetmemiz daha doru bir ifade tarz olacaktr.

Duran bir atn hareket etmeye balamasyla binici, kendi arlk merkezi ile atn arlk merkezini bulmaya veya yakalamaya alacaktr ki ite burada denge kavram devreye girecektir. Yerde veya at zerindeki binicinin ileriye doru hareketi, dengenin ileriye doru bozulmas ile balayacaktr. Dolays ile burada arln ileriye doru bozulmas ile yaplacak olan, arln ileri src etkisi ortaya km olacaktr(leri src arlk). Arln ileriye doru bozulmasnda esas binicinin bstn ne emesi deil, bel ve kaynak kemikleri ile ileri doru yaplacak sr, tercih edilen bir arlk etkisi olacaktr.

ekil 17. Dengenin ileriye doru bozulmas ile hareket balar5 Burada birok eitici ve binicinin karmamas gereken nemli bir nokta vardr ki oda esas amacn, atn doal arlk merkezine binicinin kendi arlk merkezini yerletirmesi olmaddr. Ulalmas gereken esas hedef, binicinin kendi arlk merkezi ile atn arlk merkezinden oluan bu denge noktasnn daha geriye alnarak, n ksmn hafiflemesinden doan avantaj ile istenilen tm hareketleri yapabilecek bir pozisyona getirilmesidir. Bu maksatla, temel uyar ve yardmlar vastasyla atn arka ayaklar daha ok karn altna srlecek, neticede arka ksm daha ok yk alacak ve denge noktas geriye kayacaktr. Bir atn doal dengesi ister iyi ister kt olsun, n ksm daha ok yklendii iin binicinin arlndan etkilenir. Baz biniciler binici arl atn

hareketine bir engelse nedeni arln kt bir ekilde ileri braklmasndan ileri gelir derler. Eer binici arln atn arlna uygun gelecek ekilde yerletirirse fazla ne ykleme ortadan kalkar dncesini doru olarak kabul etmek yanltr. nk biniciyle atn arlk merkezinin birbirine uymas sz konusu olsa da, oturu belirli snrlar ierisinde olur ve bu snr aamaz. Bu durumda binicinin arlk merkezi ile atn arlk merkezinin uyum salamas iin, at ile binici arasnda bir anlama gerekir ki, bu da ancak atn dengesinde deiiklik yapmakla salanabilir.18

ekil 18. Arln ileri src etkisi5 Binincinin, ileri gitmekte olan atna tutucu veya alkoyucu bir etki yapma ihtiyac hissettiinde, belini gererek ve ileri doru salnma o an uymayarak bstn biraz geriye doru almasyla uygulayaca etki ata alkoyucu bir etki olarak sirayet edecektir. Bu durumda binicinin arlk merkezinin atn arlk merkezine gre daha geriye aktarlm olmas sz konusu olacaktr ki bu etkiye de arln alkoyucu etkisi diyebiliriz(alkoyucu arlk).

ekil 19. Arln alkoyucu etkisi5

Hareket

halinde

svarinin

kendi

arlk

merkezini

atn

mtemadiyen yer deitiren arlk merkeziyle ayn noktada tutabilmeyi baarabilmesi atla beraber olabilme sanatn meydana getirir. Svari arln saa veya sola kaydrdnda at o zamana kadar takip ettii istikametten ayrlr ve svarinin arln kaydrd yne dorulur. Svari vcudunun arln sa veya sol kaynak kemiine yklemek suretiyle saa veya sola kaydrr. Bunu yapabilmek iin o taraftaki kala biraz yklenir ve o taraftaki diz bir para daha aaya bastrlr. te bu bir arlk yardmdr.15 Binicinin arlk merkezini ihtiya duyduu kadar saa veya sola aktarmas ile elde edilen etkiye arln dndrc etkisi diyebiliriz(Dndrc arlk).

ekil 20. Arln dndrc etkisi19 2.4.3. Dizgin Uyar ve Yardmlar Dier uyar ve yardmlar ile kyaslandnda, binicilik sporuyla ilgilenen ok byk bir ounluk tarafndan, atn sevk ve idaresinde hayati neme haiz oluundan dolay zerinde en ok durulan konularn banda gelir. Bu dnce tarz, ister istemez dizginlerin dolaysyla ellerin, ata tesir etmede ok etkili bir ara olarak, daha aktif bir grevi olduu inancyla hareket edilmesi gerektii gibi byk bir yanlgy da beraberinde getirir. Zira dizginleri kullanan ellerin direkt olarak atn azna etki etmesi, dizgin uyar ve yardmlarnn dier

uyar ve yardmlara nazaran ok daha hassas, ok daha az, ok daha dikkatli ve yumuak olarak kullanlmas gereini ortaya koymaktadr. Kk parmaklarn alkoyma veya ileri src belli belirsiz etkileri dnda, bulunmas gereken yerde bulunan eller(yumruklar), sadece atn istedii kadar atn azn takip ederek yerinden ayrlan ve grev bitimi tekrar yerine dnen(atlama srasnda ba boyun hareketlerini takip etmede), dier zamanlarda ise atn az ile dans edercesine uyum ierisinde bulunan bir grnt vermelidir. Atn gvenini kazanm eller, binicinin yapabilecei bir ok bini hatasn kapatabilecei gibi, ayar ve hissiyat olmayan, sert, dank ve irkin yumruklar binicinin baldr ve arlk etkilerini ne kadar doru ve estetik olarak yaparsa yapsn hibir anlam ifade etmeyecektir. Dizgin uyar ve yardmlarnn alkoyucu etkilerinin ok daha youn biimde kullanlmas nedeniyle, yapllarna gre dizgin eitlerinin kurallara uygun olarak kullanlmas tek bana anlam ifade etmediinden, biniciler sonu almada sabrszca davranarak yumruklarn kullanma disiplinini kaybetmektedirler. Halbuki ounlukla alkoyucu etkiler salamak amacyla kullanlan dizginlerin, zellikle baldrlarn yapaca ileri src etkilerle birlikte uygulanmamas sonu almadaki baarszln ana nedenidir. leri srlmeden yaplan her alkoyucu uyar ve yardm, atn arka ksmnn geride kalarak, yaplacak mteakip hareket iin esas unsur olaca yerde, devre dnda kalmasna sebep olacaktr. Yumuak bir dizgin istinadyla atn devaml ileri gidicilii arttrlr. Zaman zaman binicinin oturuu hafifleyerek(atlama oturuu) dizgin irtibat daha kuvvetli, bel hareketleri daha yumuak ve gerektii ekilde olmaldr. Atn temposu ayn kalmal ve binici atn admlarna uymaldr. Ara sra binici eyere derin bir oturula ve hep ileri gidicilikle binie devam etmelidir.20 2.4.3.1. Yapllarna Gre Dizgin eitleri

Temas: Binicinin ellerinin(yumruklarnn), dizginler araclyla atn az ile kurduu en hafif iletiim halidir. Dizginlerin gerginlik derecesi en az olmakla birlikte, bo dizgin olarak tanmlayabileceimiz, yumruklar ile atn az arasnda hibir balantnn olmad bir durum da sz konusu deildir. Binici atnn zerine kt andan yere inene kadar, atndan herhangi bir talepte bulunmad, zerine yeni bindii, dllendirmek istedii veya bini eitimi sonunda dinlendirdii zamanlarda dizgin uzunluu ne kadar olursa olsun, atn azn en hafif biimde hissettii pozisyonu temas olarak tanmlayabiliriz. Atn, ba boynunu serbeste ve arzu ettii biimde tarken binicinin yumruklar ile onu takip etmesi temasn korunmasn salayacaktr.

ekil 21. Dizgin eidi Temas5 Bo dizginler yerine, dizginlerin atn az ile temasta olunduu durumlar, dardan gelebilecek tehlikelere atn ani olarak tepki vermesi(rkme, kama, oynama vs.) halinde binicinin atn hemen kontrol altna almas avantajn salayacaktr. Ayrca, arzu edilen anlamdaki ellerin varlnn, at iin ne denli nemli bir gven arac olduu gz nnde bulundurulursa bo dizginler de o kadar atn gvenini yitirmesine ve armasna sebep olacaktr.

ekil 22. Ani boaltlan dizginlere atn tepkisi5 rtibat: Dizginlerin, temas durumuna gre biraz daha gergin ve atn azn denetim altna ald durumdur. Binici yumruklar ile bu durumda atnn azn daha rahat hissetmeye balamtr. Atn ba boynunun salnmna gre ellerin atn azn takip etme grevi devam etmektedir. Temas durumunda ba boynun nerede tanaca konusunda atn tam bir serbestisi varken, irtibatta artk binici yava yava denetimi kendi inisiyatifine alm ve bunun sonucu olarak atn ba boyun hareketleri biraz snrlanmtr. Ata ilk binite eitime balamadan nce temas durumunda geen snma sresi sonunda atn az ile irtibat durumuna geilmesi, eitimin yava yava balad durumlardaki pozisyondur diyebiliriz.

ekil 23. Dizgin eidi - rtibat

stinat: Artk binicinin eli ile atn az arasndaki irtibatn daha da kuvvetlendii, atn ba boyun hareketlerinin daha da snrland, ileri src etkilerle atn daha toplu olarak hareket ettii durum sz konusudur. Dizginlerin uzunluu daha ksalm olup atn topluluk ve yardmlara itaat konularnda binicisinin yardmlar erevesine girerek itaat etmeye baladn syleyebiliriz. Atn az ile yumruklar arasndaki dizgin gerginliklerin artmas orannda baldrlarn ileri src etkilerinin de artmas gerektii prensibinden hareketle istinat durumunda baldrlarn daha aktif olmas gerektii kanlmazdr. Binicinin atn az ile istinat derecesinde bir gerginlik istemesindeki ama, atn art ayaklarn bu istinada kar daha ok srerek topluluu ve dolays ile mteakip aamada attan yapmasn isteyecei hareketi kolaylatrmaktr. gereken Burada ileri unutulmamas husus

src etkilerin her zaman ve her halkarda alkoyucu etkilerden daha fazla uygulanmas gereidir. ekil 24. Dizgin eidi - stinat5

Kuvvetli stinat: Binicinin yumruklar ile atn az arasndaki balantnn en gergin olduu durumdur. Kuvvetli istinat tabirindeki kuvvet, ileri src etkilerin en youn olarak uyguland durumlardaki ellerin kar koyuu anlamndaki kuvvet olup, asla geriye doru ekme veya aslma anlamn tamamaktadr. Zaten dizginlerin geriye doru ekilmesi veya atn azna aslarak alkoyucu etki yaplmas binicilik sporunda hi de tercih edilen veya kabul gren bir uygulama deildir. Kuvvetli istinatta ise dizginlerin gerginlii yatay dengeye gre daha fazla olmakla birlikte ondan daha az elastiki, kuvvetli ve devaml bir gerginlik sz konusudur.21

Kuvvetli istinatta attan istenilen hareketler at baar ile yapldnda, derhal dizgin

gerginlii yeterince yumuatlarak dllendirilmelidir. zellikle bu safhada eiticiler tarafndan ileri src konusunda
ekil 25. Dizgin eidi Kuvvetli stinat5

etkilerin biniciler

arttrlmas srekli

uyarlmaldr.

2.4.3.2. Etkilerine Gre Dizgin eitleri Binicinin elleri ile atn az arasndaki iletiimde, yapllarna gre dizgin eitlerinden hangisi kullanlyor olursa olsun, dizginlerin her biri ayr ayr, srayla veya ayn anda e grevler stlenebilecei gibi farkl grevler de stlenebilir. Bu grevleri, etkilerine gre dizgin eitleri olarak tarif edebiliriz. Etkilerine gre dizgin eitlerini koyuverici dizgin, alkoyucu dizgin, tahdit edici dizgin, pasif dizgin ve yana dndrc dizgin olarak sralayabiliriz. Koyuverme: Durutan yrye geerken veya herhangi bir yry eklinden daha hzl bir yry ekline geerken, binicinin dizginlere verdii serbestiyettir. Ancak bu serbestiyet asla dizginleri boaltmak veya tamamen serbest brakmak anlamna gelmez. Ve yumruklar asla bulunduu yeri terk etmezler. Koyuverme, binicinin atn az ile olan birliktelii devam ettirirken, daha st bir yry kararna kmak iin ileri src baldrlar takviye etmek veya ona yardmc olmak iin ellerin kk parmaklarnn atn azna doru yaklatrld, snrl ve yeterli bir etkidir. Koyuvermenin kullanld dier bir uygulama alan, binicinin sert yumruklarndan veya gerektiinden daha sert bir azlk demirinin kullanlmasndan kaynaklanan, atn boynunda oluan kas sertliklerini gidermektir.

ekil 26. Koyuverme Yavaa yaplacak her alkoyucu etkinin arkasndan aniden yaplacak koyuverici etkiler bu sertliklerin giderilmesinde nemli katk salayacaktr. nk alkoyucu etki arkasndan yaplan koyuverici bir etki, atn koyuverilen oranda ban ileri doru uzatmasn salayacak ve bu alma atn boyun adalelerinde yumuama salayacaktr. Alkoyma: Hareket halinde olan bir atn temposunu yavalatmak, yaplacak bir hareket iin at ikaz etmek, arlk merkezini geriye doru deitirmek amacyla arka ayaklarn adm boylarn ksaltmak zere yaplan dizgin etkileridir. Tpk koyuvermede olduu gibi yumruklarn yerini terk etmesi sz konusu deildir. Alkoyma yaparken yumruklar yerinde durur ama sanki avu ierisinde bulunan topu skarcasna kk parmaklar yukar doru kapatarak bu etkiyi ata aktarr. Alkoyucu etki birok binici tarafndan atn azn ekmek veya azna aslmak eklinde anlalmakta ve byle uygulanmaktadr. Kk de olsa, binicinin dizginleri daha da gerginletirilerek yapt bir geriye doru hareket mevcuttur. Ancak geriye yaplan bu hareket, yumruklarn bulunduu yerde, attan istenen cevap alnncaya kadar skmakbrakmak, skmak-brakmak eklinde pe pee uygulanacak etkilerle snrldr. Unutulmamas gereken husus ise dizginlerin yapaca alkoyucu etkilerin arlk ile yaplan alkoyucu etkiler ile birlikte uygulandnda bir anlam ifade edeceidir.

ekil 27. Alkoyma Atn ileri hareketini kstlamak amacyla yaplan etkileri tanmlamak iin alkoyma terimini kullanrken, ileri gidiciliin ksmen kstlanmasna yarm alkoyma, tamamen kstlanmasna ise tam alkoyma diyoruz. Tam alkoyma uygulamas, atn ileri hareketinin tamamen snrlanmas yani durmas iin kullanlr. Tahdit Etme(Snrlama): Etkilerine gre baldr eitlerinde deinildii zere; i yandaki baldrn ileri src etkisi srasnda, d baldrla yaplan snrlayc etkide olduu gibi tek yanl uygulanan snrlayc dizgin, atn bkl durumunu veya bir hareketin yeterliliini belirlemek, omzunu dar kararak yapabilecei itaatsizlik veya kamalar nlemek iin kullanlan etkilerdir. Binilen yandaki baldr, yani i baldr tarafndan srarla yaplan ileri src etkilerin oluturduu ileri gidicilik enerjisinin karlanarak biriktirildii yer, d taraftaki snrlayc dizgindir. Dier bir ekilde ifade edecek olursak, atn esas kontrolnn, sevk ve idaresinin yapld, i yandaki dizgine gre ok daha aktif ve sorumluluk stlenmesi gereken dizgin snrlayc olarak grev yapan d dizgindir. ekil 28. Tahdit(snrlama)

Pasif Etki(Pasif Dizgin): Eitim veya yarma esnasnda, binicinin her hangi bir talebi olmad halde atn istinad bozacak herhangi bir giriimde bulunmas durumunda, buna msaade etmeyecek ekilde ellerin pasif olarak kullanlmasdr. Atn aniden dizginlere aslmas veya binicinin ellerinden dizginleri alacak ekilde hamle yapmas durumunda, yerinde duran yumruklarn pasif bir ekilde kalarak bu harekete izin vermemesidir. Bu pasif etki ksa sreli olarak kullanlmal, at pasif etkiyi hissettikten sonra sona erdirilmelidir. Eer at, binicinin ellerine inatla aslarak dizginleri ekmeye devam ederse binici bu durumda yumruklar ile tutucu dizgin uygulamasna geer. Yumruklar bulunduklar yerde daha fazla kapanarak dizginleri ayn gerginlikte sabit tutarken, baldrlar ile daha aktif ve gl ileri src etki uygulayarak at bu direniten vazgeinceye kadar srar edilmelidir. Yana Dndrme: Yana dndrc dizgin olarak akla gelen ilk uygulama dnlecek taraftaki dizginin ekilmesi eklinde olacaktr ki olduka tehlikeli ve yanl bir uygulamadr. Zira dnlerde i taraftaki dizginin grevi sadece dne vaziyet verecek kadar almasdr. D dizginin bu dn atn boynuna yaslanarak desteklemesi ve dn sresince baldrlarn ileri src etkilerinin devam ettirilmesi ideal bir dn iin gerekli olan hususlardr. Dn srasnda i dizginde oluacak her ekme veya geriye hareket, atn i art ayann olmas gerekenden daha geride kalmak suretiyle karn altna srlmesini engelleyecektir. Dolaysyla dn sonras ifa edilecek her hangi bir grev iin gerekli olacak itepi salanamam olacaktr. Bu nedenle dn iin d dizginin snrlayc hareketi destekleyici grevi uygulamada ihmal edilmemelidir. D dizgin, sadece i dizginin atn ba boynunu dn tarafna evirmesinden kaynaklanan ksalmasn destekleyecek kadar uzamal, bu uzama asla atn omzunu darya karmasna msaade etmemelidir.

 dizgin dnte hibir zaman geriye doru ekilmezken, dn tarafna davetkar bir tutum sergilemeli, d dizgin tahdit edici ve yana dndrc etkisini srdrmelidir.

ekil 29. Dnlerde dizgin etkileri5

2.5. Yardmc Uyar ve Yardmlar Temel uyar ve yardmlarn ata retilmesi veya pekitirilmesi srasnda bunlarla birlikte veya ayr olarak kullanlan, ierii itibaryla atn tabiatnda bulunan zellikleri kefedilerek onun hassasiyetleri zerine yaplan etkilerdir. Bu etkiler, binicinin atla beraber olmaya balamasyla aralarnda gelien duygusal alkl iletiimin uzants olarak binici tarafndan tespit edilen, atn korktuu veya holand eyler olup ses, dl, ceza, kam ve mahmuz eklinde sralanabilir. Yardmc uyar ve yardmlar, at sakinletirici ve ona cesaret verici ekilde kullanlabilecei gibi onun dikkatini daha etkili olarak

ekmek iin ikaz edici hatta cezalandrc biimde de kullanlabilir. Bu uyar ve yardmlarn en nemli zellii at zerinde uygulanabildii gibi yerde de uygulanabilmesidir. zellikle yerde doru olarak uygulandnda, at zerinde binicinin uygulayaca temel uyar ve yardmlarn at tarafndan daha kolay renilmesinin desteklenmesi konusunda byk avantaj salarlar. Ses: Binicilik sporunda sesin olduka nemli bir yeri mevcuttur. Zira binici, ses tonunu amaca uygun olarak kulland srece atn merakn evre artlarndan uzaklatrarak dikkatini eker. Binici tarafndan yumuak, scak ve dosta kullanlan bir ses tonu atna gven verecek ve onda korunma hissi salayacaktr. Byle bir durumda at, kendisine binicisi tarafndan her hangi bir zarar gelmeyeceini idrak edecek ve kendisinden istenen hareketleri yapmada paniklemeyerek, bir elence anlay ierisinde yapmaya alacaktr. Sert, kaba ve iddet ieren ses tonu ile yola kmak, at kayglandracak hatta sinirlendirecektir. Temel uyar ve yardmlarn uygulanmas esnasnda sakin ve yumuak bir ses tonu ile kullanlan kelimeler vastasyla srekli takviye edilen bir at, harekette baar salandnda dl ile de desteklenince o ses tekrar duyulduunda itaat etme konusunda byk bir kolaylk gsterecektir. dl: Binicinin atndan istedii ve karln ald her hareketin hemen arkasna yerletirilecek bir dl, hem atn psikolojisi zerinde olduka pozitif bir etki brakacak hem de hareketin daha abuk renilmesini ve pekitirilmesini salayacaktr. Boynunun veya sarsnn okanmas, bu okamann sesle desteklenmesi(aferin-bravo vs.), alma sonunda veya arasnda eker, havu, yulaf gibi dllerin verilmesi yan sra, bir at iin en byk mkafat, dizginlerin gerginliinin gevetilerek ba boynunun uzatlmasdr. zellikle topluluk ierisinde yaplan zorlu eitim esnasnda kendisinden bekleneni veren atn gevetilen dizginler ile boynunu ileri ve aaya doru uzatmas, kaslarnn esnekliini arttrmada olumlu etki salayacaktr. Atn

psikolojisi zerinde ok daha tesirli bir etki vardr ki o da binicisinin kendisinden yapmasn istedii yeni veya bir hareketi beklenenden daha iyi bir performansla yerine getirmesi durumunda derhal attan inilerek almann bitirilmesi ve atn bolca okanmasdr. Ceza: Bir ok binicinin atn dllendirme konusundaki doru ve yerinde gsterdii davran biimini, atn cezalandrma konusunda ayn hassasiyetle gsteremediine ska ahit oluruz. Zira atndan yapmasn istedii hareketlerin gereini tam ve doru olarak yerine getirme konusunda bilgi ve uygulamadaki zafiyetlerinin bilincinde olmamalar onlar, atlarnn kendilerine inatla direndikleri ve art niyetle cevap verdikleri kanaatine vardrr ki bu husus binicilik sporunda at ile binici arasndaki salkl bir iletiimin kurulamamas asndan olduka byk bir neme sahiptir. Binicinin atna ceza vermeden nce attaki direnme veya itirazn nedeni konusunda z eletiriyi muhakkak n planda tutarak hatay ncelikle kendisinde aramaldr. Bu sebeple bir atn ne zaman ve nasl cezalandrlaca hususu byk bir beceri, dikkat ve bilgi gerektirir. At sulamadan nce binici kendi zerinde dikkatli bir inceleme yapmaldr. nk direnmelerin yzde doksan binicinin kendi hatasndan meydana gelmektedir. Binicinin sk yapt bir hata, ata grevini yapmas iin bir olanak vermede baarszl veya isteklerini anlatrken atn olgunluunun ve zekasnn tesinde anlatmasdr. Atn direnmesinin nedeni, isteklere itaat etmesini ve dikkatini engelleyen fiziksel bir arlk veya bitkinlik olabilir.15 Cezann zamanlamas ve verili ekli de ayr bir ustalk ve incelik gerektirir. ayet atn art niyetli olarak direnme gsterdii kanaati oluur ise o takdirde binici cezalandrmann temel arac olan kam ile atn sadece yanlarna uygulanmas esas alnmaldr. Kamnn atn sarsna veya kafasna vurulmas ise binicilik sporunda asla kabul grmeyecek irkin ve kltc bir davran olacaktr.

Kam: Binici tarafndan doru yerde tand ve etkili olarak kullanld takdirde, yardmc uyar ve yardmlar ierisindeki en etkili aratr. Kam, atn terbiyesi srasnda ihtiya duyulduunda kullanlmak zere srekli binicinin elinde olmaldr. Kamnn atn art ayaklarnn canllnn arttrlmas amacyla, gerektii zaman ve gerektii iddette kullanlmas, maharet isteyen bir husustur. Binicinin kamy hangi yanda tayaca konusunda basit bir mantk gelitirebilir. Atnn sert olan yannda muhafaza edilen kam, atn o yandaki art ayan karn altna daha k srlmesi iin uyar ve yardma hazr olacaktr. Sert olan yanda binilmesi(i yan) kamnn, i yanda binilen elde tanmasnn mantkl ve doru bir seim olduunu ortaya koymaktadr. Yan deiiklikleri srasnda binicinin kamy at rahatsz etmeden, kararl ve ak bir ekilde dier eline aktarmas nemli bir konu olup ska pratii yaplmaldr. Kamy tayan yumruk atn azn rahatsz etmeden, baparmak ieriden aaya gelecek ekilde evrilirken elin alt ksm dolaysyla kam yukarya evrilmi olur. Bu srada dier el yine atn azn rahatsz etmeden evrilen elin zerinden kamy alarak ayn ekilde uyluklarnn gerisinde kullanmak zere hazr duruma getirecektir. Src baldra atn gerekli cevab vermemesi durumunda binici, baldrnn hemen arkasna ve baldr arpmasyla beraber kamyla hafif dokunur. Binicinin bu hafif dokunuu veya duyarllna gre ve seri yapl zerine at baldr skmasyla kamy beraber alglar. Bylece iki yinelemeden sonra etkilerin arasndaki fark alglayamaz. Yalnz skma ve dokunmay beraber hisseder, ikisini de baldra balar. Kam at zerinde ani batma hissi yaratr ve sonuta arka ayaklar abuk bir hareketle gvdenin altna srlr. Eer at baldr skmasna direniyorsa, ksa bir sre baldr skmas braklmal ve yerine kam dokunular yaplmaldr.2 Mahmuz: Eitimde esas ama, at mahmuz kullanmaya gerek kalmadan terbiye etmek olmaldr. Mahmuz kullanmnn amac, binicinin baldr

etkilerine kar atn hassasiyetini arttrmak ve baldr etkisini takviye etmektir. Eer binici alt uzuvlarn tam olarak kontrol altnda tutma konusunda yeterli beceriye sahip olamam ise, mmkn olduunca mahmuz takmamaldr. Zira dengesini tam olarak salayamam biniciler taktklar mahmuz ile farknda olmadan atn karnna temas ettirerek gereksiz yere at rahatsz ederler. Yap olarak hassas olmayan, sert, kaba ve soukkanl atlarda mahmuz kullanm tercih edilirken, hassas, scakkanl atlarda ve zellikle ksraklarda mahmuz kullanmna ok dikkat etmeli, gerekmiyor veya ar olarak tepki veriyor ise kullanmndan uzak durmaldr. Bilhassa gen atlar kam ile tantrldktan ve altrldktan sonra mahmuz ile tanmal, atn karnna hafif ve ksa bir dokunu ile yetinilmeli, srekli olarak atn karnna dayanmamal ve gelii gzel salnm ierisinde at rahatsz etmemelidir. Belli belirsiz atn karnna deen mahmuzlarn bir sre sonra atta tepkisizlik ve vurdumduymazlk meydana getirecei unutulmamaldr. 2.6. Uyar ve Yardmlarn Birlikte Kullanlmas Binicinin at zerindeki pozisyonu ile uzuvlarnn konumu ve ilevsellii hakkndaki evrensel tespitleri yaptktan sonra buna, at ile iletiim salamak iin ihtiya duyulan temel, yardmc uyar ve yardmlar ilave ederek tm bu konularn birbirleri ile uyumlu olarak nasl bir uygulamaya dntrlmesi gerektii konusuna da deinmek faydal olacaktr. ncelikle unu vurgulamak gerekir ki binicinin at zerinde bulunmas gereken yerde tam olduu uzuvlar, hemen hemen tm uyar ve yardmlarn dardan grnmeyecek ekilde doru ve estetik olarak uygulanabilmesini salamaktadr. Baka bir ifade ile yumruklarn doru yerde tayan bir binicinin tam ve etkili olarak yapaca alkoyucu veya ileri src dizgin yardmn dardan gzlemlemek zordur. Ancak dizginleri doru uzunlukta olmayan, yumruklarn doru yerde tamayan, dengesiz ve uyumsuz

bir oturu ile atn kontrol edemeyen binicilerin yapt, yapmaya alt ve genellikle de yapamad bir alkoyucu dizgin yardm, yerini atn azna aslan, geriye abanarak atn azna sert darbeler indiren, bunu yaparken de oturuu tamamen bozulan, atna kaba ve sert davranarak onu sinirlendiren, kendisini izleyenlere irkin grnt veren bir boumaya brakacaktr. Yukarda bahsedilen ve yarma sahalarnda ska grlen bu manzarann en nemli nedeni kendi kendisini eiten veya antrenr tarafndan eitilen binicilerin alkoyucu bir etkiyi uygulamann, at yavalatmann veya durdurmann yegane yolunun, atn azna aslmak veya dizginleri geriye doru ekmek olduu yanlgsn tamalardr. Halbuki bir ata uygulanacak herhangi etkinin baar ile yaplabilmesi iin binicinin, elleri, baldrlar ve arl ile e zamanl olarak uygulamas gereken uyar ve yardmlar mutlaka birlikte kullanmas gerekmektedir. Bu e zamanl uygulanacak etkiler yapllarna gre ayn olabilecei gibi ayn anda farkl veya birbirinin tersi uygulamalar da mmkn hatta gerekli olabilecektir. At ile tempolu, doru ve istekli bir ekilde ileriye doru giden bir binicinin, atn alkoyma yapmak suretiyle dengesini bozmadan, adm boylarn ksaltarak temposunu yavalatmak ve nihayette durdurmak istediini dnelim. Bunun iin daha nceki bahislerde belirtildii gibi nce bir yarm alkoyma sonra ise tam alkoyma uygulanmas gerekecektir. Bu etkilerin doru ve tam olarak uygulanabilmesi iin temel uyar ve yardmlarn yani dizginlerin, baldrlarn ve arln mtereken yapmas gereken etkileri sz konusu olacaktr. Bunlar gerektiinde ses, kam, mahmuz gibi yardmc uyar ve yardmlar ile takviye edilecektir. Eer bir alkoyucu etkiyi bu kstaslar ile uygulayacak olur isek: - Yumruklar ile asla geriye doru ekmeden (bulunduklar yerden biraz yukar doru kaldrlmalar atn aznda daha fazla etkili olacaktr)sere parmaklar ile dizginleri skp brakmak, yetmedi ise tekrar skp brakmak suretiyle dizginlerin alkoyucu etkisi,

- leri doru gitmekte olan atn denge noktasnda bulunan bstn hafife arkaya doru kaydrlmas suretiyle dengenin geriye doru bozulmasn salayacak olan arln alkoyucu etkisi, - Dizgin ve arlk ile bu etkiler yaplrken baldrlarn ileri src etkisi, hemen hemen tm binici ve eiticilerin gz ard ettikleri husus olup, ayn zamanda alkoymann baarya ulamasn salayan en nemli uyar ve yardmdr. Baldrlarn bu harekete ileri src etki ile katlmalar arttr. Atn yaplacak bir hareket ncesi dikkatini ekmek, adm boylarn ksaltmak, yavalatmak veya durdurmak iin yaplan alkoyucu etkilerin yannda baldrlar ile at ileri doru srmeye almak fikri balangta eliki gibi grnebilir. Ancak baldrlarn ileri src grevi sayesinde, karn altna daha ok giren art ayaklar, daha fazla yk alarak arlk merkezinin ok daha kolay geriye doru aktarlmasn salayacandan, alkoymann baarsnda esas etkiyi yarataca aka grlmektedir ve asla ihmal edilmemelidir. nk bu uygulamann salayaca en byk fayda art ayaklara aktarlan daha fazla arlk sayesinde binicinin ellerini alkoyma srasnda ok daha az kullanaca, bunun da atn biniciye olan itaati konusunda nemli katk salayaca eitim srasnda her zaman nemle vurgulanmaldr. - Yukarda belirtilen temel uyar ve yardmlar gerektiinde takviye etmek iin at sakinletirici sesle (ohoo, ohoo) yardmc bir uyarda bulunmak atn kendisinden talep edilen eyi anlamasna ve binicisine itaat etmesine yardmc olacaktr. taat, zorla deil fakat isteyerek, byk bir dikkatle ve inan ile atn kendinden istenilen hareketleri byk bir uyum, hafiflik ve kolaylkla yapmasdr.22

LER GDCLK

YARIM ALIKOYMA

TAM ALIKOYMA

ekil 30. Uyar ve yardmlarn birlikte kullanlmasnda alkoyma yapma rnei5 Uyar ve yardmlarn birlikte kullanlmasna dier bir rnek verecek olursak, bir binicinin herhangi bir yry eklinde ilerlerken saa veya sola dnmek istediini dnelim. Binicinin; - Dnecei taraftaki dizgin olan i dizgin ile vaziyet vererek (hafife dizgini o tarafa amak atta olumlu etki brakacaktr), dier taraftaki dizgin olan d dizgin ile dn snrlayan tahdit edici dizgin yardm, - Dn tarafndaki baldr olan i baldr ile ileri src baldr yardm uygulanrken, d baldr ile atn sarsn kontrol ederek dn snrlayan tahdit edici baldr yardm,

- Arln gerektii kadar dnlecek tarafa aktarlmas suretiyle atn arlk merkezini o tarafa kaydrarak dnn kolaylatrlmasn salayan dndrc arlk yardm ayn anda, birbirleri ile uyumlu olarak yaplmas gereken uyar ve yardmlardr.

ekil 31. Uyar ve yardmlarn birlikte kullanlmasnda saa dn rnei5 Konunun daha iyi anlalabilmesi iin nc bir rnek vermek gerekirse at ile yanama yapan bir binicinin dizgin, arlk ve baldr yardmlarn nasl uygulayacan gzlemleyelim. Yanama yaplan tarafta i baldr ileri src etki yaparken, d baldr da hem yana src hem de tahdit edici etkide bulunmaktadr. dizgin yanama yaplan istikamete vaziyet vererek at davet ederken d dizgin yanamay

destekleyerek hareketi tahdit etmektedir. Binici arln yanama yapt atn istikamete kaydrmak suretiyle

dengesini o tarafa bozarak yanamann daha kolay yaplmasn salamaktadr. Eitim srasnda yardmc uyar ve yardmlardan kam ve mahmuz ile hareket desteklenebilir ekil birlikte kullanlmasnda yanama rnei23 Resimden de grlecei gibi binicinin bu uyar ve yardmlar nasl yaptnn dardan kolayca gzlemlenememesi, hareketin denge, uyum, yumuaklk ve atn itaati asndan estetik iermesi, binicilik sporunda daima tercih edilen bir husus olmaldr. Gerek doru oturabilme, gerekse uyar ve yardmlar doru, etkili ve birbirleri ile senkronize olarak kullanabilme becerisini edebilmeleri iin tm binicilerin hem fikri hem de ameli olarak srekli kendilerini gelitirme gayreti ierisinde olmalar gerekmektedir. Bir an nce yarmalara katlmak, kupa kazanmak pahasna oturuu, dengeyi ve uyumu renmeden, at ile salkl bir iletiim kuramadan hazr olduunu zanneden veya yarmalara girdike renirim diyen onlarca binicinin sportif yaamlarnn zirveye kmasn ummak beyhude bir beklenti olacaktr. Sabrla, detaylarn zerinde durarak, eitim ve retimde sreklilik salayarak adm adm ilerlemek, tesadfi olarak kazanlacak bir iki kupaya tercih edilmelidir. Binicilerin erken renme isteklerinin nemi gereinden fazla stres yaratmamaldr. Balangtan itibaren doru olarak renmek, tam olarak yerlemi kt alkanlklar dzeltmek iin ara vermeye tercih edilmelidir.24 32.Uyar ve yardmlarn

At binici i birliinde sadece binici asndan deil atn binicisinin isteklerine cevap vermesi srasnda gzlemlenen hususlarn da her hangi bir zorlanma veya kabalk ve direnme gstermemesi gerekmektedir. Bunun salanmasnda en byk grev de binicinin olacaktr. Binicilik sporunda at ve binici temel unsur olup nem sras gz nne alndnda at daha ncelik tar. Tm binicilik spor dallarnda at en nemli unsur olarak kabul edilmelidir. Binicinin yetenek ve uygunluunun atn yararna olmas esas olarak kabul edilmelidir. Tm bini ve eitim metotlar, yaayan bir varlk olan ve Uluslararas Binicilik Federasyonu tarafndan kt muamele olarak tanmlanan hibir teknii iermemelidir.25

3. MATERYAL VE METOD Bu aratrmada, verilerin toplanmasnda tarama ve deneme metotlar uygulanm olup, yurt ii ve yurt dnda bilimsel anlamda eitim grm olan II. ve III. Kademe antrenrler ile grme ve mlakatlar yaplmtr. Binicilik sporunun olimpik branlarnn doduu ve gelitii lkelerden; 1990 ylnda talya Askeri Binicilik Okulunda 5 ay, 1999 ylnda Fransa Ulusal Binicilik Okulunda 10 ay sreyle yapm olduum aratrma, gzlem ve belgesel tarama ile 1996-2000 yllar arasnda heyete yaplan Almanya, ngiltere, Hollanda, Belika gibi lkelerdeki binicilik sporu eitim altyaplarna ynelik mlakatlardan faydalanlmtr. Elde edilen tm bilgi ve gzlemler lkemizde binicilik sporunun bilimsel olarak yapld yegane kurum olan Askeri Binicilik Okulu Atl Spor Eitim Merkez Komutanlnda grev yapan tm gen, yetikin ve usta binicilerin eitim srelerine dahil edilerek uygulanm ve nemli gelimeler elde edilmitir.

lkemizdeki lisansl binicilerin ve antrenrlerin says, yetime ve yetitirilme ekilleri dikkate alndnda sonu itibaryla bilimsel olarak uygulanacak ve sonu alnacak bir ounluk bulunmadndan anket uygulanamamtr. Alb.zkan TEMURLENK tarafndan 15 yllk bir alma sonucunda hazrlanan ve 1996 ylnda yaynlanan BNCLK SERS kitaplar, hali hazrda lkemizdeki en doyurucu ve en geni ierie sahip yegane Trke eserdir. Binicilik sporunda dnya klasiklerinden saylabilecek Give Your Horse A Chance (A.L.D.ENDRODY) ve Training Show Jumpers (Anthony PAALMAN) adl eserlerin 1986 ve 1987 yllarnda tm. Yavuz TRKGENC tarafndan yaplan evirisi dnda sadece, Trkiyede alan birka yabanc retmenin ders notlar, baz svari subaylarnn evirileri, Alman Binicilik Talimnamesinin evirisi (1935) ve eski svari mecmualar mevcut olup, bu durum almay bilimsel Trke kaynak konusunda snrlamtr. Ancak konu ile ilgili olarak birok yabanc kaynak da taranarak, elde edilen bilgilerden hareketle teorik bir ereve oluturulmu, bilgi ve uygulamadaki tereddt ve farkllklar gidermek amacyla, tespit edilen konunun binicilik sporundaki anlam ve nemi vurgulanmtr.

4. BULGULAR Her binicinin farkl bir iskelet ve kas yapsna sahip olmas nedeniyle doru oturuun standart bir eklini aramak veya yaratmaya almak, keskin ve deimez bir tarifini yapmak suretiyle tm binicileri bu kalba sokmaya gayret etmek gereki bir yaklam olmayacaktr. Ancak bu farkllklara ramen oturuun, binicilik sporundaki evrensel nem ve anlamn idrak etmek ve doru oturabilme becerisini kazanmak iin, tm biniciler tarafndan sahip olunmas gereken vazgeilmez kural ve uygulamalar iermesi gerektiini de asla unutmamak lazmdr. Bu dnceden hareketle en geni ve doyurucu bir tarifini yapmak gerekirse Doru Oturu; Binicinin, uyar ve yardmlar etkili ve at rahatsz etmeden uygulayarak ona isteklerini kabul ettirmesi maksadyla, yumuak, dengeli ve ata uyumlu bir ekilde, yeteri kadar sabit, salam, sakin, esnek, rahat ve bamsz olduu at zerindeki en doal ve en estetik pozisyonudur.

ekil 33. Doru Oturu7 Tanmdan da anlalaca zere doru oturu, binicilik sporunda sonsuza giden bir merdivenin ilk ve en nemli basama olup, zerinde tm binicilik yaam boyunca srarla ve srarla durulup, karlalan btn problemlerde at daha iyi hissetmek, anlamak, tesir etmek ve hkmetmek iin daha iyi oturmaya aba gsterildii takdirde binici ve atn daha az enerji sarf ederek daha ok i yapabilme becerilerini attracaktr. zellikle eitim saatlerinde gerek at ve binicinin i grme kalitelerinin ykseltilmesinde, gerekse tespit edilen hata ve eksikliklerin giderilmesinde arzu edilen geliimi ve deiimi skunetle, aralarnda kavga etmeden gerekletirebilmek iin binicinin ve her ikisinin baarsndan sorumlu olan antrenrn elindeki en nemli etkili ara doru oturu olacaktr. Oturu bir binicinin her trl artlar altnda dengesini, at ile arasndaki uyumu ve yumuakln muhafaza edebilme kalitesini iaret eden bir gsterge olup biniciliin esasdr. Eer gzel bir oturu yok ise anlatlacak veya gsterilecek hi bir ey yoktur. Gzel bir oturuun temelinin ise, dik ve dengeli bir bst ile balayaca unutulmamaldr.

ekil 34. Gzel bir oturuun temeli dik ve dengeli bir bst ile balar5 Binicinin at ile olan dengeli, yumuak ve uyumlu birlikteliklerini kendilerini izleyenlere en estetik biimde sunma gayreti, binicilik sporunun ncelikli ve ayrcalkl bir zelliidir. Estetii; binicilik hissiyatnda igdsel hareketlerin, pratik dnerek en uygun ve zarif etkilerle attan istenen zel ve doru bir yant alma kabiliyetinin darya olan sekin bir yansmas olarak tanmlayabiliriz. Gerek estetii gerekse binicinin at zerindeki hakimiyetini gelitirmek iin tm uyar ve yardmlara eksiksiz hakim olmaya ve etkilerini en iyi ekilde anlamaya gereksinim vardr. Bu tespitten hareketle her binicinin, konu ile ilgili olarak tam ve doru bir literatre dayanarak nazari birikimi yaratmak ve gelitirmek, bu bilgileri ise tam bir kararllkla doru olarak uygulamaya gayret etmek ve zamanla bu becerileri alkanlk haline getirmek gibi bir sorumluluu ortaya kmaktadr. Eer ayakta veya at zerindeki bir insann denge tam noktasndan nerede bahsedeceksek, dikkatimizi ncelikle ayaklarnn olarak durduuna ve onun zerinde ykselen uzuvlarn konumuna younlatrmalyz. Topuklar dik olarak duran bir bstn tam altnda bulunurken, uyluk ile baldr arasnda serbest ve yumuak olarak bulunan diz eklemi binicinin ayak burnu ekil 35. Alt uzuvlarn konumu
5

hizasna dmelidir.

Baldr uyar ve yardmlar, bir ok binici ve antrenr tarafndan bilindii ve kullanld ekliyle, sadece dizden aa blm olan baldr ve topuklarn kullanlmas suretiyle yaplan deil, binicinin kaynak ekleminden balayarak ayak topuklarna kadar uzanan tm blmn, yani bacan tamamnn kullanlmas ile uygulanan tesirleri kapsar. Aslnda binicilik dilimizde tam karln bulmam olan leg kelimesi iin, bacak ifadesi kullanlmas gerekirken, oturuta bacan, eyerin zerinde kalan ksm olan uyluk ve dizlerden ziyade, atn gvdesine (kolan yata) direkt temas eden blm olan baldrlarn tesir etmedeki kolayl nedeniyle baldr kelimesinin tercih edildii bilinmektedir. Ancak her ne kadar sadece bacan baldr ksmnn kullanlmas ile elde edilecek etkiler uyluk ve dizlerin kullanmndan ok daha kolay ise de, bu uygulama uyluk ve dizlerin uyar ve yardma itiraki konusunda hibir grev almayaca anlamna gelmemelidir. Eitim veya yarma sahalarnda atlarn sadece elleri ile sevk ve idare etmeye alan, baldr ve arlk etkilerini hi dikkate almadan atn kontrol etmek, ona tesir etmek veya hkmetmek iin sanki attan daha kuvvetli olduunu zannederek elleri ile rpnan, ancak buna muktedir olamayan, bunun yannda at ile kavga ederek, kendisini izleyenlere irkin grntler sunarak atna zulmeden onlarca binici grmek mmkndr. Ellerin (yumruklarn) yapaca her olumsuz, uyumsuz, yanl ve sert etkinin, biniciye srekli yeni ve telafisi zor problemler karaca muhakkaktr. nk atn aznda bulunan azlk demiri(kantarma, gem, pelhem vs), binici tarafndan yaplan her olumsuz etkide ata ac verecei gibi, onun sinir sistemini de olumsuz etkileyecektir. At ile salkl bir iletiim kurma ve nihayette estetik bir btnleme olarak nitelediimiz binicilik sanatnda zirve; elleri ile atn az arasndaki ahenkli iletiimin srrn yakalayabilme becerisini gsterebilen binicilerin ve bu baarnn elde edilmesini salayabilen eiticilerin olacaktr. Eer bir binicinin ellerinin iyiliinden bahsediliyorsa, bilinmelidir ki eller mmkn

olduunca sakin ve yerinde olduu srece iyidirler. Binincinin baldr veya arlnda meydana gelebilecek istem d veya hatal hareketler ile ellerin yapt ayn hatal tesirler arasnda, atta oluturaca etki dikkate alndnda ok byk farkllklar mevcuttur. Hal byle iken atn tereddtsz olarak gven duymas gereken uzuv binicinin elleridir. Ancak bu gveni duyan atlar kendilerini binicilerine teslim ederken, bunun anlam ve nemini kavrayamam binicilerin atmn az ok sert, srekli elime aslyor, enesi ok kuvvetli, beni hi dinlemiyor gibi ikayetler ile atlarn sulamaya devam ettiklerini ska duyarz. Bu ikayetlerin esas nedeni binicinin, atn az ile yumruklar arasndaki temas, irtibat, istinat ve kuvvetli istinat gibi uyar ve yardmlar ile yapt tesirlerin yeterli olmadna inanmasdr. Doru oturuta uzuvlar bahsinde belirtilen atn zerinde bulunulduu srece eller, atn azna aittir ifadesinin temelinde yatan anlam, ellerin ata tutunmak veya dengeyi salamak iin bir ara deil, atn tm hareketlerine mtevaz, yumuak ve mmkn olduunca hassas olarak uyum salayan bir grev stlenmesi gerekliliidir. Ellerin, atn arka ksmnda baldrlarn ileri src etkisiyle oluturulan, yine baldr ve oturu etkileri ile n tarafa aktarlan enerjinin atn azndan geerek biriktii, biriken bu enerjinin gerektii zamanda gerektii kadar aa karlmas ile istenilen hareketlerin yapld bir dayanak noktas olduu unutulmamaldr.

ekil 36. Art ayaklarda oluturulan enerjinin ellere(yumruklara) intikali leri srle birlikte uygulanmadnda dizginle yaplan etkiler, atn n ksm ile arka ksmn bler. Dizgin etkileri atn tepe noktasndan, boynundan, srtndan arka ayaklarna kadar uzanan hatta ne kadar az sertlik ve kar koymayla karlarsa o kadar abuk etki eder. Bu hatt ak olan yani kaslma veya sertlik bulunmayan atlar dizgine tam anlam ile itaat eder. Bu da ancak atn n ksm ile art ksmnn birbirine balanm olmasyla gerekleir. n ve art ksmlarnn birbirlerine balanm olmasyla dosdoru tanzim edilen bir at, dizgin istinadnn kaybolmamasna dikkat eder ve ba boynu ile burun ucunu iinde bulunduu hareketin gerektirdii ekilde tam olur. Dn tarafndaki dizginleri geri ekmek suretiyle yaplan dnlerin ou binicileri mteakip harekette hsrana uratt yarma sahalarnda ska rastlanan bir durumdur. Gerek dn esnasnda atn btnln bozmas gerekse aksi istikamete savrulan art ayaklarn mteakip hareket iin tamamen etkisiz kalmas her eyi alt st edecektir. Bu dnceden hareketle eiticilerin binicilerine d dizginin ne denli nemli bir ara olduunu srekli hatrlatarak, bu dizgini etkili ve verimli olarak kullanmann srrn retmeleri, binicilik sporunda ciddi bir eitim aamas olarak deerlendirilmelidir.

ekil 37. Dn hatalar5 Dizlerin bamszl ve yumuakl, zellikle ileri src yardmn uygulanmasndan sorumlu olan baldrlara ve zerindeki bst dengeli olarak tayan topuklara inisiyatif alma zgrl verecektir. Dizler kilitlenmemeli aksine serbest braklmaldr. nk dizlerin sertlii veya kilitlenmesinin binicinin ve atn dengesine, admlarn yumuaklna olumsuz etkisi olaca kesindir. Baldr ve uyluklar yerlerini doru olarak muhafaza ettii srece dizler doal yerini zaten alm olacaklardr. Gerek at terbiyesi gerekse atlama oturuunda ayn prensip geerli olup dizin eyere doal temas ve sabitiyetini gereinden fazla abartarak tutunma arac olarak deerlendirmek, baldrlarn anlam ve nemini yitirmesine yol aacak ve onlar etkisizletirecektir. Hafif sratlide sabit olan dizin oturu ve kalk annda tm alar deitirdii ve bunun ata da intikal ettii unutulmamaldr.

ekil 38. Dizlerin eyere sabitlenmesinin oturua olumsuz etkisi5

Tm binici ve eiticilerin spor yaamlar boyunca srekli gz nnde bulundurmalar gereken hususlardan birisi de uyar ve yardmlarn ileri src etkilerinin, alkoyucu etkilere nazaran daha ok kullanlmas gerekliliidir.

Zira binicilik sporunda at ile binici arasnda oluturulmaya allan iletiim ve etkileimi, eitim srasnda olumsuz olarak etkileyen hemen hemen tm problemler, binicinin atn daha enerjik bir ekilde ileriye srmesi ile bertaraf edilebilir. Bir atn daha enerjik bir ekilde ileriye doru srlmesi demek atn sratinin arttrlmas deil zellikle i baldr etkileri ile art ayaklarn daha ok karn altna srlmeleridir. Gerek temel gerekse yardmc uyar ve yardmlar, birbirleri ile i ie ve mtereken kullanldklarndan nemli olan husus, ileri src uyar ve yardmlarn her zaman alkoyucu uyar ve yardmlara galip gelmesidir. Binicilik sporunda akla gelen dizgin gerisine kama, dizgine aslma, arpklk, itaatsizlik, direnmevb. gibi birok problemi ortadan kaldrmak, atn binicisi tarafndan daha ok ileriye srlmesi ile mmkn olabilecektir. Yarma alan problem zme yeri deil, eitim ile elde edilen inkiafn hakem heyeti ve izleyicilere en estetik biimde sunulduu mahal olup, oturu hatalarndan kaynaklanan her trl sknt ve eksikliin bertaraf edilmesi gereken yer eitim alandr. Binicilikte eitim saati; at ve binicinin salkl, yaratc ve retici bir iletiim ve uyum ierisinde bulutuu, her ikisi iinde fiziksel ve ruhsal olarak asla yorgunlua dnmeyecek bir seans olmaldr.

5. TARTIMA, SONU VE NERLER Btn spor uralarnda olduu gibi binicilikte de baarl olmak iin hem inceleme hem uygulamada devamllk n kouldur. Emek harcamadan kesinlikle baar beklenemez, rastlant sonucu baar kazanmak sk olmasa da grlr. Fakat ksa bir sre sonra baarszlkla karlalaca kukusuzdur. Binicilikte dar anlamyla baar yarma kazanmaktr. Fakat burada sz edilen baar atn, hissetme ve iyi bir binile iyi bir dzeye getirmektir. Bu ok gzel bir duygudur. Yumuak, tempolu, yay gibi parlak, dizginde, binicinin oturuunu eerin iine eken ve onu kendinden ayrmadan yryen atlar eiterek onunla adm atan binici yzlerce yar kazanan bir biniciden daha mutlu ve baarldr.21 Bir binicinin, bu sporda gelecekte elde etmek istedii veya edecei performans zerinde direkt ve en ncelikle etkili olacak olan husus, o binicinin at zerindeki pozisyonu, uzuvlarnn konumu ve ilevleridir. Baka bir canl ile olan ve genellikle hareket halindeki birliktelikte denge, uyum ve yumuaklk faktrleri baar iin ne kadar hayati neme haiz ise, tm bunlar hissedebilmenin ve ata gerektii gibi tesir edebilmenin n koulu da doru oturua sahip olabilmektir. Binicilik sporunda ustalar tarafndan bilinen ve ska tekrarlanan hata daima eyerin zerinde aranmaldr ifadesi gereki bir tanmlamadr. Binici nerede bir zorluk ile karlayor ise kendisini ata binmeden nce, bini esnasnda ve bini sonrasnda srekli olarak bir zeletiriye tabi tutmaldr. Binicilik sporunda eitimin temel ve en nemli unsuru olan doru oturu, binicinin spor yaam devam ettii srece gerekli nem ve dikkat verildii srece geliebilen veya gelitirilebilen bir konu olduu gibi, nemsenmedii veya nemi kavranamad srece de bozulan, geriye giden ve nihayette irkinleen bir grnme sahip olacaktr. Yarma sahalarmzda srf yarmay kazanmak amacyla uyum ve estetik yerine dengesiz, kaba ve irkin grntlerle atna ve

kendisini izleyenlere eziyet eden, sonuta doal olarak elde edemedii baardan hala atn sorumlu tutan ve bu hayati yanl konuyu bilmeyen kiilere anlatp onlar ve kendisini kandran onlarca binici mevcuttur. Bu nedenle gerek binici gerekse antrenrlerin, sporda kalc olabilmek ve zirvede mcadele edebilmek iin ilk ve en mhim basaman doru oturu ile at ve binici arasndaki iletiimin salanmasnda kullanlan temel ve yardmc uyar ve yardmlarn, tam ve doru olarak uygulanmasnn zerinde sabrl olarak almalar gerekmektedir. Konu ile ilgili olarak yaplan aratrmalar sonucunda elde edilen bilgiler erevesinde srekli gz nnde bulundurulmas gereken teklif ve neriler aadaki ekilde sralanabilir: - Binicilik sporunun bilimsel tanmnn yannda sanatsal ifadesinin bir gerei olarak doal, dengeli, uyumlu, yumuak ve nihayette estetik bir i birliinin izleyicilere ve hakem heyetine sunumu daima hedef olarak alnmal, msabaka kazanma fikri yukarda belirtilen hususlarn zerine ina edilmelidir. - At zerinde veya yerde iken uzuvlarn konumu ve fonksiyonlar hususunda srekli bir oto kontrol anlay ile hareket edilmeli ve farkl otoritelerden grler alnmal ve oturu hatalar olumadan salam ve salkl bir oturuun temeli atlmaldr. - almalarn ve yarmalarn video kaytlarnn srekli tutularak detayl olarak incelenmesi binici ve attaki inkiafn veya geriye gidiin gzlenmesi asndan biniciye byk katk salayacaktr. Zira binicinin at ile birlikte yapt ilerin dardan nasl bir grnt verdii gelecek almalara yn vermek asndan olduka nemlidir. - Denge, uyum ve yumuakln oluturulmas ve gelitirilmesi ile ilgili olarak lbr, kulvar ve kavaleto almalarndan azami istifade edilmelidir. zellikle antrenr eliinde yaplan dizgin ve zengilerin kullanlmad lbr almalar eitimde en yakn ve bire bir etkileimi salayacandan, binicinin

kariyeri ne olursa olsun ska bavurulmas gereken bir eitim ihtiyac olarak dnlmelidir. - Binicilik sporuna yeni balayan sporcularn bir an evvel yarmalara katlmak dncesinden hareket ederek eitim basamaklarn er beer trmanmaya almas er veya ge hsranla sonulanacandan, ehil eiticiler nezaretinde sabrla temel eitimlerini tamamlamaya gayret sarf etmeleri ve srekli kendilerini bu hususlarda gelitirmeye abalamalar sporda daha kalc olmalarn salayacaktr. - Binicilik sporunun hangi brannda olursa olsun biniciden beklenen yeni hareketler deil, ilgili ynetmeliklerde belirtilen hususlar olup esas gelime, hareketlerin daha az enerji sarf ederek daha dengeli, daha uyumlu, daha yumuak ve daha estetik olarak yaplmasndadr. Sporda karlalan problemlerin byk bir ounluunun bertaraf edilmesi, yukarda belirten hususlardaki fikri ve ameli uygulamalarla programl almalara bal olduundan gerekli ncelie ve neme sahip olmaldr.

ZET Temelinde barndrd doa ve hayvan sevgisi sayesinde bir yaam biimi olan binicilik sporu; bireyin, yeryznn en soylu varlklarndan biri olan at ile birbirlerini tanyarak, etkileyerek ve nihayette tamamlayarak oluturduklar uyumu, kendilerini izleyenlere en estetik biimde sunduklar bir sanat olarak tarif edilebilir. Binicilii ayn zamanda, at ve binicinin sahip olduklar kudret ve maharetleri sanatsal bir gsteriye dntrme sreci ierisinde, evrensel dorulardan azami suretle istifade eden ve srekli kendini gelitirme gayreti ierisinde olan bir bilim olarak da tanmlamak mmkndr. Dolaysyla sadece bir spor olarak deil ayn zamanda bir sanat ve bilim olan binicilikte baarya giden yol aratrma, inceleme, kavrama ve uygulamadan gemektedir. Binicilik hissiyatnn geliiminde esas faktr olan at ve binici arasnda salanmas ve gelitirilmesi gereken doru bir iletiim ve etkileim iin ou binici ve antrenrler, atn fiziksel ve zihni fonksiyonlarn renerek, bunlar etkilemek iin birok yntemi uygulamaya aba sarf ederken, at zerinde onu hissetmeye balayabilmek iin ilk ve en nemli konunun DORU OTURU olduuna gerektii kadar nem vermemektedirler. Halbuki ancak ve ancak atnn zerinde doru oturabilen bir binici atn hissedebilir ve ancak atn hissedebilen bir binici atna tesir edebilir ve ancak atna tesir edebilen bir binici at ile birlikte bir uyum yakalayarak istediklerini yapabilir. Bylesine bir zincirleme geliimin ilk ve en temel halkas olan doru oturua gereken nemi vermek, gelecekte karlalabilecek tm problemlerin zmlenmesinin esas anahtar olacaktr. At zerinde ne kadar uzun yllar kalnrsa kalnsn, ne kadar iyi eitilmi atlara binilirse binilsin, eer binici gerektii ekilde doru bir oturua sahip olamamsa, hem belli bir standardn zerine kamayacak hem de bindii atn

eitim seviyesinin geriye gitmesine engel olamayacaktr. Hatta bu geriye gidiin sebebini de idrak edemeyecek ve tm kabahati atnda arayacaktr. Oturu bir binicinin her trl artlar altnda dengesini, at ile arasndaki uyumu ve yumuakln muhafaza edebilme kalitesini iaret eden bir gsterge olup biniciliin esasdr. Eer gzel bir oturu yok ise anlatlacak veya gsterilecek hi bir ey yoktur. Gzel bir oturuun temelinin ise, dik ve dengeli bir bst ile balayaca unutulmamaldr. Sklm dizler; genelde ata daha iyi tutunduunu zanneden biniciler ve yle olmas gerektiini reten retmenlerin dt byk yanlgdr. Zira dizlerin, ata tutunmak veya ihtiya duyulan sabitiyeti salamak amacyla kullanlmas, sadece binicinin tm uzuvlarna sirayet edecek bir sertliin balangc ve esas nedeni olmayp ayn zamanda baldr ve uyluu tamamen devre d braktndan, binicinin at ile iletiim kurma ve ona tesir etme imkan ve kabiliyetinin ok byk bir yzdesini elinden alr.

SUMMARY Based on the rule of loving animals and the nature, and being lifestyle equestrianism can be defined as an art that a person and a horse represent the harmony between them in a very aesthetic way. This harmony is formed by knowing, affecting and finally supplementing each other. Besides, it is also possible to define equestrianism as a science transforming the might and the abilities that the rider and the horse possess into an artistic show, while benefiting from the universal truths and continually tries to improve itself. So being not only a sport event but also science and art, the road that goes to success passes from investigation, analysis, comprehension and practice in equestrian. Many trainers and riders do not pay attention enough to the importance of the CORRECT SEAT that has a vital priority to provide and improve the relationship between the rider and his horse. Nevertheless, only the rider can feel his horse who seats over his horse correctly and only the rider can effect his horse who can feel his horse and only the rider can do what he wants who can effect his horse in harmony. To consider important correct seat which is an essential link of a successive improvement will be the main key to solve all problems which would be faced in future on. Its not important that you ride for a very long time and also there is no importance that you have well-trained horses, you will never get over an average furthermore you could not prevent to get back the training level of your horse if you could not have a correct seat. In addition to this you will not understand the reason of this getting back and you will make your horse guilty. The seat is an indicator and the base of equestrian which points out the quality that enables the rider to keep his balance under any circumstances,

softness and harmony between his horse. There is nothing to tell and point out if there is not a good seat. The base of a good seat starts with an upright and balanced bust. Tightened knees are an important mistake that the riders and the trainers who suppose that its the better way to hold on the horse with the knees. Using of the knees to hold on the horse and to fix the whole body will missing a very big percentage of effecting capability and communication by not be only the beginning of the toughness but also make the calves and the legs out of service.

ZGEM 1964 ylnda Istanbulda dodu. 1978de Kuleli Askeri Lisesi, 1982 ylnda Kara Harp Okuluna girdi. 1983-1986 yllar arasnda Binicilik Balang Kursunu bitirdi. 1986 ylnda K.H.Ondan Temen olarak mezun olarak 1988 ylnda K.K.Atl Spor Eitim Merkezi K.lna atand. 1988-1989 yllar arasnda Binicilik Temel Kursunu tamamlayan A.Fuat NVER 1990 ylnda Binicilik Tekaml Kursu grmek zere 5 ay sreyle TALYAya gnderildi. 1989-1999 yllar arasnda Yarma Subayl, Kurslar Subayl, Engel Atlama Ksm Komutanl, Kara Kuvvetleri Binicilik Ekibi (KKBE) Komutanl, KKBE Antrenrl grevlerinde bulundu. Bu sre ierisinde ulusal ve uluslararas toplam 590 yarmaya katlm; 112 adet birincilik, 47 adet ikincilik, 30 adet nclk elde etmitir. 1996, 1998, 1999 yllarnda binicilik sporunda gelimi lkelerin eitim ve retim alt yaplarn aratrmak, eitilmi konkur at satn almak, binicilik okullar eitim ve retim faaliyetleri hakknda incelemelerde bulunmak zere ALMANYA, FRANSA, BELKA, HOLLANDA ve NGLTEREde Tetkik Gezilerine katld. 1999-2000 yllarnda KKBE K.l, Antrenrl ve Yarma Subayl grevlerini srdrrken 10 ay sreyle Uluslararas Antrenrlk Kursuna FRANSAya gnderildi. Kurs bitiminde Engel Atlama, At Terbiyesi ve 3Gnlk Yarma dallarnda Uluslararas II.Kademe Antrenr Lisans ve Uluslararas alma Pasaportu alarak yurda dnd. 2001 yl Genel Atamalarnda ark hizmetini yapmak zere 12.Mknz.P.Tug.K.l Ar/Elekirte atand. 2001-2003 yllar arasnda Ankara Gazi niversitesi Salk Bilimleri Enstitsnde Beden Eitimi ve Spor A.B.D., Spor Ynetimi alannda yksek lisans yapt.

2004 ylnda tekrar K.K.Atl Spor Eitim Merkezi K.lna atanan A.Fuat NVER 2004-2006 yllar arasnda Karagc Binicilik Ekibi Antrenrl grevini yrtrken Ankara Gazi niversitesi Eitim Bilimleri Enstitsnde Beden Eitimi ve Spor A.B.D., Spor Ynetimi alannda Doktora Eitimini tamamlad. 2004-2005 yllarnda Trkiye Binicilik Federasyonunda Engel Atlama Kurulu ve Coaching Kurulu Bakanl grevlerini yrterek Federasyonun yeniden yaplanma ve zerklik almalarnda grev ald. 2005 ylnda Uluslararas Binicilik Federasyonu(FEI) retmenlik Kursunu (Coaching System Level I) tamamlad. 2007 Austos aynda Albay rtbesiyle emekliye ayrlan Dr.A.Fuat NVER halen Trkiye Binicilik Federasyonu Teknik Komiteler Bakan Yrd.l grevini yrtmekte, Trkiyede Yerli At retimi ve Eitiminin Trk Biniciliinin Geliimine Etkileri, Antik ve Modern Olimpiyatlarda Binicilik, Trk Biniciinin Tarihsel ve Olimpik Geliimi, Binicilik Sporunda ULUSAL BNCLK OKULU Yaklam konularnda bilimsel almalarna devam etmektedir.

KAYNAKLAR

1. 2. 3.

Temurlenk, .,Trk Binicilii, n Kitapevi,s:1,Ankara, 2000. Temurlenk,.,Binici Temel Eitimi, n Kitapevi,s:23, Ankara,1996

Taton,F.A.,Binicilik Notlar, Matbaaclk ve Neriyat T.A.., s:9, stanbul,1935

4.

Muzeler,W.,Binicilik Gelitirilmi Ksm,eviren:Sadullah Ayal, Der.:Saim Polatkan,Trkiye Jokey Kulb,s:3-5, stanbul,1973

5.

Licart,J.,Chambry,P.,Equitation magee, Lavauzelle Sport,s :24, Paris,1990 6. Klimke,R.,Cavaletti, The Lyons Press,s:14,2000

7.

Temurlenk,.,Binici Engel Atlama Eitimi, n Kitapevi, s:145, Ankara, 1996

8.

Paalman,A.,Trainin Showjumpers, eviren:Yavuz Trkgenci, Allen.J.A. and Company,s:318, 1984

9. 10. 11.

Galloux, P.,Lintegration Dans le Cadre Noir, Lequitation,17,s:7, 1999 Temurlenk,.,Binici ve At leri Eitimi, n Kitapevi,s:9, Ankara,1996 Steinkraus, W.,The Aids, Equestrian Courses Associates,s:22, Florida, 1975

12.

Trkgenci, Y., Daha yi Bini, Trk Binicilik Spor Vakf Et.Yay. No:3, s:54, Ankara, 2000

13.

Bayley,L.,Davi,C.,The Less Than Perfect Rider, Howell Book House, 1994

s:20,

14.

Emirolu,K.,Yksel,A.,Yoldamz At,Yap Kredi Yaynlar,s:28, stanbul,2003

15.

Endrody,A.L.D.,Give Your Horse A Chance,eviren:Yavuz Trkgenci, Barnes-Noble Sales,s:75,Trafalger Square,1986

16.

Kaka, F.,Binicilik Sporunda Temel Eitim, Eko Matbaas, s:37, 1971 17. 18.

stanbul,

Karl, P., Une Certaine Idee Du Dressage, Cerpin Leblond,s:43,1999 Temurlenk,.,At Bakm ve Donatm,nKitapevi,s:50, Ankara,1996

19.

DOrgeix,J.,Equitation-Une Methode Franaise Dinstruction, Editions Robert Laffant,S.S.,s:129, 1977 20. 21. Temurlenk,.,At Engel Atlama Eitimi,n Kitapevi,s:43, Ankara,1996 Temurlenk,.,At Terbiyesi Eitimi, n Kitapevi,s:172, Ankara,1996

22.

Uluslararas Binicilik Federasyonu At Terbiyesi Yarmalar Ynetmelii, eviren:tm.Atilla Akbyk, s:18, Ankara, 1997

23.

Gaborieau,R.,Laurioux,A.,Le Cadre Noir de Saumur,s:14, 1996

24. 25.

Mellin, J., Ride A Horse, Sterling Publishing Co., s:69, New York, 1972 Uluslararas Binicilik Federasyonu Engel Atlama Yarmalar Ynetmelii,eviren:tm.A.Fuat nver, s:196,Ankara, 1994