Neden Yalnızca Kuran

Neden
YALNIZCA
KURAN?
Kesinlikle, ar din yalnz Allahndr. (39:3)
Selim alkan
gerceginkitabi.wordpress.com
mobidik.com/kullanici/69114
scribd.com/st3792
st3792@mail.com
Gncelleme 5 Mart 2016
Neden Yalnzca Kuran
Okuma klavuzu:
Bu yaznn nyarglardan arnm olarak okunmas gerekir. Hi bir
dnce kalbna, kampna, siyasi akma balanmayan, unvansz biri
tarafndan, herkes okusun diye ksa ve z yazlmtr. Yeni bilgi iermez,
gn gibi ortada olann gsterilmesinden teye gitmez. Benzerlerinden
farkl olarak, hibir kant atlanmamaya allmtr. Ancak gn gibi
ortada olann ayrt edilmesi ou zaman aba gerektirir. lk blm
yalnzca Kuran'n izlenmesi gerektii ynnde Kuran'dan kantlar, ikinci
blm snnet ve mezhep inancn savunanlarn tezlerini rtr. Ksa
tutulabilmesi iin gndermede bulunulan 400e yakn ayetin tm
yazlmamtr. Ayetlerin her biri uzun uzun yorumlanmamtr. Okur
ayetlerin balamn gz ard etmemeli ve zerinde dnmelidir. lk
grnen anlam, ayetin tek ve zorunlu anlam olmayabilir. Yannzda en az
bir Kuran evirisi bulunmas tavsiye edilir. Deiik evirilerden ve
szlklerden yararlanmanz nerilir.
Dinlemeyi renirsen, kt konumalardan bile faydalanabilirsin.
Pltark
Dinlemeyen kimsenin ilmi de olmaz.
Musa Carullah Bigi
Kapak: bni Mace 1944 ve Ahmed bin Hanbel 5/131, 132, 183 ve 6/269de rivayet edilen
hadise gre Kuranda zina eden kadn talayarak ldrn ayetinin olduu sayfay
yiyerek tarihin akn deitiren (!) nl kei.
-2-
Neden Yalnzca Kuran
I. Yalnzca Kuran nancna Kuran'dan Kantlar

Sylenegelmi olann ve gelenein aksine, slamn Kurandan baka kayna yoktur. Bu gerek
Kuranda aka haber verilmektedir. Bu kitapk bu gerei tartmak ve kantlamak amacyla
yazlmtr.
slam Yalnzca Kurandr

Bugn yaygn kabul gren geleneksel slam inancnda bir yanllk vardr. Bu yanllk, din
olarak gnderilen Kurann yanna insan yapm dogmalar eklemektir. Bu eklemelerin
geerlilii tartlmadan nce bunlarn gerekliliinin kantlanmas gerekir. Kant ykmll
savcdadr, savunma makamnda deil. Bizi Allahn adlarndan ve slamdan aka haberdar
eden ilk kaynak Kurandr. Bunun yanna ikinci veya nc kaynaklar ekleyebilmek iin
mantk kurallarna gre nce bunun gereklilii ortaya konmaldr. Oysa geleneki reti bunun
tersini yapmakta, Kuran + snnet + icma +... paketini dogmatik olarak ortaya koyup bunlardan
herhangi birinin geersizlii iin sunulan gerekeleri eletirmektedir. Bir mantk ilkesi olan
kant ykmlln grmezden gelmektedir.
lk ekleme gerekesi Kurann bir tr zet olduu ve gereken ayrnty barndrmaddr.
Kuran, gerekmeyen ayrnty sunmad iin sulanamaz. Kuran', onda bulmak istediimizi
bulmak zere okuyamayz:
Yoksa bir kitabnz var da onu mu okuyorsunuz? Kalem 68:37
De ki: Allahtan baka bir de ayrca yakarlarda bulunduunuz ortaklarnz
gryor musunuz? Onlarn, yeryznde ne yarattklarn bana gsterin! Yoksa
onlarn, gklerde bir ortakl m var? Yoksa onlara bir kitap verdik de ondaki bir
kanta m dayanyorlar? Hayr! Hakszlk yapanlar, birbirlerine aldantan baka
bir sz vermezler. Fatr 35:40
Kuran kendisini itenlikle yaklamayanlara, gerei aramayanlara amaz:
Onlarn arasnda, seni dinleyenler de vardr. Ama onu anlamamalar iin,
yreklerine rt ve kulaklarna arlk koyduk. Her trl mucizeyi grseler de ona
inanmazlar. yle ki, seninle tartmak iin geldiklerinde, nankrlk edenler, yle
derler: ncekilerin sylencelerinden baka bir ey deil bu! Enam 6:25
Kuran okuduunda, seninle sonsuz yaama inanmayanlarn arasna grnmeyen
bir perde ekeriz. Onlarn yreklerinin zerine de onu anlamalarn engelleyen
kabuklar, kulaklarna da arlk koyarz. Efendini, tek ve esiz olarak Kuranda
andnda, nefretle arkalarna dnp kaarlar. sra 17:45-46
Ayrca bkz: 7:146, 12:7, 18:57, 41:44.
nce zekat yzdesi, rekat says gibi kavramlar uydurup sonra onu bulamadmz iin
Kurann eksik olduunu sylemek manta aykrdr. Kurann hkm vermedii konularda
inananlar serbesttirler:
-3-
Neden Yalnzca Kuran
Ey inanca arlanlar! Aklandnda sizi zecek eyleri sormayn. Kuran

indirilirken sorsaydnz, size aklanrd. Allah, onlar balamtr. nk Allah,
Snrsz Balayandr; Hogrldr. Maide 5:101
Szgelimi, secdede uyluk ve kaval kemikleri arasndaki ann ka derece olmas gerektii
merak ettiimiz bir ayrnt ise, yeryzndeki hi bir kitap bizi tatmin etmeyecektir.
Aslnda Kuranda rekat says aramak gibi aymazlklara dmemizin nedeni slam renme
eklimizdir. Bizi kk yata dinle, Allahla byklerimiz tantrr. slamn kayna
konusunda onlarn kafalar kark olduunda bunun zararn gryoruz. slam hemen
hepimizin evinde bulunan tek kaynandan renmeye almyoruz. Oysa Allah bize kendini
ve slam yalnzca Kuranda tantr. Bu yaln gerein ayrdna varamadka, Allah ve din
hakkndaki sylencelerden kurtulmamz ve Kuran bu sylencelerden kurtulmu temiz bir
zihinle okuyup anlamamz mmkn olmaz.
Kurann yetersiz olduunu ne srenler ancak onu tek bana okuyup anlamay denememi
olanlardr. Kitap bana ne anlatacak, bir bakalm diyerek kitaba nyargsz yaklamay
denememekte inat ederler. Kaybederler, kaybettirirler.
Kurann tek bana yetmedii inancna gre, szgelimi hemen herkesin yoldan kt bir
dnyada tek bamza doru yolu bulmamz olanakszdr. Kuran yetmedii iin bize doru
yolu gsterecek hadis kitaplar, eski din bilginlerinin kitaplar, doru yolu bulmu bir toplum
ve bu toplumun din bilginlerinin fetvalar gerekecektir. Peki Allah neden tek bana ie
yaramayacan bildii bir Kuran korurken (15:9) hadis ve mezhep kitaplarn, toplumu ve
din bilginlerini korumamtr? te bu soruya geleneki reti iinde mantkl bir yant
verilememektedir.
Kuran metninin ilk durumunu koruduu ve deitirilmedii zerinde uzlama vardr. Kurann
metnini deitiremeyen, ondan eksiltemeyen kt niyetlilerin mesaj bozmak ve kitab
izleyenleri yolundan karmak iin geriye tek seenei kalmaktr: Ona yeni metinler eklemek.
Bu ekleme de zorunlu olarak ayet ve sure biiminde deil, baka adlar altnda olacaktr.
Gerekleen tam olarak budur. Kurann arkasna dinsel hkm kaynaklar eklenmitir. Elbette
ki minareyi alan klf hazrlayacak ve bunlarn Kurann zorunlu devam /eki /yardmcs
olduunu ne srecek, bunlar izlemeyenleri tekfir edecektir. Kuran eksiksiz ve kusursuz bir
kitap olduu iin daha bu olay gereklemeden bunlar ngrm ve izleyicilerini uyarmtr.
Mslmanlarn Kurana ve yalnzca Kurana uymalar gerektii aktr:
O, ayrntl olarak Kitap size indirmiken, Allahtan baka yargc m
arayacam? Kitap verdiklerimiz, onun, efendinden gerek olarak indirildiini
bilirler. Artk, sakn kukuya denler arasnda olma. Efendinin sz, doruluk ve
adaletle tamamlanmtr Enam 6:114-115
Ayrca bkz: 2:38, 2:63, 2:91, 2:120-121, 2:213, 2:176, 3:32, 3:73, 4:105, 5:3,
5:47-48, 5:99, 6:19, 6:155-6:157, 7:3, 7:144-147, 7:169-171, 12:111, 17:9,
18:27, 20:113, 20:123-124, 20:133-134, 21:27, 21:45, 22:16, 22:54, 23:49,
23:73, 25:30, 28:49, 28:56, 33:1-2, 33:67, 34:6, 39:23, 39:41, 41:44, 45:6-10,
50:45, 98:1-8.
Kuran Peygamberin veya bakasnn tefsirine muhta deildir, kendini aklar:
-4-
Neden Yalnzca Kuran
yleyse onu okuduumuzda, onun okunuunu izle. Sonra, kukusuz, onun anlamn
aklamak bize zgdr. Kyamet 75:18-19
Gerek Olan Egemen Allah, Yceler Ycesidir! Onun bildirimi tamamlanmadan
nce, Kuran hakknda acele etme. Ve unu syle: Efendim! Bilgimi artr! Taha
20:114
Ayrca bkz: 2:99, 3:118, 4:26,176, 10:37, 25:33, 2:159, 5:15-16, 6:105, 7:52,
7:174, 9:11, 11:1, 16:9, 17:12, 17:89, 18:54, 19:97, 26:193-195, 39:27-28, 42:13,
43:2-3, 44:2, 44:4, 57:17, 65:11.
Kuran klavuzluk iin ktr:
Ey insanlar! Efendinizden, size kesin bir kant geldi ve size apak bir aydnlk
indirdik. Sonunda, Allaha inananlar ve ona sarlanlar, kendisinden bir rahmet ve
ltuf iine yerletirecek ve onlar dosdoru yol ile kendisine eritirecektir. Nisa
4:174-175
Ve ite bylece, sana, kendi buyruumuzdan bir Ruh bildirdik. Kitap nedir, inan
nedir; sen bilmezdin. Fakat onu, kullarmzdan dilediimizi, onunla doru yola
eritireceimiz bir aydnlk yaptk. nk aslnda sen kesinlikle doru yola
eritiriyorsun. ura 42:52
In daha fazla a ihtiyac yoktur!
brahimde bizim iin gzel bir rnek vardr (60:4). brahim akl ve vicdanyla Allah
bulmutur. Samimi olarak gerei aram, akl yrtm ve tek tanr inancn benimsemitir.
brahime okuyaca bir kitab olmad halde yol gsteren Allah bize elimizde Kuran varken
yol gstermeyecek midir? Elimizde Kuran olduu halde akl yrterek doruyu
bulamayacamz sylemek hangi Mslmana yakr? phesiz bunu sylemek Kurann
okunmadnn veya anlalmadnn belirtisidir.
Kuranda akl etmek, anlamak, derin dnmek gibi kavramlar saysz kez geer (3:118,
6:50,98, 8:22, 10:24, 98-102, 21:10, 23:68, 30:28, 34:46, 38:29, 47:23-24, 67:10). Herhangi
bir ekilde akln kullan(a)mayan kii, kendisi, evresi ve Tanr's ile uyumlu olamaz.
Dolaysyla da ruhsal dengesi etkilenir. Kuran'da anlamazlar, bilmezler, aklszlar, beyinsizler
olarak nitelenenlerden biri olur. Kuranda sorgulayan, akln kullanan peygamberler rnekleri,
mantksal karsama rnekleri verildii, manta seslenen sorular sorulmasna karn taklit
kavram yalnzca mrikler hakknda, olumsuz anlamdadr (2:170, 5:104, 10:78,100, 17:36,
26:74, 31:21, 34:43, 43:22). Taklit zerine kurulan mezheplerin, retilerin, anlaylarn doru
yolda olduunu sylemek olanakszdr. Mezhep anlay Kuranda olmayan hkmleri itihat
adyla dine eklemeyi olaanlatrmaktadr. 23:53 ayetinde bu davran knanr:
Fakat onlar ilerini aralarnda paralayp eitli zbrlere/kutsallatrm hizip
kitaplarna ayrdlar. Her hizip, yalnz kendi yanndakiyle sevinip vnmektedir.
Mminun 23:53
Kuran'n anlalmas iin Peygamberin onu aklamasna, uygulamasna, ok bilen alimlerin
tefsirlerinin zorunlu olduu fikri, hem Kuran hem de evrenle ilgili temel bir yanlsamadan
kaynaklanyor. Allah, yeryznn btn cahillerine varln pheye yer brakmayacak
ekilde belli etmek, deyim yerindeyse gzlerine sokmak isteseydi bunu yapmaz myd? Gkten
-5-
Neden Yalnzca Kuran
zerinde sureler yazl dev elmas bloklar indirmez miydi? Kuran'da anlatt mucizeleri her
birimize gstermez miydi? Da her birimizin kafasnn zerine kaldrmaz myd? Kuran' hi
bir emee, gayrete ihtiya duymadan anlalabilir klmak isteseydi her dildeki evirisini
indirmez miydi? Hatta yannda szlk, tefsir, itihat kitaplar indirmez miydi? nl bir batl
ateistin dedii gibi ayn zerine herkesin grecei ekilde kocaman bir ha veya hilal izemez
miydi? Byle beklentiler iine girenlerin Kurann anlalmadn ne srmesi olaandr
(bkz.74:52).
Ancak inanl bir insann farkna varmas gereken udur: Nasl evrenden, yaamdan herkesin
anlad baka olabiliyorsa, herkes yaratlm kitaptaki iaretleri deiik dzeylerde
anlayabiliyor veya kimi hi anlamyorsa, Kurandan anladklarmz da farkl olabilir. Kuran
her okuyan ona inanmyor. Sizce Allah onlar "ikna etmeyi" baaramyor mu? Herkesin aba
sarf etmeden onu ayn seviyede anlamas ve ayn karmlar yapmas, ayn biimde yaama
geirmesi, yeryznde tek tip Mslman olmas istenseydi bir cilt kitap deil, bir ktphane
indirilirdi. Allah herkesin ayn namaz klmasn isteseydi onu batan sona namaz hocas kitab
gibi anlatrd. Dikkat edin, herkesin ayn abdesti almasn istiyor ki, abdesti nasl alacamz
ayrntsyla anlatyor. Buna karn abdestin nasl alnaca konusunda tartp duran igzarlar
olacaktr, oras ayr. Yolda kalma yardm edin buyruunu aldmzda, buyurann ayrntya
girmeyeceini, sorularmza bire bir yant vermeyeceini bilirsek, yine de bu buyruu birinin
bize aklamasn bekler miyiz? nanyorsak beklemez, aklmz kullanr, bu bize neyi ifade
ediyorsa o ekilde yerine getiririz. Evet, Kuran hazr lokma deil. Kuran, kendisini anlamaya
alana karln verir. Anlamaya almak ve grece baarsz olmak baka, anlamaktan
vazgemek baka eylerdir. Onu anlamak iin emek harcayacaz:
Ve insan iin kendi almasndan bakas yoktur. Necm 53:39
Kuran onu okuyan herkese seslenir. Bilgi dzeyi, kltr farkll ayrt etmez. Onu eline alp
kartran veya es kaza birka cmle duyan herkes onun muhatabdr. nk herkesin onu
anlamas olanakldr. Bunu kabullenemeyen evirmenler Kurann herkese seslendii yerlere
Ey Peygamber, Ey habibim gibi parantezler sokuturarak ekleme yaparlar. te bu yolla
Kurann Peygamberi veya zel kiileri muhatap ald izlenimi yaratlr. Bu da kiide onu tek
bana anlayamayaca ve birisinin anlayp ona anlatmas gerektii dncesini dourur.
slamn Kuranla deil, Kurann yanna koyduklar snnet, icma vb. kaynaklarla
tamamlandn ne srenler, tamamlanma konusunda da mantk hatas yapmaktadrlar.
Bilginlerin itihat yapmas gerekli ise bu i hi bitmeyecektir. Bu durumda slam tamamlanm
deildir. Tamamlanmas da olas deildir, nk yaam bize her gn zecek yeni sorunlar
sunmaktadr. tihat kapsnn kapand varsaym da ayn oranda akl ddr. Allah szm
ona bize Kuran ve snneti verdi, itihatlar vermedi ve dini eksik mi brakt? Allahn eksik
braktn bilginler mi tamamlad? Allah en bata neden eksiksiz bir kitap indirmedi? Yalnzca
Kuran fikrini geri evirenler bu sorular yantlayamamaktalar. Yalnzca Kurann yetmediini
iddia edenler 2:23, 11:13, 17:88 ve 28:49da geen Kurann bir benzerini getirin meydan
okumasn da stlenmi grnyorlar.
Ey iman edenler! Raina demeyin, unzurna deyin /bizi davar gibi gt diye
konumayn, bize bak diye konuun ve dinleyin. Bakara 2:104
Koulsuz boyun eilecek bir halife veya ulul emr zleminde olanlar bu ayetin hedefidir. Herkes
kendi izledii yoldan sorumludur. Kutsal nderlerin ardna taklmak Kurann mesajyla
elimekle kalmaz, er ya da ge yeryz tanrlar edinmeyle sonulanr. Bu beklenti herkesin
Kurann muhatab olmad yanlsamasn yaratr. Buna gre Kuran yalnzca zel kiiler
-6-
Neden Yalnzca Kuran
iindir, sradan halk bu kiilerin onlara sylediklerini yapacaktr. Oysa kimse kimsenin kefili
deildir ve sorgu gnnde kiiye kimleri izledii ve kimden akl ald sorulmayacaktr.
Mslmanlar yalnzca ve yalnzca Kurandan sorumludurlar:
Gerek u: Bu Kuran sana ve toplumuna elbette ki bir hatrlatc/bir
dndrc/bir eref/bir ttr. Bundan sorumlu tutulacaksnz. Zuhruf 43:44
Allahn gc tek bana yetecek bir kitap indirmeye yeter mi, yetmez mi? Kurann yetersiz bir
kitap olduuna inananlarn dnyasnda Allah, elisine eksiklerle dolu ve on binlerce sayfalk
hadis, snnet, siyer, itihat kitaplar olmadan bir ie yaramayacak bir kitap indiren bir tanrdr.
Her eye gc yeten Allahn neden byle yapt sorusunu akllarna getirmemek ve bastrmak
iin srekli aba sarf etmek zorundadrlar. Onlara gre Allah her isteyene ve abalayana yol
gstermez. Yanlarnda soracaklar din bilginleri olmaldr. Din, karmak ve zor bir uzmanlk
alandr.
Kuran yeterli bulanlarn dnyasnda ise Allah onlara drt drtlk, eksiksiz ve kendisinde
kuku olmayan yol gsterici bir kitap vermitir. Her ey berraktr. nananlar kalabalk da
olsalar, yalnz da olsalar her satr bilgelikle dolu bu kitabn anladklar kadarnn bile onlara
k tutacandan, kurtulua eritireceinden emindirler. Belki de onlar korkulacak kiiler
yapan veya hedef durumuna getiren bu gvendir.
Kurana u gzle bakmay deneyelim: Varsayalm ki Allah herkese vahiy veriyor. Yalnzca
kendi mesajn retecek. Dinlemez miyiz? Bize bir peygamberin szlerini de ret, yoksa
gelmeyiz mi deriz?
Peygamber Snneti
slam Muhammed Peygamberle balamamtr. Btn eliler slama armtr:
Havarilere unu vahiy etmitim: Bana ve resulme iman edin. yle demilerdi:
man ettik, sen de tank ol ki biz, Mslmanlarz. Maide 5:111
Babanz brahimin dinini esas aln. Hac 22:78
brahimin, Musann, Davutun, sann dinleri hep slamd. yleyse bize Muhammed
Peygamberin snneti kadar bu peygamberlerin snnetleri de gerekmez mi? 3:75-84 ayetlerini
dikkatle okuyunuz. Peygamberleri tanr edinmekten sz edilir, hemen ardndan peygamberler
arasnda ayrm yapanlar uyarlr. Balama dikkat edin, Mslmanlar kitaptan sansn diye sz
retenler Kitapllarn arasndaki inkarclardr:
Ehlikitaptan ylesi vardr ki, ona yklerle emanet teslim etsen onu sana iade eder.
Onlardan ylesi de vardr ki, onu bir dinar emanet etsen, tepesine kmedike onu
sana geri vermez.
Allaha verdikleri sz ve yeminlerini basit bir bedel karl satanlar var ya, ite
onlar iin ahirette hibir nasip yoktur Onlardan bir zmre vardr, aslnda
Kitaptan olmayan bir eyi siz Kitaptan sanasnz diye, dillerini Kitapla eip
bkerler Ali mran 3:75-78
Kurana gre Muhammed Peygamberde de, brahim Peygamberde de bizim iin gzel bir
rnek vardr:
-7-
Neden Yalnzca Kuran
brahimle, beraberinde olanlar da sizin iin ok gzel bir rnek vardr.

Mmtehine 60:4
Bu peygamberlerin snnetleri, hadisleri nerededir? Neden bunlara ihtiya duyulmuyor?
Snnet savunucular Muhammed Peygamberi sahiplenip dierlerini dlyorlar m? Yant yine
Kurandadr:
u bir gerek ki, insanlarn brahim'e gnlce en yakn olanlar, elbette ona
uyanlar, bu peygamber, bir de iman sahipleridir. Allah, mminlerin Veli'sidir. Ali
mran 3:68
Bu peygamberin elinde brahimin siyeri ve snneti yoktur ancak Kurana gre ona en yakn
olanlardandr. Bu demektir ki brahimin rnek alnacak davranlar, tpk Muhammedin
rnek alnacak davranlar gibi Kurann iindedir, baka bir kitapta deil. Kuranda en ok
sz edilen halk Yahudilerdir. Tevrat deitirmi ve bozmu olduklar sylenmesine karn*
ona bal kalmamakla eletirilirler:
inde Allah'n hkm bulunan Tevrat yanlarnda iken, nasl oluyor da senin
hakemliine bavuruyorlar? Maide 5:43
Bu eletiri pek ok surede deiik biimlerde yinelenir. Bunlarn hibirinde Peygamberlerinin
snnetini terk ettiler benzeri bir eletiriye rastlamayz. Dikkat edin, iinden eksiltilmi ve
eklenmi olduu bilinen bir kitaba balla arlyorlar, buna karn peygamber snnetini
terk etmekle eletirilmiyorlar!
zlenecek rnek bir uygulama arama bahanesiyle de olsa Peygamberlerin arasnda seim
yapmak Kurana aykrdr (2:285). zlenmesi gereken rnek yine Kurann iindedir, dnda
deil (17:89, 18:54, 30:58, 39:27). Yalnzca Kuran izleyenler iddia edildii gibi Peygamber
dman ise, yalnzca Muhammed Peygamberin snnetini izleyip tekilerin snnetini
dlayanlar teki btn peygamberlerin dman olmaz m? lgintir, Mslmanlar lemeye
inanan Hristiyanlara da sann yalnzca bir eli olduunu hatrlattklarnda saya dmanlk
yapmakla sulanmaktadrlar!
Peygamberin hayat Kurann hazr uygulanm ise ve onu taklit etmek (olanaksz ama bir an
iin byle olduunu varsayalm) yetecekse, bu, Kuran alp anlamaya gereksinimimiz
olmadn gsterir. O zaman Kuran alp anlama ura Mslman sorumluluunun bir
paras olmaktan kar. Oysa hem Kuran hem de evreni anlamaya almak, Allahn nimetini
ve isimlerini/sfatlarn iselletirip Ona yaklamak iin gereklidir. Allah bir eyi taklit
etmemizi isteseydi dnmeye vurgu yapmazd. Ders karmamz iin anlatt yklerin
yannda karlacak dersi de hazr olarak verirdi. Gelenekiler Kitapn kendisinin de yaamn
teki bileenleri gibi snavn bir paras olduunu kavrayamam gzkyorlar.
Pek ok ayette Tevratn dorudan metninin deitirildiine veya anlamnn kaydrldna iaret edilir.
Bunlardan bazs: 2:59,75,78-79,102,105-106, 3:70-71,78,187, 5:13,15,44, 6:91, 7:162, 13:37-39, 14:28, 16:103.
Tevrat evirilerinin btn incelendiinde Kurann mutlak bilge ve mutlak adil Tanrsndan beklenmeyecek
szler dikkat eker. Ayrca Kuran, Eski Ahite insan eliyle eklenmi uydurmalardan kimisini dzeltir. Eski Ahitin
u blmlerini Kuranla karlatrnz: Yaratl 2:2 ile Kuran 2:255 ve 50:38; k 32:4-5 ile Kuran 20:90; k
32 ile Kuran 20:85-97; I. Krallar 11 ile Kuran 23:102 ve 38:30,40; Yaratl 18:8 ile Kuran 11:69-70; Tesniye 31:15
ve Yeaya 19 ile Kuran 2:210-211; Yaratl 18:20-23 ile Kuran 11:74-76 ve 15:57-59.
*
-8-
Neden Yalnzca Kuran
Birini rnek almak, onu taklit etmekten farkldr. Peygamber bir eyi farz kld veya yasaklad
ise bu ya bir ayette aka belirtilmitir ya da Peygamber itihat (yorum) yapmtr. tihat
yapt ise, bu itihad ancak rnek almamz gerekir, bu itihad Kurana eklememiz deil. Kuran
+ Snnetilerin yapt tam olarak Peygamberin yaptn varsaydklar itihatlar Kurana
ikinci bir kaynak olarak eklemektir. Peygamber benim yaptm yapn deseydi bile bu,
benim gibi Kurana uyun ve gereken yerde itihat yapn demek anlamna gelirdi.
Snnetilerin davran parmayla gkteki ay gsteren Peygamberin parmann ucuna
bakmaktr.
Peygamberi taklit etmek diye bir amacmz var ise bu amac gerekletirmeye Kuran bugn
inmi gibi okuyarak balayabiliriz. nk Muhammed Peygamber tam olarak bunu yapmt!
Peygamber rneinin izlenmesi hadis ve snnet kitaplar olmadan olanaksz ise, bu kitaplar
yazlp, oaltlp slam corafyasna datlana kadar geen yzyllar boyunca Mslmanlar
Peygamberi rnek alamamlar mdr? Bu yzden doru yola iletilmemiler midir?
unlar grmedin mi? Kendilerinin, sana indirilene de senden nce indirilene de
inandklarn sanarken, inkar etmekle emir olunduklar tautu aralarnda hakem
yapmak istiyorlar. Zaten eytan da onlar geri dnlmez bir sapklkla sersem hale
getirmek istiyor. Kendilerine, Allahn indirdiine ve resule gelin denince, o
ikiyzllerin senden iyice yz evirdiklerini grrsn. Nisa 4:60-61
Burada Muhammed Peygambere indirilene ve ondan nce indirilene inandklarn syleyenler
kukusuz kendilerine Mslman diyenlerden bir blmdr. Bunlar Allahn indirdiinden,
Kurandan bakasn hakem yapmakla, yani baka yerde hkm aramakla sulanyorlar.
Kendilerine daha nce kitap verilenlerin hakem olarak bir peygambere ihtiyalar yoktu (5:4243,47). Ayrca 3:144 zerinde dnnz. Yahudiler ellerindeki Kitapn hakemliine
bavurmayp zm Muhammed Peygamberin snnetine bavurmakla sulanmalar
ilgintir:
inde Allahn hkm bulunan Tevrat yanlarnda iken, nasl oluyor da senin
-9-
Neden Yalnzca Kuran
Bugn Snnet savunucularnn yaptklarnn bundan hibir fark yoktur. inde Allahn hkm
bulunan Kuran yanlarnda iken, nasl oluyor da Ktbi Sittenin, Sahabenin, mezhep
imamlarnn hakemliine bavuruyorlar?
Peygamberlerin sonuncusu olan Muhammed, yalnzca Kuran yazmtr. Hadis kitaplarn
kendisi yazmamtr. Tarihte yaam bir kiilii tanmak isteyen kiinin nce, varsa kendi
yazdklarna bavurmas deil midir mantkl olan? Bakalarnn yazdklar biyografiler ancak
ikincil bavuru kaynaklar olabilir. yleyse Muhammedin geriye brakt tek kitap olan
Kuran brakp da ikincil kaynaklara bavurmak nasl aklanabilir?
Bir yazar dnn. Yazlarn toplad bir kitap yaynlam. Kendisi ldkten sonra birileri
kyor, hayattayken syledikleri olduunu ne srd szleri yaynlyor. Peki, ld gne
dek sayfalarn okuduu ve kendi dncelerini temsil eden kitabn yannda bu szleri neden
yazmam olsun? Hadis ballarnn akllarna bu soru gelmiyorsa, bu varsaym bir dogmaya
dntrdklerindendir.
Snnet, Muhammed Peygamber'in giyimini taklit etme iddiasnda olup yalnzca yakasndaki
minicik rozeti taklit etme abasdr. O da yanl taklit edilmitir. nk Muhammed bunu
giydi diyerek rozetin resmini izen kiiler yanl izmilerdir. Dorusunu kefetmeye alma
abasnn anlam ve deeri de ancak bu kadardr. Yani btn bir giyim dururken enerjiyi ve
zaman rozetle ziyan etmek... Rozete deil, btn bir giyime bakmak gerektiini syleyen
insanlarn zamann da ziyan etmek. Oysa Muhammed'in mesaj olan din insan aydnlatp
yceltmeliydi.
Kendi yazd kitab perdelemek zere yazar hakkndaki sylentileri uyduranlar, bunlar
inandrc klmak iin bir yalan daha uydurarak Peygamberin kitabn yazya geirmedii,
kitabn daha sonra Halife Osmann toplad yalann uydurmulardr. Bylece yazarn hibir
eserini yazya geirmediini ne srmeleri, dolaysyla szlerinin bir blmnn Kuran, bir
blmnn de Snnet olarak toplanmasn makul gsterebilmeleri olanakl olmutur. Kurana
gre Kuran, Peygamberin salnda yazya geirilmitir:
Onurlu sayfalardadr. Abese 80:13
Ayrca 25:5, 68:1, 75:16-17 ve 98:2 ayetleri de Kuran kendisinin yazya
geirdiini belli eder.
Allaha ve Peygamberine taat

Allah ve Peygamberine itaat, Allahn Peygamberi zerinden ilettii szne itaat demektir. 9:13 ayetlerindeki Bu, Allah ve resulnden bir ltimatomdur ifadesi bunu dorular. Yoksa Allah
ve Resul bu ltimatomu beraberce hazrlam veya Allah Resule danm deildir (bkz. 12:40,
18:26, 21:27). Ayn ekilde 33:36 ayeti de Allah ve resulnn ortaklaa hkm verdikleri
anlamna gelmez:
Allah ve resul bir ite hkm verdiklerinde, inanm bir erkekle inanm bir
kadnn, ilerini kendi isteklerine gre belirleme haklar yoktur. Allah'a ve resulne
isyan eden, ak bir sapkla batp gitmi demektir. Ahzab 33:36
Gn olur, yzleri atein iinde evrilip evrilir de yle derler: Vay bamza! Keke
Allah'a itaat etseydik, keke resule itaat etseydik. Ahzab 33:66
- 10 -
Neden Yalnzca Kuran
Benzer biimde aadaki ayet de Allahn ve resulnn nne ayr ayr gemekten sz etmez:
Ey iman edenler! Allahn ve resulnn nne gemeyin! Allahtan korkun! Allah
gerekten ok iyi duyan ve gereince bilendir. Hucurat 49:1
Allahtan ve resulnden korkun denmemitir. Allahn ve resulnn nne gemenin ne
olduu izleyen ayette aklanr:
Ey iman edenler! Seslerinizi o peygamberin sesinin zerine ykseltmeyin! 49:2
Bu ayetlerde iki ayr zneye itaatten sz edilmez. Resule itaatin ne olduu ok aktr:
Resule itaat eden Allah'a itaat etmi olur. Nisa 4:80
Bunlarn yannda 24:48 ve 4:12-13 inceleyiniz. Enfal Suresinde Allah ve resulnn ayr
otoriteler olmad iyice belirginleir:
Sana harp ganimetlerini sorarlar. De ki: Onlar Allah ve Resul iindir. O halde
Allah'tan korkun ve aranzda bar ve esenlii kurun. Ve eer mminler iseniz
Allah'a ve onun Resulne itaat edin! Enfal 8:1
Ganimet/kazan olarak elde ettiiniz eylerin bete biri Allah'a, resule, yaknlara,
yetimlere, yoksullara ve yolda kalma aittir. Enfal 8:41
Buna gre ganimetten Allaha ayr; elisine ayr; yakna, yetime, yoksula ayr pay ayrlacak
deildir. Yoksulun ve yoksunun pay Allahn ve elisinin paydr. Allaha bir pay ayrlp da
sunaklara konacak veya topraa gmlecek deildir. Yine ayn surenin 20. ayetinin dilbilgisi
Allah ve elisinin tek bir otorite olduunu gsterir:
Ey iman edenler! Allah'a ve resulne itaat edin. itip durduunuz halde ondan
yznz evirmeyin. Enfal 8:20
Ondan (an hu) yz evirmeyin denmitir. Allah ve elisi ayr otoriteler olsayd onlardan yz
evirmeyin denirdi. Benzer bir ayet daha:
De ki: Allaha boyun ein ve eliye boyun ein! Yz evirirseniz, ona den yalnzca
ona yklenen; size den de size yklenendir. Ona boyun eerseniz doru yola
eriirsiniz. Elinin grevi, yalnzca apak bildirmektir. Nur 24:54
Onlara boyun ein denmemi, ona boyun ein denmitir. nk hkmdarn elisinin
hkmdardan ayr yargda bulunma inisiyatifi yoktur. 72:23 ayeti Allah ve Resulnn Allah
ve mesaj olduunu kantlar. 45:6 ayetinde Allaha ve onun ayetine inanmak sz konusudur.
Allaha ve ayetlerine gvenmek ve boyun emek kukusuz ayr eyler deildir. 4:80 ayeti,
sanld gibi Resule ayrca itaatten sz etmez. 48:10da Eliye ballk bildirenler aslnda
Allaha ballk bildirirler. Peygambere itaat eden Allaha, Allaha itaat eden Peygambere itaat
etmi olur. Peygambere uyun demek; Sizi Allah yoluna aran Peygambere uymanz
buyuran Allaha uyun demektir.
A devleti B devletine eli yollayp bize boyun ein dediinde kimse bunu A devletine ayr,
elisine ayr boyun emek olarak anlamaz. nk bu elilik kavramna ters derdi. Sz konusu
olan Allah ve elisi olunca bu basit mantk her naslsa amaktadr.
- 11 -
Neden Yalnzca Kuran
Uyulmas gereken yalnzca Allahtr/Kurandr. Peygamber hayattayken ona uyulur nk

2:285, 7:157 ve daha bir ok ayete gre Peygamber kendi keyfine deil, Allahn buyruklarna
uyar. nananlar Allahn buyruklarna gre hareket eden ndere de uyarlar (4:59). Bu
buyruun Allah + Peygamber snneti + Politik liderin snneti anlamna gelmedii aktr.
Ayrca bkz. 20:90
yle dnelim: Peygamber bize geliyor ve Elimde tuttuum bu kitaba uy diyor. Kitaba
bakyoruz, Peygambere uy, Peygamber de bu kitab izliyor diyor. Buradan kitaba ayr,
Peygambere ayr uymamz gerektiini anlamayz. nk kitaba uymak zaten Peygambere
uymaktr. Bu da [Kitap = Peygamber] anlamna gelir.
Hibir insana yakmaz ki, Allah kendisine kitap, hkm-hikmet ve peygamberlik
versin de sonra o, insanlara Allah brakp bana kullar olun desin. O ancak yle
der: Okuyup aratrdnz eylere, rettiiniz u Kitapa dayanarak benliklerini
Allaha adam kullar/Rabbaniler olun! Ali mran 3:79
Resul, ad stnde ELdir. Bir kral bize elisi zerinden buyruk yollasa ve bana ve elime
itaat edin dese, bunu kraln yan sra eliye itaat eklinde yorumlamayz. Eli kraln
buyruklarna kendi buyruklarn katmaz. Katarsa bu ihanet olur.
Resul szc en genel anlamyla ulak veya eli demektir. Nebiden farkldr. Kuranda
szckler rastgele kullanlmamtr. Nebi bugn yeryznde olmad iin nebiye itaat
olanamz yoktur. Kald ki Kuran hibir ayette nebiye itaat szn kullanmamtr. Nebiye
yalnzca resullk grevi gerekesiyle, yani Kuran ayetleri kapsamnda itaat zorunludur.
Szgelimi politik kiiliine itaat zorunlu deildir. Yalnzca uygun ve doru bulunan (maruf)
ilerde uyma zorunluluu vardr:
Ey Peygamber! nanm kadnlar sana gelip Allah'a hibir eyi ortak komamalar,
iyilik ve gzellii belirlenmi bir ite sana isyan etmemeleri hususunda seninle
beyatlemek isterlerse, onlarla beyatle ve onlar iin Allah'tan af dile! Mmtehine
60:12
Bir iin iyilik ve gzellii belirlenmi (maruf, rfe uygun olan) olup olmadna insanlar karar
verecektir. nk rf kltrn bir esidir, zamana ve yere gre deikendir. Toplum kurallar
zamana, yere, corafya, iklim, geim, ekoloji, ekonomi gibi koullara gre deikenlik gsterir.
Allah insanlarn aklna gvenmektedir. Kuran neyin iyi neyin kt olduunu tek tek sralamaz
nk her insann vicdan bunlar zaten bilir. Kuran pek ok ayette rf izleme buyruuyla
bunlar meru klmtr. te Peygamberin itihatlar ancak rftr. Bu VII. yy Arabistannn
rfdr. XXI. yy Trkiyesinin rf bakadr. Ayn olmas dnlemez.
Bize resul, yani Kuran kalmtr. Bizim kuamza yollanan eli Kurandr. Snnet ve hadis
hayattaki bir nebinin kiisel uygulamalardr. Nebi Kurana uymakla ykmldr. Ona ekleme
ve ondan karma yetkisi olmamtr. Dikkatle okuyalm:
O halde, Allaha kan/snn! Ben size ondan gelmi aklayc bir uyarcym.
Allahn yanna baka bir ilah koymayn. Ben size ondan gelmi aklayc bir
uyarcym. Zariyat 51:50-51
Eli Allaha snma buyruunun hemen ardndan uyarc olduunu sylyor. Hemen ardndan
Allahn yanna baka bir ilah koymama uyars yapyor. Ve hemen ardndan uyarc olduunu
- 12 -
Neden Yalnzca Kuran
yineliyor. Kukusuz Kuranda hibir cmle ifti rastlant eseri yan yana gelmemitir. Hibir
yineleme ylesine yaplmamtr.
Peygamberin Helal ve Haram Koymas

Yalnzca O, ok soylu bir Resuln/Elinin szdr (69:40, 81:19) ayetleri bile Resuln
Kuran dnda dinsel buyruklar vermeyeceini, telkinlerde bulunmayacan kantlar. Birok
ayette ise Allahn sz ifadesi kullanlmtr. Bunlar farkl eylerden sz etmez.
Hadis/snnet anlay ise Peygamberin Kurann yannda, ona ek olarak verdii hkmler
olduunu ne srer. Bu sav bu ayetlerin anlamyla elimektedir.
Resule itaat Allaha itaattir (4:80) ayeti Resuln Kurann yannda ikinci bir otorite
olmadn kantlar. Resul dinsel otorite olmas dolaysyla itaati hak eder. Resul dinsel
otorite yapan, olaanst gleri ve yetkileri deil, vahiy almas ve ald vahyi insanlara
iletmesidir (53:3). Resul inananlarn arkadadr, kurtarcs deil (7:184).
Snnetilerin Peygamberin Allah gibi haram/helal klma yetkisi olduunu savunmak iin
kullandklar ayetlerden biri olan 59:7deki Resul size ne verdiyse onu aln; sizi neden
yasakladysa ona son verin ve Allahtan korkun ifadesi ganimetin datlmasyla ilgilidir.
Buradaki yasaklama ifadesi genel olarak Allahn yasakladn yasaklama anlamndadr.
Peygamberi Kuran kitab gibi dnn. Bugn elimizde Kitap var. O gn Kuran en iyi bilen
adam olarak Peygambere soruluyordu. Bugn Peygamber aramzda deildir. Bize brakt
kitap vardr. Bugn Allahn ve Kurann buyurduu veya Allahn ve Kuran yasaklad gibi
ifadeler kullanmyoruz. Allahn yan sra Kurann farz klma yetkisi var demiyoruz. Allah +
Kuran demiyoruz. Allah bize dini Kuran ile retiyor. Muhammed Peygamberin adalarna
da Peygamber zerinden yine Kuran ayetleriyle retiyordu.
Peygamber haram ve helal belirleme yetkisine sahip olsayd bu kendisini Allah'n yannda
dinin ikinci bir kayna yapard. Szgelimi faizi (riba) Kuran yasaklamtr. Peygamber buna
dayanarak finansal kiralamann (leasing) yasaklandn syleyebilir. Bu onun itihad olur,
Kurana ekledii bir yarg deil. Peygamber gibi akln kullanan her insan bu itihad yapabilir.
En basit bir buyrua uymak bile mantk yrtmeyi, yani basit itihatlar yapmay gerektirir.
Szgelimi beyni uyuturan eyleri (hamr) Kuran yasaklamtr. Peygamber buna dayanarak
likrl ikolatann yasak olduunu syleyebilir. Ancak bunlar itihattr, Kuran yasalarna ek
yasalar deil. Peygamber Kuran hkmlerine ek hkmler koyamazd. Bunu yapt anda
peygamberlii ve yaam sona ererdi:
Ki o, ok soylu bir elinin szdr. Alemlerin Rabbi'nden bir indiritir o. Eer
baz laflar bizim szlerimiz diye ortaya srseydi, yemin olsun, ondan sa elini
koparrdk. Sonra ondan can damarn mutlaka keserdik. Hakka 69:40-47
Az kalsn seni, sana vahiy ettiimizden uzaklatrarak ondan gayrisini bize isnat
edesin diye fitneye dreceklerdi. te o takdirde seni dost edinirlerdi. te o
zaman sana, hayatn da lmn de katmerli aclarn tattrdk. Ve bize kar hibir
yardmc da bulamazdn. sra 17:73-75
Hayr! Onlar, sekin kullardr. Ondan nce sz sylemezler. nk onlar, onun
buyruuyla i yaparlar. Onlarn yaptklarn ve yapacaklarn bilir. Onun
honutluunu kazanm olanlardan bakasna ara buluculuk yapamazlar. nk
onlar, onun korkusuyla titrerler. Onlardan kim, Aslnda, ondan baka ayrca ben
- 13 -
Neden Yalnzca Kuran
de tanrym! derse, ite o zaman, onu, cehennemle cezalandrrz. Enbiya 21:2629

Daha Peygamber hayattayken Kuranla tatmin olmayan ve onun yannda ikinci bir kaynak
isteyenlerin varl dikkat ekicidir. Bu ayetlerdeki ifadelerin olduka sert ve kesin olduuna
dikkatinizi ekerim. Peygamberin Kuranda olmayan konularda helal ve haram klma yetkisi
olduu sav, Kurann eksik braklm olduu ve yaamdaki gelimelere gre srekli
gncellenmesi gerektii anlamna gelir. Kuran hep gnceldir (6:115). Gncel olmayan
insanlarn davranlar ve koyduklar kurallardr. Kuranda hakknda hkm verilmemi
konularda Peygamber Allahn buyruuna uygun olarak evresindekilere danyordu (3:159,
42:38).
O halde bala onlar, af dile onlar iin; i ve ynetim konusunda da onlarla
raya git. Ali mran 3:159
leri/ynetimleri, aralarnda bir radr. ura 42:38
Kuranda birok yerde sana u konuyu soruyorlar de ki... ifadeleri vardr (2:219, 17:85,
33:63). Bunlar Peygambere dinde hkm koyma yetkisi verilmediinin kantdr. Hi bir
yerde denmez ki bir sz/hadis syle de ona uysunlar veya sen uygun bulduun bir ey
gster de seni taklit etsinler. Peygamberin evresindekiler sorduklar zaman sana unu
sorarlar gibi bir ayet gelmise, belli ki Peygambere o konuda itihat yapma yetkisi
tannmam ve o konuda Allahn bildirdii bir tek doru var demektir. Her soru zerine byle
bir ayet geldiini elbette syleyemeyiz. Byk olaslkla yaam boyunca kendisine binlerce
soru sorulmutur. Ayet gelmedii zaman bu demektir ki sorulan sorunun yant daha nce
gelen ayetlerin iinde ve Peygamberin bundan hkm karmas/itihat yapmas
(hikmet/bilgelik) bekleniyor. Gece kalkp sakin kafayla uzun uzun Kuran almasnn amac
bu bilgelii elde etmektir. Kimi zaman soru dinle ilgili olmayabilir. te bu durumda
Peygamber, dncesine sayg duyulan herhangi bir insan veya politik nder olarak bildiini
syleyecektir (yukarda bkz. 3:159, 42:38).
Peygambere Yalnzca Kuran ndirildi

Peygambere Kurann yannda Kurann bir benzeri inmemitir. Kurann
yaratlmamtr:
benzeri
Eer doru szl iseler, onun benzeri bir hadis/sz getirsinler. Tur 52:34
De ki: Allah dileseydi, onu size okumazdm, onu size bildirmezdi de. Yunus
10:16
Allah, kendilerine kitap verilenlerden u yolda misak almt: Onu insanlara
mutlaka ak-seik bildireceksiniz, onu saklamayacaksnz. Ali mran 3:187
Bu ayetler gayri matluv denen trde, yani Kurann dnda ve Peygamberin ak etmedii bir
vahiy olmadn gsterir. Peygamber ald btn vahyi bildirmekle grevlidir. Ne eksii, ne
fazlas 52:34 ayetindeki onun benzeri szcnn orijinali misildir. Ne ilgintir ki bana
Kurann bir benzeri verildi hadisinde de misil szc aynen geer. Aadaki ayet Kuran d
vahiy iddialarna yant niteliindedir:
- 14 -
Neden Yalnzca Kuran
Karlarnda okunup duran bir kitab sana indirmi olmamz onlara yetmiyor mu?
Ankebut 29:51
7:203 ayetinden Peygambere uzun sre vahiy gelmediini anlyoruz. 5:67 ayetinde ise
Peygamberden ald her vahyi insanlara iletmesi isteniyor:
Ey resul! Rabbinden sana indirileni tebli et. Eer bunu yapmazsan onun verdii
peygamberlik grevini yerine getirmemi olursun. Maide 5:67
Bu iki ayet Peygamberin grevi sresince hibir eyleminin gizli vahiylere dayanmadn
kantlamaya yeter. 5:67 ayetinin dier bir anlam, hakknda hkm indirilmeyen konularda
Peygamberin bir hkm vermesinin istendiidir. Peygamber bu talebe yalnzca Rabbinden
vahiy edilene uyduunu syleyerek yant vermektedir.
Peygamberin Kuran dnda vahiy aldn iddia edenlerin yantlayamadklar birok soru
vardr. Allah neden vahyin bir birazn Kuran, birazn snnet olarak indirsin? Ve insanlar
neden vahyin bir blmn Kuran adyla yazl olarak iletip bir blmn snnet adyla szl
olarak iletsin?
Snnetin bir ksmnn vahiy, bir ksmnn itihat olduu iddiasn da deerlendirelim. Hangi
snnetin vahiy, hangisinin itihat olduu nasl bilinecek? Bizzat bu ayrm snneti tartmal
duruma getirir. Peygamberden sonra kimseye vahiy gelmeyecektir (33:40). Bu durumda
Kurann her ada uygulanmas imkansz olacaktr. Bu durumda Kuran evrensel olmayacak,
yalnzca VII. yy Araplarna gelmi olacaktr. Elimizdeki mushaflar yalnzca birer an kitab
olacaktr.
Kuran kural koyarken genel bir ereve izer. Snrlar ve ilkeleri belirler. Ayrntlar insanlarn
aklna brakr. Akl kullanlmadan Kuran okunamayaca gibi onun koyduu kurallara da
uymak olanakszdr. izilen snrlar ve belirlenen net ilkelere gre nasl davranacana
Mslman birey ve Mslman toplum kendisi karar verecektir. Kuranda belirtilmeyen
konularda ise Peygamberin yarglama yapmas (hkm vermesi) kendine zel bir yetki
deildir. Hepimiz her gn saysz yargda bulunuyoruz. Yaamn deien koullarnda yeni
yarglamalar yapmak ve yeni kurallar koymak zorundayz. Bu kurallar dorudan Kurandan
almak olanakszdr. Yaplacak i Kurann snrlarn ve ilkelerini iyice bilip kurallar ona gre
koymak ve bireysel uygulamay ona gre yapmaktr. Kurann yoluna uygun olduu srece
yeni hkmler verebiliriz ve vermek zorundayz.
Evet, Peygamber bir rnektir ve Kurann koyduu ilkeler nda yarglama yaparak bu
zorunlu uygulamann rneini yanndakilere vermitir. Peygamberin her trl davrannn
vahiy rn olmas, onu insan olmaktan karp bir robota evirirdi. nk bu durumda akl,
vicdan, saduyu, merhamet, yanlma kapasitesi gibi insancl zelliklerden yoksun olmas
gerekirdi. Allahn istedii kiinin iyiyi ve kty bilerek iyiyi semesidir. Verecei her kararla
ilgili vahiy meleinden yardm almas Peygamberin iyiyi ve kty ayrt etmesine engel
olurdu. Peygamberin hatalarndan, yanlglarndan kimisi Kuranda yer alr (8:67, 9:43, 33:37,
80:1-10, ayrca 11:12). Bu ayetler Peygamberin her davrannn ve sznn vahiy rn
olmadn kantlar. Bu ayetler Kurana bouna konmamtr. Bunlar Peygamberin
yanlabileceinin gstergeleridir. Ancak Peygamberin Kurann henz tamamlanmam olmas
nedeniyle kendi akl ve vicdanyla vermek zorunda kald kararlardan ideal olmayanlar,
hatal olanlar, onun Peygamberlii sresinde yeni ayetler indirilip tamamlanarak
dzeltilmitir. Ayrca hi hata yapmam, hi gnah ilememi bir peygamber ne iin af
dileyecektir (40:55, 47:19, 110:3)?
- 15 -
Neden Yalnzca Kuran
Hadis yannda kimi zaman bavurulan siyer (Peygamberin ve yoldalarnn hayat)

kaynaklarna gre, yoldalar Peygamberin hkm ve uygulamalarna itiraz edebilmi, onunla
tartm, kimi zaman fikrini deitirmeye zorlamtr. Bu kaynaklarn doruluu elbette
tartlr. Ancak bu ykler bunlar hadislerle birlikte doru kabul edenlerin kendileriyle
elitiini gsteriyor. Zaten Kuran Peygamberin kiiliine her konuda kaytsz artsz uymay
deil, iyi (maruf) ilerde uymay buyurur (60:12). Koulsuz boyun eilecek olan yalnzca
Allahtr, Allah + Peygamber deil. Peygambere uymak Kurann koyduu hkmlere uymak
anlamndadr. 4:79-80 ayetlerini inceleyiniz.
Peygamber hkmleri gizli vahiylerden karyor idiyse, vahiy almayan insanlarn onu rnek
almas ve izinden gitmesi beklentisi ne kadar gerekidir? Kendinizi szgelimi mer'in yerine
koyun. Bo bulduunuz her vakit byk bir hevesle Kuran alyorsunuz. Amacnz onu iyi
renip, belki ezberleyip ondan hkm karmak ve uygulamak. Bir de bakyorsunuz, sizin
kardnz hkmler Peygamber'e dorudan vahiyle geliyor! Onun yanl hkm karma
gibi bir endiesi de yok. Siz istediiniz kadar aln, abalayn, Peygamber'e Kutsal Ruh'tan
hazr yantlar geliyor! Sonra da halife oluyor, onun izinden gitmeye alyorsunuz. Aklnzda
hep u var: Peygamber olsayd bu durumda ne yapard? El cevap: Ne yapaca ona
sylenirdi! Kuran' hkm karacak kadar renmesine de gerek yoktu (!). Peki, Kuran,
yannda gelecek gizli bir vahiy olmadan uygulanamyorsa Peygamber olmayanlarn onu
uygulamas nasl beklenebilir?
Kuran'dan anlyoruz ki, bu dnyadan benliimizi arndrp, eytann tuzaklarndan gerekirse
o tuzaklara derek, gnah, baarszl deneyimleyerek kurtulup, doruyu yanl ayrt
etmeyi renerek gitmemiz gerekiyor. Peygamber'e hata yapmamasn salayacak vahiyler
geliyor idiyse, hataya, gnaha dmeden, kty deneyimleyip tadarak ondan uzak durmay
renmediyse bu snav nasl baaryla gemi olabilir? Bazlar iyice kendini kaybederek onun
peygamberlii sresince eytandan korunduunu iddia ediyor. eytandan zel olarak korunan
kii iyiyi kty nasl tanr da ayrt eder, nasl olgunlar bunu aklayabilir misiniz?
Peygamber olaanst gleri olan birisi olsayd, onun da bizim gibi bir insan olduunu
Kurann anmsatmasnn ne anlam olurdu (18:110, 41:6)? Dikkat edin, her iki ayette de onun
insan olduu anmsatldktan hemen sonra ortak komaktan sz ediliyor. Kuranda szckler
rastgele seilmemitir. Cmlelerin yeri rastgele deildir! Her davran, konutuu, oturmas,
kalkmas kendisine vahiy edilen bir Muhammed Peygamberin, lemeci Hristiyanlarn
Allahn grnts dedikleri sadan ok fark yoktur. ki inan da peygamberleri
yanlmayan, armayan, dnme, sorma, yorulma gereksinimi olmayan insanst bir ara
tr durumuna getiriyor (ayrca bkz.17:93).
Peygamberin snneti vahiy kaynakl deil ise itihattr. Baka bir seenek yoktur. Peygambere
vahiy gelmedii kabul ediliyor ise onun snnetinin izlenmesinin zorunlu olduu sav zaten
kyor, nk bu durumda Muhammed Peygamber kimin snnetini izliyordu? sorusuna
yant bulmak olanakszdr.
Peygamber Yalnzca Kuranla Uyarr

Resul, elilik grevini yalnz ve yalnz kendisine verilen vahiy ile yerine getirmitir:
Efendinden sana bildirilene bal kal. Ondan baka Tanr yoktur. Enam 6:106
Ayrca 2:23,170, 6:50, 7:3,203, 10:15,109, 33:2, 46:9 ayetlerini inceleyiniz.
- 16 -
Neden Yalnzca Kuran
Resul'e den tebliden bakas deildir (5:99, 13:40, 16:35, 42:48). Tebli etmezse grevini
yapmam olur (5:67). Dikkat edin, ...grevini yapmam olursun uyars baka hi bir ayette
gemez. Kuranda hi bir szck rastgele seilmi deildir. Resuln grevi Kurandan
bakasnn teblii deildir (69:40-47). Klavuzluk (hidayet) ise Allah'a aittir:
Yemin olsun, doruya ve gzele klavuzlamak sadece bizim iimizdir. Leyl 92:12
Varsayalm VII. yy Mekkesindesiniz. Bir adamn Allahn elisi olma iddiasyla ortalkta
dolat haberi geliyor. Allah size ltfetti, annda yalanlamak yanlgsna dmediniz. in
asln merak ettiniz. Kendiniz adam grp karar vermek istediniz. Vardnz yanna. Sizin iin
byle byle diyorlar, anlatn bakalm dediniz. Kureyli Muhammedin size ne diyeceini
sanyorsunuz? Elbette ki size kendi fikirlerini deil, ayetleri okuyacaktr (6:51, 43:5, 50:45).
Bunun zerine bir karar vereceksiniz. Ya bu adamn doru sylediine, eli olduuna,
okuduunun Allah sz olduuna inanacaksnz ya da bu adam hakknda size arkadalarnzn
aktard her ne ise ona inanacaksnz. yle ya, sizin halihazrda bir dininiz var. Bu dinin ileri
gelenlerine, bu dinin retilerine, rivayetlerine (sylentilerine) inanmaya devam edeceksiniz.
Bildiiniz tanrya /tanrlara kulluk etmeye devam edeceksiniz. imdi XXI. yy Trkiyesindeyiz.
Ona hala deli /kurnaz /politikac /sahtekar diyenler var. Allah size ltfetti ve annda
yalanlamak hatasna dmediniz. in asln merak ettiniz. Peygamberi kendiniz dinlemek
istediniz. Ancak hayatta deil. Ne yapacaksnz? Hadis kitab m okuyacaksnz, Allahtan
getirdiini syledii szler olan Kuran m? Onu dinlemek zere Kuran elinize aldnz. Size ne
anlatyor? Kendi fikirlerini mi, Allah'n szlerini mi? Bunun zerine bir karar vereceksiniz. Ya
bu adamn doru sylediine, eli olduuna, okuduunuzun Allah sz olduuna inanacaksnz
ya da bu adam hakknda size arkadalarnzn aktard her ne ise ona inanacaksnz. yle ya,
sizin halihazrda bir dininiz (her ne ise) var. Bu dinin ileri gelenlerine, bu dinin retilerine,
sylentilerine inanmaya devam edeceksiniz. Bildiiniz tanrya /tanrlara kulluk etmeye devam
edeceksiniz. ki rnek arasndaki paralellii grdnz m? VII. yy Mekke'sinde nnde
secdeye kapanlan heykeller yoktu. Mekke'nin brahim'in yolundan gittiini dnen, yoldan
km insanlarnn elinde Allah'n mesaj var myd? Varsayn ki vard ama okumuyorlard.
Onun yerine dinin ileri gelenlerini dinliyorlard. Din bilginleri bize yeter diyorlard. imdi
elimizde Allah'n mesaj var. Ancak kimisi iin bir ey fark etmiyor. Okumuyorlar, biz bunu
anlamayz, din bilginleri bize yeter diyorlar.
Allah bize yeter. nananlar ona sonuna dek gvenir (4:45, 3:173, 8:64, 9:129, 33:3, 39:38,
65:3). Allah bizimle Peygamber araclyla, Kuran'da konuuyor ve ancak elisini (Kuran)
dinlersek bize yol gsteriyor.
Hikmet (bilgelik)
Hikmet peygamberlere zg deildir. Kuran'dan anladmz udur ki, hikmet Allah'tan Kuran
araclyla gelir:
te bunlar, Efendinin, bilgelik olarak sana bildirdii eylerdendir. sra 17:39
Ayrca bkz: 33:34, 36:2, 43:4, 43:63, 54:5.
Hikmet Kitap'n iindedir, baka yerde deil. Bu, Kuran'dan gelen bir bili, bir yarglama
yetisidir. Okuyup altmz zaman edindiimiz reetedir. Szgelimi bu yazda gnderme
yaptm ayetler zerinden yaptm hkm karma ii hikmettir. Kuran'da birebir yalnzca
Kuran' izleyin, hadise, snnete, mezhebe ihtiyacnz yok cmlesi yoktur, ancak bu sonuca
- 17 -
Neden Yalnzca Kuran
yine ayetler zerinden varmak kolaydr. Hikmeti anlama ve karsama yapma olarak
aklamak sanrm mmkn. Bunu yapabildiimiz lde de bilge oluruz. Herkes ayn seviyede
yapamaz. Ancak en azndan aba gstermemiz gerekir (2:44,219,269, 3:118, 6:50, 6:98,
10:24,98-102, 21:10, 23:68, 34:46, 38:29, 47:23-24, 67:10). Allah kimseye kaldrabileceinin
zerinde yk yklemez (2:286). Kimse aptal domaz, ancak kendi isteiyle aptal olur.
Peygamberin uyarclk grevini nasl yaptn hi dndnz m? Gece uyumayp saatlerce

almasnn sebebini Belli ki Peygamber konuan Kuran gibiydi. Ama birilerinin yanna
gidip Size Fatr suresini okuyaym da dinleyin demeyecei belli. Veya Mslmanlarn yanna
gidip bir cz batan sona okumayaca Kendisine din hakknda sorulan sorulara Kurann
ilgili ayetleriyle yant veriyordu. te sorulan soruya yant olduunu dnd blmleri
seip okumas, yani Kurandan konu hakknda hkm karmas hikmettir. Siyer kitaplarnda
byle bir anlat yok, bunu nasl biliyorsun, kaynan nedir derlerse, kaynam Kurann ilgili
ayetleri ve aklmdr.
Hadisler
Kuran anlamak kolaydr (54:17, 22, 32, 40). Hadisleri anlamak zordur. Hadislerden
kolaymza geleni okumak gibi bir seeneimiz yoktur. Oysa yedi cmlelik Fatiha suresini
veya yine yedi cmlelik Maun suresini ezbere bilen ve hatrlayan biri iin bunlar mthi birer
yol gstericidir. Kurann tamamn anlamak zorunda deiliz:
Artk, Kurandan, size kolay geleni okuyun Mzemmil 73:20
Bir blm ayetlerin anlamn yalnzca bilge kiiler bilir. Bu ayetleri bahane ederek Kurann
btnnn anlalmadn ne srmek itenlikli bir Mslmann yapaca ey deildir (3:7,
18:57).
Kuranda hadis (sz) szcnn insanlar iin kullanld zaman olumsuz anlamda olmas
dikkat ekicidir (12:111, 31:6, 33:53, 45:6, 52:34. Karlatrn: 4:87, 39:23, 56:81, 68:44).
Snnet szc hibir zaman peygamberler iin kullanlmaz, Allahn snneti biiminde veya
anlamnda kullanlr (17:77, 33:38,62, 35:43, 40:85, 48:23). Bu ayetlerde Peygamberi rnek
almak konu edilmez.
Hadis usul denen eyin varl bir oksimorondur. Bu anlay bir hadisi eitli varsaymlar ve
makul akl yrtmelerle deerlendirip hakiki olup olmad hakknda karar verilebileceini
ne srer. eliki uradadr: Her bir hadisi byle gzden geirecek olursak, sonuta btn
hadislerin sahte, pheli, zayf vb. olduuna kanaat getirme olaslmz var. Yani hadis usul
kullanarak hadisler toptan inkar edilebilir. Hepsini inkar etmekle kimini inkar etmek
arasndaki fark, en az bir hadisin kabul edilmesidir. Bu bir temel mantk kuraldr. Yani
yalnzca Kuran izleyen birisi, bir hadis seip onu kabul ettiini sylerse bu onu szde
inkarclktan, sapknlktan kurtaracaktr. Peki, o zaman sulanmaktan, knanmaktan
- 18 -
Neden Yalnzca Kuran
kurtulacak mdr? Yantn hadisi, snneti ve mezhepleri savunan yaptlar inceleyerek

kendiniz verin.
Bir hadisi kimi hadis uzman kabul eder, kimisi etmez, dierinin yanldn dnr. Birinci
amaz udur: Bir araya gelip zerinde uzlalan hadislerin bir listesi hazrlanmamtr. kinci
amaz udur: Kimi hadislerde yanlabilen uzmann dierlerinde yanlmadnn kant nedir?
Sonuta hibir uzman somut ltlere gre karar vermemektedir.
elien veya uyduruk deyimle birbirini nesih eden hadisler vardr ama ayetler birbirini nesih
etmez:
Yoksa Kitapn bir blmne inanp, bir blmn inkar m ediyorsunuz? Bakara 2:85
Ayrca bkz: 4:82, 6:38, 15:90-91.
Allah geerliliini birka ylda yitirecek hibir ayet indirmemitir. Allah kararszlk ekmez,
yanlmaz, caymaz, fikir deitirmez.
Hadisler incelendiinde birounun ncildeki insan yazmas yklerden veya Yahudilerin
insan yazmas kutsal kitaplar olan Talmuddan kopyalanm olduu grlr. Bu konuyu
inceleyen ve benzerlikleri gzler nne seren ok sayda eser vardr. Kimi snnet savunucusu
srailiyat denen bu bulamadan, sanki gerek hadislerin iine uydurma sylentiler kartrma
eylemiymi gibi sz eder. Oysa binlerce mistik yk uyduracaksanz nceden uydurulmu
yklerden yardm almanz normaldir. Bu kopyalamann izleri hadisler zerinden tefsirlere
kadar girmitir.
Kulaktan kulaa oyununu bilirsiniz. Sz her aktarmda anr. Zincirdeki halka says ne kadar
oksa szn urad bozulma o kadar byr. Hadisler en iyi ihtimalle drt kuaklk rivayet
zincirine dayanmaktadr. Burada birinci eliki udur: Buharinin kitab yazd varsaylan
hicri 250 sular ile Peygamberin ld yl arasnda drtten fazla kuak yaamtr. kincisi, bu
drt szl aktarm srasnda szn bozulmadn ne srmek akl ddr. En mkemmel
koullarda aktarlan bir hadis Peygamberin sylediinin suyunun (1) suyunun (2) suyunun
(3) suyu (4) olacaktr. Drdnc suyu iki kez daha sulandrn, nk bir iddiaya gre gya en
gvenilir kaynak olan mam Buhari'nin kitab, Buhari'nin rencisi Firebrinin (5) kitabna
dayanarak
yazan
Yununi
(6)
tarafndan
kaleme
alnmtr
(youtube.com/watch?v=pwwbo4jrMbY). Yununinin kitab Buhariden 500 yl sonra
yazlmtr. Dier hadis kitaplarn slam corafyasndaki niversitelere yaylmas da hicri
beinci yzyl bulmutur. Rafmzda duran en iyi hadis kitab, 750 yl ncesinden sz
tamaktadr. imdi trnaklar sayalm: Yununi dedi ki: Firebri dedi ki: mam
Buhari dedi ki: Ali dedi ki: Veli dedi ki: Ahmet dedi ki: Ebu Hureyre dedi ki:
Peygamber dedi ki: byle byle Bu trnaklarn says 100e kadar kmaktadr.
Allaha teslim olmu olanlar herhangi bir dinsel iddia ile gelenlerden kesin kant
beklemelidirler (2:111, 6:57, 8:42, 14:10, 17:36, 21:24, 27:64, 28:75, 52:38). Kant
ykmll iddia sahibine aittir. Hadis aktarm zincirleri kant deildir, dorulanamaz. Bu
zincirler insanlarn rndr. nsanlara gerei gsteren Allahtr (10:35). Dinin kayna
olarak Allahtan bakas yalandr (10:32-33, 31:30).
Allah dnenlerin ve iman olanlarn (yani emin olanlarn) dinsel kaynak olarak Kuran'dan
bakasn izlemeyeceklerini sylyor (45:2-6). 45:6 ve 77:50 ayetlerindeki hadis szcne
dikkat ediniz. Birisi izlenecekse, bu yalnzca kendisine kitap verildii iindir (9:31). slam
- 19 -
Neden Yalnzca Kuran
Kuran'la tamamlanm ve mkemmel olmutur (5:3). Dolaysyla Kuran'n yannda ikinci bir
kayna art komak slam'la badamaz. nsan szn (hadis) Allah szne (Kuran) eklemek,
ortak etmek iin geerli bir sebebimiz yoktur. Tanr tektir (112:1), hkmde orta yoktur
(6:163).
Kuranda Kuranla tatmin olmayan, ondan ekinen, onun yannda ikinci bir kaynak arayanlar
betimlenmitir:
Ayetlerimiz onlara ak seik paralar halinde okunduu zaman, bize ulamay
ummayanlar yle dediler: Bundan baka bir Kuran getir yahut bunu deitir.
Yunus 10:15
Bundan baka bir Kuran getir ifadesinden kast Kuran deitirmek deil, onun yannda, ona
ek olarak yeni bir sz getirmek anlamndadr. nk ayetin devamnda zaten veya bunu
deitir ifadesi vardr. 6:19 ayetini inceleyiniz. Allahtan baka tanr olmad ifadesinin Bu
Kuran bana vahyolundu ki, onunla sizi ve ulat herkesi uyaraym. cmlesini izlemesi nasl
anlalmaldr?
Hadislerin Kurana gre ikincil kaynak ve Kurann tefsiri olduu sav ortaya atlmaktadr.
yleyse her ayeti tefsir eden en az bir hadis bulunmas gerekmez midir? Byk hadis
kitaplarnn tefsir blmlerinde byle bir eleme yaplmad gibi ok az ayetin ad anlr. O
hadislerde de ayet yalnzca bir ynyle ele alnr. Bin yldr 6000 ksur ayetle hadisleri
eletiren bir liste bile hazrlanmam olmas ilgintir. nk byle bir liste hazrlama giriimi
hadislerin tefsir olmadn gzler nne serecektir. Kurann en gzel tefsiri kendisidir (25:33,
75:19).
Hadisler nemli ve gerekliyse, yaklak yz bin Peygamber yoldann (sahabe) hibirinin
neden bunlar toplayp yazmad aklanmaya muhtatr. Her birine kutsallk yaktrlan bu
ok iyi Mslmanlar bu grevi neden savsaklamlardr? Ordu kurup devlet ynetebilen bu
yetenekli insanlarn bu kadar ihmalkar olmalarn aklamak olanakl deildir.
Hadis kitaplarna inanacak olursanz Peygamber resmi, mzii de yasaklamtr. Oysa
geleneksel olarak Kuran mzikli okunur, hayvanlar mzikli sesler karr, televizyon ve
- 20 -
Neden Yalnzca Kuran
internet resimden oluur ve u anda bunu bilgisayar ekranndan okuyorsanz bir resme
bakmaktasnz! 5:5,87, 7:32, 16:116y inceleyiniz.
Hadislerin gerekliine inananlarn pek az bunlarn kaynan merak etmi,
- merak edenlerin pek az bu kaynaklarn gvenilirliini sorgulam,
- sorgulayanlarn pek az binlerce sayfalk hadis kitaplarn okumu,
- okuyanlarn da pek az hadis retisini bir yaam biimi olarak benimsemeyi
denemitir. Yani aslnda inancn ciddiye alp gereini yapp hadisleri savunuyor olmas
gerekenler aznln aznlnn aznlnn aznldr!
Kuran gibi hadisleri de sorgulayc bir akl ile okumak gerekir. Kurana inanmay aklmzla
setik. Hadisleri aklmzn szgecinden geirmememiz iin bir neden yoktur. Eletirel ve
sorgulayc bir okuma ve akla yatrma abas karsnda Kurann yeterlilii, akl, tutarll
ve kolayl; buna karlk Kurana e koulan hadis, siyer, mezhep kitaplar gibi kaynaklarn
yetersizlii, tutarszl ve akl dl btn aklyla ortaya kar. Hadislerin ve snnet diye
anlatlan yklerin slam d olduunun en gzel kant kimi suredeki balang harflerinin
sznn hi gememesidir. Peygambere szm ona en kk ayrnty bile soran yoldalar
surelerin banda parldayan bu muammay hi grmemilerdir. Bunlar sanki Kurann
getirdii dinin deil de baka bir dinin kitaplardr. Btn plaklyla gze batan bu gerei
saklamak iin din bilgileri aresizce bahaneler retmektedirler.
Hadisleri slamn kayna sayanlarn Kurann yan sra on binlerce sayfalk hadis kitaplarn
okuyup renmeleri olanaksza yakndr. Snnet ve mezhep kaynaklar o denli kalabalk ve
hacimlidir ki geleneki retiye bal kalarak dinini yaamak isteyen bir Mslmann btn
mrn bu kitaplarn arasnda tketmesi gerekir. Doal olarak bunu ok az kii yapabilir. te
Kurann yanna snneti koyanlar bu yzden ruhban snfnn ortaya kmasna ve srmesine
katkda bulunmu olurlar. Snneti izlemek isteyenler mrlerini tarih, hadis ve mezhep
kitaplar arasnda geirmediklerinden bu kiilerin kendilerine snnet diye sunduklarn
pn, sahtesini ayklamadan almak durumundadrlar. te yandan Peygamberin izlenmesi
gereken gerek snneti Kuranda yer ald iin Kuran dikkatle alanlar Peygamber
snnetine de uymu olurlar.
Hadislerin yarg kayna olamamasnn bir nedeni de bunlarn ksa ykler biiminde kayda
geirilmi olmasdr. Bu yklerin kapsam aktarclarn grdkleri ve ilettikleriyle snrldr.
Bu demektir ki eksiltme ve karma yaplm olmas olasdr. Szlerin balama gre ok farkl
anlamlar alabileceini biliyoruz. Vurgu ve tonlama, jest ve mimik gibi eler, hatta kiinin
konuurken yzn kime dnd, gzlerini nereye odaklad gibi ayrntlar szn anlamn
deitirir. nsan belleinin olaylar kiisel beeniye veya verdii duygusal tepkiye gre
hatrlamaya eilimli olduu bilimsel bir gerektir. Aktarc, szn balamn oluturan ve
burada sayamayacam kadar ok deikenin iinden kk bir ayrnty atladnda yk
bambaka bir anlama brnebilir. Sz, bir insan eylemidir. Bu noktada eylem ve olay
kavramlarn ayrmak gerekir. Bir sz sylendiinde gzlemcinin tank olduu olay szn
kendisi deil, onun arka planla veya balamla toplamdr. Arka plan veya yer, zaman veya
durum balam deiince eylemin veya szn anlam da deiecektir. Elini yukardan,
ykseke saa sola sallama eylemi uzaktaki bir tanda kendini belli etme veya selam verme
anlamna gelebilir. Arka plan yani yer, zaman ve balam deiince ayn hareket kurtarlmak
isteyen birinin yardm arsna dnebilir. Szler de byledir. yi rol yapan oyuncu ile kt
rol yapan oyuncu arasndaki ayrm baka cmleler okumalar deildir. Bire bir ayn cmleleri
okurlar ama kt oyuncu olayn arka planna uygun vurgu, tonlama, zamanlama ve vcut dilini
oluturamaz. Peygamber hadisleri de byledir. Hadis ezberledii ne srlen kiilerin bu
gerein bilincinde olup sz btn balamyla birlikte ezberleyip iletebilmeleri zorunludur.
- 21 -
Neden Yalnzca Kuran
Ne var ki bu hayalci bir beklentidir. Kuran'n insan szne benzemezlii burada ortaya kar.
ndii gnden son gne dek btn zamanlarn ve btn uygar toplumlarn balamna
uygundur. lgisiz, eskimi ve balam d kalmaz. nsan szleri ve eylemleri ise kalr.
Kuran'n sznn snrlar kesindir: ki kapan aras. Kitaptaki bir cmleyi anlamak isteyen
kiinin bavuraca balamn ba, sonu bellidir. Hadislerde byle bir durum yoktur. Hibirinin
ne ba, ne sonu vardr.
te geleneki anlay Kurann byle zayflklar olmamas, anlalmas iin indirildii tarihsel
ve corafi balama gerek duymamas gibi insanst zelliklerini takdir edememitir.
Edemedii iin de ayetlerin anlamn nzul sebebi gibi ksr balamlara hapsetmeye yeltenen
sabotaj giriimlerine uyanamamtr. Peygamber sz ile Kuran ayetinin bu temel farkna
dikkatini younlatrmamtr. Kurann balam okunduu veya iitildii her yer ve zamandr.
Okur onu anlamak iin Eliye indirildii balama gerek duymaz. Kurann ifadeleri soyuttur.
Tekil olaylarla deil, kavramlarla, sistemlerle, dnya grleriyle, deer yarglaryla ilgilenir.
Kiileri kimlikleriyle deil eylemleriyle betimler. Milyarlarca yllk sreleri birka cmleye,
koca mrleri bir paragrafa sdrr. Bir cmleyle veya bir szckle ayn anda birden fazla
kavram anlatr. Ayn olay ve kavram yeniden ve yeniden anlatr. Btn bunlar Kurann kendi
balamn tayan veya yaratan bir sz olma zelliinin gstergesidir. Herkes Kurann
kendisine ifade ettiinden sorumludur. Ksaca Kuran, kiinin ondan ne anladdr.
Peygamberin yolunu ve yaantsn anlatan geleneksel yaptlar bir an iin doru varsayalm.
Peygamberin, arkadalarnn ve ondan sonra gelen kuan yorumlar olsa olsa insanlarn
gemite Kuran' nasl anladklarnn birer izi olur. Snnet dediimiz anlay da en iyimser
tanmlamayla bu izlerin bir blmdr. Her birey kendi bilgisinden, yani sonsuz bilgi
evreninin kendi eritii blmnden sorumludur. Kuran da evren gibi renmekle sonu
getirilemeyecek bir aydnlanma kaynadr. Herkes ondan kendine ulaan bilgiden, yani kendi
anlad
biimden
sorumludur.
Bakasnn
Kuran
yorumunu
sorgulamadan,
gerekelendirmeden kendi anlaynn nne, zerine koyan kii birbiriyle elien iki ayr izlek
edinmi olur. Kendi akl ve vicdann izlemekle bir bakasn taklit etmek seenekleri arasnda
skr. Bakmz yzlerce yl nce bambaka yaamlar sren insanlarn Kuran'a ve dnyaya
bakt pencereye sktrmaya kalkmak insann doasnda olan ilerlemeye aykrdr. lerleme
gemi bilgi birikiminin, gemiin dncesinin zerine yenisini koymakla olur. Kuran' her
kuak yeniden anlayacak ve eskinin birikiminin zerine koyacaktr. Kuran herkesin elinde yeni
batan indirilir, yeni batan kefedilir (dikkatle inceleyiniz: 21:37, 27:93, 37:87-88, 41:53,
55:29). Hi bir yeni dnce retmemecesine gemie saplanp kalmak ilerlemeyi inkar
etmektir. Tarihsel kaynaklar ancak sorgulamak ve zerlerine eklemek iin okumal, bunlar
ilerleme iin birer ara yapmalyz, ilerine kendimizi kapatacamz kafesler deil.
Bugn ounluun dininin bozuk, Kurandan kopuk, temeli reddedip ayrntda, z reddedip
ekilcilikte boulmu bir din olduunu itiraf etmek gerekir. Sonu temelli bir deerlendirme
yaparsak, gelenekiliin izdii yolun doru yol olmadn rahatlkla syleyebiliriz. nk
Kurana gre inananlara bu dnyadaki yaam da iyi olacaktr (3:148, 5:66, 14:27, 24:14,
40:51). Mslman toplumlarn durumu ortadadr.
Kutsi Hadisler
Kutsi hadisler belki de szde Peygamber hadislerinden byk bir felakettir. Kurann
tamamlanm, mkemmel bir kitap olduunu kabul edenlerin Allahn bu kitapla ayn zamanda
indirdii ancak bu kitabn dnda brakmaya karar verdii bir takm szlerinin olduuna
inanmamas beklenir. imdi kutsi hadislerin varl iddiasn inceleyelim.
- 22 -
Neden Yalnzca Kuran
1) Peygamber hadislerini dinin kayna kabul edenlerin hibirinin kutsi hadisleri

reddetmemesi ilgi ekicidir. Kaynak olarak benzer olabilirler ama kavram olarak Peygamber
hadisi ve kutsi hadis btnyle farkldr. Birisi Peygambere yaktrlan sz, br Allaha
yaktrlan szdr. Ancak Allaha atfedilen bir de kitap vardr. Peygamber szlerinin ve
snnetinin takip edilmesini savunmak bakadr, Allahn Kurann dnda brakmay setii
szlerinin olduunu savunmak baka. Bunlarn birbiriyle hi ilgisi ve ortak yan yoktur. Birinci
davran sergileyenler Peygambere yaktrlan her szn hakiki olmadn iddia edip doru
veya yanl ltlerle bunlar ayklarlarken, yine Peygamber zerinden Allaha yaktrlan
szlerin gereklii kavramn topluca sorgulamay sememi olmalar ilgintir. Bu belirgin
farkn grlememesinin olas nedeni sorgulama ve dnme alkanlnn olmamasdr.
nk Kurann yetmediini ne srenlerle doru yolu bulup esenlie kavumada akln
ilevinin kstl ve nemsiz olduunu ne srenler ayn anlayn takipisidirler. Hatta ou
zaman ayn kiilerdir.
2) Kurann eksiksiz olduunun kantlar ortadadr. Kurann eksiksiz olduunu szde kabul
edip snnetin onun uygulan olduunu ne srenler, Allahn kimi szlerini neden hadis
yazclarnn kaderine terk ettiini aklamaldr.
3) Buna karlk kutsi hadislerin korunmu olduunu ne srenler Allahn neden vahyin bir
blmn Kurann dnda braktn aklamaldrlar. Allah bilir geerli bir yant deildir
nk hi bir eyin Kurann dnda braklmadn aka belirten ayetler vardr. Ama bu
iddiann dayandrlabilecei tek bir ayet yoktur (6:38-39,114-115).
4) Kutsi hadisler Allahn sz ise ve hkm Kuranla aynysa, Peygamber neden yalnzca
Kuran terk etmemizden ikayetidir (25:30)? Neden hadis ve siyer kitaplarn, daha da
nemlisi Allah sz olan kutsi hadisleri terk etmemizden yaknmaz?
5) nsana iftira bile slamda en byk sulardan biri iken, Allaha iftirann size ne
kazandrabileceini dndnz m? Kuranda Allaha iftira edenden daha zalim kim
olabilir? ifadesi ok kez yineleniyor (3:94, 4:50, 5:103, 6:21, 7:33,37, 10:17, 11:18, 29:68,
ayrca 2:80, 6:93,138,150, 7:28, 10:59,68-69, 16:116, 17:36, 31:6-7, 39:60, 61:7). 5:103
ayetinde Allaha iftira etmek ve akl iletmemek davranlarnn yan yana oluuna dikkat
ediniz. Kutsi hadislerin varln ne srmek Allaha iftira etmek suunu Allahn elisine
yaktrmak demektir. Aadaki ayetin ve kutsi hadislerin yan yana var olabilmesi olanakl
mdr, biraz dnmeli:
Eer baz laflar bizim szlerimiz diye ortaya srseydi, andolsun ondan sa elini
koparrdk. Sonra ondan can damarn mutlaka keserdik. Hakka 69:44-46
Hi bir ayetin kendileri hakknda olmadn ne srenler kukusuz bu uyarlar da zerlerine
alnmayacaklardr. Kii neredeyse hi bir ayeti zerine alnmazsa Kuran onun iin nasl bir
uyarc ve dzeltici olabilir? Bu durumda kii Kuran okumazdan nceki koullanmalarn
deitiremez. Daha Kuran okumadan Kuranda anlatldn varsayd dini benimser ve
Kitapa gereksinimi kalmaz. Kuran etkisiz eleman durumuna der.
O halde Pascaln Kumarn (Pascals Wager) bu tartmaya uyarlayalm. Eer Allah bunlar
gerekten vahiy etmi ise ve bunlarn hakikiliine inanmad iseniz, Kurana sarldnz iin
yine hesap gn yznz ak olacaktr. Peygamber snnetinden de hesaba ekileceinizi
varsaysanz bile bunlar Peygamber snneti olmad iin kaybettiiniz bir ey yoktur. te
yandan eer Allah bunlar vahiy etmemi ise ve siz bunlarla aklnz ve inancnz
kirletmiseniz, bu iftiralar bakalarna ileterek onlarn da inanlarn kirletmiseniz
- 23 -
Neden Yalnzca Kuran
durumunuz gerekten acnasdr. Kutsi hadisleri ciddiye alanlar kendilerini 17:46 ayetiyle
snamaldrlar. Evet, kutsi hadisler Kurana ek buyruklar vermiyor olabilir, ancak bu iftiralar
Allah imgelemimizi, algmz kirletiyor. Allah en gzel isimlerle ve nitelemelerle anmamz
gerekirken ona insan nitelikleri ve eksiklikler yaktran baya iftiralarla anm oluyoruz.
Oysa her gn namazda ona defalarca aknsn (subhan) diyoruz, onu tenzih (tesbih) ediyoruz.
Allahn hangi yaktrmadan mnezzeh olduunu, onu hangi szden tenzih ettiimizi hi
dndnz m?
Pascaln Kumar benzer biimde Peygamber snnetine de uygulanabilir. Yalnzca Kuran
izleyen kii hesap verebilecektir. Ancak Peygamber snneti hakiki deilse snnete uyan kii
yaam boyunca yanl retilerin ardndan gitmi, aldatlm olacaktr.
Yazklar olsun ki o kiilere ki, Kitap' kendi elleriyle yazarlar da sonra onunla basit
bir karlk satn alsnlar diye, "ite bu, Allah katndadr" derler. Vay haline
onlarn, ellerinin yazdklar yznden! Vay haline onlarn, kazanp durduklar
yznden! Bakara 2:79
Bu ayet Kuranda veyl (yazklar olsun/vay hallerine) szcnn kez yinelendii tek
ayettir. Sz uydurup Allaha yaktrmann ne denli byk bir su olduunu dnmek gerek.
Allah adna uydurulmu szlere inanp bunlar yineleyen, yayan ve yaatanlarn bu byk
sua ortak olduklarn anlamaldrlar.
Muhammed Postac myd?

Kurana bir kiinin rnekliini eklemeye gerek olmad ve Elinin grevinin iletmek olduu
savunulduunda Eli postac myd? eletirisi yaplr. Eli Allahn postacs bile olsayd bu
onurlu bir grev ve ok byk bir sorumluluk olurdu. Buna burun kvrr grnen bu soru,
acaba Allah hakkyla deerlendiremiyor mu? Eli gerekte elbette postaclk yapm, kitab
halkn ileri gelenlerine teslim edip iine gcne dnm deildir. Byle yapmas Kitapn
buyruklaryla eliirdi. Kitap Eliyi onu uygulamakla grevlendirir:
Allahn indirdii ile aralarnda yarg ver ve onlarn isteklerine uyma Maide 5:49
De ki: Allahn kaynaklarnn benim yanmda olduunu sylemiyorum. Gizli
gerekleri de bilmiyorum. Kukusuz, bir melek olduumu da sylemiyorum. Ben,
yalnzca bana bildirilene bal kalrm! Enam 6:50
Kukusuz o, sana ve toplumuna bir retidir. Ondan hesaba ekileceksiniz. Zuhruf
43:44
Ondan hesaba ekilecekler arasnda Eli de vardr. Eli Kitap harfi harfine uygulam
olmaldr. Uygulamasayd kendisi vlm makama ulatrlmazd (17:79), Kuran da bugne
ulamazd. nk insanlara en byk gveni veren davran sylediini yapmak, sz ve ii
bir olmaktr:
nsanlara erdemli olmalar dn verirken, kendinizi unutuyor musunuz?
Bakara 2:44
yi kullar hakknda sk kullanlan bir niteleme olan sddk szc z sz bir olmak,
drstlk olmak anlamlarna gelir ve gvenilirlik ltdr:
- 24 -
Neden Yalnzca Kuran
nk Allaha ve eliye kim bal kalrsa; ite onlar, Allahn kendilerine nimet
verdii peygamberlerle, doruyu syleyenlerle [sddklarla], tank olanlarla ve
erdemli olanlarla birliktedir. te onlar, ne gzel arkadatrlar [yoldatrlar]. Nisa
4:69
Hz. Muhammedin Hayat yazmda akladm zere, Kuran aslnda Muhammed Peygamberin
yaad durumlar hakknda yeterince bilgi verir. Kurann zerine siyer kitaplarn eklemeye
gerek kalmaz. Tersine, siyer kitaplarnn tarihselci yaklam sonucu Kurana btnyle kart
ykler ortaya kmtr. Hangi mezhebin olursa olsun, herhangi bir siyer kitabyla Kuran
karlatrmaya balar balamaz aradaki uyumsuzluk benim verdiim rnekte olduu gibi
ortaya kacaktr. Sorun, geleneki retinin at gzlklerinden kendini kurtararak Kuran
anlamaya almamaktan kaynaklanr. Muhammed adnn drt ayette geiyor olmas,
gelenekselci gzlkle okuyanlar Muhammedden yalnzca drt ayette sz edildii yanlgsna
gtrr. Oysa Kurann btn buyruklarna uymu olmas gerektii iin btn buyruk
ayetlerini yerine getirmi olduu bilgisi, inkarclarn eletirilen davranlarndan uzak
durduu bilgisi de bize sunulur. Hata yaptnda Kuran onu uyard iin yapt hatalar da
biliriz:
Allah, seni balasn; doruyu syleyenler sana aka belli oluncaya ve
yalanclar bilinceye dein, onlara neden izin verdin? Tevbe 9:43
Allahn nimet verdii ve senin de nimet verdiin kiiye; Eini brakma ve Allaha
ynelik sorumluluk bilinci ta! demitin. nk insanlardan ekindiin iin,
Allahn aa karaca eyi iinde saklamtn. Oysa Allah, Kendisinden
ekinmene daha yarar... Ahzab 33:37
Ayrca 8:67, 48:2, 80:1-10 ayetlerini inceleyiniz.
Dolaysyla Muhammedin elilik grevinde bunlardan baka ciddi bir hata yapmad bilgisi
de zl biimde verilmi olur. Kuranda yazanlar gibi yazmayanlar da birer veridir.
Gelenekselci okuma bu verilerden yararlanmak yerine tarih kitaplarna bavurur, eksiksiz
olan Kuran' bylece tamamladn sanr.
imdi gelelim postac eletirisine... Zamansz ve Tanrsal gereklerden sz eden 600 sayfalk
bir kitap yazabilen herkes evresini kendisinin Tanrnn elisi olduuna inandramaz. Kuran
okuyan ilk kii ise evresindeki pek ok kiiyi inandrabilmitir. nandramasa idi dncenin,
felsefenin, savalarn, uygarln tarihini ve dnya haritasn deitiren byk bir devinim
ortaya kmazd. Gnmz insan devrim denen eyin her ada olduunu, her an
gnmzdeki kadar hzl olduunu varsaydnn ayrdnda deildir. Ta ki konu zerinde
dnmeye balayncaya, iki satr tarih okuyuncaya dek. Bilinen tarih gnmzdeki denli hzl
deildir, son derece duraandr. Son yzyl hzl fikirsel dnmlerle, byk toplumsal
ykmlarla ve yapmlarla doludur. Kimi tarihi buna tarihin hzlanmas der. lk ve Orta
alarda hzl deiimler son derece ender olaylard. Gelenekselci tarih kitaplar
Muhammedin zamannda Arap Yarmadasnda peygamberlik iddiasnda bulunan bir sr
airin bulunduunu yazar. Gelenekselciler nasl olup da bunlarn arasndan birinin
syrlabildii sorusunu kendilerine sormazlar. Sorarlarsa yine gelenekselci bakn Kurana
aykr olarak rettii yant hazrdr: Muhammed insanlar szde Ayn yarlmas gibi kiisel
mucizelerle ikna edebilmitir. Bu senaryoda Kurann pay ikinci plandadr.
Gerekte ise insanlar Kuran iiterek ikna oldular. Szn kayna olan kiinin sz dnsz
uyguladn anladklarnda ise ikinci kez emin olmular, geree teslim olmaktan baka
- 25 -
Neden Yalnzca Kuran
seenekleri kalmamtr. Ne var ki bu uygulama, taa yazlmasna deimez bir rneklik

deildir. Deimez bir rneklik gereklese idi Kuran koruyan Allah bu rneklii de son gne
dein btn kuaklara iletebilmenin koullarn yaratrd. Oysa Eli lr lmez patlayan
iktidar kavgasnda uygulama -hangi alanda ve lekte olursa olsun- bozulmaya balamtr.
Kuran abdeste kulaklar katmaz, bugne ulaan uygulamada kulaklar da vardr. Kuran
Gayrimslimlere fazladan vergi konmasn nermez, bugne ulaan siyer kitaplar Elinin
koyduunu ne srerler. Muhammedin son peygamber olacann bildirilmesi bouna
deildir. Bu zl bildiri dolayl bir uyary da ierir: Bundan byle sizi uyarmak zere
Tanrdan zel grev alm kimse gelmeyecek. Bundan byle size rneklik etmek zere kimse
grevlendirilmeyecek. Kitap sizin her eyiniz. Eli lr lmez ounluun Kurandan yz
evireceinin iareti daha o hayattayken, Kuranda verilmitir (3:144, 6:112). Muhammedin
oluturmay baard tinsel, dinsel veya Tanrsal aydnlanma ve ardndan gelen toplumsal
hareketlilikler tarihsel adan olaanstdr. zerinde durulmas gereken nokta, kutlu
Peygamberin bu denli byk bir deiimi nasl oluturabildiidir. Bugn lkemizde
politikaclara olan gven sfra yakn dzeye inmitir. Bunun en byk nedeni her birinin
ideolojik olarak samalyor olmas deil, szleri ile eylemlerinin uyumamasdr. Sz ile eylem
uyumsuzluunun yaratt ikiyzl grnn ani etkisi gvensizlik, kalc etkisi ise toplumun
zlmesidir. Kuran, Muhammedin adalarna olduu kadar btn inkarclara bu eletiriyi
yneltir:
stelik yapmadklar eyleri sylyorlar. uara 26:226
Yapmayacanz eyi sylemeniz, Allahn katnda sevilmeyen eydir. Saf 61:3
Ey peygamber! Yrekleri inanmam olmasna karn, azlaryla nandk!
diyenler ve Yahudiler arasnda nankrlk etmekte yaranlar seni zmesin. Maide
5:41
Ayrca 14:22 ayetinde eytann davranna ve 29:61,65 ayetlerindeki elikili
davranlara dikkat ediniz.
Muhammed, Kuran yazyor ve evresine yayyordu, gereini de yerine getiriyordu.
evresindekiler Kurann metni iinde eliki bulamadlar. Bu, onun Tanr yaps olduunun
yeterli kantyd.
Kuran, yine de dnmyorlar m? O, Allahtan bakas tarafndan olsayd,
kesinlikle iinde ok sayda eliki bulurlard. Nisa 4:82
lgintir, Kuran gibi evrenin de Tek Tanr yaps olmasnn kant, onda eliki olmamasdr:
O, yedi gk katn tam bir uyum iinde yaratmtr. Balayann yaratnda bir
aksaklk gremezsin. Haydi, baklarn evir; bir arpklk gryor musun? Sonra,
baklarn birok kez evir; umarsz ve tkenmi bir biimde baklarn sana
dnecektir. Mlk 67:3-4
evresindekiler Muhammed'in davranlarnda da eliki bulamadlar. Ne kendi iinde
eliiyordu, ne de Kuranla. Bu, onun Tanr tarafndan grevli olduunun kantyd:
yleyse yalanlayanlara uyma. Kendilerinin dn verip uzlaabilmesi iin senin de
dn verip uzlaman istediler. Kalem 68:8-9
- 26 -
Neden Yalnzca Kuran
Ve direnli ol. Kukusuz, Allah, iyilik yapanlar dlsz brakmaz. Hud 11:115
Seni glendirmi olmasaydk, gerek u ki, onlara biraz eilim gsterecektin. sra
17:74
Kukusuz sen gl bir karaktere sahipsin. Kalem 68:4
Daha yz yl olmadan Hicazdan balayarak geni bir corafyaya Kuran kopyalar yayldysa
ki gelenekselciler de bunu sylerler bu, Muhammedin gerek yazd ve syledikleriyle, gerek
bu szlere kendisinin sadk kalmasyla olmutur. Bu sadakatiyle izleyene de, inkarcsna da
sonuna dek gven veren bir kii olmas sayesinde olmutur. Kurann onu izleyenlere
vaatlerinin gerekletiine Muhammedin adalar tank olmulardr. Burada sz edilen,
sk karlalan bir olay deildir. Hatta olaanst denecek denli ender bir durumdur. Bu
olaandln kendisi inkarclarn bir blmn ikna etmi ve daha nce dman olduklar
Kuran izleyenler safna katlmlardr (73., 93., 94., 110. sureleri arka arkaya inceleyiniz).
Geleneki, mezhepi tarih kaynaklar da bunu byle yazar. Kuranda merkezi bir kavram olan
ve byk bir hatayla inanmak olarak evrilen iman szcnn asl anlam gvendir. Ayn
kkten gelen emniyet tekilat, emaneti, emniyeti suiistimal gibi terimleri Trkeletirirken
gven szcne bavurmak zorunda olmamz (gvenlik rgt, gveni ktye kullanma
gibi) bunun yaayan kantdr. Kuramsal olarak bugn Muhammed gibi yaamn Kurana
sadakate adam ve insanlar onunla uyarabilen birisi ksa ayn devrim yeniden
gerekleecektir. nk bu kii gven verecektir. Nitekim Mslmanlarn bugn gven veren
rnek insanlar olmaylarnn sorumlusunun Kuran olmad, Kuran uygulamayarak
elikiye den kendileri olduu hep yazlp sylenen bir gerektir. 2:44 ayetinin
muhataplarndan olan Katolik kilisesinin ahlaksal rml, XVI. yyda otoritesinin
zayflamasyla ve Protestan mezheplerin tremesiyle balayan, bugn Hristiyanln
btnyle reddine varan yolu amtr. zerinde azck kafa yorulunca Postac myd?
sorusunun yersizlii ortaya kmaktadr. Postac deildir, sz ve uygulamas bir olan elidir.
Melekler de elilik grevi yaparlar (22:75). 15:51-60 ayetlerinde brahim Peygambere mjde
veren melek eliler 15:61de Lut Peygambere de insan biiminde grnp haber getirirler.
Melekler Allahn szn kullarna iletirlerken Allahn iradesine boyun eer, onu
gerekletirmesinin arac olurlar. nsan eliler de baka ey yapm deildirler. Allahn
szn tam, onun iradesine boyun emi ve onu gerekletirmesinin arac olmulardr.
Allahn dilei Kurann bugne ve bundan sonrasna ulamas idi. Bugne ulatnn tan
deil miyiz? Bu, Muhammedin elilik grevini baaryla yaptnn kantdr. Bu baary
anlamak iin tarih kitaplarna gereksinimimiz yoktur. Muhammed postaclk yaparak Kitap
yazp braksayd, herhalde yzbinlerce balsnn ve fanatiinin ortaya kp onu dnyaya
yaymas, bugne ulamasn salamas olanakl olmazd. Kuranda Allahn onu koruyaca
sz verilir. Allah bu sz gerekletirmek iin insanlar kullanmakta, yani oluturmay
diledii sonucun nedenlerini de yaratmaktadr. Bu gereksiz sorunun en ksa yant budur.
Yahudi Dininin Etkisi

Tarih kaynaklar ve Peygamberin yaam yks rivayetleri VII. yy Arabistannda Yahudilerin
Araplarla i ie yaad konusunda hemfikir. Geleneksel kaynaklarda Yahudilikten slama
geenlerin bulunduu yazldr. Bunun yannda hem Kuranda hem de geleneksel kaynaklarda
ilk Mslmanlarn arasnda ikiyzllerin bulunduu bildiriliyor.
- 27 -
Neden Yalnzca Kuran
Yahudi dininin baskn retisi, Tevratn yetersiz olduu ve onu anlamak iin Talmuddaki
aklamalarn gerektiidir. Bu anlay Mslmanla aynen gemitir. Buna gre Kuran
anlamak iin ayrntya giren Snneti renmek gerekir. Talmud, bizim geleneimizdeki
Sahabenin karl denebilecek yanlmayan Yahudi nderlerinin szleri olan Minalar ve
bunlarn aklamalarn ierir. Gelenee gre bu Minalar tpk hadis rivayet zincirlerinde
olduu gibi Musadan Talmudun yazya geirildii 1000 yl ncesine dek rivayet zincirleriyle
ezberlenerek aktarlmtr. Geleneki ve mezhepi Mslmanlarn yalnzca Kuran izleyenleri
dladklar gibi Talmudcu Yahudiler de yalnzca Tevrat izleyenleri dlarlar, hatta tekfir
ederler. Hadis klliyatnda Allaha insans zelikler ve zayflklar yaktran ve onun aknln
(subhan oluunu) tanmayan sylentiler insan sz ile kirletilmi ve bozulmu olan Tevrattan
ve Talmuddan kopyalanmtr.
Kadn aalama, erkeklerin snnet edilmesi, gayrimslimlere ynelik dmanlk, talayarak
ldrme, muska, helal sertifikas, barts, pee, takke, haremlik-selamlk ayrm ve daha pek
ok inan ve uygulama Mslmanla Yahudilikten gemitir.
Musaya Tevratn bir benzerinin verildii sylentisi Muhammede Kurann bir benzerinin
verildii biiminde geleneki slama kopyalanmtr. Hadislerin pek ou Tevrat ve ncilden
kopyalanm, Muhammede ve Allaha iftira edilmitir. Geleneki, mezhepi, takliti retinin
amuruna saplanm olanlar balarn kaldrp Yahudi ve Hristiyan kaynaklarn yle bir
kartrmadklar iin bunlardan haberleri olmaz. slam benimsedikleri sansyla
hahamlarnn uydurduklar dinin bir parasn benimserler.* Kald ki yukarda alntladm
3:78 ayetinde grld zere Kitapllarn Mslmanlar saptrmak iin sz uyduracaklarna
iaret vardr. Bunun yannda 2:105,109,120, 3:69,72,98-106, 4:44, 5:64, 9:34 ayetlerinde de
Kitapllarn Kuran ballarn saptrma istekleri aktr.
slam yalnzca Kurandr. Kuran Yahudilere byk yer ayrr, ounun Tevrat izlemediini ve
Talmud gibi insan yazmas kitaplar benimsediine iaret ederek Mslmanlar onlara
benzememeleri konusunda uyarr:
inde Allah'n hkm bulunan Tevrat yanlarnda iken, nasl oluyor da senin
Srtlarna Tevrat ykletilip de sonra onu tamayanlarn durumu, kutsal kitap
paralar tayan eein durumuna benzer. Cuma 62:5
Mslmanlar bundan ders almaldrlar. Ne ilgintir ki bni Kesir tefsirinde aktarlan Bana
Kurann bir misli verildi hadisindeki misil (denk, eit) szc ile aadaki ayetteki misil
szc ayndr:
Eer doru szl iseler, onun benzeri [misli] bir hadis/sz getirsinler. Tur 52:34
Tur Suresinin Musaya kitabn indirildii yer olan Turu ve satr satr yazlm olan Kitap
tank gstererek baladna dikkat ediniz. Kuran, kendisinin veya Tevratn bir benzerinin
indirildii iftiralarn nokta at yaparak rtmektedir!
te byle, biz her peygambere insan ve cin eytanlarn dman yaptk. Bunlar
aldatmak iin birbirlerine lafn yaldzlsn fsldarlar. Rabbin dileseydi onu
*
Konu hakknda Hadislerin Yahudi ve Hristiyan Kkeni almama bavurunuz.
- 28 -
Neden Yalnzca Kuran
yapamazlard. Brak onlar, dzdkleri iftiralarla ba baa kalsnlar. Ki ahirete

inanmayanlarn gnlleri ona snsn, ondan holansnlar, elde ettikleri eylere
sahip olmaya devam etsinler. Allah size Kitap' ayrntl klnm bir halde
indirmiken, Allah'n dnda bir hakem mi arayaym? Kendilerine Kitap
verdiklerimiz, onun, Rabbinden hak olarak indirildiini biliyorlar. Sakn kukuya
denlerden olma. Rabbinin sz hem doruluk hem de adalet bakmndan
tamamlanmtr. Onun szlerini deitirecek hibir kuvvet yoktur. En iyi iiten, en
iyi bilendir o. Enam 6:112-115
Ortak Koma (irk) Tehlikesi

Kurandan anladmz, brahimin zamannda heykelleri yaplan tanrlarn, binlerce yl sonra
Muhammed Peygamber zamannda adlardan ibaret hale geldiidir. Tanr heykelleri fikrini
Mekke ok tanrclar byk ihtimalle gln bulurlard. 53:19-23 ayetlerinde putlar yalnzca
isim olarak anlyor. Gerek Kurandaki bilgilerden, gerek tarihi bilgilerden insanlarn dinlerinin
gelitiini reniyoruz. Bu gelime yalnzca dinsel deil, felsefi ve bilimsel dnce gibi tm
bilisel dnyamz kapsyor. Politik g odaklarnn belirginletii, giderek karmaklaan bir
yaamda irk, yani Allahn yan sra tanrlar edinme hatasndan daha ok ekinmemiz gerekir.
brahimin zamannda irk daha grnr durumdayd. VII. yy Mekkesinde adlara indirgendi.
Bugn irkin adlardan da bamsz, daha sinsi, belirsiz biimlerinin farkna varp korunmamz
iin kendimizi tekrar tekrar gzden geirmemiz gerekir (7:99, 59:18). rnein szde
Peygamber sevgisi zerinden gelen sinsi irk gnlk konumamza kadar bulamtr (Allah,
Peygamber akna!, Ya Rabbim, ya Resullullah, Allahn emri, Peygamberin kavliyle gibi).
Kurann yarsndan fazlasnn ortak komayla ilgili olmas bouna mdr (12:106)?
eliki yeterince ak deil mi?
- 29 -
Neden Yalnzca Kuran
II. Kuran Dndaki Kaynaklarn Gereklilii ve

Geerlilii ddialarna Yantlar
ddia 1: Hadisler olmadan namaz klnamaz
Hadis savunucularnn sz birlii etmiesine ilk sorduklar soru veya ynelttikleri eletiri
budur. Bu soru dnyay okuyamam, Kurann derdini anlamam olmann, ufuk darlnn
gstergesidir. Bugn Mslman toplumlar Batnn ve her trl smrcnn ayaklar altnda
ezilip yok olmaktayken en byk beklentisi namazn ayrntlarn renmek olan Mslmanlar
bu gidii deitirmek iin ne yapabilirler? Mslman corafyadan sava ve atma eksik
olmazken kafalardaki en nemli konu bu mudur? Geleneki retinin gzlkleriyle Kuran
okuyanlar onu anlamakta baarsz olurlar. Geni ve ok anlaml salat szcnn getii her
yere namaz kavramn yerletirir ve asl mesajdan uzaklarlar. Kldklar namazn onlar
hibir dertten kurtarmadn ama kurtaryor olmas gerektiini, bu ite bir yanllk olduunu
fark etmeleri iin zerindeki perdeleri kaldrp Kuranla tanmalar gerekir.
kinci bir nokta, namaz klmak isteyen kiinin ayrntlar sormasnn anlamszldr. Kurann
yant ve uyars bellidir:
Ey iman sahipleri! Size aklandnda cannz skacak eylerle ilgili soru
sormayn. Kuran indirilmekte iken onlar sorarsanz size aklanr. Allah onlardan
vazgemitir. Allah Gafurdur, Halimdir. Sizden nceki bir toplum da onlar
sormutu; sonra tutup hepsini inkar ettiler. Maide 5:101-102
Sorunun yantna gelince, geleneksel retiye bal kalmayarak ok gzel namaz klnr:
1) Bugn ounluk tarafndan uygulanan, kuaktan kuaa aktarlan, bu aktarm srasnda
ksmen bozulan geleneksel namaz, iinde doru ve yanl bileenleri barndrr. Bunu akl
szgecinden geirerek ve Kuran'n hakemliine bavurarak, Allah'tan bakasna seslenme
(bkz. Ettahiyyat, salavat vb. 6:162, 19:65, 20:14, 72:18) gibi yanl ksmlarn ayklayp
kalann deitirmeyerek uygulamada bir saknca yoktur. Bu balamda geleneksel namaz
renip devam ettirmek iin hadislere gereksinimimiz yoktur. Allahn yannda ad anlanlarn
namazdan karlmas ancak inkarclarn zoruna gider (19:65, 40:14). Namazda Allahtan
bakasnn adnn anlmas, mescitlere Allahtan bakasnn adnn yazlmas yasaktr
(39:11,14, 72:18). Namazda veya namazdan sonra Peygambere salavat getirme denen ey
Kurana aykrdr. Peygamber grevini tamamlamtr ve bizden bir karlk istememektedir
(6:90, 10:72, 11:51, 12:104, 25:57, 26:109,127,145,164,180, 34:47, 38:86, 42:23).
2) Namaz farz, snnet, nafile, vacip, hacet vb. olarak kategorilere sokmann anlam yoktur.
Kuran'da tek bir namazdan sz edilir. Namaz yalnzca Allah buyurduu iin klnr (6:162;
20:14, 72:18). Peygamberin le namazn on rekat kldna inanyorsak tek oturuta on
rekat klmalyz. Allah iin ayr, Peygamber hatr iin ayr namaz yoktur. Peygamberin kld
snnet namaz kimin snnetiydi? Kiminin snnet namazna baknda gizli bir ortak koma
bulunur. Allah, meleklere Ademe secde etmelerini sylediinde, melekler Ademe tapndklar
iin secde etmediler, Allah buyurduu iin secde ettiler (15:28-30). Snnet namaz
Mslmanlara Allahn deil de Peygamberin telkiniyse, Mslmanlar Allaha Peygamber
nerdii/buyurduu iin secde etmi olmazlar m? te yandan snnet rekatlarn nafile
niyetiyle klmak da, bir namaz geerli bir neden olmadan iki paraya blmek anlamna
geleceinden mantkl deildir. Fazladan kldmz namaz da, vaktinde kldmz namaz da
- 30 -
Neden Yalnzca Kuran
birdir. namazna niyet edilmesi diye bir ey Kuranda yoktur. Namaz klmak isteyen bir
kiinin niyeti bellidir. Bunu kendisine veya Allaha szle tekrarlamasna gerek yoktur. Niyet
gelenei byk olaslkla namaz kategorilere ayrmann bir sonucu olarak ortaya kmtr.
3) Namazn nasl klnaca ile ilgili btn bir hadis yoktur. Geleneksel namaz kl biimi bir
ok hadisin birbirine yamanmasyla, bu da yetmeyince zerine alimlerin gr eklenerek
desteklenmektedir. Ve buna karn geleneksel namazla elien hadisler vardr.
4) Peygamberin syledii rivayet edilen benim kldm gibi namaz kln szn gerek bile
kabul etsek, bunu Kuran'a uygun namaz kln, mriklerin kld namaz klmayn anlamnda
sylememi olduunu iddia edebilir miyiz? Kald ki, ilgili hadisin yksne gre bu sz
Mslman olmayanlara sylemitir. Bu sz ayn zamanda benim anadilimde kldm gibi
namaznz anadilinizde kln anlamna da gelir ki, snnet savunucularnn Arapa namaz
dayatmasnn elikisini gsterir.*
5) Rekat saylar ile ilgili hadis yoktur. Kuran'da rekattan bahsedilmez. Dahas, Kuran'a gre
namazn uzunluu bir lt deildir. Tersine, huuyu/saygy (23:2, 3:43), tevazuyu (7:55) ve
Allah' anmann ve ululamann bize olan yararn gzetmeliyiz. Ancak Allah szle anp tenzih
etmenin oka (kesiren) yaplmas tevik ediliyor (20:33-34, 33:41, 62:10...). 4:102 ayetinde
verilen her grubun birer kere secde ederek kld ksaltlm namaz rnei, cemaatle klnan
namazda en az iki secde olaca biiminde yorumlanabilir. Haftann bir gn le namaz toplu
klnmaldr (62:9-10). Bu namazn 1400 yl sonra hala iki rekat olarak klnyor oluu byk
olaslkla herkesin katlmas nedeniyle rekat saysnda bir deiiklik yaplamam
olmasndandr. 73:20 ayeti ise namazda Kuran'dan kolay geleni okuyabileceimiz anlamna
gelir (ayrca bkz. 3:113, 18:27). Bunun yannda birok dua ayeti bulunmaktadr. Bunlar elbette
namazda okunabilir. Namazda dua edilebilir (2:45), balanma dilenebilir (3:17).
6) Namaz ayakta durma/kyam (2:238, 3:43,113, 4:102,142, 22:26, 25:64, 39:9), eilme/rku
ve yere kapanma/secde (2:43, 3:43,113, 4:102, 9:112, 22:26, 25:64, 39:9) pozisyonlarnda
klnr. Ayetlerde dile getirildii sralamadan kyam-rku-secde sralamasnn doru olduu
sonucu karlabilir. Secdenin tanm 17:107,109 ayetlerinde yaplmtr.
7) Namaz vakitleri Kuran'da birok yerde belirtilmitir. 2:238, 3:41, 11:114, 17:78, 18:28,
20:130, 24:36,58, 30:17-18, 50:39-40, 52:48-49, 76:26 ayetlerine baknz. Gnlk tekrar says
belirtilmemitir. Bu ayetlerden be yerine drt veya vakit anlayanlar da vardr. Hadislere
bakarsak Peygamberin kimi zaman , kimi zaman be vakit kldrdn okuruz ki deien bir
ey olmayacaktr. Orta namaz ikindi veya le vakti olarak anlayanlar vardr. Ancak
vurgulanmas gereken ve Kuranda vurgulanan her durumda namazn ierii, anlam ve
dzenliliidir. Uzunluu ve tekrar says deildir.
8) Kuran'da namaz iin giyim koulu yoktur. Ancak toplu klnacak namaz iin gzel giyinmek
buyrulur (7:31).
9) Namaz iin yaplmas gereken temizlik Kuran'da tarif edilmitir (4:43, 5:6). Bu temizlii
tekrarlamay gerektiren koullar da aka belirtilmitir. Peygamber snneti olduu rivayet
edilen abdest Kuran'a aykrdr. Peygamberin byle bir talimat verme olasl yoktur, nk
Kuran'dan eksiltme yetkisi olmad gibi ona ekleme yetkisi de yoktur. Kuran eksiksizdir
(6:38-39,114-115).
*
Konu hakknda ayrntl bir inceleme iin Trke Kuran, Trke Namaz almama bavurunuz.
- 31 -
Neden Yalnzca Kuran
10) Kldrann namaz srasnda okuduu Kuran anlayarak dinlenmelidir (7:204). Kldrann
le ve akam namazlarnda sureleri iinden okumas, tm namazlarda Fatihann birinci
ayetini iinden okumas Kuran'a ve akla aykrdr. Kldrann erkek olmas gibi bir zorunluluk
Kuran'da yoktur. Kldrann kadn olmas fikri zorumuza gidiyorsa kendimize u soruyu
sormalyz: Kurann dinine mi uyuyorum, ounluun dinine mi?
11) Kuran'da bayram, cenaze, tespih, kaza gibi namazlar yoktur. Olmayan namazn nasl
klnaca sorusu geersizdir.
12) Allah Kuranda namaz bize rettiini sylemektedir (2:198,239). Mantkl olalm. Kuran
okuyup da (2:43,144,198,238,239, 3:17,43,113, 4:43,102,142, 5:6, 7:31,55,205, 8:35, 9:112,
17:109-111, 20:14, 25:64, 29:45, 39:9, 107:4-5) Allahn namazn amacn, nasl klnacan
retmediini, bu ayetlerin bize yetmediini syleyebilir miyiz? Kuran her eyi ayrntl
klmtr (6:97,114,115,119,126, 7:32,52,174, 10:5,24,37, 11:1, 12:111, 17:12, 41:3,44).
Kukusuz namaz da bunun iindedir. Gerekmeyen ayrnty sunmad iin Kuran ayrntsz
olmakla sulayamayz. Kuranda hangi kulluk greviyle ilgili bir biim dayatlmtr ki, namazn
zorunlu tek bir biimi olsun? Herkesin kendine zg biimde Allah' anaca 5:48, 22:67, 24:41
ve 17:110 ayetlerinden bellidir. slam biimle deil, zle ilgilidir. zmzn zayfln biimle
gideremeyiz.
13) Btn bunlar cemaatle klnan namazn, zerinde uzlalan ortak bir biimi ve
uzunluunun olmasna ters deildir. Herkes baka baka klarsa cemaat olmaz demek
konuyu saptrmaktr. Bakasnn namaznn bizimkinden farkl olmas, geersiz olduu
anlamna gelmez. Birinin namazn snayacaksak ancak Kuran'n buyruklaryla uyumlu olup
olmadyla snayabiliriz. Bunun tesinde hkm veremeyiz.
14) Cuma namazna her inanann katlmas gerekir (62:9). Kadnlarn Cuma namazndan uzak
tutulmas Kurana aykrdr.
15) Kuranda namazn kabul olmas, geri evrilmesi, iade edilmesi gibi kavramlar yoktur.
Namaz, kiinin Allaha dedii bir bor deildir. Kii namaz ve Allahn btn buyruklarn
kendisi iin uygular (17:15, 29:6, 30:44, 39:41, 41:46, 45:15). Allaha yarar salamak
mmkn deildir. O, gereksinimlerden, almaktan mnezzehtir. Kabul kavramnn yerini
yararllk kavram almaldr.
16) Kuranda namazn ertelenmesi, kaza edilmesi, birletirilmesi gibi kavramlar yoktur.
Namaz, zaman belli bir grevdir (4:103). Bu demektir ki karlan namazn telafisi yoktur.
Namaz bir bor deildir, denmez, iade edilmez. Rekat tarifesi, kaza, cem, erteleme gibi
kavramlar uyduranlar bu ayette belirtilen zaman kavramn say kavramyla deitirmekteler.
60 yanda Mslman olup namaza baladysanz yapmanz gereken dua edip Allahn
klmadnz namazn verdii kayb gidermesini ummaktr (25:70, 39:53).
ddia 2: Hadisler olmadan zekat oran bilinemez
1) Her eyden nce zekat oran nedir? sorusunun kkeninde para ve mal harcamaktan
duyulan rahatszlk olabilir. nk ne kadarn vereceim sorusunun oda kiinin kendisi,
yani mali varldr. Oysa Kime vereceim? sorusunun oda yardmn ulaaca yer, yani
ibadetin amacna ulap ulamayaca kaygsdr. Ne kadar vereceini soran ynlarn yannda
kime vereceini veya baka eyleri soran duymuyor olmamz bize bir ey sylyor! Bugn
szgelimi Trkiyede zekat iin bir rgtlenme bile yok. Bugn ihtiya sahiplerini saptayp
- 32 -
Neden Yalnzca Kuran
yardm ulatrmak bireysel abalarla baarlacak bir i deildir. Amacna ulamas, toplumda
paylam ve bar salamas, dmanl azaltmas ve verimli olmas iin ncelikle rgtl
olmas gereken bir grevi Mslmanlar kiisel abalarla yerine getirmeye alyorlar. Ve buna
karn en byk dertleri zekatn oran mdr?
2) Eer hangi birikimden, kime, ne yntemle, ne biimde vereceimizi biliyor isek ve yalnzca
ne kadar verilecei konusuna takldysak Kurann bize cevab, ihtiyatan artan (2:219)
olacaktr. Bu yant bizi tatmin etmediyse, miktar koullara ve vicdanmza gre belirleyeceiz.
Akrabaya iyilik edin buyruunu duyunca Nasl? Ne kadar? diye sormuyoruz. Yahudilere
hayvan kurban etmeleri buyurulunca her trl gereksiz ayrnty sormalarn Kuran eletiriyor
ve bu ii gnlsz yaptklarn sylyor (2:67-71). Birka ayet sonra ise u soruyla
karlayoruz:
Yoksa siz de resulnzden, daha nce Musa'dan istekte bulunulduu gibi
isteklerde bulunmak m diliyorsunuz? Bakara 2:108
ddia 3: Snnetin iki kayna vardr: Kuran ve hadis.
Bu durumda hadislerin hepsinin sahte olduuna ikna olmu birisi iin snnetin tek kayna
olarak Kuran kalyor. lgin. Tuhaf bir ekilde, hadis kitaplarndan ok daha gvenilir
kaynaklar olan Medine Szlemesi ve Peygamberin devlet bakan olarak yapt yazmalarn
kopyalar Peygamber uygulamas iin ncelikli kaynak olarak kabul edilmiyor. Hadisler
hakknda binlerce kitap var, ancak bu ikisi hakkndaki aratrmalarn says bir elin
parmaklarn gemiyor. Hadislere inananlar devlet ynetimi, toplumsal hayat ve hukuk
konularnn m; yoksa tra, giyim, sofra kurallar, tuvalet kurallar, alveri kurallar gibi
konularn m daha yaamsal olduunu kendilerine sorsunlar. slami bir dzen talep edenler de
hadislerde slami dzenle ilgili hi bir yol gstericilik olmadnn ayrdna varsnlar.
ddia 4: Snnet Kurann en iyi yorumudur.
Bu nerme zaten Kurann farkl ve iyi yorumlarnn mmkn olduunu kabul eder. yleyse
Peygamberin snnetini birebir uygulamadan da mminler olma olanamz vardr. Bu da
snneti zorunluluk olmaktan karr. Kuran Resulullahta sizin iin gzel (hasen) bir rnek
vardr (33:21) der, en gzel rnek (ahsen) demez. Allah Kuranda kelimeleri rastgele semi
deildir! Peki, Peygamberde neden gzel bir rnek var da, en gzeli yok? Veya neden Allah bu
rnei sonsuza kadar yaatp insanlarn rnek almasn salamad? Allah her eyi lyle
yaratm. Bu, hibir eyi kendi iinde mkemmel yaratmad demek. Mkemmellik lszlk
demektir. Onun iin de Allaha zeldir. Allah lszdr. Yarattklar ise lldr. Muhammed
Peygamberi rnek alacamz konu da var, yks anlatlan teki iyi kullar rnek alacamz
konu da var. Hi biri dierinin yerine gemiyor ki, hepsi ayr ayr, paymza den dersi
karalm diye anlatlyor. nk hi biri eksiksiz deil. Allah dnmemizi (10:100, 20:128,
67:10), aramamz (5:35, 84:6), yarmamz (2:148, 5:48, 21:90) istemeseydi, taklit
etmemizi isteseydi mkemmel bir rnek verebilirdi. Allahn gc Peygamber snneti
dediimizi yaatmaya yetmez mi? Allah taklit etmemizi deil, akl yrtmemizi, lp
bimemizi, yollar aramamz istiyor. Herkesin kendi yaratlnca kendisine yol aramasn
istiyor (24:41). Yaam bo bir kat, Kuran da elimize verilmi bir kalem. Bir yol izmek
zorundayz. Kuran bize izilmi bir yol vermiyor. Kurann klavuzluuyla yolu biz izeceiz.
Nimetlerin en by olan akln kullanmaktan korkup hazr izilmi yol arayanlar d
krklyla snnete, din adamlarna bavuruyor. Bu bir snavsa, kopya ekmeyi veya hesap
gn bo kat teslim etmeyi kim ister?
- 33 -
Neden Yalnzca Kuran
ddia 5: Snnet Kurann tek doru yorumudur.

1) Snnetin kayna Kuran + Hadis olarak verilmektedir. Bu konuyu bir baka maddede
tarttm. Uygulamada Snnet = Hadistir. Hadislerin Kurann yorumu olmad konusunu da
dier bir maddede ayrca tarttm.
2) Kurann tek doru yorumu var ise ve bu yorum Kurann dnda ise, Allahn neden Kuran
korumay setiini ve fakat yorumunu korumadn aklamak olanakszdr.
3) Bu, daha nce bahsettiim nedenlerle Peygamberden sonra Kurann uygulanamayaca
anlamna gelir ki, yanltr.
4) Peygamberin verdii hkmler Allahn ona verdii hikmet ile Kurandan kard
hkmlerdir (itihat). Vahyin dnda gr bildirmesi doaldr. Yanllk bu grlerin vahiy
sanlmas veya vahiy olmad bilindii halde vahye edeer saylmasdr. Peygamberin
uygulamas Kurann ilk uygulamasdr, tek uygulamas deil. Peygamberin uygulamas ancak
kendi yer ve zamannda tekrarlanabilir. Kurandaki kurallar da dahil btn kurallarn
uygulamas koullara baldr ve akl girdisini gerektirir. Taklit, akl devreden karr ve ou
zaman kuraln/buyruun uygulanmasn, ou zaman ise uygulamann salayaca yararn
ortaya kmasn olanaksz klar. Peygamberi 1400 yl sonra rnek alma niyetinde olan kii
Peygamber bugn olsa nasl karar verirdi sorusunu sormal. slam VII. yy Arabistannda
donduran anlayn Binek zerinde namaz klnabilir buyruunu yalnzca develere ve atlara
uygulayp arabay, ua, treni, gemiyi bunun dnda tutmas gerekir. Snnet savunucular
neden bu yeni bineklerde namaz kldklarn aklayamazlar. cma aklamasyla kendilerini
ele verirler. nk bu konuda verilen fetva, snneti bir tarafa brakp tek bana Kurandan
akl yrterek hkm karmak zorunluluunun bir rnei olmutur. Ne var ki akl yrtme ii
ters ynde, yani var olan uygulamann sorgulanmas biiminde olmamtr. Szgelimi kandil,
mevlit gibi snnette olmamasna karn dine bulam uygulamalar sorgulanmamaktadr.
Hadis, snnet ve icma anlayyla kurulan, Kurandan hkm karamayan slami yaplanmalar
bu yzden hibir zaman baarl olamayacaklardr.
5) Kuran anlamak ve uygulamak iin Peygamberin yorumuna muhta isek, bu yorumu ieren
kitaplar neden Mushafla birletirilmemitir? Kuran tek bana anlayp ilkelerini hayatmza
geirmek olanaksz ise Mushafn veya evirilerinin tek bana baslp yaynlanyor olmasn
aklamak mmkn deil. Bugne kadar snnet itihatl bir Kuran yaynlanmamtr. Snnet
savunucular Kurann orijinalinin veya evirisinin tek bana baslp yaynlanmasn,
dolaysyla bunlar tek bana bavuru kayna olarak kullanan insanlarn doru yoldan
sapmasn engellemelidirler. Snnet savunucular ciddiyseler daha fazla ykma neden
olmamak iin srmde olan Kuranlar toplatma, Kuran evirisi sitelerini kapatma kampanyas
balatmaldrlar.
6) Kaynaklarnn neler olduu tartmas bir yana, Peygamberin uygulamasnn rnek
alnmas baka, l alnmas baka eydir. Snneti Kurann yanna ikinci kaynak olarak
koyduunuz zaman onu mutlak l haline getirirsiniz. Bizzat Kuran Peygamberin
uygulamasna rnek der (33:21).
7) u ksack listedekilerin hibirini grmemi bir Peygamberin szde uygulamalarnn bize
ne lde rnek olabileceini kendimize soralm: Devlet, devletler st rgt, endstri, fosil
yakt, adli sistem, banka, dijital para, ok uluslu irket, kresel ekonomi, basn-yayn, sanayi,
ateli silah, biyolojik silah, bilgisayar, telekomnikasyon, uydu, internet, fikri mlkiyet, yapay
gda, biyo-teknoloji, nano-teknoloji Bunlarn her birinin hayatmza girmesi saysz kitab
- 34 -
Neden Yalnzca Kuran
dolduracak ahlaki ikilemlere ve hukuksal gri alanlara yol amtr ancak Mslmanlar bunlar
tartmayarak hem uygarln yzlerce yl gerisinde kalm hem de sonsuz yaamlarn
tehlikeye atmlardr. nk onlara pazar terazisinde hile yaplmamasn tleyen hadisler
yetmitir (!). Peygamberin hayat karmak deildi. Herkesin her iine burnunu sokan veya
sokmak zorunda kalan bir devlet ve yaamn her ayrntsn belirleyen yasalar yoktu.
Peygamberin snneti ancak bugnk yaam din ve dind biiminde ikiye blersek kolay ve
geerli olabilir. Ancak bugne zg veya bugn ad deimi olan eyler (kleye asgari
cretli dememiz gibi) dind saylrsa hadis ve tarih kitaplarndaki snnet uygulama olana
bulabilir. Yaam bu biimde ikiye blmek deceimiz en byk hata olur. Hristiyan Reformu
sonras Batnn din algs bu biimde indirgemeci olmu ve bunun sonucunda din, yaamn
btnn kapsayc olmaktan km, tapnaklara skmtr. 2:286 ayeti gerei Kitapllardan
ders almal ve onlarn hatalarn yinelememeliyiz.
ddia 6: Peygamberin her yapt snnettir, her yaptn taklit etmeliyiz.
yleyse;
Neden ata ve deveye deil de motorlu tatlara bindiinizi,
Neden elinizi sabunla, kafanz ampuanla ykadnz,
Neden drt mevsim sandalet giymediinizi,
Neden cam, seramik, paslanmaz elik, telefon, bilgisayar, saat vs. kullandnz,
Neden doktora, mahkemeye, notere, belediyeye gittiinizi,
Neden tuvaletsiz, mutfaksz, toprak evlerde oturmadnz,
Neden deve ticareti yapmadnz,
Neden devlet bakan olmadnz,
Neden Arap giysisi giymediinizi,
Neden Arapa konumadnz,
Neden Arabistanda yaamadnz... aklaynz.
ddia 7: Hadis, siyer ve mezhep kitaplarnn aktardnn dnda yaayan snnet de
vardr.
Savalarla, iktidar ve mezhep kavgalaryla, ayrlklarla, igallerle, glerle geen 1400 yl
boyunca yaayan snnetin hibir deiiklie uramadn iddia etmek akl ddr. Yaayan
snnete rnek verilen namazdaki (ister Snni ister ii) Allahtan bakasna sesleniler bunun
kantdr. Yaayan snnete gre gya Peygamber namazda Ettehiyat okumu, kendisine
seslenmitir! Bilgi nesilden nesle kaypsz aktarlsayd en bata brahimin dini bozulmazd.
ddia 8: 66:3 ayeti Peygambere Kuran dnda vahiy geldiinin kantdr.
Bu ayette Peygambere elerinin yaptklarnn Allah tarafndan bildirildii /haber verildii
sylenir. Bu iddia sahipleri Allahn birisine bir eyi haber vermesi kavramn dar kapsamda
anlyorlar. 9:14 ayetindeki Allah onlara sizin ellerinizle azap etsin ifadesine dikkat ediniz. Bu
ifadede Mslmanlara olaanst gler verilmesi, haa onlarn Allahn iine ortak olmalar
sz konusu deildir. Kurana gre her ey Allahtandr. Kitap Allah retir veya kalemle
yazmay retti (2:282, 96:4) ifadeleri Allahn hepimize ayr ayr vahiy verdii anlamna
gelmez. oumuza kalemle yazmay ilkokul retmenimiz retmitir. Ne var ki 96:4 ayeti
Allah'n rettiini sylemektedir. yleyse 66:3 ayetinde "Allah'n haber vermesi" neden vahiy
anlamna gelmek zorunda olsun? Yine 2:239 ayetinde bilmediiniz eyleri size rettii
ekilde Allah ann ifadesi her birimize vahiy geldii anlamna gelmez. 5:4 ayetinde ise
- 35 -
Neden Yalnzca Kuran
insann avc hayvanlar Allahn ona retmesiyle /bildirmesiyle yetitirdii anlalr. 2:222
ayetinde erkeklere Allahn emrettii yerden elerine varmalar sylenir. Kuranda cinsel
ilikinin biimiyle ilgili hibir ynerge olmamasna karn bu ifadenin kullanlmas, her
yetikinin doal olarak bildii yolun anmsatlmas anlamna gelir. nk insann bildii her
gerei zaten Allah bildirmitir. Dolaysyla 66:3 ayeti de Peygambere bu konuda ayrca vahiy
geldii anlamna gelmez. 66:3 ayetinde nebe (N-B-A) eyleminin kullanlmasnn bu haber
veriin vahiy biiminde olduu izlenimi uyandryor. Ne var ki bu bilgi dorudan vahiy yoluyla
gelmise bile bu durum Peygamberin Kuran dnda yasa ve yorum bildiren veya gelecei
bildiren vahiy aldn gstermez. Burada kendisine elerinin onun arkasndan yaptklar bir
iin haberi ulayor.
ddia 9: 16:44 ayeti Peygambere zikir adnda ayrca vahiy geldiinin kantdr.
Ayetin kendisinde zaten bu zikri insanlara bildirmesi isteniyor. Zikir (hatrlatma/ hatrlatc)
Kuran boyunca Kuran anlamnda kullanlyor (3:58, 7:2, 12:104, 15:6-9, 21:50, 36:69, 41:4142, 43:43-44).
ddia 10: Buhari 600 bin hadis toplam, bunlarn 4 binini yazmtr. Yani kendisi hadisleri ok sk bir elemeden geirmitir.
Belli ki matematik bilmiyorsunuz. 600 bin hadisi toplayacak zaman olduunu varsayalm,
bunlar katlara yazmaya kalkarsa Buharinin yannda bir kamyon (veya onlarca eek)
gezdirmesi gerekir. Nerede kald bunlar okumak ve ayklamak? Elinizde Kuran gibi 114
sureyle balam, 114 sureyle bugne ulam prl prl bir kitap dururken bu aba niye?
Buhari bunlarn %99unu neye gre ayklamtr? Yalnz drt kii binlerce hadisi nasl
ezberlemitir? Duysanz hakiki olduunu dneceiniz hadisleri de elemediini nereden
biliyorsunuz?
ddia 11: Hadisleri aktaranlarla Kuran aktaranlar ayn kiiler. Hadis inkar Kuran da
inkar etmeyi gerektirir.
yle bile olsa bu, hadis ve Kuran eit mi yapar? Ki yle deildir.
1) Hadisleri aktaranlarla Kuran aktaranlar ayn kiiler deildir. Kuran Peygamber
hayattayken yazlm (25:5, 11:1, 68:1, 80:13, 98:2), hadisler ise en iyi ihtimalle 200 yl sonra
yaam bir avu adam tarafndan yazlmtr. Szgelimi Buharinin sylentilerinin yars Ebu
Hureyre, Enes, Abdullah ve Ayeye dayandrlr. Bunlarn Kuran da kaleme aldn iddia
eden sylenti yoktur. Byk olaslkla ilk mushaflar Peygamber hayattayken oaltld. Yazl
bir metnin aktarlmasndaki isabet elbette farkl olacaktr. Hadisler Kuran yetmez diyen
mam afinin izinden gidenler tarafndan en iyi ihtimalle 200 yl sonra yazya geirilmi.
Geleneki kaynaklara gre ilk yzyllarda birok Kuran yazmas vard ancak hi hadis
derlemesi yoktu.
2) Kuran bir iki harf istisnas dnda herkes tarafndan ayn ekilde aktarlrken, ayn hadis
farkl kitaplarda farkl ekilde yer alr.
3) Bu iddiann sahibi Kuran ayetleri iin de isnat zinciri aramaldr. Hibir ayet iin isnat
zinciri yoktur. Bu iddiann sahibinin ltlerine gre Kurann kendisi uydurmadr!
- 36 -
Neden Yalnzca Kuran
4) Bu iddiann sahibi aslnda Kurana deil, Kuran bize ulatran insanlara gveniyor. Bu
insanlara olan gveni sarslrsa kutsal kitabna olan gveni da sarslacaktr. Bu iddiann sahibi
ilgin bir ekilde hadisleri kurtarmak uruna Kurann zerine kuku drmekten
ekinmiyor. Bu iddiann sahibinin Allahn Kurann korunmu olduu szne de (15:9, 18:27)
gvenmiyor olmas gerekir. Bunun zerinde dnelim. Bu iddiann sahibi her eyi bir tarafa
braksn, tam olarak neye gvendiini kendisine sorsun.
ddia 12: Allah hadis kitaplarn da korumutur.
Peki, uydurma, birbirini nesih eden hadisleri, hadis yazmay yasaklayan hadisi neden
korumu? Bizi yanltmak m istiyor?
ddia 13: Allahn Kuran koruduunu bildirilmesi, Snneti korumayaca anlamna
gelmez.
Bu iddia sahibini nce biraz mantk dersi almaya sonra da Kuran daha dikkatli okumaya
davet ediyorum. 17:36 ve 22:24 ayetlerine baknz.
ddia 14: tihat yapmak iin Kuran yetmez, hadislere baklmaldr.
Aslnda bu mantkla itihat yapmak iin hadis de yetmez. Nitekim hadiste de istedii itihad
bulamayan kii bu sefer sahabenin itihadna, o da yetmeyince gemi ulemann itihadna, o
da yetmeyince ada ulemann itihadna bakyor. Bu zincir byle sonsuza kadar gidiyor.
Kendi bana itihat yapmamak, Kuran'n buyurduu gibi akln kullanmamak, iyiletirici i
yapmamak iin elinden geleni yapyor. Kurandan itihat yapmak olanakldr. Kuran din
bilginlerine deil, tm insanlara indirilmitir.
ddia 15: Kuran anlamak gereksizdir. Bize gereken yalnzca snnettir.
= Allah anlamak gereksizdir. Bize gereken yalnzca Peygamberdir.
ddia 16: Hadis inkarclarnn atfta bulunduu ayetler Mslmanlarla deil,
mriklerle ilgilidir.
Bu iddia iki mantk hatas ierir.
1) Kimin Mslman, kimin mrik olduunu bize kim syleyecek? Allaha ortak komamak
Ben Mslmanm demek kadar kolaysa, Kurann yarsndan ounun irkle ilgili olmasnn
anlam nedir? Bu mantkla her gnah ileyeni mrik yapabilir, iki szc telaffuz eden her
istismarcy Mslman yapabilirsiniz.
2) Kuran byk ounlukla onu Allah sz olarak kabul edenler tarafndan okunur. Kitaptaki
hi bir olumsuz rnei, eletiriyi muhatap almadan, zeletiri yapmadan okumann anlam
yoktur. rnein 12:40 ayetini stne alnan bir Allahn kulu yok! Sanki bu ayette
hayaletlerden sz ediliyor. Bu ekilde okuyan kii hatalarn fark edip kendini
dzeltemeyecei, gelitiremeyecei iin onun yol gstericiliinden faydalanamaz. Bu kii iin
Kuran adeta bir iir kitabna dner. Kuran bizden onu okumamz deil, ondan ders almamz
- 37 -
Neden Yalnzca Kuran
ister. Kuran, onu anlayan iin yol gstericidir, anlamayan iin deil. Bu iddia, sahibine Kurann
yol gsterme olanan ortadan kaldrr.
ddia 17: Kurana aykr olmayan hadisler hakikidir. Piyasada sahte para var diye salam paralar tedavlden kaldrlmaz.
1) Kurana aykr olmamas, bir szn Peygamber sz olduu anlamna gelmez. Kurana
aykr olmayan szleri biz de retebiliriz. Hatta atalarmz retmitir. yilik eden, iyilik bulur
gibi Bu varsaym, her doru szn altna Peygamberin imzasnn atlmasn meru klyor.
2) Kuran, kendisinden baka din kayna kabul etmiyor. Hal byleyken, Kurana bir ey
eklemek, onun yanna bir sz koymak olanakszdr. Ne kadar gzel, doru, ilham verici olursa
olsun Kurana dini kaynak olarak bir sz eklenemez. Konu dinin kaynan aramaksa, Kuran
dnda her ey Kurana aykrdr.
3) nsan sz olan hadisler Kurana uygun olan ve olmayan diye ayklanabiliyorsa, bir ksmnn
Allah sz olduunu bildiimiz Tevrat ve ncilin ayklanmas neden teklif bile edilmiyor? Bu
mantkla Vedalardan Pitakalara kadar her dinsel metni ayklayp tabi mi olacaz? Hadisleri
en iyi olaslkla ancak doru sz veya yanl sz olarak ayrabiliriz. Bu durumda bile bunlar
Peygamberin szleri deil, anonim sz olarak kabul edilmeli, ataszlerinden daha fazla
geerlilii olmamaldr.
nancnza ve sonsuz yaamnza para kadar deer veriyor, paranz attnz riske inancnz da
atyor iseniz hesap gn bir srprizle karlaabilirsiniz.
ddia 18: Buharinin kitabndaki uydurma ve zayf hadisler ayklandnda elikiler ve
farkllklar asgariye inecek, sorun zlecek.
1) Kime gre, neye gre asgari? Buhari zaten bunlar ayklad, u andaki elikiler zaten asgari
dzeyde desem, bunu nasl rtrsnz? Bu nesnel bir lt deildir. Mslmanlar asgari
elikiyle mi yetinecek? nancn z uzlama deildir, apak gereklerden emin olmaktr
(17:105). Nasl eviri konusu dilbilimcilerin konusu ise, hadislerin hakikilii konusu da
tarihilerin konusudur, din bilginlerinin deil.
2) Hadisler slamn kayna ise, slama girmek isteyen birine Durun, slamn kaynaklar
1400 yl sonra daha yeni hazrlanyor, daha sonra gelin mi diyeceiz? Daha iyi bir
itibarszlatrma plannz var m?
ddia 19: Hadis inkarclar hadis yazmay yasaklayan hadisi tm hadisleri inkar iin
gereke yapp kendileriyle eliiyorlar.
Hadis inkarclar bu hadisi, hakiki olduuna inandklar iin deil, hadis kitaplarnn nasl
kendileriyle elitiini, kendilerini yalanladklarn gstermek iin vurguluyorlar. Kendisiyle
elienler, kendi savunduklar retilere kar gelenler hadis savunuculardr! Tek eliki
konusu bu deildir. Hadis kitaplar birbirini ve Kuran ayetlerini yalanlayan yklerle doludur.
mer, Ebu Bekir gibi kiilerin biyografileri hadis yazmn yasaklama, yazlm hadisleri imha
etme ve yalanlama ykleriyle doludur. Hadis savunucular iin inandklar eyle elien bu
bilgileri yalanlamaktan baka k yolu yoktur. Bunlarn yalanlanmasnn mantksal sonucu
ise yukarda saylan nedenlerden dolay geriye kalan tm sylentilerin yalanlanmasdr.
- 38 -
Neden Yalnzca Kuran
ddia 20: Hadisleri reddetmenin hkm uydurma ve sahih olularna gre deiir.
Bu bir dngsel mantktr, safsatadr. Peki, uydurma ve sahih oluuna kim karar veriyor?
Yetkililer. Kimin yetkiye sahip olduuna kim karar veriyor? Allahtan vahiy alan veya zamanda
yolculuk yapan bir hadis uzman yok. Her akl banda, okuryazar kii hadisleri
deerlendirebilir. Hadis usulnden nce mantk kurallarn ve safsatalar renmek gerekiyor.
ddia 21: Hadis inkarnn hkm konusunda kesin bir yargya varmak zordur.
Kurana inanyorlar, o halde Mslmanlar demek zor mudur? Kurandan baka lt yoktur
(4:166, 13:43).
ddia 22: Hadis inkarclar Peygamberin szlerini kmsyorlar.
Yine dngsel mantk! Hadis klliyat Muhammed Peygamberin szleri deildir ki,
Peygamberin szleri kmsensin. Tersine, hadis klliyat Peygambere, daha da kts
Allaha hakaretle doludur!
ddia 23: Hadis inkarclar Peygamberi postac dzeyine indirgeyip aalyorlar.
1) Bu iddia aslnda iddia sahibinin Kurana bak asn belli ediyor. Kuran, okunmas gereken
bir byl metin deil, yaama geirilmesi gereken bir mesaj. Postac size mesaj verir ve gider.
Eli ise sizi uyarr, mesaj kendisi de yaama geirir (2:129). Peygamberi grmemi kiiler
olarak yaama geirmesine tanklk etme frsatmz yoktur. Bize yalnzca Kitap brakmtr ve
bunu yaparken ii rahattr. Ancak Elinin bu kadarla kalmayp doastlkler sergilemesini
bekliyorsanz Kuran size gerekli cevab vermitir (6:37,107, 13:27, 21:5, 29:50,51, 39:41).
2) Bunu kabul ettiimizi varsaysak bile, Allahn postacs olmak kmsenecek bir ey midir,
onurlandran bir vg m?
ddia 24: Hadis inkarclar aznlktadr, marjinaldir, ciddiye alnmamaldr. Doru syleseler zaten ounluk olurlard. Herkes/ounluk ayn anda yanlyor olamaz.
Bu sav Kuran rtr:
- 39 -
Neden Yalnzca Kuran
yle de demeyesiniz: Daha nce atalarmz irke batmt. Biz de onlarn

ardndan gelen bir soyuz. Gerei ineyenler yznden bizi helak mi edeceksin?
Araf 7:173
Urvet (kulp) szc ad biimiyle Kuranda yalnzca iki yerde geer:
Her kim tauta srt dnp Allah'a inanrsa hi kukusuz sapasalam bir kulpa
yapm olur. Kopup paralanmas yoktur o kulpun. Bakara 2:256
Bylelerine, Allahn indirdiine uyun dendiinde u cevab verirler: Hayr, biz
atalarmz zerinde bulduumuz eye inanrz. Peki eytan onlar, alevli atein
azabna arm olsa da m? Gzel dnp gzel davranarak yzn Allaha
teslim eden, en salam kulpa yapmtr. Lukman 31:21-22
Atalarn yolunu izleyip say okluuna gvenenlerin salam kulpa tutunmad kesindir.
Ayrca 6:116, 19:73,95, 41:4, 26:158, 11:17, 25:50, 26:103, 28:78 ayetlerini inceleyiniz.
ddia 25: Hadis inkarclar sevimsiz, sert sluplu kiilerdir. Bunlarn suratlarnda
meymenet yoktur. Bir kere mmin adamn yz gle olur, nurlu olur.
Kuranda doru yolda olanlarn nitelikleri arasnda fiziksel zellikler, karizma, slup, taraftar
says ve itibar saylmaz. 63:4, 6:112-113, 19:73, 26:111, 45:23 ayetlerini inceleyiniz.
ddia 26: Yalnzca Kuran izleyenler dini kua eviriyorlar.
Bunu diyen, Kurana ku dediinin ayrdnda mdr? Bunu diyen Allah sznn ne demek
olduunun ayrdnda deil, onun szlerini hakkyla takdir edemiyor (22:73-74). yle
grnyor ki, Kurana ku diyenlerin kendileri slam namaz, zekat, oru ve hacdan oluan bir
pakete, kua evirmiler.
De ki: Bana, Allah'tan bakasna kulluk etmemi mi emrediyorsunuz, ey cahiller!?
Andolsun, sana da senden ncekilere de u vahiy edilmitir: Eer irke saparsan
amelin kesinlikle boa kar ve mutlaka hsrana denlerden olursun. Bakasna
deil, sadece Allah'a kulluk/ibadet et; kredenlerden ol! Allah', kadrine/anna
yarar ekilde tanyamadlar. Zmer 39:64-67
Dediler ki: lahlarnz sakn brakmayn! Ved'di, Sva' asla brakmayn! Yeus'u,
Yeuk'u, Nesr'i de brakmayn! Nuh 71:23
Dikkat ediniz, 71:23 ayetinde ve ncesinde inkarclar Allaha kulluu aka reddetmiyorlar.
Ancak Allahn yannda kulluk ettiklerini brakmak istemiyorlar, sorun budur.
ddia 27: Yalnzca Kuran izleyenler doru yolda deildir.
Elimizi vicdanmza koyalm. Yalnzca Kuran izleyen, aklyla Allaha teslim olan birine
srtmz dnmek, onu yalnz brakmak, knamak, hatta onu inkarc bellemek Allahn
buyruklarna uygun mu? Allah Mslmanlara blnmeyi yasaklamtr. Mezhepilik,
cemaatilik, farkl dnene dmanlk etmek doru yol deildir (6:65,159, 23:52-53, 30:3132).
- 40 -
Neden Yalnzca Kuran
ddia 28: Kuran tek bana anlayamazsnz. Baz kelimelerin anlamn bilmek iin Arap
tarihi bilmek gerekir. Bunlar inkar edebilir misiniz?
nsanln tm bilgi birikiminin Kurandan olutuunu savunan yoktur. Arap dili, tarihi,
corafyas Kuran daha iyi anlamay salayabilir. Ama kimse bunlarn din kayna olduunu
iddia edemez.* Aradaki ayrm anlamak gerek. Ayn ekilde pozitif bilimler de tm evreni ve
dolaysyla Kuran daha iyi anlamamz salayabilir. Ama bu bilgiler dinin ikincil kayna
deildir. Apak olan bir kitab daha iyi anlamak iin hadisler, menkbeler, sylentiler gibi
dorulanamayan eylerin peinden gidemeyiz. Somut gereklerin peinden gideriz ki bunlar
da dinin ikincil kayna deil, Kuran anlama abasnda bir katalizr, bir ara olurlar. Yine
anlayamadmz ksmlar var ise, ki kesinlikle olacak, bunlardan sorumlu tutulmayacaz
(3:7). Kuran anlama abas Vardk m? sorusunun sorulmad bir yolculuk olmaldr (4:82,
7:169, 47:24, 73:4).
ddia 29: Yalnzca Kuran savunanlar mezhepleri reddediyorlar ama kendileri de bir
mezhep.
Kuran mezhebi diye mezhep olmaz. Kurann yolundan giden herkesin ad Mslmandr.
Kendi hiyerarisini, resmi itihadn oluturan ve kendisine mezhep diyen grup var ise ayr.
Ama yanlca Kuran esas alan bir dini savunmak mezhepilik, ayrlklk deildir. Kuran
birletiricidir. Kurana e tutulan kaynaklar ise ayrcdr.
ddia 30: Yalnzca Kuran savunanlar kendi aralarnda bile birlik salam deil.
Namaz, orucu, zekat farkl farkl yerine getiriyorlar. Birden fazla doru yol olamaz.
Tek tiplik farkl, birlikte hareket etmek ve dayanmak farkl eylerdir. Uygulamada, itihatta
tek tiplik gerekli deildir. Ancak anlay farkllklarn yenmenin, farkl fikirleri yartrp en
gzelini izlemenin tek yolu tartmaktr. Allah bize bunu buyurur (3:159, 39:18, 42:38).
Farkl fikirleri dlayp, aforoz edersek tartmay daha en bandan bitiririz. Kurann hi bir
yerinde tahammlszlk zendirilmez. Kafirlere kar bile. Namaz birlikte klndnda ortak
bir biim izlenebilir. Sahuru farkl saatlerde yapan insanlarn iftar paylamasna bir engel
yoktur. Zekat kimin ne oranda, ne biimde verdii konusu bir ayrlk bahanesi olamaz.
Farkllklar iyilikte, zulme kar direnite, ortak bir amata birlemeyi engellemez. Yine ayn
noktaya geliyoruz. Mslmanl namaz, oru, zekat, hac drtlsne indirgeyenler, birliktelii
ve uyumu yalnzca bu drd hakknda dnebiliyorlar. Oysa birliktelik yardmlamada
(42:39), yar ise iyilikte olmaldr (5:48).
ddia 31: Din bir uzmanlk alandr, yle her isteyen fikir bildiremez. Yalnzca Kuran
izleyenlerin ou dinsel eitim almamtr. Biz din bilginleri bu ie yllarmz verdik,
bizim szmz dinlenmeli.
1) Demek ki brahim Peygamber kendisine vahiy gelmeden tanr heykellerini krarak haddini
amtr! Cennete girmek uzmanlk m istiyor? Allah yol gsterecei kulundan nce ilahiyat
okumasn m istiyor? Kuranda din eitimiyle ilgili olabilecek ayet var. kisi Kurandan
nceki kitaplarla ilgili (16:43, 21:7). tekindeyse (9:122) dinde derin bilgiler edinenlerin br
Mslmanlar uyarmasndan sz ediliyor. Dinde derin bilgiler edinmek ilahiyat okumay
gerektirmez. Ayrca bugn din adam kimlii tayanlar dini metinler dndaki alanlarda ok
*
Konu hakknda ayrntl bir inceleme iin Trke Kuran, Trke Namaz almama bavurunuz.
- 41 -
Neden Yalnzca Kuran
geriler. Szgelimi ekonomiyi anlamadan infak, faiz gibi konularda iyi niyetle itihat yapmaya
alyorlar. Bu da ekonomiyi anlayanlar tatmin etmiyor, slamn ad olduu dncesini
besliyor. 57:27 ayetine dikkat ediniz.
2) Akademik ortamdaki farkl fikirlere tahammlszln toplumda yaygn olarak
bilinmemesi sonucu bu iddiann kulaa iyi gelebilir. niversite ortamnda aykr fikirlere
verilen kredi son derece snrldr. Yerleik gelenei toptan reddeden bir akademisyenin hadis,
siyer gibi derslerin, bin yllk kitaplarn okutulduu ilahiyat fakltelerinde barnmas veya
geimini bu iten salamas neredeyse olanakszdr. nk bu durum kiinin ilahiyat
programlarn batan aa sorgulamasna neden olacaktr. Zorlayc, ezberci bir eitimin
tornasndan gemi kiilerin zgr dnebilme yeteneklerinin gelimesi dk bir olaslktr.
Bu balamda evet, yalnzca Kurana bal kalanlarn ilahiyat olmamas/kalmamas rastlant
deildir.
3) Dinin szm ona bir uzmanlk gerektirmesi, bu uzmanln dnyevi nimetlerinden
yararlanan uzmanlarn iine gelir. Bu sakat yaklam ister istemez bilginin avama
almamas, niversite, tasavvuf vs. evrelerde yaltlmas ve kimi zaman ayrcalkl bir bilgin
snfnn olumas sonucunu dourur. lgintir, binyllarn zulmn besleyen irek
(batni/ezoterik) rgtlerin balangc da ksaca byle olmutur. slamn din adam snfn
kaldrd ne srlr. Bu ancak Kuran herkesin okuyup anlayabileceini kabul etmekle
olanakl olur.
4) Kuran ayetlerine bizim anladmzn dnda bir anlam veren bir din bilginini, fikirlerini
eletirel olarak deerlendirmeden, bizden iyi bildii varsaymyla izlediimizde Allaha m
daha ok inanm oluruz, din bilginine mi?
Din, din adamlarna braklamayacak kadar nemli bir konudur!
ddia 32: Yalnzca Kurann yettiini savunanlar bunu anlattklar kitaplar yazarak
kendileriyle eliiyorlar. Kuran tek bana yetseydi bunu anlatabilmek iin kitap
yazmaya gerek olmazd.
Yine bir mantk hatas... Gerei arayana Kuran elbette yeterlidir. Bu kitaplar st kapal veya
aklanmaya gerek duyan Kuran aklamak iin deil, Kuranla uyarmak ve hatrlatmak iin,
Kurana armak iin, herkesin Kuran kendisinin okuyup anlamasn zendirmek iin
yazlyor. Yalnzca Kuran savunusu yapan biri Kuran ancak kendilerinin anlayabileceini ne
srmedike bunda yanl bir ey yoktur, sadece ar diyen mesajn gereini yerine getirmi
olur. Bu kitaplar yukardaki iddiann sahiplerinin yapmadklarn ii, yani Kurana ynelmeyi
hatrlatmak iin yazlyor. Szgelimi okumakta olduunuz bu kitapta yeni bir bilgi yoktur. Bu
kitap zaten ortada olan gerein parmakla gsterilmesidir.
ddia 33: Yalnzca Kuran izleyenler reform gibi masum nitelemelerle slama saldryorlar. Bugn Peygamberi reddediyorlar, yarn Kuran reddedecekler. slam hi
bozulmamtr. nsanlarn dinini rahat braksnlar.
Yahudilerin dini daha Musa hayattayken, Hristiyanlarn dini ise iki asr iinde bozulmu.
slamn kaderinin farkl olmas iin bir neden yaratmamz, almamz gerekmez mi? Allah
herhangi bir mmetin doru yol zerinde olmasn salamay garanti etmemi. Bilakis,
Peygamberin hesap gn tek ikayeti mmetinin Kuran terk etmesi/dlamas olacaktr.
25:30 ve 57:16 ayetleri zerinde dnnz. Emeviler dneminde slam karlp hapsedilmi.
- 42 -
Neden Yalnzca Kuran
Hala hapistir. Onu ancak hapishanesinde ziyaret edenler gerekte neye benzediini grp
anlayabilir. ehre dnp slamn hapiste olduunu, onu zgrlne kavuturmak gerektiini
syleyenler ironik bir biimde slam karmak istemekle sulanmaktadrlar.
Bat uygarlndan slama yaplan saldrlar hemen her zaman hadis ve siyer kitaplar
zerinden olur. Kuran hakkyla takdir edemeyenlerin inanp din kayna belledii bu kitaplar
Allah ve Peygamber hakknda iftiralarla, elikilerle, yalanlarla doludur. [slam = Kuran +
Snnet +] dediiniz zaman slam dmanlarnn eline bitmez tkenmez bir malzeme
veriyorsunuz. Onlara da adeta bo kaleye gol atmak dyor. te yandan Kurana saldrmak o
kadar kolay deildir. Hadisler yznden ayetlerin anlam zerinde yaplan deiiklikler baz
saldrlara ortam yaratyor. Kuran kendisine yaplan btn sulamalara yant verebilen bir
kitap. Ancak bunu baaracak olan Mslmanlar. Ve ancak hurafeleri bir kenara brakp
Kitapmz renmeye baladmzda bunu baarabiliriz.
slamn bozulmadn iddia edenler aslnda bu davran biimleriyle onu her trl bozulmaya
ak hale getiriyorlar. yle ki; mantkl nedenlere dayanmadan, kant sunmadan herhangi bir
kaynan gvenilir olduunu iddia etmek, toplumu sahte kaynaklara kar tamamen
savunmasz brakacaktr. Sahte kaynak retmek isteyen kt niyetliler, rettiklerinin
sorgulanmayacan, ar bir snamadan geirilmeyeceini bildikleri zaman bu onlar iin bir
tevik olur. Metne bu Allah katndandr, bunu Peygamber syledi, bu metne inanmayan
kafirler kacak, onlara uymayn gibi birka ka ifadesi ekleyerek istedikleri hikayeyi
yazabilirler. Nitekim yazmlardr.
Ters giden bir eylerin dzeltilmesi gerektii yazlp izildiinde drt elle mmetim yanllk
zerinde uzlamaz hadisine sarlanlar oltay nasl yuttuklarnn ayrdna varmaldrlar.
Kurann yanna eklenen kitaplarda, her trl uyarya ve iyiletirme nerisine direnmek iin
gereken aygtlar hazr edilmitir. Kukusuz ktye kullanlmayan hibir iyiletirme giriimi
olmamtr. Yalnzca Kuran ilkesi de istisna deildir. Tuzaa dmemek ve bir arlktan
tekine, bir yanlgdan brne dmemek iin gereken t yine Kurann iindedir. Btn
yazlanlar ve izilenler, i ve olular dnp dolap u ayrmda kendini gsterir: Allahn
szne gvenmek veya gvenememek.
- 43 -
Neden Yalnzca Kuran
III. Sonu
Hadise, siyere, sahabe biyografilerine, eski zaman ulemasnn grlerine harcanan aba
Kuran anlamaya ayrlsayd bugn ok daha aydnlk gnlerde olurduk. Snnet bile en yakn
iki kaynaktan, yani Medine Szlemesi ve Devlet Bakannn diplomatik yazmalarndan
aratrlmam, kim olduu belirsiz adamlarn iddialarnn peinden gidilmitir. Peinden
gidilen gerekten Snnet olsa yine iyiydi! Snnet diye azlara ve kalemlere dolanan ey;
sonsuz yaammza en kk katks olmayacak, ayyuka km adaletsizlie ve kahra en kk
bir iyileme getirmeyecek olan ipe sapa gelmez ayrntlar ve Yahudi geleneklerinin bir
karmdr. Mslman olduunu syleyen on kiiye sorsak ou Fatihann anlamn, onu da
brakn Rahmann anlamn syleyemeyecektir. Ama sa ayak, sakal gibi bir iki szde
Peygamber snneti, bir iki uydurma hadis kulana ilimitir.
slam, din adamlarnn elinde namaz, oru, zekat ve hacca indirgeniyor. Oysa din btncl bir
ahlaki deerler sistemidir. Yaamn anlam, amacdr. Kuran okuyan bunun ayrmna abucak
varr. Yaam bir snav olduu kadar okul, yar veya aba olarak tanmlanmay da hak ediyor.
Her gn bir eyler kazanmamz, bir eyler renmemiz gerekiyor. Her Cuma hutbesinde hadis
okunur. Bir Cuma hutbesi duyamazsnz ki, bir ayetin anlam zerinde dnceler retilsin,
Kurandan cemaat dalnca yaamnda uygulayabilecei bir hkm karlsn. Bu durumdan
rahatsz deilseniz ne mutlu size. Yolunuz ak olsun. Yalnzca Kuran izleyenlerin bu duruma
itiraz var.
in i yzn daha iyi anlamak iin su biliminde olaylar zmek iin sorulan ilk soruyu
soralm:
Bu iten kim kazanl kyor?
Kuran'n yannda Snnet'i pazarlamaktan kim kazanl kyor? Kuran'n mesajn perdelemek
ve bulandrmak isteyenler, Kuran'n evrenselliini inkar etmek isteyenler, Muhammed'i
aalamak isteyenler, Arap ulusuluu yapanlar, din adamlndan ekmek yiyenler, ilahiyat
akademisyenleri, Kuran kursu hocalar, Arapa kurslar, imamlar Buna karlk yalnzca
Kuran dncesinden kim kazanl kyor? Ticari ve politik olarak hi kimse. Burada bir
kazan kaps yok. Her doru dnce onu ktye kullanmak ve smrmek isteyenleri de
dourur. Yalnzca Kuran anlayn bir mezhebe evirmek ve yeni bir ekimeye yol amak
isteyenlerin varln kabul etmeliyiz. Ancak bu oktan onlarca bee blnm Mslman
dnyas aleyhinde ok da ekici bir yatrm deildir. Kald ki Kuran'n mesajyla ba baa kalan
kii mezheplemenin yanlln hemen anlayacaktr.
Cumhurun gittii yol, yani snnet + mezhep + icma + ulema + cumhur + vs. yolu doru yol ise, bu
kadar insann slamdan kamas ve Mslman uluslardaki kavga, adaletsizlik, onursuzluk,
yoksulluk ve cehalet nasl aklanabilir? 20:124-127 ve 3:146-148 ayetlerini karlatrnz.
slami kefedenler, sonradan Mslman olanlar (sanki doutan Mslman olunabiliyor?)
byk ounlukla Kuran okuyarak din deitiriyorlar, teki szde kaynaklar deil. slam
benimsedikten sonra szde ikincil kaynaklarla orijinal kaynan elikisini zemeyenler
areyi slam terk etmekte bulabiliyorlar.
Hadis (s)avunuculuunu okurluu bile diyemiyoruz, savunanlarn ounluu okumuyor,
okuyup uygulasalar yaam ekilmez olur ve slam terk ederler Filistin yarasna
benzetebiliriz. Filistin'de Allah'n tm Mslmanlar snadn dnyorum. Nasl bitmek
bilmeyen bir saldr var ve nasl bir milyarlk mmet klmz kprdatamayarak aalanyor,
- 44 -
Neden Yalnzca Kuran
rezil oluyorsak, hadisler zerinden slama, Peygambere ve Allaha yaplan hakarete de bir
milyar Mslmann yapaca tek bir savunma yoktur. Filistin'i durduramyoruz nk Allah'n
buyruklarna kar geliyoruz. slam'a yaplan aalamaya da kar gelemiyoruz nk Allah'n
yalnzca Kuran izleme buyruuna kar geliyoruz. kisi de ibretlik.
Kurann dinin kayna olarak yeterli olduu sav, ad duyulmu ve duyulmam pek ok yazar
tarafndan dile getiriliyor. Bu yazarlarn tezlerinin tek tek rtldne henz tank olmadk.
Hadis, snnet, icma, mezhep gibi kaynaklara inanyorsanz ve yalnzca Kuran izleyenlerin
sapkn olduklarna inanyorsanz bu sapknlar uyarmak grevinizdir. Grevinizi yerine
getiriniz ve bu tezleri rtp sapknlar yola getiriniz. Sapknlara doru yolu gsterenden
Allah raz olsun. Bu sapknlarn slama verdii zararn nne geiniz. Allah rzas iin dininize
hizmet ediniz. Bu, dinine sahip kanlara ve ilahiyatlara bir ar ve meydan okumadr. Bu
yazdaki btn maddeler sizin tarafnzdan tek tek rtlene dek dininiz kan kaybetmeyi
srdrecek ve bunun hesab sizden sorulacaktr.
- 45 -
Neden Yalnzca Kuran
Ek: Tartma Hakknda Bir Gzlem

[Kuran + ] anlayndakiler yalnzca Kuran savunusuna genellikle u yntemlerle yaklarlar:
1) sluba taklmak
Dili kullanma, hitap etme, iletim aralarn kullanma, karm yapma slubu gibi noktalara
taklanlar, derdinizin ne olduundan ok derdinizi nasl anlattnzla, szlerinizden ok jest ve
mimiklerinizle, boyunuz posunuzla, mazruftan ok zarfla ilgilenirler. Yzeysellik bir yana, bu
davran genellikle tezleri rtemeyen, aresiz kalan insanlarn son seeneidir.
2) Aalamak
Yalnzca Kuran izleyenlerin dini anlayamad veya yetkin olmad sulamasdr. Yalnzca
Kuran anlayn savunanlar sk sk cretkarlkla, hadlerini bilmemekle sularlar. Bunu nceki
blmlerde tarttm. Kendileriyle ayn fikirde olan bol unvanl, etiketli, diplomal (uzunca bir
sakal da diploma yerine geer) birilerinin varlnn hakl olmalarna yettiini dnrler. Bu
unvanl birileri byk olaslkla bu ve bunun gibi yazlar ciddiye alp sz dalana girmeye
tenezzl etmeyeceklerdir.
3) arptmak
Birisini yapmad eyleri yapmak, sylemedii eyleri sylemekle sulamak ne kadar adil
olabilir? Peygamberin olaanst gleri olmadn sylemenin onu aalamak olduunu
ne srerler. Veya Kurann aklc olduunu syleyenleri Kuran aalamakla sularlar. Bunlar
arptmadr. Mslman doru sze yalan kartrmaz, ikisini birbirinden ayr tutar. ftira
Kurandaki en byk sulardan biridir. Eletiriler kaynak gstererek, hatta deyim yerindeyse
nokta at yaplarak yantlanmaldr.
4) Niyet okumak /Etiketlemek
Yalnzca Kurann savunulmasnn ardnda politik ajandalarn, art niyetlerin olduu sulamas.
rnein Muhammed Peygamber sanki Mslmanlarn birletirici unsuruymu gibi, onu
devreden karp Mslmanlar blmek istemekle sularlar. Yalann daha fazla yalan, iftirann
daha fazla iftiray gerektirmesi durumuna bir rnek. Oysa doru sze sahiplik gerekmez.
Syleyene deil, sylenene baklr. Burada grdnz savlardan bi kan baka kaynaklarda
grm olmanz, bu yazarn o insanlarn dostu veya ibirlikisi yapmaz. Elbette her dnce
akmnn iinde olduu gibi yalnzca Kuran ilkesini benimsemi grnen ikiyzller ve
bozguncular da olacaktr. Varlardr da. yi fikirleri kt niyetlilerin sahiplenmesine izin
verilmemelidir. Bu ilke terk edildii iindir ki gnmzde dinden sz edildiinde eitimli
insanlar ilgi gstermemekte, hatta kamaktadrlar. nk dinsel sylemleri ounlukla dar
ufuklu politik kar bekleri, ikiyzller, bozguncular sahiplenmitir. Eitimli ve vicdanl
insanlar deyim yerindeyse meydan bo brakmaktalar. ronik bir ekilde geleneki ve
mezhepi retilerin peinden gidenler kendilerinden farkl dnenlere bir etiket, bir kamp
yaktrma tela iindeler. Kuran dikkatli okuyunuz. Tek bana topluma kar gelen
asilerin iyi rnekleri vardr. Bunun yannda gelenee, oklua tabi olanlarn kt rnekleri
de vardr. Herkesin dncesinde zgr olmasn ve fikrinden dolay kimsenin knanmamasn
savunuyorum. Yeryznde yedi milyar insan var ise yedi milyar ayr fikrin olmas gerekir.
Hepsi bir yana, herhangi bir kampa dahil olsam bile bu, tezlerimin hibirini rtmeyecektir.
5) Baka tartmalara zemin hazrlamakla sulamak
Sylenmemi olanlar sylenmi varsaylp daha korkutucu grnen bir tartmaya zemin
hazrlamaktan bahsedilir. Baka bir tartmaya zemin hazrlamak genelde politik ortamda
grlr. Bu tartma, ierii bakmndan politik talepler veya dorularla ilgili deildir. leride
- 46 -
Neden Yalnzca Kuran
yeni taleplerle gelecekler, dn vermeyelim yaklam sakattr. Bu konu zerindeki

tartmada kimsenin kimseden bir yarar beklentisi olmamaldr. Olayn z, insanlar doruya
armak, yanlana yanldn kantlamak veya fikirleri ortaya koymaktr. Kald ki yeni
tartmalar, bilgisine ve aklna gvenen insanlar iin ekinilecek eyler deildir.
6) Belirsiz kavramlar kullanmak
Ruhanilik, peygamberlik vasf, alim ciddiyeti gibi kulaa ar gelen ama ne olduu belli
olmayan bir takm kavramlar kullanarak tezleri tek tek rtmektense ortal dumana
bomak tercih edilir. Bunu yapanlar akl dlarlar. Onlar iin iman geri zekallarn da sahip
olabilecei bir eydir. Tartmay Kurana fazla gnderme yapmadan yrtrler. Okuduunuz
35~40 sayfalk bu yazda 400 akn ayete gnderme yaplmtr.
7) Cmbzla sz semek
Tartmay odandan uzaklatrmak, sav rtlemeyen kiinin kiiliine saldrmak amacyla
satr aralarndan hatal veya yanlg ieren, ancak btne etki etmeyen ayrntlar seilip
rtmeymi gibi sunulur.
8) Tartmaya kulan tkamak /Tartma kuralna uymamak
Yazy bu satra kadar okudu iseniz byk olaslkla paylaacaksnz. Alacanz ilk tepkiler
kestirilebilir. Okuma onlar, bilmem kimin adamdr o, bildiimiz eyler bunlar, yeni deil,
srekli akla vurgu yapandan uzak dur Biraz daha usta olanlar tartmaktan kamak iin
Kuran ayetlerini ktye kullanrlar (4:140 gibi). Bunlarn ortak yn kiinin kafasn kuma
gmmesi, dinlemeyi, ardndan dnmeyi, ardndan seim yapmay, karar vermeyi
reddetmesi, bundan korkmasdr. Hadis ve snnet inkar yeni deildir, bu kaynaklar pek ok
yaptta sorgulanmtr. Ancak slam uluslarndaki cehalet bunlara gzlerini yumuyor ve bu
yaptlar tarihin karanlnda yitip gidiyor. Bu davran Kuranda mesaj almaktan zellikle
kananlarn davranna benziyor. Kuran birok yerde kendisine kar kanlara kantlarnz
getirin diyor. Mslman tartmaktan korkmamaldr. Tersine her sz dinlemeli ve en
gzeline uymaldr (39:18). Okumal (96:3-7) ve gerekleri aratrmaldr. Skut ikrardan gelir.
Ancak tartmann bir kuralnn, yani aklc kurallarnn olduu unutulmamal. Akla, manta
uygun antitez getiremediiniz veya yanda toplayamadnz zaman kardakine saldrmanz
kar tarafn tezinin daha gl olduu izlenimi uyandrr.

Konuyla ilgili nerdiim yaynlar:
Trke:
- Dinin Kayna Olarak Kur'an Yeter mi? Kashif Ahmed Shehzada
- Nbvvet Meselesi zerine, Ahmet Akbulut
- slami Reform in Manifesto, Edip Yksel
ngilizce:
- A Quran Alone Manual, isimsiz yazar, Scribd.com sitesinde ve blog sayfamda
bulunabilir.
- Hadith, A Re-Evaluation, Kassim Ahmed

zinsiz oaltabilir, alntlayabilirsiniz. oaltr, alntlar veya eletiri yazarsanz bildirme nezaketini gsteriniz.
Allah raz olsun.
- 47 -

Neden Yalnızca Kuran

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Neden Yalnızca Kuran

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Neden

Kesinlikle, ar din yalnz Allahndr. (39:3)

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

I. Yalnzca Kuran nancna Kuran'dan Kantlar

slam Yalnzca Kurandr

Neden Yalnzca Kuran

Ey inanca arlanlar! Aklandnda sizi zecek eyleri sormayn. Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

brahimle, beraberinde olanlar da sizin iin ok gzel bir rnek vardr.

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Allaha ve Peygamberine taat

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Uyulmas gereken yalnzca Allahtr/Kurandr. Peygamber hayattayken ona uyulur nk

Neden Yalnzca Kuran

Peygamberin Helal ve Haram Koymas

Neden Yalnzca Kuran

de tanrym! derse, ite o zaman, onu, cehennemle cezalandrrz. Enbiya 21:2629

Peygambere Yalnzca Kuran ndirildi

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Hadis yannda kimi zaman bavurulan siyer (Peygamberin ve yoldalarnn hayat)

Peygamber Yalnzca Kuranla Uyarr

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Peygamberin uyarclk grevini nasl yaptn hi dndnz m? Gece uyumayp saatlerce

Neden Yalnzca Kuran

kurtulacak mdr? Yantn hadisi, snneti ve mezhepleri savunan yaptlar inceleyerek

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

1) Peygamber hadislerini dinin kayna kabul edenlerin hibirinin kutsi hadisleri

Neden Yalnzca Kuran

Muhammed Postac myd?

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

seenekleri kalmamtr. Ne var ki bu uygulama, taa yazlmasna deimez bir rneklik

Neden Yalnzca Kuran

Yahudi Dininin Etkisi

Neden Yalnzca Kuran

Konu hakknda Hadislerin Yahudi ve Hristiyan Kkeni almama bavurunuz.

Neden Yalnzca Kuran

yapamazlard. Brak onlar, dzdkleri iftiralarla ba baa kalsnlar. Ki ahirete

Ortak Koma (irk) Tehlikesi

eliki yeterince ak deil mi?

Neden Yalnzca Kuran

II. Kuran Dndaki Kaynaklarn Gereklilii ve

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

ddia 5: Snnet Kurann tek doru yorumudur.

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran

Neden Yalnzca Kuran