MMN SSTEM BLM 5

41

MMN SSTEM
MMN SSTEM HCRELER

T LENFOSTLER
Selller immniteden sorumludurlar. Periferik kan lenfositlerinin; %60-70i T lenfositleri %10-20si B lenfositleri %10-15i Natural killer hcreleridir. T lenfositler, lenf nodllerinin parakortikal alanlar ve dalan periarterioler tabakalarnda bulunur. Her T hcresinde antijen spesifik bir T hcre reseptr (TCR) bulunur. Spesifik bir antijen tanr. TCR CD3 polipeptid zincirine balanr. CD3 antijene balanmaz, T hcreler antijene balandktan sonra, sinyallerin T hcreye geiinde rol oynarlar. T hcreler CD3 proteinine ilave olarak CD4, CD8, CD2 gibi birok molekl eksprese eder. zellikle CD4 ve CD8 nemlidir. T hcrelerinin %30 kadarnda CD8, %60 kadarnda CD4 eksprese edilir. Bylece normal salkl kiide CD4-CD8 oran 2: 1dir.

mmn sistem organizmann antijenik yapdaki maddelere kar

bir savunma mekanizmasdr Drt tip immn cevap mevcuttur; antikora bal humoral immnite timusta T lenfositlerle oluturulan hcresel immnite kompleman sistemi fagositik sistem

SPECIAL KUTU
Ig A
mmnoglobulinlerin % 15-20sini oluturur Dolamda ve sekresyonlarda bulunur Daha ok lokal baklkta rol alr

Ig D

Total immnoglobulinlerin % 1den azn oluturur B lenfositlerin yzeyinde bulunur Karbonhidrat yzdesi en fazla olan immnoglobulindir Anne stnde de bulunmaktadr

Ig M

Antijenik uyardan sonra ilk ve hzla oluan antikordur Molekl arl en yksek imnoglobulindir Erikin dzeylerine yaamn birinci ylnda eriir Ig M yapsnda olan antikorlar; asserman ve heterofil antikorlar r (-)lere kar oluan antikorlar omatoid faktrler ouk agltininler

Ig E
Reagin olarak da adlandrlr Allerjik rinit, astm ve anaflaksi gibi allerjik olaylarda ve parazitik
hastalklarda yksektir

Bazofillerle ilikili tek immnoglobulindir

KOMPLEMAN SSTEM
Klasik ve alterne olarak 2 yolu vardr:
klasik yol antijen antikor kompleksleri ile ve ya agregasyona urayan immnoglobulin-lerle aktive olur alterne yol; klasik yol esnasnda retilen C3b, lipopolisakkarit, Ig A,G,E, fungal maddeler veya bakteriyel polisakkaritler tarafndan uyarlmaktadr Klasik yolu en fazla aktive eden immnoglobulin Ig Gdir. Kompleman sisteminin etkileri ntrofillerin kemotaksisi opsonizasyon ve fagositozun dzenlenmesi antijen-antikor komplekslerinin lizisinin dzenlenmesi bazofil ve mast hcrelerinden histamin salglanmasn, dz kas kaslmas ve kapiller geirgenlik artn salar

Ig G
Tm immnoglobulinlerin % 70-75ini oluturur, en fazla bulunan immnoglobulindir

Plasentay geen tek immnoglobulindir Alt gruplar;

Ig G1 Ig G2 Ig G3 Ig G4dr Molekl arl en dk immnoglobulindir Ig G antiviral, antitoksik olup komplemana gereksinim duymaz Yarlanma mr en uzun olan Igdir.

42

BLM 5 MMN SSTEM

T hcrelerdeki; CD4 molekller; antijen presente eden hcreler zerindeki major histokompatibilite kompleksin (MHC) Class II ksmna balanr. Bylece CD4 helper/inducer T hcreler antijeni yalnzca Class II MHC antijeniyle birlikteyken tanr. CD8 molekller; MHC Class Ie balanr. Bylece CD8 sitotoksik/supresr T hcreler antijeni yalnzca Class I MHC antijeniyle birlikteyken tanr. Sitotoksik T hcreleri iki enzim salglar; - Perforin: hcre membrannda geni bir kanal aar (perfore eder yani) - Granzym B: perforinden geip hedef hcreye girer, daha sonra apoptozu uyarr.

SPECIAL KUTU
CD4 ve CD8 (+) T lenfositlerin hangi MHC snfna balandn kartrmayn! 8ler kuraln hatrlamanz yeterli CD4XMHC-II (4x2=8) CD8XMHC-I (8x1=8)

B LENFOSTLER
Hmoral immniteden sorumludur. Periferik kan lenfositlerinin %10-20sini yapar. Ayrca kemik ilii, lenf nodlleri, dalak veya tonsil gibi periferik lenfoid dokularda bulunur. Lenf nodllerinde superfisial kortekste, dalakta beyaz pulpada bulunurlar. Antijenik stimulasyonla B hcreler immnglobulin sekrete eden plazma hcrelerine dnerler. IgG, IgM ve IgA serum immnglobulinlerinin %95ini yapar. IgE eser miktardadr. Tm B hcrelerinin yzeyinde monomerik IgM bulunur ve bu B hcrelerdeki antijen reseptrn oluturur. Bu reseptr T hcrelerde olduu gibi zgn bir antijen spesifitesine sahiptir.

MAKROFAJLAR
Mononkleer fagosit sistemin bir parasdr. mmn cevapta bu hcreler rol alr. Makrofajlar zerindeki Class II MHC antijeni saysnda antijen presente eden hcrelerdendir. T hcreler (B hcrelerden farkl olarak) serbest antijenlerle tetiklenemediinden, hcresel immnitenin gelimesi iin antijenlerin makrofajlar veya dier antijen sunan hcrelerle (rnein Langerhans hcreleri) prezente edilmesi gerekir. Makrofajlar IL-1 (interlkin 1) ve TNF (tmr nekroz faktr) gibi faktrler salglar. IL-1, T ve B hcre diferansiyasyonunda rol oynar. Makrofajlar toksik metabolitler ve proteolitik enzimler salglayarak tmr hcrelerini lizise uratr, bylece immnitede rol oynar.

DENDRTK HCRELER VE LANGERHANS HCRELER

Dendritik hcreler lenfoid dokularda, Langerhans hcreleri epidermisde bulunur. Antijen presentasyonunda nemli rol oynarlar. Dendritik sitoplazmik kntlar ve yzeylerinde ok miktarda Class II molekllere sahiptir.(Langhans hcresi ile langerhans hcresini kartrmayn!) Makrofajlardan farkl olarak, zayf fagositiktirler, bu nedenle antimikrobik veya p hcre aktivitesi gstermezler. (Langerhans hcreleri antijeni tantan hcrelerdir. r; kontakt dermatit TUS)

DOAL LDRC HCRELER

Periferik kan lenfositlerinin %10-15ini yapar. T hcre reseptr veya yzey immnglobulin tamazlar. eitli tmr hcrelerini, virsle enfekte hcreleri ve baz normal hcreleri nceden sensitizasyon gerekmeksizin ldrmeye doutan yeteneklidir. Natural killer (NK) hcreleri idantifiye etmede kullanlanlar, CD16 ve CD56dr. CD16 IgG iin Fc reseptrn temsil eder bylece NK hcreler IgG kapl target hcreleri eritir. Buna antikor baml sitotoksisite (ADCC) denir. NK hcreler T ve B hcrelerden hem daha byktr hem de farkl olarak azurofilik sitoplazmik granller ierir. Antikorun araclk ettii hcresel sitotoksisitede en nemli rol oynayan hcrelerdir. TUS

MMN SSTEM BLM 5

43

HSTOKOMPATBLTE GENLER (ANTJENLER)

HLA (NSAN LKOST ANTJENLER) SSTEM

HLA antijenleri ad verilen bir grup birbiriyle ilikili proteinden oluur. HLA antijenlerini kodlayan genler doku uyum genleri olarak isimlendirilir ve 6 numaral kromozomun ksa kolunda majr doku uyum kompleksi (MHC) olarak bilinen blgede yer alrlar. Organ vericisi ile alcs arasndaki doku uyumunun tahmin edilmesinde yaygn olarak kullanldndan organ naklinde nemlidirler.

A. HLA ANTJENLER
Yaplarna ve doku dalmna gre iki temel snfa ayrlrlar.

1. Snf I antijenler
Tm nkleuslu hcreler ve plateletlerde bulunur. hemen btn insan hcrelerinde bulunan HLA-A, HLA-B ve HLA C antijenlerini kapsarlar.
Greft doku reddinden sorumlu temel antijenlerdir. Yaplacak doku greftinin uzun dnem sa kalabilmesinin tahmini iin HLA-A ve HLA-B antijenlerinin serolojik testleri kullanlr. MHC-1 antijenleri CD 8 sitotoksik T hcreleri ile ilikilidir. Standart serolojik yntemlerle belirlenebilirler.

2. Snf II antijenler
Esas olarak makrofajlar, dendritik hcreler, Langerhans hcreleri, B hcreleri ve aktive T hcreleri gibi antijen prezente eden hcrelerde bulunurlar. Standart serolojik yntemlerle veya kark lenfosit reaksiyonlaryla tanmlanabilen HLA-DP, HLA-DQ ve HLA-DR antijenleri ile sadece kark lenfosit reaksiyonlar ile tanmlanabilen HLA-D antijenlerinden oluurlar. MHC-II antijenleri CD 4 helper lenfositlerle ilikilidir.

3. Snf III antijenler

Kompleman sisteminin baz komponentleri(C2, C4, Bf) ve baz sitokinler(TNF -alfa ve TNF- beta) ile ilikilidir. Class I ve II ile ilikili olmalarna ramen histokompabilite antijeni deildir.

B. HLA ANTJENLERNN HASTALIKLARLA LKS

Baz HLA antijenleri ile bir grup spesifik hastalk arasnda nemli bir beraberlik bulunur. HLAya elik eden birok hastalkta immnolojik bozukluklar vardr fakat gzlenen bu birlikteliklerin meknizmalarnn aklanabilmesi iin almalara gerek vardr. 1. Ankilozan spondilit vakalarnn nederedeyse %90'nn HLA-B27 antijeni ile birliktelii grlr. 2. Ayrca insline bal diabetes mellitus, romatoid artrit, veit ve Reiter sendromu (retrit, konjunktivit ve artrit) ile birok baka hastaln da spesifik HLA antijenleriyle ilikisi bulunur.

HLA KOMPLEKSN NEM

HLA antijenleri organ transplantasyonunu engeller. Greftin HLA antijenleri hem humoral, hem de hcresel cevap oluturarak greft tahribine sebep olur. Red reaksiyonun iddeti, alc ve verici arasndaki HLA farkllk derecesiyle ilikilidir bu yzden alc-verici seiminde HLA tiplendirmesi nemlidir. HLA molekllerinin fizyolojik fonksiyonu, antijenleri T hcrelere prezente etmektedir. Bylece hem humoral hem de hcresel immnite uyarlr. Class I molekller intraselller sentez edilen peptidlere (rnein viral antijenler) balanr ve bunlar CD8+sitotoksik T lenfositlere prezente eder. CD8+sitotoksik T lenfositler viral peptidleri (veya dierlerini) sadece Class I self antijenlerle bir kompleks halinde prezente edilirse tanyabilir, buna HLA kstlamas denir. Class II molekler ekzojen antijenleri CD4+yardmc T lenfositlere prezente ederler. mmn cevabn iddeti Class II genlerce kontrol edilir.

44

BLM 5 MMN SSTEM

HLAnn HASTALIKLARLA BRLKTEL

Hastalk Ankilozan spondilit Postgonokoksik artrit Akut anterior uveit Romatoid artrit Kronik aktif hepatit Primer Sjgren sendromu Insulin-baml diabet Hemokromatozis 21-Hidroksilaz eksiklii HLA allel B27 B27 B27 DR4 DR3 DR3 DR3 DR4 DR3/DR4 A3 BW47 Nisbi Risk 87.4 14.0 14.6 5.8 13.9 9.7 5.0 6.8 14.3 8.2 15.0
07t072

Drt tiptir;

DOKU HASARININ MMN MEKANZMALARI

ster endojen, ister ekzojen kaynakl olsun antijenlere kar oluan hcresel ve hmoral immn cevaplarn neden olduu doku hasarlandran reaksiyonlarn hipersensitivite reaksiyonlar denir. Tip I Tip II Tip III Tip IV hipersensitivite = Anaflaktik tip hipersensitivite = Sitotoksik tip hipersensitivite = mmn-kompleks bozukluu hipersensitivite = Hcresel (gecikmi) tip MMUNOLOJK BOZUKLUKLARDA MEKANZMALAR
Tip Prototip Bozukluk mmun Mekanizma
IgE (sitotrofik) antikoru tekili bazofil ve mast hcrelerden dier iltihabi hcrelerin dolam ile takip edilen vazoaktif aminler ve dier mediatrlerin salverilmesi IgG, IgM tekili hedef hcre yzeyindeki antijene balanma hedef hcrenin faositozu veya hedef hcrenin aktive kompleman komponentleri C8, C9 ile veya ADCC ,le lizisi Antijen-Antikor kompleksleri kompleman aktivasyonu ntrofil ekimi lizozomal enziler ve dier toksik elemanlarn salverilmesi Sansitize T lenfositler lenfokinlerin salverilmesi ve T hcreli sitotoksisite
07t073

Anaflaktik Tip

Anaflaksi, baz bronial astma tipleri

Sitotoksik Tip

Otoimmun hemolitik anemi, eritroblastozis ftalis, Goodpasture hastal, pemfigus vulgaris Arthus reaksiyonu, serum hastal, SLE, baz glomerulonefrit tipleri Tuberkloz, kontakt dermatit, transplant reddi

Immun Kompleks Hastal

Hcresel (Ge) Hipersansitivite

MMN SSTEM BLM 5

45

TP I HPERSANSTVTEDE MAST HCRE MEDATRLER ETKLERNN ZET

Etki Mediatr
Lkotrien B4 Anaflaksinin eosinofil kemotaktik faktr Anaflaksinin ntrofil kemotaktik faktr Sitokinler* Histamin Trombosit aktive eden faktr(PAF)* Lkotrienler C4, D4, E4 Kompleman aktive eden ntral proteazlar Prostaglandin D2 Lkotrienler C4, D4, E4 Histamin Prostaglandinler PAF

Kaynak
Membran fosfolipidleri Mast hcre granulleri Mast hcre granulleri Mast hcreleri Mast hcre granlleri Membran lipidleri Membran lipidleri Mast hcre granl matriksi Membran lipidleri Dz Kas Spazm Membran hcre granulleri Membran lipidleri Membran lipidleri
07t074

Hcresel nfiltrasyon

Vazoaktif (Vazodilatasyon, Artm Vaskuler Permiabilite)

Dz Kas Spazm

TP I HPERSENSTVTE (ANAFLAKTK TP)

Tip I hipersensitivite; bir antijenin, mast hcreler veya bazofillere nceden balanm antikorlarla birlemesiyle aniden meydana gelen bir reaksiyondur.

ki faz vardr;

Balang faz; allerjenle karlamay takiben 5-30 dakikada balayan, 60 dakikada sonlanan vazodilatasyon, vaskler permeabilite art ve dz kas spazmyla karakterizedir. Ge faz; 2-8 saat sonra ortaya kar ve birka gn srer. Eozinofiller, ntrofiller ve monositlerle daha iddetli bir doku yant ve mukozal epiteliyal hasar meydana gelir. Tip I hipersensitivite gelimesinde temel rol, mast hcreleri ve bazofiller oynar. Mast hcreler dokularda yaygn ekilde balca kan damarlar ve sinirler evresinde bulunur. Sitoplazmasnda eitli biyolojik aktif mediatrlere sahip granlller bulunur. Mast hcreleri ve bazofiller, IgE Fc paras iin yksek afinite gsteren reseptrlerinin apraz balanmasyla aktive olurlar. Mast hcreleri ayrca C5a-C3a kompleman komponentleri (anaflatoksinler), IL-8, kodein, morfin, baz ilalar ve fizik stimuluslar (scak, souk, gne ) ile de tetiklenir. Bazofiller mast hcrelerinden farkl olarak, normalde dokularda hi bulunmazlar, kanda da ok az saydadrlar. nsanlarda Tip I reaksiyonlar IgE antikorlaryla (reaginik antikorlar) geliir. Allergenler IgE yapmn uyarrlar bunlar mast hcreleri ve bazofillerdeki reseptrlere balanrlar. Ayn antijenle yeniden karlaldnda, antijenin hcrelere tutunan IgEye balanmasyla Tip I hipersensitiviteden sorumlu mediatrlerin salverilmesi balar.

PRMER MEDATRLER
Mast hcre granllerindeki primer mediatrler iki tiptir;

1. Sratle salnanlar ve erken etki edenler;

Histamin (en nemlisidir); vaskler permeabiliteyi artrr, vasodilatasyon, bronkospazm ve mukus sekresyonunu artrr. Ntrofiller ve eozinofiller iin kemotaktik faktrler Heparin, ntral proteazlar

2. Granl matriksini yapan mediatrler

46

BLM 5 MMN SSTEM

SEKONDER MEDATRLER
ki tiptir;

1. Lipid mediatrler

Lkotrienler C4,D4; en potent vazoaktif ve spazmojenik ajanlardr. Vaskler permeabiliteyi arttrmada, bronkospazmda histaminden binlerce kat daha aktiftirler. B4; ntrofiller, eozinofiller ve monositler iin kemotaktiktir. Prostaglandin D2; artm mukus sekresyonu ve iddetli bronkospazma yol aarlar. Trombosit aktive eden faktrler

2. Sitokinler KLNK
Tip I reaksiyon sistemik bir bozukluk veya lokal bir reaksiyon eklinde olabilir. Protein antijenlerin (antiserum gibi) ve ilalarn (penisilin gibi) sistemik (parenteral) uygulanmas sistemik anaflaksiye yol aar. Dakikalar iinde kant, batma, eritem gibi deri bulgular grlr, bundan sonra bronkospazm ile solunum sknts balar, mukus hipersekresyonu daha da olay iddetlendirir. GS kasnn etkilenmesiyle kusma, abdominal kramplar ve diare meydana gelir. Hasta oka girip saatler iinde lebilir bu yzden sistemik anaflaksi ok nemlidir. Lokal reaksiyonlar genelde deri ve mukozal yzeylerde meydana gelir. Allm deri ve yiyecek allerji tipleri, saman nezlesi, baz astm tipleri. Lokalize Tip I reaksiyonlara hassasiyet genetik kontrol altndadr ve bu tip lokalize reaksiyonlara ailevi predispozisyonu belirtmek iin atopi terimi kullanlr. IgE antikorlar, Tip I hipersensitivite dnda parazitik ve helmintik reaksiyonlarda da rol oynar.

TIP II HPERSENSTVTE (ANTKOR BAIMLI)

Tip II hipersensitivitede, target antijenlere kar antikorlar geliir. Tip III hipersensitiviteden fark, buradaki antijenler , hasarlanm hcre veya doku iin intrensektir. farkl antikor baml mekanizma vardr;

1) Kompleman oluan sitotoksisite:

Antikor, bir hcre yzey antijeniyle reaksiyona girerek kompleman fiksasyonuna ve hcre lizisine yol aar. Antikorla kapl hcreler fagositoza hassas hale gelir. Kan hcreleri bu mekanizmayla hasarlanr. rnekler: a) Transfzyon reaksiyonlar; verici eritrositleri, alc antikorlarnca kaplanr ve tahrip edilir. b) Rh uyumsuzluu; Rh(-) anne Rh(+) bebek eritrositlerine kar sensitize olur ve oluan antikorlar plasentay geerek Rh(+) ftal eritrositleri tahrip ederler. Buna eritroblastozis fetalis denir. c) Otoimmn hemolitik anemi, agranlositoz veya trombositopeni ile sonlanan otoantikor teekkl.

2) Antikor baml (antikor dependent celller) hcresel sitotoksisite (=ADCC);

ADCCde Fc-IgG reseptr tayan ntrofil, eozinofil, makrofaj ve NK hcreleri, IgG antikorlaryla kapl target hcrelerin lizisine yol aar.

3) Antikorla oluan hcresel disfonksiyon;

Hcre yzey reseptrlerine kar oluan antikorlar, hcre hasar yapmakszn fonksiyonu bozar. rnein, myastenia gravisde asetilkolin reseptrlerine kar oluan antikorlar nromuskuler geii bozar ve kas zayfl meydana gelir. Graves hastalanda TSH reseptrlerine kar antikorlar hipertiroidizme yol aarlar.

MMN SSTEM BLM 5

47

TP II HPERSENSTVTE

TP III HPERSENSTVTE

D:07S156

48

BLM 5 MMN SSTEM

TP III (MMN KOMPLEKSLE GELEN) HPERSENSTVTE

Tip III hipersensitivitede, antijen-antikor kompleksleri geliir ve dokularda akut-iltihabi reaksiyon balatr. Kompleman aktivasyonu ve polimorfonkleer lkositlerin birikimi, immn kompleksle gelien doku hasarnn nemli komponentleridir. Bakteri, virs gibi ekzojen antijenler veya DNA gibi endojen antijenler immn kompleks geliimini balatabilir.

MMN KOMPLEKSLE GELIEN HASAR IKI TIPTIR;

Sistemik tipte hasar; kompleksler eitli dokularda depolanr. Lokalize tipte hasar; kompleksler bir doku veya organdadr.

1) Sistemik immn kompleks hastal (serum hastal tipi); fazda meydana gelir;

Dolamda antijen-antikor kompleksi oluumu mmn komplekslerin eitli dokularda depolanmas Tm vcutta eitli yerlerde iltihabi reaksiyonun balatlmas Akut serum hastal, sistemik immn kompleks hastalnn bir prototipidir. Eskiden pasif immnizasyon iin kullanlan byk miktarda yabanc serum (rnein at serumu) uygulamasyla meydana gelirmi. Serum enfeksiyonundan yaklak 5 gn sonra seruma kar antikorlar meydana gelir ve dolamda antikor-antijen kompleksi meydana gelir (ilk faz). Her meydana gelen immn kompleks hastalk meydana getirmez. u zellikler hastalk geliiminde nemlidir; Kompleksin boyutu; en patojen kompleksler kk ve orta boyuttakilerdir, daha uzun dolarlar ve daha az fagosite edilirler. Mononkleer fagosit sistemin disfonksiyonu yada ar dolmas, dolaan immn komplekslerin dolamdan temizlenmesini nler. Dolaan immn kompleksler ekstravaze olmadka (ikinci faz) doku hasar olmaz. Buda vaskler permeabilite artyla olur. mmn kompleksler balca bbrekler, eklemler, kalp, serozal yzeyler ve kk damarlarda depolanr. Kompleksler dokularda depolannca akut iltihab balatrlar (nc faz). Antijen tatbikinden yaklak 10 gn sonra ate, rtiker, artralji, lenf nodu bymesi ve proteinri gibi klinik bulgular grlr. Doku hasar patogenezi, kompleksler tarafndan komplemann fiksasyonu, kompleman aktivasyonu ve balca anaflatoksinler (C5a-C5b) olmak zere biyolojik aktif fragmanlarn salnmasdr, bylece vaskler permeabilite artar, ntrofiller gelir, bunlar immn kompleksleri fagosite eder ve lizozomal enzimlerin salnmasyla bazal membranlar, kollajen, elastin ve kkrdak zarar grr. Hastaln aktif faz srasnda kompleman serum seviyeleri dktr. mmn kompleks hasarnn sonucu iskemik nekrozdur. rnein, SLE, RA, PAN ve birok vasklittir. Arthus reaksiyonu, akut immn kompleks vasklitiyle sonulanan lokalize bir doku nekroz alandr. rnein ifti akcieri.

2)Lokal immn kompleks hastal (Arthus reaksiyonu);

TP IV (HCRESEL) HPERSENSTVTE
T hcrelerce meydana gelir. ki tiptir; Gecikmi tip hipersensitivite; CD4+T hcrelerce oluturulur. Selller sitotoksisite; CD8+T hcrelerce oluturulur.

1) Gecikmi tip hipersensitivite;

Klasik rnek tberklin testidir. Tberklinin intradermal enjeksiyonunu takiben lokal olarak eritem ve sertlik grlr. Histolojik olarak kutanz gecikmi hipersensitivite perivaskler mononkleer infiltrasyonla karakterlidir, 2-3 hafta sonra yerini makrofajlara brakr. Makrofajlar transformasyona urayarak epiteloid hcrelere dnrler. Lenfositlerle evrili mikroskobik epiteloid hcre kmesine granloma denir. Tip IV iin karakteristik iltihap tipi granlomatz iltihaptr. Burada byk dev hcrelerde bulunur. Bu 20 yada daha fazla nkleus ieren byk sitoplazmal hcrelerdir. ki tip dev hcre vardr; Langhans tipi dev hcre Yabanc cisim tipi dev hcre Makrofajlarn birlemesinde meydana gelir.Tip IV hipersensitivite mikobakteri, mantarlar ve parazitlerde dahil olmak zere bir ksm intraselller patojenlere kar meydana gelir.

MMN SSTEM BLM 5

49

D:07s159

Tip IV hipersensitivite reaksiyonlarnda granulom oluumuna yol aan olaylarn ematik gsterimi. T-hcreden gelien sitokinlerin rolne dikkat ediniz

SPECIAL KUTU

TUSda imdiye kadar hipersensitivite reaksiyonlar ile ilgili ok soru geldi. Konuyu iyi anladnzdan ve hangi hastalklarn hangi tip hipersens reaksiyonu yaptn rendiinizden emin olun! Gerekirse tekrar okuyun.

2) T hcre sitotoksisitesi;
Sensitize CD8+T hcreler, antijen tayan target hcreleri ldrrler, bunlara sitotoksik T lenfositler (CTL) denir. Graft reddinde rol oynar.

TRANSPLANT REDD
Organ transplant reddi hcresel red ve antikorla oluan red eklindedir.

Hcresel red: mmnsuprese olmayan alclarda 10-14 gn iinde gelien klasik akut red, hcresel immnitenin
sonucudur. HLA uyumsuz organ greftlerinde sitotoksik T lenfositler (CTL) geliir ve graft dokusunu eritir. Ayrca ge hipersensitivite reaksiyonundaki gibi lenfokin salglayan T hcrelerde olayda rol oynar.

ANTKORLA OLUAN RED:

ki tiptir; Hiperakut red; nceden meydana gelmi antidonr antikorlar, alc dolamnda bulunduunda meydana gelir.
Red transplantasyondan hemen sonra olur. nk dolaan antikorlar sratle greft organn vaskler endotelinde depolanr. Kompleman fiksasyonuyla Arthus tipi reaksiyon oluur.

Akut red; Anti-HLA humoral antikorlar hcresel redle ayn anda geliir.

50

BLM 5 MMN SSTEM

RED REAKSYONLARINDA MORFOLOJ

tiptir;

1. Hiperakut red
Dakikalar veya saatler iinde geliir. Yaygn arteritis ve arteriolitis, damar trombozlar ve iskemik nekrozla karakterizedir. Balca humoral antikorlarla oluturulur. Arteriyal lezyonlarn sonucu greft vasklarize olmaz ve iskemik nekroz meydana gelir. IgG, IgM depolanmas ve fibrin damar duvarnda gsterilebilir.

En karakteristik lezyonu kortikal arterlerde intimal fibrozis ve kortikal atrofidir.

SPECIAL KUTU

2. Akut red
Tedavisiz alclarda transplantasyonu takiben gnler iinde, immnsupresyon tedavi uygulananlarda tedavi kesildiinde aylar yllar iinde aniden meydana gelir. Hem humoral hem de selller hasar rol oynar. En sk transplantasyondan sonraki ilk aylarda grlr ve renal fonksiyon bozukluu klinik belirtilerinin kyla birliktedir. Elik eden arteritisin yokluunda selller redler, immnsupresif tedaviye iyi cevap verir.

En karakteristik lezyonu; ntrofiller, hemoraji ve nekrozdur.

SPECIAL KUTU

3. Kronik red
Akut greft reddi immnsupresif tedaviyle kontrol edilebildiinden renal allograftlerde kronik deiiklikler sklkla grlr. 4-6 ay geen srede serum kreatininde progresif ykselmeyle kendini gsterir. Balca kortikal arterlerde intimal fibrozis meydana gelir ve renal iskemiye gtrr.

SPECIAL KUTU

En karakteristik lezyonu tbulointerstisyel/vaskler inflamasyon; interstisyel lenfositler ve tblitis; intimal arteritis; fibrinoid nekrozla giden nekrotizan arteritisdir.

TRANSPLANTASYON MMNOLOJS
A. Genel bilgiler
baarl bir greft, verici ve alc iin ABO kan gruplar ve ideal olarak mmkn olduu kadar ok HLA antijenleri karlatrlmaldr. istenmeyen immn cevaplar immn basklayc ilalar, radyasyon veya alc T hcresinin azaltlmas ile basklanabilir. Ancak bunlar klinik olarak nemli bir immn yetmezlikle sonulanabilir. genellikle doku naklinden sonra gnler ile aylar iinde gerekleir. lenfosit ve makrofaj infiltrasyonu ile karakterizedir. antikor araclyla alan mekanizmalar belirgin olduunda trombozlu arterit ve kortikal nekroz bulgular gsterebilir.

3. Kronik doku reddi

esas olarak antikor araclyla gelien damar hasarndan kaynaklanr. dier ynleriyle baarl bir doku naklinden aylar ile yllar sonra geliebilir. histolojik olarak damarlarda belirgin fibrointimal proliferasyon ile karakterizedir ve sklkla kk skarlam bir bbree neden olur. akut doku reddinin baarl bir immn basklama sonucu nlenmesiyle giderek daha sk grlmektedir.

B. Nakil reddinin tipleri

doku reddinin temel ekli bbrek naklini takiben gerekleen red olay ile iyi bir ekilde rneklenebilir.

1. Hiperakut doku reddi

primer olarak antikor araclyla oluur ve verici antijenlerine kar nceden mevcut antikorlarn bulunmas halinde gerekleir. sklkla doku naklini takip eden bir ka dakika- 1-2 gn iinde gerekleir. akut inflamasyon, kk damarlarn fibrinoid nekrozu ve ar tromboz ile kendini gsteren lokalize bir Arthus reaksiyonudur.

C. Graft-versus-host hastal (GVHH)

bu uygulamada immnolojik fonksiyonu olan hcreler nakledildiinden, kemik ilii naklinin en nemli bir problemidir. Kannakli ilede oluabilir. nakledilen B ve T hcreleri tarafndan yabanc konak hcrelerinin reddedilmesi ile karakterizedir. kemik ilii naklinin GVHH ve infeksiyon ( CMV vs) gibi komplikasyonlar sklkla letal seyreder.
ID:07i054

2. Akut doku reddi

ya hcresel ya da antikor araclyla veya her iki ekilde gelien mekanizmalarla oluur. Transplantasyondan bir ka gn sonra veya immnosupresyon kesilince ortaya kar.

MMN SSTEM BLM 5

51

GREFT REDDN NLEYEN YNTEMLER;

HLA engelinin azaltlmas mmnsupresyon Her ikisi Alc ve verici arasndaki HLA uyumu greft yaamn uzatr. Monozigot ikizler birbirleri iin en iyi vericidirler. Uyum iin lokus nemlidir. HLA-A,-B ve -DR bunlardan en nemlisi de HLA-DR de uyumdur. HLA e kardelerden transplant ile yaam oran 1 ylda %90 iken, e olmayanlarda %56dr. Kadavradan renal transplantlarda HLA uyumu daha az nemlidir. Alcnn immnsupresyonu greft yaamn kesinlikle iyiletirir. Fakat kiiyi frsat enfeksiyonlara ve kt diferansiye lenfoid tmrlere yatkn klar. lalar ve anti-T antikorlar kullanlr. lalardan siklosporin hcresel immniteyi suprese eder. Ancak renal toksisitesi nedeniyle snrldr. Karacier transplantasyonu; bbrek naklinden farkl olarak, verici ve alc HLA antijenlerinin uyumu iin zel bir gayret gsterilmez. Hematopoetik hcrelerin transplantasyonu; kemik ilii transplantasyonu, hematopoetik maligniteler, aplastik anemi ve baz immn yetmezlik durumlarnda uygulanr. Komplikasyonu iki tanedir; Greft versus host = GVH Transplant reddidir GVH hastal kemik iliinin en nemli sorunudur, verici iliindeki T hcrelerinin, alc dokuyu yabanc olarak tanyp ona kar reaksiyon vermesidir, bylece alc dokuyu hasarlar. Balca hedef organda epitel hcre nekrozuna yol aar; karacier (sarlk), deri (deri dknts), barsak mukozas (diare). zm verici iliinde T hcrelerinin azaltlmasdr, bylece GVH hastal riski azalr fakat greft baarszl ve lsemi nks riski artar.