BLM 1

GR

1.1. PGMENT

Pigmentler renkleri nedeniyle nem tayan ve bu nedenle ounlukla yzey rtme
ilemlerinde kullanlan, suda znmeyen anorganik veya organik maddelerdir. ok
sayda pigment ve boyar madde yal boyalar, plastikler, kauuk, tekstil ve
mrekkeplerde ve ayrca dier baz alanlardaki eitli malzemelerin retiminde,
maksimum rtme, ekonomi, donukluk, renk, dayankllk ve istenilen yansma
amalaryla kullanlmaktadr. Pigmentler ayrca, yalboyalarda parlakl da
ayarlayabilir, antikorozif zellikler verebilir ve yalboya filmini salamlatrabilirler.
Katk (dolgu) maddelerinin ise renk verme ve ounlukla da rtme gc zellikleri
yoktur fakat bunlar da, ekonomik bir rn iin gereken ve istenilen zellikleri
salarlar.
1


1.2 PGMENTN TARHES

Tarih ncesi maara boyalarnn uygulanmas srasnda kullanlan hematit, kahverengi
demir cevheri ve dier mineraller ile 30 bin yldan ncelere dayanr. M.. 2000 'e
doru, doal demir (III) oksidin manganez filizleriyle kark hlde yaklmasyla
mlekilikte kullanlmak zere, krmz, meneke, siyah renkte pigmentler retildi.

Arsenik slfr ve naples sars ilk sar, Ultramarin Msr mavisi ve kobalt alminyum
spineli ilk mavi, Malachite ve yapay olarak hazrlanan bakr hidroklorr ilk yeil,
Antimon s1fr ve kurun slfr siyah, Kalsit ve kaolinit bu zamanda kullanlan beyaz
pigmentlerdi.

Kavimler g (4.ve 6. yy. aras) ile orta an sonlarna kadar renk verici maddeler
teknolojisinde kayda deer bir gelime grlmemitir. Bu alandaki ilk yeni gelimeler
Rnesansn balangcnda grld. Karmen (derin krmz) spanyollar tarafndan
Meksika' dan getirildi. Avrupa' da ise kobalt ieren mavi camlar kefedildi.
Tarihte organik pigmentler tekstil boyamaclnda kullanlyordu. Daha sonra in kili
ve tebeir gibi mineral tabanl substrat zerinde adsorplanarak zclere kar
direnli tabakalar oluturan pigmentler, bu yetenekleri sayesinde sslemecilikte de
kullanlmlardr. Sonralar bu maddeler lake ve tonerler olarak tannd.

Pigment endstrisi Berlin mavisi, kobalt mavisi, ili yeili ve krom sars ile 18. yy' da
balad.19. yy da ultramarin, Guignet's yeili, kobalt pigmentleri demir oksitler ve
kadmiyum pigmentleri abuk bir ekilde gelitirildi.

20. yy da Pigmentler genileyen, bilimsel bir bulu konusu hline geldi. Son 50 yldr,
yapay renkli pigmentler, kadmiyum krmzs, manganez mavisi, molibden krmzs,
bizmutla kark oksitler pazardaki yerini ald.

1.3. PGMENT SINIFLANDIRILMASI

Pigmentler kaynak bakmndan doal ve sentetik, bileim bakmndan ise organik ve
anorganik pigmentler olarak snflandrlr. Pigment seimi ve kullanmnda ilk ama,
renk olduundan, snflandrmalar genellikle renklere gre yaplr.

Organik pigmentler suda ve yalarda zndklerinden yal boya retiminde
kullanlabilmeleri iin lak haline getirilerek znmeleri nlenir. Laklar oksidasyona
dayankl boyar maddelerin baz metaller veya tuzlar ile birlemesinden doar.
Anorganik boyar maddelerin en nemli yesi anorganik pigmentlerdir. Doal
anorganik pigmentler, doada bulunan yeil toprak, sienna, grafit gibi anorganik
maddelerin tme, durulama, kurutma gibi mekanik ilemlerden gemesiyle elde
edilirler. Aadaki ekilde Trkiyedeki eitlerine gre pigment tketim oranlar
verilmitir.
2

ekil 1.1. Trkiyedeki eitlerine Gre Pigment Tketim Oranlar
3

Sentetik anorganik pigmentler ise anorganik hammaddelerin kimyasal veya fiziksel
dnm (znme, ktrme, kavurma vb.) ile elde edilirler. Titan dioksit, litopon,
inko beyaz gibi beyaz pigmentlerin optik etkileri arlkl olarak seimli olmayan
k dalmna; demir oksit siyah, kurum gibi siyah pigmentlerle, kadminyum,
ultramarin, krom sars, molibden krmzs, kobalt mavisi gibi koyu pigmentlerin
optik etkileri ise seimli k absorpsiyonuna baldr.

Parlak pigmentler, yzeysel oluturulmu, metalik veya kuvvetli k krabilen
pigment paracklardr ve yansma altnda parlaklk etkisi gsterirler. Altn ve
alminyum bronzlar metal etkili parlak pigmentlere birer rnek olup inko veya
kurun tozu gibi metal tozlar, metal etkili pigmentler olarak adlandrlmazlar. Bunlar
daha ziyade korozyondan koruyucu zellikleri nedeni ile kullanlrlar. Sedefimsi
parlak pigmentler, effaf yaprakklardan oluurlar. Yaprak kalnl, giriim yolu ile
gkkua parlakl etkisi salar.
2

%61 %13
%26
norganik
zel Efektli
Organik
Anorganik boyar maddeler, dolgu maddeleri ve anorganik pigmentler olmak zere
ikiye ayrlrlar. Tablo 1.1de anorganik boyar maddelerin genel snflandrlmas
gsterilmektedir.

Tablo 1.1. Anorganik Boyar Maddelerin Snflandrlmas
2




1.3.1. Organik Pigmentlerle Anorganik Pigmentler Arasndaki Farklar

- Organik pigmentler anorganik pigmentlerden daha az k haslna sahiptir.
- Organik pigmentler anorganik pigmentlere gre daha pahaldr.
- Organik pigmentler anorganik pigmentlere gre daha zor slanrlar.
( Pigmentlerin iyi slatlmamalar dispersiyonun yava ve zor olmasnn yannda,
pigment kmesine, yksek viskoziteye, akkanln ve parlakln iyi olmamasna
sebep olur).
Anorganik
boyar
maddeleri
Anorganik
pigmentler
Doal
anorganik
pigmentler
Sentetik
anorganik
pigmentler
Beyaz
pigmentler
Siyah
pigmentler
Koyu
pigmentler
Parlak
pigmentler
Metal
etkili
pigmentler
Sedefimsi
pigmentler
Buharlatrlm
tabakalar
Ildayan
pigmentler
Fluoresan
pigmentler
Fosforesan
pigmentler
Dolgu
maddeleri
Doal dolgu
maddeleri
Sentetik dolgu
maddeleri
- Anorganik pigmentler kanama yapmazken, organik pigmentler baz
solventlerde, yada znebilirler. Bu ekildeki pigmentler, baka bir renk ile tekrar
boyanan bir uygulamada kullanld zaman alt kattaki znebilen pigment ksmen
znr ve renkte istenmeyen deiime sebep olur.
- Organik pigmentler anorganik pigmentlere gre parlak renklere ve yksek
renklendirme kuvvetine sahiptir.
- Organik pigmentler daha dk kapama gcne sahiptir, fakat anorganik
pigmentlere gre daha byk renklendirme kuvvetine sahiptir.

1.4. PGMENTLERN GENEL ZELLKLER

Pigmentler;

- Tanecik bykl 1 mikrondan daha kk
- Doal veya yapay olabilen
- Anorganik veya organik
- Suda znmeyen
- Yalarda znmeyen veya az znen
- Iktan veya atmosferik etkilerden etkilenmeyen
- Srld yere iyice kenetlenip kaplama yani rtme imkan salayan
maddelerdir.

deal bir pigment, kimyasal bakmdan inert olup znr tuzlar iermemeli,
kullanld ortamlarn hibirinde znmemeli ve normal scaklklardan
etkilenmemelidir. Ayrca kolayca datlabilme, toksik olmama ve dk ya
absorplama zelliklerine sahip olmaldr.





1.4.1. Pigmentlerin Fiziksel zellikleri
2


Pigmentlerin tm fiziksel zellikleri pigmentlerin rengi, renk iddeti ve rtme gc
zerine etkilidir.
Anorganik pigmentler, yzey rtme sistemlerinin ba komponenti olup koruma
fonksiyonunu dorudan etkiler. Boyar maddelerin aksine suda znmeyen maddeler
olan pigmentler, ok ince kat tanecikler halinde kat aslt oluturarak uygulanrlar
ve yal boyalarda filmi salamlatrarak antikorozif zellii arttrrlar. rnein,
demir oksit pigmentlerin metal korumasna yardm kimyasaldan ok fizikseldir.
Yine eitli kullanm alanlarna sahip kobalt, kadminyum, krom, demir, vs.
anorganik pigmentler iin yzey alan ve su buhar adsorpsiyon izotermlerinin
llmesi suretiyle eitli almalar yaplmtr. Adsorpsiyon, bir retim
metodundan dierine deien yzey alanna baldr. Yksek adsorpsiyon. Kobalt
mavisi ve siyah ile baz demir oksit pigmentlerinde, dk adsorpsiyon ise
kadmiyum pigmentlerinin ou ve kobalt, demir pigmentinin bir ksmnda
gzlenmitir.

Tablo 1.2 de renklerine gre demir oksit pigmentlerinin pH, nem, ya adsorpsiyonu
vb. teknik verileri gsterilmitir.






Tablo 1.2. Demir Oksit Teknik Veriler
4

Demir
oksit
FeO
(%)
Ya
ekme
(g/100g)
Suda
Eriyen
Tuzlar
(%)

Nem
(%)
pH
Deeri
(%)
Partikl
ekli
Boyama
Gc(%)
Demir
Oksit
Krmz
96

15-25

0,3 0,1 3-7 Kresel 95-105
Demir
Oksit
Sar
85 25-35 0,3 0,1 3-7
ne
eklinde
95-105
Demir
Oksit
Siyah
93 15-25 0,5 0,1 5-8 Kresel 95-105
Demir
Oksit
Turuncu
85 20-30 0,5 0,1 3-7 Dzensiz 95-105
Demir
Oksit Yeil
15-25 2,5 0,3 6-0 Dzensiz 95-105
Demir
Oksit
Kahverengi
88 15-25 0,5 0,1 5-8 Dzensiz 95-105


1.4.1.1. Pigmentlerde Tanecik Boyutu Ve ekli
Pigmentlerde tanecik boyutu ve ekli; renk tonu, rtme gc gibi zellikler zerinde
etkilidir. rnein demir oksit pigmentlerinde sarms krmz iin tanecik boyu 0.1
m civarnda iken mor tonlar iin yaklak 1 mdir. Bunun yan sra inemsi
yapdaki inko oksit kristalleri boyalarn dayankll ve krlganlnn azalmas
ynnde olduka etkilidir. Tane byklnn rtme gc etkisi ise byklk
azaldka rtme gcnn artmas eklindedir.

Bir numunede boyut dalm ya da ortalama boyutun bilinmesi bazen ok gerekli
olur. Herhangi bir durumda ortalama boyutu hesaplamak iin boyut dalmnn
belirlenmesi gerekir. Bunun iin ounlukla elektron mikroskobu ya da optik
mikroskoplar kullanlr. Alet seimi, Tablo 1.3de gsterildii gibi partikl boyutu
aralna baldr.

Tablo 1.3. Partikl Boyutu lm in Mikroskop Seimi
2






Boyut Aral (m)

Mikroskop

10-100

Stereobinokler

1-100

Mono objektif optik mikroskop

0.1-10

Taramal elektron mikroskobu

0.001-1

Transmisyon elektron mikroskobu

1.4.1.2. Krlma ndisi

Pigmentlerde krlma indisi, rtme gc veya dier bir deyile taban rengini
grnmez hale getirmek iin olan boyama gc zerine etkilidir. Boyann rtme
gcn balayclarn krlma indisi ile pigmentin krlma indisi arasndaki fark
belirler. Farkn byk oluu rtme gcn arttrr. Bu konuda Fresnel tarafndan
aadaki eitlik verilmitir.


2
2 1
2
2 1
) (
) (
n n
n n
R
+

=

R: Frensel yansmas
n
1
: Pigmentin krlma indisi
n
2
: Balaycnn krlma indisi

Burada da rtme gcnn krlma indisleri arasndaki farka bal olduu
grlmektedir. Titan dioksit en yksek krlma indisine sahiptir. Bu yzden, rtme
gc bakmndan en etkili pigment titan dioksittir. Koyu renkli pigmentler daha ok
k geirmez olmalar nedeniyle ak renkli pigmentlerden daha etkilidirler.
Pigmentlerin rtme gc, gne nlarnn tabana olan zararl etkilerini minimuma
indirgeme asndan da nemlidir. Baz boyar maddelerin krlma indisleri Tablo
1.4te gsterildii gibidir.






Tablo 1.4. Baz Boya Maddelerinin Krlma ndisleri
2




















MADDE

KIRILMA NDS

rutil titan dioksit
inko slfr

2.76
2.37
Antimon oksit 2.09
inko oksit 2.02
Bazik kurun karbonat 2.00
Bazik kurun slfat 1.93
Baritler 1.64
Kalsiyum slfat(anhidrit) 1.59
Magnezyum silikat 1.59
Kalsiyum karbonat 1.57
Kaolin 1.56
Silika 1.55
Fenolik reineler 1.55-1.68
Melamin reineleri 1.55-1.68
re-formaldehit reineleri 1.55-1.60
Doal reineler 1.50-1.55
in aac ya 1.52
Keten tohumu ya 1.48
Soya fasulyesi ya 1.48


1.4.1.3. Dispersiyon Kolay Dalma Kabiliyeti

Pigmentlerin yap bakmndan ok sayda partikln tek bir kompozisyon gibi
davrand bir demet olduu varsaylr. Bu yzden kullanm iin, tpk lifler gibi, bu
partikllerin birbirinden ayrlmas gerekir. Bu ilem ise dispersiyon olarak bilinir.
Genellikle dispersiyon prosesi bir tme ilemi ve bu ileme bal ekipmanlar
gerektirir. Bir pigment tozunun uygun sistemdeki dispersiyonu da boyalarn, yaz
mrekkeplerinin oluumunu salar. Bunlarn son rengi ve dier uygulama zellikleri
pigmentin yapld metoda ve dier fiziksel zelliklerine baldr.

Dk dispersiyon derecesi, ylma ve phtlama ile birlikte, renk ve renk iddeti ile
rtme gcnn azalmasna sebep olur. Dispersiyon derecesinin dorudan lm
mmkn deildir.

1.4.1.4. Ya Absorpsiyonu

Ya absorpsiyonu, boyadaki pigment balayc orannn bir lsdr. Ya
absorpsiyonu arttka, belli viskozitede bir dispersiyon iin gerekli olan balayc
miktar da artmaktadr. Bu durum pigment partiklleri arasndaki boluklarn ya
tarafndan doldurulmas ile aklanabilir. Ya miktar pigment yzey alannn
reaktivitesine baldr. Paracklarn gzenek hacmi, parack bykl dalm ve
parack ekli.(yaprak, ubuk, ine) ile belirlenir. ubuk eklindeki pigmentler
hacmen ayn miktardaki kresel tanecikli pigmentlere oranla yksek ya
absorpsiyonuna sahiptirler. Kresel taneciklerin ap bydke ya absorpsiyonu
azalmaktadr. ekil 1.2de ya absorpsiyonunun belirlenmesinde etkili olan parack
ekilleri gsterilmektedir.



ekil 1.2. Pigment Parack ekilleri
5

1.5. PGMENT RETM

Pigment retiminde hammaddelerin belirli miktarlar tartlarak porselen bilye ve su
ile ya tmeye tabii tutulur. tme ileminin sonunda sabit sda kurutma yaplr.
Kurutma ileminden sonra katlaan tozlar kuru tme ilemiyle toz haline getirilir.
Daha sonra farkl scaklk ve srelerde kalsinasyon ilemi gerekletirilir. Kalsine
olan numunelere, halkal tcde tldkten sonra tekrar porselen sr
deirmeninde ya tme ilemi uygulanr.

tlen tozlar ykama ileminden sonra filtre edilip kurutulur. Kullanm alanna
uygun olarak tlr ve uygulamas gerekletirildikten sonra piirilir. ekil 1.3de
genel olarak pigment retimine ait ak emas verilmitir.


ekil 1.3. Pigment retim Akm emas
6




1.6. RENKLERNE GRE PGMENT ETLER

Tablo 1.5. Renklerine Gre Pigment eitleri

Beyaz
Pigmentler

Krmz
Pigmentler

Sar
Pigmentler

Mavi
Pigmentler


Yeil
Pigmentler
Titan Dioksit
Demir(III)
Oksit
Krom Sarlar Ultramarin Krom Yeili
stbe

Civa Slfr inko Sarlar Prusya Mavisi Guignet Yeili
inko stbeci
Antimon
Slfr
Kadminyum
Sarlar
Kobalt
Mavileri
Schweinfurt
Yeili
inko Slfr

Slen Sar Kiler
Bakrl
Maviler
Scheele Yeili
Lipoton

Cassel Sars Viyana Yeili
Kalsiyum
Karbonat

Antimon
Sarlar

Malachit
Yeili
Kalsiyum Slfat

Arsenik Slfr
Rinmann
Yeili

ngiliz
Yeilleri


Yeil
Topraklar



Tablo 1.5. Devam

Mor
Pigmentler


Kahverengi
Pigmentler

Siyah
Pigmentler

Metalik
Pigmentler

Lminesans
Pigmentler
Kobalt Moru
Van Dyck
Boyalar
Bitkisel
Siyahlar
Bronz
Fluoresan
Pigmentler
Nrnberk
Moru
Manganl
Boya
Hayvansal
Siyahlar

Fosforesan
Pigmentler
Ultramarin
Moru
Sepia
Madensel
Siyahlar

Kalsiyum
Slfrl
Pigmentler

inko Slfrl
Pigmentler

inko Silikatl
Pigmentler
1.6.1. Beyaz Pigmentler

Temel olarak beyaz pigmentler titan, kurun ve inkonun inorganik bileikleridir.
Boya sanayisinde kullanlan en nemli beyaz pigment titan dioksittir.

1.6.1.1. Titan Dioksit

Birim rtme gcnn fiyatndaki dklk nedeniyle, en ok satlan beyaz
pigmenttir.

Rutil ve anatas kristal ekilleri ile pazarlanr ve d cephe boyalarnda yaygn ekilde
kullanlr. Ayrca emaye ve lakelerde de yer alr. Tipik bir d cephe boyasnda % 40
kadar pigment yer alr. Bunun yaklak % 60' TiO
2
dir. Geriye kalan madde % 5
ZnO, %25 mika, silika, silikatlar ve CaCO
3
gibi dolgu maddeleridir. Byle bir
formlasyola elde edilen boya kontroll bir tebeirlenme ile uzun mre sahip olur ve
bir dahaki boya uygulamas iin de iyi bir yzey oluturur.

Kullanlan TiO
2
' nin %50'si yal boyalar, vernikler ve lakelere sarfedilir. kinci
nemli kullanm alan kt endstrisidir ve % 15'lik bir yer tutar. Plastiklerin
renklendirilmesinde de en ok kullanlan beyaz pigment yine TiO
2
' dir. Her alanda
TiO
2
kullanm giderek artmaktadr. Bunun sebebi ekonomik olmas ve rtme
gcnn fazla olmasdr. TiO
2
' nin rtme gc film oluturan bileenlerle ilikili
olarak yksek krlma indisinden kaynaklanmaktadr. Daha dengeli olan rutil ekli
daha az tebeirlenme eilimi gsterir. Daha yksek rtme gcne sahiptir ve sararma
eilimi daha azdr.

1.6.1.2. Litopon (Lithopone)

Bu beyaz pigment TiO
2
' nin gelimesiyle nem kaybetse de ucuz oluu ve zellikle
bina ii rt boyalarnda iyi sonu vermesi nedeniyle hala kullanlmaktadr. Parlak
beyaz, ok ince tlm, ucuz bir beyaz pigmenttir.

Beyaz pigmentlerin iki nemli retim metodu vardr. Bunlar:

- Sulfat prosesi
- Klor prosesi

Son zamanlarda elde edilen pigmentlerin daha beyaz ve daha kaliteli olmasndan
dolay klor prosesi kullanlmaktadr. Beyaz pigmentin eldesi ok byk fabrikalarda
yksek teknolojiyle yaplmaktadr. Hassas bir imalattr.

1.6.2. Siyah Pigmentler (Karbon Siyah)

Karbon siyah gerekte ok ince toz hlindeki gzeneksiz, karbonlu bir maddedir.
Son derece dikkatle kontrol edilen pirolitik (s etkisi ile paralanma) petrokimyasal
prosesler ile retilir. En stn kalitedeki lastik karbon siyah yaklak 10-75 nm
apnda kresel karbon taneciklerinden oluur. Scaklk etkisiyle zm salkm gibi
bir araya gelmilerdir. Kullanm alan yalnz boya ile snrl olmayp tketimin byk
bir blm de lastik endstrisinde gerekleir. Lastii salamlatrd 1904 ylnda
ngilterede S.C. Mote tarafndan belirtilmitir.

Boya da karbon siyah kullanlmas sadece siyah boya retimi iin deildir. Ayn
zamanda baka renklerde de koyulatrmak ve rtcl arttrmak ve anma
direnci kazandrmak gibi amalarla kullanlmaktadr.


1.6.3. Renkli Pigmentler

Kullanlan renkli pigmentlerin birou eitli metallerin oksitleri, kromatlar ve baz
kark filizleridir. rnein demir () oksit krmz renk veren bir pigmenttir.




1.6.3.1. Demir (III) Oksit
Fe2O3 kararl sert ve zararsz bir krmz pigmenttir. Astar ve boyalarda ayrca lastik
form1asyonunda kullanlr. Ntral krmz oksidin ok sayda deiik cinsi vardr.
Demir oksit pigmentlerle ilgili detayl bilgi Blm 2 de ayrntl olarak
anlatlacaktr.























BLM 2

DEMR OKST PGMENTLER

2.1. DEMR MNERALLER

Saf halde gms beyaz renkli bir metal olan demir (Fe), dnyadaki metaller iinde
en bol bulunanlardan biridir. Yeryz ekirdei byk miktarda demir iermektedir.
Ancak yeryz kabuundaki demir, teki maddelerle tepkimeye girmi durumdadr.
Saf halde ok seyrek, yalnzca baz gktalarnda ve bazaltik kayalarda
bulunmaktadr. Demir mineralinin doada bulunan halleri Tablo 2.1 de verilmitir.

Tablo 2.1.Temel Demir Mineralleri
7


Ad

Forml

Snf

Teorik Demir
erii
(%)

Manyetit
Fe
3
O
4
Ferrous-Ferrik
Oksit
72.4
Hematit Fe
2
O
3
Ferrik Oksit 70.0
Limonit 2Fe
2
O
3
.3H
2
O

Hidrate Demir
Oksit
59.8
Jtit Fe
2
O
3
.H
2
O
Hidrate Demir
Oksit
62.9
Siderit FeCO
3
Demir Karbonat 48.2
Kromit FeO.Cr
2
O
3
Demir-Krom Oksit Deiken
Priotit Fe
5
S
6
dan Fe
16
S
17
ye Manyetik Pritler Deiken
Kalkoprit CuFeS
2
Bakr-Demir Slfit 30.4
Prit(Markazit) FeS
2
Demir Priti 46.7

2.2. DEMR OKST PGMENTLERN UYGULAMA ALANLARI
9

Fe
2
O
3
kararl sert ve zararsz bir krmz pigmenttir. Astar ve boyalarda ayrca lastik
form1asyonunda kullanlr. Ntral krmz oksidin ok sayda deiik cinsi vardr.
Ucuzluu nedeniyle yal boya yapmnda ve sertlii yznden de ok ince toz
hlinde parlatma ilemlerinde kullanlr. Dayankl oluu nedeniyle ambar yal
boyalarnda ve metallerin ilk boyamalarnda krmz pigment olarak kullanlr. Cam
ve lenslerin cilalanmas iin seilmi kalitelerinin kullanlmas bunlarn camn
kuruma ve sertliine kar dayankllna gre belirlenir. Demir oksitlerin bu
kalitelerine cila tozlar ismi verilir.
2.2.1. Deme Renkleri
imento / mozaik deme iin en ok kullanlan renk, Krmz, Sar ve Siyahtr.
Sentetik Krmz ve Sar Demir Oksitler inorganik olanlardr dolaysyla hava ve UV
nlarna bal solmaya uramamalar nedeniyle bu ama iin en ok kullanlan
pigmentlerdir .


ekil 2.1. Demir Oksit Pigmenti Kullanlm Karolar

2.2.2. Boyalar
Demir Oksit Krmz / Yeil / Turuncu pigment youn olarak her trl dekoratif ve
endstriyel boyalarda kullanlr. Yksek mukavemet, mkemmel dispersiyon ve
mkemmel renk dengesi sayesinde hava ve atmosferik koullar altnda her trl
kullanm iin idealdir. Krmz, Sar ve Portakal rengi pigmentler farkl tonlar elde
etmek iin kullanlabilir.

ekil 2.2. Demir Oksit Pigmentiyle retilmi Boya
2.2.3. Fayans
Demir oksit pigmentleri uzun sreli renk younluu, UV nlar ve hava artlarna
kar direnleri nedeniyle fayans tasarm, at kiremitleri vb. iin kullanlr.

ekil 2.3. Demir Oksit Pigmenti Kullanlarak retilmi Fayanslar
2.2.4. Seramik
Krmz Demir Oksit Seramik Renkler yksek saflklar dolaysyla sahip olduklar
canl renkleri nedeniyle seramik fayans renklenmesinde yaygn olarak kullanlr.

ekil 2.4. Demir Oksit Pigmentiyle retilmi Seramikler




2.2.5. Plastik Masterbatchler
Sentetik Demir Oksitler, sya kar direnci dolaysyla plastik endstrisi iin renkli
ana gruplar hazrlanmasnda kullanlr. Ayrca ok hzl dalma zellii gsterirler.

ekil 2.5. Masterbatch
2.2.6. Mimari rnler
Demir oksitlerin farkl tonlar, bina d cephelerinde sva, beton bloklar, yzey
dokular vb. uygulamalarda kullanlr.

ekil 2.6. D Cephesinde Farkl Demir Oksit Pigmenti Tonlar Kullanlm Yap

2.2.7. Deri Renklendiriciler

Sentetik krmz ve sar demir oksitler deri renklendirici hazrlanmas iin youn
olarak kullanlmaktadr.

ekil 2.7. Demir Oksit Pigmentiyle Renklendirilmi Deri


2.3. DEMR (III) OKST PGMENTLERNN SENTETK VE DOAL
YOLLARLA RETM

Demir (III) Oksit pigmentinin baz lkeler iin 2001-2005 yllar arasndaki retim
miktar Tablo2.2 de grlmektedir.

Tablo 2.2. Demir Oksit Pigmentinin Yllara Gre retim Miktar (ton)
8

lkeler 2001 2002 2003 2004 2005
Avusturya 5.000 5.000 5.000 4.000 4.000
Brezilya 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000
Kbrs 7.800 8.200 11.900 12.000 12.000
Fransa 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000
Almanya 400.000 419.000 429.000 400.000 400.000
Hindistan 355,000 360,000 365,000 360,000 360,000
talya 1000,000 2300,000 2300,000 2500,000 2500,000
Pakistan 500,000 500,000 500,000 500,000 500,000
Paraguay 300,000 300,000 250,000 250,000 250,000
Gney
Afrika
852,000 252,000 512,000 512,000 555,000







2.3.1. Doal Demir Oksit Pigmentlerinin retimi

- Doal yollarla cevherden retiminde hematit limonit siderit ve magnetit
cevherleri kullanlr.

retim basamaklar u ekildedir:

1. stenmeyen safszlklarn alnmas ve tanecik bykln azaltmak iin ilk
tme ve snflandrma.
2. Nemin alnmas iin kurutma.
3. Sulu demir oksitlerin susuz hale getirilmesi (dehidrasyon).
4. Pigmentlerin verimini arttrmak iin basit tme.

Kurutma aamas dehidrasyon ile su kaybn nlemek iin 115 C yi gememelidir.
Dehidrasyon reaksiyonu aadaki ekilde gsterilir;


O xH SO Fe O xH SO Fe
2 3 4 2 2 3 4 2
) ( . ) ( +




- Doal yolla krmz amurdan demir(III) oksit eldesinde amur rnei H
2
SO
4

zeltisinde znr. Fe
+3
Fe
+2
ye indirgemek iin demir tozu ilave edilir. Bu
zelti stlarak btn Fe
+3
Fe
+2
ye indirgendikten sonra artan demir tozu ayrlr.
zelti deriikletirilerek soutulup beklendiinde elde edilen ak yeil zelti
szlp alndktan sonra kristalize edilir ve kristaller FeSO
4
.6H
2
O yapsnda
bulunmaktadr. Kristaller kalsinasyon prosesinde ilendikten sonra demir(III)oksit
pigment elde edilmi olur.




2.3.2. Sentetik Demir Oksit Pigmentlerinin retimi

eitli sentetik demir (III) oksit pigment retim yntemleri vardr.

2.3.2.1. Kalsinasyon Prosesi

Siyah Demir Oksit Krmz veya okside kullanlan Sar Demir Oksit , krmz demir
oksidi kurutmak iin kullanlr. Bu ilem iin yksek scaklklar gereklidir. Proses
parametrelerinin tam bir kontrol de kahverengi pigmentlerin retimini salar. Bu
yntemle pigment retiminde, yksek kalsinasyon scakl ve uzun reaksiyon sresi
nedeniyle enerji tketimi fazladr. Ayrca balang hammaddelerinin ince tane
boyutlarna tlmesi gereklidir.

Kalsinasyon scakl kullanlacak hammaddelerin ergime scaklklarndan dk,
pigmentin kullanm scaklndan yksek olmaldr. Kalsinasyon srasnda klan
maksimum scakln yetersiz olusu ya da srenin ksa olusu nedeniyle kat hal
reaksiyonlar tamamlanmaz. Bu durum kararsz renk oluumuna neden olabilir. Baz
sistemlerde kalsinasyon suresi 40 saate kadar kabilir. Kalsinasyon ileminde frn
atmosferi ve frn tipi de nemlidir. Kontroll atmosfer artlar kullanld gibi,
genelde tercih edilen oksijen atmosferidir. Kalsinasyon ilemleri kamaral frnlar,
tnel frnlar ve dner frnlarda yaplmaktadr.


| + O H O H FeSO O H FeSO
s
2 2 4 2 4
6 7



10
2 3 3 2 2 2 4
2
2
1
2 | + + + O H O O Fe O O H FeSO
s







2.3.2.2. Oksidasyon prosesi

Magnetit cevherinin dner frnda oksidasyon atmosferinde kavrulmasyla, k
maddesine bal olarak bir dizi krmz tonlu pigment elde edilebilir. Cevher Fe
3
O
4

veya FeO - Fe
2
O
3
olarak gsterilen yapya sahiptir. Bu arada FeO ksm
(%19-25) scakla dayankl olmadndan scakta oksidasyona urar. Proses
esnasnda renk krmzya dnerken orijinal cevherin kbik tanecik ekli deimeden
kalr.

( )
3 2 2 4 3
3
2
1
2 O Fe O O Fe +

(magnetit-kahverengi pigment)
( )
3 2 2 4 3
3
2
1
2 O Fe O O Fe + o

(hematit-krmz pigment)


2.1.2.3. Dehidrasyon prosesi

Doal sar demir oksitlerin termal dehidrasyonuyla sya dayankl krmz demir
oksitlerin retilmesi prosesidir. Bu yzden sentetik sar retildiinde, bunlardan
krmz serisi hazrlamak doaldr. Ferrit krmzlar olarak bilinen bu pigmentler,
yuvarlaktan ok inemsi ekilde olmakla, kalsine copperas krmzlarndan ayrlrlar.
Bunlar dier krmz demir oksitlerden daha sarms olan ak tonlara sahiptirler.

2.1.2.4. Penniman prosesi

Pennimana gre hava ile ykseltgenmi demir (II) tuzu zeltilerinin metalik demir
varlnda hidrolizi ile, uygun proses artlarnda dorudan krmz pigment elde
edilebilir. Ele geen ham rn, atklardan ve kaba taneciklerden arndrldktan sonra
ykanr, 100 C de kurutulur ve uygun tme cihazlarnda tlr. Bu pigmentler
yumuakl ile tannrlar ve normal artlarda kavurma prosesleri ile elde edilen sert
krmz pigmentlerden daha saf renklere sahiptirler.

2.1.2.5. Laux prosesi

Bu proseste anilin eldesi iin katalizr olarak FeCl
2
kullanlarak metalik demir ile
nitrobenzen reaksiyona sokulduundan yan rn olarak Fe
3
O
4
bileii elde edilir. Bu
bileik eitli ilemlerden geerek pigment haline getirilir.
Elde edilen ana pigment Siyah Demir Oksit, ksmen de Sar Demir Oksittir. Bu
pigmentler dorudan satlr ya da Kalsinasyon prosesinde krmz demir oksit
pigmentin hazrlanmas iin kullanlr.


4 3 2 5 6 2 2 5 6
2 3 O Fe NH H C O H Fe NO H C + + +


2.3.2.6. ktrme prosesi
En ok karlalan ve kullanlan yntemdir. Krmz demir oksitlerin yan sra
anorganik pigmentlerin byk ounluu bu yntemle retilir. ktrme prosesinde
tane boyutu ve morfoloji kontrolnn yan sra, stokiyometri kontrol, iyi
sinterlenebilirlik gibi avantajlar salanmtr. Geleneksel ynteme kyasla, bu
yntemle daha dk scaklklarda ve mineralletirici ilavesi gerekmeden yksek
homojenlikte, tane boyutu olduka ince pigment retimi gerekletirilir. ktrme
prosesi, ktrme, kurutma, kavurma ve tme olmak zere drt ana kademeden
oluur.

2.3.2.6.a.ktrme

ktrme aamasnda oksijen varlnda sulu zeltiden alkali ilavesi ile yavaa
ktrme yaplmaktadr. ktrme ile oluan ince tanecikler stma ile dnmde
iyi sonu verirken, rnlerin ykanamamasna sebep olabilir. ktrme aamasnda
pigment zelliklerini etkileyen baz faktrler vardr.




Bunlar;
-komponentlerin ilave edili sras
-karma ortamna beraber konulmas
-pH
-kme temperatr
-kme sresidir.
ktrme amasnda son olarak kelme rn filtrelenir ve ykanr.

2.3.2.6.b. Kurutma ve Kavurma

Kurutma ve kavurma aamasnda ykanm ve filtre edilmi pigment pastas,
vakumda inert gazlarla veya hava ile kurutulur. Uygun tanecik byklne
getirilmesi iin 400-1000 C aras scaklkta kavrulur. Kavurmada en nemli etken
sinterlemedir, sinterleme yapnn skmasna sebep olarak yzey alann drr.

2.3.2.6.c. tme

tme aamasnda elde edilen sert ve sinterlenmi pigment kuru veya ya metodla
tlr.

O H O Fe OH Fe Fe
2 4 3
2 3
4 8 2 + + +
+ +



3 2 2 4 3
2 2 O Fe O O Fe +


( ) O H SO Fe SO H O Fe
2 3 4 2 4 2 3 2
3 3 + +


11
2 3 3 2
1200
4
| + | + SO SO O Fe FeSO
C

( )
11
3 3 2
1200
3 4 2
| + | SO O Fe SO Fe
C

( )
11
2 3 2
500
3
3 2 | + O H O Fe OH Fe
C

ekil 11: ktrme Prosesi ile Demir Oksit Pigment retimi Ak emas
9
BLM 3

KTLE VE ENERJ DENKLKLER

3.1. HAMMADDE SARFYATI VE KTLE DENKL

Fabrikamzn demir oksit retim hatt iin ngrlen deerler:
Kapasite: 1524917,00 kg/yl = 6931,44 kg/gn = 866.43 kg/h
Yllk i gn says : 220 gn
8 saat/1 vardiya
Fabrikann demir oksit retim hattnda 2.288 ton/h demir oksit retilmektedir.

Demir Oksit in Hammadde Tayini:

Gnlk 10 ton tufal harcanaca dnlrse;
10 ton/gn x 220 gn/yl = 2200 ton/yl
thal edilen 2200 ton/yl tufalin %50si krmz demir oksit pigment retiminde,
%25i sar demir oksit pigmen retiminde, %25i de kahverengi demir oksit pigment
retiminde kullanlmtr.
Kapal forml

olan tufal magnetiti

ve FeO bileiklerinden
olumaktadr. Bu bileiklerin

ile verdikleri kme reaksiyonlar yledir.

( ) ( )
( )
( )
O H SO Fe SO H O Fe
aq aq s 2 3 4 2 4 2 3 2
3 3 + +

( ) ( ) ( )
O H FeSO SO H FeO
aq aq S 2 4 4 2
+ +

Tufal yapsnda %97

ve %3 FeO bulunur. 10000 kg tufalde 9700 kg

ve
300 kg FeO bulunur.

= 160 kg/kmol

= 72 kg/kmol

=


= 60.625 kmol/gn

=


= 4.167 kmol/gn

Hacimce %78-83 kat, %17-22 sv kullanlarak hazrlanan tufal-su karm reaktre
beslenir. Elde edilen amur H
2
SO
4
ile scakl 40 C olan reaktrde 24 saat sre ile
kartrlarak Fe
2
(SO
4
)
3
ve FeSO
4
elde edilir. Fe
2
(SO
4
)
3
kerken FeSO
4
zeltide
kalr.
Reaksiyonlar %80 verimle gerekleir. Reaksiyona girecek olan Fe
2
O
3
ve FeO
miktarlar:

= 60.625 x 0.80 = 48.540 kmol/gn

= 4.167 x 0.80 = 3.334 kmol/gn

( ) ( )
( )
( )
O H SO Fe SO H O Fe
aq aq s 2 3 4 2 4 2 3 2
3 3 + +

60.675 kmol/gn Fe
2
O
3
n 48.540 kmol/gn reaksiyona girer ve bunun iin
145.620 kmol/gn H
2
SO
4
zeltisi kullanlr. Reaksiyon sonunda 48.540 kmol
Fe2(SO4)
3
ve 145.620 kmol H2O aa kar.
( ) ( ) ( )
O H FeSO SO H FeO
aq aq s 2 4 4 2
+ +
4.167 kmol/gn FeOnun 3.334 kmol/gn reaksiyona girer ve bunun iin 3.334
kmol H
2
SO
4
kullanlr. Reaksiyon sonunda zelti iinde 3.334 kmol FeSO4 ve 3.334
kmol H2O bulunur.

ktrme reaksiyonu iin kullanlan toplam

miktar:

= 145.620 + 3.334 = 148.95 kmol/gn

= 98 kg/kmol

= 148.954 kmol/gn x 98 kg/kmol = 14597.49 kg/gn

Bu proseste %95 lik H
2
SO
4
kullanld iin gerekli olan toplam H
2
SO
4
:


(100 x 14597.492) / 95 = 15365.78 kg/gn H
2
SO
4


ktrme reaksiyonu sonucu elde edilen toplam Fe2(SO4)3 ve FeSO4 miktar:

= 152 kg/kmol

= 3.334 kmol x 152 kg/kmol = 506.768 kg

= 400 kg/kmol

= 48.540 kmol x 400 kg/ kmol = 19416.00 kg
ktrme reaksiyonu sonunda aa kan toplam su miktar:

= 18 kg/kmol

= (145.620 + 3.334) kmol/gn x 18 kg/kmol = 2681.17 kg/gn

Elde edilen FeSO4, H
2
SO
4
zeltisinin iinde znm olarak bulunduundan
rejenerasyon ile elde edilmesi gerekir. 10 ton tufalde 506.769 kg gibi az bir miktar
FeSO
4
ktndan (kullanlan tufalin arlka %5i ) ihmal edilmitir. Rejenerasyon
tesisinin kurulmas gereksiz bulunmutur.

3.2. KULLANILAN EKPMAN CNSNE GRE MALYET VE ENERJ
HESAPLARI

3.2.1. Reaktr

3.2.1.1. Reaktr indeki Reaktanlarn Hacim Hesab

Hacimce %80 tufal ve %20 su konularak konularak tufal amuru hazrlanr.

=10000 kg/gn

= 5.2 kg/L

=


= 1923.08 L/gn


amur hazrlamak iin ilave edilen su miktar:

= 0.80

= 480.77 L/gn

ktrme reaksiyonu iin kullanlan H
2
SO
4
hacmi:

= 15365.78 kg/gn

= 1.83 kg/L

=


= 8396.602 L/gn

Reaktanlarn toplam hacmi:

1923.08 L/gn + 480.77 L/gn +8396.60 L/gn = 10800.45 L yaklak olarak
11000.00 L/gn
11000.00 x

= 11

(reaksiyon karm hacmi)

Bu deere % 45 emniyet faktr eklenerek:
11 x (1.45) = 16

hacim elde edilir.

retim 4 ayr reaktrde yaplacandan her bir reaktrn hacmi:

= 4

tr.
Reaktrde kalma sresinin belirlenmesi:
Tablo 3.1. Fe
2
O
3
in % znme degerleri

Tablo 3.1 de grld gibi 313 K yani 40 C de 1 saat sre ile beklendiinde
%6.62lik znme deerine ulalr. Ayn scaklkta 24 saat beklendiinde ise
retim iin gerekli verim elde edilir. Bu ekilde yksek scaklklara klarak enerji
sarfiyat yaplmam olunur.

Reaktr Et Kalnl Hesaplanmas
Demir oksit pigment retiminde kullanlan reaktr silindirik reaktrdr.
V= 4

r = 0.75 m ( kabul edilen deer)

Reaktrn ykseklii:
V=

h =

.h = 4

h = 2.26 m


Reaktr basnc:
P =

F = m x g

= 10000 kg tufal + 15365.78 kg H

2
SO
4
+ 480.77 kg H
2
O
=25846.55 kg/gn

reaktrdeki reaktan ktlesi:
25846.55 kg/gn x

= 6461.64 kg/gn
F = m x g = 6461.64 x 9.81 = 63388.69 N
A =

= 1.7671

P =

= 35871.60 Pa = 35.9 36 KPa

: 101.325 + 36 = 137.325 KPa

Et kalnl hesaplanrken;

t (et kalnl)

ya da P 0.385 x S x Ej
P 0.385 x 100.000 x 0.85
P 32 725
P toplam = 137.325 32725 olduundan
t =

+ Cc forml kullanlr.

S = 40.500 Ej = 0.85
Et Kalnl =


= 3 x

m = 3 mm

3.2.1.2. Reaktr Maliyet Hesab

Reaktr karm pH 4-4.5 arasnda olduundan reaktrmz paslanmaz elik 316
seilip i ksm korozyona kar dayankl polipropilen ile kaplanmtr.

r = 0.75 m h = 2.26 m

= 7840 kg/

t = 3 x

m
Reaktr yanal alan = 2rh = 2 x x(0.75)x(2.26) = 10.65

Reaktr taban ve tavan alan = 2 r
2
= (0.75)
2
x x 2 = 3.53 m
2

Reaktr arl = A x Et Kalnl x d elik
= (10.65 + 3.53 ) x (3 x

) x 7840 = 333.53 kg

Vana ,vida gibi ekipmanlarn katlm ile toplam reaktr arlnn %15 artt kabul
edilirse:

Reaktr toplam arl = 333.53 kg x 1.15 =383.56 kg

Reaktr maliyeti = 147.

x 383.56 = 7458.44 $


Bu maliyet Haziran ay 2002 deerlerine gre hesaplanmtr. imdiki reaktr
maliyetini hesaplarsak:

imdiki maliyet=orijinal maliyet x




2012 index deeri Marshall - Swift indexleri kullanlarak hesaplanmtr.

2012 index deeri; EKK y = Bx+A
B = 12.45
A = - 23812.6
Y = (12.45 x 2012) -

23812.6 = 1233.4 (2012 yl iin)
Reaktrn 2012 maliyeti = 7458.4452 x

= 8343.99 $
Bu hesap sadece paslanmaz elik 316 maliyeti olup %50 iilik, %40 kartrc ve
polipropilen kaplamada eklendiinde reaktr gerek maliyeti ortaya kar.

Reaktrn 2012 yl tutar = 8343.99 + (0.9 x 8343.99) = 15853.58 $

Polipropilen 2005 yl birim fiyat 1.04 $/kg alnarak,

2012 yl polipropilen birim fiyat = 1.04 x

= 1.16 $/kg olarak hesaplanmtr.

Reaktrn kaplanacak alan = 2rh +

= 2(0.75)(2.26)+

= 12.42

Et kalnl (t) = 2 mm

Kullanlacak polipropilen hacmi:
12.42 x 0.002 = 0.0248

Kullanlacak polipropilen arl:
d propilen = 0.8864

x


= 886.4 kg/

m propilen = 0.0248

x 886.4

= 21.983 kg
Polipropilen kaplama tutar = 21.983 kg x 1.16

=25.50 $ +%50 iilik = 38.250 $

Reaktrn kaplamayla birlikte maliyeti
15,853.58 $ +38.25 $ =15,981.25 $
=27,809.69 TL

3.2.2. Kartrc

Kartrc Gc Hesaplanmas:

Kartrc eimli 6 bakl trbin tipi olup paslanmaz elik 316 olan retilmitir.
Kartrma ap reaktr ap 1/3 olup 1.5/3 = 0.5 m dir. Kartrcnn reaktr
tabanndan ykseklii 0.5 m dir.
P =

. g

= 4.80
Nr = 60

.


= 1 dev/sn
Da = 0.5m
g = 2.3894 kg/lt
P = (4.80) x

x (2.3894)
P = 0.36 kw
%100 emniyet faktr ile:
P = 0.72 kw

Bu zelliklerdeki kartrcnn piyasa deeri 525 $ = 918.75 TL

3.2.3.Filtrasyon

Reaktrdeki reaksiyon sonucu meydana gelen

+ atk

karmn ayrmak amal 50 mikronluk paslanmaz elik filtre kullanlmtr.
Filtre kapasitesi = 5.50

/h
Filtrasyon derecesi = 50 mikron
Filtre Alan = 1

Sznt toplama tank hacmi= 1

10000 kg/gn tufal kullanlarak hazrlanan kelti filtrasyon ilemi sonrasnda
bnyesinde %15

O + %5

orannda sv barndrr. %3 filtrasyon kayb ile,

filtrasyon sonras elde edilen madde miktar:
19,416.0 x 1.20 x0.97 = 22,600.22 kg/gn
Filtrenin Sznt Tank Maliyet Hesab
Tank yzey alan = 5

Tank et kalnl = 0.0015 m

Tank yapmnda kullanlacak elik ktlesi hesab
elik hacmi = 5

x 0.0015 = 0.0075

elik ktlesi = 0.0075 x 7840 kg/

= 58.80 kg

Tank maliyeti hesaplamas
Tank maliyeti = 147 x

x 58.80 = 2,163.25 $ (2002 fiyat)

2012 fiyat = 2,163.25 $ x

= 2,420.09 $
%30 iilik maliyeti eklendiinde tank maliyeti = 3,146.12 $
= 5,505.71 TL
Filtre fiyat = 1,000 TL
Filtre sistemi fiyat = 5,505.71 +1000 = 6,505.71 TL







3.2.4. Kurutma Makinesi

3.2.4.1. Kurutma Makinesinde Ktle Denklii

Filtrasyonla ayrlan kat Fe
2
(SO
4
)
3
n nemini uzaklatrmak amacyla filtre zerinde
kalan kelti konveyrl tnel tipi elektrikli kurutucuda 110-120

C de elde edilecek
pigmentin rengine gre 35-100 dakika arasnda kurutulur.
Filtreden kp kurutucuya girecek madde miktar 22,600.22 kg/gn olarak filtre
blmnde hesaplanmt. Kurutucuya %15 nemli olarak giren maddenin nem oran
kurutucuda, renklere gre farkllk gsterecek ekilde %1-5 aralna drlr.

- Sar demir oksit pigment iin nem oran ortalama %4 olarak belirlenmitir.
%nem kayb: 0.15-0.04 = 0.11
Uurulacak su miktar: 22600.22 kg/gn x 0.11 = 2486.02 kg/gn

%2 kurutucu kayb ile kurutucuda kaybolan toplam madde miktar:
22600.22 kg/gn - 2486.02 kg/gn = 20114.20 kg/gn
20114.20 kg/gn x 0.02 = 402.28 kg/gn
2486.02 + 402.28 = 2888.30 kg/gn

Kurutucudan kan madde miktar:
22600.22 2888.30 = 19711.92 kg/gn

- Krmz demir oksit pigment iin nem oran ortalama %3 olarak belirlenmitir.
%nem kayb: 0.15 - 0.03 = 0.12
Uurulacak su miktar: 22600.22 kg/gn x 0.12 = 2712.03kg/gn

%2 kurutucu kayb ile kurutucuda kaybolan toplam madde miktar:
22600.22 kg/gn - 2712.03kg/gn = 19888.19 kg/gn
19888.19 kg/gn x 0.02 = 397.76 kg/gn
2712.03 + 397.76 = 3109.79 kg/gn

Kurutucudan kan madde miktar:
22600.22 3109.79 = 19490.43 kg/gn

- Kahverengi demir oksit pigment iin nem oran ortalama %2 olarak belirlenmitir.
%nem kayb: 0.15 0.02 = 0.13
Uurulacak su miktar: 22600.22 kg/gn x 0.13 = 2938.03 kg/gn
%2 kurutucu kayb ile kurutucuda kaybolan toplam madde miktar:
22600.22 kg/gn - 2938.03 kg/gn =19662.19 kg/gn
19662.19 kg/gn x 0.02 = 393.24 kg/gn
2938.03 + 393.24 = 3331.27 kg/gn

Kurutucudan kan madde miktar:
22600.22 3331.27 = 19268.95 kg/gn

3.2.4.2. Kurutma Makinesinde Enerji Denklii
Q =

x t +

x t

Kurutucuya giren su ktlesi:
22,600.22 kg/gn x 0.15 = 3,390.0 kg/gn = 0.039 kg/sn
Ortalama olarak kurutucuda buharlatrlan gnlk su miktar:

= 2,712.03 kg/gn
2,712.03 kg/gn = 0.0314 kg/sn

Kurutucuya giren slfat asidi ktlesi:
19,416.0 x 0.05 x0.97 =941.67 kg/gn =0.011kg/sn

= 1 kcal/kg C

= 0.4 kcal/kg C

= 540 kcal/kg
Q = [0.039 kg/sn x 1 kcal/ kg

C x (110-25)

C] + [0.0314 kg/sn x 540 kcal/kg] +

[0.011kg/sn x 0.4 kcal /kg

C x (110- 25 )

C ]
Q = 20.645 kcal/sn x 4.187 kj/kcal = 86.44 kj/sn = 86.44 kW



3.2.5. Kavurma Frn

3.2.5.1. Kavurma Frnnda Ktle Denklii

Kurutucudan kan nemi azaltlm Fe
2
(SO
4
)
3
bileii bnyesinde bir miktar H
2
SO
4
ve H
2
O bulundurmaktadr.prosesteki son aama olan kavurma aamasnda Fe
2
(SO
4
)
3

hem zerinde kalan bir miktar H
2
SO
4
ve H
2
O dan arndrlacak hem de kavrularak
asl rengini elde edip Fe
2
O
3
yapsnda pigmente dnecektir.
( ) | +
3 3 2
1200
3 4 2
3SO O Fe SO Fe
C

- Sar demir oksit pigment iin kavurma frnna giren madde miktar 19,662.0
kg/gn olarak kurutma makinesi blmnde hesaplanmt. Bu miktar ierisinde
kurutucuda giderilemeyen %4 H
2
O, %5 H
2
SO
4
bulunmaktadr.

Frnda uzaklatrlacak madde miktar:
22,600.22 kg/gn x 0.04 = 904.0 kg/gn H
2
O
22,600.22 kg/gn x 0.05 = 1,130.0 kg/gn H
2
SO
4
19711.92 kg/gn (904.0 kg/gn H
2
O + 1,130.0 kg/gn H
2
SO
4
) = 17677.92 kg/gn
Kavurma frnna giren 1 mol Fe
2
(SO
4
)
3
bana 3 mol SO
3
gaz aa kmaktadr.

Frnda uurulan SO
3
gaz miktar:

= 44.20 kmol /gn Fe

2
(SO
4
)
3
3 x 44.20 kmol/gn = 132.59 kmol/gn SO
3

= 80 kg/kmol

= 80 kg/kmol x 132.59 kmol/gn SO
3
= 10606.75 kg/gn SO
3

17677.92 kg/gn - 10606.75 kg/gn = 7071.17 kg/gn Fe
2
O
3

Ve %2 kavurma frn kayb ile elde edilen sar Fe
2
O
3
miktar:
7071.17 kg/gn Fe
2
O
3
x 0.02 = 141.43 kg/gn
7071.17 kg/gn - 141.43 kg/gn = 6929.74 kg/gn

- Krmz demir oksit pigment iin kavurma frnna giren madde miktar 19,436.19
kg/gn olarak kurutma makinesi blmnde hesaplanmt. Bu miktar ierisinde
kurutucuda giderilemeyen %3 H
2
O , %5 H
2
SO
4
bulunmaktadr.

Frnda uzaklatrlacak madde miktar:
22,600.22 kg/gn x 0.03 = 678.0 kg/gn H
2
O
22,600.22 kg/gn x 0.05 = 1,130.0 kg/gn H
2
SO
4

19490.43 kg/gn ( 678.0 kg/gn H
2
O - 1,130.0 kg/gn H
2
SO
4
) = 17682.43 kg/gn
Kavurma frnna giren 1 mol Fe
2
(SO
4
)
3
bana 3 mol SO
3
gaz aa kmaktadr.

Frnda uurulan SO
3
gaz miktar:

= 44.21 kmol /gn Fe

2
(SO
4
)
3
3 x 44.21 kmol/gn = 132.62 kmol/gn SO
3

= 80 kg/kmol

= 80 kg/kmol x 132.62 kmol/gn SO

3
= 10609.60 kg/gn SO
3

17682.43 kg/gn - 10609.60 kg/gn = 7072.83 kg/gn Fe
2
O
3

Ve %2 kavurma frn kayb ile elde edilen sar Fe
2
O
3
miktar:
7072.83 kg/gn Fe
2
O
3
x 0.02 = 141.46 kg/gn
7072.83 kg/gn - 141.46 kg/gn = 6931.37 kg/gn

- Kahverengi demir oksit pigment iin kavurma frnna giren madde miktar
19,210.19 kg/gn olarak kurutma makinesi blmnde hesaplanmt. Bu miktar
ierisinde kurutucuda giderilemeyen % 2 H
2
O , %5 H
2
SO
4
bulunmaktadr.

Frnda uzaklatrlacak madde miktar:
22,600.22 kg/gn x 0.02 = 452.0 kg/gn H
2
O
22,600.22 kg/gn x 0.05 = 1,130.0 kg/gn H
2
SO
4

19268.95 kg/gn (452.0 kg/gn H
2
O + 1,130.0 kg/gn H
2
SO
4
) = 17686.95 kg/gn
Kavurma frnna giren 1 mol Fe
2
(SO
4
)
3
bana 3 mol SO
3
gaz aa kmaktadr.

Frnda uurulan SO
3
gaz miktar:

=44.22 kmol /gn Fe

2
(SO
4
)
3
3 x 44.22 kmol/gn = 132.65 kmol/gn SO
3

= 80 kg/kmol

= 80 kg/kmol x 132.65 kmol/gn SO
3
=10612.17 kg/gn SO
3

17686.95 kg/gn 10612.17 kg/gn = 7074.78 kg/gn Fe
2
O
3

Ve %2 kavurma frn kayb ile elde edilen sar Fe
2
O
3
miktar:
7074.78 kg/gn Fe
2
O
3
x 0.02 = 141.49 kg/gn
7074.78 kg/gn - 141.49 kg/gn = 6933.28 kg/gn

Yllk retilecek toplam demir oksit miktar :

(6929.74 kg/gn x 55 gn/yl) + (6931.37 kg/gn x 110 gn /yl) + (6933.28 kg/gn
x 55 gn/yl) = 1.524.917,00 kg/yl

3.2.5.2. Kavurma Frnnda Enerji Denklii
Q=

x t

= 1130kg/gn = 0.013 kg/sn

= 69 kj/kmol x 1kmol/98kg = 0.705 kj/kg

= 678.0 kg/gn = 0.008 kg/sn

= 2257 kj/kg

= 19,436.14 kg/gn = 0.225 kg/sn

= 0.7 kj/kg

C
Q = [0.013kg/sn x 0.705 kj/kg ] + [0.008 kg/sn x 2257 kj/kg ]+ [0.225 kg/sn x
0.7 kj/kg

C x (1200-110)

C]
Q = 189.74 kj/sn = 189.74 kW









BLM 4

YATIRIM HESABI

4.1. EKPMAN MALYETLER

Tablo 4.1. Ana Makine ve Tehizat Maliyetleri

Sra
No
Ana Makine Ve
Tehizatn Cinsi
Adet Birim Fiyat (TL)
Toplam Tutar
(TL)
1 Reaktr + Kartrc 8 27.809,69 222.477,52
2
Filtre ve Depolama
nitesi
1 6.425,00 6.425,00
3 Kurutucu 1 42.500,00 42.500,00
4 Tav Frn 1 170.000,00 170.000,00
5 Kompresr Sistemi 1 9.280,00 9.280,00
6 Pompa (taze H
2
SO
4
) 1 3.000,00 3.000,00
7 Pompa (H
2
O) 1 1.000,00 1.000,00
8 Pompa (filtrasyon) 1 2.000,00 2.000,00
9 Pompa (atk H
2
SO
4
) 1 1.000,00 1.000,00
10 Paketleme nitesi 1 58.000,00 58.000,00
11
Paslanmaz elik
Konteyner
2 3.750,00 7.500,00
TOPLAM MALYET 523.182,52


Tablo 4.2. Yardmc Makine ve Tehizat Maliyetleri

Sra
No
Yardmc Makine Ve
Tehizatn Cinsi
Adet
Birim Fiyat
(TL)
Toplam Tutar
(TL)
1 Jeneratr 1 5.000 5.000,00
2 Trafo ve Ekipmanlar 1 5.000 5.000,00
3 Fork Lift 3 9.200 27.500,00
4 Dier Alet ve Edavat 10.000,00
TOPLAM MALYET 47.500,00


Tablo 4.3. Toplam Makine ve Tehizat Maliyetleri

Tutar (TL)
Ana Makine ve Tehizat Maliyeti 523.182,52
Yardmc Makine ve Tehizat Maliyeti 47.500,00
Toplam Makine ve Tehizat Maliyeti
(EM)
570.682,52





4.2. SABT SERMAYE YATIRIMI HESAPLAMALARI

Makine donanm teslimat maliyetine dayal sermaye yatrm tahminleri iin orant
faktrlerine gre hesaplanan yatrm kalemleri aadaki gibidir.
Tablo 4.4. Arazi Gideri
Arsa Gideri Alan(m
2
)
Birim
Fiyat(TL/m
2
)
Tutar(TL)
Satn alnacak
Arsa
5000 100 500.000,00

Tablo 4.5. Makine- Donanm Maliyetine Dayal Sermaye Yatrm Tahminleri
Dolaysz Giderler
SSY %
Aral
Seilen Deer
Dzeltilmi
SSY Deeri
Tahmini
Maliyet
(TL)
Makine Ve
Donanm Teslimat
Maliyeti
15-40 30 28.04 570.682,52
Makine Donanm
Ve Montaj
6-14 6 5.60 113.973,68
l Ve Kontrol
Sistemi
2-12 8 7.47 152.032,75
Boru Hatlar 4-17 5 4.67 95.045,91
Elektrik Sistemi 2-10 5 4.67 95.045,91
Binalar 2-18 14 13.09 266.413,49
Arazi Dzenleme 2-5 2 1.87 38.059,07
Hizmet Olanaklar 8-30 11 10.28 209.223,12
Arazi - - - 500.000,00
Toplam Dolaysz
Giderler
- - - 2.040.476,45
Dolayl Giderler
SSY %
Aral
Seilen Deer
Dzeltilmi
SSY Deeri
Tahmini
Maliyet
(TL)
Mhendislik
Giderleri
4-20 8 7.48 152.236,28
Yap Giderleri 4-17 8 7.48 152.236,28
Hukuki Giderleri 1-3 2 1.87 38.059,07
Mteahhit Giderleri 2-6 2 1.87 38.059,07
Beklenmeyen
Giderler
5-15 6 5.61 114.177,21
Toplam Dolayl
Giderler
- - - 494.767,91
Sabit Sermaye
Yatrm
- - - 2.535.244,36
letme Sermayesi
Yatrm
- - - 447.396,06
Toplam Sermaye
Yatrm
- - - 2.982.640,42
Balatma
Sermayesi (SSYx
0.1)
- - - 253.524,44

Toplam Sermaye Yatrm = Sabit Sermaye Yatrm + letme Sermayesi Yatrm
letme Sermayesi Yatrm = 0,15 x Toplam Sermaye Yatrm



4.3. RETM GDERLER

4.3.1.DEKEN RETM GDERLER

4.3.1.1. Hammadde Giderleri:
Tablo 4.6. Hammadde Miktar ve Tutar Tablosu
Miktar (ton/yl)
Birim Fiyat
(TL/ton)
Tutar (TL)
Tufal 2200 35,20 77.440,00
H
2
SO
4
3380 122,50 414.050,00
TOPLAM 491.490,00

4.3.1.2. letme ilii
Tablo 4.7. Personel Maliyetleri
stihdam Edilecek
Personelin Nitelii
Says Brt cret (TL/Yl)
letme Mdr 1 84.000,00
letme Mdr Yardmcs 1 60.000,00
Kimya Mhendisi 2 96.000,00
Kimyager 2 60.000,00
Ar-Ge Uzman 1 30.000,00
dari Personel 3 72.000,00
Muhasebeci 1 24.000,00
i 20 240.000,00
Temizlik Grevlisi 2 24.000,00
Teknik Eleman 2 36.000,00
Yemekhane Grevlisi 4 36.000,00
Gvenlik Grevlisi 4 48.000,00
Sat Pazarlama Personeli 3 72.000,00
TOPLAM PERSONEL 46 882.000,00


4.3.1.3 Elektrik Su Ve Yakt Giderleri

Elektrik Gideri:
Tablo 4.8. Proses Admlar in Elektrik htiyalar

Proses Ekipmanlar
Ekipman Gc
(kW)
alma Sresi
(h)
Enerjisi(kWh)
Kartrc 2,88 24 69,12
Kompresr 7,5 24 180
Pompa (H
2
SO
4
) 3,80 0,17 0,63
Pompa (H
2
O) 0,125 0,17 0,0208
Pompa (filtrasyon) 0,537 8 4,296
Pompa (atk H
2
SO
4
) 0,0405 2 0,0816
Kurutucu 86,44 24 2.074,56
Paketleme Makinesi 35 8 280


Proses Ekipmanlar Yllk Elektrik Tketimi = 573.915,85 kWh
Proses D Yllk Elektrik Tketimi = 11.616 kWh
Toplam Elektrik Tketimi = 585.531,85 kWh
Elektrik Birim Fiyat = 0.143 TL/kWh
Yllk Elektrik Tketim Fiyat = 585,531.85 x 0,143 = 83.732,00 TL

Doalgaz Giderleri:

Doalgaz birim fiyat = 0.57 TL/m
3
, 0.0639TL/kWh
Kavurma frn yllk doalgaz tketimi = 4.553,76 kWh
Kavurma frn yllk doalgaz gideri = 4.553,76 x 0.0639 x 365 = 106.209,62 TL
Proses d yllk doalgaz tketimi = 5.000 m
3

Proses d yllk doalgaz gideri = 5.000 x 0.57 = 2.850,00 TL
Yllk toplam doalgaz gideri = 106.209,62 + 2.850,00 = 109.060,00 TL

Su Giderleri:

me suyu ihtiyac gnlk 4 damacana ime suyu alnmtr.
Yllk su maliyeti = 4 x 4 x 220 = 3.520,00 TL
Suyun birim fiyat = 4.52 TL/m
3
Reaktrlerdeki ktrme ilemleri iin gerekli yllk su miktar = 110 m
3
letmede harcanan yllk toplam su (amur oluumu + dier) miktar = 550 m
3

Atk su bedeli = 0.30 TL/m
3

Yllk toplam su gideri = 3,520.00 + (550 x 0.30) + (550 x 4.52) = 6.171,00 TL

4.3.1.4 Bakm Ve Onarm Giderleri:

Bakm ve onarm giderleri sabit sermayenin %5idir.
Sabit sermaye x 0,05 = 126.762,22 TL

4.3.1.5 Laboratuar Hizmetleri:

Laboratuar hizmetleri iletme iiliinin % 10udur.
letme iilii x 0,10 = 88.200,00 TL

4.3.1.6. Telefon ve nternet Giderleri:

Aylk ortalama gider = 5.000,00 TL
Yllk ortalama gider = 5.000,00 x 12 = 60.000,00 TL

4.3.1.7. Yemekhane Giderleri:

Gnlk yemekhane gideri = 44 kii x 4 TL/kii = 176,00 TL
Yllk yemekhane gideri = 176.00 x 220 = 38.720,00 TL

4.3.1.8. Ambalaj giderleri:

Pigment, 10-20 kg lk polietilen torbalarda piyasaya sunulacaktr.
10 kg lk paket birim fiyat = 0,30 TL
20 kg lk paket birim fiyat = 0,56 TL
Yllk 10 kg lk 76246 adet ve 20 kg lk 38123 adet paket kullanlacaktr.
Yllk ambalaj gideri = (76246x 0,30) + (38123 x 0,56) = 44.222,68 TL

4.3.1.9.Krtasiye Giderleri:

Yllk krtasiye gideri = 2.000,00 TL










4.3.2.SABT GDERLER

4.3.2.1. Amortisman Giderleri:

Amortisman giderleri sabit sermaye yatrmnn % 10udur.
Sabit sermaye yatrm x 0,10 = 253.524,43 TL

4.3.2.2. Vergiler:

Vergiler sabit sermaye yatrmnn %2,5idir.
Sabit sermaye yatrm x 0,025 = 63.381,11 TL

4.3.2.3. Sigorta:

Sigorta sabit sermaye yatrmnn % 0,7sidir.
Sabit sermaye yatrm x 0,007 = 17.746,71 TL

4.3.3. Tesisle lgili Temel Giderler:

Toplam rn maliyetinin % 10udur. Toplam rn maliyetini X kabul edersek;
Tesisle ilgili temel giderler = 0,1X

4.3.4 GENEL GDERLER

4.3.4.1. dari Giderler:

Toplam rn maliyetinin % 4 = 0,04X

4.3.4.2.Datm ve Pazarlama Giderleri:

Toplam rn maliyetinin % 11i = 0,11X

4.3.4.3. Aratrma Giderleri:

Toplam rn maliyetinin %5i = 0,05X

Toplam rn maliyetinin hesaplanmas:
0,10X + 0,04X + 0,11X + 0,05X + 1.941.935,93= X
X= 2.774.194,19 TL





4.3.5. RETM GDERLER
Tablo 4.9. retim Giderleri
Deiken retim Giderleri TL/YIL
Hammadde Giderleri 491.490,00
letme ilii 882.000,00
Elektrik, Su Ve Yakt 2.651,00
Bakm Onarm Malzemeleri 126.762,22
Laboratuar Hizmetleri 88.200,00
Yemekhane Giderleri 38.720,00
Telefon Ve nternet Giderleri 60.000,00
Ambalaj Giderleri 44.222,68
Sabit Giderler
Amortisman Giderleri 253.524,43
Vergiler 63.381,11
Sigorta 17.746,71
Tesisle lgili Temel Giderler 277.419,42
Genel Giderler
dari Giderler 110.967,77
Datm Ve Pazarlama Giderleri 305.161,36
Aratrma Giderleri 138.709,71
Toplam retim Maliyeti 3.606.452,45


Toplam rn maliyeti = ( Hammadde Giderleri + letme ilii + Elektrik, Su Yakt
+ Laboratuar Hizmetleri +Amortisman Giderleri + Vergiler
+Sigorta + Yemekhane Giderleri + Ambalaj Giderleri
+ Telefon ve nternet Giderleri ) x (100/70)

Toplam retim maliyeti = Toplam rn maliyeti + Temel giderler + Genel Giderler














BLM 5

5.1. KMLATF AKI DYAGRAMI

Kurulacak Demir Oksit Pigment retim Tesisi inas iin 1 yl gereklidir. Sabit
sermaye yatrmlarmzn tutar 2.535.244,36 TLdir. Sabit sermaye yatrmnn
%50si yani 1.267.622,18 TL inaatn balangcnda, kalan % 50lik ksm olan
1.267.622,18 TL ise inaat balangcndan 6 ay sonra harcanacaktr. letme
sermayesi 447.396,06 TLdir. retime balarken 253.524,44 TL balatma sermayesi
kullanlacaktr. Fabrika retimin ilk ylnda %50, ikinci ylnda %75, nc ylndan
itibaren ise tam kapasite alacaktr. letmenin yararl mr 10 yldr. Brt karn
%25i vergiye harcanacaktr. retimde ton bana sat fiyat;

Tablo.5.1. Renklerine Gre Yllk Demir Oksit Pigment retim Miktarlar

Sra No rn Ad % retim Miktar
Yllk retim
Miktar
(ton/yl)
1 Krmz Demir Oksit Pigment 50 762,45
2 Sar Demir Oksit Pigment 25 381,14
3 Kahverengi Demir Oksit Pigment 25 381,33
TOPLAM 1524,92



Tablo.5.2. Yllk letme Geliri Tablosu

Sra No rn Ad
Yllk retim
Miktar (Ton)
rn Birim
Fiyat (TL/kg)
Yllk Tutar
(TL)
1
Krmz Demir Oksit
Pigment
762,45 4,00 3.049.800,00
2
Sar Demir Oksit
Pigment
381,14 4,00 1.524.560,00
3
Kahverengi Demir
Oksit Pigment
381,33 4,00 1.525.320,00
TOPLAM 6.099.680,00

retimin Birinci Yl:
Kapasite=%50
Krmz demir oksit pigment iin; 762,45ton/yl x 0,50 = 381.23 ton/yl
Sar demir oksit pigment iin; 381,14 ton/yl x 0,50 = 190.57 ton/yl
Kahverengi demir oksit pigment iin; 381,33ton/yl x 0,50 = 190.67 ton/yl

1-Sat girdisi:

Krmz demir oksit pigment iin; 381.23 ton/yl x 4.000,00 TL/ton= 1.524.920,00TL
Sar demir oksit pigment iin; 190.57 ton/yl x 4.000,00 TL/ton = 762.280,00TL
Kahverengi demir oksit pigment iin; 190.67 ton/yl x 4.000,00TL/ton
= 762.680,00TL
Sat Girdisi = 3.049.880,00 TL
2-Toplam Masraf:

Toplam Masraf = (Sabit Gider + Genel Gider ) + 0.50 (Deiken Gider)
Toplam Masraf = (334.652,25+ 554.838,84) + 0.50(1.734.045,90)
Toplam Masraf = 1.756.514,04 TL

3-letme Girdisi:

letme Girdisi = Sat Girdisi Toplam Masraf
letme Girdisi = 3.049.880,00 1.756.514,04
letme Girdisi = 1.293.365,96 TL

4-Amortisman:

Amortisman = Sabit sermaye Yatrm x 0.1
Amortisman = 2.535.244,36 x 0.1
Amortisman = 253.524,44 TL





5-Brt Kar:

Brt Kar = letme Girdisi Amortisman
Brt Kar = 1.293.365,96 253.524,44
Brt Kar = 1.039.841,52 TL

6-Vergi:

Vergi = Brt Kar x 0.25
Vergi = 1.039.841,52 x 0.25 = 259.960,38 TL

7-Net Kar:

Net Kar = Brt Kar Vergi
Net Kar = 1.039.841,52 - 259.960,38 = 779.881,14 TL

8-Nakit akm:

Nakit Akm = Net Kar + Amortisman
Nakit Akm = 779.881,14 + 253.524,44
Nakit Akm = 1.033.405,58 TL

retimin kinci Yl:

Kapasite = %75
Krmz demir oksit pigment iin; 762,45ton/yl x 0,75 = 571.84 ton/yl
Sar demir oksit pigment iin; 381,14 ton/yl x 0,75 = 285.86 ton/yl
Kahverengi demir oksit pigment iin; 381,33ton/yl x 0,75 = 285.99 ton/yl

1-Sat girdisi:

Krmz demir oksit pigment iin; 571.84 ton/yl x 4.000,00 TL/yl = 2.287.360,00TL
Sar demir oksit pigment iin; 285.86 ton/yl x 4.000,00 TL/ton = 1.143.440,00 TL
Kahverengi demir oksit pigment iin; 285.99 ton/yl x 4.000,00 TL/ton
= 1.143.960,00 TL
Sat Girdisi = 4.574.760,00 TL

2-Toplam Masraf:

Toplam Masraf = (Sabit Gider + Genel Gider ) + 0,75(Deiken Gider)
Toplam Masraf = (334.652,25+ 554.838,84) + 0.75(1.734.045,90)
Toplam Masraf = 2.190.025,52 TL


3-letme Girdisi:

letme Girdisi = Sat Girdisi Toplam Masraf
letme Girdisi = 4.574.760,00 2.190.025,52
letme Girdisi = 2.384.734,48 TL

4-Amortisman:

Amortisman = Sabit sermaye Yatrm x 0,1
Amortisman = 2.535.244,36 x 0,1
Amortisman = 253.524,44 TL

5-Brt Kar:

Brt Kar = letme Girdisi Amortisman
Brt Kar = 2.384.734,48 253.524,44
Brt Kar = 2.131.210,04 TL

6-Vergi:

Vergi = Brt Kar x 0.25
Vergi = 2.131.210,04 x 0.25 = 532.802,51 TL
7-Net Kar:

Net Kar = Brt Kar Vergi
Net Kar = 2.131.210,04 -532.802,51 = 1.598.407,53 TL

8-Nakit akm:

Nakit Akm = Net Kar + Amortisman
Nakit Akm = 1.598.407,53 + 253.524,44
Nakit Akm = 1.851.931,97 TL

retimin nc Yl:

Kapasite = %100
Krmz demir oksit pigment iin; 762,45ton/yl
Sar demir oksit pigment iin; 381,14 ton/yl
Kahverengi demir oksit pigment iin; 381,33ton/yl






1-Sat girdisi:

Krmz demir oksit pigment iin; 762,45ton/yl x 4.000,00 TL/ton = 3.049.800,00TL
Sar demir oksit pigment iin; 381,14 ton/yl x 4.000,00 TL/ton = 1.524.560,00 TL
Kahverengi demir oksit pigment iin; 381.33ton/yl x 4.000,00 TL/ton
= 1.525.320,00 TL
Sat Girdisi = 6.099.680,00 TL

2-Toplam Masraf:

Toplam Masraf = (Sabit Gider + Genel Gider ) + (Deiken Gider)
Toplam Masraf = (334.652,25+ 554.838,84) + (1.734.045,90)
Toplam Masraf = 2.623.536,99 TL

3-letme Girdisi:

letme Girdisi = Sat Girdisi Toplam Masraf
letme Girdisi = 6.099.680,00 2.623.536,99
letme Girdisi = 3.476.143,01 TL



4-Amortisman:

Amortisman = Sabit sermaye Yatrm x 0,1
Amortisman = 2.535.244,36 x 0,1
Amortisman = 253.524,44 TL

5-Brt Kar:

Brt Kar = letme Girdisi Amortisman
Brt Kar = 3.476.143,01 253.524,44
Brt Kar = 3.222.618,57 TL

6-Vergi:

Vergi = Brt Kar x 0,25
Vergi = 3.222.618,57 x 0,25 = 805.654,64 TL

7-Net Kar:

Net Kar = Brt Kar Vergi
Net Kar = 3.222.618,57 805.654,64 = 2.416.963,93 TL

8-Nakit akm:

Nakit Akm = Net Kar + Amortisman
Nakit Akm = 2.416.963,93 + 253.524,44
Nakit Akm = 2.670.488,37 TL
















5.2. YILLIK VE KMLATF NAKT AKII

Tablo.5.3. Yllara Gre Kmlatif Nakit Ak Tablosu

Yl Nakit Ak (TL) Kmlatif Ak (TL)
-1 -1.267.622,18 -1.267.622,18
-0.5 -1.267.622,18 -2.535.244,36
0 -253.524,44 - 2.788.768,80
1 1.033.405,58 -1.755.363,22
2 1.851.931,97 96.568,75
3 2.670.488,37 2.767.057,12
4 2.670.488,37 5.437.545,50
5 2.670.488,37 8.108.033,86
6
2.670.488,37
10.778.522,23
7
2.670.488,37
13.449.010,60
8
2.670.488,37
16.119.498,97
9
2.670.488,37
18.789.987,34
10
2.670.488,37
21.460.475,71
























KAYNAKA
1. NAL SANIGK, Anorganik Endstriyel Kimya, T.C. stanbul niversitesi
Mhendislik Fakltesi Yaynlarndan, Gryay Mat. Tic. LTD. T, stanbul 1987

2. SEMA BLGN, Krmz Demir Pigmentinin Elde Edilmesi (Yksek Lisans
Tezi, Kimya Mhendislii Anabilim Dal, T.C. stanbul niversitesi Austos 1996)

3. www.Boyex.com

4. http://www.sunpigment.com/tr/urunler/2/pigment-demir-oksit-teknik-veriler

5. The Iron Oxides Structure, Properties, Reaction, Occurrences and Users
Second, Completely, Revised and Extended Edition

6. BELGN TANISAN, Doktora Tezi(Kamaral ve Dner Frnlarda Siyah
Seramik Pigment retimi ve Karakterizasyonu, Metalurji Mhendislii Anabilim
Dal Austos 2008)

7. Zeliha Mete, Grdal zalk Seramikte Kullanlan Doal Demir
Renklendiriciler Seramik Srlar ve Boyalar Semineri Bildiriler Kitap Trk
Seramik Dernei Yaynlar No:18, Syf:98

8. http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/iron_oxide/750400.pdf

9. www.golchhapigments.com

10. DERYA AFACAN, Yksek Lisans Tezi, Tufaldan Demir Slfat retimi,Yldz
Teknik niversitesi Malzeme Metalurji Mhendislii

11. DUYGU KAHRAMAN, Yksek Lisans Tezi
Demir Oksit eren Killerle Krmz Rengin Elde Edilmesi,T.C. Dokuz Eyll
nversitesi Gzel Sanatlar Enstits Seramik Anasanat Dal



12. BERRA BEYOLU, Yksek Scaklklarda Kararl norganik Seramik
Pigmentlerin retimi ve Karakterizasyonu ( Yksek Lisans Tezi Malzeme Bilimi ve
Mhendislii Anabilim Dal, T.C. Gebze Yksek Teknoloji Enstits Mhendislik
ve Fen Bilimleri Enstits)


13. EMEL ZEL, Doktora Tezi (Seramik Pigmentlerin retimi,
Karakterizasyonu ve Uygulamas, Fen Bilimleri Enstits, Seramik Mhendislii
Anabilim Dal Temmuz 2004)
14. http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/kimya/moduller/Pigme
ntler.pdf