Professional Documents
Culture Documents
Yzyllar boyunca danslaryla Yer ile Gk arasndaki dengenin korunmasn saladlar. Tavsiyelerini dinleyen tm hkmdarlarn halk bar ve mutluluk iinde yaad. Danslarn srdrdkleri srece evrenin yerden ve halklarn zerinden uzak kalmad. Ne zaman danslarn braksalar o kudretli k dnyadan uzaklat... Klan Yaynlar
Uzun Yaamn Srlar 100 yanza kadar, salkl, mutlu ve enerjik yaamann basit srlar Cem en
Cem en
Austos 2006 (1. Basm) iletiim Adresi Sk. 19/1 Caalolu, stanbul Telefon 64 - 3 hat Faks iletisim@klankitap.com
Internet Sitesi
www.klanyayinlari.com
Cem en, 2006 Bu eserin tm yayn haklan Cem en'e aittir. Hibir surette yazarn izni olmadan kullanlamaz. Yazarn yazl izni ile, kaynak gsterilmek suretiyle kullanlabilir.
Uzun Yaamn Srlar 100 yanza kadar salkl, mutlu ve enerjik yaamann basit srlar 1. Salk 2. Dou Tbb 3. Egzersiz 4. Beslenme 5. Felsefe stanbul, Klan Yaynlar, 2006, 224 sayfa ISBN: 975-6388-70-6
iindekiler
nsz.................................................................................11 Balarken............................................................................15 Uzun Yaamn Srlar............................................................19 Birinci Adm: Beslenme.......................................................31 kinci Adm: Yaam Alan.....................................................49 nc Adm: Sosyal evre.................................................67 Drdnc Adm: Gl Bir Baklk Sistemi......................77 Beinci Adm: Yaamn Kayna: Cinsellik............................97 Altnc Adm: Uzun Yaam in Egzersizler........................105 Yedinci Adm: Hayat Amac...............................................201 Sekizinci Adm: Son Aama : Bilgelik................................215 Daha lerisi: Derslerimiz....................................................219
250 yandaki Taocu usta Li Ching-Yuen'in bu fotoraf, 1927 ylnda, lmeden bir yl nce General Yang Sen tarafndan ekilmitir.
Li Ching-Yuen 1678 ylnda, yani Ching Hanedanlnn 17. ylnda Szechuan blgesinde Chyi Jiang Hsien ehrinde dodu. Yaamnn daha sonraki dneminde Kai Hsien blgesine tand. 1928 ylnda, 250 yanda ld. 1749 ylnda, 71 yandayken, bakomutan Yueh Jong Chyi'nin ordusuna katld. Elerinin ou kendinden nce ld iin hayat boyunca on drt kez evlendi. Li'nin kendi soyundan gelen 180 kii ve 11 kuak oldu. Ayn zamanda Taocu egzersizleri reten Li'nin rencilerinin byk bir ksm 100 yann stndeydi. 130 yalarndayken, yaad dalarda 500 yanda olduunu syleyen bir Taocu usta ile karlat ve bu usta Li'ye bir takm Qigong (Taocu yaam enerjisi almalar) egzersizleri ve bunlara ek olarak nefes ve ses egzersizleri retti. Bunlar, gnmzdeki Bagua
ve T'ai Ch'i Ch'uan'a benzeyen egzersizlerdi. Li, bir bitkilerle ifa uzman ve baarl bir Qigong ustasyd. Yaamnn byk bir ksmn krsal blgedeki evinde geirdi. Beslenme alkanl ok az miktarda et, kk bitkiler ve sebzelerden oluuyordu ve tahln ya hi ya da ok az miktarda tketilmesi gerektiine inanyordu. Yemei ounlukla yaad blgenin dalarnda yetien yabani bitkilerden oluuyordu ve her gn az miktarda goji brtleni olarak adlandrlan brtlenleri ve panax ginseng'i kullanyordu. General Yang Sen, 1927 ylnda Li'yi, Szechuan blgesindeki Wann Hsien'de bulunan evine davet etti ve bu ziyaret srasnda yukardaki fotoraf ekildi. Li, bu yolculuunun ardndan bir yl sonra ld. lmnn ardndan General Yang, hkmet kaytlarnda Li'nin gemiini aratrd ve anlatt hikayenin doruluunu onaylad. Li hakknda yazd "250 Yanda ansl Bir Adam" adl eseri Taiwan, Taipei'deki, ince ve Yabanc Dildeki Yaynlar Kurumu tarafndan yaynland. Li'nin en byk takipilerinden olan General Yang, evresindeki insanlar ve okuyucular vaktinden erken bir lme kar uyarrken, kendisi henz gen bir yanda, 1976 ylnda "98 yandayken" ld. Li'nin, General Yang'a rettii uzun yaam srlar ok basit eylerden oluuyordu: 27. Yaamn boyunca asla acele etme ve telal olma. Yavatan al, kolaylatr ve zamann rahat bir ekilde kullan. Kalbini sa-kinletir ve tpk bir kaplumbaa gibi sakin otur, bir ku gibi canl admlarla yr ve tpk bir kpek gibi deliksiz uyu. 28. Her tr ar duygudan, zellikle yan ilerledike uzak dur.
Hibir ey beden enerjisini, yaamsal organlarn arasndaki uyumu ve bu organlarn salkl ileyiini duygusal patlamalar kadar hzl ve etkili bir ekilde tketemez. 3. Her gn fiziksel bir egzersiz program ve nefes almalar uygula. Bu almalar ne kadar sreyle uygulayacann hibir nemi yoktur; nemli olan tek ey onlar her gn, dzenli bir ekilde uygulamaktr. Bunlara ek olarak, Li Usta, rencilerine beslenme ile ilgili temel tavsiyede bulunmaktadr: 29. Scak yaz akamlarnda fazla yemek yeme. Bu, kannn ve enerjinin durgunlamasna neden olur. 30. Souk k sabahlarnda, besleyicilii yksek olan besinlerden biraz daha fazla ye. Bu, bedeninin souk havalarda ihtiya duyduu zlere ve enerjiye sahip olmasna yardmc olur. 31. Genel olarak sebze arlkl bir beslenme tarzn benimse ve beslenmene ek olarak yaam uzatc ifal bitkileri kullan.
* New York Times gazetesinin, 6 Mays 1933, Cumartesi gn yaynlanan makalesine gre Li, hayata gzlerini kapadnda 256 yandayd.
nsz
"Uzun Yaamn Srlar" adl kitabm yazarken, baz yakn dostlarmn fikirlerinden yararlanmak istediim iin yaynlanmadan nce bilgisayar ktlarn okumalarn rica ettim. Genel olarak bana syledikleri ey, kitabn basitlii karsnda ardklar oldu. Bunu duyduuma ok memnun oldum; nk baarmak istediim ey tam olarak buydu. Tanma ans bulduum uzun yaayan insanlarn tamamnn hayat "basitlik" terimi ile zetlenebilir. Ruhsal retiler ve salk uygulamalar konusunda, henz ok da uzun olmayan hayatm boyunca her zaman ileri tekniklere hayranlk duydum ve bunlar renmek iin her tr yolu denedim. Ne zaman bir usta karma ileri bir teknik ile ksa bu tekniin son derece basit olduunu grp herhalde benden saklad bir ey var diye dndm. Zaman getike bu basit tekniklerin ne kadar ie yaradklar grp armaya baladm. Belli bir retide, henz yolun bandayken karnza karmak teknikler kar. Dualar, meditasyonlar, felsefi almalar, nefes teknikleri derken ilerledike iin daha da karmak hale geleceini dnmeye balarsnz. Sonra, karnza kesinlikle bir gn onun gibi olmak istediiniz bir usta kar ve size yzlerce yldr sr gibi saklanan bir takm bilgileri aktarmaya balar. Bir de bakarsnz ki, bu bilgiler basit bir solunum teknii ya da basit bir meditasyon almasndan olumaktadr. Daha da ilginci bu basit teknikler ve meditasyonlar kimsenin bilmedii eyler de deildir. ounlukla
nsz
11
yolun daha bandan itibaren bu teknikleri ya da buna benzer teknikleri renirsiniz. Bu teknikler pek ok retinin iinde bulunur; ama insanlar bu bilgilerin nasl kullanlacan bilmezler. Sizin anlayacanz asl mesele bilgi deil bilginin nasl kullanlacadr. Eer bu basit gerei anlayacak kadar ansl olursanz ruhsal geliim de uzun yaam da bir hayal olmaktan kar. Bu kitapta anlattm tekniklerden bazlar sizin de bildiiniz bazlar ise bilmediiniz teknikler olacak. Bunlar, uzun yaam pnarnn temellerini oluturan bilgiler. Daha ileri teknikler, daha ileri almalar her zaman var; ancak yaklak 15 yllk eitmenlik deneyimlerim bana bir bilginin kullanlabilir olmas iin basit olmas gerektiini retti. Eer rencinize karmak bilgiler sunarsanz ilerlemesini batan engellersiniz. renci be tane teknik reneceine bir teknii dzenli bir ekilde uygulamay renirse ruhsal geliim aamalarnda ilerlemesi de mkemmel sala ulamas da kanlmazdr. Ayn ekilde bu kitaptaki bilgiler de uzun yaamn yzlerce yldr uygulanan srlarn anlatmakla birlikte bu bilgileri kafanz kartrmadan, son derece basit bir ekilde size aktarma amacn gtmektedir. Bu kitapta anlatlan bilgileri daha fazla derinletirmek ya da daha ileri dzey teknikleri renmek iin derslerime katlabilirsiniz. Bilgilerin basitlii kesinlikle aklnz kartrmasn. Daha nceden de sylediim gibi iin srr basitlikte ve bu basit bilgilerin ne ekilde bir araya getirildiindedir. Ben sizin iin, uzun yaayan pek ok insanla yaadm deneyimlerden ve onlarn bilgilerinden faydalanarak basit bir program oluturdum. Bu program uygulamaya baladnz anda kendinizi daha iyi, daha enerjik ve daha keyifli hissedeceinizi gvenle syleyebili-
rim. Bilgilere bu kadar gvenmemin nedeni onlar defalarca farkl insanlar zerinde kullanm ve bir kez bile olumsuz bir deneyim yaamam ya da olumsuz bir geri bildirim almam olmam. Uzun yaamn srlar, Himalayalar'da bir tapnakta sakl deil; onlar burada bu kitabn iinde size aktarlyor. Dahas o gizli tapnaklarda yaayan insanlar da bu bilgileri kullanyorlar. Elbette o insanlarn kulland baka bilgiler de var ama bunlar, uzun yaamdan ok ruhsal geliimin daha ileri aamalarna ulamak iin kullanlan bilgiler. Eer isterseniz bunlar da renebilirsiniz ama ilk olarak temellerden yani yaammz gelitirmekten balayalm. Yeterince uzun, salkl ve keyifli bir hayata sahip olduktan sonra inann bana ruhsal geliim sizi bekliyor olacak. Uzun ve salkl bir yaam sekin bir insan grubuna sunulmu olan bir ayrcalk deil, tm insanla sunulmu bir armaandr. Bu armaan aln ve onu sorumlulukla ve bilgece kullann.
nsz 13
balarken
Sar mparator: "Eski zamanlarda insanlarn yz yandan ok daha uzun yaadklarn ve canllklarndan bir ey kaybetmediklerini duydum. Oysa bugnlerde insanlar daha bu yan yarsna ulaamadan hastalanp elden ayaktan dyor ve lyorlar. Bunun nedeni kuaklar deitike dnyann da deimesi mi? Yoksa insanlar, doann kanunlarna uymadklar iin mi byle oluyor?" Ch'i Po yantlad: "Eski zamanlarn insanlar doann kanunlarn anlyor ve kendilerini doann iki temel gcne uyumlu hale getirerek uzun yllar boyunca uyumlu ve salkl bir ekilde yayorlard. "Ilml bir ekilde yiyip iiyorlard. Uykuya yatma ve uykudan kallkma saatleri dzenliydi. Bu sayede kadim zamanlarn insanlar bedenlerinin ve ruhlarnn uyumunu salayarak kendilerine verilen zaman verimli bir ekilde kullanyor ve lmeden nce bu dnyada en az yz yl geiriyorlard. "Gnmzde ise insanlar artk byle davranmyorlar. Alkol tketiyor, kendilerine heyecanl ve sabrsz bir ruh halini benimsiyorlar. Yatak odalarnda kendilerini tketip; cinsel tutkularnn tketirken yaam kendi glerini ellerinden mutlu almasna izin veriyorlar. Arzular ve agzllkleri bedenlerini ve ruhlarn ilerinde nasl olabileceklerini bilemiyorlar. Ruhlarn ve zihinlerini uyum-
Balarken
lu hale getirmek konusunda iler as bir durumdalar. Btn zamanlarn ve enerjilerini kendilerini elendirmeye adyor, kendilerini uzun yaamn gerek mutluluundan ve neesinden uzaklatnyorlar. Ne yattklar ne de kalktklar saatte dzen var. ite bu nedenle de daha yz yann yarsna ulaamadan ryp gidiyorlar."
Huang Ti Nei Ching (Sar imparatorun sel Tp Klasii), Yaklak olarak M.. 2600
ok sayda insann yaadnn anlalmas dnceyi kany deitirdi. Derken bu kadar uzun yaamann nedeninin genetik miras olduu fikrine snld; fakat ksa bir sre sonra 100 yan gemi bu insanlarn ocuklarnn ve torunlarnn, yaam alkanlklarn deitirdiklerinde altm ya da yetmilerinde ldkleri ve yirmili yalar itibariyle hastalanmaya baladklar fark edildi. Btn bunlar gz nnde bulundurulduunda uzun yaamn belli bir nedenden deil pek ok eyin bir araya gelmesiyle ulalan bir durum olduu anlald. stelik bir araya gelen bu unsurlar herkesin uygulayabilecei kadar basit ve elenceliydi. 2000 yl nce Sar imparator'a verilen tavsiyeler ile hemen hemen aynyd.
adasnda yaayan insanlarn son 40 yl iinde yaam beklentilerini 20 yl daha artrdklarn ortaya koymaktadr. Bununla birlikte Okinawa'dan baka blgelere ya da lkelere g eden ve yaam tarzlarn deitiren insanlarn daha ksa yaam beklentilerine sahip olduklar grlmektedir. Bu nedenle de genetik etkenler her ne kadar nemli olsa da uzun yaamn srrnn genetik mirastan ok doru yaam biiminde olduu anlalmaktadr. Bu aratrmann sonularndan da grld gibi, iyi bir genetik mirasa sahip olmak ne yazk ki her insann sahip olabilecei bir ayrcalk olmasa da size verilen potansiyeli yaam tarznz yardmyla en iyi ekilde kullanmanz mmkndr.
Daha az kalori
Beslenmenin uzun yaam zerindeki nemi gz ard edilemeyecek kadar byktr. Doru beslenme salkl kalmamza ve uzun yaamamza yardmc olmaktadr. Elbette ki, yediiniz besinlerin organik olup olmad, temizlii ve genetik adan oynanmam olmas nemli olmakla birlikte, dikkat edilmesi gereken en nemli noktalardan bir tanesi de besinlerin kalorisidir. Dnyann pek ok farkl blgesinde uzun yaayan insanlarn beslenme alkanlklar dk kalorili bir beslenmeden olumaktadr. Bu alanda, hayvanlar zerinde yaplan laboratuvar testleri de (rnein Louisiana Eyalet niversitesi Tp Fakltesi tarafndan yaplan aratrmalar) dk kalorili bir beslenmenin yaam sresini uzattn gstermektedir. Dou retilerinin bak asna gre bedene fazla miktarda kalori alnmas, beden sistemlerinin normalde olduundan daha hzl bir ekilde
20 Uzun Yaamn
Srlar
21
almasna ve bunun sonucunda da zamanndan nce ypranmasna neden olmaktadr. Bu nedenle bedenin ne gerektiinden az ne de gerektiinden fazla kalori almamas gerekmektedir. Ayn ekilde gnmzde bilim insanlar da, az kalorili ve bedende serbest radikal oluumunu en aza indiren bir beslenme alkanlnn uzun yaamn anahtarlarndan bir tanesi olduunu ortaya koymu durumdadr. Gnmz modern yaam, insanlar neredeyse her eyin fazlas daha iyidir gibi bir mantkla eitmektedir. Bu mantn bir uzants olarak, yksek oktanl benzini, getirii daha yksek olan yatrmlar, daha byk porsiyon yemekleri ve elbette daha yksek kaloriyi tercih ediyoruz. phesiz ki daha fazla kazanmay hepimiz isteriz. Oysa, bir eyin daha fazla olmas her zaman daha fazla mutlu ya da daha olmas, salkl elde olacamz ettiimiz ve daha uzun yaayacamz olmasna neden garantilememektedir. Hatta zaman zaman bir eylerin "fazla" sonularn olumsuz olabilmektedir. Dou tbbnda ana hastalk nedenlerinden bir tanesi "yetersizlik ve arlk" olarak adlandrlr. Bu anlaya gre, yetersiz egzersiz de ar egzersiz de, yetersiz beslenme de ar beslenme de insan hastalandrmakta ve mrnn ksa olmasna neden olmaktadr. Bu nedenle eer yaamnz uzatmak istiyorsanz arlklardan ve yetersizliklerden uzak dururken, ayn eyi beslenmenize de uyarlayp bedeninize ihtiyac olduundan daha fazla kalori almayn.
Salkl damarlar
Yllar nce baz salk sorunlar nedeniyle, doktorunun tavsiyesi ile yardmm alan bir rencim vard. Kendisine, salk sorununun dzelmesine yardmc olacak bir takm Taocu salk egzersizleri rettim. Ellili yalarnnn sonlarndaki bu rencim ile yaklak bir sene boyunca yllk altktan salk sonra ingiltere'deki geti. uzmanlarn testinin denetiminde testlerinden Salk
sonularn aldnda byk bir hevesle hemen telefona sarlp beni arad. Doktorlar, yapt almalar sonucunda damarlarnn 20 ya genletiini ve salk sorunlarnda byk oranda iyileme olduunu sylemilerdi. Bugn yetmi yalarndaki bu rencim hl kendisine rettiim almalar uygulamakta ve en az 90 yana kadar yaayacana inanmaktadr. Uzun yaayan insanlar zerinde yaplan aratrmalar, bu insanlarn gnmz ortalama insan ile karlatrldklarnda ok daha temiz damarlara, daha az kolesterole ve homosistine sahip olduklarn ortaya koyuyor. Bu deerler, kalp krizi, damar hastalklar gibi yaam tehdit edici etkenleri % 80 orannda ortadan kayrabiliyorlar. 100 yan gemi insanlarn salkl kalp damar sistemlerine sahip olmalarnn en byk nedeni ise doru beslenme, dzenli fiziksel alma, lml alkol tketimi, stresin en aza indirilmesi iin manevi bir yaklam gelitirilmesi olarak grlmektedir. Uzun yaayan insanlar, bir ekilde ok da karmak olmayan yntemleri kullanarak i organlarn ve damarlarn olduklarndan daha gen ve salkl tutmay baarabilmektedirler. Bu insanlarn bazlar ise kadim zamanlarda kefedilmi ve yzlerce yl iinde mkemmelletirilmi bir takm yntemleri kullanmakta ve bu sayede sradan bir "uzun yaayan" insana gre ok daha uzun yaamay baarabilmektedir. Dou retilerinin,
zellikle deTaocu almalarn en nemli zelliklerinden bir tanesi bedenin her blgesine egzersiz yaptrmasdr. oumuz adalelerimizi nasl gelitireceimizi biliriz ama duyma duyumuzu, dilimizi ya da damarlarmz tam olarak nasl altrp glendirebileceimizi bilemeyiz. Oysa Taocu almalarda, bir takm nefes egzersizleri, sesler ve fiziksel hareketler yardmyla i organlarmz ve dolam sistemimizi glendirmemiz mmkndr. Bu almalarn en belirgin sonularndan bazlar, onlar uygulayan insanlarn damarlarnn normalde olduundan ok daha elastik bir hale gelmesi ve i organlar ile salgbezlerinin ilevlerinin byk oranda glenmesidir. Uzun yaayan insanlarn srekli olarak hareket ettikleri ve ileri yalarnda bile etken bir yaam srdrdkleri bilinmektedir. Bedenlerini srekli olarak hareket ettirmeleri, damarlarnn daha salkl ve daha gen kalmasna yardmc olmaktadr. Bu nedenle siz de bedeninizi doru bir ekilde hareket ettirerek damar salnz iyiletirebilir ve uzun yaama bir adm daha yaklaabilirsiniz.
da, belirlenen en arpc farkllk, bu egzersizleri uygulayan insanlarn kemiklerinin ve hormonal sistemlerinin ok daha gl ve salkl olduuydu. 100 yan gemi olan insanlarda, hormonlara bal kanser ve benzeri rahatszlklarn grlmedii ya da ok az grld anlalmaktadr. Buna ek olarak, Japonya'nn Okinawa adasnda uzun yaayan insanlarn Japonya'nn dier blgelerinde yaayan insanlara gre daha fazla kemik younluklarnn olduu ve yalar ilerledike kemik younluklarn daha yava kaybettikleri grlmektedir. Dier blgelerdeki yal insanlar kemiklerindeki kalsiyumu ok daha hzl bir ekilde yitirirken, yz yan gemi olan uzun mrl insanlarn kemiklerindeki kalsiyumu ok daha yava bir ekilde yitirdikleri grlmektedir. Bunun en nemli nedenlerinden bazlarnn dk kalorili beslenme, bol miktarda sebze ve meyve tketimi, omega-3 ve. benzeri yararl yalarn bolca tketilmesi, yksek lif ieren besinler, bedendeki ya orannn azalmas ve bol miktarda fiziksel alma olduu ifade edilmektedir. Elbette salkl kemiklere ve hormonal sisteme sahip olmalarnn bir dier nedeni de yeterli gne dr. Bu insanlarn byk ksm kendi bahelerinde ya da tarlalarnda altklar iin bir yandan fiziksel olarak yeterli egzersizi yaparken bir yandan da gne ndan lml lde faydalanmaktadrlar.
Zayflk ve dayankllk
Fazla kilolu olmak yalnzca salk iin zararl olmakla kalmamakta ayn zamanda yaam sremizin ksalmasna da yol amaktadr. Eer bir gn yolunuz Uzakdou'ya, rnein Pekin, Shanghai ya da Tayvan gibi blgelere derse, en fazla ara-
canz eylerden bir tanesinin, sabahn erken saatlerinde egzersiz yapmak iin parklara toplanm 80-90 yandaki insanlarn ne kadar zayf olduklarn grmek olacaktr. Bu insanlar size olduka zayf hatta krlgan gibi grnseler de herhangi bir fiziksel dayankllk testinde sizi geme ihtimallerinin olduka fazla olduunu unutmayn. Japonya'da Halk Sal Kurumu tarafndan yaplan aratrmalar, uzun yaam yaayan insanlarn beden-ktle endekslerinin 18 ile 22 arasnda bulunduunu, yani kilolu olmadklarn gstermektedir. Ar kilolu olmamalar ve fiziksel olarak alkan olmalar, dayankllklarnn artmasna ve hem zihinsel hem de fiziksel adan uzun yaamalarna yardmc olmaktadr. Zayflk elbette ki bu insanlarn zellikle ulamak iin aba sarf ettikleri bir durum deildir. Zayf olmalarnn nedeni, beslenme ve egzersiz gibi konularda lml bir yaklama sahip olmalardr. Uzun yaayan bir insan asla fazla yemek yerken gremeyeceiniz gibi, genellikle bir kede miskin miskin otururken de gremezsiniz. Bu insanlarn daima yapacaklar ya da retecekleri bir ey, daima bir hayat amalar bulunmaktadr. Bu hayat amac onlarn, amaszca oradan oraya savrulup engel olur. kendilerini Elbette, tketim retmekten araclyla ve sosyal uyuturmalarna
Doal menapoz
Uzun yaayan kadnlarda en ok dikkatimi eken eylerden bir tanesi, bu kadnlarn adet dnemlerinin tm yaamlar boyunca doal ritmlere, ounlukla da ayn durumlarna (dolunay yaknlarnda adet grmek) bal olarak gerekletii ve mena-pozlarn herhangi bir takviyeye ihtiya kalmadan yaamalaryd. Kendilerinden Taocu egzersizleri sohbetlerde, rendiim bu baz kadn eitmenlerle kendilerini yaptm enerjik insanlarn genliklerinde
hissettiklerini ama menapozlarnn ardndan kendilerini daha da enerjik hissetmeye baladklarn duydum. Taocular tarafndan gelitirilmi olan salk egzersizlerinin ve beslenme yntemlerinin byk bir blm bu tr bir olumlu sonuca ulatrsa da baz zel nefes egzersizleri ve almalar, menapozun doal ve skntsz yaanmasn, adet dnemlerinin ise dzenli bir hale gelmesini daha baarl bir ekilde salamaktadrlar. Kendi derslerim srasnda zellikle kadn rencilerimde en ok dikkatimi eken eylerden bir tanesi, dzenli egzersiz yapan rencilerimin adet dnemlerinin sorunsuz hale gelmesi, sresinin ksalmas ve buna bal olarak kendilerini daha enerjik hissetmeleri ve kemiklerinin glen-mesidir. Okinawa'da yaplan aratrmalar, uzun yaayan kadnlardan hibir tanesinin strojen takviyesine ihtiya duymadn gstermektedir. Bu insanlar menapozu doal bir ekilde yaamakta ve scak basmas ya da koroner kalp rahatszlklar gibi rahatszlklara yakalanmadklar da grlmektedir. Bunun nedeninin beslenme ve egzersiz olduu dnlmektedir. Ayrca dnyann dier blgelerinde de uzun yaayan kadnlarn ayn ekilde menapozlarn doal bir ekilde yaadklar ve bunun nemli nedenlerinden bir tanesinin de soya, fasulye, soan, brokoli gibi bedene doal strojen salayan besinlerin bolca tketilmesi olduu grlmektedir.
ilikilerden zevk alan bu insanlar, hareketsiz bir yaam ya da skntdan yemek yemeyi elenceli bulmadklar iin genellikle zayf ve salkl olmaktadrlar.
26
Gl cinsel hormonlar
inde yaadmz modern yaamda 70 yalarnda bir insann cinsel yaamnn sonlarna yaklatn ve bu yatan sonra ocuk sahibi olmasnn mmkn olmadn, ocuk sahibi olsa bile ocuun yeterince salkl olamayabileceini dnrz. Gzlemlediimiz ey kendi gereimizi oluturduu iin, evremizde gzlemlediimiz gerek bize bunu syler ve biz de buna inanrz. Oysa, uzun yaayan insanlarn ou ileri yalarnda halen ocuk sahibi olacak kadar gl cinsel hormonlara sahiptir ve aktif bir cinsel yaam srdrebilirler. Elbette ki, uzun yaam kltrne sahip olan Taocu reti bizi, cinsellik konusunda da arlklara kar uyarr. Uzun yaamak iin cinsel hormonlarmzn canl ve gl olmas gerekir ama bu, beraberinde eer ar bir cinsel yaam getiriyorsa o zaman yaamn ksalacan bilmemiz gerekir. Tm dou retilerinde, uzun yaamn en byk srlarndan bir tanesinin gl bir cinsel enerjiye sahip olmak ve bunu lml bir ekilde kullanmak olduu bilinmektedir. Gnmzde yaplan aratrmalar da bize ayn ekilde uzun yaayan insanlarn, strojen ve testesteron gibi seks hormonlarnn gl olduunu ve bu durumun da onlar fizyolojik adan kronolojik yalarndan daha gen tuttuunu sylemektedir. Yaam biimine bal olarak ortaya kan bu durum, uzun yaama sahip olan insanlar fiziksel ve zihinsel olarak canl tuttuu gibi ayn zamanda kanser ve kalp damar rahatszlklarna kar da korumaktadr.
Uzun yaayan insanlar zerinde yaplan bilimsel aratrmalar bize bu insanlarn uzun yaamalarnn ortak nedenlerini anlatmaktadr. Bu bulgular halen aratrlan yeni konularla zenginletirilmektedir. Bu kitabn konusu ise bir yandan bilimin
18 Uzun Yaamn Srlar
kefettii gerekleri anlatrken bir yandan da bilimin henz kefetmedii kadim uzun yaam srlaryla sizi tantrmaktr.
1. Adm: Beslenme
hazmedilebilmesi
yeterince
nn herhangi bir eyi yaparken kendi snrlarn en fazla %70 ile 80 kadar zorlamas gerektiinden bahseder. Bunun tesinde bir zorlanma hem beden hem de zihin iin son derece zararl olmaktadr. Oysa gnmz dnyasnda srekli bir tkenmenin ve srekli bir tketmenin eiinde yaadmz iin bu lml hal bize ok zor gelmektedir. Kendimizi tketinceye kadar alp, karnmz tka basa yiyecekle dolduruyoruz. Bu da doal dzene ters dmemize neden olup sahip olduumuz yakt bir anda yakarak kl etmemize benziyor. Uzun yaamn kadim srlar bize kk bir atei uzun sre boyunca yakmamz tavsiye ediyor. Gnmz yaamnda ise hepimiz elimizdeki yakt byk ama ksa sreli bir ate yakmak iin kullanyoruz. stelik bu byk ate bizi, ar gl olmas nedeniyle doru drst stamyor bile. Oysa kk bir ate hem bizi keyifli bir ekilde strken hem de uzun sre devam edebilir. Bu nedenle siz de kadim bilgelerin tavsiyesine uyarak herhangi bir ite olduu gibi yemek konusunda da lml olabilir ve karnnzn yalnzca % 80'ini doyurduktan sonra sofradan kalkabilirseniz, uzun yaam yolundaki ilk basit admnz atm olursunuz.
yan insanlar beslenme biimlerine gre iki gruba ayrlmaktadrlar. Bunlardan ilk gruba girenler az az ama sk sk yemektedirler. Her seferinde bir avucu bile doldurmayacak kadar sebze ve meyve tketerek gnde 6-7 n yemek yemektedirler. Eer srekli olarak attrmaktan holanyorsanz siz de bu yntemi deneyebilirsiniz. Fakat bu yntemi uygulamaya karar verdiinizde bir konuda ok dikkatli olmanz gerekmektedir. Uzun yaayan ve sk sk kk porsiyonlarda yemek yiyen insanlar asla yksek kalorili besinler tketmemektedirler. Tkettikleri besinlerin iindeki kalori ok azdr ve genellikle lifli sebzelerden, tahllardan ve meyvelerden olumaktadr. Uzun yaayan ve ikinci gruba giren insanlar gnde iki ya da n yemek yemekte ama bunlar her zaman ayn saatlerde yemektedirler. Gnde iki kez yemek yiyen ve aradaki uzun alk srelerinde kan ekerlerinde ani de ve bo mideye yemek yediklerinde kan ekerlerinde ani ykselie yol amamalarnn srr ise tahl ve sebze arlkl bir beslenme uygulamalardr. Bu insanlar karmak karbonhidrat olarak adlandrlan buday, yulaf, arpa gibi tahllar ve ayn zamanda fasulye gibi protein kaynaklarn ve yeil yaprakl sebzeleri bol miktarda tketmektedirler. Fasulyeler ve dier bakliyatlar ile brokoli, havu, prasa gibi sebzeler, karmak karbonhidratlarla bir araya geldiklerinde ekerin kana yava yava karmasn ve bu sayede de bedende ani eker ykselmesi ya da dmesi yaanmasna engel olmaktadr.
Az ve sk yiyin
Bedenimizdeki eker dengesi fiziksel ve zihinsel salmz korumamz iin nemli etkenlerden bir tanesidir. Kanmzdaki eker orannda ani ykseliler de ani dler de son derece zararl etkilere sahiptirler. Uzun ve salkl yaamak iin renmeniz gereken eylerden bir tanesi de kannzdaki eker orann yava yava ykseltmek ve yava yava drmektir. Bunu baarmanzn bir yolu, az ve sk yemektir. Uzun yaa32 Uzun Yaamn Srlar
tpk bir kral gibi beslenmekte ama leden sonras itibariyle sistemlerini yavalatarak, akamlar tpk bir dilenci gibi yemek yemektedirler. Akam yemeinde byk miktarda yemek yemek ayn zamanda kilo sorunlarmzn nedenlerinden bir tanesidir. Tm gece boyunca dinlenmeye ekildii iin yavalayan beden sistemlerimiz akam yemeinde byk miktarda tkettii besini dorudan doruya yaa dntrmektedir. Ayn zamanda gece vakti ar yemek tketimi, dinlenmeye ihtiya duyan beden sistemlerimizin daha fazla almaya zorlanarak yorulmasna da yol amaktadr. Bu nedenle eer uzun yaamak ve salkl olmak istiyorsanz, sabahlar bir kral gibi akamlar ise bir dilenci gibi beslenmeyi unutmamalsnz.
Et mi sebze mi?
Yalnzca sebze ile beslenmenin yalnzca et ile beslenmeden daha salkl olduunu sylemek biraz zordur. Bu seim insann doal yaps ile dorudan orantl bir seimdir. Uzakdouya yaptm yolculuklar srasnda sabahlar genel olarak insanlarn et arlkl bir beslenme takip etmelerine ramen 80 - 90 yalarnda bile halen son derece salkl olduklarn grdm. Bununla birlikte uzun yaayan insanlarn tmnde fark ettiim ortak zellik sebze tketimlerinin et tketimlerine oranla ok daha yksek miktarda olduuydu. Eer bir orant vermem gerekirse, uzun yaayan insanlarn beslenmelerinin toplam %80'i sebze, tahl ve meyveden, yalnzca %10 - 20'lik bir ksm etten olumaktadr. Yine uzun yaayan insanlarn ortak beslenme alkanlklar
arasnda byk miktarda tahl ve yeil yaprakl sebze, fasulyeler ile dier bakliyatlar, yksek lif oran ieren sebze ve meyve, az miktarda yosun, balk ve et bulunmaktadr. Kabuklu deniz rnleri ve domuz hi tketilmeyen ya da ok az tketilen besinler arasndadr. Kesinlikle uzak durulan besin ise ekerdir. Uzun yaayan insanlar ya hi ekerli besin tketmemekte ya da yok denecek kadar az tketmektedirler. Beslenme konusunda belli bir besin maddesinin dier bir besin maddesinden daha iyi olduunu ve uzun yaamamz saladn sylemek zor olmakla birlikte genel olarak u besinler uzun yaayan insanlar tarafndan ska kullanlmaktadr: Yulaf Buday Arpa Fasulyeler (soya, brlce, kuru fasulye, taze fasulye) Bakliyat (nohut, mercimek, bakla) Yeil sebzeler (brokoli, taze soan, prasa, kabak, spanak, lahana, semiz otu vs.) Kk bitkiler (patates, pancar, zencefil, sarmsak vs.) Mantarlar (kara mantar, shiitake mantar vs.) Krmz besinler (domates, havu, balkaba vs.) Meyveler (arlkl olarak elma, armut, zm, karpuz, kavun, yabani brtlenler, dut, ayva, eftali, muz vs.) Yalar (zeytin ya, susam ya ve omega-3 ieren yalar) Deniz rnleri (az miktarda yosun ve balk) Et (az miktarda tavuk, kuzu ve dana eti)
St rnleri (genellikle st ve st rnlerinden uzak durmakla birlikte yourt tketen ve uzun yaayan insanlar bulunmaktadr) ifal bitkiler: Uzakdouda 60-70 ya itibariyle baz insanlar Ginsengli karmlar kullanrken baz toplumlarda, z miktarda bal ve ifal bitki karmlar tketilmektedir. Bununla birlikte bat toplumlarnda, zellikle belli bir yatan sonra dzenli doktor kontrol ve doktor gzetiminde besin takviyesi ve vitamin kullanlmas tavsiye edilmektedir.
Oru
Bir Hint atasz yle syler: "Beden yiyecek bir ey bulamadnda kendi pisliini yemeye balar." Hayvanlar zerinde yaplan laboratuvar aratrmalarna ek olarak Washington niversitesi Tp Fakltesi gibi kurumlar tarafndan insanlar zerinde yaplan aratrmalar da, doru ekilde uygulanan orucun hayvanlarn ve insanlarn yaamn uzattn kantlamaktadr. Uzun yaayan insanlarn ortak zellikleri arasnda her zaman biraz a olmak ya da zaman zaman oru tutmak bulunmaktadr. Srad bir ekilde uzun yaamalaryla nl olan Taocularn "Bigu" adn verdikleri zel oru uygulamalar bulunmaktadr. Bigu uygulamas farkl aamalardan olumaktadr ve en ileri aamas hibir ey yemeden uzun sre a kalmay iermektedir; ancak bu uygulama yalnzca deneyimli Taocular tarafndan yaplmaktadr. Yllar nce zel bir eitim kampnda, aramzda bulunan bir doktorun birka hastasn yalnzca kendi gzetimindeki uzun orularla iyiletirdiine tank olmutum. Oru, bedenin kendi-
ni dinlendirmek ve yenilemek iin kulland doal yntemlerden bir tanesidir. Pek ok hayvan, ki bunlarn arasnda et yiyen hayvanlar da bulunmaktadr, hastalandklarnda besin tketimlerini azaltmakta ya da tmyle durdurmaktadrlar. Oru ok faydal bir uygulama olmasna karn yanl uygulandnda bedene ciddi zararlar da verebilir. lk olarak hangi tr oru tutuyor olursanz olun kesinlikle sv almaya zen gsterin. Bbreklerimiz uzun sreli susuzlua dayanacak ekilde tasarlanm bir organ deildir. Bu nedenle oru srasnda dzenli olarak su almanz gerekir. Oru srasnda su almanzn bir dier nemi de, bedenimiz a kaldnda doal olarak toksinden arnma srecine girmesidir. Organlarda biriken toksinler oru srasnda kan
32. Gn: Eti beslenmenizden tmyle karn. 33. Gn: Tahllar, fasulyeleri ve bakliyatlar beslenmenizden tmyle karn. 34. Gn: Yalnzca yeil yaprakl sebze yiyin. 35. Gn: Hibir ey yemeyin. 36. Gn: Yalnzca yeil yaprakl sebzeler yiyin. 37. Gn: Tahllar, fasulyeleri ve bakliyatlar beslenmenize katn. 38. Gn: Normal beslenme dzeninize geri dnn. Eer kendinizi rahatsz hissetmiyorsanz 4. ve 5. gnlerde hibir ey yemeden oru tutabilirsiniz. Bir dier yntem de 7 gn boyunca yalnzca yeil yaprakl sebzeler ve meyve yemektir. Elbette herhangi bir salk sorununuz varsa, oru tutmadan nce mutlaka bir doktora danmalsnz.
dolamna karmaya baladnda bedende, zehirlenmeye benzer etkiler yaratmaktadr. Bu durumda eer yeterli miktarda temiz su tketirseniz bu toksinlerin gvenli bir biimde kan dolamnzla tanarak bbrekleriniz araclyla bedeninizden atlmasn salayabilirsiniz. Oru tutmak illa ki hibir ey yemeden uygulamanz gereken bir ey deildir. Bir oru gnnz az miktarda yeil sebze ya da az miktarda sebze yiyerek de geirebilirsiniz. Zaman iinde oru tutma konusunda ustalatka hibir ey yemeyip yalnzca su itiiniz orular da uygulamaya balayabilirsiniz. Doru bir orucun en az 24 saatten olumas gerekmektedir. Bunun iin ska ba vurulan yntem udur: Erken bir akam yemeinin ardndan yemek yemeyi brakr ertesi gn akam yemeine kadar bir ey yemezsiniz. Ya da yine 24 saat iinde yalnzca ok az miktarda yeil sebze ya da meyve tketebilirsiniz; fakat hibir ey yemeseniz de az miktarda sebze yeseniz de mutlaka su imelisiniz. Genel olarak haftada bir gn ve her yl 7 gnlk bir oru uygulamas bedeninizi salkl tutmanz ve uzun yaamanz iin yeterli bir uygulamadr. Ylda 7 gn yapacanz oruta u tr bir yntem uygulayabilirsiniz:
Ar kilo sorunu
imanlk, gnmzde gittike yaygnlaan bir sorun halini almaya balamtr. Ar kilo sorunu hatal ve ar beslenmeden, yetersiz fiziksel almadan ve zaman zaman da hormonal sorunlardan olumaktadr. Kilo sorunlar, ister hormonal bir dzensizlikten, isterse yanl yaama alkanlklarndan kaynaklanyor olsun doru beslenme ve doru fiziksel egzersiz yardmyla iyiletirilebilmektedir. Ar kilolu olmak salk iin pek zor zararl etkisinin yannda uzun yaam iin de gerek bir engeldir. Yz yan gemi insanlarn ortak zelliklerinden bir tanesi de genellikle ar ki-
lolu olmamalardr. Bu kitabn egzersiz ve beslenme blmnde anlatlan yntemler ar kilolarnz dengelemenize yardmc olacaktr. Buna ek olarak baz uzun yaayan insanlarn dikkat ekici uygulamalarndan bir tanesi de zencefil ve sarmsak gibi besinleri dzenli olarak kullanmalardr. Taocu beslenme dzeninde, kilo almamza neden olan ana sorunun bbreklerdeki "atein" yetersizlii olduuna inanlr. Bedeni doal olarak stan sarmsak ve zencefil gibi besinler bbreklerdeki "atei" artrarak kilo alma sorununun ortadan kalkmasna yardmc olur. Bbreklerdeki atein artmasn salayan bir dier etken de egzersiz ve solunum almalardr. Bu almalar karn ve bel blgesindeki dolamn hzlanmasn ve bu blgelerdeki yalarn ok daha kolayca yaklmasn salamaktadr. Kitabn egzersiz blmnde aklanan almalar dier pek ok faydalarnn yan sra bu amala da kullanabilirsiniz. Taocu beslenmede imanlk iin ska bavurulan yntemlerden bir tanesi de sarmsak orbasdr. Ad her ne kadar orba olsa da aslnda sarmsan suda halanmasnda oluan bu iecek bbreklerdeki atei artrarak yalarn yaklmasn salamaktadr. Bu iecii hazrlamak ok kolaydr. Yapmanz gereken ey 1 di sarmsa 1-1.5 litre suda 15-20 dakika kaynatmak ve bu svy gn iinde imektir. Elbette bu iecei imeden nce de, herhangi bir salk sorununuz varsa doktorunuza danmanz gerekmektedir. Uzun ve salkl yaamak istiyorsanz bir an nce kilolarnzdan kurtulmaya aln. Eer bu blmde anlatlan beslenme tavsiyelerini, orucu ve ileri blmlerde anlatlan egzersiz programn uygularsanz fazla zorlanmadan kilo verebildiinizi greceksiniz. Yapmanz gereken tek ey bedeninizin alt sa40 Uzun Yaamn Srlar
lksz program ve salksz alkanlklar salkl bir programla ve alkanlklarla yer deitirmektir. imanlk sorununun elbette psikolojik nedenleri de bulunmaktadr. ou insan duygularnn ar duyarl olmas ve duygularn yeterince dengeli olmamas nedeniyle ar yeme ve kilo alma eilimindedirler. Bu nedenle kiinin duygularnn dengelenmesi ve lml bir hale getirilmesi imanlk sorununu hzl bir ekilde zlmesine yardmc olmaktadr. Taocu retide duygularmzn kayna organlarmzdr. Organlarmzdaki ilevsel sorunlar belli duygularn ar bir ekilde ve dengesizce hissedilmesine neden olurken ayn ekilde ar duygular da organlarmzn zarar grmesine yol amaktadr. Bu nedenle, zaman zaman kilo sorunu olan insanlar hangi beslenme dzenini ya da hangi fiziksel almay uygularlarsa uygulasnlar kilo verememektedirler. Taocu reti bize basit almalar araclyla organlarmz nasl iyiletireceimizi ve bu sayede duygularmz nasl daha dengeli ve lml hale getireceimizi de retmektedir. Bu kitapta egzersiz blmnde organlarnz iyiletirmek iin kullanabileceiniz ve televizyon izlerken bile uygulayabileceiniz bir takm yntemler bulacaksnz. Zaman zaman salk sorunlarnzn ardnda asl neden ya da Taocu retide sylendii ekliyle "kk neden" bulunmaktadr. Bu kk neden ou zaman unuttuunuz ama affetmeyi baaramadnz bir yaralanmadan ya da deneyiminizden kaynaklanmaktadr. Bu kaynak nedeni bulmak zaman zaman iyilemenin daha gl ve hzl olmasn salamaktadr. Bu konuda ileri blmlerde aklanan meditasyon almalarndan faydalanabilir ya da kitabn arka blmnde aklanan "Kader Planlama Teknikleri'ni kullanmak iin bir uzman ile balantya geebilirsiniz.
Yaam iksiri: su
Salkl ve uzun yaamamz iin bedenimizin yeterli miktarda sv almasnn nemi asla gz ard edilemeyecek kadar byktr. Bedenin tketebilecei svlar iinde zirveye su oturmaktadr. Gnmzde yaplan bir takm aratrmalarn yan sra su konusunda gerek bir otorite olan Doktor Batmanghelidj'in almalar da pek ok hastaln kaynann bedenin yeterli miktarda su tketmemesi olduunu gstermektedir. Susuzluk, zaman zaman kendini depresyon ya da bir takm fiziksel rahatszlklar olarak gsterebilir. Bu nedenle bedenin yeterli miktarda su tketmesi son derece nemlidir. Ancak su tketiminin rasgele olmamas gerekmektedir. Suyun fazlasnn beden iin zararl olmadn dnmek kesinlikle byk bir hatadr. rnein diyelim ki bbrek rahatszlnz var ve bol miktarda sv tkettiiniz iin bbreklerinizi canlandracanz dnyorsunuz. Eer bu durum bbrein yorgunluundan kaynaklanyorsa o zaman ar su tketiminin zaten yorulmu olan bbreklerin daha fazla yorulmasna neden olmas kanlmazdr. Dzenli olarak su tketmenin nemi herkesin zerinde anlat bir konu olmasna karn ne kadar su tketilmesi gerektii gerek bir bilinmezdir. Zaman zaman yetkili evreler insanlarn gnde en az 2 litre su tketmelerini sylerler. Bu akl almaz bir neridir. Beden arl 120 kilo olan bir insanla 50 kilo olan bir insana 2 litre su tketmesini tavsiye etmek birinin ar sv tketirken dierinin yetersiz sv tketmesine neden olacaktr. Ayn ekilde k zaman tketeceimiz su miktar ile yaz zaman tketeceimiz su miktar arasnda da kanlmaz olarak farkllklar olacaktr.
Peki ama ne kadar su tketmeliyiz? Su konusunda aratrmalar yapan Douglas Forbes, bu miktarn beden arlmzn tam olarak %2'si olduunu sylemektedir. Bu miktar, gn boyunca bedenin yitirdii sv ile yaklak olarak ayn miktardr. Yani eer 100 kiloysak 2 litre, 50 kiloysak 1 litre su tketmek bedenin ihtiya duyduu gnlk su miktarn karlayacaktr. Fakat bu miktar yalnzca suyu iermektedir. Yani orba ya da meyva suyu bu miktarn iine dahil edilmemelidir. Bu miktarda su itikten sonra gerekli miktarda orba, sebze suyu ya da meyve suyu tketebilirsiniz. Ayn zamanda yaz aylarnda almanz gereken en az su miktar beden arlnzn en az %2'sidir; ancak siz elbette scak ortamda ya da sv kaybettiinizde bu miktarn zerine kabilirsiniz. Su, bedenimize en fazla yarar hemen uyandktan sonra, karnmz halen aken salamaktadr. Bu nedenle gznz aar amaz 1-2 bardak su imeyi bir alkanlk haline getirmelisiniz. Bir Taocu ve Zen ustas olan Fu Wei Zhong, konuum olarak lkemizi ziyaret ettiinde en dikkatini eken eylerden bir tanesinin Trk insanlarnn yeterli miktarda su imedikleri olduunu sylemiti. Benim en fazla dikkatimi eken eylerden bir tanesi ise onun bol miktarda ay tketmesiydi. 60 yanda, salarnda yalnzca bir iki tel beyaz olan, bu canl ve gl adam gn iinde 7-8 fincan hatta bazen daha fazla ay iiyordu. Kendisine bunun nedenini sorduumda bedeninin yeterli miktarda sv almas iin bunu yaptn syledi. ayn son derece yararl olduunu ve uzun yaayan insanlarn bolca ay tkettiklerini biliyordum ama yine de bu miktarda ay tketmenin biraz fazla olduunu dndm. Fu Wei Zhong bana bunun nedeninin bizim koyu ay imemiz olduunu syledi.
Kendisi ay yapraklarn bir aydanla koyduktan sonra zerine kaynar su boaltyor ve suyu ay yapraklarnn zerinde bekletmeden hemen fincanna dkyordu. Sizin anlayacanz suya ayn kokusu ve biraz da rengi karyordu ama iindeki ay ok az oluyordu. Bu ekilde gn iinde tkettii ay miktar neredeyse benim bir fincan aydan aldm miktara eit oluyordu. Bu sayede bedeni hem ayn aktioksidan etkilerinden faydalanyor hem de bol miktarda su iiyordu. Ancak akam saatlarinde geleneksel bir Taocu gibi davranarak fazla bir ey yemedii gibi ay da imiyordu. Ona baktm zaman karmdaki adamn 100 yana kadar yaamasnn kanlmaz olduunu dndm hatrlyorum. Siz de bu yntemi kullanarak bedeninizin hem suyun hem de ayn yararl etkilerinden faydalanmasn salayabilirsiniz.
yn. Yediklerinizin tkrnzle iyice karp, iyice tlmeleri gerekir. Bu nedenle besinleri uzun sre inemeye zen gosterin. Besinleri aznzda uzun sre inediinizde onlarn kokularn ve tadlarn daha rahat alabilirsiniz. Bu da, besinlerin kendi tatlarna uygun olarak organlarnz daha etkili bir ekilde beslemenize yardmc olur. # Uzun yaayan insanlarn bir zellii de tutumlu ve lml olanlardr. Yaptnz her eylemde mutlaka tutumluluk ve lmllk ilkelerine zen gsterin. Ayn ilkeleri mutlaka beslenmede de kullann. Ayn ekilde yediiniz ve itiiniz besinlerin ar souk ya da ar scak olmamalarna dikkat edin. Her iki arlk da bedeninize zarar verir. # Yalnzca taze besinlerle beslenin. John Hopkins niversitesi'nden Dr. McCullum yle demektedir: "Eer bir besin bozulup rmyorsa onu tketmeyin ama onlar bozulup rmeden nce tketin." Bu, iinde kimyasal olan ya da ilenmi hibir besinin tketilmemesi gerektii anlamna gelmektedir. Batl beslenmenin byk bir ksmn pimi ve ilemden gemi besinler oluturduu iin orijinal enzimlerden yoksundurlar. Bu durumda da bu enzimlerin byk bir ounluu pankreas tarafndan karlanmas gerektii iin bu organ ar alp imektedir. Bu nedenle de batl insann pankreas, btn canllarn pankreas ile karlatrldnda beden arl ile greceli olarak en ar pankreastr. Orantlandnda bir insann pankreas bir inein pankreasnn iki kat arlndadr. Ar pimi ya da ilenmi besinler, bedenin enzim depolarn tketerek bu tr bir soruna neden olmaktadrlar. Bedendeki enzimlerin azalmas da erken yalanma ve erken lmler ile her tr tketici hastaln nedenini oluturmaktadrlar. # Eer mmknse, yaadnz doal evreye yakn olan yer-
lerde yetimi besinleri tketmeye zen gsterin. Doadaki her ey yaad doal evre tarafndan biimlenir. Bu nedenle tkettiiniz besin, yaadnz mekann ne kadar yaknlarnda yetiirse enerjisi bedeninize o kadar uygun olur. # Beslenmenizde dengeli olun. Her eyden az az yiyin. Besinler ve zihinsel hastalklar arasnda inanlmaz bir ba vardr ve pek ok (belki de btn) zihinsel hastalklarn temel nedeni beslenmedeki hatalardr. Beyin, beden arlnn %2.5'lik bir blmn oluturur ancak kan ekerinin %25'ini kullanr. Beyin, dier organlar gibi kandaki eker seviyesi azaldnda ya ya da dier glikoz kaynaklarn kullanamaz. Zihinsel rahatszlklarn ilk belirtisi ise glukoz eksikliine bal olarak beynin duygusal denetimini yitirmesidir. Ya, beslenmeden karmak ok hataldr nk ya en iyi besin kaynaklarndan bir tanesidir. Beynin glenmesi iin yeterli miktarda yaa ihtiya vardr. Aratrmalar yan az tketilmesi ve hi tketilmemesinin ciddi kronik zihinsel rahatszlklara neden olduunu ortaya koymaktadr. Dr. Watson, kendi hastalarnda varolan depresyon, panik ataklar, klostrofobi gibi son derece ciddi zihinsel ve psikolojik hastalklarn %80'ini, yalnzca beslenmedeki dzenlemelerle tedavi edilebilmitir. # Tm hayatta olduu gibi beslenmede de ritm ve zamanlama ok nemlidir. Taocu felsefe, her eyin bir ritmi olduunu ve bu ritm iinde zamanlamann son derece nemli olduunu sylemektedir. Baar ile baarszl belirleyen ey, ou zaman giriilen eylemin ritmi ve bu ritm iindeki hareketin za-manlamasdr. rnein belli bir meyvenin olgunlamasnn belli bir ritmi vardr. eftali aac tm k boyunca enerjisini korur. Ardndan bahar geldiinde ieklenir ve yaz mevsiminin scakl ile birlikte yava yava meyve vermeye balar. Bu, eftali aacnn ritmidir. Eer bu aacn ritmine aldrmayarak,
meyveleri ilkbaharda toplayp yemeye kalkarsanz meyve henz olgunlamam olur. Ayn ekilde eer eftaliyi tketmek iin sonbahar beklerseniz o zaman da meyveler dallarndan kopup rrler. Meyvelerin dallarndan ne erken ne de ge, tam zamannda toplanmas ve tketilmesi gerekir. Ayn ekilde insan bedeninin de gnlk bir ritmi vardr. rnein gece yarsndan sonra 11 ile 3 saatleri aras, karacierin dinlendii saattir. Eer bu saatte uyank olursanz karacieriniz dinlenemez ve buna bal olarak ruhunuz ve sinir sisteminiz gergin bir hl alr ve kannz zayflar. Bu nedenle bu saatlerde mutlaka uykuda olmanz gerekir. Tpk bunun gibi beslenmenin de bir ritmi olmaldr. Her gn n yemek yemeye ve mmknse yemeklerinizi her gn ayn saatte yemeye zen gsterin. Dzen ve ritm, bedeninizi glendirip enerjinizi artracaktr. Pek ok aile ocuklarndaki deiimlerin kaynan bulmakta zorlanrlar; nk ou aile ocuklarn yetitirirken belli bir ritmi takip etmeye dikkat etmezler. Eer ocuunuz her gn ayn eyleri yaklak ayn dzende yaparsa herhangi bir sorun kt anda bu sorunun kaynan saptamanz ve onu dzeltmeniz ok kolay bir hl alr. Ayn eyi bedeniniz iin de kullann ve hem gnlk yaamnzda hem de beslenmenizde belli bir ritme zen gsterin. Yine bu kural uyarnca yalnzca mevsiminde yetimi besinleri yiyin ve sera besinlerinden ya da konserve besinlerden uzak durun. Serin ve souk besinler, yaamsal organlar sakinletirir. Yaz aylarnda ve ate ya da hipertansiyon gibi durumlarda bu ekilde beslenilmesi tavsiye edilir. Ilk ve scak besinler, organlar uyarr ve bedende s yaratrlar. K aylarnda ve ayn zamanda anemi, souk algnl ve bitkinlik gibi durumlarda bu tr besinlerin tketilmesi tavsiye , edilir.
# Tad doal olarak "tatlms" olan besinler, duraanlam enerjiyi harekete geirir, dolam glendirir, yaamsal enerjiyi besler ve midenin uyumlu hale gelmesini salar. # Tad doal olarak "acms" olan besinler, beden sistemlerinizin kurumasna yardmc olur, ar nemi dengeler ve barsaklar temizler. # Tad doal olarak "ekimsi" olan besinler, sindirim sistemi ni salamlatrr, ishali durdurur ve kalnbarsak sorunlarnn zmne yardmc olur. # Tad doal olarak "tuzlu" olan besinler, dokularn yumuak ve nemli kalmasna ve barsak hareketlerine yardmc olur. Tad doal olarak "keskin" olan besinler (soan, prasa gibi) bedende biriken toksinlerin atlmasna ve ntralize edilmesine yardmc olur. Hzl metabolizmaya sahip olan insanlarn beslenmelerine daha fazla et dahil etmeleri gerekirken yava metabolizmal insanlarn beslenmelerinde daha az et tketmeleri gerekir. Ayn ekilde eer youn fiziksel ilerle urayorsanz et tketiminizi artrmanz uygun olacaktr; ancak eer fiziksel olarak etken bir insan deilseniz o zaman et tketiminizi azaltmalsnz. Peki ama metabolizma trnze nasl karar vereceksiniz? Kolay. Yksek proteinli besinlerden rnein etten oluan bir n hazrlayp bunu tketin ve bakn bakalm bu n, enerjinizi artrp sizi canlandryor mu? Eer enerjiniz artyorsa o zaman kesinlikle beslenmenize eti dahil etmeniz gerekir. Ancak bu tabii ki tmyle et ve protein arlkl bir beslenme dzeni izleyeceiniz anlamna gelmiyor. Ilmllk ilkesini unutmayn. Eer fazla miktarda protein tketmek, sizi arlatryor ya da kendinizi iyi hissetmemenize neden oluyorsa o zaman beslenme dzeninizde etin miktarn azaltn.
ehir yaam
Yakn bir zamana kadar uzun yaayan insanlar zerinde yaplan aratrmalarn byk bir ksm Kafkas Dalar, And Dalar ya da Okinawa gibi nispeten ehir karmaasnn az hissedildii, havann ve suyun daha temiz olduu blgelerdeki insanlara odakland iin genel kan uzun yaamak iin ilk olarak yaplmas gereken eyin dalk bir blgede ya da insan kalabalndan uzakta yaamak gerektii ynndeydi. Buna karn gnmzdeki aratrmalar bu durumun tmyle doru olmadn ortaya koyuyor. Shanghai, Pekin, New York ya da Paris gibi byk ehirlerde de uzun yaayan pek ok insan olduunun kefedilmesi, dalarda ya da insan kalabalklarndan uzakta yaamann uzun yaam iin kanlmaz bir durum olmadn ortaya koymutur. Gerekten de benim de tantm ve 100 yan gemi insanlarn bazlar Ankara, Pekin, Chiang Mai, Tiflis, Semerkant gibi ehirlerde yaayan insanlard. Buna karn dalarda ve daha sakin bir ortamda yaamann, en azndan stresle daha kolay baa kabilmek asndan son derece yararl bir durum olduu da ortadadr. Bununla birlikte, uzun yaam kesinlikle gnmz ehir yaamn yaayan insanlarn ulaamayacaklar bir hedef deildir. ehir yaamnn uzun yaam asndan en nemli tehlikeleri arasnda ormanlar ve su alanlar gibi insanlar doal olarak serinleten alanlardan uzak kalmak, ar grlt ve stres bulunmaktadr. ehirlerin olumsuz etkilerinden bahsederken hava kirliliini saymadm iin arm olabilirsiniz. Bu etkeni mutlaka olmas gerekenler snfna koymamamn nedeni hava kirliliinin son derece youn olduu blgelerde, zellikle de Uzakdou ehirlerinde uzun yaayan pek ok insann yaadn biliyor olmam. Buna karn elbette havann ve suyun temiz olduu bir ortamda yaamann insan sal asndan ok daha ya-
rarl olduu tartma gtrmez bir gerektir. ehir hayat, uzun yaamamz iin kesinlikle bir engel deildir. Uzun yaamak, eer belli bir amaca sahip deilseniz ok da elenceli bir ey olmayabilir. Bu anlamda ehir yaam bize pek ok frsat sunmaktadr. Yalnzca, uzun yaam asndan bakldnda ehir hayat iinde bu amaca ulamak iin bir da kynde olduundan daha farkl ve belki birazck daha fazla aba harcamanz gerekmektedir. Ustalarmdan bir tanesi olan Wang Sifu rencilerine ders verirken sk sk u cmleyi kullanrd: "Ben kkken ailem ok fakirdi. in'de Birinci Dnya Sava yllaryd ve yalnzca benim ailem deil tm aileler fakirdi." Bunun zerine tm renciler ustann durumuna zldklerini belli eden sesler karr, ifadeler taknr hatta bir iki tanesi bu konuda zntsn belirten bir iki laf ederdi. ite tam bu noktada Usta hemen unu sylerdi: "O kadar zlmeyin. Fakir olduumuz iin salkl beslenirdik; ve evremizdeki herkes yoksul olduu iin de kendimizi kimseyle kyaslamaz ve yoksul olduumuz iin mutsuz olmazdk." ehir hayatnn salmz asndan tehlikelerinden bir tanesi, bize yiyecek asndan ok eit sunmas ve bu eitliliin de her zaman bizler tarafndan akllca ya da salkl bir ekilde kullanlmamasdr. ou insan, ihtiyac olandan fazlasn tketirken bir yandan da bedenini zararl besinlerle doldurmaktadr. Oysa dalk bir alanda yaadnzda yiyeceiniz besinler kstldr ve gnn her saatinde farkl besinlere ulaamazsnz. Gecenin on birinde pizza, hamburger ya da tatl bir eyler yemek istediinizde gidebileceiniz bir pizzac ya da pastane yoktur. Bu da ister istemez beslenmenizin dzenli ve bedeniniz iin yeterli miktarda olmasn salar. ehir hayatnn keyifli zorluklar ite bu rnekteki duruma benzer, istediiniz saatte
istediiniz besini bulmak elbette bir adan byk bir rahatlktr ama bir yandan da uzun yaam adna gerek bir faciadr. ehir yaamnn bize sunduu pek ok seenek bizim iin bir nimetken, bu nimetleri akllca kullanmadmzda bizim iin bir kabusa dnebilirler. Bu nedenle ehir yaamnda organik besini kolayca bulmak, zihninizi gelitirebilecek farkl uralardan zgrce faydalanabilmek, salk hizmetlerinden yararlanmak gibi pek ok yararl frsat akllca kullanrken, tm gece uyank kalmak, tad ho olan ama bedenimize zarar veren besinleri tketmek gibi pek ok zararl eye kar da bir anlay gelitirmemiz gerekmektedir. ehir yaam zenginlik anlamna gelmektedir ve zenginlik, ou zaman arlkla e anlamldr. Ar uyku tendonlara zarar verir, ar hareket kemiklere zarar verir, ar seks yaam enerjimizi tketir, ar heyecan ve mutluluk kalbimize zarar verir, ar yemek i organlarmza zarar verir. Bununla birlikte, zenginliin iinde mtevaz bir yaam yaamay baardnzda mutlulua ve uzun yaama ulama ansnz artrabilirsiniz. ehir yaam eer akllca kullanlabilir ve zararl zevkleri dizginlenebilirse uzun ve anlaml bir yaam srmemiz iin bir engel oluturmaz. insanlar, genellikle belli bir eyi yapmaya niyetlendiklerinde, o ii tm kalpleriyle, tm enerjilerini ve iradelerini kullanarak yapmak isterler. rnein sava sanatlar almak isteyen bir insan, haftada be gn almak, geri kalan zamanda da kendi bana almalarn srdrmek ister. Meditasyon renmek isteyen bir insan gnde iki kez, hatta bazen kez meditasyon yapmaya alr. Yararl olduunu dndmz bir eyi bulduumuz bir anda onu "zengince" yapmay ok severiz; ancak nedense bu zengin giriimimizin sonucu ou zaman "fakirce" olur.
Bir sre nce Wing Chun adl sava sanatn renmek isteyen bir arkadam, bu sanat iin yeterince zaman ayramamaktan duyduu sknty dile getiriyordu. Bir ay kadar bir bo zaman vard ve bu srede Wing Chun almak istiyordu. Bununla birlikte bir ay sonra i temposu yeniden younlaacak ve belki de wing chun renmeye 6 ay ara vermek zorunda kalacakt. Wing Chun eitmeni olan arkadam Selim ile bu konuyu konuurken, Selim ona unlar syledi: "Sen, btn bu szlerinle bana Wing Chun almak istediini deil, niin Wing Chun alamayacan anlatyorsun aslnda. Byk beklentiler koymak, bir ii yapmamak iin nedenler bulmaya almaktr. Ben senin yerinde olsam, bir ay boyunca derslere katlr ve ne renebiliyorsam renirdim. Ardndan yeniden zaman buluncaya kadar her gn 10 dakika ya da daha fazla zamanm varsa yarm saat rendiklerimi tekrarlardm. Bu ekilde almay srdrdnde mutlaka baarya ularsn." Dostumun szleri byk bir bilgelik ieriyordu: Byk beklentilere sahip olmak, bir ii yapmamak iin nedenler bulmaya almaktr. Ayn durum, ehir yaamnda uzun bir yaama sahip olmak konusundaki amacmz iin de geerlidir. Hepimiz, byk ehirlerde yaayan insanlar olarak ehir yaamnn beraberinde getirdii olumsuzluklar ve engelleri ok iyi biliyoruz. Eer bu engeller ve olumsuzluklar zerine odaklanrsak bu durumda uzun yaam yolculuu, daha yola balamadan bizim iin bir hayale dnr. Bu konudaki doru yaklam, ehir hayatnn getirdii olumsuzluklarla nasl baa kacamz renirken, bir yandan da rendiklerimizi sabrl, keyifli ve olumlu bir ruh haliyle kullanmaktr. Bu yntemleri uygulamaya baladka, ehir yaamnn zerinizdeki basksn daha az hissedecek ve uzun yaam yolculuunda emin admlarla ilerleyeceksiniz.
imdi gelin ehir yaamnn baz zorluklarndan ve bu zorluklarla nasl baa kabileceimizden bahsedelim.
adklar iin bedenlerini, ormanlarn ve su kaynaklarnn doal serinletici nitelikleriyle serinletmeleri ok daha kolay olmaktadr. Bununla birlikte, uzun yaayan ve bu srlar bizlerle paylaan baz bilgeler beden sistemlerimizi serinletmek iin bize u drt yntemi nermektedirler: 39. Su 40. Nefes 41. Beslenme 42. Duygularn denetimi 5u: Beden sistemlerinin serinletilmesi iin suyun iki tr kullanm bulunmaktadr. Bunlardan bir tanesi dahili, bir tanesi ise harici kullanmdr. Dahili yntem, tahmin edebileceiniz gibi her gn dzenli bir ekilde ve yeterli miktarda su iilmesinden olumaktadr. Ne miktarda su ieceiniz konusunda bir nceki blme bavurabilirsiniz. Bedenin yeterli miktarda su almas, suyun pek ok yararnn yan sra beden sistemlerinin serinlemesine de yardmc olmaktadr. Fakat su imek, zellikle ehir yaamnda, hele hele salnz ile ilgili bir sorun varsa bedeninizin yeterince serinletilmesini salayamamaktadr. Bu durumda bedeni serinletmek iin dier yntemi dzenli su imek ile birlikte kullanabilirsiniz. Bedenin serinletilmesi amacyla suyun bir dier kullanm ise scak ve serin suyu dnml olarak kullanmaktr. Eski, basit yntemlerden bir tanesi 5-10 dakikalk scak banyoyu takip eden 3-5 dakikalk serin banyodur. Baz retilerde ise scak banyonun ardndan bedenin yzeyine ulaan kann serinletilmesi iin serin ama rzgarsz bir ortamda beklenilmesi tavsiye edilmektedir. Fakat sizin, bedeninizi su ile serinletmek iin bu kadar karmak bir yntem kullanmanza gerek yoktur. Yapma-
55
nz gereken ey, bedeninizi serinletmek iin akam saatlerini kullanmak ve normal duun ardndan 3-5 dakika serin ya da soua yakn serinlikte suyun altnda beklemektir. Grdnz gibi, kendinizi temizlemek iin aldnz normal bir duu bile uzun yaama ulamak iin bir teknik olarak kullanabilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken ey serin duu sabah saatlerinde deil akam saatlerinde almanzdr. Sabah saatleri beden sistemleri uzun bir uykunun ardndan genellikle doal olarak serindir ve gnlk ilevlerine balayabilmek iin biraz snmaya ihtiya duyar; zellikle de souk k aylarnda. Bu nedenle serin duunuzu mutlaka akam saatlerinde aln. Akam saatlerinde alacanz serin bir duun bir dier faydas da sizi uykuya hazrlamak olacaktr. Taocu retiye gre insann bilinci gece uykuya yattnda kanna ekilmekte ve eer kan scaksa burada rahat bir uyku uyuyamayp ryalar yaratmaktadr. Bu nedenle kann, serin bir du araclyla serinletilmesi hem rahat bir uyku uyumanz salayacak hem de yaamnz uzatmanza yardmc olacaktr. Nefes: Bedenimizin serinlemesini salayan en nemli organlarmzdan bir tanesi akcierlerimiz ve solunum yollarmzdr. Bedenin iindeki s, yemek borumuz, akcierlerimiz ve solunum yollarmz araclyla bedenin dna atlmakta ve burnumuzdan aldmz dzenli nefesler bedenimizin serin hava ile doldurulmasna yardmc olmaktadr. Nefesin, bedeni serinletmesinin bir nedeni de, bedendeki "hava kirliliini" bedenin dna atmasdr. Nasl ki ehirdeki hava kirlilii bir tr sera etkisi yaratarak ortamn snmasna neden oluyorsa ayn ekilde bedenimizdeki "hava kirlilii" de beden sistemlerimizin snmasna neden olmaktadr.
Gnmz ehir yaamndaki ou insan doru nefes almay unutmakta ve bedenlerine yeterli miktarda hava ekememektedirler. Doru nefes almamz engelleyen etkenler arasnda yanl durular, gs kafesindeki gerilimler, ar duygusal tepkiler ve yetersiz fiziksel egzersiz bulunmaktadr. Kitabn egzersizlerin anlatld blmnde reneceiniz ifa verici sesler ve solunum almalar bedeninizi serinletmek iin kullanabileceiniz almalardr. Beslenme: Scak besinlerin bedenimizin snmasna, souk besinlerin bedenimizin serinlemesine neden olduunu dnyorsanz yanlyorsunuz! Size bu konuda yle bir rnek vereyim: Sarmsa soutulmu olarak yeseniz de bedeniniz snr; hyar ve naneyi scak olarak yeseniz de bedeniniz serinler. Besinlerin bedenimizi stp serinletmeleri onlarn hangi scaklkta tketildiklerinden ok iindeki enerji ile ilikilidir. Burada anlattklarmdan yola karak sarmsak ya da zencefil gibi bedeni stc besinleri tketmemeniz gerektiini dnmeyin. Unutmayn, beden iin arlk da yetersizlik de eit derecede zararldr. Bu nedenle, bedeninizi souk k aylarnda yeterli miktarda strken, scak yaz aylarnda yeterli miktarda serinletmelisiniz. ehir yaamnda yaayan insanlar, genellikle tad youn olan besinleri tercih etmektedirler. Bir besinin tadnn youn olmas iin genellikle iine fazladan tatlandrc maddeler ve baharatlar eklenmektedir. Baharatl besinler bedenin ar derecede snmasna neden olmaktadrlar. Bu nedenle beslenmenizde baharatlar az miktarda kullanmanz bedeninizin snmasn engellemek iin kullanabileceiniz yntemlerden bir tanesidir. Bir dier yntem hamburger ve benzeri besinlerden ve zararl attrmalklardan uzak durmaktr. Ayn zamanda et, genel olarak bedenin snmasn salayan bir besindir. Yaz aylaIkinci Adm: Yaam Alan 57
rnda et tketiminizi azaltmak da bedeninizin snmasn denetlemek iin kullanabileceiniz yntemlerden bir tanesidir. Bedeninizin fazla snmas durumunda taze ya da kuru naneden yapacanz ay bedeninizin serinlemesine yardmc olacaktr. Nane aynzn iine eker ya da bal katmamanz tavsiye ederim. eker beden sistemlerinin hzlanmasna ve buna bal olarak da bedeninizin snmasna yol aacaktr. Duygularn denetimi: nsann, dier canl trlerinden belirgin olarak ayrlmasna neden olan farkllklardan bir tanesi, dier canl trlerine oranla daha eitli duygusal tepkiler veriyor olmalardr. Duygusal tepkilerimizin pek ok nedeni bulunmakla birlikte bu nedenlerden bir tanesi de zamann farkndalna sahip olmamzdr. Dier canl trlerinin zamann farkndalna sahip olmadn sylemek elbette doru bir ey olmayacaktr nk pek ok hayvann gemite olan olaylar anmsadn ve en azndan yakn gelecek iin planlar kurduklarn biliyoruz. Bununla birlikte insan, ok daha uzun bir zaman snr iinde gemii ve gelecei dnebilmektedir. Zamann bu ekilde farknda olmamz, gemiteki deneyimlerimizin neden olduu korkular, gelecekte yaayabileceimiz olas durumlara kar gelitirdiimiz endie ile birleince birbirinden ok farkl ve youn duygusal tepkiler gstermemize yol amaktadr. Gemie ya da gelecee taklp kaldmz her an youn duygusal tepkilerimiz iin gerekli olan zeminin hazrlanmasn salamaktadr. Elbette bu szlerimle gemiten ders almamamz ya da gelecek konusunda planlar yapmamamz gerektiini sylemiyorum. Yapmamz gereken ey gemiten ders alp onunla hesaplamamz bitirdikten sonra ve gelecek ile ilgili planlarmz yaptktan sonra artk bu ikisinin de bir hayalet olarak gnlk yaammza burnunu sokmalarna izin vermememizdir. Elbette ehir hayatnda, gn iinde trafikte, i ilikilerimizde
ve zel ilikilerimizde bir sr duygusal tepki ile boumaktayz, insan olarak kanlmaz ekilde duygusal tepkilerimiz olacaktr. Duygularmz bastrmak kesinlikle onlarla baa kmann doru yolu deildir. Bununla birlikte duygusal tepkilerimizin denetimimizden kmas da doru yntem deildir. Duygularmzn denetimimizden kmas bedenimizin ar snmasn ve hzla tkenmesine neden olmaktadr. Duygularmzn etkili bir ekilde denetlenebilmesi iin organlarmzn beslenme ve egzersiz araclyla salkl tutulmas ok nemlidir. Dou ve retilerine gre duygularmzn hale kayna organlarmzdr organlarmz salkl getirildiinde
duygularmz ar ularda hareket etmemeye, daha lml hissedilmeye balanmaktadr. Bu nedenle zellikle ehir hayatnda yaayan insanlar olarak, bu kitabn egzersiz ve beslenme blmnde anlatlan yntemlerden faydalanarak i organlarmz salkl hale getirdiimizde hem duygularmz salkl bir ekilde denetlememiz hem de beden smz lml bir seviyede tutmamz mmkn olabilecektir.
Elektronik kirlilik
Modern yaam, tmyle bilgisayarlara ve elektronik cihazlara baml olarak varln srdrmektedir. Telefonlarmzdan, otomobillerimize kadar her ey elektronik olarak almakta ve bu aralar sayesinde dnya ile iliki kurmaktayz. Btn bu elektronik cihazlar bir yandan hayatmz kolaylatrrken bir yandan da salmza zararl olabilmektedirler. ehir yaamn yaayan sradan bir insan 24 saat boyunca mikrodalga frnlardan cep telefonlarna, bilgisayarlardan or- tamda ba bo dolaan radyo dalgalarna kadar srekli olarak
ikinci Adm: Yaam Alan 59
elektronik bir kirliliin iinde yaamakta, bedeni srekli olarak manyetik alanlar tarafndan bombardmana uramaktadr. Bir al veri merkezine girerken en dikkatimi eken eylerden bir tanesi anne ve babalarn, ocuklarnn n kontrolnden gemesini istememeleridir. In kontrolnn ocuklarna zararl olduunu bilmekte ama kendileri baka bir areleri olmad iin bu kontrollerden gemektedir. Elbette ki sorun yalnzca arada bir getiimiz n kontrolleri deildir. ocuumuzu ya da kendimizi n kontrollerinden korumay baarabilsek bile cep telefonlarmzdan, televizyonlarmzdan, bilgisayarlarmzdan korumay baarabilmemiz mmkn deildir. Son yllarda gittike artan kanser ve benzeri salk sorunlar beslenmenin yan sra gl bir ekilde yaadmz ortamda bulunan elektronik kirlilik tarafndan da desteklenmektedir. Byk bir ehirde modern hayatn bir gerei olan bu elektronik kirlilikten tmyle kurtulmamz mmkn olmasa da en azndan etkilerini aza indirmeye alabiliriz. Bunun iin, rnein geceleri cep telefonlarnz kapatabilir, televizyonlarnz kendinizden mmkn olduunca uzaklatrabilir, bilgisayar ekranlarnz dk radyasyonlu ekranlarla deitirebilir, mikrodalga frn kullanmak yerine normal gazl frnlarnz tercih edebilirsiniz. Ayrca televizyonunuzun zerinde ve bilgisayarlarnzn yaknlarnda minik birer kakts bulundurmak radyasyonun bir blmnn bu bitki tarafndan emilmesine yardmc olacaktr. Bedeninizin elektronik kirlilikten daha az etkilenmesi iin yapabileceiniz eylerden bir tanesi de koruyucu enerji alannz glendirmeye almaktr. Taocular insan bedenini evreleyen "Gang tabakalar" adn verdikleri bir enerji kalkanndan bahsetmektedirler. Enerjimiz yeterince gl olduunda bede-
nimizin evresini saran bu tabakalar, kendilerine zg bir zeka ile bedeninin dndan gelen zararl etkileri durdururken yararl etkilerin bedenimizin iine girmesine, ayn ekilde bedenimizin iindeki zararl etkenlerin beden dna atlrken yararl etkilerin bedenin iinde kalmasna yardmc olmaktadrlar. Ayn zamanda bedenimizin s dengesinin salanmasna da yardmc olan bu tabakalar cinsel enerjimizin azalmas, hatal beslenme, yetersiz egzersiz, yetersiz uyku, yanl solunum gibi nedenlerle zayflamaktadr. Fakat doru beslenip cinsel enerjimizi lml bir ekilde kullandmzda, yeterince uyuyup yeterince egzersiz yaptmzda ve doru soluduumuzda bu tabaka glenmektedir. Gl bir Gang tabakas, pek ok zararl etkenin yan sra elektronik kirliliin bedene verdii zarar da azaltmaktadr.
Hava kirlilii
ehir hayat kanlmaz olarak hava kirliliini de beraberinde getirmektedir. Hava kirlilii yalnzca modern hayatn neden olduu bir durum deildir. Antik alardan gnmze kadar ehirler her zaman bu sorunla boumu hatta yzlerce yl nce Roma, ngiltere ve Paris gibi baz ehirlerde hava kirliliine bal lmler bile yaanmtr. ehirdeki hava kirliliinin azaltlmas elbette toplumsal bir dnmn sonucunda olabilecek bir eydir. Trafikte ou insan tek arata tek insann seyahat ettiinden ve bu durumun hem trafii olumsuz etkilediinden hem de havay kirlettiinden yaknr ama hl tek kiilik ya da ift kiilik otomobiller yaygn olarak kullanlmamaktadr. Belki bir gn gne enerjisi ya da elektrik ile ileyen aralarn yaygnlatrlmasyla trafikteki
ikinci Adm: Yaam Alan
61
aralara bal olan hava kirlilii belli oranda azaltlabilir ama u an iin byle bir seeneimiz bulunmadndan bireysel olarak yapabileceklerimizle ilgilenmekte fayda var. ehir hayatnda hava kirliliine kar alabileceiniz en nemli nlemlerden bir tanesi yaadnz ortamdaki negatif iyonlar artrmanzdr. Negatif iyon, bulunduunuz ortamn serinlemesine, elektronik kirliliin ve hava kirliliinin azaltlmasna ve bedeninizin oksijeni daha verimli kullanmasna yardmc olacaktr. ehir hayat iinde negatif iyonu retmek iin kullanabileceiniz yntem bulunmaktadr. Bunlardan ilkini yaadnz ortamdaki aa saysn artrarak yapabilirsiniz. Eer byle bir frsatnz varsa bulunduunuz semtteki ya da evinizin bahesindeki aa saysn artrmaya alabilirsiniz. Yksekten aaya doru dklen su da bir dier negatif iyon kaynadr. Yine yaadnz binada kk bir yapay elale oluturmanz bulunduunuz alandaki negatif iyonun artmasna yardmc olabilir. Ayn eyi evinizde de yapabilirsiniz. Hatta, banyonuzdaki duu ap, souk su yksekten aaya doru akarken yannda durarak bedeninize negatif iyon alabilmeniz mmkndr. Elbette bulunduunuz ortamda negatif iyonu artrmanzn en etkili yolu bir negatif iyon reteci satn almaktr. Negatif iyon reteleri kendi balarna satld gibi gnmzde pek ok klimann iinde bulunmaktadr. Evininize, i yerinize, hatta otomobilinize, iinde negatif iyon reteci bulunan bir klima alarak bulunduunuz ortamn tpk bir orman havas gibi olmasn salayabilirsiniz. Negatif iyonun su ya da orman tarafndan retilmesi ile bir cihaz tarafndan retilmesi arasnda hibir fark yoktur. Her iki kaynak tarafndan retilen negatif iyon da havadaki tozlara ve kirlere yaparak onlar aaya indirecek ve hcrelerinizi canlandrarak uzun yaamanza yardmc olacaktr.
Uzun Yaamn Srlar
erken bile nasl bir karmaa ile boutuumuzu hepimiz biliriz. nl fiziki Einstein'n yalnzca bir tek eit elbisesi bulunduunu duymusunuzdur. Ayn takm elbiseden 8-10 tane yaptran Einstein, hergn ayn elbiseyi giymekte ve kesinlikle kendini en azndan giyim konusunda gerilimden ve karmaadan uzak tutmay baarmaktayd. Elbette size Einstein'n yaptn yapmanz salk vermiyorum ama yaam ortamn ve hayatn sadeletirme mantn kendinize esin kayna olarak kullanabilirsiniz. Uzun yaayan ou insan sade bir hayat srmekte ve ne yaadklar ortamda ne de hayatlarnda fazla bir eye ihtiya duymamaktadrlar. Hepsi de sadelikten uzaklamann kendilerine zarar verdiini bilmektedirler. Ayn eyi yaam biiminiz iin de yapabilirsiniz. oumuzun yaam biimi son derece karmaktr ve gereksiz yk stlenir dururuz. Yorgun geen bir haftann yorgunluunu atmak iin oumuzun aklna ilk olarak grltl bir bar ya da kafe gelir. ou insan ehrin iindeki bir parkta ya da deniz kenarnda yrmeyi ya da sakin bir gece geirmeyi skc bulur. Dmzdaki hz iimizin de hzlanmasn salad iin, hzn neden olduu yorgunluu baka bir hzla ortadan kaldrmaya alrz. Yaam biiminizi ve yaadnz ortam nasl sadeletireceinizi kefetmek uzun ve daha huzurlu bir yaam iin atabileceiniz nemli admlardan bir tanesidir. Kitabn daha ileri blmlerinde anlatlan egzersizleri ve meditasyonlar uygulamak, bedeninizi bir yandan daha enerjik hale getirirken bir yandan da zihninizin daha sakin ve daha sade bir hale gelmesine yardmc olacaktr. Bu yntemlerin yardmyla belki sadeliin olaanst zevklerinin tadn karmaya balayabilirsiniz.
U/un ve yalnz bir yaam byk olaslkla bir dlden ok bir (eza olurdu. nsanolu, hayat ancak paylat zaman zevkle yaamaktadr. Baka insanlarn varl kiinin mutluluu, sal ve uzun yaam iin byk bir katk salamaktadr. Ancak sosyal yaam beraberinde sorunlarn en byklerinden bir tanesi olan "kyaslamay" ya da "grecelilii" getirmektedir. Baka insanlarla kurduumuz olumlu ilikiler; sevgi, anlay, dayanma, varoluumuzun tannmas gibi hayatmza anlam katacak ok deerli katklardr. Elbette her gzel ey iin geerli olduu gibi bu olumlu eylerin de bir bedeli ve onlar elde etmek iin harcanmas gereken bir aba vardr. Bu aba ne kadar zormu gibi grnse de, bedel her ne kadar arm gibi alglansa da elde edilen ey o kadar deerlidir ki harcanan abaya ve denen bedele deer. Sosyal bir hayatta baka insanlarla bir arada yaarken yaadmz her sorunun temelinde "kyaslama" bulunmaktadr. Ya bakalarn kendimize "gre" deerlendirip ortak bir dil gelitirmekte zorlanrz ya da kendimizi bakalaryla "kyaslayp" sahip olduklarmz konusunda mutsuz oluruz. Dmdz bir dnyml. yaadnz ve bu dnyadaki tek varln siz olduunuzu hayal edin. Bir gn yalnzca sesini duyduunuz bir varlk size boyunuzun ne kadar uzun olduunu, ne kadar hzl kotuu- j nuzu, ne kadar uzun yaadnz, ne kadar akll olduunuzu |
nc Adm: Sosyal evre 67 i
sorarsa ona verecek bir yant bulamazsnz. Boyunuzun ne kadar uzun olduunu bilemezsiniz nk kendinizi kyaslayabileceiniz birisi ya da bir ey yoktur. Elbette ki iinde kyaslamalara yer olmayan bir hayatn ne kadar yalnz olaca ortadadr. Baka insanlarla, sosyal bir varlk olarak yaamamzn bedeli kendimizi, "kyaslamann" acmasz tuzanda bulmamzdr. Kyaslamalarda bir hata yoktur. Tm evrenin temeli varlklarn bir dayanak noktasna gre hareket etmelerinden oluur. Bununla birlikte biz insanlar, dayanak noktalarn sabit ve deimez eyler olarak ele aldmz iin mutsuz oluruz. Dayanak noktalar olarak kabul ettiimiz eyler kendi balarna varolan ve srekli olarak evrelerindeki deiime ayak uydurmaya alan eylerdir. rnein bu gn sahip olduunuz yaama bundan bir ka yz yl nce sahip olsaydnz, byk olaslkla kendinizi varlkl ve mutlu bir insan olarak kabul edebilirdiniz. Oysa bugn, herkes sizin sahip olduunuz eylere sahip olduu iin kendinizi sahip olduklarnz asndan o kadar da ansl saymyorsunuz. Sevdiiniz bir yemein tadnn her zaman ayn olmas gerektiine inanyor ve eer tadnda en ufak bir deiiklik varsa, onu hemen daha nce yediklerinizle kyaslayarak u an yemekte olduunuz yemein pek de gzel olmadn dnyorsunuz. Doru yaklam ise, o an yemekte olduunuz yemein kendine zg bir tad olduunu kabul etmek ve onu daha nceden yediklerinizle kyaslamamak olurdu. iinde bulunduumuz sosyal hayatta yaadmz her deneyimi daha nceki deneyimlerimizle kyaslamak bizleri mutsuz etmekten baka bir ie yaramamaktadr. Ayn eyi dier insanlarla olan ilikilerimizde de yaarz. Karmzdaki insann bir szn ya da bir tavrn, hemen kendi szlerimiz, dnme biimimiz ve tavrlarmzla kyaslar ve kendi bak amza "gre"
karmzdaki insann tavrlarn yorumlamaya giriiriz. Karmzdaki insan da ayn eyi yapmakla meguldr. Bu da sosyal yaam iinde, ilikide olduumuz insanlarla aramzda ortak bir li-\.n gelimesini engeller. Sosyal yaamdaki baarnn en nemli anahtarlarndan bir tanesi kendimizi kendi n yarglarmzdan ve kyaslamalarmzdan kurtararak karmzdaki insann lisann anlamaya almak, o insan kendi btnl iinde deerlendirmektir. Btn bu anlay farkllklarnn ve kyaslamalarnn tarih boyunca ne kadar byk aclara neden olduunu hepimiz biliriz. Uzun yaayan insanlarn ortak zellii yaama kar yumuak ve olumlu bir tavr gelitirmeleridir. Kendilerini kimseyle kyaslamadklar gibi kimseyi de kendileriyle kyaslamazlar. Bu inanlardan bazlar, ki ben bunlar ansl olanlar olarak adlandryorum, ayn lisan konuan dier insanlarla birlikte bir tr klan olutururlar. Ayn dilin konuulduu bir sosyal ortamda bulunmak insann, dierlerinin gzyle kendi deerini anlamasn, hayatnn dier insanlar tarafndan onaylanmasn salayarak mutlu ve uzun bir yaam yaamasna yardmc olmaktadr. Mutlu ve uzun sreli ilikiler, salmz ve uzun yaammz iin en azndan yediimiz besinler ve uyguladmz egzersizler kadar nemlidir. Uzun yaayan insanlardan bazs evli bazs bekardr. Bazsnn ocuklar varken bazsnn ocuklar yoktur. Buna karn hepsinin de ortak zellii, evrelerinde daima yakn arkadalardan, aile bireylerinden ya da rencilerden oluan bir sosyal destek grubuna sahip olmalardr. inde doduumuz aileyi seme ansmz yoktur ama kendimize kuracamz aileyi seme ansmz her zaman bulunmaktadr. Hepimiz baarl evlilikler yapan insanlar deiliz elbette ama oumuz evliliklerimizi yitirsek bile arkadalklarm-
z korumak iin elimizden geleni yaparz. Kendi setiimiz insanlarla oluturduumuz aileye en gzel rnek arkadalklarmzdr. Arkadalk balar gl olan insanlar uzun bir yaam yaamakta ve hayatn gerilimi ile daha kolay baa kabilmektedirler. Bu nedenle uzun yaamak iin evlilik kurumu kesin bir art olmasa da sosyal evre ve arkadalk kurumu kesin bir art olarak karmza kmaktadr. oumuz hayatmz boyunca en fazla ya da be tane uzun sreli arkadalk kurabiliriz. Hayatnza yle bir baktnzda yaamnzn son 15 ylnda hayatnza giren ve arkadalk kurduunuz insanlarn saysnn yzlerce olduunu grrken, 15 yldr arkadalnz srdrdnz insan saysnn ok daha az olduunu fark edeceksiniz. Bu nedenle eer uzun ve salkl bir yaam yaamak istiyorsanz iyi ve uzun sreli dostluklar edinin ve bu dostluklar zerinde emek harcayn. Evlilik ilikisi her ne kadar uzun yaam iin arkadalklar kadar nemli olmasa da evlilik ilikisi ile biraraya gelmi iki insan eer ilikilerine yeterince emek harcamay baarabilirlerse uzun ve gl bir dostluk kurmay baarabilmektedirler. Evlilik ilikisinde kurulan dostluun, gl bir dostluktan daha nemli olmasnn nedeni, yalnzca evlilik ilikisi yardmyla bir dier insan ile gerek anlamda snrsz bir paylama girme ansn yakalyor olmamzdr. Dolaysyla, doru emek harcanan bir evlilik ilikisi uzun, salkl ve mutlu bir hayat yaamak iin byk bir frsat yakalamamza yardmc olmaktadr. Bununla birlikte insanolunun, evrendeki her ey gibi srekli deiim iindeki bir varlk olduunu unutmayn. Bu konu her ne kadar kitabn daha ileri blmlerinde anlatlacak olsa da insan yaamnn dokuzar yllk dnemler iinde byk deiimler gsterdiini sylemeliyim. inde bulunduumuz dokuz yllk bir dnemde beklentilerimiz bir sonraki dokuz yllk dnem-
deki beklentilerimizden farkl olacaktr. Genel olarak 18 ile 27 ya aral insanlarn kar cinsi ve dnyay cretkar giriimlerle tanma dneminde bulunduu bir zamandr. Bu zamanda kili, cinsellii tanmay, dnyann zevklerini tatmay ve deneyim kazanmay ister. Bu dnemde meydana gelen evlilikler, iinde bulunduumuz modern ada, eer sosyal bir takm artlanmalar devreye girmezse, ounlukla yrmeme eiliminde olmaktadr. Bu dnemde birlikte olduumuz kar cinsten beklentilerimiz ile 27 - 36 ya aralmzda kar cinsten beklentilerimiz arasnda farklar bulunmaktadr. Karmza kan bir insann hayatmzn btn dnemlerinde birlikte olmay isteyeceimiz bir insan olup olmadna karar vermek ok kolay bir ey deildir. Bu nedenle Dou retileri bize, evlenmeden nce kar cinsi ne kadar uzun sre tanrsak o kadar iyi olduunu sylemektedir. Bu tanma dnemi in verilen en ksa sre ise 3 yldr. Taocu reti, kadn ile erkek arasndaki enerjinin en erken yl iinde birbirine uyumlu hale geleceini syler. Gnmzdeki aratrmalar bu yllk sreye bir aklama getirebilmektedir. yl, eer havyani drtlerimiz asndan ele alnrsa yeni bir yaamn, yani bir ouun yaplmas ve onun hayatta kalacann grlmesi iin gerekli olan sredir. Bu srenin sonunda, genlerimiz bize baka bir potansiyel e bularak gen havuzuna kendi genlerimizi katmamz syler. Hayat, insan zihinli deildir. nsani duygularla ynetilmez. Onun amac, varoluunu, eitlilik araclyla (jaranti altna almaktr. eitlik arttka, yaama zarar verici bir durum ile karlaldnda farkl trdeki yaam biimlerinden birinin hayatta kalmas ve yaam srdrmesi mmkn olabilmektedir. Elbette ki bizler insanz ve dnya da kendi gen eitliliimizi serbeste eklememize gerek duymayacak kadar fazla nfusa sahip. Ayrca insann yaratt sosyal yaam iinde evliliin tek
Srlar
70 Uzun Yaamn
nc Adm: Sosyal
evre 71
amac, her ne kadar biyolojik olarak buna zorlansak da, soyun srdrlmesi deildir. Yine de, bir insan ile duygusal ve cinsel iliki kurduumuz ilk yl, tm hormonlarmz lgnlar gibi alarak bizi soyu srdrme amacyla karmzdaki insan anlayamayacak kadar akl karklna srklemektedir. Bu srenin bitiminde ise bir baka grup drt devreye girerek, buradaki grevimizi tamamladmz ve imdi bir dier potansiyel eimizi bulmamz sylemektedir. Bu nedenle evremdeki insanlara evlenmeden ve ocuk yapmadan nce mmknse yl beklemelerini tavsiye ederim. Aldm yant ne olur biliyor musunuz? "yi ama 25 yamdan 40 yama kadar yl onla, yl bunla, doru insann kim olduunu arayarak zaman m yitireceim?" Bu sorunun iinde bile bencil genlerimizin, soyu srdrmek iin nasl bir aba iinde olduu grlebilir. Soyun devamnn garanti altna alnmas, doru ei bulmaktan ok daha byk bir nem tamaktadr. Bunu akladmda, karmdaki insanlar genellikle sorularnn nasl da bencil genleri tarafndan ynlendirildiini fark ederler. Bu nedenle, onlara son kez ayn tavsiyede bulunurum: Evlenmeden ve ocuk yapmadan nce, eer mmknse yl bekleyin. Kt giden bir evlilik ilikisinin mutluluumuza, salmza ve uzun yaama zararlar akl almaz derecede byktr. Hayatta pek az ey salmz ve mutluluumuzu kt giden bir iliki kadar olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle uzun bir yaam geirmek istediiniz insan buluncaya kadar arkadalklarnzn tadn kararak araynz srdrmenizi tavsiye ederim. Yalnzca duygusal ilikilerinizde deil, her tr ilikinizde de, karnzdaki insan anlamak ve ortak lisan gelitirmek iin "Kader Planlama Teknii" olarak adlandrlan ve kitabn ileri blmlerinde anlatlan teknikten faydalanabilirsiniz. Bu teknik
araclyla karnzdaki insan, her tr "kyaslamadan" arnarak anlamaya bir adm daha yaklaabilirsiniz. Buraya kadar anlattklarmdan elbette ocuk sahibi olunduunda byk bir mutluluk yaanaca ve bunun bizim iin iyi olaca fikrine de kar olduumu anlayabilirsiniz. Kar olduum ey ocuklar deil, bir ocuun bizi mutlu edecei ve uzun yaamamz salayaca fikridir. Bir ocuk sahibi olduunuzda onu sevmeniz iin ihtiya duyduunuz eyler de beraberinde gelmekte ve yaayabilmek iin size muhta olan bu varla emek harcadka onu daha da ok sevmeye balamaktasnz. ocuk sevgisinin ne kadar byk bir ey olduu asla tartma gtrmez bir gerektir. Bununla birlikte unutmamanz gereken ey, ocuklarnzn kendilerine zg bir dnyalar olaca ve byk olaslkla da bu dnyann sizin hayal ettiinizden daha farkl olacadr. Bir ocuk ile ebeveyni arasnda gerek bir arkadalk ilikisi genellikle ocuk 25 yalarna ulatnda balamaktadr. Zaman zaman bu ilikinin balama a otuzlu yalar bile bulmaktadr. Uzun yaayan insanlarn byk bir ksm ocuklarndan ve torunlarndan oluan byk bir sosyal evre iinde yaamaktadrlar. Fakat onlarn iinde bulunduu sosyal evre ile bizim modern hayatlarmzda iinde bulunduumuz evre arasnda Krklar vardr. Kk sosyal yaplar iinde ve krsal blgelerde bulunan uzun yaayan insanlar, ileri yalarnda bile toplum inde etken bir rol oynamaktadrlar. Bu insanlar, yalarndan gelen bilgelikleri ile sayg grmekte ve kendilerinden sonraki kua bu bilgileri ile ynlendirmektedirler. Bu paylam gen kuan, kendinden nceki baarl kuak tarafndan mutlu ve uzun bir yaam renmesini salarken, yal insann da kendini faydal hissettii ve gerekli sosyal destei ald bir hayat yaamasn salamaktadr. Bu sayede, kendi ocuklarmzla olan
ilikilerimiz zaman ilerledike gl bir dostluk ile birlemi bir tr renci retmen ilikisine dnmektedir. Elbette bu durumun salad tatmin, ocuklarmzn ve evremizdeki gen insanlarn salkl, mutlu ve uzun bir yaam iin byk bir neme sahip olmasn salamaktadr. Uzun ve mutlu bir yaam iin sosyal bir destee sahip ol-mamz salayan bir dier iliki biimi de i ilikisidir. Bir gnmzn en azndan sekiz saatini, yani neredeyse hayatmzn te ya da drtte birini i hayatnda geirdiimiz gz nne alndnda i ilikilerimizin ne kadar nemli olduunu grebiliriz. ilikilerimize harcadmz miktarda zaman yalnzca uyumaya ayrmaktayz. Geri kalan zaman ise yolculuk, yemek, egzersiz, renmek, retmek (ocuklarmz, vs.) ve keyif yapmak iin bize kalan zaman oluturmaktadr. Eer uykuyu ve i yaamn hayatnzn kullanlmayan alanlar olarak devre d brakrsanz o zaman size verilen mrn yalnzca te birlik bir blmn kullanabildiinizi syleyebilirsiniz. Oysa bu sre, hayatmzda yok sayamayacamz kadar nemli bir sredir. ilikilerimiz; mutluluumuz, salmz ve uzun yaammz iin kesinlikle ok nemlidir. Gnmz yaam gittike daha byk irketlerde, byk makinann bir paras olarak almamza neden olmaktadr. Bu durum bizim iin gvenli gibi grnmekle birlikte ou zaman yaratclmz, retkenliimizi, zgrlk duygumuzu ve kendimize olan gvenimizi yitirmemize yol aar. Uzun yaayan insanlarn neredeyse tamam kk ilerde, retebildikleri ve kendilerini yararl hissettikleri eyleri yaparak hayatlarn kazanrlar. nsanolunun doas, kalabalk gruplar halinde almak zere tasarlanmamtr. nsan en etkin ekilde kk bir gru; bun iinde almaktadr. Kk bir grubun iinde, yalnzca
kendi yapabilecei bir ii yaptn ve grubun baarsnn, yapt i ne kadar kk olursa olsun kendi yapt eye bal olduunu bilen insan, kendini yararl, retken ve deerli hisseder. Bu tr kk yaplar iinde almak insan iin bir "i" deil, bir tr "zevke" dnr. Gnmzde yaplan bilimsel aratrmalar i dnyasndaki tatminin kazanlan para ile dorudan orantl olmadn ortaya koymaktadr. dnyasndaki en byk tatmin kayna retkenlik ve yaptmz iten zevk almaktr. Her insan bu dnyaya belli bir amala ve bu amacn yerine getirmesini salayacak belli yeteneklerle gelmektedir. Bu, insann gerek doas ya da kaderidir. Kader tpk arkamza aldmz ve bizi ilerletecek olan rzgara benzer. Tpk bencil genlerimiz iin geerli olduu gibi kaderimiz iin de geerli olan bir durum vardr. Kaderimiz, kanlmaz ve belki de iinde aclar olan bir yaam yolunu anlatmaz. Kaderimiz, mutlu ve salkl olmamz, uzun ve anlaml bir hayat yaamamz iin yeteneklerimizi kullanmamz zerine kuruludur. stelik kader, baarmz garanti altna almak iin ok nemli iki arac kullanmaktadr: mutluluk ve salk. Kaderinizin ne olduunu anlamak istiyorsanz, kendinize neyi yapmaktan holandnz ve yeteneinizin ne olduunu sorun. Genellikle yapmaktan holandnz ve yetenekli olduunuz ey kaderiniz tarafndan size verilen grevdir. Bu grev zerinde alp da yeteneklerinizi kullanarak zevk aldnz eyi yaptnzda hem mutlu hem de salkl olduunuzu greceksiniz. Elbette iinde yaadmz hayat, yeteneklerimizi kefedip bunlar kullanmamz iin her zaman gerekli olan zemini bize sunmamaktadr. Bu nedenle de ou insan yeteneklerinin asla farknda olmadan, mutsuz ve salksz bir hayat yaayarak vaktinden nce lp gitmektedir. Gerek yeteneklerinizi ve zevk aldnz ii bulup, kendinizle ortak hedefleri olan kk bir insan grubuyla bir araya gelerek altnzda i yaamnz haya-
____________________ ____________________
nc Adm: Sosyal evre 75
tinizin en mutlu ve salkl sosyal ilikilerinden birini yaratmanz salayabilir. Tabii ki gnmz yaam isteklerimizin peinden komamza engel olan nemli bir korku aracn yani gvenliimizi yitireceimiz endiesini kullanmaktadr. Gvenli ama zevk almadmz bir ii, kendimizi mutsuz ve salksz hissetmemize ramen, korkularmz nedeniyle srdrrz. Oysa baar, yalnzca bize verilen potansiyeli ve yetenekleri kullandmzda elde edebileceimiz bir eydir. stelik mutluluumuz da bu yeteneklerimizin kullanlmasna baldr. Uzun yaayan insanlar, kendi yeteneklerini tam olarak kullanp anlaml bir hayat yaamay baarabilen insanlardr. Bu nedenle eer mutlu, salkl ve uzun bir yaam istiyorsanz bir an nce yeteneklerinizi ke-fetmeli ve bunlar kullanmaya balamalsnz. Bu yeteneklerinizi ka yanda kefettiinizin ya da ne ekilde kullandnzn hibir nemi yoktur. leri yalarnzda bile olsanz zevk aldnz eyi yapmaya baladnzda hayatnzn bir anda salkl ve mutlu bir hale geleceini kendi gzlerinizle greceksiniz. Uzun yaamann ayn zamanda anlaml bir hayat yaamakla e anlaml olduunu gz ard etmeyin. Bu anlamn ne kadar byk olduu hi nemli deildir; nemli olan sizin iin anlaml olmasdr. Uzun yaayan insanlar, hayatlarna baktklarnda ondan pimanlk duymayan insanlardr.
Hatal beslenme
Hatal beslenme, hastaln ve zayf bir baklk sisteminin ana nedenlerinden bir tanesidir. Beslenme ile ilgili blmde anlatlanlardan faydalanarak beslenmenizi dzenleyebilir ve beslenmeden kaynaklanan hastalk nedenlerini ortadan kaldrabilirsiniz. Yanl beslenme, bedenin doal yoldan sapmasna neden olurken, beslenmemizi dzeltmemiz bedenimizin yeniden dengelenmesine yardmc olabilir. Bu amala aadaki tavsiyelerden faydalanabilirsiniz: in tbbna gre alt beden tipi bulunmaktadr: scak, souk, kuru, nemli, zayf ve ntr. Bu beden tiplerine gre beslenmenin de uygun bir ekilde dzenlenmesi gerekir. Ancak beden tipinin gnlk yaam alkanlklar, egzersiz ve meditasyon araclyla deitiklerini aklnzda bulundurun. O nedenle bunlar kalc beden tipleri deildir ve zaman iinde deiim gsterirler. Ayn ekilde ou insan tek bir beden tipine sahip olmak yerine karma bir beden tipine sahiptir; rnein scak ve kuru, souk ve nemli gibi. # Scak beden tipine sahip olan bir insann bedeni souk havalarda bile lktr. Cildi genellikle krmzmsdr ve olduka hareketlidir. Duygusal adan bu insanlar genellikle ani ini klar olan, tutkulu ve durduk yerde patlayveren insanlardr. Bedendeki scakln gstergesi, azda kuruma, dudaklarda atlama, gzlerde kzarklk, ba arlar ve idrarda yanmadr. Scak beden tipine sahip olan insanlar, souk gecelerde bile uyurken ayaklarn yorganlarndan darya karma eiliminde olurlar. Et tketimi, kzarm besinler, tuzlu ve baharatl yiyecekler, durumun ktlemesine neden olurlar. Scak beden tipine sahip olan bir insann durumu dengelemesi iin sebze,
meyve ve sv tketimini artrmas ve beden ssn artran yiyeceklerden uzak durmas gerekir. # Souk beden tipine sahip olan bir insan bedenini bir trl stmay baaramaz, elleri ve ayaklar souktur ve cildi genellikle soluk olur. Kanszlk, souk beden tipine sahip olan insanlda sk grlen bir sorundur. Srekli me, ellerde ve ayaklarda souk terleme, sk grlen bir durumdur. Duygusal olarak bu insanlar genellikle sakin grnldrler ve kolay kolay heyecanlanmazlar ya da heyecanlarn gsteremezler. Ar sebze tketimi, souk besinler, tatllar, salatalar, ar meyve, ayn zamanda souk ve nemli ortamlarda yaamak durumu daha da ktletirir. Souk beden tipine sahip olan bir insann daha fazla krmz et, tahl ve bedeni stc besinler tketmesi gerekir. Souk beden tipine sahip bir insan, ou zaman nemli ve zayf beden tipi zellikleri de sergiler. # Kuru beden tipine sahip bir insan, kuru, pul pul dklen bir deriye sahiptir, hasta olmad zamanlarda bile sren ksrkleri olur, boaznda, gzlerinde ve solunum yollarnda kuruluk olur. Akcierler ve deri ile ilgili sorunlar, genellikle kuru bir bedenin gstergeleridir. Bu tr insanlar genellikle scaktrlar ve duygusal yaplar da tpk beden slar gibidir. Scak beden tiplerine yaramayan besinler kuru beden tipli insanlara da yaramaz. Bu nedenle bu tr insanlarn durumu yeterince sv, meyve, sebze ve nemlendirici besinler tketmezse daha da klleir. Kuru beden tipine sahip olan bir insan, kuru ve souk ya da kuru ve scak olabilir. Bu nedenle beden tipinize dikkatli bir ekilde karar vermeniz gerekir. Scak ve kuru beden tipine sahip olan insanlar iin beslenme trnn scak insanlarn beslenme trne benzer olmas gerekir. Ancak eer beden tipiniz kuru ve souksa o zaman bedeninizi nemlendirirken daha fazla soutmamaya da dikkat etmelisiniz. Bu beden tipindeki in-
sanlarn, etleri ve sebzeleri buharda piirerek ya da hafif piiril-mi yahni eklinde yemeleri faydaldr. Ayn zamanda stc orbalar imeleri, kuru ve souk beden tipine sahip insanlarn bedenlerini strken bir yandan da nemlendirmeleri iin iyidir.
rekir. Ayn zamanda bu kitapta anlatlan egzersizleri dzenli bir jekilde uygulamalar kesinlikle son derece nemlidir. Bu beden tipi bazen tbbi bir tedaviyi gerektirebilir. # Ntr beden tipine sahip olan insanlar ok ender bulunurlar. Bu,
# Nemli beden tipine sahip olan insanlar, genellikle iman olurlar ve bedenlerinde balgam, srekli burun aknts, su tut-mas ve eklemlerde imeler grlr. Romatizma, artirit, ikin lik, bbrek ars, idrar yolu sorunlar bu beden tipinde ska grlen rahatszlklardr. Tuz, nemli ve rutubetli havalar ya da ortamlar, baharat, yal besinler ve st rnleri, durumu daha da ktletirir. Bu beden tipinde olan insanlarn tuzdan uzak durmalar, kuru ve lk iklimlerde ve ortamlarda yaamalar ve st rnlerinden uzak durmalar gerekir. Nemli ve scak beden tipine sahip olan bir insann hindi, mango, ananas, av etleri ve tuzlu besinlerden uzak durmas gerekir. Nemli ve souk beden tipine sahip bir insann ise balk, ar sebze, souk besinler ve iecekler, st rnleri, dondurma ve tatllardan uzak durmas uygun olacaktr. # Zayf beden tipine sahip bir insan genellikle srekli rahatsz, yorgun, ar streslidir ve zayf bir baklk sistemine sahiptir. Beslenmeleri genellikle dzensiz ve karmaktr. Genellikle zayf olurlar. Duygusal olarak da dengesiz, strese dayanksz, ar duyarl, pheci, hatta paranoyaktrlar ve nevrotik bir karakter sergilerler. Zayf beden tipi dier beden tipi zellikleriyle birletiinde daha da karmak bir duruma neden olabilir. En sk rastlanan durum zayf ve souk beden tipidir. Bu durumda hem souk beden tipinin hem de zayf beden tipinin zellikleri bir arada grlr. Hatta bazen zayf, souk ve nemli beden tipi bir arada olabilir ki, tahmin edebileceiniz gibi bu olduka zor bir durumdur. Zayf beden tipine sahip olan insanlarn ilk olarak dzenli ve dengeli beslenmeye balamalar ge-
mkemmel durumdur. Uzun yaayan insanlarn bedenleri bu tipe girmektedir. Bu insanlar igdsel olarak inanlmaz derecede dengeli ve doann dngleriyle uyumlu bir jekilde beslenirler. Zihinsel, fiziksel ve duygusal salklar mkemmel ve dengelidir. Zaman zaman hepimizin kendimizi bu mkemmel dzeyde bulduumuz olur ama bu durumu korumak iin aba sarf etmek gerekmektedir. Bu kitapta anlatlan yntemler size bu durumu nasl kalc hale getireceinizi retmek iin kaleme alnmlardr. Aada, farkl slara sahip olan besinlere baz rnekler bulacaksnz: Scak Besinler: Karabiber, krmz biber, tarn, yeil biber, toz zencefil, sarmsak. Ilk Besinler: Ahududu, anason, bbrek, ceviz, dere otu, fesleen, hurma, kabak, karacier, karanfil, karides, kestane, kiraz, kini, koyun eti, kukonmaz, patlcan, prasa, eftali, tavuk, taze fasulye, ylan bal, taze zencefil. Serin Besinler: Armut, arpa, buday, ilek, hyar, spanak, mantar, mandalina, mango, nane, rdek, turp. Souk Besinler: Bambu filizi, greyfurt, karpuz, kavun, muz, trabzon hurmas, tuz, yenge, yosun, yumurta ak. Ntr Besinler: Ananas, bakla, bal, beyaz pirin, brlce, al fasulyesi, eki erik, fstk, havu, incir, kays, kereviz, kuru fasul-ye, patates, sr eti, soya fasulyesi, zm, yumurta sars, zeylin.
evresel etkenler
Birer canl olarak, iinde yaadmz ekosistem, bedenimizin durumunu belirgin bir ekilde etkilemektedir. evresel etkenler ve iklim durumlar, eer onlarla nasl baa kacamz bilmiyorsak baklk sistemimizin zayflamasna ve hastalanmamza neden olabilirler. Hepimiz scak bir du aldktan sonra, k gn darya kmamamz gerektiini biliriz. Byle bir durumda bedenimiz souun hastalandrn etkisine ak hale gelir. Ayn ekilde scak bir havada gnein altnda durmak da bedenimizi rahatsz edecektir. Bunlar hepimizin bildii ve saknd durumlardr. Ancak baz durumlar, biz fark edemeden baklk sistemimizin zayflamasna ve hastalanmamza neden olabilmektedir. Bu etkenler arasnda soukluk, scaklk, kuruluk, rutubet ve rzgarlar bulunmaktadr. Bedenimiz, enerjisi gl olduunda evresel etkenlerle ve iklim artlaryla daha kolay baa kmakta ama enerjisi azaldnda kendini bu etkenlerden koruyamamaktadr. Bu nedenle, d etkenler konusunda baz eylere dikkat etmek gerekmektedir. K mevsimi havann souk olduu ve soua bal olarak enerjimizin zayflad bir dnemdir. Bu dnemde, bedenin iten stlmas ve enerjinin korunmas souktan olumsuz bir ekilde etkilenmemizi engelleyecektir. Bu nedenle kn gece erken saatte uyumak, sabah gne doduktan sonra uyanmak gerekir. Beden, gnein yararl etkilerinden yeterince faydalanamad iin, bu yararl etkilerden faydalanabilmek amacyla gnein yzn gsterdii sre iinde uyank olmakta fayda vardr. Ayn zamanda k mevsiminin gelmesiyle birlikte beslenmemizde bedenimizi stacak besinlere ve biraz daha fazla ete yer vermek doru olacaktr. Elbette her zaman olduu gi-
bi lml olmak kouluyla. K mevsimi erkeklerin cinsel iliki srasnda boalmadan tmyle uzak durmalar ya da ok ender olarak boalmalar getrken bir mevsimdir. Kn boalma ile sonulanan sevime erkein byk oranda enerji yitirmesine neden olur. K mevsiminin bir dier zellii de tm yaamn dinlenmeye ekildii bir dnem olmasdr. Bu nedenle siz de k mevsiminde daha az hareket ederek ve bedeninizi yormadan egzersiz yapmal ya da almalsnz. Hasta olmadnz srece, kuru saunalar, kemiklerinize yaylan souun darya kmasna yardmc olabilirler. Ancak hastalk durumunda, ar snn mikrop ve bakteriler iin uygun reme ortam oluturduklarn aklnzda bulundurarak saunalardan uzak durun. lkbahar mevsimi tm doann canland bir mevsimdir. SIz de baharla birlikte canlanmaya balayn. Enerjiniz yeterince gl olduu iin daha canl egzersizler uygulayn ve tm sene iin enerji depolarnz doldurmaya aln. Bahar mevsimi iklim olarak nemin etkisini gsterdii bir mevsimdir. Bu nedenle nemli ve rutubetli ortamlardan uzak durarak frsat bulduunuzda gneten yararlanmaya aln. lkbahar mevsiminin bir dier zellii de karacierin fazla almasna neden olmasdr. Bu mevsimde karacierinizi dinlendirmek iin gzlerinizi fazla yormayn ve gece, mmknse 11 'den nce yatmaya aln. Ayn zamanda bol sebze ve meyve yiyerek karacierinizi canlandrabilirsiniz. Ar alan karacier fke duygusunun yaratlmasna neden olabilir. Bunu bildiiniz iin ilkbahar mevsiminde fkelenmemeye zen gsterin. Eer mideniz ile ilgili bir sorununuz varsa lkbahar mevsiminde bu sorunun biraz daha arttn fark edebilirsiniz. Eer
byle bir durum varsa, midenizi rahatlatacak egzersizleri uygulamaya, gevemeye ve fazla asitli besinler tketmemeye zen gsterin. Yaz aylarnda en fazla scan ypratc etkisini hissederiz Yaz aylar tm beden sistemlerimizin hzl hareket ettii aylar dr. Bu mevsimde, ar duygusal tepkiler bedenimizi dier ay larda olduundan daha fazla yorabilir. Scak, bedenimizin svlarnn kurumasna neden olarak bizi hastalandrabilecei iin bu mevsimde bedenimizi nemlendirecek ve serinletecek besinleri tketmeye zen gstermeliyiz. Yaz aylarnda sulu besinler, taze sebze ve yeterli miktarda meyve tketmeye zen gsterin. Yaz aylarnda beslenme konusunda en fazla dikkat etmeniz mmkn gereken eylerden hafif bir ve tanesi sebze akam arlkl saatlerinde ar yemek yememektir. Bu mevsim boyunca akam yemeklerinizi olduunca yiyeceklerden oluacak ekilde dzenleyin. Scaklk, ayn zamanda enerjinin bedenin st ksmna doru hareket etmesini salad iin tansiyon sorunu olan insanlarn sknt yaamasna neden olabilir. Sabah saatlerinde yapacanz egzersizler ve gn iinde lml bir ruh halinde olmak enerjinin bedenin st ksmndan alt ksmna inmesine yardmc olacaktr. Yaz aylarnda eer mmknse henz gne domadan uyanmal, egzersizinizi ve gnlk ilerinizi havann halen serin olduu saatlerde yapmal ve havann snd saatlerde dinlenmeye ekilmelisiniz. Sonbahar mevsiminin en nemli zellii ortam kuru bir hale getirmesidir. evredeki kuruluk insann i sistemlerinin de kurumasna neden olur. Bu kuruluk ayn zamanda akcierlerimize zarar vermeye balar. Taocu retiye gre akcierlerimiz iyi ilemediinde hzn duygusunun aa kmasna neden
olmaktadr. Edebiyatta ve sanatta sonbahar mevsiminin hzn duygusu ile zdeletirmesine armamak gerekir. Tahmin edeceiniz zere sonbahar mevsiminde akcierlerimizi rahatlatmamz, doru nefes alp vermemiz ve bedenimizi nemlendirmemiz son derece nemlidir. Bu amala bedenimizin ierden nemlenmesini salayacak ekilde sv almak ve mmkn olduunca besinlerimizi halama ya da buharda pi-irme yntemiyle hazrlayarak yemeye zen gstermeliyiz. Bund ek olarak, besinlerinizde eki tad biraz artrmanz da i organlarnzn nemlenmesine yardmc olacaktr. Bedeninizi nemlendirmek iin kullanabileceiniz etkili yntemlerden bir tanesi de buhar banyolar ve Trk hamamlardr. Sonbahar mevsiminde haftada bir ya da iki kez gideceiniz bulur banyolar bedeninizin nemlenerek rahatlamasna yardmc olacaktr. Dardan gelen ve bedenimizin hastalanmasna neden olan etkenlerden bir tanesi de rzgarlardr. Krsal blgelerde yaayan insanlar, ehirde yaayan insanlara gre rzgarlarn bedenimizi hastalandrabileceinin daha fazla bilincindedirler. Is-tannbul gibi baz ehirlerde ise insanlar rnein Lodos'un insan hastalandrabileceini, ba arlarna, yorgunlua, sinirlilie neden olabileceini bilmekle birlikte, bu rzgarn ve dier rz-garlarn daha byk hastalklara neden olabileceinin tam ola-rakk farknda deillerdir. Rzgarn, havann souk ya da scak olmasndan bamsz olarak bedenimizi hastalandrma zellii bulunmaktadr. Rz-gar tipine bal olarak, zayflayan enerji kalkanmzdan bedenimize giren rzgar, bedenimizin farkl blgelerine yerlemektedir. rnein souk ve nemli rzgarlar kemiklerimize, nemli rzgarlar i organlarmza ya da barsaklarmza yapabilirler. Bedenin iine ulamay baaran bu rzgarlar bedenin dna
karmak genellikle biraz zordur ve farkl yntemlerin uygulanmas gerekmektedir. Elbette hangi tr rzgarn etkisinde kalyor olursak olalm iki temel korunma yntemi rzgarlarn zararl etkilerinden korunmamza yardmc olabilir. Bunlardan ilki bedeni dtan korumamz salayan yntemler ikincisi ise bedeni iten korumamza yardmc olan yntemlerdir. Bedenimizi dtan korumamza yardmc olan yntemler bedenin baz blgelerini rzgardan korumaktan ibarettir. Rzgarlar bedenimize en kolay ekilde karnmzdan, belimizden, ensemizden, ellerimizden ve ayaklarmzdan girmektedirler. Bunlarn iinde en hassas blgemiz karnmz ve belimizdir. Rzgar ile temas etmek zorunda kaldmzda eer bedenimizin bu blgelerini rter ve korursak, kendimizi belli bir lde rzgarlarn zararl etkilerinden koruyabiliriz. Bedenimizi rzgarn zararl etkilerinden koruyan isel yntem, dsal ynteme oranla daha etkilidir. Bu yntem, bedenin iinde, zellikle de karn blgesinde yaamsal enerjinin artrlmasn salamaktr. Bedenimizin iindeki yaamsal enerji yeterince artttnda bir tr basnla, kalkan grevi grp hem d etkenlerin bedenimizin iine szmalarn engeller hem de bedenimizin iine yerlemeye alan zararl etkenleri bedenimizin dna atar. Bedenimizdeki enerji miktarn artrmak iin kullanabileceimiz en etkili yntem nefes egzersizleri ve meditasyondur. Bunu baarabilmek iin kitabn egzersiz blmnde anlatlan yntemleri kullanabilirsiniz.
kibir, kin, nefret, sabrszlk gibi olumsuz duygular mutsuz olmamza, salmzn bozulmasna ve mrmzn ksalmasna neden olur. Uzun yaamn tartma gtrmeyecek yntemlerinden bir tanesi, olumsuz duygular azaltp olumlu duygular artrmay baarabilmektir. Olumsuz duygularn ortaya kmasnn iki temel nedeni vardr: Bunlardan bir tanesi yanl zihinsel yaklamlarmz, ikincisi ise organlarmzn salklarnn bozulmasdr. Zihinsel olarak olumsuz duygularn ortaya kmasnn nedeni, alkanlk haline getirdiimiz bak amz, hayat lml yaamay baaramamak ve farkndalmz yitirmektir. Meditasyon almalar araclyla farkndalnz artrmanz ve bir sonraki konumuz olan arlklardan ve yetersizliklerden uzak durarak lml bir hayat srdrmeye balamamz pek ok olumsuz duygumuzun zihinsel nedenlerini ortadan kaldrmamza yardmc olabilir. Fakat bazen olumsuz duygular hissetmemize neden olan durum, gemiteki bir duygusal yaralanmamzdan kaynaklanabilir. oumuz gemite yaadmz olaylar unutmay baarr ama affetmeyi baaramayz. Affetmediimiz srece gemiteki yaralanmalarmz tpk bir plaj topunu havuzun dibinde tutmaya almamza benzer. Elbette ki zaman zaman kolumuz yorulur ve top byk bir hzla yzeye frlar. Bu nedenle gemiinizle hesaplap yaadnz deneyim her ne ise onu affetmek ve ardndan unutmak olumsuz duygularnzn nemli bir kaynan ortadan kaldrabilir. Bu duygusal yaralanma zaman zaman stesinden kolayca gelebileceiniz ve kolayca hesaplap affedebileceiniz bir eyken bazen tek banza altndan kalkamayacanz kadar gl olabilir. Bu durumda bir psikiyatrdan destek almak, salkl, mutlu ve uzun bir hayat yaamak iin atacanz nemli admlardan bir tanesi olabilir. Olumsuz duygularn bir dier kayna ise enerji dengesi bozulmaya balayan i organlarmzdr. Taocu retiye gre i
Drdnc Adm: Gl Bir Baklk Sistemi 89
Duygular
Affedicilik, lmllk, efkat, nee gibi olumlu duygular enerjimizi artrr, organlarmz iyiletirir ve mrmz uzatrken fke,
88 Uzun Yaamn Srlar
organlarmz duygularmzn kaynadr ve ayn ekilde duygularmz i organlarmz olumlu ya da olumsuz bir ekilde etkileyebilirler. Akcierlerimiz ve kaln barsamz salkl bir ekilde altnda, cesaret duygusunun hissedilmesine neden olurken sal bozulduunda hzn duygusunun hissedilmesine neden olur. Ayn ekilde hzn duygusu akcierlerimizin zarar grmesine neden olur. Bir sonraki seferde hznl bir film ya da mzik dinlerken buna dikkat etmenizi neririm. Bbreklerimiz ve mesanemiz salkl bir ekilde altnda dinginlik duygusu hissetmemizi salarken sal bozulduunda korku ve ok duygusu yaanmasna yol aar. Karacierimiz ve safra kesemiz salkl olduunda efkat duygusu hissedilmesini salarken, sal bozulduunda fke duygusunun hissedilmesine neden olur. Kalbimiz ve ince barsaklarmz salkl olduunda nee, mutluluk ve sevgi gibi olumlu duygularn hissedilmesini salarken, sal bozulduunda kibir, nefret, acelecilik ve tela hissedilmesine neden olur. Dalamz, pankreasmz ve midemiz salkl olduunda kararllk, adillik ve dikkatlilik gibi olumlu duygular hissederken, bu organlarn sal bozulduunda endieler ve kuruntular hissedilmeye balanr. Bu organlarmzn bir dier zellii de fazla dnmekten en olumsuz etkilenen organlar olmalardr. rnein, yksek konsantrasyon gerektiren ve bir tr satran olan Co oyununun byk ustalar genellikle mide ve pankreas kanserinden lmektedirler. Aada, Taocu yaklama gre, duygular ve bu duygularn sal bozan etkileri aklanmaktadr: Nee ve an mutluluk: Nee ve mutluluk, kalpten kaynaklanr.
Kii neeli ve mutlu olduunda, ruhu da canl ve neeli olur. Normal llerde olduunda bu duygu insan iin son derece yararldr ve hem yaam enerjisinin hem de kann dolamna yardmc olur. Bununla birlikte ar nee durumu, kalbe ve akcierlere zarar vermeye balar. Ar nee, kalbin enerjisini huzursuz ettii iin bir noktaya odaklanmay zorlatrrr ve konsantrasyon bozukluklarna yol aar. fke-Hiddet: fke, karacier ile ilikilidir. Karacierdeki enerji aknn tersine dnmesine neden olarak, enerji ve kan akn bozar ve durgunlamasna yol aar. Tm bedendeki enerjiyi akcierler ynettii iin, akcier enerjisinde yukarya doru tersine bir akla sonulanr. Bu nedenle srekli olarak tekrarlanan fke, karaciere ve akcierlere zarar verir. fke ile birlikte aa kan belirtiler ba dnmesi, ba ars, kzarm ya da morarm bir yz, gzlerde kzarma, azda aclk, boazda kuruma, boazda sanki bir madde varm gibi hissedilmesi, kaburgalarda ar, yeterli soluk alamama duygusu, sk sk i ekme, sinirlilik, depresyon, adet dnemleri ile ilgili sorunlar, adet arlar, gslerde yumrularn olumasdr. Dzenli kan ve enerji aknn zarar grmesi, zaman zaman bilin kaybna da neden olmaktadr. znt-Hzn: znt ve hznn ilikili olduu temel organ akcierlerdir. Bu duygu akcierdeki enerji akna zarar vererek durgunlamasna yol aar. Belirtileri genel olarak gste bir bask, arlk ve depresyondur. Akcier enerjisindeki srekli bozulma atee yol aarak akcierin yaamsal zlerini yok etmeye balar. Ayn zamanda dala da etkiler ve bedene besin ve sv dalmna zarar verir. Bu duygu ile ilikili en belirgin gstergeler itah kayb, huzursuzluk, uykusuzluk ve bir deri bir kemik kalacak kadar zayflamaktr.
Drdnc Adm: Gl Bir Baklk Sistemi 91
Dalgnlk-Durgunluk: Ar dalgnlk, dalak ile ilikilidir. Depresyona ve enerjinin durgunlamasna neden olarak midenin ve dalan ilevlerine zarar verir. En belirgin gstergesi itah kaybdr. Dalgnlk, dala etkiliyor olsa da kalpten kaynakland sylenir. Bu nedenle de srekli olarak tekrarlanan dalgnlk ve durgunluk, hem kalbe hem de dalaa zarar vererek kalp hastalklar ile ilgili belirtilerin aa kmasna neden olur. Bu belirtilerin arasnda depresyon, huzursuzluk, endie, kollarda ve bacaklarda zayflk, itahszlk, midede gerilim, huzursuz uyku, bellek kayb, arpnt bulunmaktadr. Kadnlarda ise bu durumda sk sk adet dzensizlikleri grlr. Eer kalpteki ve dalaktaki enerji durgunluu devam ederse "dalakta ve kalpte bastrlm s" denilen durum oluur. Bu durumun belirtileri uykusuzluk, endie, arpnt, kolayca rkme, azda ve dudaklarda kuruluk, azda ve dilde yaralar, dil ucunda kzarklk ve dil stndeki tylerde sarlama, itah kayb ve kabzlktr. Keder: Ar keder de akcierlere zarar verir. Akcierler beden enerjisinin tamamn ynettii iin de genel olarak enerji durgunlamasna neden olur. Bunun sonucunda i organlarn ilevlerinde zayflama grlr. Bu durumun gstergeleri cilt renginde solukluk, soluma zorluu, gsn tam olarak havayla doldurulamamas, yorgunluk, bitkinlik, uyuukluk, depresyon, sessizlik, az konuma, i ekme, itah kayb ve tuvalete kma zorluudur. Korku: Korku, bedende tutulan ekingenliin bir anda aa kvermesi durumudur. Genellikle beden organlarnn ilevlerindeki zayflamadan kaynaklanr. Ar korku bbreklere zarar verir ve bbreklere doru olan enerji akn tersine dndrr. Bu durumun sonucu olarak da yalnz kalma istei, suskunluk, bel
92. Uzun Yaamn Srlar
blgesinde katlk ve ar, bacaklarda gszlk, idrar ve dky denetleme gl ve yatak slatma grlr. Kadnlarda adet dnemleri uzun ve dzensiz olur. Panik: Panik, ni bir dsal etkiden kaynaklanr. Panik en ok kalbi etkiler ve enerji aknda genel bir dengesizlie neden olur. Bu da enerjinin babo dolamasna ve herhangi bir yerde duramamasna yol aar. Bu duygunun yaanmas rkeklemeye, ani arpntlara ve zihinsel huzursuzlua zemin hazrlar. Dzgn beslenme alkanl ve doru egzersiz yardmyla i organlarnzn dengesini yeniden kurmanz, olumsuz duygularn azaltlarak olumlu duygularn aa karlmasna yardmc olacaktr. Bu amala kitabn egzersiz blmnde aklanan egzersizleri zellikle de ifa verici sesleri kullanabilirsiniz.
Arlk ve yetersizlik
Tm doa, kartlklar zerine kuruludur. Kartlklar birbirlerini yok etmek iin deil, bir arada dinamik bir denge durumu yaratmak iin vardrlar. Gecenin gndz ile, kadnn erkek ile, scan souk ile, yazn k ile dengelenmesi gerekmektedir. nsan bedeni de kartlklar ilkesi zerine kurulu bir organizmadr. Kartlklar arasndaki denge daima, kartln biri ya da bir dieri asndan bir para bozulur. rnein bedenimiz biraz daha scak ya da souk, biraz daha yorgun ya da canl, biraz daha hareketli ya da duraan durumdadr. Bu kk denge bozukluu iyidir ve varoluun temeli olan hareketin yaratlmasn salar. Doada, kartlklarn eit arlkta olduu mkemmel bir denge durumu yoktur. Eer byle bir ey olsayd o zaman herhangi bir hareket, herhangi bir deiim varolamazd.
Drdnc Adm: Gl Bir Baklk Sistemi 93
Kartlklar arasndaki bu dinamik denge durumunda, bir kartlk yava yava gcn artrdnda, bir sre sonra kendi arlna ular ve yerini kendi kartna brakr. Gece en st seviyeye ulatnda gndzn ilk admlar balar, hareket en st seviyesine ulatnda hareketsizlik ilk admlarn balatr. Bu sayede k mevsimi, yerini ilkbahar mevsimine; gece, yerini gndze; uyanklk, uykuya ve hareket, hareketsizlie brakr. Bu minik denge bozulmas iyi ve salkldr. Bununla birlikte dengenin bir tarafnn aniden bozulmas sorunlarn yaratlmasna neden olur. rnein, k mevsimi boyunca yaza zg havalarn yaanmas iklimi bozar; uykusu gelen bir bedeni uyumamaya zorlamak bedenin enerjisini bozar; karnmz doymasna ramen halen yemeye almak sindirim sistemimizin dengesini bozar; yeterince hareket etmemek beden sistemlerimizin yavalamasna ve salkszlamasna neden olur. Bu nedenle uzun yaamak ve salkl olmak iin herhangi bir eyi ar yapmaktan da yetersiz yapmaktan da uzak durmalsnz. Fiziksel egzersiz iyidir; ama ar yapldnda bedene yarardan ok zarar verir. Ayn ekilde dinlenmek de iyidir ama yeterince hareket edilmezse beden yine zarar grr. Ar nee ve mutluluk bile kalbe zararldr. Ar mutlu olduumuzda enerjimiz ve kan dolammz bir anda bedenin st blgelerine toplanarak tansiyonumuzun ykselmesine neden olabilir. Ayn ekilde, seks salkl ve iyidir; ama ars bedenin enerji depolarnn boalmasna ve bbreklerimizin tkenmesine neden olur. Eer uzun yaamak, salkl ve mutlu olmak istiyorsanz daima arlklardan uzak durmay renmelisiniz. Bunun iin Taocularn %75 kuraln uygulayabilirsiniz; ya da dilerseniz benim "birazck brakmak" olarak adlandrdm kuralm dn alabilirsiniz: Birazck daha yiyebilecekken yemeyi brak; birazck daha uyuyabilecekken uyan; birazck daha egzersiz yapabilecekken dinlen; birazck daha kazanabilecekken dur.
Uyku
Gl bir baklk sistemi iin gerekli olan en nemli eylerden bir tanesi de uykudur. Doann, beden sistemlerimizi dinlendirip, enerjimizi yeniden toparlamamz iin bize verdii uyku mekanizmas, ne yazk ki gnmz insan tarafndan doru kullanlan bir ara deildir. Bedeni dinlendirecek, enerji depolarmz dolduracak ve balk sistemimizin glenmesini salayacak uyku, ryasz ve rahat bir uykudur. Gnmz insan ise uykularn srekli olarak ryalarla bozmakta ve bedeninin yeterince dinlenmesine engel olmaktadr. Taocu inana gre uyku srasnda bilincimiz kanmza ve karacierimize ekilir ve burada dinlenir. Eer dinlenmek zere ekildii yatak yeterince serin, rahat ve hareketsiz deilse, bu durumda kendini dinlendiremez. yi bir uyku uyumak iin u basit kurallara uymaya aln: # Her gn, yaklak olarak ayn saatte uyumaya ve ayn saatte uyanmaya aln. # Gece, uyku saatiniz yaklatnda, hareketli filmler izlemeyin ya da heyecanlanmanza neden olacak eyler yapmayn. Akamlar, kan dolamnz hzlandracak egzersizlerden ve uralardan uzak durun. Bunun yerine kendinizi rahatlatmanza yardmc olacak yumuak almalar ve meditasyon uygulayn. # Akamlar ar yemekler yemeyin. # Uykuya yatmadan nce bedeninizi serinletmeye aln. Bunun iin serin bir du alabilir, yatmadan nce odanz hava-landrabilirsiniz.
# Uykuya yatmadan nce mutlaka solunum yolunuzun ak olmasna zen gsterin. Gerekirse burnunuzu iine deniz tuzu kartrlm su ile temizleyin. # Hem solunum yollarnz rahatlatmak hem de bedeninizi serinletmek iin uykuya gemeden nce, "lik Solunumu" ya da benzeri bir yumuak solunum egzersizini uygulayabilirsiniz, (ilik Solunumu iin egzersizler blmne bakn.)
Zaman zaman insanlar, yataklarnn yeterince iyi olmamas nedeniyle de uyku sorunlar yaarlar. ou insan, kaliteli bir yata pahal bulup buna yatrm yapmaz. Ardndan ayn insanlar, ayn miktarda paray salklar iin ok daha az nemli olan bir baka eye gzlerini krpmadan harcayabilirler. yi bir yataa sahip olmanzn niin nemli olduunu size ok basit bir mantkla aklayaym: Rahat uyumanz salayacak iyi bir yataa sahip olmalsnz nk hayatnzn te biri o yatakta geecek. Hayatnzn yalnzca onda ya da yirmide birlik blmleri iin ok daha fazla para harcamay ve bu alanlara yatrm yapmay nceliiniz haline getirirken ltfen size verilen bu yaamn te birini yatak odanzda ve uykuda geirdiinizi unutmayn. Umarm, hayatnzn en byk yatrmlarndan bir tanesini niin yatanza ve yatak odanza yapmanz gerektiini fark etmisinizdir. Kendinize iyi bir yatak edinmekle kalmayn ayn zamanda yatak odanzn serin ve temiz bir havaya sahip olmas iin de gerekli olan eyleri yapn. rnein yatak odanza bir negatif iyon reteci satn aln. Yatak odanzn tasarm zerinde kafa yorun ve onu sizi rahatlatacak ve mutlu edecek ekilde nasl dzenleyeceinizi dnn. Hayatnzn byk blmlerinden bir tanesini geirdiiniz bu birka metre karelik alan elinizden geldiince en mkemmel yaam alanlarnzdan bir tanesine dntrmeye aln.
Cinsel bilgelik
Cinsel bilgelik, evrendeki yasalar izleyen bir cinsel yaklamdan olumaktadr. Cinsel bilgeliin temelindeki kurallar, karnmz acktnda yemek yemek, uykumuz geldiinde uyumak kadar basit kurallardr. Bu kurallarn tesindeki teknikler ve yaklamlar yalnzca birer oyundan ve elenceden baka bir ey deillerdir. O nedenle kitabn bu blmnde, cinsellik konusunda, cinsel bilgeliin temelleri zerinde durulacak, cinsel teknikler ya da uygulamalar gibi konulardan bahsedilmeyecektir.
dirler. Bu nedenle de boalmann doru bir ekilde kstlanmas gerekir. Doru yntem bilinmeden cinsel perhize girimek zihinde ve bedende byk ve salksz bir gerilimin yaratlmasna neden olabilir. Cinsel bilgelikleri ile tannan Taocular genellikle yalnzca dolunaydan bir gn nce ve dolunayda boalr, geri kalan zamanlarda boalmadan seviirler. Boalmadan sevime teknikleri, fiziksel tekniklerden zihinsel tekniklere kadar pek ok farkllklar gstermektedir. Aadaki maddelerde boalmadan sevime ile ilgili baz neriler bulacaksnz. lla ki Taocularn ritmini izleyerek yalnzca dolunaylarda boalmanz gerekmez ancak zellikle ayn klme dnemlerinde boalmamanz tavsiye ederim. Bunun yan sra sevimeye karar veren eyin zihniniz deil bedeniniz olmasna dikkat edin. Bedeninizin enerji depolar tam olarak dolu olduunda ve bedeniniz gerekten de tam anlamyla sevimeyi istediinde seviin. Bunun dnda kalan zamanlarda sevimeden uzak durun. Ayn ekilde hasta olduunuzda ya da ar duygusal tepkiler sergilerken de sevimeden uzak durun. Temel olarak sevimenin rahat ve huzurlu bir ortamda gereklemesine zen gsterin. Boalmann erkek iin en zararl olduu dnem K mevsimidir. Eer baarabilirseniz k mevsimi boyunca boalmama-ya ya da iki boalma arasndaki sreyi mmkn olduunca uzun tutmaya aln. Ayn ekilde ya ilerledike boalma skln azaltmanz gerekir. Taocular genellikle 60 yalarndan sonra boalmay tmyle brakmaktadrlar. Bedeninize fazla zarar vermeden boalabileceiniz dnem lkbahar mevsimidir. Bu mevsimde beden canl ve gl olduu iin daha sk boatabilirsiniz. Yine de bu mevsimde de boalmalarnz konusunda lml olmanz tavsiye ederim.
Zihin: Cinsellik kesinlikle teknik bir mesele deildir. Bu nedenle cinsel iliki srasnda dikkatinizin tamamn einize ve cinsel eylemlerinize ynlendirin. Sevime srasnda zihnin baka bir yerde olmas kesinlikle zihin iin de beden iin de tehlikeli bir durumdur. Bu nedenle yaptnz her eylemde olduu gibi sekste de zihninizi tmyle iinde bulunduunuz na ve yaptnz eyleme ynlendirin. Boalma Sreleri: Doadaki canllar, cinsel olarak etken ve edilgen olduklar dnemleri, doann ritmlerine gre dzenlemektedirler. Zihnini, bedeninin dier niteliklerine oranla daha fazla kullanma eiliminde olan insanolu ise pek ok konuda olduu gibi bu konuda da bedeni yerine zihnini dinleme eilimindedir. Uzun yaamay baaran insanlar, bedenlerinin bilgeliini dinlemeyi renmi insanlar olduklar iin ou zaman niin uzun yaadklarnn farknda bile deillerdir. Bu insanlarn cinsellik konusundaki lml tutumlar, uzun yaayan hayvanlarn cinsellik konusundaki tutumlarna benzer. Bu tutum da, daha nceden de belirtiim gibi doann ritmleri ile uyum iinde yaamaktan olumaktadr. Erkekler, boalma yoluyla byk miktarda enerji yitirmekte-
Onsevime ve Boalmann Snrlandrlmas: n sevime son derece gereklidir. Bu nedenle uzun, duyarl ve keyifli bir n sevimeye byk zen gsterin. n sevime erkeklerde boalmann denetim altna alnmas, kadnlarda ise daha kolay orgazma ulalmas iin son derece gereklidir. Erkek bazen n sevimenin hararetiyle henz fiziksel temas balamadan boalacan dnebilir; ancak ou zaman bu doru deildir. Gene de eer byle bir kukunuz olursa biraz yavalayp dikkatinizi solunumlarnza ynlendirip geveyin. Ksa srede boalma drtsnn denetim altna alndn farkedeceksiniz. Boalma drts ile solunum ritmi arasnda bir balant bulunmaktadr. Kitabn egzersiz blmnde anlatlan solunum tekniklerinde ustalatnzda, sevime srasnda boalma drtsnn yaklamaya baladn hissettiinizde solunumuzu yava, derin ve yumuak bir hale getirebilirsiniz. Solunumunuzu yavalatp sakinletirmeniz, boalma drtnz denetim altna almanz kolaylatracaktr. n sevimenizi yeterince uzattnzda, sizi erken boalmaya srkleyecek ilk drtleri henz einizle birlemeden nce atlatrsnz. Bu durum da fiziksel temas baladnda boalma drtsn daha kolay denetim altna almanz salayacaktr. Sevime eylemine yava hareketlerle ve fazla derine girmeden balayn. Bu ekilde sevime temposunu ve derinliini yava yava arttrn. Boalma drtsnn balar gibi olduunu hissettiinizde sakinlein. Bu ekilde devam eden sevime, yeterince uzatldnda kadn orgazma ulaacak, erkek ise bir sre sonra fiziksel olarak boalma drts hissetmediini farkedecektir. Bu noktadan sonra boalma yalnzca zihniniz ile ilgili bir meseledir. Eer zihninizle boalmaya karar vermezseniz bedeniniz herhangi bir rahatszlk duymadan sevimeyi boalmadan ama tmyle tat-
min olmu bir ekilde bitirebilir. Bu szlerimden kesinlikle hibir zaman boalmamanz gerektii sonucunu karmamalsnz; ancak boalmanz bir nceki maddede akland ekilde snrlamanz salnz iin son derece faydal olacaktr. Spermin Glendirilmesi: Erkein sperm saysnn ve spermlerin gcnn azalmas son yllarda ska yaanan bir sorundur. Ar boalma bu sorunu daha da krklemektedir. Bu nedenle yalnzca bedenin enerji depolar tam anlamyla dolu olduunda boalmak erkein spermlerinin glenmesini ve sperm saysnn artmasn salayacaktr. Sk i amarlar ve giysiler erkeklerde sperm retimi iin zararldr. Sperm retiminden sorumlu olan erbezleri erkek bedeninde, bedenin dnda bulunmakta ve bu nedenle de bedenin geri kalanndan daha serin bir ortama ihtiya duymaktadr. Sk giysiler ve ar scak ortamlar erbezlerindeki snn artmasna, sperm saysnn ve spermin gcnn azalmasna neden olabilmektedirler. Bu nedenle erbezlerinizin rahat ve serin kalmasn salayacak ekilde bol ve rahat i amarlar ve giysiler giymeye zen gsterin. Buna ek olarak banyodan kmadan nce du aldnz suyu iyice soutup 1-2 dakika boyunca erbezierinize souk su tutmanz spermlerinizin byk oranda glenmesine yardmc olacaktr. Gzler ve Enerji Kayb: Gnmzde, gzlerimizi gemite ol duundan daha fazla kullanmaktayz. Gemite, ilerin yapl mas srasnda gzlerimize u an olduundan daha az ihtiya duyduumuz gibi gevemek iin kullandmz televizyon izle mek ve benzeri uralarda olduu gibi gzlerimizi, dikkatimizi | younlatrarak kullanmyorduk. j
Gzlerimiz Taocu inana gre ruhumuzun penceresidir ve bu pencereden yaamsal enerji kolayca bedenin dna akar. Bu nedenle gzlerimizi ne kadar fazla kullanrsak yaamsal enerjimizi de o kadar byk bir hzla tketiriz. Buradan gnnzn byk bir ksmnda gzlerinizi kapal tutmanz gerektii sonucunu karmayn. Gzlerimiz araclyla byk miktarda enerji yitirmemize neden olan ey, gzlerimizi dikkatle bir eye odaklamamzdr. Bunun dnda gzler rahata grme ilevini yerine getirirken enerji kullanm makul ve bedene zarar vermeyecek dzeylerdedir. Ancak bilgisayar ya da televizyon banda geirilen uzun saatler karacier ve bbrek enerjisini hzla tketerek hem salmz bozmakta, hem sinir sistemimize zarar vermekte hem de cinsel enerjimizi azaltmaktadr. Bu nedenle gzlerinizi bu ekilde dikkat sarfedeceiniz ilerde daha az kullanmanz cinsel enerjinizi ve salnz glendirecektir. Yumurtalklarn Istlmas: Kadnlarda ise erkeklerin tersine, bedenin i ksmnda bulunan yumurtalklar scak bir ortama ihtiya duymaktadr. Yumurtalklar ve bedenin alt blmleri lk ve rahat olmadnda adet dnemi sorunlar, kramplar ve yumurta kalitesinde zayflama sk sk rastlanan sorunlar arasnda yer almaktadr. Pek ok kadn adet dnemi arlarnda yumurtalklarnn, bbreklerinin ve ayaklarnn zerinde scak su torbas kullanmakta ve bunun adet dnemi arlarn azalttn fark etmektedir. Bedenin alt ksmnn yeterince lk olmamas ayn zamanda kadnn cinsel birlemeden ald zevki azaltmakta ve orgazma ulamasn zorlatrmaktadr. Bu nedenle kadnlar iin bedenin
alt blmlerinin lk tutulmas ve bu blgedeki adalelerin glendirilmesi son derece nemlidir. Bu kitapta anlatlan egzersizler bedenin alt blgesini stacak ve buradaki adalelerinizi glendirecek almalardr. Bu almalar, kadnlarn adet dnemi sorunlar, retkenlik ve orgazma ulaamama gibi sorunlarnn fiziksel kaynaklarn ortadan kaldrmakta son derece etkili olacaktr. Beslenme: Gnmz modern beslenme alkanlklar hem salmz hem de cinsel yaammz iin son derece tehlikelidir. Bu nedenle dzgn bir cinsel yaam iin mutlaka dzgn beslenme gerekmektedir. Bu konu ile ilgili tavsiyeleri kitabn beslenme blmnde okuyabilirsiniz. Beden Mekanii: Bedenin dzgn bir fiziksel yapya sahip olmas da genel anlamda salmz ve cinsel yaammz iin son derece nemlidir. Omurgamz ve eklemlerimiz ile bedenimizin sinir sistemi, salgbezlerimiz ve i organlarmz arasnda gl bir iliki bulunmaktadr. Bedenimizin herhangi bir omurundaki ya da eklemindeki bozulmalar buraya bal olan sistemlerin ileyiinin zarar grmesine yol aar. Bu nedenle salmz iin dikkat etmemiz gereken bir dier konu da bedenimizin dzgn bir durua ve esnek, rahat bir yapya sahip olmasdr. Bu kitapta, Egzersiz blmnde anlatlan Baduanjin ve Dao Yin almalar beden durularnzn dzelmesine yardmc olacaktr.
Cinsellik, kendi bana bir bilimdir ve basit tekniklerden karmak yntemlere kadar pek ok almay ve uygulamay iermektedir. Hatta cinsel enerjiyi kullanarak bilincinizi ne ekilde programlayacanz reten bir grup alma bile bulunmak- i i Beinci Adm: Yaamn Kayna: Cinsellik 103 '
tadr. Btn bunlara karn cinselliin temeli, doa ile birlikte hareket etme ilkesine dayanmaktadr. Cinselliin ne olduunu ve nasl kullanlmas gerektiini anlamak iin doay izleyin. Baharda tm doa canlandnda, cinsellik konusunda ne yapacanzn sylenmesine gerek yoktur. Ayn ekilde, k mevsiminde tm doa uykuya ve dinlenmeye ekildiinde de cinsellik konusunda ne yapacanzn sylenmesine gerek yoktur. Bu konudaki karmak teknikler ve yntemler aklnz kartrmaktan baka bir ie yaramazlar. Cinsellik sz konusu olduunda dikkat etmeniz gereken temel konu udur: Cinselliin temel amac yeni bir yaamn yaratlmasdr. Yeni bir yaamn yaratlmas iin ise beden sahip olduu en deerli zleri bu yaamn yaratlmas iin kullanmak istemektedir. Bu nedenle de doa, cinsel zlerinizi yalnzca mevsim uygun olduunda, dinlenmi durumda olduunuzda, tok olduunuzda, salkl ve gl olduunuzda vermenizi ister. Yeni yaam yaratmak byk bir enerjiyi gerektirdiinden, zayf, a ve gsz olduunuzda kendinizi daha az canl hissedersiniz. Uzun yaam ve cinsellik arasndaki iliki, basit bir ekilde, bedenin gl ve salkl olduu zaman cinsel ilikiye girmesi, zayf ve gsz olduu zaman cinsellikten uzak durmas kadar basit bir denklem zerine kuruludur. Bu basit denklemi kullandnzda, cinsellii yaamnz ksaltacak bir tehlike olmaktan karr, ruhsal, zihinsel ve fiziksel anlamda mutlu olmanz salayacak bir araca dntrebilirsiniz.
Srad bir ekilde uzun yaamalar ile nl olan Taocu bilgelerin retilerinden derlenen bu almalar, gnlk bir program oluturacak ekilde sralanmlardr. Bu almalar unlardr: Isnma egzersizleri Tao Yin Baduanjin Nefes egzersizleri Geveme ifa verici sesler Meditasyon Kendi Kendinize Masaj Isnma egzersizleri, Tao Yin, Baduanjin ve nefes egzersizlerini sabahlar yapmanz tavsiye ederim. Geveme, ifa verici sesler ve kendi kendinize masaj tekniklerini harhangi bir fiziksel almann ardndan ya da gn iinde ihtiya duyduka kullanabilirsiniz. Meditasyon almalarn akam saatlerinde uygulamanz tavsiye ederim. Meditasyon almalarnn ardndan kendi kendinize masaj tekniklerini kullanarak, bedeninizin ve bilincinizin yava yava yeniden harekete gemesini salayabilirsiniz. lk balarda, bu almalar hergn uygulamakta zorlanabilirsiniz. Bu durumda haftada 1 ya da 2 gn ile balayabilirsiniz. Eer bu almalar alkanla dntrmeye haftada yalnzca bir ka gn uygulayarak balayacaksanz, her hafta ayn gn ve mmknse ayn saatte uygulamanz tavsiye ederim. almann ne kadar dzenli yapld ne sklkta yapldndan ok daha nemlidir. Zaman iinde almalar her gn uygulama alkanl gelitirin ve bu alkanlnz uzun yaamnz boyunca srdrn.
Isnma Teknikleri
Gerek fiziksel gerekse meditatif almalarn ncesinde snma egzersizlerinin uygulanmas son derece faydaldr. Bu nedenle aada aklanan snma egzersizlerini verilen srada uygulamanz nemlidir. Bu snma almalarndan bazlarnn ismi benim tarafmdan verilmitir. Bunun nedeni almalardan bazlarn rendiim eitmenlerin bu snma egzersizlerinin adndan hibir zaman bahsetmemi olmalardr.
Sekiz izme
1. Saatin Ters Ynne Sekiz izme: Ayaklarnzn arasnda omuzlarnz kadar bir genilik bulunacak ekilde ayakta durun. Sol elinizi serbest brakn ve sa elinizi avuii yukarya bakacak
ekilde belinizin yaknna getirin. Bu alma boyunca avucunuzda ii su dolu bir kase tuttuunuzu hayal edin ve suyu yere dkmemeye aln. Parmak ularnz bedeninize bakacak ekilde elinizi ieriye doru dndrmeye balayn (ekil T 01). Eer, yerde, yz yukarya doru bakan bir saat olduunu hayal edersek elinizi dndrme ynnz saatin ters ynnde olacaktr. Bir sre sonra elinizi artk bu ekilde dndremez hale geldiinizde bileinizi dndrp bu sayede elinizi saatin ters ynnde dndrmeyi srdreceksiniz (ekil T 02). Elinizi dndrmeyi srdrrken, avucunuzdaki hayali tasn iindeki suyu dkmemek iin eliniz biraz daha yukarya kalkarak dnmeyi srdrecektir (ekil T 03). Bir sre sonra artk elinizi daha fazla yukarya kaldramayacak hale geleceksiniz. u anda eliniz banzn hizasnn zerine kalkm durumda olacaktr (ekil T 04). Elinizi dndrmeye devam edin. Yava yava eliniz banzn zerine gelecek ve avu iiniz tavana bakacaktr (ekil T 05). Elinizi, halen saatin ters ynnde dndrmeye devam
ederek sa, yan tarafnza indirin (ekil (T 06). Eliniz bu ekilde dnmeyi srdrerek yava yava kala hizanza kadar gelecektir (ekil T 07-08). Baa geldiinizde hareketi ayn ekilde
tekrarlayn. 3-5 kez tekrarladktan sonra ayn almay bu kez sol elinizle yapn. Aada hareketin tamamn bir arada greceksiniz:
Elinizi, saat ynnde dndrmeyi ve yukarya doru kaldrmay srdrrek, yaklak olarak banzn seviyesine kadar kaldrn (ekil T 11 -12).
2. Saat Ynne Sekiz izme: almann ikinci blm, ilk blmnn tam tersidir. Bu aamada da, tpk bir nceki aamada olduu gibi ayaklarnzn arasnda omuzlarnz kadar bir genilik bulunacak ekilde ayakta durun. Sol elinizi serbest brakn ve sa elinizi avuii yukarya bakacak ekilde belinizin yaknna getirin. Bu sefer elinizi, parmak ularnz karya bakacak ekilde ileriye doru uzatn (ekil T 09). almann bu aamasnda elimizi saat ynnde dndreceiz. Elinizi ileriye ve yukarya doru uzatrken da, saat ynne doru dndrmeye balayn (ekil T 10).
kolunuzu aaya doru indirmeye balayn (ekil T 13-14). Elinizi saat ynnde dndrerek belinizin hizasna getirin ve balang pozisyonuna ulan (ekil T 15-16). Baa geldiinizde hareketi ayn ekilde tekrarlayn. 3-5 kez tekrarladktan sonra almay tamamlayn. Aada hareketin tamamn bir arada greceksiniz:
1 1
Ardndan, ellerinizi yava yava alaltrken, banz ne ein ve bedeninizin st ksmn ileriye doru uzatmaya hazrlann (ekil T 18). Boynunuzdan belinize kadar tm omurlarnz teker teker aarak yava yava ileriye doru uzanmaya balayn (ekil T 19). Bu almadaki amacmz aaya doru deil ileriye doru esnemektir. Avular karya bakan elinizi ileriye doru uzatn ve tm srtnzn dmdz bir hale gelerek ileriye doru tpk bir kedi gibi esnediini hissedin (ekil T 20). ileriye doru esnedikten sonra yeniden balang duruuna dnn ve hareketi acele etmeden 10 kez tekrarlayn. Bu almada soluklarnz kendi haline brakabilir ya da yukarya ve ileriye esnemeler srasnda nefes verebilirsiniz.
Dizleri Dndrme
Ayaklarnz bir araya getirerek dizlerinizi krn. Ellerinizi dizlerinizin zerine koyun ve ardndan dizlerinizi nce saat ynnde (ekil T 21), 10 kez, ardndan saatin ters ynnde 10
Sava
kez dndrn.
Ayaklarnz yaklak olarak omuzlarnzn bir buuk ya da iki kat kadar aarak ayakta durun. Sol ayanzn burnunu tmyle sol tarafa dndrn ve bedeninizi de kalanzdan itibaren tmyle sola dndrn. Bu durumda bedeninizin st ksm sol tarafa bakacaktr. Dizlerinizi krarak cannz yakmadan ve hibir ekilde zorlamadan yavaa aaya doru inin. Her iki ayak tabannzn da yere tamamen bastndan emin olun. Bedeninizin st ksmn dimdik tutun. Ellerinizi, dizlerinizin zerine koyup bacaklarnzdan g almayn. Bu ekilde hareketi yanl uygulam olursunuz. Dikkat etmeniz gereken bir dier nokta da bu harekette sabit kalmaktr. Bedeninizi belli bir seviyeye kadar alalttktan, yani dizinizi krdktan sonra orada kalp, yukarya
1 1
aaya esnemeyin. Bir sre bu ekilde durduktan sonra hareketi bu kez dier taraftan uygulayn. Her iki yne de 3'er kez tekrarlayn.
Yana Eilme
Ayaklarnz yaklak olarak omuzlarnzn bir buuk, iki kat kadar aarak ayakta durun. Her iki ayanzn burnu da karya baksn ve ayaklarnz birbirine paralel olsun. Ellerinizi belinize dayayn. Dizlerinizden birini krarak yava yava aaya inerken bedeninizin st ksmn dik tutun (ekil IT23). Aaya indikten sonra bir sre bu ekilde bekleyin. Ardndan hareketi dier bacanz zerinde tekrarlayn. Her iki tarafa da 3'er kez tekrarladktan sonra bir sonraki snma egzersizine gein.
ekil IT23
Beli Dndrme
Ayaklarnz yaklak olarak omuzlarnzn geniliinde aarak ayakta durun. Her iki ayanzn burnu da karya baksn ve ayaklarnz birbirine paralel olsun. Ellerinizi belinizin yan taraflarna koyun. Yapmanz gereken ey, belinizle yere paralel byk bir daire izmektir. Yava hareketlerle nce belinizi ileriye doru uzatn (ekil IT26-1). leriye doru uzanrken pelvis kemiinizin esnediini hissedin. Ardndan belinizi iyice sol
srada sol bacanzn, sol kala ekleminizin iinde esnediinin hissedin. Kalanz iyice geriye doru ekerken arka tarafta kala kemiinizin ve kuyrukso-kumu kemiinizin alp esnediini hissedin (ekil IT26-3). Son olarak kalanz sa tarafa doru esnetirken sa bacanzn, sa kala ekleminizin iinde esnediini hissedin (ekil IT26-4). Balang duruuna dndnzde tekrar sola doru kalanz dndrmeyi srdrn. Kalanz 10 kez dndrdkten sonra dn ynn deitirin ve bu kez
1 2 0 U z u n Y a a m n S r l a r
z ne doru emeye balayacaksnz. Bunu yaparken boyun omurlarnzn arasnn tek tek alp esnediini, boynunuzun rahatladn hissedin (ekil IT28-4). Banz tmyle aaya indirdikten sonra, dnme hareketini srdrerek banz geriye doru ekmeye balayn. Boyun omurlarnzn aralarnn iyice alp esnediini, boynunuzun uzadn hissedin (ekil IT285). Balang pozisyonuna dndkten sonra hareketi yeniden tekrarlamaya balayn. 10 kez tekrarladktan sonra bir sonraki boyun hareketine geebilirsiniz.
Kaplumbaa Boynu
Ayaklarnz yaklak olarak omuzlarnzn geniliinde aarak ayakta durun. Her iki ayanzn burnu da karya baksn ve ayaklarnz birbirine paralel olsun. Ellerinizi belinizin yan taraflarna koyun. Banz serbeste ne doru brakn ve boynunuzun rahata esnemesini salayn (ekil IT29-1). Ardndan enenizi yukarya ve ileriye doru uzatmaya balayarak banz dndrn ((ekil IT29-2-3). enenizi tmyle ileriye uzattktan sonra banz bulunduu hizada dmdz geriye ekmeye balayn (ekil IT29-4). Banz geriye doru ekerken boyun omurlarnzn arasnn aldn ve boynunuzun uzadn hissedin (ekil IT29-5). Balang pozisyonuna ulatktan sonra hareketi tekrarlayn. Kaplumbaa Boynu hareketini 10 tekrar uygulayn.
ekil IT29
Omurga Solunumu
Ayaklarnz yaklak olarak omuzlarnzn geniliinde aarak ayakta durun. Her iki ayanzn burnu da karya baksn ve ayaklarnz birbirine paralel olsun. Bu harekette, bedenimizin farkl blmlerinin hareketleriyle solunumu bir arada kullanacaz. Balangta, ellerinizi gevek bir yumruk yaparak gsnzn nnde yanyana getirin. Banz gevek bir ekilde ne eip ellerinize yaklatrn. Krek kemiklerinizin arasnda bulunan ja Ji enerji merkezini geriye doru itin. Gsnz ieriye doru kerterek gevemesini salayn. Gbek deliinizin karsnda, omurganzn zerinde bulunan Ming Men (Yaam Kaps) enerji merkezini geriye doru itin. Kuyruksokumunuzu ileriye, ne doru ynlendirin. Dizlerinizi hafife krn. Bedeninizin tmyle gevemi olmasna dikkat edin. Soluk vererek akcierlerinizi boaltn (ekil T 30-1).
imdi soluk alarak kollarnz, sanki dirseklerinizi birbirine dedirmek istiyormusunuz gibi geriye ekin. Banz geriye yatrn. Gsnz ileriye doru itin. Gbek deliinizin karsnda, omurganzn zerinde bulunan Ming Men (Yaam Kaps) enerji merkezini ne doru itin. Kuyruksokumunuzu geriye ve yukarya doru ynlendirin. Soluk almay bitirin ve bedeni-nizdeki adelelerin tamamn birka saniye boyunca kasn (ekil IT30-2). Ardndan nefes verip geveyerek balang pozisyonu-
ekil IT30-2
126 Uzun Yaamn Srlar Altnc Adm: Uzun Yaam iin Egzersizler 127
na dnn. Hareketi bu ekilde 10 kez tekrarlayn. Omurga Solunumu, ok yava yaplan bir hareket deildir. Kaslma ile birlikte her iki yne doru yaplan hareketin 5-6 saniyede bitmesi gerekir.
Tao Yin
Not: Bir yl iinde karn ve gs blgesinden ameliyat olmu insanlarn, yksek tansiyon hastalarnn, omurgasnda sorun olan kiilerin bu almalar doktorlarna dantktan sonra uygulamalar tavsiye edilir.
NOT: Isnma egzersizleri, bu srada uygulandklarnda yaklak olarak 6 il 10 dakika arasnda tamamlanmaktadr. phesiz ki renme aamasnda bu sre daha uzun olacaktr; ancak teknikleri bir kez rendiinizde akc bir ekilde ksa bir sre iinde bitirebildiinizi greceksiniz.
Soluk verirken, banz ve omuzlarnz yere indirin ve ayaklarnz serbest brakn. Hareketi, bu ekilde 3 kez tekrarlayn.
Srlar
Dilerseniz dizinizi gsnze ekerken banz ve omuzlarnz yerden kaldrarak enenizi dizinize yaklatrabilirsiniz.
Yay:
Srtst yere yatarak bacaklarnz ileriye doru serbeste uzatn. Soluk alp bacaklarnz ve bedeninizin st ksmn hafife yerden kaldrn. Ellerinizi bacaklarnza doru uzatn. Eer baara Soluk verirken, ayanz bileinizden 5 kez bir yne, 5 kez dier yne dndrn. Soluk alrken, sa dizinizi dzletirip bacanz dz bir ekilde havaya kaldrn. biliyorsanz ellerinizle ayak parmaklarnza dokunun ve bir sre bu ekilde durun.
Soluk verirken sa bacanz yumuak bir ekilde sol bacanzn yanna yere indirin. Ayn hareketi dier taraftan uygulayn.
Soluk verirken yeniden balang pozisyonunuza dnn. Bu hareketi toplam 3 kez yumuak ancak ritmik hareketlerle ve kesintisiz bir ekilde tekrarlayn.
4- Da Kaldrmak:
Srt st yere yatn. Her iki dizinizi de krarak ayak tabanlarnz yere basn. Topuklarnz mmkn olduunca kalalarnza yaklatrn. Elleri-
Soluk alrken, ayaklarnz, banz, ensenizi ve omuzlarnz yerde tutarak yavaa kalalarnz yukarya kaldrn.
Bedeninizi yavaa ne doru ein. Sol elinizi, dz bir ekilde uzattnz sa ayanzn d ksmna koyun ve sa elinizi de rahata dizinizin st ksmnda bacanza dayayn.
Soluk alrken, banz ve bedeninizin st ksmn sa tarafa doru dndrn ve yukarya doru bakn. ne biraz daha eilin. Bu srada dizinizi krmamaya aln.
Soluk verirken bedeninizin st ksmn hafife kaldrp yeniden karya bakar hale gelin ancak ellerinizi sa bacanzn zerinde ayn ekilde tutmay srdrn. Soluk alrken yeniden banz ve bedeninizin st ksmn sa tarafa dndrp yukarya bakarak esneyin. Bu ekilde sa taraftan 3 kez esnedikten sonra ayn hareketi 3 kez de sol taraftan tekrarlayn. Sol elinizi sol dizinizin zerine koyun ve sa elinizle sa ayak parmaklarnz yakalayn.
Soluk alrken ellerinizi bulunduklar yerde tutarak hafife ykselip geveyin. Hareketi 3 kez tekrarladktan sonra, bacaklarnz deitirin ve dier taraftan da 3 kez tekrarlayn.
Soluk alrken her iki dirseinizi de dzletirerek bedenizin st ksmn, belinizi gereksiz bir ekilde zorlamadan yerden kaldrn. enenizi kaldrp yukarya bakn. Kalanz ve bacaklarnz yerde olsun.
Soluk verirken, kollarnz dz tutarak geriye doru kaykln ve dizlerinizi krp kalalarnz topuklarnzn zerine koyun.
Egzersizler 137
Soluk alrken, kollarnz gene dz tuturak ileriye doru hareket edin ve bir nceki pozisyona gelerek bedeninizin st ksmn yukarya esnetin ve enenizi kaldrarak yukarya bakn. Hareketi toplam 3 kez tekrarlayn.
Soluk verirken kalalarnz alaltn, bedeninizi ne doru hareket ettirin, ayaklarnzn st ksmn yere koyun ve dirseklerinizi dmdz tutarak bedeninizin st ksmn yukarya kaldrn. enenize kaldrp yukarya bakn. Hareketin tamamnz 3 kez tekrarlayn.
8. Kaplan ve Kobra
9. lmsz, Yay Geriyor: Yz st yatn. Ayaklarnz birletirin. Avularnz belinize, mmkn olduunca belinizin st ksmna koyun.
Banz ve birbirine birletirdiiniz bacaklarnz yerden kaldrn. Duruunuzu koruyarak, ellerinizle yava yava belinizin st ksmndan kuyruk sokumunuza kadar masaj yapn. Ellerinizi aaya doru hareket ettirirken gsnz yerden daha fazla kaldrn.
Ardndan balang pozisyonunuza dnp yerde geveyin. Hareketi, toplam 3 kez tekrarlayn.
Altnc Adm: Uzun Yaam iin Egzersizler 139 138 Uzun Yaamn Srlar
Sa elinizle dizinizi yakalayp ekerek bedeninizi ar zorlamadan iyice sol tarafa doru dndrrken, banz da iyice sol tarafa dndrerek gkyzndeki aya bakyormusunuz gibi yukarya bakn.
Soluk alrken, bedeninizin st ksmn belinizden sol tarafa doru dndrmeye balayn. Geriye doru dnerken sa elinizle sol dizini kavrayn ve sol elinizi, avucunuz geriye bakacak ekilde belinize koyup iyice sa tarafa doru itin.
Soluk verirken balang pozisyonunuza dnn ve ardndan ayn hareketi dier tarafa doru tekrarlayn. Hareketi her iki tarafa doru 3'er kez tekrarlayn.
Nefes Egzersizleri
Solunum teknikleri bedendeki yaamsal enerjinin artrlmas iin byk bir nem tamaktadrlar. Dzgn solunum tekniklerini kullanmak salkl olmay ve uzun yaamay kolaylatracaktr. Bu blmde reneceiniz solunum teknikleri en temel solunum teknikleridir ve dier pek ok solunum teknii bu temel tekniklerinden tremitir. Bu teknikler, son derece basit olmalarna karn doru ve dzenli bir ekilde uygulandklarnda bedenin enerji depolarnn dolmasna byk oranda yardmc olacaklardr.
Dz Solunum
Dz Solunum, en temel solunum uygulamasdr. Bu solunum almasnn amac, akcierlerin tamamn kullanarak soluk almaktr. Dz solunum almasn ilk balarda yere srtst uzanarak yaparsanz daha rahat edersiniz. almann bu aamasnda baarl olduktan sonra karnnza ar bir kitap koyup gene yerde srtst yatarak alabilir ve en sonunda da oturarak ve ayakta durarak alabilirsiniz. almann en son aamasnda yava bir tempoda yrrken ya da hareket ederken yumuak bir ekilde Dz Solunum almas uygulayabilirsiniz. Dz solunum almas son derece basit bir alma olmasna karn, pek ok insan akcierlerinin tamamn kullanarak soluk alma yeteneini yitirdii iin bu almada zorlanmaktadr. alma srasnda ya da sonrasnda diyaframnzda gerilim ya da ar hissedebilirsiniz. Bunun nedeni diyaframn bir tr adete olmasdr. Dz Solunum almas srasnda, bebeklik dA
nemlerinden bu yana bu ekilde almad iin diyaframnzda, bir sre altrlmayp daha sonradan altrlan her adalede olduu gibi bir gerilim ya da ar olmas normaldir. Ilk bir du almak ya da parmaklarnzla yumuak bir ekilde kaburga kemiklerinizin altna, diyaframnzn bulunduu blgeye masaj yapmanz diyaframnzn geveyip rahatlamasna yardmc olacaktr. Bir sre sonra diyaframnzn gleneceini ve bu gerilimin ya da arnn ortadan kalkacan aklnzdan karmayn. Bu solunum biimi, bedenin en doal ve salkl solunum biimidir. Henz bir bebekken bu ekilde soluk alp veriyorduk. Bu solunumda diyafram tam altrlr, ayn zamanda mide adeleleri de diyaframa yardmc olmak iin devreye girer. Bunun sonucunda hem akcierlerin tamamn hava ile doldurur hem de diyaframn hareketleri araclyla i organlarmza masaj yapm oluruz. Bu solunum tekniinin ad byk olaslkla midemizdeki bu ime ve inme hareketinden kaynaklanmaktadr. Soluk alma srasnda aaya doru itilen diyafram altta kalan organlar bastrp karnn darya doru genilemesine, soluk verme srasnda ise yukarya doru hareket edip akcierleri basarken mide blgesinde bir tr vakum etkisi yaratarak ieriye doru ekilmeye neden olmaktadr. Bu solunum teknikleri, karnn alt blgesindeki enerji deposunun doldurulmas iin gl bir ekilde allabilir; ancak bunu bir eitmenin gzetiminde yapmak daha doru olacaktr. Siz ise, solunum almalarn kendi banza uygularken lml olmanz gerektiini aklnzda tutun. Asla akcierleriniz patlayacakm gibi hissedinceye kadar soluk alp, akcierlerinizde bir gram hava kalmam gibi hissedinceye kadar soluk vermemelisiniz. Daima lml olun. Ne az ne de fazla, daima tam kararnda olun.Solunum almalarna yeni balayan insanlarda sk sk gz
kararmas, kendinden geer gibi olma duygular yaanabilir. Bunlarn nedeni bedenin sistemlerine normalde alldndan daha fazla miktarda oksijen girmesidir. Byle bir durumla karlarsanz almaya bir sre ara verip normal bir ekilde soluyun. Hem bu tr sorunlarla karlamamak hem de doru soluma yetenei kazanmak iin en etkili yntemlerden bir tanesi soluk al ve soluk veri srelerinizi saymaktr. rnein 4 sayda soluk alp 4 sayda soluk verebilirsiniz. Zamanla 5 sayda, 6 sayda ya da 9 sayda soluk alp verebilir hale geleceksiniz. Soluk alma ve verme srelerinizi saymanz hem solunum zerinde belirgin bir denetim salamanz hem de soluk al ve veri srelerinin birbirine eit olmasn salayacaktr. imdi Dz Solunum almasn deneyelim:
Uygulama: 43. Bir sandalyenin kenarna dik bir ekilde oturun ve geveyin. Ellerinizi karnnzn zerine koyarak midenizin hareketini izleyebilir ya da birletirip rahata kucanza koyabilirsiniz. 44. Burnunuzdan yumuak bir ekilde soluk almaya balayn. Parlak beyaz bir enerjiyi iinize ektiinizi ve karnnzdaki balonun yava yava bu beyaz enerji ile itiini hayal edin. 45. Soluk almaya baladnzda bir yandan da sayn. 4'e ulatnzda soluk alma ileminizi tamamlayn. Halen bir para daha soluk alabileceinizi hissederken soluk almay brakn. Kendinizi asla zorlamayn. 46. Soluk alma ilemi bittiinde ksa bir sre duraklayn ve ardndan gene 4'e kadar sayarken burnunuzdan soluk vermeye balayn.
158Uzun Yaamn Srlar Altnc Adm: Uzun Yaam iin Egzersizler 159
47. Soluk verirken, balonun yava yava snmeye baladn ve bedeninizdeki kirli havann ve hastalkl enerjinin gri bir duman eklinde burnunuzdan darya karak bedeninizi terk ettiini hayal edin. 48. 4'e ulatnzda, halen bir para daha soluk verebileceinizi hissederken soluk verme ilemini bitirin. Yeniden soluk almaya balamadan nce ksa bir sre duraklayn.
almann herhangi bir aamasnda soluksuz kaldnz hissederseniz almaya ara verip geveyin ve bir sre normal bir ekilde soluduktan sonra almaya geri dnn. lk balarken 9 kez soluk alp verdikten sonra dinlenin ve eer isterseniz bir kez daha 9 soluk aln. almada ustalatka 36, daha da ustalatka 81 soluk al verie kadar kn.
A
Krk Solunumu
Krk Solunumu ad demircilerin ocaktaki atei canlandrmak iin kullandklar krkten gelmektedir. Bu solunum teknii ayn zamanda Atei Canlandrma adyla da bilinmektedir. Amac, karnn alt ksmnda bulunan enerjinin canlandrlmasdr. Krk Solunumunda, Dz Solunumun bir eitlemesi kullanlmaktadr. Son derece basit ancak bir o kadar da etkili bir solunum tekniidir.
51. Soluk alrken karnnz hzla darya doru geniletin ve soluk verirken karnnz hzla ieriye doru ekin. 52. Bu solunum almas srasnda derin soluklar almaya almayn. Bu teknikte kullanlan soluklar, Dz Solunuma gre daha sdr. (Karnn alt blgesinde byk miktarda enerji oluturma amacyla derin soluklar alp verme yntemi kullanlmaktadr; ancak bu uygulamann bir eitmenin gzetiminde yaplmas gerekmektedir.) 53. Yaklak olarak saniyede bir kez ya da iki kez soluk alp verin. Bu almann srr, karnn ieriye ve darya doru hzl hareketlerini kullanmaktr. Bu hareketler soluklarla birleince karnn alt ksmnn snmasna ya da bu blgede bir tr duyarlln yaratlmasna neden olacaktr. ilk balarda, bir seferinde 9 kez soluk alp verin. almada ustalatka 36 kez soluk alp vermeye aln.
Uygulama: 49. Ayaklarnz yere basarak bir sandalyenin kenarna oturun ya da ayakta durun. 50. Bir sre Dz Solunum altktan sonra karnnzn hzl, toka-ta benzer hareketlerini kullanarak burnunuzdan soluk alp vermeye balayn.
54. Geveyin. Dikkatinizi gbek deliinizin 2.5 - 3 santimetre kadar altnda ve 4 santimetre kadar ierideki bir noktaya ynlendirin. Bu noktada ping pong topu byklnde bir alanda solunum almas ile birlikte bir duyarllk balayacaktr. imdilik yalnzca dikkatinizi bu blgeye ynlendirin ve sabrla burada belli bir duyarllk olumasn bekleyin. Be dakika boyunca bu blgeye odaklanmanza karn herhangi bir duyarllk balamyorsa, almann bir sonraki aamasna gein. Bu almay uyguladka, zaman iinde, dikkatinizi bu blgeye ynlendirir ynlendirmez hemen bir duyarllk baladn fark edeceksiniz. 55. Dz Solunum uygulamaya balayn. 9-36 kez Dz Solunum uygulayn. Soluk alrken havann karnnzn alt ksmna ya da buradaki enerji kresine gittiini hayal edebilirsiniz. 56. Dz Solunum almasn tamamladktan sonra 9-36 kez Krk Solunumu uygulayn ve ardndan geveyin. 57. Karnnzn alt ksmnda bir duyarllk ya da snmann baladn hissettiinizde, enerjinin gbek deliinizden dmdz bir yol izleyerek aaya, aparanza, buradan kuyruk sokumunuzun ucuna, kuyruksokumunuzun ucundan belkemiinizi izleyerek gbek deliinizin karsna, omurganzn zerindeki bir noktaya ve bu noktadan yeniden gbek deliinize hareket ettiini hayal edin. Dilerseniz enerjiyi beyaz bir k olarak da hayal edebilirsiniz. Bu hareketi 9 kez tekrarlayabilirsiniz.
1. Ayaklarnz yere basacak ekilde bir sandalyenin kenarna oturun ve bir elinizi dierinin zerine koyarak avularnzla gbeinizi rtn. Ustalatka ellerinizi rahata dizlerinizin zerine de koyabilirsiniz.
6. Biraz dinlendikten sonra dilerseniz bir kez daha Dz Solunum ve Krk Solunumu almas yapabilirsiniz. Solunum almalarn ikinci kez uyguladktan sonra, enerjiyi bir kez daha dndrmeniz gerekecek. Bu kez enerjinin dz bir hat boyunca ilerlemesi yerine daire izerek ilerlemesini salamaya aln. Enerji dairevi bir hareket ile gbek deliinizden, aparanza, ap aranzdan kuyruksokumunuzun ucuna, buradan gbek deliinizin karsnda belkemiinizin zerindeki bir noktaya ve oradan da yeniden gbeinize ulatrn. Bu hareketi 9 kez tekrarlayp ardndan dinlenebilirsiniz.
8. Bir sre karnnzdaki lkl ya da duyarll hissedin. Eer almanz burada brakacaksanz gsnz avularnzla aaya doru sprerek almay tamamlayabilirsiniz.
7. Kendinizi yeterince rahat hissediyorsanz, bir kez daha Dz Solunum ve Krk Solunumu uygulayabilirsiniz. Solunum almalarn nc kez uyguladktan sonra, enerjiyi son kez dndrmelisiniz. Bu kez enerjinin ieriye, karnnzn alt ksmndaki krenin tam merkezine doru spiral izerek ekilmesini salayn. Enerjinin ieriye doru klen spiraller izerek karnnzn alt ksmndaki kreye ekildiini hissettiinizde ya da hayal ettiinizde almay bitirebilirsiniz.
lik Solunumu
lik solunumu, hem strese kar hem de bedenin baklk sistemini glendirmek ve bedeni enerji ile doldurmak iin en etkili solunum tekniklerinden bir tanesidir. Bu solunum tekniini de dierlerinde olduu gibi ilk balarda yere srtst yatarak uygulayabilirsiniz. 58. Srtst yatarak bacaklarnz hafife birbirinden ayrn. Ellerinizi, avularnz yukarya dnk olacak ekilde bedeninizin yanlarnda ve bedeninizden biraz uzakta rahata yere koyun. Adelelerinizi tmyle serbest brakarak beden arlnzn yere akmasna izin verin. 59. Gzlerinizi kapatn ve bedeninizin kendi bildii gibi rahat ve dzenli bir ekilde solumasna izin verin. 60. Soluk alrken temiz, canlandrc ve enerji verici havann tm bedeninizi doldurduunu hissedin. Soluk verirken, brakn be-deninizdeki tm toksinler ve pislikler havayla birlikte bedeninizden darya atlsn. 61. Dikkatinizi sa ayak parmak ularnza ynlendirin. Ayak parmak ularnzdaki serinlii hissedin. Bu serinlik enerjinin bedeninize ekilmesini kolaylatracaktr. 62. Soluk alrken havann sa ayak parmak ularnzdan bedeninize girdiini hayal edin. Hava (enerji) ayak parmaklarnzdan girsin, yavaa ayak kemiklerinizi, bacak kemiklerinizi ve gs kafesi kemiklerinizi doldursun. 63. Soluk verirken, havann kemiklerinizdeki ve iliklerinizdeki btn toksinleri ve pislikleri toplayarak gsnzden sa bacanza, buradan ayaklarnza ve ayak parmaklarnza inip buradan da darya ktn hissedin.
64. Buraya kadar olan admlar her iki bacanz iin de toplam 5-6 kez tekrarlayn. 65. imdi, hissedin. 66. Yava, yumuak ve uzun bir ekilde soluk almaya balarken havann nce parmak ularnzdan bedeninize girdiini, buradan el kemiklerinize, kol kemiklerinize doru ykseldiini ve gs kafesi kemiklerinizi doldurduunu hissedin. 10. Soluk verirken, havann kemiklerinizdeki ve iliklerinizdeki btn toksinleri ve pislikleri toplayarak gsnzden sa kolunuza, buradan elinize ve el parmaklarnza inip buradan da darya ktn hissedin. 67. Buraya kadar olan admlar her iki kolunuz iin de toplam 5-6 kez tekrarlayn. 68. Ayr ayr kollarda ve bacaklarda ustalatktan sonra havay ayn anda iki bacanzdan ve iki kolunuzdan ekerek uygulamayn. 69. Ayn anda iki bacanz ve iki kolunuzdan ekerek solunum almasnda da ustalatktan sonra, ayn anda hem bacaklarnzdan hem de kollarnzdan enerjiyi kemiklerinize ekerek solunum almasn uygulayn. lik Solunumu almasn tamamladktan sonra, bedeniniz ve zihniniz tmyle geveyecektir. Kemiklerinizde ok hounuza giden titreimler hissedebilirsiniz. Bu titreimler, enerjinin iliklerinizi harekete geirdii anlamna gelmektedir. Bir sre rahata yatarak solunum almasnn salad gevemenin ve rahatln tadn karn. dikkatinizi sa elinizin parmak ularna ynlendirin. Sa elinizin parmak ularndaki serinlii
patn ve dikkatinizi karnnza ynlendirin. 72. Bir sre, bedeniniz kendiliinden soluk alp verirken karnnzda oluan yukarya ve aaya doru hareketi hissedin. 73. Bedeninizi tam ortadan geen hayali bir izgi ile ikiye bln. Kadnlar bedenin sa, erkekler sol tarafndan balayacaklardr. 74. imdi dikkatinizi banzn tepe noktasna ynlendirin ve brakn bu blge, tpk buzun erimesi gibi iyice znp gevesin. 75. Dikkatinizi alnnzn sol tarafna ve banzn arkasnn sol tarafna ynlendirin. Bu blgelerin de iyice geveyip rahatladn hissedin. (Kadnlar sa taraf geveteceklerdir.) 76. Sol gznz gevetin. 77. Sol yananz ve yznzn sol tarafn gevetin. 78. Boynunuzun ve ensenizin sol tarafn gevetin. 79. Sol trapez adelenizi (boynunuzun yanndan omuzunuza kadar inen adele) gevetin. 80. Sol omzunuzu, sol kolunuzu, dirseinizi, n kolunuzu, el bileinizi, avularnz ve parmaklarnz gevetin. 81. Srtnzn sol tarafn gevetin. 82. Gs kafesinizin sol tarafn gevetin. 83. Srtnzn ve belinizin sol tarafn gevetin. 84. Sol kalanz gevetin. 85. Kasnzn sol tarafn gevetin.
omurganzda sorunlar varsa, fiziksel egzersize balamadan nce derin geveme almasndan faydalanabilirsiniz. imdi almamza geelim.
Uygulama: 70. Srtst yere yatp geveyin. 71. Bacaklarnz ak, kollarnz bedeninizden biraz uzakta ve avu ileriniz yukarya bakacak ekilde dursun. Gzlerinizi ka-
17. Srasyla sol bacanz, sol dizinizi, sol baldrnz, sol ayak bileinizi, sol ayanz ve sol ayanzn parmaklarn gevetin. 18. Bir sre durun ve bedeninizin sol tarafndaki (kadnlar sa tarafndaki) gevemeyi hissedin ve bedeninizin bu blmn,
Altnc Adm: Uzun Yaam iin Egzersizler 171
bedeninizin gevetmediiniz sa taraf ile kyaslayn. 86. imdi ayn ekilde banzdan balayarak bu kez bedeninizin sa tarafn (kadnlar sol tarafn) gevetin. 87. Bedeninizin her iki tarafn da gevettikten sonra dikkatinizi bedeninizin yere deen blmlerine ynlendirin. 88. Banzn arkasnn, omuzlarnzn, kala kemiklerinizin ve topuklarnzn yere dediini hissedin. Bedeninizin tm arlnn bedeninizin yere deen bu blmleri tarafndan tandn hissedin. 89. imdi, bedeninizin yalnzca bu noktalar zerinde durduunu hissederken, bedeninizin arlkszm gibi havada szld-n farkedin. Brakn bedeninizin tm arl yok olsun. 90. Dikkatinizi omurganza ynlendirin. Tm omurganzn serbeste bolukta salndn ve tmyle rahatladn hissedin. Omurganzla birlikte tm sinir sisteminiz de iyice rahatlayp gevesin. 91. Bir sre bu arlksz olma durumunun tadn karn. 92. Yeterince dinlendiinizi hissettiinizde dikkatinizi dudaklarnzn kenarlarna ynlendirin. Dudaklarnzn tam kenarlarndaki noktalar gevetirken brakn yznzde kendiliinden belli belirsiz bir glmseme olusun. Dudaklarnzn kenarndaki bu glmsemenin otomatik olarak kalarnzn arasndaki blgenin de gevemesine neden olduunu hissedebilirsiniz. Eer byle bir eyi hissetmiyorsanz kalarnzn arasn gevetin. 93. Bu geveme dalgasnn kalarnzn arasndan girip burnunuzun gerisine, buradan aznza ve solunum yollarnza, boaznza doru akp, oradan da gs kafesinizin iini ve gs kafesinizin iindeki tm organlar doldurduunu hissedin. Gs kafesiniz ve gs kafesinizin iindeki organlar gever-
ken solunumunuzun rahatladn, gs eklemlerinizin iyice yumuayp rahatladn hissedebilirsiniz. 94. Brakn geveme dalgas gs kafesinizden aaya midenize ve oradan da barsaklarnza aksn. Tm karn boluunuzun, iinize yaylan geveme dalgas ile iten gevediini, rahatladn ve dinlendiini fark edin. 95. Dikkatinizi gbek deliinizin altna, karnnzn alt ksmna ynlendirin. Bu blge bedenin ana enerji depolarndan bir tanesidir. Dudaklarnzda oluan kendiliinden, gevetici glmsemeyi karnnzn alt ksmna ynlendirin. Karnnzn alt ksmnn iyice geveyip rahatladn, canlandn, lk ve rahat bir hl aldn hissedin. 96. Bir sre boyunca karnnzn alt ksmndaki rahatlamay hissedin. Karnnzn alt ksmndaki bu rahatlamann zihninizi de sakinletirip, aklnzn boalmasn ve dnce aknzn durmasn saladn farkedin. 97. Bir sre bu rahatlamann tadn kardktan sonra, nce el ve ayak parmaklarnz hafif hafif hareket ettirin. Ardndan be-denizin dier blmlerini de yava yava hareket ettirin. En sonunda tpk sabah iyi bir uykunun ardndan yataktan kmadan nce yaptnz gibi bedeninizi iyice esnetin.
Nefes verirken srekli olarak CEN sesini be kez tekrarlayn ve ardndan son seferinde eeeeen diye nefesinizi bitirinceye kadar uzatn: Cen, cen, cen, cen, cen, ceeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeen ... Kalp sesini tekrarlarken, bu sesin gs kafesinizde titretiini hissedin. Nefes vermeyi bitirdikten sonra dinlenin. Toplam 3 kez ya da eer ihtiya duyuyorsanz daha fazla tekrarlayn.
2. Ses:
Organ ve ilikide olduu beden blm: Akcierler, deri ve burun. Olumsuz duygu: Hzn, keder. Ses: ANG Dz Solunum tekniini kullanarak burnunuzdan nefes aln. Nefes verirken srekli olarak ANG sesini be kez tekrarlayn ve ardndan son seferinde aaaaang diye nefesinizi bitirinceye kadar uzatn: ang, ang, ang, ang, ang, aaaaaaaaaang ... Akcier sesini tekrarlarken, bu sesin akcierlerinizde titretiini hissedin. Nefes vermeyi bitirdikten sonra dinlenin.
Uygulama: Bir sandalyeye rahat bir ekilde oturun. alma srasnda, bu kitabn nefes egzersizleri blmnde retilen Dz Solunum tekniini kullann.
3. Ses:
Organ ve ilikide olduu beden blm: Karacier, safra kesesi, gzler ve tendonlar. Olumsuz duygu: fke. Ses: G
7. Ses:
Organ ve ilikide olduu beden blm: Kalp, dil ve kan. Olumsuz duygu: Acelecilik, tela, kibir, heyecan Ses: CEN Dz Solunum tekniini kullanarak burnunuzdan nefes aln.
Altnc Adm: Uzun Yaam iin Egzersizler 175 174 Uzun Yaamn Srlar
Dz Solunum tekniini kullanarak burnunuzdan nefes aln. Nefes verirken srekli olarak Gl sesini be kez tekrarlayn ve ardndan son seferinde ... diye nefesinizi bitirinceye kadar uzatn: G, g, g, g, g, g ... Karacier sesini tekrarlarken, bu sesin kaburgalarnzn sa tarafnda, karacierinizde titretiini hissedebilirsiniz. Nefes vermeyi bitirdikten sonra dinlenin. Toplam 3 kez ya da eer ihtiya duyuyorsanz daha fazla tekrarlayn. 4. Ses: Organ ve ilikide olduu beden blm: Dalak, pankreas, kaslar, az. Olumsuz duygu: Endie. Ses.GUN GUA Dz Solunum tekniini kullanarak burnunuzdan nefes aln. Nefes verirken srekli olarak GUN GUA sesini tekrarlayn: Gun gua, gun gua, gun gua, gun gua, gun gua ... Dalak sesini tekrarlarken, bu sesin kaburgalarnzn sol tarafnda, dalanzda titretiini hissedin. Nefes vermeyi bitirdikten sonra dinlenin. Toplam 3 kez ya da eer ihtiya duyuyorsanz daha fazla tekrarlayn. 5. Ses: Organ ve ilikide olduu beden blm: Mide, barsaklar. Olumsuz duygu: Kuruntu, ar dnme. Ses: HAY I Dz Solunum tekniini kullanarak burnunuzdan nefes aln. Bu
sesi her nefes veriinizde bir kez uygulamalsnz. Yani, nefes vermenizi tamamlayncaya kadar tek bir HAY sesi karn: Haaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaayyyyyyyyyy... Mide sesini tekrarlarken, bu sesin gs kafesinizde titretiini hissedin. Ayn zamanda midenizin genilediini hissedebilirsiniz. Nefes vermeyi bitirdikten sonra dinlenin. Toplam 3 kez ya da eer ihtiya duyuyorsanz daha fazla tekrarlayn. 6. Ses: Organ ve ilikide olduu beden blm: Bbrekler, mesane, kemikler ve kulaklar. Olumsuz duygu: Korku, ok, panik. Ses: HEY Dz Solunum tekniini kullanarak burnunuzdan nefes aln. Nefes vermeye baladnzda HEY sesini karmaya balayn. Bbrek sesi, tpk mide sesi gibi bir nefeste bir kez tekrarlanr. Aralarndaki tek fark, bbrek sesinde nefesin son ksmna gel diinizde, karnnz bir anda ieriye doru ekip tek seferde HEY diye ses kararak ses almasn sonlandrmanzdr: Heeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee. . .EY!" Bbrek sesini tekrarlarken, belinizin iki yannda bbreklerinizin titretiini ve belinizin iki yanndaki kaslarnzn genilediini hissedebilirsiniz. Nefes vermeyi bitirdikten sonra dinlenin. Toplam 3 kez ya da eer ihtiya duyuyorsanz daha fazla tekrarlayn.
4. Ses: Organ ve ilikide olduu beden blm: Beyin. Ses: HONG Dz Solunum tekniini kullanarak burnunuzdan nefes aln. Nefes verirken srekli olarak HONG sesini tekrarlayn: Hong, hong, hong, hong, hong, hong, hong, hong ... Beyin sesini tekrarlarken, bu sesin gs kafesinizde ve kafata-snzda titretiini hissedin. Nefes vermeyi bitirdikten sonra dinlenin. Toplam 3 kez ya da eer ihtiya duyuyorsanz daha fazla tekrarlayn.
Meditasyon
Meditasyon uygulamas, farkndalnzn gelimesi, konsantrasyon yeteniinizin artmas ve hem zihninizin hem de bedeninizin sakinlemesi iin son derece faydal bir almadr. Meditasyon temel olarak sessizce oturmaktan, dnce akn durdurmaktan ve yalnzca iinde bulunduumuz anda varolmaktan ibarettir. Derin ya da gerek meditasyon durumuna ulamak son derece zor ve aba gerektirir. Meditasyon, kelimenin gerek anlamnda "arada durmak" demektir. Yani ne bedende ne beden dnda, ne yaamn ne lmn, ne gemiin ne gelecein, ne kendinizin ne de dierlerinin varolduu bir durumda bulunmaktr. Hint ekollerinde bu durum Samadhi olarak adlandrlr: Sa, ayn; ma, yok; di ise iki ya da ikilik anlamndadr. Yani "kinin ya da ikiliin olmamas." Bununla birlikte, gnlk yaamda uygulamak ve yararlarndan faydalanmak amacyla yaplacak bir meditasyonu almasn renmek olduka kolayd; nk temelde hibir ey yapmadan oturmaktan baka bir ey deildir. Bununla birlikte hibir ey yapmama durumuna ulamak son derece zor olduu iin bir takm yardmc yntemler kullanlr. Ancak bu yntemlerden tamam, zihnin kesintisiz imdide, her tr ikiliin tesinde izleyici konumda durmasndan baka bir ie yaramamakta-drlar. Meditasyon, yaamn asla gzard edilmemesi gereken bir parasdr. Yalnzca bu sayede, yaratlm bir varlk olarak, yaratlann tesine doru olan yolculuunuza devam edebilirsiniz.
Farkl meditasyon almalar zerinde yaplan pek ok klinik deney bulunmaktadr. Bu deneyler, gerekten de etkileyici sonular sergilemektedirler. Ancak burada tek tek bu sonular sayp dkmek yerine meditasyonun belki de en nemli etkisinden bahsetmek yeterli olacaktr: Meditasyon, tm rahatszlklarn temel nedeni olan stres dzeyini byk oranda drmektedir. imdi dilerseniz meditasyon almasna geelim.
bana gelebilir, bu durumda bedeninizi hareket ettirebilir ya da ellerinizi stp aryan blgelere masaj yapabilirsiniz. Ellerinizi, avularnz yukarya dnk olacak ekilde rahata bacaklarnzn zerine koyun. Dilinizin ucunu, st n dilerinizin biraz gerisinde damanza dedirin. Gzlerinizi yumuak bir ekilde kapatn. Aznz kapal tutup burnunuzdan soluyun ve eer aznzda tkrk retilirse tkrnz rahata yutun.
Diz st Oturu: Dizlerinizi krp, aralarnda 10-15 cm. aklk olacak ekilde, dizlerinizin zerine oturun. Kalalarnz topuklarnzn zerinde olsun.
Bada Kurmak: Yere oturun. Sa bacanz dizinizden krarak kendinize doru ekin. Ayanz, ayak tabannz havaya bakacak ekilde kasnzn nne doru ekip yere koyun. Ardndan sol bacanz dizinizden krp kendinize doru ekin ve ayak tabannz yukarya bakacak ekilde, sol ayanz sa ayanzn hemen nne, topuklarnz neredeyse birbirine deecek ekildi koyun. Ellerinizi, avularnz yukarya dnk olacak ekilde rahata bacaklarnzn zerine koyun. Bedeninizin st ksmn doal bir ekilde dik tutun. Omuzlarnz dk, gsnz ve karnnz tmyle gevemi halde olsun. enenizi hafife ensenize doru ekerek ensenizi dz-letirin. Dilinizin ucunu st n dilerinizin biraz gerisinde damanza dedirin. Gzlerinizi yumuak bir ekilde kapatn. Aznz kapal tutup burnunuzdan soluyun ve eer aznzda tkrk retilirse tkrnz rahata yutun.
Uygulama
Rahat ettiiniz bir meditasyon oturuunda oturduktan sonra, gzlerinizi ak tutarak rahata ileriye doru bakn. Bedeninize hibir ekilde mdahele etmeden, rahat bir ekilde soluk alp vermesini izleyin. Bir sre sonra banz emeden baklarn yere, 90-100 cm. ilerideki bir noktaya ynlendirin. Bu noktaya zellikle odaklanmadan serbeste bakarken, bir sre boyunca bedeninizin kendiliinden ve rahata soluk alp vermesini izlemeyi srdrn. Banz emeden baklarnz bedeninize biraz daha yaklatrn. imdi baklarnz, bedeninizden birka santimetre ileride, yerde olacaktr. Ayn ekilde, bu noktaya da zellikle odaklanmadan serbeste bakarken bir sre boyunca bedeninizin kendiliinden ve rahata soluk alp vermesini izleyin. imdi gzlerinizi kapatn ve dikkatinizi burnunuzun ucuna ynlendirin. Bedeniniz kendiliinden soluk alp verirken, her soluk alnzda havann burun kanatlarnzda yaratt serinlii ve her soluk veriinizde burun kanatlarnzda yaratt lkl hissedin. Bir sre boyunca bu ekilde soluklarnz izlemeyi srdrn. Yava yava, bedeninizin kendiliinden soluk alp veriini izleyerek dikkatinizi karnnzn alt ksmna solunum almalarnda enerji kresini oluturduunuz blgeye ynlendirin. Brakn bedeniniz can nasl istiyorsa o ekilde soluk alp versin. Soluklarnza kesinlikle mdahale etmeyin. Bir izleyici olun ve yalnzca izleyin. imdi bedeniniz doal bir ekilde soluk alp verirken her soluk alnz ve soluk veriinizi saymaya balayn: Bedeniniz so-
luk aldnda iinizden 1, diye sayn; soluk verdiinde, 2 deyin. Yeniden soluk aldnda, 3; yeniden soluk verdiinde, 4... Bu ekilde 10'a kadar sayn. 10'a geldiinizde 11 diye devam etmeyin. Yeniden 1'e dnn ve saymaya birden balayarak devam edin. Meditasyon almasnda ustalatka, yalnzca soluk verilerinizi sayn. Daha da ustalatnzda soluklarnz hi saymayn yalnzca byk birfarkndalkla izleyin. Ancak meditasyon sresi boyunca soluklarnz saymadan izleyebilir hale gelmesi iin olduka uzun bir zaman gemesi gerekebilir. Bunun iin acele etmeyin. nk soluklarnz saysanz da saymasanz da meditasyonun etkileri hemen hemen ayn olacaktr. 10 ya da 20 dakikalk bir meditasyonun ardndan, hi acele etmeden yavaa gzlerinizi an ve kendinize gelmek iin bir sonraki blmde anlatlan masaj tekniklerini uygulayn.
Notlar: Ensenizi, omuzlarnz, gsnz, diyaframnz ya da karnnz kasmadnza emin olun. Doal bir ekilde dik durun ve srtnzn kamburlamasna izin vermeyin. ilk balarda, meditasyon almasnda ustalancaya kadar sk sk bedeninizin duruunu kontrol edin. ilk balarda dncelerin bir trl durmadn farkedebilirsi-niz. Hatta sk sk soluklarnz sayarken aklnzn kartn, saymay unuttuunuzu da farkedebliirsiniz. Byle bir durumla karlatnzda kesinlikle nerede kaldnz hatrlamaya almayn. Sakin bir ekilde yeniden 1'den itibaren saymaya balayn.
Dnceleri kesinlikle aklnzdan uzaklatrmaya almayn. Bu dncelerin daha da byk bir hzla zihninize saldrmasna neden olacaktr. Yalnzca bir izleyici olun. Brakn dnceler gelsin ve gitsin. Siz yalnzca solunumunuzun farknda olun ve soluklarnz saymay srdrn.
Uyan Meditasyon uygulamas, zellikle de uzun sren meditasyon uygulamalar, zaman iinde bilinaltnn serbest kalmasna neden olabilirler. Eer ruhsal olarak dengeli durumda deilseniz ya da psikiyatrik bir tedaviden geiyorsanz, meditasyon almasna balamadan nce mutlaka doktorunuza danmaksnz. Meditasyonun kendi bana herhangi bir zarar yoktur ancak baz durumlarda bilinaltnda serbest kalan bir duygu ya da an, kiinin tek bana altndan kalkamayaca kadar byk olabilir. Bu nedenle de zihinsel olarak kendinizi yeterince dengede hissetmiyorsanz meditasyon almasna balamadan nce mutlaka uzun bir sre beden ile ilgili egzersizleri ve bu kitapta anlatlan dier almalar uygulayn.
Bu masaj tekniklerini, meditasyon ya da herhangi bir almann ardndan uygulayabileceiniz gibi herhangi bir zamanda ve yerde de uygulayabilirsiniz.
Yz Ovmak:
Avularnz, iyice birbirine srterek stn. Ardndan iyice sn m olan avularnz yznze koyun. Yumuak hareketlerle yanaklarnza, alnnza, ensenize ve boynunuza masaj yapn.
Burnu Ovmak:
Avularnz, iyice birbirine srterek stn. iaret parmaklarnz orta parmaklarnzn zerine koyun ve orta parmaklarnzla burnunuzun d kenarlarna yumuak hareketlerle yukarya ve aaya doru masaj yapn. Ardndan burnunuzun st ksmn, kalarnzn arasna yakn bir noktay bir elinizin ba ve iaret parmaklaryla tutup hafife ekerek serbest brakn. Bunu birka kez tekrarlayn. imdi bir elinizin iaret parman ya da iaret ve orta parman burunuzun hemen altna koyun ve parmaklarnz saaso-la hareket ettirerek burnunuzun altna masaj yapn.
Gzlere Masaj:
Avularnz, birbirine srterek iyice stn. Isnm olan avularnz gzlerinizin zerine koyun ve avularnzdaki lkln gzlerinize yayldn hissedin.
Elleriniz soursa bir kez daha stp yeniden gzlerinizin zerine koyun. Bu ekilde birka kez ellerinizdeki lkl gzlerinize ekin. aret, orta ve yzk parmaklarnzn ularn kullanarak yumuak dairevi hareketlerle st gzkapanzn zerinden gz krenizin st ksmna masaj yapn. Ardndan ayn ekilde alt gz kapanzn zerinden gz krenizin alt ksmna masaj yapn.
Kulaklar Ovmak:
Kulaklarnz rtm olduunuz avularnz yukarya ve aa ya doru hareket ettirerek kulaklarnza masaj yapn. Kulaklarnzda bedeninizin tamamn uyaran akupunktur noktalar bulunmaktadr. Kulaklarnz ovmak bu akupunktur noktalarnn uyarlmasn salamaktadr.
A l
Kollar Ovmak:
Avularnz iyice birbirine srterek stn. Ardndan sol kolunuzu dz bir ekilde uzatn. Sol avcunuzu yukarya bakacak ekilde dndrn. Sa avcunuzu, sol kolunuzun i ksmna koyup yukarya ve aaya doru kolunuzun i ksmna masaj yapn. Ardndan ellerinize yer deitirerek ayn ekilde sa kolunuzun i ksmna masaj yapn. Bitirdikten sonra yeniden sol kolunuzu ileriye uzatn ancak bu kez avucunuzu aaya bakacak ekilde dndrn ve kolunuzun d ksmna masaj yapn.
Sol kolunuzun d ksmna masaj yaptktan sonra ayn ekilde sa kolunuzun d ksmna da masaj yapn.
Gs Sprmek:
Avularnz birbirine srterek iyice stn. Isnm olan avularnz gszn st tarafna koyun. Avularnz yukardan aaya doru hareket ettirerek tm gsnz sprn.
Gs Yumruklamak:
Ellerinizle gevek birer yumruk yapn. Gevek yumruk yaptnz ellerinizle gs kafesinizin tamamn yukardan aaya doru yumuak hareketlerle yumrukla-yn. Sert vurmamaya zen gsterin. Yumruklarnzla gsnz dverken, darbelerden yaylan yumuak titreimleri gs kafesinizin iinde hissedin.
195
Beli Ovmak:
Avularnz birbirine srterek stn. Ardndan avularnz srtnza koyun. Brakn avularnzdaki lklk, belinize ve bbreklerinize aksn. Ellerinizin souduunu hissederseniz bir kez daha stn ve ardndan srtnza ve tm belinize yukardan saya, kuyruk sokumunuza kadar masaj yapn.
Bacaklar Ovmak:
Yere oturup bacaklarnz ileriye doru uzatn. Avularnz birbirine srterek iyice stn. Avularnz bacaklarnzn i ksmna koyun ve yukardan aaya, topuklarnza doru masaj yapn. Ardndan ayn ekilde yukardan aaya doru bacaklarnzn d ksmlarna masaj yapn.
Her iki yne doru da 36 kez, 100 kez ya da istediiniz say da masaj yapabilirsiniz. Saat ynnde yaplan masaj kabzlk sorunlarnda ie yaramaktadr. Saatin ters ynnde yaplan masaj ise ishalin durdurulmasnda. Bu almay istediiniz kadar tekrarlayabilir gnn herhangi bir saatinde yapabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken tek ey bu almay yemein hemen ardndan uygulamamaktr.
UYGULAMA: Srtst yere yatarak geveyin. Avularnz iyice birbirine srterek ellerinizi stn. Sa avcunuzu karnnzn zerine koyun ve sol avucunuzu sa avucunuzun zerine koyun. Karnnza sadan sola doru, saat ynnde dairevi hareketlerle masaj yapmaya balayn, ilk nce kk dairevi hareketlerle balayp, daireleri gittike bytn. En sonunda gs kafesinizin hemen altyla kask kemiinize kadar ulaan bir daire izecek ekilde karnnza masaj yapn. Saat ynnde dairevi hareketlerle masaj yaptktan sonra dairelerin ynn deitirin ve bu kez saatin ters ynne doru dairevi hareketlerle masaj yapn. Bu yne doru masaj yaparken dairelerin apn gittike kltmeye balayn. Karnnz ovarken byk bir gle bastrmaya almayn. Hafif ama sabit bir bask uygulamanz yeterli olacaktr.
Mevlana Celaleddin Rumi, bunu yazlarnda ok anlaml bir ekilde aklamtr: Ona gre, bu boyuttaki varoluumuzu tamamlayp bir sonraki boyuta getiimizde hangi baarlara imza attmz Yaratanmz iin nemli olmayacaktr. Yaptm/ iler, baarlarmz ne kadar byk olursa olsun nemli deildir. Yaratanmz iin nemli olan tek ey, bizim iin belirledii o zel, o anlaml grevi, ister byk ister kk bir grev olsun, tamamlayp tamamlamadmzdr. Eer, der Mevlana, bu kk grevi tamamladysanz, baka hibir ey baarma-m olsanz da kutsal bir yaam yaam olursunuz. Her birimiz, duygu ve dncelere sahip varlklar olarak, bu dnyaya belli bir tasarm ile, bu tasarmn doal sonucu olan belli bir ilev ile ve yine bu ilevin doal bir sonucu olan belli bir grev ile geliyoruz. Yaam grevimizin ne olduu, sahip olduumuz doal tasarmda sakldr. Eer tasarmmz doal ve tam ise o zaman ilevimiz ve grevimiz kendiliklerinden aa kmakta, dolu dolu, eksiksiz ve mutlu bir hayat yaamamz salamaktadr. Zihinsel ya da bedensel olsun her tr hastalk, doal tasarmmzda bir tr bozulmaya neden olur. Bu bozuk tasarm ile elde edilebilecek bir ok byk baar olmasna karn asl grevimiz yerine getirilememektedir. Bununla birlikte, doru tasarmn her zaman fiziksel tasarm olduunu dnme hatasn yapmayn. Bu tasarm kendini zihinsel ya da ruhsal olarak farkl biimlerde, evrenin bizim iin belirledii byk ve deitirilemez kadere bal olarak, bize verilmi olabilir. Evrenin planlar daima biz insan zekasn ve anlayn aan bir bak asna sahiptir. Bir an iin kt olduunu dndmz bir ey, uzun bir zaman asndan bakldnda son derece gerekli hatta iyi bir eye bile dnebilir. Bu nedenle, evrenin bizler tarafndan istisnalar olarak adlandrlan
akl almaz ilevini aklmzda tutarak, tasarmn bazen bizim anlaymz aan bir ekilde aa kabileceini kabul edip, en uygun tasarmmzn bize sunduu hayat amacna doru hareket etmemiz gerekir. Evrenin bize sunduunun bozulmas olarak adlandrabileceimiz hastalk, ruhsal bir bak asndan baktmzda "doal yol"dan uzaklatmz anlamamz iin bize gnderilen bir iaretten baka bir ey deildir. Hastaln ciddiyeti ise bizim yoldan "ne kadar uzaklatmz" ile dorudan ilikilidir. Evrenin "anlaml istisnalar" asndan ise bu durum, bazen renmemiz gereken dersleri renmemiz iin, "yol"u yeniden bulabilmemiz, ama bu sayede "kaybolmak" olarak adlandrdmz bilinmedik diyarlardaki dersleri, "manzaralar" grp ruhsal geliimimizi gerekletirmemiz iin gerekli bir ey olabilir. Durum her ne olursa olsun, yolumuzun doru "tasarma", bunun sonucu olarak da doru "ileve" ve "amaca" ya da "greve" ynelmesi gerekir. Bu nedenle de iyilemek son derece nemlidir; nk ancak iyilikle doru tasarm kazanr ve varoluumuzu eksiksiz olarak gerekletirebiliriz.
Yakn bir tarihte, canl varlklarn DNA ad verilen bir tr bilgi bankasna sahip olduklarnn kefedilmesiyle, herhangi bir varln tamam ile ilgili potansiyelin ve onun oluumu iin gerekli olan bilginin mikroskopik dzeyde bir arada varolduu kantlanm oldu. Kck bir tohum, kocaman bir aa olabilmek iin ihtiya duyduu bilginin tamamn iermektedir. Ayn ekilde bir insann DNA's onun bir yumurta ve spermden, tmyle gelimi bir insan olmasn salayacak tm bilgiyi iermektedir. Hatta, DNA'larmz, ne tr hastalklara sahip olacamz, ka yalarnda olas bir kalp krizini yaayacamz gibi bilgileri, yani bir anlamda kaderimizi bile bir tr potansiyel bilgi olarak kendi iinde bulundurmaktadr. Yakn zamanlarda, Ken Wilber gibi bir takm ada dnrler, nasl ki insann DNA'lar varsa, toplumlarn da DNA'lar olmas gerektii fikrini ortaya attlar ve bu bilgi depolarn MEME olarak adlandrdlar. MEME denilen toplumsal DNA'lar, o toplumun ortak bilgi birikimlerinin bir sonucu olarak olumakta ve toplumun iinde varolan herhangi bir bireyin, o toplumun bir paras olmasn salamaktadrlar. Buna ek olarak MEME, toplumun genel eilimlerini ve davran modellerini, yani toplumun kaderini de anlatmaktadr. Son 20 yln, zerinde en ok konuulan konularndan bir tanesi Kaos Kuram ve Entropi kanunu oldu. Bilimi, ruhsallkla ya da felsefe ile birletirmeye alan pek ok insan iin elbette bu kanunlar biraz can skcyd. Can skc olmalarnn nedenlerinden bir tanesi, bu kanunlarn bir tanesi belirsizlikten bahsederken bir dierinin evrende srekli bir rme ve bozulmann varolduunu anlatmasyd. Ksa bir sre sonra felsefenin ve ruhsalln imdadna yine bilim yetiti ve "kendini yenileyen yaplar" diyebileceimiz yeni bir kuram ortaya atld. Bu kuram gre, evrendeki olgular kendi ilerindeki bir bilgi ya da bilin uyarnca, kendilerini yenileme zelliine sahiptiler. rne-
in, entropi kuralna gre elimiz kesildiinde onun iyilemesi mmkn deilmi gibi grnrken, kendini yenileyen yaplar kuramna gre, elimiz kesildiinde "bir tr bilin" bu kesiin yamanmasn salyordu. Ayn ekilde kuyruu kopan bir kertenkelenin kuyruu, bir tr bilin araclyla kendini yeniden retiyordu. Biraz daha zaman geti ve 2006 ylna geldiimizde nl bir fiziki, bir atom alt paracnn 15-20 saniye sonra tam olarak nerede bulunacan belirleyebileceimizi kantlad. Bu bilgi, bilim dnyasna bomba gibi dt; nk uzun yllardr bilim dnyasnn en byk dayanak noktalarndan bir tanesi olan belirsizlik kuramnn pabucu dama atlmt. Anlald kadaryla, tm evreni yneten bir bilin ve bir kader vard. Peki ama eer her eyin temelinde, o yapy yneten bir bilin ve her oluumun bir kaderi varsa, bu bilgiye nasl ulalabilir? ite bu soru, gemite bu gerein farkna varan pek ok kadim bilim insan tarafndan sorulmu ve elde edilen bilgiler ezoterik bilgi birimi olarak derlenmitir. Gemiin bilim insanlar, ilk olarak evrende varolan her eyin bir ortak bilincinin var olduunu kefetmilerdi. Animist dnya grnn bir paras olan bu anlay, evrendeki her canl trnn, o canl trnn en mkemmel rnei olan bir tr bilin tarafndan ynetildiine inanyordu. rnein am aalarnn tamamn yneten bir am aac bilinci vard. Btn aa trlerinin bilinci bir araya geldiinde ise aacn bilincini oluturuyorlard. Tm bitkilerin bir ortak bilinci vard ve tm bitkilerin ortak bilinci bir araya geldiinde bitkilerin ortak bilincini oluturuyordu. Anlayacanz gibi bir aac, birey olarak oluturan bilin, bir tr DNA gibi, o aacn fiziksel yapsn ve kaderini anlatyordu. Ancak o aa trnn tm bireylerinin toplamn oluturan ortak bilin, bir tr MEME gibi o aalarn toplam kaderini belirliyor-du.
nsann organlarnn bir bilinci vard. Bu bilin o organn k< derini anlatyordu. Tm organlarn toplam bilinci, birey olarak o insann fiziksel yapsn ve kaderini aklyordu. Tm insanlar bir araya geldiinde, insanln ortak bilincini ve kaderini oluturuyordu. Ayn ekilde, gezegenimizde yaayan canllarn tamamnn ortak bilinleri bir araya geldiinde gezegenimizin kaderini ya da bilincini oluturuyordu. Doa ruhlar ya da bu bilin durumlar Hint retileri tarafndan Devalar ya da tanralar olarak adlandrlyordu. Gemi alarn bilim insanlar btn bu bilin durumlarnn, evrensel bir bilincin bir paras olarak anlalabileceine ve herhangi bir bireyin kaderinin gerekli ifre zldnde nceden belirlenebileceine inanyorlard. Gzlemlerinin sonucunda insann bilinci ve kaderi ile ilgili pek ok uygulama gelitirdiler. Bu uygulamalar gemiin ruhsal ya da ezoterik retilerinin yaratlmasn salad. Kaderin anlalmas iin gelitirilen retiler, gnmzde genel olarak astroloji, numeroloji, kehanet gibi isimlerle tanndlar. iinde yaadmz a, ortak bilincimizin bir rn olarak eski bilgilerin yeni bilgiler ile birletii bir a oldu. evrenize baktnzda ne demek istediimi ok iyi anlayacaksnz. 25 yl nce, u an sahip olduumuz bilgilere sahip olmak neredeyse olanakszd. Bir yzyl nce ise btn bu bilgilerin varlndan bile haberdar deildik. Oysa gnmzde, binlerce yldr byk bir sr olarak saklanan kadim bilgiler herkesin kullanmna alrken bir yandan da internet ve dier bilgi teknolojileri araclyla herkesin hemen hemen her tr ada bilgiye ulamas mmkn hale geldi. Artk insanlar iin snrlar, engeller gittike kalkmaya balyor. Bu durumun hem olumlu hem de olumsuz bir takm sonular bulunmaktadr. Olumlu ksm, kendi yaamlarmz da-
ha iyiye gtrmemizi salayacak bilgilerin kullanmmza alm olmas ve bu bilgileri kullanarak yepyeni bilgiler yaratabilecek olmamzdr. Olumsuz yan ise bilgilerin bu ekilde ortaya serilmesinin zaman zaman o bilginin nemini gz ard etmemize neden olmasdr. Yakn bir zamanda gelitirilmeye balanan "Kader Planlama Teknii", eski an bilgisi ile yeni an bilimini birletiren yepyeni bir "deifre" ve "analiz" yntemidir. Bu yntemin nemli zelliklerinden bir tanesi, insann tasarmn ya da formunu, onun gl ve zayf yanlarn, hepsinden nemlisi de varolu amacn ve grevini belirlemesidir. Bu hedef bir kez belirlendikten sonra bir sonraki aama, rencinin ya da "Kader Planlama Teknii"nden faydalanan kiinin, eitmen tarafndan bu hayat amacna ulamak iin neler yapabileceini, kendi tasarmndaki avantajl zellikleri kullanarak tasarlamasndan olumaktadr. "Kader Planlama Teknii"nin bir dier zellii de gelecekteki potansiyel olumlu ve olumsuz zamanlar nceden belirleyerek kiinin bu zamanlar kendi yararna kullanmasn salamasdr. Gnmz insannn en nemli sorularndan bir tanesi, kim olduumuz ve varolu amacmzn ne olduudur. nsann kendi varoluuna anlam bulmas, hayatnn bir ok sorununun, sihirli bir denek dokundurulmuasna ortadan kaldrlmasn salamaktadr. Kader Planlama Teknii, bize bu bilgiye ulamamz iin gerekli olan en nemli eylerden bir tanesini, yani "tasarmmzn" ne olduunu anlatmaktadr. Uzun, salkl ve anlaml bir hayat yaayabilmek iin ilk grevimiz tasarmmz anlamak, bu keifin sonucu olarak da varolu amacmz bulmaktr. Tasarmmz; amacmz ve kaderimiz ile ayrlmaz bir iliki iindedir. Varolu amacmz yerine getirmek ise, bilgeleme-
mize ve mutlu olmamza olanak tanmaktadr. Kader Planlama Tekniini uyguladm kiilerin en sk sorduklar soru, deimez bir kaderimizin bulunup bulunmaddr. Bu kendine tanma teknii bize, kaderimizin ana hatlarnn belirgin olduunu ve varolu amacmzn da deitirilemeyeceini anlatmaktadr; ancak o kaderi izlemek ya da izlememek tmyle bizim zgr seimlerimizin bir sonucudur. Bir am aacnn tohumunun bir nar aac olmas dnlemez. Bir am tohumu, am aac olmak iin gerekli olan bilgiye ya da bilince sahiptir. Ayn ekilde bir birey de kendi varolu amacn gerekletirmesini salayacak bir bilin ile domaktadr. Buna karn, her ne kadar baz insanlar bu gerei kstlaycym gibi bulsalar da evrensel gerek, bize bunun tersini sylemektedir. Arayp durduumuz mutluluk ve uzun yaam ideali, varolu amacmz ile bir arada bulunmaktadr. Mutsuzluumuzun nedeni, varolu amacmzn peinden gitmememizdir. Evrensel kanunlarn bir sonucu olarak sahip olduumuz bu bilin durumu, o bilin durumunun yapmak iin yaratld eyi yapt zaman mutlu olmasn da tasarlamtr. Bu nedenle mutluluk belirsiz ve nasl bulunaca belli olmayan bir ey deil, yapmaktan en zevk aldmz eyi yaptmzda bulabileceimiz bir varolu durumudur. Hayatmz boyunca srekli olarak hayallerimizin peinden komann ne kadar hayranlk uyandrc bir ey olduunu duyduk. Hayallerinin peinde koan insanlar ounlukla bir tr kahraman ilan edilirler ve herkes bu insanlara hayranlk duyar. Hayallerimizin peinden komak ve yapmak iin yaratldmz eyi yapmak, hemen herkesin hem fikir olduu bir konu olmasna karn toplumsal artlanmalar ounlukla hayallerimizin peinden komamza engel olmaktadrlar. Annelerimiz, babalarmz ve kltrmz bize, kesinlikle iyi niyetle, hayallerimizin
peinden komak yerine bizim iin hayal edilen eyi, ounlukla da daha gvenli olduunu dndkleri eyi yaamamz sylemektedirler. Bu anlamda gerek kaderimizi izlemek yerine tmyle yapay ve bize uymayan bir hayali izlemeye zorlanmaktayz. Elbette bu durumun sonucu byk bir mutsuzluk, amaszlk, hastalk ve ksa bir yaam olmaktadr. ou insan ciddi bir hastaln penesine dtnde hayatnda bir eylerin ters gittiini fark etmekte, kaybedecek Bu bir eyleri da olmadna ise anlayacanz inanarak tmyle zere hayallerinin peinden komaya durumdan varolu baladklarnda
Baz insanlar varolu nedenlerini ve hayat amalarn bulacak kadar ansldrlar. Bu ans onlarn uzun, mutlu ve salkl bir hayat yaamalarn da salar. Buna karn oumuz, varolu nedenimizi ve hayat amacmzn ne olduunu tam olarak bilemez ve hayatmz bunu bulmak iin harcarz. Bu kitapta anlatlan yntemleri uygulamaya baladnzda, bedeninizin ve zihninizin her geen gn evren ile daha byk bir uyum iinde ilemeye baladn fark edeceksiniz. Bu uyum, bir sre sonra hayat amacnz anlamanz salayacak bir farkndalk da kazandracaktr. Buna karn, eer hayat amacnzn ne olduunu ve kendinizin kim olduunuzu anlamak konusunda "Kader Planlama Teknii"nden yararlanmak isterseniz, kitabn sonundaki iletiim bilgilerinden faydalanarak, bu konudaki bir uzmandan randevu alabilirsiniz.
yaadmzda, son dnem olan bilgelik dnemi yalnzca dokuz yl deil, hayatmzn geri kalan boyunca devam etmektedir. Buras bilgeletiimiz ve mutlak bir mutluluk durumunda yaadmz dnemdir. Bu bilgelik dneminin ne kadar uzun olaca, tmyle hayat amacmz zerinde ne kadar altmz ile dorudan orantldr. Ksa dnemli ve kolay hedefleri olan ve hayat dnemlerinin iinden geerken adm adm hayat amalarna doru ilerleyen insanlar, ileri yalarna ulatklarnda, grmeye alkn olduumuz yal insanlardan olduka farkl, son derece canl, gl ve mutlu insanlar olmaktadrlar. Hayatn her dnemi zorlanmadan ve hzlandrlmaya allmadan yaanmaldr. Nasl ki vaktinden nce aan iek hayatta kalmay baaramazsa, hzlandrlmaya allan bir hayat dnemi de insann uzun yaamasn ve mutlulua ulamasn olumsuz ynde etkiler.
Hayatmzrr ilk dnemi ocukluk dnemimizdir. Bu dnemde, hayatta kalmamz salayacak temel becerileri renmekle geiririz. Eer bu dnemde renmemiz gereken becerileri renemez ve kk hedeflerimize ulaamazsak hayatlarmzn daha sonraki dnemleri bundan zarar grmeye balar. Dokuz ile on sekiz ya arasndaki dnemde, duygular ve ailemizin dndaki hayat tanmaya balarz. Bu dnem bizi yava yava yuvadan ayrlmaya hazrlar. Eer yuvamzdan vaktinden nce ayrlmak iin bu dnemi hzlandrmaya alrsak zarar grrz. Bu dnem halen ailemizin gvenli kucann tadn karrken yava yava d dnyay tandmz bir dnemdir. On sekiz ile yirmi yedi ya aralnda, d dnyay ve kar cinsi tanmak konusunda daha cretkar giriimlerde bulunmaya balarz. Tek bamza yaamaya ve kendi hayat amacmz bulmaya giritiimiz bu dnem kendi kk hedeflerinden ve kk baarszlklarla oluturduumuz deneyimlerden meydana gelmektedir. Yirmi yedi ile otuz alt ya aralnda, artk kendi yaammz kurmaya hazr hale geliriz. Uzun hayat amacmz bu yalarmzda artk kendini tmyle grnr hale getirir. Baka bir insanla hayat kurmaya ve sorumluluk almaya hazr olduumuz bu dnem, ayn zamanda uzun hayatmz boyunca ihtiya duyduumuz maddi ve manevi birikimlerimizi de yapmaya baladmz bir dnemdir. Otuz alt ile krk be ya arasndaki dnemde, o ana kadar yaadmz hayat bir kez daha gzden geirir, hayatmzn hangi alanlarna eki dzen vererek hayat amacmza doru nasl ilerleyeceimizi anlamaya balarz. Krk be ile elli drt ya arasndaki dnemde, kendi iimize ekilir ve dikkatimizi yava yava isel dnyaya, maddi dnyann tesindeki alana ynlendirmeye balarz. Bu dnemde ha-
yat amacmz artk kendini net bir ekilde bize belli etmitir ve bu hayat amacna doru kesin admlar atmaya balamzdr. Hayatlarnn bu dnemine kadar varolu amalarn bulamam insanlar iin bu dnem ok nemli bir frsat sunar. Bununla birlikte, bu ekilde adlandrmasak da hayat amacmz zerinde daha ciddi alma kararllnda olduumuz bu dnem, eer bu giriim konusunda deneyimsizsek kendimizi yanl yollarda kaybetme tehlikesini de beraberinde getirmektedir. Elli drt ile altm be ya aralndaki dnemimizde, ailevi sorumluluklarmzn arlkl ksmn tamamlam, bizden sonraki kuan kendi hayatlarn srdrebilir hale gelmelerini salam olmann tadn karrz. Artk yava yava kendimize daha fazla zaman ayrmak ve hayat amacmz zerinde almak isteriz. Altm be ile yetmi iki ya aral, hayatmzn o dnemine kadar elde ettiimiz baarlarn dier insanlar tarafndan takdir edildii ve tannd dnemdir. Bu dnemde artk, bir yandan dier insanlar hayat amalarn bulmaya ynlendirmeye hazrlanrken bir yandan da kendimizi hayat amacmza ulamaya hazrlarz. Yetmi iki ile seksen bir ya aralndaki son dnemimiz, artk bilgeletiimiz dnemdir. Bu dnemde, hayat ile ilgili pek ok sorunun yantn biliriz. Kendimizden nceki kuan hayat amalarn bulmalarna yardmc olabilecek kadar deneyim sahibiyizdir. Bir yandan da kendi hayat amacmza ulam olmann ve onu daha da fazla mkemmelletirmeye almann tadn karrz. Seksen bir yamzdan sonraki dnem, yaama kararllnda olduumuz seneler boyunca devam eder. Hayatn en muhteem dnemi olan bu bilgelik dnemi eer hayat amacna ulalmsa uzun ve son derece anlaml bir hal alr.
Hayat krkndan sonra balar, hayat ellisinden sonra balar gibi bir takm laflar sk sk duyarz. Hayat, doduumuz an itibariyle balamaktadr. Bu sz, hayatn dnemlerini anlayamayan ve hayatn farkl dnemlerinin birbirlerinden ayr olduunu dnen insanlar tarafndan kullanlmaktadr. Hayatmzn iindeki dnemlerin tamam, kendinden sonraki dnemi hazrlar. Bu nedenle her dnemimizin akllca, salkl ve mutlu bir ekilde yaanmas gerekir. Hayat krkndan ya da ellisinden sonra balamaz ama "bilgelik dnemi" yetmi iki yamzdan sonra balar. O ana kadar hayat amacmza ne kadar yaklatmz bu dnemin nasl olacan ve ne kadar sreceini belirler. Uzun yaam asla ve asla kronolojik yani zaman ile ilikili bir hedef olamaz. Uzun yaam yalnzca anlaml bir yaam iin deerli bir hedeftir. Bu nedenle, uzun ve salkl yaamak iin mutlaka hayat amacnz bulun ve kk hedeflerle bu amacnza doru ilerleyin. Ardndan bilgelik dnemindeki son grevinize hazrlann.
srdrrler. Bu grev, hem uzun yaayan insan hem de evresindeki gen insanlar iin son derece yararldr. Daha gen olanlara yol gsterme grevini stlenen yal insan kendini faydal hissederek yaama umudunu daha da glendirirken, gen insanlar onun yaam konusundaki bilgeliinden faydalanarak kendileri de uzun ve huzurlu bir yaama ulamak iin frsat yakalayabilirler. renmek ve rendiklerimizi paylamak hayatmzn en temel unsurlar arasnda bulunmaktadr. retmek ayn zamanda sizi daha iyi bir renci yapar. ou zaman bildiiniz bir konuda iyice ustalamanz iin yapmanz gereken ey bildiklerinizi retmenizdir. Hayat grevi retmenlik olan bir insan olarak bunun ne kadar nemli olduunu kendi hayatmdan biliyorum. Uzun ve mutlu bir hayat yaamak istiyorsanz, retmek iin belli bir yaa ulamay beklemeyin; ama mutlaka belli bir bilgi birikimine ve belli bir deneyime ulan. retmek byk bir sorumluluk ve retmenin, bir renci olduunu kabul etmesini gerektirir. Gerek retmenler ayn zamanda gerek birer rencidirler. Uzun bir hayat yaadnzda hayatnzn ileri aamalarnda ister istemez bir retmene dneceksiniz. Bununla birlikte retmenlik terimini, kelime anlamnda elinde tebeirle kara tahtann nnde dikilen bir insan olarak anlamayn. Kendi ustalarmla yaadm deneyim renme konusundaki bak am normalde bilinenden biraz daha farkl olacak ekilde deitirdi. Bir retmen size yaamann doru yolunu reten bir insandr. Bu yola ulatracan dndnz teknikler yalnzca birer aratr ve tek balarna bir hedef olamazlar. ou zaman gerek bir retmen, rencisini hayatn iinde, davranlar ve tavrlaryla eitir. Bir sre nce retmenlerimden bir tanesinden insann
mutsuzluuna neden olan agzllk kavram ile ilgili bir takm teknikler reniyordum. Benim iin, agzllk bir kelime olarak ele alndnda anlalmas zor bir kavramd. Kendimi, bilindik anlamda agzl bir insan olarak alglayamadm iin retmenimin anlattklarn anlamakta zorluk ekiyordum. Oysa retmenim bana durmadan agzl olduumu, bu agzllmn de ok fazla ey renmi olmama neden olduunu anlatyordu. Bana, "Benden bile daha fazla ey biliyorsun," dedi. "Ama hl hangi yolu seeceine karar vermeye urayorsun." Benim iin bu, son derece normaldi. Yllardr dou retileri zerinde alyordum ve insanlarn nerelerde hatalar yaptn gryor, ayn hatalar kendim tekrarlamak istemiyordum. stelik bildiim eylerden hangisinin ruhsal geliim iin daha iyi olduuna karar vermekte de zorlanyordum. Ruhsal geliim iin nmde uzanan her iki yol da ilgimi ekiyor ama iki yoldan hangisini seeceime karar vermekte zorlanyordum. retmenim bunu agzllk olarak adlandrrken ben kararszlk olarak adlandryordum. Bir sabah, retmenimden erken kalkp onun kahvaltsn hazrlamak zere mutfaa girdim. Biraz sonra onun aslnda benden nce uyandn ama beni rahatsz etmek istemedii iin evin iinde dolamadn anladm. Sofray hzla hazrladktan sonra, her zaman yaptm gibi ilk olarak ayn hazrlamak iin suyu sttm. ayn demlemeye hazrlanrken mutfaa girdi ve "Bugn senin aylarndan bir tane imek istiyorum," dedi. Arada bir siyah ay ierken bana elik ediyordu. Evde yalnzca demlik poeti olarak kullanlan aylardan kaldn fark ettiim iin, "Bundan ier misiniz?" diye sordum. "Olur," dedi. Daha nceden de demlik poetiyle hazrladm aydan imi ve tadn beenmiti. Bardana scak su doldurduktan sonra iine bir tane demSekizinci Adm: Son Aama: Bilgelik 217
lik poeti attm. Suyun rengi biraz deimiti ki usta, poeti bardann iinden karmak iin kana uzand. Hemen araya girip, "Biraz daha bekleyin isterseniz, yeterince demlenmedi," dedim. Bana glmseyen gzlerle bakp tek bir kelime syledi: "Agzllk." Bu kadar basitti. Btn sorularm yantland. Hangi yolu seeceimi biliyordum. Yllardr rendiim, birbiriyle eliiyormu gibi grnen btn bilgiler bir anda yerli yerine oturdu. Evet, agzlydm ve bunu o an anlyordum.
Grdnz gibi retmek gnlk hayatn iinde olan bir eydir ve bu tr bir retme iin "bilgelie" yaklam ya da ulam bir insandan daha iyi bir aday yoktur. retmek, ou zaman rencinin en az diren gsterecei noktadan kck bir iti yaparak baarlr. Uzun yaayan ve artk hayatlarnn bilgelik dnemine ulam olan insanlar bu tr "kk dokunular" konusunda gerek birer ustadrlar. Siz de bir "kk dokunular ustas" olmak istiyorsanz, bu kitapta anlatlan basit bilgileri, evren ile olan uyumunuzu yakalamak iin kullann. Bununla yetinmeyin ve bu konudaki derslere katlp bilginizi ve deneyimlerinizi artrn. Sra size geldiinde, rendiklerinizi dierleriyle paylarken uzun ve keyifli bir hayatn tadn karn. Unutmayn, uzun bir yaam, anlaml bir yaamdr.
Farkl egzersizlerden ve almalardan oluan bu eitim program, yaklak olarak 3 ylda tamamlanmaktadr. yln
sonucunda renci, daha ileri ruhsal almalar iin hazr hale gelmektedir. Beden almalar ile balayan eitimin ilk etkileri, uzun sredir sregelen kk salk sorunlarnn ortadan kalkmas, baklk sisteminin glenmesi ve duygularn dengelenmesidir. Bu aamada baarl olan ve bedeni ile duygularn dzenlemeyi baaran renci ikinci aama olan "yaamsal enerjinin" dzenlenmesi almalarna balamaktadr. Yaamsal enerjinin dzenlenmesi aamas, pek ok nefes egzersizinden, meditasyondan ve duru almalarndan olumaktadr. Bu almalar sayesinde, bedende uzun yllardr devam eden salk sorunlarnn byk bir ksm ortadan kalkmakta ve kii mkemmel bir baklk sistemi gelitirmeye balamaktadr. almann bu aamasnn bir dier etkisi de gnlk hayatta, kiinin iyice canlanmas, enerjisinin artmas ve zihninin keskinlemesidir. Bedeni ve yaamsal enerjisi yeterince glenen renci yava yava bilin almalarna ve meditasyon uygulamalarna doru ilerlemektedir. Bu almalarn amac, aydnlanmaya ve ruhsal geliime giden yolda renciyi hazrlamak, mkemmel bir ruhsal denge durumuna ulamasn salamaktr. Bu aamada genellikle, rencinin mutsuzluunun ve salk sorunlarnn temelini oluturan ruhsal nedenler zlmekte ve doa ile uyum yeniden kazanlmaya balanmaktadr. Bu aama ou reti iin son aamadr. Bununla birlikte, bu aamaya ulaan renci ruhsal geliimin daha da ileri aamalarna ulamaya hazr hale gelmektedir. Bu aamalar da ise daha ileri dzeydeki ustalar ve aydnlanm varlklarla alabilmektedir.