Ysff

ANADOLU SAHASINDA YAZILAN BAZI YUSUF U ZLEYHA MESNEVLERNDE SEBEB- TELFLER Gnl AYAN ZET Yazl maksad ve ad ne olursa
olsun mesneviler, Trk Edebiyatnda ayr bir yere ve neme sahiptirler. Mesneviler, yazldklar dnemin dnce dnyasn gnmze aktaran birer ayna olarak deerlendirildiklerinde, eriilmez gzelliklerin, byk deerlerin Trk dnce dnyasn sslediini, zenginletirdiini grmemek mmkn olamayacaktr. Mesnevilerin giri blmlerinde hi ihmal edilmeyen balklardan birisi sebeb-i teliftir. Bu balk altnda air, eserini niin yazdn ve kendisini byle bir eser yazmaa sevk eden nedenleri anlatr. Kuran- Kerimde Kssalarn en gzeli olarak tavsif edilen Yusuf Kssas, Trk dnce dnyasnda da ok fazla rabet edilen bir konudur. Yusuf u Zleyha mesnevilerinin sebeb-i telifleri de zellikle bu konunun ileni gayesini aklad iin ve Trk dnce yapsn zetlemi oluundan dolay nemlidir. Sz konusu edilen mesneviler, eyyad Hamza (XIII.yzyl), Erzurumlu Darir (XIV.yzyl), Hamdullah Hamdi (d.1449/.1503), Kemal Paazade (d.1468-.1533), Tebrizli Ahmed(XV.yzyl, 1479 ylnda hayattadr), Abdurrahman Gubari(.974/1566), Talcal Yahya(. 990/1582), Ahmed Mrid (. 1174/1760), Tib (d.1204/178918. yy ) isimli airlerin kaleme aldklar mesnevilerdir. Anahtar Kelimeler: Kuran- Kerim, Sebeb-i Telif. Mesnevi, Yusuf kssas,
Prof. Dr., Seluk niversitesi, Eski Trk Edebiyat Anabilim Dal, gayan@selcuk.edu.tr
Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic
Volume 4/3 Spring 2009
228
Gnl AYAN
ANATOLIA IN THE FIELD OF PRINTED SOME "YUSUF U ZULEYHA" MESNEV OF THE SEBEB-I TELIF ABSTRACT What is the purpose of spelling the name as a separate Mesnevi the location and importance of Turkish literature have. Mesnevi the world thought of the period were written today are treated as transposing a mirror, do not access the value of the Turkish idea of beauty has graced the world, the rich will not be able to see the turning. Neglect of the input section of the title Mesnevi no one "sebeb-i telif" is. Under this heading poet, why me, and that the work itself that causes such a work be referred tells me. Kuran- Kerim in the "fable of the most beautiful as" The Joseph Kssa describe the world in the Turkish thinking is an issue of too much demand. In-i royalty Yusuf u Zleyha Mesnevi reason of the handling of this matter, especially to explain the purpose and outlines the structure of the Turkish thinking is important because of the build. The Mesnevi of the eyyad Hamza, Halilolu Ali, Erzurumlu Darir, Hamdullah Hamdi, Kemal Paazade, Tebrizli Ahmed, Abdurrahman Gubar, Talcal Yahya, Ahmed mrid take the pen name of the poet are Mesnevi. Key Words: Mathnawi, Yusuf Kssas, Kuran- Kerim, Sebeb-i Telif
Trk Edebiyatnda ilk byk rneini Kutadgu Bilig adyla XI. yy da grdmz mesnevi, XV. yy. da byk gelimeler gsterir. XV. ve daha sonraki yy.larda, airler tek mesnevi yazmayla yetinmeyerek be mesnevi yazp hamse sahibi olmay hedeflerler. Salad kafiye kolayl sebebiyle iki beyitten binlerce beyte kadar uzayp giden mesnevilerde airler kimi zaman din, tasavvuf, ahlak, kimi zaman destanms, tarih, kimi zaman estetik duygular, dnceleri, kimi zaman da yaadklar olaylar, ehir ve toplum Turkish Studies
Anadolu Sahasnda Yazlan
229
hayatnn baz kesitlerini ele alp ilemilerdir. Yazl maksad ve ad ne olursa olsun mesneviler, Trk Edebiyatnda ayr bir yere ve neme sahiptirler. Mesneviler, yazldklar dnemin dnce dnyasn gnmze aktaran birer ayna olarak deerlendirildiklerinde, eriilmez gzelliklerin, byk deerlerin Trk dnce dnyasn sslediini, zenginletirdiini grmemek mmkn olamayacaktr. Belli bir konuda, bamsz eser olarak yazlm mesnevilerin salam bir planlar vardr. Giri, konunun anlatld blm ve biti; btn mesnevilerde zen gsterilen bir sralamadr. Giri Blm; tevhit, mnct, nat, mesnevinin sunulduu kiiye vg ve sebeb-i telif (eserin yazlma sebebi) balklarn ihtiva eder. Mesnevilerin giri blmlerinde hi ihmal edilmeyen balklardan birisi sebeb-i teliftir. Bu balk altnda air, eserini niin yazdn ve kendisini byle bir eser yazmaa sevk eden nedenleri anlatr. Bu balk; sebeb-i tahrir, sebeb-i terceme, sebeb-i tertip, sebeb-i dasitan, sebeb-i hikyet, sebeb-i nazm- kitap, sebeb-i ina olarak geer. Sebeb-i telif blmnde air, kendisini byle bir eser yazmaya ynelten sebebi anlatrken, air ve eseri hakknda en nemli bilgilere bu blmde ulalr. airler eserlerini kaleme alrken, niin ve nedenleri aklamay ilm, edeb bir tarz olarak benimseyip, bu tarzn gereini yerine getirmek iin de hayli zenli davranmaktadrlar. Bugn eserin n sz saylan niin, neden ve nasllarn cevabn Divan airleri, mesnevilerde sebeb-i telif blmlerindeki ierikle ortaya koyarlar. Kuran- Kerimde Kssalarn en gzeli olarak tavsif edilen Yusuf kssas, Trk dnce dnyasnda da ok fazla rabet edilen bir konudur. Aile hayat ve mahremiyeti, ana-baba, karde, evlat, e sevgisi, namus, eref gibi ahlaki kavramlar, memleket-devlet idaresi, felaketler karsnda devlet adamnn alaca nlemler vb. konular Yusuf kssasnn ele alnd, Divan Edebiyatnn manzum romanlar saylan, mesnevilerde sz konusu edilmitir. Asl kahraman peygamber olan bir konuda yazarlarn slupta ll davranma mecburiyeti gibi bir ykmllk altnda bulunmalarn gerektirmitir. Bu konu, Anadolu sahasnda saylar hayli fazla olan Yusuf u Zleyhalarn yazlmasna vesile olmutur. Anadolu sahasnda bu kssay manzum hikye olarak ilk defa kaleme alan Krml Mahmut ile Halilolu Ali isimli iki airdir. Gerek Krml Mahmutun gerek Halilolu Alinin eserleri, hece vezni ve drtlklerle yazlmtr. Her iki airi de Ahmet Yesevinin
Turkish Studies
230
Gnl AYAN
dncelerini mmkndr.1
Anadoluya
tayan
kimseler
olarak
grmek
Anadolu sahasnda ilk Yusuf ve Zeliha mesnevisi, bugnk bilgilerimize gre eyyad Hamza (XIII. yy.)ya aittir. Bu mesnevi 1529 beyit uzunluundadr.2 Orta Asya airi Kul Alinin Kssa-i Yusufundan faydalanr. Kuran- Kerimin Ahsenl-Kasas diye vasflandrd Yusuf kssasnn zerinde brakt etkiyle kaleme almtr.3 eyyad Hamza, sebeb-i telifi drt beyitte zetler; Nazm dzdm bu sz dn gn Gr ki ne irin hikayettir bunu Ziy irin sz Yusufun kssas Dinleyenin gide gnl gussas Budur ahir kssalarn grkls Kuran ire mushaflarn yazs mdi dinlen szme tutun kulak Bir sz aydam kim ekerden tatlrak4
(Filtn / Filtn / Filn)
eyyad Hamzaya gre, Yusuf kssas, dinleyenlerin gnlndeki znty gideren bir hikyedir. Kssalarn en gzeli olarak Kuran- Kerimde yer alr. Buradan hareketle, eyyad Hamza, gayesinin; eseri insanlara okutup, onlar kederden, zntden
1 Gnl Ayan, , Ahmed Yesevi Etkisiyle Yazlan ki Yusuf u Zleyha: Two Yusuf u Zleyha under the Influence of Ahmed Yesevi, Milletleraras Katlml Hoca Ahmed Yesevi Sempozyumu, Trkiyat Aratrmalar Enstits 1617 Kasm 1993, Konya, 1993. 2 Dehri Dilin, eyyad Hamza, Yusuf ve Zeliha,T.D.K. yay.,stanbul1946,s.45 3 Hasan Kavruk, Trke Mesnevilerde Sebeb-i Telif, Malatya 2003,s.395. 4 Dehri Dilin, eyyad Hamza, Yusuf ve Zeliha,T.D.K. yay.,stanbul 1946, s.4.
Turkish Studies
231
korumak, kurtarmak olduunu belirtir. Yusuf u Zleyha kssasnn ekerden daha tatl olduuna dair dncesini de okuyucularna iletmekten geri kalmaz. Sule Fakihin yaad (XIII-XIV yy.) dnemlerde eyyad Hamzann Yusuf ve Zeliha mesnevisi bulunmaktadr.5 Sule Fakihin mesnevisi 4800 beyit uzunluunda byk bir eserdir. Sule Fakihin mesnevisinde de eyyad Hamzaya ait Yusuf u Zleyhann sebeb-i telif blmnde bulunan, ayn manada fakat daha mazmunlu ifadeler yer alr. gz Kerden-i Dsitn- Ysuf Peyamber Aleyhis- Selm lalum kr-i Hdvend-i cihn Syleyelm bir acyib dsitn
Gl derelm bir glistn- aa Gl derelm glen-i destn aa
Ol gl ile blbli ad idelm a- Ysuf bnyd idelm
Sz deizinde aleb avvas-var Ol deizden gevher ister ah-var
Dileyenler t ki bulsunlar murd Alayanlar gli cn ola d
l muraa szi gevher on ile

Kazm Kktekin, Sule Fakihin Yusuf ve Zelihas,nceleme-Metin-Dizin, Atatrk niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits, Yaynlanmam Doktora Tezi,Erzurum 1994.
5
Turkish Studies
232
Gnl AYAN
Er didiler on ouz on ile
n ekelin ahmeti ey fernde ry Olmad ar mhre ile kimse by Erzurumlu Kad Darir XIV. yy da yaamtr. Kaynaklar 1393 ylnda hayatta olduunu belirtmektedirler.613661367 ylnda kaleme ald bu mesneviye, Kssa- Yusuf adn verir. Kad Daririn mesnevisi 2126 beyit uzunluundadr. Sebeb-i telif sekiz beyitte anlatlr. Sule Fakihin kulland mazmunlar kullanarak kssay yazmasnn sebebini belirtmektedir. Bilrem kri udvend-i cihn Syleyelm bir acyib dsitn
Ol gl ile blbli d idelm a-i Ysufa bnyd idelm
Dileyenler t ki bulsunlar murd Alayanlar cn gli ola d
Sz deizine alup avvs-vr Ol deizde gevheristn h-vr
n ekersin ahmet iy fernde-ry Olmad mhreyile hi kimse by
Leyla Karahan, Kssa-i Yusuf, T.D.K. yay. Ankara 1994,s.17.
Turkish Studies
233
Yol bulanlar ulavuz eylegil Ol deizde ii uz eylegil
Kim bulasn gevheri gevher-nihd Gevher ile i ola cmle d
Cn ula a (u) dile bir zamn Bir acyib bir aryib dsitn (Filtn / Filtn / Filn) Kad Darir, Yusuf Kssasnn, alacak stnlkte bir destan olduunu vurgular. Kssay yeniden kaleme alarak gl ve blbl olarak niteledii Yusuf ve Zleyhann ruhlarn ad etmenin yan sra, zellikle, insanlar memnun etmek, kederden kurtarmak arzusundadr. Bu arada airlik kabiliyetiyle vnmekten de kanmaz. Kendisinden nce bu kssay yazanlar rnek aldn, rneklik edenlerin ismini belirtmeden dile getirir. Her air de eserlerini, insanlar zntden, skntdan kurtarmak iin yazdklarn belirtmilerdir. Toplumun zntleri ve skntlar vardr. Bu, Trk airlerinin, slamiyetten nceki toplumlarda, bah ve kamlarn yaptklar dini grevleri, slamiyet dairesine girilmesiyle de brakmadklarn, stlendiklerini gstermesi bakmndan dikkat ekicidir.. Esrar-name mellifi, Tebrizli Ahmedinin Yusuf ve Zeliha7 isimli mesnevisinin bilinen tek nshas, Marmara niversitesi FenEdebiyat Faklte Ktphanesi No:51dedir.Eser Tebrizde, 57 gnde, 4035 beyit olarak yazlmtr. Fakat imdilik tek nshas olan Yusuf ve Zeliha mesnevisi, 102 yaprak ve 2990 beyitten ibarettir.8 Sebeb-i Nazm- Kitap bal altnda, air, eseri kaleme alma sebebini 61 beyitte aklar. Akkoyunlular dnemi airi Tebrizli Ahmedi, ahbablarn kederinden sklmtr. air, bulunduu ortamn
7 Gnl Ayan, Tebrizli Ahmed- Esrar-name, Atatrk Kltr Merkeziyay. Ankara 1996,s.IX. 8 Nihat Azamat, Yeni Bir Ahmed ve ki Eseri, Esrar-name Tercmesi, Osmanl Aratrmalar VII-VIII, stanbul 1988.
Turkish Studies
234
Gnl AYAN
karklndan sz edip tabiatn, aalarn, kularn, ieklerin tasvirini yaparak, bir bakma konuya pastoral bir grnm verir. Akkoyunlu hkmdar Yakup Hann adaletinden, iyi idareciliinden, ilme verdii deerden, limleri, fakirleri koruyup gzetmesinden, zalimleri, arabozucular cezalandrmasndan, kt mezhepleri yok etmesinden, dinine hizmetinden vgyle sz eder. Grld zere Tebrizli Ahmedi (1479 ylnda sadr), Sebeb-i Nazm- Kitap da, kitab yaz sebebinden ziyade, Yakup Hann zelliklerinden bahsederek onun vgsn yapar. Bu da, bu dnemlerde, hl mesnevi blmlerinin tam manasyla yerlemediini gstermektedir.
SEBEB- NAM-I KTB
imdi bu nama sebeb ll beyn Ne zamn iinde dzd it beyn
Bir zamn idi ki hev-reng idi ua-i abbdan dil teng idi
Var idi lemde geri rb Bulmamd kimse lkin inlb ........... Bu all hrmetiyn ey kerm Virmegil sen bu alle cevr bm
Ol all cn-n y Ferd H Turkish Studies

235
Bu all crmini afv it amu
Defter-i iynna ekdr alem Bu durur senden murd ey l-kerem
Adl ddu merkeidr nkim ol Y Rab eyle bu duy sen abl
Bi yl olsa Amed mr tamm lsa ol ha dular ub u m
Nimeti krine lsan sz u sz Bide bir krin bitrmezsin henz ( Filtn / Filtn / Filn) Az- a- Ysuf Aleyhis-selm bal altnda yazlan beyitlerde ise Tebrizli Ahmed, kssann yazl sebebini anlatr. Yakup Han gece gndz kssalar okutur. Bu kssalar iinde Yusuf kssas da vardr. Fakat nesir halindedir. Yakup Han, Tebrizli Ahmedden bu kssann manzum olarak yazlmasn ister. Padiahn bu istei, Tebrizli Ahmedinin, kssay manzum olarak yazma hevesini artrr. air, adeta, yeniden can bulur. Tebrize dner. Gece gndz durmadan alr. Hikye ile ilgili ne kadar garip rivayetler, haberler varsa derler. Menkbelerden, tefsirlerden bilgi toplayp 57 gnde, 4035 beyit uzunluundaki mesneviyi ortaya karr. Aadaki beyitlerde de bunlar sylenmektedir. Geldk u namu beynna yine Bu ikyet tercmnna yine
Turkish Studies
236
Gnl AYAN
Byle olmd meger kim ehriyr Odurd alar leyl nehr
Odurd her peymber as Olur idi kendzin issesi
almamd a kim ol bilmeye Ouyup aa naar hem lmaya
asn Ysufu yet meger Tevi-y-di (cn)cn u dilden (r )r-i ner
Oudurd dyim b-nam an isse alurd andan ol h- sn
Hem mbrek albine dmi meger Kim bun nam itdreydi gher
Gel gr imdi ben af lini Bu rib b-nev avlini
imetindeydi emr ol zamn amu ullardan kemne n-tvn
Turkish Studies
237
aretinde aa ullar o idi Br ben b-reden kem yo idi
Bir gn ol an se ol pr-hner Cnib-i Rma meger ld sefer . Tebrizli Ahmedi, padiahn da bulunduu mecliste okunan bu mensur kssay yine padiahn isteiyle manzum hale getirir. Hamdullah Hamdinin (14491503) Hamsesini tekil eden be mesnevinin en beenileni Yusuf ve Zleyha mesnevisidir.9 air bu eserinde, ran airlerinden Firdevsi ve Abdurrahman Camiden faydalandn belirtir. Mesnevi 6241 beyit uzunluundadr. Mesnevinin blmlerinin balklar Arapa-Farsadr. Sebeb-i na olarak isimlendirilen mesneviyi yazma sebebini Hamdullah Hamdi, otuz sekiz beyitte anlatr. Hamdullah Hamdi Sebeb-i Telif blmne, nefsine seslenerek balar. Cismini bir tarafa atp kalbini dinlemesini, grnen ve grnmeyeni gren Hakk orada bulacan syler. Devamla ahlaki tlerde bulunur. Zalimliin ktle sebep olduunu, pimanln sknty gidermeyeceini, kiinin deerinin yok olup alalacan, sknt ve zntnn esiri olacan, adaletle hkmedenin ahirette rahat edeceini syler. Hazret-i Yusuf ile kendi hayat arasndaki benzerlii vurgular. nki, Hamdullah Hamdi nce annesini kaybetmitir. Babas ona ok dkndr. lmnden sonra, Hamdinin ok sknt ekeceini dnerek zlmektedir. Dnd de olur. Babas da lnce byk kardelerinden himaye ve efkat gremez. Hz Yusuf un kssasn okuyup, kederlerini, skntlarn unutmaa alr. Bundan dolay da doru, iyi yazlm bir Yusuf kssas arar. Fakat Trk dilinde yazlm salam bir kssa bulamaz. Fars dilinde yazlm Tuslu Firdevsinin ve Abdurrahman Caminin yazdklar kssalar gibi bir kssa yazma dnrken, kendisine, Abdurrahman Camiden anszn bir ilham ular. Bunun zerine, Abdurrahman Caminin eserinin tercmelerini okuyup airliini o
Naci Onur, Hamdi, Yusuf u Zleyha, Aka yay., Ankara 1991,s.48-50.
Turkish Studies
238
Gnl AYAN
ynde gelitirir. Amac, bu kssa ile kendinden sonra gelenlerin onu hayrla hatrlamalarn salamaktr. Sebebi n ve ikr-i Aslahus-Sula Merm Peder A emsed-Dn addesallahu rrhl-Azz
Uyan ey nefs gafletinden uyan Yd et ol vati ki olasn uryn
Ani cisminde ayrlp n-gh Olasn alb-i albna gh
Gresin a senile r imi hir bnna nr imi
Her ne kim eyledi ehdette hir olmu mil-i aybette
lim oldusa ulmete desin ar- bar- nedmete desin
Gide izzet alasn anda akr Bend-i mihnette mbtel v esr
Adl ile getin ise dnyada Menzilin Ren ola ukbda
Turkish Studies
239
Cesedin ettin ise nrn Bulasn nr iinde nr an Gayba varan kii ahdetten Gelse olur o demde gaybetten Kmil oldur ki mevte kdir olur Anclayn kimesne ndir olur Diri sanrsn an lmdr Cnna cismi merkad olmutur Cesed cism rh- vuslat-bn Olur ehl-i bekya sret-i ayn Hamd ehl-i beky yd eyle Hatrn yd ile d eyle Blbl-i busitan- fakr fen hbz- ikr- ehl-i bek Ani nr- beyz- mark- dn Kurb- ird- eyh emsed-dn Tfl- ferzend idim ana bu fakir Olmu idi zaf-i hazret-i pr Bana eylerdi efktiyle nazar Der idi olmasa bu olum eger
Turkish Studies
240
Gnl AYAN
Gider idim bu dr- mihnetten Derd gamdan bel-y gurbetten h kim bu yetmi Ysuf-vr Klsardr cef-y hveti zr nk etti veft hazret-i pir Ettiler ne dedi ise b- tksir Gitti ol gamda ben mukm oldum Cevrden sfte-dil yetm oldum Ysuf ermi bels gayetine Ermedim ben cef nihyetine Anun ihvan etti zulm u hased Bunlarn nesli kendilerinden eed Nmn andka Ysufun o aziz Yd olur idi dilde mihr-engz Ysufun ekdiimce gussasn Gussam okurdu bana kssasn Akibet eyledim bu kssay cst Bulmadm Trki dilde an drst Kan Ysuf gibi cihn gzeli Kim okur ana medh u y gazeli
Turkish Studies
241
uar ger ederse ir aya Medh lyk denilmez ol aya Kssas hsn gibi ahsendr Hikmetiyle kamu mzeyyendir Kssa kim ahsen ola hotur ana Dest-i nazm ura emleh-uar Kan Firdevs-i Ts gibi fash Blbl-i nazm- dstn- melih Kan manend-i hazret-i Cm D cihnda ref ola nm Geri nazmnda ksr llem Kssasnda velk hem-hlem Salm idim bu niyyete kura Cmden erdi ngehn cura Tercemn oldu baz tercemesi Nazma germ oldu tabmn hevesi Kimisi terceme kimisi nazr Umarm hr eyleye takdr Dilerem Ysufun mahabbetine Etmeye Hak cez-y zilletine
Turkish Studies
242
Gnl AYAN
Ede bu nazm cna hayr- halef Yd olunam niteki hayr- selef (Feiltn / Feiltn / Feiln) Yusuf u Zleyha yazan bir dier air de Kemal Paazadedir. (1468-/1533) Mesnevi; 7777 beyit uzunluundadr.(Yaplan doktora almasnda beyit says 7729dur) 14921512 yllar arasnda kaleme alarak Sultan II. Bayezide sunduu bu mesneviyi, adnn hare kadar anlmas, eseri okunduka ruhunun tazelenmesi iin yazmtr.10 air zamandan, zamann gzellerinin vefaszlndan, cahillikten, layk olanlarn deerinin bilinmeyiinden, layk olmayanlarn yceltildiinden bahseder. Kemal Paazade, dnyann faniliini bilerek ona deer vermez. Dier eserleri gibi Yusuf u Zleyha adl eserini de ikinci bir mr yaamak iin yani ebedi olmak iin yazdn belirtmektedir.
ESERLERN YAZILI SEBEB VE DEVRN CEFASINDAN KYET Meger bir dem ki bu devr-i zamne Cef eylerdi dne dne cne Meger bir dem ki arh- lem-efrz eb ruz olmt mihnet-endz Cihan b-rahm idi v arh gaddr Bu dehr-i pre-zen olmd mekkr Elini boyayup dem kanna Od urmud cihanun hrmenine
10
Hasan Kavruk, Trke Mesnevilerde Sebeb-i Telif, Malatya 2003, s.218.
Turkish Studies
243
Siyeh dilden felek n ry- zeng Karmd cihan n my- zengi Zamne em-i dilber gibi hun-rz Gzeller zlfi gibi fitne-engiz Gni nkeslern olmd nev-rz Gicesi rzdan kadr ile prz Zamne cehl ile tutmd deycur erg- mrifet kalmd b-nr Seref-rz olm idi cilf ndn Ayakda kalm idi ehl-i irfn Hner ehli yrirdi zr giryn Bilmezdi nedr derdine dermn Hner ansan iderlerdi mellet Fazlet ansan olurd fezhat Keml ehli yzin yire srrdi Ki her n-cinse yz ururd Eli cahillern fevkas-semda Ba kamillern fevkas-serda Hner ehlinn old hali ma'lm Hner anka gibi olmd madm
Turkish Studies
244
Gnl AYAN
Keml ayinesini tutm idi jeng Uatmt hner gevherlerin seng Zamann n ne hltn grdm mde ciz hayran yrrdm Usanmd gnlay tarabdan Aceb olmd hlm bl-acebden Bu derdile diln olm ii hun Ald bana gonca gibi bir gn Didi iy b-nev-y zr giryn i pr-hun ta gl gibi handn Ne umarsn bu dehr-i b-vefdan Saf bulam m dirsin b-safdan Nie aldaya seni arh- serme Nie canun evine ura ate Nie nefsn hevsna desin Nie bir ol hevya ba koasn Hevya uyup gitmek olmaz Neyi gerekse kii itmek olmaz Zamanun bulmadun n kim vefsn Gler yzine nice aldanasun
Turkish Studies
245
grdm b-mrvvetdr zemni Ko tutma b-mrvvet dmenini Bilrsin kim cihnn yok karr k ortasndan anun tut karr Gzet gr kim bu arh- can-gdz Ne naz ehline itdrr niyz Bellar ekdrr fazl demine Yannda gav har demi ne u denl yz virpdr n-sezya Ki dndrmez yzin bir kez semya Gne kursn nine zerre saymaz Felekler mezran terre saymaz Ki semez smadan rismn Anun n terre saymaz sman Cihn tutd her n-dn u chil Dirg yitdi ayakda ehl-i kmil Fazlet ehli bulmazken aby Geyer her gav u har atlas kaby Geyer zerrin kaba olur ad beg Gren eydr eeinden ulu yeg
Turkish Studies
246
Gnl AYAN
. Ki gerdn bir terz-y d serdr Birinde seng birinde gherdr der geh terbiyetle sengi gevher Geh eyler gevheri senge berber Cihanda n bilrsin yok karrun Gidersin sen kalurol yd-grun Anunla anla nm ninn Okundgunca ola tze cnun Cihan alduka senden nakd-i cn Senn yirne ol tuta cihn Felek tak anunla vazelensn Zamne eskidke ol tazelensn rh- kuds kld byle talim Dil candan klup szini teslim Diledm bir glistan idem bd Ki evrkn anun almaya bd Ne bd- sarsar ide gllerin har Ne hr- gam ide blbllerin zar Hemie sebze-zr ola srb Cihan bag gibi ser-sebz d-b Turkish Studies
247
Grp seyr eyleyenler ola mesrr i cennet gibi bir beyt-i mamr Yakayn sz eragn Kf t Kf Ki nurundan mnevver olsun etrf Zamane hkmzden dzmedin cm Alalm cm ile eyyamdan km Bu dem kim baht u devlet old hem-dest Ola gr bde-i zevk ile ser-mest Gel bir dem ki olasn zr mehcr Yatasn neft-i sr irince mahmr Nice gl aa devran ola glzr Bite sinende sinn hre v hr Nice yaprag ala bag iinde Tenn toprag ola yaprag iinde Nice kez toza lem sebze-zr Tozn grmeye bd- bahr Var aldanma cihan efsnesine Nesine aldana kii nesine11 Akehirli Abdurrahman Gubarinin (1566). Yusuf u Zleyha mesnevisi iddial bir mesnevidir. nk Gubari kendisinden
11
Mustafa Demirel, Yusuf u Zleyha,.Kemal Paa-zade, Ankara 1983, s.44-
52
Turkish Studies
248
Gnl AYAN
nceki airlerin yazdklar kssay Kuran- kerimdeki kssann znden uzaklatrdklar grndedir.12 Akehirli Abdurrahman Gubari bu dnceler dorultusunda, ibadet yapp sevap kazanmak iin hayatnn son yllarnda Yusuf u Zleyha isimli eserini kaleme ald. air sze Besmele ile balar. Mnacaat ve naatten sonra sz mesnevinin yazl sebebine getirir. SEBEBSEBEB- TELF EB
Sebebi bu iki bi ebytu Bi-i nam bu ibrtu
Didi bir ehl-i dil ekbirden ihn ile zmre-i nevdirden
Var mdur Ysuf u Zelihuz Ol kitb- nefs zibuz
Didm aa ki vardur bir iki Birisi Fris biri Trk
Biri Cmi ve birisi amdi Muteber bu ikisidr imdi
.Gnl Ayan, Gubari ve Yusuf u Zleyha Mesnevisi, I. Akehir Sempozyumu(16-18 kim 2003) Konya.
12
Turkish Studies
249
Didi mehrdur bu iki kitb kisi dai tufedr kem-yb
Bu iki tufeye nar olmaz Yani mnend-i dil-pezr olmaz
Her biri bir nigr- zibdur Adlar Ysuf u Zleyhdur
Bunlar sn-i Ysuf itmi zeyn Eylemi em-i cna urret-i ayn
Ek-i Yab b u r virmi Marib mh reng b virmi
Dillerinde bu iki ehl-i hner Szi atm eylemi hem peyamber
Her birisi virp bu nama nim Eylemiler namda atm-i kelm
Geri her biri o kitb itmi Turkish Studies

250
Gnl AYAN
Zamet-i b-ad irtikb itmi
Lk yet mufaal itmiler adden artu muavvel itmiler
anu o del mi mutaar issen o degl mi muteberi
a odur ne deli olsa eall yle ayr l-kelm alle ve dell
Bu iki tufen zevyidi o a-i Ysufa taallu yo
abk imi fikirleri feresi T geince feresleri hevesi
olar oup ikisi her s Eylemiler bu arsada tek p
Adlar geri a- Ysuf Lk az anda ie-i Ysuf
Turkish Studies
251
Eylemiler egeri o zbi Bulmam ikisi de tertbi
alar ire Ysuf olm ayb Ntekm h iinde ol b- ayb
Cmi ay eylemi d pireheni em sznce amam deheni
Yaasn amam d pirehen Dmenine yapmam sanu
Amam dai luf- Reyyn a- Mr ile dai ivn
Amam ictim- Yab Bu iki cmle anu b
Terk idp yani asen-i aa Az olm bu sadan a
Turkish Studies
252
Gnl AYAN
amdin n am- r Heft rengiyle nam bezm-r
Nedr ol alar ikyetler Drl drl dai rivyetler
Y nedr anda drl drl azel Olsa bri bile azel de gzel
Menevide begm azel neyler Bu maallerde n-maal neyler
Nedr ol gne gne terc t Nedr ol drl drl tant
Dutalm her birisi bar- ubr Menevide nedr bu drl bur
Terceme itdi nki Cmden Yani ol sir-sz u smden
Ne in itmedi aa tald
Turkish Studies
253
Meger an begenmedi bu ferd
Y nedr ivete bu isndt Gne gne ab ten t
Dkdilerse ama ger an Dkmediler hele yere an
arup anda her birin elin Pyml itdi r- b-bedelin
Bilmezem ki ne eyledi cb Bu sle aceb ne iki cevb
a au olup inyt Bunlaru afv olund zellt
ora bunlar hep enbiy old Pk- yine efiy old
Nm urnda
bularu esb
Koldlar mahar- ft- ne Turkish Studies

254
Gnl AYAN
Hem ezelde bu idi km-i ader Kola bunlar bu aya mahar
M- aal szi mutaar idelm adef-i g pr gher idelm
udret var sen de azm eyle Ysufu asn nam eyle
Uzun uzun ikyeden aer it Cmi amdi gibi itme mutaar it
tme tavl az u z eyle Pk pkze dil-frz eyle
ala an zebn zilletden aer it srr- pk-i ivetden
ki bi beyt ile temm olsun Nam u dil-vh o nim olsun
Turkish Studies
255
Yazmas oumas sehl olsun An bir kez ouyan ehl olsun
Nam r-nin u pk olsun Cmle ebyt sz-nk olsun
Mili aun dai mul olsun Bu cihn gibi pr- ayl olsun
Yani Ysuf gibi gzel olsun b u ran v b-bedel olsun
Biliz kim bu defter sebebi Defter Emni Muaf elebi
ib-i nam u Vara v Glh Runa ramet eyleye Allah
Gubari, zamannda Hamdi ve Caminin Yusuf u Zleyha mesnevilerinin revata olduunu yazar. Farsa ve Trke olan bu iki mesnevinin esizlii konusunda hayranln belirtirken, her iki stadn da konuyu teferruatla, hikyelerle uzatp gzellikleri perdeledikleri dncelerini tenkidi bir ifadeden daha ileri dereceye ulatrr. Benzeri olmayan, Yusuf gibi gzel, esiz, cihan gibi hayal olan ve bir defa okuyann anlayabilecei Yusuf kssasn yazmay
Turkish Studies
256
Gnl AYAN
amaladn aklayp sz, tamamlar. Bu arada eserini yazlma sebebini Varka v Glah yazan Defter Emini Mustafa elebiye balayp, nazm sahibinin ruhuna rahmet dilei ile bitirir. Talcal Yahya(. 990/1582)nn Kanuniye sunduu hamsesinin drdnc mesnevisidir. Anadolu sahasnda yazlan Yusuf u Zleyha mesnevileri arasnda, zellikle XVI. yy da, en mehur Yusuf ve Zelihadr.13 5179 beyit uzunluundadr. Talcal Yahya, genliinde ama, Msra, Kenana gider. Bu yrelerden ald etkiyle Yusuf kssasn yazmay hedeflediini belirtir. Talcal Yahya hikyenin kuruluunda klsik bir hale gelen ran tarzna herkes gibi uymakla beraber eserine kendine mahsus bir ahsiyet vermi, mevzuda, tahlil ve tasvirde slp ve ifadede yarat kudretini aka gstermitir. Onun Yusuf ve Zleyhas renkli ve iirli bir ak destandr. Nazm dili mkemmel, canl ve sevimlidir. Mevzunun icabna gre sakin, okun, neeli ve hasretli akmasn biliyor. ll bir lirizmi var; daha ziyade renkten, ktan ve zerafetten kuvvet alyor. Parlak ve canl tasvirler, zerinde durulacak bir hususiyete sahiptir.14 Mesnevinin sebeb-i telif blm, bir bakma, airin sergzeti durumundadr. SEBEB- TELF F
Cuvn iken olup ile mutd Yelerdm bu havda nitekim bd
Tevecch eyledkce ry- vulat Kaardum almaz idi bende tat
Murdum olmaz idi obet-i yr Dyemezdi vile cn- bmr

13 14
Mehmet avuolu, Yahya Bey, Yusuf ve Zeliha, stanbul 1979, s. 11-12. Vasfi Mahir Kocatrk, Trk Edebiyat Tarihi, Ankara 1964, s.363.
Turkish Studies
257
Tekellm eylese ayrn olurdum Ol b r ile b-cn olurdum
Bu letde baa kef old esrr ibndan ald ihre-i yr
Silindi ddeden aflet ubr Neye basam grrdm anda yar
Ziyde olsa nr- li Syndrmez an vulat zlli
Yaum gibi pern old lm Temevvc itdi dery-y cellm
kup terk-i diyr itmek grndi Gzm ble-nms ma dndi
Muaal vara vara menzil aldum Bu sevd ile bir gn ma geldm
Turkish Studies
258
Gnl AYAN
o idi m iinde mh-manar Tessel bulma olmad myesser
itdm mdan Kenn menzil Meknum Beyt-i Azn old bir yl
Byt biri biri zre gy Nie beyt ile bir dvn- ran
Zih dvn- zb v mkemmel Kenrna ekptr Nl cedvel
Yedi ilm iinde olsa pinhn Arayup bulmaa olmaya imkn
Felek-vr stvr olmu ess Nari yo msellem her bins
Ne tozdan yrenr dil cmna am Ne bir gn incinr baldan dem
Deve saklar b-add pyn
Turkish Studies
259
Gezer yrr mil-i ebri brn
ad-y name v vz- temcd Uyutmaz al eyler ev tecdd
itse yolda bir avt u enni Ul ile yrr her nzenni
Nedminden degl her ge l Absl-vech olup urmaz ricli
Gider at seyrine dilber yigitler Clasunlar amer-peyker yigitler
oar atn her bir serv-i zd Alup alup gider gl yapran bd
At stinde nigr- sm-sm Gnedr sanki stinde peyd
Cda atsa oyunda her amer-fer Atlur yire gkten sanki ater Turkish Studies
260
Gnl AYAN
Gnedr sanki ry- dil-gs u fil-meel elde cids
Gn olur her soadan yr u ayr Aarlar bar-i Nle r u as-vr
Soyunur uya girer nev-cuvnlar Alur gl gibi genc-nihnlar
uanur gk futsn mh-rlar utlur anki nf- mihr-enver
ar dilberler alas abs Geyerler bdan m libs
Grinen Nl benzer sumna Giren mabblar ems-i cihna
Perler Nl ortasnda gy Gnedr sanki mirt ire peyd
Turkish Studies
261
Gzeller nrdan bir aa bezer ki ollar iki rmaa bezer
Orada sevdgin al v edn derler hir bn tem
Ser-i u nlfer mili Ol b iinde olmaz h l
ara kullarla yrr mh-rlar eb ile nitekim rz- mnevver
Zih cemiyyet-i yrn u bn anasn mevc urur dery-y insn
Bu Ysuf ehri virdi baa bir l Szmmi te-i eyledi l
Didm Ysuf Zelnu kitbn Beyn itdm cem-i fal u bbn
Fakre ab-i l old bu a Turkish Studies

262
Gnl AYAN
Dl-i dvnem andan ald e Ahmed Mrid (. 1174/1760)15 Yusuf u Zleyha mesnevisine, Kurey kafirlerinin Hz. Peygamberi ldrme kasdyla toplanmalar zerine, Allahn Cebrail Aleyhis-selam vastasyla hicreti buyurmasn anlatarak balar. Kssalarda, en gzel hikyelerin anlatldn belirtir. Her gln sabrla aldn syleyip, kaza ve kadere inanmann art olduunu vurgular. Biismillh ola i ibtids ud avniyle olur intihs
Zr efl ibde an mifth dpdr fet ide yetle fett
Besmele ikriyle bala Amed Dstnn bula izz-i sermed
amdi o eyle gice gndz mdm Rh- aile yriol mstedm
Hem abbine alt ile selm Gnder anu r- pkine mdm
Gnder ol tufe hediyyedr aa

15
Gnl Ayan, Eyyub Peygamber Kssas, Konya 1995, s.9.
Turkish Studies
263
T efat eyle yarn ol saa
Ol durur lemlere ayrl-enm Buld anula amu lem nim
Hem dai line ve abna Tbin enr hem abbna
Cmle mmn mmint y ud Ramet ile yarla eyle a
B-u ol mucir erleri Ol resl d yrenleri
Kim bu dn yoln fet itdiler Kfirn ann ka itdiler
Buldlar bunu n mnn ebed Ol urey kfirleri ld ased
Didi anlar kim Muammed ii Gn-be-gn artup ululanur ba Turkish Studies

264
Gnl AYAN
Y bunu ana tedbr idelm Y bu yeri braup gidelm
Dr- Nedveye gidp yldular S-i ad ol resle ldlar
Bir nice sebeb ldlar anda nif ub irince olurlar infir
Bir gice blsle cem oldlar blsin tedbrini begendiler
Didiler kim bu gice hep gidelm Ol Muammed cnna ad idelm
Her ableden birer adam aln B-aber yatana anu varn
Bu ii varup idelm bu gice Varup an ldrelm gizlce
Turkish Studies
265
Var yekn ol Ali mi bekliyesiz Bi ziyn virmeye kfir alyasz
Vard anlar Aliye f ola Ol Muammed areti girdi yola
Varup irdi Medneye muaffer Medne old anula mnevver
Mucir erleri bir bir zildi Medne rhna anlar dizildi
Ayn- evtn atup gitdi anlar Varup suln etegin tutd anlar
ld lufile . anlara Bir mnsib virdi obet anlara
Dir size asen ikyet virmiem Hep aalar gndermiem
Usru encm feradur bilesz Turkish Studies

266
Gnl AYAN
Her a ie taamml idesz
Sizden evvelce gelenler nitdiler abrile encm- ayra yetdiler
Amed o bunda nonn sen Lk stir odur ivnn sen
Y lh l namn stirin Rametile r eyle rn
Dile pendi Amedden y ricl Bu meeldr alardan ie al
Tib (d.1204/1789 ) Yusuf kssasn ibadet kastyla kaleme aldn belirtir. Birok kmil insan, bu destan sylemilerdir. Fakat kendisi, bu statlarn arkasndan giden bir kuzudur. Onlarn ayaklarnn tozu durumundadr. Hocalarnn izinden yrr. SEBEB TELF Bismillahir- manirmstain Bismillahir-ra manir-ra im mstain Ki Bismillh ola i ibtids An avnyla olur intihs Ezel zt ftyla mkemmel Turkish Studies
267
Olur zkir olana ism-i evvel ft- t u efli arr amu no an ftlardan mberr Ademden bizleri al itdi Allh Diyelim li a El amdlillh Yaratd evveli bu kint Yaratd hem ayt hem semt Yaratd ma l t ire dem amu e nf hem ld mkerrem An neslinden itdi enbiyy amudan eref itdi Mu afy Yaratd syledi aa abbi Seni ldm amu derdin abbi Seni lemlere ra met yaratdm amu ma l m zre li itdim Hezrn kr minnet saa Y Rab Bizi mmet ki ld aa Y Rab altyla selm ol ha her dem Ola line a bna her dem An rmetine l bize i sn
Turkish Studies
268
Gnl AYAN
Murdm er ideyim eyle asn Tib lar Ysufu dsitnn Na ib eyle diyeyim gl-sitnn Nice kmiller an sylemiler Bu ma l ekerle oylamlar Dilerem bende gnem olara uzlar gibi uyam olara Sri ardnca srinen oyunam amusn ayan tozyam oyun ce meger uz sonca uz ardca gider oyun ce uzs meleyince duymaz ana uzs sayasna kim dayana Olar bende gidem izlerine Dilerem gneyim szlerine kird olaym anlara bu lde Saba alaydm anlardan bu yolda Atam anam hem ustazm anlar Bu anata omd beni anlar Olar n afv it lhi Ki sensin pdihlar pdih Turkish Studies
269
Olar cmlesine ra met eyle abibi rmetine rmet eyle efatden ayrma bu Tibi Mu ammeddir amu derdi abibi Gnhm o durur afv eyle Mevl Yerimiz cennet eyle ey dy Ne del var ise hep ehl-i imn Bana sye al ey ems-i ra mn Da i ol ul esirge dy Sebeb olup kitb yazdurana Bun yazana iderse duy Olar derdine eyle devy Aalar da bu kemter aifi Diyeler kim lhi ol arifi amu larn afv eyle an Dilegin niyet sn eyle an Niyetim yo idi yazmaa iy cn Yazuban itmm itmege bil ey cn Bize bir cn sebeb old ki yazdm
Turkish Studies
270
Gnl AYAN
Niyetim bozmadma yla yazdm O ta hem efi olsun Mu ammed ki lemde d olsun mebbed amu larn afv eyle an Cihnda d u andn eyle an (Mefln / Mefln / Feln) Yusuf Zleyhalarn yazl sebeplerini airlere gre ksaca bir kez daha belirlemek gerekirse; eyyad Hamza: Ahsenl Kasas olmas itibariyle dini adan, Halilolu Ali: Krm diliyle yazlan eserin Ouz Trkleri tarafndan da okunmasn istedii iin, Erzurumlu Darir: Estetik adan, nazm denizine dalp inci karmak arzusuyla, Hamdullah Hamdi: Yusuf Kssasndaki Yusufla hayat arasnda kurduu benzerlikler sebebiyle, Tebrizli Ahmedi: Mecliste mensur okunan eseri padiahn isteiyle manzum hale getirmek iin, Kemalpaazde: Dier eserleri gibi bu eseri de ikinci bir mr yaamak, ebedi olmak iin, Gubari, Kuran- Kerimdeki kssann zne, aslna uygun olmas iin, Talcal Yahya: Msra giderek bir mddet kald, bu Yusuf diyarnn havasndan etkilendii iin, Ahmed Mridi: Din-ahlk ynde eitici-retici olmas nedeniyle farkl amalarla, Taibi: Hocalarnn arkasndan giden kuzu gibi, bir bakma gelenek olarak, dini adan ibadet kastyla kssay kaleme almlardr. airlerin, Yusuf u Zleyha yazma nedenleri ne kadar farkl olursa olsun eserin balangtan 18. yzyla kadar her yzylda yazlmasn ve bu derece rabet grmesini, kssann dini niteliinin btn airlerce gz ard edilemiyecek bir zellii olmasyla Turkish Studies
271
aklayabiliriz. Bu kssa ile ilgili ayetler ve hadisler kssann nemini artran balca etkenlerdir. Yusuf suresinin 7. ayeti(meal olarak); Yusuf ve kardelerinin kssalarnda onu soranlar iin bir takm ibretler vardr.eklinde iken, tefsirlerde bu ayet; mahzunlara ferahlk, gafillere nasihat, mminlere adilik ve sevin verir. Bunun okunmas, Allaha tevekkl artrr. Kaza ve kadere olan iman kuvvetlendirir. Sadakati ve ktlklere kar sabr tavsiye eder. aklamalarn ierir. Sz konusu ettiimiz mesnevilerde de bu dnceler ve bu dnceler dorultusunda amalar ortaya kmaktadr. Kuran- Kerimde Ahbenl-Kasas olarak nitelendirilen Yusuf kssasnn tefsirinden hareketle ele alnan konular, Trk-slam dnce dnyasnn ekillenmesinde rol alm nemli etkenlerdir. Yusuf kssasndaki; ana-baba-stana, baba-oul, hala-yeen, vey ana-z oul, vey ana-vey oul, kadn-erkek ve kardeler arasndaki ilikiler, zellikle Trk-slam dnyasnn her dzeyinde aile birliinin korunmasnda, gelitirilmesinrde etkili olmutur.16 Yusuf kssasn, Trk dnyasnda dnce, inan, adet, anane birliini temin eden bir btnletirici deer olarak grmek gerekir.
KAYNAKA AYAN, Gnl, Ahmed Yesevi Etkisiyle Yazlan ki Yusuf u Zleyha: Two Yusuf u Zleyha under the Influence of Ahmed Yesevi, Milletleraras Katlml Hoca Ahmed Yesevi Sempozyumu, Trkiyat Aratrmalar Enstits 1617 Kasm 1993, Konya 1993. AYAN, Gnl, Eyyub Peygamber Kssas, Konya, 1995. AYAN, Gnl, Tebrizli Ahmed, Esrar-name, Atatrk Kltr Merkezi Yay., Ankara 1996. AYAN, Gnl, Gubari ve Yusuf u Zleyha Mesnevisi, I.Akehir Sempozyumu (1618 Ekim 2003 ) Bildiri, Konya.
Gnl Ayan, Ahmet Yeseviden Rabguziye Yusuf Kssas, BAL-TAM Trklk Bilgisi 6, Prizren 2007, s.153.
16
Turkish Studies
272
Gnl AYAN
AYAN, Gnl, Anadolu Sahasnda Yazlm Yusuf u Zleyha Mesnevilerinde Kurt Motifi, Kafkas niversitesi Filoloji Fakltesi, Trk Halk Destanlarnn Edebi Gemii Trk Destanlar, Uluslar Aras Sempozyum, Bak /Azerbaycan 2004. AYAN, Gnl, Krml Mahmudun Yusuf u Zleyha Mesnevisi, TKA Uluslar aras Trkoloji Sempozyumu Bildirileri,31 Mays 04 Haziran, Krm-Ukrayna 2004. AYAN, Gnl, Nur Muhammed Andelip ve Yusuf Kssas, Kazakistan ve Trkiyenin Ortak Kltrel Deerleri Uluslar Aras Sempozyumu, 2123 Mays 2007. AYAN, GNL, Ahmet Yeseviden Rabguziye Yusuf Kssas, BAL-TAM Trklk Bilgisi 6, Prizren 2007. AZAMAT, Nihat, Yeni Bir Ahmedi ve ki Eseri, Esrarname Tercmesi, Osmanl Aratrmalar VII-VIII, stanbul 1988. AVUOLU, Mehmet, Yahya Bey, Yusuf ve Zeliha, stanbul, 1979.. DEMREL, Mustafa, Yusuf u Zleyha, Kemal Paa-zade, Ankara, 1983 DLN, Dehri, eyyad Hazma, Yusuf ve Zeliha, , T.D.K. yay. stanbul 1946. KARAHAN, Leyla, Erzurumlu Darir, Kssa-i Yusuf, Trk Dil Kurumu yay. Ankara,1994, Kavruk, Hasan, Trke Mesnevilerde Sebeb-i Telif, Malatya 2003. KOCATRK, Vasfi Mahir, Trk Edebiyat Tarihi, Ankara 1964. KKTEKN, Kazm, Sule Fakihin Yusuf ve Zelihas, ncelemeMetin-Dizin, Atatrk niversitesi, Sosyal Bilimler Ens. Yaynlanmam Doktora Tezi, Erzurum, 1994. KLEK, Numan, Mesnevi Edebiyat Antolojisi, II. c. Erzurum 1999. ONUR, Naci, Hamdi, Yusuf u Zleyha, Aka yay., Ankara 1991.
Turkish Studies

Ysff

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ysff

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ANADOLU SAHASINDA YAZILAN BAZI YUSUF U ZLEYHA MESNEVLERNDE SEBEB- TELFLER Gnl AYAN ZET Yazl maksad ve ad ne olursa

Volume 4/3 Spring 2009

Volume 4/3 Spring 2009

Anadolu Sahasnda Yazlan

Volume 4/3 Spring 2009

(Filtn / Filtn / Filn)

Volume 4/3 Spring 2009

Anadolu Sahasnda Yazlan

Gl derelm bir glistn- aa Gl derelm glen-i destn aa

Ol gl ile blbli ad idelm a- Ysuf bnyd idelm

Sz deizinde aleb avvas-var Ol deizden gevher ister ah-var

Dileyenler t ki bulsunlar murd Alayanlar gli cn ola d

l muraa szi gevher on ile

Volume 4/3 Spring 2009

Er didiler on ouz on ile

Ol gl ile blbli d idelm a-i Ysufa bnyd idelm

Dileyenler t ki bulsunlar murd Alayanlar cn gli ola d

Sz deizine alup avvs-vr Ol deizde gevheristn h-vr

n ekersin ahmet iy fernde-ry Olmad mhreyile hi kimse by

Leyla Karahan, Kssa-i Yusuf, T.D.K. yay. Ankara 1994,s.17.

Volume 4/3 Spring 2009

Anadolu Sahasnda Yazlan

Yol bulanlar ulavuz eylegil Ol deizde ii uz eylegil

Kim bulasn gevheri gevher-nihd Gevher ile i ola cmle d

Volume 4/3 Spring 2009

SEBEB- NAM-I KTB

imdi bu nama sebeb ll beyn Ne zamn iinde dzd it beyn

Ol all cn-n y Ferd H Turkish Studies

Volume 4/3 Spring 2009

Anadolu Sahasnda Yazlan

Bu all crmini afv it amu

Defter-i iynna ekdr alem Bu durur senden murd ey l-kerem

Adl ddu merkeidr nkim ol Y Rab eyle bu duy sen abl

Bi yl olsa Amed mr tamm lsa ol ha dular ub u m

Volume 4/3 Spring 2009

Byle olmd meger kim ehriyr Odurd alar leyl nehr

Odurd her peymber as Olur idi kendzin issesi

almamd a kim ol bilmeye Ouyup aa naar hem lmaya

asn Ysufu yet meger Tevi-y-di (cn)cn u dilden (r )r-i ner

Oudurd dyim b-nam an isse alurd andan ol h- sn

Gel gr imdi ben af lini Bu rib b-nev avlini

imetindeydi emr ol zamn amu ullardan kemne n-tvn

Volume 4/3 Spring 2009

Anadolu Sahasnda Yazlan

aretinde aa ullar o idi Br ben b-reden kem yo idi

Naci Onur, Hamdi, Yusuf u Zleyha, Aka yay., Ankara 1991,s.48-50.

Volume 4/3 Spring 2009

Uyan ey nefs gafletinden uyan Yd et ol vati ki olasn uryn

Ani cisminde ayrlp n-gh Olasn alb-i albna gh

Gresin a senile r imi hir bnna nr imi

Her ne kim eyledi ehdette hir olmu mil-i aybette

lim oldusa ulmete desin ar- bar- nedmete desin

Gide izzet alasn anda akr Bend-i mihnette mbtel v esr

Adl ile getin ise dnyada Menzilin Ren ola ukbda

Volume 4/3 Spring 2009

Anadolu Sahasnda Yazlan

Volume 4/3 Spring 2009

Volume 4/3 Spring 2009

Anadolu Sahasnda Yazlan

Volume 4/3 Spring 2009

Hasan Kavruk, Trke Mesnevilerde Sebeb-i Telif, Malatya 2003, s.218.

Volume 4/3 Spring 2009

Anadolu Sahasnda Yazlan