HIZLI OKUMA NEDR?

Hzl okuma, adndan da anlalaca gibi, normalden daha ksa sre iinde daha ok ey okuyabilmek amacyla yaplan bir okuma eididir. Bu ynyle hzl okuma, kendisinden bahsedildii zaman dinleyenlerde daima tereddtlere yol amakta ve tebessm uyandrmaktadr. Buna "Bir metni normalden daha hzl okumaya alrsak okuduumuzu anlamakta glk ekeriz." endiesi sebep olmaktadr. Bu konudaki bir baka yanllk hzl okumann alelusul anlamadan yaplan bir okuma ekli olduunu sanmaktr.

Halbuki hzl okuma bunlarn tamamen aksine, dikkatin ve anlama gcnn ok yksek olduu, zihnin son derece elstik bulunduu byk disiplin isteyen son derece yorucu bir okuma eklidir. rnek olarak okuma hzn bir misline karan bir okuyucunun anlama derecesine % l2'lik bir art olduu grlmtr.

Bir an iin kendimizi bir otomobilin direksiyonunda farzedin. Saatte 30 km'lik bir hzla giderken, otonuzu kullanmada ok byk bir dikkat harcamanz gerekmez. Rahata evrenizle ilgilenebilir, yannzdaki kiiyle konuabilirsiniz. Bir de otomobili 150 km, hatta daha yksek bir hzla kullandnz dnn. . Dikkatinizin ok daha youn olmas gerekir. Bu durumda yorgunluunuz elbette daha fazla olur.

NN HIZLI OKUMAK GEREKR ?

"Niin hzl okumaya ihtiya duyalm? Bu tr okumann yararlar nelerdir ?" Sorular sanrm herkesin aklndan gemektedir.

Gnmz insan okumak konusunda mevcut kapasitesini btnyle kullanamamaktadr. Gnlk yaynlarn younluu, bilim

alanndaki gelimeler, retim srasnda okunmas gereken dkmanlarn her geen gn biraz daha artmas karsnda insanlar aresiz kalmakta; hepsini okuyacak zaman bulamamaktadr.

Bu konuda yaplan aratrmalar, amz aydnnn ortalama olarak dakikada 500 kelime okumasnn gerekli olduunu gstermitir. Bunun da tesinde bir okuma hzna ulamak, zellikle ynetici kadrolarn ideali olmak zorundadr.

st seviyedeki bir komutann, bir karargah subaynn, bir devlet adamnn, yalnz gnlk ilerle ilgili olarak imzalad belge ve yazmalann okunmas bile dakikada 500 kelimeden dk bir okuma hzyla mmkn grnmemektedir.

Btn bunlarn zerine eklememiz gereken u hususuda unutmamamz gerekmektedir:

Hi olmazsa her gn en az bir gnlk gazeteyi, her hafta en az bir haftalk dergiyi, her ay en az bir aylk dergiyi okumak bir aydnn kltrn gelitirebilmesi, evreden olaylardan haberdar olabilmesi iin asgari artlardandr. Buna, ayrca okunmas gereken kitaplar da eklemeliyiz.

Biz 10 yanda okumaya balasak ve 60 yana kadar hi aksatmadan her hafta bir kitap okusak, ki bunu yapabilenler yok denecek kadar azdr, bu 50 yllk sre iinde ancak 2600 kitap okuyabiliriz. Bu ktphaneler dolusu kitap karsnda gln bir saydr. Kk bir ilkokulun kitaplanda bile bundan daha fazla kitap bulunur.

Bir yandan grevlerini yrtrken, dier yandan Harp Akademisi imtihanlarna hazrlanan bir subayn ksa srede 500 kadarn da incelemesi gerekmektedir.

te btn bunlar, bizi hzl okumaya ynlendiriyor. Hzl okuma, bilgi ve kltr alannda kendimizi amann yollarn hazrlyor.

NASIL HIZLI OKUNUR?

Hzl okumann temelini ABUKLUK, KAVRAMA ve BELLEK arasnda salam bir ba kurmak tekil eder. almalar srasnda bu prensip akldan karlmamaldr.

Hzl okumada herhangi bir almaya balamadan nce, hali hazrdaki okuma hzmz, kavrama ve bellek gcmz belirlemek gerekir.

OKUMA HIZI NASIL LLR?

Okuma hznn belirlenmesinde deiik uygulamalar vardr. Bunlar arasnda en salkls, belli bir zaman dilimi iinde okunan iaret saysna dayal olandr. Bu yntemle okunan metinde rakam, harf ve noktalama iareti olarak ka iaret bulunduu belirlenir. Zamana blerek dakikada okunan iaret says elde edilir.

Daha kolay olan ve bu yzden daha yaygn olarak kullanlan bir dier yol, dakikada okunan kelime saysnn belirlenmesidir. Ancak bu takdirde okuma hznn belirlenmesinde okunan metne gre kk farkllklar olabilir. Kimi metinlerde kelimeler hep ksadr. Kimilerinde ise, sekizer, onar harfli kelimeler ounluktadr. Bu durumda ksa kelimelerden oluan metinde okuma hzmz, gerekte olduundan daha yksek, tekinde tersine daha alak grnr.

ANLAMA SEVYES (KAVRAMA ve BELLEK) NASIL LLR?

Her metinle ilgili olarak, daha nceden en az 10 soru belirlenir ve bunlara dayal bir test hazrlanr. oktan semeli veya doru/yanl testleri bu konuda uygundur. Bu ilem retmen veya metni okuyacak kii dnda biri tarafndan yaplmaldr. Tabii ki gerek okuma hznn llmesinde, gerek anlama seviyesinin llmesinde kullanlacak metin, okuyucunun ilk defa karlat bir metin olmaldr. Daha nce okuduumuz metinler bizi yanltr. Okuma hzn belirlemek iin yaplan okumadan hemen sonra, metinle ilgili test cevaplandrlmaldr. Cevap anahtarna gre, yzde olarak belirlenen doru cevap oran, ayn zamanda anlama seviyesini gsteren orandr. Sorularn o % 70'ine doru cevap veren bir okuyucunun anlama seviyesi 70'dir.

HIZLI OKUMA N NASIL BR ORTAM HAZIRLANMALIDIR?

Okunan eyden daha iyi yararlanabilmek iin, fikri durumumuzu ve evre artlarn da dikkate almak gerekir. evreyi hzl okumaya uygun hale getirmek iin u kurallar tlyoruz:

a. DURGUN VE SESSZ BR ORTAMDA OKUYUNUZ. Mmkn olduu kadar sessiz ve hareketsiz bir ortamda okumak, dikkati datmamak asndan ok nemlidir. Bu, ayn zamanda uzun sre okuyabilme gcde verir.

b. RAHATA OTURUNUZ. Arla kamadan rahatnza baknz. Hzl okumaya iddetle ihtiya duyulan zamanlarda, beyin dinamizminin bedenen de diri bir destekle glendirilmesi gerekir. Bu bakmdan ok fazla gevemek, yatar gibi bir vaziyet almak hzl okumak iin olumsuz bir ortam oluturur. Eer okuma srasnda sk sk bir eyler not etmek gerekiyorsa, bir masann nnde oturmak daha uygundur.

c. UYGUN BR AYDINLATMA SALAYINIZ. Aydnlatma iki trl yaplabilir. Btn mekann aydnlatlmasn salayan bir k kayna kullanlabilecei gibi, yalnz okuma alannn aydnlatlmasyla yetinilebilir. Btn bir oday aydnlatmak yerine, yalnz okunan yzeyi aydnlatmak hzl okuma almalar iin ok daha uygundur.

deal bir aydnlatma iin l udur :

(1) Ik kayna sol omuzumuzun arkasnda olmaldr. (2) Ik demeti dorudan doruya okunan yzey zerine dmelidir. (3) Gzmze dorudan ynelmi baka bir k kayna bulunmamaldr. (4) lx2 metrekarelik bir alma masasn aydnlatan k kayna 40W gcnde olmaldr. (5) Koltukta yaplan okumalarda k demeti sol omuzun hemen arkasnda gelecek ekilde 25W olmaldr. d.GZLERNZE ZEN GSTERNZ. imdi birazda okumak iin en fazla yklendiimiz organmzn, gzlerimizin korunmasndan; iyi okuyabilmek iin bu organmza gstermemiz gereken ihtimamdan sz edelim. Gzlerinizin yorulmamas ve bakm iin u tlerimize mutlaka uyunuz:

( 1) Mmkn olduu kadar gn nda okuyunuz. (2) Flouresan ampullerle aydnlatlan yerlerde uzun sre okumaktan kannz. (3) Yetersiz k altnda veya fazla aydnlatlm bir yerde okumaynz. (4) Gznze dorudan k gelen bir ortamda okumaynz. (5) ok kk harflerle yazlm metinleri uzun sre okumaynz.

(6) Byte veya benzeri aletlerle uzun sre okumaynz. (7) Okuduunuz yzeyi gzlerinizden 30 cm kadar uzakta tutunuz. Daha yaknda veya uzakta tutmak ihtiyac duyuyorsanz, bir doktora grnnz. (8) Doktor tarafndan verilmi bir gzlnz varsa, bunu okuma srasnda mutlaka kullannz. (9) Gzleriniz yorulunca okumaya bir sre ara veriniz. Gz yuvarlaklarnda arlar duyuyorsanz; akaklarnz, alnnz ve elmack kemiklenizin zerini hafife ovunuz. Bylece gzlerinizi evreleyen kaslara masaj yapm olursunuz. [10) Gzlerinizi dinlendirebilmeniz iin bir baka yntem daha vardr. Biz buna "Palming" veya "Avu ii ile dokunma" diyoruz. Avu ilerini gz yuvarlaklarna fazla bastrmadan, fakat tam karartma salayacak ekilde gzlerinizin stne koyunuz. Avu ilerinizin ss gzlerinize bir geveme duygusu verecektir. Bu ileme baladnzda, karanln iinde gzlerinizin nnde k prltlarnn getiini greceksiniz, bu prltlarn kaybolmasn bekleyiniz. Prltlar kaybolduktan ve 10 saniye kadar bekledikten sonra gzlerinizi anz ve okumaya devam ediniz.

HIZLI OKUMAK N OKUMAYI YENDEN RENMEK M GEREKYOR?

a. OKURKEN SES IKARMAYINIZ : Yalnz gzlerle yaplan bir okuma ile sesli okuma arasnda hz bakmndan byk fark vardr. Kendi tecrbelerimizle de seslendirmeden yaplan bir okumann daha hzl olduunu biliriz. Bu zellik, bizim dayanak noktalarmzdan birini oluturacaktr.

Bir ok kii sessiz okuduunu sand bir srada bile, aslnda sesli okuduunun farknda deildir. Okurken ya dudaklarn kmldatr ya da hafife ses kartr. Okurken dudaklarmzn oynamas bir yana, grtlamzn oynamas bile yalnz gzlerimizle okumadmz gsterir. Byle bir okuyu bizi ok yavalatr. ncelikle, byle bir alkanlmz varsa, bundan kurtulmalyz.

b. KELMELER ZHNNZDEN TEKRAR ETMEYNZ : Yine hemen hemen hepimiz, sessiz okurken, okuduumuz her kelimeyi zihnimizde tekrarlanz. Buda okumay yavalatr. Gzmzn grdkleri sinirler tarafndan beyne iletilir ve idrak edilir. Bizim bunlar tekrar zihnimizden geirmemiz bo bir abadr. Nitekim grdmz manzaralar, insanlar, eyalar zihnimizde tekrar etmeden idrak ederiz. Hi bir insann grd bir aa iin "Bu grdm bir aatr." tarznda bir tekrara ihtiyac yoktur. Ancak, bu, ok zor unutabileceimiz kt bir alkanlktr. Bundan kurtulma ok almay gerektirir. Bu kt alkanl yenebilecek olanlar olaanst bir okuma hzna ularlar. c. HARF HARF, HECE HECE OKUMAK : Bizi yavalatan frenlerden biri de, okuduklanmz ayrntlaryla daha iyi kavrayabilmek endiesiyle harfi harfine heceleyerek okumaktr. Halbuki kelimeler iindeki harflerle birlikte bir btn olarak alglanmaldr. "Masa" kelimesi, bir bakma stilize edilmi bir masa resmidir. Masa resmini grdmzde nasl bir btn olarak alglyorsak, masa kelimesinide yle alglamamz gerekir. Bu, biraz da okumayla ilgilidir. Bir kelime ile daha nceleri ne kadar ok karlamsak, onu bir grte, bir btn olarak alglama ansmzda o kadar artar. d. METN ELMZLE VEYA KALEMLE TAKP ETMEYNZ : Okumay yavalatan bir baka kt alkanlk da metni okurken parmak veya kalemle satrlarn altn taramaktr. Bu kt alkanlktan derhal vazgemeliyiz. e. OKURKEN ASLA GER DNMEYNZ : Dikkate almanz gereken kt alkanlklarn sonuncusu geri dnlerdir. oumuz bir metni okurken anlamadmz bir kelimeyle karlatmzda, veya bir kelimeyi anlamakta glk ekince derhal baa dner, en son okuduumuz cmleyi batan alrz. Bu da okumay son derece yavalatan sebeplerden biridir. Bu kt alkanlda unutmamz gerekiyor. Ne olursa olsun, geri dnmeyeceiz. Brakn metin iyi anlalmasn hzl okuma almalarnn balangcnda hzllk gelitirmek esastr. Anlama, daha sonra kendiliinden gelecektir. Bu bakmdan balangta anlama konusunda fedakarlkta bulunabiIiriz.

Okumadaki kt alkanlklarmz brakmak, zannedildii kadar kolay deildir. ncellikle belli bir yaa gelmi insanlar iin bu iin zorluu artar. lkokul sralarndan balanarak kazanlm ve uzun yllar

boyunca kemiklemi kt alkanlklar bir rpda terk edilemez. Tek are, srarl almalarla bu kt alkanlklarn yerini alacak iyi alkanlklarn gelitirilmesidir. Ylmamak, kolay baarlar beklememek gerekiyor. nemli olan belli bir metni ksa bir srede okumak deildir. Hzl okumak, bizim normal okuma alkanlmz haline gelmelidir. Bu salanmadka tam baar elde edilemez.

nsan ksa bir sre uraarak bir metni hzl okuyabilir. zel bir aba sarfetmeden, uzun sre hzl okuyabilmek gerekir. Buda ancak hzl okumann bizim normal okuma alkanlmz haline getirilmesiyle mmkndr.

imdi, yenmemiz gereken kt alkanIklarmz topluca bir kez daha gzden geirelim :

a. SESL OKUMAK b. OKUDUUMUZ HER KELMEY ZHNMZDEN TEKRARLAMAK c. HARF HARF, HECE HECE OKUMAK d. METN, SATIRLARI PARMAK VEYA KALEMLE TAKP ETMEK e. OKURKEN GERYE DNMEK

KT ALIKANLIKLARI YENMEK, Y OKUMA ALIKANLIKLARI

KAZANMAK IIN YAPILACAK ALIMALAR :

a. DELKL KARTON YNTEM : Eni 9 cm, boyu 30 cm. olan bir karton erit kesiniz. Bu karton eridin stne sr eklinde hareket edebilen baka bir karton parasn kemer halkas biiminde taknz. Bu kartonun ortasna 0.5 cm. eninde ve 7 cm. uzunluunda bir pencere anz.

Hazrladnz kartonun zerine taklabilecek ende kat eritler hazrIaynz. Bu kat eritler zerine harfli kelimeler yaznz.

Kat eritleri srayla karton zerine yerletiriniz. Ve srgl kartonu aaya doru kaydrrken ortadaki pencere iinde grnen kelimeleri sessiz, zihinden tekrarlamadan okuyunuz.

Bu alma srasnda srgy kaydrma hznz, daima okuyabildiinizden daha sratli olmaldr.

Bu sayede; a. Geriye dnme imkan bulamayacaksnz. b. Bir sonraki kelimeyi karmamak iin zihninizden tekrarlamaya frsat bulamayacaksnz. c. Daha hzl okumak zorunda kalacaksnz. d. Daha ileride sz edeceiniz gz yelpazesini (Aktif grme alan) geniletme imkan bulacaksnz.

Bu almay hergn en az seans halinde ve hi olmazsa onar dakika yapmalsnz.

alma ilerledike srgy kaydrma hznz arttrnz. alma ilerledike ve siz harfli kelimeleri ok rahat okur hale gelince, kat eritler zerine drt, be, alt harfli kelimeler yaznz.

Daha ileri safhada birbiriyle ilgisi olmayan kelime dizileri yerine, anlaml cmleler, hatta metinler oluturacak ekilde dar stunlar kullannz. Bylece ayn zamanda okuduklarnz anlayp anlamadnz da kontrol etmi olacaksnz.

Bu almalar srasnda yalnz kelimeleri deil, rakamlarda kullannz.

Eer 7 cm.lik pencere size dar gelmeye balarsa siz bir bakta daha geni bir satr blmn gz yelpazeniz iine sdrabilirseniz, srgl karton zerindeki pencereyi geniletiniz.

b. SATIR ALIMASI : Bu almada bir metnin her satrnn yalnzca ilk ve son kelimeleri okunarak bir sonraki satra geilir. Bu i, olabildiince hzl yaplr. Satr aralama almas yaplrken, satrlar elle veya baka bir eyle takip edilmez.

Satr aralama almalar gzlerimize esneklik kazandrr. Daha ileride sz edeceimiz srama saysn azaltmamza, gz yelpazesinden (aktif grme alan) tam yararlanmamza yardmc olacaktr. Ayrca bu alma elle satr takibi gibi kt bir alkanl yenmemize de yardmc olacaktr.

Satr aralama almalarn delikli karton ile gnde seans hlinde yaptmz almalardan sonra beer dakika sreyle yapmalyz.

HIZLI OKUMADA BLG GEREKEN DER KAVRAMLAR NELERDR ?

a. SAPTAMALAR : Biz okurken, gzlerimizin satr boyunca kesintisiz bir ekilde sona doru kaydn sannz. Gzlerimiz fotoraf makinesi ile ayn prensipler iinde alr. Aslnda gzlerimizin satr zerindeki yer deitirme hareketi kesintisiz deildir. Kesik kesik sramalar halinde satr sonuna doru ilerler. Gzlerimizi bu bakmdan ok geni bir manzarann resmini objektifine bir kerede sdramayp, birka kerede eken bir fotoraf makinesine benzetebiliriz. Birok insan, okurken hece zerinde gzlerini bir kere durdurarak satr boyunca gereksiz bir ok sramalar yapar. Bir satr boyunca gzlerimiz ne kadar az srama yapyor, ne kadar az duraklyor, biz bir bakta ne kadar geni bir satr parasn grebiliyorsak; o kadar hzl okuruz. Bir bakta bir satrn mmkn olduu kadar geni bir blmn grmeliyiz.

Biz gzn satr zerindeki her srayna "saptama" adn veriyoruz.

b. BR SAPTAMA SIRASINDA GRLEN EY:

rnek olarak "ova" kelimesini okuyan bir gz, merkez olarak "v" harfini alarak 1-2 mm aasna bakacaktr. Bu durumda "v" harfinin sa ve solunda kalan dier iki harf kolayca okunabilir. yleyse "ova" kelimesi her hece iin ayr bir saptama yapmadan tek bir saptamada okunabilir. Fotoraf makinesinde tek bir film harcanabilecek bir yerde iki poz harcamaya gerek yoktur.

"Ova" kelimesi harften olutuu iin bir saptamada kolayca okunabiliyor. Ya daha uzun bir kelime olsayd ne olacakt ? rnek olarak "ovalarndan" kelimesini ele alalm. Bu kelimede 11 harf vardr. Biz gzmz ortada yer alan "r" harf'ine ayarladmzda kelimenin tamamn okuyabiliyorsak hzmz yksek olacaktr. Normal okuyucu bunu baaramaz. Hele bir metni okurken bu ok zordur. Tek bana bu kelime zerinde alan kiiler bile tek bir saptamayla bu kelimeyi okumakta glk ekerler.

c. GZ YELPAZES (AKTF GRME ALANI) : Gzmzn bir saptama srasnda satr zerinde aktif olarak grebildii iaretlerin geniliine "gz yelpazesi" veya "aktif grme alan" adn veriyoruz. Bu alan elips eklindedir.

Yukarda sz geen delikli kartonla yaplan almada gz yelpazesini geniletmeye alyoruz. Aama aama harfli kelimelerden balayarak kartonun penceresinden geen kelimeleri bir tek saptamayla okuyoruz. Yava yava kelimelerin harf saysn artrarak gz yelpazemezi geniletiyoruz.

Gz yelpazemizin genilii orannda hzl okuyabiliriz.

Ayrca iyi bir hzl okuyucu yan yan gelen aktif grme alanlarn st ste binitirmemelidir. Bylece yararlanlmayan alanlar ortadan kalkar, daha hzl okunabilir.

KT BR OKUYUCUNUN AKTF GRME ALANLARI ST STE BNER

d. RTM KAZANMAK N DAMA LERYE BAKMAK GEREK : Gzlerinizi daima ileriye bakmaya zorlaynz. Okuyamadnz veya tam kavrayamadnz blmler olursa, asla geriye dn yapmaynz. Hzl okuma almalarnda balangta anlama, okuma hzna feda edilebilir. Anlayamasanz bile hzl okuyunuz. Zamanla anlama seviyeniz normal okumada olduundan daha yksek seviyeye kacaktr.

Bunun iin balang almalarnda daima kolay metinleri seiniz. Bu metinler ayn zamanda yazma kurallarna uygun olsun. Devrik cmlelerin ska yer ald metinlerden kannz.

e. GZN GRD KELMEY BM ARACILII LE ANINDA KAVRAMASI :

Bir kelimeyi meydana getiren harfler, bir bakma onun resmi gibidir. Biz bu kelimeyi daha nceleri o kadar ok okumu, o kadar ok grmzdr ki onu tanmakta hi bir glk ekmeyiz. ok iyi tandmz bir insan grm gibiyizdir. O insan tanmak iin derinden derine bir inceleme gerekmez. zerindeki elbiseler deise bile tanrz. Kelimeler de eitli ekler alsalar bile bir bakta kolayca tannrlar. Biz de bundan yararlanmalyz. Hece hece okumak yerine, kelimeleri bir btn olarak grmeye aln

f. BENZER KELMELER KARITIRMA TEHLKES : Gzlerin grme ustal okumay dorudan etkiler. Gzmzn benzer siluetli kelimeleri birbiriyle kartrmamas iin, ok alkn, ok dikkatli olmak gerekir. Bu konu, yaplan hzl okuma almalar oaldka geliecektir.

HIZLI OKUMA SIRASINDA DNCENN AKII NASILDIR?

Hzl anlama, hzl kavrama okuma hzn artrr. yi bir ritim, karlkl uyum salam gz ve akl, kelimelerle cmlelerin allm siletlerini eviklikle yakalayarak, satrlarn zerinde uuurlar.

AKLIN EVKL GZLER UYARMALI, AKIL, DAMA GRKENL ELDE BULUNDURMALIDIR

Kalabalk bir trafik iinde ilerlemeye alan bir otomobil iinde olmaktansa, bir helikopter ile ykseklerde uup gitmek misalinde olduu gibi, btne gz gezdirmeye almak gerekir. Akl daima gzlerin nnde yer alr.

Yava okuma srasnda akl byk bir tembellik iindedir. Gzlerin okumasn bekler. Gz okuyamazsa, geriye dner, durur, abalar; akl neden sonra, gzn okuduunu kavramaya alr. Btn yk gzler zerindedir. Halbuki hzl okumada akl, daha gzlerin okumad, henz sras gelmemi kelimeleri tahmin etmeye, kavramaya almaktadr. Akl bu aktif haliyle gzlerin en byk yardmcsdr.

Yava okumada akl fren grevi yaparken, hzl okumada ekici lokomotiftir.

"Leb demeden leblebiyi anlamak" misalinde olduu gibi, ou zaman szn nasl bitecei, hangi kelimeden sonra hangi kelimenin gelecei bellidir. Akl girikenlii elde tuttuu srece hep nde koacak, gzler ona yetimek iin alabildiine hzlanacaktr.

te hzl okuma bu ynyle yava okumadan daha byk bir dikkat ve zihin uyankl ister. Yine bu ynyle daha baarldr. Hzl okuyan bu sebeple okuduunu yava okuyana nispetle ok daha iyi anlar, kavrar.

yi dzenlenmi bir metne bakldnda akln nde gitmesine yardmc olacak birok iaretler vardr.

AKLI UYARAN ARETLER :

DEVAM ET ARET :

Bu iaretler fikir ak iinde bir deiiklik olmayacan, yaznn okunmasna hzla devam edilmesi gerektiini bildirir.

"ve, hem, daha, bundan baka, buna ilaveten, ayn zamanda, buna paralel olarak, bunun gibi, ayn ekilde vb." byle kelimelerdir.

Devam et iaretlerinin bir ksm tamamlayc, kapatc mahiyettedir. Hzl okumaya devam edilmesini belirtirken, ayn zamanda yaknda fikrin sona ereceini, konunun balanacan gsterirler.

DNCE DEYOR ARET :

Bu kelimeler dnce aknn deieceini, daha ncekilere zt eyler syleneceini belirtirler. "ama, fakat, lakin, halbulki, ancak... vb." byle kelimelerdir.

DAHA NCE SYLENENLER GEERSZDR ARET :

Bu kelimeler daha nce sylenen sz ve fikirleri geersiz klarlar. "buna ramen bilkis, buna karn, mamafih... vb." byle kelimelerdir.

SEBEP AIKLANACAK ARET :

Daha nce sylenenlerin sebebinin aklanacan gsterir. "nk" bu maksatla kullanlr.

HIZLI OKUMA ALIMALARINDA KULLANILAN GRAFKLER

Hzl okuma almalarnda durumumuzu belirlemek ve bizde meydana gelen gelimeleri tespit edebilmek iin baz iaretlerden yararlanabiliriz.

a. OKUMA HIZI GRAF : Bu grafikte dey olan stunda alttan ste doru, kelime saylar 150'den balayarak yirmier yirmier iaretlenmitir. Her hafta bir okuma yaplr ve dakikada okunan kelime says olarak belirlenen okuma hz grafikte belirlenir.

b. ANLAMA SEVYES GRAF : Dier grafiin benzeridir. Dey stunda okuduumuz metni yzde ka anladmz ve yatay stunda yaplan lm says iaretlenir.

c. GRAFKLERN DEERLENDRLMES : Hzl okuma almalarnn balangcnda hz grafii ykselirken, anlama grafiinde ykselme grlmeyebilir. Ancak ksa bir sre sonra bu grafikte ykselmelidir. Deilse amacna ulalmam olur.

Grafiklerde her hafta bir lm bir deerlendirme yaplmaldr. Grafiklerde baz haftalarda dme veya yatay bir eri grlebilir. Bu ok normaldir. inde bulunduumuz fiziki ve ruhi artlar bizi etkileyebilir. Okuma hzm veya anlama seviyem dyor, gelimiyor diye endieye kaplmamak gerekir. nemli olan, grafiklerde bir btn olarak ykselen bir erinin meydana gelmesidir. Aradaki kk sapmalar dikkate alnmaz.

SONU VE TEKRAR : Hzl okuma konusunda u, hi akllardan kmayacak bir husustur: " ANLAMADAN, KAVRAMADAN HIZLI OKUNMAZ." Bu ynyle hzl okuma, nemli bir lde bilgi seviyemize, kltrmze baldr. Kelime hazinesi ok dar olan insanlar hzl okuyamazlar. Eski, yeni, yerli, yabanc, gnmzde kullanlan; kitaplara, dergilere, gazetelere giren her kelimeyi bilmek gerekir. Hzl okumak isteyenler her eyden nce kelime hazinelerini geniletmelidirler.

a. Hzl okuma iin uygun bir ortam hazrlaynz. b. almalarnz kolaydan zora giden metinler zerinde yapnz. c. Asla geriye dnler yapmaynz. d. Okurken aznz veya baka bir organnz oynamasn. e. Okuduklarnz zihninizden tekrarlamaynz. f. Gz yelpazenizi geniletmeye alnz. g. Saptama saylarn azaltnz. Gz yelpazeleri mmkn olduu kadar st ste binimesin. h. Aklnz daima nde gitsin, zihnen uyank bulunun. . Delikli karton ile gerekli gnlk almay yapn.

j. Satr aralama almas yapn. k. Her hafta bir kez, rnek bir metin zerinde alarak lm yapnz.

BR METN OKURKEN MEYDANA GELEN HIZ DEKLKLER :

yi bir okuyucu, ele ald metnin deiik blmlerinde deiik okuma hzlar kullanarak, metni daha ksa zamanda daha iyi zmleyebilir. Genellikle metnin dikkat noktalar ve son taraflarda toplanmtr. Bilhassa metinlerin sonu blmleri bakmdan en nemli blmleridir.

Paragraflar halinde yazlm bir metinde, her paragrafn balang ve biti cmleleri, o paragrafta verilmek istenen mesaj belirleyen cmlelerdir. Bu dikkat noktalarn bilen okuyucu bunlarn dnda kalan blmlerde okuma hzn ok artrabilir, hatta baz blgeleri okumadan geebilir. Sadece dikkat noktalarn okuyarak metni % 100'e yaklaan oranda anlayabiliriz. Hele dnce tarzna altmz, tandmz bir yazar okurken bu i daha kolay olur.

SELEN ANAHTAR KELMELERDEN YARARLANMA : yi bir okuyucu ele ald metinle ilgili olarak bir takm anahtar kelimeler belirler. Bu belirleme ya metnin balangcnda, ya da giri blmnde yaplan aklamalara gre olabilir. Daha sonra metin hzla okunurken dikkat bu kelimelerin getii blmler zerinde younlatrlr.

METNN NCEDEN NCELENMES : yi bir okuyucu, okuyaca metini nceden inceleyerek metin hakknda bilgi sahibi olur ve uygulayaca okuma tekniklerini belirler. Bu inceleme ksa metinlerden ziyade, uzun metinler ve kitaplar iin yaplmaldr.

Metnin incelenmesinde daima akl ve dnce nde olmaldr. Bylece ok zaman kazanabiliriz. Metin ok hzl bir ekilde gzden geirilir, nemli balklara dikkat edilir. Bir yandan da "Bu metni tmyle okumak benim iin yararl mdr? Hangi okuma tekniini uygulamalym? Yazarn amac nedir? gibi sorularn cevaplandrlmasna allr.

Bu sorulara cevap bulabildike metin seme, hzmz ayarlama ve gereksiz blmleri atlama imkn elde edilir. u prensibi asla unutmaynz: "HER EY AYNI HIZDA OKUMA ALIKANLIINA SAHP OKUYUCULAR, AZ HIZLI OKUYUCU OLARAK KALIRLAR. "

BIR METNIN KAYMAINI ALMA TEKN :

Bu teknikte bir nceki semeli okumadan farkl olan husus, metnin baz blmlerinin hi okunmadan geilmesidir. Tekniin temel ilkesi, metnin genel anlamna zarar vermeksizin okunan szck saysn azaltmaktr.

Gz yelpazemiz yalnzca enine bir genilie sahip deildir. Dey olarakta bir ykseklii vardr. Biz bir satra bakarken onun altndaki ve stndeki satrlar da ksmen grrz. Bundan yararlanmak gerekir.

Bir metnin kayman almak iin :

a. Metnin temel dncesini kavramak gerekir. b. nemli dnceler btnyle okunmaldr. c. Ayrntl cmlelerin zerinden hzla geilerek atlanmaldr.

zellikle her satrn ilk ve son kelimeleri okunmadan sadece orta blm okunduu takdirde yeteri kadar baarl olduu grlecektir. Okumadmz kelimeler akln kvrakl sayesinde kavranabilir.

Kurallara uygun olarak dzenlenmi cmlelerde "zne" en bata, "yklem" en sonda yer alr. Ykleme en yakn olarak bata, "yklem" en sonda yer alr. Ykleme en yakn olarak sylenmi e, en nemli edir. Bundan yararlanmalyz.

Cmlelerin ilk kelimesi ile sonda yer alan iki kelimesini okumak, o cmlede belirtilen fikri anlamada esas olacaktr. Dikkat bu kelimelerde younlatrlrsa, bu kelimelerden bazlar okunmadan geebilir. YERN BULMA TEKN :

Hepimizin zaman zaman uygulad bir teknik de budur. Kayman alma tekniinde, balangta neyin aratrldn tam olarak bilinmeden, metnin verdii mesaj alnmaya allyordu. Bu teknikte ise, uzun bir metin iinden, sadece, iinde var olduunu bildiimiz zel bilgiyi aramak sz konusudur.

rnek olarak, herhangi bir kelimeyi ararken btn szl okumaz, yalnz aradmz kelimeyi buluruz. Bu zel ilem her trl metinde kullanlabilir. Bunun iin neyin arandn iyice bilinmelidir.

Eer okunar kitap veya metin bir fhrist blm tayorsa, bu bize byk lde kolaylk salayacaktr. Bu yoksa metnin hzla taranmas ve bu arada aradmz bilgi iin metnin hangi blmnde bulunabileceine dair tahminler yaplmaya allmaldr.

Aranan szcklerle karlaldnda, ilgili cmlelerin altnn izilmesi ok yararldr. Tecrbeli okuyucular sayfa kenarlarna notlar alrlar. Hatta, sayfa kenarlarna alnan bu zel notlar iin ayrca zel

bir fihrist hazrlanp kitabn ba tarafna konmasnda byk yarar vardr.

Burada bir eye daha dikkat ekmek gerekiyor. Ele alnan metin, aratrlan konuya uygun olduu halde, metinde aratrlan kelimeye rastlanmayabilir. Yazar bizim kullandmz kelimeleri kullanmak zorunda deildir. Deiik bir kelime hazinesine sahip olabilir. Bunun iin aranan szcklerle ayn anlama gelen baka szckleri belirleyerek ie balamak yerinde olacaktr.

Hzl okumak iin : 1. OKUYUNUZ. 2. OKUYUNUZ. 3. OKUYUNUZ. 4. BR KEZ DAHA OKUYUNUZ. 5. SEVDNZ KONULARI OKUYUNUZ. 6. SEVMEDNZ KONULARI DA OKUYUNUZ 7. NE BULURSANIZ OKUYUNUZ. 8. OKUYUNUZ. 9. OKUYUNUZ. 10. OKUYUNUZ