You are on page 1of 24

PARTE I LNGUA ESPANHOLA

Texto I para los tems de 1 a 10 y de 21 a 25 El Surrealismo


1

Texto II para los tems de 11 a 25 El Surrealismo en el cine


1

10

13

16

19

22

25

28

El movimiento surrealista resume una de las tendencias vanguardistas ms originales del siglo XX. Fue el intelectual francs Andr Breton quien public el primer Manifiesto Surrealista (1924), a partir del cual se definieron algunos de sus compromisos ms destacables. Al evolucionar a partir de ciertas nociones del Dadasmo, el Surrealismo admiti entre sus principios fundacionales el automatismo en la creacin. A tal fin, el inconsciente se converta en animador de toda propuesta, independientemente de su correccin moral o de su respeto a las normas impuestas por la tradicin esttica. Obviamente, Breton manej en todo momento la teora psicoanaltica de Sigmund Freud, particularmente en lo referido a la construccin psquica del deseo. De ah que, para desarrollar este fundamento en el discurso creativo, los surrealistas debieran guiarse por las pasiones libidinales y por los sueos, yuxtaponiendo toda una diversidad de elementos en su imaginera. Como el lenguaje de lo inesperado es, justamente, aquello que modula el humorismo, no es extrao que ese primer empuje de los surrealistas contuviese todos los ingredientes del humor negro. Si bien el movimiento atrajo a los jvenes ms vanguardistas de Europa, lo cierto es que tardaron en trabarse todas sus expresiones. De hecho, aunque de inmediato se dio una literatura surrealista y muy pronto hubo pintores y escultores que alcanzaron esa misma dimensin subversiva, tard tiempo en manifestarse una cinematografa surrealista. Quienes vinieron a colmar ese vaco fueron dos jvenes artistas, Luis Buuel y Salvador Dal.
Internet: <www.recursos.cnice.mec.es> (adaptado).

10

13

16

19

22

25

28

31

34

Esta pelcula (Un Perro Andaluz) naci de la confluencia de dos sueos. Dal me invit a pasar unos das en su casa y, al llegar a Figueras, yo le cont un sueo que haba tenido poco antes, en el que una nube desflecada cortaba la luna y una cuchilla de afeitar henda un ojo. l, a su vez, me dijo que la noche anterior haba visto en sueos una mano llena de hormigas y aadi: Y si, partiendo de esto, hiciramos una pelcula? Pronto nos pusimos manos a la obra siguiendo una regla adoptada de comn acuerdo: no aceptar idea ni imagen alguna que pudiera dar lugar a una explicacin racional, psicolgica o cultural. Abrir todas las puertas a lo irracional. No admitir ms que las imgenes que nos impresionaran, sin tratar de averiguar por qu. En ninguna de las artes tradicionales existe una desproporcin tan grande entre posibilidad y realizacin como en el cine. Por actuar de una manera directa sobre el espectador, presentndole seres y cosas concretas; por aislarlo, gracias al silencio, a la oscuridad, de lo que pudiramos llamar su hbitat psquico, el cine es capaz de arrebatarlo como ninguna otra expresin humana. Pero como ninguna otra es capaz de embrutecerlo. Por desgracia, la gran mayora de los cines actuales parece no tener ms misin que sa: las pantallas hacen gala del vaco moral e intelectual en que prospera el cine, que se limita a imitar la novela o el teatro, con la diferencia de que sus medios son menos ricos para expresar psicologas (Luis Buuel). Siguiendo la estela de Buuel, muchos directores de cine clsico y contemporneo han tratado de ahondar en el mundo de los sueos. Alfred Hitchcock, en particular, realiz, junto a Salvador Dal, una escena surrealista en la pelcula Recuerda. En el cine de David Lynch, Spike Jonze, Michel Gondry o Julio Mdem entre otros, a pesar de realizar el surrealismo siguiendo el hilo de una historia concreta, han dejado ver la influencia del cine surrealista.
Internet: <www.feelings4you.wordpress.com> (adaptado).

Juzgue los tems siguientes de acuerdo con el texto I.


1 2

Juzgue los tems siguientes de acuerdo con el texto II.


11 12 13

Es correcto deducir del texto que la teora de Freud es anterior o contempornea al surgimiento del Surrealismo. La expresin De ah que (R.13) es sustituible por la expresin Por eso que sin que se produzcan alteraciones semnticas o gramaticales en el texto. El humorismo condiciona el lenguaje de lo inesperado. La expresin trabarse (R.22) significa en el texto lo mismo que configurarse. La expresin se dio (R.23) puede ser reemplazada por existi sin que se produzcan alteraciones semnticas en el texto. Es correcto inferir que el movimiento dadasta precedi al surrealista. El elemento se en la expresin se definieron (R.4) indica que el verbo est en voz pasiva. El elemento sus (R.5) hace referencia a Andr Breton (R.3). La expresin A tal fin (R.7-8) es reemplazable por A fin de cuentas sin que se produzcan alteraciones semnticas o gramaticales en el texto. Es correcto inferir que el Surrealismo intencionaba crear obras inmorales.

3 4 5 6 7 8 9

14 15 16

17 18 19 20

10

La palabra contemporneo (R.28) se acenta por poseer un diptongo. David Lynch es uno de los autores del surrealismo cinematogrfico clsico. La expresin al llegar a Figueras (R.3) puede ser sustituida por cuando llegaba a Figueras sin que se produzcan alteraciones semnticas en el texto. El verbo henda (R.5) es reemplazable por rajaba sin que se altere la semntica del texto. La idea de hacer una pelcula mezclando dos sueos fue de Buuel. El trecho No admitir ms que las imgenes que nos impresionaran (R.12-13) es reemplazable por No admitir ms imgenes que nos impresionasen, conservando el significado del texto. Segn Buuel, el cine, en el espacio de tiempo al que se refiere este cineasta, arrebata ms al espectador de lo que lo embrutece. El elemento le en presentndole (R.17) y el elemento lo en aislarlo (R.17) poseen el mismo referente. La oracin que comienza con las pantallas (R.22) da un ejemplo de lo afirmado en la oracin inmediatamente precedente. La expresin hacen gala (R.23) es utilizada en el texto con tono irnico.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

I
1

En mi sueo me veo plcida y despreocupadamente durmiendo en mi cama, a pesar de que tan slo faltan pocos minutos para que suene otra vez el maldito despertador. II Caramba, qu susto! Me qued dormido en el butacn y empec a soar que se me haban pegado las sbanas y que perda la hora de levantarme. Qu suerte que me he despertado a tiempo! III Tan rpido me despert que no dio tiempo de acabar mi sueo. As, sueo y desde mi sueo me observo pero ya no me veo ms.

Salvador Dal. El Sueo, 1937, leo sobre lienzo, 51 cm 78 cm, propriedad particular.

El Sueo, leo pintado por Dal en 1937, trata de uno de los temas de mayor fascinacin para los surrealistas: el mundo de los sueos. Crean que la libertad del subconsciente

10

dentro del sueo era expresada al mximo y de esta manera podan los sueos funcionar como detonador de la fuerza
13

creadora, podan, pues, utilizarse creativamente.


7

Este cuadro es una representacin visual del colapso del cuerpo durante el sueo; como si fuera ste un estado separado del ser. En la imagen notamos contraponindose al

IV
16

10

azul profundo del cielo veraniego, una enorme cabeza desarticulada de un faltante cuerpo, con los ojos inmersos en un profundo sueo, que pende sobre un paisaje casi vaco. La
19

13

cabeza es mantenida sobre el suelo por una serie de muletas de madera.


Internet: <www.3d-dali.com/> (adaptado).

So que la cama estaba vaca y yo estaba adormilndome en el silln! Si por lo menos fuese una mecedora! Bueno, me voy a la cama que ya es hora.

Juzgue los tems siguientes conforme la vieta y el texto precedentes.


26

Juzgue los tems siguientes de acuerdo con la imagen de arriba, el texto que la acompaa y los textos I y II.
21

El verbo haban pegado (R.8) expresa una accin anterior a todas las otras expresadas en la afirmacin II. El elemento Tan (R.12) es el elemento inicial de una estructura comparativa. Una mecedora (R.19) es un tipo de silla. En la lnea 4 la conjuncin compleja para que determina que el verbo de la oracin que introduce est en subjuntivo.

27

La forma verbal fuera (R.8) es reemplazable por fuese sin alterar la semntica del texto.
28 29

22

La imagen representa uno de los sueos que dio origen a la pelcula Un Perro Andaluz.

30

Marque la opcin correcta. En el texto precedente A todas las afirmaciones describen correctamente las respectivas imgenes de la vieta. B tan slo tres de las afirmaciones describen correctamente las respectivas imgenes de la vieta. C tan slo dos de las afirmaciones describen correctamente las respectivas imgenes de la vieta. D tan slo una de las afirmaciones describe correctamente la respectiva imagen de la vieta.

23

Si aceptamos que las muletas del cuadro representan el colapso del cuerpo, podemos concluir que el cuadro intenta expresar tambin el colapso de nuestros rganos sensoriales.

24

El vocablo pues (R.6) del texto que acompaa al cuadro es reemplazable por la expresin por tanto sin que se produzcan alteraciones semnticas en el texto.

25

El elemento ste (R.8) hace referencia a colapso del cuerpo (R.7-8).

1. Vestibular de 2012

1. DIA

PARTE I LNGUA FRANCESA


Texte pour les items 1 8 Le systme de la mode
1

Texte pour les items 9 a 18 Mode et cinma un couple fashion!


1

10

13

16

19

22

25

28

Pour moi la mode est bien un systme. Contrairement au mythe de limprovisation, du caprice, de la fantaisie, de la cration libre, on observe que la mode est fortement codifie. Lensemble des traits de mode est retir chaque anne dun ensemble de traits qui a ses rgles, comme la grammaire. Ce sont des rgles purement formelles. Par exemple, il y a des associations dlments de vtements qui sont acceptes, dautres qui sont interdites. Si la mode nous parat imprvisible, cest que nous nous situons au niveau dune petite mmoire humaine. Ds quon lagrandit sa dimension historique, on retrouve une rgularit trs profonde. Dune part, la mode sefforce de faire correspondre des usages, des caractres, des saisons, des fonctions un vtement : Une robe pour le soir, pour le shopping, pour le printemps, pour ltudiante,... . Dans ce cas, larbitraire de la mode est masqu sous ce lexique rationaliste, naturaliste. Elle ment. Elle se cache sous des alibis sociaux ou psychologiques. Dautre part, il y a une autre vision de la mode qui consiste renoncer ce systme dquivalence et difier une fonction proprement abstraite ou potique. Cest une mode dsinvolte, luxueuse, mais qui a le mrite de se dclarer comme une forme pure. En ce sens elle se rapproche de la littrature. Un exemple passionnant de cette jonction a t donn par le pote Stphane Mallarm, qui a rdig un petit journal de mode : La Dernire Mode. Celui-ci se prsente comme un vritable journal de mode, avec des descriptions de robes, telles quon en trouvera dans le magazine Elle. Mais, en mme temps, ces descriptions sont pour lauteur un exercice profond sur le thme mallarmen du rien, du bibelot. Cest un vide qui nest pas absurde, un vide qui est construit comme un sens.
Roland Barthes. Internet: <www.motspluriels.arts.uwa.edu.au> (texte adapt).

10

13

16

19

22

25

28

31

partir du texte prsent, jugez les items suivants.


1

Mode et cinma sont deux mondes dimages et dartifices qui cherchent reprsenter une diversit dmotions. Tout au long de leurs volutions respectives, une relation particulire sest construite entre ces deux mondes, en fonction des sensibilits de leurs crateurs. Des westerns aux films de science-fiction, le costume est au cur de la construction du film. Le costume est essentiel pour nimporte quel type de film. Le vtement a pour fonction de contribuer la dfinition dune identit. Cest une des ressources cinmatographiques qui permet de traduire les tats dmes des personnages. On shabille non seulement pour avoir une apparence en adquation sa personnalit mais aussi en fonction des autres. Ainsi, les codes sociaux contribuent la dfinition dun personnage. Dans les films de science-fiction ou les westerns, le registre des reprsentations est plus immdiat : des looks futuristes pour les films de science-fiction ou des costumes de cow-boys et dindiens pour les westerns. Ce rapport entre mode et cinma conduit parfois confondre notorit et talent, beaut et charme, fminit et romantisme. La course aux stars est telle quune icne in peut se retrouver sur plusieurs pages dun mme magazine : une publicit pour des accessoires ou de la joaillerie, une affiche de film ou une annonce dune sortie DVD. En effet, depuis quelques annes, les stars Hollywoodiennes ont supplant les mannequins en couverture de magazine. Au-del des flashs et des projecteurs, lessentiel se trouve dans un travail artistique qui croise un univers cratif fort. Cest le dialogue entre crateurs qui permet certains rsultats spectaculaires comme entre Almodovar et Jean-Paul Gaultier ou entre Yohji Yamamoto et Takeshi Kitano. Cest ce type de dialogue qui marque lhistoire esthtique du cinma.
Serge Wintour. Internet: <www.ecrannoir.fr> (texte adapt).

Selon le texte, le fait de considrer la dimension historique de la mode nous permet de reconnatre que la mode est base sur limprovisation. Lorsque la mode sefforce de faire correspondre des usages et des caractres, parmi dautres, un vtement, elle sinsre dans un systme dquivalence. On peut affirmer que le texte prsente deux conceptions identiques de la mode. partir de lexemple de Stphane Mallarm, cit dans le texte, on peut dire que la mode peut contribuer lexercice artistique des crivains. En considrant le premier paragraphe, on peut dire que le systme de la mode se rapproche celui de la grammaire.

partir du texte prsent, jugez les prochains items.


9

Daprs le texte, depuis quelques annes les stars du cinma apparaissent plus en couverture de magazine que les mannequins. partir des ides du texte, on peut dduire que lhistoire esthtique du cinma ne serait pas la mme sans le dialogue entre les crateurs du monde cinmatographique et du monde de la mode. En considrant le texte, on peut conclure que les codes sociaux sont plus faciles comprendre travers le cinma. Selon le texte, la relation entre la mode et le cinma est construite en fonction de limage et de lartifice. Le vtement contribue pour la caractrisation dun personnage. On peut dire que les personnages des films de science-fiction et des westerns sont les plus faciles caractriser. Le rapport entre la mode et le cinma provoque parfois une confusion entre certains aspects, comme notorit et talent, beaut et charme, fminit et romantisme.

3 4

10

11 12 13 14 15

En ce qui concerne les mots et expressions du texte prsent, jugez les items suivants.
6 7 8

Le pronom en (R.27) remplace lexpression des descriptions de robes (R.26). Le pronom on (R.10) reprsente lauteur du texte. On peut remplacer la conjonction mais (R.21) par la conjonction et sans changer le sens de la phrase.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

En ce qui concerne les mots et expressions du texte prsent, jugez les items suivants.
16 17

22

Selon le texte, pour la majorit des gens, la source de linspiration du peintre Henri Matisse reste presque inconnue.

Le mot vtement (R.8) a exactement le mme sens que le mot costume (R.6 et 7). Les mots westerns et science-fiction , dans la ligne 6, sont utiliss pour exemplifier les divers types de films partir dune perspective qui va du plus traditionnel au plus moderne en matire de cinma. On peut remplacer lexpression nimporte quel (R.8) par le mot tout sans changer le sens de la phrase.

23

La prfrence de Matisse pour les tissus se limitait leurs origines.

24

Matisse dcouvre des textiles intensment colors et raffins pendant son voyage en Algrie.

25

Daprs le texte prsent, on peut dduire que lenthousiasme dun artiste peut marquer une nouvelle tape dans son travail de cration.

18

26

Cest clair dans le texte que Matisse achetait des vtements dorigine ethnique pendant ses voyages au Maroc et en Turquie.

27

On peut dire que le tableau La Femme Algrienne, qui illustre le texte prsent, fait partie dune srie de tableaux peints aprs le sjour de Matisse en Algrie.

Henri Matisse. La Femme Algrienne, 1909, huile sur toile, 81 cm 65 cm, Muse National dArt Moderne, Centre Pompidou, Paris, France.

Matisse : son art et ses textiles Un aspect de luvre du peintre Henri Matisse qui nest pas trs connu : linspiration quil tirait des tissus dcoratifs et vestimentaires. Sa collection de tissus se compose de nombreux tissus dcoratifs mais aussi de nombreux vtements et costumes. Les gots du peintre sont trs clectiques tant par leur provenance que par leur design. Cest surtout la dynamique et la couleur de ces matires qui linterpelle et stimule sa crativit. En 1906, il va en Algrie do il revient boulevers par lintensit des couleurs et le raffinement des textiles quil y dcouvre. Son enthousiasme marque le dpart de toute une srie de toiles qui prsentent des femmes ou des odalisques habilles avec de magnifiques vtements provenant principalement du Maroc et de Turquie. Si Matisse est sensible aux vtements dorigine ethnique, il reste galement fidle la Haute Couture. Il achte ainsi des pices de collection des grands crateurs parisiens en 1938. Lartiste sera enfin crateur de sa propre collection de vtements sacerdotaux commande et porte par les prtres qui clbrent les messes dans la Chapelle de Vence.
Internet: <www.expatclic.com> (texte adapt).

Internet: <pincess.canalblog.com> (texte adapt).

Jugez les items suivants partir de la bande dessine ci-dessus.


28

Dans la dernire vignette, on voit que Marc a t surpris par la raction de la fille.

29

Dans la premire vignette, la fille veut savoir si elle doit shabiller comme tous les jours pour aller une inauguration.

30

En considrant la bande dessine prsente, on peut conclure que A le choix des vtements porter est normalement un choix rationnel.

Daprs le texte ci-dessus, jugez les items 19 27.


19 20 21

Pour Matisse, la Haute Couture est plus intressante que les vtements dorigine ethnique. Selon le texte, les prtres de la Chapelle de Vence ont demand Matisse de crer leurs vtements sacerdotaux. On peut conclure que les peintures de Matisse constituent un espace dinterculturalit artistique.

B on finit toujours par se disputer cause de la mode. C cest important de ne pas porter le mme vtement dans deux vnements diffrents. D quand le sujet est la mode, les ractions peuvent tre surprenantes.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

PARTE I LNGUA INGLESA


This text refers to items from 11 to 21. Interview with Tracy Chevalier author of Girl with a Pearl Earring What inspired you to write about the girl in Vermeers painting? I have had a copy of that painting for a long time. I love it because it is so beautiful and mysterious. The expression on the girls face is ambiguous sometimes happy, sometimes sad, sometimes innocent, sometimes seductive. I was always curious about what she was thinking, and one day I thought there must be a story behind her look, but we dont know who the model for the painting was, so I realized I would have to make up the story myself.
Johannes Vermeer. Girl with a pearl earring, 1665, oil on canvas, 44,5 cm 39 cm, Mauritshuis, the Hague, the Netherlands.

Why did you make the girl a servant? Did Griet really exist? In the painting the girls clothes are very plain compared to other womens Vermeer painted, and yet the pearl is clearly luxurious. I was fascinated by that contrast, and it seemed clear to me that the pearl was not hers. However, I also felt she knew Vermeer well, as her gaze is very direct and knowing. So I thought, who would be close to him but not related? And I thought of a servant. Griet did not exist. We dont know who the girl in the painting is, nor any of the other models for Vermeers works. Why do you think there is such a big interest in Vermeer these days? Why do people like his paintings so much? I think people like Vermeer because he reflects our everyday lives, yet makes them more beautiful and more ideal. He paints a whole world in a little corner of a room. The paintings are beautiful and simple and yet complicated too, with lingering depths and understated meanings. They are very calm paintings, and youre forced to slow down when you look at them. In this noisy, frenetic world, that tranquility can be quite seductive.
Internet: <www.tchevalier.com> (adapted).

Jan or Johannes Vermeer van Delft (16321675), a Dutch genre painter who lived and worked in Delft all his life, created some of the most exquisite paintings in Western art. His works are rare. Of the 35 or 36 paintings generally attributed to him, most portray figures in interiors. All his works are admired for the sensitivity with which he rendered effects of light and color and for the poetic quality of his images. He produced meticulously constructed interiors with just one or two figures usually women. These are intimate genre paintings in which the principal figure is invariably engaged in some everyday activity. Often the light enters Vermeers paintings from a window. He was a master at depicting the way light illuminates objects. During the late 1650s, Vermeer began to place a new emphasis on depicting figures within carefully composed interior spaces. Other Dutch painters painted similar scenes, but they were less concerned with the articulation of the space than with the description of the figures and their actions. Little is known for certain about Vermeers life and career. Not much is known about Vermeers apprenticeship as an artist either. After his death, Vermeer was overlooked by all but the most discriminating collectors and art historians for more than 200 years. His few pictures were attributed to other artists. Only after 1866, when the French critic W. Thore-Burger rediscovered him, did Vermeers works become widely known and his works heralded as genuine Vermeer.
Internet: <www.ibiblio.org>.

Judge the items that follow according to the text above.


11 12 13 14 15 16 17

The writer likes the fact that Vermeers paintings force her to face daily reality. The scenery in Vermeers paintings is usually intimate. Vermeers works are very contemporary urban life. modern descriptions of

Judge the items that follow according to the text above.


1

It took around two centuries for Vermeers paintings to be attributed to him again. 2 Some of Vermeers paintings are considered strange. 3 Even though there were just a few of them, Vermeers paintings proved to be very influential in the history of Dutch painting. 4 Whenever Vermeers paintings portray human figures, these individuals are shown performing ordinary tasks. 5 Vermeer got his inspiration from poems about women. 6 Vermeer paid meticulous attention to the scenery in his paintings. 7 Light did not play a significant role in Vermeers paintings. 8 Vermeer gave greater emphasis to interior spaces than other painters did. 9 Vermeers life and work history were widely documented. 10 Vermeer was neglected by most collectors and art historians after he died.

Tracy Chevalier got the idea to write the book as soon as she received a copy of the painting as a birthday present. The writer felt intrigued by the girl in the painting. Tracy Chevalier had to imagine who the girl in the painting was because there was no information available about her. One of the reasons for Tracy Chevalier to suppose that the girl was a servant is the fact that her clothes looked a little too ordinary. The writer supposes the pearl earrings were a present, because the girl could not have possibly bought them. Griet was the name of one of Vermeers daughters. The models for other Vermeers paintings were known, unlike that who posed for Girl with a Pearl Earring.

18 19 20

1. Vestibular de 2012

1. DIA

10

13

Girl with a Pearl Earring is a quiet movie about things not said, opportunities not taken, potentials not realized, lips unkissed. All of these elements are guessed at by the filmmakers as they regard a painting made in about 1665 by Johannes Vermeer. The painting shows a young woman looking at us over her left shoulder. She wears a simple blue headband, a modest smock and a pearl earring. Her red lips are slightly parted. Is she smiling? Not much is known about Vermeer, who left about 35 paintings. Nothing is known about his model. You can hear that it was his daughter, a neighbor, a tradeswoman, but not his lover, because Vermeers household was under the iron rule of his mother-in-law, who was vigilant as a hawk. The painting has become as intriguing in its modest way as the Mona Lisa. The girls face turned toward us from centuries ago demands that we ask, Who was she? What was she thinking? What was the artist thinking about her? Tracy Chevaliers novel speculating about the painting has now been filmed by Peter Webber, who cast Scarlett Johansson as the girl and Colin Firth as Vermeer. The girls name is Griet, according to this story. She lives nearby and is sent by her blind father to work in Vermeers house.
Roger Ebert. Review of girl with a pearl earring. Internet: <www.rogerebert.suntimes.com> (adapted).

Judge the items that follow according to the text above.


21 22 23 24 25 26 27 28 29

In the writers opinion, the girls facial expression is ironic. In the sentence You can hear that it was his daughter (R.7), it can correctly be replaced with she. It is likely that Vermeers mother-in-law met the girl shown in the painting. In the text, the word iron (R.8) can correctly be replaced with strict. The painting is compared to the Mona Lisa because of the mystery which involves it. The movie answers the questions raised by the painting. Griets father did not realize that she was in love with Vermeer. The filmmakers had more information than Tracy Chevalier about the girl in the painting. The text contains many details about the girls clothes.

Why is Girl with a Pearl Earring Vermeers best-loved painting? It must have something to do with the fact that the girl looks over her shoulder, as though hoping to see who is standing behind her. Equally important, though, is the subtle rendering of light effects. The pearl is very special, consisting of little more than two brushstrokes. Then there is the girl herself, wide-eyed, her lips slightly parted. She makes an uninhibited, somewhat expectant impression that excites our interest, even though we have no idea who she is.
Internet: <www.mauritshuis.nl>.

30

Analyze the text and the pictures above and choose the correct answer. A Picture A matches the description of the mouth and the eyes, and picture D matches the description of the earring. B Picture C matches the description of the mouth and the eyes, and picture E matches the description of the earring. C Picture D matches the description of the light effects and picture F matches the description of the earring. D Picture C matches the description of the earring and picture B matches the description of the light effects.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

PARTE II
Preste ateno por favor na histria que vou contar ela explica o que cordel morais de uma cultura. O contador de histrias pode grande manifestao popular.
Paulo Arajo. Internet: <www.bibceuguarapiranga.blogs.com>.

A arte de contar histrias uma das formas mais antigas de transmisso de conhecimento. Nas histrias, esto presentes crenas, fantasias, bem como aspectos ticos, estticos e

desenvolver, para cada performance, formas singulares de narrativa, utilizando objetos, msicas, sons e movimentos, de modo que suas aes se organizem cenicamente.
2

Manifestao popular caracterizada por poesias escritas em folhetos, a literatura de cordel originou-se na Europa em meados do sculo XII. Em Portugal, escritores amadores usavam cordes para pendurarem e divulgarem suas produes em lugares pblicos. Com a vinda dos portugueses ao Brasil, a tradio de contar histrias disseminou-se pela regio Nordeste, tornando-se um dos smbolos da cultura e memria nordestina. No incio, como a maioria das pessoas no sabia ler e escrever, as poesias eram apenas decoradas e recitadas em feiras e praas. Mais tarde, passaram a ser impressas em folhetos, cujas capas eram ilustradas em xilogravura, e afirmaram-se como manifestao artstica e popular nas dcadas 60 e 70 do sculo passado. A importncia do cordel no se limita literatura. O cordel se expande como registro histrico da cultura nordestina, reverberando nas manifestaes artsticas, tais como teatro, dana, cinema, msica e artes visuais.
4 3

Como consequncia da construo de Braslia e da interiorizao do desenvolvimento do pas, as dcadas de 60 e 70 do sculo passado foram marcadas pela valorizao da cultura brasileira, como se verifica, sobretudo, no Cinema Novo, no teatro popular, nas artes visuais, na arquitetura, na msica e na literatura de cordel. No Brasil dos anos 20, os organizadores da Semana de Arte Moderna expressaram evidente paradoxo: ao mesmo tempo em que defendiam a arte livre das amarras de um passado cultural dissociado do Brasil real, apoiavam o regime poltico vigente, por consider-lo democrtico e socialmente justo. A efervescncia cultural que caracterizou o Brasil entre fins dos anos 50 do sculo XX e a primeira metade da dcada de 60 inscreve-se em cenrio mais amplo de transformaes no pas e de estabilidade poltica dos governos da poca.

Forma potica rica em situaes dramatrgicas e linguagem imagtica, a literatura de cordel, alm de influenciar outras manifestaes artsticas, presta-se facilmente a adaptaes para teatro, cinema e televiso.

Antonio Silvino, xilogravura, 350 478. Internet: <www.jeffcelophane.wordpress.com>.

Internet: <catracalivre.folha.uol.com.br>.

Um dos aspectos marcantes da filmografia de Glauber Rocha a apropriao de convenes imagticas e enunciativas do cordel, tais como as representaes da seca, do misticismo e do cangao inspiradas na cultura popular nordestina.

Figura I

Figura II

Tendo como referncias iniciais o texto e as figuras acima, julgue os itens de 1 a 6.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

No incio do sculo XX, estudiosos esforaram-se em mostrar a continuidade, na Grcia Antiga, entre mito e filosofia, opondo-se a teses anteriores, que advogavam a descontinuidade entre ambos. A continuidade entre mito e filosofia, no entanto, no foi entendida univocamente. Alguns estudiosos, como Cornford e Jaeger, consideraram que as perguntas acerca da origem do mundo e das coisas haviam sido respondidas pelos mitos e pela filosofia nascente, dado que os primeiros filsofos haviam suprimido os aspectos antropomrficos e fantsticos dos mitos. Ainda no sculo XX, Vernant, mesmo aceitando certa continuidade entre mito e filosofia, criticou seus predecessores, ao rejeitar a ideia de que a filosofia apenas afirmava, de outra maneira, o mesmo que o mito. Assim, a discusso sobre a especificidade da filosofia em relao ao mito foi retomada.
7

12

A importncia atribuda razo e o desenvolvimento da cincia e da sociedade industrial foram determinantes para a definio conceitual e normativa da investigao sociolgica, ou seja, para a estruturao da Sociologia como cincia da sociedade. Em Atenas, na poca de Pricles (sc. V a.C.), jogos e teatro perderam importncia social, porque a populao, imbuda de esprito democrtico, preferia dedicar-se s atividades polticas e econmicas, visto que estas fortaleciam a cidadania. Na Grcia Antiga, os jogos realizados em Olmpia, a cada quatro anos, constituam um desafio entre cidades; os atletas homens livres, jovens, disciplinados e com vigor fsico mostravam, pela competio, a forte presena de elementos guerreiros na organizao da sociedade helnica. Na capital do Imprio Romano, a poltica do po e circo expresso que designa a relao entre o grande nmero de espetculos e o estatuto poltico-social dos patronos contribui para o entendimento de caractersticas fundamentais da vida cvica e social dos romanos daquele perodo. Na Idade Mdia, devido s especificidades das condies materiais do perodo, as definies Homo sapiens, Homo ludens e Homo faber correspondiam, respectivamente, a clero, nobreza e povo. Muita gente considera o catch um esporte ignbil. O catch no um esporte, um espetculo, e to ignbil assistir a uma representao da dor, no catch, como ao sofrimento de Arnolfo ou de Andrmaca. Existe, no entanto, um falso catch, pomposo, com a aparncia intil de um esporte regular; mas esse no tem qualquer interesse. O verdadeiro impropriamente chamado catch amador realiza-se em salas de segunda classe, onde o pblico adere espontaneamente natureza espetacular do combate, como o pblico de um cinema de bairro. Ao pblico pouco importa que o combate seja falseado ou no; o futuro racional do combate no lhe interessa: o catch uma soma de espetculos, sem que um s seja uma funo: cada momento impe o conhecimento total de uma paixo que surge, sem jamais se estender em direo a um resultado que a coroe. Assim, a funo do lutador no ganhar, mas executar exatamente os gestos que se esperam dele. O catch prope gestos excessivos, explorados at o paroxismo da sua significao. Esta funo de nfase a mesma do teatro antigo, cuja fora lngua e cujos acessrios mscaras e coturnos concorriam para fornecer a explicao exageradamente visvel de uma necessidade. O gesto de um lutador vencido, significando uma derrota que no se oculta, mas se acentua, corresponde mscara antiga, encarregada de significar o tom trgico do espetculo. O lutador prolonga exageradamente a sua posio de derrota, cado, impondo ao pblico o espetculo intolervel da sua impotncia. No catch, como nos teatros antigos, no se tem vergonha da dor, sabe-se chorar, saboreiam-se as lgrimas.
Roland Barthes. Mitologias. Rio de Janeiro: DIFEL, 2010, p. 15-26 (com adaptaes).

13

14

Considerando o breve histrico acima, concernente relao entre o mito e a filosofia nascente, assinale a opo que expressa, de forma mais adequada, essa relao na Grcia Antiga. A O mito a expresso mais acabada da religiosidade arcaica, e a filosofia corresponde ao advento da razo liberada da religiosidade. B O mito uma narrativa em que a origem do mundo apresentada imaginativamente, e a filosofia caracteriza-se como explicao racional que retoma questes presentes no mito. C O mito fundamenta-se no rito, infantil, pr-lgico e irracional, e a filosofia, tambm fundamentada no rito, corresponde ao surgimento da razo na Grcia Antiga. D O mito descreve nascimentos sucessivos, includa a origem do ser, e a filosofia descreve a origem do ser a partir do dilema insupervel entre caos e medida.
1

15

16

Quando ficou claro que a designao de Homo sapiens no era to adequada nossa espcie como se havia acreditado porque, afinal, no somos to razoveis como se acreditava no sculo XVIII, em seu otimismo ingnuo , acrescentaram-lhe a de Homo faber (homem que fabrica). Entretanto, a expresso Homo ludens (homem que joga) evoca uma funo to essencial quanto a de fabricar e merece, portanto, ocupar seu lugar junto de Homo faber.
Johan Huizinga. Homo ludens. Madri: Alianza, 2001, p. 7 (com adaptaes).

10

13

16

Tendo como referncia essas informaes e aspectos a elas relacionados, julgue os itens de 8 a 16.
8

19

Na Baixa Idade Mdia, as festas de cavalaria eram momentos privilegiados para se exibir a natureza da aristocracia guerreira, porque, por meio de jogos militares e suas regras, fortalecia-se o modelo de organizao social e poltica dessa poca. 9 No primeiro perodo do texto, encontra-se formulada sintaticamente a causa da relativa adequao da designao Homo sapiens espcie humana, mas no, a referncia ao valor temporal do elemento Quando (R.1). 10 Nos trechos no era to adequada nossa espcie como (R.2) e no somos to razoveis como (R.3), o emprego de adjetivos em estruturas comparativas atenua o valor das propriedades negativas atribudas humanidade. 11 Levando-se em considerao que o lxico da lngua portuguesa passou por transformaes ao longo dos processos histricos, pode-se justificar a coexistncia de itens lexicais do mesmo campo semntico, como sapincia e sabedoria, do latim, e filosofia e sofista, do grego.

22

25

28

Considerando o texto acima e aspectos a ele relacionados, julgue os itens de 17 a 22.


17

Na orao concessiva sem que um s seja uma funo (R.13), h elipse do ncleo nominal do sujeito da orao.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

18

19

20

21

22

Seriam mantidas a correo gramatical e a interpretao original do texto, se o trecho os gestos que se esperam dele (R.17) fosse reescrito como os gestos lhe so esperados. No catch, assim como nos espetculos teatrais, h relao entre fico e realidade em dois nveis: tico e esttico. No nvel tico, a dor e o sofrimento do lutador derrotado correspondem catarse da dor real do pblico, conforme o modelo das tragdias antigas. No nvel esttico, o exagero cnico acentua o carter de verossimilhana, o que atende expectativa do pblico quanto significao do espetculo. A capoeira um tipo de luta introduzida no Brasil por escravos africanos, tendo sido sua prtica incentivada pelos governos da Primeira Repblica, que a consideravam instrumento de afirmao de identidade nacional calcada na tolerncia e no pluralismo cultural. As duas guerras mundiais do sculo XX conferiram concretude ao conceito de guerra total. Assim, entre outros aspectos, os conflitos deixaram de envolver exclusivamente combatentes profissionais e passaram a contar com a participao das populaes civis. Os dois primeiros perodos do texto continuariam corretos e coerentes com o texto se fossem parafraseados do seguinte modo: Embora seja considerado um esporte ignbil, o catch um espetculo tanto quanto outros em que h representao da dor, o que invalida caracterstica que muitos lhe atribuem. No processo da Revoluo Francesa, quando destruram os ltimos resqucios do feudalismo na eufrica noite de 4 de agosto de 1789, os deputados concordaram em manter o dzimo da Igreja, em vez de simplesmente aboli-lo sem qualquer compensao. Mas, desde ento, houve sinais de que a promessa seria abandonada. Eles desejam ser livres, mas no sabem ser justos, reclamou o abade de Seys, referindo-se a alguns colegas da Assembleia. Robespierre no era nem antipadres nem anticlerical; difcil determinar sua posio quanto ao futuro da Igreja na Revoluo. s vezes, era veemente crtico e, em outras vezes, retornava interpretao da doutrina crist, pois, a seu ver, o cristianismo era a religio dos pobres e daqueles de corao puro riqueza chamativa e luxo no deveriam fazer parte dele. Os pobres, segundo ele, eram oprimidos no apenas pela fome, mas tambm pelo espetculo escandaloso de clrigos autoindulgentes, que esbanjavam insensivelmente o que pertencia aos pobres por direito.
Ruth Scurr. Pureza fatal: Robespierre e a Revoluo Francesa. Rio de Janeiro/So Paulo: Record, 2009, p. 140-1 (com adaptaes).

28 29

30

31

32

As caractersticas aristocrticas, conservadoras e eclesisticas do sistema feudal, que impediam prticas comerciais e financeiras, explicam a sobrevivncia desse sistema at 1789. O dzimo, imposto que abrangia o universo dos cristos, possibilitou que os papas, desde a Idade Mdia at o final do Antigo Regime, destinassem a Roma 10% da riqueza produzida na Europa, o que transformou a Igreja na principal instituio a ser combatida pelos iluministas e revolucionrios do sculo XVIII. A Reforma, ocorrida quase trs sculos antes da Revoluo Francesa, constituiu evento de ruptura no interior do cristianismo. Entre outros aspectos, ela condenava o espetculo pouco cristo dos eclesisticos catlicos, quer no plano econmico, quer no plano dos costumes. A forma como a autora do texto refere-se ao abade de Seys e a Robespierre permite compreender a convivncia, no auge dos acontecimentos da Revoluo Francesa, de duas perspectivas, a tradicional e a moderna, assumidas, inclusive, por um mesmo indivduo. Os miserveis da poca mencionada no texto no eram representantes da totalidade do povo, o qual, como categoria social, compreendia tambm indivduos e grupos que estavam alm da linha de misria. Essa categoria teria, em seguida, seu significado ampliado ao nvel poltico da nao. Ajustou, na medida, umas talas de clamo exatas, E, do dorso atravs e da pele, enfiou no quelnio E, conforme pensava, uma pele de boi esticou E dois braos extremos disps, por travessa ajuntados. Sete cordas de tripa de ovelha estendeu harmoniosas. Ao depois de faz-lo, tomou do amorvel brinquedo E coum plectro uma a uma provou cada corda, aos seus dedos Ressoava tremenda.
Homero. Hinos homricos. Hino a Hermes, v. 44-53. Introduo e traduo de Jair Gramacho. Braslia: UnB, 2003.

10

Com referncia ao texto acima e a conhecimentos relativos propagao de ondas sonoras, julgue os itens de 33 a 35 e assinale a opo correta no item 36, que do tipo C.
33

13

16

Com base no texto acima, julgue os itens de 23 a 32.


23

24

25

26

27

A invaso da Pennsula Ibrica, etapa do expansionismo francs conduzido por Bonaparte, gerou cenrio estimulador do processo de independncia das colnias espanholas e portuguesa na Amrica. No trecho houve sinais de que a promessa seria abandonada (R.5-6), o substantivo promessa tem como referente o trecho em vez de simplesmente aboli-lo sem qualquer compensao (R.4-5). O trecho difcil determinar sua posio quanto ao futuro da Igreja na Revoluo (R.9-10) pode ser substitudo corretamente por quanto ao futuro da Igreja, difcil determinar, na Revoluo, a posio de Robespierre. No trecho que esbanjavam insensivelmente o que pertencia aos pobres por direito (R.17-18), o complemento direto de esbanjavam modificado por uma orao adjetiva. A estrutura pertencia aos pobres por direito (R.17-18) pode ser substituda corretamente por era um direito dos pobres.

Caso uma corda de um instrumento musical esteja esticada entre dois suportes fixos e a distncia entre eles seja de 0,5 m, ento, se a tenso na corda estiver ajustada at a frequncia fundamental de 500 Hz, a velocidade das ondas transversais nessa corda ser igual a 250 m/s. 34 No verso Ao depois de faz-lo, tomou do amorvel brinquedo (v.6), o emprego do complemento iniciado por preposio exemplifica recurso estilstico que no altera a transitividade da forma verbal tomou. 35 Considerando-se que uma flauta e um piano estejam emitindo sons de mesma altura, sendo a amplitude do som do piano maior que a do som da flauta, correto afirmar que uma pessoa situada mesma distncia desses dois instrumentos perceber sons de mesmo timbre. 36 Com relao ao instrumento musical descrito no trecho do poema, assinale a opo correta. A O instrumento um membranfono e tem caixa de ressonncia e cordas de tripas. B O instrumento poderia ser considerado precursor dos atuais instrumentos de percusso. C No instrumento descrito, as notas musicais so emitidas por cordas, sendo as ondas sonoras amplificadas por um ressonador cncavo. D No instrumento descrito, as talas de clamo tm funo similar do brao da guitarra moderna, que permite a modificao do comprimento das cordas e, portanto, a variao da altura das notas musicais emitidas pela corda friccionada pelo plectro.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

Na Grcia Antiga, o poema pico era declamado com acompanhamento musical, a lira. A respeito da utilizao de instrumentos musicais, julgue o item 37 e assinale a opo correta no item 38, que do tipo C.
37

A literatura de cordel, a banda de pfanos e a poesia lrica clssica adotam procedimento musical semelhante.

38

A lira est para a poesia da Grcia Antiga assim como A o violo est para a orquestra clssica. B a alfaia est para a bossa nova. C o berimbau est para o cordel. D o atabaque est para o jongo. A maioria dos povos indgenas associa sua msica ao

Um exemplo de embaixada alegrica apresentado no vdeo Festa do Rosrio dos Homens Pretos do Serro, que comea com a narrao da seguinte histria. Dizem que Nossa Senhora tava no meio do mar. A vieram os caboclos e lhe chamaram, mas ela no veio no. Depois vieram os marujos brancos, mas ela s balanceou. A chegaram os catops. Eles cantaram, tocaram s com caco de cuia e lata via. Ela gostou deles, teve pena deles e saiu do mar. Trata-se de um mito de reconciliao e integrao, bem como de uma compensao simblica para a experincia histrica de escravido negra em Minas Gerais. Essa experincia abertamente expressa em muitos textos musicais das congadas.
Jos Jorge de Carvalho. Um panorama da msica afro-brasileira. In: Srie Antropologia. Braslia: Editora da UnB, 2000.

A partir do texto acima, julgue os itens de 41 a 43 e assinale a opo correta no item 44, que do tipo C.
41

universo transcendente e mgico, empregando-a em todos os rituais religiosos. A msica indgena ligada, desde suas origens imemoriais, a mitos fundadores e usada com finalidades de socializao, culto, ligao com os ancestrais, exorcismo, magia e cura. importante tambm nos ritos catrticos, quando se trabalha a msica com propores, repeties e variaes, instaura o conflito ao mesmo tempo em que o mantm sob controle.
Lus Fernando Hering Coelho. A nova edio de why Suya sing?, de Anthony Seeger, e alguns estudos recentes sobre msica indgena nas terras baixas da Amrica do Sul. Florianpolis: Universidade Federal de Santa Catarina, 2007.

Sabendo-se que a congada e a cavalhada so manifestaes tradicionais brasileiras cujo contedo dramtico remonta s cruzadas crists da Idade Mdia, correto afirmar que os msicos das companhias de congo, para o acompanhamento de seus cantos, optam pelo estilo gregoriano e por escalas modais, de forma a reproduzirem o ambiente do perodo medieval. A narrativa postula a herana africana da congada mineira e aponta o uso de instrumentos de percusso para o acompanhamento do canto da congada, aspecto condizente com a msica africana, geralmente acompanhada por tambores. A experincia histrica da escravido negra mencionada no texto difere da experincia do regime de trabalho vigente na agroindstria aucareira nordestina, porque, na regio mineradora, a rigidez das instituies e das normas vigentes impedia tanto a eventual alforria de escravos quanto a mobilidade social. Do ponto de vista histrico, o texto revela que os escravos africanos e seus descendentes no Brasil preservaram A sua cultura religiosa ancestral, mas, em um processo sincrtico, mostraram-se receptivos ao cristianismo do dominador. B sua identidade cultural ou tnica, embora tivessem de recorrer a disfarces, como o das confrarias religiosas crists, das quais exemplo a de Nossa Senhora do Rosrio dos Pretos. C rituais ancestrais de forma pura, mas pagaram alto preo por isso, como demonstram as perseguies que sofreram. D seu panteo religioso e seu sistema eclesistico, embora os tenham adaptado lgica crist, como evidenciado na associao entre Virgem Maria e Iemanj.

42

43

Considerando o texto acima e aspectos a ele relacionados, julgue os itens a seguir.


39

44

Na colonizao europeia da Amrica empreendida pelos ingleses no Sul e pelos portugueses e espanhis no Norte do continente , foram marcantes, entre outros aspectos, a dizimao fsica dos povos indgenas e a eliminao de seus traos culturais.

40

Como a msica indgena est ligada ancestralidade ritualstica e mtica, no possvel graf-la em partitura convencional, podendo-se, no entanto, recorrer ao sistema de escrita musical usado para notao do canto gregoriano.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

10

45

Ao comparar as obras apresentadas, conclui-se que, em relao poca da produo artstica de Dor, a obra de Birk revela transformaes econmicas e sociais resultantes do processo de industrializao.

46

A utilizao por Birk, na contemporaneidade, da imagem de Lcifer, de autoria de Dor, atesta que a tradio artstica, nesse caso, no mera reproduo de modelos do passado.

47
Demnios e sedutores. Gustave Dor. O inferno de Dante, 1861, gravura. In: The Dor illustration for Dante's Divine comedy. Nova Iorque: Dover Publications Inc., 1976, p.42.

As formas idealizadas por Dor, tanto as humanas quanto as dos demnios, assemelham-se, em suas propores, ao modelo dos corpos dos super-heris das histrias em quadrinhos do sculo XX.

48

Verifica-se que, nas gravuras de Dor apresentadas, o artista mesclou elementos romnticos com elementos realistas, em consonncia com a maneira de enxergar, no sculo XIX, os tempos medievais e o Renascimento. Quando estou alegre, uso os meridianos da longitude e os

paralelos da latitude para tranar uma rede e vou em busca das baleias do Oceano Atlntico.
Lcifer, Canto XXXIV, Sandow Birk, gravura, 2005. Dantes Inferno, Marcus Sanders, Doug Harvey e Sandow Birk. So Francisco: Chronicle Books. Mark Twain. Life on the Mississipi. In: Dava Sobel. Longitude. Rio de Janeiro: Ediouro, 1996, p. 11.

49

Com base no trecho acima, de Mark Twain, e nos conhecimentos necessrios localizao e ao deslocamento na superfcie terrestre, assinale a opo correta. A Mark Twain faz aluso ao sistema de coordenadas geogrficas, o qual referncia para a localizao de quaisquer pontos na superfcie da Terra. B A longitude definida a partir de meridianos, que,

A Judeca-Lcifer, Canto XXXIV, O inferno de Dante, Gustave Dor, gravura, 1857. Internet: <www.Illustration 34 of Divine Comedy 400x319:Inferno by Paul Gustave Dor>.

estabelecidos paralelamente entre si, determinam a localizao dos hemisfrios oriental e ocidental.

O artista francs Gustave Dor (1832-1883) ficou famoso pelas gravuras que ilustraram grandes clssicos da literatura mundial. Entre elas, incluem-se as que figuraram, em 1857, na obra O Inferno de Dante, trabalho que, pela qualidade das imagens, influenciou o cinema, a fotografia e as histrias em quadrinhos do sculo XX. As obras de Sandow Birk (1962), artista contemporneo norte-americano, privilegiam temas sociais e polticos, como violncia urbana, prises, grafites. Birk ilustrou a obra O Inferno de Dante, em 2005, com base nas ilustraes de Dor, que foram atualizadas com cones do sculo XXI. Tendo como referncia essas informaes e as das gravuras reproduzidas acima, julgue os itens de 45 a 48.

C A latitude medida, em graus, a partir da linha do Equador (0o) em direo tanto ao hemisfrio Norte quanto ao hemisfrio Sul. D Para a localizao no espao terrestre, o GPS (global position system) tem-se revelado mais eficiente que a determinao da latitude e da longitude.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

11

Do ponto de vista cartogrfico, impossvel representar a superfcie curvilnea da Terra em um plano. As projees cartogrficas minimizam as distores criadas no mapa, conforme mostra o plano de projeo a seguir.

Limpo?
Internet: <www.momentumsaga.com>.

50

A partir dessas informaes, assinale a opo em que a representao cartogrfica corresponde ao plano de projeo mostrado na figura acima.

A produo de combustveis oriundos da biomassa faz parte das polticas de governo de vrios pases, entre os quais se inclui o Brasil. A respeito desse tema, julgue os itens subsequentes.
51

O aumento da produo de etanol no Brasil tem reduzido a concentrao da posse de terras e incentivado a diversificao agrcola. No setor de transportes, o uso de biocombustveis tem sido considerado uma soluo para a reduo de gases de efeito estufa, o que atende aos propsitos do Protocolo de Quioto. Atualmente, a agroindstria aucareira, tal como ocorreu no perodo colonial, fornece matria-prima energtica e promove a interiorizao da populao brasileira.

52

53

Texto para os itens de 54 a 63


1

10

13

A crise da Europa hoje o maior risco para a economia mundial, disse o secretrio do Tesouro dos Estados Unidos da Amrica, referindo-se tenso entre os bancos e os governos endividados. Disse, ainda, que a China e outros pases emergentes com supervit nas contas tm espao bastante para estimular o consumo interno, aumentar as importaes e compensar a fraca demanda nas economias desenvolvidas. Para isso, os governos desses pases deveriam deixar suas moedas valorizar-se. Em outras palavras, o cmbio subvalorizado da China resulta em valorizao real das moedas de outros pases emergentes, torna seus produtos mais caros e diminui seu poder de competio no comrcio internacional.
Rolf Kuntz. O Estado de S.Paulo, 25/9/2011.

Com referncia s ideias do texto acima, aos temas a ele associados e s estruturas nele empregadas, julgue os itens de 54 a 60.
54

No texto, a expresso a pases emergentes (R.5) refere-se a naes cujo desempenho econmico caracterizado por ausncia de competitividade no mercado internacional e baixa capacidade de produo. No passado, fenmenos climticos eram fatores de queda na produo de alimentos e, consequentemente, de fome; atualmente, o que inibe a oferta de alimentos a insuficincia de desenvolvimento tecnolgico voltado para as atividades agrcolas.

55

1. Vestibular de 2012

1. DIA

12

56

Entre os vrios elementos que tm marcado a cultura e a memria do Nordeste brasileiro, incluem-se a seca recorrente, a pobreza da populao e a migrao. No entanto, atualmente, a agricultura irrigada e a industrializao tm introduzido dinmicas econmicas que alteram essa imagem.

Texto para os itens de 64 a 76 O emplasto


1

Um dia de manh, estando a passear na chcara, pendurou-se-me uma ideia no trapzio que eu tinha no crebro. Uma vez pendurada, entrou a bracejar, a pernear, a

57

No segundo perodo do texto, as estruturas oracionais com as formas infinitivas estimular, (R.6) aumentar (R.6) e compensar (R.7) esto associadas possibilidade de no se

fazer as mais arrojadas cambalhotas. Eu deixei-me estar a contempl-la. Sbito, deu um grande salto, estendeu os braos e as pernas, at tomar a forma de um X: decifra-me ou devoro-te.

Essa ideia era nada menos que a inveno de um medicamento sublime, um emplasto anti-hipocondraco, destinado a aliviar a nossa melanclica humanidade.

realizar foneticamente o sujeito das respectivas oraes, o que assegura, portanto, interpretao ligada referncia
10

indeterminada do sujeito das oraes que tm como ncleo do predicado essas formas verbais.
58

Na petio de privilgio que ento redigi, chamei a ateno do governo para esse resultado, verdadeiramente cristo. Todavia, no neguei aos amigos as vantagens

No que se refere a aspectos semnticos e morfossintticos, bastante (R.6) equivale ao adjetivo suficiente e concorda com o substantivo que o antecede, ainda que apenas em nmero.

13

pecunirias que deviam resultar da distribuio de um produto de tamanhos e to profundos efeitos. Agora, porm, que estou c do outro lado da vida, posso confessar tudo: o que me

59

A interdependncia entre pases, como aponta o texto, expressa a expanso de mercados e os avanos da tecnologia da informao e das comunicaes, o que propicia o fluxo de capitais e acelera a integrao global.

16

influiu principalmente foi o gosto de ver impressas nos jornais, mostradores, folhetos, esquinas e, enfim, nas caixinhas do remdio, estas trs palavras: Emplasto Brs Cubas. Para que

19

neg-lo? Eu tinha a paixo do arrudo, do cartaz, do foguete de lgrimas. Talvez os modestos me arguam esse defeito; fio, porm, que esse talento me ho de reconhecer os hbeis.

60

A China diferencia-se dos demais pases por seu regime de governo e pelo fato de seu vigoroso crescimento econmico basear-se nas exportaes e prescindir de investimentos internos, o que torna seus produtos mais baratos que os produzidos pelos demais pases emergentes.

22

Assim, a minha ideia trazia duas faces, como as medalhas, uma virada para o pblico, outra para mim. De um lado, filantropia e lucro; de outro, sede de nomeada. Digamos: amor da glria.

25

Um tio meu, cnego de prebenda inteira, costumava dizer que o amor da glria temporal era a perdio das almas, que s devem cobiar a glria eterna. Ao que retorquia outro

Considerando, sob a perspectiva histrica, as implicaes do tema abordado no texto de Rolf Kuntz, julgue os itens seguintes.
61

28

tio, oficial de um dos antigos teros de infantaria, que o amor da glria era a coisa mais verdadeiramente humana que h no homem e, consequentemente, a sua mais genuna feio.

Apesar de suas profundas diferenas, os sistemas escravista romano, feudal e capitalista assemelham-se, porque se caracterizam como economias tipicamente monetrias.

31

Decida o leitor entre o militar e o cnego; eu volto ao emplasto.


Machado de Assis. Memrias pstumas de Brs Cubas. Obra completa, v. I. Rio de Janeiro: Nova Aguilar, 1992, p. 514-5 (com adaptaes).

62

Na atualidade, o desenvolvimento da China assenta-se em aparente contradio: a produo para o mercado inclusive o externo amplia-se de maneira notvel, ao passo que a atuao da iniciativa privada sofre rigoroso embargo. Com relao ao texto acima, obra Memrias Pstumas de Brs Cubas e a aspectos por eles suscitados, julgue os itens de 64 a 75 e assinale a opo correta no item 76, que do tipo C.

63

Ao consolidar o capitalismo como sistema econmico tendente universalizao, a Revoluo Industrial introduziu o cenrio de crise na economia, realidade desconhecida em contextos histricos do passado.

64

O compromisso do narrador com a verdade dos fatos, honestidade decorrente da vida alm-tmulo, e o seu interesse pela cincia e pela filosofia aproximam a narrativa de Memrias Pstumas de Brs Cubas da forma de narrar do Naturalismo, ou seja, da descrio objetiva da realidade.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

13

65

As arrojadas cambalhotas (R.4) da ideia inventiva de Brs Cubas relacionam-se forma como Machado de Assis comps esse romance, no qual o narrador intercala a narrativa de suas memrias com divagaes acerca de temas diversos, o que produz constante vaivm na conduo do enredo. A narrativa das diferentes faces de uma mesma ideia expressa a singularidade do realismo machadiano, que ultrapassa as convenes realistas focadas em desvelar as razes econmicas das causas humanitrias e alcana dimenso mais profunda: a de desnudar o cinismo com que filantropia e lucro so reduzidos a caprichos do defunto autor em sua sede de nomeada (R.24). A partir de Memrias Pstumas de Brs Cubas, o conjunto da obra machadiana divide-se em duas fases: a primeira constituda por obras em que o foco narrativo em terceira pessoa e o tema revela interesse pela sorte dos pobres, como em Helena, por exemplo; a segunda formada de obras construdas a partir da perspectiva do narrador-personagem associado classe dominante local, a exemplo de Dom Casmurro. No trecho pendurou-se-me uma ideia no trapzio que eu tinha no crebro (R.2), a combinao dos pronomes se e me exemplifica a variante padro da lngua portuguesa poca do texto. No que se refere ao portugus contemporneo, uma estrutura equivalente que manteria a nfase no sujeito da orao e a correo gramatical seria a seguinte: uma ideia pendurou-se no trapzio que eu tinha em meu crebro. Se considerada a noo de signo lingustico no trecho at tomar a forma de um X: decifra-me ou devoro-te (R.6), observa-se uma relao no arbitrria entre o significado de X e o seu significante, assim como acontece com o signo ideia no trecho a minha ideia trazia duas faces, como as medalhas (R.22). No trecho Na petio de privilgio que ento redigi (R.10), o pronome tem a funo de complemento do verbo. O termo tudo (R.15) especifica e resume as ideias evocadas na estrutura aps o sinal de dois-pontos. O termo estas trs palavras (R.18) complemento direto de ver (R.16) e sintetiza o termo coordenado que antecede essa expresso. Em ho de reconhecer (R.21), o verbo auxiliar denota tempo futuro e de obrigatoriedade de ao, o que ratifica, no nvel estrutural, a oposio postulada pelo autor entre modestos (R.20) e hbeis (R.21). No texto, o vocbulo sede (R.24) significa nsia, desejo e distingue-se de sede, local onde funciona a representao principal de firma ou empresa. No que se refere a esses dois vocbulos, o acento tnico o recurso da lngua com capacidade de discriminar os significados distintos. No trecho Ao que retorquia outro tio, oficial (R.27-28), observa-se orao adjetiva como elemento modificador do aposto, que inicia o perodo.

76

66

67

A frase Decifra-me ou devoro-te remete ao enigma da esfinge, consagrado na tragdia grega dipo Rei, de Sfocles. A formulao de um enigma envolve jogos de palavras e associaes semnticas ambguas e paradoxais, que parecem conduzir a respostas impossveis ou absurdas. A decifrao de um enigma est associada, portanto, a grande capacidade de raciocnio e de reflexo e, no menos, a domnio das palavras e da lngua. Assim, quem decifra um enigma ser considerado um ser superior, de saber excepcional, cujas palavras sero respeitadas e seguidas. Com relao s questes envolvidas na decifrao de um enigma e ao tema a que o texto de Machado de Assis se reporta, assinale a opo correta. A A resoluo, pelo narrador, da situao enigmtica demandou o processo de uma ideia em evoluo e, assim, a resposta, ou seja, a inveno do emplasto Brs Cubas, no encerra ambiguidade nem paradoxo, ao contrrio do que ocorre com os demais enigmas. B O poder intelectual do narrador evidencia-se em aes de relevncia humanitria, o que, como enfatiza o prprio narrador, alcana reconhecimento em instncias de representao poltica. C A reao do narrador a comentrios dos tios sinaliza que o embate entre tipos e mbitos de poder resolvido pelo saber. D O episdio da resoluo do enigma evoca um momento vitorioso de Brs Cubas no que se refere sua capacidade de admitir sentimentos passionais por meio de argumentao racional.

68

Para responder ao item 77, que do tipo D, leia o texto a seguir. O ano de 1870 um marco na histria do imprio. No primeiro dia de maro, a morte de Solano Lpez em batalha satisfaz a vontade de Pedro II e encerra a sangria material, humana e moral da longa guerra contra o Paraguai. Vitoriosa nos campos de batalha, a monarquia, na Era dos imprios, est exangue. Doravante, defrontar-se- com questes, tendncias, foras sociais, polticas e ideolgicas que, avolumando-se, precipitaro o 15 de novembro de 1889.
Keila Grinberg e Ricardo Salles (Orgs.). O Brasil imperial (volume III:1870-1889). Rio de Janeiro: Civilizao Brasileira, 2009, p. 11.

69

70 71 72

77

Considerando o fragmento de texto acima como referncia inicial, indique os principais acontecimentos que levaram ao colapso final do regime monrquico brasileiro e implantao da Repblica. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

73

74

75

O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. No se esquea de transcrever seu texto para o Caderno de Respostas.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

14

No fragmento de texto de Machado de Assis O emplasto , a referncia ao episdio mtico edipiano soma-se do episdio da medalha e suas duas faces, metfora que se estende ideia trapezista de Brs Cubas. No texto a seguir, de Joo Guimares Rosa, a face, a imagem, est no mbito da reflexo especular: real, virtual, simblica. O espelho
1

Com referncia ao texto O espelho, e a questes por ele suscitadas, julgue os itens de 78 a 86 e faa o que se pede no item 87, que do tipo D.
78

Em relao ao questionamento Como que o senhor, eu, os restantes prximos, somos, no visvel? (R.15-16), a argumentao levada a efeito pelo narrador acerca da imagem especular aproxima viso idealizante e crena, evocadas, no texto, a partir do aparato experimental da cincia.

10

13

16

19

22

25

28

31

34

37

40

43

46

Se quer seguir-me, narro-lhe; no uma aventura, mas experincia, a que me induziram, alternadamente, sries de raciocnios e intuies. Tomou-me tempo. Surpreendo-me, porm, um tanto parte de todos, penetrando conhecimento que os outros ainda ignoram. O senhor, por exemplo, que sabe e estuda, suponho nem tenha ideia do que seja, na verdade um espelho? Decerto, das noes de fsica, com que se familiarizou, as leis da tica. Reporto-me ao transcendente, todavia... O espelho, so muitos, captando-lhe as feies; todos refletem-lhe o rosto, e o senhor cr-se com aspecto prprio e praticamente inalterado, do qual lhe do imagem fiel. Mas que espelho? H-os bons e maus, os que favorecem e os que detraem; e os que so apenas honestos, pois no. E onde situar o nvel e ponto dessa honestidade ou fidedignidade? Como que o senhor, eu, os restantes prximos, somos, no visvel? O senhor dir: as fotografias o comprovam. Respondo: que, alm de prevalecerem para as lentes das mquinas objees anlogas, seus resultados apoiam antes que desmentem a minha tese, tanto revelam superporem-se aos dados iconogrficos os ndices do misterioso. Ainda que tirados de imediato, um aps outro, os retratos sempre sero entre si muito diferentes. E as mscaras, moldadas nos rostos? Valem, grosso modo, para o falquejo das formas, no para o explodir da expresso, o dinamismo fisionmico. No se esquea, de fenmenos sutis que estamos tratando. Resta-lhe argumento: qualquer pessoa pode, a um tempo, ver o rosto de outra e sua reflexo no espelho. O experimento, por sinal ainda no realizado com rigor, careceria de valor cientfico, em vista das irredutveis deformaes, de ordem psicolgica. Alm de que a simultaneidade torna-se impossvel, no fluir de valores instantneos. Ah, o tempo o mgico de todas as traies... E os prprios olhos, de cada um de ns, padecem viciao de origem, defeitos com que cresceram e a que se afizeram, mais e mais. Os olhos, por enquanto, so a porta do engano; duvide deles, dos seus, no de mim. Ah, meu amigo, a espcie humana peleja para impor ao latejante mundo um pouco de rotina e lgica, mas algo ou algum de tudo faz brecha para rir-se da gente... Vejo que comea a descontar um pouco de sua inicial desconfiana quanto ao meu so juzo. Fiquemos, porm, no terra a terra. Rimo-nos, nas barracas de diverses, daqueles caricatos espelhos, que nos reduzem a mostrengos, esticados ou globosos. Mas, se s usamos os planos, deve-se a que primeiro a humanidade mirou-se nas superfcies de gua quieta, lagoas, fontes, delas aprendendo a fazer tais utenslios de metal ou cristal. Tirsias, contudo, j havia predito ao belo Narciso que ele viveria apenas enquanto a si mesmo no se visse... Sim, so para se ter medo, os espelhos...
Joo Guimares Rosa. O espelho. In: Primeiras estrias. Fico completa. Rio de Janeiro: Nova Aguilar, 1994, v. 2, p. 437-55 (com adaptaes).

79

H, no trecho selecionado do conto de Guimares Rosa, reflexo sobre o prprio gesto de representao literria, uma vez que a literatura produz um conhecimento do mundo que, muitas vezes, convulsiona a imagem da realidade refletida nas superfcies de gua quieta (R.44).

80

A aproximao entre o discurso filosfico e o literrio, proposta pelo narrador ao seu interlocutor, produz como efeito esttico a composio de fechamento do texto em si mesmo, o que impede o leitor de mirar-se no espelho da narrativa.

81

O filsofo Paul Ricur considera ser possvel desdobrar os nveis de significao literal de um texto, instaurando mltiplos sentidos. Assim, o objeto que referido no ttulo do conto de Guimares Rosa pode ser analisado filosoficamente como experincia do outro e de si mesmo e estudado luz do conceito de polissemia da imagem e da mxima dlfica conhece-te a ti mesmo.

82

No fragmento de texto apresentado, extrado de um conto de Guimares Rosa, o estilo de composio diverge esteticamente do verificado na obra-prima do autor, Grande Serto: Veredas, caracterizada pelo regionalismo pitoresco e folclrico, avesso a reflexes filosficas, transcendentes ou existenciais.

83

Segundo a mitologia, Narciso era um belo jovem encantado por uma imagem. Ele julgava que a imagem refletida fosse a de outro ser humano e s percebeu que estava enamorado de seu prprio reflexo nas guas pouco antes de morrer. Um tema filosfico pode ser desenvolvido a partir desse mito: a descoberta do indivduo que toma conscincia de si, em si e por si. Na estrutura do qual lhe do imagem fiel (R.11), a expresso imagem fiel, em termos semnticos, a informao nova do perodo, tendo em vista que os elementos do qual, lhe e do retomam, respectivamente, referncia em constituintes sintticos anteriores, a saber: aspecto prprio e praticamente inalterado (R.10-11); o senhor (R.10); e todos (R.9), sujeito da orao.

84

1. Vestibular de 2012

1. DIA

15

85

Levando em considerao o texto em seu nvel semntico e, ainda, o que o narrador postula acerca da reflexo de imagens em espelho plano, os vocbulos fotografias (R.16), lentes (R.17), olhos (R.32 e 34), bem como a expresso superfcies de gua quieta (R.44) e os correlatos, formariam um conjunto lexical e semntico cujo trao unificador evidenciaria, na tica do narrador, uma simplificao da realidade operada pela viso e pelo crebro. As estruturas No se esquea, de fenmenos sutis que estamos tratando (R.24-25) e No se esquea, estamos tratando de fenmenos sutis so anlogas no que se refere aos constituintes sintticos, mas se distinguem quanto a efeitos discursivos: a primeira, mas no a segunda, evidencia efeitos obtidos pela focalizao de complemento verbal.

Derivada do grego, a palavra esttica significa sentir e envolve um conjunto, uma rede de percepes presentes em diversas prticas e conhecimentos humanos. As experincias estticas de homens e mulheres estendem-se a vrios mbitos de seu existir, de seu saber, de sua identidade, enfim, de seu humanizar-se. Em processos de produzir e apreciar objetos artsticos, em mltiplas linguagens, enraizadas em contextos socioculturais, as pessoas experimentam suas criaes e percepes estticas de maneira mais intensa, diferenciada.
BRASIL. Ministrio da Educao. Secretaria de Educao Mdia e Tecnolgica. Parmetros curriculares nacionais: ensino mdio. Braslia: MEC, 1999, p. 48.

86

O jogo instaura uma nova percepo do tempo, pois o incio e o fim do jogo esto diretamente relacionados limitao do tempo, que, por sua vez, instaura-se como fenmenos culturais. Mesmo depois de ter chegado ao fim, o jogo permanece como criao do esprito, um tesouro a ser conservado pela memria.
Johan Huizinga. Homo ludens O jogo como elemento da cultura. So Paulo: Editora Perspectiva,1996. 4. ed., p. 12-3.

Para responder ao item 87, que do tipo D, leia o texto a seguir. Em A Cmara Clara: Nota sobre a Fotografia, Roland Barthes investiga, como espectador e no como fotgrafo, a estrutura da fotografia como sistema, como cdigo: a linguagem fotogrfica, portanto. E aponta um paradoxo: a imagem fotogrfica uma cpia do real e uma fico. No que se refere emoo de sujeito olhado e de sujeito que olha uma foto-retrato, o autor argumenta: diante da objetiva, fao pose; ento, sou, ao mesmo tempo, aquele que eu me julgo, aquele que eu gostaria que me julgassem, aquele que o fotgrafo me julga e aquele de que ele se serve para exibir sua arte. Assim, a fotografia o advento de mim mesmo como outro, uma dissociao astuciosa da conscincia de identidade; a fotografia transforma o sujeito em objeto.
Roland Barthes. A cmara clara: nota sobre a fotografia. Rio de Janeiro: Nova Fronteira, p. 22-3 (com adaptaes).

88

Tendo como referncia inicial os fragmentos de textos acima e a multiplicidade de aspectos que eles evocam, assinale a opo correta. A Nas danas brasileiras, como, por exemplo, bumba meu boi, tambor de crioula, cavalo-marinho, os espectadores so convidados apreciao esttica passiva. B Tanto na origem quanto nos dias atuais, o texto tem sido o principal elemento do jogo cnico, que permite reconhecer a dramaturgia como manifestao artstica. C No jogo cnico, o elemento tempo, responsvel pela permanncia da sensao da presentificao para o espectador, o que mais se destaca, uma vez que o teatro arte que depende, preponderantemente, da noo de tempo. D Ao longo da histria do teatro, foram modificadas, no jogo cnico, as relaes entre a caixa cnica e o espectador, transformao que se estendeu ao jogo simblico estabelecido entre apreciador e fazedor.

87

Com base no que est proposto acerca de retrato/fotografia no trecho acima, redija um texto, na modalidade padro da lngua portuguesa, apresentando sua viso sobre a seguinte questo: um rosto na foto-retrato realidade ou fico? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

At 1970, a regio metropolitana de So Paulo foi a Pasrgada brasileira: ali se instalaram as principais indstrias, com os melhores empregos. Com a crise de 1980 e a interrupo do ciclo de expanso econmica do pas, ocorreu uma reestruturao do mercado de trabalho, e o mapa migratrio brasileiro comeou a apontar para novas direes.
L. P. Juttel. Rotas migratrias: norte e centro-oeste, novos polos de migrao. In: Cincia e Cultura, v. 59, n.o 4, 2007 (com adaptaes).

Com relao ao assunto tratado no texto acima, julgue os itens subsequentes.


89 90

91

92

O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. No se esquea de transcrever seu texto para o Caderno de Respostas.

93

Verifica-se, na reestruturao da rede urbana brasileira, motivada por fluxos migratrios, o crescimento de cidades de porte mdio que aumentam seu raio de influncia. Apesar de ter representado, no passado, um estmulo interiorizao da populao brasileira, o Distrito Federal chegou ao sculo XXI sem que tivesse sido consolidada uma regio metropolitana na regio Centro-Oeste. O fluxo de sulistas em direo regio Norte, em consonncia com o avano da fronteira agrcola, contribuiu para o crescimento da populao no campo e, ao mesmo tempo, retardou o processo de urbanizao da regio. Em 1973, a crise do petrleo, em decorrncia de mais um conflito rabe-israelense, interferiu no ritmo do denominado milagre brasileiro, o que abriu espao a ao oposicionista mais contundente. Entre as novas rotas de fluxo populacional, inclui-se a chamada migrao de retorno, caracterizada pela sada dos centros urbanos e volta ao campo.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

16

No sculo XVI, a crena de que o Eldorado estava no Novo Mundo ativou a cobia de muitos conquistadores. O sonho nunca se tornou realidade, mas induziu explorao de grande parte do continente americano. Expedies e desiluses se sucederam at o final do sculo XVIII. Eldorado transformou-se, mais tarde, em smbolo dos que se lanam em aventuras fantsticas.
Suzi Frankl Sperber. A terceira margem do Amazonas: o mito do Eldorado, suas hibridaes e a apreenso do perspectivismo em romance de Milton Hatoum. Internet: <www.ufvjm.edu.br>.

99

Considerando que a Amaznia, por sua reputao de regio de riquezas e oportunidades, ainda est, de certa forma, associada ao mito mencionado no texto acima, julgue os itens subsequentes.
94

Atualmente, um novo ciclo de expanso econmica avizinha-se da regio Norte do Brasil. esperada a intensificao dos impactos ambientais e sociais negativos nessa regio, que tem sido alvo de profundas interferncias em seus ecossistemas. Considerando essas informaes, redija um texto, na modalidade da lngua escrita padro, acerca das consequncias do crescimento econmico da regio Norte para o meio ambiente e para a populao. Em seu texto, utilize pelo menos trs das seguintes palavras ou expresses: migraes, ocupaes irregulares, poluio, perda de biodiversidade, conflitos sociais.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Dada a grande distncia entre a regio Norte e os principais portos exportadores, os custos de transporte so elevados e, consequentemente, torna-se invivel, nessa regio, a atividade agrcola voltada para o mercado externo. O aumento da produo industrial na regio Norte coaduna-se com o processo de desconcentrao espacial da indstria no Brasil. Os abundantes recursos hdricos da bacia amaznica, importantes fontes de energia, possibilitam o crescimento econmico da regio Norte do pas. Para os colonizadores portugueses, a crena no Eldorado americano tomou forma com o domnio absoluto da regio platina, o que explica a fundao da colnia de Sacramento e a entrega da Amaznia aos espanhis.

95

96

97

Para responder ao item 98, que do tipo C, leia o texto a seguir. Sem colonizao no h uma boa conquista e, se a terra no conquistada, as pessoas no sero convertidas. Portanto, o lema do conquistador deve ser colonizar.
Francisco Lpez de Gmara. Historia general de las Indias. Madri: 1852, p. 181.

O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. No se esquea de transcrever seu texto para o Caderno de Respostas. Julgue os itens de 100 a 104, a respeito do processo de integrao de espaos no mundo.
100 O funcionamento interno de blocos econmicos rege-se por

98

A apreciao acima, proferida por um eclesistico do sculo XVI, expe aspectos envolvidos no assentamento e desenvolvimento do imprio espanhol na Amrica. Acerca desses aspectos, assinale a opo correta. A Na regio andina, desde o primeiro momento, houve forte resistncia ao avano da conquista espanhola, principalmente nas cidades de Potosi e La Plata. B A rea que atualmente pertence ao Chile foi a que menos resistncia ofereceu colonizao espanhola, em virtude de sua baixa densidade demogrfica e do carter tribal da populao. C A mesoamrica, onde havia uma organizao poltico-administrativa pr-colombiana, exemplo de colonizao de sucesso, uma vez que, nesse territrio, os espanhis deram continuidade s estruturas existentes. D No vice-reino do Peru, os espanhis permitiram que o cargo de gobernador fosse exercido por membros das famlias da elite indgena, estratgia que perdurou at o fim da era colonial.

acordos que garantem a abertura comercial entre os membros do bloco e o aumento da circulao de mo de obra, matrias-primas e mercadorias.
101 Blocos regionais, a exemplo da Unio Europeia, tm carter

centralizador no que diz respeito produo industrial, que deve restringir-se aos pases mais desenvolvidos tecnologicamente.
102 A constituio de grandes blocos econmicos regionais

ope-se ao processo de globalizao, que impe nova ordenao territorial do mundo, caracterizada pela internacionalizao da economia.
103 Ao fim da Segunda Guerra, a Europa perdeu a posio de

supremacia: o Leste do continente submeteu-se liderana sovitica e a Europa Ocidental precisou do apoio norte-americano para se soerguer economicamente.
104 Tem-se verificado a tendncia expanso das fronteiras da

Unio Europeia, onde se consolida, cada vez mais, a interao entre os pases-membros sob a forma de unio aduaneira.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

17

tremenda injustia comparar Khrushtchev a Hitler. A arrogncia, a truculncia, a insensibilidade brutal do ditador sovitico so inditas na Histria do mundo. Nunca se viu, desde os tempos de Gengis Khan, tamanho desprezo pelos valores da civilizao ou maior falta de escrpulos. Estarrecido, o mundo, ao mesmo tempo em que se inteirava da consumao das ameaas de Khrushtchev de fazer explodir a superbomba de 50 megatons, lia a resposta dele ao apelo dos deputados trabalhistas ingleses para que desistisse da exploso. Em lugar de responder como faria um homem civilizado e dotado de qualquer vestgio de decncia ou de sentimento de humanidade, Khrushtchev replicou, com todo o seu furor vesnico, para ameaar a Inglaterra de destruio total, assegurando que ela seria riscada do mapa. O trecho acima, extrado e adaptado do jornal O Globo, parte do editorial Ditador fantico quer subjugar o mundo pelo terror, publicado na primeira pgina da edio de 1. de novembro de 1961. Considerando a retrica do editorial, o ano em que foi publicado e o contexto histrico em que se inscreve, alm de aspectos marcantes da histria do sculo XX, julgue os itens de 105 a 109.
105 O texto traduz um discurso tpico do perodo da Guerra Fria,

Texto I LXXIX
1

Entre este lamo, Lise, e essa corrente, Que agora esto meus olhos contemplando, Parece que hoje o cu me vem pintando A mgoa triste, que meu peito sente. Firmeza a nenhum deles se consente Ao doce respirar do vento brando; O tronco a cada instante meneando, A fonte nunca firme, ou permanente. Na lquida poro, na vegetante Cpia daquelas ramas se figura Outro rosto, outra imagem semelhante: Quem no sabe que a tua formosura Sempre mvel est, sempre inconstante, Nunca fixa se viu, nunca segura?
Cludio Manoel da Costa. Apud Domcio Proena Filho. A poesia dos inconfidentes. Rio de Janeiro: Nova Aguilar, 2002, p. 85.

10

13

Texto II O espelho O espelho: atra vs de seu lquido nada me des dobro. Ser quem me olha e olhar seus olhos nada de nada duplo mistrio. No amo o espelho: temo-o.
Orides Fontela. Poesia reunida (1969-1996). So Paulo: Cosac Naify; Rio de Janeiro: 7letras, 2006, p. 212.

quando a retrica de forte passionalidade era utilizada pelos dois campos ideolgicos em luta: o capitalista, conduzido por Washington, e o socialista, liderado por Moscou.
106 No governo de Gaspar Dutra, o Brasil tomou partido na disputa

ideolgica que convulsionava o mundo: rompeu relaes diplomticas com a URSS e tornou ilegal o Partido Comunista no pas.
107 Os regimes totalitrios, que dominaram a cena histrica

mundial

em

determinada

poca

do

sculo

XX,

caracterizavam-se, entre outros aspectos, pela construo mtica da imagem de seus lderes, a exemplo de Hitler, na Alemanha, Mussolini, na Itlia, e Stlin, na URSS. Getlio Vargas, no Brasil do Estado Novo, representou esse culto imagem do lder.
108 No ano em que o mencionado editorial foi publicado, a

Revoluo Cubana assumiu a opo marxista, mas, diante do temor de que, com essa deciso, o clima de dramaticidade da Guerra Fria fosse transportado para as Amricas, Fidel Castro afastou Cuba da influncia sovitica.
109 Sucessor de Lnin, Khrushtchev foi a liderana que fez da

Unio das Repblicas Socialistas Soviticas (URSS) uma potncia mundial, promovendo a coletivizao forada no campo e privilegiando, no setor industrial, a produo de bens de consumo.

Considerando os textos acima apresentados, o primeiro, um soneto rcade do Brasil Colnia, e o segundo, um poema da literatura brasileira contempornea, julgue os itens de 110 a 115 e faa o que se pede no item 116, que do tipo D.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

18

110 Na atmosfera buclica do soneto LXXIX, submetida s

Vaso grego Esta, de ureos relevos, trabalhada De divas mos, brilhante copa, um dia, J de aos deuses servir como cansada, Vinda do Olimpo, a um novo deus servia. Era o poeta de Teos que a suspendia Ento e, ora repleta ora esvazada, A taa amiga aos dedos seus tinia Toda de roxas ptalas colmada. Depois... Mas o lavor da taa admira, Toca-a, e, do ouvido aproximando-a, s bordas Finas hs de lhe ouvir, canora e doce, Ignota voz, qual se da antiga lira Fosse a encantada msica das cordas, Qual se essa a voz de Anacreonte fosse.
Alberto de Oliveira. Poesias completas. In: Crtica. Marco Aurlio de Mello Reis. Rio de Janeiro: EDUERJ, 197, p.144.

convenes da poesia pastoral, a natureza apresentada como cenrio esttico e artificial, no qual o eu lrico no encontra espao para manifestar, de forma mais profunda, as verdadeiras emoes humanas.
111 Na ltima estrofe do poema O espelho, nos versos No amo /

o espelho: temo-o, o pronome tono exemplifica uma substituio pronominal caracterizada, na gramtica normativa, como objeto direto pleonstico.
112 No soneto LXXIX, h referncias ao prprio ato de

representao artstica nas seguintes imagens poticas: Parece que hoje o cu me vem pintando (v.3) e Na lquida poro, na vegetante / Cpia daquelas ramas se figura (v.9-10).
113 A adoo de formas clssicas europeias, tanto na lrica de

Cludio Manoel da Costa quanto nos picos Uraguai, de Baslio da Gama, e Caramuru, de Santa Rita Duro, impediu que a realidade da Colnia fosse inserida na produo literria do Arcadismo brasileiro.
114 A temtica lrico-amorosa do soneto LXXIX evoca o mito de

Acerca do soneto Vaso grego, de Alberto de Oliveira, e do perodo histrico-literrio a que ele remete, julgue os itens de 117 a 119 e assinale a opo correta no item 120, que do tipo C.
117 No perodo em que o Parnasianismo se destacou, o Brasil,

Narciso, como evidenciam os versos em que o eu lrico mira sua imagem nas guas de uma fonte, o que se realiza, no entanto, de maneira renovada, uma vez que, no reflexo artstico produzido pelos versos, esto associados os conflitos do mundo interno do eu lrico instabilidade do mundo.
115 No poema O espelho, nos versos Ser quem me / olha / e olhar

seus / olhos, o possessivo seus tem como referente a estrutura predicativa quem me / olha.
116 Os poemas LXXIX e O espelho abordam tema semelhante de

especialmente o Rio de Janeiro, vivia forte influxo de modernizao tardia em relao aos centros europeus, o que incentivou o consumo de mercadorias culturais luxuosas, mas desligadas da realidade local. Assim, verifica-se que a recorrncia a temas advindos da Antiguidade Clssica era a correspondncia esttica dessa tendncia manifestada na objetividade social brasileira.
118 O refinamento da linguagem e as formas labirnticas dos

maneira bastante diferente. Considerando que o soneto de Cludio Manoel da Costa foi escrito em 1768 e o poema de Orides Fontela, em 1986, redija um texto, na modalidade da lngua escrita padro, abordando as diferenas formais (verso, rima etc.) e temticas (configurao do eu lrico diante do espelho) entre as duas obras. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 O espao reservado acima de uso opcional, para rascunho. No se esquea de transcrever seu texto para o Caderno de Respostas.

versos do soneto Vaso grego atestam o quanto a poesia parnasiana no Brasil, pas de desigualdade social, asseverou a distncia entre a lngua falada e a escrita.
119 A temtica abordada no soneto Vaso grego representativa da

tendncia atribuda pela crtica literria ao Parnasianismo no Brasil: a descrio apaixonada de objetos antigos, por meio da qual se expressava, de forma evidente, a subjetividade do eu lrico.
120 A partir da leitura do soneto Vaso grego, assinale a opo

correta a respeito do tratamento esttico conferido aos mitos antigos pela potica parnasiana. A A recorrncia a temas mitolgicos atraa o leitor comum e amenizava os efeitos de distanciamento impostos a ele pelo rebuscamento da linguagem parnasiana. B Os mitos antigos so atualizados na poesia parnasiana e recebem um significado potico novo, que promove a ruptura efetiva com o passado e a tradio mtica. C O tratamento esttico dos mitos gregos na poesia parnasiana aproxima o antigo mundo mitolgico dos problemas imediatos e concretos da vida social brasileira. D A presena de elementos da arte e da mitologia gregas no soneto apresentado est de acordo com uma mxima do Parnasianismo: a arte pela arte.

1. Vestibular de 2012

1. DIA

19

REDAO EM LNGUA PORTUGUESA


ATENO: Nesta prova, faa o que se pede, utilizando, caso deseje, o espao indicado para rascunho neste caderno. Em seguida, escreva o texto na folha de texto definitivo da prova de redao em lngua portuguesa, no local apropriado, pois no sero avaliados fragmentos de texto escritos em locais indevidos. Respeite o limite mximo de linhas disponibilizado. Qualquer fragmento de texto alm desse limite ser desconsiderado. Na folha de texto definitivo da prova de redao em lngua portuguesa, utilize apenas caneta esferogrfica de tinta preta, fabricada em material transparente.

Hum, mitos na sociedade contempornea... as definies anteriores no parecem convincentes no contexto da sociedade ps-industrial, ps-capitalista, ps-moderna em que vivemos. o que Walter Benjamin quer dizer, no? "A humanidade, que, um dia, com Homero, foi objeto de contemplao para os deuses olmpicos, hoje, o para si mesma. Sua alienao de si prpria atinge um grau que a faz viver sua prpria destruio como uma sensao esttica de primeira ordem."
Walter Benjamin. Apud T. M. Chinellato. Mitologia no imaginrio da publicidade. Communicare: revista de pesquisa. Centro Interdisciplinar de Pesquisa, Faculdade Csper Lbero, v. 6, n. 2, p. 97. So Paulo: Faculdade Csper Lbero, 2006.

Hoje, preciso construir outra persona, ilusria. Tatuagens e plsticas so bem-vindas em cima de msculos foradamente desenvolvidos em sesses excessivas de academia, no raro, dirias. So combinaes perfeitas para os silicones e anabolizantes dos que consomem, narcisisticamente, sua incluso no novo mundo do prazer.
Lzaro Freire. Neonarcisismo ps-hedonista: silicone e negao. Internet: <www.voadores.com.br>.

O corpo da moda, miragem da onipotncia ertica, encontra-se no mundo, exposto nas vitrinas, nas pginas de revistas, nas telas de cinema e na televiso. Mas, como o reflexo do Narciso grego, est l para ser visto, cobiado e nunca para ser apropriado. Ao ser tocado ele some, desfaz-se. Maurenilson. Correio Braziliense, 20/8/2005. O Narciso moderno no um Narciso. Ele no ama a imagem de si mesmo; pelo contrrio, a odeia. Esta relao de dio ao prprio corpo, e dio e inveja do corpo desejado motor do interesse narcsico, presente na sociedade de consumo. a relao de Dorian Gray com seu retrato e a de Gustav Aschenbach com Tadzio, por quem era apaixonado, que fornece o modelo espiritual do ego consumans do homem urbano contemporneo.
Jurandir Freire Costa. Violncia e psicanlise. Rio de Janeiro: Graal Edies, 2003, p. 241 e 248 (com adaptaes).

Na obra O retrato de Dorian Gray, de Oscar Wilde, o conflito da narrativa surge quando Gray, ao ver seu retrato pintado por um amigo, adquire a conscincia de sua perfeio fsica. Dorian Gray conserva, durante a narrativa, que se passa ao longo de dezoito anos, a face lisa e angelical dos vinte anos, enquanto o quadro incorpora os sinais fsicos de uma vida de excessos e decrepitude moral. Essa obra evoca o mito de Narciso, o heri que se apaixona pela prpria imagem refletida nas guas e termina por se afogar na tentativa de alcan-la. Gray sabe perfeitamente que observa o prprio retrato, ao passo que Narciso no se d conta de que a imagem que o fascina a de si mesmo.
Mente crebro, dez./2011, p. 69. Mente crebro, dez./2011, p. 68-70 (com adaptaes).

Considerando os textos da prova e os fragmentos de textos acima como motivadores, redija um texto dissertativo, na variante padro da lngua portuguesa, acerca do seguinte questionamento. O mundo do espelho de Narciso um desafio ao homo sapiens?

1. Vestibular de 2012

1. DIA

20

Rascunho
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

1. Vestibular de 2012

1. DIA

21

You might also like