T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

TESSAT TEKNOLOJS VE KLMLENDRME

KULLANIM SICAK SU TESSATI

ANKARA 2007

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER
AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET -1 .................................................................................................... 3 1. LOKAL SICAK SU HAZIRLAMA SSTEMLER ............................................................ 3 1.1. Termosifon Montaj ...................................................................................................... 3 1.2. Termosifon eitleri ..................................................................................................... 4 1.2.1. Kat Yaktl Termosifonlar .................................................................................... 4 1.2.2. Sv Yaktl Termosifonlar..................................................................................... 6 1.2.3. Elektrikli Termosifonlar ........................................................................................ 8 1.3. Termosifonun Su Balantlar....................................................................................... 9 1.3.1. Souk Su Balantlar ............................................................................................ 9 1.3.2. Scak Su Balantlar ............................................................................................. 9 1.4. ofben Montaj.............................................................................................................. 9 1.4.1. ofbenin eitleri .................................................................................................. 9 1.4.2. ofbenin Su Balantlar...................................................................................... 12 1.5. Gne Enerjisi............................................................................................................. 12 1.5.1. Gne Enerjisi ile Scak Su Hazrlama ................................................................ 12 1.5.2. Gne Enerjisinin Su Balantlar ....................................................................... 16 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 18 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 19 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 20 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 22 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 24 2. MERKEZ SICAK SU HAZIRLAMA SSTEMLER ...................................................... 24 2.1. Kazann Merkezi Sistem Scak Su Balants............................................................. 24 2.1.1. Kat Borularnn Denmesi ................................................................................. 25 2.1.2. Dolam (Sirklasyon) Borularnn Denmesi................................................... 25 2.2. Boyleri Tesisata Balama ........................................................................................... 26 2.2.1. Boyler eitleri.................................................................................................... 26 2.2.2. Boyleri Tesisata Balama .................................................................................... 27 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 30 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 32 RENME FAALYET -3 .................................................................................................. 34 3. KOMB MONTAJI ............................................................................................................ 34 3.1. Kombinin Tanm........................................................................................................ 34 3.2. Kombi eitleri........................................................................................................... 35 3.2.1. Bacal Kombiler................................................................................................... 35 3.2.2. Hermetik Kombiler.............................................................................................. 36 3.3. Kombinin Su Balantlar ........................................................................................... 39 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 40 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 42 PERFORMANS DEERLENDRME.......................................................................... 45 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 46 KANAKCA............................................................................................................................ 47

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 582YIM029 Tesisat Teknolojisi ve klimlendirme Istma ve Shhi Tesisat Kullanm Scak Su Tesisat Kullanm scak su cihazlarn monte etme bilgi ve becerilerinin kazandrld renme materyalidir. 40/32 Shhi Tesisat -2 modln alm olmak. Kullanm scak su hazrlama cihazlarn tekniine ve standartlarna uygun monte etmek. Genel Ama Gerekli ortam salandnda, kullanm scak su hazrlama cihazlarn tekniine ve standartlarna uygun olarak monte edip altrabileceksiniz. MODLN AMACI Amalar Gerekli donanm kullanarak standartlara uygun olarak lokal scak su hazrlama sistemlerinin montajn yapabileceksiniz. Gerekli donanm kullanarak standartlara uygun olarak merkezi scak su hazrlama sistemlerinin montajn yapabileceksiniz. Gerekli donanm kullanarak standartlara uygun kombi montajn yapabileceksiniz.

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Atlye, snf, laboratuar, boru anahtar, testere, mengene, matkap, pafta, su terazisi, boyler, kombi, termosifon, ofben, balant paralar, flex hortum, doalgaz macunu, kendir, slen boya, metre, kalem, kurbaack, ama kapama ve kontrol aletleri. Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda size lme arac (uygulama, soru-cevap) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.

LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR

Sevgili renci, Teknolojinin her geen gn hzla ilerledii zamanmzda scak su hazrlama cihazlar klmekte ve kapasiteleri artmaktadr. Her trl ihtiyaca cevap verecek cihaz retilmektedir. Firmalar cihazla birlikte montaj kataloglarn ve kullanma talimatlarn vermektedirler. Montaj kataloglarnn iinde cihazlarla ilgili her trl teknik bilgi yer almaktadr. Bu da tesisatnn iini kolaylatrmaktadr. Cihazlarn retici firmalar, cihazlarn yetkili teknik elemanlarn montaj yapmasn istemektedir. Ayrca ilk almay kendi servislerine yaptrmaktadrlar. Siz de bu modl tamamlayarak yetkili bir montaj eleman olabilirsiniz. Bu modl sonunda edineceiniz bilgi ve becerilerle kullanma suyu cihazlarn tanyacak ve balantlarn yapabileceksiniz. Modln hayatnza renk ve mutluluk katmas dileiyle, baarlar.

nsanlara bu mutluluu yaatmak sizin elinizde!

RENME FAALYET1 RENME FAALYET -1

AMA
Uygun ortam salandnda termosifon, ofben, gne enerjisi ile scak su hazrlama sistemlerinin montajn tekniine ve standartlara uygun yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Termosifon imal veya sat yapan yerlerden bilgi alnz kataloglar alnz, arkadalarnzla inceleyiniz. ofbenlerin eitlerini aratrnz. Gne kolektrlerini imal eden firmalarn internetteki sayfalarn ziyaret ediniz ve inceleyiniz. lginizi eken yaz ve resimlerin ktsn alarak arkadalarnzla paylanz. Evlerinde termosifon, ofben veya gne enerjisi ile scak su sistemi kullanan kiilerle grnz ve bilgi alnz. Aratrma ilemleri iin internetten yararlanmanz ve termosifon, ofben satan maazalar gezmeniz gerekmektedir.

1. LOKAL SICAK SU HAZIRLAMA SSTEMLER

1.1. Termosifon Montaj
Kat, sv ve elektrik enerjisi kullanarak iinde depolanm suyu stan aygtlardr. Basnl ve basnsz (Depolu) olarak imal edilir. Kullandklar yakt cinsine gre piyasada eitleri vardr. Termosifonlarn blmleri aadaki ekilde grlmektedir.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Souk su girii Baca balants Scak su k Gvde Dkm ember Boaltma az Soba Soba havalandrmas Dkm kapak Gvde kapa

ekil 1.1: Termosifon blmleri

1.2. Termosifon eitleri

1.2.1. Kat Yaktl Termosifonlar
TS 733, kat yakt yakan termosifonlar standard, termosifonlarn en az 60 lt su hacminde olabilecei snrn getirmitir. Standarda gre termosifonlar borulu ve gmlekli yaplmaktadr. Borulu termosifonda duman i borudan bacaya gidecek ve boruyu evreleyen byk silindir iindeki suyu stacaktr ekil 1.2.

ekil 1.2: Borulu termosifon

ekil 1.3: Gmlekli termosifon

Gmlekli olanlar ise silindirik termosifon gvdesinin dn saran bir gmlek bulunmaktadr. Termosifon gvdesi ile gmlek arasnda epeevre bir duman kanal bulunmaktadr. ekil 1.3. Kat yaktl termosifonlar basn durumuna gre basnl ve basnsz retilir. Basnl termosifonlara deposuz, basnszlara ise depolu termosifonlar da denir. Basnsz (Depolu) termosifonlarn su ile dolu ksm bakrdan yapldklar iin ehir basncna dayanmaz. Onun iin deponun giriine flatr konularak su durgun basnca getirilir. Depolu termosifonlar ile scak suyun banyo veya mutfaa verilmesi de mmkn olmaktadr. Termosifona souk su, stndeki depodan alnr. ekil 1.4. Termosifon gvdesindeki havann boalarak suyun dolabilmesi iin scak su kna bir hava borusu konarak deponun zerine kadar uzatlr. Bu havalk borusu ayrca su ar snnca genleen suyu depoya ilettii iin termosifonun gvenliini de salar. Depolu termosifonda scak suyun basnc, deponun yksekliine baldr. Onun iin deponun mmkn olduu kadar yksee monte edilmesi gerekir. Scak su borular kirelenmeye kar ve ltrmada basn dk olmasn diye souk su borusundan bir ap byk yaplr.
ekil 1.4: Depolu (Basnsz) termosifon

Basnl termosifonlar dorudan tesisata balanr. ehir ebekesinden gelen basnl su ile alr. Yakt miktarnn iyi ayarlamas ve emniyet sisteminin iyi almas gerekir. Yoksa termosifon ar snan ve buharlaan su yznden patlayabilir. Sk sk emniyet ventili kontrol edilmelidir. Kat yaktl termosifonlar bacaya yakn yere konulur. Srayan suyun sobaya zarar vermemesi iin bataryadan uzaa konmas tercih edilmelidir. ekil1.5.
ekil 1.5: Basnl termosifon

1.2.2. Sv Yaktl Termosifonlar

Sv yaktl termosifonlar basnl termosifonlardr. Dorudan tesisata balanr. ehir ebeke suyu basnc ile alr. Souk su borusuna vana konulmaldr. Sistemde tesisatn basnc ve snan suyun genlemesi nedeniyle emniyet ventili taklmas zorunludur. ehir suyunun kesilmesi ya da basncnn dmesi ile oluabilecek emme ihtimaline kar, termosifona daldrlm olan souk su borusu zerinde stten 10mm kadar aada kk bir delik bulunmas gerekir. Bu delik emi krc grevi de yapar. Bu termosifonlarda yakt olarak gaz ya kullanld iin doldurma ilemlerinde ve yakma srasnda dikkatli olunmaldr. Resim 1.1. Gaz ve hava karm karbratrde olmaktadr. Karbratrden karm termosifonun sobasna gnderilerek yanma ilemi balatlr. Gerekli ayarlar karbratrn zerindeki ayar dmelerinden yaplr. Herhangi bir szntda termosifon kesinlikle yaklmamal, gerekli bakm ve onarm yapldktan sonra kullanlmaldr. ekil 1.6. Termosifon ve Karbratr ekilleri ekil 1.7de grlmektedir.

Resim 1.1: Sv yaktl termosifon

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

Ayarlanabilir ayaklar Yakma odasnn kapa D yakma kapa Boaltma az Sonda kapa Scak su k Baca k borusu Hava kapak Souk su girii Ama ubuu Depo kapa Filtre Gaz ya deposu Termostat sondas Depo borusu Karbratr Gaz giri borusu

ekil 1.6: Sv yaktl termosifon

ekil 1.7: Sv yaktl termosifon karbratr

1.2.3. Elektrikli Termosifonlar

Elektrikli su stclar depolu trdendir. Suyu stabilmeleri iin kullanmdan nce devreye sokulmalar gerekir. Scaklk kontroll (Termostat) ve s yaltml yaplmlardr. Scak su tketim yerlerine yakn konulur. Kapasitelerine gre kk veya bykleri mevcuttur. ekil 1.8. zellikleri ve lleri reten firmalara gre deimektedir. 12 atmosfer basnla test edilmilerdir. Emniyet ventili ama basnc 9 atmosferdir. Aadaki tabloda elektrikli termosifonlarn genel teknik bilgileri yer almaktadr. Tablo 1.1.

ekil 1.8: Elektrikli termosifon ve ksmlar

Tablo 1.1: Elektrik termosifonlarn teknik bilgileri

1.3. Termosifonun Su Balantlar

1.3.1. Souk Su Balantlar
Termosifonlarda souk su balantlar sklebilir rakorlu yaplr. Basnl alanlarda souk su giriine vana balanr. Sklebilir balant olmas ve vana konulmasnn amac, termosifonda meydana gelebilecek arzalarda, suyun aknn kesilip, sklerek tamiratnn yaplmasn salamaktr.

1.3.1.1. Emniyet Ventili Takma

Basnl termosifonlarda vana kapatlnca, emniyet ventili termosifon tarafnda kalacak ekilde taklr. Emniyet ventilinin grevi, suyun ar snmasndan dolay genleen suyu termosifondan dar atmaktr. Dolaysyla termosifonun ar basntan patlamamasn salar.

1.3.1.2. Ama Kapama Elemanlar

Resim 1.2: Emniyet ventili

Termosifon montajnda vana ve rakor balantsna dikkat edilir. Termosifon skldkten sonra suyun kesilebilmesi iin sar rekorun termosifon tarafna, vanann tesisat tarafna taklmas gerekir. ayet scak su tesisatna bir baka stc bal ise termosifonun scak su kna da vana taklmas gerekir. Ama kapama elemanlar scak sudan etkilenmeyecek yapda olmaldr.

1.3.2. Scak Su Balantlar

Depolu termosifonlarda scak su boru ap en az 20mm olmaldr. Yeterli scak su basncn salamak ve kirelenerek daralan boru apn karlamak iin 20 mm yaplr. Scak su borular souk ortamlardan geirilirse yaltm yaplmaldr. Depolu termosifonlarda scak su borusunun ucundan souk su deposunun stne kadar havalk borusu ekilmelidir. Baknz ekil 1.4.

1.4. ofben Montaj

1.4.1. ofbenin eitleri
ofbenler annda scak su reten cihazlardr. Doalgaz, tpgaz (LPG) ve elektrikle alan tipleri vardr. ofbenin montajnn yapld yer ve doru kullanlmas nemlidir. Montajnda retici firmann vermi olduu montaj ve kullanm klavuzuna uyulmaldr.

1.4.1.1. Gaz Yaktl ofbenler

Doalgaz ve svlatrlm petrol gaz (Tpgaz) ile alr. Genellikle eanjrl tipi kullanlr. Atk gaz sistemlerine gre de bacal veya hermetik yaplabilmektedir. Gazl ofbenlerde su scakl 3565 C arasnda ayarlanabilir. Bu cihazlarn verimleri % 7092 arasnda ofbenlerin tipine gre deiir. Montajlarnda retici firma montaj ablonlar kullanlmaldr. lk altrmay yetkili servis yapmaldr. 1.4.1.1.1. Bacal Gaz Yaktl ofbenler Bacal ofbenler ak yanma odal yaplr. Bu nedenle yanm atk gazlar baca yolu ile dar atlr. Bacal ofben, yanma esnasnda ortamdaki havay kullandklarndan banyo ve dar meknlara monte edilmemelidir. Herhangi bir gaz kaanda veya atk gazn d ortama atlamamas boulmalara yol amaktadr. Ak yanma odal ve Doalgazl ofbenler mutlaka en ksa yoldan bacaya balanmaldr. Bacal gaz yaktl ofbenler bacaya ve su kullanma yerine yakn montaj edilmelidir. Bu su sarfiyatn azaltr.

ekil 1.9: Bacal gazl yaktl ofben ve blmleri

1.4.1.1.2. Hermetik Gaz Yaktl ofbenler Baca olmayan yerler iin ise hermetik (Kapal yanma odal) tipleri kullanlr. Hermetik tiplerde i ie gemi iki borulu zel baca borusu sayesinde borunun ucu duvardan darya kartlr. Yanma iin gerekli havay zel bacas sayesinde d ortamdan alarak, atk gaz ayn bacadan d atmosfere atmaktadr. Gazl ofbenler banyo gibi i hacimlere konmamaldr. Yanma havasnn yeteri kadar beslenmesi iin, ofbenin yerletirildii hacmin bykl ve 10

d hava balants nemlidir. Konutlarda genelde mutfaklar uygundur. Hermetik tipler d duvara yakn yere montaj edilmelidir. Resim 1.3.

Resim 1.3: Hermetik ofben

1.4.1.2. Elektrikli ofbenler

Batarya zerine de balanabilen ofben tipleridir. Genelde banyolarda kullanlr. Scak su ihtiyacnn az olduu yerlerde tercih edilir. Scak su k zerine ama-kapama kontrol eleman (Vana, musluk vb.) konulmaz. Kullanrken su k kapatlmaz. Kesinlikle elektrik balantlar yetkili elektrikiye yaptrlmaldr. Montajnda retici firmann belirttii montaj kurallar ve montaj ablonu kullanlmaldr. Resim 1.4. Cihazn trne gre deiik kademelerde su scakl ayarlanabilmektedir.

Resim 1.4: Elektrikli ofben

11

1.4.2. ofbenin Su Balantlar

ofbenler direkt ehir ebeke basncyla alt iin scak ve souk su balantlar ap 15mm yaplr. Duvardaki azlarla ofben aras retici firmann verdii balant elemanlaryla yaplr. Souk su giriine mini kresel vana konmaldr. ofben duvara monte edildikten sonra sa taraftan souk, sol taraftan scak su balants yaplr.

Resim 1.5: Mini kresel vana

ekil 1.10: ofbenin su balantlar

1.5. Gne Enerjisi

Gne enerjisinin dnyaya ulamas elektromanyetik radyasyonla olmaktadr. Istma ve soutma sistemlerinde kullanlabilmesi iin bu enerjinin sya dntrlmesi gerekir. Birim yzeye den gne enerjisinin azl nedeniyle s enerjisi elde etmede geni yzeylere ihtiya vardr. Gne enerjisi kollektr, gne radyasyonunu emerek bu radyasyonu sya dntren aygttr. Gne nlarn emen kollektr panelinin scakl ykselir. Emici yzeyli panelin ss, sv ya da gaz akkanlarla tanr. Panelin radyasyon emiciliini artrmak iin yzey siyaha boyanr.

1.5.1. Gne Enerjisi ile Scak Su Hazrlama

Gne kollektrlerinde dolaan suyun durumuna gre ak (Direkt) ve kapal (Endirekt) olmak zere iki ekilde retilir.

1.5.1.1 Kapal Devre Gne Enerjisi

Kapal sistemler kullanm suyu ve stma suyunun farkl olduu sistemlerdir. Kollektrlede snan su bir boyler vastasyla ssn kullanm suyuna aktarr. Donma, kirelenme ve korozyona kar zm olarak kullanlr. Maliyetleri ak sistemlere gre daha yksek ve verimleri boyler nedeniyle daha dktr.

12

ekil 1.11: Gne kolektr blmleri

1.5.1.1.1. Kapal Devre Tabii Dolaml Gne Enerjisi Is transfer akkannn tabii olarak dolat sistemlerdir. Kollektrlede snan suyun younluunun azalmas ve ykselmesi zelliine dayanr. Bu tr sistemlerde depo kollektrn st seviyesinden 3050 cm yksekte olmas gerekir. Deponun alt seviyesinden alnan souk su kollektrlede snarak hafifler ve deponun st seviyesine ykselir. Gn boyu devam eden bu ilem sonunda depodaki su snm olur. Tabii dolaml sistemler daha kk miktarlarda su ihtiyalar iin kullanlr.

ekil 1.12: Tabii dolaml kapal (Endirekt) stma sistemi

13

1.5.1.1.2. Kapal Devre Pompal Gne Enerjisi Is transfer akkannn sistemde pompa ile dolatrld sistemlerdir. Deponun yukarda olma zorunluluu yoktur. Byk sistemlerde su borularndaki direncin artmas sonucu tabii dolamn yeterli olmamas ve byk bir deponun yukarda tutulmas zorluu nedeniyle pompa kullanma zorunluluu domutur. Pompal sistemler otomatik kontrol devresi yardm ile alrlar. Depo tabanna ve kolektr kna yerletirilen diferansiyel termostatn sensrleri (duyar elemanlar), kollektrledeki suyun depodaki sudan 10C daha scak olmas durumunda pompay altrarak scak suyu depoya alr. Bu fark 3 C olduunda ise pompay kapatr.

ekil 1.13: Pompal, kapal devre gne enerjisi blmleri

1.5.1.2. Ak Devre Gne Enerjisi

Ak sistemler kullanm scak suyu ile kollektrlede dolaan suyun ayn olduu sistemlerdir. Kapal sistemlere gre verimleri yksek ve maliyeti ucuzdur. Suyu kiresiz ve donma problemlerinin olmad blgelerde kullanlr. Scak su kullanldka depoya tekrar ebekeden souk su girdii iin yeni gelen su kollektrlede kirelemeye neden olur. Kirete kollektrn s geiini engeller. Sistem zamanla suyu stmaz hale gelir ve kollektrler rr. Ak sistemler bu problemlerden dolay tercih edilmezler..

14

1.5.1.2.1. Ak Devre Tabii Dolaml Gne Enerjisi Is transfer akkannn tabii olarak dolat sistemlerdir. Kollektrlerin almas snan suyun younluunun azalmas ve ykselmesi zelliine dayanr. Bu tr sistemlerde depo kollektrn st seviyesinden 30-50cm yksekte olmas gerekir.

ekil 1.14: Tabii dolaml ak devre (Direkt) stma sistemi

1.5.1.2.2. Ak Devre Pompal Gne Enerjisi Is transfer akkannn sistemde pompa ile dolatrld sistemlerdir. Deponun yukarda olma zorunluluu yoktur. Byk sistemlerde su borularndaki direncin artmas sonucu tabii dolamn yeterli olmamas ve byk bir deponun yukarda tutulmas zorluu nedeniyle pompa kullanma zorunluluu domutur. Pompal sistemler otomatik kontrol devresiyle alr. Depo tabanna ve kollektr kna yerletirilen diferansiyel termostatn sensrleri, kollektrledeki suyun depodaki sudan 10C daha scak olmas durumunda pompay altrarak scak suyu depoya alr, bu fark 3 C olduunda ise pompay durdurur. Ak devre pompal sistemde sistemin tamamna souk su girii olduundan kolektrle depo scaklklar aras ok sk deieceinden pompa devreye ok sk girer. Suyun iindeki kire kolektrn zelliini bozduundan bu sistem tercih edilmez.

15

ekil 1.15: Ak devre pompal gne enerjisi blmleri

1.5.2. Gne Enerjisinin Su Balantlar

Su balantlar kollektr, depo, bina scak su ve souk su tesisat arasnda denen boru tesisatdr. Scak ve souk su tesisatna birer adet vana konur. Kollektr ve depo arasndaki balant sistemin zelliine gre deiir. Bu balantlar retici firma tarafndan montaj katalogunda belirtilir.

1.5.2.1. Souk Su Balants

Gne enerjisi genellikle atya monte edilir. Dolaysyla sistem komple ak hava artlaryla kar karyadr. Depodaki snan suyun soumamas iin izolasyon (yaltm) yapld gibi souk su borusunun da yamur, kar ve souktan etkilenmemesi iin izole edilmelidir. Souk su borusuna vana takldktan sonra deponun cinsine gre balants yaplr. Gne enerjisi sistemi besleme depolu ise souksu deposundan giri yaplarak rakorla flatr taklr. Rakorun grevi flatr arza yapnca kolay sklmesi iin kullanlr. Depo basnl ise souksu deponun altndan girer ve snarak ykselir. 1.5.2.1.1. Ama Kapama Elemanlar Gne enerjisi balantsnda souk ve scak su borularna, daire ierisinde birer kresel vana taklr. Flatrn deitirilmesi iin veya arza annda sistemi kapatmak iin souk su borusuna vana taklr. Daire ii scak suyu kesmek veya tesisatta baka scak su cihaz varsa birbirinden ayrma amacyla scak su hattna vana taklr. Deposu basnl olan sistemlerde snan suyun genlemesiyle oluan basnc dar atmak iin emniyet vanas taklr.

16

1.5.2.2. Scak su balants

Isnan suyun younluu hafifledii iin daima depo ierisinde ykselme eilimindedir. Onun iin scak su reten tm cihazlarn scak su k az, deponun en st noktasna yakn bir yerden yaplr. Isnan suyun soumamas iin deponun ve scak su borusunun depodan itibaren daire iine kadar yaltmnn yaplmas gerekir. Souk su balantsnda olduu gibi daire iine vana taklp scak su borusu deponun en st noktasna balanr.

17

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET -1.1

Basnl termosifonu, balants yaplacak yere ilem basamaklarn takip ederek montajn ve kaak testini yapnz. Ara ve Gereler 6. Basnl termosifon 7. 15 mm galvanizli boru 8. Boru mengenesi 9. Boru paftas 10. Boru anahtar 11. Kurbaack anahtar Test tulumbas Boru ek paralar Kendir Slen boya Test tulumbas

1. 2. 3. 4. 5.

LEM BASAMAKLARI
Termosifon ediniz. yerini

NERLER

retici firma montaj katalounu inceleyiniz. tespit Termosifonun sudan etkilenmemesi iin bataryadan uzak yerletiriniz. Bacal termosifonu bacaya yakn yerletiriniz. Termosifonu ayaklarndan ayarlayarak terazisinde olmasn salaynz. Termosifon zerindeki souk Termosifon souk su borusu iine uzatma borusunu takmay ihmal etmeyiniz. ve scak su balant azlarn hazrlaynz. Termosifon souk ve scak su klarnn rakorlarn sknz. Boaltma musluunu elle sknz. Boru llerini, termosifon vanasn geici takarak Souk ve scak su boru alnz. balantlarn yapnz. Boru dilerini kuralna uygun anz. Eklerde kendir ve slen boya kullannz. Kurduunuz Suyla deneme yapnz. sistemin kaak Test basncn alma basncnn 1,5 kat testini test uygulaynz. tulumbasyla 15-30 dakika bekledikten sonra kaak araynz. yapnz. Kaak varsa gideriniz. in biimini gzlemleyiniz. Takmlar toplaynz. Yaptnz ii kontrol ediniz. Kirlettiiniz yerleri temizleyiniz. i bitirdiinizi retmeninize syleyiniz.

18

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET -1.2

Gazl ofbeni, standartlara uygun olarak yerine ilem basamaklarn takip ederek montajn yapnz. Ara ve Gereler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. ofben Boru mengenesi Boru paftas Boru anahtar El matkab Montaj elemanlar (dbel, konsol) Kendir Ara balant hortumu Test tulumbas

LEM BASAMAKLARI
ofben montaj yerini tespit ediniz. Konsollar yerlerine taknz. ofbeni yerine asnz. Souk su ve scak su balantsn yapnz. Tesisata su verme ve testini yapnz. Gaz balantsn yapnz.

NERLER

Baca balantsn yapnz.

in kontroln yapnz.

retici firma montaj katalounu inceleyiniz. Montaj iin gerekli ara ve gereleri hazrlaynz. Montaj ablonuyla konsol yerlerini markalaynz. El breyizi kullanarak deliniz. Konsollar dbel kullanarak balaynz. ofbeni konsollara asnz. ofbenin terazisini kontrol ediniz. Souk su giriine kresel vana taknz. ofbenin souk ve scak suyunu, firma tarafndan verilen ara balant hortumuyla yapnz. retici firmann cihaz test basncna dikkat ediniz. Tesisatn souk su vanasn anz ve scak su musluunu anz, su gelince kapatnz. 15-30 dakika bekledikten sonra kaak araynz. Gaz balantsna, Doalgazl ise vana balaynz. Tpgazl ise dedantrden gelen hortumu gaz giriine balaynz ve kelepe ile sknz. Bacal ise bacaya 13 mm boru ile balaynz. ofbene balant yerine ve baca giriine zel szdrmazlk bandn sarnz. ofben hermetik ise zel verilen baca balant borusunu d duvardan darya kartnz ve yere doru eim veriniz. in dzgnln gzlemleyiniz. Takmlar toplaynz. Kirlettiiniz yerleri temizleyiniz. i bitirdiinizi retmeninize syleyiniz.

19

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Resmi verilen tabii dolaml, kapal devre gne enerjisi iin uygun zeminde montaj sehpasna, ilem basamaklarn takip ederek gne enerjisinin montajn yapnz.

Ara ve Gereler 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Gne enerjisi deposu Kolektr Sehpa 15-20 mm boru Antifiriz kab Boru mengenesi Boru paftas Boru anahtar Kendir Test tulumbas

20

LEM BASAMAKLARI

NERLER

Kolektr ve depo montaj retici firma montaj kurallarn inceleyiniz. yerini belirleyiniz. Gerekli ara ve gereleri hazrlaynz. Kollektrn yn gney veya gney bat olacak ekilde yerini ve asn ayarlaynz. Deponun sehpasn kolektr sehpasna balaynz. Kollektr, depo ve sehpay retici firma tarafndan verilen konsol ve ayaklar monte ediniz. montaj ediniz. Kollektrleri yerletiriniz ve sabitleme trnaklarn sknz Depoyu ayak zerine terazisinde yerletiriniz Souk su borusuna vana taknz ve balantlarn yapnz Kullanm scak su borusuna vana taknz Souk ve scak su boru Depo ile kolektr arasndaki borular verilen balantlarn yapnz. kullanma klavuzuna gre yapnz. Antifriz kabn depoya yakn taknz. Kendir ve slen boya kullannz. Tesisatn zelliine uygun olarak vanalar anz ve Tesisata su vererek kaak suyla sistemi doldurunuz. testini yapnz. 15-30 dakika bekledikten sonra kaak araynz. Borular yaltm malzemesi ile estetik biimde ve Borularn yaltmn yapnz. d etkilerden etkilenmeyecek ekilde yaltmn yapnz. in biimini gzlemleyiniz. Yaptnz ii kontrol ediniz. Takmlar toplayarak kirlenen yerleri temizleyiniz. i bitirdiinizi retmeninize syleyiniz.

21

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

OKTAN SEMEL TEST
1. Yandaki ekilde 2 numaral borunun ad nedir? A) Yakt borusu C) Souk su borusu 2. B) Scak su borusu D) Havalk borusu

Yandaki ekilde 3 numaral borunun ad nedir? A) Havalk borusu C) Souk su borusu B) Galvanizli boru D) Ilk su borusu

3.

Yksek basnl termosifonlarn emniyetini salayan vana aadakilerden hangisidir? A) Srgl vana C) ek valf B) Emniyet ventili D) Kresel vana

4.

Aadakilerden hangisi termosifonlarn kulland yakt tr deildir? A) Fuel-Oil C) Gaz ya B) Kmr D) Elektrik

5.

Termosifon gvdesi ile gmlek arasnda epeevre duman kanal bulunan termosifona ne denir? A) Borulu termosifon C) Elektrikli termosifon B) Depolu termosifon D) Gmlekli termosifon

6.

Sv yaktl termosifonda gaz ya hava karm nerede olmaktadr? A) Gaz ya deposunda C) Karbratrde B) Baca k borusunda D) Termosifon sobasnda

7.

Elektrikli termosifonlarn emniyet ventilinin ama basnc ka atmosferdir? A) 6 atm C) 7 atm B) 9 atm D) 10 atm

8.

Elektrikli termosifonda scaklk kontroln hangi eleman yapar? A) Dijital termostat C) Ama-kapama dmesi B) Dijital gsterge D) Emniyet vanas

22

9. ofbenlerde yakt olarak aadakilerden hangisi kullanlmaz? A) Benzin B) Elektrik C) Tpgaz D) Doalgaz 10. Yandaki ekilde grlen ofbenin 5 nulu parasnn ismi nedir? A) Emniyet valf C) Gaz kumanda dmesi B) Brlr D) Bakr boru

11. ekildeki ofbende 12 numaral girie yaplacak balant aadakilerden hangisidir? A)Scak su C)Doalgaz veya tpgaz B) Souk su D) Elektrik

12. Kullanm scak suyu ile kollektrde dolaan suyun ayn olduu sistem aadakilerden hangisidir? A)Kapal sistem B) Scak sulu sistem C)Kaynar sulu sistemD) Ak sistem 13. Yandaki gne stma sisteminde 2 numaral eleman nedir? A) Serpantin C)Kolektr B) Scak su deposu D) Antifriz deposu

14. Yandaki gne stma sisteminde 3 numaral eleman nedir? A)Boaltma musluu B) Vana C)Kolektr D) Doldurma musluu

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Bu faaliyette eksik olduunuzu dndnz konular varsa, bilgi sayfasna dnerek eksik olan ynlerinizi ders retmeninizden de yardm alarak tamamlayabilirsiniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

23

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
Uygun ortam salandnda, merkezi kullanma scak su hazrlama sistemlerini tanyabileceksiniz. Boylerlerin tesisata balantlarn gvenli ve tekniine uygun yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde ncelikli aratrmalar unlardr: yapmanz gereken

Yaknnzda bulunan bir hastanenin stma merkezine giderek, scak su hazrlama tesisatn yetkililerle beraber inceleyiniz. nternetten boyler retim ve montaj yapan firmalarn sitelerini ziyaret ediniz. lgin bulduunuz yaz ve resimlerin ktlarn arkadalarnzla paylanz. Bulduunuz bilgi ve resimleri arkadalarnzla karlatrnz. Bilgi paylatka oalr mantyla bilgi al verii yapnz.

2. MERKEZ SICAK SU HAZIRLAMA SSTEMLER

2.1. Kazann Merkezi Sistem Scak Su Balants
Byk yaplarda, ok dank ve eitli yerlerde kullanlacak scak suyun hazrlanmas merkezi sistemle salanr. Kullanm scak suyu hazrlamada kullanlan cihaza boyler denir. Kazandan gelen stc akkan (Scak su, buhar, kaynar su) boylere s tar. Kazanla boyler arasndaki boru devresi tabii dolaml olabilecei gibi pompayla basnlandrarak da yaplabilir. Boylerin balantlarn tesisat yapar..

24

ekil 2.1: Boylerle scak su hazrlama sistemi

2.1.1. Kat Borularnn Denmesi

Scak su boru tesisat alttan yada stten datmal olarak yaplabilir. Alttan datmal sistemde scak su borular bodrum kat tavanna denir. Scak su kolonlarla st katlara, oradan da kat borular ile su kullanma yerlerine iletilir. Her kolonun altna bir kolon vanas konmaldr.

2.1.2. Dolam (Sirklasyon) Borularnn Denmesi

Merkezi scak su tesisatnda scak su kullanlmad zaman sour. Bunu nlemek iin kolonlarn st noktalarndan balayarak boyler yatay eksenindeki balant azna kadar bir dolam borusu denmelidir. Yatay uzakl az olan tesisatta suyun dolam zgl arlk farkyla olabilir. Bu suretle su srekli scak kalr. Yatay uzaklk fazla ise sisteme pompa balanmaldr. Bodrum kat bulunmamas ya da scak su gidi ve dolam borularnn denmesinin uygun olmamas durumunda, tesisat stten datmal yaplr. Bu datmda tesisatn havasnn boaltlabilmesi salanmaldr. Bu amala datm borularnn en st noktasna bir otomatik hava boaltma prjr (Vanas) monte edilmelidir.

25

2.2. Boyleri Tesisata Balama

2.2.1. Boyler eitleri
Merkezi stma akkan kullanarak merkezi kullanm scak suyu reten cihazlara boyler denir. Yaplarna gre gmlekli, serpantinli, paket ve plakal eanjrl olarak drt eit boyler vardr.

2.2.1.1. Gmlekli Boylerler

TS 736da gmlekli boylerler 6 ve 10 at iletme basnlar iin eitli byklklerde imal edilirler. Bunlara gmlekli boyler denmesinin nedeni, silindir eklindeki boylerin dna silindirik bir gmlek geirilmesidir. Istma suyu boyler ile gmlek arasndaki bolukta dolamaktadr. Bu ekilde boylerin iindeki souk suyu stmaktadr. Bu boylerler sadece scak su ile kullanm suyu hazrlamada kullanlr.

ekil 2.2: Gmlekli boyler

2.2.1.2. Serpantinli Boylerler

Serpantin; zel olarak bklm U veya helezon eklindeki boru demetine denir. Bu boru demetinin iinden kazandan gelen stc akkan dolar. Akkan ssn kullanm suyuna brakarak kazana dner. Bu sistem basnca dayankldr. Istc akkan buhar, scak su ve kaynar su olabilir. Serpantinli boylerler yksek basnlara dayankldr.

ekil 2.3: Serpantinli boyler

26

Resim 2.1: Serpantinli paket tip boyler

2.2.1.3. Plakal Boylerler

Piyasada eanjr olarak da bilinen plakal boylerler, geni kullanm alanna sahiptir. Sonradan kapasite artrm mmkndr. Plakal olmalar, kullanm yerinde montaj imkn vermektedir. Kirelenme olay ok azdr. Paslanmaz elik plakalar korozyona dayankldr. Periyodik bakmlar yapldnda mrleri 2030 senedir. Amak ve temizlemek ok kolaydr.

Resim 2.2: Plakal boyler

2.2.2. Boyleri Tesisata Balama 2.2.2.1. Souk Su Balants

Boylerin souk su balants alttan ve scak su k borusuna uzak bir noktadan yaplmaldr. Boyler souk su balantsnda kullanlacak vana ve armatrlerin konum, sra ve eidi nemlidir. Gvenlik vanas ile boyler arasnda baka bir vana bulunmamaldr. Tersinmez vana ve manometrenin nde ve arkada iki vana ile kontrol uygun olur. Bu ekilde tesisattaki su boaltlmadan manometrenin ve tersinmez vanann bakm, onarm mmkn olur. Boaltma vanas ile gvenlik vanasnn klarna balanacak borularn etraf slatmayacak ekilde atk su tesisatna akmas salanmaldr.

27

2.2.2.2. Scak Su Balants

Kullanm scak su balants boylerin stnden yaplr. Her kolona bir adet boaltma musluklu kolon vanas konmas uygun olur.

2.2.2.3. Sirklasyon Balants

Dolam borusu her kolonla beraber ekilir. Doal dolam yapmayacak boru blmleri kalyorsa, dolam pompa araclyla yaptrlr. Dolam hattna konacak pompa boylere yakn, nne ve arkasna vana balanmaldr.

ekil 2.4: Serpantinli boyler boru balantlar

28

ekil 2.5: Gmlekli boyler boru balantlar

ekil 2.6: Plakal boyler (eanjr) boru balantlar

29

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

ekildeki gibi ilem basamaklarna uygun bir biimde, boylerin malzeme listesini yaparak kazana balantsn yapnz.

LEM BASAMAKLARI
i yapmak iin gerekli hazrlklar yapnz. Boyleri yerine sabitleyiniz. Kazanla boyler aras balanty yapnz. Boyler dolam borusunu yapnz. Boyler souk yapnz. su balantsn

NERLER
ekli inceleyiniz. ekle uygun malzeme listesi yapnz. Kazana yakn uygun alan seiniz. Boyleri uygun bir ayak zerine alnz. retici firma montaj kurallarna uygun sabitleyiniz. Uygun di aarak kendir ve slen boya kullannz. Termostatik vanann balant ynne dikkat ediniz. Boyler giriine kresel vana taknz. Boyler kna ve kolona kresel vana taknz. Dn hattnda her kata scak su kat datm borusu az braknz. Pompa balant ynne dikkat ediniz. Boyler souk su borusu balantsnda srasyla stop vana, ek valf, manometre, stop vana ve emniyet vanas taknz. Vanalarn balant ynlerine dikkat ediniz. Sitemi suyla doldurunuz. Btn vanalar kapatnz. Test tulumbasyla basnlandrma yapnz. 30

Kaak testini yapnz.

 in kontroln yapnz.

15-30 dakika bekledikten sonra kaak araynz. in dzgnln gzlemleyiniz. Takmlar toplayarak kirlettiiniz yerleri temizleyiniz. i bitirdiinizi retmeninize haber veriniz.

31

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

OKTAN SEMEL
1. Merkezi sistemde scak su hazrlama cihaz aadakilerden hangisidir? A) Boyler C) ofben B) Kombi D) Termosifon

2.

Yukardaki ekilde 10 numaral borunun ad nedir? A) Havalk borusu C) Souk su borusu B) Kullanm scak suyu gidi D) Dolam borusu B) Emniyet ventili D) Kresel vana B) Kresel vana D) Emniyet ventili B) Gmlekli boyler D) Paket boyler

3.

Yukardaki ekilde 4 numaral elemann ad nedir? A) Srgl vana C) Otomatik hava boaltma prjr (Vanas)

4.

Yukardaki ekilde 8 numaral vanann ad nedir? A) Srgl vana C) Manometre

5.

Yukardaki ekilde boylerin ad nedir? A) Serpantinli boyler C) Plakal boyler

6.

Yukardaki ekilde 5 numaral elemann grevi nedir? A) Boylerde snan suyun scakln gsterir. B) Boylerdeki suyun hacmini gsterir. C) Boylerin basncn gsterir. D) Boylerin havasn alr.

7.

stendii zaman kapasitesi arttrlabilen boyler aadakilerden hangisidir? A) Serpantinli boyler C) Plakal boyler B) Gmlekli boyler D) Paket boyler

32

8.

Paket boylerlerin hacimleri ka litre aralnda deimektedir? A) 80-1000 litre C) 30-300 litre B) 50-500 litre D) 400-4000 litre

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Bu faaliyette eksik olduunuzu dndnz konular varsa, bilgi sayfasna dnerek eksik olan ynlerinizi ders retmeninizden de yardm alarak tamamlayabilirsiniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz dier faaliyete geiniz.

33

RENME FAALYET3 RENME FAALYET -3

AMA
Uygun ortam salandnda gerekli ara ve gereleri kullanarak kombi montajn tekniine uygun yapabileceksiniz. Kombinin stma, gaz ve kullanm suyu borularnn balantsn yapp testini yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Bu faaliyet ncesinde yapmanz gereken ncelikli aratrmalar unlardr: Kombi servislerinden kombi montaj elemanlar hakknda bilgi alnz. Evinde kombi cihaz kullanan kiilerden, kombinin almasn ve aylk yakt tketimini reniniz. Kombinin yakt tketimini ve dier cihazlarn scak su hazrlamada yakt tketimini karlatrnz. Yaptnz aratrmalar ve topladnz dokmanlar arkadalarnzla paylanz.

3. KOMB MONTAJI
3.1. Kombinin Tanm
Kombi, stma cihazlar ofbenlerde olduu gibi borulardan gelen suyun stlmas ilkesi zerine alr. Kombi cihazlar stma ve scak su salama amacna ynelik kullanlabilir. Scak su kullanmnn ncelikli olduu kombilerde scak su musluunun almasyla cihazdan annda scak su temin edilir. Kombi cihazlar genellikle iki farkl sl kapasitededir. En ok kullanlan cihazlar 750020.000 kcal/h kapasiteleri arasndadr. Dierleri ise 10.00030.000 kcal/h arasnda kapasite ayar yaplabilen cihazlardr. Kombilerle yaltm iyi yaplm bir yerleim yerinde 300350 m'lk bir alan stmak mmkndr.
Resim 3.1: Kombi

34

Kombilerde baca geri tepmesine ve ekmemesine, ar snmalara, alev snmesine, donmaya kar ve gaz kaana kar her trl nlem alnmtr. Az yer kaplayan ve montaj kolay olan kombiler sessiz alr. Kombilerin otomasyonu iin oda ve d hava termostatlar balanabilir.

3.2. Kombi eitleri

Kombiler yanma havasnn temini ynnden bacal ve hermetik olmak zere ikiye ayrlr.

3.2.1. Bacal Kombiler

Bacal kombilerde yanma odas cihazn bulunduu ortama aktr ve yanma srasnda cihaz, ortamn havasn kullanr. Bacal kombiler banyoya, yatak odalarna, apartman boluu gibi ortamlara ve hacmi en az 8 m'ten az olan yerlere monte edilemez. Bacal kombilerde yanma sonucu oluan atk gazlar mevcut baca araclyla darya atlr. Hava girii ve bacas artnamelere uygun olmayan yerlerde bu tip cihazlarn kullanlmas can gvenlii asndan tehlikeli olduundan, gaz irketi tarafndan gaz ama onay verilmemektedir. Ayrca baca ekiinin yetersiz olduu durumlarda fanl cihazlar kullanlabilir. Yanm gazlar bir baca fan ve baca gaz borusu ile pencere veya atmosfere ak duvardan dar atlr.

35

ekil 3.1: Bacal kombinin blmleri

3.2.2. Hermetik Kombiler

Hermetik kombilerde bacaya gerek yoktur. Ortamn havasn kullanmad iin kstlama getirmeden kullanlr. Yanma iin gerekli havay bir fan vastasyla ve zel i ie geen iki borudan oluan hava akm borusu sayesinde dardan alr ve atk gazlar ayn borudan darya atar. Hermetik kombiler mutlaka d duvara veya d duvara yakn bir yere monte edilmeli ve hava akm borusu atmosfere ak olmaldr. Apartman aydnlklarna balanmamaldr.

36

ekil 3.2: Hermetik kombinin blmleri

Enerjinin kymetli olmas ve enerjide darya bamllk nedeniyle gnmzde enerji tasarruflu youmal kombiler yaplmtr. Youmal kombi kullanlan sistemlerin gerek cihaz fiyatlarnn yksek olmas, gerekse dk scaklkta almasndan dolay daha fazla radyatr maliyeti getirdiinden ilk yatrm maliyeti yksektir. Youmal cihazlar duman gaz ierisindeki su buharn youturur ve baca gaz scakln drerek ilave enerji kazanr. Bylece daha az enerji tketimi ile ileriye dnk iletme maliyeti der.

37

Resim 3.2: Youmal kombinin blmleri

38

Tablo 3.1: Kombi teknik bilgileri

3.3. Kombinin Su Balantlar

Kombinin su balantlar kalorifer gidi, kullanm scak suyu k, gaz girii, ebeke souk su girii, kalorifer dn olmak zere srasyla yaplr. Bu balant sras kombinin marka ve modeline gre deiiklik gsterse de genellikle bu srayla imal edilir. Kombinin sklebilmesi iin tm girilere kresel vana taklr. Kalorifer azlar 3/4, dier balant azlar 1/2 tir. Kalorifer dn hatt ve souk su giri hattna tesisattaki pisliklerin kombiye girmemesi iin filtre taklr.

UYGULAMA FAALYET -3
ekil 3.3.Kombinin su balantlar

39

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

Aada ekli verilen kombi montajn lavabo ve radyatr balantsyla birlikte yapnz.

Ara ve Gere Listesi

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Kombi Panel radyatr Lavabo Boru mengenesi Boru paftas El matkab Boru anahtar Kurbaack anahtar Batarya Boru ek paralar 15 ve 20 mm boru Kendir ve slen boru

40

LEM BASAMAKLARI
i yapmak iin gerekli hazrlklar yapnz. Kombiyi yerine asnz. Souk ve scak balantlarn yapnz. su boru Gaz balantsn yapnz. Kaak testini yapnz.

NERLER
ekli inceleyiniz. Montaj klavuzunu okuyunuz. Gerekli ara ve gereleri hazrlaynz. Kombi montaj ablonunu kullanarak dbel yerlerini iaretleyiniz. Uygun sert maden ulu matkapla deliniz. Konsollar balaynz. Konsollarn terazisine baknz. Kombiyi konsollara asnz. Panel radyatr duvara asnz. Istma gidi ve dn hattna kresel vana takarak radyatre balaynz. Kombi balantsnda ar yklenmeyiniz. Dn hattndaki pislik tutucunun ynne dikkat ederek balaynz. Scak ve souk su azlarn kombi zerinde tespit ediniz. Souk su giriine, ynne dikkat ederek filtre ve vana taknz. Kombi scak su kna vana takarak lavabonun bataryasna balaynz. Gaz borusuna daha nce taklm olan vana ve kombi arasn balaynz. Balantda szdrmazlk macunu kullannz. Tesisata su veriniz. 15-30 dakika bekledikten sonra kaak aramas yapnz. in biimini gzlemleyiniz. Takmlar toplaynz. Kirlettiiniz yerleri temizleyiniz. i bitirdiinizi retmeninize syleyiniz.

Istma devresini balaynz.

in kontroln yapnz.

41

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

OKTAN SEMEL TEST
1. Kombi cihaznn konutlarda grevi nedir? A) Istma ve scak su hazrlama C) Kaynar su hazrlama 2. B) Buhar hazrlama D) Soutma ve souk su hazrlama

Bacal kombi cihazlar konutlarda nereye montaj edilir? A) Banyolara C) Yatak odasna B) Mutfaklara D) ocuk odasna

3.

Yukardaki ekilde D ile gsterilen borunun ad nedir? A) Istma gidi B) Kullanm scak suyu k C) Souk su borusu D) Dolam borusu Yukardaki ekilde 6 numaral elemann ad nedir? A) Srgl vana B) Emniyet ventili C) Otomatik hava boaltma vanas D) Genleme tank

4.

42

5.

Yukardaki ekilde 3 numaral eleman nedir? A) Plaka boyler B) Kresel vana C) Eanjr D) Emniyet ventili Yukardaki ekildeki kombinin ad nedir? A) Hermetik kombi C) Plakal kombi

6.

B) Bacal kombi D) Paket kombi

7.

Hermetik kombiler yanma havasn nereden alr? A) alt ortamdan B) Havalandrmadan. C) D ortamdan D) Mutfaktaki atk gaz bacasndan Kombilere gaz giri basnc ka mbar aralndadr? A) 8 -16 mbar B) 10-15 mbar C) 27- 33 mbar D) 18-25 mbar Kombilerde stma suyu dnne konan filtrenin grevi nedir? A) Basnc sabit tutmak B) Su debisini sabit tutmak C) Tesisattan gelen pislikleri tutmak D) Tesisatn havasn atmak Bacal kombilerin montaj yaplacak mahallin hacmi en az ka m olmaldr? A) 20 m B) 15 m C) 6 m D) 8 m

8.

9.

10.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Bu faaliyette eksik olduunuzu dndnz konular varsa, bilgi sayfasna dnerek eksik olan ynlerinizi ders retmeninizden de yardm alarak tamamlayabilirsiniz. Tm sorulara doru cevap verdiyseniz modl testine geiniz.

43

MODL DEERLENDRME MODL TEST

Aada verilen ofben ve depolu termosifon (Alak basnl) tesisatn deyiniz. Atk gaz balantsn yapnz. Tesisatn kaak testini yapnz. Malzeme listesini karnz.

Not: Tesisatn malzeme listesi verilmemitir. Yapacanz malzeme listesiyle kendinizi denemi olacaksnz. Eksik malzeme alrsanz, tesisatnz bitiremeyeceksiniz. Dikkatli olunuz.

44

PERFORMANS DEERLENDRME PERFORMANS DEERLENDRME PERFORMANS DEERLENDRME

KONTROL LSTES DEERLENDRME KRTERLER
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 gvenlii kurallarna uydunuz mu? Ara ve gerelerinizi setiniz mi? Borular uygun llerde kestiniz mi? Borular duvara terazisinde kelepe ile monte ettiniz mi? Termosifonu bacaya yakn yere yerletirdiniz mi? ofbeni terazisinde astnz m? Gaz balantsn szdrmaz yaptnz m? Lavaboyu ve kvet boru azlarn lsnde ve terazisinde montaj ettiniz mi? Baca balantsn szdrmaz yaptnz m? bittikten sonra kaak testini yaptnz m? Gvenlik kurallarna uydunuz mu? Takm ve malzemelerinizin temizliini yaptnz m?

Evet

Hayr

Bu faaliyet srasnda bilgi konularnda veya uygulamal i paralarnda anlamadnz veya beceri kazanamadnz konular tekrar ediniz. Konular arkadalarnzla tartnz. Kendinizi yetersiz gryorsanz retmeninize dannz. Tebrikler modl baardnz.

45

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 D C B A D C B A A B C D C B

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7 8 A B C D A A C A

RENME FAALYET-3 CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 A B B D C A C D C D

46

KAYNAKA KANAKCA
SEVN Cemil, Shhi Tesisat Meslek Resmi Cilt II, Devlet Kitaplar Mdrl, stanbul, 1990. Makine Y. Mh. KKALI Rknettin, Mimarn Tesisat El Kitab, Issan almalar Nu: 238, stanbul, 1999. MakineY. Mh. KKALI Rknettin, Shhi Tesisat, Issan almalar Nu, 147, stanbul, 1997. KUMRAL Sabri, Tesisat Teknolojisi ve lem Yapraklar II.Snf, Devlet Kitaplar Mdrl, stanbul 2004. SIDAL, Dr. Cavit; Etem Sait Z, Shhi Tesisat ve Istma Blm Bilgi lem Yapraklar Snf II, G..T.E.F., Ankara, 1987. SIDAL, Dr. Cavit; Etem Sait Z, Yapda Shhi Tesisat, Emel Matbaaclk, Ankara, 1984. T.M.M.O.B. Makine Mhendisler Odas, Doalgaz Tesisat Nu: 377, Ankara Temmuz, 2005. T.M.M.O.B. Makine Mhendisler Odas, Shhi Tesisat Proje Hazrlama Teknik Esaslar,Yayn Nu, 122, stanbul, 1987. Tesisat Detaylar, mar ve skan Bakanl Mesken Genel Mdrl Proje ve naat Dairesi, 8. UYAREL, Do. Dr. Ali Y, retim Grevlisi Etem Sait Z, Gne Enerjisi ve Uygulamalar, Emel Matbaaclk, Ankara, 1987. mer ERDEM, Ders Notlar, Yap Meslek ve naat Teknik Lisesi, Ankara

47