11/07/2012

Temel Sistemleri

TEMEL SSTEMLER Yapnn kendi arl dahil yapya etkiyen tm ykleri zemine aktaran yap elemanlarna TEMEL denir. TEKL
Df/B<= <=1 <=

YZEYSEL (SI) TEMEL

SREKL

TEMELLER
Df/B>1

RADYE

KAZIKLI DERN TEMEL AYAK (KESON)

11/07/2012

TEMEL MHENDSL NEDR? Yapya etkiyen tm ykler; Zeminde gme ve Ar oturma olmakszn Ekonomik olarak uygun bir temel yardmyla zemine aktarma sanatna denir. Dier bir ifade ile A) temel zemininde gmeye kar yeterli gvenlik olacak B) toplam ve zelliklede farl oturmalar iin izin verilen deerlerin altnda kalnacak C) Kendisi statik adan yeterli olacak D) Tm bu durumlar ekonomik olunacak

Temel derinliine etki eden faktrler: Don derinlii Bitkisel toprak derinlii Kontrolsz ve her trl atk malzeme derinlii Mimari sebepler Kum zeminlerin su veya rzgar erozyonunda kalmas durumu Svlama riski yksel olan zeminler Mevcut bir temel ile yeni temel aras seviye fark, temeller aras mesafeden kk olmal

11/07/2012

Yzeysel temellerde tama gc

Yzeysel temellerde tama gc zeminde gme olmadan (mukavemet almadan) zemine aktarlacak en byk gerilmedir. Tama gcne etki eden faktrler; Zeminin tr ve zellikleri Temel boyutlar ve ekli Temel derinlii Ykn eimi ve eksantiriklii YASS Taban przll

Gme trleri
Temel zemininin sklk ve sertlik durumuna gre farkl gme mekanizmas gsterir

11/07/2012

TERZAGH TAIMA GC YNTEM

YASS ETKS

11/07/2012

TABAKALI ZEMN DURUMU

st kaliteli alt zayf ise yandaki formlasyon kuulanlr stteki zemin zayf ve toplam zeminin yarsndan fazlasn oluturuyorsa c, fi ve gama deerleri ile hesap yaplr. stteki zemin salam ancak temel zemininin en fazla %20 sini oluturuyorsa alttaki zaff zemine gre hesap yaplr.

TEMEL TABAN BASINCI

qemin >= qtaban qnet = qt - *Df

11/07/2012

Tekil Temeller
Her kolon altna gelen ve kolon ykn daha geni bir alana yayarak zemine iletir. Deiik tiplerde ina edilirler. Tipik olarak temel boyutlar 1-3m civarndadr. Tekil Temeller Kalnl 25cm den az olamaz. Yklenme ekillerine gre

Simetrik

Simetrik olmayan

Merkezi Ykl

Ekzantirik Ykl

Tekil Temeller

Simetrik

Simetrik olmayan

Merkezi Ykl

Ekzantirik Ykl

11/07/2012

Merkezi Ykl Simetrik Temeller

Dey bir kolon yk tarlar. Yeteri kada rijid olduklarnda kohezyonlu ve kohezyonsuz zeminlerde farkl temel basn dalmlar gsterirler. Genellikle betonarme temeller rijid kabul edilebilir. Her iki kohezyonlu ve kohezyonsuz zeminlerde temel basn dalm niform kabul edilir. Temel arl kolon ykne ilave edilir ve taban alanna blnerek taban basn dal hesaplanr. Temel altnda ykler niform, izgisel ya da yayl yk olarak dnlr.

Temellerin hesabnda aadaki tahkikler yaplmaldr:

1) Tama gc tahkiki: Kolon yk ve temel arl toplam temel zemini tarafndan gvenle tanmaldr.
+ =

(1) Bants kullanlarak temel taban boyutlarn belirlenir.

l b B

11/07/2012

2) Zmbalama Tahkiki Plak (temel) kolon birleim yerinde kolonun pla yrtmasna engel olmak iin yaplan tahkiktir. Zmbalama alanndaki kayma gerilmeleri betonun kayma emniyet gerilmesini amamaldr.

3) Eilme ve kayma tahkiki Kolonun dey olarak oturduu temelde eilme ve kayma ynnden gvenilir olup olmad tahkik edilmelidir. Temelin statik hesab yaplr. T M diyagramlar izilir. Eilme ve kaymada kritik kesitler (en byk zorlamalarn meydana geldii) dikkate alnp eilmeye kar temelin altna donat konulur. Kaymaya kar ise kayma donats gerekmeyecek ekilde temele uygun kalnlk (d) verilir.

11/07/2012

Ekzantirik Ykl simetrik temeller

Yaplara etkiyen yklerin etkisiyle temeller momente maruz kalabilir. Bu tr temellere ekzantirik temeller denir. Ekzantriste 1 veya 2 dorultuda olabilir.

+ +

Simetrik olmayan temeller

11/07/2012

Deprem balant kirileri

Depreme kar tekil temeller balant kirileri ile birbirine balanrlar. Balant kirileri taban basncna sahip olmayp sadece basn ve ekme alrlar.

SREKL TEMELLER
Mtemadi temel olarak da adlandrlr. Temel uzunluu geniiliine oranla fazla olan temellerdir.

SREKL TEMELLER

L/B>5

KOLON ALTI TEMELLER

DUVAR YA DA PERDE ALTI TEMELLER

TEK DORULTUDA UZANAN

FT DORULTUDA UZANAN

10

11/07/2012

Duvar ya da Perde alt temeller

zellikle yma yaplarda tayc duvarlar altnda bu temel sistemi uygulanr. Ayrca B.A. Yaplarda stabiliteyi yanal yklere kar da arttrmak amacyla oluturulan perde duvarlar altnda da uygulanr.

Ta duvar alt Srekli Temeller

Duvar altna alan uzun hendeklerin tabanna beton harla birlikte talarn yerletirilmesiyle oluturulurlar. Hatl ksmlarna boyuna donat konmas iyi olur.

11

11/07/2012

Beton Duvaralt Srekli Temeller

Donatsz olarak (sadece konstrktif boyuna donat ve etriye kullanlrak) betondan yaplan bu temellerde de (*) forml kullanlr. Eilme ynnden de gvenilir olmaldr. Bunun iin eilme gvenliini salayacak d kalnl hesaplanr. Duvar yznde hesaplanan eilme momenti dikkate alnr.

Betonarme Duvaralt Srekli Temeller

Yap yknn fazla olduu durumlarda duvar ya da perde altnda oluturulan temeller enine eilmeye kar hesapla belirlenecek donatyla tehiz edilir. TS 500^de d>=25cm Paspay min 5cm 14 min. Dane ap 8/30 Tama gc tahkiki (*) forml ile hesaplanr. Tekil temeller de olduu gibi enine ekzantirik yklenmi veya geometrik olarak simetrik olmayan ekilde dizayn edilmi olabilir. Simetrik olmayan temeller de eer ortam msaitse taban basn dalmn dzeltmek (niform taban basncna dntrmek) iin kenar ekzantrisite kadar kaydrlr.

12

11/07/2012

Kolonalt Srekli temeller

2 veya daha fazla kolonu tayan temeldir.

zmde ya B seili L boyu hesaplanr. Ya da tersi durum olur. Srekli temeller sabit ya da deiken kesitli olabilir. Ya da 1 veya 2 dorultuda tasarlanabilir.

13