WIELOMIANY Poziom podstawowy

Zadanie 1 (5 pkt.) Liczba 7 jest miejscem zerowym W(x). Wyznacz reszt z dzielenia tego wielomianu przez wielomian P( x) = x 2 + 5 x 14 , jeli wiadomo, e w wyniku dzielenia wielomianu W(x) przez dwumian ( x 2) otrzymujemy reszt 18. Zadanie 2 (4 pkt.) Miejsce zerowe funkcji f ( x) = x 3 3 x + 2 mo emy obliczy nastpujco:
x 3 3x + 2 = 0 x3 x 2x + 2 = 0 x x 2 1 2( x 1) = 0 x( x 1)( x + 1) 2( x 1) = 0 (x 1)[x(x + 1) 2] = 0

(x 1)(x 2 + x 2) = 0

x = 1 lub x = 2 lub x = 1 . Miejscami zerowymi funkcji s liczby 2 oraz 1.

Postpujc podobnie, oblicz miejsca zerowe funkcji g ( x) = x 3 7 x + 6 .

Zadanie 3 (8 pkt.) Wiedzc, e wielomian W ( x) = x 3 + (a + 1)x 2 + (8a 3)x 15 jest podzielny przez dwumian (x 1) wyznacz: a) warto parametru a, b) rozkad wielomianu na czynniki liniowe, c) zbir rozwiza nierwnoci W ( x) < 0 . Zadanie 4 (4 pkt.) Rozwi nierwno x 3 + 2 x 2 4 x + 8 , a nastpnie wska najmniejsz liczb cakowit speniajc t nierwno (o ile taka istnieje). Zadanie 5 (2 pkt.) Rozwi rwnanie x 4 3 x 3 x + 3 = 0 . Zadanie 6 (3 pkt.) Wyznacz wspczynniki a i b tak, aby wielomian W ( x) = x 4 3 x 3 + ax 2 + bx + a by
podzielny przez x 2 1 .

Zadanie 7 (2 pkt.) Rozwi rwnanie x 3 2 x 2 + x 2 = 0, rozkadajc jego lew stron na czynniki metod grupowania wyrazw i wyczania wsplnego czynnika przed nawias.

Zadanie 8 (3 pkt.) Sprawd, czy x1 = 1 jest pierwiastkiem wielomianu W ( x) = x 3 4 x 2 + x + 6 jeli tak, to wyznacz pozostae pierwiastki tego wielomianu. Zadanie 9 (5 pkt. ) Aby rozo y wielomian W ( x) = x 3 + x 2 + 6 x + 36, na czynniki mo emy postpi w nastpujcy sposb: 1. Zauwa my, e 36 = 27 + 9 = 33 + 3 2 . 2. Zapisujemy wielomian W(x) w postaci W ( x) = x 3 + 33 + x 2 + 6 x + 3 2 .
3. Poniewa
2

x 3 + 33 = ( x + 3)( x 2 3 x + 9)
2 2

oraz

x 2 + 6 x + 9 = ( x + 3) 2 ,
2

wic
Std

W ( x) = ( x + 3)( x 3 x + 9) + ( x + 3) = ( x + 3)( x 3 x + 9 + x + 3) = ( x + 3)( x 2 x + 12) 4. Wyr nik

2

trjmianu

x 2 2 x + 12

to

= (2) 2 4 12 = 4 48

< 0.

x 2 x + 12 nie rozkada si na czynniki. 5. ( x + 3)( x 2 2 x + 12) stanowi ostateczny rozkad wielomianu W(x) na czynniki.
Stosujc analogiczne przeksztacenia, 3 2 W ( x) = x + x + 10 x + 150. roz na czynniki wielomian

Zadanie 10 (4 pkt.) Ustal, czy midzy zbiorami A i B zachodzi zale no A B, B A czy A = B , jeli:
A = x R : x 2 1 = 0 , B = x R : x3 4x 2 x + 4 = 0 .

Zadanie 11 (6 pkt.) Dany jest wielomian W(x). Wyznacz A = {x R : W ( x) = 0}, B = {x R : W ( x) 0}, C = {x R : W ( x) 0} ,

W ( x) = x 4 + 7 x 2 12 .

zbiory: jeli

Zadanie 12 (5 pkt.)
Wyznacz dziedzin funkcji f ( x) =

1 x + 6 x 2 11x + 6
3

Zadanie 13 (6 pkt.)
x 3 2x 2 x + 2 Wyznacz dziedzin i miejsca zerowe funkcji f ( x) = . x2 7x + 6

Poziom rozszerzony
Zadanie 1 (6 pkt.) Wyznacz wartoci a, b, c, tak aby wielomiany 2 W ( x) = a ( x 1)( x + 1) + b( x 2)( x + 2) + c( x 1)( x + 2) i P ( x) = 3 x + x 7 byy rwne. Zadanie 2 (7 pkt.) Wielomian W(x) jest stopnia trzeciego. Wiadomo, W (0) = 1, W ( 1) = 5, W (2 ) = 1, W (1) = 1 . Wyznacz wielomian W(x).

Zadanie 3 (8 pkt.) Liczba 2 jest dwukrotnym pierwiastkiem W ( x) = x 4 + ax 3 + bx 2 + 20 x 4. Wyznacz a i b. Dla wyznaczonych a i b roz ten wielomian na czynniki. Zadanie 4 (8 pkt.) Wielomian W(x) przy dzieleniu przez x 1, x 2, x 3 daje odpowiednio reszty 1, 2, 3. Wyznacz reszt z dzielenia wielomianu W(x) przez iloczyn ( x 1)( x 2 )( x 3) . Zadanie 5 (3 pkt.) Dany jest wielomian W ( x) = x 4 (k 1)(k + 1) x 3 + (k + 1) 2 x 2 3(k 1) x 5. Dla jakich k reszta z dzielenia tego wielomianu przez dwumian x 1 wynosi 2? Zadanie 6 (3 pkt.) Reszta z dzielenia wielomianu W(x) przez wielomian Q okrelony wzorem Q ( x) = x 4 + x 3 x 1 wynosi x 3 + x 2 + x + 2 . Wyznacz reszt z dzielenia wielomianu W(x)
przez x 2 1 .

SCHEMAT PUNKTOWANIA WIELOMIANY Poziom podstawowy

Numer zadania

Etapy rozwizania zadania

Zapisanie warunkw zadania: W (7) = 0 . W (2) = 18 Okrelenie jakiej postaci jest reszta: R ( x) = ax + b 7 a + b = 0 , Uo enie ukadu rwna i jego rozwizanie: 2a + b = 18 a = 2, b = 14 . Doprowadzenie do postaci: x 3 x 6 x + 6 = 0 . Sprowadzenie rwnania do postaci iloczynowej: ( x 1)( x 2 + x 6) = 0 . Wyznaczenie miejsc zerowych: -3, 1, 2. Obliczenie W (1) = 9a 18 . Wyznaczenie a: W (1) = 0 a = 2 . Zapisanie wielomianu W ( x) = x 3 + 3 x 2 + 13 x 15. Wykonanie dzielenia x 3 + 3 x 2 + 13 x 15 : ( x 1) ,

Liczba punktw
2 1 2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

x 2 + 2 x + 15 . Znalezienie pierwiastkw trjmianu kwadratowego: -3, 5. Rozo enie W(x) na czynniki: W ( x) = ( x 5)( x 1)( x + 3) . Podanie zbioru rozwiza nierwnoci: x ( 3,1) (5,+ ) .
Przeksztacenie nierwnoci do postaci ( x + 2) 2 ( x 2) 0 . Odczytanie miejsc zerowych: -2, 2. Podanie zbioru rozwiza nierwnoci: x 2,+ { 2}. Doprowadzenie rwnania do postaci iloczynowej: ( x 3) x 3 1 = 0 . Podanie rozwiza rwnania: 1, 3. Zapisanie warunkw: W (1) = 0 W (1) = 0 . 2 a + b 2 = 0 . Zapisanie ukadu rwna: 2 a b + 4 = 0 Rozwizanie ukadu rwna: a = 0, 5, b = 3 . Doprowadzenie rwnania do postaci iloczynowej: (x 2) x 2 + 1 = 0 . Podanie rozwiza rwnania: 2.

Sprawdzenie, czy liczba 1 jest pierwiastkiem wielomianu; tak . Wykonanie dzielenia ( x 3 4 x 2 + x + 6) : ( x + 1) . Odp.: x 2 5 x + 6 . Wyznaczenie pierwiastkw trjmianu kwadratowego, ktre s pozostaymi pierwiastkami W(x): 2, 3.

Numer zadania

Etapy rozwizania zadania

Zauwa enie, e 150 = 5 3 + 5 2 . Zapisanie W(x) w postaci W ( x) = x 3 + 5 3 + 10 x + 5 2 .

10

Doprowadzenie rwnania do postaci: ( x + 5) x 2 4 x + 30 . Obliczenie wyr nika trjmianu kwadratowego, < 0. Stwierdzenie, e rozkad W(x) na czynniki to W ( x) = ( x + 5) x 2 4 x + 30 . Wyznaczenie zbioru A: -1, 1. Wyznaczenie zbioru B: -1, 1, 4. Podanie odpowiedzi: A B . Zapisanie warunku x 2 = t , t 0 .

Liczba punktw 1 1
1 1 1 1 2 1 1 1

Zapisanie i rozwizanie rwnania t 2 + 7t 12 = 0; Odp.: 3, 4.

11

Wyznaczenie zbioru A = 3 ,2,2, 3 . Narysowanie wykresu wielomianu.

Wyznaczenie zbioru B: x 2, 3

) (

3, 2 .

1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Wyznaczenie zbioru C: x ( , 2 3 , 3 2,+ ) . Zapisanie warunku: x 3 + 6 x 2 11x + 6 > 0 . Znalezienie jednego z pierwiastkw cakowitych: 1, 2, 3. Wykonanie dzielenia wielomianu przez ( x 1) lub ( x 2) lub (x 3) . Znalezienie pierwiastkw: 1, 2, 3. Sporzdzenie wykresu wielomianu i podanie odpowiedzi D f : x ( ,1) (2,3) . Zapisanie warunku : x 2 7 x + 6 0 . Zapisanie dziedziny funkcji: D f : x R { ,6} . 1

12

13

Zapisanie rwnania x 3 2 x 2 x + 2 = 0 . Rozo enie wielomianu na czynniki ( x 1)( x + 1)( x 2) = 0 . Wyznaczenie pierwiastkw wielomianu: -1, 1, 2. Okrelenie miejsc zerowych funkcji: { -1, 2 }.

Poziom rozszerzony
Numer zadania

Etapy rozwizania zadania

Opuszczenie nawiasw wielomianu W(x). Redukcja wyrazw podobnych W(x) = (a +b + c)x2 + cx a 4b 2c.

Liczba punktw 1
1

a+b+c =3 Porwnanie stopni i uo enie ukadu rwna: . c =1 a 4b 2c = 7 Rozwizanie ukadu rwna: a = 1, b = 1, c = 1 . Zapisanie W(x) = ax 3 + bx 2 + cx + d . d = 1 a + b c + d = 1 . Uo enie ukadu rwna: a +b + c =1 8a + 4b + 2c + d = 1 Rozwizanie ukadu: a = 1, b = -2, c = 1, d = -1. Wyznaczenie wielomianu: W(x) = x 3 2 x 2 + x 1 . Zauwa enie, e ( x 2) 2 W ( x)
Wykonanie dzielenia . Zapisanie reszty R(x) = ( 12a + 4b + 52)x 16a 4b 52. 12a + 4b + 52 = 0 Uo enie ukadu rwna: . 16a 4b 52 = 0 Rozwizanie ukadu rwna: a = 0, b = -13 . Rozo enie W(x) na czynniki: ( x 2) 2 ( x + 2 5 )( x + 2 + 5 ) . Zapisanie jakiej postaci jest reszta: R ( x) = ax 2 + bx + c .

2 2 1

3 1 1 2 1 1 1 2 1 3 3 1 1 1 1 1 1 1

a +b + c =1 Uo enie ukadu rwna: 4a + 2b + c = 2 . 9a + 3b + c = 3

Rozwizanie ukadu rwna: a = 2, b = -7, c = 6. Zapisanie reszty R ( x) = 2 x 2 7 x + 6 . Obliczenie W(1) = -k 1. Uo enie rwnania W(1) = 2. Rozwizanie rwnania i podanie odpowiedzi: k = -3. Zauwa enie, e reszta z dzielenia W przez x 2 1 jest rwna reszcie z dzielenia x 3 + x 2 + x + 2 przez x 2 1 . Wykonanie dzielenia . Podanie reszty R ( x) = 2 x + 3 .