TEVRAT, ZEBUR, NCL VE KUR'N'DAN GZLEMLER

MESUT KAYNAK
www.kurandasevgi.gen.tr E-mail:mesutkaynak@superonline.com

NDEKLER
BRNC BLM
( DNLER TARH )
NSZ Hz. SA HRSTYANLIIN MMARI PAVLUS MUDUR? NCL Hz. SA VE KUTSAL RUHUN TANRILII ZNKTEN GNMZE KADAR HRSTYANLIK YAHUD TARH Hz. BRAHM Hz. MUSA TEVRAT Hz. DAVUD VE ZEBUR Hz. MUHAMMED KURANI KERM KURAN IN YAHUDLERE VE HRSTYANLARA BAKII

KNC BLM
( KTAPLARIN KARILATIRILMASI )
SA MESH TANRI MI? KUTSAL RUH CEBRAL ALLAH MDR? SA MESH DRLD M? SA MESH DNECEK M? ALLAHA KULLUK ETMEK ALLAH KORKUSU SNNET VE VAFTZ SAVA MELEK, EYTAN VE CN KADIN NSANDA SEVG ALLAH SEVGS GNAHLARIN BAILANMASI KURTULU (SONSUZ YAAM) AHRET HAYATI NVERSTELERDEN MEKTUPLAR YAZARIN ZGEM KAYNAKA

NSZ
Toplumumuzun Avrupa Birlii srecinde bulunmas, her konuda olduu gibi dinler arasnda da bilgi sahibi olmamzn nemini arttrmtr. Acaba vahiyle gelen dinlerde ne gibi benzerlikler ve uyumsuzluklar vardr? Bunlarn bilinmesi toplumlar aras dostluklarda yeni ufuklarn alma nedeni olabilir. lh Kitaplar incelendiinde, yol ve yntemdeki kk deiiklikler dnda esasta hibir fark olmad grlmektedir. Peygamberlere indirilen kitaplar ve sahifeler birletirildiinde, tek ve kaln bir kitap haline de gelebilirdi. Ancak Yaratc Kudret isteseydi, insanlara tek bir kitap da yasalarn aklard, fakat byle yapmad. Her kitap sahibi iin ayr bir yol ve yntem belirleyerek, toplumuna nasl faydal olabileceini, her birinin insanln hayr ve mutluluu iin ne gibi iler yapacan snamak istedi. Gzelliin ve sevginin kayna Yce Allah'n sevgi ile ykledii insanlar birbirini sevmeli, barsever bir dnya kurmak iin birlemeli ve btnlemeliydi. Kitabn hazrlanmasnda her konu, lh Kitaplar'daki bilgilerin nda ayr ayr yazlm ve zet blm ile de sonlandrlmtr. Baz konularn ayrntl veya dar kapsaml olarak yazlma nedeni, o kitaptaki verilerin ok ya da az oluundan kaynaklanmaktadr. Bunlar yanstrken tarafsz ve tamamiyle objektif olmaya byk zen gsterilmitir. Yce Rab'bim! znin ve ltfunla kitabmzn toplumumuza ve btn insanlara faydal olmasn itenlikle dua ediyorum.

Mesut KAYNAK Nisan 2007

BRNC BLM
( DNLER TARH )

Hz. SA (a.s.)
Hristiyanlar'n babas Hz. sa, M.. 6 il 4 yllarnda mucizev ekilde babasz olarak dnyaya gelmiti. Doumu; insanlk tarihinin bir dnm noktas olarak kabul edilmi, Bat lkeleri de takvimi Hz.sa'y milt alarak dzenlemitir. Hz.sa; ncil'de ve Kur'an' Kerim'de meshedilmi, kutsal yala kutsanm anlamna gelen Mesih ismiyle ve Yce Yaratc'y anlatt iin Tanr Sz ile de tanmlanmaktadr. O'nun Hz.brahim'in olu Hz.shak soyundan geldii kabul edilir. Annesi Hz. Meryem, drt sekin aileden biri olan mran Ailesi'ndendi. Peygamberlik grevine gen bir ada iken balam, yaklak be yl devam etmiti. Luka 3 / 23 : sa greve balad zaman otuz yalarndayd, Yusuf'un olu sanlyordu. Hz. sa baz aratrmaclara gre hi evlenmemi, bazlarna gre de Mecdelli Meryem ile evlenerek bir ocuu olmutu. Yaam boyunca ald vahiyleri szl olarak aktarm, bunlar da yazya gememiti. Dnyadan ayrl M.S. 30 il 33 yllarnda olmutu.

Hz. sann Doumu Hz. sann ocukluu Hz. sann Geli Nedeni Hz. sann Teblii Hz. sann Mucizeleri Yahudi Din Adamlarnn Dmanl Hz. sann lm

HZ. SA'NIN DOUMU

ncil'e Gre Hz.sa'nn Doumu
Hz. sa'nn doumu, Yce Tanr'nn bir mucizesidir. Kuds ehri yaknlarnda ki Beytlehem'de babasz olarak dnyaya gelmiti. Luka ncili doumu hakknda yle yazmaktadr : 1/26, 37 : Tanr, Melek Cebrail'i Celile'de bulunan Nasra adl kente, Davut'un soyundan Yusuf adndaki adamla nianl kza gnderdi. Kzn ad Meryem'di. Onun yanna giren Melek : Selam, ey Tanr'nn ltfuna erien kz ! RAB seninledir... Korkma Meryem, gebe kalp bir oul douracak, adn sa koyacaksn... Meryem Melee : Bu nasl olur? Ben erkee varmadm ki, dedi. Melek ona yle yant verdi: Kutsal Ruh senin zerine gelecek, Yceler Ycesi'nin gc sana glge salacak. Bunun iin doacak olana Kutsal, Tanr olu denecek... Tanr'nn yapamayaca hibir ey yoktur. Burada Tanr olu kavram kullanlmtr. Bu biyolojik bir oulluk deil, Tanr'ya yakn olmann, rza ve sevgisini kazanmann bir ifadesiydi. Tevrat ve Zebur'da da bu kavram, ayni manada pekok kullanlmtr.

Kur'an'a Gre Hz. sa'nn Doumu

Kur'an' Kerim'de Hz.sa'nn doumu, Meryem Suresi'nde anlatlmtr. 19/17, 22: Allah yle buyuruyor : Meryem gizlenmek iin, onlarla kendi arasna bir perde ekmiti. Biz, ona Cebrail'i gndermitik de ona tam bir insan eklinde grnmt. Meryem, Senden Rahman'a snrm. Eer Allah'tan ekinen biri isen (Bana ktlk etme) dedi. Melek Cebrail, Ben ancak RAB'bin elisiyim. Sana tertemiz bir ocuk balamak iin gnderildim, dedi. Bana hibir insan dokunmad ve iffetsiz bir kadn olmadm halde, benim nasl bir ocuum olabilir? dedi. Cebrail, Evet, yle. RAB'bin diyor ki: O i Benim iin ok kolaydr. Onu (sa'y) insanlara bir mucize, katmzdan bir rahmet klmak iin byle takdir ettik. Bu zaten (ezelde) hkme balanm bir itir. dedi. Bylece Meryem ocua gebe kald ve onunla uzak bir yere ekildi.

Hz.sa'nn doumu hakknda ncil ve Kur'an ayni anlatm kullanmtr. Ancak Hristiyanlar sonra ki yzyllarda (M.S.325) Hz.sa'y Yaratc Kudret ile ayni zde kabul ederek tanrlatrmlard. Kur'an' Kerim ise buna iddetle kar km Hz.sa'da tpk Hz. Adem gibi ol emri ile babasz yaratldn aklamtr. Meryem 19 / 35 : Bir oul edinmek Allah'a asla yaramaz. O'nun an ycedir. Bir i ve olua karar verdi mi, ona sadece OL der ve o hemen oluverir. Allah katnda, yaratl bakmndan Hz.sa'nn durumu Hz.Adem'in durumu gibiydi. Ali mran 3 / 59 : Allah katnda sa'nn durumu, Adem'in durumu gibidir. Onu topraktan yaratt, sonra ona OL dedi, o da oluverdi. Yce Yaratc; Hz.Adem'i toprak ile ekillendirmi ve ruh vererek onu canlandrmt. Kur'an'a gre Hz.sa da Hz.Adem gibi babasz yaratlm, Yce Allah'n olu deil, kulu ve peygamberiydi.

HZ. SA'NIN OCUKLUU

Hz. sa'nn ocukluu hakknda bilgiler yalnz Luka ncili'nde bulunmaktadr. ncil'e gre; o kck bir bebek iken snnet edildi. Luka 2/21 : Sekizinci gn, ocuu snnet etme zaman gelince, ona sa ad verildi. Bu, onun anne rahmine dmesinden nce melein kendisine verdii isimdi. Hz. sa'da her yahudi ocuu gibi, o da bebek iken snnet olmu, Tanr'nn Hz.brahim ile yapt antlamann iaretini almt. Hz.Meryem Kuds yaknlarnda ki Beytlehem'de Hz.sa'y dnyaya getirdikten sonra, nianls Yusuf ile Nasra'ya geldiler. Luka 2 / 39 : Yusuf'la Meryem, RAB'bin yasasnda ngrlen hereyi yerine getirdikten sonra Celile'ye, kendi kentleri Nasra'ya dndler. ocuk byyor, gleniyor ve bilgelikte yetkinleiyordu. Tanr'nn ltfu onun zerindeydi. ocukluunu geirmi olduu kentten dolay Nasral sa ve ona bal olan topluluk da Nasraniler olarak anlyordu. Hz.sa'nn doumundan sonra Hz.Meryem marangozluk yapan Yusuf ile evlendi. Hz.sa, bu evlilikten drt erkek karde ile kzkardelere sahip olmutu. Matta 13/55, 56 : Marangozun olu deil mi bu? Annesinin ad Meryem deil mi? Yakup, Yusuf, Simun ve Yahuda onun kardeleri deil mi? Kzkardelerinin hepsi aramzda yaamyor mu?... Hz.sa'dan sonra kardelerinin en by olan Yakup, aabeyinin grevlerini devam ettirerek 30 yl Nasrani topluluuna bakanlk etmiti. Namuslu, drst ve Hz.sa Mesih'in retisini eksiksiz uygulayan bir lider olarak tanmlanyordu. Bugn; ncil'i oluturan 27 kitabn, 20.srasn, Hz.sa'nn kardei Yakup'un Mektubu almaktadr. Hz.sa Nasra'da kardeleri ile byyor, insanlar tarafndan beeniliyor ve seviliyordu. Yahudi tresine uygun olarak, 12.yan gerektirdii dinsel trenler ona da yapld. Luka 2 / 41, 51 : sa'nn annesi babas her yl Fsh Bayram'nda Yerualim'e (Kuds'e) giderlerdi. sa 12 yana gelince, bayram geleneine uyarak yine gittiler. Bayramdan sonra eve dnerken kk sa Yerualim'de kald... gn sonra onu tapnakta buldular. Din retmenleri arasna oturmu, onlar dinliyor, sorular soruyordu, Onu dinleyen herkes zeksna ve verdii yantlara hayran kal yordu...sa onlarla birlikte yola kp Nasra'ya dnd. Onlarn szn dinledi... sa bilgelikte ve boyda geliiyor, Tanr'nn ve insanlarn beenisini kazanyordu.

HZ. SA'NIN GEL NEDEN

Hz. sa'nn geli sebebi olarak ncil'de iki reti bulunmaktadr. Pavlus ve Yuhanna ncili, tanrlam bir sa Mesih'i anlatrken, Sinoptik nciller ise peygamber konumunda bulunan Hz. sa'nn geli sebebini detaylaryla aklar. Kur'an' Kerim ikinci gr ile ayni paralellii gstermektedir.

Pavlus ve Yuhanna ncili'ne Gre

Pavlus mektuplarnda, dier nciller'de bulunmayan tamamiyle kendisine ait bir retiyi aklamtr. Hz. sa, doutan gnahl olan insanlar kurtarmak iin dnyaya gelmiti. Aktt kan da gnahlarn bedeliydi. Bu inan, Hristiyanln ana direklerinden birini tekil eder. Ona gre ilk insan ve peygamber Hz. Adem yasaklanm meyvay yiyerek Tanr'ya itaatsizlik etmi, asilii baba - oul vastasyla soyuna

da gemi, bylece btn insanlar gnahkr olmutu. Romallar 5 / 12 : Gnah bir insan (Adem) araclyla, lm de gnah araclyla dnyaya girdi. Bylece lm btn insanlara yayld. nk hepsi gnah iledi. Tanr; insanlara olan sevgisinden dolay onlar bu gnahtan kurtarmak iin bir yntem sundu. z Olu'nu dnyaya gnderip kurban edecek, onun kan bu gnahlarn bedeli olacakt. Romallar 8 / 3: ...z Olu'nu gnahl insan benzerliinde gnah sunusu olarak gnderip gnah insan benliinde yarglad. Ancak sa Mesih'e iman edenler doal gnahlarndan kurtulacak, sonsuz yaama kavuacaklardr. Romallar 6/22: imdi gnahtan zgr klnp Tanr'nn kullar olduunuza gre, kazancnz kutsallama ve bunun sonucu olan sonsuz yaamdr. Yuhanna ncili'nde de Hz. sa'nn geli sebebinin sonsuz yaam olduu aklanmtr. Yuhanna 10/10: ...Ben (sa) ise insanlar yaama, bol yaama sahip olsunlar diye geldim. Tanr'nn z Olu olan sa Mesih'e iman edenler sonsuz yaama kavuacaktr. Yuhanna 11 / 25,26 : sa ona Dirili ve yaam Ben'im dedi. Bana iman eden kii lse de yaayacaktr. Yaayan ve Bana iman eden asla lmeyecek... Netice olarak Pavlus'un Mektuplar ve Yuhanna ncili; Tanr'nn insanlar gnahtan ve lmden kurtarmak zere, z Olu sa Mesih'i gnderdiini aklar.

Sinoptik nciller'e Gre

Sinoptik nciller'e gre Hz. sa; Tevrat' dorulamak, insan eliyle konulan yasalar temizlemek, toplumu iine dtkleri din ve ahlak kntden kurtarmak ve Kutsal Yasa'y ncil ile yeniden dzenlemek iin gelmiti. O, srailoullarna gnderilmi son peygamberdi. Kutsal Yasa'y tamamlamaya geldim. Matta 5 / 17 : Kutsal Yasa'y ya da peygamberlerin szlerini geersiz klmak iin geldiimi sanmayn.Ben geersiz klmaya deil, tamamlamaya geldim. Tanr Buyruunu Geleneklerinizle rtmeyin.Din adamlar; kuaktan kuaa aktardklar gelenekleri Tevrat'n iine sokarak Tanr szn rtm, menfaatlerine uyumlu ayr bir din haline getirmilerdi. Yce Tanr elisi Hz.sa Mesih'e, ncil ile bu bozulmay temizleme grevi de vermiti. Markos 7 / 8,9,13 : Siz Tanr buyruunu bir yana brakm, insan yasalarna uyuyorsunuz... Kendi geleneini srdrmek iin Tanr buyruunu bir kenara itmeyi ne gzel beceriyorsunuz...Kuaktan kuaa aktardnz geleneklere, Tanr'nn szn geersiz klyorsunuz. Korunan Yasalar. Hz. sa Tevrat'ta ki en nemli yasay, ncil'e kelime kelime ilve etmiti. Markos 12 / 28,29 : ...Yahudi din bilgini sa'ya, buyruklarn en nemlisi hangisidir, diye sordu. sa yle karlk verdi. En nemlisi udur. Dinle ey srail! Tanr'mz RAB tek RAB'dr. Tanrn RAB'bi btn yreinle, btn cannla, btn aklnla ve btn gcnle seveceksin. Ayni yasa Tevrat'ta Tesniye kitabnda da vardr. 6 / 4, 5 : Dinle ey srail! Tanr'nz RAB tek RAB'dr. Tanrm RAB'bi btn yreinle, btn cannla ve btn kuvvetinle seveceksin. Esas Deimeyen Yasalar. Tevrat'ta ki On Emir'in byk blm de ncil'de de yasalamtr. Matta 19/16,19: Adamn biri sa'ya gelip, retmenim, sonsuz yaama kavumak iin nasl bir iyilik yapmalym? diye sordu... sa, 'Tanr'nn buyruklarn yerine getir, dedi. Adam, Hangi buyruklar, diye sordu. sa u karl verdi : Adam ldrmeyeceksin, almayacaksn, yalan yere tanklk etmeyeceksin, annene babana sayg gstereceksin ve komunu kendin gibi seveceksin. Tevrat'ta ise On Emir yledir. k 20/1, 17 : Tanr yle konutu: Seni Msrdan, kle olduun lkeden karan Tanrn Yahve Benim.1) Benden baka Tanrn olmayacak. 2) Put yapmayacaksn, putlarn nnde eyilmeyecek, onlara tapmyacaksn. 3) Tanr'nn adn bo yere azna almayacaksn. 4) Alt gn alacak btn ilerini yapacaksn, ama yedinci gn Bana, Tanrn RAB'be abat Gn olarak adanmtr. 5) Annene, babana sayg gstereceksin. 6) Adam ldrmeyeceksin. 7) Zina yapmayacaksn. 8) almayacaksn. 9) Komuna kar yalan yere tanklk etmeyeceksin. 10) Komunun hibir eyine gz dikmeyeceksin.

Yumuatlan Yasalar. Tevrat'ta ksas (deme) emri vardr. Yce Tanr, eski an insanlar iin uygun grd aadaki sert yasay ncil'de hafifletmitir. Luka 6 / 27,31 ve Matta 5 /38,40 : Gze gz, die di dendiini duydunuz. Ama ben size diyorum ki, ktye kar direnmeyin. Sa yananza bir tokat atana, br yananz evirin. Size kar davac olup gmleinizi almak isteyen ceketinizi verin... Sizden birey isteyene verin, sizden dn isteyeni geri evirmeyin. Tevrat'ta ksas emri yledir. k 21 / 23, 25 : Kar taraf zarar grrse, o zaman can yerine can, gz yerine gz, di yerine di, el yerine el, ayak yerine ayak, yank yerine yank, yara yerine yara vereceksin. Ayette grld gibi Tevrat'ta ksas emri, zamann ilkel artlarna gre sert bir ekilde bulunmaktayd. Bu sert yasa, Kur'an' Kerim'de de sen affetmeyi esas al buyruu ilave edilerek yumuatlmtr. (Maide 5/45) Kur'an'a Gre Hz.sa'nn Geli Sebebi. Kur'an, Hz.sa'nn geli nedeni hususunda Matta, Markos ve Luka ncilleri ile paralellik gstermektedir. Hz.sa; peygamber olarak Tevrat' dorulamak,baz aksaklklar dzeltmekle grevlendirilmi, RAB'bin mucizelerini de beraberinde getirmiti. Ali mran 3/50: (sa) Benden nce gelen Tevrat' dorulayc olarak ve size haram klnan baz eyleri hell klmak iin gnderildim. RAB'biniz tarafndan size bir mucize de getirdim; o halde Allah'a kar gelmekten saknn ve bana itaat edin. Allah Hz.sa'ya ncil'i vermiti. Maide 5/46: ...O'na ncil'i verdik. Hidayet ve k vard onda...

Hz. SA'NIN TEBL

Hz. sa Tebli grevine, Hz.Yahya tarafndan vaftiz edilmesiyle balar. Hz.Yahya, Hz.Zekeriya'nn oluydu. Hz.sa'dan alt ay daha bykt. nceleri Tevrat'a sonra da ncil'e hizmet etmiti. Babas Hz. Zekeriya gibi o da halk tarafndan ehit edildi.

Hz.sa Vaftiz Oluyor

Hz.Yahya Yahudiye l'nde ortaya kt. Btn yre halk ona geliyor, gnahlarn itiraf ediyor, onun tarafndan eria Irma'nda su ile vaftiz ediliyordu. Matta 3/13,16 : Bu srada sa, Yahya tarafndan vaftiz edilmek zere Celile'den eria Irma'na, Yahya'nn yanna geldi. Ne var ki Yahya 'Benim senin tarafndan vaftiz edilmem gerekirken, sen mi bana geliyorsun?' diyerek ona engel olmak istedi. sa ona u karl verdi: imdilik buna raz ol! nk doru olan hereyi bu ekilde yerine getirmemiz gerekir, dedi. O zaman Yahya onun dediine raz oldu. sa vaftiz olur olmaz sudan kt. Hristiyanlkta Hz.sa tarafndan ngrlen vaftiz olma emri, Tanr'ya iman etmenin bir sembol olmutu. Bu ruhsal tren, su ile yaplmaktayd. Yahudiler'de ve Mslmanlar'da ki snnet olmann yerini, Hristiyanlarda vaftiz olma almtr. Bu tren; Hz.sa ve havarileri zamannda sa adyla yaplm; sonra ki yzyllarda da Baba, Oul ve Kutsal Ruh ismiyle dzenlenmitir.

Hz. sa'nn Elileri (Havariler)

Hz.sa'nn yardmclar havariler, genellikle balklkla urayorlard. Tanr'ya ve O'nun peygamberi Hz.sa'ya itenlikle iman etmilerdi. Maddi ve manevi tm gleri ile Tanr'nn Elisi'ne destek vermiler, Hz.sa'dan sonra da birok lkelere giderek ncil Yasalar'n insanlara retmilerdi. Markos 1/16, 18: ...Bu adamlar balkyd. sa onlara : 'Arkamdan gelin, sizleri insan tutan balklar yapacam' dedi. Onlar da hemen alarn brakp onun arkasndan gittiler. Hz.sa bylelikle yardmclarn belirledi. Matta 10/ 2,4: Bu on iki elinin adlar yle: Birincisi Petrus adyla bilinen Simun, onun kardei Andreas, Zebedi'nin oullar Yakup ve Yuhanna, Filipus ve Bartalmay, Tomas ve vergi grevlisi Matta, Alfay olu Yakup ve Taday, Yurtsever Simun ve sa'ya ihanet eden Yahuda skariot. Markos 3/13,15 : sa, daa karak istedii kiileri yanna ard... Bunlardan 12 kiiyi yannda bulundurmak, Tanr szn duyurmaya gndermek ve cinleri kovmaya yetkili klmak zere seti... Kur'an' Kerim'de havarilerden vg ile sz eder. Saf 61/14: 'Ey iman edenler, Allah'n yardmclar

olun. Nasl ki Meryem olu sa havarilere, 'Allah'n yardmclar kimlerdir?' dediinde havariler, 'Allah yolunun yardmclar biziz', demilerdi. Bylece srailoullar'nn bir ksm iman ederken, bir ksm da inkr etmiti...

Ne Mutlu Bar Salayanlara

Hz.sa ocukluunun getii Nasra blgesinden ayrlarak Celile'nin Genaseret Gl kysnda, ilk tebli grevine balad. Filistinin her tarafnda mesajlarn veriyor, insanlarn byk ilgisini ekiyordu. Halk arasnda rastlanan hastalar iyiletiriyor, birok mucizeleri de gerekletiriyordu. n Suriye'ye kadar btn lkelere yaylmt. Hz.sa kalabalklar grnce rencileri havarilerle daa kt. Halka yle seslendi :Matta 5/1,10: Ne mutlu ruhta yoksul olanlara! nk Gklerin Egemenlii onlarndr. Ne mutlu yasl olanlara! nk onlar teselli edilecekler. Ne mutlu yumuak huylu olanlara! nk onlar doyurulacaklar. Ne mutlu merhametli olanlara! nk onlar merhamet bulacaklar. Ne mutlu yrei temiz olanlara! nk onlar Tanr'y grecekler. Ne mutlu bar salayanlara! nk onlara Tanr oullar denecek. Ne mutlu doruluk uruna zulm grenlere! nk Gklerin Egemenlii onlarndr. Gklerin Egemenlii, ncil'in baz blmlerinde de Tanr'nn Egemenlii olarak geen bu kavram, Kur'an'a gre dnyada ve ahirette gereklemekte olan adalet ve hakimiyettir. Hristiyan inanna gre, Hz.sa'nn dnyaya gelmesi ile Gklerin Egemenlii balamtr, onun bir kral olarak melekleriyle geri dnyle de tamamlanacaktr. Yahudilerin inanna gre ise, Hz.Davud'un soyundan bir mesih gelerek, inanlarna ve kurtulularna araclk edecektir.

nsann inden Kaynaklanan Ktlkler

Hz.sa, halk yine yanna ararak onlara insan kirleten iinden, yreinden kaynaklanan ktlklerdir, dedi. Markos 7/15, 22: nsann dnda olup iine giren hibir ey onu kirletmez. Dtan giren, insann yreine deil, midesine gider, oradan da helaya atlr... nsan kirleten, insann iinden kandr. nk kt dnceler fuhu, hrszlk, cinayet, zina, akgzllk, ktlk, hile, sefahat, kskanlk, iftira, kibir ve aklszlk iten, insann yreinden kaynaklanr. Bu ktlklerin hepsi iten kaynaklanr ve insan kirletir.

Davut Soyundan Kurtarc Kral sa Mesih

Hz.sa, asrlardan beri huzur bulmam Yahudi halknn yaknda kurtulua ereceklerini, Tanr'nn egemenliinin yakn olduunu syleyerek moral veriyor ve inanlarn kuvvetlendiriyordu. Halk onun Davut soyundan geldiini, kurtarc kral Mesih olduuna inanyordu. Bu Tanrnn Egemenliini kurmasn bekledikleri kurtarc kralla zdeletirilmesinden kaynaklanyordu. Hz.Davud; srailoullar'nn en nl, en ok sevilen, Tanr'nn sevgisini kazanm ve Zebur ile dllendirilmi bir kralyd. Davud olu peygamber sa Mesih'de, atas kral Davud gibi Tanr'nn sevgisini kazanacak, halk zulmlerden kurtaracak ve onlar kurtulua erdirecekti. Bu inan btn Yerualim ehrine yaylmt. Matta 21 / 9, 11: ...Kalabalklar yle baryorlard: Davud oluna hozana (imdi kurtar)! RAB'bin adyla gelene vgler olsun, en ycelerde hozana! sa Yerualim'e girdii zaman btn kent, Bu kimdir diyerek alkaland. Kalabalklar, 'Bu Celile'nin Nasra Kenti'nden Peygamber sa'dr', diyordu.

Bakasn Balayn Siz de Balanrsnz

Hz.sa etrafn eviren toplulua : Beni dinleyin, sizlere unu sylyorum. Luka 6/37,41 : Bakasn yarglamayn, siz de yarglanmazsnz. Sulu karmayn, siz de sulu karlmazsnz. Bakasn balayn siz de balanrsnz. Verin, size verilecektir... Hangi lekle verirseniz ayni lekle alacaksnz... Sen neden kardeinin gznde ki p grrsn de kendi gznde ki mertei farketmezsin. Kendi gzndeki mertei grmezken, kardeine nasl, 'karde izin ver, gznde ki p

karaym', dersin? Seni iki yzl! nce kendi gznde ki mertei kar, o zaman kardeinin gznde ki p karmak iin daha iyi grrsn.

HZ. SA'NIN MUCZELER

Hz. sa Mesih mucizev bir doumla babasz olarak dnyaya gelmiti. Yce Tanr onu zel olarak hazrlam, ilim ve hikmetle destekleyip gndermiti. Birok mucizeleri sergilemesiyle byk bir peygamber olduunu gsteriyordu. Mucize; insanlarn yapamad, ancak Yce Tanr tarafndan yaplan veya peygamberlerine verdii tabiat st bir olaydr. Hz.sa Tanr'nn izniyle lleri diriltmi, krlerin gzlerini am, czamllar iyiletirmiti. ncil, Hz. sa'nn gerekletirdii mucizeleri geni olarak anlatmaktadr. Bunlar zetlenecek olursa: Binlerce insann doyurulmas, ktrmlerin ve fellilerin iyiletirilmesi, kr olan gzlerin almas, ruhsal hastalarn (cinlilerin) ve czamllarn iyiletirilmesi, llerin diriltilmesi, frtnann dindirilmesi, hastalarn ve sarallarn iyiletirilmesi, Hz.sa'nn su stnde yrmesi, suyu araba evirmesi, sarlarn iyiletirilmesi. Kur'an' Kerim de Hz.sa'nn mucizelerini dorulamaktadr. Ancak bu olaylarn Allah katnda, O'nun izniyle olduunu vurgular. Ankebut 29/50 : ...De ki mucizeler Allah katndadr. Maide 5/110 ayeti u aklamay yapmtr: Allah, 'Ey Meryem olu sa, sana ve annene olan nimetimi hatrla, buyurmutu. Seni Kutsal Ruh'la (Cebrail'le) desteklemitim; beikte ve yetikin iken insanlarla konuuyordun. Hani sana kitab, hikmeti. Tevrat' ve ncil'i retmitim. zninle amurdan ku gibi birey yapm, ona flemitin de o yine iznimle canl ku olmutu. Anadan doma kr, alacal (czaml) hastay iznimle iyiletirmitin. znimle lleri diriltiyordun...

YAHUD DN ADAMLARININ DMANLII

Hz. sa zamannda Filistin, ok tanrl putperest Romallar'n egemenliindeydi. Bu Greko-Romen kltrnden etkilenen srailoullar'nn inanlarnda kntler meydana getirmi, dinlerini farkl yorumlayan birok mezhepler olumutu.

Din Adamlarnn Durumu

Meydana gelen birok mezheplerden en nemlileri Ferisiler ve Saddukiler'di. Ferisiler; dindar bir Yahudi mezhebiydi, Tevrat'a ve dinsel kurallara balydlar. Ancak bu samimi inanlarn zamanla kaybettiler. arpk inanlara sapm geleneklerini Tevrat'a kartrarak bunlar yasalatrmlard. Halk zerinde byk bir otoriteye sahiptiler ve sayg gryorlard. Oluturduklar sahte din, onlara hem mevki ve hem de kar salyordu. Saddukiler, yalnz Hz. Musa'nn kitaplarn kabul ediyorlar; lmden sonra ki yaam, dirili, cennet, cehennem dncesine ve cin, melek gibi olaanst varlklara inanmyorlard. Hepsi zengindi, Roma ynetimi ile ibirlii iindeydiler, onlardan byk menfaatleri vard. Ferisiler ve Saddukiler'de Romallar'n ynetiminden memnundular, nk mevcut dzenden kar salyorlard. Hz.sa; Roma'nn getirdii putperest kltrn ve sapm din adamlarn hedef almt. Onlar doru yola, Tanr'nn yoluna davet ediyordu. Bu durumdan ok rahatsz olan din adamlar, Hz.sa'ya kar kyor, onu byclkle suluyordu.

Hz.sa Sapm Din Adamlarn Uyaryor

Baz din adamlar; Tevrat Yasas'n kuaktan kuaa deitirmiler, kendi karlarna uygun bir din meydana getirmilerdi. Markos 7 / 1, 8,13: sa, Ferisilere ve baz din bilginlerine yle dedi: Siz Tanr buyruunu bir yana brakm, insan tresine uyuyorsunuz... Kuaktan kuaa aktardnz trelerle, Tanr'nn szn geersiz klyorsunuz. Hz.sa halkn nnde din bilginlerini sahterkarlkla, zavall dul kadnlar kandrarak kar salamakla suluyordu. Luka 20/45,46: Btn halk dinlerken sa rencilerine yle dedi : Uzun kaftanlar iinde dolamaktan holanan, meydanlarda selmlamaya, havralarda en sekin yerlere, lenlerde ba kelerde kurulmaya baylan din bilginlerinden saknn. Dul kadnlarn maln, mlkn smren, gsteri iin uzun uzun dua eden bu kiilerin cezas daha ar olacaktr. Din adamlar; Tanr sevgisini ve adaleti hereyden stn tutacaklar yerde, bu gerei ihmal ediyor, sahtekrlk yapyorlard. Luka 11 / 42, 46: Vay halinize ey Ferisiler! ... Adaleti ve Tanr sevgisini ihmal edersiniz... nsanlara tamas g ykler yklersiniz, kendiniz ise bu ykleri kaldrmak iin parmanz bile kprdatmazsnz.

Menfaati Bozulan Dincilerin Dmanl

Hz.sa halkn nnde baz din bilginleri ve Ferisiler'in i yzn birer birer aklaynca, onlarn dmanlklar daha da artmt. Matta 21/45,46 : Bakhinler ve Ferisiler, sa'nn anlatt benzetmeleri duyunca bunlar kendileri iin sylediini anladlar. Onu tutuklamak istedilerse de halkn tepkisinden korktular, halk onu peygamber sayyordu. Bir taraftan din adamlar Hz.sa'y yalanc peygamber iln ederek halkn gznden drmeye almlar ve bunda da muvaffak olmulard. Yahudi halk iinde Hz.sa'ya iman etmi, ancak kk bir topluluk olan Nasraniler vard. Dier taraftan Roma ynetimi ile Greko-Romen kltrn kabul edenler Hz.sa'dan rahatsz oluyordu. nk o, n btn lkeye yaylm Yahudilerin kurtarc kral Davut olu sa Mesih'ti. Hz.sa, tm bu olumsuzluklar karsnda peygamberlere zg sabryla, tebli grevine devam ederek insanlar Tanr yoluna davet ediyordu. Kur'an' Kerim, Hz.sa'ya kar oluan cepheyi yle bildirmektedir. Zuhruf 43/63, 65 : sa ak kantlarla geldiinde demiti ki: Ben size hikmet getirdim ve tartp durduunuz eylerin bir ksmn size aklayaym diye geldim. O halde Allah'tan korkun ve bana itaat edin... Byle iken aranzdan kan hizipler anlamazla dtler...

HZ. SA'NIN LM
(Bkz. Bu kitap, sa Mesih Dirildi mi?)

HIRSTYANLIIN MMARI PAVLUS (ST. PAUL) MUDUR?

Hrstiyanln mucidi ve bu dinin temelini atan en nemli kiisidir. nk Hristiyan toplumun tarihini anlatan, kendi inan bilgilerini ncil yazarlarndan da yllarca evvel aklayarak belgeleyen, Pavlus'un ateli mektuplardr. Bugn bu mektuplar Hristiyanln temel kaynan oluturmaktadr. Kendisi Hz.sa'y hi grmedii halde onun elisi (havarisi) nvann da alan tek insandr.

Tarsuslu Saul'n Hristiyanlara Zulm Saul'n Vaftiz Olmas Pavlus (St. Paul) ve Nasraniler Hz.sa'nn Kardei Yakup'un Mektubu Pavlus - Nasrani Anlamazl Pavlus Eski Yasalar Geersiz Sayyor Pavlus'un sa Mesih'i Tanmlamas Nasraniler'le Pavlus'un atmas Roma Ynetimine irin Grnme Pavlus'un Hristiyanl Yayma Sava

TARSUSLU SAUL'N HIRSTIYANLARA ZULM

Saul, 1.yzyln banda Tarsuslu Yahudi bir aileden dodu. Hristiyanl kabul ettikten sonra da Pavlus ismini ald. Genliinde Kuds'e giderek Eski Antlama'y (Tevrat') ok iyi bir eitim ile inceledi, teolog (tanr bilimcisi) olarak yetiti. Tarsuslu olduu iin Roma kltrne de vakft. Halkn konutuu Aramice ve braniceden baka Greke'yi de iyi biliyordu. Kuds'te ki Tapnak'ta ibadet ediyor, Tevrat Yasalar'n yaymak ve retmek iin almalar yapyordu. Pavlus, hayat boyunca hi evlenmemiti. 1. Korintiler 7/8: Yine de evli olmayanlara dul kadnlara unu sylyorum : Benim gibi kalsalar kendileri iin iyi olur. Bu arada Hristiyan Topluluklarna kar nefret ve fkeyle doluydu. Elilerin leri 8/3 : ...Saul ise Hristiyan topluluunu krp geiriyordu. Ev ev dolaarak, kadn erkek demeden imanllar dar srklyor, hapse atyordu.

SAUL'N VAFTZ OLMASI

Saul (Pavlus) bakhinin onay ile Hristiyanlar cezalandrmak iin, silhl adamlaryla birlikte am'a gitmeye karar verir. Yolda olaan st bir durum olur. Pavlus'un hayat boyunca hi grmedii, yaklak iki veya yl evvel Tanr katna alnan sa Mesih, kendisine grnerek mjdeyi yaymas iin onu grevlendirir. Pavlus, grg tan olmayan bu olay doktoru ve yakn dostu olan ncil Yazar' Luka'ya yle anlatr: Elilerin leri 9/3-8, 15, 17-18 : (Saul) Yol alp am'a yaklat srada birdenbire gkten gelen bir k evresini aydnlatt. Yere yklan Saul, bir sesin kendisine, Saul, Saul, neden bana zulmediyorsun? dediini iitti. Saul, Ey Efendim, sen kimsin? dedi. Ben senin zulmettiin sa'ym. diye yant verdi. Haydi kalk ve kente gir, ne yapman gerektii sana bildirilecek. Saul'la birlikte yolculuk eden adamlarn dilleri tutuldu, olduklar yerde kalakaldlar. Sesi duydularsa da, kimseyi gremediler. Saul yerden kalkt, ama gzlerini atnda hibir ey gremiyordu...Rab ona (Hananya'ya) Git dedi. Bu adam benim adm teki uluslara, krallara ve srailoullar'na duyurmak zere seilmi bir aracmdr.... Hananya'ya gitti, eve girdi ve ellerini Saul'n zerine koydu. Saul karde dedi, Sen buraya gelirken yolda sana grnen Rab, yani sa, gzlerin alsn ve Kutsal Ruh'la dolasn diye beni yollad. O anda Saul'un

gzlerinden balk pulunu andran eyler dt. Saul yeniden grmeye balad. Kalkp vaftiz oldu. Bu olay, sa armha gerildikten iki veya yl sonra gereklemiti (sa'nn tam hangi tarihte ldrld bilinmiyor: MS 30 veya MS 33 olabilir. Dolaysyla Pavlus'un Hristiyanl kabul etmesinin tarihi en erken MS 32, en ge de MS 36 olarak saptanabilir). lerde greceimiz gibi, sa'nn diriliine inan Hristiyanln, zellikle de Aziz Pavlus Hristiyanlnn temel unsurunu oluturur. Kaynak: Prof.Dr. Mircea Eliade, Dinsel nanlar ve Dnceler Tarihi, Cilt 2, Sayfa:380 Hristiyan inanna gre, 27 kitaptan oluan ncil, Pavlus'un Mektuplar'yla birlikte Tanr esinidir. Hepsi de Kutsal Yazlar olarak benimsenmi, ayrca Pavlus'un da sa Mesih'ten vahiy ald inanc kabul edilmitir. Galatyallar 1/1,11: nsanlarca ya da insan araclyla deil, sa Mesih ve O'nu lmden dirilten Baba Tanr araclyla eli atanan ben Pavlustan...selm...Kardelerim, yaydm Mjde'nin insandan kaynaklanmadn bilmenizi istiyorum. nk ben onu insandan almadm, kimseden de renmedim. Bunu bana sa Mesih vahiy yoluyla aklad. Hristiyan olmayan Aratrmaclar ise Pavlus'un anlattklar hakknda eitli yorumlarda bulunmular; bu olayn sululuk duygusuna bal olan ruhsal reaksiyon olabilecei gibi, gne arpmasnn bir neticesi veya halsinasyon denilen var olmayan eylerin grnmesi de mmkndr, tezini ileri srmlerdir. Netice olarak birleilen nokta, tanrsal bir vahyin alnmaddr. Hibir insan Pavlus'un yapt gibi kendini yetkili iln edip te, Tanr'nn veya gnderdii peygamberin szlerini bozamaz veya geersiz sayamaz veya yeni bir hkm koyamaz., ayrcalna sahip deildir.

PAVLUS (ST.PAUL) VE NASRANLER

Elilerin leri'nde (9/19-31) yazldna gre Pavlus, vaftiz olduktan sonra am'da ki Havralarda sa'nn Tanr'nn Olu olduunu hemen duyurmaya balad. am'da yaayan Yahudiler akna dnyor, Hz. sa'ya iman edenleri krp geiren adam bu deil miydi? diyorlard. Pavlus, Kuds'e dndkten sonra ktlk yapt Hz.sa'nn Havari'lerine ancak Barnaba'nn araclyla ulaabildi.Neticede aralarnda anlaarak Hz.sa'nn gerek temsilcisi olan Nasraniler Pavlus'u kabul ettiler. Nasraniler; Hz.sa'nn ailesi(Annesi ve kardeleri),12 Havarisi ve O'na samimiyetle iman etmi kk bir Yahudi topluluundan oluuyordu. Elilerin leri 1/14,15: Bunlar (Nasraniler) sa'nn annesi Meryem, br kadnlar ve sa'nn kardeleri ile tam birlik iinde srekli dua ediyordu... (Havari) Petrus yaklak 120 kar deten oluan bir topluluun ortasnda ayaa kalkp yle konutu... Hz.sa'ya iman etmemi dier Yahudiler ise onlar, Nasral sa deyiminden kaynakland iin Nasraniler olarak tanmlamlard. Eski Antlamada Hz.Musa sa Mesih'in gnderilecei nceden yazldn dan byle bir Peygamberin gelecei biliniyordu. Tesniye18/18: Onlar iin kardeleri arasndan senin (Musa) gibi bir peygamber karacam; szlerimi onun azna koyacam, ona emredeceim her eyi onlara syleyecek. Hristiyan kaynaklar, bu ayetin Hz. sa iin indiine inanrlar, Mslmanlar ise Hz.Muhammed (s.a.s.) iin geldii grndedir. Muhakkak ki en dorusunu Yce Tanr bilir. Yahudi-Hristiyanlar olarak da bilinen Nasraniler; Musa Yasa'larna bal kalmakla beraber, Hz.sa'nn mesajlarn da byk bir inan ve samimiyetle uyguluyorlard. Elilerin ileri 2/38, 46: (Havari) Petrus onlara u karl verdi : tvbe edin, herbiriniz sa Mesih'in adyla vaftiz olsun... Her gn tapnakta toplanmaya devam eden imanllar, kendi evlerinde de ekmek blp iten bir sevin ve sadelikle yemek yiyor ve Tanr'y vyorlard. Aralarnda byk bir dayanma vard. Kendilerini dnya ilerinden soyutlamlar, yalnz Tanr'ya kulluk ile Hz.sa'nn retisini uygulamaya adamlard. Elilerin leri 2/44, 45: manllarn tm bir arada bulunuyor, her eyi ortaklaa kullanyorlard. Mallarn, mlklerini satyor ve bunun parasn herkese ihtiyacna gre datyorlard. Nasraniler; Hz.sa'y kendilerine Tanr tarafndan gnderilen bir Peygamber ve Mesih olarak tanyor, Tanr'nn Olu gibi kavramlarla onu ilhlatrmyorlard. Mircea Eliade, Dinsel nanlar ve Dnceler Tarihi eserinde, Nasraniler hakknda yle yazmt. Cilt 2, S.392: Yahudi Yasas'nn

ayinlere ilikin buyruklara sadakatle uymakta ve Yahudi Hristiyanlk (Nasraniler) terimiyle ifade edilen hareketi tam anlamyla temsil etmektedirler. Norman Perrin, nciller'de korunan olay anlatlarn ve sa'nn szlerini Nasranilere balamaktadr. Hz.sa'nn mesajlar, szl olarak 25-30 yl havariler ve onlarn yaknlar tarafndan nakledilmiti. Daha sonralar Nasraniler bu szl nakilleri yazya evirdiler. Bu belgeye gnmz aratrmaclar, Almanca'da ki Quelle (kaynak) szcnden esinlenerek Q ncili adn verirler. branice yazlan bu gerek ncil'den, btn ncil yazarlarnn istifade ettii kabul edilmektedir. Drdnc yzylda Hristiyanlarn muteber kabul ettikleri 4 ncil'in dnda dier nciller ve Q ncil'i de imha edilmiti. Elilerin leri'nde aklandna gre, ilk kiliseyi Nasraniler Kuds'te kurmutu. Ancak zor artlar altnda alyorlard. Musevi Yasalar'na kesin ekilde uymalarna karn bakhin ve ar dincilerin hmna uruyor, onlar sapkn bir tarikat olarak gryorlard. Yahudiler tarafndan kkrtlan Roma ynetimi de siyasi bakmdan onlar tehlikeli bularak bask altna almt. Nasraniler, zaman zaman tutuklanyor ve krbalanyordu. 43 ylnda havarilerden birini de ldrmlerdi. Elilerin leri 12/1-2: Kral Hirodes, kiliseden baz kiilere eziyet etmeye balad. Yuhanna'nn kardei Yakup'u klla ldrtt. 36-37 yllarnda Nasraniler'in bana Hz. sa'nn drt erkek kardeinden en by olan Yakup seilmiti. Hz.Meryem sa Mesih'i dnyaya getirdikten sonra Yusuf ile evlenmi, bu evlilikten erkek ve kz ocuklar olmutu. Matta 13/55-56 : Marangozun olu deil mi bu? Annesinin ad Meryem deil mi? Yakup, Yusuf, Simun ve Yahuda onun kardeleri deil mi? Kzkardelerinin hepsi aramzda yaamyorlar m? Dinsel Tarih yazar Mircea Eliade, Cilt 2 S.392 : Helenistler Kuds'ten srlp Yahuda ve Samiriye krlarna dald. Bundan byle Kuds Kilisesi'nin egemenlii, elilerin (havarilerin) ve onlarn nderi olan sa'nn kardei Yakup'un eline gemiti. Hz.sa'nn Mesaj'nn temsilciliini stlenen Yakup, aralarnda havarilerinde bulunduu Nasranilere yaklak 30 yl bakanlk etmi namuslu, drst ve sa Mesih'in retilerini eksiksiz uygulayan bir lider olarak tanmlanyordu. Nasraniler, Hz.Musa'nn yasalarna uymakla beraber, Hz.sa'y Yahudilere gnderilmi son peygamber olduuna inanyorlard. Hz.sa'nn retisinden sapm olan Pavlus ile anlamazla dm, onunla yllarca atmlard. Pavlus, balangta Yakup'u Hristiyan topluluunun direi ve nderi olarak kabul etti. Galayallara Mektup : 1/19 : br elilerden hibirini grmedim, yalnz Rab sa'nn kardei Yakup'u grdm... Galayallara Mektup 2/9 : Topluluun direkleri saylan Yakup, Kefas ve Yuhanna... nc ncil'in ve Elilerin leri'nin yazar Luka; kitabnda tarafl tutumuyla yakn dostu Pavlus'a ok yer ayrmasna karn, Hz.sa'nn mirass, havarilerin nderi Yakup hakknda ok az bilgi verdii kabul edilir. Yakup, 62 yllarndayken ar dinci bakhinin kkrtmasyla Yahudiler tarafndan talanarak ldrlmt.

Hz. SA'NIN KARDE YAKUP'UN MEKTUBU

Hristiyanlk tarihinde ve Pavlus'un eylemlerinde, Hz.sa'nn kardei Yakup'un ok nemli bir konumu bulunmaktadr. Dinsel nanlar Tarihi yazar Prof. Dr. Mircea Eliade kitabnda Yakup iin unlar yazmtr. Cilt 2, s.409 : Elilerin lerinde, Kuds'teki ilk Hristiyan cemaatinin Pavlus'un kar kt (Galayallara Mektup 2 / 12) nderi, Rab sa'nn kardei (Galayallar 1/19) Yakup'tan neredeyse hi sz edilmez. Onun Talmudu Musevilikle ilikileri aktr. (arap imez, hi tra olmaz, hayatn tapnakta geirirdi vb.) 66-70 savandan sonra Yakup hizbi ortadan kaybolduu iin, ans da silindi. Ama Yakup, baka belgelerde (branilerin ncili, Toma ncili, Szde Clementines vb.) kilisenin en nemli kiilii olarak tantlmaktadr. Yakup'un Mektubu, 27 kitaptan oluan ncil'in 20.srasnda yer almtr. Matta ncil'inin 5.,6. ve 7. blmlerinde yazlan Hz.sa'nn dada ki konumas ile bu Mektup'un ieriinde benzerlikler vardr. Mektupta Tanr'nn tek oluu, insanlar arasnda ayrm yaplmamasnn gerei, kt sz ile iyi szn nemi, zengin ile yoksulun durumu, alak gnlllk, sabr ve tarafsz olmann nemi vurgulanmtr.

Yaznn ierii; Hz.sa'nn retisi gibi, Kur'an- Kerim ile de paralellik gsterir. Mektuptan alntlar : 1/5 - inizden birinin bilgelikte eksii varsa, herkese cmerte, azarlamadan veren Tanr'dan istesin; kendisine verilecektir... 1/22- Tanr szn yalnz duymakla kalmayn, szn uygulayclar da olun... 2/9 - nsanlar arasnda ayrm yaparsanz gnah ilemi olursunuz...2/14Kardelerim, bir kimse iyi eylemleri yokken iman olduunu sylerse, bu neye yarar? Bylesi bir iman onu kurtarabilir mi? ...3/2-Szleriyle hata yapmayan kimse, btn bedenini de dizginleyebilen yetkin bir kiidir...3/16- Nerede kskanlk, bencillik varsa, orada karklk ve her tr ktlk vardr... 4/7, 8 Tanr'ya baml olun. blis'e kar direnin, sizden kaacaktr. Tanr'ya yaklan. O da size yaklaacaktr... 5/10 - Kardeler, Rab'bin adyla konumu olan peygamberleri skntlarda sabr rnei olarak aln... 5/19, 20- inizden biri gerein yolundan sapar da baka biri onu yine geree dndrrse, bilsin ki, gnahkr sapk yolundan dndren, lmden bir can kurtarm, bir sr gnah rtm olur. Yakup Mektubunda; kardei olmasna ramen Hz.sa'ya hibir vgde bulunmam, Allah'n Olu kavram ile onu ilhlatrmam,(teslis) leme ile ilgili bir anlatm da olmamt. Nasraniler, zamanla Trkiye, Suriye, ran, Msr, Rusya hatta Hindistan'a kadar yaylarak uzak lkelerde de birka yz yl varlklarn srdrdler. Bu cemaatin bir kolunu da Ebionlar oluturmutu. Roma Kilisesi Ebionlar' sapknlar olarak iln etti. nk onlar, Hz.sa'y yalnzca bir peygamber olarak kabul etmi, onu tanrlatrmamlard. MS. 400 yllarnda bu blgelerde ayni inanca sahip eitli Hristiyan mezheplerinin gelitii grld. En nls skenderiyeli bir rahip Arius'un adyla anlan Ariusuluk hareketiydi. Bu gelimelerden rken Romallar, 411 ylnda pek ok belge ve kitabn bulunduu skenderiye Ktphanesi'ni yaktlar. Hypatia adl kadn feylozofu da 415 ylnda recmederek (talayarak) ldrdler. 428 ylnda stanbul Patrii Nestrorius, yaynlad bildiride : Artk kimse Meryem'e Tanr'nn Anas, demesin!... nk Meryem sadece bir insand. dedii iin Msr'a srld.

PAVLUS - NASRAN ANLAMAZLII

retim farkllndan dolay Pavlus ile Nasraniler arasnda bir uurum almt ve temel konularda anlamazlk sk sk yaanyordu. Havarilerin ar ekilde kiyzllk ile suland atma, Galayallara yazlan mektupta yle su yzne kt. 2/11-15: Ne var ki Kefas (Havari Petrus) Antakya'ya geldii zaman, sulu olduu iin ona aka kar geldim. nk (Hz. sa'nn kardei) Yakup'un yanndan baz(eliler) adamlar gelmeden nce Kefas teki uluslardan olanlarla birlikte yemek yerdi. Ama o adamlar gelince snnet yanllarndan korkarak snnetsizlerden uzaklat, onlarla yemek yemez oldu. br Yahudiler de onun gibi ikiyzllk ettiler. Sonunda Barnaba bile onlarn ikiyzllne kapld. Mjde (ncil) gereine uygun davranmadklarn grnce, hepsinin nnde Kefas'a yle dedim : Yahudi olduun halde Yahudi gibi deil, teki uluslardan biri gibi yayorsun, nasl olur da uluslar Yahudi gibi yaamaya zorlarsn. Mektuptan anlaldna gre Pavlus, Kutsal Yasalar'n bir ksmn hkmsz klmak istiyordu. Nasraniler ise buna kar kyor, Hz.sa'nn Yasalar' kaldrmaya deil, geerli klmaya ve tamamlamaya (Matta 5 / 17) gelmi olduunu vurguluyorlard. Pavlus; kendi retisini yaymak iin nce havari Petrus'u Kutsal Yasalar'n bir blmn hkmsz klma gereine ikna etmi, ancak Hz.sa'nn kardei Yakup'un uyarsyla, Petrus tekrar dn yapmt. Pavlus, Antakya'ya geldii zaman havari Petrus ile atm, Hz.sa'nn kardei Yakup ile Barnaba dahil Nasrani toplumunu kiyzllk gibi ar bir ekilde sulamt. Dr. Maurice Bucaille, Tevrat, nciller ve Kur'an isimli eserinde Pavlus hakknda yle yazmtr. S.94, 97 : Hristiyanln zerinde en ok tartld simas olan Pavlus, gerek onun ailesince, gerek Kuds'te Jacqes ile birlikte alan havarilerce sa'nn dncesine hyanet etmi kimselerin aleyhine olan bir Hristiyanlk tesis etmitir. sa'y salnda grmedii halde, sa dirildikten sonra kendisine am yolunda grndn iddia ederek grevine geerlilik kazandrmtr.

Pavlus ile Hz.sa'nn temsilcisi Nasraniler arasnda ki atma yllarca devam etmi, neticede Pavlus'un retisi galip gelerek bugnk Hristiyanln temelleri atlmt.

PAVLUS ESK YASALARI GEERSZ SAYIYOR

Pavlus; icat etmi olduu, dini kolaylatrmak ve paganlara irin gstermek iin Yasalar geersiz kld. Yalnzca sa Mesih'e itenlikle iman etmekle Tanr katnda aklanlacan ve snnet olma gereinin olmadn belirtiyordu. Galayallar 2/16 : nsann Kutsal Yasa'nn gereklerini yaparak deil, sa Mesih'e iman ederek aklandn biliyoruz. Bunun iin biz de Yasa'nn gereklerini yaparak deil, Mesih'e iman ederek aklanalm diye Mesih sa'ya iman ettik. nk hi kimse Yasa'nn gereklerini yaparak aklanmaz. 2 Korintliler'e yazlan mektupta da ayni retiyi gryoruz. 3/6 : O bizi yazl yasaya deil, Ruh'a dayal yeni bir antlamann hizmetkrlar olmaya yeterli kld. Yazl Yasa ldrr, Ruh ise yaatr. ncil yazar Luka, Kutsal Yasa'nn kaldrlmas ile ilgili u aklamay yapmt. Elilerin leri 21/18, 20, 21 : ...Pavlus ile birlikte (Hz.sa'nn kardei) Yakup'u grmeye gittik. htiyarlarn hepsi orada toplanmt...Pavlus'a : Gryorsun Karde, Yahudiler arasnda binlerce imanl var ve hepsi Kutsal Yasa'nn candan savunucusudur... Ne var ki duyduklarmza gre sen teki uluslar arasnda yaayan btn Yahudilere ocuklarn snnet etmemelerini, trelerimize uymamalarn sylyor, Musa'nn Yasas'na srt evirmeleri gerektiini retiyormusun. Dr. Maurice Bucaille, kitabnda Pavlus ile ilgili yle yazmtr. S.94 : srail geleneklerine bal Musevi - Hristiyanlar'na gre Pavlus bir haindir. Nitekim Musevi - Hristiyanlktan kalma belgeler onu dman olarak nitelendirmekte, ikiyzl taktik kullanmakla sulamaktadr. Pavlus Mektuplarnda; Kutsal Yasa'nn gerekleri yaplarak aklanlamayaca, yalnzca Hz.sa'ya iman etmekle Tanr katnda kurtulua erdirileceini vurguluyordu. Oysa Matta ncil'inde bu retinin tam aksi yazlmt. 5/17 : Kutsal Yasa'y ya da peygamberlerin szlerini geersiz klmak iin geldiimi sanmayn. Ben (sa) geersiz klmaya deil, tamamlamaya geldim. Pavlus'un da szlerinin kendisinden deil sa Mesih'ten kaynaklandn bylece bir ksmnn kaldrdn aklamas, Nasranilerle arasnda byk sorun ve atmay da beraberinde getirmiti. Bir kimse kendi kendini yetkili iln edip, Tanr'nn ve O'nun gnderdii peygamberin szlerini geersiz klp ortadan kaldrbilir miydi?

PAVLUS'UN SA MESH' TANIMLAMASI

Hz.sa'dan vahiy aldn syleyen Pavlus, havarileri (Hz.sa'nn elilerini) dahi beenmemeye balam, kendisini hepsinin stnde kabul etmiti. Bu gerek Galayallar'a yazd Mektup'ta yle aklanyordu. 1/11 - 12, 2/20 : Yaydm Mjde'nin insandan kaynaklanmadn bilmenizi istiyorum. nk ben onu insandan almadm, kimseden de renmedim. Bunu bana sa Mesih vahiy yoluyla aklad... Mesih'le birlikte armha gerildim. Artk ben yaamyorum, Mesih bende yayor. Pavlus; fikir birlii yapamad, dncelerine uymayan Nasranilerden bir mddet sonra ayrld. Zihninde tasarlad retiyi, Roma idaresinde bulunan Akdeniz lkelerinde ki paganlar (ok tanrl insanlar) arasnda daha kolay yayabileceini dnyordu. Kendisi haham eitimi grm bir teolog (tanr bilimcisi), Greke'yi iyi bilen ve Tarsus'lu olduu iin Roma kltr ile yetimi bir Roma vatandayd. Paganlarn Zeus, Vens, Hermes gibi insan eklinde tanrlar vard. Yayd dinin bu insanlar arasnda beenilmesi iin, birok mucizeler gstermi Hz.sa'ya insan st bir konum verilemez miydi?

Tanr'nn z Olu
O, Tanr'nn z Olu ve Kurtarcdr. Bu paganlar etkiler ve Hristiyanln yaylmas ok kolaylard. Pavlus'un Hz.sa'y ilhlatrma karar, Koloseliler ve Filipililere yazd mektuplara yle yansd. 2/9, 2/6 : Tanrln btn doluluu bedence Mesih'te bulunuyor... Mesih, Tanr zne sahip olduu halde, Tanr'ya eitlii smsk sarlacak bir hak saymad. sa Mesih, Baba Tanr'dan Gnahlar balama yetkisi de ald. Koloseliler 1/13,14 : O bizi karanln hkmranlndan kurtarp sevgili Olu'nun egemenliine aktard. O'nda (Mesihte) kurtulua, gnahlarmzn bana sahibiz. Romallar 9/5: ...Mesih...hereyin zerinde hkm sren, sonsuza dek vnlecek Tanr'dr. Pavlus'un mektuplarnda, Hz.sa'nn kendisi iin kulland nsanolu szc yerine Tanr'nn Olu, Tanr'nn z Olu, Baba Tanr, Rab gibi tanrsal kavramlar sk sk kulland. Galayallar 4/6 : Oullar olduunuz iin Tanr z Olu'nun Abba! Baba! diye seslenen Ruhu'nu yreklerinize gnderdi. Efesliler 1 / 3 : ...Rabbimiz sa Mesih'in Babas Tanr'ya vgler olsun. Yunan - Roma kltr ile yetimi insanlarn birok ilhlar ve insan eklinde tanrlar vard. sa Mesih'in Baba Tanr'nn z Olu olmas, onlara cazip geliyor ve Hristiyanl kabul etmeleri kolaylayordu.

Pavlus'un Dirili Fikri

Tanr Olu olmasna ramen sa Mesih'in armha gerilmesi, onun kk dmesine sebep olmutu. Bunu Yahudiler yz karas, dier toplumlar (putperestler) de samalk olarak dnyorlard. 1.Korintliler 1/23: Ama biz armha gerilmi Mesih'i duyuruyoruz. Yahudiler bunu yz karas, teki uluslar da samalk sayarlar. Durumun aklanmas iin, insanlara uygun gelecek bir forml bulunmalyd. Pavlus'un dnelerinde buna are olarak dirili fikri olumaya balad. Pavlus'un dirili fikri Romallara yazd mektuba yle yansd. 1/4: ...lmden dirilmekle Tanr'nn Olu olduu kudretle iln edildi. sa Mesih'e iman edenler, doal gnahlardan da aklanm oluyordu. 1.Korintliler 15/3,4 : ...Kutsal yazlar uyarnca Mesih gnahlarmza kar ld, gmld ve Kutsal Yazlar uyarnca nc gn lmden dirildi. Dinsel Tarih yazar Prof. Dr. Mircea Eliade, bu konuda u aklamay yapmt. Cilt 2, s.398, 405 : Pavlus'un Mesihilii dirili fikri evresinde geliir; bu olay Mesih'in doasn da ortaya karr: O Tanr'nn olu ve kurtarcdr. Mesihi drama, o ada iyi bilinen, ama aslnda ilk ifadeleri ok daha eskiye dayanan bir soteriyoloji senaryosunu hatrlatr: Kurtarc insanlar iin gkten yeryzne iner ve grevini yerine getirdikten sonra tekrar gkyzne dner : Gerekten de sa Mesih dier insanlardan hi de farkl deildi; Tanr'nn Olu olmasna karn, kk drld ve armhta ld. Ama dirilii tanrsalln dorulad. Yine de bu parlak kant herkes tarafndan kabul edilmedi. sa Mesih'in lmnden sonra dirilmesi, Hristiyanlar'n byk blmnn temel inanlarnn banda gelir. En nemli dini bayram olan Paskalya, Hz. sa'nn diriliinin kutlanmasdr.

Sevginin stnl
Pavlus Hristiyanl iki ana direk zerine kurmutu. sa Mesih'i tanrlatrma ve sevgi. zellikle sevgi konusunu btn mektuplarnda nemle vurgulad. nk sevgi, btn semavi dinlerin de balca konusuydu. Romallar 13/8: Birbirinizi sevmekten baka hi kimseye borlu olmayn. nk bakalarn seven, Kutsal Yasa'y yerine getirir. 1.Korintliler 13/1,3 : nsanlarn ve meleklerin diliyle konusam, ama sevgim olmasa, ses karan bakrdan ya da nlayan zilden farkm olmaz. Peygamberlikte bulunabilsem, btn srlar bilsem, her bilgiye sahip olsam, dalar yerinden oynatacak kadar byk imanm olsa, ama sevgim olmasa bir hiim. Varm youmu sadaka olarak datsam, bedenimi yaklmak zere teslim etsem,ama sevgim olmasa, bunun bana hibir yarar olmaz.

NASRANLER'LE PAVLUS'UN ATIMASI

Sinoptik nciller olan Matta ve Markos ve Luka'ya gre Hz.sa; Kutsal Yasa'y geerli klmaya ve tamamlamaya, dinleen insan geleneklerini kaldrmaya gelmiti. (Bkz.Matta 5/17 ve Markos 7/8) O, tpk Hz.Adem gibi babasz yaratlm, mucizelerle donanm Tanr deil O'nun sevgili kulu ve peygamberiydi. Pavlus'un retisi, aralarnda havarilerin de bulunduu Nasraniler arasnda byk bir uurumun almasna ve neticesinde de atmaya sebep oldu. Bu atma yllarca aralksz devam etti.

Nasranilerin nderi Hz.sa'nn kardei Yakup, Pavlus'un gittii lkelere Kuds'teki kiliseden eliler gndermeye balad. Eliler; Pavlus'un rettiklerinin doru olmadn, Hz.sa'nn gerek mesajnn baka olduunu aklyorlard. Aratrmaclara gre Yakup'un adamlar;Pavlus'un vaaz verdii kimselere szl olarak byk bir ihtimalle Nasraniler tarafndan yazlm gerek ncil ile doru bilgi veriyorlard. Pavlus'un, elilere kar tepkisi 2. Korintliler'e yazd mektupta Sahte Eliler bal ile yer alr. 11/ 2-5, 22 - 24 : Sizler iin Tanrsal bir kskanlk duyuyorum... Dncelerinizin Mesih'e olan iten ve pak aldanmlktan saptrlmasndan korkuyorum. nk size gelen ve bizim tanttmzdan deiik bir sa'y tantanlar pekal ho gryorsunuz. Ayrca, aldnz ruhtan farkl bir ruhu ve kabul ettiiniz farkl bir Mjde'yi (ncil'i) kabul ederek bunlar ho gryorsunuz. Szm ona stn elilerden hi de aa olduumu sanmyorum... Onlar brani mi? Ben de brani'yim. srail'li mi? Ben de srail'liyim. brahim'in soyundan mdrlar? Bende onun soyundanm. Mesih'in hizmetkrlar mdrlar? Aklm karm gibi konuuyorum. Ben onun daha stn bir hizmetkrym. Ben daha ok emek verdim, hapse daha ok girdim, saysz dayak yedim, ok kere lmle burun buruna geldim. Pavlus Mektubunda da itiraf ettii gibi Nasraniler; kendisinin tanttndan ayr bir sa'y farkl bir Ruh'u ve baka bir Mjde'yi (ncil'i) retiyorlard. Pavlus, Akdeniz evresinde Korint'te bir mddet kalm, Havarilere ters den dini yayarken, Nasrani olmayan Yahudilerin de tepkisini almt. Elilerin leri 18/13: Bu adam Yasa'ya aykr biimde Tanr'ya tapnmalar iin insanlar kandryor.

ROMA YNETMNE RN GRNME

Tarsuslu Pavlus, Yahudi halknn konutuu Aramice ve branice'den baka Greke'yi de iyi konuan bir Roma vatandayd. Romallar iyi tanyor, onlara kar nasl bir politika yrteceini biliyordu. Romallar, kendi yaad lkesi dahil birok uluslar da idaresi altna almt. Hristiyanl yaymak iin, bilhassa Roma Ynetimi'ne ho grnmenin lzumunu ok iyi biliyor, aksi durumda baarl olmann mmkn olamayacan dnyordu. Neticede Romallara etkili bir mektup yazarak gerekli gvenceyi verdi ve onlar Hristiyanla davet etti. Bu Mektup, Hristiyanlk tarihinde ok nemli bir giriim olarak kabul edilir. Mektubunda Pavlus; ok tanrl kltr iinde yetien Romallara, Baba Tanr'nn z Olu olan sa Mesih'e iman ederek kurtulua erebileceklerini ve sonsuz yaama kavuacaklarn aklyordu. Yahudilerin Yasalarna uyma sorumluluu olmayacak, snnet olma ykmll de bulunmayacakt. lkede yaayan tm insanlarn bataki ynetime bal kalmalar ve vergi demeleri Tanr emri olduunu belirtiyordu. Pavlus'un Romallara yazd mektuptan alntlar: 1/3,4 - Rabbimiz sa Mesih beden asndan Davut'un soyundandr. Kutsallk ruhu asndan ise lmden dirilmekle Tanr'nn Olu olduu kudretle iln edildi... 2 / 25- Yasa'ya kar gelirsen, snnetli olmann hibir anlam kalmaz. Bu nedenle snnetsizler Yasa'nn buyruklarna uyarsa, snnetli saylmayacak m?... 3/22 - Tanr insanlar sa Mesih'e olan imanlaryla aklar. Bunu iman eden herkes iin yapar. Hi ayrm yoktur... 3/29-30 Yoksa Tanr yalnz Yahudiler'in Tanrs m? teki uluslarn da Tanrs deil mi? Elbet teki uluslarn da Tanr'sdr. nk snnetlileri imanlar sayesinde, snnetsizleri de ayni imanla aklayacak olan Tanr

tektir... 6/22-23 - Ama imdi gnahtan zgr klnp Tanr'nn kullar olduunuza gre, kazancnz kutsallama ve bunun sonucu sonsuz yaamdr. nk gnahn creti lm,Tanr'nn armaan ise Rabbimiz Mesih sa'dan sonsuz yaamdr... 13/1,2,3,4- Herkes bataki ynetime bal olsun. nk Tanr'dan olmayan ynetim yoktur. Var olanlar Tanr tarafndan kurulmutur. Bu nedenle, ynetime kar direnen, Tanr buyruuna kar gelmi olur. Kar gelenler yadrganr. yilik edenler deil, ktlk edenler yneticilerden korkmaldr. Ynetimden korkmamak ister misin, yle ise iyi olan yap, ynetimin vgsn kazanrsn. nk ynetim, senin iyiliin iin Tanr'ya hizmet etmektedir... 13/6,7 - Vergi demenizin nedeni budur. nk yneticiler Tanr'nn bu ama iin gayretle alan hizmetkrlardr. Herkese hakkn verin : Vergi hakk olana vergi gmrk hakk olana gmrk, sayg hakk olana sayg, onur hakk olana onur verin. Pavlus'un Romallara yazd mektup uzun sreli de olsa etkisini gstermiti. mparator Konstantin yaklak 250 yl sonra Hristiyanl kabul etmi ve Hristiyanlara zulmeden Roma mparatorluu'nun resmi dini olmutu.

PAVLUS'UN HIRSTYANLII YAYMA SAVAI

Pavlus'un Hristiyanl yayma giriimleri putperestlere ynelmi, Antakya'dan balayarak Helenistik dnyaya yaylmt. Pavlus, Nasranilerden Barnaba ile birlikte Antakya'da bir yl kalm ve byk bir kitleyi Hristiyanlatrmlard. Elilerin leri 11/26: Barnaba'yla Saul (Pavlus) bir yl boyunca orada ki inanllar topluluuyla bir araya gelerek byk bir kitleyi eittiler. rencilere ilk kez Antakya'da Mesihiler ad verildi. Mircea Eliade, Dinsel nanlar ve Dnceler Tarihi isimli eserinde Pavlus'un Hristiyanl yayma almalar hakknda u bilgiyi vermitir. Cilt 2 S.393-394: Pavlus; Anadolu, Kbrs, Yunanistan ve Makedonya'da misyonerlik amacyla uzun yolculuklara kar. Birok kentte vaaz verir, kiliseler kurar, uzun sre Korinthos ve Roma'da kalr... Mesihi bir Yahudi hareketinin Yunan dncesi ve dinselliiyle karlamas, Hristiyanln geliimi asndan belirleyici sonulara yol aacakt. Aziz Pavlus'un paha biilmez erdemi de, sorunun verilerini iyi yakalamas ve doru, tutarl grd tek zm egemen klmak iin, bkp usanmadan savama cesaretini gstermesi olmutur...Mektuplar, sistemli bir incelemenin birbirini izleyen blmleri deildir. Baz reti veya ibadet sorunlarn takip eder, aydnlatr, kesinletirirler. Bu sorunlar onun verdii vaazlarda zenle tartlm, ama cemaat tarafndan yeterince anlalmam, ya da getirilen tipik Pavlusu zmler dier misyonerlerce eletirilmi, hatta zaman zaman reddedilmitir. Bununla birlikte, Mektuplar'n kilisenin en eski ve en nemli belgesini oluturduunu da hemen eklemek gerekir.

Pavlus'un Tutuklanmas ve Vefat

Pavlus ektii skntlar 2 Korintlilere yazd mektupta yle anlatr. 11/23 : ...Ben Mesih'in daha stn bir hizmetkrym. Ben daha ok emek verdim, hapse daha ok girdim, saysz dayak yedim, ok kez lmle burun buruna geldim. Elilerin lerinde aklandna gre Pavlus, Yahudilerin ihbaryla Kuds'te tutukland. Bir mddet hapiste yattktan sonra Roma'ya gnderildi. Orada iki yl gzetim altnda serbest olarak yaam, 62-64 yllarnda da Romallar tarafndan idam edilmiti. Pavlus; vaftiz olduktan sonra hedefine ulaabilmek iin, yaklak 30 yl olaan st alarak savat. Neticede Hz. sa'nn gerek temsilcisi Nasrani Hristiyanlarnn kar koymalarna ramen, Hristiyanln mimar olma baarsna erimiti. Bugn Hristiyanln omurgas, ncil'in 27 kitabndan 14 n tekil eden Pavlus'un mektuplaryd.

NCL
ncil Yazarlarnn Durumu Matta ncili Markos ncili Luka ncili Yuhanna ncili ncil Gnmze Nasl Ulat ? ncillerdeki elikiler

NCL YAZARLARININ DURUMU

nciller'in yazm; Nasraniler'in saygnln kaybettii, Pavlusu Hristiyanlarn stn geldii bir ortamda, 70 yllarnda balamt.

Pavlusu Hristiyanln Zaferi

Hz.sa'nn kardei Yakup'un ldrlmesinden yaklak iki yl sonra 65 yllarnda Nasrani Hristiyanlar; Yahudiler'in ve Romallar'n basklarndan kurtulmak iin, Kuds'ten ayrlmak zorunda kalmlar, Suriye ve Mezopotamya'ya g etmilerdi. srailoullar'nn isyan etmesiyle Roma -Yahudi sava 66 ylnda balam 70 de Yahudiler ar yenilgiye uramlar, ikinci defa yaplan Hz.Sleyman Tapna da yerle bir edilmiti. O dnemlerde iki dman toplum olan (Nasraniler) Yahudi - Hristiyanlar ile Pavlusu Hristiyanlar tam bir atma ierisinde olmakla beraber, duruma Nasraniler hakimdi. Fakat 70 ylnda Kuds'n dmesi zerine ortam tamamile tersine dnmt. Nasraniler Filistin dnda yaadklar iin Romallarla savamamlard... Buna ramen Yahudilerle birlikte onlar da mparatorlukta ki saygnlklarn yitirmiler, bylece Hristiyanlarn Nasranilerden kopma sreci balamt. Roma yenilgisi, atma halindeki iki toplumda stnl Pavlusu Yunan Hristiyanl salam, bu da Pavlus'un lmnden sonra ki kendi zaferi olmutu. ncil metinlerinin yazm, yaklak 70 yllarnda, Nasrani Hristiyanlarn saygnln kaybettii, Pavlusu Hristiyanln stn geldii bir ortamda ortaya kmt. (Dr. Maurice Bucaille s.94-96)

ncil Yazarlarnn Pavlus'tan Etkilenmesi

Hristiyanln ilk temel belgeleri, nciller'den ylarca evvel yazlan Pavlus'un Mektuplaryd. M.S. 62-64 yllarnda vefat eden Pavlus'un Greke yazlm mektuplar hzl bir ekilde derlenip topland. Yazl srasna gre ilk ncil Markos, Hz.sa'nn bu dnyadan ayrlmasndan 30 - 35 yl, drdnc ncil Yuhanna da 70 yl sonras kaleme alnmt. Aratrmaclara gre her ncil yazar, ilk ana belge olan Pavlus'un Mektuplarndan fazlasyla etkilenmi, bilhassa drdnc ncil Yuhanna, bu retinin tipik izlerini tamaktayd. Pavlus'un sk sk kulland Baba, Tanr'nn Olu kavramlar nciller'de geen zaman iinde gittike artm, Yuhanna ncil'inde ise sa Mesih'in Tanrl tartmasz bir aklkla belirtilmiti. Bu da zamanla fazlalaan bir bozulmann gstergesiydi. Dr. Maurice Bucaille nciller hakknda u gr belirtmitir : ki toplum arasndaki youn mcadele dneminde ortaya kan bu Mcadele rn kitaplar sa'ya dair yazlm bir yn kitap arasndan seilmi, daha sonra kesin galibiyet salayan Pavlusu Hristiyanln resmi ncilleri, Canon = drt ncil olma hakkn kazanm, dier yazl ncil'leri de, kilisenin setii yola uygun olmadklar gerekesiyle, geleneksel ilkelere aykr dmekle sulanm ve onlar saf d etmitir. Aratrmaclarn ittifakla birletikleri bir nokta da udur: nciller; Hz. sa'nn yaamanda bizzat birlikte

olmu, hibir tank tarafndan yazlmamt. Pavlus'un retisini esas alan Roma Kilisesi; yetmiten fazla ncil arasndan Matta, Markos, Luka ve Yuhanna'y semi, dierlerini zararl bularak imha etmiti.

ncil'de Kullanlan Dil

Halk ile Aramice konuan Hz.sa'nn szleri Yunanca'ya tercme edildi. Hz. sa Aramice konuuyordu ve O mesajn da Aramice konuan Yahudilere, Filistinlilere ve gebelere yapyordu. Ancak nciller'in yazlmasnda rol oynayanlar, Roma - Yunan kltr ile yetimi Pavlusu Hristiyanlard ve dilleri de Yunanca idi. Bunun iin Hz. sa'dan kalan szl ve yazl miras Greke'ye evrildi. Paula Fredriksen'in sa'dan Mesih'e, Yeni Ahit'in Kkenleri, sa'nn imajlar isimli kitabnda kullanlan dil ile ilgili yle yazlmt: Hz.sa'nn szl teblii ve tm yaptklar Yunanca'ya yine szl olarak evrildi. Bu evirilerin gvenirliinden emin olmak ise mmkn deildir... Aktarma srasnda hata olmas pek tabiidir. Sonu olarak Hz.sa ile ilgili, szl olarak aktarlan bilgiler bize ncil'den gerekten sylenenler ve o dnemde gerekten olanlar hakknda bir bilgi vermektedir. Ama ayni zamanda da bu aktarm srasnda deiiklikler olabileceini kabul etmemizi zorunlu klar.

nciller nceleri simsizdi

Balangta sahipsiz olan nciller'e 180 ylnda kilise tarafndan isim verlmiti. Btn ncil yazarlar kendi kimliini aklamam, Hz.sa'y tandklarn, onunla birlikte baz olaylar yaadklarn belirtmemilerdi. Bu durumu tenkit eden aratrmaclar; eer bu kitaplar havariler tarafndan yazlm olsaydlar, yazarlar ismini aklar, bylece nciller daha gvenirlilik kazanrd. Bu bakmdan nciller havarilerin deil, ad bilinmeyen taraftarlarn yazdklar metinlerdir, grnde birlemilerdir. Kutsal Kitap aratrmaclarndan E.P. Sanders, sa'nn Tarihi Kimlii isimli kitabnda nciller'in yazln yle aklar : Mevcut kantlar gstermektedir ki, nciller ikinci yzyln ikinci yarsna kadar isimsiz kalmlardr... Sahip olduumuz nciller, ikinci yzyln ilk yarsnda zikredildi. Fakat her zaman anonim olarak. Yaklak 170 ylnda aniden isimler belirmiti. O zaman birok ncil vard, sadece bizim sahip olduumuz gibi drt tane deildi ve Hristiyanlar hangisinin yetkili olduunu belirlemek zorundaydlar...kinci yzyln ortalarnda saysz ncil nshalar vard. Hristiyan yetkililer bunlardan hangisinin gerek olduu konusunda bir karar vermek iin onlar isimlendirme yoluna gitmilerdi. te bylece gnmzde kilise tarafndan gerek kabul edilen drt ncil'e Markos, Matta, Luka ve Yuhanna adlar verilmiti.

Sinoptik nciller ve Yuhanna

nciller arasnda bir takm ayrlklar olmasna ramen ilk ncil Matta, Markos, Luka birbirlerine byk lde benzemektedir. Bu nedenle bunlara Sinoptik nciller denir. Sinoptik ayni gzden demektir ve ncil'in ortak bak asn ifade eder. Dierlerine gre zaman bakmndan en erken yazlan ve en ksa olan ikinci srada ki Markos ncili'dir. Birbirinden bamsz olarak yazlan Matta ve Luka ncilleri Markos'u kaynak olarak alm olduu kabul edilmektedir. En son yazlan Drdnc ncil Yuhanna ise Sinoptik'lerden ok farkldr. lk ncil'de Hz.sa'y ilhlatran ksmlar ok az ve tartmaya ak olmasna ramen, Yuhanna ncil'inde tanrlatrma kesin ve ak ifadelerle anlatlmaktadr. Hristiyan kaynaklarna gre; ncil metinleri ayr insanlar tarafndan Tanr'nn esinlenmesi ile yazlmtr, bunun iin her kelimesi dorudur, grndedir. nciller'de ki farkl anlatmlar iin ise, Hz.sa'nn deiik ynlerini gsterdiklerinden birbirini tamamlayan blmler olarak kabul edilmeli, tezini savunurlar. Ancak gnmzn aratrmaclar, bu fikre kar kmlar, nciller arasndaki elikiler Tanr vahyi olmasn imkansz klmaktadr, grndedir. Ortada drt ayr metin ve drt ayr anlatm vardr. Yazarlarn tm de Hz.sa hakknda ayr zellie ve ayr dnceye sahipti, bunlar ancak insan zihninin, hafzasnn rndr, demilerdir. Genellikle uzmanlar; ncil yazarlarnn Hz.sa ile ilgili Musevi Hristiyan toplumun (Nasraniler'in) szl rivayetlerini, gerek ncil'i ve Pavlus'un mektuplarn

kaynak olarak kulland; sonra da kendi kltrlerine, inanlarna gre yorumlam ve ekillendirmi olduklar grnde birlemilerdir.

MATTA NCL
Yeni Antlama'y oluturan kitaplar arasnda birinci sray alan Matta ncili; aratrmaclarn byk blmne ve dinsel tarih yazar Mircea Eliade'ye gre, Hz.sa'dan yaklak 45 yl sonra 80 yllarnda yazlmt. Bu ncil, hem Eski Antlama'nn ana hatlarnn iinde kalmas ve hem de Musevilik ile balarn koparm olmas ile dikkati eker. Ayrca Yahudi - Hristiyanlk (Nasraniler) asndan da nemli konumdadr. Uzmanlar; Matta ncili'nin nitelikleri itibariyle bulunduu yeri kazanmay, hak etmi olduu dncesindedir. Hristiyan kaynaklarna gre Matta ncili; gmrk memuru iken Hz.isa'nn davetiyle havari olan Matta tarafndan 60 yllarnda yazlm, branice olarak kaleme alnan metin, daha sonralar Greke'ye evrilmiti. Gnmzde havari Matta'nn bu ncil'i yazdna inanlmamaktadr. nk yazar; kimliini vermemi, sa'y tandn, onunla yolculuk ettiini sylememi, szde yazd ncil'de havari Matta'dan bahsederken, kendisinden deil de baka birisinden bahsediyormu gibi nc ahs kalb kullanmtr. Ayrca Tanr'nn esinlenmesine kavumu bir havari, havari olmayan Markos'tan yardm grr m? Uzmanlar, Matta'nn Markos ncil'inden geni apta istifade ettiini kabul ederler. Dr.Maurice Bucaille Tevrat, nciller ve Kur'an isimli kitabnda Matta ncili hakknda yle yazmtr. s.108, 109: Bu ncil yazarnn Yahudi olduu, itiraz gtrmez bir husustur; kitaptaki szler Filistin szleri, dili ise Yunan dilidir. Culmann'a gre, yazarn hitap ettii insanlar Yunanca konumakla birlikte Yahudi geleneklerini ve Aramice'yi biliyorlard...Tahmin edilmektedir ki, bu ncil Suriye'de belki de Antakya'da veya Finike'de kaleme alnmtr, zira bu yrelerde byk bir Yahudi toplumu yaamaktayd... Yazar gelenekleri konusunda derin bilgisi olan bir kiidir...nl bir ilhiyat olan Paris Katolik Enstits Profesr Kannangiesser'in Matta ncili hakknda dnceleri de yledir : Matta istifade ettii metinleri ok ciddi bir ekilde deitirmektedir...Szl rivayetlerle gelen eski bir bilgiyi yazl eserine kendi usulnce yerletiriyor... Kitabna gerek manada inanlmaz bir takm ykler alyor... Matta, sa'nn lmyle birlikte ortaya kan olaylar anlatrken, kendi hayal mahsulnn bir rneini daha verir.(Bkz. 27/51-53). Bu parann eine teki nciller'de rastlanmaz....ncil yazarlarnn szde bizzat sa'nn azndan naklettikleri szler arasnda akln almazl en belirgin ve en az tartlabilir olanna, belki de Matta'da rastlyoruz. Matta ncili'nn kaynaklar nelerdir? Bunlarn banda aralarnda havarilerin de bulunduu Nasraniler'den gelen szl rivayetler ve ayni toplumun kaleme ald, bugn ise izine rastlanamayan gerek ncil gelir. Geni olarak istifade ettii kabul edilen Markos ncili ile Pavlus'un Mektuplar da yazarn incelemesine hazr olan belgelerdendi. Matta ncili'ne sonradan yaplan ekleme. ncil'in son blmne, drdnc yzylda kabul edilen leme (Teslis) inancna uygunluk salamas iin 28/18,20 olarak numaralanan pasajyla Baba, Oul ve Kutsal Ruh adyla vaftiz olma emri. ilave edildi. Aratrmaclarn ittifakla birletii nokta; dier nciller'de leme ile ilgili vaftiz olma emrinin bulunmad, havariler zamannda da vaftizin, yalnzca sa Mesih adyla yaplm olduudur. Bu gerek Elilerin leri'nde birok rneklerle (2/38, 22/16, 10/48, 8/16,19/5) belirtilmiti. 2/38 : (Havari) Petrus onlara u karl vedi: Tvbe edin, her biriniz sa Mesih'in adyla vaftiz olsun. Bylece gnahlarnz balanacak, Kutsal Ruh armaann alacaksnz. Pavlus'un Mektuplarnda da olduu gibi, o ada Hristiyanl kabul edenler yalnzca sa Mesih'in adyla vaftiz olmaktaydlar. Romallar 6/3 : Mesih sa'ya vaftiz edildiinizde, hepinizin O'nun lmne vaftiz edildiini bilmez misiniz. leme inanc 325 ylnda znik Konsili'nde, rahip Arius ve taraflarnn kar grlerine ramen, dier rahiplerin oy okluu ile kabul edilmi, 381 ylnda toplanan stanbul Konsili'nde de

resmiletirilmiti. Drdnc yzylda resmileen leme doktrini, birinci yzylda yazlan metine eklenmi, bylece Konsil'in ald karar ile Matta ncili'ne uyum salanmas temin edilmiti. Bu da gstermektedir ki ncil metinlerine zaman zaman eklemeler yaplm veya deitirilmiti. Matta ncili'ne ilve edilen pasajde yle yazmaktadr: 28/18, 20 sa yanlarna gelip kendilerine unlar syledi : Gkte ve yeryznde btn yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, btn uluslar rencilerim olarak yetitirin; onlar Baba, Oul ve Kutsal Ruh'un adyla vaftiz edin; size buyurduum her eye uymay onlara retin. te ben, dnyann sonuna kadar her an sizinle birlikteyim.

MARKOS NCL
Zaman asndan ilk olan Markos ncili, Hristiyan kaynaklarna gre 58 yllarnda yazlmt. Birok aratrmaclara ve bu arada dinsel tarih yazar Mircea Eliade'ye gre Hz.sa'dan 30-35 yl sonra 70 yllarnda yazlm olduudur. ncil'in kimin tarafndan kaleme alnd hususunda kesin bir kant olmamasna ramen, kilise babalarndan Papios 140 ylnda yazd mektubunda, bu ncil'in havari Petrus'un yardmcs Aziz Markos tarafndan yazldn aklamt. Bu yaz, Hristiyan kaynaklarca kabul edilerek onlarn da gr olmutu. Aratrmac Paula Fredriksen, sa'nn majlar kitabnda Markos ncili hakknda yle yazmtr : Hz.sa'nn u an Yunanca olan baz szleri toplanm ve u an kayp olan bir belge haline getirilmiti. Bu belgeye gnmz aratrmaclar Q adn verirler. Szl gelenekler ise; mucizeler, meseller, efsaneler vs. eitli hristiyan topluluklar tarafndan biraraya getirilmi, katlanarak bym ve elden ele dolamtr. Bunlarn bir ksm isimsiz Yahudi olmayan Hristiyanlar tarafndan 70 yllarnda kada dkld. Bu kiiler yazar deildi ve bir eser meydana getirmediler. Anlatlan hikyeleri metinler haline getirdiler. Bunun sonucunda Markos ncili meydana geldi. Markos, Hristiyanl yaymak iin Pavlus ve amcas Barnaba'yla seyahatlere katlarak onlarn yardmcln stlenmiti. Elilerin leri 12/25: Grevlerini tamamlayan Barnaba'yla Saul (Pavlus), Markos diye tannan Yuhanna'y yanlarna alarak Yerualim'den (Kuds'ten) dndler. Markos, Pavlus ile kader birlii yapm, onun hapishane arkada ve emekta olmutu. (Filmon 23,24) Markos ayni zamanda havari Petrus ile birok seyahatlere km, Petrus'un sevgili Olum hitabna eriecek kadar sevgisini kazanmt. (I.Petrus 5/13) Dr. Maurice Bucaille kitabnda Markos ncili hakknda yle yazmtr: s.112, 116 Aratrmac Culmann'n fikri udur: Pek ok cmle ekilleri, yazarn aslen Yahudi olduu varsaymn dorulamaktadr. Ancak ncil'de Ltince'ye zg sz dizilerinin varl,onun ncil'ini Roma'da yazd izlemini verir. Zaten Filistinde yaayan Hristiyanlara hitap etmekte, kulland Aramice deyimleri aklamaya zen gstermektedir...Markos ncili'nin tamam, kilise yasalarna uygun ncil olarak resmen kabul edilmitir. Ne var ki ada yazarlar, ncil'in son ksmnn (16/9-20) ncil'e sonradan eklenmi bir para olduu grndedirler. Nitekim bu durumu Papalk Tercmesi'de ak olarak bildiriyor... Sz konusu paragrafn varln byk bir ilhiyat olan Paris Katolik Enstits Profesr Kannengieser yle yorumluyor: Markos ncili'nin resmen kabul edilii srasnda ncil'de son cmleleri karp atmak zorunluu gerekmiti. Bu meydana gelen eksiklikten ne Matta'nn, ne de Luka'nn ve hele hele ne de Yuhanna'nn haberi oldu. Ne var ki bu boluun varl ekilmez durumdayd. Uzun bir zaman sonra; Matta, Luka ve Yuhanna'nn benzeri kitaplar yaygnlanca, dier ncil yazarlarnn eserlerini sandan solundan bir takm unsurlar alnp biraraya getirilmek suretiyle Markos'a yarar bir biti paragraf dzenlendi...Byk bir ilhiyatnn bu dnceleri bize, ncil metinlerinin insanlarca deitirildikleri yolunda kanlmaz bir itiraf yanstyor. ncil yazarlar; szl rivayetlerden olduu kadar, yazl belgelerden de faydalanmlard. Markos da havari Petrus'un retisinin yannda, bugn yok olmu olan Nasraniler'in yazd gerek ncil olan Q ncili'ni de kaynak olarak kulland kabul edilir. Ayrca seyahat ve hapishane arkada Pavlus'tan ve onun mektuplarndan istifade etmiti. ada Kutsal Kitap aratrmaclarna gre ncil yazarlar, Hz.sa hakknda ki szl ve yazl gerek bilgileri birer kaynak olarak kullanmlar, ancak bu belgeleri kendi inanlarna gre yorumlam, yeniden oluturarak ilveler yapmlard.

LUKA NCL
nc ncil'in yazar ve ayni zamanda doktor olan Luka, Elilerin leri kitabnn da mellifi olarak bilinir. Luka; Hz.sa'nn grg tan olmadn, ama olaylar bilenlerin kendisine rettiini, birok ncil'in varlna ramen gerekleri bu ncil'de doru ve ayrntl biimde yazdn aklamaktadr. ncil'ini Yunanl bir ahs olan Teofilos'a hitap ederek yle sunmutur : Sayn Teofilos, birok kii aramzda olup bitenlerin tarihesini yazmaya giriti. Nitekim balangtan beri bu olaylarn grg tan ve Tanr sznn hizmetkr olanlar bunlar bize ilettiler. Ben de btn bu olaylar ta bandan zenle aratrm biri olarak bunlar sana srasyla yazmay uygun grdm. yle ki, sana verilen bilgilerin doruluunu bilesin. Hristiyan kaynaklar, Luka ncili'nin 61 ylnda yazldn aklamaktadr. ada aratrmaclar ve dinsel tarih yazar Mircea Eliade ise 80 - 90 yllarnda, Matta'dan 5-10 yl sonra kaleme alndn kabul ederler. nc ncil ve Eliler'in leri'nin de yazar Luka, Pavlus'un sevgili dostu ve doktoruydu. Pavlus'un Koloseliler'e yazd mektupta bu durum yle aklanr : 4/14 Sevgili hekim Luka'yla Dimos da size selm ederler. Pavlus; rencisi ve emek ta olan Luka ile birlikte birok seyahatlere km, hapishanede de tutuklu kalmt. Filmon 23,24: Mesih uruna kendisiyle birlikte tutuklu bulunduum...emektalarm Markos...ve Luka da sana selm ederler. Pavlus hayatnn birok taraflarn yakn dostu Luka'ya detaylar ile anlatmtr. Bu gerek Elilerin leri'nde ki birok pasajlarda grlmektedir, rnein (9/3-8,15,17-18) gibi. Dr. Maurice Bucaille kitabnda Luka ncili ile ilgili yle yazmt: s.116-117 Luka'nn ncili dil kurallarna bal kalnarak klasik bir Yunanca ile yazlm itiraz kabul etmez bir eserdir. Luka okumu bir putperest olup, Hristiyanla sonradan girmitir. Yahudilere kar olumsuz tutumu hemen kendini belli etmektedir... ncil yazarlar, kiisel grlerine uygun deni sa'ya syletirken, kusursuz ok samimi bir inanla sa'nn szlerini bizlere, kendi toplumlarnn zihniyetini yanstacak biimde sylentileri nakletmektedirler...Kutsal Kitap Papalk tercmesi yorumcularna gre : Drt ncil yazarlarnn en duygulu ve en edeb olan Luka'dr ve hakiki bir romancnn tm stn niteliklerini tamaktadr. Luka ncil'i yazarken; grg tanklarnn verdii bilgileri, Markos'u, Yahudi - Hristiyanlarn (Nasranilerin) gerek ncil'i, retmeni ve dostu Pavlus'un mektuplar istifade ettii belgelerdir. Luka'da Matta gibi Markos ncili'nden faydalanmakla beraber onun, Markos'u daha ok kulland kabul edilir.

YUHANNA NCL
Yuhanna ncili'nin dier Sinoptik nciller'den ok farkl, apayr bir dnyas vardr. Hz.sa'nn kimlii hakknda nemli deiik yorumlar yannda, ayr bir dini inanc yanstr. Gerek tertibi gerekse konularn, olaylarn anlatmnda kendine zg biimiyle, arpc bir kitap niteliindedir. Hristiyanlar, Drdnc ncil'in havari Yuhanna tarafndan 90 yllarnda Efes'te yazlm olduunu syler. ncil'de akland gibi Zebedi'nin oullar olarak bilinen Yuhanna ve Yakup, balklk yaparken Hz.sa tarafndan eli (havari) olarak seilmiti. Birok aratrmaclar da, Yuhanna ncili'nin birinci yzyln sonlar ile ikinci yzyln balarnda, yaklak 100 yllarnda yazld grndedir. ada aratrmaclar, Drdnc ncil'i havari Yuhanna'nn yazdn kabul etmez. Birinci neden ya durumu sorunuydu. Hz.sa 30 - 35 yllarnda bu dnyadan ayrlm, ncil ise 65-70 yl sonra yazlmt. Yuhanna 20 yanda iken havari seilmi olsa, o zaman, 90 yanda iken ncil'i yazm olurdu ki bu da mmkn grlmemektedir. kincisi ise dil problemiydi. ncil, ok iyi bir Greke ile kaleme

alnmt. Balklkla uraan, yeterli eitimi olmayan ve Aramice dili ile konuan bir kimse tarafndan byle st dzeyde mkemmel ifadelerle Greke yazlmas mmkn myd? Ayrca yazar, kimliini vermemi, sa'y tandn, onun elisi olduunu sylememi, szde yazd ncil'de havari Yuhanna'dan bahse derken, kendinden deil de baka birisinden bahsediyormu gibi nc ahs kalb kullanmt. Uzmanlar; Drdnc ncil'in eitim seviyesi yksek, Yunan felsefesini iyi bilen bir yazar tarafndan 100 yllarnda kaleme ald grnde birleirler. Yazar, eitimli, felsefi yn kuvvetli bir Yunanlyd ve ncil'i Yunanl Hristiyanlar iin yazmt. ncil aratrmacs James Still, 'Yuhanna ncil'i ve Hz. sa'nn Yunanlatrlmas' isimli makalesinde yle yazmt : Yuhanna ncili, ikinci yzyln balarnda Yunanl Hristiyanlar iin yazld. Bu yeni inananlar, daha eitimli, daha zengin kiilerdi. ehirlerinde yaayan diaspora Yahudilerini kmsyorlar, buna karlk Roma ynetiminden sayg gryorlard. Bu nedenle Yuhanna'nn yazar, Sinoptik nciller'de yer alan ve Hz. sa'y Yahudilerin Mesihi olarak tantan pasajlar kard... nsanst bir sa figrn ortaya koydu. nceki Sinoptik nciller Hz. sa'nn Yahudilerin Mesihi, Hz.Davud'un soyundan gelen ve srail'i kurtaracak kii olduunu vurgulamlard. Yuhanna'nn yazar ise, Yunanl Hristiyanlar memnun etmeyen tm bu Yahudi kavramlarn yok etti, Hz.sa'nn Filistin ve Hz.Davud soyu ile ilgili olan balantlarn sildi...Bugn bilinen Hz.sa'y ortaya karm olan Yunan felsefesinin etkisini Yuhanna'da ok ak bir biimde grrz. Tam anlamyla Yunanlatrlm ve Tanr'ya eit gibi gsterilmi bir Hz.sa portresidir bu. Drdnc ncil'in yazar da, dier nciller'in istifade etmi olduu kaynaklar kulland kabul edilir. Ancak Pavlus'un Mektuplarndan ok etkilenmi, Hz.sa'y ilhlatrm, leme (teslis) inancnn temellerini oluturan kavramlara kitabnda geni yer vermitir. Yazar; Greko-Romen kltr ile yetimi insanlarn hakim olduu bir ortamda Pavlus'un dncelerini, onun brakt yerden alm, genileterek kuvvetlendirmiti. Bugn Hristiyanln esasn tekil eden leme inanc, Pavlus'un ektii tohumlarn Drdnc ncil'de yeermesiyle hayat bulmutur.

NCL GNMZE NASIL ULATI ?

Hz.sa peygamberlik grevi boyunca hibir kitap yazmamt. Ondan sonra ki dnemlerde szlerini ve havarilerin retilerini ieren szl aktarm nem kazanyordu. Bu durum 25~30 yl devam etti. lk zamanlar nciller, kamtan yaplan ve papirs diye adlandrlan bir nevi kada mrekkep kalemi kullanlarak el ile yazlmaktayd. Bu kat zamanla esnekliini yitiriyor, sonra da dklp toz oluyordu. nciller'in ilk kitaplar gibi, tm nshalar da ancak el ile yazlmt. Sonradan papirsler yerini daha dayankl hayvan derisinden yaplm parsmene brakt.

Birok ncil'in Varl

Szl aktarmdan ncil'in yazmna gei, M.S. 70 yllarnda Roma yenilgisiyle Kuds ehri'nin dmesi ile balam, ikinci yzyln sonlarna kadar hzla devam etmiti. Bylelikle Hz.sa'ya ilikin edebiyat bolluu arasnda yzlerce kitap olutu. Luka, ncili'nde Hz.sa hakknda yazlm birok kitabn varln yle aklanmt. Luka 1/1, 4 : Sayn Teofilos, birok kii aramzda olup bitenlerin tarihesini yazmaya giriti. Nitekim balangtan beri bu olaylarn grg tan ve Tanr sznn hizmetkr olanlar bunlar bize ilettiler. Ben de btn bu olaylar ta bandan zenle aratrm biri olarak sana srasyla yazmay uygun grdm. yle ki, sana verilen bilgilerin doruluunu bilesin. Roma Kilisesi; bu kitaplarn byk blmn zararl, sapk ve uydurma bularak imha etti. Uygun grd drt ncil'in dnda Thomas, Hermas, Petrus ve Ebionitler gibi ncilleri de kabul edilebilir gryle, onlar da resmi listeye aday olarak brakt.

Bu devrede Hz.sa'nn gerek temsilcileri Nasrani Hristiyanlar gcn kaybetmiler, rettikleri de sapkn ve zararl olarak kabul ediliyordu. Pavlusu Hristiyanlar ve onlarn Hz.sa ile ilgili yazd kitaplar ise, deerli bulunuyor ve sayg gryordu.

Kitaplarn Ayklanarak Resmiletirilmesi

Yunan asll piskopos raneus, M.S.180 yllarnda yazd 'Sapk retilere Kar' isimli kitab ile; ncil'in ilk drt kitabnn, Pavlus'un Mektuplar ile Elilerin leri'nin resmi listeye alnmas gereini belirtmiti. Roma Kilisesi, raneus'un bu nerilerini kabul ederek onlar listesine dahil etti. Dier aday eserler arasndaki kararszlk, Kilise konseylerinde uzun mddet devam etti. Aday eserlerden benimsenenler 27 kk kitap ve mektuptan oluuyordu. Yeni Antlama'y (ncil'i) oluturan son resmi liste M.S. 397 ylnda yaplan Kartaca Konseyi ile resmileti. Dr. Maurice Bucaille; Tevrat, ncil ve Kur'an isimli kitabnda yle yazmt. s.134 : Kilise resmi nciller listesine Matta, Markos, Luka ve Yuhanna ncilleri'nin yansra Paul'n btn Mektuplarn ald ve ayrca bu listeye Resullerin leri gibi dier baz eserleri de ilve etti. Ancak miladi ilk asrlarda bu resmi liste, zamanla deiti. Daha sonraki dnemlerde geersiz (uydurma) kabul edilen eserler, bu listede bir sre iin yerlerini korudular. Halbuki bugnk Yeni Antlama'nn kapsad bir ksm eserler, o devirde liste dnda bulunuyordu. Bu eserleri listeye alp almama yolundaki kararszlklar, 393 yl Pippon Konsili ve 397 senesi Kartaca Konsili'ne kadar srd. Ancak Drt ncil listede daima yer almt.

ncil (Yeni Antlama)'nn Kitaplar

Hristiyanlk drdnc yzyln banda resmi bir din haline gelmi ve ncil 27 kk kitap ve mektuptan olumutu. Bunlar 5 ana blm, 260 alt blm (chapter), 7959 ayet ierir. Orijinal ncil, Antik Koine Grekesi ile yazlmtr. nciller (Mjdeler) 4 Kitap: Matta, Markos, Luka, Yuhanna Tarihsel 1 Kitap : Elilerin leri Pavlus'un Mektuplar 14 Kitap : Romallar, 1.Korintliler, 2.Korintliler, Galatyallar, Efesliler, Filipililer, Koloseliler, 1.Selanikliler, 2. Selanikliler, 1.Timoteos , 2. Timoteos, Titus, Filmon, braniler. Genel Mektuplar 8 Kitap : (Hz.sa'nn Kardei) Yakup, 1.Petrus, 2.Petrus, 1.Yuhanna, 2.Yuhanna, 3.Yuhanna, Yahuda,Vahiy

NCLLER'DE K ELKLER
nciller arasnda birok farkllklar bulunmaktadr. Bu elikilere nce kilise babalar iaret etmilerdi. Hristiyanlar; nciller'in Tanr esinlenmesi olduunu, aralarndaki farkllklara ramen sonuta, ayni olaylar anlatlmtr, diye aklamalar yapmaktadr. Ancak nciller'deki farkllklar gsteriyor ki, bu metinlerin tanrsal vahiy olmad, Tanr szlerini de ierdii, ancak insan eliyle yazldn gstermektedir. Aratrmaclar; nciller'in Hz.sa'nn yaamnda bizzat beraber olmu, hibir tank tarafndan kaleme alnmam olduu grndedir. Tanr'nn szlerinde eliki olmas mmkn mdr? ncil yazarlar; iittikleri szl rivayetleri, bugn asl yok olmu gerek ncil'i, Pavlus'un Mektuplarn kaynak olarak kullanmlar; kendi kltr, bilgi ve dncelerini de katarak ncil'i kaleme almlard. Hz.sa hayat boyunca ne ncil yazm ve ne de yazdrmt. nciller'in insan tarafndan yazldnn en tipik rnei, Luka ncili'nin balang szleriydi. 1/1, 3 : Sayn Teofilos, birok kii aramzda olup bitenlerin tarihesini yazmaya giriti. Nitekim balangtan beri bu olaylarn grg tan ve Tanr Sz'nn hizmetkr olanlar bunlar bize ilettiler. Ben de btn bu olaylarn ta bandan zenle aratrm biri olarak bunlar sana srasyla yazmay uygun grdm. yle ki, sana verilen bilgilerin doruluunu bilesin. nciller'de ki pek ok elikilerden birka rnek: 1 - Matta ncili'ne drt yznc yl sonlarnda leme inancna uyum salamas iin 28/18,20 pasajyla yaplan ekleme : Baba, Oul ve Kutsal Ruh adyla vaftiz olma emri. Yaplan bu ilve dier nciller'de olmad gibi, havarilerin yaad ve Matta ncili'nin yazld zaman olan birinci yzylda Hristiyanlara leme ile deil yalnz Hz.sa adyla vaftiz yaplmaktayd. (Bkz.bu kitap, Matta ncili)

2- Hz. sa'nn soy kt Matta ncili'nde (1/1,16) 40 isimden, Luka ncili'nde (3/23, 38) ise 75 isimden olumaktadr ve birbirinden ok farkldr. 3 - Matta'ya (1/6) gre Davud'un olu Sleyman, Luka'ya (3/31) gre Davud'un olu Natan'dr. 4 - Matta(4/12,17) ve Markos (1/14,15)un anlattklarna gre Hz.sa'nn, Hz.Yahya'nn hapse atlmasndan sonra teblie baladn anlatr. Yuhanna (3/22,26 ve 4/1,3) ise Hz.sa'nn, Hz.Yahya hapse atlmadan nce tebli vazifesine baladn yazar. 5 - Matta'ya (1/16)gre Hz.Meryem'in kocas Yusuf Yakub'un oludur. Luka'ya (3/23) gre ise Yusuf Heli'nin oludur. 6 - Markos (15/21) ve Luka (23/26) ya gre Hz.isa'nn han tayan Krine'li Simun'dur. Yuhanna'ya (19/17) gre ise biz Hz. sa'nn kendisidir. 7 - Hz.sa'ya Eriha'dan ktnda Matta'ya (9/27) gre iki, Markos'a (10/51) gre bir kr gzlerinin almas iin istekte bulunmutur. 8 - Markos'a (15/32) gre armha gerilen iki haydut Hz. sa'ya hakaret etmi, Luka'ya (23/39,43) gre ise; haydutlardan biri hakaret etmi, dieri hakaret edeni azarlam, bu nedenle Hz.sa ona cennet iin sz vermitir. 9 - Matta'nn (5/39,40): Ktye kar direnmeyin. Sa yananza bir tokat atana br yananz da evirin. Size kar davac olup gmleinizi almak isteyene stlnz de verin. anlatm ile, yine Matta ncili'nin (10/34): Yeryzne bar getirmeye geldiimi sanmayn! Bar deil, kl getirmeye geldim. anlatm arasnda tam bir kart anlam bulunmaktadr. 10 - Matta ncili'ne (10/10) gre havarilerin yanlarna denek dahi almamalarn tavsiye ederken, Markos ncili'nde (6/8) ise denein alnmasn sylemitir. 11 - Matta'ya (25/15) gre kle says iken, Luka (19/13) kle saysn on adete ykseltmitir. 12 - Yuhanna ncili'nde bulunan dip notunda, 7/53 ve 8/11 ayetleri iin : Greke el yazmasnda yoktur. diye yazlmt. Bu da gsteriyor ki, baz nciller'de ekleme yaplm, bazlarnda da yaplmamtr. Kaynak : http://www.incil.com/incil/bbs/zbo.ard-php?id=m http://www.ahirzaman.net/hz_isa_peygamber/hz_isa %08html

Hz. SA ve KUTSAL RUH'UN TANRILII

Rahip Arius'un Eylemleri
Bir rahip olan Arius, 310 yllarnda skenderiye'nin lesi Banealis'te greve balamt. Dini grleri bakmndan Hz.sa'nn meru miraslar Nasraniler ile ayni dnceyi paylayordu. Ona gre, sonsuzdan beri var olan Tanr Bir ve Tek'tir, sa ise sonradan Tanr tarafndan yaratlmtr. Buna kant olarak Matta ncili'nde ki 5/9 ve 5/44,45 ayetlerini : Ne mutlu bar salayanlara! nk onlara Tanr oullar denecek. gsteriyordu. Arius tutarl grlerini halka aktaryor, onlarn da beenisini ve takdirini kazanyordu. Geni bir halk kitlesini arkasna alan Arius'un eylemlerinden, skenderiye piskoposu Alexander ok rahatsz oldu. Pavlus'un retisini kabul eden Roma Kilisesi gibi Alexander de Hz.sa'nn tanr olduu tezini benimsemilerdi. Ancak Arius grlerini srarla savunmaya devam etti. Taraftarlar zamanla oaldka Ariusuluk hareketi byyordu. Bu anlamazlkta halk ikiye blnd ve lke iin byk bir sorun olmaya balaynca, mparator Konstantin devreye girdi.

mparator Konstantin Tartmaya El Koyuyor

Roma mparatorlarndan birincisi olan Konstantin, 306 ylnda imparator oldu. stanbul ehri bir Bizans kasabas iken, onu bytp geniletmekle n yapm ve bu ehre Konstantinopolis ismini vermiti. Konstantin; Roma'nn resmi dini Sol nviatus diye bilinen Gne Tanr'sna tapan bir putperest iken, politik nedenlerle Hristiyanl kabul etmiti. Bylece 250 yldan beri Romallar'n byk zulm altnda ezilen Hristiyanlar, ikence grmekten kurtulmutu. ncelikle lkesinin btnln dnen mparator, hem eski inancn devam ettirmi ve hem de iki din arasnda bir uzlama, bir kaynama temin etmiti. Bu arada Roma Kilisesi'ni de himayesi altna ald. Ariusuluk hareketi ile gnden gne byyen dini karklk, memlekete zarar verebilirdi. Bu sorunu, bir konsey kurarak kendi inanna uygun ekilde zmeye karar verdi.

znik Konseyi
Bu konsey, Hristiyanlk tarihinin en nemli toplants olmutu. Konstantin bir konsey kurmak iin btn olanaklarn kulland. 300' akn piskopos ve kilise yetkililerinin davet edildii toplantnn btn giderleri, mparatorluk tarafndan karland. 325 ylnda znikte, bugn yklm olan bir kilise bu byk anlamazln ev sahipliini yapt. 20 maysta balayan oturumlar 25 temmuza kadar srd. mparator Konstantin btn oturumlara katld. Onun lkede byk bir saygnl vard. Roma - Yunan kltr ile yetitiinden ok tanrl dinlere kar sempati duyuyordu. Himayesi altndaki Roma Kilisesi'nin tarafn tutuyor, Arius'a kar kyordu. Konseyin ald karar, onun destekledii tarafn lehine olacan tahmin etmek zor deildi.

Arius ile Athanesuus Tartmas

Toplantda Hristiyan halk gibi iki kar gurup olumutu. Bir tarafn Arius (.336) ve taraftarlar, dierini de Roma Kilisesi'nin destekledii Athanasius (.373) vard. Arius, Hz. sa'nn varisi Nasrani Hristiyanln retisini savunuyordu. Ona gre: sa'da ezeli yaratlmam Kelm deil, bir yaratk beden almt. Tanr tarafndan zaman iinde yaratlmt. Athanasius ise Pavlusu Hristiyanln grn koruyordu. (Bkz. Bu Kitap Pavlus'un Hz. sa'y Tanmlamas) Ona gre :sa beden alan Kelm, yani Tanr Sz, ezeliydi, yaratlmamt ve batan beri Tanr'yla birlikteydi. Bu anlamazlk uzun sren tartmalarla devam etti.

Rahipler sa Mesih'in Tanrln Onaylyor

Neticede Roma Kilisesi'nin ve mparator Konstantin'in destekledii Athanasius'un benimsedii doktrin onayland. Ariusuluk; sapkn bir reti olarak iln edilmi ve Arius'da Roma Kilisesi tarafndan afaroz edilmiti. Konseyde Hz.sa'nn Tanr olduu kabul edilmi, bu karar tanrsal vahiy yerine, insan eliyle din grevlilerinin oy okluu ile alnmt. Oysa rahip Arius'un aklamalar ve Yuhanna dndaki nciller'de Matta, Markos ve Luka'nn belirttii gibi, sa Mesih Tanr deil, sonradan yaratlan bir Peygamber'di. Bu husus Sinoptik nciller'de birok ayet ile vurgulanmt. Markos 12/29 : sa yle karlk verdi: En nemlisi udur. Dinle ey srail! Tanrmz Rab Tek Rab'dir. Luka 4/8 : sa ona u karl verdi: Tanrn olan Rab'be tap, yalnz O'na kulluk et, diye yazlmtr. Matta 13/57: ...sa onlara yle dedi : Bir peygamber, kendi memleketinden ve evinden baka yerde hor grlmez. Luka 7/16 : ...Aramzda byk bir peygamber ortaya kt ve Tanr halknn yardmna geldi. nl Dinsel Tarih Profesr Mircea Eliade znik Konseyi hakknda yle yazmt. cilt 2, S.462: Drdnc yzyln balarnda skenderiyeli bir rahip olan Arius, daha tutarl ve felsefi bir teslis (leme) yorumu nerdi...Ona gre Tanr tektir ve yaratlmamtr. Oul ve Kutsal Ruh daha sonra Baba tarafndan yaratlmtr, dolaysiyle ondan daha alt bir konumdadr...znik Konseyi'nde Ariusuluu reddeden simge benimsendi. Bununla birlikte Arius teolojisinin gl savunucular kt ve tartma yarm yzyl akn bir sre devam etti. znik Konseyi'nden sonra Nasraniler'in devam olan Ariusuluk retisi, geni bir ounluk tarafndan benimsendi. Tartma yalnz din bilimcileri arasnda kalmam halk da ok etkilemiti. Eer sa Mesih Tanr deilse, dnyay kurtarma gcne sahip olduuna nasl inanlabilirdi? Tartma Ariusuluun sonu olan yedinci yzyln sonuna kadar devam etti. Bugn dahi Hristiyanlar arasnda, Arius'un Tek Tanr nanc grlerini kabul edip yaayanlar, ayr bir mezhep (Unitarien) tekil etmilerdi.Konstantin; bu konseyden sonra Roma Piskoposu'na maa balad. Bylece onu dier kilise papazlarndan ayrm oldu. Ksa sre sonra Roma Kilisesi dier kiliselerin zerine hakimiyet kurdu ve bugnk Papalk messesesi olutu.

sa Mesih'in (Noel) Doum Gnnn Belirlenmesi

Konsey Hz. sa'y ilhlatrdktan sonra bo durmad. Eski bir putperest olan Roma mparatoru Konstantin ve evresi bir zamanlar (Sol Invictus) Gne Tanrs'na tapyordu. Onlarn en byk bayramlar 25 aralk pazar gnyd. O gn Gne Tanrs'nn doduuna inanyorlard. Geleneklerine ok bal olan bu insanlar, Hz. sa'nn doum gnnn ayn gn olmasn, bylece Dou Bayramlar'nn devam etmesini istiyorlard. Pazar gnnn ngilizce karl Sunday = Gne Gn demekti. Btn pazar gnleri de ibadet gn olmalyd. Hristiyanlk ile Sol Invictus dinlerini uzlatrmak isteyen mparator Konstantin bu arzusunu konseye kabul ettirdi. Bugne kadar Hz. sa'nn doum tarihi 6 ocakta kutlanyordu, Roma Katolik Kilisesi 325 ylndan sonra, 25 aralk tarihini (Noel) doum gn olarak kabul etti. Dou Kiliseleri (stanbul, Kuds, Antakya, skenderiye) sonraki ismiyle Ortodoks Kiliseleri, 6 ocak tarihinde Noel kutlamas yapmaktadr. ( kaynak : www.mihenk.gr & Mircea Eliade, Dinsel nanlar, cilt2, s.464)

znik Konseyi'nde Hazrlanan nan Bildirgesi

325 ylnda znik Konseyi'nde hazrlanan ve bugnk Hristiyan mezheplerinin hemen hemen hepsinde kabul edilen inan bildirgesi yledir : Her eye gc yeten, grnen ve grnmeyen, btn eylerin yaratan olan bir tek Baba Tanr'ya inanyoruz; bir tek Rab sa Mesih'e inanyoruz. Tanr'nn Olu, Baba'dan doan biricik Oul, yani Baba'nn z varlndan oluan Tanr'dan Tanr, Nurdan Nur, gerek Tanr'dan gelen gerek Tanr, yaratlm deil, Baba'nn znden km, Baba'nn z varlna sahip olan, kendi araclyla gkteki ve yerdeki hereyi yaplm, biz insanlar ve kurtuluumuz iin gkten inmi, insan bedeni alm ve insanlar arasnda yaam, sknt ekmi ve nc gnde lmden dirilmi, ge ykselmi, dirilerle lleri yarglamaya gelecek olan O'dur; Ve Kutsal Ruh'a da

inanyoruz. Buna karlk, Rab sa'nn mevcut olmad bir devre vard. O dorulmadan nce yoktu, hi yoktan meydana geldi, Tanr'dan baka bir maddeden veya zden yaratld, deiebilir veya baka bir hale gelebilir, diye ileri srenlere gelince Katolik Kilisesi onlar lnetler. Bu inan bildirgesi; daha sonraki konseylerde incelenerek baz kk deiikliklerle geniletilmi olsa da, bugn birok kiliselerde rnein Sryani, Rum ve Ermeni Kilise'lerinde de okunmaktadr. leme (teslis) nancnn Resmiletirilmesi znik Konseyi'nde sa Mesih'in Baba Tanr'nn znden km, O'nun z varlna sahip, Tanr Olu olduu kabul edildikten sonra, Kutsal Ruh'un da Tanr oluu tartma konusu oldu. Aratrmaclar bu inanca kant olarak gsterilen Matta ncili'nde ki 28 / 9 : Onlar Baba, Oul ve Kutsal Ruh'un adyla vaftiz edin. alnts, maalesef stanbul Konseyi'nden sonra bu ncil'e eklenmiti, grndedir. (Bkz. Bu kitap, Matta ncili) Dier ncillerde leme ile ilgili ak bir reti yoktu. Ancak Pavlus Mektuplarnda bu inanc anmsatan fakat kesin olmayan ifadeler kullanlmt. rnein 2. Korintliler 13/13,14 : Btn Kutsallar size selam eder. Rab sa Mesih'in ltfu, Tanr'nn sevgisi ve Kutsal Ruh'un paydal hepinizle birlikte olsun. Luka ncili'nde (1 / 19,26) melek Cebrail konu edilmi fakat Kutsal Ruh ile Cebrail'in ayn varlk olduu belirtilmemiti. Kur'an' Kerim ise; Kutsal Ruh'un dier ismiyle Ruhu-l Kuds'n Yce Tanr'dan peygamberlere vahyi getiren melek Cebrail olduunu, birok ayetlerle aklamaktadr. Bakara 2 / 87 : ... Meryem olu sa'ya da ak-seik deliller verdik ve kendisini Ruhu-l Kuds (Cebrail) ile glendirdik. Meryem 19/17, 19: ...Biz de Ruh'umuzu (Cebrail'i) ona (Meryem'e) gndermitik de o kendisine bir insan eklinde grnmt... Ruh dedi : Ben sadece RAB'bin elisiyim. Sana tertemiz bir olan ocuu balamak iin buradaym. Netice olarak 4 ncil'de de leme inancyla ilgili ak bir reti bulunmamaktayd.Kilise tekilat, tanrsal vahye dayal olmayan lemeyi, din grevlileriyle zmeyi kararlatrd.leme inancn resmletirmek iin, 381 tarihinde Birinci stanbul Konseyi, 186 piskoposun katlmyla topland. Konseyde yle karar alnmt : Kutsal Ruh'un Rab ve Hayat Veren olduunu, Baba'dan ktn, Baba ve Oul'la birlikte ibadet edilip yceltildiini ve peygamberler araclyla konutuu gerei vurguland. Bylece l Birlik doktrini tamamlanm ve Kutsal Ruh'un Tanr oluuyla, Hristiyan inancnn temeli de atlmt. Tpk znik Konseyi'nde olduu gibi tanrsal vahiy yerine, insan eliyle piskoposlarn karar ile sa Mesih gibi Kutsal Ruh da ilhlatrlmt. Bylece Hristiyanlk; Bir ve Tek Tanr inancndan karlarak Baba, Oul ve Kutsal Ruh'tan oluan kiilikli Tek Tanr inancna dntrlmt. Baba da Tanr, Oul da Tanr ve Kutsal Ruh da Tanr'yd. Yine ayni tarihlerde bugn elimizde bulunan ve 27 kitaptan oluan ncil'e leme nancna uygun ilaveler yaplarak yeniden basld. Kaynak : http://www.hristiyan.net/kutsalkitabindeismezlii/tahrif 21. html http://www.hazretiisa.gelecek.com

ZNK'TEN GNMZE KADAR HIRSTYANLIK

Yce Allah; Hz. sa vastasyla buyruklarna uyacaklarna dair Hristiyanlardan sz alm, ama daha sonra verilen emirleri unutmular, Allah'n szlerini, ilerine geldii biimde yorumladklar iin aralarnda byk anlay farklar ortaya kmt. Hak'kn yolundan ayrldklarndan dolay Allah, aralarna dmanlk sokmutur. Kur'an, Maide 5/14: "Biz Hristiyanlarz" diyenlerin de szn almtk, ama uyarldklar eyden pay almay unuttular. Bu yzden Kyamet Gn'ne kadar aralarna dmanlk ve kin saldk. Yaknda Allah onlara, ne yaptklarn haber verecektir. Allah'n yolundan kanlarn yreklerine dnya tutkusu girer. Dnya tutkusu da dmanla yol aar. Onlarda da byle olmutu. Birbirine ters dm birok Hristiyan mezhepleri arasndaki dmanlk, asrlarca sregeldi. Her mezhep sahibi, dierini kfr ile sulam, bu yzden aralarnda savalar km, bugn de dmanlk srmektedir. Kuzey rlanda'daki Katolik Protestan atmalar, asrlarca sren bu mezhep kavgalarnn bir uzantsdr, herhalde bu dmanlk daha asrlarca, belki de kyamete kadar srecektir. leme inanc, asrlar boyunca Hristiyan dnyasnda pek ok kii,topluluk ya da mezhep tarafndan reddedildi. leme inancnn reddeden topluluklar, tarihin her dneminde byk basklarla karlat. Topraklarndan srldler, afaroz edildiler, diri diri yakldlar, trl ikencelerle ldrldler. Ancak basklar onlar tarih sahnesinden silmeye yetmedi. leme kartlarnn ok byk bir blm inanlarna sadk kaldlar ve " Tanr birdir " demekten vazgemediler. znik Konsili'nde tasfiye edilmeye allan Ariusular, sz konusu "anti-triniteryen" (leme kart) Hristiyanlarn ncleriydiler. Daha sonra da Ariusularn izinden giden birok gurup ortaya kt.

Anti Triniteryen'ler
Rahip Nestorius. Arius akmnn nclerinden biri de Suriye doumlu bir manastr rahibi olan Nestorius'tu. 428 ylnda stanbul Piskoposluu gibi nemli bir makama getirilmiti. Ancak kendisini bu yere getiren kilise hiyerarisine kar teolojik bir mcadele balatmakta gecikmedi. Nestorius'un hedef ald kavramlarn banda, kilise tarafndan Hz.Meryem'e verilmi olan "Theotokos=Tanr'nn Annesi" sfat geliyordu. Roma kilisesi drdnc yzylda bu sfat Hz. Meryem'e vermi ve onun, Hz. sa'y ve ondan sonra ki dier ocuklarn dourmasna ramen "ebediyen bakire" kaldn iln etmiti. Nestorius ise buna kar karak yle dedi : Kimse Meryem'e "Tanr'nn Annesi" demesin, nk Meryem sadece bir insand. Aslnda Nestorius, kilisenin sapkn retisinin ok kk bir blmne kar kmt. Hz. sa'nn Tanr saylmasna kar ak bir ey sylemiyordu. Ancak bu bile kilise tarafndan byk bir tepkiyle karland ve Nestorius'un da ayn Arius gibi anti-trineteryen bir "sapkn" saylmasna yol at. 431 ylnda Efes'te toplanan bir konslde Nestorius afaroz edildi. Nestorius 435 ylnda Msr lne srld, ama etkisi sona ermedi. Pers(ran) Kilisesi zaman iinde giderek Nestorius'un grlerini benimsedi. Msr Kilisesi ise Nestorius'u sapkn sayan Katolik Kilisesi kararn tanmad. Ve bylece Roma'dan ayrlarak bamsz bir kilise haline geldi. Zaman iinde de bugnk Koptik ( Kpti ) Kilisesi'ne dnt. Nestorius'un dier baz ballar ise " Nasturilik " olarak bildiimiz mezhebi oluturdular. Gnmze kadar varln srdren "Nasturi Kilisesi"nin merkezi bugn halen San Francisco'dadr. Kelt Kilisesi (Celtic Church of Ireland). Arius akmnn dier bir ncs de rlanda'da kurulan Kelt Kilisesi'ydi. Kta Avrupasndan tamamen izole edilmi bir durumda "Ariusu" izgide geliti. Katolik Kilisesi'nin rlanda Kelt Kilisesi'ni resmi olarak egemenlii altna ald 664 ylna kadar, leme inanc rlanda'ya yabancyd.

rlanda Kilisesi'nin Nasrani retisine paralelliini gsteren nemli bir zellii vard : Yahudi kaynaklarna olan sadakat. Kelt Kilisesi, Hz. sa'nn Yahudi hkmlerine titizlikle uyduuna inanyor, bu nedenle de Eski Ahit'e byk nem veriyordu. Bu eilim o kadar glyd ki, Kilise'nin Roma'nn egemenlii altna girdikten sonra bile devam etti. 754 ylnda baz Katolik rahipler; "rlandal rahiplerin Kilise'nin kutsal metinlerini nemsemediklerini, Kilise nderlerinin yazlarn reddettiklerini ve konsillerin kararlarn dikkate almadklarn" belirterek bundan ikayet ediyorlard. Ancak Kelt Kilisesi'nin bu direnii de ksa bir sre sonra krld. Bylece Katolik Kilisesi drdnc yzylda balayan bir sre ile tm szde "yanl yola sapan"lar bir ekilde tasfiye etmi oluyordu. Oysa bu tasfiye edilen akmlan, Hz. sa'y ilhlatran batl retiyi reddediyor, bir ve tek olan Tanr'ya iman etmeyi tebli ediyorlard.

Katolikler
lk Hristiyan Kilisesi Yerualim'de (Kuds'te) kurulmutu. Fakat Yerualim'in M.S. 70 de Romallarca harap edilmesinden sonra, Kiliseler Asya'dan bat blgelerine kadar yayld. O zamanlar dnyada egemen olan politik g Roma mparatorluuydu. Hristiyanlar ilk yz yl boyunca eitli ve ar basklara maruz kalmlard. Ancak drdnc yzyln balarnda M.S.312 de Roma mparatoru Konstantin Hristiyanl kabul edince durum tamamile deiti. mparator Konstantin Roma Piskopos'una nl Lateran Saray'n hediye etti. Pavlusu Hristiyanln retisi esas alnarak Roma Katolik Kilisesi kuruldu. "Katolik" kelimesi "evrensel" demektir. Kilise; balangtan bu yana sadk ve kesintisiz bir ekilde resullerin reti ve uygulamalarn devam ettirdiklerini iddia ederler. Kilise'nin banda lecei gne kadar seilmi, sa Mesih'in grnr temsilcisi olarak kabul edilmi Papa (baba) bulunur. Roma Devleti'nin destei ile gnden gne glenen Roma Katolik Kilisesi, Bat dnyasnn en byk otoritesi haline gelmiti. Katoliklerin Hristiyanlar arasnda en fazla ve en yaygn yeye sahip olduklar kabul edilir.

Ortodokslar
M.S. 395 de Roma mparatorluu douda Konstantilop (stanbul) ve bat da Roma ehirleri bakent olmak zere ikiye ayrld. Batllar Roma'nn, doulular da Konstantilop'un dinsel merkez olmas gerektiini ileri srmeye baladlar. Bu istek iki toplum arasnda M.S. 1054 ylna kadar devam etti. Bu tarihte Roma Katolik Kilisesi'nin Rahibi Konstantilop Patriine, Kilisenin tek evrensel Papa's olduunu hatrlatarak onun da bu gerei kabul etmesini istedi. Dou Kiliseleri buna kar karak birbirlerini afaroz ettiler. Bylece bat da Roma Katolik Kilisesi ve douda da Ortodoks Kiliseleri olumu oldu. Dou Kiliseleri (stanbul, Kuds, Antakya ve skenderiye) Roma'dan ayrldktan sonra "Ortodoks Kiliseleri" ismini ald. Ortodoks kelimesi doru anlamna gelip, doru inanca veya gre sahip olan demektir. Dou Kiliseleri kendi aralarnda bir dzen oluturamadlar. stanbul'da ki Patrikhane her zaman daha stn gibi grnd, ama dierleri kendi ilerinde bamszdlar. Zamanla aralarnda yeni kopmalar oldu ve Ulusal Kiliseler olutu. Ermeni, Rum, Bulgar, Srp, Rus gibi uluslar, farkl dnemlerde kendi milli kiliselerini kurdular.

Katolik ve Ortodoks Arasndaki Farkllklar

Papa'nn yanlmazl ve evrensel yetkisinin kabul edilmemesinin dnda Ortodokslar Katoliklerden ayran dier hususlar unlardr : 1 - Katolik Kilisesi rahiplerinin evlenmelirini yasaklarken, Ortodoks Kilisesi rahiplerinin evlenmelerine msaade eder. 2 - Katolikler Kutsal Ruh'un hem Baba'dan hem de Oul'dan ktn ileri srerken, Ortodokslar Kutsal Ruh'un yalnzca Baba'dan sa araclyla ktn ileri srerler. 3 - Roma Katolik kiliselerinde vaftiz uygulamas yalnzca su serpmekle yaplrken, dou Ortodoks kiliselerinde bu tamamen suya daldrlmak suretiyle yaplyordu. 4 - Ortodokslar yalnzca resimlerle yetinmekteyken, bat kiliseleri heykel veya statler de yapyor ve bunlar da ereflendiriyorlard.

5 - Ortodokslar Rab'bin Sofras'n ekmek ve arapla yaparken, Roma Katolikleri bunu yalnzca araba bulandrlm kutsal ekmekle yapmaktadr. 6 - Ortodoks ayinleri Yunanca, Katolik ayinleri Latince yaplr. 7 - Katolikler Hz. sa'nn doumunu 25 aralkta kutlarken, Ortodoks lar 6 ocakta kutlamaktadr.

Protestanlar
Katolik Kilisesi 16.yzyla kadar Avrupa'daki egemenliini korudu. 1520 lerde Almanya'da ortaya kan Martin Luther adl bir rahip bu egemenlii sarsan kii oldu. nce Luther'in sonra da Calvin ve Zwingli gibi rahiplerin nderliinde gelien Protestan akm, Roma Kilisesi'nin ve Papa'nn otoritesine kar byk bir isyand. syan byk olduu kadar kanlyd da; Avrupa bir yzyl akn bir sre Katoliklerle Protestanlarn bitmek tkenmek bilmeyen savalarna sahne oldu. "Dini" gibi gzken bu savalarn ardnda ise yine siyasi hesaplar yatyordu. Papa'nn boyunduruu altnda yaamay ve ona vergi vermeyi istemeyen prenslerle, bu egemenlii yitirmek istemeyen evrelerin kar atmalaryd. Aralarnda Otuz Yl sren ok kanl savalar oldu ve sonunda imzalanan Westphalia Bar ile salanan denge, o zamandan bu yana da fazla deimedi. Protestanlar Papa'nn otoritesini reddederken, onun yerine bir baka otorite koymamlard. Bu nedenle Protestanlk, Katolik Hrstiyanlkta ki dzenin aksine son derece dank ve " Hogrl " bir din olarak geliti. Hemen her lke kendisine ulusal bir kilise kurdu. Bunlarn yannda daha pek ok farkl mezhep ve akm geliti. Bu nedenle bugn protestanln yzlerce tr, yzlerce farkl Protestan Kilisesi vardr. Bunlarn byk ksm da Kuzey Avrupa'da ve ABD'de faaliyet gstermektedir. Protestanlarn ortaya k leme kart akmlar asndan da nemliydi. Protestanlar, belirttiimiz gibi kendilerini Katolik Kilisesi'nin egemenliinden kurtardlar. Bu hem basamak, hem de temel Hristiyanlk inanlar asndan byk bir zgrlkt. Artk Kutsal Kitab' kendileri okuyorlar ve kendileri yeni batan yorumluyorlard. Bunun sonucunda baz Protestanlar, ok az bir blm de olsa, ok nemli bir gerei fark ettiler : Katolik inancnn temelini oluturan lemenin Yeni Ahit'te bir dayana yoktu. Hatta baz pasajlarn bu inanc yalanlad ortadayd. Bu pasajlarda Tanr'nn "Bir ve Tek" olduu anlatlyor, "l birlik" inancna ise Yeni Ahit'in temel mant iinde bir yer verilmiyordu. te baz Protestanlar, aslnda ok az, bu sonucu kardlar ve lemeyi reddettiler. Bylece niteryen (Birlemeci) Kiliseler dodu.

Birlemeyi Savunan Hristiyanlar

Protestan Reformu(nun) ardndan Hristiyanlar Yeni Ahit'i Katolik inanlarndan bamsz olarak okumaya baladlar. Bunun sonucunda da talya'da, lemenin yanll sonucuna inanan ilk Hristiyan akm geliti. Lelio Socianus (1525-1562) ve kuzeni Fausto Socianus (1539-1604) tarafndan balatlan akm, kurucularnn isminden dolay Sosyanizm (Socianism) olarak bilindi. Sosyanistler gizli toplantlar yoluyla yayldlar. The Catholic Encyclopedia bu akmn inancn yle zetliyor: Sosyanistlere gre leme diye bir ey yoktu. Hz.sa Rab ile ya da Kutsal Ruh'la ayi zden (dolaysyla Tanr) deildi... lm ve ac ekmesi insanlara kurtulu vermek iin deildi. Sosyanistler eitli basklara maruz kaldlar. Kilise onlar ok gemeden afaroz etti. Ayn dnemde Sosyanistlere benzer fikirler yayan, zellikle leme inancna radikal bir biimde kar kan Cenevreli Michael Servetus, fikirleri nedeniyle Calvin tarafndan kaza balanp yaklarak idam edildi. Yaklrken, yazd leme kart kitap da gsne aslmt. Servetus, znik Konsilinde Hristiyanln dejenere edildiini savunmu ve bu bozulmadan kurtulmak iin znik Konsili ncesindeki kaynaklara dnlmesi gereini yazmt. 1638'de Sosyanistlere ynelik saldrlar balad. Rokow'da ki kolejleri kapatld ve birlemeyi kabul etmi pek ok insan diri diri yakld. niteryenler 18. ve 19. yzylda zellikle de Anglosakson dnyasnda etkili oldular. nce ngiltere'de sonra da ABD'de niteryen Kiliseler kuruldu. Sadece Hristiyanlarn deil, tm insan larn Tanr'ya

iman ederlerse kurtulua ulaabileceklerine inanan bu kiiler kendilerini niversalist olarak tanmladlar. Birbirinden bamsz olarak gelien niteryen ve niversalist Kiliseleri 1961 ylnda birleti. The New Catholic Enycyclopedia, niteryen Kiliselerin ortak inanlarn yle zetlemiti: Hz.sa (niteryenlere gre) Tanr'nn biricik Olu ve Kurtarc deil, ama Yahudi peygamberleri gelenei iinde yer alan dini bir nderdir. Dolaysiyle "Hz.sa ile ilgili din" (yani geleneksel Hristiyanlk) "Hz.sa'nn dini" ile deitirilmelidir. Kutsal Kitap akl ve bilim nda incelenmeli ve kesin deimez bir kaynak olarak deil, insan yazm bir eser olarak grlmelidir. Kaynak: http: // www.hazretisagelecek.com http: //home.scarlet.be/ http:// albayrak.kazorum.com/fag.php Sleyman Ate, Yce Kur'an'n ada Tefsiri Cilt 2, s. 291

YAHUD TARH
Yahudiler 4000 yllk tarihleriyle, dnyann en eski toplumlarndan biridir. Babil, Asur, Fenike ve Araplar gibi Sami rkndan gelen srailoullar, nceleri gebe bir beylik iken braniler olarak anlyordu. Bugn onlar, srail ve Yahudi ismini kullanmaktadr. Tevrat'ta, Tanr ile antlama hakknda geni aklamalar yaptndan, dinleri Antlama Dini olarak da kabul edilir. Yahudiler; Tanr'nn setii bir topluluk olduklarn, Tevrat'n da yalnzca kendilerine verildiini, bu gereinde Tevrat'a dayandn sylerler. srailoullar, btn uluslarn ders alabilecekleri dinsel tarihe sahiptir. Yce Tanr ile yaptklar antlamalara uygun bir hayat yaadklarnda dllendirilmi, aksini yaptklarnda da ceza grmlerdi. Yahudi Tarihi; aadaki balklar altnda toplanmtr :

lk Peygamberler Dnemi Hz.Musa, Yeu ve Hakimler Dnemi Krallar Dnemi srail Halknn kiye Blnmesi II. Tapnak Dnemi

LK PEYGAMBERLER DNEM
Yahudi dininin tarihi, M.. 1800 yllarnda Hz. brahim (Avram) ile balar. Tanr'nn ltfu ile 75 yandayken ona peygamberlik grevi verildi. (Bkz. Bu kitap, Hz.brahim) ki olundan Hz. smail Araplarn, Hz. shak'da Yahudilerin atas saylr. Hz. brahim'in vefatndan sonra yaklak M.. 1700 yllarnda, Hz. shak dnemi balamt. O, babas gibi,Tanr'ya gnlden bal salih bir peygamberdi. Hz.shak'n da Yakub (Yakov) ve Esav adlarnda iki olu oldu. Tanr; iki kardeten Yakub'u peygamber olarak grevlendirmi, kendisine bugnk Yahudi Devleti' nin ismi olan srail adn vermiti. Tekvin 32 / 26-28 : ...Tanr Yakub'a grnd, onu kutsal kld ve dedi:Senin adn Yakub arlmayacak, srail olacaktr. Yakub'un, Yusuf ve Yuda'nn da ara larnda bulunduu 12 olu ve bir kz olmutu. Bu soylar zamanla 12 beylie dnm ve srailoullar olarak isimlendirilmiti. Yuda; Tanr ile antlamalar devam ettiren bir nder olarak tarihe gemi, Kral Davut ve Kral Sleyman onun soyundan gelmiti. Yahudiler, Yuda'dan sonra gnmze kadar Yahudi olarak anlmaktadr. Hz. Yusuf'un yks; M.. 1544 yllarnda kskanlk sebebiyle, kardeleri tarafndan kuyuya atlmasyla balar. Hz. Yakub'un 12 olundan en k ve en sevgili olan Hz. Yusuf, oradan geen bir ticaret kervan tarafndan kurtarlr ve Firavun'un soylularndan biri olan Potifar'a kle olarak satlr. ok yakkl, akll ve alkan bir kiilie sahip olan Hz.Yusuf, orada kendini gelitirir. Olgunluk ana geldii zaman Tanr'nn, hkmetme yetenei ve ilim ile onu glendirmi olduu hem Tevrat'ta ve hem de Kur'an'da anlatlmaktadr. Hz. Yusuf; Firavunun grd ryay yorumlam, syledii olaylar da gerekleince, Msr'n hazine bakan olmutu. Birok yararl hizmetlerde bulunmu, daha sonralar Firavun Hz.Yusuf'un btn ailesini Msr'a davet etmekte saknca grmemiti. M.. 1522 ylnda Baba Hz.Yakup, 11 olu, eleri ve ocuklar ile beraber 70 kiilik aile Msr'a gelmi, en gzel araziler kendilerine verilmiti. Onlar; Yahudi Ulusu'nun ekirdeini tekil etmi, nfuslar hzla oalmt.

Hz.MUSA, YEU ve HAKMLER DNEM

Hz. Yusuf dneminden sonra Firavun vefat edince, yerine geen Msr kral srailoullarna kt davranmaya balam, onlar adeta kle durumuna getirmiti. Hz.Musa, srail Ulusu'nu klelikten kurtarm, olaan st olaylar neticesinde Msr'dan karmt. Yce

Tanr'nn ilk ilh kitab olan Tevrat kendisine inmi byk bir peygamberdi. srailoullarn; RAB'bin sz verdii verimli topraklar olan Kenan lkesi (Filistin) hudutlarna getirmi, fakat, halk savamaktan korkarak, Tanr'ya isyan etmiti. RAB'bi gcendiren srailoullar, Hz. Musa ile beraber 40 yl llerde dolatrlarak cezalandrld. (Bkz. Bu kitap, Hz.Musa) Hz.Musa'nn vefatyla srailoullar'nn bana en yakn yardmcs Nun olu Yeu geti. Yce Tanr ona, baz yeni hkmlerle peygamberlik grevi vermiti. Kenan lkesi'nin fetih ltfu, cezal olan eski nesile deil Yeu'nun nderliinde onlarn ocuklarna verilmiti. Bylece srailoullar, Tanr'nn sz vermi olduu topraklara yerlemi oldular. alar boyu putperestlerle savaan Yahudi halk, Yeu'dan sonra M.. 1106 yllarnda oftim denilen Hakimler ile idare edildiler. Hakimler toplumun hem ruhsal ve hem de asker nderliini stlenmilerdi. srailoullarnda lk hakim olarak Deborah adnda bir kadn grev yapmt. En sonuncusu da peygamber Samuel'di. Yce Tanr; bu dnem boyunca da Yahudi halkna vahiy gndermeye, onlar ynetmeye ve korumaya devam etmiti.

KRALLAR DNEM
Yahudi toplumu; yaklak 400 yldan beri merkezi bir ynetimden yoksun olarak putperestlerle savamt. Bunun iin halk merkezi bir idareye, bir kralla ihtiya duydu ve bu dncelerini peygamberleri Samuel'e bildirdi. Samuel M.. 879 ylnda Saul isminde kuvvetli bir genci buldu ve onu kral olarak meshedip kutsad. Saul, birok defa putperest Filistinliler ile savam, bu savalarda gen Hz.Davud byk kahramanlklar gstermiti.

Hz.Davud (a.s.)
Saul'un bir savata lmnden sonra, srailoullar'na Hz. Davud (David) kral olarak seildi. O, kahraman bir sava olmann ilerisinde, ilh kitap Zebur ile ltuflanacak kadar Yce Tanr'ya itenlikle balyd. (Bkz. Bu kitap, Hz. Davud ve Zebur)

Hz. Sleyman (a.s.)

Hz.Davud lmeden nce M.. 826 ylnda, 12 yandaki olu Hz.Sleyman (lomo)' kral atamt. O'na Tanr'nn yolunda olmasn, Tevrat'tan hi sapmamasn vasiyet etti. Babas fethedilecek btn topraklar alm, srail'i, Yahudi tarihi'nin en st noktasna getirmiti. Komular tarafndan rahatsz edilmiyor ve bolluk iinde yayorlard. Tanr'nn kutsal kld Hz. Sleyman; lkesinde 40 yl krallk etmi, M.. 796 ylnda 52 yanda vefat etmiti. RAB'bin ismine bir tapnak yapmak, babas Hz.Davud'un byk arzusu olmasna ramen, Hz. Sleyman'a ksmet olmutu. Yahudi Tarihi'nde Bet-Hamikta (Kutsal Ev) olarak adlandrlan I.Tapnak, M..825 ylnda Yerualim (Kuds) de ina edildi. inde, srailoullar'nn en deerli varl ve sembol olan Andlama Sand bulunuyordu. Tapnak'n yeri Tanr tarafndan seilmi, inaatn ise Hz. Sleyman'n yapmas buyrulmutu. Dnemin en grkemli mabedi, 13 ylda binlerce ii tarafndan tamamland. Kur'an' Kerim'de Hz. Sleyman'dan vg ile bahsetmi, birok ayetlerle onu yceltmiti. Neml 27/15,16: ...Biz, Davud'a da Sleyman'a da bir ilim verdik. Onlar yle dediler: Bizi, mmin kullarnn bir oundan stn klan Allah'a hamd olsun. Sleyman, Davud'a miras oldu ve yle dedi: Ey insanlar, bize kularn dili retildi ve bize hereyden biraz verildi. Kukusuz bu, apak ltfun ta kendisidir. Hz.Sleyman hayatnn son yllarnda hatal davranlar sergilemi, Yce Tanr'nn yasalarndan uzaklam olduunu Tevrat yle aklamtr. 1.Krallar 11/1-13: Kral Sleyman firavunun kznn yansra Moavl, Ammonlu, Edonlu, Soydal ve Hititli birok yabanc kadn sevdi. Sleyman kral kzlarndan 700 kars ve 300 cariyesi vard... Sleyman yalandka, karlar onu baka ilhlarn ardnca yrmek zere saptrdlar... srail'in Tanrs RAB, kendisine iki kez grnp, Baka ilhlara

tapma! demesine karn, Sleyman RAB'bin yolundan sapt ve O'nun buyruuna uymad. Bu yzden RAB Sleyman'a fkelenerek: Seninle yaptm antlamaya ve kurallarma bilerek uymadn iin krall elinden alacam... Ancak baban Davud'un hatr iin, bunu senin yaadn srede deil, olun kral olduktan sonra yapacam.

SRAL HALKININ KYE BLNMES

Hz. Sleyman'n lmnden sonra olu Rehoboam kral oldu. Ancak halk; Yerualim (Kuds)'te ki tapnak, saraylar ve zorunlu almalar sebebiyle ar vergi dediklerinden sknt ekiyorlard. Bu durumun dzeltmesini yeni kraldan istemi, fakat istekleri kabul edilmemiti. Buna tepki olarak M.. 796 ylnda 10 kabile lkenin kuzey tarafn alarak srail Krall'n, 2 kabile de gneyde kral Rehoboam ile birlikte Yahuda Krall'n kurdular. Tapnan bulunduu Yerualim iki krallk arasnda kalm, fakat gneydeki kralla balanmt. Bylece srailoullar glerini kaybetmiler, komu Msr ve Asur mparatorluklarna kolay av olma durumuna dmlerdi.

srail Krall
Kuzeyde ki devletin ilk kral olan Navat'n olu Yehoboam, Yurualim'de ki Tapnaa alternatifi olarak iki Tapnak yaptrd ve ilerine altndan yaplm buza heykeli yerletirdi. Bu olay aka putperestlie kam, Tanr'nn put ile ilgili yasalarndan sapmt. Yahudi Tarihi'nde kt gnler balam, ruhsal knt olunca, neticede fiziksel g de kayboluyordu. Krallarn en kts Ahab'd. Putperest Kenanllar'n tanrs Baal'n yanna bir tapnak ina etti. Bylece Yahudi halk putperestlie alyor, onlar hem Tanr'ya hem de puta tapyordu. Bu dnemde birok kral deiiklii olmu, halk ok kt ynetilmiti. Sonunda Tanr ile olan antlamalarna uymayan srail Krall'na ceza geldi. M..555 ylnda Asur Devleti tarafndan igal edildiler ve halk tekil eden 10 kabile datlarak Asur topraklarna srld.

Yahuda Krall
Gneydeki krallar, kuzey krallnn tersine Yce Tanr'nn istedii gibi drst bir ynetim sergilemilerdi. Kuzeyde ki krallktan 135 yl daha fazla mr olmutu. RAB'bin yolunda gidiyor, yasalarn uyguluyorlard. Bu krallar arasnda Hezekiah, en mehur olanyd. 2 Krallar 18/2-9: Hezekiah, RAB'bin gznde doru olan yapt. Yksek yerleri kaldrd, dikili talar krd...RAB'bin yoluna girdi, O'ndan ayrlmad. Asurlular kuzeyde ki srail Krall'n sona erdirdikten sonra, byk bir ordu ile Yerualim'i kuatt. Ancak ilh mdahele gereklemi, dayanma gc zayf olan Yahuda Krall'nn ehrini fetih edemeyerek geri dnmek mecburiyetinde kalmlard. Bu Tanr'nn Yahuda halkna byk bir dlyd. Hezekiah'tan sonra olu Menase kral oldu. Babasnn tam aksine halkna byk ktlk yapt. nce dedesi Peygamber aya'y ldrtt. Tanr'ya ibadeti brakp putperestlie yneldi ve halkna bunu alad. Sonraki kral Amon da ayni durumdayd, bunlar kt iaretlerdi. Krallkta ruhsal k balamt. Yce Tanr'nn o dnemlerde gnderdii Peygamber Amos aracl ile srailoullar'n uyarm ve tvbe etmek iin gerekli zaman vermiti. Amos 2/4,5: RAB yle diyor: Yahudallar'n cezasn kaldrmayacam, nk gnah stne gnah ilediler, yasam reddettiler, kurallarma uymadlar. Onlar yabanc putlar saptrd , atalarnn da izledii putlar. Bu yzden Yahuda'ya ate yadracam, yakp yok edecek Yerualim saraylarn. Ancak bu uyarlara ramen Yahudiler, ok tanrclarn putlarna tapmaa devam etmilerdi. Gnmzde de ayni hatalar yaplmakta, insanlarn bir ksm yeni an putu haline gelen para, hret ve dnya nimetlerini ilhlatrmaktadr. Tm varlklarn yaratcs ve sahibi Yce Tanr'nn yasalarn brakp kendi nefislerinin yoluna sapmalar, ne byk bir gaflet ve yanlgdr.

Sleyman Tapna'nn Yklmas

Nihayet o felket gn gelmi, M.. 422 ylnda Asurlular yok eden Babil Devleti Yerualim'i fethederek Yahuda Krall'na son verdi. Halkn bir blm katledilmi, kalan da Babil'e srlmt. 410 ylndan beri ayakta duran, toplumun en kymetli varl Tapnak' ykmlar Antlama Sand'n ve iinde bulunan Tanr'nn eliyle yazm olduu ta levhalar ile birlikte Tevrat' da yok etmilerdi. Bu antlamalar yerine getirmeyen Yahudilere, Tanr'nn verdii byk bir cezayd. RAB ile aralarndaki ba kopmu, srailoullar dalmt.

II. TAPINAK DNEM

Babil Srgn
Babil srgn Yahudi halkn ok etkilemise de ksa zamanda bu hayata uyum saladlar ve ayakta kalmay baardlar. Yerli halkn lisan Aramice'yi rendiler, yklan tapnak yerine sinagog ina ederek Tanr'ya ballklarn devam ettirdiler. RAB, peygamber Yeremya aracl ile srailoullar'na yle buyurdu. Yeremya 29/10: Babil'de 70 yl getikten sonra, size verdiim sz tutacam ve sizi kendi topranza gtreceim.

Yurda Dn ve II. Tapnan Yaplmas

Pers ordular M.. 375 ylnda Babil mparatorluu'nu istil ederek ynetimi ele geirdi. Pers Kral Sirus, Yahudi halknn tekrar Filistine dnmesine msaade etti. I.Tapnak'n yklndan 70 yllk bir aradan sonra, M.. 370 ylnda srailoullar Filistine geri dndler. Tapnan tekrar yaplmas gecikmeli olarak balad ve byk almalardan sonra M.. 350 ylnda tamamland. nce kinin mtevazi bir kopyasyd. Antlama Sand ve iinde ki ON EMR yazl ta levhalar ile Tevrat I.Tapnak'n ykm esnasnda yok edildiinden yerine konamad. Yerualim ehri ve surlarn tamiri, Khin Ezra'nn yardmcs Nehemya'nn gayretli almalaryla tamamland.

Tevrat'n Yeniden Yazlmas

Tapna yapan Yahudi halknn bir lideri yoktu. Bu boluu, Pers mparatorluu'nda yaayan Yahudilerden Tevrat bilgini ve kahin Ezra (Uzeyir) doldurdu. 1500 kiilik bir gurubuyla Yerualim'e geldi. srailoullar'n evresinde toplayarak, onlara yeni bir manevi g kazandrd. Nehemya 8/6,8 : Ezra yce Tanr'ya vgler sundu. Btn halk ellerini kaldrarak, Amin! Amin! diye karlk verdi. Hep birlikte eilip yere kapanarak RAB'be tapndlar... Tanr'nn yasa kitabn okuyup akladlar, herkesin anlamasn salayarak yorumladlar. Bu ayinler devam etti. srail halk, gnahlarn ve yaptklar ktlkleri itiraf ederek, affedilmeleri iin Tanr'ya yakardlar ve O'na sndlar. srailoullar'nn liderliini M..410 ve 310 yllarnda, toplumun nde gelenlerinin oluturduu Byk Meclis (San Hedrin)yapmaktayd. Meclis Bakanln stlenen Ezra, halk ile Kutsal Yasalar' tekrar gzden geirdi. Tevrat, Ezra ile bilge Yahudilerin szl ve yazl aktarmyla yeniden kaleme alnd. Babil'e ait szlerin okluu da Tevrat'n, Babil esaretinden sonra yazlm olduunu kantlamaktadr. Bylece fiziksel olarak bozulmu olan srailoullar, ilh ilham ve almalar ile tekrar manev bir gce kavutu. Kur'an' Kerim; baz Yahudilerin kahin Ezra (Uzeyir) iin Allah'n Olu'dur. demelerini tenkit etmi, bu ancak Hristiyanlar'da olduu gibi, onlarn kendi uydurulmu sz olduunu aklamtr. Tevbe 9/30: Yahudiler Uzeyir, Allah'n oludur. dediler; Hristiyanlar da: Mesih, Allah'n oludur. dediler. Kendi azlarnn szdr bu... Oysa kendilerine, tek olan Allah'tan bakasna ibadet etmemeleri emredilmiti...

Byk skender srail'i stila Ediyor

Yunanllar, B.skender'in komutasnda Pers mparatorluunu ortadan kaldrdktan sonra, M.. 312 ylnda srail'i de istil etti. Putperest olan Yunanllar II.Tapnak' ykmak istiyordu. Ancak askeri bir dahi olan B.skender Tapnak' ykmad gibi, srail'i barl bir ekilde Yunan mparatorluu'na kabul etti. Yunan Ynetimi, srail'in haklarn korudu ve ibadetlerine karmad. Halk, Rumca (Greke)'yi rendi ve Tevrat skenderiye Yahudileri tarafndan Greke'ye evrildi. Gnmzde ki Tevrat kitaplarnn ou, Greke nshasnn Romallar'n dili Ltince'ye sonra da ngilizce'ye evrilmesinden kaynaklanmt. Yahudiler, bugn Tevrat'n dua ve renim dili olan branice asln kullanmaktadr.

Yunan Zulm
Byk skender'in lmnden sonra, Yunan mparatorluu e ayrld. srail, merkezi Msr'da bulunan Yunan Ynetimi'nin kontrolne girdi. Yunanllar Yahudileri zorunlu Helenletirme yoluna girince dostluk dnemi sona erdi. nce Yahudiler'in manev merkezi olan Tapnak'taki ruhsal konumu en yksek durumda olmas gerekli Koen Godol kutsal grevlisi yerine, kukla atamalar yaparak temel kurumlar bozmaya baladlar. Tevrat'n renilmesi, snnet olunmas yasakland. Vergiler ar lde arlatrld. Kasabalarda kurulan Zeus gibi pagan tanrlar iin yaplan kurban trenlerine, Yahudiler'in katlmas iin zorlamalar yaplyordu. srail bilginleri yakalanyor veya ldrlyordu. Baz Yahudiler zorla, bir ksm da kendi istei ile Helenleiyordu.

Makabi Ayaklanmas
syan, M..167 ylnda Yunan zulmnn devam ettii bir kasabada balad. Putperest Yunanllar tanrlar iin, Yahudilerden bir domuzu kurban etmelerini istemesi, suyun tamas iin son damla oldu. ehrin ileri gelen khini Matatya, bu srada kurban kesen Helenlemi bir Yahudi ile Yunanl'y ldrd. syan eden ehir halk ile beraber be olunu da yanna alarak, dalarda bir gerilla ordusu kurdu. syan btn ehirlere sram, yahudiler birlemilerdi. Balarnda lkab makabi (eki) olan Matatya'nn en byk olu Yeuda bulunmaktayd. Yunanllar byk bir kuvvetle gelerek isyan bastrmaya altlar. Ancak lh Kanunlar yine ilemi, Tanr'nn yasalarn uygulayan az bir Yahudi kuvveti, zulmeden putperest Yunanl byk ounluu malup etmiti. Yahudiler; hem kendi ilerindeki Helenlemi Yahudilerle ve hem de dman ile savatlar. Sava 25 yl srm, sonunda Yunanllar usanarak M.. 142 ylnda srail ile anlama yapmlard.

srail'in Romallar Tarafndan stilas

Bir ehir devleti olarak balayan Roma mparatorluu ykselie geti. Hakimiyet alann geniletmek iin byk bir mcadeleye balamt. Yunan smrgelerini ve sonradan Yunanistan' da fethederek mparatorluu'nu genilettiler. Romallar kendi medeniyetlerine ilve olarak, Yunan hayat grn de esas almlard. Bu bakmdan kltrlerine Greko-Romen denilir. M.. 63 ylnda Roma ordular srail'i istila etti. Kukla bir kral baa getirdi, vergileri arttrd ve Yunan tecrbesinden kazandklar bilgilerle dinlerine karmadlar.

Byk Herod ve Ruhsal Bozulma

Daha sonraki yllarda Yahudi halkndan bir kral olarak Byk Herod, Roma Devleti'nin atamas ve tam destei ile baa geldi. 33 yl lkesini idare etmiti. Ekonomik rahatlk iinde olmakla beraber, ruhsal bir bozulmaya sebep oldu. Herod, ticaretten elde ettii kr ile, byk inaat projeleri meydana getirdi. Bunlarn en nemlisi de II. Tapnak' yeniden ina etmesiydi. Bina; beyaz mermer stun ve duvarlar,

birok altn kapl mahalleriyle grkemli bir grnmdeydi. Ana girie, Yahudilerin kar ktklar byk bir putperest simgesi olan Roma Kartal Heykeli konmutu. Sonradan heykel, bir gurup Tevrat rencisi tarafndan paraland. Kral Herod onlar yakalatarak ldrtt. Herod Greko-Romen kltrn beeniyor, Yahudi halkn da Helenletirmek istiyordu. Bu dncesine kar koyabilecek Byk Meclis (San Hedrin)'in 46 yesini ldrtt. Tapnak'n ynetimine (Koen Godol) ruhsal dzeyi en yksek kiiyi getirecei yerde, kukla adamn atamakla o kurumu da bozdu. Toplumda manevi k balamt. zel hayatnda Herod kendi ailesine de zulmetmi, zaptedemedii kskanl nedeniyle kardeini, ocuklarn ve karsn da ldrtmt. O, bir zalim olarak tarihe gemitir. Yahudilere uygulanan Helenletirme zorlanmalar sonucunda, halk blnerek farkl din guruplarna ayrld. Zengin bir din gurubu olan ve glerini koruyabilmek iin Romallar ile ibirlii yapan Sadusiler, Yahudilerin ana grn savunan ve halkn ounluunu oluturan Farasiler, aznlkta olan ar dinci Zilotlar.

Roma'ya syan
Roma'nn ok gl olduu bir dnemde M.S.66 ylnda Yahudiler, intihar eder gibi isyan etmiti. srailoullar'nn ok ar dedii bu olayn altnda birok sebep vard. Roma, atad valiler vastasyla Yahudi halkndan ar vergi alyor, onlara zulmediyordu. Tek Tanr'c Yahudi dnyas ile ok tanrc Greko-Romen dnyas arasndaki aykrlk, uurum gibi aralarna girmiti. Yahudi halk blnm, bir ksm Greko-Romen kltrnden etkilenerek Helen lemiti. Roma Devleti'ni kabul ediyor, ondan faydalanyordu. Zengin Yahudiler olan Sadusiler, Tapnak' ynettiklerinden Romallar ile ibirlii yapyordu. Ana gr savunan byk ounluk Farisiler ise dinsel bamszlk olmak artyla Roma Ynetimi'nin devam etmesini istiyordu. Ar dinci Zilotlar, Roma'nn varln istemiyor, dier Yahudilere kzyordu. Daha birok elikili grler Yahudi halkn etkilemi, hastalkl bir yap haline getirmiti. En nemlisi de birbirini sevmeyen bir toplumun olumasyd. Roma'ya kar isyann ilk kvlcm, Kesarya Yahudileri'nin alnan ar vergiye ba kaldrmasyla balad. Ancak bu olay iddetle bastrld, birok Yahudi ldrld. syan dier ehirlere de yaylmt, Helenlemi Yahudiler ba kaldranlara cephe ald. Romal askerler; Yahudi blgelerinde tutuklama ve ldrmelere devam ediyor, atma daha da kzyordu.

II.Tapnak'n Yklmas
M.S.67 ylnda isyan, dn olmayan bir dneme girdi ve Yahudiler silahlanmaya balad. srailliler baz blgelerde atmay kazanyordu. Ancak Roma, byk bir kuvvetle gelerek Yerualim'i kuatt. M.S. 70 ylnda Yahudiler sava kaybettiler ve Kuds dt. ehir yakld, Tapnak yerle bir edildi. Sava sonras geriye kalan Yahudiler birok blgelere srgn edildiler. Bu olaylarda lh Yasalar yine hkmn devam ettirmi, birbirine kin ve fke besleyen, birbirini sevmeyen bir toplum haline gelen Yahudi halk, Tanr'sn da unuttuundan savata yenilmi, bylece ilh ceza da gelmiti. (Kaynak: http//www.sevivon.com)

Romallar Sonras ve Gnmze Kadar srail

Roma M.S. yedinci yzyla kadar Filistin'de ynetimini devam ettirdi. Bugnk srail Devleti 1948 ylnda kuruldu. lke ngiliz ynetiminde iken, Birlemi Milletlerin teklifi ile yzde 56, 47'si Yahudilere, yzde 43,53' de Araplara verildi. Araplar ile Yahudiler'in anlamazl zaman zaman savaa dnerek, gnmze kadar devam etti. Sleyman Tapna, son yklndan slamiyet'e kadar harabe halindeydi.Hz.Muhammed(s.a.s.)'e 620 yllarnda inen sra Suresi'nden dolay buras Mslman'larca da kutsal saylm, ayni yere uzak mescit anlamna gelen Mescid'i Aksa ina edilmiti. Kuds ehri, M.S.1507 ve 1917 yllar arasnda Osmanl Ynetimi'ne girdi. Osmanllar; ehre birok tarihi eser kazandrm, mevcutlar korumu, bu arada Sleyman Tapna'ndan kalan Bat Duvar kalntlarn da tamir etmilerdi. Bugn Alama Duvar olarak anlan bu yerde, Yahudiler dua ederek atlar yakmaktadr.

Hz. BRAHM (a.s.)

Sonradan Yce Tanr tarafndan brahim ismi verilen Avram, yaklak M.. 1810 yllarnda Mezopotamya'da (bugnk Irak) Ur ehrinde domu, sonra babasyla Haran'a (Kuzey Irak) g etmiti. Hayat hakknda ta ki 75 yana gelinceye kadar kutsal kitaplarda hibir bilgi verilmemitir. Avram'n hikyesi Tanr'nn konumasyla balar.

Avram'a ar
Kendisini Yahve olarak tantan YceTanr, Avram'a zel olarak seilmi ve grevlendirilmi olduunu bildirir. Tekvin 12/1,3 : Yahve Avram'a yle der: lkeni, akrabalarn, baba evini brak; sana gstereceim lkeye git. Seni byk bir millet yapacam, seni kutsayacak, sana n kazandracam, bereket kayna olacaksn. Seni kutsayanlar kutsayacak, seni lnetleyeni lnetleyeceim. Yeryzndeki btn halklar senin aracln ile kutsanacak. Tanr'nn buyruundan sonra Avram hemen yola koyuldu. Beraberinde kars Sara ile kardeinin olu Lutla birlikte Haran'da kazanm olduklar mallar ve hayvan srlerini alarak Kenan (Filistin) lkesi'ne gittiler. Tekvin 12/7 : Rab Avram'a grnp dedi : Bu memleketi senin soyuna vereceim. Avram kendisine grnm olan RAB'be orada bir sunak (RAB'be kurban kesilen ta masa) yapt. Sonra Avram, RAB'bine kurban keserek ibadet etti. O Tek Olan Yaratc Kudrete nanyordu Hz. brahim'in yaad corafya putperestlerle evrili olmasna ramen, hibir zaman puta tapmad.O hanif bir kiiydi. Ali mran 3/67 : brahim, ne Yahudi, ne de Hristiyand. Ancak o hanif (Allah'n birliine inanan) bir mslmand, mriklerden deildi. Hz. brahim, putlara, yldzlara tapan Babil halkna uzun sre Allah'n dinini anlatmt. Ancak bata babas olmak zere halk inanmayp gerekleri inkar etmilerdi. Enam 6/74 : brahim babas Azer'e yle demiti: Putlar tanrlar m ediniyorsun? Seni de toplumunu da ak bir sapklk iinde gryorum. Onlar da cevap olarak atalarmzdan byle grdk dediler. Bakara 2/170 : ... Peki, ya atalar bir eye akl erdiremiyor, doruya ve gzele ulaamyor idiyseler!... Hz. brahim'in Putlar Krmas ve Atee Atlmas Hz. brahim, putlarn yanna halkn bulunmad bir zaman giderek onlar paralad. Toplum, bu ii Hz.brahim'in yaptn hemen anlad. Enbiya 21/62 : Dediler: Tanrlarmza bunu sen mi yaptn, ey brahim? Enbiya 21/66 : brahim dedi: Siz Allah' brakp da size hibir ekilde yarar salamayan, zarar veremeyen eylere mi tapyorsunuz? Enbiya 21/68 : Dediler: Yakn bunu... Yce Tanr, bu sapkn toplumun eylemlerini boa karm, Hz. brahim'i atee attklar halde o, mucizevi olarak yanmamt. Enbiya 21/69 : (Allah) Biz de yle dedik: Ey ate, brahim'e serin ol, selam ol. Hz. smail'in Doumu ve Kutsal Klnmas Hz. brahim Kenan lkesi'ne yerletikten on sene sonra, bir sorunla karlat. Kars Sara ksr olduundan Avram'n bir ocuu olmasn istiyordu. Kocasna, kendisinin cariyesi olan Msrl Hacar' kuma olarak almasn teklif etti. Neticede Avram ikinci ei alr ve bir olu olur, ismini de smail (Yimael) koyar. Bu srada Avram 86 yandayd. Tanr smail'i kutsal klar ve soyunu da byk bir millet yapacan aklar. Tekvin 17/20 : smail'e gelince, seni iittim, ite onu kutsal kldm, onu verimli klacak, fazlasyla oaltacam; 12 beyin babas olacak ve onu byk bir millet yapacam. Hz. brahim, Hacer ile olu smail'i Paran'a gtrp brakmt. Orada Hz. smail, genlik yllarn geirdi ve annesinin soyundan Msrl bir kadn ile evlendi. Sonradan srailoullar'nn kurduu 12 beylik ile oalmlar, ayr bir ulus tekil etmilerdi. RAB Hz. smail'e, babas Hz. brahim ile birlikte Tanr evi kutsal Kbe'yi ina etme grevini vermi, Hz. Muhammed (s.a.s.)' e kadar uzanan kan ba ile de Araplarn atas olmutu. Kur'an, Bakara 2/127: brahim olu smail ile birlikte, Beytullah'n(Kbe'nin) duvarlarn ykselterek yle

yakardklar zaman da an: Rab'bimiz bizden gelen dualar kabul buyur...

Tanr ile Hz. brahim'in Antlamas

Avram 99 yandayken RAB ona tekrar grnerek yle dedi : Tekvin 17/1,11 : Ben her eye gc yeten Tanr'ym. Benim yolumda yr, kusursuz ol... Artk adn Avram deil brahim olacak. nk seni birok ulusun babas yapacam. Seni ok verimli klacam. Soyundan uluslar doacak, krallar kacak. Antlamam seninle ve soyunla kuaklar boyunca, sonsuza dek srdreceim. Senin ve senden sonra soyunun Tanr's olacam... Snnet olmalsnz, snnet aramzda ki antlamann belirtisi olacak. Rab; antlamaya bal kalnmasn, buyruklarn ve yasalarn yerine getirmeleri uyarsn yapm; uyulmamas durumunda gnah ilemi olacaklarndan cezalandrlacaklarn aklamt. Tekvin 17 / 9 : Sen ve soyun kuaklar boyu antlamama bal kalmalsnz. Bu gerek Tevarat'n birok blmlerinde de vurgulanmt. Yasann Tekrar 29/9 : El attnz her ite baarl olmak iin, bu antlamann szlerini yerine getirmeye dikkat edin. Levililer 26 / 14,38: Ama beni dinlemez, buyruklarm yerine getirmezseniz, cezalandrlacaksnz...Size fkeyle bakacam. Dmanlarnz sizi bozguna uratacak. Sizden nefret edenler sizi ynetecek... Eer yine kar kmaya devam eder, Beni dinlemek istemezseniz, gnahlarnza karlk cezanz 7 kat arttracam... Banza sava getireceim. Kentlerinize ekildiinizde aranza ldrc hastalk sokacam. Dman eline deceksiniz ... Kentlerinizi harabeye evirecek, tapnaklarnz ykacam. Beni honut etmek iin sunduunuz kokular duymayacam... Dier uluslarn arasnda yok olacaksnz. Levililer 26 / 40,44 : Ama iledikleri sular, Bana kar geldiklerini, ihanet ettiklerini itiraf eder, inad brakp alak gnll olur, sularnn bedelini derse; Ben de Yakup'la, shak'la, brahim'le yaptm antlamay ve onlara sz verdiim lkeyi anmsayacam... Hepsini yok etmeyecek, kendileriyle yaptm antlamay bozmayacam. nk Ben onlarn Tanr's RAB'bim. Yahudi Tarihi; dnyadaki btn uluslarn ibretle renecekleri, bu hikmetlerden ders alacaklar evrensel rneklerle doludur. srailliler Yce Tanr'nn yolunda gittikleri mddete mkfatlandrlm, aksi durumda da ceza grmlerdi. Bu tanrsal yasa, tabii ki tm insanlarda ve uluslarda hkmn srdrm ve srdrmektedir.

Hz. shak'n Mucizev Doumu

Hz. brahim ileri yalarda iken ve kars Sara ksr olmasna ramen, Tanr onlara bir olan ocuk ltfetti. Tekvin 17/ 16, 21 : Tanr brahim'e : Karn Sara'dan bir oul vereceim. Onu kutsayacam ve uluslarn anas olacak. Biroklarn krallar onun soyundan kacak,dedi.brahim yzst yere kapand ve gld. inden: Yz yanda bir adam ocuk sahibi olabilir mi? Doksan yanda ki Sara dourabilir mi? dedi. Tanr : Hayr, ama karn Sara sana bir oul douracak, adn shak koyacaksn, dedi... Ancak antlamam, gelecek yl bu zaman Sara'nn douraca olun shak'la srdreceim.

mann Babas Hz. brahim'in Snanmas

Eski Antlama'da (Tevrat'ta) yer alan bu yk, btn inan sahiplerine benzersiz bir rnek tekil etmiti. Hz. brahim'in; sevgili olunu Tanr'nn istei zerine kararszlk gstermeden kurban edebilmesi, RAB'bine olan iten aknn, derin imann en arpc gstergesiydi. Tekvin 22/1,13: Tanr brahim'i snad: shak', sevdiin biricik olunu al. Moriya blgesine git. Orada sana gstereceim bir dada olunu yakmalk sunu olarak kurban et, dedim... Tanr'nn kendisine belirttii yere varnca brahim bir sunak yapt, zerine odun dizdi. Olu shak' balayp sunakta ki odunlar zerine yatrd. Onu boazlamak iin uzanp ba ald. Ama RAB'bin melei gklerden, brahim, brahim! diye seslendi. Melek: ocua dokunma, ona hibir ey yapma. imdi Tanr'dan korktuunu anladm, biricik olunu esirgemedin, dedi. brahim evresine baknca, boynuzlar sk allara taklm bir ko grd. Gidip kou getirdi. Olunun yerine onu yakmalk sunu olarak kurban etti. Olu shak'n yerine, Tanr tarafndan gnderilen ko kurban edilmi, bylece imann babas Hz. brahim snanmt. Tekvin 22/15,18 : RAB'bin melei ikinci kez gklerden brahim'e seslendi. RAB diyor ki :...Biricik olunu esirgemediin iin seni fazlasyla kutsayacam... Soyunun araclyla yeryzndeki btn uluslar kutsanacak, nk szm dinledin. Kur'an' Kerim de Tevrat'ta yazlm bu olay onaylamaktadr. Saffat 37/102,107: ocuk(shak) onunla birlikte konuacak yaa gelince, brahim yle dedi: Yavrucuum, uykuda seni kestiimi gryorum. Sen

ne dersin? "Babacm, emrolduun eyi yap! Beni sabredenlerden bulacaksn." Bylece ikisi de teslim olup brahim'in onu, aln zerine yatrnca, Biz yle seslendik: Ey brahim! Sen ryan gerekletirdin. te Biz, gzel dnp gzel davrananlar byle dllendiririz. Bu hi phesiz apak imtihann ta kendisidir. ve ona fidye olarak byk bir kurbanlk verdik.

Hz. brahim'in Vefat

Hz.brahim, 175 yllk bir yaam ve mutlu bir yallk devresinden sonra ld. Olu Hz.shak toplumun sorumluluunu stlendi, Kutsal Kitap'n aklad gibi babasnn Tanr ile olan antlamasn devam ettirdi.

Hz. MUSA (a.s.)

Musa (Moe) yaklak M.. 1390 yllarnda Msr'da dodu. Soyu; babas mran'dan dolay Hz. Yakub'a, onun da babas Hz.shak'a ve nihayet Hz. brahim'e kadar uzanmaktadr.

Hz.Musa'nn Genlik a
Bu dnemde Yahudiler; Msr'da kle olarak kullanlyor, zulm iinde yayorlard. Tanr'nn setii Ulus, putperest insanlarn klesi olmutu. Firavunun vezirliine kadar ykselen ve Msr halkna birok hizmetlerde bulunan Hz.Yusuf'tan sonra, srailoullar'nn nfusu hzla artmt. Yeni tahta kan Firavun bu durumdan ok kuku duyuyor, dmanla birleir ve bizi de bu lkeden kovabilirler, diye dnyordu. Nfus artn nlemek iin, her doan erkek ocuunu ldrme emri verdi. te Tanr tarafndan Yahudileri Msr'dan karmakla grevlendirilen Hz.Musa, bu dnemde dnyaya gelmiti. Hz. Musa'nn annesi; olunu askerlerden kurtarmak iin, aylk bir bebek iken sepetin iine koyarak, Nil Nehri'nin sazlk sularna brakt. (k 1 / 8,22) Bu srada nehirde yzmekte olan Firavun'un kz sepeti buldu. indeki bebein braniler'in bir ocuu olduunu anlad ve ona acd. Bu durumu gzetlemekte olan Musa'nn kzkardei Firavun'un kzna, ocua bir brani st annesi bulabileceini syledi. O da kabul edince, bebek gerek annesine teslim edildi. Musa, Firavun'un kznn olu oldu ve ad da Moe (Musa) olarak isimlendirildi. Bylece Yahudi Ulusu'nun Kurtarcs, Yahudiler'in dman olan Firavun'un saraynda bir prens eitimi alarak, anne sevgisiyle yetiiyordu. Bu Tanr'nn mucizesinden baka bir ey deildi. Annesinin terbiyesi ile yetien Hz. Musa genlik yllarnda, braniler'in ne zor artlar altnda yaadklarna tank olmutu. Bir gn Msrl bir askerin Yahudi bir iiyi dvdn grnce, kavgaya kart ve Msrl'y ldrd. Bu olay btn lkede Firavuna kadar duyuldu. Firavun Hz. Musa'y ldrmek isteyince, o da Msr' terk etmek mecburiyetinde kalmt. (k 3/11,15)

Tanr'nn Musa'ya lk ars

Hz. Musa, Sina yarmadasnn kar tarafndaki Midyan ehri'ne ulat. Babas khin olan bir sr sahibinin kz ile evlendi ve iki olu oldu. Hz. Musa tpk atalar Hz. Yakup, Hz. shak ve Hz. brahim gibi obanlk yapm ve bu uras 10 yl srmt. Bir gn Horeb'de srsn otlatrken Tanr'nn melei, ate alevinde ona grnd. Yanan atein alevi bir trl bitmiyordu. Tanr Musa'y alevin ortasndan arp yle dedi. k 3/1, 12 : Musa! Musa!... Ben babann Tanr's, brahim'in Tanr's, shak'n Tanr's ve Yakub'un Tanr'sym... Halkmn Msr'da ektii sknty ok iyi biliyorum. Angaryaclar yznden ettikleri feryad duydum. Aclarn biliyorum. Bu yzden aa indim. Onlar Msrllar'n elinden kurtaracam, o lkeden karp geni verimli topraklara, st ve bal lkesine, Kenanllar'n (Filistin)... topraklarna gtreceim... Gel, halkm srail'i Msr'dan karmak iin seni Firavun'a gndereyim. srailliler'i kurtarmak zere Peygamberlik ile grevlendirilen Hz. Musa, Msr'a geri dnd. Yardmcs kardei Hz. Harun'la birlikte Firavun'a gittiler. Yahudi halkn; Kenan lkesi'ne gitmek zere Msr'dan karacan, bunun RAB'bin emri olduunu syledi. k 5 / 2 Firavun onlara fkelenerek yle dedi : RAB kim oluyor ki, O'nun szn dinleyip srail halkn salvereyim? RAB'bi tanmyorum. srailliler'in gitmesine izin vermiyeceim. Putlara tapan; Nil tanrs, Gne tanrs, kedi tanrs, koyun tanrs v.s. gibi bir ok tanrlar olan Msrllar iin, Tek ve Mutlak Kudret olan Tanr fikri anlalmaz bir kavramd. Onlarn dncelerine tamamiyle ters durumdu.

Msr'dan k
Tanr, Firavun'un verecei cevab pek tabii ki nceden biliyordu. Hz. Musa'ya yle dedi. k 3 / 19,20 : Ama biliyorum, gl bir el zorlamadka Msr Kral gitmenize izin vermeyecek. Elimi uzatacak ve aralarnda alacak iler yaparak Msr' cezalandracam. O zaman sizi salverecek. Tanr Yehova, Hz. Musa araclyla Msr'a on bel verdi. Firavun ve halk bu felketlere uraynca, srailliler'in Msr'dan kmasna izin vermek zorunda kald. Birgn Tanr Hz. Musa ve Hz. Harun'a, hemen Msr' terketmelerini vahyetti. O gece Hz. Musa, halk ile beraber yanlarna hayvanlarn da alarak, ehirden kp Kzl Deniz'e doru gittiler ve sahilde konakladlar. Firavun; srailoullar'nn katn farkedince, klelerini kaybedecekleri dncesiyle kararndan cayd. Ordusu ile beraber onlarn peine dt. Firavun yaklarken srailliler, Msrllarn arkalarndan geldiini grnce dehete kaplarak RAB'be feryat ettiler. k 14/11-13 : Musa'ya yle dediler : Msr'da mezar m yoktu da bizi le lmeye getirdin. Bak, Msr'dan karmakla bize ne yaptn! Brak bizi, Msrllar'a kulluk edelim, demedik mi?... Musa : Korkmayn... RAB bugn bizi kurtaracak. Grdnz Msrllar' bir daha hi grmiyeceksiniz. RAB sizin iin savaacak. Hz.Musa deneini denizin zerine uzatt. Deniz ikiye ayrlarak sudan iki yksek duvar olutu, aras da kara paras haline gelmiti. srailoullar susuz topraktan ilerleyerek kar sahile ulatlar. Onlar arkalarndan Firavun ve ordusu takip ediyordu. srailliler kar tarafa getikleri zaman Musa deneini bir daha uzatt. Denizin sular byk bir grlt ile Firavun ve askerlerinin stne kapand. Geriye dnen denizin sularnda Msrllar'n hepsi boulmulard. Firavun Ramses mrnn son annda Yaratc Kudret'e iman etmise de, bu ona hibir fayda salamamt. Kur'an' Kerim, Yunus Suresi 10/90-91 : Ve srailoullarn denizden geirdik. Firavun ve ordusu azgnlk ve dmanlkla onlar izlemekteydi. Nihayet suda boulmaya balaynca: "nandm; gerekten srailoullarnn iman ettiinden baka tanr yok. Ben de O'na teslim olanlardanm." dedi. Ona : "imdi mi iman ediyorsun? Halbuki bundan evvel isyan etmi ve bozgunculardan olmutun." dendi. srailoullar'nn Msr'dan k M..1312 yllarnda gerekleti. Onlar; Msr'daki uzun bir klelik hayatndan sonra, Tanr'nn ltfu ile Hz. Musa'nn nderliinde zgrle kavumulard.

Tanr Hz. Musa'ya Tevrat' Veriyor

Hz. Musa, Yahudi halkn Kzl Denizi'ni geirdikten sonra le kard. lde artlar ard. Su, ekmek, yiyecek sknts balamt. Toplum Musa'ya kar yle konuuyordu. k 17/3 Bizi, oullarmz ve hayvanlarmz susuzlukla ldrmek iin mi Msr'dan kardn? syana ok zlen Hz. Musa RAB'den yardm diledi. 17/4 : Bu toplulua ne yapaym? Az daha beni talyacaklard. Tanr tarafndan seilmi srailoullar, zorluklarla snanmaktayd. Toplum darda kaldka su ve yiyecek ihtiyalar, Hz. Musa araclyla mucizev olarak karlanyordu. srailoullar, Msr'dan ktktan ay sonra Sina l'ne vardlar ve Sina Da'nn karsnda konakladlar. RAB Hz.Musa'ya yle dedi: k 19/ 9,12 : Sana koyu bir bulut iinde geleceim. Seninle konuurken halk iitsin ve her zaman sana gvensin... nc gn btn halkn gz nnde Ben RAB Sina Da'na ineceim. Dan evresine snr iz ve halka de ki; sakn daa kmayn, dan eteine de yaklamayn. Hz. Musa halka durumu anlatt, Tanr'y beklemeye baladlar. nc gnn sabah gk grledi, imekler akt, dan zerinde koyu bir bulut vard. Sina Da'nn her yanndan duman ttyordu RAB dan stne ate iinde inmiti. Hz. Musa, Tanr'nn iinde bulunduu koyu karanla yaklarken, korku iinde olan halk uzakta durup bekledi. (k, 19/12,21) Hz. Musa RAB ile konumu, ancak yzn grmemiti. k 33 / 18,20 : Musa, ltfen grkemini bana gster dedi... RAB, ancak yzm grmene izin veremem. nk yzm gren yaayamaz. RAB; yasalarn, buyruklarn sylemeye balad. Bunlar ncelikli olarak On Emir, Sunaklara likin Yasalar, Klelere Nasl Davranmal, iddete Kar Yasalar, Mala likin Yasalar, Bayram gibi konulard. Hz. Musa RAB'bin btn buyruklarn yazd ve halkna okudu. Sonra da RAB iin sunak kurdu. srail Genleri RAB'be yakmalk kurbanlar sundular, esenlik sunusu olarak boalar kestiler. Hz. Musa, kurban kanlarn halkn zerine serpti ve dedi ki: RAB'bin sizinle yapt antlamann btn maddelerini ite bu kan geerli klyor. (k 24/4,8). Halk,: RAB'bin her sylediini yapacaz. O'nu dinleyeceiz, diyerek antlamay onaylad. k 24/12 : RAB Musa'ya: Dada yanma gel, burada bekle, halkn renmesi iin zerine yasalarla buyruklar yazdm ta levhalar sana vereceim. k 31/18: Tanr Sina Da'nda Musa'yla konumasn bitirince, zerine eliyle antlama koullarn yazd iki ta levhay ona verdi. Kur'an' Kerim'de de Araf 7/145 de zerinde ON EMR yazl bulunan ta levhalarla ilgili u aklamay yapmaktadr: Biz Musa iin levhalarda hereyi yazdk: t olarak, "Kuvvetli tut bunlar ve emret"

toplumuna da onlar en gzel ekliyle tutsunlar... Eski Antlamann (Tevrat'n) bir blm Sina Da'nda verilmi, dier blmleri de lde dolatklar 40 yl iinde tamamlanmt. Tevrat'ta, RAB ile Hz. Musa'nn 40 gn 40 gece birlikte kald anlatlr.

Buza Heykeline (Put'a) Tapnma

Sina Da'nda Tanr ile konuan Hz. Musa, gnler getii halde geriye dnmemiti. Halk, kendilerine nclk yapacak bir ilha ihtiya duydu. Aralarnda altnlarn toplayp Hz. Harun'a getirdiler. O da oymac aletiyle altndan bir buza heykeli yapnca halk, bu putun nnde tapnp, kurban kesmeye balad (k 2/1). RAB Musa'ya k 32/7 : Aa in, Msr'dan kardn halkn batan kt, dedi. Tanr Yahve mutlak sadakat istemekteydi. nk O, kskan bir Tanr'dr. Yasalar 9-10: Beni seven ve emirlerimi tutanlarn binlercesine iyilik eden kskan bir Tanr'ym. Hz. Musa koarak dadan indi, buzay ve tapnan insanlar grnce ok fkelendi. Onlar yaratan, sonsuz nimetler veren Tanr'lar RAB'be ibadet edip kulluk edecekleri yerde; kendilerine hibir faydas olmayan bir cisme, bir puta tapyorlard. Hz.Musa yaplan buza heykelini paralayarak yakt. Kardei Harun; ba bo kalm halk dizginleyememi, dmanlarn alay konusu olma nedeni olmutu. Buza heykelini kimin yapt konusunda Tevrat ile Kur'an arasnda anlamazlk vardr. Tevrat'a gre (k 32/4) Harun, Kur'an'a gre (Taha 20/85) Samiri yapmt. k 32 / 21,22 : Harun'a: Bu halk sana ne yapt ki, onlar bu korkun gnaha srkledin, dedi. Harun: fkelenme, bilirsin halk ktle eimlidir, diye karlk verdi. Yasalar 9/20: Musa: RAB, Harun'a da onu yok edecek kadar fkelenmiti. O srada Harun iin de yakarmtm. Hz.Musa, ordugahn giriinde durdu, RAB'den yana olanlar gelsin. dedi. Btn Levililer (srail'in Levi soyundan olup, tapnakta yaplan ayinlere yardm eden kiiler) evresine topland. k 32 / 27,28: Musa yle dedi: srail'in Tanr's RAB diyor ki, herkes klcn kuansn. Ordughta kap kap dolaarak kardeini, komusunu, yaknn ldrsn. Levililer, Hz.Musa'nn buyruunu yerine getirdiler. O gn halktan bine yakn insan ldrld. RAB; semi olduu ve dnyaya rnek olmas beklenen kimselerin bu sapk davranna kzm, onlar sert bir ekilde cezalandrmt. Yahudi kaynaklarca, o tarihte 3 milyon insandan olutuu kabul edilen srailoullar'nn saparak puta tapm olan % 1 gibi bir blm olduu kabul edilir.

Antlama Sand
srailoullar; 40 yllk yolculuklar esnasnda yanlarnda bulundurduklar Antlama Sandn, beraberlerinde tamlard. Sandk; tahtadan yaplm, altnla kapl, zerinde de kanatl iki kk melek vard. ine Hz.Musa tarafndan, antlama koullarnn ve On Emir'in yazld iki ta levha konulmutu. Bu levhalar Tanr'nn eliyle yazlmt. k 31/18: Tanr Sina danda Musa'yla konumasn bitirince, zerine eliyle antlama koullarn yazd iki ta levhay ona verdi. Ayrca Hz.Musa'nn kendi eliyle yazd, Tanr'nn yasalarn ieren Tevrat da burada korunuyordu. Antlama Sand; toplanma adrnn iinde bulunuyordu. Hz. Musa'nn nderliinde RAB'be sunakta kurban kesilerek ibadet yaplmaktayd. Kolayca kurulup toplanlan bu tapnak, Yahudi halknn 40 yl boyunca Tanr'ya yakarp dua ettii manev huzur kayna olmutu. k 40 / 34, 38 : O zaman bulut Buluma adr'n kaplad ve RAB'bin grkemi konutu doldurdu. Musa Buluma adr'na giremedi; nk bulut her yeri kaplam, RAB'bin grkemi konutu doldurmutu. srailliler ancak bulut konutun zerinden kalknca gerlerdi. Bulut durduka yerlerinden ayrlmaz, kalkaca gn beklerlerdi. Bylece btn yolculuklarnda konutun zerinde gndzn RAB'bin bulutu, gece de ate srailoullar'na yol gsterdi.

Halkn syan ve Kenan lkesi'nin Yasaklanmas

Tanr'nn buyruu zerine Hz.Musa'nn nderliinde srailoullar, Sina Da'nda yaadklar bir ok olaydan sonra, vaat edilen Kenan (Filistin) topraklarnn snrna geldiler. Yasalar 1/21: Musa halkna: te, Tanr'mz RAB size bu lkeyi verdi. Haydi, atalarnzn Tanr's RAB'bin size syledii gibi, gidip oray mlk edinin. Korkmayn, ylmayn. Halk, ilk nce Kenan lkesinde aratrma yapmak iin oraya casus gnderelim, dediler. Hz.Musa bu fikri beenerek baz adamlarn gndererek inceleme yaptrd. Oraya gidenlerin ekseriyetinin verdii rapor olumlu deildi.Bunun zerine halk yle dnmt : lke ok verimli olmakla beraber, halk gl, kentler de sur ile evrili ve ok bykt, bunun iin bu halka saldramayz, onlar bizden daha kuvvetlidir. Oraya giden casuslardan biri olan Kalev ise, Hz.Musa'nn nnde halk susturup yle dedi : Oraya gidip lkeyi ele geirelim, kesinlikle buna yetecek gcmz var. (Saylar 13/30-31) Halk; ekseriyetin verdii rapora uyarak, Kenan lkesi'ne girmekten vazgeti. Hz.Musa Tanr'nn emrine ramen, halkn bu kararna ok zld. Yasalar 1/ 26, 28 : Musa : Ne var ki, siz oraya gitmek istemediniz. Tanr'nz RAB'bin buyruuna kar geldiniz. adrlarnzda

sylenerek RAB sizden nefret ediyor, dediniz. Bizi Amorlular'n eline verip yok etmek iin Msr'dan kard. Oraya niye gidelim? Kardelerimiz; yre halknn bizden daha gl...olduunu syleyerek cesaretimizi krdlar. Tanr'nn klelikten kurtard, her trl ihtiyalarn karlad, zel olarak setii srailoullar; isyankar davranlarla nankrlk yapmlar, buyruklar dinlememilerdi. Yaptklar bu son itaatsizlikleri barda tarm, RAB'bin onlar cezalandrmas hak olmutu. Bu halk llerde 40 yl dolaacak ancak vaat edilen verimli topraklara girmeyecekler, onlarn ocuklar olan yeni nesile bu lke verilecekti. Yasalar 1 / 35, 39 : Atalarnza ant ierek sz verdiim o verimli lkeyi, bu kt kuaktan... Kalev dnda hi kimse grmeyecek, yalnz o grecek, ayak bast topraklar ona ve soyuna vereceim. nk o btn yreiyle RAB'bin yolunda yrd. Sizin yznzden RAB bana (Musa) da fkelenerek, sen de o lkeye girmeyeceksin, dedi. Ama yardmcn Yeu oraya girecek. Onu yreklendir. srailliler'in lkeyi mlk edinmesini o salayacak. Tutsak olacak dediiniz kkleriniz, ocuklarnz oraya girecekler. lkeyi onlara vereceim. Yce Tanr, bu olaylar Kur'an' Kerim'de Maide 5/20,26 ayetleri ile de dorulamaktadr.

Hz.Musa'nn llerde Geen Yllar

Hz. Musa, srailoullar'yla 40 yl llerde zorlu bir hayat yaamt. Sert karakterli, isyankar halkna Tora'dan (Tevrat'tan) t veriyordu. Yasalar 8 / 2-6 : Tanr'nz RAB'bin sizi 40 yl boyunca lde dolatrd uzun yolculuu anmsayn! Buyruklarna uyup uymayacanz, amacnzn ne olduunu renmek iin sizi skntlara sokarak snad. Sizi a brakarak skntya soktu. Sonra sizin de atalarnzn da bilmedii man ile sizi doyurdu. nsann yalnz ekmekle yaamadn, RAB'bin azndan kan her szle yaadn size retmek iin bunu yapt... Tanr'nz RAB'bin, ocuunu eiten bir baba gibi, sizi nasl eittiini anlayn. Onun iin, Tanr'nz RAB'bin buyruklarna uyun. Yollarndan yryn. O'ndan korkun.

Hz. Musa'nn Vefat

Tanr ile iletiim halinde, etkileyici ve rnek bir nder olan Hz. Musa, birok beyliklerden oluan srailoullar'n, bir ulus ekirdeine dntrmeyi baarmt. Hz.Musa Moab lkesi'nde 120 yanda iken bu dnyadan ayrld. Yerine en yakn yardmcs Yeu geti. Eski kuan yerini yeni nesil alm, M.. 1272 yllarnda da Yeu'nun nderliinde vaat edilen Kenan lkesi fethedilmiti.

TEVRAT
Tevrat; yasa, eriat, kanun, emir, nder, ders anlamna gelir. branice bir kelime olan Tora, Tevrat'n karldr ve Tanr'nn Hz.Musa'ya verdii be kitaptan olumaktadr. branice lisannda Tanah olarak bilinen Yahudilerin Mukaddes Kitaplar'na Hristiyanlar, Eski Antlama adn vermilerdir. Bunun sebebi; Tanr'nn Yahudiler ile olan antlamay iptal ettii, Hz. sa'y takip eden Hristiyanlar ile Yeni Antlama yapm olduu iddiasdr. Oysa Yahudiler, seilmi bir ulus olduklarn ve Tanr ile antlamalarnn sonsuza kadar devam edeceine inanmaktadr. Dolaysyle Hristiyanlarn bu tavrn hakaret kabul ederler. Yahudiler; ilk be kitab tekil eden Tora (Tevrat) nn Tanr'nn bizzat Hz.Musa'ya verdiini aklamakla beraber Tanah (Eski Antlama)'y oluturan dier kitaplarn da, Tanr vahyi ile srail peygamberlerince kaleme alndn kabul ederler. Hristiyanlk, Eski Antlama'(Tanah)nn srailoullarna Tanr tarafndan verildiini ve kutsal olduunu kabul etmelerine ramen; kendilerine Yeni Antlama verildiinden, Eski Antlama'nn uygulamaya ynelik yasalarnn geersiz olduunu ilan etmilerdir. Kur'an' Kerim ise, Tevrat'n Tanr tarafndan verildiini birok ayet ile tasdik etmitir. Maide 5/44 : Tevrat' Biz indirdik. Onda, iyiye ve gzele klavuz vardr... Ayrca Kur'an kitap sahibi olan Yahudi ve Hristiyanlar'dan kendi kitabnn hkmlerine uymalarn istemitir. Ankebut 29/46: ...Bizim RAB'bimiz ve sizin RAB'biniz birdir ve biz O'na teslim olanlardanz.

Tanah (Eski Antlama)'y Oluturan Kitaplar Tevrat Nasl Yazld ? Tevrattaki elikiler

TANAH (ESK ANTLAMA)'YI OLUTURAN KTAPLAR

Tanah; branice'de Tora, Peygamberler ve Yazlar kelimelerinin ksaltlmasndan meydana gelmi bir kavramdr ve branice olarak yazlmtr. Kitaplarn sralanmas konusunda da Yahudiler ile Hristiyanlar farkl gre sahiptir ve onlar deiik sralarda tanzim etmilerdir. Tanah ana ksma ayrlr. 1) Tora (Tevrat) Tanr'nn Hz.Musa'ya Sina Da'nda verdii ve yasa olarak kabul edilen 5 kitap : Bereit (Tekvin), emot (k), Vayikra (Levililer), Bamidbar (Saylar), Devarim (Tesniye) 2) Neviim (Peygamberler) 21 kitaptan oluan bu diziye lk ve Son Peygamberler de denir: Yeu, Hakimler, I.Samuel, II. Samuel, I.Krallar, II. Krallar, Yeaya, Yeremya, Hezekiel, Hoeal, Yoel, Amos, Obadya, Yunus, Mika, Nahum, Habakkuk, Tsefanya, Hagay, Zekeriya, Malaki. 3) Ketuvim (Yazlar) 13 kitaptan oluur: Zebur (Mezmurlar), Sleyman'n zdeyileri, Eyp, Ezgiler Ezgisi, Rut, Yeremya'nn Mersiyeleri, Vaiz, Ester, Daniel, Ezra, Nehemya, I.Tarihler, II.Tarihler.

TEVRAT NASIL YAZILDI ?

Bugn elimizde bulunan Tevrat, Tanr'nn verdii gibi ieriini aynen koruyor mu? Kitabn kaleme alnmas ve gnmze kadar geirdii safhalar, baka bir dine bal olunsa bile tarafsz olarak incelemek bir insanlk grevi olduu dncesini paylamaktayz. Yce Tanr'nn; M..1312 ylnda Hz.Musa ile Sina Da'nda 40 gn 40 gece devam eden bulumas, Dinler Tarihi'nde de ok nemli bir yeri vardr. Kur'an' Kerim bu olay Araf 7/145 ayeti ile dorulamaktadr. Antlama koullar olan ilh yasalar ve iki ta levhaya yazlm On Emir Hz.Musa'ya Tanr tarafndan verilmi olduu Tevrat'ta aklanr.

Hz.Musa'ya 40 yl boyunca srailoullar ile lde kald zaman iinde de Tanr'dan vahiy gelmi ve vefatna kadar devam etmiti. Yahudi toplumunun en kymetli varl olan Tevrat, Antlama Sand'nda bulunuyordu. Yaklak 500 yl toplanma adrnda, 400 yl da Hz. Sleyman Tapna'nda korunmutu. M..422 ylnda srailoullar ile yaptklar sava kazanan Babil mparatorluu, tapna ykm Antlama Sand ile beraber Tevrat' da yok etmiti. Bu tarihten sonra Tevrat'n tekrar yazlmas, khin Ezra'nn bakanlnda bilge Yahudilerin szl aktarmas ile gereklemiti. Dr. Maurice Bucaille Tevrat, nciller ve Kur'an adl eserinde yle yazmt.S.24: Edmond Jacob'un Eski Antlama isimli incelemesi (Cerf Yaynlar-Paris) zl ve tarafszlk nitelii tamakta, mkemmel bir genel bilgi vermektedir. Mukaddes Kitap'n M.. nc yzyla doru bir tek metin yerine, branice yazlm en az ayr metni vard... M.. birinci yzylda bir tek Mukaddes Kitap metni dzenleme yoluna gidilmi, metnin tamamlanmas da M.S. birinci yzylda olmutur. Tanah (Eski Antlama); Yahudi Ulusu'nun balangcndan, Hristiyanlk dnemine kadar yazlm, mkemmel bir tarih ve edebiyat ant saylmaktadr. M.. onuncu yzylda szl aktarm ile yaz haline getirilmeye balanm, M.S. birinci yzylda da son eklini almt. Sakarya niversitesi lhyat Fakltesi web sitesinde (www.if.sakarya.edu.tr / SORU CEVAP) Prof.Dr.Ali Erba yle yazmtr: ABD Kaliforniya niversitesi profesrlerinden Eliot Friedman'n 1987 ylnda yaynlad Tevrat' Kim Yazd isimli kitap, Yahudi ve Hristiyan dnyasn kartrmtr. Prof. Friedman;Tevrat' tekil eden be kitabn be ayr ilhyat tarafndan yazldn ve Hz.Musa'ya indirilen Tevrat'n asl ile ayni olmadn aklamtr... Ayrca Tevrat'n ierisindeki kitaplarn da birbirleri ile, hatta kendi baplar arasnda elikilerle dolu olduuna dikkati ekmitir... Gottfried Eichorn, Alman airi ve filozof Herder, Moody ncil Enstits'nden Dr.Graham Scroggie gibi aratrmaclar da ayni anlay onaylayan sonulara varmlardr. Uzmanlar Tevrat'n yazmnda insan faktrnn byk olduunda birleirler. rnek olarak Tanr tarafndan yazld kabul edilen On Emir'in (k 20/1-21, Tesniye 5/1-30) de iki farkl anlatm vardr. z birbirinin ayni olmakla beraber, aralarnda deiiklikler bulunmaktadr. Szl aktarmlarn yazya geirilmesi srasnda birok eklemeler yapldndan, olaylarn anlatmnda farkl ayrntlara girilmesi, tenkit edilmeye sebep tekil etmitir. Ancak olaylarn zn koruyarak Tanr'nn yasalarn, tlerini ve peygamberlerini amza kadar aktaran; bu kitaplar mazumesinin insanlk tarihindeki olumlu grevi tartlamaz. 7. asrda inen Kur'an' Kerim, Yahudi peygamberlerin katksyla derlenen Tevrat'n ilh kitap hviyetini onaylamaktadr. (Bkz. Bu kitap, Kur'an'n srailoullarna Bak)

TEVRAT'TAK ELKLER
srail kaynaklar; Tevrat' tekil eden ilk be kitabn Tanr'nn Hz.Musa'ya Sina Da'nda verildiini, onun eliyle kaleme alndn kabul eder. Tanah'(Eski Antlama) oluturan kitaplarn da Yahudi peygamberleri tarafndan Tanr'nn esinlenmesi ile yazldna inanrlar. Tevrat'n asl; Babillerce Sleyman Tapna'n ykm srasnda yok edildiinden, bilge Yahudilerin szl aktarm ile yeniden kaleme alnmt. Bu esnada baz bozulmalarn olaca, orijinali ile ayni olmayaca pek tabiidir. Aratrmaclar; Tora (Tevrat) ve Tanah (Eski Antlama)da birok farkllklar gsteriyorki; bu metinlerin tanrsal vahy olmad, Tanr'nn szlerini de ierdii, fakat insan eliyle yazldn gstermektedir. Tanr'nn szlerinde eliki olmas mmkn mdr?

Tevrat'ta ki birok elikiden birka rnek :

1) Tesniye 34/5,6: RAB'bin szne gre, RAB'bin kulu Musa orada, Moab diyarnda ld ve Moab diyarnda Beyt-peor karsnda derede onu gmd. Grld gibi Hz. Musa'nn bizzat yazm olduu kabul edilen Tevrat'ta, Hz.Musa'nn ldnn ve gmldnn yazlmas, kitaba bakalarnn da kartrdnn en byk kantdr. 2) k 34 / 7 : ...Hibir suu cezasz brakmam. Babalarn iledii suun hesabn oullarndan, torunlarndan, nc, drdnc nesilden sorarm. Tesniye 24 / 16 : Oullar iin babalar ldrlmeyecekler ve babalar iin oullar ldrlmeyecektir. Herkes kendi suu iin ldrlecektir. Birinci alntda ilenmi bir suun hesab; ileyenin babasndan ocuklarndan ve gelecek nesilden sorulur diye yazlmasna karn, ikinci alnt da ise yalnzca suu ileyen gnahtan sorumlu olmaktadr.

3) Tekvin 32/30: Yakub o yerin adn Peniel koydu, nk : Tanr'y yzyze grdm ve canm sa kald, dedi. k 33 / 20 : (RAB) dedi : Yzm gremezsin, nk insan Beni grp de yaayamaz. Her iki anlatm birbiriyle elimektedir. 4) Tekvin 1 / 11,27: Tanr dedi: Yer, ot, tohum veren sebze ve yer zerinde tohumu kendisinde olup cinslerine gre meyva veren aalar hasl etsin ve byle oldu...Ve Tanr insan kendi suretinde erkek ve dii olarak yaratt. Tekvin 2 / 5,8: Henz yerde bir kr fidan yoktu, bir kr otu henz bitmemiti. nk RAB yerin zerine yamur yadrmamt. Topra ilemek iin adam yoktu...RAB Tanr yerin toprandan adam yapt ve onun burnuna hayat nefesi fledi, adam yaayan canl oldu. Birinci alntda bitkilerin insandan nce yaratld bildirilmekte, ikinci de ise insann bitkilerden nce yaratldn yazmaktadr. 5) k 31/17 : ...RAB gkleri ve yeri alt gnde yaratt ve yedinci gn de rahat etti ve dinlendi. Yce Tanr iin rahat etti ve dinlendi kavramlar yoktur. O her eyden arnm ve her eyin stndedir.

6) k 32 / 11,14: Musa Tanr RAB'be yalvarp dedi:...Ya RAB, niin kendi halkna kar fken alevlensin? fkelenme vazge halkna yapacan ktlkten... Bylece RAB halkna yapacan syledii ktlkten vazgeti. Yce Tanr adil olanlarn en adilidir, her eyi yaratandr. Yaptklarndan hi kimseye kar sorumlu deildir ve hi bir kimse O'nu ynlendiremez. 7) Tekvin 15/2 : Ve brahim dedi : Ya RAB Yehova bana ne vereceksin... k 6/2: Ve Tanr Musa'ya syleyip dedi : Ben, RAB'bim ve brahim'e shak'a ve Yakub'a kadir olan Tanr olarak grndm. Fakat onlara Yehova ismimle malum olmadm. Birinci alntda Hz. brahim RAB'be Yehova ismi ile hitap etmi, ikinci alnt da ise RAB Hz.Musa'ya, Hz. brahim'e Yehova ismiyle malum olmadn sylemitir. 8) Saylar 20 / 27,28 : Musa RAB'bin emrettii gibi yapt, halknn gz nnde Hor Da'na ktlar... Harun orada, dan tepesinde ld... Tesniye 10 / 6 : srailoullar Beerot Bene-yoakan'dan Mesera'ya g ettiler. Harun orada ld ve orada gmld... Birinci alntda Hz.Harun'un Hor Da tepesinde ld yazlrken, ikincisinde ise Mosera'da ld aklanmaktadr. 9) Hoea 12 / 2,3 : RAB'bin Yahuda ile de davas var ve Yakub'u kendi yollarna gre cezalandracak, ona ilerine gre deyecek. Rahimde kardeini topuundan tuttu. Erkeklik anda Tanr ile greti ve melekle greip yendi... Yaratlm bir insan; Tanr ile, melek ile greir mi? 10) II Samuel 24 / 1: srail'e kar RAB'bin fkesi yine alevlendi. Git, srail'i ve Yahuda'y say, diye Davud'u onlara kar kkrtt. I.Tarihler 21 / 1 : eytan srail'e kar kalkt ve srail'i saymak iin Davud'u kkrtt. Toplumun saylmasn Tanr m, yoksa eytan m yapt?

Hz. DAVUD (a.s.) ve ZEBUR

Hz. Davud (David), srailoullar'nn en nl kraldr. O, ok iyi bir sava olmann tesinde, Tanr'ya bal kiilii ve ruhunun gzellii ile n plna kar. Yahuda beyliinden olan Hz. Davud, M.. 907 ylnda domu, 70 yanda iken vefat etmitir. lkesini 40 yl boyunca adaletle ynetmi, birok topraklar kazanarak Yahudi Tarihi'nin en byk kralln kurmutu. Tanr'ya iten ball ve byk cesareti ile putperest komu lkeleri olan Amelikler ve Kenanllar ile savam, onlar birok yenilgiye uratmt. Son Kenan ehir devleti olarak kalm ve 450 yldan beri fethedilmeyen Yerualayim (Kuds)' de lkesine katmas byk bir zafer olarak kabul edilir. Tevrat'ta Hz. Davud'un peygamber olduu yazlmamtr. Yahudilerin o zaman ki peygamberi Samuel, Hz.Davud'u kral olurken bana ya dkerek meshetmi ve bylece onu kutsamt. Ayrca Peygamber Natan'a da dini konularda danlmaktayd. Hz. Davud'un Tanr'ya olan ball, RAB ile iletiim kuracak kadar derindi. Tanr sevgisi ile dolan Hz. Davud'a Yce Tanr karlk vermi ve ona Zebur'u yazma ilhamn ltfetmiti. Tevrat'tan sonra gelen Zebur, Hz. Davut araclyla Yahudilere verilmi ilh bir kitapt. eriindeki mezmurlar (iir eklindeki sureler) ; Tanr'ya yaplan krleri, yalvar ve yakarlaryla lh Ak' terennm ediyordu. Bunlar brani iirinin abidesi olarak kabul edilir. Zebur'un byk blm Hz.Davud ve kk bir ksm da Levili rahiplerce yazlmt. Bilgi iin Zebur'dan kk bir alnt: Zebur 145 / 1, 21: Ey Tanrm, ey Kral, Seni ycelteceim. Adn sonsuza dek veceim... RAB byktr, yalnz O vgye yaraktr, akl almaz byklne... RAB ltufkar ve sevecendir. Tez fkelenmez, sevgisi engindir. RAB herkese iyi davranr. Sevecenlii btn yaptlarn kapsar... Senin kralln sonsuz bir krallktr. Egemenliin kuaklar boyunca srer. RAB verdii btn szleri tutar. Her davran sevgi doludur... RAB btn davranlarda adil, yapt btn ilerde sevecendir. RAB kendini aran, itenlikle aran herkese yakndr... RAB korur kendisini seven herkesi, yok eder ktlerin hepsini. RAB'be vgler sunsun azm! Btn canllar O'nun kutsal adna, sonsuza dek vgler dizsin.

Hz.Davud, Tevrat'n yasalarna gre toplumuna nderlik etmiti. nk Zebur, yaptrm olan ilh bir kitap deil, Allah Sevgisi'nin iir eklindeki ifadesiydi. Hz. Davud'un lm yaklanca olu Hz. Sleyman'a yle vasiyet etmiti. I.Krallar 2 / 3 : Tanrn RAB'bin verdii grevleri yerine getir. O'nun yollarnda yr ve Musa'nn yasasnda yazld gibi Tanr'nn kurallarna, buyruklarna, ilkelerine ve tlerine uy ki, yaptn her eyde ve gittiin her yerde baarl olasn. Yahudiler; Hz. Davud'un Tanr yasalarna uygun idaresiyle, kurtarc kimliini ve grkemli kralln hep anmsamlardr. Hz.Davud'un soyundan bir mesihin gelip onlar kurtarmasn ve kutsal topraklarda eskisi gibi byk bir devlet kurmalarn gnmzde de beklemektedirler.

Hz. MUHAMMED (s.a.s.)

Evrenin ve tm varlklarn yaratcs Yce Allah, yaratlanlar babo, sahipsiz ve klavuzsuz brakmam, yaam yklerini ilh bir sisteme balamtr. nsanlara da peygamberler vastasyla yasa larn bildirerek onlar aydnlatmaktadr. Elilerin sonuncusu Hz. Muhammed (s.a.s.), ilk gnderilen ilh kitap Tevrat ve ncil'i tasdik etmek ve baz yeni hkmler ilvesiyle Kur'an' Kerim'i tebli etmek zere insanlara gnderilmi evrensel bir peygamberdi. O yalnz bir retici deil, insanln en mkemmel temsilcisi olmutu. Gerek ahlkn, szlerini, ibadetlerini, insanlarla olan ilikisini esas almak, Allah Sevgisi'ne de kavumak demekti. Ali mran 3/31: Resulm de ki : Eer Allah' seviyorsanz, bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve gnahlarnz balasn... Mekke'de doan Hz.Muhammed (s.a.s.) 40 yanda iken peygamber oldu ve hayatnn sonuna kadar 23 yl bu grevi devam etti. 13 yl Mekke'de, 10 yl da Medine'de yaadktan sonra 63 yanda iken bu dnyadan ayrlmt. Kabri Medine'de bulunmaktadr

ocukluk, Genlik ve Evlilik Dnemi Peygamberlik ve Mekke Devri Medine Devri

OCUKLUK, GENLK VE EVLLK DNEM

Doumu
Yce Allah'n son elisi Hz.Peygamber (s.a.s.), 20 Nisan 571 ylnda Mekke'de dnyaya geldi. Babas Abdullah iki ay nce vefat ettiinden, dedesi Haimoullar'ndan Abdlmuttalib torununun ismini, stnlk ve meziyetleri anlarak ok ok vlen anlamnda Muhammed koymutu. Annesi mine ise Allah' yce sfatlaryla ven, hamdeden manasnda Ahmet ismini verdi. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in ailesi, atalar, Hz.brahim ve olu Hz.smail'e kadar balanmaktadr. Bu aileler birbirinden gelme soylar olarak; Yce Allah tarfndan itina ile szlerek seilmi, rnek zelliklerle donatlm en mkemmel varlklard. Ali mran 3/33, 34: u bir gerek ki; Allah Adem'i, Nuh'u, brahim Ailesi'ni ve mran Ailesi'ni bir ksm bir ksmndan gelme soylar olarak, alemler zerine seip yceltmitir.

ocukluk Dnemi
ocuun emzirilmesi; nceleri annesi mine tarafndan yapld. Sonra da st yetmeyince lde yaayan Hevazin kabilesinin kollarndan Halime'ye verildi. ok iyi bir st anne olan Halime, ocuu evlat gibi sevip barna basmt. ln havas Mekke'ye gre daha temiz ve doas ok daha gzeldi. Ayrca orada Arapa, saf ve bozulmam bir tarzda konuuluyordu. Allah'n Elisi, hem bedenen ve hem de ruhen ilerde alaca ilh greve mkemmel hazrlanmaktayd. ocuk 4 yandayken st anne Halime, onu alp Mekke'ye gtrerek annesi mine'ye teslim etti. Hz.Muhammed (s.a.s.), 6 yana kadar annesinin yannda kalm, ancak Medine'ye gittikleri bir seyahat dn annesi de vefat etmiti. Doumundan iki ay evvel babasn, sonra da sevgili annesini kaybeden Allah'n Elisi, kck yanda byk aclar yaam oldu. Dedesi Abdlmuttalib, yetim ve ksz kalan torununu 8 yana kadar bytt. Kendisi 80 yan gemi yal bir insand. O da bu dnyadan ayrlnca vasiyeti gerei ocuun yetitirilmesini, amca olan olu Ebu Talib stlendi.

Genlik Dnemi
Hz.Peygamber (s.a.s)'in hayatnn 8 ya ile 25 yana kadar olan blmne genlik dnemi denir ki, bu dnemi amcas Ebu Talib'in yannda ve himayesinde geirmiti. Ebu Talib zengin bir insan deildi, iyi ahlk ve gnl yapcl ile toplumun saygsn kazanmt. Yeenini ok seviyor, onu evltlarndan ayrmyordu. Mekkeliler, iklimi ziraate elverili olmad iin ticaret ile uramaktaydlar. Ebu Talib kervan ticareti ile

megul oluyor, am'a ve Yemen'e kadar gidiyordu. Allah'n Elisi 12 yandayken amcasnn ticar kervanna katlm, am yaknlarnda Busr kasabasnda mola verilmiti. Burada bir manastrda bulunan Bahir ismindeki Hristiyan rahip, Hz.Muhammed (s.a.s.) ile yakinen ilgilenmi, ona sorular sormutu. Ald cevaplarla ok arm, onun Tevrat ve ncil'de bir ok vasflar yazl bulunan Son Peygamber olaca kanaatine varm, bu grn etrafndakilere samimiyetle belirtmiti. Ancak yllar sonra baz Hristiyan yazarlar, slm Peygamberi'nin ilh yasalar bu rahipten rendiini ileri srecek kadar gln duruma dtler. Hz.Muhammed (s.a.s.) geim sknts eken amcas Ebu Talib'e yardm amacyla cret karlnda obanlk da yapyordu. Tabiat ile babaa kalyor, Yce Allah'n bykln, sonsuzluunu doya doya hissediyor, ruhen olgunlayordu. Zaten Yaratc Kudret'in btn peygamberleri, doann en gzel blgelerinde obanlk yaparak kemale ermilerdi.

Gvenilir Kii
Hz.Muhammed (s.a.s.), 25 yandayken amcas Ebu Talib ile birlikte ticaret yapyordu. Drstl, doru szll, gvenirliliiyle tannmt. Verdii szn arkasnda durur, hibir kimseyi krmaz ve asla yalan sylemezdi. Yksek ahlak ve doruluu ile Mekkeliler arasnda rnek bir insan olarak tannyor, bu bakmdan kendisine el Emin = Gvenilir kii diyorlard. Birbirine hibir zaman gvenmeyen Mekke halk, kendi aralarnda kan baz sorular Hz.Muhammed (s.a.s.)'in drst kiiliinde birleerek zmlerdi. rnein, Allah'n Evi Kabe'nin yeniden inaat srasnda, kutsal Hacerl-esved (karata)'n yerine konmasnda kan byk tartmann zm iin, onun hakemliini oy birlii ile kabul etmeleri, kendisine olan gvenirliin gstergesiydi. Sorunu dahiyane bir ekilde zmesi de, Mekkelileri son derece memnun etmiti.

Allah'n Resul'nn Hz.Hatice'yle Evlenmesi

Hz.Hatice; Allah'n Resul'nn sevgili ei, ilk iman eden, btn maln mlkn slm'a ve Ei'ne veren, mminlerin annesi nvann alan asil bir kadnd. Kurey'in zengin hanmlarndan olan Huveylid kz Hatice, ticaretle urayordu. Hz.Muhammed (s.a.s.) ile tanmadan nce evlilik yapm ve iki ocuu da olmutu. Mekke'nin ileri gelenlerinin kendisiyle evlenmek istedikleri akll, erefli ve drst bir insand. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in ahlkn ve gvenirliliini renince, ona ticaret ortakl teklif etmi ve kervan ticareti yapmaya balamlard. Allah'n Elisi kle Meysere'yle birlikte, ticaret mallarn develerle komu ehirlere getirerek satyordu. Gayreti, almas ve drstl Hz.Hatice'nin dikkatini ekiyor ve onu etkiliyordu. Karlkl her iki ailenin istei ile nikhlandklar zaman, Hz.Muhammed (s.a.s.) 25 ve Hz.Hatice de 40 yandayd. Allah'n Rasul bu evlilikten ok memnun olmu, mutlu bir yuva, kendine derin bir sevgi ve sayg ile bal gvenli bir hayat arkada kazanmt. Beraberlikleri 15 yl Hz.Hatice'nin vefatna kadar devam etmi, 6 ocuklar olmutu. O devirde ok evlilik adet halindeydi ve aralarnda ya fark olmasna ramen Allah'n Elisi baka bir e almam, vefatndan sonra da onu hep saygyla anmt.

Hz.Peygamber (s.a.s.)'in ocuklar

Hz.Muhammed (s.a.s.)'in Hz.Hatice ile evliliinden ikisi erkek, drd kz 6 ocuu olmutu. Erkek olanlar Kaasm ve Abdullah, kzlar Zeynep, Rukiyye, mm Glsm ve Ftma'dr. Erkek ocuklar kk yata lmler, kzlar ise babalarndan daha nce bu dnyadan ayrlmlard. Yalnz Hz. Ftma, babasndan 6 ay sonra vefat etti. Kk kz Hz.Ftma Allah'n Elisi'ne ok benziyordu ve ona ok dknd. Kzn, evld gibi yannda bytt sevgili yeeni Hz.Ali ile evlendirdi. Bu evlilikten Hz.Hasan ve Hz.Hseyin domu, bylece nesil devam etmiti. slm bilginlerinin ortak kabulne gre; Hz. Peygamber (s.a.s.)'in en yaknlar olan Ehlibeyt, geni anlamda ev halk olmakla beraber, dar anlamda da Hz.Ali, Ftma, Hasan ve Hseyin'den olumaktayd. Allah'n Elisi, slm Dini'nin yaylmas iin baka evlilikler de yapm, Msrl Ei Mriye'den brahim domu, o da iki yandayken vefat etmiti.

PEYGAMBERLK VE MEKKE DEVR

Kbe (Allah'n Evi)'nin yeniden inaat srasnda Hz. Muhammed (s.a.s.)'de ruhsal ve manev bir uur uyan balamt. Buras Ycelerin Ycesi Allah'n eviydi. Hz.brahim zamanndan beri milyonlarca insan, evrenin ve tm varlklarn sahibi ve yaratcsnn bykln ve kudretini dnerek Kbe'yi tavaf (Kbe etrafnda 7 defa dn) etmilerdi. RAB ile babaa kalma arzusunu iddetle hissetmeye balayan Allah'n Rasul'nde kendisini toplumdan uzaklatrarak, sessiz ve sakin bir yerde yalnzca Yce Yaratc'sn dnerek ve hissederek yaamak istiyordu.

Hira Da'nda nziva (Yalnz kalma)

Mekke'de ki mrikler, hem Allah'a inanyor ve hem de Kbe etrafnda ki 300 den fazla puta; adak adyor, kurban kesiyor onlara da tapnyordu. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in byk babas Abdlmuttalib gibi Allah inanc daha kuvvetli olanlar recep (ramazan) aynda Hira Da'nda inzivaya ekilme alkanlna sahiptiler. Ruhsal sknet arzusu dolup taan Hz.Muhammed (s.a.s.), 35 yandayken ramazan aynda Mekke yaknlarnda ki Hira Da maarasnda inzivaya ekildi. Gnlerce orada kalyor, Ycelerin Ycesini gnlnde duyuyor, O'na dua ve ibadet ediyordu. Orada grd ryalarn, gnn mas gibi ak ve berrak olduu kaydedilir. Bu hal, 40 yana kadar her ramazan aynda devam etti. Yce Allah; bu inziva gnlerinde Elisini, hikmet ve ilimle olgunlua eritirerek kemale erdirmi olduu, slm bilginlerinin genel grdr.

lk Vahiy ve Peygamberlik
Allah'n Eli'si 40 yana geldii zaman, Ramazan aynda beinci defa yine Hira Da'nda yalnzla ekildi. Ruhsal doyum ve ibadetle geen gnlerden sonra Ramazan aynn 27. gecesinde, k saan gksel bir varlk grnd ve ona hitap etmeye balad. slmiyetin en byk mucizesi gerekleiyordu. Bu olay Hz. Muhammed (s.a.s.)'in bizzat kendisinden dinleyelim : O bana Cebrail adn tayan melek olduunu, Allah'n kendisini Peygamber olarak setiini bildirmek zere kendisini gnderdiini bildirdi. Melek bana abdest almay retti; bedenin tamamen arnm hale gelince, benden okumam istedi... Ben ise, okuma bilmediimi cevaben bildirdiimde beni kollar arasna alp kuvvetle skt ve hemen brakp, bir defa daha okumam istedi, ben ise okuma bilmediimi yeniden cevaben bildirince yeniden beni kucaklad ve daha da kuvvetle skt ve sonra okumam istedi: Okuma bilmediim cevabn verdim. Yeniden beni kollar arasna alp btn evvelkilerden daha iddetli skt ve geveterek yle dedi: Yaratan RAB'binin ismiyle oku! O insan bir kan phtsndan yaratandr. Oku! Zira senin RAB'bin Pek Asil, Pek Kerm olandr; kalemle reten O'dur. Bilmediklerini insana reten O'dur. (Alak Suresi 96/1-5) Bunun zerine melek ekilerek kayboldu. Hz.Muhammed (s.a.s.) rpererek, titreyerek evine dnd ve olanlar ei Hz. Hatice'ye anlatt. Yce Allah'n ilk vahyi oku emri ile balamt. Okumann, bilgi ve ilim sahibi olmann byk nemi vurgulanyordu. Okuma, yazma bilmeyen Elisinden ncelikli olarak okumay renmesi ve sonra da kalem ile yazarak insanlara retmesi emredilmiti. Sonra ki vahiylerde de ilim ve bilginin gereklilii tekrar tekrar belirtiliyordu. Zmer 39/9: Hi bilenlerle bilmeyenler eit olur mu?... Dier bir ayette de Taha 20/114: ...yle de, RAB'bim ilmimi arttr. Vahyin oluma tarz ve ekli konusunda bizzat Hz.Muhammed (s.a.s.), etrafndakilere yle diyordu :Bazen vahiy bana nlamakta olan bir an sesi gibi geliyordu ki bu tarz tahamml en zor olanyd; bunun kesilmesinden sonra, hafzama tamamen ilemi olan sylenenlerin hepsini alabiliyorum. Bazen de benimle konumak zere melek bana bir insan biiminde grnyor ve ben de onun sylediklerini iyice tutuyorum. Birok vahiyler; sahabelerin (arkadalarnn) yannda olduundan onlar, bu olaanst durumlarn

grg tan olarak baz gzlemlere ahit olmulard. yle anlatyorlard: Vahiy geldiinde: Onu bir hareketsizlik hali kaplyor Yahut : Ona vahiy geldiinde, ksa bir an iin sanki zehirlenmi, hipnotize edilmi gibi hareketsiz kalyordu Ve yahut da : Pek souk bir havada bile ayet ona vahiy gelecek olsa, onun alnndan akr akr terler boand grlyordu. Yahut: Birgn henz vahiy gelmeye balarken o ban srtnda ki rtnn iine ekti ve ite o srada Resulullah'n yz kpkrmz bir durum ald ve hrlt sesleri karmaya balad; sonra bu hal kendiliinden kayboldu. Veya : Vcudu kaskat kesiliyor ve dudaklarn kmldatyordu. Vahyi getiren Cebrail'i, Hz. Peygamber'den baka kimse grmezdi. Melek ona vahyi tamamladktan sonra ayrlrd. Hz. Peygamber (s.a.s.) tebli etme grevine balad sralarda, verileni ezberinde saklamak maksadyla, hatta bir vahyin aln henz tamamlanmam bir durumdayken bile yksek sesle tekrar etme alkanlndayd. Fakat daha Hicretten nce Mekke'de iken bu adeti bir kenara brakt ve vahiy son bulup kesilinceye kadar kendisini sknet iinde ve sessiz tutmaya balad. Hemen sonra da ilh vahyi etrafndakilere tebli ediyor ve zel katiplerine de vahyi yazyla tespit ettiriyordu. Kur'an' Kerim, gelen vahiyler hakknda Hz. Muhammed (s.a.s.)'i yle ikaz etmiti. Kyamet 75/16: Vahyedileni hemen okuyasn diye dilini hareket ettirip durma. Dier bir ayet ile de yle buyruluyordu. Taha 20/114 : ...Vahiy sana gelip tamamlanncaya kadar, Kur'an' okumada acele edip durma ve yle syle: Ey RAB'bim ilmimi arttr. (Bkz.Prof. Dr. Muhammad Hamidullah, slm Peygamberi, s.74,77)

Gizli Davet ve lk Mslmanlar

Yce Allah, Hz.Muhammed (s.a.s.)'e ilk vahyi gndermi ve ona Peygamberlik grevi vermiti. Fetih 48/8 :phesiz, Biz seni bir tank, bir mjdeleyici ve bir uyarc olarak gnderdik. Cenab- Allah'tan ak bir emir geldiinden Hz.Muhammed (s.a.s.), 3 yl ok gvendii kimseleri gizlice slm'a davet etti. slmiyet belirli bir topluluk iin deil, btn insanln hayr ve mutluluu iin gnderilen ak bir dindi. Davetin gizli srdrlmesi, Mekke'de yaayan mriklerin (putperestlerin) cahil ve acmasz olmalarndan kaynaklanyordu. Davete nce kendi ailesinden balad. lk iman eden sevgili ei Hz.Hatice oldu. Onu yanna ald ve z evladndan daha ok sevdii, 10 yandaki yeeni Hz.Ali takip etti. Sonradan evlat edindii azatl klesi Zeyd ise nc Mslman olmutu. Allah'n Elisi'nin ailesi dnda en yakn ve samimi arkada, Kurey kabilesinden byk tccar Hz.Ebu Bekir'i slm'a davet etti. O, bu daveti hi tereddt etmeden hemen kabul etti. Bylece slmiyet onun girmesiyle byk bir g kazanm oluyordu. Hz.Ebu Bekir'in araclyla Mekke'nin erafndan Affan olu Hz.Osman, Avf olu Abdurrahman, Ebu Vakkas olu Sa'd, Avvam olu Zbeyr, Ubeydullah olu Talha da Mslman'l kabul etti. Hz.Hatice'den sonra Mslman olan bu 8 zata lk Mslmanlar denir. Hz.Peygamber (s.a.s.), yl boyunca yakn akraba ve dostlarn slm'a davet etmiti. Ancak bu zaman zarfnda iman edenlerin says 30 kiiyi gememi olmasna ramen, birbirlerine kenetlenen ok inanl bir kadro olumutu. Onlar, inen ayetleri ezberleyip yazyor, ibadeti gizli olarak kendi evlerinde yapyorlard.

slm'a Ak Davet
Nihayet peygamberliin drdnc yl olan 614 tarihinde beklenen ayet gelmi, Hz.Muhammed (s.a.s.)'e resmen halk slm'a davet etmesi buyrulmutu. Hicr 15/94 : Sana emredilen eyi aka tebli et, mriklerden korkma Bunun zerine Hz.Muhammed (s.a.s.) halk aka slmiyet'e davet etmeye balad. nen ayetleri (Kbe'de) Harem'i erif'te halka okuyordu. Araf 7 /158 : De ki : Ey nsanlar! Ben sizin hepinize gelen Allah'n Elisi'yim. Gklerin ve yerin mlk o Allah'ndr. lh yoktur O'ndan baka. O diriltir, O ldrr. O halde Allah'a ve Elisi'ne iman edin; Allah'a ve O'nun szlerine inanan o mm Peygamber'e iman edip uyun ki, doruya ve gzele ulaabilesiniz. Bu szlerle btn halk Allah'n Dini'ne davet ediliyordu. mmi; okuma, yazma bilmeyen demektir. Kur'an'da ki karl ise, Kitap sahibinin elindeki Tevrat ve ncil'i okumam, onlarn bilgileriyle beslenmemi kiidir.

Yce Allah'tan yakn akrabalarn da slm'a armas iin yeni bir buyruk geldi. uara 26/214: En yakn akraba ve hsmlarn uyar. Bunun zerine Hz.Peygamber (s.a.s.), akrabalarn toplayp etkili bir konuma yaptktan sonra, onlar slm'a davet etti. Amcalarndan biri olan Ebu Leheb dnda ki akrabalar, genellikle kendisine kar kmamlard. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in tebli ettii Din, yava yava Mekke ve civarnda duyulmaya balanmt.

Sevgi, Eitlik ve Balayc Olma

Hz.Muhammed (s.a.s.) Allah'n Dini'ni tebli ederken ncelikle insanlarda eitlik ilkesini esas ald. Kadn-erkek, siyah-beyaz, zengin-fakir, asil-asil olmayan diye ayrt etmeksizin, btn insanlarn doutan eit olduunu vurguluyordu. Bunun kant olarak yanndaki kleleri azad etti ve dier klesi Zeyd'i de evlat edindi. Bylece toplumun farkl btn insanlar, Allah'n Elisi'nin klavuzluunda birbirlerini sevmeye ve saymaya baladlar. Hz.Peygamber (s.a.s.) sevgi ile doluydu ve kendisine yaplan yanllklar hep balamaktayd. Mekke'de ki mriklerin dmanca davranlarna ramen, o ve ona inananlar Cenab- Allah'n her yarattn ve btn insanlar seviyorlard. Ali mran 3/119: Ey iman edenler! Siz yle kimselersiniz ki, inanmayanlar sizi sevmedikleri halde, siz onlar seversiniz. Hz.Muhammed (s.a.s.) tebliinde; Allah'n rza ve sevgisine eriebilmek iin, yalnz ve yalnz Yaratc Tek Kudret'e ortak koulmadan iman edilmesini ve insanlara da onlarn iyiliklerine ynelik iler yaplmasn neriyor, kazanlmas gereken zellikleri yle vurguluyordu: 3/134 : ... Takva sahipleri(korunanlar)... nsanlarn kusurlarn affederler. Allah'ta iyilik edenleri sever. 2/195: ... Gzel dnp gzel iler yapn. nk Allah, gzellik sergileyenleri sever. 19/96: ... man edip insanlarn hayr ve mutluluuna ynelik iyi iler yapanlar, Rahman sevgili klacaktr. 2/222: ... Allah, ok tvbe edenleri sever. 3/146: ... phesiz ki Allah, sabredenleri sever. 3/159: ... Allah, Kendisini vekil edenleri sever. 49/9: ... phesiz ki Allah, adil olanlar sever. 2/222: ... Allah, temizlikte titizlik gsterenleri sever. man edenlerde kazanlmas gereken bu sfatlarn yannda, btn sevgilerin stnde olan Allah Sevgisi'ni de yle aklyordu: Bakara 2/165: ... man sahipleri, Allah'a sevgide ok iddetlidirler... iddetli sevgi, sevginin en st basama olan aktr. Allah sevgisi, kemal mertebesinde eriilen en byk sevgidir. Allah'n sevdii sfatlar kazanmak, iman edenlerin hedefini tekil etmeliydi. Bylece ilerini Allah rzas iin yapan, iyi ahlkl, birbirini seven ve sayan rnek bir toplum meydana gelmiti. Hz.Muhammed (s.a.s.), ayrca eli sfatyla Allah'n sevmedii sfatlar da tebli ediyor, bunlardan korunulmas uyarsn yapyordu : 3/57: ... Allah, zalimleri sevmez. 3/32: ... Allah, inkr edenleri sevmez. 5/64: ... Allah, bozguncular sevmez. 16/23: ... phesiz Allah, kibirlileri sevmez. 4/36: ... Allah, kaslp bbrlenen marklar sevmez. 8/58: ... Allah, hainlik edenleri sevmez. 6/141: ... Allah, israf edenleri sevmez. Hz.Peygamber (s.a.s.) ok balayc ve hogrlyd. Hayat boyunca ahsna yaplan ktlklerden dolay hi bir kimseden intikam almam, btn dmanlarn da affetmiti. Bunun en arpc rneini Mekke ehri'ni fetih ettii zaman vermi, eline esir den btn dmanlarn balad gibi, sevgili amcas Hz.Hamza'y hunharca ehit eden mriklerin lideri Ebu Sfyan ve onun gaddar ei Hint ile tetiki klesi Vahi'yi balamakla gstermiti. Ali mran 3/159 ayeti ile Yce Allah, Elisi'ne hitaben yle buyurmutu:

 Allah'n rahmeti sayesinde onlara yumuak davrandn. Eer sen kaba ve kat yrekli olsaydn, hi phesiz dalr giderlerdi. Artk sen onlar bala, Allah'tan gnahlarnn balanmasn dile... slmiyet'te hogr kelimesinden ziyade ve bazen onun yerine balayc olma kavram kullanlmaktadr. Hz.Muhammed (s.a.s.) Allah'n Dini'ni yle tebli ediyordu: Araf 7/199: Sen balamay esas al... Ktln cezas ona denk bir ktlk olmasna ramen, balayc olmann dln bizzat Allah vermektedir. ra 42/40: Ktln cezas ona denk bir ktlktr.Fakat balayp barmay esas alann dln bizzat Allah verir... Hz.Muhammed (s.a.s.); peygamberlik grevinden baka Medine devrinde, slm Devlet Bakanln da stlenmiti. Her zaman olduu gibi saygl ve alak gnll olma zellii deimedi. Toplantlara kendisine zel bir yer ayrlmasn hi bir zaman istememi, herkesin oturduundan farkl bir yer sememiti. Arkadalarnn topland bir mahalle geldiinde, neresi bo ise oraya otururdu. Zamann devlet bakanlar ve krallarna hi benzemiyordu. Yanna gelen btn ziyaretilerini saygyla arlard. Onlara oturtacak bir yer bulamad zaman, hrkasn karp yere serer ve onun zerine oturmasn salard. ocuklar da ok sever, onlar hediyelerle sevindirirdi. Torunlar kucandan inmez, camide namaz klarken omzuna kmalarn hogr ile karlard.

Mriklerin Mslmanlara Eziyet ve kencesi

Mekke; Kbe ve etrafnda ki 300 den fazla puttan dolay, puta tapclarn merkeziydi. ehir; her gn civar kabilelerce ziyaret ediliyor, bylece mrikler onlarn ticari alveriinden byk gelir elde ediyorlard. slm Dini'nin yaylmas ile bu nemli menfaatlerini kaybedeceklerinden ve ata dinlerine de ok bal olduklarndan Mslmanlara iddetle kar kmaya balamlard. Onlara her trl eziyet ve ikenceyi yapyor, memleketten kartp ldrmeye kadar zulm yapmaktan ekinmiyorlard. Korumasz fakir Mslmanlara, zellikle kle ve cariyelere vahice ikenceler yaplyordu. Habeli Bill'i; elbiselerini kartarak kzgn ln ortasnda saatlerce bekletip, sonra da sokaklarda srklemilerdi. Kle Ammar'n babas Ysir. ayaklarndan iki ayr deveye balanp ters ynlerde yrtlm, bacaklar ikiye ayrlarak ldrlmt. Cariye Smeyye, Ebu Cehil'in att ok ile ehit edildi. Btn bu vahice, acmasz ikencelere ramen, Allah'a ve O'nun Elisi'ne itenlikle inanan insanlar yollarndan dndremiyor, slmiyet'e girenler azalacana gittike oalyordu.

Habeistan'a Hicret
Mriklerin Mslmanlara zulm zamanla artyordu ki, Yce Allah'tan gelen ayet zerine Hz.Muhammed (s.a.s.), 615 ylnda isteyenlerin Habeistan'a gitmelerine izin verdi. Nahl: 16/41: Zulme uradktan sonra Allah urunda hicret edenleri, elbette dnyada gzel bir yerde yerletireceiz, ahiret dl ise mutlaka daha byktr... Mslmanlar Habeistan'a iki defa hicret etmiler; ilk kafile16 kii, ikinci kafile de 90 kii olmu, Mekke'den gizlice ayrlmlard. nk mrikler, Mslmanlar'n yaylmasn istemediklerinden onlarn gitmesine karydlar. Hicret edenler; Habeistan hkmdar Hristiyan olmasna ramen gven iinde idiler ve serbeste ibadet yapabiliyorlard. Hicret edenler Habeistan'da bir mddet kalmlar. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in Medine'ye hicretinden sonra da, O'nun yanna dnmlerdi.

Hz.Hamza ve Hz.mer'in Mslman Olmas

Mekke'nin ar mriklerinden Ebu Cehil'in Hz.Muhammed (s.a.s.)'e satamas, ahsiyeti ve kuvveti ile nl amcas Hz.Hamza'y ok fkelendirmi, ona gereken cezay verdikten sonra Mslman olmutu. Onu gl kiilik sahibi Hz.mer takip etti. Mekke mrikleri; Hz.Muhammed (s.a.s.)'i grevinden caydramayacaklarn anlaynca onu ldrmeye karar verdiler. Tetikiliini stlenen Hz. mer bu fiili ilemeye giderken, Cenab- Allah'n ynlendirmesiyle kendisini kz kardeinin evinde buldu. O srada Mslman olduunu bilmedii hemiresinin evinde Kur'an okunuyordu. Ayetten o kadar ok etkilendi ki hemen Hz.Peygamber (s.a.s.)'e giderek ona biat etti. Biat, el tutarak ball aka bildirmedir.Bu ok nemli katlmlarla Mslmanlar, byk g kazanmt.

Mslmanlar Toplum D Braklyor

Mrikler, birok yollar deneyerek slm'n yaylmasn nleyememilerdi. Bunun iin ok etkili bir yaptrm gerekiyordu. Ebu Cehil'in bakanlnda toplanarak nemli bir karar aldlar ve yaptklar anlamay Kbe'nin duvarna asarak dinsel bir etkinlik de kazandrdlar. Buna gre Haim Oullar'yla ekonomik ve sosyal her trl ilikileri kesilecekti. Grlmeyecek, alveri yaplmayacak, kz alp verilmeyecekti. Bu abluka karar eksiksiz yl 616 dan 619 ylna kadar uyguland. Bunun neticesinde byk sknt ve alk ekilmi, bir ksm kk ocuklar gdaszlktan lmt. Hz.Peygamber (s.a.s.) tebli grevini, kan dklmesi yasak olan 4 ay iinde, ancak dardan gelen kabilelere yapabiliyordu. Byk sknt ekmelerine ramen Mslmanlar azalmam, bilakis yeni katlmlar olmutu. Kurey'liler bu boykottan istedikleri neticeyi elde edemediler. Peygamberliin onuncu ylnda, Ebu Cehil'in aldrd nl karar iptal edilerek, bu insanlk d kuatma da sona erdirildi.

Ebu Talib ile Hz. Hatice'nin Vefatlar ve Taif Olay

Mriklerin boykotunun sona ermesinden bir mddet sonra,Hz.Peygamber (s.a.s.) iki byk yakn olan amcas Ebu Talib'i ve gn sonra da sevgili ei Hz.Hatice'yi kaybetti. Btn Mslmanlar Allah'n Elisi'nin zntsne katldlar ve Peygamberliin bu onuncu ylna hzn yl denildi. Salnda Ebu Talib'in mrikler zerinde saygnl vard, korumasna ald yeenine dokunmuyorlard. Koruma durumu ortadan kalknca satamalar ve ktlkler de balam, tebli grevi ok zorlamt.Bunun iin Allah'n Dini'ni yayabilecei yeni insanlara ve yeni ortama ihtiya vard. Bu dnce ile evlatl Zeyd'i de yanna alarak 620 ylnda putperest olan Taif kasabasna gizlice gitti. Onlara slmiyet'i anlatmak iin byk gayret gsterdiyse de, katlam kalpleri Allah'n Hz.Muhammed (s.a.s.) ile onlara yakt gremediler. Netice olarak Taif'i terketmek mecburiyetinde kalm, babalar tarafndan kkrtlan ocuklarn ta atmalaryla da hafif yaralanmt.

sra Mucizesi
Hz.Muhammed (s.a.s.) ilh tebli grevinde ok ac ekiyor, byk glklerle karlayordu. Sevgili ei Hz.Hatice'yi ve yannda byd amcas Ebu Talib'i de kaybetmiti. Bilhassa son Taif olaynda yaralanmasna ramen, sarslmaz inanc ve kararll her zaman olduu gibi devam ediyordu. te byle bir durumdayken, onu ok mutlu eden sra mucizesi gereklemiti. Bu slmyet'in Kur'an' Kerim'den sonraki ikinci byk mucizesiydi. sra 17/1: Muhammed'i, bir gece Mescid'i Haram'dan (Kbe'den) kendisine bir ksm ayetlerimizi gstermek iin, evresini kutsal kldmz Mescid'i Aksa'ya (Kuds'e) gtren Allah, her trl noksanlardan arnmtr. sra Hz. Muhammed (s.a.s.)'in Mekke'den Medine'ye gtrlmesine, Mirac da gklere karlmasna, ykselmesine denir. Yce Allah Elisi'ni teselli etmek ve dllendirmek iin Mekke'den Kuds'e kadar gece yryne karm, nemli ayetlerinden bazlarn da bu olaan st yolculukta gstermiti. Kur'an' Kerim'de sra mucizesi ile ilgili ayet budur. Ancak olayn detay ile ilgili baka bir bilgi verilmemitir. sra mucizesi; Mekke Devri'nin sonlarna doru, Taif olayndan sonra inen sra Suresi'nin birinci ayeti ile bildirilmiti. Mirac mucizesi de sra Suresi'nde deil, ondan nceki bir zamanda inen Necm Suresi'nde anlatlmtr. Her iki olay ayr ve baka zamanlarda gereklemiti. Fakat Kur'an tefsircilerinden bir ksm bu iki ayr olay kartrp birletirmilerdir. Sonradan bununla ilgili uydurma hadisler retilmi, slmiyet'in esas, arl bozulmak istenmitir. rnein bu olay anlatan uydurma bir hadiste de yle denilmitir : Hz.Peygamber melek Cebrail'in getirdii Burak isimli hayvana binerek Kuds'te ki Mescid'i Aksa'ya gelmi, burada namaz kldktan sonra Mirac denilen alete binerek ge ykselmi, gn 1.katnda Hz.Adem 2. katnda Hz.Yahya ve Hz.sa, 3.katnda Hz.Yusuf, 4.katna Hz.dris,5. katnda Hz.Harun, 6.katnda Hz.Musa ve 7.katnda Hz.brahim ile karlam, sonra da yedi kat gn stnden ara kp haa Allah ile yzyze grmtr. slam bilginleri, Hz. Muhammed (s.a.s.)'in Allah ile yzyze grtn kabul etmezler. Peygamber de

olsa bir insann Cenab' Allah ile perdesiz konumas Kur'an'a aykrdr. Enam 6 / 103 : nsann baklar Allah'a varamaz... uara 42 / 51 :Allah bir kimse ile ya vahy yoluyla, yahut bir rt arkasndan konuur. Ya da bir eli gndererek izni ile ona dilediini vahyeder. (Bkz. Prof.Dr. Sleyman Ate, ada Tefsiri, Cilt 5, S.195)

Mirac Mucizesi
Yce Allah'n Elisi'ni gklere ykselterek baz byk ayetlerini gstermesine Mirac denir. Bu mucizeyi Hz.Muhammed'in birka kez yaam olduu kabul edilir. Kur'an' Kerim'in Necm Suresi 1 ila 12 ayetleri ykselii (Mirac') yle anlatmaktadr : Batt zaman Sreyya Yldz'na hamdolsun. Arkadanz Muhammed sapmamtr, azmamtr da. O arzusuna gre konumaz. O ancak kendisine vahyedilen bir vahiydir. O'na ok stn gce sahip olan (Melek Cebrail) retmitir. stn akl sahibi (Melek) doruldu. Kendisi yksek ufukta iken sonra yaklat, sarkt. (Muhammed ile arasndaki mesafe) ki yay uzunluu kadar, yahut daha az kald. Kuluna vahyettiini vahyetti. Gnl, grdnde yanlmad (yalan sylemedi, gerei grd). Onun grd eylerden phe mi duyuyorsunuz? Ayette; Hz.Muhammed (s.a.s.)'in sapmadn, doru yoldan ayrlmadn, havadan konumadn, syledii szlerin yani kendisine gelen vahiylerin byk glere sahip, ktan yaratlm ve gnllere hidayet getirmi bulunan melek Cebrail tarafndan kendisine retildiini, nce yksek ufukta grnen o melein, aa sarkarak Hz.Muhammed (s.a.s.)'e iki yay uzunluu kadar bir mesafe kalncaya dek yaklatn, kuluna vahyettiini, Hz. Muhammed (s.a.s.)'in gznn grd eyde asla yanlmadn, onu gerekten grdn vurgulamaktadr. Hz. Peygamber (s.a.s.)'in sra ve Mirac olaynn manev mi yoksa bedensel mi olduunda slm bilginleri arasnda anlamazlk olmutur. Gece uyankken ruhsal bir yolculuk yapt gr daha yaygn olmakla beraber bedensel olduunu dnenler de bulunmaktadr. Tasavvufta; Allah sevgisi ve zikir ile vcudun younluu kaybolarak nur olan, k olan insann birka saniyede gkleri dolamasnn mmkn olabilecei kabul edilir. Muhakkak ki dorusunu Cenab' Allah bilir. (Bkz.Prof.Dr. Sleyman Ate, ada Tefsir Cilt 9 s.101)

Medine'nin slm'a Girii

Hz.Peygamber (s.a.s.) Hac mevsiminde Kbe'yi ve etrafnda ki putlar ziyarete gelen putperest Arap kabilelerine Kur'an'dan ayetler okuyarak onlar slm'a davet ederdi. Byle bir zamanda Medine'den gelen bir gurup onunla grm Kur'an'dan etkilenerek Mslman olmulard. 620 ylnda gerekleen bu olayda slm'a giren bu alt kiiye Medineli lk Mslmanlar denir. Onlar Medine'ye dndkten sonra orada Mslmanl yaymaya baladlar. Bir yl sonra Hac mevsiminde Medine'den gelenlerin says iki katna kt ve hepsi de Mslman oldular. Medine'ye giderlerken Allah'n Elisi yanlarna Umey olu Mu'sab' vermi, onlara Kur'an' Kerim'i retmesi iin grevlendirmiti. Bunun neticesinde Medine'de Mslmanlar'n says hzla oalmaya balad. ki kabile bakannn da slm'a giriiyle, Medine'de ki Araplarn pek az hari hepsi Mslman olmutu. Ertesi sene yani Peygamberliin 12.ylnda Medine'den Kbe'ye bir ksm Mslmanlar gelmiti. Allah'n Elisi ile Medineliler bir gece, Mekke'nin Akabe tepesinde gizlice bulutular. Medine'liler srarla Hz.Peygamber'lerini memleketlerine davet ettiler, balarna gemesini Allah'n ve Elisi'nin yolunda gerekirse canlarn bile seve seve vereceklerine ant itiler. Azgn ve sapk Mekke mriklerinin Mslmanlara kar yaptklar ktlkler barda tarm, yeni insanlara ve yeni ortama ihtiya ok bymt. Hz.Muhammed (s.a.s.) beklemekte olduu bu teklifi hemen kabul ederek o da ant iti. Bu nemli toplant ile Mslmanlarn Medine'ye hicret etmesi de kararlatrld.

MEDNE DEVR
Mslmanlarn g etmesi ile ilgili buyruk sra Suresi'nin 80. ayeti ile gelmiti : yle yakar : RAB'bim, beni gireceim yere (Medine'ye) dorulukla, kacam yerden (Mekke'den) de dorulukla kar. Bana

katndan dmanlarmla baa kacak yardmc bir kuvvet ver.

Medine'ye Hicret
Mslmanlar; Hz.Peygamber (s.a.s.)'in izni ile 622 senesi ve Peygamberliin de 12. ylnda Medine'ye hicret etmeye baladlar. Btn madd varlklarn Mekke'de brakarak, Allah ve Elisi iin guruplar halinde gizlice ehri terk ediyorlard. Medine'ye geldiklerinde de civar kylere yerletiler. Mekke'de hicretleri engellenmi olanlarn dnda yalnzca Hz. Muhammed (s.a.s.) kalm, o da Hz. Ebu Bekir ve Hz.Ali'yi yannda alkoymutu. Mslmanlarn bir g olarak Medine'de toplanmas mrikleri fevkalde endielendirmiti. Ebu Cehil, Ebu Sfyan gibi ehrin ileri gelenleri toplanarak Hz.Peygamber (s.a.s.)'i yok etmek iin ldrme karar aldlar. Ancak bu gelimeyi melek Cebril Allah'n Elisi'ne haber vermiti. Enfal 8/30: nkr edenler seni hapsetmek, yahut ldrmek, ya da yurdundan karmak iin tuzak kuruyorlard. Onlar sana tuzak kurarken, Allah da onlara tuzak kurdu... Cebril'in uyars zerine Hz.Muhammed (s.a.s.), arkada Ebu Bekir ile geceleyin Mekke'yi terk etti. Mekke putperestleri eve saldrdklar zaman Allah'n Elisi'nin yatanda yatmakta olan yeeni Hz. Ali ile karlam, akna dnmlerdi. Bylece mriklerin insanlk d karar boa kmt. Deve srtnda tehlikeli geen uzun bir yolculuktan sonra Medine'nin Kub kyne geldiler. Medineliler'in Hz.Peygamber (s.a.s.)'i karlamalar ok candan ve iten olmu, byk kk herkes yollara dklmt. Allah'n Elisi'ni btn halk misafir etmek istiyordu. O da kimseyi incitmemek iin devesinin oturduu yerin en yaknnda ki evde kalacan sylemi ve Ebu Eyyb Halit'in evinde Mescid-i Neb'nin inaatnn bitimine kadar, 7 ay misafir olmutu.

Mescid-i Neb ve Devlet Binas

Hz.Muhammed (s.a.s.), byk skntlardan sonra bir vatana ve bir de Mslman halkna sahip olmutu. Toplumun ibadet yeri ihtiyac ok bykt. lk mescit Kub'da yaplmt, ama Medine'de mescit yoktu. naata hemen baland. Hz.Muhammed (s.a.s.), mescidin yaplmasnda bir ii gibi alyordu. Duvarlar kerpiten, direkleri hurma aacndand. ats da hurma dallaryla kapland, zemin toprakt. Mescidin bir duvarna bitiik olarak Allah'n Elisi'nin ve ailesinin oturmas iin kk odalar ilve edildi. Mescidin baka bir duvarna yine bitiik olarak, st hurma dallaryla rtl bir glgelik (ardak) yapld. Buras ok fakir Mslmanlarn iinde kalabilecekleri bir mahaldi. Onlar bizzat Hz. Peygamber (s.a.s.) eitiyor, Mescit de dershane grevi gryordu. Masraflarn ashabn zenginleri karlyor, yaplan yardmlarn hepsini onlara veriyordu. Her akam bir blmn kendi sofrasnda misafir eder, dierlerini de ashab arasnda datrd. Bylece fakir, zengin tm Mslmanlar arasnda tam bir eitlik ve kardelik salanmt. Mescid, halkn ibadet ihtiyacn karlad gibi, kurulmakta olan slm Devleti de ayni binadan idare edilmekteydi. Toplumu tekilatlandrmak, komu lkeler ile ilikileri salamak va asl temel hedef olan slm' yaymak iin gl bir devlete ihtiya vard.

Ensar ve Muhacir Kardelii

Mekke'li Mslmanlar; Allah'n ve Hz.Peygamber (s.a.s.)'in rza ve sevgisini her eyin stnde tutmular, mallarn mlklerini brakarak Medine'ye hicret etmilerdi. Onlara Muhacir, Medine'li Mslmanlara da Ensar deniyordu. Muhacirler, olanaklarn Mekke'de braktklarndan baz imknlardan yoksun kalmlard. Her nekadar Medinelileri fevkalde misafirperver buluyor, fakat onlara baml olduklar iin de zlyorlard. te bu srada Har 59/9 ayeti inmiti : Muhacirlerden nce Medine'yi yurt ve iman oca kabul edenler, kendilerine g edip gelenleri severler ve onlara verilenlerden tr ilerinde bir rahatszlk duymazlar. htiya iinde olsalar bile onlar kendilerine tercih ederler. Kim nefsinin hrsndan korunursa, ite kurtulua erenler onlardr. Ensar; yiyeceklerini muhacirlerle paylayor, ayni iman btnl iinde birbirlerine sevgi ve sayg gsteriyorlard. Daha sonra bu yaknlk, bir ayet ile kardelie

dnerek btn topluma yayld. Hucurat 49/10: Mslmanlar ancak kardetirler... Bunun zerine Hz.Muhammed (s.a.s.) muhacirlerle ensar toplad, onlar iki iki ayrarak karde iln etti. Birlikte alyor, yetitirdikleri mahsul de blyorlard. Cins, rk, renk, zengin, fakir ayrm olmadan btn insanlar eit ve kardeti. Allah'n Elisi'nin nderliinde birlemiler. Sevgi, sayg ve hogr ile birbirlerine balanmlard. Kazandklar yksek ahlk, onlar dnyann en medeni ve huzurlu rnek bir toplumu haline getirmiti. Tevbe 9 / 100 : yilik yarnda ne geen muhacir ve ensar ile, bu gzel amelde onlara uyanlardan Allah raz olduu gibi, onlar da Allah'tan raz olmutur. Allah onlara...cennetler hazrlamtr.

Hz.Peygamber (s.a.s.)'in ok Evlilik Sebepleri

Allah'n Elisi, Hz.Hatice ile evlenerek tek evlilik yapm, 6 ocuklar olmu, 25 yllk mutlu bir beraberlikten sonra sevgili eini kaybetmiti. Sal ve gc yerinde mutlak seme hakk olduu halde, Hz.Hatice'nin zerine ikinci bir ei hibir zaman almamt. Ancak 53 ya sonras gibi ileri bir ada, Yce Allah'n istei(vahyi) dorultusunda slm' yayma nedeni ile baka evlilikler yapt. ok elilii Hz.Peygamber (s.a.s.) getirmemiti. Eski alarda Kur'an' Kerim'in inmeye balad devirlerde, dnyann birok yerinde olduu gibi Arabistanda da birden fazla evlilik, ok yaylm normal bir adetti. Kiilerin birok eleri olsa dahi evlilik ba, o devrin insanlar arasnda bir akrabalk ve en etkili dostluk olarak alglanyordu. slmiyet'in yaylmas iin bu desteklere byk ihtiya vard. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in bu amaca uygun eler alarak, yaamnda fedakrlk yapmas gerekiyordu. Toplumlarda nfusun yars kadn olduuna gre, Kur'an' Kerim'i de onlara retecek hanmlar semeliydi. 53 yandan vefat olan 63 yana kadar bir ou yal ve ocuklu olan dul hanmlar ile evlendi. Byle ileri bir ada nefsinin holand duygularnn veya cinsel isteklerinin tatmini iin eler alsayd; mutlaka gen, ekici ve gzel hanmlar tercih ederdi. Bu evlilikler Din'in yaylmasnda ok etkili olmu, birok dman kabile bylece slmlatrlmt. Yce Allah'n buyruu dorultusunda Allah'n Elisi'nin yapt evliliklerin yntemi, 4 balk altnda toplanmtr. 1- slm uruna ekilen skntlara karlk, onlar dllendirme. Hz.Sevde rnek olarak verilebilir. Hz.Sevde. Hz.Peygamber (s.a.s.)'in 2. eiydi. lk iman eden Mslmanlardand. Mekke'de ki mriklerin Mslmanlara yaptklar zulmlere dayanamayarak kocas ile Habeistan'a snd. Orada ei len Hz.Sevde tekrar Mekke'ye dnmek mecburiyetinde kald. Mslman saflarnda savarken 16 yanda ki olunu da kaybetti. Allah'n Elisi, slmiyet uruna ektii bunca skntlara karlk onunla evlendi. Bu srada o, bir kadn iin gekin bir a olan 50 yanda bulunuyordu. 2 - Kocas savata ehit olan kimsesiz dul hanmlar koruma altna alma. rnek olarak Hz.mm Seleme ve Hz.Zeynep verilebilir. Hz.mm Seleme. Hz.Peygamber (s.a.s.)'in 5.eiydi.Kocas Uhud savanda ehit olunca 4 ocuu ile dul kald. Allah'n Elisi kimsesiz kalan Hz.mm Seleme ile evlenerek, onu ve ocuklarn korumas altna ald. O; slm'n azl dman, mriklerin komutan Halid'in de yakn akrabasyd. Halid, bu evlilikten ok etkilendi ve iki yl sonra slmiyet'e girdi.

Huzeyme kz Hz.Zeynep . Hz.Peygamber (s.a.s.)'in 8.eiydi. lk kocas Bedir savanda, ikinci kocas da Uhud Sava'nda ehit oldu. Kimsesiz kalan Hz.Zeynep, Allah'n Elisi tarafndan nikahlanarak koruma altna alnd.Ancak kendisi bu evlilikten ay sonra vefat etti. 3 - En yakn dostlarnn kzlar ile evlenerek aileyi onurlandrma. Hz.ie, Hz.Hafsa ve Cah kz Hz.Zeynep rnek olarak verilebilir.

Hz.ie. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in 3. ei ve en yakn dostu birinci halife Ebu Bekir'in kzyd. yi bir terbiye ile yetimi ok zeki ve akll bir hanmd. Allah'n Elisi, dostu Ebu Bekir Ailesi'ni ereflendirmek iin daha ocuk yanda iken Hz.ie ile nikahland, onu ancak blu anda iken evine ald. Peygamber ei olarak birok grevleri baar ile yerine getiriyordu. ok sayda hadisin gnmze kadar gelmesine sebep oldu. Hz.Hafsa. Hz.Peygamber (s.a.s.)'in 4.ei ve dostu ikinci halife Hz.mer'in kzyd. Uhud savanda kocas ehit olunca dul kald. Babas Hz.mer'in istei ile kzn e olarak alm ve bylece akrabalk ba ile onlar onurlandrmt. Cah kz Hz.Zeynep. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in z halasnn gzellii ile nl kz ve 7. eiydi. Arabistan'da azat edilen klelere ikinci snf insan gzyle baklyordu. te bu kt gelenei silmek ve onlarn da dier insanlara eit olduunu gstermek iin Allah'n Elisi, azat ederek evlat edindii eski klesi Zeyd'i hala kz Zeynep ile evlendirdi. Ancak eler anlaamyor ve uyumsuzluklar devam ediyordu. Zeyd evlilii sona erdirince Hz.Zeynep'in gururu incinmi ve ok zlmt. Bir mddet sonra Hz.Peygamber (s.a.s.)'e Zeynep ile evlenmesi iin vahy yoluyla emir (Ahzab 33/37) geldi. Bylece Zeynep koruma altna alnarak mutsuzluuna son verilmi ve hem de Arap geleneine gre : Evlatln boad kadn onun babal alamaz. adeti de sona ermiti. 4 - Dman kabilelerden kadn alarak slmiyet'e kazandrma. rnek olarak Hz.Cveriye, Hz.mm Habibe, Hz.Safiyye, Msrl Hz.Mariye ve son ei Hz.Meymune verilebilir. Hz.Cveriye. Dman Mustalik Kabilesi reisinin dul kz ve Hz.Peygamber (s.a.s.)'in 6. eiydi. Kocas Mslmanlarla yapt savata vefat etmiti. Esir den Hz. Cevriye cariye olaca yerde, Allah'n Elisi'nin ei olmutu. Bu evlilikle akrabalk ba olutuundan, dman kabilesi mensuplar da slmiyet saflarna gemekte gecikmemilerdi. Hz.mm Habibe. Mekke putperestlerinin lideri, Hz. Muhammed(s.a.s.)'in ba dman Ebu Sfyan'n kz ve 9. eiydi. Babasna ramen kocas ile Mslman olmu ve Habeistan'a hicret etmiti.Orada bir ocuu olmu, kocasn da kaybetmiti. Hz.mm Habibe, itenlikle slm'a sadk kalm ve babasnn lideri olduu Mekke ehri'ne geri dnmemiti. te bu vefann karl olarak Allah'n Elisi, Habeistan'n Hrstiyan olan dost kral Necas'yi vekil yaparak mm Habibe'yi nikahlad. Bu evlilikten nce u ayet inmiti. Mntehine 60/7 : Allah sizinle dman olduklarnz arasnda dostluk ve sevgi meydana getirmesi mmkndr. Bu evlilik sonras baba Ebu Sfyan'n dmanl azalm, Mekke'nin fethinden sonra o da Mslman olmutu. Hz.Safiyye. Hayber'li Yahudi kz ve Hz.Peygamber (s.a.s.)'in 10. eiydi. Mslmanlar veYahudiler arasnda geen Hayber Sava'nda kocas lm, kendisi de esir dmt. Allah'n Elisi'nin : Kendi dininde kal seni memleketine gndereyim, eer istersen slmiyet'i kabul et, seninle evleneyim. teklifine hemen olumlu cevap verdi. Bu evlilik; savata malup olan Yahudiler arasnda etkisini gstermi, bazlarnn slm'a girmesine sebep olmutu. Msrl Hz.Mriye. Hz.Muhammed (s.a.s.)'in 11.eiydi. Msr kral Mukavks tarafndan hediye olarak gnderildi. Allah'n Elisi'de onu cariye deil, e olarak kabul etti ve nikhlad. Bu evlilik Msr Halk'nn slmiyet'e scak bakmasnda ok etkili olmutu. Hz.Meymne. Hz.Peygamber (s.a.s.)'in son ve 12.eiydi. Allah'n Elisi, putperest Mekke'liler ile mnasebetlerde dmanln ortadan kalkmasn istiyordu. Mekke'li dul bir hanm olan Hz. Meymne'nin muhtelif kabilelerin hatrl kiileri ile evli 8 kzkardei bulunuyordu. Bunlarn kocalar Mekke'de sz geen hatrl kiilerdi. Bu evlilik, Mekke'liler ile gerginliin azalmasna sebep olmutu.

Elere Ahiret dl
Hz.Peygamber (s.a.s.)'in elerinin yaad mahaller, dnya nimetleri ile deil, mahrumiyet ve

skntlarla doluydu. Oturduklar yer bir saray deildi. Yaadklar evleri Mescid duvarna dayal kck odalardan ibaretti. Duvarlar kerpiten, tavan hurma aac ve yapraklarndan yaplm, yamurdan korunmak iin tavann zerine kilim serilmiti, yeri ise toprakt. Hz.Muhammed (s.a.s.) sahip olduu nimetleri toplumuna datyor; kendisine, elerine ve ocuklarna az pay ayrdndan, ashabndan daha fakir bir hayat yayordu. Bu fedakarlklar Allah'n Elisi ile birlikte btn aile bireyleri gslemekteydi. ou bolluk ve varlkl bir yaam iinden gelen eler, yoksulluktan zaman zaman ikayeti olmularsa da, ilh grevini eksiksiz yapan Hz.Peygamber (s.a.s.) tavrn hi deitirmemiti. Yce Allah, Peygamber Hanmlar'na yle uyarda bulundu. Ahzab 33 / 28,29 : Ey Peygamber! Elerine syle: Eer siz, dnya hayatn ve ssn istiyorsanz, gelin size boanma bedelinizi vereyim ve sizi gzellikle salaym. Eer siz; Allah', Elisi'ni ve ahiret yurdunu istiyorsanz, biliniz ki Allah, sizden gzel hareket edenlere byk bir dl hazrlamtr. Elerin hibiri ayrlmay kabul etmemi, Hz.Peygamber (s.a.s.)'i ve ahiret hayatn itenlikle tercih etmilerdi. Birer kat elbiseleri ve toprak zeminli odalar iinde, Yce Yaratc'nn sevgili Elisi'ne ve insanlarn kurtuluunu salayan slmiyet'e hizmet etmenin mutluluunu yayorlard. Onlar sradan bir kadn deil, Hz.Peygamber (s.a.s.)'in ei ve mminlerin de anneleri idi. Ahzab 33/32: Ey Peygamber Hanmlar! Siz kadnlardan herhangi biri gibi deilsiniz... Ahzab 33/6: ...Peygamberin eleri mminlerin anneleridir...

Bedir, Uhud ve Hendek Savalar

slmiyet'in temel prensibi bar iinde yaamay esas almaktr. slm kelimesinin anlam da bar, gven ve huzur demektir. Ancak sava, saldr durumlarnda zalimlere kar yaplmaldr. 13 yl sren Mekke Devri'nde Mslmanlar ok zulm grmler, lkelerinden karlmlard. Btn bu hakszla ramen onlara sabrl olmalar, Allah'n Dini'ni gzellikle yaymalar emredildi. ok eziyet ve ikence grmelerine ramen, ancak Medine'ye hicretten sonra sava izni kmt. Hac 22/39,40: Zlm ve hakszla uratlarak kendilerine sava alan mminlere sava izni verildi. Allah'n onlara yardm etmeye gc yeter. Onlar, RAB'bimiz Allah'tr, dediler diye haksz yere yurtlarndan (Mekke'den) karldlar. Bedir Sava. Mekke putperestleri; 624 ylnda Medine'ye hicret eden Mslmanlar yok etmek iin, 1000 kiilik bir ordu ile hareket ettiler. Mslman kuvvetleri ise 300 kiiden ibaret ve sava aletleri de yeterli deildi. Bu savata ayni kabilenin insanlar baba, oul ve karde birbirleriyle savaacakt. rnein Hz.Muhammed(s.a.s.)'n amcas Hz.Hamza Mslmanlarla beraberdi, dier amcas Abbas ise kar taraftayd. Cenab' Allah, Elisi'ne sava kazanma mjdesini daha nceden vermiti. Kamer 54/45: O topluluk bozguna uratlacak ve arkalarn dnp kaacaklar. Sava Bedir mevkiinde balad. Bir avu Mslman, tam silahl putperest kuvvetleriyle kar karya geldiler. Hz.Peygamber (s.a.s.) ellerini havaya kaldrarak Yce Allah'a yakarp dua etti. Sava btn hzyla devam ediyordu. Allah'n ltfuyla mrikler yenilgiye uratlm, geride birok l ve esir brakmlard. Komutanlar Ebu Cehil ller arasndayd. Enfal 8/17: Siz ldrmediniz onlar, Allah ldrd onlar. Attn zaman sen atmadn, Allah att. nananlar kendisinden gzel bir imtihanla denemek iin yapt bunu. Allah; iitendir, bilendir. Uhud Sava. Mekke mrikleri Bedir Sava yenilgisini unutamamlar, Medine'yi basp Hz. Muhammed (s.a.s.) ve beraberindekileri yok etmeyi planlyorlard. Bedir Sava'ndan bir yl sonra, Ebu Sfyan komutasnda bin kiilik gl bir orduyla Medine'ye yrdler. Allah'n Elisi'nin kuvvetleri, onlarn drtte biri kadard.Sava, Medine yaknlarnda ki Uhud Da eteklerinde balad. Balangta mrikleri bozguna urattlar. Kaan ve bozguna uram Mekke'lileri takip etmek yerine, ganimet toplamaya balamlar ve okular da grev yerlerini terketmilerdi. Toparlanan dmann saldrsyla malup duruma dtler. Mslmanlar hafif yaral olan Hz. Peygamber (s.a.s.)'in etrafnda toplandktan sonra, direnmeleri ile putperestlerin saldrlarn durdurmulard. Bu savata baz kayplar verildi. Allah'n Elisi'nin amcas Hz.Hamza bu savata ehit dmt.

stnlk mriklerde olmasna ramen, Allah'n kalplerine korku salmasyla savaa devam etmemiler, tek bir esir bile almadan Mekke'ye geri dnmlerdi. Yce Allah bu olaydan sonra Elisi'ni yle teselli ediyordu. Ali mran 3/139: Gevemeyin, zlmeyin. Eer inanyorsanz stn gelen sizsiniz. Hendek Sava. Medine'yi savunmak iin etrafna hendek kazldndan bu savaa Hendek Sava denmitir. Hz. Muhammed (s.a.s.) ve Mslmanlar ortadan kaldrmay gaye edinen Mekke mrikleri, byk bir g toplayarak son zaferlerini kazanmay hedefliyordu, 4 bin kiilik kuvvet oluturdular ve komu Bedevi kabilelerin birlemesiyle bu ordu 12 bin kiiye ulat. Bu tarihe kadar byle bir kuvvet grlmemiti. Hz. Peygamber (s.a.s.) bu durumu renince, ashabn toplayarak alnacak nlemi kararlatrdlar ve Medine'nin evresine derin bir hendek kazmaya baladlar. Allah'n Elisi de bizzat alyor, etrafna gayret veriyordu. Mrikler byk gleriyle 627 ylnda Medine'ye geldiklerinde hendei grnce ardlarsa da ehri kuattlar. Sava karlkl ok atmyla balad. Gnler, haftalar gemesine ramen kuatma devam etti. Mslmanlar iin zor gnler balamt, yiyecek ve su sknts ekiliyordu. Medine'de birlikte yaadklar Beni Kurayza Yahudileri de aralarnda ki anlamay bozarak mriklerle ibirlii yapnca, Hz. Peygamber (s.a.s.) ok rahatsz oldu. Yce Allah'a dua ediyor ve yakarta bulunuyordu. ok gemeden znts sevince dnd. Ahzab 33/9 : Ey iman edenler! Allah'n zerinizdeki nimetini hatrlayn. stnze ordular gelmiti. Biz de onlarn zerine rzgar ve sizin gremediiniz ordular (melekler) gndermitik... O akam esmeye balayan frtna ordugahlarn altst etti, adrlar skt, atlar, develer dald, hepsi panie kapldlar. lerini korku kaplam, maneviyatlar bozulmutu. Bir ay sren kuatmann henz neticesini de alamamlar, Mekke'ye dnmekten baka seenekleri kalmamt. Ahzab 33/25: Allah inkar edenleri, hibir zafer elde edemeden kinleriyle geri evirdi. nananlara savata Allah'n yardm yetti. Allah yegane kuvvetli ve galip olandr.

Mekke Mrikleriyle Bar Anlamas

Mekkeli Mslmanlar; Kbe'yi, doup bydklere yeri ok zlemilerdi. Hicret edeli 6 yl gibi uzun bir zaman gemiti. Mekke'li mrikler ise, onlar ve Hz. Muhammed (s.a.s.)'i yok etmek iin Bedir, Uhud ve Hendek Savalarn yapmlar, fakat hedeflerine ulaamamlard. Medine dnda birok putperest Arab kabilesi yayordu. Bunlar Mslmanln ne olduunu bilmiyorlard. Eer Mekke'lilerile sulh anlamas yaplrsa, slmiyet bu kabilelere rahatlkla tebli edilebilirdi. Hz. Muhammed (s.a.s.) 628 ylnda ashabndan 1400 kii ile Kbe'ye gitmek zere yola kt. Sulh iin gittiklerinden yanlarna silah almamlar, sava yaplmas yasak olan Zilkade ayn semilerdi. Hudeybiye'ye kadar ilerleyerek orada konakladlar. Mrikler Hz. Muhammed (s.a.s.)'in Mekke'ye geleceini renince telalanp, sava hazrlna girdiler. Bar grmelerinde ilk eli mriklerden gelmi; teklif edilen ar artlar hemen geri evrilmiti. Bu defa Allah'n Elisi, ashabndan Hz.Osman' Mekke'ye gnderdi. Mrikler gelen teklifi kabul etmedikleri gibi Hz.Osman' hapsettiler. Hz. Peygamber (s.a.s.) bu tutuma ok zlm ve hemen sava hazrln balamt. Kararl tutum karsnda mrikler anlamaya yanatlar ve yaplan bu bara da Hudeybiye Bar ismi verildi. Anlama gerei bir yl sonra Kbe'ye ziyaret yaplacandan Hz. Muhammed (s.a.s.) ve beraberindekiler Medine'ye geri dndler. Bu srada da Fetih Suresi inmiti. 48/1: Ey Muhammed, Biz sana apak bir zafer saladk. Hudeybiye Bar, Mslmanlarn aleyhinde gibi grnmesine ramen, aslnda bir zaferdi. Allah'n Elisi slm' Arab kabilelerine rahata yayyordu. Bu tarihten Mekke'nin fethine kadar Mslman olanlar, bugne kadar girenleri birka defa katlamt. Hudeybiye Anlamas iki yl sonra mrikler tarafndan bozulunca, Mekke fethinin zaman da gelmi

oluyordu.

Mekke'nin Fethi
Hudeybiye Anlamas'n bozan Mekke mrikleri pimanlk duymular, tekrar geerli klnmasn temin etmek iin, liderleri Ebu Sfyan' Medine'ye gnderdiler. Mekke'de her sz yerine getirilen Ebu Sfyan'a, Hz. Muhammed (s.a.s.)'in ei olan kz mm Glsm dahi gerekli alakay gstermemi, Mslmanlarla anlamay yapamadan geri dnmt. Hz. Peygamber (s.a.s.) Mekke seferi iin ashabna hazrlk yaplmas iin emir vermi, Allah'n Evi Kbe'nin putlardan temizleme zaman gelmiti. Sava olmasn istemediinden fethin gizli yaplmas iin gerekli tedbirleri aldryordu. Mekke ile Medine arasnda ki yollar kesilmi, mriklerin fetih ile ilgili bir duyum almas da nlenmiti. Seferden mriklerin haberi olmaynca savunma iin silahlanmayacaklar, bylece kan da dklmeyecekti. Allah Elisi, slm'a giren btn Arab kabilelerine haber salarak Medine'de toplanmalarn istedi. Sefere, 630 ylnda 12 bin kiilik gl bir ordu ili kld ve Mekke yaknlarnda konakland. Gece yaklan atein bykl Mekke'lileri ok korkutmutu. Mrikler, durumun ne olduunu renmek iin liderleri Ebu Sfyan' gnderdiler. O; anlama teklifi yerine, Allah'n Elisi ve ordusunun ihtiam karsnda hemen Mslman olmay tercih etti. Hz. Peygamber (s.a.s.); kar konulmamasn, btn Mekke'lilerin balanacan halka iln etmesi iin, onu eli olarak Mekke'ye geri gnderdi. Bu teklife mriklerin byk bir blm sessiz kald. Ordu Mekke'ye girerken bir olay hari, kar koyan olmamt. Yce Allah'n yardm ve ltfu ile Mekke ehri nihayet fethedilmiti. Kbe'nin iinde ve etrafnda yzden fazla put vard. Hz. Peygamber (s.a.s.) btn putlar paralatarak imha ettirdi. Sonra etrafnda endie ve korku ile bekleyen Mekke halkna hitap ederek etkili bir konuma yapt ve onlara Yusuf Sure'sinin 92. ayetini okudu : Bugn size gemiten dolay azarlama yok diyorum. Haydi gidiniz, hepiniz serbessiniz. leyin namaz vakti geldiinde Habei Bill Kbe'nin stne kt. Gr ve gzel sesiyle okuduu ezan, Mekke ehri'nde yanklanyordu. Allah'n Elisi le namazn onbini geen muhteem toplulua kldrd. leden sonra btn Mekke halk el ele tutuarak Hz. Peygamber (s.a.s.)'e biat etmi, Mslman olmulard.

Arabistan'n Tm Mslman Oluyor

slm'a girmemi btn Arab kabileleri, Mekke'nin fethinden sonra Medine'ye gelerek Hz. Muhammed (s.a.s.)'e biat ettiler. Arabistanda Mslman olmayan hibir kabile kalmamt. Yalnzca kk Hristiyan ve Yahudi topluluklar vard. Allah'n Elisi; kitaplar olduu ve tek Allah'a inandklar iin onlar slm'a girmelerine mecbur etmemi, kendi dinlerinde kalmalarn salanmt. Ankebut 29/46: ...Kitap sahiplerine yle deyin: Biz, bize indirilene de, size indirilene de inandk; bizim Tanr'mz da, sizin Tanrnz da birdir ve biz O'na teslim olmu kiileriz. yalnzca cizye (vergi) alarak onlar korumas altna ald. Kur'an' Kerim, insanlarn Allah'n Dini'ne ynelilerini yle anlatyordu. Nasr 110/1,3 : Ey Muhammed! Allah'n yardm ve fetih gn gelip, insanlarn akn akn Allah'n Dini'ne girdiklerini grnce, hemen RAB'bini hamd ile tespit et. phesiz O, tvbeleri kabul edendir.

slm Btn Dinlere stn Klnd

Allah, Elisini hidayet ve hak dinle gnderdi ki, o Dini btn dinlere stn klsn. Tank olarak Allah yeter. Fetih 48/28. Bu ayet ile Hz. Peygamber (s.a.s.)'in getirdii Kur'an' Kerim'in zafere ulaaca, btn dinlere stn gelecei aklanmaktadr. Mrikler istemese de, Kur'an' uydurma saysalar da Hz. Muhammed (s.a.s.)'in gerek peygamber ve Kur'an'n da Allah sz olduu ve btn dinlerden stn klnd, daha nce inen Saf Suresi 9, ve Tevbe 33 ayeti ile de vurgulanmt.

Sizinle Bir Daha Beraber Olamayacam

...Bu gn dininizi kemale erdirdim, zerinize olan nimetimi tamamladm. Din olarak, size slm' setim... Maide 5 / 3. Dini hkmlerin tamamlandn bildiren bu son ayet; Hz.Muhammed (s.a.s.)'in hicretinin onuncu ve miladi 632 ylnda Hac iin gittii Mekke'de syledii Veda Hutbe'sinden hemen sonra inmiti. Ayette Yce Allah slm Dini'ni tamamladn bildiriyordu. Dinin tamamlanmas; Hz. Muhammed (s.a.s.)'in ilh grevinin sona ermesi ve vefatnn da yaklamas demekti. Allah'n Elisi son hutbesinde ashabna yle veda etmiti: Belki burada sizinle bir daha beraber olamayacam. Allah'n Elisi Hz. Muhammed (s.a.s.), bu hutbeden 82 gn sonra 63 yanda iken vefat etti. O da her peygamber gibi Allah'n yce makamna (melekt alemine) ykseldi. Kaynak : http://www.diyanet.gov.tr/turkish/web

KUR'AN'I KERM
Kur'an' Kerim; Allah tarafndan melek Cebril (a.s.) aracl ile Hz. Muhammed (s.a.s.)'e ilh bildirme (vahy) yolu ile indirilmiti. Hem kelime lfzlar, hem de manas ile mucize olduu gibi, btnyle de Allah'n szdr. Aralklarla vahy ile inen szler, Allah'n Elisi tarafndan insanlara aynen tebli edilmi, 23 ylda tamamlandktan sonra kitap haline getirilmiti. Kur'an; toplamak, bir araya getirmek, dier bir manas da okumak anlamnda, Kerim ise erefli ve izzetli demektir. nsanlarn doru yolu bulabilmeleri iin, her zaman okunmas gerekeceinden, Yce Allah zel olarak Kur'an ismini vermitir. Kur'an' Kerim'i meydana getiren Allah'n szlerine ayet denir. Ayet; almet, iaret, kant demektir. Kur'an'da 6666 ayet ve 114 sre vardr. Rtbe, eref anlamnda olan sre, Kur'an'n bamsz blmleridir. simlerini, ierdikleri bir kelimeden veya anlatlan en nemli bir konudan alrlar. Sreler eitli uzunluktadr. En uzunu 286 ayetten meydana gelen Bakara Sresi'dir. Evrenin, varlklarn ve insanlarn yaratl sebebi nedir? Yaratcmz ve Sahibimiz olan Yce Allah'a kar sorumluluklarmz nelerdir? nsanlar geici bir sre iin mi, yoksa ebed olarak m yaratlmtr? Bu dzen iinde grevlerimiz nelerdir? te bu bilinmezliin cevaplar Kur'an'da ak olarak bildirilmi, gnllere olgunlama klavuzu olarak verilmiti. Bylece insanlarn vurdum duymazlktan kurtulmalar, t almalar ve bu esaslara gre yaamlarn programlamalar gerekecei ilh bir ltuf ile retilmektedir. Araf 7/3 : RAB'binizden size indirilen Kur'an'a uyun; O'ndan baka dostlarn peinden gitmeyin. Siz ne kadar da az t alyorsunuz. Kur'an'n ndirilmesi ne ekilde olmutur ve Kur'an Gnmze Nasl Ulat?

Kur'an'n ndirilmesi Vahyin Ezberlenmesi ve Yazlmas Kuran Gnmze Nasl Ulat?

KUR'AN'IN NDRLMES
Kur'an vahy ile indirilmitir. Vahy, Cenab' Allah'n szleridir ve fsldamak, gizli konumak anlamna gelir. uara 26/192-194: Kur'an muhakkak ki, btn alemleri var eden Allah'n vahyidir. Resulm onu Cebril, uyarclardan olasn diye senin gnlne indirdi. Allah; setii peygamberi Hz. Muhammed (s.a.s.)'e melek Cebril (a.s.) aracl ile yasalarn bildirmi ve bunlar insanlara tebli etmesini emretmitir. Vahyin nasl olduunu ve zelliklerini ancak onu yaayan Hz. Peygamber (s.a.s.) bilir. nk vahy, onun ile Allah arasnda bir srdr. ura 42/51 :Allah, bir insanla ancak vahy yoluyla veya perde arkasndan konuur, yahut bir eli gnderip izniyle ona dilediini vahyeder... nsanlar yaratllar icab dayanamadklarndan Allah ile yzyze konuamaz. Hz.Musa (a.s.)'da olduu gibi szlerini, aa gibi bir cisimden (perdeden) iittirir, ancak konuan grlmez veya bir eli melek (Cebril) gndererek (Hz. Muhammed (s.a.s.) de olduu gibi) yasalarn ona vahyeder. Hz. Peygamber (s.a.s.) Cebrail (a.s.)' den, uyankken veya uyurken vahy alyordu. Uyurken rya ile uyankken de genel olarak melein bir insan eklinde ki grnmyle konuarak, Allah'n emirleri hafzasna hi unutamayaca bir ekilde ileniyordu. Ala 87/6: Sana Kur'an' okutacaz, sen hi unutmayacaksn. Kur'an'n ayetleri bir defa da gelmemi, kolay anlalmas ve ezberlenmesi iin 23 ylda azar azar inmiti. Furkan 25/32 : nkar edenler, Kur'an ona bir defa da topluca indirilmeli deil miydi? dediler. Biz onu kalbinde iyice yer etmesi iin byle yaptk ve onu para para okuduk. Melein geliini Hz. Peygamber (s.a.s.)'den bakas duymam ve onun dnda kimse grmemiti. Bu esnada kendinden geer, bazen yz kzarr veya boncuk boncuk terlerdi. Etrafnda bulananlar Cebril'in vahy getirdiini hemen anlyordu. Gnmze kadar gelen birok hadisler, bu olaylar anlatmaktadr.

VAHYN EZBERLENMES VE YAZILMASI

Hz. Peygamber (s.a.s.) ilk zamanlar, ald vahyi ezberinde saklamak maksadyla, yksek sesle tekrar etme alkanlndayd; fakat hicretten nce Mekke'de iken bu adeti bir kenara brakt ve vahy son bulup kesilinceye kadar kendisini skunet iinde ve sakin tutmaya balad. Vahy biter bitmez etrafndakilere tebli ediyor ve zel katiplerine de vahyi yazyla tespit ettiriyordu. Kur'an' Kerim, bu konuda ona u uyary yapmt. Nahl 75/16: Vahyedileni hemen okuyasn diye, dilini hareket ettirip durma. Baka bir ayette de yle buyrulmutu. Enam 20/114: ...Vahy sana gelip tamamlanncaya kadar, Kur'an' okumada acele edip durma ve yle syle: Ey RAB'bim, ilmimi arttr. Vahyin sona ermesiyle okuma yazmas olan sahablerden birini arp, ayet metnini yazdrp kaydettirir, sonrada hangi sreye yerleeceini kesin surette tayin edip gsterirdi. Katibin vahyi tekrar okumasn ister ve eer yanllar varsa dzeltirdi. Vahiyler sahabler tarafndan ezberlenir, namazlarda okunurdu. O devirde kat olmad iin vahiyler; ilenmi deri zerine, ince beyaz talara, hayvanlarn krek kemiklerine ve hurma dallarna yazlrd. Tr 52/1,3: ...lenmi ince deri zerine yazlm Kitab'a andolsun. Her Ramazan aynda Cebril (a.s.) Hz. Peygamber (s.a.s.) ile birlikte, ayet ve sreleri kontrol ederler, sralamasn yaparlard. (Bkz. Prof. Dr. Muhammed Hamidullah, slam Peygamberi - S.78)

KUR'AN GNMZE NASIL ULATI?

Hz. Muhammed (s.a.s.)'in peygamberlii sresince gelen vahiyler, sahabler tarafndan ezberlenmi ve yazlm, fakat kitap haline getirilmemiti. Allah'n Elisi'nin vefatndan sonra ilk halife Ebu Bekir zamannda yaplan Yemane Sava'nda 70 hafzn ehit olmas, Kur'an ayetlerinin toplanarak bir Mushaf(kitap) olarak yazlmas gereini tetikledi. Bunun zerine bir komisyon kurulmu, bana da Hz. Peygamber (s.a.s.)'in salnda Kur'an' ezberlemi gen bir sahab olan Zeyd b. Sbit getirilmiti. Kur'an' toplama komisyonu Hz. Muhammed (s.a.s.)'in vefatndan 6 ay sonra kurulmu ve u prensipleri esas almt. 1) Yalnzca ezberden hibir ayetin yazlmamas. 2) Mutlaka ezbere de bilinmek artyla yazl bir kantn elde bulunmas. 3) Bu belgenin Hz. Peygamber (s.a.s.) tarafndan yazdrldna iki kiinin tanklk etmesi. Kur'an bu esaslarca toplandktan sonra, halkn incelemesine sunulmu, kar kan da olmamt. Bylece el yazmas kitap haline getirilen Kur'an' Kerim, Hz.Ebu Bekir'e verildi. Onun yannda bir mddet korunduktan sonra, vefatyla ikinci halife Hz.mer'e gemi, onun da vefatyla kz ve ayni zamanda Hz.Peygamber (s.a.s.)'in ei olan Hz.Hafsa'da kalmt. Vahiylerin toplanmas ile kitap haline getirilmi bu temel nshaya Ana Mushaf denildi. Hz.Osman'n halifelii zamannda slm Devleti bym, eitli yabanc dilleri konuan insanlar Mslman olmutu. Kur'an' Kerim'in esas nshasndan kopya edilerek oaltlmas ihtiya halindeydi. Kur'an'n Ana Mushaf' Hz. Peygamber (s.a.s.)'in vefatndan 6 ay, Hz. Osman tarafndan kopya edilerek oaltlmasna da 12 yl sonra balanmt. Bunun iin Hz.Osman, sahablerden yine hafz Zeyd b. Sbit bakanlnda bir komisyon kurdu. Hz. Peygamber (s.a.s.)'in ei Hz.Hafsa'da bulunan Ana Mushaf alnarak komisyona verildi. Komisyon Ana Mushaf' esas alarak 5 kopya halinde oaltt. Bu el yazmas nshalar Mekke, Kfe, Basra ve am'a gnderilmi, bir kopyas da Medine'de braklmt. Bugn dnyann her yerindeki Kur'an nshalar onlardan oaltlm ve hepsi de birbirinin ayns durumunda baslmt. Gnmze kadar gelen Kur'an nshalarnda da hibir deiiklik olmam, Yce Allah'n korumas altnda olduundan, asl gibi olma durumunu hep korumutur. Bugn elimizde ki Kur'an'n, Hz. Osman'dan kalan el yazmas Kur'an'dan fark sadece yaz karakteridir. Hicr 15/9 : Kur'an' elbette Biz indirdik, kesinlikle onu yine Biz koruyacaz. (Kaynak, Elma'l Hamdi Yazr, Hak Dini Kur'an Dili, Cilt 1, S.39)

KUR'AN'IN YAHUDLERE ve HIRSTYANLARA BAKII

Kur'an'n Kutsal Kitap sahipleri Yahudi ve Hristiyanlara bak, birok ayetlerle aklanmaktadr.

Allah'n Elisi Hz. Muhammedin nkar Edilmesi Hz. Muhammedin Bildirdii Mucize Ayetlerden Birka rnek Kurann Gerek ncili Onaylamas Kurann Tevrat Onaylamas Her Toplum Kendi Kitaplarna Gre Hkmetsin! Tevratla ncili Dorulama ve Koruma Grevi

ALLAH'IN ELS HZ. MUHAMMED'N NKR EDLMES

Hristiyanlar ve Yahudiler; Hz.sa'dan sonra gelmi bir din kitabn dikkate almamakta, Allah'n son elisi Hz.Muhammed (s.a.s.)'i bir peygamber ve ona inen Kur'an' Kerim'i ilhi bir kitap olarak kabul etmemektedir. Hz.Muhammed (s.a.s.)'i inkar etme; srailoullar ile balam, Hristiyanlarla devam etmitir. Oysa Kur'an, daha nce Yce Yaratc tarafndan indirilen btn kitaplara, her Mslmann inanmasn emreder. Nisa 4/136 : Ey iman edenler! Allah'a, peygamberlerine ve peygambere indirdii Kitaba, ondan nce indirdii Kitaba iman edin. Kim Allah', meleklerini, kitaplarn, peygamberlerini ve Ahiret Gn'n inkr ederse, gerekten derin bir sapkla dmtr. Ayrca Bakara 2/253 de yle buyrulmaktadr : te bu peygamberlerden kimini kimine stn kldk. Allah onlardan kimileri ile konutu, kimilerinin de derecelerini ykseltti. Meryem olu sa'ya da mucizeler verdik ve onu Ruh'ul Kuds (Cebrail) ile destekledik... Bakara 2 / 87 : Yemin olsun ki Musa'ya Kitap' (Tevrat') verdik. Ve arkasndan da resuller gnderdik. Bat toplumu, Muhammed nceki peygamberlerin yazdklar kitaplardan istifade ederek Kur'an' Kerim'i yazmtr., grn bir gerekmi gibi ileri srerek, Kur'an'n ilhi bir kitap olmadn iddia ederler. slmiyet ile ilgili olarak da Muhammed dini ve Muhammediler olarak verdikleri isimler, gnmze kadar kullanlmaktadr. Oysa Hz.Muhammed (s.a.s.)'in getirdii din, Yce Allah'n en son gndermi olduu, ncekilerin devam ve sonuncu olma zelliini tamaktayd.

Hristiyan Din Adamlarnn Saltanat

Hristiyanlkta ruhban (rahip) snf olumu, Tanr ile kul arasnda araclk yapan din adamlar, zamanla ok byk gce kavumutu. Bilhassa orta ada Kilisenin her hususta olduu gibi siyasette bile ok etkinlikleri vard. Krallar belirtiyor veya onlar, afaroz bile ediyordu. lkenin en selhiyetli kiileri Kilise babalaryd. Kur'an, bu durumu yle tespit etmiti : Hahamlarn ve rahiplerini Allahtan ayr rabler (tanrlar) edindiler. Meryem olu Mesih'i de yle. Oysa kendilerine yalnz ve tek Tanr olan Allah'a ibadet etmeleri emredilmiti... (Tevbe 9 / 31) De ki: Ey Kitap sahibi! Sizin ve bizim aramzda eit olan u sze gelin: ... Allah' brakp da birbirimizi rabler edinmeyelim... (Ali mran 3/64) Bu ayette geen bazmz bazmz rabler edinmesin ifadesinin ne anlama geldiini Hz.Peygamber (s.a.s.)'den sorulduunda Tanr'nn Elisi yle buyurmutu : Kilise babalarnn szlerini Allah'n kelam gibi benimsemek, onlar rab (tanr) edinmek olur. Hristiyanlar bunu yapmtr. Din adna sz syleyen birtakm hasta ruhlarn, gizli bir biimde kendilerini ilh ilan etmiler, bunu da dine fatura yapmlard. (Prof. Dr. Yaar Nuri ztrk, Kur'an'n Temel Kavramlar, s.107)

Kendilerine Kitap verdiklerimiz Kur'an'n, gerekten RAB'bin tarafndan indirilmi olduunu bilirler... (Enam 6/114) Kitap sahipleri; Hz.Muhammed (s.a.s.) ile ilgili Tevrat ve ncil'de ki bilgilerden dolay Hz.Muhammed (s.a.s.)'in geleceini bilmekteydiler. O beklenmekte olan peygamberdi. Buna ramen onlarn din bilginlerinden bir ksm, bile bile hakikati gizlemiti. nk Kur'an, Allah ile kul arasnda araclk yapan ruhban snfn kaldryordu. Kendi otoritelerinin ve menfaatlerinin kaybolacan, halktan normal bir insan olacaklarn ok iyi biliyorlard. Papazlarn bir ksm da Tanr ile kul araclndan dolay; kurban, adak, sorunlar zme, gnah balatma gibi eitli sebeplerle halktan para szdrmaktaydlar. Bu dzenin deimesini de istemiyorlard. Tevbe 9/34 : Ey insanlar; hahamlardan. rahiplerden birou, insanlarn mallarn hakszlkla yerler ve insanlar Allah yolundan evirirler...

Yahudi Din Adamlarnn Saltanat

srailoullarndan baz din adamlar, toplumuna Allah'n yasalarn bildirecekleri yerde, saltanat ve karclklar nedeniyle, kendi dinlerini bile tam retmiyorlard. Bildikleri halde Allah'tan vahiy ile gelen Kur'an' ve son peygamber Hz. Muhammed'i inkr etmilerdi. Kur'an yapt bu tespitleri yle aklyordu. Ey Kitap sahibi, Elimiz size geldi, Kitap' tan gizlediiniz eylerin ounu size aklyor, oundan da geiyor. Gerekten de size Allah'tan bir k ve ak bir Kitap geldi.(Maide 5 / 15) Ey Kitap sahibi, gerei grdnz halde, niin Allah'n ayetlerini inkr ediyorsunuz? Ey Kitap sahibi, niin hakk batla kartryor ve bile bile gerei gizliyorsunuz? (Ali mran 3/70-71) Kur'an Kitap ehlini dinlerini brakmaya deil, Kitaplarn doru olarak uygulamaya armaktayd. Dinlerini doru uygulayan, Allah'a bal Yahudilerin, Hristiyanlarn cennete gireceklerini, korku ve znt duymayacaklarn bildirmekteydi. Hahamlarn... ve rahiplerin bir ou halkn maln aldatma ve kurnazlkla patlayasya yerler ve insanlar Allah'n yolundan uzaklatrr, saptrrlar. (Tevbe 9 / 34) Kur'an; din adamlarnn birounun bozulduunu, dnya tutkusu ile bu kiilerin halk smrdklerini anlatmaktadr. Bunlarn hangi dinden olursa olsun, Allah'n diniyle ilgileri kalmam, hak dinden sapmlard.

Hz. Muhammed'in Gelecei nceden Bildirilmiti

Kendilerine kitap verdiklerimiz, Muhammed'i oullarn tandklar gibi tanrlar. Onlardan bir ksm gerei bildikleri halde gizlerler. (Bakara 2 / 146) Yanlarnda ki Tevrat ve ncil'de yazl bulduklar o Eli'ye (Muhammed'e), o mmi peygambere uyanlar. O peygamber ki onlara iyilii emreder, ktl yasaklar.. (Araf 7/157) Yukardaki ayetler kantlamaktadr ki, Kur'an 7.yzyl balarnda indii zaman Tevrat ve ncil'de Hz.Muhammed (s.a.s.)'in peygamber olarak gelecei ve zellikleri ak olarak yazl bulunuyordu. Kitap sahibi din bilginlerinin bir ksm, bile bile hakikat gizlemi, halka sylememilerdi. Aleyhlerinde bir delil olmamas iin Hz.Muhammed ile ilgili ksmlar kitaptan karmlard. Kur'an' Kerim bu tahrifat yle aklyordu. Bakara 2/75: ...Onlardan bir gurup vard ki, Allah'n szn dinleyip ve ona akllar da yatt halde, sonra onu bile bile tahrif ediyorlard. Onlar iin kardeleri arasndan senin (Musa) gibi bir peygamber karacam; ve szlerimi O'nun azna koyacam ve O'na emredeceim, her eyi onlara syleyecek.(Tevrat, Yasa. 18/18) Tevrat'ta srailoullarnn kardeleri arasndan, Hz. Musa gibi bir peygamber gelecei haber verilmektedir. Kurey Kabilesi, Hz. brahim'in olu smail soyundan, srailoullar da yine Hz.brahim'in dier olu shak soyundan gelirler. Demek ki Hz.Muhammed'in bulunduu Kurey Kabilesi,

srailoullarnn kardei saylrlar. srailoullarnn kardeleri olan Kurey Kabilesi arasndan gelmi olan Hz. Musa gibi bir peygamber, hi phesiz ki Hz.Muhammed (s.a.s.)'den bakas deildir. slami kaynaklar Tevrat'ta ki bu ayetin Hz.Muhammed (s.a.s.) iin, Hristiyan kaynaklar ise Hz.sa iin indiini kabul ederler. Muhakkak ki en dorusunu Yce Allah bilir. Meryem olu sa'da : Ey srailoullar, ben size Allah'n Elisi'yim, benden nce gelen Tevrat' dorulayc ve benden sonra gelecek, Ahmet (Muhammed) adnda bir eliyi haber vermek zere gnderildim... (Saf 61 / 6) Kur'an' Kerim'de Muhammed kelimesinin dier bir manas olan Ahmet isimli peygamberi zikretmesi; mutlaka bu adn o zaman ki ncil'de var olduunu gsterir. Aratrmaclar; Q ncili ismini verdikleri orijinal ncil'de bu bilgilerin yazl olduu, ayrca Kur'an'n indii devirde baz Hristiyan topluluklarnda bu ncil'in bulunmakta olduu grndedir. Q ncili; Hz. sa'nn gerek varisleri Nasraniler tarafndan yazlm, fakat biroklar gibi o da uydurma gerekesiyle imha edilmiti.

Hz. MUHAMMED'N BLDRD MUCZE AYETLERDEN BRKA RNEK

Kur'an, Yce Yaratc tarafndan indirildiini ispatlayan mucizevi ayetleri de kapsamaktadr. nsanlarn ancak 20.yzylda renebildii birok bilimsel gerekleri, Hz.Muhammed (s.a.s.) 1400 yl nce aklamt.

Denizlerin Birbirine Karmamas

Allah, iki denizi birbirine salmtr. Biri tatl, susuzluu giderici; dieri tuzlu ve acdr. Ve ikisinin arasna birbirlerine karmalarna engel olan bir perde koymutur. (Onlar birbirlerine hi karmazlar.) (Furkan 25/53) Deniz bilimcisi nl Kaptan Jacque Coustea, Akdeniz ve Atlas Okyanusu'nun su ktlesini incelediinde, her iki denizin de yaplarnn tamamen farkl olduunu, ilerinde ayr ayr deiik canllar yaadn grd. Bunun nedenini anlamak iin, iki denizin birletii Cebel-i Tark Boaz diplerinde dal yaparak yapt incelemede; denizlerin farkl younluklarndan kaynaklanan ve Yzey Gerilimi ismi verilen fiziksel bir kuvvet nedeni ile iki denizin arasna adeta bir perde ekildiini, bylelikle sularn birbirine karmadn tesbit etti. Kaptan Coustea, bu hakikatn 14 asr evvel inen Kur'an' Kerim'de yazl olduunu renince: Kur'an'n Tanr'nn sz olduuna tanklk ederim. demi ve bir dergide de durumu yaynlamt. Daha sonraki bilimsel aratrmalarda; Aden krfezi ile Kzl Deniz'in birletii Mendep Boaz'nda ve dier farkl yapdaki iki denizin birleme noktalarnda, deiik younluklar sebebiyle oluan yzey geriliminden dolay sularn birbirine karmad gerei bulunmutur. Bilim ancak 20. yzylda tespit ettii bu hakikat; 14 asr nce bildirilmi olmas, Kur'an'n Hz.Muhammed (s.a.s.)'in sz deil, Yce Yaratc'nn kelm olduunun ak bir kantyd.

Yaratl Srlar
O ne yce Allahtr ki hereyi ( zevc ) ift yaratmtr; arzn (yerin) kardklarndan kendi nefislerinden ve daha nice bilmediklerinizden. (Yasin 36 / 36) Kur'an bu ayet ile, insann ve evrenin yaratl srlarn aklamaktadr. Tm varlklar (zevc) ift olarak yaratlmtr. Zevc; ift, iki eyden meydana gelen e, kar kocann her biri gibi manalara gelmektedir. Yerden de kanlar ve daha nice bilmediklerimiz de hep ift yaratlmtr. ift yaratlma gerei, 1933 ylnda Nobel Fizik dl'n kazanan ngiliz bilim adam Paul Dirac'n Parite Teorisi'ni aynen temsil etmektedir. Bu teoriye gre: Her varlk benzer veya zt ikizi ile birlikte ayni anda doar. rnein atom, art ykl ekirdei ve etrafnda dnen eksi ykl elektronlar ile birlikte

oluur. Keza Samanyolu Gkadas ekseni etrafnda dnen ve onun uydusu dnyamz ayn yasaya tabidir. Yce Allah, tm varlklar benzer ve zt ikizi ile birlikte var etmitir. (Bkz. Dr. Haluk Nurbaki, Kur'an Mucizeleri) nsanlarn fizik ilminden haberleri olmad bir dnemde, Kur'an' Kerim'in verdii bu mucizev bilgi, ilh szden baka ne olabilir ki?

Gnein Yrngesindeki Hareketi

Gne de kendi yrngesinde akp gitmektedir. te bu gl, hereyi bilen Allah'n takdiridir. (Yasin 36/38) amzda gelien Astronomi ilmi, takriben 40 yl nce Gne'in de bir yrnge etrafnda hareket ettiini bulmutur. Bu tespite gre Samanyolu Gkadas iinde bulunan Gne, 250 yl da bir yrngesini elips eklinde tamamlar. Milyarlarca yldzdan oluan Gkadann deiik noktalarndan geen Gne ve dnyamz, en kk bir kargaaya uramadan akna devam eder. Gnmzden asrlarca evvel bildirilen bu gerek de gsteriyor ki Kur'an, Hz.Muhammed(s.a.s.)'in deil, Allah'n Sz olduunun baka bir kantdr. eriinden okunuuna kadar ilh vahiy olan Kur'an' Kerim'de, daha birok ilm gerekler bulunmaktadr. Ancak ana konumuzun dna kmas nedeniyle, daha fazla rnek verilmemitir.

KUR'AN'IN GEREK NCL' ONAYLAMASI

Onlarn izi zerine arkalarndan, yannda ki Tevrat' tasdik edici olarak Meryem olu sa'y gnderdik ve ona iinde hidayet ve k bulunan ncil'i verdik. O, yanlarnda ki Tevrat' tasdik edicidir. Allah'tan korkanlar iin de bir hidayet ve ttr. (Maide 5/46) Kur'an' Kerim bu ayetle Hz. sa'ya ncil'i verenin Allah olduunu kabul ve ifade eder. Kur'an'n indii devirde baz Hristiyan toplumlarnda, aratrmaclarn Q ismini verdikleri asl ncil bulunuyordu. Bugn kayp olan Q ncili, Hz. sa'nn varisleri Nasraniler tarafndan yazlmt. (Bkz. Bu kitap, Pavlus ve Nasraniler). te Kur'an; kendi aralarnda bile elikili olan Matta, Markos, Luka ve Yuhanna ncilleri'ni deil, ilerinde havarilerin de bulunduu Hz. sa'nn yaam ve szlerinden kaleme ald gerek ncil'i onaylamt. Hz. sa'nn salnda ve Nasrani Hristiyanlk zamannda ncil ve Kur'an arasnda hibir aykrlk ve terslik bulunmamaktayd. Sonraki asrlarda, kilise tekilatlar araclyla ortaya konan Hristiyanlk, Hz. sa'nn zamannda olandan tamamen ayr ve buna aykr bir din olmutu. (Bkz. Bu Kitap, Hz. sa ve Kutsal Ruh'un Tanrl)

Dininizde Arla Gitmeyin

Ey kitap sahibi! Dininizde arla gidip, doymazlk etmeyin, Allah hakknda gerek d birey sylemeyin. Meryem olu sa Mesih, Allah'n Resul ve Kelimesi'dir. O'nu kendisinden bir ruh ile beraber Meryem'e atmtr. Artk Allah'a ve resullerine inann. tr demeye son verirseniz sizin iin daha iyi olur. Allah Vahid'dir, Tek ve biricik lhtr, ocuu olmaktan arnmtr... (Nisa 4/171) Kur'an, dinlerinde arla giden Hristiyanlar uyaryor. Hz.sa Allah'n olu deil, O'nun peygamberi ve kuludur. Kutsal Ruh'da Allah'n bir kulu, Hz.sa'y glendiren byk melek Cebrail'dir. Allah l Birlik deil, tek ve biricik Kudret'tir.

Hristiyanlar Mslmanlara Dosttur

Kur'an, Hristiyanlar Mslmanlara en yakn toplum olarak tantmaktadr. Maide 5/82 :

...nsanlarn iman edenlere (Mslmanlara) sevgide en yakn olanlarn Biz Nasranileriz (Hristiyanlarz) diyenlerde bulursun. Bu byledir. nk o Hristiyanlar iinde kendini Allah'a adam papazlar ve rahipler vardr. Onlar gurur ve kibirlik taslamazlar. Kur'an kitap sahipleri iinde ok sekin, Allah yolunda kimseler olduunu aklamakta ve onlar vmektedir. Ali mran 3/113,114: Kitap sahibinin (Yahudi ve Hristiyanlar) hepsi bir deildir. Allah iin ba kaldran, hak ve adaleti ayakta tutan bir topluluu da vardr. Gece saatlerinde secdelere kapanm olarak Allah'n ayetlerini okurlar. Allah'a ve Ahiret Gn'ne inanrlar, iyiyi ve gzeli emrederler, kty ve irkini yasaklarlar. Hayr ilerinde yarrcasna koarlar. te bunlar, bara ynelik hizmet retenlerdir.

KUR'AN'IN TEVRAT'I ONAYLAMASI

inde Allah'n hkm bulunan Tevrat yanlarnda dururken seni (Muhammed'i) nasl hakem yapyorlar? Sonra da (verdiin hkmden) dnyorlar... Gerekten Tevrat' Biz indirdik. Yol gsterici ve aydnlatc olarak... Kim Allah'n indirdii ile hkmetmezse ite onlar kfirlerdir. (Maide 5 / 43,44) Kur'an, bu kesin ifadelerle Tevrat' onaylamaktadr. Tevrat' Allah'n yasalarn ieren ilhi bir Kitap olarak kabul etmekte, kendisinin de onu dorulayc olarak indiini bildirmektedir. Hz.Musa'nn kendi eliyle yazd orijinal Tevrat, Babil Devleti tarafndan Sleyman Tapna'nn yklmas srasnda yok edilmi, sonradan kahin Ezra ve bilge Yahudilerin szl ve yazl aktarm ile yeniden kaleme alnmt. Pek tabidir ki asrlar nce yaayan Hz. Musa zamannda yazlm olan Tevrat'n, derleme srasnda aynen korunmas mmkn deildi. Kur'an; onun baz tahrifatlara (bozulma, kaydrma) uradn aklamakla beraber, esasnn bozulmadn kabul eder. Tevrat'n ilhi bir kitap olduunu birok ayetlerle tasdik etmi ve srailoullarn tanrsal vahyin gelmi olduundan dolay Kitap sahibi olarak isimlendirmitir.

srailoullar Cezalandrlmt
srailoullar, Yce Allah tarafndan seilmi bir toplumdu. Tek Tanr Dini'ni insanlara retmek iin grevlendirilmilerdi. Yahudilerin komu olduu lkeler, birok tanrlar olan putperestlerdi. Yce Allah srailoullarn korumas altna alm ve mucizevi yardmlarla onlar nimetlendiriyordu. Bakara 2 / 122 : Ey srailoullar! Size ltfettiim nimetlerimi hatrlayn. Ben sizi alemlerden daha stn klmtm. Ancak Yce Allah'n gsterdii olaanst ltuflara ramen; zaman zaman isyan ederek nankrlk etmiler, Yaratc Kudret'i brakp putlara tapmlar, peygamberlerden Hz. Zekeriya'y ve Hz. Yahya'y ldrmlerdi. Bakara 2 / 61 : ... nk srailoullar Tanr'nn ayetlerini inkr ediyor ve haksz yere peygamberleri ldryorlard. syan ettikleri iin ceza grmlerdi. Snr tanmyor, azgnlk yapyorlard. Ayrca yasaklanm olmasna ramen faiz almalar, insanlarn mallarn hakszca yemeleri, zulmetmeleri nedeniyle RAB'bin sevgi ve rzasndan mahrum kalm ve neticede ac ekmeye mahkm edilmilerdi. Nisa 4/160,161: Yahudilerin zalimlikleri ve biroklarn Allah yolundan evirmeleri sebebiyle, kendilerine hell klnan temiz nimetleri onlara yasakladk. Bir de kendilerine yasaklanm olduu halde faiz almalar ve insanlarn mallarn hakszlkla yemeleri nedeniyle. Onlardan inkr edenlere elem verici bir azap (ac) hazrladk.

yilik ve Gzellik Sergileyen Bir Topluluk

Kur'an, her toplumun iinde ktlerin yannda iyilerin de olacan vurgulamaktadr. Araf 7 /159 : Musa'nn halkndan yle bir topluluk vardr ki, hak ile doruya ve gzele gtrr. Hak ile adaleti uygular. Kur'an, rklar zerinde ki evrensel grn bu ayet ile aklamaktadr. Allah katnda tm insanlar eit olmakla beraber, yaptklar eylemlerden dolay, deer kazanr veya kaybeder. Daha nceki ayet ile Yce Allah Yahudileri; eitli olumsuz davranlardan dolay knam olmakla beraber, toplumun iinde vgye deer olanlarn da bulunduunu iaret etmitir.

Ali mran 3 /199 : Kitap sahibi olan yle kimseler vardr ki; Allah'a, size ve kendilerine indirilene inanrlar. Allah karsnda rperirler, Allah'n ayetlerini basit bir cret karsnda satmazlar. te bunlar iin RAB'leri katnda kendilerine zg dller vardr... Kitap sahibi Yahudilerin ve Hristiyanlarn hepsi bir deildir. Aralarnda Allah'a itenlikle iman eden insanlar bulunmaktadr. Onlar hem kendilerine ve hem de Mslmanlara indirilen ilh yasalara inanr, Allah'n ayetlerini menfaatleri karl satmazlar.

HER TOPLUM KEND KTAPLARINA GRE HKMETSN!

ncil'e inananlar, Allah'n bu kitapta vahyedip indirdiklerine gre hkmetsinler... (Maide 5/47) Kitap sahibi insanlar! Sizler Tevrat ve ncil'i ve RAB'binizden sizin iin indirilen eyi tutup ayaa kaldrmazsanz (yani hkmlerini tatbik edip yerine getirmezseniz) hibir sznzde durmam olursunuz. (Maide 5/68) Kur'an, ncil ile Tevrat'a inanm olan Hristiyanlarn ve Yahudilerin kendi kitabndaki yasalar uygulamalarn, yaamlarn da ayni esaslara gre tanzim etmelerini istemektedir. Kur'an, ilh kitap sahibi olmayan btn insanlar bu yeni dine davet etmi, Yahudi ve Hristiyanlar da Tevrat ve ncil'deki kanunlar uygulamaya tevik etmitir. Prof.Dr. Muhammed Hamidullah, slm Peygamberi isimli kitabnda yle yazmtr: S.639 :Kur'an' Kerim; btn insanlar bu yeni dine davet ederken, ayet Allah inancna sahip bir dine mensupsalar, bu daveti kabul etmeyip, slm olmayanlar kendi dinlerine kar ihmalkar davranmaya asla armamaktadr. Aksine Kur'an' Kerim, gayet ak ve seik biimde, bu gibi kimselerin kendi dinlerinin icaplarn yerine getirmeleri iin srarl bile davranmaktadr. Hz.Muhammed (s.a.v.) fethettii baz blgelerde kk Hristiyan Arap beylikleri de vard. Onlar hibir zaman bu yeni dine davet ederek zorlamam, yalnzca slam Devleti'nin teminat altnda olmann karl olarak cizye denilen bir vergi almt. Kyamet Gn'nde de insanlar, kendi kitaplarna gre Tevrat, ncil ve Kur'an'daki yasa hkmlerine uygun olarak dllendirilecek veya ceza grecektir. Casiye 45/28 :Kyamet gn tm halklar, toplanp diz km grrsn. Her toplum kendi kitabna davet edilir. Bugn yapp ettiklerinizin karl ile yzyze getirileceksiniz. Aratrmaclar; Kur'an' Kerim'in indii M.S. yedinci yzyln banda, baz Hristiyan toplumlarnda gerek ncil'in bulunduunu kabul ederler. te Kur'an' Kerim'de : ncil'e inananlar, Allah'n bu kitapta vahyedip indirdiklerine gre hkmetsinler. Ayeti bugn elimizde bulunan insan eliyle bozulmu 4 ncil'e deil, gerek ncil'e uyulmas iin verilmi bir buyruktu.

TEVRAT'LA NCL' DORULAMA VE KORUMA GREV

Ey Muhammed, Kur'an' hak olarak, kendinden nceki kitaplar DORULAYICI ve onlar kollayp KORUYUCU olarak indirdik. Artk onlarn aralarnda Allah'n indirdii ile hkmet ve sana gelen gerekten ayrlp onlarn arzularna uyma! Her biriniz iin bir yol ve bir yntem belirledik. Allah isteseydi, hepinizi bir Tek mmet (topluluk) yapard, fakat size verdii nimetler iinde sizi snamak istedi. yle ise hayr ilerinde koun, hepinizin dn Allah'adr. O size, ayrla dtnz eylerin gereini haber verecektir. (Maide 5 / 48) ncil, Yce Allah tarafndan Hz.sa'ya verilmiti. Aratrmaclar; Hz.sa'nn zamannda ve Nasraniler dneminde ncil ile Kur'an'n yasalarnda hi bir aykrlk, bir terslik bulunmad grndedir. Onlar Hz.sa'dan sonra yazlm birok ncil'in varln belirtirken, Nasranilerin kaleme aldnn gerek ncil olduunu kabul ederler. Bu ncil sonradan yok edilmiti. Roma Katolik Kilisesi; Kutsal Kitap olarak yazlm birok ncil arasndan Matta, Markos, Luka ve Yuhanna ncilleri'ni seti. Bu kitaplar kendi aralarnda da elikiliydi ve birok devirlerde onlara insan eliyle eklemeler yaplmt. Hristiyanlk, Hz.sa'ya verilen gerek ncil'in dnda ayr bir din haline getirilmiti. (Bkz.Bu kitap, Hz.sa ve Kutsal Ruh'un tanrl)

Tevrat'ta, Yce Allah tarafndan Hz.Musa eliyle srailoullarna indirilmiti. Yahudi toplumunun en kymetli varl olan Tevrat, Antlama Sand'nda bulunuyordu. Yaklak 500 yl toplanma adrlarnda, 400 yl da Sleyman Tapnanda korunmutu. M..422 ylnda Babil mparatorluu tapna ykm, Antlama Sand ile beraber iinde ki Tevrat' da yok etmiti. Tevrat'n tekrar yazlmas kahin Ezra ile bilge Yahudilerin szl ve yazl aktarmas ile gerekleti. Hi phesiz ki Tevrat'n insan eliyle yeniden yazlmas ile orijinallii kaybolmu, ancak esas bozulmamt. Yce Allah, bir kelimesi bile deimeyen Kur'an' Kerim'e, kendinden evvel gelen ve insan eliyle baz deiikliklere urayan lh Kitaplar dorulama ve koruma grevi vermiti. Onlardaki uygun ayetleri dorular, Allah'n sz kabul eder. Fakat araya sokulan tahrif (bozulma) lara da iaret eder. Bylece o kitaptaki hak ile hak olmayanlar ayrr. l, Kur'an' Kerim'in yasalaryd ve onlar temel lyd. Kur'an'a aykr olanlar insan eliyle bozulmutur, olmayanlar da Allah'n szdr. Yce Kudret'in bu husustaki buyruu ok aktr. Yce Allah; lh Yasalarn ayr kitap ile insanlara vermiti. Dileseydi tm insanlar tek toplum haline getirir ve bir ilh kitap ile onlar aydnlatrd. Ancak byle yapmad. Her kitap sahibi iin ayr bir yol ve yntem belirleyerek, topluma nasl faydal olabileceini, her birinin insanln hayr ve mutluluu iin ne gibi iler yapacan snamak istedi: Hayr ilerinde birbirinizle yarn, kt iler yaparak gnah ilemeyin. Ancak dnnz Bana olacaktr, ayrla dtnz eylerin gereini reneceksiniz.

Kur'an'n Evrensel ars

Kitap sahibine...deyin ki : Bize indirilene de, size indirilene de inandk. Tanrmz ve tanrnz birdir, biz de O'na teslim olanlardanz. (Ankebut 29/46) Ey kitap sahibi (Yahudiler ve Hristiyanlar)! Sizin ve bizim aramzda eit olan u sze gelin : Allah'tan bakasna kul olmayalm. O'na hibir eyi ortak komayalm. Allah' brakp da birbirimizi rabler edinmeyelim...Tank olun biz Allah'a teslim olanlarz. (Ali mran 3/64) Kur'an, Dinler Tarihi'nin en geni kapsaml evrensel arsn yapmtr: Ey Yahudiler, Hristiyanlar ve Mslmanlar! Gelin, Yaratc Kudret'ten bakasna kul olmayalm, ortak komayalm ve yalnz Allah'a ibadet edelim. nk bizim Tanrmz da, sizin Tanrnz da birdir. O'nu brakp da birbirimizi rab edinmeyelim. Allah'tan bakasn rab (tanr) edinerek szlerini, Allah sz gibi kabul edip onun kulu, klesi olmayalm ve Allah yolundan sapmayalm. Allah'a inanan bizler, O'na teslim olan, kul olan insanlarz. Gelin, barsever bir dnya kurmak iin BRLEELM, btnleelim.

KNC BLM
( KTAPLARIN KARILATIRILMASI )

SA MESH TANRI MI?

Pavlus'un Mektuplar ve Yuhanna ncili'nde sa Mesih Tanrdr retisi vardr. Sinoptik nciller'de de sa Mesih'in yaratlnda ki zel durumundan dolay Tanr olu kavram kullanlm olmakla beraber ilhl ile ilgili ak bir reti bulunmamaktadr. Kur'an'da ise; Allah tek ve biricik ilhtr, ocuu olmaktan arnmtr, denmektedir.

Tevratta "sa Mesih Tanr m?" Zeburda "sa Mesih Tanr m?" ncilde "sa Mesih Tanr m?" Kuranda "sa Mesih Allah m?" zet

TEVRAT'TA "SA MESH TANRI MI?"

Konu iki balk altnda toplanmtr. Tanr Tektir ve Tanr'nn Oullar. TANRI TEKTR Dinle ey srail : Tanr'nz Rab Tek olan Rab'dr. (Yasa.6/4) Rab, Kendisi Tanr'dr,O'ndan bakas yoktur. (Yasa.4/35) Tevrat'ta tek Tanr kavram vardr ve sk sk tekrar edilmektedir. Yasa. 32/39 : ...Benden baka ilh yoktur, Ben ldrrm ve Ben diriltirim... TANRI'NIN OULLARI Siz (srailoullar) Tanr'nz Rab'bin Oullarsnz... nk sen Tanrn Rab'be kutsal bir kavimsin ve Rab, yer zerinde olan btn kavimlerden stn olarak, kendisine has bir kavim olmak zere sizi seti. (Yasa. 14/1, 2) ... Sana sahip olan Baban O deil mi? Seni yaratt ve pekitirdi...Rab grd ve onlardan tiksindi, nk oullar ile kzlar, O'nu fkelendirdiler. (Yasa. 32 / 6, 19) Tanr'ya kar bozgunculuk kardlar, Tanr'nn oullar deillerdir... (Yasa. 32 / 5) Tevrat'ta Baba - Tanr olu kavram ok kullanlmaktadr. Burada Babann tm varlklar yaratan Tanr olduu aktr. Tanr olu ise biyolojik bir oul deil, Rab'be iman ederek Yasa'larn itenlikle uygulamann neticesinde, Tanr'nn honutluunu ve sevgisini kazanmaktr. Rab'bin semi olduu bir topluluk olan srailoullar; Tanr'nn ynlendirmesiyle Hz.Musa'nn nderliinde Msr'llarn esaretinden kurtulmu, krk yl llerde yaamlard. Zaman zaman bozgunculuk yaparak Yaratc Kudret'in sevgisinden ve himayesinden yoksun kalmlar, bylece Tanr'nn Oullar deildir sznn de muhatab olmulard.

ZEBUR'DA "SA MESH TANRI MI?"

Konu iki balk altnda toplanmtr. Tanr Tektir ve Tanr'nn Oullar. TANRI TEKTR Byksn ve alacak iler yapan Sensin, yalnz Tanr Sensin. (Mezmur. 86/10) Ya Rab Tanrm, yaptn harikalar ve bizim iin dncelerin oktur, Sana benzeyen yoktur.

(Mezmur. 40/5) Zeburda tek tanr kavram vardr. TANRI'NIN OULLARI Rab'bin fermann ilan edeceim. Bana, Sen benim olumsun dedi. Sana bugn BABA oldum. (Mezmur. 2/ 7) Ey Tanr oullar... Rab'be verin, Rab'be izzet ve kudret verin... (Mezmur. 29/1,3) Yce Tanr, srailoullar toplumunda lhi Yasalar' uygulamada gayret gsterenler iin "Tanr'nn Oullar" kavram kullanlm, Hz.Davud'a olan honutluunu ve sevgisini de yle aklamtr: Sana bugn BABA oldum, sen BENM OLUMSUN

NCL'DE "SA MESH TANRI MI?"

Konu drt balk altnda toplanmtr. Tanr'nn Oullar, Tanr Tanr'dan Habersiz mi? , Tanr'nn Peygamberi sa Mesih ve sa Mesih Tanr'dr. TANRI'NIN OULLARI Ne mutlu bar salayanlara! nk onlara Tanr oullar denecek. (Matta 5/9) Ama ben size diyorum ki, dmanlarnz sevin, size zulmedenler iin dua edin. yle ki gklerdeki babanzn oullar olasnz. (Matta 5/44, 45) Matta ncili'nin bu blmnde Hz.sa, nasl Tanr olu olunacan anlatmaktadr. Tevrat ve Zebur'da da ayni reti vardr. Tanr olu kavram ilhlam insan st bir kimlik deil. Rab'be snarak iman etmi ve Yasa'larn uygulamak iin ok gayretli bir almann neticesinde kazanlm bir sfattr. ncil'lerde Hz.sa Mesih iin kullanlan Tanr Olu kavram: ...Ey sa, yce Tanr'nn Olu, benden ne istiyorsun?(Markos 5/7) ...Syle bize, Tanr'nn Olu Mesih sen misin?... (Matta 26/63) Melek ona (Meryem'e) yle yant verdi: ...doacak olana kutsal, Tanr Olu denecek. (Luka 1/35) Sinoptik ncil'lerde Hz.sa Mesih kutsal olarak zel niteliklerle yaratldndan dolay Rab'be yaknlnn bir ifadesi olarak, Tanr Olu denilmitir. Yazl srasna gre ilk ncil Markos'ta Tanr Olu kavram ok az kullanlmtr. Dier ncil'lerde de bu ifade giderek fazlalam ve sonuncu ncil Yuhanna'da ise Tanr'ya eitlenmi bir sa Mesih portresi ortaya kmtr. TANRI TANRI'DAN HABERSZ M? O gn ve saati, ne gkteki melekler, ne de Oul bilir, Baba'dan baka kimse bilmez. (Markos 13/32) ... sa, blis tarafndan denenmek zere Ruh araclyla le gtrld. sa 40 gn 40 gece denendi... (Matta 4/1,2) O gnlerde sa, dua etmek iin daa kt ve btn geceyi Tanr'ya dua ederek geirdi. (Luka 6/12) Tanr, Tanr'dan habersiz mi? Tanr denenir mi? Tanr Tanr'ya dua eder mi? Bu ayetler gsteriyor ki; Matta, Markos ve Luka ncillerinde Tanr ile Hz.sa arasnda ki byk farkllk belirtilmekte, Hz. sa'nn Tanr'l ile ilgili bir reti de bulunmamaktadr.

TANRI'NIN PEYGAMBER SA MESH sa onlara, Bir PEYGAMBER, kendi memleketinden, akraba evresinden ve kendi evinden baka yerde hor grlmez dedi. (Markos 6/4) ... Beni kabul eden beni gndereni kabul etmi olur. Bir peygamberi peygamber olduu iin kabul eden, peygambere yarar bir dl alacaktr. (Matta 10/40-41) O adam (Hz.sa), Tanr'nn ve btn halkn nnde gerek sz, gerek eylemde gl bir peygamberdi. (Luka 24/19) Sinoptik ncillere gre Hz.sa Mesih, Yahudi toplumuna gnderilen son peygamberdi. Yukarda grld gibi Matta, Markos ve Luka ncillerinde sa Mesih'in tanrl ile ilgili herhangi bir anlatm bulunmamaktadr. Matta 21 / 10-11 : sa Yerualim'e (Kuds'e) girdii zaman btn Kent, Bu kimdir? diyerek alkaland. Kalabalklar, bu Celile'nin Nasra Kenti'nden peygamber sa'dr diyordu. SA MESH TANRI'DIR ...Tanr'nn z Olu'nun "Abba! Baba! diye seslenen Ruh'unu yreklerinize gnderdi. (Galayallar 4 / 6) Tanr bizi karanln hkmranlndan kurtarp sevgili olu sa'nn egemenliine aktard. O'nda kurtulua, gnahlarmzn bana sahibiz. (Koloseliler 1 / 13,14) sa Mesih, her eyin zerinde hkm sren Tanr'dr.Romallar 9 / 5:...Mesih her eyin zerinde hkm sren, sonsuza dek vnlecek Tanr'dr. Titus 2/ 13: ...Kutsal umudumuzun gereklemesini, ulu Tanr ve kurtarcmz sa Mesih'in ycelik iinde gelmesini bekliyoruz. Yukardaki alntlarn yazar Pavlus, Yahudi Hristiyanlarn (Nasraniler'in) kar koymalarna ramen, sa Mesih'in ilk defa Tanr olduunu aklamt. (Bkz. Bu Kitap, Pavlus'un sa Mesih'i Tanmlamas). Drt ncil'den de yalnz Yuhanna ncili'nde sa Mesih'in ilh olduu retisi vardr: Tanr'y hibir zaman hi kimse grmedi. Baba'nn barnda bulunan ve Tanr olan biricik oul O'nu tantt. (Yuhanna 1/18) Balangta Sz vard. Sz Tanr'yla birlikteydi ve Sz Tanryd...Sz insan olup aramzda yaad. (Yuhanna 1/1,14) Tanr'y hibir zaman grmediniz, beni tansaydnz Baba'm da tanrdnz. Yuhanna 14/6,7: sa, "Yol, gerek ve yaam Ben'im" dedi. "Benim araclm olmadan Baba'ya kimse gelemez. Beni tansaydnz, Baba'm da tanrdnz. Artk O'nu tanyorsunuz, O'nu grdnz. Yuhanna ncili; Hz.sa'dan 70 yl, Pavlus'un vefatndan da yaklak 40 yl sonra yazlmasna ramen, Pavlus'un mektuplarndan ok etkilenmiti. O da Pavlus gibi Baba Tanr'ya eitlenmi Tanr'nn Olu sa Mesih'i anlatyordu. ada aratrmaclar; drdnc ncili havari Yuhanna'nn yazdn kabul etmez. Eitim seviyesi yksek, felsefe yn kuvvetli bir Yunanl yazar tarafndan "Pavluscu Hristiyanlk" iin yazlmt. nsan st bir sa portresi ortaya koymu, yeni giren Hristiyanlar memnun etmeyen Yahudi kavramlarn da ortadan kaldrmt. (Bkz. Bu Kitap, Yuhanna ncili ) Bugn Hristiyanlarn byk blm, Hz.sa Mesih'in ilh mertebesinde Tanr'nn z Olu olduunu kabul ederler. Baba, Oul ve Kutsal Ruh'tan oluan leme nancnda, ikinci kiilik Oul sa Mesih'tir. Hristiyanlk, Hz. sa ve Havariler zamannda Kur'an ile paralellik gstermekteydi. Ancak 325 ylnda znik Konseyinde Rahip arius ve taraftarlarnn kar koymalarna ramen, Tanr'nn vahyi ile deil, insanlarn oylaryla sa Mesih'in Tanr olduu kabul edildi. (Bkz.Bu Kitap, Hz.sa ve Kutsal Ruh'un Tanrl )

KUR'AN'DA "SA MESH ALLAH MI?"

Kur'an; Allah'n kulu ve peygamberi olan Hz. sa Mesih'in ilh olduuna iddetle kar km, Tek ve Mutlak Yaratc Kudret'in yalnz Yce Allah olduunu vurgulamtr. Kitap sahibi! Dininizde arla gidip doymazlk etmeyin. Allah hakknda gerek d birey sylemeyin. Meryem olu sa Mesih, Allah'n Resul ve Kelimesidir. Onu Kendisinden bir ruh ile beraber Meryem'e atmtr. Artk Allah'a ve resullerine inann... Allah Vahid'dir, tek ve biricik ilhtr, ocuu olmaktan arnmtr... (Nisa 4/171)

Meryem olu sa, sadece bir peygamberdir. Onun Annesi de z sz doru biridir. kisi de yemek yerlerdi... De ki: Size zarar ya da yarar da veremiyecek olan Allah'tan baka birine mi kulluk ediyorsunuz?... De ki: Ey kitap sahibi, haksz olarak dininizde arla kamayn... (Maide 5/75, 77) Meryem Olu sa Mesih srailoullar; Hz.sa'nn babasz oluunu kt yorumlayarak ona iftira attlar, Yce Yaratc'nn byk mucizesini kabul etmediler. Hristiyanlar da ar giderek ona Allah'n Olu dediler. Kur'an'da zellikle Meryem olu sa Mesih diye bir ifadenin kullanlmas, onun Allah'n olu deil, normal bir insan olan Meryem'in olu olduunu vurgulamak iindir. Allah'n Sz yahut Kelimesi. Hz.sa mucizev olarak OL sz ile yaratld iin ona Allah Sz denmitir. Bu sz yahut kelime , Yce Yaratc'nn arzu ve emirlerinden baka birey deildir. sa Mesih Allah'tan Bir Ruhla Meryem'e Atld Allah'tan bir ruh demek, Rab'bin emri ile var olan, btn yaratlmlara verilen ruh demektir. Allah'n ruhu, Allah'n kendisi demek deildir. Ruh, erkein tohumunun aracl olmadan, melek Cebrail'in flemesi ile Meryem'in rahmine atlm ve bylece Hz. sa yaratlmtr. Enbiya 21/ 91: Namusunu koruyan Meryem'i de hatrla ki, emrimizle yaratlan bir ruhtan ona fledik. Onu ve Olunu alemler iin bir ibret kldk. Bu olay tpk ilk insan ve peygamber Hz.Adem'in yaratl gibidir. Ali mran 3/59: Dorusu Allah katnda sa'nn durumu, Adem'in durumu gibidir. Onu topraktan yaratt. Sonra ona OL dedi. O da hemen oluverdi. Ayetlerden ak olarak anlald gibi Yce Allah, Hz. sa'y da tpk ilk insan Adem gibi babasz yaratmtr. sa Mesih'e Allah'tr Diyenler Yanlgdadr Hz. sa Mesih sadece bir peygamberdi. Olu da annesi de kul olduklar iin, insanlar gibi yaar, yemek yerlerdi. Hz.sa'ya Allah deyip ona tapmak, tapanlara hibir fayda getirmez. O, bu dnyadan ayrlp gitmitir. Zaten Allah'tan bakasna yakaran, bouna yalvarm olur. Yalnz ve yalnz Yce Yaratc insanlarn dualarn ve isteklerini iitir. Hristiyanlar; babasz dnyaya gelen sa Mesih'i, Allah'n olu zannederek byk yanlg iinde kalmlardr. Oysa Meryem olu sa Mesih sadece Allah'n kulu ve peygamberidir. Gerek byle iken, dinde arla gidilerek doymazlk yaplmaktadr.

ZET
Tevrat'ta; Tanr tektir, baka Tanr yoktur. Rab'be iman ederek Yasa'larn uygulamada gayret gsterenler, Tanr'nn honutluunu ve sevgisini kazanrlar, bylece onlara Tanr'nn Oullar denir, retisi vardr. Zebur'da Tevrat'ta ki reti ile ayn paralelliktedir. ncil'de ise; Pavlus'un Mektuplar ile Yuhanna ncili, Hz. sa'y ilh mertebesinde Tanr'nn z Olu olduunu aklamtr. Sinoptik nciller; Hz. sa'nn kutsal olarak zel niteliklerle yaratldndan ve Tanr'ya yaknlnn bir ifadesi olarak Tanr'nn Olu demiler, onu srailoullarna gelen son peygamber olarak nitelendirmilerdir. nce Pavlus ve sonra da Yuhanna ncil'inde "sa Mesih Tanr'dr" retisi yaplmtr. Hz.sa'nn bu dnyadan ayrlndan yaklak yz yl sonra toplanan znik Konseyi'de, rahip Arius ve taraftarlarnn iddetli muhalefetine ve sinoptik ncil'lerde olmamasna ramen piskoposlarn oy okluu ile sa Mesih'in Tanr olduu onaylanmt. Kur'an; Allah'n kulu ve peygamberi olan Hz.sa'nn, Allah olduuna iddetle kar km, tek yaratc kudret olan Allah'tan baka hibir ilhn bulunmadn vurgulamtr. Allah; tek ve biricik ilhtr, ocuu olmaktan arnmtr.

KUTSAL RUH - CEBRAL

slmiyet'te Kutsal Ruh'un Hz.sa Mesih'i destekleyen ve peygamberlere vahiy getiren Allah'n melei Cebrail olduu kabul edilir. Hristiyanlk, 381 ylnda piskoposlarn katlm ile toplanan stanbul Konseyi'nde sa Mesihten sonra Kutsal Ruh'un da Tanr oluunun kararn vermiti.

Tevratta Kutsal Ruh Zeburda Kutsal Ruh ncilde Kutsal Ruh Kuranda Kutsal Ruh zet

TEVRAT'TA "KUTSAL RUH"

Tevrat'ta melek Cebrail, Ruh ismiyle bilinmektedir. Kur'an'n baz ayetlerinde de melek Cebrail, Ruh adyla anlr. Rab Musa'ya dedi: ...srail ihtiyarlarndan 70 kiiyi Bana topla...neceim, seninle orada syleeceim, senin zerinde olan Ruh'tan alacam, onlarn zerine koyacam. Kavminin ykn seninle beraber tayacaklar. (Saylar 11/16,17) Rab Musa'ya dedi: Kendisinde Rab'bin Ruh'u bulunan Nun olu Yeu'yu yanna al, zerine elini koy! (Saylar 27 / 18) Peygamberlere ve hatta baz insanlara meleklerin gelileri Tevrat'ta sk sk anlatlm ve bu gerek Tanr'nn Ruhu olarak da ifade edilmitir. Tanr'nn Ruh'u demek; Tanr'nn emrinden, yaratklar aleminden bir ruh demektir. Tanr'nn ruhu, Tanr'nn Kendisi demek deildir. k 31 / 3: Beceri, anlay, bilgi ve her trl ustalk vermek iin onu Ruhum'la doldurdum. ... Cebrail kii, akam takdimesinin vakitlerinde tez uarak yanma geldi... Ey Daniel, sana hikmet ve anlay vermek zere imdi ktm. (Daniel 9/21,23:) ...Rab Yehova ve O'nun Ruh'u beni gnderdi. (aya 48/16) Tevrat'n ilk be kitabndan sonra Tanr'nn esinlenmesi ile yazlan Kutsal Kitap'lardan Daniel'de, ilk defa melek Cebrail'in varlndan sz edilmekte, onun yardmyla hikmet ve anlay ald anlatlmaktadr. aya kitabnda da Rab Yehova'nn Ruh'unu yani meleini peygamber aya'ya gnderdiini aklamtr.

ZEBUR'DA" KUTSAL RUH"

Zebur'da da Kutsal Ruh, Tanr'nn bir melei, byk ihtimalle de Cebrail'dir. Beni huzurundan atma, Kutsal Ruh'unu benden alma. (Mezmur. 51 / 11) Ruh'unu gndersin yaratlrlar. (Mezmur. 104/30) Zebur'da bu ayet ile Hz. Davut; Rab'bin vermi olduu Kutsal Ruh'unu yani kendisine yardm eden meleini geri almamas iin, Tanr'ya yakarta bulunmaktadr.

NCL'DE "KUTSAL RUH"

Hristiyanlar Kutsal Ruh iin lh'tr ve Tanr'nn nc kiiliidir, demilerdir. ncil'de bu konu; Kutsal Ruh'un manllara Verilmesi, Kutsal Ruh'un Etkinlii, Melek Cebrail, Kutsal Ruh Tanr Mdr? balklar altnda toplanmtr.

KUTSAL RUH'UN MANLILARA VERLMES Pantikost Gn geldiinde btn imanllar bir arada bulunuyordu. Anszn gkten gl bir rzgarn esiini andran bir ses geldi ve bulunduklar evi tmyle doldurdu. Ateten dillere benzeyen bir eylerin dalp her birinin zerine indiini grdler. manllarn hepsi Kutsal Ruh'la doldular... (Elilerin leri 2/1, 4) ...Baba'nn Kendisinden dileyenlere Kutsal Ruh'u verecei ok daha kesin deil mi? (Luka 11/13) Hz.sa Mesih; Kutsal Ruh'un ,manllar Topluluu'na gnderilmesini, Baba Tanr'dan dilemektedir. O Gerein Ruhu olan bir Yardmc'dr, aranzda ve sizinle yaamaktadr. Yuhanna 14/16,17 : (sa) Ben de Baba'dan dileyeceim. O sonsuza dek sizinle birlikte olsun diye size baka bir Yardmc, Gerein Ruhu'nu verecek. Dnya O'nu kabul edemez. nk O'nu ne grr, ne de tanr. Siz O'nu tanyorsunuz. nk O aranzda yayor ve sizinle olacaktr. KUTSAL RUH'UN ETKNL Sizi ...yneticilerin ve yetkililerin nne kardklarnda kendimizi neyle, nasl savunacaz? diye kayglanmayn. Kutsal Ruh o anda size ne sylemeniz gerektiini retecektir. (Luka 12/11,12) ...Ama Kutsal Ruh zerinize inince g alacaksnz. Kuds'te tm Yahudiye ve Samairiye'de ve dnyann drt bucanda benim tanklarm olacaksnz. (Elilerin leri 1/8) Hristiyanlarn yreinde yaayan Kutsal Ruh, onlar ynlendirerek doruyu yanl ve Tanr'nn sonsuz hikmetini renmelerini salad. Kutsal Ruh'un ilerine girmesiyle g alan imanllar, Rab'bin szlerini yaymaya baladlar. 2. Petrus 1/21: ...nsanlar Kutsal Ruh'a yneltilerek Tanr'nn szlerini ilettiler. MELEK CEBRAL Melek ona (Zekeriya'ya) yle karlk verdi: Ben Tanr' nn huzurunda duran Cebrail'im. Seninle konumak ve bu mjdeyi sana bildirmek iin gnderildim. (Luka 1/19) ...Tanr, melek Cebrail'i ...nianl kza gnderdi. Kzn ad Meryem'di... Korkma Meryem dedi. Sen Tanr'nn ltfuna eritin. Bak, gebe kalp bir oul douracak, adn sa koyacaksn. (Luka 1 / 26,31) Melek Cebrail hakknda bilgi, yalnz Luka ncili'nde bulunmaktadr. Hristiyanlk, Kutsal Ruh ile Cebrail'in ayn kutsal varlklar olduunu kabul etmez. Kur'an'a gre ise; Kutsal Ruh Tanr'dan peygamberlere vahiy getiren ve onlar manen destekleyen melek Cebrail'dir. Ruh, Emin Ruh, Ruh'l Kuds = Kutsal Ruh isim sfatlaryla anlmaktadr. Bu bakmdan Cebrail ile Kutsal Ruh ayn varlktr. KUTSAL RUH TANRI MIDIR? Rab Ruh'tur, Rab'bin Ruhu neredeyse orada zgrlk vardr. Biz hepimiz...Rab'bin yceliini grerek... O'na benzer olmak zere deitiriliyoruz. Bu da Ruh olan Rab sayesinde oluyor. (2. Korintliler 3/17,18) ...Beden bir, Ruh bir, Rab bir, iman bir, vaftiz bir, her eyden stn, her eyle ve her eyde olan herkesin Tanrs ve Babas birdir. (Efesliler 4 / 4,6) nciller'de Kutsal Ruh'un Tanr oluu ile ilgili ak bir ayet bulunmamaktadr. Pavlus'un Mektuplarnda da, ilhlatrmay anmsatan ok zayf ifadeler vardr. Bunlarn en belli bals, yukardaki 2.Korintlilerle, Efeslilere yazlan iki anlatmdr. Rab'bin Ruhu kavram gerek Tevrat'ta ve gerekse Kur'an'da sk sk gemektedir. Bu ifade, Rab'bin Ruh'u, Tanr'nn Kendisi demek deildir, peygamberlere ve hatta baz insanlara meleklerin geliini anlatr. Pavlus, baka bir mektubunda da yle yazmtr. Romallar 8/9: ...Tanr'nn Ruhu iinizde yayorsa, siz benliin deil, Ruh'un denetimindesiniz.Buradan da anlald gibi Tanr'nn Ruhu olan Kutsal Ruh'tan sz edilmektedir. nciller'de olmad gibi, Pavlus'un Mektuplarnda da Kutsal Ruh'un Tanr olduuna ait kesin bir ifade yoktur.

Kilise Tekilat ve mparator Konstantin'in giriimiyle sa Mesih'in ilhl konusunda kan anlamazln zm iin, 325 ylnda znik Konseyi toplanmt. Burada sa Mesih'in Tanr'l, din adamlarnn oylaryla onayland. Bu karar, rahip Arius ve taraftarlarnn kar koymalarna ramen alnmt. 381ylnda toplanan Birinci stanbul Konseyi'nde de yine piskoposlarn oylaryla Kutsal Ruh'un da Tanr olduu kabul edilerek leme nanc resmiletirildi. Bylece Hristiyanlk, Bir ve Tek Tanr inancndan km, ok Tanrl bir din haline gelmiti. (Bkz. Bu Kitap, Hz.sa ve Kutsal Ruh'un Tanrl )

KUR'AN'DA "KUTSAL RUH"

Kur'an'a gre Kutsal Ruh, Hz. sa Mesih'i destekleyen ve Allah'tan peygamberlere vahiy getiren melek Cebrail'dir. Konu, iki balk altnda toplanmtr. sa Mesih'i Cebrail'le Destekledik ve Kur'an' Cebrail ndirdi. SA MESH' CEBRAL'LE DESTEKLEDK ... Meryem olu sa'ya da ak deliller verdik ve onu Ruh'l Kuds (Cebrail) ile destekledik... (Bakara 2 / 87) Allah demiti ki: Ey Meryem olu sa, ...seni Ruh'l Kuds (Cebrail)'le desteklemitim...Sana Kitab, hikmeti, Tevrat' ve ncil'i rettim... Anadan doma kr, alacal hastay iznimle iyiletirmitin. znimle lleri diriltiyordun. srailoullarna mucizelerle geldiinde, onlardan inkr edenler, bu apak bir bydr, demilerdi de onlarn sana zarar vermelerini nlemitim. (Maide 5 / 110) Kur'an; Hz.sa Mesih'in hak bir peygamber olduunu, ak deliller ve mucizeler yaptn bildirmektedir. Yce Allah onu, elisi Ruh'l Kuds (Cebrail) ile desteklemiti. ...Biz de Ruh'umuzu (Cebrail'i) ona (Meryem'e) gnderdik... Cebrail: Ben sadece Rab'bin elisiyim. Sana tertemiz bir erkek ocuu hediye edeyim, diye geldim... Rab'bin Bu Bana kolaydr. Biz onu insanlar iin bir mucize ve kendimizden bir rahmet klacaz, bu nceden kararlatrlm bir itir, buyurdu, dedi. Meryem ocua hamile kald... (Meryem 19/17,22) Bu olay, Ruh'un (Cebrail'in) Hz.Meryem'e fleyerek elde ettii dou mucizesiydi. Kur'an; Kutsal Ruh'un Hz.sa ile zel ilikiye girerek onu desteklediini birok ayetle vurgulamtr. Enbiya 21/91: Namusunu korumu olan da an. Ona Ruh'umuzdan flemi, kendisini ve olunu alemlere mucize yapmtk. Hz. sa'nn yaratl ilk insan Adem'in ki gibidir. Sad 38 / 71,72: Rab'bin meleklere yle demiti: Ben amurdan bir insan (Adem) yaratacam, onu kvama erdirip iine Ruh'umdan flediimde, nnde secde ederek eilin. KUR'AN'I CEBRAL NDRD Muhakkak ki o (Kur'an), alemlerin Rab'binin indirmesidir. Onu Gvenilir Ruh indirdi. Senin (Muhammed'in) kalbine uyarclardan olman iin, apak Arapa bir dil ile. (uara 26/192-195) De ki : nananlar salamlatrmak ve Mslmanlara yol gsterici ve mjde olmak zere onu (Kur'an'), Ruh'l Kuds (Kutsal Ruh) Rab'binden hak ile indirdi. (Nahl 16 / 102) Ayetler, Allah'n Kur'an' Kutsal Ruh vastasyla Hz.Muhammed'in kalbine indirdiini aklamaktadr. Cebrail'in bir ok sfatlar vardr: Allah'n Ruh'u, Gvenilir Ruh, Kutsal Ruh, Cibril. stn bir gce ve Allah katnda byk bir mertebeye sahip olan Cebrail, Rab' bin buyruuyla peygamberlere vahy getirmi ve onlar manen desteklemitir. Allah'n dier sekin kullar da byledir. Nahl 16 / 2 : Kullarndan dilediine melekleri, emrinden Ruh (Cebrail) ile indirir. Dereceleri ykselten, Ar'n sahibi Allah, Kyamet Gn konusunda uyarmak iin, emrinden olan Ruh'u (Cebrail'i), kullarndan dilediine indirir. (Mmin 40 / 15)

Allah, meleklerden de peygamberler seer, insanlardan da... (Hac 22 / 75) Meleklerin de tpk insanlarda olduu gibi, peygamberleri olduunu renmekteyiz. Kur'an'da isimleri geen drt byk melek, byk bir ihtimalle meleklerin resul durumundadr. Peygamberlere vahiy getiren ve onlar destekleyen Cebrail, sura fleyerek maherde dirilme srrna iaret verecek srafil, kudret belirii ile grevli Mikail, lm melei Azrail. nsanlarda olduu gibi Kur'an'da isimleri bildirilmemi daha pekok meleklerden resuller bulunduu kabul edilir.

ZET
Tevrat'ta; Rab'bin Ruh'u, Tanr'nn Ruhu kavramlar vardr. Bu da melekleri, meleklerin geliini ifade eder. Zebur'da Kutsal Ruh, Tanr'nn melei anlamnda kullanlmtr. ncil'de Kutsal Ruh, Baba Tanr'nn imanllar ruhsal glendirmek iin gnderdii kutsal varlktr. Kutsal Ruh'tan baka Yardmc, Gvenilir Ruh diye de anlyordu. Drdnc yzylda leme nancn resmiletirmek iin tertiplenen stanbul Konseyi'nde, Tanr'nn nc kiilii (Baba, Oul, Kutsal Ruh) olarak kabul edildi. Kur'an'da ise Kutsal Ruh, Allah'tan peygamberlere vahiy getiren melek Cebrail'in dier bir ismidir ve ikisi de ayn varlktr.

ALLAH MDR?
Tevrat ve Zebur'da Tek ve Biricik Tanr inanc vardr. Hristiyanlar, znik ve stanbul Konseylerinde kiilikli Tek Tanr inancn kabul etmitir. Kur'an buna iddetle kar km, Evreni ve tm varlklar yaratan tek lh'n Allah olduunu vurgulamtr.

Tevratta Tanr mdr? Zeburda Tanr mdr? ncilde Tanr mdr? Kuranda Allah mdr? zet

TEVRAT'TA "TANRI MDR?"

Seni Msr'dan, kle olduun lkeden karan Tanrn Yahve Ben'im. Benden baka Tanr olmayacak. (k 20 / 2, 3:) Dinle, ey srail!: Tanr'mz Rab tek olan Rab'dr.(Yasa. 6/4) Tevrat'ta leme nanc yoktur, tek Tanr kavram, birok ayetlerle vurgulanmtr. Yasa. 32 / 39 : ... Benden baka ilh yoktur, Ben ldrrm ve Ben diriltirim.

ZEBUR'DA "TANRI MDR?"

Byksn ve alacak iler yapan Sensin, yalnz Tanr Sen'sin. (Mezmur. 86 / 10) Ya Rab Tanrm, yaptn harikalar ve bizim iin dncelerin oktur, Sana benzeyen yoktur. (Mezmur. 40 / 5) Zebur'da da leme nanc yoktur, tek Tanr olgusu genel olarak yle vurgulanmtr : Tanr tektir, O'ndan baka ilh yoktur. Baka Rab'lere ynelme!

NCL'DE "TANRI MDR?"

Hristiyanlkta kiilikli tek Tanr inanc, Hz.sa Mesih'ten sonra drdnc yzylda kabul edildi. Konu iki balk altnda toplanmtr : Sinoptik ncillere Gre leme nanc, Pavlus ve Yuhanna ncili'ne Gre leme nanc. SNOPTK NCLLERE GRE LEME NANCI sa yle karlk verdi : En nemlisi udur : Dinle ey srail! Tanr'mz Rab tek Rab'dr... Din bilgini sa'ya, yi syledin, retmenim dedi. Tanr tektir ve O'ndan bakas yoktur demekle doruyu syledin. (Markos 12 / 29, 32) sa ona yle karlk verdi : k git, eytan! Tanrn Rab'be tapacak, yalnz O'na kulluk edeceksin, diye yazlmtr. (Matta 4 / 10) sa ona u karl verdi : Tanrn Rab'be tapacak, yalnz O'na kulluk edeceksin diye yazlmtr. (Luka 4 / 8) Sinoptik nciller'de yukarda ki ayetlerden de anlald gibi (Teslis) leme ile ilgili herhangi bir reti bulunmamaktadr. Tevrat ve Zebur'da olduu gibi Tanr tektir ve O'ndan bakas yoktur inanc vurgulanmtr. Matta 22 / 37 : sa ona u karl verdi : Tanr Rab'bi btn yreinle, btn cannla ve btn aklnla seveceksin. leme nanc'na, Matta 28 / 19 : ...Onlar Baba, Oul ve Kutsal Ruh'un adyla vaftiz edin. cmlesi kant olarak gsterilmektedir. Oysa bu ifade, leme'ye uyum salamas iin IV. yzyl sonlarnda Matta ncili'ne eklenmiti. Aratrmaclar, Matta ncili'ne bunun eklenmi olduuna ait iki delil ne srmlerdir. Birincisi Pavlus'un Mektuplar ile dier ncil'de byle bir retinin olmaddr. kincisi ve en nemlisi de Hz. sa ve havariler zamannda vaftizin, Baba, Oul ve Kutsal Ruh ismiyle deil, yalnz

sa Mesih'in adyla yaplmasdr. Bu gerek, nciller ve Pavlus'un Mektuplarnda ak olarak bulunmaktayd.(Bkz. Bu Kitap, Matta ncili ) PAVLUS VE YUHANNA NCL'NE GRE LEME NANCI Rab sa Mesih'in ltfu, Tanr'nn sevgisi ve Kutsal Ruh'un paydal hepinizle bir olsun. (2. Korintliler 13 / 14) ...Beden bir, Ruh bir, Rab bir, iman bir, ... her eyle ve her eyde olan herkesin Tanr's ve Baba's birdir. (Efesliler 4 / 4, 6) Ben de Baba'dan dileyeceim. O sonsuza dek sizinle birlikte olsun diye size baka bir Yardmc, Gerein Ruh'unu verecek. (Yuhanna 14 / 16, 17) Pavlus'un Mektuplarnda ve Yuhanna ncili'nin birok blmlerinde Hz.sa Mesih'in Tanr olduu retisi yer almt. Ancak (Teslis) leme nanc'na ait kesin bir anlatm, hibir ncil'de bulunmamaktayd. Yukardaki alntlarda grld gibi, bu inanc anmsatan zayf ifadeler olmakla beraber, ak bir reti yoktu. Hz.sa Mesih'in Tanr'nn z Olu, Kutsal Ruhu da Tanr kabul eden Kilise Tekilt, 381 ylnda stanbul Konseyi'nde piskoposlarn oylaryla leme nanc'n resmiletirdi. Bugn Hristiyanln temelini bu inan tekil etmektedir. Hristiyanlarda ki l Birlik inancnn anlam yledir: Tanr; Baba, Oul ve Kutsal Ruh'tan oluan kiilikli tek cevherdir. de ayni ze sahip, ancak deiik konumdadr. Baba, tm evreni hereyi yaratan ve ynetendir. Oul ayni Baba'nn znden, cevherindendir. Tanr'nn Olu ve Sz'dr. Tanr olmas yannda beden alm insandr. Kutsal Ruh da ayni Oul gibi Tanr'nn cevherinden olup insanlar gnah ve yarg konusunda uyarr, eitir ve glendirir. Baba, Oul ve Kutsal Ruh l bir Tanr'lar heyeti deil, ayr kiilii olan tek Tanr'dr. Baba'da Tanr, Oul'da Tanr, Kutsal Ruh'ta Tanr'dr. Dinsel nanlar ve Dnceler Tarihi yazar Prof. Dr. Mircea Eliade (Teslis) leme inanc hakknda cilt 2, sayfa 462 de yle yazmt: ...IV. yzyln balarnda, skenderiyeli bir rahip Arius, daha tutarl ve felsefi bir teslis yorumu nerdi. Arius teslisi reddetmiyor, ama tanrsal kiiliin ayni tzden geldiini inkr ediyordu. Ona gre Tanr tektir ve yaratlmamtr; Oul ve Kutsal Ruh daha sonra Baba tarafndan yaratlmtr, dolaysiyle O'ndan daha alt konumdadr. ...Ama 325'teki znik Konsili'nde Airusuluu reddeden simge benimsendi. Bununla birlikte Aiurus teolojisinin gl savunucular kt ve tartma yarm yzyl akn bir sre devam etti...

KUR'AN'DA "ALLAH MDR?"

Kur'an'a gre; Yce Allah'tan baka ilh yoktur, tm varlklar yaratan ve her eyin sahibi O'dur. Allah, sa Mesih'tir diyenler kfir olmutur. ...Allah ancak Meryem olu Mesih'tir diyenler gerekten kfir olmulardr... Allah, n ncsdr diyenler de kfir olmulardr. Oysa bir tek Tanr'dan baka Tanr yoktur. Eer sylediklerinden vazgemezlerse, onlardan inkr edenler elem verici bir azaba urayacaklardr. (Maide 5 / 72) Ey kitap sahibi! Dininizde arla gidip doymazlk etmeyin. Allah hakknda gerek d birey sylemeyin. Meryem olu sa Mesih, Allah'n Resul ve Kelime'sidir. Onu Kendisinden bir ruh ile beraber Meryem'e atmtr. Artk Allah'a ve resullerine inann. tr demeye son verirseniz sizin iin daha iyi olur. Allah Vahid'dir, tek ve biricik lh'tr. Kendisi iin bir ocuk olmasndan arnmtr. Gktekiler ve yerdekiler yalnz O'nundur... (Nisa 4 / 171) Dinde arla gitmekle, din amacndan sapar. Allah'n izin vermedii yasalarn konmasyla ayr bir din oluur. Kur'an' Kerim; Allah l Birlik'in birincisidir, Oul ikincisidir, Kutsal Ruh ncsdr, gibi inana sapanlar Hristiyan kabul etmemektedir. Onlar esastan sapm kfir (Allah'a inanmayan) olarak sayyor. Kutsal Ruh'u Allah'n bir paras saymak byk bir yanlgdr. O Allah'n kulu, Hz.sa'y gletiren byk melek Cebrail'dir. Her peygamberin kendine zg zellii vardr. Ancak Hz.sa'nn insanlarn stne, Tanr'lk mertebesine kmas demek deildir. Hz.sa Mesih'in yapt olaanst mucizeler, Allah'n izniyle gerekleen sonsuz kudretinin bir kantdr.

Kur'an' Kerim, hls 112 / 1 - 4 de Yce Yaratc Kendisini yle tanmlamtr: De ki : O Allah, hibir eye ihtiya duymayan, herey Kendisine muhta olandr. O'ndan ocuk olmamtr, Kendisi de domamtr. Hibir kimse O'nun dengi ve benzeri olamaz.

ZET
Tevrat'ta; Tanr tektir baka Tanr yoktur, retisi vardr. Zebur'da da ayni ekilde; Tanr tektir baka Tanr yoktur, diye yazlmtr. ncil'de ise; Matta, Markos ve Luka ncilleri'nde leme nanc ile ilgili bir bilgi yoktur. Tevrat ve Zebur'da olduu gibi Tanr tektir baka Tanr yoktur, inanc devam etmitir. Pavlus'un Mektuplar ve Yuhanna ncili'nde sa Mesih'in Tanr oluu ak bir ekilde anlatlmasna karn, leme nanc ile ilgili kesin bir bilgi bulunmamaktadr. sa Mesih'i Tanr'nn z Olu, Kutsal Ruh'u da Tanr kabul eden Kilise Tekilatnn giriimiyle, 381 ylnda stanbul Konseyi'ni toplam, burada (teslis) leme inanc resmen onaylanmtr. Kur'an, leme inancna iddetle kar km, evrenin ve tm varlklarn tek lh'nn Allah olduunu vurgulamtr.

SA MESH DRLD M?
ncil'e gre sa Mesih, ilk insan Adem'den kaynaklanan doal gnahlarn bedeli olarak armhta lm, gn sonra dirilerek ge ykselmiti. Kur'an ise; Hz.sa'nn benzerinin armha gerildiini, kendisinin sonradan vefat ettiini, her peygamber gibi ruhu Allah katna ykseltilerek, melekler ve ruhlar alemine alnm olduunu aklamaktadr.

ncilde sa Mesih Dirildi mi? Kuranda sa Mesih Dirildi mi? zet

NCL'DE "SA MESH DRLD M?"

Dindar bir Yahudi mezhebi olan Ferisiler ve Saddukiler, arpk inanlara sapm ve geleneklerini de yasalatrmlard. Hz.sa; baz Yahudi din bilginlerinin i yzn halka aklyor, bylece onlarn dmanlklarn da kazanyordu. Hz. sa'y yalanc peygamber iln etmiler, halkn gznden drmekte de baarl olmulard. Onu cezalandrmak iin Roma valisi Pilatus'a ikayet ettiler. ncil'de lm cezasna mahkm edilen Hz. sa'nn, armha gerilerek ivilenii ve aclar iinde vefat ettii bildirilmitir. PAVLUS'A GRE HZ.SA'NIN LM VE DRL Gnah bir insan (Adem) yoluyla, lm de gnah yoluyla dnyaya girdi. Bylece lm btn insanlara yayld. nk hepsi gnah iledi. (Romallar 5 / 12) Tanr Mesih'i, kanyla gnahlar balatan ve imanla benimsenen kurban olarak sundu. Bylece adaletini gsterdi. (Romallar 3 / 25) Yalnz Pavlus'a ait olan bu retiye gre, ilk insan Adem Tanr'ya isyan etmi, gnahl olmutu. Bu gnah btn soylara babadan oula geiyor, bylece her ocuk da gnahl douyordu. Tanr, adaleti ve insanlara olan sevgisinden dolay yeni bir kurtarma plann yrrle koydu. Olu sa Mesih'i, insanlar bu doal gnahlardan kurtarmak ve sonsuz yaama kavuturmak iin dnyaya gnderdi. Onun armhta insanlarn kurtulmas iin aktt kan, doal gnahlarn bedeliydi. Rab sa Mesih'e iman ederek vaftiz olanlar, ykmllkten kurtulacakt. te bu gr, bugn Hristiyan Dnyasnn byk blmnn temel inanc ve mididir. Tanr'nn z Olu olmasna ramen sa Mesih'in armha gerilmesi, onun kk dmesine sebep olmutu. Bu durumu, Yahudiler ve dier toplumlar (putperestler) de kmsyordu. Pavlus 1. Korintlilere gnderdii mektupta yle yazmt : 1 / 23 : Ama biz armha gerilmi Mesih'i duyuruyoruz. Yahudiler bunu yz karas, teki uluslar da samalk sayarlar. Olayn izah iin, insanlara uygun gelecek bir forml bulunmalyd. Pavlus'un dncelerinde buna are olarak dirili fikri olumaya balad. Pavlus'un retisi Romallara yazd mektuba yle yansd. 1 / 4 : ...lmden dirilmekle Tanr'nn Olu olduu kudretle iln edildi. sa Mesih'e iman edenler, doal gnahlardan da aklanm oluyordu. 1.Korintliler 15 / 3, 4: ...Kutsal yazlar uyarnca Mesih, gnahlarmza kar ld, gmld ve kutsal yazlar uyarnca nc gn lmden dirildi. Dinsel Tarih Yazar Prof. Dr. Mircea Eliade, bu konuda u aklamay yapmt. Cilt 2, s.398, 405 : Pavlus'un Mesihilii dirili fikri evresinde geliir... Gerekten de sa Mesih dier insanlardan hi de farkl deildi. Tanr Olu olmasna karn, kk drld ve armhta ld. Ama dirilii tanrsalln dorulad. Yine de bu parlak kant, herkes tarafndan kabul edilmedi. ... Mesih ...nc gn lmden dirildi. Kefas ( havari Petrus)'a, sonra Onikiler'e grnd. Daha sonra da beyzden ok kardee ayni anda grnd... Sonra (sa Mesihin kardei) Yakuba grnd... Son olarak... bana da grnd. (1.Korintliler 15 / 3, 8) ...Mesih dirilmemise, bildiriniz de imannz da botur. Ve bizim Tanr'yla ilgili tanklmz da yalan olmu olur. nk Tanr'nn Mesih'i dirilttiine tanklk ettik... (1.Korintliler 15/14-15)

Pavlus'a gre, Rab sa Mesih ldkten sonra dirilmi; havarilere, birok imanllara ve son olarak da kendisine de grnmt. Tanr'nn dirilttii Mesih'i bizzat grdne de tanklk ediyordu. Bilindii gibi Pavlus, Hz. sa'nn vefatndan iki veya yl sonra Hristiyan olmutu. (Bkz. Bu kitap, "Saul'un Vaftiz Olmas", Ayrca Bkz. Prof. Dr. Mircea Eliade, Dinsel nanlar ve Dnceler Tarihi, Cilt 2, Sayfa:380) O tarihlerde Saul ismiyle eylemlerde bulunan Pavlus, Hristiyanlara zulmediyordu. Elilerin ileri 8/3: ... Saul ise Hristiyan topluluunu krp geiriyordu. Ev ev dolaarak, kadn erkek demeden imanllar dar srklyor, hapse atyordu. Henz Hristiyan dahi olmam ve o topluma dman olan bir kimseye, dirilen sa Mesih'in gelip grnmesi mmkn myd? Ayrca Pavlus sa Mesih'in kardei Yakup'a da grndn sylemitir. Oysa Yakup, ncil'in 20. srasnda yer alan mektubunda kardei Hz. sa'y ilahlatrmam, dirildii ve kendisine grnd hakknda hibir anlatm da olmamtr. NCLLERE GRE HZ.SA'NIN LM VE DRL Hz.sa'nn lm. ... Ama sa yksek sesle bararak son nefesini verdi. (Markos 15 / 37) (sa) Onlara dedi ki, yle yazlmtr; Mesih ac ekecek ve nc gn lmden dirilecek.(Luka 24 / 46) sa... Tamamland dedi ve ban eerek ruhunu teslim etti. (Yuhanna 19 / 30) Pavlusu Hristiyanln drt ncil'ine gre de sa Mesih; Pavlus'un retisinde olduu gibi, Ademden kaynaklanan doal gnahlardan kurtulmann karl olarak armha gerilmiti. Aktt kan, gnahlarn bedeliydi. lmnn nc gnnde dirilmi, rencilerine grndkten sonra ge ykselmi, Tanr'nn sana oturmutu. Matta 26 /64: ...nsanolu'nun (sa'nn), Kudretli Olan'n (Tanr'nn) sanda oturduunu ...greceksiniz. nciller, Roma mparatorluunun Yahudi Devleti'ni ortadan kaldrd M.S. 70 ylndan sonra yazlmaya balanmt. Bu; birbiriyle atma halinde olan iki inantan Nasrani Hristiyanln dland, Pavlusu Hristiyanln ne kt bir devirdi. Hristiyanln ilk temel belgeleri olan Pavlus'un Mektuplar savatan sonra ok deer kazanm, hzl bir ekilde derlenip toplanmt. M.S.62-64 yllarnda vefat eden Pavlus, lmnden sonra Nasrani Hristiyanla stnlk kazanmt. Kilise Tekilat tarafndan resmen kabul edilen 4 kitap, Pavlusu Hristiyanln ncilleri'ydi. (Bkz. Bu Kitap, ncil, ncil Yazarlarnn Durumu) Hz. sa Mesih'in dirilii. Melek kadnlara yle seslendi:... abuk gidin, rencilerine yle deyin: sa lmden dirildi...Celile'ye gidiyor, kendisini orada greceksiniz... (Matta 28 / 5, 7) ... Adamlar ise onlara, Diri olan neden ller arasnda aryorsunuz? dediler. O ( sa) burada yok, dirildi...(Luka 24 / 5, 6) sa ( Mecdelli Meryem'e ), Bana dokunma! dedi. nk daha, Baba'nn yanna kmadm. Kardelerime git ve onlara syle, benim Baba'm ve sizin Baba'nzn, benim Tanrm'n ve sizin Tanrnz'n yanna kyorum. (Yuhanna 20 / 17) Bugn Hristiyanlarn byk blm, sa Mesih'in insanlarn doal gnahlarnn bedeli olarak armhta ldne, sonra da dirilerek ge ykseldiine inanmaktadr. Tanr'nn Kurtarma Plan'na gre; diriliten sonra ge ykselen sa Mesih, bir mddet sonra melekleriyle birlikte grkem iinde yeryzne inecektir. Hristiyanlar bu olay, Paskalya (Dirili) Bayram olarak her yl kutlamaktadr. ARMIH KONUSUNDAK ELKLER nciller, armh ile ilgili aklamalarnda birbirleriyle eliirler. Hz. sa'nn tutuklanmas ve armha gerilmesi, Romallarn ve Yahudi halknn nnde cereyan etmiti. nciller Hz. sa'nn dnyadan ayrlndan yllarca sonra yazldndan, muteber grg tanklarnn ifadelerine dayanmamt. Hz.sa'nn yaamna hibir zaman tank olmam olan ncil yazarlar, gerek ahitlerin vefatlar sonrasnda ncilleri kaleme almlard. Bu bakmdan her kitap, dieriyle uyum salamyordu. Tanr'nn szlerinde bu kadar tutarszlk olmas mmkn myd? armhla ilgili elikilerden birka rnek :

1) Hz. sa'nn tutuklanmas konusu elikili anlatlmtr. Sinoptik nciller'de (Matta 26 / 49, Markos 14/45, Luka 22/48) Yahuda beraberinde getirdii silahl - sopal kalabala, Hz.sa'y pmek suretiyle ele vermiti. Yuhanna ncili'nde (18/6) ise, gelen kalabala Hz.sa bizzat kendini tantarak teslim olmutu. Ancak 4 ncil'inde birletii nokta, Hz. sa'y tutuklamaya gelenlerin hibirinin onu tanmadklaryd. te bu konuda ncil ile Kur'an paralellik gstermektedir. Kur'an'a gre Hz.sa'y tanmayanlar, Tanr tarafndan benzetilen baka birini yakalamlar ve yarglayarak armhta ldrmlerdi. Kur'an, Nisa 4/157 : ...Oysa onu (sa'y) ldrmediler ve asmadlar. Fakat (ldrdkleri) kendilerine (sa'ya) benzer gsterildi... 2) Hz.sa'nn tutuklanmasndan sonra rencilerin durumu farkllk gstermektedir. Matta (26 / 69), Luka (22 / 54) ve Yuhanna (18 / 25) ncilleri; tutuklu olan Hz. sa'y havari Petrus'un takip ettiini yazarken, Markos (14 / 50) ncili btn rencilerin katn aklar. 3) Hz.sa'nn kimler tarafndan sorguya ekildii konusunda da tutarszlklar vardr. Sinoptiklerde (Matta 26 / 59, Markos 14/53, Luka 22/66) Hz.sa'nn, Yahudilerin Yksek Kurulu Sanhedrin tarafndan yarglandn anlatr. Yuhanna (18 / 19) ise, Yksek Kurul tarafndan deil, bakahinin sorguya ektiini bildirir. 4) Roma valisi Pilatus'un yarglamas srasnda Hz. sa'nn verdii cevaplar farkllk gsterir. Pilatus'un : Sen Yahudilerin kral msn? sorusuna Hz. sa; Matta (27 / 11), Markos (15 / 2), Luka ( 23 / 3) ncilleri'ne gre u cevab vermiti : Sylediin gibidir. Oysa Yuhanna ncili'nde ise, Hz.sa dier nciller'den farkl bir karlk vermiti : Benim krallm bu dnyadan deildir. 5) armhn tanmas hususu elikili anlatlmtr. Sinoptik ( Markos 15 / 21, Matta 27 / 32, Luka 23 / 26 ) nciller'e gre Hz. sa'nn armhn Kireneli Simon tad. Yuhanna (19 / 17) ncili'ne gre ise, armh Hz.sa bizzat kendisi tamt. 6) Hz.sa'nn son szleri de farkl anlatlr. Matta'ya (27 / 46) gre Hz.sa: Tanrm, Tanrm beni neden terk ettin, diye bard. Luka'da (23/46) ise : Baba, ruhumu ellerine brakyorum! diye seslendi. Yuhanna'da (19/30) : . .. Tamamland , dedi

KUR'AN'DA "SA MESH DRLD M?"

Kur'an, Hz. sa'nn ldrlmediini, benzerinin armha gerildiini kesin bir ifade ile aklamaktadr. O eceliyle vefat ettikten sonra ruhu, Allah katna ykseltilmitir. Biz Allah'n elisi Meryem olu sa Mesih'i ldrdk! demelerinden tr (kendilerine yldrm arpt). Oysa onu ldrmediler ve asmadlar. Fakat ( ldrdkleri ), kendisine (sa'ya) benzer gsterildi. Onun hakknda anlamazla denler, ondan yana tam bir kuku iindedirler. Tahmin yrtmekten baka bu hususta bilgileri yoktur. onu (sa'y) kesinlikle ldrmediler. (Nisa 4 / 157) Allah yle buyurmutu : Ey sa, Ben seni vefat ettireceim, seni Bana ykselteceim, seni inkr edenlerden kurtaracam ve sana uyanlar kyamet gnne kadar inanmayanlardan stn klacam... (Ali mran 3 / 55) Hz.sa'nn bu dnyadan ayrl ile ilgili anlamazlk, Hristiyanlar ile Mslmanlar arasnda yzyllarca devam etmi ve bugn de durum deimemitir. Kur'an' Kerim; Allah tarafndan Hz.sa'ya benzer gsterilenin armha gerildiini, onu kesinlikle ldrmediini aklar. nkrclar Hz.sa'y ldrmek iin tuzak kurmular, Yce Allah'da bu tuza bozmutur. Ali mran 3 / 54 : Onlar tuzak kurdular, Allah da tuzak kurdu. Allah, tuzak kuranlarn en hayrlsdr. Ey sa seni vefat ettireceim, seni Bana ykselteceim. Hristiyanlarn zannettikleri gibi, Hz.sa armhta ldrlmemi, benzeri aslm, bylece Yahudilerin ona ktlk yapmalarndan da kurtarlmt. Emin bir yere giderek gzlerden kaybolmu, orada eceliyle vefat etmi Ruhu Allah'a ykseltilmiti. Yce Yaratc'nn bir kulunu vefat ettirdikten sonra ona tekrar hayat vermesi mmkn deildir. sra 17 / 77 : ... Allah'n yol ve yaamnda deime asla bulamazsn...

Baz slam kaynaklar, Hz.sa, Ruhu ve bedeni ile birlikte ge ykseltilmitir. tezini kabul etmilerse de, ounluk bu ykseliin manev olduunda birlemitir. Ayette Allah'a ykseltilecektir ifadesi vardr. Ge ykselmek ayr ey, Allah'a ykselmek baka eydir. Allah'a ykselmek, O'nun katnda yksek derece (mertebe) kazanmas demektir. Meryem 19 / 56, 57: Kitap'ta dris'i de an. nk o, z sz tam uyuan bir kiiydi, bir peygamberdi. Onu yce bir yere ykselttik. Ayetten ak olarak anlyoruz ki, btn peygamberlerin ruhlar gibi Hz. sa'nn Ruhu da ycelere, ruhlar ve melekler alemine ykseltilmi kendisi dirilmemi, Ruhu Allah katna alnmt. ARMIHA GERLMEYLE LGL BAZI GRLER Hz.sa'nn benzeri armha gerildi. armha gerilen kiinin kim olduu sorusuna Hristiyanlar arasnda da farkl cevap getirenler olmutur. Bunlar Katolik doktrininde sapk (heretik) bir akm saylan bir inanca sahiptirler. Akmn ad Dosetizm dir. (Docetism) Dosetizm hakknda en nemli bilgiler, Katolik Kilisesi'nin nl kurucularndan rahip Irenaeus'un ikinci yzyln sonlarnda yazd Adversus Haereses (Sapknlara Cevaplar) adl bildiride verilir. renaeus, bu akmn temsilcilerinden olan Basilides'ten sz eder. Buna gre, skenderiyeli Hristiyan bir tarihi olan Barilides, 130 - 150 yllar arasnda yazd yazlarda Hz. sa'nn armha gerilmediini srarla vurgulamtr. armha gerilen kiinin gerekte Hz. sa olmadn, onun yerine Kireneli Simon adl bir baka kiinin haa gerildiini, Allah'n Simon'un yzn mucizev bir biimde deitirerek onu Hz. sa'ya benzettiini ve bylece, Yahudilerin ve Romallarn onu Hz. sa sandn savunmutur. Basilides, Kireneli Simon armha gerilirken Hz. sa'nn da bu olay seyrettiini, sonra da oradan uzaklatn ve ge canl ykselerek Allah'n katna ktn yazmtr. ( William Smith, D.A Dictionary of Christian Biography. Cilt I. s.768 ) Acaba Basilides bu bilgiye nereden ulamtr ? nc yzylda yaam bir Hristiyan Teolog olan skenderiyeli Clement'in yazlarna gre, Basilides kendisine gizli bir bilginin ulat iddiasndadr. Anlattna gre Hz. sa'nn havarilerinden Simon Petrus'un tercmanln yapan Glaucias adl bir kii, bu srr Petrus'tan renmi ve Basilides de ondan duymutur. Basilides, Glaucias'tan rendii bilgilerle, muharraf ncillerin yanllarn kendisine gre dzelterek yeni bir ncil de yazmtr. Disotikler arasnda bu iddiay savunan tek kii Basilides de deildir. Ondan baka Kilise tarafndan sapkn saylan baz isimler ya da tarikatlar da Hz.sa'nn armha gerilmediini, onun yerine, ona benzetilen bir bakasnn halandn savunmulardr. Hristiyan yazar Faris Al-Qayrawani Mesih Gerekten Haland M? adl kitabnda bu konuda yle yazar : Hristiyanl kabul etmi olan Thebes Rahiplerinin soyundan bir...mezhep 185 ylnda Tanr Mesih'in halanmasn yasaklar, o rahata gklere ykseltilmitir. diye iddia etmilerdir. 370 ylnda da bir Gnostik mezhep Mesih'in halanmadn, ancak onu halayan seyircilere byle grndn dnerek halanmay reddetmilerdir. Yeniden 520 ylnda, Suriye piskoposu Severus, kat skenderiye'de sa Mesih'in halanmadn, onu armha ivileyen insanlara byle grndn reten bir filozof gurubuna rastlamtr... Yaklak 610 yllarnda da Kbrs valisinin olu episkopos John, Mesih'in halanmadn fakat yalnzca onu halayan seyircilere yle grndn iln etmeye balamtr. (Faris Al-Qayrawani, Mesih Gerekten Haland m? ev.Kemal Kaya, Sevgi Yaynlar. Ankara s.23) Ancak Katolik Kilisesi'nin mutlak Egemenliinin kurulduu drdnc yzyldan itibaren sapkn saylan dier akmlar gibi Dosetikler de aamal biimde yok oldular. Hz.sa'nn armha gerildii retisi, kilisenin zoruyla Hristiyan dnyasnda temel bir dogma olarak yerini salamlatrd. (Kaynak : www.harunyahya.org/Makaleler/passion.html-22k) Kur'an' Kerim'i ngilizceye eviren George Sale yle diyor : Baz kimseler, bu dncenin Hz. Muhammed'in kendi icad olduunu sanrlar. Fakat yanlmaktadrlar. Onun zamanndan ok nce baz Hristiyan mezhepleri, bu dnceyi benimsemilerdi. Hristiyanln ilk zamanlarnda Basilid'ler, sa'nn

ldrldn kabul etmemi, onun yerine Simon'un ldrldne inanmlardr. (Tanr, Kireneli Simon'u mucizevi deitirerek Hz.sa'ya benzetmiti.) Bunlardan nce Cerinthiler, bunlardan sonra da Carpocrat'ler de ayni inanca sahip olmulardr. Photius, okuduu Resullerin Seyahatleri adl eserde grdkleri arasnda u cmlenin de bulunduunu yazyor : sa armha gerilmedi, bir bakas onun yerine armha gerildi. Onun iin, onu armha gerenlere gld. (Kaynak: Prof.Dr. Sleyman Ate, Yce Kur'an'n ada Tefsiri, cilt 2 s.405)

ZET
Pavlus Hristiyanlnn ncil'lerine gre, Hz.sa doal gnahlara karlk armha gerilerek ldrlm, gn sonra dirilerek ge ykselmitir. Kur'an ise, Allah tarafndan Hz.sa'ya benzer gsterilenin armha gerildiini, onun kesinlikle ldrlmediini aklar. Ancak Hz.sa dirilmemi, eceliyle vefat ettikten sonra Ruhu Allah katna ykseltilmi, btn peygamberler gibi ruhlar ve melekler alemine alnmtr.

SA MESH DNECEK M?
ncil; kyamet ncesi Rab sa Mesih'in melekleriyle grkem iinde dnyaya geri geleceini, lleri ve dirileri yarglayacan anlatr. Kur'an ise; Hz.sa dahil hibir peygamberin geri gelmeyeceini, Eliliin Hz. Muhammed (s.a.s.) ile son bulduunu aklar.

ncilde sa Mesih Dnecek mi? Kuranda sa Mesih Dnecek mi? zet

NCL'DE "SA MESH DNECEK M?"

ncil'de bu konu balk altnda toplanmtr. Pavlus'a Gre sa Mesih'in Dn, Biz Hayattayken sa Mesih Geri Gelecek, sa Mesih Beklentisi. PAVLUS'A GRE SA MESH'N DN Pavlus'un retisine gre, Tanr'nn Olu Rab sa Mesih, insanlar gnahlarndan kurtarmak ve sonsuz yaama kavuturmak iin dnyaya gelmiti. armhta aktt kan, insanlarn doutan gelen gnahlarnn bedeliydi. Vefatndan gn sonra da dirilerek ge ykseldi. Ancak insanlar kurtarmak iin tekrar geri gelecekti. braniler 9/28: ...kinci kez, gnah yklenmek iin deil, kurtulu getirmek iin kendisini bekleyenlere grnecektir. Bylece, Tanr'nn sa Mesih ile yrrle koyduu insanlar kurtarma pln, sa Mesih'in geri geliiyle tam olarak tamamlanacaktr. Bu gr, bugn Hristiyanlarn temel inanc ve mididir. Pavlus'a gre sa Mesih'in tekrar dnyaya dn iki aamaldr. Birinci aama : te size bir sr aklyorum, hepimiz lmeyeceiz. Son borozan alnca hepimiz bir anda, gz kapayana dek dirileceiz. Evet, borazan alnacak, ller rmez olarak dirilecek ve biz de deitiriliceiz... (1.Korintliler 15 / 50, 52) Kardelerim, yaydm ( ncil ) Mjde'nin insandan kaynaklanmadn bilmenizi istiyorum. nk ben onu insandan almadm, kimseden de renmedim. Bunu bana sa Mesih vahiy yoluyla aklad. (Galayallar 1 / 11, 12) Ge kaldrlma ii, nceden bir sr olmasna ramen, Rab sa Mesih bunu yalnzca elisi Pavlus'a aklamt. Dnyadaki insanlarn gremeyecei birinci geli, hi umulmadk bir anda gizli olacaktr. Bu olay evvelce lm olan Mesih inanllarnn birdenbire dirilmesi, ayrca yaamakta olan inanllarn dirili vcuduna brnerek, Rab sa Mesih ile gkte bulumalardr. Birinci aamada ge kaldrlma olay, yalnzca tvbe edip yaamn sa Mesih'e adayanlar, sadakatla O'na hizmet edenler iindir. kinci aama : Rab'bin Kendisi bir emir arsyla, bamelein seslenmesiyle, Tanr'nn borazanyla gkten inecek... (1.Selanikliler 4 / 16) ...Rab sa alev alev yanan atein iinde, gl melekleriyle gkten gelip grnd zaman... Rab'bimiz sa, Tanr'y tanmayanlar ve kendisiyle ilgili Mjde'ye uymayanlar cezalandracak. (2.Selnikliler 1 / 8) Rab sa Mesih'in geliinin ikinci aamasnda ise, yaayan tm gzlerin grecei bir imek gibi dnya aydnlanacak, (kilisenin) kutsal kiilerin eliinde, melekleriyle byk ihtiam ve grkem iinde yeryzne inecektir. Grkemli tahtna oturacak, btn uluslar etrafna toplayarak yarglayacak; ktler azaba, dorular ise sonsuz yaam olan cennete girecektir. BZ HAYATTAYKEN SA MESH GER GELECEK Rab'bin kendisi...Tanr'nn borazanyla gkten inecek. nce Mesih'e ait ller dirilecek. Sonra biz yaamakta olanlar, ...onlarla birlikte Rab'bi havada karlamak zere bulutlar iinde alnp gtrleceiz... (1. Selnikliler 4 / 16, 18)

...Hepimiz lmeyeceiz; son borazan alnnca hepimiz bir anda, gz kapayana dek deitirileceiz... ller rmez olarak dirilecek ve biz de deitirileceiz...(1. Korintliler 15 / 50,52) Pavlus; M.S. 51 ylnda Korinthosta kaleme ald en eski mektubu olan 1.Selnikliler'de Rab sa Mesih'in Biz yaamakta iken geri geleceini yazmt. Bu mektuptan 6 yl sonra M.S. 57 ylnda Romallara yazd baka bir mektupta da kurtuluun yani sa Mesih'in geri geliinin ok yakn bir zamanda olacan belirtiyordu. Romallar 13 / 11, 12: ...u anda kurtuluumuz ilk iman ettiimiz zamankinden daha yakndr. Gece ilerledi, gndz yaklat... Oysa o tarihten beri asrlar gemi, fakat sa Mesih geri gelmemiti. Pavlus M.S. yaklak 62~64 yllarnda vefat etti. srailoullar' nn isyan etmesiyle Roma - Yahudi Sava balam, 70 ylnda da Yahudiler'in ar yenilgisi ve tapnaklarnn yklmasyla son bulmutu. Roma mparatorluunda, Yahudiler ile birlikte (Nasraniler) Yahudi Hristiyanlar da saygnlklarn yitirmilerdi. O dnemlerde iki dman toplum olan Pavlusu Hristiyanlar ile Yahudi Hristiyanlar tam bir atma iinde olmakla beraber, duruma Nasraniler hakimdi. 70 ylnda Kuds'n dmesi ile ortam tamamile tersine dnm, stnl Pavlusu Yunan Hristiyanl salamt. Bu da Pavlus'un lmnden sonraki zaferi oldu. ncil metinlerinin yazm; 70 ylndan sonra Hz.sa'nn gerek temsilcisi Nasrani Hristiyanlarn saygnln kaybettii, Pavlusu Hristiyanln stn geldii bir ortamda balamt. Yazl srasna gre nciller'in ilki olan Markos ncili'nin yazar, Hristiyanln ilk temel belgesi olan Pavlus'un Mektuplarndan, o da dier ncil yazarlar gibi ok etkilenmiti. sa Mesih'in ksa zamanda tekrar geleceini belirtiyordu. (Bkz. Bu Kitap, ncil-ncil Yazarlarnn Durumu ) sa, Size dorusunu syliyeyim diye devam etti. Burada bulunanlar arasnda, Tanr'nn Egemenlii'nin gl biimde gerekleeceini grmeden lm tatmayacak olanlar var. (Markos 9 / 1) Tanr'nn Egemenlii kavram, Tanr'nn dnya zerinde bir kral gibi egemenlik srdn anlatr. Bu egemenlik sa Mesih'in dnyaya gelii ile balamt. O'nun ikinci geliinden sonra da tmyle gerekleecekti. Markos ncili'nde, Hz. sa kendisini dinlemekte olanlara, Siz lmeden Tanr'nn Egemenlii gerekleecektir. demitir. Pavlus'un retisi gibi Markos ncili'nde de ksa bir zaman dilimi iinde Hz.sa'nn geri gelecei aklanmt. Oysa orada bulunanlar bir mddet sonra bu dnyadan ayrlm, aradan yaklak iki bin yl gemesine ramen sa Mesih geri dnmemiti. Tanr veya Hz.sa aslsz bir kehanette bulunabilir mi? Aratrmaclara gre; byle elikili bir anlatmn, ancak insan eliyle yaplabileceidir. SA MESH BEKLENTS O gnlerin skntsndan sonra, (sa'nn) nsanolu'nun belirtisi gkte grnecek. Yeryznde ki btn halklar alayp dvnecek, nsanolu'nun gkteki bulutlar zerinde byk g ve grkemle geldiini grecekler... (Matta 24 / 29, 30 ) Pavlus'un ok yaknda geri dneceini bildirdii sa Mesih'in geliinin gecikmesi, insanlarn iman etmesi bakmndan kararszlklara neden oluyordu. Bunun iin Hz.sa'dan yaklak 45 yl ve Pavlus'tan da 15 yl sonra yazlan Matta ncili'nde ve ondan daha sonra yazlan Luka ncili'nde de, sa Mesih'in geri gelii olgusu, kyamete yakn bir zamana ertelendi. Dinsel nanlar Tarihi yazar Prof. Dr. Mircea Eliade kitabnda bu olay yle aklamt. Cilt 2, s.405: Mesih'in ikinci kez geliinin gecikmesi can skc sorunlara yol at. Bu sorulara verilen yantlar yle sfatlandrlabilir. 1) Mesih'in ok yaknda yeniden gelecei kararl bir biimde ifade edilir. (rnein Petrus'un Mektubu), 2) kinci kez geli daha uzak bir gelecee ertelenir ve uzayan ara dneme teolojik bir gereke gsterilir. (rnein Matta ve Luka ncilleri) ...sa Mesih dier insanlardan hi de farkl deildi, Tanr'nn Olu olmasna karn, kk drld ve armhta ld. Ama dirilii Tanrsalln dorulad. Yine de bu parlak kant herkes tarafndan kabul edilmedi...

KUR'AN'DA "SA MESH DNECEK M?"

Baz Kur'an ayetleri Hristiyanlarn etkisiyle, sa Mesih'in dnyaya geri dnecei inancna kant gsterilmi ve bu konuda hadisler de retilmitir. Gerekte Kur'an'da byle bir kant ve anlam bulunmamaktadr.

ALLAH'IN SON PEYGAMBER VE SON KTABI Muhammed...Allah'n Elisi ve peygamberlerin sonuncusudur... (Ahzab 33 / 40) Kur'an' elbette Biz indirdik, kesinlikle onu Biz koruyacaz. (Hicr 15 / 9) Allah'n son peygamberi Hz.Muhammed (s.a.s.) ve son Kitab da Kur'an' Kerim'dir. nsanlar iin gerekli tm temel kanunlar Kur'an' da yazlarak lh Yasalar tamamlanm, baka bir kitaba da ihtiya kalmamtr. Kur'an evvelce gnderilen kitaplar dorular. Maide 5 / 48 : Kur'an' Kerim'i hak olarak indirdik. Kendinden nceki kitaplar dorulayc ve onlar kollayp koruyucu olarak verdik. Peygamberlik, yukardaki ayette ak olarak grld gibi Hz.Muhammed (s.a.s.) ile son bulmutur. Hibir peygamber de geri gelmeyecektir. EY SA SEN VEFAT ETTRECEM Allah demiti ki : Ey sa, seni vefat ettireceim (teveffa), seni Kendime ykselteceim; seni, inkr edenlerden kurtaracam. Ve sana uyanlar, kyamet gnne kadar inanmayanlardan stn klacam... (Ali mran 3 / 55) (sa) Ben onlara : Benim ve sizin Rab'biniz olan Allah'a kulluk edin diye, Senin bana emretmi olduundan baka birey sylemedim. Ben onlarn iinde olduum srece onlar kolladm, fakat Sen beni vefat (teveffa) ettirince onlar gzetleyen yalnz Sen oldun... (Maide 5 / 117) Kur'an'da, Allah'n Hz.sa'nn cann ald iki ayetle de vurgulanmtr. Bu ifadelere gre Hz.sa'nn vefat ettii kesindir. Kur'an'da O'nun diriliine, ruhunun geri verileceine ait hibir ayet yoktur. Arap lisannda teveffa kelimesi; vefat ettirme, cann alma, dnyadaki hayatna son verme demektir. Yce Allah bir kulunu vefat ettirdikten sonra, bu dnyada ona tekrar hayat vermesi mmkn deildir. sra 17 / 77 : ...Allah'n yol ve yasasnda deime asla bulamazsn... Hz.sa'nn vefatndan sonra ruhu, Allah katnda yce mertebelere ykseltilmitir. Kur'an'a gre btn peygamberlerin ruhlar ycelere, ruhlar ve melekler alemine ykseltilir. (Bkz.Meryem 19/56,57) HZ. SA'NIN DNNE KANIT GSTERLMEK STENEN AYETLER phesiz o (Kur'an, sa?), Kyamet iin bir bilgidir. O saatin geleceinden hi phe etmeyin, bana uyun, doru yol budur. (Zuhruf 43 / 61) Hz.sa'nn tekrar geleceini syleyenler, yukardaki ayette ki o zamirinin Hz.sa'ya ait olduunu iddia ederek, mana artmas yapmaya almlardr. Onlara gre bu ayet : sa dnyaya geri gelerek kyametin de habercisi olacaktr . Bunun iin sa Mesih'e uymakla doru yol bulunur. anlamndadr. Oysa ayetin gerek manas yledir : Kur'an kyametin olacan haber veren bilgi kaynadr. Bundan hi kimsenin phesi olmasn. Ahiret hayatn kazanmak iin Hz. Muhammed (s.a.s.)'in gsterdiklerine uyulursa doru yola, Allah'n yoluna ulalr. Andolsun, Kitap sahibinden her biri lmnden nce ona mutlaka inanacaktr. Kyamet Gn de o ( sa ), onlarn aleyhine bir tank olacaktr. (Nisa 4 / 159) Bu ayeti, Hz.sa'nn tekrar dnyaya dneceini iddia edenler yle yorumlamlardr : Dnyann sonunda her Kitap sahibinin sa Mesih'e inanmas, ancak onun geri gelmesiyle mmkndr. u halde sa dnyaya dnecektir. Ayette olmayan bir artn ortaya atlmas, manann tamamiyle arptlmas demektir. Oysa ayetin gerek anlam da yledir : Kitap sahibi her fert lmezden nce, gznden perde kalknca gerei anlayacak; Kur'an'n sa hakknda yazdklarnn doru olduunu yani onun Allah'n olu deil, kulu ve peygamberi olduunu anlayacaktr. O zaman insanlar geree inanacak, ama i iten gemi olacaktr. Kyamet Gn Hz. sa'da kendi mmetine tank olacak. Onlarn kendisi hakknda uydurduklar gereklere aykr inanlarn, kendisinin bildirdiklerine uymad iin onlarn aleyhine tanklk edecektir.

ZET
ncil'e gre; Mesih'in geri gelecei fikrinin mimar Pavlus mektuplarnda, sa ksa bir zamanda dnyaya dneceini bildirmiti. Aradan iki bin yl gemesine ramen bu olay gereklemedi. Pavlus Hristiyanlnn drt ncil'inde kyamet ncesi sa Mesih'in lleri ve dirileri yarglamak zere tekrar geleceini yazmaktadr.

Kur'an ise; Hz.sa dahil hibir resuln dnyaya geri dnmeyeceini, peygamberliin Hz.Muhammed (s.a.s.) ile son bulduunu kesin olarak aklamtr.

ALLAH'A KULLUK ETMEK

Kulluk; Allah'a kul olma, O'na itaat ve ibadet etmek demektir. Kulluk yalnz ve yalnz insanlar, peygamberleri, melekleri ve btn varlklar yaratan Yce Allah'a yaplr. ncil'de Pavlus'un Mektuplarna gre, "Rab sa Mesih'e de kulluk edilir" retisi vardr.

Tevratta Tanrya Kulluk Etmek Zeburda Tanrya Kulluk Etmek ncilde Tanrya Kulluk Etmek Kuranda Allaha Kulluk Etmek zet

TEVRAT'TA "TANRI'YA KULLUK"

O'nun yollarnda yryn. O'nu sevin; btn yreinizle, btn cannzla O'na kulluk edin. Bugn iyiliin iin sana emretmekte olduum RAB'bin buyruklarn ve yasalarn tutmaktan baka Tanrn senden ne istiyor? (Yasa. 10 / 12, 13) Tanr'nz RAB'bin ardnca yryn, O'ndan korkun. Buyruklarna uyun, O'nun szne kulak verin. O'na kulluk edin, O'na bal kaln. (Yasa. 13 / 4) Tanr'ya btn yreinizle, cannzla kulluk edin! RAB'bin kanunlarn ve buyruklarn tutmaktan baka sizden ne istiyor? Baka ilhlara kulluk etmekten saknn! Yasa. 11 / 16 : Saknn, yreiniz aldanmasn ve sapmayasnz. Baka ilhlara kulluk etmeyesiniz ve onlara secde etmeyesiniz.

ZEBUR'DA "TANRI'YA KULLUK"

Btn krallar nnde yere kapansn.Btn uluslar O'na kulluk etsin. (Mezmur. 72 /11) Rab'be neeyle KULLUK edin. Sevin ezgileriyle kn huzuruna. (Mezmur. 100 / 2) Tm yaratlmlar Tanr'ya kulluk etmektedir. Mezmur. 119/ 91: Bugn hkmlerin uyarnca duran herey Sana KULLUK ediyor.

NCL'DE "TANRI'YA KULLUK"

Sinoptik nciller ile Elilerin lerinde, yalnz Tanr'ya kulluk edilmelidir retisi vardr. Pavlus'un Mektuplarnda ise, Tanr mertebesindeki z Oul sa Mesih'e de kulluk edilir, gr ilave edilmitir. PAVLUS'A GRE KULLUK ETME sa Mesih'in KULU, Tanr'nn Mjdesini yaymak iin seilip eli olmaya arlan ben Pavlus'tan selm! (Romallar 1 / 1) Byle kiiler RAB'bimiz Mesih'e deil, kendi midelerine kulluk ederler. (Romallar 16 / 18) RAB Mesih'e kulluk ve ibadet edin. Koloseliler 3 / 23, 24 : RAB'den miras dln alacanz bilerek, her ne yaparsanz insanlar iin deil, RAB iin yapar gibi yapn. RAB Mesih'e KULLUK ediyorsunuz. SNOPTK NCLLER VE ELLERN LER'NE GRE KULLUK ETME sa ona yle karlk verdi : ekil git, eytan! Tanrn olan RAB'be tap, yalnz O'na kulluk et diye yazlmtr.(Matta 4/10) sa yle karlk verdi : En nemlisi udur: Dinle Ey srail! Tanr'mz Rab Tek Rab'dr. Tanr RAB'bi btn yreinle, btn cannla, btn aklnla ve btn gcnle seveceksin. (Markos 12 / 29) Hibir uak iki efendiye kulluk edemez. Ya birinden nefret edip brn sever, ya da birine balanp brn hor grr. Siz hem Tanr'ya, hem paraya kulluk edemezsiniz. (Luka 16 / 13)

Sinoptik nciller ve Elilerin lerinde yalnz Tanrya kulluk edilir retisi yaplmtr. Hz.sa'nn Tanr'nn Kulu olduu hususu, Matta ncili'nde yle aklanyordu. 12 / 15,18: ...sa hepsini iyiletirdi ...Bu, Peygamber Yeaya araclyla bildirilen u szler yerine gelsin diye oldu: te Kulum, O'nu Ben setim. Gnlmn honut olduu sevgili Kulum O'dur. Ruh'umu O'nun zerine koyacam, O adaleti uluslara, bildirecektir. Hz.sa'nn Tanr'nn bir kulu olduu Elilerin leri'nde yle anlatlmt. 3 / 12, 13: Havari Petrus halka seslendi :Ey srailliler... brahim'in, shak'n ve Yakup'un Tanr's, atalarmzn Tanr's, KULU sa'y yceltti. Ama siz onu ele verdiniz. Grld gibi yukardaki ifadede, sa Mesih'in Tanr'nn kulu olduu gerei ncil'deki Elilerin leri kitabnda da vurgulanmtr.

KUR'AN'DA "ALLAH'A KULLUK"

Allah yannda dier bir Tanr'ya daha kulluk etme. lh yok O'ndan baka... Hkm yalnz O'nundur ve O'na dndrleceksiniz. (Kasas 28 / 88) Meryem'in olu sadece bir kuldu. Biz kendisini nimetlerle donattk ve srailoullar iin onu bir rnek olarak gsterdik. (Zuhruf 43 / 59) sa Mesih de, melekler de Allah'a kul olmaktan ekinmezler. Nisa 4 / 172 : Ne Mesih Allah'n kulu olmaktan ekinir, ne de Allah'a yaknlatrlm melekler. Allah'a kulluk ve ibadetten ekinerek gurura saplanan bilsin ki, Allah onlarn tmn huzurunda toplayacaktr.

ZET
Tevrat'a gre tek olan Tanr'ya btn yreinizle, btn cannzla kulluk edilmelidir. Zebur da Tanr'ya insanlar da uluslar da kulluk etmeli, O'na bal kalmaldr. ncil'in Sinoptikler ve Elilerin leri'ne gre, yalnzca Tanr'ya kulluk edilir, sa Mesih ise Tanrnn kuludur ifadesi vardr. Pavlus da ise, sa Mesih Tanr'dr, O'na da kulluk edilmelidir, retisi ilk defa olarak aklanmtr. Kur'an'da, yalnz Allah'a kulluk et, O'nun yannda baka bir Tanr'ya daha kulluk etme, buyruu vardr.

ALLAH KORKUSU
Allah korkusu kavram, vahiyle gelen btn dinlerde vardr. Yce Yaratc, kendisinden korkanlar sever. nk onlar RAB'lerine snan, ilh yasalar uygulayan, gnl Allah sevgisi ile dopdolu olan zatlardr. Allah'tan enok korkan ve O'nun tarafndan enok sevilen peygamberlerdir.

Tevratta Tanr Korkusu Zeburda Tanr Korkusu ncilde Tanr Korkusu Kuranda Allah Korkusu zet

TEVRAT'TA "TANRI KORKUSU"

Yaamnz boyunca siz, ocuklarnz ve torunlarnz, size verdiim btn kurallara, buyruklara uyarak Tanr'nz RAB' den korkun ki, mrnz uzun olsun. (Yasa. 6 / 2) Tanr'nz RAB'den korkun, O'na kulluk edin. O'na bal kaln ve O'nun adyla ant iin. (Yasa. 10 / 20) Tanr'dan korkun ki, vermi olduu btn kurallarna, buyruklarna uyun. Yasa. 10 / 12 : Tanrn RAB'den korkmaktan, O'nun btn yollarnda yrmekten, btn yrein ve btn cannla Tanrn RAB'be hizmet etmekten baka Tanrn RAB senden ne ister?

ZEBUR'DA "TANRI KORKUSU"

RAB'bin melei; O'ndan korkanlarn evresine ordugh kurar, kurtarr onlar. Tadn da grn, RAB ne iyidir. Ne mutlu O'na snan adama! RAB'den korkun, ey O'nun kutsallar. nk O'ndan korkann eksii olmaz. (Mezmur.34 / 7,8) RAB kendisinden korkanlar sonsuza dek sever. Antlamasna uyan ve buyruklarna uymay anmsayan soylarna adil davranr. (Mezmur. 103 / 17, 18) Hikmet sahibi olmann temelinde Tanr korkusu vardr. Mezmur. 111 / 10 : Bilgeliin temeli RAB korkusudur. O'nun kurallarn yerine getiren herkes saduyu sahibi olur. O'na sonsuza dek vg sunulur.

NCL'DE "TANRI KORKUSU"

Bedeni ldren, ama can ldrmeyenlerden korkun. Can da bedeni de cehennemde mahvedebilen Tanr'dan korkun. (Matta 10 / 28) Kuaklar boyunca kendisinden korkanlara merhamet eder. (Luka 1 / 50) manllar topluluu RAB korkusuyla esenlie kavutu. Elilerin leri 9 / 31 : Btn Yahudiye, Celile ve Samiriye'de ki inanllar topluluu esenlie kavutu. Gelien ve RAB korkusu iinde yaayan topluluk Kutsal Ruh'un yardmyla sayca byyordu.

KUR'AN'DA "ALLAH KORKUSU"

Kur'an' Kerim'de Allah korkusu; Allah'tan Korkanlar ve Allah Kendisinden Korkmay Emreder balklar altnda toplanmtr. ALLAH'TAN KORKANLAR Onlar ki (peygamberler) Allah'n mesajlarn tebli edip, O'ndan korkarlar, Allah'tan baka hi kimseden korkmazlar. Hesap sorucu olarak Allah yeter. (Ahzab 33 / 39) Ey Peygamber, Allah'tan kork, inkr edenlere ve iki yzllere uyma. phesiz Allah hereyi bilmektedir, hikmet sahibidir. (Ahzab 33 / 1) lh yasalar insanlara bildiren, toplumun en mkemmel varlklar olan peygamberler, Allah'tan ok korktuklar gibi, RAB' bin de en sevdii kullardr. Peygamberler, Yaratc Kudret'ten baka hi kimseden korkmazlar. Allah' da enok sevenler onlarn ta kendileridir. Allah'tan korkan kimselere RAB'bimiz ne indirdi? denince, iyilik derler. Bu dnyada iyilik yapanlara gzel dl vardr. Ahiret yurdu ise daha hayrldr. Allah'tan korkup saknanlarn (Takva sahiplerinin) yurdu ne gzeldir. (Nahl 16 / 30) ...Allah'tan korkun ve bilin ki Allah, kendisinden korkup saknanlarla (Takva sahipleriyle) beraberdir. (Bakara 2 / 194) Allah'tan en ok korkanlar; peygamberler, sonra da ktlklerden korunup saknan, O'nun yasalarn, buyruklarn yerine getiren takva sahipleridir. Takva sahipleri; Allah'n Resul'n rnek alarak ibadeti ve insanlara hizmeti eksiksiz yerine getirir, iman ve hareketlerde mkemmellik sergiler. Ali mran 3 / 76 : ...Allah takva sahiplerini sever. Allah'tan ok korkanlar, RAB'bi ok seven ve ok sevilenlerdir. ALLAH KENDSNDEN KORKMAYI EMREDER! Gcnz yettiince Allah'tan korkun, buyruklarn dinleyin, itaat edin ve kendi iyiliinize olarak Allah yolunda harcayn... (Tegabn 64 / 16) Grmedikleri halde RAB'lerinden ileri titreyerek korkanlara gelince, onlar iin bir balanma ve byk bir dl vardr. (Mlk 67 / 12) Yce Allah inananlara; btn gleriyle, umutla, titreyerek kendisinden korkulmasn emrediyor. te o zaman RAB'bin yasalar, buyruklar yerine getirilecek, O'nun rzas ve sevgisi de kazanlm olacaktr. Aksi yol ise; eytan ve nefse uyularak kt iler yaplacandan, kulun ceza grmesi de hak olacaktr.

ZET
Tevrat; RAB'dan korkarak buyruklarna, kurallarna uyulmaldr. Bylece Tanr'ya kulluk etmi, Tanr'nn da honutluu kazanlm olur. Zebur; Tanr'dan korkanlar O'nun antlamalarna, buyruklarn yerine getirenlerdir. RAB, kendilerini sonsuza dek sever ve her ktlkten korur. ncil; Tanr kendisinden korkanlar sever nk onlar lh Yasalar itenlikle eksiksiz uygulayanlar ve Rab'lerine teslim olanlardr. Kur'an'a gre Rab'den en ok korkanlar peygamberler ve takva sahipleridir. Yce Allah tarafndan da en ok sevilenler onlardr.

SNNET ve VAFTZ
Snnet; Yce Allah'a olan ballk simgesidir, Yahudiler ve Mslmanlar tarafndan yerine getirilmektedir. Vaftiz ise Hristiyanlarn uygulad bir ruhsal trendir.

Tevratta Snnet ncilde Vaftiz Kuranda Snnet zet

TEVRAT'TA "SNNET"
Yce Tanr, Hz.brahim'e grnerek bir antlama yapm ve antlamann simgesi olarak snnet emrini vermitir. ... Snnet olmalsnz, snnet aramzdaki antlamann belirtisi olacak... Sekiz gnlk her erkek ocuk snnet edilecek. Gelecek kuaklarnz boyunca srecek bu... brahim snnet olduunda doksan dokuz yandayd. Olu smail on yanda snnet oldu. brahim, olu smail'le ayn gn snnet edildi. (Yaratl 17 / 10, 26) Tanr'nn buyurduu gibi brahim, olu shak' sekiz gnlkken snnet etti. (Yasa. 7 / 8) Ayette belirtildii gibi Hz.brahim, Tanr katnda snnetin babas durumundadr. Soyundan birok uluslar domu, snnet sonsuza dek Yce Tanr'ya imann sembol olarak kalmtr. Erkek ocuklar snnet edilerek, Tanr'ya kulluk etme iaretini kk yata kazanyordu. Tanr'nn Hz.brahim'e bizzat verdii Snnet Olma emrini, btn Peygamberler Hz.sa (a.s.) ve Hz. Muhammed (s.a.s.)'de yerine getirmiler, yalnz Hristiyanlar tarafndan snnet yerine vaftiz uygulanmtr.

NCL 'DE "VAFTZ"

Tevrat'ta snnet nasl Tanr'ya imann bir simgesi ise, ncil'de de vaftiz Tanr'ya imann semboldr. Hz. sa Mesih'e iman ve itaat edildii zaman, snnet olma yerine vaftiz iareti alnm olur. Vaftiz; szlk anlamyla suyla ykama, suya daldrma demektir. HZ. SA VAFTZ OLUYOR Vaftizci Yahya lde ortaya kt. nsanlar, gnahlarnn balanmas iin tvbe edip vaftiz olmaya aryordu.(Markos 1/4) O gnlerde Celile'nin Nasra Kenti'nden kp gelen sa, Yahya tarafndan eria Irma'nda vaftiz edildi. (Markos 1 / 9) Yce Tanr'dan vaftiz emrini alan Hz.Yahya, gnahlarnn balanmas iin insanlar le davet ediyordu. Btn Yahudiye halk ve Yerualim'liler hepsi ona gelmeye balamlard. Gnahlarn itiraf ediyor, onun tarafndan eria Irma'nda vaftiz ediliyordu. Bu arada sa Mesih de Hz. Yahya tarafndan vaftiz edildi. VAFTZ NCELER SA MESH ADIYLA YAPILIYORDU Petrus onlara u karl verdi : Tvbe edin, herbiriniz sa Mesih'in adyla vafiz olsun... (Elilerin leri 2 / 38) Pavlus... sa'ya inanmalarn syledi. Onlar bunu duyunca Rab sa'nn adyla vaftiz oldular. (Elilerin leri 19 / 4, 5) Hz.sa'nn salnda ve havariler zamannda yeni Hristiyan olanlara vaftiz, sa Mesih adyla yaplyordu. Havari Petrus, havari Yuhanna ve Pavlus'da bu retiyi insanlara uyguluyordu. Hz. sa' nn en yaknlar olan havariler; yalnz Matta ncili'nde bulunan l Birlik inancyla deil, sa Mesih'in adyla vaftiz yapyorlard. Elilerin leri 8 / 14, 16: Yerualim'de ki eliler, Samiriye halknn, Tanr'nn szn benimsediini duyunca Petrus'la Yuhanna'y onlara gnderdiler...Rab sa'nn adyla vaftiz olmulard. Elilerin leri 10 / 47, 48 : ...Petrus...Bylelikle onlarn sa Mesih adyla vaftiz olmalarn

buyurdu. Sonra onlar Petrus'a, birka gn yanlarnda kalmas iin ricada bulundular. PAVLUS'DA SA MESH ADIYLA VAFTZ OLMUTU (Hananya Pavlus'a yle dedi:) Haydi, ne bekliyorsun? Kalk, O'nun (sa'nn) adn anarak vaftiz ol ve gnahlarndan arn. (Elilerin leri 22 / 16) Pavlus'un; Elilerin leri'nin yazar dostu Luka'ya anlattna gre, am yolunda sa Mesih kendisine grnm ve onu eli olarak grevlendirmiti. Bundan sonra Kutsal Yasa'ya ball ile bilinen Hananya'nn yanna gitti. Elilerin leri'ne gre orada Hristiyan olurken Baba, Oul ve Kutsal Ruh'la deil, sa Mesih adyla vaftiz olmutu. Oysa Matta ncil'ine gr, sa Mesih ldkten sonra dirildiinin nc gn havarilerine yle demiti: 28/16-19: Onbir renci(havari) Celile'ye, sa'nn kendilerine bildirdii daa gittiler. sa'y grdkleri zaman O'na tapndlar. Ama bazlar kuku iindeydi. sa yanlarna gelip kendilerine unu syledi: "Gkte ve yeryznde btn yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, btn uluslar rencilerim olarak yetitiri; onlar Baba, Oul ve Kutsal Ruh adyla vaftiz edin. Kendisinin sa Mesih'in elisi olduunu syleyen Pavlus, l birlik inanc ile vaftiz olmas gerekirken, niin sa adyla vaftiz olmutu? Bu elikili bir durum deil miydi? BABA, OUL VE KUTSAL RUH ADIYLA VAFTZ znik Konseyi'nde Baba ile birlikte Oul'un da Tanr olduu kabul onaylanmt. 381 ylnda toplanan Birinci stanbul Konseyi'nde de Kutsal Ruh'un ilhl grld. Neticede l Birlik retisi kabul edilerek tamamlanm ve Kutsal Ruh'un da Tanr oluuyla, Hristiyanlk inancnn temeli atlmt. sa adyla yaplan bu tarihten itibaren, Baba, Oul ve Kutsal Ruh adyla yaplmas gerei resmileti. Bugn Hristiyanlarda bu inanca uygun vaftiz yaplmaktadr. (Bkz. Bu Kitap, Hz. sa ve Kutsal Ruh'un Tanrl, leme nancnn Resmiletirilmesi.) Aratrmaclar; l Birlik inancna kant olarak gsterilen Matta ncili'nde ki 28 / 19 : Onlar Baba, Oul ve Kutsal Ruh'un adyla vaftiz edin. alnts, maalesef stanbul Konseyi'nden sonra bu ncil'e eklendii, grndedir. Gereke olarak dier nciller ve Pavlus'un Mektuplarnda leme inanc ile ilgili vaftiz emrinin bulunmad, Hz.sa'nn salnda ve havariler zamannda da vaftizin sadece sa Mesih adyla yaplm olmasdr. Bylece drdnc yzylda kabul edilen leme inanc, uyum salamas iin birinci yzylda yazlan Matta ncili'ne eklenmiti. HIRSTYANLIKTA VAFTZ NEDR? Aadaki yaz Vaftiz nedir? balkl makaleden alnmtr. Vaftiz; Mesih ile birlemeyi, O'na ait olunuu, O'nun kanyla gnahlarn balanmasn, O'nun Ruh'uyla yeniden douu, oullua aln, sonsuz yaama kavuulmas, gzle grlen kiliseye katl ve Rab'be ait oluu belirtir. Kimler vaftiz edilmelidir? Kilisenin dnda kalan ve Vaat Antlamasna yabanc olan kiiler Mesih'e iman etmedike ve O'na boyun emedike vaftiz edilmemelidir. Anne, yada babas Mesih'e iman eden ocuklar ise bu bakmdan Antlamann iindedir ve vaftiz edilebilir. Vaftiz konusunda bilmemiz gerekenler : 1) Vaftiz; sa Mesih tarafndan ngrlen, Yeni Antlamaya ait bir ruhsal trendir. Bu tren kiinin vaftiz yoluyla gzle grlen kiliseye katldn grmekle kalmaz, Ltuf Antlamasnn mhr olarak kiiye, Mesih'e ait olduunu, yeniden doduunu, gnahlarnn balandn, sa Mesih araclyla Tanr'ya teslim olarak yeni bir yaama baladn kantlar. 2) Bu ruhsal trende kullanlacak dsal unsur, sudur. Vaftiz olacak kii, oraya arlan bir mjde hizmetlisi tarafndan Baba, Oul ve Kutsal Ruh adna vaftiz edilmelidir. 3) Kiiyi suya sokmak gerekli deildir. zerine serpilmesi veya dklmesi yoluyla vaftiz doru bir ekilde yerine getirilmi olur. 4) Yalnzca Mesih'e iman ve itaat eden kiiler deil, imanl anne veya babalar olan kkler de vaftiz edilmelidir. 5) Vaftizi kmsemek, ya da gzard etmek byk bir gnah olmasna karn, ltuf ve kurtulu vaftize smsk bal deildir. Kii vaftiz olmadan kurtulabilir ve yeniden doabilir, yada vaftiz olduu halde kurtulmayabilir. 6) Vaftizin etkisi hemen uyguland ana bal deildir. Ancak doru bir ekilde yapldnda, ltuf yalnzca sunulmakla kalmaz; Kutsal Ruh araclyla Tanr tarafndan uygun zamanda sergilenerek

kiiye gsterilir. 7) Vaftiz treni herkese tek bir kez uygulanmaldr. (Kaynak : http://incilturk.com/Vaftiz Nedir, balkl makale)

KUR'AN'DA "SNNET"
Mslmanlarda snnet; Allah ile bir antlama deil, O'nun yasalarna uymann bir simgesidir. Ey Muhammed, brahim'in dinine uy. Sana (Muhammed'e), Doru yola ynelen brahim'in dinine uy; o Allah'a ortak koanlardan deildi diye vahyettik. (Nahl 16 / 123) Ey Muhammed, de ki...Tamamen hakka ynelen brahim'in dinine uyun, o puta tapanlardan deildi. (Ali mran 3/95) Kur'an'da snnet ile ilgili bir aklama bulunmamakla beraber, yukardaki ayetlerde grld gibi Hz.Muhammed (s.a.s.)'e brahim'in dinine uy! emri verildiinden, Allah'n Elisi de snnet uygulamasn devam ettirmiti. Zaten snnet; eskiden beri cahiliye devri Araplarn da devam ettirdii bir adet olduundan, erkek ocuklar kk yalarda snnet edilmekteydi. Snnet, erkek reme organnn u ksmn rten derinin yarsnn kesilmesidir. Hz.Muhammed (s.a.s.) torunlar Hasan ve Hseyin'i, sekiz gnlkken snnet ettirmiti. slmiyette snnetin hangi yalarda yaplmas gereine ait kesin bir gr yoktur, sekiz gnlkten on yana kadar deimektedir. ocuklar dini ykmllklerini uygulayabilmek iin, snnet ncesi bir hazrlk devresini yaamaldr. slmiyeti kabul eden her kiinin, ileri yalarda da olsa snnet olma ykmll vardr. Hz.brahim snnet olma emrini doksandokuz yandayken alm, on yandaki olu smail ile ayni gn snnet olmutu. Sonradan ikinci olu shak' da sekiz gnlkken snnet etmiti. Yce Allah'n emri ve yaratln gerei olan snnetin tbbi faydalar, ilmin gelimesi ile daha iyi anlalm, zellikle Bat toplumlarnda ve Amerika Birleik Devletlerinde, snnet oran belirgin bir ekilde artmtr.

ZET
Tevrat'a gre; Hz.brahim Yce Tanr'dan snnet emrini alm, ileri yata olmasna ramen, hem kendisi ve hem de ona inananlara bu uygulamay yaptrmt. Btn peygamberler ve toplumlar da Hristiyanlar dnda snnet olmulard. ncil'e gre; Hristiyanlarda Tanr ile antlamann belirtisi olan snnetin yerini, bir ruhsal tren olan vaftiz almtr. Kur'an'a gre ise; eskiden beri araplarda adet olan snnet, Yce Allah'n Hz.Muhammed (s.a.s)'e "brahim'in dinine uy" buyruu ile devam etmitir.

SAVA
Sava, uluslarn diplomatik ilikilerini keserek birbirleriyle giritikleri kavga ve mcadeledir.

Tevratta Sava Zeburda Sava ncilde Sava Kuranda Sava zet

TEVRAT'TA "SAVA"
Bu konu Tevrat'ta Dman Putperestlerle Sava, Tanr'nn Yardm, srail Savata Yenilgiye Uruyor ve ldrlme ile lgili Yasalar balklar altnda toplanmtr. DMAN PUTPERESTLERLE SAVA Dmanlarnzla savamaya gittiinizde atlar, sava arabalar ve sizden daha kalabalk bir ordu grrseniz onlardan korkmayn... (Yasa. 20 / 1) Savaa balamadan nce khin askerlere seslenerek: ...Ey srailliler, dinleyin! Bugn dmanlarnzla savaa gidiyorsunuz. Cesaretinizi yitirmeyin, korkmayn... nk zafere kavuturmak zere sizinle birlikte dmanlarnza kar savamaya gelen Tanrnz RAB'dir. (Yasa. 20 / 2,4) Yaratc Kudret; birok toplum arasndan srailoullarn, Dini'ni yaymak iin semi ve onlarla antlama yapmt. Yahudiler, alar boyu komu putperest uluslarla savat. Tanr'nn Yasalarna uyduklar mddete dllendirilmi, zaman zaman halklarnn isyan ile de cezalandrlmt. Yasa. 20 /10,17: Bir kente saldrmadan nce, kent halkna bar nerin...Sizinle savamak isterlerse kenti kuatn. Tanrnz RAB kenti elinize teslim edince, orada yaayan btn erkekleri kltan geirin. Kadnlar, ocuklar, hayvanlar ve kentteki hereyi yamalayabilirsiniz... Ancak Tanr'nz RAB'bin miras olarak size verecei bu halklarn kentlerinde soluk alan hibir canly yaatmayacaksnz...Amor, Kenan, Periz ve Yevus halklarn tmyle yok edeceksiniz. Hepsini yok ettik. Baan Kral Og'la ordusu bizimle savamak iin Edrei'de karmza kt...Bylece Tanrmz RAB, Baan Kral Og'u ve halkn elimize teslim etti. Hibirini sa brakmadan hepsini yok ettik. (Yasa. 3 / 1,3) Kentler yksek surlarla, kaplarla, srglerle salamlatrlmt. Bunlardan baka surlarla evrilmi birka ky de vard. Yasa. 3 / 4,7 : Btn kentleri ele geirdik. Ele geiremediimiz tek kent kalmad. Hepsi altm kentti...Hebon Kral Sihon'a yaptmz gibi hepsini yok ettik. Her kenti kadn, erkek ve ocuklaryla birlikte, tmyle yok ettik. Hayvanlara ve kentlerdeki mallara ise el koyduk. Tanr'nn Yardm Onlardan korkmayn. Tanrnz RAB sizin iin savaacak. (Yasa. 3 / 22) Yasa. 20 / 4 : nk sizi zafere kavuturmak zere sizinle birlikte dmanlarnza kar savamaya gelen Tanrnz RAB'dir. Yasa. 1 / 30, 33 : nnzden giden Tanrnz RAB sizin iin savaacak. Gznzn nnde Msr'da ve lde sizler iin yaptklarnn aynsn yapacak. Tanrnz RAB'bin buraya varncaya kadar, ocuunu tayan bir adam gibi sizi nasl yol boyunca tadn grdnz... O RAB ki, adrlarnz kurmanz iin size yer aramak, gideceiniz yolu gstermek iin geceleyin atete, gndzn bulutta nnz sra gitti. srail savata yenilgiye uruyor. Bana (Musa'ya), RAB'be kar gnah iledik dediniz, Tanrmz RAB'bin buyruu uyarnca gidip savaacaz. Sonra dalk blgede savamann kolay olacan dnerek her biriniz silahnz kuandnz. Ama RAB bana yle dedi : Syle onlara savaa gitmesinler. nk sizinle

olmayacam... (Yasa. 1/41-42) srailoullar, verimli topraklar olan Kenan lkesi (Filistin) hudutlarna gelmi, Tanr'nn Savaarak lkeyi fethedin emrine ramen, halk savamaktan korkarak Rab'be isyan etmilerdi. Bylece RAB'bi gcendiren srailoullarna Kenan lkesi'ne girmesi yasaklanmt. Yasa. 1 / 43,45: Sizi uyardm, ama dinlemediniz, RAB'bin buyruuna kar geldiniz. Kendinize gvenerek dalk blgeye ktnz. Dalk blgede yaayan Amorlular size kar ktlar. Arlar gibi sizi kovaladlar. Seir'den Horma Kenti'ne kadar sizi bozguna urattlar. Geri dndnz ve RAB'bin nnde aladnz. Ama RAB ne alaynz duydu, ne de size kulak ast. Yce Tanr'nn cezalandrd bu Halk, Hz. Musa ile birlikte 40 yl lde dolam, ancak onlarn yerine gelen yeni nesil Hz.Musa'nn yardmcs Yeu'nun komutasnda Kenan lkesi'ni fethetmiti. ( Bkz. Bu kitap, Hz.Musa, Halkn syan ve Kenan lkesi'nin Yasaklanmas ) LDRME LE LGL YASALAR ...Adam ldrmeyeceksin... (k 20 / 13) Susuz birini ldrmek iin rvet alana lnet olsun... (Yasa. 27 / 25) Yalandan uzak duracak, susuz ve doru kiiyi ldrmeyeceksin. nk Ben kt kiiyi aklamam. (k 23 / 7) Cana can, gze gz Kar taraf zarar grrse, o zaman can yerine can, gz yerine gz, di yerine di, el yerine el, ayak yerine ayak, yank yerine yank, yara yerine yara vereceksin.(k 21 / 23,25) nl ksas (deme) emri Tevrat'tan hi kaldrlmam, ayni ekilde devam etmiti. ...Bir kimse, Baka ilhlara kulluk edelim derse, ona uymayacaksn...onu talayarak ldreceksin... (Yasa 13 / 7, 10) Cincilik yapan yahut ruh aran ister erkek veya kadn olsun mutlaka ldrlecektir. Onlar tala talyacaklardr... (Levililer 20 / 27) Bir adam vuran, vurduu lrse mutlaka ldrlecektir... Babasna yahut anasna vuran mutlaka ldrlecektir. Adam alan, onu satm olsun yahut kendi elinde bulunsun, mutlaka ldrlecektir...Babasna yahut anasna lanet eden mutlaka ldrlecektir. (k 21 / 12,17)

ZEBUR'DA "SAVA"
Zebur'da Sava konusu iki balk altnda toplanmtr. Sava ve Tanr'nn Yardm. SAVA Onlar yreklerinde ktlk tasarlar, sava srekli krkler. (Mezmur. 140 / 2) (120/7) Ben bar yanlsym, ama sze baladmda, onlar savaa kalkyor. (3/6) Korkum yok, evremi saran binlerce dmandan. (27/2) Hasmlarm, dmanlarm olan ktler, beni yutmak iin zerime gelirken tkezleyip derler. 37 / 14-15 / 11 : Kl ekti ktler, yaylarn gerdi. Mazlumu, yoksulu, ykmak, doru yolda olanlar ldrmek iin. Ama kllar kendi yreklerine saplanacak, yaylar krlacak...92/11 : Gzlerim dmanlarmn bozgununu grd. Kulaklarm bana saldran ktlerin sonunu duydu. TANRI'NIN YARDIMI Tanr'yla zafer kazanrz. O iner dmanlarmz. (Mezmur. 108 / 13) (54/7) Beni btn skntlarmdan kurtardn, gzlerim dmanlarmn yok oluunu grd. (27 / 3) Karmda bir ordu konaklasa klm kprdamaz. Bana kar sava alsa yine gvenimi yitirmem. 18 / 14,37: Savurup oklarn dmanlarm datt, imek aktrarak onlar akna evirdi...Beni zorlu dmanlarmdan, benden nefret edenlerden kurtard, nk onlar benden glyd...Kovalayp yetitim dmanlarma. Hepsi yok olmadan geri dnmedim.

NCL'DE "SAVA"
ncil'de Sava konusu drt balk altnda toplanmtr. Sava, Tanr'nn Yardm, Dmanlarnz Sevin, ldrme le lgili Yasalar.

SAVA Uluslar savaacak. Sava grltleri, sava haberleri duyacaksnz...(Matta 24/6) ...Ulus ulusa, devlet devlete savaacak.(Luka 21/10) Bar deil, kl getirmeye geldim. Yeryzne bar getirmeye geldiimi sanmayn. Bar deil, kl getirmeye geldim. nk ben babayla olun, anneyle kzn, gelinle kaynanann arasna ayrlk sokmaa geldim.(Matta 10/34-35) Yukarda grld gibi Hz.sa, Yeryzne bar deil, kl getirdim demitir. Ancak bu ifadenen tam tersi bir anlatm da yledir. Matta 5 / 38 : Gze gz, die di dendiini duydunuz. Ama ben size diyorumki, ktye kar direnmeyin. Sa yananza bir tokat atana, br yananz evirin... ncil'de sava ile ilgili baka bilgi bulunmamaktadr. TANRI'NIN YARDIMI ( sa ) Yoksa Babam'dan yardm istemez miyim sanyorsun? stesem, hemen u an bana oniki tmenden fazla melek gnderir. (Matta 26 / 53) (Luka 1/54,79) Atalarmza sz verdii gibi, brahim'e ve onun soyuna sonsuza dek merhamet etmeyi unutmayarak kulu srail'in yardmna yetiti... Tanr'mzn yrei merhamet doludur. O'nun merhameti sayesinde, Ycelerden doan Gne, karanlkta ve lmn glgesinde yaayanlara k samak ve ayaklarmz esenlik yoluna yneltmek zere yardmmza gelecektir. Luka 7 /16...Aramzda byk bir peygamber ortaya kt ve Tanr halknn yardmna geldi diyerek Tanr'y yceltmeye baladlar. , 19 / 44 : ...Seni de barndaki ocuklar da yere alacaklar. Sende ta stne ta brakmayacaklar. nk Tanr'nn senin yardmna geldii zaman farketmedin. DMANLARINIZI SEVN sa yle dedi : Dmanlarnz sevin, sizden nefret edenlere iyilik yapn...Bir yananza vurana br yananz da evirin... (Luka 6 / 27- 29) (Luka 6 / 30,36) Sizden bir ey dileyen herkese verin, malnz alandan geri istemeyin. nsanlarn size nasl davranmasn istiyorsanz, siz de onlara yle davrann. Eer yalnz sizi sevenleri severseniz, bu size ne vg kazandrr? Gnahkar bile kendisini sevenleri sever. Size iyilik yapanlara iyilik yaparsanz, bu size ne vg kazandrr? Gnahkarlar bile byle yapar. Geri alacanz umduunuz kiilere dn verirseniz, bu size ne vg kazandrr?... Babanz merhametli olduu gibi, siz de merhametli olun. Romallar 12 / 14,20, 21 : Size zulmedenler iin iyilik dileyin, lanet etmeyin... Ktle kar vermeyin... Dmann ackmsa doyur, susamsa su ver. Bunu yapmakla onu utanca boarsn. Ktle yenilme, ktl iyilikle yen. LDRME LE LGL YASALAR ... Adam ldrmeyeceksin... (Matta 19 / 18) ( Matta 15 / 19 ) ... Cinayet ... hep yrekten kaynaklanr. (Yuhanna 8 / 44)...Siz babanz blis'tensiniz...O balangtan beri katildir. Esinlenme 9 / 21...Adam ldrmekten, by yapmaktan... tvbe etmediler. 21 / 8 :...imansz...adam ldren...onlarn yeri, kkrtle yanan ate gldr... Ynetim, alc olarak Tanr'ya hizmet eder. (Romallar 12/19) Sevgili kardeler, kimseden almayn; bunu Tanr'nn gazabna brakn. nk yle yazlmtr: RAB diyor ki, Benimdir, Ben karlk vereceim. Romallar 13 / 4: nk ynetim senin iyiliin iin Tanr'ya hizmet etmektedir. Ama kt olan yaparsan kork! Ynetim, klc bo yere tamyor; ktlk yapann zerine Tanr'nn gazabn salan alc olarak Tanr'ya hizmet ediyor.

KUR'AN'DA "SAVA"
Kur'an'da Sava; Savan artlar, Allah'n nananlara Yardm, Cihat Emri ve ldrme ile lgili Yasalar balklar altnda toplanmtr.

SAVAIN ARTLARI Sava aana kar savama izni. Kendilerine sava alan kimselere, zulme uram olmalarndan dolay savama izni verildi. phesiz Allah, onlara yardm etmeye en mkemmel ekilde g sahibidir. Onlar haksz yere ve sadece Rab'bimiz Allah'tr diyorlar diye yurtlarndan karlmlardr... (Hac 22 / 39,40) slamiyet'in ilk yllarnda Mekke ehri'nde ki mrikler (Allah'a ortak koanlar), aciz Mslman toplumuna zellikle kle ve cariyelere vahice ikenceler yapyordu. Habeli Bill'i; elbiselerini kartarak kzgn ln ortasnda saatlerce bekletip, sonra da sokaklarda srklemilerdi. Kle Ammar'n babas Yasir ayaklarndan iki ayr deveye balanp ters ynlerde srklenmi, bacaklar ikiye ayrlarak ldrlmt. Cariye Smeyya, Ebu Cehil'in att ok ile ehit edildi. Mrikler, Mslmanlara amansz bir sava amlar, maln mlkn brakarak Afganistan'a ve Medine ehri'ne g edenler canlarn zor kurtarmt. Hz.Muhammed (s.a.s.)'e yaplan suikast teebbs son barda da tarm, sava kanlmaz olmutu. Onlarla mcadele etmedikleri zaman kendileri yok edilecekti. Sizi ldrrlerse, siz de onlar ldrn. ...Mrikler sizinle nasl topyekn savayorlarsa siz de onlarla topyekn savan. (Tevbe 9 / 36) Nisa 4 / 76 : nananlar Allah yolunda savarlar, inkr edenler ise eytann yolunda. O halde eytann dostlaryla savan. Hi phesiz eytann tuza zayftr. Bakara 2 / 191 : ...Eer sizi ldrmek iin arpmaya girerlerse siz de onlar ldrn... Savata ar gitmeyin. Sizinle savaanlara kar Allah yolunda savan, (ancak) ar gitmeyin. Elbette Allah ar gidenleri sevmez. (Bakara 2/190) Eer onlar arpmadan vazgeerlerse savamayn. Bakara 2 / 193 : ...Onlar eer arpmaktan vazgeerlerse artk zulme sapanlardan bakasna dmanlk edilmez. Hakszca ldren, btn insanlar ldrm gibidir. ...Kim bir cana kymam, ya da yeryznde bozgunculuk yapmam olan bir can ldrrse, sanki btn insanlar ldrm gibidir... (Maide 5 / 32) Kim de onu (Hayatn kurtarmak suretiyle) yaatrsa, btn insanlar yaatm gibi olur... ALLAH'IN NANANLARA YARDIMI Allah dinine yardm edenlere kesin yardm eder. ...Eer Allah'n, baz insanlarn ktln, dier bazlar ile nlemesi olmasayd, ilerinde Allah'n ad aka anlan manastrlar, kiliseler, havralar ve camiler elbette yklr giderdi. Allah kendi (dini)'ne yardm edenlere kesin olarak yardm eder. (Hac 22/40) Yaratc Kudret, baz insanlarn ktln inanm insanlarla nlemektedir. Bu srada iyiler, mutlaka Yce Allah'tan yardm grerek sava kazanrlar. Byle olmasayd Allah'n ok anld yerler olan manastrlar, kiliseler, havralar ve camiler yok olurdu. Ali mran 3/123 : ...Ezik, boynu bkk olduunuz bir srada Allah size Bedir'de yardm etmiti... Attn zaman Allah att. Enfal 8 / 17 : Siz ldrmediniz onlar, Allah ldrd onlar. Attn zaman da sen atmadn, Allah att. nananlar Kendisinden gzel bir imtihanla denemek iin yapt bunu. Allah iitendir, bilendir. Yardm yalnz ve yalnz Allah'tan gelir. Ali mran 3 / 127: Allah bunu yapt ki, kfre sapanlardan bir ksmn kessin veya onlar ie yaramaz hale getirsin de ykk ve rkek bir halde dnp gitsinler. CHAT EMR Zalim ve ktlere kar cihat. Allah'a ve Ahiret Gn'ne iman ederler, mallaryla canlaryla cihat edecekleri iin senden (Muhammed) izin istemezler. (Tevbe 9/44) Cihat; Allah yolunda olan masum insanlar zalimlerin zulmnden, penesinden kurtarmak iin yaplan kavga ve savatr. Maddi ve manevi btn gc sz, mal ve canla sarfetmektir. Nisa 4 / 75 : Size ne oluyor da, Allah yolunda ve Rab'bimiz, bizi halk zalim olan bu ehirden kar, katndan bize bir yardmc ver diyen zavall ocuklar, erkekler ve kadnlar urunda savamyorsunuz. Sava hoa gidilmese de insanl yok etmeye alan zalimlere kar gereklidir. Bakara 2 / 216 : Sava hounuza gitmedii halde zerinize yazld. Olur ki hounuza gitmeyen birey sizin iin hayrldr. Olur ki sevmediiniz ey de sizin iin ktdr. Allah bilir siz bilmezsiniz.

nkrclara Kur'an ile cihat a. Artk inkrclara boyun eme, onlara kar Kur'an ile zorlu bir CHAT a. (Furkan 25 / 52) Cihat, sava ile deil szle de yaplr. Ayette akland gibi kfirlere (Allah'a inanmayanlara) boyun eilmez. Savatan evvel, Kur'an'n Yasalar'n aklayarak, anlatarak ve nasihat ederek onlar Allah'n yoluna ulatrmak iin byk gayret sarf edilir. Belki aralarnda gerei anlayanlar, rperenler olabilir. Tevbe 9 / 73 : Ey peygamber! Kfre sapanlarla, iki yzllerle cihat et. Onlara sert davran! Onlarn varacaklar yer cehennemdir. Hz. Muhammed (s.a.s.), sava aan ve kendisini lkesinden karan kafir ve mriklere cihat amt. Arabistanda kk Hristiyan ve Yahudi topluluklar da vard. Allah'n Elisi, kitaplar olduu ve tek Allah'a inandklar iin onlar slm'a davet etmemi, kendi dinlerinde kalmalarn salamt. Ankebut 29 / 46 : Kitap sahiplerine yle deyin : Biz, bize indirilene de, size indirilene de inandk; bizim Tanr'mz'da, sizin Tanr'nz da birdir ve biz O'na teslim olan kiileriz. Cihat emrini politik amalarla kullananlar. Arap - Emev zorbalnn slam'a soktuu saltanat dincilii, tarih boyunca tm saltanat hrslarna rehberlik ve yardmclk etmitir. Bugn dnyann hemen her corafyasnda bu saltanat dincilii slam'n ve Mslmanlarn deerlerini "Allah iin cihat" yaftasyla smrmekte ve kitlelerin dine saygnln saptrarak politik karlara alet etmektedir. Cihat kavram bugn, "Allah ile aldatma" oyunun temel arac halinde kullanlmaktadr. Dini kullanarak Mslman kitlelerini paralayan "Saltanat dincilii", politik hasmlarn ypratmak ve etkisiz klmak iin kendi kar savalarna "Allah iin cihat" adn vermekte ve Emev zorbalnn balatt bu byk zulm, Kur'an'n dini olarak srekli iletmektedir. Sadece guruplar-hizipler apnda deil, devletler, blgeler apnda da... Ksacas sava, cihatn sadece bir boyutudur ve son boyutudur. Ve bu boyutta sava, zulme urayanlarn hukukunu savunma niyet ve amacyla olacaktr. Aksi halde bizzat kendisi zulm olur. Nisan 4 / 75 ve Hac 22/39-41 ayetleri cihatn uygulama sebebidir. (Kaynak:Prof.Dr. Yaar Nuri ztrk, slam Nasl Yozlatrld, s.137) LDRME LE LGL YASALAR Bir insann haksz yere ldrlmesi. ...Kim bir cana kymam veya yeryznde bozgunculuk karmam bir kimseyi ldrrse, btn insanlar ldrm gibi olur... (Maide 5 / 32) Bir insann haksz yere ldrlmesi; cinayetlerin artmasna, insanlarn birbirine derek dmanlklarn oalmasna sebep olur. Bunun neticesinde de toplum dzeninin bozulmas nlenemez. Yce Allah; bir insann hayatna btn insanlarn hayat kadar nem vermi, onu koruyup kurtarlmas gereini ve suluya da caydrc bir ceza verilmesinin lzumunu aklamtr. Haksz can alan katil ldrlmelidir. Ey inanlar, ldrmede ksas (deme) size farz klnd. Hr kiiye karlk hr, kleye karlk kle, diiye karlk dii. Kim kardei (velisi) tarafndan balanmsa, rfe uymak ve balayana gzellikle diyet (can bedeli) demek gerekir. Bu Rab' binizden bir hafifletme ve rahmettir... (Bakara 2 / 178) Ey akl sahipleri, ksasta sizin iin hayat vardr, bylece belki ktlklerden korunursunuz. (Bakara 2 / 179) Ksas, nefsi koruma gibi geerli bir sebep olmakszn haksz yere insan ldrenlere uygulanr. Birini yok yere ldrmeyi dnenler, kendileri de ayn kaderi paylaacaklarndan, bu eyleme cesaret edemezler. Bylece toplumda ldrme olaylar azalr. Devletin verdii ceza ile hak yerini bulacandan, lenin yaknlar da tatmin olur, kan davalar da ortadan kalkar. lenin kardei veya velisi ksas diyete (can bedeline) evirme hakkna sahip olduu gibi, tamamn da affedebilir. Bu Rab'bin kullarna verdii bir hafifletme ve rahmettir. ura 42 / 40 : Ktln cezas ona denk bir ktlktr. Fakat affedip barmay esas alann dln bizzat Allah verir. Yanllk ve hata sonucu lmlerde ksas uygulanmaz. Ksas uygulamak m, yoksa dman sevmek mi? Prof.Dr. Yaar Nuri ztrk bu konuyla ilgili u tespiti yapmtr : lk ldrene kar karken (meru savunma) ve ilk ldreni cezalandrmak iin ldrmek (ksas) hayata kastetmek deil, hayata hizmettir...Hibir peygambere, ldrene msamaha et, ldreni bala eklinde bir tanrsal direktif

gelmi olamaz. Hristiyanln konuyu bu ekle dntrmesi, geici bir stratejinin daha sonradan srekli bir prensip halinde empoze edilmesi eklinde bir saptrmadr. Byle olduu iindir ki ilh kader, kilisenin bu saptrmadan doan arlna cevap olarak ayni kiliseyi insanln, kan dklmesine en fazla sebep olan kurumu halinde tarihe gemitir. Burada Engizisyon zulmlerini, Hal katliamlarn ve nihayet, kilisenin ocuklarnn vcut verdii dnya harplerini, zellikle Hiroima kahr ve zulmn hatrlamak yeterli olur. (Kur'an'n Temel Kavramlar, s.313)

ZET
Tevrat: srailoullar, Yce Tanr tarafndan lh Yasalar' insanlara yaymas, iin seilmi bir toplumdu. Rab'bin rzas ile bir ok putperestlerle savam ve Tanr'nn onlara yardmyla da dllendirilmiti. Toplumun tabi olduu yasalar, gnmze gre iddet iermekle beraber, o an artlarnda varlklarn devam ettirmek zorunluluu da vard. Zebur'da bar esas olmakla beraber, ktler yznden savatan kanlmaz. Mazlumu, yoksulu ve doru yolda olanlar kurtarmak iin yaplan savalar, Tanr'nn yardmyla zaferle neticelenmitir. ncil'de, uluslar arasnda birok savalarn olaca bildiriliyor. Ktlk yapanlar Tanr adna ynetim cezalandrmaldr. Ayrca, Dmanlarnz sevin, bir yananza vurana br yananz evirin denilmektedir. Kur'an'da ise sava izni bulunmaktadr. Bu ancak kar tarafn sava amas ve Allah yolunda olan masum halkn zalimlerden korunmas art ile verilmitir. Allah'n rzasyla masum ve zavall insanlarn haklarnn korunmas iin verilen sava izni, Rab'bin yardmnn neticesinde zalimlerin yenilgisi ile neticelenmiti. Haksz yere bir insann ldrlmesi Kur'an'da iddetle knanyor, btn insanlar ldrlm gibi olur, ifadesi kullanlmaktadr. Toplumu bu tehlikeden kurtarmak iin ksas (deme) emri verilmitir. Bir insan haksz yere ldren katilin kendisi de ldrlmelidir. Bylece verilen ceza caydrc olur. Bu hayata kastetmek deil, insanlara hizmet ve onlar korumaktr. Ancak balayc olmann dln de, bizzat Yce Allah vermektedir.

MELEK,EYTAN ve CN
Melekler ve cinler gzle grlmeyen madde tesi varlklardr. Ktln temsilcisi eytan ise bamsz bir varlk deildir, insanlardan veya cinlerden olabilir.

Tevratta Melek, eytan ve Cin Zeburda Melek ve Cin ncilde Melek, eytan ve Cin Kuranda Melek, eytan ve Cin zet

TEVRAT'TA "MELEK,EYTAN ve CN"

TEVRAT'TA MELEK
Melekler, gzle grlmeyen ktan yaratlm, Yce Yaratc' nn isteklerini yerine getiren uurlu varlklardr. zgr iradeleri yoktur. Yakup yoluna devam ederken, Tanr'nn melekleriyle karlat. (Yaratl 32 / 1) Ama biz (Musa ve yanndakiler) Rab'be yakarnca yakarmz iitti. Bir melek gnderip bizi Msr'dan kard.(Saym 20/16) Melekler birok ilerin yannda koruma grevi de yapyordu. Khin Hezekiel kitabnda, kutsal eyleri koruyan melek Keruvlar yle tanmlamt. 10 /20,21 : ...Bunlar Keruvilerdi. Her birinin drt yz ve her birinin drt kanad. Kanatlarnn altnda da insan elinin benzeri vard. Melek Cebrail. Bir insan sesinin Ulay Kanal'ndan : Ey Cebrail! Ryann ne anlama geldiini una akla diye seslendiini duydum. Cebrail durduum yere yaklanca korkudan yere yldm. Bana Ey nsanolu! dedi. Bu ryann sonla ilgili olduunu anla. (Daniel 8 / 16,17) Peygamber Daniel, Cebrail'i ikinci defa grn de yle anlatmt. 9 / 21,23 : Daha dua ediyorken nceden ryada grdm adam (Cebrail) akam sunusu saatlerinde hzla uarak yanma geldi: Daniel sana anlay vermek iin geldim diye aklad. Sen Tanr'ya yalvarmaya balar balamaz, duan yantland... Melek Mikail. Pers krallnn nderi, yirmibir gn bana kar durdu. Sonra ba nderlerden melek Mikail ben Daniel'e yardma geldi. nk orada Pers Krall'nn yannda alkonulmutum.(Daniel 10/13) Savata Tanr tarafndan yardm iin gnderilen melek Mikail'i peygamber Daniel yle tanmlamt. 10 / 5,6: Gzlerimi kaldrp baknca; keten giysi giyinmi, beline Ufaz altnndan kemer kuanm bir adam grdm. Bedeni sar yakut gibiydi, yz imek gibi parlyordu, gzleri alevli mealelere benziyordu. Kollar ile bacaklar tun gibi parlyor, sesi byk bir kalabaln kard grlty andryordu. TEVRAT'TA EYTAN (eytan) Ylan, Adem'i cennetten kard. Tanr, Bahenin ortasnda ki aacn meyvesini yemeyin, ona dokunmayn, yoksa lrsnz. dedi. Ylan (eytan), Kesinlikle lmezsiniz dedi. nk Tanr biliyor ki, o aacn mey-vesini yediinizde gzleriniz alacak, iyiyle kty bilerek Tanr gibi olacaksnz. Kadn...meyveyi koparp yedi, yannda ki kocasna da verdi, o da yedi... Rab Tanr ... Sana meyvesini yeme dediim aatan m yedin? dedi... Bylece Rab Tanr... Adem'i Aden bahesinden ( cennetten ) kard, onu kovdu... (Yaratl 3 / 3,24) Ylan eklindeki ktln gc eytan, ilk insan Adem ile Havva'y yanltp saptrarak Aden bahesinde ki cennetten kovdurmutu. Tevrat'n ilk kitaplarnda, yaratln negatif kuvvetinin temsilcisi olarak ylan grmekteyiz. Bu g Tevrat'n son kitaplarnda eytan diye adlandrlm, ncil ile

Kur'an'da da hem eytan ve hem de blis olarak isimlendirilmitir. ncil, vahiy 12 / 9: Byk ejderha iblis ya da eytan denen btn dnyay saptran o eski ylan... nsanlarn dman. Rab eytan'a Nereden geliyorsun? dedi. eytan: Dnyada gezip dolamaktan diye yantlad. (Eyp 1 / 7) eytan srailliler'e kar kp srail'de saym yapmas iin Davut'u kkrtt. (1.Tarihler 21 / 1) eytanlarn ii, insanlar elikiye drerek onlara ktlk yapmaktr. Gnah ileyen melekler. Ey parlak yldz, seherin olu, gklerden nasl dtn!... inden, Gklere kacam dedin. Tahtm Tanr'nn yldzlarndan daha yksee koyacam...Bulutlarn stne kacak, kendimi Yceler Ycesi'yle eit klacam dedi. Ancak ller diyarna, lm ukurunun dibine indirilmi bulunuyorsun. (aya 14 /12-15) Ayette; Tanr'nn sevdii fakat gurura kaplarak isyan eden melein eytan oluu anlatlmaktadr. Tanr'ya eit bir ilh olmak istemi, sonunda da yok edilmitir. Meleklerin bir blm, Tanr'ya isyan ederek gnahl olmutur. Onlar, amansz dman olarak insanlar Tanr'nn yolundan saptrmaktadrlar. TEVRAT'TA CN Tanr olmayan cinlere ... kurban kestiler... Seni yaratan Tanr'y unuttun. (Yasa. 32 / 17-18) Gnahkr olmu meleklere cin ad verilmitir. Ayette; ktln temsilcisi cinlere kurban kesilerek, onlar yaratan Tanr'y gcendirdikleri aklanmaktadr. Tevrat'ta cinler hakknda ok az bilgi vardr. Ancak cinlerden haber aldn syleyen falclk yapanlara, iddetle kar klr. Levililer 20 / 27 : Cincilik yapan ve ruh aran ister erkek olsun, ister kadn olsun kesinlikle ldrlecektir. Onlar talyacaksnz...

ZEBUR'DA "MELEK ve CN"

ZEBUR'DA MELEK Ey Tanr'nn btn melekleri, O'na vgler sunun, vgler sunun O'na, ey btn gksel ordular. (Mezmur. 148/ 2) Rab saltanat sryor, kavimler titresinler, Kerubiler (koruyucu melekler) stnde tahtndadr, yer sarslsn.(Mezmur. 99 / 1) Kendisine devaml ibadet eden, vgler sunan Yce Tanr'nn melekleri, Rab'bin rza ve sevgisini kazanm insanlar da korurlar. 91 / 11, 12: Tanr meleklerine buyruk vererek, gidecein her yerde seni korusunlar diye. Elleri zerinde tayacaklar seni, ayan bir taa arpmasn diye. ZEBUR'DA CN Oullarn, kzlarn cinlere kurban ettiler. ...Susuz kan dktler, memleket kanla kirlendi... Rab'bin fkesi kavmine kar kirlendi. (Mezmur. 106 / 37,40) Ayetten gnah ilemi melek olan cinlere tapldn, bylece memleketin kana bulandn renmekteyiz. Zebur'da da cinler ile ilgili baka bilgi bulunmamaktadr.

NCL'DE "MELEK, EYTAN VE CN"

NCL'DE MELEK Rab'bin bir melei onlara grnd ve Rab'bin grkemi evrelerini aydnlatt. Byk bir korkuya kapldlar... Birdenbire melein yannda gksel ordulardan oluan byk bir topluluk belirdi... (Luka 2/ 9,13) an sonunda da byle olacak. Melekler gelecek kt kiileri dorularn arasndan ayrp frna atacaklar.(Matta 13 /49-50) Melek kelimesi Haberci anlamnda, Yunanca Angelos kelimesinden gelmektedir. Melekler; Tanr'nn

yardmclar olan, gzle grlmeyen ruhsal varlklardr. Yce Yaratc'ya ibadet ve vgler sunmann dnda, elilik, habercilik grevlerini ve Tanr'nn tm isteklerini yerine getirirler. Kutsaldr, gldr ve saylar da bilinmemektedir. Meleklere taplmaz. Vahiy 19/10 Ona (melee) tapnmak zere ayaklarna kapandm. Ama o Sakn yapma dedi. Ben de ...Tanr kuluyum. Bamelek Mikail. Bamelek Mikail bile Musa'nn cesedi konusunda blis'le ekiip tartrken, sverek onu yarglamaya kalkmad. Ancak Seni Rab azarlasn dedi. (Yahuda 1 / 9) Tevrat'ta olmayan Bamelek kavramnn, ncil'de yer aldn gryoruz. yiliin gc Mikail ile ktln kuvveti blis'in birbirleriyle sava gkte de devam etmi, sonunda da blis'in yenilgisiyle neticelenmitir. Vahiy 12/7, 9: Gkte sava oldu. Mikail'le melekleri, ejderha ile savatlar. Ejderha kendi melekleriyle birlikte kar koydu ama gc yetmedi. Bu yzden gkte ki yerlerini yitirdiler. Byk ejderha; blis ya da eytan denen, btn dnyay saptran o eski ylan, melekleriyle birlikte yeryzne indi. Bamelek Cebrail. ...Tanr, melek Cebrail'i ...Davud'un soyundan Yusuf adndaki adamla nianl kza (Meryem'e) gnderdi. (Luka 1/26,27) sa Mesih'in dnyaya geleceini bildiren Tanr'nn melei Cebrail, Yahya'nn doacann da mjdesini sylemek iin yal bir baba olan Hz.Zekeriya'ya gelmiti. Luka 1/19: Melek ona yle karlk verdi: Ben Tanr'nn huzurunda duran Cebrail'im. (Zekeriya) Seninle konumak ve bu mjdeyi sana bildirmek iin gnderildim. NCL'DE EYTAN eytanlar, meleklerden de insanlardan da olur. Gnah ileyen melek eytanlar. Byk ejderha, blis ya da eytan diye isimlendirilen ve tm dnyay saptran o eski ylan... (Vahiy 12 / 9) ...blis ve onun melekleri iin hazrlanm snmez atee yollann.(Matta 25 / 41) Meleklerin bir ksm, tm varlklar ve kendilerini yaratan Tanr'ya isyan ederek eytan olmulardr. Hristiyanlkta ktln temsilcisi olan bu meleklere cin denir. Birok aratrmaclar, onlarn meleklerin te birini tekil ettiini dnmektedir. eytan meleklerinin atas blis, Hz.sa Mesih'i lde 40 gn dolatrarak denemi, kendisine tapnma karlnda onu dllendirecei szn vermiti. Luka 4 / 5,8: blis sa'y ykseklere kararak bir anda O'na dnyann btn lkelerini gsterdi. O'na, Btn bunlarn ynetimini ve zenginliini sana vereceim. dedi. Bunlar bana teslim edildi, ben de dilediim kiiye veririm. Bana taparsan hepsi senin olacak. sa ona u karl verdi: Tanrn Rab'be tapacak, yalnz O'na kulluk edeceksin diye yazlmtr. nsan eytanlar. sa dnp Petrus'a yle dedi: ekil nmden eytan! Sen yolumda engelsin. Senin dncelerin Tanr'dan deil, insann dnceleridir. (Matta 16 / 23) Tanr'nn yasalarna ters den konumasndan dolay, Hz.sa enok sevdii elisi Petrus'a eytan demiti. Petrus'un bu dncesi Mesih'in uyars ile deimi, dolaysyla eytan sfat da ortadan kalkmt. eytan Yce Yaratc'ya isyan eden, yasalarn ineyen btn uurlu varlklara verilen isimdir. Onlar meleklerden de olur, insanlardan da. Elilerin leri 5 / 3: Petrus ona, Hananya nasl oldu da eytana uydun, Kutsal Ruh'a yalan syleyip, tarlann parasnn bir ksmn kendine sakladn! dedi. NCL'DE CN Kt ruhlu cinler. Ejderhann azndan, canavarn azndan ve sahte peygamberin azndan kurbaaya benzer kt ruhun ktn grdm. Bunlar olaanst belirtiler gerekletiren cinlerin ruhlardr.(Vahiy 16/13-14) nsanlar ...tvbe etmediler...Cinlere tapnmaktan vazgemediler. (Vahiy 9 / 20) Gnah ilemi kt ruhlu meleklerin oluturduu cinler, insanlar Tanr'nn yolundan saptrm, kendilerine tapacak kadar etkilemilerdi. Ancak cinler de Yce Yaratc'nn tek olduuna inanyorlard.

Yakup 2 / 19: Sen Tanr'nn bir olduuna inanyorsan, iyi ediyorsun. Cinler bile buna inanyor ve titriyorlar. Cinlerin insanlarn iinden karlmas. sa'ya cine tutsak dilsiz biri getirildi. Cin kovulunca adamn dili zld... (Matta 9 / 32-33) sa ona...cin kzndan kt, gidebilirsin dedi. Kadn evine gittiinde ocuunu cinden kurtulmu...buldu.(Markos 7/29, 30) Hz.sa Mesih; kt ruhlara tutsak olmu hastalar iyiletiriyordu. Cinler; etkiledikleri insanlarn iinden karlm, bylece birok hasta kurtulmutu. Markos 1 / 25,26: sa, sus, k adamdan! diyerek kt ruhu azarlad. Kt ruh adam sarst ve byk bir lk atarak iinden kt. Elilerin leri 10 / 38 : ...sa her yan dolaarak iyilik yapyor, blis'in basks altnda olanlarn hepsini iyiletiriyordu...

KUR'AN'DA "MELEK, EYTAN VE CN"

KUR'AN'DA MELEK Melekler; kudretli, uurlu ve gzle grnmeyen madde tesi varlklardr. zel bir nur-n enerjisi ile yaratlmtr. Onlar Yce Yaratc'nn verdii grevleri yerine getirir ve devaml ibadet ederler. Kendilerinde erkeklik-diilik gibi unsurlar bulunmamaktadr. Uzayda son derece sratle hareket eden meleklerin sonsuz kabul edilen saylarn, ancak Yce Allah bilir. Meleklere de kendi ilerinden peygamberler gelmitir. nsanlarn dostu, temiz, masum, gzel huylu olan melekler; yaratln pozitif kutbunu, Yce Yaratc'nn da cemal grntsn temsil eder. eytan'da yaratln negatif kutbunu ve Yce Allah'n cell grntsnn temsilcisidir. eytan ve melein oluturduu i kuvvetler, insan benliinde birlikte bulunmaktadr. Bu iki zt kuvvetin sava, insanlarda yaam boyu devam eder. Sava eytani kuvvetlerin kazanmas durumunda o benlik dnya planndaki snavn kaybederek azab ekecek, meleki kuvvetlerin zaferiyle de kul Allah'n istedii sfatlar kazandndan ebedi kurtulu ve mutlulua eriecektir. Ltuflandrlm kullar. ...Melekler ltuflandrlm kullardr. Onlar Allah'n sznn nne geemezler. Hep O'nun emri ile hareket ederler. (Enbia 21 / 26, 27) Melekler; gece gndz Allah'a ibadet eden, verilen emirleri yerine getiren, iyilik ve yardm grm kullardr. Fussilet 41 /38 : ...Rab'bin katnda bulunan melekler, hi usanmadan gece gndz Allah' tespih ederler. Erkeklik - diilik unsurlar. Rahman'n kullar olan melekleri diiler saydlar. Onlarn yaratlna tank mydlar? (Zuhruf 43 / 19) Meleklerin; maddi varlklara mahsus yemek, imek,uyumak ve erkeklik-diilik gibi unsurlar bulunmamaktadr. Necm 53 / 27: te ahirete inanmayanlar, meleklere dii isim takp duruyorlar. Sonsuz srat. Melekler ve Ruh (Cebrail), oraya miktar 50 bin yl olan bir gnde ykselirler. (Mearic 70 / 4) Bu ayet meleklerin akl almaz sratlerini ifade ediyor. Evrenin sonsuz mesafelerine, ancak meleki bir hzla eriilebilecei anlatlmtr. Meleklerin srat ve kudretleri, kanatl olmalaryla aklanmaktadr. Fatr 35 / 1: ...Melekleri ikier, er, drder kanatl eliler yapan Allah'tr. Meleklerin peygamberi. Allah, meleklerden de resuller seer, insanlardan da... (Hac 22 / 75) Ayetten meleklerin de tpk insanlarda olduu gibi peygamberleri olduunu reniyoruz. Kur'an'da meleklerin en ycelmi olanlarna Ruh ismi verilmitir. Cebrail (a.s.)'n bir ismi de Ruh'tur. Meryem 19 / 19 : Ruh (Cebrail) dedi : Ben sadece Rab'bimin elisiyim... Kur'an'da isimleri geen drt byk melek; Hz.Muhammed (s.a.s.)'e ve Hz.sa(a.s.)'y destekleyen Cebrail, kudret belirii ile grevli Mikail, sur fleyerek maherde dirilme srrna iaret verecek srafil ve lm melei Azrail byk ihtimalle meleklerin peygamberi durumundadr. Bakara 2 / 98: ...Kim Allah'a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrail'e ve Mikail'e dman olursa, bilsin ki Allan'da bu tr inkrclara dman kesilir.

Koruyucu melekler. Her insan iin, onu nnden ve arkasndan izleyen melekler vardr ki, kendisini Allah'n emrine bal olarak koruyup denetlerler. (Rad 13 / 11) Yce Yaratc, kullar zerinde mutlak hakimdir. nsanlar babo ve kendi haline braklmamtr. Her insana koruyucu melek gnderilmi, onlar tamamile denetim altna alnmtr. Yce Allah'n hkm ve denetiminde ki kulun hayat yks, ecel emri gelinceye kadar devam eder. lm, hastalk, kaza, sknt gibi felketler, Yce Yaratc'nn takdir ettii olu srlar gereidir. Tegabn 64 / 11: Allah'n izni olmadka hibir felaket gelip atmaz. man ve ilham melekleri. Muhakkak ki: Rab'bimiz Allah'tr deyip, sonra dorulukta devam edenler zerine melekler srekli inerek yle derler: Korkmayn, zlmeyin de, size sz verilen cennetle sevinin. Biz sizin hem bu dnyada ve hem de ahirette dostlarnzz.(Fussilet 41/30) Bu ayet ile bir Yaratl yasas aklanmaktadr. Yce Allah iman edenlere, yaratln pozitif kuvveti olan ilham melekleri ile rahmetini indirmektedir. Gnl ve akl merkezlerine inen bu meleki i kuvvetler, iman ve iradeyi takviye ederek kuvvetlendirir. Meleklerin insanlara yapt bu manevi yardma ilham denir. lham, Allah'n meleklerle gnllere indirdii duygu ve dncelerdir. nananlara ilh bir g katar. Artk o insan ktlklerden korunarak, Allah'n rza ve sevgisine ular. lm melekleri. De ki: Sizin cannz almaya vekil edilen lm melei cannz alacak, sonra dndrlp Rab'binize gtrleceksiniz. (Secde 32 / 11) Yce Yaratc'nn canmz almak iin grevlendirdii lm melekleri lm kolaylatran zel yeteneklerle donatlm bir kuvvettir. Dnya plannda Halifelik ile ltuflandrlm insan, ruh ile madde tesini ve beden ile de madde unsurumuzu tekil eder. te bu karmak durumumuzun ac ekmeden ayrlmas, Rab'bimizin bir rahmeti, zel bir enerji ve ilim ile donanm lm meleklerinin grevi olmutur. slmiyet'te Azrail'in lm meleklerinin ba olduu kabul edilmekle beraber, Kur'an'da kesin bir bilgi yoktur. Yukarda ki ayetten her insan iin ancak bir melein vazifelendirildiini reniyoruz. Nahl 16 / 32 : Melekler, iyi insanlar olarak (yaayanlarn) canlarn alrken: Selam size, yaptklarnza karlk cennete girin derler. Cehennemde ki grevliler. (Cehennemin) zerinde on dokuz koruyucu melek vardr. Biz cehennem ilerine bakmakla ancak melekleri grevlendirmiizdir. (Mdessir 74 / 30, 31) Melekler, yaratl gayeleri olarak Yce Yaratc'nn verdii grevleri yerine getiren kudretli varlklardr ki, cehennem ilerine de emredileni yapan Zabani olarak isimlendirilen ok sert azab melekleri vazifelendirilmitir. Mthi gleri ile arnacak varlklar terbiye ederler. Gnah ilemi kullarn arnma yapld cehennem, rpertici ismine ramen Yce Allah'n bir rahmetidir. KUR'AN'DA EYTAN eytan; isyankarln, fenaln ve ktln temsilcisidir. Kt cinlerin ve insanlarn dnda ayrca eytan diye bamsz bir varlk yoktur, cinlerden de olur insanlardan da. eytan, yaratln negatif kutbunu ve Yce Allah'n Cell grntsn temsil eder. Cin ve insan eytanlar. (eytan) Cinlerden de olur insanlardan da. (Nas 114 /6) eytan; bamsz bir varlk deildir, cinlerden de olur insanlardan da. nsanlarn dman olan kt kuvvetlerin temsilcisi eytanlar; phe ve kuruntu vererek, etkili telkinlerle insanlar kt yollara sevk eder. Yce Allah baz olu srlarna aklk getirmi, eytanlar Allah'tan vahiy alan peygamberleri etkileyememilerdir. Enam 6 / 112 : Biz her peygambere insan ve cin eytanlarn dman yaptk. eytani kuvvetlerin atas. Biz meleklere : Adem'e secde edin demitik. blis dnda hepsi secde etmiti. blis, cinlerdendi. Kendi Rab'binin emrine ters dt... (Kehf 18 / 50) blis, eytan denilen kt kuvvetlerin atasyd. Hz.Adem'in dnyaya gelmesinden daha nce, gzle grlmeyen zel bir ndan yaratlm cinlerdendi. Yce Allah'n emrine ramen Hz.Adem'e secde etmeyerek isyan etmi, bylece asi ve nankr bir kul olmutu. nsanlarn dman olan blis, nasl ki Hz.Adem'i kandrarak cennetten karmsa, blis'in nesilleri de dmanlk yaparak insanlar Allah'n yolundan saptracaktr. Ancak onlarn gerek iman sahiplerine hibir etkisi ve hakimiyeti olmaz. Hicr 15 /

39: blis dedi: Rab'bim beni azdrmana yemin ederim ki, yeryznde onlar iin mutlaka sslemeler yapacam ve onlarn tmn kesinlikle azdracam. lerinden ikiyzlle sapmam, samimi kullarn bunun dndadr. nsann dman. ... eytan size apak dmandr demedim mi?(Araf 7/22) eytann yaratlta ki temel grevi; insann iine phe, tereddt ve kuku vererek onlar imandan saptrmaktr. Melekler de onlarn doru yola girmeleri iin savarlar. te insan bu iki zt kuvvetin etkisiyle ile ekerek olgunlamas, bir yaratl kanunudur. Furkan 25 / 29: ...eytan insan rezil ve perian eden bir varlktr. eytann insana yapt etki. eytan insanlarn gslerine vesvese verendir.(Nas 114/5) Cin ve insan eytanlarnn insanlara yapt etkiye vesvese denir. Vesvese; phe, tereddt, kuruntu ve asl olmayan kukulardr. Ktln temsilcisi cin eytanlar, iman etmemi gnahkarlarn gnllerine inerek onlara gizli ve sinsice trl vesveseler fsldar. arpk gsterici telkin ile onlar aldatr bylece gayelerine ularlar. eytanlar; Allah'a, ahirete, meleklere, kadere inan konusunda kukuya drr. Fakirleeceksiniz diye kkrtarak insanlarn hrslarna hrs katarlar. uara 26 / 221, 223 : eytanlarn kime ineceini size haber vereyim mi? Onlar, her gnahkar iftiracya iner. Onlar eytanlara kulak verirler, oklar yalancdr. eytann ktlnden Allah'a snn. Eer eytann phe ve kuruntusu seni drtklerse, hemen Allah'a sn... (Araf 7 / 200) Eer eytan; lhi Yasalar'n aksine hareket etmen iin seni drtkler ve ktle sevketmek isterse, hemen Allah'a sn. nk o kovulmu eytan insann dmandr ve trl kandrma taktikleri uygular. nsanlarn gnln rahatlatacak, skntlarn giderecek ve doru yola iletecek tek kudret Yce Allah'tr. Rad 13 / 28 : ...Allah' anmakla gnller huzura erer. Allah'a ynelmeyenlere eytan musallat ederiz. Kim Rahman'n zikrine (Kur'an'a) kar kr olursa, ona bir eytan sardrrz; artk o, onun (yanndan ayrlmaz, ona srekli olarak ktlkleri telkin eden) arkada olur. (Zuhruf 43/36) Kim Allah'n Yasalar'n grmezlikten gelir ve ondan uzaklarsa, kendisine ktlkleri telkin eden bir eytan arkada olarak veririz. Araf 7 / 27 : Ey Ademoullar, eytan ana babanz ...cennetten kard gibi, sizi de aldatmasn. nk o ve yandalar, sizin kendilerini gremeyeceiniz yerden sizi grrler. Biz eytanlar inanmayanlara dost kldk. eytan inananlara zarar veremez. Gerek u ki: man edip de yalnz Rab'lerine snanlar zerinde eytann bir hakimiyeti yoktur. Onun hakimiyeti ancak kendisine dost edinenlere ve onu Allah'a ortak koanlaradr. (Nahl 16 / 99, 100) Gerek iman sahiplerine eytan hibir etki de bulunamaz. Onlar kendi sapk yoluna getiremez. Mcadile 58 / 10 : ...eytan, Allah'n izni olmadka inananlara hibir zarar veremez. man edenler sadece Allah'a gvenip dayansn. KUR'AN'DA CN Cin; gzle grlmeyen n gibi zel bir enerji biriminden yaratlm, akl ve bilin sahibi madde tesi bir varlktr. nsanlar gibi diili, erkekli aileleri ve topluluklar vardr. Bizden baka bir boyutta, arzda ve gkte saylarn ve cinslerini bilemiyeceimiz kadarnn yaamakta olduklarn Kur'an bildirmektedir. nsanlarda olduu gibi Yce Allah'a iman edenleri bulunmakla beraber, cin eytan blis gibi isyankr olanlar da vardr. Cinlere de kendi ilerinden peygamberler gnderilmitir. Cinleri ateten yarattk. Cinleri de dumansz ateten yaratt. (Rahman 55/15) Cinleri de (insandan) daha evvel kavurucu ateten yarattk. (Hicr 15 / 27) Ayette ki Dumansz ate ifadesi, bugnk teknoloji ile n, radyasyonu ve mikro dalgay tarif etmektedir. u halde cinler; n gibi grnmeyen canl varlklardr.Kavurucu ate, zellii ile yani zehirli olan radyasyon ile maddeye de etkili olmaktadr. nsanlar gibi akl, uur ve iradeye sahiptir. Allah'a kulluk iin var edilmitir. Ben cinleri ve insanlar sadece Bana ibadet etsinler diye yarattm. (Zariyat 51 / 56) Cinler de tpk insanlarda olduu gibi Allah'a kulluk etmeleri iin yaratlm ve onlar da lhi Yasalar'a uymakla ykml klnmtr. yi iler yapanlar cennete, ktlk yapanlar da cehenneme gidecektir.

Cinler topluluu. Ey cinler ve insanlar topluluu... (Enam 6 / 130) Cinlerin de insanlarda olduu gibi; bizim bilemediimiz ve gremediimiz ayr bir boyutta, yeryznde veya gkte toplu halde yaadklarn, diili, erkekli aileler oluturduunu, ailenin de tesinde topluluklar bulunduunu Kur'an ayetlerinden reniyoruz. Cin 72 / 6 : Dorusu insanlardan baz erkekler, cinlerden baz erkeklere snyorlard da, onlarn kibir ve azgnlklarn arttryorlard. Enam 6 / 128 : Allah onlarn hepsini toplad gn, Ey cinler topluluu, insanlarla ok uratnz der. Onlarn insandan olan dostlar, Ey Rab'bimiz biz birbirimizden yararlandk ve bize verdiin srenin sonuna geldik, derler. O da, Allah'n diledii hari, iinde sonsuza dek kalacanz yer, atetir, buyurur... eytani cinler ve iman etmi cinler. ... Bizlerden (cinlerden) iyi olanlar var, olmayanlar da var. eit eit yollara ayrlmz... Allah'a teslim olanlar da, hak yoldan sapanlar da bulunuyor. Allah'a teslim olanlar doruya ve hayra kavumulardr. (Cin 72 / 11, 14) Kur'an'n aklad gibi cinler iki ksmdr. Bir blm iyi ahlakl, hayrldr ki onlar Yce Yaratc'ya iman etmilerdir. Bir ksm da isyankar, ktln ve fenaln kaynadr ki; insanlar saptran, aldatan, vesvese veren iman etmemi blis gibi eytan denilen asi kullardr. Kehf 18 / 50: ...blis, cinlerdendi. Kendi Rab'binin emrine ters dt... Cinlere de peygamberler gnderilmitir. Ey cinler ve insanlar topluluu! inizden size ayetlerimizi anlatan ve u gnnzde (Kyamet Gn) yeryzne geleceiniz hususunda sizi uyaran peygamberler gelmedi mi? (Enam 6/130) Ayetten; insanlarda olduu gibi cinlerde de kendi aralarndan peygamberler gnderildiini, Allah'n Yasalar'nn anlatldn reniyoruz.

ZET
Melek konusunda drt kitapta da birbirine benzer reti bulunmaktadr. Ktln temsilcisi eytan, Tevrat'n yaratl blmnde ylan olarak grnm, ilk insan Adem'i kandrarak cennetten kovdurmutu. Tevrat ve ncil'de, Tanr'ya isyan ederek gnah ileyen melekler hem cin ve hem de eytan olarak isimlendirilmitir. eytanlarn insanlardan da olabilecei hususunda ncil ve Kur'an paralellik gsterir. Cin hususunda ncil ve Tevrat, Kur'an ile ayr retilere sahiptir. Kur'an'a gre iki trl cin vardr. Allah'a iman eden iyi huylu cinler ve isyan etmi ktln temsilcisi cinler ki onlara eytan denilmektedir. ncil ve Tevrat'a gre ise, gnah ilemi kt ruhlu meleklere cin denir. Cinlerin iman etmi iyi huylular yoktur. Ayrca, Hz.sa tarafndan Kt ruhlu cinlerin insanlardan karlmas hususu yalnz ncil'de konu edilmitir.

KADIN
Ycelerin Ycesi Allah'n ltfu ile yaratlan erkek ve kadn, bir btnn (benliin) ifletirerek var edilmi iki parasdr. Bu bakmdan onlar, hak ve deer asndan eittir. Yce Yaratc'larna kar kul olmann btn sorumluluklarn (sevap ve gnahlarn), ayni ykmllkle paylarlar. Her iki cinsinde yaratltan kaynaklanan farkllklar ve stnlkler vardr. Bu farkllklar, hukuk asndan birinin dierine hkmetmesi demek deildir. Her iki cins de birbirlerini tamamlamak iin grevlendirilmitir. Kuvvetin egemen olduu eski devirlerde, fizik gc daha zayf olan kadna deer verilmemi, adeta bir eya gibi kullanlmt. slmiyetin gelii ile kadn, yaratl gerei hakk olan konumunu ilk defa kazanm oldu. Buna ramen baz topluluklarn rf ve adetleri kadn, yava yava azalan bir tempo ile zamanmza kadar ezmeye devam etti.

Tevratta Kadn ncilde Kadn Kuranda Kadn zet

TEVRAT'TA "KADIN"
Tevrat'ta Kadn konusu ok Evlilik, Kadnla lgili Dier Konular bal altnda toplanmtr. OK EVLLK (srail, dier ismiyle Hz.Yakup) o gece kalkt; iki karsn, iki cariyesini, onbir olunu yanna alp Yakbuk Irma'nn s yerinden karya geti. (Yaratl 32 / 22) (Hz.shak'n iki olundan biri olan) Esav karlarn, oullarn, kzlarn, hayvanlarnn hepsini ... alp Yakup' tan ayrld... (Yaratl 36 / 6) Tevrat'a gre Hz.brahim'in de iki kars vard. ok evlilik; eski alarda btn dnyada olduu gibi srailoullar arasnda da, yaygn bir durumdayd. Erkek istedii kadar kadnla evlenir, beenmediklerini tek tarafl boayabilirdi. Ayrca onlar birok cariyelere de sahiptiler. Savata esir edilen veya para ile satn alnan erkek ile kadnlar; kle ve cariye snfn oluturmutu. Muhtelif ilerde kullanlr, mal gibi de satlrd. Cariyeler sahibinin btn arzularn, bu arada cinsel isteklerini de yerine getiriyorlard. Zenginler ve krallar, daha ok kadnlara ve cariyelere sahiptiler. Hz.Davut'un nce iki kars vard. Sonradan birok kars daha oldu. 2 Samuel 5 / 13 : (Hz.) Davud Hevron'dan ayrldktan sonra, Yerualim'de kendine daha birok cariye ve kar ald... Kral Sleyman Firavunun kznn yansra Moavl, Soydal ve Hititli birok yabanc kadn tand. 1 Krallar 11 / 1,3 : (Hz.) Sleyman'n kral kzlarndan yediyz kars ve yz cariyesi vard. Kocann karsn tek tarafl boamas. Eer bir adam evlendii kadnda yakksz bir ey bulur, bundan tr ondan holanmaz, Boanma belgesi yazp ona verir ve onu evinden kovar... (Yasa. 24 / 1) Kuvvetin, en byk l olduu eski alarda, kadna deer verilmezdi. Koca karsn boayarak evinden dar atar, diledii kadar baka e ve cariye de alabilirdi. KADINLA LGL DER KONULAR Kadnn yaratl. ...Adem uyurken, Rab Tanr onun kaburga kemiklerinden birini alp yerini etle kapad. Adem'den ald bir kaburga kemiinden bir kadn yaratarak onu Adem'e getirdi. (Yaratl 2/21-22) Adem te, bu benim kemiklerimden alnm kemik, etimden alnm ettir. dedi. Ona Kadn denilecek. Kadnn yaratl, bilgi seviyesi kstl olan o an insanlarna, kendilerinin anlayabilecei bir yk eklinde anlatlmt.

Kadn haklarnn karsnda olanlar, asrlarca nce Tevrat'ta aklanan bu bilgiyi kant gstererek, kadnn Adem'in kaburga kemiinden yaratldndan, ikinci snf insan olduunu ileri srmlerdir. Oysa kadn, erkein kaburga kemiinden yaratlmam, erkein uydusu da deildir, erkee eit ve ayni haklara sahiptir. Yce Tanr'nn insanlara ltfettii son vahiy kitab Kur'an, kadnn gerek yaratln ve erkek ile eit oluunu birok ayetlerle aklamtr. ( Bkz. Bu kitap, Kadn, Kadn Erkek Eitlii ) Erkek egemenlii. Rab Tanr kadna, ocuk doururken sana ok ac ektireceim dedi. Ar ekerek doum yapacaksn. Kocana istek duyacaksn, seni o ynetecek. (Yaratl 3 / 16) Kadn kocasnn ynetimindedir. Kendi istekleriyle ilgili bamsz olarak verdii kararlar; kocas hkmsz klar, deitirir veya onaylayabilirdi. Saym 30 / 13 : Kocas, kadnn kendi isteklerini denetlemesi iin adad ada, ya da ant ierek kendini altna soktuu ykmll onaylayabilir, ya da geersiz klabilir. Dul kalan kadn, kaynbiraderi ile evlenmeli. Birlikte oturan kardelerden biri olu olmadan lrse, lenin dulu aile dndan biriyle evlenmemeli. lenin kardei dul kalan kadna gidecek. Onu kendine kar olarak alacak. Ona kaynbiraderlik grevi yapacak. (Yasa. 25 / 5) Yasa. 25 / 6: Kadnn douraca ilk oul, len kardeinin adn srdrsn. yle ki, lenin ad srail'den silinmesin. Zinann cezas talanarak ldrlme. Eer bir adam baka birisinin karsyla yatarken yakalanrsa, hem kadnla yatan adam, hem kadn, ikisi de ldrlecek, srail'den ktl alacaksnz. (Yasa. 22 / 22) srailoullar'nda o ada zinann cezas talanarak ldrmeydi. Yasa. 22 / 23, 24: Eer bir adam kentte baka birine nianl bir kzla karlar ve onunla yatarsa, ikisini de kentin kapsna gtrecek ve talayarak ldreceksiniz. nk kz kentte olduu halde yardm istemek iin barmad, adam da komunun karsyla iliki kurdu. Aranzda ki ktl ortadan kaldracaksnz.

NCL'DE "KADIN"
ncil'de Kadn konusu Erkein Egemenlii, Kar Koca likileri, Zina ve Boanma balklar altnda toplanmtr. ERKEN EGEMENL Kadnlar toplantlarda konumamaldr. Kadnlar toplantlarda sessiz kalsn. Konumalarna izin yoktur. Kutsal Yasa'nn belirttii gibi, uysal olsunlar.(1.Korintliler 14/34) Kadn toplantlarda renmek istediklerini, ancak eve geldiklerinde kocasna sorabilir. 1.Korintliler 14 / 35 : renmek istedikleri bir ey varsa, evde kocasna sorsunlar. nk kadnn toplant srasnda konumas ayptr. Kadn erkee egemen olmasn. Kadn skunet ve tam bir uysallk iinde rensin. Kadnn retmesine, erkee egemen olmasna izin vermiyorum. (1.Timoteos 2/11) Kadn erkein altnda ikinci derecededir. 1.Timoteos 2 / 13, 14 : nk nce Adem, sonra Havva yaratld. Aldatlan da Adem deildi, kadn aldatlp su iledi. Bu bakmdan yneten, kadn deil erkek olmaldr. 1.Korintliler 11 / 9: Erkek kadn iin deil, kadn erkek iin yaratld. Kocalarnza baml olun. Ey kadnlar Rab'be baml olduunuz gibi, kocalarnza baml olun. (Efesliler 5 / 22) Tanr'ya baml olarak yasalarn, buyruklarn nasl yerine getiriyorsak, kadn da kocasna baml olarak isteklerini yerine getirmelidir. Efesliler 5 / 23,24: nk Mesih bedenin kurtarcs olarak kilisenin ba olduu gibi, erkek de kadnn badr.

Kadn dua ederken ban rtsn. Kadn ban aarsa, san kestirsin. Ama kadnn sa kestirmesi, ya da tra etmesi aypsa, ban rtsn.(1.Korintliler 11/6) 1.Korintliler 11 / 8,10,13: nk erkek kadndan deil, kadn erkekten yaratld. Erkek kadn iin deil, kadn erkek iin yaratld. Bu nedenle ve melekler uruna kadnn ba zerinde yetkisi olmaldr...Siz kendiniz karar verin. Kadnn ak bala Tanr'ya dua etmesi uygun mu? Pavlus'un bu aklamalarndan sonra, Hristiyanlkta san bir telini bile gstermeyen ba rtl rahibe kyafetleri olumu ve gnmze kadar gelmitir. slamiyette de rf ve adet gerei san bir ksmnn ak kald ba rts kullanlmakla beraber, Kur'an'da tm sa tellerinin grnmemesi gerektiine ait hibir ayet bulunmamaktadr. Salar tamam ile kapatan bir ba rts olan trban, Hristiyanlktan slamiyete gemi bir rtnme tarzdr. KARI KOCA LKLER sa u karl verdi: Kutsal yazlar okumadnz m? Yaratan, balangta insanlar erkek ve dii olarak yaratt ve yle dedi: Bu nedenle adam annesini babasn brakp karsna balanacak, ikisi tek beden olacak. (Matta 19 / 4,5) Erkek de kadn da birbirinin hakkn korusun. 1.Korintliler 7 / 3, 4: Erkek karsna, kadn da kocasna hakkn versin. Kadnn bedeni kendisine deil, kocasna aittir. Bunun gibi, erkein bedeni de kendisine deil, karsna aittir. Eler birbirine kar anlay iinde yaasnlar. 1.Petrus 3 / 1,7: ...Ey kadnlar, siz kocalarnza baml olun... Ey kocalar, siz de daha zayf varlklar olan karlarnzla anlay iinde yaayn. Erkek kadnn badr. Efesliler 5 / 23 : Mesih bedenin kurtarcs olarak kilisenin ba olduu gibi, erkek de kadnn badr. Grevliler tek karl olmal. Hz.sa ve Havarileri zamannda da, srailoullar'nda olduu gibi birok kadnla evlilik adet halindeydi. ok elilikten tek elilie geilmesi ile ilgili ilh bir yasa da yoktu. Ancak Pavlus, gzetmen ve grevlilerin topluma faydal olabilmeleri iin, tek kadnl olmalarn neriyordu. 1.Temoteos 3 / 2,12: ...Gzetmen...grevliler tek karl, ocuklarn ve evlerini iyi yneten kiiler olsun. ZNA VE BOANMA ... Karsn fuhu dnda bir nedenle boayan, onu zinaya itmi olur... (Matta 5 / 32) Zina etmeyeceksiniz dendiini duydunuz. Ama ben (sa) size diyorum ki, Bir kadna ehvetle bakan her adam, o kadnla zina etmi olur. (Matta 5 / 27,28) Zina, aralarnda evlilik ba olmayan kiiler arasndaki cinsel ilikidir. ncil; irkin bir gnah olan zinann dnda, evliliklerin sona erdirilmemesi uyars yapyor. Matta 5 / 31, 32: Kim karsn boarsa ona boanma belgesini versin denmitir. Ama ben (sa) size diyorum ki, karsn fuhu dnda bir nedenle boayan onu zinaya itmi olur. Boanm bir kadnla evlenen de zina etmi olur. Zinann cezas. ...sa'ya, retmen bu kadn tam zina ederken yakaland dediler. Musa, Yasa'da bize byle kadnlarn talanmasn buyurdu, sen ne dersin? (Yuhanna 8 / 4,5) Yuhanna 8 / 7,11 : sa... inizde kim gnahszsa, ilk ta o atsn dedi...(Onlar) Birer birer dar kp sa'y yalnz braktlar. Kadn ise orta yerde duruyordu. sa ona, Kadn, nerede onlar? Hibiri seni yarglamad m? diye sordu. Kadn, Hibiri, Efendim dedi. sa, Ben de seni yarglamyorum dedi. Git artk bundan sonra gnah ileme! Bu reti, yalnz Yuhanna ncili'nde bulunmaktadr. Kadn ayrlmasn, ayrlrsa evlenmesin, erkek de boamasn. 1.Korintliler 7 / 8, 11,40: ...Evli olmayanlarla dul kadnlara unu sylyorum: Benim gibi kalsalar daha iyi olur... Ama kendilerini denetleyemiyorlarsa evlensinler. nk iin iin yanmaktansa evlenmek daha iyidir... Kadn kocasndan ayrlmasn, ayrlrsa evlenmesin... Erkek karsn boamasn... Kadn, kocas yaadka kocasna baldr...Sanrm bende (Pavlus) de Tanr'nn Ruhu vardr.

KUR'AN'DA "KADIN"
Kur'an'da Kadn konusu ok Evlilikten Tek Evlilie Gei, Kadn Erkek Eitlii, E Dvlr M?, Boanma, Yahudi veya Hristiyan Bir Mslmanla Evlenebilir Mi ? OK EVLLKTEN TEK EVLLE GE slmdan nce birok toplumlarda ve Arabistan'da ok kadnla evlenme adeti vard. Bir erkek istedii kadar kadn alabilir be il onbe kadnla evlenme, normal olarak karlanrd. Zenginler ve krallar bu rakamlarm ok daha zerinde kadna sahipti. Kur'an; Yaratla ters den ve toplumun ahlakn bozan, insanlar birbirine dman eden ok evliliin karsndayd. lk aamada evlilik, en fazla drt kadna indirildi. ayet yetim (kzlarla evlendiiniz takdirde on)lar hakknda ADALET yerine getiremeyeceinizden korkarsanz, size hell olan (baka) kadnlardan ikier, er, drder aln... (Nisa 4/3) Ayetin birinci ksmnda, velisi olduklar yetim kz ve kadnlarla evlenmek, eer adaleti salamak ynnden sakncal ise, onlarla evlenilmemeli, o zaman baka kadnlarla evlenilmeli, uyars yaplmaktadr. Ayetin devamnda, her bir Mslmann ikier, er, drder, kadn alabilecei bildirilmi, bylece ok evlilik en fazla drt evlilikle snrlandrlmt. Bu bir emir deil, ancak sava, hastalk gibi zorunluluk hallerinde uygulanacak bir izindi. Kadn - erkek hak eitliine aykr, kadn hakszla uratarak erkee verilmi bir dl deil, toplumun ihtiyac iin yaplm bir grevdi. Hangi ada, hangi toplumlarda ve hangi artlar altnda uygulanacana ancak kamu otoritesi karar verecekti. Arabistanda kabileler aras savalarn neticesinde erkek kadna oranla azalm, dul kalan birok kadn zor duruma dmt. Hz.Peygamber (s.a.s.), dini yayma amac ile yapt evliliklerde, savata kocasn kaybeden kimsesiz dul kadnlarla nikhlanarak onlar koruma altna ald. Hz.Peygamber ok evlilik yasann dndayd. Allah'n Elisi, Hz.Hatice ile evlenerek tek evlilik yapm, 25 yllk mutlu bir beraberlikten sonra alt ocuklar olmutu. Sal ve gc yerinde, mutlak seme hakk olduu halde, Hz.Hatice'nin zerine ikinci bir e almamt. Ancak einin vefatndan sonra Yce Allah'n istei (vahyi) dorultusunda slm' yayma nedeni ile baka evlilikler yapt. O ada kiiler ok evli olsa dahi evlilik ba, o zamann insanlar arasnda akrabalk ve en etkili dostluk ba olarak alglanyordu. Bunun iin Hz.Peygamber ok evlilik yasann dndayd. Ahzab 33 /50 :...Peygamberin de kendisini almay diledii inanm kadn, dier mminlerle deil, srf sana mahsus olmak zere hell kldk... Bu evlilikler ok etkili olmu, birok dman kabile bylece slamlatrlmt. (Bkz. Bu kitap, Hz.Muhammed, Hz. Muhammed'in ok Evlilik Sebepleri ) Adaleti salayamazsanz tek kadn aln. ...Eer bu durumda (ok evlilikte) ADALET gzetemeyeceinizden korkarsanz, bir tek kadn aln, yahut elleriniz altnda bulunan cariyelerle yetinin... (Nisa 4 / 3) Ayetin son blmnde olan Yahut elinizin altnda bulunanlar cmlesine gelince bu, yrrlkte olan yeni bir hkm deildi. O zaman klelik ve cariyelik yrrlkte idi. Sahibinin, cariyesi ile cinsel iliki kurmas normaldi. Bu adet, topluma yerlemiti. Kur'an, cariyelerin de yararna olan bu yerleik adeti, kendi haline brakt. Zira onlarn da birleme ihtiyac vard. Halbuki onlar sahiplerinden bakalaryla birleme hakkna sahip deillerdi. Bu hak da onlarn elinden alnsa, onlara zulm olurdu. ayet cariye efendisinden hamile kalp ocuk dourursa ocuk anas olur, artk satlamaz ve efendisinin lmyle birlikte hrriyetine kavuurdu. Bu, kle ve cariyeliin kaldrlmas yolunda atlm bir admdr. nk cariye de zevce saylmtr. Nisa 4 / 25: inizden inanm, hr kadnlarla evlenmeye gc yetmeyen kimse, ellerinizin altnda bulunan inanm cariyelerinizden alsn... (Kaynak: Ate, Yce Kur'an'n ada Tefsiri, cilt 2, s.202) ok evlilikte ADALET gzetemeyeceinizden korkarsanz, bir tek kadn aln ilhi emri; ilk defa Kutsal Kitap'larn sonuncusu Kur'an ile aklanm ve Hz.Muhammed (s.a.s.)'in Elilii ile insanlara bildirilmiti. Koca, evlendii kadnlara mutlaka eit davranacak ve adaleti temin edecekti. Bunun iin sevgi, cinsel iliki, giyim - kuam, beslenme, gzel sz ve iyi davran eit olarak yaplmalyd.Kadnlar da birbirlerini kskanmamal, huzurlu olmalydlar. Oysa btn bu olanaklar temin etmek imkanszd. Ahzab 33 / 4: Allah bir insann gsne iki kalp koymad... ayeti ile de sevginin ancak bir ee verilebilecei belirtiliyordu.

steseniz de kadnlar arasnda adaleti salayamazsnz. Ne kadar isteseniz de kadnlar arasnda ADALET yapamazsnz. yle ise (birine) tamamen ynelip tekini askda (kocasz) brakmayn. (Nisa 4 /129) Kur'an, bu ayet ile tek evlilii kesinletirmitir. Eler arasnda adalet temin edilemeyecekse, o zaman gnah ilenmi olacandan, en dorusu ve uygun olan tek evliliktir. Bylece yaratla da uymayan arpk dzenin meydana getirdii huzursuzluklar, dmanlklar sona erecek, mutlu bir aile ve shhatli bir toplum kazanlacaktr. Ancak Hz. Muhammed (s.a.s.)'den sonra erkein bencilliine dayal rf ve adetler devam etmi, Kur'an ile verilen haklar tekrar geri alnmt. KADIN ERKEK ETL Kadnn Yaratl Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten (candan) yaratan, ondan eini var eden, ikisinden de birok erkekler ve kadnlar reten Rab'binize kar gelmekten saknn... (Nisa 4 / 1) Ayette vurgulanan Sizi bir tek nefisten yaratan, ondan eini var eden ifadesi, tek nefsin blnmek suretiyle iftletirilmesiyle ayni zamanda ve birlikte iki nefis yaratlm olduunu aklyordu. Yani bir btn; tm zellikleriyle iki paraya blnm biri erkek dieri kadn olan zt ikizlerini oluturmutur. u halde erkek nasl bir insan ise, kadn da yledir. kisinden de birok erkekler ve kadnlar retti. Ayetinde de akland gibi, bir tek nefsin blnmesi ile iki insan olarak meydana gelen Adem ile Havva ve onlarn da birbirleleriyle birlemesinden birok erkek ile kadn remitir. 14 asr nce inen Kur'an, bu olu srlarn mucizev olarak Yasin 36/36 da yle aklamt : O ne Yce Allah'tr ki her eyi (zevc) ift yaratmtr; arzn kardklarndan, kendi nefislerinden ve daha nice bilmediklerinizden. Ayet iftleri gurupta toplamaktadr. 1) Arzdan kan iftler, 2) nsan nefsinde ki iftler, 3) Bilmediimiz iftler. ift yaratlma gerei, Nobel Fizik dl'n kazanan nl Parite Teorisi'ni aynen temsil etmektedir. ift (zevc) deyiminin Ltince karl Paritedir. Bu teoriye gre: Her varlk, benzer ve zt ikizi ile birlikte ayni anda doar. rnein gnlk hayatmzdaki ift oluumu; elektriin art-eksisinde, mknatsn kuzey ve gney kutuplarnda farkederiz. Evrende maddesel bir parack tek bana meydana gelmez, mutlaka iftleriyle birlikte doar. Bir protonun yaratld yerde, zt ei de (anti proton) beraber var edilir. rnein atom, art ykl ekirdei ve etrafnda dnen eksi ykl elektronlar ile birlikte oluur. Keza Samanyolu Gkadas ekseni etrafnda dnen Gne ve onun uydusu dnyamz da ayn yasaya tabiidir. Bunlar ekim (gravidasyon) ve ekime kar koyan aralksz jiroskopik dnme hareketi ile hayatlarn srdrmektedir. Sonu olarak kadn, erkein kaburga kemiinden yaratlmam, hibir eyrilii ve eksiklii de yoktur. Tek bir nefsin (btnn) ayni zamanda ikiye blnmesi ile erkek ve kadn var edilmitir. Ancak onlar yaratl zelliklerine gre, birbirini tamamlayc olarak ayr ayr grevlendirilmitir. Erkek ile kadnn eitlii. nanan erkekler ve inanan kadnlar birbirlerinin dostlar ve yardmclardr. yilii emrederler, ktlkten men ederler, namaz klar, zekt verirler, Allah'a ve Elisi'ne itaat ederler... (Tevbe 9 / 71) Erkek ile kadn; dost olarak her alanda yanyana birbirlerine yardm ve arkadalk edecekler, yaamlar boyunca toplumlarnda ayni haklara sahip olduklar gibi, sorumluluk ve grevleri de birlikte paylaacaklardr. Yukardaki ifade ak olarak erkek ve kadn eitliini vurgulamaktadr. Yaratltan kaynaklanan farkllklar dnda, Allah katnda kul olma sorumluluklar ile deer ve hak asndan durumlar da birbirine eittir. Bakara 2 / 187: ...Onlar (kadnlarnz) sizin iin birer elbise, siz de onlar (erkekleriniz) iin birer elbisesiniz. Kadn ile erkein deer eitlii; elbise benzetmesinde de aka belirtilmi, giysiler insanlar koruyarak nasl scak tutuyorsa, eler de birbirine kar elbise gibi ayn durumda scak, koruyucu ve ekicidir. Bylece erkek kadn, kadn da erkei tamamlamaktadr. Erkek kadna egemen midir? Erkekler kadnlar (kavvm) gzetip kollaycdrlar. undan ki Allah, insanlarn bazlarn bazlarndan stn klmtr... (Nisa 4 / 34) Bu ayet erkein kadna egemenliine, onu ynettiine yorumlanmtr. Oysa ayette kullanlan kavvm kelimesinin Arapada birok manas vardr. Burada kullanld gibi bir manas koruyucu, kollayc, gzetici demektir. Ayrca; hizmet eden, hakim, ynetici gibi anlamlar da ierir. Kavvam kelimesinin

manas yalnz ynetici, ynetmen kabul etmek ve dolaysiyle erkee kadnn zerinde bir hak tanmak, Kur'an'n ruhuna ve adaletine ters der. nsanlarn bazlar, bazlarndan stn klnmtr. fadesinin anlam; gerek kadn ve gerekse erkein yaratl farkllndan kaynaklanan birbirine stn zelliklere sahip olmasdr. Nice kadnlar vardr ki; fiziksel g, alma kabiliyeti, bilgi ve aklda birok erkekten stndr. Nice erkek de ayni ekilde bu meziyetleri ile birok kadndan daha stndr. sra 17 / 84: Herkes varlk yapsna uygun i grr. Ataerkil bir anlay ile Bakara 2 / 228 ayeti de erkein egemenlii ve aile reislii hakk olarak dnlmtr: ...Erkeklerin kadnlar zerinde bulunan haklar gibi, kadnlarn da erkekler zerinde haklar vardr. Erkeklerin kadnlar zerinde bir derece fark vardr. Ayette : Erkeklerin kadnlar zerinde bir derece fark vardr. ifadesinin manas, erkein zellii icab kavvam oluu, yani kadn kollayp gzetme yetenei oluundandr. Kur'an'da erkein kadnn yneticisi olduuna ait hibir ak hkm yoktur. Ne erkek kadna ve ne de kadn erkee egemenlik kuramaz. Her ikisi de birbirini tamamlamak zere eit hak ve sorumluluklar ile Yce Allah tarafndan yaratlmtr. Rum 30 / 21 : Birbirinizle huzur ve skunet bulasanz diye, size kendi cinsinizden eler yaratp aranza sevgi ve merhamet koymas, Allah'n ayetlerindendir. Allah katnda erkein veya kadnn en deerlisi. Ey insanlar! Biz sizi, bir erkek ile bir diiden yarattk. ... Hi phesiz Allah katnda en deerliniz takvaca en ileri olannzdr. (Hucurat 49 / 13) Takva; korunma, saknma demektir. Yce Yaratc'ya snp teslim olarak her trl gnahlardan korunmann gayreti iine girmektir. ster erkek isterse kadn olsun, Yce Allah'n enok sevdii kulu takva sahibi olandr. Kur'an bu ayet ile bir Yaratl Yasas nn deer lsn aklyor. nsann cins, mevki, snf, zenginlik, rk, blge farkndan kaynaklanan stnlkleri tamamyla siliyor. Mutlak deer ls olarak imandan sonra, yaklak on temel ibadet emri olan takva sfatlarna sahip olmasn esas alyor. (Bkz. Bu kitap, Kurtulu, Kurtuluun En st art) Takva sfatlar; nfak ve Sevgi, Namaz, Zekat, Af Edici ve Dileyici Olma, Sabr, Oru, Muhsin Olma, Ahde Vefa, Adalet ve Drstlk, lim gibi sfatlar Yce Yaratc'nn istedii ilhi zelliklerdir. te bu sfatlara en ok sahip olan ister erkek isterse kadn olsun, Allah katnda en deerli olandr. Yunus 10 / 63 : Allah'n dostlar, iman edip de takvaya sarlm olanlardr. Ailede ynetim ura iledir. ...man sahiplerinin i ve ynetimleri, kendi aralarnda bir uradr. (ura 42 / 38) ura (Danma kurulu); herhangi bir konu iin bilgi ve ilmin nda karlkl gr, fikir alverii ile en doruyu elde etme almalar yapan kurula denir. Kur'an tm i ve ynetimlerin ura ile yaplmasn emretmektedir. Her konuda en doru ve en gzel olan, bu danma kurullar ile bulunacak, bylece toplum da sorunlarn zerek geliecektir. Aile en az bir kadn ve bir erkein kurduu sosyal yapdr. Baka bir ifade ile aile; en kk bir topluluk, topluluk ise byk bir ailedir. Kur'an, bir toplum ekirdeini tekil eden ailenin ok iyi kurulmasn, korunmasn ve ilemesini istemektedir. Ailenin tm sakinleri hak ve sorumluluk sahibidir. Kur'an'da ailenin idaresi, bamsz olarak ne erkee ve ne de kadna verildiine ait kesin bir ifade yoktur. Yuvann ynetimini, eler birlikte eit haklar ile yrtmelidir. Kar - koca ailenin tm bireyleri ile birlikte ura (danma kurulu) oluturarak, karlkl danma ve fikir alverii ile sorunlarda doru kararlar alnmas iin almalar yaparlar. Karlkl sevgi ve sayg ile birbirinin haklarna ve sorumluluklarna uyumluluk iinde yuvann ahengi ve huzuru salanr. Bylece toplumlar ileriye gtrecek, onlar gelitirecek demokrasinin temelleri de aile ocanda atlm olur. Maalesef baz slm lkelerinin geliememesinin en byk nedeni, Ku'an Yasalar'nn gereince uygulanmamasndan kaynaklanmaktadr. Ali mran 3 / 159 : ...(Resulm) ve ynetim hususunda onlarla uraya git... E DVLR M? ... Sadakatsizlik ve iffetsizliklerden ekindiiniz kadnlara nce t verin, yataklarnzda yalnz brakn, nihayet onlar bulunduklar yerden uzaklatrn (dvn?)... (Nisa 4 / 34) Ayette; sadakatsizlikten ve iffetsizlik yapmalarndan korkulan kadnlar iin, kocaya sra ile tatbik edilmek zere yaptrm nerilmektedir. 1) Einize nce t verin 2) Eer birincisi fayda vermiyorsa, yataklarnda yalnz brakn, yani onlarla cinsel ilikiye girmeyin. 3) Her iki uygulamadan da netice alnmyorsa, daha etkili olarak onlar bulunduklar mahalden uzaklatrp baka bir yerde oturmaya mecbur edin. Kur'an'n gayesi; toplumun ekirdeini tekil eden aileyi salamlatrmak, yuvann bozulmasn nlemektir. te bu nc yaptrmda mfessirler arasnda fadribuhnne ifadesinin

anlamnda anlamazlklar km, baz mfessirler (bu kelime genel manas icab dvn anlamndadr) tezini savunmutur. Ayette ki fadribuhnne ifadesi, Arapa'da yirmiye yakn manas bulunan darb kelimesinden treyen bir emirdir. Kur'an'da darb szc aada ki ayetlerde kullanlmtr. Darb : rnek verme, rneklerle anlatma. (rnek olarak bkz. brahim 24, Nahl 75- 76, Rum 28) Gezip dolama, seyahat etme (bkz. Nisa 94, Maide 106) Yol ama (bkz. Th 77) Uzaklatrma, uzak tutma (bkz. Zuhruf 5) Mhrleme, damgalama, tkama (bkz. Bakara 61, Kehf 11). Yz ve srta vurma (bkz. Enfal 50, Muhammed 24) Elle vurma (bkz. Saffat 93) Boyun ve parmaklar vurup uurma (bkz.Enfal 12) Bir aletle (sopa v.s.) vurma (bkz.Bakara 60, Araf 160, uara 63, Sad 44) te grld gibi birok manas bulunan darb kelimesi; bu ayette uzaklatrma anlamnda kullanlmtr. Hz. Muhammed (s.a.s.)'in de uygulamalar ayni yndedir. Eer burada szck dvn olarak alglansa, o zaman e, iffetsizlik fiilini ilemeden phe zerine kocadan dayak yemi olacakt ki, byle bir yaptrm Kur'an'n evrensellii ve adalet ilkeleri ile badaamazd. Kur'an'da dvme cezas (Nur 24 / 2); ister kadn ve ister erkek olsun, ancak drt ahitle ispatlanarak kesinlemi zina suuna verilmitir. (Bkz. Prof.Dr. YaarNuri ztrk - slm Nasl Yozlatrld. s. 341-348) Ayetin snnete gre uygulanmas. Snnet, Hz.Peygamber (s.a.s.)'in sz ve fiilleridir. Yce Allah'n lhi Yasalar'n bildirmek ve nasl uygulandn insanlara gstermekle grevlendirilen Allah'n Elisi; kadnlara her zaman sevgi ve saygyla yaklam, hanmlar zaman zaman geimsizlik gstermelerine ve kendisini zm olmalarna ramen, onlara ok iyi davranmtr. Bu durum Kur'an'da Ahzab 33 / 28-34 ve Tahrim 66 / 1-5 ayetlerine de yansmtr. Sizden hi biriniz, klesi imi gibi karsn dvmesin. Akam bir yataa yatacanz einizi nasl dvebilirsiniz. gibi szler sylemi, hanmlarna hayat boyunca bir fiske bile vurmamtr. Nisa 4 / 34 ayetinin uygulanmas bakmndan Hz.Muhammed (s.a.s.)'in elerinden, zina suu isnat edilen Hz.Aie ile ilgili ifk (iftira) olay ok nemlidir. Hz.Aie ei Hz.Peygamber (s.a.s.) ile beraber gittii bir seferden dnte, konaklanlan mahallin uzana tuvalet ihtiyac iin gitmi ve bir mddet sonra geriye dnmtr. Ancak gerdanlnn boynunda olmadn farkedince, tekrar ayn yere gidip onu aramaya balar. Bu srada Hz.Aie'nin yokluundan habersiz olan askeri kafile, oradan hareket eder. Hz.Aie gerdanln bulup geri dndnde, kafileden kimse kalmamtr. Yokluunu farkedenler, geriye dnp beni alrlar diye orada beklemeye balar. Daha sonra askeri birliin grevli artlarndan olan Safrn, beklemekte olan Hz.Aie'yi grerek devesine bindirir ve askeri birlie ulatrr. Fakat mnafklar Hz.Aie'yi iffetsizlikle sulamakta gecikmezler. Bu olaydan sonra Hz.Peygamber (s.a.s.) eini dvmemi, Hz.Aie'de zntden hastalanarak babas Hz.Ebubekir'in evine tanmt. Bir mddet sonra Yce Yaratc'dan beklenen vahiy Nur 24 / 11-21 ayetleriyle gelmi, mminlerin annesi Hz.Aie temize kmt. Bu olay, ilh bir tatbikat ile bizzat Hz.Peygamber (s.a.s.)'in ailesi iinde uygulanm olmaktadr. (Bkz. ztrk, Asr Saadetin Byk Kadnlar) BOANMA Hakem - hakim ile boanma. Eer kar kocann aralarnn almasndan endie ederseniz, erkein ailesinden bir hakem / hakim ve kadnn ailesinden bir hakem / hakim gnderin. Bunlar uzlatrma isterlerse, Allah kadn ve erkein aralarn dzeltmede onlar baarl klacaktr. (Nisa 4 / 35) Kur'an boanma sebebi olarak geimsizlii kabul etmitir. Tm gayret ve almalara ramen eler arasnda ki anlamazlk ve iddetli geimsizlik devam ederse, yuva yaanmaz hale gelir. Kar koca arasndaki sevgi ve efkat yerini kin ve nefrete brakr. Bu gibi zorunluluk hallerinde boanma en gzel yoldur. Kur'an, nasl boanlacana ait kesin bir hkm getirmemitir. Boanma ile ilgili ayetler; zaman ve evre artlarna gre, z bozulmadan yeniden yorumlanarak, boanma ekli ve usul belirlenmelidir. slmiyet'te iki defa boanm olan elerin evlilik balar kopmaz, tekrar birbirlerine dnme imkn vardr. Eer birbirlerine dnmezlerse, nikah szlemesi sona ermi olur. Boanmalarda karar ve hkm makamlar her devirde baka baka olmu, gnmzde de Devlet'imiz, Sulh Mahkemelerini grevlendirmitir. Kur'an; yukarda grld gibi, hem kadna hem de erkee hakem - hakim aracl ile boama ve boanma hakkn vermitir. slam alimleri, kt davranma ve geimsizlik sebebiyle kendisine bavurulmas halinde, hakimin durumu hakemlere intikal ettireceinde birlemilerdir. Hakemler duruma gre aray bulmak ve dzeltmek, bu mmkn olmazsa bedelli yahut bedelsiz evlilik hayatna son vermek yetkisine sahiptir. Anlan ayet ile sahbe (Hz. Peygamber zamannda yaayanlar) nin uygulamas bunu gstermektedir.

(Bkz. Mesut Kaynak, Kur'an'da Kadn, Boanma) YAHUD VEYA HIRSTYAN BR MSLMANLA EVLENEBLR M? Kitap sahibi kadnlar ile evlenmeniz size helldir. ... Sizden nce kendilerine kitap verilmi olanlarn iffetli hanmlar da; mehirlerini (Nikahta verilen mal veya para) vermeniz, zinadan uzak kalmalar ve unu bunu dost tutmamalar artyla size helldir... (Maide 5 / 5) Yahudi veya Hristiyan olsun Kitap sahibi btn iffetli, namuslu kadnlar ile Mslman erkeklerin evlenmeleri helldir. Onlar ile yuva kurmak, oluk ocuk sahibi olmak ayetin ak hkm gereidir. Hz.Peygamber (s.a.s.)'in Hayberli bir Yahudi kz olan Safiyye'yi e olarak almas, byle bir evlilie rnek olarak gsterilebilir. Kitap sahibi erkek ile Mslman bir kadn evlenebilir mi? Kur'an'da Kitap sahibi kadnlar ile evlenmek helal olduu halde, erkeklerinin Mslman hanmlarla nikhlanmalar ile ilgili bir hkm bulunmamaktadr. O zamann Fkh ulemas : Yahudilerin zeyir'e, Hristiyanlarn da Mesih'e Allah'n olu dedikleri iin Allah'a ortak komular, bylece mrik (Allah'a ortak koan) olmulardr. Mrikler ile Mslmanlar dinen evlenemezler. Ayrca doacak ocuk babaya tabi olduundan, Allah'a ortak koan bir dine bulaarak kt yetieceinden topluma da zarar verecektir. gerekesi ile Mslman hanmlarnn Kitap sahibi erkekler ile evlenmesi dinen yasaktr. kararn almlardr. Kur'an; Kitap sahibi hanmlar ile Mslman erkeklerin evlenmeleri hakknda ak bir hkm getirmesine ramen, erkekleri ile Mslman kadnlarnn nikahlanmalar hakknda hibir yasa olmamasnn anlam, iman sahibi kullarn bu evlilie karar verirken dikkatli olmalar iin uyarmaktadr. Yahudi veya Hristiyanlarda, bizim dinimizde olduu gibi kt olan kfirler (iman etmeyenler) ile iman eden iyilerin de bulunduu bir gerektir. Bakara 2 / 105 de Kitap sahibinin kfir olanlarn yle tanmlyor: ...Kitap sahibinden olan kfirler de, mrikler de size bir hayr indirilmeseni istemezler Ali mran 3 / 113-115 da Kitap sahibinin inanl olanlar iin de yle buyurmaktadr: Kitap sahibi iinden Allah huzurunda el balayan, hak ve adaleti ayakta tutan bir zmre de vardr. Gece saatlerinde secdelere kapanm olarak Allah'n ayetlerini okurlar. Allah'a ve Ahiret Gn'ne inanrlar, iyiyi ve gzeli emrederler, kty ve irkini yasaklarlar. Hayr ilerinde yarrca koarlar. te bunlar bar ve iyilik sevenlerdir... Allah takva sahiplerini ok iyi bilmektedir. u halde Kitap sahibi iinden inanl, hayrsever, drst bir erkek ile Mslman bir kadn niin evlenmesin? Bunun iin taraflarn birbirini iyi tanmas ve inanlar hususunda bilgi sahibi olmalar gerekir. Kur'an; ilk peygamber Hz.Adem'den son peygamber Hz. Muhammed (s.a.s.)'e kadar, insanlara vahiy ile gelmi kitaplarn getirdii dinin btnne slam demektedir. u halde Allah'a snp iman etmi kitap sahibi bir zat da Mslmandr. Ali mran 3 / 84 : De ki: Biz Allah'a iman ettik. Bize indirilene (Kur'an'a), brahim'e, smail'e, shak'a, Yakub'a ve torunlarna indirilene, Musa'ya, sa'ya ve peygamberlere Rab'lerinden verilene de inandk. Onlarn hibiri arasnda bir ayrm yapmayz. Ve biz, Allah'a boyun een Mslmanlarz. Vahiy ile gelmi btn kitaplar Allah katnda kutsaldr. Onlara inananlara da Kur'an Mslman demektedir. O an artlarna gre verilmi : Kitap sahibi erkek ile Mslman bir kadn evlenemez hkm, zamanmza uygun ada bir Din uras ile yeniden incelenerek halkmzn aydnlatlmas Kur'an emridir.

ZET
Tevrat'ta ok evlilik adet haline gelmiti. Erkein mutlak egemenlii vardr, karsn tek tarafl boar ve evinden kovabilir. Zina, talanarak ldrlecek kadar ar bir sutur. ncil'de de ok evlilik olmakla beraber, grevlilerin tek kadnl olmal istei vardr. Erkein egemenlii sz konusudur. Kadn dua ederken ban rtmelidir. Salarn bir telini bile gstermeyen "trban" bir rahibe kyafetidir. Erkek karsn boamamal, kadn da kocasndan ayrlmamaldr. Kur'an'da ise ok evlilikten tek evlilie geilmitir. Kadn erkek eitlii vardr. ster kadn olsun, ister erkek, Allah katnda en deerli insan takva sahibi olandr. Kur'an'da mana kaydrmas yaplarak kadn dvlr iftiras yaplmtr. E, hibir zaman dvlmez. Hz.Peygamber (s.a.s.) kadnlara bir fiske bile vurmamtr. iddetli geimsizlik hallerinde boanma, en gzel yoldur. Kadn veya erkein ayr ayr boanma hakk vardr, bu ilem hakem - hakim ile yaplr. Mslmanlarla Kitap sahibi olan Yahudi veya Hristiyanlar evlenebilir.

NSAN'DA SEVG
Sevgi, Yce Allah'n sonsuz hazinesinden insanlara yanstt esiz bir duygudur. Bir eye ve kimseye kar duyulan ve gnlden fkran bu hisler, sonsuz mutluluklarn yaanma nedeni olur.

Tevratta nsan Sevgisi ncilde nsan Sevgisi Kuanda nsan Sevgisi zet

TEVRAT'TA "NSAN SEVGS"

Tevrat'a gre nsan'da Sevgi konusu, Komu Sevgisi, E Sevgisi, Yalya Sayg-Kklere Sevgi olarak balkta toplanmtr. KOMU SEVGS Komunu kendin gibi seveceksin (Levililer 19/18) Toplumun ayakta kalmas ve shhatli bir yapya kavumas iin komuluk ilikileri ok iyi olmaldr. Ayrca lkedeki yoksullar da korunup gzetilmelidir, Levililer 19/34 : lkemizde bir yoksul senin misafirin olursa, ona sizden biri gibi davranacak ve onu kendiniz kadar seveceksiniz. nk Msr'da siz de yoksuldunuz. E SEVGS Kadn sevdii kocasndan (Yasa 28/56) Toplumun en k olan aile yapsnn salkl olmas, elerin birbirine olan sayg ve sevgisi ile mmkndr. O zaman sevgi ile byyp iyi yetien ocuklar da topluma faydal olur. Yasa 13/6: Sevdiin karn YALIYA SAYGI - KKLERE SEVG Rab'bin sana emrettii gibi babana ve annene sayg gster ki, mrn uzun olsun. Tanrn Rab'bin sana vermekte olduu toprakta sana iyiylik olsun. (Yasa 5/16) Tevra'ta byklere saygnn, kklere sevginin nemi, birok ayette vurgulanmtr. Yasa.28/49: Yallara sayg, kklere sevgi Bilhassa anne ve babaya kar gsterilmesi gereken saygnn nemi, Tanr'nn srailoullar'na verdii On Emir in beinci srasnda yer almtr. zellikle ocuklarnn onlara isyan etmesi, hi aff olmayan bir sutur. Yasa 21/18,21: Eer bir adamn inat ve asi, babasnn ve annesinin szn dinlemeyen bir olu olursa ehrin ihtiyarlarna diyecekler, bu bizim olumuz inat ve asidir, szmz dinlemez ehrin btn adamlar onu tala talayacaklar ve lecek aramzdan ktl kaldracaksn ve btn srail iitip korkacaktr.

NCL'DE "NSAN SEVGS"

ncil'e gre nsan'da Sevgi konusu, balk altnda toplanabilir. Negatif Sevgi, Pozitif Sevgi ve sa Mesih Sevgisi. NEGATF SEVG Dnya Sevgisi ve Para Sevgisi gibi bo ve aldatc duygulardr. Dnya sevgisi. Dnyay da dnyaya ait eyleri de sevmeyin. Dnyay sevenin Baba'ya sevgisi yoktur. (1. Yuhanna 2 / 15) Dnyasal duygular benliin istekleridir. 1. Yuhanna 2/16,17: Dnyaya ait olan herey benliin tutkular, gzn tutkular, maddi yaamn verdii gurur, Baba'dan deil dnyadandr. Dnyada dnyasal tutkular da geer, ama Tanr'nn isteini yerine getiren sonsuza dek yaar.

Para sevgisi. Hi kimse iki efendiye kulluk edemez. Ya birinden nefret edip brn sever, ya da birine balanp brn hor grr. Siz hem Tanr'ya, hem paraya kulluk edemezsiniz. (Matta 6 / 24) Para sevgisi, insanlar imandan saptrr. 1. Timoteos 6 / 10 : ...Her trl ktln bir kk de para sevgisidir. Kimileri zengin olma hevesiyle imandan saptlar, kendi kendilerine ok ac ektirdiler. POZTF SEVG Pozitif Sevgi, Tanr'nn istei dorultusundaki sevdii, honut olduu duygulardr ki bunlar; Komu Sevgisi, Birbirinizi Sevin, Dmanlarnz Sevin, E Sevgisi, Anne-Baba ve ocuk Sevgisi gibi duygulardr. Komu sevgisi. ...Komunu kendin gibi seveceksin. (Matta 19 / 19) Sevgi, Kutsal Yasa'nn uygulanmasdr. Romallar 13 / 9-10 : ...Komunu kendin gibi seveceksin. Seven kii komusuna ktlk etmez. Bu nedenle sevmek, Kutsal Yasa'y yerine getirmektir. Birbirinizi sevin. ( sa ) Size yeni bir buyruk veriyorum : Birbirinizi sevin. Sizi sevdiim gibi sizde birbirinizi sevin... (Yuhanna 13/34) Birbirimizi seversek grmediimiz Tanr'y da sevmi oluruz. 1. Yuhanna 4/7,20: Sevgili kardelerim, birbirimizi sevelim. nk sevgi Tanr'dandr. Seven herkes Tanr'dan domutur ve Tanr'y tanr... Hi kimse hibir zaman Tanr'y grm deildir. Ama birbirimizi seversek, Tanr iimizde yaar ve sevgisi iimizde yetkinlemi olur... Tanr'y seviyorum, deyip kardeinden nefret eden yalancdr. nk grd kardeini sevmeyen, grmedii Tanr'y sevemez. Dmanlarnz sevin. Komunu seveceksin, dmanlarndan nefret edeceksin dendiini duydunuz. Ama ben (sa) size diyorum ki, dmanlarnz sevin, size zulmedenler iin dua edin. (Matta 5/43,44) nk Tanr kt kiilere kar da merhametlidir. Luka 6/35-36: Ama siz dmanlarnz sevin, iyilik yapn, hibir karlk beklemeden dn verin. Alacanz dl byk olacak, Yceler Ycesi'nin oullar olacaksnz. nk O, nankr ve kt kiilere kar iyi yreklidir. Baba'nz merhametli olduu gibi, siz de merhametli olun. E sevgisi. ...Kocalar da karlarn kendi bedenleri gibi sevmelidir... (Efesliler 5 / 28) Eler tek beden gibidir. Koca karsn sevmeli, kadnda kocasna saygl olmaldr. Efesliler 5/31, 33: ...Adam annesini babasn brakp karsna balanacak...Her biriniz karsn kendisi gibi sevsin, kadn da kocasna sayg gstersin. Anne, baba ve ocuk sevgisi. Annesini ya da babasn beni (sa) sevdiinden ok seven bana layk deildir. Olunu ya da kzn beni sevdiinden ok seven bana layk deildir. (Matta 10/37) Anne, baba ve ocuk sevgisi ok byktr. Ancak Hz. sa Mesih'e olan sevgi, onlarn da stnde olmaldr. Matta 19 / 19 : Annene babana sayg gstereceksin... SA MESH SEVGS Kim buyruklarm bilir ve yerine getirirse, ite beni seven odur. Beni seveni Babam da sevecektir. Ben de onu seveceim... (Yuhanna 14/21) Mesih'in sevgisinden bizi kim ayrabilir? Sknt m, elem mi, zulm m, alk m, plaklk m, tehlike mi, kl m? (Romallar 8/35) sa Mesih'i seviyor, sevinle doluyorsunuz. 1. Petrus 1/8,9: Mesih'i grmemi olsanz da O'nu seviyorsunuz. u anda O'nu grmediiniz halde O'na iman ediyor, szle anlatlmaz yce bir sevinle couyorsunuz. nk imannzn sonucu olarak canlarnzn kurtuluuna eriyorsunuz.

KUR'AN'DA "NSAN SEVGS"

Sevgi, insann bir kimseye veya bir eye kar besledii esiz bir duygudur. Bu his, Yce Yaratc Kudret'in bize en byk ltuflarndan biridir. Bakara 2/216: Bir eyi sevebilirsiniz, o ey sizin iin

ktdr; bir eyden tiksinirsiniz, o ey sizin iin hayrldr. Allah bilir, siz bilmezsiniz. Ayeti bizi uyarmakta, sevgi duygumuzu Yce Allah'n istekleri dorultusunda kullanmamzn gereini vurgulamaktadr. Kur'an'n nda nsanda Sevgi balk altnda toplanmtr. Negatif Sevgi, Pozitif Sevgi ve Hz. Peygamber (s.a.s.) Sevgisi. NEGATF SEVG Allah'n sevmedii, lanet ettii; gazabna sebep olduu duygular Negatif Sevgiyi oluturur. Bunlar; Canl veya Cansz Putlar Sevme, Ar Mal Sevgisi, Benliin Olumsuz Sevgisi, Dnya Nimetlerini Ar Sevme gibi hislerdir. Canl veya cansz putlar sevme. nsanlar iinde yleleri vardr ki, Allah'n dnda bazlarn Allah'a e (ortak) tutarlar da, onlar Allah' sevmi gibi severler... (Bakara 2/165) Put, Allah'n dnda olaan st gcne inanlan canl veya cansz olan ve kendisine taplan bir nesneye denir. Baz insanlar Yce Allah'a ynelerek lhi Yasalar' uygulayacaklar yerde, onlara hibir faydas dokunmayan; nebileri veya velileri veya cinleri veya lm insanlarn ruhlarn veya trbeleri veya irk (Allah'a ortak koan) ehlinin heykellerini tanrlk payesi vererek severler. Bunlar gnahlarn en by olan irk ve kfr (Allah' inkr etme)'den baka birey deildir. Ar mal sevgisi. Mal ymacasna ar bir ekilde seviyorsunuz.(Fecr 89/20) Mal ve servet normal olarak sevilmelidir, onlara dnya hayatnda ihtiya vardr. Ancak ar bir sevgiyle onlar depolayarak bekilik yaplyorsa, benlie yenik dlm, onlar adeta Tanr edinilmitir. Oysa kendi ihtiyalarndan fazlasn hayr ilerinde kullanarak, yoksullara ve ihtiya sahiplerine sarfedilmesi bir kulluk borcudur. Ahirete g edildiinde, acaba dnya mallar insanlar kurtarabilecek mi? Adiyat 100/8 : ...Gerekten insan mal ve servete pek dkndr. Benliin olumsuz sevgisi. ehirde baz kadnlar yle konutular : Aziz'in kars, gen uann (Hz. Yusuf) benliinden gnln elendirmek istemi. Sevgi kalbinin zarna ilemi, yle anlyoruz ki kadn tam bir lgnla dm. (Yusuf 12/30) Benliin olumsuz sevgisi; insan tamamen sarp kuatabilir ve her trl lgnl yaptrarak onu felakete srkleyebilir. Bundan kurtulmann mutlak yolu Yce Allah'a snmaktr. Aziz'in karsnn isteine hayr diyen Hz.Yusuf zindana girmi, susuz olduunu ancak birka yl sonra kantlayabilmiti. Yusuf 12/32,33 : (Kadn) Dedi ki: Kendisine emrettiimi yapmazsa, elbette zindana atlacak ve alalanlardan olacaktr! Yusuf dedi : Rabbim; bana gre zindan bunlarn beni ard eyden iyidir... Dnya nimetlerini ar sevme. Kadnlara, oullara, altn ve gmten oluturulmu ynlara, salma ve gzel atlara (amzda otomobil ve yatlar), davarlara ve ekinlere tutkunluk sevgisi, insanlar iin sslenip pslenmitir. Tm bunlar geici dnya hayatnn nimetleridir. Varlacak yerin gzellii Allah'n yanndadr. (Ali mran 3/14) Geici dnya nimetlerini sevme, neslin devam iin insanlara ekici klnmtr. lhi Yasalar'a gre de uygundur. Ancak dnyaya ar hrs ve sevgi gstermek suretiyle onlar tanrlatrmak, Allah katnda byk bir gnahtr. nsan 76/27: Onlar peini (dnyay) severler, telerinde ki zorlu bir gn (Kyamet'i) ihmal ederler. POZTF SEVG Allah'n sevdii, raz ve honut olduu duygular Pozitif Sevgi yi oluturur. nsan Sevgisi, Sevdiiniz eylerden Verin, man Sevgisi, E Sevgisi, Anne Baba ve ocuk Sevgisi gibi hislerdir. nsan sevgisi. Ey iman edenler! Siz yle kimselersiniz ki, inanmayanlar sizi sevmedikleri halde onlar seversiniz... (Ali mran 3/119)

Sevgi ve hogrnn sembol olan Kur'an, bu ayette tm insanlar iine alan bir tanmlama yapmaktadr. man sahipleri; ister inanan olsun, ister inanmayan olsun, ister dost olsun, isterse de dman olsun, btn insanlar severler. nanmayanlarn sevmemesine ramen onlar, Yce Allah'n grntleri olan insanlara ve btn yaratlanlara sevgi ile doludur. nsanlar, hayvanlar, bitkiler ve bilip bilmediimiz btn varlklar Yce Yaratc'dan dolay sevilmelidir. Bu gerei byk tasavvuf airi Yunus Emre yle ifade etmitir : Yaratandan tr yaratlanlar severim. Sevdiiniz eylerden verin. ... Zafer ve mutlulua ermek o kiinin hakkdr ki... akrabaya, yetimlere, aresizlere, yolda kalma, yoksullara maln seve seve verir... (Bakara 2 / 177) Yce Allah'n ltuf ve ihsanna ulamann artlarndan en nemlisi; insann sahip olduu ve enok sevdii mal, para, mevki, ilim gibi madd ve manev deerleri ihtiya sahiplerine kar dnmeden seve seve verebilmesidir. Benlik ancak bylelikle arnp ycelebilir ki, o zaman Allah katnda zafer ve esenlie eriilir. Ali mran 3/92: Sevdiiniz eylerden vermedike zafer ve mutlulua asla ulaamazsnz. man sevgisi. ... Allah iman size sevdirmi ve onu gnllerinizde sslemitir... (Hucurat 49/7) man, Yce Allah'n varln gnlde hissedip tasdik ederek inanmaktr. Yaratc Kudret; bu ayetle insanlarn gnllerine uyarda bulunarak iman sevdirmitir. Din, kutuplar Yce Allah ile insan arasnda bulunan bir sevgi olaydr. Bu sevginin en st noktasn, kemale ermi kulun Yaratc'sna duyduu ak tekil eder. Bakara 2/165 : ...man sahipleri, Allah'a sevgide ok iddetlidirler... E sevgisi. ... Size kendi cinsinizden, kendilerine snacanz eler yaratm, aranza sevgi ve merhamet vermitir... (Rum 30 / 21) Eler arasnda kaynama olmas iin sevgi ve merhamet verilmitir. Evlilik, kemale erdirici olarak olgunlamak ve neslin devam iin arttr. Buna uymayanlarn hayattaki gerekli tecrbeleri eksik kalmaktadr. man etmi kullar; kendilerini mutlu klacak elere kavuabilmek iin yle yakarta bulunmaldr. Furkan 25/74: ...Allah'n iyi kullar yle yakarrlar: Rab'bimiz bize gzmz aydnlatacak eler bala... Anne - baba ve ocuk sevgisi. Rab'bin sadece Kendisine kulluk etmenizi, anne ve babanza ok iyi davranmanz kesin bir ekilde emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yannda yalanrsa, kendilerine of bile deme, onlar azarlama, ikisine de gzel sz syle. kisine de acyarak alak gnll olmann kanatlarn onlar iin indir ve yle dua et: Rab'bim, kklmde onlar beni nasl yetitirmilerse imdi sen de onlara yle sevgi ve efkat gster. (sra 17/ 23,24) Yce Allah, Kendisine ibadetin hemen arkasndan anne ve babaya sevgi ve saygy emretmektedir. Onlar sevme, Allah Sevgisi'ni duyabilmenin st basamaklardr. Anne; ocuklarna olan hizmet ve fedakarlnda ok yce bir mertebeye sahiptir. Evladn byk skntlara katlanarak karnnda tam, karlk beklemeden itenlikle vermenin mutlak temsilciliini stlenmitir. man etmi kullar; kendilerine sevgi ve sayg duyacak, alkan, drst, milletine ve insanla faydal olabilecek ocuklara kavuabilmek iin yle yakarta bulunmaldr. Furkan 25/74 : Allah'n iyi kullar Rab'bimiz, bize gzmz aydnlatacak...ocuklar...bala diye yakarrlar. Hz. PEYGAMBER SEVGS Biz seni, btn insanlara bir mjdeci ve uyarc olarak gnderdik. (Sebe 34/28) Resulm de ki: Eer Allah' seviyorsanz bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve gnahlarnz balasn... (Ali mran 3/31) Hz.Muhammed (s.a.s.) btn insanlara gnderilmi evrensel bir peygamberdir. Onun yaptklarna uymak, gnahlarn balanarak Allah Sevgisi'ne ulamaktr. Son ve en mkemmel lh Kitap'n bildiricisi ve alemlere rahmettir. Enbiya 21 / 107 : ( Resulm ) Biz seni, ancak alemlere rahmet olarak gnderdik. Onun ahlak, ibadetleri ve szleri insanlara en gzel rnektir. Ahzab 33 / 21 : Allah'n Resulnde sizin iin, Allah' ve Ahiret Gn'n arzu edenlerle, Allah' ok ananlara gzel bir rnek vardr. O, insanlarn aclarn, skntlarn iinde hissederek duyar, zlmelerine katlanamaz. Araf 9/128: Size iinizden yle bir peygamber gelmitir ki, sizin skntya uramanz onu ok zer, ok dkndr size. man edenlere ise sevgisi bol, ok merhametlidir.

ZET
Tevrat'ta nsan Sevgisi hakknda az bilgi verilmitir. Zebur'da ise bu konuda bilgi bulunmamaktadr. ncil ve Kur'an'da nsan Sevgisi birbirine benzer bir anlatmla aklanmtr. ncil'de; peygamberliin de zerinde Tanr'ya eit bir konumu olan, sa Mesih sevgisi vardr.

ALLAH SEVGS
Sevgi ile dopdolu olarak yaratlan insan; benliini arndrarak sevgileri basamak basamak yaadktan sonra, duygularn en st olan Allah Sevgisi'ne ular. Gerek sevgi, Yce Yaratc'ya duyulmu olandr.

Tevratta Tanr Sevgisi Zeburda Tanr Sevgisi ncilde Tanr Sevgisi Kuranda Allah Sevgisi zet

TEVRAT'TA "TANRI SEVGS"

Konu, Tanr Sevgisi ile Tanr'nn Sevdikleri balklar altndadr. TANRI SEVGS Tanr'nz Rab'bi btn yreinizle, btn cannzla, btn gcnzle seveceksiniz. (Yasa. 6 / 5) Tanr'nz Rab'bi sevin. Uyarlarna, kurallarna, ilkeleri ne buyruklarna her zaman uyun. (Yasa. 11 / 1) Hz.Musa srailoullar'n yle uyaryordu. Yasa. 30 / 6 : Bugn size Tanr'nz Rab'bi sevmeyi, yollarnda yrmeyi, buyruklarna, kurallarna, ilkelerine uymay buyuruyorum. yle ki yaayasnz, oalasnz ve mlk edinmek iin gideceiniz lkede Tanr'nz Rab tarafndan kutsanasnz. TANRI'NIN SEVDKLER Ama Beni seven, buyruklarma uyan binlerce kuaa sevgi gsteririm. (k 20 / 6) ...Tanr'nz Rab sizi seviyor. (Yasa. 23 / 5 ) Tanr, kullarn ok sever. Yasa. 33/3 : Ya Rab, halklar gerekten seversin... Gnahlarn, sularn balarm. k 34 / 7 : Binlercesine sevgi gsterir, sularn, isyanlarn, gnahlarn balarm.

ZEBUR'DA "TANRI SEVGS"

Konu Zebur'da iki balk altnda toplanmtr. Tanr Sevgisi ve Tanr'nn Sevdikleri. Ey sizler, Rab'bi sevenler, ktlklerden tiksinin. O sadk kullarnn cann korur, onlar ktlerin elinden kurtarr. (Mezmur. 97/10) Seni severim, ya Rab, ey kuvvetim... (Mezmur. 18/1) srailoullar'nn krallarndan Hz.Davud, peygamber olmad halde Yce Yaratc'ya olan iten sevgi ve akna, Yce Tanr'da cevap vererek ona Zebur'u ltfetti. Mezmur. 89/28: Sonsuza dek O'na sevgi gstereceim, O'nunla yaptm antlama hi bozulmayacak. (Bkz. Bu kitap, Hz. Davud ve Zebur) TANRI'NIN SEVDKLER Rab'bin sevgisi yeryzn doldurur. (Mezmur. 33 / 5) Sen iyi ve balaycsn, ya Rab, Sana yakaran herkese bol sevgi gsterirsin. (Mezmur. 86 / 5) Rab'bin sevgisi sonsuzdur. 106/1 : vgler sunun Rab'be! Rab'be kredin, nk O iyidir, sevgisi sonsuzdur. Mezmur. 32/10: ...Rab'be gvenenleri O'nun sevgisi kuatr.

NCL'DE "TANRI SEVGS"

Konu, Tanr Sevgisi ile Tanr'nn Sevdikleri balklar altnda toplanmtr. TANRI SEVGS sa ona u karl verdi: Tanrn Rab'bi btn yreinle, btn cannla ve btn aklnla seveceksin. (Matta 22/37) Tanr'y sevmek, O'nun buyruklarn yerine getirmek demektir. O'nun buyruklar da ar deildir. (1 Yuhanna 5/3) Tanr sevgidir. 1 Yuhanna 4 / 8,11 : Sevmeyen kii Tanr'y tanm deildir. nk Tanr sevgidir. ...Tanr bizi bu kadar ok sevdiine gre biz de birbirimizi sevmeye borluyuz. TANRI'NIN SEVDKLER Kim buyruklarm bilir ve yerine getirirse, ite beni (sa) seven odur. Beni seveni Babam da sevecektir. (Yuhanna 14/21) sa Mesih'i kim severse, Baba da onu sever. Yuhanna 16 / 27: nk beni sevdiiniz ve Baba'dan kp geldiime iman ettiiniz iin, Baba'nn da kendisi sizi seviyor.

KUR'AN'DA "ALLAH SEVGS"

Kur'an, Allah Sevgisi'ni balk altnda aklamtr. Allah Sevgisi, Allah'n Sevdikleri ve Allah'n Sevmedikleri. ALLAH SEVGS ... man sahipleri Allah'a sevgide ok iddetlidirler... (Bakara 2/165) ...Rab'bimiz, Sen sevgiyle dolu, ok merhametlisin.(Har 59/10) Sevgi, btn varlklarn yaratl nedenidir. Sevginin ve gzelliin kayna Yce Allah, insanlara sevgi duygusunu en byk g ve kudret olarak vermitir. Yaratllar gerei sevgi ile yklenen kullar, hazrlk devreleri olan insan, e, anne-baba ve peygamber sevgilerini yaayarak olgunlarlar. Ayette ki iddetli sevgi, sevginin en st basama olan aktr. Nefs arnp ilhi sfatlarla yceldike, ruhun sonsuz yzdeki iletiimlerini perde perde sezmeye balar. Sonunda sevgi akm tamamlanarak Hakiki Ak'a ulalr. Yce Allah'a kavuan kul, okluk aleminden teklie erimi, var edenle var olan birlemitir. Fecr 89 / 27, 30 : Ey huzura kavumu can! Dn Rab'bine honut edici ve honut edilmi olarak, gir kullarmn arasna, gir cennetime. nsanlar sevilmeden Allah Sevgisi'ne ulalamaz. Ali mran 3/119 : Ey iman edenler! Siz yle kimselersiniz ki inanmayanlar sizi sevmedikleri halde siz onlar seversiniz... Birlikte yaad insanlar sevmeyenler, grmedikleri Allah' sevemezler. nk btn varlklar Yce Yaratc'nn grntleridir. Yalnz insanlar deil, tm varlklar sevilmelidir. (Bkz. Bu Kitap, Kur'an'da nsan Sevgisi) Benlik arndrlmadan Allah Sevgisi'ne ulalamaz. ems 91/9: Benlii temizleyip arndran gerekten kurtulmutur. Allah sevgisi; Yaratc ile kul arasnda bir duvar gibi duran benlik perdesinin kalkmas ile mmkn olur. Benliin arndrlmas yalanclk, dedikodu, fke v.s. gibi kt sfatlar terketmek iin sevgi, adalet, ilim v.s. gibi ilh sfatlar kazanmak, bylece takva sahibi olmakla gerekleir. (Bkz. Bu Kitap, Kur'an'da Kurtulu ) Hz. Peygamber sevilmeden Allah Sevgisi'ne ulalamaz. Ali mran 3 / 31: Resulm de ki: Eer Allah' seviyorsanz bana uyun ki, Allah'ta sizi sevsin ve gnahlarnz balasn. Yce Allah; sevgisine ulaabilmeyi, Resul Hz.Muhammed (s.a.s.)'e uyma, yani lh Yasalar uygulama artna balamtr. man sevilmeden Allah Sevgisi'ne ulalamaz. Hucurat 49 / 7: ...Allah iman size sevdirmi ve onu gnllerinizde sslenmitir. nsanlar Yaratc Kudret'i akl snrlarnn dnda, ancak gnln esiz duygularyla hissedebilirler. Kef 50/16 : ...Biz insana ah damarndan daha yaknz. Yce Allah'a duyulan sevginin esas olduu, yaratlanlara beslenenin ancak basamak tekil ettiinin bilincine

eriilir. Sevgide ilk hareket, sevginin kayna Ycelerin Ycesinden gelir. ura 42 / 13: ...Allah dilediini kendine seer ve iyi niyete ynelenleri Kendisine iletir. Geici sevgileri yaayarak kemale eren kulun gnln, Rab'bin dilemesiyle Allah Sevgisi doldurur. ALLAH'IN SEVDKLER Yce Yaratc, sevdii kullarnda olmas gereken sfat ve zellikleri aklamaktadr. Sevilen mutlu insanlarn banda Takva Sahipleri gelir. Muhsinler, Salih Amel Sergileyenler, Tvbe Edenler, Sabr Edenler, Tevekkl Edenler, Adil Olanlar ve Temizlikte Titizlik Gsterenler Yce Allah'n sevdii kullardr. Ali mran 3/76: ...Allah Takva sahiplerini sever. Takva; korunma, saknma, korkma demektir. Yce Allah'n en ok sevdii kulu, ilh sfatlar kendisinde toplayan takva sahipleridir. Takvann ilk art, insann Yaratc'sna kar minnet ve kran borcunu fark edip, kul olduunu sezme bilincine ermesidir. manda, hareketlerde ve ibadette mkemmellik sergilerler. Kurtulua erenler onlardr. Hucurat 49 / 13: ...Muhakkak ki Allah yannda en deerli olannz, takvaca en ileri olannzdr... (Bkz.Bu Kitap, Kuranda Kurtuluun En st art ) Ali mran 3 / 148: ...Allah, muhsinleri sever. Muhsin; gzel dnp gzel davranan, iyilik eden, ihsan eden demektir. Her kim de muhsin zellikleri varsa; o kimsede bir isim sfat da Muhsin olan lh Kudret'ten bir grnt, bir iaret var demektir. Yunus 10 / 26 : Muhsinlere daha iyisi ve stn verilir. Onlarn yzlerine ne bir leke bular, ne de bir horluk gelir. te onlar cennet ehlidir... Meryem 19 / 96 : ...man edip salih amel ileyenleri, Rahman sevgili klacaktr. Salih amel; insana hizmete ve bara ynelik btn dnce ve faaliyetlerdir. Beyyine 98 / 7,8 : man edip salih amel ileyenler, yaratklarn en hayrllardr. Onlarn Rab'leri katnda dlleri... Adn Cennetleri'dir. Bakara 2 / 222: ...Allah ok tvbe edenleri sever. Tvbe, yapt ktlkten pimanlk duymak, bir daha yapmamaya karar vererek, Yce Allah'tan af dilemektir. Araf 7 /153 : Gnahlar iledikten sonra tvbe edip imana sarlanlara gelince, tvbe ve imandan sonra Allah ok affedici, ok merhametli olacaktr. Ali mran 3 / 146 : ...phesiz Allah, sabredenleri sever. Sabr; acya, hakszla ve baa gelen zc olaylara dayanma gcdr. Yunus 10/109: Sana vahyedilene uy ve Allah hkm verinceye kadar sabret. O, hkm verenlerin en hayrlsdr. Ali mran 3 / 159: ...Allah, tevekkl edenleri sever. Tevekkl; Allah' vekil etme, Allah'a dayanp gvenme demektir. Ali mran 3/160 : Allah size yardm ederse, hi kimse galip gelemez. Eer sizi yzst brakrsa, O'ndan baka size kim yardm edebilir? Artk iman edenler yalnz Allah'a gvenip dayansnlar. Hucurat 49 / 9 : ...phesiz ki Allah adil olanlar sever. Adalet; hereyi yerli yerine koymak, doruyu yerine getirmektir. Kur'an lisannda ise, herkese hakkn vermek ve hak ettii muameleyi yapmak, Yce Allah'n emrettii ekilde tatbik etmek, hakszlar terbiye etmek demektir. Nisa 4 / 58 : Allah...insanlar arasnda hkmettiinizde adaletle hkmetmenizi emrediyor... Bakara 2 / 222: ...Allah, temizlikte titizlik gsterenleri sever. Temizlik, ibadetin temelidir. Vcut temizlii olmadan yaplan ibadetler geerli saylamaz. Mdessir 74 / 4, 5 : stn ban temizle, pislii kendinden uzaklatr. ALLAH'IN SEVMEDKLER Yce Yaratc, sevmedii sfatlar da aklayarak kullarn uyarmaktadr. Sevilmeyen insanlarn banda Zalimler ve Kfirler gelir. Bozguncular, Kibirliler, Servetten marp Azanlar, Hainlik Edenler ile sraf ve Cimrilik Edenler de Yce Allah'n sevmedii benliklerdir. Ali mran 3 / 57: ...Allah, zalimleri sevmez. Zulm; hakszlk, eziyet, ikence demektir. Kur'an lisannda, Allah'n koyduu prensiplere ters den herey zulmdr ve bunlar ileyenler de zalimlerdir. Rum 30 / 29: Zalimler bilgisiz ve cahil olduklar halde, nefislerinin kt arzularna uyanlardr... Ali mran 3 / 32 : ...Allah, kfirleri sevmez. Kfr; gerei rtme, nimeti gizleme, inkr etme, nankr olma manalarna gelir. Kfre sapana da kfir denir. Enfal 8 / 55: Allah katnda yeryznde yaayanlarn en kts, inkra sapp bir trl iman etmeyenlerdir.

Maide 5 / 64: ...Allah, bozguncular sevmez. Bozgunculuk yahut fesat; tabiatta ki dengeyi bozma, karklk karma, haddi ap zulmetmek anlamndadr. Rad 13 / 25: ...Yeryznde bozgun karanlara lnet olsun. Nahl 16 / 23: ...phesiz Allah kibirlileri sevmez. Kibir; kendisini stn ve byk grme sapkldr. Kur'an'da ki anlam; insann kendisini bakalarndan stn olmad halde, dierlerinden daha stn grme hastaldr. Lukman 31/18: nsanlardan kibirlenerek yzn evirme, yeryznde kaslarak yrme. nk Allah; kendisini beenmi, vnp duran kimseleri asla beenmez. Nisa 4 / 36: ...Allah, kaslp bbrlenen marklar sevmez. Mal ve servetin verdii gle marp azmak, Kur'an'n vurgulad byk bir sapklktr. Toplumlarda mal ve servet, iman etmemi kk bir aznlkta toplandnda, halkn ou horlanarak smrlmtr. Nahl 16/71 : Allah, kiminize kiminizden daha ok rzk verdi. Bol rzk verilenler, altrdklarna yeterince vermediklerinden eitlii salayamamaktadr. Allah'n nimetlerini inkr m ediyorlar? Zariyat 51/19: Onlarn mallarnda, muhta ve yoksullar iin bir hak vardr. Enfal 8 / 58: ...Allah, hainlik edenleri sevmez. Hyanet; hainlik, vefaszlk, itimad ktye kullanmak, sznde durmayp oyun etmek demektir. Hyanet edene de hain denir. Nisa 4 /107: ...Allah, hainlii meslek edinmi gnahkrlar sevmez. Enam 6 / 141 : ...Allah, israf edenleri sevmez. sraf; dengesiz ar harcama, haddi ama demektir. Cimrilik; cimri olma durumu, pintilik, nekesliktir. Furkan 25 / 67 : Onlar, harcadklar zaman ne israf ne de cimrilik, ikisi arasnda orta bir yol tutarlar.

ZET
Allah Sevgisi konusunda Tevrat, Zebur, ncil ve Kur'an birbirleriyle paralellik gsterir. Allah' sevmek ve O'nun tarafndan sevilmenin mutlak art, Buyruklarn itenlikle uygulamaktr. Kur'an'da ayrca Allah'n Sevmedikleri konusu da vardr.

GNAHLARIN BAILANMASI
Tevrat, Zebur ve Kur'an gnahlarn tek yaratc kudret Allah tarafndan balanabileceini vurgular. ncil ise Tanr mertebesindeki Rab sa Mesih'in gnahlar balayabileceini aklar. Papazlar da Papa'nn vekili sfatyla " Gnahlar balama " yetkisine sahip olduklarn iddia ederler.

Tevratta Gnahlarn Balanmas Zeburda Gnahlarn Balanmas ncilde Gnahlarn Balanmas Kuranda Gnahlarn Balanmas zet

TEVRAT'TA "GNAHLARIN BAILANMASI"

Tevrat'ta Gnahlarn balanmas ile ilgili iki konu bulunmaktadr. Her nsan Kendi Gnahndan Sorumludur ve Sununun Kanyla Gnahn Balanmas HER NSAN KEND GNAHINDAN SORUMLUDUR Oullar iin babalar ldrlmeyecekler ve babalar iin oullar ldrlmeyecektir. Herkes kendi suu iin ldrlecektir. (Yasa. 24 / 16) ...Oul adil ve doru olan yapm, btn kurallarn dikkatle izlemitir. Byle biri kesinlikle yaayacaktr. lecek olan gnah ileyen kiidir. Oul babasnn suundan sorumlu tutulamaz... Rab Yahve byle diyor. (Hezekiel 18/19,20,23) Tevrat'ta doal gnah diye bir reti yoktur. Her insan kendi ilemi olduu sutan sorumludur. Tanr'nn yasalarn uygulayan, ktlk yapmayan bir oul, niin babasnn gnahlarndan sorumlu tutulsun? Bu Tanr'nn yasalarna ve adaletine uymaz. k 34/7 de, yukardaki retiye tamamiyle ters den bir ifade vardr. Tanr'nn szlerinde yanllk olamayacana gre, bu zt anlatmn insan elinden kaynakland gr arlk kazanmtr. SUNU KANIYLA GNAHIN BAILANMASI Elini yakmalk sununun bana koymal. Sunu, gnahlarn balanmas iin kabul edilecektir. (Levililer 1 / 4) Canllara yaam veren kandr. (Rab) Ben kan size (srailoullarna) sunakta kendinizi gnahtan balatmanz iin verdim. Kan, yaam karl gnah balatr. (Levililer 17 / 11) Tevrat'a gre; Tanr'nn Yasalar'nca yasaklanan bir sutan dolay bilmeden su ilenirse, gnahn balanmas iin Tanr'ya bir bedel denmesi gerekir. Bunun iin boa, ko, teke veya ku gibi hayvanlar kurban edilerek sunu yaplr. Kurbann akan kan, yaam karl olarak gnah balatr.

ZEBUR'DA "GNAHLARIN BAILANMASI"

Gnahm akladm Sana, suumu gizlemedim Rab'be isyanm itiraf edeceim deyince gnahm, suumu baladn. (Mezmur. 32 / 5) ...Tanr sevecendir. Sularn balyor, gnahkarlar yok etmiyordu. (Mezmur. 78 / 38) Zebura gre gnahlar sadece Tanr balar. Sular gnlde gizlenmemelidir. Aracsz olarak dorudan doruya Tanr'ya itiraf etmek suretiyle tvbe edilmeli ki, gnahlar Rab'bin ltfu ile balanabilsin.

NCL'DE "GNAHLARIN BAILANMASI"

ncil'de Gnahlarn balamas ile ilgili, Pavlus'un retisi olan drt konu bulunmaktadr. nsanlar Doutan Gnahldr, Gnahlar Balama Yetkisi, Mesih'e manla Gnahlarn Balanmas ve Gnahn Papaza tirafla Balanmas.

NSANLAR DOUTAN GNAHLIDIR Gnah bir insan (Adem) yoluyla, lm de gnah yoluyla dnyaya girdi. Bylece lm btn insanlara yayld. nk hepsi gnah iledi. (Romallar 5 / 12) imde, yani benliimde iyi birey bulunmadn biliyorum... stediimi yapyorsam, bunu yapan artk ben deil, iimde yaayan gnahtr. (Romallar 7 / 18, 20) Pavlus'a ait olan bu reti, insanlarn doutan gnahl olduklarn bildirmektedir. Hristiyanlarn ana direklerinden birini tekil eden bu inan yle zetlenebilir : Adem ile Havva cennete yerletirilerek sonsuz yaama kavuturulmuken, yasaklanm meyveden yiyerek Tanr'ya itaatsizlik etmilerdi. Bunun zerine yarglanmlar, isyanlarnn bedeli olarak cennetten karlarak lml olmular, sonsuz yaam kaybetmilerdi. Onlarn bu gnah, babadan oula gemekte soylarnda da devam etmektedir. nsann doasnda isyan ve gnah vardr. Adem'in itaatsizliinden dolay, insanlar doutan gnahldr. Tanr Mesih'i, kanyla gnahlar balatan ve imanla benimsenen kurban olarak sundu. Bylece adaletini gsterdi. (Romallar 3 / 25) Kutsal yasalar uyarnca hemen herey kanla temiz klnr, kan dklmeden balama olmaz. (braniler 9 / 22) ...Kutsal yazlar uyarnca Mesih gnahlarmza karlk ld, gmld ve Kutsal yazlar uyarnca nc gn lmden dirildi. (1.Korintliler 15 / 3, 4) Tanr, adaleti ve insanlara olan sevgisinden dolay, bu doal gnahtan kurtarmak iin yeni bir yntem sundu. Tanr z Olu'nu kurban edecek, O'nun kan ile doal gnahlarn bedeli denecekti. Rab sa Mesih; insanln kurtuluu iin kendini feda etmi, dmanlarnn saldrsna urayarak aslm, hac zerinde cann vermi, gn sonra da dirilmitir. Aktt kan, Tanr ile yapt antlama gerei doal gnahlarn bedeliydi. Efesliler 1 / 8 : ...Mesih'in kan araclyla Mesih'te kurtulua, sularmzn bana kavutuk. Dinsel nanlar Tarihi yazar Prof. Dr. Mircea Eliade, Hz. sa'nn lm ve dirilii hakknda yle yazmt. Cilt 2, s.405: Gerekten de sa Mesih dier insanlardan hi de farkl deildi. Tanr Olu olmasna karn, kk drld ve armhta ld. Ama dirilii tanrsalln dorulad. Yine de bu parlak kant, herkes tarafndan kabul edilmedi. GNAHLARI BAILAMA YETKS O bizi karanln hkmranlndan kurtarp sevgili Olu'nun egemenliine aktard. O'nda (Mesih'te) kurtulua, gnahlarmzn bana sahibiz. (Koloseliler 1 / 13,14) Sizler sularnz... yznden lyken, Tanr sizi Mesih'le birlikte yaama kavuturdu. Btn sularmz O ( Mesih ) balad. (Koloseliler 2 / 13) Pavlus'a gre, Tanr z Olu'nun kan ile insanlarn doal gnahlarndan kurtarm ve egemenliini Rab sa Mesih'e aktarmt. O kurtarc ve gnahlar balama yetkisine sahipti. Bu peygamberliin ve yaratlmln ok daha tesinde Tanr mertebesindeki bir selhiyetti. Tek Tanr ilkesi ile badamayan Tanr'nn z Olu Rab sa Mesih retisi, Kuds'te Kilise kurmu Yahudi Hristiyanlara (Nasranilere) ok ters geliyordu. Hz. sa Tanr'nn kulu ve Yahudilere gnderilmi son peygamber deil miydi? Neticede Pavlus ile Hz.sa'nn varisleri Nasraniler arasnda atma kmas kanlmaz olmutu. (Bkz.Prof. Dr. Mircea Eliade, Dinsel nanlar Tarihi, cilt 2, s. 396) Hristiyanln ilk temel belgesi Pavlus'un Mektuplaryd. nciller henz ortaya kmam, yllar sonra yazlmaya balanmt. Btn ncil yazarlar Pavlus'tan etkilenmiler, retmi olduu bilgiler ncillerine de yansmt. Markos 2 / 5,7 : sa onlarn imann grnce felliye, olum, gnahlarn baland, dedi...Tanr'dan baka kim gnahlar balayabilir. MESH'E MANLA GNAHLARIN BAILANMASI Yasa'nn gereklerini yapmakla hi kimse Tanr katnda aklanmayacaktr...Tanr insanlar sa Mesih'e olan imanlaryla aklar. Bunu, iman eden herkes iin yapar. (Romallar 3 / 20,23) Yasa'nn gereklerini yapm olmaya gvenenlerin hepsi lanet altndadr. nk yle yazlmtr : Yasa Kitab'nda yazl olan hereyi srekli yerine getirmeyen herkes lanetlidir. nk imanla aklanan yaayacaktr. (Galayallar 3 / 10,11) Yine Pavlus'a ait bu retiye gre; Adem asiliinden dolay Tanr'ya kar su ilemi, gnah da babadan oula soyuna gemiti. Ademoullarn ok seven Tanr, yeni bir planla, insanlar doal gnahlarndan kurtarmak iin z Olu sa Mesih'i dnyaya gnderdi.O'nun hata lrken aktt kan,

doal gnahlarn balanma bedeliydi. Koloseliler 1 /13, 14: ...Tanr bizi karanln hkmranlndan kurtarp sevgili Olu'nun egemenliine aktard. sa Mesih'te kurtulua, gnahlarmzn bana sahibiz. Yasa'nn gereklerini yapmakla, Tanr'nn buyruklarn yerine getirmekle aklanlamaz. Ancak sevgili Oul Rab sa Mesih'e iman edilerek gnahlar balanm olur. Romallar 10 / 9,10: ...sa'nn Rab olduunu aznla aka syler ve Tanr'nn O'nu lmden dirilttiine yrekten iman edersen, kurtulacaksn. nsan yrekten iman etmekle aklanr, inancn azyla aklamakla da kurtulur. Pavlus'un Hz.sa'y Tanr mertebesine karan retisi, Yahudi - Hristiyanlar ve nderleri Hz.sa'nn kardei Yakup'la aralarnda atma kacak kadar anlamazla sebep olmutu. Yakup, ncil'in 20. srasnda yer alan mektubunda da aabeyini ilhlatrmam, Tanr'nn z Olu olduunu hibir zaman sylememi, ancak Eylemsiz iman etmenin bir ie yaramadn, vurgulamt. Yakup 2 /10, 14 : Yasa'nn her dediini yerine getirse de tek konuda ondan sapan kii btn Yasa'ya kar sulu olur...Kardelerim, bir kimse iyi eylemleri yokken iman olduunu sylerse, bu neye yarar? Bylesi bir iman onu kurtarabilir mi? Bu ifade, Pavlus'un retisi ile tamamen elikiliydi. Bugn Hristiyanln temel inan; Tanr mertebesindeki sa Mesih'in insanlarn kurtuluu iin dnyaya gelii, hata lm ve gn sonra da diriliine imandr. Bylece gnahlar Tanr Olu'nun ltfu ile tamamile balanacaktr. Yasa'nn gereklerini yapmakla, hi kimse Tanr tarafndan aklanmamaktadr. Vaftiz olup gnahlar balandktan sonra, su ilemeyen kiiler olmak iin gayret gsterilmelidir. nk vaftiz, tam bir tvbe etmek, mecazi anlamda yeniden doutur. Sonsuz hayatn, cennet yaamnn daha dnyada iken balamas demektir. GNAHLARIN PAPAZA TRAFLA BAILANMASI (sa)Ben de sana unu syliyeyim, sen (havari) Petrus'sun ve ben kilisemi bu kayann stne kuracam... Gklerin Egemenlii'nin anahtarlarn sana vereceim. Yeryznde balayacan herey gklere de salanm olacak; yeryznde zecein herey gklerde de zlm olacak. (Matta 16 /18,19) (sa) Bunu syledikten sonra onlarn zerine fleyerek, Kutsal Ruh'u aln dedi. Kimin gnahlarn balarsanz, balanm olur; kimin gnahlarn balamazsanz, balanmam kalr. (Yuhanna 20 /22, 23) Bylece insanlar bizi Mesih'in hizmetkrlar ve Tanr'nn srlarnn kahyas sansn. (1.Korintliler 4 / 1) Katolik Kilisesi, yukarda ki ayetlere dayanarak Gnahlar Balama yetkisine sahip olduklarn iddia ederler. yle ki : Papa'nn yetkisi havari Petrus'tan kaynaklanmaktadr. O, Baba Tanr'nn z Olu sa Mesih'in vekili olarak Kuds'de ilk kiliseyi kurmutu. Bugn de kutsal saylan Papa ayrca havarilerin, dolaysyle Rab sa Mesih'in vekilidir. Papa ayni zamanda Katolik Kilisesi'nin ba ve Roma Devleti'nin de ruhani lideridir. Papa'nn kilise zerinde tam bir yetkisi vardr. Yukardaki ncil ayetlerini esas alarak bir hkmn Tanr tarafndan aklanm olduu belirtiliyorsa da, Petrus'un dolaysyle Rab sa Mesih'in vekili sfatyla, Katolik Kilisesi ve Kurulu'nun verecekleri karara btn Hristiyanlar uymaldr. sa Mesih'in yardmclar oniki havari gibi, Papa'nn da yardmclar kilisedir. Katolik Kilisesi, Papa'dan alm olduu yetki ile Gnahlar balayabileceklerini syler. Hristiyanlar doal gnahlarnn dnda, kendi eylemlerinin neticesinde gnahl olabilir. Kilise papazlar, Papa'nn vekili sfatyla sonradan kazanlan gnahlar balama yetkisini kendilerinde grmektedir. Yapt gnahtan pimanlk duyan Hristiyanlar, kiliseye giderek papaza itirafta bulunur. Kilisede Gnah karma Ayini ile kiinin ebed cezalar balanr, dnyev cezalar da belirli bir hayr ii karlnda affedilir ki buna endlians denir. Tarih boyunca endlianslar ktye kullanlarak pek ok soruna sebep oldu. Papa II.Urbanius'un 1095 de Hal Seferi'ne katlanlara ihsan ettii endlians bu trdendi. 14.yzylda endlians halk arasnda yaygnlatrmak, zellikle katedral ve niversite yapm iin balar toplanmt. Toplanan paralarn kullanlmasnda, hem de kilise ynetiminde yolsuzluklara sebep olmutu. 16. yzylda her trl endlians yrrlkten kaldrld. (kaynak:http://www.ncil.tk)

KUR'AN'DA "GNAHLARIN BAILANMASI"

Kur'an'da Gnahlarn Balanmas konusu iki balk altnda toplanmtr. nsann Doal Gnah Yoktur ve Gnahlar Yalnz Allah Balar. NSANLARIN DOAL GNAHLARI YOKTUR ...Biz insan en gzel biimde yarattk. (Tin 95 / 4) Hibir gnahkr bir bakasnn gnahn yklenmez. ...Akraba bile olsa... Arnp temizlenen, kendi benlii iin arnp temizlenir... (Fatr 35 / 18) ...Hibir benlikten efaat kabul edilmez. Hibir benlikten fidye alnmaz... (Bakara 2 / 48) Ayette vurguland gibi insanlar doal olarak tertemiz, hibir gnah olmadan en gzel bir ekilde yaratlmtr. Sonradan eylemler neticesinde kazanlan gnahlar olursa, bunlar da sadece kendilerine aittir. Akraba dahi olsa gnah; babadan oula geemez, bir bakasna yklenemez. Gnahn balanmas iin hi kimseden efaat kabul edimez ve fidye alnmaz. GNAHLARI YALNIZ ALLAH BAILAR ...Gnahlar Allah'tan baka kim balayabilir?...(Ali mran3/135) ...Allah ok affeden, ok balayandr. (Mcadele 58 / 2) ...Mesih, bir eliden baka birey deildir... (Maide 5 /75) Evrenin tek ve mutlak sahibi Yce Allah'tr. O kimseye egemenliini Gnahlar Balama yetkisini vermemitir. Hz.sa, Allah'n kulu ve peygamberidir. Zmer 39 / 53: ...Allah btn gnahlar balar. nk O, ok balayan, ok esirgeyendir.

ZET
Tevrat'ta doal gnah ile ilgili bir ayet yoktur. Herkes kendi gnahndan sorumludur ve gnah babadan oula gemez. Gnahlar yalnz Tanr ltfu ile balar, kk gnahlarn balanmas iin Tanr'ya bir bedel denmesi iin kurban kesilmesi gerekir. Kurbann akan kan yaam karl olarak gnah balatr. Zebur'a gre, gnahlar yalnz Tanr balar. Sular Rab'be itiraf edilerek tvbe edildiinde O'nun sonsuz ltfu ile gnahlar balanr. ncil'de Pavlus'un retisi Hristiyanlarn inancnda esas alnmtr. Buna gre ilk insan Adem, asiliinden dolay su ilemi ve gnah babadan oula geerek btn soyu da gnahkr olmutu. Rab sa Mesih kann fidye olarak vermi, bylece kendisine iman edenleri bu gnahlarndan kurtarmtr. Tanr, z Olu sa Mesih'e btn Gnahlar balama yetkisini de devretmitir. Papa ve papazlar da, Rab sa Mesih'in vekili olarak gnahlar balar. Kur'an ise; en gzel bir biimde tertemiz yaratlan insann, doal hibir gnah olmadn belirtir. Gnahlar, tm varlklarn yaratcs ve yneticisi Yce Allah balar. Hz.sa, sadece Rab'bin kulu ve peygamberidir. Allah, hi kemseye gnah balama yetkisini vermemitir.

KURTULU (SONSUZ YAAM)

Kurtulu, lm sonras sonsuz yaama kavumaktr. Bu da ancak kulun Allah'n buyruklarn tuttuu lde ve O'nun ltfu ile mmkndr.

Tevratta Kurtulu Zeburda Kurtulu ncilde Kurtulu Kuranda Kurtulu zet

TEVRAT'TA "KURTULU"
...O benimle sonsuza dek kalc, her ynyle dzenli ve gvenilir bir antlama yapt. Kesin kurtulua ve her dileime kavumam O salamayacak m? (2.Samuel 23/5) Rab uymanz buyurduu antlamay, yani On Buyruu size aklad. Onlar iki levha zerine yazd. (Yasa 4 / 13) Yce Tanr ile srailoullar'nn yaptklar antlama kurtulularn salyordu. Antlama kurallarnn esasn On Buyruk tekil etmiti. Rab'be ortak komadan iman edip de bu yasalar uygulayanlar, Tanr'nn ltfu ile sonsuz yaama kavuturulacakt. Tevrat'ta kurtuluun art olan On Buyruk yledir: k 20/1, 7: Tanr yle konutu: Seni Msrdan, kle olduun lkeden karan Tanrn Yahve Benim. 1) Benden baka Tanrn olmayacak. 2) Put yapmayacaksn, putlarn nnde eilmeyecek, onlara tapmayacaksn. 3) Tanr'nn adn bo yere azna almayacaksn. 4) Alt gn alacak btn ilerini yapacaksn, ama yedinci gn Bana, Tanrn Rab'be abat Gn olarak adanmtr. 5) Annene,babana sayg gstereceksin. 6) Adam ldrmeyeceksin. 7) Zina etmeyeceksin. 8) almayacaksn. 9) Komuna kar yalan yere tanklk etmeyeceksin. 10 ) Komunun hibir eyine gz dikmeyeceksin.

ZEBUR'DA "KURTULU"
Kurtulu ktlerden uzaktr, nk senin kurallarna ynelmiyorlar. (Mezmur. 119 /155) Gerek onun kurtar Kendisinden korkanlara yakndr. (Mezmur. 85 /9) Dorularn kurtuluu Rab'den gelir. (Mezmur. 37/39) Rab'bin kurallarna ynelmeyen kt kimseler kurtulua erdirilmeyecek; ancak Tanr'dan korkan, O'nun yasalarn uygulayan dorular Yce Yaratc'nn ltfu ile sonsuz yaama kavuacaktr. Bir yaptrm kitab olmayan Zebur'da, Tevrat'ta ki yasalar esas alnmtr. Bu bakmdan On Buyruk, Zebur iin de kurtulu artdr. Mezmur. 118 / 19,21: An bana adalet kaplarn, girip Rab'be kredeyim. te budur Rab'bin kaps! Dorular girebilir oradan. Sana krederim, nk bana yant verdin, kurtarcm oldun.

NCL'DE "KURTULU"
ncil'de kurtulu ile ilgili birbirinden farkl reti bulunmaktadr. 1) Tanr'nn Buyruklarn Uygulayanlar Kurtulacak 2) Seilmiler Kurtulacak. 3) Rab sa'ya man Edenler Kurtulacak. 1) TANRI'NIN BUYRUKLARINI UYGULAYANLAR KURTULACAK Adamn biri sa'ya gelip, retmenim, SONSUZ YAAMA kavumak iin nasl bir iyilik yapmalym? diye sordu. sa, Bana neden iyilik hakknda soru soruyorsun?, dedi. yi olan yalnz biri var. Yaama kavumak istiyorsan, O'nun buyruklarn yerine getir. (Matta 19 / 16,19) Hangi buyruklar? diye sordu adam. sa u karl verdi: Adam ldrmeyeceksin, zina etmeyeceksin, almayacaksn, yalan yere tanklk etmeyeceksin, annene ve babana sayg gstereceksin ve komunu kendin gibi seveceksin. (Matta 19/18-19) Hz.sa; sonsuz yaamn Tanr'ya iman ederek buyruklarn yapmakla mmkn olduunu vurgulam,

ncelikle On Buyruun yerine getirilmesini nermitir. Bu reti Sinoptik nciller'den Matta'da olduu gibi Markos (10/17) ve Luka (10/25, 18/18)'da da yer almtr. Ayrca Yuhanna ncili'nde de, Tanr'nn buyruklarn uygulayarak iyi iler yapan ve ktlklerden de saknann kurtulua erdirilecei aklanr. Yuhanna 5 /29: Ve onlar mezarlarndan kacaklar. yilik yapm olanlar yaamak, ktlk yapm olanlar yarglanmak zere dirileceklerdir. Yuhanna ncili bu retinin dnda sa Mesih'e imannda kurtuluun art olduunu belirtir. (Yuhanna 3 / 16,18) Hz.sa adna peygamberlik yapanlar, cinleri kovanlar, mucize yapanlarn bile kurtulua erme garantileri yoktur. Bu dnyada ktlk yapmlarsa, onlar da cezalandrlr. Matta 7/ 21,23: Bana, ya Rab, ya Rab! diye seslenen herkes Gklerin Egemenlii'ne girmeyecek. Ancak gklerde ki Baba'nn isteini yerine getiren girecektir. O gn biroklar Bana diyecek ki, ya Rab, ya Rab! Biz senin adna peygamberlik etmedik mi? Senin adna cinler kovmadk m? Senin adnla birok mucize yapmadk m? O zaman Ben de onlara aka, Sizi hi tanmadm, uzak durun benden, ey ktlk yapanlar! diyeceim. Tanrnn Buyruklarn Uygulayanlar Kurtulacak inanc Tevrat, Zebur ve Kuran ile paralellik gsterir. 2) SELMLER KURTULACAK O (Tanr) kendi nnde sevgide kutsal ve kusursuz olmamz iin, dnyann kuruluundan nce bizi Mesih'te seti. Kendi istei ve amac uyarnca sa Mesih araclyla kendisine oullar olalm diye bizi nceden belirledi.(Efesliler 1 /4,5) Beni gnderen Baba bir kimseyi bana ekmedike, o kimse bana gelemez. Bana geleni de son gnde dirilteceim. (Yuhanna 6/44 ) Pavlus ve Yuhanna nciliine gre, insanlar yaptklar ilere gre ve Tanr'nn kurallarn yerine getirmekle deil, nceden seildikleri iin kurtulua erdirilir. Kaderde varsa ltuf gerekletirilir. Bu anlatmda tam bir kadercilik anlay vardr. Seilmiler; dnya yaratlmadan nce belirlenmi olduundan, zgr irade ile yaplan tm gayretler neticeyi deitirmez. Elilerin leri 13 / 48: Dier uluslardan olanlar bunu iitince sevindiler ve Rab'bin szn ycelttiler. Sonsuz yaam iin belirlenmi olanlarn hepsi iman etti. 3) RAB SA'YA MAN EDENLER KURTULACAK Yasa'nn gereklerini yapmakla hi kimse Tanr katnda aklanmayacaktr...Tanr insanlar sa Mesih'e olan imanlaryla aklar. Bunu, iman eden herkes iin yapar... (Romallar 3 / 20,23) Benlik ruh'a, ruh'da o benlie aykr olan arzular. Bunlar birbirine karttr; sonu olarak, istediinizi yapamyorsunuz. Ruh'un ynetimindesiniz, Yasa'ya bal deilsiniz.(Galayallar 5/17) ... Tanr'nn Ruhuyla ynetilenlerin hepsi Tanr'nn oullardr.(Romallar 8 / 14) Pavlus'a gre; Tanr'nn buyruklarn yerine getirmeden sadece sa Mesih'e iman etmek kurtuluun artdr. O'na iman edenler yarglanmaz, nk onlar Tanr'nn olu olmulardr. Tanr z Olu'nu doal gnahlardan kurtarmak iin dnyaya gndermi, O'na iman edenleri sonsuz yaama kavuturmutur. Efesliler 2 / 8,9: man yoluyla, ltufla kurtuldunuz. Bu sizin baarnz deil, Tanr'nn armaandr. Kimsenin vnmemesi iin iyi ilerin dl deildir. Pavlus kurtuluu; Tanr'nn karlksz bir bayla, esas olarak da sa Mesih'in gelmesi, lm ve diriliiyle salandn retir. Romallar 10 / 9,10 : sa'nn Rab olduunu aznla aka syler ve Tanr'nn onu lmden dirilttiine yrekten iman edersen, kurtulacaksn. nk insan yrekten iman ederek aklanr, imann azyla aklayarak kurtulur. Bu reti bugn Hristiyanlarn byk blmnn KURTULU hakknda ki temel inancdr. Pavlus ile ayn ada Hristiyanln yaylmas iin nemli almalar yapan, Nasranilerin nderi ve Hz.sa'nn kardei Yakup, bu retinin tam kartn bildirmiti. Yakubun Mektubu 2 / 14,26: Kardelerim, bir kimse iyi eylemleri yokken iman olduunu sylerse, bu neye yarar? Bylesi bir iman onu kurtarabilir mi? ...Ruhsuz beden nasl lyse, eylemsiz iman da ldr.

KUR'AN'DA "KURTULU"
Kur'an; Allah'n buyruklarn, isteklerini yerine getirmekle ve O'nun ltfu ile sonsuz yaamn elde edildiini vurgular. Kurtuluun yeterli, orta ve en st olmak zere, birbirinin devam ve daha da mkemmelleen artlar vardr. KURTULUUN YETERL ARTI

...man edenler, Yahudiler, Sabiiler ve Hristiyanlardan Allah'a ve Ahiret Gn'ne inanp, insana hizmete ve bara ynelik i (salih amel) yapanlar iin korku yoktur. Tasalanmayacaktr onlar. (Maide 5/69) Yce Allah; vahiyle gelen kitap sahipleri olan Mslmanlar, Yahudiler, Sabiiler (Ayr bir din mensubu) ve Hristiyanlar arasnda hibir fark gzetmeden sonsuz yaamn yeterli artn veriyor : Her kim ki; Allah'n Bir olduuna, O'ndan baka ilh olmadna ve ahirette hesaba ekileceine inanr, insana hizmete ve bara ynelik i (salih amel) sergilerse, o insan kurtulua erdirilecektir. Peygamber art, kitap ve dini kurallar aranmadan, sonsuz yaam iin sadece 3 art konulmutur. 1) Allah'a man 2) Ahirete man 3) nsana hizmete ve bara ynelik i (salih amel). Hangi rk ve kitap bamls olursa olsun, erkek veya kadn bu art yerine getirenler kurtulacaktr. KURTULUUN ORTA ARTI Ey iman edenler! Rk edin, secdeye kapann; Rab'binize ibadet edin, hayr ileyin ki kurtulua eresiniz. (Hac 22 / 77) Ey iman edenler! Allah'tan korkun. O'na yaklamaya yol arayn ve yolunda gayret gsterin ki kurtulua eresiniz.(Maide 5/35) Namaz ile Allah'a ibadet edin. nsanlar arasnda hayr ileri yapn. Allah'tan korkun. O'ndan enok korkan, Allah'n enok sevdii ve sevildii kuldur. Rab'bin yolunda O'nu memnun etmek iin gayret gsterin, lh Yasalar da uygulayn ki Allah'n ltfu ile kurtulua eresiniz. KURTULUUN EN ST ARTI Allah takva sahiplerini kurtulua erdirir. Onlara hibir fenalk dokunmaz. Onlar mahzun da olmazlar. (Zmer 39 / 61) ...Muhakkak ki, Allah yannda en deerli olannz, takvaca en ileri olannzdr... (Araf 7 / 26) Takva; korunma, saknma, korkma demektir. Yce Allah'n enok sevdii insanlar takva sahibidir. Kurtulua erenler onlardr, cennet onlar iin hazrlanmtr. Kur'an, slmiyetin esasn takva kelimesinde zetlemitir. Yunus 10/63 : Allah'n dostlar, iman edipte takvaya sarlm olanlardr. u halde Yce Allah'n rza ve sevgisine ulamak, imandan sonra takva sfatlarn kazanmakla mmkndr. Kur'an, takva sfatlarn birok ayetlerle bildirmitir. Bu zellikleri kazanmak, nefsin terbiye yolundan baka birey deildir. Benliimizde bulunan yalanclk, fke, gurur, fuhu, sefahat, lgn elenceler ve benzerleri gibi kt niteliklerden arnmak, ancak bu ilh zelliklere sahip olmakla elde edilir. Takva sfatlar kazanldka, benliin kt istek ve arzular da yava yava kaybolmaya balar. Kt nitelikler, takva zellikleri kazanlmadan benlii asla terketmez. Kemal mertebesinde de tam arnp ycelir ki, o zaman kurtuluun en st noktasna eriilir. Takva sahibi olmak, yaklak 10 ilhi sfat kazanmakla mmkndr. 1) nfak ve Sevgi. Ali mran 3 / 134 : Takva sahipleri, bollukta da darlkta da infak ederler... nfak, sahip olunanlardan ihtiya sahipleri ve yoksullar iin pay ayrp vermedir. Bu vermeler hayr ilerinde daha belirginleir. Ali mran 3/114, 115 : ...Hayr ilerinde yarrca koarlar...Allah takva sahiplerini ok iyi bilmektedir. Hayr ii yapmak salih ameli de ierir. Salih amel, insann hayr ve hizmetine ynelik btn dnce ve faaliyetlerdir. Nahl 16 / 97 : ...Kim salih amel ilerse, muhakkak ki onu gzel bir hayat ile yaatacaz... Salih amel ve hayr ileri gibi insanlara faydal hizmetleri karlamak iin, takva sahiplerinin ok almak ile ykml olaca phesizdir. nirah 94 / 7,8 : lerinden boaldn zaman tekrar al ve yorul. Yalnz Rab'bine ynel. Yaratlanlar sevmek. Ali mran 3 / 119 : te siz iman edenler yle kimselersiniz ki, imansz olanlar sizi sevmedikleri halde siz onlar seversiniz. Takva sahiplerinin en byk zellii, kaynan Yce Yaratc'dan aldklar sevgi ile dolu oluudur. man eden veya iman etmeyen, dost olan veya dman tm insanlar ve btn yaratlanlar severler. Byk tasavvuf airi Yunus Emre'nin syledii gibi : Yaratandan tr yaratlanlar severim. 2) Namaz. Bakara 2 / 177 : ...Namaz klar...Takva sahibi ancak onlardr. 3) Zekt. Bakara 2 /177 : ...Zekt verir...Takva sahibi ancak onlardr. Zekt; zenginlerin malndan yoksullara verilmesi gereken bir haktr. 4) Af Edici ve Dileyici Olma. Ali mran 3 / 134, 135 : O takva sahipleri ki...fkelerini yutarlar,

insanlarn kusurlarn affederler... Onlar irkin bir i yaptklarnda yahut zbenliklerine zulmettiklerinde, Allah' hatrlar, gnahlar iin af dilerler. Gnahlar Allah'tan baka kim affeder ki?... slmiyet'te hogrl kelimesinden ziyade ve bazen onun yerine balayc olma kavram kullanlmaktadr. 5) Sabr. Bakara 2 / 177 : ...Sknt, hastalk ve sava zamanlarnda sabreder... Takva sahibi ancak onlardr. Sabr kapsam, geni bir alan kaplar ve tevekkl de ierir. Tevekkl; Allah' vekil etme, Allah'a dayanp gvenme anlamndadr. Ahzab 33 / 2, 3: Rab'binden sana ne vahyediliyorsa ona uy... Allah'a tevekkl et. Vekil olarak Allah yeter. 6) Oru. Bakara 2 / 183 : ...Sizden ncekilere farz klnd gibi, size de oru farz klnd. Ta ki takva mertebesine erebilirsiniz. Oru; gn boyu a kalmann tesinde, benliin arndrlmas ve yoksulun halinin anlalmasdr. 7) Muhsin Olma. (yilik ve gzellik sergileme) Zariyat 51/15, 16 : Gerekten takva sahipleri, cennetlerde ve pnar bandadr... Dorusu onlar, bundan nce de iyilik ve gzellik sergilemekteydiler. 8) Ahde Vefa. Bakara 2 / 177 : ...Antlama yapt zaman szlerini yerine getirir...Takva sahibi ancak onlardr. Ahde vefa; sznde durma, antlamalar yerine getirme, szne gvenilir olmaktr. 9) Adalet ve Drstlk. Maide 5 / 8 : Ey iman edenler! Adalet ve drstln tanklar olarak, Allah iin kollayp gzetenler olun. Bir toplulua kininiz sizi adaletsiz davranmaya itmesin. Adaletli olun. Bu takvaya daha uygundur. 10) lim. Fatr 35 / 28 : ...Kullar iinde ancak ilim sahipleri, Allah'tan gereince korkar. Takva szc korunma, saknma manasyla birlikte korkma anlamn da tar. Yce Allah'a enok korku duygusunu tayan, ayni zamanda O'nu enok seven takva sahipleridir. Mcadile 58 /11 : man edenleri Allah ykseltir, ilim verilenleri ise kat kat dereceleri ile byltr. lim sahibine alim denir. Onlar hem pozitif ilimleri ve hem de lh Yasalar bilen kimselerdir. CENNETE KMLER GRECEK ? Yahudiler ve Hristiyanlar cennete yalnzca kendilerinin gireceini sylerler. Bakara 2 /111: Yahudi yahut Hristiyan olandan bakas cennete asla girmeyecek, dediler. Bu; onlarn hayalleri, kuruntulardr. De ki onlara: Eer doru szl iseniz, hadi getirin kantnz. Biz Allah'n oullar ve sevgilileriyiz. Maide 5 / 18: Yahudiler ve Hristiyanlar dediler ki, biz Allah'n oullar ve sevgilileriyiz. De ki: O halde niin size gnahlarnz yznden ac ektiriyor?... Kitap sahipleri cennete girme hususunda ayrca yle demilerdi. Bakara 2 /135 : Yahudi veya Hristiyan olun ki doruya ynlendirilesiniz... Kur'an, hi ayrmclk yapmadan Allah'a teslim olmay tlemektedir. Bakara 2/136 : yle deyin : Allah'a bize (Hz. Muhammed'e) indirilene, brahim'e smail'e, shak'a, Yakub'a onun torunlarna indirilene, Musa'ya ve sa'ya indirilene ve dier nebilere verilenlere inandk. Bunlar arasndan hi kimseyi ayrmayz. Biz yalnz Allah'a teslim olanlarz. Erkek veya kadn Allah'a inanm olarak bara ynelik iyi iler yapanlar cennete girer, ktlk yaparak gnahkar olanlar da ceza grr. Nisa 4 / 123,124: ne sizin kuruntularnzladr, ne de kitap sahibinin kuruntulardr. Ktlk yapan onunla cezalandrlr. Byle biri, kendisi iin Allah dnda ne bir dost bulur, ne de yardmc. Erkek veya kadn, inanm olarak bara ynelik iyi iler yapanlar cennete gireceklerdir.Zerre kadar da zulme uratlmayacaktr.

ZET
Tevrat ve Zebur'a gre kurtulua ermek, Tanr'nn kurallarn yerine getirmek, temel yasa olan On Buyruu uygulamakla ve Tanr'nn ltfu ile mmkn olur. ncil'de kurtulula ilgili reti vardr. Birincisi Tevrat ve Zebur'da olduu gibi Tanr'nn yasalarn, ncelikle de On Buyruu yerine getirmekle elde edileceini aklar. Bu gerek Matta, Markos, Luka ve Yuhanna ncilleri'nde vardr. kinci reti de Tanr kurtulua erecekleri nceden belirlemitir. nsanlarn zgr iradeleriyle yapacaklar tm gayretler bu neticeyi deitirmeyecektir. nc reti de kurtuluu kazanmann Tanr'nn kurallarn uygulamakla deil, sadece Rab sa Mesih'e iman etmekle mmkn olduunu belirtir. Tanr'nn biricik Olu'nu doal gnahlarn balanmas iin dnyaya gnderdiine, sa Mesih'in kendini kurban ederek armhta ldne, sonra da dirildiine iman etmekle sonsuz yaam

kazanlm olur. Kur'an; kurtulu artnn Tevrat, Zebur ve ncil'in birinci retisinde olduu gibi, Allah'n buyruklarn yapmakla ve ltuf ile mmkn olduunu aklar. Sonsuz yaamn yeterli, orta ve en st olmak zere mkemmelleen artlar vardr.

AHRET HAYATI
Ahiret hayat; lmden sonra balayp sonsuza kadar devam edecek olan hayata denir. nsanlarn lmden sonra da yaamlarnn devam edeceine iman etme ile dnya hayatlarnda iledikleri btn fiillerin hesabn vereceklerine inanmaktr. lm; insan gibi mkemmel bir varln, halifelik mertebesindeki bir benliin yok olmas deil, bir boyut deitirme ile ireti ve geici bedenin terk edilmesi, bir alemden dier bir aleme g etme olaydr. Yce Allah, ahiret hayatn birok ayetlerle akla kavuturmutur: leni diriltme Allah zerinde hak bir vaattir. Fakat insanlarn oklar bilmezler. (Nahl 16/38) Biz gerekten sizi bo yere yarattmz ve Bize dndrlmeyeceinizi mi sandnz? (Mminn 23 /115) Verdii sz, Alalhtan daha iyi yerine getirebilecek kim vardr? (Tevbe 9/111) Ahiret hayat ilkinden yani ksack dnya hayatndan daha hayrl olacak, orada yaratl ve olu srr olarak Allaha ibadet ve takml devam edecektir. Ahiret hayat iki ksmdr. Birincisi Kabir Hayat, ikincisi de Kyamet Sonrasdr. KABR HAYATI Kabir hayat; lmden sonra insan ruhunun Allah katnda ayr bir boyutta, bir nevi uyku halinde kyamete kadar yaad bir hayattr. Orada zaman mevhumu olmadndan, ok az bir mddet gemi gibi alglanr. sra 17/52 : Sizi araca gn Ona hamd ederek derhal arsna uyacaksnz. Ve sadece az bir sre kaldnz dneceksiniz. Kabir hayatnda dl ve ceza olduu gibi Kyamet Sonras hayata gei iin gerekli uyum salanacak ve tekml edilecektir. Kuran Kerimde bu konuyla ilgili fazla bilgi verilmemitir. DNYA HAYATININ SONA ERMES Her canl lm tadcdr. Biz sizi ktlkle de hayrla da deneyerek imtihan ediyoruz ve siz Bize dndrleceksiniz. (Enbiya 21/35) Allahn izni olmadka hi kimseye lmek yoktur. lm, Allah ilminde kararlatrlm bir yazdr. (Ali mran 3/145) lm, insanlar ve btn canl varlklar iin Rabbimiz tarafndan tayin edilmi bir kaderdir. Bazlarmz fazla, bir ksmmza da daha az mr verilmesi Allahn hikmetleridir. Fatr 35/11 : Yaayan bir varla daha ok mr verilmesi de, onun mrnden biraz azaltlmas da, mutlaka bir kitapta (lh Bilgisayarda) yazldr. ALLAHA DNDRLME lm, ruhun bedenden lm melei vastasyla alnmasdr. Dnyadaki yaam sona eren insann bedeni topraa verilir. Canll sona ermi lml beden, zamanla toprakta ryerek kaybolur. Kiinin btn zelliklerini tayan lmsz ruhu, grevli melek vastasyla Allahn huzuruna getirilir. Bu konu Kuranda yle anlatlmtr : Size vekil edilen lm melei dndrlrsnz. (Secde 32/11) ruhunuzu alr, sonra dorudan doruya Rabbinize

Kamakta olduunuz lm size mutlaka ulaacaktr Sonra (Allaha) dndrleceksiniz, size yapp etmi olduklarnz haber verecektir. (Cumua 62/8)

Huzura getirilen kii hayat boyunca yapm olduu iyi veya kt eylemleri, Yce Allah tarafndan kendisine bildirilir. Rabbin yasalarn yerine getirmeyenler tekrar geriye dnerek faydal iler yapmay isteyecek olsalar da, artk i iten gemi olur. Mminn 23/99-100 : Sonunda onlardan birine lm geldiinde yle der : Rabbim, beni geri dndrn ki, o arkada braktn yerde iyi bir i yapaym. Hayr, bu kendine ait bo bir szdr. Tekrar diriltecekleri gne kadar, nlerinde geriye dnmelerini nleyen bir engel vardr. KABR HAYATINDA YAAM TARZI Kabir hayat, bir nevi uyku yaamdr. Dnyadaki insanlar uyku halinde nasl canl ise, ayn ekilde o boyutta da canllk devam eder. Buras basit bir bekleme yeri deil, daha st boyutlara geisin gerektirecei tekamln hazrlk devresinin yaand bir ortamdr. Uyku yaam, bizim bilmediimiz olularla seyreder. Grlecek ryalar, yaamn ayr bir zelliini sergiler. Korku verici dler kabir azabn, mutluluk verenler de dllendirmeyi gerekletirdiini dnebiliriz. Mutlaka dorusunu Yce Allah bilir. Kyamete kadar devam edecek kabir hayatnda milyonlarca yl kalnacaksa da, orada az bir mddet gemi gibi alglanr. Allah onlara, Yeryznde ka yl kaldnz buyurur. Bir gn veya daha az kaldk, onu sayanlara sorderler. Allah buyurur: Pek az bir sre kaldnz, keke bilmi olsaydnz.(Mminun 23/112114) Allah katnda Dnyadakinden ayr bir boyutta yaayan ruhlar, kyamete kadar orada kalr. Bir nevi uyku halinde ve Yce Allahn denetiminde olduklar iin, bulunduklar alemden ayrlp serbest dolaamaz, Dnyaya geri dnemezler. Ruh ardklarn, onlarla konutuunu iddia eden baz falclarn, insanlar nasl kandrarak kar saladklar da bylece daha iyi anlalmaktadr. Kabir hayat kyamet sonrasna kadar devam edecek, sonra da Yce Allahn arsyla ruhlar uyanarak yeni bedenleriyle birleecektir. Naziat 79/13: Dirilme olay bir tek haykrtan ibarettir. Bir anda insanlar uyanp ortaya geliverir. KABR HAYATINDA CEZA VE DL Kabir Aleminde ceza da dl de vardr. Orada Dnyada yaplm olan eylemlerin hak edecei karlk verilir. Ktlk yapanlarn cehennem atei gibi ac iinde geen bir ruhsal yaamlar olaca gibi, Allahn rza ve sevgisini kazananlar da dllendirilecektir. Zulmedenlere azab edeceiz. Sonra Rabbine dndrlecek, Oda onu grlmedik bir azaba ekecektir. (Kehf 18/87) Firavunun kavmini ise azabn en kts kuatt. Onlar sabah akam atee sunulacaktr. Kyamet koptuu gn de Firavunun adamlarn azabn en iddetlisine sokun denilecektir.(Mmin 40/46). Bu bizim bildiimiz bir ate deil; n, radyasyon, mikro dalga trnden ruha azab veren bir etkileyici olabilir. Ancak i yzn ve zelliklerini Yce Allah bilir. Ayetin aklad gibi zalim Firavun ve kodamanlar kyamete kadar Kabir Aleminde azab ekmeleri devam edecektir. Bu alemde insanlarn eylemleri gerei azab olduu gibi dl de vardr. Ey gven ve huzura kavumu insan! Sen Ondan O senden honut olarak Rabbine dn. Haydi, cennetlik kullarmn arasna katl, gir cennetime. (Fecr 89/27-30). Ayette, lm deindeki cennetlik bir insann Rabbine dn hitabna muhatap olmas anlatlyor. Allahn buyruklarn itenlikle uygulayarak Onun rza ve sevgisini kazanm kul, gerek sahibi Yce Yaratcsna geri dnmtr. Allahn huzurunda Sen Ondan, O senden honuttur. hitab ile sonsuz mutlulua kavuarak Kabir Hayat yaamna balar. Ruh kyamete kadar bu boyutta cennette yaayaca gibi gzellik ve mutluluk iinde kalr. Kuran, Kabir Aleminin nitelikleri hakknda bir aklama

yapmadndan detayl bilgi verilememektedir. Kyametten sonra kazanlacak yeni beden ile gerek cennet hayat sonsuza kadar devam edecektir. KIYAMET Kyametin Kuran Kerimde ki manas, Dnyann milyonlarca yldz ile birlikte paralanp dalarak, iindeki canllarla yok olmas ve sonra da yeni bir yldzlar topluluu ile yeni bir yer kreye dntrlmesi, btn uurlu varlklarn yeniden dirilerek, Allahn huzurunda hesap vermek zere toplanmasdr. Dnyann sonu olan kyamet ne zaman olacaktr? Bunu Yce Yaratcdan baka kimse bilemez. Araf 7/187 : Sana kyamet saatinin ne zaman gelip atacan soruyorlar. De ki: Onu ancak Rabbim bilir. Onun vaktini Ondan bakas aklayamaz. Gklerin ve yerin arln kaldramayaca o saat sizlere anszn gelecektir. (Kyamette) iddetli arpmann kard korkun ses geldiinde. (Abese 80/33) O beklenen mthi olay ( kyamet) olduunda Yerkre bir sarslla sarsldnda, dalar bir serpilile serpildiinde, hepsi havada zerreler halinde dalrlar. (Vaka 56/1-6 Gk atlayp yarld zaman, yldzlar dklp sald zaman, denizler fkrtld zaman. (nfitar 82/1-3) Ayetler, kyamette yalnz Dnyann deil, gklerdeki yldzlarn da deitirileceini kesin bir ifade ile aklamaktadr. Kurann Tekvir, nfitar ve nilak Surelerinde kyamet hakknda birok kesitler vardr. Korkun bir sesle balayan o mthi olayda Gne snecek, yldzlar un ufak olacak yaamakta olan canllar da yok olacaktr. 22.10.1997 tarihli Sabah Gazetesi; uzayda Dnya evresinde dnen Hubble Teleskopunun tespit ettii ok nemli grntler olan, Dnyadan 63 milyon k hz uzaklktaki iki uzay gkadasnn arpma annn resimlerini, Maherin fotoraf bal ile yaynland. Bu arpma milyonlarca yl evvel olduu halde, grnts ancak yeni gelmi. Son derece ayrntl ve arpc bir ekilde belirlenen fotoraflar, Dnyamzn gelecei iin nemli bilgiler vermektedir. Milyonlarca gezegenden oluan iki gkadas iindeki yldzlar, korkun bir patlama sesi ile birlikte birbirleriyle arptktan sonra dalyorlar. arpma sonunda; iki gk adas tek gk adasna dnerek, etraflarnda kilometrelerce uzayan hidrojen gaz bulutlarn meydana getiriyor. Evrenin ilk olutuu aamalara ait baz ipularna da rastland, ok deerli bilgiler ortaya ktn aklayan gk bilimciler, yeni oluan gk adasnn son eklini almas iin uzun bir zamana ihtiya olduunu belirtmilerdir. Bu mthi grntlerden sonra varlan sonu yle zetleniyor: Gne ve Dnyamzn da bulunduu Samanyolu gk adas ile baka bir gk adasnn birbirleriyle arpmas sonucunda, yeni yldzlarla birlikte iinde cennet ve cehennemin de bulunduu yeni yerkremiz oluacaktr. Hubble Teleskopu ile grntlenen bilgiler ile Kurann verileri birbirleriyle o kadar rtyor ki. te bu gerei Kuran Kerim 1400 yl nce aklamtr. KIYAMET SONRASI Yce Allah kyamet sonrasnda Dnyamz baka bir yerkreye dntrecek, eskisi gibi onu yeni batan yaratacaktr. Ankebut 2/19 : Hi grmediler mi Allah yaratmay nasl balatyor, sonra onu tekrarlyor. Kukusuz bu Allah iin kolaydr. nsan; bedeniyle ruhu birletirildikten sonra yeniden dirilecek, maherde hesap vermek zere Allahn huzuruna getirilecektir. Rabbini unutup gnah ileyenler cehenneme, Allaha ynelerek gzel iler yapanlar da cennete girecektir. Ey insan! Sen Rabbine varmak iin ok didinecek, sonunda Ona kavuacaksn. (nikak 84/6)

nsanlar; kendilerini yaratan, her trl nimetleri esirgemeyen Yce Yaratclarn grmek, Ona kavumak isteseler de bu dnya hayatnda mmkn deildir. Ancak ahiret hayat ile Rabbimizin bizlere sunduu olaanst mjde gerekleecektir. Sebe 34/1 : Ahirette de hamd Allahadr Ayeti de Allaha ibadet, ahiret hayatnda da vardr. Eitim ve tekml sonraki hayatta da devam etmektedir. Duha 93/4 : Herhalde ahret senin iin dnyadan daha hayrldr. DNYAMIZ YEN BATAN YARATILIYOR Gk yarlp paraland, yldzlar dklp sald, Dnyann zerreler halinde daldn anlatan kyamet olay, Yce Allahn insanlara yeni bir mjdesinin haberini de vermektedir. Yerkremiz ve yldzlar, ilk yaratlta olduu gibi yeni batan yaratlacaktr. Enbiya 21/104 : Gn olur g, yaz tomarlarn drer gibi dreriz. lk yaratla baladmz gibi onu batan yaparz. zerinizde bir vaat olarak Biz bunu mutlaka yapacaz. O gn yerkre baka bir yerkreye dntrlr. Gkler de yle. (brahim 14/48) Yeryzn dolan da Allahn batan nasl yaratm olduuna bakn. Sonra ahiret hayatn da ina edip yaratacaktr. (Ankebut 29/20) Ayetlerden byk bir heyecanla rendiimiz gibi, zerinde btn insanlarn ve canllarn yaayaca yeni bir yerkresi ina edilecektir. Cennet, araf ve cehennem mekanlarnn da bulunduu yeni Dnyamz, her yaratl gibi ncekinden daha mkemmel ve daha hayrl olacaktr. Btn canllar eskisi gibi yeniden var edilecek, hesap vermek zere Yce Yaratann huzuruna getirilecektir. YENDEN DRL Dnya hayat sona eren insann bedeni, kabirde topraa kararak yok olur. Kiinin btn zelliklerini tayan ruhu ise, kyamete kadar ayr boyutta bir nevi uyku halinde kalr. Kyamette paralanarak un ufak hale gelen ve zerindeki canllar da yok olan Dnyamz, yeni bir yerkreye dnr. Ankebut 29/19 : Hi grmediler mi Allah yaratmay nasl balatyor, sonra onu tekrarlyor. Kukusuz bu Allah iin kolaydr. Yce Allahn ilk yaratlta olduu gibi, zaman ierisinde yeniden canlandraca dnyamzda ruh, yeni oluan bedenle birleerek insann tekrar yaratlacan, Kurandan renmekteyiz. Zmer 39/68: Sra flenmitir; Allahn diledii kimseler dnda gklerde kim var, yerde kim varsa arplp yere yklmtr. Sonra sra bir daha flenmitir. te hepsi ayaa kalkm bakyorlar. Kuran Kerimin dirilile ilgili aklamalarda bulunduu ayetlerden birka rnek: Saat mutlaka gelecektir. Onda phe yoktur. Allah, kabirlerdeki uurlu varlklar diriltecektir. (Hac 22/7) Ruhlar bedenlerle birletii zaman. (Tekvir 81/7) Dirilme olay bir tek haykrtan ibarettir. Bir anda insanlar UYANIP ortaya geliverir. (Naziat 79/13) And olsun, sizi ilk kez yarattmz gibi teker teker Bize geldiniz (Enam 6/94) DRL NASIL OLACAK? Kuran Kerimin Yeniden Yaratl iin verdii bilgilerden baz rnekler : Hani bir zamanlar brahim: Ey Rabbim lleri nasl dirilttiini bana gster demiti. Rabbi ona : Yoksa inanmadn m? demiti. brahim: Hayr inandm, fakat kalbimin yatmas iin grmek istedim dedi. Bunun zerine Allah: yleyse drt ku yakala, onlar yanna al, sonra kesip parala, her dan bana onlardan bir tane koy. Sonra da onlar kendine ar. Koarak sana geleceklerdir. Bil ki Allah gldr, hikmet sahibidir. (Bakara 2/260)

u rm kemikleri kim diriltecek diyorlar. De ki: Onlar ilk defa yaratm olan diriltecek. nk O, her trl yaratmay gayet iyi bilir. (Yasin 36/78-79) Kuran; ldkten sonra dirilii inkr edenlere cevap olarak bunun mmkn olduunu ve mutlaka gerekleeceini, her eyi yoktan var edenin onu ikinci defa yaatmasnn kolay olduunu, birok ayetlerle vurgulamtr. K mevsiminde l bir durumda olan yeryzn ilkbaharda canlandran Allah, insan da diriltecektir. Rzgarlar gnderip de bulutu harekete geiren Allahtr. Biz onu l bir blgeye gndeririz de lmnden sonra topraa onunla hayat veririz. llerin yeniden dirilmesi de byle olacaktr. (Fatr 35/9) MAHER Har; insanlarn bulunduu yerden alnarak, hesap vermek zere Allahn huzuruna getirilmesidir. Maher ismi verilen bu ok byk meydanda yaratlm tm uurlu varlklar hesaba ekilir Neml 27/87 : Sra frld gn, Allahn diledii dnda herkes, gkdekiler, yerdekiler dehet iinde kalacaklardr. Hepsi boynunu bkm bir halde Onun huzuruna gelir. Dnyada yaam btn insanlar maherde toplanr. Bir hi iken yaratlm, kendisine her trl nimetler ltfedilen insanlar gerek sahibi Yce Allaha kar sorumludur ve bundan dolay sorguya ekilir. Enam 6/62 : ldkten sonra insanlar gerek sahipleri olan Alaha teslim edilir. Dikkat edin! Hkm yalnz Onundur nsanlar huzurumuzda toplam, ilerinden hi birini hesap d brakmamzdr. (Kehf 18/47) Kim zerre kadar bir iyilik yapmsa, onun karln grecektir. Her kim de zerre kadar ktlk yapmsa o da onu grecektir. (Zilal 99/7-8) Yaratc Kudretin huzurunda Yce Mahkemede hesap vermeden sonra asl yaam olan ahiret hayat balar. Rabbini unutup ktlk yapanlar cehenneme, gnahlar ile sevaplar eit olanlar arafa, Allahynelip dnyada iyi iler yapanlar da cennete gnderilir. Onlardan kimi bedbahttr, kimi mutlu. Bedbaht olanlar cehennemdedir. Rabbin dilemesi hari olmak zere, gkler ve yer durduka onlar orada ebedi kalacaklardr Mutlu olanlar da orada ebedi kalacaklardr. Bu bitmez tkenmez bir ltuftur. (Hud 11/105-108) EFAAT efaat, ahirette gnahkr mminlerin, balanmalar iin, peygamber gibi byk zatlarn Allah ile araclk etmeleridir. Kuran Kerime gre ise efaat etmek, yalnz ve yalnz Allaha mahsustur ve O hibir yaratlm kulunun efaatini kabul etmez. Yce Allah yle buyuruyor: O gn (maher gn) kimse kimsenin cezasn ekmez, kimseden efaat kabul edilmez, kimseden fidye alnmaz (Bakara 2/48) De ki: efaat tmden Allahndr (Zmer 39/44) Mslmanlarn bir ksm baz hadislere dayanarak rnein efaatim, mmetimden byk gnah sahipleri iindir. gibi ifadelerin paralelinde, Peygamber Efendimizin ahrette efaat edecei grndedir. Ancak Yce Allah peygamberlerine sadece tebli grevi vermitir: Muhammed; baka deil, sadece bir elidir ondan nce de nice eliler gelmitir (Ali mran 3/144) Resule den, ak bir tebliden baka bir ey deildir. (Ankebut 29/18)

Rabbimiz maherde baz yce zatlara efaat deil sadece konuma izni vermitir. yle ki, Allahn efaatine raz olaca baz kimselerin lehine sz syleyeceklerdir. Bunlar da peygamberler, takva sahipleri olabilir. Taha 20/109: O gn efaatin faydas olmaz, Rahmann izin verdii kiinin lehine sz sylenmesine raz olduu kii iin yapt baka. CEHENNEM Cehennem, Allaha ynelmeyerek ktlk yapanlarn ve kafirlerin (inanmayanlarn) ldkten sonra ceza grecekleri yerdir. Kuran Kerim; cehennemin nasl olacana ait aklk getirmemi, ancak birok benzetmeler yaplarak byk bir sknt ve eziyet ekileceini vurgulamtr. Cehennem ehlini anlatan ayetlerden baz rnekler: Ayetlerimiz karsnda yalana sarlan ve byklk taslayanlar var ya; onlara gklerin kaplar almayacak, deve ine deliinden geinceye kadar da cennete giremezler. Sulular ite byle cezalandrrz. (Araf 9/490) Mnafk erkeklerle mnafk kadnlar birbirlerine benzer. Ktl emreder,iyilie engel olurlar, elleri de skdr. Allah unuttuklar iin Allah da onlar unuttu. Allah iki yzl erkeklere (mnafklara), iki yzl kadnlara ve kafirlere (inanmayanlara) iinde ebedi kalacaklar cehennem ateini hazrlamtr. Allah onlara lnet etmitir. Onlar iin srekli bir ate vardr. (Tevbe 9/67-68) Cehennem ilerine ok sert, emredileni yapan zebani olarak isimlendirilen azab melekleri grevlendirilmitir. Kendi doal ortamlarnda mthi gleriyle, arnacak varlklar terbiye ederler: (Cehennem) zerinde ondokuz muhafz melek vardr Biz cehennemin grevlilerini yalnz meleklerden yaptk (Mdessir 74/30-31) (Cehennem) Ateinin banda ok kat, ok sert melekler vardrOnlar kendilerine emir verdii konuda Allaha isyan etmezler ve emredildikleri eyi yaparlar. (Tahrim 66/6) Benliklerini bu dnyada terbiye etmeyerek su ileyenler, cehennem azab ile bir ileme tabi tutulur. Kiiye uygulanan ceza, ayn zamanda onu terbiye ederek arndracaktr. Rabbimizin sonsuz rahmeti, btn alemlere yayld gibi cehennemdekilere de ular. Cezasn tamamlayan gnahkarlarn cennete alnaca baz hadislerde olmakla beraber, takdir Yce Allahndr. ARAF (ARA ALEM) Araf, cennet ile cehennem arasnda bir yerdir, sakinleri de gnahlar ile sevaplar eit olan mminlerdir. Onlar, cennet veya cehenneme girmeden nce arafda bir sre bekletilir. Arafn bir tarafna baktklarnda cehennemlikleri grecekler, onlarla beraber olmamay Rablerinden dileyecekler, dier tarafa baktklarnda da cennetlikleri izleyecek onlara imreneceklerdir. Allah katnda ycelmi, ayrca maher de konuma izni vermi olduu yce zatlar (rnein peygamberler, takva sahipleri) cehennemliklere gnahkar olduklarn syleyecek, cennete gideceklere de Taha 20/109 ayeti gereince Allahn efaatini tebli edeceklerdir: Arafta, yksek yerler zerinde de deerli ahsiyetler olur, herkesi yzlerinden tanr, cennetliklere yle seslenirler : Esenlik ve gvenlik sizinledir. Bunlar cennete girmemi, girme umudu tayanlardr. Onlarn gzleri cehennemliklere evrilince yle derler: Aman ya Rabbi. Bizi u zalimler takmyla bir araya getirme. Arafta, o yksek yerlerde bulunanlar, yzlerinden tandklar bir takm adamlar da yle seslenirler: Grdnz m sizlere ne taraftarlarnzn bir yardm oldu ne de byklenmenizin. Ey cehennemlikler Allah onlara bir iyilikte bulunmaz diye yemin ettikleriniz bunlar myd? (Ey Allahn ikramna kavuanlar) sizler cennete girin. zerinizde ne bir korku olacak, ne de zleceksiniz. (Araf 7/46-49)

Allahn rahmeti; btn varlklara ulat gibi, araftakilere de eriecek, onlar gnahlarndan arndrmaya tabi tutacaktr. CENNET Cennet; Allaha inanan, ilahi yasalar uygulayan ve gnah ilemeyenlerin ldkten sonra, iinde sonsuzlua kadar mutlu olarak yaayacaklar ahiret yurdudur. Kuran Kerimde cennetin nitelikleri tam olarak aklanmamakla beraber, konu ile ilgili birok benzetmeler yaplmtr. Zuhruf 43/71 : Orada canlarnn ektii ve gzlerinin holand her ey vardr Cennette mutluluk verici konumalar iitilir ve cennet ehlinin gereken rzklar da vardr. Meryem19/62 : Orada bo sz deil, ancak esenlik dolu szler iitirler. Sabah akam onlarn rzklar da hazrdr. Kuran, cennete gireceklerin baz zelliklerini yle veriyor: man edip bara ynelik iler sergileyenlere gelince, kukusuz ki Biz gzel i yapanlarn dln yitirmeyeceiz. Bunlar iin altlarndan rmaklar akan Adn Cennetleri vardr(Kehf 18/30-31) nanan erkekler ve inanan kadnlar birbirlerinin dostlardr. yilii emrederler, ktlkten alkoyarlar. Namaz klarlar, zekt verirler. Allaha ve Resulne itaat ederler Allah onlara Adn Cennetlerini vaat etmitir. Srekli kalacaklardr orada (Tevbe 9/72-73) Adn Cennetleri (takva sahipleri) iindir. Orada atalarndan, elerinden, ocuklarndan salih (iyi) olanlarla birlikte gireceklerdir. Melekler her kapdan yanlarna sokulacaklar : Selm size, sabrettiiz iin, ne gzeldir u sonsuzlar yurdu diyeceklerdir. (Rad 13/23-24) Biz kadnlar ile erkekleri yeniden gen ve gzel yarattk. Vakra 56/35-38 : Biz (cennet ehli)kadnlar da gzel bir biimde yeniden yaratmz, onlar bakire kldk. Kocalarna sevgi ile dkn ve ayn yata, (cennet ehli) adamlar iin. Dnya hayatndaki eylemleri neticesinde cennet ehli olan kadnlar ve erkekler, ahirette gzel bir ekilde yeniden yaratlacaktr. irkinliklerden, buruukluklardan arndrlmlar, hepsi de taze gen kzlar ve delikanllar olmular, ayni yata olan her iki cins de gzel ve mutlu bir yaam hak etmilerdir. Cennetteki insanlarn, en gzel bir a olan 30-32 yanda olaca baz hadiselerde yer almtr. Cennet yaamnda yal, ihtiyar insan olmayacaktr. ve ibadet cennette de devam edecek. Yasin 36/55 : O gn cennet halk, bir ura iinde elenip rahatlamaktadr. Cennetin yalnzca yiyip, iip, oturma yeri olmadn reniyoruz. Orada da tekml edileceinden alma, i ve ura sklmadan, elenceli bir ura iinde olacak, Allaha ibadet ahiret hayatnda da devam edecektir. Sebe 34/1 : Ahirette de hamd Allaha mahsustur Cennette mutluluk dolu szler iitirler. Meryem 19/62: Orada bo sz diil, ancak esenlik dolu szler iitirler. Sabah akam onlarn rzklar orada hazrdr. Onlar sonsuza dek cennettedir. Hud 11/108: Rab'bin dilemesi hari olmak zere, gkler ve yer durduka onlar cennete ebedi kalacaktr

NVERSTELER'DEN MEKTUPLAR
Sevgili Okuyucular, "Tevrat, Zebur, ncil ve Kur'an'dan Gzlemler" isimli almamz, niversite ktphanelerine de gnderilmitir. niversitelerden gelen mektuplar bizi ok mutlu ettiinden, bu ilim yuvas kurulularmza teekkr etmek ve duygularmz da sizlerle paylamak istedik. Kitabmzn demirba kayd yaplarak okuyucularn ve aratrmaclarn istifadesine sunulduu niversite ktphanelerinin listesi aada sunulmutur: Sayglarmla Mesut KAYNAK 27.12.2007 DEVLET NVERSTELER Abant zzet Baysal niversitesi - Bolu Adnan Menderes niversitesi - Aydn Afyon Kocatepe niversitesi - Afyon Akdeniz niversitesi - Antalya Anadolu niversitesi - Eskiehir Ankara niversitesi - Ankara Atatrk niversitesi - Erzurum Atatrk niversitesi ilahiyat Fakltesi Dekanl - Erzurum Boazii niversitesi - istanbul Bozok niversitesi - Yozgat Cumhuriyet niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - Sivas ukurova niversitesi - Adana Onsekiz Mart niversitesi - anakkale Onsekiz Mart niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - anakkale Dokuzeyll niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - zmir Dicle niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - Diyarbakr Dumlupnar niversitesi - Ktahya Ege niversitesi zmir Erciyes niversitesi - Kayseri Eskiehir Osmangazi niversitesi - Eskiehir Frat niversitesi - Elaz Frat niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl- Elaz Gazi niversitesi - Ankara Gaziantep niversitesi - Gaziantep Gaziosmanpaa niversitesi - Tokat nn niversitesi - Malatya stanbul niversitesi - stanbul zmir Yksek Teknoloji Enstits - Urla Kafkas niversitesi - Kars Karadeniz Teknik niversitesi - Trabzon Krkkale niveristesi - Krkkale Kocaeli niversitesi - zmit Marmara niversitesi - stanbul Marmara niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - stanbul Nide niversitesi - Nide Ondokuz Mays niversitesi - Samsun Ondokuz Mays niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - Samsun Pamukkale niversitesi - Denizli

Rize niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - Rize Sakarya niversitesi - Sakarya Seluk niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - Konya Sleyman Demirel niversitesi - Isparta Trakya niversitesi - Edirne Uluda niversitesi - Bursa Uluda niversitesi lahiyat Fakltesi Dekanl - Bursa Zonguldak Karaelmas niversitesi - Zonguldak

VAKIF NVERSTELER Baheehir niversitesi - stanbul Bakent niversitesi - Ankara Beykent niversitesi - stanbul Bilkent niversitesi - Ankara ankaya niversitesi Ankara Hali niversitesi - stanbul stanbul Kltr niversitesi - stanbul zmir Ekonomi niversitesi - zmir Kadir Has niversitesi- stanbul Ko niversitesi - stanbul Sabanc niversitesi - stanbul Yaar niversitesi - zmir Yeditepe niversitesi - stanbul KUZEY KIBRIS TRK CUMHURYET Dou Akdeniz niversitesi - Kbrs

MESUT KAYNAK
1929 ylnda zmir - eme'de dodu. Srasyla ehit Fethi Bey lkokulu'nu, Tilkilik Ortaokulu'nu ve Atatrk Lisesi'ni bitirdi. Sonra stanbul'da yeni ismi Mimar Sinan Gzel Sanatlar niversitesi olan Gzel Sanatlar Akademisi Y.Mimari Blmnden 1956 ylnda mezun oldu. stanbul Bayndrlk Mdrl'nde bir mddet memuriyet yaptktan sonra, serbest alarak birok bina ina etti. 1960 ylnda evlendi ve bir kz evlada sahip oldu. Bugn iki torunu da bulunmaktadr. Yazar olarak ilk eseri olan Allah'n tleri'ni 1992 ylnda yaynlad. Kur'n'da Sevgiyi ise 1998 de yazd ve kitabn 4.basks da yapld; ihtiya sahiplerine cretsiz olarak verildi. Radikal Gazetesi Kur'n'da Sevgi'yi, Aralk 2000'de basarak okuyucularna Ramazan Bayram hediyesi olarak datt. Kur'n'da Kadn 2002de, Tevrat, Zebur, ncil ve Kur'an'dan Gzlemler Nisan 2007'de baslarak yine cretsiz olarak okuyuculara datld. Ayrca bir web sitesi (www.kurandasevgi.gen.tr) alarak internet kullanclarnn kitaplardan faydalanmas saland. Bu almalar bir ksm halk ktphanelerine, ayrca Trkiyedeki tm niversitelere gnderildi. niversite ktphanelerinin byk blmnde kitaplarn demirba kayd yapld ve okuyucularn, aratrmaclarn istifadesine sunuldu. Yazar, 2009 ylnda stanbul Protestan Kilisesi Vakf Ruhani Lideriyle slmiyet ve Hristiyanlk konusu ile ilgili diyalog kurdu; bunun neticesinde de ncilde SorularCevaplar isimli bir kitapk oluturuldu, bu alma halen internette de yaynlanmaktadr. Yazarn birok nemli konular ieren son kitab Kurandan tler, Mart 2011 ylnda yazld.

STANBUL / Mart 2011

KAYNAKA
Elmal'l M. Hamdi Yazr Hak Dini Kur'an Dili, Trke mealli tefsiri - 1992 10 Cilt Prof. Dr. Sleyman Ate Yce Kur'an'n ada Tefsiri - stanbul - 12 Cilt Prof. Dr. Yaar Nuri ztrk Kur'an' Kerim Meali - Yeni Boyut, stanbul - 1993 slam Nasl Yozlatrld - Yeni Boyut, stanbul - 2000 Kur'an'daki slam - Yeni Boyut, stanbul - 1993 Kur'an'n Temel Kavramlar - Yeni Boyut - 1993 Asrsaadetin Byk Kadnlar - stanbul - 1998 Prof. Dr. Muhammed Hamidullah slm Peygamberi - eviren: Prof. Dr. Salih Tu, ist. - 2003/1424 H Kitab Mukaddes - Eski ve Yeni Ahit Tevrat, Zebur (Mezmurlar) ve ncil - stanbul, 2003 NCL - Mjde Yeni Yaam Yaynlar - stanbul, Mart 2002 Prof. Dr. Mircea Eliade Dinsel nanlar ve Dnceler Tarihi - Kabalc Yaynevi - 2003 Dr. Maurice Bucaille Tevrat, nciller ve Kur'an - Ankara, 2001 Do. Dr. Ramazan Bier slm Kelmclarna Gre NCL - stanbul, 2003 Mehmet Nuri Ylmaz Kur'an' Kerim ve Meali - Ankara, 2000 Mesut Kaynak Kur'an'da Sevgi - stanbul, Mart 2003 Kur'an'da Kadn - stanbul, Mart 2003 WEB STELER http://www.miamiilahiyatfakultesi.org/kitaplar/jilda 1.html http://www.geocities.com/Heartland/Voley/2010/iznik.html http://www.hristiyan.net/kutsalkitabindegismezligi/tahrif21.html http://www.incil.com/sss/iznik.php http://www.ahirzaman.net/ http://www.ahirzaman.net/hz_isa_peygamberdir/hz._isa_08html http://www.hazretiisagelecek.com/s... http://www.incil.com/incil/bbs/zboard.php?id=m_defteri8311no= http://www.diyanet.gov.tr/turkish/web http://www.sevivon.com http://www.kutsalkitap.com/kkitap/index.php