Ad Gzel Kendi Gzel Muhammed

TRT tarafndan hazrlanan Ad Gzel Kendi Gzel Muhammed program iin Cemalnur Sarguta yneltilen sorular ve cevaplar. 1.dem su ile balk arasndayken ben peygamberdim sznden ne anlyorsunuz? 2.Nur- Muhammedi ifadesi size ne anlatyor? 3.Allahn ilk yaratt ey nurdur/kalemdir hadisinin anlam nedir? 4.Hakikat-i Muhammediye ibaresinden ne anlamak gerekiyor? Hz. Peygamber yle buyurmutur: Ben yaratklar iinde insanlarn ilkiyim. Allahn ilk yaratt ey benim nrumdur Ben dem henz su ile balk arasndayken peygamber idim. Bu hadislerden, Hz. Muhammedin mahlkatn yaratlmasndan ve kendisinin de Neb olarak gnderilmesinden nce varl olduu sonucu ortaya kmtr. Hz. Peygamberin bu varl hdis deil kadimdir, ezelidir. bnl Arabnin eserlerinde Kelime-i Muhammed ile kastettii Hz. Muhammed, Peygamber deil, kendisinde hakkn zuhur ettii en mkemmel yaratlm mazhar olarak Hakikati Muhammediyyedir. Her bir varlk, kendilerinin Rablar olan ilhi isimlerin bir ksmnn zel tecelligh olduu halde, Hz. Muhammed btn bu isimleri kuatan ismin mazhar olmutur. sm-i a'zam olan bu isim, Allah ismidir. Bunun iin Hz. Muhammed, mutlak cemiyyet ve kendisiyle zt- ahadiyetin taayyn ettii birinci taayyn mertebesinin sahibidir. nsan- Ekmeldir. nk bu mertebenin zerinde, kendiliinde btn taayynlerden, sfatlardan, isimlerden ve resimlerden mnezzeh olan Zt bulunmaktadr. Taayynlerin ilki-ya da yaratklarn ilki- olan bu Hakikat-i Muhammediyye, lemle ilikisi asndan lemin yaratlnn kaynadr; nk o, Allahn hi bir ey yaratmadan nce yaratm olduu ve hereyi kendisinden yaratt Nurdur. Ya da, Hakkn mutlak ahadiyetinde kendisi iin onda tecelli ettii lhi akldr. Bu tecelli, varlk suretlerindeki lhi tenezzln ilk merhalesi mesabesindedir. Nr- Muhammed ya da Ahmed nur, btn kmil insanlarda birebir ikr olmutur. Kmil insandaki Ahmed, btni ilmin kayna, memba ve kutbl aktabdr. (kutuplarn kutbudur.) Hakkn ztdr. (Ebul-Al Afif, Fssul Hikem Okumalar iin Anahtar, s. 469-471) Muhammed: Kurann ilk vahyinin indii Leyle-i Kadirle (Kadir Gecesi) ilikilidir. Allahn cell ynnn tecellisidir ve Peygamberin bir abd, Kul roln temsil eder; Etkin peygamberdir, resuldr. Ahmed: Mrac gecesiyle ilikilidir; burada ona habib, sevgili, dostun aklamas verilmitir ve bu nedenle Allahn ceml ynn temsil eder; mmdir, baka bir ifadeyle vahyin alcsdr.(Anne Maria Schimmel, Tanrnn Yeryzndeki aretleri sf. 245) Btn kmiller Peygamber Efendimize katlmtr Kmilin ekmele katld gibi (Cl, nsan- Kmil cilt2, s.243) Kniye gre de, Hakikat-i Muhammed mertebesi btn hakikatleri kuatan ve kllilii sayesinde btn czlere sirayet eden hakikattir. Allahn yaratt ilk ey benim nrumdur hadsinde iaret edilen, Ahmed nurdur. Bu yorumla Nr-i Muhammedi, nurlarn nru veya ruhlarn babas diye isimlendirilmitir. Kni der ki, Hz. Peygamberin peygamberlerin sonuncusu olmas, onun kmillerin sonuncusu olmasdr, nk Allah kendisinden sonra kemalde ona denk baka birisini yaratmamtr. Biz ilkleriz ve sonlarz demekle de, ilkde ve sonda zat tecelli olduu anlatlmaktadr. (Tasavvuf Szl Abdrrezzak Kni s.217-218) Kenan-er Rifai yle der: Akl- kl, hakikat-i Muhammediyyedir. Nefs-i kl hakikat-i Muhammediyyenin toplu olarak z olarak zuhurudur. Bu iki leme, ahadiyet ve vahidiyyet denir. Allah, ahadiyyz-zat ve vahidiyys-sfattr. Bu iki alem, Resulullahdan evvel zuhur etti. Fakat kinattan maksat ve mn odur. te: Ben idim ferzende-i lem/lemin ocuu, ama babamdan evvel oldum ben! sznn mns budur. Ruh-i Muhammed, bu yaratltan evvel idi.Kinat ise ona hazrlktan ibarettir. Evet, aacn dikilmesi, dal, buda, yapra, iei meyveden nce gelir fakat o dal budaktan maksat meyvedir. te Resulullahtan evvel zuhura gelmi u mevcudattan da murat Ruh-i Muhammeddir. Hasl hereyin tohumu kendi meyvesidir. Yahut hereyin meyvesi kendi tohumudur. (Kenan Rifa, Sohbetler) Btn peygamberler ayn nrun tecellileridir. Biz Allaha ve bize indirilene; brahim shak Yakub ve esbta indirilene Musa ve saya verilenlerle Rableri tarafndan dier peygamberlere verilenlere onlardan hibiri arasnda fark gzetmeksizin inandk ve biz sadece Allaha teslim olduk. (Bakara 136) slamiyet dnya kurulal beri vardr. Fakat tekml Resulullah zamanndadr. dem, Nuh.. slm deiller miydi ? Mslman demek, temizlenmi kimse demektir. Ruh- Muhammed her eyden evvel hlk oldu. Bunlarn hepsi Ruh- Muhammedden nur aldlar. (Kenan Rifa Sohbetler I.230-231) Peygamber Efendimizin nm- erifi btn enbiyann nmdr yani onun ism-i erifi anldnda btn enbiyann / neblerin ve evliyann ve asfiyann/ sfiyete ermilerin isimleri anlm gibi olur. nk btn peygamberlerin getirdii eriat onun eriatinde kemlini bulmu, Kuranda yce ifadesine varmtr.Onun getirdii hakikat, insanlara sylenebilecek en byk hakikattir. Onun dini, btn gerekleri kendinde toplar. Btn ruhlara, varlacak yolu gsterir.Ve onun hakikati btn hakikatleri ierir ve erefli ruhu cmle ruhlar ve ilimleri iine alr, kuatr. (Mesnev Hatralar.244, erhli Mesnev-i erif.152)

O ilhi Hakikat-i Muhammediyye imeinin btn nurlar dourdu. Hz.dem ilhi isimler marifetini o nru sfden, o hakikat-i Muhammedden buldu. Hz.dem, it aleyhisselam kendine halife etti. nk o nrun eseri, onun alnnda grnd. O cevher, Nuh aleyhisselamda deryadan nur incilerini yadrc oldu yani zamannda, can deryasndan maarif incilerini sac oldu. Hz.brahimin can da bu nur ile Nemrudun ate dalgalar iine korkusuz ve zararsz girdi ve o ate ona glistan oldu. Ruhu o nrdan kuvvet buldu da Hz.smailin boynunu kesmek diledi, o nrun bereketi ile haner; ta paralad, smailin boynunu kesmedi. Hz.Davutun can o nrun ile saygya deer oldu. Demir, ona itaatkr olup elinde mum gibi yumuak oldu. Hz.Sleymana o nur nasip olup visaline erdi, cmle mahlkat, cinler ve btn insan ve hayvanlar hatta rzgar bile onun hkm ve fermanna itaat edici oldu. Yakup aleyhisselam, Yusufun ayrlnda sabr ile Hakkn kazasna rza gsterdi. Grmez olan gzlerini o nr-u zm at. Hz.Yusuf o nru grd, rya tabirinde lim oldu. Bu nra mazhar olan Musann elindeki asa o nrdan gda bulup ejder oldu. Meryem olu Hz.sa aleyhisselam o nra eriti de semaya ykselip, drdnc felekte karar kld. Hz.Muhammed o felek nimetini buldu da bu kudretle ay iki paraya ayrd. te bu nru zm Peygamber Efendimizde kemalini bulduu iin o nra Hakikat-i Muhammediye denildi. (Kzm Bykaksoy, Mesnev Hatralar. Sf.180-181) Allah gklerin ve yerin nrudur. Onun nrunun temsili iinde lamba bulunan bir kandil (mikat) gibidir. O lamba bir billur iindedir; o billur da sanki inciye benzer bir yldz gibidir ki, douya da batya da nisbet edilemeyen mbarek bir aatan kan yadan tututurulur. Bu yla bir aa ki ya ,neredeyse, kendisine ate deymese bile k verir. Bu k nur stne nrdur. Allah diledii kimseye nuruyla hidayet verir. Allah insanlara temsil verir; Allah her eyi bilir. (Nur Suresi 35. Ayet) Hak Teala Kuran Kerimin bu ayetinde kendi zat nrundan misal verip; nsann ztnn nrunu: Mikat, Misbah ve Zcace ile tahayyl bir ekilde nakletmitir. Ztn o tebihi, insann suretinden ibarettir. Mikat (lamba konan yer) dan maksat: nsann sadr (gs)dr. Zcacdan maksat: Kalbidir. Misbahtan maksat ise: nsann srrdr. Ayette geen (ecere-i mbreke-mbarek aa)dan maksat: Gayba man etmektir. O gayb da Hakkn halk suretinde Hakk olarak zuhrudur. te gayba man budur. Zeytinden maksat: Mutlak hakikattir. nk mutlak hakikat ne her bakmdan tamamyla Hakk, ne de her bakmdan tamamyla halktr denebilir. man aac da arkiyye deildir yani tebihi (benzetme) nefyedecek (ortadan kaldrma) ekilde mutlak olarak tenzihi (Allahn, her trl eksik ve noksandan uzak bulunduuna ve insan vasfnda olmadna inanma) icap ettirmez. Yine o, Garbiyye de deildir. Zira, tenzihi nefy ederek mutlak tebihi ihtiva etmez. Tebih kabuu ile tenzih z arasndan sklarak elde edilen bir sr ve hakikattir. Yaknden ibaret olan zeytin yann ate dokunmasa da alevlenmesi ve nur samas mutlaka meydana gelir. Bylece o zeytin yann kendi nruyla kendi zulmeti ortadan kalkar. Zira o, nur stne nrdur. yle ki: Aikr nur ile gzdeki tebih nruyla, mana ait nrdan ibaret olan tenzih nru ve birbirlerinin fevkindeki nrun neticesi olan vahidle ilgili olan nrdur. te Allah Teala bu ekilde istedii kimseyi nruna hidayet eder. (Cl, nsan- Kmil, sf. 174-175)

5.Haber ne demektir? Muhbir-i Sadk ifadesi ne anlama gelir? Haber, habr, nebe hepsi ayn kkten gelmektedir. Habr, gizli ak hereyden haberdar olan, olmu, olmakta olan ve olacak olan hereyden ezeli ilmiyle haberdar olan ve haber veren kiidir. Muhbir-i Sadk: Sz doru olan, doru, hakikat-i Muhammediyyeye uygun haber veren kimse demektir. Peygamberler muhbir-i sadktr. Tanr vahyinin yolunda masum olann szleri tamamiyle saftr, onun iin byle adam azn aar, sze balarsa caizdir. nk, O, kendi heva ve hevesinden sz sylemez. Sz vahyolunan-vahiyden baka deildir. (Necm 3-4)( Mesnev 6, s. 128) Kuran geri Peygamberin dudandan kar ama kim Tanr sylemedi derse kfirdir. (Mesnev 4, 171) Ulu Tanr herkese sz sylemez. Dnya padiahlar da ulhayla konumazlar. Herkes padiaha onun vastasyla yol bulsunlar diye bir vezir, bir naip dikmilerdir. Ulu Tanr da kim Tanry dilerse ona bavursun, ona kul olsun diye bir kulunu semitir. Btn peygamberler onun iin gelmitir; Tanrya ondan baka yol yok. (Mevlana, Fihi Mafih, s. 199) nsana gereken, basiret sahiplerini bularak, telkin yolu ile onlardan bireyler almaktr. O telkini yapan zt, veli, neb ve lhut leminden haber veren olmaldr.(Abdlkadir Geylani, Srrl Esrar sf. 20) Can nedir? Hayrdan erden haberi olan, ltuf ve ihsana sevinen, zarardan zlen alayan varlk. Mdem ki cann srr ve mahiyeti insana hayr ve erri haber vermesidir, u halde kimin can fazla duyuyor, haber alyorsa o daha canldr.

Ruhun tesiri bilgi ve anlaytr, telerden haber altr. Kimin anlay, haber al daha fazla ise o daha fazla Allaha yakndr. Fakat bu grdmz maddi leminin dnda yle haberler yle bilgiler vardr ki, bu canlar, o meydanda cansz kalr. lk can Hakkn derghna ulat. Cann cn ise Allaha mazhar oldu. (efik Can, Mesnev 6. Cilt, 148-152) Yaratan bilmez mi? O ltif ve habrdir. (Mlk 14) Allahn habr oluu, hereyle ilgili haberin Allaha ait oluuna delildir. Zhirde mevcut olan btn eyaya nfuz ettii gibi, ayrca yaratlm bilin sahibi btn varlklarn bilincinin faaliyetinin temelini oluturmaktadr. AllahIn letafet ilkesinden bilindii gibi beer organ olarak grdmz eyler, HakkIn bizzat brnd kevni sfatlardr. O halde biz de Allahla ilgili haberle ilim sahibi oluruz.(zevk ilim). Zevk ilim, bilgi edinme melekelerine baldr. Allah kendi nefsinden haber verirken kendisinin kulunun bilgi edinme melekelerinin ayn olduunu beyan etti. Ben kulumun iitmesi olurum, grmesi olurum, dili, eli, aya olurum. Buna gre kulun isimlerinin ayn Hakktr. nk Ondan bakas yoktur. Sbhan, her trl noksandan her trl kusurdan r ve mnezzeh olan Allah demektir. Allahn sbhan olduunu biliniz. Ta ki onun katnda ve onun nazarnda, utanlacak durumlara dmeyesiniz. Sbhan olan Allah sizdeki btn dnceleri ve btn srlar bilir. Beyaz stn iinde bir siyah kl gibi, her karanlk duygu, dnce ve hareket onun malmu olur. nk Allah alm ve habrdir. Bir gnl ki, dnya kirlerinden uzak, temiz ve saftr; ite ilhi srlar byle gnllerin aynasna akseder. Allahn esrar onlarda grnmek isteyerek, kendi gizli leminden ayrlr, byle gnllerde ve byle gnllerin grd bir lemde tecelli bulur. O pk gnll kimse, o anda bizim srlarmz, bizim Hakka varacak veya varamayaak taraflarmz bilen bir kimse olur. Onun gnl aynas Hakkn srlar grnecek kadar aydnlannca, orada btn mminlerin gnlne yer bulunur ve mmin mminin aynasdr sznn bir mns da bu olur. (Kenan Rifa, erhli Mesnev-i erif, sf. 458) nsan halk ve Hakk arasnda vastadr. Allahtan baka hereyin bekasnn sebebi olan Hakkn feyzi ve yardm, onun ile ve onun mertebesinden ulv ve sufl btn leme ular. Eer iki ynden de baka olmayan berzahl asndan insan olmasa idi, lemdeki hi bir ey, irtibat ve mnasebet olmadndan dolay vahdni olan ilhi yardm kabul edemezdi ve bu yardm ona ulamazd. (Konev, Fsusul Hikemin Srlar, sf. 85)

6.Benden sonra vahiy gelmeyecek fakat haber rya ile devam edecek hadisini aklar msnz? Peygamberimiz, Benden sonra peygamberlik kalmad ancak baz mjdeler olur; bunu mminler ya ryada grr yahut o mjdeler onlara grnr. Diyor. Bu hadisi u yeti kerime dorular: Onlar iin dnya ve ahiret hayatnda mjdeler vardr.(Yunus, 64) Bana uyan basiret zeredir... (Yusuf suresi 105) yetinde Bana uyan ile kmil mrit, tam vel olan zt anlatlr. Ryada Peygamberi gren gerekten grm olur. Bunlar ancak ilimde amelde ve halinde ona tam varis olanlardr.(Abdlkadir Geylani, Srrul Esrar sf.114-115) Zt ile tam tecelli etmemi insana Allah ryasnda haber verir. Zt ile tecelli etmi insanda haber, vahiydir. Nrun kendisi ile kef olduu gibi onunla herey akla kavuur. Nrlarn en mkemmel olan ve nfuz kabiliyeti en stn olan, kendisiyle, uykuda grlen hayali ekillerle Allahn ne demek istediinin akla kavutuu nrdur. Bu en stn nur marifet nrudur. Bir kimsede bu nur olumazsa grd ekillerin gereini anlamaya g yetiremez. te bu nur ile oluan ve sz edilen kef, haber verme, tbir ilmidir.(Nak-el Fsus, Ankarav, sf. 77-78) Ryada gsterilmek ve belirtilmek istenen mn ile onu temsil eden suret arasnda uyumsuzlua sebep olan bozukluklar, rya sahibinin btnnn kirliliine, mizacnn ve dimann yapsnn bozukluuna ve hissi hallerinin ktlne delildir. Hissi halleri yalan, bayalk, vakitlerini ve iyi hallerini zedeleyen kt ilere dalmasdr. Bylece iyi hallerinin ve sfatlarnn hkmleri, kendisine hakim olan vasfn zmnnda yok olur. Bu durum aksine ise tersi olur. Hz. Peygamber, Ryas en doru olannz, sz en doru olannzdr. buyurmutur. Hadiste Peygamberimiz yle buyurmutur: Rya ksmdr: lki, Allahtan olan rya, ikincisi eytann kiiyi zmesinden ibaret olan rya. ncs ise kiinin kendisi ile konutuu ryadr. Ryann hkmnn zuhrunun gecikmesi, nefsin mertebesinin yceliine delildir. nk bu durumda nefis ilim mertebesi ve mcerret mnlar lemine yakn olan ulv lemlerde olacak eyleri idrak etmitir. renme zaman ile muttali olunan eyin histe gereklemesi arasnda bir zaman gemelidir. Bu sre bu emrin her bir felekte beklemesi gereken orandadr. (Fsus-u Hikemin Srlar, Konevi, sf.70)

7.Beni seviyorsanz Benim sevdiimi de seveceksiniz ve ona ittiba edeceksiniz buyruunu nasl anlamak gerekiyor? ura suresi, 23: Ya Muhammed, mmetime syle, size getirdiim hakikat karlnda bir cret istemiyorum, sadece yaknlarm sevmenizi ve onlara eziyet etmemenizi istiyorum Ehl-i Beyt, nrunu Hakikat-i Muhammediyyeden ald iin sekindir. badetten maksat Allah sevmek ve onun sevdiini sevmektir. Ehl-i Beyti sevmek de onlarn yolundan giderek rzalarn kazanmaktr. Resulullah Efendimiz Selman- Farisi benim ailemdendir buyuruyor. (Kenan Rifa, Sohbetler sf.505) Keafta Resulullah yle buyurmutur deniyor:

Muhammedin Ehl-i Beytine muhabbet zere len, ehittir. Dikkat edin. Ehli beyte muhabbet zere len gelin kocasnn evine teslim edildii gibi cennete teslim edilir. li Muhammede muhabbet zere lenin, kabrinden cennete iki pencere alr. Muhakkak ki, li Muhammede muhabbet zere len kimsenin Allah kabrini rahmet meleklerinin ziyaretgh yapar. Muhakkak ki, li Muhammede muhabbet zere len snnet ve cemaat zere lr. Kim ki, li Muhammede kt niyet ederek, kt ey dnerek lrse kyamet gn iki gz arasnda Allahn rahmetinden umutsuzdur, ibaresi yazlr. li Muhammede bz zere len cennetin kokusunu koklayamaz. afi yle demi: Peygamber evld benim vesilemdir. Onlar benim iin Allaha vesiledir. Onlar yz hrmetine kyamet gnnde sahifemin sa tarafmdan verilmesini umarm. Yine afi: Ey Resulullahn Ehl-i Beyti sizi sevmek Allahn inzal buyurduu Kuranda bize farz klnmtr. Size u byk eref yeter ki, size salavat- erife getirmeyen kimse namaz klamaz (zira namazn her oturuunda Hz. Peygamberle beraber line salavat getirilir.(Niyazi-i Msr, rfan Sofralar, sf. 165-172) Hanedan- Ehl-i Beyt (lahiyat- Kenan, Kenan Rifa) Cn- candr Hazret-i Ahmet Muhammed Mustaf Tende hem rh-i revnmdr Aliyyl-Murtaz Kurre-i ayn- Muhammed ah Hasan ibn-i Al Hem Hseyn-i mcteb h- ehd-i Kerbel Seyyids-sccd Al Zeynel-ab Bkr Vel fi-i maherdir elhak Cfer-i nr-i hd Msa-i Kzm erenler ceminin msbhdr Hak-nmdr Hazret-i ah- Al hulkur-rz Sk-i kevser Tak msbh- pr-envar Nak Kble-i irfn hasen el-Asker bedrd-dc Rehber-i dn-i mbndir, kble-i hcttr Hdi-i hkm-i erat mehdi-i shib-liv On iki imamdan elhak ems-i ak etti tul Hep bu akn k u pervnesi buldu reh stemez ihsnna Allah Azm-n ecr stiyor ancak muhabbet, Ehl-i Beyte Kibriy Allahn emriyle farzdr, hubb-i Ehl-i beyt heman Ehl-i Beytimde dedi Allah, Resl-i mcteb srine girmektir ancak bil muhabbet onlara Hccet ister buna kl ile olmaz iddi Seyyid Ahmetden tecell etti envr- Al Oldu aktba Rifa mukted v piv Can nedir ki eyleyeyim dim fed-y Ehl-i Beyt Etmesin ak u edebden Kenan Allah cd 8.Efendimiz (asm) iin postac gibi ifadelerin kullanmas nasl bir dnce ve duygudan kaynaklanyor? Postac bize ait bilgiyi, haberi tayandr. Oysa Peygamber bu bilginin, vahyin sadece taycs deil ayn zamanda kaynadr. Cenb- Peygamber Efendimiz, Cebrail Kuran talim edecei vakit Cebrailden evvel sylerdi. Bunun iin Cenb- Hak: Ya Habibim sana Kuran vahyolunmazdan evvel acele edip syleme ve Allahm ilmimi ziyade et.. diye bana yalvar! (Taha 114) buyurmutur. te bu da,Ruh- Muhammediyyeye Kurann evvelce talim olunduuna aikr bir delildir. (Kenan Rifa Sohbetler II, 323) lk nce btn balar ihsanlar onun zerine dktler. O zaman Ondan bakalarna dald. Adet byle olduundan Ulu Tanrnn elisi sana selm olsun ve Tanrnn rahmeti, bereketi senin zerine olsun. Buyrulmutur. Yani, btn salar senin zerine satm buyrulmutur. Peygamber de Salih kullar zerine demitir. Tanr yolu ok korkulu, kapal, ve rtl idi. lk nce cann tehlikeye sokup atn sren ve yolu yarp geen O oldu. Herkesin bu yoldan gidebilmesi, onun yol gstermesi ve inayeti sayesinde olur. (Mevlna, Fihi Mafih, s. 342)

9.Peygamberi ve neslini sevmenin bir mslman asndan anlam ve deeri nedir? badetten maksat Allah sevmek ve Onun sevdiini sevmektir. Onun sevdiini sevmek de sz dinlemek, yolundan gitmek ve rzasn kazanmaktr. Ehl-i Beyt, nrunu Hakikat-i Muhammediyyeden ald iin sekindir. Hz. Peygamber, nrun al nurdur ki bu nur; nr- Muhammed, Hakikat-i Muhammeddir.

Hz. Fatma o nrun ilk zuhrudur. Hz. Ali Hz. Fatmann nrunun tecellisidir. Hz. Hseyin ve Hz. Hasan, Peygamber Efendimizin nrunun varisleridir. Peygamber Efendimiz buyuruyor k,: Her kadnn dourduu ocuk nesebi itibariyle babasna tbdir. Fakat Fatmann evltlarnn nesebi bana aittir. Yine Peygamberimiz: demin ilmini, Nuhun azmini, brahimin hilmini, Musann heybetini, sann zhtn grmek isteyen Aliye baksn. Buyuruyor. Peygamberin varisleri kmil insanlardr. Vekil aslnn ayndr. Hz. Muhammed, mmetimden yleleri vardr ki cevherleri ve himmetleri benimle mterektir buyurur. Byleleri gnlleri aynasnda Hz. Muhammedin hakikati ldayan byklerdir. Cemiyet iinde mevkileri ve ileri ne olursa olsun, onlar byk gnllerdir ki, Hz. Muhammedin ahlkyla ahlklanm, onun tad ilhi vasflarla vasflanmlardr. Yine Hz. Muhammedin Ben onlar hangi nrla gryorsam onlar da beni ayn nrla grrler buyurmas bundandr. Onlar u sebeple Hz. Muhammedden ayr deillerdir ki her biri, Peygamberimizin vasflaryla vasfl, ayn nrun yla aydnlktrlar. ki ey eyr ayr nc bir eyin ayn olursa o iki ey de birbirinin ayn olur davas gereince, ztnda Allah nru ldayan Hz. Muhammedle ztlarnda yine o zt nru ldayan Hda ermilerinin birbirlerine olan byk yaknl, hatta ayniyeti meydandadr. Bunu bizzat Peygamberin byle sylemi olmas tevazuundan deil belki onun hakikatindendir. (Kenan Rifa, erhli Mesnev-i erif, s. 509) 10.Muhabbetten hasl oldu Muhammed/Muhammetsiz muhabbetten ne hsl? ifadesini nasl yorumlamak gerekiyor? Her gl kokan yerde gl vardr. Her gl kokan yerde gl olduu gibi her dedikodusuz ve fesatsz olan mecliste de Hz. Muhammed vardr. Nerde muhabbet orda Muhammed.. (Kenan Rifa Sohbetler, II s. 111) Muhabbet, sevgiliden kalplere den hararetli ve ateli kmldamalardr. Bu halde olan kiinin gzne dnya, yzk halkas kadar kk grnr. Veyahut dnya bir matem toplants kadar bir eydir onun nazarnda. (Abdlkadir Geylani, Gaybn Dili, sf.78) inde hakiki muhabbetin kaynad gnl, her trl przden temizlenmi ve sfiyet kesbetmitir ki o saf gnle ak olan Allahtr. Onun iin nazargh- ilhi olan kalbe dokunmaya gelmez. Hakkn cemlini aksettiren o gnl, aynadan da daha parlaktr. Hakk hsnn yle bir gnlden seyreder ki ite cz ile kll birletiren sr o gnl vechesidir. Hi phesiz ki hakiki ak, insanda her trl zaaf yenmi, riyay, garaz, menfaati atm, onda kendi sfiyetinden baka bir ey brakmamtr. Mrdi murad eden, ak mauk yapan bu akn dura Resul-i Ekremin hakikatidir. Byle aka mptela olan gnller Peygamber Efendimizin gnlne akmakta ve orada birlemektedirler. Nitekim Hz. Mevlna, Benim vcudum kalbndan hakikat denizine yol vardr. Evet ben bir katreyim ama bende umman gizlidir, ben bir zerreyim fakat bende gne gizlidir. buyuruyor.(Mekure Sargut, Arifler Bahesinden, sf. 35) Hz. peygambere tahsis edilen kemllerden birisi de, her eit perdeyi yrtan Kmil dostluk makmdr; sz konusu dostluk, Hakk tarafndan sevilmi olmak/mahbubluk derecesidir. nk dostluun iki mertebesi vardr; bunlardan birisi seven ile sevilen arasnda perde bki kalmakla beraber, tam komuluktur. Bu durum yle ifade edilmitir: Ruhun yolu bana karmtr Bylece Halil, Halil diye isimlendirilmitir. Hz. Peygambern dostluu brahimin dostluu gibi deildir. nk Hz. Peygamberin btn peygamberlere kar stnl vardr. Halilin dostluu perde gerisinden olduu iin Hz. Peygamberin dostluunun perdesiz bir dostluk olmas gerekir. Bu da baka bir hadiste aklam olduu zere, mahbubluk mertebesidir. Allah brahime yeryznn merkezini ve yaratlnn balang noktasn gstermitir; bu lemi terk ettikten sonra da, onu yer yznn ruhaniliinin mahalli olan yedinci semaya yerletirmitir. Bylece Hz. brahim hem lemin sureti hem de ruhanilii ile mnasebet elde etmitir. Allah, unsurlarn mahal asndan en stn olan ve kendisinden dolay blisin, deme kar bbrlendii atei de brahime made klmtr. Eer ayette zikredilen Hz. dem ile bls arasnda geen tartma bls ile Hz. brahim arasnda olsayd, bls brahime kar bbrlenemezdi; nk Hakk ona atei boyun edirmitir. (Konevi, Fsus-u Hikemin Srlar sf. 152-154)

stil-y Ak yle sermestim ki bilmem ben mi akm, ak m ben mtizadan semez oldum ten mi ruhtur, ruh mu ten Ben isem ak, ak nedir, ya ben neyim ger aksa ben Akl fikrim bunlar ite bende sergerdn eden Ger tecelli etse kalbe nur-i cevval-i hda Cezbe-i Rahman budur, hem ak- nevvr- Hda Gkten sa indi, Mehd zhir oldu meydana Kesti Deccali kt huylardan oldu kalp reh

Gitti benlik, ld Deccal, kalmad zt sfat Akn oldu her taraf, kalp buldu zulmetten necat Ak imi zhirle btn emi, ancak ak imi Ben knca aradan olmu vcudum kinat Uydu sa Mehdye, Mehd hemen oldu imam Ettiler her ikisi birden namaza tam kyam Nefs iken ismi deiti, brekallah oldu ruh Etti ruh-i kuds ile bir ittihad ki asl tam Matla- ems-i Muhammed kalbidir bir kamilin Mazhar- zt sfat, hem kalbidir bir kamilin Cilveger akullah Allah kalb-i pkinde onun Cmlenin maksudu ancak kalbidir bir kamilin Razym eflkte olmaktansa emlke karn Bu zemnde olmak elbet mazhar- ak- mbn Nimet ihsan- cennetten muall Kenana Burda olmak kamilin kalbinde pr-zevk u emn (lhiyat- Kenan sf. 125) Ak ve Akl Mmin aktan, ak da mminden zuhr eder. Bizim imkansz grdmz eyleri ak mmkn hale koyar. Akl, belgatle konuan bir hatiptir. Ak ondan daha beli, daha temiz, daha olak, daha pervaszdr. Akl sebeplerle illetler arasnda skp kalmtr. Ak, avn pazsnn kuvvetiyle elde eder. Akl hilekrdr, tuzak kurar. Akln sermayesi, korku ve phedir. Akta ise azim ve Allaha yakn mertebesi doar. Akl, viran etmek iin imar eder. Ak, imar etmek iin viran eder. Akl, nasl, ne kadar, yani devaml keyfiyet ve kemiyet terimi zerinde kuvvet kazanr. Ak, bu kemiyet ve keyfiyet elbisesinden soyunmutur. Ne, naslla ilgilenir, ne, ne kadarla ilgilenir. Akl, nce ben der. Ak, zahmeti kendine ver der. Akl, birey kazanmak iin bakasn tanr ve sever. Ak, kendinden verir ve kendisiyle hesap grr. Akl, sevil de mesut ol, der. Ak, kul ol ve bu yolla hr ol, der. (Muhammed kbal, Esrar ve Rumuz) 11.Velyet ve nbvveti bakmndan Peygamberimizi nasl anlatrsnz? Nbvvet bir varlk mertebesidir ve varl insanda, ztlarda gerekleir, tecessm eder. Nbvvetle kasdedilen mertebe ve makamdr, sa Musa gibi peygamberler deil. Nbvvet gerekte ilhi bir seimdir, Allah kullarndan dilediine verir. Nbvvet HakkIn vahyi indirmesi, Hakkn bildirmesidir. Bu nbvvette eriatla veya baka bir eyle ilgili bir bildirim yoktur. Zhir nbvveti (peygamberlerin nbvveti) kesilen nbvvettir, btn nbvveti (velilerin nbvveti) ise dnya ve ahirette sreklidir. nk ilhi vahiy ve HakkIn indirmesi kesilmez, lem onlar sayesinde korunur. Genel nbvvvet (btn nbvveti), velyettir. Velyet hereyi (nebi ve velileri) ieren kuatc felektir. Bu yzden onlar velyet mertebesinde mterek olsalar bile velyetlerinin mertebeleri vardr. Bazen veli, mjdeleyen ve korkutan (haberci) olabilir fakat eriat getiren peygamber olamaz. nk risalet ve eriat koymak bitmitir. Velyet dnya ve ahirette ortadan kalkmaz. Veli, Allahn isimlerinden birisidir, isimleri arasnda neb veya resul yoktur. Bu nedenle de risalet ve peygamberlerin nbvveti kesilmitir. Velyet ise kesilmez, nk AllahIn vel ismi onu korur. Hz. Peygamber, sadece risaletin bittiini belirtmekle yetinmemi, nbvvetin srd vehmini engellemek iin yle buyurmutur: Nbvvet (terii nbvveti, nbvvet makm deil) ve risalet artk kesilmitir. Dolaysyla benden sonra ne bir neb, ne resul vardr. Genel nbvvet (btn nbvveti) sekin insanlarn ulaabildikleri Allah katnda bir makmdr. Bu makm eriat getiren peygamberlere verildii gibi veraset yoluyla peygambere uyana da verilir. (Suad el-Hakm bnl Arab Szl, sf. 501-505) Allahn zeyire ynelik: Talebini brakmazsan seni nbvvet divnndan silerim hitabn ister tehdit ister vaat anlamnda anlayalm, velyetin bir mertebesi olan nbvvet, sona ermek zorundadr. nk nbvvet kendisiyle vasflanan kimseden ayrlan bir zelliktir. Velyet ise kesinlikle zail olmaz. (Konevi,Fsus-u Hikemin Srlar sf. 287) Resulullah, hem nebilik hem velilik rtbelerini kendinde birletirmi ve o lde Allahta fni olmu ulular ulusu bir insandr ki elinden, dilinden, gznden sdr olan her hal ve hareket hakikatte Hakkn halleri ve hareketleri saylr. Vel, kendini Hakkla Hak ederek duyu, dn ve davrannda Allahla birleip her trl ikilikten kurtulan kimsedir. Veli, grld zaman Allahn zikrolunduu kimsedir. Benim sevgililerim gkkubbe altnda gizlidir. (Hadis)

Neb ise, halk Hakk tarafna arp yol gstererek, kfr ve isyandan geri ekmekle vazifelenmi kmil insandr. (Mevlna, erhli Mesnev-i erif, s. 48) Resul, mmetini Hakka ulatrmak iin eli olmutur. Kalpleri kfr ve cehil karanlnda kalan kullar, tevhid ve mn nuruna ve Allah sevgisi zevkine ve ayrlklardan ve czi isimlerin kaydndan kurtararak, btn isim ve sfatlarnsahibi olan Hakkn ztna davet ve irda ve hak ile btl ayrmaya eli klnmtr. (Kzm Bykaksoy, Mesnev Hatralar, s.159-160)

12. Ashabm yldzlar gibidir, hangisine uyarsanz yolunuzu bulursunuz ifadesinden ne anlamak lzm? Bir kimse yldza bakarak yolunu bulur. Hi yldz ona sz syler mi? Hayr sylemez. Fakat o kimse sadece yldza bakmak suretiyle yolunu yanl yollardan ayrt ediyor ve sen menziline, velilerine baktn zaman, hi sz sylemeden, bir eyden bahsetmeden, dedi ki, demi ki de bulunmadan maksadn hsl olur ve seni vuslat menziline ulatrrlar. (Mevlna, Fihi Mafih, sf. 203) Neblerle vellerin varlklarnda parlayan ilhi gnei yakndan grmeyenler onlara yakn olup onlardan nur alm olanlara koarlar. Yeryznde peygamberlerin bulunmad devirlerde Hakk vellerinin evresinde bir vel emesinden kaplarna nur dolduranlar, nru kadeh kadeh veya damla damla tadabileceklere yardmcdrlar. Hidayet ve terikat gnelerinin deil de hidayet ve terikat yldzlernn aydnlnda yryp gidecekleri yol, bir gn elbet gnein kendisine varacaktr. (Kenan Rifa, erhli Mesnev-i erif, sf. 536)

13.Hatem ne demektir? Hatem-l Enbiya olmak ne anlama gelir? Hatem bir eyin snrdr, nk o sona erdirdii trde dalm btn zt zellikleri toplar, dolaysyla onun yetkinlii bitirdiklerinden birisini darda brakmaz Burada hatm mefhumuna giren zamansal unsurlar sz konusu deildir. Hatemin bir eyin sonu olmas, ortaya kt zellikle kendisinden sonra zuhr edecek baka birisinin olmay demektir. Yani Hatem, zaman bal deidir. O mahade makamna ulamakla Hatemdir. Hatem ayrca bir ey zerindeki mhrdr. nk i sonuna ulatnda mhrlenir. Hatem koruyucudur. Hak onu halife diye isimlendirmitir. nk mhr, hkmdarn hazinesini koruduu gibi onun vastasyla lemi korur. Allah insan mlkn korumak iin halifesi yapmtr, bu nedenle insan- kmil lemde bulunduu srece lem korunmu olur. Hz. Peygamber hateml-enbiya, yani peygamberlerin mhrdr. (eriat getiren peygamberlerin sonuncusu). (Suad el Hakm, bnl Arab Szl, sf. 258-259) Hz. sa resul veya eriat getiren bir neb deil, tbi olan bir peygamberdir. Genel nbvvetin (btni nbvvet) sonuncusu olmas hasebiyle hateml-enbiya Hz. sadr. (Ebul-Al Aff, Fsusul- Hikem Okumalar iin Anahtar, sf.289)

14.Peygamberimizin getirdii retiyle ve onun snnetiyle iliki kurmann sizce en elverili yolu nedir? Nefse muhalefettir. Bunun yolu da devrin nebsini bulup onun terbiyesine girmektir. Nefsinle bala! (Hadis) Eer nefis kulluk iddiasnda bulunursa onu snamadan kabul etme. (Mevlna, Fihi Mafih, sf.288) Hz. sa diyor ki: Ey Nasraniler (Hristiyanlar), Musay iyi tanmyorsanz gelin beni grn ki Musay tanyabilesiniz. Hz. Muhammed ise buyuruyordu: Ey Hristiyanlar, Ey Yahudiler, Musa ile say tanmyorsanz gelin beni grn ki onlar tanyabilesiniz. Peygamberler hep birbirini tanyan, tantan, gerekleyen kimselerdir. Onlarn szleri de birbirini tamamlayan aklayan szlerdir. Bundan sonra dostlar dediler ki: Ey Tanr elisi, Her peygamberin kendinden nce geleni tanttna ve sen de sonuncu peygamber olduuna gre seni kim tantacak? Buyurdular ki: Nefsini bilen phe yok ki Rabbini bilir. (ems-i Tebriz, Maklt I, sf.41)

15.Snnet ne demektir, hadis ne demektir? Peygamberin snneti, tevhide gtren hal ve hareketlerdir. Snnet, Resulullahn det haline getirdii, yapt ve yaptrd eylerdir.(Abdlkadir Geylani, Gunyetul Talibin) Snnet dnyadan el ekmek, farz Allaha muhabbettir. (Kenan Rifa Sohbetler) Hadis, Hadiselerden, Peygamberin olaylar yaama eklinden Allaha giditir. Hadis, hikmettir. (Kenan Rifa Sohbetler) Hadis Peygamberden haber getirmektir. Hadis ehli, Resulullahn ve ashabnn halini yolunu anlatanlardr. (Abdlkadir Geylani, Gunyetul Talibin)

16.Snnetin ve Peygamber sevgisinin dn adan balayc yn ne olabilir? Asl veli odur ki her hali ile Peygamber Efendimizin snnetine sarlr. (Ahmed-er Rifai, Nasihatlar, sf.79) Allah bir aatan tecelli ettiine gre kmil insandan tecelli etmi olmas neden ok grlsn? Cenb- Hakk neden melekleri deme secde ettirdi? dem Allah m idi? H! Fakat topraktan yaratlm deme melekler secde ettiler. nk Allah ondan tecelli etmi idi.

Melekler, birinci secdeyi Hakkn emrine itaaten ettiler. Lakin balarn kaldrp secde ettikleri demde AllahIn tecellisini grnce tekrar bir secde daha ettiler. Birincisi mtbaat, yani Hakkn emrine tbi olu, ikincisi tahkik ve uhut ile yani grerek ve bilerek yaplan secde idi. (Kenan Rifa Sohbetler, sf. 528) Bir baka ifadeyle, snnet birinci secde, Peygamber sevgisi ikinci secdedir. ki secdeyi de yapan hilik tecellisine ular ve Allaha rapt olur.

17.Hzn Peygamberi ifadesinden ne anlyorsunuz? Muhammedin Rabb! Keke Muhammed yaratlmasayd! (Hadis) Niin sylendi? O, ulu Tanrnn vuslat iinde yayordu. Tpk balk gibi rahmet denizine dalp kyordu. Her ne kadar bu dnyada peygamberlik makmna ermi, halka yol gstermi, bykle, padiahla, hrete mazhar ve sahabeye (Peygamberin mnsna sahip kanlar) sahip olmu ise de eski yaayn hatrlaynca yine der ki: Keke Peygamber olmasaydm ve bu leme gelmeseydim. nk bu lem o mutlak visale nisbetle hepsi yk, azap ve zahmettir. Btn bu bilgiler, almalar ve kulluklar, Tanrnn bykl ve verecee eye nazaran, sanki birinin ban eip, sana sayg gsterip gitmesi gibidir. (Mevlna, Fihi Mafih, sf. 310-311)

18.Bir baba, e, komutan, arkada ve peygamber olarak Efendimizi anlatabilir misiniz? Peygamber, seferlerinden dnte nce mescide urar iki rekat namaz klard, sonra da doruca Hz. Fatmann evine gider, kucaklar, per, koklar ve yle derdi: te imdi cennet kokusu kokladm. Ve sefere gidecei zaman da en son urad yer yine Fatmann evi olurdu. Fatma ieri girdiinde Allah Resul kalkar, per ve yerini ona verirdi. Byle bir karlayn Peygamber tarafndan ikinci bir ahsa gsterildii tesbit edilmemitir. Allah Resul, Kzm Fatma diye adlandrmamn tek sebebi Allahn onu ve onu sevenleri cehennemden uzak tutaca gereidir. Onun iin yle demiti: Kurann zhir mns zerine pek ok lim gelecek, birbirinden gzel yorumlar yapacaklar ama Kurann enfs mnsn Fatma bilecektir. Hz. Fatmann srrnn z Kevser suresidir. Allah: Sana bitmezlik srrn verdim. Diyor. nk Kevser ebterin zdddr. Ebter, bir mr yaar, ondan sonra biter demektir. Ebterin zdd Hz. Fatmadr. Hz. Hatice, kendi akl, mns ve ahsiyetiyle ilk man eden kiidir. O, Peygambern mnsnn aynasdr. Hz. Haticeyi tanmlarken Peygamber, fazileti, nezaketi, sabr, gnllerden skntlar yok eden sevgisiyle, teslimiyeti, rikkati, vefa ve efkatini sralard. (Halk Nurbki, Gnllerde Sema, sf.21) Hz. Aye, kendi vasflarn sralayp, En ok sevdiiniz einiz benim. Deil mi? diye sorduunda Peygamberimiz, L, vallahi Hatice! diye cevap vermitir. Demitir ki: Allaha yemin ederim ki bana Haticeden daha hayrl bir hanm verilmi deildir. Ey Aye, senin kabilen beni yalanlad zaman o beni tasdik etti, senin kabilen beni horlad zaman o bana dostluk kucan ap destek oldu. Ve Allah ondan bana, hi bir hanmdan nasip olmayan evlt nimeti ihsan etti. En yakn arkada, hi bir mucize beklemeden Bu yz yalan sylemez diyerek onun peygamberliini tasdik eden ve bu yzden sddk nvann alan Hz. Ebubekirdir. Resulullah, Eer Allah kendisinden baka bir dost edinmemi kabul etseydi, Ebubekiri dost edinirdim. demitir. Uhud sava ncesi grd ryada savaa girmemesi sylendii halde silah arkadalar savaalm dedikleri iin savaa girmitir. O, Mekkeyi fethetmek zere onbin kiilik ordusuyla ilerlerken yolda grdkleri kk kpek yavrusunu ezmemek iin ordunun yolunu deitiren sultandr.

19.Efendimizin dier peygamberlerden farkl olarak ayn zamanda savaan bir peygamber olmasn nasl deerlendiriyorsunuz? nk Peygamber, nefisle savaa rnek olarak gelmitir. Nefsi ve vcudu ile yapt sava, Allahtan ald emirledir. Peygamber: Biz kk savatan byk savaa dndk (H.) buyurmutur; yani biz suretlerle savayor ve d dmanmzla dvyorduk. imdi ise dnceler ordularyla savayoruz. yi dncelerin, kt dnceleri bozguna uratmas, vcut illerinden karp atmas iin savayoruz. te en byk sava ve d budur. (Fihi Mafih 91)

20.Sen olmasaydn felekleri yaratmazdmdan ne anlyorsunuz? Felekler nsan- kmilin kendi iindeki makamlardr. Kn fe yekn Peygambere gelmitir. Kn dokuz harftir, dokuz felei anlatr. O da kmil insann iidir. Dardaki felek denen mesabeler, kmil insann btnnn anlatm iindir. nsan- kmil yle bir kutuptur ki vcud felekleri Onun zerinden devresini tamamlar. (Cl, nsan- Kmil, Cilt 2,sf. 249) Allah Sen olmasaydn felekleri yaratmazdm buyuruyor. Bu ayn zamanda Ben Hakkm! Demektir. Yani felekleri kendim iin yarattm demek baka bir iaretle Ben Hakkm demektir. Byklerin szleri yz trl olsa, mdem ki Hakk ve yol birdir, yle ise sz iki olamaz. Ayrlk grntedir.(Mevlna, Fihi Mafih sf. 72)

21.Ben gzel ahlk tamamlamak zere gnderildim ne mnya geliyor? Kendi iindeki Hakikat-i Muhamediyyeye ulamas ve bunu, yaarken mirta yapmas, Ahadiyete dn tamamlanm olduuna delildir. Allahn Ona tenezzl edii ve Dorusu Allah ve melekleri Peygambere salt ederler. Ey mn edenler Ona salt ve selm ediniz (Ahzab suresi, 56) yeti, Onun isim ve sfatlarnda en yksek dereceye ulatn gsterir.

Gzel ahlk, Hakk grdkten sonra halkn ezasna aldrmamaktr. Nefsin irkinliklerini grdkten sonra nefse kymet vermemektir. (Abdlkadir Geylni, Gaybn Dili, sf. 87) Hz. Muhammed: Allah ahlk ile, eyay nrullah ile bildim. diyor. Reslullah, levlk srrna mazhar olmuken, Ben ahlk tamamlamak ve kemle erdirmek iin gnderildim buyuruyor. Bu hadis-i eriften maksat, ahlkn kendinde tamamlanm olduunu sylemek deil, ahlk tamamlamak iin gnderildiini anlatmaktr. O zamana kadar gelip gemi nebler bir gl gsterdilerse ben bir umman gstermek iin geldim, demektir. ncilde Hazret-i sa: Bir yanana vurduklar vakit tekini de uzat! Diyor. Fakat i orada kalyor, mnlar derysnn ummann ise Resllullah sylemi bulunuyor. Gybet etmemek, tecesss etmemek, yalan sylememek, riy yapmamak, hep edebin erevesi iine dahildir. Benim bir kimseye yaptm iyilie kar onun ktlkle mukabele etmesinin stnde duramam, nk vazifem deildir. Ondan iyilik beklemek, kadrini bilmedi demek de edebsizliktir. Sen sana deni yap, varsn o da kendine deni yapsn. nk o, buna let olmu, sen de tekine. , onun bilmesinde deil, Allahn bilmesindedir. Senin sana deni yapman ibdettir. Onun da kendine deni yapmas ibdettir. Halbuki o iyilii yapan sen deilsin. O ktl yapan da o deildir. Bu lem sahnesinde oynanacak piyesten her ikiniz de, istidadnza gre verilen roln icaplarn yerine getiriyorsunuz. Hsl edeb, ill edeb... (Kenan Rifa, Sohbetler, sf.132)

22.Biz seni lemlere rahmet olarak gnderdik ne demektir? Cenb- Hakk, Habbine: Ben seni lemlere rahmet olmak zere gnderdim, buyuruyor.(Enbiya suresi, 107) Biz, Kurandan yle bir ey indiriyoruz ki o, mminler iin ifa ve rahmettir; zalimlerin ise yalnzca ziyann artrr.(sra suresi, 82) Rahmet, Allahn zat sfatlarndandr. Bu da, hayr yerine ulatrmay ve erri de nlemeyi istemektir. stemek (irade) de zat sfatlardan birisidir. nk Allah, irade sfatna sahip olmasayd, varlklar yaratmazd. Varlklar yarattna gre, Allahn rahmetinin de, zat sfatlarndan biri olduu ortaya kmaktadr. nk yaratmak, varlk hayrn yaratlana ulatrmak, yokluk (Adem) ktln de onlardan uzaklatrmaktr. nk bizzat varlk, btnyle iyilikten ibarettir. Nitekim Resulullah (s.a.v.) u szleriyle bu geree iaret etmitir: Allahn yz rahmeti vardr. Bunlardan sadece bir tanesini dnyadaki herkese vermi, doksan dokuzunu da hirete brakmtr. Kullarna, hirette bunlarla rahmette bulunacaktr.(Konevi, Fatiha Suresi Tefsiri) Rahim ile Rahman, rahmetten meydana gelmi iki isimdir. (Rahmet kknden gelmitir.) Rahman daha umumidir.Rahimin ise daha hususi ve daha tamamlayc bir durumu vardr. Rahmann mn bakmndan daha umumi olmas; btn varlklarda rahmetin zuhrundan dolaydr. Rahimin hususi olmas ise saadet ehline mahsus klnmasndandr. Rahmann rahmetine ceza ve azap da karm olabilir Mesela: Hasta iin bir rahmet olan ancak kokusu ve lezzeti hoa gitmeyen bir ilac imek gibi Fakat Rahimin dellet ettii rahmete hibir ey karmaz. O srf nimettir. Eer ilacn acsn hissetmeyip sadece senin iin faydasn dnrsen o ila senin iin rahim tecellisi olur.Bu nimet de ancak Kmil ve saadet sahiplerinde bulunur.Bundan dolaydr ki Rahimdeki rahmet tam mnsyla ancak hirette meydana gelir denmitir.Hem hiret dnyadan daha genitir hem de dnyadaki her nimete keder karmas arttr.(Cl, nsan- Kmil, sf.151) RAHMAN: Rahmet szlkte, kalb incelii ve efkat anlamlarna gelir. Nitekim iindeki cenine efkat ve merhametli olduu iin, ana rahmi de bu anlamdadr. Burada rahmetten maksat memnun etmek ve ihsanda bulunmaktr. Buna gre anlam: Yarattklarna rzk veren, onlar zerinden bellar uzaklatran, takvas nedeniyle takva sahibinin, ya da facirlii yznden ktlerin rzklarn artrp eksiltmeyen, aksine herkese diledii gibi rzk veren demektir.(Konevi, Fatiha Suresi Tefsiri) Rahman isminin mns, btn kemlleri kendinde toplayan keml sahibi demektir. Hasl, Rahman, btn ilhi sfatlar iine alan bir sfattr. ayet Rahman ismi herhangi bir keml ile hususiyet kazanrsa o zaman mns, o kemle lyk bir isme dellet eder. Mesel: Rabb, Melik gibi (Cl, nsan- Kmil sf.109-110) Rahman umumi sfattr, iinde btn sfatlar kapsar. Fakat Allah nasib ettii zaman Rahman tek bir sfat olarak da tecelli eder, Rab yani retmende tecelli eder yahut mlk zerinde hakim olan Melik ismi ile zuhr eder. Rahm:Rahmet ve merhameti snrsz olan. Dnya hayatn buyruklarna uygun biimde yaayanlara, lm sonrasnda zel rahmetler sunan ; ntikam almadan, azarlamadan, ayplamadan, tevbenin eklini de kendi retip sonra da affeden. Rahim esirgeyip balayan; kendisinden istenildiinde veren, istenmediinde fkelenendir. Muhammed, Azz ismiyle Resuldr; zahmet ekmeniz Ona ar gelir. Size ok dkndr; mminlere Rafdur, Rahimdir.(Tevbe suresi, 128) nk Hz.Peygamberin rahmetine ceza kederi karmamtr. Bundan dolay da lemlere rahmet olmutur.(Cl, nsan- Kmil sf. 421)

23.Peygamberimizin sizi en fazla etkileyen yn nedir? Veysel Karn hazretlerinin, Efendimizin diinin krldn renince kendi dilerini krmasn nasl deerlendiriyorsunuz? Tevazuu, kulluu ve ak. Peygamberi herkes kendi merebine gre anlatr. rnein Hz. Ebbekir, Peygamber cok sadktr der nk kendi ok sadktr. Veysel Karani Hazretleri, hakikati kendinde gremedii iin Efendimizin dilerinin krldn renince kendi dilerini krmtr.

24.Sizce bir airin ald en gzel armaan hangisidir? Bir airin ald en gzel armaan Kurandaki air yetidir. Onu kendine getirir ve iirinde sylediklerini hl etmeye tevik eder. Arabistanda tm dier airleri glgede brakan iki air vard. Bunlardan biri Lebid, dieri ise Kab idi. Kab yeni dini iddetle reddediyor ve Peygamberi (s.a.v.) aalayan iirler yazyordu. Peygamber (s.a.v.) bu nedenle bu iirleri yazan ldrenin Allah rzas iin bir hayr yapm olacan ilan etmiti. Her taraftan saysz insanlarn slma girmesiyle, Kab yeryznn kendisi iin daraldn hissetti. Hayatn kaybetmekten korkarak Medinede bir arkadana giderek mslman olduunu syledi. Ertesi gn Mescidde sabah namaznda cemaate katld. Namazdan sonra ellerini Peygamberin (s.a.v.) elinin stne koyarak: Ey Allahn Resul, eer Zbeyrin olu Kab piman olup bir mslman olarak sana gelse ve dokunulmazlk istese, onu sana getirsem, bunu kabul eder misin? dedi. Peygamber (s.a.v.) kabul edeceini syleyince: Ey Allahn Resul ben Zbeyrin olu Kabm dedi. Ensardan biri ayaa kalkt ve onun ban kesmek iin izin istedi. Fakat Peygamber (s.a.v.): Onu brak, o piman olarak geldi ve artk eskisi gibi deil dedi. Daha sonra Kab bu olay iin yazd dizeleri okudu; Resul bir ktr, bir k kayna; Bir Hindistan klc, Allahn ekilmi kllarndan biridir, Mekke vadisinde slam setiklerinde, insanlar Gidin! dediler. Gittiler, ama zayf ve kaak olarak deil, Bineklerinin stnden sarkarak Ve kt silahlarla silahlanm olarak deil, Bilkis parlak giysili, gururlu ve soylu tavrl kahramanlar olarak, Bu karlama iin Davudun rd zrhlar giymi olarak. Kab okumay bitirdiinde Peygamber (s.a.v) izgili Yemen kumandan yaplm olan cbbesini kard ve dilini kullanmadaki baarsnn dl olarak airin omuzlarna att. (Martin Lings, Hz. Muhammedin Hayat, s. 433) Erenlerin iiri tamamiyle tefsirdir, Kurann srlardr; nk onlar, kendi varlklarndan yok olmulardr, Hakkladr varlklar; onlarn ilerigleri, durular Hakktandr; nitekim nanann kalbi, Rahmann kudret parmaklarndan iki parmak arasndadr, diledii gibi evirir buyurulmutur. Onlar, Tanrnn kudret elinde alettir ancak; akll kii, aletin hareketini, aletten bilmez. Onlarn iirleri, airlerin dnceyle hayallerle rp syledikleri, mbalalarla yalan-dolan lflardan uydurduklar iirlere benzemez. airlerin niyetleri, stnlklerini gstermek, kendilerini belirtmek iindir; hani puta tapan gibi putu kendisi yontar, sonra da kendisine mabd eder. Erenlerin iiriyse hrs terketmekten, nefsi yok etmekten meydana gelmitir. br airler, onlarn iirlerini de kendi iirleri gibi sanrlar. O eit air, bilmez ki onlarn ileri de, szleri de Yaratcdandr.; mahlkun bir ilgisi yoktur, o ilerle iirlerde. nk onlarn iirleri kendilerini deil, Tanry gsterir. Yel, gl bahesinden esip gelir, gl kokusu getirir. An iiri hayretten, sarholuktan doar. Onun iirinden Hakk kokusu gelir. O soluktan her kr kiinin gnl gz alr. Bu iir, Kurann tefsiridir; ruhun huzurudur; mnn nrudur. Halk kfrden din yoluna eker. Bakr onunla altn olur. (Sultan Veled, btidaname, s. 52-53)

25.Ben gnde yetmibin defa istifar ederim hadisini nasl yorumlarsnz? Hz. Aye Peygamberimize Senin gelmi gemi gnahlarn affolduu mjdelendii halde neden sabahlara kadar namaz klyorsun? diye sormas ve Peygamberin de kreden bir kul da m olmayaym ya Aye? diye cevap vermesi bu hadisle ilikilidir. Avamn dndaki has kullar, iyi grnen kimselerin iyi hallerinden daha ileride bir marifet makmndadrlar. Dereceler onlar iin yok olur, tam yaknla varmlardr. Cismani tadlar brakp, ruhani lezzete ererler. Bu lezzet, Allahn ztndan baka hereyi bir kenara atp onunla nsiyet etmek ve ona yakn gz ile nazar etmektir. Bu bahsi geen tatlar maddi varln kazanc saylr. Halbuki o maddi varln bizzat kendisi hatadr, kazanc da ona gre... Nasl ki yle bir byk kelm vardr: Vcudun yle bir gnahtr ki, onunla hi bir gnah kyas edilemez. Baz bykler yle der: Yaknlk makmna varamayan iyilerin yapt iyi i, yaknlk makmna varanlara nazaran, hata saylr. te bundandr ki Peygamber Efendimiz gnde yetmibin defa istifar ederdi. Bunu Allah- Teala bize tlim iin Peygamber Efendimize buyurmutur: Gnahna ba talebinde bulun. (Muhammed suresi, 19) Yani, varln silmeyi Allahtan dile. Bu hale tvbeden ok; NABE, tabir edilir. nabe AllahIn zatndan gayr hereyden geip ona dnmektir. Ve onun yaknlk evine girip ilh yze nazar eylemektir. (Abdlkadir Geylani, Srrl Esrar, sf. 49-50)

26.Peygamberimiz hakknda yazlm en gzel iir/sylenmi en gzel name hangisidir? Nat- Hz. Nebev Ya efa-mznibn, emsl hda hm meded Hi zd etmem kabul, kurbnm hm meded

 k- meftnunum bezm-i elestten ben senin emi aknla yanar pervanenim hm meded Zulmet-i isyan ile kapkare olduysa yzm ems-i lutfun nru, nur eyler beni hm meded Cmleden getim brndm yokluun ihrmna Kbe-i vechin tavaf etmekteyim hm meded Bir avu toprak vcudum girdi bahr-i lutfuna Merhamet, efkat, inayet senden ey hm meded Afvina layk deil geri vcud- pr znub Rahmetin deryas hadsizdir, ulu hm meded Derdimin derman ancak ak u nurundur benim Dest-grimsin efendim, h sultanm meded Sen inayet klmasan yer gk kabul etmez beni Melce mn- cnmsn benim hm meded Her tarafta vechini grmekte cnm daima Cmle lem sensin ancak, gayr yok hm meded Taib mstafirim ben crmm efzn ise de Dergehinden dnmem asla lutfu bol hm meded Kuldan isyn u hat, ehden mrvvetle at Sen gibi Sultna kulda yok ftr, hm meded Hakka makbul bir iim yok, ben zebun-i nefsim h Din mnm emanettir sana hm meded Ya Reslllah Cenn, Kenn da, cn da hep senin Vuslatndan etme mahrm emeded hm meded (Kenan Rifa, lhiyat- Kenan, s. 20) Nat- Hz. Nebev Ol cihann fahrnn srrna kurban olaym, Hutbe-i levlke inen nna kurbn olaym, Kabe kavseyni evednsna kurban olaym, Ben ann ilmiyle irfnna kurbn olaym, Ben ann esrr- mircna kurbn olaym. Ol Ebbekru, mer, Osman, Ali drt yridir, Ol risalet bann anlar gl-i glzrdr, Cmle Eshb hidayet rhnn envrdr, Ben ann line Ashbna kurbn olaym, Ben ann Ashb u ahbbna kurbn olaym. Ol Hasan hazretlerine zehr iirdi ekya, Hem Huseyn oldu susuzluktan ehd-i Kerbel, kisidir asl- nesl-i cmle l-i Mustaf Ben ann line evldna kurbn olaym, Ben ann evld u ensbna kurbn olaym. Cmle mmetten hayrldr o hn mmeti, mmetine cmleden artk eder Hak rahmeti, Enbiy annla buldu bunca lutf u izzeti, Ben ann lutfuna ihsnna kurbn olaym, Ben ann env-i eltfna kurbn olaym. Her ne denl enbiy v mrseln geldiler, mmeti olmakl Haktan temenn kldlar, Evliy ana Niyz kul kurban oldular, Ben ann ayann tozuna kurbn olaym, Yoluna gidenlerin izine kurbn olaym (Msr Niyazi Divan)