MM SNAN DVANI *

(nceleme - Metin)

Do. Dr. A. Azmi BLGN

 T. C. KLTR VE TURZM BAKANLII

KTPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MDRL

3236 KLTR ESERLER 478 ISBN 978-975-17-3458-7

www.kulturturizm.gov.tr e-posta: yayimlar@kulturturizm.gov.tr

Bu kitap internet ortamnda ilk kez yaymlanmaktadr.

1.

z Gemi:

A. Azmi Bilgin 1961 ylnda Karaman'n Sarveliler kazasnda dodu. lk, orta ve lise renimini Konya'da tamamlad. l978-79 retim ylnda girdii stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm'n l982'de bitirdi. Bitirme tezi olarak byk Trk bilgini Zemaher'nin Mukaddimet'l-edeb (vr.113a-131a) adl eserinin Berlin Ktphanesi'nde (nr.99) bulunan yazma nshas zerinde alt. 1982-84 yllar arasnda ankr Astsubay Hazrlama Okulu'nda yedek subay olarak askerliini yapt. 14.6.1984 tarihinde .. Edebiyat Fakltesi'nde Trk dili okutman olarak greve balad. Bu yllarda Temel Trke Szlk 'n hazrlanmasnda bulundu. Eser Tercman gazetesi tarafndan cilt olarak yaymland (stanbul l985, l532 sayfa). 23.1.l986'da . . Sosyal Bilimler Enstits'nde yksek lisans renimini Kad Burhneddin Dvn'nn Gramer ve ndeksi (s.151-180) adl teziyle tamamlad. Ayn enstitde 22.6.1990 tarihinde Nazm'l-hilfiyyt Tercmesi adl doktora almasn yapt. Bu alma daha sonra ayn adla Trk Dil Kurumu tarafndan yaymland (Ankara l976, 632 sayfa). 25.11.1992'de . . Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Eski Trk Edebiyat Anabilim Dal'nda aratrma grevlisi oldu. l993 ylnn yaznda Tunus'ta Burgiba Enstits'nde Arapa dil kurslarna katld. 7. 6. l995 tarihinde Eski Trk Edebiyat Anabilim Dal'nda yardmc doentlie atand. 30 Kasm l998'de doent nvann ald. 21 Aralk l999'da doentlik kadrosuna atand, 9 Kasm 2006dan bu yana ayn anabilim dalnda porfesr olarak grev yapmaktadr. Evli ve ocuk babasdr.

2.

indekiler:

NSZ...6
I. BLM

MM SNAN'IN HAYATI ve ESERLER A. Hayat 1. Doumu, Ad ve Mahlas.............................................................7 2. Tarikat ve eyhleri.....................................................................10 3. Tahsili, ahsiyeti ve Tesirleri..13 4. Vefat Tarihi.......21 5. Halifeleri...23 B.Eserler 1. Kutb'l-men..26 2. Divan28 II. BLM

MM SNAN DVANI'NIN NCELENMES A.............................................................................................Vezin, Kafiye ve Redif ...............................................................................................XXXII 1. Vezin ............................................................................... XXXH 2. Kafiye..............................................................................XXXVI 3. Redif ...................................................................................... XL B. .............................................................................................. Edeb Sanatlar ................................................................................................. XLH C. ........................................................................................... Nazm Trleri XLVII III. BOLUM MM SNAN DVANI'NDA TASAVVUF 1. 2. 3. 4. 5. 6. Vahdet-Kesret................................................................... L Zhir-Btn..................................................................... LJE Fen-Bek...................................................................... LIV Cemal-Cell.................................................................... LVI rfan-rif ............................................................ '. ....... LVIE Mrit-Dervi ................................................................... LX 4

7. Ak, Muhabbet ............................................................... LXI 8. Gnl, Kalp, Dil......................................................... LXVHI 9. Can ............................................................................... LXXI 10. Tecell ....................................................................... LXXVI 11. nsan-Kmil nsan .................................................. LXXVH 12. Nefs ........................................................................... LXXK

N SZ

mm Sinan XVII. yzyl mutasavvf-airlerimizdedir. Kaynaklarda mahlas hem mm Sinan hem Sinan mm olarak gemektedir. Elmal'da doup byyen mm Sinan Yunus Emre, Erefolu Rm, Hac Bayram- Vel gibi, bir tekke eyhi olmas hasebiyle mesajlarm iirleriyle vermi ve evresini aydnlatmtr. mm Sinan'n tannmasn ve Trk edebiyat ierisinde yer edinmesini salayan eseri Divan olmutur. Ayrca yine ayn yzyln nl muta-savvf-airlerinden Niyz-i Msr'nin de eyhi olmas hretinin yaylmasna tesir etmi olmaldr. Divan zerinde bugne kadar baz almalar yaplsa da tenkitli metni ve divannn incelenmesi zerinde ilm bir neir yaplmamtr. Aslnda tekke edebiyat diye adlandrabileceimiz bu alanda bu tr divan neirleri ok azdr. Bizim bu almamz drt blmden meydana gelmektedir. Birinci blmde biyografi ve menakpnamelerdeki bilgiler deerlendirilerek airin hayat, tarikat ve ahsiyeti hakknda bilgi verilmitir. airliinin yannda bir Halveti eyhi olan mm Sinan'n tarikat, eyhleri ve halifeleri yine bu blmde ele alnmtr. kinci blmde divan ekil, edeb sanatlar ve nazm trleri ynnden incelenmitir. Bir ok tekke airi gibi mm Sinan iirlerinde hem aruzu hem heceyi kullanmtr. ou ilh bir cokuyla sylendii anlalan bu iirlerin pek fazla sanat endiesi tamad anlalmaktadr nc blmde divanda geen belli bal tasavvuf kavramlar ele alnmtr. Bunlar airin bu yoldaki anlayn ortaya koyan kavramlardr. nsana ve varla bakn ve yorumlayn renebilmek iin bunlarn bilinmesi gerekmektedir. Bu kavramlarla ilgili genel aklamalar yapmak yerine mm Sinan'n bunlar hangi anlamlarda ve neyi anlatmak iin kullandn ortaya koymaya altk. Drdnc blme gemeden nce divan nshalarn tanttk. Drdnc blmde ise divann tenkitli metnini ortaya koyduk. Metni hazrlarken byk lde Elmal nshas esas alnm, bu nsha mrettep olmad iin divann tertibinde stanbul niversitesi'ndeki nsha gz nnde bulundurulmutur. Eserin eviriyazsnda byk lde metne sadk kalmaya altk. Elmal nshasnn harekeli ksmlar gz nne alnarak eserde o iml ekli verilmeye allmtr. XVII.yzylda bir ksm eklerin uyuma girdiini de dikkate alarak divann imlsn buna gre kurduk. Bunun yannda yer yer Eski Anadolu Trkesi zelliklerinin eserimizde de devam ettiini sylemek gerekmektedir. Bunda klie imlnn da rol oynad sylenebilir. Eserin Aklamalar ksmnda divanda geen eitli iktibaslar ve Arapa szler aklanmtr.

A. Hayat
1. Doumu, Ad ve Mahlas mm Sinan'n doum tarihiyle ilgili kesin bilgi yoktur. Kendisi, Kutb'l-men adl eserinin sonunda (vr. 74a) babasnn adnn brahim olduunu belirtir. Badatl smail Paa da ad geen eseri tantrken mm Sinan'n babasnn adnn ibrahim olduunu syler1. Babasnn ad dnda ailesiyle ilgili bilgi bulunmamaktadr. mm Sinan'n asl ad Yusuf'tur. Hafz Hseyin Ayvansary (. 1201/1787) 2 , Seyyid Muhammed Nru'l-Arabi (. 1305/1887)3 ve Bursal Mehmed Thir4 asl adn yanllkla Muhammed olarak verdikleri iin bu yanllk gnmze kadar baz eserlerde srp gelmitir5. Elmal Halk Ktphanesi'nde (nr. 43) divannn banda "Merhum ve mafrunleh mm Sinan Efendi is-mh Ysuf Efendi dr-i dnydan dr- hirete intikl itdgi sene seb'a sittn ve elf el-medfn f Elmal" (s. 36) ve sonunda "Temme'ddvn e-eyh Ysuf Elmal e-ehr bi-mm Sinan rahmetti lhi 'aleyh" (s. 163) ibarelerinden mm Sinan'nm asl adnn Yusuf olduu kesin olarak anlalmaktadr. Ayrca Mstakimzde Sadeddin (. 1202/1787)6, Harrzde

2
3

4 5

Badatl smail Paa, zhu'l-meknn f'z-zeyl 'al Kefi'z-zunn 'an esmi'l-ktb ve'l-fnn (nr. Kilisli Muallim Rifat-erefeddin Yaltkaya), stanbul 1947, II, 234. Hafz Hseyin Ayvansary, Vefeyt- Ayvansary, Sleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 1375, vr. 46a. Seyyid Muhammed Nr, Edeb ve Tasavvuf Niyaz Msr Dvn erhi, stanbul 1976, s. 134 (Muhammed burada Mehmed eklinde gemektedir). Bursal Mehmed Thir, Osmanl Mellifleri, stanbul 1333,1, 85. Fuad Kprl, Trk Edebiyatnda lk Mutasavvflar, Ankara 1984, s. 274; Mustafa Kara, Niyazi-i Mr, Ankara 1994, s. 17. Mstakimzde Sleyman Sdeddin, Mecellet'n-nisb, Sleymaniye Ktp., Halet Efendi, nr. 628, vr. 260a.

X Kemleddin (. 1299/1882)7 , Mustafa Lutf (. 1903)8 ve Sadk Vicdan (. 1939)9 gibi mellifler de mm Sinan'n asl adn Yusuf olarak verirler. iirlerinde mahlas olarak hem mm Sinan' hem Sinan mm'yi kullanmtr. airin mahlasn her iki ekilde de kullanmas, kaynaklarda farkl ekillerde yazlmasna ve anlmasna yol amtr. Kendisi bir iirinin son beytinde "sm-i a'zam b-nin u l-mekn ehrindedr ehr-i Elmal Sinan mm okurlar adma" (157/11) ve bir muhammesinin son bendinde "Geri admdur Sinan mm aceb dvneyem Girmiem meydn- 'aka ba ak merdneyem Ak elinden cam n itdm bugn mestneyem Hayr u serden kaduumdan skin-i meyhneyem Gemezem dildrn 'akndan cana olsun veda"1 (83/11) diyerek mahlas olarak kulland "Sinan mm"yi ad gibi verir. airimizin mahlas mutasavvf airlerin biyografi ve menkbelerine yer veren eserlerin bazlarnda Sinan mm10, bazlarnda ise mm Sinan11

'
8 9 10

1 1

Harrzde Kemleddin, Tibyn vesili'l-hakyik fi beyn selsiH't-tarik, Sleymaniye Ktp., Fatih, nr. 432, III, vr. 134a. Mustafa Lutf, Tuhfet'l-asr fi menkbi'l-Msr, Bursa 1309, s. 11, 13, 19. Sdk Vicdan, Tomr- Turk- Aliyyeden Halvetiyye, st. 1338r./1341, s. 111. eyh Mehmed Nazm, Hediyyet'l-ihvn, Ktp. , TY, nr. 1604, vr. 81b; smail Beli, Gldeste-i Beli, Bursa 1302, s. 189, 191; eyh Mehmed Efendi, ak'ik- Nu'mniyye ve Zeyilleri: Vekyi''l-fudal I (haz. Abdlkadir zcan), stanbul 1989/1409, III, 123; Mstakimzde Sleyman Sadeddin, Mecellet'n-nisb, vr. 260a; Bursal Mehmed Thir, I, 85; Hseyin Vassaf, Sefnet-i Evliy-y Ebrr, Sleymaniye Ktp., Yazma Balar, nr. 2309, V, 76; Harrzde Kemleddin, III, vr. 130a; Mustafa Lutf, s. 11, 12, 19 vb. (bu eserde na diren Sinan mm olarak da geer, mesel bk. s. 12, 19); Mehmed emseddin, Bursa Derghlar: Ydigr- ems I-II (haz. Mustafa Kara-Kadir Atlansoy), Bursa 1997, s. 519.

eklinde anlmaktadr. Bu farkl kullanl gnmz aratrmaclarnda da grlr. Abdullah Ekiz, Sinan mm ve Ahfad adl eserinde airin mahlasn Sinan mm,12 Mustafa Tat ise mm Sinan13 eklinde verir. airin her iki ekilde mahlas kullanmas, byle iki eit yazlmasna ve kaynaklarda her iki ekilde de anlmasna yol amtr, denebilir. Biz Babakanlk Arivinde yaptmz aratrmalarda kendi adyla anlan caminin "eyh mm Sinan Camii" eklinde vakf muhasebe defterlerinde yer aldn tespit ettik.14 Yine ayn cami Evliya elebi'nin Seyahat-nme'sindz de "mm Sinan Efendi Camii" diye yer almakta, ayrca airimizden de "mm Sinan Sultan" diye sz etmektedir.15 zellikle bu iki kayt airin mahlasnn mm Sinan eklinde olduu kanaatini kuvvetlendirdii iin biz de almamzda mm Sinan' tercih ettik. Edebiyat tarihi kaynaklarnda mm Sinan diye tannan mutasavvf airlerden biri de brahim mm Sinan'dr16. Halvetliin Ahmediyye kolunun Sinniyye ubesinin kurucusu olan mm Sinan'n (. 958/1551 veya 976/1568) Yunus Emre tarz ilhileri vardr. Trbesi Eyp'tedir17. Bu iki tekke airinin, mahlaslarndaki benzerlik nedeniyle bazan kendileri bazan da iirleri kartrlmtr, istanbul Kitaplklar Yazma Divanlar Katalou'nda stanbul niversitesi (TY. nr. 512) ve Beyazt Devlet (nr. 3356) ktphanelerindeki Elmall Yusuf mm Sinan'a ait olan divan nshalar yanllkla Bursal brahim mm Sinan adna kaydedilmitir.

Abdullah Ekiz, Sinan mm ve Ahfad, Ankara 1962, s. 15-16. Tat, Elmall Bir Mutasavvf air: mm Sinan Halveti", Trk Dnyas Aratrmalar, sy. 81, stanbul 1992, s. 179-188; a.mlf., mm Sinan Halveti, Antalya/Elmal 1993. 1 4 BA, Nezaret Sonras Evkaf Defterleri [EV], nr. 15024, s. 2, 49. 15 Evliya elebi, Seyahatname, stanbul 1935, IX, 280, 281. * Mustafa Tat'nn "brahim mm Sinan'n daha ok Sinan mm diye anlm ol-duu"nu sylese de(bk. Trk Dnyas Aratrmalar, s. 183; a.mlf., Elmall mm Sinan Halveti, s. 9), Elmal mm Sinan, Sinan mm olarak gese de, brahim mm Sinan'n, Sinan mm diye anlmas ok nadirdir. *7 Geni bilgi iin bk. Mstakimzde Sleyman Sadeddin, Meyihnme-i slm, Sleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 1716/1, vr. 5b-6a; Harrzde Kemleddin, II, 142a-143b; Bursal Mehmed Thir, I, 20-21; Kprl, s. 275, 345.
1 3

12

Gezerken seyrn eyledm seyrn- gldr gl Bandaki tc u taht ba dvn gldr gl Sinan mm gel vasf eyle gl ile blbl dern Yine bu garb blbln h u fign gldr gl drtln Hseyin Ayvansary, Elmall mm Sinan'a18 atfeder, halbuki onun divannda byle bir drtlk bulunmaz. Mustafa Lutf, Elmall mm Sinan'n divanndan birka beyti teber-rken yazdn syleyerek brahim mm Sinan'a ait olan bir iiri yanllkla Elmall mm Sinan'a maleder: Erenlern sohbeti ele gelesi deil krar in gelenler mahrum kalas deil krar gerek bir ere gz aup ddr gre Sarraf gerek cevhere ndn bilesi degI mm Sinan yol ayan olupdur belli beyn Dervilik yoh hemn tc u hrkas deil Abdullah Uman'n Bursal mm Sinan'n iirlerine rnek olarak verdii be iirden drd Elmall mm Sinan'a aittir19. 2. Tarikat ve eyhleri mm Sinan kendi tarikat silsilesini anlatt uzun iirinde (nr. 25) Hz. Peygamber'den kendi zamanna kadar gelen btn eyhlerin isimlerini verir. Hz. Ali, Hasan- Basr, Habb-i Acem gibi byk ahsiyetler yoluyla bu silsile mer el-Halvet'ye kadar ular. mm Sinan Halvetiyye tarikatna bal bir mrittir. Halvetiyye mer Halvet'ye (. 800/1397 [?]) nisbet edilen slm dnyasnn en yaygn tari-

19

* Hafz Hseyin Ayvansary, vr. 46a. Abdullah Uman, "mm Sinan", Byk Trk Klasikleri, stanbul 1986, IV, 320-322, buradaki iirlerden sadece 3. iir Bursal mm Sinan'a aittir.

10

katdr. Azerbaycan'da kurulmu, gelimi ve buradan Anadolu'ya Sadreddn-i Hiyv'nin (. 860/1455) halifelerinden Amasyal Pr lyas tarafndan getirilmitir. Tarikatn ikinci pri olarak kabul edilen Seyyid Yahy-y irvn (. 869/1464-65 [?]) ve halifeleri sayesinde bu tarikat sadece stanbul ve Anadolu'da deil Rumeli'de de en yaygn tarikatlardan biri haline gelmitir20. mm Ahmed nin fat (. Sinan, emseddin'n 1004/1595-96) (1012/1603) verdii Halvetiyye'nin (. halifesi Ahmediyye Erolu (nr. 25) Nr'ye21 eyhi Yiitba kolunun intisap olmutur. kurucusu Abdlvehhab etmi, Kendisi Yiitba mm1Erolu ve tarikatnn
tt.

910/1504) Halvetiyye'nin

halifelerinden

edince

silsilesini

iirinde

Ahmed

emseddin'den

sonraki tarikat silsilesini yle belirtir: Ol dahi fehmile emsddn'e telkn eyledi Anun in bu tarikat ehlinin merdndur Ol dahi Vahhb- Elmaluya telkn eyledi Anun in ol Muhammed nrnn mihmndur Ol dahi bil an Erol'na telkn eyledi Anun in zt- Hakda irdgi Rahmndur Ol dahi bil kim Sinan mmye telkn eyledi Anun in kurlan sdklarn meydndur (25/27-30) Baka iirlerinde de dorudan eyhinin adn belirtir: Bu srra irdgm hlim sorarsan Ba kodum bir zaman yollar iinde mm Sinan eydr Erol dirler smine eyhimin iller iinde (158/10-11) it

20

21

Sleyman Uluda, "Halvetiyye", DA, stanbul 1997, XV, 393-395. Bursal Mehmud Tahir, Osmanl Mellifleri, I, 26.

11

Y lh sen meded eyle ki bu nm Sinan Aldanup dmeye t kim bunda mekr-ile la Pr-i azzdr Erol hrmetine kl nazar T varup derghna ol ztn sn bula (168/6-7) Divannda adna iki iir yazd Mazhar Sultan'n da mm Sinan'n eyhi olduunu syleyebiliriz. Erolu iin mstakil iiri bulunmayan mm Sinan'n Mazhar Suitan'm biri methi biri de lm dolaysyla duyduu ayrlk acsn dile getirdii iki iiri bulunmaktadr. Her iki iirde de yoluna can ba vereceini, gnller derdinin derman, lednn ilminin oca olduunu, onun aknn derdiyle kendisini baladn ve onun izinden gzn ayrmadn belirtir. "Efendim Mazhar Sultan feddur yoluna can ba" nakaratyla biten metniyle ilgili murabbann bir drtlnde: Bi-hamdi'llh prim buldum gerekmez gayr pr bana Bi-hamdilih yrim buldum gerekmez gayr yr bana Bi-hamdi'llh nurum buldum gerekmez gayr nr bana Efendim Mazhar Sultan feddur yoluna cn ba (79/7) diye seslendii Mazhar Sultan, Niyz-i Msr'nin Mevid'l-irfn'ma. "kri-i Msr" diyerek dlen bir nottan rendiimize gre Abdlvehhb Suitan'm halifesi olup mm Sinan'a fur-i esm-i lhiyyeyi reten kimsedir22. Mazhar mahlasmla iirleri de bulunmaktadr.23 mm Sinan bir iirinde (17/9) Mazhar'nin yannda ismini and Zuhr'nin ise Erolu'nun olu olup ayn zamanda air olduu tesbit edilmitir.24

Niyzi-i Msr, Mawidu'l~irfn: irfan Sofralar (notlarla ev. Sleyman Ate), Ankara 1971, s. 95, dipnot 69: "mm Sinan Elmalk hazretlerinin olu Murtaz elebi'den iittiime gre mm Sinan usl yedi esmay nce Sultan Erolu'ndan alm, onun vefatndan sonra ise fur-i esm-i lhiyyeyi de Abdlvahhb Sultan'm halifesi Mazhar Sultn'dan telakk eylemitir". Nzl tarafndan tahmis edilen bir iiri iin bk. Dvn- Mustafa Nzl, stanbul 1331, s. 75. Nzl tarafndan tahmis edilen bir iiri iin bk. Dvn- Mustafa Nzl, s.86.

12

mm Sinan'n, ayn yzylda Elmal'da yaayan ve Erolu ile Mazhar Sultan'n da eyhi olan Abdlvehhb mm (. 1004/1595-96) ile grp sohbetinde bulunduunu da syleyebiliriz25. 3. Tahsili, ahsiyeti ve Tesirleri Tahsil hayat hakknda bilgi bulunmayan mm Sinan'n Mustafa Lutf tarafndan "lim-i mmitihr ve fzl- fezil-ir ve kmil-i fyzt-sr eyh-i pr civan ..."26 diye tantlmasndan manev ilimlere vkf olduunu reniyoruz. Hseyin Vassafn onun hakknda bilgi verirken "mm ta'biri her zaman li-nefsih isti'ml olunmaz bir eydir, mm-i limdir" eklinde aklama getirmesi mm Sinan'n btn veya hakkat ilmine sahip bir kimse olduunu gsterir27. "Zahir ilimleri de bildii ve medresesinin bulunduu"28 belirtilmise de Babakanlk Arivi'nde yaptmz aratrmalarda Elmal'da byle bir medrese kaydna rastlamadk. Ancak Osmanl ilmiye tekiltnda mstakil statye sahip kendine has vakfiyesi, yllk muhasebesi olan medreseler dnda yine tedrisat iin kullanlan "buk'a", "dersiye" uygulamas bulunmaktadr. Bunlardan zellikle "dersiye", ou kere bir cami bnyesinde belli artlarda belirli bir dersin belirlenen bir hoca tarafndan verilmesi iin "dersiye" adyla para tahsis edilmesi uygulamasdr. mm Sinan iin sz konusu olan "medrese" kaydnn da mstakil medrese olmayp, daha sonraki bir tarihte orada ihdas edilmi bir "dersiye" grevi olmas muhtemeldir. Dnemine en yakn kaynaklardan biri olan eyh Mehmed Nazm'nin Hediyyet'l-ihvrC Halvetliin Yiitba kolu eyhlerini sralarken u bilgiyi verir: "Ve Yigitba'dan bir u'be dahi Tlib mm, Erolu ve Elmal Sinan mm'den, Elmal'da ve 'Uk'da ve Kthiyye'de ve etraflarnda hulef ve fukara bkdr. Riyazet ve mchedeleri sebebiyle mridleri ve muhib-

25 Sleyman Fikri, Elmal Ktphanesindeki eyh Uk Dtvan'mda grd silsi lede mm Sinan'n mridinin eyh Abdlvehhb olduunu syler (Antalya Livas Trihi, stanbul 1338r./1340, s. 189). 26 Mustafa Lutf, s. 13. 27 Hseyin Vassaf, V, 76. 28 Ekiz, s. 7.

13

Ieri vardr. Yiitba'ya mntesib olanlarun cmlesi mmlerdr. Varidat sahibi29 i'tikdnda olup 'leyset umr'l-hireti kem za'imet chhl'l'ulem'i'30 derler"31. Bu bilgilerden de anlald kadaryla dneminde zahir ilimlerin retildii bir medreseye devam ettiini syleyemiyoruz. Mutasavvflara gre ilim zahir veya eriat ilmi, btn veya hakikat ilmi olmak zere ikiye ayrlmaktadr. Birincilere kl ehli, ikincilere hl ehli denir. Medreseler er' ilimlerin, tekkeler ise btm ilimlerin retildii kurumlardr. mm Sinan 'in mmlii hi okuyup yazma bilmemek anlamnda deildir. mm Sinan devrinde geni bir evreyi tesir altna alm, n dier Anadolu ehirlerini de tutmu olmal ki, bir ok Arap ve Rum (Anadolu) ehirlerini dolap ok eyhler gren Niyz-i Msr'nin son dura Elmal olmutur. Niyz-i Msr ok etkilendii eyhi Sinan mm'den eserlerinde ve iirlerinde vg ile bahseder. Eserlerinden Mevidl-irfn'da. unlar syler: "... Arap ve Anadolu ehirlerinde* ok eyhlerin sohbetine eritim. Akbet, eyhim, gz bebeim, kalbimin devas eh mm Sinan Elmal'nn hizmetine ulatm. Kalbimin ifasn onun hizmeti erefinde buldum. Mbarek nefesi kimyasyla, bana Hz. eyh Abdlkdir-i Geyln'nin bahsettiim r'yada32 bana iaret ettii her ey hsl oldu. Allah'a hamdoisun, Allah'n lutfuyla telvn gitti, tenkn hsl oldu."33 Niyz-i Msr ayn eserin "Otuz Drdnc Sofra"smda "Cennet mek-rihle sslenmitir." szn aklarken kendi hayatndan unlar nakleder: Msr'a gidip eyhuniyye'de eyhime bey'at ettiim zaman orann fukaras

29

Bedreddin Simy (. 823/1420) 30 'hiret ileri chil limlerin iddia ettikleri gibi deildir1 31 eyh Mehmed Nazm, Ktp. TY., nr. 1604, vr. 81a-b 32 Niyz-i Msr, s. 40-41. 33 Niyz-i Msrl Msr'da iken ryasnda Abdlkdir-i Geyln'yi grr, kendisine bir kasa dirhem, bir kese dinar verir. Msr bu iki kesenin manasn sorar, o da "dirhem ler zahir ilmidir, ren ve onunla amel et, dinarlar tarikat ilmidir ona ancak sana takdir edilmi bulunan kimse sayesinde kavuabilirsin" diye akla^ (a.g.e., s. 40).

14

saylamayacak kadar oktu. Bunlardan bazlar eyhime, kendi eyhi zamanndan kalm idiler. eyhin selefinden kendisine intikal eden mridler-den biri bana yaklat ve gizlice: "Ben seni, irdende sdk, samim arkada biliyorum. Ama bu eyh, senin bildiin gibi yetimi bir eyh deildir. Ben sana nasihat ediyorum. Senin aradn bunda yoktur. Beni dinlersen bunu brak ve kendine baka bir eyh ara, belki muradna erersin." dedi ve eyhin birok ayplarn sayd. Ona dedim ki: "imdi onun kmil olduuna yaknen inandm." Gerekten yl hizmetine devam ettim ve onu Kdir Tarikatinde kmil bir eyh buldum. Allah'a hamdolsun, ona hizmet sayesinde muradmn zetine nail oldum. Teferruatna da baka bir eyhin, eyhler eyhi e-eyh mm Sinan Elmal'nn hizmetinde eritim. Ama bunun mekrihmi, tekinin mekrihinden ok buldum. Tabi zevkleri de farkl idi." Bir kmil kimsenin evresinin dmanla evrili olduunu, o kmile ve onun ballarna eitli yalan ve iftiralar yaplarak insanlarn uzaklatrlmaya alldn bizzat mahede eden Niyz-i Msr, mm Sinan'n da bu tr durumlara maruz kalm olduunu ifade eder. Kmil kimse, kemal cennetine cehd gayret ve sabr- ceml ile ulaabilir. Onun, hasetilerin ktlkleriyle evrili bulunan sohbeti cennetine de ancak zatnda veya meclisinde bulunan mekrihlerine gzlerini kapatan, o hasetilerin szlerine kulak asmayanlar girebilir34. Niyz-i Msr, mm Sinan'a hayranln iirlerinde de dile getirir. Mustafa Lutf, mm Sinan ile Uak'ta ilk karlamas esnasnda Msr'nin u beyitleri sylediini ifade eder: Akun meyine ben kana geldm evkun nrna h'yana geldm em'-i tevhidi grdm yakmlar Gitdi karrm pervane geldm

34

a. g. e. , s. 80-83.

15

Halka-i zikri kurmu derviler Ben de sahnmda cevlna geldm Mecnn'um bugn Leyl derdinden Akl neylerem dvne geldm Derd-i cnnum ad yaralar Barm stnde dermana geldm mm Sinnufi hk-i pyine Srmee yzm sultna geldm Yaram bildm yrimden imi Bunda Niyz Lokmn'a geldm35 Bir sre mm Sinan ile Muhammed Uk'nin zaviyesinde kaldktan sonra Elmal'ya gitmek zere yola karlar. Elmal grnnce Msr'nin dilinden aadaki msralar dklr: Dost illerinf menzili key li grndi Derd-i dile derman olan Elmal grndi Ttlere skker bmun zevki iridi Blbllere cnn glinn dal grndi Mecnn gibi sahralar aay gezerken Leyl tanun llesinn al grndi Ten Ya'kb'nun gzleri alsa aceb mi Can Ysuf nun gl yzinn hli grndi Kal ehiinn akvlini terk eyle Niyz Simden gem hl ehiinn ahvli grndi36
35

36

Mutala Lutff, s. 12; S .Muhammed Nr, s. 149-150; Tam ve Tekmil Niyaz Divan, st., ts., s. 107-108; Kenan Erdoan, Niyz-i Msr Dvn, Ank. 1998, s. 145 Mustafa Lutf, s. 14; Seyyid Muhammed Nr, s. 270; Tam ve Tekmil Niyazi Divan, s. 179; Erdoan, s.218.

16

Bu iirinde Msr, Elmal'ya manev bir nfuz kazandran mm Sinan'n derecesinin yce, dertlilerin derman, kn ma'ku, Mecnn'un Leyl's, Ya'kb'un Ysuf u makamnda olduunu, ehl-i hlin hallerini grdkten sonra sz ehlinin szn terketmesi gerektiini ifade eder. 1057 (1647) ylndan 1066 (1656) ylna kadar aralksz Elmal'da eyhinine hizmet eden Msr, seyr slkn tamamlayp Elmal'dan ayrlaca zaman dostlar ve arkadalarnn istei ve mridinin de msaadesiyle vaaz vermek zere krsye kar, fakat dili tutulur, hafzasndaki tm bilgiler deta silinmitir. Uzunca sktundan utandm anlayan eyhi mm Sinan ona: "Durma, susma, syle!" diye seslenince o anda cemaatn ve kendisinin de istedii zere dili zlr, gnllere ferahlk veren vaazn yapar. Daha sonra da eyhinin stn ahlk ve faziletini, ilim ve irfan karsnda duyduu sonsuz hrmetini, hayranln ve onun manev himyesi altnda olduunu ifade eden u medhiyeyi syler: Eylesn Allah ok tahyyt Ana kim virdi ilm-i gyt Gizli sultndur srr- Sbhn'dur Mrid-i cndur hep maklt Kutb- halayk bahr- hakyk Ferd-i cami'dr hep makmt Nokta-i kbr gremez a'm Gizlidr zr cmleden zt Kalbini Keaf eylemi effaf Grinr anda hep beriyyt Arayup bulan kullm klan Telk nin alan buld hlt

17

Ey nice canlar yann bekler Bulmaduk dirler bunda lezzt Neylesn ta'lmolmaz teslim Y nice bulsun ol kenlt Myenn zevkin almaz ol kim eyhi hak bilmez yok riyt ehr-i Elmal canda bulmal mm Sinndur hret-i zt Hubb cnumda srr ztumda Savar stmden her beliyyt eyhni hak bil ey Niyz kim Pr yzndendr Hak hidyt37 Niyz-i Msr, bir baka iirinde efe mm Sinan'n mrid-i kmil olduunu irat yolunu ehlinden usulyle aldn, ayet ve hadisin srrn anladn ve gnlnn daima tevhitle olduunu dile getirir: Kan bir mrid-i kmil isteyen Yeti Elmal'da mm Sinan'a Kalbm marazndan kurtlam diyen Yeti Emal'da mm Sinan'a Geri her kede eyhm der, okdur Binde birinn [kim] irfan yokdur Mrid-i kmilfi tarki Hakdur Yeti Elmal'da mm Sinan'a
37

Mustafa LutfT, s. 20-21; Seyyid Muhammed Nr, s. 1 1 0 - 1 1 1 ; Tam ve Tekmil Niyaz Divan, s. 72-73; Erdoan, s.226-227.

18

Allah fi'llh ird yolona turm Yolla ehlinden uslin alm Sinesi nr ile eyle[ce] tolmu Yeti Elmal'da mm Sinan'a yetin hadsin srrn anlayan Dim tevhd ile gnlin eyleyen Bre Msr'nn szin dinleyen Yeti Elmal'da mm Sinan'a38 mm Sinan iin "rtbe-i kemline Hazret-i Msr gibi bir sultnn ana bende olmas dellet ider" diyen Hseyin Vassaf39 onun byk bir mutasavvf olduunu syler. smail Beli, mm Sinan' "meyih-i Halvetiyye'den zmre-i uref-nn ehl-i kemli" diye tantr40. Mustafa Luf mm Sinan'dan "lim-i mm-tihr ve fzl- fezil-ir ve kmil-i fyztsr eyh-i pr civan, kmmeln-i urefnun ehl-i kemli, lim-i mm-itihr ve rif-i fnn- bmr" diye vg ile sz eder. Niyz-i Msr ile aralarnda geen menkbev hallerden ayrntl olarak bahseder41. Harrzde Kemleddin, Niyz-i Msr'nin Mevid'-ir-fn'm "On nc Sofra"smda, slk srasnda yapt mcahedeyi ve bu esnada kalp gzyle grdklerini eyhi mm Sinan'a aktarmas zerine mm Sinan'n onun yaad hal ve grdkleriyle ilgili yorumuna eserinde yer verir42.

3 Tam ve Tekmil Niyaz Divan, s. 35-36; Erdoan, s.182. 3" Hseyin Vassf, s. 77 40 smail Beli, s. 189 41 bu menkbeler iin bk. Mustafa Lutf, s. 10-13, 15-19, 22 42 Harrzde Kemleddin, nr. 432, III, vr. 13Oa-131a

19

Ayrca maktadr43.

Elmal'da Bu

da

rnm .

Sinan'a da

izafe yine

edilen frim

menkbeler inan ile

de

bulun Niyz-i

menkbelerin

bazlar

Msr arasnda geer.

mm Sinan'dan iirlerinde bahseden sadece Niyz-iMsr deildir. Halifelerinden eyh Muslihiddin Mustfa Uk, Glabolu Mehmed Asker, eyh Ahmed Matla, Suph Hasan Efendi gibi mutasavvf-airler de eyhlerine ballklarn, hasretlerini, onun yoluna can ba feda edeceklerini en iten duygularla iirlerinde dile getirmiler, eyhlerini "kmil bir mrit, zamann kutbu, velayet tahtnn sultan, marifet knnn umman" gibi sfatlarla vmlerdir44. Dneminde tarikat ve tekkesi ile bir yandan halka belli seviyede din bilgileri retmesinin yannda, isteyenlere tasavvuf yolunu da retmitir. Bir taraftan halka vaaz ve nasihatlar verirken dier taraftan da tekkesinde insanlar Hakk'a vuslata hazrlayan ahlk bir eitim vererek onlarn manev makamlarm tamamlatmay kendisine asl vazife edinmitir. eyh Mehmed Nazm, Hediyyet'l-ihvn'mda45 "... Yiitba'dan bir u 'be dahi Tlib-i mm ve Erolu ve Elmal Sinan mm'den, Elmal'da ve Uak'ta ve Kthiyye'de ve etraflarnda hulef ve fukara bkdr." diyerek, mm Sinan'n da bal bulunduu Halvetiyye'nin Ahmediyye kolunun yayld yerler hakknda bilgi verir. Mustafa LutfTnin, Tuhfet'l-asr'sinde mm Sinan'n Elmal'dan Uak'a halifelerinden eyh Mehmed Ukyi ziyarete geldii, bu esnada Niyz-i Msr'nin de burada olduu belirtilmektedir46. Yine ayn eserde mm Sinan'n olunu Niyz-i Msr ile Bursa ve stanbul'a gnderdiini reniyoruz47. Bunun devlet ricalinden ald bir davete kendisi icabet edememesi nedeniyle mi yoksa olunun bilgi ve grgsn artrmak ama-

43 44 45 46 47

Ekiz, s. 49-51 bu iirler iin bk. Ekiz, s. 34-39 eyh Mehmed Nazm, , TY, nr. 1604, vr. 81a-b Mustafa Lutf, s. 12 a. e. , s. 7

20

cyla m yaplm olduunu kesin olarak tespit edemiyoruz. Bata Niyz-i Msr olmak zere, Asker, Matla, Muhammed Uk gibi mutasavvf-airlerin ayn zamanda mm Sinan'n halifesi olmas, phesiz eitli yerlerde tannp sevilmesinde hretinin yaylmasnda etkili olmutur. Ayrca baz ilhilerinin eitli mecmualarda bulunmas ve bestelenmi olmas48 da onun iirlerinin deiik meclislerde sevilerek okunageldiini gsterir. Dillerde sylenen ilhleri, nesilden nesile aktarlan kerametleri, yetitirdii air-dervileriyle mm Sinan edebiyatmzda nemli bir yere sahiptir.

4. Vefat Tarihi Kaynaklarda mm Sinan'n vefat tarihi ile ilgili farkl bilgiler yer almaktadr. Bursal Mehmed Thir, Niyz-i Msr'nin divanndaki bir mersiyede geen "Allah Allah didi ve kld bekaya irtihl msrann ntk olduu 1075 tarihinde (aslnda msra 1078'e tekabl etmektedir) Elmal'da zim-i dr- beka old"49 diyerek 10751 (1664-65) lm tarihi olarak gstermektedir. Ad geen mersiye eyh Muhammed Uk adna sylenmitir. Nitekim mersiyenin beinci beyti Lk gitti azzim eyh Muhammed dnyeden Kalbimizi yakd derdi kaddimizi kld dl bize bunu aka gstermektedir. Niyz-i Msr divann erh eden Seyyid Muhammed Nr ise mersiyeyi erhettikten sonra ad geen msra esas alarak 1078 (1667-68) tarihini mm Sinan'n vefat tarihi olarak verse de50
48

Divane, Ktp. TY., nr. 9774, vr. 90b-96a; Mecma-i ilhiyyt, Sleymaniye Ktp., Ali Nihat Tarlan, nr. 61, vr. 42b; ilh Mecmuas, Mevlana Mzesi Abdlbaki Glpnarl Ktphanesi, nr. 1656, vr. 13b, 21b 49 Bursal Mehmed Thir, I, 85 5u Seyyid Muhammed Nr, s. 134

21

yukarda belirttiimiz gibi Allah Allah didive kld bekaya irtihVm ebced karlnn 1078 olmas ve zaten de bu mersiyenin rnm Sinan iin sylenmemi olmas sebebiyle bu msradan yola klarak verilen vefat tarihleri yanltr. Badatl smail Paa, Kutb'l-men adl eserini tantrken Sinan mm'nin vefatn 1032 (1623) olarak verir51. 1057 (1647) ylnda Niyz-i Msr'nin seyr slkunu tamamlamak iin Elmal'ya mm Sinan'a geldiini52 bildiimize gre bu tarihten nce vefat etmi olmas sz konusu olamaz. Hseyin Vassaf, Bursal Mehmed Tahir gibi 1075'te vefat ettiini belirtir. Ayrca ayn tarihin zerine 1069 tarihini de kaydederek, dipnotta Bursa'da Msr Hankah eyhi Mehmed emseddin Efendi'nin dorusunun 1069 olduunu sylediini ifade eder53.Harrzde ise vefat tarihi olarak 1068'i (1657-58) verir. lm tarihiyle ilgili btn bu yanllklar mutasavvf-airin Elmal Halk Ktphanesi'nde bir mecmuada (nr. 43) yazma divannn banda yer alan u kayttan: "Merhum ve magfurunleh mm Sinan Efendi ismh Ysuf Efendi dr- dnydan dr- hirete intikl itdgi sene seb'a sittn ve elf el-medfn f Elmal, f ehri cemziyi'I-hrda yigirmi beinci gicesi vki' olup dnydan hirete intikl idp Sal gn dahve-i kbrdan sonra hk-i siyaha taprld. Nevvefa'llhu merkadeh ve rahmetu'llhi aleyh ve kuddise srruh" (s. 36) haberdar olunmad iin yaplm olmaldr. Ayn mecmuada bulunan (s. 450) Niyz-i Msr'nin mm Sinan'n lm zerine "Ve leh mersiye-i trh-i mm Sinan kuddise srruh" bal altnda yazd mersiyenin son msramn ebced karl da ayn tarihi vermektedir. Bu manzume u ekildedir:

* Badatl smail Paa, II, 234 Mustafa Lutf, s. 17-18 53 Hseyin Vassaf, V, 77
52

22

Urad cn yine matem sdne Olmaya bir nle nlem sdne Cn u dil meksf mahsf oldular Kara gn dodu bu hanem sdne Fevzimn suy yerinden od kar Yaraur bana ki yanam sdne Yklup meyhane h mey kalmad Bir eik bulam m yatan sdne Geldi eyhimfi Niyz trihi San kyamet kopd lem sdne Niyz-i Msrnin Divarimm bilinen nshalarnda bu manzumenin yer almam olmas54 da mm Sinan'n vefat tarihinin doru tespit edilememesinin nedenlerinden biri olmutur. mm Sinan 25 Cemziyelhir 1067'de (10 Nisan 1657) vefat etmitir. Mezar kendi adyla anlan caminin bitiiindeki trbededir. 5. Halifeleri Yunus Emre, Eref olu Rm, Hac Bayrm- Vel vb. mutasavvf-a-irler gibi mm Sinan da Allah'a vuslat iin gerekli olan ibadet riyzat ve mcahedeleri reterek ilh aka ulatrmak iin almtr. eyhi Erolu'nun vefatndan sonra hilfet makamna geen mm Sinan ilm-i hikmetten nasip almak, ak ehliyle srda olmak, dosta ulamak isteyenleri derghna arm, bu da'vetine icabet edenlerden bir ok halife yetitirmitir. Onun yetitirdii balca halifeleri unlardr:

Nitekim Seyyd Muhammed Nr, Edeb ve Tasavvuf Msr Niyz Divan erhi (stanbul 1976) ve Tam ve Tekmil Niyz Divan (stanbul, ts. ) gibi eserlerde bu manzume bulunmamaktadr.

23

a. eyh Muslhuddin Mustafa Uk. Divannn banda Yahya irvn'ye kadar olan tarikat silsilesi zikredilirken eyhinin mm Sinan olduu kaytldr, ayrca mm Sinan ile ilgili manzumesi bulunmakta dr. Divannda Hz. Eb Bekir neslinden olduunu da syler55. Nyz-i Msrnin Mevid'l-irfrima. dlen bir nottan Niyz-i Msr'nin "es may eyhi mm Sinan Elmall'dan ald, eyhinin vefatndan sonra da iki ismi mm Sinan'n halifesi olan Ktahyal Msihuddih Efendi'den telakk ettii" kaydedilmitir56. b. Glabolu Muhammed Asker (XVII. yzyl). Ktahyal olan ve iine ilh ak atei dnce am ve Buharagibi beldeleri dolatktan sonra mm Sinan'a balanmtr. Divannn nshalarna eitli ktphanelerde rastlanmas onun ok okunan ve tekke edebiyatnda nemli bir yere sahip olan airlerden biri olduunu gsterir. iirlerinde Halvet tarikatndan olduunu ve mridinin mm Sinan olduunu kendisi belirtir57.iirlerini sanat kaygsyla deil bir mrit olarak kaleme ald anlalmaktadr58. c. eyh Ahmed Matla. Hayat hakknda bilgi bulunmayan Matla'nin mm Sinan'n halifelerinden olduunu Elmal Halk Ktphanes'nde (nr. 43, s. 605-621) bulunan 50 kadar manzumesinin balndaki "lhiyyt- e-eyh Almed el-Matla el-Uk el-me'zn min mm Sinan kuddise srruh" ibaresinden reniyoruz59. d. Mft Dervi. Divannn nshalarndan birine gre adnn Ahmed, lakabnn da avdarolu olduu tespit edilmitir. iirlerinde Mft, Mft Dervi, az da olsa avdarolu ve avdarolu Ahmed mahlaslarn kul lanmtr60. Elmal Halk Ktphanes'nde (nr. 43, s. 170-172, 181) bulu-

55 56 57 58

59 60

Sleyman Fikri, s. 189; Ekiz, s. 33-36 Niyz-i Msr, s. 95, dipnot 69 Bursal Mehmed Tahir, II, 308; Ekiz, s. 36-37 geni bilgi iin bk. smail nver, "Asker", DA, stanbul 1991, III, 491-492; Sadeddin Nzhet Ergun, Trk airleri, stanbul, ts., II, 508-510 Ekiz, s. 37; Sleyman Fikri, s. 189 Suphi Saati, "Mft Dervi", TDEA, stanbul 1986, VI, 465

24

nan manzumelerinin balndaki "lhiyyt- Mft Derv el-me*zn bi-mm Sinan ..." ibaresinden mm Sinan'n halifelerinden olduunu reniyoruz61. Divannda 170'ten fazla manzume bulunmaktadr62. Niyz-i Msrnin be arkadandan biri olan Mft Dervi mutasavvf Sun'ullah Gayb'nin63 babasdr. <?. Muhammed Uk (. 1068/1657-58 [?]). mm Sinan'n en nde gelen halifelerinden olup ok geni bir nfuza sahip olduu anlalmaktadr. Mustafa Lutf, mm Sinan'n Muhammed Uk'yi 1057 (1647) ylnda Uak'ta derghnda ziyaret ettiini syler64. Niyz-i Msr zerinde de derin bir etkisi olduu anlalan65 Muhammed Uk'nin mm Sinan'n Uak ve civarndaki en gzide halifesi olduu anlalmaktadr. / Niyz-i Msr (. 1105/1694). mm Sinan'n en nl haifesidir. Halvetiyye'nin Msriyye kolunun kurucusudur. Diyarbakr, Mardin, Kerbel ve Kahire gibi ehirlerde din ilimler tahsil edip eitli tarikat bykleriyle grp onlarn sohbetlerinde bulunduktan sonra mm Sinan'a mrit olmu, 1647-1656 yllar arasnda66 Elmal'da seyr sl-kn tamamlam ve kendisine hilfet verilmitir67. Bykl kkl otuzdan fazla eseri olan Niyz-i Msr divannda eyhi mm Sinan' ven
5

mehur

Ekiz, s. 38 2 Suphi Saati, VI, 465; ayrca bk. Sadk Msrc, Mft Dervi Divan, Gazi Eitim Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm, 1995, mezuniyet almas. "3 geni bilgi iin bk. Bilal Kemikli, Trk Tasavvuf Edebiyatnda Risle-i Devrn ve Sama Tr ve Gayb'nin Sern'a likin Grleri", ilahiyat Fakltesi Dergisi, XXXVII (Ankara 1997), s.455. 64 Mustafa Lutf, s. 11, 13 "* Niyz-i Msr, Elmal'ya mm Sinan'a gelirken Muhammed Ukfye urar. mm Sinan'n vefatndan sonra Bursa'ya gider (Mustafa Lutll s. 24-25). Vefat zerine ona duyduu ball ve hrmeti ifde eden iirinin sonunda tarih drmtr (Tam ve Tekmil Niyazi Divan, s. 97). 66 Mustafa Lutf, s. 17-18 67 Nyz-i Msr, s. 39-41; geni bilgi iin bk. Kenan Erdoan, Niyz-i Msr Dvn ,Ankara 1998; Mustafa Akar, Niyaz-i Msr ve Tasavvuf Anlay, Ankara 1998.

61

25

iirleri bulunmaktadr68. n eyhini aan Niyz-i Msr phesiz onun tannmasnda da byk rol oynamtr. Bunlardan baka Hseyin Vasafn bildirdii Kif69, Hakr mahlash olu eyh Sleyman (. 1128/1716)70 ve Selm mahlash eyh Selm Halil'in71 de Snan mm'nin halifeleri arasnda saylmas gerekmektedir. Her ikisin iirleri gnmze ulamtr. mm Sinan'dan "ma'rifet cevheri" aldn syleyen Suph Hasan Efendi'nin mm Sinan'n halifesi olup olmad phelidir72. B. Eserleri X, Kutb'Umen* Eserin hamdele ve salvelesinden sonra "Bu risale insann lem-i ervhdan lem-i sfliye ne tarkle nzul idp ve ne tarikle urc idecegin beyan ider." (vr. 64b) denilerek eserin konusu belirtilir. Daha sonra yaratlla ilgili u bilgiler verilir: Allah, nce Hz. Muhammed'i nurdan yaratt. Usl-i esmay (7 esma) telkin eyledi. Hakkat- Muhammediyyenin megul olduu tevhidin ve esmann nuru vastasyla btn varlklar yaratt. Btn hakyklar, lem-i am'da. mec'l hakikatken lem-i'lhutta. ah-sen-i takvim zre yaratldlar. Daha sonra srayla lem-i ceberta., lem-i melekta, lem-i nsfa ve lem-i mlke tenezzl etti. lem-i lhutta. insana cisim verildi, eitli menzillerden sonra tevhid ve esmann nuruyla yaratlan ve vahdet zevkini, konuma ve mahedenin lezzetini tadan lem-i mlke inen ve vahdetten ayr den insann vatan- aslye (vahdet) kavuabilmesi iin gerekli olan let, esbb5 delil ve burhann Allah tarafndan insanlara bahsedildiini belirtir (vr. 66b). Bu bilgiler verildikten sonra eser 6 fasla ayrlr.

Tam ve Tekmil Niyaz Divan, s. 72, 73, 107, 108, 179 Hseyin Vassaf, s. 77 "^ Ekiz, s. 55-60; Sleyman Fikri, s. 189. Bu kaynaklarda babasnn vefatndan sonra yerine geen eyh Sleyman'n "babasndan daha kmil olduu" rivayeti de yer ar. 11 Ekiz, s. 61-73 72 a. g. e. t s. 38-39
69

68

26

1. Fasl (67a-69a): Hakyk- insandan sonra ruha dem'in yreine inme emrinin verilmesi, akn zuhura gelmesi ve sema' eylemesi anlatlr. Bunun saf asyla da nsanlarn lem-i ervah, ar- rahman, lem-i lht vb. eitli alemleri tenezzlden sonra 7. ge oradan da srayla 1. ge kadar inerler. Sonra oradan heyulaya girip ana rahmindeki meniden hasl olan velede inerler. O et hayat bulup ocuk olur. ki melein biri sa kulana lem-i ervah ilmini, zevkini ve semm (ki buna ilham diyor), dieri sol kulana o melein zddn iva eden bir olan koyar. nsana o da vesvese verir. Veliler, klar, sdklar Elest bezmi'nde her birisi bir trl muhab bet, yaknlk, ainalk ve marifet ortaya karmlardr. 2. Fasl (69a-69b): Merib's-sflleri vcd- cismnlerine o kadar hkmn geirmitir ki, bir ksm Hlik', bazlar onun kelmn bazlar da velileri inkr ettiler. Yani merib's-sfillerinin gerei, ves.v'n ivs o kadar saptrd ki, lem-i ervhm ve lem-i lhutim tm lezzetlerini unutturup bast lem-i nstun zulmn hicaplaryla muttasf klmtr. Bunlara hidyet erimezse akbetleri ktdr. 3. Fasl (69b-70b). Elest bezmi'nde verdikleri ahd-i ezelye vefa gste renler lem-i nstun fan lezzetlerine rabet etmezler. Hakk vastalar bulup asl vatana dnmek iin gereken sz ve ilerle megul olurlar. Bu hakk vastalar da nebilerin vekilleri olan mrid-i kmillerdir. Talibin zikri arttka Allah'n nazar da ona artar, "ehlullah" mertebesine erince onlara her iki cihanda da gussa ve elem olmaz. 4. Fasl (70b-72a): lem-i nstSL gelen insanlar, ilkbaharda sahillerden yaylalara gen kulara benzetilir. K gnleri yaklanca kn fitnesinden emin olmak iin kularn geldikleri lkelere seyr sefer edip geri dnme leri gerekir. Basit umasna ve kamasna marur olup da yaylada kalan kular avclarn eitli hilelerine dp ecel bana canlarn kaptracak lardr. te bunun gibi lem-i nstun fan lezzetlerine gnl verip lem-i lhtun zevkinden habersiz olanlar blis'in askerlerinin kurduu hilelere dp mabun olurlar. Bunlara nefs-i emmre k zuhur etmitir. Bu du rumda yaptklar onlara fayda vermez.

27

5. Fasl (72a-73a). Bir mride erip Allah' dilinde zikredip kalbinde fikredenler anlatlr. Bunlar sem'- evvel ile sem'- hirin arasn kesmeyip lem-i ervahta verdikleri ahd-i ezelye sdk olanlardr. Bu blmde sem'- l, sem'- vust ve sem'- uhr hakknda bilgi verilir. Btn hakyk- insann cism-i dem'e, beeriyet hareketine gelirken vaki olan hareketine sem'- l; cism-i dem'e geldikten sonra, lem-i mlke tenezzl ettiklerinde zuhur eden hareketine sem'- vust, cism-i dem'den hurc edip dr- ukbda vki olan hareketine ise sem'- uhr adn verir. Bu her bir sem'n da kendi iinde ksma ayrld belirtilir. Sem'- vust anlatlrken nefsin hevalar ve ehvetin galebeleriyle ortaya kan ve bidat olan cismn, eytan ve nefsn hareketlerden bahsedilir ve bunlarn haram olduu belirtilir. 6. Fasl (73a-73b). Hareketti's-semi'1-cismn ve'n-nrnyi aklar. Buna semu't-tlibn de denir. Bu snnet olan hareket's-sem'dr. Bu hal zereyken dr- ukbya giderlerse cennette eitli nimetlere kavuurlar. Burada sonsuza dek sem'l-uhrayla mtelezziz olurlar. 7. Fasl (73b-74a). Hareket's-semi'l-vust ve uhrnn bir baka aklamas yaplr. Ahd-i ezelsine vefa edip shib-i irad, mrid-i kmil ve vekl-i enbiy denilen veliyyullaha teslim olup Hakk'a balanan ve daima onun zikrinde olanlarn hareket's-semlarma, hareket'l-cismn ve semu'r-rhn ve rcu's-srr'l-insn denir. Bu ibadettir. Bu hal zereyken dr- ukbya gidenlerin hareket's-semi'l-uhrlar yle ak lanr: Hz. Muhammed (s.a.v) Hazre-i Kds'e davet edildiinde btn mukarreb ve hs kullarla birlikte ziyfet-i hs ve kef-i tecell-i ztla sem' edip hareket vki' olsa gerektir. 2. Divan: mm Sinan'n tannmasn ve tasavvuf dncelerinin yaylmasn salayan nemli eseri divandr. Eletirmeli metnini hazrladmz bu divannda ilh olarak yazlm 200 iir bulunmaktadr. Bu iirlerde vahdet-i vcud gr cokun bir ekilde dile getirilir. nsanlara gnlden inand bu tasavvuf dnceleri anlatrken eitli tler de verir. iirlerinin byk ounluu (145 adet) aruzla yazlmtr. Bir ok mutasavvf air gibi iirlerini bir irat vastas

28

anmtr. Dier vahdet-i vcut grn benimseyen derin bir varlk bilgisi ve insan anlay vardr. duka sade saylabilecek bir Trke ile kaleme Tasavvufl terimler ve semboller her tekke airinde bi bu ilhlere ayr bir fikr younluk kazan. Devriye ve sathiye olarak kaleme ald iirlerinin manm tenkit eden mstakil bir iiri de (nr. 175) adr. Bu da onun da dnk yaadm, toplumun ilgilendiini, bunlar kendisine dert edindiini bize edir

Edebiyat Fakltesi Ktp., nr. 10422, mezuniyet t ------ , Sinan mm Divan, stanbul 1976.

u:

naka:

Evkaf Defteri [EV], nr. 15024, s. 2, 49.

a, zhu'l-meknn fi'z-zeyl 'al Kefi'z-zunn 'an ve'l-fnn (nr. Kilisli Muallim Rifat-erefeddin nbul 1947, II, 234. Bayr, M. Halit, "Mutasavvf mV,Trk Folklor nr. 129, stanbul 1960, IV, 2128-2129. Bursal nl Mellifleri, stanbul 1333,1, 85. Akar, Mustafa, avvuf Anlay, Ankara 1998. Develi, Hayati, Evliya ine Gre 17. Yzyl Osmanl s Benzemeleri ve Uyumlar, Ankara 1995. Dikmen, yh Yusuf mm Sinan Efendi", Erdem zel Says-II), K/26, Ankara 1996, s.643-649. rle Trk iir Bilgisi, Ankara 1983. Divane, Ktp. -96a Erdem, Mehmet, Sinan mm ve Kutb'lzerine Dokuz Eyll niversitesi lahiyat Fakltesi, zmir sans tezi. Erdem, O. Kmil, Divan, eyh Yusuf l niversitesi 29

z-i Msr Dvn, Ankara 1998. Ekiz, Abdullah, d, Ankara 1962. Erturul, smail Fenn, Vahdet-i -i Arabi, stanbul

Mehmed emseddin, Bursa Derghlar: Ydigr- em Kara-Kadir Atlansoy), Bursa 1997, s. 519. Mua Terimleri: Istlht- Edebiyye (haz. M.A.Yekta Mu'cem'I- mfehres li-elfzi'/Kur'ni'l-Kerm, stanbul, ts.

tname, stanbul 1935, IX, 280-281. Glpnarl,

Sara), stanbul 1996. : Muhammed Fuad Abd

ftan Dilimize Geen Deyimler ve

bul 1977. Hafz Hseyin Ayvansary, Vefeyt- aniye Ktp.,

. 1375, vr. 46a. Harrzde Kemleddin,rzZrynM ni selsiU't- tarik,

tp., Fatih, nr. 432, III, vr. 130a-134a. Hseyin iy-y Ebrr, Sleymaniye Ktp., Yazma/

Mustafa Lutf, Tuhfet'l-asrfi menkbi'l-Msr, Burs Serdar, Arapa-Trke Szlk, stanbul, ts. Mstakim Sdeddin, Mecellt'n-nisb fi'n-neseb ve'l-kn ve Sleymaniye Ktp., Halet Efendi, nr. 628, vr. 260a.

------, Meyihnme-i islm, Sleymaniye Ktp., Esad ev. Sleyman Cemal Kurnaz), Ankara stanbul 1338r./1341. Seyyid Muhammed Nr, Edeb Msr Dvn erhi, zmir Mill Ktp., nr. 2011/5,vr. 63b-74a.

09, V, 76. ilh Mecmuas, Mevlana Mzesi Ktp., nr. 1656, vr.

vr. 5b-6a. Niyz-i Msr, Mawaidu'l-irfn: rfa

pekten", Haluk, Eski Trk Edebiyatnda Nazm nbul

Ate), Ankara 1971. Onay, Ahmet Talt, Trk i

e-i Bel, Bursa 1302, s. 188-192. Kam, Ferid, nbul 1913. Kocatrk, Vasfi Mahir, Trk Edebiyat s.480-481.

1996. Sdk Vicdan, Tomar- Turuk- Aliyyeden

toloji, Ankara 1968, s. 317-319. k Edebiyatnda ilk Mutasavvflar, Ankara 1984, s.

stanbul 1976. Sinan mm b. brahim er-Rm

az, Ceml-Tatc, Mustafa, mm Sinan: Hayat ve

lu, Kemal Edib, Osman ems Efendi Dvn'ndan

Mecma-i llhiyyt, Sleymaniye Ktp., Ali Nihat b.

Sleyman Fikr, Antalya Livas Trihi, stanbul 1338r eyh Mehmed Nazm, Heydiyyet'l-ihvn, , TY, n eyh Mehmed Efendi, ak'ik- Nu'mniyye ve Zey fudal I (haz. Abdlkadir zcan), stanbul 1989/1 Tam ve Tekmil Niyaz Divan, stanbul, ts. Tatc, Must Divn I: nceleme, Ankara 1990. 30

------ , "Elmall Bir Mutasavvf air: mm Sinan Halvet", Trk Dnyas Aratrmalar, sy. 81, stanbul 1992, s. 1992, s. 179-188. ---- -, mm Sinan Halvet, Antalya/Elmall 1993. ------ , "Elmall Bir Mutasavvf air: mm Sinan Halvet", Edebiyattan eri, Ankara 1997, s. 193-217. Trke Yazma Divanlar Katalogu, I. Cilt: XII-XVI. Asr, stanbul 1947, nr. 61, s.153. Trkiye Yazmalar Toplu Katalogu, 111/07, stanbul 1983, nr. 2031, s. 185. Uluda, Sleyman, Tasavvuf Terimleri Szl, stanbul 1991. ------ , "Halvetiyye", DA, stanbul 1997, XV, 393-395. nver, smail, "Asker", DA, stanbul 1991, III, 491-492. Yurdren, brahim, Kaybolan Glgeler Niyazi Divan Aklamas, Ankara 1966.

31

METN

Mfred Filtn Filtn Filtn Filn Tevhd-i esmdan ald dersini mm Sinn Vridt pertevinden erh olund bu Dvn * Tevhid 1 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 Talallh y hannn ki zta zevl olmaz Yce Sultn y Mennn nzle intikl olmaz Zeh Sultn- alsn inyet issi Mevlsn Hem evllardan evlsn ki knhe hayl olmaz Zeh evvelsin ey Hd viresin cmle murd Sendr kaygu v d aa bir gayri hl olmaz Ki sensin Vhid Kahhr bizi eyle saa sen yr Ne var ne sou var ne sag u ne iml olmaz Sanullh- alemsin rahmullh- erhamsin Kermullh- ekremsin kemla misl olmaz

1 1 2 4

Bu beyit Ede divana balarken mfred ad altnda, ve HPde 1. iirin banda verilmi, Bde ise yer almamtr. B 1b, E 37, HP 1b, 1b. Yce: Zeh E / E nzli: nzle HP, alsn: Mevlsn E / Mevlsn: alsn E bizi eyle saa sen yr: bizi saa sen eyle yr HP / Ki: E / Bu beyit Ede 10. beyitten sonradr.

32

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Celli kibriysndan eger kef eylese envr Kamu lem ola fn ki ceng cim dl olmaz Olursa vakt- maallh meger ire habbullah Pes andan gayr abdullh melek cin perr bl olmaz Kelmdur sen y H ki l ilhe ill H Okur zkirleri H H senden infisl olmaz Buyurdu n atullh yaratdu her eyi lillh Diyeler t ki zikrullh yeg andan min fil olmaz Eger insn eger hayvn her ey emrie fermn Ki senden gayrdan ey Cn kamu halka Zevl olmaz Dellim yet-i Kurn ki sbhnellez burhn Ki l-ezmn ve l-imkn veyhd mlk ml olmaz Mnezzehsin tasavvurdan ve fil-cmle bilinmekden Akllar mt u sergerdn bilinmek ihtiml olmaz Cell zl-cellsn hem Ceml zl-cemlsn hem Azm B-mislsn hem zta misl olmaz Seni syler kamu diller uan kular esen yeller Cemli bgna gller mzeyyen ak u al olmaz Kime kim irdi bir zerre ddr zevkni derdi D lemde aa emsl nebt u kand u bal olmaz Kan ol derd-ile yanan kim oldur akla kanan Visli gibi ey Cnn ki bir dah visl olmaz Kime kim ak odndan kglcm irdi bir zerre Ne meyl-i bk ne fn ne gussa hrka l olmaz Hayli derdini zevkn kime kef eylese bir kez Ki devlet tlii byle mbrek kutlu fl olmaz

6 10

amu: iki E. nevl: ve HP'de yanl olarak zevl.

33

19 20 21 22 23 24 25 26 27

Ala vahdet gller akya mrg u blbller Nie erh eyleye diller kim anda kl u kl olmaz u kim ak ile hayrn bulupdur kmil-i imn Yoluda kim ki virdi cn aa hadd sul olmaz u kim zikrii derd-ile getrdi ak-la dile Aa eytn ne kr kla pes aa mekr l olmaz Bilrsin kim hatmuz ok inyet eylegil ey hak sensin Fil-i mutlak ki hergiz gayr hl olmaz Cn alup cn viren sensin getrp gideren sensin Bu devrn sren sensin saa bahs-i cidl olmaz sensin Hd-i burhn kerem kl lutfla ihsn Ki senden gayr y Deyyn ve l-menn zl-ml olmaz Egeri karadur yzm velkin togrdur zm Saa yalvarmaga bir dem kan tkat mecl olmaz Eger fazl- inyt olursa derdime dermn Ne gam gussa baa gayr iimde hi mell olmaz Hudvend Hudvend hemn fazl ola cnda Kim zr mm Sinnda havss- hss hl olmaz ELF 2 Filtn Filtn Filn

Evvelie olmad hi ibtid hirie dah yokdur intih

21 22 26 27 2

4 8

akla dile: dile ala B. ey a: Y Rab B. fal- inyt: fal inyeti , HP, B. udvend: HP (biri yazlmam) / Ki: Kim , HP. B 3b, E 59, HP 2a, 2a. krs: krs E, . derdlere: metinde dertlere

34

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Zhir btn saa hep muntazr Bb- fazldan ider kll rec Ey Kermallh Kuddss-selm Vey Rahm Hlik- arz u sem Mlikl-mlk-i hakyk ins cn Ar u krs levh u kalem tahtel-ul On sekiz bi leme sensin lh Rzk hem hfzsn ey Hud Sensin ol Cebbr- lem zl-cell Kahr iderse yek nefs olur fen Cins misli yok nazri bir dah ll mahbbu Muhammed Mustaf Nr- vechiden an var eyled Sevd an derdlere kldu dev Azam- n bilinmeklik muhl erh olunup dile gelmez Kibriy Geldi her kim leme her kim gele Nr- vechiden olurlar in Nr- zt kble kldu cnlara Bendesidr enbiy v evliy Bahr- ztdan haber bilmeklige Bulmad yol ger veli ger enbiy Bahr- mutlak l-teayyn knh-i zt Vasf olunmaz niedr ol H bek Dem-be-dem dir tapua tbt ileyk Secde klm pyie nr- am Eyle olsa ibu remzi alayan Eylemez bundan te n ir

12

enbiy: evliy , B, HP.

35

16

Bu Sinn mm temenn kldug Pk ztdan hemn ancak rz 3 klar eglencesi ism-i zt y Rabben Cnlarn dilencesi zikr-i zt y Rabben Fazl kime beyn olur gizli rz tuyan olur Aa kat ayn olur kef-i zt y Rabben Ne gelmi ne gelesidr ne olmu ne olasdur Ne bulmu ne bulasdur misl-i zt y Rabben Halk og hakk bilmez ancalar rh arar bulmaz Degmelere nasb olmaz vasl- zt y Rabben Gerek erleri hldur gideni ugrar yoldur Cmle leme toldur hsn-i zt y Rabben Hr-i cinn sohbetine magrr olma devletine remezler lezzetine kurb- zt y Rabben Cezb eylese kime seyrden eger giden eger irden Hergiz ayrlmaz nazardan resm-i zt y Rabben Bahr- mugrkdur dalnmaz bu bahra gavvs bulnmaz L-teayyndr bilinmez knh-i zt y Rabben Bilen sensin ilmel-yakn gren sensin aynel-yakn Bulan sensin hakkal-yakn bahr- zt y Rabben Seni bildm diyen bilmez seni buldum diyen bulmaz Dile gelp erh olnmaz vasf- zt y Rabben Bilmeyenler bildm sanur bulmayanlar buldum sanur Grmeyenler grdm sanur nr- zt y Rabben

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

16 3 4 8

temenn: tem E. B 4a, E 60, HP 2b, 2b. ancalarda arar: ancalar rh arar . bar- mur: bar- mur , HP, B / bulnmaz: olnmaz E / knh-i : kevn-i , HP.

36

12 13 14 15

Ger enbiy ger evliy ger asfy ger etky Oldlar mazhar- zy vech-i zt y Rabben Her kimi nru cezb ider ak yoln turmaz gder Dim an ihrk ider ak- zt y Rabben Sensin lemlerden gan ister bu cn senden seni Ayrmasun cn u teni knh-i zt y Rabben mm Sinn fazl ile gitmek dilerler ol ile Sen mahrem eyled hele srr- zt y Rabben 4 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4 5 6 7 8

Mnezzeh zt bahrndan nedr mevcin klan peyd Ya ol dery-y mutlakdan nedr evvel olan peyd Ki zt l-teayynden haber sormak degl man Anu sr- feyzinden haber virsn bilen peyd n ol ummn- azamdan klupdur nr ol cmi Haberdr ol kim ol nrdan ne cevherdr olan peyd Budur ol yce nr- zt klan cmle sft mt Ne hlik old ne mahlk nedr bundan gelen peyd Nedr ol zt- aldan rz taleb klan evvel Aa hkm eyleyen srran rz emrin klan peyd Ki yan isteye irz bilinmeklk-durur al Ki oldur ahsen ekber iden irfn klan peyd Amn ilmini evvel ne srdur eyleyen ihy Ne keyfiyyet kemlidr kim anda cem olan peyd Sft bahsini evvel kadm dinilen oldur Hakyk andan olmudur ne kim geldi gelen peyd

14 4 6

cn u teni: cndan cn B: senden cn E / knh: kfr E. B 5a, E 97, HP 2b, 3b. iden: adn E.

37

9 10 11

Gelp irfn diler insn ola zhir nihn ihsn Ki ol nru zysndan hakyklar klan peyd Nedr ol nr- kand-ile gelen ol nr- cmiden Ki ill h kelmyla ezel mahlk olan peyd Sinn mm hakykda kim anu pertevindendr Pes ol burhn- aldur an herdem klan peyd 5

Ey cmle halk maksd Al glmi senden yaa Ey klli eyi mevcd Al glmi senden yaa Budur yregm yresi Gitmedi yzm karas Ey b-reler resi Al glmi senden yaa Nefs elinden vreyim Hrs elinden b-reyim Gayr kime yalvaraym Al glmi senden yaa Kurtar nefsi belsndan Cn bu lutf bula senden Nola ihsn ola senden Al glmi senden yaa Elim saa irmeklige Gzm seni grmeklige Tapua yz srmeklige Al glmi senden yaa Nefsi meyine kanmasn Firkat odna yanmasn Msivya aldanmasn Al glmi senden yaa

11 5

ayda: aydan B / aldur: aldan B. B 5b, E 57, HP 3b, 4b.

38

Dim sen ol dilde szm Seni fikreylesn zm Gayrya bakmasun gzm Al glmi senden yaa Mustafn minnetine Murtazn himmetine ol birligi hurmetine Al glmi senden yaa Gzlerimi giryn eyle Hem cigerim biryn eyle Esrra hayrn eyle Al glmi senden yaa Evliylar hurmetine Enbiylar izzetine Mukarrebler kurbetine Al glmi senden yaa Aka yolda olmaga Derdie dilda olmaga Srra hlda olmaga Al glmi senden yaa Ey keremler kn hvce Sensin ycelerden yce Ayrlmasun bir zerrece Al glmi senden yaa mm Sinn dir Yaradan Gtr perdeyi aradan Kurtar beni bu yaradan Al glmi senden yaa

10

11

12

13

9 12 13

beyit Bde ve Ede 10. beyitten sonra gelmi / hem cigerim: cigerimi , HP / Esrra: Esrr-la B, HP. ycelerden: bu cnlardan B. gtr: aldur B.

39

6 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 Ey baa dermn soran derdi haber vir sen baa Dst yolnda cn viren merdi haber vir sen baa Ayn n kf iinde grdgm seyrn- H Ayn- vuslat harfi kim grdi haber vir sen baa Kmil insn yolnda cn kurbn itmeden Sohbet-i Sultna kim irdi haber vir sen baa Kimdr ol hn yolnda var varndan vaz gelen Akna fermn olan ferdi haber vir sen baa Ehl-i derdi tapusnda zr u giryn olmadn Devlet-i Hak devri kim srdi haber vir sen baa Kul gerek sultn nde kulluga bel baglaya Ol mbrek bba kim girdi haber vir sen baa Bu Sinn mm olupdur bb- ak bendesi Ol kapudan an kim rd haber vir sen baa 7 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 Pirm azzm b-saf seyrna gelmiem saa Mazhar- zt- Mustaf sultna gelmiem saa Ey knt kenzi mazhar tlib-i hakk rehberi Ey mridleri serveri ihsna gelmiem saa Ey kn- ilm irfnm mazhar- srr- Sbhnm derise kabl cnm kurbna gelmiem saa el-Mminne l-yemt hayy beksn b-vcd Sundum saa elimi tut Lokmna gelmiem saa

6 4 7

B 6b, E 70, HP 3a, 5a. n: suln B. B 7a, E 156, HP 3b, 5b.

40

5 6 7 8 9 10 11 12 13

Zhir tenim btn cnm dndm saa kll ynm Kalmad zann u gmnm imna gelmiem saa Yand ciger old kebb dilerem ola feth-i bb N itmege b- hayt mestne gelmiem saa Yzler srben aglayu himmetie bel baglayu Katre oluban aglayu ummna gelmiem saa rgirmege mahbbna tlibleri matlbna Emrz- kalbi bbna dermna gelmiem saa Girdm bu ak bzrna komaz bu gnm yarna Yanmaga derdi nrna pervne gelmiem saa Ol knt kenzi bulmaga srra rif olmaga lm-i lednn bilmege irfna gelmiem saa Ben bilmezem ahvlimi bulmaga togr yolm B-reyem tut elimi dvne gelmiem saa Bulmaga vasl- yrimi kodum nms u rm rgirmege katrm krbna gelmiem saa mm Sinn eydr prim artd benm h u zrm Envr gzler gzlerim sbhna gelmiem saa 8 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2

Gel, bu ilm-i kle kalma bk kalmaz ol saa Kesb kr olmaynca re klmaz ol saa Fn dil tesbhi koya hlet-i nezinde bil Hem gerekdr ol zamnda bir dern dil saa

8 9 13 8 2

mabbna: malbna E / matlbna: mabbna E. bu a: a E. h u zrm: hm zrm HP, . B 8a, E 92, HP 4a, 6b. Dil-i fn tesbini sehv ider nezinde dil E.

41

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Kend zum-i ilmi ile menzile irmez kii Var ara bir kmil er kim sal vire yol saa Fkh feriz ilm-i mdur m-ile hs olma kim Hsl harca vef klmaz ake v hem pul saa Bir amel kl kim bu gn grmeyesin yevml-hisb Yohsa yarn yar klmaz lrise bil saa Meskenet bbnda ba top idp atmak gerek Kim ki bugz u gaybet herze klursa gel saa Kibr-ile r ider ise ciz-i b-resin Ger tutalum cmle lem bende v hep kul saa Alama el sundugudan girmeyiser elie Sanmadugudan gelr ksmet tevekkl kl saa klsa evliyn katrndan kalma kim Hey neler kla harm krbndan kalsaa Kan ol kim kmil-i dn sanurd kendni Ger sorarlarsa ne kldu gedi bunca yl saa Ucb idp riflere ba egmege r eyleme kl-sa ibu szler az degldr al saa Hey l misin uyur msn uyan a gzi Gfil olma gfil olma gr ne syler dil saa Ey Sinn mm bu pendi ger klursa kende lem-i vahdet ilinden gliserdr gl saa 9

Tal nh Rabbi ey Hud Tecell zth hakk fil-bed

3 4 5 12 9

al vire: diy vire , HP, B. : m E / ae v hem pul saa: lrise bil saa , E, HP [vezin!]. kim bugn: kim yarn E / lrise bil saa: ae v hem pul saa , E, HP. l misin uyur msn: uyur msn uyur msn E. B 9a, E 98, HP 3a, 7a.

42

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Ey sft kul hvallh ahad Anu-in yolua cnlar fed Zt- pkidr n Allhs-samed Kim saa lzm degl hergiz gd Cins-i misli hem nazri yok sen Vhid ferd ahad kn- at Fil-i mutlaksn ey Allh ki sen Kimse ygmaz hkmi hi ortada Her neye olsa irir kudreti Emrie mahkm-durur by u ged Yok-durur bir ey ki ilmi irmeye Cmle lemde v yada kurda Zerresinden cmle lem sunuu Old peyd gnderp kldu nid Y lh eyle tevfk refk Olmayalum hazretiden biz cd Ey Kerm ey Rahm ey Gafr Biz gnhl kullara sen kl hd Sen beksn sen beksn y Gan Biz fenyuz biz fakrz biz ged Sen kavsin ey hakm-i l-yemt Biz zafz fazl in rzda Bu Sinn mmye lutfu kl nasb Kim yalmayup saa dogr gide 10 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln Y Rabbi lutf eyle baa be-hakk- nr- Mustaf Cmle iim ayn saa ey lim-i srr u haf

11 12 10

fenyz: afz B / fariz: fenyz B. afz: fariz B. B 65b, E 80, HP 5a, 57b.

43

2 3 4 5 6 7

Sensin Alm Evvel lh sensin hakm ol Pdih Senden gelr ey ulu h sad hezrn derde if Hergiz bu mihnet-hnede gamdan hals olmaz gl Sen Sultna iren bulur yz bi nice zevk u saf Ehl ayl kll baa fehm eyledm dmnm Senden har bir kimseden bulmamam hergiz vef Her kim hayli derdine ugramad glmez gider Vasl arbndan ien duymadlar cevr cef Dergha dutdum yzi rahmetie adum gzi mmet dey aa bizi ol maden-i sdk u saf mm Sinn ey Hud eyleme kapudan cd Klsun cn saa fed aldanmasn kur lafa

2 3 4

ol: B. bulur: . dmnm: dmen imi .

44

11 1 2 3 4 5 6 7 8 9 lh vir bize ak pv Be-hakk- ven-necmi iz hev Dah fazl bize eyle kulaguz Be-hakk- shbkm ve m gav Dah zikrii nutk eyle dilime Be-hakk- m yantku anil-hev Uyar hubb ergn cn evinde Be-hakk- yet-i eddl-kuv Gtr gaflet nikbn bu gzmden Hrmetiyn z-mirratin festev Cemliden gtr zulmet hicbn Y lh be-hakk- aristev Fen-ender-fen ile yoluda Be-hakk- y Gan dem havv Bize vasl arbndan kl ihsn Arada perde olmasun msiv Egeri klmam ben ok hatlar Atlar eyle sen ey lutf rev

11 1

B 9b, E 98, HP 4a, 7b. a: a E.

45

10 11 12 13 14 15 16 17

Yauldum togr varmadum yolum ard beni hrs u nefs hev Bize tevhd tevfik refk it Hudy ola kim bu crmi sava Sgndum sundum al elimi Beni tutmasun bls ag ava u gnde cem ola dstlar katua Didrme sen bizi anlara yuva Ulular yirine vardukda bize habbi kapusnda eyle yuva Be-hakk- sre-i el-hamd lillh Be-hakk- h- merdn tutd liv Sinn mm kulu aglar kapuda Diler her drl bir derdine dev Akar gzlerini yzinde ay Ayrlmaz kapuda aglar b-nev

10 12

hr u nefs : nefs r B. tutmasun: tutmdur B, E (fark olarak).

46

12 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Gel efat kl dzr grem y Mustaf Boynum egben nazarda turam y Mustaf Sen [ki] Ysuf Msra sultn ben Zelhyam bugn Y ne vaktin nr- vasla irem y Mustaf Blblem ak elinden eylerem h u fign Vahdeti bgnda glleri direm y Mustaf Hb cemli emine pervneyem ey lutf ok Grsem envr zrm arturam y Mustaf Ak derdi cna pr-tb eyledi bir zerrece Gelmiem meydn- aka Mansram y Mustaf Kef klsa srr-la cna lednn ilmini Niedr klara gsterem y Mustaf Cn u dil dir ak-ile leme rsvy olam Nms u rm iesin ben sram y Mustaf Glmi yagmalad derdi beni kld fen Her kimi grse gzm seni soram y Mustaf Halk- lem hlini her birini var bir ii Rz u leyl her dem iim ben direm y Mustaf Yz karalgndan har armaganum yok saa Cn u dil her dem saa ider kerem y Mustaf Leyl yz hasretinden kalmad sabr u karr Mecnn oluban yoluda ben turam y Mustaf Cn fed olsun cihn h begi berri yolua Kala-i gevher-nignden umaram y Mustaf

12 7 9 10

B 64b, E 40, 56b. dil dir: dilden B / ram: yam , B / Bde vezin tutmuyor. birini: birine / rz u leyl: rz leyl E / direm: grem . yo saa: yo-durur B.

47

13 14 15 16 17

Derdi urd yregime erha erha yaralar Sen efat merheminden vir saram y Mustaf r- yri zevkn kef ideliden cnma Srlarna ok senlar iderem y Mustaf zzet-i lutfudan irdi cn sen esrra Kimse bilmez kim bu dil ne sylerem y Mustaf Himmet ile d cihn bgna bend olmayam Menzilm saa irinceydek srem y Mustaf Dir Sinn mm kaan kim vsl ola cn saa D cihn zevk baa olsun harm y Mustaf

15 17

cn: / kim: ki B. kim: ki .

48

13 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ey mrvvet madeni shib-velyet Murtaz Vey Hudn arslan ayn- hidyet Murtaz hak resli Fahr-i lem nr- vhid dir saa Hel et geldi sen nda yet Murtaz Ol ki kudret kandilinde vhidn min nr iken Cibrile mrid oldu buld rhat Murtaz Fehm olnd evvel hr uylan kimdr ne gam Senden old isn aer nev-i immet Murtaz Senden irdi rife aynel-yakn hakkal-yakn Evliylar serveri shib-emnet Murtaz Bb sensin cmle ilmi ehri h- Mustaf Kenz-i azam kapusn buld cemat Murtaz Kim yaman sanursa saa sen aa kldu at Sen keremler knsn ehl-i sehvet Murtaz Mnkir olan hazretie bulmaysardur hals Saa menn diyen buld selmet Murtaz Hayf ola hakdan hakir ola m hergiz nect Kim ki sen sultna klmad itat Murtaz Srruke srr buyurd na Hayrlbeer Knt kenzi mazhar ehl-i sadet Murtaz Grmedigm Tarya tapman did hakdur sz Senden artuk kim kla hakka itat Murtaz Y Al Ebl-Hasansn hem hseyn-i Kerbel Drr cevher madeni ehl-i ehdet Murtaz

13 1

B 58a, E 120, HP 45b, 51a. Ey mrvvet: Ol velyet B.

49

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Himmeti peymnesidr lemi hayrn iden Ey veller serveri shib-kermet Murtaz Mh- vechi kblesidr k ervhn Devlet anudur niyz itdi nihyet Murtaz Lebleri emesidr b- hayvn aladum Hem zebndur sen knd- melhat Murtaz Gzleri hmndan old kfiri zehresi k Harb- tgidan iridi kfre gret Murtaz Sen atn bahrna bahrisin ey cnlara cn Klli ey hep sende buld cmle hcet Murtaz rifi kalbine hubb gn gibi virdi zy Fsk gline zulmet nifkat Murtaz Sen eh-i merdn- lem rifi burhnsn Sk-i Kevser ebrr- cemat Murtaz Kim ki sen h hayli hubbna dil virmedi D cihnda gitmedi andan kerhet Murtaz Ol cevhir madeni hulk- azmidr zb Pes Necef rmagna kldu iret Murtaz L fet ill Al l seyfe ill zl-fikr Kenz-i mahfdr saa kn- hidyet Murtaz Sad hezrn kr minnet Hlik u Yezdnma Glme kld bin hubbu imret Murtaz Bi yl mrm olsa erhiden lisna gam degl Bulmadum ak zllndan kanat Murtaz Cn bi olsa feddur yolua mm Sinn Mrveti hakk an klma firkat Murtaz

17 21 23

cmle: B. ol: ey , HP, B. li u: lia B.

50

14 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Zhid benm aka yr oldugum mdur hat Ak-la yoklug kr kldugum mdur hat n buyurd ol Resl mt kable en-temt lmezden ak-la ldgm midr hat Ben bu mlke gelmeden r anasr olmadan Aslmdag ummna taldugum mdur hat Gep akdan karadan istedigm Yaradan Msivy aradan sildgm midr hat Dilimdeki zikrimi kalbimdeki fikrimi Mansini zmde buldugum mdur hat Grdm vcd ilinde Kurn okur dilinde Tfl-i man dersini bildgm midr hat luban derd-ile h dilimdeki ol lh Saltanat tahtnda h oldugum mdur hat Bir kiini yzinden bi kiiye lutf olur Ancak gl psn sildgm midr hat mm Sinn dir hvce fikrim bu irte gice Ak-la cn mirca saldugum mdur hat B 15 Filtn Filtn Filtn Filn 1 Ey dilr derdi ile eyleyen bagrn kebb Kan sen gzleride katre katre kanl b

14 6 15

B 59b, E 97, HP 4b, 52b. Grdm: Gr kim B. B 10a, E 91, HP 5b, 8a.

51

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Kan sende rz u leyl dem-be-dem h u fign Tende cn dah frig oturup oldu metb Kim ki bu ak bahrn gavvsdur ey pr-hner Tenedr kim sanki hergiz bulmad bir katre b Derd odna yanmag gel pe kl sen cna Ola kim gide aradan ref ola kll hicb Aka hem-rh ol heme dileme kimse nin Ol Gn Ferd lbdan semie ire hitb Her nefes kim alduguca zikr tesbh eylegil Kim bu mri hebya zyi isrf etme tb Bu kanat cbbesinden key sakn karma ba Gfil olma aldar avlar seni de iyner tolb Bu fen bgnda bga urma zinhr zi Gr glistn illerinde alma v ayva nnb Kl musaff kalbii tevhd esm nr-la nsna lyk dimezler kim kalaysz olsa kap Ger olasn mr iinde sen de brhm Hall anda kim vrn gller var ise var an yap bls-i nefse uyarsa bil cehennemdr yeri Turma anlaru yolnda varma kim ardnca sap Zhidi ilm amelden istegi bil gayrdur Tt gibi kanda irmez cfe yir ancak kilb Evliyn ayag tozndan ayrma yzii Gfil olma kim o yzden ola saa feth-i bb Tur erenler hdmetinde himmete ol muntazr Gr kaan pertb iderse alma gibi an kap

2 9 12

an: anda / sende: senden E, HP. beytin 1. msra E'de yledir: Tevd esm nryla l muaff albii / nsna: Nimete B, HP, / olsa: ola B, HP, / ly: lyu E. istegi bil: esdgi yil E.

52

15 16 17

Her kim irfn shibidr cn ba olsun fed Ger fakr ger gandr eyh u pr u ger ebb Cbbe v destr mamr hakka irmez l-cerem Zhir btn vrn olmaynca bil itb Ey Sinn mm koma kim derd-i dildr etegin Ger dilerse kim bulasn berzah ilin fitb 16

Aceb bencileyin usa fn Yoluda bir dah hi var m y Rab Klursa nola lutf erzn Elide bir dah h var m y Rab Togarsa cnma nru zys Eser bu dilime bd- sabs Gller derdini byle devs Yoluda bir dah h var m y Rab

16 vrn: mamr B. 16 B 11a, E 99, HP 6a, 9a. 1-11 h: E, , HP.

53

erler klar b- hayt Hayy olur kalbinde cmle memt Visli daln kand- nebt Balda bir dah h var m y Rab Cihn kimseye yokdur vefs Fahrdur ka yri cefs Cemli zlfini dd u safs Telide bir dah h var m y Rab Kimi dny ister kimisi hr Zhid dir cenneti bg glzr Aka yr olan av u ikr lda bir dah h var m y Rab N iden meyiden bezm-i ezeli Getrdi sonda cmle kemli Enel-hak syleden zt zll Doluda bir dah h var m y Rab Budur dir klar ak nin Knt kenze mazhar ider insn Dzru bgn verd reyhn Glde bir dah h var m y Rab Ezelden inkrdur blsi ii Anu-n tamuda kaynaya ba Aka l diyeni telbs kuma Talda bir dah h var m y Rab Her kime zerrece ak ulaa Sadet tcdur kondug baa Tlii Mustaf nrna de Flda bir dah h var m y Rab Kim ki fed kla yoluda cn Bulupdur srr-la drr-i man Sen mahabbeti genc-i nihn Mlda bir dah var m h y Rab

10

7 10

budur dir klar: budur lara HP. srrla: srra .

54

11

Zr ider derd-ile yregi yara Meger fazl ola derdine re Sinn mmleyin hi yzi kara Kulu da bir dah var m h y Rab 17

Ey pdihm kl nazar Vech-i zt hakk y Rab Cn vasl senden umar Hsn-i zt hakk y Rab Benim iim dim hat Seni ii dim at Eyleme vasldan cd Srr- zt hakk y Rab klar bulduklar Dp gavvs olduklar zin yav klduklar Bahr- zt hakk y Rab y bizi yokdan var iden Kurtar bizi mekkreden lemleri envr iden Nr- zt hakk y Rab Ey keremler kn hvce Biz ednyuz eyle yce Muhammed kup mirca Vasl- zt hakk y Rab Y lh sen kl re Uladur bizi sen yre Sr ilinde riflere Kurb- zt hakk y Rab Kmillerden ird olan Gllerde bnyd olan Cmle dillerde yd olan sm-i zt hakk y Rab

17

B 12a, E 100, HP 5a, 10a.

55

Er-zdeni pr-zdeni Srrndaki sr-zdeni Var iinde var-zdeni Var zt hakk y Rab zuhrni Mazharni Cn iinde cnlarn rdgi sen dildrn Ak- zt hakk y Rab Eyle fen-ender-fen Buldur bek-ender-bek Hakkat kn- at Bahr- zt hakk y Rab Enbiyn evliyn Virmedkleri nin L-teayyn olan sen Knh-i zt hakk y Rab mm Sinn kulu cn Grmek diler ayn seni Mahrm eyleme gel an Ayn-i zt hakk y Rab T 18 Dilerse gzimi giryn iden dst Dilerse bagrm biryn iden dst Dilerse hk-ile yeksn iden dst Dilerse lutf-la ihsn iden dst

10

11

12

18 1

beyit B ve HPde: Er-zd ne ki ser-zd ne ki srrndaki sr-zd ne ki Var iinde var-zdeni var t a y Rab B 12b, E 101, HP 6a, 10b. Bde ilk iki dizeyle son iki dize yer deitirmi.

56

Dilerse glimi handn eyleyen Dilerse cnm cnn eyleyen Dilerse srrm seyrn eyleyen Dilerse katremi ummn iden dst

cnn eyleyen: cnn iden dst B / seyrn eyleyen: seyrn iden dst B.

57

Dilerse su gibi akup agladan Dilerse yil gibi esp soyladan Dilerse firkate salup agladan Dilerse vasln ihsn iden dst Dilerse h iken klan gedlar Dilerse zecr idp klan ceflar Dilerse hr iken viren saflar Dilerse kul iken sultn iden dst Dilerse derylar gibi kaynadan Dilerse gemiler gibi oynadan Dilerse nleler virp syleden Dilerse nutkum pinhn iden dst Dilerse gezdiren ar semy Dilerse bozduran nm- feny Dilerse geydren l kaby Dilerse cismimi uryn iden dst Dilerse akn cna kuran fak Dilerse syleden srran enel-hak Dilerse varm alup iden yok Dilerse kim mm Sinn iden dst

pinhn: penhn E (harekeli).

58

S 19 Filtn Filtn Filtn Filn Ey Hud lutf eylegil kahrdan ey hak el-gys Her zamn u her sat fil-i mutlak el-gys Gn gibi ikresin riflere aynel-yakn Ehl-i tugyn zinde kahr- mlhak el-gys Bi-nin u l-mekn srrnda pinhn olmayan Bulmaya seyr-i maallh srrn el-hak el-gys Ehl-i aka hil olmaz lem-i kevn mekn H azbdur ill akdan frig olmak el-gys Bu Sinn mm zafe irmesn hm seni tmesn hasret-i hicrn an igrk el-gys DL 20 Ey cnlara cn sultn Umar cn senden istimdd Yoluda varum olsun fn Diler cn senden istimdd Fen bulsa kamu evld Dah b v hem ecdd Hemn budur saa feryd Umar cn senden istimdd Ne savm ne saltm var Ne hacc ne zektm var Ne kadr ne bertm var Diler cn senden istimdd

1 2 3 4 5

19 20 1

B 13a, E 101, HP 6b, 11a. B 13b, E 103, HP 6b, 11b. can senden: senden cn B.

59

Elim bodur yzm kara Anu-n oldum vre Bu derde eylegil re Umar cn senden istimdd alab ba hakk-n Gzini ya hakk-n i v da hakk-n Diler cn senden istimdd Egeri men hat kldum Bilrem yolda yaldum Tapua yalvaru geldm Umar cn senden istimdd Dilimde devr ider virdi Ki mtkyam ol ferdi Bize dermn yiter derdi Diler cn senden istimdd Gerekmez lem-i fn Gerekmez kfr mn Gereksin cn cnn Umar cn senden istimdd Sinn mm umar ey cn Olasn srrna mihmn Nola ger idesin ihsn Diler cn senden istimdd 21 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2

Pdihm derde ddm baa bir dermn meded Derde dermn issi mrvet shibi sultn meded resizem tkatm kalmad kaldum h u zr Hazretiden uma geldm lutf-la ihsn meded

5 6 21

ii v da: ii hem a B. bilrem: bilrven B. B 14a, E 104, HP 7a, 12a.

60

3 4 5 6 7 8 9

htiyc oldum bugn bir katre vaslu meyine Anca tene dillere feyz irgren ummn meded Hasret firkat ipiyle bendi muhkem eyleyp Drl mihnet klmak ister baa bu zindn meded Sakla bu gl saryn pdihm kl nazar Klmasun nefsim erisi hk-ile yeksn meded Bir safn altna grdm komlar bi cef Meyl ider nefsim bklmez senden ister cn meded Dim bizden hat senden atdur ilenen Ak fazldan myesser kl bize burhn meded Bu fen evden gp hazretie varmaklg Ol habbi hurmetiyn kl bize sn meded Crmine mm Sinn zerrece inkr yok Dim eydr mrvvet shib-i gufrn meded R 22 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2 3 4

Ey cismine cn isteyen gel mh u gnden al haber Ey kmil mn isteyen gel togr dnden al haber Ey ilm irfn isteyen bir zerreden kn isteyen Ey hkm-i Kurn isteyen kf-ile nndan al haber Bir mride vir zi gafletten aa gzi zle ezelki izii sen yine senden al haber Al tevhdi dilden dile ola ki cn yol bula Sen ehrii sorma ile aynel-yakndan al haber

6 8 22

altna: ine , HP. sn: isn , HP / evden: yerden B. B 15a, E 102, HP 7a, 12b.

61

5 6 7 8 9

Ten fndr eyle fen hergiz koma nefse bin Gir btn esrrna ilm-i lednden al haber Ol maden-i sdk u saf yan Muhammed Mustaf Geldi cihna h saf buld m andan al haber Gaflet seni yglamasun drl sret baglamasn Cn mlkn taglamasun cism btndan al haber Nefse cna olan kuv vahdet bulursa h rev Budur slk-i mnteh ins-ile cnden al haber Ey tlib-i vahdet olan Rahmnna rz klan Gel hazrete vuslat bulan mm Sinndan al haber 23 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Ey gl bgnesin sen senden oldu b-haber U yaluz kalasn krbndan oldu b-haber Bu cihn nakna n sen seni kldu fed lem-i asliyyede Rahmndan oldu b-haber Dem-be-dem nefsi divine bende v b-resin Gr saa mihmn olan sultndan oldu b-haber Sen meger mri yellere virp kldu heb Hak yolna zikr-ile dur andan oldu b-haber Nice serh eyledi gr seni bls scsi Ak arbn n iden hayrndan oldu b-haber Mihnet-ile bu fenda cna kldu cef Dst iline srr-la seyrndan oldu b-haber Ba bend eyled bir ahra hayvn gibi Blbl glzrdegi zevkndan oldu b-haber

23 6

B 15b, E 103, HP 7b, 13a. cna: kende , B.

62

8 9 10 11 12

Sen bu nefsi zulmetinden kaldu u hr u zell Ey dirg derdie dermndan oldu b-haber Hey utanmaz nie bir gafletdesin bir dem uyan Hak Tal emrine fermndan oldu b-haber stemed rz u leyl derdii dermnn Fursat elde iken Lokmndan oldu b-haber Uydu irdna nefsi sen meger hanns-la leme rahmet klan Rahmndan oldu b-haber Bu Sinn mm zafi h idp agladug ol saa yol gsteren Burhndan oldu b-haber 24 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Ey vcdu akna fermn iden Perverdigr Akn irfnna burhn iden Perverdigr Knt kenzi srr zhr olmadan pinhniken Nr- vechin Ahmedine cn iden Perverdigr Hem buyurdu nna levlke levlk ol cn Mustafy cmleye cnn iden Perverdigr hidim kldum ahdet hak Muhammeddr Resl Mucizt yeti Kurn iden Perverdigr Hikmeti levhine baksam aklm olur trumr Od u su toprag u yel insn iden Perverdigr Cmle lem dest-gridr habbi b-gmn Enbiylar serveri sultn iden Perverdigr Ol didi ben ehr-i ilmm kapusdur Murtaz Evliy ser-emesin merdn iden Perverdigr

24 7

B 16b, HP 7b, 13b. apusdur: apusnda B.

63

8 9 10 11

Ancalar ak yolnda cn u ba terk eyledi Meskeni derd bel meydn iden Perverdigr Hasretiden h idp nln iderler her seher k gzlerini giryn iden Perverdigr Vuslat peymnesinden imeyen b-gnedr Srrn rifleri seyrn iden Perverdigr Geri klmdur Sinn mm hatlar b-mr Ey haty lutfla pinhn iden Perverdigr

ancalar: niceler B.

64

25 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Mye evvel Mustafya Hlik ihsndur Cibriil itdi ed n-kim ezelden cndur O dah bil haydar- Kerrra telkn eyledi Evliyn serfirz hem r-i Yezdndur Ol dah bil hasan- Basrye telkn eyledi Zhiri btn mamr prleri burhndur Ol dah n habb-i Acemye telkn eyledi Anu-in dem-be-dem zikr itdgi Sbhndur Ol dah bil Hvce-i Dvda telkn eyledi Anu-in cn ba Hlik fermndur Ol dah n Marf- Kerhye telkn eyledi Anu-in bi-nin u l-mekn seyrndur Ol dah bil kim eyh Sekatye telkn eyledi Anu-in kld ird irdgi gufrndur Ol dah Cneyd-i Muhammede telkn eyledi Anu-in zikr-i hsul-hsla ol gandr Ol dah Mmd- Dneverye telkn eyledi Anu-in myeni crasn mestndur Ol dah bil Hvce-i Muhammede telkn eyledi Anu-in t ebed ol lem-i rabbndr Ol dah bil an Vahyddne telkn eyledi Anu-in ilm-i srdan irdgi Deyyndur

25 1 3 7 8 9

B 17a, E 41, HP 8a, 14b. ezelden: evvelden E. asan: E. bil kim ey Seaye: Seriyys-Seaye B, Serr-i Seat HP, Srr- Seat . Cneyd-i Muammede: Cneyd-i Baddye: , B, HP. Mmd- Dneveriye: vce-i Mmddne E.

65

12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Ol dah bil kim Ebn-Necbe telkn eyledi Anu-in ibu yolda cn u ba kurbndur Ol dah bil an Kutbddine telkn eyledi Anu-in dst yolnda yriyen erkndur Ol dah fehm ile Rknddine telkn eyledi Anu-in ak-la dst bgn handndur Ol dah nkim ehbddne telkn eyledi Anu-in bu kurlan ol h meydndur Ol dah bil kim Cemlddne telkn eyledi Anu-in irdgi dst ztn reyhndur Ol dah Zhid-i brhme telkn eyledi Anu-in zhir btn tarikat hndur Ol dah Halvet Muhammede telkn eyledi Anu-in zikr-ile ol yra irmek ndur Ol dah Halvet Pr mere telkn eyledi Anu-in knt kenzi srrla mihmndur Ol dah bil Mirim Halvetye telkn eyledi Anu-in mazhar dst bgn bstndur Ol dah fehm ile zzddne telkn eyledi Anu-in bu tarkat srrn sultndur Ol dah bil an sadrddne telkn eyledi Anu-in drr-i azam bahrn ol kndur Ol dah bil Seyyid-i Yahyya telkn eyledi Anu-in fahr-i Acem zikr olan irfndur

11

15 18 20

Vayddn tasavvuf tarihi kaynaklarnda Vechddn olarak gemektedir (mesel bk. Mahmud Cemleddin el-Hulv, Lemezt- Hulviyye (haz. Mehmet Serhan Tay), stanbul 1993, s. 249; M. Sdk Vicdn, Tomar- Turuk- Aliyyeden Halvetiyye Silsilenmesi, stanbul 1338-1341, s. 17). B, HP ve de 16. beyitler yer deitirmitir. alvet Muammed: Muammed alvetiyye B. Mirim: Ede , ve HPde eklinde iml edilmitir (bu isimle ilgili geni bilgi iin bk. M. Sdk Vicdn, a.g.e., s. 22-24).

66

24 25 26 27 28 29 30 31

Ol dah bil kim Pr-i Mevlya telkn eyledi Anu-in ilm-i zhir ilm-i btn kndur Ol dah Tcddn Kaysarye telkn eyledi Anu-in ilm-i srr ilm-i hak pinhndur Ol dah Aliyyddn Uka telkn eyledi Anu-in asr- lem derdleri dermndur Ol dah fehm-ile emsddne telkn eyledi Anu-in bu tarkat ehlini merdndur Ol dah Vehhb- Elmaluya telkn eyledi Anu-in ol Muhammed nrn mihmndur Ol dah bil an Eroglna telkn eyledi Anu-in zt- hakda irdgi Rahmndur Ol dah bil kim Sinn mmye telkn eyledi Anu-in kurlan sdklar meydndur * Cmlesini rhna bi bi tahyyt u selm tlib-i hak olana himmetleri erzndur 26

23 24 25 26
*

Bde 23. beyitle 24 beyit yer deitirmi. Pr Mevlya: Pr Mevlnya B, Pr Monlaya E / ilm-i hir ilm-i bn : ilm-i bn ilm-i hir E. ilm-i srr ilm-i a pinhndur: ilm-i hir ilm-i btn kndur B, ilm-i srra ilm-i Haa pinhndur E. Ua: Uye , HP. 30-31 beyitler arasnda ve HP'de u beyitler de bulunmaktadr: Ol da bil ol Sleymna teln eyledi libne irien bu tevdi feyndur Ol da bil ol yye teln eyledi Keret ire seyr ilinde seyr iden r-ndur 30-31 beyitler arasnda B'de u beyitler de bulunmaktadr: Ol da bil ol Sleymna teln eyledi libne irien bu tevdi feyndur Ol da Seyyid Ali Himye teln eyledi Keret ire cm- vadet feyini andur Ol da bil ol yye teln eyledi Keret ire seyr ilinde seyr iden r-ndur Ol da eyh Muammed Ispartavye teln eyledi Anu-in libne undu skkrdur Ol da ey brhm Elmalya teln eyledi Ehl-i uzlet ehl-i vadet a-la bzrdur

67

Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 Y lh vahdeti bir haddi yok ummn mdur Y kulum sen geldg yol her kula sn mdur Y lh dr- izzet dinilen menzil nedr Kldgm saa hidyet herkese ihsn mdur Pdihm resizler derdine dermn nedr Alama akm benm her dertsze dermn mdur Pdihm her kuluda yok mdur ilm keml Sakla rz, her eye ben virdgm irfn mdur Lutf idp her kula klsa vasl ihsn nola Ama bu srr sakn her grdg insn mdur Mustafn hurmetiyn eyleme senden cd Gam yime sen her kii baa ulu burhn mdur Vir Sinn mmye sen bir togr yol dergha Fazl olmasa yolumda kurdug erkn mdur 27 1 Kevn mekndan geeni Menzili arullh olur Yokluk meyinden ieni Varlg kenzullh olur Her kim ki ister yrn Braksn elden varn Gren dostu dizrn Bugn fen-fillh olur ren fakr tammna Kanar vuslat cmna Fen-fillh makmna Ulaan mahvullh olur

26 3 27

B 19b, E 82, HP 8b, 16b. HP. B 20a, E 93, HP 8b, 16b.

68

Her kim ki terk-i cn olur Bir cnna bi cn olur Nefsini fehm eyler bilr Hem rif-i billh olur Berzah ilini feti Pr-nr olur ekveti klar ziyreti Oldur ki beytullh olur Bulan bu ak dadn Kef eyler ilm-i btn Mukarreb eyler adn Hl-ile ehlullh olur Maksdmuz den soa Budur ki dirm ben saa Srdur seni viren aa Tevhd-i ztullh olur lm irfn olur szi Srr- Furkn olur zi Her kande kim bakar gzi Ayn-i kudretullh olur Bilmez olur soln sagn Seyrn ider dstu bgn Anca tuyar cn kulagn Htb- srrullh olur B-nindur soyladg L-mekndur yayladg Dim dilde syledigi Ol knt kenzullh olur Kanda kim var hak meydn Almayalar degme cn Zir ki her cn mlkn sanma ki akullh olur

10

11

4 7 9

olur: lur , B, HP / alur: olur , B, HP / hem: . dirm: direm , HP. Seyrn ider dstn bn bilmez olur oln an , B, HP.

69

12

ol cn ki ak yiridr Kmil gerekdr ardur Kmil ki ol ak eridr Dim ii Allh olur mm Sinn irdgi Cnn kurbn virdgi Dim anu grdgi Ceml- ztullh olur

13

12

Allh: lillh , B.

70

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

28 Filtn Filtn Filtn Filn Gel ber ey l-mekn ehrinde klan seyr-i yr N-murd ol d-cihn nakna klma nazar Meyl idp mlk-i Sleymna rag olma eh T ki dildr illerinde olmayasn hr u zr Gfil olma kl hazer bunda giriftr olmadan D-cihn lezzetinde ak-la eyle firr Ger dilerse kim bulasn anda sen drs-selm Gel fendan fen ol gel fen kl ihtiyr Gam yime drl-beln mihnetinden frig ol Eyleme hergiz karr kim bulna drl-karr Gir bel meydnna gel yoklug eyle kabl T varup seyr-i maallh seyrine ire bzr Ak- derdi iddetinden frig olma ey gl T visl-i nevrzndan ala yevml-bahr Baglayupdur on sekiz bi lemi bendindesin Zt- ak-la seni sen avlayup eyle ikr Hey ecel peymnesinden sunmadn arh u felek Gfil olma gfil olma gz a cn uyar Cm cnn elinden n umarsa ak-la Ba meydna koyup cn fed kl yri var Her kime cnn gerekse cnna agyr olur Bil cihndan gemeg-ile kimse bulmaz vasl- yr Kan ol dny sarynda getr kimdr bulan Akl u cndan gemeden kim bulsardur bahtiyr

28 2 5 10 11

B 21a, E 45, HP 9a, 17b. olmayasn: almayasn , B, HP. drl-bel: dr- bel , HP. umarsa: iderse B. gemegile: gemeyince B.

71

13 14 15

B-nin u l-mekn illerinde h olan Ak-la derde giriftr oldlar n b-mr Kim ki ak-la fenda zr u giryn olmad Kalsar yevml-cez ehrinde b-ek h u zr Ey Sinn mm saa yr olmaga yarn o h Gel bugn bu yin erkn eyle tr-u-mr 29 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Tur yola gir krbndan kalma kim yag basar Hnmn elde iken eylegil aa hisr Korkaram ben kimseye klmaz vef arh- felek Gaflet iinde bu mrm yayn bir gn yasar Bunda v anda beldan bulmad hergiz hals Her kim blsi yolna ugrayup ayak basar Her ki gafletden uyanmaz kim nashat dileye Ol kiini gzini yarn cehennem asar Halk iinde admz derv sf ehl-i dil ll meger ehl iinde olmuz kim b-basr Ger inyet olmaya ferd-i alabdan h u vh Akl- rhn erisin leker-i nefsim basar Gr Sinn mm cihn mln direnler hrsla Rzkn yer ier ancak artugn l-bd kusar

30 Filtn Filtn Filtn Filn

13 15 29 3 5 30

h: d E / b-nin u l-mekn: b-nin l-mekn B. yr olmaa yarn: yarn yr olmaa B. B 22a, E 104, HP 9b, 18b. bulmad: olmad . ehl: al B. B 22b, E 65, HP 11b, 19a.

72

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
1 3 5 6 8 9 10 13

k bir resi var zr u giryndur yanar Yr elinden yaras var yregi kandur yanar Tudag at at yarlup sararup beizleri Ta fn cn bk dsta mihmndur yanar Msiv sevdsna ba egmeyen merdneler Dst derdiyle heme kmil insndur yanar Tlibi yokdur karr zhidi ferdsna Vuslat- dzra karu cn kurbndur yanar Gelmesn di zhide ak ehlini yagmasna Dymez akl ehl-i derdi devr-i klhndur yanar Nola anu yolna cmle lem olsa fed Mustafn akna n ba ile cndur yanar Yanmaga yokdur liykat sende n-kim urma lf Gricek pervne emi yin erkndur yanar r u nmus dymez anu ztn envrna n baa sevds geldi adla sandur yanar Ak odn vasfn bizden soran alsn haber lsa germiyyet kemli iki cihndur yanar k cn anu pervnesidr b-gmn Yandugnca yanmak ister sad hezrndur yanar Dil ne sylerdi Hudn nutk olmasa aceb Ak odn gr kemlin ad irfndur yanar Blbl irincek gl envrna turmaz dili Dim glzra karu zr u efgndur yanar Yre karu yand bagr derd-ile kaynar ciger Tana bakan ne bilsn mm Sinndur yanar

elinden: elinde E. HP. devr: dern B. HPde 6. beytin 2. msrandan itibaren yanllkla beyitinin 2. msrandan sonraki ksm yazlm. baa: anu , B, HP / andur: ndur B. lsa: Bulsa , B, HP. anu: yri E. bar: barm , B, HP.

28.

iirin

3.

73

31 Filtn Filtn Filtn Filn (Faln) 1 2 3 4 5 6 7 Hasta-diller derdini dermn akullhdur ol gller sdkn mn akullhdur L diyen ill dimez evvel bzrda ala kim Hem muvahhid mmini burhn akullhdur L-mekn derysna bahr olan klar Her kelm gevher-i irfn akullhdur ayret-ile gayr-i hakdan saklayan dil mlkn Hikmet-ile her nefes mihmn akullhdur Cm- vuslat erbetin n eyleyenden al haber Ehl-i vahdet hamrn dkkn akullhdur h idp agladugndan alama lf gzf Ehl-i derdi cnn cnn akullhdur Bu Sinn mmyi siz bende-i agyr alama Zhir btn anu sultn akullhdur

31 1 2

B 23a, E 47, 19b. 1-7: aullhdur: aullh-durur B. ala kim: aladum .

74

32 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 N idelden cm- ak cnmuz mestnedr rdgi esrr srr lemi rahmnedr Ol arb kim bugn ak elinden idi cn T ezel bezm-i elesti kurdug meyhnedr rip cn blblini mest hayrn oldug lem-i asliyyeden ol grdgi reyhnedr Hamd lillh hak bugn hakkal-yakndan ad rz Grdgi cn ezelden bakdug seyrnedr Ol hakkat ehrine sultn olan cnneye Bu vcdum kafesi ancak misfirhnedr rmeyen bilmez benm ak-la gavvs oldugum Tevhd-i zt- lh dinilen ummnedr Zhd takv menzilinden gedi cn eyler ved Vardug dr [ol] enel-hak syleyen meydnedr Bu fen mlknde aka cn virp ba oynadan k ahvli srrn kim bilr merdnedr sm-i azam akna zikrinde vuslat buldugum Hayy Bk zt- al pk olan sbhnedr Ak alup benden beni ztnda kurbn itdgi ki lem emrine fermn olan sultnedr htiyrmla degldr bu dili erh itdgi Nutk- Rahmndur cesed aa bugn berhnedr Bu harb olm gl cn u cihn terk eyleyp Ol hakkat emine par par yanan pervnedr

32 1 4 8 12

B 23b, E 105, HP 11b, 20a. 1-3: HP. rz: bb , B, HP. oynadan: oynayan , HP. yanan: yanar , HP.

75

13

Vahdeti envrna gark oldugndan ak-la Dah akla gelmedi mm Sinn divnedr 33 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

k hlin sorarsa tevhdi hammrdur N ider ak arbn d cihndan fardur Girmez anu semine hi kimseni efsnesi Cn kulagndan gelen ol hlik gftrdur Var-la yr olmak ister kim ki yok olmak gerek Srr- kenzullha iren d cihn deyyrdur Ala srdan kim erat kapusnda evliy yle bil kn- hakkat bahrn gftrdur Zhid gel rife ba egmege r eyleme B-nin u l-mekn bzrn tccrdur L diyen ill dimez tevhd-i zt nrna Mezheb-i cn sandug tlibleri efkrdur Sen bu srdan zhd-ile alamazsn zhid Cn virp cnn bulmak k ol krdur Biz fen-ender-fen oldugumuz ta gelmesn Cnmz ol knt kenzi mazharn yrdur Kim cihn varlgn dilden ter eyler bugn An hayrn eyleyen bu vuslat envrdur Ol ki Bagdd enel-hak syleyen Mansr gr Dsta kurbn eylemek cn k h krdur Ey cehennem korkusndan ns gam-nk eyleyen Bizi yokdan var iden lemleri Settrdur

13 33 8

gelmedi: geldi , HP B 24b, E 105, HP 12a, 21a. maharn: mahardur E.

76

12 13

Neylesn rif cihn nakn hem zevkn L-mekn gevherin alup satar tccrdur Soradan irmi degldr devlete mm Sinn T ezel kl bel bzrn attrdur

12

atar: atan B.

77

34 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 Blbl ise gel ber nr- glistn bundadur k ise hem dah verd-ile reyhn bundadur tlibi efsne sanmn bagrn k itdgi Pdih her nazar bakdug seyrn bundadur Sret-i cismnye klma nazar gir ier Hak Tal gdgi ahsen-i insn bundadur Zhid dersi sen harf hurfu bahsdur Drt kitb manisi yt- Kurn bundadur lm-i hikmetden lednnden gelen gftra bak Tlib-ise gel ber tevhd irfn bundadur Nice bahr mevcidr gel gr saa erh itdgm Lal ykt u cevhir drr mercn bundadur Gel Sinn mmye bak gr kim nice kaynar taar atredr ill ki ol dery-y ummn bundadur 35 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 Zhid sen ilm-i hakk tevhdi irfnda gr Drr-i azam ister-ise haddi yok ummnda gr Ahsen-i takvm dinildi na insn-ise Ge bu sret nakn gel manii insnda gr Sre-i Sebul-mesndr bizm tefsirimz A gz mml-kitb vechini bak sende gr Zhir btn hezrn derdie ayn-i dev lm-i gayb-la keml-i hikmeti Lokmnda gr

34 35 3 4

B 25b, E 151, HP 12a, 21b. B 26a, E 151 ve 156 [derkenarda], HP 11b, 22a. re-i: ret-i B, HP, . keml-i ikmeti: keml ikmetini .

78

5 6 7

Mazhar- ilm-i Hud bil kalbii ey bahtlu Hak buyurd kim bu remzi yet-i Kurnda gr Ten fendur kl fen evvel fen lmezden Cn bekdur ir bekya sen seni Rahmnda gr Ey Sinn mm sakn aldanma agyrdan arn Gn bugndr ir bugn ol yr-la mihmnda gr 36 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Pdihm cnmz sen cna du olmak diler Gayr varlkdan gep senle h olmak diler Tevhid-i ztdan ayrlmaz gerekmez lemi Vahdeti derysn mahvnda n olmak diler rif-i billh olan tan eylemez gftrma Zt- dery-y hakkat birle c olmak diler sm-i azam hurmetiyn aladum ben k Vuslat bgnda hayrn ser-h olmak diler Glme sordum haber virdi baa Allh in Ak- hakdan gayrsndan yle bo olmak diler Srrm remzinden aldum azm idp aar kanad Mahv u gark srrna irmekde ku olmak diler Vahdeti nr-y-la nakk olmaga hm sen Bu Sinn mm hardan b-nuk olmak diler 37 Filtn Filtn Filtn Filn

Ey Hud cn hazretiden lutf-la ihsn diler Dm isyn deizine afv-la gufrn diler

36 37

B 26b, HP 9b, 22b. B 27a, E 106, HP 10a, 23a.

79

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Zerre del rahmetile cmle lem gark olur Ey nie miskin kulu var derdine dermn diler Gn gibi gnden ayn ren klursn lemi Pertev-i nr- cemli bir kezin handn diler Kl inyet fazl-la kalmasun b-reler Yalvarup hsn bgnda hsne seyrn diler Fskine tan in degl bizm niyzmz nki anlar hazretiden zecr-ile zindn diler Talmaga ummn- aka ba urup merdneler ster anlar kim getre drle virp mercn diler ol mnfklar hak zikr eyleyenlerden kaar stemezler hakdan ill zift-ile katrn diler Kimseler hak derghndan kahr-la dr olmasun Anu-in her nefes kalbinden ol hzln diler Dst yolnda cn kurbn eyleyen merdneler Top idp ba atmak in gz urup meydn diler ra kalmaz kra kalmaz k- mestneler Cmlesinden el ekben zr u ser-gerdn diler Ey Sinn mm yri ehl-i bel hizbinden ol Zire anlar yr elinden derdine dermn diler 38 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2

Y lh her nefesde cn saa mihmn diler Bahr- zt pertevinden lutf-la ihsn diler k yokdur murd d cihnda zerrece Knt kenzi varlgndan srr- cn seyrn diler

4 38 2

seyrn: ayrn , B, HP. B 27b, E 51, HP 9a, 23b. cihnda: cihndan B.

80

3 4 5

On sekiz bi lemi ref eyleyp den soa B-nin l-mekn illerine tayrn diler Zt- dery-y hakkatdur murd rifi Anu-in bagr biryn gzleri giryn diler Yoklug varlk deizine atup mm Sinn Yoklug yok var-la bir katrede ummn diler 39 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Gel tem kl ne syler k- divneler Cra-i Sebul-mesnden ien mestneler Msiv renginden asl komam nm nin Vahdeti derysna gavvs olan hneler On sekiz bi lemi terk eylemi den soa Cmle ilmi manisi bahrndaki drdneler Kll varlk mahv olncak gayr kalmaz arada Knt kenze mazhar olur sdk- merdneler iden inn enellhdan htb dem-be-dem Semine girmez anu hi gayrdan efsneler Gizli rz gn gibi f eyler ol b-ihtiyr Gn gibi gnden ayn olup gelen hum-hneler Mahrem-i zt- lhsin bugn hakkal-yakn Ey Sinn mm ne bilsn srr b-gneler 40 Filtn Filtn Filtn Filn

3 5 39 4 40

ayrn: pinh , B, HP / Ede ayrn kelimesinin altnda seyrn da yazlm. arede: are-i B. B 28a, E 107, HP 10a, 24a. mahar: marem B. B 28b, E 52, HP 106b, 24b.

81

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

rifi kalbinde her dem allemel-esms var k kalbinde her dem maku sevds var Srrna hlen tecell eylemi ol pdih Ehl-i vahdet ehl-i vuslat zevkn rans var Kmil insn on sekiz bi lemi cmi-durur lemi kalbinde her dem yet-i kbrs var Gerek erler hak yolnda varlgn eyler fen Sliki kalbinde hakdan gayrn ifns var r ider riflere ba egben hak grmege Dahl ider dahhl gr n-hak yire davs var Dersini blsden alup kfrini mn sanur Mnkiri kalbinde nak olm kur gavgs var Kfr mn neydgin fehm eylemez yokdur nect Fsk kalbinde her dem blsi igvs var Vhid Ferd Ahaddur dim zikr itdgi Zkiri kalbinde her dem tevhdi derys var Hamd lillh ok kr ihsnna yokdur aded kiri kalbinde her dem kr ider Mevls var Hikmeti v kudreti ok Hlik- Yezdnm Mnkiri kalbinde ls mmini ills var insndan haberdr olmayup gussa eker Zhidi kalbinde her dem cenneti ferds var Gn gibi kredr klara tevhd-i zt Kulle-i Kf zre turm demi Anks var Mmini mirt mmindr beli hakkal-yakn Ol Muhammed Mustafn nrn ebhs var

3 6 13

lemi: leme E, HP, / olnca: olnca B. alup: alur , B, HP / Bde 6. beytin 2. msra ile 7. beytin 2. msra yer deitirmi / Ede 7. beyitle yer deitirmi. nrn ebhs var: envrn ys var B.

82

14

Dir Sinn mm bizm maksdumuz Hdur hemn Anu-in gayrsndan kalbi istigns var 41 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

alb iinde buldugum [hep] evliyn srrdur Hamd lillh ok kr hem Mustafn nrdur Dersii hatm eyled diy iret eyleyen Oldur ol mahbb- lem cmleni ol vardur zulmet-i nefsi azbndan beni z eyleyen Cn u dilden evliyya glm ikrrdur Kim bu srra irmese insn gelr hayvn gider C iden b- revn bu zikrimi envrdur Evliyn himmeti kld fen-ender-fen Tevhd-i zt- lh glm mimrdur Hamd lillh ok kr togd sadet ems mh Bir kula klsa hidyet dim nasrndr Kfr zulmet perdesinden kurtlaldan cnmz Dir Sinn mm kr her dem dili tekrrdur 42 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2

Pdihm sen bizi var eyled hikmet budur Kudretile kende yr eyled rahmet budur Dilime nutk eyled syler ki Allh ismii ey idind Rabbim oldu na minnet budur

41 4 6 42

B 29b, E 107, HP 9a ve 10b, 25b. c iden: c idp , HP. E. B 30a, E 107, HP 12b, 26a.

83

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

B-nihyet lutfu oldur kef-i Kurn eyled Mustaf devrinde geldm leme hurmet budur lm irfn gliyle cn dimgn toyladu Enbiylar evliylar irdgi lezzet budur Kinta gelmiem bir gelmeyeydm bir dah Hamd lillh zt zikr eylerem frsat budur Ar u krs kinta sgmadum did ayn Mmini kalbinde pinhn oldugu izzet budur On sekiz bi lemi sen Hliksn b-gmn Sretim insn yaratdu cmleden nusret budur B-niyz oldum cahimiden namiden bugn Her neye emr eylese cn stine niyyet budur Kim tecelli kim tesell ok temenn kldlar n bize derdi myesser eyled sohbet budur Geri k hayreti emindeki pervnedr Ayn n kf iinde rife kurbet budur Mrid-i kmil yzinden vechie kldum nazar Kisvet-i izzet dinilen bama devlet budur Ey Tal kank fazl vasfn erh eyleyem Ak derdi curasn n eyledm mrvet budur Vuslat peymnesinden n idelden cnumuz hidem kldum ehdet tlibe vahdet budur Grmem Kurn iinde mutuladu sen beni zikr iderse mrvetiden adm ragbet budur Geldginden ass kld leme mm Sinn Geri mcrim ismi ile alan mmet budur 43

8 43

neye emr eylese cn stine: ne emr etse cn u ba stine B. B 31a, E 53, HP 11a, 26b.

84

Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ey kemlm var diyen kan keml kandedr Ysuf- Kenn ise gster ceml kandedr Yir gk ar u krs cmle lem Hlik Ey sehvet ehliyem diyen nevli kandedr Nice bi taht islerin bir tahtaya bindrdiler Tc u tahtum var diyen gr mlk ml kandedr Hvceni sal nce yiliirler hvceler Nzla ten besleyen bak nold hli kandedr lm iinde ok kemlim var diy bahs eyleyen Yarn ol meydna getr kl kli kandedr Ey cihnda pehlevnum diy dav eyleyen Div-i nefsi basmaga pes getr li kandedr Bir togansn bunda seni bir ikre saldlar Umaga dstdan yaaya perr bli kandedr Nie bi kand eker shibleri san yolar Sanki agz agu dolmu pes zlli kandedr Ey Sinn mm ne aceb leme dak eyled ek ba hrkaya ey derv li kandedr 44 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 Dilde hakdan gayr gftr eylemez dervler Cnda akdan gayr bir kr eylemez dervler L-mekndan geldiler evvel yine andan har Konmaga bir mlke ikrr eylemez dervler

2 6 8 9 44

yir gk ar u krs: yiri ggi ar krs E. Dv-i nefsi bamaa pes getr: Dv-i nefsie balma getr B, HP, . and eker: andi eker E. derv li: derv ki li , B, HP. B 31b, E 84, HP 12b, 27a.

85

3 4 5 6 7 8 9 10 11

Dnye v ukb hevsn dem-be-dem medh eylese Hubbun kalbinde hi var eylemez dervler Cn virp cnn bulmakdur murd ancak hemn Bunda bundan zge bzr eylemez dervler zikr olunsa dst kanda gzden akar ac ya Sevmege Allhn r eylemez dervler Mrid-i kmil yzinden seyr idp dildrn Hak bilr kim meyl-i agyr eylemez dervler Yr elinden yaralansa yandugndan d olur am ekp ol derde timr eylemez dervler anda varsa aka uyar kalbi arullh olur Hrsa virp glini dr eylemez dervler Degi sabr tevekkl yasdgna sykenp Hakdan ayruk kimseden reylemez derviler Gelse kamaz kasa kogmaz cengi yok dny-y-la Nahn kasemndan ikrr eylemez derviler Msiv rengin koma dilden sakn mm Sinn Zt- hakdan gayr efkr eylemez dervler 45 Filtn Filtn Filtn Filn k ol yr haclet ekmeden kaup sever T ebed derd-i firkat ekmeden kaup sever ntizr yek iret ekmeden kaup sever Ola m hergiz beret ekmeden kaup sever Hsl- kelm hasret ekmeden kaup sever

3 5 7 9 10 11 45

eylese: eylemek . ac: hla E / gzden: gzlerden HP. d: . ayru: ar , artu B. omaz: ovmaz , HP. efkr: ekr B. B 32b, E 108, HP 13a, 28a.

86

derd: devr E / aup: dorusu "kuup" olmal, tm nshalarda "kaup" eklinde iml edildii iin metinde bu ekilde okundu.

87

Ey klan dav-y merdn klmayasn h makm Ol fen-ender-fen kalmaya hergiz nik nm Mahv olursa aka kll varlg hakdur tamm Yr-la kim yr olur grmez dinr har kym Neylesn k kymet kmeden kaup sever k- merdne hakdan gayrya dil virmeye D cihn sevgsi kalbine anu girmeye Aka fermn olmayan byle selmet grmeye Kank dilde derd-i yr olsa melmet irmeye Gelmesn diy kasvet ekmeden kaup sever k oldur mrid-i kmilden ayrmaz gzini Sad hezrn bi bel gelse evirmez yzini Neylesn Mecnn olup Leylye virmi zini Vuslat- yr elinden he satm nzn Grmeyem diy melmet ekmeden kaup sever rife dirler cihnda sevdgin bulmu nin Vahdeti derysna bahr olup talm nin k- b-re derdine dev klm nin Didiler mm Sinn mahbba yr olm nin Olmaya hr nedmet ekmeden kaup sever

2 3 5

lmayasn h: klmasun seyri B. melmet irmeye: melmet grmeye E / an: kan HP. alm: girmi E.

88

46 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 Ey tarkat dmeni bil kim nedr bu err r Dem-be-dem Allh diyen klara senden gurr Kende magrr olup hannsa vird zi Her nefes kalbide igv eyleyen ol fis-sudr Kibr-ile tat klursn nefsie magrr olup ka zann-la bakdu cmlesi old kusr Nefsii emmreden kurtarmaga var re kl Klmaya tebdl ahsen vechii yevmn-nr Vay saa kim ehl-i inkr zmresinden olasn ol kymetde yerinden turcak ehl-i kubr rifi ilm-i rumzn bilmeyen ey bed-fil Sebai seyrn idp gel gr nedr andan zuhr Varlg terk itmeyince vara irilmez ayn Szime sbit-durur ncl Furkn Zebr Evliyn nutkna n l diyenlerdr ak Rehberi Firavn olur hakk- Kelmllh- Tr 9 10 Drt kitb sbiti zt- Hdur hakkal-yakn Ey bu tevhdden habersiz gey sakn olma ki dr Kend srrn bilmeyen virmez hakkatdan haber nki bu yolda delilimdr benm r-i Gafr

46 1 2 3 5 7 9

B 33b, E 161, HP 13b, 28b. err : erri E. iv: iv E / fi-udr: f udr E, , HP. lursn: larsn / a annla bad: annla yad E / old: olur B. saa: aa , E, HP. bit-durur: ibt-durur B. Drt kitb biti t- Hdur: Zt- Hdur drt kitb biti , B, HP / abersiz gey an: haber srr an , HP.

89

11 12 13

Nzil old n anu hakknda hakdan hel et Noktav dirler aa iren olur ehl-i srr Her kim irdi Seyyid-i Muhtra oldur bil veli Kalbine inzl ider anu kelmullh u nr Bu Sinn mm ne syler remzini alan ayn Ey haristn ehli var bu gafleti terk eyle tur 47 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7 8

rif-ise vir haber kim man-i mutlak nedr Ntk-sa ibu yolda syle kim el-hak nedr Sordugum ayb olmasun r itmez asln soylayan k azm itdigi menzil-i istigrk nedr Men aref srrn bilen virsin bize bir hb kelm L-yla illdan olan muhtelif ahlk nedr Kenz-i mahf srrn esrrn syler dilim Ehl-i aka l diyp bls okn atmak nedr Fezkrullhe kymen h srtal-mstekm Berzah ili perdesin bu zikr-ile amak nedr Bil ki fetvn nedr takvs ala ayn Gayr- hakka devr idp Hdan dnp kamak nedr Drt kitb manisi yek noktadan old ayn Tlibe hadd hicb olan kara v ak nedr Nefsini fehm eyleyendr rif-i billh olan rifi kalbini envr eyleyen irk nedr

12 13 47 3 7

bil: ol B, bir E. ala ayn: eyle itiyr B / bu: B. B 34a, E 158, HP 11a, 29b. kelm: cevb B. ayn: beyn B / olan: ola , HP.

90

9 10 11 12 13

Ar krs cem idp vhid klan kimdr bugn Knt kenzi manisinden oknan evrk nedr Pr yzinden bildise b- hayvn neydgin Feyz-i Ahmedden gelen b- revn rmak nedr Mnkir-i ry deglse yek nazar kl sen saa Cn gzini gzlginden grnen gel bak nedr Ztna mazhar olan insndan olm b-haber Zhidi meyl eyledgi hr v umak nedr L kelmndan geen alar bu zikri manisin Dir Sinn mm anu envrna mtk nedr 48 Filtn Filtn Filtn Filn Mest hayrn ister ise bak gzinden belldr Togr kerbn ister ise sor izinden belldr Nr- mn berk urup yzinden envr saar Kmil insn ister ise beizinden bellidr Sanasn kim her kelm lal mercndur dizer rife yr olmaga dile szinden belldr ol kiini akl vardur agzn dadn bilr Elini ol aa sunmaz kim tuzndan belldr Ehl-i zerk hlesinden gfil olma gey sakn Yeyp idgi harmdur bogazndan bellidr Marifet kam dadn bilmeyenden kl hazer Dem-be-dem yeil kabn yir, cevizinden belldr Ehl-i kfr ka yanndan sohbet itme frig ol Hakka btldur deyben garazndan belldr

1 2 3 4 5 6 7

10 13 48 2 3

Pr: Yr E. L kelmndan: L-mekndan B. B 35a, E 68, HP 13b, 30b. envr: nr HP, envrlar / beizinden: beiz nrndan B. B.

91

Her szi bir zehr-i mrdur ugrasa bagr bier Chili syletme hemn gr yzinden belldr

bar: barn B.

92

9 10 11 12 13 14 15

Cehl zulmet kaplamdur mddeni kalbini Hak kelm togr gelmez geizinden belldr Asl esfel topragn balgdur mnkiri Ama rz yokla gr evvel zinden belldr lim mil nashat ehli olan kiiler Halk hakka davet eyler vzndan belldr Mest hayrn k yolnda kurbn eyle cn Tut kulag hakk eiginde nzndan belldr Ehl-i kli kalbi igdr anu-in kan dker Bir vilyet nevbahr olsa yazndan belldr Degme kimse mensb olup erlik an yiyemez Tliin tut kiini gr yldzndan belldr Bu Sinn mmyi tevhd hke yeksn eylemi Esdigince bd- ak yol tozundan belldr 49 Mefln Mefln Feln

1 2 3 4

Mevlm ak bize azam mmdur Uyaldan tatum kll tammdur Bu aka virmiem ben ihtiyrm Ne kim klsa baa fahr u gnmdur Baa ak olmayncak d cihnda Eger zevk u eger iret belmdur Baa kim aka tevbe kl dir ise Benm bu ak atam-la anamdur

10 11 15 49 3

baldur: balndandur B. mil: kmil E. eylemi: eyledi , B, HP. B 36a, E 109, HP 14a, 31a. olmaynca: olmaynca , HP / ev u: ev B.

93

5 6 7 8 9 10 11 12 13

Eger bi pre klsalar tenimi Ben aka l dimezem baht- nmdur Bu ak vasfn bizden soranlar Bili kim t ezelden inmdur Eger benden kim isterse nashat Komasun ak bu l-makmdur Mahabbet nrna bu dil yanaldan Benm h-la zrum subh u mdur Baa vir derdi dermn al diyenler Benm derdim dev-y ves-selmdur Anu zikri beni klhn idelden Yunur klara cnm hammmdur Hudn fikridr cnm erg Dah derdi baa dermn- tmdur Baa bu aka kim old kulaguz An Allh sevindrsn dumdur Sinn mm bu aka yr olaldan Yog old varlg bir kur nmdur 50 Mefln Mefln Feln

1 2 3

Ey cn issi cn saa mufahhar Mufahhardur mufahhardur mufahhar Sen fikrile olmudur musahhar Musahhardur musahhardur musahhar eh derdiden ayrlmak be-gyet Mkedderdr mkedderdr mkedder

10 12 13 50

lara: lar B. ulauz: ulavuz B. yo: yo B / ur: uru B. B 36b, E 109, HP 14a, 31b.

94

4 5 6

Didm vasldan ayrma didigm Mdebberdr mdebberdr mdebber Seni her kim sever gemek varndan Mukarrerdr mukarrerdr mukarrer Saa cn dil vireli d cihndan Mutahhardur mutahhardur mutahhar

eh derdiden: Sen emriden B.

95

7 8 9 10 11 12 13 14 15

Visli erbetin cn n idelden Msekkerdr msekkerdr msekker Cemli pertevinden iki lem Mnevverdr mnevverdr mnevver Eger vechideki beden sorarsa Mdevverdr mdevverdr mdevver ki boynudag zlf-i siyh Berberdr berberdr berber Visli vasf erhinde zebnm Mukassardur mukassardur mukassar Bi-hamdillh vefuz ben garibe Myesserdr myesserdr myesser Dil cn by- vasl nimetinden Muattardur muattardur muattar Saa mirt- ekber cna cnn Peyamberdr Peyamberdr Peyamber Teberrk cnn al mm Sinn Kalenderdr kalenderdr kalender

96

51 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 lh minnetim dzradur Bilrsin efkatim hep yradur Kapda boyn egerler lh klar azmi nazradur Eger var ise sularn bagla Sgndklar n hisradur Dp yanduklar derdiden ey dst Firk u hasretile zradur Bular gayrdan yokdur murd Hemn ztdag esrradur Dili ismidedr gzler hayli Gl verdkleri glzradur Baa uyduklar her dem yoluda Sen cn virmege bzradur Firk nrna salma lhi Yaraklar n envradur Dirig itme habbi hurmetiyn Sefer vasl bgnda dradur Bularu turdug sevgi, cemlim Vireyin didg ikrradur Sinn mm gibi mcrim degldr mz tutduklar hep varadur Benm yregimi derdi oulmaz Hemn gzm sen tmaradur

51 3 10

B 37a, E 75, HP 14b, 32a. Bde 4. beyitle yer deitirmi / n: hep B. cemlim:cemli E, HP.

97

52 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 5 Bulamadum cihnda togr bir yr Kime rzum aarsam old agyr Gelr bir kimse yram ben saa dir Grrem ol dah izimden avlar Kimi dir kim yola sdkam ben Ki turmaz kavline ol dah aldar An kor bir dah ister buluram der n ol dah bir gayr bzr yl ehl-i beyt kul karava Bakaram h degl benmle pr-yr

52 1

E 110, HP 15b, 32b. bulamadum: bulmadum E.

98

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Ana v karda kavm kablem Baa dmn oluban itdi inkr Sitrem byle oldu tliim n Biraz hayrn oluban kldum h zr Tefekkr bahrna taldum temmet Bu srr amadum zm tolu nr Tkatum tk olup belim bkldi Sarard bezim alamad agyr Fign idp didm y Rab suum ne Didi beni koyup kandasn ey yr Severse beni sev baa yakin ol Benem saa d lemde vefdr evrdm hakka mahlkdan yzimi Teselli kld hakdan buldum envr Hatm yirine kld atlar Suum gizledi benm o Settr Bi-hamdillh gzm ad o Fetth Uyard uykudan oldum safdr Sinn mm zaifi sen lh Kapdan ayrma olmasun ii zr 53 Derv olan gli virndur Derd-i yr-la cigeri kandur Gizlidr hli togrdur yol Bagesi gli tze turandur

1 2

6 14 53 1 2

ablem: able , HP. ad: adum / uyudan: uyudan , HP. B 37b, E 111, HP 15a, 33a. 1-7: B. baesi: baas E.

99

3 4 5 6 7 8 9

Halk-la da hakk-la ii Top idp ba yola girendr Gezer cihn sever Sbhn Mrid eline yzler srendr Ne gelse baa yimez ende Tevekkl hakka klup turandur Bulsa bir iin akdur yan Top idp ban hakka irendr Kimse bilimez arar bulmaz Dan gzleyen mahrm kalandur Dana bakan glini yakan ol gayr-i hakka gl virendr Yrr srr-la zi nr-la Ak- yr-la bezi solandur

100

10 11

Blbldr gle karmaz ile Dstu envr glin direndr mm Sinna dme gmna Bir gizli kna eli irendr 54 Mefl Mefl Mefl Feln

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ey ehl-i cef sende saf bil ki sad hezr Hergiz yime gam oldu ise derde giriftr el-Fakru fahr diyicegiz Seyyid-i Kevneyn Devlet anudur kim d cihnda ola deyyr Ko benligi bende oluban bendi hals it Sayd eyleye bendesini ol bende-i Settr Derd-i Hudn bahrna tal itme tevakkuf Ak-la yr ol ki saa yr olmaya agyr Tende iken ol arz olunan nr- emnet Mni koma cehd eyleyben kef ola esrr Kevn mekn nakn pk eyle glden Nakka iri gayrya aldanmagl zinhr Zll- ar bil alarsa ehl-i gamdur Anu-in ekdi cef ol Seyyid-i Muhtr Kahr-la lutfu illetidr ala rumz Kfr iinde bulunur bil mn u envr Derdi anu klara bil ayn- devdur Kld bin cevr cefd-y-la dildr sdek olsa kiide ister an dem-be-dem Merdne olan dst yolna eylemedi r

54

B 38b, E 112, HP 16a, 33b.

101

11

Sen de an cn u glden isted ise mm Sinn sakn beldan eyleme ifrr 55 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2 3 4 5

Gerek mrd gerek eri bir katresin bahre sayar Nks olan nefse uyar skkerini zehre sayar Kend bilisinde kalan ilm-i ledn bilmeyiser Mridine egri bakan lutfn hem kahra sayar Hakka yakn olan kii ok bilr ellerden ii Mnkir olan evliyn kermetin sihre sayar Gerek k olan kii meydna kor cn u ba Budur yr seveni ii her ne gelse fahra sayar hir zamn dervine aldanma sen mm Sinn Kfr imn bilr sanma mn kfre sayar 56 Mefln Mefln Mefln Mefln k nmndan usandum gerek vre klsunlar Bugn vasla el sundum gerek pr yre klsunlar Nie bir hasret-i hicrn dakar dr zlfe gerdn Beni lyk gerek nra gerekdr nre klsunlar Karrm gitdi selb old nie bir eyleyem gayret Yirim sensz gerek hre gerek glzre klsunlar Nie bir hasreti nr beni ihrk ider her dem Bugn vasldan ayrlman gerek bi pre klsunlar

1 2 3 4

55 2 4 56 2 4

B 39a, E 54, HP 16a, 51a. baan: baar , HP. cn u ba: cn ba E. B 39b, E 50 ve 80, HP 16a, 34b. daar dr: daarven , B, HP. Ede 2. beyitten nce gelmitir (s. 50de) / ayrlman: ayrlmam , B, HP.

102

5 6 7

Hayli cnma kble gelp ak mm old Niyzn il gerek yre gerek agyre klsunlar Bugn meydn- akda ehd olmak murdmdur Buyur celld gerek mahf gerek kre klsunlar Gel olursa eger senden geer varlk hevsndan Sinn mm karr klmaz gerek bi pre klsunlar

gelp: lup E / Niyzn il: Niyz-la (s. 50de).

103

57 1 2 3 4 5 6 7 Turmaz dilim syler oldum srdan yine ikrm var Acebleme syledgm sanasn ihtiyrm var Beni hayrn iden her dem ol Vhidi esrrdur tsn yine cn blbli bahr irdi glzrm var Sr iinde sr dinilen fehm eyledm neydgini Melek bilmez ne bilsn cin ilm iinde esrrm var Saa bu elfz- man nerden gelr dirse baa Grilmez hatt gzile cn iinde yazarm var Dah ierden haber vireym kim alarsa Akl gl cnm tuymaz bir gizlce bzrm var Katre bahre irincegez k mak olur dirler Gmnum yok gerek imi benm bua ikrrm var Her kim grp gzden szer hayline irmez gider zden seven klara gstereyim dzrm var

57 1 2 3 4 5 6 7

B 40a, E 81, HP 16b, 34b. yine: gine E. Vidi: udn E / yine: gine E. Ede 4. beyitle yer deitirmi. grilmez: grinmez , B, HP. vireym: vireyin E. irincegez: iricegez B. szer: sever , E, HP.

104

8 9

Anu-in bilmedigim grmedigim yiller eser Fikr eyledm safsndan benm benden firrm var mm Sinn tama yri akl dir ama yri Geme hay kapusndan sanma sakn zarrm var 58

Bu derde ugrayan kii Dvne olur hludur Byledr bu ak ii Her kim uyarsa deldr Fezkrn didi Hud Kurn-la itdi ed klar mest olur Hda Hem skker-ile baldur Zhid togr syle szi Dahl odna yakma bizi Hakk sevenleri yzi Gerek erleri yoldur klar h itdgi Dni gndze katdug Blbl efgn itdgi Bage degldr glidr Derd-ile devrn eylemek Cigeri biryn eylemek Ddr seyrn eylemek Bunlaru genc mldur Mnkir yri var hlie Diken deme yolua Sunarsa girmez elie

8 9 58 1 3 5

firrm: arrm , B, HP. mm Sinn: Sinn mm E. B 40b, E 112, HP 16b, 35b. ludur: ludur , HP / Byledr bu: Byle hep B. erleri: erenler E / dal: dali , HP. derd-ile: derdie B.

105

Ak makm uludur 7 mm Sinn syledgi Ak deizin boyladug Nedr gr erh eyledgi Sdklar ahvldur 59 1 2 3 4 5 6 7 Kimse bilmez ahvlm ak-la yr olan bilr Yedi iklm drt keye hikmet-ile tolan bilr nceden ince bir srdur alayan bir ile birdr hurfu drt kitb manisini bilen bilr Ayn ayn eyler hakk n arbn sunar ski Kf kanat kapusnda turup secde klan bilr ki elif iki nnu bir sni manisi olan Srr iline sultn olur lmezden len bilr Ey dem olan kii hak yolnda adem gerek Elif-ile mmi dl terkbini silen bilr Yidi yirden tokuz gkden tesin seyr ider slik Bun byle grenlere sylemedm yalan bilr Bu cn irdgi zevk ne bilsn grmeyen kimse mm Sinn ahvln bahr- aka talan bilr 60 h kim bu gl hms Havlara pervz ider Gh konar bir sahrya Gh konmaga nz ider

6 7 59 2 5 6 7 60

mam uludur: aceb mamdur B. nedr gr: nedr ki , HP. B 41a, E 64, HP 16b, 35b. bilen: bulan , HP. silen: bilen E. grenlere: gren kimse B, HP, / sylemedm: syledigim B. kimse: an B. B 41b, E 57, HP 17a, 36a.

106

Gh gider seyyh olur Cmle cihna h olur Ne kendinden gh olur Ne baa kef-i rz ider Gh der hristna Meyl ider bg u bstna Gh gelr glistna Gl akndan feryz ider

1 3

h kim bu gl hms: h bu glm hms E / konmaa: inmege , HP, B / gh onmaa: gh inmege , HP. der: gider E / b u bstna: ba bustna , HP.

107

Gh bir gussaya talar Gl gmn-la tolar Gh cmle gam siler Gldrp beni z ider Gh bir ister sevdgin Bilmez olur niledgin Gh gelp ne didgin Turup fikr-i drz ider Gh dnyya el katar Toptolu hrs-la batar Gh fenya yz tutar Cmle varn vz ider Gh eser yiller gibi Gh taar seller gibi Gh alur gller gibi Vcdum bahr yaz ider Gh akar gzm ya Yanar yregim tei Bencileyin byle ii Var ise belki az ider mm Sinn y Gani Bildim ki okdur isyn Baglasn diy seni Dergha niyz ider 61 Mefln Mefln Mefln Mefln

lh dr- vaslda bu cn olmak diler ber-dr ekild dra y abdim sanursn olmadu sen var

4 7 9 61 1

Ede 3. beyitle yer deitirmi / gh bir uaya: gh ualara E / gl: glm , HP / gldrp: gldrr E. seller: gller , HP, B / vcdum bahr yz ider: bu vcdum bahr ider B. Balasn diy seni derha niyz ider: Balar diy isn haretie niyz ider E. B 42b, E 112, HP 17a, 36b. olma: bulma B / var: dr , HP.

108

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

lh derd-mend olsam devlar klsa elile Tabibi oldum ey bendem sanursn klmadm timr Tutuup nr- akla bu dil yanmak diler y Rab Safdan tuymadu sen kim zi eyledm pr-nr lh klsun klar cemli bgn seyrn rimez vasluma her kim bakarsa nakma zinhr Makm- Hazret-i Kuds myesser eylese y Rab Yime gam hergiz ey abdim bezendi na h-kr lh gzlerim giryn olup grmek diler vechi Hezrn yzde grndm meger sen tuymadu esrr Habbi Ahmede y Rab mlkt eylese bir dem Mushib eyledim saa ki sanma olasn agyr lh cmle klar saa virmek diler cnlar Gelen meydn- akmda benmle eyledi bzr Hudvend Hudvend bu dil senden nazar ister Hidyet birle fazlmla an kldum baa ben yr lh nefsimz thir olup turmak diler senden Srt- mstekm birle makmn eyledm ebrr Sinn mm saa senden yakin olmak diler y Rab Benem hkm eyleyen imdi vcdnda olup Settr 62

1 2 3

Kendi nefsini illetin bilmeyen insn degldr Hem rhn hakikatn bulmayan insn degldr nsn gelr hayvn gider bls an turmaz yider Ak-la cmle leme tolmayan insn degldr Gerekse okusn yazsn gerek seyyh olup gezsin Bu tevhdi derysna talmayan insn degldr

11 62

vcdnda: vcdndan B. B 43a, E 113, HP 17b, 37b.

109

4 5 6 7 8 9

eriat bildim diyen tarkat buldum diyen Hakkat gllerini yolmayan insn degldr n buyurd Hayrl-beer mt kable en-temt lmedin bunda iken lmeyen insn degldr Da fen-ender-fen ii bek-ender-bek Srr lik-ender-lik olmayan insn degldr renler tevhd-i zta cmi olur her sfta Bu srr tahtna sultn olmayan insn degldr Tfl- man zikr-i kalb pir yzinden tahsl idp Sr ilinde kalb-i selm bulmayan insn degldr mm Sinn bu tevhdi hakkatn syler yine mn- tahkk es-selm bulmayan insn degldr 63

1 2 3 4 5 6
4 8 63 3 5 6

Bir Allh zikr ideni gmn hep ayn olur Nimetine kr ideni mkilleri beyn olur Bir Tarn ilhmdur syledigim alayana Zhir zikri btn fikri cn evinde mn olur Grdcegm syleyeyin acebleme hlim bilen Zhir btn fen bulan sr iline sultn olur Top eyleyp cn u ba her kim ki meydna gele Zulm eylemez Allh aa hidyeti burhn olur Egri temeli stine togr tamm olmaz bin Kim ki yoldan dner gir davs hep yalan olur Kim ki halka dner yzin dr ider ol hakdan zin Baglar anu sret gzin grmez yol tuman olur

yolmayan: bulmayan , HP. ilinde: ilinden B. B 43a, E 114, HP 15a, 38a. syleyeyin: syleyem B. temeli: temel B / gir: gider B. ol: / uman: duman , HP.

110

7 8 9

Cn u cihn terkini niyyet ipiyle baglayan Baglayumaz bir ey an dvr ii sn olur Bahr- zt pertevini mevci gelr turmaz aa Mahv eyleyp varlgn bir katresi ummn olur Yokdur Sinn mm gibi geri bu yolda bir ged Niyyeti hlis olmagn yardmcs ol Hn olur 64

1 2 3 4 5 6 7

Ben ol dsta virdm gl ak benm ile yr olur Kim ki dsta virmez gl bu ak andan bzr olur Benm iim ol dst-la gelr bu ak olur bel Blbl gibi geldm dile im h-la zr olur Gzm dst grmek diler vuslatna irmek diler Gelr bu ak dker yan gzm sanki bar olur Acebdr bu ak hli komaz dsta vara yol Kim ki dsta sunar eli kapar aka ikr olur Bir kulna dst meyl ide gider bu ak an gde Komaz bir lahza unuda dilde szi tekrr olur Kim ki dstu szin syler kim ki dstu glin yylar Dim ak deizin boylar yanar vcd nr olur mm Sinn dst varn alup aka virmi krn Anu-n dilde esrrn yazar szi gftr olur 65 Mefln Mefln Mefln Mefln

64 1 3 4 5 6 65

B 44b, E 114, HP 15b, 38b. a benm ile: ak benmle B. bar: buar B. vara: varur B. an: yoln B. yylar: direr B. B 45a, E 114, HP 17b, 39a.

111

Gel gr bu klar bu tevhdi hisrna Konar gh kona geldi ezelden konuclardur Gel grn bu sdklar bugn ak arbna Kanar gh kana geldi ezelden kanclardur Gel ey merd-i kllar nazar klu bu sevdya Nice dil virdiler bunlar gr Hazret-i Mevlya Cenb- zzete karu uup dergh- alya Dner gh dne geldi ezelden dncilerdr saldur ehl-i dermna giden gelsn turagna Kan pervneler yansun bu tevhdi ergna Karr itmez bu cn hergiz bine ak burgna Biner gh bine geldi ezelden binicilerdr Kan bir akl- evvel kim bu esrr haber virsn Kan bir tlib-i esrr bu ilmi okyup grsn Budur klar kr lednn ilmini dersin Tanar ghi tana geldi ezelden tanclardur Hals olup geer gamdan derse bir kii aka er ol cm- vuslatdan yr olursa ba aka Sinn mm snanmdur ezelden te-i aka Yanar gh yana geldi ezelden yanclardur 66

1 2 3 4

Evliyn bbna esrrn tuyan gelr Ahd eyleyp ezelden kavlna uyan gelr ayr- hakka hak diyen aka gl virmedi Ak odna varlgn yokluga sayan gelr Hak buyurd zikr id ben dah zikr ideyin Erenler sohbetine Kurna uyan gelr Kim ki sever Allh gayry kor vallhi Bu yola cn u cihn terkine duyan gelr

5 66

olup: olur B / B 45b, E 115, HP 17b, 39b.

112

5 6 7

Hak buyurd zikrime tan eyleyen ziynlu Muvahhidi vz mnkire yn gelr Erenler bzrna yoklugu ikrna Hak yolnda nefsini putlarn syan gelr Her kim aka yr olur cna saf-kr olur Msivdan dr olur cevrine dyen gelr

yolnda: yolna , HP.

113

8 9

Drt kitb okmak ayn u n u kfla Geri gdr zhide rife ayn gelr Key sakn mm Sinn nutk eyleme ndna Chile yr olursa assa ziyn gelr 67

1 2 3 4 5 6 7

Ben cnm ol cna mihmn itsem gerekdr Cn Ysufn Kenna sultn itsem gerekdr Yz tuttum yollarna azm itdm gllerine B-nin illerine seyrn itsem gerekdr Ben zhidi gavgsn terk eyledim ferdsn Bu vcdum katresin ummn itsem gerekdr Grdm yr dmde yokdur yal iimde Akn anu bamda sayvn itsem gerekdr Lokmn oldum bir dine dkkn oldum verdine klar derdine dermn itsem gerekdr Gel ber pervnesin ak odna yanasn Anca gl hnesin klhn itsem gerekdr mm Sinn cn olsun dstu mihmn Gayrullhdan ben beni uryn itsem gerekdr 68 Be yrenler nazar kldum leme Cnndan ayrlan tenler iiler Ne gelrse syler oldum dilime Teninden ayrlan cnlar iiler

67 1 4 68 1

B 46a, E 58, HP 18a, 40a. cna: na , B. akn: aa B / ayvn: yebn E. B 46b, E 115, HP 18a, 40b. yrenler: yrnlar HP.

114

Kimdr bu dnyda gldm diyenler Maksdum murdum buldum diyenler Kan ol yrdan ayrldum diyenler Akdup gzinden kanlar iiler Fnsin hey fn cihn fnsin Derd-ile mihneti tamm knsn Kimi ein aldrm kimi yavrsn h idp derdile unlar iiler Bu ayrlk bir acyib hlm Bunda gelen ugrar ulu yolm Blbl efgn hemn glimi Okuyup drl destnlar iiler mm Sinn eydr kma yoludan Allh zikrini koma diliden Sabr it yri var ne gelr eliden Sevdginden ayrlanlar iiler

2 3 4

Madum : Mad u B. Fnsin: ansn , HP / kimi: kimler , HP, B. lm: l olm B / yolum: yol olm B destnlar: destn B.

drl:

dural

115

Z 69 1 2 3 4 5 Tevhd-i zt bahrna akla talmayan bilmez Lednn bahrn drrin sarrf olmayan bilmez klar hayrn iden tevhd-i zt envrdur Cn gzinden msivn tozn silmeyen bilmez Muhammed nrn grmek men araf srrdur bildm Bir kmil eri himmeti burhn olmayan bilmez Erenleri szi hakdur inanmayan mnfkdur Zann u gmn terk idp sdkla gelmeyen bilmez Man bahrn vasfn Sinn mm ider zhr Nin- l-mekndan bir nin olmayan bilmez 70 1 2 3 4 5 Gel hazrete mtk-sa dile bizm ahbrmz Teh grme imdi bizm hakk-ladur bzrmz Ben dst-la dst olal cn safdan mest olal Gitdi imdi elimizde degldr ihtiyrmz lm-i esrrdan szmz ol dsta bakar gzmz Hak varlg imdi bizm bahr eyledi rmz Dilimde zikr eyledgm glmde fikr eyledgm Gayr degl imdi hemn hakdur bizm ikrrmz Hak varlg geldi bize cn bgn kld tze Blbl olan gelsn beri bahr old glzrmz

69 3 5 70 3 5

B 47a, E 116, HP 18a, 41a. himmeti: himmetin B. ider: ld , HP. B 47b, E 116, HP 18b, 41a. ol: B / hep: , HP, E. beri: bize B.

116

6 7 8 9

Dst meyini kime suna kor cn u ba meydna Anu-in esrk-durur imdi bizm gftrmz Ol dst baa old yakn varlgma sald akn Sylemekde men cizem dile gelmez esrrmz Hakka yakn olan kii terk ider yad bilii Gitdi bizm ydmzdan biliimiz agyrmz mm Sinn aradan kard bugn Yaradan Oldur hemn sr ilinde okurmz yazarmz 71 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4 5 6 7 8

lh kan lemde gre zt bir auk gz lh kan demde nazarda tura ak yz Zih sultn- merdne getrdi halk meydna Saa tesbh ider ey eger dill eger dilsz lh agladum gldm kimem ben kendimi bildm Ki dergh- azmide ki bir zerrece ben bir toz im yal gzm baglu dilim bo yregim taglu Bu efl-i kabyihle agard sa karard yz lh rahmeti hergiz ki eksilmeye bir zerre Klursa fazl ihsn iki lemlere dpdz Kan bada u devlet kim urla kisveti ak Kan cnda u izzet kim ola derdi gice gndz Kan ben miskine senden irie derdime dermn Kan ben zafe bir dem ireydi bir nazar asuz erki yok nazri yok velkin halka fazl ok Hisb haddi hergiz yok saylmaz nitekim yldz

6 7 71 7

cn u b: cn ba E, B / esrk-durur: esrr-durur B. an: on B / sylemekde: sylemekden , HP / dile: dilime B. B 48a, E 117, HP 18b, 42a. ireydi: irmedi B,HP,.

117

9 10 11 12 13

Heme sen idp ihsn veli biz ideriz isyn Hatmz mahv idp bizden olayd sen de bir hnz Kerem eyle Hudvend hat bahrndan al bizi Nitekim ac derydan alurlar nimete pk tuz Direm kim yarcm Allh efatcim Reslullh Ki burhnm Veliyyullh budur bendeki bir hak sz Kapa gelmiem acam gan dergha muhtcam Nitekim h kapusnda boyuncuklar eger ksz Sen kapuda kul okdur hisb haddan artukdur Velkin bir dah yokdur Sinn mm gibi yzsz 72 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6

Kim ki Hakdan geldi Hakka gitmege r eylemez Her ne klsa hakdur ii gayr bzr eylemez Kim ki Allh ismini kalbinde tekrr eyledi rifi oldur kemli gayr tekrr eylemez Hem erat hem tarkat hem hakkat ehlidr Ehl-i vahdet olmayanlar aa ikrr eylemez Her kime mensb- akdan sunmad Kassm tm L dir ol meydn- aka hergiz ikrr eylemez L-cerem dirler erat ehlini sarrfyuz Lkin ol vasl- likya kat- znnr eylemez Didiler bunlara ebrr ehlidr n b-gmn Ehl-i hakka l dimezse menzilin nr eylemez

11 13 72 4 5

direm kim: dir mi kim , HP. addan artudur: haddi hi yodur , HP, B. B 48b, E 117, HP 19a, 42b. tm: tamam B. val- liya: val- beya B.

118

7 8 9 10 11

Her kime efl-i lem crasndan sund hak Drt kitb nakl iders h gt kr eylemez yle bil nst- lem nakdur bunlar hemn Tat det klurlar fili ibrr eylemez Ehl iinde bunlara hayvn- ntk zikr olur lm-i uhrdan bular hi kr- esrr eylemez Muhtasar elfz- mandan bu lem halkn Hlini f eylesem ben ill Settr eylemez Bu Sinn mmi siz chil ndn alama Halk- lem hline limdr izhr eylemez 73 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Biz tark- Halvet klar handnyuz Cn-la ba virmege dst yoln merdnyuz Biz erg h- merdn emasndan yandrp Anca dillerde hakyk ehri[ni] emdnyuz liml-gayb vcd nrn ehrindenz Bu kafes cisminde geldk habs olan zindnyz lem-i gayb ehdetdr bizm seyrnmuz rif-i billh-i lem vsl- ferdnyz Sret-i fakr fenda hke yeksnuz veli Siret-i mlk-i bekn nr- gevherdnyuz Vuslat bn imeyenden gizlidr erknmuz lem-i vahdet bgn meyini mestnyuz Ar u krs nh felekdr dem-be-dem seyrnmuz sret-i nak-la dstlar alama gerdnyz
itibaren sonradan tamamland

7 73

Bde 7. beytin 2. msrandan anlalyor. B 49a, E 67, HP 19a, 43a.

119

8 9 10 11

Aslmuz ahsen-i takvm lem-i asliyyedr rmege ak-la hzr durmuuz meydnyz Erban-i halveti aknda uzlet bekleyp lm irfn iklmin seyrn iden srdnyz Tevhid-i zt- lhidr bizm varlgmz Ol hakikat bahrna pertb iden drdnyz Hak bilr Allhu alem lf u tezvr eylemez Dir Sinn mm cihnda shibl-vicdnyz 74 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Yanmaga ak odna klhn gzler cnmuz By- vuslat bulmaga glhn gzler cnmuz B-nindan gelmiiz biz l-mekn ehlindenz Gitmege azm eyleyp yol-hn gzler cnmuz Didiler n-kim fendur tlibi sermyesi Anu-in her nefes selhn gzler cnmuz Aka uyup d cihndan el ekp girdi yola Hkmi f kend nihn ol Hn gzler cnmuz Dileyp gayr saddan bulmamdur zevkn T ezel hakdan gelen elhn gzler cnmuz Hak buyurd nna nkim al hulukn azim Pyna yz srmege ol Hn gzler cnmuz Dir Sinn mm hakykdur bize mlk-i bek Kulluga geldk vel kul Hn gzler cnmuz

beytin 1. msra Bde eksik. beytin 1. msra Bde eksik / iden: ider . Allhu: vallhu B. B 50a, E 85, HP 19b, 44a. a: a , HP. 1-3 B. 6 nna: na B / ol: B.
9 10 11 74 1

120

75 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 Dst cemli emini pervnesidr cnmuz Anu-in ol Muhammed nrdur mnmuz n Muhammed nrna mazhar yaratd Lyezl Tevhd-i zt- lhdr bizm burhnmuz

75 2

B 50b, E 51, HP 19b, 44b. nrna mahar: nr muahhar E.

121

3 4 5 6 7 8 9

leme geldk bugn ill ki infk olmaduk Cn gzinden grinen oldur bizm seyrnmuz Ayn n kf ile geldk cihna b-gmn Anu-in gayret-i hakdur bizm erknmuz Ehl-i kl insna degl yokdur aa szimz Ehl-i hl klara syler bizm irfnmuz Ehl-i hli srrn fehm eylemez ndn olan Drt kitba l diyendr bls eytnmuz Evliy bbndadur ilmel-yakn hakkal-yakn Mustaf srrndan alur dersini mihmnmuz yet-i Rahmna uyduk hamd lillh ok kr Ten dilden cn u dilden zikr olan Sbhnmuz Dir Sinn mm bize mrid olan Hdur hemn Evvel hr bahriyz Hdur bizm ummnmuz 76

1 2 3 4

Gel ey gl bunda mekn tutulmaz Fen mlk dirler oynar tlmez Aldanup balna barmak banarsa Sin iinde rhat olup yatlmaz Hakdan utan hlis amel klagr Ol bzrda zerk u riy satlmaz bdet gnidir sohbet demidr Nefsi hevsna irp yetilmez

4 5 8 9 76 2

adur bizm: adur ol bizm E. insna degl: efsne dirler , HP, B / irfnmuz: gftrmz E (Bu nshada gftrmzn altna irfnmz da ilve edilmi). Ten dilden cn u dilden: Ten dilinde cn dilinde , HP, B. Hdur hemn: tevd-i t , HP, B / ummnmuz: mihmnmuz , HP. B 51a, E 74, HP 19b, 45a. olup: olur , HP.

122

5 6 7 8 9 10 11

Cmle lem saa fermn olursa Sen eksikleri oup bitilmez Yelmeyince bugn Rahmn yolna Yarn varup rahmetine batlmaz Nefs-ile yr olup hakdan usanma lm gelicegez kovsa atlmaz Hazer kl zahmna ugrama sakn Yavuzdur blsi ok ktlmez Hak yolnda saa yolda olmaga Degme bir kimseni ba atlmaz Yardm hakdan um erligi senden Tevhd-ile varan tara atlmaz Ko gitsn egleme mm Sinn Ge kalursa erenlere katlmaz N 77 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4

lh evvel hr scd eyler saa her ba Ki sensin Btn u zhir bilen sensin olan sen f Sendr izzet nusret sendr sanat u kudret Bu on sekiz bi lemdeki sensin shibn-nakk Beni ak eli tutd sen meydn- derdide Yzimi eyledi cr zmi eyledi ferr Ne syler szde dilim var ne yazar hatda elim var Ki sensin hkm iden ben bir kur sret hemn gz ka

7 8 9 11 77 1 3

gelicegez: gelincegez E / atlmaz: yalmaz E. Ede 8. beyit 10. beyitten sonradr. kimsen: kiini , HP. o: o E. B 54b, E 80, HP 20a, 47b. bilen: B. sen: B.

123

5 6 7 8 9

u del cizem nidem ne dilim var ki erh idem Karnca kadrim stine kodlar sanki bir tag ta lh derd-i akdur baumda hkm iden sevd Yakar hasret nrn ghi akdur gzlerimden ya Zehi sultn- l-h sendr bu yce dergh Feddur yola her gh hezrn bi gl cn ba Eger dny eger ukb ki sen emr itmese ey h Ademden leme kimse getrmez dne-i hah Sinn mm bugn fazl kapusnda durup aglar Sendr kancaru gitsn eger hlis eger kulma 78 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6

Gel ber ey man bahrndan klan mevc-ile c Nicedr hli cihn bir tefekkr eyle h Gel ber ey leme tk idben ggsin geren Bir nazar kl kinta ibret ehliyle bulu Kimlere kalmdur evvel y kalsardur kime Kimleri taht- sarylarnda tmez bayku Kimleri handn idp aglatmamdur kbet Y kimi hayrn idben klmad srrn h Var mdur bir ey aa kim olmaya mahv u fen ll Tar olsar anudur bk turu Var mdur bir ey aa kim olmaya h ibtid btid olan bulsar intih savtn g

8 9 78 1 3 4 6

dne-i a: dne bir a , HP. li eger: li u ger . B 55a, E 48, HP 20a, 48b. barndan: barnda B. sarylarnda tmez: sarylarna onmaz E kelimesinin altna tmez de ilve edilmi). kimi: lh , HP. aa kim: ki aa E.

(Bu

nshada

onmaz

124

7 8 9 10 11 12 13

Tuymadu m demi evvel nice zr eyledi Senden din gdi amm cevr-ile kond konu Tuymadu m enbiyn her birinden bir haber erh idp errhlar ahvln nice hatlar komu Kim-durur bu ejdehn agzna ba gide Kurtulup bula nect zehrini klmaya n Kim-durur bu sihr-bz ugrna ugrar yol sag selmet gide bundan mekrine olmaya tu Kank kimsedr bu tarrz ile oynar aldanup tmeye magbn u mahrm klmaya avcn bo Kank erdr merd oluban kalbi ehrin saklaya tmeye bunu kemlinden haylinden nuk Ey Sinn mm bunu fitnelerinden kim hals Buldsa var tapusnda ol seni sen aa ko 79 Mefln Mefln Mefln Mefln Ey cnlar iinde cn feddur yolua cn ba Be-hakk- yet-i Kurn feddur yolua cn ba Gller derdine dermn feddur yolua cn ba Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba Ey kmil arasnda lednn ilmine knm Yzm srmege pya gz eyymn kyer cnm Karrm yok benm sensiz ki sensin dnim mnm Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba Yaldum geri iimde ki bir yal bzr itdm Hatmz tutma lutf eyle dnp andan gzr itdm Kurb adyla blbl adn amaga r itdm Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba

10 79 1 2

urna: ine , HP, B / u: du , HP. B 56a, E 118, HP 20b, 49a. Efendim Mahar Sulan diye balayan nakarat msra Bde yanllkla Be-a- yet-i urn diye balayan msra ile yer deitirmi. dnim mnm: dn mnm B. Bde 3. drtln 2. msra ile 3. msra yer deitirmi.

125

Bilrsin derd-i akla ki muhkem bagladum zm Gderem kanda giderse iziden rmazam gzm Eger cehr eger mahf ki vallhi budur szm Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba Gmnum gitdi billhi ki buldum srr bende Frk tei her dem karr itmez yanar cnda Eger yah eger yatl olupdur bba bende Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba Sen himmet-i lile gelr bu dilime szler Kataram agza lyk her dem ana tuzlar Kr olsun iki lemde iki yze bakan gzler Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba Bi-hamdillh pirim buldum gerekmez gayr pir baa Bi-hamdillh yrm buldum gerekmez gayr yr baa Bi-hamdillh nrum buldum gerekmez gayr nr baa Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba Bu mdur zann ey hm uyam lemde agyra Tokunmasun diy lkin mdr eylerem hra relden dest-i dermn ould bende hep yra Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba Sinn mm sen yoluda bir ksr keifidr Hemie mrveti umar ki bir ciz zfidr Terahhum kl kerem eyle ki b-re nahfidr Efendim Mazhar Sultn feddur yolua cn ba 80 Filtn Filtn Filn

1 2

Ey gl atmad saa kimse ba Bri turma yaluuz bellerden a Cehd kl kim iriesin menzile Nie bir aka gzden ac ya

4 5 7 8 80

bilrsin: bilrse B / zm: belim B / gzm: yzm B. bba: pya , HP. yrm: nrum B / Bi-amdillh nrum buldum gerekmez gayr nr baa: Ki ulluda urum ok anu-n bu ftr baa B. mdr eylerem re: mdreylerem ayre B. B 57a, E 119, HP 21a, 50a.

126

3 4 5 6 7 8 9 10 11

Halk- lem hline aldanmagl Saa matlb olmaysar bir kuma Key sakn bend olma hle bendine Dime ehl-i beyt ogul kz karava Merd olup merdne gir meydna sen Ya bu yolda bite i ya kopa ba Ol bekdan bu fenya ol Gan Niye sald kl tefekkr gizli f Ml mlk ehl-i beyti ne ki var Baglamak ister seni idp sava Key sakn asldan rma zii Her ne klursa klup aka ula Ol bek mlknde bk kalmaga D cihn nakn dilden kl tr Ol dkenmez kenze mihmn olmaga Ger olasn ak inde kel-fer Kurtaram dirse ba mm Sinn Cmle eyden arnup aka bula sD 81 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2

Hamd lillh ok krler zikrimiz tevhd-i hs Hamd lillh ok krler fikrimiz tevhd-i hs Dersimz Sebul-mesn kefimiz ilhm- hak Dim syler dilimiz nutkumuz tevhd-i hs

2 4 81

l: eyle B / ac: anl E (Bu nshada ayrca kanl kelimesi altna ac da ilve edilmi). olma le: olmaysar , HP, E / ehl-i beyt: ehl-i beyte , HP / arava: arda , HP. B 57b, E 119, HP 21a, 50b.

127

3 4 5 6 7

Allemel-esmdan old knt kenzi srr f On sekiz bi lem ire vaslmz tevhd-i hs Chil ndn alurlar her nefes ldan kelm Evliy nutkyla her dem virdimiz tevhd-i hs Tfl- man zikr-i kalbiden yakar misbhn Mucizt- enbiydan derdimiz tevhd-i hs Ol habbi hurmetine hak bize kld dev Cmle lem varlgndan sunumuz tevhd- hs Dir Sinn mm bize aynel-yakn hakkal-yakn Sr ilinde srrla seyrnmz tevhd-i hs HH 82 Mefln Mefln Mefln Mefln Gel ey shib-men gr neler syler beer elfz Ne manden dker drler ne gevher f ider elfz Cihna sen neden geld beyn eyle seni sen gel Ne bild kim ya ne buldu nen emin yakar elfz Var ise akl- evvelden nasbi ksmeti feyzi Rumzundan idp pr-tb getrsn bir haber elfz Seni sen mahv idp senden gidermeyince ey dil t Bek billh makmndan bulmaz bir semer elfz Sinn mm fen fahr irelden srr- insna Bek billh makmn binsndan yapar elfz AYN 83 Filtn Filtn Filtn Filn Ben harb- mest-i meydnam nihn meyhneden N idelden cmn ak eh cnneden

1 2 3 4 5

82 1 2 83

B 60b, E 121, HP 21b, 53a. Gel ey ib-men: ey lib-i men , HP, B. sen gel: gel sen , HP / Ne bild kim: Kim ne bild , HP, B. B 61a, E 62, HP 21b, 53b.

128

Kurtulursam gam degl tezvr-i dm- dneden ok mdur cn virmek aka k- merdneden Gemezem dildr akndan cna olsun ved 2 Virmeyen cnne cnn k- efsnedr Aka her kim tan iderse akl yok divnedr tlibi cn yr emindeki pervnedr Bu at hakdan meger kim kmil insnadur Gemezem dildr akndan cna olsun ved Kimse bilmez hlimi ben aglamakdur gldgm Hi bilr misin ne iklmdr benm bu geldgm Cna minnetdr benm bu ak elinden ldgm Hacc- ekberdr sorasa dsta kurbn oldugum Gemezem dildr akndan cna olsun ved Ey aceb ben bu cihnda turdugumdan ass ne Ak-la ehd olursam ldgmden gussa ne Yr-la ben yr olam agyra benden hssa ne Ak derdi hkm olncak bunda akla ussa ne Gemezem dildr akndan cna olsun ved Ey baa n-hak diyenler hak-durur im benm Bide bir tabir olnmaz ok-durur dm benm Ta olursa ak-la yumuakdur aum benm Girmiem meydn- aka top-durur baum benm Gemezem dildr akndan cna olsun ved Baa bu derdi ezel sermye virdi zl-cell Anu-in levh-i dilden ref ider nak mell Ak-ladur cnma bu cn olan kurb- Ceml ldrrse ak beni knm hall-ender-hall Gemezem dildr akndan cna olsun ved Almam derd-i beln rhatn hn- zamn Hil olmaz aka irdi ka kevn mekn

1 2 3 4

Ben arb- mest-i meydnam: Ben arb mest ayrnam , HP / Bde 5. msralar: Gemezem dildr- adan cna olsun el-ved. emindeki: emine E. alamadur: alamadan B. / Bde 2. msra ile yer deitirmi. urduumdan: urandan E/yr olam: yr olursam E/a derdi km olnca: a u derdi kmi B, A derdi mukem olca , HP/ala: al B/ua: B. ezel: evvel , HP / bu cn: cnn B.

129

Blbl cnm didgi gli grince hemn Umaram ben blbli gre glin yakn zamn Gemezem dildr akndan cna olsun ved 8 Sordum adn sevdgm didi Ahmed Mustaf Anu-in her kelm dil-i mecrha if Ben didm firkate salma vahdeti ayn-i saf Didi cn virmekdr akmdan saa bizden vef Gemezem dildr akndan cna olsun ved Zlfini gerdnma ben takmam kurtulmazam Kalar mihrb kblem gayra tat klmazam Gzlerini srmesini grdgmden glmezem Vechine kldum nazar ykldum akla gelmezem Gemezem dildr akndan cna olsun ved Sorsalar bu ak direm ayn- dermn gizlidr Kfr iinde buldlar tevhd-i mn gizlidr Grmm bir katrede ol nr- ummn gizlidr Ak iinde beni klan zr u giryn gizlidr Gemezem dildr akndan cna olsun ved Geri admdur Sinn mm aceb divneyem Girmiem meydn- aka ba ak merdneyem Ak elinden cm n itdm bugn mestneyem Hayr u erden kadugumdan skin-i meyhneyem Gemezem dildr akndan cna olsun ved F 84 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 Gel kul ise kulluk eyle hasbeten lillha bak On sekiz bi lemi var eyleyen Allha bak Ger Hall olmak dilerse bekle hdmet kapusn Kara tonl Kabei yapan Hallullha bak

10

11

8 9 10 84

firate alma: alma firate E. Zlfini gerdnma ben amam: Zlf-i gerdnm benm sr bilmiem , HP, B. atrede: atre B / ummn: ummnda B. B 63b, E 151, HP 22a, 56a.

130

3 4 5 6 7 8 9 10 11

Yog-iken bu yir gk ar u krs nefs cn Evvel hr bir olan ol knt kenzullha bak Gzgsinden grdiler anu mnezzeh ztn Gr Muhammed Mustafy ayn- ztullha bak Gizli rz gn gibi f eyledm alayana Mrid-i kmil yzinden srr- ehlullha bak Tfl- man zikr-i kalbiden gelr aynel-yakn Ahsen-i takvm yzinden gel bu vechullha bak Drt kitb manisin kef eyleyen tevhd imi Ok gel mml-kitb sen Kelmullha bak lem-i kbry bilmez cn iline girmeyen Gir gl iklmini seyr eyle arullaha bak Mmini kalbin Hud kendye mirt eyledi Gel musaff eyle kalbi sen bu Beytullha bak Rh-la nefsi vcdn bir ider tevhd-i zt bbl-emred yzinden gel cemlullha bak Enbiydan muciz old bil kermet evliy Ey Sinn mm gz a sen bu zikrullha bak 85 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3

Mislinde fen dny oturmu khne pr ancak Tonanm cismine evld kimi nr kimi nr ancak Srlp cmle mahlkt kimi konar kimi ger Gelr kandan gider kanda bilinmez anca sr ancak Hezrn krbn geldi bu yolda virdiler cn Nihyet menzile varup irien bide bir ancak

11 85 1

bil: bu B. B 66a, E 123, HP 22b, 58a. onanm: donanm , HP.

131

4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Gr ol sni-i kudret ne hikmetler klur izhr Kimi Nemrd tag denmi kimi Msya tr ancak Alan birdr viren birdr gren bir gsteren birdr Anu hep emrine fermn cihn hkminde pr ancak Her eyn dernnda acyib hkmi var bir bir Grinmez birbirine ol denilmez gizli yir ancak Haber virmediler bundan talan dery-y irfna Kimin yzi ag olm kimin yzi kir ancak Kimi insn kimi hayvn degl bir birine yeksn Kimin yazlup ihsn kimin err r ancak Kimi cinler kimi dvler gezp avl avn avlar Kimi hakk bilp syler kimi ferdya kor ancak Kimi yah kimi yatl acyib mahlkt peyd Kimin ad mr olm kimin ad mr ancak Nasbin drip almak dilese bir biri nefsi Virilmi kendye ksmet grnmez an yir ancak Gelen konar kanan ger kimesne evvelin bilmez Gelen eydr ki bu ahkm henz kurulm ir ancak Yagar gkden biter yirden kimi geden kimi irden Kimi bge kimi bstn kimin ad gr ancak Kimi bundan gider gelmez kimi aglar yrr glmez Kimesne bir birin bilmez hemn derd bende dir ancak Sinn mm bugn hikmet ergn yakd kalbinde Bakup feline arh elinden irki yur ancak

14

gider: gidp HP.

132

KF 86 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ey Hudy ben zafe nola ihsn eylese ol cemli vahdetin bu cnma cn eylese Kald unlar kim yoluda resiz bi-perr bl Seyyidi kurb hak fazl burhn eylese Yalzam yarcm yok senden har y Gan Lutfu-la yek nazar derdii dermn eylese Y Gan naks olmayayd rahmetiden zerrece Derd-i akdan bize bir zerre mihmn eylese stemezdm izz ch hayreti klsa revn Rz u leyl gzlerimi yala kan eylese Zulmet-i nefsi hicbndan beni eyle hals Berzah ilinde hemie gl reyhn eylese Pertev-i nru tecell klsa ey hak bir kezin Cn hmsn Zelha-ve bu tende zindn eylese Seyr idp srran bek mlkin bu dil mrgi hezr Cn ba terk idp bu yola fermn eylese Ol arb krbasndan eksilr mi ey sk irp ben miskine de mest hayrn eylese Mansra sundu ezel bezminde vuslat erbetin Bi cnm olsa dirg olmaya kurbn eylese

86 4 7 9 10

B 67a, E 89, HP 22b, 59a. olmayayd rametiden: olmad kim rametiden B / rameiden: ikmetiden E / Derd-i Adan: a derdiden E / mihmn: isn B. tecell: mcell , HP. ol: ol HP / miskine: miskini , HP. vulat: val E.

133

11 12 13

Nie bir dem katre olup aglayam ey Pdih Ola kim drler biteydi bahr- ummn eylese eri oluban nie bir sra boncuklar satam Hikmet-ile kem metm lal mercn eylese Bu Sinn mm zafe kurbeti olsa karib Cn Ysufn Msr iline nola sultn eylese

134

87 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Neylerem cn u cihn baa Rahmnm gerek T ezel kl belda ahd peymnm gerek Blblem h u fignmdan murdm her nefes Ol glistnm bgnda nr- Yezdnm gerek Bahr- mutlak ku idm bunda pervz eyledm Bu kandm adugumdan bahr- ummnm gerek Kimdr ol mh yolnda var varndan gemeyen Cn fed olsun yolnda baa cnnm gerek Akl u cn kevn mekn terkini kr eyledi Varlgndan el ekp dir srr- Sbhnm gerek B-nin u l-mekn iklmine kldum nazar Gayrdan yokdur murdm yine seyrnm gerek Aka uydum Mustaf devrinde geldm leme Giderem h- frkm h- kerbnm gerek Ol hakyk iklminde drr-i bi-hemt idm Mevc-ile geldm cihna baa ol knm gerek Ol saf ehrinde her dem ilm-i hak mihmnyam Kl u kl benden gerekmez ilm irfnm gerek Pdih- L-yezl emine pervneyem Aka fermn oldugumdan yine ol hnm gerek Dir mahabbet deizinden n iderdm akl u cn Bu Sinn mm gerekmez baa erknm gerek 88
87 1 4 7 88

B 68a, E 123, HP 23a, 59b. cn u cihn: cn cihn , HP, B. mh: h B. h- frm: h u finm , HP. B 68b, E 124, H 23b, 60b.

135

Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 Srr ilinde sevdgm y Rab haylidr sen lm-i srdan irdgm y Rab vislidr sen Nesl-i zer yapdug puthneden eyler gzer Secdegh canm y Rab cemlidr sen Zikr-i zt feyzidr cn mlkne b- revn Kalbimi thir klan y Rab zllidr sen Cmle mahlkt iinde gizli yer yok gzlye Kanda baksam grdgm y Rab kemlidr sen Dir Sinn mm saa her kim ki vahdet buldsa Ak elinden sundugu y Rab nevlidr sen

putneden: btneden B.

136

89 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Gel ey kmil kemlt glbn virdm alarsa evir dilden yedi erh dolbn virdm alarsa Mertib vasfn isterse yedi krk tokuz birdr Saa elfz- mandan hisbn virdm alarsa Hudn ism-i ztndan yazld ayn n kf Lednn ilmini dersi kitbn virdm alarsa Salt savm-la hacc encir hurm nr anb Saa evsf-i ebrr sevbn virdm alarsa Glde varsa gayrullh advet eyler ol Allh it Sultn- aln cevbn virdm alarsa zime srr- Sbhn gelen ilhmdur eksiz Saa ol nr- Yezdn htbn virdm alarsa Eger dny eger ukb olupdur bama zindn Duya gr rif-i billh azbn virdm alarsa Yzm gler zm aglar grrsin bu fen mlke Murdm oldugn soymak hicbn virdm alarsa Yanar cnnda derd od Sinn mm degldr sag Banda hkm iden sevd nikbn virdm alarsa 90 Bu tevhde ikrr-la Tevhdi yetmez kiini Nehy olunan inkr-la Tevhdi yetmez kiini Var amel eyle cn-la Kfr biter imn-la

89 4 6 8 90

B 69a, E 124, HP 23b, 60b. anb: unnb , HP. zime: zimde B / nr- Yezdn: srr- Yezdn B. oyma: unma , HP. B 69b, E 125, HP 23b, 61a.

137

Tilvet-i Kurn-la Tevhdi yetmez kiini 3 Dili hakk zikr eylese Nimetine kr eylese z hakk fikr eylese Tevhdi yetmez kiini Togr yola gel didi Slih amel klu didi lmezden l didi Tevhdi yetmez kiini Togr yola gelmeyince lmezden lmeyince Hakk bilp bulmaynca Tevhdi yetmez kiini Amel didgmz tendr Togrlk aa bir cndur rmeye kim ki insndur Tevhdi yetmez kiini Geri ameldr szimz ll mandr zimz Gemeyince niyzmuz Tevhdi yetmez kiini Ger buldu ise ser-firz Bun gl levhine yaz Mahv olnca niyz u nz Tevhdi yetmez kiini Kalbi nefsi teni cn Dndr hakka klli yn Hilf olursa bunu Tevhdi yetmez kiini Ne kadar mil olursa Mande hmil olursa nsn- kmil olursa

10

4 8

Bde 9. beyitten sonra gelmitir. niyz u nz: nz u niyz , HP.

138

Tevhdi yetmez kiini 11 mm Sinn bu szi kes ayrya eyleme heves Hatm olmaynca nefes Tevhdi yetmez kiini 91 1 2 3 4 5 6 7 Dervligi vasfn dimege irfn gerek Marifet yemiini yemege insn gerek Kfr zulmet kapus kl klden almaz Agr evgn salmaga lemde merdn gerek udret topn atmayan nefsi burcn ykamaz H diyp cn virmege ak-la mihmn gerek Kevn mekn irkini irkindi su artmaz Taluban oynamaga derve ummn gerek Tan dzen dem-be-dem hakdan nazar bulur m Kalbi bbn amaga zikr-ile devrn gerek Drt kitb okuyan ilme muhtc olur m Srran seyrn itmege dell burhn gerek A gz mm Sinn dost bunda gre gr Dst dzrn grmege ehline fermn gerek 92 Filtn Filtn Filtn Filn 1 kam vechi grp hayrn olam her dem sen Sdkam zt grp kurbn olam her dem sen

91 3 4 7 92

E 55, HP 24a, 62a. udret: Devlet , HP. derve: libe , HP. Dst drn: Dost bunda HP / drn: cemlin . E 125, HP 24a, 62b.

139

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Zulmet-i kesretde her dem h ider pervneyem Ol cemli emine biryn olam her dem sen Glm trnda Ms gibi edndur bu cn Hem tecell nrna giryn olam her dem sen Blblem h u fignmdan murdm her nefes Bg- glzrda h handn olam her dem sen Su gibi agladugumdan her zamn leyl nehr Bahr- zta irp ummn olam her dem sen Sun mahabbet bdesinden sky bir cm bugn N idben aka mihmn olam her dem sen Cn vuslat erbetinden ayk itme kl kerem Vahdeti envrna hayrn olam her dem sen Urvetl-vsk dakup gerdnuma geldm ezel Yola cn virmege merdn olam her dem sen Genc-i kimy bbn feth eyle dilde ey Kerm Derdl klara dermn olan her dem sen Eyle mahv eyle hviyyet bahrna sr kalbimi lmie irfna burhn olam her dem sen Gussa v gamdan hals eyle dir u mm Sinn Fazl-la t ebed sultn olam her dem sen

140

LM 93 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ey Hud kimdr huzruda bulan sen keml Pes bulan sensin sendr nki hkm-ile keml Kim ola kim zt- mutlakdan seni mutlak bile Pes bilen sensin sendr nki kef-ile keml Kim ola kim hazreti derghna kulluk kla Pes klan sensin sendr nki fil-ile keml Kim ola tevhd hakkan zt zikr eyleye Eyleyen sensin sendr nki lutf-la keml Kim ola elfz- mandan kelm syleye Syleyen sensin sendr n lisn-la keml Kim ola kim enbiydan gstere bir mucizt Gsteren sensin sendr mucizt-la keml Kim ola kim evliydan halka ol burhn ola Pes olan sensin sendr n dell-ile keml Kim ola kim evliyn kapusnda bekleye Bekleden sensin sendr nki ak-la keml Kim ola crm hatdan nefsini thir kla Pes klan sensin sendr nki afv-la keml Kim ola kim gayr- hakdan saklaya dil mlkini Saklayan sensin sendr nki hfz-la keml Kim ola msivdan kurtara cn srrn Kurtaran sensin sendr nki srr-la keml Kim ola kim seyr-i maallh seyrine srr irgre rgren sensin sendr nki seyr-ile keml

93 1

B 70b, E 82, HP 24b, 63a. 1-7: B.

141

13

Kim ola mm Sinna lutf-la kahr eyleye Eyleyen sensin sendr kahr u lutf-la keml 94 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Ey keml issi cihnda ok-durur ehl-i keml Grmedm ben kimse aybn grmemek gibi keml Her ne kim zhir olur fil-i maallh gr Gayr grme her eyi sen ya cell ya ceml ferin ol ahsa kim aa hidyetden kapu Mazhar- cn- safdan ola dim bir keml Her meakkat kim grrsin ind-i hakdandur nzl Kahr u lutfu illetidr tutma sen dilde mell Sun-la yz gsteren ol Fil-i mutlak-durur Ehl-i hakk olan dimezler ibu szde ihtiml Gr vcdu hlini sen klma fka nazar Kankdur glib maglb u yemn hem iml rif-ise yek nazar kl leme mm Sinn Kimsen ahvline sen klma hergiz kl kl 95 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2

Ey dirig sen seni hep leme yaydu gl Byle her dem b-karr olmakda ne tuydu gl Geri ben senle yr oldum umaram zevk- yr Lik sen agyra uyarsn baa kydu gl

94 1 3 6 95

B 70b, E 126, HP 24b, 64a. issi: ehli B. ol: ol B. fa naar: naar fa B / andur lib malb: lib malb andur , HP, B. B 71a, E 71, HP 24b, 64a.

142

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Ben ne iklm hn neslindenem bilmez misin Sen bu mrm cevherin bir kem pula saydu gl Yr-la bili olursn terkine katlanmadu Ol hakkat yr terk idp nice dyd gl Gzlerem nefsi hevsnda kanat bulmadu Cn gds nimet-i aka neden toydu gl Zikr u tesbh u ibdet ugl- fillh itmege Hergiz egl-i fenda bitmedi kaydu gl Nefs-ile agyr olup gel cn-la yr ol bugn Ola kim def ola zulmet bulna aydu gl Ben drip derd-i yr nrna yansam direm Sen drip cehl-i zulmet ln geyd gl Halk iinde ehl-i rzam dey gaybet gzled hak katnda nin rzm hlatn soydu gl ugl- dny gelse pk merd olursn bi-emn ugl- ukbya nin tehr idp kyd gl nki sevd mridi irdna oldu revn Gel tefekkr kl ne telkin eyledi eyhi gl Pdih mlkine geld ikr avlamaga lm irfndan ne kesb itd kan saydu gl hak Tal mmini kalbi nazarghm didi Pdih beytine sen div neye koydu gl Derd-i yrdan gayrsndan frig olup dem-be-dem Ak-la el bir ideyd sen de nolaydu gl

3 4 7 10 13 14

ne: , HP / aydu: atdu B. yr-la: yd-la E. nefsile: nefsie B. b-emn: bet b-emn B (Bu nshada bet fazladan yazlm). beytine: milkine B / dv niye: dvi ne B, yd dv E. el bir ideyd: el braaydu E /nolaydu: ne uydu E (Bu nshada derkenarda beytin ikinci msranda bu kelimeler dier nshalarda geen ekliyledir).

143

15 16 17 18

Akl saa uydurunca akla sen uysa nola Oturup izzet bgnda hayme kuraydu gl Ben fln ibn-i flnam dimege hikmet nedr Gelmeden sen srr- insnsn ezel neyd gl Hey ne buldu aldanrsn d- sugr zevkna Duymadu zevkn meger sen ekber-i d gl Nie bir dem zevki n eylesn mm Sinn Nola bir dem skker-i hak cm sunaydu gl 96 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4 5 6 7

Gel ey akl- saf ehli nedr man sorarsa gel p ak arbndan bu tevhdi srerse gel Takn bu seyfi akvsn cihdl-ekberi ala Hicb- msivallha fen virp krarsa gel u sz kim sylene dilde msemms gerek elde Kitb mansin ala gl dersin sorarsa gel Dilimde sylenen ahbr hlimde kef olan esrr Saa malm idem an d lemden rarsa gel Gl emrzna kldan bulunmaz akl-la dermn Bu srra olmuam Lokmn eger merhem sararsa gel Ta u toprak tavfndan vef bulmad klar k kalbidr Kabe hac u umre iderse gel Delilim mrid-i kmil tanugum tevhd-i esm Gmna dmesn nefsi bu menzile irerse gel

16 96 3 4 5

flnam: fln E / dimege: dimekle , HP / nedr: neden E. B 72a, E 65, HP 25a, 65b. kim: ki E / sylene: sylenr B. sylenen: syleyen B / lemden rarsa: lemde ararsa irerse E. olmuam Lomn: Lomn olmuam E.

B,

lemde

144

8 9

Bugn vahdet ninndan har yerden cevb itme Lednni bahrn kn ki bir katre ararsa gel Sinn mm olup ski eline cm- ak ald Koyup nms ey zhid mey sohbet srerse gel 97

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Bugn bu ak iinde vicdnmz eksik degl Hudn kurb- ztnda seyrnmz eksik degl Bu ak haymesin ey h kuraldan old h dergh Yedi iklme hkm eyler sultnmz eksik degl Gelicek cezb-i Rabbn halldur k kan Virr dst yolna cn kurbnmz eksik degl Mahabbet erbetin her kim ierse kendden geer arb- ak n ider mestnmz eksik degl Kemlm vasfn isterse Muhammed Mustafdandur Veliler ire devr ider erknmz eksik degl Kodlar msivallh klurlar rz ol h ekilr dn gn turmaz krbnmz eksik degl Bu tevhdi msemmsn taleb klan bugn gelsn klar talban oynar ummnmz eksik degl Gelr ol bahr- mutlakdan lednn ilmini feyzi Dolar kalbe akar dilden irfnmz eksik degl Sinn mm bu meydna girelden h saf buld Bizm bu derdi iinde dermnmz eksik degl

8 9 97 1 2 3 4

gn: B. s: sa , HP, B. B 72b, E 126, HP 25b, 66a. bu: B. ey: ol E. cn: E. erbetin: bdesin B.

145

98 1 A gzi bir dem uyan Sen ey gl gel ey gl Mahabbet rengine boyan Sen ey gl gel ey gl Aldanma nefsi line Yap bu mrid eline resin ol dst iline Sen ey gl gel ey gl Tevhde dnder szi Dergha dnder yzi Pk eyley gr zi Sen ey gl gel ey gl Bilrsin bu cihn fni Senden evvel gelen kan Aka uladur bu cn Sen ey gl gel ey gl mm Sinn eydr saa Szm budur den soa evir yn hakdan yaa Sen ey gl gel ey gl 99 Ey gl togr git hakk yolna Erenleri grndan kma gel Dilerse maksdu ayn bulna Cihn nakna becid bakma gel Ne grdse evliyn yzinden le ayrlma anlaru izinden Hazer eyle sakn bls szinden Derghda nm verp yakma gel

98 3 99 1 2

B 73b, E 152, HP 25b, 66b. eyley gr: eyleye gr , HP. B 73b, E 61 ve 96, HP 25b, 66b. ak: dstu E (s. 61de). derghda: derghdan , HP / verp: vurup B.

146

Nie bir ben dey dav klasn Her ne iledse bir gn bulasn Szi togr syle mmin olasn Ylan gibi irdgi sokma gel limler ilm-ile erkn iderler klar lemi seyrn iderler rifler isyn pinhn iderler Grp iitdg ilp akma gel Yarn cennet kapular ala hakk rahmetleri halka sala Ola kim ekskleriden geile Kimsen suuna lakap takma gel Sular gibi agla asl zle F itme chile srr gizle Alaga meyl idp ummn gzle Dagluban her yaaya akma gel Bu dnyn yoklugna darlma Siek gibi ankebta sarlma Blbl olup glistndan ayrlma Aru gibi her iegi kokma gel

3 4 6 7

her: E / iledse: iled ise E / irdgi: irdkleri B / Ede 6. drtlkle yer deitirmi. ama: atma , HP. yaaya: cnibe B, E. aru: ar E (s. 96da).

147

Gre bu dnyy irkp dereni Anca bir satdur anu virn Lokma pk eyle ele gireni Hayvn gibi bogaza dkma gel mm Sinn eydr fndr cihn Anca bir kmiller olupdur nihn Bir adm trbda saa da mekn Bulunur imdi havdan bakma gel 100 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4

Harb- zikri sohbetinde cn hayrn eylegil almasun ek bir zde bagr biryn eylegil L diyen ill dimez evvel bazrda aladum Ger nasbi var ise illda seyrn eylegil Perdeler kat kat hicb old saa a gzi Asla irmek dilerse cn uryn eylegil sm-i zt feyz-i nehrinden suvardlar ehrini Kalmasun katre vcdu bahr- ummn eylegil

100 B 75a, E 67, HP 26a, 67b. 1 1-4. beyitler Ede yok (derkenar kelimesi de uymuyor, muhtemelen bir 2

sayfa eksik). ger: gel B.

148

5 6 7 8 9

Cehl ndn gayretinden kalma kaldur ba Ge bu sretden seni sen kmil insn eylegil Aka yr ol gel ber sen dst dmn alama Seyr-i fillh illerine merd cevln eylegil Zt- hakka dogr varan krbn ehlinden ol Olmasun yal iide yolu sn eylegil Tayyib thir olunca t ki kalbiden maraz Bekle sen Lokmn eigin derde dermn eylegil Ey Sinn mm mr harc itme nst ehline rifna yek nazar kl srr- pinhn eylegil MM 101 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5

Ey dirig klli rhatlar baa old harm Derd-i ak lekeri cn iklmin kld merm Nie bir yanup tutuursn ey cn u ciger Bir meded yok m sen bir derdie ola sen arm Bahr- ak mevci badan ad nidem h h cizem vreyem ben kancaru gidem varam Ey bu derde ugrayup hlim bilenden bir kii Virmed y Rab baa kim derdime dermn soram Derd-i ak crasndan bir kadah n eyledm Anu in h idp hasret odna yanaram

5 6 7 101 3 4

alma: B. illerine: illerinde B, illerinden E. krbn: krvn , HP. B 75b, E 46, HP 26a, 68a. Bar- a: Ak- dery E. y Rab: ey a E.

149

6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Gzm ya akar yand ciger biryn olup Ey Hud derdi kapusndan devsn umaram Y lh sen bilrsin hlimi ey Pdih Senden olmazsa inyet gayr kime yalvaram Bu frk- hasret iinde aceb ben b-nev Nie bir hdmet kluban y nie i baaram Yagma kld akl cn gli ak askeri Kancaru azm eyleyem y kancaru gidem varam Kalmam hayrn u sergerdn olup hayretdeyem Bilmezem bu mrg- sevdy ne yaa uuram Hecri od bkdi elif kaddimi dl eyledi Bilmezem bu arh elinden nice ba kurtaram n dridm rh iinde klmadu ey hak rev stedm bir hle hlda yola yolda aparam Senden har kimseden yokdur vef bildm bugn Aglayu geldm ki fazl kapusnda oturam Umaram kim ol habbi hurmeti-y-n n-gehn Bir nazar klup diyesin kim baa gel bi-ram Ey Hud senden Sinn mm temenn kldg Mrvetiden ol Resl bbna el kavuram 102 Filtn Filtn Filtn Filtn

Men Hudn tevhdi bgnda devlet ehliyem Hamd lillh ok kr ztnda vahdet ehliyem

umaram: isterem B. Yama ld: ld yama , HP, B / eyleyem: eyleyben E / y: E / gidem varam: varam soram E. 10 ayretdeyim: ayretde ben E / mur- sevdy ne: sevd kun ang E. 11 ar: ar B / ba: ba B. 12 ar: ayr B / aparam: ayaram B. 102 B 76b, E 69, HP 26b, 69a.
6 9

150

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Brekallh h tecell eyledi ol Pdih Mustafn vechini evkndan iret ehliyem H safdur sanatm Allhu alem kim bugn Hak Tal akn bgnda halvet ehliyem Ksmet evvel [ol] nasbin almayandan gizldr te-i ak-la pimi yah nimet ehliyem Mrid-i kmil ergndan mnevverdr cihn Pir azzim himmetinden nr- izzet ehliyem Tevhdi derysna bahr olan gelsn ber Ol Rahmi rahmeti nehrinde mrvet ehliyem Sund Lokmn kalb-i emrz devsn y Gan Derdl cnlara saldur ilm-i hikmet ehliyem d-i vasla irmeg-in illeghm erben d-i ekber hacc- ekber old nusret ehliyem k oldur maku evknda ser-gerdn ola Ak-la buldum veflar zge sohbet ehliyem Gn gibi dzr evkndan merref old cn Kalmad zulmet siyh hakka vuslat ehliyem hret nm shibidr alama mm Sinn Dem-be-dem dst eiginde nsdan uzlet ehliyem 103 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2

Glme yagan heme ilm irfndur benm Syledigi bu dilimi srr- Kurndur benm Genc mlm baglamam ben fen urganna Ger metmdan sorarsa drr mercndur benm

5 7 10 103

himmetinden: himmetinde B, HP, . alb-i emr: emr- albi , HP. ddr evndan: ev- drndan E. B 77b, E 90, HP 26b, 69b.

151

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Cn Ysufn satmaga geldm ki meydn ehrine Anu-in gevherimi kymeti cndur benm Virmezem kim kadrini bilmez ele bu lalimi Rzm kef eyledigim kbil-i ndur benm Ehl-i kli akl irmez kim ne bilsn srdgm Mustafdan Murtazdan yin erkndur benm Kalb-i emrz devs bbn mifthyam Pr stdm sorarsa bil ki Lokmndur benm Skyem meydna girdim ak elinden sundugum Ehl-i derd klar derdine dermndur benm Ayn- vuslat erbetidr kim benm n itdigim Anca k sohbetinde mest hayrndur benm Mevc turmaz sad hezrn drleri tara atar Gr vcdum katresini bahr- ummndur benm Fsk u ndn ne bilsn kim benm esrrm Yoluma bel baglayanlar bil ki merdndur benm Kim ki meydnmda bir cn virdise bi cn alur Bir bekdur kim fensz d u handndur benm Krbnm badur benm Aliyyl-Murtaz Menzilimi intihs Mustaf cndur benm Res-i mlmdan sorarsa kim bel-y derd-i ak Cnm dilencesi derd-ile devrndur benm D cihn nakna dil virmeyendr serveli erh idben syledigim kmil insndur benm Geri kim isyn- gayba kalmamdur her nefes ll cnm hayretinden dsta kurbndur benm

3 10 11 15

Cn Ysufn: Cn Ysufu , HP. benm: nedr E / bil ki merdndur: kim bile merdn B. virdise bi: virse yz bi E. iyn- ayba: iyn u aybda B.

152

16 17

h- firkatdan olupdur dil fen-ender-fen Halk iinde nm u rzm hke yeksndur benm Bu Sinn mm zafi yaras yanmak diler Anu-in kim bu cnm aka mihmndur benm 104 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Ey dirg yine benm old iim neyleyem Ak-la h old bu vre bam neyleyem N idelden cmn ak elinden bir kadeh h u efgn old etmeg-ile am neyleyem Gfil iken ngehn geldi bu sevd baa Ey muabbir nie tabr ola dm neyleyem Yagma kld bu vcdum mlkn derd-i Hud Klmad ass bu nefsn savam neyleyem Yedi dery c idben mevcini kld beyn Mahva irdi kim bu toprag-la dam neyleyem Cn bek iklmini evsfna ddi gider Ten vcdnda fen buld mersim neyleyem h ki bu derdi elinden yaraland yregim leme rsvy oluban told fm neyleyem Ey hakm kim bu derdime kaan dermn ola Y nice bir aksardur kanlu yam neyleyem Kfr mn nisbetinden el yudurd ak baa Anca kim artar hemn bagrmda bam neyleyem

104 1 3 4 7

B 78b, E 157, HP 27a, 70b. : yr E. ngehn: ngehn B / baa: bama B. savam: sava , HP. ki: kim B.

153

10

Bu Sinn mm hemie derd-i yre mbtel Ey dirg yok-durur bu yolda iim neyleyem 105 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Ey derd-i yr olan kii gr ben kim mihmnyam y h u zr olan ii derd ehlini dermnyam Geri sft- cism-ile bezer bu ten cismi ile ll ki mevc-i ism-ile ol Vhidi ummnyam Kenz-i kelmullh olan ak- nihn srrdur Syler dilim anu gibi irfn u ilmi knyam Harf hurfu haddine irmedi aklm ey zhid Bir noktadur aladgm der-htr- Furknyam Bezm-i elesti meyini mahmryam ben her nefes Evvelde cn mestnedr sanma ki ak- fnyam Cn u cihn terkini ol lutf-la kld rev smlem Mennnm bayrmn kurbnyam Eflna evsfna ugrar geer kerbnmuz Bi-hamdillh den soa tevhd-i zt insnyam Yedi ana tokuz ata on alt nesli aslyam On sekiz bi ehrim tamm cmlesini ben cnyam Havf u recn havzna nehr-i nihn old revn Kalmad ekkim zerrece ol Vhidi handnyam Msr diyr mlkme h oldugumda sicn olur Yokdur karrm hergizin ben Ysuf- Kennyam

105 1 3 4 5

B 79b, E 95, HP 27b, 71a. ii: kii , HP. gibi: bun , HP, B / irfn u ilmi: irfn ilmini , HP. Furnyam: urnyam E. mamryam: mamresiyem , HP, B / ben: , HP, B.

154

11 12 13

imdiki hlimden haber soranlara budur szm Tlibleridr hnesi ummn- ak knyam Nefsim degl syledgm rhum hldur didgm Bunda gelp ugradugum ol hm fermnyam Gr ak-la hem-rham terk-i bek terk-i cham Men lht- mrg-i ham sanma mm Sinnyam 106

1 2 3 4 5 6 7

Bugn ak bzrnda drr mercn satar dilim Yr cemli bgnda verd reyhn satar dilim Drt kitb asl ezel tevhd-i zt srrdur Dellllg degdi bize srr- Kurn satar dilim lem-i nst ehline yokdur benm beyim irm Ehl-i vahdet klara gizli irfn satar dilim hir zamn Lokmnyam gelsn beri derdin bilen Hikmet ilmine ireli derde dermn satar dilim Zann u gmndan kurtulan gelsn ehdet drna Alsun enel-hakdan haber kmil mn satar dilim Hzmet eiginden giren genc-i men evine Gelsn bugn attryam nr- Yezdn satar dilim mm Sinn eydr gelen kimdr baa mihmn olan Cn Ysufn kimdr alan Msra sultn satar dilim

11 12 106 2

B. hm: h- mlk B. B 80a, E 75, HP 27b, 72a. ezel: evvel , HP / degdi bize: bize degdi E.

155

107 klar Allh seni Grmek isterler Sultnm Sdklar saa cn Virmek isterler Sultnm Meydna komlar ba Akar gzlerini ya Dim nazara karu Turmak isterler Sultnm Tesbhi alm dillerin Saa virmi gllerin Sen visli gllerin Dirmek isterler Sultnm Bir dem seni gren gzler Her dem haylii gzler rp dergha yzler Srmek isterler Sultnm Ey bizi yokdan var iden Hb cemline yr iden Hasret bgn aradan Krmak isterler Sultnm Gtrse varlk zahmetin Getrse birlik vahdetin Srdan mukarreb sohbetin Kurmak isterler Sultnm Ak odna yana yana Ulaup nr- Sbhna Bi-nina l-mekna rmek isterler Sultnm Kalmaz k niyzndan Kaynayu gelr zinden Senden gayry gzinden Irmak isterler Sultnm

107 B 80b, E 150, HP 28a, 72b. 4 gren gzler: grenler B / her dem: dim , HP

156

mm Sinn hlini Ahmede irgr elini Srr-la zt yoln Sormak isterler Sultnm 108 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3

Yire gge ara krse sgmayan Sultn menem Cmle lemden mnezzeh zt ol Sbh menem Sanatm zerresinden cmle lem old var Hikmet-ile klli eyi var iden ol Hn menem Her kime sevsem sevilsem derde kldm mbtel Enbiylar evliylar srrna mihmn menem

8 ayry: ayrsn B. 108 B 81a, E 127, HP 28a, 73a. 2 ikmet-ile: ikmetimle E.

157

4 5 6 7 8 9 10

Knh-i ztm varlgndan kimseler virmez nin Bahr- mutlak l-teayyn haddi yok ummn menem Pdih- l-yezlem kimse bilmez srrm arh urup lemlere devr itdren devrn menem Mutuladum ben size ztm sftm vasfn Kul hvallh ehaddur okunan Kurn menem Ztm Allh ehaddur vasfm Allhs-samed Cins mislim yokdur so yaluz Deyyn menem Gizli degl gn gibi kreyem riflere Mnkiri glin pern eyleyen pinhn menem sler isyn idp ben dem-be-dem ihsn idp Rahm idp kullarm afv eyleyen Gufrn menem Ey Sinn mm benm cevr cefmdan gam yime A gz kaldur hicb derdlere dermn menem 109

1 2 3 4

Bir derdim var lemde bi dermn neylerem Bir cnnm var cnda yz bi cn neylerem Ben bu aka irelden dsta kurbndur cnm B-nindur meknm ben mekn neylerem Ben bu aka dmesem yanuban tutumasam Derd odnda pimesem ad u san neylerem ayrsndan el ekp istedgm derdidr Derdin virmezse baa d-cihn neylerem

4 5 109 1 2 3 4

Knh-i atm: Knh-i t , HP. lemlere: lemleri B. B 82a, E 149, HP 28a, 73b. bi: yek E / cnnm var: cnm vardur , HP / cnda: cnnda B. B-nindur meknm: B-nin u l-meknam B. odnda: odna , HP, B / ad u san: ad san E. Derdin virmezse: Virmezse derdin , HP, B.

158

5 6 7 8 9

Ben bu aka irince hayli zamn agladum Aradugum bulmuam n kalan neylerem Ben bu aka yr oldum hem bir ile bir oldum Hem Ms hem tr oldum len tern neylerem Gel old ben gfile ayn n kf-ile Dersi yrdan almam ilm-i fn neylerem Ben bu derde ugradum yoklug kr eyledm Hacc u zekt u sft armagan neylerem mm Sinn cn dim ak fermn Dir anu-in mn ben isyn neylerem

5 6 9

alan: fln , HP. hem bir ile bir: bir ile hem bir , HP, B. a: aa , HP / Dir: Vir , HP.

159

110 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 kam kevn mekn nakna dil virmezem Sdkam ry- zemni bendine bil virmezem Knt kenzi srrna n mahrem old cnmuz Zt- hakdan gayrya meyl-i mukbil virmezem D cihn mihnetinden gam yimezem yek nefes Dem-be-dem zikrim Hdur gayrya gl virmezem Varlgm ald benm yokluk ki bir var eyledi Yoklug yok vara irdm vara mazl virmezem Vridt pertevidr dilimi erh itdgi Sylerem szm ayn araya mkil virmezem Ak-la dzr in olmak fen fahrm-durur Zhd-ile glmn in mamre gl virmezem bls-i lan ider igv diler bula zafer Tevhidim siper olupdur dmna yol virmezem Ol hakkat blbline di beri gelsn beri Dst bgna bgbnem gayrya ben gl virmezem Dir Sinn mm okudum zikr-i kalbden sebak lm-i esrrdur szm kl ehline hl virmezem

110 B 82b, E 161, HP 28b, 74a. 4 benm: beni E. 8 Ol: Kim , HP, B / blbline: blbl-ise , HP, B / gelsn beri: gelsn

bugn , HP, B / bna: iline , HP, B / ayrya: ayra , HP, B / ben: , HP, E.

160

111 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 ka mrid olan yt- Kurn aladum rifi kalbinde her dem ilm irfn aladum Levh-i dilden d cihn nakn pk eyleyen Srrna klan tecell nr- Yezdn aladum Tevhd-i zt nin vasfna budur haber lm-i srdan yok eser ol bahr- ummn aladum On sekiz bi lemi gark eyleyen derd-i Hud Mkilt cmlesin ben aka sn aladum Syleyp syletdren ol Pdh- b-zevl Ehl-i irfn cevbn nutk- Rahmn aladum Drt kitb manisin kef eyleyen Hdur hemn L dimez kimse bu srra ill ndn aladum B-nin u l-mekn derysn gavvsna H saf geldi getrmek drr mercn aladum T ezel kl bel bzrn tccryam Kim bu srdan bey iderse kmil insn aladum Mridi irdna her kim ki menn diye N ider ol hzr elinden b- hayvn aladum Kim lednn ilmini derysna talmak diler Meskenetden ba getrmez hke yeksn aladum L-cerem bezm-i elesti meyine hammr olan T ebed ayuk degldr mest hayrn aladum Baht u devlet shibidr yek nazardan bir gren Ehl-i aka l diyen her kim ki eytn aladum Zhidi zhd riysetden riy kesb itdgin Ryet-i dzr sanma hr u glmn aladum

111 B 83a, E 127, HP 28b, 74b.

161

14 15 16 17

Tlibe matlb elinden mey-i vuslat n olur Blbl efgn her dem gl reyhn aladum Ol Muhammed Mustafdan ol Aliyyl-Murtaz Evliyn ser-firz r-i Yezdn aladum L fet ill Al l seyfe ill zlfikr Bu kelm mazhar n h- merdn aladum Sanmauz gayrya nkte eyleye mm Sinn Zikr olan cmlesin ben bende mihmn aladum

13

riysetden: riysndan , HP, B.

162

112 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Gel gr ah dst bgn handnyam handnyam Gitmek dilerse ol ili burhnyam burhnyam Dilimdedr zikr ad kalbimdedr fikr dd Varlgm ol mahv eyledi ummnyam ummnyam Sim kim ne maksdum ay gn degldr mabdum Ne emsyem ne kamer sbhnyam sbhnyam Akna bagldur bam akdur dim yoldam Ak-la ben d cihn sultnyam sultnyam Er yzinden irdm aa pr yzinden grdm an Dim kr ben ol dstu mihmnyam mihmnyam Ben iriince ol Hna kll varum old fen smlem kydum cna kurbnyam kurbnyam Nr- mahabbetden ezel sund bize ol L-yezl Gelsn bugn dertlleri dermnyam dermnyam L diyenler gftrma irmez benm esrrma Ol Vhid Ferd Ahad rahmnyam rahmnyam mm Sinn eydr inan gel szme tutma gmn imdi zamn iinde ben devrnyam devrnyam 113 1 Vasf- nihnmdan soran alsn haber nerde idm Var olmadan kevn mekn ol hla birde idm

112 1 3 4 6 7 8 9 113 1

B 84b, E 128, HP 29a, 75b. gr: , HP / dilerse: isterse B. Ne emsyem ne amer: Ne ems ne ameryem B. adur dim: a-durur dim B. Ben: Men E. L-yezl: Lem-yezel B. Aad: , HP. szme: szmi B. / ben: men E. B 85a, E 77, HP 29a, 76a. nihnmdan: nihdmdan , HP.

163

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Akl-la azm iden bua iremeye kala taa Nr- hakyk klmadn ilmullhda srda idm Bahr- zt mevci beni srdi kenra ak-la Zt- hakyk nrna geldm aceb yerde idm Evvel anu zt nr ak- ezel nr-la Yedi ismi nrn mye kldg esrrda idm Eflimi esrrdur syledigim alayana Yedi bi yl halvet sren kandildeki nrda idm Nr- mahabbet kaynad envr- mevc old revn Ol kandili t yzine arb inen derde idm Geldm cihna n dem cennete gnderdi Hudm Emrin sdum redd eyledm Serendibde zrda idm Ghi Nh oldum ghi Lt gh Ynus oldum gh Dvd brhm-ile bir zamn tede glzrda idm Bulsa kii dstdan bel mak gelp vef kla Kurtlar tenm iyneriken Eyyb-la zrda idm Yakb-la kldum fign Ysuf-la oldum revn ehr-i Msrda bey olan delll- bzrda idm Her bir neb geldi bile mihmn idm ben srrla s ile agdum gge Ms ile trda idm Geldi cihna Mustaf mirc idp buld saf Bende bile grdm vef hazretde nazarda idm Ben yrma cn virmege nara urup hallc-la aldum enel-Hak nevbetin Mansr ile drda idm Vuslat arbndan ip hayrn olan gelsn ber Toldurdum ak cmn geldm ol bahrda idm

2 4 7 9

iremeye: irmeye Ol B / lmadn: nrna B. nrn mye: mye nrn E / beytin 1. msra HPde yok. Geldm: Geldi , HP, E / eyledm: eyledi B. gelp: gelr B.

164

15 16

Ben deglem bun diyen ilhm- hakdur syleden Bir sr gelp nutk eyledi ben arada perde idm mm Sinn eydr bu cn klmaz ninda bir mekn Zr ki ol hma ben varmaga ikrrda idm

15 16

syleden: syleyen: E, B / Bir: Bu B. varmaa: varmada E.

165

114 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 B-meknm bunda ben sanman ki bnyz eyledm Bahr- mutlakdur meknm bunda pervz eyledm Ol hakkat bahrn pr-tb iden mevci benem Ak-la geldm cihna cisme talaz eyledm Ava sald ol hakkat hn ehbzyam Avladum bunda ikrm rdek kaz eyledm Cn Ysufn cha koydum bir zamn zr eyledm Hamd lillh zulmetinden nefsimi z eyledm B-niyzm lem-i kesret hevsndan bugn Vahdeti envr- zevkn ha niyz eyledm Hlime yr olmayan vkf degl esrrma Ak-la kim yr olursa talim-i rz eyledm Cn evgn, bam top eyledim derghna Ak meydnnda h alama nz eyledm Bir zamn glzr iinde hr elinden agladum Verd reyhnm bulnca h u feryz eyledm Bir zamn nefsi hevs kaplad cn iklmin togd ak fitb km yaz eyledm Pdih- L-yezli emini pervnesi Olmag-in glmi gayrya akmaz eyledm Dir Sinn mm bize lzm degl gayr mekn Mrg-i lhtem anu-n meskeni az eyledm 115 Filtn Filtn Filtn Filn
114 2 8 115

B 86a, E 129, HP 29b, 77a. benem: menem E. h: zr , HP, B (Ede kelimenin altnda zr da yer almaktadr). B 87a, E 150, HP 30a, 78a.

166

1 2 3 4 5 6 7

Ben glem pr-hr iinde blblm akdur benm Blblem agyr iinde hem glm akdur benm Cmle varm virmiem ak yolnda her nefes D cihn varlgndan tahslim akdur benm Srr-la ak iinde dst pinhn bulmuam Vsl- hak olmaga gizli yolum akdur benm Aka irmeyen cihnda hasmna bulmaz zafer Nefsi maglb eylemege hem lim akdur benm Tevhd-i efli aslndan bilen alar bun Aryam hem kudret-i hakdan balm akdur benm Dst cemlndan tecell vasfn syler bu dil Nev-bahram tze bitmi snblm akdur benm Siz gel mm Sinn alama lf gzf h- merdn srr vardur dldlm akdur benm 116 Bir dem ayrlmak istemez Cemliden gzm benm Hergiz ayrlmak istemez Eigiden yzm benm Mride uyan sevine rie vuslat avna rgrdi gl evine hl-la azzm benm Girdm vcdum iline rdm hviyyet gline Vasl- dstdur cn iline Her dem bahr yazum benm relden bahr yazna let-i lehv szna Mecnnlayn dst yzine

1 Ben: Men B. 116 B 87b, E 129, HP 30a, 78b. 1 Hergiz: Bir , HP / ayrlma: ayrl B.

167

Hayrn olur zm benm 5 Bu hidyet hakdan gelr Mnkir olanlar ne bilr Bua iren handn olur Ak nrdur sazum benm Kim ki hakkun zikrin okur Olmaysar hergiz hakr Hamd lillh dim kr T ebeddr zum benm Ey lemleri sultn Vasldan ayrma cn mm Sinn dir y ani Her dem budur szm benm 117 1 Sylemesem direm ill sylemeden geemedm Derd-i hvn-la klar toylamadan geemedm Sylemeni sylememek haznesini hsdur Ol hs olan hazneyi f itmeden geemedm Grdcegm bildcegm sylemesem direm ill Erenleri ahvln haylamadan geemedm Blbl irincek bahra sabr idemez turmaz dili Men isem ol vahdet glin yylamadan geemedm Hikmet-ile rifleri makmna irdi yolum Erenleri menzilini soylamadan geemedm Ehl-i hli haberidr ehl-i kle nimet olan Men hl-la hvn ehlini toylamadan geemedm

2 3 4 5 6

4 117 1 2

relden: ret: , HP / let-i: B / zm: gzm , HP. B 88a, E 129, HP 30b, 78b. ill: amm , HP. azneyi: azneye B /itmeden: eylemeden E, HP, / Beytin 2. msrann bir hecesi fazla

168

mm Sinn eydr zm sahlgdur bu szm klar irfn-la toylamadan geemedm

169

118 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 6 7 8 Enel-hak ad ebvbn bugn ol kenze dkknam Ne syler dile prtbn egeri nutk- insnam Hmyn kurd bu cisme iridi feyzi her isme Htb olund bu resme leyse ke-mislih sultnam Kemlt- sftumdur ki cmle halk olan mahlk Benm srrm mnezzehdr ne ins dv ve ne cnam Kelmm varlgndandur neblere olan inzl Hvallhllez diy okunan dilde Kurnam Yaratmazdan kamu halk eklm-i hakykda Habbim Mustaf nrn getrdm ce burhnam Keml-i kudretmden n yaratdum yerler gkler Meleklerim baa tesbh iderler Ferd Yezdnam Benm srrm kemldur ki dilde sylenen her dem Kimin zhir kimin btn kluram feyz-i Rahmnam Her eyn kemlt benm emrimdedr yeksn Eger kahrm eger lutfum bi-klli derde dermnam

118 B 88b, E 130, HP 30b, 79a. 1 ol: ben , HP, B / prtbn: prtbum B.

2
7

resm: resme E, , HP / ke-milih: ke-mil E, , HP. Kimin hir kimin: Kime hir kime B.

170

9 10 11 12 13 14 15 16 17

Baa fermn olan her dem klur tevhdime ikrr Klursa kancaru azmi znde aa mihmnam Eger mutlak vcdumdan getrsem leme katre Bi-klli mahv ola fn ki ol dery-y ummnam Ademden leme tartup kimin aup kimin rtp Bu eflm sarynda ki shib-yin erknam Kime kef itsem envrm olur fikrimde sergerdn ride blble karu alan vird-i reyhnam Hat ehli olan kimse hatsna hay itse Atlar kluram aa keremler kn gufrnam Kime fazlm klam ihsn olur fikrim ile hayrn Tola hikmet ile kalbi diline geldm irfnam Eger sugr eger kbr muhitam cmle mevcda Hezrn drl bi yzde grinen gzde seyrnam erkim yok nazrim yok Ehad Ferdim vezrim yok Bi-klli ibu mevcdt teavvz kldug hnam Sinn mm baa fermn olupdur eyledm hayrn Dilinde sylenen irfn hemn ol nr- Yezdnam

10 12 16

gtrsem: B. olur fikrimde sergerdn: ola fikrim-ile ayrn B / 12. beytin 2. msrandan 14. beytin 2. msrana kadar Bde yok. narim: vezrim , HP / vezrim: narim , HP / nam: cnam , HP.

171

119 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Haber soran baa dstdan an b-akl u cn buldum Terk eyledm akl u cn sr iinde ayn buldum C itdi dery-y vahdet kamu varlk fen buld Eser kalmad h benden cihet yok l-mekn buldum Yitirdm benligi anda gren grnen ol old u del toymam srdan direm kim b-nin buldum Bugn vicdnm zevkn eger dirsem beyn olmaz Dp vahdet deizine zm birlikde kn buldum Bugn bu dildeki esrr hemn dst varlgndandur Karr itmez htb eyler gr dstdan lisn buldum Tecellden tesellden geen bilr bu esrr rip zt- bahrnda aceb zevk- nihn buldum Eger nahv eger sarf olup erhi dile gelmez Hve hve makmnda ne sat ne zamn buldum Nihn old n ol vahdet ki grdm lemi kesret Men ol dstu frkndan gzm yan revn buldum rincek zt- mutlakda hemn dst olm idm ben geldm lem-i mlke yine mm Sinn buldum 120 Filtn Filtn Filtn Filn Ben baa yr oldugumca yr agyr bulmuam Baa agyr oldugumca an ben yr bulmuam Grmedm pervne ema vara biryn olmaya ema yakn vardugumca zmi nr bulmuam

1 2

119 1 2 7 9 120 1

B 89b, E 131, HP 31a, 80a. baa dstdan: dstdan baa E. benden: bende B. Hve hve: Ki ben H H B. mulada: mulaa B, muladan , HP. B 90a, E 131, HP 31a, 81a. Ben baa: Baa ben B.

172

3 4 5 6 7 8

Blbl irincek bahra derdi artar dem-be-dem Blbl artduka derdi bg glzr bulmuam Ten murdn terk idendr cn murdn avlayan Akl u cndan gedgmce srdan esrr bulmuam Aka fermn olmayanlar varlgndan gemedi Kim ki aka yr olursa dra ber-dr bulmuam Zhir btn kemlt Pdihdur beyn Btna gedm zhirden sun- Settr bulmuam L dimez ehl-i hidyet tevhdi irfnna Yra vuslat buldugumca h-la zr bulmuam Aka fermn oldugum ayb olmasun alayana Dir Sinn mm bu yolda ben azm-kr bulmuam

2 4

biryn: bir yr , HP. Ede 5. beyitle yer deitirmi.

173

121 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Remzimi fehm eylerise dilegil mimrlgm Cn gziyle gzlerise gr benm bzrlgm D cihn varn selb eyledm den soa Hak bilr olmaz hicb hakka benm ebrrlgm Cm- vahdet n idelden cnmuz mestnedr Anu-in her nefes oldur benm hummrlgm Gizli degl gn gibi kreyem gnden ayn Alamaz ndn olan imdi benm settrlgm Rzm bilmek dilerse var vardan gee gr Var varndan gemeyen grmez benm glzrlgm Gitdi zulmet gitdi kesret gitdi firkat aradan Bahr- ztdan nr- ztdur gr benm envrlgm Aka fermn oldugumdan hamd lillh ok kr Bahr- zta mahrem oldum kalmad agyrlgm Men meni mahv eyledm h kalmad benden eser Bahr- mutlak l-teayyn knh-i ztdur varlgm Dir Sinn mm vcdum aa bir kr-hnedr Ser gziyle grmeyen fehm eylemez dildrlgm NUN 122 Mefln Mefln Mefln Mefln Gel ey shib-men gr nazar feyz-i lhden Kulak tut cn-la dile haber feyz-i lhden

121 B 90b, E 132, HP 31b, 81b. 2 bilr: bilp , HP / benm: Ede btn beyitlerde menm. 6 tdur: atdan B / Beytin 2. msra ile 7. beytin 2.

msra

yer

deitirmi. 122 B 91a, E 43, HP 31b, 82a.

174

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Musaffdur bugn kalbim d lem m-cersndan Gl bir eye zamm olsa keser feyz-i lhden Eger sen ilmin isterse hakkat tevhd-i zt Gz a kl nazar gr ne togar feyz-i lhden Temmet an zikr itmek hemn ztna mahssdur Egeri klli zkirdr eser feyz-i lhden Muvahhiddr anu zt ebed hergiz karr itmez O zikri mevcidr envr szer feyz-i lhden Kaan kim bahr- mutlakdur bu zikri pertevi tolsa Gelr ol zt- nrna basar feyz-i lhden Pes andan zt- nrde klur tevhdine ikrr Hakyk iklmin kaplar gelr feyz-i lhden Hakyk lemi oldur klur mevci hezrn bi Fyz eyler ki her cinse bulur feyz-i lhden Hakyk intihsnda idindi kendye mahbb Habbinden klur her ey yazar feyz-i lhden Hakykda kamu insn bu tevhdi kemlidr Kimi mrsel kimi ekmel dzer feyz-i lhden Didi tlkyetinde H l-ilhe ill H Pes andan Ahmedi zt olur feyz-i lhden Ehadiyyetde n didi H l-ilhe ill H Hakkat-i mrseln anda olur feyz-i lhden Didi n vhdiyyetde H l-ilhe ill H Nebler gayr mrseller olur feyz-i lhden Bu nev-i hakkatlar olupdur ztna mazhar Velkin Mustaf ekber alur feyz-i lhden

2 6 7 10 11

eye: eyi E. bu: o B / muladur: muladan , HP. Pes: Bes E / t- nrde: t- nrden B / ilmin: lemi B. ayda: aydan , HP. Pes: Bes E.

175

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

Ehadiyyetde n didgi l-ilhe ill H Hakyk evliy anda olur feyz-i lhden Didi pes vhdiyyetde ki l-ilhe ill H Hakyk- mukarrebler olur feyz-i lhden Didi n hlkyyetde ki l-ilhe ill H Pes ebrr- hakyklar olur feyz-i lhden Bu nev-i hakkatlar olupdur vechine mazhar Velkin cmle hlince alur feyz-i lhden Kesilmez pertevi hergiz o bahr bir nefes ala Her ey her bir ism-ile umar feyz-i lhden Her ey mevcidr anu atar dery-y mutlakdan Kamu yer gk tolar ey bezer feyz-i lhden Yaratd evvel ar ki dzdi altna krs Kamu gkler olup tolb dner feyz-i lhden Bil kim bahr- mutlakdan bu tevhdi kemlt Zy alur ncm u ems kamer feyz-i lhden Ne kim var cmle mahlkt kamu andan alur kuvvet Melek cin div eger eytn beer feyz-i lhden Eger berren eger bahran n anu pertevindendr Deiz karndag mahlk kanar feyz-i lhden Sehb olur gge agar matar olur yere yagar Hayt bulur virr her ey semer feyz-i lhden Kimin sf cell eyler kimin sf ceml eyler Kamusndan bulur insn togar feyz-i lhden

15 16 17 18 22 23 24 25 26

B/ ill H: illallh , HP. B/ ill H: illallh , HP. ill H: illllh B, , HP / Pes: Bes E. aatlar: ayklar E. kemlt: kemldur , HP, B. alur: bulur , HP, B. eger baran: ve ger baran , HP / arnda: arndaki , HP, B. maar olur: maar olup E. oar: afer , HP, B / Bde 27. beyitle yer deitirmi.

176

27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37

Sekiz cennet mnevverdr mzeyyendr cemlinden Yedi tamu cellidr kzar feyz-i lhden Eger zhirde var taglar eger btnda var bglar Zhir btn akup aglar sular feyz-i lhden Uan kular esen yeller anu ismin okur diller Biten ezhr u snbller kokar feyz-i lhden Anu ismin soran kimse msemmdan bulur envr Muvahhid zkiri kalbi tolar feyz-i lhden Anudur izzet nusret hem oldur sni-i kudret Bu takdri kalem levha yazar feyz-i lhden Gider k yaz olur eyym yagar yagmur biter enm Gice gndz dner aham seher feyz-i lhden Hakyk ilini ismin didiler bazlar lht Amm andan tesidr gelr feyz-i lhden Dah andan tesine melek mrsel neb sgmaz Bua gre kys eyle yanar feyz-i lhden Anu srr mnezzehdr aa efkr u akl irmez Liykatnca rifler yazar feyz-i lhden Nie bi merd-i kmiller tamm cehd itse bi yllar Muhlen-der-muhlendr yeter feyz-i lhden Sinn mm bugn gavvs olup dery-y vahdetden Hakyk bahrn drrin dizer feyz-i lhden 123 lh cmleyi var iden sensin Yok iken her eyi var iden sensin

28 31 32 37 123 1

eger bnda: ve ger bnda , HP, B. tadri: tertbi E. yamur: yirden E. dizer: direr B. B 93b, E 73, HP 32b, 84a. cmleyi var iden: cmleyi yaradan B.

177

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Habbi nrn zt nrndan Var idp kende yr iden sensin rimez iie kimsen akl Felekde arh devvr iden sensin Bir dikende gl reyhn eyleyp evre kenrn pr-hr iden sensin Emrie fermndur sen kn fe-kn Nr Halle glzr iden sensin Eger zhirde ve eger btnda Sunuda seni settr iden sensin On sekiz bi lem old nikb Her birinde bir bzr iden sensin Dertl kullara dermn yitirp resiz kullara r iden sensin Ne lykdur saa kimse yol vara Dizra iltp nazar iden sensin Kullar aybn magfiret klup sm-i gufrn ikrr iden sensin Nru zysyla zulmet karasn Yuyup lemi envr iden sensin Kimin lim kimin bay kimin yohsul rifi srrn esrr iden sensin Sinn mm kulu aglar kapuda Nazar kl n an zr iden sensin 124

3 8 9 11 13 124

devr: devvr E. "re" kelimesi vezin gerei "r" okundu. Bu beytinden 135. iirin 4. beytine kadar Bde yok. arasn: siyahn , HP. n an: an n , HP. E 73, HP 32b, 84b.

178

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Aceb hayrn oldum aka uyaldan Yanup biryn oldum aka uyaldan Ne ass fark iderem ne ziyn Klli virn oldum aka uyaldan Sabr ideyin direm turmaz bu dilim Syler ozan oldum aka uyaldan Dklr bu dilden drr cevhir Gizli ummn oldum aka uyaldan Kim eydr usludur kim eydr del Halka seyrn oldum aka uyaldan Ud rhat ku mihnet uyand Derde dkkn oldum aka uyaldan lm-i hikmet-ile told vcdum Ayn- irfn oldum aka uyaldan Saldur nefesim ien ka b- hayvn oldum aka uyaldan mm Sinn eydr kalmad bir gam zge sultn oldum aka uyaldan 125 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3

Ak odna yandugumca rhatm budur hemn Artura derdimi hakdan hcetim budur hemn Bd- sab esdigince cnmz bulur saf Hasta vcduma her dem tkatm budur hemn Yedi tamu sekiz umakdan mberrym bugn n nasbim aka irdi ksmetim budur hemn

3 direm: dirin E. 125 E 132, HP 33a, 84b.

179

4 5 6 7

ns cinni yaradup hak kendye tat in yle bil hakkal-yakndan tatm budur hemn Zhid lutf ile var sen klmagl egri nazar T ezelden yana geldm detim budur hemn Knt kenzi mansinden dersimi hatm eyledm Drt kitb varlg-n yetim budur hemn Der Sinn mm bzergnam bzra gelmiem Mter olanlara alm satm budur hemn 126 Filtn Filtn Filtn Filn

Kes elin ey dil cihn klmasun ukb ziyn Kat it ukbn elin kim btn ola beyn Btndan gemeyince sr saa olmaz ayn hidim Kurn- azam kll men aleyh fn Bil sen kalbide hakdan gayr suret kalmaya Dil fen v ger bek nakna mil olmaya Berzah ili btnndan ge ki hil olmaya B-nin u l-mekn tahtnda bk kala cn Kasr u kubbe haymeni bilsem ki mimr nedr Cennet-i al v glmn ya timr nedr Cmlesi peyd-i ldan y bunu var nedr Kim ki bu srdan haber bilmez diye v-hasretn Zhid sen ilm-i hakk tevhdi irfnda gr Drr-i azam ister-ise haddi yok ummnda gr Ge bu sret nakn gel mani-i Kurnda gr Gr nedr asl- selmet gr nedr ayn- mn Bil eratla tarkat manev ahlkdur Marifetle y hakkat k ezvkdur rife ksmet olan Hdan anu tlkdur Menzili al v azam hem bulardur b-gmn

126 E 85, HP 33a, 85a. 2 be: ub , HP / il: l , HP. 4 ayn- mn: ayn- ayn , HP.

180

Gel bu kf u nnu ahkmn keml-i aka vir Hem bu dv cinni ahkmn ceml-i aka vir D cihn klli yemni imli aka vir Kancar kim azm klsa zhir olsun b-gmn Bil sen nda hakdan nzil old hel cez Sen iidp bu kelm kende tut kl cez On sekiz bi lemi ii musaff bil Hud Kim ki mirtnda bulmad an yok anda cn Cn u ba terk it ey dil sen de klardan ol Mustaf eri yolnda sapma sdklardan ol Vasf- tisadan fen bul sen dah yoklardan ol lm-i srdan l maallah bulasn vakt- zamn Okuram birdr an bil kul hvallhu ehad Hem musaff on sekiz bi lem Allhus-samed Kim bu srra mazhar olursa libs bir nemed Zhir btn kamudan frig-i kevn zamn Lem yelid kimdr an bild mi ol hayy Bek Ve lem yled kimse andan togmaysar mutlak Ve lem yekn leh kfven kimse irmez ol haka Ahaddur andan umar hep klli ey izz emn Hvce-i kevneyn olursa gel fen kl ihtiyr Kl kli kl hayli ak odyla nr nr lm-i tevhdi lednn manisinden eyle kr Kenz-i vahdet varlgndan gr nedr alup satan Cn gzini gzliginden zt- nefsi ara bul Men aref srrndadur nsa dev yara bil Aladusa bu rumz a gz ey ehl-i dil Ten dilinden klma gftr eyleyp h u fign Ey Hudy vahdeti bir haddi yok ummn-durur n bu srra mazhar olan kmil-i insn-durur Fazl- hakdan dirler aa shib-i irfn-durur

10

11

12

13

6 8 9 10

3. msra ve HPde u ekildedir: D cihn v yemini hem imli aa vir. Muaf eri: er-i Muaf E / apma: ma , HP. ouram: oudum HP. kimse andan omaysar: kimseden ol domayupdur , HP / umar hep: umarlar , HP.

181

Ey dirg ibu srdan toymad mm Sinn 127 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Derve b-cn gerekdr cna cnn isteyen Ehline fermn gerekdr ilm irfn isteyen Vridt u varlga irmek dilerse gel ber Zikr-i Hnu bahrna tal gevheristn isteyen Pdih inzl ider mi menzili olsa harb D cihndan el yusun ztnda seyrn isteyen Nie akar gr sular leyl nehr olup revn Yek-nefes rm ider mi bahr- ummn isteyen Mrg- blbl fignn grmemi ey b-basar Nie zr klmaya nr- glistn isteyen Glini ol yre virenler cefdan gam yimez Zehri n itmek gerekdr lutf u ihsn isteyen Btnmdur zhir old sylerem izhr idp yle bil kurbn gerekdr dsta mihmn isteyen Knt kenzi mazhar srrndan alsun dersini Okuyup hakkal-yakn yt- Kurn isteyen rifi nutk hvel-hakdur bel hakkal-yakn Cn kurbn eylesn n byle erkn isteyen Sebay seyr itmeyen srdan haber bilmez nedr Hzr-la yek-dem gerekdr b- hayvn isteyen lm hikmet bbn kr-hnesidr kalbimiz Dir Sinn mm kan derdine dermn isteyen

13 mahar: mihmn E. 127 E 132, HP 33b, 86b.

182

128 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Saldur ehl-i dermna bugn derd isteyen gelsn Cemli bgna yri girp verd isteyen gelsn Dzr zevk derdinden bam top old cn evgn Girp meydnna ak bugn merd isteyen gelsn ular kim rif-i billh komazlar dilde gayrullh Fen-ender-fendan so bek yurd isteyen gelsn relden fazl- Yezdn dilver eyledm cn Yaldup ak-la nefsi iin nerd isteyen gelsn Kan lemde bir dn ola kim yle merdne Virp akl virp cn hemn ferd isteyen gelsn Dzeldi ak u bnyd atarlar top kudretden Gep benlik saryndan ykup hurd isteyen gelsn Bugn hikmetde Lokmnam klam dil-dr in dil pk Nazar-gh olmaga kalbi aa vird isteyen gelsn Ben ol Burhn- aldan okdum hikmetin srr lh sanata irmi ki kird isteyen gelsn ki lem hevsndan selmetdr Sinn mm Bugn ak seher bd eser berd isteyen gelsn 129 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 Baa ak soran gelsn haber alsun kummdan Nicedr vasfn bilsn yakarsa bu atamdan Hakykda beni Allh yaratd ak-la evvel Anu-n bile gnderdi ayrlmayam batmdan

128 3 129 2

E 133, HP 34a, 87b. kim: , ki HP. E 134, HP 34a, 88a. Allh: evvel , HP / evvel: Allh , HP.

183

3 4 5 6 7 8 9 10 11

Akaram gh aglaram h ider gh aglaram Virr bu ak baa drl saflar ac yamdan Eger kl olsa hl eyler eger zehr olsa bal eyler Saldur nimet-i aka umarsa kim bu amdan Eger ak olmasa ey yr meni alm idi agyr Kimledr benm cengim bilr rif savamdan Bu ak kymeti olmaz iki lemde bulunmaz Baa lezzet olan oldur teayyndr gz kamdan Kaan nefsi hevsndan vcdum perde kaplarsa Bi-klli mahv ider bu ak komaz bir kur yamdan Grnmez sret ill meni terk eylemez asl Kaan baa ecel irse gtrseler firmdan lem toprak ola tenim ulaa aslna cnm Umaram ak eser vire ile toprak u tamdan ymet kopcak turam binem ak atna srem agram dst diyem varam ram sevdy bamdan Sinn mm bu ak-la nice sultn olur ala Dir menn ve saddekn bilen bu srr fmdan

3 5

ider: idp HP. benm: menm E.

184

130 1 Gl akdan gn buld Gep dny v ukbdan Fendan so fen buld Gep sevd-y ukbdan Ne meyl-i kl kl eyler Ne meyl-i kesb-i hl eyler Ne azm-i yr visl eyler Arnd cmle sevddan Gep evrd u ezkr Gep ebyt u er Gep envr u esrr Hals old muammdan Eliyle kendini tutd Bu ak bahrna atd Tamm gark oluban gitdi Eser kalmad isndan Ne syler dilde ak syler Ne yaylar cnda ak yaylar Ne boylar srda ak boylar Bu esm-i msemmdan Acebdr bu ak hli Gh gama ugradur yol Ghi blbl eyler dili Okur dersin tecelldan Geh klur yavlak fakir B-re v hr u hakir Geh olur dst-la bir Grinr h teselldan Geh eyler havv v dem Girp cennetde nran dem Ki olmaya gussa v gam Olup sf musaffdan

130 E 134, HP 34b, 88b.

185

Yidrr gh bir dne Olup derghda b-gne Atarlar berr-i yabana Dker gz ya huzndan Nbvvetde ider gh Nh Dzp gemi olur merh Ki dni klan mensh Ki gark eyleye derydan Sinn mm yri sen var Bu rz eyleme izhr Bu tevhde den ey yr Okur bu dersi ihfdan 131

10

11

1 2 3 4 5 6 7

k olan kii dim dstu yoln dze tursun klara tan eyleyen mn evin boza tursun Sabr id mnkir tna bilmez ne gelr bana Eb Cehil kuyusn cehd eyleyp kaza tursun Bu gn kendi hlin bilen oldur varup menzil alan le bakup yolda kalan yol erine gze tursun Bir Tarya kulluk iden togr gider dst iline udur budur diyen tgi yoldan kup aza tursun Buld bulan man yzin kesb eyleyp irf zin Gel di chil ilmi yzin okusun hem yaza tursun Mride gl virmeyen meydna togr girmeyen Hlin anda gre yarn bugn bunda bize tursun Hakk gerek sevenleri ak odna girenleri Nin budur anlaru kalbi yanup sza tursun

ey yr: B, HP, (E'de ey yr kelimesinin altnda da yer alyor). 131 E 135, HP 34b, 89b. 4 Bir: Bil , HP.
11

186

8 9 10 11 12 13

Yidi tamu ne eydr ki yaka bile yanmlar Ak teine yanmayan yanacagn seze tursun Derd stine derd isteyen bil oldur merd isteyen Blbl olup verd isteyen gzden gep yaza tursun Gereklere iren kii dst ayn gren kii Ama bu srr ndna ferd ekp geze tursun Kim ki ha lyk ola irki gide sf kala Kl olmaga tarkat potasnda sza tursun Gerek k dst bgnda kevser arbn n ider Nefsini gamnda gezen mercimegin sze tursun Hak kalbine ilhm ider anu in syler dili mm Sinn sr ilinde grdcegin yaza tursun 132 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4 5 6

Gel ey cnn ilinden cn gz a uyhudan uyan Aceb gaflet arbndan nie bir olasn hayrn Yedrmidr saa nefsi bunu mekr tamndan Aceb bu dr- dnyda nie bir olasn sekrn Gel ey gfil kan akl tefekkr kl kan fikri Ola kim asl- aldan irie derdie dermn Diye Allh ki bir silkin erenler yolna bir gn erse vahdeti cmn olasn t ebed sultn Eger benden haber sorsa hakyk ehrine vardum Var anda bir ulu sultn senle dst-m her n Saa ok drl armagan benmle eyledi irsl Getrdm saa ol dstdan teberrk lal-ile mercn

132 E 83, HP 35a, 90a. 1 nie bir olasn: olasn nie bir E.

187

7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

Dah saa selm itdi benmle h kelm itdi Didi tiz gelsn u bunda anudur bu ulu meydn Oturmasn ki turmasn an avlamasn agyr Gzetmesin ki bir dne tutar fak nite kim tayrn Uyup bir ulu kerbna yolumda pehlevn olsun Tutarlarsa harmiler iderler kahr-la yeksn eratda tarkatda kulaguzlar idp irsl An bunda getrmeye temmet eyledm burhn Eger adm dile alsa yol togr baa gelse Ganyem rahmetim okdur iderven lutf-la ihsn Didi ol dr- mihnetde karr eylemesin asl Ki zr kpri stinde kimesne eylemez evtn Ayrmasn zin benden evirmesin yzin benden Ki bende saklayam an ki hergiz bulmaya dmn Dah her ne ki virdimse aa anda emnetdr Benmdr sanmasn lkin iderven hkmine fermn Yalmasn bazrnda ki merd olsun ikrnda Hner klsun nazrmda benm yolumda virsn cn D lemden gzr klsun ne kim grse hazer klsun Gelp vahdet sarynda kurulsun t ebed eyvn Dah byle hezrn bi terahhumlar ed kld Velkin bu dilim ksr akl irmez klam tibyn Gel ey tlib eger sen de taleb kldusa ol h O Sultn frkndan klasn her seher efgn resin kmil insna koyasn ba meydna Gerek kim kyasn cna ola kim bulna ol Hn

10 13 14

eratda: eratla HP / ulauzlar: ulavuz . zin: szin E. aa anda emnetdr: emnetdr aa anda , HP.

188

20 21 22

Gel ey miskn-i b-re nin uyarsn agyre Seni vasl eylemez yre takarsa boynua urgn lh cmle cizdr sen yoluda bu kullar Gel olmaya eger senden kimesne bula m Rahmn Sinn mm kulu senden diler her dem bula ihsn Anu-n kalbine ilhm idersin f olur irfn 133 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Vasl rev kl ey Hud ol knt kenzullh in Cn yolua olsun fed ol ayn- ztullh in Evvel kamudan adn den kodu bnydn zzetine izzet idp sevd habbullh in Senden at bizden hat byle kuruld ibtid Afv it bizm hatmz dem safiyyullh in syn deizinden bizi kurtar anu hurmetine Evvel aa kldu nect Nh- Neciyyullh in Deryy varlkdan hals eyle anu akna kim Batn- balkda zikr iden Ynus Reslullh in Hzr idgi b- hayt klara hcet degl Vasl meyinden sun bize hzr- Nebiyyullh in Firkat nr-y-la cnlarn gyndrme ey Pdih Gster zt glzrn dostu Hallullh in Hsn-i cemliden cd olanlardan klma bizi Salma ebed hzn itmege Yakb hznullh in Hsn-i cihn kimseye kalmaz bek bell beyn Hsn-i bekdan kl nasb Ysuf hsnullh in

21 Gel: Ger , HP. 133 E 135, HP 35b, 91b. 7 nr-y-la: od-y-la , HP.

189

10 11 12 13

Tecell zt pertevi varlk tagn klsun fen A len tern perdesin Ms Kelmullh in Geri mcerred pk idi kald sem- snde Cmle hicb sen ger s-y Rhullh in Hurmetine hurm et bizi kurbetine kurb et bize Knh-i zta mahrem olan Ahmed Reslullh in ler Sinn mm hat nin hatya yz tuta Gelsn diy hakdan at ol feyz- fazlullh in

11

sen: pes , HP.

190

134 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ey Hud vasldan ayru baa seyrn olmasun Vahdeti meyinden ayru b- hayvn olmasun Ak- derdi kevserinden vir baa b- hayt Vahdeti evkndan ayru baa hayrn olmasun Zhidi zhdi beni die kurbn eylemez Gzime mrid grinen ayn- eytn olmasun bidi fikri ibdet limi ilm amel Evvel hr baa senden gayr mihmn olmasun Sal vcdum iklmine evvel ak mih-terin Glm tahtnda senden gayr sultn olmasun Cn dirg olmaz bel drnda ber-dr eylese Tek enel-hak menzilinden gayr meydn olmasun Her kii bir bahre gavvs old bir mercn satar Hayreti bahrndan har baa ummn olmasun Ey cefsn yrn gzine srme ekmeyen Key sakn derdim didg ayn- dermn olmasun n hayli hayme old zhir btn baa Derd-i ak hrkasndan gayr sybn olmasun Dilde zikri hlde fikri cnma virdi zy Hsn envrndan har mh- tbn olmasun Cn tuyaldan by- vasl kalmad artuk rec Glme gelen glden gayr reyhn olmasun Ol habbi Mustaf devrinde pervz eyledm Derdimi dermn bundan gayr devrn olmasun

134 E 136, HP 36a, 92a, B 94a. 1 b- ayvn: b- revn , HP.

1-3 - B.

191

13

n Sinn mm murdn buld dirler br vir Gl yzden r nikb kimse yalan olmasun 135 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5

Y lh vir dimga dile zikri lezzetin Syledkce ciz it gayr kelm kesretin Y lh kalbe inzl eyle fikri lezzetin Gayr eyden ekmesin gl tefekkr zahmetin Y lh kl rev rh-la nefsi vahdetin Adle irgr btn ilinde kovalar iddetin Y lh Ahmed Mahmd Muhammed Mustaf Hurmeti-y-n kl myesser srr- zt vuslatn Y lh bu Sinn mm temenn kldug Hazretiden istemez ill ki yokluk devletin

135 B 94b, E 137, HP 36a, 93a.

192

136 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 Devlet imi kiiye bu dnyede zahmet dinen Kesret imi kiiye bu dnyede mihnet dinen Sen bu mihnetden kaarsa varlg terk eyle gel Uzlet imi kiiye bu dnyede vahdet dinen Vahdet-i bk gerekse mri zyi itme gel Fursat imi kiiye bu dnyede rahmet dinen Ey gl ge bu cihn izzetinden frig ol fet imi kiiye bu dnyede hret dinen Hak resli Fahr- lem fakr-la fahr eyledi Tat imi kiiye bu dnyede nimet dinen Dr- dny bir misfir-hnedr bell beyn Sklet imi kiiye bu dnyede zinet dinen Ey Sinn mm kamu varlk olur hr fen Vuslat imi kiiye bu dnyede sohbet dinen

136 3 4 7

B 95a, E 137, HP 36b, 93b. gerekse: herkese HP / yi: HP. cihn: dnyn B. Sinn: B.

193

137 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 Y lh ak elinden olmadum bir kez emn Agladup her gh ghi akdur gzm nemin Key zafem kapua geldm garbem key hakr resin senden umaram ibu zahm merhemin Bende benlik kalmad hep cmlesi kld firr Bu gl mlkin hals itdi yud r nmusn Hasret nr- harreti beni kld zaf Fazla bel bagladum kaldum y Rabbel-lemn Sen hidyet kl bu yolda cn u ba olsun fed Hurmetine kurbetine sdkul-vadl-emn Ey Hudy senden artuk hlikm yok b-gmn bu resm-ile ki her bir derdime sensin zamn Nieler eydr ki dny nieler eydr bek Bu Sinn mm heme dyim Allh dir hemn

137 B 95b, E 160, HP 36b, 94a. 4 asret : asreti B / beni: meni B. 6 artu: ar , HP, B.

194

138 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ey bize tan eyleyen gr merd-i meydnam bugn Hamd lillh ok kr hem kmil insnam bugn Yedi deryda yunaldan kalmad isynmz Tevhd-i zta irelden afv u gufrnam bugn Meskenet bbnda geri hke yeksnam vel Cn gziyle bak gresin srr- sultnam bugn Biz fen-ender-fen oldugumuz ta gelmesn Mrid-i kmil yzinden vasl- sbhnam bugn Bilmeyen bilmez hak Peygamberi bize ne ta Ehl-i irfn akna ben ehl-i irfnam bugn Zum- btl zmresinden alama klar Mustafdan Murtazdan shib-erknam bugn Ten gziyle grmeg-ile kimse bilmez hlimiz Meger ol hak bildire kim cnlara cnam bugn Glmzde gayr eyden kalmad hergiz bek Hak Tal sevgsinden aka mihmnam bugn Nr- Yezdna irelden garka vard akl u cn Dir Sinn mm acyib bahr- ummnam bugn

138 B 96a, E 137, HP 36b, 94a. 3 srr- sulnam: al- sulnam , HP.

195

139 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 Rehberim mrid-i kmildr ne gam agyrdan Hak didm n-hak diyben dnmezem ikrrdan Var varn klsun teberrk diyben remz eylemi Hi dirg olsun m cn ba virmege dildrdan Akl u cndan gayr evvel nesi var klar An dah dsta virmek yeg degl mi vardan Kimdr ol meydn- aka cn virp ba oynayan Nice klur daviyi ol gemeyen znnrdan Tuymayan inn enellhdan enel-hakdan haber Yer mi ol mirs bugn habll-metn-i drdan Sylemek lzm degldr geri irfn ehline ll bu sr ksmet olmudur ezel bzrdan Gel fergat hrkasn gey eyleme kimseye dak Ey Sinn mm gee gr dav-i esrrdan

139 B 96b, E 138, HP 37a, 95a. 2 ba: B.

196

VV 140 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Zikrimiz esrr- Hakdur cnmz hayrn- H Fikrimiz bzr- Hakdur bagrmz biryn- H Kalbimi ihy iden ol Pdih- L-yezl Glmz mimr- Hakdur katremiz ummn- H Dersi Hakdan grmeyen bilmez bizm gftarmz Dersimiz envr- Hakdur srrmz seyrn- H Tevhd-i zt- lhni kemlin sylerz Szimiz ahbr- Hakdur zmz mihmn- H Dnye v ukb hevsn terk iden gelsn beri Azmimiz dildr- Hakdur derdimiz dermn- H Drt kitb manisin kef eyledk hakkal-yakn Sunumuz ol kr- Hakdur kefimiz ol hn- H Evliyn enbiyn menzilinden al haber Cnmz ber-dr- Hakdur olmuz mestn- H Fakr iinde fahra irdk gayr gitdi aradan Seyrimiz dzr- Hakdur vaslmz vicdn- H htiyr elden gidicek neylesn mm Sinn Varmz ol var- Hakdur nutkumuz irfn- H 141 Dilinde zkiri her dem Sen zikri degl mi H Dilinde kiri her dem Sen kr degl mi H Geen nefsi harbndan aan dny serbndan

140 B 97a, E 138, HP 37a, 95a. 7 Evliyn enbiyn: Enbiyn evliyn , HP. 141 B 97b, E 37, HP 37a, 96a.

197

en vasl arbndan Sen bekri degl mi H 3 Gezerken kim ki tunda Cemli grse dinde alur m akl banda Sen sekri degl mi H Olan sevd-la pr-gam Dker ghi gzinden nem Hayliden gelen her dem Sen fikri degl mi H Sinn mm yakar cn Diler kim bulasn Hn Yoluda baglayan an Sen mekri degl mi H

198

142 1 klar ol dst iline Gerler H diy diy Zhir btn dst yoluna Uarlar H diy diy Srerler ismi hsn Silerler kalbi psn lm-i ledn mansn Aarlar H diy diy Tolar kalbe ilm irfn Sabr idemez olur bu cn Gelr dile drr mercn Saarlar H diy diy Kim ki k olur ha rir ol yzi mha ki cihnda Allha aarlar H diy diy Yanar yrekde tei Oulmaz bagrn ba Gzlerinden kanlu ya Saarlar H diy diy

142 2 3 5

B 98a, E 94, HP 37b, 96a. aarlar: saarlar E. saarlar: aarlar E. barn ba: yrek yaras E.

199

Nefsi hakk-la dst olur Cn safdan mest olur Libs hrka pst olur Bierler H diy diy Gel ey gfil uyan sen de Mahabbet var-sa cnda arb- selsebl anda erler H diy diy erler nrdan arb Terk ider gaflet-i hvb Hl-ile cmle hicb Geerler H diy diy mm Sinn syler bun Ak odna yanar cn Tevhd-i zt- insn Seerler H diy diy 143 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4 5

Budur hakdan ne istersem diyem y H turam Hudn lutfna irsem diyem y H irem y H har yire nefes virmek nasb eylemese y Rab Eger ka yl mr srsem diyem y H srem y H Eger bahr u eger berde eger zhir eger srda Giceler yatup uyursam diyem y H grem y H Eger shhat olam zinde eger zahmet ola tende Neye irsem ki ben bunda diyem y H irem y H Kaan dny saryndan bekya azm idem y Rab Ecel irp sefer klsam diyem y H varam y H

143 B 98b, E 79, HP 37b, 96b. 2 ar: Ayr , HP. 5 idem: idp B.

200

6 7 8 9 10 11

Yunup thir ola cismim namzm kla klar Varuban kabrime girsem diyem y H girem y H Kaan kim nefh ola rhum irie kesb cismine Gzmi auban grsem diyem y H grem y H Gelp Mnker Nekir anda baa bir bir sul itse Ben anlara haber virsem diyem y H virem y H Kymet kopcak yirden derile cmle mahlkt Trbm silkben tursam diyem y H turam y H Srilp lemi halk derile mahere cmle Ben anda her kimi grsem diyem y H soram y H Varup bir menzile benden sorarlarsa ne kesb itd Turup anda haber virsem diyem y H virem y H

6 7 11

Yunup: Yuyup , HP / hir ola: hir olan , HP. itse: lsa E. Varup bir: Varam her , HP, B.

201

12 13 14 15 16 17

Eger hayr eger erri getrdilerse mzna Koyup gzine tartarsam diyem y H koram y H Srta ugra dirlerse varam bir gez diyem Allh nyet birle geersem diyem y H varam y H Yryem ar altna nazar eyle dise y Rab Hayli anda gzlersem diyem y H grem y H Mahabbeti yanar cnda karar itmez ebed sensiz Varuban cennete girsem diyem y H girem y H Dzr zevkn srr bulnmaz iki lemde Ki cennet halkn grsem diyem y H soram y H Sinn mm umar senden ki zt hakk-n y Rab Sen dvna irsem diyem y H turam y H 144 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4 5

Haber virsin bize lem cn u dil eydr ill H Nedendr gr bu sulim cn u dil eydr ill H Ezel ksmet bazrnda virldi cna Mevldan Ne gkcek geldi bu flm cn u dil eydr ill H Karr kalmad cn lednn ilmini zevkn Tuyaldan byledr hlim cn u dil eydr ill H Ninm b-nin old meknm b-mekn old Ne kald ceng cidlm cn u dil eydr ill H Acebleme beni billh elimde ihtiyrm yok Beerden gitdi kemlm cn u dil eydr ill H

12 14 144 2 5

B/ oram: varam E. grem: varam E. B 99b, E 66, HP 38a, 97b. Mevldan: bu ldan , HP. kemlm: gmnm B.

202

6 7 8 9 10 11 12 13

Cemli bgn verdi beni hayrn ider her dem Unutdum gayr eglim cn u dil eydr ill H Okunan zikri envr gelr her dem olur ilhm Hemn oldur satam alam cn u dil eydr ill H Makm- zhd takvn cevbn dilemez semim Ne srdur ibu eflim cn u dil eydr ill H Didi nefsim ki bu yanmak hner degl gz a bak Baa igv ider zlim cn u dil eydr ill H Gelr vuslat yili her dem yrekde alur yara Baa agyr olur lm cn u dil eydr ill H Harbt ehliyem varm fen-ender-fen old Ne bilem var m emslim cn u dil eydr ill H Bize mrid-i kmilden virildi nimeti hs Ne akdur skker balm cn u dil eydr ill H Sinn mm kan kanda grenler bir haber virsin Ne meyl-i mlk ne mlm cn u dil eydr ill H 145

1 2 3

Bahr- mutlak kuyam konuumdan iler Ol hmn iiyem iniimden iler Bahr- zt pertevi atd meni ak-la Sefer idp aslma dnmden iler Zt hvn-y-la anda toylad meni ol h Nimet-i aka bunda sunuumdan iler

Cemli: Cemli , HP / Ede beytin 2. msra ile 7. beytin 2. msra yer deitirmi. 7 Ounan: Okunur , HP. 9 ki: B / yanma: yanmal B. 11 var ne: var m , HP, B. 12 Ne: Ki B. 13 virsin: vire E. 145 B 101b, E 139, HP 38b, 99b. 2 meni: beni B. 3 vnyla: nryla.
6

203

4 5 6 7

Drt kitb aslna rif idm anda men Bunda gelp mride dnmdan iler Anu-in kanmazam vuslatn meyine N iderem teneyem kanmdan iler Dzrn emine pervneyem dem-be-dem Yanaram sr alur yanmdan iler mm Sinn dir im ezeldr dst-la Bugn bu ii so sanumdan iler H 146 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4 5 6 7

Ey izzi kemlt bek buld habbullh Bi-hamdillh seni kld kamu derde tabb Allh Didi hak na lev lk sen-n halk olup eflk Semvt ar u krs hk berr bahr ems mh Ne varsa iki cihnda saa eyledi hak bende Ki cmle eref lemde ki sensin makbl-i dergh Saa gnderdi Br zt didiler aa hls ad Anu birligini isbt idp didi kul hvallh klaru klurlar yd idinp ismii evrd Okurlar ismii Ahmed Muhammed bni Abdillh Ey cevherleri kn zafler derdi dermn Nie medh eyleyem seni ki meddh ola Allh Didi medh eyleyp ol hak saa n vez-zuh mutlak Bua kdir dilim ancak ki haksn y Reslallh

7 146 3 5 6

dir: bu B. B 102a, E 39, HP 39a, 99b. eyledi a: a eyledi B. ismii: Mamd u , HP, B. seni: an E.

204

8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Ki sensin dni derc iden salt farz u bor iden Semvta urc iden tutup Rabba azm-i rh n ol hakka yakn oldu selm virp selm aldu Ki toksn bi kelm kldu cevbndan olup gh rid kbe kavseyne diled mmeti yine Pes andan oldu ev edn ki h buldu bek billh Saa Allh habbim dir ki bu ahkm var sr Beni kullarma bildr benem kamuya secde-gh Oluban yol kulavuz koyup togr yola bizi Did magbn ider sizi klu bu dnyeden ikrh Did bir agulu baldur bua barmak banan zldur Hak zikri ulu yoldur dilizden koma her gh Eb Bekir mer Osmn erat mlkine sultn Velkin ol Al arslan olup her srra hem-rh Velyet shibi haydar kermet bahrdur yek-ser Hakikat srrna esrr an kldu h l-rh Hatice mahremi old Ftma kadrii bildi Nislara ef old ey yzi gl aln mh Alup dizide birini pp gzinde birini Dimid kurretl-ayn Hasan ile hseyin h Gzler bile yannda gelp Kerbel linde ehdet buluban anda bekya dutdlar n rh Frk bagrm taglar gl rz klup aglar Anu hulkn beyn eyler kimine erh idp errh Gtr bu gafleti gzden efat umaram sizden Kamu ahbba bizden selm olsun sen ey h

9 10 16 17

oldu: geld E. buldu: ldu E. ey: o , HP. gzinde: gzinden B

205

21 22 23 24 25 26

Acyib ehl-i znnram elinden nefsimi zram Ki dergha nie varam meger seni klam penh Buyurdu bir lisnda hads-i kuds iinde Klursa tevbe kim bunda klur an muf Allh Ki ben baa zulm kldum ne iledm ise bildm Tapua yalvaru geldm gzm aglar yzm siyh u gzler kim seni gzler u diller kim seni diller Yolua terk-i cn eyler ne ml u mlk izz ch Gl viren o sultna ne klsun ba-la cna Kabl olursa kurbna Sinn mm olur vallh Hudy dilerem senden kerem kl lutf u ihsndan Alcak cnm tenden aa kurbn di y Allh!

24

25 26

gzler kim: gzlerim B / diller kim: dillerim B / diller: syler , HP / Yolua: Yoluda , HP, B / terk-i cn: cn terk , HP. lsun: alsun B. cnm: cnmz B / aa: an B.

206

147 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 erat shibi sultn tarkat shibi merdn Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh Marifet shibi merdn hakkat shibi sultn Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh Bu nefsim zulmeti okdan beni dr eyledi hakdan Hals eyle bu duzakdan elim tut ddm ayakdan nyet erbetin hakdan yetidr bahr- mutlakdan Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh Kurd gzlerimde ya eridi cigerimde ba Dridi bende ok kulma yrdi cismime ata Sridi yirlere yz ba keremler eyle ey srda Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh Akup her yaa aglaram suum bildm aglaram Cnm h-la daglaram ki irfn-la yaglaram imi imdi saglaram mdim hakka baglaram Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh Elim bodur yzm kara nice varam ben ol yra Zebn olmuam agyra anu-n oldum vra Meger sizden ola ra ola bende bu yara Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh

147 B 103b, E 139, HP 39b, 101b. 3 Sridi: Srpdr B. 4 yalaram: balaram B.

207

Be-hakk- kalb-i arullh be-hakk- kalb-i beytullh Be-hakk- kalb-i kenzullh be-hakk- rh- vaslullh Be-hakk- srr- ehlullh be-hakk- nr- vechullh Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh Nazar kld size Allh nazar klu bize billh Dinilsn dilde zikrullh bulunsun cnda vaslullh Olam bunda fen fillh bulam anda bek billh Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh Bu derde eylez dermn ki t mkil ola sn Sizdr lutf-la ihsn sizdr devr iden devrn Zaf old kat bu cn be-hakk- yet-i Kurn Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh Sinn mm helk old ki yoldan kd zl old zi hem b-mecl old dah b-perr bl old Ki mri pyiml old bkldi kadd dl old Meded kl y veliyyallh efat y Reslallh 148

Meded Allah saa sundum elimi Bizi gzel Muhammedden ayrma Gayr kime arz ideym hlimi Bizi gzel Muhammedden ayrma

7 8 148 1

valullh: falullh B / anda: bunda , HP. eylez: eylegil B. B 105a, E 155, HP 40a, 102b. ideym: ideyin , HP.

208

Geri kim gnhm bahrna taldum ll ki cizem b-re kaldum Silem kapua yalvaru geldm Bizi gzel Muhammedden ayrma Ey keremler kn gan Cellim brhme did dstum Hallim Zhirde btnda oldur dellim Bizi gzel Muhammedden ayrma Gster cemlini bize grelm Ayag tozna yzler srelm Kabl it cnmz kurbn virelm Bizi gzel Muhammedden ayrma Geri kim katda karadur yzm ll ki fazla bagladum zm Cmle yrenlere budur niyzum Bizi gzel Muhammedden ayrma Ol dem ol srfl sr urncak Silkinp topragum ri turncak Blk blk divna varncak Bizi gzel Muhammedden ayrma

3 4 5

oldur: budur E, odur B. bize: biz de B. Geri kim: Gerekdr B / atda: aretide E / ki: B / baladum: balayupdur B, baldur , HP / yrenlere: yrnlara HP, ardeler-le E / niyzm: szm E. dem: gn , HP, B / ol srfil: srfili , HP / urunca: urunca B / opraum: opran , HP / ri urnca: alup durnca , HP / urnca: urnca B / varnca: varnca B.

209

Primi himmeti yoldan rmasun Melekleri gelp haber sormasun Srt mzn gzm grmesn Bizi gzel Muhammedden ayrma sler azb-la gamlarnda Mminler saf-y-la demlerinde Hazre-i Kuds makmlarnda Bizi gzel Muhammedden ayrma Nola bizi gan klsa fakrken Ttler kumrlar tp akrken er-Rahmn[] sresini okurken Bizi gzel Muhammedden ayrma Furkn okuyup adug vaktn arben tahr idgi vaktn zzet hicbn gedgi vaktn Bizi gzel Muhammedden ayrma Eb Bekir mer Osmn Alni Burhndur anlar slm yoln Hurmetine Mevlm cmle velni Bizi gzel Muhammedden ayrma Enbiy evliy ka kkine Mest olalar anberine mkine mm hseyini kan akna Bizi gzel Muhammedden ayrma mm Sinn bun syler gmnsz Niderler cesedi iinde cnsz Gr v cennet ki gerekmez ansz Bizi gzel Muhammedden ayrma 149

10

11

12

13

7 8 12 13

Primi himmeti yoldan: Bir kimse himmeti bundan E / Melekleri: Mnker Nekir B. are-i uds: aretl-uds B. a: ar HP / olalar: olurlar HP / mgine: miskine , HP. bun syler: syler bun , B, syler szi HP / ki: HP / cennet ki: cenneti B / gerekmez ansz: gerekmez bize ansz HP / gzel: ol dst HP.

210

Gel Allh diyelm Grelm neyler Allh Mrvetine kyelm Grelm neyler Allh Adn alalum dile Blbl olalum gle Allh diyelm hele Grelm neyler Allh Gndz sim olalum Gice kim olalum Zikre dim olalum Grelm neyler Allh Hak diyelm hepisin Ykmayalum yapusn Bekleyelm kapusn Grelm neyler Allh

149 B 106a, E 56, HP 40a, 103a.

1 6

"Mrvvetine" vezin gerei "mrvet" okundu. umagr: umalum E.

211

Bir gn bundan gile Ol hazrete su-ile Umaruz kim geile Grelm neyler Allh Ko bugni yarn Dnyn bzrn Umagr dzrn Grelm neyler Allh mm Sinn yol budur Syleyene dil budur Evvel hr bil Hdur Grelm neyler Allh 150 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4 5 6

Sen zt klur rz gl aglar akar ey h Frkdan gzm ya geh kanlar dker ey h Konar derdi gelr cna yanar m yan pervne Aceb bu hasreti beni nie bir dem yakar ey h Gelr ak tutar meydn baa lem olur zindn Konar bamda bir sevd beni alur satar ey h Ki hayret bahr c eyler beni ol demde n eyler Der cnm ol ummna kenrndan kar ey h Tolar kalb srr- envrdan gelr ilhm alur srdan Gl mlkinde cn dili muammlar atar ey h Yaknam did u benden yaknsn bilmiem benden Ya bu hasret ya bu firkat gelr nerden biter ey h

150 1 2 3 4 5 6

B 106b, E 53, HP 40b, 103b. anlar: alar , HP, E. onar: Gelr B / gelr: onar B. bamda: bama B. ayret: , HP / ol: ol B / Ede 5. beyitle yer deitirmi olar alb srr-: olarsa albe B. u benden: u sende , HP, u senden B.

212

Sinn mmye bir dermn eger irmezse ztdan Nicitsn neylesn nitsn azbdur eker ey h 151 Kerem eyle mrvet eyle Beni benden al pdih Gel bu cna kurbet eyle Cmle vrm sil pdih Ak odna yana yana Hep varm eyle fen Ulu minnet budur cna Dilde mihmn ol pdih Hasretiden olup deli turmaz ter cn blbli Almad hsn gli Bir dem nazar kl pdih Gstermese yol kaan Kimdr saa perde geen Fazl imi bildm aan Senden yaa yol pdih Kim ki yoluda ser koya Kendyi ol yoga saya Cn dimg lezzet tuya Vasl vire bal pdih Her kim saa togr gider Haylii cnda gder Dim ad tekrr ider Syler seni dil pdih Kimi gler handn olur Kime cihn zindn olur Her kiiye senden olur

151 1 3 4 5

B 107a, E 140, HP 40b, 104a. "Mrvvet" vezin gerei "mrvet" okundu. olup: olur , HP. yaa: saa , B, baa HP / geen: eken B. val vire: valdan vir , HP.

213

Drl drl hl pdih 8 Hazretiden ayr den Hasret-ile bagr bien Nice alur akl aan Bu yolda menzil pdih mm Sinn yanar nra Diler kim ire sen yra Eger sen klmazsa re Neylesn bir kul pdih

214

152 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 6 7 lh lem iinde saa yol togr kim vara Eger sen klmasa dermn if bulur m ol yara lh biz hat klduk bilrz yolda yalduk Dnben kapua geldk bizi sen virme agyra lh server-i lem habbi Mustaf hakk Yaluz koma yoluda iridr bizi ol yra lh cmle mahlkt sen emridedr yeksn Eger sen klmasa ihsn kalurlar klli b-re lh cism-i insn dah nefs dil cn Msahhar eyle derdile yanalum ak-la nra lh sen kime fazl iderse vasla burhn inde kalmaya noksn ki senden ire kim yara Sinn mm sen her dem kapuda zr u sergerdn Ya senden gayr bir kimse klar m derdine re 153 1 2 3 4 Ey lemleri h bir nazar klsa n'ola Biz sni gnh defterin silse n'ola ok drdm dil evi m-sivdan arnmaz Aceb ey Pdih lutf-la tolsa n'ola Geri ksthlkdur dirsz davet eylemek Ey keremleri kn fazl-la gelse n'ola ciz kaldum neyleyem hlim kime syleyem Y Rabbi sen merhamet lekeri salsa n'ola

152 1 153 4

B 107b, E 140, HP 40b, 104b. ol: ol , HP. B 108a, E 78, HP 41a, 105a. lim: derdim , HP, B.

215

5 6 7 8 9 10 11 12 13

Cnm delllda gezer satmaga geldm bugn Ey Msr h Kenn, Ysufu alsan n'ola Hr iinde gl diy h iderdm dem-be-dem Ben garbce bble karu bir glse n'ola Sundum saa elimi ben yaldum yolum Ey alabm dn baa tabln alsa n'ola Kuldan hatlar gerek senden at y Alim Bu erkn- neferi bendee bulsa n'ola Geri isynm yzi rahmetie old kap ntikmn Ahmedi nr ile delse n'ola Evvel bize bu cn Azrl hd virmedi Ey cn viren gine sen kend alsa n'ola Bir gl bir cnm var sen baa vir diyen ok Ey cn issi sen alsa aceb sevilse n'ola Sen zt grmegi rencime if dirler Aceb grsem tansam nikbn alsa n'ola Hb ceml grmege aglar ey hm sen mm Sinn gzi yan silse n'ola 154 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2

Zeh izzetl cn oldur ola vaslnda mestne Zeh devletl gz oldur tecell nrna kana Zeh tt v tarrlar anu skkeri bgnda Bulurlar lezzet-i bki akrlar karu dstne

6 8 9 10 11 154 2

bir: B. alar gerek: a y alm B. delse: dolsa HP. Beytin 2. msra Bde yok. Beytin 1. msra Bde yok. B 109a, E 141, HP 41a, 105b. dstne: mestne B.

216

3 4 5 6 7

u blbller kim terler cemli nrna karu u kumrlar ki dst dirler virrler cn cnna u fzllar kim otura olup envra mstagrak u klar kim okurlar gz aup zt- irfna Kurla meclis-i mestn ki dst kendi ola sk Sunulup mey-i vahdetler ier k- merdne Ne bilem ki o gn ol h neler ihsn idiserdr Ki ol bir tc- izzetdr deger mi degme insna Kerem kl sen nasb eyle Sinn mmye ey Mevl Ki ol dvn- lde tura bylece dvna 155 Mevlm ak meydnna Yanmaga geldk yanmaga p ak arbn Kanmaga geldk kanmaga Akdur sag iden sayry Akdur bir iden ayruy sm-i ztla gayry Yemege geldk yemege Baladum ak ban Gr mnkirleri tan Evvelden ii son Sanmaga geldk sanmaga Bindird ak atna andurdu ak erbetine Varup lik ztna Konmaga geldk konmaga Okudum ak kitbn Feth itdm enel-hak bbn Senden irci htbn
E 56, HP 41b, 106a. geldk yanmaa: dnmege geldk dnmege E. beyitten sonradr. beyitten sonradr.

155 1 3 4

B 109b, yanmaa Ede 4. Ede 1.

217

mege geldk mege

218

Kim irdi ak huldna Bakmaz akeye altuna Ak cenh altna Simege geldk simege mm Sinn aka yrdur Anu-n gayrdan drdur D cihn bize agyrdur Dnmege geldk dnmege 156 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7 8

Ey cihna dil viren azmi kan Rahmna Pdihdan habersiz gel beri dn Hna nki ol yar-la evvel ahd peymn eyled Ey klan ahdi fen kavli kan peymna Seni insn eyledm diy ger ol Pdih Andan artuga gl virmek der mi na Ger sen anu ak derdin ba tc itmed Ehl-i erkndan habersiz hayf ola erkna A gz kaldur hicb gayrdan, gel gayrete Yd olasn bili iken sen ebed mihmna D cihn terk idenler aka mihmn oldlar Gel ikr eyle sen anu derdine dermna Gel fendan fen ol kim ziyn itmeyesin Ryet-i hak grine yed sen seyrna M-sivdan rhn pk eyleyen sdklar Himmeti bahrna tal kim iresin ummna

6 Kim irdi: Urayan , HP, B / bamaz: almaz , HP, B. 156 B 110a, E 141, HP 41b, 106b. 4 ve HPde 6. beyitten sonradr.

219

Ey Sinn mm kamer devrinde devrn eyledik rmeye zulmet hicbndan kalan devrna 157 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Devlet anudur ki menn diye irdma Hm ider hr u melik mnkir u murtdma Lutfn kahrnda pinhn eyledi ol pdih Derdini dermn virpdr hma ferydma Kfr zulmet kapladuka bu vcdum mlkini Tevhd-i zt nr irgrdi adl u ddma Aka fermn olmasun gr ey ikrn yalan Grmedi ak belsn hayf ola ol deme Kim bilr virse haber kim yandran kimdr beni Bilmezem ben kendi elimden mi yandum odma Mride dil virmeyince bulmad kalb-i selm Ak-la yur kalbini zkir klan evrdma Dst cemli emini pervnesiyem her nefes L dimezse gel ber zhid benm mutdma Ak gr srran vcdum bir imret eyledi B-nin u l-mekn evk gelr bnydma Srr- Ahmed haccn beytin ziyret kld cn Grdgm eydr mbrek haccuz medma Kint rifne seyr idenlerden recm Alayan bu remzi rahmet okusun stdma

9 157 5 6 9

icbndan: icbnda E. B 110b, E 142, HP 41b, 107a. odma: odna , HP. yur: srr- , HP, E. Srr-: Srran B.

220

11

sm-i azam b-nin u l-mekn ehrindedr ehr-i Elmal Sinn mm okurlar adma 158

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Blbl mekn gller iinde Kargalar tmez blbller iinde Ber gel nefsii bilmek dilerse Nedr gstereyin hller iinde Vcdu mlkine cevln iderse Yoln gredeyin yollar iinde Erenler her kime klsa bir nazar Sylenr irfn diller iinde Gelp bu tevhdime dil virenler Misl-i dn olur kullar iinde Tarkat ptesinde kl olmayan Yek pla degmez ehiller iinde k olan kii ak dadn Bulmaz skker ballar iinde Hakkat bgn blbllerin gr Seyr ider envr gller iinde Velyet tahtna sultn olanlar Yrrler hrka v llar iinde Bu srra irdgm hlim sorarsa Ba kodum bir zamn yollar iinde mm Sinn eydr Erogl dirler smine eyhimi iller iinde 159

158 B 111a, E 142, HP 42a, 108a. 1 Blbl: Mnkiri , HP, B. 11 iller: diller B.

221

lh dilerem senden Bize lutf u ihsn eyle r ak arbn Bizi mest hayrn eyle Al gitsn gafleti benden Ref-i hicb eyle cndan ki cihn sevgsinden Soyup bizi uryn eyle Yolda itme n ile Saa mnkir kii ile Yakup ak tei ile Bagrmz biryn eyle Yoluma yoldalar eyle Hlime hldalar eyle lh dervler eyle Dizr seyrn eyle Ben saknmazam bu cn Tek bulsunlar bunlar seni Var imdi mm Sinn Yollarna kurbn eyle 160

1 2

Ey dil nazar eyle gel bu cihna Nie bir zr idersin yana yana Melmet kisvetin geyd baa Dem-be-dem ak-la oldu revne

159 5 160 2

B 111b, E 143, HP 42a, 108a. bunlar: anlar , HP / Var: Gel , HP. B 112a, E 155, HP 42b, 108b. kisvetin: kisvesin E.

222

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

Yakdu vcdum klhn eyled Fen virmek dilersin cism cna ciz kaldum vreyem lh Ne klam ki bu dil akdan usana Gl bir kim fen kim bek ister klar yanmaga geldi cihna Nemdr benm cism ten neme gerek Himmet eyle iriem bi-nine Mlm bm cnm kurbn yolna Kim ki beni irgre l-mekna Kim bilr kim nedr sevdigm benm Bana gelmi gerekdr inana Derde ugramayan neyler tabibi Kulmadur diyben syler yabana Halk- lem hlin bizden sorarsa Ddiler ka zann u gmna Ger nebdr ger veldr ger ged Her birine bulurlar bir bahne Makbl- hakk olan merdd- halkdur stemezler an imdi zamne Mridinden gayr yire bir nazar Klmaz k olan olur dvne Ak-la mride virdi varn zhir btn kim ki irdi cnne Cmle murdn sen vir lh Kim ki du kla mm Sinna

4 8

ki: kim B. sevdigm benm: benm sevdigm , HP, B.

223

161 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ey cevhir isteyen gel kna irdi cn yine Cn iinde gr nie cnna irdi cn yine Ol enel-hak drn seyr eyleyp Mansrlayn Kalmad sabr gidp kurbna irdi cn yine Ysufu hsn-i haylinde iken Yakblayn Msr iline h olan sultna irdi cn yine Mevci turmaz sad hezrn drleri tara atar Kalmad benden eser ummna irdi cn yine Hamd lillh ok kr maksduma irdm bugn B-nin u l-mekn pinhna irdi cn yine Ey kelmullh mnkir l diyp olma ak Knt kenzi srrna mihmna irdi cn yine Kendi rhumdan size nefh eyledm diyen ayn Kalmad ekkim [ki] H ol hna irdi cn yine Ak iinde kalmad sabra vcdu tkat Tevhdi esrrna hayrna irdi cn yine Bu Sinn mm zafi terk idp old revn Azm idp sr iline Rahmna irdi cn yine 162 1 2 Sr hms pervz idp srrullha irdi yine Mahabbeti niyz idp akullha irdi yine Hakkat nihyeti neydgini bilmek in Kod cn akl gli ilmullha irdi yine

161 B 112b, E 162, HP 42b, 109a. 6 kelmullh: kelmullha , HP. 162 B 113a, E 58, HP 43a, 109b.

224

3 4 5 6 7 8 9 10 11

Marifeti lbbidr bu kmil insn gdsdur Alar-sa muammy sarfullha irdi yine Her kemli lezzetini hakkatn anda bulup Terk idp gayr varlg kefullha irdi yine Nr- siyh neydgin alayanadur szmz zzim cellim didgi zllullha irdi yine Dilimdeki ism-i zt msemmsdur grdgm Be vallhi innursa hvallha irdi yine Ben bu srr sylemekden sylemesem h yeg-idi htiyrm elde degl mahvullha irdi yine Ser gziyle grenlere ok degldr szm benm Aydan gnden ayn old srrullha irdi yine Zt- hakyk didgm hakkat esfelidr Srdan te sr denilen kenzullha irdi yine Nr- am menziline konup gen ayn bilr Grmeyene gmn gelr nrullha irdi yine mm Sinn eydr bu sr vuslatn pertevidr Syledgm acebleme vaslullha irdi yine 163 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2

Zhid var atma ta ol ki Beytullh ola Ykma anu kapusn ol evde kim Allh ola Geri zhir gz-ile grd fen-ender-fen Gfil olma btn gr knt kenzullh ola

4 7 8 163 1 2

kemli: kelm B. Ben: Men B / bu srr: szmi , HP, bu szi B / : hem B. gziyle: gzinden E. E 49, HP 43a, 110a. ol: ol , HP. gr: ol , HP.

225

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Ehl-i ak dilerise vasfn bir zerre gel Sylemezdm ibu rz ill iznullh ola yle bil irmeyiserdr ayag tozna el Ehl-i derdi ak elinden nki fazlullh ola Mnkir olma srr- veche a gz bak sen de gr k hayrn iden tevhd-i ztullh ola Ehl-i irfn cevbn sanmauz efsnedr Cn gzinden grilen hatm-i kelmullh ola Vridt- zikr-i kalbdr aa ilhm olan Cn dilinden syleyen bize htbullh ola Hs-la hs olmaga hlis ere irmek gerek Girben seyrn idesin kalbi arullh ola Zhidi gftrn fehm eyledm kll rec k her kavli fili hasbeten lillh ola Cn ilinden cmn sund bize cn- saf Cra n idevz cn habibullh ola Kim ne bilsn zhirinde n grinen hrka l Ehl-i derdi belki srr ceng-i fazlullh ola lm-i hikmet ehline syle lednn terkbin Cn ilinden grilen fehm eyle srrullh ola Ey Sinn mm ne bilsn srr- remzi ehl-i zevk Dersi illdan okurlar rif-i billh ola 164 Filtn Filtn Filtn Filn

ill inullh: l degl ill B, E. syleyen: sylenen , HP / bize: ayn- , HP. Crai: Cray , HP / idevz cn: itdren cna , HP. n grinen: kim dinen , HP / ceng-i falullh: seyr-i maallh B,HP,. 13 srr- remzi ehl-i ev: remzii ehl-i ev , HP / ourlar: our bir , HP. 164 B 114a, E 50, HP 43b, 111a.
3 7 10 11

226

1 2 3 4 5 6 7

limi ilmi gerekdr ilm irfn stine rifi srr gerekdr ar- Rahmn stine ka hakkal-yakndan grinr tevhd-i zt Slike seyrn gerekdr hr u glmn stine D cihn deyyrn ahvldur erh itdgm Tlibe Rahmn gerekdr cna cnn stine Kmil insn kemln sylerin alayana Himmet burhn gerekdr kmil insn stine Fahrdur klar mak elinden yaras Derdine dermn gerekdr hkm-i Lokmn stine Hakka btl hnesinden gemeyen dem nedr ka evtn gerekdr ayn- imn stine Ey Sinn mm sen srr ha mahrem-durur rmege merdn gerekdr ama ndn stine

1 2 4

ilm: fehm , HP, B. aal-yandan: aynel-yandan , HP, B. sylerin: sylerem , HP, B.

227

165 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Gel beri srr- kermet isteyen hl stine Bize hakdan gr ne izzet alur fl stine Gelmiz kl beldan ztn zikr itmege Meylimiz yokdur bizm hi gayr aml stine Biz eratla hakkat bahrn gavvsyuz Gitmedk hakdur yolumuz gayr akvl stine Aladuk mansb- dny bg- tedr edd Hamd lillh konmaduk ol bend-i agll stine Aka virdk biz cihn hretin hem izzetin hretimiz yok bizm bu dnyede ml stine Kim ki btn leminde geydi ak hilatn stemez gayr libs lemde bir l stine Zhirimiz pr-fendur btnmz pr-bek Biz deglz hak yolnda gayr ahvl stine Kisvemiz hurf- demdr kermet mazhar Nak ider stdlarmz mm elif dl stine Ey Hud lutf eyle sen mm Sinn yoln Bagla ak zenciriyle gitmesn l stine 166 Filtn Filtn Filtn Filn Zhid gel aka yr ol maksdu mesrr ise Ak elinden tevbekr ol menzili maksr ise

165 B 114b, E 58, HP 43b, 111b. 2 Beytin 2. msra Ede yledir: Biz deglz a yolnda ayr- aml 4 5 8 166

stine. Bde 5. beyitle yer deitirmi. hem: ve E / bizm: B. B. B 51b, E 87, HP 44a, 45b. maad: metinde madu, vezin gerei byle okundu.

228

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Aka hem-rh olmayanlar bulmaysardur hals Len tern perdesinden Msi gr tr ise Zhid akl sen bu srr gh eylemez Kfire tan eyleme ger ak-la mamr ise Zr aka kfr mn hil olmaz yle bil Cmle lem ger hicb- nr ger tennr ise G iderse vasfn dile deizden katrece Mstemi ol bir nefes gel syleyem mazr ise Geri ak vasf iderse nie bi yllar tamm erh olunmaz, cmle lem ktibi mestr ise Ak degl mi nr- cmi var iden bil ibtid Geri hakk knh-i zt l-teayyn nr ise Ak degl mi nr- cmiden klan ar bin Geri Hlik kudretinden sni mestr ise Ak degl mi nr- ar eyleyen krs sem Geri kim ems kamer cmle ncm pr-nr ise Ak degl mi berr bahri zhir iden ne ki var Baz makbl baz geri ybis mahcr ise Ak degl mi on sekiz bi lemi sermyesi Geri yerler gkler ehli hikmete manzr ise Ak degl mi kim sekiz cennt zeyn iden tamm Geri hakk kullarna rahmeti meksr ise Ak degl mi yedi tamu nrn iden pr-azb Yaksar hakka Nebye aka kim menkr ise

3 4 5 8 9 10 12

al sen bu srr: bu srra sen al E. kfr mn: kfri mn E / icb- nr ger tennr ise: icb ger nur tennr ise de B. arece: atre-ve E. udretinden: udretinde . ems amer: emsi amer E. berr bahri: berri bari E / ybis macr: ybisi macr E. cennt: cenneti E / mekr: mekr , B.

229

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

Ak degl mi kenz-i mahfi ayn iden ezel Ger Muhammed mazhar- zt musavver nr ise Ak degl mi hurmetine zhir iden Ahmedi Enbiy mrselni cmlesi pr-nr ise Ak degl mi enbiy mrselni hurmeti Ger nebdr ger veldr her ne kim mehr ise Ak degl mi asl- ebrr u mukarreb gayr ns Klli ey hep tkatnca Hlika mekr ise Ak degl mi demi bir nie yz yl agladan Mustafn hurmetine ger su magfr ise Ak degl mi te bunca drl sanat greden Geri Cebrl vesle izn-i hak destr ise Ak degl mi Eyyb derde giriftr eyleyen Geri zikri dem-be-dem hem messeniyez-zurr ise Ak degl mi Yakbu gzlerini kan eyleyen Geri Ysuf hasretinden cigeri tennr ise Ak degl mi Ysuf Kenna sultn eyleyen Geri takdr-i Hud-y Kdir u Gayr ise Ak degl mi kim klan anu assn ejdeh Geri kim Ms bin mrn- Kelm-i tr ise Ak degl mi meyyiti s deminden hay klan Geri kim mazhar- kudret maden-i mehr ise

13 17 18 20 21 22 23 24

yasar: yaar ise B. kll ey: B. ger su: geri kim . dem-be-dem: B. eyleyen: aladan , HP, B. Ysuf Kenna: Ysuf- Kenn , HP / tadir-i : emr iden E. kim: B; Ms: B / ejdeh: ejderh B / Ms bin mrn-: bn mrn B, mrn- Ms E. s deminden: s bn Meryem E.

230

25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36

Ak degl mi evvel hr Mustafn devleti Geri anu hurmetine klli ey mefhr ise Ak degl mi hak klan eri srt- mstekm Geri [kim] vech-i Muhammedden beri mazhr ise Ak degl mi Mustafy yre vuslat bulduran Geri peyk-ile Huds vahdete okur ise Ak degl mi Mustafy kbe kavseyn eyleyen Geri ev edn arbndan sr mahmr ise Ak degl mi Murtazy r-i Yezdn eyleyen Geri kim evvel Resle vhidn min nr ise Ak degl mi yir yzine nzil iden drt kitb Biri Tevrt ncl Furkn ger Zebr ise Ak degl mi her Nebden gsteren bir mucizt Geri Hlik hlkatnda kbiliyyet kor ise Ak degl mi tlibi bir mride kul eyleyen Bb- hakdan geri hk-i pyine yz srise Ak degl mi Leylye Mecnn mecnn eyleyen Geri kim anu haylinden yol zre tur ise Ak degl mi cn-verler grben Abdrezzk Geri yri yarasnden zr- b-huzr ise Ak degl mi Ferhd zr-la taglar deldgi Ger irni hasretinden h idp darb ursa Ak degl mi kim Zleyhn zin nr eyleyen Geri Yakb ogl Ysuf arada mezbr ise

26 28 30 32 34 36

B / a: ay E / r- msteim: rul-msteim E. Beytin 2. msra Bde sa tarafa kma yaplarak yazlm. Biri Tevrt ncl Furn ger: Biri Tevrt biri ncl biri Furn ger B. Bb- adan: Bb- Hadur B, HP, . grben: grdiren E. mezbr: mekr B.

231

37 38 39 40 41

Ak degl mi k evk-la ber-dr eyleyen Geri Bagdd enel-hak syleyen Mansr ise Ak degl mi ancalaru zhirin vrn iden Geri kim btn bins ak-la mamr ise Ak degl mi k hem srr-la sultn iden Geri halk- lem ire ciz makhr ise Ak degl mi bu Sinn mmyi blbl eyleyen Geri zikr-i hs-la ol Hlika mezkr ise Aka her kim tan iderse evvel hr hurmeti Yokdur anu geri ilmi nm-la magrr ise 167 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6
37 39 40 167 2 3 5 6

Ey felek nitdm saa h bagladu bg stine Urdu ibu yregime daglar dag stine H kaardum mekr sihriden sen kurtulmayup Neyleyeym h getrd sen meni ag stine Ne aceb nerd oynadu oynu ey arh- felek Her neden men kadum ise ugradu ag stine Gel yzme glme hergiz agladursn kbet rrsin zehrii bir gn bal u yag stine fern olsun sen bu sihrin stdna ndrrsin kim ki yksek usa duzag stine Nie bir agyra uyarsn gl sen h u vh Kadgumca ugradursn sen beni dag stine

ev-la: Manr- E. al- lem ire: al- m iindeE. lia: li B. B 115a, E 143, HP 44b, 112a. meni: beni B. Ne: y B. sirii: zehrii E. beni: meni E.

232

7 8 9

Gnde bir i gsterr her bir ii aksinedr Ey gl dme sakn sen bge v bg stine Ak-la kim d cihn varlgn terk eyledi yle bil Lokmn ilcn istemez sag stine Yaluz ibu fendan bulmad kimse hals Ey Sinn mm degr bir yzi ag stine

233

168 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 Ey gl ahde vef kl gel beri gel gir yola Hak Tal zikrini ns eyle bu cism dile Gel ber gel kl-ise ala kim bu manii ka bil gam degldr dst in derd bel Evliy v enbiy ekdi ceflar dnyda Neyledi gr ol ehd-i h Hseyn-i Kerbel Hak in anlar bu yolda cn u ba terk eyledi Sen nice fed klasn dnii cem-i mla Bu fendur kimseye klmaz vef y ehl-i rh Gidisersin gr yarag andadur asl- sl Y lh sen meded eyle ki bu mm Sinn Aldanup dmeye t kim bunda mekr-ile la Pr azzmdr Erogl hurmetine kl nazar T varup dergha ol zt sn bula

168 1 3 4 5 7

B 115b, E 159, HP 45a, 112b. cism dile: cismi dile E. Evliy v enbiy: Enbiy u evliy B. nice: nin E, B. y: iy B. Pr azzmdr: Pr-i azzdr E, / t: val E.

234

Y 169 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Derdiden hir dnyede saf degldr y Gan Yolua cn olsun fed cef degldr y Gan Maksdumuz den soa budur ki derdi vir baa Derdi kime virse saa cd degldr y Gan ster zaf pervneler emie karu yanalar Yanmakdan zge derdie dev degldr y Gan Dirse baa yz kara niyza geldm agara Hak silin bo gndere rev degldr y Gan Bi kerre yz bi kiini cem itseler eksikligin Bir katre fazl mahv ider hat degldr y Gan Cnda erg k ak- kadmiden yanar Vasl bgna bag olan hev degldr y Gan Her kii bir sancag-la varmak diler dergha Akdan ayrus bize liv degldr y Gan Dp hayli cengine senden seni isteyene Firdevs-i al bglar at degldr y Gan Vasl arbndan sen bir katre mey ien kii Bi cn virrse yolua bah degldr y Gan Derd bel meydnna ban top idenlere Bi hr bi taht u sary bek degldr y Gan Srra sergerdn olan cn u cihndan el eker ki cihn zevk aa if degldr y Gan

169 1 2 5 7 10

B 62b, E 121, HP 45a, 55a. olsun: olsa E. cd: , HP. mav: afv B. ayrus: ayrs B. meydnna: meydnnda , HP.

235

12 13

Evvel dvndan uan ister nin- b-nin Yedi tamu sekiz cinn yuva degldr y Gan Kevn mekn devletin saymaz pula mm Sinn Genc-i nihn olmaycak gn degldr y Gan 170 Filtn Filtn Filtn Filn

Ey gl levhn bilen gel gr anu envrn Nie hatlar nak ider ok yri dvnn Gr ne zlfe taklupdur k gerdnn Y nice bende giriftr eyleypdr cnn sterem hak hazretinden lutf-la ihsnn Umaram derdin virenden derdini dermnn Virmesem bu yolda ben var varm netsem gerek Ak bzrnda yri cnm satsam gerek Derdi meydnnda bam top idp atsam gerek kbet bu yolda ben beni helk itsem gerek sterem hak hazretinden lutf-la ihsnn Umaram derdin virenden derdini dermnn Sabr ideydm sylemekde h karrm kalmad k oldum vaslna n ihtiyrm kalmad apusnda aglayup turmakda rm kalmad Ztn kurbnda hr intizrm kalmad sterem hak hazretinden lutf-la ihsnn Umaram derdin virenden derdini dermnn Ehl-i snnet vel-cemat iktidsndan kav Geldi bu gl saryn kld peyd bir sevi Old bu dilde revne ilm-i hikmet manev Told ak askeri-y-le nefs ile cn evi sterem hak hazretinden lutf-la ihsnn Umaram derdin virenden derdini dermnn

evvel: ulu B. Kevn mekn mekn devletin 170 B 116a, E 72, HP 1 o yri: ouya 2 var: .
12 13

devletin aymaz pula mm Sinn: mm Sinn kevn aymaz pula HP. 46a, 113a. gr E / eyleypdr: eylemidr E.

236

Hasreti ahamndur pdihm bu fign Hazretiden ayru ddm hecr elinden el-emn Vahdeti glzrn blbliyem hir zamn Dir Sinn mm gzinden ac ya olup revn sterem hak hazretinden lutf-la ihsnn Umaram derdin virenden derdini dermnn

askeri-y-le: askerinden E.

237

1 2 3 4 5 6 7 8 9

171 Aceb bu derdime dermn bulam m Y bu hasret-ile yle kalam m Gzm ya akar aglar yeilmez Aceb bir re bulunup silem mi Glhn yitirmi Varkaya dndm Grben bir nefes hayrn olam m Hayl-i hasret-i derd-i rinden Varup Ferhdlayn taglar delem mi Cihn h gibi gemiem cihndan Aceb gevher kalasn bulam m Ysufn yav klm Yakblayn Aglayu aglayu grmez olam m Yhd blbl gibi glzra karu Yana yana bu derd-ile lem mi Aceb Mecnnlayn yolda otursam O h- Leylmi bir dem bulam m mm Sinn eydr bir derde ddm Kurtulup bir dah nect bulam m

171 B 117a, E 152, HP 46a, 114a. 6 yav: yavu , HP.

238

172 Aceb bu fn dnyda Dstdan vef bulmayam m Dnm gnm h-la zr mrm gee glmeyem mi Neylerem ben ad u san Ko yanayn dni gni Behey derdl yrek seni Dilim dilim dilmeyem mi Niderem ben ml mlki Alama aldanam belki Meni her dem yakar ol ki Aceb an bulmayam m Akar gzlerimi ya Oulmaz bagrm ba Menm derdime bir kii Dp hlim bilmeyem mi Gep bzr- kesretden p ol yr- vahdetden Aceb bu derd-i hayretden Hergiz akla gelmeyem mi Kim ki bula ak Yoln kimse bilmez olur hlin A Sultnm vasl glin Cn blbli bulmayam m mm Sinn gr iin Dst yolna kom ban Eydr pirm gzm yan Aceb gelp silmeyem mi 173 Filtn Filtn Filtn Filn

172 2 6 173

B 117b, E 144, HP 46b, 114a. ad u an: ad an E / yanayn: yanaym , HP/ derdl:nshalarda dertl olur: anu , HP. B 118a, E 49, HP 46b, 114b.

239

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Grse her kim ol cemli secdeye kor ban Kld kble cn ile gren gzini kan Leblerinden b- hayvn imeyen hayvn gr Nider aklm var diy ol gtrben ban Sad hezrn ferin olsun saa bi cn-la Medha gelmez syledgm mhm nakkn Zhidi efsnesinden kurtaran ba fern Ak-la pr-nr idiser iini ve tan Zhd takvn kemlin arz ider zhid baa Ztna hayrn olan neyler anu nakkn Derdi meydnnda her dem kel-fer olan bu cn Umaram shib-at terk itmeye ferrn Ol visli crasndan n idelden cnmz Hasret hayret frk-y-la dkpdr yan Ak elinden yle bil her kim name ugrad Kld skker aselden zehr-i ktil an Kim ki ol yri dehnndan kglcm yandurur Kevn lem men ider mi ol yri atan Kim ki ak bahrna bandrmad parmagn o an kim ol tahretsz ili kulman Ey dirg ol visle irmeyeni hline Bu Sinn mm anu-n ghi dker yan 174

1 2 3 4 5 6 7 10 174

cn ile: cna , HP, cn B / gzini an: gzini hem an , HP, B. gtrben: keverini B. saa: diy , HP, B / syledigm: syleyeydm , HP, B. ve: hem , HP, B. baa: bize B. her dem: dim , HP, B / olan: old , HP, B. ol: U , HP / dkpdr: urutd , HP, B. parman: parman B / o: o , B. B 119a, E 144, HP 49a, 115b.

240

Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Devletiden frig olma bekle hakk bbn Uzletiden frig olma bekle hakk bbn Zhiri gurbetde ise btn kurbetdedr urbetiden frig olma bekle hakk bbn A gz fil-i Huddur saa talm itdgm Sanatdan frig olma bekle hakk bbn Fezkrn ezkrkm gr ne dir Rabbi saa Sohbetiden frig olma bekle hakk bbn Kimseden havf eyleyp hi kimseden umma vef Gayretiden frig olma bekle hakk bbn Zhir btn mnevver kl seni tevhd-ile Zinetiden frig olma bekle hakk bbn Baz mnkirler tarkat kefine olur sebeb retiden frig olma bekle hakk bbn Tlii Mrsel Neb v evliy bahtndadur Nimetiden frig olma bekle hakk bbn Ama rz degme bir kimseye mahrem olmasun Sretiden frig olma bekle hakk bbn Uluya tazm idp kye eyle merhamet Hurmetiden frig olma bekle hakk bbn Dir Sinn mm gz a hr olmudur zamn Vuslatdan frig olma bekle hakk bbn

1 9 10

bekle: dile , HP. kimseye: kiiye , HP. kye: kge , HP.

241

175 Filtn Filtn Filtn Filn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ey gl bak kinta gr cihn hlini hr olmdur zamn vadesi gzle bun Zira ok drl almetler belrdi yir yirin Merik u magrib aras geydi cehli zulmuni Fakri hlin sorarsa pr-ikyet Tardan Hrs- nefsi igvs-y-la eytn alm sabrn Hubb-i dny balg-y-la yapd hayr kapusn aplamdur hrs u gaflet agniyn glini lemi ilmin sorarsa yledr bahsi mdm Ebced grense bir oglan satmak ister ilmini Hrs- dnyn elinden bak mrdi cengine Amak isterler meyih perdesinden srrn Prleri glinde yokdur hergiz lm korkus Sanki ol hb zamndur gzler-ise kavlini Ne hatunlarda hay var ne kz oglanda edeb Ne yigitlerde kemlt var greler filini Mescidi kapularna yapd evler ankebt n cemat yok imm tesir itmezdr ni Pdihlar drdi adli defterin yakd oda Sadlar begler hkimler halka zulm odn Zulm gafletden cihn u tutuup par par yanar Gussasndan kimse bimez kimsen ahvlini rif olan bildi bls erisini cengini Her kiini stine kld havle cehlini

175 2 7 9

B 119b, E 68, HP 49a, 116a. almetler belrdi: almet hir old , HP, B / ulmni: evbini B. orus: orus E. etmezdr: eylemez , HP, B.

242

13 14 15

Fil-i mutlakdur ol hak kn fe-kn emrindedr Her ne isterse klur ol kimse ygmaz hkmni Lutf anudur kahr anudur derd anu dermn anu Lutf in kld havle kullarna kahrn Ey Sinn mm nazar kl olma tevhdden cd Pdihlar pdih yeg bilr eflini 176 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7 8 9

H diyp dst ztn ismin soran gelsn beri Zt- hakka irmege hasmn kran gelsn beri urdugum erkn- hakdur rife gnden ayn Bekleyp dst eiginde yz sren gelsn beri Varlgndan gemeyen grmez selmet devletin Ba koyup meydn- aka cn viren gelsn beri Hamd lillh ol hakikat bgn bgbnyam Vahdeti envr glinden diren gelsn beri Glme her dem yagan bu tevhdi irfndur Marifet kand- nebtndan soran gelsn beri Degme evde pdih emi yanmaz yle bil Cn u dilde ak- yr arturan gelsn beri Menzilm ayn- likdur yolumuz ardan geer Cn u ba sgmaz o yolda ser viren gelsn beri Srrn seyr-i maallh srrna irgrmege Msivn perdesinden kurtaran gelsn beri Bu Sinn mm bugn ak bahrn sakksdur Feyz-i hakdan kalb ehrin suvaran gelsn beri

176 B 120b, HP 49b, 117a. 4 bbnyam: bvnyam B / envr: envrn HP. 8 urtaran: urtlan B.

243

177 Mstefiln Mstefiln Mstefiln Mstefiln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Sen cn koyup k- envr olursa gel beri r-la grmezsin hak b-r olursa gel beri Her kim ki ister yrn braksn elden varn Dikdm erenler drn ber-dr olursa gel beri Zerk u riy zhd hev klmaz seni yre rev Yekdr d emi ya olup dildr olursa gel beri Hak kendini sevenleri gayry sevmez sevdigin Cn cihn terk idp deyyr olursa gel beri Her kim bel dirse bize belkim anu delllyam Ak ehline hem-rz olup bzr olursa gel beri lm-i hikmeti zerresi vrisligi geldi bize Derd ehlini Lokmnyam tmr olursa gel beri Meydn- ak meyini kr-hnesidr kurdugum Ak arbndan ip hammr olursa gel beri Dst bgn mimryam vrne dildr yapdgum Gep hristn mlkini glzr olursa gel beri Cn mlkini yakmayan mertebesidr m siv Yakp bu k od ile pr-nr olursa gel beri Cnn seven irmeyiser ol cnn vuslatna Sen dah tatlu cna agyr olursa gel beri Nak- hayli bgna bend olma ki merdn ise Terk-i cihn u cbbe v destr olursa gel beri

177 1 3 4 5 9

B 100b, E 94, HP 38b, 98b. grmezsin: gremez E. lmaz seni yre: seni yre lmaz E. ayry: ayrsn B / Cn cihn terk idp: Cn u cihndan el ekp , HP, B / deyyr: dildr E. belkim: belki E / bize: , HP / hem-rz: hem-rh E. Yap bu a od ile : amu mil a odu-y-la E, Yanup a od-y-la B.

244

12 13

Sanma ki dst bayrmna kurbn iderler her cn Dsta yarar cn olup serdr olursa gel beri mm Sinn virdi cn kabl itmediler an Dirler ki yan dni gni sen yr olursa gel beri 178 Mefln Mefln Feln

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Yine dery-y ummn ca geldi Aup germiyyetin hura geldi salnd her taraf mevci kenra Atup gevherlerin cnba geldi Eser kld bugn ak- lh Aup dery-y vahdet baa geldi Ald hazne-i drr-i hakyk Benm aklum bilm hep aa geldi Ki gayret eyleyp vardum iler Benm varmam aa tem geldi Ki bir cm sund baa srr- vahdet Ne syler bu dilim ser-ha geldi Ki yokdur sylemekde h meclm Yanup hep varlgm ataa geldi Ki grdm tkatm yokdur meclm Oturdum gzlerim n yaa geldi Sinn mm grp hayret makmn zi gyndi ii taa geldi

11 13 178 2 3 7

olma ki: olmaa B. Dirler ki: Dir ki kim E (Beyit Ede 2 defa yazlm). B 121a, E 144, HP 49b, 117b. cnb kelimesi btn nshalarda eklinde iml edilmitir. Aup: Aup B. hep: her , HP / ataa: tee , HP.

245

179 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Gr ak nice hayrn eyledi Gr ak nice uryn eyledi Mahabbet tei yanar yrekde Gr ak nice biryn eyledi Atar mnkir olan ta cnma Gr ak nice nin eyledi Zhide virmedi zkiri zevkn Gr ak nice devrn eyledi Bulnca glde genc-i nihn Gr ak nice vrn eyledi Bir zerrede on sekiz bi lemi Gr ak nice seyrn eyledi Cn gezer katrede yedi deryy Gr ak nice ummn eyledi Hakk tevhdini ztn sftn Gr ak nice ayn eyledi rifi nutkn hakkal-yakndan Gr ak nice irfn eyledi Zhidi korkus tamu yirini Gr ak nice bstn eyledi Cemli bgndan b- revn Gr ak nice reyhn eyledi elden crasn bezm-i elesti Gr ak nice mestn eyledi

179 4 9 10 11

B 121b, E 153, HP 47a, 117b. kiri: ikri B. nun: nudur B. yirini: yiridr B. bndan: bn , HP.

246

13 14 15 16 17 18 19 20

Olupdur vcdum meye kr-hne Gr ak nice dkkn eyledi Yedi iklm drt keni hnyam Gr ak nice sultn eyledi Bu nefsi yedgi inkr an Gr ak nice mn eyledi Bu akl bu nefsi cn emrine Gr ak nice fermn eyledi Unutd igvsn hanns u eytn Gr ak nice insn eyledi Bu derdi resi bulunmaz dirler Gr ak nice dermn eyledi Lednn ilmini bildrmek in Gr ak nice erkn eyledi Bilmez mm Sinn ag karay Gr ak nice fettn eyledi 180 Mefln Mefln Mefln Mefln

1 2 3 4

Uyaldan akna anu gerekmez gayr burhn relden derdine anu gerekmez gayr dermn Bugn meydn- ak ire meni seyrn ider ol dst n olmam aa seyrn gerekmez gayr seyrn Murdn aladum anu meni derdi-y-le yandurmak Anu-n gemiem benden gerekmez baa bi cn yncak cna sml aa gnderdi ko Allh Men itdm cnm kurbn gerekmez gayr kurbn

13 kr-ne: ker-ne B. 180 B 122a, E 145, HP 47b, 118b. 3 meni: beni B.

247

5 6 7 8 9 10 11

Tecellden tesellden geen bilr bu esrr Hayl-i aka mihmnam gerekmez gayr mihmn Ezel ksmet gni ol h enel-hak cmn sund T ebed olmam hayrn gerekmez gayr hayrn Ad akdur yanar cnda bulunmaz degme insnda Olupdur cn aa fermn gerekmez gayr fermn Kime bir zerresi irse meknn l-mekn eyler Fign u zr ider her dem gerekmez gayr evtn Murd insn- kmilden bu aka haznedr olmak Gl taht aa dkkn gerekmez gayr dkkn Zeh mrid-i merdne bu yolda irdi ol hna Bu srra kim ki l dirse gerekmez gayr merdn Sinn mm enel-hakk gr akdan ayn eyler Ayna irien gelsn gerekmez gayr ayn 181 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5

Varlgm ben aka virdm dstlar h kalmad Her ne klsam hkm anudur dmana su kalmad Ahmedi mircna gr nki ak old burak Srr- hakka vsl old menzile ge kalmad Sfiyem hem sfiyem ak eyledi thir beni Mminem zhir btn ta olup i kalmad Srdi hkmin akla cna nefse tene ak- derd Adl u dd old vcdum kimseye g kalmad rmedi aklum cihnda zhidi kavgsna Bb- ak bekleyenler grmiem a kalmad

181 B 123a, E 149, HP 47b, 119a. 1 ben: E.

248

6 7 8 9

togrdur zm hakyk ehlini gftrna hak didm n-hak dimen glmde bir p kalmad Ehl-i ak tevhde inkr yokdur her nefes L diyp ol mnkiri kalbi gibi tu kalmad Yr olaldan aka ben yr old baa r yr Od u su toprag u yeldr drt olup kalmad Aladum mm Sinn ak-la yr oldugn Anu-in bir glde rz bir ka kalmad 182

1 2 3 4 5 6 7

Gel ey gl bu varlkdan ge imdi Bu szden gussay zden se imdi Gel ey devlet bek bulsam diyenler Cihndan cfeler gibi ka imdi Mahabbet emini uyar bu dilde Gider gafleti cn gzin a imdi Takup gerdna bu ak ipini Melmet tonn enie bi imdi Dgben ggsi yrtup yaka Gzden kan-la yalar sa imdi Gel ey tlib erenler sohbetinde H diyp ak-la serden ge imdi Eger bu derd-ile bil kim lrse Ulu devlet baa kond g imdi

6 182 1 2 3 4

ay: dey E. B 123b, E 54 ve 74, HP 47b, 119b. ua: uay , HP, B. diyenler: diyen cn , HP, B / cifeler: ifeler E, B. dilde: dilden E / gzin: gz , HP. enie : eynie E.

249

8 9 10 11

Nice blbl gibi feryd idersin Hviyyet mlkine karu u imdi Var ol vahdet bgna dst iline arb- selsebl anda i imdi Kyamazsa eger aka ulama klar cn kurbn ko imdi Sinn mm cn ba terk eyle Ak-la ol yre togr ka imdi

8 9 10 11

mlkine: gline , HP, B. bna: banda , HP, B / iline: ilinden , HP, B / anda: andan B. eger: cna , HP, B. ka: u B.

250

183 1 Allh bizi dr eyleme Ki izzi celli hakk Yerimizi nr eyleme Ol nr- cemli hakk Eksklyem den soa Yz sry geldm saa Lutf eyle rahmet kl baa Kendi zl-meli hakk Ayrma togr yoludan Giderme zikri dilimden Virdigi kudret eliden Mahlka nevli hakk klar hayrn iden Bagrn yakup biryn iden Cn gzi-y-le seyrn den akda hayli hakk Akla bizi yr eyle Kalbimizi pr-nr eyle Ztda bizi var eyle Birsin b-zevli hakk kllar gh itmeyen limler irp yitmeyen rifleri el katmayan hikmet-i keml hakk Ne eksile rahmetide Yzem dery-y ztda habbi kurb- ztda Vuslat- visli hakk Sen alab gndrdigi Dillerde sylendrdigi Cebrili indrdigi

183 B 124a, E 102, HP 48a, 120a. 2 saa: , HP.

251

Gklerden inzli hakk 9 Derdie den cnlar Yolua ba virenler leme h olanlar Geydkleri l hakk Azmlara bencileyin Gsterivir yol kolayn Ki bir dah sencileyin Yok olan emsli hakk mm Sinn dir y Vedd Sundum saa elimi tut rien olur b-vcd Srrda ahvli hakk 184 Mefln Mefln Mefln Mefln 1 2 3 4 5 Bize Firdevs-i aldan dzr zevk h geldi Gren klara h-la zru zevk h geldi Alursa yolua cnm fed olsun sen y Rab Hyli cna bey eyler bzr zevk h geldi Grben verd reyhn ter cn blbli her dem Gerekmez bg u bstn glzr zevk h geldi Bugn Mansr- Bagdd kemlin azm ider cnm Yoluda cn u ser virp tozar zevk h geldi Hezrn kmil dn sen vasf okur yazar Bize ak kitbn yazar zevk h geldi

10

11

10 184 2 3 4 5

: B. B 125a, E 76, HP 48b, 120b. cnm: vrm E. : B / verd reyn: verdi reyn E. 4. Manr- Badd: Badd Manru E / cn u ser: can ser E. yazar E, B: y Rab , HP.

252

6 7

Kimi bid kimi zhid szup yoluda kl olm Bize klhn- zikride zarru zevk h geldi Nazar kl bu Sinn mm yoluda komasn varlk Ki zir iki lemden gzr zevk h geldi 185

1 2 3 4 5 6 7

Var varndan gemeden ol hn ele girsin mi Derd bel ekmeden sn ele girsin mi ulluga bel baglayup sular gibi aglayup Gice gndz akmadan ummn ele girsin mi Ciger biryn olmadan gz giryn olmadan Vasl bgnda anu seyrn ele girsin mi Blblleyin dem-be-dem h u feryd itmeden Dst cemli dlnda reyhn ele girsin mi Yakblayn bir zamn klmadan h u fign Msr iline h olan sultn ele girsin mi Eyyb gibi dem-be-dem sabr itmeden kiini Dst ilinden derdine dermn ele girsin mi mm Sinn var yri derghna yz sri Ak-la kul olmadan Sbhn ele girsin mi 186 Mefln Mefln Mefln Mefln

arb- ak-la sen gel bizi mest eyle ey sk Gl pervnesi ema gynsn grsn irk

185 4 5 6 186 1

B 125a, E 154, HP 48b, 121a. blblleyin: blbl gibi B / feryd: fin , HP. : B. Eyyb gibi: Eyyblayn , HP, B. B 125b, E 50 ve 76, HP 48b, 121b. gynsn: gynsin E. alup ciz : metinde ciz alup

253

2 3 4 5 6 7

lh kudretile kl mnevver kalb-i insn Beer fehmi kalup ciz unutsun mekr-i fk Mahabbet nr-y-la pr kl mzeyyen cism glzrn Grp cn blbli tsn oksun hsn-i esbk Rev kl rh- sultn musallat yedi iklme Acem Rm u Yemen h bize eylemesn dak Yedi ismi tokuz burca klursa hkmini cr Semvt zre aldan kurulsun nr- etbk Yedi dery yedi dayre yedi kat gk tokuz eflk inde tevhd-i zt bulunsun cmle revnk Sinn mm bugn kalbe umar senden nazar y H Selmet eyle y Rabbi sensin Kdir Bk 187 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4

Ey gl ge bu fendan yle b-r ol yri Blbl ise ol gl in dn gn zr ol yri Var hlie meskenet bagla zie kl skt Kimsen aybn yzine urma settr ol yri Bil saa lyk olan ol Hlika hamd sen Cmleyi andan bilben sdk u ikrr ol yri Fezkrn ol dn gn drigr derd-ile Hl iinde hem-dem-i Seyyid-i Muhtr ol yri

nryla: nrna E // glzrn: glzr HP, B, E // tsn E: olsun , B, HP. 5 kmini: ismini HP. 6 gk: yir E [s. 51] (1. msran vezni bozuktur). 7 Kdir: Dim , HP, B. 187 B 126a, E 160, HP 48b, 122a. 3 ol: n E. 4 : B / drgr : drigr .
3

254

5 6 7 8 9

Ol cemli vahdetine irmek isterse cn Terkini ur d cihn ak-la yr ol yri Asker-i nefsi tln eyle gider bgneyi Bu vcdu hnesine misl-i haydr ol yri Eyle z kl cemat zmre-i rhnyi rip vasl- srra ehl-i dildr ol yri Gr enel-hak menzilini Mansr- Bagdd gibi Merd ise bu hl iinde srr- ber-dr ol yri Ey Sinn mm nisna irdi n kim bu sadef Kadrini bil bahr iinde drr-i ehvr ol yri 188 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7

Gel ber dile hakyk ilini vassfn Nice seyrn eylemi gr lemi etrfn Kan bir sarrf- gevher dileye ahbrm Terk ide dilden vefsz ehl-i kli lfn Her ne yaa baksam anda hep grinen cmle dst Kimse bilmez ibu lemde anu arrfn Gel ber vasl- hakkat bulmak isterse ey yr Gayret eyle r gzden sen bu nnun kfn Ol hakkat iklmini pdihn grse kim Terk ider mlk-i Sleymn olsa kh- Kfn Nice bi Ysuf Zleyh kapusnda muntazr Grmek in bir dem anu vechini zllfn Nice bi Ms tecellsinden itmiler scd Kef idp bildrmek in vasln errfn

5 8 188 3

ur: vir , HP. Manr- Badd: Badd- Manr E. B 126b, E 122, HP 50a, 122b. hep grinen: grinen hep B.

255

8 9 10 11 12 13

Nice bi hzr-la lys b- hayvn imege Leblerinden hep yolnda sarf ider masrfn Nice yz bi evliy v enbiylar bendesi Nice diyem ben bu lem hn evsfn Evliy v enbiyn ilmi yokdur anda h Mahv ider ol nice yz bi kifi kefn Hub cemlndan mnevver vechini her kim gre Terk ider mlk-i Sleymn olsa kh- Kfn Ol visli Kabesin bir dem ziyret itmege Vire bir kimse nie bi haccn tavvfn Ey Sinn mm bu srr sen nin f eyled Kim ne bilsn ol hakkat drrini sarrfn 189 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5

Gel ber sarrf-sa gr gevheri ransn Ehl-i irfn olmayan bilmez bunu mansn Kimse bunda bir kemle irip klmaz hner tuta gelmeyince evvelden anu sevdsn Seyr-i cnn eyleyendr rif-i billh olan Nefsi terk idp bulandur rhu insn Kimsen gli sarynda bulunmaz pdih Yapmaynca fazl- hakk evvel anu binsn Her kim banda evvel tc- devlet kondsa Ak iinde bunda anu gel gr istignsn

8 10 11 12 189

lys: s , HP, B. B. 5. beytin 2. msra beytin 2. msranda tekrar edilmi. bi: B. B 127b, E 146, HP 50a, 123b.

256

6 7 8 9 10 11

Nie bi dem iinde kmil insn kanda var Aladusa ibu srdan ge bunu gavgsn Kimseler aldanmasun kl bel ehrinde kim Sen umar msn o yolda azan omasn yle bil kim Hak Taln ii yal degl Her ne klsa ibtid limdr intihsn Vhid Kahhr oldur derd anu dermn anu Kim tuyarsa ibu remzi terk ider davsn Dah bundan ierden sylerisem bir haber Mahv ider hayret cihn nrn zysn Ns- ndn arasnda gevheri hr olmasun Ey Sinn mm sakn ama gl haznasn 190

1 2 3 4 5 6

Yagmalad glmi benm bi bi bendeli Ddm aceb sevdya gr yine ben deli Kodum nms r klam h-la zr Dagdam berg br n dinldm ben deli Ol hakkat bahrn drrin dkem bzra rif olan sylesn nedr anu sandal Snd gl esi dkdi glbn yire Reyhn idp almaga vy bir eli fendeli Mnkirlere karu gel yr uryn eyleme Akl evinde otur gel yeter uslan deli Kl kli bgna bagldur badan baa Nie pervz eylesn ol ayag kndeli

6 anda var: andadur B / ge: hi B. 11 aznasn: aznesini , HP, B. 190 B 128b, E 146, HP 50b, 124a. 3 bzra: bzrda , HP.

257

7 8 9

Her nefes klar nutkundan y H gelr Agr basd r olur duydu sen ben deli Hayrn olan ezelden ayk olmaz t ebed Yahlar yahs halka ne yaman deli mm Sinn sen bugn aarsn gizli dgn Sylenecek sz midr meger oldu sen deli 191

1 2 3 4 5 6 7

Leylek bin yapmaga cem eylemi amr Kurna dzer kabakdan hammmclk zamri Kartal kdlk alm saksagan muhzr olm Kurbag yeil giymi eydr benem emri uzgun karpuz eylemi bir ardc bana km bir su bagas ugurlayup kemiri Dirdk kavak yapragn kaftn idp geymege Srtda kara kie krk geyersin smr Un yogurdu samradan etmek idp satmaga Key sakn ekidrsin gfil olma hamri Kuyumcsn kalpazan usta grsin i bozan Altun gm satarsn bakr-la demiri mm Sinn bu sz mansini alayan brhimi putun bulsa ykar yemiri 192 Filtn Filtn Filtn Filn

7 9 191 1 2 192

lar: lara B. gizli: gizl B. B 129a, E 148, HP 50b, 124b. amr: amur , HP. benem: menem , HP, B. B 129b, E 147, HP 51a, 125a.

258

1 2 3 4 5 6 7 8

Mmine rahm itmeyen eytn mselmn olmad Nefsini fehm itmeyen insn mselmn olmad Snneti zhirde kalan kiini yok snneti Rh- insn dinen oglan mselmn olmad Ey mukallid nefsii kibre imret eyled Gel bu ak nrna sen yan mselmn olmad Hak Muhammed yolna girdm diyen kimse bugn Grmediyse sylese yalan mselmn olmad Klmad Hakka tevekkl chili gr nefsini Haml ider kim imege ol kan, mselmn olmad Ehl-i inkr gzine gr ki zulmet perdesi aplamdur kfr-ile tugyn mselmn olmad Nefsine fermn olup cn iklmin eyler harb L diyp ill dimez ol hn mselmn olmad Ey Sinn mm allet zmresinde kalma sen Tevhdi inkr iden inn mselmn olmad 193

1 2 3 4

Y Rabben ferd ahad nice yuna yz karas Lutf idben eyle meded sen elide resi Nefsim baa olmad yr n eydrem h ile zr H gdm klmad kr Allh iin oaras Baglad hrsa zmi kaplad gaflet gzmi Udl drdi yzmi oldum anu vresi bls gelp tedbir ide hanns ile el bir ide Yan ki hakdan dr ide ister beni aparas

Beytin 2. msra B'de yledir: A nrna yanmayan insn mselmn olmad (msran vezni bozuk). 8 zmresinde: perdesinde , HP. 193 E 62, HP 51a, 125b. 1 yuna: yunur , HP. 2 n eydrem: o eyledm , HP.
3

259

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Nefs yoluma tuzak kurar ol beni yolumdan rar Y Rab elinden sen kurtar oldum anu mekkresi Akl- ma dir ilesem nefs-i ma dir ki yesem Hrs eydr ki yle kosam zge cidldur aras Akl- mad eydr benm tat-la gese gnm Nefs-i mad eydr aa ben rzyam ne resi Akl u rhn dir cihn nemdr benm kevn mekn Gel baa dstdan vir nin oldum anu skresi Akl u srdan gelr haber klsam dernden sefer Mahv u garka bulsam zafer kalmasa ag karas Bunca srdi hkm beni ne dni bildm ne gni Kanksna fermn olam yokdur meclm varas Ben bu ie hayrn iken bunca nra giryn iken vre sergerdn iken iridi ak cn presi Grdi vcdum pr-cidl el virmedi sabra mecl Kurd hmyn kk taht alnd ks nakkresi Srdi hkm her keye yan rk endeye Bir kisveden ba kartd bir old yz bi presi Kalmad gayr iktiz cmlesi itdi el-ved Kamu varn yakd oda od yrekde yresi

4 5 6 7 8 9 10 11 12 14

beni: meni , HP / ister: , HP. yoluma: me , HP / ol beni: az ald , HP / (beyit Ede sada satr dnda). dir ki: eydr , HP. gese: olsa , HP. dstdan vir: vir dstdan HP. mav u ara: mav- ra (!) , HP. srdi km: km srer , HP. vre: Bi-re , HP. el: , HP / abra: abr-la , HP. itdi: eydr , HP.

260

15 16

Sultn eyleye bu cn yan ki rh- insn Hkm eyleyp devr-i zamn ald ho settresi mm Sinn gr yine kalmad ba-la cna Ak-la tald ummna gzle neler karas 194 Filtn Filtn Filtn Filn

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Dile gr ahvli nedr k merdnn Top idp meydna geldi ban hem cnn D cihn cevrini kendlere yr itdiler Meskeni old bularu gr bel meydnn Derdie dermn gerekse derde mtk ol yri Derde mihmn olmayanlar bulmad dermnn h- Msr zlfine mtk ola Yakblayn Terk idiser mlkini ch- cinn Kennn Baht- devlet shibi her kim ki sml-durur Cehd idben yre kurbn eyledi gr cnn Kim ehd olmak diler hakkal-yakn r eylemez Arayup bulur cihnda Kerbel meydnn Mridi meydn-durur sad hezrn Kerbel Anca k yre karu akdurlar kann Gam yimez hergiz bel bendi ile bend eyleyen Ol Muhammed Mustaf katrna krbnn Ey Sinn mm sakn kim ehl-i zerka klma f Sen nihn it klma izhr k erknn

15 16 194 6 7 8

eyleye: eyledi , HP. yine: gine , HP. E 52, HP 51b, 126b. Arayup: steyp , HP. meydn-durur d: meydndur n kim , HP. hergiz: her kim , HP. kim ehl-i zera : ehl-i varadan HP 51b, 126b.

261

195 Mefln Mefln Feln 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Muhammed mazhar- zt degl mi Dah kevneyne rahmeti degl mi Bi-hamdillh admz old insn Sen cn bize mrveti degl mi Okudum sre-i Sebul-mesn Delilim nki yt degl mi Kelm- hak-durur aladum hls Beyn zt u sft degl mi k kalbini envr iden n Dilindeki ism-i zt degl mi Gren sen gsteren sensin lh Mmini kalbi mirt degl mi Kime kim irmedi ak zll Hemn ayn- mazarrt degl mi u kim tan eyleyen ehl-i srra Cehennem ol ekvt degl mi Okuyan ismii her dem dilinde n ol tevhd vahdeti degl mi Lednn ilmini dilde zuhr Gelen ilhm vridt degl mi Baa stdm kldug ird Hs- ilmi mhimmt degl mi

195 E 147, HP 51b, 127a. 4 ve HPde 9. beyitten sonradr. 6 sen: E.

262

12 13 14 15 16

Bize mrid olan aynel-yakne Sen fazl u inyt degl mi Fen-ender-fen olan ne hdur Gmn ehline isbt degl mi Len tenll-birra hatt tnfik Okund nki yeti degl mi Cemli derdini kimden alursa Azb nr- hasreti degl mi Sinn mm n old aka mihmn Bilindi cna vuslatn degl mi 196

Sen sende seyrn iderse Ahz idegr yedullh Cn dsta mihmn iderse Ok gr tevhdullh Olursa ztna tlib Gelesin cmleye glib Nebilere hem-dem olup N idegr ztullh Ey zhid-i ehl-i varak Var zhdi elden brak Sular gibi aglayup ak Bul sen de vhidullh Virdm haber saa f Urma yri kur lf Grrse ztn sf Olasn hidullh

14 15 196 1 2 3 4

yeti: yt , HP. cemli: cemlin HP. B 130a, E 148, HP 52a, 127b. yedullh: beytullh HP / dsta: dstna B / iderse: ider HP. gelesin: olasn B. var zhdi: zhdi var , HP, B / a: a HP. aber saa: saa aber B, HP / urma: virme , HP.

263

okdur men insnda A gz kalma yabanda Dilerse bulasn sen de Nin- maksadullh Klupdur fakr-la fahr ki lemleri fahr N ider dst in zehri Gregr ahmedullh Her kim bunda gelp-durur Hasret bagrn delp-durur mm Sinn bulup-durur Anu-in mridullh 197 Mazhar-i Sult vefat itdkde mm Sinn Hazretleri buyurmutur: * Arzlayup geldm yine kapua Efendim Mazhar Sultn kandasn Yz srmek isterz sen tapua Efendim Mazhar Sultn kandasn Geri vsl oldu srr-la Hakka Size menzil old bu dr- bek Nie katlansun yrek bu firka Efendim Mazhar Sultn kandasn

E 55 ve 76 (derkenarda).

264

Hakk fazl ile halk toylayan Hem marifet gllerini yylayan Evvel-i recebde sefer eyleyen Efendim Mazhar Sultn kandasn Derv olan teslm gerek prine klar yanmasun firkat nrna Ogln halfe koyan yirine Efendim Mazhar Sultn kandasn Kmil olmaz eri bide birisi lm-i lednnden virmege dersi Kutbl-ird evliyn vrisi Efendim Mazhar Sultn kandasn klar sizden gitmez elemi Evvel Allh byle alm kalemi Hayli cnma mihmn ola m Efendim Mazhar Sultn kandasn mm Sinn eydr ihsn eylegil Derde ddm baa dermn eylegil Bu cnm yoluda kurbn eylegil Efendim Mazhar Sultn kandasn 198 Kta Filtn Filtn Filtn Filn Bir kiiden ey rec itse velkin olmaya Olmaz ey isteyen kes ksmeden korkulmaya Maslahat i bitren gl yapanlar ar yapar bu remzi manisini degme ndn bilmeye ne 199 Mfred Mefln Mefln Feln Kerem ehli kerem klmak keremdr Keremsizden kerem ummak kir emdr 200
198 E 59 (derkenarda). 199 E 112 (derkenarda). 200 E 145 (derkenarda).

265

Mfred Filtn Filtn Filtn Filn Her bir i bitmez cihnda yetmeyince sati T ezelden byledr n knt kenzi hikmeti

266