EN BÜYÜK ENERJİ KAYNAĞI: HİDROJEN

HİDROJEN ÇEKİRDEĞİNDE BAĞLANMA

ENERJİSİ (NÜKLEER ENERJİ) YOKTUR
• Hidrojen dışındaki bütün atomların, bir tartılan kütlesi bir de
hesap edilen kütlesi vardır. Tartılan kütle, mutlak surette her
zaman daha az çıkmaktadır. Bu azalan miktar kadar madde, daha
ilk oluşumda, hidrojen hariç tüm atomların çekirdeğinde, enerjiye
dönüşmüştür. İşte bu enerji, nükleer enerjidir.
• Çekirdekteki nükleer enerjinin görevi, birbirlerini iten pozitif
yüklü protonların bir arada durmalarını temin etmektir. Bağlanma
enerjisi denmesi, bu sebepledir.
• Einstein, çekirdekteki nükleer enerjiyi E=mc2 formülü ile
açıklar. Formüldeki m maddenin kütlesi, c ışık hızı, E ise enerjidir.
Hidrojen çekirdeğinde bu dönüşüm her an olmaktadır.

ÇEKİRDEĞİNDE NÜKLEER ENERJİ

BULUNMAYAN TEK ELEMENT OLMASINA
RAĞMEN EN BÜYÜK ENERJİ KAYNAĞI:
HİDROJEN

(PERİYODİK CETVELİN
İLK ELEMENTİ OLAN
HİDROJENE BENZEMEK)

(KENDİNİ SIFIRLAMAK)
• Atomlardan yalnız hidrojen atomunun çekirdeğinde nükleer
enerli (bağlanma enerjisi) yoktur. Buna rağmen bütün enerjilerin
kaynağı olmuştur. Hidrojen hariç diğer bütün atomların
çekirdeklerinde nükleer enerji vardır.
1
• Çekirdekteki nükleer enerji, nükleer isminden de anlaşılacağı
gibi çok büyük bir enerjidir. Maddenin enerji karşılığıdır, çekirdekte
saklıdır.
• Atom bombası veya nükleer santrallerde açığa çıkan enerji,
çekirdekte saklı olan bu enerjinin dışarı çıkmasıdır.
• Hidrojen atomunun çekirdeğinde yalnız bir adet proton
olduğundan, protonların birbirini itmesi diye bir şey söz konusu
olmadığından, böyle saklı bir nükleer enerjinin çekirdekte
bulunması gereksiz bir iş olacaktı. Zaten abes ve hikmetsizliğin
çekirdeğin içine girmesi düşünülemezdi.
• Bu nedenle de hidrojen atomunun çekirdeğinde nükleer
enerji yoktur. Hidrojen atomunun çekirdeğinde nükleer enerji
olmadığı hâlde; güneşte, hidrojenin helyuma dönüşmesinde açığa
çıkan enerji, nereden çıkmaktadır? Bu enerji, maddenin enerjiye
her an dönüştürülmesiyle anında açığa çıkan enerjidir. Biz de
hidrojen atomunu örnek alıp, kendimizi sıfırlayıp, etrafımıza enerji
kaynağı olmalıyız. Yok, yoksa var olur.

ATOMLARIN İÇİNDE YALNIZ HİDROJEN

ATOMUNUN ÇEKİRDEĞİNDE NÖTRON
BULUNMAMASININ SEBEBİ
• Nötronun görevi; birden fazla protonu bulunan çekirdeklerde,
protonların birbirlerini itmesini önlemektir.
• Hidrojen atomunun çekirdeğinde 1 tane proton
bulunduğundan, böyle bir görev söz konusu değildir. Bu nedenle
de hidrojen atomunun çekirdeğinde nötron yoktur.

VAR ETMEK HER AN

• Her an güneşte yeni bir keyfiyet meydana gelmektedir.
• Güneşte her saniye 564 milyon ton H (hidrojen) atomu, He
(helyum) atomuna dönüşmektedir. Bu esnada güneş, her saniye
kütlesinden 4 milyon ton kaybetmektedir. Madde enerjiye
dönüşerek güneş enerjisi hâlinde dünyamıza gelmektedir.

2
• Belli bir zaman sonra güneşteki hidrojenin tamamı helyum
hâline dönüşecektir. Güneş soğuyarak ölecektir. Bu da dünyadaki
hayatın sonu olacaktır.

EN KÜÇÜK ATOM: Hidrojen

EN BÜYÜK ATOM: Uranyum
HİDROJENİN ENERJİSİ (FÜZYON), URANYUMUN
ENERJİSİNDEN (FİSYON) DAHA FAZLADIR.
FÜZYON GÜNEŞTEDİR, FİSYON İSE NÜKLEER SANTRAL,
NÜKLEER LABORATUVAR VEYA ATOM BOMBASINDADIR.

EN İSTİKRARLI (KARARLI) ATOM: Hidrojen

EN İSTİKRARSIZ (KARARSIZ) ATOM: Uranyum

H2 KAYNAKLARI
• Karadeniz’in derinliklerindeki H2S (hidrojen sülfür)’den elde
edilebilecek olan H2
• Bor bileşiğinden elde edilebilecek olan H2
• Güneşte gaz hâlindeki H2
• Güneş enerjisi yardımı ile H2O’yu ayrıştırarak elde edilen gaz
hâlindeki H2

FÜZYON (BİRLEŞME)
• Küçük kütleli çekirdeklerin birleşerek büyük kütlede
çekirdeğe dönüşmesidir. Bu olayda fisyondan çok daha büyük
enerji açığa çıkar. Güneş ve hidrojen bombasında bu
reaksiyonlarla enerji üretilir.

FÜZYON NİÇİN GERÇEKLEŞTİRİLEMEZ?

• Füzyon, güneşte 15 milyon °C’ta gerçekleşir.
• Füzyon için dünyada 100 milyon °C’lık sıcaklık gerekir; çünkü
dünyadaki basınç güneştekinden daha düşüktür.
3
• Bu sıcaklığa erişilebilmesi mümkün değildir.

GÜNEŞTEKİ FÜZYON (ÇEKİRDEK BİRLEŞMESİ

VEYA KAYNAŞMASI)
• 4 tane hidrojen atomu çekirdeği birleşerek 1 tane helyum
atomu çekirdeği ile 2 tane pozitronu oluşur ve enerji açığa çıkar.

1 MART 1954 GÜNÜ BİKİNİ ATALÜ ÜZERİNDE

PATLATILAN HİDROJEN BOMBASI
• 1 döteryum atomu çekirdeği ile 1 trityum atomu çekirdeği
birleştirilmiştir. 1 helyum atomu çekirdeği meydana gelmiştir. Bu
arada 1 nötron ve enerji açığa çıkmıştır.
• Birleşme için gerekli olan 15 milyon °C’lık sıcaklık 235U
izotopunun fisyonundan sağlanmıştır.

EVRENİN %90’ı ELEMENTEL HİDROJEN

• Yıldızlarda ve gezegenlerin birçoğunda elementel hidrojen
bulunur. Evrenin %90’ı elementel hidrojendir. Elementel hidrojen,
sıfır değerliklidir. Elementel hidrojene serbest hidrojen de denir.
• Dünyada elementel hidrojen çok azdır. Dünyamızdaki
hidrojen kaynağımız sudaki hidrojendir. Sudaki hidrojen +1
değerliklidir.

HİDROJEN ENERJİSİ (SU İLE ÇALIŞAN

ARAÇLAR)
• Bir yönüyle “Aracın benzin deposuna su koyacağız, araç
gidecek.” diyebiliriz.
• Sudaki hidrojen elektrolizle elementel hidrojene ayrıştırılır.
• Ayrıştırma işlemi için uygun olanı güneş enerjisidir.
• Elde edilen elementel hidrojen, havadaki oksijenle birleşerek
enerji verir. Su veya su buharı da açığa çıkar.
• Açığa çıkan su veya su buharından tekrar hidrojen üretilir.
4
• Bu şekilde çalışan sisteme hidrojen pili denir.

GELİŞMİŞ ÜLKELERDE HİDROJEN ENERJİSİYLE

İLGİLİ ÇALIŞMALAR
• Çalışmalar henüz deneme amaçlıdır; çünkü güneş enerjisini
belirli bir noktada odaklayarak elektrolizin gerçekleştirilmesi zor bir
işlemdir. Yaygın olarak yapılamamaktadır.
• Buna rağmen gelişmiş ülkelerde hidrojenle çalışan piller ticari
olmuştur.
• Hidrojenle çalışan otomobil, otobüs ve uçak yapılmıştır.
• İnsanların merak konusu olduğundan dolayı gelişmiş
ülkelerde su ile çalışan araç kiralamak mümkündür.

HİDROJEN ENERJİSİ VE TÜRKİYE

• “Uluslar Arası Hidrojen Enerjisi Birliği” başkanı Nejat
Veziroğlu’dur.
• Nejat Veziroğlu, Miami Üniversitesi profesörlerindendir. Bu
üniversitenin Temiz Enerji Araştırma Enstitüsü’nde görev
yapmaktadır.
• Nejat Veziroğlu, 2000 yılında Nobel’e aday gösterilmiştir.
• Nejat Veziroğlu, aynı zamanda İstanbul’daki UNIDO–ICHET
müdürlüğünü de yürütmektedir.
• UNIDO (United Nations Industrial Development
Organization), “Birleşmiş Milletler Endüstriyel Gelişim
Organizasyonu”dur.
• UNIDO’nun alt kuruluşu olan ICHET (International Centre for
Hydrogen Energy Techologies) ise “Uluslararası Hidrojen Enerjisi
Teknolojileri Merkezi”dir.
• Karadeniz bölgesinde, özellikle Samsun’da mavi akım projesi
adı altında hidrojen araştırması yapıyoruz.