Filiz Bingle ile "Kadn Argosu"

Argo ve kadn kavramlarnn bu kadar i ie olabilecei kimin aklna gelirdi ki? Gazeteci Filiz Binglenin ikinci cildini yaynlad Kadn Argosu Szl gsteriyor ki, kadnlar da en az erkekler kadar argoya dkn. Hatta bu konuda erkeklerden daha yaratc olduklarn bile syleyebiliriz. Bir kadn olarak ieriden bir bakla kadnlarn aralarnda kulland zel dili kapsaml ve yllara dayanan bir aratrmayla derleyen ve dilimize kazandran Filiz Bingle, drt yl nce yaynlad Kadn Argosu Szlnn mstehcen bulunmas nedeniyle hakknda alan davadan beraat etmiti. Aradan geen sre iinde Kadn Argosu Szlnn ikincisini de hazrlayan Bingle, daha erkek egemen bir alana ynelerek derledii Futbol Argosu Szln de bununla ayn anda yaynlad. Son olarak Asker Argosu Szl ile erkeklerin en nemli argo retim merkezlerini mercek altna alm olan Bingle, argo kltrnn ne olduunu, nasl olutuunu ve argonun dilimizdeki yerini anlatt. Argonun tanm nedir? Argo, Hulki Aktunun deyimiyle dilin gizli rgt, en mazlum olduu anda en saldrgan olabilen bir imkn. Her dilin kendi argosu, teklifsiz dili, kaba sylemleri, kfrleri var. Argo, ataszleri ve destanlar kadar eski bir tr, bir dil damar. Argoyu genel dilden ayran en nemli unsurlar arasnda bir dili konuan kk gruplarn gerek elence gerekse gizlilik sebebiyle ortak dildeki kelime ve kelime gruplarna yeni anlamlar ykleme, olmayan kimi szckleri yaratma, sadece kendilerinin anlayabilecekleri bir dil oluturma istek ve iradesinin yattn syleyebiliriz. Argo szlklerinizi olutururken okur katklarn derlemek iin nasl bir alma yrttnz? Szlklerden ilkini derlerken evremdeki kadnlarla iletiim kurdum ve ayn kapya kan biriki sorunun iini doldurdum. Kendi aralarnda konuurken neye ne ad verdikleri, erkeklerin anlamayaca biimde sylemek istedikleri zaman neyi nasl syledikleri gibi sorular. Futbol Argosu Szl derlemesinde ise hem tarama hem de derleme almas yaptm. Bu alanda yazlm kitaplar, dergileri, taraftar sitelerini taradm. Futbol argosunun retildii meknlar, tribnler olduu iin 50den fazla maa gittim, taraftarn yannda durup rettii kimi argolar malarda kaydettim. Bir ksm argoyu ise baz taraftarlarla teke tek, yz yze grmeler yoluyla toparladm. Kadn Argosu Szlnde geen argolar birka kz arkadama sordum, ancak bunlar ilk defa duyduklarn sylediler. Acaba bu argoyu neye gre genellediniz? Mesela bir argo iin ka mektup geldi? be kzn kendi arasnda uydurduu ve sonrasnda size
1

ulatrmas sonucu szle girmi olan argolar olabilir mi? Eer byleyse bu argolar dilimize zorla girmi olmuyor mu? Argo genellenebilir bir dil oluumu deil. Zaten yle olduu iin genel dilden ayrlyor. Kz arkadalarnzn kimi argolar bilip kimilerini ise bilmemesi ok doal. nk, rnein regl hali iin farkl ya ve eitim gruplarndaki kadnlar farkl argo szckleri tercih edebiliyor. ki kzn uydurup arasnda kullanmas o lafn yaygnlamasnn ilk aamas zaten. Argo kltr nasl oluur? Kimler daha ok argo kullanr? Argoyu, snf ayrmna gitmeksizin tm toplumsal snflarn kullandn gryoruz. Argo kullanmnda gen-yal-ocuk, kadn-erkek, zengin-fakir gibi ayrmlar yapmak mmkn deil. Argo kltr ise bence oyun oynamaya baladnz andan itibaren edinilmeye balyor. nk kendi argosu olmayan bir oyun yok bu yeryznde. Biz argo zengini bir toplum muyuz sizce? Biz en zenginiz, oh canmza desin! demek cmle aleme ak bir nispet vermek olur belki ama gerek u ki, Trke szl kltr malzemesi asndan en zengin dillerden biri. Mstehcen dil unsurlarnn aratrlmas nnde hl var olan tabular nedeniyle yazya gememi oka dil esi olduu iin Trk argosunun, gemiteki birikimlerinin gn na karlabildiini sylemek mmkn deil. Bir kere unu bilmek gerekir, hibir dilin 1073de yazlm Divan- Lugatit Trk gibi bir szl yok. Kagarl Mahmudun bu ok kymetli szlnde, o dnemde Trkede kullanlan pek ok argo laf grmek mmkn. Bu durum, Trkenin ne denli kkl bir altyaps olduunu gsteriyor. Bence bizdeki argoyla bir tek belki New York argosu yarabilir, onun da sksan sksan yz yllk bir tarihsel birikimi var. Bu, iyi bir ey midir, kt bir ey midir bir toplum iin? Halk kltrnn rettii tm szel rnler iyi-kt snflamasnn ok stnde dil deeridir. Her eyi brakn anonim olular o toplumun ruhu hakknda bilgi edinmek isteyenler iin nemli bir hazine niteliindedir. rnein Kadn Argosu Szln yarglamak bana gre toplumun dorudan doruya kendi dilini yarglamas olmutur. Bir szle dava almasn tabir edecek bir argo szck var m? Szln mstehceni olmaz! Her bir szl ne kadar srede hazrladnz? Kadn Argosu Szlnn ilk cildini derlemem 12 ylm ald. Kadn Argosu Szl-2 iin okuyuculardan gelen laflar be yl gibi bir srede birikti. Bu arada futbol argosu da alyordum ve biraz da asker argosu. Kadn argosuyla erkek argosu arasnda ne tarz farkllklar var? Kadn argosu diye bir szlk oluturdum ama erkek argosu diye bir tanmlama yapp onun iini doldurmadm iin bir kyaslama yapmam mmkn deil. Fakat galiba hayatta varolu
2

biimlerindeki ayrlklardan kaynaklanan baz boyut farklar olduunu tahmin etmek g deil. Erkek argosu iin de bir szlk hazrlamay dnyor musunuz? Erkek argosunu, konuya merakl bir bakasnn almas gerekir. Benim ierden bir derleme yapabilmem zor. nk nasl kadnlar erkeklerin yannda baka, kadn kadnayken baka konuuyorsa erkekler de yle yapyor genellikle. Siz argo szlklerini yazdnz sralarda dilinize dolanp kullandklarnz oldu mu? Olduysa hangileri? Ben argo seven ve kullanan bir kadnm. Ama argo bir zmseme ii, yeri ve zamannda kullanlnca, kiinin diline yaknca iyi oluyor. Yeri gelince bildiim btn argolar, tpk teki dil unsurlarn kullandm gibi kullanyorum. Tabii o anda aklma gelir ve dilimden dkebilirsem. Cinsellikle argo arasndaki iliki nedir? Argocu; yani argo sz, deyim ya da kalp reten kii enteresan bir ahsiyet. Her konuya plak tarafndan bir yorum getirmesi, pek ok iktidar odan alaa etmesi, kendi alp kendi sylemesi en arpc zellikleri. Argocu, ku ve hyar szcklerini ok sevdii gibi, cinsellik ve cinsel organlardan dem vurmaya; hayatn her alanna ilikin zgn yorumunu cinsellik araclyla dile getirmeye ise baylyor. Bunun iin onu sulamak, ayplamak, duymazdan gelmek mi gerekir? Bence hayr! Argo, nasl yasaklananlarn, tabularn iinden geiyorsa cinsellikle ilgili szler de, kltrlerin zelliklerine gre en fazla yasaklananlar listesinde en st sralarda yer alr. O nedenle galiba argoyu cinsel imgelerden ayrmak en azndan bizim kltrmzde ve yaadmz tarihte mmkn gzkmyor. Bir de tabii bedenin alt kesitine ilikin imgeler nasl ask suratl, ciddi ve resmi dnya tarafndan dlanyorsa, glen dnya tarafndan da o kadar sahipleniliyor. Erkekler takmlarn desteklerken cinsellik alanna giren terimleri neden zellikle tercih eder? Futbolla cinsellik neden bu kadar rtyor? Bu sorunun yantn bir psikiyatrist vermeli, benim bilirkiilik yapmam olmaz. Bir kadn olarak futbol argosuna duyduunuz ilgi nerden geliyor? Futbol Argosu Szl, Oyun Argosu Ansiklopedisi oluturma hayalimi alrken ortaya kt. F maddesine gelince futbol, kelimenin tam anlamyla patlad. Sonradan tribnleri sevdim, fakat takm tutacak kadar deil bu sevgi. Yine de zevkine maa giden, tribnde elenen kadnlardanm. Kadn Argosundan... Alikz Vcudu ve hareketleriyle erkee benzeyen kadn A gzl aye molla - Her grd yiyecekten isteyen kadn.
3

Agresif olmak - Kadnlarn aylk kanamas, regl Vites deitirmek (Erkek iin) Pantolonun dndan cinsel organn dzeltmek Balltirit Yakkl gen erkek Rutini kesmek apknlk yapmak Bitllibico sirkeli haco - Yedii itii ayr gitmeyen arkada Bosna Hersek - Ayr yaayan evli ift iine lebboy, kakasna ebboy diyerek bytmek - ocuunu el bebek gl bebek bytmek Damdan indi tapadak, avrat oldu apadak - Her lafa karan kimse Erotik manda - Kendisini ekici sanan kaba saba erkek Amele mknats Mini etek Gece blbl - Geceleyin kocasna kaynanasn ekitiren kadn Futbol Argosundan... Akordeon olmak ok farkl yenilgi almak. okoprens almaya gndermek Etkili bir almla rakibi gemek Dner de var kuru da Fanatik taraftarlar, kendilerinde ta ve bak gibi kesici aletler bulunduu imasyla syler. Forttirik olmak Drt sfr yenilmek Hakeme hatrn sormak Hakeme kfr etmek Acd m Galip gelen takmn taraftarlarnca baary abartmak iin kullanlr. Asker Argosundan... Maara Eitim dzeyi dk, nerede nasl davranacan bilemeyen er Mehmet aa Bedelli asker Prpr Astsubay rtbe iareti Yeil kundura Asker botu Zorlu ikili Asker karavanasnda kan fasulye ile kapuska yemei.
Yazan: Metin Under (lk Yayn: Esquire), 16 Austos 2010 Kaynak: http://www.derki.com 4

KADIN ARGO SZL DAVA DOSYASI

Beyolu Cumhuriyet Savcl 30 Kasm 2001de 9. Asliye Mahkemesine bavurarak kitab toplatma talebinde bulundu. Mahkeme bu talebi, kitabn iddia edildii gibi halkn ar ve haya duygularn incitmedii gibi, cinsel arzular tahrik ve istismar eder nitelikte bulunmad, genel ahlak kurallarna da aykr olmad, yazarn bu eserle amacnn, kadnlarn aralarnda kullanldn iddia ettii argo szlerin anlamlarn okuyanlara aklamak olduu gerekesiyle reddetti. Ancak Savclk 5680 sayl kanunun 16/4, TCK'nun 416/1, 427 Son, 119/1 Mad. (Her sank iin ayr ayr tatbiki) uyarnca mstehcen kitap yaynlamak suuyla yazar Filiz Bingle ve yaync Semih Skmen aleyhine dava at. Mahkemenin bilirkii olarak grne bavurulan, popler ismiyle Muzr Kurulu (TC Babakanla Bal Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulu) kitabn aleyhinde rapor verdi. Yazar ve yaync bilirkiinin ideolojik olarak tarafgir olduunu, bu kurulun edebiyat ve dilbilimle hibir ilikileri olmayan kiilerden olutuunu belirterek bu kurulun bilirkiiliine itiraz ettiler. Bunun zerine mahkeme, bilirkii olarak stanbul niversitesi Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blmne bavurdu. Bu rapor, kitabn edebiyat eseri olmadn, bir szlk olduunu, ve isnat edilen cinsel duygular tahrik etme fiilinin oluamayacan belirtiyor. Kadn Argosu Szl hakknda Beyolu Cumhuriyet Basavcs tarafndan alan dava, 16 Haziran gn yaplan durumada beraat kararyla sonuland. Aada dava srecinin temel dkmanlarn okuyabilirsiniz. Ama biz en ok, ayn lkede hangi zihniyetteki kiilerle bir arada yaadnz grmeniz iin Muzr Kurulu raporunu tavsiye ederiz.

Toplatma Talebinin 9. Asliye Ceza Mahkemesi Tarafndan Reddi, 04.12.2001

T.C. BEYOLU 9. ASLYE CEZA MAHKEMES SAYI: 2001/25 KTAP TOPLATMA TALEBNN REDD ZERNE, TRAZEN TOPLATMA TALEBNE DAR KARAR MTEFERRK KARAR HAKM: SMAL SASANAR 20969 YZ. L. MD.: YURDANUR SNMEZ TRAZ EDEN: C. SAVCISI MUSTAFA GLSOY 20815 TRAZ OLUNAN KARAR: Beyolu 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 30.11.2001 tarih 2001/1438 sayl toplatma talebinin reddine dair karar. Beyolu C. Basavcl Basn Brosunun 3.12.2001 tarihli yazs ile, yukarda belirtilen Sulh Ceza Mahkemesinin "Toplatma talebinin reddine" ilikin kararn, kitabn ierii gz nne alndnda, btnyle kitapta yer alan szck ve deyimlerin ve anlamlarn ar ve haya duygusunu incitir durumda bulunmas gz nne alnarak itirazn kabul ile Metis Yaynlar tarafndan yaynlanan Filiz Bingle tarafndan kaleme alnm olan KADIN ARGOSU
5

SZL KTABININ TOPLATILMASINA karar verilmesi talep edilmi olmakla; tiraz yazsna ekli Sulh Ceza Mahkemesi karar ve ekteki kitap incelendi. GERE DNLD ncelenen "Kadn Argosu Szl" kitabnn nszler de dahil 212 sayfadan ibaret eser olduu, Filiz Bingle tarafndan kaleme alnd, bu kitabn 2 ana blmden olutuu, 7-164 sayfalar arasnda kalan 1. blmde alfabetik sra ile kadnlar arasnda kullanld nsz yazlarnda aklanan argo nitelikli kelimeler ve deyimler ile bunlarn aklamalarn ierdii, 165-212. sayfalar arasnda yer alan 2. ana blmde ise yine alfabetik sra izlenerek 1. blmde yer alan kelime ve deyimlerin kavramlarna ilikin aklama dizini bulunduu, bu hali ile eserin szlk niteliini tad, kitap iinde yer alan baz kelimeler, deyimler ve aklamalarn Trk toplumunun rf ve inanlarna uygun olmamakla birlikte kitabn tmnde yer alan kavram ve aklamalar Trk toplumunun demokratik deerlerine ters dmedii, sosyal normlarla atmad, halkn ar ve haya duygularn incitmedii gibi, cinsel arzular tahrik ve istismar eder nitelikte bulunmad, genel ahlak kurallarna da aykr olmad, yazarn bu eserle amacnn, kadnlarn aralarnda kullanldn iddia ettii argo szlerin anlamlarn okuyanlara aklamak olduu, kald ki TCK'nun 426, 427 mad. gre yetkili ve grevli Ceza Mahkemesine iddianame ile alacak dava zerine yaplacak yarglama sonunda da kitabn ierii itibariyle anlan maddelerde yer alan eylemi gerekletirdiinin anlalmas halinde verilecek mahkmiyet karar ile birlikte her zaman toplatlmasnn mmkn olaca hususlar da gz nne alndnda; Beyolu 2. Sulh Ceza Mahkemesinin 2001/1438 esas 30.11.2001 tarihli "Kitabn toplatlmas talebinin reddine" ilikin karar usule, ilgili yasalara ve incelenen kitap ieriine uygun dtnden TRAZIN REDDNE, Karardan yeterince rnei ile birlikte kitap ekli hazrlk evraknn C. Basavclna iadesine, nceleme sonunda kanun yolu ak olmak zere karar verildi. 04.12.2001

Cumhuriyet Savclnn ddianamesi, 12.04.2002

T.C. BEYOLU C. BASAVCILII BASIN BROSU HAZIRLIK NO: 2001/44897 ESAS NO: 2002/5912 D. NO: 2002/4285 DDANAME BEYOLU (2) ASLYE CEZA MAHKEMESNE DAVACI: K. H.

SANIKLAR: 1. Hseyin Semih SKMEN: Halil brahim ve Gnel Olu 1959 do. C.73/12 S.57 KSN. 1434 zmir Merkez Muratreis Nf. kaytl Metis Yaynlar Yaynevi Sorumlusu. 2. Ltfiye Filiz BNGLE: Ltfi ve Trkan kz 1965 do. C.043/01 S.29 K.9 Tokat Merkez Hacmehmet Bey Nf. kaytl. KADIN ARGOSU SZL isimli kitabn yazar. SU: Mstehcen Kitap Yaynlamak. SU TARH: Ekim 2001 SEVK MADDES: 5680 sayl kanunun 16/4, TCK'nun 416/1, 427 Son, 119/1 Mad. (Her sank iin ayr ayr tatbiki) HAZIRLIK EVRAKI NCELEND; Ynetim yeri stiklal Cad. pek Sk. No. 9 Beyolu olan Sank Hseyin Semih Skmen'in yaynevi sorumlu olduu Metis Yaynclk tarafndan yaynlanan, sank Ltfiye Filiz Bingle'nin hazrlad KADIN ARGOSU SZL isimli kitabn tmnde yaynlanan yazlarn genel ahlaka aykr olduu ilgili kitap ve n deme tebligatlarndan anlalmakla; Sanklarn 5680 sayl yasa uyarnca yarglanmalarnn Mahkemenizde alp yaplarak yukarda yazl sevk maddelerine gre cezalandrlmalarna karar verilmesi kamu adna iddia olunur. 12.4.2002 MUSTAFA GLSOY 20815 CUMHURYET SAVCISI

Filiz Bingle fade, 01.08.2002

Filiz Bingle'nin fadesi Beyolu 2. Asliye Ceza Mahkemesi Bakanl STANBUL Tarafmdan derlenen Kadn Argosu Szl'ne, Cumhuriyet Basavcl'nn atfettii "mstehcen kitap yaynlamak" sulamasn reddediyorum. Szln halkn ar ve haya duygularn incitme veya cinsi arzular tahrik ve istismar etmek gibi bir amac bulunmamaktadr. Szlk kadnlarn kendi aralarnda kullandklar ve yazl kltre imdiye dek gememi ya da pek az gemi szck ve deyimlerin bir derlemesinden oluuyor.

Szlkler dili objektif olarak yanstrlar ve yaamda var olan dilin gerekliini nesnel bir bakla yazya geirirler. Szlk, bu haliyle bir dil gereklii ve yaamda var olan bir olgunun bilimsel ve nesnel yntemlerle saptanmas giriimidir. Kald ki, 1072-73'te Kagarl Mahmud tarafndan kaleme alnan Divan- Lugat-it Trk'de de bugn "Kadn Argosu Szl"nde yer alan szcklerin pek ou ve tanm yer alm ve Trk Dil Kurumu bu szln evirisini yaynlamtr. Ayrca Hulki Aktun tarafndan kaleme alnan Byk Argo Szl de benzer bir yntemle oluturulmu ve argo gereini tm boyutlaryla yazya geirmi bir eserdir. Dahas 1990'dan bu yana drt basks yaplan Byk Argo Szl mahkemelerde dahi tank ve bilirkaynak olarak kullanlm szlkler iindedir. Daha nce 9. Asliye Ceza Mahkemesi karar ile Kadn Argosu Szl, "Trk toplumunun demokratik deerlerine ters dmedii, sosyal normlarla atmad, halkn ar ve haya duygularn incitmedii gibi cinsel arzular tahrik ve istismar eder nitelikte bulunmad ve genel ahlak kurallarna da aykr olmad" gerekesiyle toplatmaya gerek bulunmamtr. Bu karara katlyorum. Mahkemenizin, niyet, ama ya da kastmn halkn ar ve haya duygularn incitmek veya cinsi arzular tahrik ve istismar etmek olmadn, burada anlatmaya altm saiklerle bir derleme yaptm grn benimsemesini, iddia edilen suun olumadna karar vermesini istirham ediyorum. Sayglarmla... Filiz Bingle Kadn Argosu Szl yazar

Semih Skmen fade, 01.08.2002

Semih Skmen'in fadesi Beyolu Asliye 2. Ceza Mahkemesi Bakanlna, stanbul Mahkemeniz tarafndan dava konusu yaplm olan, Sayn Filiz Binglenin derleyip hazrlad Kadn Argosu Szl adl kitap, sorumlusu bulunduum Metis Yaynclk Limited irketi tarafndan yaymlanmtr. ddianamede su mstehcen kitap yaynlamak olarak belirtilmi, kitabn genel ahlaka aykr olduu iddia edilmi. Bu sulamay reddediyorum. Kitab, hem ortaya km olan rnn nitelikleri asndan, hem de hazrlayann yaklam, kulland yntem asndan bilimsel
8

nitelikli gryoruz. Zaten bu yzden yaynladk. Ksaca maddeler halinde baz hususlar belirtmek istiyorum: 1. Yaynn nitelii: Kadn Argosu Szl bir alan-szldr, bir tarama szldr. Dnya dillerinin pek ounun benzer szlkleri vardr. Bu szlkler alan aratrmas yntemiyle, toplumdaki belirlenmi, snrlandrlm, tarif edilmi bir insan kmesinin szl olarak kullanmakta olduu sz ve deyileri yazya dkmek, bu kmeye zg dilin zelliklerini kaynak haline getirmek iin hazrlanr. Peki neden gerek duyulur buna? Bu szl kltr, kme iidir, toplumdaki benzer baka kmelere ya ksmen, ya tamamen kapal bir kltrdr. Yani dier bir deyile grup iidir. Yazl kaynak bunu dier gruplarn bilgisine sunma ilevini grr. Bir tr n-szlk diyebileceimiz szlklerin says arttka, o dilin ana, temel szl geniler, zenginleir. nk ana szlkler srekli bu tr n-szlklerden yararlanarak revize edilir, zenginletirilir. Dolaysyla Filiz Binglenin yapt almann anlam budur. Tek tek kelime toplamak. Szl olarak toplumun bir kesiminde yaayan, canl bir eyi kaydetmek, toplamak, karlatrmak, ve maddeler halinde hazrlamak. Burada konu ve alan kadn, kadnlk durumu ve argodur. Olmayabilirdi. Liseli genlerin diline ait bir szlk sz konusu olabilirdi. Ya da rnein cam imalatna zg teknik terimler szl de sz konusu olabilirdi. 2. Yaynn amac: Bir yaync olarak bu vasflarda bir kitap bizim iin ok kymetli. nk ardndaki emei ve niyeti grebiliyorum. Eer baka konu ve alanlarda benzer titizlik ve zenle hazrlanm bu tr szlklerle karlasam hi tereddtsz yaynlarm. Btn dnyada yaynclk alannda en saygn grlen ilerden biridir bu. Her yayncnn altna imzasn atmak isteyecei trden ilerdendir. Bu mesleki bir ilgi ve istektir. 3. ddiann nitelii: Bizim bamsz, zerk bir yaync olarak, grevlerimiz arasnda resmiyet dnyasnn dilini konumak, sadece resmiyete uygun ileri yapmak diye bir grevimiz yok. Kitaplar, byle bir devlet ya da devlet kurumlar resmiyetine uygun ya da uygunsuz diye deerlendirme, sansrleme grevimiz de yok. Problem, iddia makamnn devlet ile kamuyu birbirine kartrmasndan kaynaklanyor. ddia makam devletin dnda kanl canl, yaayan, farkl gr ve eilimler tayan, hibiri birbirine benzemeyen insanlardan oluan, biyolojik, cinsel ihtiyalar olan, ve evet, konuurken argo kullanan bir toplum olduunu sanki bilmiyor. Ya da daha dorusu biliyor da, toplumu resmiyetin kalbna dkmeye alyor. Ama yaync olarak bizim iimiz olan eyi rtmek, gizlemek deil, tam tersine deifre etmek, ortaya karmak, grnr bilinir hale getirmektir. 4. Mstehcenlik iddias: Bir szln toplumun genel ahlakna kar olabilecei iddiasn batan reddediyorum. Mstehcenlik, buna maruz kalanlarn kkrtlmas, stelik karlanamayacak istek ve arzular iin kkrtlmasyla oluur. Yani dier bir deyile maruz kalann aldatlmas sz konusudur. Kiinin bireyi bildii iin deil, tam tersine bilmedii iin kandrlmas, provake edilmesi sz konusudur. Yani mstehcenlik, kkrtma, rencide etme gibi fiillerin muhtemel olumsuz etkileri, bilen, tanyan, aina olan ve dolaysyla doruyu yanl ayrma kabiliyetine sahip bireyleri deil, bilmeyeni hedef alr. Ama elimizdeki kitap zaten bir bilgi dkmdr. Bir szlk her eyden nce biimsel zellikleriyle, ad stnde bir szlktr. Eer bir eyi kkrttyorsa o da bilme isteidir, meraktr, tecessstr. Eer bir
9

szln argosuyla kkrabilecek bir toplumda yayorsak vay halimize Bunu snamak iin yaplacak en basit deney, bu szln maddelerini okuyarak kiinin kendi kendine tahrik olup olmadn denemesidir Bu kitab yaynlamamzda, iddia edildii gibi cinsel temelli bir mstehcenlik yoluyla kkrtmak, tahrik etmek vb. bir fiil ya da bu yolla ticari kazan salamak dnlmemitir. Bu amataki bir kii ya da kiilerin aklna gelebilecek son ey herhalde szlk yaynlamak olurdu. Baka argo szlkleriyle birlikte bu szlk Trk dilinin tamamlayc, yanszlklerinden, alan-szlklerinden biri olarak literatrde yerini alacaktr, ve muhtemelen baka aratrmaclar bu szlkten yararlanacak ve Filiz Binglenin brakt yerden toplumun kullanmakta olduu baka argo deyileri toplamaya devam edeceklerdir. Bizler, yazar ve yaync, bu konuda sulanm olmaktan znt iindeyiz. Sanki porno bir yayn sz konusuymu muamelesiyle bizlerin ve kitabn deersizletirilmesini knyoruz. Bu iddiann kendisi trajikomiktir, bizlerin ve mahkemenin 2002 ylnda bununla megul edilmesini knyor, hakkmzdaki iddiann, dolaysyla davann dmesini talep ediyoruz. H. Semih Skmen Metis Yaynclk Ltd. ti. Yayn Ynetmeni

Birinci Bilirkii Raporu (Muzr Kurulu), 23.12.2002

T.C. BABAKANLIK KKLER MUZIR NERYATTAN KORUMA KURULU BLRK RAPORU Dosya No: 34 Rapor No: 2002/233 Rapor Tarihi: 23.12.2002 1. STEK: Beyolu 2. Asliye Ceza Mahkemesinin 24.10.2002 tarih ve 2002/198 esas sayl yazsna derkenar; ayn yer Cumhuriyet Basavclnn 1.11.2002 tarih ve 27644 Muhabere sayl yazs ekinde gnderilen "KADIN ARGOSU SZL" isimli kitabn incelenerek, halkn ar ve haya duygularn incitir ekilde mstehcen olup olmad hususunda bilirkii raporu ile birlikte iadesi istenmektedir. 2. NCELEME: Metis Yaynlar'ndan olan ve Filiz Bingle'nin yazd, 212 sahifeden ibaret, "Kadn Argosu Szl" adlkitap btnyle incelendi.
10

Kitabn ilk sahifesinde Hulki Aktun'un sunuuna ve yazar Filiz Bingle'nin nszne yer verildikten sonra, alfabetik sraya uyularak kelime deyimlerin aklamalaryla birlikte sraland gzlenmektedir. Kitapta; bir edebi ve bilimsel eser niteliine uygun dmeyecek tarzda kelime ve deyimlerden oluan anlatmlar, alfabetik sraya uyularak rnekleme yoluyla aaya alnmtr; A "Acdk am verdik admz orospu kald." nsanlara gereksiz yere acmann zarar getirecei konusunda alay yollu sylenir. "Adam sandk eei gtmze girdi taa" (adam sanarsn yava banda yarar taa). Beklenmedik kimseden beklenmedik ktln geldiini anlatmak iin sylenir." ... (Burada kitaptan rnekler verilmektedir.) Z "Zengin gt gibi tmek." leri geri konumak, yksekten atp byklenmek. vb. ifadelere yer verilmektedir. 3. HUKUK DURUM: Trk Ceza Kanununun 3.2.1986 tarihli ve 3266 sayl kanunla deiik 426, 427 ve 428'inci maddelerinde mstehcenlik suu meyyide altna alnmtr. Mstehcenlik suunda maddi unsurlarn teekkl iin n art bu fiillerin halkn ar ve haya duygularn incitmesi veya cinsi arzular tahrik ve istismar eder nitelikte genel ahlaka aykr olmasdr. Grld gibi n art iki hususu kapsamaktadr. Birincisi halkn ar ve haya duygularn inciten nitelikte olmasdr. Bu nitelik bal bana yeterlidir. kinci husus ise, cinsi arzular tahrik ve istisma eder nitelikte genel ahlaka aykr nitelik tamasdr. Bu ikinci halde fiilin hem cinsi arzular tahrik etmei ve hem de bunun istismar edilmesi birlikte aranacaktr. Buradaki istismardan maksat, insanlardaki cinsi tecesss genel ahlaka aykr ekilde davet edip bundan bir menfaat amac gtmektir. Halkn ar ve haya duygusunu, ortalama edep duygusu olarak anlamak ve bu halin takdirinde normal bir ahlak grn esas almak gerekir. Mstehcen eyin bata gelen vasf, bakas zerinde cinsi tahrik ve istismara ynelik olmasdr. Trk Ceza Kanununun 427'inci maddesinin 2'inci fkrasnda; "426'nc madde ile bu maddede yazl evrak ve eya msadere ve imha olunur" hkm yer almaktadr. 4. DEERLENDRME:
11

Sz konusu kitaba; "Kadn Argosu Szl" isminin verilmesi nedeniyle ierii hakknda bir deerlendirmede bulunulmadan nce argo ve szlk kelimeleri zerinde durmak istiyoruz. Trk Dil Kurumunun yaynlam olduu Trke Szlk isimli iki ciltlik kitapta "argo" szcnn anlam; Kullanlan ortak dilden ayr olarak ayn meslek veya topluluktaki insanlarn kulland zel dil veya sz daarc, Mecazi anlam ise; serserilerin, klhanbeylerinin kulland sz veya deyim olarak tarif edilmektedir. Szlk; Bir dilin btn veya belli bir ada kullanlm kelime ve deyimlerini alfabe srasna gre alarak tanmlarn yapan, aklayan veya baka dillerdeki karlklarn veren eser olarak tanmlanmaktadr. Yukardaki tanmlardan anlald gibi argo kelimelerden szlk olmayaca, bir istisnai anlatm biimi olan ve toplumumuzda da ok az kullanlan argonun; nfusumuzun yarsn oluturan kadnlarmza mal edilmesi de ayrca yadrganacak bir olgudur. Bir toplumun szl ve yazl btn kltr deerleri dile aktarld iin dil sosyal yapnn ve kltrn sadk bir aynasdr. Yine dil bir milletin evreni kendisine gre seslendirmesi, kinat ve hayat kendisine gre adlandrmas ve ona kendi damgasn vurmasdr. Dolaysyla ayn zamanda topluma biim veren bir sistemdir. Bu haliyle dil milli birliin imentosu grevini yklenmitir. Trk dili, ses ve ekil yaps sz varl, deyimleri ve kavram incelikleri ile olduu kadar slubundaki gzellik ve zarafeti ile de milli ruha tercman olmutur. Trk kadn da, iffet ve erefiyle inan ve dncesiyle toplumumuzun saygn bir yesidir. nceleme blmndeki alntlardan da anlalaca zere; halkmz arasnda ok istisnai ve belli gruplara has rtl kullanm ekli olan argonun, kadnlarmz arasnda yaygn kullanm varmasna; "Kadn Argosu Szl" adl kitapta toplanmas Trk dilinin sadeliine, kltrmzn zne ve ahlak timsali olan Trk kadnnn saygnlna glge drecei muhakkaktr. Kitapta yer alan; kadn erkek cinsel organlarn ifade eden kelime ve deyimlerde, hibir yabanclama ve bakalamaya gidilmeden tm plakl ile ar ve haya duygularn rencide edecek ekilde alfabetik sra halinde kitapta yer verilmesi, ahlaki adan da Trk kadnnn imajn zedeleyecek ve uluslararas toplumda hak ettii yeri almasn engelleyecek mahiyettedir. Kitabn bu haliyle bir szlkten ziyade cinsel meraklar gidermeye ynelik eser hviyetini tad, Trk dilinin geliimini engelleyici unsurlar ierdii, kamusal hibir yararnn mevcut olmad mahede edilmektedir. Bu nedenle; kitaptaki yazlarn normal snrlar iinde kaldn ve toplumun sosyal normlaryla atmadn iddia etmek mmkn deildir. Zira insanlar ilkel hayatlarndan bugne kadar dnyann her yerinde ve her toplumunda cinsi uzuv blgesini kapal tutmay ve cinsi mnasebetin gizliliini vazgeilmez kural olarak uygulaya gelmilerdir. Bu,
12

toplumumuzda da byledir. Toplumumuzun ahlak anlay ve kurallar ile rf ve detleri cinsi mnasebetin aikrln kabul etmez. Toplumlar varlklarn koruyabilmek ve toplum dzenini salayabilmek amacyla sosyal normlar oluturmulardr. Basn-yayn, ara ve organlar bizzat bu normlara uymak zorunda olduklar gibi, toplumu bu konuda ynlendirme, ikaz etme, hatrlatma grev ve sorumluluu ile de ykmldrler. Bu grev ve sorumluluk toplumsal niteliktedir. Sz konusu kitapta yaynlanan yazlarn bu toplumsal grev ve sorumluluk ile badatrlmas mmkn deildir. Sz konusu kitapta asl arln mstehcenlie yneltilmi olduu, kitabn toplumun ahlak yapsyla badamad ve halkn ar ve haya duygularn incittii, cinsi arzular istismar eder nitelikte genel ahlaka aykr olduu kanaatine varlmtr. 5. MTALA ve SONU: ncelenen ve deerlendirilen "KADIN ARGOSU SZL" isimli kitapta yer alan yazlarn; halkn ar ve haya duygularn incittii, cinsi arzular istismar eder nitelikte genel ahlaka aykr olduu, Trk Ceza Kanununun 426'nc maddesini ihlal ettii, dolaysyla mstehcen bulunduu oy birlii ile mtala edilmitir. Bakan: Ali ak; yeler: Mustafa F. Aaolu, Blent Gkgz, Rasim Ba, Nurettin Baer, Ahmet Snmez, Dr. M. Rfat Kse, Hseyin Akbulut, Prof. Dr. Neriman Aral, Ahmet Arpa, Nazmi Bilgin

Basn Duyurusu, Filiz Bingle, Hulki Aktun, Semih Skmen, 07.04.2003 Kamuoyuna, Gazeteci ve aratrmac Filiz Binglenin Kadn Argosu Szl Metis Yaynlar tarafndan Ekim 2001de yaymland. Kitabn Sunu blm, Trkenin Byk Argo Szlnn yazar olan Hulki Aktuna ait. Kitap hakknda Beyolu Cumhuriyet Basavcs Mustafa Glsoy, yaynn mstehcen olduu, genel ahlaka aykr olduu iddiasyla 5680 sayl kanunun 16/4, Trk Ceza Kanununun 426/1, 427 son, 119/1 maddelerinden dava at. Aslnda mahkeme, iddia makamnn davay amadan nce istedii toplatma kararn vermemi, yaynn iddia olunan su unsurunu tamad gerekesiyle savcln talebini iki kez reddetmiti. Bizler, yazarlar ve yaync, savunmamzda, kitabmzn ad stnde bir szlk olduunu, bir szln pornografi ya da mstehcenlik kast tayamayacan, argonun da yaayan kltrn ve dilin bir paras olduunu, btn dnya dillerinde benzer argo szlklerinin bulunduunu, zaten savclka sulu addedilen Trke kelimelerin byk bir ksmnn, Trk dilinin ilk szl olan Divan Lgat-it-Trk de dahil olmak zere, birok Trke szlkte bulunduunu, dile getirdik. Davann seyri iinde mahkeme bilirkii olarak Babakanla bal Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulundan gr istedi. Yakn gemite, daha sonra mahkemelerde
13

beraat eden birok edebiyat rn hakknda da mstehcenlik iddiasnda bulunduu iin bilimsel gvenilirlii zaten tartmal hale gelmi olan bu Kurul, verdii raporla, nadide koleksiyonuna bir szl de dahil etmi bulunuyor. Muzr Kurulu Raporu, ortalama edep duygusu, normal ahlak gr, kltrmzn z, Trk kadn gibi 1930lardan kalma genel mlhazalarla, ve bilimsel olarak asla tarif edilemeyecek genelletirici kavramlarla akl yrtmekte ve argo kelimelerden szlk olamayaca buluunu (!) yapmaktadr. Yayn kataloglarnda ya da Internette basit bir taramayla dnya literatrndeki argo szlklerinin yayn saysnn 300n zerinde olduu kolaylkla grlebilir. Kitabmzn bu ideolojik tutuma ve bildik siyasal tercihlerle uzmanlk ve bilirkii payesi verilmi ve dilbilim konusunda herhangi bir bilgisi olmayanlarn deer yarglarna kurban gitmesini istemiyoruz. Kendi ahlak ve kltr anlaylarn topluma dar bir elbise gibi giydirmeye alan, kltr homojen bir ey gibi tarif ederek argo kullanan kadnlar kltrn dna atan, yazarlar ve yaync olarak bizlere de maddi menfaat peindeki pornocular gibi bakan bu zihniyeti protesto ediyoruz. Trk kadn diyerek, kadnlar ya mazbut, dpiyesli ya da arafl zanneden, bunun dnda kalan yaayan kanl canl insanlar yok varsayan, ya da norm-d, anormal diye kriminalletiren bakn yeni bir rneiyle kar karyayz. Davann bundan sonraki ilk durumas 17 Nisan 2003 gn, Beyolu 2. Asliye Ceza mahkemesinde, saat 10da yaplacaktr. Bizler kitabmzn sulu addedilmesine asla izin vermeyeceiz. Dnce ve ifade zgrlnn kymetini bilen, bunun iin mcadele eden herkesi bize destek olmaya, sz konusu anayasal kii hak ve zgrlklerinin gerekten kullanlabilmesine katkda bulunmaya aryoruz. KADIN ARGOSU SZL DAVA DOSYASINDAN

Basn Duyurusu
Kamuoyuna, Gazeteci ve aratrmac Filiz Binglenin Kadn Argosu Szl Metis Yaynlar tarafndan Ekim 2001de yaymland. Kitabn Sunu blm, Trkenin Byk Argo Szlnn yazar olan Hulki Aktuna ait. Kitap hakknda Beyolu Cumhuriyet Basavcs Mustafa Glsoy, yaynn mstehcen olduu, genel ahlaka aykr olduu iddiasyla 5680 sayl kanunun 16/4, Trk Ceza Kanununun 426/1, 427 son, 119/1 maddelerinden dava at. Aslnda mahkeme, iddia makamnn davay amadan nce istedii toplatma kararn vermemi, yaynn iddia olunan su unsurunu tamad gerekesiyle savcln talebini iki kez reddetmiti. Bizler, yazarlar ve yaync, savunmamzda, kitabmzn ad stnde bir szlk olduunu, bir szln pornografi ya da mstehcenlik kast tayamayacan, argonun da yaayan kltrn ve dilin bir paras olduunu, btn dnya dillerinde benzer argo szlklerinin bulunduunu, zaten savclka sulu addedilen Trke kelimelerin byk bir ksmnn, Trk dilinin ilk
14

szl olan Divan Lgat-it-Trk de dahil olmak zere, birok Trke szlkte bulunduunu, dile getirdik. Davann seyri iinde mahkeme bilirkii olarak Babakanla bal Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulundan gr istedi. Yakn gemite, daha sonra mahkemelerde beraat eden birok edebiyat rn hakknda da mstehcenlik iddiasnda bulunduu iin bilimsel gvenilirlii zaten tartmal hale gelmi olan bu Kurul, verdii raporla, nadide koleksiyonuna bir szl de dahil etmi bulunuyor. Muzr Kurulu Raporu, ortalama edep duygusu, normal ahlak gr, kltrmzn z, Trk kadn gibi 1930lardan kalma genel mlhazalarla, ve bilimsel olarak asla tarif edilemeyecek genelletirici kavramlarla akl yrtmekte ve argo kelimelerden szlk olamayaca buluunu (!) yapmaktadr. Yayn kataloglarnda ya da Internette basit bir taramayla dnya literatrndeki argo szlklerinin yayn saysnn 300n zerinde olduu kolaylkla grlebilir. Kitabmzn bu ideolojik tutuma ve bildik siyasal tercihlerle uzmanlk ve bilirkii payesi verilmi ve dilbilim konusunda herhangi bir bilgisi olmayanlarn deer yarglarna kurban gitmesini istemiyoruz. Kendi ahlak ve kltr anlaylarn topluma dar bir elbise gibi giydirmeye alan, kltr homojen bir ey gibi tarif ederek argo kullanan kadnlar kltrn dna atan, yazarlar ve yaync olarak bizlere de maddi menfaat peindeki pornocular gibi bakan bu zihniyeti protesto ediyoruz. Trk kadn diyerek, kadnlar ya mazbut, dpiyesli ya da arafl zanneden, bunun dnda kalan yaayan kanl canl insanlar yok varsayan, ya da norm-d, anormal diye kriminalletiren bakn yeni bir rneiyle kar karyayz. Davann bundan sonraki ilk durumas 17 Nisan 2003 gn, Beyolu 2. Asliye Ceza mahkemesinde, saat 10da yaplacaktr. Bizler kitabmzn sulu addedilmesine asla izin vermeyeceiz. Dnce ve ifade zgrlnn kymetini bilen, bunun iin mcadele eden herkesi bize destek olmaya, sz konusu anayasal kii hak ve zgrlklerinin gerekten kullanlabilmesine katkda bulunmaya aryoruz. 7 Nisan 2003 Yazar Filiz Bingle Yazar Hulki Aktun Metis Yaynlar adna Semih Skmen

Filiz Bingle Savunma, 16.04.2003

Filiz Bingle'nin Savunmas Beyolu Asliye 2. Ceza Bakanlna, stanbul
15

Kadn Argosu Szl ad stnde bir szlktr. Bu haliyle halkn cinsel duygularn kkrtmak gibi bir amac yoktur ve olamaz. Dnya literatrne bakldnda yayn kataloglarnda 300n zerinde Argo Szlk kayd bulunmaktadr. Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulunun argo kelimelerden szlk olmayaca yargsna katlmak bu nedenle mmkn deildir. Bundan nce argo szlkler olmutur. nsanlar argo szler retip kullanmay brakmadklar srece de olacaktr. Kurulun, Kadn Argosu Szlnn Trk kadnnn imajn zedeleyecek ve uluslar aras toplumda hak ettii yeri almasn engelleyecek mahiyette olduu iddias ise tamamen gerek ddr. Kadn argosu grmezden gelinebilecek bir olgu deildir ve kadnlarn kendi gerekleridir. Bu nedenle kadnlarn kendi aralarnda kullanlmakta olan szck, deyim ve sz birimlerinden olumaktadr. Bylesi bir olgunun yadsnmas kadnlarn kendi kendilerini inkar anlam tayacandan elbet benim ve benim gibi dnenlerin tercihi olamaz. Dili kullanma becerisi insanlarn en st, entellektel becerileri arasndadr. Dnya dilleri szlklerindeki sz ve deyim saysyla vnrler. Bu okluk da elbet o dili konuan ya da yazanlarn vizyonlar, yaratclklar ve becerileri ile ilgilidir. Bu erevede szlk Trk kadnlarnn Trke ile ilgilenme bilgi ve becerilerini en st dzeyde ortaya koyan bir anlam tamaktadr. Belki de kamusal alanda bir dili olmayan kadnlarn bir anlamda gizli bir dili olduunu grmek bu reddediin asl altnda yatan neden olarak alnabilir. Kadnlar da erkekler gibi dilin kkeninde tad olanaklar sezer ve retirler. Bu nedenle genel argoya kar kmayan bir zihniyetin kadn argosuna kar kmas bir ayrmclktr. Szln cinsel meraklar gidermeye ynelik bir eser hvviyeti tad iddias ise tamamen bu ayrmcln bir yansmasdr. nk cinsel organlarn adlaryla retilmi deyim ya da kalplar temelde cinsellii anlatmamakta, aslna baklrsa hayatn iindeki ok temel insanlk durumlarn aklamakta ve onlara yorum getirmektedir. Kald ki szlkte sadece cinsel organlarla ilgili sz ve deyimler yer almamakta toplam 3500 maddelik bir derleme bulunmaktadr. Argo elbet eletireldir, alaydr, yaratclktr, dilin gizli rgtdr.
16

Argo genel anlamyla yabanclama ve yabanclatrma gibi grnen yabanclamama abasdr. Bu nedenlerle de galiba ne kadar bastrlmaya allrsa allsn hep olmutur ve olacaktr. Filiz Bingle

Semih Skmen Savunma, 16.04.2003

Semih Skmen'in fadesi Beyolu Asliye 2. Ceza Mahkemesi Bakanlna, stanbul

Yayncs olduum Kadn Argosu Szl balkl eser hakknda Muzr Kurulu tarafndan verilen rapora itiraz ediyorum. Aada maddeler halinde belirttiim bu hususlarn, daha nce verdiim Austos 2002 tarihli savunmamla birlikte deerlendirilmesini istiyorum. 1. ncelikle bizler kimiz, ksaca bundan bahsetmek istiyorum. nk Muzr Kurulu raporunu okuyunca, bizlerin bu konuda aslnda bilirkii diye grne bavurduumuz merciiden daha yetkin olduumuzu, daha fazla ey bildiimizi grdm. Ben yaync Semih Skmen, haliyle bir pornografi kral deilim. 700 kitaba yakn koleksiyonu olan Trkiyenin saygn yaynevlerinden birinin sorumlusuyum. Trkiyenin son 10-15 yllk kltr hayatnda birok kitabyla etkili olmu, ticari olarak da son derece baarl bir yaynevinin yneticisiyim. Yani benim akla gelebilir diye sylyorum mstehcen kitap yaymlayarak para kazanmak diye bir meselem yok. lerim genelde gayet iyi. Pornografiye kar ahlaki olarak hi sempati duymadm iin zaten byle bir ey yapmam; ticari nedenlerle de buna ihtiyacm yok. Filiz Bingle bir gazeteci. Baarl olduu bir ii var. A deil akta deil. Kendisini bu kitabyla birlikte tandm. Bir insan olarak da, bir kadn olarak da hi yadrgamadm. Bu szl yazma, bu deyimleri toplama iini byk bir tecesssle, keyif alarak, elenerek yaptn, iine titizlendiini, dilbilim konusunda isim yapm baka kiilerle meselenin birok vehesini tarttn, fikir almak iin onlara bavurduunu biliyorum. Bu kiilerden biri ve nde geleni, zaten kitabmzn sunuunu da yazm olan Hulki Aktuntur. Hulki Aktun, bir ok edebi eserin yan sra, Trkenin Byk Argo Szlnn de yazardr. Ayrca u sralar yaynlanmakta olan Andreas Tietzenin Tarihi ve Etimolojik Trkiye Trkesi adl 7 ciltlik szln de danman sfatyla yaymlanma ncesinde son okumasn yapmaktadr. Bizler, mesleki olarak ne yaptmz ve ne yapmak istemediimizi son derece iyi bilen insanlarz. Bu szl yaymlamakta hibir maddi kazan salama kaygmz yoktur. Nitekim 3500 adet satmtr. Yani genelde szlklerin tiraj gibidir. Yaynclk ve okur camiasnda da byle tannan insanlarz. Bu nokta nemli. nk birazdan Muzr Kurulunun bu davayla ilgili gr belirtmeye yetkin olmadn, yanl adres olduunu ileri sreceim.
17

2. Muzr Kurulu bu raporu, sanki mahkeme onlara kendi ahlaki deer yarglarn sormuuz gibi ele alarak cevaplamtr. Konumuz bu szlkte maddelenen deyimleri duyduumuzda fertler olarak ne hissettiimiz deildir. Argodan holanp holanmadmz, ya da argoyu edepli bulup bulmadmz deildir. Kukusuz argoyu yaygnlatralm m, yoksa yasaklayalm m diye de bir sorunumuz yok. Ayn toplumda yaayan fertler olarak farkl ahlaki yarglara sahibiz. Bu da doaldr. Ve bu hukuki yarg konusu olamaz. Bir rnek vereyim. 10 yanda kz ocuu sahibi iki baba dnelim. Bu babalardan biri, kznn duyup anlamn sorduu argo kelimeler zerine kzn azarlasn, hatta cezalandrsn. Dieri ise anlamn aklasn. Bu kelimeleri yle cannn istedii gibi kullanamayacan, kolaylkla hata yapp knanabileceini, vs. aklasn. Ben ahsen bu ikinci babann pozisyonunu daha salam bir ahlak olarak gryorum. 3. Yine ayn ekilde, eer ahlaktan sz ediyorsak, benim ahlakma gre, varolan bireyin varln inkar etmek, onu tanmamak, onu olduundan baka bir ey olmaya zorlamak, ya da onu halnn altna sprmeye kalkp gzlerden saklamaya almak asl ahlakszlktr. Aslnda bu bana gre bir tr ikiyzllk, hatta adn koyalm, yalanclk egzersizidir. nk argo varolan bireydir. Yaayan bireydir. Bizim icat ettiimiz, uydurduumuz, ya da kurguladmz bir ey deildir. Ama bu ikiyzllk egzersizi maalesef lkemizde ok yaygndr. nk uzun yllardr topluma en yetkili azlardan bu retilmektedir. Ama olgularn yerine, niyet ve temennilerimizin, kurgularmzn geirilmesi, en iyi durumda Muzr Kurulu raporunda bir rneini grdmz gibi hamaset olarak kalacaktr. 4. Bilirkii hibir ey bilmemektedir. Bilgisizlik nedeniyle kimseyi hor grmek istemem, kimsenin kk dmesini istemem. Ancak bilgisizlik eer ssl, bilimsel grnl lakrdyla saklanp, stne stlk yksekten konuarak bilgilik taslanrsa, kimse beni bunu eletirmekten alkoyamaz. Muzr Kurulu raporu, iddiasn kantlamak iin bir dizi kavram kullanyor: ortalama edep duygusu, normal ahlak gr, ahlak timsali olan Trk kadn, kltrmzn z. Muzr Kurulu bu terimleri tarif edebilir mi? Bunlarn tm, hernekadar sosyolojik tnlasa ya da okumu insanlarn laflarn hatrlatan bir edayla syleniyor olsa da aslnda gayri-bilimseldir. Bunlar ciddiye almamza imkan yok. Edebin ya da edepsizliin ortalamasn nasl almal? Normal ahlak varsa, normald ahlak nedir? Trk kadn ne demek? Trke konuan kadnlar m demek? Yok deilse ne? Hereyin bana Trk sfat getirmek milliyetilik deildir. Sadece tembelliin, bilgisizliin, uyuukluun klfdr. Hibir Muzr Kurulu yesinin bu kavramlarn herhangi birini bilimsel olarak tanmlamas mmkn deildir. Muzr Kurulu, yanl kavramlarla dnd iin yanl sonulara varmaktadr: Argo kelimelerden szlk olamayaca anlalmaktadr sonucuna varyor. Biliyoruz ki Trkede de argo szlkleri var, baka dillerde de Ya da keza kitabn bu haliyle bir szlkten ziyade cinsel meraklar gidermeye ynelik eser hviyeti tad grlmektedir diyor. Bu szlkle cinsel meraklar nasl giderilecek anlamak mmkn deil. Keke bunu becerebilseydi. Ama o baka bir szlk, ya da ansiklopedik szlk olurdu. Ad da Cinsellik Szl olurdu. Ayrca insanlarn cinsel meraklarn gidermek neden su oluyor? Bunun yasalarmzda bir karl var m, diye soruyorum.

18

5. Muzr Kurulu, eserin bir szlk olduunu, maddeler halindeki deyimler ve anlamlaryla, ad stnde bir szlk olduunu unutmu grnyor. Yani ilgili yasa maddelerinde belirtilen su iin ortada ak ve net bir kkrtma, ynlendirme, yani kast olmas gerekir. Dnyann hibir yerinde bu argo deyimlerle, insan bireylerinin cinsel olarak tahrik olmas diye bir ey dnlemez. Byle bir iddia glntr. Argo, kfr ya da hakaret deildir. nk dilbilgisel olarak ayn ataszleri, deyimler, zdeyilerin yapt gibi geni zaman kipinde konuur. Yani ak ake kara gn iindir. derken olduu gibi. Syleyen ve sylenen vardr. Ama ifade ettii hkmn nesnesi yoktur. Yani cmle birisine ynelmez, birisini hedef almaz. Bir genellemedir. Nesnesi olmayan su olabilir mi? Argo, ancak belli bir balamda, belli bir olay iinde, belli bir ekilde kullanlarak hakaret halini alabilir, ve ancak o zaman o durumun zelliklerine gre su oluturacaktr. Ortada bir muhatap yoksa, hakaret nitelii olumamsa, her argolu konuan ahs, ortak edep duygusuna uymuyor, ya da genel ahlaka aykr hareket ediyor diye sokaktan yakalayp mahkemeye getirmiyoruz. steseydik de bu imkansz olurdu. Ama bu tr mtalaalar, insana, birtakm diktatrlerin ya da anti-demokratik rejimlerin keyfi olarak koyduklar kimi sokak yasalarn, szmona medeniletirme yasalarn da hatrlatyor dorusu Bir rnei bizde oldu. Sokaktan sakall, sarkl giyinenleri toplamak gibi. 6. Bu szle mstehcenlik iddiasn getiren asl kelimeleri alt alta yazarsak, bunlarn toplam 20-25 adet olduunu grrz. Yani deyimlerin ou bu kelimelerle yaplm deyimlerdir. Bu 20-25 kelimeye baktmzda, bunlarn neredeyse tmnn erkek olsun kadn olsun, insan bedeninin blmleriyle, zellikle de cinsel organlarmzla ilgili olduunu gryoruz. Bir rnek alalm: Ben kzmla konuurken popoyu tercih edeceimdir. Ama bir doktora elimle gsterip arka tarafmda ya da kmda da diyebilirim. Ama diyelim ki benim azma gt kelimesi kolay kolay gelmez. Ama birok Trk kadn ve erkei bu kelimeyi tercih edecektir. Hatta gt diyenlerin byk bir ounluu popo kelimesini bilmeyecektir bile. Bu Trk kltrnn hi de Muzr Kurulunun sand gibi yekpare, farksz, tek bir btn olmadn gsterir. Btn dier szckler iin de ayn ey geerlidir. Hatta bunlar kullan, ya da kullanmay biimimiz kentli mi, taral m, eski kuak ehirli mi, yoksa yeni gmen mi olduumuz trnden kltrel farkllklarmzn da iaretidir. Farklarn olmadn deil, tam tersine olduunu kantlamaktadr. stelik beden paralarn, cinsel uzuvlar, bizden nceki kuaklar adlandrm ki bugn dilimizde bu kelimelere sahibiz. 7. Bu kelimelerin tm, Kagarl Mahmutun Divan Lgat-it Trknde, Hulki Aktunun Trkenin Byk Argo Szlnde, yeni yaynlanmaya balayan ve henz 1. Cildi km olan Andreas Tietzenin Tarihi ve Etimolojik Trkiye Trkesi adl toplam 7 ciltlik yaptnda aynen, etimolojik yapsyla, ve kullanmlar iin rnekler verilerek yer almaktadr. Hatta bu eserde klasik edebiyatta, divan iirindeki baz u rneklerde, bugn bize amiyane gelebilecek baz kullanmlar grlmektedir.. Ama ben baka bir kaynaktan rnek vereceim: Dilbilimci mer Asm Aksoyun Ataszleri Szlnden rnek vereceim. Ak don kara don hamamda belli olur. Tabii Muzr Kurulunun ve sayn savcnn mstehcen bulaca deyim bu deil. mer Asm Aksoy parantez aarak ayn cmleyi, bir alternatif olarak Ak gt kara gt geit banda belli olur diye vermektedir. Bu cmle bizim kitabmzda da bulunuyor. Bilinecei zere mer Asm Aksoyun szl okullarmzda da kullanlan bir kaynak kitaptr. Yani sayn savcnn arzu edecei ekilde, devlet tescillidir, resmidir. Ama biliyoruz
19

ki, anayasann tand dnce ve ifade zgrl hakkmz kullanma temelinde, bizler de, devlet tescilli olmasa da yayn yapma hakkna sahibiz. 8. Szlk hazrlayclar, Filiz Bingleninki gibi zel alan-szlklerine, kltrel-grup szlklerine byk nem verirler. nk byle spesifik szlkler, szl dildeki kullanmlar, yerel ve ksmi kullanmlar deifre ederek, dillerin ana szlkleri iin kaynak olutururlar. Muzr Kurulunun arayp bulamad kamu yararlarndan biri ite budur. Muzr Kurulu btn dnya dillerinin benzer szlkleri olduunu bilmemektedir. Genel szlkler bir yana, bu tr szlklere u bir rnek vereyim. ngilizce Uyuturucu Kullanclarnn Argosu. Byle bir szlk yaynlamakla uyuturucu kullanmn tevik mi etmi olursunuz? Nitekim biz yaynclar, evirmenler, dilciler Trke d eserleri okurken ve evirirken sklkla o dillerin ana szlklerinde bulamadmz kelime, deyim ve syleyileri bu tr uzmanlk szlklerinde buluruz. Yani bizler iin okuduumuzu anlamakta temel bavuru kaynaklar olarak i grrler. 9. Benim ahlakm bilmeme, yok varsayma zerine deil, bilme zerine temelleniyor. Bu yzden kitabmzn merak ve tecessse cevap vermesini de phesiz, kamu yarar olarak gryorum. Ayrca elbette bir yayncnn ya da yazarn kamu yarar gzetmek diye bir tasas olamaz. Biz birisi bize dev versin diye beklemiyoruz. 10. in aslna baklrsa, Muzr Kuruluna memur edilmi insanlarn kafasnda muzr, mstehcen ya da pornografik olann ne olduuna dair bir fikir de yoktur. Daha dorusu, tmyle yanl bir dnceye sahiptir. Raporun satr aralarnda okunabilen bir cinsellik soukluu var. Cinsellii, bilemediim ya da burada tartamayacam nedenlerle hor gryor gibi bir dili var. Yani kendini frenlemese neredeyse cinsellik mstehcendir, cinsellik ayptr, diyecek. Mstehcen olan insanlarn maddi-manevi anlamda somut cinsel ilikileri deildir. Cinsellik hakknda konuulmas da deildir. Tam tersine pornografi, gerek cinselliin olmamas, cinselliin yaanmamas, bask altna alnmas durumunun bir sonucu olarak, sahte bir ekilde, sahte aralarla bu tr bir aln giderilebilecei iddiasdr. Bu iddiada bulunan, yani aldatan eydir mstehcen olan. Ama tanm itibaryla bir szln bunu yapmas imkanszdr, nk byle bir vaatte bulunmamaktadr. Muzr Kurulu mevcut ideolojik ezberiyle devini ok kt yapmaktadr. Bizzat bu Kurul tarafndan mztehcenlikle dava edilmi kitap son iki yl iinde mahkemelerde beraat etmitir. Ayrca bu kurul Babakanla, yani yrtmeye baldr, siyasidir. Yani siyasi iktidarn ahlak, toplum yaps, vb. telakkilerine gbekten bamldr. 11. Bizim szlmz, ilk kez 2000 adet basld. Sonra 2. Bask yapt. Bu basmdan da 1500 adet olmak zere 3500 adet satlm oldu. Yars hesabyla 35 milyon Trk kadnna argo rettiimiz , ya da argo kullanmn tevik ettiimiz iddias, iddia doru olsayd bile, bu 3500 tirajla imkansz olacakt. nk kitabn tirajn nfusa oranlarsak 1/ 10 000 ediyor. Binde bir diyelim. Yzde 1 bile deil. Bu durumda, yani argo kullanan kadnlarn elbette 3500den fazla olduunu hepimiz bildiimize gre, bizzat Trk kadnlarnn, benim, yayncnn ve yazar Filiz Binglenin, ve hatta sayn savcnn, ve hatta Muzr Kurulu yelerinin ahlakn bozduunu ileri srmemiz gerekecekti. Ama kukusuz akl snrlar iinde bunu sylememiz imkanszdr.
20

12. Yasa karsnda eitlik temeldir. Baka argo szlkleri mevcut olduuna gre, genel Trke szlklerde de, farkl kapsam ve younlukta olsa da, argo kelimeler mevcut olduuna gre, neden bu szlk yarglanmaktadr? Yoksa argo, kadn ile birlikte olduu iin mi? Yani belli bir siyasi grn, belli bir zihniyetin telakkisi temelinde kadnlk durumu bu lkede hassas konu olduu iin mi? Dier szlklerin erkekler tarafndan yazldn dnrsek, o zaman kelimenin tam anlamyla, cinsiyet ayrmcl ile kar karyayz demektir. Bu da anayasaya aykrdr. Anlalan bizim szlmz boyundan byk bir i yapmaktadr. Trkiyede yanlzca, kutuplardan birinin, slamc-Trk-muhafazakar kutbun iddia ettii gibi trbanl, ba rtl, arafl kadn imajna, ya da tam kar kutbun, Laikilerin tasavvurundaki gibi edepli, tayyrl, hizmet erbab, dzgn, normal, cinselliini mmkn olduunca saklayan, meslek insan kadn imajna hi uymayan, argo kullansn ya da kullanmasn, farkl kadnlarn varolduunu kantlamakta, bu yzden hrslandrmakta, kzdrmaktadr. Eer byleyse, benim iin bu iki zihniyetin nyarglarn krmak da kamusal bir yarardr. Argo kullanmak, ya da kullanmamak kltrel farklardan yalnzca biridir. Ama bu iki zihniyetin de Trkiyede kadnlara, onlara dar gelen giysiler giydirmeye heves ettiklerini, hatta aralarndaki atmalarda srekli kadnl kullandklarn biliyoruz. 13. Bizler ne kadar liberal, zgrlk isek, biliyorum ki iddia sahipleri de o kadar tutucu, baskc, insanlara gvenmiyorlar, korkuyorlar. Ama yine biliyoruz ki, bu dava ahlaki deer yarglarmzn tartlma, karara balanma yeri deil. Eer yle olsayd hukuk olmazd, eriat olurdu. Hukuk olmasn, toplumu oluturan fertlerin farkl inan ve deer yarglar karnda ntr, bitaraf kalmasna, hukua aykr davranlar ak ve net, hibir kukuya yer vermeyecek, kantlanabilir ekilde tarif edebilmesine borludur. Btn bunlara iddialar girdii iin girdim. Yoksa konuyla ilgisi olduunu dnmyorum. Nitekim iddia makamnn kitab toplatma isteini mahkeme iki kez reddederek, ilgili maddelerin bu duruma uygulanamayaca kanaatini gstermitir. En dorusu, bu dava hi almam olmalyd. 14. Dolaysyla bu tr mlahazalardan ayr tutularak karar verilmesini istiyorum. Biz bu sulamalar hak etmedik. Bir szln isnat edilen bu sulamalar yerine getirmesi imkanszdr. Bir kez daha bu davann dmesini talep ediyorum. 17 / 04 / 2003 Semih Skmen Metis Yaynclk Ltd. ti.

kinci Bilirkii Raporu (.. Edebiyat Fakltesi), 25.02.2004

kinci Bilirkii Raporu (Prof. Dr. Mustafa zkan, .. Edebiyat Fakltesi, Trk Dili ve Edebiyat Blm Bakan) 25.2.2004
21

Beyolu 2. Asliye Ceza Mahkemesi Hakimliine, Filiz Bingle tarafndan hazrlanan Kadn Argosu Szl (Metis Yaynlar, stanbul, 2001) adl almay inceledim. Grlerimi aada arz ediyorum. Kadn Argosu Szl adl eser kk boy 212 sayfadan ibaret olup, u ksmlardan olumaktadr: "Bir Szlk zerine Dnceler" (s. 7-11), Hulki Aktun tarafndan yazlm olan bu takdim yazsnda, genel olarak szlk hazrlamann g bir i olduundan bahsedilmekte, zel olarak da argo terimi zerinde durularak Filiz Bingle'nin yapt almann nemine dokunulmakta ve bu tarz bir almann ilk kez yapldna iaret edilmektedir. "Giri" (s. 17-19), burada yazar szln hazrlarken yararland kaynaklardan ve yntemlerden bahsetmektedir. Buna gre szlkte yer alan argo szlerin %90'nn, 2500' akn kadnla konuularak derlendii, geriye kalan %10'luk ksmn ise yazl kaynaklara bavurularak oluturulduu anlalmaktadr. Bu haliyle szlk, szl kltrn bir yansmas niteliini tamaktadr. "Szlk" (s. 21-164), almann en nemli blmdr. Derlenen malzemenin alfabetik dzende verilerek aklamalarnn yapld ksmdr. Bu blmde madde ba olarak yaklak 3000 sz bulunmaktadr. Bunlarn bir ksm isim, sfat, nlem, fiil (abu, abone, alet, balon, crlayk, tr, ilek, illik, k, ersek, fallik, gaz, moro, mtayit, toku, yakamoz, zembil, zilli, vb.) gibi tek kelimeden ibarettir. Ama ou, iki ya da daha fazla kelimeden oluan sz bei biimindedir. Bunlarn da pek ou deyim nitelii tayan gruplardr. Bu deyimlerin anlamlar aklanrken, bazlarnn kullanllarna rnekler de verilmitir. "Kavramlar Dizini" (s. 165-212), almann ikinci nemli blmdr. Burada da nceki blmde birleik ekillerle veya deyimlerle anlatlmaya allan kavramlar alfabetik olarak verilmitir. Bir dilde anlatmn iki yn vardr: Yazl ve szl anlatm. Yazl ve szl anlatm her zaman birbiriyle rtmez; aralarnda her zaman belirli farklar vardr. Yazl anlatm daha dzgn ve dilin kurallarna daha ok uyularak gerekletirilen anlatmdr. Szl anlatm ise, yazl anlatmda olduu kadar, dilin kurallarna ok fazla dikkat edilmez. Bu yzden szl anlatm, dilin pratik amala ve geliigzel kullanld bir anlatm tarzdr. O nedenle szl anlatmda, yazl anlatma yansmayan, ama halk arasnda canl olarak kullanlan pek ok konuma trlerine rastlanr: Halk az, kaba konuma, kfr szleri, argo gibi. Filiz Bingle'nin almas, bu kategorilerden argo nitelii tayan ve kadnlar arasnda konuulduu iddia edilen szlerin toplanmasndan olumu bir eserdir. Argo, belli bir zmrenin benimsedii zel terimleri bulunan dil katmandr, renci argosu, esnaf argosu, klhanbeyi argosu, vb. gibi. Argo belli snflara mensup insanlarn kendi aralarnda konutuklar bir dil olmakla birlikte, baz argo kullanllarn zamanla genelleerek
22

ortak dile yansd da grlr: Mesela kodes (hapishane), araklamak (hrszlamak, almak), akmak (farkna varmak) gibi. Filiz Bingle'nin szlnde yer alan szlerin pek ou, argo niteliini tamakla birlikte, szlkte argo nitelii tamayan, ortak dile mensup deyimsel kullanlar da vardr: arap orap (karmakark ve etrefil durum), asma dikmek (umursamamak, aldr etmemek), crt bozuk (dnek), hr kmak (ok yorulmak, perian olmak), sokak sprgesi (ok gezen kimse), vites kltmek (sabrl davranmak) gibi. Esasen szlkte yer alan argo nitelikli kullanllarn hemen hepsi deyim aktarmas biiminde birer somutlatrma rneidir. Somutlatrma soyut kavramlar, eitli durumlar, davranlar, tutumlar ve duygular insan gznde somut olarak canlandrma, daha canl ve elle tutulur bir biimde anlatma eilimidir. Mesela farknda olmadan yersiz ve dokunacak sz sylemeyi ifade etmek iin kullanlan "baltay taa vurmak", cokulu bir durumu, duygularna engel olamamay anlatmak iin sylenen "kabna smamak", beenilmeyen bir davran bakalarndan nce kendinde denemek anlamnda kullanlan "ineyi kendine uvaldz bakasna batrmak", ok zor bir ii ifade etmek zere kullanlan "ineyle kuyu kazmak", her eye kusur bulan bir kiinin tutumunu anlatmak iin kullanlan "armudun sap, zmn p var demek", geersiz birtakm bahaneler ileri srerek, istenilen ii yapmaktan kanmak iin kullanlan "ipe un sermek" gibi dilimizde binlerce somutlatrma rnei bulunmaktadr. te Filiz Bingle'nin szlnde yer alan szlerin pek ou birer somutlatrma rnei olup, sosyal hayatta yaanan bir durumu canl olarak ifade etmektedir. u rneklere bir gz atalm: k apa oturmak "yenilmek", bz bal mumuna dnmek "yalanmak", gtne yamanmak "yararlanmak", beton dkmek "uzun zamandr cinsel iliki yaamamak", akl ermeden gt sakz inemek "toy ve bilgisiz kimse boyundan byk ie kalkmak", siki nerde yediyse ocuu orda dourmak "sorumlu davranmak, sorumluluu su orta ile stlenmek", ba ge ermek, siki tavana demek "ok sevinmek", yk ykmak "doum yapmak", rahmi krmak "yalanmak, kartlamak", osuracak hali kalmamak "ok yorulmak", vb. Ancak anlam aktarmas iin kullanlan kelimeler edebi dilde kullanlan kelimeler olmayp, argo nitelii tayan, cinsel organlarla ilgili kelimelerdir. Fakat bu kullanllarn hemen hibiri, bir cinsellik ya da mstehcenlik artrmamaktadr. Szlkte kullanlan deyimlerde, kadnlar arasnda sylenen argo szlerin, genel dilde neyi ifade ettikleri anlatlmaya allmtr. Szler argo olmakla birlikte, bunlarn anlamlarnda byle bir arm sz konusu deildir. Bu szlk bir edeb eser deildir. Yalnzca kadnlar arasnda kullanlan argo szleri toplayp bir araya getiren bir almadr. alma edeb ve bilimsel adan mstehcen olarak nitelendirilemez. Eer bu alma roman, hikye, iir, tiyatro, deneme vs. gibi herhangi bir edeb eser olarak kaleme alnm olsayd ve ierisinde de youn biimde argo nitelikli szler kullanlm olsayd, o zaman bu alma belki edep d olarak nitelendirilebilirdi. nk edeb eserlerde ama, gzellik duygusunu gelitirmek ve insanlarda estetik bir heyecan uyandrarak zevk almalarn salamaktr. Edeb eserlerde insanlar utandran iren, adi, baya, argo ve kfr szlerinin sklkla kullanlmas gzellik duygusunu rencide edeceinden
23

byle eserler edeb olarak kabul edilmezler. Edebiyat terbiye dna tat m gzel olma niteliini kaybeder. Oysa Filiz Bingle'nin eseri edeb eser olmayp bir argo szldr. Bu tr szlkler her dilde mevcuttur. Ayrca bu alma, szl kltrmzde var olan ve onu kullanan insanlarn hayattan ayrlmasyla kaybolup gidecek olan dil malzemesinin yazya geirilerek kalclnn salanmasna da byk katk salamaktadr. Bu tr almalar bir dilingrnen ynnn tesinde, ne kadar canl ve zengin anlatm olanaklarna sahip olduunu gstermesi asndan da byk nem tamaktadr. unu da belirtmek gerekir ki, bir szde mstehcenlik olmas iin, o sz sylenince insanlar zerinde tahrik edici bir etkisinin olmas gerekir. Szlkte yer alan deyimlerin syleniinde ve kullanllarnda bir tahrik esi sz konusu deildir. Dikkatlerinize sayg ile arz ederim. Prof. Dr. Mustafa zkan .. Edebiyat Fakltesi Trk Dili ve Edebiyat Blm Bakan

ELETRLER GRLER
Hasan Blent Kahraman, Kadn argosu hazinesi, Radikal, 3 Aralk 2001 Filiz Bingle, kadnlarn bir eyi zel olarak nasl sylediini, bir eyi nasl erkeklerin anlamayaca hale getirdiini bu szlkte yer alan szckleri, deyimleri derleyerek ortaya koymu ama szln anlam sadece bununla snrl deil. Bu kitap, "zel dil" denilen eyin zel alanla, zel kimlikle ne kadar ili dl olduunu, dilin, insann bir alanda kendisini ifade etmek iin nasl teki alanlardan ve oralardaki olgulardan yararlandn, her eyi nasl bir senteze ulatrdn ortaya koyuyor. Argo, bir benzetme sonunda. Ama bunlar belki her argo szl iin geerli eyler. , "kadn argosu"na gelince durum daha da deiiyor. Ortada ncelikle "tanmadmz" (bunu kar cinsten birisi olarak sylyorum ama kadnlarn da onun farknda olduunu sanmak ok g) bir kadn var. Bu, benlii, bilinci, alglamas btnyle kendisine zg bir varlk. Bu kadn, o "masum" kadndan, o "salon kadn"ndan ok farkl, cinselliin ve her eyin en karanlk noktasnda gezinen bir varlk. (Evet, kitabn ve argonun en nemli gerei bu; daima gizlilii, dolaysyla da hayatn "karanlk" kesini hatrlamak!) kincisi, bu argo sonuna kadar cinsellikle ykl. Bu ok ilgin, ok renkli dil, acaba kadnn kamusal alandaki grnr ikincil konumundan, dolaysyla srekli kapanmasndan fakat ona ramen de kendini ifade etmek istemesinden mi kaynaklanyor, bilmiyoruz. Bu durum sadece kadnlara m zg? Bu soruyu da elimizde ayrca bir "erkek
24

argosu szl" olmad iin yantlayamyoruz. Nihayet ncs, bu dil herhalde daha ok kentsel alann argosu. Doal; nk, argo kentle ilgili bir ey. Krsal alanda deyim vardr, deyi vardr ve onlar argo sanmak yanl olur. "Gei Trkiyesi" olmasa bu dil bunca hareketli olur muydu bilemem. "Baka kadnlar"n "baka dil"leri bu szlk ve bir hazine...

Gnl Kvlcm, Ev kadnlarnn argosu olur mu?, Radikal 2, 2 Haziran 2002 Argo. Dilin cansuyu. Sabrn, iyiniyetin tkendii, dz sylemin ksa geldii anlardaki patlay. Dilin ele avuca smayan yanlar. Dipte kaynayan fokurtunun bir alayan gibi yzeye k. Argo. Kfrn tesi. Kfrn zeka prltlaryla ykanmas, yunmas. Ev kadnlarnn, sokak kadnlarnn, Romanlarn, travestilerin; sistemin ezdiklerinin gizli silah. Taksi ofrlerinin, sokakta yaayanlarn dili ters yz eden syleyileri. Taksi ofr iin korna almak, taksimetreyi amak, sinir bozucu sklkta vites deitirmek nasl yaamn gnlk hallerindense argo da yledir. Mterisi inip taksi durana dndnde, bugn gzel bir rdek drdm (durak olmayan noktalardan yolcu toplamak; ho gzel kadn mteri) diye selam akar meslektana. Ya da demin gzel bir kaz (saf, zengin mteri) yakaladm deyip hasetlendirir duraktakileri. Argo zgrletiricidir. Bireyi lezzeti yerinde biryemekmiesine terbiye etmeye kalkan anlayn, beklentileri atlatarak ve ta gediine koyarak soluunu keser. Kadnlar da kendini ifade ederken argoya bavurur. Getiimiz yl ekim aynda okurla buluan Kadn Argosu Szl'nn hatrlatt bir gereklik... Dildeki masum kelimeleri silkeleyip oke edici olanlarn bulur karr kadnlar. Ht dedimi oturtan, bir bakyla hizaya sokan erkekleri dille vururlar: kocann iyisi dokuz oturakta paralansn. Erkeinin dangl dungulluunu kendi ezilmiliklerini bir para mizahla servis ederler: "Kz kocay bir bok sanr gittii gece usanr". Bastrdklar ksnll argonun yardmyla rlplak soyarlar: "Klk yorgan" (iman kadn), "perhizi bozmak" (uzun aradan sonra biriyle beraber olmak), "donunun a kurumamak", "master yapmak" (mastrbasyon)... Uygarln kontrol altna almak iin ter dkt, "uygun" yerlere kanalize etmeye urat cinselliin her an yanbamzda hazr ve nazr olduunun teslimidir argo. Kibarca, bir ev kz edasyla sylenebilecek eylerin abartl bir anlatmla ifade ediliidir. "Haza hanfendi" snflamasna giremez belki bunlar azna alma cretini gsteren kadnlar. Ama hayat oradadr, onlarn dilinde. Haza hanfendiler kendilerini ifade edemedikleri iin skntdan patlarken, onlar yaamn samaln tiye alr, inanlmaz grsel bir dille bu samal, yaamn trajikomik durumlarn dar vurur, elenirler: "Dgdk muhabbet" (sevgililerin srekli el ele gezmeleri), "raf mr bitmi" (biten bir ak iin), "piknik tp" (ksa boylu ve gbekli erkek)...

25

Anadolu'nun rengi vardr kadn argosunda. Onlar ocuklarn her eyi adl adnca syleyerek severler. rkilsek de byledir. Ve Kadn Argosu Szl'ne kesinde deinen Hasan Blent Kahraman'n cmleleriyle "Ortada ncelikle 'tanmadmz' bir kadn var"dr. "Bu, benlii, bilinci, alglamas btnyle kendisine zg bir varlk"tr. Aslnda sradan evlerde biraz vakit geirsek, kulaklarmz asak, anlarz ki "ev kadnlarnn ou" biiminde genellenebilecek denli yaygndr argo. Sansr yasalar kendi kuyruklarn yakalayp nafile turlar atarlar nk evlerde; geerlilikleri yoktur. Yasak olann aza alnmasdr argo ve rahatlatcdr. Uygarla bir bakaldrdr bu dinamik dil. Ama "uygar" lkelerde kabul grr ve sineye ekilirken "temiz toplum" yaratma ideallerinin kol gezdii topraklarda sk skya denetlenir. Toplumun ar ve haya duygularn incitmek diye bir klf hazrlanmtr buralarda. Tartlamaz! Yeter ki diliniz temiz olsun. ocuunuzun okul aidatn yatramayacak, evinize ayda bir kere kyma alamayacak kadar yoksullam olun ama sakn siz siz olun dilin dz yollarndan sapmayn. RTK, sansr ve denetleme kurullar grr ve uyarr! Uyarr; zira argo sarscdr. Drt kapl gcr gcr bir aile arabasnda deil kamyonetin arkasnda yolculuk etmeye benzer. Yolun sath bozuksa srtnzda hissederseniz. Rzgara aktr yolculuk; sersemletir. Arada bir sarslmak hi de fena deildir hani. zellikle, karikatrlerini ok sevdiim kadn arkadamn deyiiyle, hayatn iinden bir fotoraf donukluunda geip giden kasnt tipler iin. yle kasmlardr ki vcutlarn, dillerini; birazck argo iyi gelecektir onlara. Gevetecektir. Msr koan yemi gibi gezmeyeceklerdir ortalarda. Argo dilin gevemesidir. Mantk zincirinin kopmas! steri krizinin eiine gelen kadnlara da -Freud'dan beri inkrn anlam yok naslsa zincir koparmak nerilebilir. Mutfakta yere srayan ya damlacklarnda kayp den kadnlar. Brakn onlar dsn sandalyelerinden. Sizinle hi ilgilenmedikleri, dilinize ruhunuza bir adm bile yaklaamadklar, kadn diline ezelden beri kulaklarn tkadklar iin afallasnlar. Afallasnlar ve anlasnlar: kudretsizlerin de dili vardr...

Celal ster, Kadn dilinin gizli rgt, Radikal Kitap Eki, 16 Kasm 2001 "Bir toplumda geerli genel dilden ayr, ama ondan tremi olan, yalnzca belirli evrelerce kullanlan, toplumun her kesimince anlalmayan, kendine zg szck, deyim ve deyilerden oluan zel dil." AnaBritannica Genel Kltr Ansiklopedisi, argoyu byle tanmlyor. Byk Larousse Szlk ve Ansiklopedisi ise, "Kendi sosyal evreleriyle snrl yaayan ve toplumun geri kalan kesimlerinden ayrlmak ve / ya da korunmak isteyen bir grubun benimsedii zel szckler btn" diye tanmlam argoyu. Ama lgat paralamay bir yana brakr, Trkenin Byk Argo Szl'nn yazar Hulki Aktun'un alabildiine zgr belirlemelerine sardrrsak: Argo, dilin gizli rgtdr; yaratclktr, anadilin szcklerine yeni anlamlar
26

katar, kendi alanna girmeye alan szck ve deyimden ayakbast paras alr ve onu bozuturup dntrr... Biliyorum, "imdi bu argo muhabbeti de nereden kt?" diye soracaksnz. Aktun'un Byk Argo Szl yaymlanal on yldan fazla bir zaman getiini de biliyorum. Ama bu kez yaymlanan, bambaka bir argo szl. Filiz Bingle, bu alana apayr bir boyut getiriyor; genellikle erkek-egemen bir dil alan olarak grlen argonun kadn cephesini aratryor. Aratrmaktan te, bir Kadn Argosu Szl karyor ortaya. Bingle'nin deyiiyle, bu szln ncelikli kaynaklar, evremizde grdmz, karlatmz, bildiimiz; bata Ankara ve stanbul olmak zere byk kent merkezlerinde ya da ilelerinde yaayan kadnlar. Onlarn anneleri, anneanneleri, babaanneleri de, "haminnemin mehur lfyd" kaydyla aktarlan yzlerce sz ile bu szln "eski toprak" kaynaklar olmular. Szln ierii derlenirken en basit ynteme bavurulmu; yaklak yzde doksan canl tanklarla konuularak oluturulmu. Bu canl tanklarn ou "temiz aile" kadnlar: Hemireler, hastabakclar, doktorlar, ev kadnlar, renciler, iiler, gazeteciler, memureler, kuafrler, adaclar... Buna karlk, Bingle'nin verdii bilgiye gre, hapishanelerdeki kadnlarla hi ilikiye geilmemi, genelevlerdeki kadnlarla da istenen lde ba kurulamam; krsal alann yerel syleyilerine pek girilememi. Ama tpk hayatn barnda durmadan gelien argonun kendisi gibi, srekli zenginleebilecek bir szlk bu: "Argo dediiniz, snrsz bir anonim oluumdur; katklarla yaar, geliir. "Aktun da, "Hibir argo szl, argoya yetiemez. Hibir yasann yaama yetiemedii gibi," demiyor mu zaten? Aslnda, Bingle'nin, szln bandaki soru/yantlar, Kadn Argosu Szl'nn zn anlamamz salyor: Bir dil oyunu mu bu? Evet... Kadnlar aras tankl m glendiriyor? Tabii... Erkeklere kapal bir stnl m kantlyor? Galiba... Bir dil bayla kopmaz bir doku mu oluturuyor? phesiz... ifrelerle anlama abas m? Yer yer... Hayat kendi dnyasyla karlama gayreti mi? Sanrm... Byk Argo Szl'nn ilk basmnn yapld S 1990'dan bu yana Trkenin "Argo azizi" saylan Aktun bir sunu yazm Bingle'nin almasna: "Bingle, bize bir 'ilk i' armaan ediyor. Bir 'ilk', nk byk dillerin bellibal szlklerinde yer alan 'kadn dili' kategorisi bizde hemen hemen hi ilenmemitir, incelenmemitir... [Bingle'nin almasnda] yaamn ve dilin iinde gizlenen byk bir ada kefediliyor. lgn, alayc, dramatik, en akrak, mell mahzun bir ada. Bir sr aptal herifin ve kzn ve kadnn derinliine duyumsayamad ama yaamakta olduu bir ada..." Filiz Bingle'nin Kadn Argosu Szl, salt kadn asn yanstan szck ve deyimlerden olumuyor. "Ara a" da rneklenmi; her iki cinsin cmle kalb olarak ortaklaa kulland, ancak kimi yerde szck seiminde farkl davrand laflara da yer verilmi. Ama kadnlarn, erkeklerle nasl alay ettiklerini rnekleyen sz ve deyimler alabildiine renkli ve bereketli.
27

Szgelimi, daha ilk sayfada bir "zdeyi"e rastlyoruz: Acemi adamn elinde am aaca kar. Hemen ardndan, cinsel konularda heyecanl ve acemi erkeklere bir baka gnderme: Acemi rdek ya bandan ya kndan dalar. Evden ie, iten eve yaayan, cinsel adan itahsz erkeklere, Akam ahra sabah ayra, arada bir iki sokarca deniyor; cinsellie sra geldiinde btn erkeklerin ayn olduunu anlatmak iin ise, Alaynn ad bir karanlkta tad bir. Her lafa karan erkek iin, Am biti taak sirkesi karl uygun grlm; cinsellie dkn erkei aalamak iin de, Am suyunda boul inallah! bedduasnda bulunuluyor. Birine kfr edilecei zaman, erkeklerin o kiinin "ana"sn hedef semelerine karlk, kadn argosunda -doal olarak o kimsenin "baba"sna yneliniyor. Szgelimi, rtl kfr etmek iin, Baban ninolay sz kullanlyor ya da Babasna selam sarktmak deyiine bavuruluyor! Birini aka yollu aalarken, Babasn gdkladmn ocuu deniyor. Erkeklik organna, daha dorusu erkeklik organnn kne Bamya dendiini biliyordum, ama Bamya katliam lafyla ilk kez bu szlkte karlatm; meer "toplu snnet dn" anlamnda kullanlyormu. rnein: "u siyas partilerin bamya katliamlar da amma seyirlik oluyor." Erkeklik organ karl kullanlan bir baka sz ise, zambakgillerden, yemeklere tat vermek iin yumrusu ve yeil yapraklar kullanlan trl bitki ile srngenlerin en nlsn bir araya getiriyor: Ba soan ortas ylan! Burada, kukusuz, uyak da biimsel benzetme kadar nemli. Ben, burada, yalnzca "a" ve "b" ile balayanlardan birka rnek vermekle yetiniyorum. Trkiye kadnlar aleminin yeralt dolambalarnda artc bir gezintiye kacanz Kadn Argosu Szl'ne, hi kukum yok, siz de katkda bulunmak, gelitirip zenginletirmek isteyecek ve kadinargo@yahoo.com adresine bavuracaksnz.

Gl Altan, Fiskos bitti, yaasn ARGO, Radikal Kitap Eki, 9 Kasm 2001 Keke bu kitab daha nce grseydim! Ona bir dizi youn bir o kadar da edebi hakareti ieren cmleyi sylemeden ya da telefonu suratna 'Sana fazla geldim ben!' diyerek kapamadan nce. O zaman ona kesinlikle 'Seni adam ksrat seni! Nane p, numunelik kz, izotop seni! Natr!' derdim. Nereden geldi bu lgn fikirler aklma? Masum masum masann zerinde duran mor bir kitap arpt gzme. Yanna yananca, srad ismi bana bu kitapta bir eylerin farkl olduunu anlatt Kadn Argosu Szl. Bu kitap Filiz Bingle'nin imzasn tayordu. Okurla Hulki Aktun'un sunumuyla buluuyordu kitap. "Kiinin tek bana bir szlk yazmas lgnlktr!" diyor Aktun, ancak bu kitap batan sona bir lgnlk. Hem de 2500 kadnn azndan dklen, kimi zaman insann azn ak brakp, kimi zaman arsz arsz glmseten, kimi zaman ise 'onu tanmlayacak kelimeleri bulmak ne zordu bazen, aa ama bak her sayfada bir tane kyor karma' dedirten bir lgnlk. in'in kimi blgelerinde neredeyse bin yldr kullanlan ve erkeklerin anlayamad zel bir kadn incesi varm. Kadn Argosu Szl'nde de Filiz Bingle, kadnlarn kendilerine
28

zg, gizli dillerinde kullandklar kelime ve tanmlamalar bir araya getiriyor. dnyasnn abiye kyafetler iindeki kurnaz kadnlarnn, gece yaantsnn zarif kadnlarnn, evlerin gleryzl lezzetli yemekler yapan, hamarat kadnlarnn azndan dklebileceini belki de asla dnemeyecekleriniz yazyor bu kitapta. Kibar ve hatta krlgan olmas beklenen biz kadnlarn, inanlmaz hayalgcnn ve 'kaba' kar koyularnn ifadeleri onlar. Kendi adma konuursam, bu kitaptan rendiim ou szc gndelik yaantmda kullanabileceimi sanmyorum. Belki de sadece hemcinslerimin ya da hemcinslerim kadar yakn olan karcinslerimin yannda glerek dile getireceim onlar. Ama varsn olsun, yine de ok gzel binlerce kadnn hayalglerinin, zekalarnn ve ince espri anlaylarnn biraraya getiriliine tank olmak. Hem belli mi olur, belki gnn birinde gerekir bu szckler... Bunlar renin! Alaynn ad bir karanlkta tad bir Cinsellie sra geldiinde btn erkeklerin ayn olduunu anlatmak iin kullanlr. Ab Saf ve klbk erkek Beton dkmek Uzun sre cinsel ilikide bulunmamak. Bey bana prt dedi Yetkili ve etkili bir insann kendisine ilgi duymadn alay yoluyla anlatmak iin kullanlr. Dantelac Entelektel ya da entelektel gibi grnen kadn merakllar iin kullanlr. Hazr avrat Kadnlarn yapt kadar iyi ev ii yapan erkek gal bedeli Fahielere denen cret. kazas Beklenmedik zaman hamile kalmak. gilli bzk dingilder Evhaml kimselerin srekli tedirginlik iinde olduun anlatmak iin kullanlr. Lafn kubbesini ykmak ok etkileyici konumak Portatif mucize Vibratr, yapay erkeklik organ Minibse binmek Menopoza girmek Nane p Lzumsuz ie yaramaz ey ya da kimse Nadasa brakmak Bir kimseyi bilerek bekletmek, sz verdii halde randevusuna gitmemek. entakar Kadnlarla cinsel ilikiden baka bir ey dnmeyen erkek. Btn erkeklerin ayn olduunu sylemek iin kullanlr Vurukan Sk sk cinsel ilikiye giren, cinsel itah yksek kadn. Murat elikkan, Szle porno muamelesi, Radikal, 13 Temmuz 2002 Filiz Bingle, olduka nemli bir almaya imza att. Erkek egemenliinde olan bir alanda bir szlk hazrlad, Kadn Argosu Szl. Metis Yaynlar da kltr dnyamz iin gerek bir zenginlik saylacak bu szl, Ekim 2001 tarihinde yaymlad, bilmem haberiniz var myd? Sizin olmadysa da szl, mstehcen kabul eden Cumhuriyet Savcl'nn haberi var. Kitabn yazar ve yaymcsna 1 milyar 800 milyon lira ceza kesti. "Szlk, bu haliyle, bir dil gereklii ve yaamda var olan bir olgunun bilimsel ve nesnel yntemlerle saptanmas giriimidir. 1072 ylnda Kagarl Mahmud'ca kaleme alnan Divan Lgat it-Trk'te de
29

bugn Kadn Argosu Szl'nde yer alan szcklerin pek ou ve tanm yer alm ve Trk Dil Kurumu bu szln evirisini yaymlamtr," diyen yazar, cezay demeyi reddetti. Para cezasn demeyi reddettikleri iin yazar ve yaymc hakknda 'halkn ar ve hay duygularn inciten veya cinsi arzular tahrik ve istismar eder nitelikte genel ahlaka aykr kitap yaymlamak,' iddiasyla TCK 426/1. maddeden dava ald, duruma ekimde. Bu madde porno yaynlar iin kullanlyor. Ancak mahkeme, szln toplatlmas talebini reddeti....

Murat elikkan, Barbarlar beklerken, Radikal, 16 Nisan 2003 Muzr Kurulu, Trkiye sansr hayatna Turgut zal'n hediyesi. Kurulduu gnlerde, gnlk basna hzl bir ceza kesme furyas yaadktan sonra, uygulamalar dergi ve kitaplarla snrl kald. Sansre ve cezaya urayan yaynevlerinin gc de gndelik basn kadar olmad iin, yasal bir sansr kurumu olarak varln srdryor. Son icraatlarndan biri, Filiz Binglenin Kadn Argosu Szl konusunda bilirkii raporu hazrlamak oldu. Trke szlklerde kadn dilinin hi ilenmemi olmasndan hareketle hazrlanan szlkte, farkl ya ve evrelerden kadnlarla yaplan grmeler yoluyla derlenen szcklere yer verilmiti. Kurul raporuna baklnca, 'Trk kadn' ve 'Trk kadnnn iffetininin' argoyla badamamas gerektiini reniyorsunuz. Yani Argo Szl'nn bana kadn gelince, i mstehcen oluyor ve resmi ideolojinin kadn tasavvuruna uymuyor. Mstehcenlik davas yarn stanbul'da grlecek. Bu gn bir de nemli bir sivil itaatsizlik rnei olan Dnceye zgrlk 2001 kitabnn davas var. Yaymclar ve aydnlarn ceza alm ve yasaklanm yaynlar ortaklaa basarak oluturduklar kitap yarglanyor. Trkiye gerei bu, kadnlar argo kullanmaz, insanlar dnmez!...

Berat Gnkan, Kadnn gizli diliyle tann..., Cumhuriyet Dergi, 9 Aralk 2001 "... O kadar bezgin ki su, gene de ardnda brakt kpkl salya parlyor. tahl bir dil gibi, upuzun bir dil gibi. nk yutmadan nce yalyor... evresini saran dalgalar byk; onlardan birinin iine kolayca sp kvrlabilirim! te tm burada... Gzeller ve lanetliler, geceleyin sevecenlii gelenler, plk turnalar, yz yarallar, cicii bereliler, ekli bozulmular, rahmi alnmlar... Bu dili ya ben koparrm, ya onlar." Gizliliin esas olduu bir dilin, yani argo szlnn giriinde, derdini bu szlerle anlatyor Gazeteci Filiz Bingle. Kadn Argosu Szl kadnlarn, kendi rettikleri ya da erkeklerle ortak kullandklar argonun rneklerini veriyor. Kelime, Franszca kkenli. Onu toplumlardaki geerli dillerden ayran; ie dnk yaanmas, toplumdan kendini ayrmak ya da toplumdan korunmak isteyenlerce kullanlmas. Yolu kfrle de birleiyor, nk aidiyet
30

alanlarnn snrlarn izdii gibi, alt kltrn derdini, fkesini, alayn aktaryor. lk ortaya k, 16. yzyl. Bu yzyldan itibaren Avrupa lkelerinde kullanlm, ancak tanmn bir yzyl sonra, yani 17. yzylda Fransa'da "Hrszlar Birlii" olarak alm. Argoda kelimeler ve deyimler, mevcut dille oynanarak, somutlar soyuta evrilerek (fra yemek/ azar iitmek) de kuruluyor... Bingle'nin kitab ise, bu dilin kadnlar arasndaki kullanmna dair. Hemire, hasta bakc, ii, renci, gazeteci, memur, kuafr, adac, yani yazarnn anlatmyla "temiz aile" kadnlar... eitli mesleklerden iki bin be yz akn kadnla gren Bingle, argoyu, bir baka argo szl hazrlaycs Hulki Aktun'un szleriyle tanmlyor: Argo en mazlum olduu anda en saldrgan olabilendir. Yazarn eksik braktn syledii alanlar da var, rnein hapishane ve genelevlerdeki kadnlarla temasa ya geilmedi ya da yeterince grlmedi. Krsal alann syleyilerine ise hi girilmedi. Biz de Kadn Argosu Szl'nden yola ktk ve argo kullanan kadnlarla konutuk: Mjde Ar (Sinema oyuncusu): Ben daha ok kfrbaz snfna giriyorum. Argo kullanmyorum, o ok ayr bir kltr. Kfr ise bazen bam ok sktnda, bazen de espri olarak kullanyorum. ou kez, kendi kendime de kfrederim. zmir Fuar'nda sahneye ktm zamanlarda gazeteciler de kfrlerimden payn almt. nk "Trk parasna bast, ayanda kl vard" gibi abuk sabuk eyler yazarlard. Kfr, kendimi bildim bileli dilimde var. Biz talyan ailesi gibiydik, teyzem gelir anneme "kahpe" diye barrd, annem kzdnda bizlere "Piler" derdi, "sizi ocuk Esirgeme Kurumu'na vereceim". Bense daha ok, "hdk" ve "hyar" kullanyorum, bazen de Almanca "scheisse" diyorum. Son zamanlarda siyasetiler iin kullandm bir sz var; "Sprgeye s...., etrafa sat". Abuk sabuk durumlar iin "dallama"y, holanmadm erkekler ve olumsuzluklar iinse "korku filmi"ni sylyorum. Ancak son alt-yedi yldr dilime ok zen gsteriyorum, nk Mehtap'n olu ile yayorum. Birka kez azmdan kardm ve yeenim bana ceza verdi, yani beni terbiye etti. Yldz Tilbe (arkc): Argonun ille de bir kelime ya da cmle olmas gerekmiyor, bir ifade de argo olabilir. Pek ok argo kelime de Trkeye yerlemitir. "Yahu" bile argo bir kelimedir. Ben zgr bydm, ailem herkes kadar argo konuuyordu, ben de herkes kadar konuuyorum. En sk kullandm szck "Hadi ya..." Necef Uurlu (Oyun yazar): Kadnlarn argo kullanmad bir ortamda yetitim. Bu yzden de kendi argomu oluturdum, kendim icatlar yaptm. rnein, kadnlar gezdirenlere, onlar iin para harcayanlara "seyis", o bu ile megulken o kadnla birlikte olanlara da jokey diyorum. Cinsellik dillerine vurmu zamparalar "orta ya fiyaskolar", gen, yakkl ve seksapeli nde gelen erkekleri, yani trlar "pipilati" diye isimlendiriyorum. Tarkan bu erkeklere bir rnektir. 60-70 yalarndaki erkekleri ikiye ayryorum; bir ksmna "bypass mafyas" diyorum ki, onlar pek itahldrlar, brleri yani "prostat mafyas" daha sakin olurlar. Salar boyal erkekler -ki toplumda geni bir yer tutarlar- iin "ak yok bey", 50 yann zerinde, toplumda saygn bir yeri olan gizli gay'lere "papyonlu hanmefendi", yine elli yan zerinde, gs kllarn boyayan erkeklere - bu erkekler boya tenlerine de getii
31

iin Kbrs haritas gibi grnen gsleriyle yazn meydana karlar- "Kbrs Haritas Grubu" adn veriyorum. Meral Okay (Tiyatro oyuncusu): Kullanyorum, herhalde. Kfreden bir insan deilim, derdimi anlatamadm, gndelik dilimin tkendii anlarda, fkeliyken, bazen de grgr durumlarda argoyu kullanyorum. Aslnda, hangisi argo, hangisi deil, birbirine karyor. Argo tek bana kullanabileceiniz bir ey deil, iletiim kurabilmeniz iin kar tarafn da bu dili bilmesi gerekiyor. Dili maharetli kullanan bir kadn olduumu sanyorum. Daha ok erkeklerle konuuyorum, argo kullanan kadn saysnn ok fazla olduunu dnmyorum. nk argo sokakta, atmann iinde retilen bir dil, oysa kadn retimin iinde deil. Argoyu biliyorsa da yanndaki erkekten duymutur. Ben ok derli toplu bir ailede bydm. Argoyu lisede, niversitede, daha ok da sokakta rendim, bamsz dilimi oluturmaya baladm. Leyla Tavanolu (Gazeteci): Argo kullanmay severim. ocukluumdan bu yana da kullanyorum. Babam, beni karsna alp kfr retirdi ama ben ona kar kullannca ok kzard. Annem, ciddi bir burjuva ailesinden olduu iin kfretmemi onaylamazd. Ben kendimi rahat ifade ederdim ve annem "Seni yanl dourmuum" derdi, "sen olan olmalymsn". Ablamla aramzda ise ku dili konuurduk. Kendi rettiim bir argo pek yok, sevdiim erkek arkadalarma "horozun olu" derim. Tepki almadm, tarzm sanrm herkes kabul etti, stelik bana kfrettirmek iin urarlar, eer beceremiyorlarsa hasta olduumu dnrler. Argoyu, gizli bir ey sylemek istediim , szcklerin uumasn istediim zamanlarda kullanyorum. ok tepem att zamanlarda ise kfre kayyorum, "dmbk", "gemii knal", "ls kandilli" sklkla azmdan dklen szler. Kadn argosunun varlnn farkndaym, bir kadn tuvalete gidecei zaman "papatya toplamaya gidiyorum", ada yaptraca zaman "ektireceim", sa boyataca zaman da "boya-badanaya gidiyorum" der... Ben, iim ok ters gitmise kfrederim. srasnda azmdan kat da oldu. Bir rportajda, teyp taklnca "iine s....." dedim, ama ok utandm. zel yaantmda da argoyu kullanyorum, kocam da arkadalarm da buna alt. Ramize Erer (karikatrist): Gnlk yaamda ok fazla argo kullanmyorum, belki herkesin kulland kadar... Karikatrlerimde yapmaya altm, dilimizde olan izgiye geirmek. Gazetede daha dikkatli olmak, okuyucu tepkisini dikkate almak zorundasnz. Bazen espriler sert kaabiliyor, sizden daha hanm hanmck eyler bekliyorlar. Orta yan stndeki insanlar daha tutucu, hayata baklar, karikatre baklarna da yansyor. Bazen kardm hissediyorum, tepki almasam da bunu hissedip yakalayabiliyorum. Dergilerde ise hareket alan daha geni, daha ok kfr kullanabiliyorsunuz. Espri yaparken kadn aalayacak bir ey yapmak istemiyorum, buna zen gsteriyorum. Gnlk dilimde kendimi rahat hissettiim insanlarn yannda argo kullanabiliyorum, en sklkla "herif" diyorum. Kadnlar kendilerini ok rahat ifade ediyor, ok rahat argo kullanyor, hi snrlandrmadan bir eyleri anlatabiliyor, her eyi isimleriyle syleyebiliyorlar. Ben birka kadn arkadamn yannda rahatm, dierlerinin yannda tutuklayorum. Kaynak: http://www.metiskitap.com
32