M ehm etc an

ehm etc
nklp Kitabevi YAYIN SANAY ve TCARET A.. Ankara Cad. 95. STANBUL

CARL SAGAN MESAJ (CONTACT) Trkesi: MEHMET HARMANCI

BRNC KISIM MESAJ Yreim zavall bir yaprak gibi titriyor, Gezegenler dnyor ryalarmda. Yldzlar pencereme dayanm. Uykumda dnyorum. Scak bir gezegen yatam. MARVIN MERCER Harlem 153. okul, snf 5

an

Copyright: CARL SAGAN Kesim Ajans aracl ile Trkiye'de yayn hakk: NKILP KTABEV Yayn Sanayi ve Tic. A.. Ankara Cadd. No: 95 - STANBUL Tel: 522 28 51-526 86 41 Bu kitabn her trl yayn haklar Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereince nklp Kitabevi Yayn Sanayi ve Tic. A.. ne aittir. ANKA OFSET A.. Cagaloglu Cemalnadir Sk. No. 24 STANBUL 1987

nsan llerine gre yapay olamazd: bir dnya boyutundayd. Ancak ylesine garip ve ylesine anlalmaz bir biimi vard ki, bunun yalnzca bir fikrin belirtisi olabilecek karmak bir ama iin tasarland belliydi. Byk mavi-beyaz yldzn evresinde kutup yrngesinde dnerken zerine milyonlarca anak biimli kabuklu deniz hayvannn yapm olduu muazzam bir okkeli geometrik biimi andrmaktayd. anaklardan her biri gkyznn bir kesine evriliydi. Gzden karlm tek bir yldz kmesi bile yoktu. Bu okkeli bu esrarl grevini milyonlarca yldan beri srdrmekteydi. ok sabrlyd. Sonsuza kadar bekleyebilirdi. Ana rahminden ekip kardklarnda alamyordu bile. Ufacck aln kr krt, sonra birden gzleri iri iri ald. Parlak klara, beyazl yeilli giyinmi insanlara, altndaki masann stnde yatan kadna bakt. Her naslsa tandk sesler yzyordu evresinde. Kzn yznde yeni doan bir insan iin garip bir ifade vard bir aknlk ifadesi belki de. *** Kz iki yana geldiinde ellerini bann stne kaldrp en tatl sesiyle, Baba, kalk, derdi. Babasnn arkadalar arrlard. Bebek ok sayglyd. Babas onlara, Sayg deil, derdi. lk nceleri kaldrlmak istendiinde barrd. Ona bir kere,

ehm etc

an

BRNC BLM Asal Saylar Minik sinek, Dncesiz elim Silip sprd Yaz oyununu. Ben de senin gibi Bir sinek deil miyim? Ya da sen Benim gibi bir insan? Ben de raks ediyorum Ve iiyorum ve ark sylyorum Ta ki kr bir el Kanatlarm sprp atana kadar. WILLIAM BLAKE Deney arklar Sinek (1795)

ehm etc

Ellie alamana gerek yok. 'Baba, kalk' de yeter dedim. ocuklar ok mthi oluyorlar, yle deil mi, Presh? Kz imdi kalkmt artk, babasnn omuzlar stnde, onun seyrelmeye yz tutmu salarna aslm bir halde badndrc bir ykseklikteydi. Yaam ok daha iyiydi burada, bir bacak orman arasnda emekliyor olmaktan ok daha gvenliydi. Orada biri stne basabilirdi. Kaybolabilirdin. Kz ellerini biraz daha skt. Maymunlarn yanndan ayrlp bir keyi dndklerinde kendilerine ykseklerden bakan ince bacakl, uzun boyunlu, derisi lekeli ve kk boynuzlu bir hayvanla karlatlar. Babas, Boyunlar o kadar uzun ki sesleri dar kamyor, dedi. Ellie bu sessizlie mahkm zavall yarata ok acm ti. Ancak byle mucizelerin varolabilecei zevkiyle bir sevin de hissediyordu. *** Haydi, Ellie, diye annesi yumuaka zendirdi kendisini. Tandk sesinde hafif bir heyecan vard. Oku bakalm. Teyzesi yandaki Ellie'nin okuyabildiine inanmyordu. Masallar ezberlemi olduunu sanmaktayd. imdi dipdiri bir Mart gn State Caddesinde yrrlerken bir maazann nnde durmulard. erde gne altnda arap krmzs bir ta parldamaktayd. Ellie tek tek heceleyerek, Kuyumcu, diye okudu. Ellie bir sululuk duygusuyla sandk odasna girdi. Eski Motorola marka radyo hatrlad yerde, rafn stndeydi. ok byk ve ar olan radyoyu gsne dayayp kaldrrken az daha dryordu. Radyonun arkasnda, 'Tehlikelidir. Amayn.' yazyordu. Ellie eer fii prizde deilse kapan amann hibir tehlikesi olmadn bilirdi. Dilini dileri arasna sktraraktan vidalar ap radyonun iini ortaya kard. Kukuland gibi iinde kk orkestralar ve dmenin almasn bekleyerek sessizce yaamlarn srdren minyatr spikerler yoktu. Onlarn yerine biraz da k veren ampulleri andran gzelim cam tpler vard. Bunlardan bazlar resimli bir kitapta grd Moskova kiliselerine benziyorlard. Altlarndaki ular yerletirildikleri so-ketlere tam olarak uyuyordu. Ellie arka kapan kard radyonun dmesini 'ak' durumuna getirip fiini

an

ehm etc

prize soktu. Radyoya dokunmad, pek yanma yaklamad takdirde kendisine nasl zarar verebilirdi ki? Birka dakika sonra lambalar parlamaya balamt ama hi ses gelmiyordu. Radyo 'krlmt' ve birka yl nce daha yeni bir modele yerini brakp buraya kaldrlmt. Lambalardan biri yanmyordu. Ellie fii prizden ekti, almayan lambay soketinden kard. Lambann iinde kk tellerle bal metal bir para vard. Elektrik tellerden geiyor diye dnd. atal ulardan biri eilmiti, Ellie bir sre altktan sonra ucu dzeltti. Lambay yerine takp fii prize sokunca iinde hafif bir parltnn balangcn grd, evresinde bir parazit grlts dalgaland. stasyon dmesini evirip heyecanla konuan bir ses buldu anlayabildii kadaryla gkyznde Dnya'nm evresinde dolaan bir Rus makinesinden sz ediliyordu. Dmeyi biraz daha evirip baka istasyonlar arad. Bir sre sonra yakalanacandan korkup fii ekti, kapa ereti olarak vidalad ve radyoyu yine glkle kaldrp rafa koydu.

Sandk odasndan biraz da soluu kesilmi olarak karken annesiyle yzyze gelince birden korkmutu. Bir ey mi var, Ellie? Hayr, anne. lgisiz grnmeye almasna ramen kalbi gm gm atyor, avuileri terliyordu. Kk avlunun en sevdii kesine kp enesini dizlerine dayayarak radyonun iini dnmeye koyuldu. O lambalarn hepsi de gerekten gerekli miydi? Hepsini tek tek kardn takdirde neler olurdu? Babas bir kere onlarn ilerinde hava olmadn sylemiti. Gerekten de hava yok muydu ilerinde? Orkestralarn mzii ve spikerlerin sesleri radyonun iine nasl giriyordu peki? 'Havadan' diyorlard. Radyoyu hava m tayordu? 'Frekans' ne demekti? almas iin neden fii prize sokmak zorundaydn? Elektriin radyo iinden nasl getiini gsteren bir harita yaplabilir miydi? Kendine bir zarar gelmeden radyoyu skebilir miydin? Sktkten sonra yine eski haline dntrlebilir miydi? Asmak iin amar tamakta olan annesi, Ellie neler yapyorsun yine? diye sordu.

an

Hibir ey, anne. dnyorum ite. Ellie on yandayken Kuzey Michigan Yarmadasnda bir gl kysnda oturan hi sevmedii iki kuzeninin evine tatile gtrlmt. Wisconsin'de bir gl kysnda yaayan insanlarn arabayla be saatlik yolda olan Michigan'daki bir gle gitmelerinin nedenini bir trl anlayamyordu. Hele iki kt ve ocuksu olan grmek iin. Kendisine her konuda o kadar duyarl olan babas nasl oluyor da sabahtan akama kadar o iki veletle oynamasn istiyordu? Ellie btn yazn olanlardan kamaya alarak geirdi. Boucu scak mehtapsz bir gecede Ellie yalnz bana tahta iskeleye doru yrd. Bir motor gemiti az nce, amcasnn kay da yldzlarn aydnlatt sularda hafife sallanp duruyordu. Uzaklardan gelen crcr bceklerinin grlts ile gln te yanndan gelen bir barma dnda tam bir sessizlik vard ortalkta. Ellie yldzlarn parldad ge ban kaldrnca kalbinin daha hzl atmaya baladn hissetti. Ban emeden, el yordamyla yumuak otlarn arasnda kendisine bir yer bulup srtst yere uzand. Gkyz yldzlarla parl parld. Birka sabit, ou kpr kpr binlerce yldz vard bann zerinde. Dikkatle bakarsan aralarndaki renk farkn seebiliyordun. uradaki parlak aslnda hafif mavimsi deil miydi? Ellie yine eliyle altndaki topraa dokundu; toprak sert, salam ve gven vericiydi. Dikkatle oturup sana, soluna, gz alabildiine uzanan gl kysna bakt. Suyun iki yann da grebiliyordu. Dnya dmdz grnyor, diye dnd. Oysa yuvarlak. Kocaman bir top bu... gn ortasnda dnp duruyor... gnde bir kere. zerindeki ayr ayr diller konuan, garip garip giysiler giyen milyonlarca insanla dnn hayl etmeye koyuldu. Yine elini uzatp bu dn alglamaya alt. Hafife hissedebiliyordu belki de. Gln kar yakasnda parlak bir yldz aalarn st dallar arasnda gz krpyordu. Gzlerini iyice kasarsan yldzdan k demetleri kartabiliyordun. Biraz daha kasnca da nlar uzunluk ve biimlerini deitiriyorlard hemen. Hayl m gryordu... yoksa yldz imdi aalardan iyice syrlm myd? Daha birka dakika

ehm etc

an

nce dallar arasndayd oysa. Evet, imdi ykseldii konusunda hi kukusu yoktu. Yldzlarn ykselmesinden sz ettiklerinde bunu kastediyor olmallard. Dnya teki ynde dnyordu. Gkyznn bir ucunda yldzlar ykseliyordu. Oraya Dou deniyordu. Arkasnda, teki uta, evlerin arkasnda ise yldzlar batyordu. Oraya da Bat denilirdi. Dnya gnde bir kere dnn tamamlar ve yldzlar yine ayn yerden ykselirlerdi. Ne var ki, Dnya kadar byk bir ey gnde bir kere dnyorsa bunun inanlmaz derecede hzl hareket ediyor olmas gerekti. Ellie Dnya'nn dndn hissedebildiini dnyordu artk bunu yalnzca kafasnn iinde hayl ediyor deildi, ta midesinde hissediyordu. Hzl bir asansrle inermi gibi. Dnya'nn hibir eyinin gr alann bozmamas iin, kapkara gkyz ile parlak yldzlardan baka hibir eyi gremeyene kadar ban geri att. Birden iki yanndaki otlara sk sk tutunmas, aksi halde gkyzne decei, ufacck vcudunun altndaki koskoca karanlk kubbe tarafndan emilecei duygusuna kapld. inden kopan l eliyle bastramadan bir kere bard da. Kuzenleri kendisini bu barmas sonunda buldular. Yamatan aa koarak indiklerinden kzn yznde grdkleri aknlk ve utan karm bak, annesiyle babasna anlatlacak kk bir haarlk izi olarak kabul ettiler. *** Kitab filminden daha iyiydi. Bir kere iinde ok daha fazla ey vard. Sonra kitaptaki resimler filmdekilerden ok deiikti. Ancak ikisinde de, bir mucizeyle canlanan tahta kukla Pinokyo'nun stnde askl bir pantolon vard ve eklem yerleri tahta ivilerle tutturulmu gibiydi. Gepetto Pinokyo'yu yapmay bitirdii srada arkasn kuklaya evirir ve kukladan yedii bir tekmeyle savrulur gider. Tam o anda ieri giren marangozun dostu adama yerde ne yaptn sorar. Gepetto istifini bozmadan, Karncalara okuma retiyorum, der. Ellie bu cevab ok nkteli

ehm etc

an

ehm etc

bulduundan sk sk arkadalarna anlatmaktan zevk alrd. Ancak her sylediinde de bilincinin hemen kylarnda dile getirilmeyen bir soru uyanrd: Karncalara okuma retilebilir mi? Byle bir ey isteyebilir mi insan? Her an stne doluabilecek ve hatta seni srabilecek olan yzlerce hayvann arasnda? Hem zaten karncalar ne bilebilirler ki? *** Ellie kimi zaman geceyars kalkp helaya gittiinde babasm stnde yalnz pijamasnn pantolonu olduu halde ban kaldrm, st dudamdaki tra kremine soylu bir kmsemeyle bakarken bulurdu. Selam, Presh, derdi babas. 'Precious' yani 'deerli'nin ksaltlmyd bu ve Ellie kendisine byle denilmesinden mthi zevk alrd. Neden geceleri tra olurdu babas, sakal olduunu kimsenin bilmedii bu saatte? Annen bilir ama, diye glmserdi babas. Ellie bu neeli sz tam olarak anlamadn ancak yllar sonra farkedebilmiti. Annesi ile babas birbirlerine ktlar. *** Ellie okuldan ktktan sonra bisikletiyle gl kysndaki kk parka gitmiti. antasndan Amatr, Radyocunun Elkitab ile Kral Arthur'un Saraynda Connecticut'l Bir Yankee kitaplarn kartt. Bir an dndkten sonra ikincisinde karar kld. Twain'in kahraman bana bir darbe yedikten sonra uyandnda kendisini Arthur dnemi ngiltere'sinde bulmutu. Belki de tm bir d ya da hayldi bunlarn. Ama belki de gerekti. Zaman iinde geriye dn olas myd? El-

lie enesini dizlerine dayayp sayfalar evirerek sevdii blmlerden birini arad. Twain'in kahraman, yerel tmarhaneden katn sand zrhl bir adam tarafndan gtrlyordu. Bir tepeye varnca altlarnda uzanan kenti grrler: Bridgeport 'mu?' diye sordum ben 'Camelot,' dedi... Gle bakp hem ondokuzuncu yzyl Bridgeport'u hem de altnc yzyl Camelot'u olarak kabul edilebilecek bir kentin nasl olduunu dnrken annesi koa koa belirdi yanbanda.

an

ehm etc

Her yerde aradm seni. Neden bulabileceim bir yere gitmiyorsun? Ah, Ellie, korkun bir ey oldu... *** Yedinci snfta 'Pi'yi reniyorlard. Bu, ngiltere'de Stonhenge'deki talar andran Yunanca bir harfti: zerinde bir kiri olan iki ta stun 'pi'. Bir dairenin evresini lp o dairenin apna bldn m pi kard. Ellie evde mayonez kavanozunun kapan alp evresine bir sicim sarm, sonra sicimi cetveliyle lmt. Ayn eyi kavanozun apna da uygulam, bir sayy dieri ile blmt. Sonu 3.21'di. Basit bir eydi bu. Ertesi gn retmenleri Bay Weisbrod pi'nin deerinin 22/7, yani yaklak olarak 3.1416 olduunu sylemiti. Kesin bir rakam istersen bu sonsuza kadar devam eden ondalk bir sayyd. Sonsuza kadar, diye dnd Ellie. Elini kaldrd. retim ylnn bayd ve Ellie'nin snftaki ilk sorusuydu bu. Ondalklarn sonsuza kadar gittii nasl bilinebilir? retmeni biraz serte, yledir ite, dedi. Neden ama? Nasl biliyorsunuz? Saylar sonsuza kadar nasl sayabilirsiniz? retmen nndeki yoklama defterine bakt. Bayan Arroway, ok budalaca bir soru bu. Snfn zamann bouna harcyorsunuz. Daha nce kimse Ellie'ye budala dememiti; kendini tutamayp alamaya balad. Yannda oturan Billy Horstman uzanp yavaa elini tuttu. Billy'nin babas satt eski arabalarn kilometre saatleri ile oynadndan dolay ksa bir sre nce hkm giydiinden olan insanlarn nnde kk dmenin ne demek olduunu bilirdi. Ellie hkra kkra dar kotu. Ellie okuldan bisikletiyle yaknlardaki bir koleje gidip matematik kitaplarn inceledi. Okuduklarndan anlad kadaryla sorusu hi de budalaca deildi. ncil'e gre eski braniler pi'nin tam saysna eit olduunu dnyorlard. Matematik konusunda ok ey bilen Romallar ve Yunanllar pi'deki saylarn hi tekrarlanmadan sonsuza kadar gittiinin farknda deillerdi. Bu yalnzca iki yz elli yl nce

an

ehm etc

toplamalar karmalar yapmaya balad. Toplam pi/4' ten fazla ile eksik olma arasnda gidip geliyordu ama bir sre sonra bu say dizisinin doru cevaba giden en kestirme yol olduunu grebiliyordun. Doruya tam olarak yaramyordun ama istediin takdirde, ok sabrl olduun takdirde, oraya istediin kadar yaklaabilirdin. Yeryzndeki btn dairelerin biimlerinin bu kesirlerle balantl olmas bir mucize gibi geliyordu kza. Daireler kesirleri nereden bilebilirlerdi? Orada calculus renmeyi aklna koydu Ellie. Kitap baka bir eyden de sz ediyordu: 'pi' asal'* bir sayyd. Sonsuz kadar uzun olmadka 'pi'yi veren normal sayl bir denklem olamazd. Ellie kendi kendine az ok cebir rendii iin bunun ne demek olduunu biliyordu. Ve tek asal say da pi deildi. Gerekte sonsuz miktarda asal say vard. Hatta normal saylardan sonsuz derecede oktu bunlar. Pi, bunlarn iinde Ellie'nin rendii bir tekiydi yalnzca. Pi pek ok adan sonsuzlua balyd. Ellie grkemli bir eyi grr gibi olmutu. Normal saylarnn hepsinin arasnda matematie derinlemesine eilmedike varlklarn tahmin bile edemeyecein bir asal say sonsuzluu vard. Tpk pi gibi bunlardan biri arada srada gnlk yaamda hi beklenmedik bir

an

kefedilmi bir eydi. Soru sormadan herhangi bir eyi bilmesi nasl beklenebilirdi kendisinden? Ancak Bay Weisbrod da ilk birka rakam konusunda haklyd. Pi 3.21 deildi. Mayonez kavanozunun kapa belki de biraz yamulmutu, tam daire olmayabilirdi. Ya da sicimle iyi lememiti. Ama daha dikkatli olsayd bile kendisinin sonsuz bir sayy lmesini de bekleyemezlerdi ya. Bir baka olaslk daha vard ama. Pi'yi istediin kadar doru hesaplayabilirdin. Calculus denilen eyi bilseydin pi'nin zamann olduu kadar hesaplayabilecein ondalklarna kadar gtrecek formller gelitirebilirdin. Kitapta pi'nin drde blnmesi iin formllerin listesi vard. Ellie bunlardan bir ksmn anlamyordu bile. Ancak ilerinde kendisinin ban dndren eyler de vard: kitaba gre pi/4 ile 11/3 + 1/5 1/7... ayn eydi, kesirler sonsuza kadar giderdi. Ellie hemen

biimde ortaya kveriyorlard. Ancak ou sonsuz miktarlar, diye hatrlatt kendine saklanmlard ve sinirli Bay Wisbrod'un gzlerinden uzaktaydlar. *** Ellie daha ilk gnden John Staughton'un nasl biri olduunu anlamt. Annesinin adamla evlenmeyi d(*) Asal say: Kendinden ya da l'den baka sayya tam olarak belirlenemeyen say. nebilmesi bile babasnn lmnden iki yl gemiti artk akl ermez bir srd. Adamn grn fena saylmazd, hatta can istedii zaman insana gerekten yaknlk duyuyormu gibi rol bile yapabilirdi. Ama sert bir insand. Hafta sonlar rencilerini getirtip tandklar yeni evin bahesinde altrr, sonra da arkalarndan kendileriyle alay ederlerdi. Ellie'ye artk orta okula gittii iin eve ard erkek rencilerine kesinlikle bakmamasn sylemiti. Kendini ar nemsemeyen bir insand. Ellie onun yalnzca bir maaza sahibi olan babasn kskandndan emindi btn profesrlne ramen. Staughton bir kzn radyo ve elektronikle ilgilenmesinin ho bir ey olmadn, bu yolla bir koca bulamayacan aka sylemiti. Fizik anlamaya kalkmas ise sama ve sapk bir fikirdi. Gsteri diyordu buna. Ellie'nin hibir yetenei yoktu. Bu da almas gereken bir gerekti. Bunlar Ellie'nin iyilii iin sylyordu. lerki yaamnda bunun iin teekkr edecekti. Ne de olsa kendisi fizik profesryd. Bunun ne demek olduunu bilirdi. Bu tler Ellie'yi ileden kartrd, Staughton'un inanmasa da daha nce meslek olarak bilimi dnmemi olmasna ramen. veybabas, babas gibi nazik bir insan deildi, akadan anlamak diye bir ey bilmezdi. Herhangi biri kendisini Staughton'un kz sandnda mthi fkelenirdi Ellie. Annesi ile veybabas soyadn Staughton'a evirmesini hi istememilerdi kzdan: alacaklar karl ok iyi biliyorlard. Bademcik ameliyatndan sonra hastaneye bir kale-idoskop getirdii gn olduu gibi, adamda zaman zaman bir yumuaklk da yok deildi.

ehm etc

an

Ellie uykulu bir sesle, Ameliyat ne zaman yapacaklar? diye sormutu. Yapld bile, dedi Staughton. iyileeceksin. Ellie kendi haberi olmadan koca koca zaman dilimlerinin alnabilmesini ok rahatsz edici bulmu ve bu durum iin adam sulamt. O zaman bile bunun ocuka bir davran olduunu biliyordu. Annesinin onu gerekten seviyor olmas akl almaz bir eydi. Yalnzl yznden, zayf olduundan onunla evlenmi olmalyd. Kendisine bakacak birine ihtiyac vard. Ellie byle bir baml durumu asla kabul etmeyeceine yemin etti. Ellie'nin babas lmt, annesi kendisinden uzaklamt, o da kendini bir zalimin evinde srgnm gibi hissediyordu. Ellie'ye Presh diyecek kimse yoktu artk. Kama zlemi iindeydi. 'Bridgeport mu?' dedim. 'Camelot,' dedi o.

ehm etc

KNC BLM Ik Mantm kullanmaya baladm ilk gndenberi renmeye olan eilimim ylesine iddetli, ylesine gl olmutur ki ...ne bakalarnn azarlamalar ne de benim kendi dncelerim Tanr'nn bana verdii bu doal gdy izlememi nleyememitir. Bunun nedenini yalnz O bilebilir; Bende yalnz Kendi yasasn izleyecek kadarn brakp verdii bu anlay n almas iin kendisine yalvardm da bilir O. Bundan fazlas bir kadn iin oktur nk. Hatta bazlar bunun zararl bile olduunu sylerler. JUANA INES DE LA CRUZ Puebla Piskoposuna Cevap (1691) (Kadnl ile uyumlu olmayan bilimsel almalar yapmas nedeniyle kendisine saldrmas zerine)

Mavili beyazl yldzn ekvatoryal ekseni evresinde merkezi kzlmas, yldza yakn yerleri mavimsi olan ve kayalarla buzdan, madenlerden ve organik maddelerden oluma geni bir uzay sprnts halkas vard. Dnya boyutunda olan ok keli nesne halkalarn arasndaki bir

an

ehm etc

boluktan girip teki taraftan kt. Halka dzleminin iinde buzul kayalar ve dalarn glgesinde kalmt. Ancak imdi yldzn teki kutbunun stnde bir noktaya olan yolculuu srasnda zerindeki milyonlarca anak biimli eklentilerinde gne nlar yansyordu. ok dikkatle bakld takdirde bu anaklardan birinin hafif bir hedef ayar yapt seilebilirdi. Ama anaktan uzayn derinliklerine gnderilen radyo dalgalarn grebilmek olanakszd. nsanlarn Dnya'da varolduklar sre boyunca gkyz geceleri onlara bir dost ve bir esin kayna olmutu. Yldzlar huzur vericiydiler. Gn insanlarn yararna ve eitimleri iin yaratldn kantlyorlard sanki. Bu amas kendini beenmilik yeryz boyunca geleneksellemi bilgelik olmutu. Hibir kltr kendini bundan kurtarabilmi deildi. Baz insanlar gklerde dinsel mantklla bir k yolu bulmulard. Pek ou evrenin grkemi ve boyutlar karsnda dehete dm, kendini klm hissetmiti. Bazlar ise en ar hayllere kaplacak derecede kendilerinden gemilerdi. nsanlar evrenin boyutlarn kefedip de Samanyolu Galaksisinin bile gerek boyutlar karsnda en snrsz hayllerinin cce kaldn anlaynca kendilerinden sonra geleceklerin yldzlar grememeleri iin gerekli admlan attlar. nsanlar bir milyon yldr gnlk yaamlarnda gkkubbe ile kiisel bir yaknlk iinde bymlerdi. Son birka bin yl iinde insanlar binalar yapmaya ve kentlere g etmeye balamlardr. Son birka on ylda ise insan nfusunun byk bir ounluu krsal yaam biimini terketmilerdir. Teknoloji geliip de kentlerde evre kirlenmesi balaynca geceler yldzlardan yoksun kalmlardr. Yeni kuaklar atalarn byleyen ve bilim ve teknoloji modern an balatan gkkubbeden tmyle habersiz olarak yetikinlie erimilerdir. Gkbilim altn ana girerken insanlarn byk bir ounluunun, farkna bile varmadan, iine girdikleri bu gkyznden uzaklama ancak uzay aratrmalarnn balamasyla sona ermitir. *** Ellie Vens'e bakar ve onun Dnya gibi bir yer olduunu dnrd her biri bizim burada sahip olduklarmzdan deiik bitkiler,

an

hayvanlar ve insanlarla dolu olan bir dnya. Gne battktan hemen sonra kentin dnda karanlk ge bakar, o hi titremeyen parlak k kaynan seyrederdi. Gnein bann stnde hl aydnlatt bulutlarla kyaslannca yldzn rengi sarya kaard. Orada neler olup bittiini hayl etmeye alrd. Parmaklarnn ucunda ykselir, gzlerini ondan ayrmazd. Kimi zaman onu gerekten grebildiine inandrrd kendini: sar sis aniden dalacak ve prlanta gibi parlayan bir kent ksack bir an iin gzleri nne serilecekti. Kristal kuleler arasnda uan otomobiller dolayordu. Kimi zaman o arabalardan birinin iine bakp onlardan birini grebildiini dnrd. Ya da orada kendisi gibi bir gen parmaklarnn ucuna basm, kendi gkyzndeki parlak mavi noktaya bakyor ve Dnya'da kimlerin yaadn dnyor olurdu. Kar konulamaz derecede ekici bir fikirdi bu: hemen yan-banda zeki canllarla dolu tropik bir gezegen. Ellie derslerinde baarl olacak kadar alp kendini baka eylere vermeye balamt artk. Okulda, gnmzde moda olandan daha ok 'mesleki eitim'e arlk verdii zamanlardan kalma ve 'atelye' ad verilen ykk dkk ve kk bir fabrika vard; artk okul sonras saatleri ile bo zamanlarn hep orada geiriyordu. 'Mesleki eitim' her eyden ok insann kendi elleriyle almas demekti. Atelyede hl 'kz' olduu iin yanma sokulmasna izin verilmeyen torna tezghlar, matkaplar ve dier ara gere vard. Sonunda istemeye istemeye 'atelye'nin elektronik blmnde kendi projeleri ile uramasna izin kt. Ellie ie radyo yapmayla balayp daha ilgin eylere yneldi ksa zamanda. Bir ifre makinas yapmt. Pek ilkel bir ey olmasna ramen alyordu ama. ngilizce yazlm bir metni samasapan gibi grnen bir ifreye dntrebili-yordu. Bunun tersini yapacak, yani ifreyle yazlm bir metni dzgn dile evirecek olan makinay yapmak daha gt. Makine btn olaslklar tek tek almak zorundayd (A yerine B, A yerine C, A yerine D gibi...) ya da ngilizcede baz harflerin dierlerinden ok kullanldm hatrlaman gerekirdi. Yandaki matbaa atelyesinin hurufat kasalarna bakarak bunu saptayabilirdin.

ehm etc

an

Matbaadaki olanlar ngilizcede en ok kullanlan harfleri 'ETAOIN SHRDLU' diye sralyorlard. Uzun bir metnin ifresini gzerken en ok kullanlan harfin E olduu aa yukar kesinleiyordu bylece. Ellie baz sessiz harflerin daha ok birlikte kullanldn da anlamt artk. Sesliler ise daha ok rastgele diziliyorlard. ngilizcenin en ok kullanlan harflik szc 'the' idi. Bir szcn iinde T ile E'nin arasnda bir harf varsa bu byk bir olaslkla H idi. H deilse R olabilirdi. Ellie kendi kendine baka kurallar kefedip eitli ders kitaplarnda saatler boyu sren incelemeler yapp harf sklklarn saptadysa da daha sonralar bu tr sklk tablolarnn hazrlanp baslm olduunu rendi. ifre zme makinas kendi zevki iindi. Bundan yararlanp arkadalarna ifreli mesajlar gndermiyordu. Bu elektronik ve ifre ilgisini kime aacan bilemiyordu; olanlar bunu duyunca alayc ya da tedirgin oluyorlar, kzlar da kendisine garip garip bakyorlard. *** Birleik Devletler askerleri Vietnam denilen uzak bir yerde savayorlard. Her ay giderek daha fazla sayda gen sokaklardan iftliklerden toplanp Vietnam'a gnderilmekteydi. Ellie savan nedenleri konusunda bilgi edinip ulusal liderlerin kamuoyuna yaptklar aklamalar dinledike fkeden kuduracak gibi oluyordu. Kendi kendine, Bakan ve Kongre yalan syleyip cinayet iliyorlar, diye dnyordu; kendisi dnda da hemen hemen herkes sessizce onaylamaktayd bu durumu. vey babasnn anlama ykmllklerinde, domino teorisinde ve Komnist saldrganlnda resmi grleri benimsemesi Ellie'nin kararlln daha da arttryordu. Yaknlardaki kolejin toplantlarna katlmaya balamt artk. Orada tant insanlar daha zeki, daha dost ve ok daha canlydlar kendisinin kabasaba ve zevkten yoksun liseli arkadalarndan. John Staughton kolej -

ehm etc

rencileriyle dostluk kurmamas iin kendisini nce uyarm sonra da bunu kesinlikle yasaklamt. Erkekler kendisinden yararlanacaklard.

an

ehm etc

Ellie hi sahip olmad ve asla da sahip olamayaca bir kltr varm gibi davranyordu. Giyim kuam da dklmeye balamt. Askeri niformalar andran giysiler bir kza yakmazd ve Gneydou Asya'da Amerikan mdahalesine kar kan birinin byle giyinmesi de ikiyzllkten baka bir ey deildi. Ellie ile Staughton'a 'kavga' etmemeleri iin dindarca tler vermek dnda annesi bu tartmalara pek katlmamaktayd. Ellie ile yalnz kaldklarnda veyba-basna itaat etmesini, ona kar 'iyi' davranmasn sylerdi. Ellie artk Staughton'un annesiyle evlenme nedeninin len babasnn hayat sigortas olduundan kukulanyordu. Baka ne neden olabilirdi ki? Annesini sevdiini gsterecek hibir davran yoktu 'iyi' davranacak bir tip de deildi. Ellie'nin annesi bir gn epey heyecanl bir halde kzndan hepsinin hatr iin bir ey yapmasn, din dersine girmesini istedi. Din konusunda kukucu olan babasnn salnda ise din dersi diye bir ey asla szkonusu olmamt. Annesi Staughton'la nasl evlenebilmiti? Bininci keredir dnyordu bunu Ellie. Annesi din dersinin Staughton'a Ellie'nin uzlamaya hazr olduunu gstereceini sylyordu. Ellie annesine olan sevgisi ve acmas yznden derse girmeyi kabul etti. Bylece bir okul dneminin hemen hemen her Pazar gn yaknlardaki bir kiliseye devama balad. Kilise dzensiz evangelizme bulamam saygn bir Protestan mezhebine aitti. Snfta birka lise rencisi, ounluu yal kadnlar olan birka yetikin ve rahibin kars olan retmen vard. Ellie daha nce ncil'i ciddi olarak okumu deildi, babasnn belki de biraz sert

olan 'yars barbarlk tarihi, yars peri masal' yargsn kabul etmeye eimliydi. Bu yzden ilk dersinden nceki hafta Eski Ahit kitabnn nemli grnen ksmlarn, nyargsz olarak okumaya balad. Tekvin'in ilk iki blmnde Yaratl konusunda iki ayr ve elikili hikye olduunu ilk grte farketmiti. Gne yaratlmadan n ve gnlerin nasl olabileceklerine bir trl akl ermiyordu; sonra Kabil'in kiminle evlendiini bir trl karamamt. Lut ile kzlarnn, Msr'da Abram ile Sara'nn, Dinah'n nianlanmasnn, Yakub ile Esav'n hikyeleri karsnda akna dnmt. Gerek Dnya'da da

an

ehm etc

korkakln bagsterebileceini, oullarn yal bir babay aldatp kandrabileceklerini, bir erkein karsnn Kral tarafndan rzna geilmesine namerte-sine rza gstereceini, hatta kzlarnn rzna geilmesini zendirebileceini anlyordu artk. Ancak kutsal kitaplarda bu tr zorbalklara kar tek bir itiraz sesi yk-selmiyordu. Aksine bu sular onaylanyor, hatta vlyordu da. Ders balaynca insan ileden karan bu tutarszlklar tartmay, Tanr'nn Amac'nn aklanmasn, ya da en azndan bu sularn Tanr tarafndan neden knanmadnn aklanmasn hevesle bekledi. Ne var ki, bu konuda hemen dkrklna uramt. Rahibin kars kiiliksiz bir uyumla yaklayordu bunlara. Her naslsa bu hikyelerden hibiri tartmalarda su yzne kmamt. Ellie Firavunun kznn hizmetilerinin sazlar arasndaki bebee bir bakta Musevi olduunu anlamalarnn nasl mmkn olabileceini sorunca retmenin yz kzarm ve mnasebetsiz sorular sormamasn sylemiti. (Ellie o anda anlamt sorusunun karln.) Yeni Ahit kitabna geldiklerinde Ellie'nin tela daha da artmt. Matta ile Luka, sa'nn atalarn Kral

Davud'a kadar uzatyorlard. Ancak Matt, Davud ile sa arasnda yirmi sekiz kuak, Luka ise krk kuak olduunu sylyordu. ki listede hemen hemen ortak tek bir ad bile yoktu. yleyse nasl oluyor da hem Matt hem de Luka'nm kitaplar Tanr'nn Sz olabiliyordu? Ellie bu elikili ecerenin olaylardan sonra bir kehanetle uydurulmak iin dzenlendiinden emindi. Dadaki Vaaz'dan ok etkilenmiti, ama Sezar'n hakkn Sezar'a verme uyars kendisini mthi bir dkrklna uratmt, hele retmen 'Ben bar deil kl getiriyorum' szlerinin ne anlama geldii sorusuna karlk vermekten iki kere yan izince neredeyse alamakl olmutu. Annesine elinden geleni yaptn ama bir daha hibir gcn kendisini din dersine gnderemeyeceini syledi. *** Ellie yatanda yatyordu. Scak bir yaz gecesiydi. 'Tek istediim seninle bir gece' diyordu Elvis. Lisedeki olanlar insana strap verecek kadar ocuksuydular, konferans ve toplantlarda tant gen

an

lar nerebileceklerini sylemelerine pek ard. Semeli sorularn ouna rastgele karlklar vermiti ve snav kaybettiini sanyordu. Ancak ok az ey biliyorsan, iki sorudan bakasna kesin bir yant veremeyeceksen ve on soruya tahmini bir yant veriyorsan binde bir ansla onunu da doru tutturursun diyordu kendi kendine. Yirmi soruyu doru tutturmak ise milyonda bir olaslkt. Ancak snava da bir milyon kii girdiine gre naslsa birinin talihi tutacakt. Massachusets'de Cambridge niversitesi John Sta-ughton'un etkisinden yeteri kadar uzak ama tatillerde annesini ziyarete gelebilecei kadar yaknd. Annesi kzn terketmekle kocasn kzdrmak arasnda g bir seim olarak gryordu bu durumu. Ellie Massachusets Teknoloji Enstits yerine Harvard' semekle bu ie kendisi de amt sonunda. Bu kumral sal, orta boylu, hafif arpk glmsemeli gzel gen kadn her eyi renmek hevesiyle gelmiti niversiteye. lk ii kltrn geniletmek, esas ilgi.konusu olan matematik, fizik ve mhendislikten mmkn olduu kadar baka ders almak oldu. Ancak bu ana ilgi konularnda hemen bir sorun kmt. ounluu erkek olan snf arkadalaryla deil fizik konusunu tartmak, doru drst karlkl konuamyordu bile. lk balarda kendisinin szlerine belirli bir dikkatsizlik gstermilerdi. Konuurken hafife duraklyorlar, sonra sanki Ellie hi konumam gibi kendi konumalarn srdryorlard. Zaman zaman onun syledii bir eyi dinliyorlar, hatta onaylyorlar,

ehm etc

an

kolejlilerle bir ilikiye girmek, hele veybabasmn yasaklar ve uyarlaryla, pek gt. En azndan bu konuda John Staugh-ton hakl diye dnd: hemen hemen istisnasz btn genler cinsel smr eilimi gsteriyorlard. Ama bir yandan da, Ellie'nin beklediinden ok daha fazla duygusal bir zayflklar vard. Belki de o cinsel eilimlerinin nedeni de buydu, ya da tam tersi. Ellie gnn birinde evini terketmeye kararlysa da koleje devam edebileceini hi sanmyordu. Staughton baka bir yere yerlemesi iin kendisine para vermezdi, annesinin yarm yamalak yalvarmalar ise bounayd. Ancak Ellie kolej giri snavlarnda ok iyi notlar alnca retmenlerinin kendisine nl niversitelerin burs-

ama sonra yine hibir ey olmam gibi kendi bildiklerini okuyorlard. Ellie szlerinin hepsinin sama olmadna emindi, byle nemsenmemekten, hele hem nemsenilmeyip hem de kendisine ardndan stnlk taslanlmasndan hi de memnun kalmyordu. Bunun bir nedeninin sesinin zayfl olduunun farkndayd. Bunun iin kendisinde bir fizik dersi sesi gelitirdi: mesleki bir ses,, ak, becerikli ve konuma tonundan birka desibel daha yksek. Byle bir sesle hakl olmak ok nemliydi. Zamann kollamas gerekiyordu. Uzun bir sre bu sesle konumak gt, nk kimi zaman kahkahayla glme tehlikesiyle kar karya kalyordu. Bylece onlarn dikkatlerini ekebilmek iin zaman zaman onlarn konumalarna kesin ve ksa mdahaleler yapmay gelitirdi: o zaman kendi normal sesiyle daha uzun sreler konuabiliyordu. Her yeni gruba girdike hep ayn yntemi tekrarlamak zorunda kalyordu. Olanlar ise byle bir sorununun olduunun farknda bile deillerdi. Kimi zaman laboratuvarda ya da seminerde retmen, Devam edelim, beyler, derdi, sonra Ellie'nin atk kalarn grnce de, zr dilerim Bayan Arroway, sizi de erkek olarak kabul ediyorum, diye ilave ederdi. Kendisine yapabilecekleri en byk iltifat kafalarnda onu ar dii olarak grmediklerini belirtmekti. Ellie'nin ayrca ok saldrgan bir kiilik edinmemesi ya da tmyle insanlardan kaan biri olmas gerekiyordu. nsanlardan kaan yalnz erkeklerden deil herkesten nefret eden bir insan demekti. Ana baba yasaklamalar kendisini pek ok kiiden daha ok kstlamt. Entelektel olsun, sosyal ya da cinsel olsun bu yeni kavutuu zgrlkler badnd-rcyd. adalarnn pek ou kadn erkek arasndaki farklar en azma indiren ekilsiz giyeceklere ynelirlerken Ellie zaten kstl olan btesini epey zorlayan giyim ve makyajla bir zarafet ve basitlii amalyordu. Birka yakn dost edinmi, epey de dman kazanmt. Dmanlar giyim kuam, politik ve dini grleri, fikirlerini savunduu atelilik yznden nefret ediyorlard

ehm etc

an

di kendisinden. Fen derslerindeki baars ve bundan ald zevk dier bakmlardan ok becerikli olan gen kadnlar tarafndan bir terslenme olarak kabul ediliyordu. Cinsel devrimin doruk noktasnda Ellie giderek artan bir hevesle kendini cinsellik deneylerine vermise de mstakbel klarnn gzlerini korkuttuunu farketmiti. likileri birka aydan fazla srmyordu. Bunun kar seenei ilgi alanlarn gizlemek, fikirlerini bastrmakt ki bunu lisedeyken bile yapmt. Kendisinden vazgemi ve sinmi bir insan olan annesinin hayli kovalamaktayd Ellie'yi. Akademik ve bilimsel yaamdan uzak erkekleri dnyordu artk. Grne baklrsa baz kadnlar kendilerini hibir ikiyzlle kaptrmadan bir an bile dnmeksizin kalplerini bir erkee verebiliyorlard. Bazlar ise esasl bir erkek 'yakalamak' iin eitli ileri ve geri siperleriyle tam bir askeri harekt plan dzenlemekteydiler. Kadnlarn ou ise ortada bir yerdeydiler Ellie'ye gre, tutkularn hayallerindeki uzun vadeli avantajlaryla badatrmaya alyorlard. Belki de sevgi ile kar arasnda insann bilincinden kaan rastlantsal bir iletiim de vard arada srada. Ancak bir erkei planl olarak tuzaa kstrmak dncesi Ellie'yi rpertiyordu. Bu konuda duygularna bal kalacakt o. te Jesse ile bu dnemde karlat. *** Ellie'nin birlikte kt erkek kendisini Kenmore Meydannda bir bodrum-bara gtrmt. Jesse hem gitar alyor hem de blues okuyordu. Erkein ark sylemesi ve hareketleri Ellie'ye neleri kardn aka gstermiti. En yakn masaya oturup iki ark boyunca baklarn erkein zerinden ayrmad. ki ay sonra artk birlikte yayorlard. Ellie ancak Jesse'nin Hartford ya da Bangor'a turneye gittii zamanlarda alabiliyordu. O zaman dier rencilerle birlikte olurdu: kemerlerinden kupa gibi en son model hesap cetvelleri sallanan olanlar; gs ceplerinde plastik kalem tayan olanlar; sinirli kahkahalar atan ciddi tavrl olanlar; uyank olduklar tm saatler boyunca bilimadam olmak iin abalayan olanlar. Doann

ehm etc

an

ehm etc

derinliklerine dalmaya alan bu genler sradan insan ilikilerinde birer acemiden baka bir ey olamazlard. Belki de kendilerini bilime adam olanlar nedeniyle insan olmaya zamanlar kalmyordu. Ya da toplumsal sakatlklar onlar eksikliklerinin farkedilemeyecei alanlara srklemiti. Ellie bilim dnda onlarla dost olamyordu. Geceleri ise Jesse vard, srayp hoplayan barp aran Jesse, yaamn tutsak alan bir tr doa gc. Ellie birlikte yaadklar yl boyunca erkein bir gece bile yatp uyumalarn teklif ettiini hatrlamyordu. Jesse fizik ve matematikten habersizdi, ancak evrenin iinde gzleri falta gibi akt ve Ellie de bir sre onun gibi oldu. Ellie iki dnyasn uzlatrmay dnyordu. Mzisyenlerle fizikileri uyumlu bir toplumsal birleme iinde hayl ediyordu. Ancak dzenledii geceler hep skntlyd ve pek erken saatlerde sona eriyordu. Jesse bir gn ocuk istediini syledi. Artk ciddi yaayacakt, bir yere yerleip srekli bir ie girecekti. Evlenmeyi bile dnebilirdi. ocuk mu? diye sordu Ellie. Ama o zaman okulu terketmem gerek. Daha uzun yllar var nmde. ocuk dourursam bir daha okula gitmeyebilirim. Ama ocuumuz olur, dedi Jesse. Okulun yerine baka bir eyin olur ite. Jesse, benim okula ihtiyacm var. Jesse omuzlarn silkince Ellie ortak yaantlarnn da erkein omuzlarndan akp gittiini hissetti. Daha bir iki ay birlikte yaamalarna ramen o ksack an iinde bitmiti artk ilikileri. perek ayrldlar; Jesse California'ya gitti. Ellie de bir daha grmedi onu. *** 1960'l yllarn sonlarnda Sovyetleri Birlii Vens gezegenine uzay aralarn indirmeyi baard. Bunlar insan trnn baka bir gezegene indirebildii ilk alan uzay aralaryd. Bundan on yl kadar nce Amerika'nn Dnya'daki radyo gkbilimcileri Vens'n youn radyo dalgalar yaydn kefetmilerdi. O zamanlar ok rabet gren bir

an

ehm etc

Ancak ayn zamanda radyo gkbilimciliinin gcne de hayrand. Gkbilimciler radyo teleskoplarn Vens'e dorultmular ve oturduklar yerden Venera'nm on yl sonra saptad s derecelerini bulmulard. Ellie kendini bildimbileli elektrik ve elektronikle ilgilenmiti. Ancak radyo gkbilimciliine ilk kez gerekten vurulmutu imdi. Kendi gezegeninin gvenlii iinde oturur ve elektronik teleskopunu gklere dorultur-dun. Ondan sonra da dier dnyalar konusunda bligiler yamaya balard. Bunu dnmek bile insan heyecanlandryordu. Ellie yaknlardaki Harvard'm ufak aptaki radyo teleskopuna gidip gelmeye balad. Sonunda gzlemlerde ve veri analizlerinde yardmc olmak teklifini almay baarmt. Green Bank'taki Ulusal Gkbilim Gzlemevi'ne yaz dnemlerinde cretli yardmc olarak kabul edildi. Oraya gittiinde Grote Reber'in 1938'de evinin arka bahesinde yapt ilk radyo teleskopu hayranlkla seyretti. Kendini iine adam bir amatrn neler baarabileceinin kant olarak gzler nnde duruyordu bu teleskop. Reber evrede kimse arabasnn marna basp parazit yaratmad bir srada Galaksi'nin merkezinden gelen radyo dalgalarn semeyi baarabilmiti.

an

aklamaya gre bunun nedeni Vens'n youn atmosferinin bir sera etkisi sonucunda scakl tutabilmesiydi. Ellie baka bir aklama bulunabilmesini zlyor, bu radyo yaymnn yumuak haval bir Vens'n ok ykseklerden gelebiliyor olmasnn yollarn baarszlkla aratryordu. Harvard ve MT' de baz gkbilimciler fokur fokur kaynayan bir Vens dndaki seeneklerden hibirinin bu radyo dalgalarn aklayamayaca kansndaydlar. Ellie ise bylesine byk apta bir sera etkisinin olanakszln ve bir gezegenin kendisini byle brakvermesi fikrinin hi de ho olmadn dnyordu. Ancak Venera gezegene baarl bir ini yapp da termometresini dar kardnda llen s kurun ya da tenekeyi eritebilecek bir syd. Ellie kristal kentlerin eridiini hayl ediyor (Vens o kadar da scak olmasa bile), ve gezegen yzeyinin silisli gzyalaryla ykandn grr gibi oluyordu. Romantik bir insand Ellie, yllardr biliyordu bunu.

Bu sabrl aratrma ve zaman zaman elde edilen kk kk baarlar Ellie'nin houna gidiyordu. Zayf radyo dalgalarn seebilmek iin daha iyi yollar aratryordu imdi. Zaman gelince Harvard'dan mezun oldu ve doktorasn hazrlamak iin lkenin teki ucundaki California Teknoloji Enstits'ne gitti. *** Ellie bir yl kadar David Drumlin'in yardmcln yapt. Drumlin ok zeki bir insan olarak ve sradan insanlara kolay kolay tahamml edememesiyle dnya apnda n yapm biriydi; ancak her meslein en st dzeylerinde olan kiiler gibi o da gnn birinde bir yerde birisinin kalkp da kendisinden daha akll olduunu ispat edecek diye srekli korku iinde yaard. Drumlin Ellie'ye, zellikle kuramsal temelleri olmak zere, konunun esasn retti. Kadnlar tarafndan ok ekici bulunan bir insan olarak tannyorsa da Ellie adam kesinlikle kendisine dnk ve ounlukla da huysuz biri olarak tamd. Drumlin Ellie'nin ok romantik olduunu sylerdi. Evren kendi kurallarna gre kesin bir dzen iindeydi. nemli olan evren gibi dnebilmekti, kendi romantik fikirlerimizi (bir keresinde de kadnca zlemlerimizi demiti) evrene yklememekti. Doa yasalar ile yasaklanmayan her ey zorunluydu, diyordu Ellie'ye. Ancak hemen hemen her ey de yasaklanmt. Adam ders verirken Ellie gzlerini yznden ayrmyor, bu garip kiilik zelliklerini anlamaya alyordu. Sal kusursuz bir erkek vard karsnda: zamanndan nce krlam salar, alayc bir glmseme, burnunun ucuna itilmi yarm gzlk, papyon kravat, drt keli bir ene. Drumlin iin iyi bir iki saat geirme doktora rencilerini yemee davet etmekti. Oysa Ellie'nin veyba-bas rencilerini evresinde toplamaktan holanmasna ramen onlar yemee armay savurganlk olarak grrd. Drumlin ok geni bir entellektel kapsamllk gsterir, konumay uzman olduu konulara ustaca yneltir, sonra hemen bunlarla elikili fikirler ileri srmeye balard. Yemekten sonra konuklarn kendisinin Cozumel, Tobago, ya da Great Barrier Reef'te dalglk dialarn gsterirdi. Genellikle kameraya

ehm etc

an

glyor ve elini sallyor olurdu, hatta sualt sahnelerinde bile. Kimi zaman meslekta Dr. Helga Bork'un sualt grntleri de gelirdi ekrana. (Drumlin'in kars bu resimlerin gsterilmesine her zaman kar kar, konuklarn daha nceki ziyaretlerinde bunlar grdklerini ileri srerdi. Aslna baklrsa konuklar resimlerin tmn grmlerdi. Drumlin ise karsna atlet yapl Bayan Helga Bork' un erdemlerini sralamakla karlk verir, kadn daha ok utana der ve klrd bylece.) rencilerden ou ise mercanlar ya da dikenli deniz kestaneleri arasnda daha nce kardklar bir eyi grebilme umuduyla ylmadan devam ederlerdi bu gsterilere. Doktora rencileri iin heyecan verici bir leden sonras geirmek, ikier er kiilik gruplar halinde, retmenleri tarafndan Pacific Palisades yaknlarnda bir yamaca arlmakt. Drumlin burada kanatl planr ile tepenin zerinden bir iki yz metre aadaki sakin okyanusa atlard. rencilerin grevleri arabalaryla aa inip onu geri getirmekti. Drumlin kendisiyle umalar iin bakalarn da davet ederse buna yanaan pek kmazd. Baka retmenler son snf rencilerine gelecek iin bir kaynak gzyle, gelecek kuan entellektel meale tayclar olarak bakarlard. Ancak Ellie Drumlin'in onlar baka gzle grdnden emindi. Son snf rencileri onun iin silahrlerdi. Hangisinin hangi anda 'Batnn En Hzl Silah ekeni' olarak kendisine meydan okuyacandan emin olamazd. Onlara hadlerini artmamak gerekirdi. Adam kendisine henz kur yapmamt ama Ellie bunu er ge deneyeceinden emindi. CalTech'teki ikinci ylnda Peter Valerian bir yllk iznini tamamlayp okula dnmt. Valerian sakin ve gsterisiz bir erkekti. Hi kimse, hatta kendisi bile, onu ar zeki bir insan olarak kabul etmezdi. Yine de, kendi deyimiyle 'inatlk ettii' iin, radyo astronomisinde epey dzenli bir baar siciline sahipti. Bilimsel

ehm etc

urann ok hafif bir de kt nl yan vard: Valerian dnya dnda akll yaam olduuna inanrd. Her retim yesinin kusurlu bir yan vard anlald kadaryla: Drumlin'in planrcl, Valerian'in da

an

ehm etc

baka dnyalarda canllarn olduuna inanc. Daha bakalar belden yukarlar plak garson kzlarn hizmet ettikleri barlara, et yiyen bitkilere, transandantal meditasyona dkndler. Valerian ET diye ksaltlan dnyad akll yaratklara herkesten daha ok ve daha uzun zamandan beri inanrd. Ellie onu daha yakndan tandka ETI'nin adamn gnlk skntl zel yaantsyla dramatik bir eliki oluturan bir tutku, bir romantizm olduunu anlyordu. Dnyad akll yaratklar konusunda dnmek onun iin alma deil, oyundu. Bylece hayl gc ok ykseklere trmanabiliyordu. Ellie adamn konumalarn dinlemeye baylyordu. Bu Harikalar Diyarna ya da Zmrt Kente girmek gibi bir eydi. Gerekte ise btn bu hayllerin sonunda bir gerek pay olabilecei dncesi daha da iyiydi. Ellie gnn birinde byk radyo teleskoplardan birinden bir mesaj alnabilmesinin hayl deil de gerek olabileceini dnrd. Ancak Valerian da tpk baka konularda Drumlin gibi, haylin plak gereklerle karlatrlmas gereini sk sk dile getirirdi. Bu, pek seyrek olarak yararl olan haylin samalk ynndan ay-rlabildii bir tr elekti. Gerek dnya dndakiler gerekse teknolojileri kesinlikle doa yasalarna uyumlu olmalydlar: bu da pek ok tatl hayli iddetli birksntya uratyordu. Ancak bu elekten dklenler, en kukucu fizik ve astronomi analizinden geriye kalanlar doru olabilirdi. nsann kard olaslklar, senden daha akll insanlarn bir gn ortaya karaca eyler nasl olsa her zaman olacakt. Valerian bizim zamanmz, kltrmz ve biyolojimiz tarafndan nasl kstrlm olduumuzu, tmyle deiik yaratklar ve uygarlklar hayl ediimizde bile nasl kstl olduumuzu sk sk dile getirirdi. Bizimkinden ok deiik dnyalarda evrimlerini geirmi olan bu yaratklarn bizden ok deiik olmalar gerekirdi. Bizden ok ilerde olan yaratklarn bizim hayl edemeyeceimiz teknolojilere sahip olmalar ki bu garanti gibi bir eydi hatta yepyeni fizik yasalarna sahip olmalar mmknd. Valerian fiziin btn nemli yasalarnn bizim kuamz bu sorunu dnmeye balad anda kefedildiini dnmenin umutsuz derecede darkafallk olduunu sylerdi. Bir yirmi birinci yzyl fizii, bir yirmi ikinci yzyl fizii hatta bir drdnc

an

ehm etc

bin yl fizii olacan sylerdi. ok deiik bir uygarln nasl iletiimde bulunabileceini tahminde alay edilecek kadar geri kalm olabilirdik. Ancak dnyadnda yaayanlarn bizim ne kadar geri olduumuzu bilmeleri gerektiini syleyerek kendisini avuturdu. Daha da ilerlemi olduumuzda bizi zaten tanyor olacaklard. Bizler daha yeni yeni duruyorduk iki ayamzn stnde, atei daha geen aramba kefetmi, Newton dinamiini, Maxwell denklemlerini, radyo teleskoplar daha dn bulmutuk. Valerian onlarn bize glk karmayacaklarndan emindi. Budalalarla iletiim kurmak istiyorlarsa onlar hogrmek gerekecei iin yapacaklard bunu. O yzden onlardan bir mesaj geldiinde bunu anlayabilme olaslnn bulunduuna inanyordu. Zek eksiklii aslnda onun gllyd. Budalalarn bildikleri her eyi bildiine emindi. Ellie tez konusu olarak, retmenlerinin de onayn alarak, radyo teleskoplarnda kullanlan duyarl alclarn gelitirilmesini semiti. Bylece hem pek kuramsal olan Drumlin'den kurtuluyor, hem elektronik

alanndaki yeteneklerinden yararlanyor, hem de, dn-yad akll yaam konusundaki tehlikeli meslek adm atmadan Valerian'la tartmalarna devam edebilecekti. Bu sonuncusu bir doktora tezi iin ok hayle dayanan bir konuydu. veybabas Ellie'nin eitli ilgi alanlarn, gereki olamayacak derecede haris ve zaman zaman da ldrc derecede nemsiz olarak knamaktayd. Sylentileri duyduunda (artk Ellie ile konumuyorlard) bu tez konusunu nemsenmeyecek kadar sradan olarak niteledi. Ellie yakut maser (*) stnde alyordu. Yakut esasta alminyum oksitten oluur, ki bu da hemen hemen kusursuz derecede saydamdr. Tan krmz rengi alminyum oksit kristalinin iine yaylm olan kk bir krom prznden gelir. Yakut gl bir mknats alan iine alnrsa krom atomlar enerjilerini arttrrlar, ya da fizikilerin pek sevdikleri bir deyimle heyecanlanrlar. Ellie o kk krom atomlarnn hummal bir kouturmaya girmeleri, yararl bir i yapmalar, yani zayf bir radyo iaretini glendirmeleri dncesinden ok holanyordu. Manyetik alan ne kadar gl olursa krom atomlar daha da hzl hareket

an

ediyorlard. Maser ylesine ayarlanabilirdi ki, istenilen radyo frekansna zellikle duyarl olurdu. Ellie bir maerin daha dar frekanslar ayarlanabilecek ve bylece daha zayf iaretleri alabilecek biimde kullanlabilmesi iin yakutlara krom atomlar dnda lantan eklemeyi baarmt. Onun dedektrnn sv helyuma batrlmas gerekiyordu. Bundan sonra da bu yeni aletini Cal Tech' in Owens Vadisi'ndeki radyo teleskoplarndan birinin (*) Maser Microwave Amplifier by Stimulated Emission of Radiation Uyarlm elektromanyetik n ile alan ok ksa dalga. iine yerletirdi ve yepyeni frekanslarla gkbilimcilerin nc derece kara fon radyasyonu dedikleri eyi saptad. Yani bu evreni balatan Byk Patlamann radyo spektrumunun kalntlarn. Kendi kendine, Bakalm yaptm doru mu? diyordu. Havada hareketsiz duran bir gaz aldm, sv-latrdm, bir yakutun iine koydum, hepsini bir mknatsa baladm ve yaratln yangnlarn kefettim. Sonra aknlkla sallyordu ban. in temelindeki fizii bilmeyenler iin bu kstaha ve gsteriilie dkn bir kehanet olarak grlebilirdi. Havay, yakutlar ve mknats talarn bilen ama sv helyumdan haberleri olmayan bin yl ncesinin en iyi bilginlerine bunu nasl aklayabilirdin? Hatta onlarn radyo spektru-mu hakknda bile uzaktan yakndan hibir fikirleri olmadn dnrsen? Gkkuan gzlemenin dnda hibir deneyleri olmayan o insanlara spektrumu nasl anlatabilirdin? In dalgalar olduunu bile bilmiyordu onlar. Peki ya biz nmzdeki bin yl sonraki uygarln bilimini nasl anlamay umabilirdik? Pek az gereken niteliklere sahip olabilecekleri iin pek ok yakut yapmak gerekiyordu. Bunlarn hibiri ziynet ta niteliinde olmadklar gibi ou da ok kktler. Ama Ellie yine de ilerinden byklerin irici-lerini ziynet eyas olarak takmaya balamt. Esmer tenine ok uygun dyorlard dorusu. ok titizlikle kesilmi olsalar bile, bir yzk ya da brota baz lekeler seilebiliyordu: ierden gelen ani bir yansma sonunda belirli alardan gelen yakalamas da yakut krmzsnn iindeki eftali rengi leke gibi. Ellie meslekten olmayan

ehm etc

an

dostlarn yakutlar sevdiini ama gereklerini takacak paras olmadn sylerdi. Durumu tpk fotosentez olaynn biyokimyasal yolunu ilk kez aan ve ondan sonra hep yakasna am ineleri ya da bir iki yaprak maydanoz takan bilim adamn andryordu. *** Dnyann byk radyo teleskoplar Paul Gauguin'i Tahiti'ye gnderen nedenle ok uzak yerlerde kurulmulardr: Uygarlktan mmkn olduu kadar uzak olmak iin. Sivil ve askeri telsiz trafii arttka radyo teleskoplar da saklanmak zorunda kalmlardr. rnein Porto Riko'da ssz bir vadide ya da Yeni Meksika veya Kazakistan'n usuz bucaksz bir lnde. Telsiz parazitleri arttka teleskoplar Dnya dna tamak giderek daha mantkl bir dnce olmaktadr. Bu ssz laboratuvarda alan bilim adamlar inat ve kararl olma eilimindedirler. Eleri kendilerini terkeder, ocuklar ilk frsatta evlerinden kaarlar, ama gkbilimciler srarla katlanrlar hepsine. Kendilerini pek seyrek olarak hayalci diye nitelerler. Bu ssz g gzlemevlerinin srekli bilimsel kadrolar uygulayc insanlardr, deneycidirler, anten dizayn ve veri analizi konusunda, quasarlar ve pulsarlar hakknda bildiklerinden ok ey bilirler. Genelleme yapmak gerekirse bunlar ocukluklarnda yldz zlemi ekmeleri gereken zamanlarda aile arabasnn karbratrn onarmakla zamanlarn geiren insanlardr. Ellie doktorasn yaptktan sonra Porto Riko'nun kuzeybatsnda bir vadide ap 305 metre olan bir anak antene sahip Arecibo Gzlemevi'nde aratrma yardmcs olarak atand. Gezegenin en byk radyo teleskopu yanbanda olduundan artk mmkn olduu kadar ok eitli astronomik nesnelere bakmak iin maser dedektrnden yararlanmak iin sabrszlanyordu. Yakn yldz ve gezegenler, Galaksi'nin merkezi, pulsarlar ve quasarlar hep onu bekliyorlard. Gzlemevi kadrosunun tam bir yesi olarak kendisine hatr saylr bir gzlem sresi tannacakt. Pek ok aratrma konusu var olduu iin byk radyo teleskoplarda bir sre sahibi olabilmek byk bir rekabet konusudur.

ehm etc

an

ehm etc

Bu yzden srekli kadroya teleskop zamam ayrmak paha biilmez bir deerdedir. Gkbilimcilerden pek ou bu ssz yerlerde yaamaya ancak bunun iin raz olurlar. Ellie akll yaam kkenli olas sinyalleri almak iin yakn yldzlardan birkan da incelemeyi tasarlyordu. Yapt dedektr sistemi ile birka k yl uzakta olsa bile Dnya gibi bir gezegenden radyo dalga szntlarn almak mmkn olabilirdi. Bizimle iletiim kurmak isteyen ileri bir toplum hi kukusuz bizimkinden ok daha gl yaymlar yapacak yetenekteydi. Radar teleskopu olarak kullanlan Arecibo uzayda belirli bir noktaya bir megavat gcnde yaym yapabiliyorsa, bizimkinden pek az ileri bir toplum da yz ya da daha fazla megavatlk bir yaym yapabilirdi diye dnyordu; Onlar bilinli olarak Arecibo boyutlarnda ama yz megavatlk bir teleskop kullanarak Dnya'ya yaym yapyorlarsa Arecibo da Samanyolu Galaksisinin herhangi bir yerinden onlarn bu yaymlarn alabilirdi. Ellie bu konuyu derinlemesine dndke, dnyad akll yaam aratrmasnda yaplabileceklerin imdiye kadar yaplm olanlardan ne kadar ilerde olduunu farkede-rek aknla dyordu. Bu soruna ayrlan kaynaklar bir hi diye dnd. Bundan daha nemli bilimsel bir sorun bulmakta glk ekmekteydi. Yerel halk Arecibo ssn 'El Radar' olarak adlandrmt. ssn ilevi konusunda pek ak seik bir bilgi yoksa da halka pek ihtiya duyulan bir alma alan salamaktayd. Yrenin gen kzlar, gecenin ya da gndzn herhangi bir saatinde sinirli bir enerjiyle dolu olarak antenin evresinde koarken grlebilen erkek gkbilimcilerden uzak tutulduklar iin Ellie'nin gelmesi onlarn dikkatlerinin kzn zerinde toplanmasna neden olmutu. Ellie bu durumu pek honutsuzlukla karlamam olsa bile, ksa srede bunun kendi aratrmalarn engellemeye baladn farketti. Yre stn bir gzellie sahipti. Ellie gne batarken kontrol pencerelerinden dar baktnda vadinin teki ucunda, yeni yerletirdii maser sistemini besleyen kablolar tayan direin hemen ardnda frtna bulutlarnn kmelendiini grrd. Direklerin

an

ehm etc

tepesindeki krmz klar yolunu arp da bu ssz yere ynelmi olan uaklar uyarmak iin srekli yanard. Ellie sabaha kar drtte biraz hava almak iin dar kar ve her seferinde kardklar sesler yznden halk tarafndan 'koki' diye adlandrlan kurbaalarn binlercesinin viyaklamalarna aard. Gkbilimcilerden bazlar Gzlemevi'nin yaknlarnda yayorlarsa da, iinde bulunduklar sszlk, spanyolca bilmemeleri ve baka bir kltrle o gne kadar alverilerinin olmamas hem onlar hem de elerini yalnzla ve umutsuzlua itiyordu. Bazlar blgenin tek ngilizce retim yapan okuluna sahip Ramey Hava ssnde yaamaya karar vermilerdi. Ancak evlerine gitmek iin doksan dakika araba srmek duyduklar yalnzlk hissini kat kat arttryordu. Gzlemevi'nin nemli bir askeri ilevi olduu yanl inancna kaplan Porto Riko'lu ayrlk taraftarlarnn srekli tehditleri de bu bastrlm isteri duygusunu, insann denetimi altnda olmayan durumlarda yaad duygusunu daha da arttrmaktayd. Valerian aylar sonra Gzlemevi'ni ziyarete geldi. Szde konferans vermek zere gelmiti ama Ellie onun daha ok kendisinin almalarn grmeye ve psikolojik bir destek salamaya geldiine emindi. Ellie'nin aratrmalan iyi gidiyordu. Yldzlararas yeni bir molek-ler bulut kompleksine benzeyen bir ey kefetmiti, ayrca Yenge Yldz Kmesinin (Crab Nebula) ortasndaki pulsar'da ok hassas baz lmler yapabilmiti. Yaknlardaki birka dzne yldzda sinyalleri alabilmek iin ok hassas aratrmalarn da tamamlam ama henz olumlu bir sonu alamamt. Bir iki kuku verici dzene sahip baz yldzlar tekrar tekrar gzlemlemi-se de normalin dnda bir ey bulamamt. nsan yeterli sayda yldza bakarsa erge ya dnyadan yaylan parazitler ya da rastlantsal grltlerin birbiri ardndan sralanmas yreinin atlarn hzlandracak bir dzen ortaya karrd. Sakinleip aratrmaya koyulurdun. Grlt ve iaretler tekrarlanmyorsa bunu aslsz olarak kabul ederdin. Arad eyin karsnda duygusal dengesini koruyacaksa bu disiplini salamak

an

ehm etc

lerce anak ekleyip bunu bir DAYA Gzlemevi'ne dntrme olasl var. Orada normal radyo gzlemleri de yapacaklardr kukusuz. ki nn arpmasyla kk hareket ya da mesafeleri len kusursuz bir interferometre aleti olabilir bu. Bir olaslk sadece, nk ok pahal ve gerekten ciddi bir politik kararllk ister ve en iyi bir tahminle daha yllar srer yaplmas, ama yine de dnlecek bir konudur. Peter, aa yukar gne tayf tipinden krk ksur yakn yldz inceledim bu arada. Herkesin hidrojenin evrende en ok bulunan atom olduu iin kesin sinyal frekans olarak kabul ettii yirmi bir santimlik hidrojen dalgasna baktm. Ve bunu en hassas biimde yaptm. Tek bir sinyal belirtisine bile rastlamadm. Belki de kimse yok orada. Belki de btn bunlar boa zaman harcama dnda bir ey deil. Vens'teki yaam gibi mi? Dkrkln senin bunlar syleyen. Vens eninde sonunda bir tek gezegen. Oysa Galakside milyarlarca yldz var. Sen bunlarn ancak bir avu kadarna baktn. Pes etmek iin biraz erken deil mi? Sorunun milyarda birini yaptn ancak. Dier frekanslar dnrsen hatta, bundan da azn. Biliyorum, ama onlarn herhangi bir yerde olduklarn kabul edersen her yerde olduklarn da kabul etmez misin? Bin k yl tede

an

zorundayd. Ellie kendisini drten o hayranlk duygusunu bir an bile kaybetmeden mmkn olduu kadar kat olmaya kararlyd. Ellie ortak buzdolaplarmdan ald birka eyle alelacele bir piknik yemei hazrlam, Valerian'la anak antenin kenarna oturmutu. Uzaktan alminyum levhalar yrtmamak iin zel kar ayakkablar giymi iilerin anteni onardklar grlyordu. Valerian kzn gsterdii gelimeye hayrand. Konu dnp dolap artk DAYA denilen Dnyad Akll Yaam Aratrmasna geldi. Srekli olarak bunun zerinde almay hi dndn m? diye sordu Valerian. Dorusu pek dnm deilim. Ama bu gerekten olanaksz, yle deil mi? Bildiim kadaryla dnyann hibir yerinde tmyle buna ayrlm byke bir tesis yok. yle, ama olabilir de. Very Large Array'a dzine-

gerekten gelimi yaratklar varsa bunlarn bizim yaknlarmzda bir dinleme istasyonu kurmalar mantkl olmaz m? Bu DAYA iini sonsuza kadar srdrrsn de kendini aratrmam tamamladna asla inandramazsn ki. te imdi Dave Drumlin gibi konumaya baladn. Onlar onun yaam sresince bulamazsak hibir ekilde ilgilenmez bu konuyla. Biz DAYA'ya daha yeni balyoruz. Olaslklarn ne kadar olduunu biliyorsun. Kendimizi her seenee ak brakma durumundayz bizler. yimser olma zaman imdi. nsanlk tarihinin gemi bir dneminde yayor olsaydk bu konuyu yaammz boyunca dnr ama yantn bulmak iin hibir ey yapamazdk. Ama imdi ok zel bir zamanda yayoruz. Dnyad akll yaama ilk kez biri gzlerini evirebiliyor imdi. Sen milyonlarca yldzn gezegenlerinde uygarlklar arayacak bir dedektr yaptn. Kimse baary garanti etmiyor kukusuz. Ama bundan daha nemli bir soru aklna geliyor mu? Bize iaret yolladklarn ve Dnya'da bunlar kimsenin dinlemediini dn bir kere. Bir aka olur bu, komiklik olur. Dinleme olanamz varsa ve bunu yapacak yreimiz yoksa uygarlndan utanmaz msn? *** Sol dnyann iki yz elli alt resmi grnts solda akp gidiyordu. Sada da sa dnyann iki yz elli alt grnts. 512 grntnn tmn de tm evresini grecek biimde birletirdi. Hepsi de kendinden uzun, kimi yeil, kimi kszlktan aarm, dalgalanan bitkilerle dolu bir ormandayd. Ancak bitkilere trmanmamakta glk ekmiyor, zaman zaman birinin zerinde tetikte duruyor, alttaki dz yatay dallara dyor, sonra hi yanlmadan yoluna devam ediyordu. Kendinden yz kere, bin kere daha uzun engeller umurunda bile deildi eer yolu kendisini bunlarn arasna gtryor-sa. pe ya da elik ubuklara ihtiyac yoktu, her eyi vard kendisinin. nndeki toprakta kendi klanndan bir bakasnn brakt koku izi vard. Bu kendisini yiyecee gtrecekti; hemen hemen hep byle olurdu. Yiyecek aniden kverirdi karsna. zciler yiyecei bulup yolu iaretlerdi. O ve dierleri de bunu geri tarlard. Yiyecek kimi zaman

ehm etc

an

kendisi gibi bir yaratk, kimi zaman da ekilsiz ya da kristalize bir toprak olurdu. Kimi zaman da ylesine iri olurdu ki klanndan pek ouyla birlikte bunu otlarn arasndan ite eke evlerine tarlard. Yemein beklentisiyle enelerini ap kapatt. *** Beni en ok endielendiren bunun tam tersi, diye devam etti Ellie. Yani hibir ey yapmyor olmalar. Bizimle iletiim kurabilirler, tamam, ama bunun bir anlam olmayacan dndkleri iin byle bir eye kalkmyorlar. Sanki... Ellie otlarn zerine serdikleri rtnn kenarna bakt, ...karncalar gibi. Karncalar da bizimle ayn ortamda yayorlar. Yapacaklar ok ileri var. Belirli bir dzeyden bakldnda evre koullarnn farkndalar. Ama biz onlarla iletiim kurmaya almyoruz. O yzden onlarn bizim varlmz hakknda hibir fikre sahip olmadklarn dnrm ben. Arkadalarndan daha giriimci bir karnca rtnn zerine km krmz beyaz karelerden birinin kenarnda yryordu. Ellie iinden gelen hafif irenmeyi bastrmaya alarak hayvan otlarn arama ait olduu yere gnderdi parmann ucuyla. NC BLM Beyaz Grlt itilen melodiler tatldr, ama itilmeyenler daha da tatldr. JOHN KEATS Bir Yunan Vazosuna vg (1820) En zalim yalanlar ounlukla sylenmeyenlerdir. ROBERT LOUIS STEVENSON Virginibus Puerisoue (1881) Radyo dalgalar yllardr yldzlar arasndaki byk karanln iinde yol alyorlard. Zaman zaman gaz ve tozdan oluan bir bulutun iine dalyorlar, enerjilerinin bir ksm bulut tarafndan emiliyor ya da dalyordu. Ancak geri kalan dalgalar ilk dorultularnda devam ediyorlard yollarna. nlerinde dier titremeyen klar arasnda

ehm etc

an

ehm etc

Onlarn arklarndan kaanlar olabilir belki; ama suskunluklarndan, asla. Kadn sndrp karanlkta kapya doru yrd. Kontrol odasnda her eyin dzenli olup olmadndan emin olmak iin yle bir baknd evresine. Pencereden Yeni Meksika lnde gklere uzanan garip bir mekanik bitki tr gibi onlarca kilometre teye uzanan 131 radyo teleskopunun birka tanesi grlyordu. leden sonrasnn erken saatleriydi ve bir gece nce ok ge saatlere kadar almt. Gkyznn Gneten gelen radyo dalgalarn normal grnen k gibi datmamas yznden radyo gzlemi gndzn de yaplabilirdi. Gnein ok yaknma olmamak zere herhangi bir noktaya dorultulan radyo teleskopu iin gkyz zifiri karanlkt. Radyo yaymlarnn kaynaklar dnda. Dnya'nn atmosferinin tesinde, gkyznn teki tarafnda radyo yaynlar ile kaynayan bir evren vard. Radyo dalgalarn inceleyerek gezegenler, yldzlar ve galaksiler, yldzlar arasnda dolaan byk organik molekl bulutlar, evrenin kkeni ve evrimi ve gelecei konusunda pek ok ey renilebilirdi. Bu radyo yaymlarnn hepsi de doald fiziki sreler, galaktik manyetik alanda sarmal bir biimde dnen elektronlar, ya da birbirleriyle arpan yldzlararas molekller

an

parlakl giderek artan soluk sar bir parlt vard. nsan gz iin bu yalnzca bir nokta olmasna ramen kapkara gkyznn en parlak nesnesiydi. Radyo dalgalar dev kartoplar ile karlayorlard. Otuz yalarnda ince yapl bir kadn Argus idare binasna girdi. ri ve birbirinden epey ayrk gzleri yznn kemikli yapsn yumuatyordu. Uzun kumral salar ensesinde baa bir tokayla toplanmt. zerinde rg bir tirt ile haki renkte bir etek vard. Kadn birinci kat koridorunda 'E. Arroway, Mdr' yazl kapdan ieri girdi. Baparman zel kilitten ekerken sa elindeki lekeli krmz tal yzk dikkati ekebilirdi. Kadn masa lambasn yakp bir ekmeceden ald kulakl kulaklarna geirdi. Masann yanndaki duvarda Franz Kafka'nn Parable'ndan bir deyi aslyd: Sirenlerin arklarndan daha ldrc bir silahlar vardr: sessizlikleri yani...

veya evrenin balangcnda Byk Patlama srasnda kan gamma nlarnn uzak yanklaryd bunlarn nedeni. nsanlarn radyo gzlemlerine baladklar son birka on yl iinde uzayn derinliklerinden gerek bir sinyal, retilmi bir ey, yabanc bir zeknn gnderdii yapay bir sinyal alnm deildi. Zaman zaman yanl anlalmalar olmutu. Quasar'lardan ve zellikle pulsar' lardan gelen radyo yaynlarndaki dzensizlikler ilk balarda baka birinden bir iaret ya da, yldzlararas yolculuk yapan uzay gemilerine bir tr yn belirtme iareti olarak dnlmt. Ancak bunlar gece gndeki varlklardan bir iaret gibi baka anlamlara ekilmiti sonradan. Quasar'lar mthi bir enerji kayna olarak grlyorlard, belki de galaksilerin merkezlerindeki dev kara deliklerle balantlydlar. Bunlardan ou zaman iinde evrenin yaratl zamannn yarsna kadar gzlemlenebiliyorlard. Pulsar'lar bir kent boyunda olup ok hzl dnen atom ekirdekleridir. Ayrca pek dnyad olmamakla birlikte bir tr zeki saylabilecek zengin ve esrarl mesajlar da alnmt. Gkyz imdi gizli askeri radar sistemleri ve radyo haberleme uydularyla dopdolu olduundan birka sivil radyo gzlemcisinin tekelinden ok uzakt. Gzlemciler kimi zaman uluslararas telekomnikasyon anlamalarn ineyen yasad insanlar durumuna da dyorlard. Ne bavurulacak bir yer vard ne de ceza. Zaman zaman btn uluslar sorumluluklar tmyle zerlerinden atyorlard. Ama yine de kesin bir yabanc sinyal asla alnamamt. Yine de yaamn kkeni artk ok basit grnyordu o kadar ok gezegen sistemi, o kadar ok dnya ve biyolojik evrim iin o kadar milyarlarca yllk gemi vard ki Galaksi'nin yaam ve zek ile kaynyor olmamasna inanmak olanakszd. Dnyad akll yaam konusunda radyo aratrmas iin kurulmu en byk tesis Argus Projesiydi. Radyo dalgalar k hzyla yaylrlard. Bunlar retmek ve almak ok kolayd. Dnya'daki gibi ok geri kalm teknolojik uygarlklar bile fizik dnyay ilk aratrmaya baladklarnda bunlar bulabilirlerdi. En basit radyo teknolojisi imknlaryla hele imdi radyo teleskopun kefinden otuz krk

ehm etc

an

yl sonra Galaksi'nin merkezindeki benzer bir uygarlkla haberlemek mmkn olabilirdi. Ancak gkyznde incelenecek o kadar ok yer, yabanc bir uygarln yaym yapabilecei o kadar ok frekans vard ki, bunun iin dzenli ve sabrl bir gzlem program gerekliydi. Argus drt yldr tam kadroyla almaktayd. imdiye kadar yanlmalar ve sahte yaymlar ok olmutu ama herhangi bir mesaj alnamamt. *** yi gnler, Dr. Arroway. Tek bana alan mhendisin selamna glmseyerek karlk verdi kadn. Argus Projesinin 131 teleskopu da bilgisayar denetimindeydi. Sistem kendi bana gkyzn taryor, mekanik verileri birbirleriyle kyaslyordu. Kadn koskoca bir duvar kaplayan bir milyar kanal analiz eden elektronik gerelere ve spektrometrenin grntsne bakt. Teleskop dizisi yllar boyunca gkyzn tararken gkbilimcilerin ve teknisyenlerin yapabilecekleri fazla bir ey yoktu. Bilgisayar ilgin bir eye rastlaynca otomatik olarak alan alarm bilimadamlarn gerekirse geceyars yataklarndan kaldrabiliyordu. Arroway o zaman hemen harekete geip bu eyin mekanik bir arza m yoksa bir Amerikan ya da Sovyet uzay aracnn izi mi olduunu saptyordu. Mhendisleriyle birlikte sistemin duyarlln arttracak yntemler gelitirmeye alrlard. Yaymlarda bir dzen var myd acaba? Kimi zaman da radyo teleskoplardan bazlarn ksa bir sre nce baka gzlemevlerinin bulduklar astronomik nesnelerin incelenmesine ayrrd. Tesisin kadrosuna ya da gelen konuklara DAYA ile ilgili olmayan konularda yardm eder, parasal kaynaklar salayan Ulusal Bilim Vakf'ndakilerin ilgilerini hep yksek dzeyde tutabilmek iin sk sk Washington'a gider, Argus Projesi konusunda Socorro'daki Rotary Kulbnde ya da Albu-querque'deki Yeni Meksika niversitesinde konferanslar verir, zaman zaman da, nceden haber vermeden Yeni Meksika'nn bu ssz kesine gelen bir muhabirle konuurdu. Ellie iin skclma kendini kaptrmamaya ok dikkat etmiti. Birlikte alt insanlar ho kimselerdi, ancak bu kadar yakn alma koullar

ehm etc

an

ehm etc

altnda astlar ile ok yakn bir ilikiye girmenin yakkszl dnda gerekten byle bir iliki istemediinin de farkndayd. Argus projesi ile ilikileri olmayan baz yre er-kekleriyle ksa, iddetli ama temelinde sradan ilikileri olmutu. Yaamnn bu ynnde de zerine bir geveklik, bir tr can sknts km gibiydi. Ellie konsollardan birinin nne geip kulaklnn fiini yuvasna soktu. Bir iki kanal dinleyerek bir dzen farkedebilmesi dncesinin ukallk olduunu biliyordu. Bilgisayar dzeni bir milyar kanal izledii halde byle bir dzen seememiti henz. Ama yine de bu kendisine az da olsa bir yararlk duygusu vermekteydi. Gzleri yar kapal arkasna yaslandnda yz hatlar hemen hemen hayalci bir ifadeyle yumuam gibiydi. Gerekten gzel kadn, diye dnd teknisyen. Ellie her zaman olduu gibi srekli bir grlt, bir tr parazit duyuyordu yine. Bir keresinde Cassiopeia (Koltuk) Takmyldzndan AC+ 79 3888 yldznn bulunduu blgeyi dinlerken, kendisini orada bir eyler olduuna inandrma snrnn hemen tesinde bir beli-rip bir kaybolan bir tr ark gibi bir eyler duymutu. imdi Neptn yrngesinin yaknlarnda olan Voyager 1 uzay aracnn varaca yldzd bu. Uzay aracnda altn bir plakta Dnya'dan selamlar ve resimler ve arklar bulunuyordu. Biz onlara k hznn onbinde bir

hzyla bir mesaj gnderirken onlar bize k hzyla kendi mziklerini gnderiyor olabilirler miydi? imdiki gibi, parazitlerde belirli bir dzen seilemedii baka zamanlarda da, Shannon'un informasyon kuramnn nl deyiini hazrlad: en iyi ifrelenmi mesajlar eer elinde nceden anahtar yoksa grltden ayrdedilemezler. Ellie konsolun iki dmesine basp dar band ferekanslarnn her birini bir kulakla gnderdi. Hibir deiiklik olmamt. Radyo dalgalarnn iki polarizasyon dzeylerini, sonra lineer ve dairevi polarizasyonlarn dinledi. Seim yapabilecei milyonlarca kanal vard. Bilgisayardan usta olduunu kantlamak, insann acnacak derecede snrl kulaklar ve beyniyle bir dzen seebilmek iin yaamnn sonuna kadar burada urap durabilirdin. Ellie insanlarn var olan belirli bir dzeni semekte usta olduklarn biliyordu, ancak insan byle bir dzen olmad yerlerde bile bunlar

an

ehm etc

nin uzaktan gelen gkgrlemelerini dinlemesini andran bir eydi bu. Arasra dzenli gibi gelen baz sesler belleine o kadar srarl bir bask yaparlard ki, kimi zaman belirli bir gzlemin bantlarn gerekten bilgisayarlarn kard ve kendisinin farkettii bir ey var m diye yeniden dinledii olurdu. Yaam boyunca ryalar hep dostlar olmutu. Ryalar genellikle ok ayrntl, iyi yapl ve renkli olurdu. rnein babasnn yzne yakndan ya da eski bir radyoya yakndan baknca hayli gerisini en ince ayrntsna kadar tamamlard. Ryalarn yine kk ayrntlarna kadar hatrlayabilmiti szl doktora snavna girdii ya da Jesse ile bozuma arifesinde ok ar basklar altnda olduu zamanlar dnda. Ama imdi de ryalarnda grdklerini hatrlamakta glk ekiyordu. Bir de sesleri duymak ok huzursuzluk verici oluyordu artk. Tpk doutan kr insanlar gibi ryalar sesle doluydu. Sabahn erken saatlerinde bilinalt daha nce hi duymad bir ark ya da melodi yaratyordu. Hemen uyanyor, n yakp bu i iin hazr tuttuu kt kalemini alyor ve mzii kda geiriyordu. Kimi zaman da yorucu bir gnn sonunda bunu kasetinde alyor ve Capricorn'da m yoksa Ophiuchus'da m duyduunu dnyordu. Kendi kendine esefle itiraf ettii gibi elektronlarla, alclar ve amplifikatrleri dolduran oynak

an

hayl etmekte de ustayd. Parazitler bazen dzenli gibi gelir, gelen dalgalarda bir dzen sezilir ve insan bir an bir tempo ya da ksa bir melodi duyduunu sanabilirdi. Ellie bilinen bir galaktik radyo kaynana evrili iki teleskopa dnd. Yaym kayna ile Dnya arasndaki hafif yldzlar-aras gazdaki elektronlarn radyo dalgalarn datmasndan doan 'slk' sesini duydu. Bir piyano tularnn zerinden kaydrlan parmaklar gibi kayan bir ses ne kadar glyse kaynak Dnya'dan o kadar uzak demekti. Bunu o kadar ok denemiti ki bir 'slk' sesini ilk duyduunda uzaklnn ne olduunu ok kesin olarak syleyebilirdi. Bu imdi duyduu bin k yl uzaklkta olmalyd. evredeki komu yldzlarn ok tesinde ama yine de Samanyolu Galaksisinin iinde. Ellie Argus Projesinin gkyz tarama blmne dnd. Burada da belirli bir dzen yoktu. Bir mzisye-

deliklerle ve uzak yldzlarn arasndaki zayf, souk gaz bulutlarnn manyetik alanlar ile iyice bozmutu akln. Tekrarlayan tek bir notayd duyduu, tiz ve kenarlara yaklatka grltl. Ellie'nin bunu farketmesi iin bir an kendini toparlamas gerekti. Otuz be yldan beri byle bir ey duymadn farketti sonra. Annesi amar toplar ya da asarlarken amar telindeki madeni tekerlein kard gacrt. Kk bir kzken o mandallardan orduya baylr, ortalarda kimseler yokken yzn yeni kurumu araflara bastrrd. O hem tatl hem keskin koku kendisini bylerdi sanki. imdi de duyduu bu muydu? *** Dr. Arroway? Dr. Arroway? Teknisyen kadnn titreyen gz kapaklarna, derin derin solumasna bakyordu. Ellie gzlerini krptrd, kulaklklar kard, zr dileyen bir glmsemeyle bakt adama. Meslektalar seslerini duyurabilmek iin zaman zaman kozmik radyo grltlerini bastracak kadar yksek sesle konumak zorunda kalrlard. Ellie en ksa konumalar iin bile kulaklklarn karmak istemediinden sesi ksar, kendisi de bararak karlk verirdi. Kusura bakma, dalmm galiba, dedi. Dr. Drumlin telefonda. Jack'n brosundaym, sizinle randevusu olduunu sylyor. Th! Tmyle aklmdan kmt. Aradan yllar gemesine ramen Drumlin'in parlts hi snmemiti, ancak imdi Cal Tech'de onun rencisi olduu ksa dnemde farketmedii bir sre kiisel zellikler gze arpmaktayd. rnein imdi sk sk, kendisini bir gren olmadna emin olduunda, pantolonunun nnn ak olup olmadn kontrol ediyordu. Yllar boyunca dnyad yaratklarn varlklarna inanmam, ya da onlarn ok az ve bilinemeyecek derecede uzakta olduklarn dnmt. Argus'a haftalk bilimsel konferans vermek iin gelmiti. Ancak Ellie onun baka bir amacnn daha olduunu anlad. Drumlin Ulusal Bilim Vakfna bir mektup yazp dnyad akll yaam aratrmasnn sona erdirilmesini ve Argus'un daha geleneksel radyo gkbilimcilii konula-

ehm etc

an

rna dnmesinin doru olacan bildirmiti. Adam mektubu kartp kadnn okumas iin srar etti. Ama bu ie balayal yalnzca drt buuk yl oldu, dedi. Ellie. Gkyznn kuzey ksmnn te birinden azn tarayabildik henz. Neden bunu kesmek istiyorsun imdi? Bu iin sonu yok, Ellie. Aradan on yl gese bile hibir ey bulamayacaksn. Yzlerce milyon dolar harcamayla gney blmn taramak iin Avusturalya ya da Arjantin'de baka bir Argus tesisi yaplmasn isteyeceksin. O da baarsz olunca milimetre dalgalarn alabilmek iin bir uydu araclyla yaymlar alabilecek bir paraboloid yaplmasndan sz etmeye balayacaksn. Hep henz yaplmam bir gzlem bulacaksn. Dnyad varlklarn bizim bakmadmz yerlerden yaym yaptklar konusunda hep bir aklama bulacaksn kendince. Dave, belki yz kere konutuk bunu seninle. Baarsz olsak bile, zeki canllarn ok az olduu konusunda bir eyler reniyoruz en azndan bizim gibi olan ve bizim gibi dnen ve bizim gibi geri kalm bir uygarlkla iletiim kurmak istemediklerini reniyoruz. Baarrsak kozmik byk ikramiyesini kazanacaz. Bundan daha byk bir keif olamaz. Teleskoplar kullanacak zaman bulamayan ok esasl projeler de var ama. Quasar deerlendirmesi, binary pulsarlar, yakn yldzlarn kromosfreleri, hatta o lgn yldzlararas proteinler konusunda yaplan almalar var. Btn bu almalar dnyann en iyi bilgisayar dzenlemesi olan bu tesisin tmyle DAYA iin kullanlmas yznden srada bekliyorlar. Dave, bu tesis yzde yetmi be DAYA, yzde yirmi be sradan radyo gzlemleri iin kullanlyor. Sradan diye sz etme onlardan. Galaksilerin oluum zamanlarna hatta daha gerilere bile bakma frsatna sahibiz. Dev molekler bulutlarn merkezlerini ve galaksilerin merkezlerindeki kara delikleri inceleyebiliyoruz. Gkbilimde bir devrim olmak zere ve sen yolumuzun zerine dikilmi duruyorsun. Dave, ltfen bu konuyu kiiselletirme. Kamuoyu DAYA'y desteklemeseydi Argus yaplmayacakt. Argus fikri de benim deildir.

ehm etc

an

ehm etc

Son krk anak anten henz ina halindeyken beni mdrle setiklerini unutma. Ulusal Bilim Vakf bu aratrmay sonuna kadar destekliyor. Tmyle deil, hele bu konuda benim szm getii srece. Seninki gsteriilik. UFO kaklarna, resimli roman dknlkleri, beyni sulanm yetikinlere ya ekmek senin bu yaptklarn. Drumlin artk sesini iyice ykseltmiti, Ellie ondan daha fazla barmak iin dayanlmaz bir istek duydu iinde. inin gerei ve n yznden sk sk kahve ikram eden ya da steno yazanlar dnda tek kadnn kendisi olduu yerlerde bulunurdu. Kendisine gre bir yaamboyu sren abasna ramen hl yalnzca birbirleriyle konuan, kendisi konuurken szn kesen, frsat bulduka szlerini nemsemeyen erkek bilimadam-lar hl ounluktayd. Zaman zaman da Drumlin gibi kendisine kesin bir antipati gsterenler de kyordu. Ancak Drumlin kendisine pek ok erkee davrandndan farksz davranmaktayd. Bu fke patlamalarnda ok adildi, her iki cinsin bilimadamlarna da ayn tutum iindeydi. Ellie'nin erkek meslektalardan pek az onun karsndayken garip bir kiilik deiimine uramazlard. Onlarla daha ok bir araya gelmeliyim, diye dnd kadn. Ksa bir sre nce Bakanlk Bilim Danmanlna getirilen Saik Enstits molekler biyolo-

gu Kenneth der Heer gibi. Ve de kukusuz Peter Valerian. Drumlin'in Argus Projesine olan bu tutumunun pek ok gkbilimci tarafndan paylalmakta olduunu bilmiyor deildi. lk iki yldan sonra tesise bir melankoli kmt. Gerek toplantlarda gerekse uzun ve herhangi bir alma gerektirmeyen nbetlerde, varolduklar varsaylan dnyad varlklar konusunda epey ateli tartmalar bagsterirdi. Onlarn bizden ne kadar farkl olduklarn tahmin edemeyiz. Washington'daki kendi setiimiz temsilcilerimizin kararlarnn ne ynde olacan bile tahmin etmemiz g. Yzlerce ya da binlerce k yl uzaktaki bambaka dnyalarn temelden farkl varlklarnn niyetlerinin ne olacan nasl bilebiliriz? Bazlar sinyallerin radyo tayf ile deil de kzltesi nlarla ya da gamma nlar ile gnderilebileceine inanyorlard. Belki de dnyad varlklar bizim

an

ehm etc

ktan hzl hareket eder gibi grnen galaksi d nesneler, Neptn'n Byk Ay Triton'un yzey ss ve yakn galaksilerin hibir yldznn grlmedii d evrelerindeki kara nesneler gibi. Moral ykselmeye balamt. Argus'lular astronomik keifler konusunda bir katkda bulunduklarn hissediyorlard. Gkyznn tam taranmas iin gereken sre uzamt, ama imdi meslek yaamlar da bir tr gvenceye kavumutu. Uzayda akll yaratk belirtisi bulamayabilirlerdi ama doann hazinesinden baka hazineler alabilme olaslklar vard artk. Dnyad akll yaam aratrmas temelinde sra dan bir gzlemlemeydi. Ancak bu alma srasnda Dnya'nn en byk radar teleskop dzenini baka projeler iin kullanma olana da vard. Skc sreyi atlatmak yeterdi bunun iin. Baka kurumlardan gelen gkbilimcilere de az bir zaman ayrlmt. Moral artk epey ykseldii halde hl Drumlin gibi dnenler vard aralarnda. Bunlar Argus'un 131 radyo teleskopuna zlemle bakarlar, bunlar kendi programlar iin kullanmay hayl ederlerdi. Ellie Dave ile konuurken hem tartmac hem uzlamac bir tutum taknmsa da bunun hibir yarar olmamt. Drumlin'in konferansnn bir amac da hibir yerde dnyad varlk diye bir ey olmadn gstermekti. Biz birka bin yllk yksek

an

daha bin yl kefedemeyeceimiz bir teknoloji ile srekli olarak sinyal gndermekteydiler bile. Dier kurumlardaki gkbilimciler yldzlar ve galaksiler arasnda nemli keifler yapyorlar, hangi mekanizma ile olursa olsun, youn radyo dalgalar yayan nesneleri tek tek buluyorlard. Baka gkbilimciler ise bilimsel makaleler yaynlyorlar, toplantlara katlyorlar, bir ilerleme ve amaca sahip olma duygusuyla tatmin oluyorlard. Argus gkbilimcileri bulgularn yaymlamaya pek yanamadklarndan genellikle Amerikan Gkbilimcileri Derneinin yllk ve Uluslararas Gkbilimciler Birliinin yllk toplantlarna katlma arlar almyorlard. Bu yzden Ulusal Bilim Vakf ile yaplan grmeler sonunda Argus bakanl gzlem sresinin yzde yirmi beinin dnyad varlklarn aratrlmas dndaki konulara ayrlmasn salamt. Baz nemli keiflerde de bulunmulard: rnein

teknoloji ile bu kadar ey baarmsak gerekten ileri olan bir toplum neler yapamaz diye sordu dinleyicilerine. Yldzlar oradan oraya tayabilirler, galaksilerin dzenlerini deitirebilirler. Ama gkbilim tmnde doal srelerle anlalamayacak herhangi bir ey, dnyad varlklarn ie kartn gsteren hibir iz yoktu. Argus neden imdiye kadar bir tek sinyal bile alamamt? Koskoca gkte bir tek gnderici mi olduunu dnyorlard? imdiye kadar ka milyon yldz incelediklerinin farknda mydlar? Evet, denemeleri deerliydi, ama artk sonu gelmiti. Gkyznn geri kalan blmn incelemek zorunda deillerdi. Sonucu almlard. Ne Dnya'nn yaknlarnda ne de uzayn derinliklerinde dnyad varlklarn izi bile yoktu. Byle bir varlk yoktu. *** Ellie'nin kafasn dinlendirmek iin tek lks olan iyi bakml, st alr 1958 Thunderbird arabasyla tek bana uzun bir gezintiye kmakt. Genellikle arabann stne evde brakr, gece lde salar ardnda dalgalanarak uar gibi giderdi. Yllar sren bu gezintileri srasnda gneybat Yeni Meksika'nn her yoksul kasabasn, dzln, tepesini, karayollarnda devriye gezen btn trafik polislerini bilirdi artk. Bir gece gzlemevinden sonra Argus nbeti binasnn nnden hzla geip kuzeye doru arabay srmeyi ok severdi. Santa Fe yaknlarnda Sangre de Cristo (sa'nn Kan) Dalarnn zerinde hafif bir afak parlts grlrd. (Ellie kendi kendine neden bir din en saygn kiisinin kan, vcudu, kalbi ile adlandryor yerlerini diye dnrd, neden dier organlar arasnda nemli olan ama ad bile gemeyen beyninin adn vermiyor?) Bu kere gneydouya Sacramento Dalarna doru srd arabay. Dave hakl olabilir miydi? DAYA ile Argus birka inat gkbilimcinin kendini aldatmas myd? Bir mesaj alamadan yllar da gese projenin devam edecei, mesaj gnderdii varsaylan uygarl bulmak iin yeni ve pahal tehizat yaratarak yeni stratejiler ortaya ataca doru deil miydi? nandrc bir baarszlk iareti ne olabilirdi? Kendisi bu iten ne zaman pes edip daha gvenli, sonular daha garantili bir aratrmaya dnecekti? Japonya'daki Nobeyama Gzlemevi ksa bir

ehm etc

an

sre nce DNA'nn bir temel ta olan karmak bir organik molekl olan adenosin'in o youn molekler bulut iinde varln iln etmiti. Dnyad akll yaam aratrmasn terketse bile uzayda yaama ilikin molekller aramaya koyulabilirdi. Daa doru ykselirken gney gne baknca Cen-taurus Takmyldzn grd. Bu yldzlarn diziliinde eski Yunanllar Zeus'a hocalk eden yar at yar insan bir yaratk grmlerdi. Ama Ellie uzaktan yakndan byle bir benzetmede bulunamyordu. Takmyldz iindeki en parlak yldz olan Alfa Centauri'yi ok severdi. Bu yalnzca drtbuuk kyl uzaklkta olan en yakn yldzd. Gerekte Alfa Centauri birbiri evresinde dnen iki gnele her ikisinin evresinde dnen bir ncsnden oluan l bir sistemdi. Bu yldz Dnya'dan tek bir k kayna imi gibi grnrlerdi. imdiki gibi berrak gecelerde yldz Meksika zerinde bir yerde grrd. Kimi zaman da gnlerce sren kum frtnasndan sonra ortalk bozbulank olduunda biraz ykseklere kmak, atmosfer berraklndan yararlanmak isteyerek daa kp arabadan iner ve bu en yakn yldz sistemine uzun uzun bakard. Semek ok g olsa bile orada gezegenler olabilirdi. Bazlar gnein herhangi biri evresinde yakn bir yrngede dnyor olabilirlerdi. Daha ilgin bir yrnge de iki i gne evresinde semavi bir dengelilikle oluturulan bir sekiz biimi olabilirdi. Gnde gnei olan bir dnyada yaamak nasl olurdu acaba diye dnd Ellie. Yeni Meksika'dan bile scak olurdu herhalde. *** Ellie iini zevkle titreten bir heyecanla iki eritli asfalt yolda tavanlarn dizilmi olduklarn farketti. Bunlar daha nce de, hele gezintileri kendisini Bat

ehm etc

Teksas'a kadar gtrd zaman da grrd. Yolun kenarnda drt ayak stnde duruyor olurlard, ancak Thunderbird'n yeni kuvartz klar ile aydnlannca arka ayaklar stnde dorulurlar, n ayaklar canszca yere sarkard. Ellie gece karanlnda yldrm hzyla giderken yolun iki yannda kendisini selamlayan bir eref ktas olduunu

an

ehm etc

dnrd. Binlerce titrek pembe burun karanlkta parldayan iki bin gz zerilerine doru gelen bu hayle dnk olurdu. Belki de dini bir deneyim bu diye dnd Ellie. Bunlar ounlukla yavru tavanlar. Belki de daha nce otomobil far grmemilerdir. Dorusu dnldnde saatte 180 kilometre hzla yaklaan iki youn n demeti artc olmalyd. Yolun iki yanma dizilmi binlerce tavana ramen yolun ortasnda, kenar iaretleyen izgi stnde tek bir tane bile yoktu. Ne yolda tella kaan biri ne de yerde yatan ezilmi bir tavan. Bunlar neden kenarda dizili duruyorlard bylece? Belki de asfaltn ss ile ilgili bir ey, diye dnd Ellie. Belki de yol kenarndaki allar arasnda yiyecek bir eyler aryorlard da zerlerine gelen bu parlak dikkatlerini ekmiti. Peki ama bunlardan birinin bile yolun kar yakasndaki akrabalarn ziyaret etmek iin bir iki srayta yanma gitmesi mantkl olmaz myd? Karayolunun ne olduunu sanyorlard? Aralarnda yabanc bir varlk, pek ounun hi grmedii yaratklar tarafndan yaplm ilevi anlalamayan bir ey. Ellie tavanlarn yolu dndklerinden bile kukuluydu. Tekerleklerin asfalt zerindeki mrlts bir tr beyaz grltyd; Ellie burada bile elinde olmakszn bir dzen aramakta olduunu farketti. Son zamanlarda pek ok beyaz grlt kaynan dinlemeye balamt; gecenin yarsnda almaya balayan buzdolab motoru; banyosunu doldurduu suyun sesi; mutfam yanndaki kk odada amar odasndaki makinesinin sesi; iine dnmek iin sabrszl yznden tatilini ksa kestii Yucatan kylarndaki Cozumel adasnda okyanusun homurtusu. Bu rastlantsal seslerin kaynaklarn srarla dinliyor ve bunlarda yldzlararas parazitlere kyasla daha az bir dzen olup olmadn saptamaya alyordu. Geen Austos aynda URSI (Uluslararas Bilimsel Radyo Birliinin Franszcasnn baharfleriydi bunlar) toplants iin New York City'ye gitmiti. Metrolarn tehlikeli olduunu ama beyaz grltnn kar konulamaz derecede ekici olduunu sylemilerdi. Bu yeralt demiryolunun klak-klak sesleri arasnda bir ipucu yakaladn sanan Ellie de toplantlarn yarm gnn feda etmi, 34. Sokaktan Coney Adasna, oradan Manhattan'a, sonra baka bir hat ile Queens'in ta

an

ehm etc

den bile debilirdi. Belki de gerekten saplant olmutu bu i. Rockefeller Center istasyonuna geldiini farketmemiti bile. Vagonun yerine atlm gazetelere basaraktan kapya yneldiinde News Post'un manetine iliti baklar: GERLLALAR JOBURG RADYOSUNU ELE GERDLER. Onlar seviyorsak zgrlk savalardrlar, diye dnd. Eer bu konuda bir dnceye sahip deilsek geici olarak gerilla olarak nitelenirler. Bir baka gazetede kendine gvenli, krmz yzl bir adamn byk boy bir portresi vard. DNYA NASIL SONA ERECEK. RAHP BILLY JO RANKINTN YEN KTABINDAN BLMLER. BU HAFTA NEWS POST'TA. Maneti bir bakta okumu, sonra da hemen unutmaya almt. Kalabalk arasndan toplantnn yaplaca otele giderken Fujita'nn homomorfik radyo teleskop dizayn konusundaki bildirisini karmam olmay umuyordu. *** Tekerlek mrltsna eitli zamanlarda eitli Yeni Meksika yol iileri tarafndan yaplan asfalt onarmlarnn yolda birletikleri yerlerden kan gmleme sesleri karyordu. Ya Argus Projesi yldzlararas bir mesaj ok seyrek aralklarla alyorsa? rnein her saat, her hafta ya da her on ylda bir, bir tek bilgi paras... Ya bu mesajlar gnderen

an

telerine gitmiti. Sonra da Austos olduu iin scaktan ve heyecandan soluksolua otele dnmt. Tren keskin bir viraj alrken elektrik mavisi dzenli bir dizi n, sanki kendisini yldzlararas bir arataym gibi, yanmasndan gen dev mavi yldzlar gibi akp gittiini dnyordu. Tren dz yola girince i klar yeniden yanyor ve kendisi o kt kokuyu duyuyor, tutamaklara aslan insanlar, minyatr televizyon gzetleme kameralarn gryor, istasyonlara girerken frenlerin yksek frekansl gacrtlarn duyuyordu. Bunun biraz garip olduunun farkndayd. Ama oldum olas epey hareketli bir hayl yaam vard. Pekl, grlt dinlemek konusunda biraz zorluyordu kendisini, ama grebildii kadaryla bunun herhangi bir zarar yoktu ite. Kimse pek bir ey farketmiyordu; stelik ii ile ilikili bir eydi. stemi olsayd o fren sesi yznden Cozumel yolculuu masrafn gelir vergisin-

uygarlk ok eski ve ok sabrlysa ve bizlerin birka saniye ya da dakikadan sonra herhangi bir dzen seebilme umudumuzu kaybettiimizi biliniyorlarsa? Ya bunlar onbinlerce yl yaayan varlklarsa? Ve oooooook yaaaavaaaa konuuuuuuu-yooorlarsaaa. Argus bunu asla seemezdi. Byle uzun yaaml varlklar olabilir miydi? Evrenin tarihinde yksek zekya eriebilmek iin ok ar bir evrim gemesine imkn verecek kadar zaman var myd? kinci Termodinamik Yasas'na gre bedenlerinin rmesi onlar insanlar kadar sk remeye zorlayabilir miydi? Bizim gibi yaam sreleri olabilir miydi? Ya da molekler arpmalarn bile gnde bir karelik film hareketli ok ar ekimde olduu gibi ar seyrek olmalarn salayan ok eski ve souk bir dnyada yayorlard belki de. Ellie uzaklardaki kk bir kzl gnein aydnlnda metan buzundan bir yamacn tepesinde duran aina bir verici radyo vericisini hayl etti, aada bir amonyak okyanusunun dalgalar acmaszca kyy dverken Cozumel'deki dalgalarn grltsnden ayrt edilemeyen beyaz bir grlt karyorlard. Bunun tam tersi de olasyd: hzl konuan, hzl hareket eden ve yzlerce sayfalk ngilizce bir metnin karln bir nanosaniyede gnderen ufack yaratklar. Kukusuz, alcnda ok dar bir bant varsa ve ok az bir frekans dinliyorsan uzun bir zaman dilimi kabul etmek zorundaydm Hzl bir modlasyonu farkedemezdin bile. Bu Fourier integral Kuramnn basit bir sonucuydu ve Heisenberg Uncertainity lkesi ile balantlyd. Bylece bir kilometrelik bir bandn varsa bir milisaniyeden daha hzl modle edilmi bir sinyali alamazdn. Argus band kanallar bir hertzden daha dar olduklarndan verici sinyallerinin alnabilmesi iin bunlarn ok ar bir modlasyonla saniyede bir bilgi parasndan daha az olmak zere gnderilmeleri gerekirdi. Teleskopunu uzun bir sre bir kaynaa dorulttuun ve an sabrl olduun takdirde saatler sren daha ar yava modlasyonlar da alabilmek mmknd. Gkyznde bakacak o kadar blm, aratracak o kadar milyarlarca yldz vard ki. Btn zamann

ehm etc

an

bunlardan bir ikisi iin harcayamazdn. Ellie bir insan yaamndan ksa bir sre iinde tam bir gk taramas yapma ve gkyznn tmn milyarlarca frekanstan dinleme iin acele etmeleri sonucunda hzl konuanlarla ok ar konuanlar tmyle ter-ketmi olmalarndan korkuyordu. Ama onlar hangi modlasyon ferkanslarm kabul edilir olduunu kukusuz bizden daha iyi bilirler, diye dnd. Yldzlararas iletiim konusunda ve yeni yeni ortaya kan uygarlklar konusunda bizden fazla deneyleri vardr. Alc uygarln benimseyecei geni bir radyo dalgalar yaym alan varsa yaym yapan uygarlk o zaman bunu kullanrd. Mikrosaniyede de saatler boyu da modlasyon yaparlard. Bunun kendileri iin maliyeti neydi ki? Dnya standardlarna gre hepsinin teknikleri ve kaynaklar akl almayacak kadar fazla olmalyd. Bizimle haberlemek isteselerdi bizim iimizi kolaylatrrlard. ok deiik frekanslarda sinyal gnderirlerdi. ok deiik modlasyon zaman skalas kullanrlard. Bizim ne kadar geri olduumuzu bilir, bize acrlard. Neden bir sinyal alamyorduk yleyse? Dave hakl olabilir miydi? Dnya d uygarlk diye bir ey yok muydu? O milyarlarca dnya bombo muydu? Akl almaz derecede geni evrenin bu kyda kenarda kalm kesinde mi zeki varlklar vard sadece? Ellie ne kadar kendini zorlasa da bunu ciddi bir olaslk olarak kabul edemiyordu. Bu insan korku ve gsteriiliiy-le, lmden sonra hayatn kantlanm doktrinleriyle, astroloji gibi yarbilimlerle tam bir uyum gsteren bir eydi. Bu bizlerin evrenin merkezi olduumuz fikrinin, atalarmzn kapld bu kendini beenmiliin, tekbencilliin ada dirilmesiydi. Drumlin'in iddias yalnzca bu temele dayanyordu. Buna inanmay istiyorduk. Dur hele, diye dnd sonra. Kuzey gn daha bir kere taramadk Argus sistemiyle. nmzdeki yedi sekiz ylda hl bir ey duyamamsak o zaman endieye kaplabiliriz ancak. Dier dnyalarn sakinleri iin insanlk tarihinde ilk kez yaplan bir aratrma bu. Baarszla urarsak, gezegenimizdeki yaamn deeri ve belki de tek

ehm etc

an

olduu konusunda bir ey renmi oluruz ki bu gerekten renmeye deer bir eydir. Eer baarl olursak trmzn tarihini deitirmi, darkafallk zincirlerini krm olacaz. Kozlar bu kadar yksekken kk mesleki rizikolar gze almak gerekir, diye sylendi kendi kendine. Arabay yol kenarna ekip sert bir dn yapt, vitesi deitirdi ve gerisin geriye Argus tesisine yolland. Hl yolun kenarnda olan ama imdi afak yla pembelemi olan tavanlar onun gidiini grmek iin balarn evirmilerdi. DRDNC BLM Asal Saylar Ay'da Moravyallar yok mu ki, tek bir misyoner bile gelmedi henz bu zavall putperest gezegenimize uygarl uygarlatrmak, Hristiyan lemini hristiyan-latrmak iin? HERMAN MELVILLE White Jacket (1850) Tek byk olan sessizliktir; geri kalan her ey de zayflk. ALFRED DEVIGNY La Mort du Loup (1864)

ehm etc

Souk karanlk boluk geride braklmt. Radyo dalgalar imdi bu bilinmeyen sistemin dnyalarnn zerine yaylmaya balamlar ve sradan bir sar cce yldza yaklayorlard. Hidrojen gazndan oluan gezegenlerin yanndan gemiler, buzdan aylara dalmlar, ilk yaam nclerinin kprdamaya baladklar donmu bir dnyann organik bulutlarn yarmlar, en olgun devrini bir milyar yl geride brakm bir gezegenin zerinden gemilerdi. imdi yldzlardan bir fon nnde dnen mavili beyazl lk bir dnyaya dalga dalga yaklayorlard. Bu dnyada yaam vard, say olarak da, eit olarak da pek bol bir yaam. En yksek dalarn buz gibi doruklarnda srayan rmcekler, okyanus yataklarnn atlaklarndan kan slfr yiyen kurtuklar vard. Yalnzca konsantre slfirik asit iinde yaayabilen yaratklarn yansra konsantre slfirik asidin iinde len yaratklar vard. Oksijenin zehirledii yaratklarn yansra yalnz oksijende yaayabilen, hatta oksijen soluyan yaratklar.

an

Son zamanlarda bir miktar zekya sahip zel bir canl yaylmt gezegene. Bunlar okyanus yataklarna ve alak bir yrngeye ileri karakollar kurmulard. Kk dnyalarnn btn kelerini tutmulard. Gecenin gndze geiini belirten snr imdi batya doru ilerlemekteydi, bu yaratklarn milyonlarcas bu hareketi izleyerek tresel bir biimde sabah ykanmalarn yapmaktaydlar. Sonra paltolar ve baka eyler giyiyorlar; ay, kahve ya da hlamur iiyorlar; bisiklet, otomobil ya da kz sryorlar; okul devlerini, baharda neler ekeceklerini ve dnyann geleceini ksack bir sre dnyorlard. Radyo dalgalarna kaplp gelen sinyallerin ilkleri atmosfere ve bulutlara daldlar, yere arpp ksmen yeniden uzaya yanstldlar. Dnya altlarnda dnerken dierleri de geldiler ve yalnz bu gezegeni deil tm evreni sardlar. Dnyalar gelen enerjinin pek azn alabilmiti. Enerjinin ou sar yldzla evresindeki dnyalar baka bir ynde karanla gmlrken yoluna devam etti. Dacron ceketinin srtnda kumatan bir voleybol topunun zerinde 'apulcular' yazan memur gece nbetine balarken kontrol binasna doru yrd. Bir grup radyo gkbilimcisi yemee kyorlard. Ne kadardr aryorsunuz kk yeil adamlar, diye sordu adam. Be yl at, yle deil mi, Willie? Bilginler nbetiye aka yollu cevaplar verdilerse o onlarn sesinde hafif bir krgnlk seziyordu. Bize bir frsat tan, Willie, dedi bir dieri. Quasar parlakl program mthi ilerledi. Ama teleskop zamannn yzde ikisi bize ayrlmaya devam ederse sonsuza kadar srer iimiz. Doru, Jack, doru. Willie, biz evrenin kkenine bakyoruz. Orada bir evren olduunu biliyoruz biz; ama sen bir tek yeil adam olup olmadn bilmiyorsun.

ehm etc

Dr. Arroway'e anlatn bunu, dedi gece nbetisi yzn ekiterek. Fikrinizi renmekten memnun olacana eminim. Nbeti teknisyen kontrol blmne girdi. Radyo taramasn izleyen televizyon ekranlarn yle bir gzden geirdi. Herkl Takmyldz

an

ehm etc

taramas henz sona ermiti. Samanyolu'nun ok tesindeki byk galaksi kmelerinin tam ortasndaki, yz milyon kyl uzaklktaki Herkl Takmyldzn incelemiler, 26.000 kyl uzaklktaki Samanyolu Galaksisininin yrngesinde yerekimi ile hemen hemen birbirlerine bal gibi hareket eden 300.000 yldzlk bir kmeyi taramlar, ifte bir sistem olan Ras Algethi'yi incelemiler, kimi gnei andran kimi de ona hi benzemeyen ama hepsi de yaknlarda olan Zeta ve Lamda Herklis yldzlarn gzlemlemilerdi. plak gzle grlebilen yldzlarn ou yalnzca birka yz kyl uzaklktaydlar. Herkl Takmyldznn evresindeki yzlerce gk parasn bir milyar ayr frekansta taramlar ama hibir ey duyamamlard. Bundan nceki yllarda Herkl'n hemen batsndaki takmyldzlarn, Serpens, Corona Borealis, Botes ve Canes Venatici'yi taramlar ama oradan da tek bir sinyal alamamlard. Nbeti memurun grebildii kadaryla teleskoplarn bir ksm Herkl'n eksik kalan baz bilgilerini toplamakta, dierleri ise Herkl'n dousundaki takmyldzn taramaktaydlar. Birka bin yl nce Dou Akdeniz'de yaayan insanlar bu takmyldzn telli bir saza benzetmiler ve Lir diye adlandrmlard. Bilgisayarlar yldzlarn douundan batna kadar teleskoplar Lir'in yldzlarn taramak zere eviriyorlar, radyo fotonlar topluyorlar, teleskoplarn iyi ileyip ilemediklerini denetliyorlar, gelen verileri insanlar iin anlalabilir bir forma sokuyorlard. Tek bir nbeti bile gereksizdi aslnda. Willie komuta konsoluna doru yrd. Notlarn toplayp akam yemei iin kmak zere hazrlanan leden sonra nbetisini bayla selamlad. Gnlk veriler byk bir ekran zerinde sar renkli harflerle zetlendii iin Willie'nin kendisinden nceki saatlerde neler olup bittiini sormasna gerek yoktu. Fazla bir ey yok grdn gibi, dedi adam eliyle pencereyi iaret ederek. Krk dokuzda bir parlt vard, yani parltya benzer bir ey. Quasar gruplar bir saat nce onda bir ve yirmide birleri saptadlar, ok esasl veri geliyordu. Duydum, yine de pek anlalan...

an

ehm etc

nlerindeki konsolda bir alarm yanp snmeye balaynca sustu Willie. 'Younluk ve Frekans' yazl bir ekranda sivri bir ters V oluuyordu. Hey una bak, monokromatik bir sinyal bu. 'Younluk ve Zaman' yazl dier bir ekranda soldan saa ilerleyip ekrandan kan bir dizi dalga grlyordu. Willie zayf bir sesle, Say bunlar, dedi. Biri say yaymna geti. Hava Kuvvetleri'nin yaym karyordur. Saat drt sularnda herhalde Kirtland'dan kalkm olan bir AWACS ua grdm. Belki de elenmek iin bizim frekans kartryorlard Baz radyo frekanslarnn yalnzca astronomiye ayrlmasn salamak iin ciddi anlamalar yaplmt. Ancak bu frekanslar hep bo bir kanal demek olduundan askerler zaman zaman dayanamayp haberlemelerinde bunlardan yararlanmaktaydlar. Evrensel bir sava ktnda bunu ilk haber alanlar herhalde radyo gkbilimcileri olacakt. Askeri haberleme mdahalesi olmasa bile ayn anda bir milyar frekans dinleyen gkbilim-

ciler birtakm engellemeler beklerlerdi. imek akmas, otomobillerin mar motorlar, dorudan yayn yapan uydular hep radyo paraziti kaynaklaryd. Ancak bilgisayarlar bunlar tandklar, karakteristiklerini bildikleri iin bunlar duymazdan gelirlerdi. Yine bilgisayarlar daha belirsiz sinyalleri daha dikkatle dinlerler, kendisinin anlamak zere programland verilere uyup uymadklarn dikkatle kontrol ederlerdi. Arada srada eitim uuu yapan elektronik bir uak zerlerinden geerken Argus aniden akll yaam iaretleri almaya balard. Bir iki ay nce ok stn elektronik donanml bir F-29E 25.000 metre zerlerinden geerken 131 teleskopun da alarmlarn harekete geirmiti. Gkbilimcilerin askerlikle hibir ilikisi olmayan gzlerinde bu radyo iareti dnyad bir uygarln ilk mesaj olabilirdi. Ancak en batdaki radyo teleskopun iareti en doudakinden tam bir dakika nce aldn saptaynca bunun uzayn derinliklerindeki baka bir uygarln iareti deil de Dnya'y saran ince hava tabakasnn iinden geen bir nesne olduunu anlamlard. te bu da hi kukusuz onun gibi bir eydi.

an

Drdnc snfta olduun gnleri hatrlyordum. Hani ok yamur yayordu da sen okula gitmek istememitin. Hasta olduun iin gitmediini belirten bir not yazmam istemitin ertesi gn. Ben buna raz olmamtm ama. Sana, 'Ellie, gzel olmann dnda dnyann en nemli eyi eitimdir. Gzel olmak iin bir ey yapamazsn, ama eitim konusunda yapacan ok ey var. Okula git, bugn neler reneceini bilemezsin,' demitim. yle deil mi? Evet, anne. yle dememi miydim sana o zaman? yle demitin, anne. Drt trna kusursuzdu ama baparmanda hl bir donukluk vard. izmelerini ve yamurluunu giydirip hani o sar parlak yamurluktu, giydiin zaman ok gzel olurdun seni okula gnderdim. te o gn Bay Weisbrod' un dersinde matematik sorusuna cevap verememitin. Buna yle kzmtn ki, sonunda kolej kitaplna gidip o konuda Bay Weisbrod'dan daha ok bilgi sahibi olana kadar okumutun. ok etkilenmiti adam, bana olay anlatmt sonra. Sana m? Bunu bilmiyordum ite. Bay Weisbrod' la ne zaman konutun sen? Bir veliler toplantsnda. ok inat bir kzn var, bana yle kzd ki gidip o konuda uzman oldu, falan gibi bir ey demiti.

ehm etc

an

*** Ellie'nin sa elinin parmaklar masasnn stndeki kutunun be deliine sokulmutu. Bu aletin kefinden bu yana haftada yarm saat tasarruf edebiliyordu. Ama bu fazladan yarm saatle gerekten yapabilecei bir eyi de yoktu ki. Bayan Yarborough'a anlattm hepsini. u yanmdaki yatakta yatan kadna yani, Bayan Wertheimer lnce yerine o geldi. Yaptklarnda gurur duyuyorum. Evet, anne. Ellie trnaklarnn cilasn gzden geirip birbuuk dakikaya daha ihtiyac olduunu dnd.

Ellie dner koltuuna yaslanm, ayaklarn masasnn stne koymutu, dengesini salayan tek ey trnak cilas makinesindeki eliydi. Zil sesini daha almadan hissedip doruldu. Anne, kapatmam gerek artk. Sana bu hikyeyi daha nce de anlattma eminim. Sen benim szlerimi hep yarm kulakla dinlersin zaten. Bay Weisbrod iyi bir insand. Sen onun iyi yanlarn hi gremedin. Anne gerekten iim var, bir ey yakaladk sanrm. Bir ey mi? Bir iaret falan belki, anne. Konumutuk ya. Biz byleyiz ite, birimiz konuur tekimiz dinlemeyiz, anasna bak kzn al, n'olacak? Gle gle, anne. in biter bitmez beni arayacana sz verirsen kapatrm. Sz, anne. Konumalar boyunca annesinden yaylan yalnzlk ve ihtiya duygusu Ellie'de telefonu kapatp kama istei uyandrmt Bunun iin de nefret ediyordu kendinden. *** Ellie hzl admlarla kontrol blmesine girip ana konsola doru yrd. yi akamlar, Willie, Steve. Verilere bir bakalm hele. ok gzel. Amplifikatr taramalar nerede? yi. Peki ya parazit kayna? O da iyi. imdi o gr alannda yakn bir yldz var m bakalm. Vay vay, Vega' ya bakyorsunuz. Epey yakn bir komu bu. Ellie konuurken bir yandan da parmaklar klavye zerinde uuyordu. Bakn, yalnzca yirmi alt kyl uzaklkta. Daha nce de hep olumsuz sonularla incelenmiti. lk Arebico taramada ben kendim bakmtm hatta. Vay vay vay! una bakn, FM ile alnabilecek kadar gl geliyor.

ehm etc

an

Pekl. Demek gkyznn Vega blmnde Vega' ya pek yakn bir kaynak var. 9.2 jigahertz frekansnda, pek monokromatik deil, kanal genilii birka yz hertz. Lineer polarize ve iki ayr younlukta bir dizi sinyal gnderiyor. Ellie'nin verdii komutlara uygun olarak ekranda btn radyo teleskoplarn durumlar belirdi. 116 teleskop ayn sinyali alyor. Demek ki durum teleskop bozukluundan domam. Pekl, imdi epey zamanmz var demektir. Yldzlarla hareket ediyor mu? Yoksa bir uak ya da ELINT uydusu olabilir mi? Bir yldz hareketini kabul edebilirim, Dr. Arroway. Tamam, o noktada anlatk. Dnyada olan bir ey deil bu, her ne kadar kontrol etmemiz gerekirse de, Molniya yrngesinde yapay bir uydudan da geldiini sanmyorum. Willie bir frsat bulunca NORAD'a telefon et de uydu durumlarn sor. Uydular safd brakrsak iki olaslk kalyor geriye: ya bir oyun oynanyor bize ya da biri sonunda gerek bir mesaj gnderiyor. Bir iki teleskopu kontrol edin bakalm oyun falan var m, bilirsiniz her zaman bize tuttuumuz yolun yanl olduunu gstermek isteyen biri kalkr byle ilere. Argus bilgisayarnn uyarlarn alm olan bir avu bilgin ve teknisyen ana konsolun evresini sarmlard. Hepsinin yzleri glyordu. Hibiri henz baka bir dnyadan mesaj olasln ciddi olarak dnmemekle birlikte bu olay artk altklar o skc tekdzelikten bir k olarak grmekteydiler, havada belki hafif bir beklenti de vard hatta. inizde dnyad akll yaam dnda baka bir aklamas olan varsa dinlemeye hazrm, dedi Ellie. Vega olamaz bu, Dr. Arroway. Sistem henz birka yz milyon yanda. Gezegenleri henz oluum aamasndalar. Akll yaamn gelimesi iin gerekli zamana sahip deil Vega. Bu ok daha gerilerdeki bir yldzdan ya da galaksiden geliyor olmal.

ehm etc

Quasar grubundan biri, O zaman yaym gcnn mthi byk olmas gerekir, dedi. Radyo kaynann Vega ile uyumlu hareket edip

an

etmediini renmek iin hemen duyarl hareket aratrmasna girmeliyiz bence. Bu konuda haklsn Jack, dedi Ellie. Ama bir olaslk daha var. Belki de bunlar Vega sisteminde yetimediler. Belki yalnzca ziyaret ediyorlar Vega'y. Bu da geerli bir zm deil. Sistem kalntlarla dolu. Bu ya baarsz bir gne sistemidir ya da gelimesinin henz ok erken aamalarnda olan biri. Orada uzun bir sre kalacak olurlarsa uzay aralar parampara olur. yleyse ksa bir sre nce geldiler demek. Ya da yaan meteorlar buharlatryorlar. Ya da yrngelerinde bir kalnt varsa bundan kanabiliyorlar. Ya da kutup yrngesinde olduklar iin bir arpma olasln azaltyorlar. Miyonlarca olaslk var. Ama haklsn, kaynan Vega sisteminde olup olmadn tahmin etmemiz gerekmez, bunu gerekten saptayabiliriz. Doru drst bir hareket incelemesi ne kadar srer? Steve, senin nbetin deil bu, hi olmazsa Consuela'ya telefon et de yemee gecikeceini syle. Yandaki konsolda telefonda konumakta olan Willie'nin yz glyordu. NORAD'da bir Binba Raintree ile konutum, bu sinyali hele yirmi iki jigahertzde verecek bir eyleri olmadna yemin ediyor. Tabii her telefon ettiimizde ayn eyi sylyor ya. Her neyse, Vega'nn ykseli ve alalnda herhangi bir uzay aracna rastlamadklarn syledi. Peki karalardan ne haber? O gnlerde ihtiya anna kadar Dnya evresinde yrngesini tamamlamak zere atlm pek ok 'kara' uydu vard. Bunlar nkleer bir savata frlatma saptamas ya da haberleme yedekleri olarak kullanlacak lard. lk hat askeri uydular aniden ie yaramaz duruma gelirlerse. Byk astronomik radar sistemleri zaman zaman bu karalardan birini saptar, btn devletler de saptanan nesnenin kendilerinin olmadn sylemekte yara girerler, bunun zerine Dnya yrngesinde dnyad bir uzay aracnn bulunduu heyecan yeniden yaanrd. kibininci yl yaklatka UFO'cular yeniden ortaya kmlard.

ehm etc

an

ehm etc

In atma leine gre Molniya tipi bir yrnge mmkn deil, Dr. Arroway. Bu iyi ite. imdi bu hareket halindeki dalgalara biraz daha yakndan bakalm. Bunun iki tabanl saysal dizilim (binary) aritmetii olduunu kabul edelim, bunu onlu sisteme eviren oldu mu? Saylarn tekrarlan konusunda bir bilgimiz var m? Pekl, akldan da yapabiliriz bunu... elli dokuz, altm bir, altm yedi... yetmi bir... Bunlar asal saylar deil mi? Kontrol odasnda bir heyecan dalgas doland. Ellie'nin yznde de ok derinden hissedilen bir eyin glgesi dolam ama bu ifade yerini hemen ciddiyete, bilimsellikten uzaklap aptal yerine konulmaktan doan korkuya brakt. Peki, yemden ksaca bir gzden geirelim durumu. ok basit szcklerle yapacam bunu. Eksik yerim varsa ltfen tamamlayn. ok gl, pek monokromatik olmayan bir iaret alyoruz. Bu kanaln hemen dndaki frekanslarda parazitten baka hibir ey olmad kesin. aret sanki bir radyo teleskop tarafndan yaymlanyormu gibi izgisel polarize, dokuz jigahertz dolaylarnda, galaktik radyo parazitinin hemen minimumumu kadar. Uzaktan kendini duyurmak isteyen birinin seecei frekans. Kaynan yldz hareketine uyumluluunu aratrdk, yerel bir vericiden deil de yldzlar arasnda bir yerden yaym yapyormu gibi hareket halinde.

NORAD bu kaynan olduu yerde ne bizim ne de bakasnn herhangi bir uydusu olmadn sylyor. In atma lmlerine gre Dnya yrngesinde bir kaynak da szkonusu deil. Steve otomatik mod dndaki verileri gzden geirdi, bilgisayara sapk bir aka anlayna sahip birinin bir program yerletirmedii de kesin. Gkyznn gzlemekte olduumuz blgesinde A-sfr cce yldzlardan olan Vega da bulunuyor. Bu Gne gibi olmamakla birlikte yalnzca yirmi alt k yl tededir ve yldz kalntlarndan oluma bir halkas vardr. Bilinen gezegenleri olmamakla birlikte Vega'nn evresinde hakknda hibir ey bilmediimiz gezegenlerin de bulunmas olasdr. imdi kaynan Vega'nn tesinde olup olmadm renmek iin bir hareket incelemesi aratrmasna balyoruz ki,

an

ehm etc

bunun karln kendi bamza kalrsak birka haftada, geni temelli enterferometri yaparsak birka saatte alabiliriz. Son olarak da, gnderilenler kendilerinden ve birden baka saylara blnemeyecek olan asal saylar dizisi. Herhangi bir astro-fizik srecinin asal say retmesi pek olas deil. O yzden, elimizde olan tm bilgilere dayanarak, bunun gerek olduunu biraz tedbirlilikle kukusuz syleyebilirim. Ancak bu mesajn Vega evresindeki bir gezegenin sakinlerinden olduu konusunda bir sorunumuz var; o da bunlarn ok hzl bir evrim geirme zorunluluklar. Yldzn tm yaam yalnzca drt yz milyon yl henz. En yakn uygarlk iin beklenmeyecek bir yer yani. Bu yzden dzgn bir hareket taramas yaplmas ok nem kazanyor. Ayrca birinin bizimle dalga geip gemediinin daha ciddiyetle aratrlmasn istiyorum. Arkalarda duran quasar aratrma astronomlarndan biri, Bakn, diyerek Gnein batt yerdeki pem-

belii iaret etti. Vega iki saate kadar batacak. Avustralya'da u anda domutur herhalde. Sidney'i arayp onlarn da yldz bizim grebildiimiz sre iinde incelemelerini isteyemez miyiz? yi fikir. Orada henz leden sonra. Birlikte altmz takdirde doru drst bir hareket taramas iin esasl bir temel oluturabiliriz. Ben odamdan tele-faksla gnderirim raporu. Ellie kendine hakim olarak kalkt, grubun arasndan geip odasna dnd. Kapsn dikkatle kapatt sonra. Aman Tanrm! diye mrldand. Ian Broderick'i istiyorum. Ben Argus Projesinden Eleanor Arroway. ok acil denilebilir. Teekkr ederim, bekliyorum... Alo, Ian? Belki bir sonu kmaz ama bizim iin bir ey aratrman istiyorum. Dokuz jigahertz, birka yz hertz kanallk bir sinyal. Parametreleri tele-faksla geiyorum imdi... Siz de dokuz jigahertzde alyorsunuz demek, bu ok iyi ite... Evet, Vega tam gr alannn ortasnda. Asal say dalgalarn andran bir eyler alyoruz... Gerek elbette... Pekl, bekliyorum.

an

Ellie Dnya Astronomi Toplumu'nun hl ne kadar geri kalm olduunu dnd. Ellerinde on-line bir ortak bilgisayar sistemi yoktu. Oysa bunun senkronize bir tarama yapmas bile... Ian, teleskop taramasn yaparken bir de yaym zaman grafii hazrlar mydn? Alak younlukta gelen dalgalara nokta, yksek younlukta gelenlere de izgi diyelim. Evet, biz son yarm saattir bunlar alyoruz... Belki. Son be yln en umut verici aday bu, ama Sovyetlerin de 74'te Byk Ku uydusuna nasl kandklarn unutamyorum bir yandan da. Bildiim kadaryla A.B.D. Sovyetler Birliini taryorm, Sovyetler de bunu antenleriyle saptamlar. aretlerden gn hangi b-lnmnden geldiini anlyorlarm, tek bildikleri ayn dalga sklnn her sabah ayn zamanda gelmesiymi. Kendi adamlar bunun askeri bir yaym olmadn syleyince de tabii olarak dnyad olduunu sanmlar... Hayr, biz uydu yayn olasln ortadan kaldrdk. an, bunu sizin gkyznzde mmkn olduu kadar izliyebilir miydiniz acaba? Dier radyo gzlemevleriyle de iliki kurup yldz bir daha buradan grlebilene kadar izletmeye alacam... Evet ama in'e dorudan doruya telefon edilir mi bilemiyorum... Bir IAU telgraf gndermeye alacam... ok iyi. ok teekkr ederim, an. Ellie kontrol odas kapsnda durup kontrol odas demek de komikti aslnda, nk tm kontrollar yan odadaki bilgisayarlar tarafndan yaplmaktayd heyecanla konumakta olan bir avu bilimadamna bakt. Gelen verileri inceliyorlar, gelen iaretler konusunda aka yollu tahminler yrtyorlard. Bunlar moda dkn insanlar deiller, diye dnd Ellie. Pek yakkl da saylmazlar. Ama yine de ekici bir yanlar vard kesinlikle. Yaptklar ite ustaydlar ve hele keif sresinde kendilerini tmyle ilerine verirlerdi. Ellie yaklarken birer ikier susup beklentiyle yzne baktlar. Saylar imdi ikili temelden onlu temele evriliyordu... 881, 883, 887, 907... her biri de asal bir sayyd. Willie, bana bir Dnya haritas bul. Bir de Mas-sachusets'de Cambridge'den Mark Auerbach' ara. Evindedir sanrm. Tm gzlemevlerine, zellikle de byklerine bir IAU telgraf gndermek

ehm etc

an

istediimizi syle. Beijink Radyo Gzlemevi'nin telefon numarasn da kontrol etsin. Sonra da bana Bakan'n Bilim Danmann bala. Ulusal Bilim Vakfn pas m geeceksin? Auerbach'dan sonra bana Bakann Bilim Danmann bala. Ellie kafasnn iinde btn dier grltlerin arasnda tek bir neeli lk duyabiliyordu. Bir paragraflk mesaj bisikletle, kk kamyonetlerle, yaya postaclarla, telefonla dnyann btn astronomi merkezlerine datld. in, Hindistan ve Sovyetler Birlii gibi byk radyo gzlemevlerine mesaj teletaypla iletilmiti. Teletayp alrken yanndan geen bir gvenlik memuru ya da bir gkbilimci kd yrtp yznde merakl bir ifadeyle yan odaya geiyordu. Mesaj yleydi: ARGUS SSTEMATK GKYZ TARAMASI SONUNDA YKSEL 18 SAAT ve 34 DAKKA, BATII ARTI 38 DERECE 41 DAKKADA SREKL VE BLNMEYEN BR RADYO YAYIM KAYNAI. FREKANS: 9.4176684 JGAHERTZ. KANAL YAKLAIK 430 HERTZ: FT YOUNLUK YAKLAIK 174 ve 179 JANSK. ASAL SAYI DZS SAPTANDI. ACL OLARAK TAM BR MERDYEN TARAMASI GEREKYOR. GZLEM KOORDNASYONU N BLG ALMAK ZERE LTFEN TELEFON EDLMES RCA OLUNUR. E. ARROWAY, ARGUS PROJES MDR, SO CORRO, YEN MEKSKA, A.B.D.

ehm etc
BENC BLM ifrenin zm Ne olur, bir daha konu, ey parlak melek... William SHAKESPEARE Romeo ve Jlyet

Konuk bilimadamlar iin ayrlan odalar imdi DAYA tarafndan seilen kiilerce tmyle dolmutu. Washington'dan resmi heyet gelince Argus tesisinde yer bulunamam, bunlar yakndaki Socorro'da motellere yerletirilmilerdi. Bakann Bilim Danman Kenneth der Heer tek ayrcalkl kiiydi. Kefin hemen ertesi gn Eleanor Arroway'in acele telefonu zerine gelmiti. Ulusal Bilim Vakf, Savunma Bakanl, Bakanlk Bilim Danma Komitesi, Ulusal Gvenlik

an

ehm etc

Konseyi ve Ulusal Gvenlik Ajansndan yetkililer de bundan sonraki birka gn iinde birer ikier gelmilerdi. Bir gece nce bazlar 101 numaral teleskopun banda durup ilk kez Vega'y grmlerdi. Yldz mavili beyazl yla gz krpyordu kendilerine. lerinden biri, Ben bunu daha nce de grmtm ama adn bilmiyordum, dedi. Vega gkteki dier yldzlardan biraz daha parlak grnyordu ama bunun dnda dikkati ekecek baka bir yan yoktu. plak gzle grnen binlerce yldzdan biriydi. Bilimadamlar radyo dalgalarnn nitelii, kayna ve nemi konusunda srekli bir aratrma semineri dzenlemilerdi. Dnyad akll yaam aratrmas konusuna duyulan byk ilgi nedeniyle pek ok gzlemevininkinden byk olan halkla ilikiler brosu alt dzey yetkililerine bilgi vermek grevini stlenmiti. Her yeni gelene geni bir kiisel bilgi verilmesi gerekiyordu. st

kademe yetkililerine bilgi vermenin yansra, sren aratrmay yneltmek ve meslektalarndan bazlarnn gsterdikleri hakl kukulara karlk vermeye almak Ellie'yi yorgun drmt. Keiften bu yana bir gece bile sabaha kadar uyuyabilme bir lks olmutu kendisi iin. lk nceleri bulularn pek ortaya karmamaya almlard. Ne de olsa bunun bir dnyad mesaj olduundan emin deillerdi. Zamanndan nce ya da yanl bir bildiri halkla ilikiler asndan felket demekti. Bundan da kts veri incelenmesine engel olurdu. Basn geldi mi bilim mutlaka zarar grrd. Argus gibi Washington da hikyeyi rtl tutmaya taraftard. Ancak bilimadamlar olay ailelerine sylemiler, Uluslararas Gkbilimciler Derneinin telgraf dnyann drt yanna gnderilmiti; Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya'nn hl tam gelimemi astronomik veri temel sistemleri hep keifden haberdardlar. Bulgularn kamuoyuna aklanmas konusunda bir dizi acil durum planlar olmasna ramen yine de hazrlksz yakalanm saylrlard. Ellerinden geldiince suya sabuna dokunmayan bir bildiri hazrlayp

an

leskoplarda kolaylkla seilebilen parazitler oluturuyorlard. Baz muhabirler de geceleri motellerine dnen Washington yetkililerinin yollarn kesmeye balamlard. Ar giriken bir ikisi de tesise girmeye alrken yakalanmt. Der Heer geldikten hemen sonra Ellie tarafndan artk standard hale gelmi olan durum aklamas yaplmt kendisine: sinyalin artc gc, Vega yldznn bulunduu blmden gelmesi, dalgalarn nitelikleri... Der Heer, Ben Bakann Bilim Danman olabilirim, ama unutmayn ki yalnzca bir biyologum. Onun iin bana ltfen daha ak olarak anlatn. Bir kaynan yirmi alt kyl uzakta olduu takdirde alman mesajn yirmi alt yl nce gnderilmi olduunu biliyorum. 1960'larda sivri kulakl baz garip yaratklar bizim kendilerinin asal saylar sevdiklerini renmekten memnun olacamz dndler. Ama asal saylar nemli eyler deildir. Bununla vnyorlar olamazlar. Belki de hakaret ediyorlardr bize. Ellie glmsedi. Bir de yle dnn. Bir iaret bu. Bir bildiri ncs. Dikkatimizi ekmek istiyorlar. Quasarlardan, pulsarlardan, radyo galaksilerinden ve daha ne olduunu bilmediimiz bir sr eyden garip garip dalgalar almaktayz. Ancak asal saylar ok belirli, ok yapay eylerdir. rnein hibir ift say asal deildir. Radyasyon yayan bir plazmann ya da patlamakta olan bir galaksinin byle dzenli bir matematiksel say dizisi gnderebilecei dnlemez. Asal saylar bizim dikkatimizi ekmek iin gnderilmektedir. Adam gerekten armt. Ne iin ama? Bilemiyorum. Bu ite ok sabrl olmak

ehm etc

an

ancak zorunlu olduklarnda bunu yaynlamlard. Hi kukusuz bu bile bir sansasyon yaratmt. Sabrl olmasn istemilerse de basnn ksa bir sre sonra olanca gcyle zerlerine ullanacan biliyorlard. Almakta olduklar sinyallerde gerek bir bilgi olmadn aklayarak gazetecilerin tesise gelmelerini nlemeye almlard. imdilik yalnzca skc ve yalnzca birbirlerinin tekrar olan bir dizi say almaktaydlar. Basn ise elle tutulur bir haberin olmamas karsnda sabrszd. Kiralk uak-taksiler ve helikopterler tutmu olan televizyon ekipleri tesisin zerinde alaktan uarken te-

gerek. Belki de bir sre sonra asal saylar kesip baka bir ey, gerek bir mesaj gnderecekler. u anda durup dinlenmeksizin dinlememiz gerek, baka bir ey yapamayz. Basna aklamas en g olan ey de buydu, yani sinyallerin herhangi bir anlam ve ierii olmad yalnzca ilk birka yz asal saynn dzenle gelmesi, sonradan baa dn ve yeniden basit iki tabanl aritmetik saylar: 1, 2, 3, 5, 7, 11,13, 17, 19, 23, 29, 31... Dokuz ve (9 ve l'in yansra) 3 ile de blnebildiinden asal bir say deildi. 10 (10 ile l'den baka) 2 ve 5 ile blnebildiinden asal bir say deildi. On bir yalnzca kendisi ve 1 ile blnebildiinden asal bir sayyd. Peki ama asal saylar gndermenin amac neydi? Bu durum Ellie'ye sradan toplumsal ilikilerde bulunamayan, konumasn beceremeyen ama akl durduran matematik ilemleri yapabilen (rnein bir an bile dnmeden 11.977 ylnn Hazirann ilk haftasnn hangi gne rastlayacan syleyen) kiileri hatrlatyordu. Bunu yapmalarnn bir amac yoktu, bunu sevdikleri iin yaparlard, yapabildikleri iin. Mesajn alnmasndan bu yana yalnzca birka gn gemiti ama Ellie yine de hem heyecanlyd hem de dkrkl iinde. Bunca yldan sonra bir tr bir iaret alabilmilerdi. Ama mesajn ierii yoktu. Oysa kendisi Galaksi Ansiklopedisini alacan ummutu. Radyo gkbilimi kapasitesine ancak son birka on ylda eritik, diye dnd. stelik ortalama bir yldzn yann birka milyar olduu bir Galakside. Bizim kadar ileri bir uygarlktan bir mesaj almamz olasl ok az olmal. Bizden ok az geri olsalar bizimle haberleecek teknolojiden yoksun olurlar. Bu yzden sinyali ancak bizden ileri bir uygarlktan alyor olabiliriz. Kendisinden akl almayacak derecede daha zeki, Drumlin'den, hatta bir sre nce Nobel dln alm olan Nijeryal gen fiziki Eda'dan daha akll birinin zihninin iine girmeye alt. Ama olanakszd bu. Kendisi Fermat'n Son Kuram ya da Goldbach Varsaym konusunda birka denklemlik bir ey dnebilirdi. Ama bizim iin bizden ok tede olan problemlerin

ehm etc

an

ehm etc

onlar iin modas gemi eyler olaca da kukusuzdu. Onlarn zihinleri iine giremez, onlar gibi dnemezdin; bir insandan daha yetenekli olduun takdirde dnmenin nasl bir ey olacan hayl edemezdin. alacak bir ey deildi bu. Ne bekliyordu ki? Yepyeni bir renk ya da yzlerce tandn tek tek kokularyla ayrt edebilecein bir dnyay hayl etmek gibi bir eydi bu... Bu konuda konuabilir ama bunu yaayamazd. nsann kendinden daha akll birinin davranlarn anlamas bile ok g olsa gerekti. Ama yine de neden yalnzca asal saylar gnderiyorlard.? Argus radyo astronomlar son birka gn iinde baz ilerlemeler kaydetmilerdi. Vega'nn bilinen bir hareketi vard Dnya'ya ya da Dnya'dan olan hznn bilinen bir blm ve daha uzak yldzlara kyasla gkyznde yana doru olan hz. Bat Virginia ve Avusturalya'daki radyo gzlemevleriyle birlikte alan Argus teleskoplar kaynan Vega ile hareket ettiini saptamlard. lebildikleri kadaryla sinyal yalnz Vega' nn gkte bulunduu yerden gelmekle kalmayp yldzn zel ve karakteristik hareketlerini de paylayordu. Bu ok byk boyutlu bir sahtekrlk deilse asal say dalgalarnn kayna Vega'yd. Vega evresinde bir gezegene bal bir vericiyi dndrecek ek bir Doppler etkisi yoktu. Dnyad varlklar yrngesel hareketi dzeltmilerdi ki, belki de bu bir tr bir yldzlararas saygyd. Savunma leri Aratrmalar Projeler Ajansnn Washington'a dnmeye hazrlanan bir yetkilisi, Duyduum en ahane bir ey bu, ama bizimle hibir ilgisi yok, dedi. Keiften hemen sonra Ellie birka teleskopu Vega'y baka frekanslarda izlemeye ayrmt. Gerekten de bunlar 1420 megahertz hidrojen ve 1667 megahertz hidroksil hatt ile dier frekanslarda ayn sinyali, ayni asal saylar dizisini bulmulard. Vega, tm radyo spektrumunda, elektromanyetik bir orkestra ile, asal saylan gnderip duruyordu. Hibir anlam yok bunun, dedi Drumlin. Bunu daha nce karm olamayz. Herkes yllarca bakt Vega'ya. Arroway on yl nce Arecibo'dan izledi yldz. Ve birdenbire geen Sal gn Vega asal

an

ehm etc

saylar gndermeye balad. Neden? Neden imdi? Bu ann ne nemi var? Nasl oluyor da Argus dinlemeye baladndan yalnzca birka yl sonra yayma baladlar? Valerian, Belki de vericileri bir iki yzyllk bir onarma alnmt, dedi. Henz onarm olabilirler. Belki de bir milyon ylda yalnzca bir yl yaym yapyorlar buraya. Hayatn varolabilecei daha o kadar gezegen var ne de olsa. Biz tek deiliz ya. Ama bundan tatmin olmad aka grlen Drumlin ban sallamakla yetindi. Valerian huyu gerei hileli ilere karmaktan ok uzak olmasna ramen Drumlin'in son sorusunda bir ima sezer gibi olmutu: Btn bunlar Argus bilimadamlarnn projenin sona erdirilmesini nlemek iin son bir rpnlar olabilir miydi? Olanakszd bu. Valerian ban sallad. Der Heer yanndan geerken DAYA sorununun iki st dzey uzmannn sessizce birbirlerine bakp balarn sallamalarna tank oldu. Bilimadamlar ile brokratlar arasnda bir huzursuzluk, karlkl bir rahatszlk, temel varsaymlarda bir atma vard. Elektrik mhendislerinden biri buna

diren uyumsuzluu diyordu. Bilimadamlar brokratlarn holanmadklar kadar herkesle konuuyorlard, saylara ok dkn ve ar hayalciydiler. Brokratlar da bilimadamlar iin ok ksr hayalli ve ok az sk insanlard. Ellie ile der Heer bu uurumu ne kadar kapatmaya alsalar da kurduklar kprler hep akntya kaplp srkleniyordu. Bu gece de ortalk bo kahve fincanlar ve izmarit doluydu. Geliigzel giyinmi bilimadamlar, ince takm elbiseler iinde Washington yetkilileri ve birka general rtbeli niformal subay kontrol odasn, toplant odasn, kk salonu doldurmular, hatta sigaralarnn ve yldzlarn aydnlatt kap nnde konumalarn srdrmekteydiler. Ancak sinirler pek gergindi. Gerilim giderek kendini belli etmeye balamt. *** Dr. Arroway sizi Michael Kitz ile tantraym, CSI iin Savunma Bakan Yardmcsdr.

an

istiyorum. Bu bilginin genel olarak herkes tarafndan bilinmesinin Birleik Devletlerin karma olup olmad konusu ile ilgileniyoruz biz. Dnyann drt bir yanna telgraflar gndermenizden hi de memnun kalmadk. in'e, Rusya'ya ve Hindistan'a diyorsunuz herhalde? Ellie'nin kendisini tutmasna ramen sesindeki sinirlilik seziliyordu. lk 261 asal saynn gizli tutulmasn m istiyordunuz? Bay Kitz, dnyad varlklar yalnz Amerikallarla m iletiim kurmak istiyorlar sizce? Bir baka uygarlktan gelen bir mesajn tm Dnya'ya ait olduundan kukunuz mu var yoksa? Bizim ne dndmz sorabilirdiniz. Ve bylece sinyali kaybetmek tehlikesini gze alrdm, deil mi? Bakn, bildiimiz kadaryla Vega burada Yeni Meksika'da battktan sonra, ama henz Beijing zerindeyken nemli bir sinyal gndermi olabilirdi. Bu sinyaller yalnzca A.B.D.'ye ihbarl yaplan telefon konumalar deildir. Hatta yalnzca Dnya'ya bile deil. Bu Gne sisteminin herhangi bir gezegenine istasyondan istasyona yaplan yaymlardr. Biz yalnzca o anda telefonu amak talihine erimi kiileriz. Der Heer yine bir eyler sylemek ister gibiydi. Ne anlatmaya alyordu acaba? Bu basit benzetmekten holandn ama Kitz'in stne yklenmemesini mi? Her neyse bunun iin ok ge zaten, diye Ellie devam etti. u anda herkes Vega sisteminde bir tr akll yaam olduunu biliyor.

ehm etc

an

Kitz'i tantran ve hemen bir adm arkasna yerlemi olan der Heer bir ey sylemeye alyordu... ama ne? Garip bir duygu karm m? Saduyunun verdii nee mi? Ellie'ye kendini tutmasn syler gibiydi. Onu abuk fkelenen biri mi sanmt yoksa? 'C ' ki c kp i denirdi Command, Control, Communications and Intelligence (Komuta, Kontrol, Haberleme ve Haberalma) demekti ki, Birleik Devletlerle Sovyetler Birlii stratejik nkleer silahlarnda nemli indirimler yaptklar bu srada nemli sorumuluklar anlamna gelirdi. Tedbirli bir insana gre bir iti. Kitz Ellie'nin karsnda koltuklardan birine oturdu, ne eilip Kafka'nm zdeyiini okudu sonra. Pek etkilenmi grnmyordu. Dr. Arroway izin verirseniz hemen konuya girmek

Ben pek ge olduu kansnda deilim, Dr. Arroway. Siz hl bilgi dolu bir yaym yaplmasn, bir mesaj gelmesini bekliyorsunuz. Dr. der Heer bu asal saylarn bizim dikkatimizi ekmek iin bir bildiri olduunu sylyor. Eer bir mesaj gelirse ve bu baka lkelerin hemen anlayabilecekleri bir ey deilse, bunun zerinde konuana kadar aklanmamasn istiyorum ben. Ellie der Heer'in havaya kalkk kalarna aldr etmeden tatl bir sesle, Hepimiz bir eyler isteriz, Bay Kitz, dedi. Kitz'in davranlarnda sinir bozucu, hatta kkrtc bir ey vard. Kendisi de yleydi herhalde. rnein ben bu iaretin anlamn, Vega'da neler olup bittiini, bunun Dnya iin ne demek olduunu bilmek isterim. Baka uluslarn bilimadamlarnm bu anlayn anahtar olabilecei her zaman olasdr. Belki de onlarn verilerine ihtiyacmz vardr. Belki de beyinlerine ihtiyacmz vardr. Bunun bir lkenin tek bana stesinden gelebileceinden ok daha byk bir ey olabilecei kansndaym ben. Der Heer imdi hafif bir tela kaplm gibiydi. ey, Dr. Arroway, diye sze kart. Bay Kitz'in nerisi o kadar da mantksz deil aslnda. teki uluslar da bu ie katmak olasl var her zaman. O yalnzca bizimle nce kendisinin konumasn istiyor. O da yalnzca yeni bir mesaj geldii takdirde. Sesi sakinletirici ama aldatc deildi. Ellie yine dikkatle bakt adama. Der Heer pek yakkl bir erkek saylmazd, ancak iyi ve zeki bir yz vard. Mavi bir takm elbise, kolal beyaz bir gmlek giymiti. Ciddiyeti ve kendine hakim oluu glmsemesinin yumuakl ile lmlanyordu. Peki neden bu hyar herife ya ekiyordu byle? inin gerei mi? Yoksa Kitz'in szlerinde gerekten bir doruluk pay var myd? Kitz ayaa kalkarken, Zaten ok uzak bir olaslk, dedi. Savunma Bakan ibirliinizi takdir edecektir, Sevimli olmaya alyordu. Tamam m? Ellie adamn uzatt elini l bir balkm gibi tutarak, Bir dneyim, dedi. Der Heer neeyle, Ben bir iki dakikaya kadar gelirim, Mike, dedi.

ehm etc

an

Bir eli kapnm pervaznda olan Kitz sanki aklna sonradan gelmi gibi i cebinden bir kt kartp dikkatle kadnn masasnn stne brakt. Bunu unutmutum. Hadden Kararnamesinin bir kopyas. Bunu biliyorsunuzdur sanrm. Birleik Devletler gvenlii iin nemli olan eylere hkmetin gizlilik karar koyabilmesi hakk konusunda. Gizlilik snfna girmeyen bir yerde retilmi olsa da. Ellie'nin gzleri akac bir inanmazlkla irilemiti. Asal saylar gizlilik snfna m sokmak istiyorsunuz? Darda grrz, Ken. Kitz odadan kar kmaz Ellie konumaya balad. Ne istiyor bu herif? Vegallarn lm nlarn m? Dnya'y havaya uuracak silahlar m? Ne istiyor bu, ha? Yalnzca ileri grl olmaya alyor, Ellie. Buna tam olarak inanmadn anlyorum. Pekl, diyelim ki gerek bir mesaj aldk ve bunda mslmanlara ya da metodistlere hakaret gibi gelen bir ey var. Birleik Devletlerin kt bir puan almamas iin bunu dikkatle, dnerek aklamamz gerekmez mi? Ken, bana palavra skma. Bu adam Savunma Bayan Yardmcs. Mslmanlarla ve metodistleri dnyor olsalard bana Dileri Bakan Yardmcsn gnderirlerdi ya da bakanlk kahvalt dualarna kimi aryorlarsa onu. Sen Bakann Bilim Danmansn. Kendisine fikir verdin bu konuda? Bakana hibir fikir vermi deilim. Buraya geldiimden beri onunla telefonda bir kere konutum. Sana gerei syleyeyim: bana gizlilik konusunda hibir ey sylemedi. Kitz'in bunu kendi kafasndan attn sanyorum. Kim bu Kitz peki? Bildiim kadaryla bir avukat. Ynetime katlmadan nce elektronik sanayiinde st dzey yneticisiydi.. C3I konusunu gerekten bilir, ama bu onu baka konularda bilgi yapmaya yeterli deildir.

ehm etc

an

Sana gveniyorum, Ken. Bu Hadden Kararnamesi tehdidini bama senin sarmadna eminim. Ellie belgeyi sallayarak erkein gzlerinin iine bakt. Drumlin'in polarizasyonda baka bir mesaj bulunduuna inandn biliyor musun? Anlamadm. Birka saat nce Dave polarizasyonun kaba bir istatistik incelemesini bitirdi. Stokes parametrelerini Po-incare kreleriyle birletirdi; zamanla deien esasl bir film var imdi elinde. Der Heer bo baklarla bakyordu yzne. Ellie, biyologlar mikroskoplarnda polarize k kullanmazlar m, diye dnd. Bir k dalgas zerine gelirken nasl olursa olsun, grnen k, radyo n falan senin gr hattna dik a oluturacak biimde titreime sahiptir. Bu titreim oynayacak olursa dalga eliptik polarizasyona sahip denilir. Saat ynnde dnerse sa polarizasyon, saatin aksi ynde dnecek olursa sol polarizasyon denilir. te iki polarizasyon arasnda gidip gelerek bilgi iletebilirsin. Biraz sa polarizasyon sfrdr; biraz sol da bir. Anladn m? Bu olas bir eydir. Amplitd modulas-yonumuz var, frekans modlasyonumuz var ama uygarlmz yalnzca alkanlk nedeniyle polarizasyon modlasyonu kullanmaz. Vega sinyalinde ise bir polarizasyon modlasyonu var gibi. Sa polarizasyon sol polarizasyondan daha fazla. Belki de polarizasyonda bizim imdiye kadar far-kedemediimiz baka bir mesaj daha vardr. O yzden arkadan konusunda bu kadar kukuluyum. Kitz bana bedavadan t veriyor deil. Bizim bir eyler yakalamak zere olduumuzun farknda. Sakin ol, Ellie. Drt gndr gzn krpmadn neredeyse. Bilimadamlaryla, ynetimle, basnla urap duruyorsun. Yzyln en byk keiflerinden birini yaptn ve yanl anlamyorsam ok daha nemli bir kefin arif- esindesin. Sinirli olmak iin yerden ge kadar hakkn var. Projeyi askeriletirmekle tehdit etmek byk bir kabalkt aslnda. Ondan neden kukulandn anlyorum. Ama szleri o kadar da mantksz deil. Sen onu tanyor musun?

ehm etc

an

ehm etc

Birka toplantya birlikte katldk. Tanyorum diyemem. Ama Ellie, gerekten bir mesaj gelme olasl varsa bu kalabal biraz azaltmak doru olamaz m? Olur elbette. Washington'dan gelenlerle baedebil-mem iin bana el ver yleyse. Pekl. O belgeyi masann stnde brakrsan ieri giren biri yanl bir anlam karabilir. Neden emin bir yere kaldrmyorsun? Bana yardm edecek misin? Durum imdiki gibi devam edecekse elimden geleni yaparm. Bu i gizlilik perdesine brnecekse olanca abamz gsteremeyeceiz demektir. Ellie glmseyerek kk kasasnn nnde eildi 6 rakamlk ifresi olan 314159 saym evirdi. BRLEK DEVLETLER/HADDEN CYBARNETICS yazl belgeye son bir kere daha bakt. *** Otuz kiilik bir gruptu Argus Projesi ile ilikili teknisyenler ve bilimadamlar, Savunma Haberalma Ajans Mdr yardmcs da ilerinde olmak zere sivil giyimli birka st dzey hkmet yetkilisi. Der Heer, Kitz, Valerian ve Drumlin de aralarndaydlar. Tek kadn Ellie'ydi. Duvardaki iki metrekare ekrana byk bir televizyon projeksiyon sistemi dorultulmutu. Ellie hem

konuuyor hem de nndeki klavyeye ifre zme programm yazyordu. Yllardr gelebilecek eitli mesajlar zebilmek iin programlar gelitirmekle urayoruz. Dr. Drumlin' in analizinden polarizasyon modlasyonunda bilgi olduunu rendik. Sa sol o hzl gidi gelilerin bir anlam var. Rastgele bir grlt deil bu. Tpk yaz tura atmak gibi. Ne kadar yaz gelirse o kadar tura gelmesini de beklersiniz, ama yazlarn iki kat tura geliyor. O zaman ya parann hileli olduunu dnrsnz ya da bizim durumumuzda olduu gibi polarizasyon modlas-yonunun rastgele olmadn... yani bu durumun bir anlam olduunu. una bakn. Bilgisayar bize daha da ilgin bir ey sylyor. Yaz ve turalarn tekrarlarnn kesin dzenini. Bu ok uzun bir dizi

an

ehm etc

olduundan mesajn ok karmak olduunu ve gnderici uygarln bizim doru anlamamamz istediini karyoruz. te bakn: tekrarlayan mesaj bu. imdi ilk tekrara baladk yine. Her bilgi krnts ya da isterseniz her nokta ve izgi son veri blokundakinin tpatp ei. imdi toplam bilgi paras saysn inceliyoruz. Ve ite! asal saynn arpm rn. Drumlin ile Valerian'n ikisinin de yzleri glyorsa da Ellie onlarn birbirlerinden ok farkl duygular iinde olduklarndan emindi. Washington'dan gelen bir konuk, Bunlar da asal saylarsa ne nemi var peki? diye sordu. Belki de bir resim gnderiyorlardr. Bakn, bu mesaj pek ok bilgi krntsndan oluuyor. Byk saynn kk saynn arpm olduunu dnn. O zaman mesajn boyutu var demektir. Benim tahminime gre ya hareketsiz hologram gibi boyutlu bir resim ya da sinema filmi gibi zamanla deien iki boyutlu bir re-

sim. Bunun sinema filmi olduunu kabul edelim. Hologram ise bunu gstermemiz daha uzun zaman alacaktr. Bunun iin de elimizde ideal bir ifrezc diyagram var. Ekranda tam kara ve tam beyazlardan oluan hareketli bir desen belirdi. Willie, biraz gri katacak program koyar msn, mantkl bir ey olsun. Saatin aksi ynnde doksan derece kadar dndrmeyi dene. Dr. Arroway, bir de bir yan kanal var gibi. Belki de resimle birlikte bir ses kanaldr bu. Glendir bakalm. Ellie asal saylarn kullanld tek yer olarak imdi ticari ve ulusal gvenlik amalaryla kullanlan ifreleme ynetimini biliyordu. Bunun bir uygulamas mesaj budalalara bile anlatabilecek kadar ak yazmak, dieri de mesaj sradan zeki bir insandan bile saklamakt. Ellie nndeki yzlere tek tek bakt. Kitz huzursuz grnyordu. Belki de dnyad bir istilc ya da daha beteri, bilginlerin grmeleri doru olmayan ok gizli bir silahn izimini beklemekteydi. Willie ok itenlikli grnyor ve sk sk yutkunuyordu. Bir resim saylardan ok deiik bir eydi. Grsel bir mesaj olasl seyircilerin pek ounun

an

yreklerinde hi bilmedikleri korkular ve haylleri uyandryor olmalyd. Der Heer'in yz ifadesi fevkaldeydi; bir an iin brokrat ve bakan danman brokrattan ok bilim adamna benzemiti. Hl belirsiz olan resmin yansra imdi oday dolduran sesler de duyulmaktayd. Yava yava uzaktan gelen bir mzik sesi duyar gibi oldular. Resim dnd, dzeldi ve belirginleti. Ellie imdi dev gibi bir kartalla karkaryayd... kartaln beton peneleri arasnda da... Sahtekrlk! Sahtekrlk! aknlk, inanmazlk ve isteri lklar ykseliyordu odada. Drumlin, sradan bir eyden szedermi gibi, Grdn m, nasl da kandrdlar seni, dedi. Glmsyordu. Mthi bir aka bu. Hepimizin zamann bouna harcadn ite. Kartaln beton peneleri arasnda bir gamal ha olduu aka grlyordu artk. Kamera kartaln zerlerine kayarak Adolf Hitler'in yznde durdu. Hitler kalabalk karsnda konuuyordu. Askeri rtbeden yoksun niformas alakgnll bir basitlik ifadesi yaymaktayd. Almanca konuan spikerin bariton sesi oday doldururken der Heer Ellie'ye yaklat. Almanca bilir misin? diye sordu Ellie. Ne diyor? Fhrer 1936 Olimpiyat Oyunlarn aarken btn dnyay Alman Anavatannda selamlyor. ALTINCI BLM ifre Altnda ifre Koruyucular mutlu deillerse, kim olabilir ki? ARISTOTLE Politika

ehm etc

Uak uu yksekliine eriip de Albuquerque yz mil arkada kaldnda Ellie biletine zmbalanm olan zeri mavi yazl kk beyaz karton parasna bakt. lk uaa bindii gnden bu yana kartondaki yaz hi deimemiti ki: 'Bu Varova Toplantsnn 4. madde-nemli bir olaynda dikkatsiz bir havayolu karton parasn Varova Toplants

an

ehm etc

bileti sanacaklar diye havayollarnn bu tel niye, diye dnd. Hatta iin oras dnlrse Varova Toplants bileti ne demekti? Neden byle bir bilet grmemiti o gne kadar? Nerede saklyorlard bunlar? Havaclk tarihinin unutulmu nemli bir olaynda bir dikkatsiz bir havayolu karton paras zerine bu uyary yazmay unutmu ve bunun Varova bagaj bileti olduunu sanan fkeli yolcularn at davalar sonunda iflas etmiti belki. Bu Dnya apndaki endienin salam mal temelleri vard kukusuz. Btn bu yazlarn toplamnn yararl bir ite kullanldn dn, diye geirdi aklndan, rnein Dnya keif tarihi, bilimin gerekleri, ya da hatta uak kazalar ortalamas hakknda bir istatistik. Der Heer'in askeri uak nerisini kabul etseydi ok baka eyler dnyor olacakt. Ancak o takdirde projenin askeriletirilmesi yolunun almasn benimsemi olmaz myd? Ticari bir havayolu ile gitmeye karar vermilerdi. Yanndaki koltukta Valerian'n gzleri kapanmt bile. Veri analizi konusunda son ayrntlar da el-

den geirmesine ramen zel bir acele etmemilerdi. Washington'a yarnki toplantdan ok nce varacak olan uaa yetimilerdi, hatta iyi bir uyku bile ekebileceklerdi. Ellie nndeki koltuun altna yerletirdii mein kutusundaki telef aksna bakt. Bu Peter'in eskisinden birka yz kilobit daha hzlyd ve ok daha iyi grafik grnts veriyordu. Belki de yarn Bakana Hitler'in Vega'da ne ii olduunu anlatmak iin bunu kullanmak zorunda kalacakt. Bakanla bulumas konusunda biraz heyecanl olduunu itiraf etmeliydi dorusu. Daha nce herhangi bir Bakanla yzyze gelmi deildi, stelik yirminci yzyl sonu llerine bu Bakan hem kt saylmazd hem de kadnd. Ellie ne salarn yaptrabilmi ne de makyajna nem verebilmiti. Eh, ne de olsa Beyaz Saray'a kendisini gstermeye gitmiyordu ya. veybabas ne dnrd acaba? Hl kendisinin bilim iin uygun olmadn m? Ya da imdi bir hastanede tekerlekli koltukta yaayan annesi? Bir hafta nceki keiften sonra annesini yalnzca bir kere arayabilmi, yarn bir daha telefon edeceini sylemiti.

an

lklar olarak evrimsel gelimemizin neresinde olduumuzu syleyebilirler miydi? Baka neler syleyebilirlerdi? Gn maviliinden Loschmidt Says konusunda kaba bir tahminde bulunup deniz dzeyinde bir santimetrekp havada ka molekl olduunu syleyebilirlerdi. Yerdeki glgelerine bakarak bulutlarn yksekliklerini hesaplayabilirlerdi. Bulutlarn buharlam su olduunu bildikleri takdirde, yerden gzle grlebilen en yksek bulutlarn bulunduu yerde s eksi krk derece santigrata decei iin atmosferin s kayp orann da hesaplarlard. Toprak erozyonu, nehirlerin dnemeleri, gller ve volkanik tepeler, topran olumas ve erozyonu sreleri arasnda eskiden beri devam eden bir savan belirtileriydi. Gerekten de bunun yeni bir uygarl olan eski bir gezegen olduunu ilk bakta kestirebilirdin. Galaksideki gezegenlerin ou eski, yal ve hatta yaamsz olmalydlar. Birka tanesinde bizimkinden eski bir uygarlk olabilirdi. Teknik uygarlklar yeni yeni ortaya kmaya balayan dnyalar pek azd herhalde. Bu belki Dnya'nn tek temel zelliiydi. le yemei yerlerken Missisipi Vadisine yaklatka toprak da giderek yeile dnyordu. ada hava yolculuunda hareketlilik duygusu yok gibiydi. Uyuyan Peter'e bakt Ellie; adam yemek istememiti. Onun yannda babasnn kucanda yatan aylk bir bebek vard. Bir bebek hava yolculuunu nasl grrd acaba? zel bir yere gidiyorsun, koltuklar olan byk bir odaya girip oturuyorsun. Oda

ehm etc

an

Ellie daha nce yz kere yapt gibi uan penceresinden aa bakp Dnya'nn byle on drt kilometre yksekten uan ve bizim gibi gzlere sahip bir dnya-d yaratkta nasl bir izlenim yaratacan dnmeye balad. Ortabatnn gz alabildiince uzanan geni arazisi, tarmsal ya da kentsel yerleime gre kareler, dikdrtgenler ve dairelerle kesik kesikti; Gneybatnn imdi zerinde utuklar blgelerinde ise akll yaamn tek belirtisi dalar ve ller arasndan uzanan dmdz bir izgi. Daha ileri uygarlklara sahip dnyalar sakinleri tarafndan yeni batan m ina edilmilerdi acaba? Yoksa gerekten ileri bir uygarlk tek bir iz bile brakmaz myd yaad yerde? Bir bakta bizim akll var-

drt saat boyunca gmbrde-yip sallanyor. Sonra da kalkp yryorsun. Tlsml bir denek dokunmu gibi bambaka bir yerdesin. ni izni bekleyerek Washington zerinde dnmeye baladklarnda leden sonra olmutu. Ellie Washington ve Lincoln Antlar arasnda byk bir kalabalk grd. Bir saat nce Times'dan gelen telefaks'da zenci Amerikallarn ekonomik eitsizlik ve eitim eitsizlii yry yapacaklarn okumutu. ikayetlerinin hakll dnlnce dorusu ok sabrlydlar. Ellie Bakann, ertesi gn resmi bir aklamas yaplacak olan toplant ve Vega yayn konusunda ne gibi bir tepki gstereceini merak etti. *** Ken, 'Gidiyorlar' demekle ne kastediyorsun? Sayn Bakanm, televizyon sinyallerimiz bu gezegeni terkedip uzaya doru yol alrlar. Nereye kadar giderler? Bunu pek byle ifade edemeyiz, efendim. Peki nasl ifade edersin o halde? Sinyaller Dnya'dan bir havuzdaki dalgalar gibi yaylrlar. Ik hzyla saniyede 186.000 mil sonsuza kadar dalrlar. Baka bir uygarln alclar glyse, ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar bizim yaynlarmz alabilirler. Biz bile en yakn bir yldzn evresinde dnen bir gezegenin gl TV yaynm alabiliriz. Bakan bir an bahe kaps nnde Gl Bahesine bakarak dimdik durdu. Sonra der Heer'e dnd. Yani her eyi mi? Yani televizyondaki btn o samalklar, araba kazalarn, gre msabakalarn, porno kanallarn, akam haberlerini de mi? Hepsini, Sayn Bakanm. Yanl anlyor deilim, deil mi der Heer? Yani btn basn toplantlarm, tartmalarm, bakanlk konumam hepsi orada m imdi? Bunlar iin iyi yan, efendim. Kt taraf da sizden nceki bakann televizyondaki tm grntleri de uzayda imdi. Nixon'unkiler de. Sovyet liderlerininkiler

ehm etc

an

de. Rakibinizin sizin hakknzda syledii kt eyler de. Tanrm! Peki, devam et bakalm. yle dnn: Vega'dan gelen o birka dakikalk televizyon yayn aslnda 1936'da Berlin'de Olimpiyatlarn al treninde yaplmt. Yalnzca Almanya'da gsterilmi olmasna ramen Dnya'da orta bir gc olan ilk televizyon yaynyd. 1930'lardaki normal radyo yaynlarnn aksine bu TV sinyalleri iyonosferden geip uzaya szdlar. O zamanlar ne yaymlandn renmeye alyoruz ama sanrm bu pek abuk olamayacak. Belki de Vega'da yalnzca Hitler'in o al konumasn alabilmilerdir. te bu yzden onlarn bak asna gre Hitler Dnya'daki yaamn ilk belirtisidir. aka ediyor deilim. Yaynn ne anlama gelmediini bilmedikleri iin bunu kaydedip yeniden bize gnderiyorlar. 'Selam, sizi duyduk' diyorlar. Bence dosta bir davrantr bu. Yani kinci Dnya Sava sonrasna kadar televizyon yayn yok muydu demek istiyorsun? Szn edecek bir yayn yoktu. ngiltere'de Altnc George'un ta giyme treninde falan olduu gibi bir iki yerel yayn vard o kadar. Gerek yayn krklarn sonunda balad. Dnya'y k hzyla terkeden o programlar falan. Dnya'y ve 1936'da onu k hzyla terkeden kk bir dalgay dnn. Erge bir uygarla eriecektir bu dalga. Bu uygarln ok yakn, yalnzca yirmi alt kyh tede, Vega'nn bir gezegeninde bulunmas artc bir ey. Dalgay kaydediyorlar ve bize geri gnderiyorlar. Ancak Berlin Olimpiyatnn Dnya'ya dnmesi bir yirmi alt yl daha alyor. Demek ki Vegal-lar bu konuyu dnmek iin yle on yl yirmi yl zaman harcamadlar. Bizim ilk televizyon sinyalimizi hazr bekliyor olmallar. Sinyali alyorlar, kaydediyorlar ve bir sre sonra geri gnderiyorlar. Ancak daha nce buraya gelmemi olsalar rnein yz yl nce bir keif gezisi srasnda bizim televizyonu kefetmek zere olduumuzu bilemezlerdi. te bunun iin de Dr. Arroway bu uygarln komularnn yksek teknoloji gelitirip gelitirmediklerini renmek iin bu yakn gezegen sistemlerini kontrol ettiini dnyor.

ehm etc

an

ehm etc

Ken, dnmemiz gereken pek ok ey var. Bunlarn Vegallar m ne diyorsun hani o televizyon programnn ne hakknda olduunu anlamadklarndan emin misin? Sayn Bakanm, bunlarn zeki olduklarndan hi kuku yok. 1936'da gnderilen ok zayf bir sinyaldi. Dedektrleri bunu alabilmek iin inanlmaz derecede duyarl olmallar. Ama bunun ne demek olduunu anlayabileceklerini hi sanmam. Herhalde bizden ok deiik varlklardr. Apayr bir tarihleri, apayr gelenekleri vardr. Gamal han ya da Adolf Hitler'in ne olduunu bilmelerine olanak yok. Adolf Hitler! Ken, ldryorum bunu dndke! Krk milyon insan can verdi o megalomann yenilmesi iin ve baka bir uygarla yaplan ilk televizyon yaynnn yldz o oluyor! Bizi temsil ediyor yani. O lgn herifin en lgn haylinin gereklemesi bu. Kadn duraklayp daha sakin bir sesle devam etti. Hitler'in o Hitler selamn verebildiini hi dnemezdim dorusu. Kolunu hep arpk bir biimde uzatrd. Bileini de krard selam verirken. Onun kadar beceriksiz Heil Hitler yapan birinin Rus cephesine srleceini dnrdm. Ama burada bir fark yok mu? Burada Heil Hitler yapmyor ki, bakalarnn selamlarna karlk veriyor. yle, deil mi, Bakan elinin bir hareketiyle der Heer'i Gl Odasndan kartp koridora yneltti. Birden durup Bilim Danmanna bakt, sonra. 1936'da Nazilerin televizyonlar olmasayd peki? O zaman ne olacakt? Altnc George'un ta giyme treni ya da 1939 New York Fuarnn al olacakt o zaman yaplan yaynlar Vega'dan alnabilecek kadar glyse. Ya da krklarn sonunda veya ellilerin balarndaki programlardan bazlar. Howdy- Doody, Milton Berle, Ordu-McCarthy toplantlar falan gibi Dnya'mzdaki akll yaamn o mkemmel iaretleri... Bu lanet programlar bizim uzay elilerimiz yleyse... Uzay elisi... nsan bir yere eli gnderirken en iyi insan semeye alr, oysa biz krk yldr palavradan baka bir ey gndermiyoruz uzaya. Televizyon

an

ehm etc

irketlerinin bu sorunu zmlemelerini grmek isterdim dorusu. Peki, Dnya'dan aldklar ilk haber o Hitler lgn iso bizim hakkmzda ne dnecekler dersin? *** Der Heer ile Bakan Kabine Salonuna girerlerken kk kk grupar halinde duranlar sustular, oturanlar ayaa kalktlar. Bakan elinin bir hareketiyle resmiyet istemediini belirterek Dileri Bakan ile Savunma Bakan Yardmcsn selamlad. Sonra ban ar ar evirerek odadakilerin yzierine bakt. Kimi beklentiyle kendisine bakyor, kimi de Bakann yzndeki honutsuzluk ifadesini sezmi, baklarn karyordu. Ken, o gkbilimcin burada m? Neydi ad, Arrow-smith mi, Arrowfoct mu? Arroway, Sayn Bakan'm. Dr. Valerian'la dn gece geldiler. Trafikte skm olmallar. k giyimli bir gen, Dr. Arroway otelden telefon etti, Sayn Bakanm, dedi. Telefaksnda gelmekte olan

yeni veriler varm, onlar da toplantya getirmek istiyormu. Toplantya kendisi gelmeden balamamz syledi. Michael Kitz, sesi ve yz ifadesi kulaklarna inana-myormu gibi ne eildi. Bu konuda yeni verileri bir otel odasnda ak hatta m alyorlar? Der Heer ylesine alak bir sesle karlk verdi ki, Kitz duyabilmek iin biraz daha ne eilmek zorunda kald. Mike, Dr. Arroway'in telefaksnda en azndan ticari bir ifreleme olduunu sanyorum. Ayrca bu konuda belirli bir gvenlik emberi olmadm da unutma. Belirli kurallar getirildiinde Dr. Arroway'in bunlara uyacandan hi kukum yok. Pekl, balayalm, dedi Bakan. Ulusal Gvenlik Konseyi'nin resmi olmayan ortak toplants bu. imdilik adna zel Grev Grubu diyeceiz. Bu odada konuulanlar u anda yurtdnda olan Bakan Yardmcs ve Savunma Bakan dnda kesinlikle kimseye anlatlmayacak. Dr. der Heer dn bazlarnza Vega yldzndan gelen bu inanlmaz TV yayn konusunda bir brifing verdi. Dr. der Heer ile

an

kanallarm altst etme aralar olabilecei sylentileri de yaylnca, CIA ve Hava Kuvvetleri iin srekli bir ilgi kayna olmutu. Gvenilir kaynaklarn dorulad birka durumda A.B.D. hava sahasna giriilen ya da A.B.D.'nin denizar slerinin zerinden uularn Sovyetler Birlii ya da Kba'dan havalanan uaklarla gerekletirildii saptanmt. Bu tr uular bir dman devletin hazrlk durumunu kontrol iin yaplrd ve Birleik Devletler de Sovyet Hava sahasn ok kere ihll etmiti. Missisipi Havzas'mn iki yz mil ierlerinde saptanan bir Kba Mig uann varln kabul etmek Hava Kuvvetleri'nin iine gelmeyecei iin allagelmi uygulama gerei Hava Kuvvetleri UFO'nun grld blgede hibir uann bulunmadn bildirerek esrarl durumun daha da karmaklamasna katkda bulunurdu. Hava Genelkurmay Bakan bu aklamalar karsnda biraz huzursuzlandysa da azn ap bir ey sylemedi. CIA mdr UFO raporlarnn ounun gzlemcinin yanl tanmlad doal nesneler olduunu syleyerek szlerini srdrd. Bilinmeyen ya da deneme uaklar, bulutlarda yansyan otomobil farlar, balonlar, kular, k veren bcekler, hatta doal olmayan artlar atmosfer koullarnda grlen yldzlar ve gezegenler hep UFO'lar olarak bildirilmiti. 1940'larn sonlarnda 'uan daire' teriminin ortaya kmasndan bu yana bir milyondan fazla UFO grld bildirilmiti ki bunlardan bir tanesi bile dnya dndan yaplan bi rziyareti dndrecek bir kant olamamt. Ancak bu fikir gl

ehm etc

an

dierlerinin grlerine gre Vega'ya ulaan ilk televizyon yaynnda barolde Adolf Hitler'in olmas yalnzca bir rastlant. Yine de skc bir durum olduunu kabul etmek gerek. CIA mdrnden btn bunlarn ulusal gvenlik asndan bir deerlendirmesini yapmasn istedim. Bunu gnderen her kimse bize bir tehdit yneltilmekte midir? Yine bir mesaj gelirse ve bunu bizden nce baka bir devlet zerse bamz derde girecek midir? nce unu soraym ama, Marvin, bu konunun uan dairelerle bir ilgisi var m? Orta yal, otoriter tavrl, elik ereveli gzlkl bir insan olan CIA mdr durumu zetledi. UFO ad verilen Belirlenmemi Uan Nesneler zellikle 50'li ve 60'l yllarda, bunlarn dman bir devletin haberleme

duygular yaratm, ar grup ve yaynlar ortaya km, hatta bunlara katlan baz bilimadamlan da UFO'larla dier dnyalarda yaam konusunda bir balant olduunu ileri srmlerdi. Son bin yllk dnemde de uzaydan gelecek kurtarclar srekli olarak ye ralmt. Hava Kuvvetleri'nin Mavi Kitap Projesi diye adlandrd byle bir alma 1960'larm sonlarnda herhangi bir ilerleme kaydedilmemesi zerine kapatlmt. Bilimsel toplum UFO konusunun bo olduuna ylesine inanmt ki, Jimmy Carter Ulusal Uzay ve Havaclk Dairesi NASA'dan UFO'larn geni kapsaml bir aratrmasnn yaplmasn istediinde NASA hi beklenmedik bir biimde bu bakanlk isteini geri evirmiti. Bu tr toplantlardaki protokol pek bilmeyen bilginlerden biri, Ksacas bu UFO konusu DAYA'nn ciddi almasn ok gletirmitir, dedi. Pekl. Bakan gs geirdi. Burada UFO'larla Vega'dan gelen bu sinyalin balantl olduunu dnen var m? Der Heer trnaklarn inceliyordu. Kimse konumad. Yine de UFO'culardan ben size demedim mi diyenler kacaktr. Marvin, devam et. Sayn Bakanm, 1936'da ok zayf bir televizyon vericisi Olimpiyat Oyunlar'nn al trenini Berlin blgesindeki bir avu televizyon alcsna verir. Halkla ilikiler konusunda bir darbe giriimidir bu. Alman teknolojisinin ileriliini ve stnln gsteren abasdr. ok daha alak dzeyde olmak zere daha nce de TV yayn yaplmtr. Hatta biz bunu Almanlardan nce baarmzdr. Ticaret Bakam Herbert Hoover 27 Nisan 1927'de ksa bir an iin televizyon kameralar nne kmtr. Her neyse, Alman yayn Dnya'dan k hzyla ayrlr ve yirmi alt yl sonra Vega'ya varr. Vegallar ya da bunlar her kimse yayn bir sre tuttuktan sonra ok daha gl olarak bize geri gnderirler. O ok zayf iareti alabilmeleri etkileyicidir, bunu bylesine gl olarak geri gnderebilmeleri de yle. Burada belirli gvenlik nlemleri alnmasn gerektiren koullar vardr. rnein elektronik haberalma toplumu bylesi-

ehm etc

an

ne zayf iaretlerin nasl farkedilebildiini renmek istemektedir. Vega'dakiler bizden daha ileridirler, belki yalnzca yirmi otuz yl, ama belki de ok daha fazla. Bize kendileri hakknda baka bilgi vermemilerdir. Baz frekanslarda gnderdikleri sinyalin gezegenlerinin yldzlar evresindeki hareketinden Doppler etkisine ka-plmamas dnda. Bu veri indirimi admn bizim iin basitletirmilerdir. Kibar insanlar yani... u ana kadar askeri ya da baka bir alanda bir ey gndermediler. Bize yalnzca radyo gkbiliminde iyi olduklarn, asal saylardan holandklarn ve bizim ilk TV yaynlarmz bize geri gnderebildiklerini belirttiler. Baka bir devletin bunu bilmesi bize bir zarar vermez. unu da unutmayn: btn dier lkeler de ardarda o dakikalk Hitler filmini almaktadrlar. Bunu okumasn kestirememilerdir henz. Ruslar, Almanlar ya da bakalar ksa bir sre sonra bu polarizasyon modlasyonunu dneceklerdir. Sayn Bakan'm, benim kiisel kanma gre ki Hkmet ayn fikirde midir bilemiyorum herhangi bir eyi rtbas etmekle sulanmadan bu durumu dnyaya aklamalyz. Durum aynen byle kalr da bir deiiklik olmazsa, kamuoyuna bir aklama yapmay hatta o dakikalk filmi gstermeyi neririm ben. unu da sylemem gerekir ki, o zgn yaynda neler olduu konusunda Alman arivlerinde herhangi bir kayda rastlayamadk. Vega'dakilerin iinde herhangi bir deiiklik yapmadan yayn ald gibi geri gnderdiklerinden emin olamayz. Hitler'i tanyoruz, Olimpiyat Stadyumu'nun grnen blm de 1936'da Berlin'dekine tam olarak uyuyor. Ancak Hitler yaymdaki gibi glm-semek yerine o anda bym kayorsa bunu bilmemize olanak yok. Ellie soluk solua, arkasnda Valerian olduu halde ieri girdi. Duvar dibinde bir yer bulup oturacaklar srada der Heer kendilerini grp Bakann dikkatini Ellie'ye evirdi. Dr. Arroway, deil mi? Geldiinize sevindim. nce sizi bu kefinizden dolay kutlamak isterim. Mkemmel. ey, Marvin... Sonuna gelmitim, Sayn Bakanm. ok iyi. Dr. Arroway, yeni bir eyler getirdiinizi duyduk. Acaba bunu bize de anlatacak msnz?

ehm etc

an

ehm etc

Sayn Bakanm, ge kaldm iin zr dilerim, ama kozmik ikramiyeyi de kazandk. Biz... ey... Bakn yle anlataym: ok eski zamanlarda, binlerce yl nce, parmen ok g elde edilen bir eyken insanlar yeni baz eyleri eski parmenlerin stne yazarlard. Bir yaznn altnda baka bir yaz, onun altnda daha baka bir yaz olurdu. Vega'dan gelen bu sinyal ok gl. Bildiiniz gibi asal saylar var, ve onlarn 'altnda' da polarizasyon modlasyonu dediimiz eyde bu Hitler hikyesi. Ancak asal saylarn ve yeniden yaynlanan Olimpiyat programnn altnda ok zengin bir mesaj kefettik yani bunun bir mesaj olduunu sanyoruz. Bildiimiz kadaryla bu hep oradaym. Biz yem farkettik ancak. Bildiri sinyalinden daha zayf, ama yine de daha nce farketmediimiz iin utandm dorusu. Peki ne diyor bu mesajda? diye sordu Bakan. Hibir bilgimiz yok, Sayn Bakanm. Argus Projesindeki bir iki kii bunu bu sabah Washington saatiyle ok erken bir saatte farketmiler. Btn gece zerinde altk. Ak telefonda m? diye sordu Kitz. Standart ticari ifreleme yntemiyle. Ellie'nin yz kzarmt. Telefaks antasndan effaf bir kt kartp tepedeki projeksiyon aletinin yardmyla ekrana yanstt. imdiye kadar bulabildiklerimiz bunlar: Bin bitlik(*) bir bilgi paras alyoruz. Sonra bir duraklama ve ardndan ayn ey noktas noktasna tekrar ediliyor. Sonra bir duraklama daha ve ardndan yeni bir blok. O da tekrarlanyor. Her blokun tekrarlanmas yayn hatalarn ortadan kaldrmak olmal. Syledikleri her neyse tamam olarak almamz istiyorlar sanrm. Bu bilgi bloklarnn her birine birer sayfa diyelim. Argus bu sayfalardan gnde bir iki dzne kadar alyor. Ancak bunlarn ne olduunu bilmiyoruz. Olimpiyat mesaj gibi ifreli resim deil bunlar. ok daha derin ve kapsaml bir ey var burada. lk kez olarak onlarn rettii bir bilgi bu. imdiye kadar elde edebildiimiz tek ipucu sayfalarn numaralanm olmas. Her sayfann banda iki tabanl matematiksel bir say var. Bakn urada ite. Her ift sayfa ktka say bir sonrasna atlyor. u anda 10,413 nc sayfadayz. Byk bir kitap bu. Hesaplaynca bunun ay nce

an

ehm etc

man eksik yerleri tamamlayabiliriz ancak. Belki de mesajn tm sona ermeden anlamamz mmkn klan alfabe falan gibi bir ey gnderirler. Sayn Bakanm, ben de... Bakanm, Kaliforniya Teknoloji Enstitsnden Dr. Peter Valerian, kendisi bu alandaki nclerdendir. Ltfen devam edin, Dr. Valerian. Bu bilerek yaplan bir yayn. Bizim burada olduumuzu biliyorlar. 1936'daki yaynmz aldklar iin teknolojimizin ne durumda olduunu, ne kadar zeki olduumuzu aa yukar tahmin ediyorlar. Mesaj anlamamz istemeselerdi bu kadar zahmete girmezlerdi. Gnderilenlerin iinde bunu anlamamza yardm edecek bir ey vardr. Btn i tm verileri toplamak ve ok dikkatle incelemektir. Peki mesajn konusu ne sizce? Bunu bilmenin olana yok, Sayn Bakanm. Ben yalnzca Dr. Arroway'in sylediini tekrar edebilirim. ok karmak bir mesaj. Gnderen uygarlk bunu almamz istiyor. Belki de Galaksi Ansiklopedisi'sinin kk bir cildidir. Vega yldz Gne'ten kat byk ve elli kat daha parlaktr. Nkleer yakt ok hzl yakt iin Gne'ten daha ksa bir yaam vardr...

an

baladn anlyoruz. Bu kadar erken farkettiimiz iin talihliyiz aslnda. Kitz masann zerinden der Heer'e eildi. Hakly-mm, deil mi? Japonlara, inlilere ya da Ruslara verilecek trden bir mesaj deilmi. Bunu zmesi kolay olacak m? diye sordu Bakan. Elimizden geleni yapacaz. Ulusal Gvenlik Ajansnn da bunun zerinde almas yararl olur. Ancak Vega'dan bir aklama gelmeden bir ey baarabileceimizi pek sanmyorum. ngilizce, Almanca ya da herhangi bir Dnya diliyle yazlma benzemiyor. Umudumuz mesajn belki yirmibininci belki otuzbininci sayfada sona ermesi ve sonradan yeniden balamas, o za(*) bit: Binary digit szcnn b-i-t harflerinden oluan ve bilgisayar belleinin alt birimlerine verilen ad.

houmuza gitmediini kabul edersek bir karlk vermeyebiliriz. Karlk versek bile bunu almalar yirmi alt yl, cevap vermeleri iin de bir yirmi alt yl daha gereklidir. Ik hzldr ama hz snrsz deildir. Vega'dan yeteri kadar uzaktayz. Bu yeni mesajda bizi rahatsz eden bir ey varsa bu konuda bir karar vermek iin yllar var nmzde. imdiden panie kaplmaya gerek yok. Ellie szlerini vurgularken Kitz'e bakp glmsemiti. Sizi anlyorum, Dr. Arroway, dedi Bakan. Ancak olaylar ok hzl geliiyor. Pek ok aklanmadk ey var sonra. Bu konuda henz kamuoyuna bir aklamada bulunmadm. Ne asal saylar ne de Hitler palavrasn. imdi de gnderdiklerini sylediiniz bu 'kitap' var. Siz bilimadamlar birbirlerinizle ak ak konumaktan kanmadnz iin sylentiler de yaylp duruyor. Phyllis, nerede o dosya? u manetlere bakn hele! Tek tek alp baktklar gazetelerin hepsinde de gazetecilik sanatnn ufak tefek deiiklikleriyle ayn mesaj yer almaktayd: 'Uzay Doktoru Bcek Gzl Canavarlardan Gsteri Var Diyor/ 'Astronomik Telgraf Dnyad Akll Yaamn Habercisi,' 'Gkten Gelen Ses,' 'Uzayllar Geliyor! Uzayllar Geliyor!' Bakan gazeteleri brakt. Neyse ki Hitler hikyesi duyulmad henz. imdi onlar bekliyorum: 'Hitler Uzayda Yayormu.' Ve daha da ktleri. Bu toplanty kesip daha sonra yeniden bir araya gelmek daha doru olacak sanrm.

ehm etc

an

Evet, diye CIA mdr szn kesti. Belki de Vega'da iler yolunda gitmiyordur. Belki de gezegenleri yok olacaktr. Belki ortadan silinmeden nce uygarlklarn bakalarnn da bilmesini istiyorlardr. Ya da g edecek yeni bir yer aryorlardr, diye Kitz atld. Dnya ilerine gelir dorusu. Belki de Adolf Hitler'in resmini gndermeleri bir rastlant deildi. Yava olun, dedi Ellie. Pek ok olaslk vardr ama her ey de olas deildir. Mesaj gnderen uygarln bizim mesaj aldmz, hele almsak bile ifresini zp zemediimiz konusunda bir bilgisi olamaz. Mesajn

Der Heer belirli bir ekingenlikle, Sayn Bakan,, zr dilerim ama, sanrm imdi dile getirilmesi gereken baz uluslararas noktalar var, dedi. Bakan derin bir soluk verip ban sallamakla yetindi. Yanl bir ey sylersem ltfen beni dzeltin, Dr, Arroway, diye der Heer devam etti. Vega yldz her gn Yeni Meksika l zerinde ykseliyor, siz yaymlanan mesaj sayfasn o anda almaya balyorsunuz. Sonra sekiz saat falan geince yldz batyor. Tamam, deil mi? Ertesi gn yine doudan ykseliyor ama siz bu arada bir gece nce battktan sonra gnderdii sayfalan alamyorsunuz. Tamam m? rnein otuzdan elliye kadar olan sayfalar, sonra da seksenden yze kadar olanlar alyorsunuz. Yani ne kadar sabrla izlesek de byk miktarlarda bilgileri alamayacaz. Arada boluklar kalacak. Mesaj tekrarlansa bile yine de boluklar kalacak. Tmyle haklsnz. Ellie kalkp bir kedeki byk Dnya kresinin yanma gitti. Kreyi hafife evirdi. Dnya dner. Boluk istemiyorsanz pek ok boylama dzenli aralklarla dizili radyo teleskoplar gerekir. Bir lkenin gzlem alanndan mesajn ancak bir blm alnabilir hatta belki de en ilgin paralar karlm olunabilir. Amerikan gezegenleraras uzay aralar da bu tr bir sorunla karkaryadrlar. Ara bulgularn bir gezegenin yanndan geerken Dnya'ya gnderir, ancak o saatte Birleik Devletler ters yne bakyor olabilir. Bu yzden NASA Dnya evresinde belirli aralklarla radyo izleme istasyonu kurmutur. Yllardr kusursuz bir dzenle alan bu sistemler... Ellie susup NASA yneticisi P.L. Garrison'a bakt. Teekkr ederim, dedi adam. Buna Derin Uzay stasyonu diyoruz. Dorusu gurur duyduumuz bir dzendir. Mojave l'nde, spanya ve Avustral'yada istasyonlarmz var. Mal gcmz ksrl, ama yine de az bir yardmla ok daha ileri gideceimize eminim. spanya ve Avustralya m? diye sordu Bakan. Yalnzca bilimsel almalar iin, diyordu Dileri Bakan. Bir sorun olmadna eminim. Ancak bu ara-

ehm etc

an

trma programnn politik bir arl olacaksa o zaman durum gleir sanrm. Bakan, biraz sinirli bir sesle. Bunun politik bir ilikisi olmas sz konusu deil, dedi. Bir hava generali, Ama Dnya'ya bal kalmak zorunda deiliz ki, diye atld. Dnya yrngesine byk bir radyo teleskopu yerletirirsek... Pekl. Bakan yine evresine baknd. Uzay radyo teleskopumuz var m? Byle bir eyi yrngeye oturtmak ne kadar zaman alr? Kim biliyor bu konuyu? Dr. Garrison? Hayr, Sayn Bakanm. Biz NASA'da son mali ylda Maxvell Gzlemevi iin bir neride bulunduk ama her seferinde de bteden karld. Ayrntl bir almamz var, ancak frlatma aamasna gelebilmek iin yllar, en azndan iki yl gerek. unu da hatrlatmak isterim ki geen sonbahara kadar Ruslarn Dnya yrngesinde alan bir radyo teleskoplar vard. Bunun neden bozulduunu bilemiyoruz, ancak biz bir yenisini yoktan var edip yrngeye oturtana kadar Ruslarn kendilerininkini onarmak iin birka kozmonot gndermeleri ok daha akla yatkndr. Demek durum ak, dedi Bakan. NASA'nn uzayda normal bir teleskopu var ama byk radyo teleskopu yok. Peki orada uygun baka bir ey yok mu? Haberalmaclarn durumlar ne? Ulusal Gvenlik Ajans? Kimse yok mu? Bu mant devam ettirelim, dedi der Heer. Gl bir sinyal ve pek ok frekansta yaynlanyor. Vega Birleik Devletlerde battktan sonra sinyali alan radyo teleskoplar var baka lkelerde. Bunlar Argus kadar hassas deiller, polarizasyon modlasyonunu da henz kefetmi deiller. Bir uzay radyo teleskopu hazrlayp bunu yrngeye oturtmay beklersek mesaj sona ermi olabilir. Bu yzden tek zm yolunun baka lkelerle ibirlii yapmak olduu aka ortaya kmakta. yle deil mi, Dr. Arroway? Herhangi bir lkenin bu projeyi tek bana gerekletirebileceine inanmyorum. Dnya'nm evresinde belirli bir boylam zerine dizili pek ok lkenin katks gerekecek. Avustralya, in, Hindistan, Sovyetler

ehm etc

an

ehm etc

Birlii, Orta Dou ve Avrupa'daki btn byk radyo teleskoplarnn devreye girmeleri ile de i bitmiyor. Mesajn nemli bir blm Vega'ya evrili bir teleskop yokken de gelebilir, bunun iin Hawai ile Avustralya arasnda Dou Pasifik ile Atlantik ortasna da birer gzlem istasyonu kurmamz gerek. CIA mdr istemeye istemeye, Sovyetlerin S band ile X band arasnda pek ok uydu izleme gemileri var, dedi. rnein Akademik Keldysh ya da Mareal Nedelin. Onlarla bir anlamaya varabilirsek Atlantik ve Pasifik boluklar sorununu zmleyebiliriz. Ellie cevap vermek iin azn aarken Bakan ondan abuk davrand. Pekl, Ken. Hakl olabilirsin. Ama yine de bence ok hzl gidiyoruz. u anda baka ilerim var benim. CIA bakan ile Ulusal Gvenlik bu gece baka lkelerle ibirlii dnda baka bir seenek var m arasnlar bakalm, zellikle de mttefikimiz olmayan devletler dnda. Dileri Bakan'nn da bilimadamlar ile alarak bir ibirlii zorunluluu halinde grlecek devlet ve kiilerin listesini hazrlamasn istiyorum. Uzay dinlemesini istemediimiz bir lke bize krlacak mdr rnein? Verileri vereceini syleyen ama sonra szn tutmayan bir devlet bize antaj yapabilir mi? Her boylamda birden fazla lke ile mi iliki kurmalyz? Ve ltfen Tanr akna bu konuyu kimseyle konumayn. Sen de, Arroway. Yeteri kadar sorun var zaten bamzda. YEDNC BLM W-3 Bulutunda Etanol Cinlerin tanrlar ve insanlar arasnda habercilik yapt ve bizden tanrlara istekler tad ve bize tanrlarn iyiliklerini getirdii fikrine itibar edilmeyecektir. Aksine, bunlarn doruluktan uzak, gururla kendinden gemi, gpta ile yzleri solmu, bize zarar vermek isteyen ruhlar olduklarna inanmalyz... AUGUSTINE Tanr Kenti, VIII, 22 Ellie Vaygay'n uan Albuquerque'de karlamay ve adam arabasyla Argus ssne gtrmeyi planlamt. Sovyet heyetinin geri

an

ehm etc

kalan ksm da gzlemevinin arabalaryla gelirdi. Ellie serin sabah saatinde, belki de yine tavanlardan bir eref ktas arasnda havaalanna kadar srat yapmaktan zevk alacakt. Dnte de Vaygay'la uzun uzun zel bir konuma yapmay ar-zuluyordu. Ancak Genel Hizmet daresinden gelen yeni gvenlik memurlar bu fikrine kar kmlard. Bakan'n iki hafta nce basn toplantsnn sonunda yapt aklama ve kamuoyunun ilgisi ssz l blgesine akn akn insan doldurmutu. Ellie'ye iddet olaylar kabilir demilerdi. Bundan byle yalnz resm arabalarla, o da silahl muhafzlar eliinde yola kmalyd. Kk konvoylar Albuquerque'ye doru ylesine ar ilerliyordu ki Ellie ayan hayli bir gaz pedalna basmaktan kendini alamyordu. Vaygay'la yeniden bulumak ok iyi olacakt. Onu en son yl nce Moskova'da, adamn Bat'ya gitmesinin yasak olduu dnemlerden birinde grmt. D lkelere yolculuk izni yllar boyunca deiken d politikalara ve Vaygay'n nceden kestirilemeyen davranlarna bal kalmt. Kendini tutamad hafif bir politik kkrtmaya kalkmas zerine yurt dna kmas yasaklanr, ancak bir bilimsel heyete katlabilecek kendisi kadar yetenekli biri bulunamad m zerine konan yasak hemen kalkard. Vaygay konferanslara, almalara, uluslararas komisyonlara, Dnya'nn drt bir yanndan arlrd. Sovyet Bilimler Akademisi'nin Nobel dl kazanm bir yesi olarak pek ok kimseden biraz daha bamsz hareket edebilirdi. ounlukla devlet tutuculuunun en u snrlar ve sabrn tarma derecesinde yaard. Gerek ad Vasily Gregorovich Lunacharsky olmasna ramen uluslararas fizikiler arasnda ad ve soyadnn baharfleriyle Vaygay diye arlrd. Sovyet rejimi ile bu kararsz ve deiken ilikisi Ellie'yi de, Bat'daki dier bilimadamlarn da artrd. Gorki, Lenin ve Troki'nin Bolevik arakadalar Anatoly Vasilyevich Lunacharsky'nin uzaktan akrabas olurdu. Anatoly Lunacharsky Halk Eitim Komiserlii'nde bulunmu, 1933'de lmne kadar da spanya Bykelilii yapmt. Vaygay'n annesi Yahudiydi. lk Sovyet

an

ehm etc

bakmdan itici, oysa benim lkemde birbirinden bamsz iki iticilij var, derdi. Biraz daha srar edilirse nl Bolevik akrabasnn sosyalist bir toplumda dini yeri konusunda bir kitap yazdn sylerdi. O zamandan bu yana ngizcesi epey ilerlemiti Ellie'nin Rusa-sndan ok fazla hem de ama itici rozet takma huyu ise ne yazk ki azalmt. Bir keresinde iki politik sistemin iyi taraflar konusunda ateli bir tartma srasnda Ellie Amerika'nn Vietnam Sava aleyhinde Beyaz Saray nndeki bir gsteriye katlabileceini sylemiti. Vaygay da kendisinin de Kremlin nnde Amerika'nn Vietnam Sava aleyhinde bir yrye katlmakta zgr olduunu belirtmiti. New York City'de bir toplant arasnda Staten Ada-s'na gtrd bir Sovyet bilginin yapt gibi Vaygay ne tkabasa p ykl rmorklar ne de zgrlk An-t'nn evresinde uan martlarn resimlerini ekmiti. Ne de lks deniz kys otelinden Arecibo Gzlemevine giderken dier baz meslektalar gibi Porto Riko' lu yoksul mahallerin ve gecekondularn resimlerini ektii olmutu. Bu resimleri acaba kimlere verirler, diye dnd Ellie. Kapitalist toplumun elikilerinin, hakszlklarnn, adaletsizliklerinin ve mutsuzluklarnn sergilendii geni bir KGB salonu olduunu dnd. Sovyet toplumunun baz

an

termonkleer patlamasnda nemli bir rol olamayacak kadar gen olmasna ramen Sovyet nkleer silahlar zerinde alt sylenirdi. Vaygay'n 1960'larda Berkeley'de California niver-sitesi'ni ziyaret ettii ve burada ucuz yaka rozetleri zerine yazl saygsz, mstehcen ve politik adan kstaha sloganlara hayran kald sylenirdi. Ellie hafif bir zlemle insann en ar basan toplumsal skntlarn bir bakta anlardn, diye dnd. Rozetler Sovyetler Birlii'nde de ok yaygnd ancak orada yalnzca 'Dinamo' futbol takm ile baarl Luna tipi uzay aralarndan birinin rozeti vard. Berkeley rozetleri ok farklyd. Vaygay dzinelerce rozet satn almt ve bunlardan zellikle birini takard. Bir avu boyu olan rozette 'Seks iin dua et' yazard. Vaygay bunu bilimsel toplantlarda bile yakasndan eksik etmezdi. Neden bu kadar ekici bulduu sorulunca da, Sizin lkenizde bir

baarszlklar ile umutsuzlua kaplnca kusurlu Amerikal kuzenlerinin solgun fotoraflarna bakmak onlar tatmin mi ederdi acaba? Sovyetler Birliinde, bilinmedik sular nedeniyle yllardr Dou Avrupa dnda bir yere gitmelerine izin verilmeyen pek ok parlak bilimadam vard. rnein Konstantinov 1960'larn ortalarna kadar Bat'ya gitmemiti. Varova'daki bir toplantda grevleri bitmi, bo Azerbaycan konya kadehleri ile silme dolu bir masa banda otururlarken bunun nedeni sorulduunda, Orospu ocuklar beni bir kere dar brakrlarsa bir daha dnmeyeceimi biliyorlar, demiti. Ama yine de 1960'larn sonunda ve 70'lerin balarnda iki lke arasnda bilimsel ilikilerin yumuad bir srada adam yurt dna brakmlard ve o her seferinde de yine geri dnmt. Ancak artk hibir yere gndermiyorlard ve o da Bat'l meslektalarna kendisini bada kurmu bir durumda kara delik apnn Schwarzschild denklemi nnde otururken ekilmi bir fotorafn ylba armaan olarak gnderirdi. Moskova'ya gelen ziyaretilere fizik benzetmesiyle derin bir potansiyel kuyusunda olduunu sylerdi. Onu bir daha asla dar brakmayacaklard. Vaygay kendisine sorulan sorulara cevap olarak 1956 Macar htilli'ne kar resmi Sovyet tutumunun bu ayaklanmann gizli faistler tarafndan, 1968 Prag Baharnda liderliin anti sosyalist bir grubu tarafndan balatld olduunu sylerdi. Ancak eer kendisine sylenenler yanlsa, ve bunlar gerek ayaklanmalarsa, o zaman lkesinin bunlar bastrmakla hakszlk ettiini belirtti. Afganistan konusunda ise resmi aklamalar dile getirmeye bile zahmet etmezdi. Bir kere Enstit'deki odasnda Ellie'ye kendi zel ksa dalga radyosunu gstermiti. Londra, Paris ve Washington kadranda kiril harfleriyle yazlyd ve sylediine gre tm devletlerin propagandalarn dinlemekte zgrd. Yurttalarnn pek ounun sar tehlike konusundaki ulusal korkuya yenik dtkleri bir zaman olmutu. Bunlardan biri Ellie'nin hayl snrlarn zorlayarak, in ile Sovyetler Birlii arasndaki snrn tmnn omuz omuza bir in ordusuyla igal edildiini dn,

ehm etc

an

demiti. Mdrn brosunda bir semaverin banda duruyorlard. in'in doum oran gznne alndnda bunlarn snr amas iin ka yl gerekir? Sorunun karl, Asla! idi. Lunacharsky snra bu kadar in askeri ymann otomatik olarak doum orann dreceini, bu yzden hesaplarnn yanl olduunu sylemiti. Bunu matematik rneklerin yanl kullanmndan holanmyormu gibi bir tavrla sylemesine ramen, szlerinin anlamn szlerini yanl anlamak mmkn deildi. Ellie'nin bildii kadaryla in Sovyet geriliminin en kt anlarnda bile Vaygay, korku ve rklk akmna kendisini kaptrmt. Ellie semaverleri sever ve Ruslarn bunlara dknln anlard. Tel tekerlekler zerinde bir banyo kvetini andran baarl insansz ay aralar Lunakhod'un gemiinde bir semaver teknii olduunu dnrd. Vaygay bir Haziran sabah kendisini Moskova dndaki byk bir sergi parkna Lunakhod'un modelini grmeye gtrmt. Tacikistan zerk Cumhuriyeti'nin rnlerinin sergilendii binann yanbamda tavana kadar Sovyet sivil uzay aralarnn tam lde modelleri ile dolu byk bir salon vard. lk yrnge uzay arac Sputnik 1; ilk hayvan tayan uzay arac Sputnik 2; ilk defa bir gk cismine varan Luna 2; ayn teki yznn ilk kez fotorafn eken Luna 3; baka bir gezegene inen ilk ara olan Venera 7; Sovyet Kozmonotu Yuri A. Gagarin'i Dnya evresinde bir kerelik yrngeye oturtan ilk insanl ara Vostok 1. Darda ocuklar Vostok roketinin kanatlarndan neeyle yere, topran stne kayyorlard. Rusas Zemlya idi topran. Kutup Denizi'ndeki byk Rus adasna Novaya Zemlya derlerdi, Yeni Toprak. 1961'de orada insann yapt en byk patlamay gerekletirecek elli sekiz megat tonluk termonkleer bombay patlatmlard. Ancak o bahar gn, Moskovallarn ylesine sevdikleri dondurmay satan sokak satclar arasnda, disiz yal bir adam sanki sevgililermi gibi

ehm etc

Ellie ile Lunacharsky'ye glmserken eski toprak zararsz gibi grnmt.

an

ehm etc

Ellie'nin Leningrad ya da Moskova'ya yapt ziyaretlerde Vaygay geceleri iin programlar yapard. Sekizi onu birleirler Boloy ya da Kirov balesine giderlerdi. Lunacharsky ne eder eder bilet bulurdu. Ellie ev sahiplerine teekkr eder, onlar da ancak yabanc ziyaretiler geldiinde byle gsterilere gittiklerini syleyerek ona teer ederlerdi. Vaygay yalnzca glmserdi Karsn hi getirmezdi bu toplantlara, Ellie kadnla tanm deildi. Vaygay karsnn kendini hastalarna adam olan bir doktor olduunu sylemiti. Vaygay'n anas babas bir zamanlar dnm olmalarna ramen Amerika'ya g etmemilerdi, bunu bilen Ellie bir kere adama hayatta en byk pimanlnn ne olduunu sormutu. Hayatta bir tek eye pimanm, o da kzmn bir Burgarla evlenmi olmasdr, demiti Vaygay. Bir keresinde de Moskova'daki bir Kafkas lokantasnda bir yemek vermiti. Khaladze adnda biri o gece erefe kadeh kaldrmak zere tutulmutu. Adam iinin ehliydi ama Ellie'nin Rusas pek kt olduundan sk sk neyin erefine itiklerini sormutu Vaygay'a. Vaygay 'Bir eyin erefine kadeh kaldrmadan ienlere biz alkolik deriz' demiti. Bir ara 'Btn gezegenlerde bar' iin kadeh kaldrlmt. Vaygay mir szcnn hem bar hem de ok eski zamanlarda kendi kendilerini yneten kyl haneler topluluuna verilen bir ad olduunu anlatmt. En byk politik birimi bir ky kadar olduu zamanlar Dnya'nn daha m bar olduunu konumulard sonra. Lunacharsky kadehini kaldrarak, Her ky bir gezegendir, demiti, Ellie de, Her gezegen de bir ky, diye karlk vermiti. Bu tr toplantlar epey grltl geerdi. Ar mik-

tarlarda konyak ve votka iilmesine ramen kimse pek sarho olmazd. Lokantadan sabahn birinde ikisinde grltyle patrdyla kar, ounlukla da bir taksi bulamazlard. Vaygay birka kere Ellie'ye lokantadan oteline olan be alt kilometrelik yolda yryerek elik etmiti. Titiz bir insand, biraz aabey tavrlyd, politik yarglarnda hogrl, bilimsel dncelerinde katyd. Cinsel servenleri meslektalar arasnda nl olduu halde Ellie'yi gece ayrlrken bir kere bile pmemi-ti. Kendisine duyduu sevgiyi ak olarak

an

ehm etc

belirtmesine ramen erkein bu hareketi Ellie'yi oldum olas biraz endielendirmemi deildi. Sovyet bilim evrelerinde pek ok kadn vard, orant olarak Birleik Devletler'de olduundan kat kat fazla,' Ancak bunlar genellikle orta dzey mevkilerde bulunduklarndan erkek Sovyet bilginleri, tpk Amerikal meslektalar gibi, grlerini inanla belirten bilimsel yetenek sahibi gzel bir kadn grnce arrlard. Bazlar Ellie'nin szn keser, bazlar da szlerini duymazlktan gelirdi. Lunacharsky de her seferinde kendisine doru eilir ve normalden biraz daha yksek bir sesle, Ne demitiniz, Dr. Arroway? Kusura bakmayn duyamadm da, derdi. Bunun zerine tekiler susarlar, Ellie de galyum arsenik dedektrleri ya da W-3 bulutunun etanol ierii konusunda konferansna devam ederdi. Bu yldzlararas buluttaki 200 derecelik alkol miktar Gne Sistemi'nin sresince, her yetikin alkolik olsa Dnya nfusunu alkolik yapmaya yeterliydi. *** Albuquerque Havaalan'na vardklarnda Sovyet heyetini New York'tan getiren uan yarm saat nce inmi olduunu rendiler. Ellie Vaygay' htra eyalar

satan bir maazada pazarlk ederken buldu. Erkek kendisini gzucuyla grm olmalyd. Yzne bakmadan parman kaldrarak, Bir dakika, Dr. Arroway, dedi. On dokuz doksan be mi? diye sordu sonra ilgisiz duran satcya. Daha dn New York'ta bunun eini on yedi buuk dolara grdm. Ellie biraz yaklanca Vaygay' m tezgahn stne srtlarnda plak kadn ve erkeklerin bulunduu, bir kuak ncesini dehete drecek ama imdi yalnzca uygunsuz kaan oyun ktlarn yaymakta olduunu grd. Satc ktlar toplamak iin isteksizce elini uzatrken Lunacharsky ise canl ve baarl hareketlerle hepsini tek tek ayordu. Vaygay partiyi kazanmak zereydi. Kusura bakmayn, efendim, ama fiyatlar ben koymuyorum, ben yalnzca burada alan biriyim, dedi satc. Vaygay adama bir yirmi dolarlk uzatrken Ellie'ye dnd. Planl ekonominin eksik taraflarn gryorsun ite. Gerek bir zgr

an

ehm etc

ald: her iki lkenin de almakta olduklar karmak ve hl ifresi zlememi mesajn nc aamas ABD. hkmeti istemeyerek de olsa Sovyet katlmn gerekli olduunu kabullenmiti. Vega'dan gelen dalgalar en kk bir radyo teleskopun bile alabilecei kadar gl olduundan buna zorunluydular da. Sovyetler daha yllar nce byk bir ngrllkle Dnya yzeyinin 9.000 kilometresini oluturan Avrasya ktasnn tm zerine bir dizi kk teleskop yerletirmilerdi. Son olarak da Semerkant yaknlarnda byk bir radyo teleskop gzlemevini bitirmilerdi. Bunlarn ya-nsra Sovyet uydu izleme gemileri hem Atlantik hem de Pasifik okyanuslarnda devriye gezmekteydiler. Japonya, in, Hindistan ve Irak'taki gzlemevleri de ayn sinyalleri aldklarndan Sovyet verilerinin bir ksm gereksizdi. Gerekten de gnde Vega'nn bulunduu her radyo teleskop dinlemeye gemiti. ngiltere, Fransa, Hollanda, sve, Almanya ve ekoslovakya, Kanada, Venezella ve Avustralya'da gkbilimciler Vega'y yldz douundan yldz batnma kadar izleyerek mesajn blmlerini kaydediyorlard. Baz gzlemevlerinde tarama aralar dalgalar tek tek alacak kadar duyarl bile deillerdi, ama bunlar bile yine bir paraziti dinlemekteydiler. Ellie'nin Kitz'e hatrlatt gibi dnya dnd iin bu

an

teebbs olsayd bunlar on be dolara alabilirdim. Hatta belki de on iki doksan bee. Bana yle bakma, Ellie. Kendim iin almyorum. Jokerlerle elli drt kart var destede. Her biri enstitde alanlar iin gzel bir armaan olur. Ellie glerek adamn koluna girdi. Seni grdme sevindim, Vaygay. O zevk benim, sevgilim. *** Socorro'ya giderlerken, sessiz ama ortak bir anlamayla yalnzca ho eylerden sz ettiler. Valerian ile yeni gvenlik memurlarndan olan src nde oturuyorlard. Normal durumlarda bile pek konukan biri olmayan Peter arkasna yaslanp onlar dinlemekten memnundu. Yolda Sovyetlerin konumaya geldikleri konu

lkelerin her biri bulmacann bir parasna sahipti. Her ulus dalgalardan bir anlam karmaya almt. Ancak ok g bir iti bu. Mesajn semboller ya da resimlerle mi yazlm olduunu bile kestirememilerdi henz. Yeniden birinci sayfann gnderilmesi balayana kadar ifreyi zmeye kalkmamak mantkl bir durumdu. Eer birinci sayfa ve balang yeniden gelecekse belki de ifre anahtarn bulabilirlerdi. Belki de ba ancak yz yl sonra gelecek ok uzun bir mesajdr, diye dnd Ellie. Belki de ifre anahtar falan yoktu. Belki de mesaj (artk Dnya'nn her yannda byk harflerle yazlmaya balanmt) bir zek testiydi ve ieriini kt kullanmamalar iin ifreyi zemeyecek dnyalardan korunmutu. Amerikallar ve Sovyetler ibirliine karar verip Anlama Muhtrasn imzaladklar an btn radyo teleskoplu lkeler de onlara katlmay kabul etmilerdi. Bir Dnya Mesaj Konsorsiyumu gibi bir ey vard ve insanlar artk gerekten bu terimlerle konumaktaydlar. Mesajn ifresini zmek istiyorlarsa birbirlerinin verilerine ve beyinlerine ihtiyalar vard. Gazeteler bundan baka bir eyden sz etmiyorlard. Bilinen bir iki bilgi krnts asal saylar, karmak bir mesajn varoluu srekli olarak dile getirilmekteydi. Gezegende Vega'dan gelen mesaj u ya da bu yolla duymam tek kii bile bulmak olanakszd. Eski ve hatta kimi yeni kurulmu dinler mesajn teolojik anlamn incelemekle urayorlard. Kimi bunun Tanr'dan kimi de eytan'dan geldiini dnmekteydi. artc bir ey aralarnda durumlarndan emin olmayanlar da vard. Hitler ile Nazi rejimine kar irkin bir ilgi uyan balamt; Vaygay Ellie'ye o Pazarn New York Times Kitap Ekindeki ilanlarnda sekiz gamal ha saydn sylemiti. Uzay Aryanlar adn alan bir grup uan dairelerin Hitler Alman'yasnda icat edildii konusunda kesin kantlar sunuyorlard. Vega' da yepyeni bir 'katksz' Nazi rk yetimiti ve imdi bunlar Dnya'nn ilerini yoluna koymaya hazrdlar.

ehm etc

an

Sinyali dinlemeyi dine kfr olarak kabul edip gzlemevlerinin buna bir son vermesini isteyenler vard. Bazlar ise bunu sa'nn Geliinin Habercisi olarak kabul ediyorlar ve kimi uzayda olmak zere daha byk radyo teleskoplar yaplmasn istiyorlard. Bazlar sahte ya da hileli olacan ileri srerek Sovyet verileriyle allmamasn neriyorlard bu verilerin Irak, Hindistan, in ve Japon verileriyle kontrol edilebileceini bilseler de. Bir ksm da Dnya politik ikliminde bir deiim gzlyorlard ve ifresi zlmemi bile olsa bir mesajn varln kavgac uluslar arasnda sakinletirici bir etki yapt dncesindeydiler. Gnderici uygarlk bizimkinden daha ilerlemi olduuna gre ki en az yirmialt yl ncesinde kendini yoketmi deildi teknolojik uygarlklarn ille de sonunda kendini yok etmesi diye bir ey olmayacan sylyorlard bazlar da. ok eitli nkleer silah ve bunlarn frlatlma sistemleriyle denemeler yapmakta olan bir Dnya' da mesaj tm uluslar tarafndan bir umut nedeni olarak grlmt. Pek ok gen mesaj ok uzun zamandan bu yana ilk kez iyi bir haber olarak karlamlard. yi bir gelecek olabilecei dnlebilirdi artk. Son birka on yldr genler dikkatle kanmlard gelecei dnmekten. Bu tr rahatlatc grleri benimseyenlerden bazlar kimi zaman son on yldr 'chiliastik' hareketin temeli olan gre doru kaymakta olduklarn huzursuzlukla farketmekteydiler. Bu hareketin taraftarlar nc Binyln sa, Buda, Krina ya da Peygamber'in dn ile balayacana inanmaktaydlar. Bylece Dnya'da iyiliki bir din devleti kurulacak, lmllerin yarglanmalar iddetli olacakt. Belki de bu Sekinlerin Cennete Ykselmelerinin habercisiydi. Ancak bu grtekilerin ou Yeniden Dou iin Dnya'nn fiziki yok olmasnn kanlmaz olduunu savunmaktaydlar. Kyamet Gn Chiliast'lar havadaki Dnya birliinden huzursuzluk duyuyorlar, nkleer silah stoklarnn her yl "biraz daha erimesini skntyla karlyorlard, inanlarnn en nemli noktasn gerekletirecek olan aralar gnden gne azalmaktayd.

ehm etc

an

ehm etc

Dier felaket adaylar ar nfus, ok ar sonu douran, ok olaslklara bal ve yetersizdiler. Baz chiliast liderleri de sadk taraftarlarnn kalabalk toplantlarnda hayat sigortas yaptrmann inanszlk belirtisi olduunu sylyorlard, ok yallar dndaki insanlarn mezar ayrtmalar ya da cenaze hazrlklarn yapmalar dinsizlik demekti. nananlarn tm birka yl sonra Tanr katma kacaklard. Ellie, Lunacharsky'nin nl akrabasnn o pek seyrek rastlanan insanlardan biri olduunu biliyordu; adam hem Bolevik ihtillcisiydi, hem de Dnya dinlerine kar bilimsel bir ilgi duyuyordu. Ancak Vaygay' in bu dnya apndaki teolojik kaynamaya kar tutumu sakindi. Benim lkemde en byk dini sorun Vegallarn Leon Troki'yi gerektii gibi lanetlemi olup olmadklar, diyordu. *** Argus tesislerine yaklalrken yol kenar park edilmi otomobiller, kamplar, adrlar ve byk kalabalklarla tklm tklmd. Bir zamanlar sakin olan San Augustin Ovas kamp ateleriyle l sld geceleri. Gelenlerin hepsi de varlkl insanlar deillerdi. Ellie'nin gz iki ifte takld. Erkekler eski blucinler ve tiortlar giymilerdi, liseye ilk girdiklerinde byk snflardaki aabeylerinden rendikleri gibi salna salma yryorlard. Biri iki yanda bir ocuun oturduu arabay itiyordu. Kadnlar kocalarnn ardndan yrmekteydiler, biri insann yrme sanatn yeni renmi kk bir ocuu elinden tutmutu; dieri ise bir iki

ay sonra bu uzak gezegene bir hayat daha katacak ikin karnn ne eerek yryordu. Taos dndaki toplumlarda yaayp kutsal ayinlerinde psilocybin kullanan mistikler ile Albuqerque yaknlarndaki manastrda ayn i iin etanol kullanan rahibeler vard kalabalkta. Tm yaamlarm ak havada geirmi mein derili, krk gzl insanlarla Tucson' daki Arizona niversitesinden soluk yzl balarn kitaplarndan kaldrmam renciler vard. pekli kravatlar ve yanm gm ipten yaplma kravatlar satan Navajo'lu giriimciler beyazlarla Amerika yerlileri arasndaki tarihi ticaretin kk bir hatrlatmasn yapyorlard.

an

ehm etc

Davis-Monthan Hava ssnden izinli erler ttn ve iklet inemekteydiler olanca gleriyle. 600 dolarlk bir takm elbise ile renkli bir Stetson apkas giymi beyaz sal adam bir iftlik sahibi olmalyd. Barakalarda ve gkdelenlerde, gecekondularda ve yatakhanelerde, treyler parklarnda yaayan insanlar vard. Kimi yapacak baka eyleri olmad iin, kimi torunlarna orada olduklarn anlatabilmek iin gelmilerdi. Kimi baarszlk umarak, kimi de bir mucizeye tank olmak iin oradaydlar. Her biri resmi plakal otomobil konvoyuna ancak birka ban evirip ilgisizce bakmt. Bazlar arabalarnn arka kapaklarn indirmi yemek yiyorlar, dierleri UZAY HATIRALARI ya da HAZIR YEMEK gibi iri harflerle sattklar mallar belirten kamyonetlerin nnde alveri yapmaktaydlar. Tek kiilik kk yaplarn nnde de uzun kuyruklar grlyordu. ocuklar arabalar, uyku tulumlar, battaniyeler, portatif piknik masalar arasnda kouuyorlar, karayoluna ya da en yakndaki Teleskop 61'i eviren ite yaklaamadklar srece anababalar kendileri-

ni azarlamyordu. Teleskop itinin hemen dnda kaznm kafal, safran rengi cbbeli gen yetikinler byk bir ciddilikle kutsal 'Om' szcn durmadan tekrarlyorlard. Resimli romanlar ve filmler tarafndan iyice yaygnlatrlm dnya d varlklarn posterleri vard evrede. Altn kpeli bir adam bir arabann yan aynas nnde tra oluyordu, konvoy geerken kara sal kimonolu bir kadn kahve fincann kaldrarak selamlad. Teleskop 101'in yanndaki ana kapdan girerlerken Ellie bir platform zerine km bir adamn epey byke bir kalabala seslendiini grd. Adamn srtnda Dnya'ya gklerden gelen bir yldrmn arpmasn gsteren bir tirt vard. Kalabaln arasnda da ayn amblemli tirt giyen insanlar gze arpyordu. Ellie'nin istei zerine arabay yolun kenarna ektiler, cam indirip dar kulak verdiler. Konumacnn srt kendilerine dnk olduundan yalnzca izleyicilerin yzlerini grebiliyorlard. Ellie, bu insanlar kendilerini kaptrmlar diye dnd.

an

dman yaratklardan, bize zarar vermek isteyen yaratklardan, insann dmanlarndan geldiine inanyorlar. Adam szlerinin iyice yerlemesini beklermi gibi duraklad. Sizler bu toplumun rmlnden, dncesizce, snrszca ve tanrtanmazca teknolojinin getirdii bu kokumuluktan bktnz artk. Hanginizin doru dndn bilemiyorum. Mesajn kimden geldiini ya da ne olduunu size syleyemem, ama bu konuda kukularm var. Gerei yaknda anlayacaz. Ancak bilimadamlarmn, politikaclarn ve brokratlarn bizlerden bir eyler gizlediklerini biliyorum. Btn bildiklerini sylemediler bize. Her zaman olduu gibi yine aldatyorlar bizi. Tanrm, ok uzun zamandr yutuyoruz bize anlattklar yalanlar, getirdikleri kokumuluu. Kalabalktan grltl bir onaylama grlt mrlts ykselince Ellie ard. Adam kendisinin ancak belli belirsiz korktuu bir krgnlk kaynana inmiti. Bu bilimadamlar bizim Tanr'nm ocuklar olduumuza inanmyorlar. Bizim maymunlarn soyundan geldiimize inanyorlar. Aralarnda tannm komnistler var. Dnya'nm kaderini bu gibi insanlarn izmesini ister misiniz? Kalabalk gkgrltsn andran bir Hayrla karlk verdi. Tanr ile bir sr dinsizin mi konumasn istiyorsunuz? Hayr! diye grlediler yine.

ehm etc

an

Adam sznn ortasndayd: ... bazlar da eytan'la bir anlama yapldn, bilimadamlarnn ruhlarn sattklarn sylyorlar. Bu teleskoplarn her birinin iinde deerli talar vardr. Adam elini teleskop 101'e doru sallad. Bilimadamlar da kabul ediyorlar bunu. Bazlar bu anlamada eytan'n artnn bu olduunu sylyorlar. Lunacharsky nlerindeki ak yola zlemle bakarak, Dini apulculuk, diye mrldand. Hayr hayr, duralm biraz. Ellie'nin dudaklar hafif bir aknlk glmsemesiyle aralanmt. Baz insanlar var, dinlerine bal, Tanr'dan korkan insanlar., onlar bu mesajn uzay varlklarndan

Ya da eytanla? Bunlar yabanc bir dnyann yaratklarna bizim geleceimizi peke ekiyorlar. Kardelerim, kzkardelerim bu yerde ktlk var. Ellie adamn kendilerini farketmediini sanyordu. Ancak konumac imdi olduu yerde hafife dnp itin teki tarafndaki konvoyu gsteriyordu. Bunlar bizim admza konuamazlar! Bizi temsil edemezler bunlar! Bizim admza konumaya haklar yok bunlarn! ite yakn olan insanlar ite yklenmeye balamlard. Valerian ile src telalanmlard imdi. Motorlar alyor durumda brakld iin bir anda hareket edip birka mil uzaktaki Argus idare binasna doru yola koyuldular. Ellie arkalarndan kalabaln homurtusunu ve adamn sesini duyabiliyordu. Bu yerdeki ktle bir son verilecek, yemin ediyorum size!

ehm etc

SEKZNC BLM Rastlantsal Seim Din bilimcisi Din'i kendine zg saflyla Cennet'ten indii gibi tanmlama zevkini seve seve stlenebilir. Ama tarihinin grevi pek o kadar zevkli deildir. O, dinin yeryzndeki uzun ikameti srasnda, zayf ve dejenere insanlar arasnda, kapm olduu yanlg ve rmlk karmn bulmak zorundadr. EDWARD GIBBON Roma mparatorluunun Gerilemesi ve k

Ellie rastlantyla bir kanal semek yerine televizyon kanallarn tek tek tarad. Kitle Katillerinin Yaam Biimleri ve ddiaya Girer Misin? vard ilk iki istasyonda. Sonra Johson City Wildcats takm ile Union Eddicott Tigers arasnda heyecanl bir basketbol ma. Bir sonraki kanalda Ramazan aynda doru davran kurallarn tartma Farsa bir program. Kilitli kanallardan biri herhalde evrensel nefret eken cinsel uygulamalara ayrlmt. Bir kanalda da komptr oyunu kt. Ev komptrine bal olarak bir oyun oynayabilirdin Program yaynlanrken, ama reklam yaplan disketi sipari ettirmekti. Bu

an

her syledii eye krkrne inanmas dile getirilirdi. Ekrann altndaki tarih 5 Austos, 1964't; Ellie lise yllarnn bir an dalgas zlemi deil duyarak istasyonu deitirdi. Dini konularda yaym yapan kanallardan birinde mesaj tartlyordu. Amerika'nn her yerinde kiliseye gidenlerin says artmt. Ellie, mesajn herkesin kendi inancnn onayland ya da kar karld bir ayna olduuna inanyordu. Peru, Cezayir, Meksika, Zimbabwe ve Ekvator'da ve Hopi'ler arasnda eski uygarlklarnn uzaydan gelip gelmedikleri konusunda ciddi tartmalar yaplmaktayd. Katolikler dnya d bir Tanr inayetini tartmaktaydlar. Protestanlar sa'nn yakn gezegenlere gitmesi ve Dnya'ya dn olasln konumaktaydlar. Mslmanlar Mesaj'n resim yasana ters deceinden korkuyorlard. Kuveyt'te ortaya kan biri ii'lerin Gizli mam olduunu aklyordu. Museviler arasnda ise yeniden Astruc ile ilgilenilmeye balanmt. Bilginin inancn kkn kazyacana inanan Astruc 1305 ylnda Barselona Haham'n kandrp aforoz tehdidiyle yirmi be yl sreyle bilim ya da felsefe okutulmasn yasaklamt. Mslmanlkta da benzer akmlar gze arpyordu. Nikolas Polydemos adl Selanikli bir filozof dinlerin, hkmetlerin ve insanlarn 'yeniden birletirilmesi' iin yapt konumalarla dikkatleri ekmeye balamt. Eletirmenleri 'yeniden' szc zerinde duruyorlard.

ehm etc

an

oyunun ad Galaktik Glgam't. Oyun srasnda program kopya edilmemesi iin uygun elektronik nlemler alnmt. Bu video oyunlarndan ou yetime anda olan genleri bilinmeyen bir gelecee hazrlamaya almann kusurlu abalar diye dnd. Birden gzne eski bir istasyonun konumacs takld: Adam byk bir inanla Tonkin Krfezi'nde ABD Yedinci Filosunun iki destroyerine saldran Kuzey Vietnam hcumbotlarndan szediyordu. Birleik Devletler Bakan karlk olarak 'tm gerekli nlemlerin alnmasn' istemiti. Bu, Ellie'nin en sevdii programlardan biriydi: Dnn Haberleri. Eski yllarn haber filmleri gsterilirdi birinci yarda; ikinci yarda ise birinci blmdeki yanl yalan haberlerin tek tek alnp incelenmesi yaplr, haberalma rgtlerinin ynetimin

UFO dernekleri San Antonio yaknlarndaki Brooks Hava Kuvvetleri ss evresinde yirmi drt saat nbet tutmaya balamlard. 1947'de bu blgeye inen bir uan dairede bulunan drt kiinin cesedinin bu ssn buzdolaplarnda sakland ileri srlyordu: dnya d varlklar bir metre boyundaydlar ve minicik kusursuz dileri vard. Hindistan'da Vinu'nun, Japonya'da Amidha Buda'snn grld sylenmekteydi. Lourdes kasabasnda yzlerce kii iyilemiti. Dnya zgr Dnrler Dernei mesajn Tanr'nn olmadnn kant olduunu belirtiyorlard. Mormon Kilisesi bunun melek Mo-roni'nin ikinci aklamas olduu inancmdayd. eitli gruplar mesaj ok tanrlln, tek tanrlln ya da tanrszln kant olarak grmekteydiler. Kimileri 1999'da, kimileri ise 1996 ya da 2033'te Dnya' nn sonunun gelecei kehnetinde bulunuyorlar, bunu sa'nn doum ve lm yldnmlerine denk dlyorlard. Eski Mayalar'm Byk Dairesi 2011 ylnda tamamlanacakt ve o yl bu eski kltr geleneine gre evrenin sonu gelecekti. Maya kehneti ile Hristiyan binylcln byle yakn dmesi Meksika ve Orta Amerika'da bir tr Dnya'nn sonu lgnl yaratmt. Daha yakn yllara inanan baz 'binylc'lar ksa bir sre sonra deersiz olacan dnerek ve kinci Gelie bir rvet olarak btn mallarn yoksullara datmaya balamlard. Banazlk, korku, umut, ateli tartma, sessiz dua, misilleme, rnek diergamlk, darkafallk ve yeni fikirlere dknlk bir salgn halinde kck Dnya gezegenini rtmekteydi. Ellie bu korkun karkln ortasnda Dnya'nm geni evrensel bir halnn ancak bir iplii olduu dncesinin kk salmaya baladn sezer gibi oluyordu. Bu srada mesaj da ifresinin zm abalarna iddetle direnmekteydi. Anayasann birinci ek maddesinin koruduu ktleme kanallarnda Ellie, Vaygay, der Heer, ve daha az derecede olmak zere Peter Valerian aralarnda dinsizlik, komnizm ve mesaj kendilerine saklamak gibi eitli sulardan dolay knanmaktaydlar. Ellie'ye kalrsa Vaygay pek yle an bir komnist deildi ve Valerian sessiz ama gelimi bir Hristiyan inancna sa-

ehm etc

an

ehm etc

hipti. Mesajn ifresini zebildikleri takdirde ise kendisi bunu bu sofu yorumcuya kendi elleriyle teslim etmeye hazrd. Bu arada David Drumlin ise bir kahraman olarak gklere karlyordu; asal saylar ve Olimpiyat yaynlarn ifresini zen oydu; onun gibi bilim-adamlarna ihtiyacmz vard. Ellie iini ekerek kanal bir daha deitirdi. Dorudan doruya uydu televizyon yaynlar ve 180 kanallk kablonun geliinden sonra ayakta kalabilen tek ticari televizyon istasyonu TABS, Turner - Amerikan Broadcasting System, kmt karsna. Bu istasyonda Palmer Joss pek seyrek kt televizyon programlarndan birindeydi. Amerikallarn pek ou gibi Ellie de adamn nlayan sesini, hafif bakmsz yakklln, insanda bizleri dnd ve hi uyumad izlenimini uyandran gzlerinin altndaki morluu hemen tanmt. Bilim bizim iin gerekten ne yapmtr? diyordu Joss. Daha mutlu muyuz imdi? Holograf alclarndan ve ekirdeksiz zmden sz ediyor deilim. Temelde daha m mutluyuz imdi? Yoksa bilimadamlar inancmzn temellerini alttan kazarken bize rvet olarak oyuncaklar, teknolojik oyuncaklar m veriyorlar? Yaamn uzlamaz uzlatrmaya almakla geirmi, ok daha basit bir a zleyen bir insan, diye dnd Ellie. Popler din anlaynn en u arlklarn sulam olmasnn evrim ve relativite konularnda saldrlarn hakl kldn sanyor. Neden elektronun varlna saldrmyor ki? nk Palmer Joss hi elektron grmedi ve ncil'de de elektromanyetik alanlardan sz edilmiyor. Neden inanmal o halde elektrona? Ellie daha nce adam hi dinlememi olduu halde onun sonunda sz dndrp dolatrp Mesaj'a getireceinden emindi. Bilimadamlar bulgularn kendilerine saklayp bizi susturmaya yetecek kadar krntlar vermektedirler. Onlarn yaptklarn anlayamayacak kadar budala sanyorlar bizleri. Kantsz sonular veriyorlar bizlere; speklasyonlar, kuramlar ve hipotezler deil de kutsal kitaptan szlermi gibi birtakm bulgular sunuyorlar sradan insanlarn yalnzca varsaym diyecei eyler. Yeni bir kuramn, yerini almaya alt inan kadar insanlar iin iyi olup olmadn

an

ehm etc

sormuyorlar bile. Bildiklerini ar deerlendirip bizi kk gryorlar. Kendilerinden aklama istediimizde bize bunlar anlamamzn yllar sreceini sylyorlar. Bunu iyi bilirim, nk dinde de anlamas yllar srecek olan eyler vardr. Bir yaamboyu urarsn da Yce Tanr 'nn anlayna bile yaklaamazsn. Ama bilimadamla-rmn dini liderlere gelip de onlarn yllarca sren inceleme, gr ve dualar hakknda bir ey sorduunu grmezsiniz. Yanltma ve aldatmann dnda bizi nemsemezler bile. imdi de Vega yldzndan bir mesaj aldklarn sylyorlar. Bir yldz bir mesaj gnderemez. Biri gn-deriyordur bunu. Kim? mesajn amac tanrsal m yoksa eytanca m? ifresi zlnce 'Sevgilerle, Tanr' diye mi yoksa 'Sayglarmla, eytan' diye mi bitecek? Bilimadamlar bize mesajn ieriini anlatmaya karar verdiklerinde gerei syleyecekler mi? Yoksa bizim anlayacamz dnerek ya da kendi inanlar ile elitii iin baz eyleri saklayacaklar m? Szn ettiimiz bu insanlar bize kendi kendimizi yok etmeyi reten insanlar deiller midir? Dostlarm, sylediim gibi bilim, bilimadamlarnn bilimlerine benim Tanr'ya olan inancmdan daha byk bir inanla bal olabileceklerine inanmyorum. Onlar yeni bir fikirle karlatklarnda 'gerek' lerini frlatp atmaya hazrdrlar. Bundan gurur duyarlar. Bilmenin sonu yok derler. Doada kesin hibir ey olmadna, zamann sonuna kadar bizim cahil kalacamz hayl ederler. Newton Aristotle'yi devirdi. Einstein de Newton'u. Yarn biri kp Einstein' alaa edecek. Bir kuram anlar anlamaz yerine hemen bir bakasn koyuyoruz. Eski fikirlerin deneme aamasnda olduunu syleselerdi pek aldrmayacaktm. Ama Newton'un yerekim yasas dediler. Hl da yle diyorlar. Peki bu bir doa yasas olsayd nasl olur da yanl olurdu? Nasl kaldrlp atlabilirdi? Yalnzca Tanr deitirebilir doa yasalarn, bilimadamlar deil! Onlar sadece yanldlar. Albert Einstein hakl ise Isaak Newton amatrn biriydi. Bilimadamlarnn her zaman doruyu bilmediklerini unutmayn. Bizim dinimizi, inanlarmz elimizden almak ve karlnda bir ey vermemek istiyorlar. Bilimadamlar bir kitap yazp bunun Vega'dan

an

grlar yaratrlard. Palmer Joss karn kaslarn geveterek Atlantii dalgalandrrd. Sonra da akn seyircilerine Ovid'in Deiimler 'inin 6. kitabndan paralar okurdu; Bulutlar zerinde dolaan iddet Hkmdarym ben, Dalgalar yaratr, aalar deviririm... eytani fkemle yal Dnya'nn en derin Maaralarna dalarm; O usuz bucaksz derinliklerden Cehennemin dehet alevlerini yayar, lm yadran depremleri salarm dnyaya! Joss ellerini kullanarak ktalarn kaymasn gzler nne serer, Bat Afrika'y Gney Amerika ile birletirirdi. Ona 'Geos, Yerkre nsan' derlerdi. Joss okumaya ok dknd ve ilkokuldan sonra eitimine renimine devam etmediinden bilim ve klasiklerin sradan insanlar iin olmadn bilemezdi. Yakkllnn da yardmyla karnavaln kald kasabalarda ktphanelere gidip hangi ciddi kitaplar okumas gerektiini sorard. Kendisini gelitirmek istediini sylerdi. Bylece dost kazanma, gayrimenkul yatrmlar, tandklarn etkileme konusunda pek ok kitap okudu; ancak her nedense bu kitaplarn pek yzeysel olduunu hissediyordu. Oysa eski edebiyatta ve ada bilimde nitelik gibi bir ey olduunu sezinliyordu. Bir yerde uzun sre kaldklarnda yerel kasaba ya da kent kitapln didik didik ederdi. Kendi kendine tarih ve corafya renmiti. Bu sk sk ortadan kaybolmalar konusunda kendisini sorguya eken Fil Kz Elvi-ra'ya

ehm etc

an

gelen mesaj olduunu syleyecekler diye Tanr'y terketmeye niyetim yok benim. *** Palmer Joss byle tanp sevilmeden nce genliinde karnavallarda alrd. Bir sr deildi bu, Timesweek dergisindeki yaamyksnde anlatlmt, geimini salamak iin Dnya'nn silindir biimindeki bir haritasn dvme ile gvdesine yaptrtmt. Oklahoma' dan Mississipi'ye kadar, eski krsal elenceler andan kalma bir karnavalla, kasaba kasaba dolap kendisini tehir ederdi. Mavi okyanusun enginliklerinde drt rzgr tanrs yanaklarn iirerek poyraz ve lodos rz-

bunlarn iiyle ilgili olduunu sylerdi. Kz ise onun kadn peinde olduunu sanrsa da bir keresinde her limanda bir ktphaneci demiti mesleki konumasnn da dzeldiini kabul etmek zorundayd. Joss'un gsterisi karnavala para kazandrmaya balamt. Bir gn srt seyircilerine dnk olarak Hindistan ile Asya ktasnn arpmasn ve bundan doan Hima-layalar gsterirken bulutlu ama yamursuz gkyznden inen ani bir yldrm Joss'a arpp genci ldrmt. Zaten Gneydou Oklahoma'da hortumlar vard ve tm Gney'de hava olaanstyd. Vcudunu sakince terkedip karanlk bir tnelden geerek parltl bir a doru ykseldiini gryordu. Parlt arasnda dev boyutlarda, hatta Tanrsal boyutlarda bir hayalet grd. Joss uyandnda sa olduunu farkedince dk-rklna uramt. Gsterisiz bir yatak odasnda bir karyolada yatyordu. Rahip Billy Jo Rankin zerine eilmiti. Onun arkasnda sekiz on kukuletalnn Kyrie Elesion okuduunu gryordu ama aslnda bundan pek emin deildi. lecek miyim yaayacak mym? diye mrldand gen. Her ikisi de evladm, diye cevap verdi Rahip Bay Rankin. Joss az sonra Dnya'nn varln kefetmenin o gl duygusuyla kendinden gemiti. Ancak bu duygusu az nce grd o tanrsal biimle ve onun getirdii sonsuz sevinle elikili olduundan bunu dile getirmesi ok gt. Gsnn iinde birbiriyle atan iki duygu vard imdi. eitli durumlarda, hatta kimi zaman sznn ortasnda, bu duygulardan birinin szn ya da davranlarm etkisi altna alverdiini farkediyordu. Bir sre sonra ikisiyle birlikte yaamaya almt. Daha sonralar kendisine gerekten lm olduunu sylediler. Bir doktor muayene edip lm olduunu bildirmiti. Ama dua etmiler, ilhiler sylemiler, hatta masaj yaparak (zellikle Mauritanya blgesine) onu diriltmeye almlard. Sonra da canlandrmlard ite. Joss gerekten yeniden domutu. Bu durum kendisinin deneyine ok uygun dt iin Joss bunu sevinerek kabul etmiti. Bu konuda

ehm etc

an

ehm etc

hi konumasa bile olayn nemini kavryordu. Bouna lmemiti. Bouna dirilmemiti sonra da. Artk koruyucusunun gzetiminde ncil'i renmeye balamt. Yeniden Dirili fikri ve Kurtulu doktrini kendisini mthi etkilemiti. Rahip Bay Rankin de ilk balarda kendisine yardmlarda bulunuyor, Joss'u, olu Billy Jo Rankin Tanr'nm arsna uyup Texas'a gittikten sonraki vazlma hazrlyordu. Joss ksa bir srede kendisine zg bir vaaz biimi bulmutu. Basit bir dille ve gsterisiz benzetmelerle vaftizi ve lmden sonraki yaam, Hristiyanlk ile klasik Yunan ve Roma efsaneleri arasndaki ba, Tanr'nm Dnya iin fikrini, her ikisi de tam olarak anlald takdirde bilim ile dinin uyumluluunu anlatyordu. Allagelmi vaaz biimi deildi bu, pek ok kiinin houna gitmeyecek kadar dini idi, ama yine de ok tutuluyordu. Rankin, Sen yeniden dodun, Joss, diyordu. Bu yzden adn deitirmelisin. Ancak Palmer Joss da bir vaiz iin ylesine esasl bir ad ki, bunu deitirdiin takdirde aptallk edersin dorusu. Doktorlar ve avukatlar gibi din satclarnn da birbirlerinin mallarn pek seyrek olarak eletirdikleri Joss'un ilk rendii ey oldu. Ancak bir gece gen Billy Jo Rankin'i, Odessa'dan zaferle dn sonras Tanr Kilisesinde verdii vaaznda dinlemeye gitti. Billy Jo kesin bir dl, Misilleme ve Vecd doktrini yayyordu. O gece tedavi gecesiydi. Cemaata tedavi aracnn Generalissimo Francisco Franco'nun dindarlar korkutmak iin alma odasndan hi eksik etmedii Avila'l Aziz Teresa'nn uyluk kemiinden, hatta Gerek Ha'n bir parasndan daha kutsal olan bir eydi. Bill Jo Rankin' in gsterdii ienin iinde sa'y evreleyen ve koruyan gerek rahim suyu vard. Sv bir zamanlar Aziz Ann'a ait olan toprak bir kapta korunmutu. Kck bir damlas bile Tanr'nn zel nayetiyle her derde devayd. Joss Rankin'in bylesine ak bir ktla kalkmasndan ok cemaatin bunu kabul edecek kadar saf olmasna amt. Daha nceki yaamnda halk aldatmak iin pek ok yola bavurulduunu grmt. Ama o elendirmek iindi. Bu farklyd. Dindi bu. Din deil mucize

an

ehm etc

retmek, gerein bile cillanmayaca derecede nemliydi. Bu sahtekr vaiz krssnden sulamaya balad ondan sonra da. Atelilii arttka Hristiyanln dier sapm biimlerine de saldrmaya balamt. Bunlarn arasnda, imlerine de saldrmaya balamt. Bunlarn arasnda, ncilde yrekleri temiz olanlarn ylanlarn zehirinden korkmalarna gerek olmad yazd iin inanlarn ylan okayarak snamadan geirenler de vard. Bu tr mezhepler dine zarar veriyordu. Joss her dinde doktriner bir izgi olduunu, bunun tesine gemenin cemaatin zeksna hakaret oluturduunu sylyordu. Saduyulu insanlar bu izginin nerede ekilebilecei konusunda uyumayabilirlerdi, ancak bunu aan dinler kendilerini tehlikeye atm demekti. nsanlar budala deildi. Yal Rankin lmnden bir gn nce, ilerini yoluna koyarken Joss'a haber gnderip kendisini bir daha asla grmek istemediini bildirdi. Joss bu srada bilimin de btn cevaplara sahip ol-

madiini sylemeye balamt. Evrim kuramnda tutarszlklar bulmutu. Bilimadamlar uyumlu bulmadklar bulgular rafa kaldryorlard. Dnyann 6000 yanda olduunu syleyen Bapiskopos Ussher gibi onlar da 4.6 milyar yanda olduunu sylerlerken bir ey biliyor deillerdi. Kimse evrimin oluumunu grmemiti, kimse Yaratl'tan bu yana saniyeleri saymamt. Sonra Einstein'm relativite kuram da kantlanmamt. Einstein, ne olursa olsun ktan hzl hareket edilemez demiti. Nasl bilebilirdi bunu? Ik hzna ne kadar yaklaabilmiti kendisi? Relativite yalnzca Dnyay anlayabilmenin bir yoluydu. Einstein insann uzak gelecekte yapabileceklerini snrlayamazd. Ve Einstein Tanr'nn yapaca eylere snr getiremezdi. Tanr isterse ktan hzl hareket edemez miydi? Tanr isterse bizi ktan hzl hareket ettiremez miydi? Bilimde de arlklar vard, dinde de. Saduyulu bir insan ikisine de kaplmazd. ncil'in de, doal dnyann da pek ok yorumu vard. Her ikisini de Tanr yarattna gre ikisi de tutarl olmalyd. Bir tutarszlk varsa bu bir bi-limadammm ya da dinbilimcinin veya ikisinin de grevlerini yapamadklarn gsterirdi.

an

terketmiyordu. Geleneksel bir yurtseverlik tesinde politikaya bulamay bir kural olarak benimsemiti. *** Der Heer bir yerde sakin bir akam yemei yemelerini nermiti. Kendisi Mesaj'n yorumundaki son ilerlemeler konusunda Vaygay ve Sovyet Heyeti ile bir toplantda bulunmak zere uakla geliyordu. Ancak gney Yeni Meksika Dnya basn ile dolu olduundan yz millik bir alanda babaa oturup farkedilmeden ve dinlenmeden konuabilecekleri tek bir lokanta bile yoktu. Ellie de Argus tesisindeki kk dairesinde kendisi hazrlad yemei. Konuacaklar ok ey vard. Kimi zaman projenin gelecei Bakan'n pamuk ipliine balyd sanki. Ancak Ken'in gelmesinden hemen nce iini titreten o hafif beklenti duygusunun bundan baka eylere bal olduunu da farkediyordu. Joss konusu tam olarak bir i konumas saylamayacandan bulak makinesini doldururken ondan sz etmeye baladlar. Adamn d patlyor, dedi Ellie. Gr ok dar. Mesaj'n kutsal kitaplarn eletirisel bir yorumu ya da inancn sarsacak bir ey olacan tahmin ediyor. Yeni bir bilimsel bulgunun bir ncekini nasl kapsad konusunda hibir fikri yok. Bilimin kendisi iin son olarak neler yaptn bilmek istiyor. Ve bu adam da mantn sesi olarak kabul ediliyor szmona. Kyamet Gncler, nce Dnya'clarla kyaslannca Palmer Joss lmlln ruhudur, dedi der Heer. Belki de bilim yntemlerini gerektii gibi aklayamadk bizler. Bugnlerde bunu ok

ehm etc

an

Palmer Joss bilim ve din konusundaki bu tarafsz eletirilerine bir ahlki drstlk ve cemaatinin zeksna sayg arsn da ekliyordu. Ar aamalardan geerek ulusal durumu, genetik dzenlemenin kabul edilebilirlii konularnda orta yolu tutmaya alyor, bilim ve dinin karikatrlerini uzlatrmaya urayordu. Her iki taraf da onun bu mdahelelerine fkeyle kar ktka poplaritesi artyordu. Bakanlarn srda olmutu artk. Vaazlar nemli laik gazetelerin sayfalarnda yer alyordu. Bir elektronik kilise kurma arlarm reddetmiti. Basit bir yaam sryor ve Bakann arlar ve kilise toplantlar dnda krsal Gney'i hi

dnyorum, Ellie. Ve sen de gerekten emin olabilir misin bu mesajn... Tanr'dan m yoksa eytan'dan m geldiine? Ciddi olamazsn, Ken. Pekl, bizim iyi ya da kt diyeceimiz eylere bal ileri yaratklar diyelim; Joss gibilerinin Tanr'dan ya da eytan'dan ayrd edemeyecekleri varlklar? Ken, Vega sisteminde yaratklar kim olurlarsa olsunlar, onlarn evreni yaratmadklarna yemin edebilirim. Sana. Onlarn Tevrat Tanr'syla da bir benzerlikleri olamaz. Vega'nn, Gne'in ve btn komu yldzlarn tmyle sradan bir Galaksi'nin dmen suyunda bulunduklarn unutma. Ben ki Ben'im Ne iim var Burada? Herhalde O'nun yapacak ok nemli ileri vardr. Ellie, skk bir durumdayz. Joss'un ok etkili olduunu biliyorsun. Bakan'a da yaknlyla tannyor. Bakan Joss'a baz tavizler verecektir, herneka-dar onu ve dierlerini ifre zme Komitesi'ne katacana inanmyorsam da. Ruslarn Komite'de din adamlaryla birlikte olacaklarn hayl de ok g ya. Btn i gelip burada dmlenebilir. Neden gidip onunla konumuyoruz? Bakan Joss'un bilime gerekte hayran olduunu sylyor. Ya onu kendi tarafmza ekmeyi baarrsak? Palmer Joss'u mu bizden yana ekeceiz? Ona dinini deitirtmeyi hayl etmiyorum yalnzca Argus'un ne olduunu, ieriinden holanmazsak Mesaj'a karlk vermek zorunda olmadmz, yldz-lararas uzakln bizi Vega'dan nasl ayr tuttuunu anlamasn salayalm, yeter. Ken, o adam k hznn kozmik hz snr olduuna bile inanmyor. Karlkl konuuyor olmayacaz ki. Ayrca benim geleneksel dinlerle uzlama konusunda uzun bir baarszlk gemiim de var. Onlarn tutarszlklar ve ikiyzllkleri karsnda her an patlamaya hazrm. Joss ile benim bir araya gelmemi isteyeceini sanmam. Ya da Bakan'la.

ehm etc

an

Ellie, ben param kimin stne yatracam bilirim. Joss ile bir araya gelmenin durumu bundan daha kt yapacana inanmyorum. Ellie erkee glmsemekle yetindi. zleme teknelerinin yerlerini almas ve Rejkjavik ve Jakarta gibi bir iki yere kk ama yeterli radyo teleskoplarn yerletirilmesiyle Vega'dan gelen sinyallerin artk tam olarak alnmas salanmt. Dnya Mesaj Konsorsiyum'u Paris'te toplanacakt. Hazrlk olarak en fazla veriye sahip devletlerin bir n bilimsel tartma hazrlamalar doald. Drt gndr toplantlar yaplyordu ve bu toplantda da, bilimadamlar ile politikaclar arasnda araclk yapan der Heer gibi kiileri son durum konusunda aydnlatmak amalanyordu. Lunacharsky'nin bakan olduu Sovyet Heyeti'nde kendisi ile ayn n paylaan bilimadamlar ve teknisyenler vard. Bunlarn arasnda Sovyetlerin liderliindeki Uluslararas Uzay Konsorsiyumu Intercosmos Bakan Genrikh Arkhangelsky ile Merkezi Komite yesi ve Orta Ar Sanayi Bakan Timofei Gotsridze de bulunmaktayd. Vaygay olaan d basklar altnda hissediyordu kendini: birbiri ardndan sigara imeye balamt yeniden. Konuurken sigarasn avucu yukar evrili elinin baparma ile iaret parma arasnda tutuyordu. Boylam iersinde yeterli bir birleme olduunu kabul ediyorum, ancak malzeme fazlal beni hl endielendiriyor. Marshal Nedelin'de helyum svlatrcsnda bir aksama, ya da Rejkjavik'te bir elektrik kesintisi Mesaj'n srekliliini tehlikeye atacaktr. Mesajn tekrar baa dnmesinin iki yl srdn dnn. Ayrca Mesaj'n tekrar edileceinden de emin deiliz. Tekrar olmad takdirde boluklarn doldurulmas olanakszdr. Beklenmedik durumlar iin bir plan yapmamz gerek bence. Ne dnyorsun? diye sordu der Heer. Konsorsiyuma bal tm gzlemevleri iin birer yedek jeneratr falan gibi bir eyler mi? Evet. Ayrca bamsz amplifikatrler, spektrometreler, otokorrelatrler. Ve gerekirse uzak gzlemlevlerine en ksa srede uakla sv helyum gnderebilme olanaklar. Ellie, sen de bu fikirde misin?

ehm etc

an

ehm etc

Kesinlikle. Baka? Vega'y ok geni bir frekans kanalnda izlemeye devam etmeliyiz bence, dedi Vaygay. Belki de yarn mesaj frekanslarnn yalnzca birinden deiik bir mesaj alrz. Gn teki blgelerini de taramalyz. Belki de Mesaj'in anahtar Vega'dan deil de baka bir yerden gelecektir... Vaygay'n belirttii noktann neden nemli olduunu dndm aklamak isterim, diye Valerian sze kart. Mesaj ' aldmz ama ifre zm konusunda en kk bir ilerleme bile yapamadmz bir noktadayz u anda. Bu konularda gemi deneylerimiz yok. Onun iin hertaraf tarayp incelemek zorundayz. Bundan iki yl sonra alabileceimiz basit bir nlemi almadk diye dvnmemizin bir yarar olmaz. Mesaj'm tekrarlanaca bir tahminden teye gidemez. Grebildiimiz kadaryla Mesaj'da tekrarlanacana iaret eden bir ey yok. u anda kaybedeceimiz frsatlar sonsuza kadar kaybedilmi demektir. Ara gere gelitirilmesinden yanaym ben. Gnderilen mesajn daha altnda baka eyler olduundan kukulanyorum.

Bir de personel sorunu var, diye Vaygay devam etti. Bu mesajn bir iki yl deil de on yl yirmi yl devam ettiini dnn. Ya da bu gn eitli yerlerinden gelecek olan mesajlarn ilkidir belki. Yeryznde ancak bir iki yz yetenekli radyo gkbilimcisi vardr. Sanayilemi lkeler daha ok radyo gkbilimcileri ve ok iyi eitim grm radyo mhendisleri kartmaya balamaldrlar. Ellie pek az konuan Gotsridze'nin ayrntl notlar almakta olduuna dikkat etmiti. Sovyetlerin ngiliz-celerinin Amerikallarn Rusalarndan ne kadar stn olduuna bir kere daha amt bu toplantda. Yzyln banda Dnya'nn drt yanndaki bilimadamlar Almanca konuurlar, ya da Almanca okuyabilirlerdi. Ondan nce Franszca, daha nce de Latince. Baka bir yzylda belki de zorunlu bir baka dil kacakt ince rnein. Bu arada geerli dil ngilizceydi ve gezegenin her yanndaki bilimadamlar bu dilin elikilerini ve dzensizliklerini reniyorlard.

an

hemen asla ayn gr paylam deiliz. Ancak bugn bir fikir birlii iindeyiz. Genrikh Dmit'ch, ltfen aklar msnz? Arkhangelsky hogrl, hatta neeli gibiydi. Lu-nacharsky ile yllardr kiisel bir rekabet ve bilimsel tartma iindeydiler. Mesaj'n bir makine yapm konusunda talimat olduuna inanyoruz biz, dedi. Mesaj'in ifresini zme konusunda bir fikrimiz yok. Bu kalntlara i referanslarda rastladk. 15441 inci sayfada 13097 inci satra bir atf olduu ak. Byk bir rastlantyla o sayfa da elimizde. Bunlardan birini burada Yeni Meksika'da, dierini Takent'teki bizim gzlemevimizde almtk. 13097 inci sayfada bir atf var, bu da btn boylamlar henz dinlemediimiz bir zamana gidiyor. Genel olarak hep gemi sayfalara atflar gndermeler var yani. rnein son gelen sayfalardan birinde karmak talimatlar olmasna ramen daha nceki sayfalarda bu ok daha basit. Bir sayfada daha nceki sekiz sayfaya gnderme olduunu da saptadk. Ellie, Bu pek gl bir varsaym deil, ocuklar, dedi Ellie. Belki de bir dizi matematik eksersizdir, sonrakiler ncekilere dayandrlyordum Belki de uzun bir romandr onlarn bize kyasla ok uzundur yaamlar ve olaylar ocukluklarnda gemi eyleri hikye ediyordur. Belki de ok gndermeli dini bir kitaptr. On Milyon Emir, diye gld der Heer. Belki. Lunacharsky sigarasnn duman arasnda teleskoplara bakt. Ancak bu gndermelerin biimine

ehm etc

an

Vaygay izmaritinden yeni bir sigara yakarak konumasn srdrd. Bir ey daha var. Bu bir varsaym sadece. Mesaj'n yeniden tekrarlanaca fikri kadar bile inanlr deil aslnda. Genellikle bylesine erken bir aamada bylesine varsayma dayanan bir fikri dile getirmekten kanrdm. Ancak varsaym doruysa derhal dnmemiz gereken baz eylemlerimiz olmaldr. Akademisyen Arkhangelsky de ayn sonuca varmam olsayd bu olasl ortaya atmaya cesaret edemezdim. Kendisiyle quasar kzl lekelerinin quantizasyonu, sper aydnlk k kaynaklar, ntron yldzlarndaki quark fizii konusunda ayn grte olmadmz ok olmutur. Kimi zaman o hakl kmtr, kimi zaman da ben. Bir konunun ilk varsaymsal aamasnda hemen

bakarsanz bunu bir makine yapmak iin bir elkitab olduunu kabul edeceksiniz sanrm. Makinenin ne yapacan ise ancak Tanr bilir. DOKUZUNCU BLM Kutsallk Duygusu Hayret tapnmann temelidir. THOMAS CARLYLE Sartor Resartus (1833-34) Kozmik din duygunun bilimsel aratrma iin en gl ve en soylu etken olduuna inanrm. ALBERT EINSTEIN Dnceler ve Fikirler (1954) Ellie Washington'a yapt pek ok seferden hangisinde Ken der Heer'e k olmaya baladn hatrlyordu. Palmer Joss ile buluma hazrlklarnn sonu gelmeyecek gibiydi. Joss'un Argus tesisine gelmeye hevesli olmad anlalyordu; imdilerde sylediine gre kendisini ilgilendiren bilim adamlarnn dinsizlikleriydi, Mesaj yorumlar deil. Onlarn karakterlerini incelemek iin de daha tarafsz bir yere gerek vard. Ellie her nereye olursa gitmeye hazrd, Bakan'n zel bir yardmcs da aralarn bulmaya alyordu. Dier radyo gkbilimcileri gitmeyeceklerdi, Bakan yalnz Ellie'nin toplantda bulunmasn istemiti. Ellie de birka hafta sonraya kalm olan gn bekliyordu, onun ardndan Dnya Mesaj Konsorsiyumumun ilk byk toplantsna katlmak zere Paris'e gidecekti. Vaygay ile birlikte Dnya apndaki veri toplama programlarn dzenlemekteydiler. Sinyalleri almak artk normal bir hale dnmt ve aylardr tek bir boluklar bile olmamt. Bu yzden biraz bo zaman bulunca armt dorusu. Annesiyle uzun bir konuma yapmaya ve ne kadar kkrtlrsa kkrtlsn kibar ve dosta kalmaya karar verdi. Gzden geirmesi gereken epey birikmi mektubu vard. Meslektalarndan gelen kutlama ve eletiri mektuplarnn yansra din knamalar, yarbilimsel neriler ve Dnya'nn drt

ehm etc

an

yanndan hayranlarnn mektuplar. Aylardr The Astrophysical Journal'i aylardr okuduu yoktu. Vega' dan gelen sinyaller o kadar glyd ki, amatr radyoculardan ou kendi kk radyo teleskoplarn ve sinyal analiz aygtlarn yapmaya balamlard. Mesaj' ilk aldklar gnlerde bu amatrlerden ok yararl veriler elde etmilerdi, imdi de Ellie hl DAYA profesyonellerinin bilmedikleri eyleri aldklarna inanan amatrlerin istils altndayd. Bunlara zendirici karlklar vermeyi bir bor biliyordu. Bunlardan baka gzlemevinde quasar aratrmas gibi kendisini bekleyen ok nemli radyo astronomi programlar vard. Ama Ellie btn bunlar yapaca yerde zamannn giderek artan bir blmn Ken'le geirdiinin farkndayd. Bakan'n Bilim Danmann, adamn istedii derecede Argus Projesi'ne sokmak kendisinin greviydi kukusuz. Bakan'n tam ve profesyonelce bilgi almas nemliydi. Dorusu dier devlet bakanlarnn da Vega bulgular konusunda ABD Bakan kadar bilgi sahibi olmalarn olduklarn ummak isterdi. Fen eitimi grmemi olmasna ramen Bakan konudan gerekten holanyor ve bilimi deil yalnz pratik yararlar, ama bilme zevki iin de destekliyordu. James Madison ve John Quincy Adams'dan bu yana pek az Amerikan lideri iin sylenebilirdi bu. Yine de der Heer'in Argus'ta geirebildii zamana amamak elden gelmiyordu. Hl Washington'daki Bilim ve Teknoloji Politikas brosundaki odasnda bir iki saatini geirmekteydi. Ama Ellie'nin grebildii kadaryla geri kalan saatlerde hep Argus'tayd. Komptr sisteminin ilerine giriyor ya da radyo teleskoplar incelemeye gidiyordu. Ellie onu sk sk kendisine verdikleri odada ayaklarn masann stne atm bir halde telefonla konuurken ya da bir rapor okurken gryordu. Kadn geerken der Heer neeyle elini sallayp bir selam veriyor ve yine iine dnyordu. Drumlin ve Valerian'la teklifsiz konuuyordu, ancak teknisyenler ve sekreterlerle de ayn samimiyet iindeydi. Der Heer'in Ellie'ye de soraca pek ok ey vard. lk balarda bunlar yalnzca teknik sorulard, ancak ksa bir sre sonra akla gelebilecek gelecekteki olaylarn geni bir planlamasna, sonra da snrsz

ehm etc

an

ehm etc

varsaymlara dnmt. Bu son gnlerde bir proje hakknda konumak yalnzca birlikte biraz daha fazla zaman geirmek iin bir bahaneydi. Washington'da gzel bir leden sonrasnda Bakan zel Acil Grev Grubu toplantsn Tyrone Free bunalm nedeniyle ertelemiti. Yeni Meksika'dan bir gece nce uakla gelmi olan Ellie ile der Heer programsz birka saatleri olduunu grnce Maya Ling Yin'in izdii Vietnam Ant'n ziyaret etmeye karar verdiler. Sama bir savan ciddi ve ackl anlar karsnda der Heer duruma hi de uygun olmayacak derecede neeliydi; Ellie erkein karakterinin aksaklklar hakknda dncelere dald yine. Genel Servis Ynetiminden iki sivil gvenlik memuru, kulaklarnda ten rengi kulaklklaryla kendilerini izliyordu. Der Heer masmavi bir trtl bir dal parasnn stne karmt. On drt ift ayann hareketiyle vcudunu dalga dalga titreterek yryordu hayvan; daln ucuna gelince dala vcudunun geri be blmyle tutunup yeni bir tutanacak yer bulabilme abasyla havada bouna ileri atlmaya alt. Baarsz kalnca usta bir dnle geldii yere dnd. Der Heer daln teki ucunu almt eline, Trtl balad yere dnnce yine gidecek bir yeri yoktu. Kafese tklm memeli bir etobur gibi birka kere gidip geldi dal boyunca, Ellie hayvann son seferlerinde kaderine raz olmu bir hava seziyordu. Zavall yarata acmaya balamt. u kk herifin kafasnn iinde ne mthi bir program var, dedi der Heer. Her seferinde alyor optimum ka program. Dmemesi gerektiini de biliyor. Dal tmyle havada oysa. Doada dal hep bir yere bal olduu iin, doada rastlayamaz bu duruma. Ellie, bu program senin kafanda olsayd neler hissedeceini dndn m hi? Yani daln ucuna geldiin zaman ne yapacan, ne yapman gerektiini bilir miydin? Bunu enine boyuna dndn izlenimini edinir miydin? lk n on ayan havada sallamay ama dier onsekiziyle smsk tutunmay nasl bildiini merak eder miydin? Ellie ban hafife yana eip trtla deil de adama bakt. Erkein kendisini bir larva olarak hayl etmekte gl yok gibiydi. Bunun

an

ehm etc

u gzellie bak hele, dedi erkek bir sre sonra. Gerekten sylyorum, yakndan bak. Ellie iinden ykselen tiksintiyi bastrmaya alarak erkein gzleriyle bakt trtla. Neler yaptna dikkat et, diye devam etti der Heer. Senin benim kadar byk olsayd herkesin korkudan dn patlatrd, deil mi? Gerek bir canavar olurdu o zaman, ha? Ama kk ite. Yalnzca yaprak yiyor ve kendisinden baka bir ey dnmyor ve Dnya'ya birazck gzellik katyor, yle deil mi? Ellie erkein bo olan teki elini tuttu, konumadan lm tarihlerine gre dizili adlar nnden yrdler. Bunlar yalnzca Amerikan kayplaryd. Savata lm olan iki milyon Gneydou Asyal iin kendi aileleri ve arkadalarnn kalpleri dnda gezegenin hibir yerinde bir ant falan yoktu. Amerika'da bu sava konusunda kamuoyunun en ok syledii ey askeri gcn politikaclar tarafndan engellenmesiydi; tpk Birinci Dnya Savan kaybetmelerini Alman militaristlerinin 'arkadan vurulma'ya balamalar gibi diye dnd Ellie. Vietnam Sava, ulusal vicdanda imdiye kadar hibir Bakan'm demeye cesaret edemedii bir sivilceydi. (Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin sonraki politikas bu ii daha da gletirmiti.) Amerikan askerlerinin

an

onun iin mesleki bir ilgi konusu olduunu dnerek ciddi bir karlk vermeye alt. Ne yapacaksn imdi onu? Otlarn arasna brakacam herhalde. Sen ne yapardn ki? Baz insanlar ldrebilirdi. Bir yaratn bilinli olduunu grdkten sonra onu ldrmek ok g. Kara granite kazlm 55.000 ad nnden bir sre konumadan getiler. Savaa hazrlanan her devlet dmann canavar olarak gsterir, dedi Ellie. Kar tarafn insan olduunu dnmeni istemezler. Dman da dnyor ve hissediyorsa onu ldrmekte duraksayabilirsin. ldrme ise ok nemlidir. Onlar canavar olarak grmek ok daha iyidir.

Vietnaml dmanlarna en hafifinden 'pislik,' 'yass kafallar' ve 'ekik gzller' demelerinin ne kadar yaygn olduunu hatrlyordu. Bundan sonraki insan tarihinin bundan sonraki dnemini, dman insanlk dna iten bu eilimi altederek geebilecek miydik acaba? *** Der Heer havadan sudan sz ederken srasnda bir bilgin gibi konumazd. Ona kebanda gazete alrken rastlasam bilimadam olduunu imkn yok tahmin edemezdiniz. New York sokaklar aksann hi kaybetmemiti. Konumas ile bilimsel almalarnn nitelii arasndaki uyumsuzluk meslektalarn artrd. almalar ve kiilii daha iyi tannnca, aksan yalnzca bir gariplik olarak grlrd. Ancak rnein guanasin trifosfat demesi bu sakin molekle patlayc zellikler verirdi sanki. Birbirlerine k olduklarn anlamalar epey uzun srmt. Oysa bakalar bunu oktan farketmi olmallard. Birka hafta nce Lunacharsky henz Argus'tay-ken zaman zaman yapt gibi dilin mantkszl konusunda bir monologa kalkmt yine. Bu kere sra Amerikan ngilizcesindeydi. Ellie, insanlar neden 'yeniden ayn yanl yapmak' derler? 'Yeniden' bu cmleye ne katar ki? Neden 'ar ol' da 'arla' deil. Sonra 'srlsklam k olmak' deyimini al. Neden 'srlsklam?' Sen ak bilirsin. Ama bu deyimi kim icat etmise aktan hi anla-myormu. Ellie daha sonralar Vaygay'n kendisiyle dalga m getiini yoksa bir cevap m beklediini -kartamamt. Belki de bilinaltnda der Heer ile Ellie arasndaki ba sezmiti. Der Heer'in neden byle ekingen kald anlalr bir eydi. Bakan'n Bilim Danman hemen hemen btn zamann byle hassas ve havadan bir konuya ayryordu. Olayn nemli kiilerinden biriyle duygusal bir baa girmek tehlikeliydi. Bakan hi kukusuz kendisinin tarafsz yargsn beklerdi. Ellie'nin kar kt eyleri nerebilmeli, onun destekledii seeneklere kar kabilmeliydi. Ellie'ye k olmak der Heer'in etkinliini bir dereceye kadar azaltrd. Ellie iin durum ok daha karmakt. nemli bir radyo gzlemevinin arbal saygnln stlenmeden

ehm etc

an

nce pek ok ilikisi olmutu. k olduuna inanp bunu aklad zamanlar bile evlilik kendisi iin ekici gelmemiti. John Staughton'un annesine kur yaparken ne kadar byleyici olduunu ve veybabas olur olmaz da bu pozu nasl terkettiini hatrlyordu. Evlendikten hemen sonra erkeklerde daha nce pek gremediin yepyeni ve korkun bir kiilik ortaya kverir-di. Romantik eilimlerinin kendisini kolay incinebilir bir duruma soktuunu dnyordu Annesinin yanln tekrarlayacak deildi Bundan daha derinlerde olan bir duygusu da kendinden geerek k olmas, kendisini elinden ekilip alnacak birine balamasyd. Ya da kendisini terkedecek birine. Ayrca insan birine gerekten k olmazsa o kiiye asla ihanet edemezdi, kalbinde annesinin lm olan babasna ihanet ettiini hissettii gibi. Hl mthi zlyordu babasn Ellie. Ama Ken ile durum deiik gibi grnyordu. Yoksa yllar getike beklentileri yava yava azalm myd? Tand dier erkeklerin aksine Ken bask altndayken ya da kendisine kar kldnda daha yumuak, daha merhametli bir yann ortaya karyordu. Uzlamaya yatkn oluu, bilimsel politikada ustal grevinin gerekli nitelikleriydi; ancak Ellie adamn iinde ok daha deiik bir ey grdne inanyordu. Bilimi hayatnn tmyle birletirebilmesine ve iki ynetime cesaretle alamaya alt bilim iin destekten dolay kendisine sayg duyuyordu. Mmkn olduu kadar gzler nne sermeye alarak Ellie'nin Argus'taki kk dairesinde birlikte oluyorlard. Karlkl konumalar srekli bir zevk kaynayd, fikirler mekikler gibi gidip geliyordu aralarnda. Kimi zaman birbirlerinin tamamlanmam dncelerine hemen hemen eksiksiz bir nseziyle karlk veriyorlard. Der Heer dnceli ve yaratc bir kt. Baz zamanlarda aklar nedeniyle erkein nnde yapabildii ve syledii eylere ayordu Ellie. Ona ylesine hayrand ki, erkein kendisine olan sevgisi Ellie'' nin kendi zsaygsn etkiliyordu. Erkein varl nedeniyle kendi kendini daha ok beeniyordu. Erkek de ayn eyi hissettii iin ilikilerinin temelinde sayg vard. En azndan kendisi

ehm etc

an

ehm etc

bunu byle tanmlyordu. Arkadalarnn ounun yannda hl bir yalnzlk hissettii olurdu. Oysa Ken'le birlikteyken tm yalnzlk duygusu uup gidiyordu. Hayllerini, anlarn, ocukluk ekingenliklerini ona huzur iinde anlatabiliyordu. Ve erkek de yalnzca ilgilenmi grnyor deildi, gerekten hayranlk duyar gibiydi. Ellie'nin ocukluu konusunda saatlerce sorular sorduu olurdu. Sorulan hep dorudan doruya kimi zaman aratrc ama kesinlikle sayglyd. Ellie' nin iindeki ocuun kmasna izin verdii baka bir durum olamazd. Bir yandaki, be yandaki, on iki yandaki ve yirmi yandaki Ellie sevgilinin iinde uyumlu kiilikler bulabiliyorlarsa demek ki bu bilinalt kiilerin hepsini mutlu etmek iin bir frsat vard. Ak onlarn bu uzun yalnzlklarn sona erdiriyordu. Belki de akn derinlii ancak belirli bir ilikide ortaya kan eitli kiiliklerimizin says ile llebilirdi. Ellie'nin daha nceki ilikilerinde bu kiiliklerinin en fazla bir tanesi uyumlu bir kartn bulabilmiti, dier kiilikleri hep homurdanan asalaklar gibiydiler. *** Joss ile buluacaklarndan nceki hafta sonu yatakta yatarlarken jaluzilerden giren leden sonras gnei birbirlerine dolanm vcutlar zerinde desenler iziyordu. Sradan bir konumada babam konusunda... bir kayp hissinden baka bir ey duymadan konuabilirim, diyordu Ellie. Ama onu gerekten hatrlyorsam sz gelimi o akacln... o tutkulu drstln o zaman kendimi tutamam ve ld iin alamak isterim. Der Heer kadnn omzunu okayarak, Konuma bizi duygulardan hemen hemen zgrletirir, dedi. Belki de ilevlerinden biri de budur tmyle aknla dmeden dnyay anlayabilmemiz iin. yleyse dilin icad yalnzca bir ltuf deil. Biliyor musun, Ken, her eyimi verirdim ama sahip ol duum her eyi inan bana babamla bir iki dakika bir arada bulunabilseydim. Btn o iyi ana ve babalarn evresinde yzdkleri ya da yaknlardaki bir buluta utuklar o cenneti dnd. nsan trnn ortaya kndan bu yana yaam ve lm olan o milyarlarca insan

an

n belirten yumuack bir glmsemeyle. Ama bu saylar dn bir kere. Gerekten dn. Bizden ileri varlklar ile o kadar gezegen. Heyecanlanmyor musun bunu dndke? Erkein ne dndn anlamt ama szn srdrd. una bak hele. Joss ile toplantya hazrlk olarak okuyorum. Yatan yanndaki komodinin zerinden eski bir Brittanica Ansiklopedisinin 16. cildini alp bir bilgisayar formunun iaretledii yerini at. Kutsal maddesini gsterdi. Dinbilimcileri kutsal duygusunun zel ve akld bir grnmn farketmi olmallar. Buna 'numinous' diyorlar, mantkla anlalmaz, insanda sayg ve huu uyandran ey diyorlar yani. Bunu ilk olarak Rudolph Otto adnda biri 1923'te Kutsallk Fikri kitabnda kullanm. nsanlarn byle eyleri bulmaya ve sayg gstermeye hazr olduklarn sylyor. Buna misterium tremendum, byk esrar diyor. Misterium tremendum nnde insanlar kendilerini nemsiz hissederlermi ama, eer doru anlam-sam, kiisel olarak yabanclk duygusuna kaplmazlarm. Otto 'numinous'u insanlar kutsal derken bunu kastediyorlarsa onlarla birlikteyim ben de. Bir sinyal beklerken ben de buna benzer bir ey hissettim. Bilimin tmnn byle bir korku uyandrdm dnyorum. unu dinle imdi de. Ellie okumaya balad:

ehm etc

an

alabilmek iin ok geni bir yer olmalyd. Cennet astronomik gkyz apnda deilse ok kalabalk olmal, diye dnd. Samanyolu'nda akll varlklarn toplam nfusunu len bir say olmal, dedi Ellie. Ka kii vardr dersin? Bir milyon uygarlk varsa ve her birinde bir milyar varlk yayorsa bu akll varlk saysn on, hatta on be katma karr. Bunlardan ou bizden uygarsa-lar o zaman varlk says fikri ok uyumsuz bir ey, belki de Dnya ovenizmi oluyor bu. Elbette. Bundan sonra da galaksinin Gauloises sigaras, Volga arabas ve Sony cep haberleme aygtlar retim miktarn saymaya kalkrsn. Sonra da Gayrisafi Galaktik retimi karr, oradan da Gayrisafi Kozmik... Sen benimle alay ediyorsun, dedi Ellie kzmad-

Son bir yzyldr bir ksm filozof ve sosyal bilimci kutsaln ortadan kaybolduunu sylemiler ve dinin yok olaca kehanetinde bulunmulardr. Dinler tarihinin incelenmesi ise dini formlarn deitiini ve dinin ierii ve ifadesi konusunda asla bir fikirbirlii olmadn gsterir. nsann u anda geleneksel kutsal fikrinden kkl bir deiim gsterecek deer yapsn gelitirecek bir durumda olup olmad ok nemli bir sorundur. Eee? Bence brokratik dinler kutsal grmeni kurumsallatrmaya alyorlar, rnein eline onbe santimlik bir teleskop verip baktrmak gibi sana kutsal dorudan doruya grmeni salayacak aralar vermek yerine. Dinin kutsal duymaksa, sorarm sana kim daha dindardr: brokratik dinlerin gereklerini yerine getirenler mi, yoksa bilim renen insanlar m? Dur bakalm doru anlam mym, dedi der Heer. Tembel bir cumartesi leden sonrasndayz ve yatakta rlplak yatan bir ift Britanica Ansiklopedisi okuyorlar ve Andromeda Galaksisi'nin Yeniden Diriliten daha kutsal olup olmadn tartyorlar. Dorusu iyi vakit geirmeyi gerekten biliyorlarm, yle deil mi?

ehm etc
ONUNCU BLM Gn-Gece Ayrm ncelii

KNC KSM MAKNA Evrenin yapsndaki bilim ilkelerini ortaya koyan Yce Tanr bunu yaparken insan renmeye ve taklit etmeye armtr. Sanki O, bizim dediimiz bu yerkrenin sakinlerine yle demitir: nsann yaamas iin bir Dnya yarattm, ona bilim ve sanat retmek iin yldzl gkyzn grnr yaptm. imdi artk kendi rahatna bakabilir ve benim bu cmertliimden birbirlerine kar iyi olmay renebilirler. THOMAS PAINE Mantk a (1794)

an

Tanrlarn var olduunu dnerek Kendimizi mi aldatyoruz olmayan hayller ve yalanlarla? Dnya'y yalnzca rastlantlar ve deiimler mi kontrol ediyor yoksa? EURIPIDES Hecuba Her eyin nasl olup bittii ok garipti dorusu. Ellie Palmer Joss'un Argus tesisine geleceini, radyo teleskoplarn ald sinyalleri seyredip daha nceki aylarda topladklar verilerin sakland ve azna kadar manyetik band ve disklerle dolu salona dikkat edeceini sanmt. Bir iki bilimsel soru soracak, sonra hl ifresi zlmemi Mesaj'n yazclardan akt ktlardaki bir ve sfr saylar bolluuna bakacakt. Onunla saatlerce felsefe ve dinbilim tartacan hi dnmemiti. Ancak Argus'a gelmeyi kabul etmemiti. ncelemek istedii eyin manyetik bandlar deil insan karakteri olduunu bildirmiti. Bu konuma iin ideal insan Peter Valerian'd: kolaylkla diyalog kuran, gsteriilie kamayan, ve hergn iice bulunduu gerek Hristiyan inanc ile gl olan Valerian. Ancak anlald kadaryla Bakan bu fikre kar kmt; kk bir toplant istemi ve zellikle Ellie'nin buna katlmasn bildirmiti. Joss grmenin Kaliforniya'nn Modesta kentindeki bu ncil Bilim Aratrma Enstits ve Mzesi'nde yaplmasnda srar etmiti. Ellie der Heer'in tesindeki kitapl sergi yerinden ayran cam blmeye bakt. Hemen darda Kzl Nehir kumtandan dinozor ayak izleri ile sandal ayakkab giymi insan ayakizleri vard. Yanndaki plakette de en azndan Texas'da nsan ve Dinozorun ada olduu belirtiliyordu. Bylece kinci Zamanda ayakkab yapmclar olduu da iddia edilmi olunuyordu. Plakette sonu olarak evrimin uydurma olduu anlatlmaktayd. Pek ok paleantologun kumtann sahte olduu hakkndaki iddialar dile getirilmemi, diye dnd Ellie. ice gemi ayakizleri 'Darwin'in Yanl' adl byk serginin bir parasyd. Bunun sanda Dnya'nm dnd bilimsel iddiasn kantlayan bir Foucault sarkac vard. Ellie onun sanda da en nl kutsal kiilerin boyutlu grntlerinin kendilerine inananlarla dorudan doruya iletiime girecekleri kk

ehm etc

an

ehm etc

bir tiyatronun sahnesinde byk bir Mitsus-hita holograf biriminin bir parasn grebiliyordu. Ellie'nin karsnda ise Rahip Billy Jo Rankin bulunuyordu. Ellie son ana kadar bilmiyordu Joss'un Ran-kin'i davet edeceini ve bunu duyunca da ok armt. Yeniden Dirili'in yakn olup olmad, Kyamet Gnnn Yeniden Dirili'in kanlmaz bir paras olup olmad ve dinde mucizelerin rol konularnda iki adam arasnda srekli bir dini tartma olduunu biliyordu. Ancak Amerika'nn dindar toplumunun ortak yarar uruna yakn zamanlarda byk ve gsterili bir uzlamaya varmlard. Birleik Devletler ve Sovyetler Birlii arasnda yaknlama belirtileri uzlamazlklarn giderilmesi konusunda Dnya apnda etkin olmutu. Toplanty burada yapmak belki de bu uzlama iin Palmer Joss'un dedii bedeldi. Rankin de konumada tartmal bilimsel noktalar karsa bu serginin kendisine kant salayacan dnyor olmalyd. imdi konumaya baladklarndan bu yana iki saat gemi olmasna ramen Rankin hl sulayp yalvarmaktayd. zerinde kusursuz bir terzinin elinden kma bir takm elbise vard, trnaklar yeni yaplmt, gle yz Joss'un hafif dank, dalgn ve daha grm geirmi grnm ile elikiliydi. Yznde ok hafif bir

glmseme olan Joss'un gzleri yar kapal, ba sanki dua ediyormu gibi ne eikti. Zaten pek konumu deildi. Siz bilimadamlan ok utangasnz, diyordu Rankin. Inz saklamaya baylrsnz. O yazdnz yazlarn iinde neler olduu balklarndan asla anlalmaz. Einstein'm Relative Kuram hakkndaki ilk almasnn ad 'Hareket Halindeki Nesnelerin Elektrodinamii' idi. yle E=mc2 gibi eyler yoktu kukusuz. 'Hareket Halindeki Nesnelerin Elektrodinamii.' Hepsi o kadar. Hi kukum yok o byk Birlik toplantlarnzdan birinde bilimadamlarmn karsna Tanr kverse hemen bu konuda bir eyler yazarlar ve adn da, 'Havada Ani Patlama Hakknda' falan gibi bir eyler koyardnz. Bilimadamlarmn pek ok denklemleri vardr, 'varsaym ekonomisinden' sz ederler ana Tanr hakknda tek bir szck bile sylemezler.

an

ehm etc

lardan biriydi; Ellie'nin bilebildii kadaryla ok kurnaz da olabilirdi. Bir karlk verse miydi? Hem der Heer hem mze ynetimi tartmay banda alyorlard. Her iki taraf da kaytlarn kamuoyuna aklanmayacana sz vermilerse de Ellie dndklerini aka syledii takdirde projeyi ya da Bakan g duruma drmekten korkuyordu. Ne var ki, Rankin'in szleri giderek kstahlamaktayd ve ne der Heer ne de Joss kendisine mdahale etmiyorlard. Sanrm bir karlk bekliyorsunuz, dedi hemen hemen elinde olmadan. Bu sorunlar hakknda 'resmi' bir bilimsel tavr yoktur ve ben de tm bilimadamlar, hatta Argus Projesi iin konutuumu iddia edemem. Ama isterseniz kendi dncelerimi syleyebilirim. Rankin kadn zendirmek iin glmseyerek iddetle sallad ban, Joss ise beklemekle yetindi. unu anlamanz isterim: ben kimsenin inanlarna saldryor deilim. Yanl olduu gsterilmi olsa bile istediiniz doktrini benimsemekte zgrsnz bence. Sylediklerinizin byk bir blm, Rahip Joss'un szleri birka hafta nce sizi televizyonda izlemitim yle bir kenara atlamaz. Bunun iin biraz uramak gerek. Ancak izin verirseniz dncelerinizin neden ihtimal d olduklarn aklamaya alaym.

an

Grdnz ya, siz bilimadamlar ok kukucusunuz. Adamn ban yana doru sallamasndan Ellie bu deerlendirmeye der Heer'in de girdii anlamn kard. Her eyden kukulanrsnz, ya da kukulanmaya alrsnz, 'yetere yeter de' ya da 'bozuk deilse onarmaya kalkma' gibi deyimler bilmezsiniz sizler. Bir eyin sizin 'doru' dediiniz ey olduunu anlamak istersiniz hep. 'Doru' da hep ampiriktir, grebildiiniz yer dokunabildiiniz eylerdir. Sizin dnyanzda esinlemeye ya da vahiylere yer yoktur. Siz daha en banda dinin girdii her eyi reddedersiniz. Bilimadamlan her eye gvensizlik duyduklar iin ben de bilimadamlan-na gvensizlik duyarm. Ellie, dorusu Rankin durumunu gayet gzel bir biimde ortaya koydu, diye dnd. Oysa bir de kendisi iin video nc'cilerinin aptal derlerdi. Aptal falan deil, yanl dnyordu, cemaatini aptal sanan-

u ana kadar kendimi iyi tuttum dorusu, diye dnd Ellie. Siz bilimsel kukuculuktan rahatszlk duyuyorsunuz. Ancak bunun ortaya kma nedeni dnyann karmak olmasdr. nsann ilk fikri ille de doru deildir. Sonra insanlar kendi kendilerini aldatabilirler. Bilimadamlar da. Toplumun nefretini eken btn doktrinler bir zaman gelmi bilimadamlarmca, hem de nl bilimadamlarnca desteklenmitir. Ve de hi kukusuz politikaclar tarafndan. Ve saygn dini liderler tarafndan. Klelik rnein, ya da rkln Nazi tipi. Bilimadamlar yanllar yaparlar, dinbilimciler yanllar yaparlar, herkes yanl yapar. nsan olmann bir parasdr bu. Siz kendiniz sylemisinizdir 'Hatasz kul olmaz' diye. te yanl yapmadan kanmak iin, ya da yanl yapma olasln en azma indirmek iin kukucu olursunuz. Fikirleri deneylerden geirirsiniz. Onlar kantlarn sert llerine vurursunuz. Kendiliinden doru diye bir ey olduunu kabul etmem ben. Ama eitli grler tartlrsa, kukucu insanlar tartma noktalarn kontrol iin kendi deneylerini yapabilirse, ite o zaman gerek ortaya kmaya balar. Bilim tarihinin tmnn deneyidir bu. Kusursuz bir yaklam deil belki, ama bir zme tek yaklam da budur. Dine baktm zaman pek ok elikili fikir gryorum. rnein Hristiyanlar evrenin u kadar yanda olduunu sylyorlar. Dardaki sergiden anlald kadaryla Hristiyanlarn (Museviler ve Mslmanlar da) evrenin yalnzca alt bin yanda olduunu dndkleri anlalyor. Dier yandan Hindular ki yeryznde pek ok Hindu vardr evrenin, birtakm yeni yaratl ve yokolularla birlikte, akl almayacak kadar yal olduunu dnyorlar. imdi bunlarn ikisi de hakl olamazlar. Ya evren u kadar yaldr ya da sonsuz bir sayda yaldr. Sizin dardaki dostlarnz Hindularla bir tartmaya girmelidirler. Tanr Hindulara size sylediinden farkl bir ey sylemi grnyor. Ama sizler yalnzca kendi kendinizle konuma eilimindesiniz. Biraz ok mu sert ktm, diye dnd Ellie.

ehm etc

an

Yeryznn bellibal dinleri pek ok bakmdan birbirleriyle elikiye dmektedirler. Hepiniz hakl olamazsnz. Ya hepiniz yanlyorsanz? Bu da bir olasilik. Gerei de bilmek istiyorsunuz, deil mi? Eh, bu farkl grlerin arasnda yolunuzu bulmann tek yolu inann bana, kukucu olmaktr. Ben yeni duyduum bilimsel bir fikir hakknda ne kadar kukuluysam sizin dini inanlarnz hakknda da ancak o kadar kukuluyum. Ancak benim alma alanmda bunlara varsaymlar denilir, vahiy ya da esinleme deil. Joss hafife yerinde kprdandysa da cevap veren Rankirt oldu. Eski ve Yeni Ahit Kitaplarnda Tanr'nn kantlanm kehanetlerinin says pek oktur. aya'da Kurtarcnn gelii aya'da, Zekarya'da ve Birinci Tarihlerde sylemitir. Mika'da onun Beytllahm'da doaca, Matta'da Davud'un soyundan gelecei... Ve de Luka'da. Ama bu sizin iin skc bir ey olmal, gereklememi bir kehanet. Matta ve Luka sa'ya tmyle ayr bir soya dayandrmaktadrlar. Daha da kts, soyu Davud'dan Yeua'ya doru uzatmaktadrlar, Meryem'e doru deil. Yoksa siz Baba Tanr'ya inanmyor musunuz? Rankin hi kesilmemi gibi szne devam etti. Belki de Ellie'nin ne demek istediini anlamamt. aya' da sa'nn Azab ok nceden anlatlmtr. Onun para karl ihanete urayaca Zekarya'da sylenmitir. Drst bir insansanz, gereklemi kehanet kantlarn grmezlikten gelemezsiniz. Kutsal Kitap bizim yaadmz zamanlardan da sz etmektedir. srail ve Araplar, Amerika ve Rusya, nkleer sava... hepsi orada yazldr. Biraz akl olan bir insan bunu grebilir. Bunun iin yle haval bir profesr olmaya gerek yok. Sizin sorunuz haylinizin kstl olmas, dedi Ellie. Bu kehanetler, hemen hemen hepsi hem de, bulank, iki anlama ekilebilen, kesin olmayan eylerdir.

ehm etc

an

Pek ok sayda yorum olasl vardr. Sizin dile getirmekten kandnz baz kehanetler bile byledir: rnein Tanr Krall'nn, sa'nn dinleyenlerden bazlarnn yaamlarnda gerekleecei. Ve sakn bana Tanr Krall'nn iimde olduunu sylemeye kalkmayn. Onu dinleyenler szlerini gerek anlamda kabul ediyorlard. Siz, sizce gerekletii kabul edilen bir eyi syleyip dierlerini grmezlikten geliyorsunuz. Kehanetin gereklemesine bir zlem bulunduunu da unutmayn. Bir de sizin bu Tanr'nzm merhametli, mutlak ve her eyi bilen Tanr'nzm gelecek kuaklara gerekten bir kayt brakmak istediini, varlnn Musa' mn en uzak soyundan olanlarca bile kesinlikle anlalabilir olmasn istediini dnn. ok kolay bir ey bu. Bir iki esrarl szck, bunlarn deitirilmeden bir sonraki kuaklara aktarlmas iin sert bir emir... Joss belli belirsiz ne eildi. rnein... 'Gne bir yldzdr,' rnein. Ya da 'Merih Sina gibi llk ve volkanik bir arazidir.' Veya Ellie nndeki kda aceleyle bir eyler karalad 'Dnya bir ocuun milyon kere milyon kere milyon kat arln-dadr.' Hatta 'Iktan hzl gitmeyeceksin.' Ksacas -bin yl nce bilmeleri olasl olmayan bir ey. Baka da var m? diye sordu Joss. Saylamayacak kadar ok en azndan her fizik kural iin bir tane. Bakalm hele... 'Ik ve s en kk akltamda bile bulunur.' Veya, 'biyolojiyi alrsak' Ellie konumama yemini etmi gibi duran der Heer' den yana ban sallad 'Yaamn esrar birbirine sarl iki ipliktir.' Bu ilgin ite, dedi Joss. DNA'dan sz ediyorsunuz. Doktorluk esasn, tp semboln bilirsiniz. Askeri doktorlar bu rozeti yakalarnda tarlar. Birbirine dolanm iki ylan. Tam bir ifte sarmal. Bu ok eski zamartlardan beri yaam korumann sembol olmutur.. Bu tam sizin nerdiiniz tip bir balant deil midir? Sembollerin, kehanetlerin, efsane ve folklorlarn says ne kadar fazla olursa bunlardan bazlarnn rastlantsal olarak ada bilimsel anlaya uygunluk gstermeleri olasl da o kadar artar. Ama emin olamam. Haklsnz belki de. Belki de bu sembol Tanr'nn bir iaretidir. Tabii bu bir Hristiyan sembol ya da gnmz bellibal dinlerinin

ehm etc

an

ehm etc

birinin sembol deildir. Tanrlarn yalnzca eski Yunanllarla konutuklar tartmasn balatmak istediinizi sanmyorum. Benim demek istediim u: Tanr bize bir mesaj gndermek isteseydi ve bunu en iyi eski alarn yazsyla yapmay d-nebildiyse, bundan ok daha iyisini yapabilirdi. stelik yalnzca yaz snr iinde kalmas da gerekmezdi. Neden Dnya'nn evresinde dnen dev bir ha yok? Neden ayn yzne kaznm deil On Emir? Neden Tanr Kutsal Kitap'ta bylesine ak seik de, Dnya'da bu kadar belirsiz? Joss daha nce bir karlk vermeye hazrlanyor olmalyd ki, yznde beklenmedik bir sevin ifadesi belirmiti, ancak Ellie giderek artan bir hzla konuurken belki de szn kesmenin saygszlk olacan dnmt. Ayrca Tanr'nn bizi terkettiini nereden karyorsunuz? Sizin inancnza gre o her onbe gnde bir Sallar peygamberler ve din bykleriyle konuurdu. Onun Her eyi Bilen ve Mutlak olduunu sylyorsunuz. yleyse bizlere bir iki kuakta bir dorudan doruya, dolanbal yollara girmeden, isteklerini hatrlatmas ok mu g olurdu kendisi iin? Ne diyorsunuz, ha? Neden onu kristal saydaml ile gremiyoruz? Biz gryoruz. Rankin szn vurgulayarak konumutu. O evremizdedir bizim. Dualarmza karlk alyoruz. Bu lkedeki on milyonlarca insan yeniden domular ve Tanr'nn muhteem ltfna tank olmulardr. Kutsal Kitap Musa'nn ve sa'nn zamanndaki gibi ak seik konuuyor bizlerle bugn. Haydi haydi. Benim ne demek istediimi ok iyi anladnz. Nerede o alev alev yanan allar, ate stunlar, gkyznden grleyen 'Ben ben'im' diye grleyen o ses? Tanr varln aka ortaya koyabilecekken neden byle kukulu ve anlalmas g yollara bavursun? Ama siz gkten gelen bir ses bulduunuzu sylyorsunuz, dedi Joss. Ellie soluk almak iin duraklamken. Gzlerini kadnn gzlerinin iine dikmiti. Rankin hemen sz ald. Elbette. Ben de imdi ayn eyi syleyecektim. Musa ve brahim'in radyo ya da teleskoplar yoktu.

an

ehm etc

de. Tanr bana bir vahy inmesinin yakn olduunu syledi. Dnya'nn sonu yaklarken gnahkrlarn yarglanmas, seilmilerin cennete alnmalar... Size bu bildiriyi bir radyo spektrumunda yapacan bildirdi mi? Olanlar kantlayabilmemiz iin Tanr ile konumanz bir yere kaydettiniz mi? Yoksa yalnzca sizin szlerinize mi inanmak zorundayz? Tanr bunu neden radyo gkbilimcilerine bildiriyor da kiliseden olanlara deil? Tanr'dan iki bin yldr ilk kez gelen bir Mesaj'm asal saylar ve 1936 Olimpiyatlarnda Hitler biiminde olmasn biraz garip bulmuyor musunuz? Tanrnzn gerekten garip bir aka anlay varm dorusu. Tanrm istedii her trl anlaya sahiptir. Bu ilk kin grnts karsnda der Heer gerekten tellanm gibiydi. Bu toplantda neler baarmak umduumuzu hatrlatmak isterim, dedi. Ken yattrc kimliinde yine, diye dnd Ellie. Baz konularda yreklidir, ama zellikle eylem sorumluluu tamad zamanlarda. zel konumalarnda gzn budaktan saknmaz. Bilimsel politikada, hele Bakan temsil ediyorsa, eytan ile bile anlamaya hazrdr. Ellie

an

Tanr'y FM frekansnda dinleyemezlerdi. Belki de Tanr bugn bizlerle yeni yeni biimlerde konuup yeni bir anlaya sahip olmamza izin veriyor. Belki de Tanr deil de... eytandr, deil mi? Bundan da sz edildiini duydum. lgncasna bir ey bu. Bunun sizce bir sakncas yoksa bir an brakalm imdi. Siz Mesaj'in belki de Tanr'nn, sizin Tanr'nzm sesi olduunu sanyorsunuz. Peki dinin neresinde Tanr'nn bir duay tekrarlayarak karlk verdii yazldr? Joss, Ben bir Nazi haber filmine dua demezdim, dedi. Siz bunun bizim dikkatimizi ekmek iin gnderildiini sylyorsunuz. yleyse Tanrnn neden bilimadamlaryla konumay setiini sanyorsunuz? Neden sizin gibi vazlara konumad? Rankin parman gm gm diye gsne vurdu. Tanr benimle srekli olarak konuur. Rahip Joss ile

kendini tutmaya alt, bu din konuma kendisini de etkiliyor olmalyd. Der Heer'inki gibi kendi dnce akn da keserek, O baka bir konu, dedi. Bu Tanr'dan gelen bir iaretse, neden yalnzca gkyznn bir noktasndan ok parlak olan yakn bir yldzn evresinden geliyor? Neden kozmik kara-nesne fon radyasyonu gibi gkyznn her tarafndan gelmiyor? Bir yldzdan geliine baklrsa bu daha ok baka bir uygarln iaretine benziyor. Her yerden birden gelseydi sizin Tanr' nzn bir iaretine benzerdi. Tanr isterse Kk Ay'nn knn deliinden bile iaret gnderir. Rankin'in yz kpkrmz kesilmiti. zr dilerim ama beni kzdrdnz ite. Tanr her istediini yapabilir. Siz anlamadnz her eyi Tanr'ya yklyorsunuz, Bay Rankin. Tanr sizin iin Dnya'nn btn esrarn, zekmza btn meydan okumalar altna sprdnz bir kilimdir. Siz yalnzca zihninizi kapatp bunun Tanr ii olduunu sylersiniz. Hanmefendi, ben buraya hakaret edilmek iin gelmedim... 'Gelmek' mi? Ben sizin burada yaadnz sanyordum. Hanmefendi... Rankin bir ey syleyecekken kendini tuttu. Derin bir soluk ald. Bu Hristiyan bir lkedir ve Hristiyanlar bu konuda gerek bir bilgiye, Tanr 'nn kutsal szlerinin anlalmas iin kutsal bir sorumlulua sihiptirler... Ben de bir Hristiyanm ve siz benim adma konumuyorsunuz. Siz kendinizi bir tr beinci yzyl dindarlk cinnetine kaptmsmz. O gnden sonra Rnesans oldu. Aydnlanma oldu. Neredeydiniz siz bunlar olurken? Joss da, der Heer de koltuklarndan frlamak zereydiler. Ken Ellie'nin gzlerinin iine bakarak, Ltfen, dedi. Gndeme bal kalmazsak Baka'nm bizden istediini nasl baarabiliriz bilemiyorum. Sen 'drst bir gr alverii' demitin. le oluyor, dedi Joss. Neden yemek iin tatil etmiyoruz oturumu? Ktphane toplant odasndan knca Ellie Fou-cault sarkacnn evresindeki parmakla dayanp der Heer'in kulana eildi.

ehm etc

an

O her eyden stn kibirli bilmi hayvann suratnn ortasna... Neden ama, Ellie? Cehalet ve yanlg yeteri kadar ac verici deil mi? Evet, ama sussun artk. Milyonlarca insan batan karyor. Sevgilim, o da senin iin ayn eyi dnyor. *** Ellie der Heer ile yemekten dnnce Rankin'in sakinlemi grndne, konuma srasnn kendisine geldii Joss'un ise sradan bir saygnn gerektirdiinden daha neeli olduuna dikkat etti. Dr. Arroway, bize bulgularnz gstermek iin sabrszlandnz biliyorum, dedi Joss. Buraya din bir tartma iin gelmediniz. Ama ltfen biraz daha katlann bize. ok keskin bir diliniz var. Rankin Biraderin inan konusunda bylesine heyecanlandn yllardr grmemitim. Yakasnn dmesini ap kravatn gevetmi ve o srada nndeki kda bir eyler karalamakta olan meslektana bakt. Bu sabah sylediiniz bir iki ey dikkatimi ekti. Hristiyan olduunuzu sylediniz. Size hangi anlamda Hristiyan olduunuzu sorabilir miyim? Ben Argus Projesinin mdrln kabul ettiimde iimin tanmnda byle bir ey yoktu. Ben sa'y hayranlk duyduum tarihi bir kii olarak grdm anlamnda Hristiyanm. Onun Dadaki Vaaz'n tarihin en iyi konumalarndan ve en byk ahlk bildirilerinden biri olduuna inanyorum. 'Dmann sev' deyiinin bir nkleer sava sorununun uzun vadeli en iyi zm olacana inanyorum. ncil'de efkat konusunda ok daha fazla ey olmasn isterdim. Ama sa'nn da yalnzca bir insan olduuna inanyorum. Byk bir insan, yrekli bir insan, benimsenmeyen gerekler konusunda anlay olan bir insan. Onun Tanr olduuna Tanr'nn olu ya da yeeni olduuna inanmyorum. Joss, Siz Tanr'ya inanmak istemiyorsunuz, dedi. Hem Hristiyan olabileceinizi hem de Tanr'ya inanmayacanz dnyorsunuz. Size ak bir ey soracam: Tanr'ya inanr msnz!

ehm etc

an

ehm etc

Sorunuzun yaps ok garip. Hayr dersem, Tanr'nm varlna m inanmyorum demi olacam, yoksa Tanr'nm varolmadna m inanyorum? Bu ikisi ok ayr eylerdir. Bakalm gerekten bunlar o kadar farkl eyler mi, Dr. Arroway. Size Doktor dememde bir saknca yok, deil mi? Ayn deneyin iki ayr, ama. ikisi de eit derecede iyi aklamas varsa bunlardan basit olann seersiniz. Tm bilim tarihinin bunu desteklediini sylersiniz. imdi, bir Tanr'nm varl konusunda ciddi kukularnz varsa kendinizi nanca adamak istemeyeceiniz kadar kukularnz varsa o zaman Tanr'sz bir Dnya'y, Tanr olmadan varolan bir Dnya'y, gnlk ilerinin Tanr'sz yrtld, insanlarn Tanr'sz ld bir Dnya'y dnyorsunuz demektir. Ceza yok. dl yok. Btn azizler ve peygamberler, bugne kadar yaam btn dindarlar btn bunlarn aptalca olduuna inanmak zorundasnz o zaman. Kendilerini aldatm insanlar dersiniz herhalde onlar iin. Bu, yeryznde olmamzn hibir nedeni, hibir anlam olmad bir Dnya olacaktr. Yalnzca atomlarn karmak bir arpmas olacaktr o zaman, yle deil mi? nsanlarn iindeki atomlarn da. Benim iin bu nefret dolu ve insanlk d bir Dnya olurdu. Byle bir Dnya'da yaamak istemezdim. Ama siz bu Dnya'y dnebiliyorsanz neden orta bir yerde bulunuyorsunuz o halde? Btn bunlara inan yorsanz neden basite Tanr yok demiyorsunuz? Tanrsz bir Dnya'y hayl bile edebiliyorsanz, nasl oluyor da titiz ve vicdanl bir bilimadam kukucu olabiliyor? Dinsiz olmanz gerekmiyor mu? Ben sizin Tanr'nn daha basit olan varsaym olduunu savunmanz beklerdim, dedi Ellie. Ama bu ok daha iyi. Bu yalnzca bilimsel bir tartma olsayd sizinle ayn gr paylaabilirdim, Rahip Joss. Bilim temelinde varsaymlar incelemek ve dzeltmekle urar. Doa yasalar doa d bir mdahale olmadan eldeki gerekleri aklyorsa ve bunda Tanr varsaym kadar bile baarl olabiliyorsa, o zaman ben de kendime dinsiz diyebilirim. Ama sonradan uyumsuz olan bir tek kk kamt bile ortaya ksa dinsizlikten uzaklarm. Doa yasalarnda tam bir analiz grebiliyoruz. Benim kendimi dinsiz olarak nitelememin

an

ehm etc

nedeni bunun bilimsel bir konu olmamas. Bu dini ve politik bir konudur. Bilimsel varsaymn deneysel ierii bu alanlara kadar uzanmamaktadr. Siz Tanr'dan bir varsaym olarak sz etmiyorsunuz. Siz gerei bildiinizi sanyorsunuz, ben de size bir iki noktay gzden karm olabileceinizi iaret ediyorum. Ama sorarsanz seve seve cevap verebilirim: ben hakl olduumdan emin olamam. Ben kukucularn inanlarnn yrekliliini tamayan dinsizler olduuna oldum olas inanmmdr. Bir kukucunun insan yanlabilirlii konusunda pek az bilgisi olan ok dindar bir kii olduunu da syleyebilirsiniz. Tanr'nn, en azndan sizinki gibi bir Tanr'nn, varolduu konusunda inandrc bir kant yoktur, varolmad konusunda da. Dnyada yaayanlarn yarsndan fazlasn ne Hristiyanlar, ne Museviler, ne de Mslmanlar oluturmadna gre sizinki gibi bir Tanr iin inandrc bir savunma olamaz. Aksi halde;

yeryznn btn dier insanlar da ayn dini seerlerdi. Yine tekrar ediyorum, sizin Tanr'nz bizi inandr- mak isteseydi ok daha iyisini yapabilirdi. Mesaj'in ne kadar ak seik gerek olduuna bakn. Dnya'nn her tarafndan alnabiliyor. Ayr tarih, ayr dil, ayr politika ve ayr dinlere sahip lkelerde radyo teleskoplar harl harl almaktalar. Herkes gkyznn ayn yerinden, ayn frekans ve ayn polarizasyon modlasyonunda ayn verileri alyor. Mslmanlar, Hindular, Hristiyanlar ve dinsizler ayn mesaj alyorlar. Herhangi bir kukucu pek byk olmas gerekmeyen bir radyo teleskopu ge evirdi mi ayn verileri alabilir. Rankin, Bu radyo mesajnn Tanr'dan geldiini sylemek istemiyorsunuz ya? diye atld. Hayr. Sizin Tanr'ya atfettiiniz glerden sonsuz derecede daha azna sahip Vega uygarlnn durumu ok aka ortaya koyduunu sylemek istiyorum. Tanr'mz bizimle pek olas olmayan azdan ve binlerce yllk yazlar araclyla konumak isteseydi bunu varl konusunda hibir kukuya yer vermeyecek bir biimde yapabilirdi.

an

makine plan olduu konusundaki Sovyet varsaymn dile getirmiyorlard. Zaten bu bir varsaymdan ileri gidememiti ve henz Sovyetler tarafndan aklanm da deildi. Ellie Vega'dan da sz etti ktlesi, yzey scakl, rengi, Dnya'dan uzakl, yaam sresi, 1983'te Kzl tesi Gkbilim Uydusu tarafndan kefedilen yrngesindeki kalnt halkas. Gn en parlak yldz olmas dnda herhangi bir zellii yok, deil mi? diye sordu Joss. Ya da onu Dnya'ya balayan herhangi bir ey? Yldz nitelikleri ya da bu tr eyler konusunda aklma bir ey gelmiyor. Ancak nemli bir gerek var: Vega on iki bin yl ncesinin Kutup Yldz'yd ve on drt bin yl sonra yine Kutup Yldz olacak. Ben Kutup Yldznn Kutup Yldz olduunu sanrdm, diye mrldand Rankin hl nndeki kda bir eyler karalayarak. Bir iki bin yl iin yledir. Ama sonsuza kadar deil. Dnya bir topa gibi dnmekte ve ekseni bir daire izmektedir. Kalemini Dnya ekseni gibi kullanp dndrd. Buna presesyon denilir yani gn-gece eitlii zamannn gerilemesi. Rodos'lu Hiparks tarafndan sa'dan nce ikinci yzylda bulunmutur, dedi Joss. Ellie adamn bu bilgiyi byle bir anda bulup karmasna armt. ok doru. u anda Dnya'nm merkezinden Kuzey Kutbu'na uzatlan bir ok bugn Kutup Yldz adn verdiimiz yldz gsterir Bu

ehm etc

an

Ellie duraklad, ancak ne Rankin ne de Joss konumaynca sz verilere getirmeye alt. Mesaj'm zmnde bir ilerleme kaydedene kadar bir sre yarglamay bir kenara braksak nasl olur? Verileri grmek ister miydiniz? Bu kere her iki adam da anlaldna gre buna hevesliydiler. Ancak Ellie ne aydnlatc ne de esinleyici olmayan bir dizi sfr ve bir rakamlarndan baka bir ey ortaya karamayacakt. Mesaj'in nasl sayfa numaral olduklarna inandklarn ve bir aklama blmnn geleceini umduklarn anlatt. Der Heer ile daha nce konumam olmalarna ramen ikisi de bunun bir

Kk Ay Takmyldznn bir yldzdr. Yemekten nce sanrm bu takmyldzdan sz ediyordunuz, Bay Rankin. Dnya'nm ekseni de dndke, kutupta Kutup Yldz'na doru deil de baka bir yne doru kayar. Kuzey Kutbu gkyznn ayn noktasna ancak yirmi alt bin ylda bir gelir. Kutup 2.200 yl nce Vega Yldz'n gstermekteydi. Ancak fizik bir balant szkonusu deildir. Yldzlarn Samanyolu'ndaki dalmlar ile Dnya'nm dnme ekseninin yirmi buuk derece arplmasnn bir ilgisi yoktur. Yani sa'dan on bin yl ncesi uygarln balad tarihti, deil mi? diye sordu Joss. Dnya'nn sa'dan nce 4.004 ylnda yaratldna inanmyorsanz, evet. Buna inanmyoruz, deil mi Rankin Birader? Biz sadece Dnya'nm yann bilimadamlarnn dedii kadar hassasiyetle bilineceine inanmyoruz. Dnya'nn ya konusunda biz sizin kukucu diyeceiniz tutumu benimsemi bulunmaktayz. ok sevimliydi adamn glmsemesi. Bylece on bin yl nce insanlar deniz yolculuuna ktklarnda, rnein Akdeniz ya da Basra Krfezi' nde yollarn Vega'ya gre belirliyorlard, deil mi? O dnem son Buzul a'na filan denk dyor. Deniz yolculuklar iin biraz erken. Ancak Bering kara kprsn geip Kuzey Amerika'ya ayak basan avclar da aa yukar o sralarda yaamlard. Byle bir parlak yldzn tam kuzeyi belirlemesi onlar iin bulunmaz bir nimet olmal. Pek ok insann yaamn bu rastlantya borlu olduundan eminim. Bu ok ilgin ite. 'Nimet' szcn zel bir anlamda kullanmadm bilmenizi isterim. Byle bir ey aklmdan bile gemez. Joss toplantnn sona ermek zere olduunu belirten hareketler yapmaktayd. Pek honutsuz grnmyordu. Ancak Rankin'in gndeminde hl bir iki nokta vard. Vega'nn Kutup Yldz olmasnn lhi bir ltuf olduunu dnmemenize ben atm dorusu. Benim

ehm etc

an

inancm yeni bir kant gerektirmeyecek kadar gldr, yeni bir kant da inancm ancak pekitirir. yleyse bu sabah sylediklerimi pek dinlemediniz sanrm. Bizim bir tr inan yarmasnda olduumuz ve sizin de bu yarmann galibi olduunuz fikrinden holanmyorum ben. Bilebildiim kadaryla inancnz hi snamadnz. nancnz uruna yaamnz ortaya koymaya hazr msnz? Ben hazrm. Pencereden dar bakn. Orada byk bir Foucault sarkac var. Sarkacn arl iki yz elli kilo olmal. Benim inancm serbest bir sarkacn balad yatay noktadan sonra salmmnn azalacan sylemektedir. Oraya gidip sarkacn ucunu burnuma dedirdikten sonra brakmaya hazrm. Sarka teki yne gidecek ve tekrar bana doru gelecektir. Eer inancm yanlsa o zaman iki yz elli kiloluk demiri suratmn ortasna yiyeceim. Haydi, inancm snamak ister misiniz? Buna gerekten gerek yok, diye Joss atld. Rankin ise neriye ilgi duymu gibiydi. Ellie, demiri burnuma yedikten sonra suratmn alaca hali dnyor, diye geirdi aklndan. Ama siz bu ayn sarkaca benden bir adm daha yaklaarak Tanr'ya salnmm azaltmas iin dua etmeye hazr msnz? Ya yanlyorsanz ve rettikleriniz Tanr'nn iradesi deilse? Belki de eytan'n iidir bu. Belki de yalnzca insann hayl rn bir ey. Bundan gerekten nasl emin olabilirsiniz? nan, esinleme, vahiy, korku, dedi Rankin. Herkesi kendi kstl deneyimlerinize gre yarglamayn. Sizin Tanr'y reddetmeniz gerei bakalarnn O'nun bykln kabul etmeleri iin bir neden olamaz. Bakn, hepimizde bir mucize zlemi vardr. Bu bir insan niteliidir. Bilim ve din de bununla yourulmutur. Benim sylemek istediim u: hikyeler uydurmanza gerek yok, abartma yapmaya gerek yok. Gerek Dnya'da gerei kadar artc ey var. Doa mucize yaratmakta bizden ok ilerdedir. Joss, Belki de hepimiz gerek yolunun yolcularyz, dedi. Bu umut dolu sz zerine der Heer ustaca araya girdi ve epey gergin bir durumda ayrlmaya hazrlandlar. Ellie yararl bir i baarp

ehm etc

an

ehm etc

ON BRNC BLM Dnya Mesaj Konsorsiyumu Dnya hemen hemen tmyle parsellenmitir, kalan blm ise blnmekte, fethedilmekte ve smrgeletirilmektedir. Geceleri grdmz bu yldzlar, hi eriemeyeceimiz bu dnyalar... Elimden gelse gezegenleri ilhak ederdim; bunu sk sk dnrm. Onlar o kadar ak seik ama o kadar uzakta grmek beni kedere boar. CECIL RHODES Vasiyetname (1902) Ellie, pencere kenarndaki masalarndan darda saanak yadn gryordu. Yakalarn kaldrm srlsklam bir yaya hzl admlarla yrmekteydi. Lo-midye flarnn stndeki izgili tenteyi kaldrmt. Ellie nl Chez Dieux lokantasnda pek keyifliydi. Hava raporlarnda havann iyi olaca sylendii iin yamurluk ve emsiye de almamt. Vaygay ortaya yepyeni bir konu att: Arkadam Meera striptizcidir. Sizin lkenizde toplantlarda meslek adamlar nnde alr. Meera ii sendikalar falan gibi ii snf erkeklerin nnde soyunduu zaman adamlarn lgna dndklerini, ahlksz nerilerde bulunduklarn, sahneye kmaya altklarn anlatyor. Ama ayn gsteriyi doktorlar ya da avukatlara sunduunda adamlar kprtsz otururlarm. Bazlar

an

baarmadklarm dnyordu. Valerian ok daha etkili ve ok daha az kkrtc olurdu. Kendisini daha fazla tutmu olmay istedi. ok ilgin bir gnd, Dr. Arroway. Teekkr ederim. Joss yine biraz uzak, yine biraz dalgnd. Hararetle skmt elini ama. Resmi arabalarna giderken 'Genileyen Evrenin Yanlgs' konulu boyutlu bir serginin nnde u yazy grd: 'Bizim Tanr'mz Sa ve Salkldr. Sizinki in zgnz.' ini gletirdiysem zr dilerim, diye mrldand der Heer'e. Hi de deil, Ellie. ok esaslydn. Palmer Joss ok ekici bir erkek. Onu bizden yana ekebildiimi hi sanmyorum. Ama o az daha beni kendi grne ekiyordu. aka ediyordu kukusuz.

zete fotoraflarnn gnderildii gibi Vega'dan krokiler geliyordu imdi. Her resim bir dizi saydan oluuyordu. Resmi oluturan siyah beyaz noktacklar iki asal say toplamyd. Asal saylar yine yaynn bir parasy-dlar. Bu krokiler birbiri ardndan geliyordu, aralarnda yaz yoktu, tpk bir kitabn sonuna eklenen parlak resimli sayfalar gibi. Krokilerden sonra o anlalmaz metin gelmeye balamt. Krokilerden bazlarndan Vaygay ile Arkhangelsky'in hakl olduklar anlalyordu: Mesajn en azndan bir blm bir makine yapmak iin planlardan olumaktayd. Yarn Elisee Saray'nda toplanacak olan Dnya Mesaj Konsorsiyumu'nda Ellie ile Vaygay dier Konsorsiyum yesi devletlerin delegelerine baz ayrntlar ilk kez sunacaklard. Ancak makine varsaym konusu daha nceden kulaktan kulaa yaylm bulunuyordu. Ellie yemek yerlerken Rankin ve Joss ile bulumasn zetledi. Vaygay kendisini dikkatle dinlemise de hibir ey sormamt. Sanki kendisinin ho olmayan zel bir tercihini itiraf ediyordu da bu adamda bir arm yaratmt. Striptizci bir arkadan var demek? Hem de uluslararas nl bir sanat, ha? Wolfgang Pauli, hra lkesini Folies-Bergere'i izlerken bulduundan bu yana Paris'i sk sk ziyaret etmenin bir fiziki olarak grevim olduunu dnmmdr. Bunu Pauli'ye sadakat olarak grrm. Ancak lkemin yetkilerini yalnzca bu ama iin gitmeme izin vermeye bir trl raz edemiyorum. Genellikle fi-zikilik de yapmam gerekiyor.

ehm etc

an

dudaklarn yalarlarm dediine gre. imdi sorum u: Avukatlar elik iilerinden daha salkl mdrlar? Vaygay'n ok eitli kadn arkadalar olduu zaten tahmin edilen bir eydi. Kadnlara yaklam ylesine dorudan doruya ve aryd ki, kadnlar hibir ekingenlik duymadan hayr diyebilirlerdi kendisine. ou ise evet derdi. Yine de Meera konusundaki bu haber pek beklenmedik bir eydi. Sabah yeni verilerin yorumlaryla ve notlarm son bir kez karlatrarak geirmilerdi. Hl devam ede-gelen Mesaj yeni ve nemli bir aamaya varmt. Ga-

Ancak bu tr yerlerde ki Meera ile orada tantm ben yalnzca bir doa rencisiyim ve ilham gelmesini beklerim. Sesinin tonu aniden akaclktan ciddilie dnmt. Meera meslek sahibi Amerikan erkeklerinin cinsel bakmdan bask altnda olduklarn, kuku ve sululuk hissettiklerini sylyor. yle mi? Peki Meera meslek sahibi Rus erkekleri iin ne diyor? O kategoriden yalnzca beni tanyor. Bu yzden iyi bir fikre sahip kukusuz. Yarn Meera ile olmay yelerdim. Ama btn iyi arkadalarn toplantda olacaklar. Evet, senin de orada olacana seviniyorum, dedi Vaygay aksi bir sesle. Neyin var senin, Vaygay? Vaygay karlk vermeden nce uzun uzun dnd, kendisine yakmayan bir duraksamayla, Pek bir eyim var denemez, dedi. Kukular belki... Ya Mesaj gerekten bir makinenin izimleriyse? Biz mi yapacaz makineyi? Kim yapacak? Herkes birlikte mi? Konsorsiyum mu? Birlemi Milletler mi? Rekabet halindeki birka lke mi? Ya yapm ok pahalysa? Kim verecek parasn? Neden para vermek istesinler ki? Ya ilemezse? Makineyi yapmak baz devletleri ekonomik skntya sokabilir mi? Baka bir zarar verebilir mi? Lunacharsky soru yamurunu kesmeden arabn sonunu kadehlerine doldurdu. Mesaj yeniden balarsa ve ifresini zsek bile evirisi ne dereceye kadar baarl olacak? Cervantes'in fikrini renmek ister misin? Bir eyi evirisinden okumann bir halnn tersinden incelenmesine benzediini sylemitir. Belki de Mesaj' tam olarak evirmek olanakszdr. O zaman makineyi kusursuz yapamayz. Sonra, verileri tam olarak aldmzdan emin olabilir miyiz? Belki de henz kefedemediimiz bir frekansta ok nemli bir blm vardr. Biliyor musun, Ellie, ben insanlarn bu makinenin yapm iin ok tedbirli olacaklarn sanrdm. Ama ya-

ehm etc

an

rn birileri kalkp hemen yani aklayc blm alp Mesaj' zdkten sonra yapma balamamz isteyecektir. Amerikan heyetinin nerisi ne olacaktr bu konuda? Bilemiyorum, dedi Ellie ar ar. Ancak krokiler gelmeye baladktan az sonra der Heer'in makinenin Dnya ekonomi ve teknolojisi kapsamna girip girmediini sormaya baladn hatrlad. Bu iki konuda da ona pek yardmc olamamt. Sonra Ken'in son birka haftadr nasl dalgn, hatta sinirli olduunu da hatrlyordu. Kukusuz bu olaydaki sorumuluklar... Dr. der Heer ile Dr. Kitz de senin otelinde mi kalyorlar? Hayr, onlar Elilikte kalyorlar. Hep ayn ey olurdu. Sovyet ekonomisi ve dvizle-riyle tketim mallar yerine askeri teknoloji alma zorunluluu yznden Ruslar Bat'ya geldiklerinde ceplerinde pek az harlk olurdu. Bat'l meslektalar onlara kyasla lks iinde yaarlarken onlar ikinci nc snf otellerde, hatta pansiyonlarda kalrlard. Her iki lkenin bilimadamlar iin de skc bir durumdu bu. Bu yedikleri basit yemein bedelini demek Ellie iin hiti, oysa Sovyet bilim hiyerarisindeki yksek mevkiine ramen Vaygay iin bir ykt bu. Peki ama Vaygay neden... Vaygay, ak konu benimle. Ne demek istiyorsun sen? Ken ile Mike Kitz'in kendi balarna i mi yaptklarn sylemek istiyorsun? nmzdeki bir iki gn iinde yapmaya hakkmz olmayan bir eyin yapm iin erken birtakm tartmalara tank olacamzdan korkuyorum. Politikaclar bizim her eyi bildiimizi sanyorlar. Oysa hemen hemen hibir ey bilmiyoruz. Byle bir durumda tehlikeli olabilir.

ehm etc

Ellie sonunda Vaygay'm Mesaj'm ieriini anlama, konusunda kiisel bir sorumluluk yklendiini anlamt. Mesaj'm sonunda bir felket gelecekse bunun kendi suu olaca korkusunu tayordu. Ancak hi kukusuz daha az kiisel nedenleri de olmalyd. Ken ile konumam m istiyorsun? Eer sen uygun bulursan. Onunla sk sk konuma frsat buluyor musun? Sradan bir eymi gibi sormutu bunu.

an

ehm etc

Vaygay, Ken'i kskanyor olamazsn. Ken'e kar duygularm sanrm ben kendim farketmeden sen biliyordun. Argus'tayken. Ken ile bu son iki aydr hemen hemen birlikte olduk. Bir sakncas m var sence? Hayr, Ellie. Ben ne babanm senin ne de kskan n. Sana yalnzca mutluluklar dilerim. Yalnz o kadar ho olmayan bir olaslk gryorum da. Ancak bu konu zerinde ayrntya girmedi. Yeniden krokilerin bazlar zerinde yorumlara dnnce masann st tmyle kt doldu. Konumalar arasnda politikaya da yer veriyorlard Gney Afrika'daki bunalm zmek iin Amerika'da Mandala lkelerinin tartlmas, Sovyetler Birlii ile Demokratik Alman Cumhuriyeti arasndaki sz sava. Her zaman olduu gibi Arroway ile Lunacharsky kendi lkelerinin d politikalarn sularlard. Bu, birbirlerinin lkelerinin d politikalarn sulamaktan daha ilginti. Hesab paylama tartmasna girdiklerinde saanan iselemeye dnm olduunu farketti. *** Vega'dan gelen Mesaj haberi Dnya gezegeninin en ssz kesine bile yaylmt. Radyo teleskoplar ve asal saylar hakknda hibir ey bilmeyen insanlar yldzlardan gelen seslerden sz ediyorlar ve gece gkyzn-

de ne tam insan ne tam Tanr olan garip yaratklarn kefedildiini anlatyorlard. Dnya'dan gelme insanlar deildi bunlar. Yaadklar yldz, dolunayda bile, ok uzaktan grlebiliyordu. Dnya'da bir aknlk, hatta bir korku seziliyordu. Bir eyler oluyordu, adeta bir mucizeye tank olmaktaydlar. Hava olaslklar, yeni bir balang duygusuyla doluydu. Bir Amerikan gazetesi, nsanlk liseye devama balad diyordu. Evrende baka zeki yaratklar da vard. Onlarla iletiim kurabilirdik. Byk bir olaslkla onlar bizden daha yal ve daha akllydlar. Bize karmak bilgi kitaplklar gnderiyorlard. Her konunun uzmanlar endie iindeydiler. Matematikiler karm olduklar temel keifleri dnyorlard. Din liderler ne kadar yabanc olsa da Vega deerlerinin zellikle genler arasnda taraftar bulacaklar endiesi

an

yine de Dnya'nn pek ok yerinde ar milliyetilik davalarnda ve kendini beenmi ocuksu milliyetiliklerinde bir azalma gze arpyordu. nsan trnn, Dnya'ya epeevre yaylm olan bu milyarlarca kk varln ciddi bir ortak tehlike ya da daha nce hi rnei olmayan ortak bir frsat karsnda olduu gibi bir duygu vard. Pek ok insan iin, insan olmayan bir trn elinde ok daha geni olanaklar varken dman iki devletin lmcl kavgalarn srdrmeleri bir samalktan baka bir ey deildi. Havada bir umut kokusu vard artk. Baz insanlar buna alkn olmadklar iin bunu baka bir ey sanyorlard karmaklk belki, hatta korkaklk. 1945'ten sonra Dnya'nn stratejik nkleer silah stoku srekli olarak artmt. Liderler deiiyor, silah sistemleri deiiyor, strateji deiiyor ama stratejik silah says artyordu. imdi gezegendeki nkleer silah says 25.000'i gemiti, her kente on silah yani. Teknoloji daha ksa uu zamanna doru itiliyordu. Bylesine dev bir lgnl ancak dev bir tehlike yenilgiye uratabilirdi. Ancak Dnya sonunda akln bana toplam ve Birleik Devletler, Sovyetler Birlii, ngiltere, Fransa ve in arasnda bir anlama imzalamt. Bu anlamann amac Dnya'y nkleer silahlardan arndrmak deildi. Pek az kimse bunun ardnda topya'y tadn dnyordu. Ancak Amerikallar ve Ruslar nkleer silah stoklarnn saysn biner silaha indirmeyi kabul etmilerdi. Her iki

ehm etc

an

iindeydiler. Gkbilimciler yakn yldzlar konusunda yanlm olabileceklerinden korkuyorlard. Politikaclar ve hkmet liderleri stn bir uygarln, o anda moda olan hkmet biimlerinden bir bakasn tutacaklar korkusu iindeydiler. Vegallarn bildikleri eyler insan kurumlan, tarihi ve biyolojisi ile etkilenmi deildi. Ya bizim gerek olarak bildiimiz eylerden ou bir yanl anlama, zel bir durum ya da bir mantk yanlgs ise? Uzmanlar konularnn temellerini huzursuzca yeniden deerlendirmeye balamlard artk. Bu dar meslek huzursuzluun tesinde insan soyu iin yeni bir serven byk ve ycelen bir alglanmas vard yeni bir aa girmek. nc Bin Yln yaklamas bu sembolizmi daha da glendirmekteydi. Hl siyasal atmalar vard kukusuz ve bunlardan bazlar, Gney Afrika'daki rnein, ciddiydi. Ama

sper gcn de bu skm srasnda herhangi bir anda avantajsz durumda kalmamas iin ayrntlar ok inceden inceye hesaplanm bulunuyordu. ngiltere, Fransa ve in de sper gler 3.200 saysnn altna indikten sonra kendi stoklarn azaltma yoluna gideceklerdi. Dnya'nn sevin gsterileri arasnda bir nkleer silah tarafndan yerle bir edilen ilk kentin sakinlerinin anlarna dikilen nl plaketin yannda Hiroima Anlamas imzalanmt. Amerikan ve Sovyet nkleer balklarndan eit sayda bir miktar nkleer fnye her gn Amerikal ve Rus teknisyenlerinin ynettikleri zel bir tesise teslim ediliyordu. Fnyelerden pltonyum kartlyor, kaydediliyor, mhrleniyor ve iki tarafn oluturduklar ekipler tarafndan elektrie dntrldkleri nkleer santrallara gtrlyorlard. Bir Amerikan amiralinin adyla Gayler Plan olarak anlan bu plan kllan sabana dntrmenin en st aamas olarak kabul edilmekteydi. Her lkenin hl ykc bir misilleme kapasitesi var olduundan asker kurulular bile bunu sevinli kar-lmaktaydlar. Generaller de baka insanlar gibi evltlarnn lmelerini istemezlerdi ve nkleer sava allagelmi asker erdemlerin reddedilmesiydi: kimse bir dmeye basmann fazla bir yreklilii gerektirdiini syleyemezdi. lk temizlik treninde ki canl olarak yaynlanm ve sonra pek ok kere tekrar tekrar gsterilmiti beyaz giysili Sovyet ve Amerikan teknisyenleri her biri bir divan byklnde Amerikan ve Sovyet bayraklaryla sarl madeni nesneleri tekerlekli arabalar iinde getiriyorlard. Dnya nfusunun byk bir blm izlemiti bu treni. Akam haberlerinde her iki taraftan ka nkleer silahn skld, daha ka tane kald dzenli olarak bildiriliyordu. Yirmi yldan ksa bir sre sonra bu haber de Vega'ya ulaacakt. Bundan sonraki yllarda silahlarn azaltlmas herhangi bir sorun kmadan yrtlmt. lk balarda stratejik doktrinde bir deiiklik gerekmeden depo fazlalar teslim edilmiti; ancak imdi bunlarn eksiklii hissediliyordu artk ve en ok denge sarsc silah sistemleri sklyordu. Uzmanlarn olanaksz dedikleri ve 'insan doasna aykr' olarak niteledikleri eydi bu.-

ehm etc

an

Ancak Samuel Johnson'un dedii gibi, lm hkm insan kafasnn bir yerde toplanmasna neden olurdu. Son yarm yl iinde de Birleik Devletler ve Sovyetler Birliinde nkleer silahlarn sklmesi byk ve yeni admlar kaydetmiti. Her iki lkenin askerleri tarafndan itiraz edilmesine ramen denetleme heyetleri kar devletin topraklarma yerletirileceklerdi. Birlemi Devletler Uluslararas anlamazlklarda beklenmedik bir etkinlie sahip olmaya balam, Bat rian ve iliArjantin snr savalar durdurulmutu. Hatta son gnlerde NATO ile Varova Pakt arasnda bir saldrmazlk pakt bile gndeme gelmi bulunmaktayd. Dnya Mesaj Konsorsiyumunun birinci toplantsna gelen delegeler son on yllarda ei grlmemi bir yaknla hazrlamt kendilerini. Ellerinde Mesaj'in pek az bir blm olan tm uluslar hem bilimsel hem askeri delegelerle toplantya katlmlard. ok sayda lke askeri temsilci de gndermiti. Birkann ulusal delegasyonun banda dileri bakanlar hatta devlet bakanlar bulunmaktayd. ngiltere heyetinde Mhr-Has Lordu Viscount Boxforth da vard. Sovyet heyetinin banda ise Sovyet Bilimler Akademisi Bakan B. Ya. Abukhimov'un yarara Orta Ar Sanayi Bakan Gotsridze ile Arkhangelsky nemli roller oynamaktaydlar. Birleik Devletler Bakan ise Amerikan heyetinde Dileri Bakan Yardmcs Elmo Honicutt ile Savunma Bakanlndan Michael Kitz'in bulunmasna ramen heyete der Heer'in bakanlk etmesini istemiti. Eit - blge projeksiyonunda byk ve ayrntl bir harita gezegendeki radyo teleskoplarnn ve Sovyetlerin tarama gemilerinin yerlerini gsteriyordu. Ellie Fransa Cumhurbakan'nm alma ve oturma dairesinin yannda yeni yaplm olan konferans salonuna bakt. Yedi yllk dneminin ikinci ylnda olan Bakan toplantnn baarl gemesi iin elinden geleni yapmaktayd. Deiik yzler, bayraklar ve ulusal giysiler aynal duvarlardan yansmaktaydlar. Ellie politik ya da askeri kiilerden pek azmi tanyordu, buna karlk her heyette en az bir tane tand bilimadam ya da mhendis bulunmaktayd; Avustralya'dan

ehm etc

an

ehm etc

Annunziata ve lan Broderick, Fransa'dan Boileau, Braude ve Crebil-lon; ekoslovakya'dan Fedirka; Hindistan'dan Kumar Chandrapurana ve Devi Sukhavati; Japonya'dan Hironaga ve Matsui... Ellie delegelerden ounun, zellikle de Japonlarn, radyo astronomiden daha ok gl teknolojik gemilere sahip olduklarn dnd. Bu toplantnn gndeminde byk bir makinenin yapm bulunabilecei fikri heyetlerin olumasnda son anda deiikliklere yol am olmalyd. Ellie talya'dan Malatesta'y, politikaya bulam olan fiziki Bedenbaugh'u, Avrupa tatil yerlerinde lokanta masalannda rastlanan trden bir ngiliz bayra ardnda yanmdakilerle ene alan Sir Arthur Chatos'u, spanya'dan Jaime Ortiz'i, bildii kadaryla radyo teleskopu olmayan svire'den Prebula'y, in radyo teleskop dzenini kurmakta baarl olan Bao'yu ve sve'ten Wintergarden'i grebiliyordu. Suudi Arabistan, Irak ve Pakistan'dan epek kalabalk heyetler gelmiti. Sovyet heyetinden Nadya Rozhdestveskaya ile Genrikh Arkhangelsky gerek bir nee ann paylamaktaydlar. Ellie Lunacharsky'yi araynca adamn in heyetinin yannda olduunu grd. Vaygay Beijing Radyo Gzlemevi mdr Yu Renoiong'la el skmaktayd. Bu ikisinin in-Sovyet ibirlii dnemi srasnda dost ve meslekta olduklarn hatrlad. Ancak iki ulus arasn-

daki dmanlk aralarndaki btn balar koparmt; inlilerin st dzey bilimadamlarnm yurt dna klar iin getirdikleri kstlamalar Sovyetlerinkilerden geri kalmazd. Ellie iki adamn belki de eyrek yzyldan beri ilk kez bulumakta olduklarn dnd. Vaygay'm elini skt o inli de kim? Bunu soran Kitz'di; son birka gndr bu tr kk yaklamlarn Ellie hi de olumlu bir gelime olarak karlamamaktayd. Beijing Gzlemevi mdr Yu. Ben bu heriflerin birbirlerinden nefret ettiklerini sanrdm. Michael, Dnya senin hayl edebildiinden hem daha iyidir hem de daha kt. 'Daha iyi' konusunda benden stnsn belki ama 'daha kt' konusunda yaya brakrm seni.

an

Veri noktalan bilgisayar ekranlarn doldurmutu. Ellie imdi lo salonda monitrlerin beyaz, sar ve yeil klarnn aydnlatt yzleri grebiliyordu. Diyagramlarda iice gemi kark biimler, biyolojik biimleri andran kabark ekiller, hemen hemen kusursuz on-iki yzl bir ekil vard. Bir dizi sayfa ok ayrntl, boyutlu bir biim almt ve bu ar ar dnyordu. Esrarl her nesnenin altnda bir de okunamaz bir balk vard. Vaygay kukular Ellie'den daha gl bir dille anlatyordu. Ancak yine de, onun kendi fikrine gre, Mesaj bir makinenin yapm iin elkitabyd. Vaygay Mesaj'm bir plan olduu fikrinin ilk olarak kendisinden ve Arkhangelsky'den ktn sylemeyi ihmal edince Ellie bu kusurunu ilk frsatta dzeltti. Ellie son birka aydr konu zerinde o kadar ok konumutu ki hem bilimadamlarmn hem de sradan dinleyicilerin Mesaj'in srlarnn zlmesinin ayrntlar karsnda genellikle hayran kaldklarn biliyordu. Ancak bylesine arbal olmas beklenen bir topluluun tepkisine de hi hazrlkl deildi. Vaygay ile sunular sona erdii anda salonda mthi bir alk koptu. Sovyetler ve Dou Avrupallar avularn patlatacak-m gibi alklyorlard. Amerikallar ve dierleri onlarn bu dzenli alklan yerine tek tek el rpyorlard, bu dzensiz alklar da kalabalktan beyaz bir grltnn ykselmesine neden oluyordu sanki.

ehm etc

an

Fransa Cumhurbakannn a konumasndan ve der Heer ile Abukhimov'un gndem ve usul hakknda Konferans ortak bakanlar olarak tartmalarndan sonra Ellie ile Vaygay verileri birlikte zetlediler. Salonda politikaclarn ve askerlerin de bulunduunu gzden karmayarak fazla teknik ayrntlara girmeden artk standartlatrdklar sunuu yaptlar: radyo teleskoplarn nasl altklar, uzayda en yakn yldzlarn dalm ve Mesaj'm tarihesi. Ortak sunular her delegenin nndeki monitrlerde son alnan izim verilerinin gsterisiyle sona erdi. Ellie polarizasyon mo-dlasyonunun nasl sfr ve birlere evrildiini, bu sfrlarla birlerin nasl birleerek bir resim oluturduklarn ve ounlukla da bu resimlerin ne anlama geldikleri hakknda nasl hibir fikre sahip olmadklarn ak seik anlatmaya gayret ediyordu.

Ellie ulusal karakterdeki bu farkll dnmekten kendini alamad: Amerikallar burada da bireyci, Ruslar kollektiftiler. Ayrca Amerikallar kalabalk iinde birbirlerinden olan uzaklklarn arttrmaya alrken Sovyetler mmkn olduu kadar birbirlerine yaklarlard. Alklamada stnlk Amerikallarda olmasna ramen her ikisinden de ok holanmt. Bir an iin veybabasn dnd. Ve de babasn. Yemekten sonra veri toplama ve yorumu konusunda baka bildiriler de okundu. David Drumlin Mesaj'in eski sayfalarndan yeni numaral izimlere yaplan gndermeler konusunda hazrlad istatistik! analizi sundu. Mesaj'in yalnzca bir makine plan olmadn, ayn zamanda paralannm izimleri ile bunlarn yalanma sistemlerini de ierdiini savunuyordu. Bir iki yerde henz Dnya'da bilinmeyen bir dizi yeni sanayiin tanmlarnn varln dndn anlatt. Az ak kalan Ellie parman Drumlin'den yana sallayarak Valerian'a bu durumu bilip bilmediini sordu. Valerian dudaklarn bzp omuzlarn kasarak ellerini avular havaya gelmek zere kaldrd. Ellie bir duygu belirtisi sezebilmek iin dier delegelerin yzlerine bakt, ancak en ok rastlad ifade yorgunluktu. Teknik materyalin derinlii ve er ge politik bir karar verme gereklilii imdiden gerilim yaratmaya balamt. Ellie oturumdan sonra Drumlin'i yorumu konusunda kutlad ve neden o ana kadar kendisine bir ey sylemediini sordu. Valerian yryp gitmeden, Seni rahatsz edecek kadar nemli olduunu sanmyorum, dedi. Sen o yobazlarla megulken yaptm bir ey sadece. Tez danmanm Drumlin olsayd ben hl doktoram verememitim, diye dnd Ellie. Adam kendisini asla btnyle kabul etmi deildi. yle rahat bir meslekta ilikisini paylaamayacaklard. ini ekerek Ken'in Drumlin'in bu yeni almasndan haberi olup olmadn dnd. Ancak der Heer konferans ortak bakan olarak Sovyet kartyla atnah biimindeki delege sralarnn nnde ykseke bir platformda oturuyordu. Haftalardr olduu gibi yanma yaklamak pek kolay deildi. Drumlin'in bulgularn kendisiyle tart-

ehm etc

an

mak gibi bir zorunluluu yoktu kukusuz; Ellie her ikisinin de son gnlerde ar megul olduklarn biliyordu. Ancak gnlk konumalar srasmda neden hep kendisi uzlamacyd? *** kinci gnn sabah sz bir Sovyet delegesi ald. Ellie adam tanmyordu. Bilgisayar ekrannda 'Stefan Alexeivich Baruda, Moskova Sovyet Bilimler Akademisi Bar almalar Enstits Mdr; S.S.C.B. Komnist Parti Merkez Komitesi yesi,' diye yazyordu. Michael Kitz'in Dilerinden Elmo Honicutt'a, imdi oyun sertlemeye balyor, dediini duydu. Baruda belki de talyan yapm Batl bir iadam elbisesi giymiti, ngilizcesi akc ve hemen hemen ak-sanszd. Baltk cumhuriyetlerinden birinde domutu, bylesine nemli bir rgtn ba olmak iin ok genti ve Sovyet liderliindeki 'yeni dalga'nn nde gelen rneklerinden biriydi. Ak konualm, diyordu Baruda. Uzayn derinliklerinden bir Mesaj gnderiliyor bize. Gelen bilgilerden ou Birleik Devletler ve Sovyetler Birlii tarafndan topland. Dier lkeler de nemli blmlerini elde edebildiler. Bu toplantda btn bu lkeler temsil edilmektedirler. Herhangi bir lke rnein Sovyetler Birlii hepimizin umduu gibi Mesaj'm tekrar yaynlanmasn bekleyebilir ve pek ok kayp blm bylece elde edebilirdi. Ancak bu yllar, hatta on yllar srebilirdi ve hepimiz de biraz sabrssz. Bylece verileri paylamay uygun grdk. Herhangi bir lke Sovyetler Birlii rnein Dnya evresinde yrngeye Mesaj'm frekanslarnda alan duyarl alclar tayan byk radyo teleskoplar yerletirebilirlerdi. Amerikallar da yapabilirlerdi bunu. Belki Japonya, Fransa ya da Avrupa Uzay Ajans da. O zaman uzayda bir radyo teleskop srekli olarak Vega'ya dorultulabilecei iin btn verileri bir tek lke alabilirdi. Ama bu dmanca bir davran olarak dnlebilirdi. Birleik Devletler ya da Sovyetler Birliinin bu tr uydular vurabilecekleri gizli bir ey deildir. te belki de bu nedenle de hepimiz verileri paylam bulunuyoruz.

ehm etc

an

ehm etc

birlii yapmak ok daha hayrldr. Bizim bilim-adamlarmz yalnzca topladklar verileri deil varsaymlarn, hayllerini de paylamak istiyorlar. Siz btn bilimadamlar bu bakmdan hep birbirinize benzersiniz. Benim zellik alanm devlet ynetimidir. Her ulus kukucudur. Elimizden geldii srece hibirimiz gelecekteki bir dmanmza stnlk vermek istemeyiz. te bu nedenle btn verilerin deitoku edilmesini ve her ulusun kendi stnln korumasn ngren iki ana gr kmtr ortaya. 'Kar tarafn da ayn stnl ele geirmeye altndan emin olabilirsiniz,' diyorlar bu ikinciler. Pek ok lkede de durum bundan farkl deil. Bu tartmay kazanan bilimadamlar oldu. Bylece de Birleik Devletler ve Sovyetler Birliinin elde ettikleri verilerin byk bir blm dikkatinizi ekerim, tm demiyorum aktarlmtr. Dier lkelerin verileri de Dnya apnda bir el deiimine uramtr. Bu karar verdiimiz iin mutluyuz. Ellie yanndaki Kitz'e, Pek sertlik yanls gibi gelmedi bana, diye fsldad. Bekle hele. Baka tr tehlikeler de var ama. imdi Konsorsiyumun bilgilerine bunlardan birini sunmak istiyoruz. Baruda'nm sesi geen gnk yemekte Vaygay'n ses

tonunu hatrlatmt Ellie'ye. Sovyetlerin kafasnda ne gibi tilkiler dolayordu acaba? Akademisyen Lunacharsky, Dr. Arroway ve dier bilimadamlarnn karmak bir makine yapm iin talimat almakta olduumuzda hemfikir olduklarn renmi bulunuyoruz. Herkesin bekledii gibi Mesaj'm sonunda bir aklama geleceini ve bu yolla Mesaj' zebileceimizi varsayalm. Ayn zamanda tmmz tam bir ibirliine devam ediyor olalm. Btn verileri, haylleri, ryalar birbirimize aktaryoruz imdi olduu gibi. imdi gelelim Vega'ya: buradaki yaratklar bu talimatlar bize holarna gittii iin gnderiyor deillerdir. Bizim bir makina yapmamz istiyorlar. Belki de bize bu makinann ne ie yaradn syleyecekler, belki de sylemeyecekler. Syleseler bile onlara inanmamz iin bir

an

Birden bir karklk dalgas esti salonda. Pek ok delege ayn anda ayaa frlayp konumak istediklerini belirttiler. Konferansn ortak bakan ise delegelere toplantnn banta ya da video kaytlarna alnmamas gerektiini hatrlatmay yeliyordu. Basn toplants yaplmayacakt. Konferans ortak bakan ve delegelerin liderlerinin kabul ettikleri gnlk basn bltenleri yaymlanacakt, o kadar. O anda tartmakta olduklar konu toplant salonundan dar szdrlmayacakt. Delegelerden bazlar Bakanlktan bir aklama istediler. Hollandal bir delege, Baruda'nn Truva At ya da Kyamet Gn Makinesi dncelerinde gerek pay varsa bunu kamuoyuna bildirmek grevimiz deil midir? diye bard. Ancak kendisine sz verilmi olmad iin mikrofonu almyordu. Kurul daha baka ve acil konulara dnd. Ellie konuma srasnn kendisine balarda gelmesi iin hemen bilgisayar terminaline isteini yazmt. Ekrana baknca Sukhavati'nin ardndan ve inlilerden birinin nnden ikinci olarak konuacan grd. Ellie, Devi Sukhavati'yi yle byle tanrd. Krk krk be yalarndaki kadnn zerinde ok zarif sar bir sari vard, salarn Bat'l gibi taramt. Hekimlik renimi grdkten sonra molekler biyoloji konusunda Hindistan'n en ileri gelen uzmanlarndan biri olmutu.

ehm etc

an

neden yok. Ben de kendi haylimi bunun zerine kuruyorum ite. Mutlu bir hayl deil bu. Ya bu makine bir Truva At ise? Byk masraflara girerek makineyi yapyoruz, altryoruz ve aniden iinden bir istila ordusu kveriyor. Ya da bir Kyamet Gn makinesiyse bu? Kuruyoruz, altryoruz ve Dnya patlayveriyor. Belki de bu onlarn evrende henz gelimekte olan uygarlklar bastrma yollardr. ok pahal da deil bu kendileri iin: bir telgraf paras veriyorlar o kadar, ve kstah uygarlk da hemen boyun eerek kendi kendini yok ediyor. Benim imdi yapacam neri yalnzca bir tartma noktasdr. Bunu zerinde konumanz iin ortaya atyorum. Yapc olmasn istiyorum. Ayn gezegeni paylayoruz, karlarmz hep ayn bu konuda. nerimi ok ak seik koyacam ortaya. Sorum u: Verileri yakmak ve radyo teleskoplar yok etmek daha doru

imdi hem Cambridge'de King's College'de hem Bombay'da Tata Enstitsnde almaktayd. Londra' daki Krallk Derneinin bir avu Hintli yesinden biriydi ve politik temelinin salam olduu sylenirdi. Son olarak birka yl nce Tokyo'da uluslararas bir sempozyumda karlamlard. Ellie, dnyad yaam konusundaki bilimsel toplantlara katlan birka kadndan biri olmalarnn yansra aralarnda karlkl bir yaknlk olduuna inanrd. Akademisyen Baruda'nn nemli ve duyarl bir konuyu dile getirdiinin bilincindeyim, diye Sukhava-ti konumasna balad. Truva At olaslnn zerinde durmadan bir yana atmann samalk olacana inanyorum. Yakn gemi tarihimize bakarsak bunun doal bir fikir geliimi olduunu dnyorum ve bunun neden bu kadar ge ortaya atldna da ayorum. Ancak bu tr korkulara kar dikkatli olunmasn da neririm. Vega yldzndaki yaratklarn tam bizim teknolojik gelimemiz dzeyinde olduklarn dnmek bana ar bir abartma olarak geliyor. Bizim gezegenimizde bile kltrler birbirini izleyerek gelimezler. Kimi daha erken, kimi daha ge balar. Baz kltrlerin en azndan teknolojik bakmdan dierlerine eriebildiklerini kabul ederim Hindistan, in, Irak ve Msr'da yksek uygarlklar varken Avrupa ve Rusya'da demir a gebeleri ve Amerika'da ta a kltrleri vard. Ancak bu nmzdeki durumda teknoloji farkllklar ok daha byk olmaldr. Dnyad canllar bizden ok ileri olmallar, herhalde birka yzyldan ok daha fazla hatta belki de binlerce, milyonlarca yl ileri. imdi sizden son yzyl iinde insan teknolojisinin ilerleme hzn bununla kyaslamanz isteyeceim. Ben Gney Hindistan'da kk bir kyde dodum. Bykannemin zamannda diki makinesi teknolojik bir harikayd. Bizden binlerce, belki de milyonlarca yl ileride olan varlklar neler yapm olabilirler? Bizim taraflarda yaam bir filozof yle demiti: 'Yeteri kadar gelimi dnyad bir uygarln yaptklar eyler byclkten ayrt edilemez.' Biz onlar iin bir tehdit olu tur amayz. Bizden korkmak iin bir nedenleri olamaz ve bu ok uzun bir zaman iin geerlidir. Denk gte

ehm etc

an

olan Yunanllarn ve Truvahlarm atmas gezegenlerden

deil bu. Ayr

benzer silahlarla savaan yaratklarn bulunduu bir kurgu bilim filmi de deil. Bizi yok etmek istiyorlarsa bunu kesinlikle yapabilirler... Ama ne pahasna?! diye salondan biri seslendi. nemli olan bu. Anlamyor musunuz? Baruda bizim uzaya yaptmz televizyon yaynlarnn onlarn bizi yok etme zamannn geldiini anlamalarn saladn ve bunun aracnn da Mesaj olduunu sylyor. Cezalandrc seferler dzenlemek pahaldr. Mesaj ise ok ucuz. Ellie sz atann kim olduunu anlayamamt. ngiliz heyetinden biriydi galiba. Bakanlk konuma izni vermedii iin adamn mikrofonu ak deildi. Ancak salonun akustii ok iyi olduundan yine de duyurabilmiti sesini. Bakanlk koltuundaki der Heer dzeni salamaya alyordu. Abukhimov eilip yardmclarndan birine bir eyler fsldad. Siz bu makinenin yaplmasnda bir tehlike olduunu dnyorsunuz, dedi Sukhavati. Ben ise makinenin yaplmamasnda tehlike olduuna inanmaktaym. Gelecee srt evirirsek gezegenimizden utanrm dorusu. Szn kesene doru parman sallad. Sizin atalarnz ilk kez Hindistan'a ya da Amerika'ya yelken atklarnda bu kadar ekingen deillerdi. Clive ya da Raleigh nlerindeki karar iin en iyi modeller olmasna ramen bu toplant epey srprizli geecek, diye dnd Ellie. Sukhavati belki de ngilizleri anlamak iin nndeki yeil konumac lambasnn yanmasn bekledi. Sayn Bakan. Son birka gndr pek gremedii der Heer'e byle saygyla hitap etmek zorundayd. Ertesi gn leden sonra toplant arasnda bulumay kararlatrmlard, o yzden o anda neler konuacaklan konusunda ii pek rahat deildi. Ama imdi bunlar dnmek doru olmazd. Sayn Bakan, sanrm bu iki sorun, yani Truva At ile Kyamet Gn Makinesi konusunda biraz aydnlanabiliriz. Bu syleyeceklerimi yarn

ehm etc

an

ehm etc

sabahki toplant iin hazrlamtm ama imdi buna gerek olduunu gryorum. Ellie konsolun dmelerine basarak gsterecei slaydlar hazrlad. Byk aynal salon karard. D. Lunacharsky ile ben bunlarn ayn boyutlu cismin eitli grntleri olduunu kabul ediyoruz. Elimizdeki verileri dn tmyle bilgisayar yardmyla size sunmutuk. Emin olmadmz halde biz makinenin iinden byle bir grnmde olacana inanyoruz. Boyutlar konusunda henz bir fikrimiz yok. Belki mikroskopla grnecek kadar kktr, belki de bir kilometre apndadr, bu konuda bir ey syleyemiyoruz. Ancak on iki keli sekilin i odasnn evresine dzenle yerletirilmi u be nesneye dikkat edin. Bu da bunlardan birinin yakn ekimden grn. Odack iinde tannan tek nesne bunlar. Bu sradan bir koltuu andryor, bir insan vcut yapsna gre dizayn edilmi. Bambaka bir dnyada gelimi olan dnyad yaratklarn bizim oturma odas mobilyalarmz paylaacak kadar bize benzemeleri pek olas deildir. u yakn ekime bakn. Bu benim ocukluumda annemin sandk odasndan kan bir nesneyi andryor. Gerekten de nesnenin zerinde iek desenli bir klf var gibiydi. Ellie'nin zihninde bir sululuk duygusu doland bir an. Avrupa'ya gelmeden nce annesini aramamt; hatta daha da dorusu Mesaj gelmeye baladndan bu yana arad bile ikiyi gemezdi. Ellie nasl yaparsn bunu? diye sulad kendisini. Yeniden bilgisayarn izdii resimlere bakt. On iki kenarl eklin be kat simetrisi her biri be keli bir dzene bakan be koltukta da belirgindi. Dr. Lunacharsky ile ben bu be koltuun bizler iin olduunu dnyoruz. nsanlar iin yani. Bundan da odann iinin birka metre apnda olduu kyor, d yzey ise on il yirmi metre apnda olmaldr. Teknoloji ok gelimi olmasna ramen bir kent boyunda bir makine yapmnn szkonusu olmadn dnyoruz. Ya da bir uakgemisi kadar karmak bir ey. Hep birlikte alrsak, her ne ise bu makineyi yapabiliriz kansndayz. Sylemek istediim u: bir bombann iine koltuk konulmaz. Bunun bir Kyamet Gn Makinesi ya da bir Truva At olduuna inanmyorum.

an

ehm etc

Dr. Sukhavati'nin syledii ya da im ettii eyi dnyorum ben de; bunun bir Truva At olduu fikri bile bize nmzde daha ne kadar yolumuz olduunun bir belirtisidir. Yine bir grlt koptu salonda. Ancak der Heer bu kez bunu nlemeye almad gibi konumak isteyen kiinin mikrofonunu devreye soktu. Konuan birka dakika nce Dr. Sukhavati'nin szn kesen delegeydi. ngiltere'den Philip Bedenbaugh sallantl koalisyon hkmetinin i Parti'si bakanyd. ... olayn ne olduunu anlamyorlar. Bu gerekten tahta bir atsa bunu kent kaplarndan ieri sokmayz elbette. Homer'i okuduk hepimiz. Ama bunu koltuk falan gibi birtakm eylerle sslendii takdirde kukularmz giderilmi olur. Neden mi? nk karmzda bize yaranmak isteyen varlklar olduunu dnrz. Ya da bize rvet sunan varlklar. Tarihi bir serven szkonusu. Yeni teknolojiler vaad ediliyor. Nasl diyeyim... daha byk varlklar tarafndan kabul edilme duygusu... Ancak ben derim ki, radyo gkbilimcilerinin haylleri ne kadar ulv olursa olsun makinenin bir yoketme arac olduu konusunda en kk bir kuku varsa bu

makine yaplmamaldr. Sovyet delegesinin nerdii gibi veri bantlarnn yaklmas ve radyo teleskoplarnn yapmnn byk bir su kabul edilmesi ok daha hayrldr. Toplant rndan kyordu. Delegeler birbiri ardndan sz sras istiyorlard. Giderek artan grlt El-lie'ye radyo dalgalarnn parazitlerini dinledii yllar hatrlatt. Bir anlama olamayaca akt, iki ortak bakan da delegeleri yattrabilmekten ok uzaktlar. in delegesi konumak iin kalkarken Ellie ekrannda onun hakknda bilgi arad. Bu adamn da kimliini pek bilemiyordu. Der Heer'in yardmclarndan olan Ulusal Gvenlik Konseyinden Nguyen 'Bobby' Bui Ellie'ye doru eilip, Ad Oiaomu Xi, dedi. X ve i ile yazlr 'i' diye okunur. Uzun Yry srasnda domu. Genliinde Kore'de gnll. Hkmet memuru, politik. Kltr Devrimi srasnda gzden dm. imdi Merkez Komitesi yesi. ok etkili. Son gnlerde hep gndemde. in arkeolojik kazlarnn da bakan.

an

ge artk. Geri dnemeyiz. Yolumuz ak seik belli. Bu makinenin Dnya'y yokedeceinden gerekten korkuyorsanz onu Dnya'da yapmayn. Baka bir yerde yapn. Makine gerekten Kyamet Gn Makinesi ise ve Dnya'y havaya uuracaksa... yok olan bizim Dnya'mz olmaz. Ancak bu da ok pahalya mal olur. Ya da o kadar fazla korkmuyorsak bunu ssz bir lde yapalm. Xinjing Eyaletinde Takopi l'nde ok byk bir patlamada bile hibir kayp olmaz. Hi korkmuyorsak o zaman Washington'da yapalm. Ya da Moskova'da. Beijing'de. Veya bu gzel kentte. Eski in'de Vega ile iki komu yldza Chih Neu derlerdi. krkl gen kadn demektir bu. Hayrl bir semboldr; Dnya insanlarna yeni giysiler yapmak iin bir makine. Bir ar alm bulunuyoruz. ok olaand bir ar. Belki de bir lene ardr bu. Dnya daha nce bir lene arlm deildir. Kabul etmemek saygszlk olur. ON KNC BLM Tek Deltal zomer Yldzlara bakmak beni hayllere srkler, tpk bir haritada kent ve kyleri gsteren kara noktalar gibi. Neden gkyznn parltl noktalar Fransa haritasnn kara noktalar gibi gidilebilen yerler deil, diye sorarm kendi kendime.

ehm etc

an

Oiaomu Xi uzun boylu, geni omuzlu, altm yalarnda bir adamd. Yzndeki krklklar kendisini daha yal gsterdii halde duruu ve cssesi kendisine ok daha genmi havasn veriyordu. Korkarsak hibir ey yapamayz diyordu Xi. Bu onlar ancak ksa bir sre geciktirir. Bizim burada olduumuzu bildiklerini unutmayn. Televizyon yaynlarmz gezegenlerinden alyorlar. Her gn varlmz gryorlar. Televizyon programlarmza baktnz m hi? Bizi unutmayacaklardr. Hibir ey yapmazsak ve bu onlar kukuya drrse makineyi yapsak da yapma-sak da buraya geleceklerdir. Onlardan saklanamayz. Ses karmasaydk bu sorunla karlamayacaktk. Yalnzca kablolu televizyonumuz olsayd ve byk asker radarlarmz olmasayd bizi bilmeyebilirlerdi. Ama ok

 VINCENT VAN GOGH leden sonra hava o kadar gzel, o kadar lkt ki Devi Sukhavati mantosunu yanna almamt bile. Ellie ile birlikte Champs-Elysse'den Concorde Alan'na doru yryorlard. Paris'in etnik eitlilii ancak Londra, Manhattan ve gezegenin daha bir iki kentiyle kyaslanabilirdi. Bir ttncnn nnde Birleik Devletler'den getirtilen ve satlmasna yasaca o hafta izin verilen kene-virli sigaradan satn almak iin uzun ve dzenli bir kuyruk olumutu. Fransz yasalarna gre bu sigaralar on-sekiz yandan kklere satlamaz ve bunlar tarafndan iilemezdi. Kuyruktakilerin ou orta yal ve hatta daha yal insanlard. Bazlar Cezayir ya da Fas kkenli olabilirlerdi. California ile Oregon'da ihra iin epey gl etkili Hint keneviri yetitiriliyordu. imdi satlan bu yeni tr, ltroviyolet k altnda yetitirildiinden etkisiz kannabinoidler izomerine dntrlmt. 'Gne-pt' markas altnda satlyordu sigaralar. Ttnc vitrinindeki birbuuk metre ykseklikte bir tabelada Franszca olarak, 'Bu, Cennetteki paynzdan mahsup edilecektir' diye yazyordu. Bulvar boyunca sralanm maazalar bir renk cmbyd. ki kadn bir sokak satcsndan kestane aldlar. Her nedense Ellie Banque Nationale de Paris'in BNP iaret amblemini grnce bunu kiril alfabesiyle

ehm etc

yazlm Rusa bira olarak okurdu. Bu tutarszl houna gidiyordu, beyninin okumay stlenmi blmne okuduunun Latin harfleri olduunu, kiril harfleri olmadn epey glkle kabul ettirebiliyordu. Der Heer randevularn iptal etmiti. Bu sabah telefon ettiinde tavr zr dileyiciydi ama srarl deildi. Toplantda pek ok politik konu dile getirilmekteydi. Dileri Bakan ertesi sabah Kba ziyaretini yanda keserek gelecekti. Der Heer'in ii bandan aknd, El-lie'nin bunu anlayla karlayacan umuyordu. Anlayla karlamt Ellie. Erkekle yatt iin kendinden nefret ediyordu. leden sonrasm yalnz geirmemek iin de Devi Sukhavati'yi aramt.

an

ehm etc

Sanskritede 'zafer' anlamna gelen szcklerden biri de abhijit'tir. Eski Hindistan'da Vega'ya bu ad verilmiti ite. Abhijit. Hindu tanrlar, kltr kahramanlarmz Vega'mn etkisiyle ktlk tanrar Asuras'larn stesinden geldiler. Dinliyor musun, Ellie? Garip bir eydir, Persler'de de Asuras'lar vardr ama orada bunlar ktlk deil iyilik tanrlardr. Daha sonralar ba tanrnn, k tanrsnn, Gne tanrsnn AhuraMazda adn ald baka dinler de kmtr. Zerdtler rnein, ya da Mitraistler. Ahura, Asura hep ayn adlardr. Bugn bile Zerdtler vardr, Mitraistler de ilk Hris-tiyanlar epey korkutmulard dorusu. Ancak bu hikyede o Hindu tanrlara ki bunlar ounlukla diidirler Devi'ler denilir. Benim admm da kkeni budur. Hindistan'da Devi'ler iyilik tanrlardr. Pers'lerde ise bunlar ktlk tanrlarna dnmlerdir. Baz bilimadamlar eytan anlamna gelen ngilizce 'Dev' szcnn bundan trediini ileri srerler. Bylece de simetri tamamlanm olur. Benim atalarm olan Dravid' lerin Ari'ler tarafndan gneye srlmesi hikyesidir bu. te bylece Kirthar Sradalarnn hangi yannda

yaadna bal olarak Vega ya Tanr'y destekler ya da eytan'. Ellie'nin on gn nceki dini servenlerini duymu olan Devi bu hikyeyi arkadan neelendirmek iin anlatmt. Ellie minnettard kadna. Ancak bu arada Joss'a da Mesaj'n bilinmeyen amal bir makine plam olabileceini sylemediini hatrlad. imdi btn bunlar gazetelerden, televizyonlardan duyacakt. Ellie ona bir telefon edip yeni gelimeleri aklamas gerektiini dnd. Ama Joss'un inzivaya ekildii syleniyordu. Modesto'daki toplantlarnn ardndan basma bir aklama yapmamt. Rankin ise bir basn toplantsnda, baz tehlikelerin olaslna ramen bilimadamlar-nn Mesaj'm tmn almaya almalarna kar olmadn belirtmiti. Ama bunun Dnya dillerine evrilmesi baka bir konuydu. Toplumun tm dilimlerinin zaman zaman bunlar incelemesi gerekirdi kendisine gre, zellikle de insann ruhsal ve ahlak deerlerini korumak zere grevlendirilen kesimlerin... imdi sonbaharn gsterili renklerinin gzler nne serildii Tuileries Bahelerine yaklayorlard. Ellie' nin Gneydou Asya'dan

an

resimler gndermilerdi ki bunlar bilimsel amalarnn ok tesine gitmiler, sanat olmulard. Poster'in zerinde geni Elysium Yaylas manzaras vard. Resmin n tarafnda keli, dmdz ve nnde bir krater knts olan keli bir piramit vard. Milyonlarca yl boyunca esen Merih rzgrlarnn yaratt kum frtnasnn eseri demiti jeologlar. Merih'in teki yanndaki Cydonia blgesine inen bir ara ise kum tepelerine akld iin Pasadenia'daki kontrol merkezindekiler aracn imdat arlarna bir karlk verememilerdi henz. Ellie'nin gzleri yine Sukhavati'nin giyimine taklmt: yeni bir sari, dimdik yry ve iri kara gzleri. Ben hi de zarif deilim, diye dnd. Genellikle biriyle konuurken aklndan ok daha baka eyler geirebilirdi. Ama bugn deil iki ayr eyi dnmek, tek bir konuyu bile doru drst dnemiyordu. Makineyi yapp yapmama konusundaki eitli fikirlerin deerlerini tartrlarken aklndan da Devi'nin 3.500 yl nce Arilerin Hindistan' istillar hakknda sylediklerini dnyordu. Her birinin zaferi kazandklarn iddia ettikleri, her birinin tarihsel gerekleri yurtseverce abarttklar iki ulus arasnda bir sava. Sonunda bir tanrlar savana dnmt bu. 'Bizim' taraf iyi oland kukusuz. teki taraf da kt. Bat'nm kei sakall, krek kuyruklu, atal trnakl eytan' binlerce yl sren bir evrim sonunda Hindularm belki de fil bal ve maviye boyanm bir tanrsndan kmt.

ehm etc

an

olduklarn tahmin ettii yal ve zayf adamlar iddetli bir tartmaya dalmlard. Kara demirden bahe kaplarna satlk rengarenk balonlar aslyd. Havuzun ortasndaki mermer Amphitri-te heykelinin evresinde oyuncak yelkenliler yaryor, Macellanla hevesli kk ocuklar kendilerinden ge-miesine baryorlard. Sudan srayan bir balk ndeki yelkenliyi devirince olanlar ve kzlar bu beklenmedik ey karsnda susuverdiler. Gne batmak zereydi, Ellie birden rperdiini hissetti. imdi nne vardklar L'Orangerie'de 'Images Martines' adl bir sergi vard. Amerikan - Fransz - Sovyet yapm robot aralar Merih'ten yle ahane renkli

Baruda'nn Truva At fikri tmyle sama deil belki de, dedi. Ancak Xi'nin dedii gibi bir seeneimiz olduunu da sanmyorum. stedikleri takdirde yirmi ksur yl iinde buraya gelebilirler. Roma slubunda yaplm bir zafer kemerine gelmilerdi, Napolyon bir zafer arabas srcsyd burada. Dnyad perspektif asndan ne kadar acnacak bir eydi bu poz. Hemen oralardaki bir sraya oturdular; Fransz Cumhuriyeti'nin renkleriyle bezenmi bir iek tarhnda uzuyordu glgeleri... Ellie kendi duygusal skntlarn dile getirmek istiyordu ama bunun politik bir yne ekilmesi olasl da vard. En azndan mnasebetsizlik olabilirdi. Suk-havati'yi pek iyi tanmazd. Kendisi konuaca yerde arkadann kendi zel yaantsndan sz etmesini istedi. Sukhavati kendi hakknda konumaktan kanacak bir insan deildi. Gneydeki Tamil Nadu eyaletinde anaerklil eilimli ortahalli bir Brahman ailesinin ocuuydu. Gney Hindistan'da anaerkil aile tipi hl yaygnd. Banares Hindu niversite'nden mezun olmutu. ngiltere'deki Tp Fakltesi'nde snf arkada Surindar Ghosh'a k olmutu. Ancak Surindar bir dokunulmazd; banaz Brahmanlar o kattan birini grdkleri takdirde bile kirleneceklerine inanrlard. Surindar'm atalar baykular ve yarasalar gibi geceleri yaamak zorunda braklmlard. Surindar'la evlendii takdirde ailesi kendisini evltlktan atmakla tehdit etmiti. Babas byle bir evlenmeyi dnecei bir kz olmadn sylemiti; Ghosh ile evlendii takdirde lm gibi yas tutacakt kznn ardndan. Devi genle evlenmiti. ok seviiyorduk, baka seeneim yoktu, dedi. Ghosh bir yl kadar sonra bir otopsi yaparken kapt mikrop zehirlenmesinden lmt. Surindar'm lm Devi'yi yeniden ailesine dndrecei yerde tam aksi etki yaratm, diplomasn aldktan sonra ngiltere'de kalmaya karar vermiti. Molek-ler biyoloji konusuna yaknlk duyduunu farkedince bunu tp renimin pek aba gerektirmeyen bir devam olarak grmt. Bu kl krk yaran disiplin iinde ger-

ehm etc

an

ek bir yetenei olduunu ksa zamanda anlamt. Nk-leik asit tremesi bilgisi kendisini yaamn kkeni zerine almaya gtrm, buradan da dier gezegenlerdeki yaam dnmeye balamt. Bilimsel kariyerimin zgr ilikilerle kurulduu-unu syleyebilirsin. Bir konu dierini at ve bu byle devam etti gitti. Devi son zamanlarda az nce resimlerini grdkleri aralarn Merih'in birka yerinde lmledikleri Merih organik maddelerinin tanmlanmas zerinde alyordu. Kendisini isteyenlerin olduunu aka sylemesine ramen bir daha evlenmemiti. Son gnlerde Bombay'da 'bilgisayar delisi' diye tanmlad bir bilimadamyla grmekteydi. Biraz daha yrynce kendilerini Louvre Mzesi'-nin i avlusundaki Napolyon Bahesi'nde buldular. Bahenin tam ortasnda yeni bitmi ve henz zerinde kopan frtnalar dinmemi olan piramitsel giri vard. Avlunun evresinde duvarlardaki oyuklara Fransz uygarlnn kahramanlarnn heykelleri yerletirilmiti. Her saygn kiinin heykeli altnda bunlarn arasnda saygn kadn pek azd soyad yazlyd. Bu harfler kimi zaman hava koullarnn etkisiyle kimi zaman da fkeli bir ziyareti tarafndan kaznm oluyordu. Bir iki heykelin sahiplerinin kim olduunu anlamak pek gt. En ok kamuoyunun fkesini eken heykelin altnda ise yalnzca LTA harfleri kalmt. Gnein batmas yakn olduu ve Louvre'un ge saatlere kadar ak olmasna ramen ieri girmeyip Seine Nehri kysnda yrmeye devam ettiler. Ky boyundaki kitaplar kepenklerini indiriyorlard. Bir sre Avrupallar gibi kolkola yrd iki kadn. nlerinde bir Fransz ifti yrmekteydi. Ana bahann arasnda ellerinden tuttuklar drt yalarnda bir ocuk vard. Kz arada bir ellerinden kurtulup kendisini kaldrmdan aa frlatyordu. Kadnla erkek Dnya Mesaj Konsorsiyumu'ndan sz etmekteydiler. Gazetelerde gnlerdir bunun dnda bir ey olmadndan aslnda pek alacak bir ey deildi bu. Erkek makinenin yaplmasndan yanayd; bylece yeni teknolojiler yaratlabilir ve Fransa'da istihdam artabilirdi. Kadn ise pek kolaylkla dile getiremedii nedenlerle bu konuda daha tedbirli davranyordu. rgl salar

ehm etc

an

ehm etc

arkasnda dalgalanan kk kz ise yldzlardan gelen bu plann ne yaplaca konusuyla hi mi hi ilgilenmemekteydi. Der Heer, Kitz ve Honicutt ertesi gn gelecek olan Dileri Bakan iin hazrlk olmak zere sabah erkenden Amerikan Bykelilii'nde bir toplant dzenlemilerdi. Toplant gizili olacak ve Eliliin d dnyadan elektromanyetik akmlarla korunmu olan Kara Sa-lon'unda yaplacakt. Bu odann dardan elektronik aygtlarla dinlemenin olanaksz olduu syleniyordu. Ellie ise nlemleri aacak yeni bir sistem gelitirilmedi-inden hi emin deildi. Devi Sukhavati ile geirdii leden sonrasnn sonunda haberi otelinde alm, der Heer'i aradysa da yalnzca Michael Kitz'i bulabilmiti. Ellie bu konuda gizli bir toplant yapmann kendi ilkelerine aykr olduunu syledi. Mesaj'm tm gezegene gnderildii ak seik belliydi. Kitz Dnya'dan, en azndan Amerikallar tarafndan, herhangi bir veri saklanmadn, toplantnn Birleik Devletler'e nlerindeki g tartmal gnlerde yardmc olma amacnn gttn anlatt. Ellie' nin yurtseverliinden dem vurdu ve sonunda yine Hadden Karar'ndan sz etti. Bildiim kadaryla o karar hl okunmam bir halde kasanda yatmaktadr, onu oku, dedi. Ellie der Heer'i bir daha bouna arad. Adam ilk balarda sahte para gibi Argus tesisinin her yannda ortaya kvermiti. Sonra Ellie'nin odalarna tanmt. Yllardr ilk kez k olduunu sanmt Ellie. Sonra bir bakyorsun herif telefona bile kmyor. Ken'i grmek iin bile olsa toplantya katlmaya karar verdi sonun da. Kitz Makinenin yaplmasna taraftard, Drumlin de taraftar olmakla birlikte biraz duraksyordu, der Heer ile Honicutt hi olmazsa gstermelik bir tarafszlk iindeydiler, Peter Valerian ise kararszlk iinde rpnyordu. Kitz ile Drumlin yapm yerini bile konumaya balamlard. Xi'nin de tahmin ettii gibi Makinenin Ay'n teki yznde yaplmas, hatta malzemeyi oraya nakletmek bile imknsz derecede pahalyd. Bobby Bui, Aerodinamik frenleme dzeni kullanrsak Phobos ya da Deimos'a bir kilo malzeme gndermek Ay'n teki yzne gndermekten daha ucuzdur, dedi.

an

den karyor hem de szsz bir arda bulunuyordu sanki. Ellie bunu bir umut belirtisi Oiar&K ald. Kyamet Gn Makineleri konusunu dert edini yorsanz enerji ikmalini de dnmeniz gerekir, di yordu Drumlin. Byk miktarlarda enerjisi yoksa K yamet Makinesi de olamaz. O yzden gelen talimatta jigavatl nkleer reaktrden sz edilmiyorsa bence K yamet Gn Makinelerinden endie etmeye de gerek yoktur. Ellie, Kitz ile Drumlin'e, Sizler makinenin yapm iin neden bu kadar acele ediyorsunuz ki? diye sordu. nlerinde bir tabak rekle yanyana oturuyorlard iki adam. Kitz cevap vermeden nce der Heer ile Honicutt'a bakt. Bu gizli bir toplantdr. Burada konuulanlar Rus dostlarna sylemeyeceine eminiz. Durum yle: Makinenin ne ie yarayacan bilmiyoruz ama Dave Drumlin'in incelemesinden bu ite yeni teknolojiler ve byk bir olaslkla da yeni sanayiler bulunduu anlalyor. Makinenin yapmnn ekonomik bir deeri olacaktr yani reneceklerinizini dn bir kere. Bunun askeri bir deeri de olabilir. Ruslar en azndan byle dnyorlar. Ruslar bir keye skm durumdalar imdi. Birleik Devletlerle birlikte yrtmek zorunda olduklar yepyeni bir teknoloji alan var. Mesaj'da belki de gl bir silah ya da ekonomik avantaj

ehm etc

an

Phobosdemos da hangi cehennemde? diye atld Kitz. Merih'in aylar. Ben Merih atmosferinde aerodinamik frenlemeden sz ediyorum. Drumlin kahvesini kartryordu. Phobos'a ya da Deimos'a gitmek ne kadar srer? Bir yl belki, ancak gezegenleraras tama aralarmz tamamlannca... Ay'a gitmek iin ise gn gerek, dedi Drumlin. Bui ltfen zamanmz boa harcama. Bir neriydi sadece. Dnmek iin yani... Der Heer sabrsz ve dalgn grnyordu. Byk bir bask altnda olduu belliydi hem gzlerini Ellie'

salayacak bir eyer olabilir. Bundan emin olamazlar. Bunu renmek iin ekonomilerini altst etmek zorunda kalabilirler. Baruda'nm maliyet zerinde nasl durduunu grmedin mi? Bu Mesaj yok edilirse yani veriler yak-lrsa, teleskoplar paralanrsa o zaman Ruslar askeri dengelerini koruyabilirler. O yzden bu kadar dikkatli davranyorlar. Ve biz de bu yzden bunun yapmn ylesine heyecanla istiyoruz. Kitz ok soukkanl, adeta kansz ama hi de budala deil, diye dnd Ellie. Souk ve iine dnk olduunda insanlar kendisinden holanmazlard. Bu yzden zaman zaman bir itenlik havasna brnrd. Ellie'ye gra bu itenlii ancak bir molekl zar kaunlndayd. imdi ben sana bir soru soraym, diye adam devam etti. Baruda'nn verilerden bir blmnn verilmemesi konusunda sylediklerini duydun mu? Gerekten eksik veri var m? Yalnzca ilk balarda, ilk bir iki hafta iinde. Bundan sonra inlilerin aldklar verilerde ufak tefek eksiklikler vard. Hl deitoku yaplmam baz kk veriler var sonra. Ama ciddi bir saklama olduunu sanmyorum. Hem Mesaj tekrarland zaman eksiklikleri giderebileceiz. Mesaj tekrarlanrsa, diye homurdand Drumlin. Der Heer acil durum planlamas hakknda bir tartma balatt: anahtar alndnda ne yaplacakt; olas byk gelitirme projeleri konusunda hangi byk Amerikan, Alman ve Japon sanayilerine haber verilecekti; yapmna karar verilirse Makine iin hangi bi-limadamlar ve mhendisler seilecekti. Ayrca bu proje hakknda Kongre'de ve Amerikan kamuoyunda bir heyecan yaratma gereklilii de szkonusuydu. Der Heer bunlarn acil durum planlar olduunu, hergangi bir karara varlmadm ve hi kukusuz Sovyetlerin Truva At kukularnn bir derece gerek olduunu szlerine hemen eklemiti. Kitz 'mrettabat'm oluumu hakknda bir soru sordu. Bizden be koltua be kii oturmamz istiyorlar. Kimler olacak bunlar? Buna nasl karar vereceiz? Bunun uluslararas bir grup olmas gerekecek sanrm. Ka Amerikal? Ka Rus? Baka uluslardan kimse ola-

ehm etc

an

cak m? O koltuklara oturduklar o zaman o be kiiye ne olacan bilmiyoruz ama bu i iin de en iyi insanlar istiyoruz. Ellie kendisine uzatlan yemi yutmaynca Kitz szn srdrd: nemli bir sorun da kimin neyin parasn deyecei, kimin neyi yapaca, kimin genel sistem btnlemesinin banda olaca. Mrettebatn ounluunun Amerikallardan olumas karlnda bu konuda bir pazarla girebiliriz sanyorum. Ama yine de elimizde olan insanlarn en iyisini gndermek isteyeceiz, dedi der Heer. Elbette. Ancak 'en iyisi' ile kastettiimiz nedir? Bilimadamlar m? Askeri haberalma gemii olan insanlar m? Fizik g ve dayanklla sahip olanlar m? Yurtseverlikleri ar basanlar m? Sonra da... reine tereya srmekteyken ban kaldrp Ellie'ye bakt. Sonra da cinsiyet sorunu var. Yalnzca erkek mi gndereceiz? Kadn ve erkek kark gndereceksek bir cinsten olanlarn says daha fazla olacaktr. Be koltuk var, tek say yani. Mrettebat birbirleriyle uyumlu alabilecek midir? Bu projeyi srdreceksek pek ok sert ve ekimeli pazarlk olaca kesin. Benim bu sylediklerinize pek aklm yatmyor, dedi Ellie. Seim kampanyasna ba yaparak satn aldn bir elilik deil bu. Ciddi bir eyden sz ediyoruz. Ayrca oraya atletik yapl bir gen mi gndermek istiyorsun, dnyadan haberi olmayan yirmi yanda bir ocuk, bildii yalnzca yz metre komak ve emirlere boyun emek olan biri mi? Yoksa bir politikac m? Bu yolculuun amac bu olamaz. Haklsn, diye glmsedi Kitz. Tm llere uyan insanlar bulabileceimizi sanyorum ben. Gzlerinin altndaki iler yznden biraz szgn grnen der Heer toplanty tatil etti. Ellie'ye zel olarak glmsemiti ama glmserken dudaklar aralanmam, dileri bile grnmemiti. Elilik arabalar kendilerini Elysee Saray'na gtrmek zere bekliyorlard. ***

ehm etc

an

ehm etc

Rus gndermenin neden daha doru olacan anlataym, diyordu Vaygay. Siz Amerikallar nclerinizle, avclarnzla, Kzlderili rehberlerinizle lkenizi kefe ktnzda karnzda en azndan sizin teknolojik dzeyinizde olan kimse yoktu. Atlantik'ten Pasifie kadar koa koa atnz koca ktanz. Bir sre sonra da her eyin kolay olacan beklemeye baladnz. Bizim durumumuz ise ok farklyd. Mool istilsna uradk biz. Onlarn at teknolojileri bizimkinden kat kat stnd. Dou'ya doru yayldmzda ok dikkatli olmak zorundaydk. lleri aarken bunun kolay olacan ummadk. Biz sizden daha uyumluyuz dmanla. Ayrca Amerikallar teknolojik adan ilerde olmaya alkndrlar. Biz ise teknolojiye yetimeye almzdr hep. Bu tarihi durumumuzu ele aldnzda Dnya'daki herkes Rus saylr. Bu greve de Amerikallardan ok Ruslar gereklidir. Ellie ile bulumak bile Vaygay iin bal bana bir tehlike tamaktayd Kitz'in uyarsna baklrsa Ellie iin de ayn ey szkonusuydu. Amerika'da ya da Avrupa'da bir toplant srasnda Vaygay'm kimi zaman Ellie ile bir leden sonras geirmesine izin verilirdi. Genellikle ise yannda meslektalar ya da evirmeni olarak tantrlan bir KGB ajan bulunurdu. evirmenin ngilizcesi Vaygay'nkinden kt olur, ya da u ya da bu Akademi komisyonundan olduu sylenen meslektann bilimsel konulardaki bilgisinin ok yzeysel olduu ksa zamanda ortaya kard. Bu kiiler konusunda bir soru sorulduunda Vaygay ancak ban sallamakla yetinirdi. Ancak bu bakclarn yannda bulunmasn oyunun bir kural olarak kabul ederdi; bu, Ba-t'y ziyaret etmek istiyorsan demek zorunda olduun bedeldi. Ellie Vaygay'm byle birinin yanndayken kimi zaman adamla konutuunda sesinde bir sevgi scakl hissetmiti. Bir yabanc lkeye gitmek ve bilmediin bir konuda uzmanlk rol yapmak herhalde insan mthi gerilime iten bir eydi. Belki de o insanlar da yaptklar ilerden yreklerinin ta derinliklerinde Vaygay kadar nefret ederlerdi. Chez Dieux'de yine ayn pencerenin nndeki masada oturuyorlard. Havada kn habercisi olan bir serinlik vard. Soua kar tek dn boynundaki uzun mavi atk olan gen bir adam pencerenin dndaki

an

ehm etc

midye flarnn yanndan hzl admlarla geti. Luna-caharsky'nin srekli ve stkapal konumasndan Ellie Sovyet heyetinde karkln varln seziyordu. Sovyetler Makinenin elli yllk stratejik stnlk rekabeti Birleik Devletlerin lehine sonulandrlacandan korkuyorlard. Baruda'nm verileri yakmak ve teleskoplar paralamak nerisiyle dehete dmt. Baruda' nm tutumu hakknda bir nbilgisi yoktu. Sovyetler Mesaj'm alnmas konusunda ok nemli bir rol oynamlard. Ayrca ciddi deniz teleskoplar yalnz onlarda vard. Bundan sonraki aama ne olursa olsun bunda nemli bir rol oynamak isteyeceklerdi. Ellie, i kendisine kalm olsa, onlarn bu rollerini hakl grdn sylerlerdi adama. Bak, Vaygay, bizim televizyon yaynlarmzdan Dnya'nm dndn ve yeryznde pek ok ayr ulus olduunu biliyorlardr. Olimpiyat yayn bile bunu onlara anlatmaya yeterlidir. Dier lkelerin daha sonraki yaynlar bunu onlara kantlamtr. Onlar eer bizim sandmz kadar uzman iseler yaym Dnya'nm dnne ayarlayp Mesaj' yalnzca bir lkenin almasn salarlard. Bunu yapmadlar ama. Mesaj'in gezegendeki herkes tarafndan alnmasn istiyorlar. Makinenin gezegenin tm tarafndan yaplmasn istiyorlar. Bu yalnzca tmyle Rus ya da tmyle Amerikan projesi olamaz. Bu bu... bizim mterimizin istedii ey deildir. Vaygay'a Makinenin yapmnda ya da mrettebatn seiminde verilecek kararlarda kendisinin bir rol oynayacan da sanmadn anlatt sonra. Kendisi bir gn sonra Birleik Devletlere dnp son birka hafta iinde alnan yeni radyo verilerinin incelenmesine balayacakt. Konsorsiyum toplantsnn sonu gelmeyecek gibi gnnyordu, henz bir kapan tarihi saptanm deildi. Vaygay'm amirleri kendisinin bir sre daha Paris'te kalmasn istemilerdi. Bu arada Sovyet Dileri Bakan da gelmi, heyetin bakanln stlenmiti. Bu iin sonunun kt olacana inanyorum. dedi Vaygay. Aksayacak o kadar ok ey var ki. Teknolojik aksaklklar. Politik aksaklklar. nsan baarszlklar. Btn bunlar atmz, Makine yznden bir savaa girmediimizi, Makineyi kendimizi havaya

an

kentler ok uzak ve iimizde en zenginler bile oraya gidemeyecek kadar yoksul. stelik orada istenmediimizi biliyoruz. Zaten o yzden bizi bu zavall kyde braktlar ya. imdi de bir ar geliyor. Xi'nin dedii gibi. Ssl ve zarif. Bize kabartmal bir kart ile bo bir araba yolladlar. Be kyly gndereceiz arabann onlar nereye gtreceini kim bilir? Varova'ya. Moskova' ya. Hatta belki Paris'e. Kukusuz gitmeye hevesliler var. Bir arnn kendilerine byklk verdii ya da khne kymzden kamak isteyen kyller her zaman bulunur. Peki oraya vardmzda ne olacak dersin? Gran-dk bizi yemee mi tutacak sanyorsun? Akademi Bakan bize pis gettomuzdaki gnlk yaantmz hakknda sorular m soracak? Yoksa Rus Ortodoks Metropoliti kyaslamah din hakknda bilgece mi konuacak bizlerle? Hayr, Arroway. Byk kente gzlerimiz falta gibi alm bir halde bakacaz, onlar da elleriyle azlarn rtp bu halimize glecekler. Bizi merakllara gsterecekler. Ne kadar geri kalmsak kendilerini o kadar stn hissedecekler, o kadar emin olacaklar. Bir kota dzeni bu. Her birka yzylda bir beimiz Vega'da bir haftasonu geireceiz. Tarallara acnacak ve onlarn kendilerinden stnlerinin kimler olduunu renmeleri salanacak. ON NC BLM Babil

ehm etc

an

uurmadan tam olarak yaptmz dnsek bile yine de endieleniyorum ben. Neden ama? Ne demek istiyorsun? En fazladan aptal yerine konabiliriz. Kimin tarafndan? Arroway, anlamyor musun? Lunacharsky'nan boyun damar kabarm nabz gibi atyordu. Bunu gremediine ayorum dorusu. Dnya... bir gettodur. Evet, bir getto. Btn insanlar kstrlm kalmlardr burada. Gettonun tesinde geni bulvarlar atl arabalarla ve gzel kokan ssl, krkl kadnlarla dolu byk kentler olduunu hayl meyl duyuyoruz. Ama bu

En aalk yol arkadalaryla Getim Babil sokaklarndan... AUGUSTINE itiraflar, II, 3 Argus 'taki CRAY 21 bilgisayar Vega'dan gelen gnlk verileri daha nceki verilerle kyaslamak zere programlanmt. Gerekten de uzun ve anlalmaz bir sfr ve birler dizisi daha ncekilerle otomatik olarak kyaslanmaktayd. Hl ifresi zlmemi metnin eitli blmlerinin geni istatistik! kyaslamasnn bir parasyd. Analizcilerin 'szck' adn verdikleri baz ksa bir ve sfr dizileri yer yer tekrarlanmaktayd. Baz diziler ise binlerce sayfa metinde yalnzca bir kere geiyordu. ifre zmne bu istatistik yaklam Ellie'nin lise gnlerinden beri bildii bir eydi. Ancak Bakanlk emriyle Ulusal Gvenlik Ajans uzmanlarnca salanan ve ok yakndan incelenmeye kalkldnda kendilerini yoketmek zere hazrlanan programlar gerekten hayranlk uyandrcyd. " nsanlar birbirlerinin mektuplarn okumak iin nasl da yaratclklarn harcyorlar, diye dnyordu Ellie. Birleik Devletler ile Sovyetler Birlii arasndaki Dnya apndaki atma (imdilerde biraz hafiflemi olsa da) hl Dnya'y kemirip durmaktayd. Tm uluslarn askeri harcamalara ayrdklar mal kaynaklarla i bitiyor saylmazd. Bu bile ylda iki trilyon dolara yaklayor ve onca insan ihtiya varken kaynaklarn yokolmasma neden oluyordu. Ancak bundan da kts silahlanma yarma ayrlan beyin gcyd. Hesaplandna gre yeryzndeki bilimadamlarnn yars Dnya zerindeki iki yz kadar asker tesisin birinde almaktayd. Ve bunlar fizik ve matematik doktora programlarnn kalntlar deildi. Ellie'nin meslektalarndan bazlar bir doktora adayna silah fabrikalarndan biri bir neride bulunduunda gence ne sylemeleri gerektii sorunu ile karlarlard. Drum-lin bir keresinde, e yarar biri olsayd en azndan Stanford'dan bir doentlik teklifi alrd, demiti. Mhendislik ve matematiin asker uygulamalar iin belirli bir zihniyet ve karakter gerekliydi byk patlamalardan holanan insanlar, rnein; ya da kiisel savatan holanmayp da bir

ehm etc

an

ehm etc

okul hakszlnn intikamn almak iin askerlikte komutan olmay zleyenler; veya bilinen en karmak mesajlar zmek iinde olan bilmece tiryakileri. Kimi zaman bu itkiye neden olan ey politikti, uluslararas anlamazlklara, g politikalarna, sava zaman yaanan dehetlere, polis zorbalna ya da on yllarca nce u ya da bu devletin yapt ulusal propagandaya dayanrd. Ellie bu bilimadam-larnn kendisi onlarn nedenleri hakknda ne dnrse dnsn, ounun yetenekli olduunu bilirdi. Bu toplam yetenein gerekten insanln ve gezegenin refah uruna adandnda neler olacan hayl etmeye alrd hep. Kendisinin yokluu srasnda toplanan tm verilerin incelemelerini gzden geirmiti. Mesaj'n zmnde hibir ilerleme kaydetmemi olmalarna ramen istatistik analizleri daha imdiden bir metre yksekliinde bir kt tomar oluturmutu. ok umut krc bir durumdu bu. Ken'in tutumu karsnda duyduu fkeyi ve ne kadar incindiini anlatacak biri, zellikle yakn bir kadn dostu olmasn isterdi Argus'ta. Ama byle biri yoktu ve kendisi de bu neden iin telefonu kullanmak istemiyor-

du. Kolejden arkada olan Becky Ellenbogen'le bir haftasonu geirmiti, ancak erkekler konusunda epey ters olan kadn bu durumda alacak kadar yumuak bir eletiriyi semiti. Adam Bakan'n Bilim Danman ve bu da Dnya tarihinin en artc kefi, Ellie. O kadar sert davranma ona kar, sana dnecektir. Ne var ki, Becky Ken'i 'byleyici' bulan kadnlardan biriydi ve belki de g sahibi olmak iin dn vermeye biraz fazla hazrd. Der Heer Ellie'ye, kendisi henz bir yerlerde molekler biyoloji profesryken byle davranm olsayd Becky'nin adamn canna okuyacandan hi kuku yoktu. Paris'ten dndkten sonra der Heer dzenli bir zr dileme ve ballk gsterisi kampanyasna balamt. Ar yorgun olduunu, g ve alkn olmad politik konularda bir dizi sorumluluun altnda kaldn anlatmt. Amerikan heyetinin bakan ve toplantnn ortak bakan olarak durumu etkisiz hale gelebilirdi Ellie ile ilikisi

an

Willie ekrana bakarken 41619, 41620 sonra da 41621 olmutu. Saylar srekli bulanklk iinde ykseliyordu. Hem sayfa numaralan hem de korrelasyonun rastlantsal oluunun ls olan korrelasyon says gzlerinin nnde artmaktayd. Willie iki sayfann daha gemesini bekledikten sonra Ellie'nin dairesini arad. Ellie derin bir uykudan uyand iin bir an kendine gelemedi. Ama yakt, Argus'un st dzey kadrosunun hemen toplanmas iin emir verdi. Willie'ye der Heer'i kendisinin arayacam bildirdi. Sonra da yannda yatan adamn omzunu drtkledi. Kalk, Ken. Tekrar balam. Ne? Mesaj tekrarlanyor. Willie yle diyor yani. Ben oraya gidiyorum. Sen on dakika kadar bekle de kendi odandan geliyormu gibi olsun, tamam m? Ellie kapya vard srada der Heer ardndan seslendi. Nasl tekrarlanabilir ki? Aklaycy almadk ki daha. Ekranlardan sfr ve birlerden oluan ifte bir dizi hzla geiyordu; o anda alnmakta olan metin ile Ar-gus'ta bir yl nce alman metinin gerek karlatrmal dizileri. Arada bir fark olsayd program hemen bir uyar iareti verirdi. imdiye kadar bir uyar alm deillerdi. Bylece daha nce yanl bir veri almadklar saptanyordu. Dnya ile Vega arasnda kk ve youn bir yldzlarlaras bulut arada srada sfrlardan birini yok ediyorsa da, bu pek sk olmuyordu. Argus artk Dnya Mesaj

ehm etc

an

kamuoyunca bilinmi olsayd. Kitz katlanlmaz bir insand. Ken uzun bir sre geceleri bir iki saatten fazla uyuyamamt. Ellie, bu aklamalarn gereinden fazla olduunu dnmesine ramen ilikisinin devamna gz yumuyordu. *** Olay meydana geldiinde nbette yine Willie vard. Vega afaktan nceki saat iinde gkyznde epey alalmken bilgisayardan gelen bir alarm sesi zerine Willie elindeki kitab brakp ekrana baknca u yazy grd. TEKRAR. METN SAYFA 41617-41619: BT UYUMSUZLUU 0/2271 Korrelasyon SAYISI =.99

Konsorsiyumu dier teleskoplar ile balant halinde olduundan metnin tekrarlanmakta olduu gzlem istasyonlarna batya doru sra ile bildirildi. nce California'ya, oradan Hawaii'ye, imdi Gney Pasifik'te olan Mareal Nedelin'e ve Sydney'e. Vega otelci teleskoplardan birinin al alannda olsayd durum hemen Argus'a da bildirilecekti. Aklayc bir blmn olmamasnn strap verici bir dkrkl olmasna ramen tek srpriz de bu deildi. Mesaj'm sayfa numaralar 40 binlerden dzensiz olarak 10 binlere atlamt. Argus'un Vega'dan gelen yayn ilk dakikalarndan balayarak ald anlalyordu. Gelen iaret ok gl olup en kk bir teleskop tarafndan alnabilirdi. Ancak yaynn Argus'un Vega'ya dnk olduu anda Dnya'ya gelmi olmas artc bir rastlantyd. Ayrca metnin 10 binlerde bir sayfada balamas ne anlama geliyordu? Yoksa metnin 10 bin sayfas eksik miydi? Kitaplar birden balayarak numaralamak Dnya'nm geri kalm bir uygulamas myd acaba? Bu birbirini izleyen numaralar yoksa sayfa numaras deil de baka bir ey miydi? Yoksa ki Ellie'yi en ok bu kayglandryordu insanlarn dnmeleri ile yabanclarn dnmeleri arasnda ok nemli ve beklenmedik bir farkllk m vard? Eer bu byleyse, aklayc olsun olmasn, Konsorsiyumun Mesaj' anlama yetenei konusunda ok rahatszlk verici sonular doacak demekti. Mesaj tam olarak tekrarlanm, btn boluklar doldurulmutu ama kimse bir tek szcn bile oku-yamyordu. Her konuda ok titiz olan uygarln bir aklayc gereini unutmu olmas dnlemezdi. Olimpiyat yayn ve Makinenin iinin dizayn tmyle insanlar iin hazrlanm gibiydi. Mesaj' hazrlamak ve yaynlamak iin bu kadar zahmete girenlerin insanlarn bunu okuyabilmeleri iin bir kolaylk dnmeleri olas deildi. yleyse insanlarn gzden kardklar bir ey vard. Demek ki metnin iinde bir ey daha vard. Bu genel olarak byle kabul edildi. Ama neresinde ne vard, onu bulamyorlard.

ehm etc

izimler sekiz ciltlik bir kitap haline getirilip ksa srede tm Dnya'ya datld. Gezegenin her yannda insanlar bunlarn ne anlama

an

ehm etc

geldiini bulmaya alyorlard artk. Oniki keli ekil ile yar biyolojik biimler zellikle heyecan uyandryorlard. Yaplan pek ok neri Argus grubu tarafndan dikkatle inceleniyordu. Ayrca haftalk dergilerde ar miktarda samasa-pan yorumlar da yaplmaktayd. Hi kukusuz Mesaj' gnderenlerin akllarna gelmedik bir ekilde izimlerden yararlanaraktan halk soyma amacna giden yepyeni sanayiler dodu. On ki Ke Eski ve Mistik Tarikat kuruldu. Makine bir UFO idi. Bir melek Mesaj'n anlamn ve izimlerini Brezilyal bir iadamna aklam ve adam da ilk balarda masrafn kendisi karlayarak yapt yorumu tm Dnya'ya sunmutu. Yorumlanacak pek ok izim olduu iin baz dinlerin de yldzlardan gelen bu Mesaj'da kendi ikonlarn bulacaklar kukusuzdu. Makinenin bir kesiti krizanteme benzediinden bu durum Japonya'da byk heyecan yaratmt. izimler arasnda insan yzne benzer bir ey olsayd bir mesih heyecan doruk noktasna varabilirdi. Yine de bu haliyle bile pek ok kii sa'nn Dnya' ya ikinci gelii iin ilerini tasfiye etmekteydiler. Sanayi retiminde dnya apnda bir d balamt. Pek ok kii varn younu yoksullara datmt, Dnya' nn sonunun gelii ertelendike bunlar iyiliksever hayr derneklerinden ya da Devlet'ten yardm istemeye kouyorlard. Bu tr derneklerin kaynaklarnn byk bir ksm bu balardan olutuu iin iyilikseverlerden bazlar sonunda kendi balar ile yaamak zorunda kalmlard. Heyetler hkmet yetkililerine kyor, Dnya' nn ektii bu aln ksa zamanda sona erdirilmesini istiyorlard. Birtakm insanlar da ufukta on yl srecek

Dnya apnda bir lgnlk varsa baz kii ya da uluslarn bundan karlar salamakta olduunu sylyorlard. Bazlar da aklayc diye bir ey olmadn, bunlarn nedeninin insanlara alakgnlll retmek, ya da bizleri ldrmak olduunu sylemekteydiler. Gazete bayazlarnda bizlerin sandmz kadar akll olmadmz belirten yorumlar yaynlanmaktayd. Hkmetlerin kendilerini bu kadar desteklemesine ramen bizi ihtiya anmzda yzst brakan bilimadamlar da sk sk knanmaktaydlar. Belki de biz insanlar Vegal-larm sandklarndan ok daha aptaldk. Belki de

an

ehm etc

metinde btn gemiteki yeni gelien uygarlklarn anladklar, Galaksi tarihinde kimsenin karmam olduu bir nokta vard. Birka yorumcu bu kozmik rezillik konusunu pek sevmilerdi. te bu da yllardr insanlar hakknda sylediklerini doruluyordu. Aradan bir sre geince Ellie artk yardma ihtiyac olduuna karar verdi. *** Malsahibi'nin gnderdii kiiler eliinde gizlice girdiler Enlil Kapsndan. Genel Hizmetler Ynetimi gvenlik grubu, bu fazladan korumaya ramen hatta belki de onun nedeniyle epey huzursuzdu. Gne henz tmyle batmam olduu halde toprak sokaklar gaz lambalaryla ve yer yer de alev alev yanan mealelerle aydnlatlmt. Her biri yetikin bir insan alacak kadar byk iki amfor zeytinyac dkkannn iki yanna yerletirilmiti. Dkkann stndeki yazlar ivi yazsyd. Yandaki bir binann stnde Asur-banipal Hkmdarl zamanndan bir aslan av kabartmas vard. Asur Tapna'na yaklarlarken kalabalkta bir kargaalk kt, Ellie'nin yanndakiler kenara ekildiler. Ellie mealelerle aydnlatlm yolun ucunda Ziggurat' gryordu. Resimlerde olduundan daha soluk kesici bir yapyd. Tanmad madeni mzik aletlerinde asker bir hava alnd; yanlarndan kii ile bir at geti. Arabacnn kafasnda bir Frikya bal vard. Yaratl kitabnn bir hikyesinin ortaa resminde olduu gibi Ziggurat'm tepesi bulutlarla rtlyd. tar Yolu'ndan kp Ziggurat'a yan sokaktan girdiler. Ellie'ye elik eden adam zel asansrn en st dmesine bast. Dmenin yannda 'Krk' yazyordu: rakamla deil yalnzca yazyla. Ve sonra da kukuya yer brakmamak iin olacak cam bir pano aydnlanp 'Tanrlar' yazs yanp snmeye balad. Bay Hadden az sonra gelecekti. Ellie beklerken bir ey imek ister miydi? Ellie bulunduu yerin nn hatrlaynca teklifi reddetti. Babil ayaklar altndayd. Herkesin dedii gibi bu ok eski zamanlarn ve yerlerin yeniden yaratl tek szckle muhteemdi. Gndzleri mzelerden, okullardan ve turist acentelerinden otobsler tar Kaps'na gelirler, millet uygun giysiler giyer ve zaman iinde geriye bir yolculuk balard. Hadden akllca bir davranla bu gndz

an

tan'm ortasndan tar Kaps'na varmak yarm saatlik bir tren yolculuuyla mmknd. Gvenlik memurlarnn yalvarmalarna ramen Ellie de bu trene binmekte srar etmi ve yolculardan yaklak te birinin kadn olduunu grmt. Hadden Ulusal Mhendisler Akademisi yesi olmasna ramen Ellie'nin bildii kadaryla hibir toplantya katlm deildi ve kendisi de adam bir kere grmemiti. Ancak Reklm Konseyinin adamn aleyhine yrtt bir kampanya nedeniyle daha yllar nce yzn milyonlarca Amerikal tanmt. Hadden'in kendisine hakszlk eden bir portresinin altna 'Amerika Aleyhtar' yazlyd. Ellie de bu resimleri yeteri kadar grm olmasna ramen yine de ufaktefek imanca bir adamn kendisine iaret etmesiyle dald haylden uyanrken ard. Kusura bakmayn. nsanlarn benden neden korktuklarn hi anlayamammdr. Sesi insan artacak kadar mzikaldi. Notayla konuuyordu sanki. Kendisini tantrmaya gerek grmemiti adam, yine bayla iaret ederek aralk brakt kapy gsterdi. Bu koullar altnda cinsel bir tecavze urayacana inanmak pek gt, Ellie sesini karmadan yan odaya geti. Hadden kadn Babil'den daha az gsterili eski bir kent modelinin durduu bir masann nne gtrd. Pompei,: dedi. Burada anahtar u stadyumdur. Boks zerine konulan kstlamalarla Amerika'da artk yle salkl bir kanl spor

ehm etc

an

mterilerinden gelirini New York ve Long island hayr derneklerine balard. Babil'i gece ziyaret etmeyi hayl bile etmeyecek olanlarn kenti grmelerine bir frsat olduu iin gndz turlar halk tarafndan ok tutulmaktayd. Karanlk bastktan sonra Babil bir elence parkna dnrd. Servet, boyut ve hayl gc bakmndan Hamburg'un Reeperbahn mahallesi cce kalrd Babil' in yannda. New York metropoliten blgesinin en byk turist merkezi ve en byk gelir kaynayd buras. Hadden'in New York belediyesini bu plana nasl ikna ettii, kentin ve eyaletin fuhu yasalarn nasl byle 'yumuatt' ok iyi bilinen bir eydi. Artk Manhat-

kalmad. ok nemlidir oysa. Ulusal kandamarlarndan birtakm zehirleri alp gtrr. Her ey hazrland, ruhsatlar karld ve imdi de bu. 'Bu' dediiniz nedir? Gladyatr oyunlarna izin vermiyorlar. Az nce Sacramento'dan haber aldm. California'da da gladyatr oyunlarnn yasaklanmas iin bir yasa tasars verilmi. ok vahiymi diyorlar. Oysa yeni bir gkdelen yapm iin ruhsat verdiklerinde birka yap iisini kaybedeceklerini bilirler. i sendikalar bilir bunu, inaatlar bilir. Ve yaplan ey de petrol irketleri iin ve Beverly Hills avukatlar iin brolardr. Biz de birka kii kaybedeceiz elbette. Ancak bizler ksa kltan ok atall zpkn ve a iin talimliyiz. O yasa koyucular nceliklerinin ne olduunu hi mi hi bilmiyorlar. Adam Ellie'ye bakp bayku gibi glmsedi. Ellie adamn nerdii iiyi yine geri evirdi. Demek benimle Makine hakknda konumak istiyorsunuz, oysa ben de sizinle Makine hakknda konumak istiyordum. nce siz buyrun. Aklaycnn nerede olduunu bilmek istiyorsunuz, deil mi? Bir eyler bilebilecek be kilit kiiden yardm istiyoruz. Sizin keif gemiinizi dnerek metnin yeniden tekrarnda ierik tanma yonganzdan yararlanm olduumuzu bilerek sizin kendinizi Vegallar yerine koyup aklaycy nereye koyacanz tahmin etmenizi istiyoruz. ok megul olduunuzun farkndayz, sizi rahatsz ettiim iin... Yoo, hi de deil. Megul olduum doru. Yaammda byk bir deiiklik yapmak istediim iin ilerimi bir dzene koymak istiyorum... Yaklaan Bininci Yl iin mi? Ellie adamn Wall Street'teki S. R. Hadden bankerlik irketini, Genetik Mhendislik irketini, Hadden Sibernetiks irketini ve Babil'i yoksullara baladn dnmeye alt. Pek saylmaz. Hayr. Bunu dnmek ho bir eydi. Benden bunun istenmesi beni mutlu kld. O izimlere baktm. Hadden bir masann stnde dank duran sekiz cildi gsterdi. Orada ahane eyler var ama

ehm etc

an

aklaycnn bunlarn arasnda olduunu sanmyorum. izimlerde yok. Aklaycnn neden Mesaj'm iinde olduunu dndnz anlamyorum. Belki de bunu Merih'te ya da Plton'da brakmlardr ve bunu ancak birka yzyl sonra bulacaz. Ancak metni okuya-bilsek bile bu arac yapp yapamayacamz bilemiyoruz. Bylece birka yzyl bekleriz, teknolojimizi gelitiririz ve er ge onu yapmaya hazr olacamz biliriz. Aklaycya sahip olmamak bizi gelecek kuaklara balyor. nsanlara kuaklarn zebilecei bir bilmece gnderilmi. Bunun o kadar kt bir ey olduunu sanmyorum. Belki de aklaycy aramakla hata iliyorsunuz. Belki de onu bulmamak ok daha iyidir. Hayr, ben aklaycy bir an nce bulmak istiyorum. Onun sonsuza kadar bizi bekleyeceini bilemeyiz. Cevap alamadklar iin balanty keserlerse, bu bizi hi aramam olmalarndan ok daha ktdr. Orada hakl olabilirsiniz. Her neyse, ben mmkn olduu kadar ok olaslk dndm. Size bir iki nemsiz olaslk, sonra da hi nemsiz olmayan bir olaslk sunacam. nce nemsizler: Aklayc Mesaj'dadr, ama ok deiik bir veri dzeyindedir. Metnin iinde saatte bir bit gelen bir baka mesaj olduunu dnn bunu farkedebilir miydiniz? Kesinlikle. Biz her olasla kar uzun vadeli al akmn kontrol ediyoruz. Ancak saatte bir bit de hele bir hesap edeyim Mesaj yeniden tekrarlanmadan ancak on ila yirmi bin bitlik bir miktar tutar. Bu, ancak aklaycnn Mesaj'dan ok daha kolay anlalabilir olduu durumlar iin bir anlam tar. Siz bunun byle olmadn dnyorsunuz. Ben de yle. Peki, daha hzl bit oranlarna ne diyeceksiniz? Sizin Makine Mesajnzn her bir bitinin altnda milyonlarca bit aklayc mesaj olmadna nasl emin olabilirsiniz? Bu korkun boyutlarda dalga geniliklerini doururdu. Bunu hemen o anda anlardk. Pekl, zaman zaman hzl bir veri boaltm olduunu dnelim. Bir mikrofilm olarak dnn bunu. Mesaj'm tekrarlayan blmlerinde kck bir mikrofilm noktas var. Ben sizin dilinizde, 'Ben

ehm etc

an

ehm etc

aklaycym' diyen kk bir kutucuk hayl ediyorum. Bundan sonra da bir nokta geliyor. Ve bu noktada da ok hzl, yz milyon bit rnein. Byle bir kutu gibi bir ey var m diye bir aratrma yapabilirsiniz. inann bana, byle bir ey olsayd imdiye kadar farkederdik bunu. Peki ya faz modlasyonu? Biz bunu radarda ve uzay arac telemtre aygtlarnda kullanrz, tayf hi denecek kadar az etkiler. Bir faz dzenleyicisi balam mydnz? Hayr, ama ok yararl bir fikir bu. Hemen gereine bakarm. nemsiz olmayan fikir de u: Makine eer yaplr da bizimkiler iine girip otururlarsa, biri bir dmeye basacak ve o be kii bir yere gideceklerdir. Nereye gideceklerini brakalm imdi. O be kiinin geri dnp dnmeyecekleri ilgin bir noktadr. Belki de dnmeyeceklerdir. Ben bu Makinenin Vegal ceset avclar tarafndan izildii fikrinden pek holandm aslnda. Tp rencileri, antropologlar falan tarafndan yani. Birka insan vcuduna ihtiya duyuyorlar. Dn-ya'ya gelmek olduka zahmetli i izin gerek, ulatrma mercilerinden pasaport falan ksacas zahmetine demez. Ama az bir abayla Dnya'ya bir mesaj gnderirsin, ondan sonra da onlar sana be ceset yollamak iin gereken btn zahmeti stlenirler.

Pul toplama gibi bir ey bu. Ben kkken pul toplardm. Yabanc bir lkede birine bir mektup gnderirsin, ounlukla da yazdn mektuplara bir karlk alrsn. Mektupta yazdklar nemli deildir. Sen de zaten yalnzca o lkenin pulunu istiyordun. Benim dediim u: Vega'da da birka pul koleksiyoncusu var. Canlar isteyince mektuplar gnderiyorlar ve uzayn her tarafndan cesetler yamaya balyor. Onlarn koleksiyonlarn grmek ister miydiniz? Adam glmseyerek szlerini srdrd: Pekl, bunun aklaycy bulma ile ne ilgisi var? Hi. Bir aklayc ben yanlyorsam yararldr ancak. Benim izdiim tablo yanlsa, be kii Dnya'ya dneceklerse, o zaman uzay uularn kefetmi olmamzn yarar ok byktr. Bu insanlar ne kadar akll olurlarsa olsunlar Makine'yi yere indirmek g olacaktr. Uzayda ok ey hareket ediyordur. tici sistemin ne olacan Tanr bilir. Uzaydan bir iki metre erken ktn takdirde hap yuttun demektir. Yirmi alt k yl karsnda bir iki metre nedir ki? ok

an

Hubble teleskopu ile mortesi, grnen ve kzltesi frekanslarda taradk Vega'y. Hibir ize rastlaya-madk. Ruslar milimetre dalga aralarn onardlar. Vega dnda bir eye bakm deiller ve bir ey bulamadlar. Ama taramaya devam edeceiz. Baka olaslklar var m? Bir iki istemediinizden emin misiniz? Ben kendim, imem ama o kadar ok ien var ki. Ellie yine reddetti ikiyi. Hayr, baka olaslk yok. imdi de sra bana geldi. Ben sizden bir ey isteyeceim. Aslnda birinden herhangi bir ey istemeyi pek beceremem. Kamuoyunda beni zengin, komik grnl, vicdansz, kolay para kazanmak iin dzenin bozukluklarn kollayan biri olarak grrler. Bunlara inanmadnz sakn sylemeyin. Herkes bunun hi olmazsa bir parasna inanr. Benim syleyeceklerimden bir ksmn daha nce duymusunuzdur sanrm ama bana on dakika tanrsanz size btn bunlarn nasl baladn anlatmak istiyorum. Benim hakkmda bir eyler bilmenizi istiyorum. Ellie adamn kendisinden ne isteyebileceini dnerek arkasna yasland, tar Tapma, Hadden ve bir iki ilka arabacs haylini kafasndan silip atmaya alt. Hadden yllar nce televizyonda reklamlar gsterilmeye baladnda otomatik olarak televizyonun sesini ksan bir alet yapmt. Bu ilk balarda bir ierik-tan-ma aygt deildi. Yalnzca tayc dalgann geniliini dzenliyordu. TV reklmclar reklmlarn

ehm etc

an

tehlikelidir ama. Makine geri dndnde Dnya'ya yakn bir yerde, Dnya zerinde, ya da iinde deil, kacaktr uzaydan. Bu yzden bizim uzay uularna sahip olduumuzu, gerektii takdirde be kiiyi uzaydan kurtarabileceimizi bilmeleri gerekir. Aceleleri de olduu iin 1957 akam haberlerinin Vega'ya ulamasn bekleyemiyorlar. Ne yapyorlar u halde? Mesaj'in bir blmnn yalnzca uzaydan alnabilmesini salyorlar. Hangi blmnn ama? Aklaycnn. Eer aklayc alabilmiseniz, uzay uularnz var ve sa salim geri dnebilirsiniz demektir. Bu yzden ben aklaycnn mikrodalga tayfnda oksijen ya da kzltesinin yaknlarndaki frekansta gnderildiine inanyorum. Tayfn, Dnya'nn atmosferinden iyice kurtulmadka alamayacan bir blmnde...

normal programlardan daha yksek sesli yaynlamaya balamlard. Hadden'in yapt modln haberi kulaktan kulaa yaylyordu. nsanlar bir rahatlamadan, bir ykn arlnn kalktndan, hatta sradan bir Amerikalnn televizyon banda harcad gnde alt ile sekiz saat iindeki reklm yaylm ateinden kurtulmaktan bir zevk duygusu aldklarn bildiriyorlard. Televizyon reklm sanayiinde birleik bir cephe kurulmadan nce Adnix kamuoyunca lgnca benimsenmiti. Reklmclar ve televizyon irketleri yeni tayc dalga stratejileri kullanmaya zorlanmlar, Hadden de bunlardan her birini yeni bir kefiyle dize getirmiti. Kimi zaman reklmclarn ve televizyon irketlerinin henz bulamadklar stratejileri yenilgiye uratacak devreleri kefettii de oluyordu. Hadden onlar ortaklarna byk kayplara neden olan ve zaten baarszlkla sonulanacak olan yeni keifler yapmak zahmetinden kurtardn sylyordu. Ayrca satlar arttka fiyatlar da dryordu. Elektronik bir savat bu artk. Ve Hadden kazanyordu. Onu ticareti engellemek iin yasad yollara bavurma suuyla mahkemeye vermeye altlar. Yeteri kadar politik gce sahip olduklarndan davann drlmesine engel oldularsa da davay kazanacak kadar gten de yoksundular. Bu yarglanma Hadden'i gerekli yasalar incelemeye zorlamt. Ksa bir sre kendisinin gizli orta olduu nl bir reklm irketi araclyla kendi rnnn reklmn yaptrtmak iin televizyon irketlerine bavurdu. Bir iki hafta sren tartmalardan sonra reklmlar reddedildi. Bunun zerine Hadden her televizyon irketi aleyhine dava at ve bu kere kendisi ticaretinin yasad yollarla engellediini kantlad. O sralarda bu tr davalar iin ok byk saylacak bir tazminat ald ve dedikleri bu tazminat da o televziyon irketlerinin sonradan ortadan silinmesinde ilk adm oldu. Ancak reklm filmlerinden zevk alan ve Adnix'e gerek duymayan insanlar da her zaman vard. Ama bunlar gittike klen bir aznla dnyorlard. Had-

ehm etc

an

den televizyon reklmclnn barsaklarn deerek byk bir servet sahibi olmu, ancak ayn zamanda pek ok da dman edinmiti. erik-tanma yongalar her yerde satlmaya balandnda Adnix'e taklabilen bir para olarak ticari bir kullanm alan bulduu srada Hadden Preachnix adm verdii ikinci bir para hazrlamt bile. Herhangi bir kanalda din bir program baladnda bu para otomatik olarak kanal deitiriyordu. nceden 'Vecd' ya da 'kinci Geli' gibi szckler seip aygt programlaya-bilirdiniz. Preachnix uzun zamandan beri strap eken ama yine de nemli bir aznla sahip televizyon izleyicileri tarafndan pek tutulmutu. Hadden ierik-tanma yongalarn daha da gelitirdike bunlarn daha byk uygulama alanlar olabileceini gryordu eitimden, bilime, tbba, askeri ha-beralmaya ve sanayi casusluuna kadar. Hadden Cybernetics ve Birleik Devletler davas bu dneme rastlamt. Hadden'in yongalarndan biri sivil yaam iin fazla ileri bulunduundan Ulusal Gvenlik Ajansnn nerisi zerine en ileri ierik-tanma yongas retimi tesisleri ve kilit personeline hkmet tarafndan el konulmutu. Rus postasn okumak ok daha nemliydi. Hadden'e, Ruslar bizim mektuplarmz okurlarsa neler olacan ancak Tanr bilir dediler. Hadden bu el konulmada ibirliine yanamam, ulusal gvenlikle yakndan uzaktan ilgili olamayacak alanlara yaylmaya yemin etmiti. Hkmetin sanayii milliletirdiini sylyordu. Hkmet kapitalist olduunu iddia ediyordu ama can isteyince sosyalist yzn de gsteriyordu ite. Kendisi kamuoyunun tatmin edilmemi bir ihtiyacn bulmu, varolan ve yasal yeni bir teknolojiden yararlanarak onlara istediklerini vermiti. Klasik kapitalizmdi bu. Ancak pek ok aklbamda kapitalist kendisine Adnix ile fazla ileri gittiini ve Amerikan yaam biimine bir tehdit olduunu syleyebilirdi. Pravda'da V. Petrov imzal bir yazda bunun kapitalizmin elikilerinin mkmmel bir rneini oluturduu belirtiliyordu. Wall Street Journal'da Rusa szck anlam 'gerek' olan Pravda'ya komnizmin elikilerinin mkemmel bir rnei diye karlk veriyordu.

ehm etc

an

ehm etc

Hadden bu elkonulmanm bir bahane olduuna, asl suunun reklmcla ve video dinciliine saldrmak olduuna inanmakta, Adnix ve Preachnix'in kapitalist giriimciliin ruhu olduunu iddia etmekteydi. Kapitalizmin amac kamuoyuna seenek sunabilmekti. Onlara reklm olmamasnn da bir seenek olduunu syledim. rnler arasnda bir fark olmad yerlerde korkun byk reklm bteleri var. rnler farkl olsayd halk bunlardan iyi olann satn alacakt. Reklm insanlara kendi yarglarna gvenmemeyi retir. Gl bir lkenin akll insanlara ihtiyac vardr oysa. Bu yzden de Adnix yurtseverliktir. reticiler reklm btelerinin bir blmn rnlerini gelitirmeye harcayabilirler. Bundan tketici yararlanacaktr. Dergiler, gazeteler ve mektupla sipari alanlar genileyecek ve bu reklm irketlerinin acsn hafifletecektir. Ben burada bir sorun gremiyorum. O ilk televizyon irketlerinin dedikleri tazminattan ok Adnix bunlarn sahneden ekilmelerine neden olmutu. Bir sre sokaklarda isiz reklm irketi yneticilerinden, eski televizyon irketleri yetkililerinden oluan bir ordu dolar olmutu; bunlarn hepsi de Hadden'den intikam almaya yemin etmi kiilerdi. Daha da gl dmanlarn says da gittike artmaktayd. Ellie, hi kukusuz ok ilgin bir insan bu Hadden, diye dnd.

Ben artk ie balama zaman geldiini dndm bunun zerine. Harcayabileceimden ok param var, karm bana tahamml edemiyor, drt bir yanm dmanla dolu. nemli bir ey, deerli bir ey yapmak istiyorum. Yz yl sonra insanlarn geriye baktklarnda benim yaam olduum iin mutlu olacaklar bir ey yapmak istiyorum. Yani siz... Makineyi yapmak istiyorum. Bakn, ben bu i iin uygun bir insanm. Carnegie-Mellon'dan da, MT'ten de, Stanford'dan da, Santa Barbara'dan da daha iyi sibernetik uzmanlar bendedir. planlardan ortaya kan en ak ey bunun eski bir kalp ustas tarafndan yaplamayaca. Size genetik mhendislii gibi bir ey gerek. Bu ie benim kadar kendini adam bir insan bulamazsnz. Ve bu ii maliyetine yapacam.

an

ehm etc

Onlarn ikisi de sizin sandnzdan ok daha akl-l, Bay Hadden. Palmer Joss... Palmer Joss'ta ise gerek bir ey var. Sahtekr deil o. Onun herhangi sevimli bir yzden baka bir ey olmadna emin misiniz? zr dilerim ama insanlarn bu konuda duygularn ok iyi anlamalar nemlidir. Bu palyaolar tanrm ben. Biraz zor grdler mi hemen akallaverirler. Pek ok insan dini ekici bulur kiisel olarak, cinsel olarak. tar Tapna'nda olanlar bir grseniz. Ellie rpermemek iin g tuttu kendini. O ikiyi imdi ieyim, dedi. Pencereden baknca Ziggurat'n mevsime gre kimi yapay kimi doal ieklerle donanm eimli katlarn grebiliyordu. Eski Dnya'nm Yedi Harikas'ndan biri olan Babil'in Asma Baheleri'nin bir kopyasyd buras.. yle bir dzenlenmiti ki Hyatt Otel'ine hi benzememekteydi. Ellie ta aalarda Ziggurat'tan Enlil Kaps' na doru yryen bir grup grd. Bir tr tahtrevan tayordu bellerine kadar plak drt gl erkek. Tahtrevann iinde ne, ya da kim olduu seilemiyordu. Eski Smer kltr kahramanlarndan biri olan Glgam'n onuruna bir tren, dedi Hadden. Adn duymutum. lmszlk iindeydi.

an

Bay Hadden, i o noktaya geldiinde, Makineyi kimin yapacana karar verecek ben deilim ki. Uluslararas bir karar olacak bu. Bir sr politik kar sz konusu, Paris'te u anda hl Mesaj' zebildiimiz takdirde Makinenin yaplp yaplmamas tartlmakta. Bunu bilmiyor muyum sanyorsunuz? Normal etki ve rvet kanallarndan da yararlanmaya alyorum. Ben sizden benim lehimde iyi bir ey sylemenizi bekliyorum. Meleklerden yana olun yani. Bilmem anlatabildim mi? Melek dedim de aklma geldi, Palmer Joss ile Billy Jo Rankin'i gerekten sarsmsnz. Onlar uzun zamandr bu kadar tell grmemitim. Rankin Makineyi destekledii konusunda szlerinin yanl anlaldm sylyor. Vay vay vay! Hadden alayc bir aknlkla ban sallad. Bu iki misyoner ile Preachnix'in mucidi arasnda uzun sreli kiisel bir dmanlk olmas doald, Ellie her nedense iki adamn savunmasn stlendi.

Bunu sradan bir eymi gibi syledikten sonra saatine bakt. Krallar, tanrlarn buyruklarn almak iin Ziggurat'n en tepesine karlard. zellikle de Gk Tanrs Anu'nun. Bu arada Vega'ya ne ad verdiklerini aratrdm. Tiranna, Gklerin Hayat diyorlarm. ok garip bir ey dorusu. Siz bir buyruk aldnz m? Hayr, buyruk vermek iin size gittiler, bana gelmediler. Ama saat dokuzda yeni bir Glgam treni daha yaplacak. O kadar kalamayacam sanrm. Ama size bir ey sormama izin verin. Neden Babil? Ve Pompei. En yaratc insanlardan birisiniz, ok byk birka sanayi kurdunuz, reklm sanayiini kendi alannda yenilgiye urattnz. Tamam, ierik-tanma yongasnda gvenlik konusuyla susturdular sizi. Peki ama yapabileceiniz o kadar ok ey var ki. Neden... neden bu? Grup ta ilerlerde Asur Tapna'na varmt. Neden daha deerli bir ey deil, yle mi? diye sordu Hadden. Ben hkmetin grmezlikten geldii toplumsal ihtiyalar karlamaya alyorum. Kapitalizm bu. Yasal. ok kiiyi mutlu klyor. Ve sanrm ayn zamanda bu toplumun srekli rettii kaklardan bazlar iin bir emniyet supab. Ama, ben burasn kurarken btn bunlar dnm deildim. ok basit. Babil fikrine tam olarak ne zaman kapldm hatrlayamyorum. Walt Disney Dn-yas'nda torunum Jason ile Missisipi yandan arklsmdaydk. Disney yneticilerinin her olay iin ayr bilet satmak yerine, istediiniz yere girebileceiniz bu gnlk biletleri satmaya balamakla ne aklllk ettiklerini dnyordum. Bu yolla baz cret demelerinden kurtulmulard bilet taplayclarnn rnein. Ama, bundan da nemlisi insanlar kendilerinin isteklerini her zaman abartlm grrlerdi. Her eye girebilmek iin daha fazla bir cret derler ama, ounlukla birka eyi grp gitmek kendilerini mutlu etmeye yeterdi. Jason ile yanmzda gzlerinde dalgn bir bak olan sekiz yanda bir olan vard. Yan tahmin ediyorum, belki de on yandayd. Babas olana bir eyler soruyor o da tek heceli szcklerle karlk veriyor-

ehm etc

an

ehm etc

du. Olan kabzasn bacaklar arasna sktrd oyuncak bir tfein namlusunu okamaktayd. Btn istedii rahatsz edilmemek ve tfei okamakt. ocuun ardnda Sihirli Kralln kuleleri ve burlar vard. Birden her eyi anlar gibi oldum. Ne demek istediimi anlyor musunuz? Hadden bir kadehe kokakola doldurup kadehini Ellie'ninkine dokundurdu. Dmanlarnza karklk. Sizi tar Kaps'ndan karmalarn syleyeceim. Enlil Kaps tren yznden epey kalabalk olur imdi. Kendisine elik edecek insanlardan ikisi de bir anda ortaya ktlar. Ellie grmenin sona erdiini anlad. Biraz daha kalmak istedi orada. Faz modlasyonunu ve oksijen hatlarna bakmay unutmayn. Aklaycnn bulunduu yer konusunda yanlm olsam bile unutmayn Makine'yi ancak ben yapabilirim. tar Kaps ldaklarla aydnlatlmt. Parlak iniler zerine izili mavi bir hayvan ekilleriyle kaplyd kap. Arkeologlar bunlara canavar derlerdi. ON DRDNC BLM Uyumlu Titreim Kukuculuk zeknn iffetidir, bunu ok erkenden ya da ilk gelene teslim etmek yazk olur. Bunu uzun genlik dneminde serinkanllkla ve gururla koruyup sonunda sadakat ve mutluluk karlnda bir igd olgunluuyla deitirmekte bir soyluluk vardr. GEORGE SANTAYANA Scepticism and Animal Faith, X

Bir fesat ve ayaklandrma greviydi bu. Dman: ok daha glyd, sayca da ok fazlayd. Ama dmann zayf noktasn biliyordu. Yabanc bir devleti ele geirip dmann kaynaklarn kendi amalar iin kullanabilirdi. Milyonlarca ajan yerlerine yerletiinde... Kadn aksrd, bakanlk sabahlnn ikin cebinde temiz bir kt mendil arand. atlam dudaklarnda mentoll krem vard ama makyaj yapmamt.

an

ehm etc

Bunun nasl mmkn olduunu anlyamyorum. Saylarnn adlarn nasl rettiklerini kavrayabiliyorum. Bir nokta yapp altna BR yazarsn falan. Bir yldz resmi yapp altna YILDIZ yazman da anlyorum ama fiilleri ya da gemi zaman nasl belirtebilirsin ki? Bunu filimlerle yapyorlar. Fiil anlatm iin idealdir filimler. Bunun byk bir blmn de saylarla yapyorlar. Soyut eyleri bile saylarla iletebiliyorlar. yle: nce saylan sayyorlar, ardndan yeni szckler, anlamadmz szckler veriyorlar. Bakn onlarn szcklerini harflerle gstereyim. yle bir eyle karlayoruz rnein, (burada harfleri Vegallarn sembolleri yerine koyuyoruz). Der Heer unlar yazd: 1A1B2Z 1A2B3Z 1A7B8Z Bu nedir dersiniz? Benim okul karnem mi? Yani izgi ve noktalarn karl A, baka bir dizininki de B, yle mi? Evet. Bir ve ikinin anlamn biliyorsunuz ama A ile B'nin anlamlarn bilmiyorsunuz. Byle bir dizi size ne anlatyor? A'nn 'art,' B'nin de 'eit' olduunu. Bunu mu demek istiyorsunuz? ok gzel. Ama henz Z'nin ne anlama geldiini bilemiyoruz. Tamam m? Ardndan da yle bir ey geliyor.:

an

Doktorum yatmam, aksi takdirde mikroplu zatrree olacam sylyor. Kendisinden antibiyotik istedim ama virsler iin antibiyotik yokmu. Peki virs kaptm nasl bilebiliyor? Der Heer cevap vermek iin azn aarken Bakan kendisini susturdu. Bover. Bana DNA'dan falan sz edeceksin imdi,, oysa senin hikyeni dinlemek iin olanca gcme ihtiyacm var. Mikrop kapmaktan korkmuyorsan ek koltuunu uraya. Teekkr ederim, Sayn Bakanm. Aklayc hakknda bilgi vermeye gelmitim. Rapor elimde. Ek olarak uzun bir teknik blm de var. Bununla da ilgilenebileceinizi dndm. Ksacas, olay hemen hemen hibir gle rastlamadan okuyup anlayabiliyoruz. nanlmaz derecede zekice hazrlanm bir renme program bu. imdiye kadar bin szcklk bir bilgi var elimizde.

1A2B4Y imdi anladnz m? Belki. Bana Y ile biten bir tane daha gsterin. 2000A4000B0Y Tamam. imdi anladm sanrm. Son sembol bir szck olarak okumadm takdirde, Z doru, Y'de yanl olduunu gsteriyor. ok iyi. Bir virs kapm ve banda Gney Afrika bunalm olan bir Bakan iin hi de kt saylmaz. Bylece birka satr iinde bize drt szck rettiler: art, eit, doru, yanl. Drt ok yararl szck. Sonra da blmeyi retiyorlar, biri sfra blp sonsuzluk iin kullandklar szc retiyorlar. Ya da, 'bir genin i alarnn toplam iki dik aya eittir' diyorlar. Sonra eer dzlem dz ise bunun doru, eik ise yanl olduunu gsteriyorlar. Bylece 'eer' szcn renmi oluyorsunuz... Ben dzlemin eik olduunu bilmiyordum, Ken. Neden sz ediyorsun sen? Dzlem nasl eik olabilir? Peki peki, bover. Bunlarn bizim nmzdeki ile bir ilgisi olamaz. Gerekte... Sol Hadden bana aklaycnn nerede bulunaca fikrinin kendisinden geldiini syledi. Bana yle bakma, der Heer. Ben herkesle konuurum. Ben onu demek istemedim... ey... anladm kadaryla Bay Hadden, baka bilimadamlar tarafndan da yaplan baz nerilerde bulunmu. Dr. Arroway bun lardan hepsini deneyip birinde baarl olmu. Buna faz modlasyonu ya da faz ifresi diyorlar. Evet. Ken u sylediim doru mu imdi? Aklayc Mesaj'm iinde dalm durumda, yle mi? Sk sk tekrarlar var. Ve Arroway ilk sinyali aldndan bu yana bu aklayc vard yle deil mi? Makine izimi verileri gelmeye baladndan beri. Ve birok lke aklaycy okuyacak teknolojiye sahip, yle deil mi? Faz dzenleyici denilen bir aygta ihtiyalar olacaktr. Ama nemli lkeler asndan bu sorunuzun karl olumludur.

ehm etc

an

ehm etc

u halde Ruslar aklaycy bir yl kadar nce okumu olabilirler, deil mi? Ya da inliler veya Japonlar. Onlarn Makinenin yapmnda yar yolu almadklarn nereden bilebilirsin? Bu benim de aklma geldi, ama Marvin Yang bunun olanaksz olduunu sylyor. Uydu fotoraflar, elektronik haberalma, olay yerindeki insanlar hep birlikte ele alndnda Makineyi yapmak iin gerekecek byk bir ina faaliyetinin olmadn kantlyor. Aklaycnn bata gelmesi gerektiini ve Mesaj'm iine datlm olamayacan dnmekle yanl bir yola girdik. Mesaj yeniden gelmeye balayp da banda byle bir aklayc olmad anlalnca baka olaslklar da dnmeye baladk. Bu aamada Ruslarla ve dierleriyle ok yakn bir ibirlii iindeydik. O yzden kimsenin bizden ileri olduunu sanmyoruz. Ancak aklayc da imdi herkesin elinde. Bizim iin tek tarafl bir hareket yolu olacan sanmyorum. Ben bizim tek tarafl bir hareket yolunu sememizi istemiyorum zaten. Benim skntm kimsenin tek tarafl bir hareket yolu sememi olmasnda. Peki, yeniden aklaycya dnelim. Doruyanl, eer yleyse , demesini ve dzlemin eimli olduunu biliyorsun. Peki bunlarla Makineyi nasl yapacaksn? Bu tme ya da mikrop sizi hi engellememi grdm kadaryla. Oradan sonras kendiliinden geliyor. Bize elementlerin periyotlar tablosunu izerek bize kimyasal elementlerin adlarn, atom fikrini, nkle-us, protron, ntron ve elektron szcklerini veriyorlar. Sonra yapm iin gerekli maddeler stnde duruyorlar.

rnein iki ton erbiuma. ihtiyacmz varsa bunu adi kayalardan karmann tekniini gsteriyorlar. Der Heer kadn yattrmak istercesine elini kaldrd. Bana neden iki ton erbium ihtiyacmz olduunu sormayn. Kimsenin bu konuda en ufak bir fikri bile yok. Onu soracak deildim. Size bir tonu nasl anlattklarn merak ettim. Planck ktleleriyle saydlar. Bir Planck ktlesi... Tamam tamam, bover onu. Dnya'nn btn fizikilerinin bildii bir eydir, deil mi? Ben hi duymamtm. Peki, gelelim iin canalc noktasna. Aklaycy,

an

ehm etc

Mesaj' okumaya balayacak kadar iyi anlyor muyuz? Bu nesneyi yapabilecek miyiz? Bunun cevab olumlu sanrm. Aklaycy bulal daha bir iki hafta olmasna ramen Mesaj'n baz blmleri tmyle okundu bile. ok titizlikle, gerekli btn aklamalarla hazrlanm bir izimi var Makinenin. Perembe gn mrettebat seimi toplantsna kadar size boyutlu bir modelini hazrlayabiliriz sanyorum. u ana kadar Makinenin ne i yaptn ya da nasl alacan renebilmi deiliz. Ayrca bir makine paras olamayacak baz garip organik kimyasal bileimler de var. Ama, hemen hemen herkes makineyi yapabileceimize inanyor. nanmayanlar kimler? Lunacharsky ile Ruslar. Billy Jo Rankin sonra. Makinenin Dnya'y havaya uuracan sanan ya da yerkreyi ekseninden saptracak olduunu falan dnenler hl var. Ancak bilim adamlarn en ok etkileyen ey talimatlarn ok titizlikle hazrlanmas ve bir konuyu aklamak iin eitli yollar kullanlmas) oldu.

Eleanor Arroway ne diyor? Bizim iimizi bitirmek istiyorlarsa yirmi be yl iinde buraya gelebileceklerini ve bizim de kendimizi koruma konusunda bu yirmi be yl iinde hibir ey yapamayacamz sylyor. Bizlerden ok ileriymiler. Onun iin yapn makineyi diyor, evre tehlikelerinden korkuyorsanz, ssz bir yerde yapm. Profesr Drumlin camnz isterse Pasadena kentinin ortasnda yapn diyor. Zaten yapm sresince bandan hi ayrlmayaca iin patlarsa ilk havaya uan kendisi olacakm. Bunun bir Makine izimi olduunu ilk farkeden adam deil mi Drumlin? Pek deil, o... Perembe toplantsndan nce btn raporlar okurum. Bana syleyecek baka bir eyin var m? Makineyi Hadden'e yaptrtmay gerekten ciddi olarak dnyor musunuz?

an

ehm etc

yerinden frlamt. Adamn ayaklar dibindeki antada nkleer sava kodlar vard. Der Heer avular yere dnk parmaklar ak bir biimde ellerini sallayarak adam sakinletirdi. Subay zr dilercesine glmsedi. *** Bu mu Vega? Btn grlt bunun iin mi kopuyor?, diye sordu Bakan belirli bir dkrklyla. Basnn fotoraf ekmesi sona erdii iin gzleri lolua almt artk. Ertesi gn gazetelerde Bakan'n Deniz Kuvvetleri Gzlemevi teleskopu nnde elik gibi baklarla yldzlara bakarken ekilen fotoraflar hep yut-turmacayd. Fotoraflar gidip de gzleri karanla alana kadar hibir ey grememiti. Neden kprdyorlar? Havann alkants, Sayn Bakan'm, dedi der Heer. Scak hava kabarcklar grnty bozuyor. Sabah kahvalt sofrasnda aramzda ekmek kzartaca varken Si'ye bakmak gibi bir ey, dedi kadn sesini Gzlemevinin niformal komutan ile konuan einin duymas iin ykselterek. Yznn yars aniden yumuar gider.

an

Biliyorsun, bu yalnz benim kararma kalm bir ey deil. Paris'te imzalamaya altklar anlama bize drtte bir sz hakk tanyor. Ruslarn drtte biri, in ile Japonya'nn drtte biri, Dnya'nn geri kalan lkelerinin de toplam drtte birleri var. Pek ok devlet Makineyi, ya da en azndan bir parasn yapmak istiyor. Prestijlerini, yeni sanayileri, yeni bilgileri dnyorlar. Kimse bizden nce davranmad srece bana gre hava ho. Haddenin bunun bir parasn yapmas olas. Sorun nedir ki? Teknik olarak bunu beceremez mi diyorsun? Becerir elbette. Yalnzca... Syleyecein baka bir ey yoksa, virsm izin verdii taktirde Perembeye grrz, Ken. Der Heer kapy kapatp yandaki oturma salonuna geerken Bakan'n mthi bir aksrn duydu. Bir koltuk zerinde dimdik oturmakta olan Emir Subay

kocasndan yana kaldrp yeniden teleskopa dnd. Mavi bir amipe benziyor bu... cvk cvk. Epey g olan mrettebat seimi toplantsndan sonra Bakan rahatlam gibiydi. Nezlesi gemi saylrd. Peki, alkant olmasayd, Ken? O zaman ne grecektim? O zaman Dnya atmosferi dndaki Uzay Teleskopu gibi olacakt. Sabit ve titremeyen bir k noktas grecektiniz. Yalnzca Vega'y m? Gezegenler, halkalar, lazer sava istasyonlar falan yok mu? Hayr, Sayn Bakan'm. ok byk bir teleskop olsa bile bunlar grlemeyecek kadar kk ve solukturlar. Siz bilim adamlarnn ne yaptnz bildiinizi umarm. Hi grmediimiz bir ey iin pek ok byk taahhtlere giriyoruz. Der Heer armt. Ama otuzbir bin sayfa metin grdk izimler, szckler bir de koca bir aklayc. Benim kitabmda buna grmek denilmez. Bu biraz... biraz varsaym sanki. Bana Dnya'mn her yerindeki bilim adamlarnn ayn verileri almakta olduklarn anlatmaya kalkma. Biliyorum bunlar. Makine izimlerinin de ne kadar ak ve anlalr olduunu da syleme. Bunu da biliyorum. Biz kanrsak Makineyi bir bakas yapacak. Bunu da biliyorum. Ama yine de kukuluyum. Grup, Deniz Kuvvetleri Gzlemevi'nin tesisinden Bakan Yardmcsnn evine dnd. Son birka haftada Paris'te mrettebat

ehm etc

an

Bugnlerde kahvalt sofrasnda ekmek kzartaca yok artk, diye kocas gld. Seymour Lasker emekliye ayrlmadan nce Uluslararas Kadn Giysileri i Sendikas'nn st dzey yneticilerinden biriydi. Karsna yllar nce, Kz NewYork Kadn Manto irketi'nin temsilcisiyken tanm ve bir sendika anlamas srasnda birbirlerine k olmulard. imdi durumlar gze alndnda ilikilerinin gzle grnr sal ok nemliydi. Ekmek kzartacaksz da olur ama son gnlerde Si ile pek babaa kahvalt edemiyoruz. Kadn kalarn

seimi konusunda almalar yaplmt. Sovyetler Birlii ile Birleik Devletler ikier mrettebat istiyorlard; bu tr konularda gvenilir bir ittifak iindeydiler. Ancak bunu Dnya Mesaj Konsorsiyumunun dier devletlerine kar srdrmeleri ok gt. Bugnlerde iki devletin anlatklar konular bile olsa bir zamanlar olduu gibi dier devletlerle anlamalar ok gt. Giriim artk insan soyunun bir faaliyeti olarak yaygn bir kabul grmekteydi. 'Dnya Mesaj Konsorsiyumu' ad bile 'Dnya Makine Konsorsiyumu'na evrilmek zereydi. Mesaj'm bir blmne sahip devletler bundan yararlanp mrettebat arasna kendi uluslarn-, dan birini katmaya alyorlard. inliler bir sonraki yzyln ortalarnda dnyada birbuuk milyar inli olacan sylyorlard. in'in devlet doum kontrol deneyleri nedeniyle o gnn inlilerinin ou ailelerinin tek evltlar olacaklard. Aile genilii konusunda daha az kat kurallara sahip lkelere kyasla bu ocuklar yetikinliklerinde daha zeki, duygu bakmndan daha gvenli olacaklard. inliler elli yl iinde Dnya'da daha nemli bir rol oynayacaklarndan Makine'de en azndan bir yere sahip olmakta kendilerini hakl gryorlard. Mesaj ya da Makine'de hibir sorumluluklar olmayan devletlerde de bu konu tartlmaktayd. Avrupa ile Japonya kendilerine byk ekonomik yarar salayacana inandklar Makine paralarnn retiminde byk bir sorumluluk verilmesi karsnda mrettebatta temsil edilme haklarndan vazgemilerdi. Sonunda Birleik Devletler'e, Sovyetler birlii'ne, in ve Hindistan'a birer yer ayrlm, beinci yer ise imdilik bo braklmt. Bu durum uzun ve g bir okuluslu pazarlk konusu olmu, nfus, ekonomik, sanayi ve asker g, o gnk politik balantlar ve hat^ ta insanlk tarihi de gznne alnmt. Beinci yer iin Brezilya ve Endonezya nfus corafi denge temeline dayanan bir sav ileri srmekteydiler. sve politik tartmalarda arabulucu roln stlenmeyi neriyordu. Msr, Irak, Pakistan ve Suudi Arabistan din dengesi nedenini ileri srerek bu yeri istemekteydiler. Bakalar ise bu beinci

ehm etc

an

ehm etc

yerin ulusal nedenlerden ok kiisel deerlere gre saptanmas fikrindeydiler. Bu an iin yer ilerde bir koz olarak kullanlmak zere bo braklmt. Seilen drt lkenin bilim adamlar, ulusal liderleri ve dier yetkililer adaylarn seme hazrl iindeydiler. Birleik Devletlerde bir tr ulusal bir tartma balamt. eitli aratrmalarda dini liderler, sporcular, astronotlar, Onur Madalyas sahipleri, bilimadam-lar, sinema artistleri, eski bir bakann ei, televizyon spikerleri, Kongre yeleri, politik haylleri olan milyonerler, vakf yneticileri, folk ve Rock and Roll arkclar, niversite rektrleri ve gnn Miss Amerika's hep nerilmekteydi-. Bakan Yardmcsnn evi Deniz Kuvvetleri Gz-lemevi'nin tesislerine tandndan beri ev hizmetini, geleneklere uygun olarak, Birleik Devletler donanmasnda grevli Filipin asll astsubaylar grmekteydiler. zerlerinde mavi ceketler olan ve gslerinde 'Birleik Devlet Bakan Yardmcs' amblemleri tayan astsubaylar imdi kahve servisi yapmaktaydlar. Bu resmi olmayan akam toplantsna sabahtan beri sregelen mrettebat seim toplantsna katlanlardan tm arlm deildi. Amerika'nn ilk kadn Bakannn ei olmak Seymour Lasker'in talihiydi. Bu ykn karikatrleri, akalar ylesine iyi yreklilikle karlamt ki Amerika sonunda kendisini, Dnya'nm yarsn idare edebilecek gc olduuna inanan bir kadnla evlendii iin balayabilmiti. Bakan der Heer'i yandaki ktphane odasna sokarken Lasker de Bakan Yardmcsnn karsyla olunu kahkahadan krp geirmekteydi. Pekl, diye sze balad Bakan. Bugn resmi bir aklama yaplmayacak, kararmz kamuoyuna aklanmayacak. Durumu bir zetleyelim imdi. Makine'nin ne yapacan bilemiyoruz, ama Vega'ya gideceini varsayalm. Makine'nin nasl alaca ve yolculuun ne kadar srecei konusunda hi kimsenin bir fikri yok. Vega ne kadar uzak demitin? Yirmi alt kyl, Sayn Bakanm.

an

ehm etc

Bu Makine bir uzaygemisi ise ve k hzyla yol-alabilirse k kadar deil de, onun hzna yakn bir hzla olduunu biliyorum, szm kesme o zaman oraya gitmesi yirmi alt yl srer. Zaman Dnya'da olduu gibi lersek yani. yle deil mi, der Heer? Evet. Belki k hzna varmak iin ve Vega sistemine girerken yavalamak iin birer yl eklemek gerekir. Ancak mrettebat asndan ok daha az bir sredir bu. Ik hzna ne kadar yaklatna gre bir iki yl sadece. Bir biyolog olarak epey gkbilimi reniyorsun, der Heer. Teekkr ederim, Sayn Bakanm. Konuya girmeye alyorum. Kadn bir an adamn yzne baktktan sonra szne devam etti. Makine k hzna ok yakn bir hzla gittii srece mrettebatn yalar konusunda bir sorun yok. Ama yirmi yl falan srecekse ki bunun da olabileceini sylyorsun o zaman gen birini sememiz gerek. Ruslar bunu kabul etmiyorlar. Arkhangelsky ile Lunacharsky'den birini seecekler ki, ikisinin de altm yalarnda olduklarn biliyoruz. Kadn Ruslarn adlarn nndeki karttan biraz da duraksayarak okumutu.

inlilerin Xi'yi gnderecekleri kesin. O da altm ksur yanda. Eer onlarn ne yaptklarn bildiklerinden emin olsaydm, 'Aman ne kar, biz de altmlk birini gnderelim,' derdim. Der Heer Drumlin'in tam altm yanda olduunu biliyordu. Dier yandan... diye sze balad. Biliyorum, biliyorum. Hintli doktor krk krkbe yalarnda... Dorusu hayatmda bu kadar sama bir ey duymamtm. Olimpiyatlara girecek birini seiyoruz ve oyunlarda hangi dallarn olduunu bilmiyoruz. Neden bilimadam gndermekten sz ettiimizi de bilmiyorum aslnda. Mahatma Gandi'yi gndermeliydik. Ya da sa'y. Bana onlar bulamayacamz sylemeye kalkma, der Herr. Biliyorum. Oyunlarn ne olduunu bilmediiniz takdirde bir dekatlon ampiyonu gnderirsiniz.

an

ehm etc

Sonra da oyunun satran, heykeltralk gibi bir ey olduunu renirsin ve atletin sonuncu olur. Pekl, sen bunun dnyad yaam konusunu dnm ve Mesaj'm alnmas ve zlmesiyle uram olan birisi olmas gerektiini sylyorsun. Byle birisi hi olmazsa Vegallarn nasl dndkleri konusunda bir eyler bilebilir. Ya da bizim nasl dnmemizi istedikleri konusunda. Bu alanda da ancak kii var diyorsun. Bakan yine notlarna bakt. Arroway, Drumlin... ve kendisini Romal bir general sanan tekisi. Dr. Valerian, Sayn Bakanm. Adamn kendisini Romal bir general sanp sanmadn bilmiyorum, yalnzca ad yle. Valerian Seim Komitesinin soru kdn bile cevaplamad. Karsn brakmak istemedii iin byle bir eyi dnmyor, yle deil mi? Onu knyor deilim. Aptal biri deil. Bir ilikiyi yrtmeyi iyi biliyor sadece. Kars hasta falan deil ya? Bildiim kadaryla sapasalamdr. yi. ok iyi. Ona benden zel bir not gnder bir gkbilimcinin kendisi iin evreni feda ettiine gre esasl bir kadn olduu hakknda falan bir ey yaz. Ama ssl szckler kullan, der Heer. Ne istediimi biliyorsun. Bir iirden paralar falan da ekle, yle pek cafcafl olmasn ama Valerianlar bize ok ey retebilirler. Neden onlar resmi bir yemee armyoruz? Nepal Kral' iki hafta sonra gelecek. Tam zamandr. Der Heer durmadan yazyordu. Bu toplant sona erer ermez Beyaz Saray Randevu Sekreterini arayacakt. Ayrca ok nemli bir konumas daha vard, saatlerdir bir telefona yaklaamamt. Geriye Drumlin ile Arroway kalyor. Arroway yirmi ya kadar daha gen ama adam da mthi bir fizie sahip. Paratlk yapyor, deniz diplerine dalyor... parlak bir bilimadam, Mesaj'in zmnde byk yardmlar oldu, teki yallarla tartmaya baylacak. Nkleer silah konusunda alml yok deil mi? Nkleer silah stne alm birini gndermek istemem.

an

Dier yandan Arroway da parlak bir bilimadam. Bu Argus Projesini o yrtt, Mesaj'n iini dn biliyor, aratrc bir kafas var. Herkes onun ok geni bir ilgi alannn olduunu sylyor. Daha gen bir Amerikan imajn verecektir. Bakan duraklad. Sen ondan holanmyorsun, deil mi, Ken? Bir kusur deil bu. Ben de holanyorum. Ama kimi zaman serseri mayn gibi. Sorgu bandn dikkatle dinledin mi? Sanrm hangi blmden sz ettiinizi biliyorum, Bakanm. Ama Seim Komitesi sekiz saattir soru sormaktayd ve kendisi de zaman zaman aptalca bulduu sorular karsnda sinirleniyordu. Drumlin de yledir. Belki de Arroway bunu ondan renmitir. Bir sre onun rencisiydi bildiiniz gibi. Evet, ama Drumlin de ok aptalca eyler syledi. Hepsi u video bandnda olacak. nce Arroway'in, sonra da Drumlin'in sorgusu. Dmeye bas, Ken. Televizyon ekrannda Ellie'nin Argus'taki odasndaki mlakat belirdi. Der Heer, Kafka'nn zdeyiinin bulunduu sararm kd bile seebiliyordu. Btn olup bitenler dnldnde belki de Ellie'nin yldzlardan sessizlikten baka bir ey almamas ok daha iyi olurdu. ok daha mutlu olabilirdi o zaman belki de. Aznn kenarlarnda krklklar vard, gzlerinin alt imiti. Burnunun hemen stnde, alnnn ortasnda daha nce grmedii iki izgi daha vard. Ellie'nin bu korkun yorgun grn der Heer'i bir sululuk duygusuna itmiti. 'Dnya nfus bunalm' hakknda ne mi dnyorum? diyordu Ellie. Yani buna kar mym, deil miyim diye soruyorsunuz. Vega'da sorulacak en nemli sorunun bu olduuna inanyor ve benim buna doru olan karl vermemi istiyorsunuz, yle mi? Pekl. Ar nfus nedeniyle ben ecinsellikten ve bekr din adamlarndan yanaym. Hele banazla kar kaltmsal eilimi bastrd iin de zellikle din adamlarnn evlenmemeleri ok iyi bir fikirdir. Ellie buz kesmi gibi bir sonraki soruyu bekliyordu. Bakan dmeye basmt.

ehm etc

an

Sorularn bazlarnn pek yerinde olmadklarn kabul ederim, dedi. Ancak sonunda rk kacak birinin gerekten uluslararas sonulan olan bylesine nemli bir greve gelmesini istemezdik. Gelimekte olan Dnya'y yanmzda istiyoruz bu konuda. Onun iin byle bir soruyu sormak iin iyi bir nedenimiz vard. Cevabnn biraz... uygunsuz olduunu dnmyor musun? imdi bir de Drumlin'e bak. Boynunda mavi noktal bir papyon kravat olan Drumlin gne yan yzyle ok formunda grnyordu. Evet, hepimizin birtakm duygular olduunu biliyorum, diyordu. Ama, bu duygularn ne olduunu akldan karmamalyz. Bunlar bizim dnemeyecek kadar aptal olduumuz zamanlardan kalma uyum davranlardr. Ancak dilerini gsteren bir akal srs zerime geldiinde bamn dertte olduunu anlarm. Durumu anlamak iin birka santimetrekp adrenaline ihtiyacm yoktur. Benden sonraki kuaa genetik katklarda bulunmamn benim iin nemli olduunu hesapl-yabilirim. Bana yardm iin kanmda testosteron bulunmasna gerek yoktur. Bizden ok ilerde bir dnyad yaratn duygularla kstlanm olduunu mu sanyorsunuz? Beni ok souk, ok iine kapal bulan insanlar olduunu biliyorum. Ama dnyad varlklar gerekten anlamak istiyorsanz beni gndermelisiniz. Ben bulabileceiniz herkesten daha ok benzerim onlara. Ne seim ama! dedi Bakan. Biri dinsiz tekisi ise kendisinin Vega'dan geldiine inanyor. Neden bilim-adam yollamak zorundayz ki? Neden normal birini gnderemiyoruz?.. Cevap vermen gerekmez buna. Mesaj bilim konusunda ve bilimsel bir dille yazlm. Ve-ga'daki varlklarla paylatmz bildiimiz eydir bilim. Bunlar ok iyi nedenler, Ken. Hepsini hatrlyorum. Dr. Arroway dinsiz deildir, kukucudur yalnzca. Zihni aktr. Dogmalarla kstl deildir. Zekidir, serttir ve mesleinde ok yeteneklidir. Bilgi alan ok genitir. Bu durumda tam aradmz insandr. Ken, bu projenin btnln korumaktaki zverini beeniyorum. Ama, orada ok byk bir korku olduunu da unutma. nsanlarn

ehm etc

an

ehm etc

imdiye kadar neleri yutmak zorunda kaldklarn pek bilemiyorum. Konutuum insanlarn yars bu Makine'yi yapmamzn doru olmadn sylyorlar. Eer bundan kanamyorsak o zaman da ok gvenli birisini gndermek istiyorlar. Arroway senin sylediin kii olur, ama gvenli biri deildir. Kiliseler, benim kendi Ulusal Komitem, nce Dnya'clar ve Senato beni epey sktryor. California' daki o toplantda Palmer Joss'u etkiledi ama, Billy Jo Rankin'i de kzdrd. Rankin dn telefon etti bana, 'Sayn Bakanm, o Makine doruca Tanr'ya ya da eytan'a gidecek. Hangisine gidiyor olursa olsun ltfen namuslu ve gerek bir Hristiyan gnderin,' dedi. Palmer Joss ile dostluunu kulland beni sktrmak iin. Hi kukum yok kendisi gitmek istiyordu. Rankin gibi biri iin Drumlin Arroway'e ye tutulacaktr. Drumlin'in souk bir insan olduunu anlyorum.. Ama gvenilir bir insan, yurtsever, saduyulu. Bilimsel gemii lekesiz. Ve de gitmek istiyor. Hayr hayr, Drumlin gitmeli. Dr. Arroway'i ancak yedee alabilirim. Kendisine bunu syleyebilir miyim? Drumlin'den nce ona aklayanlayz, deil mi?" Kesin kararm verdiim an ve Drumlin'e haber verildii an sana bildireceim... Haydi, somurtma, Ken. Onun burada Dnya'da kalmasn istemiyor musun yoksa? *** Ellie Dileri Bakanlnn 'Kaplan Takm'na verdii brifingi bitirdiinde saat alty gemiti. Der Heer mrettebat seimi tamamlanr tamamlanmaz kendisini arayacana sz vermiti. Seilip seilmediini bakasndan deil, kendisinden duymasn istiyordu. Ellie sorguculara yeteri kadar saygl davranmadnn farkndayd, bir sr nedenin yamsra sadece bu yzden bile kaybedebilirdi seimi. Yine de bir ans olduunu dnyordu. Otelde kendisini bir not bekliyordu otelin 'siz yokken' diye balayan pembe kd deil de kapal ve damgasz elden verilme bir zarf. Notta unlar yazlyd: 'Bu akam saat sekizde Ulusal Bilim ve Teknoloji Mzesi'nde bulualm. Palmer Joss.'

an

ehm etc

Ne bir selam, ne bir aklama, ne konumak istedii konu, ne de bir sayglarmla. Gerekten bir inan adam bu, diye dnd. Mektup kd otelindi. Joss leden sonra, kendisinin kentte olduunu herhalde Dileri Bakan'ndan duymu ve otelde olduunu tahmin ederek uramt. Yorucu bir gn geirmiti Ellie, Mesaj' tamamlamak dnda geirdii her saatten pimanlk duyuyordu. inden gitmek istememesine ramen krkbe dakika sonra duunu alm, giyinmi ve taksiye binmiti bile. Mzenin kapanna bir saat kadar kaldndan ierisi hemen hemen botu. Byk giri salonunun her kesinde bir makine vard. On dokuzuncu yzyln gururu olan ayakkab, tekstil ve kmr sanayii makinalar. 1876 Fuar'ndan buharl bir org Bat Afrikal bir turist grubu iin neeli bir para alyordu. Joss grnrlerde yoktu. Ellie olduu yerde dnp gitme isteini glkle bastrd. Palmer Joss ile bu mzede bulaacaksan ve kendisiyle ancak bir kere, o da din ve Mesaj konularnda konumusan, onu nerede bulurdun, diye dnd. DAYA'da bir frekans seim sorununu zmeye benzi-

yordu bu: leri bir uygarlktan henz bir mesaj almamsn ve haklarnda hibir ey, hatta varlklarn bile bilmediin bu yaratklarn hangi frekanslardan yayn yapacan kestirmeye alrdn. Her ikinizin de paylat bir bilgiye sahip olmalydn. Sen de, onlar da evrende en ok rastlanan atomun hangisi olduunu, bunun hangi tek radyo frekansnda dalga gnderdiini bilirdiniz. lk DAYA aratrmalarnda atom hidrojeninin 1420 megahertzlik deerinin srekli olarak bulunmasnn nedeni buydu. Bunun buradaki kart neydi? Alexander Graham Bell'in telefonu mu? Telgraf m? Marconi'nin tamam, bulmutu. Nbeti Bekiye, Bu fzede Foucault sarkac var m? diye sordu. Joss demir korkuluktan eilmi yerdeki mozaik iniye bakyordu. Saat iaretlerinden bazlar herhalde gndz kalabalnn ayaklar altnda devrilmi yerde yatyorlard. Saat yedi sularnda biri sarkac durdurmutu. Yapayalnzdlar. Joss kadnn yaklamasn en az bir dakika nce duymu olmalyd, ama bir ey sylememiti.

an

ye yardm iin elini uzatt. Eik kenardan kayarak inip sarkacn topunun yanma vardlar. Top mat siyah boyalyd, Ellie bunun elik mi yoksa kurun mu olup olmadm merak etti. Bana el vermelisiniz, dedi. Kendisi de aslnda topu iki koluyla kucaklayp ekebilirdi; ancak birlikte ekip Ellie'nin yz dzeyinde kaldrp gerdiler. Joss dikkatle bakyordu yzne. Ellie'ye emin olup olmadn sormamt, ne doru eilmemesi iin uyarmamt, Ellie topu brakrken yatay bir itile ek bir hz vermemesini de sylememiti. Ellie'nin ardndan birbuuk metrelik dz bir deme vard, deme sonra eik olarak ykselerek daire biiminde bir duvar oluturuyordu. Aklm bana toplad takdirde yznn akyla kacakt bu snavdan. Sarkacn topunu brakt. Top yznden uzaklat. Basit sarka denklemi diye dnd: 2 pi, g zerinde L'nin kare kk, L sarkacn uzunluu, g'de yerekimine bal ivmesi. Yatandaki srtnme nedeniyle sarka asla ilk durumundan daha yksee kamaz. Benim btn yapacam ne eilmek. Sarka topu kar parmakln nnde yavalad ve durdu. Yrngesini deitirerek Ellie'nin beklediinden daha byk hzla harekete balad. Boyu da giderek byyor gibiydi yzne yaklatka. Soluu kesildi. Top kendisinden uzaklarken Ellie dkrklyla, Kandm, dedi. ok az ama. Hayr, kandm.

ehm etc

an

Duann sarkac durdurabileceine mi karar verdiniz? Ellie glmsedi. Bu inanca hakaret olurdu, dedi adam. Neden olsun? Pek ok kiiyi dininize dndrrdnz. Tanr'nn yapaca ok kolay bir i bu, hatrlad-' m kadaryla siz O'nunla sk sk konuuyordunuz... Ama konu bu deil, deil mi? Siz benim uyumlu titreim fiziine inancm snamak istiyorsunuz. Pekl. Joss'un kendisini bu snamadan geirmesine bir yandan ayordu ama, baarmak da istiyordu. antasnn asksn omzundan syrp ayakkablarn kard. Joss bir srayta parmakln te yanna srayp Ellie'

nanyorsunuz. Bilime inanyorsunuz. Sadece ok kk bir kuku var. Hayr, o deil. Bir milyon yllk beynin bir milyar yllk igdyle savamasyd bu. O yzden sizin iiniz benimkinden ok daha kolaydr. Bu konuda ikimizin de ii ayndr. imdi sra bende. Joss salnan topu yrngesinin en yksek noktasnda yakalad. Ama sizin enerji sakm konusundaki inancnz snamyoruz ki. Joss glmsedi, ayaklarn iki yana at. Ne yapyorsunuz orada? diye seslendi biri. -drdnz m siz? Mze bekisi tm ziyaretilerin kapan saatinden nce kmalarn salamak iin dolarken bombo binada sarkacn bulunduu bu kuyuda bir kadnla bir erkek bulmutu. Joss neeyle, nancmz snyoruz, memur bey, dedi. Smitsonian Enstitsnde yapamazsnz bunu. Buras mzedir. Joss ile Ellie glerek sarkac dey duruma getirip yukar ktlar. *** Sokak bombotu. Konumadan Mail boyunca yrdler. Gece berrakt, Ellie ufuk yaknlarnda Lyra'y grebiliyordu. u parlak olan Vega, dedi. Joss uzun bir sre bakt yldza. O ifreyi zmek ok byk bir baaryd, dedi sonunda. Yok canm. ok nemsizdi. leri bir uygarln dnebilecei en basit Mesaj'd. Bunu da beceremeseydik gerekten ok ayp olurdu. ltifatlar kolay kabul etmediinizi farkettim. Hayr, bu gelecei deitirecek keiflerden biridir. Gelecek hakkndaki beklentilerimizi yani. Ate gibi, yaz gibi, tarm gibi bir ey. Yine Vega'ya bakt. O Makine'de bir yeriniz olsa ve onu Gnderen'e geri gtrebilseydiniz orada ne greceinizi sanyorsunuz? Evrim varsaymsal bir sretir. Baka yerlerde yaamn nasl olduu konusunda akla uygun bir tahmin yaplamayacak kadar ok olaslk

ehm etc

an

ehm etc

vardr. Yaamn kkeninden nce Dnya'y grebilseydiniz bir zrafay tahmin edebilir miydiniz? Bu sorunun karlm biliyorum. Siz bizim uydurduumuzu, ya da bir kitapta okuyup bir yerlerden duyduumuzu sanyorsunuz. Ama iin asl bu deil. Benim kendi deneyimden aldm belirli ve gerek baz bilgilerim var. Bunu daha ak syleyemem. Ben Tanr'y grdm. Adamn inancndan kukuya dmek olanakszd. Anlatn bana, dedi Ellie. Joss bandan geenleri anlatt. Anlald, dedi Ellie. Klinik olarak lmtnz, sonra kendinize geldiinizde karanlktan parlak bir a doru ykseldiinizi hissettiniz. Grdnz insan biimli Parlty Tanr olarak kabul ettiniz. Ancak geirdiiniz bu deneyde size o parlakln evreni yarattn, ya da ahlh yasalarn getirdiini syleyen hibir ey yoktu. Deney deneydir. Bu sizi ok etkiledi, bunda kuku yok. Ama bunun baka aklamalar da olabilir. Nasl yani? Doum gibi. Doum da uzun ve karanlk bir tnelden parlak bir a ktr. Bunun ne kadar aydnlk olduunu unutmayn bebek dokuz ayn karanlkta geirmitir. Doum kla ilk karlamasdr. Renkle, k ya da glgeyle veya insan yzyle ilk karlatnzda ne kadar aracanz ve korkacanz dnn. Eer lm haline gelmiseniz belki de l aletleriniz bir an iin yeniden sfrlanmtr. Bu aklamada srar ediyor deilim. Pek ok olasln biridir bu da. Ben sizin bu deneyi yanl yorumlam olabileceinizi sylemek istiyorum sadece. Siz benim grdm grmediniz. Joss, Vega'nm souk ve titrek mavi-beyaz na bir kere daha baktktan sonra kadna dnd. Kendinizi hi... hi evrende kaybolmu hissetmez misiniz? Tanr yoksa ne yapacanz, davranlarnzn nasl olacam nereden bilebilirsiniz? Yasalara boyun e yoksa tutuklanrsn m yoksa dnceniz?

an

ehm etc

Sen kaybolmaktan korkmuyorsun, Palmer. Sen merkez olmamaktan, evrenin yaradl nedeni olmamaktan korkuyorsun. Benim evrenimde yeteri kadar dzen var. Yerekimi, elektromanyetizm, quantum mekanii... bunlar hep yasalar olan eylerdir. Davrana gelince, neden insan olarak en ok karmza olan eyi dnemeyelim ki? Bunun Dnya'ya soylu ve sevgi dolu bir bak olduundan eminim, insan yreinde iyilik olmadm iddia edecek en son insan da benim. Ama Tanr sevgisi yokken ne kadar ok zulm yaplmtr. Ya Tanr sevgisi varken yaplanlar? Savonarola ve Torqumeda Tanr'y seviyorlard, ya da sevdiklerini sylyorlard. Sizin dininiz insanlarn ocuk olduklarm ve iyi davranmalar iin bir umacya ihtiyalar olduunu dnr. Yasalara boyun emeleri iin insanlarn Tanr'ya inanmalarm isterseniz. Bunun iin dnebildiiniz tek are budur: sert bir laik polis gc ve polisin gzden kard eyler iin her eyi gren bir Tan-r'nn cezalandrma tehdidi. Siz insanlara kazk atyor, insanlar kandryorsunuz.

Palmer, senin din deneyini geirmemisem Tan-r'nn bykln anlayamayacam sanyorsun. Gerek tam bir aksi oysa. Seni dinlediim zaman, bunun Tanr's ok kkm diye dnyorum. Sefil bir gezegen, birka bin yl deil evrenin Yaratannn, kk bir tanrnn bile ilgisine demeyen bir yer. Sen beni baka vaazlarla kartryorsun. O mze Ranklin Birader'in alanyd. Ben milyarlarca yanda bir evrene hazrm. Ama, bilimadamlanmn henz bunu kantlayamadklarn sylyorum. Ben de senin kantlan anlayamadn sylyorum. Geleneksel bilgelik, din 'gerekler' hep yalansa bunun insanlarm yararna olduu nasl sylenebilir? nsanlarn gerekten yetikinler olabileceklerine inandm zaman ok daha baka vaazlar vereceksin. Yalnzca ayaksesleriyle kesilen ksa bir sessizlik oldu. Biraz sert davrandysam zr dilerim, dedi Ellie. Zaman zaman kendimi tutamyorum. Dr. Arroway, bu gece sylediklerinizi ciddi olarak dneceime sz veriyorum. Cevaplarna sahip olmam gereken baz sorular sordunuz.

an

ehm etc
ON BENC BLM Erbium Paralar Yeryz yeterlidir bana, Daha yakn istemiyorum yldzlar, Olduklar yerde iyi olduklarn biliyorum onlarn, Kendilerine ait olanlara yeterli olduklarn Biliyorum. WALT WHITMAN Leaves of Grass 'Ak Yol arks' (1855)

lkta telefon kulbesi yoktu, ama birka dakika iinde bir taksi bulmulard. Sizi byle ani olarak terkettiim iin zr dilerim, dedi. Konumamzdan byk zevk aldm... ve sorularnz ciddi olarak dneceim ben de... Son bir tane daha sormak ister miydiniz? Evet. Bilim kurallar iinde bir bilimadamn ktlk yapmaktan alkoyan nedir?

Teknolojik bir rya ve diplomatik bir karabasan olmasna ramen aradan geen yllardan sonra Makine yaplmt. Proje iin eitli yeni szckler tretilmiti, eski efsaneleri artran adlar nerilmiti. Ancak daha ilk batan beri herkes buna sadece Makine dedii iin

an

Ama ayn ruh iinde benim de size birka soru sormama izin verin, tamam m? Ellie bam sallaynca adam devam etti. Bilincin ne olduunu, u anda nasl bir duygu verdiini dnn. Milyarlarca atomun kprts gibi bir ey mi? Biyolojik mekanizma tesinde bilimin neresinde bir ocuk sevginin ne olduunu renebilir. Burada... Ellie'nin cebindeki uyar aygt ses veriyordu. Ken o kadar bekledii haberi vermek iin kendisini aryor olmalyd. Eer byleyse, toplants ok uzun srm demekti. Belki de iyi haberleri vard. Likit kristalde oluan rakamlara bakt: Ken'in bro numaras. Orta-

ehm etc

sonunda resmi ad da bu oldu. Bat'l gazeteciler sregelen karmak ve hassas uluslararas pazarlklara 'Makine Politikas' diyorlard. Toplam maliyetin ilk gvenilir tahmini ortaya ktnda uzay sanayii devleri bile dillerini yutacaklard az daha. Giderler ilk birka yl iin yarm trilyon dolardan fazla tutacakt ki bu tm gezegenin toplam askeri btesinin te birine denkti. Makine'yi yapmann Dnya ekonomisini altst edeceinden korkuluyordu. Londra Economist Dergi'si 'Vega'dan Ekonomik Sava m?' diye soruyordu. Kaytlara gre Mesaj' ya da Makine'yi, hatta Vega' yi, asal saylar, Adolf Hitler'i, Olimpiyatlar ve geri kalanlar nceden kehanette bulunup syleyen bir medyum, peygamber, falc ya da astrolog yoktu. Pek ok kii olaylar nceden bildiklerini, ancak bunlar olaydan nce yazmay ihmal ettiklerini iddia etmekteydi. artc olaylarn kesin kehnetleri her nedense nceden kda geirildiklerinde daha az kesin olurlar. Bir doa yasasdr sanki bu. Pek ok din ise biraz daha deiik bir snfa giriyordu: Bunlarn kutsal yazlarnn dikkatli ve biraz hayle dayanan bir incelenmesi sonunda bu mucizevi olaylarn ok nceden sylenmi olduu iddia edilmekteydi. Dierleri iin Makine, Hiroima Anlamas yrrle girdikten bu yana kayglandrc bir de gemi olan dnya havaclk sanayii iin zengin bir kaynakt. Pek az yeni stratejik silah gelitirilmekteydi. Uzayda yerleim birimleri giderek genileyen bir sanayi idi, ama bu daha nceki ynetimin haylinde olan yrngedeki lazer sava istasyonlar ve stratejik savunmann dier gereklerinin yerini alamazd. Bylece Makine'nin yapm halinde gezegenin gvenlii konusunda korkuya kaplanlar yeni i, kr ve ilerleme olaslklar ile kar-karya geldiklerinde vicdanlarnn sesini bastryorlard. Birka stdzey yetkilisi de yksek teknoloji sanayileri iin uzaydan gelen bir tehditten daha byk bir dl olamayaca fikrindeydiler. ok gl tarama radarlar, savunma hatlar, hatta daha sonralar Plton' da ya da Oort Kornet Bulutu'nda ileri karakollar yaplmak zorunda kalnacakt. Dnyallar ve dnyad varlklar arasndaki asker eitsizlikler hakkmdaki bu hayalcileri zerre kadar korkutmuyordu. Kendimizi onlara kar savunamazsak bile onlarn geldiini daha ok

an

snda Amerikan yaratclnn demoralize olma olaslndan dem vuruyordu. Bakan ise Amerikan teknolojisinin bu meydan okumaya karlk vereceinden emin olduunu sylemi ve kelime olarak sylemise de Amerikan yaratclnn Vega'dakilerinden aa olmadn ima etmiti. Pek ar olmamakla birlikte yine hatr saylr bir oy okluuyla yeni bir dnem iin seilmiti, bunun zerine. Makine'nin yapmnda karar verdirici bir unsur da gnderilen talimatlard. Gerek dil ve temel teknoloji aklaycsndan, gerekse Makine'nin yapm iin Mesaj' da her ey kukuya yer brakmayacak derecede akt. Kimi zaman aka belli olan eyler bile skc bir ayrntyla tekrarlanmt rnein aritmetiin temellerinde iki kere n alt ettii belirtilmise, bunun ardndan kere ikinin de alt ettii gsteriliyordu. Yapmn her aamasnda kontrol noktalar vard: bu srele elde edilecek erbium yzde 96 saf olmaldr. 31 numaral bileim tamamlanp da 6 mol hidrofluorik asit eriyiine yerletirilince geri kalan yapsal elementler yandaki izimde-kine benzemelidir. Bu testler baarsz olursa hemen baa dnyor ve hepsini yeniden yapyordun. Bir sre sonra testlere alyor ve onlar amay umuyordun. Ezberlemeyi andran bir eydi bu. Aklaycy uygulayarak hi yoktan var edilen fabrikalarn rettikleri paralardan ou insan anlaynn ok tesindeydi. Bunlarn neden alacaklarn anlamak ok gt. Ama alyorlard. Bu durumlarda bile yeni teknolojilerin pratik uygulamalar dnlebiliyordu. Baz durumlarda ise edeerde bir

ehm etc

an

nceden haber almamz istemiyor musunuz? diye soruyorlard. Ortada bir kr vard ve onlar da bunun kokusunu alyorlard. Makine'yi yapyorlard kukusuz ve Makine trilyonlarca dolar deerindeydi; ancak ellerindeki kozlar doru oynarlarsa Makine yalnzca bir balang olacakt. Makine'nin yapm konusunda bir referanduma dnen Bakan Lasker'in yeniden seimi ardnda hi beklenmedik politik bir ittifak yer almaktayd. Rakibi Truva Atlar'ndan ve Kyamet Gn Makinalan'ndan, imdiye kadar 'her eyi kefetmi' olan yabanclar kar-

paray retmek iin eitli alternatif teknolojiler salanmt; anlald kadaryla dnyad varlklar Dnya teknolojisi iin hangi yaklamn daha kolay olaca konusunda emin olamamlard. Fabrikalar kurulup da ilk prototipler ortaya kmaya balaynca insann yabanc bir teknolojinin bilinmeyen bir diliyle yazl Mesaj 'ndan retim yapabilmek yeteneine olan kukular giderek azalmaya balamt. Btn ustaca hazrlanm snavlarda olduu gibi smava katlmak bile bir renim deneyiydi. Btn birinci testler baarlmt: erbium yeterli saflkta elde edilebilmiti; inorganik maddeler hidroflorik asitle kazndktan sonra izimdeki yap ortaya kmt; pervane metinde belirtildii gibi dnyordu. Eletirmenler Mesaj'm bilimadamlar ve mhendislik iltifatlara boduunu, bylece teknolojiye dalp tehlikeleri unuttuklarn sylyorlard. Bir paramn yapm iin ok karmak bir dizi organik kimyasal reaksiyon belirtiliyordu, ortaya kan rn yzme havuzu boyunda bir formaldehid ve sv amonyak eriyii iine oturtuldu. Ktle byd, farkllat, zelleti ve orada kald insanlarn yapmay bildikleri her eyden daha hassas ve karmak bir ey. lerinden herhalde birtakm svlarn geecei ince ve bo tpleri vard. Nesne koloidal ve koyu krmzyd. Kendi kopyalarn retmemesine ramen pek ok kimseyi rktecek kadar biyolojik bir grnm vard. Ayn ilemleri tekrarlayarak onun tpatp bir eini daha yaptlar. Ortaya kan rn onun yapm iin verilen bilgilerden nasl oluyor da bu kadar nemli derecede karmak oluyordu bir trl akl ermiyordu. Organik ktle platform zerinde duruyor ve grebildikleri kadaryla hibir i yapmyordu. Bu nesne on iki keli yapnn iine, mrettebat yerinin altna ve stne yerletirilecekti. Birleik Devletler ve Sovyetler Birlii'nde e makineler yaplmaktayd. Her iki devlet de Kyamet Gn Makinesi olaslndan kalabalk merkezleri korumaktan ok merakllar, protestocular ve basnn gznden kaabilmek iin yapm yeri olarak epey ssz yerleri semilerdi. Birleik Devlerler'de Wyoming'de, Sovyetler Birliinde de Kafkas'larn tesinde Uzbek

ehm etc

an

Cumhuriyetinde yaplmaktayd Makine Montaj yerleri evresine yeni fabrikalar kurulmutu. Varolan sanayiin retilebilecei paralar ise ok geni bir evreye datlmt. rnein Jena'da bir fabrika hem Amerikan hem Sovyet Makine'lerinde kullanlacak optik aletleri retmekteydi. Ayrca her para Japonya'ya gnderiliyor, burada mmkn olduu kadaryla incelenip nasl alaca anlalmaya allyordu. Bir parann Mesaj'da belirtilmeyen bir teste tabi tutulmasnn Makine'nin eitli paralarnn pek hassas olan dengesini bozabilecei konusunda bir kuku da vard. Makinenin belli bal byk paralarndan biri de birbirine dik eksenli, yksek hzla dnmek zere dizayn edilmi ve ortak merkezli d kre idi. Bunlarn zerlerinde ok hassas ve karmak ekiller vard. nsanlarn kendiliklerinden yaptklar bir iki test srasnda dndrlm olan byle bir para Makine'ye monte edildiinde alacak myd acaba? Aynen bunun gibi denenmemi bir kre alabilecek miydi? Amerika'nn en byk mteahhidi Hadden Sanayi idi. Sol Hadden paralarn Mesaj'da yetki verilmedike denenmesini, hatta sras gelmeden monte edilmesini bile yasaklamt. Mesaj'da aksine bir kayt olmadka talimat harfiyen uygulanacak emrini vermiti. ilerine kendilerini bir bynn gereklerini yerine getiren ortaa sihirbazlar gibi grmelerini sylyordu. Tek bir heceyi bile yanl telffuza kalkmayn diyordu. Btn bunlar Bininci yldan iki yl nce yer almaktayd. Kyamet Gn'nn ya da sa'nn kinci Gelii'nin mutlu beklentisiyle o kadar ok kii alma yasamndan el ayak ekmekteydi ki baz sanayilerde usta ii bulunamaz olmutu. Hadden'in igcn Makine'nin yapmna ayrabilmesi ve taaronlara zendirici bedeller verebilmesi Amerika'nn imdiye kadarki baarsnn ana nedeni olarak grlmekteydi. Ancak Hadden de iten ekilmiti Preachnix mucidinin ok iyi bilinen grleri karsnda bir srpriz olmutu bu. Altndakiler nemli kararlar hl onun vermekte olduunu sylyorlard. Ancak Hadden'le iletiim ancak hzl bir telenet servisi araclyla yaplabilmekteydi.

ehm etc

an

ehm etc

Adamlar raporlarn, yetki isteklerini ve kendisine sormak zorunda olduklar sorular bilimsel bir telenet servisinin kilitli kutusuna brakyorlard. Cevaplar da yine bir kilitli kutuyla geliyordu. Garip bir dzendi bu, ama aksaksz alyor gibiydi. lk ve en g admlar bir kere atlp Makine gerekten biimlenmeye baladktan sonra ise S. R. Hadden'den daha da az haber alnmaya balamt. Dnya Makine Konsorsiyumunun yneticileri bu durumdan endie duymularsa da, aklanmayan bir yerde Bay Hadden ile uzun uzun konutuktan sonra ileri rahat olarak dndkleri syleniyordu. Hadden'in nerede olduunu onlardan baka bilen yoktu. 1950 ortalarndan bu yana Dnya stratejik silah stoku 3.200'n altna dmt. Silahszlanmann daha g aamalar konusunda ok tarafl konumalar srdrl-mekteydi. Bir tarafn silah says ne kada az ise teki tarafn zaten az sayda olan silahm daha da azaltmas tehlikeli olacakt. Bu silah azaltma sreci hem uzmanlar hem de kamuoyunda bir tr kendi hzn yaratmt. Silahlanma savanda olduu gibi iki sper g imdi yine rekabet halindeydiler: ama bu kez silah indirimi rekabetiydi bu. Pratik asker amalar bakmndan pek

fazla bir ey verdikleri sylenemezdi; hl gezegendeki uygarl yok edecek gce sahiptiler. Ancak gelecek iin beliren iyimserlikte, yeni gelien kuaa beslenen umutta bu balang ok baarl olmutu. Belki de hem din hem laik alanda yaklaan Bininci yl kutlamalarnn yardmyla devletler arasndaki silahl atmalar gzle grnr derecede azalmt. Mexico City'nin Kardinal Bapiskoposu buna, Tanr'nm Bar' diyordu. Wyoming ve Uzbekistan'da yepyeni sanayiler yaratlmt, yerden yepyeni kentler fkryordu. Bunlarn masraf sanayilemi lkeler tarafndan oransz bir ekilde yklenilmiti, ancak yaplan hesaplarda bu masrafn Dnya'da kii bana yz dolara geldii saptanmt. Dnya nfusunun yzde yirmi bei iin ylda yz dolar ok nemli bir parayd. Makine'ye harcanan para dorudan doruya bir hizmet ya da mal salamamaktayd. Ancak Makine hi almasa bile yeni teknolojilerin ortaya kmasnn byk kr olduu dnlyordu.

an

Babakan' devletlerini Makine'nin yapmna seferbe etmilerdi. Ancak onlardan sonra gelecekler bunu yap mayabilirlerdi. Ayrca, ok iyi anlalabilen kiisel ne denlerle, projeyi denetimleri altmda tutanlar kendiler bl sorumluluk mevkilerinde iken bunun bitirildiin grmek isteyebilirlerdi. Bazlar da Mesaj'in bu kada: ok frekansta bu kadar uzun bir sre yaynlanmasndi bir acillik olduunu sylyorlard. Bizden Makine'yi ha zr olduumuz zaman yapmamz istemiyorlard. Bunu hemen imdi yapmamz istiyorlard. Yapm hz artma ya balad bunun zerine. lk sistemler aklaycnn birinci blmndeki ba sit teknolojilere dayandrlarak yaplmt. Belirtiler testler kolaylkla baarlmt. Ancak daha sonraki daha karmak testlerle birlikte zaman zaman baarsz lklar da bildirilmeye baland. Sovyetler Birlii'nde bt baarszlklar ok daha skt. Paralarn nasl altk larn kimse bilmedii iin baarszlk noktasndan geri giderken retim srecindeki yanln nerede olduunu saptamak genellikle olanakszd. Baz durumlarda paralar, srat ve yanlszhk rekabetine girmi olan iki ayr reticide yaptrlmaktayd. kisi de baarl iki para olduu taktirde de her lke kendi rnn semek eilimini gsteriyordu. Bylece her iki lkede montajna balanm olan Makine'ler tpatp birbirlerinin ei deildi. Sonunda Wyoming'de sistem btnl, ayr paralarn tamamlanm Makine'ye montaj gn geldi. Bu yapm srecinin en

ehm etc

an

Bu hzn ok ar olduunu, yeni bir adm atmadan nce eski admn ok iyi anlalmas gerektiini dnenler vard. Makine'nin yapm kuaklar boyu sre-cekse ne kard bundan yani, diyorlard bir ksm insanlar. Gelime masraflarn on yllar boyunca yaymak Makine yapmnn Dnya ekonomisine olan ykn hafifletirdi. Pek ok bakmdan mantkl bir dnceydi bu, ancak uygulamas ok gt. Makina'nn yalnzca bir parasn nasl gelitirebilirdin? Dnya'nn her yanndaki bilimadamlar ve mhendisler Makine'nin kendi uzmanlklar dndaki alanlara da atlmaya alyorlard. Bazlar ise Makine'nin yeteri kadar abuk yaplamadndan, hatta asla bitirilemeyeceinden endie etmekteydiler. Amerikan Bakan' ile Sovyetler Birlii

kolay blm olacakt. Bunu bir iki yl iinde bitireceklerini umuyorlard. Bazlar da Makine'nin harekete geirilmesiyle Dnya'nn sonunun getirilmesinin takvime uygun olacam dnmekteydiler. Wyoming'de tavanlar daha kurnazdlar. Ya da daha aptal. Bunu kestirmek ok gt. Thunderbird'un farlar yolda birka tavan yakalamt. Ancak yzlerce-sinin yol kenarna dizilmesi adeti New Mexico'dan buraya gelmi deildi, anlald kadaryla. Ellie Wyoming'deki durumun Argus'tan pek deiik olmadn ksa zamanda anlamt. Byk bilimsel tesisin evresi binlerce kilometrekarelik bombo topraklarla evriliydi. Ellie ne programn yneticisiydi ne de mrettebattan biri. Ama buradayd ite, dnlebilecek en byk giriimlerden birinde alyordu. Hi kukusuz Makine harekete geirildikten sonra ne olursa olsun Argus projesi insanlk tarihinin bir dnm noktas olarak kalacakt. Tam da fazladan bir birletirici g gerektii anda karanlklar iinden bu kverdi, diye dnd. Yirmi alt kyh teden, 230 trilyon kilometre teden. Senden bin yl ilerde bir uygarlk aranzda hibir fark gzetmeksizin size hitap ettii takdirde kendini sko, Slovak ya da Sezuan'h olarak dnebilmen gt. Dnya'nn teknolojik adan en geri kalm lkesiyle sanayilemi lkeler arasndaki uurum hi kukusuz sanayilemi lkelerle Vega'daki varlklar arasndaki uurumdan ok daha az derindi. Bir zamanlar ok salam grnen rk, din, dil, ulus, ekonomi ve kltr farkllklar imdi daha az nemliydiler. Hepimiz insanz. Bugnlerde sk sk duyulan bir szd bu. Son birka on yl iinde, zellikle de basnda, bu tr deyilerin ne kadar az dile getirilmi olduuna amamak elde deildi. Ayn gezegen.' paylayoruz ve ok byk bir olaslkla da ayn Dnya uygarln, diyorlard. Dnyad varlklarn u ya da bu ideolojik fraksiyonlarn temsilcileri ile konumay seeceklerini dnmek pek olas deildi. Mesaj'in varl Dnya'y birletirmeye balamt. grebiliyordun. Bunun

ehm etc
gerekletiini

an

gzlerinle

Ellie'nin seilmediini duyan annesinin ilk sorusu, Aladn m? olmutu. Evet alamt. Doald bu. Hi kukusuz benliinin bir paras o aracn iinde olmak istiyordu. Ancak annesine Drumlin'in seilmekte hakl olduunu da sylemiti. Sovyetler Lunacharsky ile Arkhangelsky arasnda bir seim yapamamlard; her ikisi de grev iin hazrlanacaklard. Bu hazrlanmann Makine'yi en iyi bir biimde anlamann dnda ne olabilecei pek anlalr bir ey deildi. Amerikallardan bazlar bunun Sovyetlerin iki Makine szcs elde etme amacna ynelik olduunu sylyorlarsa da Ellie bunun byle olmadn dnyordu. Lunacharsky de Arkhangelsky de ok yetenekli kiilerdi. Sovyetlerin kimi gndereceklerine nasl karar vereceklerini merak ediyordu dorusu. Lunacharsky Birleik Devletler'deydi ama Wyoming'de deildi. Yksek dzeyde bir Sovyet heyeti arasnda Savunma Bakan Yardmclna yeni getirilmi olan Michael Kitz'le grmek zere Washington'da bulunuyordu. Arkhangelsky ise Uzbekistan'dayd. Wyoming sszlklarnda gelien yeni bir kente Makine ad verilmiti. Sovyetler'dekine ise ayn adn Rus-as: Makhina. Her biri yerleim birimlerinden, i alanlarndan ve sanayi tesislerinden olumaktayd. Fabrikalardan bazlar gsterisizdi, en azndan dlar byleydi. Bazlarnn ise garip yaplar ilk bakta grlyordu kubbeler ve minareler, millerce d boru. Tehlikeli olabilecek fabrikalar rnein organik madde retenler burada Wyoming'deydi. Daha iyi anlalan teknolojiler tm Dnya'ya dalmt. Yeni sanayiin merkezi Systems Integration Facility idi ki tamamlanm paralar burada toplanyordu. Ellie kimi zaman bir parann geldiini grnce kendisinin bunun izimini ilk gren insan olduunu dnrd. Her yeni para sandndan belirtilen testlerden geirildiinde iinde analk gururuna ok yakn bir scaklk hissederdi. *** Ellie, Drumlin ve Valerian uzun bir sre nce planlanan Vega sinyalleri konulu toplantlar iin bir araya gelmilerdi. Tesise vardklarnda herkes Babil'in yanmasn konuuyorlard. Olay sabahn ilk saatlerinde, srekli mterilerin en gnahkrlarnn bulunduklar bir

ehm etc

an

ehm etc

saatte balamt. Havan toplar ve yangn bombalaryla silahl bir grup ayn anda Enlil ve tar kaplarndan girmiler, Ziggurat atee verilmiti. Gazetelerde Assur Tapma'ndan kaan yarplak insanlarn fotoraflar vard. ok yaral olmasna ramen olayda kimse lmemiti. Saldrdan hemen nce nce-Dnyaclarn sahip olduu ve amblemi bir yldrmn paralad bir dnya olan New Yor Sun gazetesine telefon edilip saldrnn balad bildirilmiti. Arayan kii bunun Amerikan ahlk ve edebi adna pislik ve kokumuluktan bkm olanlarca dzenlenen bir misilleme olduunu sylemiti. Ba-bil irketi'nin bakanndan saldry knayan bir bildiri yaynlanmt ama, o ana kadar S.R. Hadden'den bir tek sz bile duyulmu deildi. Ellie'nin Hadden'i Babil'de ziyaret ettii bilindiinden proje personeli arasndan birka kii onun tepkisini merak ediyorlard. Olay yerinin corafyas hakkndaki bilgisine baklrsa orasn pek ok ziyaret etmi olduu anlalan Drumlin bile bu konuda kadnn fikrini renmek istiyordu. Ellie Drumlin'i araba kullananlardan biri olarak hayl etmede hi glk ekmemekteydi. Ama belki de yalnzca bir eyler okumutu

Babil hakknda. Dergilerden Babil'in fotoraflar ve krokileri bol bol yaynlanmt. Sonunda ilerine dndler. Mesaj ayn frekanslarda, dalga boylarnda, zaman srelerinde, polarizasyon ve faz modllerinde devam etmekteydi. Vega uygarl kendilerini grevlerine adam kiiler olmalydlar. Belki de vericilerini kapatmay unutmulard. Valerian'n gzlerinde dalgn bir bak vard. Peter, dnrken neden tavana bakyorsun? Drumlin'in bu son birka yl iinde yumuad syleniyordu. Ancak grnne bakarak bir reform iinde olduu pek sylenemezdi. Birleik Devletler Bakan tarafndan ulusunu dnyad varlklarn nnde temsil etmenin byk bir onur olduunu sylerdi. Yaknlarna bu yolculuun hayatnn doruk noktas olacan dile getirmekteydi. Geici olarak Wyoming'de bulunan ve hl srarla sadakatini srdren kars Makine'yi yapan bilimadamlar ile teknisyenlere gsterilen dialar da sk sz izlemek zorunda kalyordu. Yapm yeri doum yeri olan Montana'ya yakn olduundan Drumlin zaman zaman oraya ksa sreli

an

ile '... Tanr'mn iradesiyle ngiltere ve Kuzey rlanda Kral ve Hindistan mparatoru Altnc George olarak tac giymi olan...' diyen sesi alamyoruz? Ellie, Ta giyme treni srasnda Vega'nn ngiltere zerinde olduundan emin misin? diye sordu. Olimpiyat mesajn almamzdan birka gn sonra kontrol ettik onu. Yayn younluu Hitler olayndan ok daha glyd. Vega'nn Tac Treni'ni alabildiinden hi kukum yok. Bizim hakkmzda bildikleri eyleri bizim bilmemizi istemedikleri mi kayglandryor seni? Aceleleri var dedi Valerian. Arasra kehanette bu-lunurmu gibi konuma adetindeydi. Daha ok bize Hitler'i bildiklerini anlatmak isti-yorlardr, dedi Ellie. Bu da benim sylediimden baka bir ey deil aslnda. Pekl, hayl ile bu kadar zaman ldrmek yeter, diye homurdand Drumlin. Dnyad varlklarn nedenleri konusundaki varsaymlar karsnda hep byle sabrszlk duyard. Tahmine almak bouna, nasl olsa ksa bir srede reneceiz, derdi. Bu arada da herkesin Mesaj zerinde durmasn isterdi: Mesaj'da karlarnda kesin, iki yne ekilmeyen, kusursuzca birletirilmi veriler vard. Biraz gerek siz ikinizin akln banza toplamanza yardmc olur sanrm. Neden montaj yerine gitmiyoruz, ha?

ehm etc

an

ziyaretler yapmaktayd. Bir keresinde Ellie kendisini arabasyla Missoula'ya gtrmt. likilerinin balamasndan bu yana ilk kez birka saat boyunca saygl davranmt kadna. t! Dnyorum, dedi Valerian. Bu bir grlt bastrma tekniidir. Gr alanmdaki przleri gidermeye altm srada sen kalkm duyma alanmda yeni bir prz oluturuyorsun. Bana neden bo bir kda bakmadm da sorabilirsin. Kt ok kktr de ondan. Kda bakarken evredeki eyleri de grebilirim. Her neyse konu u: Neden hl Hitler'in me-sej ile Olimpiyat yaynn alyoruz? Yular geti aradan. u ana kadar ngiliz Kralnn ta giyme trenini almlardr. Neden Dnya ve Asa ile samur krk grntleri

Makine'nin geometrik dizayn ok basitti. Ayrntlar ise ar karmak. Mrettebatn oturaca be koltuk onikikenin ortasmdayd. Yemek, yatmak ya da dier vcut ihtiyalarn karlamak iin ayrlm yerler yoktu. Mrettebat ile kiisel eyalarn arl hakknda ise ok kesin bir st snr getirilmiti. Uygulamada bu snrlamalar ufak yapl insanlarn lehineydi. Bazlar bu durumdan Makine'nin harekete getikten ksa bir sre sonra Dnya yaknlarnda bir yldzlararas uzay arac ile buluaca anlamm karmaktaydlar. Ancak radarla ve optik olarak yaplan en ince aratrmalarda bile byle bir araca rastlanmamt. Dnyad varlklarn insanlarn en basit biyolojik ihtiyalarm unutmu olmalar dnlemezdi. Belki de Makine bir yere gidecek deildi. Belki de mrettebata bir ey yapacakt. Mrettebat blmnde hibir alet yoktu, ne arac ynetecek bir ey, ne de bir dme yalnzca oturanlarn birbirlerini grebilecekleri biimde yerletirilmi be koltuk. Mrettebat blmnn stnde ve altnda onikik-elinin sivrilen noktalarnda karmak ve artc yaplaryla organik madde yer almaktayd. Onikikelinin bu blmnde rastgele yerletirilmi gibi erbium maddesi bulunuyordu. Onikikelinin dnda da, her biri fizik boyutun birini temsil eder gibi grnen tek merkezli kre bulunmaktayd. Kreler anlald kadaryla manyetik olarak tutturulmutu gvdeye en azndan talimatlarda gl bir manyetik alan jeneratr belirtilmekteydi ve kreler ile onikike arasndaki yerde hava boluu olacakt. Mesaj, Makine paralarna birer ad vermemekteydi. Erbium altm sekiz protonlu ve doksan dokuz nt-ronlu atom olarak tanmlanmt. Makine'nin eitli paralar da saysal olarak belirtilmiti Para 31 gibi. Teknoloji tarihini bilen bir ek teknisyeni dnen krelere benzel adn takmt: 1870'de Gustav Benzel dn-medolab bulmutu. Makine'nin izimi ve ilevi anlalamyordu, bunu yapmak iin yeni teknolojiler gerekmiti, ancak ne de olsa baz maddelerden yaplyordu ve krokileri izilebi-

ehm etc

an

lirdi. Hatta Dnya'nn her tarafnda gazetelerde kesitleri izilip yaynlanmt. Bittiinde alaca biim kestirilebiliyordu. Teknolojik iyimserlik havas devam etmekteydi. Drumlin, Valerian ve Arroway kimlik, parmak izi ve ses izi kontrollarmdan getikten sonra montaj alanna girdiler. kat yksekliinde vinler organik kalp iine erbium'u yerletirmekteydiler. Onikikelinin d kaplamalar iin be keli levhalar montaj hattna aslyd. Sovyetlerin henz baz sorunlar olmasna ramen Amerikan alt sistemleri son testlerden de baaryla gemilerdi, Makine'nin bitmi ekli yava yava belirmeye balyordu. Ellie benzellerin taklaca yerlere bakt. Makine tamamlandnda Rnesans gkbilimcilerinin o halka biimindeki krelerini andracakt. Johannes Kepler bunu grseydi ne dnrd acaba? Montaj binasnn eitli katlarn oluturan dairesel yollar teknisyenler, hkmet yetkilileri ve Dnya Makine Konsorsiyumunun temsilcileriyle doluydu. Onlar seyrederken Valerian Bakan'n karsyla zel bir mektuplamaya girdiini ve karsnn bu konuda kendisine hibir ey sylemediini anlatt. Byk sistemlerin btnl testine balamak zereydiler. Bazlar nerilen monitr cihazmn bir yerekimi dalga teleskopu olduunu dnyorlard. Test balayaca srada daha iyi grmek iin ortaya doru yrdler. Drumlin bir an iinde havalanm, uuyordu. Her ey havada uuyor gibiydi. Ellie, hikyede Dorothy'yi Oz lkesine gtren hortumu hatrlad o anda. Bir ar ekim filmi gibi Drumlin kollar iki yana alm olduu halde zerine doru gelip Ellie'yi yere ykt. Bunca yldan sonra cinsel yaklam fikri bu mu, diye dnd Ellie yere devrilirken. renecek ok eyi vard dorusu. *** Olay kimin yapt kesin olarak renilemedi. n-ce-Dnya'clar, Kzl Ordu Fraksiyonu, slami Cihad, yer altnda alan Kaynama Enerji Vakf, Sih Ayrlklar, Khmer Vert'ler, Afgan Dirilii, Makine'ye Kar Annelerin radikal kanad, Omega Yedilisi, Broderbund, El Catorce de Febrero, Kuomintang Gizli Ordusu, Siyonist Birlii, Tanr Partisi ve yeni

ehm etc

an

ehm etc

canlanan Symbionese Kurtulu Cephesi sorumluluu yklenen rgtler arasn-daydlar. Bu rgtlerin ou sabotaj yapacak olanaklardan yoksundular. Ancak listenin uzunluu Makine aleyhtarlnn ne kadar yaygn olduunu aka gzler nne sermekteydi. Ku Klux Klan, Amerika Nazi Partisi ve Ulusal Demokrat Sosyalist Parti ve bunlar gibi dnen baz rgtler kendilerine hkim olup sorumluluk stlenme-milerdi. Bunlarn yelerinden etkin bir grup Mesaj'm Hitler tarafndan gnderildii grndeydiler. Bir iddiaya gre Hitler Alman roket teknolojisinin baarsyla 1945 Mays'nda Dnya'dan uzaya gnderilmiti ve aradan geen bu yllar iinde Nazi'ler byk ilerlemeler kaydetmilerdi. Bakan birka ay sonra, Makine'nin nereye gideceini bilmiyorum, diyecekti. Ancak gittii yer bu gezegenin yars kadar kak olsa bile yolculua demeyecek olduuna eminim. Soruturma Komisyonunun sonradan saptadna gre erbium tutturma paralarndan birinin patlama ile paralanmas sonunda iki byk para yirmi metreden aa umutu. Arlk tayan i duvarlardan biri arpmann etkisiyle km, on bir kii lm, krk sekiz kii yaralanmt. Makine'nin nemli paralar krlmt. Mesaj'da bir patlama testi yer almad iin bu olaydan zarar grmemi paralar da etkilenmi olabilirdi. Yaplan eyin nasl alaca bilinmedii srece yapmnda ok dikkatli davranmak gerekirdi. Bu olay stlenmeye alan rgtlerin saysna ramen Birleik Devletler'de kukular sorumluluk stlenmeyen bir iki grup zerinde younlamaktayd: dnya-d varlklar Makine'yi montaj bittii anda patlamak zere hazrlamlard, ancak biz montajda hata yapmtk ve kk bir patlama belki de Kyamet Gn Makinesi'nin tetiinin patlamas ile kurtulmutuk. Bunlar yapmn ok ge kalnmadan durdurulmasn ve kalan paralarn deiik yerlerdeki tuz madenlerine gmlmesini istiyorlard. Ancak Soruturma Komisyonu Makine Felketinin daha ok Dnya kaynakl olduu konusunda kantlar bulmutu. Birletirme paralarnn iinde bilinmeyen amal elips biiminde bir boluk vard, boluun

an

paralarn amadan bir dizi uzaktan kontrol deneyleri yapmlard.) Terre Haute'da retim aamasnn sonlarna doru biri parann boluuna patlaycy ve fn-yeyi yerletirmiti. Bu ve dier paralar fabrikadan ktktan sonra Wyoming'e zel bir trenle ve silahl muhafzlar eliinde getirilmiti. Patlamann zamanlamas ve sabotajn yapl biimi bunun Makine'nin yapmm bilen birinin yaptn gsteriyordu. Ancak soruturmadan pek sonu alnamamaktayd. Sabotaj yapma nedeni ve amac olmasa bile byle bir eye frsat bulabilecek pek ok insan vard: teknisyenler, kalite kontrolcular, tama iin kutular mhrle-yenlerin says birka dzineyi buluyordu. Yalan makinesinde baarsz olanlarn kolay kolay rtlmeyecek tanklar vard. Kukululardan hibiri gittii barda azndan bir ey karm deildi. Hibiri kendi imknlar dnda bir yaantya balamamt. Sorgulama srasnda kimse 'zlm' deildi. Sovyetlerin sabotajdan sorumlu olduunu syleyenler onlarn amalarnn Makine'yi ilk altrann Birleik Devletler olmamas olduunu iddia ediyorlard. Ruslarn sabotaj iin teknik yeterlilikleri vard ve Makine' nin yapm protokol ve uygulaman konusunda ayrntl bilgiye sahiptiler. Olayn hemen ardndan Lunacharsky' nin eski bir rencisi olan ve Wyoming'de Sovyet balant yetkilisi olarak alan

ehm etc

an

duvarlar ok ince gadolinium telleriyle kaplyd. Bu bolua Mesaj'm Paralar Listesinde olmayan plastik patlayc ile bir fnye yerletirilmiti. Birletirme paras Hadden Cybernetics'in Indiana'da Terre Haute fabrikasnda retilmi, bitmi rn test edildikten sonra kapatlp mhrlenmiti. Gaudolinium teller ise el ile yerletirilemeyecek kadar ince olduundan bunun robot makinelerle yaplmas gerekmi, bunun zerine robot mekanizmalar retecek bir fabrika kurulmutu. Fabrikann yapm masraflarn Hadden Cybernetics tmyle stlenmiti, ileride fabrika rnlerini ok daha fazla kr getirecek kullanm alanlar bulunacakt. Ayn partide gelen dier erbium birletirme paras incelendiinde herhangi bir patlaycya rastlanlmamt. (Sovyet ve Japon teknisyenleri kendi birletirme

Anatoly Goldmann Moskova'ya acele telefon edip btn birletirme paralarn skmelerini bildirmiti. Ulusal Gvenlik Ajans tarafndan dinlenen bu konuma Ruslarn sabotajla ilikisi olmadklarnn kantyd ancak bir yandan da telefon konumasnn kukularn zerlerinden atmak iin bir oyun olduu, ya da Goldmann'n sabotajdan nceden haberi olmad da ileri srlmekteydi. ki nkleer sper gcn arasndaki gerilimin son gnlerde azalmasndan huzursuz olanlar bu iddiay benimsemilerdi. Moskova ise bu imadan hakl kabul edilecek derecede alnmt. Gerekte ise Sovyetlerin kendi Makine'lerinin yapmyla balar tahmin edildiinden daha byk dertteydi. ifresi zlm Mesaj'dan yararlanan Orta Ar Sanayi Bakanl maden kartlmasnda, metalrjide, makine ara gerecinde baarl olmutu. Ama yeni mikroelektronik ve sibernetik dallarnda gelime ok daha gt ve Sovyetlerin Makine'sinin bu tr paralarndan ou Avrupa ve Japonya'da yaptrlmaktayd. Sovyet i sanayii iin daha g bir dal da, daha ok molekler biyolojide gelitirilen tekniklere dayanan organik kimya idi. 1930'larda Stalin, Mendel genetiinin ideolojik olarak kabul edilemeyeceini bildirip de Trofim Lysenko adnda politikaya bulam bir tarmcnn samasapan genetiini bilimsel doru olarak kabul ettiinde Sovyet genetik bilimine byk bir darbe vurulmutu. Sovyet rencilerine iki kuak boyunca kaltmn temelleri konusunda hibir ey retilmemi ti. imdi, altm yl sonra, Sovyet molekler biyoloji ve genetik alanlar Amerika'ya gre geri kalmt ve bu alanda Sovyet bilimadamlar pek az byk keifte bulunmulard. Dinsel nedenlerle rencilerin evrim ve modern biyoloji kavramlarn renmelerine kar kldnda Amerika'da da buna benzer bir durumla karlalm, ancak yobazlarn Amerika'da Stalin'in Sovyetler Birliinde olduu kadar gl ve etkili olmamalar nedeniyle bu tehlike atlatlmt. Bakan iin hazrlanan Ulusal Haberalma Deerlendirmesi raporunda sabotajda Sovyet parmana rastlanmad belirtiliyordu. Aksine, mrettebat konusunda eit olduklar iin Sovyetlerin Amerikan Makinesinin ta-

ehm etc

an

mamlanmasnda karlar da vard. CIA bakan bunu yle dile getiriyordu: 'Sizin teknolojiniz nc Dzeyde, rakibiniz sizden bir derece ilerde Drdnc Dzeyde ise ve birdenbire karnza On beinci Dzey teknolojisi kar da siz de buna yeterli kaynak ile eit olarak katlabilecekseniz buna sevinirsiniz.' Amerikan hkmetinin pek az yetkilisi olayda Sovyet parma grmekteydi, hatta Bakan, bu konuyu bir kereden ok dile de getirmiti. Ancak eski alkanlklarn lmesi kolay deildir. Ne kadar iyi rgtlenmi olursa olsun hibir lgn grubu bu tarihi hedefe varlmasn nleyemeyecektir, demiti Bakan. Oysa uygulama alannda ulusal bir birlik salanmas imdi ok daha gt. Sabotaj mantkl olsun mantksz olsun, daha nce yaplan her itiraza yeni bir canllk vermiti artk. Amerikan projesinin devamn salayan tek ey Sovyetlerin kendi Maki-ne'lerini tamamlamas korkusuydu. Kars Drumlin'in cenaze trenini aile arasnda yapmak istemise de, her zaman olduu gibi onun bu iyiniyetli karar hemen saptrlmt. Fizikiler, paratler, hkmet yetkilileri, gkbilimciler, dalglar ve Dnya DAYA topluluu hep trene katlmak istiyorlard. Bunlar bir sre bu treni alabilecek tek byklkte olan New York City'nin Kutsal Aziz John Katedrali'nde yapmak istemilerse de sonunda kk bir zafer kazanan Drumlin'in kars treni kocasnn doduu yer olan Montana'nn Missoula kasabasnda ak havada yaptrd. Yetkililer de gvenlik sorunlarn basitletirmesi nedeniyle bu zm kabul etmilerdi. Valerian'n yaras fazla ar deildi, ama doktorlar yine.de trene katlmamasn sylemilerdi. Ancak trene katlan Valerian oturduu tekerlekli koltuktan bir konuma yapt. Valerian, Drumlin'in zel dehasnn ne soracan bilmesi olduunu anlatt. DAYA sorununa da kukuyla yaklamt nk kukuculuk bilimin kalbinde yatan bir eydi. Ancak Mesaj'in alnmakta olduu bir kere anlaldktan sonra, kimse onun kadar kendini adamamt bunun zmne. Bakan' temsil eden Michael Kitz ise

ehm etc

an

ehm etc

Drumlin'in kiisel niteliklerini bakalarnn duygularna saygsyd. Drumlin baka bir yldza giden ilk Amerikal olarak tarihe geecekti. Ellie, der Heer'e kendisinin konumayacan sylemiti. Basn toplants da yapmayacakt. Belki birka fotoraf ektirmeye raz olurdu fotorafn nemini kavryordu. Gerekeni syleyebileceine gvenemiyordu. Yllardr. DAYA iin olsun, Argus iin olsun, ardndan Mesaj ve Makine iin olsun bir tr szc gibi ortaya kmt. Ama bu deiikti. Bunu iine sindirebilmek iin zamana ihtiyac vard. Bilebildii kadaryla Drumlin onun hayatn kurtarmak isterken lmt. Patlamay dierlerinden nce duymu, yzlerce kiloluk erbium ktlesinin zerlerine geldiini grmt. Hzl refleksleriyle Ellie'nin zerine atlayp onu stunun ardna itmiti. Ellie, der Heer'e de bu olaslktan sz ettiinde der Heer, Drumlin herhalde kendini kurtarmak iin sryordu ve sen de nnde duruyordun, demiti. Haksz bir sulamayd bu. Ancak der Heer Ellie'nin honutsuzluunu semi gibi Drumlin'in belki de yere den erbium ktlesinin sarsnts ile havaya frladn eklemiti hemen. Ellie emindi. Olay grmt. Drumlin yalnzca onu kurtarmay dnmt. Kurtarmt da. Bir iki syrk dnda Ellie yara bile almamt. Stunun ardnn da olan Valerian'n yklan bir duvarla iki baca birden krlmt. Ellie ok talihliydi. Baylmamt bile. Olanlar anlad anda aklna ilk gelen ey gzlerinin nnde parampara olan eski retmeni deil, Drumlin'in bakasn kurtarmak iin kendi hayatn feda etmesi, ya da Makine Projesinin geri kalmas deildi. Ben gideceim, beni gndermek zorundalar, bakas yok artk, diye dndn ok iyi hatrlyordu. Hemen o an toparlamt kendini. Ama ok ge kalmt. Bu bencillii karsnda dehete dmt. Drumlin'in ayn zayflklara sahip olmu olmas hibir eyi deitirmezdi. Kendisi dnda her eye gzleri kapal, gelecek iin planlar kurmakla megul olduunu farketmek dehet verici bir eydi. Bir anlk bile olsa. En ok nefret ettii de i benliinin o mutlak bencilliiydi. Benlii zr dilemiyor, acma gstermiyor, inatla yoluna devam ediyordu. Salksz bir eydi bu. Ellie bunu kopartp

an

ehm etc

atmann olanakszln biliyordu. Bunun zerinde sabrla almal, mantkl yola sokmaya almal, aldatmal, hatta belki de tehdit etmeliydi. Soruturma ekibi olay yerine geldiinde konuama-mt. Korkarm size syleyebileceim fazla bir ey yok. mz montaj yerine doru yryorduk, birden bir patlama oldu ve her ey havaya umaya balad. Yardm edemediim iin zgnm. Keke edebilseydim. Ellie meslektalarna da olay konusunda konumak istemediini sylemiti. Sonra o kadar uzun bir sre dairesine kapanmt ki, saln sormak iin ardndan birini gndermilerdi. Ellie montaj yerine gelmeden nce ne konutuklarn, Missoula'ya arabayla giderlerken nelerden sz ettiklerini, doktora renciliinin balarnda ilk grdnde Drumlin'in nasl olduunu hatrlamaya alyordu. Yava yava iinde bir noktann Drumlin'in lmn istediini farketti hem de Ma-

kine'de Amerikan koltuuna rakip olmalarndan ok nce. Adamdan kendisini snf arkadalar nnde kk drd iin, Argus'a kar kt iin, Hitler filmini almalarndan hemen sonra syledikleri iin nefret ediyordu. Onun lmesini istemiti. imdi de lmt ite. Bir bakma onun lmnden kendisi sorumlu saylrd. Ellie olmasayd imdi lm olur muydu acaba? Elbette: Mesaj' bir bakas kefederdi ve Drumlin de olaya balklamasna dalard. Sylemesi kolayd bunun. Ama aslnda Ellie, kendi bilimsel dikkatsizliiyle belki, onu Makine Projesine daha fazla ekmi deil miydi? Adm adm dnyordu olaslklar. Kendisini g duruma dren bir ey varsa daha bir iddetle zerine gidiyordu. u ya da bu nedenle hayranlk duyduu erkekleri dnd. Drumlin. Valerian. Der Heer. Hadden... Joss. Jesse... Staughton?.. Babas. Dr. Arroway? Mavi basma elbiseli orta yal iriyar bir kadn El-lie'yi dald hayllerden uyandrd. Kadnn yz tandk gibiydi. ri gs zerindeki bez kimlik belgesinde ad yazlyd: H. Bork. Gteborg. Dr. Arroway, kaybnz... kaybmz iin ok zgnm. David bana sizden ok sz etmiti.

an

Elbette! Efsanelerin Helga Bork'u, Drumlin'in sualt dal arkada. O kadar skc doktora rencisi dia gsterisinin kahraman. O resimleri kim ekmiti acaba, diye dnd Ellie. Sualt bulumalar iin bir de fotoraf m tutarlard? Bana birbirinize ne kadar yakn olduunuzu anlatmt. Bu kadn ne sylemeye alyor bana? Drumlin ona imalarda m... Gzleri doldu Ellie'nin. ok zgnm, Dr. Bork, kendimi pek iyi hissetmiyorum. Kadn ban eerek hzla uzaklat yanndan. Cenaze treninde grmek istedii pek ok kii vard: Vaygay, Arkhangelsky, Gotsridze, Baruda, Yu, Xi, Devi. Ve beinci yolcu olarak adndan sz edilmeye ba-lananAbonneba Eda. Ancak duygular parampara bir haldeyken uzun uzun konumalara giremezdi. En nemlisi sylenecek szlere gvenemezdi. Projenin iyilii iin neler, kendi ihtiyalarm tatmin iin neler syleyecekti? Karsndakiler anlaylydlar. Ne de olsa birletirme paras Drumlin'in zerine inip yamyass ettiinde ona en yakn olan insan Ellie idi. ON ALTINCI BLM Ozon Bykleri Bilimin tand Tanr yalnzca evrensel yasalarn Tanr's, perakendeci deil, toptanc bir Tanr olmaldr. O kendi yolunu kiilerin rahatna uyduramaz. WILLIAM JAMES The Varieties of Religious Experience (1902)

ehm etc

Birka yz kilometrelik bir ykseklikte Dnya gkyznn yarsn kaplar, gzn bir bakta grd Mindanao'dan Bombay'a kadar uzanan mavi erit gzelliiyle insann yreini titretir. Evim, yurdum diye dnrsn. Dnyam bu benim. Geldiim yer. Bildiim herkes, orada, o acmasz ve zarif mavinin altnda yaamtr. afaktan afaa, ufuktan ufua bir yar iindesin, gezegeni bir buuk saatte evreleyebiliyorsun. Bir sre sonra tm anormallikleri ve zellikleri ile tanrsn onu. plak gzle grlebilecek her eyi

an

da patlamas; Brezilya'ya yaklaan bir Sahra kum frtnas, Yeni Zelanda'da mevsime uygun olmayan bir souk hava dalgas grebilirsin. Dnyay bir organizma, bir canl olarak grmeye balarsn. Onun iin kayglanrsn, ona bir zarar gelmemesini istersin. Ulusal snrlar enlem ve boylamlar kadar gzle grnmezdir. Snrlar keyfidir. Gezegen ise gerek. Bu yzden uzay uular duygularda ykc bir etki yapar. Dnya yrngesinde dolanacak kadar talihli olan insanlardan ou ksa bir dnce dneminden sonra hep benzer eyleri dnrler. Uzay uularn balatan devletler bunu byk bir lde mill nedenlerle balatmlard; oysa hemen hemen uzaya ykselen herkes uluslartesi bir perspektife sahip olmu, Yerkre' yi bir tek Dnya olarak grmt. Bu mavi Dnya'ya olan balln her eyin stne kaca gnleri dnmek pek g deildi. Hatta bu ballk bir zamanlar btn yldzlarn birer gne olduunu bilmeyen insanlarn Gne diye gzlerinde byttkleri o sar cce yldzn evresinde dnen dnya kmelerine de uzanacakt. Pek ok insann uzun sreler iin uzaya gittikleri ve kendilerine dnecek bir zaman kald bugnlerde gezegen perspektifinin gc hissedilmeye balanmt. Bu alak Dnya yrngesine oturan insanlarn nemli bir blm aada Dnya'da, etkin kiilerdi.

ehm etc

an

gryorsundur. Son geiinde Karayipler zerinde grdn o tropikal kasrga Fort Lauderdale'e varm mdr? Hinduku Da-lar' iinde bu yaz karlar erimi olan var m? Mercan Denizi'nin mavi kayalklarna hayran kalrsn elinde olmadan. Bat Antartika Buz Da'na bakp bunun yklmasyla gerekten gezegenin tm ky kentlerinin sular altnda kalp kalmayacam dnrsn. Gndzleri insan varln sezmek ok gtr. Ama, geceleri kutup parlts dnda grdn her yanp snen parlt insan eseridir. Boston'dan Washington'a kesintisiz uzanan u k kua Kuzey Amerika'dr. uradaki Libya'daki doal gazn yaklarak havaya atlan ksm. Japon karides filosunun gz kamatrc klar Gney in Denizi'ne kaym. Her zerinden geite Dnya yeni bir hikye anlatr. KamatkVda bir yanar-

nsanlar uzaya kmadan ok nce oraya hayvanlar gnderilmiti. Amipler, meyve sinekleri, fareler, kpekler ve maymunlar dayankl uzak deneyimlileri olmulard. Daha uzun sreli uular mmkn olduunda beklenmedik bir durum kmt ortaya. Uzay uuunun mikroorganizmalar zerinde hi, meyve sinekleri zerinde ise pek az bir etkisi oluyordu. Ancak memelilerde yerekimsizlik yaam sresini uzatmaktavd. Yzde on ile yirmi aras. Yerekimsiz atmosferde yaandnda vcut yerekimine kar koymak iin o kadar fazla g harcamayacak, insan hcreleri daha yava okside olacak ve insan daha uzun yaayacakt. Baz doktorlar bu etkinin insanlar zerinde farelerde olduundan daha belirgin olacan iddia ediyorlard. Havada hafif bir lmszlk kokusu vard. Yeryznde kontrol altna alman gruba kyasla, uzaya km hayvanlarda kansere tutulma oran % 80 daha azd. Kan ve lenf kanserlerinde bu oran % 90'a kyordu. Alman kimyacs Otto Warburg yarm yzyl nce pek ok kanserin nedeninin oksidasyon olduunu sylemiti. Arlksz durumda hcrelerin daha az oksijen kullanm birden ok ekici olmaya balamt. Daha nceleri salklar iin Meksika'ya gidenler imdi uzaya bir bilet bulma peindeydiler. Ancak fiyatlar ar yksekti. nleyici ya da klinik tp iin olsa bile uzay uularna imdilik ok az insan katlabiliyordu. Sivil yrnge istasyonlar iin o gne kadar duyulmam miktarlarda paralar ortaya kmaya balamt. kinci Bin yln sonunda birka yz kilometre ykseklikte birka tane de emekli oteli de vard artk. Ar pahall dnda bunlarn ciddi bir elverisizlii daha vard: lerlemi kemik hastalklar ya da damar bozukluklar insann Dnya'daki yerekimi alanna dnmesini olanaksz klyordu. Ancak baz yal zenginler iin bu bir sorun deildi. Bunlar bir on yl daha yaamak iin gkyzne ekilmeyi ve zaman gelince de orada lmeyi seve seve kabul ediyorlard. Bazlar bunun gezegenin servetinin sorumsuzca harcanmas olarak niteliyorlard; zenginlerin ve gllerin martlmasna harcanmaktan

ehm etc

an

ok bu para yoksul ve gszlerin acil ihtiyalarna sarf edilmeliydi. Sekin bir snfn uzaya gmesine izin verip halk ynlarnn Dnya'da kalmalarna gz yummak samalkt gezegen onlara teslim ediliyordu. Bakalar ise bunu Tanr' nn bir ltfu olarak grmekteydiler: Gezegenin sahipleri srler halinde terkediyorlard gezegeni; orada, burada yaptklar kadar ktlk yapamayacaklard nasl olsa. Ancak pek az kimse balca sonucu tahmin edememiti: en yararl olabilecek insanlarn canl bir gezegen perspektifine kavumalar. Birka yl sonra Dnya yrngesinde pek az milliyeti kalmt. lmszlk zlemi iinde olanlara gerek bir tehdit oluturuyordu Dnya apnda bir nkleer atma. Uzayda Japon sanayicileri, Yunanl armatrler, Suudi Veliahtlar, bir eski Bakan, eski bir Parti Genel Sekreteri, inli bir kauuk kral ve kendini emekliye ayrm nl bir eroin kaaks vard. Bat'da, birka reklm daveti dnda, Dnya yrngesinde yaayabilmek iin bir tek koul vard: parasn deyebilecektin. Sovyet tesisleri ise ok daha deiik olup uzay istasyonu olarak adlandrlyordu. Eski Parti Sekreterinin 'yallk aratrmas' yaplmak zere orada olduu bildirilmiti. Ancak halk kitleleri bundan yakmyor deillerdi. Gnn birinde kendilerinin de oraya gideceklerini hayl ediyorlard. Dnya yrngesinde bulunanlar sakin, dikkatli, tedbirli kiilerdi. Aileleri ve yanlarnda alanlar da ayn niteliklere sahiptiler. Bunlar hl Dnya'da bulunan dier zengin ve gl kiilerin sessiz dikkatlerini zerlerinde topluyorlard. Kamuoyuna aklamada bulunmalarna ramen grleri Dnya liderlerinin grlerini etkiliyordu. Be nkleer gcn sregelen nkleer silahlardan arnma sreci yrngedeki yallarn destekledii bir tutumdu. Bunlar, Dnya'y birletici yn nedeniyle Makine'nin yapmn da onaylamlard. Zaman zaman milliyeti rgtlerden biri Dnya yrnge-

ehm etc

sindeki bu geni fesat birliinden sz eder, onlarn anavatanlarn satan kiiler olduklarn iddia ederlerdi. Dier uzay istasyonundan gelenlerle Methuselah uzay aracnda yaplan toplantnn tutanaklar olduu

an

ehm etc

sylenen brorler elden ele dolayordu Dnya'da. En lml yurtseverin bile yreini korkuyla dolduracak 'eylem planlar' yaynlanyordu. Timesweek dergisi sahte olduunu bildirdii bu brorlere 'Ozon Byklerinin Protokollar' adn vermekteydi. *** Ellie, uzaya frlatlmadan nceki gnlerde zamann zellikle afaktan hemen sonraki saatlerini Cocoa Kys'nda geirmeye alyordu. Kumsala ve Atlantik Okyanusu'na bakan bir daireye yerlemiti. Yannda ekmek paralar getirip martlara atmay deniyordu. Kular ekmekleri havada kapyorlard. Kimi zaman bann bir iki metre tesi stnde yirmi otuz mart dnp duruyorlard. Olduklar yerde kalabilmek iin kanatlarn iddetle arpyorlar, mucizevi yiyecein ortaya kmas beklentisiyle gagalarn ayorlard. Rastgeley-mi gibi birbirlerine srtnerek gemelerine ramen genelde sabit bir rnei izliyorlar gibiydiler. Ellie eve dnerken kumsalda kk ve kusursuz bir palmiye yapra grd. Yapra ald, zerindeki kumlar dikkatle sprp eve gtrd. Hadden kendisini uzaydaki atosu Methuselah'a davet etmiti. Haddenin kamuoyundan uzak durma tutkusu yznden hkmet yetkilileri dnda bu davetten kimseye sz edemezdi. Gerekten de adamn yrngede bir yer ald, uzaya yerletii bilinen bir ey deildi. Ellie'nin yetkililerden sorduu herkes bu daveti kabul etmesi grndeydi. Der Heer, Hava deiimi sana iyi gelir, demiti. lk uzay mekii seferinde kendisi-

ne bir yer bulunmasna baklrsa Bakan da bu ziyaretin iyi olacan dnyordu. Yrngedeki dinlence evine genellikle ticar bir arala gidilirdi. Daha byk ve ancak bir kere kullanlabilen yeni bir ara yapm da son aamasna gelmiti. Eski uzay mekikleri hl devletin asker ve ticar faaliyetlerinde kullanlmaktayd. Uu iin genel bir sallk dnda baka bir fizik ihtiya gerekmiyordu. Ticar uular giderken dolu, dnlerinde bo oluyorlard. Buna karlk mekik uular giderken de dnte de doluydular. Intrepid geen haftaki iniinden nce Methuselah'a uram ve Dn-ya'ya iki yolcu getirmiti.

an

ehm etc

Ellie adamlarn adlarn biliyordu; biri, itici sistem izimcisi biyologdu. Bunlarn Methuselah'ta ne ileri olduunu merak etmiti dorusu. Arata pilot dnda, iki uzman, az sk bir subay, Maliye Bakanl'nm bir memuru vard. Ellie kusursuz bir kalktan sonra ilk kez yerekimsiz bir ortamn heyecann hissetti. Birbuuk kere Dnya evresinde dndkten sonra Methuselah'la bulutular. Ticar Narnia arac iki gn sonra kendisini Dnya'ya dndrecekti. Hadden'in deyimiyle ato doksan dakikada bir kere dnd iin hep ayn yz Dnya'ya bakmaktayd. Hadden'in alma odasnn penceresinden Dnya grnyordu. Ellie'nin grd k fotonlar birka saniye nce karl And Dalar'ndan yansmt. Ellie'nin kendilerini dindar olarak kabul edenler de ilerinde olmak zere huu duygusundan utanan pek ok tand vard. Ancak bu pencere nnde durup da bunu hissetmemek iin insann tahtadan olmas gerek diye dnd. Buraya gen air ve mzisyenleri, sanatlar, film yapmclarn, ar mezhep brokrasilerine kaplmam gerek dindarlar gndermek gerek diye dnd. Bu duygu Dnya'daki sradan insanlara kolaylkla iletilebilirdi. Ne yazk ki buna ciddi olarak kalkl-mamt o gne kadar. *** Buna, alrsn ama bkmazsn. dedi Hadden. Zaman zaman hl esin verici bir eydir. Hadden bir diyet kola yudumlamaktayd. Ellie de daha sert bir ey nerisini geri evirmiti. Uzayda etanol epey g bulunan bir ey olmal, diye dnd. zlediiniz eyler var elbette uzun yryler, yzmek, habersiz gelen dostlar gibi. Ama ben bunlardan zaten pek holanmazdm. Hem grdnz gibi dostlar yine de ziyarete gelebiliyorlar. Byk masraflara katlanarak ama. Komu dairede kalan komum Yamagishi'ye ayn her ikinci sal gn bir kadn gelir. Sizi adamla sonra tantracam. Esasl biri. Birinci snf bir sava sulusu ama yalnz sulanm, hkm giymemi.

an

d bir ey olamaz. Yine de gvencede olmak iin kapal ekolojik sistemlerle alyoruz. Bu ato ile aadaki devletlerin hibiri arasnda sulularn iadesi anlamas yaplmamtr. Benim burada bulunmam kendim iin ok daha... yararl oluyor. Benim yasad bir ey yapm olduumu dnmenizi istemem. Ancak o kadar ok yenilikle urayoruz ki, gvenceye sahip olmak gerekten nemlidir. rnein, kendi servetimin byk bir blmn yapmna harcadm Makine'nin benim tarafmdan sabote edildiine gerekten inananlar var. Sonra Babil'e yaptklarn biliyorsunuz. Benim sigorta mfettilerim Terre Haute ve Babil sabotajlarnn ayn kiilerin elinden kabileceini sylyorlar. Pek ok dmanm var sanrm. Nedenini bilemiyorum bunun. Oysa kendimi insanlar iin ok iyi eyler yapm biri olarak grrm. Her neyse, burada bulunmam ok daha iyi ite. Sizinle Makine hakknda konumak istiyordum. Wyoming'deki o erbium birletirici para felketi korkun bir eydi. Drumlin'e gerekten zldm. Sizin iin de byk bir ok olmu olmal. Bir iki istemediinizden emin misiniz? Ellie Dnya'y seyrederek dinlemeyi yeliyordu. Ben Makine'den umudu kesmi deilim, diye Hadden devam etti. Sizin de umutsuz olmanz iin bir neden gremiyorum. Siz herhalde hibir zaman bir

ehm etc

an

Peki, bunlara neden ne? diye sordu Ellie. Siz Dnya'nn sonunun geldiini dnmyorsunuz. Burada ne iiniz var? Manzaradan holanyorum. Sonra baz hukuksal ekicilikler de var. Ellie sorgu dolu baklarla bakt Hadden'e. Benim durumumda biri yeni teknolojiler gelitiren, yeni sanayiler kuran bir insan yani hep u ya da bu yasay ineme olasl karsndadr. Bu genellikle eski yasalarn yeni teknolojilere yetiememi olmalarndan doar. nsan yaamn davadan davaya koarak geirebilir. Bu da yararlln azaltr. Oysa bunlar... Hadden eliyle hem ato'yu hem Dnya'y gsterdi. ... Bunlar hibir devlete ait deildir. Bu ato benim, dostum Yamagishi'nin ve daha birka kiinindir. Bana yiyecek ve dier maddi ihtiyalarm salamada yasa-

Amerikan Makinesi olamayacan, bunun baarszla uramasn isteyen pek ok insan olduunu dnyor-sunuzdur. Bakan da ayn kayglar paylayor. na ettiimiz o fabrikalar montaj hatalar deildir. zel rnler yapyorduk orada. Tm krk paralar deitirmek ok pahalya malolacaktr. Ama siz daha ok belki de bu ilk bata kt bir fikirdi diye dnyorsunuzdur. Bu kadar hzl ilerlemekle aptallk ettik diyorsunuzdur. Onun iin olaya dikkatle bakalm bir kere. Siz byle dnmyorsanz bunlar Bakannzn dnceleridir. Makineyi bir an nce yapamazsak hi yapamayacamzdan korkuyorum. Bir ey daha var: Bu arnn sonsuza kadar ak olduunu sanmyorum. Bunu sylemeniz ok garip dorusu. Kazadan hemen nce Valerian ve Drumlin'le bunu konuuyorduk. Sabotajdan nce yani. Ltfen devam edin. Dindar insanlarn ou bu gezegeni bir deney olarak grrler. nanlar budur temelde. u ya da bu Tanr, u ya da bu ie karyor, zanaatlarn kanlaryla oynayor, dalarda emirler veriyor, ocuklarn yaralaman emrediyor, insanlara ne syleyip ne sylemeyeceklerini bildiriyor, insanlarn zevk almalarndan sululuk duyuruyor, falan filan. Tanrlar neden rahat brakamyorlar insanlar? Btn bu mdahaleler beceriksizlik kokuyor. Tanr, Lut'un karsnn arkasna bakmasn istemiyorsa neden onu kocasnn szlerini dinleyecek biimde yaratmad? Ya da Lut'u o kadar eekkafal yaratmasayd belki kadn kocasnn dediklerini yapard. Tanr mutlak ve her eye kadirse neden evreni ilk bata istedii gibi yaratmad? Neden durmadan deiiklikler yapp yaknp duruyor? Hayr, Kutsal Kitab'n aka ortaya koyduu bir tek ey var: Kitabn Tanr's kt bir ustadr. Ne planlamada ne de retimde baarl deildir. Rekabet olsayd isiz kalmas kesindi. te ben bu yzden bizim bir deney olduumuza inanmyorum. Evrende pek ok deney gezegeni var olmal, rak tanrlarn becerilerini gsterdikleri yerler. Ne yazk ki Joss ile Rankin onlardan birinde domamlar. Ama, bu gezegende... Hadden yine pencereye doru

ehm etc

an

sallad elini. ... herhangi bir mikro mdahele yok. leri berbat ettiimizde dzeltmek zere tanrlar bizi ziyarete gelmiyorlar. nsanlk tarihine baklnca batan beri kendi bamza olduumuz anlalyor. imdiye kadar, dedi Ellie. imdi tanrlarn bize acyp Makine'yi mi gnderdiklerine inanyorsunuz? Ben bizim deney olduumuza inanmyorum. Biz daha ok kontrolz, kimsenin ilgilenmedii gezegen kimsenin mhadale etmedii yer. Mdahale etmedikleri takdirde olacak olan bunlar ite. Dnya rak tanrlar iin uygulamal bir ders. 'leri gerekten berbat ederseniz, Dnya'ya benzer bir ey yaparsnz,' diyorlar. Ancak iyi bir Dnya'y harcamak ,da yazk olur, o yzden ne olur olmaz diye zaman zaman bir gz atyorlar bize. Belki ileri berbat eden tanry da getiriyorlardr. Bize son baktklarnda otlaklarda antiloplarla yarmaya alyorduk. 'Tamam,' demilerdir bunu grnce, 'Bu herifler bamz artmazlar, bir on milyon yl gesin bir daha bakarz, ancak ii salama balamak iin radyo frekanslarn kontrol edin.' Sonra bir gn, bir alarm zili almtr. Dnya'dan bir mesaj. 'Ne? imdiden televziyonlar da m var? Bakalm neler yapyorlar.' Olimpiyat stadyumu. Ulusal bayraklar. Avc bir ku. Adolf Hitler. Binlerce alk tutan insan. 'Oh oh oh,' demilerdir. Bu uyar iaretlerini iyi biliyorlardr. 'Hey insanlar, kesin bunlar, ok esasl bir gezegende oturuyorsunuz, aln u Makine'yi yapn o iler yerine,' demilerdir. Bizim iin kayg duyuyorlar. Bizim inie getiimizi farketmilerdir. Bizim kendimizi onarmamz iin acele etmemizi dnyorlar. Ben de yle dnyorum. Makine'yi yapmamz gerek. Ellie Drumlin'in bu tr iddialar ileri sreceini bilirdi. Hadden'in szlerinin ou kendi dncelerine uyuyorsa da Vegallarn neler dnd konusundaki bu inanl varsaymlardan bkmt artk. Projenin srdrlmesini, Makine'nin tamamlanp altrlmasn, insanlk tarihinde yeni bir aamann balamasn istiyordu. Ancak hl kendi nedenleri konusunda kukuluydu, tamamlanm bir Makine'nin mrettebat

ehm etc

an

ehm etc

arasnda adnn dile getirilmesinden hl bir rkeklik duymaktayd. Bu yzden yapmn yeniden balamasmdaki erteleme gecikmeler onun iin yararl oluyor, sorunlarn zmlemesi iin bir sre tanyordu. le yemeini Yamagishi ile yiyeceiz. Ondan holanacaksnz. Ama kendisi iin biraz kayglyz dorusu. Geceleri oksijen basncn ok aza indirir. Ne demek istiyorsunuz? Havadaki oksijen miktar ne kadar az olursa o kadar ok yaarsn. Doktorlarn dedii bu. Bu yzden hepimiz odamzdaki oksijen miktarn kendimiz ayarlyoruz. Gndzleri bunu yzde yirmiden aa dremiyo-ruz, aksi takdirde sarho gibi oluyoruz. Zihnin almasn engelliyor. Ama geceleri nasl olsa uyunduu iin bu miktar azaltlabiliyor. Bir tehlike var ama. Ar bir indirim yaplabilir. Yamagishi sonsuza kadar yaamak istediinden bugnlerde bunu yzde on drde indiriyor. Bu yzden lene kadar pek akl banda deildir. Ben tm yaamm boyunca yzde yirmi oksijenle yaammdr. Ellie gld. imdi bu sersemlii yok etmek iin ila kullanyor. Piracetam gibi ntropik eyler. Bellei gerekten glendiriyor. nsan daha akll yapyor mu bilemem, ama yle diyorlar. te Yamagishi de ilac fazla alyor -ve geceleri ok az oksijen soluyor. Peki aklndan zoru varm gibi davranyor mu? Aklndan zoru mu? Sylemesi g dorusu. Pek doksan iki yanda birinci snf sava sulusu tanmyorum ben. Bu yzden her deneyin bir kontrol gerekir, dedi Ellie. Hadden glmsedi. *** Yamagishi ilerlemi yana ramen mparatorluk Ordusu'ndaki uzun hizmeti srasnda elde ettii dimdik duruu korumaktayd. Tmyle sasz, beyaz bykl, yznde sabit ve sakin bir ifade olan ufaktefek bir insand. Kala kemiklerim yznden buradaym, dedi. Kanseri, yaam srelerini biliyorum ama, ben kala kemiklerim yznden buradaym. Benim yamda insann kemikleri kolayca krlr. Baron Tsukama

an

ehm etc

iskemlesinden halsnn stne dt. Yarm metre ykseklikten filan. Yarm metre. Ve kemikleri krld. Yerekimi yoksa kemik de krlmaz. ok mantkl bir eydi bu. Yemek, artc bir zarafetle hazrlanmt. Arlk olmad iin zel bir teknik gelitirilmiti. Tabaklarn kapaklar, arap kadehlerinin stlkleri ve sazlar vard. Ceviz, fndk ya da kuru msr gibi yiyecekler yasaklanmt. Yamagishi, Ellie'ye havyardan tatmas iin srar etti. Dnya'da bir kilosunun uzaya gnderme bedelinden pahal olduu birka Bat'l yiyeceklerinden biridir, dedi. Ellie havyar yumurtalarnn byle birbirlerine yapk biimde bulunmalar talihli bir ey diye dnd. Aksi halde binlerce ayr yumurtann yerekimsiz bir ortamda bu yrngedeki yallarevinin tm deliklerini tkamas durumunda neler olmazd ki? Birden annesinin de bir yallar evinde olduu aklna geldi. Pencereden o anda grnen Byk Gl saptad m annesinin yerini tam olarak syleyebilirdi hatta. Dnya yrnge-

sinde iki gnn kt milyarderlerle gevezelikle geirebilir, ama onbe dakikasn ayrp anasna bir telefon edemezdi. Cocoa Kys'na iner inmez telefon edeceine sz verdi. Dnya yrngesinden bir haber Wisconsin'in Janesville kasabasndaki yallarevi iin ok ar bir yenilik olabilirdi. Yamagishi dncelerini yarda keserek kendisinin uzaydaki en yal insan olduunu belirtti. Eski in Ba-bakan' bile ondan daha genti. Ceketini kard, sa kolunu kaldrp Ellie'den pazularm yoklamasn istedi. Az sonra byk katklarda bulunduu deerli vakflar konusunda renkli bilgiler veriyordu. Buras ok sakin ve sessiz, dedi Ellie. Burada rahat ediyor olmalsnz. Bunu Yamagishi'ye sylemiti, ama karlk veren Hadden oldu. Yine de pek olaysz bir yer deildir. Zaman zaman bir bunalm bagsterir ve ok hzl davranmamz gerekir. Gne patlamas, ok kt, insan ksr yapar, diye atld Yamagishi.

an

balar, haberalma servisleri bakanlar, gzel kadn ve erkekler... Ellie, biraz duraklayarak, Neden Dnya'dan ithal edilen eyler listesinin banda seks olduu gibi bir izlenime kaplyorum? diye sordu. yledir. Epey nedeni var bunun. Bulunduumuz yer, mteriler. Ancak en nemli neden yerekimi olmamas. Yerekimsiz durumda seksen yanda yirmisinde yapamadnz eyleri yapabilirsiniz. Sevgilinizle buraya tatile gelmelisiniz. Bunu kesin bir davet olarak kabul edin. Doksan, dedi Yamagishi. zr dilerim, anlamadm. Yirmisinde hayl edemediiniz eyleri doksannda yapabilirsiniz diyor Yamagishi-san. O yzden herkes buraya gelmek istiyor. Kahvelerini ierlerken Hadden konuyu yine Maki-ne'ye getirdi. Yamagishi-san ile ben baz kiilerle bir ortakla girdik. Kendisi Yamagishi Sanayii Ynetim Kurulu'nun onur bakandr. Bildiiniz gibi onlar Hokkaido'da Makine paralar deneyen kurulutur. imdi sorunumuzu dnn bir kere. Bir rnek vereyim. byk kre kabuk var iice. Bunlar niobum alamndan yaplma ve zerlerinde ok hassas baz izimler var. Hi kukusuz bolukta ok hzl olarak dnmek zere hazrlanmlar. Benzel deniyor bunlara. Bunu zaten biliyorsunuz. Peki, bu benzelleri tam lye uygun yapp ok hzl dndrrseniz ne olur? Btn fizikiler hibir ey olmayacan sylyorlar. Ancak kimse bu deneyi yapm deil. Yalnzca bu bir tek deneyden sz ediyorum.

ehm etc

an

Evet, teleskopla saptanan byk bir patlama olursa ykl paracklarn ato'ya varmas iin gn var demektir. O zaman Yamagishi-san ve benim gibi burann srekli sakinleri smaklara gireriz. Buralar ok sade, ama yeterli radyasyon korunmasna sahip odalardr. kinci derecede bir radyasyon vardr yine de. Ancak srekli burada kalmayan kiilerle ziyaretilerin bu gn iinde buray terketmeleri gerekir. Bu tr bir acil durum ticari filoyu epey sktrabilir. O yzden insanlar kurtarmalar iin Sovyetlerden ya da NASA'dan yardm isteriz. Gne patlamalar srasnda buradan boalttmz kiileri duysanz inanmazsnz Mafya ba-

Makine'nin tm harekete geirildiinde bir ey olacan dnn. Dn hzna bal bir ey mi bu. Ben-zellerin yapsndan m kaynaklanyor? stndeki izimlerden mi? Bir boyut sorunu mu yoksa? te biz hem tam boyutlu rneklerini hem de tam boyutlu kopyalarn yapp altryoruz. ki Makine'ye taklacak olan byk benzellerin bizim yaptmz rneklerini dndrmek istiyoruz. Bir ey olmazsa teker teker buna dier paralar ekleyeceiz. Makine'nin bamza bir i aaca en son parasna gelene kadar bunu byle srdreceiz. Makine'nin nasl altn anlamaya alyoruz yani. Bilmem nereye varmak istediimi anladnz m? Yani Japonya'da gizlice Makine'nin bir kopyasn m yapyorsunuz? Pek gizlice saylmaz. Biz yalnz tek tek paralar testten geiriyoruz. Kimse bize bunlar birer birer denememiz gerektiini sylemedi. Yamagishi-san ile benim nerimiz u: Hokkaido'daki deneylerin programn deitirelim. Tam bir sitem btnlemesini imdi yapalm eer almazsa daha sonra tek tek para testini yaparz. Bunlarn paras nasl olsa ayrlm durumda. Amerikan abasnn tekrar rayna oturmas iin aylar hatta belki de yllar gerekecek. Ruslarn ise bu zaman iinde bile kendi Makinelerini tamamlayacaklarna inanmyoruz. Tek olaslk Japonya'dr. Bunu hemen imdi ilan etmemiz gerekmez. Makine'yi hemen altrmak konusunda da bir karar vermek zorunda deiliz. Biz yalnzca paralar test ediyoruz. Bu tr bir karar siz ikiniz verebilir misiniz? Bizim sorumluluk alanmza giren eylerden biri de budur. Wyoming Makinesi'nin kald yere alt ayda varabiliriz sanyorum. Sabotaj konusunda bu kere ok daha dikkatli olacaz kukusuz. Paralar tamamsa Makine'nin alacan sanyorum. Hokkaido'ya girmek kolay deildir. Her ey hazr olunca da Dnya Makine Konsorsiyumuna bir deneme yapmak isteyip istemediklerini sorarz. Mrettebat denemeye hazrsa Konsorsiyumun kabul edeceini sanrm. Ne dersin ha, Yama-gishi-san?

ehm etc

an

ehm etc

Yamagishi soruyu duymamt. Dnya yrngesin-deyken batan karlmann ayrntlarn anlatan 'Serbest D' arksm okuyordu. Soru tekrarlandnda ark szlerinin hepsini bilmediini syledi. Hadden ylmadan devam etti. Paralardan bazlar hasar grm falan olabilir. Ancak hepsi de ngrlen testlerden geireleceklerdir. Bunun aslnda sizi korkutacan hi dnmemitim. Kiisel olarak, yani. Kiisel mi? Benim gideceimi de nereden kardnz? Bir kere kimse bana bu teklifi yapmad, sonra bir sr yeni etkenler var. Seme Komitesinin size sormas olasl ok yksek, Bakan da isteyecek bunu. Haydi haydi, yaamnz hep yerde mi geireceksiniz? skandinavya ve Kuzey Deniz'i bulutlu, Man De-niz'i sisliydi. Yamagishi ayaa kalkp ellerini vcudunun iki yanma bastrd, eilerek Ellie'yi selamlad. Denetimimde bulunan irketlerin yirmi iki milyon alan adna sizinle tanmaktan memnun olduumu bildiririm. *** Ellie kendisine ayrlan uyuma blmesinde kesintili bir uykuya dalmt. Herkesin uyuduu bir anda uyandnda kenarlara tutunarak yeniden byk pencerenin nne geldi. Gece yarsndaydlar. Dnya karanlk iindeydi. nsanlarn yarkreleri gneten uzaklat zaman ken karanl gidermek iin giritikleri abalar bir avu k serpintisi gibiydi. Yirmi dakika sonra,

gne doarken, Ellie kendisine sorarlarsa evet demeye karar verdi. Hadden birden arkasnda belirince kadn irkildi. ok esasl bir grnt olduunu kabul ederim. Yllardr buradaym, yine de gzel. Ama evrede bir uzay gemisi olmamas sizi rahatsz etmiyor mu? Kimsenin yaamad bir olay bu. Uzay giysileri iindesin, ne uzay gemisi var, ne de seni balayan bir ip. Gne arkanda, evren yldzlarla sarl. Dnya altnda belki. Ya da baka bir gezegen. Ben Satrn' hayl ederim. Uzayda yle uarken sen de evrenin bir parassm. Uzay giysilerinde artk insana saatlerce yetecek yiyecek bulunuyor. Seni brakan gemi oktan uzaklamtr. Belki de bir saat sonra yeniden buluacaksnz. Belki de hi.

an

ehm etc

En iyisi geminin bir daha dnmeyecek olmas. Uzay, yldzlar ve dnyalarla evrili son saatlerin. Tedavi olunamaz bir hastaln olsa, ya da son bir hovardalk yapmak istesen, bundan stnn dnebilir misin? Ciddi misiniz? Bunu... bu plan m pazarlamak istiyorsunuz? Pazarlamak iin ok erken. Belki de bunun doru yolu bu deil. Bir olabilirlik testi yapyorum diyelim. Ellie kararn Hadden'e aklamayacakt, adam da sormad zaten. Daha sonralar Narnia Methuselah's, yaklarken Hadden kendisini bir kenara ekti. Yamagishi'nin buradaki en yal insan olduunu konuuyorduk. Srekli olarak kalanlar sayacak olursak buradaki kadrodan, astronotlardan ya da danszlerden sz etmiyorum en gen olan benim. Yere-kimsizliin beni yzyllarca yaataca tbbi bir olaslk. Grdn gibi ben lmszlk deneyini yayorum. Bunu vnmek iin sylyor deilim. Pratik bir nedenim var. Biz kendi yaam srelerimizi gelitirmeye alyorsak bir de Vega'daki yaratklarn neler yapm olabileceklerini dn. Onlar ya lmszdrler ya da lmszle ok yakndrlar. Ben bu konuda herkesten daha uzun zamandr ve herkesten ok dndm. Sana lmszler hakknda kesin bir ey syleyebilirim: ok dikkatlidirler. lmszlk iin ok byk yatrm yapmlardr. Olaylar ansa brakamazlar. Neye benzediklerini bilmiyorum, senden ne istediklerini bilmiyorum, ama onlar grrsen sana bir dm olacak: Senin ok salam sandn bir ey onlar iin kabul edilemez bir riziko olabilir. Orada bir pazarlk konusu ortaya karsa bu sylediimi sakn unutma. ON YEDNC BLM Karncalarn Ryas nsan konumas, yldzlar eritecek bir mzik yapma zlemini ektiimizde, aylarn dansetmesi iin zerinde kaba melodiler almaya altmz atlak bir tenceredir. MADAME BOVARY (1857)

an

Popler teoloji... cehaletten kartlan dev bir tutarszlktr... Doa insanlarn zihinlerine kavramlarn kazd iin tanrlar vardrlar. CICERO De Natura Deorum, I, 16 Ellie annesinin bir kriz geirdiini haber aldnda notlarn, bantlarn ve palmiye yapran Japonya' ya gnderilmek zere toplamaya alyordu. i henz bitmiti ki zel kurye ile gelen bir mektup ald. John Staughton duygularm hi hesaba katmadan doruca konuya girmiti: Annenle srekli olarak senin kusur ve eksikliklerini konuurduk. Bu her zaman ok g bir konuma olmutur. Ben seni savunduum samanlar (buna inanmasan da sk sk olurdu bu) annen bana senin elinde yourduun bir kil paras olduumu sylerdi. Seni eletirdiim zamanlar da, bana senin ilerine burnumu sokmamam ihtar ederdi. unu bilmeni isterim: Bu Vega ii kt kal birka yldr anneni ziyaret etmemen kendisi iin srekli bir ac kayna olmutur. Yaad o berbat yahlarevinde arkadalarna hep senin en ksa zamanda ziyarete geleceini sylerdi. Yllar boyunca hep bunu syledi durdu. Yaknda gelecek, derdi. nl kzm eine dostuna nasl gstereceini, onlar sana hangi srayla tantracan dnr dururdu. Bu syleyeceklerimi byk bir olaslkla duymak istemezsin, ve ben yreimde acyla sylyorum bunlar. Ama senin iyiliin iin. Senin kendisine kar davrann annen iin babann lmnden bile daha ac veren bir eydi. Artk nl bir insan olabilirsin, politikaclarla falan dp kalkabilirsin, ama insan olarak ortaokuldan bu yana hibir ey renebilmi deilsin... Gzleri dolan Ellie, mektubu buruturup atmaya balad srada zarfn iinde bir sertlik hissetti. Bilgisayar ekstrapolasyon teknii ile eski bir resimden yaplm boyutlu bir fotoraft bu. Daha nce hi grmedii bir resim. Gen bir kadn olan annesi glmseyerek kolunu Ellie'nin babasnn omzuna atmt. kisi de ok mutlu grnyorlard.

ehm etc

an

ehm etc

Ellie bir sululuk, korku, Staughton'a fke ve biraz da kendine acyarak resimdeki bu iki inam bir daha hi gremeyeceini dnd. *** Annesi yatanda hareketsiz yatyordu. Yzndeki ifadede ne sevin vard ne de pimanlk... yalnzca bekliyordu. Arasra gzlerini krptrmak dnda kprda-yamyordu. Ellie'nin szlerini duyduu ya da anlad bilinemezdi. Ellie onunla konuabilme arelerini dnyordu. Elinde olmadan, evet iin bir kere gzlerini krp, hayr iin iki kere diye dnd. Ya da katod nl beyin dalgalar len bir alet takp annesine beta dalgalarn kontrol altna almay retebilirdi. Ama, bu annesiydi, Alfa Lyrae deil, burada gereken ifre zc algoritmler deil, duyguydu. Annesinin elini tutarak saatlerce konutu. Ona kendisinden, babasndan, ocukluundan sz etti. Yeni ykanp aslm araflar arasnda dolatn, gklere ykseldiini anlatt. John Staughton'dan sz etti sonra. Pek ok ey iin zr diledi. Biraz da alad.

Annesinin dank salarn tarad, onu gzelletir-di. Onun krklarla dolu yznde kendi yznn hatlarn buldu. Annesinin km ve yal gzleri arada srada krplarak dimdik boluklarn tesine bakyordu sanki. Nereden geldiimi biliyorum, dedi Ellie. Annesi gzle grlemeyecek kadar hafif bir hareketle ban iki yana sallad, kzyla birbirlerinden kopmu olduklar onca yldan pimanlk duyuyormu gibi. Ellie annesinin elini hafife skarken onun da kendi elini sktn hissetti sanki. Annesinin hayatnn tehlikede olmadn sylemilerdi. Durumunda bir deiiklik olursa hemen Wyo-ming'deki brosuna telefon edeceklerdi. Birka gne kadar kadm hastaneden bakmn yeterli olduuna gvence verdikleri yallarevine kaldracaklard. Staughton sakin grnyordu, annesine kar hi tahmin etmedii bir duygu yaknl var gibiydi. Ellie adama kendisini sk sk arayacan syledi. ***

an

gisayarn yazlanlardan ne anlam kard belirtiliyordu ki bu da genellikle doru kmaktayd. Ksa bir sre nceye kadar yaz makinesi bile olmayan bir dilde bilgisayar, geleneklerine bal olanlarn pek holarna gitmeyen bir devrim yaratmaktayd. Konferans salonunda Bat'l zevklerine saygdan olacak alak iskemlelere oturdular, ay servisi balad. Ellie oturduu yerden Tokyo kentini gryordu. Pencereler nnde ok vakit geirmeye baladm, diye dnd. Asahi Shimbun gazetesinin politik muhabirlerinden birinin kadn olmas ilgisini ekmiti. Amerikan ve Sovyet gazetecilik standartlarnda pek rastlanan bir ey deildi bu. Japonya kadn rol konusunda yeni bir ulusal deerlendirmeye gidiyordu. Geleneksel erkek ayrcalklar pek ortaya kmayan bir sokak sava sonunda birer birer teslim edilmeye balanmt. Daha bir gn nce Nanoelektronik adndaki bir irketin bakan kendisine Tokyo'da obi balamay bilen bir tek 'kz' bile kalmadndan yakmyordu. Japon kadnlarnn her sabah yarm saatlerini kimonolarna sarnmakla geirmekten ok daha iyi eyleri vard artk. Muhabir de etekleri diz kapaklarnn altna kadar inen ciddi bir ikadn elbisesi giyinmiti. Gvenlii salamak iin Hokkaido Makine tesisine basndan kimse alnmamt. Mrettebat ya da proje yetkilileri Honshu Adas'na geldiklerinde Japon ve yabanc muhabirlerle sk sk grmekteydiler. Her zaman olduu gibi sorular hep bilinen eylerdi artk. Dn-ya'nn her tarafnda muhabirler Makine'ye kar ayn yaklam benimsemilerdi. Amerikan ve Sovyet 'dkrk'larndan sonra

ehm etc

an

ok sade olan mermer antrede Praxiteles slubunda yaplm bir plak kadn heykeli vard. Hemen hemen herkesin ngilizce konutuu asansrle yukar ktklarnda Ellie kendini bilgisayarlar zerine eilmi insanlarla dolu byk bir salonda buldu. Ellie bir harflik Japon fonetik alfabesiyle yazlan bir szck hemen Kanji alfabesiyle bir in ideogram olarak ekranda be-liriyordu. Bilgisayar belleklerinde yz binlerce olan bu karakterlerin normal bir gazete okumak iin yalnzca drt bin tanesi yeterliydi. ok deiik anlam tayan karakterler ayn sesle ifade edildikleri iin Kanji diline btn olas eviriler olaslk srasna gre dizilmekteydiler. Yaplan programn bir alt program ile bil-

Makine'nin Japonya'da yaplmakta olmasna sevinmi miydi Ellie? Bu kuzeydeki Hokkaido Adas'nda kendini Dnya'dan tecrit edilmi hissediyor muydu? Hokkaido'da kullanlan Makine paralarnn Mesaj'da belirtilenlerin dnda denemelere tabi tutulmas kendisini endielendiriyor muydu? Kentin bu kesimi 1945'ten nce mparatorluk Do-nanmas'na aitti, Ellie hemen yan taraftan hl zaman ve takvim ilemleri iin kullanlan teleskoplarn bulunduu iki gm kubbeli Donanma Gzlemevi'ni grebiliyordu. le gnei altnda parldyordu kubbeler. Makine'de neden bir onikike ile benzel diye adlandrdklar kre kabuk vard? Evet, gazeteciler bunun nedenini bilmediini anlyorlard. Ama ne dnyordu bu konuda? Ellie bu gibi durumlarda elde bir kant olmadan herhangi bir dnceye sahip olmann samaln belirtti. Gerek bir tehlike varsa, bir yapay zek uzmannn nerdii gibi insan yerine robot gnderilmesi daha doru olmaz myd? Ellie yannda kiisel eya gtrecek miydi? Aile resimleri rnein? Peki, ya mikro bilgisayarlar? Bir ak? Ellie yakndaki gzlemevinin damna iki kiinin ktn grd. Adamlarn yzleri balklarnn vizrleri ile rtlyd. Ortaa Japonya'snn mavi-gri zrhlar vard zerlerinde. Boylarndan uzun tahta sopalarn ellerine alp birbirlerini selamladlar, bir an durakladlar, sonra yarm saat boyunca sren bir dve baladlar. Ellie'nin gazetecilere verdii cevaplar birden fazla ciddilemiti; karsndaki bu grnt kendisini bylemi gibiydi. evresindekilerden hibiri olup bitenin farknda deillerdi sanki. Trensel sava sanki savalar denizaltlarmdan kmlar gibi ok yava srdne gre, sopalar ok ar olmalyd. Dr. Lunacharsky ile Dr. Sukhavati'yi Mesaj'in alnmasndan daha nce mi tanyordu? Ya da Dr. Eda'y? Bay Xi'yi de mi? Onlar hakknda, baarlar hakknda ne dnyordu? Bei iyi geinebiliyorlar myd? Ellie bylesine sekin bir grubun iinde bulunmaktan gerekten mutluydu.

ehm etc

an

ehm etc

Japon paralarnn kalitesi hakknda ne dnyordu? Beinin mparator Akihito ile grmesi konusunda neler syleyecekti? Shinto ve Budist liderlerle yaptklar toplantlar Makine harekete geirilmeden nce Dnya din liderlerinin grlerini almak iin miydi, yoksa evsahibi lke olarak Japonya'ya bir sayg gsterisi mi? Makinenin bir Truva At, ya da Kyamet Gn Makinesi olabileceini dnm myd? Ellie'ye elik eden Makine Projesi halkla ilikiler mdr memnun grnyordu. Toplant aniden sona erdi. Gazeteciler kendisine ve meslektalarna baarlar dilediler. Dnd zaman yeni bir basn toplants yapacaklard. Ondan sonra da Japonya'y sk sk ziyaret edeceini umuyorlard. Evsahipleri glmsyorlar, eilip kendisini selamlyorlard. Savalar damdan aa indiler. Ellie kaps ak olan toplant odasnn dndaki gvenlik memurlarn grebiliyordu. Dar karken kadn gazeteciye ortaa Japonya'sndan kveren o hayaletleri sordu. Ky Koruma gkbilimcileridir, dedi kadn. le tatillerinde Kendo almas yaparlar. Saatinizi onlara bakp ayarlayabilirsiniz. *** Xi Uzun Yry srasnda domu, Devrim'de Kuomintang'a kar savamt. Kore'de haberalma subaylndan sonra mesleinde ilerleyerek in stratejik teknolojisi konusunda yetkili bir mevkie gelmiti. Ancak Kltr Devrimi srasnda kamuoyu nnde aalanp srgne gnderilmi, daha sonra yine byk grltlerle itibar iade edilmiti. Kltr Devrimine gre Xi'nin bir suu da eski Kon-fys erdemlerine hayran olmasyd. zellikle de yzyllar boyunca en basit bir eitim grm inlinin bile ezberden bildii Byk renim kitabndan bir paray beenmesi en byk suuydu. Yirminci yzyl banda Sun Yatsen kendi devrimci milliyeti hareketinin bu blme dayandn sylemiti. Krallk iinde anl erdemlerini gstermek isteyen eskiler nce kendi devletlerini dzene soktular. Ailelerini dzene sokmak iin nce kendi kiiliklerini dene soktular. Kendi kiiliklerini dzene sokmak iin nce

an

ehm etc

in'in adn ald mparator'un topraktan yaplma ordusu Xian'da bulunmutu. mparator'un gerek ad Qin Shi Huang'di, ama Bat'da in olarak tannmt. Qin M. . nc yzylda lkeyi, birletirmi, in Seddi'ni yaptrtm ve eski geleneklere gre kendisiyle birlikte gmlmeleri gereken maiyetine acyarak lmnde bunlarn topraktan heykellerinin yaplmasn buyurmutu. Bu pimi topraktan ordu 7.500 askerden oluan bir tmendi. Her birinin yznn kesin hatlar izilmiti. in'in tm halknn temsil edildii grlyordu. mparator birbirleriyle srekli savaan eyaletleri bir tek ulus halinde birletirebilmiti. Yaknlardaki bir mezarda da Tai Markizi'nin hemen hemen hi bozulmam cesedi bulunmutu. Cesetleri koruma teknii eski Msrlla-rmkinden kat kat stnd. Qin yazy basitletirmi, yasalar yapm, yollar yaptrm, in eddini tamamlatm ve lkeyi birletirmiti. Silahlara da el koymutu. Politikasn eletiren bilginleri ldrd ve baz bilgilerin huzursuzluk yaratc olmas nedeniyle kitaplarn yaktrd sylenirse de, kendisi lkedeki yolsuzluklar nlediini, yasa ve dzeni getirdiini sylerdi. Xi bunlar rendike Kltr Devrimini hatrlyordu. Bu atan eilimleri bir tek insann yreinde barndrmann ne demek olduunu hayl etmeye alt. Qin'in kendini beenmilii korkun boyutlara varmt

an

yreklerini arndrdlar. Yreklerini arndrmak iin nce dncelerinde itenlikti olmay istediler. Dncelerinde itenlikti olmak iin nce bilgilerini en yksek mertebeye kardlar. Biliginin byle yaygnlatrlmas her eyi soruturmakla mmkndr. Bylece Xi de in'in refah iin en nemli eyin bilgiye sahip olmak olduuna inanyordu. Ancak Kzl Muhafzlar ayn fikirde deildiler. Kltr Devrimi srasnda Xi in eddi yaknlarndaki Ningxia Eyaletinin yoksul bir kollektif iftliine srlmt. Burada orak bir tarlay srmeye alrken Han Slalesi'nden kalma ssl bir bronz mifer buldu. Yeniden liderlikteki yerini aldnda da tm dikkatini stratejik silahlardan arkeolojiye evirdi. Kltr Devrimi 5.000 yllk srekli in kltrel geleneini koparmaya almt. Xi'nin buna cevab ulusun gemiine kprler kurmak oldu. Xian yeralt mezarkenti kazlarna daha byk bir heyecanla sarld.

 canm skan bir da cezalandrmak iin dan yeilliinin yokedilmesini ve sulularn giydikleri renk olan krmzya boyanmasn emretmiti. Qin byk bir insand, ama ayn zamanda deliydi. ok deiik ve kavgac bir uluslar topluluu biraz deli olmadan birletirilmeye allr myd? Xi, Ellie'ye, buna kalkmak iin bile iyice kak olmak gerekir diyordu. Xi giderek artan bir heyecanla Xian'daki byk kazy balatmt. Zaman ilerledike mparator Qin'in de pimi topraktan ordusunun yaknlarnda byk bir mezarda beklemekte olduuna inanmaya balad. Yine eski kaytlara gre yaknlarda bir yerde byk bir hyn altnda M. . 210 ylnn in'inin en ince ayrntlarna kadar yaplm tapnak ve pagodalaryla birlikte bir modeli de bulunmaktayd. Nehirlerin cvadan yapld syleniyordu. mparatorun saltanat kay da bu yeralt mlknde srekli olarak dolamaktayd. Xian'daki toprakta cva izlerine rastlanldnda Xi'nin heyecan doruk noktasna varmt. Xi mparatorun gerek krall olan Gkyz Kral-l'nn adn tayan bu minyatr krallnn zerine rttrd byk kubbeyi ortaya karmt. Yazl ince 2.200 yldr pek bir deiiklie uramadndan uzman bir dilcinin yardm gerekmeksizin kan metinleri okuyabiliyordu. Qin zamanndan bir tarihi dorudan doruya kendisiyle konuuyordu bylece. Xi pek ok geceler uykuya dalmadan nce byk mparator'un mezarn rten kubbedeki Samanyolunu, onun ansna geen kuyruklu yldzlarla parl parl olan gkyzn dnrd. Qin'in mezarnn ve evren modelinin aranmas Xi' nin son on yln almt. Bunu henz bulmu deilse de, bu aray in'in hayl gcn kavramt artk. 'in* de bir milyar insan ama bir tek Xi var,' diyorlard onun iin. Bireycilik kstlamalarn ar ar gevetmekte olan bir millette yapc bir etkiye sahip bir insan olarak kabul edilmekteydi. Qin'in aklnda lmszlk saplants olduu kesindi. Dnya'nn en kalabalk ulusuna adn veren, zamannn en byk yapsn ina ettiren Qin unutulacandan korkuyor olmalyd. Bu yzden byk ve kalc

ehm etc

an

antlar yaptrm, maiyetinin vcutlarn ve yzlerini gelecek kuaklara kalacak kadar iyi korumu ve toprak heykellerle lmszletirmi, hayat iksirini aramak iin Dou Denizine srekli seferler dzenlemiti. Her yeni seferin balangcnda bunun masrafndan yaknp duruyordu. Bu seferlerden birinde okyanusa alan teknelerde 3.000 gen erkek ve kadndan oluan bir mrettebat vard. Bunlar hi dnmemiler ve haklarnda hibir bilgi edinilememiti. lmszlk suyu asla ele geirilememiti. Bundan tam elli yl sonra Japonya'da aniden sulu pirin tarm ve demircilik grnmeye balad. Bu gelimeler Japon ekonomisini tmyle deitirip sava bir soylu snfnn ortaya kmasna neden oldu. Xi Japonlarn kendi lkelerine verdikleri adn Japon kltrndeki in kkeninin yanstt fikrindeydi: Doan Gne lkesi. Japonya'da gnein doduunu grebilmek iin nerede durman gerekirdi, diye soruyordu Xi. Ellie'nin de az nce ziyaret ettii gazetenin ad bile (Asahi Shimbun Doan Gne Haberleri anlamna geliyordu.) Xi'nin iddiasna gre mparator Qin'in zamannn bir hatrlatlmasyd. Qin lmszlk saplantsna dmse Xi de akln Qin ile bozmutu. Ellie adama Dnya yrngesinde Sol Hadden'i ziyaretini anlatnca mparator Qin'in yirminci yzyln bu son yllarnda yayor olsayd yerinin Dnya yrngesi olacanda fikir birliine vardlar. Ellie videofon araclyla Xi'yi Sol Hadden'e tantrp rahat konumalar iin yanndan ekildi. Xi'nin kusursuz ngilizcesi son yllarda Hong Kong'un in Halk Cumhuriyetine verilmesi srasnda daha da kusursuzla-mt. ki adamn konumalarndan bir sre sonra Hadden Makine'nin harekete kendisi tam stlerindeyken geirilmesini istedi. Zaman geldiinde teleskopunu Hokkaido'ya evirmi olmay istiyordu.

ehm etc

Manastrn barahibine yemee giderlerken Ellie, Budistler Tanr'ya inanrlar m? diye sordu. Vaygay kupkuru bir sesle, Onlara gre Tanr o kadar byk ki var olmasa olur, dedi. Japonya'nn en nl Zen Budist Manastr'nn Ba-rahibi Utsumi hakknda konuuyorlard. Birka yl nce Hiroima'nn

an

ehm etc

bombalanmasnn ellinci yl anma trenlerinde Utsumi tm Dnya'nn ilgisini eken bir konuma yapmt. Japon politik yaamnda iyi bir yeri vard, iktidardaki siyasal partiye bir tr ruhsal danmanlk yapyor, ancak zamannn ounu manastr almalarna ayryordu. Sukhavati, Babas da bir Budist Manastrnn Ba-rahibiydi, dedi. Ellie kalarn kaldrd. O kadar amana gerek yok. Rus Ortodoks papazlarnda olduu gibi evlenmeleri yasak deildi onlarn. yle deil mi, Vaygay? Vaygay biraz dalgnca, Benim zamanmdan nce olan eyler bunlar, dedi. Bir bambu koruluundan yaplm olan lokantann ad Ungetsu, Bulutlu Mehtap't ve gerekten de gkyznde bulutlarla rtl bir mektap vard. Japon evsa< hipleri lokantada baka mteri olmamasn salamlard. Ellie ile arkadalar ayakkablarn kartp orapl ayaklaryla bambu kamlarna bakan kk bir yemek odasna girdiler. Barahibin salar kaznmt, zerinde gml siyah bir cbbe vard. Gzel bir ngilizceyle selamlad konuklarn, Xi daha sonralar adamn incesinin de epey iyi olduunu syledi. evreleri sakin, konutuklar konular neeliydi. Sofraya gelen her tabak bir sanat eseri, yenebilecek bir mcevherdi sanki. Ellie insann gzleri kapal yeme gelenei bile olsa mutlu olacan

dnd. Yiyecekler yenmek iin deil de hayran olunmak iin getirilmi olsa bile mutlu olacakt. Hem grmek hem de yemek ise cennetlik olmakt. Ellie Barahibin karsnda Lunacharsky'nin yannda oturuyordu. Dierleri yedikleri u ya da bu parann ne olduunu soruyorlard. Konuma bir sre sonra grevlerine geldi dayand. Barahip, Peki ama neden iletiim kuruyoruz? diye sordu. Tm dikkatini elinden kaan ubuklarna vermi grnen Lunacharsky, Bilgi alveriinde bulunmak iin, dedi. Peki, neden bilgi alveriinde bulunmak istiyoruz? Bilgi ile beslendiimiz iin. Yaamamz iin gereklidir. Bgi olmazsa lrz.

an

ehm etc

yanlglarla doludur. Kendinizi kandrmadnz nasl bilebilirsiniz? Bilimsel kukuculuk demek. Barahip, Ellie'nin pek houna giden masum, neredeyse ocuksu bir glmsemeyle bakt adama. Ta ile iletiim kurabilmek iin ok... ok az eyle megul olmak gerekir. Bu kadar ok konumamak, bu kadar ok dnmemek gerekir. Ben tala iletiim kurduumu sylediimde, szcklerden sz ediyor deilim. Hristiyanlar, 'Balangta Sz vard derler.' Ben daha eski ve bundan daha nemli bir iletiimden sz ediyorum. Sz'den sz eden yalnzca Aziz Yuhanna ncilidir, dedi Ellie. Daha nceki ncillerde bundan sz edilmez. Bu Yunan felsefesinden alnma bir eydir. Siz nasl bir konuma ncesi iletimini sylyorsunuz. Sorunuz szcklerden yaplmtr. Bana szcklerle ilgisi olmayan bir eyi anlatmak iin szck kullanmam sylyorsunuz. Bir dneyim hele. 'Karncalarn Ryas' diye bir Japon hikyesi vardr. Karncalar Krallnda geer. Uzun bir hikyedir, imdi anlatacak deilim. Ancak hikyeden alnacak hisse udur: karncalarn dilinden anlamak iin karnca olmak gerekir. Lunacharsky, Barahibe dikkatle bakarak, Karncalarn dili aslmda kimyasal bir dildir, dedi. Yiyecek bulmak iin gittikleri yolu belirtmek

an

Lunacharsky azna her gtrdnde ubuklarnn arasndan kayan bir lokma ile urayordu. Tabakla az arasndaki mesafeyi ksaltmak iin ban nne edi. Ben bizim sevgi ya da acma duygularyla iletiim kurduumuza inanrm, dedi Barahip. Tabandaki lokmalardan birini parmaklaryla yakalayp azna att. yleyse Makine'nin bir merhamet arac olduuna inanyorsunuz demek? diye atld Ellie. Bir tehlike olmadna inanyorsunuz. Adam sanki onu cevaplarm gibi, Ben bir iekle iletiim kurabilirim, dedi. Bir tala konuabilirim. Baka bir dnyann varlklaryla anlamakta glk ekmeyeceksiniz. Lokmasn ineyen Lunacharsky, Tan sizinle iletiim kurduuna inanmaya hazrm, dedi. Ama, sizin tala iletiim kurmanz pek kabul edemem. Tala iletiim kurduunuza bizi nasl inandrabilirsiniz? Dnya

iin belirli mole-kler izler brakrlar. Karncalarn dilini anlamak iin bir gaz kromatografna ihtiyacm vardr, karmca olmaya deil. Barahip belli birine bakmadan, Belki de sizin karmca olmak iin bildiiniz tek yol budur, dedi. Syleyin bana insanlar neden karncalarn braktklar izleri incelerler? Bir bcekbilimcinin buna karncalar ve karnca toplumunu anlamak iin cevabn vereceini sanrm, dedi Ellie. Bilimadamlar anlamaktan zevk alrlar. Bu da karncalar sevdiklerini sylemenin bir baka yolu. Ellie hafife rperdi. Evet ama bcekbilimcileri parasal olarak destekleyenler baka eyler sylyorlar. Karncalarn davranlarn kontrol etmek, redikleri bir evi terketmele-rini salamak, ya da tarmsal amala topran biyolojik yapsn anlamak iin bunu yaptklarn iddia ederler. Bcek ilalarna bir alternatif bulabilirler bylece. Ama bunda da karnca sevgisi var diyebilirsiniz sanrm. Bu ayn zamanda bizim kendi karlarmz iin de, dedi Lunacharsky. Bcek ilalar bizi de zehirliyorlar. Sukhavati masann karsndan, Bylesine bir yemein ortasnda neden bcek ilalarndan sz edip duruyorsunuz, diye atld. Barahip, Ellie'ye bakp glmsedi yine. Karncalarn ryasn bir baka zaman grrz artk. Birer metre uzunluundaki ekeceklerle ayakkablarn giydikten sonra, arabalarna doru yrrlerken arkalarnda lokanta sahibesi ve garson kadnlar trenle eilerek kendilerini selamlyorlard. Ellie ile Xi Ba-rahibin Japon evsahiplerinin bazlaryla bir arabaya bindiini grd. Xi, Ona tala iletiim kurabildiine gre llerle de iletiim kurup kuramayacam sordum, dedi. Ne cevap verdi? llerle konumann kolay olduunu syledi. G olan canllarla konumakm. ON SEKZNC BLM

ehm etc

an

Sper Birleme Frtnal bir deniz! Sado zerinde uzanyor Samanyolu. MATSUO BASHO (1644-1694) iir Hokkaido'yu belki de kendine zg n yznden semilerdi. Blge iklimi Japon standardlarma gre, greneklere uymayan yap teknikleri gerektiriyordu. Ayrca buras hl pek ok Japon'un nefret ettii kll abo-rijin halk Ainu'larn yaad yerdi. Klar Minnesota ve Wyoming'de olduu kadar sert geerdi. Hokkaido belirli olj istik glkler tamasna ramen bir felket durumunda dier Japon adalarndan epek uzak olduu iin iyi bir seimdi. Ancak Dnya'mn en uzun denizalt tneli olan elli bir kilometrelik bir tnelle Honshu ile balantl olduundan fazla tecrit edilmi de saylmazd. Makine paralarnn denenmesi iin gvenli bir yer olarak kabul edilmesine ramen Hokkaido'nun Makine' nin montaj yeri olarak seimi konusunda endieler de yok deildi. Tesisi saran dalarn da kantlad gibi blge yakn bir volkanik an izlerini tayordu. Dalarn biri gnde bir metre ykseliyordu. Sovyetler bile Saha-lin Adas'nm yalnzca krk kilometre uzak olmas nedeniyle bu konuda kayglarn dile getirmilerdi. Bilindii kadaryla Ayn grnmeyen yznde yaplan bir Makine bile belki harekete geirildiinde Dnya'y havaya uurabilirdi. Tehlikelerin deerlendirilmesinde asl gerek Makine'nin yapmna karar verilmesiydi; onun nerede yaplaca dncesi bundan sonra geliyordu. Temmuz balarnda Makine yeniden biimlenmeye balamt. Amerika'da hl politik ve din tartmalar srp gitmekteydi; Sovyetlerin Makinesi'nde de ciddi teknik sorunlar kt anlalyordu. Ancak Wyoming' dekinden ok daha kk olan buradaki tesiste birletirme paralar yerlerine yerletirilmi ve kamuoyuna bir aklama yaplmam olmasna ramen onikikeli blm tamamlanmt. Onikikeli biimi ilk kefeden eski Pisagorcular bunun varln bile gizli tutmular, bunu aklayan ok ar cezalar ngrmlerdi. Bu yzden Dnya'nm teki ucundaki ve 2.600 yl sonraki bu onikikeli bir ev boyutlarndaki nesnenin yalnzca bir avu

ehm etc

an

ehm etc

insan tarafndan bilinmesi belki de bu duruma pek uygun dmekteydi. Japon Proje Mdr tm alanlara birka gnlk bir tatil vermi bulunuyordu. Yaknlardaki en byk kent Yubetsu ve Tokachi nehirlerinin birletii noktada kurulmu olan Obihiro idi. Bazlar Asahi Da'nda henz erimemi karlarda kayak yapmaya gitmiler, dierleri milyarlarca yl nceki bir supernova patlamasnda kaynam olan radyoaktif elementlerin kalntlarndan doan scak su kaynaklarna inmilerdi. Be'ler ise kutlama iin Hokkaido'nun 200 kilometre tesinde en byk kent olan Sapporo'ya helikopterle gitmilerdi. Sapporo'ya vardklarnda Tanabata Festivali balamak zereydi. Projenin baars iin nemli olan bu insanlardan ok Makine olduu iin gvenlik sorunu pek nemli deildi. Be kii Mesaj', Makine'yi ve yanlarnda alacaklar minyatr aralar incelemek dnda zel bir eitim grmemilerdi. Dnya Makine Konsorsiyumunun tm yelerince kabul edilebilir be insann seiminde politik engeller byk bir rol oynamt, ama Ellie'nin dncesine gre hibirinin yerine konmayacak insan yoktu. Xi ile Vaygay ancak sake ierek tamamlayacaklar 'bitmemi ileri' olduunu syleyip yanlarndan ayrlnca Ellie, Devi Sukhavati ve Abonneba Eda Japon evsa-hiplerinin ardndan kt ss ve fenerler, yaprak, kap lumbaa resimleri ve ortaa kostmleri iinde gen bir erkekle kadnn karton heykelcikleriyle dolu sokaklara daldlar. ki bina arasna gerilmi bir bez paras stne kuyruunu am bir tavuskuu vard. Ellie uzun, ilemeli pamuklu elbisesi ile Eda'ya ve insanda hayranlk uyandran sar bir sari giymi olan Sukhavati'ye baknca byk bir mutluluk duydu. Japon Makinesi belirtilmi btn testlerden baaryla kmt, yeryznn biraz eksik de olsa tm uluslarn temsil eden bir mrettebat zerinde anlalmt. Ellie ilerinden her birinin bir anlamda bakaldran insanlar olduunu dnyordu. Eda rnein. Sperbirleme ad verilen eyi bulan byk bir fizikiydi Eda. Bu, Icaac Newton'un ya da Albert Einstein'n keifleriyle kyaslanabilecek bir eydi ve Eda bunlarn ikisiyle de kyaslanyordu.

an

lumsal konforlar iin saklayan kimseler iin de fazla ar gelmiti. Eda drt yl nce Tyrone Free'yi cezaevinde ziyaret ettiinde zenci Amerikallarn gururlarnda bir ykselme olmu, genler iin yeni bir rnek oluturmutu. Eda rklarn en kt yanlarn, onlarn dndakilerin de en iyi yanlarn ortaya kartan bir insand. Fizikle uramak iin harcanan zaman bir lkstr, demiti Ellie'ye. Ayn frsatlara sahip olabilseler ayn eyleri yapacak o kadar ok insan var ki Dnya'da. Ama, sokak sokak dolap karnn doyurmaya altn srece fizik almalarna ayracak zaman bulamazsn. Benim grevim de lkemin gen bilimadamlar iin koullan dzeltmektir. Eda Nijerya'da mill bir kahraman haline geldike yolsuzluklar, adaletsiz bir yetkililik, bilimde ve her alanda drstln nemi ve Nijerya'nn byk bir devlet olabilecei hakknda konumaya balamt. Nfusunun 1920'lerdeki ABD nfusu kadar olduunu sylyordu. lke kaynak bakmndan zengindi, deiik kltrleri bir g oluturuyordu. Nijerya sorunlarnn stesinden ge-lebilseydi Dnya'nn geri kalan blm iin bir k kayna olabilirdi. Her konuda sakinlik ve yalnzlk arayan Eda, bu konularda sesini alabildiince ykseltiyordu. Pek ok Nijeryal erkek ve kadn Mslmanlar, Hristiyanlar, Ruhlara Tapanlar ve genler onun bu hayllerini ciddiyetle kabullenmekteydiler. Eda'nm hayranlk uyandran huylarndan belki de en nemlisi alakgnlllyd. Fikrini pek seyrek olarak sylerdi. En dorudan

ehm etc

an

Nijerya'l bir Mslman olan Eda, Sofileri ieren Ahmediye Mezhebi'ndendi. Barahip Utsumi ile yemek yerken Budizm iin Len ne ise, islamlk iin de Sofi'lerin ayn ey olduunu sylemiti. Ahmediye Mezhebi, 'kl deil, kalem cihad' amt. Sakin ve hatta alakgnll grnne ramen Eda daha geleneksel olan islam cihadnn ateli bir kartyd ve bunun yerine serbest fikir alveriini iddetle savunurdu. Bu bakmdan tutucu slam evreleri iin bir sknt kayna olmutu ve hatta baz slam devletleri onun Makine mrettebat arasna katlmasna itiraz etmilerdi. Yalnz bu kadarla kalnm da deildi. Zaman zaman Dnya'nn en akll kiisi olduu sylenen bu karaderili Nobel dl sahibi rklklarn yeni top-

doruya sorulara bile verdii karlklar ksa ve zlyd. Onun derinliini ancak yazlarnda ya da ok iyi tandktan sonra konumalarnda grebilirdiniz. Mesaj, Makine ve Makine'nin harekete geirilmesinden sonra olabilecekler hakknda Eda yalnzca bir tek yorumda bulunmutu: Sylentiye gre, Mozambik'te maymunlar konumazlarm, nk bir tek hece bile syleseler insanlarn gelip kendilerine ie koacaklarn bilirlermi. Bylesine konukan insanlar arasnda Eda gibi pek konumayan birinin bulunmas gerekten garipti. Pek ok kii gibi Ellie de adamn en sradan szlerini bile dikkatle dinliyordu. Eda sper birletirme abasnn ilk ve ksmen baarl almasn 'budalaca yanllklar' olarak niteliyordu. Adam otuz, otuz be yalarndayd ve Ellie ile Devi'nin babaa kaldklarnda birbirlerine itiraf ettikleri gibi mthi yakklyd. Ellie onun bir tek kadnla mutlu bir evlilii olduunu, karsyla ocuklarnn o anda Lagos'ta bulunduklarn biliyordu. Festival iin kesilmi bambu ubuklarn ularna binlerce renkli kt paras ilitirilmiti. Gen erkek ve kadnlar yaptryorlard bunlar. Tanabata Festivali bir ak kutlamas olarak Japonya'da tekti. Sokakta yaplm bir sahnede hikyeden sahneler oynanyordu: iki yldz birbirlerini seviyorlard ama Samanyolu kendilerini ayrmaktayd. Yalnzca ylda bir kere, ay takviminin yedinci aynn yedinci gn sevgililer o da yamur yamad takdirde kavuabiliyorlard. Ellie mavi ge bakp sevgililere mutluluklar diledi. Efsaneye gre gen erkek yldz bir tr Japon kovboyuydu ve A7 cce yldz Altair tarafndan temsil ediliyordu. Dokumac olan kadn ise Vega tarafndan temsil edilmekteydi. Makine'nin tamamlanmasndan birka ay nce Vega'nn bir apon festivalinin bakiisi olmas bir garip gelmiti Ellie'ye. Ancak, insan btn kltrleri aratrabilse hi kukusuz gkyznn parlak yldzlarnn tm hakknda ilgin efsaneler bulabilirdi. in kkenli olan efsaneyi ilk kez yllar nce Dnya Mesaj Konsorsiyumu'nun Paris toplantsnda Xi'den duymutu. Byk kentlerin ounda Tanaba Festivali yok olmaya yz tutmutu. Aileler araclyla yaplan evlilikler artk ok azaldndan birbirlerinden

ehm etc

an

ayr den sevgililerin aclar bir zaman olduu kadar tepki uyandrmyordu. Ancak, Sapporo ve Sendai gibi bir iki yerde Festivale rabet her yl biraz daha artmaktayd. Japon Ainu evliliklerine kar hl yaygn bir fke olduundan Sapporo'da festivalin nemli bir yeri vard. Adada ocuklarn evlendirecek aileler iin muhtemel elerin aileleri ve gemileri hakknda para karlnda aratrma yapacak detektif brolar bulunuyordu. Gemiinde Ainu kan tayan biri olmas bir insann reddedilmesi iin hl geerli bir nedendir. Yllar nceki gen kocasn hatrlayan Devi, zellikle ok sinirliydi. Ayn konularda bir iki olay geirmi olmas da olas olan Eda ise sesini bile karmyordu. Honshu'nun Sendai kentinde Tanabata Festivali gerek Altair ya da Vega'y pek seyrek grebilen halk iin artk televizyonun vazgeilmez bir programyd. Ellie Vegallarn Dnya'ya ayn Mesaj' sonsuza kadar m durmadan yaynlayacaklarn merak ediyordu. Makinenin Japonya'da tamamlanmas nedeniyle televizyonda Tanabata Festivali dolaysyla yaplan konumalarda o da onun da zerinde durulmaktayd. Ancak, artk bilinen adlaryla Beler'in Japon televizyonuna kmalar istenmedii gibi Festival iin Sapporo'da bulunduklar da pek bilinmemekteydi. Yine de Eda, Sukhava-ti ve Ellie hemen tannmlard ve yolda yrrlerken alk tutan halkn arasnda bir grup polis kendilerine yol ayordu. Kenarlara dizilenlerin ou eilerek selamlyorlard kendilerini. Bir plak maazasnn nndeki hoparlrden Ellie'nin tand bir rock and roll paras yaylyordu. Beyaz Grlt adl bir zenci grubun bir paras. leden sonras gnei altnda nemli gzl yalca bir kpek Ellie'ye yaklarken hafife kuyruunu sallad. Japon yorumcular Machindo dedikleri Makine Yo-lu'ndan sz etmekteydiler: Dnya'y bir gezegen ve tm insanlar onun geleceinde eit karlar olduu yaygn gryd bu. Buna benzeyen bir ey de, tm olmamakla birlikte, baz dinlerce de kabul edilmiti. Bu dinlere inananlar hakl olarak yabanc bir Makine'ye yklenen gr kabul edemiyorlard. Ellie, eer evrendeki yerimiz konusunda yeni bir gr kabul din deitirme olarak grlrse, o zaman Dnya'y yeni bir dinsel

ehm etc

an

ehm etc

ihtill silip sprmekte, diye, dnd. Makine almazsa ve Mesaj yokolup giderse bile bu gr ne kadar srerdi acaba? Mesaj'm yorumunda ya da Makine' nin yapmnda bir yanllk yaptysak, Vegallar hakknda hibir ey anlamamsak bile Mesaj hi kukuya yer brakmayacak bir biimde evrende baka varlklarn olduunu ve bunlarn bizden zeki olduklarnn kantyd. Bu bile gezegeni bir sre birlemi bir halde tutmaya yeterdi. Eda'ya yaamn deitiren dinsel bir deney geirip geirmediini sordu. Evet, dedi adam. Ne zaman? Kimi zaman adam konuturmak iin tevik etmek gerekirdi. Euklid'i ilk elime aldmda. Newton'un yerekimini ilk anladmda. Sonra Maxwell'in denklemlerini ve relativiteyi. Sonra sper birleme zerindeki alma srasnda. Pek ok dinsel deney geiren talihli insanlardan biriyim ben. yle deil. Ne demek istediimi anladn sanrm. Bilim dnda. Asla, dedi adam, hi duraksamadan. Bilim dnda asla. Eda kadna babalarnn dininden szetti. Kendisini dininin btn retileriyle bal hissetmiyordu, ama dini iin de rahatt. Dininin ok yararllklar olacana inanyordu. Hristiyan Bilim ve Yehova Tanklar ile ada, epey yeni bir mezhepti. Pencab'da Mirza Gu-lam Ahmed tarafndan kurulmutu. Devi de Ahmediye Mezhebi'nin kendine taraftar bulma abalarn biliyordu. Din zellikle Bat Afrika'da ok baarl olmutu. Ahmed, Mehdi olduunu iddia etmiti. Ayn zamanda sa'nn yeniden Dnya'ya gelii, Krina'nn yeni bir en-karnasyonu ve Muhammed'in yeni grnts olduunu da iddia etmekteydi. Hristiyan Bininci Ylclar'm tutumlar Ahmediye Mezhebi'ne bal olanlar da etkilemiti ve inananlar onun yeniden ortaya kmasn bekliyorlard. Ahmed'in lmnn yznc yl olan 2.008 yl artk onun Mehdi olarak son dnnn kesin tarihi olarak kabul ediliyordu. Dnya apndaki bu mesih beklentisi giderek arttndan Ellie insan soyunun bu mantksz taraf tutma huyu karsndaki kayglarm dile getirdi.

an

oyuna gven dolu garantiler veriyor, hkmetlere sakin gvenceler sunuyor ve altrma zamann gizli tutuyordu. Baz bilimadamlar Makine'nin yzyln en grkemli meteor yamurunun beklendii 17 Kasm gecesi altrlmasn istemekteydiler. Ancak Valerian eer Makine o anda yeryzn terkedecekse, kuyruklu yldz kalntlarndan oluan bir bulutun iinden gemek zorunda kalmasnn gereksiz bir ek tehlike olacan sylemekteydi. Bylece hareket birka hafta ertelenerek 1.900'l yllarn sonlarndan birinin son ayma alnd. Bu tarih gerek nc Bin yln balangcndan bir yl n-ceyse de takvimlere uymay pek akllarna getirmeyen ya da yeni Bininci Yl iki kere kutlamak isteyenler daha imdiden byk trenlere hazrlanyorlard. Dnyad varlklar mrettebatn her birinin ka kilo arlnda olduunu bilmedikleri halde makinenin her parasnn arl ile Makine'ye ne kadar arlk yklenebileceini titizlikle tek bir ayrnty gzden karmadan belirtmilerdi. Dnya'da yaplma eyalar iin pek az yer vard Makine'nin iinde. Uzay giysileri iin yer yoktu rnein. Vegallarn insanlarn oksijen soluma ihtiyalarnn bulunduunu hatrlayacaklarn umuyorlard. Kendi ara gereleri yokken ve kltr farkllklar ve bilinmeyen hedefleri ile bu grevin byk tehlikeler tayabilecei ak seik ortadayd. Dnya basnnn bunu sk sk tartmasna ramen Beler bu konuyu aralarnda bir kere olsun konumamlar di.

ehm etc

an

Bir Ak Festivalinde bu kadar karamsar olman doru deil, dedi Devi. *** Sapporo'ya fazla kar yad iin kar ve buzdan hayvan ve mitolojik heykelleri yapma yerel gelenei yeniden canlanmt. Akam haberlerinde titizlikle yaplm bir onikikeli ekil sk sk gsteriliyordu. Mevsim normalleri dndaki lk hava sonunda buz heykel-tralar hemen ortaya kp eserlerini onarmaya koyulmulard. Makine'nin harekete geirilmesinin u ya da bu nedenle Dnya'nn sonunu getirecei korkusu artk sk sk dile getirilir olmutu. Makine Proje Mdrl kamu-

Mrettebata bir dizi minyatr fotoraf makinesi, tayflerler, sper bilgisayarlar ve mikrofilm kitaplklar verilmeye allyordu. Bu hem anlamlyd hem de anlamsz. Makine'de uyuma, yemek yapma yerleriyle tuvalet yoktu. Yanlarna, ou tulumlarnn ceplerinde olmak zere, pek az ey alyorlard. Devi'nin basit bir ilkyardm antas olacakt. Ellie ise, ne bir yedek amar ne de difras almay dnyordu. Beni Vega'ya bir koltuk zerinde gtrebilirlerse gerekli eyleri de nasl olsa salarlar, diye dnmekteydi. Yetkililere, bir fotoraf makinesine ihtiyacm olduunda Vegallardan isterim, diyordu. Ciddi bir gre gre de Beler'in plak gitmeleri gerekmekteydi. Giyecek bir ey belirtilmediine gre, Makine'nin almasn bozabilecei dnlerek bunlar alnmamalyd. Ellie ile Devi, giyinmeye kar bir uyar olmadn, Vegallarn Olimpiyat yaynndan bunun Dnyallarn bir adetleri olduunu anlam olmalar gerektiini dnyorlard. Xi ve Vaygay, Vegallar bizim giyindiimizi biliyorlar diyorlard. Takma dilerimizle gzlklerimizi de mi geride brakacaktk? Lunacharsky, Aslna baklrsa gidecek olanlarn insan olmalar gerektii konusunda da belirgin bir ey yok, diyordu. Belki de be empanzeyi de kabul edilir bulabilirler. Ellie'ye yabanc bir makinenin iki boyutlu bir fotorafnn bile ok deerli olaca syleniyordu. Hele yabanclarn resimleri? Ltfen yanna bir fotoraf makinesi almay bir daha dnr myd? Byk bir Amerikan heyetiyle Hokaido'ya gelmi olan der Heer, Ellie'ye ciddi olmasn syledi. ok byk bir kumar oynanyordu, oysa Ellie adamn szn yle bir yakc bakla kesti ki, der Heer szn sonunu getiremedi. Ellie onun, senin bu ocuka davrann diyeceini tahmin ediyordu. Der Heer ilikilerinde incinmi olan kendi-siymi gibi davranyordu ki ok garip bir eydi bu. Ellie olanlar Devi'ye anlatnca kadn tmyle kendi tarafn tutmad, der Heer'in 'ok tatl' bir insan olduunu syledi. Sonunda Ellie yanma minyatr bir video kameras almay kabul etti.

ehm etc

an

ehm etc

Projenin gerektirdii tama manifestosunda 'Kiisel Eyalar' bal altna Ellie, 'Palmiye yapra, 0.811 kg.' yazmt. Kendisini ikna etmek iin der Heer gnderildi. Bir kilonun te biri arlnda kusursuz kzltesi resim alma sistemleri olduunu biliyorsun. Bir aa yapra almann ne anlam var ki? Palmiye yapra bu. New York'lu olduunu biliyorum, ama palmiye aac grm olmalsn. Ivanhoe'da vardr. Ortaokulda okumusundur. Hallar zamannda Kutsal Topraklar'a giden haclar gerekten oraya gittiklerini kantlamak iin dnte yanlarna bir palmiye yapra alrlard. Beni yreklendirmek iin. Onlarn ne kadar ileri olduklarn umursadm yok benim. Dnya benim Kutsal Topraklarmdr. Onlara nereden geldiimi gstermek iin bir palmiye yapra gtreceim. Der Heer, yalnzca ban sallamakla yetindi. Ancak, Ellie nedenlerini Vaygay'a anlattnda adam, Bunu ok iyi anlyorum, dedi. Ellie, Vaygay'm Paris'te anlatt, yoksul kye gnderilen lks araba hikyesini ve Vaygay'm endielerini hatrlad. Ancak kendisinin byle bir kaygs yoktu. Palmiye yaprann baka bir amac olduunu biliyordu. Kendisine Dnya'y hatrlatacak bir eye ihtiyac vard. Aksi halde geri dnmeyi istemeyebilirdi. Makine'nin harekete geirilmesinden bir gn nce Ellie'ye Wyoming'deki dairesine braklm ve kurye ile Japonya'ya getirilmi olan kk bir paket teslim edildi. Paketin stnde ne gndericisinin adresi, ne bir not ne de bir imza vard. inde ise bir zincir ucunda altn bir madalyon. Madalyon, sarka olarak kullanlabilirdi.

Her iki yannda kk, ama okunabilir harflerle bir ey yazlyd. stn Kralie Hera Altn giysileriyle Argus'un bandayd, Baklar Dnya'y Delip geerdi. Arka yznde de unlar yazlyd: sparta kenti savunucular Roma Ordusu Komutanna u karl vermilerdi: Eer tanr isen, zarar vermemi olanlar incitmezsin. Eer erkeksen, gel zerimize o zaman burada kendi ayarnda erkekler bulacaksn. Ve de kadnlar. Ellie madalyonu kimin gnderdiini anlamt. ***

an

ve iki sunuldu. nsanlar birbirleriyle kucaklayorlar-d. Kimi sessizce alamaktayd. Yalnzca birka kii aka kukularn dile getirmekteydiler. Hareket annda bir ey olduu takdirde tepkinin mthi olaca grlyordu. nsanlarn ounun yzlerinde bir sevin seziliyordu. Ellie yallarevine telefon edip annesine veda edecek zaman bulabilmiti. Hokkaido'da telefonun azlna veda szcn mrldanyor ayn ses Wisconsin'-deki kulaklkta tekrarlanyordu. Ama, bir karlk yoktu. Hemire annesinin felli tarafndaki hareket yeteneini yava yava kazanmakta olduunu syledi. Yaknda birka szck syleyebilecekti. Konuma sona erdiinde, Ellie ferahlam olduunu farketti. Japon teknisyenler zihn, bedensel ya da ruhsal bir aba gerektii zaman, zellikle de savalarda geleneksel olarak balarna sardklar hachimaki denilen bez paralarm takmlard. Bezin stnde bir Dnya haritas vard. Ulusal brifing konusunda fazla bir ey yaplm deildi. Ellie'nin bildii kadaryla kimseden bayran evresine toplanmas istenmemiti. Ulusal liderler video-bantlar ile ksa beyanatlar gndermilerdi. Ellie, ABD Bakanmnkinin zellikle anlaml olduunu dnyordu: Bu bir brifing, ya da veda deil. Bir gle gle sadece. Herbiriniz bu yolculuu bir milyar insan adna yapyorsunuz. Dnya gezegeninin tm insanlarn temsil etmektesiniz. Eer bir baka yere gtrlrseniz o

ehm etc

an

Ertesi gn, Hareket Gn, st dzey yneticileri arasnda neler olabilecei konusunda bir soruturma yaptlar. ou hibir ey olmayaca, Makine'nin almayaca fikrindeydi. Daha az sayda bir grup Beler' in, aksine relative kurallarna ramen, kendilerini bir an iinde Vega'da bulacaklarna inanyorlard. Dierleri Makine'nin Gne Sistemi'ni inceleyecek bir ara olduunu sylyorlard. Bir bilimadam yle yazmt: Koltuklarda derisi pullu, keskin dili, ok irkin be yaratk belirecek. Cevaplardan Truva At senaryosuna en yakn olan buydu. lerinde bir tanesi de 'Kyamet Gn Makinesi' yazmt. Bir tr tren de yapld. Sylevler verildi, yiyecek

zaman yalnz bilimi deil, renebileceiniz her eyi hepimiz iin grn. Siz gelmi ve gelecek tm insan soyunu temsil ediyorsunuz. Ne olursa olsun tarihteki yeriniz gvence altndadr. Gezegenimizin kahramanlarsnz sizler. Hepimiz adna konuun. Akll olun. Ve... geri dnn. Birka saat sonra birer birer ilk kez Makine'ye girdiler. ok hafif i klar yand. Makine tamamlanp da belirtilen btn testlerden getii halde Beler'in yerlerini zamanndan nce almalarndan korkuluyordu. Bazlar mrettebatn yerlerine oturmasnn Makine'yi harekete geirebileceinden kayglanmaktaydlar. Ancak ieri girmilerdi ve bu ana kadar olaanst bir ey olmamt. Ellie biraz rkerek de olsa plastik koltukta arkasna yasland. Koltuklar iin basma klflar istemiti. Ancak bunun da bir ulusal gurur sorunu olduunu grmt sonra. Plastik daha modern, daha bilimsel ve daha ciddiydi. Vaygay'in evresine pek dikkat etmeden sigara ime huyunu bildiklerinden Makine'ye sigara alnmamas kararlatrlmt. On dilde kfr eden Lunacharsky son Lucky Strike sigarasn sndrdkten sonra dierlerinin ardndan ieri girdi, Ellie'nin yanma oturdu. Mesaj'da herhangi emniyet kemeri belirtilmedii iin Makine'de kemer falan yoktu. *** Makine bir yere gidiyor, diye dnd Ellie. Bir ulam aracyd bu... bir yere gidi kapsyd. Gecenin karanlnda grleyerek giden bir trendi. nsan ocukluunun boucu tara kasabalarndan alp byk kristal kentlere gtren bir ara. Keifti, kat ve yalnzln sonuydu. Makine'nin yapmndaki her lojistik gecikme, talimatn yorumunun doru yaplp yaplmad konusundaki her tartma kendisini umutsuzluklara srklemiti. Arad an ve eref deildi... tam olarak deil hi deilse... daha ok bir tr kurtulutu.

ehm etc

Kafasnn iindeki eski Babil'in gerek tar Kaps nnde az ak duruyordu; Oz'un Zmrt Kenti'nin kulelerini ilk gren Dorothy idi; Brooklyn'in en karanlk kesiminden kp 1939 Dnya Fuarnn Uluslar Koridorunda yryen kk bir ocuktu.

an

ehm etc
NC KISIM GALAKS ON DOKUZUNCU BLM plak ekillik ...cennete k

Yreinde arklar vard. Baka varlklarn, insanlarn atalar hl ormanda daldan dala atlarlarken yldzlar arasnda yolculuklara kan byk varlklarn neler baardklarn grebilecekti. Pek ok kii gibi Drumlin de kendisine tedavisi olanaksz bir romantik derdi. nsanlar neden bunu utan verici bir sakatlk gibi grrlerdi sanki? Romantiklii yaamnn itici gc ve zevk emesi olmutu. te romantiklik yanda ve uygulaycs olan kendisi Byc' y grmeye gidiyordu imdi. *** Radyodan bir durum raporu geldi. Makine'nin dna yerletirilen aralardan anlalabildii kadaryla herhangi bir arza olmamt. imdi benzeller arasndaki boluktan havann atlmasn bekliyorlard. Mthi etkin bir sistem Dnya'da elde edilebilecek en stn havaszlk durumunu salamak zere havay dar pompalamaktayd. Onikikeli aracn dnda ok gl klar yanmt. Kresel kabuklarn ikisi Mesaj'n kritik hz dedii hzla dnyorlard. Dardan seyredenler iin yalnzca bir bulank glge vard artk. nc ben-zel de az sonra harekete geecekti. Byk bir elektrik akm oluuyordu. kre dik eksenleri ile istenen: hza kavuunca Makine harekete geecekti. Mesaj byle sylemiti. Xi'nin yznde korkun bir kararllk var, diye dnd Ellie; Lunacharsky sakindi; Sukhavati gzlerini

falta gibi amt; Eda ise sakin bir dikkatlilikten baka bir ey gstermiyordu. Ellie ile gzgze gelen Devi glmsedi. Ellie bir ocuu olmu olmasn istedi. Duvarlar titreyip saydamlarken ve yeryz yarlm da iine giriyormu gibi bir duyguya kaplrken son dncesi bu oldu.

an

Srprizler merdiveninden. RALP WALDO EMERSON 'Merlin', iirler (1847) Tm evrenin sonsuz derecede stn bir varlk iin bir ovadan baka bir ey olmamas mmkndr, gezegenleraras uzaklklar bir kum tanesinin gzenekleri kadar, sistemler arasndaki boluk ise bir kum tanesi ile yanndaki arasndaki uzaklk olabilir SAMUEL TAYLOR COLERIDGE Omniania Dnyorlard. Onikikeli aracn be keli duvarlar saydamlamt. Yer ve tavan da yle. Ellie yukarda ve aada erbiumdan birletirme paralarn gryordu. benzel de gzden kaybolmutu. Onikikeli ara geebilecei kadar alm uzun kara bir tnelin iinde hzla yol almaktayd. Hzlar bir 'g' civarnda olmalyd. Ellie koltuunun srtna yaprken, karsndaki Devi kendisine doru eilmi gibiydi. Belki de emniyet kemeri ilave etmeleri daha doru olacakt. Dnya'nn kabuunu delip erimi demirden merkezine doru yol aldklarn dnmek g deildi. Belki de doruca... Ellie ller diyarmdaki Styx Nehri zerinde bir ulam arac olarak iinde bulunduklar uzay gemisini dnd. Tnelin duvarlarndaki desenlerden hzlarn hesaplayabiliyordu. Bu desenler, belirli bir biimleri olmayan dzensiz, yumuak keli beneklerdi. Duvarlarn zellikleri grnleri deil de yalnzca ilevleriydi. Dnya'nm bir, iki yz kilometre iine girildiinde kayalar akkor halinde olmalydlar. Oysa ne byle bir eyden eser vard, ne de trafii yneten ast rtbeli eytanlardan. Uzayaracnn burnu arada srada duvara srtnyor, bilinmeyen bir madde paralar duvardan dklyordu. Onikikeli ara, bu srtnmelerden hi etkilenmiyor gibiydi. Az sonra kck zerreciklerden bir bulut kendilerini izlemeye balamt. Ara duvara her arptnda Ellie dalgalanma hissediyordu, sanki yu muak bir ey arpmalarn

ehm etc

an

ehm etc

hafifletmek iin geriye doru baslm gibi. Soluk sar k dzenli olarak yaylyordu. Tnel zaman zaman hafife kvrlyor, ara da bu eimi izliyordu. Ellie'nin grebildii kadaryla zerlerine doru gelen hibir ey yoktu. Bu hzlarda bir ku ile arpma bile korkun bir patlama yaratrd. Ya bu dipsiz bir kuyuya sonu gelmeyecek bir dse? Ellie midesinde srekli bir kayg basks hissediyordu. Yine de zerinde durmad bunun. Kara delik, diye dnd Kara delik. Bir kara deliin ufkundan bir tekillie doru dyorum. Ya da kara delik deildir, bu ve ben plak bir tekillie dyorum. Fizikiler buna plak tekillik derler. Bir tekillik yaknnda nedensellik altst olur, sonular nedenlerden nce yer alr, zaman geri gider ve insan deil bu deneyi hatrlamak, bundan sa kamazd bile. Ellie yllar nceki almalarndan dnen bir kara delikte bir nokta olmadn bir halka tekilliin ya da kanacak daha karmak bir ey olduunu hatrlyordu. Kara delikler kt eylerdi. Yerekimsel gelgit gleri ylesine bykt ki, iine dtn anda ince uzun bir iplik gibi uzardn. Ayn zamanda iki yandan da ezilirdin. Neyse ki byle bir ey olmuyordu. Yer ve tavan saydam olan yzeylerden imdi byk bir hareketlilik gzleniyordu. Organosilikat madde baz yerlerde kendi stne kapanyor, baz yerlerde ise alyordu. Bunun iine gml erbium birletirme paralar dnyorlard. Onikik-eli ara iindeki her ey kendisi ve arkadalar dahil normal grnyorlard. Biraz heyecanlydlar kukusuz. Ama, henz ince uzun iplikler olmamlard. Bunlarn bo dnceler olduunun farkndayd. Kara delik fizii kendi alan deildi. stelik iinde bulunduu eyin evrenin balangcnda oluan ya da Gne'ten daha byk bir yldzn yokolmasyla daha sonraki bir ada oluan kara deliklere ilikin olduunu bilemezdi. Kara deliklerde yerekimi ylesine glyd ki, k bile kaamazd. Bu yzden 'kara delik' denirdi. Ancak ne bir yldz patlatmlard, ne de alar ncesinin bir kara deliini ele geirmilerdi. Zaten kimse en yakn deliin nerede saklandn bilmiyordu. Onlar yalnzca Makine'yi yapp benzelleri altrmlard. Ellie kk bir bilgisayar zerinde bir hesap yapmakta olan Eda'ya bakt. Ara duvara arptka sarsnty hem kemiklerinde hissediyor

an

ehm etc

hem de alak bir homurtu duyuyordu. Duyurmak iin sesini ykselterek, Neler olup bittiini anlyor musun? diye sordu. Hayr, diye bard Eda. Bu olanlarn olmadn kantlayabilirim neredeyse. Boyer-Lindquist koordinatlarn biliyor musun? zr dilerim, ama bilmiyorum. Sana sonra anlatrm. Ellie, Eda'nn bir 'sonra' olacan dnmesinden mutluluk duydu. Ellie grmeden nce hissetti bir yavalama olduunu, sanki lunaparkta raylar stndeki kzakla dimdik aa inmiler, bir sre dzlkte gitmiler de imdi ar ar kyorlarm gibi. Yavalama balamadan hemen nce tnel bir dizi dnemeler yapmt. evre nn rengi ya da parlaklnda gzle grnr bir deiim olmamt Ellie kamerasn ald, uzun odakl objektifi takt ve mmkn olduu kadar ileri bakt; dnerek uzayan yolda ancak bir ilerdeki keskin dn grebiliyordu. Objektifin byltt duvarn yaps karmak, dzensiz ve bir an iin kendinden aydnlanr gibiydi. Ara duracak gibiydi neredeyse. Tnelin sonu g-

rnmyordu. Ellie gittikleri yere gidip, varp varamayacaklarn merak ediyordu. Belki de Makine'yi izenler bir yanllk yapmlard. Belki de Hokkaido'da kabul edilebilir gibi grnen teknolojik bir kusur, bulunduklar yer her neresiyse... burada grevlerinin baarszlkla sonulanmasn douracakt. Kendilerini izleyen ve zaman zaman da nlerine geen toz bulutuna baknca belki de duvarlara gereinden fazla arptklar iin ngrlen hz kaybetmi olacaklarn dnd. Belki de bu bilinmedik yerde aklp kalmlard ve oksijenleri bitene kadar bekleyeceklerdi. Vegallar bu kadar zahmete girdikten sonra bizim solumak iin oksijene ihtiyacmz olduunu unutmular myd? ylesine baran Nazilere hi dikkat etmemiler miydi? Vaygay ile Eda, yerekim fiziinin bilinmeyenleri iine gmlmlerdi. Ancak bir aklamaya varamadklar da bir bakta anlalyordu. Ellie fizikilerin bir, iki saate kalmaz sonunda bir ilerleme kaydedeceklerini tahmin ediyordu. Sper birleme Dnya'da bilinen

an

likler hakknda sorular. lgnca geliyor ama, yle ite. ahane bir yolculuk, dedi Devi. Sorunun dnda lgnca bir ey hissetmedim. Vaygay neelenmiti. Kozmik sansrcln ok gl bir tr bu, dedi. Tekillikler kara deliklerin iinde bile grnmezdirler. Vaygay aka ediyordu, diye Eda sze kart. Olay ufkuna girdiniz mi kara delik tekilliinden kanmann yolu yoktur. Ellie'nin gvence vermesine ramen, Devi kukuyla bakyordu Vaygay ile Eda'ya. Fizikiler gnlk yaamn ok dnda olan kavramlar iin szckler uydurmak zorundaydlar. Yeni bir szck uydurmak yerine zayf da olsa sradan bir benzetme yapma eilimindeydiler. Bunun kart, keifleri ve denklemleri birbirlerinin adyla anmakt ki bunu da sk sk yaparlard. Ancak onlarn fizikten sz ettiklerini bilmezseniz akllarn kardklarndan kayg duyabirdiniz. Ellie, Devi'nin yanma gitmek iin ayaa kalktnda Devi birden haykrd. Tnelin duvarlar araca doru yaklayor, araca bastrarak ileri doru itiyordu. ok ho bir ahenk kurulmaktayd. Ara duracak gibi olduunda duvarlar bir daha bastryordu. Kimi yerlerde ilerlemek ok gt, duvarlar skca bastryor, kaslma ve geveme dalgalar tnel boyunca uzanyordu. Dz yerlerde ise daha rahat ilerliyorlard. Ellie ok uzaklarda younluu giderek artan bir k noktas gryordu. Aracn ii mavi-beyaz bir parltyla dolmaya balamt. Ellie

ehm etc

an

fiziin tm durumlarn ierirdi. Bunun... bu tnelin Eda Alan Denkleminin imdiye kadar farkedilmemi bir zm olmadna inanmak gt. inizde plak tekillik gren var m? diye sordu Vaygay. Ben o dediin neye benzediini bile bilmiyorum, dedi Devi. zr dilerim. plak deildir herhalde. Nedensellik deiimi, ya da buna benzer lgnca bir ey, rnein rplm yumurtann ak ve sar olarak ayrt gibi bir ey hissettiniz mi? Devi gzlerini ksarak bakt, Vaygay'a. Bir ey deil, diye Ellie atld. Vaygay biraz fazla heyecanlanm, diye dnd. Bunlar gerek kara de-

n imdi artk duracak gibi olan erbium silindirlerden yansdn grebiliyordu. Yolculuk yalnzca on, on be dakika srm gibi geliyorsa da, yolculuk boyunca grdkleri lo kla nlerinde gittike genileyen parlt arasndaki ztlk artcyd. Tnelden yukar frlyorlard a doru. Birden bir bolua ktlar. Karlarnda insan rahatsz edecek kadar yaknda kocaman mavi-beyaz bir gne vard. Ellie bunun Vega olduunu anlad o anda. *** Uzun odakl objektifle dorudan doruya bakmay pek istemedi, daha soluk ve souk olan Gne'e bile byle baklmazd. Bir para beyaz kt kartp objektifin arkasnda odak uzaklnda tutup, yldzn grntsn kdn zerine drd. Halka dzeyinde iki byk gne lekesi ile bir madde glgesi olabilecek bir ey grnyordu. Kameray brakp elini avcu dar gelmek zere ileri uzatp gzlerini Vega'nm parltsndan saknd. imdi yldzn evresinde geni bir ta grnyordu, bu daha nce Vega'nm parlts yannda grnmemekteydi. Avucu hl yldza dnk olarak, yldz saran paracklarn oluturduu halkay inceledi. Asal sayl Mesaj'm alnmasndan bu yana Vega sisteminin yaps Dnya'y batanbaa saran bir konu olmutu. Dnya gezegeninin gkbilimciler toplumu adna herhangi bir ciddi yanlgya dmemeyi umuyordu Ellie. Video kamerasyla eitli hz ve objektif aklklarnda durumu tesbit ettiler. Halka dzeyinde, kalntlardan temizlenmi yldzlararas bir bolukta kmlard kara tnelden. ok geni olan halka, yana doru boyutlaryla kyaslandnda ok inceydi. Ellie halkalar iinde ok hafif renk deiimleri seebiliyordu ama tek tek halka paracklarn gremiyordu. Bunlar Satrn'n halkalarna benziyorsa, ap birka metre olan bir parack aralarnda dev saylrd. Belki de Vega halkalar yalnz-

ehm etc

ca toz zerrecikleri, kaya bulutlar ve buz paracklarndan oluuyordu. ktklar yeri grmek iin arkasna baknca kara bir alan grd dairesel bir karalk, kadifeden daha kara, gece gnden daha kara.

an

ehm etc

Objektiften daha dikkatle baknca karanln ortasndan zaman zaman parldayan bir k geldiini farketti, rastlantsal radyasyon mu? Hayr, byle bir eyin dalgaboyu uzunluu ok fazla olurdu. Belki de Dnya gezegeninden gelen k hl tnel boyunca ilerliyordu. O karanln teki ucu Hokkaido'ydu. Gezegenler. Gezegenler neredeydi? Ellie halka dzlemini uzun odakl objektifle taryor, gezegenleri ya da hi olmazsa Mesaj' yaynlayan varlklarn yurtlarn aryordu. Halkalarn her kopuk noktasmda yerekimi etkisini tozdan arndrd bir yer aryor, ama hibir ey bulamyordu. Gezegen bulamadn m? diye sordu Xi. Hibir ey yok. Yaknlarda birka byk kuyruklu yldz var. Kuyruklarn grebiliyorum. Ama gezegene benzer bir ey yok ortalkta. Birbirinden ayr binlerce halka var sanrm. Grebildiim kadaryla hepsi de kalntlardan oluma. Kara delik, halkalar arasnda byk bir boluk yaratm olmal. Biz imdi oradayz ite, ar ar Vega'nm evresinde dnyoruz. Sistem epey gentir yalnzca bir iki milyon yanda bu yzden baz gkbilimciler gezegenlerin olumas iin gerekli zamann gemediini dnrler. yi ama, yayn nereden geldi yleyse? Belki de bu Vega deildir, diye Vaygay sze kart. Belki radyo dalgalar Vega'dan geliyor ama, tnel baka bir yldz sistemine gidiyor. Belki, ama gittiin bu teki yldzn Vega ile ayn renk derecesine sahip olmas da garip bir rastlant

bak, mavimsi olduunu gryorsun sonra ayn kalnt sistemi var. Doru, parltdan dolay bunu teki takmyldzlarla kyaslyamyorum, yine de bire on bahse girerim bunun Vega olduuna. Peki yleyse neredeler? diye sordu Devi. Gz keskin olan Xi yukar, saydam levhalarn tesindeki halka dzln zerindeki ge bakyordu. Ellie de hi konumayan Xi'nin bakt yere evirdi baklarn. Orada belirli bir keli parlt vard. Uzun odakl objektifiyle bakt. ok dzensiz bir okkeliydi bu, yzlerinin her biri daire gibi, anak gibi bir eyle kaplyd.

an

ehm etc

Qiaomu, undan bak da ne grdn bize de syle. Gryorum. Radyo teleskoplar. Pek ok yne evrili binlerce radyo teleskop. Bir dnya deil bu, yalnzca bir ara. Srayla baktlar objektiften. Ellie srann kendine gelmesini beklerken kendini g tutuyordu. Bir radyo-teleskopun temeli aa yukar radyo dalgalaryla belirlenmiti, ama yine de bir ulam iin kara delikleri kullanan bir uygarln hl grldnde anlalabilir (boyu ne olursa olsun) tip radyoteleskoplar kullanyor olmas dkrkl veren bir eydi. Vegallarn geri kalmln, hayl gcnden yoksun olduklarn gsterirdi bu. Teleskoplar yldzn evresinde yrngeye oturtmay anlard. Bunlar halka dzlem kalntlar ile her dnte iki kere arpma tehlikesi dnda gvencede saylrlard. Ancak binlerce radyoteleskopun gkyzn taramas bir tr Argus projesiydi. Saysz denecek kadar ok dnya aday televizyon yaynlar, asker radarlar ve belki de Dnya'da bilinmeyen baka ilkel radyo yaynlan iin taranmaktayd. Byle iaretlere sk sk rastlyorlar myd, yoksa Dnya bir milyon yllk

bir tarama sonunda ilk baarlar myd? Bir karlama komitesi yoktu grnrlerde. Taradan bir heyetin gelmesi, karlayc karmayacak kadar nemsiz bir ey miydi yoksa? Objektifi ele geirince makinenin ayarn yapt. Ulusal Bilim Vakfna ciddi radyo gkbilimciliinin ne demek olduunu gstermek istiyordu. O okbal dnyann boyunu hesaplayacak bir yol bulmak isterdi. Teleskoplar arac bir balinann zerindeki midyeler gibi kaplamt. Sfr ekimde bir radyoteleskop herhangi bir boyda olabilirdi. Resimler banyo edildikten sonra yaylarn bir ksmnn derecelerini lebilirdi belki, ancak gerek boyutlar nesnenin uzakl bilinmeden hesaplanamazd. Yine de onun ok byk olduunu hissediyordu. Burada dnya yoksa Vegallar da yoktur, diyordu Xi. Burada yaayan yok. Vega yalnzca bir nbeti kulbesi, snr devriyelerinin ellerini stacaklar bir yer. Sonra yukar bakt. Bu radyoteleskoplar da in Seddi'nin nbeti kuleleri. Ik hz ile snrlysanz bir galaksi imparatorluunu bir arada tutmak ok gtr. Bir isyan bastrmak iin bir garnizon gnderirsiniz, ama neler olup bittiini ancak on bin yl

an

nn evresinde kalntlardan tmyle arnm bir yrngeye oturmutu. Hem i, hem d halkalar kara delikten uzak duruyorlard. Ellie nndeki kalntlardan olmu halkann filmini alrken bunun da gnn birinde kendi gezegen sistemini oluturup oluturmayacan dnyordu. Paracklar birleecek, ekimsel younlamalar yer alacak, sonunda yldzn evresinde yalnzca dnen birka dnya kalacakt. Gkbilimcilerin Gne'in evresindeki gezegenlerin drt buuk milyar yl nce byle olutuunu dnrlerdi. Ellie imdi halkalarda baz dzensizlikler seebiliyordu, baz paracklarn birletiini belirten yer yer ikinlikler aka grlmekteydi. Kara deliin Vega evresindeki hareketi hemen yanndaki kalnt halkalarnda dalgalanma yaratmaktayd. Makine'nin hareketi de hi kukusuz ardnda bir dalga brakyordu. Bu ekimsel oynaklklar, bu yaylan basn azalmalar ve younlamalar belki de uzun vadeli bir etkiyle ilerdeki gezegen oluumunun biimini deitirecekti. yleyse milyarlarca yl sonra oluacak bir gezegenin varl kara delie ve Makine'ye bal olacakt. Yani Mesaj'a ve Argus Projesine. Ellie konuyu ar kiiselletirdiinin farkndayd; kendisi hi yaamam olsayd daha nce, ya da daha sonra bir baka radyo gkbilimcisi Mesaj ' alacakt. Makine baka bir anda harekete geirilecek ve onikikeli ara, baka bir zamanda burada olacakt. Bylece gelecekteki bir gezegen varln ona borlu olacakt yine de. Ayn ekilde, kendisi hi yaamam olsayd oluacak bir dnyay o varlndan alp karmt. Masum

ehm etc

an

sonra renirsiniz. e yaramaz bu. ok yava. Bu yzden garnizon komutanlarna zerklik tanrsnz. O zaman da imparatorluk diye bir ey kalmaz ortada. Ama bunlar Eliyle arkalarnda gkyznde uzaklaan lekeyi gsterdi. ... bunlar imparatorluk yollardr. Pers mparatorluu' nda vard bunlar, Roma'da, in'de vard. O zaman k hzyla snrl deilsiniz. Yollarnz varsa imparatorluu avucunuzun iinde tutabilirsiniz. Dnceye dalm olan Eda ban sallyordu. Fizik konusunda bir ey huzurunu karmt. Eer grdkleri ey kara delikse, bu imdi Vega'

davranlaryla bilinmeyen dnyalarn kaderlerini deitirmekten sorumlu olmak da bir ykt sanki. Ellie aracn iinden balayarak objektifi saydam bekeli levhalar tutan desteklere, kara delikle birlikte yrngede olduklar kalnt halkasnn boluunun tesine evirdi. lerde en yakn i halkann iinde bir gariplik vard. Objektifi Xi'ye uzatt. Qiaomu uraya baksana. Ne gryorsun? Nereye? Ellie gsterdi. Adam, bir an sonra bulmutu. Ellie onun hafife soluunu tutmasndan anlamt gsterdii eyi bulduunu. Bir kara delik daha, dedi Xi. ok daha by hem- de. *** Yine dmeye balamlard. Bu kere tnel ok daha geniti, ve daha hzl gidiyorlard. Hepsi bu mu, diye bard Ellie. Kara deliklerini gstermek iin bizi Vega'ya getiriyorlar. Birka bin kilometre teden bize radyoteleskoplarn gsteriyorlar. Burada on dakika kalyoruz ve sonra baka bir kara delie sokup bizi Dnya'ya geri gnderiyorlar. ki trilyon dolar bunun iin mi harcadk, ha? nemli olan biz deiliz belki de, dedi Lunac-harsky. Belki de gerek amalar Dnya'ya kendilerini sokabilmekti. Ellie Truva kaplar altnda geceleri kazlan tnelleri dnd. Her iki elinin parmaklarn am olan Eda yattrc hareketler yapmaktayd Hele bekleyin biraz. Bu deiik bir tnel. Dnya'ya geri dndmz de nereden kardnz? Vega gittiimiz ynde deil mi? diye atld Devi. Deney yntemi. Bakalm bir daha nerede dar kacaz.

ehm etc

Bu tnelde duvarlara srtnme ve dalgalanma ok daha azd. Eda ile Vaygay Kruskal - Szerekes koordinatlarnda izdikleri bir uzay zaman diyagramn tartyorlard. Ellie onlarn neden sz ettikleri hakknda en kk bir fikre bile sahip deildi. Aracn yukar doru gidiyor olmas duygusu, hl rahatsz ediciydi.

an

ehm etc

Bu kere tnelin ucundaki k turuncuydu. Epey yksek bir hzla iki gnein birbirlerine dokunduklar bir noktada dar kmlard. Yal krmz dev yldzn d kabuklar Gnei andran ortayal bir sar cce yldzn fotosferine dklmekteydi. ki yldzn birleme noktalar gz kamatracak derecede parlakt. Ellie kalnt halkalar, gezegenler ya da yrngede radyo gzlemevleri arandysa da dikkate deer hibir ey gremedi. Ama bunun pek nemi yok, diye dnd. Bu sistemlerin bir sr gezegeni olabilir ve ben hibirini bu objektifle gremem. ifte gnein grntsn yine objektiften geirip bir kt parasnn zerine drd ve bunun fotorafn ekti. Halka olmad iin bu sistemde Vega'nm evresinde olduundan daha az dank k vard. Geni al objektifle Byk Ay'y andran bir takmyldz tanyabildi. Ancak dier takmyldzlar tanyamamt. Byk Ay'nn parlak yldzlar Dnya'dan birka yz kyl uzakta olduundan bu yolculuklarnn bir, iki k yzylndan fazla olmadm hesaplyordu. Bu durumu Eda'ya anlatp fikrini sordu. Ne mi dnyorum? Bence bir metro bu. Metro mu? Ellie Makine hareket ettikten hemen sonra bir an iin Cehennem'in derinliklerine iniyormu gibi bir duyguya kapldn hatrlad. Metro. Yeralt treni. Bunlar da istasyonlar. Du-

raklar. Vega, bu sistem ve dierleri. Duraklarda yolcular inip biniyorlar. Burada aktarma yapyorsun. Eda elini gnelere doru uzatnca Ellie onun elinin iki glgesi olduunu grd, biri anti-sar, dieri anti-krmz... tpk bir diskotekte olduu gibi. Ama biz inemiyoruz, diye devam etti Eda. Biz kapal bir vagondayz. Biz hattn sonuna kadar gideceiz. Drumlin bu tr varsaymlara Ryalar lkesi adn verirdi, ve Ellie'nin bildii kadaryla da Eda ilk kez bylesine bir dnceye kendini kaptrmt. ***

an

ehm etc

Bei arasnda uzmanlk alannn optik spektrum olmamasna ramen tek gzlemci gkbilimci Ellie'ydi. Tnellerde ve zaman zaman kacaklar sradan drt boyutlu uzay-zamannda mmkn olduu kadar veri toplamay sorumluluu olarak kabul ediyordu bu yzden. inden ktklar kara delik hep bir yldz ya da ok yldzl sistem evresinde dolanacakt. Bunlar her zaman ifttiler, ikisi benzer bir yrngeyi paylarlard biri iinden frladklar, dieri de iine dtkleri yrngeyi. Hibir sistem bir dierinin ok benzeri deildi. Hibiri gne sistemine benzemezdi. Hepsi de ok retici astronomik grler salarlard. Bu arada parlakln deitirmekte olan bir yldzn yannda yeniden bolua kmlard (Ellie kamerann objektif aklnn srekli deimesinden anlyordu bunu) belki de RR-Lyrae yldzlarndan biriydi, yannda beli bir sistem, ondan sonra da hafif parltl bir kahverengi cce yldz vard. Kimi aktayd, kimi parltl molekller bulutlar arasna gmlyd. Ellie, Bu senin Cennet payndan indirilecektir, uyarsn hatrlad. Kendisinden hibir ey indirilmi

deildi. Mesleki sakinliini korumak iin bilinli bir aba gstermesine ramen, bu gne bolluu karsnda sevinten yerinde duramyordu. Bunlarn her birinin birilerinin yuvas olduunu, ya da gnn birinde olacan ummaktayd. Drdnc sraytan sonra kayglanmaya balamt. Saatine baklrsa Hokkaido'dan ayrldklarndan bu yana bir saat gemiti. Bu i biraz daha srecek olursa insan gereklerin ihtiyac hissedilmeye balanacakt. ok ileri bir uygarln televizyon yaynlarn ok dikkatle izleseler bile insan fizyolojisinin kolay kolay karamayacaklar yanlar olduu kukusuzdu. Dnyad varlklar bu kadar akll iseler neden bizi byle ksa ksa merhalelerden geiriyorlar? Belki de tnelin bir ucunda ilkeller bulunduu iin Dnya'dan ayrl iin basit bir ara kullanlmt. Ama, ya Vega' dan sonra? Neden aracn gtrd yer her neresiyse dorudan doruya oraya almyorlar bizi?

an

den geerlerken Lunacharsky Eda'ya metro istasyonlarnn neden byle gelecek vadetmeyen yldz sistemlerine konulmu olduu hakknda bir tahmin yrtmesini istedi. Neden evresinde kalnt olmayan, salkl, gen ve bir tek yldz evresinde deil. nk unutmayn sen istediin iin tahmin ediyorum bu tr yldz sistemlerinde yaam vardr... Ve turistlerin yerlileri korkutmalarn istemiyorlar, diye Sukhavati atld. Eda gld. Ya da tam tersi. Ama, senin demek istediin bu deil, yle deil mi? lkel gezegenlere bir tr mdahale etmeme alkanl vardr. lkellerden birinin arada srada metroyu kullanabileceklerini bilirler... lkeller konusunda epey emin olabilirler, diye Ellie dnceyi srdrd. Ama, kesin olarak deil. Ne de olsa ilkel ilkeldir. O yzden metrolara binmelerine izin verirler. Yapmclar ok tedbirli varlklar olmal. Peki yleyse neden bize ekspres deil de bir posta katar gnderdiler? Ardnda yllarca kazclk deneyi olan Xi Herhalde ekspres tneli yapmak ok pahaldr da ondan, dedi. Ellie, Dnya'nn bayndrlk gururlarndan biri olan tam elli bir kilometrelik Honshu-Hokkaido tnelini dnd.

ehm etc

an

Her tnelin kma geldiklerinde bir beklentiye kaplyorlard. Acaba bundan sonras iin ne harikalar hazrlamlard? Kendini ok modern bir lunaparkta hayl ediyor, Hadden'in Makine'nin harekete geirildii anda teleskopunu Hokkaido'ya evirdiini grr gibi oluyordu. Mesaj' gnderenlerin sunduklar grntlerin grkemine ramen, arkadalarna yldzlar evriminin baz ynlerini anlatrken konuya hkimiyetinden dolay bir tr stnlk duymasna ramen, Ellie bir sre sonra dkrklma uramt artk. Bu duygunun nedenini bulmak iin epey zorland. Az sonra ' bulmutu ama: dnyad varlklar bbrleniyorlard. Yakk almayan bir eydi bu. Bir karakter bozukluunun belirtisiydi. Daha geni, ama daha dolambal bir baka tnel-

Dnemelerden bazlar ok dikti artk. Ellie Thun-derbird'n dnd, sonra da midesinin bulantsn. Elinden geldiince bununla mcadeleye kararlyd. Arata kusma torbalar yoktu. Birden yine bir dzle ktlar. Yldzlarla rtlyd gkyz. Bakt her yerde Dnya'da plak gzle bakanlarn tandklar birka avu deil, bazlar neredeyse birbirlerine deen, ou sar, krmz ve mavi olan mthi yldz bolluu. Gkyz yakn gnelerle alev alevdi. Ellie koca bir toz bulutunun dne dne bir kara delikten ieri girdiini grebiliyordu. nanlmaz boyutlarda olan kara delikten bir yaz gecesinde olduu gibi radyasyon parltlar gelmekteydi. Eer bu tahmin ettii gibi Galaksinin merkezi ise synchrotron radyasyon dolu olmalyd. Dnyad varlklarn, insanlarn ne kadar zayf olduklarn hatrlam olduklarn umard. Aralar dnd srada birden bir mucize belirdi gzlerinin nnde. Farknda olmadan varmlard bile. Yar g dolduruyordu. imdi zerinde uuyorlard. Yzeyinde yzlerce, belki de binlerce, her biri deiik biimde, aydnlatlm kap vard. Bunlardan kimi ok-keli, kimi yuvarlak, kimi merkezden kam daireler biimindeydiler. Ellie bunlarn yanama rampalar olduunu farketti binlerce deiik rampa, kimi birka metre, kimi birka kilometre eninde. Her biri bir yldziararas aracn giri kapsyd. Ciddi makinelerde byk yaratklarn girileri etkileyiciydi. Bizim gibi kk yaratklarn kaplar ise kk. zel ayrcala sahip uygarlklar iin bir stnlk tamayan demokratik bir dzenleme, diye dnd. Giri kaplarnn eitlilii, uygarlk arasnda pek az toplumsal farkllk olduunun belirtisiydi. Ancak, insan soluunu kesecek bir varlk ve kltr eitliliiyle kar karyayd burada. Bir de Byk Merkez stasyonu'ndan sz ederiz, diye dnd. Nfusu kalabalk bir Galaksi, yaam ve zek dolu bir evren dncesi kendisini sevinten alamaya itiyordu. inde olduklar onikikeli aracn tpatp bir dii kalb olan sar kla aydnlatlm bir yere giriyorlard. Ellie yandaki girie de deniz yldzna benzeyen bir

ehm etc

an

aracn konduunu grd. Samanyolu'nun merkezi olduuna inand bu stasyonun sama soluna stne altna dikkatle bakt. nsan soyunun en sonunda buraya arlm olmas insan iin ne nemli, diye dnd. Bizler iin umut var. Umut var! Eh, pek Bridgeport'a benzemiyor, dedi konma ilemi tam bir sessizlik iinde tamamlanrken. YRMNC BLM Byk Merkez stasyonu Her ey yapaydr, doa Tanr'nn sanatdr. THOMAS BROWNE Religio Medici (1642) Meleklerin kendileri iin deil, bizler iin bir vcuda ihtiyalar vardr. THOMAS AOINAS Suma Theologica, I, 51, 2 eytann gc vardr elinde Hoa gidecek bir biime brnebilmek iin. WILLIAM SHAKESPEARE Hamlet, II, ii, 628

ehm etc

Basn odas bir kiilikti. ncelik sorunu ortaya, atldnda hangi ulus bir baka yldzn gezegeninde ilk olarak temsil edilecekti? Beler yzlerini buruturmular ve proje yneticilerine bunun o tr bir grev olmadn sylemilerdi. Konuyu kendi ar alarmda da tartmaktan dikkatle kanmlard sonra. Basn odasnn i ve d kaplar ayn anda ald. Kendilerine bir emir verilmemiti. Merkez stas-yon'unun bu blm yeterli bir basnca ve oksijene sahip olduu anlalyordu. Eh, nce kim kacak? diye sordu Devi. Ellie elinde video kamerasyla srasn beklerken bu yeni dnyaya ayak bast anda palmiye yaprann yannda olmasnn uygun olacan dnd. Yapra almak iin dndnde dardan bir sevin l duyuldu. Vaygay olmalyd bu. Ellie de parlak gne na kt. Basn odasnn d kapsnn eii kumla kaplyd. Devi ayak bileklerine kadar suya girmi Xi'ye doru neeyle su fkrtyordu. Eda glyordu.

an

Bir kumsald buras. Kumun stnde dalgalar yuvarlanyordu. Masmavi gkyznde tembel tembel dolaan bir, iki kmls bulutu vard. Suyun kenarndan hemen beride dzensiz byyen palmiye aalar grlyordu. Gkte gne vard. Tek bir gne. Sar bir gne. Tpk bizimki gibi, diye dnd. Havada karanfil ire belki de zencefil kokusu vard. Zengibar'da bir kumsal sanki. 30.000 kyln bir kumsalda yrmek iin gelmilerdi. Daha kt de olabilirdi, diye dnd Ellie. Hafif bir rzgrla nndeki kumlar dalgaland. Bu Dn ya'nm milyonlarca yl ncesinin bir devriye seferinden alnan Verilerle yaplm benzeri miydi? Yoksa bu yolculuu tantmsal gkbilim bilgilerini arttrmak iin yapmlar da sonra Dnya'nn sevimli bir kesine atlverilmiler miydi? Ellie arkasna baknca geldikleri aracn yokolduu-nu grd. Baz ara gere dnda sper bilgisayarlar ile tm verileri de orada kalmt. Ama, buna pek kayglanmadlar. Sa salim varmlar ve memlekete yazmaya deen bir yolculuk yapmlard. Vaygay, Ellie'nin getirdii palmiye yaprandan kydaki palmiyelie bakp glmsedi. Tereciye tere satmak, dedi Devi. Ancak Ellie'nin yapra deiikti. Belki de burada deiik bir tr vard. Denize bakt sonra. 400 milyon yl kadar nce Dnya'nn ilk kolonizasyonunu dnmekten kendini alamyordu. Buras Galaksi'nin merkezi de olsa, Hint Okyanusu da olsa Bei o gne kadar ei grlmedik bir ey yapmlard. Yol plan ve hedefleri kendi ellerinde deildi, oras doruydu. Ancak yl-dzlarlaras boluk okyanusunu amlar ve insanlk tarihinin yeni bir an balatmlard. Ellie mthi gururluydu. Xi ayakkablarn kard, hkmetlerin kendilerini giymeye mecbur ettii zeri armalarla bezenmi parat niformasnn paalarn dizlerine kadar kvrd. Bir palmiyenin arkasna giden Devi az sonra niformas kolunda, zerinde de bir sari olduu halde ortaya kt. Eda btn Dnya'da artk tannm olan bez takkeyi geirdi bana. Ellie videoya ald hepsini. Memleketlerine dndklerinde tatilde ekilmi bir filmi andracakt. Xi ve Vaygay'

ehm etc

an

ehm etc

izleyerek o da suya girdi. Su lkt. ok gzel bir leden sonrasyd, bir saat nce arkalarnda braktklar Hokkaido k dnlrse ok ho bir deiiklik yayorlard. Benden baka herkes sembolik bir ey getirmi, dedi Vaygay. Nasl yani? Sukhavati ile Eda ulusal giysilerini getirmiler. Xi bir pirin tanesi getirmi. Gerekten de Xi ba ve iaret parmaklar arasndaki plastik torbada bir pirin tanesi tayordu. Senin palmiye yapran var. Ama, ben Dnya'dan bir an, bir sembol getirmedim. Grubun tek materyalistiyim ben. Getirdiim her ey kafamn iinde. Ellie madalyonunu boynunda, giysilerinin altnda tayordu. Yakasn gevetip okumas iin Vaygay'a uzatt. Pltark sanrm, dedi Vaygay okuduktan sonra. Ispartallar yrekli konuuyorlard. Ama, unutma sava Romallar kazand. Vaygay'm sesindeki knama tonundan Ellie onun madalyonun der Heer'den armaan olduunu sandn anlamt. Onun olaylarn da sonunda kendisini hakl kard gibi Ken'den holanmamas ve srekli olarak kendisini kollamaya almas, Ellie'nin iini lk bir duyguyla dolduruyordu. Erkein koluna girdi. Vaygay kadnn elini kolu ile vcudu arasnda sktrarak, Bir sigara iin katil olabilirim, dedi. *** Bei bir arada sularn kumlarn arasnda oluturduu bir havuzcuun evresinde oturuyorlard. Kyya vuran dalgalar Ellie'ye Argus'lu yllarn, kozmik parazitleri dinledii yllar hatrlatan bir beyaz grlt karmaktayd. Gne doruk noktasn am, okyanusun zerine iniyordu. Yanlarndan bir yenge, antenleri tepesindeki gzlerini devirerek geti. Yengelerle, Hindistan cevizleriyle ve ceplerindeki kstl yiyeceklerle bir sre rahat yaayabilirlerdi. Kumsalda kendilerinki dnda baka bir ayak izi yoktu. Onlarn hemen hemen hemen yaplacak her eyi yaptklarn dnyoruz. Vaygay, Eda ile kendisinin Bei'nin geirdii bu deney konusunda neler dndklerini anlatyordu. Projenin btn yapt uzay zamannda hafif bir deiiklik yapmakt, bylece tnellerini

an

ehm etc

balayacak bir yer bulacaklard. Bu ok boyutlu geometride uzay zaman iinde kck bir noktay bulmak ve sonra da buna hortumlarn uydurmak ok g olmal. Ne diyorsun sen? Uzay geometrisini mi, deitirdiler yani? Evet. Biz uzayn topolojik olarak karmak bir ba ile bal olduunu dnyoruz. Abonneba'nn bu benzetmeden holanmayacan biliyorum, ama bizce uzay dz bir iki boyutlu yzey, akll yzey diyoruz buna, bu aptal yzey olan baka bir dz iki boyutlu yzeye birtakm karmak tpler sistemiyle bal. Akll yzeyden aptal yzeye mantkl bir zaman iersinde gidebilmenin tek yolu bu tpler. imdi akll yzeydeki varlklarn ucu hortumlu bir tp uzattklarn dnn. ki yzey arasnda bir tnel yapm olacaklar bylece, yeter ki aptal olanlar kendi yzeylerinde bu hortumun balanabilecei bir ey yapsnlar. Bylece akll varlklar bir radyo mesaj gnderip aptallara bu eyi yapmay retiyorlar. Peki, ama bunlar gerekten iki boyutlu varlklarsa kendi yzeylerinde nasl yapabilirler bu arac? Tek bir yerde byk bir ktle toplayarak. Vaygay sylemiti bunu. Ama biz byle bir ey yapmadk ki. Biliyorum. Ama, bunu da her naslsa benzeller baard. Eda, Eer tneller kara delikler ise o zaman gerek ztlklar var, dedi. Einstein Alan Denklemlerinin Kerr zmnde bir i tnel vardr, ama bu pek kesin deildir. En kk bir dzensizlik bunu iki utan kapatr ve tnel iinden hibir eyin geemedii fizik bir tekillik olur. tneli dengeli tutabilmek iin ken bir yldzn i yapsn kontrol edebilecek stn bir uygarlk dnmeye altm. Ama ok g bir ey bu. Bu Uygarln tneli sonsuza kadar kontrol altnda tutmas gerekecek. Onikikeli bir ara gibi byk bir nesne iinden geerken bu zellikle daha da gleecektir. Abonnema tneli ak tutabilme yolunu bulsa bile baka sorunlar da var, dedi Vaygay. Pek ok sorun hem de. Kara delikler kendilerine baka nesnelerden ok sorun ekerler. Gelgit gleri var. Kara deliin ekim alan bizi parampara etmeliydi. El Greco'nun tablolarndaki

an

insanlar gibi uzam olmalydk. Baka sorunlar var sonra: Dnya'dan hesap edildiinde bir kara delikten gememiz sonsuz denecek bir zaman alr ve bir daha asla Dnya'ya dnemeyiz. Belki de olan budur. Belki bir daha Dnya'mza hi dnemeyeceiz. Sonra tekilliin (singularity) yaknlarnda bir radyasyon cehennemi vardr. Bu bir quantum-mekanik dengesizliktir... Ve son olarak da Kerr tipi bir tnel ok byk boyutlarda nedensellik ihlllerine gtrebilir, diye Eda devam etti. Tnelin iinde hafif bir eim deiimi ile insan teki utan evren tarihinin en eken bir dneminde kabilir. Byk Patlamadan bir pikosaniye sonra rnein. Bu da ok kark bir evren olur dorusu. Bakn dostlar, ben Genel Relativite uzmam deilim, dedi Ellie. Kara delikleri grmedik mi? lerine dmedik mi? lerinden kmadk m? Bir gram gzlem, bir ton kuram deerinde deil midir? Biliyorum, biliyorum, diye Vaygay atld. Bunun baka bir ey olmas gerek. Bizim fizik anlaymz bu kadar fazla uzak olamaz. Deil mi? Bu soruyu biraz da yakmrcasma Eda'ya yneltmiti. Doal oluan bir kara delik tnel olamaz, dedi Eda. Tnellerin ortalarmda almaz tekillikler vardr. Sekstantlar ve kol saatleriyle batan Gne'in asal hareketini ltler. Dnya standardnda olduu gibi yirmi drt saatte 360 dereceydi. Gne daha fazla alalmadan Ellie'nin kamerasnn objektifiyle bir ate yaktlar. Ellie karanlkta birinin yanllkla atee atacandan korktuundan, palmiye yapran yanndan ayrmyordu. Xi usta bir ate yakcyd. Yldzlar da birer birer kmaya baladlar. Dnya' nn tandk btn takmyldzlar buradayd. Ellie dierleri uyurken atei beklemeye gnll oldu. Lyra'nn douunu grmek istiyordu. Birka saat sonra grd de. Gece ar akt ve Vega parlak ve sabit bir k sayordu. Gkyznde yldzlarn hareketlerinden ve kuzey ufkundaki Byk Ay ile gney yarkresindeki takmyldzlarndan tropik enlemlerde

ehm etc

an

olduklarn hesaplamt. Uyuyakalmadan nce btn bunlar bir taklitse, dorusu pek byk zahmetlere girmiler, diye dnd. *** Garip bir rya grd. Bei birden yzyorlard, plaktlar, utanma duymuyorlard, ve suyun altndaydlar. Ellie bir kere ban sudan kardnda onikikeli bir aracn suyun hemen stnden umakta olduunu grd. Duvarlar saydamd, iinde yerel giyimli insanlarn gazete okuduklarn, konutuklarn grebiliyordu. Hemen suya dald yine. Ait olduu yere. Rya ok uzun bir sre devam ediyor gibi gelmesine ramen hibiri soluma gl ekmiyorlard. Hava diye suyu solumaktaydlar. Balk gibi rahat yzyorlard. Vaygay biraz bala bile benziyordu. Su mthi oksijenletirilmi olmal, diye dnd. Ryann ortasnda bir kere fizyoloji laboratuvarnda grd fareyi hatrlad. Pare bir kavanoz oksijenli su iinde pek rahat grnyordu. Ellie ne kadar oksijene gerek olduunu hatrlamaya alt, ama g iti imdi bu. Giderek daha az ey dnebiliyordu. Zarar yoktu aslnda. tekiler imdi giderek balklamaktaydlar. Devi' nin yzgeleri yar saydamd. Garip bir biimde ilgin ve biraz da cinsellik uyandrc. Ellie bir eyler hesaplayabilmek iin bunun devam etmesini istiyordu. Ama, cevap vermek istedii soruyu bile hatrlayamyordu ki. Scak su solumak, diye dnd. Daha baka neler greceiz bakalm? Ellie badnmesine yakn bir zihin bulankl duygusuyla uyand. Neredeydi? Wisconsin'de mi, Porto Ri-ko'da m, Wyoming, New Mexico ya da Hokkaido;da m? Yoksa Malakka Boaz'nda m? Sonra birden hatrlad. Samanyolu Galaksisi'nin nerede olduunu 30.000 kyl bir yanllkla tahmin edebilirdi; bu hi kukusuz zihin bulankl rekorudur diye dnd, bann armasna ramen, sesli sesli gld. Yanbanda uyuyan Devi kprdand. Bir gn nce bir kilometre kadar ieri doru yrmler, ama herhangi bir varla ya da bir ize rastlamamlard. Kumsaln eimli olmasndan dolay gne nlar henz Devi'ye

ehm etc

an

ehm etc

ulamamt. Ellie ise kumdan bir yastk zerine uzanmt. Devi'nin ba altnda yuvarlad giysileri vard. Devi glmseyerek iyi sabahlar diledi Ellie'ye. Kumsaln ilersinden sesler geliyordu. erkek ellerini sallayarak kadnlar armaktaydlar. Ellie ile Devi kalkp yanlarna gittiler. Kumun stnde dik duran bir kap vard. Tahta bir kap, bakr kollu. Yani kolu bakrdan gibiydi. Siyah boyal madeni menteelerle iki tahtadan bir kasa iersinde olan kapnn nnde bir de eik vard. zerinde bir eyler yazmyordu. Herhangi bir olaanstl yoktu. Dnya iin yani. imdi de arka taraf ma gein, dedi Xi. Arkadan kap diye bir ey yoktu. Ellie Eda'y, Vay-gay', Xi'yi, onlardan biraz beride duran Devi'yi ve kendisi ile onlar arasnda kesintisiz uzanan kumlar grebiliyordu. Tabanlar slanarak, yana yrd; ustura inceliinde dimdik inen tek bir kara izgi grnyordu. Dokunmaya cesaret edemedi ama. Yeniden geri dnp nndeki havada glge ya da yansma olmadndan emin olduktan sonra kapnn iinden geiverdi. Bravo. Eda gld. Ellie dnnce yine kapal kapyla karlat. Ne grdnz? diye sordu. ki santimetre kalnlnda kapal bir kapnn iinden geen gzel bir kadn. Vaygay sigara eksikliine ramen keyifli grnyordu. Kapy amay denediniz mi? Daha deil, dedi Xi.

Ellie yeniden dnp hayranlkla bakt hayle. eyin elinden km gibi... Neydi o Fransz srrealistinin ad? diye sordu Vaygay. Rene Magritte. Ama, Fransz deil Belikalyd. Devi eliyle kumsal, denizi, g gstererek, Bunun gerekten Dnya olmad konusunda bir fikir birliine vardk sanrm, dedi. bin yl ncesinin Basra Krfezi'nde deilsek ve evrede cinler yoksa, diye gld Ellie. u yapnn itinas seni etkilemedi mi?

an

ehm etc

Tamam, ok ustalar, kabul ediyorum. Ama neden? Bu kadar ayrntya girmenin amac ne? Belki de her eyi tam olarak yapma gibi bir tutkular vardr. Ya da gsteri yapyorlardr. Devi, Bizim kaplarmz bu kadar iyi nasl bilebilirler ki, diye devam etti. Bir kap yapmann ne kadar deiik yollar olduunu dnn hele. Bunu nasl bilebilirler? Televizyon olabilir. Vega 1974 yl programlarm almtr artk. Oradan da buraya bir an iinde istedikleri grnty gnderebilirler. 1936 ile 1974 arasnda televizyonda epey kap gsterilmiti. Ellie sanki konuyu deitirmemi gibi, Peki imdi bu kapy ap ieri girersek ne olacak? diye sordu. Xi, Eer bizi buraya snamak iin getirdilerse kapnn teki yannda belki de herbirimiz iin bir Snav vardr, dedi. Xi hazrd, Ellie kendisinin de hazr olmasn isterdi. En yakn palmiyelerinin glgeleri kumsala vurmaya balamt artk. Konumadan birbirlerine baktlar. Drd de kapy ap ieri girmek iin hevesliydiler. Yalnzca Ellie bir isteksizlik duyuyordu. Eda'ya ilk ola-

rak kendisinin girmeyi isteyip istemediini sordu. Bir an nce balamamann bir yarar yok, diye dnyordu. Eda takkesini bana geirdi, zarif bir selam verip dnd, kapya doru yrd. Ellie adamn yanna koup yanaklarndan pt. Dierleri de kucakladlar adam. Eda bir daha dnd, kapy at, girdi ve yokoldu. nce admn att aya, sonra eli, sonra dier aya. Kap aralkken ardndan yalnzca kumsal ve dalgalar var gibiydi. Kap kapand. Ellie hemen teki yana kotu, ama Eda'dan eser yoktu artk. Ondan sonra sra Xi'deydi. Ellie kendilerinin ne kadar uysal davrandklarna, gsterilen her arya nasl da saniyesinde karlk verdiklerine ayordu. Biri bizi nereye gtrdklerini, bunlarn amacnn ne olduunu syleyebilirdi, diye dnd. Mesaj'm bir paras olabilirdi bu bilgi, ya da Makine hareket ettikten sonra verilebilirdi. Bize Dnya'daki bir kumsaln taklidine indirileceimizi syleyebilirlerdi. Kapy beklememizi syleyebilirlerdi. Doru, pek becerikli olsalar da, tek retmenleri televizyon olduu iin ngilizceleri

an

leri yapmaya alknm hele elimde baka bir seenek: yoksa. Vaygay glmseyerek topuklar zerinde dnd. Sakm Gandke aldr etme, diye bard, Ellie adamn ardndan. Yukarlarda bir mart baryordu. Vaygay kapy aralk brakmt. te yanda, hl yalnzca kumsal vard. Devi, yi misin? diye sordu. yiyim. Biraz tek bama kalmak istiyorum. Az sonra gelirim. Sana bir doktor olarak soruyorum. Kendini iyi hissediyor musun? Uyandmda bam aryordu, ok garip ryalar grdm. Dilerimi fralamadm, sade kahvemi imedim. Sabah gazetesini okumaya da hayr demezdim. Bunlarn dnda, iyiyim. Eh, salam grnyorsun. Dorusunu istersen benim de biraz bam aryor. Kendine dikkat et, Ellie. Bir daha bulutuumuzda bana anlatmak zere her eye, eyi ok iyi hatrla. Olur. pp vedalatlar. Devi eiin te yanma geip gzden kayboldu. Kap ardndan kapand. Ellie tuzlu suyla dilerini temizledi. Oldumolas biraz titizdi her konuda. Daha sonra hindistan cevizi st iti kahvalt olarak. Mikrokamera dzeninin zerinde toplanan kumlar temizledi. Methuselah'a gitmeden nce yerde ilk bulduu zaman yapt gibi palmiye yapran denizde ykad.

ehm etc

an

kusursuz olmayacakt. Rusa, Mandarince, Tamilce ve Hausacalar daha da ilkel olabilirdi. Ama, onlar Mesaj' m aklamasndaki dili bulmulard. Neden bunu kullanmyorlard sanki? Srpriz frsatn ellerinden karmamak iin mi? Vaygay Ellie'nin kapal kapya baktn grnce kendisinin mi girmek istediini sordu. Teekkr ederim, Vaygay. Dnyordum. Biraz delice bir ey ama, imdi aklma geldi. Neden bize uzattklar her emberin iine atlyoruz? Ya onlarn istediklerini yapmazsak? Ellie, ne kadar da Amerikalsn. Benim iin memleketim sanki buras. Ben yetkililerin nerdikleri ey-

Sabah daha imdiden scak olduu iin denize girmeye karar verdi sonra. Giysilerini titizlikle katlayp palmiye yaprann zerine brakt, suya dalp yzmeye balad. Her ne olursa olsun dnyad varlklar, ok iyi de korunmu olsa, plak bir kadn vcudu karsnda heyecan duyacak deiller, diye dnyordu. Suyun stnde tembel tembel yatarken, dnceleri de gelen hafif dalgalarn vcudunu sallamas gibi kesintiliydi. inde bulunduu bu ey her neyse... onun gibi binlerce taklit dnya dnyordu; herbiri birinin gezegeni. G, havas, okyanusu, jeolojisi ve aslndan ayrt edilmeyecek yerli yaam ile binlerce taklit gezegen. Byk bir israft bu, ancak bir yandan da baarl bir sonucun hemen el altnda olduunun da kantyd. Bu boyutta bir grnt yok olacak olan bir dnyann be kiisi iin yaplm olamazd. Dier yandan... Dnyad varlklar bir hayvanat bahesi yneticileri olarak grmek de kalplam bir eydi artk. Ya binlerce kaps ve evre koullaryla bu dev stasyon gerekten bir hayvanat bahesi ise? Solucan kafal bir rtkann 'Doal koullan iinde garip hayvanlar seyredin' diye bardn duyar gibiydi. zellikle okul tatillerinde olmak zere Galaksinin her yanndan akn akn turist geliyordu. Bir snav yaplaca zaman da stasyon Mdr turistleri kovalyor, kumsaldaki ayak izlerini spryor, yeni gelen ilkellere snav ikencesi balamadan yarm gnlk bir dinlenme hakk tanyordu. Belki de hayvanat bahelerini byle dolduruyorlar-d. Ellie Dnyadaki hayvanat bahelerinde tutsaklk halinde iftlemede glk eken hayvanlar olduunu hatrlad. Suyun iinde bir takla att, bir anlk bir sklganlkla dibe dald. Kumsala doru gl kulalar atarken, son yirmi drt saatte ikinci kez bir ocuk dourmu olmasn diliyordu. Ortalkta kimseler yoktu, ufukta bir tek yelken bile grlmyordu. Birka mart, yenge arayarak kumsaln zerinde dolayordu. Ellie onlara verecek ekmek

ehm etc

an

krnts getirmi olmay istedi. Kuruduktan sonra giyinip yine kapy kontrol etti. Hl olduu yerde bekliyordu. eri girmek iin bir isteksizlik vard iinde. steksizlikten baka bir ey. rkeklik hatta. Kapy gzden karmadan geriledi. Bir palmiye aacnn dibine oturdu, dizlerini enesi altna ekerek beyaz kumsala uzun uzun bakt. Bir sre sonra kalkp gerindi. Palmiye yapran ve mikrokameray bir elinde tayarak kapya yaklat, teki eliyle kolunu evirdi. Kap hafife araland. Kynn andaki beyaz dalgalar gryordu kapnn te yannda. Biraz daha itti; kap hi gcrdamadan ardna kadar ald. Kumsal kendisine bakyordu. Ellie ban sallad, yeniden aacn altna dnp o dnceli tavrn taknd. *** Dierlerini merak ediyordu. u anda garip bir tesiste ok seenekli sorularn cevaplamaya m alyorlard? Yoksa szl bir snavdan m geirilmekteydiler? Snavclar kimlerdi? Ellie vcudunu yeni bir huzursuzluk dalgasnn kapladn hissetti. Baka bir zeki varlk Dnyadakilere benzemeyen fizik koullar ve tmyle deiik rastgele genetik mutasyonlar dizisiyle uzak bir dnyada bamsz bir evrim geirmi bir varlk tand hi kimseye benzemeyecekti. Hayl bile edemezdi onun neye benzeyeceini. Buras bir Snav istasyonu ise, o zaman stasyon Mdrleri de vard ve stasyon Mdrleri tmyle insand olacaklard. El-lie'nin ta iinde bcekler, ylanlar ve kstebekler tarafndan rahatsz olan bir ey vard. ok hafif bir sakatl olan insanlarla karlanca bile bir rperti, hatta ak konumak gerekirse bir tiksinti hissederdi. Sakatlar, Down hastalna tutulmu ocuklar, hatta Parki-sonizm bile kendisinde bir irenme, bir kama duygusu uyandrrd. Genel olarak korkusunu iinde tutmay becerirse de, herhangi bir zamanda bu tutumuyla birisini krp krmadn da merak etmekten kendini alamazd. Pek dnd bir ey deildi bu aslnda; kendi ekingenliini hissettii anda hemen baka bir konuya atlard. Ama, imdi dnyad bir varlkla karlamak bile kendisini kayglandryordu, nerede kalm onu kendinden yana ekebilmek. Beler'i bu konuda eitmeyi akl edememilerdi. Fareden, ccelerden

ehm etc

an

ehm etc

ya da Merihlilerden korkup korkmadklarn saptamak dnlmemiti. Bunu neden dnmediklerini anlayamyordu dorusu, u anda bunu atlam olmak ok garip geliyordu. Kendisini gndermek byk bir yanlgyd. Belki de ylan sal bir galaktik stasyon Mdr ile karlatnda kendini utanca drecek bir ey yapacak, hatta daha kts, insanlara yaplmakta olan akl almaz bir testte insana verilen notu drtecek, insan baardan baarszla yneltecekti. Alt ksm artk suya batm olan kapya hem korku hem de zlemle bakyordu imdi. Kumsaln birka yz metre ilersinde birisi vard. Ellie nce bunun snav odasndan kendisine iyi haberleri vermek iin erken km olan Vaygay olduunu dnd. Ancak uzaktaki her kimse zerinde Makine Projesi eofman yoktu. Ayrca bu daha gen, daha canl biri gibi grnyordu. Ellie uzun odakl objektifi almak iin uzanrken her nedense duraksad. Ayaa kalkp eliyle gzlerine gelen gnei kesti. Bir an iin o gelen... Olanakszd bu. Kendisinin zayflndan bylesine yararlanmaya kalkmazlard. Ama, kendine engel olamyordu ite. Suyun kenarndaki sert kumluk zerinden, salar ardnda dalga-

lanarak, kouyordu adama doru. Adam, son resminde grd gibiydi, canl ve mutlu. Sakal uzamt. Ellie alayarak adamn kollar arasna atld. Adam, kadnn ensesini okayarak, Naslsn, Persh? diye sordu. Sesi tamamd. Hemen hatrlamt Ellie. Kokusu, yrmesi, glmesi. Sakalnn yzn dalamas. Bunlarn hepsi birleince kendine hakimiyeti bir anda yklmt. Dev bir ta kilidin zorla aldn, eski ve hemen hemen unutulmu bir mezara ilk n girdiini hisseder gibi oluyordu. Yutkunup kendini toparlamaya alt, ama hep sonu gelmeyen yeni bir keder dalgasyla yeniden alyordu. Babas sabrla duruyor, Ellie'nin ocukluunda byk merdivenlerden ilk kez indiinde olduu gibi imdi ok iyi hatrlad o gven verici bakyla bakyordu. Ellie onu bir daha grmeyi hayatnda her eyden ok istemiti. Kendisiyle babas arasndaki varolan yllarn zlemini ekmiti hep.

an

sun kusursuzdu ite. Bir an babasndan yle uzaklap grnne bakt. Kusursuzdu. Sanki babas lm ve Cennete gitmi de kendisi de bu beklenmedik yolla ona katlabilmiti. Ellie yine hkrarak sarld adama. Kendini toparlayabilmesi iin bir iki dakika daha gemesi gerekti. Karsna kan Ken olsayd yeni bir onikikeli aracn ya da Sovyet Makinesi'nin Dnya'dan Galaksinin merkezine ikinci bir yolculuk yaptn dnebilirdi. Ama, babas iin byle bir olaslk da dnlemezdi. Onun kalntlar bir gln kenarndaki mezarlkta rmekteydi. *** Ellie hem glp hem alayarak gzlerini kurulad. Bu hayli neye borluyum ipnotizma m robot bilimi mi? Ben bir rya mym, yoksa yapay bir ey mi? Bunu evrendeki her ey iin sorabilirsin? Bugn bile, babamla birka dakika birlikte olabilmek iin sahip olduum her eyi vermeye hazr olmadm bir haftam bile gemez. te buradaym yleyse. Adam iki elini kaldrarak hafife yana dnd sanki srtnn da olduunu gstermek istermi gibi. O kadar genti ki, Ellie'den ok daha gen. ldnde yalnzca otuzalt yandayd.

ehm etc

an

Gerek ocukluunda, gerekse genliinde, ryasnda babasnn lmnn bir yanllk olduunu sylemek iin dndn grrd. yiydi kendisi. Sonra Ellie'yi yine kollar arasna alrd. Ancak Ellie dokunakl duygularla dolu bu ksack gezintilerden babasnn olmad dnyaya gzlerini amakla bunlarn bedelini ok ar olarak derdi. Yine de o ryalar zler ve ertesi sabah uyandnda kaybn ve ektii acy yeni batan yaamasna ramen bu bedeli seve seve demeye hazr olurdu. Babasndan geriye kalan tek ey olan bu hayali anlard. Ama imdi karsndayd ite ne bir hayl, ne de rya, etten kemikten bir insan gelmiti ite. Ellie olanca gcyle sarld babasna. Bunun bir numara, bir taklit olduunu biliyordu, ama ne olursa ol-

Belki de bu, dnyad varlklarn Ellie'nin korkularn yattrmak iin bavurduklar bir yntemdi. Eer byleyse... ok dnceliydiler dorusu. Ellie kolunu babasnn beline dolayp, adam bir iki para eyasnn olduu yere srkledi. Babas ele tam bir insan gibi geliyordu. inde mekanizmalar, yaylar ve devreler varsa dorusu ok iyi rtlmt. Naslz peki? diye sordu Ellie. Sorusu pek belirsizdi. Yani... Anlyorum. Mesaj' almanzdan buraya geliinize kadar aradan ok yl geti. Notlarnz hzlla m yoksa dorulua gre mi veriyorsunuz? kisine de deil. Yani Snav tamamlamadk m daha? Adam cevap vermedi. Anlat bana. imizden bazlar yllarmz verdik, Mesaj'm ifresini zp Makine'nin yapmna. Bana bunlarn ne demek olduunu anlatmayacak msn? Adam kznn salarn sevgiyle okad. Ellie onun bu hareketini ocukluundan hatrlyordu. Ama, Dn-ya'dan 30.000 kyl tede babasnn Wisconcin'deki sevgi gsterilerini nasl bilebilirlerdi? Ryalar, dedi Ellie. Dn gece bizler rya grrken zihinlerimize girdiniz, deil mi? Bildiimiz her eyi boalttnz kafamzdan. Yalnzca kopyalarn kardk. Kafann iindeki her ey sanrm yine oradadr. Bir bak istersen. Eksik bir ey varsa syle bana. Babas glerek devam etti sonra. Televizyon programlar bize ok bir ey vermedi. Teknolojik dzeyinizi ve daha birok eyi anlyorduk, ancak trnz hakknda dolayl olarak renemeyeceimiz de pek ok ey vard. Mahremiyetine girdiimizi dnebilirsin sanyorum ama... aka ediyor olmalsn. ... ama, o kadar az zamanmz var ki. Snav sona m erdi yani? Dn gece uyurken btn sorularnz cevapladk m? Ne oldu peki? Getik rni, kaldk m? yle bir ey yok. Buras altnc snf deil., Ellie babas ldnde altnc snftayd.

ehm etc

an

Bizi yasad uygarlklar ldren yldzlararas bir erif olarak grme. Daha ok Galaktik Saym Brosu falan gibi bir ey dn. Bilgi toplarz biz. Teknolojik olarak ok geri kalm olduunuzdan kimsenin sizden renecek bir eyi olmadn dndn biliyorum. Ancak bir uygarln daha baka deerleri de vardr. Ne deerleri? Mzik. Sevgi. Ryalar. nsanlar rya grmekte ok ustalar dorusu, oysa bunu televizyondan anlamak olanaksz. Galaksinin her bir yannda rya deitokuu yapan kltrler vardr. Yldzlar aras kltrel deiim mi yapyorsunuz yani? Btn bunlarn anlam bu mu? Kana susam bir uygarln yldzlararas uzay uular gelitirmesine aldrmaz msnz? Ben sana sevgiye hayran olduumuzu sylemitim. Naziler dnyamza egemen olsaydlar, ve sonra da yldzlararas uuu gelitirseydiler, siz onlara mdahale etmeyecek miydiniz? Byle bir eyin ne kadar seyrek olduunu bilsen aarsn. Sonuta saldrgan uygarlklar genellikle kendi kendilerini yok ederler. Doalarnda vardr bu. Kendilerine engel olamazlar. Byle bir durumda bizim grevimiz onlar tek balarna brakmaktr. Kimsenin onlara karmamasn salamaktr. Kendi kaderlerinin sonuna kendilerini gelsinler. Peki, neden bizi brakmadnz? Yakmyor deilim ha. Yalnzca Galaktik Saym Brosu'nun nasl altn renmek istiyorum. Bizden ilk aldnz ey Hitler yayn olmutu. Neden bizimle balant kurdunuz yleyse? Karmzdaki grnt rknt vericiydi elbette. Sizin banzn epey dertte olduunu grebiliyorduk. Ama, mziiniz bize daha baka eyler sylyordu.

ehm etc

Beethoven bize umut olduunu bildiriyordu. Bizim yardmmzdan yararlanabileceinizi dndk. Aslnda pek az bir ey sunabiliriz. Bunu anlyorsun sanrm. Neden-sellein zorunlu kld belirli snrlamalar vardr.

an

ehm etc

Adam eilmi elini suya sokmutu, imdi de pantolonuna silerek kuruluyordu. Dn gece hepinizin iine baktk. Beinizin de. ok ey grdk: duygular, anlar, gdler, renilmi davranlar, igrler, lgnlk, ryalar ve sevgi. Sevgi nemlidir. ok ilgin bir karmsnz. Btn bunlar bir gece iinde mi oldu? Acele etmemiz gerekiyordu. Zamanmz ok dar. Neden, bir ey mi... Hayr hayr, sabit bir nedensellii dzenli denetim altnda tutamazsak, kendi bana bir sonuca gider ki o zaman da durum hep daha ktleir. Ellie adamn ne dediini anlamyordu . 'Sabit bir nedensellii denetim altnda tutmak.' Babam hi byle eylerden sz etmezdi. Ederdi elbette. Seninle nasl konutuunu hatrlamyor musun? Okumu bir insand ve sen kk bir kzken seninle eitiymisin gibi konuurdu, yani konuurdum. Hatrlamyor musun? Hatrlyordu Ellie. Yallar evindeki annesini dnd. Adam, Ellie'nin eer yaasayd kendisinin yetikinliinde gstereceini hayl ettii o babacan havayla, Ne kadar ho bir madalyon, dedi. Kim verdi bunu sana? Bunu mu? Aslnda pek iyi tanmadm birinden. Benim inancm snad ...Bana... Ama, btn bunlar biliyor olmalsn. Adam yine srtt.

Bizim hakkmzda gerekten neler dndnz bilmek isterim, dedi Ellie. Adam bir an bile duraksamad. Pekl. Bu yaptklarnz yapm olmanzn artc olduuna inanyorum. Pek bir toplumsal rgtlenme kurammz yok, ekonomik sistemleriniz aknlk verecek kadar geri, tarihsel seim mekanizmasn hi anlamyorsunuz ve kendiniz hakknda ok az ey biliyorsunuz. Dnyanzn ne kadar hzl bir deiim iinde olduu dnlnce imdiye kadar havaya uurmam olmanz gerekten artc. Bu yzden sizi imdilik bir kalemde silip atmyoruz. Siz insanlarn ksa vadede de olsa uyum iin belirli bir yeteneiniz var. Konu bu, deil mi?

an

ehm etc

Konulardan biri bu. Ksa vadeli gre sahip uygarlklarn bir sre sonra ortalkta grnmeyeceini tahmin edebilirsin. Bunlar kendi kaderlerini izerler. Ellie, adama insanlar hakkndaki gerek duygularnn ne olduunu sormak isterdi. Merak m duyuyordu? Acma m? Yoksa kendilerini gnlk iinin gerei olarak grp hibir duygu beslemiyor muydu? Kalbinin derinliklerinde ya da kalp yerine geen i organlarnda Ellie'yi, Ellie'nin bir karncay dnd gibi mi dnyordu? Ama bu soruyu sormaya cesareti yoktu. Alaca karlktan ok korkuyordu. Adamn ses tonundan, konumasnn gidiinden babas klna girenin kimliini kestirmeye alyordu. nsanlarla ok byk bir dorudan doruya deneyimi vard kendisinin; oysa stasyon Mdrnn deneyimi ise bir gnden bile azd. Bu dost ve bilgi vermeye hazr grnn altndaki gerek kimlikleri hakknda bir eyler karabilir miydi? Bunu yapamazd ama. Adam, konumalar srasnda babas deildi ve babas rolnde de bulunmuyordu. Ama bunun dnda 1924 ile 1960 yllar arasnda yaam hrdavat satcs babas Theodore F. Arroway'e mthi benziyordu. Ellie srekli bir irade gc gstermese bu... bu kopyann boynuna sarlp alayacan biliyordu. inden bir ses ona Cennet'e gittikten sonra neler olduunu sormak istiyordu. Yeniden Dirili konusundaki grleri neydi? Bininci Yl iin zel bir eyler hazrlanyor muydu? Bundan sonra her ne yapacaksak... ondan nce bir iki soru iin zamanmz var m? Elbette. Bana ulam sisteminizi anlat. Bundan daha iyisini yapp gsterebilirim de. Sk tutun. Ufuktan frlayan bir karanlk Gne'i ve masmavi gkyzn rtt. Ellie'nin soluu tutulmutu. Esasl numara, dedi. Ayaklarnn altnda yine ayn kumsal uzanyordu. Parmaklarn batrd kuma. Bann stnde ise Kozmos vard. Sanki Samanyolu Galaksisi'nin stndeydiler, galaksinin sarmal yapsna bakyorlar ve inanlmaz bir hzla ona doru dyorlard. Adam, Ellie'nin kendi

an

den olumadklarn biliyordu. Belki de bunlar Byk Patlama zamannda olumular ve akla hayle smayan bir yldz gemisi tarafndan yakalanp belirlenen yerlerine ekilmilerdi. Belki de hi yoktan var edilmilerdi. Ellie bunu sormak istiyordu, ama solukkesici turlar devam etmekteydi. Galaksinin merkezinde dnen bir parlak hidrojen diskinin iinde molekler bulutlardan oluan bir halka Samanyolunun d evresine doru yaylmaktayd. Adam Ellie'ye on yllardan beri radyodaki meslektalar tarafndan karmak organik molekller arama alan olan Sagittarius B-2 dev molekler bulutundaki dzenli hareketleri gsterdi. Bunlar merkeze yakn yerlerde baka bir dev molekler bulutla, sonra da Ellie'nin Argus'tayken gzlemledii youn radyo dalgalar kayna olan Sagittarius A-Bat ile karlayorlard. Bunun hemen yannda Galaksi'nin tam merkezinde iki dev kara delik ekimsel bir kucaklama ile birlemilerdi. Herbirinin ktlesi be milyon gne boyundayd. Kara deliklerin ilerine gne sistemi boyutlarnda gaz nehirleri akyordu. ki sper dev Ellie, Dnya dillerinin kstllnn farkndayd kara delik Galaksi' nin merkezinde birbirlerinin yrngesinde dnmekteydiler. Birinin varlndan kukulanlyordu. Ama, iki tane? Tayf izgilerinin Doppler hesaplarnda bunun grnmesi gerekmez miydi? Birinin stnde GR tekinin stnde de IKI yazl olduunu hayl etti. O anda giri kullanlyordu sadece, k ise yalnzca ylece duruyordu.

ehm etc

an

bilimsel dilini kullanarak kocaman bir frlda andran yapy anlatyordu. Bu dnemde Gne'in iine gml olduu Orion Sarmal Kolu'nu gsterdi. Onun iinde mitolojik nem srasna gre bykten ke doru Nianc Takmyldz Kolu, Norma/Scutum Kolu ve Kiloparsec Kolu diziliyordu. Kullandklar ulam sistemini temsil eden bir dizi dz izgi vard. Paris Metrosu'nun klandrlm haritalar gibi. Eda haklyd. Her istasyon alak younluklu ifte kara delii olan bir yldz sisteminde bulunuyordu. ok kk olduklar iin deliklerin dev yldz sistemlerinin normal evrimi srasnda yldz kmesin-

Bu stasyon, Galaksi'nin merkezindeki kara deliklerin hemen dndayd. Yaknlardaki milyonlarca yldz gkyzn aydnlatyordu; ancak yldzlar, gaz ve toz giri kara delii tarafndan yutulmaktayd. Bir yere gidiyor, yle deil mi? diye sordu. Elbette. Nereye gittiini bana syleyebir misin? Tabii. Btn bunlar Cygnus A'da toplanr. Cygnus A'y bilirdi Ellie. Cassiopeia (Koltuk Takmyldz) yaknlarndaki bir supernova kalnts dnda Dnya gnn en parlak radyo kaynayd bu. Ellie, Sygnus A'nn bir saniyede Gne'in 40.000 ylda rettiinden daha fazla enerji rettiini hesaplamt. Radyo dalgalarnn kayna 600 milyon kyl tede, Samanyolu'nun ok tesinde, galaksilerin blgesindeydi. Pek ok galaksid radyo dalgalar kaynanda olduu gibi hemen hemen k hzyla birbirlerinden uzaklaan iki dev gaz pskrts RankineHugoniot ok cephe-leriyle ince galaksiler aras gazla karmak bir a oluturuyorlar ve evrenin byk bir blmn parlak bir kla aydnlatan bir radyo dalgas retiyorlard. 500.000 kyl byklndeki bu dev yapnn tm maddesi uzayda kk, neredeyse grlmeyecek kadar kk bir noktadan dklmekteydi. Cygnus A'y siz mi yapyorsunuz? Ellie gkyzne deceinden korktuu Michigan' da bir yaz gecesini hayl meyl hatrlyordu. Hayr hayr, yalnzca biz deiliz. Bu pek ok galaksinin ortak bir projesi. Biz yalnzca ...mhendisliini yapyoruz. Yeni ortaya kan uygarlklarla ancak birkamz ilgileniriz. Demek galaksiler arasnda ortak projeler var, dedi. Her biri Merkezi Ynetime sahip bir sr galaksi. Her bir galakside de milyarlarca yldz. Ve bu ynetimler ibirlii yapyorlar sonra. Centaurus'a ... zr dilerim Cygnus A'ya milyonlarca gnei boaltmak iin? ey... zr dilerim ama, bu boyutu aklm almyor benim. Neden yapyorsunuz bunu? Ne iin? Evreni usuz bucaksz bombo bir yer olarak dnmemelisiniz. Milyarlarca yldr byle deildir. Onu daha ok bakml bir alan olarak dnmelisin.

ehm etc

an

ehm etc

i titriyordu Ellie'nin. Neden ama? Bakm yaplacak ne var ki? Sorunun temelini ortaya koymak kolay. Boyutlar seni rktmesin. Ne de olsa gkbilimcisin. Sorun evrenin genilemesi ve bu gelimeyi durduracak yeterli madde olmamas. Bir sre sonra yeni galaksiler, yeni yldzlar, yeni gezegenler, ortaya kan yeni yaam biimleri olmayacak. Hep eskiler olacak yani. Her ey eskiyecek. Skc bir ey yani. Bu yzden Cygnus A'da yeni bir eyler yapabilme teknolojisini deniyoruz. Buna kent yenilemesinde yeni bir deney diyebilirsin. Tek denememiz de deil bu. Daha sonralar evrenin bir blmn kapatp daha ok boalmasn nlemeyi isteyebiliriz. Bunu yapmann yolu da yerel madde younluunu arttrmak tabii. yi bir almadr. Wisconcin'de bir hrdavat dkkn iletmek gibi. Cygnus-A 600 milyon kyl uzakta ise, o zaman Dnya'daki gkbilimciler ya da Samanyolu'nun bir baka yerindekiler onu 600 milyon yl nce olduu gibi gryorlard. Ancak Ellie 600 milyon yl nce Dnya'da okyanuslarda bile pek bir yaam olmadn biliyordu. Bunlar gerekten ok yalydlar. Altyz milyon yl nce, byle bir kumsalda... ama, ne yenge, ne mart ne de palmiyeler... Bu yaratklar deneysel galaktik yaam ve kozmik mhendislikle urarken mikroskopik bir bitkinin su izgisinin hemen stnde tutunacak bir yer aradn dnd. Son alt yz milyon yldr Cygnus A'ya madde mi doldurmaktasnz yani? Sizin radyogkbilimiyle saptadnz eyler bizim ilk olarak denemelerimizdi. imdi ok daha ilerlemi durumdayz, kukusuz. Ve zaman gelince herhalde birka yzyl sonra Dnya'daki radyo gkbilimciler eer varsa Cygnus-A evresinde yeni bir evren yapmnda belirli bir ilerleme saptayacaklard. Ellie kendini yeni aklamalar iin hazrlayp bunlarn kendisini korkutmayacana sz verdi. Hayl edemedii boyutlarda bir varlk hiyerarisi vard burada. Ancak Dnya'nm da bu hiyeraride bir yeri, bir nemi vard; bu kadar zahmete bouna girmi olamazlard.

an

ehm etc

Karanlk yeniden balad noktaya dnp yok oldu, Gne ve gkyz yeniden grndler. nndeki sahne deimemiti: dalgalar, kumsal, palmiyeler, Magritte kaps, palmiye yapra ve... babas. Galaksinin merkezi yaknndaki o hareket halindeki bulutlar ve halkalar... bunlar buralardaki periyodik patlamalara bal deiller mi? stasyonu burada kurmak tehlikeli deil mi? Periyodik deil, ayr ayr oluumlar. Cygnus A'da yaptmza benzemeyen kk boyutlu olaylar. Denetim altnda tutulabilir eyler. Bunun geldii zaman bilip ona gre nlem alrz. Gerekten tehlikeli bir durum varsa stasyonu bir srelik baka bir yere tarz. Bunlar sradan iler. Elbette. Sradan. Hepsini siz mi yaptnz? Metro sistemini yani. Siz ve dier galaksilerden mhendisler mi? Hayr hayr, biz bunlarn hibirini yapm deiliz. Bir eyi yanl anladm herhalde. Anlamam iin yardmc ol ltfen. Her yerde ayn ey olmu. Bizim durumumuzda biz uzun bir zaman nce Samanyolu'nun deiik dn-

yalarnda ortaya ktk. Birimiz yldzlararas uzay uularn gelitirdik, zamanla da transit istasyonlarndan birine geldik. Kukusuz bunun ne olduunu bilmiyorduk. imizden cesur olanlar iine girene kadar yapay olduunu da farketmemitik. 'Biz' demekle kimi kastediyorsun? Yani soyunun... trnn atalarn m? Hayr hayr. Biz pek ok dnyadan pek ok trn birlemesiyiz. Zamanla pek ok metro sistemi bulduk eitli eskiliklerde eitli yaplarda, hepsi de terkedilmi. ou alr durumdayd. Biz yalnzca baz onarmlar ve dzeltmeler yaptk. Baka bir ey yok muydu? l kentler rnein. Olup bitenlerin bir kayd yok muydu? Metroyu yapanlardan kimse kalmam myd? Adam ban sallad. Sanayilemi, terkedilmi gezegenler falan? Adam yine sallad ban. Demek Galaksi apnda bir uygarlk vard ve bu uygarlk istasyonlar dnda hibir ey brakmadan kaybolup gitti?

an

Ellie yan gzle bir daha kapya bakt, kck, hemen hemen saydam bir yenge yanndan geerken r-permesini g tuttu. *** Sizin efsaneleriniz, dinleriniz konusunda bir eyler renmek istiyorum. Sizi huu ile dolduran nedir? Yoksa huu uyandran eyleri yapanlar byle bir duygu duymazlar m? Siz de ayn eyi yapyorsunuz. Hayr hayr, ne sorduunu biliyorum. Elbette duyarz bunu. Bunlar sana anlatabilmemin benim iin g olduunu anlyorsun sanrm. Ama bir rnek vermeye alaym. Tam olarak syleyebileceimi sanmyorum, ama bu sana... Adam, bir an duraksadnda Ellie bu kere kafasnn ardnda bir rperti hissetti. Adamn kendi nronlar arasnda dolatn dnd. Dn gece eksik kalan bir ey mi vard? yleyse sevinirdi Ellie. Bu, onlarn kusursuz olmadklarn gsterirdi. ... bir fikir verir. Bir dairenin evresinin apma olan oran demek olan pi says. Bunu ok iyi bilirsin kukusuz, ve pi'nin sonunun olmadn da bilirsin. Evrende, ne kadar akll olursa olrun, pi saysn son rakamna kadar hesaplayacak bir varlk yoktur. Sonsuz bir say dizisi yani. Sizin matematikilerinizin bunu... Ellie yine ayn rpertiyi hissetti. ... diyelim ki on milyarnc rakama kadar hesap edildi. Baka matematikilerin daha ileri gittiklerini duymak seni artmayacaktr. Diyelim ki, on il yirminci ssnde bir yerde bir eyler oluyor. Rastgele

ehm etc

an

Aa yukar yle. Dier galaksilerde de durum byledir. Milyarlarca yl nce bir yerlere gitmiler. Nereye gittikleri konusunda ise hibir fikrimiz yok. Peki ama, nereye gitmi olabilirler? Adam ban nc kez, ama bu kere ar ar sallad. u halde siz... Biz yalnzca bekiyiz. Belki gnn birinde dneceklerdir. .Ellie, herhalde iki yanda da yapt gibi iaret parman kaldrd. Peki, bir soru daha. Pekl, dedi adam hogryle. Ama, ancak birka dakikamz kald.

deien saylar kayboluyor ve inanlmayacak kadar uzun bir sre birler ve sfrlardan baka bir ey olmuyor. Adam, ayann baparmayla kumun zerine rastgele bir daire iziyordu. Ellie cevap verirken kalbinin duracak gibi olduunu hissetti. Ve sfrlar ve birler sonunda bitiyorlar m? Sonra yine rastgele say dizisi mi balyor? Adam, hafif bir zendirme iaretiyle szn srdrd. Ve bu sfrlar ve birlerin says? Asal saylarn bir toplam m Evet, onbir tanesi. Yani pi saysnn iinde gizli onbir boyutlu bir mesaj m olduunu sylyorsun? Evrende birileri... matematik yoluyla m haberleiyor? Ltfen yardm et bana, anlamakta gerekten glk ekiyorum. Matematik keyf bir ey deildir ki. Yani pi'nin her yerde ayn deere sahip olmas gerekir. Pi iersine mesaj nasl gizlenebilir? Evrenin dokusunda vardr bu. ok doru syledin. Ellie adamn yzne bakt. Daha da tesi var, dedi adam. Sfr ve birler dizisinin yalnzca on temelli aritmetikte grndn kabul edelim. Dier aritmetik trlerinde de garip bir eyler olduunu tahmin edebilirsin ya. Bu kefi ilk yapanlarn on parmaklar olduunu kabul edelim. Sanki pi milyarlarca yldr on parmakl ve sratli bilgisayarl matematikilerin gelmesini bekliyormu gibi. Mesaj bize hitap ediyormu gibi bir ey yani. Bu bir benzetme, deil mi? Gerekte ne pi, ne de onuncu ya da yirminci kuvveti, yle deil mi? Sizin aslnda on parmanz yok. yle. Adam, yine glmsedi. Peki, Mesaj'da ne yazyor yleyse? Adam, bir an duraklad, iaret parman kaldrp kapy gsterdi. Kapdan kk bir grup heyecanla dar kyordu. Sanki oktandr ertelenmi bir gezintiye kmlar gibi neeliydiler. Eda'nn yannda parlak renkli bir etek bluz giymi, salarn Yorubal

ehm etc

an

ehm etc

Mslman kadnlar gibi rtm ok gzel bir gen kadn vard. Eda'nn kadn grmekle sevinten kendisinden getii belli oluyordu. Ellie, Eda'nn gstermi olduu resimlerden bunun kars olduunu anlad. Sukhavati ise temiz yzl, iri gzl gen bir adamn elinden tutmutu. Bunun da Devi'nin oktan lm kocas tp rencisi Surindar Gosh olduu kukusuzdu. Xi, stn tavrl ufaktefek bir adamla hararetli bir konuma iindeydi. Adamn sarkk byklar, srtnda brokar ilemeli bir kaftan vard. Ellie onu Orta Kralln modelinin yapmnn banda cvay dkenlere emirler yadrrken grr gibi oldu. Vaygay sar rg salar iki kuyruk halinde ardnda sallanan on bir, on iki yalarnda bir kz Ellie'nin yanna getirdi. Bu benim torunum Nina... yle saylr yani. Gran-desim. Sizi daha nce tantrmalydm. Moskova'da. Ellie kz kucaklad. Vaygay'n striptizci Meera ile ortaya kmadna sevinmiti. Ellie, adamn kza kar efkatli davrann grnce, onu eskisinden daha ok sevdiine karar verdi. Onu tand bunca yldr kalbinin bu gizli kesini ok iyi saklamt dorusu. Onun annesine iyi bir baba olamadm, dedi Vaygay. Bu son gnlerde Nina'y hi gremiyorum desem yeridir. Ellie evresine baknd. stasyon Mdrleri Beler' in her biri iin en derinden sevdikleri diye tanmlanabilecek kiileri yaratmlard. Belki de baka ve tmyle deiik bir tr ile iletiim engellerini azaltmak iindi bu. Ellie kendilerinin kopyalaryla karlamam olmalarndan mutluydu.

Bunu Dnya'da yapabilmek, diye dnd. Btn gsteriimize ve saklamalarmza ramen, kamuoyu nnde en sevdiimiz kii ile grnmek zorunda olsaydk? Dnya'da toplumsal bir iletiim iin bunun gerekliliini dn. Her ey deiirdi o zaman .Bir cinsten bir sr kiinin kar cinsten bir kiinin evresini sardklarn dnd. Ya da daireler. 'H' ve 'O' harfleri. Rastgele izilmiler. nsan geometrik ekillere bakarak bile derin sevgiler duyabilirdi. Toplumsal psikolojiye uygulanm bir tr genel relative. Byle bir dzenlemenin uygalaym glkleri ok byk olurdu, ama kimse sevgi konusunda yalan sylemezdi.

an

ehm etc

Dnyad varlklarn saygl ama, kararl bir acele iinde olduklarn gryordu. Konuacak pek zaman yoktu. Onikikeli aracn basn odas kaps ilk geldikleri zamanki yerinde grnyordu artk. Magritte kaps da yok olmutu imdi. Herkes birbiriyle tant. Ellie, mparator Qin'e ngilizce olarak babasn tantrrken bir garip hissediyordu kendini. Ancak Xi szlerini ineye evirdi ve hepsi sanki bir kr yemeindeymiler gibi el sktlar. Eda'nn kars gerekten gzeldi ve Surindar Gosh ona biraz fazla dikkatle bakmaktayd. Devi aldr etmiyor gibiydi; belki de kopyann bu kusursuzluu kendisini tatmin ediyordu. Ellie Devi'ye Kapdan geince nereye ktn? diye sordu. Maidenhall Caddesi 416 numaraya. Ellie kadnn ne demek istediini anlamamt. 1973 Londra. Surindar'la. lmeden nce. Ellie kumsaldaki o kapdan geseydi kendisinin ne-bulacam dnd. 1950'lerin sonlarnda Wisconsin herhalde. Kendisi zamannda ieri girmeyince babas ona gelmiti. Wisconsin'de de ok kere yle olmutu.

Eda'ya da asal saynn iinde gizli mesajdan sz edilmiti; ancak ona pi'den deil, Ellie'nin hi duymad bir say dizisi olan doal logaritmalarn temeli olan e'den sz etmilerdi. Asal saylar sonsuz olduu iin, Dnya'da hangi sayy kontrol etmeleri gerektiini kesin olarak bilemeyeceklerdi. Burada kalp onlarla almak istedim, dedi Eda. Yardma ihtiyalar var, ifre zm konusunda baz eyler akllarna gelmemi olabilir. Ama, bunu ok zel bir ey olarak grdklerini sanyorum. Bakalaryla paylamak istemedikleri bir ey. Dorusunu istersen bizler de onlara yardm edecek kadar akll deiliz ya. Pi says iindeki mesaj zememilerdi demek. stasyon Mdrleri, Bekiler, yeni galaksilerin yaratclar bir iki galaksi dn zaman boyunca ellerinin altnda duran bir mesaj zememilerdi. Mesaj bu kadar g myd, yoksa onlar?.. Babas hafife, Eve dnme vakti geldi, dedi. Gitmek istemiyordu Ellie. Palmiye yaprana bakmaya, daha baka sorular sormaya alt. 'Eve dnme' ile ne demek istiyorsun? Gne Sis-temi'nde bir yere mi kacaz yani? Dnya'ya nasl ineceiz?

an

Greceksin. lgin olacak. Adam, kolunu Ellie'nin beline dolayp basn odasnn ak kapsna doru yrd. Yatma saati gelmi gibiydi. Akll davranr, kurnazca sorular sorardn ve belki de biraz daha ge yatmana izin verirlerdi. Eskiden, az da olsa ie yarard bu. Dnya imdi iki utan bal, deil mi? Biz eve d-nebilirsek siz de istediiniz anda Dnya'ya gelebilirsiniz. Bu beni ok heyecanlandryor. Neden ba kesmiyorsunuz? Biz bundan sonrasn kendimiz getiririz. Ellie, yatma saati olan sekizi utanmadan geirmi, gibi, Kusura bakma, Presh, dedi babas. Yatma saati iin ak olacak tnel. Ama, pek kullanacamz sanmyorum. Ellie, Dnya'nn Vega'dan uzak olmasndan memnundu. Dnya'nn kabul edilmeyen bir davran ile buna kar dzenlenecek cezalandrc bir sefer arasnda elli iki yllk bir sre gemesini tercih ederdi. Kara delik balants huzursuzluk vericiydi. Bir an iinde belki yalnz Hokkaido'ya, belki de Dnya'nn herhangi bir yerine varabilirlerdi. Hadden'in mikromdahale dedii eye geiti bu. Ne kadar gvence verseler de bundan sonra bizi daha sk bir kontrol altnda tutacaklard. Ancak bir iki milyon ylda bir yle sradan bir bakp gitmek szkonusu deildi bundan byle. Ellie, huzursuzluunu biraz daha deti. Durum ne kadar... teknolojik oluvermiti. Gkyznde yaayan bu varlklar, bizim geleceimizle ilgileniyorlard, nasl davranmamz gerektii hakknda beklentileri vard. Byle bir rol kabul etmeyebilirlerdi ama, Dnya'nn kck yaratklarn dllendirme ve cezalandrmann, yaam ya da lmlerinin ellerinde olduu kesindi. Eski dinlerden fark ne bunun, diye sordu kendi kendine.. Cevab hazrd: bir kant sorunuydu bu. Video bantlarnda, tekilerin topladklar verilerde stasyon'un varlnn, burada olup bitenlerin, kara delik ulam sisteminin kantlar olacakt. nandrc fiziki kantlar destekleyen be bamsz ve birbiri ile tutarl hikye olacakt. Kulaktan dolma ya da hokus pokus yoktu burada.

ehm etc

an

Ellie, adama dnp palmiye yapran yere drd. Adam, hibir ey sylemeden eilip ald yapra, ona geri verdi. Btn sorularma cevap verdin. Bana sormak istediin bir ey var m? Teekkr ederim, dedi adam. Dn gece btn sorularmz cevaplandrdnz. Bu kadar demek? Bir emir yok, biz tarallar iin bir talimat yok ha? Durum yle deil, Presh. Bydn artk. Kendi bamasm. Adam ban yana eip glmseyince Ellie, gzleri dolu dolu, kollar arasna atld yine. Uzun uzun kucaklatlar. Babasnn yavaa kollar arasndan syrldn hissetti. Yatma saati gelmiti. Parman kaldrp bir dakika daha izin istemek geldi iinden. Ama babasn dkrklma uratmak istemiyordu. Gle gle, Presh. Annene sevgilerimi ilet. Kendine iyi bak, dedi Ellie titrek bir sesle. Galak-si'nin ortasndaki kumsala son bir kere bakt. Ykselen bir hava stunu zerinde bir ift ku kanatlarn rpmadan hareketsiz gibi duruyorlard. Basn odasnn kapsnda durup arkasna dnd Ellie. Sizin Mesaj'nz ne diyor peki? Pi'de gizli olan? Bilmiyoruz. Adam ne doru bir iki adm att. Belki de istatistik! bir kaza. Hl zerinde urayoruz. kan rzgr Ellie'nin salarn dalgalandryordu. Eh, renince bize de bildirirsiniz herhalde. dedi. YRM BRNC BLM Nedensellik Haar ocuklar iin bcekler neyse Biz de yleyiz tanrlar iin Elence iin ldrrler bizleri. WILLIAM SHAKESPEARE Kral Lear, IV, i, 36 Gc byk olan her eyden korkmaldr. PIERRE CORNEILLE Cinna (1640), Perde IV,

ehm etc

an

Sahne II Geri dnlerinde sevinten havalara uuyorlard. Heyecandan balar dnmt. Koltuklarn zerlerine kyorlar, birbirlerini kucaklyorlar, srtlarn svazlyorlard. Hepsi de alayacak gibiydiler. Baarmlard bundan da te, btn tnellerden sa salim geip dnmlerdi. Birden parazitleri arasndan radyodan Makine durum raporu verilmeye baland. Benzellerin nn de dn hzlan azalyordu. Birikmi olan elektriin akm dmekteydi. Dardan sylenenlerden Proje yetkililerinin neler olup bittii hakkmda bir fikirleri olmad anlalyordu. Ellie aradan ne kadar zaman getiini merak ediyordu. Saatine bakt. En azndan bir gn gemiti ki bu takdirde 2.000 ylma girmiler demekti. ok da uygundu dorusu. Bir de kendilerine neler anlatacamz bir bilseler, diye dnd. Dzinelerce mikrokasetin durduu blmeye dokundu. Bu filmler aklandnda Dnya nasl da deiecekti. Benzeller arasnda ve evresindeki boluk yeniden hava dolmutu. Basnl kaplar alyordu. Radyodan salklar sorulmaktayd. Beler, basn odasndan Makine'yi yapan ve hareket ettiren meslektalann selamlayarak ktlar. Japon teknisyenleri karlannda selama durdular. Proje yetkilileri araca doru yrdler. Devi Ellie'ye, Grebildiim kadaryla herkesin stnde dn giydii elbise var, dedi. Peter Valerian'n u korkun sar kravatna bak. O hep ayn eyi takar. Kars vermiti onu. Saatler 15:20'yi gsteriyordu. Bir gn nce saat e yaklarken Makine hareket ettirilmiti. Demek ki yirmi drt saatten biraz fazla srmt yolculuklar... Bugn gnlerden ne? diye sordu Ellie. Anlamam-asma yzne baktlar. Ortada bir gariplik vard. Peter, Tanr akna, bugn nedir sylesene?

ehm etc

an

ehm etc

Ne demek istiyorsun? dedi Valerian. Bugn bugndr elbette. Cuma. 31 Aralk 1999. Yln son gn. Sormak istediin bu mu? Ellie, rahatsz falan deilsin ya? Vaygay, Archangelsky'ye ancak sigara verdikten sonra her eyi en bandan anlatabileceini sylyordu. Proje yetkilileri ve Makine Konsorsiyumu temsilcileri yanlarna yaklamaktaydlar. Ellie der Heer'in kalabalk arasndan kendisine yol amaya altn grd. Der Heer konuacak kadar yakma gelince Ellie, Sizin grnze gre ne oldu? diye sordu. Hibir ey. Hava boluu sistemi alt, benzeller dnd, nemli bir elektrik akm yarattlar, ngrlen hza eritiler, sonra her ey tersine dnd. Ne demek istiyorsun? Benzeller yavalad, elektrik akm dald. Sistemin basnc dt, benzeller durdu ve hepiniz dar ktnz. Btn bu olay yirmi dakika falan srd. Benzeller dnerken sizinle konuamadk. Peki sizde bir ey oldu mu? Ellie gld Ken evldm, sana yle bir hikye anlatacam ki... Makinenin altrlmas ve Yeni Yl nedeniyle proje personeline bir elence veriliyordu. Ellie ile drt arkada buna katlmadlar. Televizyon istasyonlar kutla-

malar, geit trenleri, sergiler, ulusal liderlerin ileriye dnk tahminleri ve iyimser dilekleriyle doluydu. Ellie bir ara, Rahip Utsumi'nin de konumakta olduunu grd. Ancak bunlarla uraacak zaman yoktu. Proje Mdrl Beler'in anlatmaya frsat bulduklar servenlerini duyar duymaz bir aksilik olduuna karar vermiti. Beler, evrelerini saran kalabalktan kopartlp acele bir ilk sorguya gtrlmlerdi. Proje yetkilileri Beler' den her birinin ayr olarak sorguya ekilmelerinin daha doru olacan kararlatrmlard. Der Heer ve Valerian Ellie'yi kk bir toplant salonuna aldlar. Odada Vaygay'm eski rencisi Anatoly Goldmann da olmak zere baka yetkililer de vard. Ellie Rusa bilen Bobby Bui'nin de Vaygay'm sorgulamasnda hazr bulunduunu rendi.

an

ehm etc

Kibarca dinlediler anlattklarn, Peter zaman zaman bir eyler syleyerek kendisine yardmc da oldu. Ancak olaylarn akn anlamakta glk ekiyorlard. Ellie' nin anlatt eylerden ou onlar kayglandryordu. El-lie'nin heyecan bulaamamt hibirine. Benzellerin dndaki aralar, olay filme aldklarndan onikikeli aracn deil bir gn, yirmi dakika bile uzaklamad kesindi. Olaan d hibir ey kaydedilmemiti. Benzeller ngrlen hza erimiler, bilinmeyen amal baz gstergelerin ineleri oynam, sonra da benzeller yavalayp durmulard. Beler de byk bir heyecan iinde kmlard aracn iinden. Valerian 'samalklar haykrarak' dememiti ama, Ellie onun byle dndn grebiliyordu. Kendisine sayg gsteriyorlard, ama ne dndklerini ok iyi biliyordu: Makine'nin tek yapt yirmi dakikada unutulmayacak bir hayl yaratmak, ya da byk bir olaslkla Beler'i ldrtmak olmutu. Ellie 'Vega Halka Sistemi,' 'Beli Sistem,' 'Galaktika Merkez' ve 'Kumsal' yazl video kasetlerini birbiri ardndan videoya takt. Ancak kasetlerin tm de botu. Ne olduunu anlayamamt. Video mikrosistem kameray altrmasn yola kmadan renmi ve daha nce baarl deneyler de yapmt. Hatta Vega sisteminden ayrldktan sonra bile bir iki deneme yapm, grntlerini alm olduunu saptamt. Sonralar dierlerinin de gtrdkleri aralardan hibirinin kayt yapmam olduklarn duyunca yklacak gibi oldu. Peter Valerian da, der Heer de kendisine inanmak istiyorlard. Ancak Dnya'nn en byk iyiniyetini besleseler de buna olanak yoktu artk. Beler'in anlattklar hikye beklenmedik bir eydi ve kesinlikle ellerinde fizik bir kant yoktu. Ayrca yeteri kadar zamanlar da olmamt. Yalnzca yirmi dakika kalmlard aracn iinde. Ellie'nin bekledii karlama deildi bu. Ancak her eyin yerli yerine oturacana da inanyordu. O an iin geirdii deneyi haylinde canlandrmak ve baz ayrntl notlar almakla yetinecekti. Hibir eyi unutmayacandan emin olmak istiyordu. *** Kamatka'dan yeni bir souk dalgas gelmesine ramen, Sapporo Havaalan'na yeni yln ilk gn bir dizi tarifesiz uak indiinde hava

an

mevsim normalleri dnda scakt. Yeni Amerikan Savunma Bakan Michael Kitz ile acele toparlanm bir uzmanlar grubu zerinde 'Amerika Birleik Devletleri' yazan bir uakla gelmilerdi. Olay Amerika'da ancak Hokkaido'da aa kmak zereyken dorulanmt. Ksa basn blteninde bunun sradan bir ziyaret olduu henhangi bir bunalm ya da tehlikenin olmad, 'Sapporo'nun kuzeydousundaki Makine Sistemleri Tesisinde olaan d bir ey' bulunmad bildiriliyordu. Bir gece nce Moskova'dan bir Tu-120 ua ile gelenler arasnda da Stefan Baruda ile Timofei GotsridTze bulunuyordu. Her iki grubun da bu yeni yl gecesini ailelerinden uzakta geirmekten mutluluk duymadklar kesindi. Ancak Hokkaido havas da bir srpriz olmutu; scaktan Sapporo'daki buzdan heykeller bile erimeye balam, onikikeli ara hemen hemen belirsiz kk bir buzdana dnmt. ki gn sonra iddetli bir frtnann balamasyla Makine tesisine gidi-geliler tmyle kesildi. Radyo ve televizyon hatlar koptu, bir mikrodalga verici direi devrildi. Yeni sorgulamalar srasnda d dnya ile balant ancak telefonla kurulabiliyordu. Ve de onikikeli arala, diye dnyordu Ellie. Bir ara araca girip benzel-leri altrmak gemiti aklndan. Bu hayali gelitirmek houna gidiyordu. Ancak Makine'nin bir daha alp almayacan bilmenin bir yolu yoktu; en azndan tnelin bu yanndan. Adam, alamayacan sylemiti. Ellie yine o kumsal dnd. Ve onu. Bundan sonra ne olursa olsun iindeki derin bir yara iyileiyordu artk. Yarann kabuk balamakta olduunu hissediyordu. Dnya tarihinin en pahal psikoterapisi olmutu bu. *** Xi ile Sukhavati kendi uluslarnn temsilcileri tarafndan sorguya ekilmilerdi. Nijerya'nn Mesaj almnda ya da Makine'nin yapmnda nemli bir rol oynana-masma ramen, Eda da Nijeryal yetkililerle uzun bir grme yapmay kabul etmiti. Vaygay ile Ellie bu amala Sovyetler Birlii ve Birleik Devletlerden getirtilmi yksek dzey uzmanlar karsnda hl ifade veriyorlard. lk sorgulamalarda Amerikan ve Rus heyetlerine baka uluslardan temsilci alnmamsa

ehm etc

an

da, Dnya Makine Konsorsiyumu'na yaplan bavurular zerine oturumlar yeniden uluslararas bir grnm almlard. Ellie'nin sorgu heyetinin banda, ok acele olarak gelmi olmasna ramen yine de alacak derecede iyi hazrlanm Kitz vard. Valerian ile der Heer zaman zaman Ellie'nin lehine bir eyler sylyorlar, arada srada da bir soru soruyorlard. Ancak heyetin bakannn Kitz olduu kesindi. Kitz Ellie'ye anlatt hikyeye kukuyla, ama yapc olarak baktn belirtti. Ellie'nin sorularnn kiisel bir dmanlktan kaynaklandn sanmasn istemiyordu. Kendisine saygs bykt. Ayrca Makine Projesine daha ilk batan kar km olmasnn kararlarn etkilemeyeceine de sz veriyordu. Kitz ilk balarda Ellie'nin anlattklarn dikkatle dinliyor, arada srada ayrntlar konusunda bir soru soruyor ve szn kestii iin zr diliyordu. Ancak iki gn gelip attnda artk bu tr kibarlklardan eser kalmamt. Demek Nijeryaly kars, Hintliyi l kocas, Rusu sevimli torunu, inliyi Mool bir diktatr... Qin Mool deildi... Ve seni de sevgili merhum baban ziyaret ettiler. Baban arkadalarnla evreni yeniden kurmakta olduu nu anlatt sana. 'Cennetteki Babamz ' yle mi? Bu dpedz dincilik. Kltrel antropoloji bu. Dorudan doruya Sigmund Freud. Bunu grmyor musunuz? Hem babanzn dirildiini iddia ediyorsun, hem de bizim onun evreni kurduuna inanmamz istiyorsun... Benim szlerimi arptyorsunuz siz... Haydi haydi, Arroway. Bizim zekmza hakaret etme. Bize tek bir kant bile gstermeden tm zamanlarn en palavra hikyesine inanmamz bekliyorsun sen. Akll bir kadnsn. Byle bir eyi yutturabileceine nasl inandn, ha? Ellie itiraz etti. Valerian da. Valerian bu tr bir sor-

ehm etc

an

gulamann zaman kaybndan baka bir ey olmadn syledi. Makine o anda ok hassas fizik testlerden ge-iriliyordu. Ellie'nin hikyesinin gereklii ancak byle anlalrd. Kitz fizik kantlarn nemli olacan syledi. Ancak Arroway'in hikyesi gerekte olanlar aklyordu kendisince. Dr. Arroway Cennette babanza rastlamanzn nedeni ok ak: siz Musevi-Hristiyan kltr ile yetimi bir insansnz. Beler iinde bu kltrden gelen bir tek siz varsnz ve babasn gren tek kii de sizsiniz. Hikyeniz ok uygun dorusu. Hayl rn olarak da yeterli deil. Ellie bu kadarn beklemiyordu. Yani btn bunlar biz mi uydurduk sizce? Syleyeyim, Dr. Arroway. Ben genliimde Cook Count Savclk brosunda alrdm. Birini sulayacaklar zaman soru sorarlard. Kitz parmaklarn gstererek saymaya balad. Frsat var myd? mkn var myd? Nedeni var myd? Ne yapmak iin? Kitz tiksintiyle bakt kadnn yzne. Ama saatlerimiz yolculuun bir gnden fazla srdn gsteriyor, dedi Ellie. Kitz eliyle alnna vurarak, Nasl da bu kadar aptal olabiliyorum, dedi. Tm iddiam geersiz kldnz. Saatlerin nceden bir gn geri alnamayacan unutmutum. Ama, sizin bu dediiniz bir komplo kurmak demektir. Xi yalan m sylyor sizce? Eda yalan m sylyor? Siz... Bence artk daha nemli eylere gemeliyiz. Kitz Valerian'a dnd. Peter, sen haklsn. Maddi Deerlendirme Raporu yarn sabaha hazrlanacak. imdilik... hikyelerle vakit geirmeyelim. Yarma kadar ara veriyorum. Der Heer leden sonra boyunca tek sz sylememiti. Ellie'nin yzne bakp hafife glmseyince Ellie bunu babasnn glmsemesiyle karlatrmadan edemedi. Ken'in yznde zaman zaman yalvaran bir ifade vard. Ama ne iin bilemiyordu Ellie; belki de hikyesini deitirmesi iin. Onun ocukluundan aklnda kalanlar ve babasnn ardndan ne kadar zldn biliyordu. ldrmas

ehm etc

an

ehm etc

olasln dnd akt. Onun gibi dierlerinin de ldrdklarn dndnden emindi Ellie. Kitle lgnl. Ortak kuruntu. *** te burada, dedi Kitz. Rapor bir santimetre kalnlnda bir dosya oluturmutu. Bunu incelemek isteyeceksiniz sanrm, Dr. Arroway, ama ben size ksa bir zetini verebilirim tamam m? Ellie ban sallayarak teklifi kabul etti. Sylentilerden raporun Beler'in verdii ifadeye uygun olduunu duymutu. Bylece bu samalk bir son bulur artk diye dnyordu. Aracn benzeller ve destekleyici blmlere gre ok deiik bir ortamn etkisinde kald sanlmaktadr... Kitz bu son szc kuvvetle vurgulamt. ok byk gerilme ve kaslma gleri etkisi altnda kald sanlmaktadr. Parampara olmam olmanz bir mucizedir yani. Ayn zamanda ok youn bir radyasyon ortamnda bulunmutur zerinde alak dzey radyoaktivite, kozmik n yollar ve dier izler vardr. Radyasyona dayanabilmi olmanz da ayr bir mucizedir. Araca herhangi bir ey eklenmi ya da iinden bir ey alnm deildir. Tnellerin duvarlarna srtndnz sylediiniz trden bir srtnme izine rastlanlmamtr. Dnya'nn atmosferine yksek hzla girmenin getirecei yanma izleri de bulunamamtr. Peki, bu bizim anlattklarmz dorulamyor mu? Ltfen dn, Michael. Gerilme ve kaslma gleri gelgit gleri yani klasik bir kara delikten derken beklenebilecek bir eydir. En az elli yldr biliniyor bu. Bizlerin bunu neden hissetmediimizi bilmiyorum, ama aracn her naslsa bizi koruduunu sanyorum. Sonra kara deliin iinden ve Galaktik Merkezi evresinde bir gamma nlar kayna olduu bilinen yksek radyasyon dozlar. Bunlar biz yapmadk. Srtnme izi olmayn anlamyorum, ama bu pek incelemediimiz bir madde ile hi bilmediimiz bir maddenin karlkl hareketlerine bal bir ey. Dnya'nn atmosferine girdiimizi iddia etmediim iin bir yanma izi beklemiyordum. Bence bu kantlar bizim anlattklarmz tmyle dorulamaktadr. Sorun ne peki?

an

ehm etc

Sorun sizlerin ok akll insanlar olmanz. Ar akll. Bu ie bir de bir kukucu gzyle bak. yle bir adm geri git ve tabloya iyice bak. Deiik lkelerde Dnya'nn ktye gittiini dnen bir grup akll insan var. Bunlar uzaydan karmak bir Mesaj aldklarn iddia ediyorlar. ddia m? Brak da devam edeyim. Mesaj'm ifresini zyorlar ve bunun trilyonlarca dolara mal olacak ok karmak bir Makine yapm iin bir plan olduunu sylyorlar. Dnya'nn durumu epey sarsntl, dinler gelen Bininci Yl tela iindeler, sonra herkesin akn baklar altnda Makine yaplyor. Personelde bir iki deiiklik var, ama gerekte hep ayn grup... Ayn insanlar deil. Sukhavati, Eda ve Xi... Brak devam edeyim. Genel olarak ayn insanlar giriyorlar Makine'ye. Aracn biimi yznden hareket

anndan sonra ierdekileri grme, onlarla konuma olana yok. Makine altrlyor ve bir sre sonra da kendi kendine duruyor. altktan sonra yirmi dakikadan nce onu durduramyorsunuz. Tamam. Yirmi dakika sonra bu insanlar nee iinde Makine'den kp ktan hzl bir sratle kara delikler iinden geerek Galaksinin merkezine gidip dndkleri hakknda palavralar skyorlar. Bu hikyeyi duydun ve sradan kukucu bir insansn diyelim. Kantlarn grmek istersin. Resimler, video kaytlar, dier veriler falan. Ne olmu tahmin edersin? ok ilerine gelecek biimde silinmi hepsi. Galaksinin merkezinde yaadn syledikleri stn uygarla ait bir ey var m ellerinde? Hayr. Herhangi bir am eyas falan? Hayr. Bir ta tablet falan? Hayr. Hibir ey yok. Tek fizik kant Makine'ye ustalkla yaplm bir iki iz. Bylesine bir amalar olan ve bu kadar akll olan insanlarn hele sahte izler iin harcayacak iki trilyon dolarlar varsa, gerilim ve radyasyon hasarn andran bir eyi nceden hazrlayp hazrlayamayacak-larn soruyorsun kendi kendine. Ellie'nin soluu tutulmutu. Olaylarn ok dmanca bir yorumuydu bu. Kitz bundan neden bu kadar holanyordu acaba? Ba gerekten dertte olmalyd.

an

yo gkbilimcileri, uzay ve sibernetik irketleri hep bir komplo iindeler mi sence? Ayrca... Hayr, o kadar byk bir komploya gerek yok. Uzayda Vega'dan yayn yapyormu gibi grnen bir istasyon yeterli. Bunu nasl yaptnz syleyeyim mi? Mesaj' hazrladnz ve sonra frlatma tesisi olan birini bulup bunu uzaya gnderdiniz. Belki de baka bir uuun bir paras olarak. Ve yrngeye oturttunuz. Belki de birden fazla uydunuz vardr. Sonra verici almaya balyor ve sizler de gzlemevlerinde Mesaj' almaya, byk kefi yapmaya ve biz budalalara bunlarn ne anlama geldiini sylemeye hazr bekliyorsunuz. Yznde hibir ifade olmayan der Heer iin bile fazlayd bu kadar. Kayklp oturduu iskemleden doruldu. Mike, ltfen... Ancak Ellie hemen szn kesti. ifre zmnn tek sorumlusu ben deildim. ok kii vard bu ite alan. zellikle Drumlin gibi o da kukuyla balamt. Ama, veriler gelmeye balaynca tmyle inanmt ama. Evet, zavall Dave Drumlin. Merhum Dave Drumlin. Onu sen kandrdn. Hi sevmediin bir profesrd. Der Heer daha da kayklmt imdi, Ellie birden onun kendisinden yatakta duyduu eyleri Kitz'e aktardn dnd. Dikkatle bakt yzne, ama emin olamazd. Mesaj'in zlmesi srasnda her eyi sen kendin yapamazdn. Yapabilecein eyler snrlyd. O yzden bazlarn ihmal ettin, bazlarn da unuttun. Drumlin ise yal, eski rencisinin kendisini

ehm etc

an

Hikyenize kimsenin inanacan sanmyorum, diye adam devam etti. Bu yeryznn en ustalkla hazrlanm ve de en pahal sahtekrldr. Sen ve arkadalarn Birleik Devletler Bakann, Amerikan halkn ve Dnya'nm dier btn devletlerini kandrmaya altnz. Kendiniz dnda herkesin aptal olduuna inanyor olmalsnz sanrm. Michael, lgnlk bu. Mesaj' almak, ifresini zmek ve Makine'yi yapmak iin onbinlerce kii alt. Mesaj manyetik bantlarda ve lazer disklerinde saklanyor Dnya'nn tm gzlemevlerinde. Gezegenin tm rad-

glgede brakmas kayglandryor adam. Birden merkezi bir rol oynama frsat kyor. Sen onun kendini beenmiliine hitap ettin ve adam ana drdn. zm o bulmasayd sen bulmas iin elinden geleni yapacaktn. Yani sen bizim byle bir Mesaj' uydurabildiimizi sylemek istiyorsun demek. Gerekte Vaygay ile bana byk bir iltifat bu. Ama olanaksz. Yaplamaz byle bir ey. Herhangi uzman mhendise sor bakalm yepyeni sanayiler ve Dnya'da tmyle bilinmeyen paralar gerektiren byle bir Makine bo zamanlarnda alan birka fiziki ve radyo gzlemcisi tarafndan icat edilebilir miymi? Nasl yapacamz bilsek bile byle bir Mesaj' uyduracak zamanmz var myd ki? Mesaj' daki bilgilerin adedine bak nce. Yllar srerdi byle bir ey. Argus projesi hibir yere varmad srece yllarn vard bu ie ayracak. Proje kapatlmak zereydi. Bunu Drumlin istiyordu hatrlarsan. Ama sen tam uygun bir anda Mesaj' buldun. Ondan sonra bu en sevdiin projenin kapatlmas sz de ortadan kalkt artk. Bence sen ve o Rus dostun bu ii bo zamanlarnzda hazrladnz. Bunun iin yllar vard nnzde. lgnlk bu, diye mrldand Ellie. Araya Valerian girdi. Szkonusu olan dnemde Dr. Arroway'e ok yaknd. Arroway ok retken bilimsel almalar yapmt. Bylesine ince bir sahtekrla ayracak zaman yoktu. Valerian onun yeteneklerine her-nekadar hayransa da Mesaj ile Makine'nin onun ve hatta Dnya'da yaayan herkesin yetenei dnda olduuna inanyordu. Kitz'm bu szlere karn toktu. Bu kiisel bir deerlendirmedir, Dr. Valerian. Pek ok insan ve sonuta pek ok deerlendirme vardr. Siz Dr. Arroway'den holanyorsunuz, bunu anlyorum. Ben de holanyorum kendisinden. Onu savunmanz anlalr bir ey. Bunu ktye yoruyor deilim. Ama kesin bir ey var ortada. Bunun ne olduunu bilmiyorsunuz. imdi aklayacam bunu. Kitz Ellie'ye dikkatle bakarak ne eildi. Syleyeceklerine nasl bir tepki gstereceini bekledii belli oluyordu.

ehm etc

an

ehm etc

Makine'yi hareket ettirdiimiz anda Mesaj kesildi. Benzellerin yolculuk iin yeterli hza kavutuklar an. Saniyesi saniyesine. Dnya'nn her yerinde. Vega'y gren tm gzlevemlerinde ayn ey oldu. Sorgulamay kesmemek iin bunu sylemedik size. Mesaj aniden ortasnda kesiliverdi. Dorusu byle yapmayacaktnz. Bu konuda inan ki hibir ey bilmiyorum, Michael. Mesaj kesildiyse ne kar yani? Amacn gerekletirdi. Makine'yi yaptk ve... ve istedikleri yere gittik. Bu seni ok garip bir duruma sokuyor, diye devam etti Kitz. Ellie birden adamn sz nereye getirmek istediini anlad. Bunu beklemiyordu. Kitz komplo konusunu iliyordu, ama Ellie'nin aklnda lgnlktan baka bir ey yoktu. Kitz ldrmamsa kendisi ldrm olabilir miydi? Bizim teknolojimiz insana hayl grdren maddeler retebiliyorsa daha yksek bir teknoloji ok ayrntl kollektif hayller retecek bir ey yapm olamaz myd? Bir an iin olas grnyordu bu. Geen haftay dnelim, diyordu Kitz. Vega' dan yirmi alt yl nce gnderildii sanlan radyo dalgalar Dnya'ya geliyorlar. Uzay ap bize gelmeleri yirmi alt yl sryor. Ama Dr. Arroway, siz yirmi alt yl nce Vietnam ve Watergate yaygaralar koparyordunuz ve Argus tesisleri diye bir ey yoktu. Sizler ylesine akllsnz ki, k hzn unuttunuz. Makine'yi hareket ettirmenin Mesaj' yirmi alt yl gemeden kesmesine olanak yoktur eer uzayda ktan daha hzl bir ha-

berleme yapamyorsanz. Ve bunun olanakszln ikimiz de biliyoruz. Rankin ile Joos'un ktan daha hzl yolculuk yaplamayacan bilmedikleri iin yaknmalarnz hatrlyorum. Bunu yutturabileceini sanmana atm dorusu. Dinle, Michael. Bizim yirmi dakikada oraya gidip gelmemiz byle mmkn oldu ite. Bir tekilliin evresinde nedensellik beklenemez. Ben bu iin uzman deilim. Bu konuda Eda ya da Vaygay'la konumalsn. Bu fikrin iin teekkr ederim. Konutuk bile.

an

ehm etc

Ellie Vaygay'n eski dman Archangelsky ya da radyo teleskoplarnn paralanmas ve verilerin yaklmasn neren Baruda tarafndan sorguya ekilmesini dnd. Herhalde onlar da bu konuda Kitz'den farkl dnyor deillerdi. Vaygay'n cesaretinin krlmam olmasn diledi. Durumu anlyorsun, Dr. Arroway. Bundan eminim. zninle bir daha aklayacam. Belki de nerede atladm gsterebilirsin bana. Yirmialt yl nce o radyo dalgalar Dnya'ya doru yola ktlar. Bunlar Vega ile buras arasnda dn. Vega'dan ktktan sonra kimse tutamaz artk radyo dalgalarn, kimse durduramaz. Verici dediin gibi kara delik yoluyla olsun Makine' nin altrldn haber alsa bile radyo dalgalarnn Dnya'ya gelmesi ancak yirmi alt yl sonra kesilebilir. Vegallarn Makine'nin ne zaman altrlacan yirmi alt yl nceden bilemezdi. Mesaj'm 31 Aralk 1999'da kesilmesi iin geri zamana doru bir Mesaj gnderilmesi gerekirdi bunun iin. Bilmem anlatabiliyor muyum? Anlyorum. Bu hi el dememi bir alandr. Bu yzden buna uzay-zaman sonsuzluu denilir. Uzay iinde tneller yapabiliyorlarsa zaman iinde de tneller yapabilirler sanrm. Bizim bir gn ncesine dnmemiz bile onlarn en azndan snrl bir zaman yolculuuna

sahip olduklarn gsteriyor. Biz stasyondan ayrlr ayrlmaz belki de yirmi alt yl geriye bir Mesaj gnderip yayn kesmilerdir. Bilemiyorum. Mesajn tam o anda kesilmesinin senin iin ne kadar uygun olduunu gryorsun sanrm. Hl yayn yapyor olsayd o kk uydunu bulup ele geirir, yayn bandn getirirdik. Bu da sahtekrln tam bir kant olurdu. Ama, bu tehlikeyi gze alamazdn. Bu yzden senin iin herhalde pek ho olmayan bu kara delik samalklarna bavurdun. Masum gereklerin inceden inceye hazrlanm bir komplo biiminde bir araya getirildii lgnca bir hayldi bu. Bu durumdaki gerekler pek allagelmi eyler olmadndan yetkililerin baka olas aklamalar dnmeleri olaand. Ancak Kitz'in olaylar aklamas ylesine kt niyetliydi ki insan ister istemez ac eken, yaralanm ve korkan birini dnyordu. Btn olup bitenlerin kollektif bir hayl rn olduu

an

yorsunuz bu plan. Hadden'in ilk aamalar uydu dizayn, Makine, Mesaj'in ifrelenmesi, radyasyon hasarnn uydurulmas falan parasal olarak desteklemesini salyorsun. Buna karlk, Makine Projesi yrrle girdikten sonra o da iki trilyon dolarn bir blm ile oynama hakkna sahip oluyor. Bu fikir houna gidiyor Hadden'in. Bundan byk bir kr elde edebilir ve gemiine baklrsa hkmeti de g duruma drmekten mutlu olacaktr. Mesaj'm zmn baaramaynca, aklaycy bulamaynca doruca ona gidiyorsun. Sana onu nerede bulacan sylyor. Bu da ok dikkatsizce bir tutumdu. Bunu kendin bulmu gibi olsaydn ok daha iyi olurdu. Biraz fazla dikkatsizce ama, dedi der Heer. Gerekten bir sahtekrlk dnen biri... Ken, dorusu ardm sana. Bu ite ok saf dav-randm dorusu. Arroway ile dierlerinin Hadden'e fikir sormann neden akllca bir ey olacan dndklerini ak seik ortaya koyuyorsun. Ve onu grmeye gittiini bilmemizden emin olmak iin neden uratn. Kitz yeniden Ellie'ye dnd. Dr. Arroway, duruma bir de tarafsz bir gzlemcinin bak asyla... Kitz gerekleri yeni biimler iinde iziyor, Ellie' nin gemi yaamn yeni batan yazyordu. Ellie Kitz' in aptal olduunu dnmemiti, ama bu kadar yaratc olabilecei de aklna gelmi deildi. Belki de yardm

ehm etc

an

ihtimali giderek zayflyordu Ellie'nin kafasnda. Ancak Kitz'in dedii gibi olmusa Mesaj yaynnn kesilmesi kayg verici bir durumdu. Dr. Arroway, siz bilimadamlarmn btn bunlar yapacak zekya ve nedene sahip olduunuzu sylyorum kendi kendime. Ama sizlerin bunu yapabilme aralarnz yoktu. Bu uyduyu sizin iin Ruslar yerletirme-diyse, dier be alt lkeden biriyle anlam olabilirdiniz. Bunlar tek tek inceledik. Hibir devlet uygun yrngelere bir uydu frlatmam. O zaman geriye zel teebbsn frlatma tesisleri kalyor. En ilgin olaslk da Bay S. R. Hadden. Onu tanyor musunuz? Samalama, Michael. Methuselah's, gitmeden nce seninle Hadden hakknda konumutuk. Temelde anlatmzdan emin olmak iin sormutum. unu dinle imdi: Sen ve Rus dostun hazrl-

gryordu. Ancak bu haylin duygusal itici gc ancak kendisinden kyor olmalyd. Bu olay Kitz'in grevinin bir paras deildi yalnzca. Bu sorgulama, olaylarn bu dier yorumu iinde bir tutku uyandrmt. Ellie az sonra bunun ne olduunu anlad. Beler dnlerinde yalnzca garip bir hikye getirmilerdi, ne asker uygulama olana olan bir ey ne de politik sermaye olarak kullanlabilecek bir bilgi. Anlattklar hikyenin de belirli bir ey ma ediyor olmas mmknd. Kitz, Dnya'nn en byk silah deposunun sahibiydi u anda, oysa Bekiler evrenler kuruyorlard. Kitz nkleer atma stratejisini gelitiren Sovyet ve Amerikan liderleri dizisinden geliyordu, Bekiler ise deiik dnyalarn birlikte alan deiik trlerinin oluturduu bir toplumdular. Onlarn varl bile dile getirilmeyen bir knama idi. Sonra tnelin teki utan altrlabilecei olasl vard; bunu nleyecek hibir ey yapamazd. Bir anda gelebilirlerdi buraya. Bu durumda Kitz Birleik Devletleri nasl savunabilirdi? Tarihini yeniden yazyor gibi grnd Makine'yi yapma karar dman bir yarglama heyeti tarafndan grevini ktye kullanma olarak grlebilirdi. Kitz dnyad varlklara gezegeni kollama grevi hesabn nasl verirdi? Tnelden intikam melekleri kmasa bile, yolculuk konusundaki gerekler yayld takdirde Dnya'da bir deiim olacakt. Daha imdiden vard byle bir deiim. Bu giderek artacakt. Ellie anlayla bakt yine adama. Dnya en az yz kuaktr ondan ok daha ktleri tarafndan ynetilmiti. Oyunun kurallar tam yeni batan yazld srada onun greve gelmesi kendi talihsizliiydi. ... kendi hikyenin her ayrntsna inanyor olsan bile dnyad varlklarn sana ok kt davrandklarn kabul etmelisin, diyordu Kitz. Sevgili babacnn kimliine brnerek en hasas duygularndan yararlanmaya kalkyorlar. Sana ne yaptklarn anlatmyorlar, ektiin filmleri yakyorlar, verilerini yokediyorlar, o sama palmiye yapran bile orada brakmana izin vermiyorlar. Manifestoda yazl olanlardan biraz yiyecek dnda hibir eksik yok. Ve biraz kum dnda manifestoda yazl olanlardan baka bir ey getirilmi deil. Demek yirmi dakikada biraz yemek yediniz cebinizden

ehm etc

an

bir iki kum tanesi dktnz ve gitmenizden bir iki saniye sonra da dndnz, yle ki tarafsz bir gzlemci sizin hibir yere gitmediinizi rahatlkla syleyebilir. Dnyad varlklar sizin gerekten bir yere gitmi olduunuzu kesin olarak ortaya koymak isteselerdi sizi bir gn sonra, bir hafta sonra geri getirirlerdi, deil mi? Bir sre iin benzellerin iinde hibir ey olmasayd sizin bir yere gittiinizden kesinlikle emin olurduk-sizin iinizi kolaylatrmak isteselerdi Mesaj' hemen kesmezlerdi, deil mi? Bu durumu ok ktletirdi. Bu kadar eyi dnebilirlerdi artk. Sonra hikyenizi destekleyecek baka yollar da vard. Size kendilerini hatrlatacak bir ey verebilirlerdi. ektiiniz filmleri getirmenize izin verebilirlerdi. O zaman kimse bunun kurnazca hazrlanm bir yutturmaca olduunu iddia edemezdi. Neden yapmadlar bunu? Dnyad varlklar neden dorulamadlar hikyenizi? Hayatlarnz harcadnz onlar bulmak iin. Yaptklarnz takdir edemiyor lar m? Ellie, anlattklarnn gerek olduundan nasl bu kadar emin olabilirsin? ddia ettiin gibi bu bir oyun deilse... bir hayl olamaz m? Bunu dnmek ac verici bir ey, kabul ediyorum. Kimse akln kardn dnmek istemez. Ama iinde bulunduun gerilimi dn bir kere. Ve bunun tek alternatifi bir komp-loysa... Belki de bu konuda biraz daha derinlemesine dnmek istersin. Ellie oktan dnmt bunu. O gn Kitz'le tek bana bir daha bulutu. Bir anlama nerilmiti. Ellie'nin buna uymak gibi bir dncesi yoktu. Ancak Kitz bu olasla da hazrlklyd. Beni daha ilk gnnden sevmedin, dedi. Ama,

ehm etc

ben bunun da stne kacam. Gerekten adil olan bir zm bulacaz. Makinenin almad konusunda bir basn blteni yaynladk. Neyin aksadn aratryoruz. Wyoming ve Uzbekistan'daki dier aksaklklar gz nne alnd-, nda kimse bundan kukulanmayacaktr. Sonra birka hafta geince bir yere varamadmz ilan edeceiz. Elimizden geleni yapm olacaz. Makine zerinde almalar

an

ehm etc

srdrlemeyecek kadar pahal. Belki de bunu sonlandracak kadar zeki deiliz. Ayrca bir tehlike de sz konusu. Bunu bandan beri biliyorduk. Makine patlayabilir falan. Bylece Makine Projesini hi olmazsa bir sre rafa kaldrmak doru olacak. Elimizden geleni yaptk ne de olsa. Hadden ile dostlar buna kar kacaklardr kukusuz, ama artk aramzda olmadna gre... Yalnzca yz kilometre stmzde, dedi Ellie. Duymam miydin? Makine harekete geirildii srada ld Sol. zr dilerim, bunu sana daha nceden sylemem gerekirdi. Senin ona... ne kadar yakn olduunu unutmutum. Ellie Kitz'e inanp inanamayacan bilemiyordu. Hadden elli be altm yalarndayd ve gerekten salkl grnyordu. Bu konu ile daha sonra ilgilenecekti. Peki biz ne olacaz? diye sordu. Biz mi? Kimler yani? Bizler. Beler. Hi almadn iddia ettiin Makine ile gidenler. Bir iki sorgulamadan sonra serbest olacaksnz. Bu samasapan hikyeyi darda anlatacak kadar budala olduunuzu sanmyorum. Ancak emin olmak iin beiniz hakknda birer psikiyatrik dosya hazrlyoruz. nemli bir ey deil. Hepiniz biraz isyancydnz, dzene kar fkeliydiniz hangi dzende yetimi olursanz olun. yi bir ey bu. nsanlarn bamsz olmalar iyidir. zellikle bilimadamlarnm bu tutumlarn zendiririz. Ancak bu son birka yln gerilimi sizleri ok zorlad. zellikle Doktor Arroway ile Doktor Lunacharsky' yi. nce Mesaj buldular, ifresini zdler, hkmetlerini Makine'yi yapma konusunda ikna ettiler. Sonra yapm glkleri, sanayi sabotaj, bir sonu getirmeyen hareketi beklemeleri falan... ok g yllar geirdiniz. Bir sonu da alamadnz. Bilimadamlar zaten ok sinirli insanlardr. Makine'nin baarszl sonunda sinirlerinizin bozulmu olmasn herkes anlayla karlayacaktr. Ama, kimse hikyenize inanmayacaktr. Hi kimse. Eer mantkl davranrsanz bu dosyalarn aklanmas iin hibir gerek duyulmayacaktr.

an

ehm etc

YRM KNC BLM Glgam Yaam bu kadar tatl yapan Onun bir daha olmayacadr. EMILY DICKINSON iir no. 1741

Yeni an Balangc olarak yaygn bir ekilde ilan edilen bu gnlerde uzayda gmlmek sradan, ama pahal bir olayd. Eski gnlerde kllerinin doduklar yere ya da ilk servetlerini kazandklar kasabaya serpilmesini isteyeceklere artk bu yeni yntem ticari olarak salanabiliyordu. imdi cesedinizin sonsuza dek Dnya evresinde dnmesi iin vasiyetnamenize ksa bir ek yapmak yeterliydi. nsann yeteri kadar paras olduu takdirde cesedinin yaklp kllerinin oyuncak bir tabuta konulmas, tabutun zerine adnn, doum ve lm tarihlerinin, seecei dinden birinin sembolnn yazlmas artk olaan ilerdendi. Ondan sonra yzlerce minyatr tabutla sizinki de uzayda bir yere, kalabalk koridorlar ve Dnya alak yrngesinin rahatsz edici atmosferik ekim blgesinin dna oturtulabilirdi. Bylece klleriniz aklbanda bir uydunun hi gitmeyecei proton frtnalar ile Van Ailen radyasyon kuaklarnn ortasnda Dnya'y dner dururdu. Bu yksekliklerde Dnya artk ileri gelenlerin kllerinden oluan bir kuakla evrelenmiti ve uzak bir dnyadan gelecek bir konuk rastlant sonucunda bir uzay a mezarlna dtn sanabilirdi. Mezarln

an

Makine hl burada. Yollar alr almaz basnn fotoraf ekmesine izin verilecektir. Onlara Makine'nin hibir yere gitmediini gstereceiz. Mrettebat doal olarak d krkl iinde olduundan u anda basnla konumak istemeyecektir. yi bir plan deil mi? Kitz glmsedi. Ellie'nin plann gzelliini onaylamasn istiyordu. Ellie hibir cevap vermedi. O pislik ynna iki trilyon dolar harcadktan sonra bile ok mantkl davranmakta olduumuzu grmyor musun? Seni hayatn boyunca bir delie tkabilirdik, Arroway. Ama, serbest brakyoruz ite. Kefalet paras bile demene gerek kalmad. Tam bir centilmen gibi davranyoruz ite. Bininci Yl ruhu bu. Machindo bu ite.

ok tehlikeli olan bu mevkii yasl akrabalarn ziyaretlerinin yer almamasnn da bir nedeniydi. Bu grnty hayl edebilen S.R. Hadden bu deerli llerin ne lmszln ne de kk paralarna raz olmalarna amt. nsann beyni, kalbi, kendisini insan olarak ortaya karan btn organik paralar yaklma ile atomlara ayrlyordu. Yakldktan sonra, geriye toza dnm kemiklerden baka bir ey kalmyordu ki. ok ileri bir uygarlk bile bu tozdan sizi yeniden yaratamazd. Ayrca tabutun Van Ailen kuaklarnn ortasna yerletiriliyordu ki, burada insann klleri bile yava yava yanard. nsann birka hcresinin korunabilmesi ok daha iyi olurdu. DNA'lar bozulmam, gerek canl hcreler. nsann epitelyum hcrelerinden bazlarn iyi bir para karlnda dondurup Van Ailen kuaklarnn ok stnde bir yrngeye oturtacak bir kurulu hayl ediyordu. Bunun iin lmeye gerek yoktu. Bunu imdi de yapabilirdin. O zaman dnyad bir molekler biyolog ya da uzak gelecekte onlarn Dnya'daki kartlar seni yeniden yaratabilirlerdi. Gzlerini ovuturur, gerinir ve on milyonuncu yl uyanrdn. Kalntlarnla bir ey yaplmasa bile yine de genetik kodlarnn kopyalar olurdu. O zaman ilke olarak yayor olurdun. Her iki durumda da sonsuza kadar yaayacan sylenebilirdi. Hadden konu zerinde dndke bunun pek kk boyutlu olduunu farketti. nsann ayann altndan alnan birka hcre gerekten kendisi deildi ki. Yapacaklar en iyi ey fizik olarak seni yapmakt. Ama, bu sen demek deildin. Gerekten ciddi isen aile fotoraflarn, titizlikle hazrlanm zgemiini, houna giden btn kitaplar ve plaklar, kendin hakknda bir sr eyi de buna eklemeliydin. rnein sevdiin losyonun markasn. Bunun mthi bencilce bir ey olduunu biliyordu. Biliyordu ve seviyordu bunu. Ne de olsa yaadklar a, lmden sonraki yaam konusunda srekli bir cinnet yaratmt. Herkes tr ve gezegenin sona ermesini dnrken kendi sonunu dnmek doald.

ehm etc

an

ehm etc

Dnyad varlklarn ngilizce bilmelerini bekleyemezdin. Seni yeniden yapacaklarsa dilini bilmeleri gerekirdi. O yzden bir de eviri eklemen gerekirdi. Haddenin bayld eydi bu. Hemen hemen Mesaj zm sorununun tam tersi. Btn bunlar epey byke bir uzay kapsl gerektirirdi, insann birka hcre rnei ile kstl kalmak zorunda olmayaca kadar byk bir kapsl. Hatta vcudunu tmyle yollayabilirdin uzaya. lmden hemen sonra dondurulmann nemli bir avantaj olduu syleniyordu. Belki de o zaman seni bulacak olan her kimse daha geni bir alma alan bulabilirdi. Hatta lm nedenin neyse onu dzelttikten sonra olduun gibi dndrebilirdi hayata. Ancak dondurulmadan nce biraz zaman geerse rnein akrabalarn kesin olarak ldn anlamamlarsa o zaman dirilme iin umut azalrd. Doru olan bir insan lmnden hemen nce dondurmak diye dnyordu Hadden. Peki ama, lmn hemen ncesini beklemek neden? Bir iki yllk bir mrn kaldn biliyorsan... Hemen dondurulmak ok daha iyi deil mi etler kokumadan? O zaman hastaln ne olursa olsun canlandrldktan sonra tedavi edilemeyebilirdi belki de. Bu durumda da jeolojik bir a boyunca donmu kaldktan sonra uyanr uyanmaz dnyad varlklarn hi bilmedikleri kanserden ya da enfarktsten hemen lp gidebilirdin. Hayr, bu fikrin bir tek kusursuz gereklemesi mmknd. Salkl biri yldzlara doru tek ynl bir yolculua kmalyd. Bunun bir yarar da yallktan ve hastalktan kurtulmakt. Gne sisteminin iinde vcut ss mutlak sfrn birka derece stnde olurdu.

Bundan baka bir dondurma ilemi gerekmezdi. Bedava olarak srekli bakm salanm olurdu. Bu mantkla konunun son aamasna varmt: yl-dzlararas soua varmak iin birka yl gerekecekse hi olmazsa uyank olmalydn ve ancak Gne sistemi dna kacan zaman dondurulmalydn. Bu soua ar baml olmay da azaltrd. *** Bildirildiine gre Hadden, Dnya yrngesinde beklenmedik tbbi sorunlara kar akla gelebilen her nlemi alm, hatta gkyzndeki

an

ehm etc

atosuna ayak basmadan ses dalgalar uygulatarak bbrek ve safra talarn da eritmiti. Sonra da gitmi ve anafilaktik ok sonucunda lmt. Narnia ile bir hayran tarafndan gnderilen bir buket frezyadan frlayan bir ar sokmutu kendisini. Methuselah'taki eczanede gerekli antiserum yoktu. Ar Narnia'nn yk blmndeki dk sda hareketsiz kalm olmalyd. Ar, incelenmek zere Dnya'ya gnderilmiti sonra. Milyarderin bir ar tarafndan yenik drlmesi gazete editrlerinin ve kiliselerde Pazar vaizlerini dikkatinden kam deildi. Ancak btn bunlar bir aldatmacadan baka bir ey deildi. Ne ar vard, ne de ar sokmas ya da lm. Hadden sapasalamd. Tam Yeni Yl girerken, Makine' nin altrlmasndan dokuz saat sonra Methuselah'a bal olan yedek bir aracn roketleri atelenmiti. Ara hzla Dnya-Ay sisteminden kurtulacak hza eriti. Hadden bu araca Glgam adn vermiti. Hadden, hayatn g sahibi olmak ve zaman incelemekle harcamt. nsan ne kadar ok g sahibi olursa o kadar daha fazlasn istiyordu. Tm insanlar lmde eit olduklar iin g ve zaman birbirleriyle bantlydlar. Bu yzden eski zaman krallar kendile-

rine antlar yaptryorlard. Ancak zamanla antlar kyor, kraln baarlar, hatta adlar bile unutuluyordu. En nemlisi de, kendileri bir daha canlanmamak zere l kalyorlard. Hayr, bu ok daha zarif, ok daha gzel ve tatmin ediciydi. Zaman duvarnn alak bir kapsn bulmutu artk. Hadden planlarn Dnya'ya aklam olsayd baz przlerin ortaya kaca kukusuzdu. Hadden, Dnya' ya on milyar kilometre tede drt derece Kelvin'de donmu olsayd hukuki durumu ne olacakt? irketini kim kontrol edecekti? Bu yol ok daha temizdi. Ayrntl vasiyetinin bir maddesinde miraslarna ilerde lmszlk A.. olarak adlandrlacak yeni bir irket brakmt. Bir daha bu konuyu da dnmesine gerek kalmamt. Glgam'n radyosu yoktu. Hadden Beler'e neler olduunu renmek istemiyordu artk. Dnya'dan da bir haber bekledii yoktu ne neeli bir haber, ne kendisini umutsuzlua drecek bir ey ne

an

ki yla kadar bu uan lahit Jpiter'in radyasyon kuann hemen dndaki ekim kuyusuna decek, gezegenin evresinde dndkten sonra yldzlararas bolua frlatlacakt. Bir gn boyunca en byk gezegen Jpiter'in kaynayan renkli bulutlarn grecekti. grntye kalsa, Hadden Satrn ile halkalarn grmeyi seerdi, ama Satrn Dnya'dan en az drt yl uzaktayd ve durum gz nne alndnda bu da bir rizikoyu gze almak demekti. nsan lmszln peinde ise ok dikkatli olmak zorundayd. Bu hzlarla en yakn bir yldza gitmek bile on bin yl srerdi. Ancak mutlak sfrn drt derece stnde donmuken zamann oktu. Bundan bir milyon yl sonra bile olsa, Hadden Glgam'n bir gn baka birinin Gne sistemine gireceinden emindi. Ya da yldzlar arasndaki karanlkta lhdini ok gelimi ve ok ileriyi gren varlklar aralarna alacaklar ve ne yaplmas gerektiini bileceklerdi. Daha nce hi byle bir ie kalklmamt. Dnya'da yaayan hi kimse bu kadar yaklamamt buna. Sonunun balangc olduuna inanarak gzlerini kapatt, kollarn gsnde kavuturdu. Roketler bir daha, bu kere daha ksa bir sre iin, atelendiler ve parltl ara yldzlara doru uzun yolculuuna devam etti. Bundan binlerce yl sonra Dnya'da neler olacan ancak Tanr bilir diye dnyordu. Onun sorunu deildi bu. Hi de olmamt. Kendisi

ehm etc

an

de o gne kadar yaad o anlamsz karmaklk; Sadece yalnzlk, ulv dnceler... ve sessizlikti arad. nndeki birka yl iinde ters bir ey olduu takdirde Glgam'n dondurma sistemi bir dmenin evrilmesiyle almaya balayacakt. O zamana kadar da en sevdii mzik, edebiyat ve video kasetleriyle dolu kitapl vard. Yalnz olmayacakt. Zaten oldum olas kalabalk dkn deildi. Yamagishi de kendisiyle gelmeyi dnm, ama son anda vazgemiti: 'maiyet'siz olduu takdirde kendini kaybolmu hissedeceini sylemiti. Bu yolculukta ise zendirici nedenler bir yana, maiyeti iin de yer yoktu. Yiyecein tekdzelii ve konforun en alt dzeyde olmas bazlar iin rktc olsa bile, Hadden kendisinin byk bir haylin insan olduunu biliyordu. Konfor hi nemli deildi.

derin uykuda ve donmu olacakt lhidi yldzlararas boluktan geerken; Firavunlar da, skender'i de, Qin'i de am olacakt. Kendi Yeniden Douunu hazrlamt. YRM NC BLM Yeniden Programlanma Biz ustaca uydurulmu hikyeleri izlemedik ...biz kendimiz grg tanklarydk... PETDUS 1:16 Bak ve hatrla. Bu ge bak, Deniz temizliindeki havaya bak, imdi konu o kutsal kubbeye. Ne duyuyorsun? Ne diyor gk sana? Gkler dolu; senin yuvan deil buras. KARL JAY SHAPIRO Srgnler in Rehber

ehm etc

Telefon hatlar onarlm, yollar karlardan temizlenmi ve Dnya basnnn titizlikle seilmi temsilcilerine tesisleri ksaca gezme olana tannmt. Bir iki gazeteci ile fotoraf Genzellere, basn odasna, sonra da aracn iine sokulmutu. Televizyoncular Beler'in koltuklarndan Dnya'ya Makine'yi altrmadaki bu ilk cretli denemenin baarsz kaldn anlatmlard. Salkl ve iyi olduklarn gstermek iin Ellie ile arkadalarnn uzaktan filmlerinin ekilmesine izin verilmi ancak bu aamada konuma yapamayacaklar bildirilmiti. Makine Proje Mdrl, durumunu ve gelecekteki seeneklerini deerlendirmekteydi. Honshu ile Hokkaido arasndaki tnel yeniden almt, ama Dn-ya'dan Vega'ya olan geit kapalyd. Ellie, Beler tesisten ayrldklarnda proje yetkililerinin benzelleri yeniden altrp altrmayacaklarn merak ediyordu, ancak kendisine sylenenlere de inanmamt. Makine bir daha almayacakt; Dnya varlklar iin bir daha tnellere giri olmayacakt. Uzay zaman iinde ne kadar kk entikler yaparsak yapalm teki taraftan biri bizimle balant kurmad takdirde bu hibir ie yaramayacakt. Bizim grebilmemiz

an

iin bir an araladlar perdeyi sonra da kendi bamza kurtuluu bulmaya braktlar bizi. Sanki bulabilirmiiz gibi. Sonunda Beler'e kendi aralannda konuma izni kmt. Ellie hepsine birer birer veda etti. Bo kasetler iin hibiri kendisini sulamyordu. Kasetteki resimler manyetik alanlara kaytldr, dedi Vaygay. Benzellerde oluan gl bir manyetik alan da onlar harekete geirdi. Maxwell denklemi. Sanrm bantlar byle silindi. Senin suun yok bunda. Vaygay sorgulamasnda akna dnmt. Kendisini sulamamlard ama Batl bilimadamlaryla birlikte Sovyet aleyhtar bir komplonun bir yesi olduunu ma etmilerdi. Ellie, kalan tek soru Politbro'da akll yaam olup olmad, inan bana. Ve de Beyaz Saray'da. Bakann Kitz'in bunlar yapmasna izin verdiini dnemiyorum. O kendisini projeye adamt. Bu gezegen lgnlar tarafndan ynetiliyor. Olduklar yere varabilmek iin neler yaptklarn dn bir kere. Grleri o kadar dar, o kadar... ksa ki. Birka yl hepsi hepsi. En iyilerinde on yl, yirmi yl. Onlar yalnzca kendilerinin iktidarda olduklar sreyle ilgilenirler. Ellie Cygnus A'y dnd. Ama, bizim hikyemizin yalan olduundan tam olarak emin deiller. Yalan olduunu kantlayamyor-lar. Bu yzden buna onlar bizim inandrmamz gerekiyor. Ta ilerinde 'Doru olabilir mi?' diye dnyorlar. Bir ikisi doru olmasn istiyor. Ama tehlikeli bir gerek bu. Onlar kesine yakn bir ey istiyorlar... Belki de bunu biz salayabiliriz. ekim kuramn gelitirebiliriz. Bize anlatlanlar zellikle Cygnus A ve Galaktik Merkez konusunu dorulamak iin yeni astronomik gzlemler yapabiliriz. Astronomik aratrmalar durduracak deiller. Ayrca izin verirlerse onikike zerinde de incelemeler yapabiliriz. Onlarn fikirlerini deitireceiz, Ellie. Ellie, hepsi kaksalar bunu yapmak ok g, diye dnd.

ehm etc

an

Hkmetlerin bunun bir yutturmaca olduu konusunda kamuoyunu kandrabileceklerine inanamyorum, dedi. yle mi? Halk nelere inandrdklarna bir baksana. Devletler karar verdii an Dnya'nn tm insanlarnn bir an iinde ldrlebilmesi iin servetimizi son kuruuna kadar harcadmz takdirde gvenlik iinde olacamza inandrdlar bizi. nsanlar bylesine sama bir eye inandrmann g olacan tahmin ederdim. Hayr Ellie, onlar halk inandrmakta ok baarldrlar. Makine'nin almadn ve bizlerin hafif kak olduumuzu sylemeleri yetecektir bunun iin. Hepimiz hikyemizi birlikte sylediimiz takdirde pek o kadar kak grneceimizi sanmyorum ben. Ama, hakl olabilirsin. Belki de ilk yapmamz gereken ey biraz kamt toplamaktr. Vaygay, sen dndnde... her ey yolunda olacak m? Bana ne yapabilirler ki? Gorky'ye mi srecekler? Buna dayanabilirim. O kumsalda bir gn geirdim ben... hayr, gvenlik iinde olacam. Seninle ortak bir gvenlik anlamamz var, Ellie. Sen yaadka bana ihtiyalar olacaktr. Ben yaadka da, sana. Hikye doru ise bunun bir Sovyet tan olduundan sevineceklerdir ve sonunda bunu btn Dnya'ya ilan edeceklerdir. Sizinkiler gibi onlar da grdklerimizin askeri ve ekonomik yararlar konusunu merak edeceklerdir. Bize, unu unu yapmamz sylemelerinin hibir nemi yok. nemli olan tek ey sa kalabilmemiz. O zaman hikyemizi syleyeceiz beimiz de. nceleri yalnzca gvendiklerimize. Onlar da bakalarna anlatacaklar. Hikye kulaktan kulaa yaylacak. Bunu nlemenin yolu olmayacak. Er ge onikikeli arata bize neler olduunu kabul etmek zorunda kalacaklar. O zamana kadar birbirimizin sigortasyz. Ellie, ok mutluyum. Hayatmn en byk olay bu. Vaygay gece uayla Moskova'ya hareket etmeden az nce Ellie, Nina'y benim iin p, dedi. *** Sabah kahvalt ederlerken Xi'ye dkrkl duyup duymadn sordu.

ehm etc

an

ehm etc

Dkrkl m? Oraya gittim, onlar grdm ve dkrkl m duyacam? Ben Uzun Yryn bir yetimiyim. Kltr htillinden kurtuldum. in eddi' nin glgesinde alt yl patates ve eker pancar yetitirmeye altm. Tm yaamm altst olarak geti. Dkrkllnn ne olduunu iyi bilirim ben. Sen bir lene gittin ve alktan lmek zere olan kyne dndnde dnn kutlamadklar iin dkrklna uruyorsun. Bu dkrkl deil ki. Kk bir atmay kaybettik. Kuvvetlerin yerlemesine bak bir kere. Xi yaknda memleketine dnecekti, orada Makine' de olup bitenler hakknda kamuoyuna aklama yapmamay kabul etmiti. Xian'daki kazlara dnecekti ama. Qin'in mezar kendisini bekliyordu. mparatorun tnelin teki ucundaki kopyasna ne kadar benzediini merak etmekteydi. Ellie bir sre sonra, Soracam ey iin bala beni, dedi. Ama iimizde ancak sen... Hayatnda sevdiin biri yok muydu? Soruyu daha derli toplu sorabilmeyi isterdi. Sevdiim herkes alnd elimden. Yok edildi. Silindi. Yirminci yzyl imparatorlarnn yok olduklarn grdm. Deitirilemeyecek, itibarnn iadesine gerek olmayan, zihinlerden silinemeyecek bir insann zlemi-

ni ekiyordum. Silinmeyecek ok az tarihi kii vardr. Xi masaya bakyor, ay kayla oynuyordu. Ben hayatm Devrime adadm ve bundan piman deilim. Annemle babam hi tanmyorum diyebilirim. Hatrlamyorum onlar. Senin annen yayor. Baban hatrlyordun ve onu buldun. Ne kadar talihli olduunu sakn unutaym deme. Ellie, Devi'de daha nce grmedii bir acya rastlad. Bunun nedeninin Proje Mdrl'nn hikyelerini kukuyla karlamalar olduunu sanyordu. Ama Devi ban sallad. Bize inanp inanmamalar benim iin pek nemli deil. nemli olan geirdiimiz deney. Bu bizim bamza gerekten geldi, Ellie. Hokkaido'ya dndmz ilk gece deneyimizin bir rya olduunu grdm ryamda. Deildi ama, deildi.

an

Sukhavati birka gn sonra Bombay'a dnyordu, oradan Tamil Nadu'daki babasnn kyne gidecekti. Sonunda kendimizi bunun bir hayl olduuna inandrmamz kolaylaacak, dedi. Her sabah uyandmzda deneyimiz biraz daha uzak, biraz daha rya gibi olacak. Belleklerimizi glendirmemiz iin hepimizin bir arada olmas ok daha iyi olurdu. Ama onlar bu tehlikeyi gryorlar. O yzden bizi kendi gezegenimizi andran bir kumsala gtrdler. Kavrayabildiimiz bir geree yani. Bu deneyi kimsenin kmsemesine, nemsizletirmesine izin veremem. Unutma Ellie. Gerekten oldu bu. Bir rya deildi. Sakn unutma, Ellie. *** Durum gznne alndnda Eda ok sakindi. Ellie bunun nedenini az sonra anlad. Vaygay ile kendisi sorgulanrken o hesap yapmakla urayordu. Tnellerin Einstein-Rosen kprleri olduunu sanyorum, dedi. Relativite Kuram kara delikleri andran ama evrimsel balantlar olmayan solucan delikleri denilen bir dizi zm kabul eder. Bunlar kara delikler gibi bir yldzn ekimsel kyle olumazlar. Ancak normal bir solucan delii bir kere olutu mu, iinden bir eyin gemesi iin geniler ve kaslr; ok byk gelgit gleri yayar ve iinden geebilmek iin sonsuz bir zamana ihtiya gsterir.

ehm etc

an

Evet, kederliyim. Kederim... Biliyor musun, ben bunca yldan sonra Surindar' orada bulunca yllardr iimde olan bir zlemi giderdim. Onu hatrladm gibi, hayl ettiim gibiydi. Ancak onu grdmde, onun o kadar kusursuz kopyasn grdmde durumu anladm: Bu ak elimden alnd iin bu kadar deerliydi benim iin. Onunla evlenebilmek uruna o kadar ok fedakrlk yaptm iin. Hepsi bu. Aptaln biriydi adam. On yl birlikte yaasaydk sonunda boanrdk. Belki de be yl sonra. Gentim ve aptaldm. ok zldm, dedi Ellie. Kaybedilmi bir akn acsn ben de biraz bilirim. Anlamyorsun Ellie. Yetikin yaammda ilk kez zlmyorum Surindar iin. Onun uruna terkettiim ailem iin zlyorum.

Ellie bunun nasl bir gelime olduunu anlamad iin adamdan aklamasn istedi. Ana sorun solucan deliini ak tutabilmekti. Eda bir solucan deliinin tam olarak kaslmasn nleyecek bir tr gerilim olan yeni bir mikroskopik alan bulmutu. Bu tr bir solucan delii kara deliklerin dier sorunlarn da tamayacakt; gelgit basklar daha kk olacak, iki ynl bir girii olacak ve d gzlemcilerin lmleriyle gidi-geli sresi ksa olacak, i radyasyon alan yok edici olmayacakt. Bunlarn hibirinden henz emin deilim, dedi. Ancak tneller Einstein-Rosen kprleri ise o zaman hayl grdmz sylediklerinde verecek bir cevabmz var bizim de. Eda bir an nce Lagos'a dnmek istiyordu, Ellie onun cebinden sarkan yeil Nijerya Havayollar biletini grmt. Deneylerinin ortaya kard yeni fizik dalm lyikiyle aratrp aratramayacandan kayglyd o da. Kuramsal fizik iin yann gemi olduunu sylyordu. Otuz sekiz yandayd. Ellie'ye en ok da karsyla ocuklarna kavumak istediini syledi. Ellie Eda'y kucaklad. Onu tanmaktan mutlu olduunu syledi. Ellie, senden bir ey istesem yapar msn? Olanlar en kk ayrntsna kadar hatrla ve yaz. Ve bana gnder. Deneyimiz deneysel veri niteliindedir. Birimiz dierlerinin gzden kard bir eyi grm olabiliriz. Olanlar anlamamz iin gerekli bir ey olabilir bu. Yazdklarn gnder bana. Dierlerinden de ayn eyi istedim. Eda elini sallad, eski antasn ald ve bekleyen arabaya doru yrd. Her biri kendi lkesine dnerken, Ellie sanki ailesi dalyormu gibi bir duyguya kaplmt. Onun iin de tmyle biim deitirici bir deney olmutu bu. Nasl olmazd ki? inden bir eytan kovalamt. Birka eytan kovalamt. Birka tane hatta. Ve hayatnda en ok sevmeye hazr olduu bir anda kendini yapayalnz bulmutu. Ellie'yi tesisten helikopterle almlard. Washing-ton'a giderken uakta ylesine derin bir uykuya dald ki Beyaz Saray yetkilileri geldiinde sarsarak uyandrmak zorunda kaldlar.

ehm etc

an

ehm etc

Bir anlama yapmlard. Argus'a dnp istedii bilimsel almay yapabilecekti. Ancak artk mdr deildi. stedii takdirde yaamnn sonuna kadar bu grevde kalabilirdi. Biz mantksz insanlar deiliz, demiti Kitz. Salam bir kantla, gerekten inandrc bir eyle gelirsen biz de bunu duyurmak iin senin yannda olacaz. Kesinlikle emin olana kadar senden konumaman istediimizi syleyeceiz. Mantk erevesi iinde olmak zere istediin her aratrmay destekleriz. Hikyeyi imdi aklayacak olursak nce bir heyecan dalgas ortal kaplayacak, ardndan kukucular altn oymaya kalkacaklardr. Bu seni de bizi de g duruma sokacaktr. mkn olursa kant toplaman ok daha doru olur. Belki de Bakan adamn fikrini deitirmesini salamt. Kitz'in bu anlamadan holandn sylemek mmkn deildi. Ancak buna karlk Ellie de Makine'de olup bitenler hakknda hi konumayacakt. Beler Makine iinde oturmular, kendi aralarnda konumular ve sonra da kmlard. Baka bir ey mrldanacak bile olsa hazrlanan dosya basna szdrlacak ve Ellie de iten atlacakt. Ellie Peter Valerian'm, Vaygay'n ya da Abonneba' nn susmalarn satn almaya kalkp kalkmadklarn merak ediyordu. Be lkenin ve Dnya Makine Konsorsiyumunun sorgulama ekiplerini ldrmenin dnda bu olay nasl gizli tutabileceklerini akl almyordu. Bir zaman sorunuydu bu. Demek ki sadece biraz zaman kazanmaya alyorlard.

ngrlen cezalarn bu kadar hafif olmasna amt; dier yandan anlama ihll edilecek olursa bu Kitz'in zamannda olmayacakt. Kitz bir yla kalmadan istifa ediyordu: Lasker ynetimi ikinci dnem sonunda anayasa hkmnce yeniden seilemezdi. Bakanlktan sonras iin Washington'un savunma mteahhit mterileriyle tannm bir avukatlk irketinin ortaklk nerisini kabul etmiti. Ellie Kitz'in daha baka eylere kalkaca dn-cesindeydi. Kendisinin Galaktik Merkezde meydana geldiini syleyebilecei herhangi bir ey konusunda kaygsz grnyordu. Ellie onun tnelin Dnya'dan olmasa bile Dnya'ya ak olmas ihtimalini dndne emindi. Hokkaido tesisleri ksa bir sre sonra sokulurdu herhalde. Teknisyenler kendi alma alanlarna niversitelerine dneceklerdi.

an

ehm etc

Neler anlatacaklard acaba? Belki de onikikeli ara Tsukuba Bilim Kentinde sergilenecekti. Sonra Dnya'nn dikkatinin baka bir yne evrilmesi iin geecek uygun bir sre sonunda Makine'nin bulunduu yerde bir patlama olurdu. Kitz olaya uygun bir klf hazrlayabilirse bir nkleer patlama kukusuz. Patlama nkleer olduu takdirde radyolojik bulama tm alan yasak blge ilan etmek iin ok iyi bir neden olurdu. Bylece blge rastlantyla orada bulunabilecek ve hortumun ucunu serbest b-raktrabilecek olan merakl gzlere kapatlabilirdi. Ancak Japonlarn yeralt nkleer patlamalarna bile duyarllklar belki de Kitz'in geleneksel patlayclara raz olmasn salard. Bunu Hokkaido kmr madeni felketlerinden biri olarak rtebilirlerdi. Ellie nkleer olsun olmasn herhangi bir patlamann tneli Dnya'dan koparacana inanmyordu. Ama, belki de Kitz bunlardan hibirini dnmyordu. Belki de adama hakszlk ediyordu kendisi. Ne

de olsa Machindo onu da etkilemi olmalyd. Onun da bir ailesi, dostlar, sevdii biri olmalyd. Olup bitenlerin en azndan bir kokusunu almt herhalde. Bakan, ertesi gn Beyaz Saray'da yaplan bir trenle Ellie'ye Ulusal zgrlk Madalyasn takt. Beyaz mermer duvara gml minede koca koca ktkler yanyordu. Bakan Makine Projesine gerek parasal, gerekse politik desteklerde bulunduundan ulus ve Dnya nnde kk dmemek iin kararlyd. Birleik Devletlerin ve dier lkelerin Makine'ye yaptklar yatrmlarn ok iyi sonular verdii sylenmekteydi. Yeni teknolojiler, yeni sanayiler geliiyor, sradan insanlara Thomas Edison'un icatlar kadar yararl olacak eyler vaad ediliyordu. Yalnz olmadmz anlamtk, uzayda bizden daha ileri zeki varlklar vard. Bakan bunlarn bizim kendimiz hakkndaki kavramlarmz sonsuza dek deitirmilerdi. Kendisi iin ki bu alanda pek ok Amerikalnn dncelerini yansttna emindi konuarak bu kefin Tanr'ya olan inancn glendirdiini syleyebilirdi. Tanr'nn pek ok dnyada yaam ve zek yaratmakta olduu sonucu btn dinlerle uyumluydu. Ancak Makine'nin bize yapt en byk iyilik Dnya'ya getirdii ruhtu insan toplumu iinde giderek artan ortak

an

anlay, hepimizin uzay ve zaman iindeki tehlikeli yolculukta ayn yolun yolcular olmamz, imdi btn Dnya'da Machindo olarak bilinen kresel ama birlii hedefi. Bakan Ellie'yi basna ve televizyon kameralarna tantrd, oniki yllk inat arayn, Mesaj' almak ve zmekteki dehasn, Makine'ye binmekle gsterdii cesareti anlatt. Makine'nin ne yapacan kimse bilmiyordu. Dr. Arroway bile bile hayatn tehlikeye atmt. Makine altrldnda hibir eyin olmamasnn suu Dr. Arroway'in deildi. O bir insan olarak yapacann en stnn yapmt. Tm Amerikallarn ve tm Dnya halklarnn teekkrn hak etmiti. Ellie iine kapal bir insand .Doal ekingenliine ramen, gerektiinde Mesaj' ve Makine'yi anlatma ykn omuzla-mt. Basma kar zellikle Bakan'm hayran kald bir sabrhhk rnei gstermiti. Dr. Arroway'e artk bilimsel hayatn srdrebilmesi iin gerek bir hak tannmalyd. Rahatsz edilmemeliydi artk. Basn aklamalar, brifingler, Bakan Kitz ve Bilimsel Danman der Heer ile grmeler yaplmt. Bakan basnn Dr. Arroway'in bir basn toplants yaplmamas hakkndaki ricasn anlayla karlayacandan emindi. Ancak fotoraf ekmeye izin verilecekti. Ellie Washington'dan ayrlrken Bakan'n olayn ne kadarndan haberi olduunu anlayamamt. *** Ellie'yi askeri bir uakla gtrrlerken yolda Ja-nesville'de durmay kabul ettiler. Annesinin zerinde hl o eski sabahl vard. Biri hafife yanaklarna hafif allk srmt. Ellie yzn annesinin yastna dayad. Kadn konuma yeteneine az da olsa kavumutu. Ayrca hafife kaldrabildii sa koluyla kznn srtn da okayabiliyordu. Anne, sana bir ey syleyeceim. Byk bir ey, ama sakin olmaya al. Anne... babam grdm. Babam. Sana sevgilerini gnderdi. Evet... Yal kadn ban ar ar sallad. Dn buradayd. Ellie John Staughton'un bir gn nce annesine uradn biliyordu. ok ii olduunu ileri srerek bugn Ellie ile birlikte olamayacan sylemiti, ama ana ile

ehm etc

an

ehm etc

kz arasna girmeyi istemedii de dnlebilirdi. Ellie, yine de sinirli bir sesle, Ben babam hakknda konuuyorum, dedi. Ona de ki... Yal kadnn sesi glkle kyordu. ifon elbisem... gelirken temizleyiciye urasn... dkkndan gelirken. Annesinin evreninde babas hl hrdavat dkknn iletiyor olmalyd. Ellie'ninki de yleydi ya. *** Jack Hibbert Argus Tesisi mdrlne getirilmiti, Ellie ynetim sorumluluklarnn ykn srtndan atmakla rahatlamt artk. Vega'dan gelen iaretler kesilince teleskoplarn bo zamanlar da arttndan imdi radyo gkbilimciliinin uzun zamandr bo duran alt dzey personeli arasnda hummal bir alma vard. Ellie'nin meslektalar Kitz'in sahtekrlk iddias konusunda bir imada bulunmamlard. Ellie der Heer ile Valerian'm dost ve meslektalarna Mesaj ve Makine hakknda neler sylediklerini ok merak ediyordu. Kitz'in bu konuda yaknda boaltaca Pentagon' daki brosu dnda kimseyle konumadndan emindi. Bir kere gitmiti Ellie oraya. Kapnn nnde beli silahl, elleri arkasnda kavuturulmu bir denizci eri, karmak koridorlarda geenlerden birinin ani bir gdye kaplmas tehlikesine karlk Kitz'in kaps nnde nbetteydi. Willie Wyoming'den Thunderbird'n getirdiine gre Ellie arabasna kavuacakt. Ancak anlama gerei arabayla yalnz yeteri kadar geni olan tesiste dolaabilecekti. Artk yle Bat Teksas manzaralar, tavanlardan onur ktalar, gney yldzn grmek iin dalara trmanmak yoktu. nzivas konusunda tek piman-

lk duyduu nokta da buydu. Ne var ki, tavanlar da nasl olsa kn ortaya kmazlard. lk balarda kendisine bir soru sorabilmek ya da telefoto ile resmini ekebilmek umuduyla gazeteciler blgeye dolmulard. Ancak Ellie srarla onlardan uzak duruyordu. Yeni gelen halkla ilikiler grubu etkin hatta biraz da acmaszd. Ne de olsa Bakan istemiti Dr. Arroway'in rahatsz edilmemesini. Haftalar getike gazeteci says bir taburdan bir ble, daha sonra da takma indi. imdi yalnzca en inatlar kalmt: The World

an

ehm etc

Hologram ile dier haftalk sansasyon haberleri yazan gazetelerden birka kii, Bilim ve Tanr adndaki bir derginin tek bir temsilcisi. Derginin hangi mezhepten olduunu bilen yoktu, gazeteci de bu konuda bir aklamada bulunmuyordu. Hikyeler yazldnda oniki yllk alma, Mesaj' m baarl bir ekilde zlmesi ve Makine'nin yapm anlatlyordu. Dnya'nn beklentilerinin en doruk noktasnda ne yazk ki baarszla uranmt. Makine herhangi bir yere gidememiti. Yazlarda Dr. Arroway' in dkrkhma urad belirtiliyor ve biraz da bunalma dt konusunda varsaymlar ileri srlyordu. Bayazlarda bu duraklama dneminin iyi bir ey olduu vurgulanmaktayd. Yeni kefin hz ve nemli felsef ve din deerlendirmeler konusundaki aka grlen ihtiya ylesine badndrc bir karm oluturmutu ki bir gerileme ve sakin bir yeniden deerlendirme sresine ihtiya olduu akt. Belki de Dnya yabanc bir uygarlkla balant kurmaya henz hazr deildi. Sosyologlar ve baz eitimciler bizden ileride bir dnyad akll yaam varlnn iyice hazmedile-bilmesi iin birka kuan gemesi gereklilii zerinde duruyorlard. Bu insann zsaygsna indirilmi ar bir darbedir diyorlard. nmzde yeteri kadar dert

vard. Aradan birka on yl geince Makine'nin altnda yatan ilkeleri daha iyi anlayabilecektik. Yaptmz yanln ne olduunu grecek, 1999'da yaplan ilk byk denemede Makine'yi almaktan alkoyan kusurun ne kadar kk olduunu anlayp halimize glecektik. Baz din yorumcular Makine'nin baarszlnn insann kendini beenmilik ve gururunun cezas olduunu sylyorlard. lke apnda yaynlanan bir programnda Billy Jo Rankin Mesaj'm Vega adl cehennemden dosdoru gelmi olduunu iddia etmekteydi. Mesaj ile Makine'nin gnmz Babil Kulesi olduunu sylemekteydi. nsanlar budalaca bir davranla Tanr Katna erimeye almlard. Binlerce yl nce Babil adndaki gnah kentini Tanr yok etmiti. Bizim zamanmzda da ayn ad tayan bir kent vard. Tanr Szne kendilerini adam olanlar O'nun arzusunu orada da yerine getirmilerdi. Mesaj ve Makine Tanr korkusu tayan drst insanlar

an

Makineler yok edilmeliydi. Her biri ve btn paralar. nsanlarn yreklerini arndrmak yerine bir makine yaparak Tanr'nn yannda durma iddialar ok ge kalmadan sklp atlmalyd. Ellie Rankin'in szlerini sonuna kadar dinledi, televizyonu kapatt ve programlamasna devam etti. Darya ancak Wisconsin'deki yallarevine telefon etmesine izin vard. Oradan gelenler dndaki btn telefonlar zr dilenerek kapatlyordu. Der Heer, Valerian ve eski okul arkada Becky Ellenbogen'den gelen mektuplarn zarflarn bile amamt. Ekspres posta ve sonra da zel ulakla Gney Carolina'dan Palmer Joss'tan bir dizi mesaj gelmiti. Ellie bunlar okumak isterdi, ama okumad. Sevgili Palmer, henz deil. Ellie diye bir not yazd sadece. Ve zarfa kendi adresini yazmad. Notun verilip verilmediini bilemeyecekti. Rzas olmadan yaplm bir televizyon program kendisini Neil Armstrong, ya da Greto Garbo'dan daha ok inzivaya ekilmi olarak gsteriyordu. Ellie bunlar neeli bir sakinlikle karlyordu. Uraacak bir ii vard nasl olsa. Gerekten de gece gndz almaktayd. D dnya ile haberlemeye konan yasaklar bilimsel ibirliini kapsamadndan Ellie ile Vaygay ak kanal asenkron-telenet ile uzun vadeli bir aratrma program balatmlard. ncelenen nesneler arasnda Galaksi'nin merkezindeki Sagittarius A blgesi ile byk

ehm etc

an

zerine ktln bir baka saldryd. eytani gler burada da nlenmilerdi nce kutsal bir esinlenmeyle Wyoming'deki kazada, sonra lhi Kudret'in komnist bilimadamlarnn akln kar-trmasyla Tanr tanmaz Rusya'da. Ancak Tanr'nn iradesinin bu ak uyarlarna ramen, diye devam ediyordu Rankin, insanlar Makine yapmn nc bir kez denemilerdi. Tanr izin vermiti onlara. Sonra Makine'nin baarsz kalmasn salam,, eytanca amac saptrm, Dnya zerindeki yolunu arm ve gnahkr dorusu sylenmek gerekirse, deersiz ocuklar iin duyduu kaygy bir kere daha belirtmiti. 1 Ocak 2001'de balayacak olan gerek Bininci Yldan nce gnahlarmzn derslerini almamz ve kendimizi ve gezegenimizi yeniden Tanr'ya adama zamanmz gelmiti.

galaksid radyo dalgalar kayna Cygnus A bulunuyordu. Bir dizi olarak kullanlan Argus teleskoplar Semerkant'taki Sovyet teleskoplaryla balantlyd. Amerikan-Sovyet dizisi bylece Dnya byklnde bir tek teleskop gibi ilev grmekteydi. Birka santimetrelik dalgaboylarmda alan bu teleskoplar Galaksi'nin merkezi uzaklnda olmalar artyla i gne sistemi kadar kk bir radyo dalgas kaynan saptayabilirlerdi. Ellie bunun yeterli olamayacan, yrngedeki iki kara deliin bundan ok daha kk olduunu dnyordu. Bize aslnda bir uzay arac ile Gne'in teki tarafna atlm bir teleskopun Dnyadakilerle birlikte almas gerek diyordu. nsanlar bylece Dnya'nn yrngesi boyundaki bir nesneyi inceleyebilirlerdi. Ya da stasyon boyundaki. Ellie zamannn byk bir blmnde Cray 21 bilgisayarna program yazyor, eski programlar yeniliyor ve Makine harekete geirildikten sonra Dnya zaman ile yirmi dakika iinde yer alan olaylar elinden geldiince tm ayrntlaryla yazyordu. Yazsnn yarsna geldiinde yaz makinesi teknolojisine uygun olarak bir asl kopya yazmakta olduunu farketti. Orijinaller ile iki kopyay kasasna kilitledi, nc kopyay 49 numaral teleskopun elektronik kutusu iine saklad, karbon ktlarn da yakt. Alt hafta sonra programlamay bitirip de Palmer Joss'u dnd bir srada adam Argus tesisinin kapsnda beliriverdi. Joss yllardr tand bir Bakanlk zel danman araclyla bir iki telefon konumas sonunda ieri girme izni koparmt. Gneybatnn epey serbest giyim geleneklerine ramen zerinde yine bir takm elbise, beyaz bir gmlek ve kravat vard. Ellie adama madalyon iin teekkr etti, palmiye yapran verdi ve Kitz'in grd haylleri kimseye anlatmamas uyarsna aldr etmeden olup bitenlerin tmn tek tek anlatt. Konumalarnda Sovyet meslektalarnn uygulamasn benimsemilerdi: politik adan sylenmesi gereken bir ey konuacaklar zaman hemen bir yrye kmak ihtiyac bagsteriyordu. Uzaktan bakanlar adamn yrrlerken birden durup kadna doru eildi-

ehm etc

an

ini gryorlard. Ellie de her seferinde koluna giriyor ve gezintilerine devam ediyorlard. Palmer Joss, anlatlanlarn ilkelerinin temellerine meydan okuduu bir insana gre Ellie'yi ok byk bir dikkatle, anlayla hatta hogryle dinlemekteydi. Mesaj'in ilk alnmaya baladmdaki gsterdii isteksizlikten sonra Ellie sonunda ona Argus'u gezdirmekteydi. Adam dosta davranyordu, Ellie onu grmekten mutlu olduunu farketti. Onu en son Washington'da grdnde kendisinin daha bol bir zamannn olmu olmasn isterdi. Bir rastlantym gibi 49 numaral teleskopun dar madeni merdiveninden yukar ktlar. ou raylar zerine monte edilmi vagonlarda bulunan 130 radyo teleskopunun Dnya'da ei olmayan bir grnts vard nlerinde. Ellie elektronik blmesinin tahta kaplamalarndan birini kaldrd, zerinde Joss'un ad yazl ikince zarf kard. Adam zarf ceketinin i cebine yerletirdi. Ellie Sag-A ve Cyg-A gzlem protokollarn, hazrlad bilgisayar programlarn anlatt. Cray bilgisayar ile olsa da pi saysn onuncu yirminci kuvvetine kadar hesaplamak ok zaman alc bir eydir. Biz aradmz eyin pi'nin iinde olduunu da bilmiyoruz. Onlar olmayabilir de dediler. E'de de olabilir. Vaygay'a syledikleri asal saylardan birinde de olabilir. Tmyle deiik bir say da olabilir. Bunun iin basit bir yaklam moda olan asal saylan sonsuza kadar hesaplamak bir zaman kaybndan baka bir ey deildir. Ama, burada Argus'ta herhangi bir sinyalde bir dzen saptamak, rastlantsal olmayan bir eyi hemen bulup karmak iin ok ileri ifrezc algoritmlerimiz var. O yzden programlar yeniden yazdm... Joss'un ifadesinden pek ak konumadn anlamt Ellie. ... bu yeniden yazdm programlar pi gibi bir saydaki rakamlar hesaplayp basmak ve sonra da kyaslamak iin deil. Bunun iin yeterli zamanmz yok. Bunun yerine, program pi'deki rakamlarn zerinden hzla geiyor ve ancak uzun birler ve sfrlar dizisinde bir anormallik grd anda dnmeye balyor. Ne dediimi anlyor musunuz? Rastlantsal olmayan bir ey aryorum. Kukusuz baz sfrlar ve birler

ehm etc

an

ehm etc

olacaktr. Rakamlarn yzde onu sfr, dier bir yzde onu bir olacaktr. Ortalama olarak. Ne kadar ok rakam tararsak rastlantsal olarak bulacamz saf bir ve saf sfr dizileri uzayacaktr. Program istatistik! olarak ne istendiini biliyor ve yalnzca ok uzun birler ve sfr1ar dizileri zerinde duruyor. Anlayamyorum. Yeterli sayda rastlantsal rakama baktnzda istediiniz herhangi bir diziyi grmeyecek misiniz ki? Doru. Ama bunun ne kadar olas olduunu hesaplayabilirsiniz. lk balarda ok karmak bir mesaj alrsanz bunun rastlant olmayacan bilirsiniz. Bu yzden hergn sabahn ilk saatlerinde bilgisayar bu problem zerinde alr. D dnyadan hibir veri kabul etmez. dnyadan da Dnya iinden de hibir veri dar kmaz. Bilgisayar pi'nin optimum dizilerini tarar ve rakamlarn uar gibi gemesini seyreder. Kendi iine bakar yani. Bir ey bulmad takdirde kendisine bir ey sormazsanz konumaz da. Bu bir tr kendi iini dnyor demektir. Tanr bilir ya ben matematiki deilim, bana bir rnek verebilir miydin? Elbette. Pi says 3.1415926... diye balar. Rakamlarn rastlantsal olduunu grrsnz. Doru, ilk drt sayda bir iki kere tekrarlanyor, ama diziye devam ettiiniz zaman bunun bir ortalamay tutturduunu grrsnz. Yeteri kadar rakam elde ettiinizde her rakamn 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 aa yukar yzde onluk bir zaman zarfnda tekrarlandn greceksiniz. Zaman zaman ayn rakam tekrarlad da olacaktr 4444 rnein ancak bu istatistiki bir rastlant da olmayabilir. Pi'deki rakamlar evrenin yama kadar hesap edersiniz ve rakamlar rastlantsal ise yz tane drd arka arkaya bulacak kadar derine inemezsiniz. Mesaj iin yaptnz aratrma gibi yani. Bu radyo teleskoplarla. Evet; her iki durumda da grltnn dnda, istatistiki bir rastlant olamayacak bir sinyal aryoruz. Ama, bunun yz tane drt olmas gerekmez, deil mi? Bizimle konuan bir ey de olabilir, yle mi?

an

ehm etc

Elbette. Bir sre sonra uzun bir sfrlar ve birler dizisi aldmz dnn. Tpk Mesaj'da olduu gibi, eer varsa, onun iinden bir resim karabiliriz. Yani bu her ey olabilir. Yani Pi'de sakl bir resmin ifresini zersiniz ve bu rnein bir dizi branice harf kabilir, yle mi? Elbette. Taa kaznm iri kara harfler. Adam, sorgu dolu baklarla bakt kadnn yzne. zr dilerim Eleanor, ama biraz... fazla dolayl konumuyor musun? Sessizlik yemini etmi Budist bir rahibe deilsin. Neden hikyeni olduu gibi anlatmyorsun? Palmer, elimde kesin kant olsa konuurdum. Ama elimde kant olmad srece Kitz gibiler yalan sylediimi iddia edeceklerdir. O yzden o ktlar senin cebinde imdi. Zarf mhrleyeceksin, tarih atacaksn, notere tasdik ettirip bir banka kasasna yerletireceksin. Bana bir ey olduu takdirde onu Dnya'ya aklayabi-

lirsin. Onlar istediin gibi kullanmak iin sana tam yetki veriyorum. Peki, ya sana bir ey olmazsa? Bana bir ey olmazsa m? O zaman, aradmz bulduumuzda o ktlar hikyemizi dorulayacaktr. Galaktik Merkezde ifte kara delik ya da Cygnus-A'da byk bir yapay yap veya pi'nin iinde bir mesaj bulursak, bu... elini adamn gsne vurdu ... bu benim kantm olacaktr. O zaman konuacam. Bu arada, zarf kaybedeyim deme. Yine de anlamyorum, diye itiraf etti adam. Evrende matematiksel bir dzen olduunu biliyoruz. ekim yasas falan. Bunun deiik olan yan ne? Pi'nin iindeki saylarda bir dzen varm. Ne kar bundan? Anlamyor musun? Bu deiik olacaktr. Bu, evreni fizik ve kimyay belirleyen kesin matematik yasalar ile balatmak deil. Bu bir mesaj. Evreni her kim yapyorsa on be milyar yl sonra akll yaam en sonunda gelitiinde okunmas iin asal saylar iine mesajlar saklyor. lk tantmzda bunu anlamadnz iin eletirdim Rankin'le seni. 'Tanr bize var olduunu bilmemizi isteseydi neden bize belirsiz olmayan bir mesaj gndermiyor?' diye sordum. Hatrladn m?

an

pi'ye girecek saylardan daha dzenli bir dizi. Bir tek buna ihtiyacmz var. O zaman Dnya'nn tm matematikileri ayn diziyi ya da mesaj bulabilirler. Mezhep blnmesi olamaz ondan sonra. Herkes ayn Kitab okumaya balar. Kimse dinin kilit mucizelerin bir gzboya-ma olduunu, sonraki tarihilerin kaytlar deitirdiklerini ya da bunun bir isteri, bir hayl, yetikinliimizde ana baba yerine koyduumuz bir ey olduunu syleyemez. Herkes iman eder o zaman. Herhangi bir ey bulacandan emin olamazsn. Burada gmlp mrnn sonuna kadar hesap yapmaya devam edebilirsin. Ya da dan kp hikyeni Dnyaya aklarsn. Er ge bir seim yapmak zorunda kalacaksn. Semek zorunda kalmayacam umuyorum, Palmer. nce fizik kantlar, sonra aklama. Aksi halde... Ne kadar zayf kalacamz grmyor musun? Kendim iin deil, ama... Palmer gzle grnmeyecek kadar hafife sallad ban. Dudaklarnn kenarlarnda bir glmseme vard. Neden hikyemi anlatmam iin bu kadar isteklisin? diye sordu Ellie. Durumlarmzda garip bir deiim olduunun farknda deil misin? diye devam etti, sonra adam cevap vermeyince. Ben kantlayamadm derin bir din deneyi getiriyorum ki Palmer, gerekten anlayamyorum bunu. Ve sen de benden ok daha baarl kaarlanm bir kukucu olarak her eye inanan saf birine nazik davranmaya alyorsun.

ehm etc

an

ok iyi hatrladm hem de. Tanr'nn matematiki olduunu mu sanyorsun sen? Onun gibi bir ey. Eer bize sylenenler doru ise. Bu bouna bir abalama deilse. Dier asal saylarn sonsuzluu iinde deil de pi'nin iinde sakl bir mesaj varsa. Sen aritmetikte Vahiy aryorsun. Bunun daha iyi bir yolunu sana syleyebilirim. Palmer, tek yol bu. Kukucu bir insan inandracak tek ey. Bir ey bulduumuzu dn bir an. Bunun mthi karmak olmas gerekmez. Rastlantsal olarak

Hayr, Eleanor, ben kukucu deilim, ben inanm bir insanm. yle mi? Benim anlatacam hikye pek Ceza ve dl hakknda saylmaz. sa'dan sz edilmeyecek iinde. Benim mesajmn bir konusu bizim Evrenin amac iin ok nemli olmadmzdr. Benim bama gelen eyler bizleri ok daha kk gsteriyor aslnda. Doru. Ama Tanr'y da kat kat byltyor. Ellie bir an adamn yzne baktktan sonra devam etti. Bilirsin, Dnya Gne'in evresinde dnerken bu Dnya'nn gleri, din gleri, laik gleri bir zamanlar Dnya'nm sabit olduunu iddia ederlerdi. Onlar gl olmak iindeydiler. En azndan gl gsteriyorlard kendilerini. Gerek onlar ok kltt. Gerek onlar korkuttu, glerini temellerinden sarst. Bunun iin bask altna aldlar gerei. O insanlar gerei tehlikeli grdler. Bana inanmann ardndan neler getireceini bildiinden emin misin? Dnyorum, Eleanor. Bunca yl sonra gerei grdmde tanrm artk, inan bana. Geree hayran olan, Tanr'y bilmeye ynelen her inan evreni kavrayacak kadar yrekli olmaldr. Gerek evrenden sz edi-yorum.O k yllarndan. 0 dnyalardan. Senin evreninin boyutlarn, onun Yaratan'a verdii frsatlar dndke soluum kesiliyor. Tanry kk bir dnyaya sktrmaktan daha iyi bir ey bu. Dnya'y Tanr'mn ayak taburesi olarak dnmeyi hi sevmemitim. ok gven verici bir eydi bu, bir ocuk masal gibi... sakinletirici bir ila gibi... Ama senin evrenin benim inandm bir Tanr iin yeteri kadar geni, yeteri kadar bol zamanl. Daha baka kanta ihtiyacn olmadn sylyorum sana. Yeteri kadar kant var. Cygnus-A gibi eyler bilimadamlar iindir. Sradan insanlar hikyenin doru olduuna inandrmakta glk ekeceini mi sanyorsun? Bence bu ok kolay olacak. Sen hikyenin ok garip, ok yabanc olduunu sanyorsun. Ama ben daha nce dinledim bunu. ok iyi biliyorum. Ve senin de bildiine eminim. Palmer Joss gzlerini kapatt, bir an durakladktan sonra ezbere okumaya balad:

ehm etc

an

ehm etc

...Rya grd ve yeryznde bir merdiven oldu, merdivenin tepesi gklere uzanyordu: ve Tanr'nn melekleri merdivenden inip kyorlard... Kukusuz Tanr burada, ve ben bunu bilmiyordum... Buras Tanr'nn Evi elbette ve bu da cennetin kaps. Palmer sanki byk bir katedralin krssnden kalabalk bir cemaata vaaz veriyormu gibi kendisinden gemiti. ki yanlarnda beyaza boyanm radyo teleskoplarn ykseldii geni bir cadde boyunca yrmeye baladlar. Joss bir sre sonra normal sesiyle, Senin hikyen daha nce anlatlmt, dedi. Daha nce olmu bir ey bu. inden biliyordun bunu. Anlattn ayrntlarn hibiri Yaratl Kitabnda deil elbette. Nasl olabilirdi ki? Yaratl hikyesi Yakub'un zaman iin geerliydi. Senin tanklnn da imdiki zaman iin, bizim zaman iin geerli olduu gibi. nsanlar sana inanacaklardr, Eleanor. Milyonlarcas hem de. Dnya'nn drt bir yannda. Buna eminim... Ellie ban sallad, sessizlik iinde yrdler bir sre. Pekl, anlyorum, dedi Joss. stediin kadar zaman sana. Ama abuklatrma olasln varsa, abuk-latr. Benim iin. Bininci Yla bir yldan az zamanmz var. Ben de senin dediklerini anlyorum. Birka ay daha sabrl ol. Pi saysnda o zamana kadar bir ey bu-

lamazsak yukarda olanlar kamuoyuna aklayacam. 1 Ocak'tan nce. Eda ile dierleri de belki konumaya raz olurlar. Tamam m? Konumadan yrdler Argus ynetim binasna. Dner fskiyeler imenlere su veriyordu. Basmamak iin kenarndan getikleiri bir su birikintisi bu orak topraklarda yabanc bir eydi sanki. Hi evlendin mi? diye sordu Joss. Hayr, evlenmedim. ok meguldm sanrm. Hi k oldun mu? Sradan bir eymi gibi sormutu bunu. Yaklatm denebilir, be alt kere. Ama... Ellie yaknlarndaki teleskopa bakt. Ama ylesine ok grlt vard, sinyali bulmak yle gt ki. Ya sen? Asla. Joss bir an duraklad sonra glmseyerek, Ama inancm var, dedi.

an

Ellie bu belirsizliin zerinde durmak istemedi, birka basamak merdiveni kp Argus'un ana bilgisayarn grmeye gittiler. YRM DRDNC BLM Ressamn imzas te size bir sr sylyorum, hepimiz uyumayacaz, ama hepimiz deitirileceiz. KORINTOSLULARA 1. Mektup, 15:51 Evren... tm eylerin yaratcs tarafndan bir sayya gre kararlatrlm ve dzenlenmi grnmektedir; rnek, bir ilk taslak gibi, dnya yaratcs Tanr'nn zihninde varolutan nce varolan bir saynn egemenlii ile sabittir nk. GERASA'LI NICHOMACHUS Aritmetik, I, 6 (M.S. 100 yllar)

ehm etc

Ellie koarak kt yallarevinin merdivenlerinden. Yeni boyanm yeil verandada John Staughton'u grd kamburu km, kprtsz, kollar iki yana sarkm. Sa elindeki naylon torbada bir banyo bal, st iekli bir makyaj kutusu, pembe pomponlu bir ift terlik vard. Gitti, dedi adam. eri girme. Bakma ona, onu byle grdn iin senden nefret ederdi. Grnnden ne kadar gurur duyduunu bilirsin. Hem zaten orada deil ki. Ellie, hemen hemen gdsel olarak, hem alkanlktan hem de hl zmlenmemi gcenikliklerinden dnp girmek zereydi. imdi bile, ilke olarak ona kar kmaya hazr myd? lke neydi ki aslnda? Adamn yzndeki karmakarklktan duyduu vicdan azabndan kukulanmak iin bir neden yoktu. Annesini sevmiti. Belki de onu benden ok sevdi diye dnd Ellie. Annesinin sal o kadar uzun bir sredir bozuktu ki, Ellie beklenen an geldiinde nasl bir tepki gstereceini ok dnmt. Staughton'un kendisine gnderdii resimde annesinin ne kadar gzel olduunu hatrlyordu; bu an iin yapt btn hazrlklara ramen hngr hngr alamaya balad. Ellie'nin acs ile aran Staughton onu teselli etmek iin bir adm att. Ama Ellie elini kaldrd, gzle grnr bir abayla kendini toparlad. imdi bile ada-

an

m kucaklayamyordu. Bir cesedin birletirdii yabanclard. Ama Ellie kalbinin ta derinliklerinde biliyordu Staughton'u babasnn lm iin sulamakla hakszlk ettiine. Staughton elini torbaya soktu. Sana bir ey vereceim. Torbay kartrrken alttaki eyalar ste kmt, Ellie deri taklidi czdanla plastik bir takma damak kutusu grd. Ban evirdi. Adam sonunda dorulup epey ypranm bir zarf uzatt. Eleanor'a yazyordu zarfn stnde. Annesinin yazsn tanynca almak iin uzand. Staughton aknlkla bir adm geri gitti, sanki bir tokat yemekten korkuyormu gibi zarf yzne kaldrd. Dur. dedi. Bekle. Pek iyi anlaamadmz biliyorum. Ama bana bir iyilik yap. Mektubu bu geceye kadar okuma. Tamam m? Adam, o yasl haliyle on yl yalanmt sanki. Neden? En sevdiin sorudur bu, deil mi? Bir iyilik yap bana. ok mu bu istediim? Haklsn, dedi Ellie. ok deil. zr dilerim. Adam Ellie'nin gzlerinin iine bakt. O Makine'de sana her ne olmusa... seni deitirmi, dedi. *** Ellie Joss'a telefon edip cenaze duasn okuyup okuyamayacan sordu. Sana dindar olmadm sylememe gerek yok. Ama, annemin dindar olduu zamanlar olmutur. Bunu yapmasn isteyeceim tek kii sensin, veybabamm bunu kabul edeceinden eminim. Joss ilk uakla geleceini syledi. Ellie akam yemeini erken yedikten sonra otel odasnda zarf alp inceledi, her krkln tek tek okad. ok eskiydi zarf. Annesi bunu yllarca nce yazp para antasnn bir blmesinde saklam olmalyd. Herhalde Ellie'ye verip vermemeyi ok dnmt. Yeni de yaptrlm gibi deildi, Staughton okumu muydu acaba? Ellie bir yandan zarf amak istiyor, ama bir yandan da bir tr nsezi ile bundan kamyordu. Dizlerini enesine kadar ekip uzun uzun oturdu koltukta.

ehm etc

an

ehm etc

Bir nlama sesi duyuldu, telefaksnn yand. Telefaks Argus bilgisayarna balyd. Eski gnleri hatrlatyordu bu kendisine, her ne kadar artk gerek bir acil durum yoksa da. Bilgisayarn bulduu her neyse kap gidecek deildi; Dnya'nn dnmesiyle pi says batmayacakt ya. Pi iinde bir mesaj varsa bu sonsuza kadar bekleyecekti kendisini. Zarf bir daha incelerken nlama sesi yeniden yankd odada. Bir asal saynn iinde bir ierik varsa bu evrenin geometrisine en bata yerletirilmi olmalyd. Kendisinin bu yeni projesi deneysel teoloji kapsamna girerdi. Ama, btn bilim yle ya, diye dnd. BEKLE, diye yazyordu bilgisayar telefaks ekranna. Ellie babasn dnd... babasnn kopyasn... Galaksi iinde tneller ayla Bekileri. Onlar milyonlarca dnyann oluumuna ve yaamn balangcna tank olmular ve belki de bunlar etkilemilerdi. Onlar galaksiler yapyorlar, evrenin blmlerini kapatyorlard. Onlar en azndan snrl bir zaman yolculuu yapabiliyorlard. Hemen hemen tm dinlerin hi olmazsa btn Bat dinlerinin dindar hayllerinin tesinde tanrlard onlar. Ama onlarn da bir snrlar vard. Tnelleri onlar yapmamlard ve yapamyorlard. Asal sayya mesaj onlar yerletirmemilerdi ve bunu okuyam-yorlard bile. Tnel yapmclar ve pi'ye yaz yazanlar bakalaryd. Onlar burada yaamyorlard artk. Gittikleri yerin adresini brakmamlard. Tnel yapmclar gittiklerinde, zaman gelince Beki olacak varlklar terkedilmi ocuklar gibi kalmlard. Kendisi gibi. Ellie Eda'nn tnellerin bu galaksi ile dierleri arasnda saysz yldzlar arasnda uygun ekilde serpitirilmi solucan delikleri olduu varsaymn dnd. Bunlar kara delikleri andryorlard ancak kkenleri ve nitelikleri farklyd. Ktlesiz deillerdi, Ellie onlarn Vega sistemindeki kalntlar arasnda bir ekim dalgalanmas braktklarn grmt. Onlarn iinden varlklar ve uzay aralar Galaksi'de gidip gelmekteydiler. Solucan delikleri. Kuramsal fizik dilinde evren onlarn elmalaryd ve biri elmann iinde tneller oymu, iini ekirdeine kadar yollarla doldurmutu. Yzeyde yaayan bir bakteri iin bir mucizeydi bu. Ama

an

Ellie istasyon'da bir tr alakgnlllk renmiti, Dnya sakinlerinin gerekte ne kadar az ey bildikleri hatrlatlmt kendisine. Bizimle karncalar, hatta belki bizimle mikroplar arasndakilerden daha fazla kategoride bizden daha ileri varlklar vard diye dnmt. Ama bu dnce kendisini kederlendirmi deildi. Korkutucu bir teslimiyet yerine iinde giderek kabaran bir hayranlk dalgas uyanmt. Bundan sonra renmeyi umaca o kadar ok ey vard ki. Liseden niversiteye atlan bir adm gibiydi bu, her eyin abaszca gelmesinden, anlamak iin srekli ve disiplinli bir aba gereksinimine bir gei. Lisede derslerini snftaki herkesten abuk kavrard. Ama kolejde kendisinden daha abuk kavrayan kiilerle karlamt. Doktora renimine balaynca, daha sonra profesyonel bir gkbilimci olunca, giderek artan ayn gl ve meydan okumay hissetmiti. Her aamada kendisinden daha stn bilimadamlar bulmu ve her aama bir ncekinden daha heyecan verici olmutu. Telefaska bakarken srlar aa vurulsun imdi, diye dnd. Hazrd artk. 'YAYIN SORUNU. S/N 10. LTFEN BEKLEYN.' Ellie Delcom Alfa haberleme nakil uydusuyla balyd Argus'taki bilgisayara. Belki de bir program hatas ya da bir ykseklik kontrol sorunu kmt. Bu konuda fazla kafasn yormadan zarf at.

ehm etc

an

elmann dnda duran bir varlk bu kadar etkilenmeyebilir-di. O gr asndan Tnel yapmclar rahatszlk verici bir ey olabilirdi. Ancak, Tnel yapmclar solucan ise bizler neyiz peki, diye dnd. Argus bilgisayar pi saysnn iine Dnya'da makine olsun, insan olsun herkesten daha ok girmiti, ama Bekiler kadar da girememiti. Theodore Arroway'in o haritas izilmemi denizin kysnda kendisine szn ettii zlmemi mesaj olamayacak kadar erken henz, diye dnd. Belki de bu gelecek gsterilerin bir n gsterisiydi, daha fazla aratrma iin bir zendirmeydi, insanlarn cesaretlerini kaybetmemeleri iin bir rnekti. Her ne olursa olsun, bunun Bekiler'in uratklar mesaj olamayaca kesindi. Belki de eitli asal saylara kilitlenmi kolay ve g mesajlar vard ve Argus bilgisayar en kolayn bulmutu.

Mektup kdnn banda ARROW AY HIRDAVATILIK yazyordu ve mektup da babasnn hem ticari hem kiisel hesaplarn yazd eski Royal yaz makinesinden kmayd. Sa st kede tarih vard: 13 Haziran 1964. Onbe yandayd kendisi o zaman. Babas yllarca nce ld iin mektubu o yazm olamazd. Mektubun altna baknca annesinin el yazsn tand. Sevgili Ellie, Artk ldme gre umarm yreinde beni balayacak gc bulursun. Sana kar bir gnah ilediimi biliyorum ve bunu yalnz sana kar ilemi deilim. Gerei buseydin benden nefret edecektin ki buna dayanamazdm. O yzden yaarken bunu sana sylemeye cesaret edemedim. Ted Arroway'i ne kadar sevdiini biliyorum ve onu benim de ok sevdiimi bilmeni isterim. Hl da seviyorum. Ama o senin gerek baban deildi. Senin gerek baban John Staughton'dur. ok kt bir ey yaptm ben. Yapmamalydm ve ok zayftm; ama bunu yapmasaydm sen bugn dnyada olmayacaktn, o yzden beni dnrken nefret etme benden. Ted durumu biliyordu, beni balad ve bunu sana asla sylemeyeceimize sz verdik. u anda pencereden baktmda senin bahede oturduunu gryorum. Orada oturmu yldzlar ve benim hi anlamadm eyleri dnyorsun; seninle yle gurur duyuyorum ki. Gerek konusunda o kadar titizsin ki, kendin hakkndaki bu gerei bilmenin hakkn olduunu dndm. Hayata geliin hakknda yani. John hl yayorsa bu mektubu sana vermi demektir. Bunu yapacan biliyorum. Ellie, o senin sandndan ok daha iyi bir insandr. Onu yeniden bulduum iin talihim varm. Belki de iinde bir yerde gerei bulduun iin ondan bu kadar nefret ediyorsundur. Ama aslnda ondan Theodore Arroway olmad iin nefret ettiini biliyorum. te hl orada oturuyorsun. Bu mektubu yazmaya baladmdan beri hi kprdamadn. ylece durmu dnyorsun. Aradn her neyse onu bulman iin dua ediyorum, bulacan umuyorum. Beni bala. Yalnzca insandm ben.

ehm etc

an

ehm etc

Sevgiler, Annen Ellie bir okuyuta bitirmiti mektubu, hemen ardndan bir daha okudu. Soluk almakta glk ekiyordu. Elleri yap yapt. Sahtekr gerek oland. Yaam boyunca ne yaptn bilmeden kendi z babasn reddetmiti. Babas, Ellie onu babas olmamakla tehdit ederken, kendisine karmaya hakk olmadn syledii o uzun byme anda ne mthi bir karakter gc gstermiti. Telef aks iki kere nlad. RETURN dmesine basmasn istiyordu. Ama Ellie'nin aletin bana gidecek gc yoktu, istei yoktu. Babas... Theodore Arroway'i, John Staughton'u ve annesini dnd. Kendisi iin ok ey feda etmilerdi de, ve Ellie bunu grmeyecek kadar kendine dnkt. Palmer'in o an yannda olmasn istedi. Telefaks bir kere daha nlad, klavye hafife titredi. Ellie bilgisayar pi hakknda bir ey bulduunu sanyorsa dikkatini ekmesi iin srarl olmak zere planlamt. Ancak imdi yaamnn efsanesini zp birletirmekle urayordu. Annesi yukardaki byk yatakodasnda mektubu nasl yazacan dnrken arasra pencereden bakm olmalyd. Onbe yandaki Ellie'yi gryordu orada, biraz hantal, gcenik, isyanc. Annesi kendisine bir armaan daha vermiti. Bu mektupla Ellie geri dnp onca yl nceki benliine rastlamt. O gnden bu yana o kadar ok ey renmiti ki. Daha renecek o kadar ok ey vard ki. atrdayan telefaksn durduu masann zerinde bir ayna vard. Ellie aynada ne gen, ne yal, ne ana, ne de evlt olan birini grd. Gerei kendisinden saklamakta haklydlar. O sinyali alacak kadar ilerlemi deildi, nerede kalm zecek kadar... Mesleini yabanclarn en uza ile balant kurmaya alarak geirirken, kendi yaamnda kimseyle bir balant kuramamt. Bakalarnn yaratl efsanelerini ykmak iin saldrm ama kendi yaratlnn temelinde yatan yalan grememiti. Tm yaam boyunca evreni incelemi, ama onun en belirgin mesajm grememiti: Bizim gibi kk yaratklar iin sonsuzluk ancak sevgiyle katlanabilir bir ey olurdu. ***

an

ehm etc

lanan ey bir sfrlar alannda biimi bir'lerle izilmi olan tam bir daire idi. Daire evrenin bir amala yapldn sylyordu. Hangi galakside olursan ol, bir dairenin evresini apyla bler de yeteri kadar hassasiyetle lersen bir mucizeyle karlarsn desimal noktann kilometrelerce tesine izilmi yeni bir daire. Daha ilerde daha dolu mesajlar olacakt. Neye benzediin, neden yapldn ya da nereden geldiin nemli deildi. Bu evrende yayorsan ve matematik iin az bir yetenein varsa er ge bulacaktn bunu. O buradayd imdiden. Her eyin iindeydi. Onu bulmak iin gezegeninden uzaklamana gerek yoktu. Uzayn dokusunda ve maddenin iinde, byk bir sanat eserinde olduu gibi, kk harflerle ressamn imzas vardr. nsanlarn, tanrlarn ve eytanlarn zerinde, Bekileri ve Tnel yapmclarn da iine alan ve evrenden ok nce var olan bir zek vardr. Daire kapanmt. Ellie aradn bulmutu artk. Bitti

an

Argus bilgisayar Eleanor Arroway ile balant kurma abasnda ylesine srarl ve yaratcyd ki neredeyse kefi paylamak iin acil bir kiisel ihtiya belirtiyordu. Anormallik en aka yalnzca birler ve sfrlarla yazlabilecei 11 tabanl aritmetiinde grnyordu. Ve-ga'dan alnanla kyaslannca bu en fazlas basit bir mesaj olabilirdi, ancak istatistik nemi ok fazlayd. Program rakamlar aadan yukar ve soldan saa olmak zere eit sayda bir drtgen biiminde dizmiti. lk sra soldan saa kesintisiz bir sfrlar diziiydi. kinci srada tam ortada bir rakam, bunun iki yannda sfrlar vard. Birka satr sonra birlerden oluan bir yay paras kmt ortaya. Basit geometrik biim satr satr, vaadler dolu olarak belirmiti. Drtgenin son satrnda tam ortadaki bir rakamnn iki yan sfrlarla doluydu. Asal saynn ta iinde, rakam dizileri altnda sak-