Bak Srt Vikipedi, zgr ansiklopedi (Blade Runner sayfasndan ynlendirildi) Baln dier anlamlar iin Bak Srt

(anlam ayrm) sayfasna baknz. Bak Srt Blade Runner

Ynetmen

Ridley Scott

Yapmc Michael Deeley Senarist Philip K. Dick Uyarlama: Hampton Fancher David Peoples Oyuncular Rutger Hauer Sean Young Edward James Olmos Daryl Hannah Mzik Vangelis Kurgu Terry Rawlings Datc Warner Bros. Tr Bilim kurgu, dram, gerilim 1982 Harrison Ford roman:

Yapm yl

k tarih(ler)i 25 Haziran 1982 Sre lke 117 dakika ABD

Dil

ngilizce

Bte 28 milyon $ Bak Srt, Ridley Scott tarafndan ynetilen 1982 tarihli ABD yapm bilim-kurgu filmidir. Barollerde Harrison Ford, Rutger Hauer, ve Sean Young yer almtr. Philip K. Dick'in Android'ler Elektrikli Koyun Dler mi? adl romann temel alan senaryoyu, Hampton Fancher ve David Peoples yazmtr. Filmin hikyesi 2019 ylnn Los Angeles'nda geer. Sorun kartan replicantlar ldrmek ile grevli "Bak Koucular" adl polis birimine ye olan Rick Deckard (Harrison Ford), kle gibi altrlmaktan bkp dnyann dndaki bir yerde Nexus 6 isyann dzenleyen replicantlar ldrmek ile grevlendirilir. Replicantlardan biri olan Roy Batty'nin (Rutger Hauer) amac yaratcs Dr. Eldon Tyrell' (Joe Turkel) ldrmektir. Film balangta kark eletiriler ald. Baz eletirmenler filmden holanmazken, bazlar da filmin tematik karkln beendi. Bak Srt, Kuzey Amerika'da ok az bir haslat elde etti. Film, gie haslatnda yaad hezimete ramen o zamandan beri klt klasik statsne ykseldi.[1] Bak Srt'nn yapm tasarm hazrlanrken, filmin karanlk bir gelecei yanstmas planlanmt. Film, 20. asrn sonlarnda ve 21. asrn ilk yllarnda balayan youn nfus, kreselleme, iklim deiiklii ve genetik mhendislii gibi nemli konulara deinir. Bak Srt, kara film trnn en nemli rneklerinden biridir.[2] Ayrca Hollywood'un ilgisini Philip K. Dick'in zerine ekerek, o zamandan beri onun ilerinden uyarlanan birok filmin yaplmasna yol at. Ridley Scott yapm, en kiisel filmi olarak tanmlad. Bak Srt 1993 ylnda "kltrel, tarihsel veya estetiksel" bakmndan nemli bulunduu iin Ktphane Kongresi'nin Birleik Devletler Ulusal Film Kaytlarnca korunma altna alnd. 2007'de Amerikan Film Enstits'nn 100 Yl... 100 Film listesinin 10. yldnm srmne giren 100 film arasnda 97. oldu. "Bak Srt", 1993 ylnda Amerika Birleik Devletleri Kongre Ktphanesi tarafndan "kltrel, tarihi ve estetik olarak nemli" filmler arasna seilerek ABD Ulusal Film Arivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmitir.[3] Filmin birka farkl kurgusu gsterildi. 1992 ylnda Ridley Scott, kendi kurgusunu hazrlad. Filmin son kurgusu, Warner Bros.'un Bak Srt'nn 25. yldnm iin datt DVD, HD DVD ve Blu-ray'lerde dijital olarak yenilenmi ekilde yer ald. Konu balklar [gizle] 1 Konu 2 Oyunculuklar 3 Yapm 4 Mzik 5 Gsterim 5.1 Tartmalar 6 Kltrel Etki

7 Devamlar 8 Versiyonlar 9 Belgeseller 10 Baarlar 10.1 dller 10.2 Baarlar 11 Kaynaklar 12 D balantlar Full Hd televizyon keyfini ayanza getirdik Trke film izle | hd film izle | film izle Uyar: Yaznn devam, eserin konusu hakknda ayrntl bilgi iermektedir. Film, 2019 ylnda Los Angeles ehrinde geer. Tyrell irketi'nin rettii replicantlar (kopya) kle gibi altrlmaktan bkp Dnya d bir gezegende isyan yapar. Bir uzay gemisine binip Dnya'ya gelirler. Sorun karan replicantlar bulup ldrmek iin alan "Bak Koucular" adl polis birimi, isyanc replicantlar bulmak iin Holden' grevlendirir. Holden, replicantlar insanlardan ayrt etmeye yarayan Voight-Kampff testi ile onlar bulmaya alr. Testi Leon Kowalski'nin zerinde uygular. Kowalski bundan rahatsz olup onu ldrr. Polis biriminde yzba olan Bryant, artk "Bak Koucusu" olmak istemeyen Rick Deckard' Roy Batty, Pris, Leon Kowalski, Zhora adl isyanc replicantlar ldrmesi iin grevlendirir. Deckard grevi isteksiz bir ekilde kabul eder. Deckard, replicantlar reten Dr. Eldon Tyrell'n evine gider. Tyrell'n yardmcs Rachael'a Voight-Kampff testini uygular. Rachael'n bir replicant olduu ortaya kar. Deckard ve Gaff, Leon'un evini ararken, Roy ve Leon da Chew'in gz fabrikasna girer. Burada replicantlarn gzleri retilmektedir. Sorguya ekilen Chew, Eldon Tyrell ile grebilmenin en iyi yolunun J. F. Sebastian adl kii olduunu syler. lm belirtileri gsteren Roy Batty ve arkadalar, bu soruna bir are bulabilmek iin Tyrell' aramaktadr. Rachael, Deckard'n evine gider. nsanln kantlamaya alr. Ancak Deckard ona anlarnn Tyrell'n yeenine ait olduunu syler. Bir replicant olduunu anlayan Rachael alamaya balar. Onun iin ok zlen Deckard, bunun bir aka olduunu syler. Rachael ona inanmaz. Bu srada da Pris, J. F. Sebastian ile tanr. Brabury Binas'nda yaayan Sebastian, Pris'i evine davet eder. Bir bilgisayar taraycs kullanan Deckard, Zhora'nn bir resmini bulur. Deckard, bir kulpte alan Zhora'y bulur. Deckard' arlayan Zhora, onun bir "Bak Koucusu" olduunu anladnda kamaya balar. Eline silahn alan Deckard, kamakta olan Zhora'a ate eder ve onu ldrr. Deckard, Rachael ile eve gidip onunla seviir. Leon, Deckard' grr ve onu acmaszca dvmeye balar. Onu ldrmeye ok yaklamken Rachael ona ate eder ve gznden vurur. Leon lp yere ylr. Deckard ile bir toplant yapan Bryant, Rachael' da listesine eklemesini syler. Sebastian'n evinde kalan Pris'in yanna Roy Batty de gelir. Sebastian ona replicantlarda abuk yalanmaya neden olan bir genetik bozukluk olduunu aklar. Roy, Sebastian'n duyduu kederi kefettii zaman ona sempati beslemeye balar. Sebastian, bir satran oyununda Roy'un yardmyla Tyrell' malup eder. Buna

aran Tyrell, Sebastian' evine davet eder. Bu sayede Roy da Tyrell'a ular. Tyrell, Roy'un kusursuz tasarmn ver ve ona kar gnah kartr. Bunu reddeden Roy, onun hesabnn cehennemde sorulacan syler ve ardndan Tyrell ile Sebastian' ldrr. Deckard, Sebastian'n evine gittiinde Pris ona pusu kurar. Deckard elini silahna atamadan Pris onu dver. Pris onu ldrmek zereyken Deckard silahna davranr ve onu ldrr. Geri dnen Roy Batty, Pris'in lm karsnda dehete der. Deckard'a kamas iin biraz zaman veren Roy Batty, onu yakaladnda bir duvar ykp onun iki parman krar. Binann tepesine kan Rick Deckard kamaya balar ancak der ve bir yere tutunur. Roy Baty onu kurtarr. Yere oturan Roy Batty, Rick Deckad'a kendi ksa yaamndan bir monolog sunar: "Siz insanlarn aklnn almayaca eyler grdm. Orion'un yamalarnda yanan hcum gemileri, Tannhauser geidinin yaknnda karanlkta parldayan C-nlarn seyrettim. Tm o anlar zamanla kaybolacaklar, tpk yamurdaki gzyalar gibi. lmek...zaman" Roy lr ve Deckard olay yerinden uzaklar. Uzakta bulunan Gaff "Onun yaamayacak olmas ok kt! Zaten, kim yayor ki? " der. Deckard endieli bir ekilde dairesine dner ve Rachael' canl bulduunda rahatlar. Deckard, Gaff tarafndan braklm bir origami kad bulur. Film versiyonlara bal olarak, ya Deckard ve Rachael'n belirsiz bir gelecee doru yol almas ile, ya da itici pastoral bir manzara brakarak sona erer. Uyar sonu. Oyunculuklar [deitir]

Harrison Ford, Rick Deckard rolnde: "Bak Koucular" adl sorun karan replicantlar ldrmek ile grevli olan polis birimine ye olan ve artk emekliye ayrlmay dnen Rick Deckard, isteksiz bir ekilde kendisine verilen, isyanc replicantlar ldrme grevini kabul eder. Ford, Yldz Savalar (1977), mparator (1980) ve Kutsal Hazine Avclar (1981) filmlerinde oynadktan sonra, daha dramatik derinlii olan bir rol aramaya balad. Steven Spielberg, Bak Srt 'nda oynamas iin Ford'a vgler yadrd. Ford 1992 ylnda Bak Srt'nn favori filmlerinden biri olmadn aklad.[4] Rutger Hauer, Roy Batty rolnde: syanc replicantlarn iddete eilimli lideri. Hauer'n oynad filmleri ierisinde en favori filmi Bak Srt'dr. Hauer 2001 ylnda, Bak Srt'nn hibir aklamaya ihtiya duymadn, onun bir bayapt olduunu aklad.[5] Sean Young, Rachael rolnde: Hatralarnn Tyrell'n yeenin oluturduu ve Tyrell'n asistan olan replicant. Edward James Olmos, Gaff rolnde: Kiisel bir aratrma yapan Olmos, hikyenin arka plann eitli etik kkenler ile oluturdu. Daryl Hannah, Pris rolnde: syanc replicantlardan biri ve Roy Batty'nin sevgilisi. M. Emmet Walsh, Yzba Bryant rolnde: Bak Koucular'nn yzbas. Joe Turkel, Dr. Eldon Tyrell rolnde: Replicant retimi yapan Tyrell irketi'nin sahibi.

William Sanderson, J. F. Sebastian rolnde: Roy Batty'nin Dr. Eldon Tyrell'a ulamak iin kulland bir irket alan. Brion James, Leon Kowalski rolnde: Atk dzeni mhendisi. Joanna Cassidy, Zhora rolnde: syanc replicantlardan biri. Morgan Paull, Holden rolnde: Replicantlar bulmak iin Tyrell irketi ile alan Bak Koucusu. ldrlnce Rick Deckard ile deitirilir. James Hong, Hannibal Chew rolnde: Asyal genetiki. Hy Pyke, Taffey Lewis rolnde: Elence kulb sahibi. Yapm [deitir]

Philip K. Dick'in Android'ler Elektrikli Koyun Dler mi? romannn filme uyarlamasyla ilgili almalara, kitabn 1968'deki yaymndan ksa bir sre sonra baland. Dick'e gre Martin Scorsese uygun seimdi, ancak bu asla gereklemedi.[6] Film iin ilk taslak, TV yazar Roland Kibben tarafndan kaleme alnd.[7] Hampton Fancher film iin bir taslak yazd.[8] Hampton'n tasla ile ilgilenen Yapmc Michael Deeley, ynetmen Ridley Scott ile almak istedi. Scott en bata projeyi reddetti. Scott o sralar Dune adl proje ile ilgileniyordu ama filmin yapm ok yava ilerliyordu. Aabeyinin erken lmn yznden hisettii duygular dar vurmabilmek iin bir film arayan Scott, Bak Srt projesini kabul etti.[6] Senarist Hampton Fancher 1977 ylnda senaryoyu yazmaya balad.[9] Ynetmen Ridley Scott kendi yazd senaryo iin "karakterler asla kap dar kmyorlard" demiti.[8] Senaryoyu yazmak ile grevlendirilen Hampton Fancher, Scott'un isteklerini karlama konusunda hayal krkl yaad.[8] Dick, Fancher'n senaryosunu "bayat, klielerle dolu ve botan sona bo bir aba" olarak deerlendirdi.[10] En sonunda Tony Scott, kardei Ridley'e David Peoples isimli senaristi nerdi. Scott onunla Los Angeles'ta tantktan sonra alma senaryosunu Peoples'a teslim etti.[8] "Senaryo dehet vericiydi" diye konuan Peoples, "Kendime 'bunu nasl adam ederim? diye sordum" dedi.[8] Scott, Peoples' senaryoyu yeniden yazmas iin grevlendirdi ve Hampton Fancher ile grmesini yasaklad. Fancher da o sralar senaryoyu yeniden yazyordu.[8] Asl senaryo, onlarn yazd senaryolarn birlemesi ile olumutu.[8] Senaryoyu yazarken "android" kelimesinin fazla kullanlm olduunu farkeden Peoples, UCLA'da kimya okuyan ablas ile birlikte "replicant" terimini buldu. Deckard'n bir replicant olup olmad hakknda konuan Peoples, kendi senaryosunda asla byle bir durumun sz konusu olmadn syledi.[8]

Filmin alnda grlen replicant gz Peoples filmin kara film stili hakknda ise "Bu Hampton'un kendi senaryo taslanda olan bir fikirdi. D seste ise Raymond Chandler tarz bir anlatm vard. Ben de ayn tonda bir tane yazdm" dedi.[7] Filmin orijinal kurgusundaki d ses konusunda da "Hampton ve ben aklayc olmadan mzikal ve tonsal olan bir anlatm yazmak iin almtk. Ama filmin kendi bana ayakta durmasn salamak

iin bunu ekim senaryosundan kardk" dedi.[7] lk yazlan taslaklardan holanmayan Dick, yeniden yazlan senaryodan memnun oldu. Stdyo, filmin yirmi dakikasnn gsterildii test gsterimine Dick'i de davet etti ve o izledii ksmlar beendi. Dick, filmin gsterimine ksa bir zaman kala ld ve sinema filmi Dick'e adand.[11] eitli karakterlerin gzlerinde grlen turunu parlaklk onlarn kopya olduu anlamna geliyordu.[12] Bu parlaklk filmin bir sahnesinde Deckard'n gznde de grlyordu. Bu efekt kameraya 45 derece a ile yerletirilen yar yanstc bir camdan yansyan k ile elde edildi.[12] Filmin yapmna 9 Mart 1981 tarihinde baland ve almalar drt ay sonra bitirildi. Oyuncu kadrosu film iin byk bir sorundu. Bu durum zellikle de Deckard rol iin geerliydi. Deckerd' Robert Mitchum olarak gren senarist Hampton Fancher, Deckard'n diyaloglarn Mitchum'u dnerek yazd.[13] Rol iin Harrison Ford ile anlalmadan nce Gene Hackman, Sean Connery, Jack Nicholson, Paul Newman, Clint Eastwood, Tommy Lee Jones, Arnold Schwarzenegger, Al Pacino, ve Burt Reynolds da dnlmt.[13] Rachael ve Pris rolleri de ayrca birer problemdi. Rol iin birok aktrist ses denemesine katld.[13] Roy Batty rol iin oyunu bulmakta hi zorluk yaanmad. Rutger Hauer'in dier filmlerdeki performanslarn gren Scott, onu oyuncu kadrosuna katt.[13] People, Roy Batty'nin final sahnesindeki tiradn William Blake'in America: A Prophecy in Chew's Eye Works adl kitabndanki "Sizin gzlerinizle grebildiklerimi bir de siz grebilseydiniz" cmlesinin devam olarak yazd. Ancak tirat 20-25 satr uzunluundayd ve hzl davranmalar gerektiini dnen Hauer, tirad doalama yaparak ksaltmay baard. O gnleri hatrlayan Hauer "Opera gibi bir lm sahnesiydi. Tm dier replicantlarn lmleri o kadar atafatlyd ki, abuk ve basit bir eyler yapmamz gerektiini hissettim" diye konutu. Filmde Sebastian' oynamas iin dnlen Joe Pantoliano, daha sonra Bak Srt'dan ilham alnarak ekilen The Matrix filminde Cypher karakterini canlandrd.[14]

2019 Los Angeles'na ilham veren Hong Kong'a bir bak Ynetmen Ridley Scott, tasarmc Syd Mead'i, onun gelecek ile ilgili izimlerinin bulunduu Sentinel isimli kitabn grdnde farketti.[15] Ondan 2019 yl Los Angeles' iin baz kavramsal izimler yapmasn istedi. Philip K. Dick'in roman nkleer bir tahribat sonucu ekolojik olarak km bir dnya resmetmesine ramen, Scott gkyzndeki bozulmalarn sebebini aklama konusunda mphem bir tavr sergiledi.[15] Mead bu konuda "Ortada kesin bir neden yoktu. Sadece harap bir grntnn olmas gerekiyordu" dedi.[15] Mead fotorafik basklarn zerine yerletirilmi mat resimlerle birlikte binalar ve tatlar iin izimler, tablolar ve tasarlar oluturdu. Scott hepsini onaylad.[15] Mead ehrin evriminden de sorumluydu. Balangta New York'ta ekim yaplmas dnlyordu ve Scott, Cleveland ve Londra'nn da dahil olduu birok yerde alma yapt. Bir ara San Diego'dan Seattle'a kadar uzanan bir "ky-kent" yapmay dnd ancak bunun iin btenin yeterli olmayacan anlad.[16] En sonunda Warner Bros.'un stdyolarnda ekim yaplmasna karar verildi. Scott, stdyodaki platovari sokaklar Mead, yapm tasarmcs Lawrence Paull, sanat ynetmeni David Snyder ve zel efekt sorumlusu Douglas Trumball ile alarak bir metropole dntrd.[16]

Mead "Bu birok eyi bir araya getiren stilimize 'retro-dekor' adn verdik ve ayrca da 'plk kl' terimini ekledik. Bunlar Ridley'nin kara film tadndan bir i karma eklindeki asl niyetine ok uygundu" diye konutu. Mead ynetmeni iin eski materyaller, klasik dekoratif tasarmlar ve retro mekanlar buldu. Los Angeles'taki Bradbury Binas, Sebastian'n dairesi olarak kullanld. Scott, ehri yaratrken Hong Kong'taki reklam ekimlerinde kazand deneyimlerden faydaland. Mead, New York sokaklarnn uzunluk ve geniliklerini model alp, her eyi iki buuk kat geniletti.[16] Mead, uabilen polis aralarndan da sorumlu tutuldu. lham iin jet uaklarnn dinamiklerine bakt. Gerek bir limuzin filmdeki aralardan birine dntrld.[16] Mzik [deitir]

Filmin mzikleri Vangelis (Evangelos O. Papathanassiou) tarafndan bestelendi. Filme Chane No. 5 reklamnda kendisinin China albmnden mzikler kullanan Ridley Scott ve Ate Arabalar filminde onun mziini kurgulayan Terry Rawlings sayesinde katld.[17][18] Vangelis, filmin mziklerini bestelemeden nce senayoyu okumak yerine filmdeki grntlerin kendinde brakt ilk izlenimi korumak istedi. Vangelis bu konuda "Ben bunun daha verimli ve ilgin olduunu hissediyorum. Bu filmde de yine mzii ilk grntleri grr grmez yazamaya baladm" dedi. Balangta, 2019 Los Angeles'n haber veren bestei yapmak iin byk bir bas davul sesini MasterRoom reverb nitesiyle birletirdi.[18] Memories of Green bestesindeki piyano sesinin elde etmek iin Steinway marka piyanosunu gitar pedal ile filtreledi.[19] Vangelis filmin kapan jenerik mziini, filmi daha dinamik bitirmeleri gerektiine inanarak hazrlad. Deckard ve Rachel'n pme sahnesinde alan parada saksafon solosunu Dick Morrisey ald. Film mziini elektronik ve akustik enstrmanlar ile hazrlayan Vangelis "Ben her zaman igdsel olarak beste yaparm, her ey doal bir ekilde ortaya kar. Elektronik ve akustik aletler arasnda bir fark olduunu dnmyorum. Benim iin ses karan her ey nemlidir ve onlara mziimde her zaman yer vardr" dedi.[19] Vangelis bu filmden sonra Ridley Scott ile birlikte 1492: Cennetin Kefi adl filmde de alt. Gsterim [deitir]

Bak Srt, 25 Haziran 1982 tarihinde 1,290 sinema salonunda gsterime girdi. Bu tarih Yldz Savalar ve Yaratk filmlerinin benzer gsterim tarihlerine (25 Mays) sahip olmasndan dolay, yapmc Alan Ladd, Jr. tarafndan seildi.[20] Yine de film hayal krkl yaatarak al haftasonunda 6.15 milyon dolar kazand.[21] Filmin umut edilen gie haslat performansnn altnda kalmasnndaki en nemli faktrlerden biri de filmin gsterim tarihinin o yln yaz mevsiminde gieye hakim olan dier bilimkurgu filmleri The Thing, Star Trek II: The Wrath of Khan, ve zellikle de E.T. the Extra-Terrestrial ile akmasyd.[22] Film eletirmenleri, grsel efektlerin hikyeyi arka plana atmasn ve stdyonun filmi aksiyon/macera olarak yanstmasn eletirdi. Baz eletirmenler de filmin karmak yapsndan memnun oldu.[23] Birleik Devletler'de genellikle filmin yava bir yap izlemesi eletirildi.[24] State and Columbia Record'tan Pat Berman filmi "bilim-kurgu pornosu" olarak tanmlad.[25] Roger Ebert filmin grselliini vd ve yapm, kavrayabilecek kiilere tavsiye etti, ancak insan hikyesini biraz s ve

klielemi buldu.[26] 2007 ylnda, filmin son kurgusunun yaynlad zaman filmin orijinal dncesini gzden geirdi ve onu byk filmler listesine dahil etti.[27] Tartmalar [deitir] Rick Deckard karakterinin bir replicant olup olmadna dair birok tartma yaand. Bunun, filmin farkl kurgular arasnda kan deiik sonulardan kaynaklandn syleyen senarist David Peoples, kendi senaryosunda byle bir durumun asla sz konusu olmadn aklad.[7] Ynetmen Ridley Scott, Deckard'n bir replicant olduunu onaylarken, Harrison Ford bu fikri tamamen reddetti. Filmde, Deckard'n bir replicant olduuna dair birok ipucu bulunur. "Tek boynuzlu at ryas" sonradan yklenmi hatralarnn olduunu gsteriyor. Rachael'a peinden gelmemesi gerektiini sylediinde, tpk -dier replicantlar gibi- gzlerinde turuncu bir k grlyor. Bir replicant olan Roy Batty, Deckard'n ismini biliyor. Deckard tpk dier replicantlar gibi fotoraflara ok dkn. Bryant ona "Eer polis deilsen ufak insanlardansndr" diyor.[8] Filmin 25. yldnm iin bir aratrma yapan Ian Nathan, Deckard'n bir replicant olmadna dair ipular buldu. Buna gre; Bryant'n szn ettii "altnc kopya" sadece bir senaryo gaf. Orijinal kurguda Deckard'a einin dahil olduu bir gemi veriliyor. Deckard'n Rachael'n dosyalarn incelemi olmasndan dolay "tek boynuzlu at ryasnn" Rachael'a ait olabileceini yazd. Ayrca Gaff da origamiyi Rachael iin brakyor. Nathan, replicant bir polisin iini bu kadar ciddiye almayacan da yazd.[8] Ridley Scott'n Deckard'n bir replicant olduu aklamasna sinirlenen Frank Darabont "Karakterle kurduumuz duygusal ba mahvettiin iin teekkrler" dedi.

Dr Tyrell'n evinden Gne'in bat. Filmin d sesi de birok tartmaya sebep oldu. Filmin orijinal kurgusundaki d ses yllarca bir felaket gibi bakld.[8] Ford, bu konumay son dakikada kaydetmek zorunda olduu iin kzgnd. Senarist People "Yapm aamasnda film anlatsal adan sknt yaaynca hikyeyi daha aklayc klmak iin d sese ihtiya duyuldu. O yzden bakalar getirildi ve anlatm da son derece biimsiz oldu" diye konutu. Devam eden People "nsanlar d sesli veya d sessiz farkl srmlerden bahsediyorlar. Hibir srmn memnuniyet verici olduunu zannetmiyorum. stenilen kendi kk altmetniyle orijinal bir d ses ama buna 450. srme kadar ulaamayacaz" dedi.[8] Filmdeki nemli noktalardan biri de, Roy Batty'nin duygusal yaps ile Deckard'n ruhsuz yaps arasnda farkt.[28] Batty'nin iirsellii hakknda konuan Rutger Hauer "Roy'un sahip olduu zelliklerden biri de iirsel bir yannn olmasyd. Ki bu bir replicant iin imknsz ve bu yzden de Ridley ile ben onu ok sevdik" dedi.[29] People, Batty'nin final sahnesindeli tiradn William Blake'in America: A Prophecy in Chew's Eye Works kitabndan ilham alarak yazmt. Tirat yaklak 20-25 satr uzunluundayd. Hauer bu tirat, doalama yaparak ksaltt. Hauer doalamas ile ilgili, "'Roy'un bunun olacan, vaktinin bittiinini nceden anladna dair bir anlk da olsa ipucu yakalamak fena olmaz myd?' diye dndm. Gerek dnyann kahramanna abartsz bir ekilde 'Dostum srekli kap durdun, hibir yerde buna kar koyamadn. Senin sava ruhuna hi de uygun bir ey deil bu' demenin bir yoluydu. Final sahnesindeki robot da lerek bir ekilde Deckard'a gerek bir insann neden yapldn gsteriyor" dedi.[29]

Kltrel Etki [deitir]

Filmdeki grsel efektler kendisinden sonraki birok bilim-kurgu filmini etkilemek ile eraber, bir kriter olarak da alnmtr. Film, Kuzey Amerika'da gsterime girdi zaman izleyiciler tarafndan fazla tutulmamasna ramen, uluslararasnda popler ve klt bir klasik oldu.[30] Bak Srt'nn ftristik tasarm ve karanlk stili bir lek olarak alnd ve birok bilim-kurgu, anime ve televizyon programna esin kayna oldu.[31] Bak Srt tm zamanlarn en byk bilim-kurgu filmlerinden biri olarak dnlrken, modern trend ve meseleleri yanstmaya devam etti.[32] Film 1993 ylnda Birleik Devletler Ulusal Film Kaytlar tarafndan korunmak iin seildi.[33] Grsel Efekt Dernei tarafndan 2007 ylnda, tm zamanlarn grsel ynden en etkili ikinci film olarak tanmland.[34] Bak Srt, 20. asrn mzikal olarak en ok ilham veren filmlerinden biri oldu.[35] Filmin esin verdii White Zombie'nin More Human Than Human arks Grammy dl adayl elde etti.[36] Bak Srt, baz macera oyunlarn, rnein; Rise of the Dragon, Snatcher, Beneath a Steel Sky ve Flashback: The Quest for Identity oyunlarn, anime serisi Bubblegum Crisis'i, rol yapma oyunu Shadowrun', video oyunlarPerfect Dark, ve the Syndicate'i etkiledi. Filmin bak as, onu video oyun tasarmclar iin popler bir seenek yapt.[37][38] Bak Srt birok konuya da, rnein Crazy Comics'in Blade Bummer,[39] Steve Gallacci'nin yazd ve izdii Bad Rubber izgi romanlarna[40] parodi oldu. Bad Rubber'da, filmdeki Rick Deckard'n uyarlad karakterin ismi "Rick Duckard" olarak konuldu. Zamanla filmin baz sahnelerinde grlen rnlerin irketlerinin lanetlendiine dair bir inan ortaya kt.[41] O zamanlar pazarn lideri olan firmalaron yl ierisinde ounlukla maddi darla dt ve byk oranda gerileme yaad. Amerika'da elektronik ve iletiim alannda lider olan RCA, 1985 ylnda GE irketleri tarafndn satn alnd ve kt. 1982 ylnda video yunu pazarnn %70'lik ksmn elinde tutan Atari, 1991 ylnn ilk eyreinde iki milyon dolardan fazla zarar etti. nceki irket adn kullanan Atari bugn tamamen farkl bir firmadr. Yemek aletleri pazarnda lider olan Cuisinart, 1989 ylnda iflas etti. ABD'nin telefon devi Bell, pazardaki tekel konumunu 1982 senesinde kaybetti. Amerikan hava yolu firmas Pam-Am, terrist bombalama olaylarnn ardndan 1991 ylnda iflasn aklad. Bak Srt'nn gsterime girmesinin ardndan Coca Cola firmas 1985 ylnda yeni formln aklad ve milyonlara dolarlk kayba urad. Ancak ok gemeden pazardaki yerini yeniden kazand.[42] Ayrca Bak Srt filminin lanetinden etkilenmeyen birka istisnadan biri olan Coca Cola irketinin yan sra, logolar filmde grlen Budweiser ve TDK irketleri ise gelimeye ve ilerlemeye devam etti. Devamlar [deitir]

Yllarca bir devam filmi olasl konuuldu. Ridley Scott, 1990'l yllarda projeyi ele ald ve bir devam filmi beklenilmeye baland. Yapm geici olarak "Metropolis" diye isimlendirildi. Proje telif haklar

yznden rafa kaldrld ancak K. W. Jeter'n ilk Bak Srt roman temel alnarak yazlan Blade Runner Down adl bir senaryo ortalkta dolat. Scott, filmi lmszlk fikrinden yola karak Harrison Ford'un karakteri Rick Deckard'n gemii ararmak iin bir an olarak gryordu ve istei de etkileyici bir devam filmi yapmakt. Ridley Scott, kardei Tony Scott ile 1995 ylnda Shepperton Stdyolar'n satn aldktan bir sre sonra, Bak Srt'nn devam filmini burada ekeceini aklad ama proje iin bir tarih vermedi. Scott, 2007 ylnda Comic-Con'da tekrar bir devam filmi ekmeyi dndn aklad.[43] 2008 ylnn Eyll aynda, Kartal Gz filminin senaristlerinden Travis Wright bir senaryo yazd.[44] Wright, proje zerinde yapmc Bud Yorke ile birka yl alt. Meslekta John Glenn, 2008 ylnda filmi brakt.[45] Philip K. Dick'in arkada olan K.W. Jeter, kitaptan ziyade filmin yksn devam ettiren devam roman yazd (Blade Runner 2: The Edge of Human (1995), Replicant Night (1996), Eye and Talon (2000)).[46] Senaristi David Peoples'n "bir Bak Srt yan rn" olarak tanmlad Asker (Soldier) filmi 1998 ylnda gsterime girdi. Filmin barolnde Kurt Russell yer ald. Filmde Russell'n karakterinin "Tannhauser Geidi" yazan bir dvmesi bulunuyordu. Archie Goodwin tarafndan yazlan A Marvel Comics Super Special: Blade Runner adl izgiroman uyarlamas 1982 ylnn Eyll aynda yaymland. Filmden uyarlanan iki video oyunu hazrland. Bunlardan ilki 1985 ylnda Commodore 64, Sinclair ZX Spectrum ve Amstrad CPC iin sata karld. kincisi ise Westwood Studios tarafndan bir bilgisayar oyunu olarak hazrland.[47] Gl bir irketin rettii androdiler tarafndan ldrlen ortann intikamn almaya alan bir polisin hikyesinin anlatld Total Recall 2070 adl televizyon dizisi 1999 ylnda gsterildi. Karanlk ve kozmopolit bir ortamda geen dizi, iki Phlip K. Dick roman We Can Remember It for You Wholesale (Geree ar filminde uyarlanan), ve Android'ler Elektrikli Koyun Dler mi?'yi (Bak Srt filminde uyarlanan) temel ald.[48] Versiyonlar [deitir]

Filmin snrl sayda retilen 5 disklik DVD seti Bak Srt'nn yedi farkl srm gsterildi. 1982 ylnn Mart aynda Dallas ve Denver'daki test gsteriminde filmin 113 dakikalk kurgusu gsterildi. Olumsuz yorumlar ald.[49][50] Filmin be disklik DVD setinde bu kurguya da yer verildi. 1982'nin Mays aynda da kesilmi sahnenin de bulunduu kurgu San Diego'da yaynland.[51] Birleik Devletler'de gsterilen filmin 116 dakikalk sinema kurgusu, ayrca 1983'te karlan VHS ve 1987'de karlan Lazedisc'e koyuldu. Uluslararas gsterilen 117 dakikalk kurgu, Birleik Devletler'de gsterilen kurgudakinden daha fazla iddet sahnesi ieriyordu. Bu kurgu yap olarak Birleik Devletler'de yaynlanan kurguyu andryordu, ancak sahnede daha fazla iddete yer verildi.[52] Kuzey Amerika'da datlan VHS ve lazerdisklerde bu kurgu yer ald. Ayrca film, 10. yldnm iin tekrar sinemalarda gsterilmeye balandnda bu kurgu gsterildi. 1986'da filmin kfr, plaklk ve iddetten dolay sansre uram kurgusu CBS'de gsterildi.[53] Ridley Scott'un dzenledii kurgu 1992 ylnda hazrland. Scott bu kurguda Rick Deckard'n d sesini kaldrd, tek boynuzlu atn olduu sahneyi tekrar koydu ve yapmclarnn istei zerine filme koyulan

ve filmin karamsar bak ile elien mutlu son kurgudan karld. Ridley Scott 2007 ylnda Warner Bors.'un filmin 25. yldnm iin hazrlad DVD, HD DVD ve Blu-ray'ler iin 117 dakika sren son kurguyu dzenledi. Bu kurgu, sanatsal kontroln sadece Ridley Scott'un elinde olduu tek kurguydu.[54] Belgeseller [deitir]

Nobles Gate Ltd.'nin yapmcs olduu On the Edge of Blade Runner (55 dakika) adl belgesel 2000 ylnda Andrew Abbott tarafndan ynetildi ve Mark Kermode tarafndan yazld ve sunuldu. Belgeselde, Ridley Scott'n da dahil olduu film ekibiyle syleiler yapld ve yapm ncesinde oluan telatan sz edildi. TVOntorio'nun hazrlad Future Shocks adl belgesel de 2001 ylnda hazrland. Belgesel eletirmenler tarafndan kapsaml bulundu. Charles de Lauzirika'nn hazrlad buuk saatlik Dangerous Days: Making Blade Runner adl belgesel, filmin son kurgusu iin hazrland. Aralarnda Harrison Ford, Sean Young, Rutger Hauer, Edward James Olmos, Jerry Perenchio, Bud Yorkin ve Ridley Scott'n da bulunduu seksen kiiyle grme yapld.[55][56] Dangeorus Day belgeselinde Incept Date 1980: Screenwriting and Dealmaking 30:36 Blush Response: Assembling the Cast 22:46 A Good Start: Designing the Future 26:34 Eye of the Storm: Production Begins 28:48 Living in Fear: Tension on the Set 29:23 Beyond the Window: Visual effects 28:49 In Need of Magic: Post-Production Problems 23:05 To Hades and Back: Release and Resurrection 24:12 adl blmler yer ald.[57] All Our Variant Futures: From Workprint to Final Cut adl 29 dakikalk belgesel de filmin be disklik DVD basklar iin Paul Prischman'n yapmclnda hazrland. Charles de Lauzirika, 2007 ylnda Warner Home Video'nun kard filmin be disklik seti iin baz blmler hazrlad.[58] Bunlar; The Electric Dreamer: Remembering Philip K. Dick 14:22 Sacrificial Sheep: The Novel Vs. The Film 15:07 Philip K. Dick: The Blade Runner Interviews 23:03 Signs of the Times: Graphic Design 13:40 Fashion Forward: Wardrobe and Styling 20:40

Screen Tests: Rachael and Pris 8:54 The Light That Burns: Remembering Jordan Cronenweth 19:58 Deleted & Alternate Scenes 45:47 Promoting Dystopia: Rendering the Poster Art 9:35 Deck-A-Rep: The True Nature of Rick Deckard 9:30 Nexus Generation: Fans and Filmmakers 21:49 1982 Promotional Featurettes 36:21 Baarlar [deitir]

dller [deitir] Bak Srt, aday olduu yirmi dln yedisini kazand.[59][60] Yl 1983 1983 1983 1983 1983 1983 1983 1983 1983 1983 1983 1983 1982 1993 1983 dl Kategori Sonu En yi Sanat Ynetimi- Set Tasarm En yi Grsel Efekt Kazanamad Kazanamad

Akademi dlleri Akademi dlleri

Saturn dlleri En yi Ynetmen

Kazanamad

Saturn dlleri En yi Bilim-kurgu Filmi Kazanamad Saturn dlleri En yi Yardmc Aktr Kazanamad Kazand

BAFTA dlleri En yi Grnt Ynetmeni BAFTA dlleri En yi Kostm Tasarm Kazand BAFTA dlleri En yi Yapm Tasarm BAFTA dlleri En yi Ses Kazand

Kazanamad Kazanamad

BAFTA dlleri En yi Film Kurgusu BAFTA dlleri En yi Makyaj

Kazanamad Kazanamad En yi Grnt Ynetmeni Kazanamad

BAFTA dlleri En yi zel Efekt Britanyal Grnt Ynetmenleri

Uluslararas Fantazi Film dl En yi Film (Ynetmen kurgusu) Kazanamad Uluslararas Fantazi Film dl En yi Film Kazanamad

1983 1983 2007 1983 1983

Altn Kre dlleri Hugo dl

En yi Sinema Filmi Bestesi

Kazanamad

En yi Dramatik Sunum Kazand Kazand zel Baar dl Kazand Kazand

Sierra dlleri En yi DVD

Londra Film Eletirmenleri dlleri

Los Angeles Film Eletirmenleri dlleri En yi Grnt Ynetmeni

Baarlar [deitir] 2007 ylnda, Amerikan Film Enstits'nn hazrlad listede tm zamanlarn en byk 97. filmi oldu. 2008 ylnda Amerikan Film Enstits'nn Sigourney Weaver'a hazrlatt "Tm Zamanlarn En yi 10 Bilim-Kurgu Filmi" listesinde 6. srada yer ald.[61] The Screen Directory'nin En yi Filmler listesinde 3. oldu.[62] Time dergisinin setii en iyi 100 filmden biri oldu.[63] 2007 ylnda, Britanyal sinema dergisi Empire tarafndan "imdiye Dek Yaplm En yi Bilim-kurgu" Filmi" seildi. 2002 ylnda Channel 4'n En yi 100 Film oylamasnda 8. sraya yerleti. 2008 ylnn Ekim aynda New Scientist okuyucular tarafndan "Tm Zamanlarn En Favori Bilim-Kurgu Filmi" seildi.[64]