Yldz Savalar: Blm V - mparator Vikipedi, zgr ansiklopedi (The Empire Strikes Back sayfasndan ynlendirildi)

Baln dier anlamlar iin Yldz Savalar (anlam ayrm) sayfasna baknz. Yldz Savalar: Blm V - mparator Star Wars Episode V-The Empire Strikes Back

Film afii. Ynetmen Irvin Kershner[1]

Yapmc Gary Kurtz Hikye George Lucas Uyarlama Leigh Brackett

Lawrence Kasdan Oyuncular Harrison Ford Carrie Fisher Billy Dee Williams Mzik John Williams Grnt ynetmeni Kurgu Paul Hirsch Stdyo Lucasfilm Datc 20th Century Fox Cinsi Tr Renk Sinema filmi Aksiyon, bilim kurgu, fantazi, macera Renkli 1980 Peter Suschitzky Mark Hamill

Yapm yl

FULL HD TELEVIZYON KEYFINI AYAINIZA GETIRDIK k tarih(ler)i 21 Mays 1980 Sre 124 dakika (sinema)

127 dakika (zel srm) lke Dil ABD ngilizce

Bte 18 milyon $ nceki film Devam filmi Yeni Bir Umut Jedi'n Dn

Yldz Savalar: Blm V - mparator (zgn ad: Star Wars Episode V - The Empire Strikes Back), Irvin Kershner'n ynettii 1980 yapm[2] uzay operas filmi. Senaryoyu, George Lucas'n hikyesini temel alan Lawrence Kasdan ve Leigh Brackett yazd. Yldz Savalar (Star Wars) serisinin gsterime giren ikinci filmidir. Devam filmi Yldz Savalar: Blm VI - Jedi'n Dn'dr ve kronolojik sraya gre serinin beinci filmidir. Film lm Yldz'nn imha edilmesinin yl sonrasnda geer. Luke Skywalker, Han Solo, Prenses Leia Organa ve Asi ttifak ekibinin geri kalan Darth Vader ve mparatorluk'un elit gleri tarafndan takip altna alnr. Luke, Dagobah'a Jedi Ustas Yoda'dan eitim almaya gider. Han Solo da Leia Organa'y yanna alp eski dostu Lando Calrissian'nn yneticisi olduu Bulut ehrine gider. Luke kendisine gizli bir tuzak hazrlayan Darth Vader'dan ok edici bir gerei renecektir. Zor bir yapm aamasndan sonra mparator, 21 Mays 1980 tarihinde gsterime girdiinde kark eletiriler ald ama zamanla serinin en iyi blm ve sinema tarihinin gelmi gemi iyi filmlerinden biri olarak kabul grd.[3][4][5][6] Orijinal gsterimlerde ve tekrar gsterimlerde 538 milyon Amerikan dolar kazanan film, 1980 ylnn en ok kazanan filmi oldu. Enflasyon lmne gre Birleik Devletler'de en ok haslat yapan 12. film oldu.[7] Konu balklar [gizle] 1 zet 2 Oyuncular 3 Yapm 4 Gsterim 5 Eletiriler 6 Sinema ve edebiyattan alntlar 7 Film mzii

8 Pazarlama 8.1 Roman 8.2 Video oyunlar 8.3 Radyo dram 9 Ayrca baknz 10 Kaynaklar 11 D balantlar zet [deitir]

Uyar: Yaznn devam, eserin konusu hakknda ayrntl bilgi iermektedir. Yavin Sava'ndan 3 yl sonra, syan Gleri'nin kahraman Luke Skywalker, Han Solo ve Prenses Leia Organa, Hoth gezegeninde koulanan isyanclarla beraberdirler ve imparatorluk gleri tarafndan aranmaktadrlar. Luke devriye gezisi srasnda bir yaratn saldrsna urar. Yaratn ininden kamay baaran Luke souk yznden fazla ilerleyemez. Yere ylr. Bu srada Obi-Wan Kenobi'nin ruhu kendisine grnr ona Dagobah sistemine gitmesini ve kendisinin de eski ustas olan Master Yoda'y bulmasn syler. Geri dnmeyii zerine aramak iin dar kan Han, Luke'u donmak zere iken bulur. Sonunda, mparatorluk Donanmas galaksinin bir ucundaki Hoth buzul gezegeninde s kuran asi ittifann yerini tespit eder. Darth Vader komutasndaki imparatorluk ordusu asileri ablukaya alr. Asiler ciddi kayplarla Buzul Gezegeni'nden kamay baarrlar fakat Millenium Falcon gemisindeki Han ve Leia imparatorluk tarafndan galaksi boyunca takip edilir. Bu arada Luke, Vader ve mparatorun Klon ordusunu da kullanarak balatt mehur Jedi katliamndan kurtulan ve esrarengiz Dagobah gezegeninde yaayan en bilge Jedi ustas Yoda'y bulmak iin onlardan ayrlr. Gezegene zorunlu ini yapar ve kamp kurar. Ksa sre sonra Yoda ile karlar. Yoda balangta onu eitmeyi istemez. Luke srar eder. Bylece eitime balarlar. Luke, Yoda'dan G hakknda pek ok ey renir. Bu rendikleri Luke'un kaderi ile olan yzlemesinde ve Darth Vader ile karlamasnda ona klavuzluk edecektir. Millenium Falcon'un hasarl durumu yznden ini yapma zorunluluu hisseder. En yakn yer gibi grnen Bulut ehrinde bir maden iletmecisi olan eski arkadas Lando Calrissian'n kendisine yardm edeceini ummaktadr. Scak ekilde karlanrlar. Lando, Leia'ya fazlasyla nazik davranr. Ancak hibir ey sandklar gibi deildir. Gezgeni oktan ablukaya alm olan Darth Vader kendilerini beklemektedir. Luke eitimini yarda keser nk Leia ile Han'n tehlikede olduunu hisseder. G ile btnlemi Obi-Wan ve Yoda'nn srarlarna ramen yola kar. Yoda eitimini tamamlamam ve hala gcn karanlk tarafnn cazibesine abucak kaplacak zayflkta olan Luke'u kayp olarak grr. Oysa o son umutlardr. Obi Wan bir tane daha olduunu hatrlatr. Vader'n ikencesine maruz kalan Han, Lando ile dosta saylmayan bir konuma yapar. Lando, ehri ve insanlar iin seim yapmtr. Aslnda tm olanlarn Vader'n Skywalker adndaki birine tuzak kurmak iin tasarlad plannn bir paras olduunu syler. Han ve Leia, Vader'n Luke'u neden istediine bir anlam veremezler.

Luke, Bulut ehre sorunsuzca ini yapar. Buradan onu bekleyen Vader'n yanna gider. Han Solo, Luke iin planlanan karbon dondurucuda dondurulur. Jabba the Hutt'a teslim edilecek bir kargo olarak gtrlr. Lando, Leia iin pazarlk yapar ama Vader anlamaya sadk kalmaz. Sonuta Lando, Leia ve beraberindekilerin kamasna yardm eder ve kendisi de onlara katlr. Luke, Leia'nn gtrln grr. Klonlarn at ate yznden ona bir yardm dokunmaz. ok gemeden Darth Vader'la kar karya gelir. Luke eitiminin henz ok banda ve deneyimsizdir. Dello yaparlar ve Luke sa elini kaybeder. Vader ona nce karanlk tarafn salad G'ten bahseder ve ardndan babas olduu gereini syler. Luke yaad derin okla beraber buna inanmay reddeder. Vader gcn karanlk tarafyla, beraber galaksiye hkmedebileceklerini ekler. Sonuta Luke ya teklifini kabul edecek ya da lecektir. Seimini kendisini zerinde zorlukla tutunabildii platformdan aa atmaktan yana kullanr. ans eseri hayatta kalr ama tek kolunu kullanamad iin dt yerde asl kalr. nce Obi-Wan'a sonra Leia'ya seslenir. Millenium Falcon gezegeni terk etmek zeredir. Kokpit koltuundaki Leia, Luke'un kendisini aran sesini duyar. Gemi peindeki avc gemilere raman geri dner ve Luke'u platformdan alrlar. Bundan sonraki adm Han' kurtarmaktadr. Lando ve Chewbacca bulumak zere Millenium Falcon'la ayrlrlarken Luke ve Leia bulunduklar gemiden onlarn gidiini izler. Uyar sonu. Oyuncular [deitir]

Luke Skywalker rolnde Mark Hamill: Asi ttifak Ordusu'nda komutan, Rogue Squadron'larn lideri olan ve Jedi eitimi alan Luke, ifti olarak bir yetitirilmi gentir. Yal bir Jedi Ustas olan Obi-Wan Kenobi ile karlatktan sonra droidi R2-D2 ile Dagobah gezegenine Yoda'y bulmak iin gider. Han Solo rolnde Harrison Ford: syanclara yardm eden bir kaakdr. Jabba the Hutt, Solo'nun kendine olan borcu yznden onu aramaya balar. Leia Organa ile snmak iin eski arkada Lando Calrissian'n bulut ehrine gider. Harrison Ford, filmin yapm srasnda George Lucas'a karakteri Han Solo'nun ldrlmesi konusunda bask yapyordu. Ancak Lucas, Harrison Ford'un bu isteini reddetti. Ford bu konu ile ilgili "Lucas benim oyuncak ay klkl tipler tarafndan ldrlmemi istemiyordu. Rol boyutlu... nc boyut da benim" dedi.[8] Prenses Leia Organa rolnde Carrie Fisher: Bail Organa'nn kz olarak kabul ettii Leia, isyan komuta zincirinin st dzey yetkililerinden biridir. Darth Vader rolnde David Prowse: lm Yldz'n yokeden gen Luke Skywalker' bulmaya yakm olan, Palpatine'nin emrindeki Sith Lordudur. Daha sonra Luke Skywalker onun gerekten kendi babas olduunu renir. Darth Vader' James Earl Jones seslendirdi.

Lando Calrissian rolnde Billy Dee Williams: Calrissian, bulut ehrinin yneticilerinden biridir. Han Solo'nun uzun sreli arkadadr ve Millenium Falcon'un eski kaptandr. Billy Dee Williams, Yldz Savalar: Blm IV - Yeni Bir Umut filminde Han Solo'yu canlandrmak iin oyuncu semelerine girmiti.[9]

C-3PO rolnde Anthony Daniels: C-3PO, Prenses Leia Organa'nn protokol droididir. R2-D2 rolnde Kenny Baker: Luke Skywalker'n sadk droididir. Yoda rolnde Frank Oz: Bir Jedi Ustas olan Yoda, Dagobah'da yaamaktadr. Luke Skywalker da, ObiWan Kenobi'nin tavsiyesi zerine Yoda'dan eitim almak iin Dagobah'a gider. Chewbacca rolnde Peter Mayhew: Chewbacca, Han Solo'nun yardmc pilotu ve yakn arkadadr. Boba Fett rolnde Jeremy Bulloch: Vader tarafndan Millenium Falcon'u bumakla grevlendirilmil, n galakside yaylm olan kelle avcsdr. Boba Fett'in vcut dilini Bir Avu Dolar in filmindeki Clint Eastwood'tan ilham alarak ekillendirdi. Bulloch, sonradan dublaj yaplacan bilmesine ramen, repliklerini srekli okudu. Bulloch daha sonra filmde Han Solo'nun dondurulmu vcudunun Slave 1 adl gemiye yklendii sahnede "Kaptan Kargo'yu Solo blmne koyun" dediini itiraf etti. Bulloch'un bu gaf filmin ilk kurgu kopyasna kadar farkedilmedi.[10] Jason Wingreen, filmin sinema kurgusu ve 1997 zel Edisyonu'nda seslendirdi. 2004 ylndaki zel Edisyon'da ise Yldz Savalar: Blm II - Klonlarn Saldrs filminde Fett'i oynayan Temuera Morrison'n sesi, orijinal leme ve prequel leme arasnda sreklilik salamak iin Wingreen ile deitirildi. Obi-Wan "Ben" Kenobi rolnde Alec Guinness: Darth Vader tarafndan, Yeni Bir Umut'da lm Yldz'da ldrlmtr. Ancak lmnden sonra da gc kullanarak baka bir boyuttan eski rencisi Luke Skywalker'a klavuzluk yapar. Wedge Antilles rolnde Denis Lawson: Luke Skywalker ile Yavin Sava'nda pilotluk yapan Asi ttifak yesidir. nceki filmde olduu gibi, filmin biti jeneriinde Denis Lawson'un ad yanl hecelenerek "Dennis" olarak yazld. Palpatine rolnde Clive Revill: lm Yldz'nn yokoluundan memnnun olmayan ve sonu olarak da Asi ttifak Birlii'ni kertmeye alan Galaktik mparatorluk'un yneticisidir. Revill, 2004'te sata karlan DVD'de Ian McDiarmid ile deitirildi. Clive Revill'in seslendirdii Palpatine'i, sinema kurgusunda ve 1997 ylndaki zel Edisyon'da gzlerinin zerine efektlerle empanze gz koyulan bilinmeyen yal bir aktris oynad. Devam filmi Yldz Savalar: Blm VI - Jedi'n Dn'nde ve prequel filmlerde Palpatine'i canlandran Ian McDiarmid, Yldz Savalar: Blm III - Sith'in ntikam filminin hazrlklar balad srada karlan 2004 yldaki zel DVD Edisyonunda Clive Revill ve bilinmeyen aktristin yerine getirildi.[11][12][13] Televizyon dizisi Cheers'taki Cliff Clavin rolyle ve birok Pixar animasyonunda yapt seslendirmeyle tannan John Ratzenberg gverte subay Binba Bren Derlin rolyle filmde yer ald. nemli karakter oyuncusu Treat Williams da Hoth'taki asker ve bulut ehrindeki asker dahil olmak zere birka rol canlandrd. Yapm [deitir]

George Lucas'n 1977 tarihli Yldz Savalar filmi, kr bakmnda beklentilerin stne kt, sinema endstrisinde bir devrim yapt ve kltrel bir fenomene dnt.[14] Lucas, nceki film sayesinde borlarn kapaynca, filmi Hollywood sanayinden bamsz olarak ekti.[14] Filmin yapmcs olan Lucas zel efekt irketinde ve finansal grevlerdeki rol yznden filmi ekmek istemedi. Bu yzden

filmi ynetmesi iin sinema okulundaki retmenlerinden biri olan Irvin Kershner' dnd.[15] lk filmin kalitesini hibir devam filminin amayacan dnene Kerhner, teklifi en bata reddetti. Sonra Kershner, onun sekreterini arayp ii kabul ettiini syledi.[14] Ayrca Lucas da, kendi yazd orijinal hikyeyi temel alan bir senaryo yazmalar iin Lawrence Kasdan ve Leigh Brackett'i kiralad.[14][16] Brackett, 1978'de ilk tasla tamamlamay baard. Brackett'n tasla, Darth Vader'n Luke Skywalker'a onun babas olduunu sylememesi dnda filmin son senaryosu ile neredeyse aynyd. Bu taslakta, Luke'un babas ona bilgi vermek amacyla bir hayalet olarak grlyordu.[17] Lucas, metni grdnde hayal krklna urad. Ancak Lucas, senaryoyu ile tartma frsat bulamadan, senarist Leigh Brackett kanserden ld. Bu yzden Lucas, sonraki senaryo taslan kendisi yazmak zorunda kald. Ynetmen bu taslakta ilk kez filmleri episodik bir ekilde ayrd ve mparator'u Blm II olarak listeledi.[18] Lucas muhtemelen ilk taslan kendisinde yaratt hayal krklndan dolay filmin olay rgsnde baz deiiklikler yapt.[19] Ynetmenin yapt en byk deiiklik Darth Vader'n Luke Skywalker'n babas olmasyd. Lucas, ilk film iin uzun yllar sren senaryo yazm aamasna gre, bu tasla yazarken nispeten daha ok elendi ve 1978'in Nisan aynda iki tasla hzlca yazd.[20] Ayrca senaryoya Han Solo'nun karbonitle dondurulmas fikrini de ekledi.[21] mparator'un ikinci ve nc taslaklarnn yazmndan sonra Lucas, hikyeye yeni bir nokta ekledi. Buna gre; Anakin Skywalker, Obi-Wan Kenobi'nin rencisiydi ama mparator Palpatine tarafndan karanlk tarafa ekildi. Anakin, Obi-Wan bir volkanda karlat ve olduka ar bir ekilde yaraland. Ama yine de, Darth Vader olarak tekrar dirildi. Darth Vader, Jedi valyeleri bulup yakalarken bu arada Obi-Wan Kenobi de Luke Skywalker' yeni kurulan cumhuriyetten korumak iin Tatooine'de saklyordu.[22] Lucas, eklenen yeni hikayler ile seriyi bir leme yapmay kararlatrd ve sonraki taslan adn Empire Strikes Back olarak deitirdi.[20] Lucas Kutsal Hazine Avclar iin yazd senaryoyu ok beendii Kasdan' ikinci tasla yazmas iin kiralad.[23]

Stop-motion tekniiyle yaratlan ve Huth Sava'nda kullanlan AT-AT'ler. Yldz Savalar filminin gsteriminden sonra ILM, gelimek iin alan bir irket olmaktan kt ve California'da bulunan Marin County'ye tand.[14] Yldz Savalar: Blm V - mparator filmi irkete yeni olanaklar salad. Yldz Savalar' genellikle uzay sekanslarna yer veriyordu, ama mparator yalnzca uzaydaki it dala sekanslarna yer vermedi, ayrca bir buz gezegeninde geen savalara ve gkyzndeki bulutlarn arasnda yer alan bir ehre de yer verdi. Hoth'taki buzullarda yaplan mcadele sahnesi iin ilk dnce, imparatorlua ait olan robotlarn mavi ekran nnde yrtlmesiydi. Onun yerine grnty oluturmas iin bir sanat kiraland ve impatorlua ait robotlarn yrynde stop-motion teknii kullanld. Phil Tippett, AT-AT'larn orijinal tasarmn "byk tekerlekleri olan zrhl aralar" olarak dnmt. Bitmi birok tasarm Port of Oakland konteynr vinlerini andryordu, ama Lucas bunu reddetti.[24] Stuart Freeborn, Jedi Efendisi Yoda'nn yz modeli iin Albert Einstein'n baz grnmlerinden yararland.[25] Dagobah setinde, Yoda'nn kuklaclarna kolaylk salayabilmek iin be fit yksekliinde set in edildi. Yoda'y canlandran Frank Oz, baz sahnelerde sorun yaad.[26] Ardndan Mark Hamill, aylarca setteki tek insan karakter olduu iin dehete dtn aklad. Hamill kendini makinelerin, hareket eden kuklalarn ve hayvanlarn arasnda nemsiz bir e gibi

hissetmeye balamt. Ynetmen Kershner, Hamill'i kuklalar ile olan performans iin tebrik etti.[14][27] Filmin ekimleri 5 Mart 1979'da Norve'te balad. Yeni Bir Umut'un ekimlerinde ok sevilen Tunus'ta yeniden ekim yapan film ekibi, blgede elli yldr ilk kez meydana gelen yamur frtnasyla kar karya kald. ekimler iin Norve'teki Hardangerjkulen buzullarna giden ekip, son elli ylda kan en kt k frtnasyla karlat. Scaklk 28.9 C'ye kadar derken kar kalnl 5.5 m'ye kmt.[14] Mark Hamill, Yeni Bir Umut filminin final sahnesinin ekiminden bir gn nce arabas ile kaza yapt. Mark Hamill'n burnu ve elmack kemii krld.[28] Bu yzden Hamill, yzndeki yaralar ile oynamak zorunda kald. Lucas sonradan ona yardm ettiini itiraf etti.[27] 13 Mart'ta yapm iin Londra'daki Elstree Stdyolar'na gidildi.[23] Ocak aynda Sahne 3'te kan yangn (Stanley Kubrick'in Cinnet filminin ekimleri srasnda) yznden filmin btesi 18 milyon dolardan 22 milyon dolara kt. Temmuz aynda bteye 3 milyon dolar daha eklendi. Filmin ekimleri Eyll aynn ortasnda bitirildi.[23] Filmdeki bir diyalog, yapm iin byk bir reklam oldu. Gerekte, Lucas'n yazd, Leia Organa'nn Han Solo'ya akn itiraf ettii sahnede Solo'nun replii "Ben de seni seviyorum" cmlesiydi. Harrison Ford karakterizasyonu etkin kullanmyordu ve ynetmen Kershner da bunu kabul etmiti. Birka denemeden sonra, Kershner, Ford'a cmleyi doalama sylemesini nerdi. Sonuta da Han Solo'nun cmlesi "Biliyorum" olarak deiti.[14] Yapm srasnda, Darth Vader'n Luke'un babas olduu gerei byk bir gizlilik iinde korundu. ekimler srasnda David Prowse'ye ve btn film ekibinin geri kalan gibi, Vader'n filmde konutuu btn cmlelerin yer ald sayfada yanl bilgilendirme amac olan "Senin baban Obi-Wan ldrd" cmlesi yer ald.[29][30] Filmin gsterimine kadar gerei sadece Mark Hamill, George Lucas, Irvin Kershner ve James Earl Jones biliyordu. James Earl Jones, cmleyi grdkten sonra verdii ilk tepkinin "Oh, yalan sylyor!" olduunu syledi.[14] Filmde, kamerann uzaktan ektii, Vader'n maskesini takmad sahne ile izleyicilere Vader'n bir robot olmad aksine organik - belki de insan olduunun gsterilmesiydi. Bu gerek biraz kafa kartrc olsa da, Vader'n Luke'un babas olduu renildikten sonra nemli bir yer tekil etti.[27] Filmin dramatik al sekansn korumak iin Lucas, ekran kredilerinin filmin sonunda yer almasn istedi. imdilerde daha alldk olmasna ramen o zaman iin olduka olaand bir seimdi. Amerikan Yazarlar Dernei ve Amerikan Ynetmenler Dernei, ilk Yldz Savalar iin izin verdi ama Lucas'a, filmin deneme gsterimleri srasnda 250,000 dolarn zerinde ceza kesti ve filmi sinema salonlarndan ekmeyi denedi. Ynetmenler Dernei sonra da Irvin Kershner'a gitti. Ynetmenine sahip kan Lucas, derneklere btn cezalar dedi. Lucas'n ektii bu eziyet ve hissetmeye balad duygular bu derneklerden ayrlmasna neden oldu.[14] mparator'un yapm 35,000,000 dolar bte ile sonlandrld ve tarihin en pahal filmlerinden biri yapld.[31] Banka ektii kredi iin borcunu isteyince Lucas, 20th Century Fox irketi ile anlamak zorunda kald. Lucas, stdyo ile yapmn devam filminin ve ticari haklarnn kayb olmadan bir anlama yapt.[14] Gsterim [deitir]

mparator iin 21 Mays 1980'de basit bir gala yapld. Yeni Bir Umut gibi, mparator da Amerika Sinema Filmleri Birlii'nden "bilimkurgu/aksiyon iddet" eleri nedeniyle PG sertifikas ald.[32] Bu

filmin 1980 srmnn VHS ve Laserdisc versiyonlar birka kez 1980'lerde ve 1990'larda piyasaya srld.

1997 ylnda karlan DVD'nin kapa 1997 ylnda Yldz Savalar'nn 20. yldnm nedeniyle mparator, serinin dier iki filmi Yeni Bir Umut ve Jedi'n Dn'nn dahil olduu paketi Yldz Savalar: zel Versiyon ad altnda sata karld. Lucas bu frsat kullanarak filmde birka kk deiiklik yapt. Hoth'taki canavar temeli korunarak deiiklikler yapld. Millenium Falcon'un Bulut ehrine giriindeki baz detaylar deitirildi. Ksa bir sahnede de, yapt dellodan sonra gemiden kan olunu izleyen Vader'a, Jedi'n Dn filminden baz eklemeler yapld. Deiikliklerin ou kk ve estetikti, ancak baz hayranlar bunlarn filme olumsuz etki yaptna inand.[12] mparator'un DVD'si 2004 ylnn Eyll aynda sata karld. DVD Box-setinde dier iki film Yeni Bir Umut ve Jedi'n Dn'n diskler ile bir de bonus disk yer ald.[33] Filmler dijital olarak yenilendi ve George Lucas tarafndan birka deiiklik daha yapld.[12] Filmlerin bonus zellikleri, George Lucas, Irvin Kershner, Ben Burtt, Dennis Muren, ve Carrie Fisher'in sesli yorumlarn ve mparatorun Ryas: Yldz Savalar lemesinin Hikayesi adl bir belgeseli kapsyordu. Ayrca tantmlar, fragmanlar, TV spotlar, resim galerileri, video oyun demolar ve Yldz Savalar: Blm III - Sith'in ntikam filmi ile ilgili grler de yer ald. DVD gsterimi iin Lucas ve ekibi mparator ve prequel leme arasnda balant kurmak iin deiiklikler yapt. Bu versiyonda, mparator'un da dahil olduu orijinal leme filmleri ve prequel leme filmlerine yeni dijital bask yapld. Bonus diskin bulumad, yalnzca lemenin diskinin buluduu set 2005 ylnn Kasm'nda sata karld.[34] Film, dier yapmlardan ayr olarak iki diskli snrl versiyon olarak 12 Eyll 2006 ve 31 Aralk 2006 tarihlerinde sata karld. Bu sefer filmin deiiklie uramam, orijinal srm yer ald. lemenin DVD seti 4 Kasm 2008'de tekrar piyasaya srld.[35] Sata verilecei zaman, DVD'de, orijinal filmlerin 1993'te yaynlanan anaformik olmayan Lazerdisk srmlerine yer verilip verilmemesi tartld. Anaformik ekran yerine, yarm ekrann kullanlmas seimi karsnda birok hayran hayal krklna urad.[36] Eletiriler [deitir]

Ayrca baknz: Yldz Savalar: Blm V - mparator'un kazand dller ve adaylklar Her ne kadar gnmzde serinin iyisi olarak kabul edilse de,[3][4] mparator, gsterime girdiinde kark eletiriler ald.[27] Film, finansal olarak beklentileri at, Lucas'n filme yatrd 30 milyon dolar ay iinde kra dnt.[14] Birleik Devletler'deki ilk haftasonunda 10,840,307 dolar kazand. 1997 ylndaki ABD'deki tekrar gsterimlerin al haftasonunda 21,975,993 dolar kazand. 2007'de ABD'deki kazanc 290,475,751 dolar ve dnya apndaki brt kazanc da 538,375,067 dolara eriti.[37]

Baz eletirmenlerin filmin yksyle ilgili olumsuz grleri olsada film, teknik adan baarl bulundu. rnein The New York Times'den Vincent Canby film hakknda ok olumsuz bir yaz yazd.[38] Daha sonra San Francisco Examiner'dan Bob Stephens filmi "Yldz Savalar serisinin en byk filmi olarak nitelendirdi.[39] Empire dergisi, mparator'un serinin en ahlki ve duygusal adan karmak filmi olduunu yazd.[40] Roger Ebert, 1997'deki incelemesinde filmin orijinal lemenin en gl ve tahrik edici filmi olduunu yazd.[41] Rotten Tomatoes sitesinde %97 "Fresh" derecesi alan mparator, serinin sitedeki en yksek puana sahip blm oldu.[40] Darth Vader, filmdeki rolyle Amerikan Film Enstits'nn 2003'te aklad "En Byk 100 Kahraman ve Kt Adam" listesinde nc srada yer ald.[42] Wizard dergisi, filmin finalindeki dv sekansn "Tm Zamanlarn En Byk Kapma Sahnesi" olarak adlandrd.[43] Filmin en byk hrete sahip replii olan "Hayr, senin baban benim" (No, I am your father) ounlukla yanl aktarlarak "Luke, senin baban benim" (Luke, I am your father) diye geti.[44] 1981'deki Akademi dlleri'nde mparator, Bill Varney, Steve Maslow, Craig Landaker ve Peter Sutton ile En yi Ses dalnda dl kazand. Ayrca film, grsel efektleri hazrlayan Brian Johnson, Richard Edlund, Dennis Muren, ve Bruce Nicholson ile Akademi zel Baar dl'n ald.[45] John Williams ile En yi Mzik, En yi Orijinal Mzik dallarnda, Norman Reynolds, Leslie Dilley, Harry Lange, Alan Tomkins, ve Michael Ford ile de En yi Sanat Ynetimi-Set Tasarm dallarnda aday oldu. Film, BAFTA dlleri'nde En yi Orijinal Mzik dln kazand. Ayrca En yi Ses ve En yi Yapm Tasarm dallarnda aday oldu. Williams besteleriyle Grammy ve Altn Kre dl ald.[45] mparator, Saturn dlleri'nde Mark Hamill ile En yi Aktr, Irvin Kershner ile En yi Ynetmen, Brian Johnson ve Richard Edlund ile En yi zel Efekt dllerinin yan sra En yi Bilim-Kurgu Filmi dalnda da dl sahibi oldu. Hugo dlleri'ndeki Altn Ekran dlleri'nde En yi Dramatik Sunum dalnda dl kazand. Yazarlar Dernei dlleri'nde de Baka Bir Trden Uyarlanan En yi Komedi dl kazand.[46] Yapm, ngiliz sinema dergisi Empire'n 2006 ylnda hazrlad "Tm Zamanlarn En Muhteem 201 Sinema Filmi" listesinde Esaretin Bedeli (Shawshank Redemption) filminin ardndan ikinci srada yer ald.[47] Ayn derginin 2008 ylnda dzenledii "Tm Zamanlarn En Muhteem 500 Sinema Filmi" anketinde ise Baba (The Godfather) ve Kutsal Hazine Avclar'nn ardndan nc srada yer ald.[48][49] mparator, birok kiiye stn bir devam filmi yapmak konusunda rnek oldu. X-Men filminin devam olan X-2'nin yapmcs Tom DeSanto ve ynetmeni Bryan Singer, filmdeki karakter incelemesini taklit etti.[50] Christopher Nolan da Kara valye'nin devam filmini ynetip ynetmeyecei sorusuna "Eer devam filmini kt ekerseniz gze batar ve 'Neden tm bu karakterleri tktrmlar ki?' denir. Ama iyi giderse, Baba II veya Yldz Savalar: Blm V - mparator'da olduu gibi kimse azn ap ikayet edemez" dedi.[51] Sinema ve edebiyattan alntlar [deitir]

Ayrca baknz: Yldz Savalar'nn kayna ve benzerleri nceki film Yeni Bir Umut gibi, mparator da dnya dinleri ve mitolojik yklerden baz eler ieriyordu. Bunlara George Lucas'n ocukluundaki favori film serisi olan Flash Gordon'daki gkyznde bulunan bulutlardaki ehir de dahildi.[52][53] Film mzii [deitir]

Filmin mzikal besteleri John Williams tarafndan hazrlanp bestelendi ve Londra Senfoni Orkestras tarafndan gerekletirildi. RSO Kayt irketi, filmin orijinal soundtrack albmn Amerika Birleik Devletleri'nde ift LP ve 8 para formatnda datt. Albmn n kapana Darth Vader'n maskesinin resmi yerletirildi.[54] RSO Kayt ve onun mzik katalounu iine alan Polydor Kayt, filmin ilk compact disk (CD) srmn yaymlad. 20th Century Fox irketi 1993 ylnda Star Wars Trilogy: The Original Soundtrack Anthology adnda zel drt CD'lik bir kutu hazrlad. Bu antolojinin iindeki disklerde, orijinal Yldz Savalar filmi iin bestelenen mzikler yer ald.[55] 1997 senesinde RCA Victory, orijinal lemenin filmi iin hazrlad iki disklik seti sata sundu. Bu sette 32 sayfalk bir kitapkta bulunuyordu. Bu kitapkta Yldz Savalar lemesi: zel Versiyon iin hazrlanm posterler bulunuyordu. Btn paralar dijital olarak yenilendi. RCA Victory, daha sonra seti yeniden paketledi. Bu set, snrsz olarak sata sunuldu ama nceki sette yer alan kitapk yer almyordu.[56] 2004 ylnda, devam filmin (Gizli Tehlike, Klonlarn Saldrs, Sith'in ntikam) soundtrack albmleri yaynladktan sonra bunlarn yayn hakkn isteyen Sony Classical, bu amacna ularken ayn yl mparator'u da kapsayan 1997'deki RCA Victor srmn tekrar datma soktu. Filmin DVD srm, yeni bir albm kapa almasyla datld. Sony'nin bu 2004 srm, aslnda 1997'deki RCA Victor srmyle aynyd.[57] Pazarlama [deitir]

Roman [deitir] Filmin roman 12 Nisan 1980 tarihinde Del Ray Kitaplk tarafndan yaymland. Roman, Leigh Brackett ve Lawrence Kasdan'n senaryosunu temel alan Donald F. Glut yazd.[58]

Filmin izgi roman uyarlamasndan bir illstrasyon. Roman ilk nce Star Wars: The Empire Strikes Back adyla yaymland. Ancak sonraki basmlarda serideki filmlerin adlarna uygun olacak ekilde romann ad Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back olarak deitirildi. Dier Yldz Savalar filmleri iin karlan romanlarda olduu gibi, bu romanda da hikyenin arka planna yer verildi ve yknn ekrana yansmayan ksmlar geniletildi. Yine de romann baz ayrntlar prequel leme ve Jedi'n Dn iin yazlan romann ayrntlaryla ile ters dt. rnein; mparator'da Boba Fett'in kkenleri belirsiz ve giydii zrh sava bir grup olan mandalorianlarn kostmlerinden biriydi. Bobo Fett'in gerek kkenleri Yldz Savalar: Blm II Klonlarn Saldrs filminde aklanmt. Marvel Comics, Archie Goodwin'n yazp Al Williamson ve Carlos Garzon'un izdii bir izgi roman uyarlamas yaymlad. Filmin gsterim tarihi ile ayn zamanda yaymlanan izgi roman ayrca e zamanl olarak dergilerde ve cep kitapklarnda yaymland. Video oyunlar [deitir] Filmden uyarlanan video oyunlar eitli konsollar iin piyasaya srld. Ayrca filmden esintiler tayan ama tamamen filme dayal olmayan video oyunlar da karld. Parker Brothers, 1982'de AT-

AT'larn Hoth'taki saldrsnn da yer ald Star Wars: The Empire Strikes Back oyununu Atari 2600 konsolu iin kard.[59] Bunu 1985'te karlan arcade oyunu takip etti. Karakterler ilk kii perspektifinden kontrol ediliyordu ve filmdeki sava sekanslar takip ediliyordu. Hoth Sava'ndaki mcadeleleri ve Millenium Falcon'un bir asteroid alanndan kan kapsyordu.[60] Baka trler de ZX Spectrum, Amstrad CPC, Commodore 64, BBC Micro, Atari ST ve Commodore Amiga iin yaymland. 1992 ylnda JVC, LucasArts tarafndan Nintendo Entertainment System konsolu iin hazrlanan Star Wars: The Empire Strikes Back isimli oyunu piyasaya datt. Oyunda Luke Skywalker karakteri kontrol ediliyor ve batan sona dek Skywalker'n filmdeki hikyesini izleniyordu. Ayn yl Ubisoft da oyunun Game Boy versiyonunu datt. nceki oyun gibi bu oyunda Luke Skywalker'n hikyesini takip ediyordu.[61] LucasArts'n Shadows of the Empire adl video oyunu, Nintendo'nun nc nesil konsolu Nintendo 64 ve ayrca Microsoft Windows iin hazrlanm ilk oyunlardan biri oldu. Shadows of the Empire, Nintendo 64 adl konsolun 1996 ylnn Aralk aynda piyasaya srlmesinden drt ay sonra datld. Oyunun bilgisayarlar iin hazrlanm versiyonu ise, yaklak bir yl sonra, Eyll 1997'de datld. Bu oyunda, oyuncular kendi abalar ile Prenses Leila'y ve Luke Skywalker' Prens Xizor'un elinden kurtaryordu. Star Wars: Rogue Squadron (Nintendo 64): Hoth Sava'nda alan bir blmdr. Star Wars Rogue Squadron II: Rogue Leader (Nintendo GameCube): Hoth Sava'nda oynanan blmdr. Star Wars Rogue Squadron III: Rebel Strike (GCN): Hoth Sava bu oyunda tekrar elden geirildi ve Rogue Leader blm iki kiilik oynana msait hale getirildi. Star Wars Trilogy Arcade (Arcade only): Orijinal lemedeki btn filmlerden uyarlanan oyundur. Lego Star Wars II: The Original Trilogy/Lego Star Wars: The Complete Saga (PlayStation 2, Xbox, Xbox 360, PlayStation 3, GCN, Nintendo DS, Wii, PlayStation Portable, Bilgisayar): Hoth Sava'ndaki grevlerin, Millenium Falcon'un asteroidlerden ka, Luke'un Dagobah'taki Jedi eitimini ve Lando ile Leia'nn ka srasnda Luke'un Bulut ehrinde Darth Vader ile dello mcadelesini de kapsayan mparator'dan filmiden alt farkl blm ierir.[62] Star Wars Battlefront II (PlayStation 2, PlayStation Portable, Xbox, Bilgisayar): mparator'da Hoth'taki savan Campaign Mod zerinden oynand oyundur. Ayrca Hoth ve Dagobah'taki mcadeleler Galactic Conquest Mod'da oynanabilir.[63] mparator filmi srasnda geen Star Wars: Rebellion, filmden farkl olaylar ierir. Radyo dram [deitir] Filmin radyo dram uyarlamas Brian Daley tarafndan yazld ve 1983 ylnda Ulusal Halk Radyosu'nda yaynland.[64] Karakterler ve olaylar Leigh Brackett ve Lawrence Kasdan'n senaryosundan uyarland. Dram, John Madden tarafndan ynetildi. Ses miksaj Tom Voegeli tarafndan yapld. John Williams'n bestesine ek olarak Ben Burtt'un ses tasarm da kullanld. Mark Hamill, Billy Dee Williams, ve Anthony Daniels srasyla Luke Skywalker, Lando Calrissian ve C-P3O rollerini tekrarlad. Yoda'y John Lithgow seslendirdi. Dram be saatlik bir sreye sahipti.[65] 14 ubat 1983 tarihinde yaklak 750,000 insan radyolar ile seriyi dinledi.[66]

Ayrca baknz [deitir]

Splinter of the Mind's Eye, Yldz Savalar evreninden bir bilim-kurgu roman. Kaynaklar [deitir]

ngilizce Vikipedi'deki 18 Haziran 2009 tarihli Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back maddesi ^ Star Wars Episode 5 ^ "Yldz Savalar: mparator - Star Wars: The Empire Strikes Back". Beyazperde.com. 19 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ a b "The Best Star Wars Film Ever - The Empire Strikes Back". MSN Movies UK. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ a b "The Empire Strikes Back (1980)". The 80s Movies Rewind. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "100 Greatest Movies Of All Time". TotalFilms.com (17 Ekim 2006). 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "The 100 Greatest Films". Channel 4. 08 ubat 2009 2009 tarihinde eriildi. ^ "Adjusted for Ticket Price Inflation". Box Office Mojo.com. 17 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ Ian Nathan. "Han Solo", Empire, Temmuz 2007, sf. 63. ^ "Is it true about Burt Reynolds and Han Solo?". About.com. 11 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ Dan Jolin. "Boba Fett", Empire, Temmuz 2007, sf. 60. ^ Palpatine, Star Wars Databank sitesinde Sahnenin tesi; 17 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ a b c "Star Wars: The Changes". 13 Ocak 2009 tarihinde eriildi. ^ "Lucasfilm Defends DVD Changes". Sci-Fi Wire. 17 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ a b c d e f g h i j k l mparatorun Ryas: Yldz Savalar lemesinin Yapm Star Wars Trilogy Box Set DVD belgeseli, [2004] ^ "Behind the Scenes: The Empire Strikes Back". American Cinematographer. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back (1980)". Internet Movie Database (2007). 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ Biodrowski, Steve. "Star Wars : The Original Trilogy - Then And Now". Hollywood Gothique. 11 Temmuz 2009 tarihinde eriildi. ^ (Bouzereau 1997, p. 135)

^ (Kaminski 2007, p. 161) ^ a b (Bouzereau 1997, p. 123) ^ (2004). Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back [DVD]. 20th Century Fox. ^ (Kaminski 2007, pp. 164165) ^ a b c Marcus Hearn (2005). Cliffhanging, The Cinema of George Lucas, 1227, Harry N. Abrams Inc. ISBN 0-8109-4968-7. ^ Peter Hartlaub. "Nah, dude, they weren't cranes, they were garbage trucks", San Francisco Chronicle, 27 Haziran 2008. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ Nick Maley. "A tribute to Stuart Freeborn". 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars Trilogy DVD Super-Feature". Underground Online. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ a b c d Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back DVD commentary featuring George Lucas, Irvin Kershner, Ben Burtt, Dennis Muren and Carrie Fisher, [2004] ^ Just The Best : Sienn's Mark Hamill Page : Interviews 1970 ^ Chris Chiarella (2004). "Mark Hamill Interview". Home Theater. 09 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ Dalton Ross. "Secrets and Jedis". EW.com. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "Business Data for Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back (1980)". Internet Movie Database (2007). 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars Episode V The Empire Strikes Back (1997)". Motion Picture Association of America (2002). 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars Episode V - The Empire Strikes Back (1980 & 2004 Versions, 2-Disc Widescreen Edition) (1980)". Amazon.com (2004). 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars Trilogy (Tam Ekran Edisyonunun Bonus Diski) (1977)". Amazon.com (2007). 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars Saga Repacked in Trilogy Sets on DVD". Lucasfilm. StarWars.com (28 Austos 2008). 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ Ian Dawe. "Anamorphic Star Wars and Other Musings". Mindjack Film. 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "The Empire Strikes Back (1980)". Box Office Mojo.com. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ Vincent Canby (15 Haziran 1980). "'The Empire Strikes Back' Strikes a Bland Note'". NYtimes. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ Stephens, Bob (17 ubat 1997). ""Empire Strikes Back' is the best of "Star Wars' trilogy". Sfgate.com. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi.

^ a b "The Empire Strikes Back". Rotten Tomatoes. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ Ebert, Roger (21 ubat 1997). "The Empire Strikes Back". Roger Ebert.com. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "AFI's 100 Years... 100 Heroes & Villains". American Film Institute. 09 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ Jake Rossen. "THE TOP 25 CLIFFHANGERS OF ALL TIME!", Wizard, 05 Austos 2007. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ Michael French (2003). "The Common Concept of Indiana Jones". TheRaider.net. 09 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ a b "The Empire Strikes Back - Awards & Nominations". Yahoo! Movies. 09 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "Awards for Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back (1980)". Internet Movie Database. 08 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "Empire's 201 Greatest Movies Of All Time", The List of Bests. 20 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars Episode V: The Empire Strikes Back (1980)", Empire. 20 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ Kamuran Kara. "Empire'den Top 500", Film.com.tr, 29 Eyll 2008. 20 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ Chris Hewitt. "The X Factor", Empire, 28 Mart 2008, sf. 76. ^ Dan Join. "Yalnzca Bir ift Ucubeyiz...", Empire, Temmuz 2008, sf. 48-49. ^ "Star Wars Origins - Flash Gordon". Star Wars Origins. 09 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "Flash Gordon (1980)". The 80s Movies Rewind. 09 ubat 2009 tarihinde eriildi. ^ "The Original Soundtrack from the Film The Empire Strikes Back". Star Wars Collectors Archive. 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars Trilogy: The Original Soundtrack Anthology [BOX SET [SOUNDTRACK]"]. Amazon.com. 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "The Empire Strikes Back: The Original Motion Picture Soundtrack (Special Edition) [SOUNDTRACK"]. Amazon.com. 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars / The Empire Strikes Back / Return of the Jedi (Original Soundtracks 2004 reissue)". 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars, Episode V - The Empire Strikes Back (Mass Market Paperback)". Amazon.com. 17 Ocak 2007 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars: The Empire Strikes Back". GameSpot. ^ "Empire Strikes Back, The". The Killer List of Videogames. 8 Haziran 2009 tarihinde eriildi.

^ "Star Wars: The Empire Strikes Back for Game Boy". Moby Games. 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "LucasArts.com - LEGO Star Wars II: The Original Trilogy". LucasArts. 28 Mays 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars: Battlefront II". MobyGame. 17 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Empire Strikes Back". High Bridge. 17 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Empire Strikes Back Produced by NPR". HighBridge Audio. 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi. ^ "Star Wars Radiodrama". NPR Shop. 10 Haziran 2009 tarihinde eriildi.