Copyright: CARL SAGAN

Kesim Ajans aracl ile Trkiye'de yayn hakk: NKILP KTABEV Yayn Sanayi ve Tic. A.. Ankara Cadd. No: 95 - STANBUL Tel: 522 28 51-526 86 41

Bu kitabn her trl yayn haklar Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereince nklp Kitabevi Yayn Sanayi ve Tic. A.. ne aittir.

ANKA O F S E T A.. Cagaloglu Cemalnadir Sk. No. 24 S T ANBUL 1987

BRNC KISIM

MESAJ
Yreim zavall bir yaprak gibi titriyor, Gezegenler dnyor ryalarmda. Yldzlar pencereme dayanm. Uykumda dnyorum. Scak bir gezegen yatam.
MARVIN MERCER Harlem 153. okul, snf 5

BRNC BLM

Asal Saylar
Minik sinek, Dncesiz elim Silip sprd Yaz oyununu. Ben de senin gibi Bir sinek deil miyim? Ya da sen Benim gibi bir insan? Ben de raks ediyorum Ve iiyorum ve ark sylyorum Ta ki kr bir el Kanatlarm sprp atana kadar.
WILLIAM BLAKE Deney arklar Sinek (1795)

nsan llerine gre yapay olamazd: bir dnya boyutundayd. Ancak ylesine garip ve ylesine anlalmaz bir biimi vard ki, bunun yalnzca bir fikrin belirtisi olabilecek karmak bir ama iin tasarland belliydi. Byk mavi-beyaz yldzn evresinde kutup yrngesinde dnerken zerine milyonlarca anak biimli kabuklu deniz hayvannn yapm olduu muazzam bir okkeli geometrik biimi andrmaktayd. anaklardan her biri gkyznn bir kesine evriliydi. Gzden karlm tek bir yldz kmesi bile yoktu. Bu okkeli bu esrarl grevini milyonlarca yldan beri srdrmekteydi. ok sabrlyd. Sonsuza kadar bekleyebilirdi. Ana rahminden ekip kardklarnda alamyordu bile. Ufacck aln kr krt, sonra birden gzleri iri iri ald. Parlak klara, beyazl yeilli giyinmi insanlara, altndaki masann stnde yatan kadna bakt. Her naslsa tandk sesler yzyordu evresinde. Kzn yznde yeni doan bir insan iin garip bir ifade vard bir aknlk ifadesi belki de.
***

Kz iki yana geldiinde ellerini bann stne kaldrp en tatl sesiyle, Baba, kalk, derdi. Babasnn ar-

kadalar arrlard. Bebek ok sayglyd. Babas onlara, Sayg deil, derdi. lk nceleri kaldrlmak istendiinde barrd. Ona bir kere, Ellie alamana gerek yok. 'Baba, kalk' de yeter dedim. ocuklar ok mthi oluyorlar, yle deil mi, Presh? Kz imdi kalkmt artk, babasnn omuzlar stnde, onun seyrelmeye yz tutmu salarna aslm bir halde badndrc bir ykseklikteydi. Yaam ok daha iyiydi burada, bir bacak orman arasnda emekliyor olmaktan ok daha gvenliydi. Orada biri stne basabilirdi. Kaybolabilirdin. Kz ellerini biraz daha skt. Maymunlarn yanndan ayrlp bir keyi dndklerinde kendilerine ykseklerden bakan ince bacakl, uzun boyunlu, derisi lekeli ve kk boynuzlu bir hayvanla karlatlar. Babas, Boyunlar o kadar uzun ki sesleri dar kamyor, dedi. Ellie bu sessizlie mahkm zavall yarata ok acm ti. Ancak byle mucizelerin varolabilecei zevkiyle bir sevin de hissediyordu.
***

Haydi, Ellie, diye annesi yumuaka zendirdi kendisini. Tandk sesinde hafif bir heyecan vard. Oku bakalm. Teyzesi yandaki Ellie'nin okuyabildiine inanmyordu. Masallar ezberlemi olduunu sanmaktayd. imdi dipdiri bir Mart gn State Caddesinde yrrlerken bir maazann nnde durmulard. erde gne altnda arap krmzs bir ta parldamaktayd. Ellie tek tek heceleyerek, Kuyumcu, diye okudu.

Ellie bir sululuk duygusuyla sandk odasna girdi. Eski Motorola marka radyo hatrlad yerde, rafn s-

Sandk odasndan biraz da soluu kesilmi olarak karken annesiyle yzyze gelince birden korkmutu. Bir ey mi var, Ellie? Hayr, anne. lgisiz grnmeye almasna ramen kalbi gm gm atyor, avuileri terliyordu. Kk avlunun en sevdii kesine kp enesini dizlerine dayayarak radyonun iini dnmeye koyuldu. O lambalarn hepsi de gerekten gerekli miydi? Hepsini tek tek kardn takdirde neler olurdu? Babas bir kere onlarn ilerinde hava olmadn sylemiti. Gerekten de hava yok muydu ilerinde? Orkestralarn mzii ve spikerlerin sesleri radyonun iine nasl giriyordu peki? 'Havadan' diyorlard. Radyoyu hava m tayordu? 'Frekans' ne demekti? almas iin neden fii prize sokmak zorundaydn? Elektriin radyo iinden nasl getiini gsteren bir harita yaplabilir miydi? Kendine bir zarar gelmeden radyoyu skebilir miydin? Sktkten sonra yine eski haline dntrlebilir miydi? Asmak iin amar tamakta olan annesi, Ellie neler yapyorsun yine? diye sordu. Hibir ey, anne. dnyorum ite.

Ellie on yandayken Kuzey Michigan Yarmadasnda bir gl kysnda oturan hi sevmedii iki kuzeninin evine tatile gtrlmt. Wisconsin'de bir gl kysnda yaayan insanlarn arabayla be saatlik yolda olan Michigan'daki bir gle gitmelerinin nedenini bir trl anlayamyordu. Hele iki kt ve ocuksu olan grmek iin. Kendisine her konuda o kadar duyarl olan babas nasl oluyor da sabahtan akama kadar o iki veletle oynamasn istiyordu? Ellie btn yazn olanlardan kamaya alarak geirdi.

nyordu. Gkyznn bir ucunda yldzlar ykseliyordu. Oraya Dou deniyordu. Arkasnda, teki uta, evlerin arkasnda ise yldzlar batyordu. Oraya da Bat denilirdi. Dnya gnde bir kere dnn tamamlar ve yldzlar yine ayn yerden ykselirlerdi. Ne var ki, Dnya kadar byk bir ey gnde bir kere dnyorsa bunun inanlmaz derecede hzl hareket ediyor olmas gerekti. Ellie Dnya'nn dndn hissedebildiini dnyordu artk bunu yalnzca kafasnn iinde hayl ediyor deildi, ta midesinde hissediyordu. Hzl bir asansrle inermi gibi. Dnya'nn hibir eyinin gr alann bozmamas iin, kapkara gkyz ile parlak yldzlardan baka hibir eyi gremeyene kadar ban geri att. Birden iki yanndaki otlara sk sk tutunmas, aksi halde gkyzne decei, ufa-cck vcudunun altndaki koskoca karanlk kubbe tarafndan emilecei duygusuna kapld. inden kopan l eliyle bastramadan bir kere bard da. Kuzenleri kendisini bu barmas sonunda buldular. Yamatan aa koarak indiklerinden kzn yznde grdkleri aknlk ve utan karm bak, annesiyle babasna anlatlacak kk bir haarlk izi olarak kabul ettiler.
***

Kitab filminden daha iyiydi. Bir kere iinde ok daha fazla ey vard. Sonra kitaptaki resimler filmdekilerden ok deiikti. Ancak ikisinde de, bir mucizeyle canlanan tahta kukla Pinokyo'nun stnde askl bir pantolon vard ve eklem yerleri tahta ivilerle tutturulmu gibiydi. Gepetto Pinokyo'yu yapmay bitirdii srada arkasn kuklaya evirir ve kukladan yedii bir tekmeyle savrulur gider. Tam o anda ieri giren marango-

lie enesini dizlerine dayayp sayfalar evirerek sevdii blmlerden birini arad. Twain'in kahraman, yerel tmarhaneden katn sand zrhl bir adam tarafndan gtrlyordu. Bir tepeye varnca altlarnda uzanan kenti grrler: Bridgeport 'mu?' diye sordum ben 'Camelot,' dedi... Gle bakp hem ondokuzuncu yzyl Bridgeport'u hem de altnc yzyl Camelot'u olarak kabul edilebilecek bir kentin nasl olduunu dnrken annesi koa koa belirdi yanbanda. Her yerde aradm seni. Neden bulabileceim bir yere gitmiyorsun? Ah, Ellie, korkun bir ey oldu...
***

Yedinci snfta 'Pi'yi reniyorlard. Bu, ngiltere'de Stonhenge'deki talar andran Yunanca bir harfti: zerinde bir kiri olan iki ta stun 'pi'. Bir dairenin evresini lp o dairenin apna bldn m pi kard. Ellie evde mayonez kavanozunun kapan alp evresine bir sicim sarm, sonra sicimi cetveliyle lmt. Ayn eyi kavanozun apma da uygulam, bir sayy dieri ile blmt. Sonu 3.21'di. Basit bir eydi bu. Ertesi gn retmenleri Bay Weisbrod pi'nin deerinin 22/7, yani yaklak olarak 3.1416 olduunu sylemiti. Kesin bir rakam istersen bu sonsuza kadar devam eden ondalk bir sayyd. Sonsuza kadar, diye dnd Ellie. Elini kaldrd. retim ylnn bayd ve Ellie'nin snftaki ilk sorusuydu bu. Ondalklarn sonsuza kadar gittii nasl bilinebilir? retmeni biraz serte, yledir ite, dedi. Neden ama? Nasl biliyorsunuz? Saylar sonsuza kadar nasl sayabilirsiniz?

toplamalar karmalar yapmaya balad. Toplam pi/4' ten fazla ile eksik olma arasnda gidip geliyordu ama bir sre sonra bu say dizisinin doru cevaba giden en kestirme yol olduunu grebiliyordun. Doruya tam olarak yaramyordun ama istediin takdirde, ok sabrl olduun takdirde, oraya istediin kadar yaklaabilirdin. Yeryzndeki btn dairelerin biimlerinin bu kesirlerle balantl olmas bir mucize gibi geliyordu kza. Daireler kesirleri nereden bilebilirlerdi? Orada calculus renmeyi aklna koydu Ellie. Kitap baka bir eyden de sz ediyordu: 'pi' asal'* bir sayyd. Sonsuz kadar uzun olmadka 'pi'yi veren normal sayl bir denklem olamazd. Ellie kendi kendine az ok cebir rendii iin bunun ne demek olduunu biliyordu. Ve tek asal say da pi deildi. Gerekte sonsuz miktarda asal say vard. Hatta normal saylardan sonsuz derecede oktu bunlar. Pi, bunlarn iinde Ellie'nin rendii bir tekiydi yalnzca. Pi pek ok adan sonsuzlua balyd. Ellie grkemli bir eyi grr gibi olmutu. Normal saylarnn hepsinin arasnda matematie derinlemesine eilmedike varlklarn tahmin bile edemeyecein bir asal say sonsuzluu vard. Tpk pi gibi bunlardan biri arada srada gnlk yaamda hi beklenmedik bir biimde ortaya kveriyorlard. Ancak ou sonsuz miktarlar, diye hatrlatt kendine saklanmlard ve sinirli Bay Wisbrod'un gzlerinden uzaktaydlar.
***

Ellie daha ilk gnden John Staughton'un nasl biri olduunu anlamt. Annesinin adamla evlenmeyi d(*) Asal say: Kendinden ya da l'den baka sayya tam olarak belirlenemeyen say.

Yapld bile, dedi Staughton. iyileeceksin. Ellie kendi haberi olmadan koca koca zaman dilimlerinin alnabilmesini ok rahatsz edici bulmu ve bu durum iin adam sulamt. O zaman bile bunun ocuka bir davran olduunu biliyordu. Annesinin onu gerekten seviyor olmas akl almaz bir eydi. Yalnzl yznden, zayf olduundan onunla evlenmi olmalyd. Kendisine bakacak birine ihtiyac vard. Ellie byle bir baml durumu asla kabul etmeyeceine yemin etti. Ellie'nin babas lmt, annesi kendisinden uzaklamt, o da kendini bir zalimin evinde srgnm gibi hissediyordu. Ellie'ye Presh diyecek kimse yoktu artk. Kama zlemi iindeydi. 'Bridgeport mu?' dedim. 'Camelot,' dedi o.

Mavili beyazl yldzn ekvatoryal ekseni evresinde merkezi kzlmas, yldza yakn yerleri mavimsi olan ve kayalarla buzdan, madenlerden ve organik maddelerden oluma geni bir uzay sprnts halkas vard. Dnya boyutunda olan ok keli nesne halkalarn arasndaki bir boluktan girip teki taraftan kt. Halka dzleminin iinde buzul kayalar ve dalarn glgesinde kalmt. Ancak imdi yldzn teki kutbunun stnde bir noktaya olan yolculuu srasnda zerindeki milyonlarca anak biimli eklentilerinde gne nlar yansyordu. ok dikkatle bakld takdirde bu anaklardan birinin hafif bir hedef ayar yapt seilebilirdi. Ama anaktan uzayn derinliklerine gnderilen radyo dalgalarn grebilmek olanakszd. nsanlarn Dnya'da varolduklar sre boyunca gkyz geceleri onlara bir dost ve bir esin kayna olmutu. Yldzlar huzur vericiydiler. Gn insanlarn yararna ve eitimleri iin yaratldn kantlyorlard sanki. Bu amas kendini beenmilik yeryz boyunca geleneksellemi bilgelik olmutu. Hibir kltr kendini bundan kurtarabilmi deildi. Baz insanlar gklerde dinsel mantklla bir k yolu bulmulard. Pek ou evrenin grkemi ve boyutlar karsnda dehete

dm, kendini klm hissetmiti. Bazlar ise en ar hayllere kaplacak derecede kendilerinden gemilerdi. nsanlar evrenin boyutlarn kefedip de Samanyolu Galaksisinin bile gerek boyutlar karsnda en snrsz hayllerinin cce kaldn anlaynca kendilerinden sonra geleceklerin yldzlar grememeleri iin gerekli admlan attlar. nsanlar bir milyon yldr gnlk yaamlarnda gkkubbe ile kiisel bir yaknlk iinde bymlerdi. Son birka bin yl iinde insanlar binalar yapmaya ve kentlere g etmeye balamlardr. Son birka on ylda ise insan nfusunun byk bir ounluu krsal yaam biimini terketmilerdir. Teknoloji geliip de kentlerde evre kirlenmesi balaynca geceler yldzlardan yoksun kalmlardr. Yeni kuaklar atalarn byleyen ve bilim ve teknoloji modern an balatan gkkubbeden tmyle habersiz olarak yetikinlie erimilerdir. Gkbilim altn ana girerken insanlarn byk bir ounluunun, farkna bile varmadan, iine girdikleri bu gkyznden uzaklama ancak uzay aratrmalarnn balamasyla sona ermitir.
***

Ellie Vens'e bakar ve onun Dnya gibi bir yer olduunu dnrd her biri bizim burada sahip olduklarmzdan deiik bitkiler, hayvanlar ve insanlarla dolu olan bir dnya. Gne battktan hemen sonra kentin dnda karanlk ge bakar, o hi titremeyen parlak k kaynan seyrederdi. Gnein bann stnde hl aydnlatt bulutlarla kyaslannca yldzn rengi sarya kaard. Orada neler olup bittiini hayl etmeye alrd. Parmaklarnn ucunda ykselir, gzlerini ondan ayrmazd. Kimi zaman onu gerekten grebildiine inandrrd kendini: sar sis aniden dalacak ve pr-

ifresini gzerken en ok kullanlan harfin E olduu aa yukar kesinleiyordu bylece. Ellie baz sessiz harflerin daha ok birlikte kullanldn da anlamt artk. Sesliler ise daha ok rastgele diziliyorlard. ngilizcenin en ok kullanlan harflik szc 'the' idi. Bir szcn iinde T ile E'nin arasnda bir harf varsa bu byk bir olaslkla H idi. H deilse R olabilirdi. Ellie kendi kendine baka kurallar kefedip eitli ders kitaplarnda saatler boyu sren incelemeler yapp harf sklklarn saptadysa da daha sonralar bu tr sklk tablolarnn hazrlanp baslm olduunu rendi. ifre zme makinas kendi zevki iindi. Bundan yararlanp arkadalarna ifreli mesajlar gndermiyordu. Bu elektronik ve ifre ilgisini kime aacan bilemiyordu; olanlar bunu duyunca alayc ya da tedirgin oluyorlar, kzlar da kendisine garip garip bakyorlard.
***

Birleik Devletler askerleri Vietnam denilen uzak bir yerde savayorlard. Her ay giderek daha fazla sayda gen sokaklardan iftliklerden toplanp Vietnam'a gnderilmekteydi. Ellie savan nedenleri konusunda bilgi edinip ulusal liderlerin kamuoyuna yaptklar aklamalar dinledike fkeden kuduracak gibi oluyordu. Kendi kendine, Bakan ve Kongre yalan syleyip cinayet iliyorlar, diye dnyordu; kendisi dnda da hemen hemen herkes sessizce onaylamaktayd bu durumu. vey babasnn anlama ykmllklerinde, domino teorisinde ve Komnist saldrganlnda resmi grleri benimsemesi Ellie'nin kararlln daha da arttryordu. Yaknlardaki kolejin toplantlarna katlmaya balamt artk. Orada tant insanlar daha zeki, daha dost ve ok daha canlydlar kendisinin kabasaba ve zevkten yoksun liseli arkadalarndan. John Staughton kolej -

olan 'yars barbarlk tarihi, yars peri masal' yargsn kabul etmeye eimliydi. Bu yzden ilk dersinden nceki hafta Eski Ahit kitabnn nemli grnen ksmlarn, nyargsz olarak okumaya balad. Tekvin'in ilk iki blmnde Yaratl konusunda iki ayr ve elikili hikye olduunu ilk grte farketmiti. Gne yaratlmadan n ve gnlerin nasl olabileceklerine bir trl akl ermiyordu; sonra Kabil'in kiminle evlendiini bir trl karamamt. Lut ile kzlarnn, Msr'da Abram ile Sara'nn, Dinah'n nianlanmasnn, Yakub ile Esav'n hikyeleri karsnda akna dnmt. Gerek Dnya'da da korkakln bagsterebileceini, oullarn yal bir babay aldatp kandrabileceklerini, bir erkein karsnn Kral tarafndan rzna geilmesine namerte-sine rza gstereceini, hatta kzlarnn rzna geilmesini zendirebileceini anlyordu artk. Ancak kutsal kitaplarda bu tr zorbalklara kar tek bir itiraz sesi yk-selmiyordu. Aksine bu sular onaylanyor, hatta vlyordu da. Ders balaynca insan ileden karan bu tutarszlklar tartmay, Tanr'nn Amac'nn aklanmasn, ya da en azndan bu sularn Tanr tarafndan neden knanmadnn aklanmasn hevesle bekledi. Ne var ki, bu konuda hemen dkrklna uramt. Rahibin kars kiiliksiz bir uyumla yaklayordu bunlara. Her naslsa bu hikyelerden hibiri tartmalarda su yzne kmamt. Ellie Firavunun kznn hizmetilerinin sazlar arasndaki bebee bir bakta Musevi olduunu anlamalarnn nasl mmkn olabileceini sorunca retmenin yz kzarm ve mnasebetsiz sorular sormamasn sylemiti. (Ellie o anda anlamt sorusunun karln.) Yeni Ahit kitabna geldiklerinde Ellie'nin tela daha da artmt. Matta ile Luka, sa'nn atalarn Kral

lar nerebileceklerini sylemelerine pek ard. Semeli sorularn ouna rastgele karlklar vermiti ve snav kaybettiini sanyordu. Ancak ok az ey biliyorsan, iki sorudan bakasna kesin bir yant veremeyeceksen ve on soruya tahmini bir yant veriyorsan binde bir ansla onunu da doru tutturursun diyordu kendi kendine. Yirmi soruyu doru tutturmak ise milyonda bir olaslkt. Ancak snava da bir milyon kii girdiine gre naslsa birinin talihi tutacakt. Massachusets'de Cambridge niversitesi John Staughton'un etkisinden yeteri kadar uzak ama tatillerde annesini ziyarete gelebilecei kadar yaknd. Annesi kzn terketmekle kocasn kzdrmak arasnda g bir seim olarak gryordu bu durumu. Ellie Massachusets Teknoloji Enstits yerine Harvard' semekle bu ie kendisi de amt sonunda. Bu kumral sal, orta boylu, hafif arpk glmsemeli gzel gen kadn her eyi renmek hevesiyle gelmiti niversiteye. lk ii kltrn geniletmek, esas ilgi.konusu olan matematik, fizik ve mhendislikten mmkn olduu kadar baka ders almak oldu. Ancak bu ana ilgi konularnda hemen bir sorun kmt. ounluu erkek olan snf arkadalaryla deil fizik konusunu tartmak, doru drst karlkl konuamyordu bile. lk balarda kendisinin szlerine belirli bir dikkatsizlik gstermilerdi. Konuurken hafife duraklyorlar, sonra sanki Ellie hi konumam gibi kendi konumalarn srdryorlard. Zaman zaman onun syledii bir eyi dinliyorlar, hatta onaylyorlar, ama sonra yine hibir ey olmam gibi kendi bildiklerini okuyorlard. Ellie szlerinin hepsinin sama olmadna emindi, byle nemsenmemekten, hele hem nemsenilmeyip hem de kendisine ardndan stnlk taslanlmasndan hi de memnun kalmyordu. Bunun bir nedeni-

di kendisinden. Fen derslerindeki baars ve bundan ald zevk dier bakmlardan ok becerikli olan gen kadnlar tarafndan bir terslenme olarak kabul ediliyordu. Cinsel devrimin doruk noktasnda Ellie giderek artan bir hevesle kendini cinsellik deneylerine vermise de mstakbel klarnn gzlerini korkuttuunu farketmiti. likileri birka aydan fazla srmyordu. Bunun kar seenei ilgi alanlarn gizlemek, fikirlerini bastrmakt ki bunu lisedeyken bile yapmt. Kendisinden vazgemi ve sinmi bir insan olan annesinin hayli kovalamaktayd Ellie'yi. Akademik ve bilimsel yaamdan uzak erkekleri dnyordu artk. Grne baklrsa baz kadnlar kendilerini hibir ikiyzlle kaptrmadan bir an bile dnmeksizin kalplerini bir erkee verebiliyorlard. Bazlar ise esasl bir erkek 'yakalamak' iin eitli ileri ve geri siperleriyle tam bir askeri harekt plan dzenlemekteydiler. Kadnlarn ou ise ortada bir yerdeydiler Ellie'ye gre, tutkularn hayallerindeki uzun vadeli avantajlaryla badatrmaya alyorlard. Belki de sevgi ile kar arasnda insann bilincinden kaan rastlantsal bir iletiim de vard arada srada. Ancak bir erkei planl olarak tuzaa kstrmak dncesi Ellie'yi rpertiyordu. Bu konuda duygularna bal kalacakt o. te Jesse ile bu dnemde karlat.
***

Ellie'nin birlikte kt erkek kendisini Kenmore Meydannda bir bodrum-bara gtrmt. Jesse hem gitar alyor hem de blues okuyordu. Erkein ark sylemesi ve hareketleri Ellie'ye neleri kardn aka gstermiti. En yakn masaya oturup iki ark boyunca

Ama ocuumuz olur, dedi Jesse. Okulun yerine baka bir eyin olur ite. Jesse, benim okula ihtiyacm var. Jesse omuzlarn silkince Ellie ortak yaantlarnn da erkein omuzlarndan akp gittiini hissetti. Daha bir iki ay birlikte yaamalarna ramen o ksack an iinde bitmiti artk ilikileri. perek ayrldlar; Jesse California'ya gitti. Ellie de bir daha grmedi onu.
***

1960'l yllarn sonlarnda Sovyetleri Birlii Vens gezegenine uzay aralarn indirmeyi baard. Bunlar insan trnn baka bir gezegene indirebildii ilk alan uzay aralaryd. Bundan on yl kadar nce Amerika'nn Dnya'daki radyo gkbilimcileri Vens'n youn radyo dalgalar yaydn kefetmilerdi. O zamanlar ok rabet gren bir aklamaya gre bunun nedeni Vens'n youn atmosferinin bir sera etkisi sonucunda scakl tutabilmesiydi. Ellie baka bir aklama bulunabilmesini zlyor, bu radyo yaymnn yumuak haval bir Vens'n ok ykseklerden gelebiliyor olmasnn yollarn baarszlkla aratryordu. Harvard ve MT' de baz gkbilimciler fokur fokur kaynayan bir Vens dndaki seeneklerden hibirinin bu radyo dalgalarn aklayamayaca kansndaydlar. Ellie ise bylesine byk apta bir sera etkisinin olanakszln ve bir gezegenin kendisini byle brakvermesi fikrinin hi de ho olmadn dnyordu. Ancak Venera gezegene baarl bir ini yapp da termometresini dar kardnda llen s kurun ya da tenekeyi eritebilecek bir syd. Ellie kristal kentlerin eridiini hayl ediyor (Vens o kadar da scak olmasa bile), ve gezegen yzeyinin silisli gzyalaryla ykandn grr gibi oluyordu. Romantik bir insand Ellie, yllardr biliyordu bunu.

sanlara kolay kolay tahamml edememesiyle dnya apnda n yapm biriydi; ancak her meslein en st dzeylerinde olan kiiler gibi o da gnn birinde bir yerde birisinin kalkp da kendisinden daha akll olduunu ispat edecek diye srekli korku iinde yaard. Drumlin Ellie'ye, zellikle kuramsal temelleri olmak zere, konunun esasn retti. Kadnlar tarafndan ok ekici bulunan bir insan olarak tannyorsa da Ellie adam kesinlikle kendisine dnk ve ounlukla da huysuz biri olarak tamd. Drumlin Ellie'nin ok romantik olduunu sylerdi. Evren kendi kurallarna gre kesin bir dzen iindeydi. nemli olan evren gibi dnebilmekti, kendi romantik fikirlerimizi (bir keresinde de kadnca zlemlerimizi demiti) evrene yklememekti. Doa yasalar ile yasaklanmayan her ey zorunluydu, diyordu Ellie'ye. Ancak hemen hemen her ey de yasaklanmt. Adam ders verirken Ellie gzlerini yznden ayrmyor, bu garip kiilik zelliklerini anlamaya alyordu. Sal kusursuz bir erkek vard karsnda: zamanndan nce krlam salar, alayc bir glmseme, burnunun ucuna itilmi yarm gzlk, papyon kravat, drt keli bir ene. Drumlin iin iyi bir iki saat geirme doktora rencilerini yemee davet etmekti. Oysa Ellie'nin veybabas rencilerini evresinde toplamaktan holanmasna ramen onlar yemee armay savurganlk olarak grrd. Drumlin ok geni bir entellektel kapsamllk gsterir, konumay uzman olduu konulara ustaca yneltir, sonra hemen bunlarla elikili fikirler ileri srmeye balard. Yemekten sonra konuklarn kendisinin Cozumel, Tobago, ya da Great Barrier Reef'te dalglk dialarn gsterirdi. Genellikle kameraya glyor ve elini sallyor olurdu, hatta sualt sahnelerinde bile. Kimi zaman meslekta Dr. Helga Bork'un sualt grntleri

d t z b D e u i d

s y t o i b B k t o ' o a y e

i g a d d

urann ok hafif bir de kt nl yan vard: Valerian dnya dnda akll yaam olduuna inanrd. Her retim yesinin kusurlu bir yan vard anlald kadaryla: Drumlin'in planrcl, Valerian'in da baka dnyalarda canllarn olduuna inanc. Daha bakalar belden yukarlar plak garson kzlarn hizmet ettikleri barlara, et yiyen bitkilere, transandantal meditasyona dkndler. Valerian ET diye ksaltlan dnyad akll yaratklara herkesten daha ok ve daha uzun zamandan beri inanrd. Ellie onu daha yakndan tandka ETI'nin adamn gnlk skntl zel yaantsyla dramatik bir eliki oluturan bir tutku, bir romantizm olduunu anlyordu. Dnyad akll yaratklar konusunda dnmek onun iin alma deil, oyundu. Bylece hayl gc ok ykseklere trmanabiliyordu. Ellie adamn konumalarn dinlemeye baylyordu. Bu Harikalar Diyarna ya da Zmrt Kente girmek gibi bir eydi. Gerekte ise btn bu hayllerin sonunda bir gerek pay olabilecei dncesi daha da iyiydi. Ellie gnn birinde byk radyo teleskoplardan birinden bir mesaj alnabilmesinin hayl deil de gerek olabileceini dnrd. Ancak Valerian da tpk baka konularda Drumlin gibi, haylin plak gereklerle karlatrlmas gereini sk sk dile getirirdi. Bu, pek seyrek olarak yararl olan haylin samalk ynndan ay-rlabildii bir tr elekti. Gerek dnya dndakiler gerekse teknolojileri kesinlikle doa yasalarna uyumlu olmalydlar: bu da pek ok tatl hayli iddetli bir- ksntya uratyordu. Ancak bu elekten dklenler, en kukucu fizik ve astronomi analizinden geriye kalanlar doru olabilirdi. nsann kard olaslklar, senden daha akll insanlarn bir gn ortaya karaca eyler nasl olsa her zaman olacakt. Valerian bizim zamanmz, kltrmz ve biyoloji-

alanndaki yeteneklerinden yararlanyor, hem de, dnyad akll yaam konusundaki tehlikeli meslek adm atmadan Valerian'la tartmalarna devam edebilecekti. Bu sonuncusu bir doktora tezi iin ok hayle dayanan bir konuydu. veybabas Ellie'nin eitli ilgi alanlarn, gereki olamayacak derecede haris ve zaman zaman da ldrc derecede nemsiz olarak knamaktayd. Sylentileri duyduunda (artk Ellie ile konumuyorlard) bu tez konusunu nemsenmeyecek kadar sradan olarak niteledi. Ellie yakut maser (*) stnde alyordu. Yakut esasta alminyum oksitten oluur, ki bu da hemen hemen kusursuz derecede saydamdr. Tan krmz rengi alminyum oksit kristalinin iine yaylm olan kk bir krom prznden gelir. Yakut gl bir mknats alan iine alnrsa krom atomlar enerjilerini arttrrlar, ya da fizikilerin pek sevdikleri bir deyimle heyecanlanrlar. Ellie o kk krom atomlarnn hummal bir kouturmaya girmeleri, yararl bir i yapmalar, yani zayf bir radyo iaretini glendirmeleri dncesinden ok holanyordu. Manyetik alan ne kadar gl olursa krom atomlar daha da hzl hareket ediyorlard. Maser ylesine ayarlanabilirdi ki, istenilen radyo frekansna zellikle duyarl olurdu. Ellie bir maerin daha dar frekanslar ayarlanabilecek ve bylece daha zayf iaretleri alabilecek biimde kullanlabilmesi iin yakutlara krom atomlar dnda lantan eklemeyi baarmt. Onun dedektrnn sv helyuma batrlmas gerekiyordu. Bundan sonra da bu yeni aletini Cal Tech' in Owens Vadisi'ndeki radyo teleskoplarndan birinin
(*) Maser Microwave Amplifier by Stimulated Emission of Radiation Uyarlm elektromanyetik iim ile alan ok ksa dalga.

bir iki yaprak maydanoz takan bilim adamn andryordu.

***

Dnyann byk radyo teleskoplar Paul Gauguin'i Tahiti'ye gnderen nedenle ok uzak yerlerde kurulmulardr: Uygarlktan mmkn olduu kadar uzak olmak iin. Sivil ve askeri telsiz trafii arttka radyo teleskoplar da saklanmak zorunda kalmlardr. rnein Porto Riko'da ssz bir vadide ya da Yeni Meksika veya Kazakistan'n usuz bucaksz bir lnde. Telsiz parazitleri arttka teleskoplar Dnya dna tamak giderek daha mantkl bir dnce olmaktadr. Bu ssz laboratuvarda alan bilim adamlar inat ve kararl olma eilimindedirler. Eleri kendilerini terkeder, ocuklar ilk frsatta evlerinden kaarlar, ama gkbilimciler srarla katlanrlar hepsine. Kendilerini pek seyrek olarak hayalci diye nitelerler. Bu ssz g gzlemevlerinin srekli bilimsel kadrolar uygulayc insanlardr, deneycidirler, anten dizayn ve veri analizi konusunda, quasarlar ve pulsarlar hakknda bildiklerinden ok ey bilirler. Genelleme yapmak gerekirse bunlar ocukluklarnda yldz zlemi ekmeleri gereken zamanlarda aile arabasnn karbratrn onarmakla zamanlarn geiren insanlardr. Ellie doktorasn yaptktan sonra Porto Riko'nun kuzeybatsnda bir vadide ap 305 metre olan bir anak antene sahip Arecibo Gzlemevi'nde aratrma yardmcs olarak atand. Gezegenin en byk radyo teleskopu yanbanda olduundan artk mmkn olduu kadar ok eitli astronomik nesnelere bakmak iin maser dedektrnden yararlanmak iin sabrszlanyordu. Yakn yldz ve gezegenler, Galaksi'nin merkezi, pulsarlar ve quasarlar hep onu bekliyorlard. Gzlemevi kadrosu-

gkbilimcilerden uzak tutulduklar iin Ellie'nin gelmesi onlarn dikkatlerinin kzn zerinde toplanmasna neden olmutu. Ellie bu durumu pek honutsuzlukla karlamam olsa bile, ksa srede bunun kendi aratrmalarn engellemeye baladn farketti. Yre stn bir gzellie sahipti. Ellie gne batarken kontrol pencerelerinden dar baktnda vadinin teki ucunda, yeni yerletirdii maser sistemini besleyen kablolar tayan direin hemen ardnda frtna bulutlarnn kmelendiini grrd. Direklerin tepesindeki krmz klar yolunu arp da bu ssz yere ynelmi olan uaklar uyarmak iin srekli yanard. Ellie sabaha kar drtte biraz hava almak iin dar kar ve her seferinde kardklar sesler yznden halk tarafndan 'koki' diye adlandrlan kurbaalarn binlercesinin viyaklamalarna aard. Gkbilimcilerden bazlar Gzlemevi'nin yaknlarnda yayorlarsa da, iinde bulunduklar sszlk, spanyolca bilmemeleri ve baka bir kltrle o gne kadar alverilerinin olmamas hem onlar hem de elerini yalnzla ve umutsuzlua itiyordu. Bazlar blgenin tek ngilizce retim yapan okuluna sahip Ramey Hava ssnde yaamaya karar vermilerdi. Ancak evlerine gitmek iin doksan dakika araba srmek duyduklar yalnzlk hissini kat kat arttryordu. Gzlemevi'nin nemli bir askeri ilevi olduu yanl inancna kaplan Porto Riko'lu ayrlk taraftarlarnn srekli tehditleri de bu bastrlm isteri duygusunu, insann denetimi altnda olmayan durumlarda yaad duygusunu daha da arttrmaktayd. Valerian aylar sonra Gzlemevi'ni ziyarete geldi. Szde konferans vermek zere gelmiti ama Ellie onun daha ok kendisinin almalarn grmeye ve psikolojik bir destek salamaya geldiine emindi. Ellie'nin ara-

lerce anak ekleyip bunu bir DAYA Gzlemevi'ne dntrme olasl var. Orada normal radyo gzlemleri de yapacaklardr kukusuz. ki nn arpmasyla kk hareket ya da mesafeleri len kusursuz bir interferometre aleti olabilir bu. Bir olaslk sadece, nk ok pahal ve gerekten ciddi bir politik kararllk ister ve en iyi bir tahminle daha yllar srer yaplmas, ama yine de dnlecek bir konudur. Peter, aa yukar gne tayf tipinden krk ksur yakn yldz inceledim bu arada. Herkesin hidrojenin evrende en ok bulunan atom olduu iin kesin sinyal frekans olarak kabul ettii yirmi bir santimlik hidrojen dalgasna baktm. Ve bunu en hassas biimde yaptm. Tek bir sinyal belirtisine bile rastlamadm. Belki de kimse yok orada. Belki de btn bunlar boa zaman harcama dnda bir ey deil. Vens'teki yaam gibi mi? Dkrkln senin bunlar syleyen. Vens eninde sonunda bir tek gezegen. Oysa Galakside milyarlarca yldz var. Sen bunlarn ancak bir avu kadarna baktn. Pes etmek iin biraz erken deil mi? Sorunun milyarda birini yaptn ancak. Dier frekanslar dnrsen hatta, bundan da azn. Biliyorum, ama onlarn herhangi bir yerde olduklarn kabul edersen her yerde olduklarn da kabul etmez misin? Bin k yl tede gerekten gelimi yaratklar varsa bunlarn bizim yaknlarmzda bir dinleme istasyonu kurmalar mantkl olmaz m? Bu DAYA iini sonsuza kadar srdrrsn de kendini aratrmam tamamladna asla inandramazsn ki. te imdi Dave Drumlin gibi konumaya baladn. Onlar onun yaam sresince bulamazsak hibir ekilde ilgilenmez bu konuyla. Biz DAYA'ya daha yeni balyoruz. Olaslklarn ne kadar olduunu biliyorsun. Kendimizi her seenee ak brakma durumundayz bizler.

Kimi zaman da ylesine iri olurdu ki klanndan pek ouyla birlikte bunu otlarn arasndan ite eke evlerine tarlard. Yemein beklentisiyle enelerini ap kapatt.
***

Beni en ok endielendiren bunun tam tersi, diye devam etti Ellie. Yani hibir ey yapmyor olmalar. Bizimle iletiim kurabilirler, tamam, ama bunun bir anlam olmayacan dndkleri iin byle bir eye kalkmyorlar. Sanki... Ellie otlarn zerine serdikleri rtnn kenarna bakt, ...karncalar gibi. Karncalar da bizimle ayn ortamda yayorlar. Yapacaklar ok ileri var. Belirli bir dzeyden bakldnda evre koullarnn farkndalar. Ama biz onlarla iletiim kurmaya almyoruz. O yzden onlarn bizim varlmz hakknda hibir fikre sahip olmadklarn dnrm ben. Arkadalarndan daha giriimci bir karnca rtnn zerine km krmz beyaz karelerden birinin kenarnda yryordu. Ellie iinden gelen hafif irenmeyi bastrmaya alarak hayvan otlarn arama ait olduu yere gnderdi parmann ucuyla.

Radyo dalgalar yllardr yldzlar arasndaki byk karanln iinde yol alyorlard. Zaman zaman gaz ve tozdan oluan bir bulutun iine dalyorlar, enerjilerinin bir ksm bulut tarafndan emiliyor ya da dalyordu. Ancak geri kalan dalgalar ilk dorultularnda devam ediyorlard yollarna. nlerinde dier titremeyen klar arasnda parlakl giderek artan soluk sar bir parlt vard. nsan gz iin bu yalnzca bir nokta olmasna ramen kapkara gkyznn en parlak nesnesiydi. Radyo dalgalar dev kartoplar ile karlayorlard. Otuz yalarnda ince yapl bir kadn Argus idare binasna girdi. ri ve birbirinden epey ayrk gzleri yznn kemikli yapsn yumuatyordu. Uzun kumral salar ensesinde baa bir tokayla toplanmt. zerinde rg bir tirt ile haki renkte bir etek vard. Kadn birinci kat koridorunda 'E. Arroway, Mdr' yazl kapdan ieri girdi. Baparman zel kilitten ekerken sa elindeki lekeli krmz tal yzk dikkati ekebilirdi. Kadn masa lambasn yakp bir ekmeceden ald kulakl kulaklarna geirdi. Masann yanndaki duvarda Franz Kafka'nn Parable'ndan bir deyi aslyd: Sirenlerin arklarndan daha ldrc bir silahlar vardr: sessizlikleri yani...

Onlarn arklarndan kaanlar olabilir belki; ama suskunluklarndan, asla. Kadn sndrp karanlkta kapya doru yrd. Kontrol odasnda her eyin dzenli olup olmadndan emin olmak iin yle bir baknd evresine. Pencereden Yeni Meksika lnde gklere uzanan garip bir mekanik bitki tr gibi onlarca kilometre teye uzanan 131 radyo teleskopunun birka tanesi grlyordu. leden sonrasnn erken saatleriydi ve bir gece nce ok ge saatlere kadar almt. Gkyznn Gneten gelen radyo dalgalarn normal grnen k gibi datmamas yznden radyo gzlemi gndzn de yaplabilirdi. Gnein ok yaknma olmamak zere herhangi bir noktaya dorultulan radyo teleskopu iin gkyz zifiri karanlkt. Radyo yaymlarnn kaynaklar dnda. Dnya'nn atmosferinin tesinde, gkyznn teki tarafnda radyo yaynlar ile kaynayan bir evren vard. Radyo dalgalarn inceleyerek gezegenler, yldzlar ve galaksiler, yldzlar arasnda dolaan byk organik molekl bulutlar, evrenin kkeni ve evrimi ve gelecei konusunda pek ok ey renilebilirdi. Bu radyo yaymlarnn hepsi de doald fiziki sreler, galaktik manyetik alanda sarmal bir biimde dnen elektronlar, ya da birbirleriyle arpan yldzlararas molekller veya evrenin balangcnda Byk Patlama srasnda kan gamma nlarnn uzak yanklaryd bunlarn nedeni. nsanlarn radyo gzlemlerine baladklar son birka on yl iinde uzayn derinliklerinden gerek bir sinyal, retilmi bir ey, yabanc bir zeknn gnderdii yapay bir sinyal alnm deildi. Zaman zaman yanl anlalmalar olmutu. Quasar'lardan ve zellikle pulsar'

yl sonra Galaksi'nin merkezindeki benzer bir uygarlkla haberlemek mmkn olabilirdi. Ancak gkyznde incelenecek o kadar ok yer, yabanc bir uygarln yaym yapabilecei o kadar ok frekans vard ki, bunun iin dzenli ve sabrl bir gzlem program gerekliydi. Argus drt yldr tam kadroyla almaktayd. imdiye kadar yanlmalar ve sahte yaymlar ok olmutu ama herhangi bir mesaj alnamamt.
***

yi gnler, Dr. Arroway. Tek bana alan mhendisin selamna glmseyerek karlk verdi kadn. Argus Projesinin 131 teleskopu da bilgisayar denetimindeydi. Sistem kendi bana gkyzn taryor, mekanik verileri birbirleriyle kyaslyordu. Kadn koskoca bir duvar kaplayan bir milyar kanal analiz eden elektronik gerelere ve spektrometrenin grntsne bakt. Teleskop dizisi yllar boyunca gkyzn tararken gkbilimcilerin ve teknisyenlerin yapabilecekleri fazla bir ey yoktu. Bilgisayar ilgin bir eye rastlaynca otomatik olarak alan alarm bilimadamlarn gerekirse geceyars yataklarndan kaldrabiliyordu. Arroway o zaman hemen harekete geip bu eyin mekanik bir arza m yoksa bir Amerikan ya da Sovyet uzay aracnn izi mi olduunu saptyordu. Mhendisleriyle birlikte sistemin duyarlln arttracak yntemler gelitirmeye alrlard. Yaymlarda bir dzen var myd acaba? Kimi zaman da radyo teleskoplardan bazlarn ksa bir sre nce baka gzlemevlerinin bulduklar astronomik nesnelerin incelenmesine ayrrd. Tesisin kadrosuna ya da gelen konuklara DAYA ile ilgili olmayan konularda yardm eder, parasal kaynaklar salayan Ulusal Bilim Vakf'ndakilerin ilgilerini hep yksek dzeyde tutabil-

hzyla bir mesaj gnderirken onlar bize k hzyla kendi mziklerini gnderiyor olabilirler miydi? imdiki gibi, parazitlerde belirli bir dzen seilemedii baka zamanlarda da, Shannon'un informasyon kuramnn nl deyiini hazrlad: en iyi ifrelenmi mesajlar eer elinde nceden anahtar yoksa grltden ayrdedilemezler. Ellie konsolun iki dmesine basp dar band ferekanslarnn her birini bir kulakla gnderdi. Hibir deiiklik olmamt. Radyo dalgalarnn iki polarizasyon dzeylerini, sonra lineer ve dairevi polarizasyonlarn dinledi. Seim yapabilecei milyonlarca kanal vard. Bilgisayardan usta olduunu kantlamak, insann acnacak derecede snrl kulaklar ve beyniyle bir dzen seebilmek iin yaamnn sonuna kadar burada urap durabilirdin. Ellie insanlarn var olan belirli bir dzeni semekte usta olduklarn biliyordu, ancak insan byle bir dzen olmad yerlerde bile bunlar hayl etmekte de ustayd. Parazitler bazen dzenli gibi gelir, gelen dalgalarda bir dzen sezilir ve insan bir an bir tempo ya da ksa bir melodi duyduunu sanabilirdi. Ellie bilinen bir galaktik radyo kaynana evrili iki teleskopa dnd. Yaym kayna ile Dnya arasndaki hafif yldzlar-aras gazdaki elektronlarn radyo dalgalarn datmasndan doan 'slk' sesini duydu. Bir piyano tularnn zerinden kaydrlan parmaklar gibi kayan bir ses ne kadar glyse kaynak Dnya'dan o kadar uzak demekti. Bunu o kadar ok denemiti ki bir 'slk' sesini ilk duyduunda uzaklnn ne olduunu ok kesin olarak syleyebilirdi. Bu imdi duyduu bin k yl uzaklkta olmalyd. evredeki komu yldzlarn ok tesinde ama yine de Samanyolu Galaksisinin iinde. Ellie Argus Projesinin gkyz tarama blmne dnd. Burada da belirli bir dzen yoktu. Bir mzisye-

mandallardan orduya baylr, ortalarda kimseler yokken yzn yeni kurumu araflara bastrrd. O hem tatl hem keskin koku kendisini bylerdi sanki. imdi de duyduu bu muydu?
***

Dr. Arroway? Dr. Arroway? Teknisyen kadnn titreyen gz kapaklarna, derin derin solumasna bakyordu. Ellie gzlerini krptrd, kulaklklar kard, zr dileyen bir glmsemeyle bakt adama. Meslektalar seslerini duyurabilmek iin zaman zaman kozmik radyo grltlerini bastracak kadar yksek sesle konumak zorunda kalrlard. Ellie en ksa konumalar iin bile kulaklklarn karmak istemediinden sesi ksar, kendisi de bararak karlk verirdi. Kusura bakma, dalmm galiba, dedi. Dr. Drumlin telefonda. Jack'n brosundaym, sizinle randevusu olduunu sylyor. Th! Tmyle aklmdan kmt. Aradan yllar gemesine ramen Drumlin'in parlts hi snmemiti, ancak imdi Cal Tech'de onun rencisi olduu ksa dnemde farketmedii bir sre kiisel zellikler gze arpmaktayd. rnein imdi sk sk, kendisini bir gren olmadna emin olduunda, pantolonunun nnn ak olup olmadn kontrol ediyordu. Yllar boyunca dnyad yaratklarn varlklarna inanmam, ya da onlarn ok az ve bilinemeyecek derecede uzakta olduklarn dnmt. Argus'a haftalk bilimsel konferans vermek iin gelmiti. Ancak Ellie onun baka bir amacnn daha olduunu anlad. Drumlin Ulusal Bilim Vakfna bir mektup yazp dnyad akll yaam aratrmasnn sona erdirilmesini ve Argus'un daha geleneksel radyo gkbilimcilii konula-

Sradan diye sz etme onlardan. Galaksilerin oluum zamanlarna hatta daha gerilere bile bakma frsatna sahibiz. Dev molekler bulutlarn merkezlerini ve galaksilerin merkezlerindeki kara delikleri inceleyebiliyoruz. Gkbilimde bir devrim olmak zere ve sen yolumuzun zerine dikilmi duruyorsun. Dave, ltfen bu konuyu kiiselletirme. Kamuoyu DAYA'y desteklemeseydi Argus yaplmayacakt. Argus fikri de benim deildir. Son krk anak anten henz ina halindeyken beni mdrle setiklerini unutma. Ulusal Bilim Vakf bu aratrmay sonuna kadar destekliyor. Tmyle deil, hele bu konuda benim szm getii srece. Seninki gsteriilik. UFO kaklarna, resimli roman dknlkleri, beyni sulanm yetikinlere ya ekmek senin bu yaptklarn. Drumlin artk sesini iyice ykseltmiti, Ellie ondan daha fazla barmak iin dayanlmaz bir istek duydu iinde. inin gerei ve n yznden sk sk kahve ikram eden ya da steno yazanlar dnda tek kadnn kendisi olduu yerlerde bulunurdu. Kendisine gre bir yaamboyu sren abasna ramen hl yalnzca birbirleriyle konuan, kendisi konuurken szn kesen, frsat bulduka szlerini nemsemeyen erkek bilimadamlar hl ounluktayd. Zaman zaman da Drumlin gibi kendisine kesin bir antipati gsterenler de kyordu. Ancak Drumlin kendisine pek ok erkee davrandndan farksz davranmaktayd. Bu fke patlamalarnda ok adildi, her iki cinsin bilimadamlarna da ayn tutum iindeydi. Ellie'nin erkek meslektalardan pek az onun karsndayken garip bir kiilik deiimine uramazlard. Onlarla daha ok bir araya gelmeliyim, diye dnd kadn. Ksa bir sre nce Bakanlk Bilim Danmanlna getirilen Saik Enstits molekler biyolo-

ktan hzl hareket eder gibi grnen galaksi d nesneler, Neptn'n Byk Ay Triton'un yzey ss ve yakn galaksilerin hibir yldznn grlmedii d evrelerindeki kara nesneler gibi. Moral ykselmeye balamt. Argus'lular astronomik keifler konusunda bir katkda bulunduklarn hissediyorlard. Gkyznn tam taranmas iin gereken sre uzamt, ama imdi meslek yaamlar da bir tr gvenceye kavumutu. Uzayda akll yaratk belirtisi bulamayabilirlerdi ama doann hazinesinden baka hazineler alabilme olaslklar vard artk. Dnyad akll yaam aratrmas temelinde sra dan bir gzlemlemeydi. Ancak bu alma srasnda Dnya'nn en byk radar teleskop dzenini baka projeler iin kullanma olana da vard. Skc sreyi atlatmak yeterdi bunun iin. Baka kurumlardan gelen gkbilimcilere de az bir zaman ayrlmt. Moral artk epey ykseldii halde hl Drumlin gibi dnenler vard aralarnda. Bunlar Argus'un 131 radyo teleskopuna zlemle bakarlar, bunlar kendi programlar iin kullanmay hayl ederlerdi. Ellie Dave ile konuurken hem tartmac hem uzlamac bir tutum taknmsa da bunun hibir yarar olmamt. Drumlin'in konferansnn bir amac da hibir yerde dnyad varlk diye bir ey olmadn gstermekti. Biz birka bin yllk yksek teknoloji ile bu kadar ey baarmsak gerekten ileri olan bir toplum neler yapamaz diye sordu dinleyicilerine. Yldzlar oradan oraya tayabilirler, galaksilerin dzenlerini deitirebilirler. Ama gkbilim tmnde doal srelerle anlalamayacak herhangi bir ey, dnyad varlklarn ie kartn gsteren hibir iz yoktu. Argus neden imdiye kadar bir tek sinyal bile alamamt? Koskoca gkte bir tek gnderici mi olduunu dnyorlard? imdi-

sre nce DNA'nn bir temel ta olan karmak bir organik molekl olan adenosin'in o youn molekler bulut iinde varln iln etmiti. Dnyad akll yaam aratrmasn terketse bile uzayda yaama ilikin molekller aramaya koyulabilirdi. Daa doru ykselirken gney gne baknca Centaurus Takmyldzn grd. Bu yldzlarn diziliinde eski Yunanllar Zeus'a hocalk eden yar at yar insan bir yaratk grmlerdi. Ama Ellie uzaktan yakndan byle bir benzetmede bulunamyordu. Takmyldz iindeki en parlak yldz olan Alfa Centauri'yi ok severdi. Bu yalnzca drtbuuk kyl uzaklkta olan en yakn yldzd. Gerekte Alfa Centauri birbiri evresinde dnen iki gnele her ikisinin evresinde dnen bir ncsnden oluan l bir sistemdi. Bu yldz Dnya'dan tek bir k kayna imi gibi grnrlerdi. imdiki gibi berrak gecelerde yldz Meksika zerinde bir yerde grrd. Kimi zaman da gnlerce sren kum frtnasndan sonra ortalk bozbulank olduunda biraz ykseklere kmak, atmosfer berraklndan yararlanmak isteyerek daa kp arabadan iner ve bu en yakn yldz sistemine uzun uzun bakard. Semek ok g olsa bile orada gezegenler olabilirdi. Bazlar gnein herhangi biri evresinde yakn bir yrngede dnyor olabilirlerdi. Daha ilgin bir yrnge de iki i gne evresinde semavi bir dengelilikle oluturulan bir sekiz biimi olabilirdi. Gnde gnei olan bir dnyada yaamak nasl olurdu acaba diye dnd Ellie. Yeni Meksika'dan bile scak olurdu herhalde.
***

Ellie iini zevkle titreten bir heyecanla iki eritli asfalt yolda tavanlarn dizilmi olduklarn farketti. Bunlar daha nce de, hele gezintileri kendisini Bat

ki kk odada amar odasndaki makinesinin sesi; iine dnmek iin sabrszl yznden tatilini ksa kestii Yucatan kylarndaki Cozumel adasnda okyanusun homurtusu. Bu rastlantsal seslerin kaynaklarn srarla dinliyor ve bunlarda yldzlararas parazitlere kyasla daha az bir dzen olup olmadn saptamaya alyordu. Geen Austos aynda URSI (Uluslararas Bilimsel Radyo Birliinin Franszcasnn baharfleriydi bunlar) toplants iin New York City'ye gitmiti. Metrolarn tehlikeli olduunu ama beyaz grltnn kar konulamaz derecede ekici olduunu sylemilerdi. Bu yeralt demiryolunun klak-klak sesleri arasnda bir ipucu yakaladn sanan Ellie de toplantlarn yarm gnn feda etmi, 34. Sokaktan Coney Adasna, oradan Manhattan'a, sonra baka bir hat ile Queens'in ta telerine gitmiti. Sonra da Austos olduu iin scaktan ve heyecandan soluksolua otele dnmt. Tren keskin bir viraj alrken elektrik mavisi dzenli bir dizi n, sanki kendisini yldzlararas bir arataym gibi, yanmasndan gen dev mavi yldzlar gibi akp gittiini dnyordu. Tren dz yola girince i klar yeniden yanyor ve kendisi o kt kokuyu duyuyor, tutamaklara aslan insanlar, minyatr televizyon gzetleme kameralarn gryor, istasyonlara girerken frenlerin yksek frekansl gacrtlarn duyuyordu. Bunun biraz garip olduunun farkndayd. Ama oldum olas epey hareketli bir hayl yaam vard. Pekl, grlt dinlemek konusunda biraz zorluyordu kendisini, ama grebildii kadaryla bunun herhangi bir zarar yoktu ite. Kimse pek bir ey farketmiyordu; stelik ii ile ilikili bir eydi. stemi olsayd o fren sesi yznden Cozumel yolculuu masrafn gelir vergisin-

ne imkn verecek kadar zaman var myd? kinci Termodinamik Yasas'na gre bedenlerinin rmesi onlar insanlar kadar sk remeye zorlayabilir miydi? Bizim gibi yaam sreleri olabilir miydi? Ya da molekler arpmalarn bile gnde bir karelik film hareketli ok ar ekimde olduu gibi ar seyrek olmalarn salayan ok eski ve souk bir dnyada yayorlard belki de. Ellie uzaklardaki kk bir kzl gnein aydnlnda metan buzundan bir yamacn tepesinde duran aina bir verici radyo vericisini hayl etti, aada bir amonyak okyanusunun dalgalar acmaszca kyy dverken Cozumel'deki dalgalarn grltsnden ayrt edilemeyen beyaz bir grlt karyorlard. Bunun tam tersi de olasyd: hzl konuan, hzl hareket eden ve yzlerce sayfalk ngilizce bir metnin karln bir nanosaniyede gnderen ufack yaratklar. Kukusuz, alcnda ok dar bir bant varsa ve ok az bir frekans dinliyorsan uzun bir zaman dilimi kabul etmek zorundaydm Hzl bir modlasyonu farkedemezdin bile. Bu Fourier integral Kuramnn basit bir sonucuydu ve Heisenberg Uncertainity lkesi ile balantlyd. Bylece bir kilometrelik bir bandn varsa bir milisaniyeden daha hzl modle edilmi bir sinyali alamazdn. Argus band kanallar bir hertzden daha dar olduklarndan verici sinyallerinin alnabilmesi iin bunlarn ok ar bir modlasyonla saniyede bir bilgi parasndan daha az olmak zere gnderilmeleri gerekirdi. Teleskopunu uzun bir sre bir kaynaa dorulttuun ve an sabrl olduun takdirde saatler sren daha ar yava modlasyonlar da alabilmek mmknd. Gkyznde bakacak o kadar blm, aratracak o kadar milyarlarca yldz vard ki. Btn zamann bunlardan bir ikisi iin harcayamazdn. Ellie bir insan yaamndan ksa bir sre iinde tam bir

Dur hele, diye dnd sonra. Kuzey gn daha bir kere taramadk Argus sistemiyle. nmzdeki yedi sekiz ylda hl bir ey duyamamsak o zaman endieye kaplabiliriz ancak. Dier dnyalarn sakinleri iin insanlk tarihinde ilk kez yaplan bir aratrma bu. Baarszla urarsak, gezegenimizdeki yaamn deeri ve belki de tek olduu konusunda bir ey renmi oluruz ki bu gerekten renmeye deer bir eydir. Eer baarl olursak trmzn tarihini deitirmi, darkafallk zincirlerini krm olacaz. Kozlar bu kadar yksekken kk mesleki rizikolar gze almak gerekir, diye sylendi kendi kendine. Arabay yol kenarna ekip sert bir dn yapt, vitesi deitirdi ve gerisin geriye Argus tesisine yolland. Hl yolun kenarnda olan ama imdi afak yla pembelemi olan tavanlar onun gidiini grmek iin balarn evirmilerdi.

Souk karanlk boluk geride braklmt. Radyo dalgalar imdi bu bilinmeyen sistemin dnyalarnn zerine yaylmaya balamlar ve sradan bir sar cce yldza yaklayorlard. Hidrojen gazndan oluan gezegenlerin yanndan gemiler, buzdan aylara dalmlar, ilk yaam nclerinin kprdamaya baladklar donmu bir dnyann organik bulutlarn yarmlar, en olgun devrini bir milyar yl geride brakm bir gezegenin zerinden gemilerdi. imdi yldzlardan bir fon nnde dnen mavili beyazl lk bir dnyaya dalga dalga yaklayorlard. Bu dnyada yaam vard, say olarak da, eit olarak da pek bol bir yaam. En yksek dalarn buz gibi doruklarnda srayan rmcekler, okyanus yataklarnn atlaklarndan kan slfr yiyen kurtuklar vard. Yalnzca konsantre slfirik asit iinde yaayabilen yaratklarn yansra konsantre slfirik asidin iinde len yaratklar vard. Oksijenin zehirledii yaratklarn yansra yalnz oksijende yaayabilen, hatta oksijen soluyan yaratklar. Son zamanlarda bir miktar zekya sahip zel bir canl yaylmt gezegene. Bunlar okyanus yataklarna ve alak bir yrngeye ileri karakollar kurmulard. Kk dnyalarnn btn keleri-

ni tutmulard. Gecenin gndze geiini belirten snr imdi batya doru ilerlemekteydi, bu yaratklarn milyonlarcas bu hareketi izleyerek tresel bir biimde sabah ykanmalarn yapmaktaydlar. Sonra paltolar ve baka eyler giyiyorlar; ay, kahve ya da hlamur iiyorlar; bisiklet, otomobil ya da kz sryorlar; okul devlerini, baharda neler ekeceklerini ve dnyann geleceini ksack bir sre dnyorlard. Radyo dalgalarna kaplp gelen sinyallerin ilkleri atmosfere ve bulutlara daldlar, yere arpp ksmen yeniden uzaya yanstldlar. Dnya altlarnda dnerken dierleri de geldiler ve yalnz bu gezegeni deil tm evreni sardlar. Dnyalar gelen enerjinin pek azn alabilmiti. Enerjinin ou sar yldzla evresindeki dnyalar baka bir ynde karanla gmlrken yoluna devam etti. Dacron ceketinin srtnda kumatan bir voleybol topunun zerinde 'apulcular' yazan memur gece nbetine balarken kontrol binasna doru yrd. Bir grup radyo gkbilimcisi yemee kyorlard. Ne kadardr aryorsunuz kk yeil adamlar, diye sordu adam. Be yl at, yle deil mi, Willie? Bilginler nbetiye aka yollu cevaplar verdilerse o onlarn sesinde hafif bir krgnlk seziyordu. Bize bir frsat tan, Willie, dedi bir dieri. Quasar parlakl program mthi ilerledi. Ama teleskop zamannn yzde ikisi bize ayrlmaya devam ederse sonsuza kadar srer iimiz. Doru, Jack, doru. Willie, biz evrenin kkenine bakyoruz. Orada bir evren olduunu biliyoruz biz; ama sen bir tek yeil adam olup olmadn bilmiyorsun.

i bile gereksizdi aslnda. Willie komuta konsoluna doru yrd. Notlarn toplayp akam yemei iin kmak zere hazrlanan leden sonra nbetisini bayla selamlad. Gnlk veriler byk bir ekran zerinde sar renkli harflerle zetlendii iin Willie'nin kendisinden nceki saatlerde neler olup bittiini sormasna gerek yoktu. Fazla bir ey yok grdn gibi, dedi adam eliyle pencereyi iaret ederek. Krk dokuzda bir parlt vard, yani parltya benzer bir ey. Quasar gruplar bir saat nce onda bir ve yirmide birleri saptadlar, ok esasl veri geliyordu. Duydum, yine de pek anlalan... nlerindeki konsolda bir alarm yanp snmeye balaynca sustu Willie. 'Younluk ve Frekans' yazl bir ekranda sivri bir ters V oluuyordu. Hey una bak, monokromatik bir sinyal bu. 'Younluk ve Zaman' yazl dier bir ekranda soldan saa ilerleyip ekrandan kan bir dizi dalga grlyordu. Willie zayf bir sesle, Say bunlar, dedi. Biri say yaymna geti. Hava Kuvvetleri'nin yaym karyordur. Saat drt sularnda herhalde Kirtland'dan kalkm olan bir AWACS ua grdm. Belki de elenmek iin bizim frekans kartryorlard^ Baz radyo frekanslarnn yalnzca astronomiye ayrlmasn salamak iin ciddi anlamalar yaplmt. Ancak bu frekanslar hep bo bir kanal demek olduundan askerler zaman zaman dayanamayp haberlemelerinde bunlardan yararlanmaktaydlar. Evrensel bir sava ktnda bunu ilk haber alanlar herhalde radyo gkbilimcileri olacakt. Askeri haberleme mdahalesi olmasa bile ayn anda bir milyar frekans dinleyen gkbilim-

Drdnc snfta olduun gnleri hatrlyordum. Hani ok yamur yayordu da sen okula gitmek istememitin. Hasta olduun iin gitmediini belirten bir not yazmam istemitin ertesi gn. Ben buna raz olmamtm ama. Sana, 'Ellie, gzel olmann dnda dnyann en nemli eyi eitimdir. Gzel olmak iin bir ey yapamazsn, ama eitim konusunda yapacan ok ey var. Okula git, bugn neler reneceini bilemezsin,' demitim. yle deil mi? Evet, anne. yle dememi miydim sana o zaman? yle demitin, anne. Drt trna kusursuzdu ama baparmanda hl bir donukluk vard. izmelerini ve yamurluunu giydirip hani o sar parlak yamurluktu, giydiin zaman ok gzel olurdun seni okula gnderdim. te o gn Bay Weisbrod' un dersinde matematik sorusuna cevap verememitin. Buna yle kzmtn ki, sonunda kolej kitaplna gidip o konuda Bay Weisbrod'dan daha ok bilgi sahibi olana kadar okumutun. ok etkilenmiti adam, bana olay anlatmt sonra. Sana m? Bunu bilmiyordum ite. Bay Weisbrod' la ne zaman konutun sen? Bir veliler toplantsnda. ok inat bir kzn var, bana yle kzd ki gidip o konuda uzman oldu, falan gibi bir ey demiti. Ellie dner koltuuna yaslanm, ayaklarn masasnn stne koymutu, dengesini salayan tek ey trnak cilas makinesindeki eliydi. Zil sesini daha almadan hissedip doruldu. Anne, kapatmam gerek artk. Sana bu hikyeyi daha nce de anlattma eminim. Sen benim szlerimi hep yarm kulakla dinlersin

hertz. Lineer polarize ve iki ayr younlukta bir dizi sinyal gnderiyor. Ellie'nin verdii komutlara uygun olarak ekranda btn radyo teleskoplarn durumlar belirdi. 116 teleskop ayn sinyali alyor. Demek ki durum teleskop bozukluundan domam. Pekl, imdi epey zamanmz var demektir. Yldzlarla hareket ediyor mu? Yoksa bir uak ya da ELINT uydusu olabilir mi? Bir yldz hareketini kabul edebilirim, Dr. Arroway. Tamam, o noktada anlatk. Dnyada olan bir ey deil bu, her ne kadar kontrol etmemiz gerekirse de, Molniya yrngesinde yapay bir uydudan da geldiini sanmyorum. Willie bir frsat bulunca NORAD'a telefon et de uydu durumlarn sor. Uydular safd brakrsak iki olaslk kalyor geriye: ya bir oyun oynanyor bize ya da biri sonunda gerek bir mesaj gnderiyor. Bir iki teleskopu kontrol edin bakalm oyun falan var m, bilirsiniz her zaman bize tuttuumuz yolun yanl olduunu gstermek isteyen biri kalkr byle ilere. Argus bilgisayarnn uyarlarn alm olan bir avu bilgin ve teknisyen ana konsolun evresini sarmlard. Hepsinin yzleri glyordu. Hibiri henz baka bir dnyadan mesaj olasln ciddi olarak dnmemekle birlikte bu olay artk altklar o skc tekdzelikten bir k olarak grmekteydiler, havada belki hafif bir beklenti de vard hatta. inizde dnyad akll yaam dnda baka bir aklamas olan varsa dinlemeye hazrm, dedi Ellie. Vega olamaz bu, Dr. Arroway. Sistem henz birka yz milyon yanda. Gezegenleri henz oluum aa-masndalar. Akll yaamn gelimesi iin gerekli zamana sahip deil Vega. Bu ok daha gerilerdeki bir yldzdan ya da galaksiden geliyor olmal.

lard. lk hat askeri uydular aniden ie yaramaz duruma gelirlerse. Byk astronomik radar sistemleri zaman zaman bu karalardan birini saptar, btn devletler de saptanan nesnenin kendilerinin olmadn sylemekte yara girerler, bunun zerine Dnya yrngesinde dnyad bir uzay aracnn bulunduu heyecan yeniden yaanrd. kibininci yl yaklatka UFO'cular yeniden ortaya kmlard. In atma leine gre Molniya tipi bir yrnge mmkn deil, Dr. Arroway. Bu iyi ite. imdi bu hareket halindeki dalgalara biraz daha yakndan bakalm. Bunun iki tabanl saysal dizilim (binary) aritmetii olduunu kabul edelim, bunu onlu sisteme eviren oldu mu? Saylarn tekrarlan konusunda bir bilgimiz var m? Pekl, akldan da yapabiliriz bunu... elli dokuz, altm bir, altm yedi... yetmi bir... Bunlar asal saylar deil mi? Kontrol odasnda bir heyecan dalgas doland. Ellie'nin yznde de ok derinden hissedilen bir eyin glgesi dolam ama bu ifade yerini hemen ciddiyete, bilimsellikten uzaklap aptal yerine konulmaktan doan korkuya brakt. Peki, yemden ksaca bir gzden geirelim durumu. ok basit szcklerle yapacam bunu. Eksik yerim varsa ltfen tamamlayn. ok gl, pek monokromatik olmayan bir iaret alyoruz. Bu kanaln hemen dndaki frekanslarda parazitten baka hibir ey olmad kesin. aret sanki bir radyo teleskop tarafndan yaymlanyormu gibi izgisel polarize, dokuz jigahertz dolaylarnda, galaktik radyo parazitinin hemen minimumumu kadar. Uzaktan kendini duyurmak isteyen birinin seecei frekans. Kaynan yldz hareketine uyumluluunu aratrdk, yerel bir vericiden deil de yldzlar arasnda bir yerden yaym yapyormu gibi hareket halinde.

belii iaret etti. Vega iki saate kadar batacak. Avustralya'da u anda domutur herhalde. Sidney'i arayp onlarn da yldz bizim grebildiimiz sre iinde incelemelerini isteyemez miyiz? yi fikir. Orada henz leden sonra. Birlikte altmz takdirde doru drst bir hareket taramas iin esasl bir temel oluturabiliriz. Ben odamdan tele-faksla gnderirim raporu. Ellie kendine hakim olarak kalkt, grubun arasndan geip odasna dnd. Kapsn dikkatle kapatt sonra. Aman Tanrm! diye mrldand.

Ian Broderick'i istiyorum. Ben Argus Projesinden Eleanor Arroway. ok acil denilebilir. Teekkr ederim, bekliyorum... Alo, Ian? Belki bir sonu kmaz ama bizim iin bir ey aratrman istiyorum. Dokuz jigahertz, birka yz hertz kanallk bir sinyal. Parametreleri tele-faksla geiyorum imdi... Siz de dokuz jigahertzde alyorsunuz demek, bu ok iyi ite... Evet, Vega tam gr alannn ortasnda. Asal say dalgalarn andran bir eyler alyoruz... Gerek elbette... Pekl, bekliyorum. Ellie Dnya Astronomi Toplumu'nun hl ne kadar geri kalm olduunu dnd. Ellerinde on-line bir ortak bilgisayar sistemi yoktu. Oysa bunun senkronize bir tarama yapmas bile... Ian, teleskop taramasn yaparken bir de yaym zaman grafii hazrlar miydin? Alak younlukta gelen dalgalara nokta, yksek younlukta gelenlere de izgi diyelim. Evet, biz son yarm saattir bunlar alyoruz... Belki. Son be yln en umut verici aday bu, ama Sovyetlerin de 74'te Byk Ku uydusuna nasl kandklarn unutamyorum bir yandan da. Bildiim kadaryla

Ulusal Bilim Vakfn pas m geeceksin? Auerbach'dan sonra bana Bakann Bilim Danmann bala. Ellie kafasnn iinde btn dier grltlerin arasnda tek bir neeli lk duyabiliyordu. Bir paragraflk mesaj bisikletle, kk kamyonetlerle, yaya postaclarla, telefonla dnyann btn astronomi merkezlerine datld. in, Hindistan ve Sovyetler Birlii gibi byk radyo gzlemevlerine mesaj teletaypla iletilmiti. Teletayp alrken yanndan geen bir gvenlik memuru ya da bir gkbilimci kd yrtp yznde merakl bir ifadeyle yan odaya geiyordu. Mesaj yleydi: ARGUS SSTEMATK GKYZ TARAMASI SONUNDA YKSEL 18 SAAT ve 34 DAKKA, BATII ARTI 38 DERECE 41 DAKKADA SREKL VE BLNMEYEN BR RADYO YAYIM KAYNAI. FREKANS: 9.4176684 JGAHERTZ. KANAL YAKLAIK 430 HERTZ: FT YOUNLUK YAKLAIK 174 ve 179 JANSK. ASAL SAYI DZS SAPTANDI. ACL OLARAK TAM BR MERDYEN TARAMASI GEREKYOR. GZLEM KOORDNASYONU N BLG ALMAK ZERE LTFEN TELEFON EDLMES RCA OLUNUR. E. ARROWAY, ARGUS PROJES MDR, SO CORRO, YEN MEKSKA, A.BD.

Konuk bilimadamlar iin ayrlan odalar imdi DAYA tarafndan seilen kiilerce tmyle dolmutu. Washington'dan resmi heyet gelince Argus tesisinde yer bulunamam, bunlar yakndaki Socorro'da motellere yerletirilmilerdi. Bakann Bilim Danman Kenneth der Heer tek ayrcalkl kiiydi. Kefin hemen ertesi gn Eleanor Arroway'in acele telefonu zerine gelmiti. Ulusal Bilim Vakf, Savunma Bakanl, Bakanlk Bilim Danma Komitesi, Ulusal Gvenlik Konseyi ve Ulusal Gvenlik Ajansndan yetkililer de bundan sonraki birka gn iinde birer ikier gelmilerdi. Bir gece nce bazlar 101 numaral teleskopun banda durup ilk kez Vega'y grmlerdi. Yldz mavili beyazl yla gz krpyordu kendilerine. lerinden biri, Ben bunu daha nce de grmtm ama adn bilmiyordum, dedi. Vega gkteki dier yldzlardan biraz daha parlak grnyordu ama bunun dnda dikkati ekecek baka bir yan yoktu. plak gzle grnen binlerce yldzdan biriydi. Bilimadamlar radyo dalgalarnn nitelii, kayna ve nemi konusunda srekli bir aratrma semineri dzenlemilerdi. Dnyad akll yaam aratrmas konusuna duyulan byk ilgi nedeniyle pek ok gzlemevininkinden byk olan halkla ilikiler brosu alt dzey yetkililerine bilgi vermek grevini stlenmiti. Her yeni gelene geni bir kiisel bilgi verilmesi gerekiyordu. st

kademe yetkililerine bilgi vermenin yansra, sren aratrmay yneltmek ve meslektalarndan bazlarnn gsterdikleri hakl kukulara karlk vermeye almak Ellie'yi yorgun drmt. Keiften bu yana bir gece bile sabaha kadar uyuyabilme bir lks olmutu kendisi iin. lk nceleri bulularn pek ortaya karmamaya almlard. Ne de olsa bunun bir dnyad mesaj olduundan emin deillerdi. Zamanndan nce ya da yanl bir bildiri halkla ilikiler asndan felket demekti. Bundan da kts veri incelenmesine engel olurdu. Basn geldi mi bilim mutlaka zarar grrd. Argus gibi Washington da hikyeyi rtl tutmaya taraftard. Ancak bilimadamlar olay ailelerine sylemiler, Uluslararas Gkbilimciler Derneinin telgraf dnyann drt yanna gnderilmiti; Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya'nn hl tam gelimemi astronomik veri temel sistemleri hep keifden haberdardlar. Bulgularn kamuoyuna aklanmas konusunda bir dizi acil durum planlar olmasna ramen yine de hazrlksz yakalanm saylrlard. Ellerinden geldiince suya sabuna dokunmayan bir bildiri hazrlayp ancak zorunlu olduklarnda bunu yaynlamlard. Hi kukusuz bu bile bir sansasyon yaratmt. Sabrl olmasn istemilerse de basnn ksa bir sre sonra olanca gcyle zerlerine ullanacan biliyorlard. Almakta olduklar sinyallerde gerek bir bilgi olmadn aklayarak gazetecilerin tesise gelmelerini nlemeye almlard. imdilik yalnzca skc ve yalnzca birbirlerinin tekrar olan bir dizi say almaktaydlar. Basn ise elle tutulur bir haberin olmamas karsnda sabrszd. Kiralk uak-taksiler ve helikopterler tutmu olan televizyon ekipleri tesisin zerinde alaktan uarken te-

Basna aklamas en g olan ey de buydu, yan sinyallerin herhangi bir anlam ve ierii olmad yalnzca ilk birka yz asal saynn dzenle gelmesi, sonradan baa dn ve yeniden basit iki tabanl aritmetik saylar: 1, 2, 3, 5, 7, 11,13, 17, 19, 23, 29, 31... Dokuz ve (9 ve l'in yansra) 3 ile de blnebildiinden asal bir say deildi. 10 (10 ile l'den baka) 2 ve 5 ile blnebildiinden asal bir say deildi. On bir yalnzca kendisi ve 1 ile blnebildiinden asal bir sayyd. Peki ama asal saylar gndermenin amac neydi? Bu durum Ellie'ye sradan toplumsal ilikilerde bulunamayan, konumasn beceremeyen ama akl durduran matematik ilemleri yapabilen (rnein bir an bile dnmeden 11.977 ylnn Hazirann ilk haftasnn hangi gne rastlayacan syleyen) kiileri hatrlatyordu. Bunu yapmalarnn bir amac yoktu, bunu sevdikleri iin yaparlard, yapabildikleri iin. Mesajn alnmasndan bu yana yalnzca birka gn gemiti ama Ellie yine de hem heyecanlyd hem de dkrkl iinde. Bunca yldan sonra bir tr bir iaret alabilmilerdi. Ama mesajn ierii yoktu. Oysa kendisi Galaksi Ansiklopedisini alacan ummutu. Radyo gkbilimi kapasitesine ancak son birka on ylda eritik, diye dnd. stelik ortalama bir yldzn yann birka milyar olduu bir Galakside. Bizim kadar ileri bir uygarlktan bir mesaj almamz olasl ok az olmal. Bizden ok az geri olsalar bizimle haberleecek teknolojiden yoksun olurlar. Bu yzden sinyali ancak bizden ileri bir uygarlktan alyor olabiliriz. Kendisinden akl almayacak derecede daha zeki, Drumlin'den, hatta bir sre nce Nobel dln alm olan Nijeryal gen fiziki Eda'dan daha akll birinin zihninin iine girmeye alt. Ama olanakszd bu. Kendisi Fermat'n

um en ahane bir ey bu, ama bizimle hibir ilgisi yok, dedi. Keiften hemen sonra Ellie birka teleskopu Vega'y baka frekanslarda izlemeye ayrmt. Gerekten de bunlar 1420 megahertz hidrojen ve 1667 megahertz hidroksil hatt ile dier frekanslarda ayn sinyali, ayni asal saylar dizisini bulmulard. Vega, tm radyo spektrumunda, elektromanyetik bir orkestra ile, asal saylan gnderip duruyordu. Hibir anlam yok bunun, dedi Drumlin. Bunu daha nce karm olamayz. Herkes yllarca bakt Vega'ya. Arroway on yl nce Arecibo'dan izledi yldz. Ve birdenbire geen Sal gn Vega asal saylar gndermeye balad. Neden? Neden imdi? Bu ann ne nemi var? Nasl oluyor da Argus dinlemeye baladndan yalnzca birka yl sonra yayma baladlar? Valerian, Belki de vericileri bir iki yzyllk bir onarma alnmt, dedi. Henz onarm olabilirler. Belki de bir milyon ylda yalnzca bir yl yaym yapyorlar buraya. Hayatn varolabilecei daha o kadar gezegen var ne de olsa. Biz tek deiliz ya. Ama bundan tatmin olmad aka grlen Drumlin ban sallamakla yetindi. Valerian huyu gerei hileli ilere karmaktan ok uzak olmasna ramen Drumlin'in son sorusunda bir ima sezer gibi olmutu: Btn bunlar Argus bilimadamlarnn projenin sona erdirilmesini nlemek iin son bir rpnlar olabilir miydi? Olanakszd bu. Valerian ban sallad. Der Heer yanndan geerken DAYA sorununun iki st dzey uzmannn sessizce birbirlerine bakp balarn sallamalarna tank oldu. Bilimadamlar ile brokratlar arasnda bir huzursuzluk, karlkl bir rahatszlk, temel varsaymlarda bir atma vard. Elektrik mhendislerinden biri buna

istiyorum. Bu bilginin genel olarak herkes tarafndan bilinmesinin Birleik Devletlerin karma olup olmad konusu ile ilgileniyoruz biz. Dnyann drt bir yanna telgraflar gndermenizden hi de memnun kalmadk. in'e, Rusya'ya ve Hindistan'a diyorsunuz herhalde? Ellie'nin kendisini tutmasna ramen sesindeki sinirlilik seziliyordu. lk 261 asal saynn gizli tutulmasn m istiyordunuz? Bay Kitz, dnyad varlklar yalnz Amerikallarla m iletiim kurmak istiyorlar sizce? Bir baka uygarlktan gelen bir mesajn tm Dnya'ya ait olduundan kukunuz mu var yoksa? Bizim ne dndmz sorabilirdiniz. Ve bylece sinyali kaybetmek tehlikesini gze alrdm, deil mi? Bakn, bildiimiz kadaryla Vega burada Yeni Meksika'da battktan sonra, ama henz Beijing zerindeyken nemli bir sinyal gndermi olabilirdi. Bu sinyaller yalnzca A.B.D.'ye ihbarl yaplan telefon konumalar deildir. Hatta yalnzca Dnya'ya bile deil. Bu Gne sisteminin herhangi bir gezegenine istasyondan istasyona yaplan yaymlardr. Biz yalnzca o anda telefonu amak talihine erimi kiileriz. Der Heer yine bir eyler sylemek ister gibiydi. Ne anlatmaya alyordu acaba? Bu basit benzetmekten holandn ama Kitz'in stne yklenmemesini mi? Her neyse bunun iin ok ge zaten, diye Ellie devam etti. u anda herkes Vega sisteminde bir tr akll yaam olduunu biliyor. Ben pek ge olduu kansnda deilim, Dr. Arroway. Siz hl bilgi dolu bir yaym yaplmasn, bir mesaj gelmesini bekliyorsunuz. Dr. der Heer bu asal saylarn bizim dikkatimizi ekmek iin bir bildiri olduunu sylyor. Eer bir mesaj gelirse ve bu baka lkelerin hemen anlayabilecekleri bir ey deilse, bunun zerinde konuana kadar aklanmamasn istiyorum ben.

sonradan gelmi gibi i cebinden bir kt kartp dikkatle kadnn masasnn stne brakt. Bunu unutmutum. Hadden Kararnamesinin bir kopyas. Bunu biliyorsunuzdur sanrm. Birleik Devletler gvenlii iin nemli olan eylere hkmetin gizlilik karar koyabilmesi hakk konusunda. Gizlilik snfna girmeyen bir yerde retilmi olsa da. Ellie'nin gzleri akac bir inanmazlkla irilemiti. Asal saylar gizlilik snfna m sokmak istiyorsunuz? Darda grrz, Ken. Kitz odadan kar kmaz Ellie konumaya balad. Ne istiyor bu herif? Vegallarn lm nlarn m? Dnya'y havaya uuracak silahlar m? Ne istiyor bu, ha? Yalnzca ileri grl olmaya alyor, Ellie. Buna tam olarak inanmadn anlyorum. Pekl, diyelim ki gerek bir mesaj aldk ve bunda mslmanlara ya da metodistlere hakaret gibi gelen bir ey var. Birleik Devletlerin kt bir puan almamas iin bunu dikkatle, dnerek aklamamz gerekmez mi? Ken, bana palavra skma. Bu adam Savunma Bayan Yardmcs. Mslmanlarla ve metodistleri dnyor olsalard bana Dileri Bakan Yardmcsn gnderirlerdi ya da bakanlk kahvalt dualarna kimi aryorlarsa onu. Sen Bakann Bilim Danmansn. Kendisine fikir verdin bu konuda? Bakana hibir fikir vermi deilim. Buraya geldiimden beri onunla telefonda bir kere konutum. Sana gerei syleyeyim: bana gizlilik konusunda hibir ey sylemedi. Kitz'in bunu kendi kafasndan attn sanyorum. Kim bu Kitz peki? Bildiim kadaryla bir avukat. Ynetime katlmadan nce elektronik sanayiinde st dzey yneticisiydi..

Sakin ol, Ellie. Drt gndr gzn krpmadn neredeyse. Bilimadamlaryla, ynetimle, basnla urap duruyorsun. Yzyln en byk keiflerinden birini yaptn ve yanl anlamyorsam ok daha nemli bir kefin arifesindesin. Sinirli olmak iin yerden ge kadar hakkn var. Projeyi askeriletirmekle tehdit etmek byk bir kabalkt aslnda. Ondan neden kukulandn anlyorum. Ama szleri o kadar da mantksz deil. Sen onu tanyor musun? Birka toplantya birlikte katldk. Tanyorum diyemem. Ama Ellie, gerekten bir mesaj gelme olasl varsa bu kalabal biraz azaltmak doru olamaz m? Olur elbette. Washington'dan gelenlerle baedebilmem iin bana el ver yleyse. Pekl. O belgeyi masann stnde brakrsan ieri giren biri yanl bir anlam karabilir. Neden emin bir yere kaldrmyorsun? Bana yardm edecek misin? Durum imdiki gibi devam edecekse elimden geleni yaparm. Bu i gizlilik perdesine brnecekse olanca abamz gsteremeyeceiz demektir. Ellie glmseyerek kk kasasnn nnde eildi 6 rakamlk ifresi olan 314159 saym evirdi. BRLEK DEVLETLER/HADDEN CYBARNETICS yazl belgeye son bir kere daha bakt.
***

Otuz kiilik bir gruptu Argus Projesi ile ilikili teknisyenler ve bilimadamlar, Savunma Haberalma Ajans Mdr yardmcs da ilerinde olmak zere sivil giyimli birka st dzey hkmet yetkilisi. Der Heer, Kitz, Valerian ve Drumlin de aralarndaydlar. Tek kadn Ellie'ydi. Duvardaki iki metrekare ekrana byk bir televizyon projeksiyon sistemi dorultulmutu. Ellie hem

sim. Bunun sinema filmi olduunu kabul edelim. Hologram ise bunu gstermemiz daha uzun zaman alacaktr. Bunun iin de elimizde ideal bir ifrezc diyagram var. Ekranda tam kara ve tam beyazlardan oluan hareketli bir desen belirdi. Willie, biraz gri katacak program koyar msn, mantkl bir ey olsun. Saatin aksi ynnde doksan derece kadar dndrmeyi dene. Dr. Arroway, bir de bir yan kanal var gibi. Belki de resimle birlikte bir ses kanaldr bu. Glendir bakalm. Ellie asal saylarn kullanld tek yer olarak imdi ticari ve ulusal gvenlik amalaryla kullanlan ifreleme ynetimini biliyordu. Bunun bir uygulamas mesaj budalalara bile anlatabilecek kadar ak yazmak, dieri de mesaj sradan zeki bir insandan bile saklamakt. Ellie nndeki yzlere tek tek bakt. Kitz huzursuz grnyordu. Belki de dnyad bir istilc ya da daha beteri, bilginlerin grmeleri doru olmayan ok gizli bir silahn izimini beklemekteydi. Willie ok itenlikli grnyor ve sk sk yutkunuyordu. Bir resim saylardan ok deiik bir eydi. Grsel bir mesaj olasl seyircilerin pek ounun yreklerinde hi bilmedikleri korkular ve haylleri uyandryor olmalyd. Der Heer'in yz ifadesi fevkaldeydi; bir an iin brokrat ve bakan danman brokrattan ok bilim adamna benzemiti. Hl belirsiz olan resmin yansra imdi oday dolduran sesler de duyulmaktayd. Yava yava uzaktan gelen bir mzik sesi duyar gibi oldular. Resim dnd, dzeldi ve belirginleti. Ellie imdi dev gibi bir kartalla karkaryayd... kartaln beton peneleri arasnda da...

ALTINCI BLM

ifre Altnda ifre

Koruyucular mutlu deillerse, kim olabilir ki?
ARISTOTLE Politika

Uak uu yksekliine eriip de Albuquerque yz mil arkada kaldnda Ellie biletine zmbalanm olan zeri mavi yazl kk beyaz karton parasna bakt. lk uaa bindii gnden bu yana kartondaki yaz hi deimemiti ki: 'Bu Varova Toplantsnn 4. maddenemli bir olaynda dikkatsiz bir havayolu karton parasn Varova Toplants bileti sanacaklar diye havayollarnn bu tel niye, diye dnd. Hatta iin oras dnlrse Varova Toplants bileti ne demekti? Neden byle bir bilet grmemiti o gne kadar? Nerede saklyorlard bunlar? Havaclk tarihinin unutulmu nemli bir olaynda bir dikkatsiz bir havayolu karton paras zerine bu uyary yazmay unutmu ve bunun Varova bagaj bileti olduunu sanan fkeli yolcularn at davalar sonunda iflas etmiti belki. Bu Dnya apndaki endienin salam mal temelleri vard kukusuz. Btn bu yazlarn toplamnn yararl bir ite kullanldn dn, diye geirdi aklndan, rnein Dnya keif tarihi, bilimin gerekleri, ya da hatta uak kazalar ortalamas hakknda bir istatistik. Der Heer'in askeri uak nerisini kabul etseydi ok baka eyler dnyor olacakt. Ancak o takdirde projenin askeriletirilmesi yolunun almasn benimsemi olmaz myd? Ticari bir havayolu ile gitmeye karar vermilerdi. Yanndaki koltukta Valerian'n gzleri kapanmt bile. Veri analizi konusunda son ayrntlar da el-

den geirmesine ramen zel bir acele etmemilerdi. Washington'a yarnki toplantdan ok nce varacak olan uaa yetimilerdi, hatta iyi bir uyku bile ekebileceklerdi. Ellie nndeki koltuun altna yerletirdii mein kutusundaki telef aksna bakt. Bu Peter'in eskisinden birka yz kilobit daha hzlyd ve ok daha iyi grafik grnts veriyordu. Belki de yarn Bakana Hitler'in Vega'da ne ii olduunu anlatmak iin bunu kullanmak zorunda kalacakt. Bakanla bulumas konusunda biraz heyecanl olduunu itiraf etmeliydi dorusu. Daha nce herhangi bir Bakanla yzyze gelmi deildi, stelik yirminci yzyl sonu llerine bu Bakan hem kt saylmazd hem de kadnd. Ellie ne salarn yaptrabilmi ne de makyajna nem verebilmiti. Eh, ne de olsa Beyaz Saray'a kendisini gstermeye gitmiyordu ya. veybabas ne dnrd acaba? Hl kendisinin bilim iin uygun olmadn m? Ya da imdi bir hastanede tekerlekli koltukta yaayan annesi? Bir hafta nceki keiften sonra annesini yalnzca bir kere arayabilmi, yarn bir daha telefon edeceini sylemiti. Ellie daha nce yz kere yapt gibi uan penceresinden aa bakp Dnya'nn byle on drt kilometre yksekten uan ve bizim gibi gzlere sahip bir dnya-d yaratkta nasl bir izlenim yaratacan dnmeye balad. Ortabatnn gz alabildiince uzanan geni arazisi, tarmsal ya da kentsel yerleime gre kareler, dikdrtgenler ve dairelerle kesik kesikti; Gneybatnn imdi zerinde utuklar blgelerinde ise akll yaamn tek belirtisi dalar ve ller arasndan uzanan dmdz bir izgi. Daha ileri uygarlklara sahip dnyalar sakinleri tarafndan yeni batan m ina edilmilerdi acaba? Yoksa gerekten ileri bir uygarlk tek bir iz bile brakmaz myd yaad yerde? Bir bakta bizim akll var-

grd. Bir saat nce Times'dan gelen telefaks'da zenci Amerikallarn ekonomik eitsizlik ve eitim eitsizlii yry yapacaklarn okumutu. ikayetlerinin hakll dnlnce dorusu ok sabrlydlar. Ellie Bakann, ertesi gn resmi bir aklamas yaplacak olan toplant ve Vega yayn konusunda ne gibi bir tepki gstereceini merak etti.
***

Ken, 'Gidiyorlar' demekle ne kastediyorsun? Sayn Bakanm, televizyon sinyallerimiz bu gezegeni terkedip uzaya doru yol alrlar. Nereye kadar giderler? Bunu pek byle ifade edemeyiz, efendim. Peki nasl ifade edersin o halde? Sinyaller Dnya'dan bir havuzdaki dalgalar gibi yaylrlar. Ik hzyla saniyede 186.000 mil sonsuza kadar dalrlar. Baka bir uygarln alclar glyse, ne kadar uzakta olurlarsa olsunlar bizim yaynlarmz alabilirler. Biz bile en yakn bir yldzn evresinde dnen bir gezegenin gl TV yaynm alabiliriz. Bakan bir an bahe kaps nnde Gl Bahesine bakarak dimdik durdu. Sonra der Heer'e dnd. Yani her eyi mi? Yani televizyondaki btn o samalklar, araba kazalarn, gre msabakalarn, porno kanallarn, akam haberlerini de mi? Hepsini, Sayn Bakanm. Yanl anlyor deilim, deil mi der Heer? Yani btn basn toplantlarm, tartmalarm, bakanlk konumam hepsi orada m imdi? Bunlar iin iyi yan, efendim. Kt taraf da sizden nceki bakann televizyondaki tm grntleri de uzayda imdi. Nixon'unkiler de. Sovyet liderlerininkiler

bir sre sonra geri gnderiyorlar. Ancak daha nce buraya gelmemi olsalar rnein yz yl nce bir keif gezisi srasnda bizim televizyonu kefetmek zere olduumuzu bilemezlerdi. te bunun iin de Dr. Arroway bu uygarln komularnn yksek teknoloji gelitirip gelitirmediklerini renmek iin bu yakn gezegen sistemlerini kontrol ettiini dnyor. Ken, dnmemiz gereken pek ok ey var. Bunlarn Vegallar m ne diyorsun hani o televizyon programnn ne hakknda olduunu anlamadklarndan emin misin? Sayn Bakanm, bunlarn zeki olduklarndan hi kuku yok. 1936'da gnderilen ok zayf bir sinyaldi. Dedektrleri bunu alabilmek iin inanlmaz derecede duyarl olmallar. Ama bunun ne demek olduunu anlayabileceklerini hi sanmam. Herhalde bizden ok deiik varlklardr. Apayr bir tarihleri, apayr gelenekleri vardr. Gamal han ya da Adolf Hitler'in ne olduunu bilmelerine olanak yok. Adolf Hitler! Ken, ldryorum bunu dndke! Krk milyon insan can verdi o megalomann yenilmesi iin ve baka bir uygarla yaplan ilk televizyon yaynnn yldz o oluyor! Bizi temsil ediyor yani. O lgn herifin en lgn haylinin gereklemesi bu. Kadn duraklayp daha sakin bir sesle devam etti. Hitler'in o Hitler selamn verebildiini hi dnemezdim dorusu. Kolunu hep arpk bir biimde uzatrd. Bileini de krard selam verirken. Onun kadar beceriksiz Heil Hitler yapan birinin Rus cephesine srleceini dnrdm. Ama burada bir fark yok mu? Burada Heil Hitler yapmyor ki, bakalarnn selamlarna karlk veriyor. yle, deil mi, Bakan elinin bir hareketiyle der

yeni veriler varm, onlar da toplantya getirmek istiyormu. Toplantya kendisi gelmeden balamamz syledi. Michael Kitz, sesi ve yz ifadesi kulaklarna inanamyormu gibi ne eildi. Bu konuda yeni verileri bir otel odasnda ak hatta m alyorlar? Der Heer ylesine alak bir sesle karlk verdi ki, Kitz duyabilmek iin biraz daha ne eilmek zorunda kald. Mike, Dr. Arroway'in telefaksnda en azndan ticari bir ifreleme olduunu sanyorum. Ayrca bu konuda belirli bir gvenlik emberi olmadm da unutma. Belirli kurallar getirildiinde Dr. Arroway'in bunlara uyacandan hi kukum yok. Pekl, balayalm, dedi Bakan. Ulusal Gvenlik Konseyi'nin resmi olmayan ortak toplants bu. imdilik adna zel Grev Grubu diyeceiz. Bu odada konuulanlar u anda yurtdnda olan Bakan Yardmcs ve Savunma Bakan dnda kesinlikle kimseye anlatlmayacak. Dr. der Heer dn bazlarnza Vega yldzndan gelen bu inanlmaz TV yayn konusunda bir brifing verdi. Dr. der Heer ile dierlerinin grlerine gre Vega'ya ulaan ilk televizyon yaynnda barolde Adolf Hitler'in olmas yalnzca bir rastlant. Yine de skc bir durum olduunu kabul etmek gerek. CIA mdrnden btn bunlarn ulusal gvenlik asndan bir deerlendirmesini yapmasn istedim. Bunu gnderen her kimse bize bir tehdit yneltilmekte midir? Yine bir mesaj gelirse ve bunu bizden nce baka bir devlet zerse bamz derde girecek midir? nce unu soraym ama, Marvin, bu konunun uan dairelerle bir ilgisi var m? Orta yal, otoriter tavrl, elik ereveli gzlkl bir insan olan CIA mdr durumu zetledi. UFO ad verilen Belirlenmemi Uan Nesneler zellikle 50'li ve 60'l yllarda, bunlarn dman bir devletin haberleme

vetleri'nin Mavi Kitap Projesi diye adlandrd byle bir alma 1960'larm sonlarnda herhangi bir ilerleme kaydedilmemesi zerine kapatlmt. Bilimsel toplum UFO konusunun bo olduuna ylesine inanmt ki, Jimmy Carter Ulusal Uzay ve Havaclk Dairesi NASA'dan UFO'larn geni kapsaml bir aratrmasnn yaplmasn istediinde NASA hi beklenmedik bir biimde bu bakanlk isteini geri evirmiti. Bu tr toplantlardaki protokol pek bilmeyen bilginlerden biri, Ksacas bu UFO konusu DAYA'nn ciddi almasn ok gletirmitir, dedi. Pekl. Bakan gs geirdi. Burada UFO'larla Vega'dan gelen bu sinyalin balantl olduunu dnen var m? Der Heer trnaklarn inceliyordu. Kimse konumad. Yine de UFO'culardan ben size demedim mi diyenler kacaktr. Marvin, devam et. Sayn Bakanm, 1936'da ok zayf bir televizyon vericisi Olimpiyat Oyunlar'nn al trenini Berlin blgesindeki bir avu televizyon alcsna verir. Halkla ilikiler konusunda bir darbe giriimidir bu. Alman teknolojisinin ileriliini ve stnln gsteren abasdr. ok daha alak dzeyde olmak zere daha nce de TV yayn yaplmtr. Hatta biz bunu Almanlardan nce baarmzdr. Ticaret Bakam Herbert Hoover 27 Nisan 1927'de ksa bir an iin televizyon kameralar nne kmtr. Her neyse, Alman yayn Dnya'dan k hzyla ayrlr ve yirmi alt yl sonra Vega'ya varr. Vegallar ya da bunlar her kimse yayn bir sre tuttuktan sonra ok daha gl olarak bize geri gnderirler. O ok zayf iareti alabilmeleri etkileyicidir, bunu bylesine gl olarak geri gnderebilmeleri de yle. Burada belirli gvenlik nlemleri alnmasn gerektiren koullar vardr. rnein elektronik haberalma toplumu bylesi-

rada der Heer kendilerini grp Bakann dikkatini Ellie'ye evirdi. Dr. Arroway, deil mi? Geldiinize sevindim. nce sizi bu kefinizden dolay kutlamak isterim. Mkemmel. ey, Marvin... Sonuna gelmitim, Sayn Bakanm. ok iyi. Dr. Arroway, yeni bir eyler getirdiinizi duyduk. Acaba bunu bize de anlatacak msnz? Sayn Bakanm, ge kaldm iin zr dilerim, ama kozmik ikramiyeyi de kazandk. Biz... ey... Bakn yle anlataym: ok eski zamanlarda, binlerce yl nce, parmen ok g elde edilen bir eyken insanlar yeni baz eyleri eski parmenlerin stne yazarlard. Bir yaznn altnda baka bir yaz, onun altnda daha baka bir yaz olurdu. Vega'dan gelen bu sinyal ok gl. Bildiiniz gibi asal saylar var, ve onlarn 'altnda' da polarizasyon modlasyonu dediimiz eyde bu Hitler hikyesi. Ancak asal saylarn ve yeniden yaynlanan Olimpiyat programnn altnda ok zengin bir mesaj kefettik yani bunun bir mesaj olduunu sanyoruz. Bildiimiz kadaryla bu hep oradaym. Biz yem farkettik ancak. Bildiri sinyalinden daha zayf, ama yine de daha nce farketmediimiz iin utandm dorusu. Peki ne diyor bu mesajda? diye sordu Bakan. Hibir bilgimiz yok, Sayn Bakanm. Argus Projesindeki bir iki kii bunu bu sabah Washington saatiyle ok erken bir saatte farketmiler. Btn gece zerinde altk. Ak telefonda m? diye sordu Kitz. Standart ticari ifreleme yntemiyle. Ellie'nin yz kzarmt. Telefaks antasndan effaf bir kt kartp tepedeki projeksiyon aletinin yardmyla ekrana yanstt. imdiye kadar bulabildiklerimiz bunlar: Bin bit-

man eksik yerleri tamamlayabiliriz ancak. Belki de mesajn tm sona ermeden anlamamz mmkn klan alfabe falan gibi bir ey gnderirler. Sayn Bakanm, ben de... Bakanm, Kaliforniya Teknoloji Enstitsnden Dr. Peter Valerian, kendisi bu alandaki nclerdendir. Ltfen devam edin, Dr. Valerian. Bu bilerek yaplan bir yayn. Bizim burada olduumuzu biliyorlar. 1936'daki yaynmz aldklar iin teknolojimizin ne durumda olduunu, ne kadar zeki olduumuzu aa yukar tahmin ediyorlar. Mesaj anlamamz istemeselerdi bu kadar zahmete girmezlerdi. Gnderilenlerin iinde bunu anlamamza yardm edecek bir ey vardr. Btn i tm verileri toplamak ve ok dikkatle incelemektir. Peki mesajn konusu ne sizce? Bunu bilmenin olana yok, Sayn Bakanm. Ben yalnzca Dr. Arroway'in sylediini tekrar edebilirim. ok karmak bir mesaj. Gnderen uygarlk bunu almamz istiyor. Belki de Galaksi Ansiklopedisi'sinin kk bir cildidir. Vega yldz Gne'ten kat byk ve elli kat daha parlaktr. Nkleer yakt ok hzl yakt iin Gne'ten daha ksa bir yaam vardr... Evet, diye CIA mdr szn kesti. Belki de Vega'da iler yolunda gitmiyordur. Belki de gezegenleri yok olacaktr. Belki ortadan silinmeden nce uygarlklarn bakalarnn da bilmesini istiyorlardr. Ya da g edecek yeni bir yer aryorlardr, diye Kitz atld. Dnya ilerine gelir dorusu. Belki de Adolf Hitler'in resmini gndermeleri bir rastlant deildi. Yava olun, dedi Ellie. Pek ok olaslk vardr ama her ey de olas deildir. Mesaj gnderen uygarln bizim mesaj aldmz, hele almsak bile ifresini zp zemediimiz konusunda bir bilgisi olamaz. Mesajn

Arroway, diye der Heer devam etti. Vega yldz her gn Yeni Meksika l zerinde ykseliyor, siz yaymlanan mesaj sayfasn o anda almaya balyorsunuz. Sonra sekiz saat falan geince yldz batyor. Tamam, deil mi? Ertesi gn yine doudan ykseliyor ama siz bu arada bir gece nce battktan sonra gnderdii sayfalan alamyorsunuz. Tamam m? rnein otuzdan elliye kadar olan sayfalar, sonra da seksenden yze kadar olanlar alyorsunuz. Yani ne kadar sabrla izlesek de byk miktarlarda bilgileri alamayacaz. Arada boluklar kalacak. Mesaj tekrarlansa bile yine de boluklar kalacak. Tmyle haklsnz. Ellie kalkp bir kedeki byk Dnya kresinin yanma gitti. Kreyi hafife evirdi. Dnya dner. Boluk istemiyorsanz pek ok boylama dzenli aralklarla dizili radyo teleskoplar gerekir. Bir lkenin gzlem alanndan mesajn ancak bir blm alnabilir hatta belki de en ilgin paralar karlm olunabilir. Amerikan gezegenleraras uzay aralar da bu tr bir sorunla karkaryadrlar. Ara bulgularn bir gezegenin yanndan geerken Dnya'ya gnderir, ancak o saatte Birleik Devletler ters yne bakyor olabilir. Bu yzden NASA Dnya evresinde belirli aralklarla radyo izleme istasyonu kurmutur. Yllardr kusursuz bir dzenle alan bu sistemler... Ellie susup NASA yneticisi P.L. Garrison'a bakt. Teekkr ederim, dedi adam. Buna Derin Uzay stasyonu diyoruz. Dorusu gurur duyduumuz bir dzendir. Mojave l'nde, spanya ve Avustral'yada istasyonlarmz var. Mal gcmz ksrl, ama yine de az bir yardmla ok daha ileri gideceimize eminim. spanya ve Avustralya m? diye sordu Bakan. Yalnzca bilimsel almalar iin, diyordu Dileri Bakan. Bir sorun olmadna eminim. Ancak bu ara-

olabilir. Bu yzden tek zm yolunun baka lkelerle ibirlii yapmak olduu aka ortaya kmakta. yle deil mi, Dr. Arroway? Herhangi bir lkenin bu projeyi tek bana gerekletirebileceine inanmyorum. Dnya'nm evresinde belirli bir boylam zerine dizili pek ok lkenin katks gerekecek. Avustralya, in, Hindistan, Sovyetler Birlii, Orta Dou ve Avrupa'daki btn byk radyo teleskoplarnn devreye girmeleri ile de i bitmiyor. Mesajn nemli bir blm Vega'ya evrili bir teleskop yokken de gelebilir, bunun iin Hawai ile Avustralya arasnda Dou Pasifik ile Atlantik ortasna da birer gzlem istasyonu kurmamz gerek. CIA mdr istemeye istemeye, Sovyetlerin S band ile X band arasnda pek ok uydu izleme gemileri var, dedi. rnein Akademik Keldysh ya da Mareal Nedelin. Onlarla bir anlamaya varabilirsek Atlantik ve Pasifik boluklar sorununu zmleyebiliriz. Ellie cevap vermek iin azn aarken Bakan ondan abuk davrand. Pekl, Ken. Hakl olabilirsin. Ama yine de bence ok hzl gidiyoruz. u anda baka ilerim var benim. CIA bakan ile Ulusal Gvenlik bu gece baka lkelerle ibirlii dnda baka bir seenek var m arasnlar bakalm, zellikle de mttefikimiz olmayan devletler dnda. Dileri Bakan'nn da bilimadamlar ile alarak bir ibirlii zorunluluu halinde grlecek devlet ve kiilerin listesini hazrlamasn istiyorum. Uzay dinlemesini istemediimiz bir lke bize krlacak mdr rnein? Verileri vereceini syleyen ama sonra szn tutmayan bir devlet bize antaj yapabilir mi? Her boylamda birden fazla lke ile mi iliki kurmalyz? Ve ltfen Tanr akna bu konuyu kimseyle konumayn. Sen de, Arroway. Yeteri kadar sorun var zaten bamzda.

Ellie Vaygay'n uan Albuquerque'de karlamay ve adam arabasyla Argus ssne gtrmeyi planlamt. Sovyet heyetinin geri kalan ksm da gzlemevinin arabalaryla gelirdi. Ellie serin sabah saatinde, belki de yine tavanlardan bir eref ktas arasnda havaalanna kadar srat yapmaktan zevk alacakt. Dnte de Vaygay'la uzun uzun zel bir konuma yapmay arzuluyordu. Ancak Genel Hizmet daresinden gelen yeni gvenlik memurlar bu fikrine kar kmlard. Bakan'n iki hafta nce basn toplantsnn sonunda yapt aklama ve kamuoyunun ilgisi ssz l blgesine akn akn insan doldurmutu. Ellie'ye iddet olaylar kabilir demilerdi. Bundan byle yalnz resm arabalarla, o da silahl muhafzlar eliinde yola kmalyd. Kk konvoylar Albuquerque'ye doru ylesine ar ilerliyordu ki Ellie ayan hayli bir gaz pedalna basmaktan kendini alamyordu. Vaygay'la yeniden bulumak ok iyi olacakt. Onu en son yl nce Moskova'da, adamn Bat'ya gitmesinin yasak olduu dnemlerden birinde grmt. D lkelere yolculuk izni yllar boyunca deiken d politikalara ve Vaygay'n nceden kestirilemeyen davranlarna bal kalmt. Kendini tutamad hafif bir politik kkrtmaya kalkmas zerine yurt dna kmas yasaklanr, ancak bir bilimsel heyete katlabilecek kendisi kadar yetenekli biri bulunamad m zerine ko-

nan yasak hemen kalkard. Vaygay konferanslara, almalara, uluslararas komisyonlara, Dnya'nn drt bir yanndan arlrd. Sovyet Bilimler Akademisi'nin Nobel dl kazanm bir yesi olarak pek ok kimseden biraz daha bamsz hareket edebilirdi. ounlukla devlet tutuculuunun en u snrlar ve sabrn tarma derecesinde yaard. Gerek ad Vasily Gregorovich Lunacharsky olmasna ramen uluslararas fizikiler arasnda ad ve soyadnn baharfleriyle Vaygay diye arlrd. Sovyet rejimi ile bu kararsz ve deiken ilikisi Ellie'yi de, Bat'daki dier bilimadamlarn da artrd. Gorki, Lenin ve Troki'nin Bolevik arakadalar Anatoly Vasilyevich Lunacharsky'nin uzaktan akrabas olurdu. Anatoly Lunacharsky Halk Eitim Komiserlii'nde bulunmu, 1933'de lmne kadar da spanya Bykelilii yapmt. Vaygay'n annesi Yahudiydi. lk Sovyet termonkleer patlamasnda nemli bir rol olamayacak kadar gen olmasna ramen Sovyet nkleer silahlar zerinde alt sylenirdi. Vaygay'n 1960'larda Berkeley'de California niversitesi'ni ziyaret ettii ve burada ucuz yaka rozetleri zerine yazl saygsz, mstehcen ve politik adan kstaha sloganlara hayran kald sylenirdi. Ellie hafif bir zlemle insann en ar basan toplumsal skntlarn bir bakta anlardn, diye dnd. Rozetler Sovyetler Birlii'nde de ok yaygnd ancak orada yalnzca 'Dinamo' futbol takm ile baarl Luna tipi uzay aralarndan birinin rozeti vard. Berkeley rozetleri ok farklyd. Vaygay dzinelerce rozet satn almt ve bunlardan zellikle birini takard. Bir avu boyu olan rozette 'Seks iin dua et' yazard. Vaygay bunu bilimsel toplantlarda bile yakasndan eksik etmezdi. Neden bu kadar ekici bulduu sorulunca da, Sizin lkenizde bir

masa banda otururlarken bunun nedeni sorulduunda, Orospu ocuklar beni bir kere dar brakrlarsa bir daha dnmeyeceimi biliyorlar, demiti. Ama yine de 1960'larn sonunda ve 70'lerin balarnda iki lke arasnda bilimsel ilikilerin yumuad bir srada adam yurt dna brakmlard ve o her seferinde de yine geri dnmt. Ancak artk hibir yere gndermiyorlard ve o da Bat'l meslektalarna kendisini bada kurmu bir durumda kara delik apnn Schwarzschild denklemi nnde otururken ekilmi bir fotorafn ylba armaan olarak gnderirdi. Moskova'ya gelen ziyaretilere fizik benzetmesiyle derin bir potansiyel kuyusunda olduunu sylerdi. Onu bir daha asla dar brakmayacaklard. Vaygay kendisine sorulan sorulara cevap olarak 1956 Macar htilli'ne kar resmi Sovyet tutumunun bu ayaklanmann gizli faistler tarafndan, 1968 Prag Baharnda liderliin anti sosyalist bir grubu tarafndan balatld olduunu sylerdi. Ancak eer kendisine sylenenler yanlsa, ve bunlar gerek ayaklanmalarsa, o zaman lkesinin bunlar bastrmakla hakszlk ettiini belirtti. Afganistan konusunda ise resmi aklamalar dile getirmeye bile zahmet etmezdi. Bir kere Enstit'deki odasnda Ellie'ye kendi zel ksa dalga radyosunu gstermiti. Londra, Paris ve Washington kadranda kiril harfleriyle yazlyd ve sylediine gre tm devletlerin propagandalarn dinlemekte zgrd. Yurttalarnn pek ounun sar tehlike konusundaki ulusal korkuya yenik dtkleri bir zaman olmutu. Bunlardan biri Ellie'nin hayl snrlarn zorlayarak, in ile Sovyetler Birlii arasndaki snrn tmnn omuz omuza bir in ordusuyla igal edildiini dn, demiti. Mdrn brosunda bir semaverin banda duruyorlard. in'in doum oran gznne alndnda bun-

Ellie ile Lunacharsky'ye glmserken eski toprak zararsz gibi grnmt. Ellie'nin Leningrad ya da Moskova'ya yapt ziyaretlerde Vaygay geceleri iin programlar yapard. Sekizi onu birleirler Boloy ya da Kirov balesine giderlerdi. Lunacharsky ne eder eder bilet bulurdu. Ellie ev sahiplerine teekkr eder, onlar da ancak yabanc ziyaretiler geldiinde byle gsterilere gittiklerini syleyerek ona teer ederlerdi. Vaygay yalnzca glmserdi Karsn hi getirmezdi bu toplantlara, Ellie kadnla tanm deildi. Vaygay karsnn kendini hastalarna adam olan bir doktor olduunu sylemiti. Vaygay'n anas babas bir zamanlar dnm olmalarna ramen Amerika'ya g etmemilerdi, bunu bilen Ellie bir kere adama hayatta en byk pimanlnn ne olduunu sormutu. Hayatta bir tek eye pimanm, o da kzmn bir Burgarla evlenmi olmasdr, demiti Vaygay. Bir keresinde de Moskova'daki bir Kafkas lokantasnda bir yemek vermiti. Khaladze adnda biri o gece erefe kadeh kaldrmak zere tutulmutu. Adam iinin ehliydi ama Ellie'nin Rusas pek kt olduundan sk sk neyin erefine itiklerini sormutu Vaygay'a. Vaygay 'Bir eyin erefine kadeh kaldrmadan ienlere biz alkolik deriz' demiti. Bir ara 'Btn gezegenlerde bar' iin kadeh kaldrlmt. Vaygay mir szcnn hem bar hem de ok eski zamanlarda kendi kendilerini yneten kyl haneler topluluuna verilen bir ad olduunu anlatmt. En byk politik birimi bir ky kadar olduu zamanlar Dnya'nn daha m bar olduunu konumulard sonra. Lunacharsky kadehini kaldrarak, Her ky bir gezegendir, demiti, Ellie de, Her gezegen de bir ky, diye karlk vermiti. Bu tr toplantlar epey grltl geerdi. Ar mik-

t o p b y t d a b b

B g

d d d d d k d y y

satan bir maazada pazarlk ederken buldu. Erkek kendisini gzucuyla grm olmalyd. Yzne bakmadan parman kaldrarak, Bir dakika, Dr. Arroway, dedi. On dokuz doksan be mi? diye sordu sonra ilgisiz duran satcya. Daha dn New York'ta bunun eini on yedi buuk dolara grdm. Ellie biraz yaklanca Vaygay' m tezgahn stne srtlarnda plak kadn ve erkeklerin bulunduu, bir kuak ncesini dehete drecek ama imdi yalnzca uygunsuz kaan oyun ktlarn yaymakta olduunu grd. Satc ktlar toplamak iin isteksizce elini uzatrken Lunacharsky ise canl ve baarl hareketlerle hepsini tek tek ayordu. Vaygay partiyi kazanmak zereydi. Kusura bakmayn, efendim, ama fiyatlar ben koymuyorum, ben yalnzca burada alan biriyim, dedi satc. Vaygay adama bir yirmi dolarlk uzatrken Ellie'ye dnd. Planl ekonominin eksik taraflarn gryorsun ite. Gerek bir zgr teebbs olsayd bunlar on be dolara alabilirdim. Hatta belki de on iki doksan bee. Bana yle bakma, Ellie. Kendim iin almyorum. Jokerlerle elli drt kart var destede. Her biri enstitde alanlar iin gzel bir armaan olur. Ellie glerek adamn koluna girdi. Seni grdme sevindim, Vaygay. O zevk benim, sevgilim.
***

Socorro'ya giderlerken, sessiz ama ortak bir anlamayla yalnzca ho eylerden sz ettiler. Valerian ile yeni gvenlik memurlarndan olan src nde oturuyorlard. Normal durumlarda bile pek konukan biri olmayan Peter arkasna yaslanp onlar dinlemekten memnundu. Yolda Sovyetlerin konumaya geldikleri konu

ba ancak yz yl sonra gelecek ok uzun bir mesajdr, diye dnd Ellie. Belki de ifre anahtar falan yoktu. Belki de mesaj (artk Dnya'nn her yannda byk harflerle yazlmaya balanmt) bir zek testiydi ve ieriini kt kullanmamalar iin ifreyi zemeyecek dnyalardan korunmutu. Amerikallar ve Sovyetler ibirliine karar verip Anlama Muhtrasn imzaladklar an btn radyo teleskoplu lkeler de onlara katlmay kabul etmilerdi. Bir Dnya Mesaj Konsorsiyumu gibi bir ey vard ve insanlar artk gerekten bu terimlerle konumaktaydlar. Mesajn ifresini zmek istiyorlarsa birbirlerinin verilerine ve beyinlerine ihtiyalar vard. Gazeteler bundan baka bir eyden sz etmiyorlard. Bilinen bir iki bilgi krnts asal saylar, karmak bir mesajn varoluu srekli olarak dile getirilmekteydi. Gezegende Vega'dan gelen mesaj u ya da bu yolla duymam tek kii bile bulmak olanakszd. Eski ve hatta kimi yeni kurulmu dinler mesajn teolojik anlamn incelemekle urayorlard. Kimi bunun Tanr'dan kimi de eytan'dan geldiini dnmekteydi. artc bir ey aralarnda durumlarndan emin olmayanlar da vard. Hitler ile Nazi rejimine kar irkin bir ilgi uyan balamt; Vaygay Ellie'ye o Pazarn New York Times Kitap Ekindeki ilanlarnda sekiz gamal ha saydn sylemiti. Uzay Aryanlar adn alan bir grup uan dairelerin Hitler Alman'yasnda icat edildii konusunda kesin kantlar sunuyorlard. Vega' da yepyeni bir 'katksz' Nazi rk yetimiti ve imdi bunlar Dnya'nn ilerini yoluna koymaya hazrdlar. Sinyali dinlemeyi dine kfr olarak kabul edip gzlemevlerinin buna bir son vermesini isteyenler vard. Bazlar ise bunu sa'nn Geliinin Habercisi olarak ka-

"biraz daha erimesini skntyla karlyorlard, inanlarnn en nemli noktasn gerekletirecek olan aralar gnden gne azalmaktayd. Dier felaket adaylar ar nfus, ok ar sonu douran, ok olaslklara bal ve yetersizdiler. Baz chiliast liderleri de sadk taraftarlarnn kalabalk toplantlarnda hayat sigortas yaptrmann inanszlk belirtisi olduunu sylyorlard, ok yallar dndaki insanlarn mezar ayrtmalar ya da cenaze hazrlklarn yapmalar dinsizlik demekti. nananlarn tm birka yl sonra Tanr katma kacaklard. Ellie, Lunacharsky'nin nl akrabasnn o pek seyrek rastlanan insanlardan biri olduunu biliyordu; adam hem Bolevik ihtillcisiydi, hem de Dnya dinlerine kar bilimsel bir ilgi duyuyordu. Ancak Vaygay' in bu dnya apndaki teolojik kaynamaya kar tutumu sakindi. Benim lkemde en byk dini sorun Vegallarn Leon Troki'yi gerektii gibi lanetlemi olup olmadklar, diyordu.
***

Argus tesislerine yaklalrken yol kenar park edilmi otomobiller, kamplar, adrlar ve byk kalabalklarla tklm tklmd. Bir zamanlar sakin olan San Augustin Ovas kamp ateleriyle l sld geceleri. Gelenlerin hepsi de varlkl insanlar deillerdi. Ellie'nin gz iki ifte takld. Erkekler eski blucinler ve tiortlar giymilerdi, liseye ilk girdiklerinde byk snflardaki aabeylerinden rendikleri gibi salna salma yryorlard. Biri iki yanda bir ocuun oturduu arabay itiyordu. Kadnlar kocalarnn ardndan yrmekteydiler, biri insann yrme sanatn yeni renmi kk bir ocuu elinden tutmutu; dieri ise bir iki

ni azarlamyordu. Teleskop itinin hemen dnda kaznm kafal, safran rengi cbbeli gen yetikinler byk bir ciddilikle kutsal 'Om' szcn durmadan tekrarlyorlard. Resimli romanlar ve filmler tarafndan iyice yaygnlatrlm dnya d varlklarn posterleri vard evrede. Altn kpeli bir adam bir arabann yan aynas nnde tra oluyordu, konvoy geerken kara sal kimonolu bir kadn kahve fincann kaldrarak selamlad. Teleskop 101'in yanndaki ana kapdan girerlerken Ellie bir platform zerine km bir adamn epey byke bir kalabala seslendiini grd. Adamn srtnda Dnya'ya gklerden gelen bir yldrmn arpmasn gsteren bir tirt vard. Kalabaln arasnda da ayn amblemli tirt giyen insanlar gze arpyordu. Ellie'nin istei zerine arabay yolun kenarna ektiler, cam indirip dar kulak verdiler. Konumacnn srt kendilerine dnk olduundan yalnzca izleyicilerin yzlerini grebiliyorlard. Ellie, bu insanlar kendilerini kaptrmlar diye dnd. Adam sznn ortasndayd: ... bazlar da eytan'la bir anlama yapldn, bilimadamlarnn ruhlarn sattklarn sylyorlar. Bu teleskoplarn her birinin iinde deerli talar vardr. Adam elini teleskop 101'e doru sallad. Bilimadamlar da kabul ediyorlar bunu. Bazlar bu anlamada eytan'n artnn bu olduunu sylyorlar. Lunacharsky nlerindeki ak yola zlemle bakarak, Dini apulculuk, diye mrldand. Hayr hayr, duralm biraz. Ellie'nin dudaklar hafif bir aknlk glmsemesiyle aralanmt. Baz insanlar var, dinlerine bal, Tanr'dan korkan insanlar., onlar bu mesajn uzay varlklarndan

Bunlar bizim admza konuamazlar! Bizi temsil edemezler bunlar! Bizim admza konumaya haklar yok bunlarn! ite yakn olan insanlar ite yklenmeye balamlard. Valerian ile src telalanmlard imdi. Motorlar alyor durumda brakld iin bir anda hareket edip birka mil uzaktaki Argus idare binasna doru yola koyuldular. Ellie arkalarndan kalabaln homurtusunu ve adamn sesini duyabiliyordu. Bu yerdeki ktle bir son verilecek, yemin ediyorum size!

Ellie rastlantyla bir kanal semek yerine televizyon kanallarn tek tek tarad. Kitle Katillerinin Yaam Biimleri ve ddiaya Girer Misin? vard ilk iki istasyonda. Sonra Johson City Wildcats takm ile Union Eddicott Tigers arasnda heyecanl bir basketbol ma. Bir sonraki kanalda Ramazan aynda doru davran kurallarn tartma Farsa bir program. Kilitli kanallardan biri herhalde evrensel nefret eken cinsel uygulamalara ayrlmt. Bir kanalda da komptr oyunu kt. Ev komptrine bal olarak bir oyun oynayabilirdin Program yaynlanrken, ama reklam yaplan disketi sipari ettirmekti. Bu oyunun ad Galaktik Glgam't. Oyun srasnda program kopya edilmemesi iin uygun elektronik nlemler alnmt. Bu video oyunlarndan ou yetime anda olan genleri bilinmeyen bir gelecee hazrlamaya almann kusurlu abalar diye dnd. Birden gzne eski bir istasyonun konumacs takld: Adam byk bir inanla Tonkin Krfezi'nde ABD Yedinci Filosunun iki destroyerine saldran Kuzey Vietnam hcumbotlarndan szediyordu. Birleik Devletler Bakan karlk olarak 'tm gerekli nlemlerin alnmasn' istemiti. Bu, Ellie'nin en sevdii programlardan biriydi: Dnn Haberleri. Eski yllarn haber filmleri gsterilirdi birinci yarda; ikinci yarda ise birinci blmdeki yanl yalan haberlerin tek tek alnp incelenmesi yaplr, haberalma rgtlerinin ynetimin

her syledii eye krkrne inanmas dile getirilirdi. Ekrann altndaki tarih 5 Austos, 1964't; Ellie lise yllarnn bir an dalgas zlemi deil duyarak istasyonu deitirdi. Dini konularda yaym yapan kanallardan birinde mesaj tartlyordu. Amerika'nn her yerinde kiliseye gidenlerin says artmt. Ellie, mesajn herkesin kendi inancnn onayland ya da kar karld bir ayna olduuna inanyordu. Peru, Cezayir, Meksika, Zimbabwe ve Ekvator'da ve Hopi'ler arasnda eski uygarlklarnn uzaydan gelip gelmedikleri konusunda ciddi tartmalar yaplmaktayd. Katolikler dnya d bir Tanr inayetini tartmaktaydlar. Protestanlar sa'nn yakn gezegenlere gitmesi ve Dnya'ya dn olasln konumaktaydlar. Mslmanlar Mesaj'n resim yasana ters deceinden korkuyorlard. Kuveyt'te ortaya kan biri ii'lerin Gizli mam olduunu aklyordu. Museviler arasnda ise yeniden Astruc ile ilgilenilmeye balanmt. Bilginin inancn kkn kazyacana inanan Astruc 1305 ylnda Barselona Haham'n kandrp aforoz tehdidiyle yirmi be yl sreyle bilim ya da felsefe okutulmasn yasaklamt. Mslmanlkta da benzer akmlar gze arpyordu. Nikolas Polydemos adl Selanikli bir filozof dinlerin, hkmetlerin ve insanlarn 'yeniden birletirilmesi' iin yapt konumalarla dikkatleri ekmeye balamt. Eletirmenleri 'yeniden' szc zerinde duruyorlard. UFO dernekleri San Antonio yaknlarndaki Brooks Hava Kuvvetleri ss evresinde yirmi drt saat nbet tutmaya balamlard. 1947'de bu blgeye inen bir uan dairede bulunan drt kiinin cesedinin bu ssn buzdolaplarnda sakland ileri srlyordu: dnya d varlklar bir metre boyundaydlar ve minicik kusursuz dileri vard. Hindistan'da Vinu'nun, Japonya'da Amidha

B y m M o

t k k y D g H A y d b

m d g k d

k o m k k i

hipti. Mesajn ifresini zebildikleri takdirde ise kendisi bunu bu sofu yorumcuya kendi elleriyle teslim etmeye hazrd. Bu arada David Drumlin ise bir kahraman olarak gklere karlyordu; asal saylar ve Olimpiyat yaynlarn ifresini zen oydu; onun gibi bilim-adamlarna ihtiyacmz vard. Ellie iini ekerek kanal bir daha deitirdi. Dorudan doruya uydu televizyon yaynlar ve 180 kanallk kablonun geliinden sonra ayakta kalabilen tek ticari televizyon istasyonu TABS, Turner - Amerikan Broadcasting System, kmt karsna. Bu istasyonda Palmer Joss pek seyrek kt televizyon programlarndan birindeydi. Amerikallarn pek ou gibi Ellie de adamn nlayan sesini, hafif bakmsz yakklln, insanda bizleri dnd ve hi uyumad izlenimini uyandran gzlerinin altndaki morluu hemen tanmt. Bilim bizim iin gerekten ne yapmtr? diyordu Joss. Daha mutlu muyuz imdi? Holograf alclarndan ve ekirdeksiz zmden sz ediyor deilim. Temelde daha m mutluyuz imdi? Yoksa bilimadamlar inancmzn temellerini alttan kazarken bize rvet olarak oyuncaklar, teknolojik oyuncaklar m veriyorlar? Yaamn uzlamaz uzlatrmaya almakla geirmi, ok daha basit bir a zleyen bir insan, diye dnd Ellie. Popler din anlaynn en u arlklarn sulam olmasnn evrim ve relativite konularnda saldrlarn hakl kldn sanyor. Neden elektronun varlna saldrmyor ki? nk Palmer Joss hi elektron grmedi ve ncil'de de elektromanyetik alanlardan sz edilmiyor. Neden inanmal o halde elektrona? Ellie daha nce adam hi dinlememi olduu hal-

bilimlerine benim Tanr'ya olan inancmdan daha byk bir inanla bal olabileceklerine inanmyorum. Onlar yeni bir fikirle karlatklarnda 'gerek' lerini frlatp atmaya hazrdrlar. Bundan gurur duyarlar. Bilmenin sonu yok derler. Doada kesin hibir ey olmadna, zamann sonuna kadar bizim cahil kalacamz hayl ederler. Newton Aristotle'yi devirdi. Einstein de Newton'u. Yarn biri kp Einstein' alaa edecek. Bir kuram anlar anlamaz yerine hemen bir bakasn koyuyoruz. Eski fikirlerin deneme aamasnda olduunu syleselerdi pek aldrmayacaktm. Ama Newton'un yerekim yasas dediler. Hl da yle diyorlar. Peki bu bir doa yasas olsayd nasl olur da yanl olurdu? Nasl kaldrlp atlabilirdi? Yalnzca Tanr deitirebilir doa yasalarn, bilimadamlar deil! Onlar sadece yanldlar. Albert Einstein hakl ise Isaak Newton amatrn biriydi. Bilimadamlarnn her zaman doruyu bilmediklerini unutmayn. Bizim dinimizi, inanlarmz elimizden almak ve karlnda bir ey vermemek istiyorlar. Bilimadamlar bir kitap yazp bunun Vega'dan gelen mesaj olduunu syleyecekler diye Tanr'y terketmeye niyetim yok benim.
***

Palmer Joss byle tanp sevilmeden nce genliinde karnavallarda alrd. Bir sr deildi bu, Timesweek dergisindeki yaamyksnde anlatlmt, geimini salamak iin Dnya'nn silindir biimindeki bir haritasn dvme ile gvdesine yaptrtmt. Oklahoma' dan Mississipi'ye kadar, eski krsal elenceler andan kalma bir karnavalla, kasaba kasaba dolap kendisini tehir ederdi. Mavi okyanusun enginliklerinde drt rzgr tanrs yanaklarn iirerek poyraz ve lodos rz-

de her limanda bir ktphaneci demiti mesleki konumasnn da dzeldiini kabul etmek zorundayd. Joss'un gsterisi karnavala para kazandrmaya balamt. Bir gn srt seyircilerine dnk olarak Hindistan ile Asya ktasnn arpmasn ve bundan doan Himalayalar gsterirken bulutlu ama yamursuz gkyznden inen ani bir yldrm Joss'a arpp genci ldrmt. Zaten Gneydou Oklahoma'da hortumlar vard ve tm Gney'de hava olaanstyd. Vcudunu sakince terkedip karanlk bir tnelden geerek parltl bir a doru ykseldiini gryordu. Parlt arasnda dev boyutlarda, hatta Tanrsal boyutlarda bir hayalet grd. Joss uyandnda sa olduunu farkedince dkrklna uramt. Gsterisiz bir yatak odasnda bir karyolada yatyordu. Rahip Billy Jo Rankin zerine eilmiti. Onun arkasnda sekiz on kukuletalnn Kyrie Elesion okuduunu gryordu ama aslnda bundan pek emin deildi. lecek miyim yaayacak mym? diye mrldand gen. Her ikisi de evladm, diye cevap verdi Rahip Bay Rankin. Joss az sonra Dnya'nn varln kefetmenin o gl duygusuyla kendinden gemiti. Ancak bu duygusu az nce grd o tanrsal biimle ve onun getirdii sonsuz sevinle elikili olduundan bunu dile getirmesi ok gt. Gsnn iinde birbiriyle atan iki duygu vard imdi. eitli durumlarda, hatta kimi zaman sznn ortasnda, bu duygulardan birinin szn ya da davranlarm etkisi altna alverdiini farkediyordu. Bir sre sonra ikisiyle birlikte yaamaya almt.

O gece tedavi gecesiydi. Cemaata tedavi aracnn Generalissimo Francisco Franco'nun dindarlar korkutmak iin alma odasndan hi eksik etmedii Avila'l Aziz Teresa'nn uyluk kemiinden, hatta Gerek Ha'n bir parasndan daha kutsal olan bir eydi. Bill Jo Rankin' in gsterdii ienin iinde sa'y evreleyen ve koruyan gerek rahim suyu vard. Sv bir zamanlar Aziz Ann'a ait olan toprak bir kapta korunmutu. Kck bir damlas bile Tanr'nn zel nayetiyle her derde devayd. Joss Rankin'in bylesine ak bir ktla kalkmasndan ok cemaatin bunu kabul edecek kadar saf olmasna amt. Daha nceki yaamnda halk aldatmak iin pek ok yola bavurulduunu grmt. Ama o elendirmek iindi. Bu farklyd. Dindi bu. Din deil mucize retmek, gerein bile cillanmayaca derecede nemliydi. Bu sahtekr vaiz krssnden sulamaya balad ondan sonra da. Atelilii arttka Hristiyanln dier sapm biimlerine de saldrmaya balamt. Bunlarn arasnda, imlerine de saldrmaya balamt. Bunlarn arasnda, ncilde yrekleri temiz olanlarn ylanlarn zehirinden korkmalarna gerek olmad yazd iin inanlarn ylan okayarak snamadan geirenler de vard. Bu tr mezhepler dine zarar veriyordu. Joss her dinde doktriner bir izgi olduunu, bunun tesine gemenin cemaatin zeksna hakaret oluturduunu sylyordu. Saduyulu insanlar bu izginin nerede ekilebilecei konusunda uyumayabilirlerdi, ancak bunu aan dinler kendilerini tehlikeye atm demekti. nsanlar budala deildi. Yal Rankin lmnden bir gn nce, ilerini yoluna koyarken Joss'a haber gnderip kendisini bir daha asla grmek istemediini bildirdi. Joss bu srada bilimin de btn cevaplara sahip ol-

terketmiyordu. Geleneksel bir yurtseverlik tesinde politikaya bulamay bir kural olarak benimsemiti.
***

Der Heer bir yerde sakin bir akam yemei yemelerini nermiti. Kendisi Mesaj'n yorumundaki son ilerlemeler konusunda Vaygay ve Sovyet Heyeti ile bir toplantda bulunmak zere uakla geliyordu. Ancak gney Yeni Meksika Dnya basn ile dolu olduundan yz millik bir alanda babaa oturup farkedilmeden ve dinlenmeden konuabilecekleri tek bir lokanta bile yoktu. Ellie de Argus tesisindeki kk dairesinde kendisi hazrlad yemei. Konuacaklar ok ey vard. Kimi zaman projenin gelecei Bakan'n pamuk ipliine balyd sanki. Ancak Ken'in gelmesinden hemen nce iini titreten o hafif beklenti duygusunun bundan baka eylere bal olduunu da farkediyordu. Joss konusu tam olarak bir i konumas saylamayacandan bulak makinesini doldururken ondan sz etmeye baladlar. Adamn d patlyor, dedi Ellie. Gr ok dar. Mesaj'n kutsal kitaplarn eletirisel bir yorumu ya da inancn sarsacak bir ey olacan tahmin ediyor. Yeni bir bilimsel bulgunun bir ncekini nasl kapsad konusunda hibir fikri yok. Bilimin kendisi iin son olarak neler yaptn bilmek istiyor. Ve bu adam da mantn sesi olarak kabul ediliyor szmona. Kyamet Gncler, nce Dnya'clarla kyaslannca Palmer Joss lmlln ruhudur, dedi der Heer. Belki de bilim yntemlerini gerektii gibi aklayamadk bizler. Bugnlerde bunu ok dnyorum, Ellie. Ve sen de gerekten emin olabilir misin bu mesajn... Tanr'dan m yoksa eytan'dan m geldiine? Ciddi olamazsn, Ken.

Ellie, ben param kimin stne yatracam bilirim. Joss ile bir araya gelmenin durumu bundan daha kt yapacana inanmyorum. Ellie erkee glmsemekle yetindi. zleme teknelerinin yerlerini almas ve Rejkjavik ve Jakarta gibi bir iki yere kk ama yeterli radyo teleskoplarn yerletirilmesiyle Vega'dan gelen sinyallerin artk tam olarak alnmas salanmt. Dnya Mesaj Konsorsiyum'u Paris'te toplanacakt. Hazrlk olarak en fazla veriye sahip devletlerin bir n bilimsel tart-ma hazrlamalar doald. Drt gndr toplantlar yaplyordu ve bu toplantda da, bilimadamlar ile politikaclar arasnda araclk yapan der Heer gibi kiileri son durum konusunda aydnlatmak amalanyordu. Lunacharsky'nin bakan olduu Sovyet Heyeti'nde kendisi ile ayn n paylaan bilimadamlar ve teknisyenler vard. Bunlarn arasnda Sovyetlerin liderliindeki Uluslararas Uzay Konsorsiyumu Intercosmos Bakan Genrikh Arkhangelsky ile Merkezi Komite yesi ve Orta Ar Sanayi Bakan Timofei Gotsridze de bulunmaktayd. Vaygay olaan d basklar altnda hissediyordu kendini: birbiri ardndan sigara imeye balamt yeniden. Konuurken sigarasn avucu yukar evrili elinin baparma ile iaret parma arasnda tutuyordu. Boylam iersinde yeterli bir birleme olduunu kabul ediyorum, ancak malzeme fazlal beni hl endielendiriyor. Marshal Nedelin'de helyum svlatrcsnda bir aksama, ya da Rejkjavik'te bir elektrik kesintisi Mesaj'n srekliliini tehlikeye atacaktr. Mesajn tekrar baa dnmesinin iki yl srdn dnn. Ayrca Mesaj'n tekrar edileceinden de emin deiliz.

Bir de personel sorunu var, diye Vaygay devam etti. Bu mesajn bir iki yl deil de on yl yirmi yl devam ettiini dnn. Ya da bu gn eitli yerlerinden gelecek olan mesajlarn ilkidir belki. Yeryznde ancak bir iki yz yetenekli radyo gkbilimcisi vardr. Sanayilemi lkeler daha ok radyo gkbilimcileri ve ok iyi eitim grm radyo mhendisleri kartmaya balamaldrlar. Ellie pek az konuan Gotsridze'nin ayrntl notlar almakta olduuna dikkat etmiti. Sovyetlerin ngilizcelerinin Amerikallarn Rusalarndan ne kadar stn olduuna bir kere daha amt bu toplantda. Yzyln banda Dnya'nn drt yanndaki bilimadamlar Almanca konuurlar, ya da Almanca okuyabilirlerdi. Ondan nce Franszca, daha nce de Latince. Baka bir yzylda belki de zorunlu bir baka dil kacakt ince rnein. Bu arada geerli dil ngilizceydi ve gezegenin her yanndaki bilimadamlar bu dilin elikilerini ve dzensizliklerini reniyorlard. Vaygay izmaritinden yeni bir sigara yakarak konumasn srdrd. Bir ey daha var. Bu bir varsaym sadece. Mesaj'n yeniden tekrarlanaca fikri kadar bile inanlr deil aslnda. Genellikle bylesine erken bir aamada bylesine varsayma dayanan bir fikri dile getirmekten kanrdm. Ancak varsaym doruysa derhal dnmemiz gereken baz eylemlerimiz olmaldr. Akademisyen Arkhangelsky de ayn sonuca varmam olsayd bu olasl ortaya atmaya cesaret edemezdim. Kendisiyle quasar kzl lekelerinin quantizasyonu, sper aydnlk k kaynaklar, ntron yldzlarndaki quark fizii konusunda ayn grte olmadmz ok olmutur. Kimi zaman o hakl kmtr, kimi zaman da ben. Bir konunun ilk varsaymsal aamasnda hemen

DOKUZUNCU BLM

Kutsallk Duygusu
Hayret tapnmann temelidir.
THOMAS CARLYLE Sartor Resartus (1833-34)

Kozmik din duygunun bilimsel aratrma iin en gl ve en soylu etken olduuna inanrm.
ALBERT EINSTEIN Dnceler ve Fikirler (1954)

Ellie Washington'a yapt pek ok seferden hangisinde Ken der Heer'e k olmaya baladn hatrlyordu. Palmer Joss ile buluma hazrlklarnn sonu gelmeyecek gibiydi. Joss'un Argus tesisine gelmeye hevesli olmad anlalyordu; imdilerde sylediine gre kendisini ilgilendiren bilim adamlarnn dinsizlikleriydi, Mesaj yorumlar deil. Onlarn karakterlerini incelemek iin de daha tarafsz bir yere gerek vard. Ellie her nereye olursa gitmeye hazrd, Bakan'n zel bir yardmcs da aralarm bulmaya alyordu. Dier radyo gkbilimcileri gitmeyeceklerdi, Bakan yalnz Ellie'nin toplantda bulunmasn istemiti. Ellie de birka hafta sonraya kalm olan gn bekliyordu, onun ardndan Dnya Mesaj Konsorsiyumumun ilk byk toplantsna katlmak zere Paris'e gidecekti. Vaygay ile birlikte Dnya apndaki veri toplama programlarn dzenlemekteydiler. Sinyalleri almak artk normal bir hale dnmt ve aylardr tek bir boluklar bile olmamt. Bu yzden biraz bo zaman bulunca armt dorusu. Annesiyle uzun bir konuma yapmaya ve ne kadar kkrtlrsa kkrtlsn kibar ve dosta kalmaya karar verdi. Gzden geirmesi gereken epey birikmi mektubu vard. Meslektalarndan gelen kutlama ve eletiri mektuplarnn yansra din knamalar, yarbilimsel neriler ve Dnya'nn drt

yanndan hayranlarnn mektuplar. Aylardr The Astrophysical Journal'i aylardr okuduu yoktu. Vega' dan gelen sinyaller o kadar glyd ki, amatr radyoculardan ou kendi kk radyo teleskoplarn ve sinyal analiz aygtlarn yapmaya balamlard. Mesaj' ilk aldklar gnlerde bu amatrlerden ok yararl veriler elde etmilerdi, imdi de Ellie hl DAYA profesyonellerinin bilmedikleri eyleri aldklarna inanan amatrlerin istils altndayd. Bunlara zendirici karlklar vermeyi bir bor biliyordu. Bunlardan baka gzlemevinde quasar aratrmas gibi kendisini bekleyen ok nemli radyo astronomi programlar vard. Ama Ellie btn bunlar yapaca yerde zamannn giderek artan bir blmn Ken'le geirdiinin farkndayd. Bakan'n Bilim Danmann, adamn istedii derecede Argus Projesi'ne sokmak kendisinin greviydi kukusuz. Bakan'n tam ve profesyonelce bilgi almas nemliydi. Dorusu dier devlet bakanlarnn da Vega bulgular konusunda ABD Bakan kadar bilgi sahibi olmalarn olduklarn ummak isterdi. Fen eitimi grmemi olmasna ramen Bakan konudan gerekten holanyor ve bilimi deil yalnz pratik yararlar, ama bilme zevki iin de destekliyordu. James Madison ve John Quincy Adams'dan bu yana pek az Amerikan lideri iin sylenebilirdi bu. Yine de der Heer'in Argus'ta geirebildii zamana amamak elden gelmiyordu. Hl Washington'daki Bilim ve Teknoloji Politikas brosundaki odasnda bir iki saatini geirmekteydi. Ama Ellie'nin grebildii kadaryla geri kalan saatlerde hep Argus'tayd. Komptr sisteminin ilerine giriyor ya da radyo teleskoplar incelemeye gidiyordu. Ellie onu sk sk kendisine verdikleri odada ayaklarn masann stne atm bir halde telefonla konuurken ya da bir rapor okurken gryor-

vann son seferlerinde kaderine raz olmu bir hava seziyordu. Zavall yarata acmaya balamt. u kk herifin kafasnn iinde ne mthi bir program var, dedi der Heer. Her seferinde alyor optimum ka program. Dmemesi gerektiini de biliyor. Dal tmyle havada oysa. Doada dal hep bir yere bal olduu iin, doada rastlayamaz bu duruma. Ellie, bu program senin kafanda olsayd neler hissedeceini dndn m hi? Yani daln ucuna geldiin zaman ne yapacan, ne yapman gerektiini bilir miydin? Bunu enine boyuna dndn izlenimini edinir miydin? lk n on ayan havada sallamay ama dier on-sekiziyle smsk tutunmay nasl bildiini merak eder miydin? Ellie ban hafife yana eip trtla deil de adama bakt. Erkein kendisini bir larva olarak hayl etmekte gl yok gibiydi. Bunun onun iin mesleki bir ilgi konusu olduunu dnerek ciddi bir karlk vermeye alt. Ne yapacaksn imdi onu? Otlarn arasna brakacam herhalde. Sen ne yapardn ki? Baz insanlar ldrebilirdi. Bir yaratn bilinli olduunu grdkten sonra onu ldrmek ok g. Kara granite kazlm 55.000 ad nnden bir sre konumadan getiler. Savaa hazrlanan her devlet dmann canavar olarak gsterir, dedi Ellie. Kar tarafn insan olduunu dnmeni istemezler. Dman da dnyor ve-hissediyorsa onu ldrmekte duraksayabilirsin. ldrme ise ok nemlidir. Onlar canavar olarak grmek ok daha iyidir.

ken rastlasam bilimadam olduunu imkn yok tahmin edemezdiniz. New York sokaklar aksann hi kaybetmemiti. Konumas ile bilimsel almalarnn nitelii arasndaki uyumsuzluk meslektalarn artrd. almalar ve kiilii daha iyi tannnca, aksan yalnzca bir gariplik olarak grlrd. Ancak rnein guanasin trifosfat demesi bu sakin molekle patlayc zellikler verirdi sanki. Birbirlerine k olduklarn anlamalar epey uzun srmt. Oysa bakalar bunu oktan farketmi olmallard. Birka hafta nce Lunacharsky henz Argus'tay-ken zaman zaman yapt gibi dilin mantkszl konusunda bir monologa kalkmt yine. Bu kere sra Amerikan ngilizcesindeydi. Ellie, insanlar neden 'yeniden ayn yanl yapmak' derler? 'Yeniden' bu cmleye ne katar ki? Neden 'ar ol' da 'arla' deil. Sonra 'srlsklam k olmak' deyimini al. Neden 'srlsklam?' Sen ak bilirsin. Ama bu deyimi kim icat etmise aktan hi anla-myormu. Ellie daha sonralar Vaygay'n kendisiyle dalga m getiini yoksa bir cevap m beklediini kartamamt. Belki de bilinaltnda der Heer ile Ellie arasndaki ba sezmiti. Der Heer'in neden byle ekingen kald anlalr bir eydi. Bakan'n Bilim Danman hemen hemen btn zamann byle hassas ve havadan bir konuya ayryordu. Olayn nemli kiilerinden biriyle duygusal bir baa girmek tehlikeliydi. Bakan hi kukusuz kendisinin tarafsz yargsn beklerdi. Ellie'nin kar kt eyleri nerebilmeli, onun destekledii seeneklere kar kabilmeliydi. Ellie'ye k olmak der Heer'in etkinliini bir dereceye kadar azaltrd. Ellie iin durum ok daha karmakt. nemli bir radyo gzlemevinin arbal saygnln stlenmeden

Baz zamanlarda aklar nedeniyle erkein nnde yapabildii ve syledii eylere ayordu Ellie. Ona ylesine hayrand ki, erkein kendisine olan sevgisi Ellie'' nin kendi zsaygsn etkiliyordu. Erkein varl nedeniyle kendi kendini daha ok beeniyordu. Erkek de ayn eyi hissettii iin ilikilerinin temelinde sayg vard. En azndan kendisi bunu byle tanmlyordu. Arkadalarnn ounun yannda hl bir yalnzlk hissettii olurdu. Oysa Ken'le birlikteyken tm yalnzlk duygusu uup gidiyordu. Hayllerini, anlarn, ocukluk ekingenliklerini ona huzur iinde anlatabiliyordu. Ve erkek de yalnzca ilgilenmi grnyor deildi, gerekten hayranlk duyar gibiydi. Ellie'nin ocukluu konusunda saatlerce sorular sorduu olurdu. Sorulan hep dorudan doruya kimi zaman aratrc ama kesinlikle sayglyd. Ellie' nin iindeki ocuun kmasna izin verdii baka bir durum olamazd. Bir yandaki, be yandaki, on iki yandaki ve yirmi yandaki Ellie sevgilinin iinde uyumlu kiilikler bulabiliyorlarsa demek ki bu bilinalt kiilerin hepsini mutlu etmek iin bir frsat vard. Ak onlarn bu uzun yalnzlklarn sona erdiriyordu. Belki de akn derinlii ancak belirli bir ilikide ortaya kan eitli kiiliklerimizin says ile llebilirdi. Ellie'nin daha nceki ilikilerinde bu kiiliklerinin en fazla bir tanesi uyumlu bir kartn bulabilmiti, dier kiilikleri hep homurdanan asalaklar gibiydiler.
***

Joss ile buluacaklarndan nceki hafta sonu yatakta yatarlarken jaluzilerden giren leden sonras gnei birbirlerine dolanm vcutlar zerinde desenler iziyordu.

n belirten yumuack bir glmsemeyle. Ama bu saylar dn bir kere. Gerekten dn. Bizden ileri varlklar ile o kadar gezegen. Heyecanlanmyor musun bunu dndke? Erkein ne dndn anlamt ama szn srdrd. una bak hele. Joss ile toplantya hazrlk olarak okuyorum. Yatan yanndaki komodinin zerinden eski bir Brittanica Ansiklopedisinin 16. cildini alp bir bilgisayar formunun iaretledii yerini at. Kutsal maddesini gsterdi. Dinbilimcileri kutsal duygusunun zel ve akld bir grnmn farketmi olmallar. Buna 'numinous' diyorlar, mantkla anlalmaz, insanda sayg ve huu uyandran ey diyorlar yani. Bunu ilk olarak Rudolph Otto adnda biri 1923'te Kutsallk Fikri kitabnda kullanm. nsanlarn byle eyleri bulmaya ve sayg gstermeye hazr olduklarn sylyor. Buna misterium tremendum, byk esrar diyor. Misterium tremendum nnde insanlar kendilerini nemsiz hissederlermi ama, eer doru anlam-sam, kiisel olarak yabanclk duygusuna kaplmazlarm. Otto 'numinous'u insanlar kutsal derken bunu kastediyorlarsa onlarla birlikteyim ben de. Bir sinyal beklerken ben de buna benzer bir ey hissettim. Bilimin tmnn byle bir korku uyandrdm dnyorum. unu dinle imdi de. Ellie okumaya balad: Son bir yzyldr bir ksm filozof ve sosyal bilimci kutsaln ortadan kaybolduunu sylemiler ve dinin yok olaca kehanetinde bulunmulardr. Dinler tarihinin incelenmesi ise dini formlarn deitiini ve dinin ierii ve ifadesi konusunda asla

KNC KSM

MAKNA
Evrenin yapsndaki bilim ilkelerini ortaya koyan Yce Tanr bunu yaparken insan renmeye ve taklit etmeye armtr. Sanki O, bizim dediimiz bu yerkrenin sakinlerine yle demitir: nsann yaamas iin bir Dnya yarattm, ona bilim ve sanat retmek iin yldzl gkyzn grnr yaptm. imdi artk kendi rahatna bakabilir ve benim bu cmertliimden birbirlerine kar iyi olmay renebilirler.
THOMAS PAINE Mantk a (1794)

ONUNCU BLM

Gn-Gece Ayrm ncelii

Tanrlarn var olduunu dnerek Kendimizi mi aldatyoruz olmayan hayller ve yalanlarla? Dnya'y yalnzca rastlantlar ve deiimler mi kontrol ediyor yoksa?
EURIPIDES Hecuba

Her eyin nasl olup bittii ok garipti dorusu. Ellie Palmer Joss'un Argus tesisine geleceini, radyo teleskoplarn ald sinyalleri seyredip daha nceki aylarda topladklar verilerin sakland ve azna kadar manyetik band ve disklerle dolu salona dikkat edeceini sanmt. Bir iki bilimsel soru soracak, sonra hl ifresi zlmemi Mesaj'm yazclardan akt kt-lardaki bir ve sfr saylar bolluuna bakacakt. Onunla saatlerce felsefe ve dinbilim tartacan hi dnmemiti. Ancak Argus'a gelmeyi kabul etmemiti. ncelemek istedii eyin manyetik bandlar deil insan karakteri olduunu bildirmiti. Bu konuma iin ideal insan Peter Valerian'd: kolaylkla diyalog kuran, gsteriilie kamayan, ve hergn iice bulunduu gerek Hristiyan inanc ile gl olan Valerian. Ancak anlald kadaryla Bakan bu fikre kar kmt; kk bir toplant istemi ve zellikle Ellie'nin buna katlmasn bildirmiti. Joss grmenin Kaliforniya'nn Modesta kentindeki bu ncil Bilim Aratrma Enstits ve Mzesi'nde yaplmasnda srar etmiti. Ellie der Heer'in tesindeki kitapl sergi yerinden ayran cam blmeye bakt. Hemen darda Kzl Nehir kumtamdan dinozor ayak-izleri ile sandal ayakkab giymi insan ayakizleri vard. Yanndaki plakette de en azndan Texas'da nsan ve Dinozorun ada olduu belirtiliyordu. Bylece kinci

Zamanda ayakkab yapmclar olduu da iddia edilmi olunuyordu. Plakette sonu olarak evrimin uydurma olduu anlatlmaktayd. Pek ok paleantologun kumta-nn sahte olduu hakkndaki iddialar dile getirilmemi, diye dnd Ellie. ice gemi ayakizleri 'Darwin'in Yanl' adl byk serginin bir parasyd. Bunun sanda Dnya'nm dnd bilimsel iddiasn kantlayan bir Foucault sarkac vard. Ellie onun sanda da en nl kutsal kiilerin boyutlu grntlerinin kendilerine inananlarla dorudan doruya iletiime girecekleri kk bir tiyatronun sahnesinde byk bir Mitsus-hita holograf biriminin bir parasn grebiliyordu. Ellie'nin karsnda ise Rahip Billy Jo Rankin bulunuyordu. Ellie son ana kadar bilmiyordu Joss'un Ran-kin'i davet edeceini ve bunu duyunca da ok armt. Yeniden Dirili'in yakn olup olmad, Kyamet Gnnn Yeniden Dirili'in kanlmaz bir paras olup olmad ve dinde mucizelerin rol konularnda iki adam arasnda srekli bir dini tartma olduunu biliyordu. Ancak Amerika'nn dindar toplumunun ortak yarar uruna yakn zamanlarda byk ve gsterili bir uzlamaya varmlard. Birleik Devletler ve Sovyetler Birlii arasnda yaknlama belirtileri uzlamazlklarn giderilmesi konusunda Dnya apnda etkin olmutu. Toplanty burada yapmak belki de bu uzlama iin Palmer Joss'un dedii bedeldi. Rankin de konumada tartmal bilimsel noktalar karsa bu serginin kendisine kant salayacan dnyor olmalyd. imdi konumaya baladklarndan bu yana iki saat gemi olmasna ramen Rankin hl sulayp yalvarmaktayd. zerinde kusursuz bir terzinin elinden kma bir takm elbise vard, trnaklar yeni yaplmt, gle yz Joss'un hafif dank, dalgn ve daha grm geirmi grnm ile elikiliydi. Yznde ok hafif bir

lardan biriydi; Ellie'nin bilebildii kadaryla ok kurnaz da olabilirdi. Bir karlk verse miydi? Hem der Heer hem mze ynetimi tartmay banda alyorlard. Her iki taraf da kaytlarn kamuoyuna aklanmayacana sz vermilerse de Ellie dndklerini aka syledii takdirde projeyi ya da Bakan g duruma drmekten korkuyordu. Ne var ki, Rankin'in szleri giderek kstahlamaktayd ve ne der Heer ne de Joss kendisine mdahale etmiyorlard. Sanrm bir karlk bekliyorsunuz, dedi hemen hemen elinde olmadan. Bu sorunlar hakknda 'resmi' bir bilimsel tavr yoktur ve ben de tm bilimadamlar, hatta Argus Projesi iin konutuumu iddia edemem. Ama isterseniz kendi dncelerimi syleyebilirim. Rankin kadn zendirmek iin glmseyerek iddetle sallad ban, Joss ise beklemekle yetindi. unu anlamanz isterim: ben kimsenin inanlarna saldryor deilim. Yanl olduu gsterilmi olsa bile istediiniz doktrini benimsemekte zgrsnz bence. Sylediklerinizin byk bir blm, Rahip Joss'un szleri birka hafta nce sizi televizyonda izlemitim yle bir kenara atlamaz. Bunun iin biraz uramak gerek. Ancak izin verirseniz dncelerinizin neden ihtimal d olduklarn aklamaya alaym. u ana kadar kendimi iyi tuttum dorusu, diye dnd Ellie. Siz bilimsel kukuculuktan rahatszlk duyuyorsunuz. Ancak bunun ortaya kma nedeni dnyann karmak olmasdr. nsann ilk fikri ille de doru deildir. Sonra insanlar kendi kendilerini aldatabilirler. Bilimadamlar da. Toplumun nefretini eken btn doktrinler bir zaman gelmi bilimadamlarmca, hem de nl bilimadamlarnca desteklenmitir. Ve de hi kukusuz politikaclar tarafndan. Ve saygn dini liderler ta-

silik. Gerei de bilmek istiyorsunuz, deil mi? Eh, bu farkl grlerin arasnda yolunuzu bulmann tek yolu inann bana, kukucu olmaktr. Ben yeni duyduum bilimsel bir fikir hakknda ne kadar kukuluysam sizin dini inanlarnz hakknda da ancak o kadar kukuluyum. Ancak benim alma alanmda bunlara varsaymlar denilir, vahiy ya da esinleme deil. Joss hafife yerinde kprdandysa da cevap veren Rankirt oldu. Eski ve Yeni Ahit Kitaplarnda Tanr'nn kantlanm kehanetlerinin says pek oktur. aya'da Kurtarcnn gelii aya'da, Zekarya'da ve Birinci Tarihlerde sylemitir. Mika'da onun Beytllahm'da doaca, Matta'da Davud'un soyundan gelecei... Ve de Luka'da. Ama bu sizin iin skc bir ey olmal, gereklememi bir kehanet. Matta ve Luka sa'ya tmyle ayr bir soya dayandrmaktadrlar. Daha da kts, soyu Davud'dan Yeua'ya doru uzatmaktadrlar, Meryem'e doru deil. Yoksa siz Baba Tanr'ya inanmyor musunuz? Rankin hi kesilmemi gibi szne devam etti. Belki de Ellie'nin ne demek istediini anlamamt. aya' da sa'nn Azab ok nceden anlatlmtr. Onun para karl ihanete urayaca Zekarya'da sylenmitir. Drst bir insansanz, gereklemi kehanet kantlarn grmezlikten gelemezsiniz. Kutsal Kitap bizim yaadmz zamanlardan da sz etmektedir. srail ve Araplar, Amerika ve Rusya, nkleer sava... hepsi orada yazldr. Biraz akl olan bir insan bunu grebilir. Bunun iin yle haval bir profesr olmaya gerek yok. Sizin sorunuz haylinizin kstl olmas, dedi Ellie. Bu kehanetler, hemen hemen hepsi hem de, bulank, iki anlama ekilebilen, kesin olmayan eylerdir.

martlardan beri yaam korumann sembol olmutur.. Bu tam sizin nerdiiniz tip bir balant deil midir? Sembollerin, kehanetlerin, efsane ve folklorlarn says ne kadar fazla olursa bunlardan bazlarnn rastlantsal olarak ada bilimsel anlaya uygunluk gstermeleri olasl da o kadar artar. Ama emin olamam. Haklsnz belki de. Belki de bu sembol Tanr'nn bir iaretidir. Tabii bu bir Hristiyan sembol ya da gnmz bellibal dinlerinin birinin sembol deildir. Tanrlarn yalnzca eski Yunanllarla konutuklar tartmasn balatmak istediinizi sanmyorum. Benim demek istediim u: Tanr bize bir mesaj gndermek isteseydi ve bunu en iyi eski alarn yazsyla yapmay d-nebildiyse, bundan ok daha iyisini yapabilirdi. stelik yalnzca yaz snr iinde kalmas da gerekmezdi. Neden Dnya'nn evresinde dnen dev bir ha yok? Neden ayn yzne kaznm deil On Emir? Neden Tanr Kutsal Kitap'ta bylesine ak seik de, Dnya'da bu kadar belirsiz? Joss daha nce bir karlk vermeye hazrlanyor olmalyd ki, yznde beklenmedik bir sevin ifadesi belirmiti, ancak Ellie giderek artan bir hzla konuurken belki de szn kesmenin saygszlk olacan dnmt. Ayrca Tanr'nn bizi terkettiini nereden karyorsunuz? Sizin inancnza gre o her onbe gnde bir Sallar peygamberler ve din bykleriyle konuurdu. Onun Her eyi Bilen ve Mutlak olduunu sylyorsunuz. yleyse bizlere bir iki kuakta bir dorudan doruya, dolanbal yollara girmeden, isteklerini hatrlatmas ok mu g olurdu kendisi iin? Ne diyorsunuz, ha? Neden onu kristal saydaml ile gremiyoruz? Biz gryoruz. Rankin szn vurgulayarak konumutu. O evremizdedir bizim. Dualarmza kar-

de. Tanr bana bir vahy inmesinin yakn olduunu syledi. Dnya'nn sonu yaklarken gnahkrlarn yarglanmas, seilmilerin cennete alnmalar... Size bu bildiriyi bir radyo spektrumunda yapacan bildirdi mi? Olanlar kantlayabilmemiz iin Tanr ile konumanz bir yere kaydettiniz mi? Yoksa yalnzca sizin szlerinize mi inanmak zorundayz? Tanr bunu neden radyo gkbilimcilerine bildiriyor da kiliseden olanlara deil? Tanr'dan iki bin yldr ilk kez gelen bir Mesaj'm asal saylar ve 1936 Olimpiyatlarnda Hitler biiminde olmasn biraz garip bulmuyor musunuz? Tanrnzn gerekten garip bir aka anlay varm dorusu. Tanrm istedii her trl anlaya sahiptir. Bu ilk kin grnts karsnda der Heer gerekten tellanm gibiydi. Bu toplantda neler baarmak umduumuzu hatrlatmak isterim, dedi. Ken yattrc kimliinde yine, diye dnd Ellie. Baz konularda yreklidir, ama zellikle eylem sorumluluu tamad zamanlarda. zel konumalarnda gzn budaktan saknmaz. Bilimsel politikada, hele Bakan temsil ediyorsa, eytan ile bile anlamaya hazrdr. Ellie kendini tutmaya alt, bu din konuma kendisini de etkiliyor olmalyd. Der Heer'inki gibi kendi dnce akn da keserek, O baka bir konu, dedi. Bu Tanr'dan gelen bir iaretse, neden yalnzca gkyznn bir noktasndan ok parlak olan yakn bir yldzn evresinden geliyor? Neden kozmik kara-nesne fon radyasyonu gibi gkyznn her tarafndan gelmiyor? Bir yldzdan geliine baklrsa bu daha ok baka bir uygarln iaretine benziyor. Her yerden birden gelseydi sizin Tanr' nzn bir iaretine benzerdi.

O her eyden stn kibirli bilmi hayvann suratnn ortasna... Neden ama, Ellie? Cehalet ve yanlg yeteri kadar ac verici deil mi? Evet, ama sussun artk. Milyonlarca insan batan karyor. Sevgilim, o da senin iin ayn eyi dnyor.
***

Ellie der Heer ile yemekten dnnce Rankin'in sakinlemi grndne, konuma srasnn kendisine geldii Joss'un ise sradan bir saygnn gerektirdiinden daha neeli olduuna dikkat etti. Dr. Arroway, bize bulgularnz gstermek iin sabrszlandnz biliyorum, dedi Joss. Buraya din bir tartma iin gelmediniz. Ama ltfen biraz daha katlann bize. ok keskin bir diliniz var. Rankin Biraderin inan konusunda bylesine heyecanlandn yllardr grmemitim. Yakasnn dmesini ap kravatn gevetmi ve o srada nndeki kda bir eyler karalamakta olan meslektana bakt. Bu sabah sylediiniz bir iki ey dikkatimi ekti. Hristiyan olduunuzu sylediniz. Size hangi anlamda Hristiyan olduunuzu sorabilir miyim? Ben Argus Projesinin mdrln kabul ettiimde iimin tanmnda byle bir ey yoktu. Ben sa'y hayranlk duyduum tarihi bir kii olarak grdm anlamnda Hristiyanm. Onun Dadaki Vaaz'n tarihin en iyi konumalarndan ve en byk ahlk bildirilerinden biri olduuna inanyorum. 'Dmann sev' deyiinin bir nkleer sava sorununun uzun vadeli en iyi zm olacana inanyorum. ncil'de efkat konusunda ok daha fazla ey olmasn isterdim. Ama sa'nn da yalnzca

yerde bulunuyorsunuz o halde? Btn bunlara inan yorsanz neden basite Tanr yok demiyorsunuz? Tanrsz bir Dnya'y hayl bile edebiliyorsanz, nasl oluyor da titiz ve vicdanl bir bilimadam kukucu olabiliyor? Dinsiz olmanz gerekmiyor mu? Ben sizin Tanr'nn daha basit olan varsaym olduunu savunmanz beklerdim, dedi Ellie. Ama bu ok daha iyi. Bu yalnzca bilimsel bir tartma olsayd sizinle ayn gr paylaabilirdim, Rahip Joss. Bilim temelinde varsaymlar incelemek ve dzeltmekle urar. Doa yasalar doa d bir mdahale olmadan eldeki gerekleri aklyorsa ve bunda Tanr varsaym kadar bile baarl olabiliyorsa, o zaman ben de kendime dinsiz diyebilirim. Ama sonradan uyumsuz olan bir tek kk kamt bile ortaya ksa dinsizlikten uzaklarm. Doa yasalarnda tam bir analiz grebiliyoruz. Benim kendimi dinsiz olarak nitelememin nedeni bunun bilimsel bir konu olmamas. Bu dini ve politik bir konudur. Bilimsel varsaymn deneysel ierii bu alanlara kadar uzanmamaktadr. Siz Tanr'dan bir varsaym olarak sz etmiyorsunuz. Siz gerei bildiinizi sanyorsunuz, ben de size bir iki noktay gzden karm olabileceinizi iaret ediyorum. Ama sorarsanz seve seve cevap verebilirim: ben hakl olduumdan emin olamam. Ben kukucularn inanlarnn yrekliliini tamayan dinsizler olduuna oldum olas inanmmdr. Bir kukucunun insan yanlabilirlii konusunda pek az bilgisi olan ok dindar bir kii olduunu da syleyebilirsiniz. Tanr'nn, en azndan sizinki gibi bir Tanr'nn, varolduu konusunda inandrc bir kant yoktur, varolmad konusunda da. Dnyada yaayanlarn yarsndan fazlasn ne Hristiyanlar, ne Museviler, ne de Mslmanlar oluturmadna gre sizinki gibi bir Tanr iin inandrc bir savunma olamaz. Aksi halde;

y Y i

makine plan olduu konusundaki Sovyet varsaymn dile getirmiyorlard. Zaten bu bir varsaymdan ileri gidememiti ve henz Sovyetler tarafndan aklanm da deildi. Ellie Vega'dan da sz etti ktlesi, yzey scakl, rengi, Dnya'dan uzakl, yaam sresi, 1983'te Kzl tesi Gkbilim Uydusu tarafndan kefedilen yrngesindeki kalnt halkas. Gn en parlak yldz olmas dnda herhangi bir zellii yok, deil mi? diye sordu Joss. Ya da onu Dnya'ya balayan herhangi bir ey? Yldz nitelikleri ya da bu tr eyler konusunda aklma bir ey gelmiyor. Ancak nemli bir gerek var: Vega on iki bin yl ncesinin Kutup Yldz'yd ve on drt bin yl sonra yine Kutup Yldz olacak. Ben Kutup Yldznn Kutup Yldz olduunu sanrdm, diye mrldand Rankin hl nndeki kda bir eyler karalayarak. Bir iki bin yl iin yledir. Ama sonsuza kadar deil. Dnya bir topa gibi dnmekte ve ekseni bir daire izmektedir. Kalemini Dnya ekseni gibi kullanp dndrd. Buna presesyon denilir yani gn-gece eitlii zamannn gerilemesi. Rodos'lu Hiparks tarafndan sa'dan nce ikinci yzylda bulunmutur, dedi Joss. Ellie adamn bu bilgiyi byle bir anda bulup karmasna armt. ok doru. u anda Dnya'nm merkezinden Kuzey Kutbu'na uzatlan bir ok bugn Kutup Yldz adn verdiimiz yldz gsterir Bu Kk Ay Takmyldznn bir yldzdr. Yemekten nce sanrm bu takmyldzdan sz ediyordunuz, Bay Rankin. Dnya'nm ekseni de dndke, kutupta Kutup Yldz'na doru deil de baka bir yne doru kayar. Kuzey Kutbu gkyznn ayn noktasna ancak yirmi alt bin ylda bir gelir. Kutup 2.200 yl nce Vega Yldz'n gstermektey-

inancm yeni bir kant gerektirmeyecek kadar gldr, yeni bir kant da inancm ancak pekitirir. yleyse bu sabah sylediklerimi pek dinlemediniz sanrm. Bizim bir tr inan yarmasnda olduumuz ve sizin de bu yarmann galibi olduunuz fikrinden holanmyorum ben. Bilebildiim kadaryla inancnz hi snamadnz. nancnz uruna yaamnz ortaya koymaya hazr msnz? Ben hazrm. Pencereden dar bakn. Orada byk bir Foucault sarkac var. Sarkacn arl iki yz elli kilo olmal. Benim inancm serbest bir sarkacn balad yatay noktadan sonra salmmnn azalacan sylemektedir. Oraya gidip sarkacn ucunu burnuma dedirdikten sonra brakmaya hazrm. Sarka teki yne gidecek ve tekrar bana doru gelecektir. Eer inancm yanlsa o zaman iki yz elli kiloluk demiri suratmn ortasna yiyeceim. Haydi, inancm snamak ister misiniz? Buna gerekten gerek yok, diye Joss atld. Rankin ise neriye ilgi duymu gibiydi. Ellie, demiri burnuma yedikten sonra suratmn alaca hali dnyor, diye geirdi aklndan. Ama siz bu ayn sarkaca benden bir adm daha yaklaarak Tanr'ya salnmm azaltmas iin dua etmeye hazr msnz? Ya yanlyorsanz ve rettikleriniz Tanr'nn iradesi deilse? Belki de eytan'n iidir bu. Belki de yalnzca insann hayl rn bir ey. Bundan gerekten nasl emin olabilirsiniz? nan, esinleme, vahiy, korku, dedi Rankin. Herkesi kendi kstl deneyimlerinize gre yarglamayn. Sizin Tanr'y reddetmeniz gerei bakalarnn O'nun bykln kabul etmeleri iin bir neden olamaz. Bakn, hepimizde bir mucize zlemi vardr. Bu bir insan niteliidir. Bilim ve din de bununla yourul-

ON BRNC BLM

Dnya Mesaj Konsorsiyumu

Dnya hemen hemen tmyle parsellenmitir, kalan blm ise blnmekte, fethedilmekte ve smrgeletirilmektedir. Geceleri grdmz bu yldzlar, hi eriemeyeceimiz bu dnyalar... Elimden gelse gezegenleri ilhak ederdim; bunu sk sk dnrm. Onlar o kadar ak seik ama o kadar uzakta grmek beni kedere boar.
CECIL RHODES Vasiyetname (1902)

Ellie, pencere kenarndaki masalarndan darda saanak yadn gryordu. Yakalarn kaldrm srlsklam bir yaya hzl admlarla yrmekteydi. Lo-midye flarnn stndeki izgili tenteyi kaldrmt. Ellie nl Chez Dieux lokantasnda pek keyifliydi. Hava raporlarnda havann iyi olaca sylendii iin yamurluk ve emsiye de almamt. Vaygay ortaya yepyeni bir konu att: Arkadam Meera striptizcidir. Sizin lkenizde toplantlarda meslek adamlar nnde alr. Meera ii sendikalar falan gibi ii snf erkeklerin nnde soyunduu zaman adamlarn lgna dndklerini, ahlksz nerilerde bulunduklarn, sahneye kmaya altklarn anlatyor. Ama ayn gsteriyi doktorlar ya da avukatlara sunduunda adamlar kprtsz otururlarm. Bazlar dudaklarn yalarlarm dediine gre. imdi sorum u: Avukatlar elik iilerinden daha salkl mdrlar? Vaygay'n ok eitli kadn arkadalar olduu zaten tahmin edilen bir eydi. Kadnlara yaklam ylesine dorudan doruya ve aryd ki, kadnlar hibir ekingenlik duymadan hayr diyebilirlerdi kendisine. ou ise evet derdi. Yine de Meera konusundaki bu haber pek beklenmedik bir eydi. Sabah yeni verilerin yorumlaryla ve notlarm son bir kez karlatrarak geirmilerdi. Hl devam ede-gelen Mesaj yeni ve nemli bir aamaya varmt. Ga-

zete fotoraflarnn gnderildii gibi Vega'dan krokiler geliyordu imdi. Her resim bir dizi saydan oluuyordu. Resmi oluturan siyah beyaz noktacklar iki asal say toplamyd. Asal saylar yine yaynn bir parasy-dlar. Bu krokiler birbiri ardndan geliyordu, aralarnda yaz yoktu, tpk bir kitabn sonuna eklenen parlak resimli sayfalar gibi. Krokilerden sonra o anlalmaz metin gelmeye balamt. Krokilerden bazlarndan Vaygay ile Arkhangelsky'in hakl olduklar anlalyordu: Mesajn en azndan bir blm bir makine yapmak iin planlardan olumaktayd. Yarn Elisee Saray'nda toplanacak olan Dnya Mesaj Konsorsiyumu'nda Ellie ile Vaygay dier Konsorsiyum yesi devletlerin delegelerine baz ayrntlar ilk kez sunacaklard. Ancak makine varsaym konusu daha nceden kulaktan kulaa yaylm bulunuyordu. Ellie yemek yerlerken Rankin ve Joss ile bulumasn zetledi. Vaygay kendisini dikkatle dinlemise de hibir ey sormamt. Sanki kendisinin ho olmayan zel bir tercihini itiraf ediyordu da bu adamda bir arm yaratmt. Striptizci bir arkadan var demek? Hem de uluslararas nl bir sanat, ha? Wolfgang Pauli, hra lkesini Folies-Bergere'i izlerken bulduundan bu yana Paris'i sk sk ziyaret etmenin bir fiziki olarak grevim olduunu dnmmdr. Bunu Pauli'ye sadakat olarak grrm. Ancak lkemin yetkilerini yalnzca bu ama iin gitmeme izin vermeye bir trl raz edemiyorum. Genellikle fi-zikilik de yapmam gerekiyor. Ancak bu tr yerlerde ki Meera ile orada tantm ben yalnzca bir doa rencisiyim ve ilham gelmesini beklerim. Sesinin tonu aniden akaclktan ciddilie dnmt. Meera meslek sahibi Amerikan erkeklerinin

rn birileri kalkp hemen yani aklayc blm alp Mesaj' zdkten sonra yapma balamamz isteyecektir. Amerikan heyetinin nerisi ne olacaktr bu konuda? Bilemiyorum, dedi Ellie ar ar. Ancak krokiler gelmeye baladktan az sonra der Heer'in makinenin Dnya ekonomi ve teknolojisi kapsamna girip girmediini sormaya baladn hatrlad. Bu iki konuda da ona pek yardmc olamamt. Sonra Ken'in son birka haftadr nasl dalgn, hatta sinirli olduunu da hatrlyordu. Kukusuz bu olaydaki sorumuluklar... Dr. der Heer ile Dr. Kitz de senin otelinde mi kalyorlar? Hayr, onlar Elilikte kalyorlar. Hep ayn ey olurdu. Sovyet ekonomisi ve dvizle-riyle tketim mallar yerine askeri teknoloji alma zorunluluu yznden Ruslar Bat'ya geldiklerinde ceplerinde pek az harlk olurdu. Bat'l meslektalar onlara kyasla lks iinde yaarlarken onlar ikinci nc snf otellerde, hatta pansiyonlarda kalrlard. Her iki lkenin bilimadamlar iin de skc bir durumdu bu. Bu yedikleri basit yemein bedelini demek Ellie iin hiti, oysa Sovyet bilim hiyerarisindeki yksek mevkiine ramen Vaygay iin bir ykt bu. Peki ama Vaygay neden... Vaygay, ak konu benimle. Ne demek istiyorsun sen? Ken ile Mike Kitz'in kendi balarna i mi yaptklarn sylemek istiyorsun? nmzdeki bir iki gn iinde yapmaya hakkmz olmayan bir eyin yapm iin erken birtakm tartmalara tank olacamzdan korkuyorum. Politikaclar bizim her eyi bildiimizi sanyorlar. Oysa hemen hemen hibir ey bilmiyoruz. Byle bir durumda tehlikeli olabilir.

de ne tam insan ne tam Tanr olan garip yaratklarn kefedildiini anlatyorlard. Dnya'dan gelme insanlar deildi bunlar. Yaadklar yldz, dolunayda bile, ok uzaktan grlebiliyordu. Dnya'da bir aknlk, hatta bir korku seziliyordu. Bir eyler oluyordu, adeta bir mucizeye tank olmaktaydlar. Hava olaslklar, yeni bir balang duygusuyla doluydu. Bir Amerikan gazetesi, nsanlk liseye devama balad diyordu. Evrende baka zeki yaratklar da vard. Onlarla iletiim kurabilirdik. Byk bir olaslkla onlar bizden daha yal ve daha akllydlar. Bize karmak bilgi kitaplklar gnderiyorlard. Her konunun uzmanlar endie iindeydiler. Matematikiler karm olduklar temel keifleri dnyorlard. Din liderler ne kadar yabanc olsa da Vega deerlerinin zellikle genler arasnda taraftar bulacaklar endiesi iindeydiler. Gkbilimciler yakn yldzlar konusunda yanlm olabileceklerinden korkuyorlard. Politikaclar ve hkmet liderleri stn bir uygarln, o anda moda olan hkmet biimlerinden bir bakasn tutacaklar korkusu iindeydiler. Vegallarn bildikleri eyler insan kurumlan, tarihi ve biyolojisi ile etkilenmi deildi. Ya bizim gerek olarak bildiimiz eylerden ou bir yanl anlama, zel bir durum ya da bir mantk yanlgs ise? Uzmanlar konularnn temellerini huzursuzca yeniden deerlendirmeye balamlard artk. Bu dar meslek huzursuzluun tesinde insan soyu iin yeni bir serven byk ve ycelen bir alglanmas vard yeni bir aa girmek. nc Bin Yln yaklamas bu sembolizmi daha da glendirmekteydi. Hl siyasal atmalar vard kukusuz ve bunlardan bazlar, Gney Afrika'daki rnein, ciddiydi. Ama

len ilk kentin sakinlerinin anlarna dikilen nl plaketin yannda Hiroima Anlamas imzalanmt. Amerikan ve Sovyet nkleer balklarndan eit sayda bir miktar nkleer fnye her gn Amerikal ve Rus teknisyenlerinin ynettikleri zel bir tesise teslim ediliyordu. Fnyelerden pltonyum kartlyor, kaydediliyor, mhrleniyor ve iki tarafn oluturduklar ekipler tarafndan elektrie dntrldkleri nkleer santrallara gtrlyorlard. Bir Amerikan amiralinin adyla Gayler Plan olarak anlan bu plan kllan sabana dntrmenin en st aamas olarak kabul edilmekteydi. Her lkenin hl ykc bir misilleme kapasitesi var olduundan asker kurulular bile bunu sevinli karlmaktaydlar. Generaller de baka insanlar gibi evltlarnn lmelerini istemezlerdi ve nkleer sava allagelmi asker erdemlerin reddedilmesiydi: kimse bir dmeye basmann fazla bir yreklilii gerektirdiini syleyemezdi. lk temizlik treninde ki canl olarak yaynlanm ve sonra pek ok kere tekrar tekrar gsterilmiti beyaz giysili Sovyet ve Amerikan teknisyenleri her biri bir divan byklnde Amerikan ve Sovyet bayraklaryla sarl madeni nesneleri tekerlekli arabalar iinde getiriyorlard. Dnya nfusunun byk bir blm izlemiti bu treni. Akam haberlerinde her iki taraftan ka nkleer silahn skld, daha ka tane kald dzenli olarak bildiriliyordu. Yirmi yldan ksa bir sre sonra bu haber de Vega'ya ulaacakt. Bundan sonraki yllarda silahlarn azaltlmas herhangi bir sorun kmadan yrtlmt. lk balarda stratejik doktrinde bir deiiklik gerekmeden depo fazlalar teslim edilmiti; ancak imdi bunlarn eksiklii hissediliyordu artk ve en ok denge sarsc silah sistemleri sklyordu. Uzmanlarn olanaksz dedikleri ve 'insan doasna aykr' olarak niteledikleri eydi bu.-

Fransa Cumhurbakan'nm alma ve oturma dairesinin yannda yeni yaplm olan konferans salonuna bakt. Yedi yllk dneminin ikinci ylnda olan Bakan toplantnn baarl gemesi iin elinden geleni yapmaktayd. Deiik yzler, bayraklar ve ulusal giysiler aynal duvarlardan yansmaktaydlar. Ellie politik ya da askeri kiilerden pek azmi tanyordu, buna karlk her heyette en az bir tane tand bilimadam ya da mhendis bulunmaktayd; Avustralya'dan Annunziata ve lan Broderick, Fransa'dan Boileau, Braude ve Crebil-lon; ekoslovakya'dan Fedirka; Hindistan'dan Kumar Chandrapurana ve Devi Sukhavati; Japonya'dan Hironaga ve Matsui... Ellie delegelerden ounun, zellikle de Japonlarn, radyo astronomiden daha ok gl teknolojik gemilere sahip olduklarn dnd. Bu toplantnn gndeminde byk bir makinenin yapm bulunabilecei fikri heyetlerin olumasnda son anda deiikliklere yol am olmalyd. Ellie talya'dan Malatesta'y, politikaya bulam olan fiziki Bedenbaugh'u, Avrupa tatil yerlerinde lokanta masalannda rastlanan trden bir ngiliz bayra ardnda yanmdakilerle ene alan Sir Arthur Chatos'u, spanya'dan Jaime Ortiz'i, bildii kadaryla radyo teleskopu olmayan svire'den Prebula'y, in radyo teleskop dzenini kurmakta baarl olan Bao'yu ve sve'ten Wintergarden'i grebiliyordu. Suudi Arabistan, Irak ve Pakistan'dan epek kalabalk heyetler gelmiti. Sovyet heyetinden Nadya Rozhdestveskaya ile Genrikh Arkhangelsky gerek bir nee ann paylamaktaydlar. Ellie Lunacharsky'yi araynca adamn in heyetinin yannda olduunu grd. Vaygay Beijing Radyo Gzlemevi mdr Yu Renoiong'la el skmaktayd. Bu ikisinin inSovyet ibirlii dnemi srasnda dost ve meslekta olduklarn hatrlad. Ancak iki ulus arasn-

Veri noktalan bilgisayar ekranlarn doldurmutu. Ellie imdi lo salonda monitrlerin beyaz, sar ve yeil klarnn aydnlatt yzleri grebiliyordu. Diyagramlarda iice gemi kark biimler, biyolojik biimleri andran kabark ekiller, hemen hemen kusursuz on-iki yzl bir ekil vard. Bir dizi sayfa ok ayrntl, boyutlu bir biim almt ve bu ar ar dnyordu. Esrarl her nesnenin altnda bir de okunamaz bir balk vard. Vaygay kukular Ellie'den daha gl bir dille anlatyordu. Ancak yine de, onun kendi fikrine gre, Mesaj bir makinenin yapm iin elkitabyd. Vaygay Mesaj'm bir plan olduu fikrinin ilk olarak kendisinden ve Arkhangelsky'den ktn sylemeyi ihmal edince Ellie bu kusurunu ilk frsatta dzeltti. Ellie son birka aydr konu zerinde o kadar ok konumutu ki hem bilimadamlarmn hem de sradan dinleyicilerin Mesaj'in srlarnn zlmesinin ayrntlar karsnda genellikle hayran kaldklarn biliyordu. Ancak bylesine arbal olmas beklenen bir topluluun tepkisine de hi hazrlkl deildi. Vaygay ile sunular sona erdii anda salonda mthi bir alk koptu. Sovyetler ve Dou Avrupallar avularn patlatacak-m gibi alklyorlard. Amerikallar ve dierleri onlarn bu dzenli alklan yerine tek tek el rpyorlard, bu dzensiz alklar da kalabalktan beyaz bir grltnn ykselmesine neden oluyordu sanki. Ellie ulusal karakterdeki bu farkll dnmekten kendini alamad: Amerikallar burada da bireyci, Ruslar kollektiftiler. Ayrca Amerikallar kalabalk iinde birbirlerinden olan uzaklklarn arttrmaya alrken Sovyetler mmkn olduu kadar birbirlerine yaklarlard. Alklamada stnlk Amerikallarda olmasna ramen her ikisinden

mak gibi bir zorunluluu yoktu kukusuz; Ellie her ikisinin de son gnlerde ar megul olduklarn biliyordu. Ancak gnlk konumalar srasmda neden hep kendisi uzlamacyd?
***

kinci gnn sabah sz bir Sovyet delegesi ald. Ellie adam tanmyordu. Bilgisayar ekrannda 'Stefan Alexeivich Baruda, Moskova Sovyet Bilimler Akademisi Bar almalar Enstits Mdr; S.S.C.B. Komnist Parti Merkez Komitesi yesi,' diye yazyordu. Michael Kitz'in Dilerinden Elmo Honicutt'a, imdi oyun sertlemeye balyor, dediini duydu. Baruda belki de talyan yapm Batl bir iadam elbisesi giymiti, ngilizcesi akc ve hemen hemen ak-sanszd. Baltk cumhuriyetlerinden birinde domutu, bylesine nemli bir rgtn ba olmak iin ok genti ve Sovyet liderliindeki 'yeni dalga'nn nde gelen rneklerinden biriydi. Ak konualm, diyordu Baruda. Uzayn derinliklerinden bir Mesaj gnderiliyor bize. Gelen bilgilerden ou Birleik Devletler ve Sovyetler Birlii tarafndan topland. Dier lkeler de nemli blmlerini elde edebildiler. Bu toplantda btn bu lkeler temsil edilmektedirler. Herhangi bir lke rnein Sovyetler Birlii hepimizin umduu gibi Mesaj'm tekrar yaynlanmasn bekleyebilir ve pek ok kayp blm bylece elde edebilirdi. Ancak bu yllar, hatta on yllar srebilirdi ve hepimiz de biraz sabrssz. Bylece verileri paylamay uygun grdk. Herhangi bir lke Sovyetler Birlii rnein Dnya evresinde yrngeye Mesaj'm frekanslarnda alan duyarl alclar tayan byk radyo teleskoplar yerletirebilirlerdi. Amerikallar da yapabilirlerdi

tonunu hatrlatmt Ellie'ye. Sovyetlerin kafasnda ne gibi tilkiler dolayordu acaba? Akademisyen Lunacharsky, Dr. Arroway ve dier bilimadamlarnn karmak bir makine yapm iin talimat almakta olduumuzda hemfikir olduklarn renmi bulunuyoruz. Herkesin bekledii gibi Mesaj'm sonunda bir aklama geleceini ve bu yolla Mesaj' zebileceimizi varsayalm. Ayn zamanda tmmz tam bir ibirliine devam ediyor olalm. Btn verileri, haylleri, ryalar birbirimize aktaryoruz imdi olduu gibi. imdi gelelim Vega'ya: buradaki yaratklar bu talimatlar bize holarna gittii iin gnderiyor deillerdir. Bizim bir makina yapmamz istiyorlar. Belki de bize bu makinann ne ie yaradn syleyecekler, belki de sylemeyecekler. Syleseler bile onlara inanmamz iin bir neden yok. Ben de kendi haylimi bunun zerine kuruyorum ite. Mutlu bir hayl deil bu. Ya bu makine bir Truva At ise? Byk masraflara girerek makineyi yapyoruz, altryoruz ve aniden iinden bir istila ordusu kveriyor. Ya da bir Kyamet Gn makinesiyse bu? Kuruyoruz, altryoruz ve Dnya patlayveriyor. Belki de bu onlarn evrende henz gelimekte olan uygarlklar bastrma yollardr. ok pahal da deil bu kendileri iin: bir telgraf paras veriyorlar o kadar, ve kstah uygarlk da hemen boyun eerek kendi kendini yok ediyor. Benim imdi yapacam neri yalnzca bir tartma noktasdr. Bunu zerinde konumanz iin ortaya atyorum. Yapc olmasn istiyorum. Ayn gezegeni paylayoruz, karlarmz hep ayn bu konuda. nerimi ok ak seik koyacam ortaya. Sorum u: Verileri yakmak ve radyo teleskoplar yok etmek daha doru

Akademisyen Baruda'nn nemli ve duyarl bir konuyu dile getirdiinin bilincindeyim, diye Sukhava-ti konumasna balad. Truva At olaslnn zerinde durmadan bir yana atmann samalk olacana inanyorum. Yakn gemi tarihimize bakarsak bunun doal bir fikir geliimi olduunu dnyorum ve bunun neden bu kadar ge ortaya atldna da ayorum. Ancak bu tr korkulara kar dikkatli olunmasn da neririm. Vega yldzndaki yaratklarn tam bizim teknolojik gelimemiz dzeyinde olduklarn dnmek bana ar bir abartma olarak geliyor. Bizim gezegenimizde bile kltrler birbirini izleyerek gelimezler. Kimi daha erken, kimi daha ge balar. Baz kltrlerin en azndan teknolojik bakmdan dierlerine eriebildiklerini kabul ederim Hindistan, in, Irak ve Msr'da yksek uygarlklar varken Avrupa ve Rusya'da demir a gebeleri ve Amerika'da ta a kltrleri vard. Ancak bu nmzdeki durumda teknoloji farkllklar ok daha byk olmaldr. Dnyad canllar bizden ok ileri olmallar, herhalde birka yzyldan ok daha fazla hatta belki de binlerce, milyonlarca yl ileri. imdi sizden son yzyl iinde insan teknolojisinin ilerleme hzn bununla kyaslamanz isteyeceim. Ben Gney Hindistan'da kk bir kyde dodum. Bykannemin zamannda diki makinesi teknolojik bir harikayd. Bizden binlerce, belki de milyonlarca yl ileride olan varlklar neler yapm olabilirler? Bizim taraflarda yaam bir filozof yle demiti: 'Yeteri kadar gelimi dnyad bir uygarln yaptklar eyler byclkten ayrt edilemez.' Biz onlar iin bir tehdit olu tur amayz. Bizden korkmak iin bir nedenleri olamaz ve bu ok uzun bir zaman iin geerlidir. Denk gte olan Yunanllarn ve Truvahlarm atmas deil bu. Ayr gezegenlerden

lan konusunda ii pek rahat deildi. Ama imdi bunlar dnmek doru olmazd. Sayn Bakan, sanrm bu iki sorun, yani Truva At ile Kyamet Gn Makinesi konusunda biraz aydnlanabiliriz. Bu syleyeceklerimi yarn sabahki toplant iin hazrlamtm ama imdi buna gerek olduunu gryorum. Ellie konsolun dmelerine basarak gsterecei slaydlar hazrlad. Byk aynal salon karard. D. Lunacharsky ile ben bunlarn ayn boyutlu cismin eitli grntleri olduunu kabul ediyoruz. Elimizdeki verileri dn tmyle bilgisayar yardmyla size sunmutuk. Emin olmadmz halde biz makinenin iinden byle bir grnmde olacana inanyoruz. Boyutlar konusunda henz bir fikrimiz yok. Belki mikroskopla grnecek kadar kktr, belki de bir kilometre apndadr, bu konuda bir ey syleyemiyoruz. Ancak on iki keli sekilin i odasnn evresine dzenle yerletirilmi u be nesneye dikkat edin. Bu da bunlardan birinin yakn ekimden grn. Odack iinde tannan tek nesne bunlar. Bu sradan bir koltuu andryor, bir insan vcut yapsna gre dizayn edilmi. Bambaka bir dnyada gelimi olan dnyad yaratklarn bizim oturma odas mobilyalarmz paylaacak kadar bize benzemeleri pek olas deildir. u yakn ekime bakn. Bu benim ocukluumda annemin sandk odasndan kan bir nesneyi andryor. Gerekten de nesnenin zerinde iek desenli bir klf var gibiydi. Ellie'nin zihninde bir sululuk duygusu doland bir an. Avrupa'ya gelmeden nce annesini aramamt; hatta daha da dorusu Mesaj gelmeye baladndan bu yana arad bile ikiyi gemezdi. Ellie nasl yaparsn bunu? diye sulad kendisini. Yeniden bilgisayarn izdii resimlere bakt. On iki

makine yaplmamaldr. Sovyet delegesinin nerdii gibi veri bantlarnn yaklmas ve radyo teleskoplarnn yapmnn byk bir su kabul edilmesi ok daha hayrldr. Toplant rndan kyordu. Delegeler birbiri ardndan sz sras istiyorlard. Giderek artan grlt El-lie'ye radyo dalgalarnn parazitlerini dinledii yllar hatrlatt. Bir anlama olamayaca akt, iki ortak bakan da delegeleri yattrabilmekten ok uzaktlar. in delegesi konumak iin kalkarken Ellie ekrannda onun hakknda bilgi arad. Bu adamn da kimliini pek bilemiyordu. Der Heer'in yardmclarndan olan Ulusal Gvenlik Konseyinden Nguyen 'Bobby' Bui Ellie'ye doru eilip, Ad Oiaomu Xi, dedi. X ve i ile yazlr 'i' diye okunur. Uzun Yry srasnda domu. Genliinde Kore'de gnll. Hkmet memuru, politik. Kltr Devrimi srasnda gzden dm. imdi Merkez Komitesi yesi. ok etkili. Son gnlerde hep gndemde. in arkeolojik kazlarnn da bakan. Oiaomu Xi uzun boylu, geni omuzlu, altm yalarnda bir adamd. Yzndeki krklklar kendisini daha yal gsterdii halde duruu ve cssesi kendisine ok daha genmi havasn veriyordu. Korkarsak hibir ey yapamayz diyordu Xi. Bu onlar ancak ksa bir sre geciktirir. Bizim burada olduumuzu bildiklerini unutmayn. Televizyon yaynlarmz gezegenlerinden alyorlar. Her gn varlmz gryorlar. Televizyon programlarmza baktnz m hi? Bizi unutmayacaklardr. Hibir ey yapmazsak ve bu onlar kukuya drrse makineyi yapsak da yapma-sak da buraya geleceklerdir. Onlardan saklanamayz. Ses karmasaydk bu sorunla karlamayacaktk. Yalnzca kablolu televizyonumuz olsayd ve byk asker radarlarmz olmasayd bizi bilmeyebilirlerdi. Ama ok

ON KNC BLM

Tek Deltal zomer

Yldzlara bakmak beni hayllere srkler, tpk bir haritada kent ve kyleri gsteren kara noktalar gibi. Neden gkyznn parltl noktalar Fransa haritasnn kara noktalar gibi gidilebilen yerler deil, diye sorarm kendi kendime.
VINCENT VAN GOGH

leden sonra hava o kadar gzel, o kadar lkt ki Devi Sukhavati mantosunu yanna almamt bile. Ellie ile birlikte Champs-Elysse'den Concorde Alan'na doru yryorlard. Paris'in etnik eitlilii ancak Londra, Manhattan ve gezegenin daha bir iki kentiyle kyaslanabilirdi. Bir ttncnn nnde Birleik Devletler'den getirtilen ve satlmasna yasaca o hafta izin verilen kene-virli sigaradan satn almak iin uzun ve dzenli bir kuyruk olumutu. Fransz yasalarna gre bu sigaralar on-sekiz yandan kklere satlamaz ve bunlar tarafndan iilemezdi. Kuyruktakilerin ou orta yal ve hatta daha yal insanlard. Bazlar Cezayir ya da Fas kkenli olabilirlerdi. California ile Oregon'da ihra iin epey gl etkili Hint keneviri yetitiriliyordu. imdi satlan bu yeni tr, ltroviyolet k altnda yetitirildiinden etkisiz kannabinoidler izomerine dntrlmt. 'Gne-pt' markas altnda satlyordu sigaralar. Ttnc vitrinindeki birbuuk metre ykseklikte bir tabelada Franszca olarak, 'Bu, Cennetteki paynzdan mahsup edilecektir' diye yazyordu. Bulvar boyunca sralanm maazalar bir renk cmbyd. ki kadn bir sokak satcsndan kestane aldlar. Her nedense Ellie Banque Nationale de Paris'in BNP iaret amblemini grnce bunu kiril alfabesiyle

yazlm Rusa bira olarak okurdu. Bu tutarszl houna gidiyordu, beyninin okumay stlenmi blmne okuduunun Latin harfleri olduunu, kiril harfleri olmadn epey glkle kabul ettirebiliyordu. Der Heer randevularn iptal etmiti. Bu sabah telefon ettiinde tavr zr dileyiciydi ama srarl deildi. Toplantda pek ok politik konu dile getirilmekteydi. Dileri Bakan ertesi sabah Kba ziyaretini yanda keserek gelecekti. Der Heer'in ii bandan aknd, El-lie'nin bunu anlayla karlayacan umuyordu. Anlayla karlamt Ellie. Erkekle yatt iin kendinden nefret ediyordu. leden sonrasm yalnz geirmemek iin de Devi Sukhavati'yi aramt. Sanskritede 'zafer' anlamna gelen szcklerden biri de abhijit'tir. Eski Hindistan'da Vega'ya bu ad verilmiti ite. Abhijit. Hindu tanrlar, kltr kahramanlarmz Vega'mn etkisiyle ktlk tanrar Asuras'larn stesinden geldiler. Dinliyor musun, Ellie? Garip bir eydir, Persler'de de Asuras'lar vardr ama orada bunlar ktlk deil iyilik tanrlardr. Daha sonralar ba tanrnn, k tanrsnn, Gne tanrsnn AhuraMazda adn ald baka dinler de kmtr. Zerdtler rnein, ya da Mitraistler. Ahura, Asura hep ayn adlardr. Bugn bile Zerdtler vardr, Mitraistler de ilk Hris-tiyanlar epey korkutmulard dorusu. Ancak bu hikyede o Hindu tanrlara ki bunlar ounlukla diidirler Devi'ler denilir. Benim admm da kkeni budur. Hindistan'da Devi'ler iyilik tanrlardr. Pers'lerde ise bunlar ktlk tanrlarna dnmlerdir. Baz bilimadamlar eytan anlamna gelen ngilizce 'Dev' szcnn bundan trediini ileri srerler. Bylece de simetri tamamlanm olur. Benim atalarm olan Dravid' lerin Ari'ler tarafndan gneye srlmesi hikyesidir bu. te bylece Kirthar Sradalarnn hangi yannda

resimler gndermilerdi ki bunlar bilimsel amalarnn ok tesine gitmiler, sanat olmulard. Poster'in zerinde geni Elysium Yaylas manzaras vard. Resmin n tarafnda keli, dmdz ve nnde bir krater knts olan keli bir piramit vard. Milyonlarca yl boyunca esen Merih rzgrlarnn yaratt kum frtnasnn eseri demiti jeologlar. Merih'in teki yanndaki Cydonia blgesine inen bir ara ise kum tepelerine akld iin Pasadenia'daki kontrol merke-zindekiler aracn imdat arlarna bir karlk verememilerdi henz. Ellie'nin gzleri yine Sukhavati'nin giyimine taklmt: yeni bir sari, dimdik yry ve iri kara gzleri. Ben hi de zarif deilim, diye dnd. Genellikle biriyle konuurken aklndan ok daha baka eyler geirebilirdi. Ama bugn deil iki ayr eyi dnmek, tek bir konuyu bile doru drst dnemiyordu. Makineyi yapp yapmama konusundaki eitli fikirlerin deerlerini tartrlarken aklndan da Devi'nin 3.500 yl nce Arilerin Hindistan' istillar hakknda sylediklerini dnyordu. Her birinin zaferi kazandklarn iddia ettikleri, her birinin tarihsel gerekleri yurtseverce abarttklar iki ulus arasnda bir sava. Sonunda bir tanrlar savana dnmt bu. 'Bizim' taraf iyi oland kukusuz. teki taraf da kt. Bat'nm kei sakall, krek kuyruklu, atal trnakl eytan' binlerce yl sren bir evrim sonunda Hindularm belki de fil bal ve maviye boyanm bir tanrsndan kmt. Baruda'nn Truva At fikri tmyle sama deil belki de, dedi. Ancak Xi'nin dedii gibi bir seeneimiz olduunu da sanmyorum. stedikleri takdirde yirmi ksur yl iinde buraya gelebilirler. Roma slubunda yaplm bir zafer kemerine gelmilerdi, Napolyon bir zafer arabas srcsyd bu-

ek bir yetenei olduunu ksa zamanda anlamt. Nk-leik asit tremesi bilgisi kendisini yaamn kkeni zerine almaya gtrm, buradan da dier gezegenlerdeki yaam dnmeye balamt. Bilimsel kariyerimin zgr ilikilerle kurulduu-unu syleyebilirsin. Bir konu dierini at ve bu byle devam etti gitti. Devi son zamanlarda az nce resimlerini grdkleri aralarn Merih'in birka yerinde lmledikleri Merih organik maddelerinin tanmlanmas zerinde alyordu. Kendisini isteyenlerin olduunu aka sylemesine ramen bir daha evlenmemiti. Son gnlerde Bombay'da 'bilgisayar delisi' diye tanmlad bir bilimadamyla grmekteydi. Biraz daha yrynce kendilerini Louvre Mzesi'-nin i avlusundaki Napolyon Bahesi'nde buldular. Bahenin tam ortasnda yeni bitmi ve henz zerinde kopan frtnalar dinmemi olan piramitsel giri vard. Avlunun evresinde duvarlardaki oyuklara Fransz uygarlnn kahramanlarnn heykelleri yerletirilmiti. Her saygn kiinin heykeli altnda bunlarn arasnda saygn kadn pek azd soyad yazlyd. Bu harfler kimi zaman hava koullarnn etkisiyle kimi zaman da fkeli bir ziyareti tarafndan kaznm oluyordu. Bir iki heykelin sahiplerinin kim olduunu anlamak pek gt. En ok kamuoyunun fkesini eken heykelin altnda ise yalnzca LTA harfleri kalmt. Gnein batmas yakn olduu ve Louvre'un ge saatlere kadar ak olmasna ramen ieri girmeyip Seine Nehri kysnda yrmeye devam ettiler. Ky boyundaki kitaplar kepenklerini indiriyorlard. Bir sre Avrupallar gibi kolkola yrd iki kadn. nlerinde bir Fransz ifti yrmekteydi. Ana bahann arasnda ellerinden tuttuklar drt yalarnda bir

hl okunmam bir halde kasanda yatmaktadr, onu oku, dedi. Ellie der Heer'i bir daha bouna arad. Adam ilk balarda sahte para gibi Argus tesisinin her yannda ortaya kvermiti. Sonra Ellie'nin odalarna tanmt. Yllardr ilk kez k olduunu sanmt Ellie. Sonra bir bakyorsun herif telefona bile kmyor. Ken'i grmek iin bile olsa toplantya katlmaya karar verdi sonun da. Kitz Makinenin yaplmasna taraftard, Drumlin de taraftar olmakla birlikte biraz duraksyordu, der Heer ile Honicutt hi olmazsa gstermelik bir tarafszlk iindeydiler, Peter Valerian ise kararszlk iinde rpnyordu. Kitz ile Drumlin yapm yerini bile konumaya balamlard. Xi'nin de tahmin ettii gibi Makinenin Ay'n teki yznde yaplmas, hatta malzemeyi oraya nakletmek bile imknsz derecede pahalyd. Bobby Bui, Aerodinamik frenleme dzeni kullanrsak Phobos ya da Deimos'a bir kilo malzeme gndermek Ay'n teki yzne gndermekten daha ucuzdur, dedi. Phobosdemos da hangi cehennemde? diye atld Kitz. Merih'in aylar. Ben Merih atmosferinde aerodinamik frenlemeden sz ediyorum. Drumlin kahvesini kartryordu. Phobos'a ya da Deimos'a gitmek ne kadar srer? Bir yl belki, ancak gezegenleraras tama aralarmz tamamlannca... Ay'a gitmek iin ise gn gerek, dedi Drumlin. Bui ltfen zamanmz boa harcama. Bir neriydi sadece. Dnmek iin yani... Der Heer sabrsz ve dalgn grnyordu. Byk bir bask altnda olduu belliydi hem gzlerini Ellie'

Kitz ok soukkanl, adeta kansz ama hi de budala deil, diye dnd Ellie. Souk ve iine dnk olduunda insanlar kendisinden holanmazlard. Bu yzden zaman zaman bir itenlik havasna brnrd. Ellie'ye gra bu itenlii ancak bir molekl zar kaunlndayd. imdi ben sana bir soru soraym, diye adam devam etti. Baruda'nn verilerden bir blmnn verilmemesi konusunda sylediklerini duydun mu? Gerekten eksik veri var m? Yalnzca ilk balarda, ilk bir iki hafta iinde. Bundan sonra inlilerin aldklar verilerde ufak tefek eksiklikler vard. Hl deitoku yaplmam baz kk veriler var sonra. Ama ciddi bir saklama olduunu sanmyorum. Hem Mesaj tekrarland zaman eksiklikleri giderebileceiz. Mesaj tekrarlanrsa, diye homurdand Drumlin. Der Heer acil durum planlamas hakknda bir tartma balatt: anahtar alndnda ne yaplacakt; olas byk gelitirme projeleri konusunda hangi byk Amerikan, Alman ve Japon sanayilerine haber verilecekti; yapmna karar verilirse Makine iin hangi bi-limadamlar ve mhendisler seilecekti. Ayrca bu proje hakknda Kongre'de ve Amerikan kamuoyunda bir heyecan yaratma gereklilii de szkonusuydu. Der Heer bunlarn acil durum planlar olduunu, hergangi bir karara varlmadm ve hi kukusuz Sovyetlerin Truva At kukularnn bir derece gerek olduunu szlerine hemen eklemiti. Kitz 'mrettabat'm oluumu hakknda bir soru sordu. Bizden be koltua be kii oturmamz istiyorlar. Kimler olacak bunlar? Buna nasl karar vereceiz? Bunun uluslararas bir grup olmas gerekecek sanrm. Ka Amerikal? Ka Rus? Baka uluslardan kimse ola-

rak glmsemiti ama glmserken dudaklar aralanmam, dileri bile grnmemiti. Elilik arabalar kendilerini Elysee Saray'na gtrmek zere bekliyorlard.
***

Rus gndermenin neden daha doru olacan anlataym, diyordu Vaygay. Siz Amerikallar nclerinizle, avclarnzla, Kzlderili rehberlerinizle lkenizi kefe ktnzda karnzda en azndan sizin teknolojik dzeyinizde olan kimse yoktu. Atlantik'ten Pasifie kadar koa koa atnz koca ktanz. Bir sre sonra da her eyin kolay olacan beklemeye baladnz. Bizim durumumuz ise ok farklyd. Mool istilsna uradk biz. Onlarn at teknolojileri bizimkinden kat kat stnd. Dou'ya doru yayldmzda ok dikkatli olmak zorundaydk. lleri aarken bunun kolay olacan ummadk. Biz sizden daha uyumluyuz dmanla. Ayrca Amerikallar teknolojik adan ilerde olmaya alkndrlar. Biz ise teknolojiye yetimeye almzdr hep. Bu tarihi durumumuzu ele aldnzda Dnya'daki herkes Rus saylr. Bu greve de Amerikallardan ok Ruslar gereklidir. Ellie ile bulumak bile Vaygay iin bal bana bir tehlike tamaktayd Kitz'in uyarsna baklrsa Ellie iin de ayn ey szkonusuydu. Amerika'da ya da Avrupa'da bir toplant srasnda Vaygay'm kimi zaman Ellie ile bir leden sonras geirmesine izin verilirdi. Genellikle ise yannda meslektalar ya da evirmeni olarak tantrlan bir KGB ajan bulunurdu. evirmenin ngilizcesi Vaygay'nkinden kt olur, ya da u ya da bu Akademi komisyonundan olduu sylenen meslektann bilimsel konulardaki bilgisinin ok yzeysel olduu ksa zamanda ortaya kard. Bu kiiler konusunda bir soru sorulduunda Vaygay ancak ban sal-

dnne ayarlayp Mesaj' yalnzca bir lkenin almasn salarlard. Bunu yapmadlar ama. Mesaj'in gezegendeki herkes tarafndan alnmasn istiyorlar. Makinenin gezegenin tm tarafndan yaplmasn istiyorlar. Bu yalnzca tmyle Rus ya da tmyle Amerikan projesi olamaz. Bu bu... bizim mterimizin istedii ey deildir. Vaygay'a Makinenin yapmnda ya da mrettebatn seiminde verilecek kararlarda kendisinin bir rol oynayacan da sanmadn anlatt sonra. Kendisi bir gn sonra Birleik Devletlere dnp son birka hafta iinde alnan yeni radyo verilerinin incelenmesine balayacakt. Konsorsiyum toplantsnn sonu gelmeyecek gibi gnnyordu, henz bir kapan tarihi saptanm deildi. Vaygay'm amirleri kendisinin bir sre daha Paris'te kalmasn istemilerdi. Bu arada Sovyet Dileri Bakan da gelmi, heyetin bakanln stlenmiti. Bu iin sonunun kt olacana inanyorum. dedi Vaygay. Aksayacak o kadar ok ey var ki. Teknolojik aksaklklar. Politik aksaklklar. nsan baarszlklar. Btn bunlar atmz, Makine yznden bir savaa girmediimizi, Makineyi kendimizi havaya uurmadan tam olarak yaptmz dnsek bile yine de endieleniyorum ben. Neden ama? Ne demek istiyorsun? En fazladan aptal yerine konabiliriz. Kimin tarafndan? Arroway, anlamyor musun? Lunacharsky'nan boyun damar kabarm nabz gibi atyordu. Bunu gremediine ayorum dorusu. Dnya... bir gettodur. Evet, bir getto. Btn insanlar kstrlm kalmlardr burada. Gettonun tesinde geni bulvarlar atl arabalarla ve gzel kokan ssl, krkl kadnlarla dolu byk kentler olduunu hayl meyl duyuyoruz. Ama bu

ON NC BLM

Babil
En aalk yol arkadalaryla Getim Babil sokaklarndan...
AUGUSTINE itiraflar, II, 3

Argus 'taki CRAY 21 bilgisayar Vega'dan gelen gnlk verileri daha nceki verilerle kyaslamak zere programlanmt. Gerekten de uzun ve anlalmaz bir sfr ve birler dizisi daha ncekilerle otomatik olarak kyaslanmaktayd. Hl ifresi zlmemi metnin eitli blmlerinin geni istatistik! kyaslamasnn bir parasyd. Analizcilerin 'szck' adn verdikleri baz ksa bir ve sfr dizileri yer yer tekrarlanmaktayd. Baz diziler ise binlerce sayfa metinde yalnzca bir kere geiyordu. ifre zmne bu istatistik yaklam Ellie'nin lise gnlerinden beri bildii bir eydi. Ancak Bakanlk emriyle Ulusal Gvenlik Ajans uzmanlarnca salanan ve ok yakndan incelenmeye kalkldnda kendilerini yoketmek zere hazrlanan programlar gerekten hayranlk uyandrcyd. " nsanlar birbirlerinin mektuplarn okumak iin nasl da yaratclklarn harcyorlar, diye dnyordu Ellie. Birleik Devletler ile Sovyetler Birlii arasndaki Dnya apndaki atma (imdilerde biraz hafiflemi olsa da) hl Dnya'y kemirip durmaktayd. Tm uluslarn askeri harcamalara ayrdklar mal kaynaklarla i bitiyor saylmazd. Bu bile ylda iki trilyon dolara yaklayor ve onca insan ihtiya varken kaynaklarn yokolmasma neden oluyordu. Ancak bundan da kts silahlanma yarma ayrlan beyin gcyd. Hesaplandna gre yeryzndeki bilimadamlar-

nn yars Dnya zerindeki iki yz kadar asker tesisin birinde almaktayd. Ve bunlar fizik ve matematik doktora programlarnn kalntlar deildi. Ellie'nin meslektalarndan bazlar bir doktora adayna silah fabrikalarndan biri bir neride bulunduunda gence ne sylemeleri gerektii sorunu ile karlarlard. Drum-lin bir keresinde, e yarar biri olsayd en azndan Stanford'dan bir doentlik teklifi alrd, demiti. Mhendislik ve matematiin asker uygulamalar iin belirli bir zihniyet ve karakter gerekliydi byk patlamalardan holanan insanlar, rnein; ya da kiisel savatan holanmayp da bir okul hakszlnn intikamn almak iin askerlikte komutan olmay zleyenler; veya bilinen en karmak mesajlar zmek iinde olan bilmece tiryakileri. Kimi zaman bu itkiye neden olan ey politikti, uluslararas anlamazlklara, g politikalarna, sava zaman yaanan dehetlere, polis zorbalna ya da on yllarca nce u ya da bu devletin yapt ulusal propagandaya dayanrd. Ellie bu bilimadam-larnn kendisi onlarn nedenleri hakknda ne dnrse dnsn, ounun yetenekli olduunu bilirdi. Bu toplam yetenein gerekten insanln ve gezegenin refah uruna adandnda neler olacan hayl etmeye alrd hep. Kendisinin yokluu srasnda toplanan tm verilerin incelemelerini gzden geirmiti. Mesaj'n zmnde hibir ilerleme kaydetmemi olmalarna ramen istatistik analizleri daha imdiden bir metre yksekliinde bir kt tomar oluturmutu. ok umut krc bir durumdu bu. Ken'in tutumu karsnda duyduu fkeyi ve ne kadar incindiini anlatacak biri, zellikle yakn bir kadn dostu olmasn isterdi Argus'ta. Ama byle biri yoktu ve kendisi de bu neden iin telefonu kullanmak istemiyor-

Willie ekrana bakarken 41619, 41620 sonra da 41621 olmutu. Saylar srekli bulanklk iinde ykseliyordu. Hem sayfa numaralan hem de korrelasyonun rastlantsal oluunun ls olan korrelasyon says gzlerinin nnde artmaktayd. Willie iki sayfann daha gemesini bekledikten sonra Ellie'nin dairesini arad. Ellie derin bir uykudan uyand iin bir an kendine gelemedi. Ama yakt, Argus'un st dzey kadrosunun hemen toplanmas iin emir verdi. Willie'ye der Heer'i kendisinin arayacam bildirdi. Sonra da yannda yatan adamn omzunu drtkledi. Kalk, Ken. Tekrar balam. Ne? Mesaj tekrarlanyor. Willie yle diyor yani. Ben oraya gidiyorum. Sen on dakika kadar bekle de kendi odandan geliyormu gibi olsun, tamam m? Ellie kapya vard srada der Heer ardndan seslendi. Nasl tekrarlanabilir ki? Aklaycy almadk ki daha. Ekranlardan sfr ve birlerden oluan ifte bir dizi hzla geiyordu; o anda alnmakta olan metin ile Ar-gus'ta bir yl nce alman metinin gerek karlatrmal dizileri. Arada bir fark olsayd program hemen bir uyar iareti verirdi. imdiye kadar bir uyar alm deillerdi. Bylece daha nce yanl bir veri almadklar saptanyordu. Dnya ile Vega arasnda kk ve youn bir yldzlarlaras bulut arada srada sfrlardan birini yok ediyorsa da, bu pek sk olmuyordu. Argus artk Dnya Mesaj Konsorsiyumu dier teleskoplar ile balant halinde olduundan metnin tekrarlanmakta olduu gzlem istasyonlarna batya doru sra ile bildirildi. nce California'ya, oradan Hawaii'ye, imdi Gney Pasifik'te olan Mareal Nedelin'e ve Sydney'e. Vega ote-

izimler sekiz ciltlik bir kitap haline getirilip ksa srede tm Dnya'ya datld. Gezegenin her yannda insanlar bunlarn ne anlama geldiini bulmaya alyorlard artk. Oniki keli ekil ile yar biyolojik biimler zellikle heyecan uyandryorlard. Yaplan pek ok neri Argus grubu tarafndan dikkatle inceleniyordu. Ayrca haftalk dergilerde ar miktarda samasa-pan yorumlar da yaplmaktayd. Hi kukusuz Mesaj' gnderenlerin akllarna gelmedik bir ekilde izimlerden yararlanaraktan halk soyma amacna giden yepyeni sanayiler dodu. On ki Ke Eski ve Mistik Tarikat kuruldu. Makine bir UFO idi. Bir melek Mesaj'n anlamn ve izimlerini Brezilyal bir iadamna aklam ve adam da ilk balarda masrafn kendisi karlayarak yapt yorumu tm Dnya'ya sunmutu. Yorumlanacak pek ok izim olduu iin baz dinlerin de yldzlardan gelen bu Mesaj'da kendi ikonlarn bulacaklar kukusuzdu. Makinenin bir kesiti krizanteme benzediinden bu durum Japonya'da byk heyecan yaratmt. izimler arasnda insan yzne benzer bir ey olsayd bir mesih heyecan doruk noktasna varabilirdi. Yine de bu haliyle bile pek ok kii sa'nn Dnya' ya ikinci gelii iin ilerini tasfiye etmekteydiler. Sanayi retiminde dnya apnda bir d balamt. Pek ok kii varn younu yoksullara datmt, Dnya' nn sonunun gelii ertelendike bunlar iyiliksever hayr derneklerinden ya da Devlet'ten yardm istemeye kouyorlard. Bu tr derneklerin kaynaklarnn byk bir ksm bu balardan olutuu iin iyilikseverlerden bazlar sonunda kendi balar ile yaamak zorunda kalmlard. Heyetler hkmet yetkililerine kyor, Dnya' nn ektii bu aln ksa zamanda sona erdirilmesini istiyorlard. Birtakm insanlar da ufukta on yl srecek

nara ekildiler. Ellie mealelerle aydnlatlm yolun ucunda Ziggurat' gryordu. Resimlerde olduundan daha soluk kesici bir yapyd. Tanmad madeni mzik aletlerinde asker bir hava alnd; yanlarndan kii ile bir at geti. Arabacnn kafasnda bir Frikya bal vard. Yaratl kitabnn bir hikyesinin ortaa resminde olduu gibi Ziggurat'm tepesi bulutlarla rtlyd. tar Yolu'ndan kp Ziggurat'a yan sokaktan girdiler. Ellie'ye elik eden adam zel asansrn en st dmesine bast. Dmenin yannda 'Krk' yazyordu: rakamla deil yalnzca yazyla. Ve sonra da kukuya yer brakmamak iin olacak cam bir pano aydnlanp 'Tanrlar' yazs yanp snmeye balad. Bay Hadden az sonra gelecekti. Ellie beklerken bir ey imek ister miydi? Ellie bulunduu yerin nn hatrlaynca teklifi reddetti. Babil ayaklar altndayd. Herkesin dedii gibi bu ok eski zamanlarn ve yerlerin yeniden yaratl tek szckle muhteemdi. Gndzleri mzelerden, okullardan ve turist acentelerinden otobsler tar Kaps'na gelirler, millet uygun giysiler giyer ve zaman iinde geriye bir yolculuk balard. Hadden akllca bir davranla bu gndz mterilerinden gelirini New York ve Long island hayr derneklerine balard. Babil'i gece ziyaret etmeyi hayl bile etmeyecek olanlarn kenti grmelerine bir frsat olduu iin gndz turlar halk tarafndan ok tutulmaktayd. Karanlk bastktan sonra Babil bir elence parkna dnrd. Servet, boyut ve hayl gc bakmndan Hamburg'un Reeperbahn mahallesi cce kalrd Babil' in yannda. New York metropoliten blgesinin en byk turist merkezi ve en byk gelir kaynayd buras. Hadden'in New York belediyesini bu plana nasl ikna ettii, kentin ve eyaletin fuhu yasalarn nasl byle 'yumuatt' ok iyi bilinen bir eydi. Artk Manhat-

Sacramento'dan haber aldm. California'da da gladyatr oyunlarnn yasaklanmas iin bir yasa tasars verilmi. ok vahiymi diyorlar. Oysa yeni bir gkdelen yapm iin ruhsat verdiklerinde birka yap iisini kaybedeceklerini bilirler. i sendikalar bilir bunu, inaatlar bilir. Ve yaplan ey de petrol irketleri iin ve Beverly Hills avukatlar iin brolardr. Biz de birka kii kaybedeceiz elbette. Ancak bizler ksa kltan ok atall zpkn ve a iin talimliyiz. O yasa koyucular nceliklerinin ne olduunu hi mi hi bilmiyorlar. Adam Ellie'ye bakp bayku gibi glmsedi. Ellie adamn nerdii iiyi yine geri evirdi. Demek benimle Makine hakknda konumak istiyorsunuz, oysa ben de sizinle Makine hakknda konumak istiyordum. nce siz buyrun. Aklaycnn nerede olduunu bilmek istiyorsunuz, deil mi? Bir eyler bilebilecek be kilit kiiden yardm istiyoruz. Sizin keif gemiinizi dnerek metnin yeniden tekrarnda ierik tanma yonganzdan yararlanm olduumuzu bilerek sizin kendinizi Vegallar yerine koyup aklaycy nereye koyacanz tahmin etmenizi istiyoruz. ok megul olduunuzun farkndayz, sizi rahatsz ettiim iin... Yoo, hi de deil. Megul olduum doru. Yaammda byk bir deiiklik yapmak istediim iin ilerimi bir dzene koymak istiyorum... Yaklaan Bininci Yl iin mi? Ellie adamn Wall Street'teki S. R. Hadden bankerlik irketini, Genetik Mhendislik irketini, Hadden Sibernetiks irketini ve Babil'i yoksullara baladn dnmeye alt. Pek saylmaz. Hayr. Bunu dnmek ho bir eydi. Benden bunun istenmesi beni mutlu kld. O izimlere baktm. Hadden bir masann stnde dank duran sekiz cildi gsterdi. Orada ahane eyler var ama

larca bit aklayc mesaj olmadna nasl emin olabilirsiniz? Bu korkun boyutlarda dalga geniliklerini doururdu. Bunu hemen o anda anlardk. Pekl, zaman zaman hzl bir veri boaltm olduunu dnelim. Bir mikrofilm olarak dnn bunu. Mesaj'm tekrarlayan blmlerinde kck bir mikrofilm noktas var. Ben sizin dilinizde, 'Ben aklaycym' diyen kk bir kutucuk hayl ediyorum. Bundan sonra da bir nokta geliyor. Ve bu noktada da ok hzl, yz milyon bit rnein. Byle bir kutu gibi bir ey var m diye bir aratrma yapabilirsiniz. inann bana, byle bir ey olsayd imdiye kadar farkederdik bunu. Peki ya faz modlasyonu? Biz bunu radarda ve uzay arac telemtre aygtlarnda kullanrz, tayf hi denecek kadar az etkiler. Bir faz dzenleyicisi balam mydnz? Hayr, ama ok yararl bir fikir bu. Hemen gereine bakarm. nemsiz olmayan fikir de u: Makine eer yaplr da bizimkiler iine girip otururlarsa, biri bir dmeye basacak ve o be kii bir yere gideceklerdir. Nereye gideceklerini brakalm imdi. O be kiinin geri dnp dnmeyecekleri ilgin bir noktadr. Belki de dnmeyeceklerdir. Ben bu Makinenin Vegal ceset avclar tarafndan izildii fikrinden pek holandm aslnda. Tp rencileri, antropologlar falan tarafndan yani. Birka insan vcuduna ihtiya duyuyorlar. Dn-ya'ya gelmek olduka zahmetli i izin gerek, ulatrma mercilerinden pasaport falan ksacas zahmetine demez. Ama az bir abayla Dnya'ya bir mesaj gnderirsin, ondan sonra da onlar sana be ceset yollamak iin gereken btn zahmeti stlenirler.

Hubble teleskopu ile mortesi, grnen ve kzltesi frekanslarda taradk Vega'y. Hibir ize rastlaya-madk. Ruslar milimetre dalga aralarn onardlar. Vega dnda bir eye bakm deiller ve bir ey bulamadlar. Ama taramaya devam edeceiz. Baka olaslklar var m? Bir iki istemediinizden emin misiniz? Ben kendim, imem ama o kadar ok ien var ki. Ellie yine reddetti ikiyi. Hayr, baka olaslk yok. imdi de sra bana geldi. Ben sizden bir ey isteyeceim. Aslnda birinden herhangi bir ey istemeyi pek beceremem. Kamuoyunda beni zengin, komik grnl, vicdansz, kolay para kazanmak iin dzenin bozukluklarn kollayan biri olarak grrler. Bunlara inanmadnz sakn sylemeyin. Herkes bunun hi olmazsa bir parasna inanr. Benim syleyeceklerimden bir ksmn daha nce duymusunuzdur sanrm ama bana on dakika tanrsanz size btn bunlarn nasl baladn anlatmak istiyorum. Benim hakkmda bir eyler bilmenizi istiyorum. Ellie adamn kendisinden ne isteyebileceini dnerek arkasna yasland, tar Tapma, Hadden ve bir iki ilka arabacs haylini kafasndan silip atmaya alt. Hadden yllar nce televizyonda reklamlar gsterilmeye baladnda otomatik olarak televizyonun sesini ksan bir alet yapmt. Bu ilk balarda bir ierik-tan-ma aygt deildi. Yalnzca tayc dalgann geniliini dzenliyordu. TV reklmclar reklmlarn normal programlardan daha yksek sesli yaynlamaya balamlard. Hadden'in yapt modln haberi kulaktan kulaa yaylyordu. nsanlar bir rahatlamadan, bir ykn arlnn kalktndan, hatta sradan bir Amerikalnn televizyon banda harcad gnde alt ile

s z s k z d u o s k d k

s g o y K t m h t b o

d k

den televizyon reklmclnn barsaklarn deerek byk bir servet sahibi olmu, ancak ayn zamanda pek ok da dman edinmiti. erik-tanma yongalar her yerde satlmaya balandnda Adnix'e taklabilen bir para olarak ticari bir kullanm alan bulduu srada Hadden Preachnix adm verdii ikinci bir para hazrlamt bile. Herhangi bir kanalda din bir program baladnda bu para otomatik olarak kanal deitiriyordu. nceden 'Vecd' ya da 'kinci Geli' gibi szckler seip aygt programlaya-bilirdiniz. Preachnix uzun zamandan beri strap eken ama yine de nemli bir aznla sahip televizyon izleyicileri tarafndan pek tutulmutu. Hadden ierik-tanma yongalarn daha da gelitirdike bunlarn daha byk uygulama alanlar olabileceini gryordu eitimden, bilime, tbba, askeri ha-beralmaya ve sanayi casusluuna kadar. Hadden Cybernetics ve Birleik Devletler davas bu dneme rastlamt. Hadden'in yongalarndan biri sivil yaam iin fazla ileri bulunduundan Ulusal Gvenlik Ajansnn nerisi zerine en ileri ierik-tanma yongas retimi tesisleri ve kilit personeline hkmet tarafndan el konulmutu. Rus postasn okumak ok daha nemliydi. Hadden'e, Ruslar bizim mektuplarmz okurlarsa neler olacan ancak Tanr bilir dediler. Hadden bu el konulmada ibirliine yanamam, ulusal gvenlikle yakndan uzaktan ilgili olamayacak alanlara yaylmaya yemin etmiti. Hkmetin sanayii milliletirdiini sylyordu. Hkmet kapitalist olduunu iddia ediyordu ama can isteyince sosyalist yzn de gsteriyordu ite. Kendisi kamuoyunun tatmin edilmemi bir ihtiyacn bulmu, varolan ve yasal yeni bir teknolojiden yararlanarak onlara istediklerini vermiti. Klasik kapitalizmdi bu. Ancak pek ok aklba-

Ben artk ie balama zaman geldiini dndm bunun zerine. Harcayabileceimden ok param var, karm bana tahamml edemiyor, drt bir yanm dmanla dolu. nemli bir ey, deerli bir ey yapmak istiyorum. Yz yl sonra insanlarn geriye baktklarnda benim yaam olduum iin mutlu olacaklar bir ey yapmak istiyorum. Yani siz... Makineyi yapmak istiyorum. Bakn, ben bu i iin uygun bir insanm. Carnegie-Mellon'dan da, MT'ten de, Stanford'dan da, Santa Barbara'dan da daha iyi sibernetik uzmanlar bendedir. planlardan ortaya kan en ak ey bunun eski bir kalp ustas tarafndan yaplamayaca. Size genetik mhendislii gibi bir ey gerek. Bu ie benim kadar kendini adam bir insan bulamazsnz. Ve bu ii maliyetine yapacam. Bay Hadden, i o noktaya geldiinde, Makineyi kimin yapacana karar verecek ben deilim ki. Uluslararas bir karar olacak bu. Bir sr politik kar sz konusu, Paris'te u anda hl Mesaj' zebildiimiz takdirde Makinenin yaplp yaplmamas tartlmakta. Bunu bilmiyor muyum sanyorsunuz? Normal etki ve rvet kanallarndan da yararlanmaya alyorum. Ben sizden benim lehimde iyi bir ey sylemenizi bekliyorum. Meleklerden yana olun yani. Bilmem anlatabildim mi? Melek dedim de aklma geldi, Palmer Joss ile Billy Jo Rankin'i gerekten sarsmsnz. Onlar uzun zamandr bu kadar tell grmemitim. Rankin Makineyi destekledii konusunda szlerinin yanl anlaldm sylyor. Vay vay vay! Hadden alayc bir aknlkla ban sallad. Bu iki misyoner ile Preachnix'in mucidi arasnda uzun sreli kiisel bir dmanlk olmas doald, Ellie her nedense iki adamn savunmasn stlendi.

Hayr, buyruk vermek iin size gittiler, bana gelmediler. Ama saat dokuzda yeni bir Glgam treni daha yaplacak. O kadar kalamayacam sanrm. Ama size bir ey sormama izin verin. Neden Babil? Ve Pompei. En yaratc insanlardan birisiniz, ok byk birka sanayi kurdunuz, reklm sanayiini kendi alannda yenilgiye urattnz. Tamam, ieriktanma yongasnda gvenlik konusuyla susturdular sizi. Peki ama yapabileceiniz o kadar ok ey var ki. Neden... neden bu? Grup ta ilerlerde Asur Tapna'na varmt. Neden daha deerli bir ey deil, yle mi? diye sordu Hadden. Ben hkmetin grmezlikten geldii toplumsal ihtiyalar karlamaya alyorum. Kapitalizm bu. Yasal. ok kiiyi mutlu klyor. Ve sanrm ayn zamanda bu toplumun srekli rettii kaklardan bazlar iin bir emniyet supab. Ama, ben burasn kurarken btn bunlar dnm deildim. ok basit. Babil fikrine tam olarak ne zaman kapldm hatrlayamyorum. Walt Disney Dn-yas'nda torunum Jason ile Missisipi yandan arklsm-daydk. Disney yneticilerinin her olay iin ayr bilet satmak yerine, istediiniz yere girebileceiniz bu gnlk biletleri satmaya balamakla ne aklllk ettiklerini dnyordum. Bu yolla baz cret demelerinden kurtulmulard bilet taplayclarnn rnein. Ama, bundan da nemlisi insanlar kendilerinin isteklerini her zaman abartlm grrlerdi. Her eye girebilmek iin daha fazla bir cret derler ama, ounlukla birka eyi grp gitmek kendilerini mutlu etmeye yeterdi. Jason ile yanmzda gzlerinde dalgn bir bak olan sekiz yanda bir olan vard. Yan tahmin ediyorum, belki de on yandayd. Babas olana bir eyler soruyor o da tek heceli szcklerle karlk veriyor-

ON DRDNC BLM

Uyumlu Titreim
Kukuculuk zeknn iffetidir, bunu ok erkenden ya da ilk gelene teslim etmek yazk olur. Bunu uzun genlik dneminde serinkanllkla ve gururla koruyup sonunda sadakat ve mutluluk karlnda bir igd olgunluuyla deitirmekte bir soyluluk vardr.
GEORGE SANTAYANA Scepticism and Animal Faith, X

Bir fesat ve ayaklandrma greviydi bu. Dman: ok daha glyd, sayca da ok fazlayd. Ama dmann zayf noktasn biliyordu. Yabanc bir devleti ele geirip dmann kaynaklarn kendi amalar iin kullanabilirdi. Milyonlarca ajan yerlerine yerletiinde... Kadn aksrd, bakanlk sabahlnn ikin cebinde temiz bir kt mendil arand. atlam dudaklarnda mentoll krem vard ama makyaj yapmamt. Doktorum yatmam, aksi takdirde mikroplu zatrree olacam sylyor. Kendisinden antibiyotik istedim ama virsler iin antibiyotik yokmu. Peki virs kaptm nasl bilebiliyor? Der Heer cevap vermek iin azn aarken Bakan kendisini susturdu. Bover. Bana DNA'dan falan sz edeceksin imdi,, oysa senin hikyeni dinlemek iin olanca gcme ihtiyacm var. Mikrop kapmaktan korkmuyorsan ek koltuunu uraya. Teekkr ederim, Sayn Bakanm. Aklayc hakknda bilgi vermeye gelmitim. Rapor elimde. Ek olarak uzun bir teknik blm de var. Bununla da ilgilenebileceinizi dndm. Ksacas, olay hemen hemen hibir gle rastlamadan okuyup anlayabiliyoruz. nanlmaz derecede zekice hazrlanm bir renme program bu. imdiye kadar bin szcklk bir bilgi var elimizde.

Bunun nasl mmkn olduunu anlyamyorum. Saylarnn adlarn nasl rettiklerini kavrayabiliyorum. Bir nokta yapp altna BR yazarsn falan. Bir yldz resmi yapp altna Y I L D I Z yazman da anlyorum ama fiilleri ya da gemi zaman nasl belirtebilirsin ki? Bunu filimlerle yapyorlar. Fiil anlatm iin idealdir filimler. Bunun byk bir blmn de saylarla yapyorlar. Soyut eyleri bile saylarla iletebiliyorlar. yle: nce saylan sayyorlar, ardndan yeni szckler, anlamadmz szckler veriyorlar. Bakn onlarn szcklerini harflerle gstereyim. yle bir eyle karlayoruz rnein, (burada harfleri Vegallarn sembolleri yerine koyuyoruz). Der Heer unlar yazd:

s ol

bu bi ya bi a e s

1A1B2Z 1A2B3Z 1A7B8Z

Bu nedir dersiniz? Benim okul karnem mi? Yani izgi ve noktalarn karl A, baka bir dizininki de B, yle mi? Evet. Bir ve ikinin anlamn biliyorsunuz ama A ile B'nin anlamlarn bilmiyorsunuz. Byle bir dizi size ne anlatyor? A'nn 'art,' B'nin de 'eit' olduunu. Bunu mu demek istiyorsunuz? ok gzel. Ama henz Z'nin ne anlama geldiini bilemiyoruz. Tamam m? Ardndan da yle bir ey geliyor.: 1A2B4Y imdi anladnz m? Belki. Bana Y ile biten bir tane daha gsterin. 2000A4000B0Y

s bo

ke he

Ba n bi di

M va va

Faz dzenleyici denilen bir aygta ihtiyalar olacaktr. Ama nemli lkeler asndan bu sorunuzun karl olumludur. u halde Ruslar aklaycy bir yl kadar nce okumu olabilirler, deil mi? Ya da inliler veya Japonlar. Onlarn Makinenin yapmnda yar yolu almadklarn nereden bilebilirsin? Bu benim de aklma geldi, ama Marvin Yang bunun olanaksz olduunu sylyor. Uydu fotoraflar, elektronik haberalma, olay yerindeki insanlar hep birlikte ele alndnda Makineyi yapmak iin gerekecek byk bir ina faaliyetinin olmadn kantlyor. Aklaycnn bata gelmesi gerektiini ve Mesaj'm iine datlm olamayacan dnmekle yanl bir yola girdik. Mesaj yeniden gelmeye balayp da banda byle bir aklayc olmad anlalnca baka olaslklar da dnmeye baladk. Bu aamada Ruslarla ve dierleriyle ok yakn bir ibirlii iindeydik. O yzden kimsenin bizden ileri olduunu sanmyoruz. Ancak aklayc da imdi herkesin elinde. Bizim iin tek tarafl bir hareket yolu olacan sanmyorum. Ben bizim tek tarafl bir hareket yolunu sememizi istemiyorum zaten. Benim skntm kimsenin tek tarafl bir hareket yolu sememi olmasnda. Peki, yeniden aklaycya dnelim. Doruyanl, eeryleyse , demesini ve dzlemin eimli olduunu biliyorsun. Peki bunlarla Makineyi nasl yapacaksn? Bu tme ya da mikrop sizi hi engellememi grdm kadaryla. Oradan sonras kendiliinden geliyor. Bize elementlerin periyotlar tablosunu izerek bize kimyasal elementlerin adlarn, atom fikrini, nkle-us, protron, ntron ve elektron szcklerini veriyorlar. Sonra yapm iin gerekli maddeler stnde duruyorlar.

r k

B Ki

me P tam ey can ka

bir oku haz m mo ne Ay kim ma

Ma eks An titi yol

Eleanor Arroway ne diyor? Bizim iimizi bitirmek istiyorlarsa yirmi be yl iinde buraya gelebileceklerini ve bizim de kendimizi koruma konusunda bu yirmi be yl iinde hibir ey yapamayacamz sylyor. Bizlerden ok ileriymiler. Onun iin yapn makineyi diyor, evre tehlikelerinden korkuyorsanz, ssz bir yerde yapm. Profesr Drumlin camnz isterse Pasadena kentinin ortasnda yapn diyor. Zaten yapm sresince bandan hi ayrlmayaca iin patlarsa ilk havaya uan kendisi olacakm. Bunun bir Makine izimi olduunu ilk farkeden adam deil mi Drumlin? Pek deil, o... Perembe toplantsndan nce btn raporlar okurum. Bana syleyecek baka bir eyin var m? Makineyi Hadden'e yaptrtmay gerekten ciddi olarak dnyor musunuz? Biliyorsun, bu yalnz benim kararma kalm bir ey deil. Paris'te imzalamaya altklar anlama bize drtte bir sz hakk tanyor. Ruslarn drtte biri, in ile Japonya'nn drtte biri, Dnya'nn geri kalan lkelerinin de toplam drtte birleri var. Pek ok devlet Makineyi, ya da en azndan bir parasn yapmak istiyor. Prestijlerini, yeni sanayileri, yeni bilgileri dnyorlar. Kimse bizden nce davranmad srece bana gre hava ho. Haddenin bunun bir parasn yapmas olas. Sorun nedir ki? Teknik olarak bunu beceremez mi diyorsun? Becerir elbette. Yalnzca... Syleyecein baka bir ey yoksa, virsm izin verdii taktirde Perembeye grrz, Ken. Der Heer kapy kapatp yandaki oturma salonuna geerken Bakan'n mthi bir aksrn duydu. Bir koltuk zerinde dimdik oturmakta olan Emir Subay

y s a

d g te g

v G i

ar

K b s al b

kocasndan yana kaldrp yeniden teleskopa dnd. Mavi bir amipe benziyor bu... cvk cvk. Epey g olan mrettebat seimi toplantsndan sonra Bakan rahatlam gibiydi. Nezlesi gemi saylrd. Peki, alkant olmasayd, Ken? O zaman ne grecektim? O zaman Dnya atmosferi dndaki Uzay Teleskopu gibi olacakt. Sabit ve titremeyen bir k noktas grecektiniz. Yalnzca Vega'y m? Gezegenler, halkalar, lazer sava istasyonlar falan yok mu? Hayr, Sayn Bakan'm. ok byk bir teleskop olsa bile bunlar grlemeyecek kadar kk ve solukturlar. Siz bilim adamlarnn ne yaptnz bildiinizi umarm. Hi grmediimiz bir ey iin pek ok byk taahhtlere giriyoruz. Der Heer armt. Ama otuzbir bin sayfa metin grdk izimler, szckler bir de koca bir aklayc. Benim kitabmda buna grmek denilmez. Bu biraz... biraz varsaym sanki. Bana Dnya'mn her yerindeki bilim adamlarnn ayn verileri almakta olduklarn anlatmaya kalkma. Biliyorum bunlar. Makine izimlerinin de ne kadar ak ve anlalr olduunu da syleme. Bunu da biliyorum. Biz kanrsak Makineyi bir bakas yapacak. Bunu da biliyorum. Ama yine de kukuluyum. Grup, Deniz Kuvvetleri Gzlemevi'nin tesisinden Bakan Yardmcsnn evine dnd. Son birka haftada Paris'te mrettebat seimi konusunda almalar yaplmt. Sovyetler Birlii ile Birleik Devletler ikier mrettebat istiyorlard; bu tr konularda gvenilir bir

it si B z

k 'D b ar m k a d ti o o k so

s b e D a u e h

ler. sve politik tartmalarda arabulucu roln stlenmeyi neriyordu. Msr, Irak, Pakistan ve Suudi Arabistan din dengesi nedenini ileri srerek bu yeri istemekteydiler. Bakalar ise bu beinci yerin ulusal nedenlerden ok kiisel deerlere gre saptanmas fik-rindeydiler. Bu an iin yer ilerde bir koz olarak kullanlmak zere bo braklmt. Seilen drt lkenin bilim adamlar, ulusal liderleri ve dier yetkililer adaylarn seme hazrl iindeydiler. Birleik Devletlerde bir tr ulusal bir tartma balamt. eitli aratrmalarda dini liderler, sporcular, astronotlar, Onur Madalyas sahipleri, bilimadam-lar, sinema artistleri, eski bir bakann ei, televizyon spikerleri, Kongre yeleri, politik haylleri olan milyonerler, vakf yneticileri, folk ve Rock and Roll arkclar, niversite rektrleri ve gnn Miss Amerika's hep nerilmekteydi-. Bakan Yardmcsnn evi Deniz Kuvvetleri Gzlemevi'nin tesislerine tandndan beri ev hizmetini, geleneklere uygun olarak, Birleik Devletler donanmasnda grevli Filipin asll astsubaylar grmekteydiler. zerlerinde mavi ceketler olan ve gslerinde 'Birleik Devlet Bakan Yardmcs' amblemleri tayan astsubaylar imdi kahve servisi yapmaktaydlar. Bu resmi olmayan akam toplantsna sabahtan beri sregelen mrettebat seim toplantsna katlanlardan tm arlm deildi. Amerika'nn ilk kadn Bakannn ei olmak Seymour Lasker'in talihiydi. Bu ykn karikatrleri, akalar ylesine iyi yreklilikle karlamt ki Amerika sonunda kendisini, Dnya'nm yarsn idare edebilecek gc olduuna inanan bir kadnla evlendii iin balayabilmiti. Bakan der Heer'i yandaki ktpha-

inlilerin Xi'yi gnderecekleri kesin. O da altm ksur yanda. Eer onlarn ne yaptklarn bildiklerinden emin olsaydm, 'Aman ne kar, biz de altmlk birini gnderelim,' derdim. Der Heer Drumlin'in tam altm yanda olduunu biliyordu. Dier yandan... diye sze balad. Biliyorum, biliyorum. Hintli doktor krk krkbe yalarnda... Dorusu hayatmda bu kadar sama bir ey duymamtm. Olimpiyatlara girecek birini seiyoruz ve oyunlarda hangi dallarn olduunu bilmiyoruz. Neden bilimadam gndermekten sz ettiimizi de bilmiyorum aslnda. Mahatma Gandi'yi gndermeliydik. Ya da sa'y. Bana onlar bulamayacamz sylemeye kalkma, der Herr. Biliyorum. Oyunlarn ne olduunu bilmediiniz takdirde bir dekatlon ampiyonu gnderirsiniz. Sonra da oyunun satran, heykeltralk gibi bir ey olduunu renirsin ve atletin sonuncu olur. Pekl, sen bunun dnyad yaam konusunu dnm ve Mesaj'm alnmas ve zlmesiyle uram olan birisi olmas gerektiini sylyorsun. Byle birisi hi olmazsa Vegallarn nasl dndkleri konusunda bir eyler bilebilir. Ya da bizim nasl dnmemizi istedikleri konusunda. Bu alanda da ancak kii var diyorsun. Bakan yine notlarna bakt. Arroway, Drumlin... ve kendisini Romal bir general sanan tekisi. Dr. Valerian, Sayn Bakanm. Adamn kendisini Romal bir general sanp sanmadn bilmiyorum, yalnzca ad yle. Valerian Seim Komitesinin soru kdn bile cevaplamad. Karsn brakmak istemedii iin byle bir eyi dnmyor, yle deil mi? Onu knyor deilim.

sormaktayd ve kendisi de zaman zaman aptalca bulduu sorular karsnda sinirleniyordu. Drumlin de yledir. Belki de Arroway bunu ondan renmitir. Bir sre onun rencisiydi bildiiniz gibi. Evet, ama Drumlin de ok aptalca eyler syledi. Hepsi u video bandnda olacak. nce Arroway'in, sonra da Drumlin'in sorgusu. Dmeye bas, Ken. Televizyon ekrannda Ellie'nin Argus'taki odasndaki mlakat belirdi. Der Heer, Kafka'nn zdeyiinin bulunduu sararm kd bile seebiliyordu. Btn olup bitenler dnldnde belki de Ellie'nin yldzlardan sessizlikten baka bir ey almamas ok daha iyi olurdu. ok daha mutlu olabilirdi o zaman belki de. Aznn kenarlarnda krklklar vard, gzlerinin alt imiti. Burnunun hemen stnde, alnnn ortasnda daha nce grmedii iki izgi daha vard. Ellie'nin bu korkun yorgun grn der Heer'i bir sululuk duygusuna itmiti. 'Dnya nfus bunalm' hakknda ne mi dnyorum? diyordu Ellie. Yani buna kar mym, deil miyim diye soruyorsunuz. Vega'da sorulacak en nemli sorunun bu olduuna inanyor ve benim buna doru olan karl vermemi istiyorsunuz, yle mi? Pekl. Ar nfus nedeniyle ben ecinsellikten ve bekr din adamlarndan yanaym. Hele banazla kar kaltmsal eilimi bastrd iin de zellikle din adamlarnn evlenmemeleri ok iyi bir fikirdir. Ellie buz kesmi gibi bir sonraki soruyu bekliyordu. Bakan dmeye basmt. Sorularn bazlarnn pek yerinde olmadklarn kabul ederim, dedi. Ancak sonunda rk kacak birinin gerekten uluslararas sonulan olan bylesine nemli bir greve gelmesini istemezdik. Gelimekte

b b D

Ken, bu projenin btnln korumaktaki zverini beeniyorum. Ama, orada ok byk bir korku olduunu da unutma. nsanlarn imdiye kadar neleri yutmak zorunda kaldklarn pek bilemiyorum. Konutuum insanlarn yars bu Makine'yi yapmamzn doru olmadn sylyorlar. Eer bundan kanamyorsak o zaman da ok gvenli birisini gndermek istiyorlar. Arroway senin sylediin kii olur, ama gvenli biri deildir. Kiliseler, benim kendi Ulusal Komitem, nce Dnya'clar ve Senato beni epey sktryor. California' daki o toplantda Palmer Joss'u etkiledi ama, Billy Jo Rankin'i de kzdrd. Rankin dn telefon etti bana, 'Sayn Bakanm, o Makine doruca Tanr'ya ya da eytan'a gidecek. Hangisine gidiyor olursa olsun ltfen namuslu ve gerek bir Hristiyan gnderin,' dedi. Palmer Joss ile dostluunu kulland beni sktrmak iin. Hi kukum yok kendisi gitmek istiyordu. Rankin gibi biri iin Drumlin Arroway'e ye tutulacaktr. Drumlin'in souk bir insan olduunu anlyorum.. Ama gvenilir bir insan, yurtsever, saduyulu. Bilimsel gemii lekesiz. Ve de gitmek istiyor. Hayr hayr, Drumlin gitmeli. Dr. Arroway'i ancak yedee alabilirim. Kendisine bunu syleyebilir miyim? Drumlin'den nce ona aklayanlayz, deil mi?" Kesin kararm verdiim an ve Drumlin'e haber verildii an sana bildireceim... Haydi, somurtma, Ken. Onun burada Dnya'da kalmasn istemiyor musun yoksa?
***

Ellie Dileri Bakanlnn 'Kaplan Takm'na verdii brifingi bitirdiinde saat alty gemiti. Der Heer mrettebat seimi tamamlanr tamamlanmaz kendisini

yordu bu: leri bir uygarlktan henz bir mesaj almamsn ve haklarnda hibir ey, hatta varlklarn bile bilmediin bu yaratklarn hangi frekanslardan yayn yapacan kestirmeye alrdn. Her ikinizin de paylat bir bilgiye sahip olmalydn. Sen de, onlar da evrende en ok rastlanan atomun hangisi olduunu, bunun hangi tek radyo frekansnda dalga gnderdiini bilirdiniz. lk DAYA aratrmalarnda atom hidrojeninin 1420 megahertzlik deerinin srekli olarak bulunmasnn nedeni buydu. Bunun buradaki kart neydi? Alexander Graham Bell'in telefonu mu? Telgraf m? Marconi'nin tamam, bulmutu. Nbeti Bekiye, Bu fzede Foucault sarkac var m? diye sordu. Joss demir korkuluktan eilmi yerdeki mozaik iniye bakyordu. Saat iaretlerinden bazlar herhalde gndz kalabalnn ayaklar altnda devrilmi yerde yatyorlard. Saat yedi sularnda biri sarkac durdurmutu. Yapayalnzdlar. Joss kadnn yaklamasn en az bir dakika nce duymu olmalyd, ama bir ey sylememiti. Duann sarkac durdurabileceine mi karar verdiniz? Ellie glmsedi. Bu inanca hakaret olurdu, dedi adam. Neden olsun? Pek ok kiiyi dininize dndrrdnz. Tanr'nn yapaca ok kolay bir i bu, hatrlad-' m kadaryla siz O'nunla sk sk konuuyordunuz... Ama konu bu deil, deil mi? Siz benim uyumlu titreim fiziine inancm snamak istiyorsunuz. Pekl. Joss'un kendisini bu snamadan geirmesine bir yandan ayordu ama, baarmak da istiyordu. antasnn asksn omzundan syrp ayakkablarn kard. Joss bir srayta parmakln te yanna srayp Ellie'

y s y m

ik E b s to s d b ta

L b il y

d d b

y b

Bu konuda ikimizin de ii ayndr. imdi sra bende. Joss salnan topu yrngesinin en yksek noktasnda yakalad. Ama sizin enerji sakm konusundaki inancnz snamyoruz ki. Joss glmsedi, ayaklarn iki yana at. Ne yapyorsunuz orada? diye seslendi biri. -drdnz m siz? Mze bekisi tm ziyaretilerin kapan saatinden nce kmalarn salamak iin dolarken bombo binada sarkacn bulunduu bu kuyuda bir kadnla bir erkek bulmutu. Joss neeyle, nancmz snyoruz, memur bey, dedi. Smitsonian Enstitsnde yapamazsnz bunu. Buras mzedir. Joss ile Ellie glerek sarkac dey duruma getirip yukar ktlar.
***

v s

na ka g

du du de da

Sokak bombotu. Konumadan Mail boyunca yrdler. Gece berrakt, Ellie ufuk yaknlarnda Lyra'y grebiliyordu. u parlak olan Vega, dedi. Joss uzun bir sre bakt yldza. O ifreyi zmek ok byk bir baaryd, dedi sonunda. Yok canm. ok nemsizdi. leri bir uygarln dnebilecei en basit Mesaj'd. Bunu da beceremeseydik gerekten ok ayp olurdu. ltifatlar kolay kabul etmediinizi farkettim. Hayr, bu gelecei deitirecek keiflerden biridir. Gelecek hakkndaki beklentilerimizi yani. Ate gibi, yaz gibi, tarm gibi bir ey. Yine Vega'ya bakt. O Makine'de bir yeriniz olsa

ke y Ta pa s bu

pa un ins ko

Eer lm haline gelmiseniz belki de l aletleriniz bir an iin yeniden sfrlanmtr. Bu aklamada srar ediyor deilim. Pek ok olasln biridir bu da. Ben sizin bu deneyi yanl yorumlam olabileceinizi sylemek istiyorum sadece. Siz benim grdm grmediniz. Joss, Vega'nm souk ve titrek mavi-beyaz na bir kere daha baktktan sonra kadna dnd. Kendinizi hi... hi evrende kaybolmu hissetmez misiniz? Tanr yoksa ne yapacanz, davranlarnzn nasl olacam nereden bilebilirsiniz? Yasalara boyun e yoksa tutuklanrsn m yoksa dnceniz? Sen kaybolmaktan korkmuyorsun, Palmer. Sen merkez olmamaktan, evrenin yaradl nedeni olmamaktan korkuyorsun. Benim evrenimde yeteri kadar dzen var. Yerekimi, elektromanyetizm, quantum mekanii... bunlar hep yasalar olan eylerdir. Davrana gelince, neden insan olarak en ok karmza olan eyi dnemeyelim ki? Bunun Dnya'ya soylu ve sevgi dolu bir bak olduundan eminim, insan yreinde iyilik olmadm iddia edecek en son insan da benim. Ama Tanr sevgisi yokken ne kadar ok zulm yaplmtr. Ya Tanr sevgisi varken yaplanlar? Savonarola ve Torqumeda Tanr'y seviyorlard, ya da sevdiklerini sylyorlard. Sizin dininiz insanlarn ocuk olduklarm ve iyi davranmalar iin bir umacya ihtiyalar olduunu dnr. Yasalara boyun emeleri iin insanlarn Tanr'ya inanmalarm isterseniz. Bunun iin dnebildiiniz tek are budur: sert bir laik polis gc ve polisin gzden kard eyler iin her eyi gren bir Tan-r'nn cezalandrma tehdidi. Siz insanlara kazk atyor, insanlar kandryorsunuz.

r t b t

R e k

G i g

d g d

o M m n

k o d r

lkta telefon kulbesi yoktu, ama birka dakika iinde bir taksi bulmulard. Sizi byle ani olarak terkettiim iin zr dilerim, dedi. Konumamzdan byk zevk aldm... ve sorularnz ciddi olarak dneceim ben de... Son bir tane daha sormak ister miydiniz? Evet. Bilim kurallar iinde bir bilimadamn ktlk yapmaktan alkoyan nedir?

Teknolojik bir rya ve diplomatik bir karabasan olmasna ramen aradan geen yllardan sonra Makine yaplmt. Proje iin eitli yeni szckler tretilmiti, eski efsaneleri artran adlar nerilmiti. Ancak daha ilk batan beri herkes buna sadece Makine dedii iin sonunda resmi ad da bu oldu. Bat'l gazeteciler sregelen karmak ve hassas uluslararas pazarlklara 'Makine Politikas' diyorlard. Toplam maliyetin ilk gvenilir tahmini ortaya ktnda uzay sanayii devleri bile dillerini yutacaklard az daha. Giderler ilk birka yl iin yarm trilyon dolardan fazla tutacakt ki bu tm gezegenin toplam askeri btesinin te birine denkti. Makine'yi yapmann Dnya ekonomisini altst edeceinden korkuluyordu. Londra Economist Dergi'si 'Ve-ga'dan Ekonomik Sava m?' diye soruyordu. Kaytlara gre Mesaj' ya da Makine'yi, hatta Vega' yi, asal saylar, Adolf Hitler'i, Olimpiyatlar ve geri kalanlar nceden kehanette bulunup syleyen bir medyum, peygamber, falc ya da astrolog yoktu. Pek ok kii olaylar nceden bildiklerini, ancak bunlar olaydan nce yazmay ihmal ettiklerini iddia etmekteydi. artc olaylarn kesin kehnetleri her nedense nceden kda geirildiklerinde daha az kesin olurlar. Bir doa yasasdr sanki bu. Pek ok din ise biraz daha deiik bir snfa giriyordu: Bunlarn kutsal yazlarnn dikkatli ve biraz hayle dayanan bir incelenmesi sonunda bu

mucizevi olaylarn ok nceden sylenmi olduu iddia edilmekteydi. Dierleri iin Makine, Hiroima Anlamas yrrle girdikten bu yana kayglandrc bir de gemi olan dnya havaclk sanayii iin zengin bir kaynakt. Pek az yeni stratejik silah gelitirilmekteydi. Uzayda yerleim birimleri giderek genileyen bir sanayi idi, ama bu daha nceki ynetimin haylinde olan yrngedeki lazer sava istasyonlar ve stratejik savunmann dier gereklerinin yerini alamazd. Bylece Makine'nin yapm halinde gezegenin gvenlii konusunda korkuya kaplanlar yeni i, kr ve ilerleme olaslklar ile karkarya geldiklerinde vicdanlarnn sesini bastryorlard. Birka stdzey yetkilisi de yksek teknoloji sanayileri iin uzaydan gelen bir tehditten daha byk bir dl olamayaca fikrindeydiler. ok gl tarama radarlar, savunma hatlar, hatta daha sonralar Plton' da ya da Oort Kornet Bulutu'nda ileri karakollar yaplmak zorunda kalnacakt. Dnyallar ve dnyad varlklar arasndaki asker eitsizlikler hakkmdaki bu hayalcileri zerre kadar korkutmuyordu. Kendimizi onlara kar savunamazsak bile onlarn geldiini daha ok nceden haber almamz istemiyor musunuz? diye soruyorlard. Ortada bir kr vard ve onlar da bunun kokusunu alyorlard. Makine'yi yapyorlard kukusuz ve Makine trilyonlarca dolar deerindeydi; ancak ellerindeki kozlar doru oynarlarsa Makine yalnzca bir balang olacakt. Makine'nin yapm konusunda bir referanduma dnen Bakan Lasker'in yeniden seimi ardnda hi beklenmedik politik bir ittifak yer almaktayd. Rakibi Truva Atlar'ndan ve Kyamet Gn Makinalan'ndan, imdiye kadar 'her eyi kefetmi' olan yabanclar kar-

Fabrikalar kurulup da ilk prototipler ortaya kmaya balaynca insann yabanc bir teknolojinin bilinmeyen bir diliyle yazl Mesaj 'ndan retim yapabilmek yeteneine olan kukular giderek azalmaya balamt. Btn ustaca hazrlanm snavlarda olduu gibi smava katlmak bile bir renim deneyiydi. Btn birinci testler baarlmt: erbium yeterli saflkta elde edilebilmiti; inorganik maddeler hidroflorik asitle kazndktan sonra izimdeki yap ortaya kmt; pervane metinde belirtildii gibi dnyordu. Eletirmenler Mesaj'm bi-limadamlar ve mhendislik iltifatlara boduunu, bylece teknolojiye dalp tehlikeleri unuttuklarn sylyorlard. Bir paramn yapm iin ok karmak bir dizi organik kimyasal reaksiyon belirtiliyordu, ortaya kan rn yzme havuzu boyunda bir formaldehid ve sv amonyak eriyii iine oturtuldu. Ktle byd, farkllat, zelleti ve orada kald insanlarn yapmay bildikleri her eyden daha hassas ve karmak bir ey. lerinden herhalde birtakm svlarn geecei ince ve bo tpleri vard. Nesne koloidal ve koyu krmzyd. Kendi kopyalarn retmemesine ramen pek ok kimseyi rktecek kadar biyolojik bir grnm vard. Ayn ilemleri tekrarlayarak onun tpatp bir eini daha yaptlar. Ortaya kan rn onun yapm iin verilen bilgilerden nasl oluyor da bu kadar nemli derecede karmak oluyordu bir trl akl ermiyordu. Organik ktle platform zerinde duruyor ve grebildikleri kadaryla hibir i yapmyordu. Bu nesne on iki keli yapnn iine, mrettebat yerinin altna ve stne yerletirilecekti. Birleik Devletler ve Sovyetler Birlii'nde e makineler yaplmaktayd. Her iki devlet de Kyamet Gn Makinesi olaslndan kalabalk merkezleri korumak-

ta k m B y f p J M A o

t o M d o h k d m

dan el ayak ekmekteydi ki baz sanayilerde usta ii bulunamaz olmutu. Hadden'in igcn Makine'nin yapmna ayrabilmesi ve taaronlara zendirici bedeller verebilmesi Amerika'nn imdiye kadarki baarsnn ana nedeni olarak grlmekteydi. Ancak Hadden de iten ekilmiti Preachnix mucidinin ok iyi bilinen grleri karsnda bir srpriz olmutu bu. Altndakiler nemli kararlar hl onun vermekte olduunu sylyorlard. Ancak Hadden'le iletiim ancak hzl bir telenet servisi araclyla yaplabilmekteydi. Adamlar raporlarn, yetki isteklerini ve kendisine sormak zorunda olduklar sorular bilimsel bir telenet servisinin kilitli kutusuna brakyorlard. Cevaplar da yine bir kilitli kutuyla geliyordu. Garip bir dzendi bu, ama aksaksz alyor gibiydi. lk ve en g admlar bir kere atlp Makine gerekten biimlenmeye baladktan sonra ise S. R. Hadden'den daha da az haber alnmaya balamt. Dnya Makine Konsorsiyumunun yneticileri bu durumdan endie duymularsa da, aklanmayan bir yerde Bay Hadden ile uzun uzun konutuktan sonra ileri rahat olarak dndkleri syleniyordu. Hadden'in nerede olduunu onlardan baka bilen yoktu. 1950 ortalarndan bu yana Dnya stratejik silah stoku 3.200'n altna dmt. Silahszlanmann daha g aamalar konusunda ok tarafl konumalar srdrl-mekteydi. Bir tarafn silah says ne kada az ise teki tarafn zaten az sayda olan silahm daha da azaltmas tehlikeli olacakt. Bu silah azaltma sreci hem uzmanlar hem de kamuoyunda bir tr kendi hzn yaratmt. Silahlanma savanda olduu gibi iki sper g imdi yine rekabet halindeydiler: ama bu kez silah indirimi rekabetiydi bu. Pratik asker amalar bakmndan pek

Babakan' devletlerini Makine'nin yapmna seferbe etmilerdi. Ancak onlardan sonra gelecekler bunu yap mayabilirlerdi. Ayrca, ok iyi anlalabilen kiisel ne denlerle, projeyi denetimleri altmda tutanlar kendiler bl sorumluluk mevkilerinde iken bunun bitirildiin grmek isteyebilirlerdi. Bazlar da Mesaj'in bu kada: ok frekansta bu kadar uzun bir sre yaynlanmasndi bir acillik olduunu sylyorlard. Bizden Makine'yi ha zr olduumuz zaman yapmamz istemiyorlard. Bunu hemen imdi yapmamz istiyorlard. Yapm hz artma ya balad bunun zerine. lk sistemler aklaycnn birinci blmndeki ba sit teknolojilere dayandrlarak yaplmt. Belirtiler testler kolaylkla baarlmt. Ancak daha sonraki daha karmak testlerle birlikte zaman zaman baarsz lklar da bildirilmeye baland. Sovyetler Birlii'nde bt baarszlklar ok daha skt. Paralarn nasl altk larn kimse bilmedii iin baarszlk noktasndan geri giderken retim srecindeki yanln nerede olduunu saptamak genellikle olanakszd. Baz durumlarda paralar, srat ve yanlszhk rekabetine girmi olan iki ayr reticide yaptrlmaktayd. kisi de baarl iki para olduu taktirde de her lke kendi rnn semek eilimini gsteriyordu. Bylece her iki lkede montajna balanm olan Makine'ler tpatp birbirlerinin ei deildi. Sonunda Wyoming'de sistem btnl, ayr paralarn tamamlanm Makine'ye montaj gn geldi. Bu yapm srecinin en kolay blm olacakt. Bunu bir iki yl iinde bitireceklerini umuyorlard. Bazlar da Makine'nin harekete geirilmesiyle Dnya'nn sonunun getirilmesinin takvime uygun olacam dnmekteydiler.

birletirmeye balamt. Bunun gerekletiini gzlerinle grebiliyordun. Ellie'nin seilmediini duyan annesinin ilk sorusu, Aladn m? olmutu. Evet alamt. Doald bu. Hi kukusuz benliinin bir paras o aracn iinde olmak istiyordu. Ancak annesine Drumlin'in seilmekte hakl olduunu da sylemiti. Sovyetler Lunacharsky ile Arkhangelsky arasnda bir seim yapamamlard; her ikisi de grev iin hazrlanacaklard. Bu hazrlanmann Makine'yi en iyi bir biimde anlamann dnda ne olabilecei pek anlalr bir ey deildi. Amerikallardan bazlar bunun Sovyetlerin iki Makine szcs elde etme amacna ynelik olduunu sylyorlarsa da Ellie bunun byle olmadn dnyordu. Lunacharsky de Arkhangelsky de ok yetenekli kiilerdi. Sovyetlerin kimi gndereceklerine nasl karar vereceklerini merak ediyordu dorusu. Lunacharsky Birleik Devletler'deydi ama Wyoming'de deildi. Yksek dzeyde bir Sovyet heyeti arasnda Savunma Bakan Yardmclna yeni getirilmi olan Michael Kitz'le grmek zere Washington'da bulunuyordu. Arkhangelsky ise Uzbekistan'dayd. Wyoming sszlklarnda gelien yeni bir kente Makine ad verilmiti. Sovyetler'dekine ise ayn adn Rus-as: Makhina. Her biri yerleim birimlerinden, i alanlarndan ve sanayi tesislerinden olumaktayd. Fabrikalardan bazlar gsterisizdi, en azndan dlar byleydi. Bazlarnn ise garip yaplar ilk bakta grlyordu kubbeler ve minareler, millerce d boru. Tehlikeli olabilecek fabrikalar rnein organik madde retenler burada Wyoming'deydi. Daha iyi anlalan teknolojiler tm Dnya'ya dalmt. Yeni sanayiin merkezi Systems Integration Facility idi ki tamamlanm paralar burada toplanyordu. Ellie kimi zaman bir par-

in b y

V T O g to v G fo

am g A k o k H

p ed b D E h o

Babil hakknda. Dergilerden Babil'in fotoraflar ve krokileri bol bol yaynlanmt. Sonunda ilerine dndler. Mesaj ayn frekanslarda, dalga boylarnda, zaman srelerinde, polarizasyon ve faz modllerinde devam etmekteydi. Vega uygarl kendilerini grevlerine adam kiiler olmalydlar. Belki de vericilerini kapatmay unutmulard. Valerian'n gzlerinde dalgn bir bak vard. Peter, dnrken neden tavana bakyorsun? Drumlin'in bu son birka yl iinde yumuad syleniyordu. Ancak grnne bakarak bir reform iinde olduu pek sylenemezdi. Birleik Devletler Bakan tarafndan ulusunu dnyad varlklarn nnde temsil etmenin byk bir onur olduunu sylerdi. Yaknlarna bu yolculuun hayatnn doruk noktas olacan dile getirmekteydi. Geici olarak Wyoming'de bulunan ve hl srarla sadakatini srdren kars Makine'yi yapan bilimadamlar ile teknisyenlere gsterilen dialar da sk sz izlemek zorunda kalyordu. Yapm yeri doum yeri olan Montana'ya yakn olduundan Drumlin zaman zaman oraya ksa sreli ziyaretler yapmaktayd. Bir keresinde Ellie kendisini arabasyla Missoula'ya gtrmt. likilerinin balamasndan bu yana ilk kez birka saat boyunca saygl davranmt kadna. t! Dnyorum, dedi Valerian. Bu bir grlt bastrma tekniidir. Gr alanmdaki przleri gidermeye altm srada sen kalkm duyma alanmda yeni bir prz oluturuyorsun. Bana neden bo bir kda bakmadm da sorabilirsin. Kt ok kktr de ondan. Kda bakarken evredeki eyleri de grebilirim. Her neyse konu u: Neden hl Hitler'in me-sej ile Olimpiyat yaynn alyoruz? Yular geti aradan. u ana kadar ngiliz Kralnn ta giyme trenini almlardr. Neden Dnya ve Asa ile samur krk grntleri

il H d

e g y

is

lu

h k d d

a o k e g

da bu snrlamalar ufak yapl insanlarn lehineydi. Bazlar bu durumdan Makine'nin harekete getikten ksa bir sre sonra Dnya yaknlarnda bir yldzlararas uzay arac ile buluaca anlamm karmaktaydlar. Ancak radarla ve optik olarak yaplan en ince aratrmalarda bile byle bir araca rastlanmamt. Dnyad varlklarn insanlarn en basit biyolojik ihtiyalarm unutmu olmalar dnlemezdi. Belki de Makine bir yere gidecek deildi. Belki de mrettebata bir ey yapacakt. Mrettebat blmnde hibir alet yoktu, ne arac ynetecek bir ey, ne de bir dme yalnzca oturanlarn birbirlerini grebilecekleri biimde yerletirilmi be koltuk. Mrettebat blmnn stnde ve altnda onikik-elinin sivrilen noktalarnda karmak ve artc yaplaryla organik madde yer almaktayd. Onikikelinin bu blmnde rastgele yerletirilmi gibi erbium maddesi bulunuyordu. Onikikelinin dnda da, her biri fizik boyutun birini temsil eder gibi grnen tek merkezli kre bulunmaktayd. Kreler anlald kadaryla manyetik olarak tutturulmutu gvdeye en azndan talimatlarda gl bir manyetik alan jeneratr belirtilmekteydi ve kreler ile onikike arasndaki yerde hava boluu olacakt. Mesaj, Makine paralarna birer ad vermemekteydi. Erbium altm sekiz protonlu ve doksan dokuz nt-ronlu atom olarak tanmlanmt. Makine'nin eitli paralar da saysal olarak belirtilmiti Para 31 gibi. Teknoloji tarihini bilen bir ek teknisyeni dnen krelere benzel adn takmt: 1870'de Gustav Benzel dn-medolab bulmutu. Makine'nin izimi ve ilevi anlalamyordu, bunu yapmak iin yeni teknolojiler gerekmiti, ancak ne de olsa baz maddelerden yaplyordu ve krokileri izilebi-

li y T

iz k y k s te y y g J

t K V v a

B t d

h g D g f

Ellie yere devrilirken. renecek ok eyi vard dorusu.

***

Olay kimin yapt kesin olarak renilemedi. n-ceDnya'clar, Kzl Ordu Fraksiyonu, slami Cihad, yer altnda alan Kaynama Enerji Vakf, Sih Ayrlklar, Khmer Vert'ler, Afgan Dirilii, Makine'ye Kar Annelerin radikal kanad, Omega Yedilisi, Broderbund, El Catorce de Febrero, Kuomintang Gizli Ordusu, Siyonist Birlii, Tanr Partisi ve yeni canlanan Symbionese Kurtulu Cephesi sorumluluu yklenen rgtler arasn-daydlar. Bu rgtlerin ou sabotaj yapacak olanaklardan yoksundular. Ancak listenin uzunluu Makine aleyhtarlnn ne kadar yaygn olduunu aka gzler nne sermekteydi. Ku Klux Klan, Amerika Nazi Partisi ve Ulusal Demokrat Sosyalist Parti ve bunlar gibi dnen baz rgtler kendilerine hkim olup sorumluluk stlenme-milerdi. Bunlarn yelerinden etkin bir grup Mesaj'm Hitler tarafndan gnderildii grndeydiler. Bir iddiaya gre Hitler Alman roket teknolojisinin baarsyla 1945 Mays'nda Dnya'dan uzaya gnderilmiti ve aradan geen bu yllar iinde Nazi'ler byk ilerlemeler kaydetmilerdi. Bakan birka ay sonra, Makine'nin nereye gideceini bilmiyorum, diyecekti. Ancak gittii yer bu gezegenin yars kadar kak olsa bile yolculua demeyecek olduuna eminim. Soruturma Komisyonunun sonradan saptadna gre erbium tutturma paralarndan birinin patlama ile paralanmas sonunda iki byk para yirmi metreden aa umutu. Arlk tayan i duvarlardan biri arpmann etkisiyle km, on bir kii lm, krk sekiz ki-

paralarn amadan bir dizi uzaktan kontrol deneyleri yapmlard.) Terre Haute'da retim aamasnn sonlarna doru biri parann boluuna patlaycy ve fn-yeyi yerletirmiti. Bu ve dier paralar fabrikadan ktktan sonra Wyoming'e zel bir trenle ve silahl muhafzlar eliinde getirilmiti. Patlamann zamanlamas ve sabotajn yapl biimi bunun Makine'nin yapmm bilen birinin yaptn gsteriyordu. Ancak soruturmadan pek sonu alnamamaktayd. Sabotaj yapma nedeni ve amac olmasa bile byle bir eye frsat bulabilecek pek ok insan vard: teknisyenler, kalite kontrolcular, tama iin kutular mhrle-yenlerin says birka dzineyi buluyordu. Yalan makinesinde baarsz olanlarn kolay kolay rtlmeyecek tanklar vard. Kukululardan hibiri gittii barda azndan bir ey karm deildi. Hibiri kendi imknlar dnda bir yaantya balamamt. Sorgulama srasnda kimse 'zlm' deildi. Sovyetlerin sabotajdan sorumlu olduunu syleyenler onlarn amalarnn Makine'yi ilk altrann Birleik Devletler olmamas olduunu iddia ediyorlard. Ruslarn sabotaj iin teknik yeterlilikleri vard ve Makine' nin yapm protokol ve uygulaman konusunda ayrntl bilgiye sahiptiler. Olayn hemen ardndan Lunacharsky' nin eski bir rencisi olan ve Wyoming'de Sovyet balant yetkilisi olarak alan Anatoly Goldmann Moskova'ya acele telefon edip btn birletirme paralarn skmelerini bildirmiti. Ulusal Gvenlik Ajans tarafndan dinlenen bu konuma Ruslarn sabotajla ilikisi olmadklarnn kantyd ancak bir yandan da telefon konumasnn kukularn zerlerinden atmak iin bir oyun olduu, ya da Goldmann'n sabotajdan nceden haberi olmad da ileri srlmekteydi. ki nkleer sper gcn arasndaki gerilimin son gnlerde azalmasn-

mamlanmasnda karlar da vard. CIA bakan bunu yle dile getiriyordu: 'Sizin teknolojiniz nc Dzeyde, rakibiniz sizden bir derece ilerde Drdnc Dzeyde ise ve birdenbire karnza On beinci Dzey teknolojisi kar da siz de buna yeterli kaynak ile eit olarak katlabilecekseniz buna sevinirsiniz.' Amerikan hkmetinin pek az yetkilisi olayda Sovyet parma grmekteydi, hatta Bakan, bu konuyu bir kereden ok dile de getirmiti. Ancak eski alkanlklarn lmesi kolay deildir. Ne kadar iyi rgtlenmi olursa olsun hibir lgn grubu bu tarihi hedefe varlmasn nleyemeyecektir, demiti Bakan. Oysa uygulama alannda ulusal bir birlik salanmas imdi ok daha gt. Sabotaj mantkl olsun mantksz olsun, daha nce yaplan her itiraza yeni bir canllk vermiti artk. Amerikan projesinin devamn salayan tek ey Sovyetlerin kendi Maki-ne'lerini tamamlamas korkusuydu.

Kars Drumlin'in cenaze trenini aile arasnda yapmak istemise de, her zaman olduu gibi onun bu iyiniyetli karar hemen saptrlmt. Fizikiler, paratler, hkmet yetkilileri, gkbilimciler, dalglar ve Dnya DAYA topluluu hep trene katlmak istiyorlard. Bunlar bir sre bu treni alabilecek tek byklkte olan New York City'nin Kutsal Aziz John Katedrali'nde yapmak istemilerse de sonunda kk bir zafer kazanan Drumlin'in kars treni kocasnn doduu yer olan Montana'nn Missoula kasabasnda ak havada yaptrd. Yetkililer de gvenlik sorunlarn basitletirmesi nedeniyle bu zm kabul etmilerdi. Valerian'n yaras fazla ar deildi, ama doktorlar yine.de trene katlmamasn sylemilerdi. Ancak

da olan Valerian'n yklan bir duvarla iki baca birden krlmt. Ellie ok talihliydi. Baylmamt bile. Olanlar anlad anda aklna ilk gelen ey gzlerinin nnde parampara olan eski retmeni deil, Drumlin'in bakasn kurtarmak iin kendi hayatn feda etmesi, ya da Makine Projesinin geri kalmas deildi. Ben gideceim, beni gndermek zorundalar, bakas yok artk, diye dndn ok iyi hatrlyordu. Hemen o an toparlamt kendini. Ama ok ge kalmt. Bu bencillii karsnda dehete dmt. Drumlin'in ayn zayflklara sahip olmu olmas hibir eyi deitirmezdi. Kendisi dnda her eye gzleri kapal, gelecek iin planlar kurmakla megul olduunu farketmek dehet verici bir eydi. Bir anlk bile olsa. En ok nefret ettii de i benliinin o mutlak bencilliiydi. Benlii zr dilemiyor, acma gstermiyor, inatla yoluna devam ediyordu. Salksz bir eydi bu. Ellie bunu kopartp atmann olanakszln biliyordu. Bunun zerinde sabrla almal, mantkl yola sokmaya almal, aldatmal, hatta belki de tehdit etmeliydi. Soruturma ekibi olay yerine geldiinde konuama-mt. Korkarm size syleyebileceim fazla bir ey yok. mz montaj yerine doru yryorduk, birden bir patlama oldu ve her ey havaya umaya balad. Yardm edemediim iin zgnm. Keke edebilseydim. Ellie meslektalarna da olay konusunda konumak istemediini sylemiti. Sonra o kadar uzun bir sre dairesine kapanmt ki, saln sormak iin ardndan birini gndermilerdi. Ellie montaj yerine gelmeden nce ne konutuklarn, Missoula'ya arabayla giderlerken nelerden sz ettiklerini, doktora renciliinin balarnda ilk grdnde Drumlin'in nasl olduunu hatrlamaya alyordu. Yava yava iinde bir noktann Drumlin'in lmn istediini farketti hem de Ma-

ok zgnm, Dr. Bork, kendimi pek iyi hissetmiyorum. Kadn ban eerek hzla uzaklat yanndan. Cenaze treninde grmek istedii pek ok kii vard: Vaygay, Arkhangelsky, Gotsridze, Baruda, Yu, Xi, Devi. Ve beinci yolcu olarak adndan sz edilmeye balananAbonneba Eda. Ancak duygular parampara bir haldeyken uzun uzun konumalara giremezdi. En nemlisi sylenecek szlere gvenemezdi. Projenin iyilii iin neler, kendi ihtiyalarm tatmin iin neler syleyecekti? Karsndakiler anlaylydlar. Ne de olsa birletirme paras Drumlin'in zerine inip yamyass ettiinde ona en yakn olan insan Ellie idi.

Birka yz kilometrelik bir ykseklikte Dnya gkyznn yarsn kaplar, gzn bir bakta grd Mindanao'dan Bombay'a kadar uzanan mavi erit gzelliiyle insann yreini titretir. Evim, yurdum diye dnrsn. Dnyam bu benim. Geldiim yer. Bildiim herkes, orada, o acmasz ve zarif mavinin altnda yaamtr. afaktan afaa, ufuktan ufua bir yar iindesin, gezegeni bir buuk saatte evreleyebiliyorsun. Bir sre sonra tm anormallikleri ve zellikleri ile tanrsn onu. plak gzle grlebilecek her eyi gryorsundur. Son geiinde Karayipler zerinde grdn o tropikal kasrga Fort Lauderdale'e varm mdr? Hinduku Da-lar' iinde bu yaz karlar erimi olan var m? Mercan Denizi'nin mavi kayalklarna hayran kalrsn elinde olmadan. Bat Antartika Buz Da'na bakp bunun yklmasyla gerekten gezegenin tm ky kentlerinin sular altnda kalp kalmayacam dnrsn. Gndzleri insan varln sezmek ok gtr. Ama, geceleri kutup parlts dnda grdn her yanp snen parlt insan eseridir. Boston'dan Washington'a kesintisiz uzanan u k kua Kuzey Amerika'dr. uradaki Libya'daki doal gazn yaklarak havaya atlan ksm. Japon karides filosunun gz kamatrc klar Gney in Denizi'ne kaym. Her zerinden geite Dnya yeni bir hikye anlatr. KamatkVda bir yanar-

da patlamas; Brezilya'ya yaklaan bir Sahra kum frtnas, Yeni Zelanda'da mevsime uygun olmayan bir souk hava dalgas grebilirsin. Dnyay bir organizma, bir canl olarak grmeye balarsn. Onun iin kayglanrsn, ona bir zarar gelmemesini istersin. Ulusal snrlar enlem ve boylamlar kadar gzle grnmezdir. Snrlar keyfidir. Gezegen ise gerek. Bu yzden uzay uular duygularda ykc bir etki yapar. Dnya yrngesinde dolanacak kadar talihli olan insanlardan ou ksa bir dnce dneminden sonra hep benzer eyleri dnrler. Uzay uularn balatan devletler bunu byk bir lde mill nedenlerle balatmlard; oysa hemen hemen uzaya ykselen herkes uluslartesi bir perspektife sahip olmu, Yerkre' yi bir tek Dnya olarak grmt. Bu mavi Dnya'ya olan balln her eyin stne kaca gnleri dnmek pek g deildi. Hatta bu ballk bir zamanlar btn yldzlarn birer gne olduunu bilmeyen insanlarn Gne diye gzlerinde byttkleri o sar cce yldzn evresinde dnen dnya kmelerine de uzanacakt. Pek ok insann uzun sreler iin uzaya gittikleri ve kendilerine dnecek bir zaman kald bugnlerde gezegen perspektifinin gc hissedilmeye balanmt. Bu alak Dnya yrngesine oturan insanlarn nemli bir blm aada Dnya'da, etkin kiilerdi. nsanlar uzaya kmadan ok nce oraya hayvanlar gnderilmiti. Amipler, meyve sinekleri, fareler, kpekler ve maymunlar dayankl uzak deneyimlileri olmulard. Daha uzun sreli uular mmkn olduunda beklenmedik bir durum kmt ortaya. Uzay uuunun mikroorganizmalar zerinde hi, meyve sinekleri zerinde ise pek az bir etkisi oluyordu. Ancak memelilerde yerekimsizlik yaam sresini uzatmaktavd. Yzde on

il v h v in o k

K A k A b s b

m b d i k d k

Dnya'da kalmalarna gz yummak samalkt gezegen onlara teslim ediliyordu. Bakalar ise bunu Tanr' nn bir ltfu olarak grmekteydiler: Gezegenin sahipleri srler halinde terkediyorlard gezegeni; orada, burada yaptklar kadar ktlk yapamayacaklard nasl olsa. Ancak pek az kimse balca sonucu tahmin edememiti: en yararl olabilecek insanlarn canl bir gezegen perspektifine kavumalar. Birka yl sonra Dnya yrngesinde pek az milliyeti kalmt. lmszlk zlemi iinde olanlara gerek bir tehdit oluturuyordu Dnya apnda bir nkleer atma. Uzayda Japon sanayicileri, Yunanl armatrler, Suudi Veliahtlar, bir eski Bakan, eski bir Parti Genel Sekreteri, inli bir kauuk kral ve kendini emekliye ayrm nl bir eroin kaaks vard. Bat'da, birka reklm daveti dnda, Dnya yrngesinde yaayabilmek iin bir tek koul vard: parasn deyebilecektin. Sovyet tesisleri ise ok daha deiik olup uzay istasyonu olarak adlandrlyordu. Eski Parti Sekreterinin 'yallk aratrmas' yaplmak zere orada olduu bildirilmiti. Ancak halk kitleleri bundan yakmyor deillerdi. Gnn birinde kendilerinin de oraya gideceklerini hayl ediyorlard. Dnya yrngesinde bulunanlar sakin, dikkatli, tedbirli kiilerdi. Aileleri ve yanlarnda alanlar da ayn niteliklere sahiptiler. Bunlar hl Dnya'da bulunan dier zengin ve gl kiilerin sessiz dikkatlerini zerlerinde topluyorlard. Kamuoyuna aklamada bulunmalarna ramen grleri Dnya liderlerinin grlerini etkiliyordu. Be nkleer gcn sregelen nkleer silahlardan arnma sreci yrngedeki yallarn destekledii bir tutumdu. Bunlar, Dnya'y birletici yn nedeniyle Makine'nin yapmn da onaylamlard. Zaman zaman milliyeti rgtlerden biri Dnya yrnge-

s v u y e y y b a

K O e e m O b b b k Y g

ne bir yer bulunmasna baklrsa Bakan da bu ziyaretin iyi olacan dnyordu. Yrngedeki dinlence evine genellikle ticar bir arala gidilirdi. Daha byk ve ancak bir kere kullanlabilen yeni bir ara yapm da son aamasna gelmiti. Eski uzay mekikleri hl devletin asker ve ticar faaliyetlerinde kullanlmaktayd. Uu iin genel bir sallk dnda baka bir fizik ihtiya gerekmiyordu. Ticar uular giderken dolu, dnlerinde bo oluyorlard. Buna karlk mekik uular giderken de dnte de doluydular. Intrepid geen haftaki iniinden nce Methuselah'a uram ve Dn-ya'ya iki yolcu getirmiti. Ellie adamlarn adlarn biliyordu; biri, itici sistem izimcisi biyologdu. Bunlarn Methuselah'ta ne ileri olduunu merak etmiti dorusu. Arata pilot dnda, iki uzman, az sk bir subay, Maliye Bakanl'nm bir memuru vard. Ellie kusursuz bir kalktan sonra ilk kez yerekimsiz bir ortamn heyecann hissetti. Birbuuk kere Dnya evresinde dndkten sonra Methuselah'la bulutular. Ticar Narnia arac iki gn sonra kendisini Dnya'ya dndrecekti. Hadden'in deyimiyle ato doksan dakikada bir kere dnd iin hep ayn yz Dnya'ya bakmaktayd. Hadden'in alma odasnn penceresinden Dnya grnyordu. Ellie'nin grd k fotonlar birka saniye nce karl And Dalar'ndan yansmt. Ellie'nin kendilerini dindar olarak kabul edenler de ilerinde olmak zere huu duygusundan utanan pek ok tand vard. Ancak bu pencere nnde durup da bunu hissetmemek iin insann tahtadan olmas gerek diye dnd. Buraya gen air ve mzisyenleri, sanatlar, film yapmclarn, ar mezhep brokrasilerine kaplmam gerek dindarlar gndermek gerek diye dnd. Bu duygu Dnya'daki sradan insanlara kolay-

d bir ey olamaz. Yine de gvencede olmak iin kapal ekolojik sistemlerle alyoruz. Bu ato ile aadaki devletlerin hibiri arasnda sulularn iadesi anlamas yaplmamtr. Benim burada bulunmam kendim iin ok daha... yararl oluyor. Benim yasad bir ey yapm olduumu dnmenizi istemem. Ancak o kadar ok yenilikle urayoruz ki, gvenceye sahip olmak gerekten nemlidir. rnein, kendi servetimin byk bir blmn yapmna harcadm Makine'nin benim tarafmdan sabote edildiine gerekten inananlar var. Sonra Babil'e yaptklarn biliyorsunuz. Benim sigorta mfettilerim Terre Haute ve Babil sabotajlarnn ayn kiilerin elinden kabileceini sylyorlar. Pek ok dmanm var sanrm. Nedenini bilemiyorum bunun. Oysa kendimi insanlar iin ok iyi eyler yapm biri olarak grrm. Her neyse, burada bulunmam ok daha iyi ite. Sizinle Makine hakknda konumak istiyordum. Wyoming'deki o erbium birletirici para felketi korkun bir eydi. Drumlin'e gerekten zldm. Sizin iin de byk bir ok olmu olmal. Bir iki istemediinizden emin misiniz? Ellie Dnya'y seyrederek dinlemeyi yeliyordu. Ben Makine'den umudu kesmi deilim, diye Hadden devam etti. Sizin de umutsuz olmanz iin bir neden gremiyorum. Siz herhalde hibir zaman bir Amerikan Makinesi olamayacan, bunun baarszla uramasn isteyen pek ok insan olduunu dnyor-sunuzdur. Bakan da ayn kayglar paylayor. na ettiimiz o fabrikalar montaj hatalar deildir. zel rnler yapyorduk orada. Tm krk paralar deitirmek ok pahalya malolacaktr. Ama siz daha ok belki de bu ilk bata kt bir fikirdi diye dnyorsunuzdur. Bu kadar hzl ilerlemekle aptallk ettik diyorsunuzdur.

bizi ziyarete gelmiyorlar. nsanlk tarihine baklnca batan beri kendi bamza olduumuz anlalyor. imdiye kadar, dedi Ellie. imdi tanrlarn bize acyp Makine'yi mi gnderdiklerine inanyorsunuz? Ben bizim deney olduumuza inanmyorum. Biz daha ok kontrolz, kimsenin ilgilenmedii gezegen kimsenin mhadale etmedii yer. Mdahale etmedikleri takdirde olacak olan bunlar ite. Dnya rak tanrlar iin uygulamal bir ders. 'leri gerekten berbat ederseniz, Dnya'ya benzer bir ey yaparsnz,' diyorlar. Ancak iyi bir Dnya'y harcamak ,da yazk olur, o yzden ne olur olmaz diye zaman zaman bir gz atyorlar bize. Belki ileri berbat eden tanry da getiriyorlardr. Bize son baktklarnda otlaklarda antiloplarla yarmaya alyorduk. 'Tamam,' demilerdir bunu grnce, 'Bu herifler bamz artmazlar, bir on milyon yl gesin bir daha bakarz, ancak ii salama balamak iin radyo frekanslarn kontrol edin.' Sonra bir gn, bir alarm zili almtr. Dnya'dan bir mesaj. 'Ne? imdiden televziyonlar da m var? Bakalm neler yapyorlar.' Olimpiyat stadyumu. Ulusal bayraklar. Avc bir ku. Adolf Hitler. Binlerce alk tutan insan. 'Oh oh oh,' demilerdir. Bu uyar iaretlerini iyi biliyorlardr. 'Hey insanlar, kesin bunlar, ok esasl bir gezegende oturuyorsunuz, aln u Makine'yi yapn o iler yerine,' demilerdir. Bizim iin kayg duyuyorlar. Bizim inie getiimizi farketmilerdir. Bizim kendimizi onarmamz iin acele etmemizi dnyorlar. Ben de yle dnyorum. Makine'yi yapmamz gerek. Ellie Drumlin'in bu tr iddialar ileri sreceini bilirdi. Hadden'in szlerinin ou kendi dncelerine uyuyorsa da Vegallarn neler dnd konusundaki bu inanl varsaymlardan bkmt artk. Projenin sr-

Bu yzden her deneyin bir kontrol gerekir, dedi Ellie. Hadden glmsedi.
***

Yamagishi ilerlemi yana ramen mparatorluk Ordusu'ndaki uzun hizmeti srasnda elde ettii dimdik duruu korumaktayd. Tmyle sasz, beyaz bykl, yznde sabit ve sakin bir ifade olan ufaktefek bir insand. Kala kemiklerim yznden buradaym, dedi. Kanseri, yaam srelerini biliyorum ama, ben kala kemiklerim yznden buradaym. Benim yamda insann kemikleri kolayca krlr. Baron Tsukama iskemlesinden halsnn stne dt. Yarm metre ykseklikten filan. Yarm metre. Ve kemikleri krld. Yerekimi yoksa kemik de krlmaz. ok mantkl bir eydi bu. Yemek, artc bir zarafetle hazrlanmt. Arlk olmad iin zel bir teknik gelitirilmiti. Tabaklarn kapaklar, arap kadehlerinin stlkleri ve sazlar vard. Ceviz, fndk ya da kuru msr gibi yiyecekler yasaklanmt. Yamagishi, Ellie'ye havyardan tatmas iin srar etti. Dnya'da bir kilosunun uzaya gnderme bedelinden pahal olduu birka Bat'l yiyeceklerinden biridir, dedi. Ellie havyar yumurtalarnn byle birbirlerine yapk biimde bulunmalar talihli bir ey diye dnd. Aksi halde binlerce ayr yumurtann yerekimsiz bir ortamda bu yrngedeki yallarevinin tm deliklerini tkamas durumunda neler olmazd ki? Birden annesinin de bir yallar evinde olduu aklna geldi. Pencereden o anda grnen Byk Gl saptad m annesinin yerini tam olarak syleyebilirdi hatta. Dnya yrnge-

balar, haberalma servisleri bakanlar, gzel kadn ve erkekler... Ellie, biraz duraklayarak, Neden Dnya'dan ithal edilen eyler listesinin banda seks olduu gibi bir izlenime kaplyorum? diye sordu. yledir. Epey nedeni var bunun. Bulunduumuz yer, mteriler. Ancak en nemli neden yerekimi olmamas. Yerekimsiz durumda seksen yanda yirmisinde yapamadnz eyleri yapabilirsiniz. Sevgilinizle buraya tatile gelmelisiniz. Bunu kesin bir davet olarak kabul edin. Doksan, dedi Yamagishi. zr dilerim, anlamadm. Yirmisinde hayl edemediiniz eyleri doksannda yapabilirsiniz diyor Yamagishi-san. O yzden herkes buraya gelmek istiyor. Kahvelerini ierlerken Hadden konuyu yine Maki-ne'ye getirdi. Yamagishi-san ile ben baz kiilerle bir ortakla girdik. Kendisi Yamagishi Sanayii Ynetim Kurulu'nun onur bakandr. Bildiiniz gibi onlar Hokkaido'da Makine paralar deneyen kurulutur. imdi sorunumuzu dnn bir kere. Bir rnek vereyim. byk kre kabuk var iice. Bunlar niobum alamndan yaplma ve zerlerinde ok hassas baz izimler var. Hi kukusuz bolukta ok hzl olarak dnmek zere hazrlanmlar. Benzel deniyor bunlara. Bunu zaten biliyorsunuz. Peki, bu benzelleri tam lye uygun yapp ok hzl dndrrseniz ne olur? Btn fizikiler hibir ey olmayacan sylyorlar. Ancak kimse bu deneyi yapm deil. Yalnzca bu bir tek deneyden sz ediyorum. Makine'nin tm harekete geirildiinde bir ey olacan dnn. Dn hzna bal bir ey mi bu. Ben-zellerin yapsndan m kaynaklanyor? stndeki izim-

l b b o M k a a

g g H s t d

h b o M z

b s o s o i K

yumun kabul edeceini sanrm. Ne dersin ha, Yamagishi-san? Yamagishi soruyu duymamt. Dnya yrngesindeyken batan karlmann ayrntlarn anlatan 'Serbest D' arksm okuyordu. Soru tekrarlandnda ark szlerinin hepsini bilmediini syledi. Hadden ylmadan devam etti. Paralardan bazlar hasar grm falan olabilir. Ancak hepsi de ngrlen testlerden geireleceklerdir. Bunun aslnda sizi korkutacan hi dnmemitim. Kiisel olarak, yani. Kiisel mi? Benim gideceimi de nereden kardnz? Bir kere kimse bana bu teklifi yapmad, sonra bir sr yeni etkenler var. Seme Komitesinin size sormas olasl ok yksek, Bakan da isteyecek bunu. Haydi haydi, yaamnz hep yerde mi geireceksiniz? skandinavya ve Kuzey Deniz'i bulutlu, Man Deniz'i sisliydi. Yamagishi ayaa kalkp ellerini vcudunun iki yanma bastrd, eilerek Ellie'yi selamlad. Denetimimde bulunan irketlerin yirmi iki milyon alan adna sizinle tanmaktan memnun olduumu bildiririm.
***

g k

l g y g b u a b y

U o y

s y

Ellie kendisine ayrlan uyuma blmesinde kesintili bir uykuya dalmt. Herkesin uyuduu bir anda uyandnda kenarlara tutunarak yeniden byk pencerenin nne geldi. Gece yarsndaydlar. Dnya karanlk iindeydi. nsanlarn yarkreleri gneten uzaklat zaman ken karanl gidermek iin giritikleri abalar bir avu k serpintisi gibiydi. Yirmi dakika sonra,

k s b g

alyorsak bir de Vega'daki yaratklarn neler yapm olabileceklerini dn. Onlar ya lmszdrler ya da lmszle ok yakndrlar. Ben bu konuda herkesten daha uzun zamandr ve herkesten ok dndm. Sana lmszler hakknda kesin bir ey syleyebilirim: ok dikkatlidirler. lmszlk iin ok byk yatrm yapmlardr. Olaylar ansa brakamazlar. Neye benzediklerini bilmiyorum, senden ne istediklerini bilmiyorum, ama onlar grrsen sana bir dm olacak: Senin ok salam sandn bir ey onlar iin kabul edilemez bir riziko olabilir. Orada bir pazarlk konusu ortaya karsa bu sylediimi sakn unutma.

Ellie annesinin bir kriz geirdiini haber aldnda notlarn, bantlarn ve palmiye yapran Japonya' ya gnderilmek zere toplamaya alyordu. i henz bitmiti ki zel kurye ile gelen bir mektup ald. John Staughton duygularm hi hesaba katmadan doruca konuya girmiti: Annenle srekli olarak senin kusur ve eksikliklerini konuurduk. Bu her zaman ok g bir konuma olmutur. Ben seni savunduum samanlar (buna inanmasan da sk sk olurdu bu) annen bana senin elinde yourduun bir kil paras olduumu sylerdi. Seni eletirdiim zamanlar da, bana senin ilerine burnumu sokmamam ihtar ederdi. unu bilmeni isterim: Bu Vega ii kt kal birka yldr anneni ziyaret etmemen kendisi iin srekli bir ac kayna olmutur. Yaad o berbat yahlarevinde arkadalarna hep senin en ksa zamanda ziyarete geleceini sylerdi. Yllar boyunca hep bunu syledi durdu. Yaknda gelecek, derdi. nl kzm eine dostuna nasl gstereceini, onlar sana hangi srayla tantracan dnr dururdu. Bu syleyeceklerimi byk bir olaslkla duymak istemezsin, ve ben yreimde acyla sylyorum bunlar. Ama senin iyiliin iin. Senin kendisine

kar davrann annen iin babann lmnden bile daha ac veren bir eydi. Artk nl bir insan olabilirsin, politikaclarla falan dp kalkabilirsin, ama insan olarak ortaokuldan bu yana hibir ey renebilmi deilsin... Gzleri dolan Ellie, mektubu buruturup atmaya balad srada zarfn iinde bir sertlik hissetti. Bilgisayar ekstrapolasyon teknii ile eski bir resimden yaplm boyutlu bir fotoraft bu. Daha nce hi grmedii bir resim. Gen bir kadn olan annesi glmseyerek kolunu Ellie'nin babasnn omzuna atmt. kisi de ok mutlu grnyorlard. Ellie bir sululuk, korku, Staughton'a fke ve biraz da kendine acyarak resimdeki bu iki inam bir daha hi gremeyeceini dnd.
***

Annesi yatanda hareketsiz yatyordu. Yzndeki ifadede ne sevin vard ne de pimanlk... yalnzca bekliyordu. Arasra gzlerini krptrmak dnda kprdayamyordu. Ellie'nin szlerini duyduu ya da anlad bilinemezdi. Ellie onunla konuabilme arelerini dnyordu. Elinde olmadan, evet iin bir kere gzlerini krp, hayr iin iki kere diye dnd. Ya da katod nl beyin dalgalar len bir alet takp annesine beta dalgalarn kontrol altna almay retebilirdi. Ama, bu annesiydi, Alfa Lyrae deil, burada gereken ifre zc algoritmler deil, duyguydu. Annesinin elini tutarak saatlerce konutu. Ona kendisinden, babasndan, ocukluundan sz etti. Yeni ykanp aslm araflar arasnda dolatn, gklere ykseldiini anlatt. John Staughton'dan sz etti sonra. Pek ok ey iin zr diledi. Biraz da alad.

gisayarm yazlanlardan ne anlam kard belirtiliyordu ki bu da genellikle doru kmaktayd. Ksa bir sre nceye kadar yaz makinesi bile olmayan bir dilde bilgisayar, geleneklerine bal olanlarn pek holarna gitmeyen bir devrim yaratmaktayd. Konferans salonunda Bat'l zevklerine saygdan olacak alak iskemlelere oturdular, ay servisi balad. Ellie oturduu yerden Tokyo kentini gryordu. Pencereler nnde ok vakit geirmeye baladm, diye dnd. Asahi Shimbun gazetesinin politik muhabirlerinden birinin kadn olmas ilgisini ekmiti. Amerikan ve Sovyet gazetecilik standartlarnda pek rastlanan bir ey deildi bu. Japonya kadn rol konusunda yeni bir ulusal deerlendirmeye gidiyordu. Geleneksel erkek ayrcalklar pek ortaya kmayan bir sokak sava sonunda birer birer teslim edilmeye balanmt. Daha bir gn nce Nanoelektronik adndaki bir irketin bakan kendisine Tokyo'da obi balamay bilen bir tek 'kz' bile kalmadndan yakmyordu. Japon kadnlarnn her sabah yarm saatlerini kimonolarna sarnmakla geirmekten ok daha iyi eyleri vard artk. Muhabir de etekleri diz kapaklarnn altna kadar inen ciddi bir ikadn elbisesi giyinmiti. Gvenlii salamak iin Hokkaido Makine tesisine basndan kimse alnmamt. Mrettebat ya da proje yetkilileri Honshu Adas'na geldiklerinde Japon ve yabanc muhabirlerle sk sk grmekteydiler. Her zaman olduu gibi sorular hep bilinen eylerdi artk. Dn-ya'nn her tarafnda muhabirler Makine'ye kar ayn yaklam benimsemilerdi. Amerikan ve Sovyet 'dkrk'larndan sonra Makine'nin Japonya'da yaplmakta olmasna sevinmi miydi Ellie? Bu kuzeydeki Hokkaido Adas'nda kendini Dnya'dan tecrit edilmi hissediyor muydu? Hokkaido'da kullanlan Makine par-

bylesine sekin bir grubun iinde bulunmaktan gerekten mutluydu. Japon paralarnn kalitesi hakknda ne dnyordu? Beinin mparator Akihito ile grmesi konusunda neler syleyecekti? Shinto ve Budist liderlerle yaptklar toplantlar Makine harekete geirilmeden nce Dnya din liderlerinin grlerini almak iin miydi, yoksa evsahibi lke olarak Japonya'ya bir sayg gsterisi mi? Makinenin bir Truva At, ya da Kyamet Gn Makinesi olabileceini dnm myd? Ellie'ye elik eden Makine Projesi halkla ilikiler mdr memnun grnyordu. Toplant aniden sona erdi. Gazeteciler kendisine ve meslektalarna baarlar dilediler. Dnd zaman yeni bir basn toplants yapacaklard. Ondan sonra da Japonya'y sk sk ziyaret edeceini umuyorlard. Evsahipleri glmsyorlar, eilip kendisini selamlyorlard. Savalar damdan aa indiler. Ellie kaps ak olan toplant odasnn dndaki gvenlik memurlarn grebiliyordu. Dar karken kadn gazeteciye ortaa Japonya'sndan kveren o hayaletleri sordu. Ky Koruma gkbilimcileridir, dedi kadn. le tatillerinde Kendo almas yaparlar. Saatinizi onlara bakp ayarlayabilirsiniz. ***

Xi Uzun Yry srasnda domu, Devrim'de Kuomintang'a kar savamt. Kore'de haberalma subaylndan sonra mesleinde ilerleyerek in stratejik teknolojisi konusunda yetkili bir mevkie gelmiti. Ancak Kltr Devrimi srasnda kamuoyu nnde aalanp srgne gnderilmi, daha sonra yine byk grltlerle itibar iade edilmiti.

in'in adn ald mparator'un topraktan yaplma ordusu Xian'da bulunmutu. mparator'un gerek ad Qin Shi Huang'di, ama Bat'da in olarak tannmt. Qin M. . nc yzylda lkeyi, birletirmi, in Seddi'ni yaptrtm ve eski geleneklere gre kendisiyle birlikte gmlmeleri gereken maiyetine acyarak lmnde bunlarn topraktan heykellerinin yaplmasn buyurmutu. Bu pimi topraktan ordu 7.500 askerden oluan bir tmendi. Her birinin yznn kesin hatlar izilmiti. in'in tm halknn temsil edildii grlyordu. mparator birbirleriyle srekli savaan eyaletleri bir tek ulus halinde birletirebilmiti. Yaknlardaki bir mezarda da Tai Markizi'nin hemen hemen hi bozulmam cesedi bulunmutu. Cesetleri koruma teknii eski Msrlla-rmkinden kat kat stnd. Qin yazy basitletirmi, yasalar yapm, yollar yaptrm, in eddini tamamlatm ve lkeyi birletirmiti. Silahlara da el koymutu. Politikasn eletiren bilginleri ldrd ve baz bilgilerin huzursuzluk yaratc olmas nedeniyle kitaplarn yaktrd sylenirse de, kendisi lkedeki yolsuzluklar nlediini, yasa ve dzeni getirdiini sylerdi. Xi bunlar rendike Kltr Devrimini hatrlyordu. Bu atan eilimleri bir tek insann yreinde barndrmann ne demek olduunu hayl etmeye alt. Qin'in kendini beenmilii korkun boyutlara varmt canm skan bir da cezalandrmak iin dan yeilliinin yokedilmesini ve sulularn giydikleri renk olan krmzya boyanmasn emretmiti. Qin byk bir insand, ama ayn zamanda deliydi. ok deiik ve kavgac bir uluslar topluluu biraz deli olmadan birletirilmeye allr myd? Xi, Ellie'ye, buna kalkmak iin bile iyice kak olmak gerekir diyordu. Xi giderek artan bir heyecanla Xian'daki byk kazy balatmt. Zaman ilerledike mparator Qin'in de

heykellerle lmszletirmi, hayat iksirini aramak iin Dou Denizine srekli seferler dzenlemiti. Her yeni seferin balangcnda bunun masrafndan yaknp duruyordu. Bu seferlerden birinde okyanusa alan teknelerde 3.000 gen erkek ve kadndan oluan bir mrettebat vard. Bunlar hi dnmemiler ve haklarnda hibir bilgi edinilememiti. lmszlk suyu asla ele geirilememiti. Bundan tam elli yl sonra Japonya'da aniden sulu pirin tarm ve demircilik grnmeye balad. Bu gelimeler Japon ekonomisini tmyle deitirip sava bir soylu snfnn ortaya kmasna neden oldu. Xi Japonlarn kendi lkelerine verdikleri adn Japon kltrndeki in kkeninin yanstt fikrindeydi: Doan Gne lkesi. Japonya'da gnein doduunu grebilmek iin nerede durman gerekirdi, diye soruyordu Xi. Ellie'nin de az nce ziyaret ettii gazetenin ad bile (Asa-hi Shimbun Doan Gne Haberleri anlamna geliyordu.) Xi'nin iddiasna gre mparator Qin'in zamannn bir hatrlatlmasyd. Qin lmszlk saplantsna dmse Xi de akln Qin ile bozmutu. Ellie adama Dnya yrngesinde Sol Hadden'i ziyaretini anlatnca mparator Qin'in yirminci yzyln bu son yllarnda yayor olsayd yerinin Dnya yrngesi olacanda fikir birliine vardlar. Ellie videofon araclyla Xi'yi Sol Hadden'e tantrp rahat konumalar iin yanndan ekildi. Xi'nin kusursuz ngilizcesi son yllarda Hong Kong'un in Halk Cumhuriyetine verilmesi srasnda daha da kusursuzla-mt. ki adamn konumalarndan bir sre sonra Hadden Makine'nin harekete kendisi tam stlerindeyken geirilmesini istedi. Zaman geldiinde teleskopunu Hokkaido'ya evirmi olmay istiyordu.

dnd. Yiyecekler yenmek iin deil de hayran olunmak iin getirilmi olsa bile mutlu olacakt. Hem grmek hem de yemek ise cennetlik olmakt. Ellie Barahibin karsnda Lunacharsky'nin yannda oturuyordu. Dierleri yedikleri u ya da bu parann ne olduunu soruyorlard. Konuma bir sre sonra grevlerine geldi dayand. Barahip, Peki ama neden iletiim kuruyoruz? diye sordu. Tm dikkatini elinden kaan ubuklarna vermi grnen Lunacharsky, Bilgi alveriinde bulunmak iin, dedi. Peki, neden bilgi alveriinde bulunmak istiyoruz? Bilgi ile beslendiimiz iin. Yaamamz iin gereklidir. Bgi olmazsa lrz. Lunacharsky azna her gtrdnde ubuklarnn arasndan kayan bir lokma ile urayordu. Tabakla az arasndaki mesafeyi ksaltmak iin ban nne edi. Ben bizim sevgi ya da acma duygularyla iletiim kurduumuza inanrm, dedi Barahip. Tabandaki lokmalardan birini parmaklaryla yakalayp azna att. yleyse Makine'nin bir merhamet arac olduuna inanyorsunuz demek? diye atld Ellie. Bir tehlike olmadna inanyorsunuz. Adam sanki onu cevaplarm gibi, Ben bir iekle iletiim kurabilirim, dedi. Bir tala konuabilirim. Baka bir dnyann varlklaryla anlamakta glk ekmeyeceksiniz. Lokmasn ineyen Lunacharsky, Tan sizinle iletiim kurduuna inanmaya hazrm, dedi. Ama, sizin tala iletiim kurmanz pek kabul edemem. Tala iletiim kurduunuza bizi nasl inandrabilirsiniz? Dnya

yan bile

ho bak

me ok sy 'Ba ne

Elli fels ileti

olm sy bir bir aln olm

dili gitt Kar ihti

olm insa

toplumunu anlamak iin cevabn vereceini sanrm, dedi Ellie. Bilimadamlar anlamaktan zevk alrlar. Bu da karncalar sevdiklerini sylemenin bir baka yolu. Ellie hafife rperdi. Evet ama bcekbilimcileri parasal olarak destekleyenler baka eyler sylyorlar. Karncalarn davranlarn kontrol etmek, redikleri bir evi terketmele-rini salamak, ya da tarmsal amala topran biyolojik yapsn anlamak iin bunu yaptklarn iddia ederler. Bcek ilalarna bir alternatif bulabilirler bylece. Ama bunda da karnca sevgisi var diyebilirsiniz sanrm. Bu ayn zamanda bizim kendi karlarmz iin de, dedi Lunacharsky. Bcek ilalar bizi de zehirliyorlar. Sukhavati masann karsndan, Bylesine bir yemein ortasnda neden bcek ilalarndan sz edip duruyorsunuz, diye atld. Barahip, Ellie'ye bakp glmsedi yine. Karncalarn ryasn bir baka zaman grrz artk. Birer metre uzunluundaki ekeceklerle ayakkablarn giydikten sonra, arabalarna doru yrrlerken arkalarnda lokanta sahibesi ve garson kadnlar trenle eilerek kendilerini selamlyorlard. Ellie ile Xi Barahibin Japon evsahiplerinin bazlaryla bir arabaya bindiini grd. Xi, Ona tala iletiim kurabildiine gre llerle de iletiim kurup kuramayacam sordum, dedi. Ne cevap verdi? llerle konumann kolay olduunu syledi. G olan canllarla konumakm.

Hokkaido'yu belki de kendine zg n yznden semilerdi. Blge iklimi Japon standardlarma gre, greneklere uymayan yap teknikleri gerektiriyordu. Ayrca buras hl pek ok Japon'un nefret ettii kll aborijin halk Ainu'larn yaad yerdi. Klar Minnesota ve Wyoming'de olduu kadar sert geerdi. Hokkaido belirli olj istik glkler tamasna ramen bir felket durumunda dier Japon adalarndan epek uzak olduu iin iyi bir seimdi. Ancak Dnya'mn en uzun denizalt tneli olan elli bir kilometrelik bir tnelle Honshu ile balantl olduundan fazla tecrit edilmi de saylmazd. Makine paralarnn denenmesi iin gvenli bir yer olarak kabul edilmesine ramen Hokkaido'nun Makine' nin montaj yeri olarak seimi konusunda endieler de yok deildi. Tesisi saran dalarn da kantlad gibi blge yakn bir volkanik an izlerini tayordu. Dalarn biri gnde bir metre ykseliyordu. Sovyetler bile Saha-lin Adas'nm yalnzca krk kilometre uzak olmas nedeniyle bu konuda kayglarn dile getirmilerdi. Bilindii kadaryla Ayn grnmeyen yznde yaplan bir Makine bile belki harekete geirildiinde Dnya'y havaya uurabilirdi. Tehlikelerin deerlendirilmesinde asl gerek Makine'nin yapmna karar verilmesiydi; onun nerede yaplaca dncesi bundan sonra geliyordu. Temmuz balarnda Makine yeniden biimlenmeye

balamt. Amerika'da hl politik ve din tartmalar srp gitmekteydi; Sovyetlerin Makinesi'nde de ciddi teknik sorunlar kt anlalyordu. Ancak Wyoming' dekinden ok daha kk olan buradaki tesiste birletirme paralar yerlerine yerletirilmi ve kamuoyuna bir aklama yaplmam olmasna ramen onikikeli blm tamamlanmt. Onikikeli biimi ilk kefeden eski Pisagorcular bunun varln bile gizli tutmular, bunu aklayan ok ar cezalar ngrmlerdi. Bu yzden Dnya'nm teki ucundaki ve 2.600 yl sonraki bu onikikeli bir ev boyutlarndaki nesnenin yalnzca bir avu insan tarafndan bilinmesi belki de bu duruma pek uygun dmekteydi. Japon Proje Mdr tm alanlara birka gnlk bir tatil vermi bulunuyordu. Yaknlardaki en byk kent Yubetsu ve Tokachi nehirlerinin birletii noktada kurulmu olan Obihiro idi. Bazlar Asahi Da'nda henz erimemi karlarda kayak yapmaya gitmiler, dierleri milyarlarca yl nceki bir supernova patlamasnda kaynam olan radyoaktif elementlerin kalntlarndan doan scak su kaynaklarna inmilerdi. Be'ler ise kutlama iin Hokkaido'nun 200 kilometre tesinde en byk kent olan Sapporo'ya helikopterle gitmilerdi. Sapporo'ya vardklarnda Tanabata Festivali balamak zereydi. Projenin baars iin nemli olan bu insanlardan ok Makine olduu iin gvenlik sorunu pek nemli deildi. Be kii Mesaj', Makine'yi ve yanlarnda alacaklar minyatr aralar incelemek dnda zel bir eitim grmemilerdi. Dnya Makine Konsorsiyumunun tm yelerince kabul edilebilir be insann seiminde politik engeller byk bir rol oynamt, ama Ellie'nin dncesine gre hibirinin yerine konmayacak insan yoktu.

lumsal konforlar iin saklayan kimseler iin de fazla ar gelmiti. Eda drt yl nce Tyrone Free'yi cezaevinde ziyaret ettiinde zenci Amerikallarn gururlarnda bir ykselme olmu, genler iin yeni bir rnek oluturmutu. Eda rklarn en kt yanlarn, onlarn dndakilerin de en iyi yanlarn ortaya kartan bir insand. Fizikle uramak iin harcanan zaman bir lkstr, demiti Ellie'ye. Ayn frsatlara sahip olabilseler ayn eyleri yapacak o kadar ok insan var ki Dnya'da. Ama, sokak sokak dolap karnn doyurmaya altn srece fizik almalarna ayracak zaman bulamazsn. Benim grevim de lkemin gen bilimadamlar iin koullan dzeltmektir. Eda Nijerya'da mill bir kahraman haline geldike yolsuzluklar, adaletsiz bir yetkililik, bilimde ve her alanda drstln nemi ve Nijerya'nn byk bir devlet olabilecei hakknda konumaya balamt. Nfusunun 1920'lerdeki ABD nfusu kadar olduunu sylyordu. lke kaynak bakmndan zengindi, deiik kltrleri bir g oluturuyordu. Nijerya sorunlarnn stesinden gelebilseydi Dnya'nn geri kalan blm iin bir k kayna olabilirdi. Her konuda sakinlik ve yalnzlk arayan Eda, bu konularda sesini alabildiince ykseltiyordu. Pek ok Nijeryal erkek ve kadn Mslmanlar, Hristiyanlar, Ruhlara Tapanlar ve genler onun bu hayllerini ciddiyetle kabullenmekteydiler. Eda'nm hayranlk uyandran huylarndan belki de en nemlisi alakgnlllyd. Fikrini pek seyrek olarak sylerdi. En dorudan doruya sorulara bile verdii karlklar ksa ve zlyd. Onun derinliini ancak yazlarnda ya da ok iyi tandktan sonra konumalarnda grebilirdiniz. Mesaj, Makine ve Makine'nin harekete geirilmesinden sonra olabilecekler hakknda Eda

Byk kentlerin ounda Tanaba Festivali yok olmaya yz tutmutu. Aileler araclyla yaplan evlilikler artk ok azaldndan birbirlerinden ayr den sevgililerin aclar bir zaman olduu kadar tepki uyandrmyordu. Ancak, Sapporo ve Sendai gibi bir iki yerde Festivale rabet her yl biraz daha artmaktayd. Japon Ainu evliliklerine kar hl yaygn bir fke olduundan Sapporo'da festivalin nemli bir yeri vard. Adada ocuklarn evlendirecek aileler iin muhtemel elerin aileleri ve gemileri hakknda para karlnda aratrma yapacak detektif brolar bulunuyordu. Gemiinde Ainu kan tayan biri olmas bir insann reddedilmesi iin hl geerli bir nedendir. Yllar nceki gen kocasn hatrlayan Devi, zellikle ok sinirliydi. Ayn konularda bir iki olay geirmi olmas da olas olan Eda ise sesini bile karmyordu. Honshu'nun Sendai kentinde Tanabata Festivali gerek Altair ya da Vega'y pek seyrek grebilen halk iin artk televizyonun vazgeilmez bir programyd. Ellie Vegallarn Dnya'ya ayn Mesaj' sonsuza kadar m durmadan yaynlayacaklarn merak ediyordu. Makinenin Japonya'da tamamlanmas nedeniyle televizyonda Tanabata Festivali dolaysyla yaplan konumalarda o da onun da zerinde durulmaktayd. Ancak, artk bilinen adlaryla Beler'in Japon televizyonuna kmalar istenmedii gibi Festival iin Sapporo'da bulunduklar da pek bilinmemekteydi. Yine de Eda, Sukhava-ti ve Ellie hemen tannmlard ve yolda yrrlerken alk tutan halkn arasnda bir grup polis kendilerine yol ayordu. Kenarlara dizilenlerin ou eilerek selamlyorlard kendilerini. Bir plak maazasnn nndeki hoparlrden Ellie'nin tand bir rock and roll paras yaylyordu. Beyaz Grlt adl bir zenci grubun bir paras. leden sonras gnei altnda nemli

Eda kadna babalarnn dininden szetti. Kendisini dininin btn retileriyle bal hissetmiyordu, ama dini iin de rahatt. Dininin ok yararllklar olacana inanyordu. Hristiyan Bilim ve Yehova Tanklar ile ada, epey yeni bir mezhepti. Pencab'da Mirza Gu-lam Ahmed tarafndan kurulmutu. Devi de Ahmediye Mezhebi'nin kendine taraftar bulma abalarn biliyordu. Din zellikle Bat Afrika'da ok baarl olmutu. Ahmed, Mehdi olduunu iddia etmiti. Ayn zamanda sa'nn yeniden Dnya'ya gelii, Krina'nn yeni bir enkarnasyonu ve Muhammed'in yeni grnts olduunu da iddia etmekteydi. Hristiyan Bininci Ylclar'm tutumlar Ahmediye Mezhebi'ne bal olanlar da etkilemiti ve inananlar onun yeniden ortaya kmasn bekliyorlard. Ahmed'in lmnn yznc yl olan 2.008 yl artk onun Mehdi olarak son dnnn kesin tarihi olarak kabul ediliyordu. Dnya apndaki bu mesih beklentisi giderek arttndan Ellie insan soyunun bu mantksz taraf tutma huyu karsndaki kayglarm dile getirdi. Bir Ak Festivalinde bu kadar karamsar olman doru deil, dedi Devi.
***

Sapporo'ya fazla kar yad iin kar ve buzdan hayvan ve mitolojik heykelleri yapma yerel gelenei yeniden canlanmt. Akam haberlerinde titizlikle yaplm bir onikikeli ekil sk sk gsteriliyordu. Mevsim normalleri dndaki lk hava sonunda buz heykel-tralar hemen ortaya kp eserlerini onarmaya koyulmulard. Makine'nin harekete geirilmesinin u ya da bu nedenle Dnya'nn sonunu getirecei korkusu artk sk sk dile getirilir olmutu. Makine Proje Mdrl kamu-

yardm antas olacakt. Ellie ise, ne bir yedek amar ne de difras almay dnyordu. Beni Vega'ya bir koltuk zerinde gtrebilirlerse gerekli eyleri de nasl olsa salarlar, diye dnmekteydi. Yetkililere, bir fotoraf makinesine ihtiyacm olduunda Vegallardan isterim, diyordu. Ciddi bir gre gre de Beler'in plak gitmeleri gerekmekteydi. Giyecek bir ey belirtilmediine gre, Makine'nin almasn bozabilecei dnlerek bunlar alnmamalyd. Ellie ile Devi, giyinmeye kar bir uyar olmadn, Vegallarn Olimpiyat yaynndan bunun Dnyallarn bir adetleri olduunu anlam olmalar gerektiini dnyorlard. Xi ve Vaygay, Vegallar bizim giyindiimizi biliyorlar diyorlard. Takma dilerimizle gzlklerimizi de mi geride brakacaktk? Lunacharsky, Aslna baklrsa gidecek olanlarn insan olmalar gerektii konusunda da belirgin bir ey yok, diyordu. Belki de be empanzeyi de kabul edilir bulabilirler. Ellie'ye yabanc bir makinenin iki boyutlu bir fotorafnn bile ok deerli olaca syleniyordu. Hele yabanclarn resimleri? Ltfen yanna bir fotoraf makinesi almay bir daha dnr myd? Byk bir Amerikan heyetiyle Hokaido'ya gelmi olan der Heer, Ellie'ye ciddi olmasn syledi. ok byk bir kumar oynanyordu, oysa Ellie adamn szn yle bir yakc bakla kesti ki, der Heer szn sonunu getiremedi. Ellie onun, senin bu ocuka davrann diyeceini tahmin ediyordu. Der Heer ilikilerinde incinmi olan kendisiymi gibi davranyordu ki ok garip bir eydi bu. Ellie olanlar Devi'ye anlatnca kadn tmyle kendi tarafn tutmad, der Heer'in 'ok tatl' bir insan olduunu syledi. Sonunda Ellie yanma minyatr bir video kameras almay kabul etti.

Her iki yannda kk, ama okunabilir harflerle bir ey yazlyd. stn Kralie Hera Altn giysileriyle Argus'un bandayd, Baklar Dnya'y Delip geerdi. Arka yznde de unlar yazlyd: sparta kenti savunucular Roma Ordusu Komutanna u karl vermilerdi: Eer tanr isen, zarar vermemi olanlar incitmezsin. Eer erkeksen, gel zerimize o zaman burada kendi ayarnda erkekler bulacaksn. Ve de kadnlar. Ellie madalyonu kimin gnderdiini anlamt.
***

Ertesi gn, Hareket Gn, st dzey yneticileri arasnda neler olabilecei konusunda bir soruturma yaptlar. ou hibir ey olmayaca, Makine'nin almayaca fikrindeydi. Daha az sayda bir grup Beler' in, aksine relative kurallarna ramen, kendilerini bir an iinde Vega'da bulacaklarna inanyorlard. Dierleri Makine'nin Gne Sistemi'ni inceleyecek bir ara olduunu sylyorlard. Bir bilimadam yle yazmt: Koltuklarda derisi pullu, keskin dili, ok irkin be yaratk belirecek. Cevaplardan Truva At senaryosuna en yakn olan buydu. lerinde bir tanesi de 'Kyamet Gn Makinesi' yazmt. Bir tr tren de yapld. Sylevler verildi, yiyecek

nz sizler. Hepimiz adna konuun. Akll olun. Ve... geri dnn. Birka saat sonra birer birer ilk kez Makine'ye girdiler. ok hafif i klar yand. Makine tamamlanp da belirtilen btn testlerden getii halde Beler'in yerlerini zamanndan nce almalarndan korkuluyordu. Bazlar mrettebatn yerlerine oturmasnn Makine'yi harekete geirebileceinden kayglanmaktaydlar. Ancak ieri girmilerdi ve bu ana kadar olaanst bir ey olmamt. Ellie biraz rkerek de olsa plastik koltukta arkasna yasland. Koltuklar iin basma klflar istemiti. Ancak bunun da bir ulusal gurur sorunu olduunu grmt sonra. Plastik daha modern, daha bilimsel ve daha ciddiydi. Vaygay'in evresine pek dikkat etmeden sigara ime huyunu bildiklerinden Makine'ye sigara alnmamas kararlatrlmt. On dilde kfr eden Lunacharsky son Lucky Strike sigarasn sndrdkten sonra dierlerinin ardndan ieri girdi, Ellie'nin yanma oturdu. Mesaj'da herhangi emniyet kemeri belirtilmedii iin Makine'de kemer falan yoktu.
***

Makine bir yere gidiyor, diye dnd Ellie. Bir ulam aracyd bu... bir yere gidi kapsyd. Gecenin karanlnda grleyerek giden bir trendi. nsan ocukluunun boucu tara kasabalarndan alp byk kristal kentlere gtren bir ara. Keifti, kat ve yalnzln sonuydu. Makine'nin yapmndaki her lojistik gecikme, talimatn yorumunun doru yaplp yaplmad konusundaki her tartma kendisini umutsuzluklara srklemiti. Arad an ve eref deildi... tam olarak deil hi deilse... daha ok bir tr kurtulutu.

falta gibi amt; Eda ise sakin bir dikkatlilikten baka bir ey gstermiyordu. Ellie ile gzgze gelen Devi glmsedi. Ellie bir ocuu olmu olmasn istedi. Duvarlar titreyip saydamlarken ve yeryz yarlm da iine giriyormu gibi bir duyguya kaplrken son dncesi bu oldu.

ON DOKUZUNCU BLM

plak ekillik
...cennete k Srprizler merdiveninden.
RALP WALDO EMERSON 'Merlin', iirler (1847)

Tm evrenin sonsuz derecede stn bir varlk iin bir ovadan baka bir ey olmamas mmkndr, gezegenleraras uzaklklar bir kum tanesinin gzenekleri kadar, sistemler arasndaki boluk ise bir kum tanesi ile yanndaki arasndaki uzaklk olabilir
SAMUEL TAYLOR COLERIDGE Omniania

Dnyorlard. Onikikeli aracn be keli duvarlar saydamlamt. Yer ve tavan da yle. Ellie yukarda ve aada erbiumdan birletirme paralarn gryordu. benzel de gzden kaybolmutu. Onikikeli ara geebilecei kadar alm uzun kara bir tnelin iinde hzla yol almaktayd. Hzlar bir 'g' civarnda olmalyd. Ellie koltuunun srtna yaprken, karsndaki Devi kendisine doru eilmi gibiydi. Belki de emniyet kemeri ilave etmeleri daha doru olacakt. Dnya'nn kabuunu delip erimi demirden merkezine doru yol aldklarn dnmek g deildi. Belki de doruca... Ellie ller diyarmdaki Styx Nehri zerinde bir ulam arac olarak iinde bulunduklar uzay gemisini dnd. Tnelin duvarlarndaki desenlerden hzlarn hesaplayabiliyordu. Bu desenler, belirli bir biimleri olmayan dzensiz, yumuak keli beneklerdi. Duvarlarn zellikleri grnleri deil de yalnzca ilevleriydi. Dnya'nm bir, iki yz kilometre iine girildiinde kayalar akkor halinde olmalydlar. Oysa ne byle bir eyden eser vard, ne de trafii yneten ast rtbeli eytanlardan. Uzayaracnn burnu arada srada duvara srtnyor, bilinmeyen bir madde paralar duvardan dklyordu. Onikikeli ara, bu srtnmelerden hi etkilenmiyor gibiydi. Az sonra kck zerreciklerden bir bu-

Scan & Edit: Ayhan www.webturkiyeforum.com

lut kendilerini izlemeye balamt. Ara duvara her arptnda Ellie dalgalanma hissediyordu, sanki yu muak bir ey arpmalarn hafifletmek iin geriye doru baslm gibi. Soluk sar k dzenli olarak yaylyordu. Tnel zaman zaman hafife kvrlyor, ara da bu eimi izliyordu. Ellie'nin grebildii kadaryla zerlerine doru gelen hibir ey yoktu. Bu hzlarda bir ku ile arpma bile korkun bir patlama yaratrd. Ya bu dipsiz bir kuyuya sonu gelmeyecek bir dse? Ellie midesinde srekli bir kayg basks hissediyordu. Yine de zerinde durmad bunun. Kara delik, diye dnd Kara delik. Bir kara deliin ufkundan bir tekillie doru dyorum. Ya da kara delik deildir, bu ve ben plak bir tekillie dyorum. Fizikiler buna plak tekillik derler. Bir tekillik yaknnda nedensellik altst olur, sonular nedenlerden nce yer alr, zaman geri gider ve insan deil bu deneyi hatrlamak, bundan sa kamazd bile. Ellie yllar nceki almalarndan dnen bir kara delikte bir nokta olmadn bir halka tekilliin ya da kanacak daha karmak bir ey olduunu hatrlyordu. Kara delikler kt eylerdi. Yerekimsel gelgit gleri ylesine bykt ki, iine dtn anda ince uzun bir iplik gibi uzardn. Ayn zamanda iki yandan da ezilirdin. Neyse ki byle bir ey olmuyordu. Yer ve tavan saydam olan yzeylerden imdi byk bir hareketlilik gzleniyordu. Organosilikat madde baz yerlerde kendi stne kapanyor, baz yerlerde ise alyordu. Bunun iine gml erbium birletirme paralar dnyorlard. Onikik-eli ara iindeki her ey kendisi ve arkadalar dahil normal grnyorlard. Biraz heyecanlydlar kukusuz. Ama, henz ince uzun iplikler olmamlard. Bunlarn bo dnceler olduunun farkndayd. Kara delik fizii kendi alan deildi. stelik iinde bu-

Tnmyordu. Ellie gittikleri yere gidip, varp varamayacaklarn merak ediyordu. Belki de Makine'yi izenler bir yanllk yapmlard. Belki de Hokkaido'da kabul edilebilir gibi grnen teknolojik bir kusur, bulunduklar yer her neresiyse... burada grevlerinin baarszlkla sonulanmasn douracakt. Kendilerini izleyen ve zaman zaman da nlerine geen toz bulutuna baknca belki de duvarlara gereinden fazla arptklar iin ngrlen hz kaybetmi olacaklarn dnd. Belki de bu bilinmedik yerde aklp kalmlard ve oksijenleri bitene kadar bekleyeceklerdi. Vegallar bu kadar zahmete girdikten sonra bizim solumak iin oksijene ihtiyacmz olduunu unutmular myd? ylesine baran Nazilere hi dikkat etmemiler miydi? Vaygay ile Eda, yerekim fiziinin bilinmeyenleri iine gmlmlerdi. Ancak bir aklamaya varamadklar da bir bakta anlalyordu. Ellie fizikilerin bir, iki saate kalmaz sonunda bir ilerleme kaydedeceklerini tahmin ediyordu. Sper birleme Dnya'da bilinen fiziin tm durumlarn ierirdi. Bunun... bu tnelin Eda Alan Denkleminin imdiye kadar farkedilmemi bir zm olmadna inanmak gt. inizde plak tekillik gren var m? diye sordu Vaygay. Ben o dediin neye benzediini bile bilmiyorum, dedi Devi. zr dilerim. plak deildir herhalde. Nedensellik deiimi, ya da buna benzer lgnca bir ey, rnein rplm yumurtann ak ve sar olarak ayrt gibi bir ey hissettiniz mi? Devi gzlerini ksarak bakt, Vaygay'a. Bir ey deil, diye Ellie atld. Vaygay biraz fazla heyecanlanm, diye dnd. Bunlar gerek kara de-

lerinde gittike genileyen parlt arasndaki ztlk artcyd. Tnelden yukar frlyorlard a doru. Birden bir bolua ktlar. Karlarnda insan rahatsz edecek kadar yaknda kocaman mavi-beyaz bir gne vard. Ellie bunun Vega olduunu anlad o anda.
***

Uzun odakl objektifle dorudan doruya bakmay pek istemedi, daha soluk ve souk olan Gne'e bile byle baklmazd. Bir para beyaz kt kartp objektifin arkasnda odak uzaklnda tutup, yldzn grntsn kdn zerine drd. Halka dzeyinde iki byk gne lekesi ile bir madde glgesi olabilecek bir ey grnyordu. Kameray brakp elini avcu dar gelmek zere ileri uzatp gzlerini Vega'nm parltsndan saknd. imdi yldzn evresinde geni bir ta grnyordu, bu daha nce Vega'nm parlts yannda grnmemekteydi. Avucu hl yldza dnk olarak, yldz saran paracklarn oluturduu halkay inceledi. Asal sayl Mesaj'm alnmasndan bu yana Vega sisteminin yaps Dnya'y batanbaa saran bir konu olmutu. Dnya gezegeninin gkbilimciler toplumu adna herhangi bir ciddi yanlgya dmemeyi umuyordu Ellie. Video kamerasyla eitli hz ve objektif aklklarnda durumu tesbit ettiler. Halka dzeyinde, kalntlardan temizlenmi yldzlararas bir bolukta kmlard kara tnelden. ok geni olan halka, yana doru boyutlaryla kyaslandnda ok inceydi. Ellie halkalar iinde ok hafif renk deiimleri seebiliyordu ama tek tek halka paracklarn gremiyordu. Bunlar Satrn'n halkalarna benziyorsa, ap birka metre olan bir parack aralarnda dev saylrd. Belki de Vega halkalar yalnz-

bak, mavimsi olduunu gryorsun sonra ayn kalnt sistemi var. Doru, parltdan dolay bunu teki takmyldzlarla kyaslyamyorum, yine de bire on bahse girerim bunun Vega olduuna. Peki yleyse neredeler? diye sordu Devi. Gz keskin olan Xi yukar, saydam levhalarn tesindeki halka dzln zerindeki ge bakyordu. Ellie de hi konumayan Xi'nin bakt yere evirdi baklarn. Orada belirli bir keli parlt vard. Uzun odakl objektifiyle bakt. ok dzensiz bir okkeliydi bu, yzlerinin her biri daire gibi, anak gibi bir eyle kaplyd. Qiaomu, undan bak da ne grdn bize de syle. Gryorum. Radyo teleskoplar. Pek ok yne evrili binlerce radyo teleskop. Bir dnya deil bu, yalnzca bir ara. Srayla baktlar objektiften. Ellie srann kendine gelmesini beklerken kendini g tutuyordu. Bir radyo-teleskopun temeli aa yukar radyo dalgalaryla belirlenmiti, ama yine de bir ulam iin kara delikleri kullanan bir uygarln hl grldnde anlalabilir (boyu ne olursa olsun) tip radyoteleskoplar kullanyor olmas dkrkl veren bir eydi. Vegallarn geri kalmln, hayl gcnden yoksun olduklarn gsterirdi bu. Teleskoplar yldzn evresinde yrngeye oturtmay anlard. Bunlar halka dzlem kalntlar ile her dnte iki kere arpma tehlikesi dnda gvencede saylrlard. Ancak binlerce radyoteleskopun gkyzn taramas bir tr Argus projesiydi. Saysz denecek kadar ok dnya aday televizyon yaynlar, asker radarlar ve belki de Dnya'da bilinmeyen baka ilkel radyo yaynlan iin taranmaktayd. Byle iaretlere sk sk rastlyorlar myd, yoksa Dnya bir milyon yllk

nn evresinde kalntlardan tmyle arnm bir yrngeye oturmutu. Hem i, hem d halkalar kara delikten uzak duruyorlard. Ellie nndeki kalntlardan olmu halkann filmini alrken bunun da gnn birinde kendi gezegen sistemini oluturup oluturmayacan dnyordu. Paracklar birleecek, ekimsel younlamalar yer alacak, sonunda yldzn evresinde yalnzca dnen birka dnya kalacakt. Gkbilimcilerin Gne'in evresindeki gezegenlerin drt buuk milyar yl nce byle olutuunu dnrlerdi. Ellie imdi halkalarda baz dzensizlikler seebiliyordu, baz paracklarn birletiini belirten yer yer ikinlikler aka grlmekteydi. Kara deliin Vega evresindeki hareketi hemen yanndaki kalnt halkalarnda dalgalanma yaratmaktayd. Makine'nin hareketi de hi kukusuz ardnda bir dalga brakyordu. Bu ekimsel oynaklklar, bu yaylan basn azalmalar ve younlamalar belki de uzun vadeli bir etkiyle ilerdeki gezegen oluumunun biimini deitirecekti. yleyse milyarlarca yl sonra oluacak bir gezegenin varl kara delie ve Makine'ye bal olacakt. Yani Mesaj'a ve Argus Projesine. Ellie konuyu ar kiiselletirdiinin farkndayd; kendisi hi yaamam olsayd daha nce, ya da daha sonra bir baka radyo gkbilimcisi Mesaj ' alacakt. Makine baka bir anda harekete geirilecek ve onikikeli ara, baka bir zamanda burada olacakt. Bylece gelecekteki bir gezegen varln ona borlu olacakt yine de. Ayn ekilde, kendisi hi yaamam olsayd oluacak bir dnyay o varlndan alp karmt. Masum davranlaryla bilinmeyen dnyalarn kaderlerini deitirmekten sorumlu olmak da bir ykt sanki. Ellie aracn iinden balayarak objektifi saydam bekeli levhalar tutan desteklere, kara delikle birlik-

Bu tnelde duvarlara srtnme ve dalgalanma ok daha azd. Eda ile Vaygay Kruskal - Szerekes koordinatlarnda izdikleri bir uzay zaman diyagramn tartyorlard. Ellie onlarn neden sz ettikleri hakknda en kk bir fikre bile sahip deildi. Aracn yukar doru gidiyor olmas duygusu, hl rahatsz ediciydi. Bu kere tnelin ucundaki k turuncuydu. Epey yksek bir hzla iki gnein birbirlerine dokunduklar bir noktada dar kmlard. Yal krmz dev yldzn d kabuklar Gnei andran ortayal bir sar cce yldzn fotosferine dklmekteydi. ki yldzn birleme noktalar gz kamatracak derecede parlakt. Ellie kalnt halkalar, gezegenler ya da yrngede radyo gzlemevleri arandysa da dikkate deer hibir ey gremedi. Ama bunun pek nemi yok, diye dnd. Bu sistemlerin bir sr gezegeni olabilir ve ben hibirini bu objektifle gremem. ifte gnein grntsn yine objektiften geirip bir kt parasnn zerine drd ve bunun fotorafn ekti. Halka olmad iin bu sistemde Vega'nm evresinde olduundan daha az dank k vard. Geni al objektifle Byk Ay'y andran bir takmyldz tanyabildi. Ancak dier takmyldzlar tanyamamt. Byk Ay'nn parlak yldzlar Dnya'dan birka yz kyl uzakta olduundan bu yolculuklarnn bir, iki k yzylndan fazla olmadm hesaplyordu. Bu durumu Eda'ya anlatp fikrini sordu. Ne mi dnyorum? Bence bir metro bu. Metro mu? Ellie Makine hareket ettikten hemen sonra bir an iin Cehennem'in derinliklerine iniyormu gibi bir duyguya kapldn hatrlad. Metro. Yeralt treni. Bunlar da istasyonlar. Du-

deildi. Mesleki sakinliini korumak iin bilinli bir aba gstermesine ramen, bu gne bolluu karsnda sevinten yerinde duramyordu. Bunlarn her birinin birilerinin yuvas olduunu, ya da gnn birinde olacan ummaktayd. Drdnc sraytan sonra kayglanmaya balamt. Saatine baklrsa Hokkaido'dan ayrldklarndan bu yana bir saat gemiti. Bu i biraz daha srecek olursa insan gereklerin ihtiyac hissedilmeye balanacakt. ok ileri bir uygarln televizyon yaynlarn ok dikkatle izleseler bile insan fizyolojisinin kolay kolay karamayacaklar yanlar olduu kukusuzdu. Dnyad varlklar bu kadar akll iseler neden bizi byle ksa ksa merhalelerden geiriyorlar? Belki de tnelin bir ucunda ilkeller bulunduu iin Dnya'dan ayrl iin basit bir ara kullanlmt. Ama, ya Vega' dan sonra? Neden aracn gtrd yer her neresiyse dorudan doruya oraya almyorlar bizi? Her tnelin kma geldiklerinde bir beklentiye kaplyorlard. Acaba bundan sonras iin ne harikalar hazrlamlard? Kendini ok modern bir lunaparkta hayl ediyor, Hadden'in Makine'nin harekete geirildii anda teleskopunu Hokkaido'ya evirdiini grr gibi oluyordu. Mesaj' gnderenlerin sunduklar grntlerin grkemine ramen, arkadalarna yldzlar evriminin baz ynlerini anlatrken konuya hkimiyetinden dolay bir tr stnlk duymasna ramen, Ellie bir sre sonra dkrklma uramt artk. Bu duygunun nedenini bulmak iin epey zorland. Az sonra ' bulmutu ama: dnyad varlklar bbrleniyorlard. Yakk almayan bir eydi bu. Bir karakter bozukluunun belirtisiydi. Daha geni, ama daha dolambal bir baka tnel-

mthi yldz bolluu. Gkyz yakn gnelerle alev alevdi. Ellie koca bir toz bulutunun dne dne bir kara delikten ieri girdiini grebiliyordu. nanlmaz boyutlarda olan kara delikten bir yaz gecesinde olduu gibi radyasyon parltlar gelmekteydi. Eer bu tahmin ettii gibi Galaksinin merkezi ise synchrotron radyasyon dolu olmalyd. Dnyad varlklarn, insanlarn ne kadar zayf olduklarn hatrlam olduklarn umard. Aralar dnd srada birden bir mucize belirdi gzlerinin nnde. Farknda olmadan varmlard bile. Yar g dolduruyordu. imdi zerinde uuyorlard. Yzeyinde yzlerce, belki de binlerce, her biri deiik biimde, aydnlatlm kap vard. Bunlardan kimi ok-keli, kimi yuvarlak, kimi merkezden kam daireler biimindeydiler. Ellie bunlarn yanama rampalar olduunu farketti binlerce deiik rampa, kimi birka metre, kimi birka kilometre eninde. Her biri bir yl-dziararas aracn giri kapsyd. Ciddi makinelerde byk yaratklarn girileri etkileyiciydi. Bizim gibi kk yaratklarn kaplar ise kk. zel ayrcala sahip uygarlklar iin bir stnlk tamayan demokratik bir dzenleme, diye dnd. Giri kaplarnn eitlilii, uygarlk arasnda pek az toplumsal farkllk olduunun belirtisiydi. Ancak, insan soluunu kesecek bir varlk ve kltr eitliliiyle kar karyayd burada. Bir de Byk Merkez stasyonu'ndan sz ederiz, diye dnd. Nfusu kalabalk bir Galaksi, yaam ve zek dolu bir evren dncesi kendisini sevinten alamaya itiyordu. inde olduklar onikikeli aracn tpatp bir dii kalb olan sar kla aydnlatlm bir yere giriyorlard. Ellie yandaki girie de deniz yldzna benzeyen bir

YRMNC BLM

Byk Merkez stasyonu

Her ey yapaydr, doa Tanr'nn sanatdr.
THOMAS BROWNE Religio Medici (1642)

Meleklerin kendileri iin deil, bizler iin bir vcuda ihtiyalar vardr.
THOMAS AOINAS Suma Theologica, I, 51, 2

eytann gc vardr elinde Hoa gidecek bir biime brnebilmek iin.

WILLIAM SHAKESPEARE Hamlet, II, ii, 628

Basn odas bir kiilikti. ncelik sorunu ortaya, atldnda hangi ulus bir baka yldzn gezegeninde ilk olarak temsil edilecekti? Beler yzlerini buruturmular ve proje yneticilerine bunun o tr bir grev olmadn sylemilerdi. Konuyu kendi ar alarmda da tartmaktan dikkatle kanmlard sonra. Basn odasnn i ve d kaplar ayn anda ald. Kendilerine bir emir verilmemiti. Merkez stas-yon'unun bu blm yeterli bir basnca ve oksijene sahip olduu anlalyordu. Eh, nce kim kacak? diye sordu Devi. Ellie elinde video kamerasyla srasn beklerken bu yeni dnyaya ayak bast anda palmiye yaprann yannda olmasnn uygun olacan dnd. Yapra almak iin dndnde dardan bir sevin l duyuldu. Vaygay olmalyd bu. Ellie de parlak gne na kt. Basn odasnn d kapsnn eii kumla kaplyd. Devi ayak bileklerine kadar suya girmi Xi'ye doru neeyle su fkrtyordu. Eda glyordu. Bir kumsald buras. Kumun stnde dalgalar yuvarlanyordu. Masmavi gkyznde tembel tembel dolaan bir, iki kmls bulutu vard. Suyun kenarndan hemen beride dzensiz byyen palmiye aalar grlyordu. Gkte gne vard. Tek bir gne. Sar bir gne. Tpk bizimki gibi, diye dnd. Havada karanfil

ire belki de zencefil kokusu vard. Zengibar'da bir kumsal sanki. 30.000 kyln bir kumsalda yrmek iin gelmilerdi. Daha kt de olabilirdi, diye dnd Ellie. Hafif bir rzgrla nndeki kumlar dalgaland. Bu Dn ya'nm milyonlarca yl ncesinin bir devriye seferinden alnan Verilerle yaplm benzeri miydi? Yoksa bu yolculuu tantmsal gkbilim bilgilerini arttrmak iin yapmlar da sonra Dnya'nn sevimli bir kesine atlverilmiler miydi? Ellie arkasna baknca geldikleri aracn yokolduu-nu grd. Baz ara gere dnda sper bilgisayarlar ile tm verileri de orada kalmt. Ama, buna pek kayglanmadlar. Sa salim varmlar ve memlekete yazmaya deen bir yolculuk yapmlard. Vaygay, Ellie'nin getirdii palmiye yaprandan kydaki palmiyelie bakp glmsedi. Tereciye tere satmak, dedi Devi. Ancak Ellie'nin yapra deiikti. Belki de burada deiik bir tr vard. Denize bakt sonra. 400 milyon yl kadar nce Dnya'nn ilk kolonizasyonunu dnmekten kendini alamyordu. Buras Galaksi'nin merkezi de olsa, Hint Okyanusu da olsa Bei o gne kadar ei grlmedik bir ey yapmlard. Yol plan ve hedefleri kendi ellerinde deildi, oras doruydu. Ancak yl-dzlarlaras boluk okyanusunu amlar ve insanlk tarihinin yeni bir an balatmlard. Ellie mthi gururluydu. Xi ayakkablarn kard, hkmetlerin kendilerini giymeye mecbur ettii zeri armalarla bezenmi parat niformasnn paalarn dizlerine kadar kvrd. Bir palmiyenin arkasna giden Devi az sonra niformas kolunda, zerinde de bir sari olduu halde ortaya kt. Eda btn Dnya'da artk tannm olan bez tak-

vuran dalgalar Ellie'ye Argus'lu yllarn, kozmik parazitleri dinledii yllar hatrlatan bir beyaz grlt karmaktayd. Gne doruk noktasn am, okyanusun zerine iniyordu. Yanlarndan bir yenge, antenleri tepesindeki gzlerini devirerek geti. Yengelerle, Hindistan cevizleriyle ve ceplerindeki kstl yiyeceklerle bir sre rahat yaayabilirlerdi. Kumsalda kendilerinki dnda baka bir ayak izi yoktu. Onlarn hemen hemen hemen yaplacak her eyi yaptklarn dnyoruz. Vaygay, Eda ile kendisinin Bei'nin geirdii bu deney konusunda neler dndklerini anlatyordu. Projenin btn yapt uzay zamannda hafif bir deiiklik yapmakt, bylece tnellerini balayacak bir yer bulacaklard. Bu ok boyutlu geometride uzay zaman iinde kck bir noktay bulmak ve sonra da buna hortumlarn uydurmak ok g olmal. Ne diyorsun sen? Uzay geometrisini mi, deitirdiler yani? Evet. Biz uzayn topolojik olarak karmak bir ba ile bal olduunu dnyoruz. Abonneba'nn bu benzetmeden holanmayacan biliyorum, ama bizce uzay dz bir iki boyutlu yzey, akll yzey diyoruz buna, bu aptal yzey olan baka bir dz iki boyutlu yzeye birtakm karmak tpler sistemiyle bal. Akll yzeyden aptal yzeye mantkl bir zaman iersinde gidebilmenin tek yolu bu tpler. imdi akll yzeydeki varlklarn ucu hortumlu bir tp uzattklarn dnn. ki yzey arasnda bir tnel yapm olacaklar bylece, yeter ki aptal olanlar kendi yzeylerinde bu hortumun balanabilecei bir ey yapsnlar. Bylece akll varlklar bir radyo mesaj gnderip aptallara bu eyi yapmay retiyorlar. Peki, ama bun-

Eda devam etti. Tnelin iinde hafif bir eim deiimi ile insan teki utan evren tarihinin en eken bir dneminde kabilir. Byk Patlamadan bir pikosaniye sonra rnein. Bu da ok kark bir evren olur dorusu. Bakn dostlar, ben Genel Relativite uzmam deilim, dedi Ellie. Kara delikleri grmedik mi? lerine dmedik mi? lerinden kmadk m? Bir gram gzlem, bir ton kuram deerinde deil midir? Biliyorum, biliyorum, diye Vaygay atld. Bunun baka bir ey olmas gerek. Bizim fizik anlaymz bu kadar fazla uzak olamaz. Deil mi? Bu soruyu biraz da yakmrcasma Eda'ya yneltmiti. Doal oluan bir kara delik tnel olamaz, dedi Eda. Tnellerin ortalarmda almaz tekillikler vardr. Sekstantlar ve kol saatleriyle batan Gne'in asal hareketini ltler. Dnya standardnda olduu gibi yirmi drt saatte 360 dereceydi. Gne daha fazla alalmadan Ellie'nin kamerasnn objektifiyle bir ate yaktlar. Ellie karanlkta birinin yanllkla atee atacandan korktuundan, palmiye yapran yanndan ayrmyordu. Xi usta bir ate yakcyd. Yldzlar da birer birer kmaya baladlar. Dnya' nn tandk btn takmyldzlar buradayd. Ellie dierleri uyurken atei beklemeye gnll oldu. Lyra'nn douunu grmek istiyordu. Birka saat sonra grd de. Gece ar akt ve Vega parlak ve sabit bir k sayordu. Gkyznde yldzlarn hareketlerinden ve kuzey ufkundaki Byk Ay ile gney yarkresindeki takmyldzlarndan tropik enlemlerde olduklarn hesaplamt. Uyuyakalmadan nce btn bunlar bir taklitse, dorusu pek byk zahmetlere girmiler, diye dnd.
***

yan Devi kprdand. Bir gn nce bir kilometre kadar ieri doru yrmler, ama herhangi bir varla ya da bir ize rastlamamlard. Kumsaln eimli olmasndan dolay gne nlar henz Devi'ye ulamamt. Ellie ise kumdan bir yastk zerine uzanmt. Devi'nin ba altnda yuvarlad giysileri vard. Devi glmseyerek iyi sabahlar diledi Ellie'ye. Kumsaln ilersinden sesler geliyordu. erkek ellerini sallayarak kadnlar armaktaydlar. Ellie ile Devi kalkp yanlarna gittiler. Kumun stnde dik duran bir kap vard. Tahta bir kap, bakr kollu. Yani kolu bakrdan gibiydi. Siyah boyal madeni menteelerle iki tahtadan bir kasa iersinde olan kapnn nnde bir de eik vard. zerinde bir eyler yazmyordu. Herhangi bir olaanstl yoktu. Dnya iin yani. imdi de arka taraf ma gein, dedi Xi. Arkadan kap diye bir ey yoktu. Ellie Eda'y, Vay-gay', Xi'yi, onlardan biraz beride duran Devi'yi ve kendisi ile onlar arasnda kesintisiz uzanan kumlar grebiliyordu. Tabanlar slanarak, yana yrd; ustura inceliinde dimdik inen tek bir kara izgi grnyordu. Dokunmaya cesaret edemedi ama. Yeniden geri dnp nndeki havada glge ya da yansma olmadndan emin olduktan sonra kapnn iinden geiverdi. Bravo. Eda gld. Ellie dnnce yine kapal kapyla karlat. Ne grdnz? diye sordu. ki santimetre kalnlnda kapal bir kapnn iinden geen gzel bir kadn. Vaygay sigara eksikliine ramen keyifli grnyordu. Kapy amay denediniz mi? Daha deil, dedi Xi.

rak kendisinin girmeyi isteyip istemediini sordu. Bir an nce balamamann bir yarar yok, diye dnyordu. Eda takkesini bana geirdi, zarif bir selam verip dnd, kapya doru yrd. Ellie adamn yanna koup yanaklarndan pt. Dierleri de kucakladlar adam. Eda bir daha dnd, kapy at, girdi ve yokoldu. nce admn att aya, sonra eli, sonra dier aya. Kap aralkken ardndan yalnzca kumsal ve dalgalar var gibiydi. Kap kapand. Ellie hemen teki yana kotu, ama Eda'dan eser yoktu artk. Ondan sonra sra Xi'deydi. Ellie kendilerinin ne kadar uysal davrandklarna, gsterilen her arya nasl da saniyesinde karlk verdiklerine ayordu. Biri bizi nereye gtrdklerini, bunlarn amacnn ne olduunu syleyebilirdi, diye dnd. Mesaj'm bir paras olabilirdi bu bilgi, ya da Makine hareket ettikten sonra verilebilirdi. Bize Dnya'daki bir kumsaln taklidine indirileceimizi syleyebilirlerdi. Kapy beklememizi syleyebilirlerdi. Doru, pek becerikli olsalar da, tek retmenleri televizyon olduu iin ngilizceleri kusursuz olmayacakt. Rusa, Mandarince, Tamilce ve Hausacalar daha da ilkel olabilirdi. Ama, onlar Mesaj' m aklamasndaki dili bulmulard. Neden bunu kullanmyorlard sanki? Srpriz frsatn ellerinden karmamak iin mi? Vaygay Ellie'nin kapal kapya baktn grnce kendisinin mi girmek istediini sordu. Teekkr ederim, Vaygay. Dnyordum. Biraz delice bir ey ama, imdi aklma geldi. Neden bize uzattklar her emberin iine atlyoruz? Ya onlarn istediklerini yapmazsak? Ellie, ne kadar da Amerikalsn. Benim iin memleketim sanki buras. Ben yetkililerin nerdikleri ey-

iyi de korunmu olsa, plak bir kadn vcudu karsnda heyecan duyacak deiller, diye dnyordu. Suyun stnde tembel tembel yatarken, dnceleri de gelen hafif dalgalarn vcudunu sallamas gibi kesintiliydi. inde bulunduu bu ey her neyse... onun gibi binlerce taklit dnya dnyordu; herbiri birinin gezegeni. G, havas, okyanusu, jeolojisi ve aslndan ayrt edilmeyecek yerli yaam ile binlerce taklit gezegen. Byk bir israft bu, ancak bir yandan da baarl bir sonucun hemen el altnda olduunun da kantyd. Bu boyutta bir grnt yok olacak olan bir dnyann be kiisi iin yaplm olamazd. Dier yandan... Dnyad varlklar bir hayvanat bahesi yneticileri olarak grmek de kalplam bir eydi artk. Ya binlerce kaps ve evre koullaryla bu dev stasyon gerekten bir hayvanat bahesi ise? Solucan kafal bir rtkann 'Doal koullan iinde garip hayvanlar seyredin' diye bardn duyar gibiydi. zellikle okul tatillerinde olmak zere Galaksinin her yanndan akn akn turist geliyordu. Bir snav yaplaca zaman da stasyon Mdr turistleri kovalyor, kumsaldaki ayak izlerini spryor, yeni gelen ilkellere snav ikencesi balamadan yarm gnlk bir dinlenme hakk tanyordu. Belki de hayvanat bahelerini byle dolduruyorlar-d. Ellie Dnyadaki hayvanat bahelerinde tutsaklk halinde iftlemede glk eken hayvanlar olduunu hatrlad. Suyun iinde bir takla att, bir anlk bir sklganlkla dibe dald. Kumsala doru gl kulalar atarken, son yirmi drt saatte ikinci kez bir ocuk dourmu olmasn diliyordu. Ortalkta kimseler yoktu, ufukta bir tek yelken bile grlmyordu. Birka mart, yenge arayarak kumsaln zerinde dolayordu. Ellie onlara verecek ekmek

su uyandrrd. Genel olarak korkusunu iinde tutmay becerirse de, herhangi bir zamanda bu tutumuyla birisini krp krmadn da merak etmekten kendini alamazd. Pek dnd bir ey deildi bu aslnda; kendi ekingenliini hissettii anda hemen baka bir konuya atlard. Ama, imdi dnyad bir varlkla karlamak bile kendisini kayglandryordu, nerede kalm onu kendinden yana ekebilmek. Beler'i bu konuda eitmeyi akl edememilerdi. Fareden, ccelerden ya da Merihlilerden korkup korkmadklarn saptamak dnlmemiti. Bunu neden dnmediklerini anlayamyordu dorusu, u anda bunu atlam olmak ok garip geliyordu. Kendisini gndermek byk bir yanlgyd. Belki de ylan sal bir galaktik stasyon Mdr ile karlatnda kendini utanca drecek bir ey yapacak, hatta daha kts, insanlara yaplmakta olan akl almaz bir testte insana verilen notu drtecek, insan baardan baarszla yneltecekti. Alt ksm artk suya batm olan kapya hem korku hem de zlemle bakyordu imdi. Kumsaln birka yz metre ilersinde birisi vard. Ellie nce bunun snav odasndan kendisine iyi haberleri vermek iin erken km olan Vaygay olduunu dnd. Ancak uzaktaki her kimse zerinde Makine Projesi eofman yoktu. Ayrca bu daha gen, daha canl biri gibi grnyordu. Ellie uzun odakl objektifi almak iin uzanrken her nedense duraksad. Ayaa kalkp eliyle gzlerine gelen gnei kesti. Bir an iin o gelen... Olanakszd bu. Kendisinin zayflndan bylesine yararlanmaya kalkmazlard. Ama, kendine engel olamyordu ite. Suyun kenarndaki sert kumluk zerinden, salar ardnda dalga-

sun kusursuzdu ite. Bir an babasndan yle uzaklap grnne bakt. Kusursuzdu. Sanki babas lm ve Cennete gitmi de kendisi de bu beklenmedik yolla ona katlabilmiti. Ellie yine hkrarak sarld adama. Kendini toparlayabilmesi iin bir iki dakika daha gemesi gerekti. Karsna kan Ken olsayd yeni bir onikikeli aracn ya da Sovyet Makinesi'nin Dnya'dan Galaksinin merkezine ikinci bir yolculuk yaptn dnebilirdi. Ama, babas iin byle bir olaslk da dnlemezdi. Onun kalntlar bir gln kenarndaki mezarlkta rmekteydi.
***

Ellie hem glp hem alayarak gzlerini kurulad. Bu hayli neye borluyum ipnotizma m robot bilimi mi? Ben bir rya mym, yoksa yapay bir ey mi? Bunu evrendeki her ey iin sorabilirsin? Bugn bile, babamla birka dakika birlikte olabilmek iin sahip olduum her eyi vermeye hazr olmadm bir haftam bile gemez. te buradaym yleyse. Adam iki elini kaldrarak hafife yana dnd sanki srtnn da olduunu gstermek istermi gibi. O kadar genti ki, Ellie'den ok daha gen. ldnde yalnzca otuzalt yandayd. Belki de bu, dnyad varlklarn Ellie'nin korkularn yattrmak iin bavurduklar bir yntemdi. Eer byleyse... ok dnceliydiler dorusu. Ellie kolunu babasnn beline dolayp, adam bir iki para eyasnn olduu yere srkledi. Babas ele tam bir insan gibi geliyordu. inde mekanizmalar, yaylar ve devreler varsa dorusu ok iyi rtlmt. Naslz peki? diye sordu Ellie. Sorusu pek belirsizdi. Yani...

erif olarak grme. Daha ok Galaktik Saym Brosu falan gibi bir ey dn. Bilgi toplarz biz. Teknolojik olarak ok geri kalm olduunuzdan kimsenin sizden renecek bir eyi olmadn dndn biliyorum. Ancak bir uygarln daha baka deerleri de vardr. Ne deerleri? Mzik. Sevgi. Ryalar. nsanlar rya grmekte ok ustalar dorusu, oysa bunu televizyondan anlamak olanaksz. Galaksinin her bir yannda rya deitokuu yapan kltrler vardr. Yldzlar aras kltrel deiim mi yapyorsunuz yani? Btn bunlarn anlam bu mu? Kana susam bir uygarln yldzlararas uzay uular gelitirmesine aldrmaz msnz? Ben sana sevgiye hayran olduumuzu sylemitim. Naziler dnyamza egemen olsaydlar, ve sonra da yldzlararas uuu gelitirseydiler, siz onlara mdahale etmeyecek miydiniz? Byle bir eyin ne kadar seyrek olduunu bilsen aarsn. Sonuta saldrgan uygarlklar genellikle kendi kendilerini yok ederler. Doalarnda vardr bu. Kendilerine engel olamazlar. Byle bir durumda bizim grevimiz onlar tek balarna brakmaktr. Kimsenin onlara karmamasn salamaktr. Kendi kaderlerinin sonuna kendilerini gelsinler. Peki, neden bizi brakmadnz? Yakmyor deilim ha. Yalnzca Galaktik Saym Brosu'nun nasl altn renmek istiyorum. Bizden ilk aldnz ey Hitler yayn olmutu. Neden bizimle balant kurdunuz yleyse? Karmzdaki grnt rknt vericiydi elbette. Sizin banzn epey dertte olduunu grebiliyorduk. Ama, mziiniz bize daha baka eyler sylyordu.

Bizim hakkmzda gerekten neler dndnz bilmek isterim, dedi Ellie. Adam bir an bile duraksamad. Pekl. Bu yaptklarnz yapm olmanzn artc olduuna inanyorum. Pek bir toplumsal rgtlenme kurammz yok, ekonomik sistemleriniz aknlk verecek kadar geri, tarihsel seim mekanizmasn hi anlamyorsunuz ve kendiniz hakknda ok az ey biliyorsunuz. Dnyanzn ne kadar hzl bir deiim iinde olduu dnlnce imdiye kadar havaya uurmam olmanz gerekten artc. Bu yzden sizi imdilik bir kalemde silip atmyoruz. Siz insanlarn ksa vadede de olsa uyum iin belirli bir yeteneiniz var. Konu bu, deil mi? Konulardan biri bu. Ksa vadeli gre sahip uygarlklarn bir sre sonra ortalkta grnmeyeceini tahmin edebilirsin. Bunlar kendi kaderlerini izerler. Ellie, adama insanlar hakkndaki gerek duygularnn ne olduunu sormak isterdi. Merak m duyuyordu? Acma m? Yoksa kendilerini gnlk iinin gerei olarak grp hibir duygu beslemiyor muydu? Kalbinin derinliklerinde ya da kalp yerine geen i organlarnda Ellie'yi, Ellie'nin bir karncay dnd gibi mi dnyordu? Ama bu soruyu sormaya cesareti yoktu. Alaca karlktan ok korkuyordu. Adamn ses tonundan, konumasnn gidiinden babas klna girenin kimliini kestirmeye alyordu. nsanlarla ok byk bir dorudan doruya deneyimi vard kendisinin; oysa stasyon Mdrnn deneyimi ise bir gnden bile azd. Bu dost ve bilgi vermeye hazr grnn altndaki gerek kimlikleri hakknda bir eyler karabilir miydi? Bunu yapamazd ama. Adam, konumalar srasnda babas deildi ve babas rolnde de bulunmuyordu. Ama bunun dnda 1924 ile 1960 yl-

den olumadklarn biliyordu. Belki de bunlar Byk Patlama zamannda olumular ve akla hayle smayan bir yldz gemisi tarafndan yakalanp belirlenen yerlerine ekilmilerdi. Belki de hi yoktan var edilmilerdi. Ellie bunu sormak istiyordu, ama solukkesici turlar devam etmekteydi. Galaksinin merkezinde dnen bir parlak hidrojen diskinin iinde molekler bulutlardan oluan bir halka Samanyolunun d evresine doru yaylmaktayd. Adam Ellie'ye on yllardan beri radyodaki meslektalar tarafndan karmak organik molekller arama alan olan Sagittarius B-2 dev molekler bulutundaki dzenli hareketleri gsterdi. Bunlar merkeze yakn yerlerde baka bir dev molekler bulutla, sonra da Ellie'nin Argus'tayken gzlemledii youn radyo dalgalar kayna olan Sagittarius A-Bat ile karlayorlard. Bunun hemen yannda Galaksi'nin tam merkezinde iki dev kara delik ekimsel bir kucaklama ile birlemilerdi. Herbirinin ktlesi be milyon gne boyundayd. Kara deliklerin ilerine gne sistemi boyutlarnda gaz nehirleri akyordu. ki sper dev Ellie, Dnya dillerinin kstllnn farkndayd kara delik Galaksi' nin merkezinde birbirlerinin yrngesinde dnmekteydiler. Birinin varlndan kukulanlyordu. Ama, iki tane? Tayf izgilerinin Doppler hesaplarnda bunun grnmesi gerekmez miydi? Birinin stnde GR tekinin stnde de IKI yazl olduunu hayl etti. O anda giri kullanlyordu sadece, k ise yalnzca ylece duruyordu. Bu stasyon, Galaksi'nin merkezindeki kara deliklerin hemen dndayd. Yaknlardaki milyonlarca yldz gkyzn aydnlatyordu; ancak yldzlar, gaz ve toz giri kara delii tarafndan yutulmaktayd. Bir yere gidiyor, yle deil mi? diye sordu.

Evreni usuz bucaksz bombo bir yer olarak dnmemelisiniz. Milyarlarca yldr byle deildir. Onu daha ok bakml bir alan olarak dnmelisin. i titriyordu Ellie'nin. Neden ama? Bakm yaplacak ne var ki? Sorunun temelini ortaya koymak kolay. Boyutlar seni rktmesin. Ne de olsa gkbilimcisin. Sorun evrenin genilemesi ve bu gelimeyi durduracak yeterli madde olmamas. Bir sre sonra yeni galaksiler, yeni yldzlar, yeni gezegenler, ortaya kan yeni yaam biimleri olmayacak. Hep eskiler olacak yani. Her ey eskiyecek. Skc bir ey yani. Bu yzden Cygnus A'da yeni bir eyler yapabilme teknolojisini deniyoruz. Buna kent yenilemesinde yeni bir deney diyebilirsin. Tek denememiz de deil bu. Daha sonralar evrenin bir blmn kapatp daha ok boalmasn nlemeyi isteyebiliriz. Bunu yapmann yolu da yerel madde younluunu arttrmak tabii. yi bir almadr. Wisconcin'de bir hrdavat dkkn iletmek gibi. Cygnus-A 600 milyon kyl uzakta ise, o zaman Dnya'daki gkbilimciler ya da Samanyolu'nun bir baka yerindekiler onu 600 milyon yl nce olduu gibi gryorlard. Ancak Ellie 600 milyon yl nce Dn-ya'da okyanuslarda bile pek bir yaam olmadn biliyordu. Bunlar gerekten ok yalydlar. Altyz milyon yl nce, byle bir kumsalda... ama, ne yenge, ne mart ne de palmiyeler... Bu yaratklar deneysel galaktik yaam ve kozmik mhendislikle urarken mikroskopik bir bitkinin su izgisinin hemen stnde tutunacak bir yer aradn dnd. Son alt yz milyon yldr Cygnus A'ya madde mi doldurmaktasnz yani? Sizin radyogkbilimiyle saptadnz eyler bizim

yalarnda ortaya ktk. Birimiz yldzlararas uzay uularn gelitirdik, zamanla da transit istasyonlarndan birine geldik. Kukusuz bunun ne olduunu bilmiyorduk. imizden cesur olanlar iine girene kadar yapay olduunu da farketmemitik. 'Biz' demekle kimi kastediyorsun? Yani soyunun... trnn atalarn m? Hayr hayr. Biz pek ok dnyadan pek ok trn birlemesiyiz. Zamanla pek ok metro sistemi bulduk eitli eskiliklerde eitli yaplarda, hepsi de terkedilmi. ou alr durumdayd. Biz yalnzca baz onarmlar ve dzeltmeler yaptk. Baka bir ey yok muydu? l kentler rnein. Olup bitenlerin bir kayd yok muydu? Metroyu yapanlardan kimse kalmam myd? Adam ban sallad. Sanayilemi, terkedilmi gezegenler falan? Adam yine sallad ban. Demek Galaksi apnda bir uygarlk vard ve bu uygarlk istasyonlar dnda hibir ey brakmadan kaybolup gitti? Aa yukar yle. Dier galaksilerde de durum byledir. Milyarlarca yl nce bir yerlere gitmiler. Nereye gittikleri konusunda ise hibir fikrimiz yok. Peki ama, nereye gitmi olabilirler? Adam ban nc kez, ama bu kere ar ar sallad. u halde siz... Biz yalnzca bekiyiz. Belki gnn birinde dneceklerdir. .Ellie, herhalde iki yanda da yapt gibi iaret parman kaldrd. Peki, bir soru daha. Pekl, dedi adam hogryle. Ama, ancak birka dakikamz kald.

gele bir daire iziyordu. Ellie cevap verirken kalbinin duracak gibi olduunu hissetti. Ve sfrlar ve birler sonunda bitiyorlar m? Sonra yine rastgele say dizisi mi balyor? Adam, hafif bir zendirme iaretiyle szn srdrd. Ve bu sfrlar ve birlerin says? Asal saylarn bir toplam m Evet, onbir tanesi. Yani pi saysnn iinde gizli onbir boyutlu bir mesaj m olduunu sylyorsun? Evrende birileri... matematik yoluyla m haberleiyor? Ltfen yardm et bana, anlamakta gerekten glk ekiyorum. Matematik keyf bir ey deildir ki. Yani pi'nin her yerde ayn deere sahip olmas gerekir. Pi iersine mesaj nasl gizlenebilir? Evrenin dokusunda vardr bu. ok doru syledin. Ellie adamn yzne bakt. Daha da tesi var, dedi adam. Sfr ve birler dizisinin yalnzca on temelli aritmetikte grndn kabul edelim. Dier aritmetik trlerinde de garip bir eyler olduunu tahmin edebilirsin ya. Bu kefi ilk yapanlarn on parmaklar olduunu kabul edelim. Sanki pi milyarlarca yldr on parmakl ve sratli bilgisayarl matematikilerin gelmesini bekliyormu gibi. Mesaj bize hitap ediyormu gibi bir ey yani. Bu bir benzetme, deil mi? Gerekte ne pi, ne de onuncu ya da yirminci kuvveti, yle deil mi? Sizin aslnda on parmanz yok. yle. Adam, yine glmsedi. Peki, Mesaj'da ne yazyor yleyse? Adam, bir an duraklad, iaret parman kaldrp kapy gsterdi. Kapdan kk bir grup heyecanla dar kyordu.

Bunu Dnya'da yapabilmek, diye dnd. Btn gsteriimize ve saklamalarmza ramen, kamuoyu nnde en sevdiimiz kii ile grnmek zorunda olsaydk? Dnya'da toplumsal bir iletiim iin bunun gerekliliini dn. Her ey deiirdi o zaman .Bir cinsten bir sr kiinin kar cinsten bir kiinin evresini sardklarn dnd. Ya da daireler. 'H' ve 'O' harfleri. Rastgele izilmiler. nsan geometrik ekillere bakarak bile derin sevgiler duyabilirdi. Toplumsal psikolojiye uygulanm bir tr genel relative. Byle bir dzenlemenin uygalaym glkleri ok byk olurdu, ama kimse sevgi konusunda yalan sylemezdi. Dnyad varlklarn saygl ama, kararl bir acele iinde olduklarn gryordu. Konuacak pek zaman yoktu. Onikikeli aracn basn odas kaps ilk geldikleri zamanki yerinde grnyordu artk. Magritte kaps da yok olmutu imdi. Herkes birbiriyle tant. Ellie, mparator Qin'e ngilizce olarak babasn tantrrken bir garip hissediyordu kendini. Ancak Xi szlerini ineye evirdi ve hepsi sanki bir kr yemeindeymiler gibi el sktlar. Eda'nn kars gerekten gzeldi ve Surindar Gosh ona biraz fazla dikkatle bakmaktayd. Devi aldr etmiyor gibiydi; belki de kopyann bu kusursuzluu kendisini tatmin ediyordu. Ellie Devi'ye Kapdan geince nereye ktn? diye sordu. Maidenhall Caddesi 416 numaraya. Ellie kadnn ne demek istediini anlamamt. 1973 Londra. Surindar'la. lmeden nce. Ellie kumsaldaki o kapdan geseydi kendisinin nebulacam dnd. 1950'lerin sonlarnda Wisconsin herhalde. Kendisi zamannda ieri girmeyince babas ona gelmiti. Wisconsin'de de ok kere yle olmutu.

Ellie, yatma saati olan sekizi utanmadan geirmi, gibi, Kusura bakma, Presh, dedi babas. Yatma saati iin ak olacak tnel. Ama, pek kullanacamz sanmyorum. Ellie, Dnya'nn Vega'dan uzak olmasndan memnundu. Dnya'nn kabul edilmeyen bir davran ile buna kar dzenlenecek cezalandrc bir sefer arasnda elli iki yllk bir sre gemesini tercih ederdi. Kara delik balants huzursuzluk vericiydi. Bir an iinde belki yalnz Hokkaido'ya, belki de Dnya'nn herhangi bir yerine varabilirlerdi. Hadden'in mikromdahale dedii eye geiti bu. Ne kadar gvence verseler de bundan sonra bizi daha sk bir kontrol altnda tutacaklard. Ancak bir iki milyon ylda bir yle sradan bir bakp gitmek szkonusu deildi bundan byle. Ellie, huzursuzluunu biraz daha deti. Durum ne kadar... teknolojik oluvermiti. Gkyznde yaayan bu varlklar, bizim geleceimizle ilgileniyorlard, nasl davranmamz gerektii hakknda beklentileri vard. Byle bir rol kabul etmeyebilirlerdi ama, Dnya'nn kck yaratklarn dllendirme ve cezalandrmann, yaam ya da lmlerinin ellerinde olduu kesindi. Eski dinlerden fark ne bunun, diye sordu kendi kendine.. Cevab hazrd: bir kant sorunuydu bu. Video bantlarnda, tekilerin topladklar verilerde stasyon'un varlnn, burada olup bitenlerin, kara delik ulam sisteminin kantlar olacakt. nandrc fiziki kantlar destekleyen be bamsz ve birbiri ile tutarl hikye olacakt. Kulaktan dolma ya da hokus pokus yoktu burada. Ellie, adama dnp palmiye yapran yere drd. Adam, hibir ey sylemeden eilip ald yapra, ona geri verdi.

YRM BRNC BLM

Nedensellik
Haar ocuklar iin bcekler neyse Biz de yleyiz tanrlar iin Elence iin ldrrler bizleri.
WILLIAM SHAKESPEARE Kral Lear, IV, i, 36

Gc byk olan her eyden korkmaldr.

PIERRE CORNEILLE Cinna (1640), Perde IV, Sahne II

Geri dnlerinde sevinten havalara uuyorlard. Heyecandan balan dnmt. Koltuklarn zerlerine kyorlar, birbirlerini kucaklyorlar, srtlarn svazlyorlard. Hepsi de alayacak gibiydiler. Baarmlard bundan da te, btn tnellerden sa salim geip dnmlerdi. Birden parazitleri arasndan radyodan Makine durum raporu verilmeye baland. Benzellerin nn de dn hzlan azalyordu. Birikmi olan elektriin akm dmekteydi. Dardan sylenenlerden Proje yetkililerinin neler olup bittii hakkmda bir fikirleri olmad anlalyordu. Ellie aradan ne kadar zaman getiini merak ediyordu. Saatine bakt. En azndan bir gn gemiti ki bu takdirde 2.000 ylma girmiler demekti. ok da uygundu dorusu. Bir de kendilerine neler anlatacamz bir bilseler, diye dnd. Dzinelerce mikrokasetin durduu blmeye dokundu. Bu filmler aklandnda Dnya nasl da deiecekti. Benzeller arasnda ve evresindeki boluk yeniden hava dolmutu. Basnl kaplar alyordu. Radyodan salklar sorulmaktayd. Beler, basn odasndan Makine'yi yapan ve hareket ettiren meslektalann selamlayarak ktlar. Japon teknisyenleri karlannda selama durdular. Proje yetkilileri araca doru yrdler. Devi Ellie'ye, Grebildiim kadaryla herkesin s-

tnde dn giydii elbise var, dedi. Peter Valerian'n u korkun sar kravatna bak. O hep ayn eyi takar. Kars vermiti onu. Saatler 15:20'yi gsteriyordu. Bir gn nce saat e yaklarken Makine hareket ettirilmiti. Demek ki yirmi drt saatten biraz fazla srmt yolculuklar... Bugn gnlerden ne? diye sordu Ellie. Anlamamasma yzne baktlar. Ortada bir gariplik vard. Peter, Tanr akna, bugn nedir sylesene? Ne demek istiyorsun? dedi Valerian. Bugn bugndr elbette. Cuma. 31 Aralk 1999. Yln son gn. Sormak istediin bu mu? Ellie, rahatsz falan deilsin ya? Vaygay, Archangelsky'ye ancak sigara verdikten sonra her eyi en bandan anlatabileceini sylyordu. Proje yetkilileri ve Makine Konsorsiyumu temsilcileri yanlarna yaklamaktaydlar. Ellie der Heer'in kalabalk arasndan kendisine yol amaya altn grd. Der Heer konuacak kadar yakma gelince Ellie, Sizin grnze gre ne oldu? diye sordu. Hibir ey. Hava boluu sistemi alt, benzeller dnd, nemli bir elektrik akm yarattlar, ngrlen hza eritiler, sonra her ey tersine dnd. Ne demek istiyorsun? Benzeller yavalad, elektrik akm dald. Sistemin basnc dt, benzeller durdu ve hepiniz dar ktnz. Btn bu olay yirmi dakika falan srd. Benzeller dnerken sizinle konuamadk. Peki sizde bir ey oldu mu? Ellie gld Ken evldm, sana yle bir hikye anlatacam ki... Makinenin altrlmas ve Yeni Yl nedeniyle proje personeline bir elence veriliyordu. Ellie ile drt arkada buna katlmadlar. Televizyon istasyonlar kutla-

dan videoya takt. Ancak kasetlerin tm de botu. Ne olduunu anlayamamt. Video mikrosistem kameray altrmasn yola kmadan renmi ve daha nce baarl deneyler de yapmt. Hatta Vega sisteminden ayrldktan sonra bile bir iki deneme yapm, grntlerini alm olduunu saptamt. Sonralar dierlerinin de gtrdkleri aralardan hibirinin kayt yapmam olduklarn duyunca yklacak gibi oldu. Peter Valerian da, der Heer de kendisine inanmak istiyorlard. Ancak Dnya'nn en byk iyiniyetini besleseler de buna olanak yoktu artk. Beler'in anlattklar hikye beklenmedik bir eydi ve kesinlikle ellerinde fizik bir kant yoktu. Ayrca yeteri kadar zamanlar da olmamt. Yalnzca yirmi dakika kalmlard aracn iinde. Ellie'nin bekledii karlama deildi bu. Ancak her eyin yerli yerine oturacana da inanyordu. O an iin geirdii deneyi haylinde canlandrmak ve baz ayrntl notlar almakla yetinecekti. Hibir eyi unutmayacandan emin olmak istiyordu.
***

Kamatka'dan yeni bir souk dalgas gelmesine ramen, Sapporo Havaalan'na yeni yln ilk gn bir dizi tarifesiz uak indiinde hava mevsim normalleri dnda scakt. Yeni Amerikan Savunma Bakan Michael Kitz ile acele toparlanm bir uzmanlar grubu zerinde 'Amerika Birleik Devletleri' yazan bir uakla gelmilerdi. Olay Amerika'da ancak Hokkaido'da aa kmak zereyken dorulanmt. Ksa basn blteninde bunun sradan bir ziyaret olduu henhangi bir bunalm ya da tehlikenin olmad, 'Sapporo'nun kuzeydousundaki Makine Sistemleri Tesisinde olaan d bir ey' bulunmad bildiriliyordu. Bir gece nce Moskova'dan bir Tu-120 ua ile gelenler arasnda da Stefan Baruda ile Timofei Gotsrid-

Ellie'nin sorgu heyetinin banda, ok acele olarak gelmi olmasna ramen yine de alacak derecede iyi hazrlanm Kitz vard. Valerian ile der Heer zaman zaman Ellie'nin lehine bir eyler sylyorlar, arada srada da bir soru soruyorlard. Ancak heyetin bakannn Kitz olduu kesindi. Kitz Ellie'ye anlatt hikyeye kukuyla, ama yapc olarak baktn belirtti. Ellie'nin sorularnn kiisel bir dmanlktan kaynaklandn sanmasn istemiyordu. Kendisine saygs bykt. Ayrca Makine Projesine daha ilk batan kar km olmasnn kararlarn etkilemeyeceine de sz veriyordu. Kitz ilk balarda Ellie'nin anlattklarn dikkatle dinliyor, arada srada ayrntlar konusunda bir soru soruyor ve szn kestii iin zr diliyordu. Ancak iki gn gelip attnda artk bu tr kibarlklardan eser kalmamt. Demek Nijeryaly kars, Hintliyi l kocas, Rusu sevimli torunu, inliyi Mool bir diktatr... Qin Mool deildi... Ve seni de sevgili merhum baban ziyaret ettiler. Baban arkadalarnla evreni yeniden kurmakta olduu nu anlatt sana. 'Cennetteki Babamz ................ ' yle mi? Bu dpedz dincilik. Kltrel antropoloji bu. Dorudan doruya Sigmund Freud. Bunu grmyor musunuz? Hem babanzn dirildiini iddia ediyorsun, hem de bizim onun evreni kurduuna inanmamz istiyorsun... Benim szlerimi arptyorsunuz siz... Haydi haydi, Arroway. Bizim zekmza hakaret etme. Bize tek bir kant bile gstermeden tm zamanlarn en palavra hikyesine inanmamz bekliyorsun sen. Akll bir kadnsn. Byle bir eyi yutturabileceine nasl inandn, ha? Ellie itiraz etti. Valerian da. Valerian bu tr bir sor-

hikyelerle vakit geirmeyelim. Yarma kadar ara veriyorum. Der Heer leden sonra boyunca tek sz sylememiti. Ellie'nin yzne bakp hafife glmseyince Ellie bunu babasnn glmsemesiyle karlatrmadan edemedi. Ken'in yznde zaman zaman yalvaran bir ifade vard. Ama ne iin bilemiyordu Ellie; belki de hikyesini deitirmesi iin. Onun ocukluundan aklnda kalanlar ve babasnn ardndan ne kadar zldn biliyordu. ldrmas olasln dnd akt. Onun gibi dierlerinin de ldrdklarn dndnden emindi Ellie. Kitle lgnl. Ortak kuruntu.
***

te burada, dedi Kitz. Rapor bir santimetre kalnlnda bir dosya oluturmutu. Bunu incelemek isteyeceksiniz sanrm, Dr. Arroway, ama ben size ksa bir zetini verebilirim tamam m? Ellie ban sallayarak teklifi kabul etti. Sylentilerden raporun Beler'in verdii ifadeye uygun olduunu duymutu. Bylece bu samalk bir son bulur artk diye dnyordu. Aracn benzeller ve destekleyici blmlere gre ok deiik bir ortamn etkisinde kald sanlmaktadr... Kitz bu son szc kuvvetle vurgulamt. ok byk gerilme ve kaslma gleri etkisi altnda kald sanlmaktadr. Parampara olmam olmanz bir mucizedir yani. Ayn zamanda ok youn bir radyasyon ortamnda bulunmutur zerinde alak dzey radyoaktivite, kozmik n yollar ve dier izler vardr. Radyasyona dayanabilmi olmanz da ayr bir mucizedir. Araca herhangi bir ey eklenmi ya da iinden bir ey alnm deildir. Tnellerin duvarlarna srtndnz sylediiniz trden bir srtnme izine rastlanlma-

anndan sonra ierdekileri grme, onlarla konuma olana yok. Makine altrlyor ve bir sre sonra da kendi kendine duruyor. altktan sonra yirmi dakikadan nce onu durduramyorsunuz. Tamam. Yirmi dakika sonra bu insanlar nee iinde Makine'den kp ktan hzl bir sratle kara delikler iinden geerek Galaksinin merkezine gidip dndkleri hakknda palavralar skyorlar. Bu hikyeyi duydun ve sradan kukucu bir insansn diyelim. Kantlarn grmek istersin. Resimler, video kaytlar, dier veriler falan. Ne olmu tahmin edersin? ok ilerine gelecek biimde silinmi hepsi. Galaksinin merkezinde yaadn syledikleri stn uygarla ait bir ey var m ellerinde? Hayr. Herhangi bir am eyas falan? Hayr. Bir ta tablet falan? Hayr. Hibir ey yok. Tek fizik kant Makine'ye ustalkla yaplm bir iki iz. Bylesine bir amalar olan ve bu kadar akll olan insanlarn hele sahte izler iin harcayacak iki trilyon dolarlar varsa, gerilim ve radyasyon hasarn andran bir eyi nceden hazrlayp hazrlayamayacaklarn soruyorsun kendi kendine. Ellie'nin soluu tutulmutu. Olaylarn ok dmanca bir yorumuydu bu. Kitz bundan neden bu kadar holanyordu acaba? Ba gerekten dertte olmalyd. Hikyenize kimsenin inanacan sanmyorum, diye adam devam etti. Bu yeryznn en ustalkla hazrlanm ve de en pahal sahtekrldr. Sen ve arkadalarn Birleik Devletler Bakann, Amerikan halkn ve Dnya'nm dier btn devletlerini kandrmaya altnz. Kendiniz dnda herkesin aptal olduuna inanyor olmalsnz sanrm. Michael, lgnlk bu. Mesaj' almak, ifresini zmek ve Makine'yi yapmak iin onbinlerce kii alt. Mesaj manyetik bantlarda ve lazer disklerinde saklanyor Dnya'nm tm gzlemevlerinde. Gezegenin tm rad-

ettin ve adam ana drdn. zm o bulmasayd sen bulmas iin elinden geleni yapacaktn. Yani sen bizim byle bir Mesaj' uydurabildiimizi sylemek istiyorsun demek. Gerekte Vaygay ile bana byk bir iltifat bu. Ama olanaksz. Yaplamaz byle bir ey. Herhangi uzman mhendise sor bakalm yepyeni sanayiler ve Dnya'da tmyle bilinmeyen paralar gerektiren byle bir Makine bo zamanlarnda alan birka fiziki ve radyo gzlemcisi tarafndan icat edilebilir miymi? Nasl yapacamz bilsek bile byle bir Mesaj' uyduracak zamanmz var myd ki? Mesaj' daki bilgilerin adedine bak nce. Yllar srerdi byle bir ey. Argus projesi hibir yere varmad srece yllarn vard bu ie ayracak. Proje kapatlmak zereydi. Bunu Drumlin istiyordu hatrlarsan. Ama sen tam uygun bir anda Mesaj' buldun. Ondan sonra bu en sevdiin projenin kapatlmas sz de ortadan kalkt artk. Bence sen ve o Rus dostun bu ii bo zamanlarnzda hazrladnz. Bunun iin yllar vard nnzde. lgnlk bu, diye mrldand Ellie. Araya Valerian girdi. Szkonusu olan dnemde Dr. Arroway'e ok yaknd. Arroway ok retken bilimsel almalar yapmt. Bylesine ince bir sahtekrla ayracak zaman yoktu. Valerian onun yeteneklerine hernekadar hayransa da Mesaj ile Makine'nin onun ve hatta Dnya'da yaayan herkesin yetenei dnda olduuna inanyordu. Kitz'm bu szlere karn toktu. Bu kiisel bir deerlendirmedir, Dr. Valerian. Pek ok insan ve sonuta pek ok deerlendirme vardr. Siz Dr. Arroway'den holanyorsunuz, bunu anlyorum. Ben de holanyorum kendisinden. Onu savunmanz anlalr bir ey. Bunu ktye yoruyor deilim. Ama kesin bir ey var ortada.

berleme yapamyorsanz. Ve bunun olanakszln ikimiz de biliyoruz. Rankin ile Joos'un ktan daha hzl yolculuk yaplamayacan bilmedikleri iin yaknmalarnz hatrlyorum. Bunu yutturabileceini sanmana atm dorusu. Dinle, Michael. Bizim yirmi dakikada oraya gidip gelmemiz byle mmkn oldu ite. Bir tekilliin evresinde nedensellik beklenemez. Ben bu iin uzman deilim. Bu konuda Eda ya da Vaygay'la konumalsn. Bu fikrin iin teekkr ederim. Konutuk bile. Ellie Vaygay'n eski dman Archangelsky ya da radyo teleskoplarnn paralanmas ve verilerin yaklmasn neren Baruda tarafndan sorguya ekilmesini dnd. Herhalde onlar da bu konuda Kitz'den farkl dnyor deillerdi. Vaygay'n cesaretinin krlmam olmasn diledi. Durumu anlyorsun, Dr. Arroway. Bundan eminim. zninle bir daha aklayacam. Belki de nerede atladm gsterebilirsin bana. Yirmialt yl nce o radyo dalgalar Dnya'ya doru yola ktlar. Bunlar Vega ile buras arasnda dn. Vega'dan ktktan sonra kimse tutamaz artk radyo dalgalarn, kimse durduramaz. Verici dediin gibi kara delik yoluyla olsun Makine' nin altrldn haber alsa bile radyo dalgalarnn Dnya'ya gelmesi ancak yirmi alt yl sonra kesilebilir. Vegallarn Makine'nin ne zaman altrlacan yirmi alt yl nceden bilemezdi. Mesaj'm 31 Aralk 1999'da kesilmesi iin geri zamana doru bir Mesaj gnderilmesi gerekirdi bunun iin. Bilmem anlatabiliyor muyum? Anlyorum. Bu hi el dememi bir alandr. Bu yzden buna uzay-zaman sonsuzluu denilir. Uzay iinde tneller yapabiliyorlarsa zaman iinde de tneller yapabilirler sanrm. Bizim bir gn ncesine dnmemiz bile onlarn en azndan snrl bir zaman yolculuuna

yorsunuz bu plan. Hadden'in ilk aamalar uydu dizayn, Makine, Mesaj'in ifrelenmesi, radyasyon hasarnn uydurulmas falan parasal olarak desteklemesini salyorsun. Buna karlk, Makine Projesi yrrle girdikten sonra o da iki trilyon dolarn bir blm ile oynama hakkna sahip oluyor. Bu fikir houna gidiyor Hadden'in. Bundan byk bir kr elde edebilir ve gemiine baklrsa hkmeti de g duruma drmekten mutlu olacaktr. Mesaj'm zmn baaramaynca, aklaycy bulamaynca doruca ona gidiyorsun. Sana onu nerede bulacan sylyor. Bu da ok dikkatsizce bir tutumdu. Bunu kendin bulmu gibi olsaydn ok daha iyi olurdu. Biraz fazla dikkatsizce ama, dedi der Heer. Gerekten bir sahtekrlk dnen biri... Ken, dorusu ardm sana. Bu ite ok saf dav-randm dorusu. Arroway ile dierlerinin Hadden'e fikir sormann neden akllca bir ey olacan dndklerini ak seik ortaya koyuyorsun. Ve onu grmeye gittiini bilmemizden emin olmak iin neden uratn. Kitz yeniden Ellie'ye dnd. Dr. Arroway, duruma bir de tarafsz bir gzlemcinin bak asyla... Kitz gerekleri yeni biimler iinde iziyor, Ellie' nin gemi yaamn yeni batan yazyordu. Ellie Kitz' in aptal olduunu dnmemiti, ama bu kadar yaratc olabilecei de aklna gelmi deildi. Belki de yardm gryordu. Ancak bu haylin duygusal itici gc ancak kendisinden kyor olmalyd. Bu olay Kitz'in grevinin bir paras deildi yalnzca. Bu sorgulama, olaylarn bu dier yorumu iinde bir tutku uyandrmt. Ellie az sonra bunun ne olduunu anlad. Beler dnlerinde yalnzca garip bir hikye getirmilerdi, ne asker uygulama olana olan bir ey ne de politik sermaye olarak kullanlabilecek

bir iki kum tanesi dktnz ve gitmenizden bir iki saniye sonra da dndnz, yle ki tarafsz bir gzlemci sizin hibir yere gitmediinizi rahatlkla syleyebilir. Dnyad varlklar sizin gerekten bir yere gitmi olduunuzu kesin olarak ortaya koymak isteselerdi sizi bir gn sonra, bir hafta sonra geri getirirlerdi, deil mi? Bir sre iin benzellerin iinde hibir ey olmasayd sizin bir yere gittiinizden kesinlikle emin olurduk-sizin iinizi kolaylatrmak isteselerdi Mesaj' hemen kesmezlerdi, deil mi? Bu durumu ok ktletirdi. Bu kadar eyi dnebilirlerdi artk. Sonra hikyenizi destekleyecek baka yollar da vard. Size kendilerini hatrlatacak bir ey verebilirlerdi. ektiiniz filmleri getirmenize izin verebilirlerdi. O zaman kimse bunun kurnazca hazrlanm bir yutturmaca olduunu iddia edemezdi. Neden yapmadlar bunu? Dnyad varlklar neden dorulamadlar hikyenizi? Hayatlarnz harcadnz onlar bulmak iin. Yaptklarnz takdir edemiyor lar m? Ellie, anlattklarnn gerek olduundan nasl bu kadar emin olabilirsin? ddia ettiin gibi bu bir oyun deilse... bir hayl olamaz m? Bunu dnmek ac verici bir ey, kabul ediyorum. Kimse akln kardn dnmek istemez. Ama iinde bulunduun gerilimi dn bir kere. Ve bunun tek alternatifi bir komp-loysa... Belki de bu konuda biraz daha derinlemesine dnmek istersin. Ellie oktan dnmt bunu.

O gn Kitz'le tek bana bir daha bulutu. Bir anlama nerilmiti. Ellie'nin buna uymak gibi bir dncesi yoktu. Ancak Kitz bu olasla da hazrlklyd. Beni daha ilk gnnden sevmedin, dedi. Ama,

nemli bir ey deil. Hepiniz biraz isyancydnz, dzene kar fkeliydiniz hangi dzende yetimi olursanz olun. yi bir ey bu. nsanlarn bamsz olmalar iyidir. zellikle bilimadamlarnm bu tutumlarn zendiririz. Ancak bu son birka yln gerilimi sizleri ok zorlad. zellikle Doktor Arroway ile Doktor Lunacharsky' yi. nce Mesaj buldular, ifresini zdler, hkmetlerini Makine'yi yapma konusunda ikna ettiler. Sonra yapm glkleri, sanayi sabotaj, bir sonu getirmeyen hareketi beklemeleri falan... ok g yllar geirdiniz. Bir sonu da alamadnz. Bilimadamlar zaten ok sinirli insanlardr. Makine'nin baarszl sonunda sinirlerinizin bozulmu olmasn herkes anlayla karlayacaktr. Ama, kimse hikyenize inanmayacaktr. Hi kimse. Eer mantkl davranrsanz bu dosyalarn aklanmas iin hibir gerek duyulmayacaktr. Makine hl burada. Yollar alr almaz basnn fotoraf ekmesine izin verilecektir. Onlara Makine'nin hibir yere gitmediini gstereceiz. Mrettebat doal olarak d krkl iinde olduundan u anda basnla konumak istemeyecektir. yi bir plan deil mi? Kitz glmsedi. Ellie'nin plann gzelliini onaylamasn istiyordu. Ellie hibir cevap vermedi. O pislik ynna iki trilyon dolar harcadktan sonra bile ok mantkl davranmakta olduumuzu grmyor musun? Seni hayatn boyunca bir delie tkabilirdik, Arroway. Ama, serbest brakyoruz ite. Kefalet paras bile demene gerek kalmad. Tam bir centilmen gibi davranyoruz ite. Bininci Yl ruhu bu. Machindo bu ite.

Yeni an Balangc olarak yaygn bir ekilde ilan edilen bu gnlerde uzayda gmlmek sradan, ama pahal bir olayd. Eski gnlerde kllerinin doduklar yere ya da ilk servetlerini kazandklar kasabaya serpilmesini isteyeceklere artk bu yeni yntem ticari olarak salanabiliyordu. imdi cesedinizin sonsuza dek Dnya evresinde dnmesi iin vasiyetnamenize ksa bir ek yapmak yeterliydi. nsann yeteri kadar paras olduu takdirde cesedinin yaklp kllerinin oyuncak bir tabuta konulmas, tabutun zerine adnn, doum ve lm tarihlerinin, seecei dinden birinin sembolnn yazlmas artk olaan ilerdendi. Ondan sonra yzlerce minyatr tabutla sizinki de uzayda bir yere, kalabalk koridorlar ve Dnya alak yrngesinin rahatsz edici atmosferik ekim blgesinin dna oturtulabilirdi. Bylece klleriniz aklbanda bir uydunun hi gitmeyecei proton frtnalar ile Van Ailen radyasyon kuaklarnn ortasnda Dnya'y dner dururdu. Bu yksekliklerde Dnya artk ileri gelenlerin kllerinden oluan bir kuakla evrelenmiti ve uzak bir dnyadan gelecek bir konuk rastlant sonucunda bir uzay a mezarlna dtn sanabilirdi. Mezarln ok tehlikeli olan bu mevkii yasl akrabalarn ziyaretlerinin yer almamasnn da bir nedeniydi. Bu grnty hayl edebilen S.R. Hadden bu deerli llerin ne lmszln ne de kk paralarna

raz olmalarna amt. nsann beyni, kalbi, kendisini insan olarak ortaya karan btn organik paralar yaklma ile atomlara ayrlyordu. Yakldktan sonra, geriye toza dnm kemiklerden baka bir ey kalmyordu ki. ok ileri bir uygarlk bile bu tozdan sizi yeniden yaratamazd. Ayrca tabutun Van Ailen kuaklarnn ortasna yerletiriliyordu ki, burada insann klleri bile yava yava yanard. nsann birka hcresinin korunabilmesi ok daha iyi olurdu. DNA'lar bozulmam, gerek canl hcreler. nsann epitelyum hcrelerinden bazlarn iyi bir para karlnda dondurup Van Ailen kuaklarnn ok stnde bir yrngeye oturtacak bir kurulu hayl ediyordu. Bunun iin lmeye gerek yoktu. Bunu imdi de yapabilirdin. O zaman dnyad bir molekler biyolog ya da uzak gelecekte onlarn Dnya'daki kartlar seni yeniden yaratabilirlerdi. Gzlerini ovuturur, gerinir ve on milyonuncu yl uyanrdn. Kalntlarnla bir ey yaplmasa bile yine de genetik kodlarnn kopyalar olurdu. O zaman ilke olarak yayor olurdun. Her iki durumda da sonsuza kadar yaayacan sylenebilirdi. Hadden konu zerinde dndke bunun pek kk boyutlu olduunu farketti. nsann ayann altndan alnan birka hcre gerekten kendisi deildi ki. Yapacaklar en iyi ey fizik olarak seni yapmakt. Ama, bu sen demek deildin. Gerekten ciddi isen aile fotoraflarn, titizlikle hazrlanm zgemiini, houna giden btn kitaplar ve plaklar, kendin hakknda bir sr eyi de buna eklemeliydin. rnein sevdiin losyonun markasn. Bunun mthi bencilce bir ey olduunu biliyordu. Biliyordu ve seviyordu bunu. Ne de olsa yaadklar a, lmden sonraki yaam konusunda srekli bir cinnet yaratmt. Herkes tr ve gezegenin so-

Bundan baka bir dondurma ilemi gerekmezdi. Bedava olarak srekli bakm salanm olurdu. Bu mantkla konunun son aamasna varmt: yldzlararas soua varmak iin birka yl gerekecekse hi olmazsa uyank olmalydn ve ancak Gne sistemi dna kacan zaman dondurulmalydn. Bu soua ar baml olmay da azaltrd.
***

Bildirildiine gre Hadden, Dnya yrngesinde beklenmedik tbbi sorunlara kar akla gelebilen her nlemi alm, hatta gkyzndeki atosuna ayak basmadan ses dalgalar uygulatarak bbrek ve safra talarn da eritmiti. Sonra da gitmi ve anafilaktik ok sonucunda lmt. Narnia ile bir hayran tarafndan gnderilen bir buket frezyadan frlayan bir ar sokmutu kendisini. Methuselah'taki eczanede gerekli antiserum yoktu. Ar Narnia'nn yk blmndeki dk sda hareketsiz kalm olmalyd. Ar, incelenmek zere Dn-ya'ya gnderilmiti sonra. Milyarderin bir ar tarafndan yenik drlmesi gazete editrlerinin ve kiliselerde Pazar vaizlerini dikkatinden kam deildi. Ancak btn bunlar bir aldatmacadan baka bir ey deildi. Ne ar vard, ne de ar sokmas ya da lm. Hadden sapasalamd. Tam Yeni Yl girerken, Makine' nin altrlmasndan dokuz saat sonra Methuselah'a bal olan yedek bir aracn roketleri atelenmiti. Ara hzla Dnya-Ay sisteminden kurtulacak hza eriti. Hadden bu araca Glgam adn vermiti. Hadden, hayatn g sahibi olmak ve zaman incelemekle harcamt. nsan ne kadar ok g sahibi olursa o kadar daha fazlasn istiyordu. Tm insanlar lmde eit olduklar iin g ve zaman birbirleriyle bantlydlar. Bu yzden eski zaman krallar kendile-

ki yla kadar bu uan lahit Jpiter'in radyasyon kuann hemen dndaki ekim kuyusuna decek, gezegenin evresinde dndkten sonra yldzlararas bolua frlatlacakt. Bir gn boyunca en byk gezegen Jpiter'in kaynayan renkli bulutlarn grecekti. grntye kalsa, Hadden Satrn ile halkalarn grmeyi seerdi, ama Satrn Dnya'dan en az drt yl uzaktayd ve durum gz nne alndnda bu da bir rizikoyu gze almak demekti. nsan lmszln peinde ise ok dikkatli olmak zorundayd. Bu hzlarla en yakn bir yldza gitmek bile on bin yl srerdi. Ancak mutlak sfrn drt derece stnde donmuken zamann oktu. Bundan bir milyon yl sonra bile olsa, Hadden Glgam'n bir gn baka birinin Gne sistemine gireceinden emindi. Ya da yldzlar arasndaki karanlkta lhdini ok gelimi ve ok ileriyi gren varlklar aralarna alacaklar ve ne yaplmas gerektiini bileceklerdi. Daha nce hi byle bir ie kalklmamt. Dnya'da yaayan hi kimse bu kadar yaklamamt buna. Sonunun balangc olduuna inanarak gzlerini kapatt, kollarn gsnde kavuturdu. Roketler bir daha, bu kere daha ksa bir sre iin, atelendiler ve parltl ara yldzlara doru uzun yolculuuna devam etti. Bundan binlerce yl sonra Dnya'da neler olacan ancak Tanr bilir diye dnyordu. Onun sorunu deildi bu. Hi de olmamt. Kendisi derin uykuda ve donmu olacakt lhidi yldzlararas boluktan geerken; Firavunlar da, skender'i de, Qin'i de am olacakt. Kendi Yeniden Douunu hazrlamt.

Telefon hatlar onarlm, yollar karlardan temizlenmi ve Dnya basnnn titizlikle seilmi temsilcilerine tesisleri ksaca gezme olana tannmt. Bir iki gazeteci ile fotoraf Genzellere, basn odasna, sonra da aracn iine sokulmutu. Televizyoncular Beler'in koltuklarndan Dnya'ya Makine'yi altrmadaki bu ilk cretli denemenin baarsz kaldn anlatmlard. Salkl ve iyi olduklarn gstermek iin Ellie ile arkadalarnn uzaktan filmlerinin ekilmesine izin verilmi ancak bu aamada konuma yapamayacaklar bildirilmiti. Makine Proje Mdrl, durumunu ve gelecekteki seeneklerini deerlendirmekteydi. Honshu ile Hokkaido arasndaki tnel yeniden almt, ama Dn-ya'dan Vega'ya olan geit kapalyd. Ellie, Beler tesisten ayrldklarnda proje yetkililerinin benzelleri yeniden altrp altrmayacaklarn merak ediyordu, ancak kendisine sylenenlere de inanmamt. Makine bir daha almayacakt; Dnya varlklar iin bir daha tnellere giri olmayacakt. Uzay zaman iinde ne kadar kk entikler yaparsak yapalm teki taraftan biri bizimle balant kurmad takdirde bu hibir ie yaramayacakt. Bizim grebilmemiz iin bir an araladlar perdeyi sonra da kendi bamza kurtuluu bulmaya braktlar bizi. Sanki bulabilirmiiz gibi. Sonunda Beler'e kendi aralannda konuma izni kmt. Ellie hepsine birer birer veda etti. Bo kasetler iin hibiri kendisini sulamyordu.

Kasetteki resimler manyetik alanlara kaytldr, dedi Vaygay. Benzellerde oluan gl bir manyetik alan da onlar harekete geirdi. Maxwell denklemi. Sanrm bantlar byle silindi. Senin suun yok bunda. Vaygay sorgulamasnda akna dnmt. Kendisini sulamamlard ama Batl bilimadamlaryla birlikte Sovyet aleyhtar bir komplonun bir yesi olduunu ma etmilerdi. Ellie, kalan tek soru Politbro'da akll yaam olup olmad, inan bana. Ve de Beyaz Saray'da. Bakann Kitz'in bunlar yapmasna izin verdiini dnemiyorum. O kendisini projeye adamt. Bu gezegen lgnlar tarafndan ynetiliyor. Olduklar yere varabilmek iin neler yaptklarn dn bir kere. Grleri o kadar dar, o kadar... ksa ki. Birka yl hepsi hepsi. En iyilerinde on yl, yirmi yl. Onlar yalnzca kendilerinin iktidarda olduklar sreyle ilgilenirler. Ellie Cygnus A'y dnd. Ama, bizim hikyemizin yalan olduundan tam olarak emin deiller. Yalan olduunu kantlayamyor-lar. Bu yzden buna onlar bizim inandrmamz gerekiyor. Ta ilerinde 'Doru olabilir mi?' diye dnyorlar. Bir ikisi doru olmasn istiyor. Ama tehlikeli bir gerek bu. Onlar kesine yakn bir ey istiyorlar... Belki de bunu biz salayabiliriz. ekim kuramn gelitirebiliriz. Bize anlatlanlar zellikle Cygnus A ve Galaktik Merkez konusunu dorulamak iin yeni astronomik gzlemler yapabiliriz. Astronomik aratrmalar durduracak deiller. Ayrca izin verirlerse onikike zerinde de incelemeler yapabiliriz. Onlarn fikirlerini deitireceiz, Ellie.

neler olduunu kabul etmek zorunda kalacaklar. O zamana kadar birbirimizin sigortasyz. Ellie, ok mutluyum. Hayatmn en byk olay bu. Vaygay gece uayla Moskova'ya hareket etmeden az nce Ellie, Nina'y benim iin p, dedi.
***

Sabah kahvalt ederlerken Xi'ye dkrkl duyup duymadn sordu. Dkrkl m? Oraya gittim, onlar grdm ve dkrkl m duyacam? Ben Uzun Yryn bir yetimiyim. Kltr htillinden kurtuldum. in eddi' nin glgesinde alt yl patates ve eker pancar yetitirmeye altm. Tm yaamm altst olarak geti. Dkrkllnn ne olduunu iyi bilirim ben. Sen bir lene gittin ve alktan lmek zere olan kyne dndnde dnn kutlamadklar iin dkrklna uruyorsun. Bu dkrkl deil ki. Kk bir atmay kaybettik. Kuvvetlerin yerlemesine bak bir kere. Xi yaknda memleketine dnecekti, orada Makine' de olup bitenler hakknda kamuoyuna aklama yapmamay kabul etmiti. Xian'daki kazlara dnecekti ama. Qin'in mezar kendisini bekliyordu. mparatorun tnelin teki ucundaki kopyasna ne kadar benzediini merak etmekteydi. Ellie bir sre sonra, Soracam ey iin bala beni, dedi. Ama iimizde ancak sen... Hayatnda sevdiin biri yok muydu? Soruyu daha derli toplu sorabilmeyi isterdi. Sevdiim herkes alnd elimden. Yok edildi. Silindi. Yirminci yzyl imparatorlarnn yok olduklarn grdm. Deitirilemeyecek, itibarnn iadesine gerek olmayan, zihinlerden silinemeyecek bir insann zlemi-

Sukhavati birka gn sonra Bombay'a dnyordu, oradan Tamil Nadu'daki babasnn kyne gidecekti. Sonunda kendimizi bunun bir hayl olduuna inandrmamz kolaylaacak, dedi. Her sabah uyandmzda deneyimiz biraz daha uzak, biraz daha rya gibi olacak. Belleklerimizi glendirmemiz iin hepimizin bir arada olmas ok daha iyi olurdu. Ama onlar bu tehlikeyi gryorlar. O yzden bizi kendi gezegenimizi andran bir kumsala gtrdler. Kavrayabildiimiz bir geree yani. Bu deneyi kimsenin kmsemesine, nemsizletirmesine izin veremem. Unutma Ellie. Gerekten oldu bu. Bir rya deildi. Sakn unutma, Ellie.
***

Durum gznne alndnda Eda ok sakindi. Ellie bunun nedenini az sonra anlad. Vaygay ile kendisi sorgulanrken o hesap yapmakla urayordu. Tnellerin Einstein-Rosen kprleri olduunu sanyorum, dedi. Relativite Kuram kara delikleri andran ama evrimsel balantlar olmayan solucan delikleri denilen bir dizi zm kabul eder. Bunlar kara delikler gibi bir yldzn ekimsel kyle olumazlar. Ancak normal bir solucan delii bir kere olutu mu, iinden bir eyin gemesi iin geniler ve kaslr; ok byk gelgit gleri yayar ve iinden geebilmek iin sonsuz bir zamana ihtiya gsterir. Ellie bunun nasl bir gelime olduunu anlamad iin adamdan aklamasn istedi. Ana sorun solucan deliini ak tutabilmekti. Eda bir solucan deliinin tam olarak kaslmasn nleyecek bir tr gerilim olan yeni bir mikroskopik alan bulmutu. Bu tr bir solucan delii kara deliklerin dier sorunlarn da tamayacakt; gelgit basklar daha kk olacak, iki ynl bir girii olacak ve d gzlemcilerin lmleriyle gidi-geli

Ellie'yi tesisten helikopterle almlard. Washing-ton'a giderken uakta ylesine derin bir uykuya dald ki Beyaz Saray yetkilileri geldiinde sarsarak uyandrmak zorunda kaldlar. Bir anlama yapmlard. Argus'a dnp istedii bilimsel almay yapabilecekti. Ancak artk mdr deildi. stedii takdirde yaamnn sonuna kadar bu grevde kalabilirdi. Biz mantksz insanlar deiliz, demiti Kitz. Salam bir kantla, gerekten inandrc bir eyle gelirsen biz de bunu duyurmak iin senin yannda olacaz. Kesinlikle emin olana kadar senden konumaman istediimizi syleyeceiz. Mantk erevesi iinde olmak zere istediin her aratrmay destekleriz. Hikyeyi imdi aklayacak olursak nce bir heyecan dalgas ortal kaplayacak, ardndan kukucular altn oymaya kalkacaklardr. Bu seni de bizi de g duruma sokacaktr. mkn olursa kant toplaman ok daha doru olur. Belki de Bakan adamn fikrini deitirmesini salamt. Kitz'in bu anlamadan holandn sylemek mmkn deildi. Ancak buna karlk Ellie de Makine'de olup bitenler hakknda hi konumayacakt. Beler Makine iinde oturmular, kendi aralarnda konumular ve sonra da kmlard. Baka bir ey mrldanacak bile olsa hazrlanan dosya basna szdrlacak ve Ellie de iten atlacakt. Ellie Peter Valerian'm, Vaygay'n ya da Abonneba' nn susmalarn satn almaya kalkp kalkmadklarn merak ediyordu. Be lkenin ve Dnya Makine Konsorsiyumunun sorgulama ekiplerini ldrmenin dnda bu olay nasl gizli tutabileceklerini akl almyordu. Bir zaman sorunuydu bu. Demek ki sadece biraz zaman kazanmaya alyorlard.

de olsa Machindo onu da etkilemi olmalyd. Onun da bir ailesi, dostlar, sevdii biri olmalyd. Olup bitenlerin en azndan bir kokusunu almt herhalde.

Bakan, ertesi gn Beyaz Saray'da yaplan bir trenle Ellie'ye Ulusal zgrlk Madalyasn takt. Beyaz mermer duvara gml minede koca koca ktkler yanyordu. Bakan Makine Projesine gerek parasal, gerekse politik desteklerde bulunduundan ulus ve Dnya nnde kk dmemek iin kararlyd. Birleik Devletlerin ve dier lkelerin Makine'ye yaptklar yatrmlarn ok iyi sonular verdii sylenmekteydi. Yeni teknolojiler, yeni sanayiler geliiyor, sradan insanlara Thomas Edison'un icatlar kadar yararl olacak eyler vaad ediliyordu. Yalnz olmadmz anlamtk, uzayda bizden daha ileri zeki varlklar vard. Bakan bunlarn bizim kendimiz hakkndaki kavramlarmz sonsuza dek deitirmilerdi. Kendisi iin ki bu alanda pek ok Amerikalnn dncelerini yansttna emindi konuarak bu kefin Tanr'ya olan inancn glendirdiini syleyebilirdi. Tanr'nn pek ok dnyada yaam ve zek yaratmakta olduu sonucu btn dinlerle uyumluydu. Ancak Makine'nin bize yapt en byk iyilik Dnya'ya getirdii ruhtu insan toplumu iinde giderek artan ortak anlay, hepimizin uzay ve zaman iindeki tehlikeli yolculukta ayn yolun yolcular olmamz, imdi btn Dnya'da Machindo olarak bilinen kresel ama birlii hedefi. Bakan Ellie'yi basna ve televizyon kameralarna tantrd, oniki yllk inat arayn, Mesaj' almak ve zmekteki dehasn, Makine'ye binmekle gsterdii cesareti anlatt. Makine'nin ne yapacan kimse bilmiyordu. Dr. Arroway bile bile hayatn tehlikeye atmt.

kz arasna girmeyi istemedii de dnlebilirdi. Ellie, yine de sinirli bir sesle, Ben babam hakknda konuuyorum, dedi. Ona de ki... Yal kadnn sesi glkle kyordu. ifon elbisem... gelirken temizleyiciye urasn... dkkndan gelirken. Annesinin evreninde babas hl hrdavat dkknn iletiyor olmalyd. Ellie'ninki de yleydi ya.
***

Jack Hibbert Argus Tesisi mdrlne getirilmiti, Ellie ynetim sorumluluklarnn ykn srtndan atmakla rahatlamt artk. Vega'dan gelen iaretler kesilince teleskoplarn bo zamanlar da arttndan imdi radyo gkbilimciliinin uzun zamandr bo duran alt dzey personeli arasnda hummal bir alma vard. Ellie'nin meslektalar Kitz'in sahtekrlk iddias konusunda bir imada bulunmamlard. Ellie der Heer ile Valerian'm dost ve meslektalarna Mesaj ve Makine hakknda neler sylediklerini ok merak ediyordu. Kitz'in bu konuda yaknda boaltaca Pentagon' daki brosu dnda kimseyle konumadndan emindi. Bir kere gitmiti Ellie oraya. Kapnn nnde beli silahl, elleri arkasnda kavuturulmu bir denizci eri, karmak koridorlarda geenlerden birinin ani bir gdye kaplmas tehlikesine karlk Kitz'in kaps nnde nbetteydi. Willie Wyoming'den Thunderbird'n getirdiine gre Ellie arabasna kavuacakt. Ancak anlama gerei arabayla yalnz yeteri kadar geni olan tesiste dolaabilecekti. Artk yle Bat Teksas manzaralar, tavanlardan onur ktalar, gney yldzn grmek iin dalara trmanmak yoktu. nzivas konusunda tek piman-

vard. Aradan birka on yl geince Makine'nin altnda yatan ilkeleri daha iyi anlayabilecektik. Yaptmz yanln ne olduunu grecek, 1999'da yaplan ilk byk denemede Makine'yi almaktan alkoyan kusurun ne kadar kk olduunu anlayp halimize glecektik. Baz din yorumcular Makine'nin baarszlnn insann kendini beenmilik ve gururunun cezas olduunu sylyorlard. lke apnda yaynlanan bir programnda Billy Jo Rankin Mesaj'm Vega adl cehennemden dosdoru gelmi olduunu iddia etmekteydi. Mesaj ile Makine'nin gnmz Babil Kulesi olduunu sylemekteydi. nsanlar budalaca bir davranla Tanr Katna erimeye almlard. Binlerce yl nce Babil adndaki gnah kentini Tanr yok etmiti. Bizim zamanmzda da ayn ad tayan bir kent vard. Tanr Szne kendilerini adam olanlar O'nun arzusunu orada da yerine getirmilerdi. Mesaj ve Makine Tanr korkusu tayan drst insanlar zerine ktln bir baka saldryd. eytani gler burada da nlenmilerdi nce kutsal bir esinlenmeyle Wyoming'deki kazada, sonra lhi Kudret'in komnist bilimadamlarnn akln kar-trmasyla Tanr tanmaz Rusya'da. Ancak Tanr'nn iradesinin bu ak uyarlarna ramen, diye devam ediyordu Rankin, insanlar Makine yapmn nc bir kez denemilerdi. Tanr izin vermiti onlara. Sonra Makine'nin baarsz kalmasn salam,, eytanca amac saptrm, Dnya zerindeki yolunu arm ve gnahkr dorusu sylenmek gerekirse, deersiz ocuklar iin duyduu kaygy bir kere daha belirtmiti. 1 Ocak 2001'de balayacak olan gerek Bininci Yldan nce gnahlarmzn derslerini almamz ve kendimizi ve gezegenimizi yeniden Tanr'ya adama zamanmz gelmiti.

dar kk bir radyo dalgas kaynan saptayabilirlerdi. Ellie bunun yeterli olamayacan, yrngedeki iki kara deliin bundan ok daha kk olduunu dnyordu. Bize aslnda bir uzay arac ile Gne'in teki tarafna atlm bir teleskopun Dnyadakilerle birlikte almas gerek diyordu. nsanlar bylece Dnya'nn yrngesi boyundaki bir nesneyi inceleyebilirlerdi. Ya da stasyon boyundaki. Ellie zamannn byk bir blmnde Cray 21 bilgisayarna program yazyor, eski programlar yeniliyor ve Makine harekete geirildikten sonra Dnya zaman ile yirmi dakika iinde yer alan olaylar elinden geldiince tm ayrntlaryla yazyordu. Yazsnn yarsna geldiinde yaz makinesi teknolojisine uygun olarak bir asl kopya yazmakta olduunu farketti. Orijinaller ile iki kopyay kasasna kilitledi, nc kopyay 49 numaral teleskopun elektronik kutusu iine saklad, karbon ktlarn da yakt. Alt hafta sonra programlamay bitirip de Palmer Joss'u dnd bir srada adam Argus tesisinin kapsnda beliriverdi. Joss yllardr tand bir Bakanlk zel danman araclyla bir iki telefon konumas sonunda ieri girme izni koparmt. Gneybatnn epey serbest giyim geleneklerine ramen zerinde yine bir takm elbise, beyaz bir gmlek ve kravat vard. Ellie adama madalyon iin teekkr etti, palmiye yapran verdi ve Kitz'in grd haylleri kimseye anlatmamas uyarsna aldr etmeden olup bitenlerin tmn tek tek anlatt. Konumalarnda Sovyet meslektalarnn uygulamasn benimsemilerdi: politik adan sylenmesi gereken bir ey konuacaklar zaman hemen bir yrye kmak ihtiyac bagsteriyordu. Uzaktan bakanlar adamn yrrlerken birden durup kadna doru eildi-

Joss'un ifadesinden pek ak konumadn anlamt Ellie. ... bu yeniden yazdm programlar pi gibi bir saydaki rakamlar hesaplayp basmak ve sonra da kyaslamak iin deil. Bunun iin yeterli zamanmz yok. Bunun yerine, program pi'deki rakamlarn zerinden hzla geiyor ve ancak uzun birler ve sfrlar dizisinde bir anormallik grd anda dnmeye balyor. Ne dediimi anlyor musunuz? Rastlantsal olmayan bir ey aryorum. Kukusuz baz sfrlar ve birler olacaktr. Rakamlarn yzde onu sfr, dier bir yzde onu bir olacaktr. Ortalama olarak. Ne kadar ok rakam tararsak rastlantsal olarak bulacamz saf bir ve saf sfr dizileri uzayacaktr. Program istatistik! olarak ne istendiini biliyor ve yalnzca ok uzun birler ve sfr1ar dizileri zerinde duruyor. Anlayamyorum. Yeterli sayda rastlantsal rakama baktnzda istediiniz herhangi bir diziyi grmeyecek misiniz ki? Doru. Ama bunun ne kadar olas olduunu hesaplayabilirsiniz. lk balarda ok karmak bir mesaj alrsanz bunun rastlant olmayacan bilirsiniz. Bu yzden hergn sabahn ilk saatlerinde bilgisayar bu problem zerinde alr. D dnyadan hibir veri kabul etmez. dnyadan da Dnya iinden de hibir veri dar kmaz. Bilgisayar pi'nin optimum dizilerini tarar ve rakamlarn uar gibi gemesini seyreder. Kendi iine bakar yani. Bir ey bulmad takdirde kendisine bir ey sormazsanz konumaz da. Bu bir tr kendi iini dnyor demektir. Tanr bilir ya ben matematiki deilim, bana bir rnek verebilir miydin? Elbette. Pi says 3.1415926... diye balar. Rakamlarn rastlantsal olduunu grrsnz. Doru, ilk drt

lirsin. Onlar istediin gibi kullanmak iin sana tam yetki veriyorum. Peki, ya sana bir ey olmazsa? Bana bir ey olmazsa m? O zaman, aradmz bulduumuzda o ktlar hikyemizi dorulayacaktr. Galaktik Merkezde ifte kara delik ya da Cygnus-A'da byk bir yapay yap veya pi'nin iinde bir mesaj bulursak, bu... elini adamn gsne vurdu ... bu benim kantm olacaktr. O zaman konuacam. Bu arada, zarf kaybedeyim deme. Yine de anlamyorum, diye itiraf etti adam. Evrende matematiksel bir dzen olduunu biliyoruz. ekim yasas falan. Bunun deiik olan yan ne? Pi'nin iindeki saylarda bir dzen varm. Ne kar bundan? Anlamyor musun? Bu deiik olacaktr. Bu, evreni fizik ve kimyay belirleyen kesin matematik yasalar ile balatmak deil. Bu bir mesaj. Evreni her kim yapyorsa on be milyar yl sonra akll yaam en sonunda gelitiinde okunmas iin asal saylar iine mesajlar saklyor. lk tantmzda bunu anlamadnz iin eletirdim Rankin'le seni. 'Tanr bize var olduunu bilmemizi isteseydi neden bize belirsiz olmayan bir mesaj gndermiyor?' diye sordum. Hatrladn m? ok iyi hatrladm hem de. Tanr'nn matematiki olduunu mu sanyorsun sen? Onun gibi bir ey. Eer bize sylenenler doru ise. Bu bouna bir abalama deilse. Dier asal saylarn sonsuzluu iinde deil de pi'nin iinde sakl bir mesaj varsa. Sen aritmetikte Vahiy aryorsun. Bunun daha iyi bir yolunu sana syleyebilirim. Palmer, tek yol bu. Kukucu bir insan inandracak tek ey. Bir ey bulduumuzu dn bir an. Bunun mthi karmak olmas gerekmez. Rastlantsal olarak

de. Benim mesajmn bir konusu bizim Evrenin amac iin ok nemli olmadmzdr. Benim bama gelen eyler bizleri ok daha kk gsteriyor aslnda. Doru. Ama Tanr'y da kat kat byltyor. Ellie bir an adamn yzne baktktan sonra devam etti. Bilirsin, Dnya Gne'in evresinde dnerken bu Dnya'nn gleri, din gleri, laik gleri bir zamanlar Dnya'nm sabit olduunu iddia ederlerdi. Onlar gl olmak iindeydiler. En azndan gl gsteriyorlard kendilerini. Gerek onlar ok kltt. Gerek onlar korkuttu, glerini temellerinden sarst. Bunun iin bask altna aldlar gerei. O insanlar gerei tehlikeli grdler. Bana inanmann ardndan neler getireceini bildiinden emin misin? Dnyorum, Eleanor. Bunca yl sonra gerei grdmde tanrm artk, inan bana. Geree hayran olan, Tanr'y bilmeye ynelen her inan evreni kavrayacak kadar yrekli olmaldr. Gerek evrenden sz edi-yorum.O k yllarndan. 0 dnyalardan. Senin evreninin boyutlarn, onun Yaratan'a verdii frsatlar dndke soluum kesiliyor. Tanry kk bir dnyaya sktrmaktan daha iyi bir ey bu. Dnya'y Tanr'mn ayak taburesi olarak dnmeyi hi sevmemitim. ok gven verici bir eydi bu, bir ocuk masal gibi... sakinletirici bir ila gibi... Ama senin evrenin benim inandm bir Tanr iin yeteri kadar geni, yeteri kadar bol zamanl. Daha baka kanta ihtiyacn olmadn sylyorum sana. Yeteri kadar kant var. Cygnus-A gibi eyler bilimadamlar iindir. Sradan insanlar hikyenin doru olduuna inandrmakta glk ekeceini mi sanyorsun? Bence bu ok kolay olacak. Sen hikyenin ok garip, ok yabanc olduunu sanyorsun. Ama ben daha

lamazsak yukarda olanlar kamuoyuna aklayacam. 1 Ocak'tan nce. Eda ile dierleri de belki konumaya raz olurlar. Tamam m? Konumadan yrdler Argus ynetim binasna. Dner fskiyeler imenlere su veriyordu. Basmamak iin kenarndan getikleiri bir su birikintisi bu orak topraklarda yabanc bir eydi sanki. Hi evlendin mi? diye sordu Joss. Hayr, evlenmedim. ok meguldm sanrm. Hi k oldun mu? Sradan bir eymi gibi sormutu bunu. Yaklatm denebilir, be alt kere. Ama... Ellie yaknlarndaki teleskopa bakt. Ama ylesine ok grlt vard, sinyali bulmak yle gt ki. Ya sen? Asla. Joss bir an duraklad sonra glmseyerek, Ama inancm var, dedi. Ellie bu belirsizliin zerinde durmak istemedi, birka basamak merdiveni kp Argus'un ana bilgisayarn grmeye gittiler.

Ellie koarak kt yallarevinin merdivenlerinden. Yeni boyanm yeil verandada John Staughton'u grd kamburu km, kprtsz, kollar iki yana sarkm. Sa elindeki naylon torbada bir banyo bal, st iekli bir makyaj kutusu, pembe pomponlu bir ift terlik vard. Gitti, dedi adam. eri girme. Bakma ona, onu byle grdn iin senden nefret ederdi. Grnnden ne kadar gurur duyduunu bilirsin. Hem zaten orada deil ki. Ellie, hemen hemen gdsel olarak, hem alkanlktan hem de hl zmlenmemi gcenikliklerinden dnp girmek zereydi. imdi bile, ilke olarak ona kar kmaya hazr myd? lke neydi ki aslnda? Adamn yzndeki karmakarklktan duyduu vicdan azabndan kukulanmak iin bir neden yoktu. Annesini sevmiti. Belki de onu benden ok sevdi diye dnd Ellie. Annesinin sal o kadar uzun bir sredir bozuktu ki, Ellie beklenen an geldiinde nasl bir tepki gstereceini ok dnmt. Staughton'un kendisine gnderdii resimde annesinin ne kadar gzel olduunu hatrlyordu; bu an iin yapt btn hazrlklara ramen hngr hngr alamaya balad. Ellie'nin acs ile aran Staughton onu teselli etmek iin bir adm att. Ama Ellie elini kaldrd, gzle grnr bir abayla kendini toparlad. imdi bile ada-

m kucaklayamyordu. Bir cesedin birletirdii yabanclard. Ama Ellie kalbinin ta derinliklerinde biliyordu Staughton'u babasnn lm iin sulamakla hakszlk ettiine. Staughton elini torbaya soktu. Sana bir ey vereceim. Torbay kartrrken alttaki eyalar ste kmt, Ellie deri taklidi czdanla plastik bir takma damak kutusu grd. Ban evirdi. Adam sonunda dorulup epey ypranm bir zarf uzatt. Eleanor'a yazyordu zarfn stnde. Annesinin yazsn tanynca almak iin uzand. Staughton aknlkla bir adm geri gitti, sanki bir tokat yemekten kor-kuyormu gibi zarf yzne kaldrd. Dur. dedi. Bekle. Pek iyi anlaamadmz biliyorum. Ama bana bir iyilik yap. Mektubu bu geceye kadar okuma. Tamam m? Adam, o yasl haliyle on yl yalanmt sanki. Neden? En sevdiin sorudur bu, deil mi? Bir iyilik yap bana. ok mu bu istediim? Haklsn, dedi Ellie. ok deil. zr dilerim. Adam Ellie'nin gzlerinin iine bakt. O Makine'de sana her ne olmusa... seni deitirmi, dedi.
k & -k

Ellie Joss'a telefon edip cenaze duasn okuyup okuyamayacan sordu. Sana dindar olmadm sylememe gerek yok. Ama, annemin dindar olduu zamanlar olmutur. Bunu yapmasn isteyeceim tek kii sensin, veybabamm bunu kabul edeceinden eminim. Joss ilk uakla geleceini syledi. Ellie akam yemeini erken yedikten sonra otel

yya mesaj onlar yerletirmemilerdi ve bunu okuyam-yorlard bile. Tnel yapmclar ve pi'ye yaz yazanlar bakalaryd. Onlar burada yaamyorlard artk. Gittikleri yerin adresini brakmamlard. Tnel yapmclar gittiklerinde, zaman gelince Beki olacak varlklar terkedilmi ocuklar gibi kalmlard. Kendisi gibi. Ellie Eda'nn tnellerin bu galaksi ile dierleri arasnda saysz yldzlar arasnda uygun ekilde serpitirilmi solucan delikleri olduu varsaymn dnd. Bunlar kara delikleri andryorlard ancak kkenleri ve nitelikleri farklyd. Ktlesiz deillerdi, Ellie onlarn Vega sistemindeki kalntlar arasnda bir ekim dalgalanmas braktklarn grmt. Onlarn iinden varlklar ve uzay aralar Galaksi'de gidip gelmekteydiler. Solucan delikleri. Kuramsal fizik dilinde evren onlarn elmalaryd ve biri elmann iinde tneller oymu, iini ekirdeine kadar yollarla doldurmutu. Yzeyde yaayan bir bakteri iin bir mucizeydi bu. Ama elmann dnda duran bir varlk bu kadar etkilenmeyebilir-di. O gr asndan Tnel yapmclar rahatszlk verici bir ey olabilirdi. Ancak, Tnel yapmclar solucan ise bizler neyiz peki, diye dnd. Argus bilgisayar pi saysnn iine Dnya'da makine olsun, insan olsun herkesten daha ok girmiti, ama Bekiler kadar da girememiti. Theodore Arroway'in o haritas izilmemi denizin kysnda kendisine szn ettii zlmemi mesaj olamayacak kadar erken henz, diye dnd. Belki de bu gelecek gsterilerin bir n gsterisiydi, daha fazla aratrma iin bir zendirmeydi, insanlarn cesaretlerini kaybetmemeleri iin bir rnekti. Her ne olursa olsun, bunun Bekiler'in uratklar mesaj olamayaca kesindi. Belki de eitli asal saylara kilitlenmi kolay ve g mesajlar vard ve Argus bilgisayar en kolayn bulmutu.

Sevgili Ellie, Artk ldme gre umarm yreinde beni balayacak gc bulursun. Sana kar bir gnah ilediimi biliyorum ve bunu yalnz sana kar ilemi deilim. Gerei buseydin benden nefret edecektin ki buna dayanamazdm. O yzden yaarken bunu sana sylemeye cesaret edemedim. Ted Arroway'i ne kadar sevdiini biliyorum ve onu benim de ok sevdiimi bilmeni isterim. Hl da seviyorum. Ama o senin gerek baban deildi. Senin gerek baban John Staughton'dur. ok kt bir ey yaptm ben. Yapmamalydm ve ok zayftm; ama bunu yapmasaydm sen bugn dnyada olmayacaktn, o yzden beni dnrken nefret etme benden. Ted durumu biliyordu, beni balad ve bunu sana asla sylemeyeceimize sz verdik. u anda pencereden baktmda senin bahede oturduunu gryorum. Orada oturmu yldzlar ve benim hi anlamadm eyleri dnyorsun; seninle yle gurur duyuyorum ki. Gerek konusunda o kadar titizsin ki, kendin hakkndaki bu gerei bilmenin hakkn olduunu dndm. Hayata geliin hakknda yani. John hl yayorsa bu mektubu sana vermi demektir. Bunu yapacan biliyorum. Ellie, o senin sandndan ok daha iyi bir insandr. Onu yeniden bulduum iin talihim varm. Belki de iinde bir yerde gerei bulduun iin ondan bu kadar nefret ediyorsundur. Ama aslnda ondan Theodore Arroway olmad iin nefret ettiini biliyorum. te hl orada oturuyorsun. Bu mektubu yazmaya baladmdan beri hi kprdamadn. ylece

atrdayan telefaksn durduu masann zerinde bir ayna vard. Ellie aynada ne gen, ne yal, ne ana, ne de evlt olan birini grd. Gerei kendisinden saklamakta haklydlar. O sinyali alacak kadar ilerlemi deildi, nerede kalm zecek kadar... Mesleini yabanclarn en uza ile balant kurmaya alarak geirirken, kendi yaamnda kimseyle bir balant kuramamt. Bakalarnn yaratl efsanelerini ykmak iin saldrm ama kendi yaratlnn temelinde yatan yalan grememiti. Tm yaam boyunca evreni incelemi, ama onun en belirgin mesajm grememiti: Bizim gibi kk yaratklar iin sonsuzluk ancak sevgiyle katlanabilir bir ey olurdu.
***

Argus bilgisayar Eleanor Arroway ile balant kurma abasnda ylesine srarl ve yaratcyd ki neredeyse kefi paylamak iin acil bir kiisel ihtiya belirtiyordu. Anormallik en aka yalnzca birler ve sfrlarla yazlabilecei 11 tabanl aritmetiinde grnyordu. Vega'dan alnanla kyaslannca bu en fazlas basit bir mesaj olabilirdi, ancak istatistik nemi ok fazlayd. Program rakamlar aadan yukar ve soldan saa olmak zere eit sayda bir drtgen biiminde dizmiti. lk sra soldan saa kesintisiz bir sfrlar diziiydi. kinci srada tam ortada bir rakam, bunun iki yannda sfrlar vard. Birka satr sonra birlerden oluan bir yay paras kmt ortaya. Basit geometrik biim satr satr, vaadler dolu olarak belirmiti. Drtgenin son satrnda tam ortadaki bir rakamnn iki yan sfrlarla doluydu. Asal saynn ta iinde, rakam dizileri altnda sak-