UOT:378

GELENEKSELVEADAETMPARADGMALARINDA LMEVEDEERLENDRMEYAKLAIMLARI VEQAFQAZNVERSTESRNE

SleymanSARIBA
Qafqazniversitesi,SnfretmenliiBlm Bak/AZERBAYCAN

ZET Heralandahzlbirdeiiminyaandkreselleendnyadaeitimintmalanlarnda,renmeretme yntemlerinde,retmenrenciilikilerindevelmedeerlendirmededeyeniyaklamlarkendisinihissettir mektedir.zelliklegnmzeitimparadigmasolanrencimerkezlieitimanlayvelmedeerlendirme eitimcilerinyakndantakipetmesigerekenkonularhalinegelmitir.Artkgnmzsosyalhayatanlaynaparalel yaananbugelimeleritakipetmektenuzakkalamayacamzbirdnemdebulunuyoruz.Bumakaledegeleneksel veadaeitimparadigmalarndalmevedeerlendirmealanndakisongelimelerleBolognasistemiveQafqaz niversitesiuygulamalargznndetutularakdeerlendirmeleryaplmtr. AnahtarKelimeler:lmevedeerlendirme,rencimerkezlieitim,Qafqazniversitesi. NNVVMASRTHSLPARADQMALARINDALMVQYMTLNDRM YAXINLAMALARIVQAFQAZUNVERSTETNMUNKM XLAS Hrsahdsrtliinkiafnyaandqloballaandnyadathsilinbtnsahlrind,xsusil,yrnmy rtmsahlrind,mllimtlbmnasibtlrindvqiymtlndirmprosesindyeniyaxnlamalarznhiss etdirmkddir.Xsusil,thsilparadiqmasolantlbmrkzlithsilanlayvqiymtlndirmprosesindml limlrindiqqtmrkzindolmasvacibmsllrhalnaglmidir.Artq,sosialhyatanlaynaparalelyaanan buhadislridiqqtmrkzindsaxlamadanuzaqdaqalabilmycyimizbirdvrdyaayrq.Bumqaldn nvivmasirthsilparadiqmalarnnqiymtlndirmprosesindsonyeniliklriBolonyasistemivQafqazUniver sitetieksperimentlrinddiqqtmrkzindsaxlanlaraqdyrlndirilmidir. Aarszlr:Qiymtlndirm,tlbmrkzlithsil,QafqazUniversiteti. MEASUREMENTANDEVALUATIONAPPROACHESINTRADATIONALANDCONTEMPORARY PARADIGMSOFEDUCATIONANDEXAMPLEOFQAFQAZUNIVERSITY ABSTRACT Inarapidlychangingglobalizedworld,newapproachesinallspheresofeducationsuchaslearningandteaching methods,teacherstudentrelationshipsandEducationalTestingandAssessmenthavebeenundergoingsomechan ges. Especially with today`s paradigm of studentcentered approach to education and Educational Testing and Assessmenthavebecomeamongtheissuesthateducatorsshouldcloselyfollow.WeareexperiencinganewEra thatthesedevelopmentsinlinewiththeperceptionsofcurrentsociallifecannotbeunderestimated.Thisarticle focusesontherecentdevelopmentsinthefieldoftraditionalandcontemporaryeducationalparadigmsandmakes someevaluationsbasedontheobservationsofBolognaSystemanditspracticesatQafqazUniversitybyproviding someinformationwithinthiscontext. KeyWords:TestingandAssessment,studentcenterededucation,QafqazUniversity.

Globalleendnyamzdainsanolununge miasrlardanokdahafarklbirekildeken disinieitimyoluylagelitirdii veeitimi farklalanlardakullandkabuledilenbir

Number32,2011

gerektir. Eitim, insann baarya ulama sndaentemelaratr.Bunedenleeitimde srekli bir dinamizm, geliim ve deiim gerekmektedir. nk amzdabireysel,
91

SleymanSarba

toplumsalveevrenselgeliiminortaknokta sneitimoluturmaktadr.Bunedenlede bilginingolarakgrldgnmzde toplumlarnhedefi;eitimintmynleriyle ele alnp deerlendirilmesi olmaldr. Bu deiimvednmalmalarhertoplu munzerindenemledurmasgerekenbir konudur. Bilgitoplumuhereydennce,bilgiyeerie bilme,yararlbilgiyitarayabilmehzna;ula tbilgiyideeredntrebilmeyetenei neveyenibilgiretebilmesineimkansala yanterkipyeteneinesahipbireylerzerine kuruludur. Dier bir ifadeyle 21. yzylda baarnnyolueitimliinsankaynaklarndan gemektedir.(Aslan,Eraslan,1)

gibideerlerin,zerindedikkatlednl mesigerekenkavramlarhalinegeldiinig ryoruz.

renciMerkezliEitim
renci Merkezli Eitim retmen odakl eitimdenrenciodakleitimegeisure cindeizlenenmetodolojikyaklamlarnkal cveuurlurenmeyigerekletirmekze reyaplanfaaliyetleriiereneitimanlay dr.Aktifveetkinrenmesrecinderen cininbeyinfrtnas,problemzme,sorular cevaplandrma,rencilerinkendisorularn formulize etme, mzakere etme, aklama yapmavegeerliargmanlarlabilimseltar tmayapmaortamnnsunulmasrenci MerkezliEitimyaklamlarndanbiridir. Dierbiryaklamiserencilerinproblem yadaprojeleribirliktezmelerinihedefle yen birliine dayanan Kooperatif ren memodeliilerencilerinbirbirlerineolan karlklpozitifbamllklarvegvenleri salanr.Tmevarmmetoduilerencilere ilketaptabelirlisorularyadasorunlarlamey danokunurvedersmateryalininieriinin bueksenderenilmesisalanr.Tmevarm metodu sorgulama temelli renme, rnek olaytemelliretim,sorunzmetemelli renme,projetemellirenme,kefetmete mellirenmeveyerindevezamannda retmemetodlarnierir. renciMerkezliEitimyntemlerininbil ginin vadesi, konunun derinliine renil mesi, eletirel dnce ve problem zme becerileri,konuyaolanolumludavranlarn oluumuvebilgivebecerilereduyulang venseviyesibakmndanretmenMerkezli gelenekselyaklamlaragredahastnol duugzlemlerlegsterilmitir.(Felder,on line12) renci Merkezli Eitim Sisteminin genel amac;bilgili,bilgininfarkndaolanvebil menin nemini kavrayan, bilgiye ulatran yollarnokeitliolduunubilen,eldeetti ibilgiyianlamlhalegetirerekrenen,
PhilologyandPedagogy

GelenekselParadigmalarn zorlanmasveBolognasrecinin sunmaktaolduufrsatlar

1970li yllardan sonra eitimden beklenen eylerokumayazmavebazalanlardabeceri kazanmanntesinegeti.Yenianlayeiti mitekboyutluolmaktanokboyutluolma yatamveeitlenenbilgiyiesasalmtr. Busreteortayakandeerlerinneoldu unuanlamakvezerindednmemizge rekmektedir. Ve gelecek yllar iin alaca mznlemleribuerevededeerlendirme mizgerekmektedir. 21.yzylda; kreselleme, renmeyirenme, rencimerkezlieitim yaamboyueitim, retmeyerinerenme toleransEitimi okkanalleitim, okdilliveokkltrlolma, karaktereitimi aileveocukeitimi teknoloji eitimi (Teknolojik aygtlarn yararlveuurlukullanm) uzaktaneitim etikdavraneitimi
JOURNALOFQAFQAZUNIVERSITY 92

GelenekselveadaeitimparadigmalarndalmevedeerlendirmeyaklamlarveQafqazniversitesirnei

renmiolduubilgilerdenyenibilgilerre tebilenverettiibubilgileridesorunz medekullanabilenbireyleryetitirmektir. Eitimanlaynndeitiignmzde,ei timsistemlerinindeiimidekanlmazdr. Derskitaplarndakibilgiyiveonunaktarcs olanretmenimerkezealanbireitiman layyerine;bilgiyifarklkaynaklardanedi nen ve srekli geliimi ngren, renciyi merkezealanbireitimanlaydeienei timsistemininodaknoktasdr. Eitimveretiminsadeceokullardadeil, yaamboyudevamedenbirsreolduunu vebuyndegelitirilenprojelerlerencileri iyibireryurttaolarakhayatahazrlamakge rektiikendinihissettirmektedir.(Web,2)

GeleneksellmeDeerlendirme AraveYntemleri 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. YazlYoklamalar oktanSemeliTestler KsaCevaplTestler DoruYanltestleri Szlsnavlar devler Akulusorular Gzlem

(Yalner,5)

GelenekselYaklamaGrelmeve DeerlendirmeBecerilerindenbeklentiler; Derinliiolmadanoksaydakavramve ilkeyirenme Rutinproblemlerizebilme Bilgiyiezberleme Kitapveyayazlmateryallerdenbilgiyi aynenaktarma.(web,6)

lmeveDeerlendirmeYaklamlar
Eitiminverimliolmas,eitimdekalitenin ykseltilmesi,snavlarnvelmedeerlen dirmeteknikleriningelitirilmesinebaldr. Heralandayaanangelimelerlmevede erlendirmeyntemlerindededeiiklikya plmasngerekliklmaktadr. Bugn,dorulmevedeerlendirmeyn temlerininyeterinceuygulanmamasren cilerdegittikeartanbunalmvetedirginlik lereyolamaktadr. Yenisreteuygulamayakonulanlmeve deerlendirmeyaklamlar,retmenlerede eskisindenfarklrollervegrevleryklemek tedir.(Gelbel,Keleciolu.3) lmevedeerlendirmedeyaanansorun largidermekzere,yalnzcabaarvebaa rlileilgilenenveyalnzcatestedayananbir sistemdenvazgeilerekbtnclbirdeer lendirmeanlaybenimsenmelidir.ren mesrecideerlendirmededikkatealnma ldr.Hatrlama becerilerinilenyntemler deil alternatif lme yntemleri (gzlem, kavram haritalar, renci dosyalan, proje vb.)kullanlmaldr.lmevedeerlendir medebireyselfarkllklargznndebulun durulmaldr.(Ankaraniversitesi,4)
Number32,2011

NedenlmeveDeerlendirmeYapyoruz? rencinin renmesini gelitirmek ve desteklemek. rencileringlvezayfynlerinior tayakarmak retmeninrenciyitanmasnsala mak. rencilerinhazrbulunulukdzeyle rinibelirlemek renmeglklerinibelirlemek retmenindahaiyirehberlikyapmas nsalamak. Gelecektekirenmesreleriniplanla mayaverisalamak retimprogramlarnn yeterliliini be lirlemek retmenveyneticiyegeleceeilikin planlaryapmasndakaynaklketmek. rencinindurumuvegeliimihakknda velilerinbilgilenmesinisalamak.Byle cevelilerinretimsrecinekatlmalar nayardmcolmak.(web,7) rencininakranlarndanveyayetkililer den yardm almasn salayarak kme vegurupalmasiinteviketmek.
93

SleymanSarba

Yenilmedeerlendirme yaklamlarndanbazlar Sonucunyansrasrecedeodaklanma, Bilgininsadecehatrlananbireyolma sndan ziyade uygulanr olmasna da nemverme, Bilgiyi yazmaya dayal soyut grevler denok,gerekhayatlailgili,performan sadayalgrevlerenemverme, Sadecenotvermeyedeilsrecideer lendirmeyearlkverme, Ne kadar renildiini tespit etmenin yansranaslrenildiinidebelirleme, Rekabetedeilibirliinenemverme. Bilgininyenidenyaplandrlabilmesine ve rencilerin st dzey beceriler ser gileyebilmelerinenemverme, rencilerin neyi bilmediini deil, ne bildiklerinigrmeyeyarayanbiraratr. Sadecesnfiisnavuygulamalarylael deedilensonularabakarakrencihak kndakararvermekmoderneitimanla yileokbadamamaktadr.(Web,8) lmevedeerlendirmearalarnn renmesrecinepozitifkatksvereti cilii ile rencinin yeni bilgilere ula masamalanmaktadr. Snavlardayaplanyanllaraodaklbir lme ve deerlendirme amacndan zi yade,rencininkendiyaptyanllk larnn farkndaln salayarak, yaplan yanllklarn nedenini aratrmalarna yardmc bir geribildirim arac olarak lmevedeerlendirmearalarnnkul lanlmasamalanr. Formalolarakrencinindeerlendiril mesiyerine,informalolaraktabireyiah siyet, ebeveyn ilkileri, akran ilikileri, sosyalevreileuyumuvetoplumaolum lukatksilebireyikendinegvenenve toplumsalvarlnnemseyenyaklam larbenimsenmektedir.

lem yapma, gzlemlerden sonuca ulama; gnlkhayattakarlalanproblemleriz me;aratrmayapma,kendilerinivearkada larndeerlendirmegibibecerilerideerlen dirilmelidir.(Web,9) retmeninbirkaaracbirliktekullanarak rencininnebildiiniveneyapabileceini bilmesibukonudakendinedahafazlagven duymasn salayabilir. Proje, Performans devleri,Testler,Akulusorular,Tart maveSunumlarrencihakkndabilgiedin menineniyiyollarndandr.Bunlardanhi biritekbanayeterlideildir.nkbaz rencilertartma,bazlarszlsunumda, bazlardayazarakkendilerinidahaiyiifa deederler. AyrcayenisreteEitimretimetkinlik lerinin deerlendirilmesinde retmenlerin, gelenekselyaklamlarnyanndaotantikde erlendirme yaklamlarna da arlk ver mesi,deerlendirmesrecinerenciveaile sinidezelliklekatmastavsiyeedilmekte dir.(Ebsam,10) Bu srecin verimli uygulanabilmesi ret menindersyknnarolmamasileya kndanilgilidir.

PerformansDeerlendirme
Performans devi, rencilerin akademik bilgivebecerilerinigerekyaamdurumla rnauygunolarakkullanmalarnsalar. Performansdeerlendirme,rencilerinbi reyselfarkllklarndikkatealarak,onlarn bilgi ve becerilerini eyleme dntrmele rinisalamaktr.Gnmzdeennemliper formansdeerlendirmearacportfolyodur. PortfolyoDosyalar: rndosyas,rencininalmalarnntop landbirdosyadr.Budosyabirrenci nindevleriniierirverencinineniyia lmalarndanoluur. Performansn deerlendirilmesinde dereceli puanlama anahtarlar, kontrol listeleri, g
PhilologyandPedagogy

Birderssrecinderencilerin;okuduunu anlama, eletirme, yorumlama; bilgi topla ma,analizetmevebirsonucaulama;gz

JOURNALOFQAFQAZUNIVERSITY 94

GelenekselveadaeitimparadigmalarndalmevedeerlendirmeyaklamlarveQafqazniversitesirnei

rme ve gzlem formlar, zakrangrup deerlendirmeformlarvb.vardr. okeitlikonulardaperformansdevive rilebilir.PerformansDeerlendirmebirAl ternatifDeerlendirmeBiimidir Projedevleri: Projeler,geniierikliveuzunsreliperfor mansdevleridir.Projealmalar,niteler deyeralankonularkapsayanayrntldev lerdir.Projekonusu,rencitarafndanve yaretmentarafndanbelirlenebilir.ren ci,projeninamacn,izlenecekyollar,kulla nlacakmalzemelerivekarlalabilecekdu rumlar nceden planlar. Gerektiinde retmenindenyardmalabilir. Proje devi renci merkezli bir renme yntemidir.Bilimseldnmebecerilerinin, yaratcln,iletiimin,eletireldnmenin, ilgivemotivasyonungelitirilmesiasndan sonderecenemlidir. rencileringruphlindeveyabireyselola rak,istedikleribiralanda/konudainceleme, aratrmaveyorumyapma,grgelitirme, yenibilgilereulama,zgndnceret mevekarmlardabulunmaamacyladers retmeni rehberliinde yapacaklar al malardr.(Web,11) Projesrecininolumluyanlar; Projegelitirmerencilerinyaratclk, aratrmaveiletiimgibistdzeyzihin selbecerilerinigelitirir. rencilerin bilimsel sre becerilerinin gelimesineyardmcolur. rencileringruplaalmabecerisinin gelitirilmesinisalar. rencilerinteknolojiyiaktifolarakkul lanmabecerilerikazanmalarnayardm colur. rencilerprojekonularnyaparak,ya sayarak,inceleyerekbilgikazanrlar.

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

rencirndosyas(Portfolyolar) Proje Grmeler Kavramharitalar Drama Yazlraporlar z/akran/grupdeerlendirmesi Problemzme Gzlemteknii

Yenilmearalarnnalternatif lmedeerlendirmearalarolarak adlandrlmasnnsebebiise Buaralarlayaplanlmevedeerlen dirmedahaokdierdeerlendirmeleri tamamlaycbirniteliktamasndanve... rencihakkndabuaralarlaeldeedi lensonularnnormalsnavlarlaeldeedi len sonular destekleyici, alnabilecek yanlkararlarnleyiciamalayaplma sndandolaydr.

YukardaverilenbilgilerveBologna srecininkatksdorultusunda Qafqazniversitesindeuygulanan lmeveDeerlendirmesistemi

VZE%30 MSDF%20 BSDF%10 FNAL%50 Ve bunlar yaparken hem geleneksel hem de yukarda bahsedilen Alternatif lme Deerlendirmesisteminiuygulamaktadr. Bu uygulama retmenleri sadecenot ver meyedeilsrecidedeerlendirmeyetevik etmektedir. Yukarda grld gibi vize snavnn % 30,Finalin%50olmasrenciyiMSDF(zo runludnemiietkinlik),BSDF(isteebal dnem ii etkinlik) v.b. gibi ek almalar yapmayateviketmektedir. Fakatklasiksistemeyatknolanortaretim den gelen rencilerimizin niversite orta
95

Alternatiflmeve DeerlendirmeYntemleri 1. Performansdeerlendirme

Number32,2011

SleymanSarba

mna hazr olarak gelmemeleri bu konuya duyulanihtiyacdahaiyihissettirmektedir. te bu noktada Qafqaz niversitesi hazr lagelenrencilerineoryantasyonprora merevesindekendilmevedeerlendir mesisteminideretmeyihedeflemektedir. Qafqazniversitesibubalamdarencile rineyounAkademikbirdanmanlkhiz metisunaraksrecindahaverimlihalege tirilmesiniamalamaktadr. Birazdahaaacakolursakniversitemizde bireyseldanmanlnaktifiletilmesi, rencivevelilereSMSlebilgiverilmesi,veli ziyaretleri,panoduyurulargibibilgilendir mealmalarfarkndalarttrr. Eitimin verimini en yksek seviyeye ta maadnabireyseldanmanlnlmeve Deerlendirmedeokciddikatksalad nhemenaktarabiliriz. Bu arada oktan semeli test sisteminin de eitimdekullanlmasvezellikledeerlen dirmedehzlsonularaulatrmasbakmn danyeryertercihsebebiolmaktadr. Qafqazniversitesinde,rencininbirdersi baarylatamamlayabilmesiiinodersleilgi yapabileceialmalarntm(teorikders, uygulama,seminer,bireyselalma,snav lar,devler,v.b)dikkatealnarakbirdeer lendirmeyaplmaktadr.

deerlendirme yaklamlarnn gelitirmesi adnahizmetiiseminerlerdzenlenebilir. AyrcabuEitimdekirencimerkezliei timanlaydeiikliklerinintmynleriyle orta retim aamasnda da uygulanarak gelmesiyksekretimdekiverimliliiart trmas bakmndan daha destekleyici ola caktrvebuaamadateoriyinplandagt renyksekretimelemanlarnndahaok pratiiniindeolanortaretimhocalaryla ortakalmasaatlerininarttrlmas,yapl mas gereken temel almalar hedeflenen noktayaekmekiinbirfrsatsunacaktr.
KAYNAKLAR 1. 2. 3. ARSLAN, Mehmet MetinERASLAN, Levent. MilliEitimDergisi,say160,Gz2003, http://talimterbiye.mebnet.netEriim;01.02.2010 Gelbel,Selahattin/Keleciolu,Hlya,Hacettepe niversitesiEitimFakltesiDergisi,2007,Say. 33,s.136 Ankara niversitesi Eitim Bilimleri Fakltesi yaynlar,no:194,Ankara1011ubat2004,s.47 Yalner,Mehmet.EitimdeGzlemveDeerlen dirme,Nobelyay,Ankara2006,s3943 www.ogretmen.infoEriim;01.02.2010 http://iogm.meb.gov.trEriim;23.01.2010 http://www.mufettisim.orgEriim;12.03.2010 http://talimterbiye.mebnet.netEriim;09.04.2010

4. 5. 6. 7. 8. 9.

10. Ebsam,EitimBirsen,EitimeBakDergisi,2010, say17,s.63 11. http://www.mevzuat.adalet.gov.trEriim;22.03.2010 12. Felder, R.M. http://www4.ncsu.edu/unity/lockers /users/f/felder/public/StudentCentered.htmlEri im;15.03.2010

Teklifler
BuyeniyaklamlarerevesindetmEi timcilerin Pedagojik Formasyon ve lme

JOURNALOFQAFQAZUNIVERSITY 96

PhilologyandPedagogy