Trkesi Adil Demir

KASTA

YAYINEV

SAVAS a

SANATI

inli fi lozof sava S U N - T Z U ' n u n g n m z d e n 2 500 yl n c e yazd SAVA SANATI isimli bu eserin 1 3 b l m d e n ol uan 3 8 4 SAVA TEOR S g n m z e kadar t m strateji uzmanl arnn ve Harp Aka d e mi l e r i ni n t e m e l kaynak kitab ol mutur . " SAVAMADAN KAZANMAK" prensi bini ana doktr i n ol arak alan bu eser: Takt i k ve stratej i k saval ara yol gst er di i kadar, g n m z e k o n o m i k ve sanayi saval arna da klavuzluk et me k t e , E K O N O M S T ve P O L T K A C I L A R A da yol g s t e r me k t e d i r .

T h o m a s Cleary' nin 1910 basml " T h e A r t of W a r " adl eseri nden Adil D e mi r t araf ndan evrilmitir.

ISBN: 9 7 5 - 6 5 4 4 - 3 6 - 8 eviri ADIL DEMR Yaynl ayan K AST A YAYI NEV Tel: 0 2 1 2 - 5 2 0 5 9 7 0 Kapak Tasarm RENK A J A N S M. T A N J U AK AD Bask & Cilt K U A K OFSET Himaye-i Etfal Sokak Yldrm ihan No: 1-2-3 Caalolu - stanbul Tel: 0 2 1 2 - 5 2 7 4 1 0 3

nc Bask Mar t 2008

SUN-TZU

SAVAS SANATI
o SAVAMADAN EKONOMST YOL KAZANMAK VE DOKTRN POLTKACILARA ESER GSTEREN

KASTA

YAYINEV

Himaye-i Etfal Sok. No: 6 Dr. Or h a n b e y i Han Ca a l o l u - stanbul Tel: 021 2 520 59 70 Fax: 021 2 511 36 68 E-mail: k a s t a s v a v i ne v i @a ma i l . co m

SU N U S a
SAVA
Bundan sava (Sunzi prestijli bin lavuzluk kaclara gecede lar, ve i ekten byk sunda bilm eyen raras tabn vasz stnlk b ir sz i Sun bingfa) ve

SANATI
iki bin eser,

BARIIN
be yz yl

KTABIDIR
nce nl filozof Sanat en iki k tarihinin teorileri ve

yaklak Tzu adl etkileyici bu

tarafndan eseridir. de

yazlm sava Sava ve ge re k

olan stratejileri Sanatinn strateji

Sava

beyz

yldr tm g ibi

askeri lid e r

uzmanlarna idareci

e ttii

bugn modern

Asyal yol topluma

p o liti b ir

gerekse gem e yaamna de bugn Sun

iadamlarna m odern gsteren retilerini,

gsterm ektedir. neredeyse bilim an ad a m siyaset G er ba en konu bitm ek ulusla Ki sa p s i kar byk acm a ka r p ra tik sa tarih kitap

Feodal Sun

toplum dan becerisini klasik pek Tzu'nun ok byk Tzu'nun

Japonya'da m odern Japonya'nn ro l ile

b ir baar kimse, nl

uygulamlardr. bugnk kazanm ak oynad iindeki gerekse k olabilmek, fiziinin, rakiplere Kitap bugnk derslerinin iadamlarna ya da b ir

arsnda.

Savam adan byk i

b a a rd r,' Sava Sanat ve

doktrininin bugnn m cadelenin ana sava

birlem ilerdir. dnyas kiisel, hatlarna yenilm ez rekabetin ile analizi ana fikir ve rekabet ekim e okurlarna za fer ve konusunda verdii politikasnn okunarak hemen grlecek uygulama yararlar Sava da ya g e re k

tutar.

kazanmak,

kolojisinin

doru

kazanmann yaamnda

yollarnn

anlalmasdr.

dikkatle

deerlendirildiinde h e r zaman ve Sun Tzu'nun sahip bulunacaktr. sadece

benzer koullarla

lalabilecei kullanmnn layabilecei Bence. rencileri

becerisine kolaylkla Sanat

askerlerin

aratrmanlarnn

yararlanaca

olmaktan lanma mnda doru ilmez ya'da, rlr. rinin Uzak nimum meye, gafil tam daha azndan

o k alann bulacak

bugnn en ve ok bu i

dnyasndaki dnyasndaki ikibinbeyz akll Sanat nem li Dou'ya dolaysyla de benzer i

kullanm snrsz yllk eseri

ve sava vaz

yarar o rta ge A s te g en gibi m i ver

okuyarak,

yorumlamaybecerecek el Sun kitab gerek Hatta, de Dou g olacaktr. Tzu'nun Sava Taoizm'den bugnk ve

adamlarnn incelendiinde

Dou

psikolojinin,gerekse Uzak

bilim

ve zg

teknolojinin dv

melini oluturan

lde etkilendii Sava Sanatindan dndrr. Bilindii felsefe yaparak iinde zarar maksimum

yntem le

Taoizm'den esinlenmi kullanm geri

olacan bize ile hasmna Kitabmzn bu

dv yntem leri

gereinde avlamaya anlamyla iyi in

ekilir gibi manevra

dman blm felsefesi 'savunma ve davra Ya karr, yarata insanln Si ynetenin, ihtiyalar

yneliktir. okunduunda

Sava Sanat

sava modelinin

anlalacak daha

ve in iyi

dv felsefesi olan insan dnce glerin karm ne

saldrs' prensibi nlarndan amn, neren ca m addi yaset hem destek m akta

anlalacaktr. Taoizm, belirleyici gc olmutur.

tarihi boyunca dalgalanmalarn srekli m addesel de da

birbiriyle Taoizm, tehlikelere ve de alannda

elien ve vurgularken

olduunu

zihinsel gelim eyi eker; ayn

teknolojik

gelimeyi manevi

ayn gelimenin srekli olarak ekilde hem ya da savan ADL abalar.

dikkat ynlerinin Taoizm

dengelenm esine

ynetilenin iktidarlarn Bu da Sava

yannda durarak zamann olumasna nedenle Tao sadece dncesini

erevesinde olan

yklmasna yanst ayn deil DEMR

olmutur. barn

Sanat,

zam anda

kitabdr.

STANBUL L 26 A u s t o s 2 0 0 1

NDEKLER ASAVA SANATI BARII N A N A H T A R I D I R

Sava Sanat Ve I a o i / m ...........................................................................9 Sava Sanatnn Yaps ve ierii........................................................ 25 Iaili ereve........................................................................................... 38

B-

SAVA S A N A T I (Tam metin olarak 13 Bl m 384 Madde) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII Planl ama (25 Madde) ....................................................43 Savan Maliyeti (19 Ma d d e ) ....................................... 46 Savata Strateji (19 Ma d d e )........................................ 49 Takti k (20 Madde)..........................................................52 Enerji (23 Madde)............................................................ 54 Gcn Kullanm (34 Ma d d e ) ...................................... 57 Savata Manevra (37 Ma d d e ) ..................................... 61 Takti k Deitirme (14 Ma d d e ) ....................................64 Or d u n u n ilerlemesi (45 Ma d d e ) .................................66 Araz Faktr (31 Madde) ............................................ 70 Arazi de Dokuz Konum (68 Madde) ...........................74 Atel e Saldr (22 Madde) ............................................. 81 Casusl uk Ve i stihbarat (27 Madde) ........................... 85

Blm Bl m Bl m Blm Blm Bl m Bl m Bl m Bl m Blm Blm Blm Blm C-

Y O R U M L A R L A SAVA SANATI

SAVA S AN A T I Y O R U M C U L A R I .................................................... 87 Y O R U M L A R L A SAVA SANATI ...............................................9 3 - 2 3 3 Kasta Yaynlar dier sava dizileri ve anlar................... 234-240

SAVAS SANATI VE T A O Z M a
Eski bir in y k s n e g r e , lusu, e di l e n zamannn en ileri bi l i m bir z a m a n l a r bir in s o y olarak k abul a r a l a r n d a n en s hastalkla e t t i i iin, anda adamlarndan

k a r d e o t a c d a n en g e n c i n e , O t ac c e v a p v e r m i ,

t n ol an n ki m o l d u u n u s o r m u . "En b y k a a b e y i m , ortaya kmadan yok rn ruhunu grp, daha

h r e t i evi ni n d u v a r l a r n d a n dar k m a z . " "Ortanca y o k eder , d na kmaz." "Bana gelince, masaj y a p a r m . Bu gesi , der. Yal may yii, otacnn klmaya szlerine yneliktir. paralellik Byk gsteren ustann nl en Sun de T z u ' n u n f e l s e f e s i de, ayn e k i l d e e l i n d e n g e l d i i n c e a t gereksiz "Dman Yine ayn savamann lisi, dmann ordularn savamadan yenmek byk n et i ci l e r konu iin ben d a m a r l a r aar, u r u p l a r hazrlar, Bu n e d e n l e h r e t i m her y e r e yaylr." zerine y o r u m bundan daha yapan bir M i n g bir k s t as dnemi bil kardeim, h a s t a l k l ar ortaya kt bu n e d e n l e o n u n h r e t i de y a a d m a h a l l e n i n

" i m d i si ze s o r a r m h a n g i m i z en s t n ? " "i t e, l i der l er , k o m u t a n l a r ve l ke y i y n e t e n t m y nemli bilm iyorum"

ustal kt r," bu d n c e y i y a n s t a n en b y k r n e k t i r . o t ac n n s y l e d i i gi bi Su n T zu ' ya g r e de, ei t l i s e v i ye l e r i b o a kart r, vard r. ondan en En us t a komutan, d a h a az d e n e y i m da h a son ra geleni, k t komutan ise

d m a n tuzaklarn dmann askeri

d e s te k i le r in i y o k eder; glerine saldrr;

s u r l a r l a evri l i k e n t l e r i k u a t m a y a kal kar. y k d e k i en b y k k a r d e i n davi si nedeniyle kimse tarafndan ha s t a l k l ar n c e d e n t e tannmamas rneinde

o l d u u gi bi , sava ve balamadan tarafndan

Sun Tzu da, eski a l a r d a y a a m en d e e r l i komutanlarn nce gerektii savalar, olmalar aslnda daha sava kazanm kadar nedeniyle tarihiler dIba Ka i lham bi

tarafndan yeterince

bilinmediklerinin,

bu n e d e n l e de t ar i h a n l a l ar ak ,

deerlerinin

l e n d i r i l m e d i k l e r i n i n altn izer. El deki g l e r i n a r ya ulamay z a n m a stratejisi, minimum k u l l a n m ile m a k s i m u m Savamadan amalayan genel Su n T z u ' n u n

h a t l ar yl a in t a r i h i n i n

popler kl

trlerini o l u tu ra n Tedavi Sanat Taoist dncenin Sanat stratejisinin

ile D v Sa n a t ' n n

k a y n a ol an T a o i s t d n c e n i n d a m g a s n t a m a k t a d r . Sa v a S anat z e r i n d e k i e tk i si lim a d a m l a r n c a y z y l l a r d r i n c e l e n i p y a z l m a k t a ve Sa v a

kl as i k l i i T a o i z m f e l s e f e s i n i n g e r e k f e l b e y z yl n c e , i n' i n iinde

sef i , g e r e k s e si yasi a l m a l a r n d a da k a b u l e d i l m e k t e d i r . B u n d a n y a k l a k i kibin bulunduu v a Sanat te C h i n g m nn Tzu duygusal sava i ve d s a v a l a r s r e c i n d e (Yol ve G ) olmaktan ne ile b i rl i kt e ayn aklc y az l m ol an S a Kl asi i T a o konusuna Sun in h m a n i z m a k Sava gsteren

da y i ne ayn d n e m d e d o a n T a o koullarndan ok savamann esinlenmitir.

sosyal

bir y a k l a m zme

bi zl er e,

n e de n le ri n in d o r u anlalmasnn kavuturabileceini, ne e k i l d e n l e S a v a S a n a t z e buna de kar l k T a o i s t Sava S anat ortaya km adan

sorununu

ekilde

hatta atmalarn daha nebileceine Bil im a d a m l a r , dncenin stratejisinin felsefi

k l av uz l uk e t m e k t e d i r . Taoist d n c e n in doktrinleri etmektedir.

r i n d e k i e t k i l e r i ni y z y l l a r d r y a z m a k t a , ve si ya s a l kabul kl as i k l i i ni

Sava Sanat'nn 'Savatan C a y ve gl davra psikolo her

n e r d i i bi lgi ni n y c e l i i , lik Y e t e n e i ve b u n u n drclk' nn j isi ve da T a o i s t d ey i

bu b i lg i ni n s a l a y a c a Y e n i l m e z olan,"derin bilgi

s o n u c u n d a gelecek,

bir y a n s m a s o l a r a k k a b u l e d i l m e k t e d i r . Sa v a S a n a t ' n a g r e , mekanizmalarn ust a s a v a iyi atma ylesine bilir ki, dmann

hareketini Eski

derhal

a l g l ay p, Taoist

her

o l as l a

uygun

en

doal chi

m a n e v r a y en az g k u l l a n m ile u yg u l ar . alarn almalarndan, Chung-ho ( D e n g e ve A r m o n i Kitab) T a o i s t b i l g i ni n ve p r a t i i n s a v a

ze rind ek i etkisini aa d ak i szlerle tanmlar: Derin bilgi, sknty skntnn olumasndan nce, tehlikeyi tehlikenin olumasndan nce, yok olmay yok olmadan nce, belay bela gelm eden nce kestirebilm ektir. Gl davran, beden tarafndan zorlanmadan nce bedeni eitmekte, zihin tarafndan idare edilmeden nce zihni hazrlamakta, dnya tarafndan ynetilmeden dnya zerinde almakta, grevlerin basks altnda kal madan grevleri yerine getirm ektir Derin bilgi prensibi ile sknty dzene, tehlikeyi gvene, yok olmay varolmaya, belay baarya dndrebilm ek mmkndr. Gl davran ile beden uzun ya ama, zihin ile derin dnce yeteneine, dnya bara, grevler baarya kavuturulabilir Bu s z l e r i n ncesini zrlamakta soukkanllk de t a n m l a d Asya' l sadece ayn g i bi , lm T a o y a da Z e n ul a t k l ar zihinlerini fikrine d derin ha

benimsemi erdem ini ama deil,

savalar

zamanda

karlarna

kacak

her t r d e n d e i i k k o u l l a r a l t n d a , z a m a n y i t i r m e d e n a n n da t e p k i g s t e r e c e k h a s s a s l a u l a m a k t a k ul l an r l ar . Yine D e n g e ve A r m o n i Kit ab d e r ki: Sessizlik iinde kavramak, abalamadan baar mak, grm eden bilm ek bunlarn tm Tao'nun duygu ve yantlardr. Sessizlik iinde kavramakla h e r eyi anlamak, abalamadan baarm ak ile h e r eyi baarabilmek, grm e den bilm ek ile her eyi bilebilm ek mmkndr. Hareket olutuktan sonra hissedip anlamak, anla m ak saylmaz. Byk abalardan sonra baarmak, baar saylmaz. Grdkten sonra bilmek, bilm ek saylmaz. Bu durum hissetme ve karlk vermekten uzaklamay gste rir. Gerekten de olaylar olumadan nleyebilmek, hissedebilm ek ve grebilm ek birbirlerine bal olarak g eli

en yeteneklerdir. H ibir ey anlalmadan hissedilemez. karlksz hi b ir ey elde edilemez, hi kimse fayda g r m eyecei b ir yere gitmez Taoist ei tl i d d dncenin kars d da amalarndan en uygun J biri de yaamdaki ve karlk d

oluumlara d Sa v a

hassasl

v e r m e y e t e n e i n i g e l i t i r m e y e y a r d m c o l m a k t r . Ayn a k m altndaki Sa n a t rencilerine saysz k a y n a k ve uzak d o u p o t a n s i y e l su n a r . Ayn k a v r a m i i n d e g e l i t i r i l d i i d n l e n d v sanat g i de r . temleri da y i ne T a o i z m etki si a l t n d a , Sar y a a m ol an e f s a n e v i M . 3 . Y z y l d a

i m p a r a t o r z a m a n n a k a d a r geri

E f s a n e y e g r e Sar i m p a r a t o r v ah i k a b i l e l e r i , k e n d i ile el e g e i r i r . Bu d v m e t o d u n u n p r e n s i p l e r i de

s i ne T a o i s t bir b i l g e t a r a f n d a n r e t i l e n si hirl i d v y n Su n T z u ' n u n s a v a b i l i m i n d e k i tek ni kl eri ni n kaynan oluturur. Sar i m p a r a t o r ' d a n bin yl s o n r a , i n ' in i i n d e b u l u n duu kl e t o p l u m mode lin i sona e rd i r e r e k in'e h ma n is t k o m u t a n l a r da T a o i s t o l an , a na l i t i k ve iin yol kl asi k e s e r i ve ynetim k a v r a m n t a n t r a n s av a bir d i e r n e m l i dv b i r e y s e l s a v a ve s a v u n m a

dncenin /

d n s e l r e t i l e r i n v e r i l di i / Ching adl e s e r i y a z m l a r d . Ching zel li kl e s a n a t l ar k l as i k sanat gsterici olmutu. mi n / Ching'in t e m e l ne karak p r e n s i p l e r i Sun T z u ' n u n g e l e n e k s e l Taoist e i t i mey Tao-te ortala Saka ge

sava y n t e m l e r i n d e dana getirmiti. / r nda Tao-te Ching'ten in'i

b i re ysel s a v u n m a ve s a v a t e k n i k l e r i t e m e l l e r i n i sonraki en nemli gi bi M. Taoist b i r i nc i belge bi nin

Ching'dir. Ayn Ching

S a v a S anat de sava paralel

mahveden

i s a v a l a r s r a s n d a k a v r a m bir y a k l a m

k a l e m e alnan Sa v a Sava n

konusunda gsterir. ou zaman

nat ' na o l d u k a gellediini, r e k t i i ni

z a n a n l a r iin bile ykc o l d u u n u , zorunlu vurgular.

retimi e n

kalnmadka savatan

k a n l ma s

Tao retilerine inanan b ir lider, dnyay silahla zorlamaya kalkmaz, nk bu t r zorlama aslna geri d ner, ordunun bulunduu yerde sadece allar biter, byk savalar bereketsiz yllar takip eder Silahlar uursuz aletlerdir Silahtan baka zm kalmadnda bile soukkanl olmak, agzllkten kan mak, zaferi kutlam am ak yaplacak en iyi eydir Z aferi ku t layanlarn gzn kan brm tr ve bu tr insanlarn dnyaya yarar olamaz Benzer Tzu'ya gre yaklam sava iindeki Sava S anat da fke ve

a g zll yenilginin temel kazanan soukkanl, d e r ki;

n e d e n l e r i o l a r a k t a n m l a r . Sun sava, fkeli, duygusallktan kzgn, uzak, pe a l m a

kararl s a v a d r . kaybetmeye

i n d e ol an s a v a

mahkumdur.

Tao-te Ching

Askerlikte baarl olanlar askercilik yapmazlar, savata iyi olanlar kzmazlar, dmanlarna kar galip g e lenler, dmanlarna kar herhangi b ir duygu beslemezler. S u n Tzu d e r ki; " S a v u n m a d a baar l o l a n l a r t o p r a n tm d erinlik le rine saklanabilir, en yksek s a l d r d a baar l o l a n l a r ise manevra yaparlar. Bu gklerin katm anla rnda

e k i l d e k e n d i l e r i n i k o r u y a r a k k es i n z a f e r e ul arl ar." B e n z e r y a n s m a y t i c a r e t d e y i m l e r i n d e de g r e b i l i r i z, "iyi t c c a r h z i n el e r i n i saklayarak h i b i r eyi yokmu gi bi g s t e r i r , " ya da "iyi us t a iz b r a k m a z . " Bu d e y i m l e r , Tao k l a s i i ni n ve g e l e n e k s e l uzak d o u d v s a n a t n n ilk r e n ci l eri o l an amacyla Zen B u d is t le r in ce kendi sanatlarn rgtlenmenin ta kiben i fade e t m e k benimsenmitir. g e r e k sivil g e Savaan Han k l as i k l er i gelen

T a o Y a s a l a r n d a si yasi Eyaletlerin dramatik sonunu

r e k s e a s k e r i y n l e r i ile ilgili yaz l ar b u l u n m a k t a d r . iktidara Hanedam'mn balarnda yazl d b i l i nen Hu a n ve T ao

arasnda nemli

bir y e r e s a h i p o l an

Efendileri (Huai-

n a n - t z u ) adl k i t a p t a bir t a m

b l m Sa v a Sa n a t ' n n t e m e l

e l e r i n i o l u t u r a n T a o i s t s a v a b i l i m i n e ayrlmtr.

Sa/a sanatnda stratejinin anlalmazl en nem li unsurdur. Duru belirsiz, ham leler ngrlem ez o lunca. hamleye hazrlk yapm ak imkanszdr. B ir komutan savata yenilgiden uzak tutup, zafer kazandran ey ngrlemeyen aklcl ile izi alglanamayan hareket tarzdr Yalnzca durum u bilinm eyene e tki edilemez. B ilge le r ngrlm ezlik pelerinine saklanr, bylece duygular a l glanamaz; belirsizlik iinde hareket ederler, o zaman yol lar kesilemez. Sa va S a n a t ' n d a Sun Tzu, " O l a b i l d i i n c e g i zl e n , yl e ki g r n m e z ol. O l a b i l d i i n c e g i z e ml i ol, yl e ki s e s i n bile i i t i l me s i n. der. G e r e k Su n mal Tzu, gerekse Huan E f e n d i l er i zaferin bir a r a y a ise nor gelerek atmann ortaya kamayaca, O zaman dmannn kaderi senin elindedir."

i nsanl ar n g z y l e g r l e m e y e c e i d n c e s i n d e k i bir Sun T z u ' n u n Sa v a S anat

f e l s e f i bak z e r i n d e bi r l e i rl er .

gi bi H ua n E f e n d i l e r i ' n i n s t r a t e j i l e r i de, a t m a y en s o n a re o l a r a k a m a y i ne de en kat k u r a l l a r al t n d a , d o r u bir li d e r l i k l e y a p l ma s g e r e k e n bir o p e r a s y o n o l a r a k al gl arlar. B ir komutan kendi bana grmeli, bilm elidir B u nun anlam, komutann bakalarnn grem ediini grmesi, bakalarnn bilem ediini bitmesidir. Bakalarnn grem e diini grm ek parlak zeka, bakalarnn bilem ediini bilm ek stn zekadr ilk kazanan parlak, stn zekallardr. n k sadece onlar saldrlmas olanaksz yerlerde savunma yapabilir, direnilm esi imkansz yerlere saldrabilirler. T a o i z m' i n o k sk a s k e r i k ural l ar ral ell ik g st e r i r . kavramlar siplerinden Sava geni birisi, Taoist reti bir e r e v e h e m fi zi ks el tam i i n d e r uhs al pratikle p a / Ching adl ana p r e n

ve e i t i m d e

bar ve s a v a

kullanlr.

e s e r d e de b e l ir t i l di i

zere Taoist u y g u la m a n n h e m de

psikolojik anla mlar ayrld f i zi ksel boluk uygu

i e r e n , " b o l u k ve d o l u l u k " y n e t i m i d i r . Sanat'nda bir b l m n ve d o l u l u k y n e t i m i , T a o i s t d v s a na t n n

11

l a ma l a r n n k a y n a k a l a r n d a n o l d u u gi bi , olsun hkmetlerin oluturur. yanst r l ar: B o l u k ve D o l u l u k anl ay n Hu a n Efendileri

a s k e r i o l s u n sivil de

r g t s e l ve s o s y o p o l i t i k t e m e l l e r i n i dncele rin i u

k e s i n b a a r n n yol u ekilde

olarak aklayan

Bu b ir "Boluk" ve "Doluluk" m eselesidir A stlar ile stler arasnda ayrlk varsa, kom utanlar ve subaylar b ir birlerine etki edemiyorsa, birliklerde tatminsizlik olu musa, buna "Boluk" denir. Sivil Ynetim akll, askeri y netim iyi, astlar ile stler tek b ir dncede, istek ve e ner jile rin i birletirm ilerse buna "Doluluk" denir. B ecerikli lid e r halkn enerjiyle besleyerek , ba kalarnn "Boluklarn da doldurabilirken; beceriksiz lider bakalarnn "Doluluu" nnde kendi halknn enerjisini boaltr. A dalet ve refah tm halka ulatnda, devlet al malar ulusal krizlere zm yona Askeri sosyal y e r alr. sosyal layk noktalar grebildiinde, glerin temeller Sava dzene, de / olabildiinde, planlama ya da eserin greve o pozis zayf ve gl olanlar atandnda, si ya s a l t e m e l l e r i , Ching adl bu Sanat'nda ynetimin

baar kesindir. her r g t retileri zel ile ilgili arasnda

konuya

n e m verilmi, etik d e e rl e re , da g e n e l ah

ki t ab n ilk b l m s t r a t e j i k o l a r a k r a k i p l e r e , p o p la r it e s in e ya laka ayr l m t r. Sun T zu ' ya g r e dzen,

uygun koullar altnda k Bu

k bir g r u p b y k bir g r u b a kar g a l i p g e l e b i l i r ve bu k o ul lar da a d a l e t , d a y a n m a ile a h l a k o l u t u r u r . h u s u s da y i n e Hu a n E f e n d i l e r i t a r a f n d a n a s k e r i s t r a t e j i iin v u r g u l a n a n n e m l i , n c n d n l e r i n d e n d i r . G yalnzca geni b ir arazi ile byk nfus toplu luu deildir. Z afer sadece gl silahlarda deildir. G venlik sadece yksek duvarlar ya da derin ukurlar m ese lesi deildir Otorite sadece kesin em irler ile kat cezalar deildir. Yaayabilen b ir rg t kurabilenler saylar az da olsa yaayabilirler, oysa can ekien toplum lar byk o l salar bile yok olurlar

Bu eski i n' in

konu en

M. nl

nc

y z y l da

yaam,

Sun Zhuge

T z u ' n u n r e t i l e r i n i t a k i p e d e r e k b y k bir h r e t e ulaan' , askeri strateji uzmanlarndan Li ang t a r a f n d a n d a v u r g u l a n m t . A skeri operasyonlarn Tao'su savalarn uyu munda ya ta r A sker arasnda uyum olmas halinde asker, zerinde bask olmasa da doal olarak tm gcyle m ca dele eder. Ama. askerle subaylar arasnda itim a t yoksa, savalar kendilerini savatan uzakta tutar: gven duya caklar em irleri duymayan asker gizli gizli konumaya ve eletirm eye balar. Orduda ikiyzllk ktnda komutan eski bilge krallarn tm aklna bile sahip olsa, basit b ir ky l srsn bile yenebilm ek olanaksz olur. Bu konuda es ki b ir ataszn akldan karm am ak g e re kir." Askeri o p e rasyon atee benzer: kontrolden karsa kendini yakar, b i tirir. " Z h u g e ' n i n d e h a s y l e s i n e b y k t r ki, b t n yazl ar, i z i m l e r i ve k e n d i s i h a k k n d a y az l an her e y T a o c u l a r d a ye r alr. Eski alarda iyi yneticiler silahlanmadlar, iyi si lahlananlar sava hatlar kurmadlar, iyi sava hatlar ku ranlar savamadlar, iyi savaanlar kaybetm ediler, iyi kay be denler lmediler. Bu szl er, T a o -t e Ching'in ol a n , Zhuge s av a n en s o n a r e o l d u u d n c e s i n i , bi r d e v a m ol an Sa v a S a n a t ' n n a n a f i kri doktrini'ni vurgulamaktadr. de b y k bu n e d e n l e An kl asi k d n e kazanmak yasa

savamadan

Li ang a y r ca T a o ' n u n kanlmaz ermi

n e m veri r. " Si l ah l a r k t k e h a n e t i n ar a l ar d r , k u l l a n l ma s nin art k olmadka olduu'

kullanlmamaldr."

c a k Li ang da T a o ' n u n t ar i h i tezi ol an ' orij inal i n s a n l k d e v r i sona dncesine katlmaktadr. Li ang da Sun Tzu gi bi i s a v a s o r u n u n a e i l m i ve bu n e d e n l e a l ma l ar d a h a o k lar z e r i n e o d a k l a n m t r . l k e n i n g e r e k s i ya s a l g e r e k s e a s k e r i e m n i y e t i n e y n e l i k p r a t i k r e t i l e r l e aklc y a k l a m

16

Askeri meselelerin ynetim i snrlardaki ya da snr blgelerindeki sorunlarn ynetimindedir. Bu ynetim tarz, otonte ve askeri cesaretle, direnenlerin ve asilerin yok e d i lerek vatann korunmas ve lke barnn salanmasdr. M edeniyetin askeri hazrla ihtiyacnn en byk nedeni budur. Hayvanlarn peneleri ve dilerinin amac da b u d u r Elenirken birbirleriyle oynayp, kzdklarnda da b ir birlerine saldrrlar. nsanlarn peneleri ya da dileri yok tur, insan bu amala zrh ve silah kullanarak kendini savu nur. lkeler de yine bu amala ordular besler, hkm darlar ayn amala lke gvendedir, Burada Zhuge, ki p e t m e k t e d i r . derlik ki i sel olduu eklinde en f azl a Z h u g e de, nem bakanlar kullanr. Yardmclar glyse, lke tehlikededir. yardmclar zayfsa

Su n T z u ' n u n l iderl i k d n c e l e r i n i t a verilmesi gereken unsurlardandr. l i der l i k g c n n

Sun T z u ' y a g r e h e m sivil h e m de a s k e r i li Efendileri'nin

Su n Tzu ve H u a n

n i t e l i k l e r e ve p o p l e r b i l i n c e bal o l d u u d n c e k a d a r a h l ak i bir k a v r a m d r ; inanlr. a h l ak i g c n kendisini, gc

s i n e k a t l m a k t a d r . T a o i s t d n c e y e g r e l i der l ik m a d d e s e l h e m i nsa n n z k o n t r o l gsterdiine h e m de b a k a l a r z e r i n d e k i et ki si Ul usal savunmann

h a k k n d a Z h u g e unl ar yazar: Sonunda h e r ey komutanlarn askeri liderliine olan gvene kalr Popler olmayan b ir kom utandan ne l kesine fayda g e lir ne de ordusuna. Bir k a r a k t e r tahlili y n t e m i n e g r e , komutan bi rl i i n i halkn gl i nk ar e d e n ana komutandr. kayna olmann popler olmayan Su n Tzu, gnl Sun

olarak vurgular.

T z u ' n u n m i n i m a l i s t s a v a f e l s e f e s i , t o p l u m u n o r t a k ilgi al an f i k r i n d e n besl eni r. Z h u g e L i ang y i n e T a o - t e C h i n g ' d e n alnt y a p a r a k akll s a v a n n t o p l u m u n t m y l e lirtir. " Si l a hl a r k t k e h a n e t i n a r a l ar d r , kanlmaz o l m a d k a Zhuge, olmayan s tr at e j i s i atmadan kanma olmayan n l mas ilgilendiini be bu n e d e n l e k u l l a ve ile gerekesi Sava Sa

k u l l a n l ma m a l d r . " savatan dncesi

17

nat'nn lardr.

y ak n

bi r inanr stratejisi bak.

olduunu nceden

gsterir.

"Si l ah

kullan

ma n n t e k y o l u , hal knn zen kalbine

belirlenmi

operasyon hak

B u l u n d u u n arazi ve i kli m ko u l l a r n d i k k a t l e i ncel e, Askerine tehizatn i nc e l e , ku l l a n m yolunun ve c e z a y n t e m l e r i n i n a k o l m a s n a s t r at e j i s i n i zerin

k nda e i t i m ver, d l gster, dmann

de ki t e h l i k e l i g e i t l e r e d i k k a t et, g v e n l i ve t e h l i k e l i b l g el e r i ayrt et, iki t a r a f n da ko ul l ar n arat r, ne z a m a n i l e r l e m e k ya da ger i e k i l m e k g e r e k t i i n i iyi gr, masna adapte ol, saldr gcn kuvvetlendir, f e r pl anl ar al. Ordunu, ya l n z c a t a m koullarn z a m a n l a savunman za gz n n e al t n d a artrrken meselesini

askerlerini yeteneklerine gre dllendir, hazrla, l m ve y a a m sahip ancak tm gvene

bunl ar y e r i n e g e t i r d i k t e n s o n r a ve komutanlarn komutas

dman stne gnderebilirsin." Sun T z u ' n u n la d e i l , S a v a S a n a t ' n a g r e s a v a t a b a a r n n o l an psikolojik d a a n a h t a r ol an s r a t ve k o o r d i n a s y o n s a d e c e s t r a t e j i k hazr l i d e r l i i n en b y k d a y a n a y a n m a y a da bal dr . Z h u g e y l e yazar: Komutan, lkesi iin yararl b ir aratr. nce stra tejiyi belirleyip, sonra da uygulamay yneten komutann komutas aknt iinde yzmeyi baaran b ir dal gibidir. Dman ele geirii b ir ahinin avna saldrdr. Sakin ken gerili b ir yay, harekete getiinde almaya balayan b ir makine gibi.durdurulm aya alld yere girer, en g l dman bile kendisine direnemez. ayet komutann g r yetersiz, askerleri hzl deilse, zerinde fikir birlii olmayan b ir strateji, elinizde b ir milyon kiilik b ir ordu bile olsa dmana gerekli korkuyu veremez. Sun T z u ' n u n ile ilgili k end i k l asi k e s e r i n d e n , ' baarl s t r a t e j i n i n en ana t e m a l a

b y k el ki t ab ' o l a r a k b a h s e d e n Z h u g e , a s k e r i r g t l e n m e dncelerini Sa v a S a n a t ' n n rn t o p a r l a y a r a k z e t l er . lanr. Grleri ge nelli kle Taoist g e l e

n e k t e n k a y n a k l a n a n s a v a e i t i m i ve r u h u z e r i n d e o d a k

18

Size dm anlk gsterm eyenlere kt dnceler beslemeyin. Size kar kmayana saldrmayn. B ir m hendisin verim lilii yalnzca b ir uzmann gzleriyle lle bilir. Sava planlar yalnzca Sun Tzu'nun stratejisi ile ha zrlanabilir Su n T z u ' y u t a k i p e d e n Z h u g e , rn ve s r a t i n vurgular. Planlama gizli, saldr abuk olmaldr. Ne zaman b ir ordu ayn avn kapm ak zere dalmakta olan b ir ahin gibi dmann ele geirir, bendini kran b ir nehir g ibi sava rsa, dmanlar onun nnde dalp gider. Buna ordu m om entinin kullanm denilir. Daha ri nd e , nce de belirtildii durum larla Zhuge zere Sun T z u 'n u n ilgili nasl tutkusuz Sa v a Ese kaln dmann oyununu b e k le n m e d ik basknla a v a nt a j l a r n

bozmaktaki

S a n a t ' n n an a t e m a l a r n d a n karlalacak mas g e r e k t i i n i ayn f i k i r d e d i r . belirtir: retir.

biri de o b j e k t i f o l m a k t r .

bu k o n u d a da S u n Tzu ile

D i k k a t l e h e s a p l a n m s al d r n n a v a n t a j l a r n

Savata usta asker sinirlenmeyen askerdir. Za ferde usta asker korkusuz askerdir. Bu nedenle akll olan sava nceden kazanr, oysa cahil asker kazanmak iin savamak zorundadr Burada Z huge, g ve adam kaybyla hakkndaki Sun T zu 'n u n , sonulanan yetersiz planlamann, sonular

harekatlarn

uyar l ar n a y n e n yazar.

B ir lke gerekli m alzemeyi yksek fiyatla alm ak zorunda kaldnda tkenmi, m alzem elerini uzun m esa felere tamak zorunda kaldnda fakirlemitir. Saldrlar tekrarlanm am a!/, savalar oaltlmamaldr. G, kapa siteyle orantl b ir ekilde kullanlmal, ar kullanmann gc tkettii unutulmamaldr. Gereksizden kurtul, lken bu ekilde bar dolacaktr. R ekabet edem eyenden kurtul, lken bu ekilde kazanl kacaktr.

19

Zhuge, va Sanatnn

son olarak Tao-te Ching'in, ve Hu a n Efen d i Ie r i'n i n

Sun T z u ' n u n S a uyarak

geleneine

z a f e r i n a n l a l m a z ol ann hakk o l d u u n u yazar: Baarl saldr, dmann kendisini nasl savuna can bilem edii saldrdr. Baarl savunma, dmann nasl saldracan bilem edii savunmadr. Bu nedenle sa vunmada baar yksek duvarlara balanamaz. Bu nedenle yksek duvarlar, derin su ukurlar g venlii garanti edemez. Salam zrhlar ve etkili silahlar da ayn ekilde gl olmay garantileyemez. Dman b ir a rada kalmay tercih etmise hazr olmad yerden saldr: dman saldr hatt kuruyorsa, seni hi beklem edii yerde karsna k. 'Bilinmez anahtar n l e olarak S a va olurken b i l m e k ' f i kri Bu en pek gl ok ke r e Taocu zaferin d birini

yinelenmektedir. arasndaki

strateji

S an a t

balardan

oluturm aktadr. Taoist felsefenin sal ar . Sun T z u ' n u n retilerinin getirdii p ra t i k y n l e r i bir y a n a n l a m a k bi ze el i ki l i g e l e b i l e c e k bir i ki l emi a n l a m a o l an a bir y a n d a n sava l a n e t l ey i p d a n da s a v a s t r a t e j i l e r i r e t m e s i sna bak ile b a k m a k g e r e k l id i r . Bir bak n ayn anda bul ur. birbirinden f ar kl alardan deer l e n d i r i l m e s i nl bir T a o i s t t e k n i k t i r. yntem le zm rnek, Tao-te "Cennet Ching'de ve yazl e li k i ve i k i l e m l e r bu ile iyiliin Akl n Orada pek k ab u l Batl he bu bir el i k i o l a r a k a l g l a i nsan z e k a

n a b i l i r e de bu k o n u y a bir de Tao f e l s e f e s i n i n

Sava S a n a t ' n n i k i l e mi n e bir d i e r acmaszlk i nsancl

Yolu o l d u u t e m a s n d a o rt a y a kar. cehennem deildir. o k ey s a m a n d a n k u k l a k p e k l e r gi bi k ab u l edilir. Bilgeler

de i nsanc l d e i l d i r , o n l a r da halk s a m a n e d e r l e r . " d i y e y a z m t r , bir a r a t r m a n me n ardndaki gnlerde 1950lerdeki Kor e

k p e k gi bi

T a o - t e C h i n g ' i n nl f i l o z o f u . Bar A n l a m a s ' n n 'Canavarn bu y a z d a n

geminden Budist

kurtulmas' olarak

b a h s e t m i s e de,

Taoistler asndan

hi de i nsanl k d o l a r a k a l g l a n m a m t a m t e r s i n e

 r e t i d e o l d u u gi bi bir o b j e k t i f l i k a l m a s o l d u u mi ti r.

belirtil

M o d e r n a k m a g r e de bu t r bir d n c e bir p s i k o l o g ya da sosyologun, lkelerin aklc davranlar, kararlarn dnceleri biraraya ve beklentilerinin s i n d e n o k , sel mez. Su n Tzu'nun k l as i k e s e r i n d e de b e l i r t i l di i zere Sa v a S a n a t ' n d a b el i r t i l e n o l g u kan d k c l k t e n o k t o p l u m psikolojisinin g c n t rd en duygularla kullanmay Bu olduu Tzu'nun a n l a m a y a yneliktir, kadar bu gten i ns a n l a r n bu kanmak hangi gc iste y nlendirile bile ceini anlamak gerekse bamsz toplumsal tezine gelm e

e v r e s e l f a k t r l e r i n et k i si a l t n d a , kontroln bir tesindeki dnceden benzer

g e re k birey deerlerden teye gide

kaynakland

arzulayanlar k altnda

y e n l e r e de b y k y a r a r s a l ar . bakldnda ok koullama s i ya s a l , Sa v a zerine Sa n a t 'n n bir a l m a maddi silahlanmaya davetten

grlr.

atmalarn

p s i k o l o j i k ve

f a k t r l e r i n i bu e k i l d e t m d e r i n l i i y l e anal iz e t m e k t e k i Sun m e s l e k i a m a c sava t e v i k e t m e k t e n o k sava n bu k o n u d a da S a v a Sanat ile p a r a l e l m i n i m i z e e d i i e r e k ksa k e s i l m e s i n i s a l a m a k t r . Tao-te Ching lik g s t e r i r : Elimde tuttuum ve dllendirdiim hzinem var. Birisi efkat, kincisi tutumluluk, ncs ise baka lar zerinde ncelik iddia etmemek. efkatten cesaret d o ar, tutum luluk bize gr sahas salar, bakalar ze rinde ncelik iddiasndan kanma da yaam gvenlii g e tirir. efkati, cesareti ve tutum luluu brakan, alakgnl ll terk ederek saldrganl tercih eden ksa zamanda yok olur. Savata efkat zafere ulatrr, savunmada e f kat ise gvenlii salar. Kl asi k e s e r i n d e Su n Tzu H o c a a s k e r i sal dry her z a m a n de 'stn "dur elde e etki l il ik'

d u r u l m a d k a k e n d i n i y a k a c a k bir a t e e " b e n z e t i r ve k e n d i s i n e ait ' a t m a s z b a a r ' dilmesinin he r ne kadar stratejisinin kolay deilse

stratejisinin baar S anat r ek t i i n i

genellikle hi de

a n l a m s z v a h e t ve y o k bir ey y a p m a d a n neyi n, ne zaman ne z a m a n s av a olma ve

o l ma y

mi

ni mi ze e d e b i l e c e i n i bi zl ere re t i r . T a o i s t d n c e y e g r e ounlukla stratejisi bilmenin, E g z ot i k meme, lanr. Hareketsizlik Yine kazanlr; bilmek dikkat Sa v a ge kadar ek i er e n kaynak i er e n kaynakla tam an yaplmamas

neyi ,

yapmay sanatnn gi bi

n e m l i o l d u u n u n altn izer. uzak dou b i l i n m e z ve t u t u l m a z Sa n a t , dou uzak dv ni tel i k l er i ni Bilimi'nden Bilimi'nden Sa n a t ' n n

Taoism'in

Va r l k

kltr tekniklerini

H a r e k e t S anat e ne r j i

da T a o i s m ' i n Y a a m iermektedir. alarda,bu biri ol an Bat

nr. Va r l k Bil imi g e n e l d e zihin ile i l g i l e n i r k e n , Y a a m Bilimi k ul lan m n D ah a Taoist n s t gr ileri Sava konu lam bu iki k a v r a m n d e n g e s i n d e d i r . hakkndaki b e l i r l ey i c i chi) ile Ming Hanedam'mn (1368-1644) Yolculuu drt o la a saldr

kitabndan

(Hs i - y u Mool

lm szl e

kavumutur.

Bat Y o l c u l u u ,

lar a l t nd a k i eski i n ' d e l erini hi e s a y a r a k , y a a m i hmal etm enin, gre

Tao d n c e s i n i n n e m l i d o k t r i n bi l i mi ni i n c e l e r k e n varl k bi l i mi ni gelimenin g sahibi zerinde olmann dururken so

maddesel zekasz

psikolojik gelimenin retilerine

i hmal e d i l m e s i n i n ya da Sun Tzu nun ne gi bi

n u l a r r e t t i i n e en g z e l r n e k l e r d e n bi ridi r. Bu k i t a p t a k i ba k a h r a m a n medeniyetinin nuta m aym un eytann e yt a n ' n er m aym unla ra oynat r. l k e s i ni n k o m u t a n o l an bu s a v a m a y m u n kontrol etm ekte baarsz komu olur. Kafa kendisini Ancak, maalesef kral d n y a y klc da k ar l a t bir m a y m u n kral dr. So b a n a g e e n sihirli bir m a y m u n k a r t r a n geri

bir e y t a n y e n e r e k , dndnde, yaptrarak kl sava

klcn al ar. ile l k e s i n e oyuncak Hatta l ke sin de ki d i

k u l l a n m a d a u s t a l a a r a k s i l a h o r ol ur. o yu n l ar

kl l ar

s n d a u y a n a n bir d n c e y e k a p l a r a k k e n d i l e r i n i n o y u n c a k s i la h l ar l a s ava o y u n u o y n a m a l a r n n lk ele rce ger-

11

cek savas calsmas Bu Onnc mi ?

ola rak algland Yzyl eseri ne

dsncesine kadar da

kapl r

ve bu s e f e r k e n d i s i de g e r e k bir s i l a h l a n m a y a r n a gi rii r. gnmz yanstyor deil

y k d e k i m a y m u n kral e l i n d e k i g c a k l s z c a k u l l a n may , d o a l d z e n i b o z a r a k o r t a l b i r b i r i n e k a t t k t a n s o n r a kendini yok e d e c e k tuzaa kendi kendine d m e s in i anla var l k b i l i mi ni a r a t r m a y a y n e l i r . d Buda Dikka tr. T u z a a d t n d e ise i i n d e k a y n a k l a n a n d a y a n l m a z arzuyu yitirerek, M aym un'un gerektiini tini akl cl k ve b i r l e m e y e t o p l a r . ilek a r l a t n d a bal ar. eser I C hing'de belirtilen T a o ' c u di n a d a m l a r ke n d i s in e iindeki yaratkla sa v a m a s Taoist

s y l e r l e r ve

Ruh S i m y a K a z a n n d a p i m e s i n i t l e r l e r , a n c a k m a y m u n kral bu g e l i m e d e n k a a r . Buda, grecelilik maymunu maymunun kanununu be element sonra gururunu dana k ai na t n kar el e konulmaz g e i r i r ve so kendisine aklayarak

h a p s e d e r e k kibirinin

n u l a r n d a n ac e k m e y e m a h k u m e d e r . Be yzyl un l a r yazar: Ne kadar kt ki sihirli maymun halkna hi hizm et etm edi; Aklsz b ir kahram anlk gsteriine kapld. lgn b ir yrekle evresini yakp ykarak lmszlerin toplantsnda; Byklk tutkusunun kasrgasyla egosunun peine kaplp M utluluk cennetine kotu. Yzbinlerce askerin arasnda, Kendisine direnecek yoktu; Gkyzndeki en yksek cennet katnda rktc b ir varlkt o. A ncak ne zaman ki artc Buda ile karlat, M erak ediyoruz, artk kim b ilir ne zaman yeniden ortaya karak ayn eyleri yapmaya kalkabilecek? Budist tarihi Ku a n Yin y a p t k l a r n dan p i m a n o l m u m a y m u n u n yatt h a p i s h a n e y e g i d e r e k

2}

imdi cak l ar n peine aziz,

m a y m u n ar t k s e r b e s t b r ak l ma s A z i z l er kendisini ar t k t m gcn Ancak yalnzca bu z e r e

iin az i zl er e braka sa aydnlanma

yalvarmaktadr.

bir a r t l a s e r b e s t

sylerler; dmekte

kullanacaktr. yoluna

aydnlanma serbest

d e c e k e n d i s i iin d e i l t m t o p l u m iin o l a c a k t r . So n o l a r a k maymunu nce uzun kmak brak madan geirir. ran a recektir. Sa v a S anat y z l e r c e yldr, s t r a t e j i n i n en n e m l i k l a si k e s e r l e r i n d e n her s a v a n n biri olarak bilinmektedir. h a l k a da d r . Ancak Tarih bizce bu bu hal e s e r i n en n e m l i b i l g e l i i Su n T z u ' n u n k en d i e s e r i n i o k u y a n bana g ei rd i i kay u n u t a n s a v a l a r n ban n nasl bir sihirli g t a r a f n d a n skldn g s t e r e n r n e k l e r l e d o l u d u r bir t e d b i r a l a r a k m a y m u n u n ban bana bir hal ka ve

Bu h al ka m a y m u n t u t k u y a k a p l a r a k yanl bir d a v kalktnda skarak daya nl maz bir ac

SAVA

SANATININ

YAPISI

VE

ER

T a o r e t i l e r i n i n f e l s e f i ve s i y a s a l etki si a l t n d a k i Sun Tzu'nun S a va Sanat, Tao kl as i i Tao-te Ching adndaki e s e r l e bir b a k a a d a n da p a r a l e l l i k g s t e r i r . Her iki e s e r d e de n e r i l e n andran r i lme si bir bilgenin deyiler destan kahramanlarn Kitaplarda azndan aksi sylenmektedir. taktirde ise

bir bi lge b i zl e r e s e s l e n e r e k k e n d i halinde b a a r n n , mutlak o ld uu nu Taocularn yaratlmayp, araya Ayn olarak t edi r. Sa v a mi ni zer e, pl ann alrlar." S a va faktrden manevralar Sanatfnm b i ri n c i dnce her iki getirilmesi

retilerinin yerine g e ti baar s zl n

s y l e m e k t e ve n e r i l e r i n i t a r t m a k a b u l bir ksm T a o - t e C h i n g ' i n yazar t a r a f n d a n ok es k i deyilerin derlenmesi ileri ve bir eklinde Sanat de h az r l a n d n srm tr Sonu esinlendii

e t m e z bir s l u p ile i l e t m e k t e d i r daha Sava eserin

iin de n e s r l eb i l i r . kaynaklardan

benzer

fi kri b u g n

bi l i m a d a m l a r n c a y a y g n o l a r a k k ab u l e d i l m e k blm I Planlama'nn de ne

vurgulamaya

ayr l mt r.

Ching'de

b e l i r t i l di i

"Liderler herhangi

bir eyi y a p m a d a n

nce mutlaka

hazrl ar," ve " L i d e r l e r s o r u n l a r konusunda Uyum,

inceleyerek nlemini Sa v a hava, S anat askeri her li

h a r e k a t t a n n c e m u t l a k a g z n n e al nl mas g e r e k e n be nemle bahseder: arazi , d e r l i k ve di s i pl i n f a k t r l e r i . Bu b a l a m d a " U y u m " f a k t r , sivil l i der l i k l e d a h a d o

rusu

si yas a l

l ider ile hal k a r a s n d a k i

i birlii k o n u s u n a e i Bu k o n u d a s a hedefe y

lir. G e r e k Ta o , v a Sun Tzu,

g e r e k s e K o n f y s ' e g r e d r s t bir h k Uyumdan "halkn l iderl e ayn

m e t T a o ' n u n " U y u m Y o l u " n a bal ol mal d r . n eltilme si" d n c e s i olarak sz et m e k te d ir .

25

Hava f a k t r , hem orduyu h al kl a doru i lgilenir.

y ani s a v a iin u y g u n m e v s i m i n s e i m i hal kn hem retim g c n n

o l u t u r a n a s k e r l e r h e m de a s k e r i d e s t e k l e y e n B u ra d a ki ana konu hem retimin Bu da s a v a iin d o r u de s a v a a l a n n d a

k u l l a n m n n s a l a n m a s d r . seilerek

mevsimin

i l e r l e y en o r d u n u n Arazi gereken ve gvenlik en

m e v s i m f a k t r l e r i n d e n en az z a r a r l a k gelince sava esnasnda engebeler, geilm esi boyutlar kul I bi

mas n s a l a m a y a v e r i l e n n e m i g s t e r i r . Faktr'ne gi bi a r a z i ni n uzunluu, faktrler unsur arazideki mutlaka olarak

nceden ortaya takibi

ngrlerek,

planlanmaldr. lanm Chin g'de de

Burada, "Avn

yreyi

iyi t a n y a n

k l avuzl ar n allklarda

nemli

kmaktadr.

k l av u z s u z

t e r , " d e n i l e r e k bu h u s u s bir k e r e d a h a v u r g u l a n m t r . A s k e r i L i de r l i k gren olma, ana h a k k n d a k i Sa v a S anat k r i t e r l e r i y i ne Bu kriterler, sahip zeka, olunan fi l i zl eri n gvenilir Budist tarlann ekili ol bil i nsan h e m g e l e n e k s e l T a o i z m h e m d e K o n f y a n i z m ' c e de k a b u l deerlerdendir. nem verm e, "zekasz benzer. yabani ise i ns a n a c e s a r e t ve kararllktr.

bilgelere duu i h ma l

gre,

i nsancl l k, ot l ar n

srlmemesine arazideki eden

C esaretsiz zeka, olgunlam

temizlenmemesidir. rn

cesaret

bimesini

memektir." D i e r iki d e e r ol an g v e n i l i r o l m a k ve karar l l k bir l i dere emrindekilerin lardr. S z k o n u s u k ri te r le rd e n beincisi sel dayanma ile verimlilik ana k on u l ar faktr, ku l l a n d mekanizma ol an d i s i p l i n , r g t ile ilgi leni r. Di si pl i n sis nitelikler balantl c e z a ve d l s a d a k a t i n i ve itaati ni kazandran olgu

ol an

t e m i ile, a s k e r i l i d e r l e r d e m u t l a k a a r a n l a n t e m e l d e n g v e n i l i r l i k ve k arar l l k ilkel eri ile d o r u d a n

dr. S a v a l a r t a r a f n d a n adil ve d e n g e l i o l a r a k k a b u l e d i l e r e k b e n i m s e n e c e k bir d l ve c e z a s i s t e m i n i n b y k n e m verilir. Yine " E y a l e t l e r S a v a " s r a s n d a b i t m e k b i l m e y e n s a valara zm arayan dnrlerin oluturduu Yasall k kurulmasna

26

O k u l u da ki i sel f e o d a l y n e t i m s i s t e m i n i n y e r i n e aklc r g t l e n m e ile h u k u k u n n e m i n i v u r g u l a m t r . Bu nemini siz blmn ortaya ardndan " As k e r i Sava Sanat ald atm acann ierir. byk mak Etkiliyken e t k i g i bi , "En "Savata koyar: harekat de aldatm acay

Gcnz varken durun." ust al k zayf ve

k e n d i ni z i g s z g s t e r i n . Ching'de yaz l d beceriksiz gzkm ektedir.

Tao-te

s i m u m v e r i m l i l i i n ve z a f e r i n y e g a n e olmaya bal d r ; bu nedenle

ilac o l an s r p r i z f a k ve dman yanl

t r kar t a r a f h a k k n d a t a m b i lg i ye s a h i p o l u r k e n b i l i n m e z sr t u t m a y n l e n d i r m e bec eri ler i ana sa n a tl a rd a n d r. Genel son ar edir. ve z or l u o l a r a k d i e - d i s a v a akll sava iin a n c a k iin Su n T zu ' ya g r e akll s a v a ancak g e r e kte n zorunlu kar her d u r u m

hazrlkl o l m a l , dr. Su n Tzu, a lmaktan natl ar ile kar usta,

olm adka gl kanm al ka

bir d m a n l a ok,

karya g e l m e k t e n

d m a n a d o ru d a n saldrarak stn gelm eye ger i e k i l m e y n t e m l e r i y l e d m a n n dengeyi dmann nem Sanat'nn bozmaya, fkesini, byk blm dmann kzgnln zet k ri t e r i n i genel maneviyat kendisine byk

arasndaki kullanmaya Sava Sava

oynayarak

veri r.

Burada

olarak

gzlerimizin

n ne serer: Sosyal,

p s i k o l o j i k ve f i z i k s e l f a k t r l e r . ikinci o l a r a k sa v a n Bu b l m d e k i en n e m l i

Sanat'nn

l ke ve hal k z e r i n d e k i e t k i l e r i n e ayr l mt r. si l ah o l d u u prensibidir.

an a t e m a s a v a e s n a s n d a s r a t i n ve e t k i n l i i n rn uzun s r m e s i n i n r e t il ir . yk maliyetini sn, el e l ke k a y n a k l a r

z e l l i k l e u z ak l k e l e r d e k i s a v a l a zerindeki olumsuz e t kullanlmasna hal kn zkaynak b

kisi v u r g u l a n a r a k bu t r uzun s a v a l a r d a n k a n l m a s d e r s i Kaynaklarn, verilmitir. azaltmak enerjinin t u t u m l u Sa v a n l ke ve Su n Tzu nem zerindeki ku l l a n m Kul l anl ma maksimum

amacyla

y e r i n e d a h a o k akn e d i l e n l k e k a y n a k l a r n n g eirilecek dman esirlerinden o r a n d a y a r a r l a n l m a s n sal k veri r.

n c b l m d e , k o n u s a v a t a s t r at e j i ' d i r . B u r a d a da en b y k n e m y i n e t a s a r r u f a v e r i l m i t i r . A n a a m a , d

27

mana

dorudan yerine

doruya dman

saldrarak dman ve dman

yok etm ey e sava

almak r e r ek ,

k a y na k l ar n

aldatmacalar dman mas d r.

k u l l a n a r a k o l a b i l d i i n c e az za y i at l a el e g e i kaynaklarndan m a k s i m u m yararn s a l a n olduu hedef zkaynaklarn ta sa rru fu nd a

Burada

gi bi d m a n k a y n a k l a r n n da o l a b i l d i i n c e z a r a r g r m e d e n el e g e i r i l m e s i p r e n s i b i d i r . nl doktrini, "En dir."deyiini retir Sun Tzu bu b l m d e o l ar a k , Tzu, en iyi y n t e m i n bi z l e r e t a k t i k l e r de g s t e r i r , kazanmak olduu pl anl ar n batan ilk ana a m a s a v a m a d a n dmann iin Su n bozmak Bu k o n u d a Su n Tzu Ust a b i zl e r e savamadan k a z a n l an zafer iyi z a f e r

olduunu,

bu y a p l a m a z s a d m a n

izole e d e r e k z o r d a b

r a k m a k g e r e k t i i n i r e t i r . Ust a bu k o n u d a da z a m a n f a k t rnn nemine dikkat e k e r,a n ca k sratin mutlaka a c e le c i l i kt en ayr l mas g e r e k t i i n i n ve hazrl klarn yaplmas rumda gerektiinin igal kuvveti de altn izer. gi bi k e si n z a f e r o l ma s hakk v e r i l e r e k bu d u Kazanlacak zaferin

gerektiini vurgulayarak ancak kullanma gc

bir m a s r a f k a p s n d a n harek at stratejileri Gl Bu d ko uzak dur.

u z a k t a k a l n a b i l e c e i n i s y l er . Blm dmann ile d e v a m nuda yecek Ayn iik almaya C hing'de lirtilmitir. Sun Tzu Usta, l ar ak kazanacan us t a s a v a n n a n c a k z a f e r i k e s i n o grdnde savaaca, dncesin ne z a m a n b i l en sa eaer. Temel manla dorudan koullara meyanda, konumlara bu ile orantl y i ne prensip ayndr:

savatan direnm ek strateji kar

olabildiince kt

I C h i n g ' d e de b e n z e r e k i l d e , " s t e s i n d e n g e l i n e m e kad er getirir." denilmitir. haber Yine I h e r ne k a d a r b y k o r a n d a uyum gsterm ek gerekir.

ba l y s a da,

sava alannda

karlalabilecek d e karlatnda

hususun

nemi,"geilmezle

d e i , sen d e i t i i n d e g e i l m e z g e i l i r ol ur . " d e y i i y l e b e

d e n s o n r a bize z a f e r i g a r a n t i e d e c e k be y n t e m d e n s z e d e r . S u n Tzu' y a g r e z a f e r i savaacan, ne z a m a n k a z an a ca k sava kanacan savatan

2S

v a d r . Ust a k o m u t a n vet l e saldracan bilir, b i r l i i n e s a h i pt i r , Bu s o n byk hemen maz, Tzu y a n, ahl aki sava

ne z a m a n az, emrindeki

ne z a m a n a s k e r ve

byk kuv komutan

s u b a y l a r f i ki r

b e k l e n m e d i k k o u l l a r a hazrdr,

lar si yasal o t o r i t e n i n g d m n d e d e i l d i r . h u s u s o l d u k a ha s s a s t r. A s k e r i ve entellektel hibir z a m a n sorumluluk askerler sivil l id e r l i e o k Savalar balatl Sun ykler.

hemen

tarafndan

balatan

genellikle

hkm etle rdir.

ite b y l e bir d u r u m d a e l i n d e k i a s k e r i g l e r i t a n m a deerlendirem eyen bir s i yasal y n e t i m i n a s k e r i y n e "askeri d e n g e le r i b o z a ra k zafere bilgidedir. Sivil y n e t i m i n olarak kabul biriminde d e Hangi t a r af n

time mdahale etm esinin, Bu

e n g e l o l d u u . " g e r e i n i anl atr. k o n u d a da a n a m e s e l e sav a a l a n n d a k i o r d u y a m d a h a l e e t m e m e s i g e r e k t i i d ncesi zafere giden yoldaki e d i l e n, erlendirilmesi Tzu bi zl ere, gerekliliinden en n e m l i si l ah kaynaklanr. e l d e e d i l e c e k b i l g i ni n en ksa z a m a n

k a z a n a c a n b e l i r l e y e n bu be y n t e m i d e e r l e n d i r e n Sun " K e n d i n i z i ve k a r n z d a k i n i iyi t a n y o r s a n z s i kazanma ans bilmiyor kar kar yas n z zin iin t e h l i k e y o k t u r , nz vard r, sanz a n c a k ne her k e n d i n i z i iyi b i l m e n i z e r a m e n k a r kendinizi savata ne de k a r n z d a k i tehlike ile

n zdaki ni y e t e r i n c e t a n m y o r s a n z y i n e de o zaman

demektir."der. Sa v a S a n a t f n m d r d n c en n e m l i u n s u r l a r n d a n tr. Yine Taoist bir anahtarnn bu hususu, deiik " ek i l si z yaklamla koullara b l m sava stratejisinin Sun Tzu ve burada zaferin ol bir Du Mu kazanr g er e k i r . Bu grmek, biri ol an t a k t i k k o n u s u n a a y r l m uyumda anlalmaz oysa belirli

makta o ld uunu konumda ol an

retir anlamak o l ma y

Su n Tzu y o r u m c u l a r n d a n k ol ayd r. pasif Anlalamayan ayrmak

bir varl k a n l a l a m a z ,

ken, anl al r ol an k a y b e d e c e k t i r . " s z l e r i y l e bel irtir. Anlalmaz Anlalmazlk geri rada nemli ol an dmana kalmaktan e k i l m e k ya da s a k l a n m a k d e i l d i r . bakalarnn gremediklerini becerm ektir.

kendini g s te r m e m e y i

Burada y n

t e m y i ne a l d a t m a c a l a r d a d r . r e r ek, hzl hareket etmek, b y k avantaj d o u ru r.

Frsatlar d m a n d a n n c e g z e l l i kl e bi li nir d m a n a kar

Bu d n c e y i t a k i b e n Sun Tzu, ne z a m a n iyi yenilmez bilinmesinde yapn," olduunu der, " Ve bir daha

kesin zaferin yol u n un vurgular. y a l n z c a " K e nd i n i z i zayf ol

h a r e k e t e d i l e c e i ya da h a r e k e t s i z k a l n a c a n n dmannza

duu anda yklenin. blmde ordu ii

U n u t m a y n ki, yerlerde rgtlenmenin, beinci

iyi s a v a l a r y e n i l m e l e Sun Tzu bu ahlakn bir d i s i pl i n ve

rinin o l a n a k s z o l d u u daha nemini vurgular. S a va Enerj i ' di r. M om ent'in

konulanrlar."

Sanat'nn k u l l a n m d r. ordunun

blmnn

konusu ya da hare Sun

Enerji'den

k a s t e d i l e n s a v a a l a n n d a G, Burada vurgulanan dinamizmini Moment,

ket h a l i n d e k i

simgelemektedir.

Tzu, bi ze r g t l e n m e b e c e r i s i ile k o o r d i n a s y o n u n n e m i n i n yan sra g e l e n e k s e l nn bir a r a d a deiiklii deiikliin koul lar n s a v a y n t e m l e r i n i n ve g e r i l l a s a v a bahseder. izerek Savata manevra psikolojik ko altn sonsuz sayda taktik kullanmndan

ve s r p r i z i n kullanlmas

gerektiini,

dmann

etkileyerek dman " E n er j i " bal

kolayca vurulabilecei

n u m a g e t i r m e n i n y a r a r l a r n n e karr. Sun T z u ' n u n temas rgt r ey sel y e t e n e k l e r e k ac ak t r , konusundaki r e t i l e r i n i n ana Bu s a y e d e yerine bi rgtn ii d a y a n m a ve b i rl i kt e l ik t i r . olma zorunluluu

yani o r d u n u n t m n n o l u t u r a c a " G " n o r d u n u n m o m e n t i n d e n s o n u ararlar." Tzu'nun ekimeleri dnyaca sava l ar Sun bu zel n e m birlikten kaynaklanan

m o m e n t i ne

"iyi k o m u t a n l a r s av a a l a n n d a b i r e y l e r d e n d e i l g c e ve bu g c n salamasna t ar i hi i

sona

erdirerek Japonlarn

birliktelik eski

verdii bireysel ge

k e n d i s i n i ve e se r i ni b u g n d v s a n a t t m alardaki ay r a n gerek en modem Samuray'la rdan Sa n a t ' n n b y k zel l i kti r. Asya'da

b i l i nen ol an

Tzu'nun

Sava

rekse t m d n y a d a

bu k a d a r yarar l

bulunm asndaki temel

neden, birliktelik iindeki " M o m e n t ' e ve rdii n e m d e d i r .

30

Ki t ab n

al tnc

b l m , " B o l u k ve D o l u l u k " Kullanm sava yntem inin enerjisini

kavram la Bu temellerini tketirken bizi y e n i l

rn n e k a r a n G c n oluturmaktadr. zayf d t me z y a p a r . r nda savata deil yaygn mannn Ana

k o n u s u n a ayr l m t r.

k a vr am la r yzyllardr Taoist fikir

dmann

k e n d i e n e r j i n i k o r u m a b e c e r i s i d i r . Bu b e c e r i bi ze, d m a n n anda saldrma bugnn olarak kapasitesi vererek Bu t a k t i k l e r i n en b a s i t l e r i n d e n biri b u g n yal n z hem sosyal h e m de i m a n e v r a l a "iyi savalar kendi d ayaklarna t kullanlmaktadr,

ayana

gitmezler, korurken

dmann

gelmesini salarlar." Kendi ketme d a ki Su n T z u ' n u n O zaman enerjini dmannn enerjisini becerisi bilinmez olmann bir d i e r f o n k s i y o n u d u r . yapsnn kuruluun olmas ile t a m a m l a n r .

szleriyle,

"Bi r o r d u n u n y ap z

m kem m ellik ordunun

k i m s e k a r n z a bir s t r a t e j i

ile k a m a z . " S u n Tzu

ay r ca d m a n l a r m z n k e n d i g l e r i n i bel irl i bir y a p y a g e tirm esine d m a n tevik etm em izi , d m a n glerinin y a psn ve d m a n etm emizi, reaksiyonlarn bel irl i a r a l a r l a s r e k l i t e s t a n c a k kendi g l e r im iz i n g e r e k d u r u m u n u d bir d z e n d e o l m a y ve a k k a n l k y a l n z c a olmayp, Sun potansiyel Tzu Ust a enerjiyi baarl dinamik bir a r a c d r .

m a n d a n s a k la m a m z tler. Bu bel irl i elde tu t m a n n bir s a v u n m a ve s r p r i z arac bir o r d u y u a k a n s u y a b en z e t i r , bir ekl i o l m a m a s n a z e r e su, kan he r e n g e l i

b i l i n d i i gi bi s u y u n da belirli tam tersine k a r s n a bilir. bir bi rl i i n gstermek

kar n T a o - t e C h i n g ' d e de b e l i rt i l d i i andrmasn, ypratmasn

zayf s a n l a n y ap s n n amasn,

Su n T z u ' n u n u s z l e r i n e k u l a k v e r e l i m : " A s k e r i belli bir kalb o l a m a z . f er i kazanma yetenei dmana gre deiim

S u y u n da belli bir kalb y o k t u r . Z a B u n a d e h a d en i r . "

ve k o u l l a r a a d a p t a s y o n d a n g e e r .

S a v a S a n a t ' n n y e d i n c i b l m silahl a t m a ile i l gili o l u p o r d u n u n s a v a a l a n n d a k i d z e n i ile s a v a m a n e v ralar h a k k n d a S u n T z u ' n u n g r l e r i n i z e t l er . ve n hazr l n n e m i n i anlatarak konuya giren Haberalm a Sun Tzu,

31

"Hesabn yap tktan s on ra h a re k e t e ge. gren hakknda I Ching'e baktmzda da

Uza ve yakn ilk

kazanr; silahl s av a n kural b u d u r . " der. Ayn k o n u benzer ekilde,"Hazr a n s y a n n d a d r . " der.

ol. O z a m a n

Her z a m a n k i k a r a k t e r i s t i k zel l i i ol an m i n i m a l i s t / t em e l c i g r n Sun Tzu u s z l e r l e bir k e r e d a h a t e k r a r l a r : " D m a n n e n e r j i s i ni t k e t i n , i ni dur; kopartn." Doluluk ve dman boluk komutanlarnn y re maksi u z ak t a Es D olu ve prensiplerinden

m u m y a r a r l a n m a y n t e m i n i de, rarengiz latr: kalma

" i s t ek l i d m a n d a n iin

s e n d e l e y e n ve k a a n a sal d r, " s z l e r i yl e v u r g u l a r . b ec eri sin e sahip o la c ak sava Yrek sekizinci Ustal , blm G sava

luk ve B o l u k p r e n s i b i n e y n e l i k d r t ustal n varl n a n Enerj i Sava Ustal , Ustal. Sanat ' n n ustal nn Uyum "ko biri ol an T a k t i k kan D e i t i r m e ya da uyum Ustal Uyumluluk

ke ta la r nd an mutanla r avantaj

l ul uk k o n u s u n a ayrlmtr. k a r l ar na

Sun Tzu

Usta bu k o n u d a ,

koullara

salayarak bulunduklar " anl ay ko

yaratma yeteneine sahip deillerse, ezbere abala,

ar a z i n i n yaps n nn o k t e s i n e ullara uyum

b i ls e l er bile b u n d a n y a r a r l a n a m a Bu h u s u s t a I C h i n g ' d e , bu uurdaki kendi aban seni f e l a k e t e peine

yacaklardr." demektedir.

g t r e c e k t i r . " diyerek k o m u ta n la r n iinde bu lunduklar sa la m a k yerine n y a r g l a r n n

d m e l e r i n in kendilerine fe l a k e tt e n baka kader g e t i r m e y e c e i n i i f a de e t m e k t e d i r . Taktik nat ' n n Sun Tzu deitirme bu konusu doal olarak Sa v a Sabir d i e r n e ml i Usta nitel ii ol an "askeri hazr o l m a y a bal dr. operasyonlarda ummaktan dmann ok, kural , gelen

konuyu,

dmann dman yacan gili o l a r a k ,

z e r i mi z e g e l m e y e c e i n i karlamaya hazrlkl ok, dnmekten "yapnz

olmak;

saldrma

dmann

saldramayaca zer i ni ze ar s a l

k o n u m d a b u l u n m a k t r . " T a o ' c u I C h i n g ' d e de bu k o n u ile il salamlatrmadan dr a l a c a k ol ursan z, g c n z tketirsiniz." diyerek kar-

mi za

kacak Sa va

dmanla

karlamaya

srekli

olarak

hazr

olmann nemi hazrl yan

belirtilmektedir. gre hazr o l m a k y a l n z c a kalmaz. Zihinsel etmek iin y e t e r l i malzeme olma o l a ma z . l m her snrl hazrl

Sanat'na g, zaferi

anlamnda

f i zi ksel

garanti

Sun Tzu bu k o n u d a da z a f e r e y n e l i k l ideri n p s i k o l o j i k b o yu t l a r n a b a k a r k e n fke, birisi, ar sofuluk, be t e h l i k e y e d i k k a t e k e r . B u n l a r , ar duygusallktr.Bu arl kl arn iin ar i stekli o l ma k , y a a m a k iin ar istekl i o l m a k , ar ke ndi b a n a akll bir d m a n t a r a f n d a n k u l l a n a b i l e Dokuzuncu yazl m t r. as Su n Tzu blm ordularn Bunlar, zel ilerlemesi z e r i ne

c e k z a a f l a r hal i ne gel ebi l i r . Ust a bu k o n u d a da s a v a s a n a t n n f i zi ks e l , adan ilk o l a r a k zerinde dikkat n ehi r Tm

zerinde d u rm u tu r Fiziksel arazinin belirgin yksek gneli da

s o s y a l ve p s i k o konula ekerek, pozis

lojik al ard r. n l ac a k zel li kl e yonlarn, bol bakarken

noktalarna

arazideki tepelerin bir

noktalarn, yamalarn, vurgular. dman

yukar bu

doal

kaynaklarn boyutlara e i t l er i g c n ya bulunm a nemle g des

olduu

yrelerin yandan

nemini

hareketlerinin maddi

z e r i n e y o r u m l a r geti ri r. Her ne k a d a r Su n Tzu da c n say sal stnln baarl ol an i nk ar hibir za man edicisi konumunda de

m s a da, s o s y a l ve p s i k o l o j i k f a k t r ve e tk i l e r i n fi zi ks e l g karsnda olabileceinin ar zerinde durur. cn halk " Aske r i k o n u l a r d a say sal s t n l k her z a m a n yararl nemli saldrganlktan gcn arnarak, konsantre y an na etmek, dmann tam kestirerek,

olmayabilir,

ekmeyi

baarmaktr."

G r u p a l ma s n

tekleyen

bir b a k a Sa v a Sa n a t

deyii de y l e yazl mtr:

" S t r a t e j i s i o l m a d a n d m a n n h a f i f e alan b i r e y s e l sava d m a n a e s i r d m e k t e n k e n d i n i Ku r t a r a ma z . " Dayanma, tah si l ve e i t i m e bu l i derl e t a k i p i l e r i bal dr. a ra s n d a Okulu karlkl anla y ve ilgi g e r e k t i r i r . Mencius konuda, B u n u n g e r e k l e m e s i de b y k l d e Konfys bilgelerinden stne " A s k e ri n i eitmeden dman

gnderen ile bi rl et i r ;

komutan

on l ar

perian

eden

komutandr."der. sava sanat d i y e r e k e i t i m ve Bu b l m d e de

Su n Tzu da,

"Emrindekileri

kltre ynlendir,

bu s a n a z a f e r g e t i r e c e k t i r . "

kltrn zafer zerindeki nemine dikkat ekmektedir. Onuncu B l m arazi k o n u s u n a ei li r. a n a ilgi al an t a k t i k m a n e v r a ve u y u m l u l u k ze r i ne d i r . Arazi t r l e r i ayr ayr i n c e l e n e r e k , gili s us yntem le rin komuta Sun lmcl dier h a n g i t r a r a z i d e nasl bir h a yanstlmas sosyal zerinde ve d r e k e t tarz t a k i p e d i l m e s i g e r e i i r d e l e n i r . A r a z i t i pl er i ile i l konulara ki ini n n m e y e i ht i ya g s t e r i r . A n c a k , edecek bu m e s e l e d e k i t e m e l h u psikolojik olduu

maddi,

e v r e ile i l i ki l eri ni n d e e r l e n d i r i l m e s i n d e d i r . Tzu, burada ay r ca liderliin sorum lu organizasyon gi bi bak, hatalarndan o zaman s z e d e r . A n a ilgi y i n e uruna lme seve

b i r l i k t e l i i n m o r a l z e r i n e ol an e t k i l e r i d i r : " A s k e r l e r i n e k e n d i ocuklarn senin s e v e a t l a c a k l a r d r . " der. Su n Tzu bu a r a d a a s k e r l e r e s e v ak s i t a k t i r d e a s k e r l e

g i d e arya k a l m a m a s g e r e k t i i n i , dan e d e m e z . Bu blmde nceden bilgi

rin k o l a y c a haar o c u k l a r a d n e b i l e c e i n i de u y a r m a toplam a anlamna gelen

h a b e r a l m a k o n u s u da i l e n m e k t e d i r . olarak hem dmann renme,

H aber a l m a d a n genel

h e m de k e n d i g l e r i n i n d u r u m u n u Su n Tzu: iin asl a

d m a n n zayf n o k t a l a r n a n l a m a k ile arazi e n iyi t a n y o r s a n za fer senin

g e b e ve k o n u m l a r n r e n m e k k a s t e d i l m e k t e d i r . " K e n d i n i ve d m a n n t e h l i k e d e deildir. dmann fere giden Gkyz ile y e r y z n

iyi b i l i y o r s a n s e k o ul l ar n ve b i zl e r e anl atr.

nin iin z a f e r asl a t k e n m e z . " d i y e r e k e v r e yolun haber almadan getiini

iyi b i l m e n i n z a f e r e g i d e n y ol u at n ya da z a

Ayn k o n u d a I C h i n g ' d e de, " B a l a n g t a iyi haz r l an ki s o n u n d a Dana d e r t g e l m e s i n . " d e n i l m e k t e d i r . Onbirinci a d l and r lm t r . blm, Bu Arazide arazi Dokuz iyice Konum olarak blmde detaylandrlarak ile bu s o s

a r a z i n i n yal n k o n u m u n d a n

ok sosyal k o n u m u

yal e v r e i i n d e h an g i k o n u m d a h a n g i h a r e k e t tar zn n se-

34

iinde hangi k o n u m d a hangi h a re k e t tarznn s e i lm e s i g e rektiine ynelik tler bulunmaktadr. S u n Tzu Ust a t a r a f n d a n bu d o k u z arazi , (a) a t m a l (c) (d) A k Ar a z i (b)Yakn Arazi ihtilafl Arazi Arazi Arazi

(e) A n a h t a r (g) Z o r A r a z i

(f) C i d d i Arazi (h) K u a t l m olarak vas 3 ya J Arazi

(i) l m c l Arazi" ad l a n d r l m t r . "atmal Arazi", da sivil mektedir. alarna geiren "Yakn A r a z i " denilirken, tarafa avantaj genel
^

o l a r a k z e r i n d e l m c l sag e r 3 k l e t i i e 3 ^ arazilere arazi halinde denilpar el i ne bi ti i k d m a n ekime

a3 malarn t 3

birbirine salayan

"ihtil afl A r a z i " ,

arazilere.verilen

i si mdi r.

"Ak Arazi", ren

he r iki t a r a f n da r a h a t l k l a g i r e b i l d i i a r a z i l e r i l e t i i m iin kilit g r e v i g tam tersine arazi bulunan " C i d d i A r a z i ", birbirlerinin "Yakn A r a z i " n i n derinliklerinde arazi

dir. " A n a h t a r A r a z i " d e n a n l a l a n , arazilerdir. dman mann olup, lkelerin

dilimleridir. "Kuatlm olmalardr.

" Z o r Ar a z i ", Araziler"e

g i r i l m e s i z o r ol an ya da g i r m i o l paralarna son deni l i r. dar he giri olanaklar zerinde derecede

hibir fayda

salamad

bu t r a r a z i l e r i n en n e m l i zel l i i p u s u y a o k u y g u n " l m c l Ar a z i ", bulunulduunda

m e n s a v a a g i r i m e k ya d a y o k o l m a k s e e n e k l e r i n d e n b i rinin s e i l m e s i n i m e c b u r e d e n ar az i t r l e r i n e d e n i l m e k t e d i r . Ta n m n anlatan arazi trlerini lar.Farkl avantajlar, Sun de y ap s n n arazi i nsan yapt Tzu, asker her ar az i zerindeki araziye uyum, tr iin ve ya uygun iinde taktikleri bulunulan fak vurgu atma taktiklerine, sosyal uyumun r i c at

psikolojik da

ekleyerek

nemini

trlerine

ilerlemenin bunlar m u t

d u y g u l a r ve k o u l l a r - t m

l aka i n c e l e n m e l i d i r . "

35

Sa v a S a n a t f n m s a l d r d a a te i n

onikinci

blmnde

incelenen ei tl i

konu kun

ku l l a n m

z e r i ne d i r .

Bu k o n u ,

d a k l k y n t e m l e r i ile k u n d a k l a m a s o n r a s n a y n e l i k t e k n i k haz r l kl ar ve s t r a t e j i l e r i n k s ac a i n c e l e n m e s i ile bal ar. " A t e " in silahlardan i n sanl k iin Su n en Tzu'nun y a a d adaki birini en lmcl . biri o l ma s nedeniyle are B y k H o c a bu b l m d e di le g e t i r i r k u l l a n l ma s g e r e

duygusal

dileklerinden kalmadka

" S i l a hl a r a n c a k b a k a kendisinden Tzu Ho c a, etmemeli,

ken f e l a k e t a r a l a r d r . "

Kundaklama

k o n u s u n d a k i s z l er i n i sevk

beklenmeyen

bir a b u k l u k l a s o n a e r d i r e n Sun

" H i b i r h k m e t kzgnlk i i n d e o r d u s u n u sava sana ve sonularnn yarar son

a s k e r i l i d e r l e r g a z a p i i n d e s av a k k rt ma c l derecede gryorsan fke ne gerektiini o l a n c a akl hareketten ile v u r g u l a m

yapmamal."diyerek d i k k a t e a l nma s tr "Yalnz, harekete eye, maz. " Sun Tzu, g e ,

sonunda

o l ac a n

ak s i t a k t i r d e

vazge.

gazap sevince dnebilir,

a n c a k y o k o l m u bir l ke l l e r y e n i d e n c a n l a n a onnc bi ri nci ve son bl

v ar l na bir d a h a asl a k a v u a m a z , Sa v a Sanatfnm strateji

m n c a s u s l u a a y r a r a k ki tabn zi l en s t r at ej i tnletirmitir. k o n u s u ve

b l m n d e alt i

iin en b y k g e r e k s i n i m

ol an h a b e r a l m a y a g e r i d n m bu d n y l e de ki tab b Bu b l m d e k e n d i s i n e z g v e r i m l i l i k h e d e f l i ha min ima list r e t im tarzna uygun olarak ha be r alma g r e v lileri ol an c a s u s l a r n n e m i n i a n l a t m a y a ba l ar . " A s k e r i bir g n l k z a f e r dl v e r m e k t e n mizi salayacak ddr." Operasyonlarn i i nd e k i gerekleecei " Ma h a l l i blgedeki Casus" insanlar i n sanl k ayrr. iin y l l a r c a kanarak, bi lgi l eri mcadele edilir. Bu r e k e t l e r bir l ke iin s o n u o l m a y a n t k e t i m k a y n a k l a r o l u p , nedenle dmann d u ru m u n u renm e

edinmekteki

baar s zl k t m y l e

Sun Tzu, c a s u s l a r ya da gizli aj anl ar be k a t e g o r i y e arasndan tutulacak casuslara Dman len c a s u s l a r a "i C a s u s " ; adn veri r. casuslarnn

muhalif grevliler arasndan yakalanan dman

grevlendiri

36

iki tar af l "Devirme mana Casus"

a l t r l ma l ar y n t e m i Casus" deni l i r. amacyla

ile y a r a t l a n olmayan Casus" ad

casuslara bi lgi l eri da ise

ise "l

Gerek

szdrmak adn

gnderilen

casuslara

vermitir.

" Yaayan

edindii

b i lg i le r l e g e l i p g e r i d n e n c a s u s l a r a v e r i l e n i si mdi r. Sun T z u ' n u n pratikteki va l i der l i k a s n d a n " C a s u s l u k " baknda her z a m a n baarnn erer . konusunun olduu gi bi Sa karmaklna casuslarn "Casuslar, kurnazlk casusluu

s o s y a l ve p s i k o l o j i k f a k t r l e r e Sanat, meselesi o ld u u n u ncesini, ve ek adalet bilgi

b y k n e m verilmitir.

kullanmndaki akl cl k ve bi lgi

bir l i derl i k i nsanl k ger

syleyerek sona

S u n Tzu bu d casuslardan diye

olmakszn,

gsterilmeksizin ok

kullanlamaz; alnamaz." kullanma iyi

olmakszn

a k l a r ve, gsteren

" yal n zca

hnerini

p a r l a k bir h k m d a r ya da akll bir k o m u t a n z a f e r d e n e m i n ol abi l i r" d i y e r e k s o n karar n bildirir.

37

TARH Sava Sa n a tfn m y z y l l a r d arasndaki bilinmektedir. Bu

EREVE b e i n c i ve n c dneminde b e y z yl yazl nce I

eski i n ' d e M. . Eyaletler" yaklak dnem

"Savaan

C h i n g adl nl es er i k a l e m e a l m ol an b i l g e l e r t a r a f n d a n kurulmu, nedann ki l er i n in t a r i h i n d e C h o u h a n e d a n o l a r a k b i li ne n h a Hanedann k s o n r a i li hanedan ele g e i r m e k paralanm a dnemidir.

snda ort ay a kan otor ite b o lu u eyaletler arasndaki bozulmas ile s o n u l a n n c a

iin h a r e k e t e g e e n e y a l e t l e r a r a s n d a s o n a e r m e k b i l m e y e n bi r a t m a b a l am t r . Bu dnemde y a z l m eserler arasnda S tr a t ej i s i en nemli olanlarndan ve a s k e r i Savaan Ey a l e t l e r i n anlamndaki

" Z h a n g u o cel C h a n kuo t s " e adl e s e r d e d n e m e ait si yas i i l i kil eri n anl at l d bir dizi y k iinde Sava a n b u l u n m a k t a ve Eyaletler d n e m i n in bir e i t g r a f i k anl at m

b i z l er e o d n e m i y a n s t m a k t a d r . Gasplar kendilerini lord ya da kral ilan ettiler; d zenbazlar ya da kom plocular kendilerini sper g yapa cak ordular kurdular. H er birisi dierinin yaptn artrarak taklit edip sonsuz b ir yara giritiler. Sonunda birbirlerini tuzaklara drerek kanl meydanlarda yok ettiler; yllar boyu sren s e rt atm alar sonucunda byk eyaletler iin arpp kk eyaletleri ellerine geirdiler. Bu kan davas sresince babalar ile oullar bile birbirlerine kar ktlar, kardeler birbirine gvenmezken karlar, kocalar b irb irle rinden ayr dtler. Kimse iin gvencenin kalmad b ir odam olutu. D eerler odadan yok oldu. Yllar getike bu durum h e r geen gn daha ktleti,, odada birbirleriyle durmakszn savaan yedi byk ,be kk eyalet kald. Bunun tek nedeni bu eyaletlerin snrsz agzll ve ne kma konusundaki olaanst hrslaryd.

38

"Savaan yaam

Eyaletler" byk i nsan

dnem inin hmanist,

hemen filozof ve

arifesinde eitmen ne

bulunan

Konfys yaamn, kimeye srkleyen denlerini "Semeler"'de, tler verdii We i "Di ni dzenleri meseleler

l k e s i n i y z y l l ar b o y u s r e c e k i e d e e rle rin d e k i ypranmann Konfys'n dnemi, karlamas We i , ister. Eyaletler" k l as i k e s e r i Konfys'n ile c a n l and r l r . sava askeri ertesi insanlk kendisine

anlamaya vakfetmiti. "Savaan bir h k m d a r l a hkmdar yardm hibir hakknda

Hanedam 'm n konularn

Konfys'ten Konfys var, yok." ancak diyerek

konusunda dzeni hakknda

bilgim

almam boyu

g n h k m d a r t e r k ed e r . Hkmdarn n c yzyllarda, snda el e We i yaam al nm t r. Eyaleti'ne Yen kadar Hui , " ol an yzyllar Savaan Taoist dncelerinden kavramn k artmalarn an la ta n bu y k M . d r d n c ve Chuang-tzu gre tarafndan Konf kendi her ne

Eyaletler d n e m i n i n ta m o r t a filozof y a z l ar na syler. We i

Chuang-tzu'nun gitmek istediini

y s ' n en y ak n r e n c i l e r i n d e n Yen Hui, s i n e , " o r a d a ne y a p a c a k s n ? " d i y e s o r a r . Duyduuma gre

hocasna giderek Konfys

Hkmdar ise d e

haya t n n t a m i ns anl ar n

olgunluk dnem inde samasapan hesab bir

l ke s i n i

a l l m a d k bi r t a r z d a y n e t i y o r , yormu. kullanyormu. rk e y a l e t l e r e We i lenlerin gidin"

h a t a l a r n d a n da d e r s a l m ekilde gi bi ldresiye hal kn Bu k ka olmad

y o l u da y o k m u .

Be n si zin, " d z g n e y a l e t l e r d e n kp, dediinizi duymutum.

nedenle,

Eyaleti'ne g i d e r e k o r a d a k i le r e ya rd m c o l m a m n d o r u Konfys, O " G i t m e k iin hazrlanmsn pek az ancak orada Konfys alm gre teze ile

olduunu dndm." bulacan tek ey cezalanm an olacak." zamanlarda barsever nedeni kimse bir Mencius'un tr. Bunun i ns anc l l n uygulamaya

aratrldnda,

K o n f y s ' n teorilerinin

u y g u l a n m a m a s n n n e d e n i bu k o Bir d i e r t e

nudaki uygulamaclarn beceriksizlii olmutur.

39

ze g r e m a s n n

ise K o n f y s ' n nedeni

p o l it i k a l ar n n gerek

uygulanmam ol i ns anc l ve

y neticilerin

anlamyla

a da l e t l i o l ma y i s t e m e m i o l ma l a r d r . Lao - t zu baka mas z dkl ar ile Chuang-tzu'nun yaklamlardr. birlikte anl atr. e s as bar Lao-tzu anlamyla humanizmasm ile C h u a n g - t z u , i ns a n l a r n ar ac duygusal zgr gerek zgr engel u y g u l a y a n l a r da g e n e l alardan olarak kendilerini gizleyerek soruna

b i z l er e i d d e t e y n e l i k s a l d r g a n y a p d a k i grnm ekle ya p d a olduklarn Bu t r i ns a nl a r ,

ilerinde sakla

duygusall Eski alardaki kat doal

acmaszlkla Taoist hal i yl e

katlederek b i zl e r e soukluun

h m a n i z m a n n or t a y a kmasn e n g e l l e m e k t e d i r l e r . ustalar a c ma s z l n, hmanizmann oluturduunu er tir. Lao-tzu'nun i nsanl k olarak d kullanlabilen bu ii konudaki bilgelerin saman acmaszln, insanlar dinsel ka i na t n kurban gr r olduunu, nl o b j e k t i f l i i n y a r a t t ortaya

kabilmesine

a n l a t m t r . Ayn Buda kendi

K o n f y s gi bi

k e n d i s i de iyi

bir s a v a k l a n n d a n g e l m i ol an K o n f y s z a m a n n n d i b i lg e s i lm m zn kendimizce a n l a l ma s halinde atmalarn sona ereceini sylemi

dolu

k o r k u l u k l a r gi bi Onun verdii

d k l e r i n i s y l e y e n s z l e r i n d e b ul u r u z . sz d r a m a t i k nel iktir. Bu saldrganl sn l a ms zl na al l mtr. Hindistan'aa, lard. Budistler yanm nedeni, antihumanizma, aklama kar acmaszlk rnekleri

C h u a n g - t z u da s a y

veri r.

n e k l e r de e s a s n d a i ve d a t m a l a r n n l e n m e s i n e y filozoflarca ok, yar acmasz

amacndan

saldrganlk g d olarak kullanlmaya gm lm e

besleyen

a g z l l k ve s a h i p l e n m e d u y g u l a r n n a n bir t e d a v i yntemi

yrelerde

mi y a n k b e d e n l e r i z i y a r e t e t m e y e b y k z e n g s t e r i y o r Bunu y a p m a la r n n duygularn i l e r i n d e k i a g z l l k ve ziyade dncelerini sahiple nme rktmekten

i nsanl k i d e a l i ne ve r n e k t o p l u m m o d e l i n e y n e l t m e k idi.

40

Ayn

ekilde,

Sun

Tzu

Usta

da

okurlarn

s av a n

yar al ar n a n l a m a y a d a v e t e d e r . en ba s a f h a l a r n d a n l ar n d a n balayarak,

B u n u y a p a r k e n de s a v a n

ol an i h a n e t ve y a b a n c l a m a d u y g u s a v a n s o n u n d a k i sal dr ve k u a t m a kadar tm tam olumsuz deeri ile

g i bi , z n d e i n s a n ve d o a l k a y n a k l a r n y a m y a m l o l a r a k n i te l e n d i r i le b i le c e k sava s o n u l a r n a luklar g z l e r n n e s e r e r . dikkatini, Bu unsuru anlalmasna gzlemlenen anlalmasnn va S an a t ekmeye Taoist i ns a n c l ve t o p l u m s a l alr. Sava S a n a t ' n d a y e r al d kitaba bir k l t r Sa m et n in ta m anlamyla syleyebiliriz. p e k al dr e t m e yntem inin adan bakldnda, dnce B u n u k u l l a n r k e n de o k u r l a r n n deerlerin

katmaktan

ok o k u d u u m u z

anahtarn

oluturduunu

bu y n y l e

bar l r e t i l e r e

ye n ki i l er i n d i k k a t i n i e k m e k t e o l d u k a baar l o l m u t u r . T a o i s t f e l s e f e d e i k i l em h e m e n h er z a m a n s t a n d a r t bir reti l emi sinde S anat a r ac kitabn olarak znde kar k u l l a n l m t r . sava savan Dman Sava Sanatfnm da iki aleyhtar kendi olmasndadr. prensipleri gerisine Sa v a sarkar,

savaa

ereve

gerekletirir. srlarn

h a t l a r n n dman

dmann

o r t a y a kar t r,

askerlerinin y

r ek l er i yl e , d u y g u l a r y l a o y n a r .

41

SAVAS o

SANATI
Blm I

PLAN LAMA SUNTZU d e r ki, bi r d e v l e t meselesidir. iin y a a m s a l Gvenlie neme sa

1 . Sava sanat hiptir. 2. lm-kalm

kavumann

yahut yok olmann yoludur. s i nl i kl e d n l e m e z . 3. S a v a sinde mutlaka Sanat, gz

Bu n e d e n l e i hma l e d i l m e s i k e koullarnn alnmas deerlendirilm e be nemli

sava

nne

zorunlu

f a k t r n e t k i si al t ndad r . 4. Bu f a k t r l e r : (a) U y u m (b) Hava (c) A r a z i (Ahlak) Faktr, Faktr, Faktr,

(d) L i d e r l i k F a k t r , (e) Di si pl i n F a k t r ' dr. 5. U y u m f a k t r a h l ak s i m g e l e r . t a n l a r ile uyum iinde olmalarnn tehlikelere gece amlarn 6. hie sayarak, Hav a Faktr Faktr, Savalarn k o m u Astlarn ya kom utanla ile scak, uzun nedenidir. aldrmadan

rn t a k i p e t m e l e r i n i sa l ar . ile g n d z , gereken souk z a m a n ile m e v s i m z o r l u k l a r n n e kartr. 7. A r a z i a l n ma s ksa ya da m e s a f e l e r i , t e h l i k e ile g v e n l i k , a k arazi ile v a d i , b o a z l a r ve d a r g e i t l e r i , l m ya da y a a m a n s l ar n etki l er.

43

8. L i de r l i k F a k t r z e k a n n , saretin, dzenin simgesidir.

i nsanc l l n, g v e n i n ,

ce

9. Di si pl i n F a k t r n d e n a nl a l an o r d u n u n t m l eri yl e a h e n k i i nd e i l e r l e m e s i , p ay l a m , ordu subaylarn arasndaki

birim rtbe

iin g e r e k l i l oji sti k d e s t e i s a l a y a c a k y o l be f a k t r bilerek kullanan her k o

larn b ak m ile o r d u h a r c a m a l a r n n k o n t r o l d r . 1 0 . Bu mutan zafere s ay l an baarl o l a c a k , ulaamayacaktr. 1 1 . Bu n e d e n l e , r u l ar a b e n z e r s o r u l a r 12 . S o r u l a r : (a) (b) (c) (d) (e) (f) H a n g i k o m u t a n " Ah l ak F a k t r n e " s a h i p ? Hangi k o m u t a n daha ye te n ek li? Hangi k o m u t a n a va n t a j l a r n Hava ve Arazi F a k t r l e r i n i n kullanabiliyor? sava alannda ya p a ca n z str ate jik k e n d i n i z e s o r ma l s n z . asl a k a y b e t m e y e c e k t i r . Bilmeyense

ve t a k t i k k a r a r l a r d a b e f a k t r e r e v e s i n d e a a d a k i s o

H a n g i t a r a f d a h a di s i pl i nl i ? Hangi o rd u d ah a g l ? H a n g i t a r a f n s u b a y ve a s k e r l e r i d a h a e i t i m l i ? d z e n l i , d a h a adi l?

(g) H a n g i o r d u d a c e z a - d l k a v r a m d a h a 1 3. Bu y ed i s o r u y a v e r i l e c e k c e v a p l a r d e e r l e n d i r e rek z a f e r ya da y e n i l g i n i n k e h a n e t i n i y a p a b i l i r i m . 14. B e n i m ulaacaktr.Onu uygulamayan dir. 1 mas n 5. n e r i l e r i m d e n f a y d a l a n r k e n , kar nza k a c a k , si ze y a r d m kurallara uysun hibir fr uy olabilecek nerilerimi takip edin. uygulayacak nerilerimi komutan zafere ya da dinlemeyen

komutanlar takip etmeyin.

Kaderleri y e n ilg i

sat da k e s i n l i k l e k a r m a y n . 1 6 . K o u l l a r ne k a d a r l ehi ni ze ae ol sa y e n i d u r u m l a r a gre p l a n l a r n z d a zaman, zaman deiiklikler yapmakta f a y d a o l a c a n sak n u n u t m a y n .

1 1

"AIRTMA" S U N T Z U d e r ki ,

ve

"ALDATMACALAR"

1 7 . T m s a v a l a r a l d a t m a c a l a r a ve a r t m a y a d a y a nr. 18. S 3 v3 iin en w l ' o l d u u 3 u z d a , a a g n ^ 3 w d m a n a yaklatnzda, uzakta o ld u u n u z d a kendinizi gchareket sz g s t e r m e l i ; unuz kuvvetlerinizi h a r e k e t e g e i r i r k e n ,

s i z m i gi bi d u r m a l ;

uzakta o l d u ise d m a n n Dzeninizi, d sinirlendir

i zl e n i mi v e r m e l i ; 19. Dman 20. Dmann 2

burnunun dibinde olduunuza dman yanltacak yem ler her c e n a h si nirl i

i n a n d r m a l s n z . kullann.

k o n t r o l n z y i t i r m i gi bi y a p p , d m a n k a n d r n , v u r u n . gvenli yapda ise k e n d i n i z i ise daha ok m a n s al d r s na h az r l ay n. S i z d e n g l ise, u z a k t a d u r u n . 1 . Dman m e y e al n. K e n d i n i z i zayf g s t e r i p d m a n n sizi k k

g r m e s i n i salayn. 2 2 . D i n l e n m e k i s t e d i i n d e r a h a t s z e d i n . G l e r i b i r l e i k d u r u m d a y s a b l m e y e , 2 3 . Hazr o l m a d l e r d e k a r s n a kn. 24. Zafere b i r l e r i n i aln. 2 5 . Z a f e r i k a z a n a n k o m u t a n s a v a n c e s i en o k h e saplamay c es i vaa yapandr. nce Sa v a y i t i r e n mutlaka Plan komutan Bu ise s a v a n nedenle sa Ancak, nem yapn. mutlaka ye te rin ce girmeden da pl an y a p m a m t r . z a f e r h es ab yapmaya ynelik taktik uygulamalarnzn dman t a ' r a f n d a n n c e d e n a n l a l a m a m a s iin g e r e k l i gi zl i l i k t e d a y r m a y a al n. a n d a s a l d r n, hi u m m a d yer

bu a r a d a he r i h t i m a l e kar , y e n i l g i h e s a b n ve s t r a t e j i s i n i yapmay unutm ayn. verdiiniz z a f e r ya da y e n i l g i n i n b e l i r l e y i c i f a k t r o l ac a k t r .

\5

B l m II SAVAIN M ALYET

S U N T Z U d e r ki , 1. S a v a a l a n n d a b u l u n a n k a d a r a r zrhl s a v a , nna cephe sava bu s a v a l a r n bin a d e t h a f i f zrhl, y an sr a y z bir o

arabasnn

bin zrhl ve

k i l o m e t r e l e r c e t e d e k i sava a l a malzeme, sava cephede alannda bulunacak

tanmalarn gerisindeki

salayacak harcamalar,

k o n u k l a r n a r l a n m a s gi bi u f a k t e f e k g e r e k s i n i m l e r i , z r h lara, s a v a a r a b a l a r n a d e n e c e k t m m a l i y e t i alt al ta g e t i rip t o p l a y a c a k o l u r s a n z g n d e en az bi n k l e g m g e r e k e c e i n i g r r s n z . Yz bin s a v a l k bi r o r d u aa donatlam az 2. S a va va l ar n z n m a y a bal ar . 3. Hel e baladnda, zafer g e c ik e c e k savama olursa, sa krl gc ise, s i l a h l ar krlemeye, evkleri bundan

z e l l i k l e bir a n a h e d e f i k u a t t n z d a , bi r d e , lkenizin sefer imkanlar

n z n hzla a z a l m a y a b a l a d n g r r s n z . kstl devletin zaferle s alayabilecei demeyecektir. 4. Si l ah l a r n z y e t e r s i z tkenip, dier komutanlarn kalp, e v k i n i z krlp, arlklardan gcnz yararlan Bu byle hzineniz e r i d i i n d e daha n c e yannzda b u l un a n sizin y a p t n z harekete getiklerini greceksiniz. olanaklar ekilen s k nt ya

m a y a a l m a k iin durumda, 5. laml

ne k a d a r akll o l u r s a o l s u n Bu nedenle, ramen, savata akl

hi bir k i m s e

bir d u r u m u n y a r a t a c a s o n u l a r e n g e l l e y e m e z . a c e l e c i l i k a p t a l l k l a e a n yitirmenin de y a n olmasna ile z a m a n

yana g e l e b i l e c e in i ki mse sy le y e m e z .

46

6. U z a t m a l s a v a t a n memitir. 7. Sava 8. kazanla akll

k a z a n l a k m bi r l k e g r l kapatmann komutan yolunu mevcut bulacak kii

s av a n v e r e c e i z a r a r l a r en iyi b i l en ki idi r. Deneyimli, olanaklarna gre planlamasn yapar. umut balamaz. 9. S a v a a r a ve m a l z e m e l e r i n i , d i e r l oj i st i k g e r e k s i nimlerini mazs n. 1 0. D e v l e t mliyesinin zay f l , ordunun vatanndan u zak d m a n a r a z i s i n d e s a v a m a s , t e k i hti yacn g e r e k t i r i r . kal an o r d u n u n hal k f a k i r l e i r . 1 1 . t e y a n d a n o r d u n u n y a k n d a o l m a s f i y a t l ar y k sel ti r. Y k s e k f i y a t l a r da hal kn y a a m s e v i y e s i n i d r r . 1 2 . Yaam seviyesi d t n d e , kalr. 13 . hal kn diinde D k y a a m seviyesi, trn anda kalmaz, g tkenm esi yznden byk ksm ise krlan s a ok, yay, ara ar d ile bu gelirlerinin hal k a r y k a l t n d a d a h a o k l oj i st i k d e s lkenden getir. bak. Dman arazisinde atlarna ye m bulmann yollarna O z a m a n s a v a e s n a s n d a a k a l Savaa girince takviye g e lm e sin e

Uzaktan ya rd m la y a a m a k z o r u n d a

ek v e r g i o l a r a k a l n r k e n , va a r a b a l a r n n o n a r m , m zr ak, bal ar tar. 14. zeme Bu nedenle, lkesin den el konacak kalkanlarn e k e c e k kzlerin

devletin masraflar malzeme

e k s i l e n at l ar n , z r hl a r n , arabalar a l m na y a p l a n bir komutan

i k ma l i ,

harcamalarla giderlerini

akll

m a n a y k m a y a alr. kendi dmandan

D m a n d a n a l n a c a k bir a r a b a m a l kacak yirmi bir uval araba hayvan malzemeye; yemi kendi kztr

l k e s i n d e n g e t i r i l e c e k y i r m i u v a l a ei tti r. 15 . D m a n y o k e t m e k mamz gerekir. paylatrlmas s av a arabas ile y a p l ab i l i r . s a v a e s n a s n d a on y a da d a h a o k ilk a r a el e g e i r i l d i i n d e s a v a a r a b a l a r n istiyorsak askerimizi Bu d a a l n a c a k g a n i m e t l e r i n a s k e r a r a s n d a

1 6 . Bu a m a l a ,

47

bay

el e g e i r e n e v e r i n. A r a b a l a r d a k i safna kat p s a v a a

dman e d i n.

b a y r a k l a r n Ele g e e n

k e n d i n i z i n k i y l e d e i t i r i n , ele g e e n s a v a a r a ba l a r n k en d i arabalarnzn devam e s i r l e r e ise iyi d a v r a n n . 1 7 . Ele g e e n d m a n g a n i m e t l e r i n i ve es i rl er i k en d i g c n z a r t r m a k t a k ul l an n. 1 8 . S a v a t a a m a c n z uz un s e f e r d e i l , z a f e r o l s u n . 1 9 . u o k iyi b i l i nme l i ki, o r d u k o m u t a n hal knn k a derini, lkesinin bar ya da tehlike i i n d e yaamasn e l i n d e t u t a n kiidir.

48

B l m III SAVATA STRATEJ

S u n T z u d e r ki, 1 . Sava S a n a tf n m ykmann k i m s e y e faydas nedenle, en pratik kavram, Ay n dman lke

sini t m y l e , z a r a r a u r a t m a d a n el e g e i r m e f i kri di r . Yakp olmaz. ekilde, bi r o r d u y u da t m y l e el e g e i r m e n i n n i m e t l e r i snrszdr. 2. Bu savalarn tm nde savaarak z a p t e t m e k en s t n baar d e m e k d e i l d i r . k r ma k t r . s t n baar d

mann d ir encini s a v a m a d a n zp, 3. k r ma k t r . ( b)

3. (a) K o m u t a n l n en s t n m e z i y e t i d m a n pl ann En iyi i kinci m e z i y e t d m a n g l e r i n i n b i r l e

mesini e n g e ll e m e k tir . 3. ( c ) n c s ise d m a n o r d u s u n a s a v a m e y d a n n d a t a a r r u z d a En k t t l mas d r . 4. S a v a t a ana k u r a l l a r d a n biri, m m k n o l a b i l d i i n c e surlarla korunan kentlerin kuatlmasndan gerelerinin kanmaktr. hazrlanmas Kuatmada kullanlacak sava bulunmaktr. m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n bir k e n t i n k u a

bile a y l a r s r e c e k t i r . 5. f k e s i n i sunu taktik, bou dur. 6. Akll man kentlerini l i der d m a n kuatmadan ordusunu savamadan, bilir. d ele g e i r m e s i n i Dman dman ordusunun kontrol e tm e s in i b ilm eye n karnca srs gi bi komutan o rd u yollayandr. Bu banda zel stne

en az t e bi ri ni n d a h a s av a n baa gelen en

bouna yok olmasndan baka sonu getirmez. esnasnda

likle k u a t m a

byk felaket bu-

kral ln s a v a m e y d a n n d a uz un s r e c e k s a v a l a r d a n o k s a va o yu n l ar ile bitirir. 7. O r d u s u n u dndan adam bile sava meydanlarnda gz zafere bouna krdrma bir ite buna gc mi sli imparatorluk yitirmeden nemli mi sli tahtna kesin di kebi l i r . ul aabi l i r, Bylece

S t r a t e j i k S a v a de n i r. 8. S a v a t a dmandan on bi r ku r a l : E l i nd e k i ordunun be byk ise d m a n kuat;

b y k ise sal dr; iki misli b y k ise o r d u n u i kiye bl . 9. G l e r i n i z e i t s e hal a a t m a y a g i r e b i l i r s i n ; g c n z ay f sa d m a n d a n alanda dmandan akl l ca itir. 10. Her ne k a d a r , yapmak mmknse de, k k bir k u v v e t l e inat bir d i r e n i geneld e byk kuvvetlerin z a fe re Ka l e n i n he r n o k t a s ba u z a k t a d u r m a n d a f a y d a var; zayfsak geri ekilmek a n c a k her en yaplacak

d a h a y ak n o l d u u g e r e i a s l a u n u t u l m a m a l d r . 1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n kal es i d i r. s a l a m ise, d e v l e t g l ; na f e l a k e t g e t i r e b i l i r . 1 3 . (a) O r d u y a i l e r l e m e v ey a g e r i e k i l m e e m r i v e r d i inde ord unun 14. ninde ( b) bu emri uygulayam ayacann koullar farknda o l orduyu mamas. B u n a o r d u y u t o p a l l a t r m a d a deni r. Ordudaki dnmeksizin Bu, a s k e r i n z i h prensibini gz 1 2 . Bir k o m u t a n y a p a c a kal e r k s e d e v l e t zayftr. h at a ile o r d u s u n u n

kral ln y n e t i r gi bi y n e t m e y e k a l k m a s . h u z u r s u z l u k yarat r. 15. sar. 16. O r d u n u n tacaklar Kesindir. huzuru Bu da kaar, orduya (c) Zor koullara uyum Bu, askeri subay seimi.

n n e almakszn,

askerin gvenini sa r bu d u zaferi bilmeli

g venini yitirirse anari getirecek,

r u m d a n d i e r p r e n s l e r i n y a r a r l a n m a y a al p, olanakszlatracaktr. 17. Z a f e r iin b e a n a k o u l u n yiz:

sorun y a ra

bulunduunu

(a) Sav a , valmayacam

ancak b i l en

ne z a m a n

s a v a l p ne z a m a n

sa

kazan r .

(b) Sava , e l i n d e k i z ay f g c d e k u v v e t l i g c de iyi k u l l a n a n kazanr . (c) Sava , ordusunun dmann en her seviyedeki personeline ayn r u h u v e r e n kazanr . (d) Sava , hazr o l m a d g i z a m a n b e k l e m e s i n i bi l en kazanr . (e) Sava , a s k e r i k a p a s i t e y e s a h i p o l u p , sivil y n e t i m t a r a f n d a n m d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n k azan r . 19. yzlerce Kendinizi zafere yenilgi savaa bi li p, Sonuta, bile dman dman ve kendinizi emin iyi biliyorsanz, her ne girseniz sonutan olabilirsiniz.

bilmiyorsanz, sizin

kazanacanz Ne k e n d i n i z i

kar n y e n i l g i y l e de t a n a b i l i r s i n i z . b i li y o rs a n z , kanlmazdr.

de d m a n

iin g i r e c e i n i z h e r s a v a t a

51

B l m IV TAKT K

S U N T Z U d e r ki, 1. Eski s a v a l a r , dan uzakta tutarlar; 2. Y e n i l g i d e n Ancak, frsat kol l arl ar. kendimizi korumak b i zi m elimizdedir. an d m a n y e n m e f rsat n bize d m a n veri r. kendisini y e n i lg i d e n koruyabilir, nce kendilerini yenilgi o l as l n

s o n r a da d m a n y e n m e k iin u y g u n

3. iyi bir s a v a

cak dman y e n m e y i garant ile ye mez. 4. S o n u o l a r a k , s t n y e t e n e k l i k o m u t a n g c y e t e r l i o l m a s a da sava kazanmay becerebilir. bal dr , dman 5. Y e n i l m e z l i k s a v u n m a t a k t i k l e r i n e y e n m e k ise sal dry g e r e k t i r i r . 6. S a v u n m a d a k a l m a k , g y e t e r s i z l i i n i g s t e r i r , s a l dr ise ar g g s t e r g e s i d i r . 7. S a v u n m a s saklanabilirken, r ndan ataa 8. Z a f e ri 9. k a l ka r . ancak ile nl k o m u t a n t o p r a k t a k i ile nl s cennetin Sonuta, gr ele bir e l i m i z d e her d e l i e ko atakl st k a t m a n l a kendimizi

r u m a , d i e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r alr. a l an m za girdiinde tm grmek lkenin s a va u st al n n z i rv e s i d e i ld i r . S av a p , lkeler geirildiinde, " A f e r i n ! " d e m e s i de s av a ust al n n z i rv e s i d e i l d i r . 1 0 . Y e r d e n bir t y k a l d r m a k b y k bir g c n s i m g e s i d e i ldi r . Ay, gnei grmek keskin gr olmad gi bi , g k g r l t s n d u y m a k da k u l ak h a s s a s l n g s t e r m e z .

52

1 1 . Esk i l er i n vann sadece

akll s a v a

dedi i sava ile d e i l ,

aklllk u n kolay ne

savata

kazanmas

sava

lkla k a z a n m a k t a g s t e r d i i b e c e r i k l i l i k l e e l d e e t m i t i r . 12. K az a n d z a f e r l e r k e n d i s i n e de c e s a r e t m a d a l y a s get i r i r . 13. Z a f e r l e r i n i m a m a k z af e r i 14. olaca Usta ma n ele g e i r i l m i t i r . sava, kendisi iin yenilginin olanaksz dodu at pozisyonu hazrlar, dman y e n m e f rsat sahip komutan hata yapmayarak nk, k azan r . Ha t a yap kesinletirir. zaten yenilmi bir d ne nl bir akl,

u n d a bu frsat k a r m a z . 15. S a v a t a maya a nc ak zaferi lir. 16. G e r e k l i der A h l a k F a k t r n iler, r n e smsk yap r; 1 7. Askeri (a) l m e , (b) M i k t a r K o n t r o l , (c) H e s a p l a m a , (d) O l a n a k l a r n (e) Z af er , nemli meye; k s t as l a r d r . varl n Topraa; Z af e r , Miktar Kontrol, l Miktar Kontrol'ne; Olanaklarn D e n g e Dengelenbir t o p 18 . l m e lenmesi, Dengelenmesi, metotta, Di si pl i n F a k t b y l e c e baar y k o n t r o l a l t n a alr. zafer stratejisine k a z a n d k t a n s o n r a gi r er . Y e n i l g i y e m a h

k u m k o m u t a n ise n c e a t m a y a g i re r , z a f e r e s o n r a y n e

Hesaplama,

Hesapla maya;

Olanaklarn k ar s n a

mesi'ne borludur. 19. M u z a f f e r bir o r d u n u n kacak l a ma o r d u n u n a r l , dem ir gllenin karsnda kefeye ko kadardr. bir o r d u n u n gc derin bir k a n

n a c a k bi r b u d a y t a n e s i 2 0 . S a l d r y a g e e n

yo na akan nehir sularna benzer.

53

Blm V ENERJ

S U N T Z U d e r ki, 1 reki r. 2. K u m a n d a n z a l t n d a re t le m e kullanm deiir. 3. O r d u n u z u n nabilm esinin manevrala ra karsndaki dman saldrsna s a r s lm a d a n veya dorudan etkisinin daya gvencesi bal d r . dman tama zerindeki yum urta zayf deirmen benzemesi, dmann d o l ay l yaplacak bulunacak b y k bi r o r d u ile k k bi r b i r l i k a r a s n d a b y k bi r f a r k y o k t u r . S a d e c e i a . B y k bi r g c n k o n t r o l ile bi r k a ki i ni n k o n t r o l

ayn p r e n s i p l e r e bal d r . S a d e c e r a k a m l a r n b l n m e s i g e

4. O r d u n u z u n

ve g l y a n l a r n k e f e t m e b i l i m i n d e k i b a a r n z a bal d r . 5. He r t r l s a v a t a d o r u d a n m e t o d , a t m a y a g i r mekte dadr . 6. yeryz durmaz; Beceriyle gi bi uygulanan d o l ay l da taktikler hav a y a ak da gi bi tkenm ez; nehir ya r ma k l a r n kullanlr; a n c a k z a f e r i n g v e n c e s i dol ay l m etotlar

g n e ya d a ay gi bi y e n i d e n

d o m a k iin

ba t a r ; no

d r t m e v s i m gi bi g e r i g e l m e k z e r e g i d e r . 7. S a d e c e y e d i n o t a b u l u n m a s n a k ar n bu y e d i t a n n k a r m n d a n p e k o k m e l o d i yarat l r. 8. S a d e c e b e ana r e n k ( mav i , kar n sar , krmz, beyaz ve s i y a h ) o l m a s n a sz r e n k r e t i l eb i l i r . bu b e r e n g i n kar m ile s n r

54

9. S a d e c e d r t t a d (ac , e k i , t at l , t u z l u ) b u l u n m a s n a k ar n bu d r t t a d n k a r ml ar t a y a kar . 10. S avat a, d o r u d a n ve d o l a y l o l m a k z e r e i k i d e n karm f a z l a sal dr m e t o d u y o k t u r . A n c a k bu iki m e t o d u n lar e i tl i m a n e v r a y n t e m l e r i n i o l u t u r u r . 1 1 . Dorudan birbir ine balanr. bitmez. 12. Ordularn sal drs sel basknna benzer. Kar sna k a n t a l a r bile s r k l e r . 1 3 . V e r i l e c e k bi r k a ra r n k a l i t es i av n a s a l d r p p a r a l ayan zer. 1 4 . Bu n e d e n l e , us t a s a v a s a l d r d a k o r k u n , v e r m e d e a b u k o l and r . 1 5. Enerj i g e r i l m i yay, 16. varm gi bi Savan gzkse de bu k a r a r s a o k u n a t l ma s d r . iinde dzensizlik kar kl k y a n l t c d r . Btn k a r g a a ve g r l t s karar ahinin szlndeki ahenge, zamanlamaya ben metod da dolayl metod da s o n u n d a Bu s o n s u z d a i r e d e i l e r l e m e k g i b i d i r . A s l a ile s o n s u z s a y d a l ezzet o r

i i n d e o r d u n u n ba ile s o n u g r l m e y e b i l i r , z a m a n d a y e n i l g i n i n ilacdr. 1 7. a l l m d z e n s i z l i k , cesaretin; 18. Dzenlilii rtmek, ilerisi dzensizlik disiplinin; pelerinin

a n c a k bu ayn

a l l m k o r k u , al t na . s a k l a m a k

a l l m zayflk, g l l n

hazrlay cs dr.

k s a c a bir b l m e m e s e l e s i d i r . C e s a r e t i r k e k l i k g s t e r i s i ile iin e n e r j i biriktirmektir. G c zay f l k m a s kesi al t na a l m a k s a s a v a t a k t i k m a n e v r a s d r . 1 9 . B y l e c e d m a n h a r e k e t e z o r l a m a u s t al na s a hi p k o m u t a n , nr; dmana sal drt r. 2 0 . Yemleri srekli ola ra k g s t e r e r e k d m a n srekli h a r e k e t e t m e y e z o r l ar ; s o n r a da asl o r d u s u y l a p u s u y a y a tar , d m a n b ek l e r . 2 1 .Akll s a v a , reysel bazda, b i r l e i k e n e r j i n i n e t k i s i n e inanr; b i ar beklentide bulunmaz. savalarndan d m a n yanl t c m a n e v r a l a r baz nemsiz ye m le r verip ustalkla ku lla dman yeme

55

B e c e r i s i n i d o r u a d a m l a r s e i p , yan y a n a g e t i r e r e k b i r l e i k enerjiyi retip, k u l la n m a k t a gsterir. 2 2 . Sav a l ar , birleik enerjiyi kullandnda, dma nn z e r i n e t e p e l e r d e n a a y u v a r l a n a n t a l a r gi bi a k a r l a r . U n u t m a m a l ki bir t a d z l k t e h a r e k e t e d e m e z ; d r t k el i ise t e p e l e r d e n d e a k a m a z . mas n salamaldr.Ustalk S a v a , t a l ar n n y u v a r l a k o l budur.

2 3 . Ust a s a v a l a r n r e t t i k l e r i e ne r j i b i n l e r c e m e t r e lik d a l a r d a n y u v a r l a n a r a k d o l u d i zg i n a k a n y u v a r l a k t a l a rn m o m e n t i d i r . Bu, e ne r j i h a k k n d a k i s z l e r i m i n s o n u d u r .

56

B l m VI

GCN KULLANIMI

S U N T Z U d e r ki , 1. S a v a kalr, sonradan savan alanna gelip ilk g e l i p dmann savaa bekleyen girense din daha

, gelir g e l m e z

banda tkenir. k e n d i k a r a r n d m a n a k a b u l ettirir;

2. Akll s a v a

d m a n n k e n d i k a r a r n z o r l a m a s n a izin v e r m e z . 3. D m a n a a v a n t a j s u n a r a k d m a n n y a k e n d i i s t e di i ekilde 4. yaklamasna msaade e d e r ya da v u r a c a yiyecei d arbelerle d m an n y aklam asna olanak tanmaz. Dman dinlenmeye ekildiinde yorar, bolsa ala d r r , ' 5. kamp kurm usa hareket etmeye zor

layarak d i n l e n m e s i n e m s a a d e etm ez. Dman savunm aya zorlayacak noktalarda g z dmann bulu nm ad arazide geni m e s a baardan noktalara emin olmann y o l u, Savun im kan bile kr, b e k l e n m e d i i y e r l e r d e b u l u n u r . 6. O r d u , 7. man z n f e l e r i r a h a t a al abil ir. Saldrlarnzdan savunulm ayan gvenliinden dmanca saldrmaktr. saldrmasnn

de d m a n n

sz o l d u u n o k t a l a r t u t a r a k e m i n o l a b i l i r s i n i z . 8. S a l d r d a baar l k o m u t a n meyen t an dmana sal dr r; ise n e y e s a l d r d n neyi s a v u n d u u n u baar l ol an kar savunmada komu mevzile

bilmeyen d m a n a

rini s a v u n a n d r . 9. K u r n a z l k ve gi zli li k d e n i l e n k u t s a l s a n a t ! S e n i n s a yende grnm ez olmay; senin sayende d u y u l m a z o l ma y renip, dm an n kaderini elimizde tutuyoruz.

57

10 . ken direnile 1 zusundaysak koullarmzda ortada ol sa

Dmann

zayf n o kt a l ar n

h e d e f al rsanz i l e r l er abuksanz isterse

karlamazsnz; 1 . Dman dman

dmandan

d m a n t a k i b i n d e n rahatlkla ku rt u lu rs u nu z. i s t er d e r i n bir h e n d e i n a r d n d a , bi zi m istediimiz yere ise, ekip, b i zi m izleri y k s e k bir t e p e d e m e v z i d e b u l u n s u n , savamaya atmaya girmek ar

zo r l ama l y z. k a mp m z n i zlerl e oynayarak dman d

1 2 . Sava bile, a r t a bi li ri z.

arzulamadmzda b r ak t m z

13. D m a n n mandan

pozisyonunu

renip,

kendimizi

gizleyerek glerimizi

datmadan

bir a r a d a t u t a

biliriz. Bu a r a d a d m a n b l m e y i b a a r m a k o k n e ml i d i r . 14. D m a n arada tutarsak p a r a l a r a b l e r k e n k e n d i g l e r i m i z i bir ayr, ayr birimlerinin kar s na s dmann

t e k g h a l i n d e kabi l i ri z. 15 . B y l e c e z ay f l a t t m z d m a n tn liriz. 16 . ustaca rini Dmana saldrmay O zaman arzuladmz dman engel pek noktay ok ok s a k l am a l y z . ol asl bir g l e s a l d r a b i l i r s e k , kuvvetlerine d m an la rm z zora d r e b i

ayn a n d a g z n n e a l m a k z o r u n d a k a l a c a k ; bir n o k t a d a birletirmesine

bu da g l e Karmza

o l ac a k t r .

t o p l u bir d m a n g c y e r i n e b l n m b i r i m l e r k a c a k t r . 1 7 . B y l e bir d u r u m d a d m a n , n c e p h e s i n i g l e n dirmeye meye kalktnda ard cephesini, solunu her kuvvetlendir yne destek kalktnda sa n zayflatacak;

s a l a m a y a a b a l a d n d a ise her c e n a h b i r d e n g c n y i t i r e c e kt i r . 1 8. Ol as a t m a l a r a man birimlerini zayflatacak, 1 20. cenaha, her an hazr o l m a dman kaygs d bu t r a b a l a r a z o r b i l i rsek, kendimizi s a

l a m a da bi ze say sal s t n l k s a l a y a c a k t r . 9. S a v a l a c a k y e r ve z a m a n A m a , yer, ve z a m a n v a a k o n s a n t r e ed e b i l i r i z . b i l i n e m i y o r s a sol c e n a h s a Hel e bir ardlar nc le re yardm e d e m e y e c e k t ir .

58

de o r d u n u n

u n o k t a l a r

arasnda

b y k m e s a f e v a r s a bu k u v v e t l e r i say o l a r a k

p r o b l e m d a h a da l d r c d u r u m alr. 21 . Byl e bir d u r u m d a d m a n b i z d e n s t n bile o l s a s o n u n d a z a f e r b i z i m o l a c a k t r . 2 2 . D m a n s a y c a b i z d e n s t n k e n bi le d m a n b i zimle savamaktan caydrabiliriz. Bu da onun pl anl ar n ke fe tm e ye , zafere ynelik stratejilerini n c e d e n anlamaya bal dr. 23. a nl ay n . Dman Saldrya kztrp zorlayp, gcn, kendisini hareket ortaya kabiliyetini kartm aya,

ku v v e t l i ve zayf n o k t a l a r n g s t e r m e y e z o r l a y n . 24. Dman ordusu ile k e n d i o r d u n u z u d i k k a t l e m u hangi n o k baar ca kayese e d e re k hangi n o ktala rd a sizden gl, t a l a r d a s i z d e n z ay f o l d u u n u k e f e d i n . 25. Taktik ustal kt r. suslarndan korunmu m a n e v r a l a r e s n a s n d a k i en sakladnzda taktisyen byk nz bu m a n e v r a l a r ve dm a n d a n saklamakta gstereceiniz dmann dmann beyinlerinden anlayama

Manevralarnz bylece olacaksnz.

26. Unutmayn,

z a f e r sizin

ne y ap t n z

y an d m a n n hatal t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r . 27. Zafer esnasnda uyguladm taktikleri herkes g rebi li r, ancak kimsenin grem edii , zafer yolunu aan stratejilerimdir. 2 8 . Size z a f e r k a z a n d r a n lamayn. Ancak, metotlarnz iklikleri y a p a r a k s rd r e bi lir s in iz . 2 9. Askeri taktikler suyun a k na benzer. B i l d i i ni z gi bi su d o a l o l a r a k y k s e k l e r d e n a a l a r a akar. 3 0 . B y l e c e s a v a t a u y g u l a n a c a k etki l i yol g l d e n uza kta d u ru p , zayfa sa ldrm ak tr. 31 . S u nasl t o p r a n e i m i n e g r e a k a r s a , z a f e r e d m a n n d u r u m u n a g r e akar. 32. koullar yoktur. S u y u n nasl s a b i t bi r e k l i y o k s a , s a v a t a da s a b i t a s k e r de bir t a k t i i bir d a h a t e k r a r koullara gre gerekli d e i

59

33. Taktiklerini

d m a n a gre deitirebilmeyi at e, sra, aa, ayn

bece her Dr t

ren k o m u t a n z a f e r e u l a a c ak t r . 3 4 . Be e l e m e n t (su, zaman mevsimin etkilerinin yan me t a l , t o p r a k ) k e n d i b a l a r n a eit d e r e c e d e b e l i r l ey i c i ol maz. med-cezir

etkileimi,

g n l e r i n u z a m a s - k s a l m a s da bu b e e l e m e n t i etki l er.

60

B l m

VII

SA VA TA M A N E V R A

S U N T Z U d e r ki, 1 . S a v a t a k o m u t a n e m r i n i h k m d a r d a n alr. ordu s un u toplayp, glerini kon a s k e r d e b u l u n a n d e i i k n i t e l i k l er i bir p o

2. iyi bir k o m u t a n , santre ettiinde,

tada birletirmen, dengelem elidir. 3. B u n d a n s o n r a t a k t i k m a n e v r a gel i r. T a k t i k m a n e v r a en zo r itir, l ua, en z o r iidir. 4. S a v a n MACA, taktik m a n sizi en n e m l i s a n a t l a r n d a n ile d o r u beklerken, biri o l an A L D A T orant l d r. D manevra yetenei i ns a n l a r n iindeki ktlk tohumlarn dntrm ek doru t a l i hs i z l i i kazanma h r s na dnyann

karsnda

uz un d o l a m b a l yol l ar t a dman beklemedii m anevrala rdan baka

ki p e d e r e k d m a n n a r k a s n a g e i p , anda vurarak am a ca bir s i la h l a y a p l a m a z . 5. M a n e v r a y di si pl ins i z, techizatl casna 6. A v a n t a j l hal e k a l m o l u r s u n u z . sevk d i si pl i nl i konuma bir o r d u ulamak taktik

ile y a p m a k a vant aj l ; iin ordunuzun cok bir bi rli i tam gec uar

k a l a b a l k bir s r y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r . geebilm ek beklerseniz gelmesini de ounlukla ve

t e y a n d a n ayn a m a l a bi rl i i n malzeme uruna,

etmek

ekipmanndan

ayr k a l m a s n a n e d e n olur. 7. A v a n t a j rip, lerce tam srecek ele g e i r m e k gece yorucu ordunuza emir v e kilometre ko zorlarsanz, tehizatla, uzun, nc gndz durmakszn

yrylere

mutanlarnzla, izlemekten

b i r l i kl e r i n i zi n d m a n

e l i ne g e m e s i n i

baka

bir a v a n t a j

k a z a n a ma z s n z .

61

8. O r d u n u z u n g l b i r i m l e r i hzla i l e r l e r k e n , a r b i r l i kl er g e r i d e kalacak; bylece bi rl i kl er i ni z d m a n a mil yol ulat n d a y o r g u n ve a n c a k o n d a bir g c n d e o l ac a k t r . 9. D m a n olursanz, a r t m a k a m a c y l a elli yapacak hem nc b i r l i k l e r i n i z i n l i deri ni y i t i r e c e k h e m de o t u z k i l o m e t r e yol y a p a r s a n z o r d u m h i m m a t ve e k i p m a n n y i t i r m i o l a n ak l a r bilmediim iz b a t a k l k l ar n , dost g

a n c a k yar g l e s a v a m e y d a n n a v a r a c a k s n z . 10. Ayn a m a l a 1 1 . Malzeme, 12. S a h i p n u z u n t e ikisi v a r a c a k t r . silah, bir o r d u n u n k e n d i s i n i n yi ti k bir o r d u o l d u u n u s y l e y e b i l i r i z . olduu l erle i birl ii y a p a m a y z . 13. n c e d e n ormanlarn, 14. o l a n ak l a r n uurumlarn, dalarn, bir or tuzaklarn Y r e s e l avantaja bilmediimiz k l avuzl ar eviremeyiz. hareketlerini, amacn d topraklardan

d u y u g e i r m e k akl ii d e i l d i r . kullanmadan doann

15. S a v a t a d u y g u l a r n , m a n d a n gizle. K a z a n r s n. 16. Bi r l i kl eri ni

b i r l e t i r m e ya da b l m e

k ar ar n s a n a

e v r e koul l ar v e r d i r t e c e k t i r . 1 7. R z g a r gi bi hzl, o r m a n gi bi y o u n ol. 18. n d a ol. 1 9. Pl anl ar n z g e c e n i n 20. Yamalamada ltrn. Yeni yerleri dalanaca karanl gi bi g r l m e z o l s u n , askerleriniz arasnda de a s k e r l e r i n i z i n b fay sal dr nz ise g k g r l t s gi bi insin. ganimeti fethettiinizde Saldr ve y a m a d a at e, d m an a direnite y a l

imkanla r yaratn.

2 1 . Harekete g e m e d e n d n , tasarla. 2 2 . A l d a t m a c a s a na t n en iyi b i l en z a f e r e u l a a c a k t r . Bu da m a n e v r a sa n a t d r . 23. "Ordu gereklidir. Ynetim K i t ab " der ki; Sava alannda B a y r a k ve s y l e n e n sz f a z l a ileri g i t m e z . C i s i m l e r de kol ay, f l a m a l a r da bu y z d e n g e r e k i r . Davul ve g o n k l a r bu y z d e n k o l ay g r l e m e z .

62

24. Bayrak, fl am a, laklar n, gzlerini

b o r u ve g o n k l a r a s k e r l e r i m i z i n k u

bir n o k t a z e r i n d e y o u n l a t r a b i l m e n i n , tek gvde h a l i ne g e l m i bir o r d u n u n ite b u gn

a s k e r i bir b t n h a l in e g e t i r m e n i n a r a l a r d r . 2 5 . Bu ise dur. 26. G e c e savanda, dz sa va l ar nd a zun g z n , ise a t e ve d a v u l i a r e t l e r i n i , b a y r a k ve f l a m a iaretlerini ordunu ekilde k a r s n d a i l e r l e m e k en b y k c e s a r e t i bi le aar, g e r i l e m e k o l a n a k s z l a r B y k ki t l el er i y n e t m e s a n a t

k ul a n e t k i l e m e k t e k ul l a n n. ruhu sabah keskindir; leyin bayrak

2 7 . O r d u r u h u n u , k o m u t a n akl n y i t i r ebi l i r . 28. Ordunun s a l l a n m a y a ba l ar ; a k a m s a akl k a m p a d n m e k t e d i r . 2 9 . Akll bir k o m u t a n , ruhunun dnme 30. kargaay keskin beklentisine Di s i pl i n ve girdii bu n e d e n l e , a s k e r i n i d m a n n deil, zaman yorgun sal drt r. olduu, Buna ger i ruh olduu zaman

o k u m a s a n a t deni r. skunetle dmandaki i ken dzensizlii, o l ma k , b e k l e m e k - i n i s i y a t i f k u l l a n m a sa n a t d r . henz uzakta h e d e f e y ak n ra h a t , rahat b e k l e y e karn t o k o l a b i l gvenli g z

3 1. D m a n

d m a n zorluklarla urap d u ru rke n mek. ken B u n a g t a s a r r u f s a nat de n i r. 3 2 . B a y r a k ve f l a m a l a r d z e n l i , bir o r d u y a s a l d r m a k t a n 33. Tepede d i r m e sa n a t d r . mevzilenmi bi len ya

bilmek, d m a n alkla m c a d e l e e d e r k e n

sakin,

kanmak

koullar d e e r l e n aa etme. sal d r ya Savama

da t e p e takip

g e m i d m a n a kar i l e r l e m e k a s k e r i k u r a l l a r a aykrdr. 34. Savamay arzusu 35. Dmann o rduya sa tama. 36. Dman ordusunu rak. k u a t t n d a bir a k n o k t a b Bunalm dman ok zorlama. 3 7 . B u n a S a v a S anat de n i r. dman yemi ku v v e t l i d m a n a s a l d r m a . gsterdii kapma. Evine d n e n

63

B l m VIII

TAKTK DETRME

S UN T Z U d e r ki, 1 . S a v a t a, k o m u t a n e m r i n i h k m d a r d a n alr, o r d u kamp yapma. i bi rl i i oyalanma. Yk yap. Ku gere

s u n u t o p l ar , g l e r i n i bir a r a y a get i ri r. 2. Z o r k o u l l a r a l t n d a k i y e r l e r d e s e k yol l ar n Tehlikeli b i r l e t i i yollarda ol an pozisyonlar cra mttefiklerinle yerlerde

a t m a altnda strateji deitir. 3. G i r i l m e m e s i ken ordular, gereken leri vard r. mevzi l er , gereken kuatlmas

mi t si z k o u l l a r d a sav a . yol l ar, saldrlmamas k e n t l er , zorlanmamas hkmdar emir

gereken

dinlenmem esi

gereken

4. T a k t i k d e i i k l i k l e r i n a v a n t a j l a r n t a m o l a r a k a n l a yan k o m u t a n bi rl i kl er i ni nasl y n e t e c e i n i iyi bilir. 5. Bunl ar lunduu l ke n i n anlayamayan k o u l l a r n komutan olarak ise, ierisinde bile bu tam bi l se bi l g i si n i

pratik avantaja evireme z. 6. Sa v a S a n a t f n m beye sahip olmayan 7. Akll l ideri n Plan Deitirme dersinde te c r sahip sava rencisi, Be A v a n t a j a ve

ol sa bile, a d a m l a r n en iyi e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t r . planlarnda avantaj avantaj dezavantaj olarak b e k l e n t i l e r i bir p o t a d a e r i y e c e k t i r . 8. Bu 9. t e k m a s olas den korumaya sayede yandan, beklentilerimiz zorunlu ortasnda bile d e i t i i n d e , a n a p l a n a d n p a m a c m z a ul aabi l i ri z. zorluklarn karmza bir a v a n t a j y a k a l a m a y a ; hazr ol malyz. kendimizi f e l a k e t l e r

64

10.

Dman

komutanlarn,

balarna

e i tl i

dertler

y a r a t a r a k , s r e k l i m e g u l et; c a z i p y e m l e r i n p e i n e b o u n a d r t e r e k z o r l a , sayl ar n azalt. 1 1 . S a v a S a n a t bi ze d m a n n z e r i m i z e g e l m e m e sini umm aktansa bi ze dman karlamaya hazrlkl o l m a m z , bizim pozis dmann retir. 1 2 . Bir k o m u t a n n y a p a c a b e h a t a f e l a k e t g e t i r e b i lir. (a) D i k k a t s i z c e s a r e t , y o k o l m a y a g t r r . (b) K o r k a k l k , d m a n a e s i r d m e y e g t r r . (c) A c e l e c i l i k , h a k a r e t l e r l e kk rt l abil ir. e n d i e ve t e r e d d d e sava alannda i l e (d) e r e f D k n l , u t a n m a y a g t r r . (e) A d a m l a r n a ar d k n l k , gtrr. 13. Bu b e h at a bir k o m u t a n n , y e b i le c e i be sava gnahdr. 1 4 . Bi r o r d u y e n i l d i i n d e , l ideri k a t l e d i l d i i n d e n e d e n m u t l a k a bu b e g n a h t a d r . B u n l a r n e m s e y i n . saldrmamasn dilem ektense

yonlarmzn

dmann

sal d r s n

imknszlatrmasn

65

B l m IX

ORDUNUN LERLEMES

S U N T Z U d e r ki, 1 . imdi m e s e l e m i z o rd u n u n kamp kurmasnda. G

z n z d m a n i a r e tl e r i n d e olsun. d i l e r e yak n y e r l e r i t e r c i h e di n. 2. yn. 3. NEHR 4. SAVA:Ordunuz ol an dman DA SAVAI:Kamp

Da l a r a b u k g e i p v a noktalarda gnei

yksek

kar n za a l a r a k k u r u n .

S a v a m a k iin t e p e l e r e t r m a n m a nehri g e t i i n d e o l a b i l d i nehir g e i y o r s a , nehrin

i n c e ksa z a m a n d a n e h i r d e n uz a k l as n . ilerlemekte ortasnda karlamak 5. Saldr z e re s a l d r m a y n . ne kadar En iyi an d m a s a b r s z olursanz

nn yar sn n g e t i i y ar s n n hal a su i i n d e o l d u u andr . hususunda o l u n , sak n n ehr i g e m e k z e r e n e h i r k e n a r n d a d u r m a k t a o l an d m a n a s a l d r m a y n . 6. Uzun mesafeli si l ahl arn z gnee bakar ekilde d m a n d a n y k s e k araziye y erle tirin . kar s a l d r m a y n . 7. B A T A K L I K 8. B a t a k l k t a sava n. 9. DZ A L A N SAVAIDz alanda sa n z ve ard nz t e p e l e r e v e r i p , d m a n n n z e aln. 10 . Bu s a v a bi l g i l e r i Sar i m p a r a t o r ' u n p e k o k d man n y e n m e k t e k u l l a n d s t r a t e j i n i n t e m e l b i l g i l e r i d i r . S AV A I : B a t a k l k l a r geerken kal rsan z, am ac unutm a nz en ksa z a m a n d a b a t a k l k t a n k m a k o l s u n . savamak zorunda yn ki el in i zd e su ve o t u n u z vard r. A r k a n z a a l a r a v e r i p D m a n a nehir y u

66

11.

Tm

o rd u la r y k s e k yerleri

alak zeminlere,

ay

dnl k al anl ar k ar a n l k y e r l e r e t e r c i h e d e r l e r . 1 2. A s k e r l e r i n i z e z e n g s t e r i y o r , arazide kuruyorsanz, 13. e i m i sa l ece hem Bir tepeye k a m p y e r l e r i n i kuru a s k e r l e r i n i z i s al g n h a s t a l k l a r d a n k o ya da nehir yamacna de geldiinizde By-

r u m u o l u r s u n u z . Sal kl bir o r d u z a f e r e d a h a ya k n d r. ar d n z a, gnei kar n z a a l a r a k y e r l e i n . hem

askerlerinizi

korumu maksimum

pozisyonunuzun gemeyi Bu du

doal avantajlarndan 14. T e p e l e r e tasarladnz nehir

f a y d a l a n m o l ac a k s n z . indiinde ol abi l i r.

saanak yamurlar kabarm,

kprm

r u m d a en iyisi b e k l e m e k t i r . 15. Dik u u r u m l a r n , rn, sakl v a d i l e r i n , bulunduu rklarn sel y a m a l a r n n , olabildiince derin u k u rla byk y a kn, abuk sk al l kl arn, blgelerden bataklklarn

b yl e y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d k a u z ak t a kaln. 16. Siz bu t r y e r l e r d e n k e n, dman de buralara getiinizde dmann uzakta ka lm ay a d ik k a t e d e r dmana sal d r ya olm a bu t r a l a n l a r n srklemeye; ardnda

sna zen g s t e r i n . 1 7. K a mp n z n e v r e s i n d e t e p e l e r , y k s e k o tl a r l a r tl gletler, kam tarlalar, ya da al l kl arl a kapl koru l uk l a r v a r s a bu al an l a r a d a m a k l l k o n t r o l e d i n. Bu t r al an l a r , 18. D m a n p u s u k u r m a k i st e y e n d m a n ra m en baskn cl ar nn ve c a s u s l a r n n en o k t e r c i h e t t i k l e ri y e r l e r d i r . si ze y a k n l a m a s n a hal a saki n ise b u l u n d u u p o z i s y o n u n d o a l g c n e i n a n y o r d e m e k t i r . 19. D m a n s a k i n d u r m a k l a b i rl i kt e sizi k k r t y o r s a , sizin ze r i n e g e l m e n i z i i s t i y or d e m e k t i r . 20. Dmann kamp yerine u l a m bir k o l ay gzk y o r s a , m u t l a k a si ze bir y e m g s t e r i y o r d u r . 2 1. O r m a n d a k i perdelemeler anlamndadr. aalar arasndaki sizi hareketlenme alt d m a n n ilerlediinin simgesid ir. dmann Sk o t l a k l a r d a g z k e c e k

phelendirm eye

67

22. Aniden

ykselen

kular

bir

pusunun

bel i rt i si di r .

r k m h a y v a n l a r ani bal arn n Toz reket

bir b ask n n

habercisidir. Toz bul utl ar a l a k dalmakta kamp ise yap haz r saldr

2 3 . U f u k t a g z k e c e k y k s e k t o z bul ut l ar s a v a a r a ilerl eme kt e o l d u u n u gsterir. bir a l an a d a l m ufak, kk uf ak ve t oz ei tl i da ama geni ise p i y a d e l e r y a k l a m a k t a d r . ynlere ileri ger i h a

bul ut l ar eden

d m a n bi rl i kl er i a t e iin o d u n t o p l a m a k t a d r , bul ut l ar dmann m a k t a o l d u u n u belirtir. 24. Sakin lklar d m a n n s es l e v er i l en komutlar,

younlaan komutlar,

sal dr ya g e e c e i n i ;

sert

g s t e r i l e r i ise d m a n n ger i e k i l e c e i n i n i ar et l er i di r . 2 5 . Hafi f s a v a a r a b a l ar n e g e l i r de y a n l a r a h a r e k e t ederse, 26. bu d m a n n s a v a d z e n i n e g e m e k t e o l d u u n u n Be l i r g i n bir a n l a m a ile b i rl i kt e gelmeyen art ar, bar as bu bel i rt i si di r . n e r i l e r i t u z a k bel irt isi dir. 27. Dman k er l e r b l k , yemdir. 2 9 . Askerler 30. musa, m zr a k l a r n a y a s l a n y o r s a , ackmlardr. Su g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk ii su i m e k o l kazanabilecei avant aj l bir pozisyon Gece bi rli kleri a r a s n d a kouturma b l k t o p l a n r l a r s a kri ti k an g e l mi t i r .

2 8 . Baz b i rl i kl er i l e r l er k e n bazlar ger i e k i l i y o r s a ,

o r d u s u s u z kal mtr. askerler tkenmitir.

31 . D m a n 3 2 . Ku l ar n 33. Kampta tr. dur. 34. D ma n, k es i p yorsa, maya yemeye ad r l a r n a

g r d h a l de h a r e k e t e t m i y o r s a ,

k o n d u u y e rl e rd e d m a n yoktur. k a r g a a v a rs a komutann

g r l t y a p a n d m a n n si ni rl eri b o z u k t u r . otoritesi zayf B a y r a k l ar , f l a m a l a r aa y uk ar hareket ediyorsa a s k e

rin i ine f i t n e d m t r . atlarn

S u b a y l a r kzgn ise a s k e r y o r g u n budayla beslemeye, lene kzlerini koymu sava

b a l ar s a ,

yemek

k a z anl ar n

atee kadar

dnm eyeceklerini, anl amal yz.

hazr o l du k l a r n

68

35. s e sl e

Kk

gruplar

halinde

fsIdaan olumas

ya

da

alak

konuan

asker gruplarnn dl

asker arasnda

m u h a l e f e t i n v ar l n g s t e r i r . 3 6 . o k f az l a lirtir. ,37. Coku ile s a v a a g i r i i p, dmann gcn g dman rnc e k o rk u y a k a p l m a k h a b e r almann zaafn gsterir. 3 8 . G e l e n e l i l e r bi ze k o m p l i m a n y a p y o r s a , atekes istemektedir. 3 9 . D m a n b i r l i kl e r i k zg nl kl a i lerl er, bu d u r u m d a s o n d e r e c e d e rekir. 4 0 . Birliklerimizin gc d m a n la hem en , ise dman genellikle dorudan saldrmaz. h e m e n ei t durumda Bu karmza d i k i lir a m a a t m a y a g i r m e y e y a d a g e r i d n m e y e k a l k m a z s a u y a n k ve t e d b i r l i o l m a m z g e dmann kaynaklarnn t k e n d i i ni, o k f azl a c e z a ise ar sknt k o u l l a r n n varl n b e

y a p m a m z g e r e k e n ey, g l e r i m i z i t o p l a m a k , d m a n y a kndan takip e d e r k e n takviye s a l a m a y a almaktr. 4 1 . Dman hor g r p , 42. Komutanna diinde asker p l a n l a m a y i h ma l e d e n , d a s k e re ceza v e r i l i taatsi z as m a n a e si r d m e y e m a h k u m d u r . gven d u ym ay a n komutanna inanan itaatkar olmayacaktr. askere ceza

a s k e r ise asl a z a f e r k a z a n a m a z . Komutanna cakt r. 4 3 . Bu n e d e n l e a s k e r i n lamak iin ay r m k om u ta nn a inanmasn s a bir y a n d a n adl davranp, Bu z a f e r e gsterm eden uygulanmazsa ker k o m u t a n n a g v e n i n i y i t i r e c e i n d e n y i n e b a a r s z o l a

d i e r y a n d a n e l i k gi bi d i si p l i n a l t n d a t u t m a l y z . g i d e n en k e s i n y o l d u r . 4 4. Eitim de askere, a n a ht a r d r . 45-ayet gsterip, y n l olur. bi r komutan hem adamlarna

e m r e i taat a l k a n l v e r i l m i s e Di si pl i n z a f e r i n gvendiini

o r d u d i s i pl i n l i di r . A k s i h a l d e d i s i pl i n y o k t u r .

h e m de e m i r l e r i n e k e s i n itaat i s t i y o r s a , k a z a n iki

69

Blm X ARAZ FAKTR

S U N T Z U d e r ki, 1 . Alt e i t arazi vard r. (a) D z g n arazi . (b) Kar k arazi . (c) i hma l e d i l e c e k arazi . (d) Dar g e i t l e r . (e) U u r u m l u t e p e l e r . (t) D m a n d a n 2. H e r iki t a r a f n D z g n A r a z i deni l i r. 3. Bu t r a r a z i y e d m a n d a n n c e g e l m e y e ; yksek, gneli b lg el e ri ni t u t m a y a zen g s te r in . koruyun. O zaman savaa melerinizi bal ar s n z. 4. T e r k e d i l m e s i 5. Bu dman tr k o l ay o l m a k l a hazrl ksz a ra z i ye b i r l i kt e y e n i d e n dmana ele g e i r i l m e s i z o r ol an a ra z i ye Kar k Ar a z i deni r. bir a r a z i d e n bu s a l d r p, olanaksz ele yenebilirsiniz. Ama, d m a n sizi h a z r l an m , b e k l i y o r s a ve dikkatle arazinin Malze avantajla uzak pozisyonlar. da rahatlkla girebilecei arazilere

yenemezseniz konumu trdense

dnnz

o l a c a k ; sizin iin f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6. A r a z i n i n geiremeyecei Ar azi deni r. 7. B y l e bir a r a z i d e , d m a n bi ze c a z i p bir y e m v e r s e bile i l e r l e m e k t e n s e g e r i l e y e r e k d m a n kkrtmak gerekir. Dman ordusunun g e l d i i n d e sal dr a vant aj b i z d e o l a c a k t r . zerinize g e l m e y e bir ksm z e r i m i z e he r iki t a r a f n da ilk a d m d a bu t r a r a z i l e r e i h ma l Edilecek

70

8. Dar g e i t l e r e g e l i n c e , 9. D m a n zn i n c e l ey i n , ordusu

ilk el e g e i r e n s i z s e n i z k u v el e g e i r m e korunu ta r yk ze

ve t l er i ni z i d i k k a t l e y e r l e t i r i p , d m a n n g e l m e s i n i b e k l e y i n . sizin d a r bir g e i d i nize e n g e l o l d u u n d a , dar geidin d m a n c a

iyi k o r u n u y o r s a z e r i n e g i t m e y i n . ilk siz el e g e i r m i s e n i z ,

10. U u r u m l u tep e le ri 1 1 . Dman sizden ri ne g i t m e y i n . karmay deneyin. 12 . D m a n l a varsa girmek man dir. ve her i kini zin

s e k ve g n e l i n o k t a l a r a y e r l e i p d m a n b e k l e y i n . nce davranp yerlemise, D m a n ger i e k i l i y o r gi bi y a p a r a k y e r i n d e n aranzda de gi bi olduka savan byk sonucu ana bir da mesafe savaa her z a

gleri

birbirine

yaknsa

k o l ay o l m a y a c a

l e hi ni ze o l m a y a b i l i r . 13 . Bu alt p r e n s i p Ar a z i f a k t r n n S o r u m l u l u k sahibi 14. O r d u n u n bir k o m u t a n doal bu prensipleri dikkatle prensipleri

incelemelidir. b a na nedenlerin dnda,daha bel a g e l e ok komutann bi li r . B u n l ar : (a) Ger i e k i l m e (b) Ba k a l d r m a . (c) k . (d) H a r a p o l m a k . (e) K a r g a a . (f) 1 Bozgun. 5. D i e r k o u l l a r ayn k a l m a k l a b i r l i kt e a y e t bir b i r l i hatalarndan k a y n a k l a n a c a k alt

i n k a r s na k e n d i s i n i n on misli bir d m a n k a r s a bu b i r liin t e k ans kalr. Ger i e k i l m e . 16. A s k e r l e r o k g l a n c a k s u b a y l a r z a y f sa s o n u ba kaldrmadr. Subaylar gl as k er zayfsa, sonu k t r . 17 . st s u b a y l a r n ba komutann emrini kzg nl kl a a m i r l e r i n e beklemeden kendi b a kal drp, d balarna

m a n l a s a v a a k a l k m a l a r n n s o n u c u ' H a r a p Ol ma k ' t r .

7I

1 8. Bir k o m u t a n zayf, o t o r i t e s i n i y i t i r mi , v e r d i i e m i r ler a k , b e l i r g i n o l m a y p , s r e k l i d e i i y o r s a ; e m r i n d e k i s u b a y l a r da a s k e r l e r de belirli g r e v l e r e s a h i p d e i l ve s t n e stlk o rd u kat manlar dzensiz, d u r u m a t e k ad veri l ebi l i r. 19 . Bir k o m u t a n de, drt r ya da s e m e dunun dmann rast g el e k u r u l m u ise bu gerek gcn gl sezemez Kargaa. d m a n a sal karsnda o r bunun tek d

k e n d i zayf bir bi rl i i ni k e n d i n d e n n s a f l a r n a y e r l e t i r m e y i 20. Sorumluluk 2 1. A r a z i n i n s ahi bi her

bi rl i kl er i ni g l d m a n

i hma l e d e r s e , komutann bir sra,

s onucu olabilir.Bozgun. yenilgiye en m e m e k iin d i k k a t e t m e s i g e r e k e n alt yol vard r. doal koullar yan askerin nemli gcn mttefikidir. tehlikeleri, s o ru l a r d r . 2 2 . Bu mutan sava y an k o m u t a n n zdaki zaferle varsa h u s u s l ar kazanr. bilip sava srasnda kullanan ko Bunl ar b i l m e y e n y a da zafer olaca bile savan. gryorsanz, sava kullanama ba Ancak,bunun dmann

sezme yetenei, zafere giden glerin mesafeleri grm e kapasitesi

ko n tr o l , zorluklar, bir k o m u t a n n t e s t

kaybetm eye m ahkum dur. sonucunun istemese kesinse, Ama, sa v a n

2 3 . Sa v a n hkmdar

sonulanm ayacan bile s a v a m a y n . Dmana kar

h k m d a r yalkavuaca

24.

kazannca

a n , e r e f ve h r e t i d n m e d e n s a v a a n , g e r e i n d e s t n d m a n k a r s n d a ger i e k i l m e s i n i bi l en, t e k a m a c l kesi ni k o r u m a k ol an k o m u t a n l a r l k e l e r i n i n m c e v h e r i d i r . 25. Askerlerinize derin vadilere gi bi kadar bak n, oullarnz z o c u k l a r n z takip y a n n zd a gi bi b a k n , Onlara her eye sizi en edeceklerdir. lmeyi yetikin tercih

edeceklerdir. 2 6 . A n c a k , a s k e r i n i z e d k n o l d u u n u z h a l de o t o r i t e kullanamyorsanz; rinizi y u m u a k kal pli o l d u u n u z h al d e e m i r l e askerleriniz arasnda kargaa h dinletemiyorsanz,

12

km sryorsa, askerleriniz ya ra m a z o c u kla ra d n m t r. Hi bir ie y a r a m a z l a r . 27. Askerlerim izin ramen, dmann savaa hazr o l d u u n u bilmemize de bir savaa savaa hazr o l m a d n n hazr o l m a d n farknda bilmekle

ilsek, z a fe r e gid e n yo lu n a n c a k yarsndayz d e m e k t ir . 28. Dmann likte k e n d i a s k e r l e r i m i z i n s a v a a h e n z hazr o l m a d g e r eini g re m iy o rs a k zafere giden yolun demektir. 29. askerimizin zerinde olmadn Dmann savaa bulduumuz savaa hazr doal hazrlkl koullarn giden olduunu, bilm emize yolun savamaya kendi uygun olduunu zafere ramen, henz yarsndayz

grem iyorsak

yine y a r s n

day z d e m e k t i r . 3 0 . De n ey im li asker, 3 yorsanz, n n da, h a r e k e t e g e t i i n d e asl a a r S anatfnm olmasn. nl bir d e y i i n ya maz, bi r l i i ni asl a k a y b e t m e z . 1 . So nu o la ra k "Sava zafer konusunda pheniz den b a h s e d e l i m : " D m a n bildiiniz kadar kendinizi de bili Bunun 'Cennet'i bi li yor, ' D n y a ' y tanyo rsan z zaferiniz k e

si n o l a c a k t r . "

73

B l m XI ARAZDE DOKUZ KONUM

SUN T Z U d e r ki, 1 - S a v a S a n a t d o k u z ti p arazi t a n m l a r . (a) Kar k A r a z i (b)Yakn Arazi (c) ihtilafl A r a z i (d) A k A r a z i (e) A n a h t a r A r a z i (f) C i d d i A r a z i (g) Z o r A r a z i (h) K u a t l m A r a z i (i) mitsiz Arazi 2. S a v a k e n d i l k e m i z d e y a p l y o r s a bu ar az i t r n e "Kark Arazi" denir. 3. D m a n a r a z i s i n e g i r m e m i z e r a m e n h e n z k e n d i s n r l ar m z n deni r. 4. S a h i p olunmas he r iki t a r a f a da byk avantaj s a l a y a n a ra z i y e " i ht i l af l A r a z i " de n i r. 5. Her iki t a r a f n da k ol ay l kl a g i r i p k a b i l d i i a r a z i y e " A k A r a z i " deni r. 6. k r al l n arazilerinin birleme noktasnda yer al an a r a z i l e r e " A n a h t a r A r a z i " de n i r. Bu t r a r a z i l e r e s a h i p yaknndaysak bu tr araziye "Yakn Arazi"

o l an krallk, i m p a r a t o r l u u n da b y k k s m n a s a h i p ol ur. 7. Bir o r d u d m a n l k e s i n i n b a r n a g i r m i o l m a s n a kar n , ardnda k u v v et l i dman kaleleri bulunm akta ise b u l u n d u u arazi k o n u m u " C i d d i A r a z i " o l a r a k ad l and r l r . 8. G e i l m e s i z o r o l an d a l k o r m a n l a r , al l k y a m a lar, b a t a k l k l a r l a kapl a r a z i l e r e " Z o r A r a z i " d e n i r .

74

9. ck kei yol l ar den i r.

Dar v a d i l e r d e n g e i l e r e k u l a l a b i l e n , ile klabilen arazilere "Kuatlm

iinden d a r a Arazi"

Bu t r a l a n l a r d a zayf bir bi rl i k k o c a bir o r d u y l a ba a 1 0 . Sadece gecikm eden 1 s a v a m a m z ha linde iinden Yakn A r a z i ' d e d u r m a ,

kabi l ir. s a k a b i l e c e i m i z a r a z i y e " m i t s i z A r a z i " de n i r. 1 . Kar k A r a z i ' d e s a v a m a . i htilafl A r a z i ' d e s a l d r m a . 12. A k A r a z i ' d e d m a n n y o l u n u A r a z i ' d e m t t e f i k l e r i n l e i bi rl i i yap. 13. C i d d i A r a z i ' d e d m a n y a m a l a . l una d i k k a t l e d e v a m et. 14. K u a t l m A r a z i ' d e s t r a t e j i n i g z d e n g e i r . siz A r a z i ' d e s av a . 15. Esk i n i n d e n e y i m l i ile ar d la r ol an arasndaki ordu i b i r l i i ni den l ard. l i kl erl e Bylece, komutanlar dm ann bozmann yan us t a l ar kendilerine sra y e d e k ncler: olm u bir glerin engel birlik bal ahengi bozmann mit Zor Arazi'de y o kapatm a. Anahtar

karargahlarnn birliklerin

zor d u r u m a

imdadna verdii

yetimesine komutlarn

olu yor,kom utanla rn

subaylarna

lere u l a m a s n da d u r d u r u y o r l a r d . 16. D m a n k u v v e t l e r i bir a r a y a g e l d i i n d e bile a r a l a r nda d z e n s i z l i k y a r a t m a s n 17 . K e n d i l e r i n e 18 . " D z g n kuvvet l i irmeye bir d m a n alr, avantaj bi l i yo r l ar d . salayacan saldr iin grdkleri za ol an

m a n i lerl i yor l ar , g r m e d i k l e r i n d e h a r e k e t s i z b e k l i y o r l a r d . bir e k i l d e karsnda ilerlemekte ne y a p a r d n z ? " d i ye s o r u l aman dilemesini bek

d u u n d a , " D m a n iin o k n e m l i ol an bir eyi e l i m e g e s o n r a da d m a n n lerdim."diye cevap verirlerdi. 19. S a v a t a s r a t a n a silahtr. d an kol l ay n. i h ma l e d i l m i n o k t a l a r d a n v u r u n . 2 0 . D m a n t o p r a k l a r n igal e t m e k t e ol an bir o r d u nun p r e n s i p l e r i u n l a r d r : D m a n n iine ne k a d a r g i r e r s e Dmann hazr o l m a korunmas B e k le n m ed ik yollardan geip,

75

niz a s k e r l e r i n i z a r a s n d a k i 2

dayanma

o k a d a r art ar.

man a s k e r l e r i n i z a r a s n d a k i d a y a n m a y o k eder . 1 . Ze n g i n l k e l e r e g i r d i i n d e , durumundan Ener j i ni , emin ordunu besleyebilece ol. cretlerinden Ordunu i n a k n l a r d z e n l e . 22. Adamlarnn ar kesi nt i yapma. gcn younlatr.

s r e k l i h a r e k e t h a l i n d e tut, d e i i k h a r e k a t pl anl ar gel i t i r. 23. Askerlerini ki, ya rin b e c e r e m e y e c e i ol an karl ar. 2 4 . k yol l ar sn Hele, kapal , k a m a o l a n a kalmayan a s bir c e p h e sk bir k er l e r k o r k u d u y g u s u n u yi ti ri r l er. bir de y a b a n c Y ar d m olutururlar. gelmesi Direnme gleri so n su z la inat ka n o l a n a k s z o l d u u n o k t a l a r a s r l m l e kar k a r ya ol an bir a s k e z i r v es i n e i y o k t u r . l m t e h l i k e s i ile kar k a r l e s i y e s a v a s n l ar .

a s k e r l e r de s u b a y l a r da g l e r i n i n

to praklardaysa,

de z o r g z k y o r s a , askerleriniz olur; emir

m c a d e l e veri rl er. 25. Byle bile grm eden bir d u r u m d a ku l ak l a r beklemeye her emir he r k o dur bu ki ri t e verdiiniz

a n n d a y e r i n e geti ri l i r;

snrsz s a d a k a t g s t e r i r l e r , batl i ti katl ar,

nuda son suz g v e n e b il e c e i n i z a s k e rl e re d nrler. 26. Asker arasndaki 27. Askerlerimiz kehanetleri verm iyorlarsa dur. O z a m a n l m d e n b a k a k o r k u k a l ma z . paraya ok nem zen gin o lm a k i s t e m e m e l e r i n d e n deildir. m r l e r i o k uzun o l m u y o r s a , i s t e m e l e r i n d e n d e i l d i r . 28. Askerlerinize hngr, hngr s av a emri verdiinizde, gz ilerinde yka alayanlar, zrhlarn y a l ar y l a bu da k e s i n l i k l e l m e k

y a n l a r kabi l ir. A n c a k s a v a a g i r d i k l e r i n d e her bi ri si ni n bir k a h ra m a n ola ca n d a n ph eniz olmasn. 29. K a fa s na una Usta sava taktisyeni ng r ak l zehirle y l ana saldrr; b e n z er . kuyru saldrrsan, kuyruundaki geirir;

s al d r r s a n ,

d i l e r i ni

gvdesine

saldrrsan,

h e m di l eri ile h e m de k u y r u u ile saldrr.

76

30. Aralarnda

Bana,

"Bir o r d u n g r a k l y l a n a b e n z e y e b i l i r mi ?" o l an Komutan Wu ile K o m u bir f r t

di ye s o r a c a k o l u r s a n z , c e v a b m " Ev e t , " tir. anlamazlk tan Yue h' i n a s k e r l e r i ayn t e k n e d e araya g e l e c e k l e r d i r . 3 1 . S a v a t a z a f e r iin, a t l ar m z n k o u m l a r n a , prensibi a s k e r iin bu sava a r a l a r m z n t o p r a k t a k i i zl eri ne g v e n y e t e r l i d e i l d i r . 32. Savata yksek seviyeye n l aca lerdedi r . 3 4 . i inin ehli k o m u t a n o r d u s u n u s a n k i bir kiiyi y n e tir g i bi , e l i n d e n t u t a r a k y n e t e n k o m u t a n d r . 35. ok dimdik d urup, grevidir. 36. Subaylarnn, askerlerinin k a f a s n gerektiinde yanl r a p o r ve o l a y l a r l a kar t r p, e n g e l l e m e s i n i de b i l me l i d i r . 3 7. Sava d zen le r in i, nnn k e n d i o r d u s u mel i , kamp yerini deitirip, pl anl ar n d e i t i r e r e k , d m a d ol ay l , kar k yol l ar yksek tercih h a k k n d a s a l kl bi lgi e d i n m e s i n i n l e he r eyi s o r g u l a m a l a r n konumayarak, gi zli li i gven al tna a l ma k ; a d a l e t l i o l a r a k d i s i pl i n i s a l a m a k k o m u t a n n bir o r d u n u n y n e t i m bir c e s a r e t s e v i y e s i b e l i r l e m e k ve he r a s k e r i n nehri g e e r k e n

naya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol el in s a el e y a r d m gi bi bir

ulamasn salamaktr. sorusunun cevab arazi pozisyonlarndaki seim

3 3 . G l l k ile zayf l n ayn a n d a nasl en iyi k u l l a

e d e r e k d m a n d a n esas amacn s a k l a m a y baarmaldr. 38. Ordu trmanp komutan, en k ri t i k a n d a , atmasn bir y e r e altndaki merdiveni b i l me l i d i r . Elini g s krar; ordu

t e r m e d e n o r d u s u n u d m a n i i ne b a k a t r l s r e m e z . 3 9 . G e m i l e r i n i y ak ar , ynnn rek, y i y e c e k k az an l a r n s u n u k o y u n s r s gi bi bir o t a r a f a , bir bu t a r a f a y n e l t e r e k anlalmasna olanak yaratmaz. kendi planna uygun bir n o k t a y a s r e en nemli dmesini salamak komutann 40. Dman tehlikeye grevlerindendir.

77

4 l eml er ,

1 . D o k u z arazi t r n n

her b i r i ne g r e a l n a c a k n

sal d r ya v e y a s a v u n m a y a y n e l i k t a k t i k l e r ile i nsan m u t l a k a z e n l e al mal d r. ilerlerken genel prensip, ne arazisinde

d o a s n n ana k a n u n l a r n 4 2 . Dman prensibidir. ol asdr.

k a d a r ileri g i d i l i r s e a s k e r i n o k a d a r d a y a n m a g s t e r e c e i Snr y a k n l a r n d a ise t a m t e r s i n e k a r g a a d a h a k o m u a r a z i ye g i r d i anahtar arazidesinc i dd i arazidesin.

4 3 . Ken d i l ke n i a r d n d a b r ak p, inde, dir. 44. Dman y a k n 45. nnde m arazi Bir lkenin i l e r i ne kr i ti k a r a z i d e s i n d e m e k t i r . l a b i l i yo r s a, b i r l e e n yol l ar n b u l u n d u u

D r t y n d e i l et i i m k u r u -

girdiinde

a r a z i s i n d e f azl a i l e r l e m e d i i n d e Dmann deni r. k salam olana k al el e r i yoksa bu

b u l u n d u u n arazi gerinde a r a z i ye kal m , mitsiz ama

arazi di r . ise d a r g e i t l e r b u l u n m a k t a y s a bu a r a z i ye k u a t l

Ar azi deni r. 4 6 . Bu durumda, dank ara zide adamlarma bi rli i a l ar m. Yakn a r a z i d e ise, t m b i r l i k l e r i m i n a r a s n d a y a k n t e m a s o l m a s n a b a k a r m . 4 7 . ihtilafl a r a z i d e , ar t l and r r m. 4 8 . A k a ra z i d e , unlatrdm . B i r l e en arazide dikkatimi y ol l ar n savunmam zerinde yo bulunduu i kma l i n i anahtar arazide gvence ordumu al t na dur bi rli kle ri m e dik ka t eder, hz

m t t e f i k l e r i m l e i bi rl i i ni a r a r m. 4 9 . Ci d d i almaya malzeme al r d m. Zor arazide ise d i k k a t i m i

m a k s z n i l e r l e t m e y e v e r i r d i m . 5 0 . Ku a t l m a r a z i d e o r d u m u n g e r i e k i l m e yol l ar n kapatrdm. mi t si z a ra z i d e , askerlerime h a y a t l ar n n kur t u l m a s n n mi t s i z o l d u u n u s y l e r d i m . 51. yardm Bunun nedeni, d m a n tarafndan bi len ku a t l d n , askerde ola

gelmesinin

olanaksz o l d u u n u

a n st inat bir d i r e n i g c ,

snrsz bir s a v a m a i s t e i

nin o r t a y a k a c a n ; 52. Durumunu yapamayz. ormanlarn, duyu yz. 5 3 . Sava g z ard e d e m e z . 5 4 . S a v a engellemekteki duundan kar s na yardm nda, bir nceden akl

a s k e r l e r i m i n t e h l i k e a l t n d a he r e mr i b ilm ediim iz komu uurumlarn, ii deildir. bilm ediim iz salad p r e n s l e r l e ibirl ii dalarn, bir or

yerine getireceini bilmemdir. bataklklarn, bi l en

tuzaklarn

topraklardan avantajlar drt,

geirmek

Yreyi

klavuzlardan kullanama prensibi

yararla nm adka,

doann

prens

aadaki gl

be

bir p r e n s

bir l k e y e

saldrdnda

k o m u t a n l k t a k i ust al n , gl

d m a n kuvvetlerinin birlemesini Kendisini d m a n a o l ol as mttefiklerini dmann

ba a r s y l a g s t e r i r . gsterip, caydr r. kendi gizli

kmaktan

5 5 . D i e r l k e l e r l e i bi rl i i y a p m a k t a n ya da o n l a r d a n istemektense, ban dman p l anl ar n uygulayarak baard geirir, el e dmanlarnn dndrr, fazla korkutur. Bunu

kentlerini

zorlanmadan

d m a n kral l kl arn s o n a e r d i ri r. 5 6 . A s k e r l e r i n e k ur al d d l l e r ver, n c e k i pl anl ar n d n d a da e m i r l e r buyur. plan Bunlar deil, hakkyla yap tnd a, grevi s y l e. sr; or d u n u tpk t e k kiilik bir b i r i m m i gi bi y n e t t i i n i g r e c e k s i n . 57. Askerlerine parlaksa gster. 58. Ordunu dnecektir. 5 9 . i nsan d o a s g e r e i z o r a d m e d i k e y e t e n e k l e rini s o n u n a k a d a r k u l l a n m a z . 6 0 . S a v a t a za f e r , k e n d i k o n u m u n u d m a n h e d e f l e ri ne g r e a y a r l a m a k l a gelir. 61 . D m a n s a f l ar n n ardna i natl a sarkmak, so n u n d a d m a n k o m u t a n n l d r m e baar sn g e t i r e c e k t i r . 6 2 . B u n a i nce h e s a p l a k a z a n m a k deni r. Sonucu, zaferle D u r u m sk nt l ysa s ak n bir e y s y l e m e . lm tehlikesine, zorluklara

7' )

6 3 . K o m u t a y ele a l d n d a , 6 4. Sava el ine al. konseyinde

c e p h e d e k i n y o l l a n k a ol, durum kontroln

pat, r e s m i kay t l ar y o k et, e l i l er i n g e i i n i e n g e l l e . karar l

6 5 . D m a n n a k br akt k a p d a n i eri dal . 66. man Dmann Dman kutsal v arl kl ar n el e geirerek d zo r l a. b i r l i k l er i n i n ilerleme zamanlamasn

r e n m e n i n b i r y o l u n u bul. 6 7 . G l e r i n i h a z r l a m a d a n bi ti ri ci s a v a a g i r m e . 6 8 . D m a n n a n b u l u n c a y a k a d a r y eni g e l i n gi bi ekingen ol; a bulduun an y a b a n tavan gi bi frla. D m a n iin art k o k g e t i r.

80

B l m XII

ATELE SALDIRI

S U N T Z U d e r ki, 1 . A t e l e sal d r n n b e y o l u v a r d r. kamp makt r . dncs makt r . makt r. 2. S a l d r y a g e m e n i n en n e m l i k o u l u a t e o l a n a k l arna s a h i p o l m a k t r . mal dr. 3. A t e l e s al d r n n m e v s i m i , g n l e r i vard r. 4. Uygun mevsim sal dr havann kuru be olduu o l as l a a y l ar o l u p ; hazr o l u n zel g n l e r r z g a r n y k s e l d i i g n l e r d i r . 5. A t e l e mal dr. 6. ( a) A t e d m a n d e n d m a n a sal dr. 7. ( b ) A t e d m a n a y a k l a t leri hal a s e s s i z ise, b e k l e . S a l d r m a . 8. ( c ) A l e v l e r y e t e r l i y k s e k l i e u l a t n d a 9. ( d ) iinde kendi 10. (e) Dardan kendine Yang n atele yangn sal dr saldrm ak kampn Uygun kal. iin k o u l l a r u y g u n s a sal dr; y o k s a , o l d u u n y e r d e kal. olanakszsa, bekleme. kmasn halde d m a n a s k e r kampna yaklatnda g e c i k m e esnasnda yangn b a l a t m a n n zel Gerekli malzeme he r an hazr t u t u l annda yakmaktr, ncs ise dmann k i nc i si s i la h , m a l z e m e tayan B i r i n c i si a s k e r l e r i depolarn depolarn yak dr yak

malzeme

aralar y a k m a k ;

m him m at

B e i n c i yol da d m a n

birliklerinin arasna ate a t

z a m a n b e k l e y i p , saldr. balattnda, rzgarn ardnda R z g a r a kar s a l d r m a .

81

1 1 . G n d z kan leri ise a b u k di ne r . 12 . Her o r d u d a l i n me l i, yl dzl ar n

r z g a r uzun s r e l i d i r.

Gece esinti

a t e l e ilgili bu b e olaslk o k iyi b i i z l en me l i , atele sal dr zel

hareketi

g n l e r i t a k i p e d i l me l i d i r . 1 3 . A t e i sal dr arac dir. 14. S u y l a d m a n elinden drp, a l n a ma z . ruhunu kullanmakszn komutan kaynak nceden ve dmana anssz kaybndan hazrlar; sal ko te usta sava kazanmaya sonu, komutan al a n 1 5. G i r i i m c i l i k mutandr.nk deildir. 16. Bi l ge pl anl ar n k o m u t a n kaynaklarn d e e rl en d ir ir . 1 7. A v a n t a j g r m e d i k e h a r e k e t e t m e ; ey olmadka o r d u l a r n kullanma; kr i ti k o l m a d k a s a v a m a . 1 8 . Hi bir h k m d a r o r d u l a r n vaa sokmam al, hi bir k o m u t a n kalkmamal. 1 9 . Size bir a v a n t a j s a l a y a c a k s a i l erl eyi n, y o k s a y e r i ni zd e kaln. 20. Zamanla yete dnebilir. 21 . A n c a k , y o k e d i l e n maz; l l er c a n l a n a m a z . 22. Bu n e d e n l e , bilge h k m d a r dikkatli, iyi k o m u t a n Bir l keyi bar i i n d e y n e t m e n i n , o r d u y u bir kral l k asl a y e n i d e n kurula fke mutlulua, sinirlenme m em nuni k en d i f k e s i hrs iin s a kendi iin s a v a a k a z a n a c a k bir pozisyon bulunduun durdurulabilir, ama t m olanaklar olarak kullanmak zeka belirtisi dir. S u y u sal dr a r a c o l a r a k k u l l a n m a k ise g g s t e r g e s i

zaman

t e d b i r l i ol mal d r .

g l tu tm a n n yolu budur.

82

B l m XIII

CASUSLUK VE STHBARAT

S U N T Z U d e r ki, 1 gndermek, nakl ar n kargaalk klecektir. . Yz bin a s k e r l i k bir o r d u y u tketir.Sadece olacak, gnlk kurup, yz u z ak s a v a l a r a bin g d

hal kn z e r i n e b y k y k bi nd i r i r, d e v l e t i n o l a harcam alar sava l k e i i n d e de, insanlar d n d a da b y k yollarnda beyz bin aile o l

me kadar ykselebilir.

tkenen

Yz bin a s k e r i n en az d r t ,

d u u d n l e c e k o l u r s a , e t k i n i n ne k a d a r g e n i bi r a l a n d a o l d u u anl a l ab i l i r . 2. D m a n sonu maann, kuvvetler, kar bi r k a g n i i n d e o l u a c a k bir byleyken, du dnerek dmann iin y l l a r c a karya d u r a b i li r l e r . B u

dllerinin

devamn

r u m u n u r e n m e y i i hma l e t m e k i n s a n l k d d a v ra n t r. 3. Bu e k i l d e d a v r a n a n 4. B i l g e h k m d a r l a , l ere oranla 5. Bu 6. kolaylkla baldr. T e c r b e ya insanlardan STHBARAT'a kii l i der o l a m a z , hkmda rna ya r a r l o l a m a y a c a gi bi z a f e r e de u l a a m a z . iyi bir k o m u t a n n n o r m a l a s k e r kazanp, zafere ulamas sava

i s t i h b a r a t ruh a r m a k l a g e l m e z . durumu ancak baka

da h e s a p l a m a y l a da r e t i l e m e z . Dmann renilebilinir. 7. B e t r c a s u s kul l an l r. (a) Y r e s e l casuslar. (b) i c a s u s l a r . (c) D e v i r m e c a s u s l a r . (d) H k m l c a s u s l a r . (e) H a y a t t a k a l an c a s u s l a r .

83

8. Bu be t r c a s u s u n h ep s i bir a r a d a k u l l a n l d n d a gizli i s t i h b a r a t s i s t e m i n i k i m s e el e g e i r e m e z . B u n a , " i p l er i n K u t s a l K u l l a n m " den i li r. Bu g her h k m d a r n en k y me t l i k a y n a d r . 9. Y r e s el c a s u s l a r d a n a nl a l an bir b l g e d e y a a y a n k i i l e r d e n h a b e r a l m a h i z m e t i a l ma k t r . 1 0 . "i C a s u s " d m a n s u b a y l a r n n k u l la n m d r . 1 1 . "Devirme Casuslar", ele g e i r i l i p , dman aley hi ne k ul la n l a n d m a n c a s u s l a r d r . 1 2 . " H k m l " y a da " l C a s u s " l a r d m a n y a n l t m a k a m a c y l a e i t l i d a v r a n l a r a y n l e n d i r i l i p s o n r a da b i zim casuslarmzca 1 3 . " Ya a y a n 14. O r d u suslardr. dmana Casuslar", bi linli olarak belirtilen ca s u sl a r d r . dman kampndan haber g etirm eyi baaran casuslardr. i i n d e en y a k n t a k i p t e t u t u l a c a k k i i l er c a hi bir birim casuslar kadar dle layk Baka

d e i l d i r . Y e r y z n d e k i b a k a hi bir m e s l e k c a s u s l u k k a d a r g i zl i li e s a h i p d e i l d i r . 15. D o a l s t n z e k a y a s a h i p o l m a y a n hi k i m s e c a sus olamaz. 1 6 . C a s u s l a r iyilik ve d r s t l k o l m a d a n y n e t i l e m e z . 17. C a s u s l a r n r a p o r l a r n a n l a m a k ve d o r u l u u n d a n e m i n o l m a k iin i n c e z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 1 8 . Uy a n k ol! H e r i iin c a s u s kul lan. 1 9 . Bir c a s u s z a m a n g e l m e d e n bir h a b e r i b a k a s n a i s t er bir e h r i z a p komu n Casus muhafzlarnn, v e r m i s e , h e m c a s u s u h e m de h a b e r i al an kiiyi l d r. 2 0 . A m a i ster bir o r d u y u v u r m a k , tetmek, tanlarn, k om utan yardmclarnn, kap i s t e r s e bir ki i y e s u i k a s t d z e n l e m e k o l s u n ,

b e t i l e r i n i s i ml e r i n i r e n m e k zel n e m e s a h i p t i r . larmzn a ma c bu b i l g i l e r e s a h i p o l m a k t r .

2 1 . D ma n n a r a m z a g n d e r d i i c a s u s l a r t e s p i t e d i lip, r v e t l e k a n d r l m a l , el e g e i r i l i p , r a h a t e d e c e k l e r i y e r lerde tutulmaldr. Bylece onl ar kendi saflarmza ekip d e v i r m e casus y a p a r a k kendi hi z m e ti m i z d e kullanabiliriz.

84

22. "Devirm e 2 3 . Yi ne 24. yalnz So n

Casuslarn" onlarn

bi ze

salayaca " l

bi l gi ler

s a y e s i n d e mahal l i ve i c as u s l ar e l d e edebi l i ri z. sayesinde onl ar n amac ilk Casuslar" "Yaayan k u l l a n a r a k yanltc bi lgi leri d m a n a ul atrabil iriz. o l ar a k , kullanmann Bu bilgi yine tek i se, sayesinde dman olarak C a s u s l a r d a n bilgi al abi l i ri z. 25. C as us bilgi hakknda "Devirme el s t n d e ykselmesi adndaki toplam aktr.

C a s u s t a n " alnabilir. Bu n e d e n l e " D e v i r m e C a s u s " tut ul mal dr. 2 6 . Eski imparator zamanlarda Yin kontrol hanedannn edilen Hsi a t a r a f n d a n I Chih

c a s u s l a g e r e k l e m i t i . Ayn e k i l d e C h o u H a n e d a n da Yin'e bal c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e m i t i . 27. Ordunun usta komutandr. casusluk Casuslu k kanadn sonu en iyi kullanan Ordunun h k m d a r bi l g e h k m d a r , en iyi d e e r l e n d i r e n k o m u t a n ise getirir. h a r e k a t t a k i baar s c a s us l a r n b e c e r i s i ile orantldr.

85

"SAVA

SANATI"

Y O R U M C U L A R I

Sava sanat te o rile rin i y o ru m la y a n , ann on bir nl sava filo zo fu

X7

1.

AO

AO

( M . S . 155 -20 0)

a o ao , dendir. arak Zekas resmi erlere verdii

in a s k e r i t a r i h i n i n ve k ur n a z l

nde gelen askerlerinsosyal d e ula bas

ile nl a o ao,

n e m l e onur d e r e c e s i n e yirmi yanda balatmtr. Daha otu zu na mevk ile re ulam,

a l ma l a r n

m a d a n n em li askeri mtr. ynetim

i s y a n k a r l a r a kar

d z e n l e n e n bir s e f e r d e g s t e r d i i s t n baar ile n e k Bu b a a r s n d a n s o n r a k e n d i s i n e ilk o l a r a k y er e l bir grevi verilmi, ancak ksa sre sonra blgenin

bakentine arlarak blge yneticilii grevine g etirilm i tir. S a l k s o r u n l a r n b a h a n e lik g r e v i n i Ancak, Han Hanedam 'm n g s t e r e n a o a o , y n e t i c i bi ri ni n i m br ak ar ak m e m l e k e t i n e d n m e y i ter cih etmitir. sert k o m u t a n l a r n d a n

p a r a t o r u d e v i r e r e k y e r i n e k u k l a bir i m p a r a t o r g e t i r m e k iin h a re k e t e g e m e s i zerine, np, ol as sna bu k o m u t a n n i syanc l ar katlr. Han a o a o e m e k l i l i i n e s o n v e r e r ek t m aile s e r v e t i n i k e n d i s i n e bir o r d u h a z r l a m a k t a k u l l a k a r s n a k m a k t a t e r e d d t e t m e m i t i r , saraya davet edilen a o ao, dier unvan im parator tarafndan Esasnda

da b a s t r a r a k st d z e y k o m u t a n l a r n a r a imparator b a na tarafndan gemesi asalet k o n u s u n d a da kendine se m e -

verilerek

hanedannn

t e v i k e d i l m e s i n e kar n a o a o bu y o l u rin y a z a r l a r a r a s n d a y e r a l an, hanedanndan alr. ao nl Sava Eski ao kahramanl, Bu en hususlarda nl becerileri Sun Kral VVen'den

meyi t e r c i h e d e r . O n u n y e r i n e I C h i n g a d n d a k i T a o i s t e s e ahsi kalitesine, sosyal p o etkilenerek onun yannda yer l i t i kal ar na ve si y a s a l b a a r l a r n a h a y r a n o l d u u eski C h o u

ve

stratejileriyle kl as i k eseri

bir l i d er d i r. Sanat'nn zg in'e

Tzu'nun uygun

renci

ve y o r u m c u l a r n d a n d r . olarak gerek b i l i nen a o okuduu

valyelik kurallarna zelliklerinden

kltrel g e r e k s e sava e iti m in e n e m verdi i ao'nun nemdir. en n e m l i Sefer esnasnda bi le m u t l a k a

biri de o k u m a y a v e r d i i her g n

b i li nen z e l l i k l e r i n d e n d i r .

S8

2. M E N G S H ( L i a n g H a n e d a n , M . S . 5 0 2 - 5 5 6 ) Meng Shi hakknda b i li ne n en nemli husus Sa v a

S anat y o r u m l a r d r . Z a m a n

i s a v a ve y o k l u k z a ma n d r .

3 . J A LN ( T a n g H a n e d a n , 6 1 8 - 9 0 6 ) Ji a Lin de ayn eki ld e yalnzca Tang Hanedan Sava S an a t in yorumu ile

tannmaktadr. Tang hanedan

dneminde in ayrca

imparator ve Ti

l uu g e n i l e m i ,

s i ya s a l ve k l t r e l et ki al an dnemindeki

bymtr.

Japonya

b e t ' t e de m i l l i y e t i l i i n y e r l e m e s i n d e n e m l i rol o y n a m t r . 4. Li Q U A N ( T a n H a n e d a n , 6 1 8 - 9 0 6 ) Li Quan uzak dou dv yntemleri ust al n n Li Q u a n , ilk

y an s r a T a o i s m ' i n en b y k h a y r a n l a r n d a n d r . o l a r a k Yinfu J i n g Taoist oluan, bulunan in yal metin hem bu i simli eski z a m a n almaya de kez ok hem zerinde kltrel eseri pek balam; ynelik

m e d e n i y e t l e r i n e ait bir vecizelerden yorumlarda h i b i r nl kan Halk bu ramen k a r s n a anlatm.

savaa

okumasna gittiinde anlamn Kadn

ey a n l a y a m a m . imparator bir k ad n

Daha sonralar ziyarete metnin Yal

K a r a At D a ' n d a k i

me z a r n

kendisine Da ' n n

arasnda olduu,

K ar a At Tang

olarak tannan olarak Li Q u a n

kad n n eski a l a r d a k i bir h k m d a r ve l m s z bir T a o i s t Hanedan k i ml i i dneminde yaygn k abul a sk e r i edilmitir. d a n y a p t Gerek ne o l u r s a o l s u n ,

s t r a t e j i s i ile t a n n m ve Yinfu J i n g adl e s e r i de a s k e r i a incelemesiyle tarihe gemitir. D a h a s o n r a da kendini d a l a r a vurarak, T a o is m a l m a ya va kfe tm i tir . 5. DU YOU ( 7 3 5 - 8 1 2) i n' i n ei t l i b l g e l e r i n d e s av a d a n m a n , Bila

Du You,

a s k e r i m f e t t i ve s a v a g z e t m e n i o l a r a k al m t r.

ha r e m e r k e z i

h k m e t l e r d e de g r e v a l m s a da,

ksa s

r e d e bu g r e v l e r i b r a k m t r .

6. DU

MU ( 8 0 3 - 8 5 2 ) Du Mu, Du Y o u ' n u n t o r u n u d u r . un v a n ile ileri imparatorluk Ka z a n d dzeyde Drstlk grev me ile

ve

eref valyesi ulaarak

bir a k a d e m i k nemli

kariyere

saraynda

l e r d e b u l u n m u t u r . A n c a k tal i hi ksa s r e d e s n m ve h e nz elli y a n d a i ken l m t r . zar k i t a b e si n i n l d r . 7 .Z H A N G Y U (S u n g H anedan,.960-1278) Askeri Sung Mool liderler hakkndaki biyografileri ile tannr. sava ksmn lm yatanda kendi haz r l ay p t m e s e r l e r i n i y a km t r . i i rl eri

Hanedan z a m a n n d a istilalar sonucunda

Ku z e y A s y a ' d a k i in, l k e s i ni n

Mool byk

l arnn in z e r i n d e g i t t i k e a r t a n baskl ar h i s s e d i l i y o r d u . T r k l e r e b r a k m a k z o r u n d a kal mt . 8. Mei Y a o c h e n , eden dan M E Y A O C H E N (1 0 0 2 - 1 0 6 0 ) Tang Hanedannn so na e rm esini taki p sonra kurulan yeni Su n g Hanedam 'ndaki nl Hane Mei Ou evrakla ai ri

kargaa s recinden

s r al a r n d a y a a m ve T a n g ayn zamanda o

rn d z e n l e n m e s i ve d e r l e n m e s i Yaochen, bir y a z ar d .

ile g r e v l e n d i r i l m i t i . alarn

Y a n g Xi u ' n u n da y a k n a r k a d a o l d u u gi bi k e n d i s i de nl

9. W A N G X i ( S u n g H a n e d a n , 1 1. y z y l b a ) Wang Xi, Hanl i n olarak bi l i nen im paratorluk A k a de -

m isi'n d e ' re tim grevlisiydi.

K o n f y s t ar i hi k l a s i k l e r i a

ra s nd a d aki sonu iki

bi li ne n eseri

i l k b a h a r ve ile tan nr. s i yasi , kltr y en i l ke

Sonbahar Vakanameleri Hanedan canlyd. oluturan sralarnda

adn in, ku-

Sung olduka

gelmeyen

e k o n o m i k ve a s k e r i nemli

sorunlarla

atlmt;ancak Taoizm Pr at i k f e l s e f e n i n rol leri al t na al an

Konfyanizm, bu akmlar sa b a l am t .

ve Z e n - B u d i z m ' d e

g e li m e le r yaanyordu.

formlarn hal kl ar n

d e c e in hal kn d e i l a m a inli o l m a y a n a n c a k in'i k o n t da e t k i l e m e y e Kor e, V i e t n a m ve J a p o n y a da g z l e r i n i A s y a ' d a k i bu g e l i m e l e r e d i k m i ; bu k l t r d e n bal y o r l ar d . 10.CHEN Chen d byk dayken H AO ( S u n g H a n e d a n , Hao, olaanst 1 2 .yy ba) k e n d i l e r i de y a r a r l a n m a y a a

b a m s z l k d u y g u s u ve t a Henz y i r mi yan ortala 1220'lerin

umutlar

ile t a n n m a k t a d r . Kuzey A s y a 'd a n

subay

olmu,

r nda g e l e n i st i l a c l a r a kar o l u t u r d u u g n l l o r d u s u y l a l kesi ni k o r u m a y a k o m u t u . ratorluk tahtna gz diken ordu kurm utur. 1 1 . HO Y A N X i Ho Yanxi (Sung Hanedan) Hanedan dneminde yaa gerein D a h a s o n r a l a r da y i ne i m p a kar da gizli bir bi r d e r e b e y i n e

hakknda Sung

d ve S a v a S a n a t

z e r i n d e y o r u m l a r y a z d

den baka bilinen yoktur.

91

Y O R U M L A R L A

"SAVAS o

SANATI"

13 B l m

384

M a d d e 'd e n S a n a t'n n ayr

oluan

Sava her m a d d e s in in

ayr y o r u m la r

93

Blm I PLANLAMA

SUN TZU 1. Sava s a n a t bir d e v l e t iin y a a m s a l n e m e s a h i p t i r . 2. l m - kal m m e s e l e s i d i r . G v e n l i e k a v u m a n n y a h u t y o k o l m a n n y o l u d u r . Bu n e d e n l e i hma l e d i l m e s i k e s i n likl e d n l e m e z . YORUMLAR Li QUA N: Askeri harekatlar uursuzdur. Sava Sanatnn nem li olmasnn tek nedeni savan b ir lm-kalm meselesi olmas ve sava meselesine genellikle gerekli zenin gsterilm em esi riski nin byk olmasdr. DU MU : B ir lkenin ve zerinde yaayan insanlarn yaamn srdrm esi ya da yok olmas ou zaman askeri harekatlara baldr. Bu nedenle bu konu olanca dikkatle incelenmelidir. J A LN: Arazi, savan yer alaca alan gsterir. Avantaj elde eden kazanr, yitirense lr. Bu nedenle sava, lm ile yaamn doduu yerdir. Koullara uyumu salayarak zaferi gvence eden yolu bulmasn beceren yaayacak; bulamayan ise yok ola caktr. Bu nedenle bu konu mutlaka incelenm ek zorundadr. Eski b ir deyi: "Yaamn b ir yolu vardr, bu size yardmc olup g ve recektir. B ir d ier yol da yokoluun yoludur, bu yol sizi unutul maya g t re ce ktir." ME Y A O C H E N : Yaayp yaamayacanz, sava alannn ko numuna; kurtulup kurulm ayacanz ise savan durumuna b a ldr.

'>4

SUN TZU 3. Sa v a S anat , s a v a k o u l l a r n n d e e r l e n d i r i l m e s i n d e m u t l a k a g z n n e a l n m a s z o r u n l u be n e m l i f a k t r n etkisi altndadr. 4. Bu f a k t r l e r : (a) UYU M ( AHLAK) F a k t r , (b) HAVA F a k t r , (c)ARAZ Fa ktr, (d) L DERL K F a k t r , (e) D S PL N F a k t r d r . YORUMLAR DU M U : Mutlaka gz nne alnmas gereken be dr.Uyum, hava, arazinin konumu, liderlik ve disiplin. karargahnzda. Dmannzn ya da sizin baarnz bu rn deerlendirilm esine baldr A ncak o zaman daha ar bastn anlayabilir ve glerinizi istediiniz rekete geirebilirsiniz. AO AO: siniz: liderlik, keler. husus var Bunlar sizin be fakt hanginizin ynde ha

Aadaki faktrleri karargahnzda deerlendirm eli dman, arazi, askerin gc, mesafe ve olas tehli

W A N G XI: Liderlik.evre koullar, disiplin, birlikler, subaylar ile ceza ve dl yntem lerini mutlaka gz nne almalsnz. Z H A N G YU: Quan Ustann da dedii g ibi birlikler yola karlma dan nce belirli faktrler mutlaka gzden geirilmelidir. Askeri operasyonlarn ilk kural durum deerlendirilm esinin yaplmasdr. Bazlar askeri operasyonlarn sava mahallinde yaplabilecei tezini ileri srm ektedir, ancak Komutan ao ao bu dzenlem e lerin mutlaka karargahta yaplmas gerektiini sylemektedir. B u nun nedeni, liderlerin bilgeliini, dmann gcn, arazi koulla rn, askeri birliklerin saysn, iki ordunun karlat anda yapl mas zorunlu olan dzenleme ve ayarlamalarn bu bilgilere d a yanm ak zorunda olduu gereidir.

95

Disiplin, uygulamalarn doru ve ak olmas dem ektir. Li derlik ve disiplin faktrlerinin size yanl davranta bulunanlara kar yaplacak b ir saldr ncesinde mutlaka yerine getirilm esi gereken be koulun en sonuna konulmu olmasnn b ir nedeni vardr. Baklacak en nem li unsur astlarnz tarafndan gvenilip gvenilm ediiniz konusudur. Bulunulan konumun avantaj, hava durum u ile arazi koullar incelendikten sonra sra seferi ynete cek komutann seim ine gelir. Ordu sefere ktnda tm em irle rin yalnzca kom utandan gelm esi zorunludur. W A N G XI: Askeri operasyonlarn ana yolu asker arasndaki uyumdur. D oru hava koullaryla pozisyon avantajlar yardmc olacaktr. Ordunun yrm esi ancak bu koullarn varl halinde sz konusu olabilecektir. Ordunun ilerlem esi liderlik yeteneine baldr. Lider gl ise ordu da disiplinli olur. SUN TZU 5. U y u m f a k t r a h l a k s i m g e l e r . S a v a l a r n k o m u t a n l a r ile uyum iinde olm ala r n n nedenidir. As tlarn ya amlarn hi e s a y a r a k , t e h l i k e l e r e a l d r m a d a n k o m u t a n l a r n t a k i p e t m e l e r i n i sal ar. YORUMLAR AO AO: Bu szn anlam bilgili ynetim in en iyi klavuz o l duu gereidir. Tehlike gvensizlikten kaynaklanr. Z H A N G YU: nsanlara iyilik, itim a t ve adaletle davrann k i onlar da sizinle zdelesinler ve mutlulukla ita a t etsinler. Zorluklar neeyle karlayn, em rinizdekiler lm korkusunu bile unutacak tr. DU M U : Yol insancllk ve adaleti sim geler Eski alarda yaa m nl b ir devlet adam b ir siyaset filozofuna askeri konular hakkndaki grlerini sormu. Filozof, "insancllk ve a dalet doru ynetim in tem ellerini oluturur, "dem i," hkm et dzgn alrsa halk kendini liderine daha yakn hisseder, o lid e r uruna lm bile gze alr."

96

J A L N : Liderler insancl ve adaletli olmay baarabilir, baar ve sorunlar halkyla paylamasn becerebilirse halk da askeri de liderine sadk o lu r ve lideri sonuna kadar takip eder. S UN TZU 6. Hava F a k t r g e c e ile g n d z , s o u k ile s c ak , z a m a n ile m e v s i m z or lu kl a r n ne kartr. YORUMLAR AO AO: Eski alarn askeri kurallar askeri operasyonlarn kn ayaznda ya da yazn ar scanda g e re kle tirilm e sin i insanlarn iyilii asndan zararl grr. Z H A N G Y U: Eski alarda p e k ok asker Hunlara kar aknlarda parm aklarn don nedeniyle yitirm ilerdir. Yine p e k ok asker ha yatn gneydeki kabilelere ynelik aknlar srecindeki ktlkta y i tirmitir. Bunun yegane nedeni aknlarn ka ya da yaza g e tiril m esindeki hatadr. W A N G X I : Bu szlerin am acn," bakasnn zamanda gitmeyin, "deyiinde bulabiliriz. lkesine uygunsuz

SUN TZU 7. A r a z i F a k t r a l n m a s g e r e k e n ksa v e y a uzun m e s a f e l e r i , t e h l i k e ile g v e n l i i , a k a r a z i ile v a d i , b o a z l a r ve d a r , g e i t l e r i , l m ya da y a a m a n s l a r n et k i l e r . YORUMLAR Z H A N G Y U : Herhangi b ir askeri operasyonda ilk bilinm esi gerekli husus arazinin konumudur. K at edilecek m esafe bilindiinde d o rudan ya da dolayl yoldan gidilip gidilm eyecei planlanabilir. A razinin zorluuna gre de piyade ya da atl birliklerin kullanlmas karar verilebilir. Arazinin boyutlarnn bilinm esi gerekli askeri bir-

07

tik says konusunda karar vermenize olanak salayacaktr A ra zinin gvenlii hakknda yeterli bilgiye sahip olmanz halinde ise savaa girip girm em e kararn verebilirsiniz. SUN TZU 8. K o mu t a n Faktr zekann, insanclln, gvenin, c e s a r e t i n , d z e n i n si mgesi di r. YORUMLAR AO AO: B ir komutann bu be deere sahip olmas aranr.

DU M U : Eski alardaki krallarn A hlaki Yolu'na gre birinci n celik insancllktr. Sava sanatlar ise b irinci ncelii zekaya verirler. Bunun nedeni zekann, planlam a ve deiim yeteneini ierm esidir. Gvenilir olm ak em rinizdekilerin uygulanacak ceza ve dl konusunda itimadn kazanmaktr. nsancllk, insanlar zaaflarn bilerek sevme tutkusudur. Cesarete gelince zafere ulatracak frsatlarn te reddt edilm eden yakalanmasdr.Dzen ise ordu kadem elerinde uygulanacak kat cezalarla tam disiplinin kurulmasdr. J A LN: Yalnzca zekaya gven isyanla sonulanr Yaln insan cllk zayflk dourur. tim at zerinde direni aptallktr. Cesaretin gcne bamllk iddetten baka sonu getirm eyecektir. K o m utadaki ar dzen zalim lik boyutuna kadar gidebilir. Ne zaman ki b ir lid e r bu be deere ayn anda ulaabilir ve h e r b ir deeri gerektii kadar kullanabilirse o kom utan gerek askeri liderdir. Onu takip edin. SUN TZU 9. D i s i pl i n F a k t r n d e n a nl a l an o r d u n u n t m b i r i m l e r i y l e ahenk iinde ile rlem esi, subaylarn ara sndaki rtbe p a y l a m , o r d u iin g e r e k l i l oj i st i k d e s t e i n u l a m n s a l a y a c a k y o l l a r n b a k m ile o r d u h a r c a m a l a r n n k o n t r o ldr.

98

YORUM LAR ME Y AO C H E N : M et od, birliklerin dzenli b ir ekilde gruplanmasdr. Birlikleri b ir arada tutarak ilerletme, em ir komuta zincirinin uygulanmasndaki disipline baldr Gerekli malzeme tedariki ise lojistiin grevidir. SUN TZU 10. Bu s ay l an be f a k t r b i l e r e k k u l l a n a n her k o m u t a n baar l o l a c a k , asl a k a y b e t m e y e c e k t i r . B i l m e y e n s e zafere ulaamayacaktr. YORUM LAR Z H A N G YU: Bu be faktr herkes duymu olabilir. Ancak, sa dece gerekli uyumu gstererek bu iin iinden kmay becerecek olan komutan kazanacaktr. SUN TZU 1 1 . Bu n e d e n l e , s a v a a l a n n d a y a p a c a n z s t r a t e j i k k a r a r l ar da be f a k t r e r e v e s i n d e a a d a k i s o r u l a r a b e n z e r sorular ken dinize sormalsnz. 12. SORULAR (a) Han gi k o m u t a n A h l a k F a k t r n e s a h i p ? (b) Hang i k o m u t a n d a h a y e t e n e k l i ? (c) Han gi k o m u t a n Hava ve Arazi F a k t r l e r i n i n a v a n t a j l a rn k u l l a n a b i l i y o r ? (d) Hangi t a r a f d a h a d i s i p l i n l i ? (e) Han gi o r d u d a h a g l ? (f) Hangi t a r a f n s u b a y ve a s k e r l e r i d a h a e i t i m l i ? (q) Hangi o r d u d a c e z a - d l k a v r a m d a h a d z e n l i , d a h a adi l ?

13. Bu y e d i s o r u y a v e r i l e c e k c e v a p l a r d e e r l e n d i r e r e k z a f e r y a da y e n i l g i n i n k e h a n e t i n i y a p a b i l i r i m .

99

14. B e n i m n e r i l e r i m i d i n l e y i p u y g u l a y a c a k k o m u t a n z a f e r e u l a a c a k t r . O n u t a k i p e d i n . n e r i l e r i m i d i n l e m e y e n y a da uygulam ayan komutanlar takip e t m e y in . Kaderleri yenilgidir. YORUMLAR Ll Q U A N : Ahlakl siyasi lid e r mutlaka akll ve gl b ir askeri li derlik yeteneine de sahiptir. DU M U : Kendine sor-sen m i yoksa dmann m pohpohlam adan daha uzak, daha aklc? DU Y O U : A hlak yce b ir deerdir. laka savala snanmaldr. lkelerin siyasi liderleri m u t

ME Y A O C H E N : Siyasi liderliin en nem li sorusu kimin halkn yreini kazanddr. HO Y AN X I : Eski b ir atasz "Bana iyi davranan dostum, kt davranansa dmanmdr, "der. Bu husustaki soruya g e lin c e ," H angi tarafn hkm eti insancl, hangisi zalim dir?" diye sorulm a ldr. Z H A N G Y U : lk yaplacak i savaa girim i iki lkenin siyasi li derlerini A hlak ve nan ynnden mukayese etm ektir. Ondan sonra yaplacak i askeri liderlerini aklclk, gvenilirlik, insancl lk, cesaret ve dzenlilik alarndan karlatrmaktr. imdi b a kn bakalm kim daha avantajl. AO AO: Kurallar krlmaz ekilde hazrlayp, landrmay ihm al etme. bozanlar ceza

DU MU : Kural ve artlar hazrlarken, st dzey olsun a lt dzey olsun herkese eit ekilde uygulanlmasna zen gsterin. DU Y O U : Hangi tarafn em irlerinin daha etkili olduunu, hangi ta rafn astlarnn em irlere ita a t etm ekten kandn mukayese edin.

o o

M El

YAOCHEN:

Kanun

karsnda

herkesi

eittir. uygulana

W A N G X I : Yanl anlalmayacak kurallar, kolaylkla bilecek em irleri kimin hazrlayabildiine dikkat edin. DU M U : A stlar ve stler arasnda uyum varsa e it cesaret ve g odaya kar. sava

srasnda

DU Y O U : Hangi ordunun silahlarnn daha e tkili olduunu, hangi tarafn askederinin zenle seilip, eitildiini renin. "Hergn dzenli eitim grm eyen askeder, cephede korku duyar, tereddt eder. Hergn dzenli eitim grm eyen kom utanlar da cephede ne yapacan bilem ez." deyiine nem verin. DU MU: dller orantsz, ceza rasgele olmamal.

DU Y O U : Hangi ordunun dl ve ceza sisteminin aka b e lir lenmi olduunu aratrn.dlde arlk, sonusuz masraf; c e zada arlk ise katliam dourur. M El Y A O C H E N : dl hak edene, ahsen sevmeseniz bile d ln verin. Cezay hak edene ise size yakn bile olsalar cezay uygulayn. AO AO: Bu yedi sorunun kaybedeceini belideyecektir. yant kimin kazanacan kimin

MEI Y A O C H E N : Gerek koullar incelediinizde kimin can anlam ak kolay olacaktr.

kazana

ZHANG YU: Bu yedi soru konusunda kendinizi gl klabilecek olursanz savaa girm eden sava kazanm saylrsnz. Bu k o nularda zayf kalmsanz ayn ekilde daha savaa girim eden yitirdiniz demektir. Bu sorularn cevab za fe r nceden belideyebilir.

SUN TZU 15. n e r i l e r i m d e n f a y d a l a n r k e n , k u r a l l a r a u y s u n u y m a s n kar n za k a c a k , si ze y a r d m o l a b i l e c e k h i b i r f r s a t da k e s i n l i k l e k a r m a y n . 16. K o ul l ar ne k a d a r l eh i n i ze de ol sa p l a n l a r n z d a y e n i durum lara gre zaman zaman deiiklikler yap m a kta fay da olacan sakn unutmayn YORUMLAR AO AO: Ordunun yaps stratejiye baldr; strateji ise olayla rn ak ile belirlenir.

A I R T M A " ve " A L D A T M A C A L A R " SUN TZU 17. Tm s a v a l a r a l d a t m a c a l a r a ve a r t m a y a d a y a n r . 18. Sava iin en g l o l d u u n u z d a , k e n d i n i z i g s z gstermeli; kuvvetlerinizi harekete geirirken, h a re k e t s i z m i gi bi d u r m a l ; d m a n a y a k l a t n z d a , u z a k t a o l d u u n u z i z l e n i m i v e r m e l i ; u z a k t a o l d u u n u z d a ise dmann burnunun dibinde olduunuza dman i n a n d r m a l s n z . YORUMLAR AO AO: datm acalara Askeri operasyonlarn dayanmaldr. belirli b ir form u olmamal, a l

M El Y A O C H E N : Aldatm acalar kullanlmakszn strateji gelitiremezsin; strateji gelitirem ezsen de dmann kontrol edem ez sin.

10 2

W A N G XI: Aldatm aca dman zerinde avantaj salama am ac dr, yoksa kendi askerini ynetm ek dorulua dayaldr. Z H A N G YU: Gl olduunda kendini zayf gster; cesaretin ye rinde olduunda rkek dur. Bu yntem Hunlara kar baar g e tirdi. Ll QUAN: Li Quan, Han Hanedan komutanlarndan birinin Hunlarla yapt ibirlii hakknda b ir ansn anlatt.m parator dman glerini anlam ak amacyla on izci gnderdi. zcilerin hepsi de dmana saldrnn uygun olduunu bildirdi. m parato run en son olarak gnderdii Lou Jing ise tam tersine Hunlara saldrnn hi de doru olmayacan syledi. m parator byle d nmesinin nedenini sorduunda Lou Jing u cevab verdi. "ki dman kar karya geldiinde n plana norm al olarak en gl birliklerini yedetirir. Ben ise Hun ordusunda en nde sa dece yal ve zayf askerlerin ye r aldn grdm. O zaman da bunun kendilerini zayf gsterm ek zere hazrlanm b ir oyun o l duunu anladm. Saldr iin durum un uygun olmadna olan inancm bundan kaynaklanyor. " m parator Lou Jing'in szlerine inanmayarak onu cezalan drr. Sonra da kuvvetli b ir birliin bana geerek bizzat akna katlr. Hanlarn tuzana derek kuatlr ve tam yedi gn s reyle malzemesiz savamak zorunda kalr. te d e r Li, bu, b ir ordunun gsz gzkme taktiinin b a arsdr. DU M U : Bu konu elinizdeki gleri gizleme meselesidir. Dma nn durum unu anlamasna izin vermemelisin aksi taktirde m ut laka b ir taktik hazrlna giriecektir. Bu konuda vereceim b ir r nek Hunlara gnderdiim iz elileri sadece yal ve zayf sava larn karlamalardr. DU Y O U . Bunun anlam gerekten gl ve savaa hazr oldu unda kendini tam tersine hazrlksz ve zayf gsterm elisin ki dman fazla hazrlanma gerei duymadan stne gelsin.

103

W A N G XI : Glyken zayf dur. Cesur olduunda rkm num a ras yap. Dzenli olduunda dank, tam tehizatl olduunda ise kendini yokluk iinde gster. Dman senin akll olduunu deil aptal olduunu sansn. Saysal stnln gizle. lerlem eni yle sine rt ki dman katn dnsn. Hzl hareket e debilece ini anlamaktansa seni b ir deve g ibi ar aksak sansn. Ele g e i recein noktalarn anlalmamasn oralara saldrm aktan kan dn dndrt. Dman bulunduun ye r konusunda bile p hede kalsn. Z A H N G Y U: Savaa girerken dmana katn izlenim ini ver. Saldrya geerken, dmann senin esasnda istirahata getiini dnm esini sala. SUN TZU 19. D m a n y a n l t a c a k y e m l e r k u l l a n n . D z e n i n i z i , k o n t r o lnz y i t i r m i g i b i yapp, d m a n kandrn, vurun. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Dman agzllk yapyorsa, m etli eyalada batan kart. dman ky

Z H A N G Y U: Dmana kazan yollarn gstererek cezbet. tan ktklar anda saldrp yenm ek kolay olacaktr. DU M U : dmann

Ba

Dman aknla dt anda bunu lehine kullanp iini bitirebilirsin.

J A L N : Dmann iinde karklk kartacak kiileri kullanp dman artr; karklk sonucunda dzenlerinin bozulmasn bekler, o anda ilerini bitiririm . Z H A N G Y U : A ldatm acalar kullanarak dmann armasn sa la. Bu aknlk ierisinde stne gelm elerini salayabilirsen dmann yenilm esi kolaylar. Wu ile Yue'nin lkeleri birbideriyle savamaktayken Wu bin suluyu dman zerine sald. Su

I04

lularn bir ksm kaarken bazlar Yue'ya teslim oldu. Yue on lada urarken ne olduunu bile anlamadan VVu'nun eline esir dt.

SUNTZU 20 . D m a n n h e r c e n a h g v e n l i i se k e n d i n i z i d m a n s a l d r s n a h a z r l a y n. S i z d e n g l ise, u z a k t a d u r u n .

YORUMLAR DU MU : Dman ynetim i tam uyumlu ise, yani ynetilen arasnda karlkl b ir sevgi varsa, dman uygulanan dl ve ceza sistem i ak ve adaletli askerin eitim i de mkemmeldir. Bu durum karsnda dikkat etm eniz gerekir. Hazrlk yapm ak iin olumasn beklemeyin. Dman birliklerinin gl karsna kmaktan kann; dmann geveyecei verecei zaman bekleyin. ynetenle ordusunda dem ektir; bu konuya atmann olduunda ve ak

C HE N HAO: Dman hatlarnda hareketsizlik varsa bu dmann uyumlu olduunun gstergesidir. Bu durum da ok dikkatli olm ak gerekir. Siz de kendinizi ayn uyuma getinp, saldr iin uygun zaman bekleyin. HO YANXI: Dmann bulamyorsanz yapacanz beklem ekten ibarettir. uyumluluunu gzlerken b ir tek ey kendinizi hazr ak tutup

Z H A N G Y U: Eski b ir deyi, " Dmann hangi blgesinin youn, hangi blgesinin zayf olduunu dmanla mcadeleye giritiinizde mutlaka grm elisiniz" der. Youn noktalar dmann uyumlu blgeleri iken, zayf noktalarda kendimize ak bulabiliriz. Dman uyumlu ve gl iken dman yenilmez olarak kabul ederek uzakta durun. Yine b ir askeri deyi, "Dmann an grdnde iledeyip, ak yoksa d u r" der. J A LN: Zayfn kuvvetliyle baa kmasnn dmandaki deiiklikleri takip etm ektedir. tek yolu

105

DU YOL): Dmann depolan dolu, askerlerinin durum u st sevi yede ise ekilerek dmann dinlenmeye geecei zaman bekle. Dmandaki deim eyi ve olas aklklar takip ederek d e er lendir. SUN TZU 2 1 . D m a n s i ni r l i y a p d a ise d a h a o k s i n i r l e n d i r m e y e a ln. K e n d i n i z i z ay f g s t e r i p d m a n n sizi k k grm esin i salayn YORUMLAR AO AO: Dmann yaylmasn ve tem bellemesini bekle.

Ll QU AN: Askeri liderler fkeye kapldnda, genellikle stratejile rinde kargaa ve karklk oluur. DU M U : Askeri liderler kolaylkla fkelenebiliyorsa bu tr kom u tanlar sinirlendirin. O zaman genellikle aceleci olacak ve orijinal stratejilerini terk edeceklerdir. M El Y A O C H E N : Dman komutanlar abuk fkelenir trdense kzdrarak hazrlklarn tamamlamadan savaa girm elerini sala. Z H A N G YU: Dman fkeli ise ve kolaylkla kzyorsa onlar aalayarak daha o k kzdrn. O zaman m oralleri bozulacak, planlarn b ir yana brakp zerinize dzensiz ekilde saldracak tr. SUN TZU 22. D i n l e n m e k i s t e d i i n d e r a h a t s z e d i n . G l e r i b i r l e i k d u r u m d a y s a b l m e y e , a y r m a y a al n.

106

YORUMLAR Ll QU AN: Dman size pahal arm aanlar ve tatl szlerle yakla yorsa b ir eyler planlyordur. DU Y O U : Dman harekete geiyorsa tpk b ir kz g ibi davra nn. Dman bbrlenerek dikkatini azaltt anda b ir araya ge le re k vurun. MEt Y A O C H E N : sn salayn. Kendinizi zayf gsterip dmann gururlanm a

W A N G XI: Zayfm g ibi durup dmann bbrlenm esini sala. O zaman dman sizi kk grp fazla endielenm eyecektir. Dman tam dinlenm e annda vurun. AO AO: Dman hznla yprat.

W A N G XI : Dmana srpriz basknlar yap. Dman ininden ktnda ortadan kaybol. Dman kalesine girdiinde ise ortaya k. Dman sol kanadna yardma kotuunda sa kanadna yklen; sa kanadna destek iin harekete getiinde ise sol ka nadna saldr. Byle yaptnda dman abuk yorulacaktr. Z H A N G Y U: Dmann yorarken kendi gcn koru, din tut.

AO AO: Dmann iinde ikilik kartp dman blm ek a m a cyla bozguncular kullan. Ll QU AN: Dmann dzenini arasna nifak sok, ve saldr. DU M U : rektiinde boz, kom utanla yardmclarnn

Dman komutanyla em rindekiler arasndaki uyumu g e rvet kullanarak bozmaya bak.

C HE N H AO: Dman cimriyse sen c m e rt ol, dman s e rt ise sen yum uak davran. O zaman dman kom utas ile takipileri nin birbirine olan gveni sarslacak, dman zlecektir.

107

DU Y O U : Dman kazanla batan kart, arasna bozguncular gnder, konuma ustalar kullanarak komutanlarla em irlerindeki askeherin arasn bozarak dzen ve uyumlarn boz. Dman za yf decektir. Z H A N G YU: Dman astlar ile stleri arasnda ya da dman ile m ttefikleri arasnda ikilik yaratarak blnm elerini salayn. B lnm yenm ek kolaydr. SUN TZU 2 3 . Hazr o l m a d a n d a s a l d r n , k a r s n a kn. hi u m m a d y e r l e r d e

YORUMLAR AO AO: Dmana gevedii anda grdnde harekete ge. saldr, hatlarnda gedik

M E N G SHI: Dmann ak noktalarna saldr, dman dinlen meye getiinde yklen, dmanna asla hazrlanma ans ta nma. Askeri harekatlarda belirsiz olma doktrini bu yntem in kay nadr. nl b ir sava komutann szleriyle," En etkili saldr beklenilmeyen saldrdr. En iyi plan bilinmeyen plandr." SUN TZU 24. Z a f e r e y n e l i k t a k t i k u y g u l a m a l a r n z n d m a n t a r a f n d a n n c e d e n a n l a l a m a m a s iin g e r e k l i g i zl i li k t e d b i r l e r i n i al n. YORUMLAR AO AO: Aklama bilginin szmasna neden olur. Ordunun, tpk suyun belirli b ir yaps olmamas gibi, belirgin b ir form u o l mamaldr. Dmana nceden ne yapacanz anlama frsat vermeden bulunduunuz koullara uyum gstererek saldrn. K saca, dmann hareket senaryosu kafanzda, durum un izlen m esi ise gzlerinizdedir.

108

Ll QUAN: Dmana en hazr olmad, en beklem edii anda sal drn. Z afer sizin olacaktr. Sava sanatnn z gizlilikte ve b e lir gin olmamaktadr. DU MU : Aklama yapm ak b ir konu hakknda konumaktr. Bu nedenle yukarda bahsedilen zafer yntem leri belirli b ir yapda gerekletirilm em elidir. lk yaplacak i dman grp izlemektir. Dmann yaps anlaldnda en uygun yntem seilebilecek tir. Ondan nce asla ne yapacanz syleyemezsiniz. M El Y A O C H E N : Dman grm eden sava plan yaplamayaca na gre nceden ne syleyebilirsiniz ki? SUN TZU 25. Z a f e r i k a z a n a n k o m u t a n s a v a n c e s i en o k h e s a p l a may y a p a n d r . Sava y i t i r e n k o m u t a n ise s a v a n c e s i m u t l a k a y e t e r i n c e pl an y a p m a m t r . Bu n e d e n l e s a v a a g i r m e d e n n c e m u t l a k a z a f e r h e s a b y a p n . A n c a k , bu a r a d a h e r i h t i m a l e kar , y e n i l g i h e s a b n ve s t r a t e j i s i n i y a p m a y da u n u t m a y n . Plan y a p m a y a v e r d i i n i z n e m z a f e r y a da y e n i l g i n i n b e l i r l e y i c i f a k t r o l a c a k t r .

YORUMLAR Z H A N G Y U: Yaptnz strateji derin ve uzun vadeli ise hesapla rnzn dl byk olacaktr. O zaman savaa bile girmeden zafere ulam olacaksnz. Ama, stratejiniz s ve miyop ise, he saplarnzn dl ha fif olacak; sava, savatan nce yitirmi olacaksnz. Byk strateji mutlaka kk stratejiye ar basacak tr. Stratejisi olmayanlar ise sadece yenilgi bekler. Bu nedenle zafer, sava sava ncesinde kazanm savalara gler. Yenik savalar ise tam tersine nce savaa girer, zaferi sonra ararlar.

109

B l m II

SAVAIN MALYET
SUN TZU 1. Sa v a a l a n n d a b u l u n a n bin a d e t h af i f zrhl, bir o k a d a r a r zrhl s a v a a r a b a s n n yan sra y z bin zrhl s a v a , bu s a v a l a r n k i l o m e t r e l e r c e t e d e k i s av a a l a n n a t a n m a l a r n s a l a y a c a k m a l z e m e , c e p h e d e ve c e p h e ge ri sin d e ki harcamalar, sava alannda bu lu na ca k k o nu k l ar n a r l a n m a s gi bi u f a k t e f e k g e r e k s i n i m l e r i , z r h lara, s a v a a r a b a l a r n a d e n e c e k t m m a l i y e t i al t al t a g e t i r i p t o p l a y a c a k o l u r s a n z g n d e en az bin k l e g m g e r e k e c e i n i g r r s n z . Yz bin s a v a l k bi r o r du b u n d a n a a d o n a t l a m a z . 2. Sa v a b a l a d n d a , z a f e r g e c i k e c e k o l u r s a , s a v a l a r nzn si l a hl ar k r l e m e y e , s a v a m a e v k l e r i k r l ma y a bal ar. ze l l i k l e b i r a n a h e d e f i k u a t t n z d a , g c n z n hzla a z a l m a y a b a l a d n g r r s n z . 3. Hel e bir de, l k e n i z i n s e f e r i m k a n l a r kstl ise, d e v l e t i n zafer le s a la y a b il e c e i olan akla r ekilen skntya d e m e yecektir. YORUM LAR Ll QUAN: nce plann yap, sonra malzemeni hazrla. Savan maliyeti ile ilgili blmn planlama blmnn hemen ardna ye r letirilmi olmasnn nedeni budur. J A L N : Sa/a alannda galip gelseniz bile savan uzamas d u rumunda elinize geenlerden kazanl kamazsnz. Askeri ha rekatlarda hedef topyekn zaferdir. Gcnz yitirir, silahlarnz

110

krletirirseniz sava kayplarnz ordunuz tkenecektir.

artacak,

askerleriniz

yorularak

Z H A N G YU ok uzun sren b ir askeri harekata denecek bedel ar derecede ykseleceinden, lkenizin btesi masraflar kar lamayacak kadar sarslacaktr. Ll QUAN Eski b ir deyite de anlatld zere, sava atee ben zer; kontrol dnda kalmas halinde kendisini yakar. J A U N B ir askeri operasyon o k uzun sre b ir sonuca ulaama yacak olursa, dmanlarnz belirli fikirlere ulaabilir. DU YOU Silahlar uursuzluk aralardr. Onlar uzun sre kullan m ak bela getirir. Savamaktan zevk alarak glerini tketenlerin kaderi kaybetmektir. SUN TZU 4. Si l ah l a r n z y e t e r s i z kal p, e v k i n i z krlp, g c n z tkenip, hzineniz eridiinde daha nce yannzda b u l u n a n d i e r k o m u t a n l a r n si zi n y a p t n z a r l k l a r d a n y a r a r l a n m a y a a l m a k iin h a r e k e t e g e t i k l e r i n i g r e c e k s i n i z . Bu d u r u m d a , ne k a d a r akll o l u r s a o l s u n hi bir k i m s e b y l e bi r d u r u m u n y a r a t a c a s o n u l a r engelleyemez. YORUMLAR Ll QUAN Byk lekli askeri harekatlar byk m asraf dourur. lkenizi sadece sava alannda deil evinizde de yoksul bra kr. Bu nedenle akll b ir hkm et asla ordusunu sava alannda uzun sre brakmaz. SUN TZU 5. Bu n e d e n l e , s a v a t a a c e l e c i l i k a p t a l l k l a e a n l a m l o l m a sna r a m e n , akl ile z a m a n y i t i r m e n i n de y a n y a n a g e l e bileceini kimse syleyemez.

6. U z a t m a l s a v a t a n k a z a n l a k m bi r l ke g r l m e m i t i r . YORUMLAR AO AO: kazanrlar. Bazlar beceriksiz bile olsalar sratleri sayesinde

DU M U : Bazlar h e r ne kadar beceriksiz de olsalar sratli olm a nn avantaj ile kazanrlar. Bunun nedeni glerini ypratmam, ellerindeki kaynaklar tketm em i olmalarndandr. C HE N HAO: Eski savalarn syledii g ibi g k grlts gibi daha kulaklarn dem eden grlemeli, yldrm g ibi gzlerini krpam adan akmalsn. SUN TZU 7. Sava k a z a n l a k a p a t m a n n y o l u n u b u l a c a k kii s a v a n v e r e c e i z a r a r l a r en iyi bi l en k i i di r . YORUMLAR Ll QU A N: Avantajlar ve dezavantajlar birbirine baldr. nce dezavantajlar inceleyin, o zaman avantajlar daha kolay anlars nz. J A N : K om utanlar ar gururlu, askerler tem bel ise agzllk onlara olaylarn b ir noktada dnebilecei gereini unutturur. Bu en byk dezavantajdr. D U Y O U : Askerlerinizi dman zerine harekete geirm enin planlarn yaparken, ilk dndnz husus karlaacanz tehlikenin sonularn ve yokolma olaslklarn gz nne alm ak olmamsa bu seferden herhangi b ir kazanla kmanz dn lemez. SUN TZU 8. D e n e y i m l i , akll k o m u t a n m e v c u t o l a b a k l a r n a g r e p la nla ma s n ya par. Savaa g i r in c e ta k vi ye g e l m e s in e umut balamaz.

112

YORUMLAR AO AO: Bu szlerin anlam, greve getirdiiniz birlikleri kulla narak zafere ulamasn bilm eniz gerektiidir. kinci kez lkeye dnerek yeni b irlikle r kurmaya almak hatadr. lk anda kendi yiyecek kaynaklarnz kullanrken daha sonraki aamalarda dman kaynaklarn kullanmann yolunu bulmalsnz. Ordular nz lkeye dndnde ise onlar daha fazla bedelsiz yiyecekle karlamaktan kann. DU M U : nce dmana baaryla saldr olanaklarn incele, sonra savaa girebilip girem eyeceine bak, birliklerini ancak o n dan sonra hazrla. O zaman dmann yok edebilir, lkene zafer getirebilirsin. Ll QU A N: ki kere ordu hazrlama. O zaman lken endielene cek, sknt doacaktr. SUN TZU 9. S a v a a r a ve m a l z e m e l e r i n i , d i e r l o j i s t i k g e r e k s i n i m l eri ni l k e n d e n g e t i r . D m a n a r a z i s i n d e a t l a r n a y e m b u l m a n n y o l l a r n a bak. O z a m a n s a v a e s n a s n d a a k a l ma z s n . Y O R U M LA R AO AO: Savaa kalkmadan nce masraflarn hesapla derlerini dman zerinden karlamaya al. ve g i

Ll QU AN: Kendi silahlarn kullanrken dmann besin kaynakla rn kullanacak olursan se fe r seni uzaklara srkleyecek bile o l sa sknt ekmezsin. AO AO: Silahlarn lkenden, m alzeme dmandan.

SUN TZU 10. D e v l e t m l i y e s i n i n z a y f l , o r d u n u n v a t a n n d a n u zak d am arazisinde savamas daha ok lojistik d estek i h t i ya c n g e r e k t i r i r . U z a k t a n y a r d m l a y a a m a k z o r u n d a ol an o r d u n u n hal k f a k i r l e s i n

113

YORUMLAR Ll QUAN: Birliklerin yeniden kurulmas daha o k vergi dourur.

DU MU: Guan Usta d e r k i;" B irlikler iin gerekli malzemenin yz m il teye tanmas lkenin b ir yllk retimini, ddyz mil teye tanmas, lkenin iki yllk retim ini tketir. Beyz m il teye tanmas ise lke halknn alktan benzini soluklatrr. Bunun anlam yiyecein tanmamas gerektii gereidir. Aksi taktirde retici kaybolacak, yoksulluk g elecektir." J A L N : Malzemenin uzak m esafelere tanmas lke kaynak larnn seyahat ve tamacla harcanmas demektir. Bu durum da halk h e r geen gn biraz daha yoksullaacaktr. Z HA N G Y U : Yzbin kiilik b ir orduyu yediyzbin ailenin uzak mesafelerde beslem ek zorunda kalmas halk yoksullua iter. SUN TZU

1 1 . t e y a n d a n o r d u n u n y a k n d a o l ma s f i yat l ar y k s e l t i r. Y k s e k f i y a t l a r da halkn y a a m se v i ye s i n i d r r .

YORUMLAR AO AO: Ordu o k ileriye gittiinde orduya yakn agzller fiyatlar ykseltirler. O zaman orduyu finanse gerek halk b ir kez daha yoksullasn Ll OU A N: Ordunun yaknnda her zaman ticaret vardr. kaynaklar bu ticarette erir, yoksulluk halk kuatr. olan eden

Halkn

J A LN: B irlikler toplandnda fiyatlar mutlaka ykselir. nsanlar kar konusunda agzl olduklarndan ellerindeki tm mallar yksek fiyatla satarlar. Bu nedenle bata olduka iyi kazan malarna karn sonunda onlar da kaybeder. Ayrca bu dnem lerde vergiler de ykseleceinden bu insanlar alabilecekleri en yksek bedelin peine derler. Bunun sonucunda halkn alm gc yok olur, lke de doal olarak ktla der.

114

W A N G XI: Malzemenin uzak mesafelere tanmas halkn m asraf altnda ezilmesini getirir. Orduya yakn pazarlarda fiyatlar ykselir. Bu nedenle zellikle uzun sreli seferler lke iin ykm haline gelir. SUN TZU 12. Y a a m s e v i y e s i d t n d e , h a l k a r y k a l t n d a kalr. 13. D k y a a m s e v i y e s i , g t k e n m e s i y z n d e n hal kn d i i n d e t r n a n d a k a l ma z , g e l i r l e r i n i n b y k ksm ek v e r g i o l a r a k a l n r ke n , d e v l e t i n m a s r a f l a r ise krlan s a v a a r a b a l a r n n o n a r m , e k s i l e n a t l a r n, z r h l a r n , ok, yay, m zr ak, k a l k a n l a r n i kmal i , m a l z e m e a r a b a l a r ile bu a r a b a l a r e k e c e k k z l e r i n a l m na y a p l a n h a r c a malarlaartar.

YORUMLAR DU MU : ayet askeri operasyonlar ksa srede sonulanmaz, ordu klasna dnmezse vergi yk gittike artacak, halkn elindeki kaynaklarn tkenmesine ve retim in kmesine neden olacaktr. HO Y AN X I : Halk b ir lkenin tem el kaynadr: gda ise halkn cennetidir, insanlara hkm edecek yneticilerin bu geree sayg gsterm esi arttr. M El Y A O C H E N : Halk askerin ihtiyac olan gday, malzemeyi ve i gcn olutururken kendi z varlnn nem li b ir ksmn elinden kartr. Hkm et de ayn uurda btesinin ou zaman yarsndan fazlasn tketir. Byle olunca toplanan vergiler kullanlm, ordu ypranm, halk ise tkenmi b ir konuma gelir. Vergilerin basksnn dayanlmaz hale geldii, halkn yoksullua srklendii lkeler ktlkla babaa kalr. SUN TZU 14. Bu n e d e n l e , akll bir k o m u t a n g i d e r l e r i n i d m a n a y k m a y a alr. D m a n d a n a l n a c a k bir a r a b a m a l z e m e k en d i l k e s i n d e n k a c a k y i r m i a r a b a m a l z e m e y e ; d m a n d a n el k o n a c a k bir uval hayvan y e m i kendi lkesinden geti ri lec ek yirmi uvala eittir

115

YORUMLAR AO AO: Sa/a esnasnda tanacak malzemenin m aliyeti genelde kendi bedelinin yirm i katdr. tama

Z H A N G Y U: Uzak lkelerde savaan b ir orduya tanacak b ir kilo malzeme uruna yirm i kilo malzeme tketilir. Geilecek arazi engebeli olursa bu rakam daha da adar. Bu nedenle akll komutan ordusunu dman kaynaklar ile beslemenin yolunu bulur. SUN TZU 15. D ma n y o k e t m e k i st i yo r s a k as k e ri m i z i k z t rmamz gereki r. Bu da a l n a c a k g a n i m e t l e r i n a s k e r a r a s nd a payl at r l mas ile yapl abi l i r

YORUMLAR ZHANG Y U: Emrinizdeki subay ve birliklerinizi kztrarak fkelendirdiinizde dmana ldresiye saldracaklardr. Bu arada askerinizi ele geirdiK leri sava ganim etleri ile dllendirecek olursanz savaa kendi arzular ile ve olanca gleriyle katlacak ve dmandan daha fazla malzeme ele geirm ek iin zel aba gstereceklerdir. "Byk dller cesur savalar yaratr. " sz bouna trememitir. DU Y U: nsanlar sava kazandklarnda zengin dllerle fatland utacaklarn bilirlerse savaa daha mutlu girerler. m ka

WANG X I: Burada verilen t, dllerin zenginletirilm esi dncesidir. Yoksa talan serbest brakm ak askerin elden kmasndan baka fayda getirmez. SUN TZU 16. Bu a ma l a, sav a e sn a s n d a on ya da d aha o k sava ar abas el e g e i r i l d i i n d e s ava a r abal ar n ilk a r a b a y ele g e i r e n e v er i n. A r a b a l a r d a k i d m a n bay r ak l ar n k e n d i ni zinki yle d e i t i r i n , ele g e e n s a v a arabal ar n kendi arabal arn zn s a f na katp s a v a a d e v a m edi n. Ele g e e n esi rl er e ise iyi davran n.

116

YORUMLAR M El Y AO C H E N : Ele geen ganim eti herkese datmaya kalkarsanz kimse mutlu olmayacaktr. Bu nedenle b ir kiiye dl verin; o zaman herkesin gayrete geleceini greceksiniz. AO AO: Ele geirdiiniz sava arabalarnn rengini deitirerek kendi saflarnza kafin. O zaman dmann ayn arabalar b ir daha kullanma ansn da yok etm i olursunuz. J A LN : Renkleri deitirin ki dman malzemesinin kullanldn fark etmesin. SUN TZU 17. Ele g e e n d m a n g a n i m e t l e r i n i ve e s i r l e r i n i g c n z a r t r m a k t a kul lan n. kendi esasnda kendi

YORUMLAR ZAHNG larnzda YU: Ele geirilen alsnlar askerlere iyi davrann k i sizin s a f

DU M U : Dman askerlerini ele geirerek dman kullanm ak gcnze g katacaktr.

kaynaklarn

MEI YAOCHEN: Ele geirdiiniz askerlerin gcne sorum luluklar verip iyi muamele edin ki sizin iin alsnlar. HO YANXI: Dmann, dman yenm ek iin kullanmasn komutan her zaman h e r yerde en gl komutandr. SUNTZU 1 8. S a v a t a a m a c n z uzun s e f e r d e i l , z a f e r o l s u n . YORUMLAR. AO AO: kullanlmasn Uzun se fe r fayda getirmez. bilemezsen kendini yakar. Ordu atee

orantl

bilen

benzer,

117

M E N G SHI: En iyi sava, zaferin abuk elde edilip, geri dnn abuk olduu savatr. MEI YAOCHEN:Yukardaki tm hususlarda abuk olm ak nemlidir. Yeterince hzl davranabilirseniz masraflarnzda tasarruflu olabilir, halknza kolaylk salam olursunuz. SUN TZU

19. u o k iyi b i l i n me l i ki, o r d u k o m u t a n hal knn k a d e r i n i , l k e s i n i n b a r y a da t e h l i k e i i n d e y a a m a s n e l i n d e t u t a n kiidir YORUMLAR AO AO: Askeri lid e r akll ise lke gvendedir. MEI Y A O C H E N : lamaktadr. Bu konu bize komutan seiminin nem ini vurgu

W A N G X I : Halkn yaam, lkenin dirlii komutanlarn elindedir. Doru komutann bulunmas en nem li meseledir.

118

B l m III

S A V A TA S TR A TE J

SUN TZU 1. Sa v a S a n a t ' n n en p r a t i k k a v r a m , d m a n l k e s i n i t m y l e , z a r a r a u r a t m a d a n el e g e i r m e f i k r i d i r . Y a k p y k m a n n k i m s e y e f a y d a s o l m a z . Ayn e k i l d e , bi r o r d u y u da t m y l e e l e g e i r m e n i n n i m e t l e r i s n r s zd r . YORUMLAR AO AO: Hazrladnz orduyla dmann ilerine girebilir, dmann i kaleleriyle d snrlar arasndaki alan bloke ederek aralarndaki iletiim i keser,dm an teslim olmaya zorlayabilirse niz bu en byk baar olur. Dmana lm ne saldrarak lkeyi zorla ele geirm ek daha kk b ir baardr. J A U N : Dman lkesine zarar verm eden ele geirdiinde ke n di lkene de zarar vermemi olacaksn. Bu, en byk baardr LI QU A N : maktadr. Hoca bize katletm enin en nem li i olmadn an la t

DU Y O U : En byk baar dmann teslim olmasn b ecerm ek tir. Saldrarak yok e tm ek byk baar saylmaz. HO Y A N X I : En iyi politika, strateji ve bask kullanarak olaylarn akn dmann kendi arzusu ile teslim olmasna evirmektir. ZHANG YU: Zhang Yu bize Wei Liaozi'nin szlerini iletir. "Dv sanatlarnda ustala; dmann iyi deerlendir; dmann ru hunu ve ynn yitirm esine yardmc o l ki karndaki ordu savaa bile girm eden ileyem ez hale gelsin. Buna Tao usul za fe r denir. Dman ordusunu yok edip, komutanlarn ldrmek, dman si

119

perlerine dalp, dman topraklarn savaarak ele geirm ek ise zorla elde edilen zaferdir. " Zhang Yu'nun bu szlere yorum u ise ," Tao usul zafer ile zoda elde edilen zafer arasndaki ana fark ele geen lkenin za rar grm esi ya da zarar grm emesidir. Ele geirilen lkedeki iyi insanlara m erham et gsterirken, sulular cezalandrmay baa racak olursanz en byk zafere ulaacaksnz. W A N G X I : lke, ordu, alay, blk, manga- byk ya da kk tm birim lere ne kadar az zarar vererek ele geirirsen, deerin o denli ykselecek; yok edecek olursan da o derecede decektir.

SUN TZU 2. Bu n e d e n l e , s a v a l a r n t m n d e s a v a a r a k z a p t e t m e k en s t n b a a r d e m e k d e i l d i r . s t n b a a r d m a n n d i r e n c i n i s a v a m a d a n k r ma k t r . YORUMLAR AO AO: En stn baar domadan teslim olmasdr. Ll Q U A N: dmann gerek dmanlklar

Dmanna yapacan planlama ile galip gel. ne

CHEN HAO: Savata dman ldrm ek zorunluluktur.Bu denle en byk baar savamadan kazanmaktr.

J A LN: Birliklerini ylesine yce gster ki dman savaa g ir meden teslim olm ak zorunda kalsn. Bu tr zafer taktikle, iddetle veya katliamla kazanmaktan o k daha kymetlidir. M El Y A O C H E N : B u n a lebilir. zarar vermekten kanma m eselesi deni

ZAHNG YU: Z aferi byk savalarn sonucunda kazanmak ok kayp verileceinden iyi deildir. Sava dlleri ile cezalarn a k anlalr hale getirip, sava makinelerini bakml tutar, birlik-

120

terinle komutanlarn iyice eitirsen ve bu stn konum unu d manna kabul ettirm e becerisini gstererek dman psikolojik o larak kedebilirsen buna baar derim. W A N G X I : A skeri operasyonlarda nem li olan maktan ok dmann stratejisini kedmektir. dmanla sava

HO Y A N X I : Ho Yanxi bize u yky anlatr: Han H anedanindan Wang Po, Chu Chien ile Su Mo'ya saldrdktan sonra kam p kurar. Bu esnada dmanlar b ir araya gelerek kendisini atmaya ekm eye alrlarsa da baaramazlar. Wang Po kom utanlar ile akam yem ei yerken kamplarn o k yam uruna tutarlar. Bu arada oklardan birisi Wang Po'nun e lindeki arap anana bile gelir. Wang Po buna ram en istifini bozmadan olduu yerde oturmaya devam eder. Bu srada subaylardan biri Su M o'nun o k yakna geldiini ve kolayca vurulabileceini syler. Wang Po buna da itiraz eder ve, "Su M o'nun paral askerleri uzak ehirlerden gelme, bu n e denle tedarikleri yeterli deil. Savaa b ir an nce girm e ko n u sunda bu nedenle bu kadar arzulular. Bize gelince bizim am z dan en yararl strateji kampmz kapal tutarak askerim izi yp ranm aktan korum aktr. " SUN TZU 3. (a) K o m u t a n l n en s t n m e z i y e t i d m a n pl an n z p , krmaktr. YORUMLAR AO AO Dmana saldrnn en uygun zaman dmann p la n larn hazrlamakta olduu andr. DU Y OU: Dmana tam kuvvetlerini harekete geirm e planlar yaparken saldrarak baskn yapm ak en iyi zmdr. Byk sa va im paratorlardan biri, "Balarn beladan kurtarm akta baa rl olanlar bu belay nceden grerek daha ortaya kmadan yok etm esini bilenlerdir. zerlerine gelen dmana galip gelenler dmana hazr olmadan saldranlardr, "demitir.

121

MEI Y A O C H E N :

Buna zekann zaferi denilir.

W A N G XI: nsanlarn karsna akll planlama ile km ak en b yk baardr. HO Y AN X I : Dman size saldr amacyla tuzak kurmaya hazr landnda ona saldrn. iniz kolaylaacaktr. Dman ordusu nun ynn kefederek birliklerinizi o ynde ilerletin, dmana amacnn daha en banda yklenin. Z H A N G YU: Zhang Yu'nun Sun Tzu'nun bu sz zerine rumu, en iyi askeri operasyonun dmana stratejik saldrda lunmann olduu bunun da allmadk askeri taktiklerin ve hesaplamalarn kullanlmas yntem iyle dmanla savaa girm eden dman yenm ek olduudur. SUN TZU 3. (b) En iyi i ki n c i m e z i y e t d m a n g l e r i n i n b i r l e m e s i n i engellemektir. YORUMLAR Ll QU A N : Bu konu dmana henz daha ittifa k olutururken sal drma meselesidir. C HE N HAO: Bazlarnn bu konudaki yorumu, dmana tam ha rekete ge tii veya ittifa k iin grm eleri srdrd anda sald rarak yenm enin daha kolay olduudur. M E N G SHI: Gl m ttefiklerle ibirlii dmanlarnz rktecek, saldrdan caydracaktr. MEI Y A O C H E N : Buna gzda ile za fe r denilir. yo bu gizli bile

W A N G XI: Dmana tam olarak kar kamadnz durum larda yaplacak en iyi i dmann m ttefikleri ile arasn bozarak d man yalnz brakmaya almaktr.

HO Y A N X I : Sun Tzu Usta'nin bu szlerle kastettii mesele d mana sadece tam temas kurulduunda saldrmaktr. Bu srada, daha dmanla scak temas kurulmadan nce sahte glerle dmana gzda verip, dman rkterek dman ne g e rile yebilir ne de iledeyebilir duruma sokmay becerm ek nem lidir Dman aknla dtnde ise vurucu darbe indirterek dman ele geirilecektir. Yaptnz oyun komularnz da e t kileyeceinden dmannz yalnz kalarak iyice zayf decektir. SUN TZU 3. (c) n c s ise d m a n taarruzda bulunmaktr. ordu su na sava meydannda

YORUMLAR AO AO: Bu ordunun tam kurulduu zaman belidmektedir.

J A U N -.Baarl saldrda stn olm ak birlikleri ypratmadan ha rekete geirm eye baldr. Bu nedenle nl b ir sava-komutan, " plak kllarn nnde zafer arayan komutan iyi komutan d e il dir, "demitir. M El Y A O C H E N : Buna savan zaferi denilir. SUN TZU 3. (d) En k t m e z i y e t ise s u r l a r l a k o r u n a n mas d r . YORUMLAR AO AO: Dman kaynaklarn toparlayarak kaln sudarn a r kasnda savunmaya ekildiinde, bu dmana saldrm ak askeri operasyonlarn en zayfdr. bir k e n t i n k u at l

Ll QU A N : B ir orduyu kaln surlarn ardndaki b ir ehirde kuatt nzda subaylarnz geveyecek, askeriniz tem belleecektir.

DU YOU: ehirlere saldrarak, kasabalar en ktsdr; kayplarnz ok artacaktr. W A N G XI : kalacaktr.

katletm ek

saldrlarn

ehir ele gem eden askerleriniz lecek ya da sakat

Z H A N G Y U: ehirlerin kuatlp, kasabalarn katledilm esi sadece orduyu yalandrp kaynaklarn gereksiz kullanlmas ile sonu lanmayacak, p e k ok da asker kaybna neden olacaktr. Bu n e denle de en kt askeri saldr tr olarak kabul edilirler. B ir ehri kuattnzda gcnz tkenecektir. Bu nedenle muhasara a n cak baka are kalmadnda uygulanacak b ir yntem dir. SUN TZU 4. S a v a t a ana k u r a l l a r d a n bi ri, m m k n o l a b i l d i i n c e s u r l arl a k o r u n a n k e n t l e r i n k u a t l m a s n d a n k a n m a k t r . K uatm ada kullanlacak sava gerelerinin hazrlanmas bi le a y l a r s r e c e k t i r . YORUMLAR DU M U : Burada Usta'nn vurgulad konu verilecek kayplar a zaltm ak amacyla sava ncesi tamamlanmas gereken makine tehizat hazrlklarnn yeterli seviyede yaplmas gerektii p re n sibidir. Eski b ir deyite de vurguland zere, "sava m akinele rini harekete geirem eyenin ba beladan kurtulam az." MEI Y A O C H E N : Gerek gzda verme gerekse zeka kullanm nn dmana kar stnlk salamaya yeterli olmad ve tek arenin dman lkesine saldr olarak kald konum larda ya plmas gereken ey yeterince hazrlk yapmaktr. Z H A N G Y O U : Burada bence Sun Tzu Usta bize kzgnla kap larak salamda acele edilm em esi gerektiini anlatmaya alyor. Gerekli zamann verilm esi gerektiini sylerken hazrlk sresi hakknda baka yorum yapmyor.

124

SUN TZU 5. f k e s i n i k o n t r o l e t m e s i n i b i l m e y e n k o m u t a n o r d u s u n u d m a n s t n e k a r n c a s r s gi bi y o l l a y a n d r . Bu t a k ti k, o r d u s u n u n en az t e b i r i ni n d a h a s a v a n b a n d a b o u b o u n a y o k o l m a s n d a n b a k a s o n u g e t i r m e z . z e l l i k l e k u a t m a e s n a s n d a b a a g e l e n en b y k f e l a k e t bu dur . YORUMLAR AO AO: Komutan fkeye kaplarak kuatma gerelerini be k lemeden askerini b ir karnca srs gibi dman surlarna sre cek olursa elde edecei sonu askerlerinin lm ya da sakat kalmas olacaktr. SUN TZU 6. Akll l i de r d m a n o r d u s u n u s a v a m a d a n , d m a n k e n t l e r i n i k u a t m a d a n ele g e i r m e s i n i bilir. D m a n kral l n s a v a m e y d a n n d a uzun s r e c e k s a v a l a r d a n o k s a v a o y u n l a r ile bi ti rir. YORUMLAR J A L\ti:Dm an hatlarndaki atlaklardan dman iine szlr ken kendini dman halkna sevdirmeyi baaracak olursan d man iinden fethetm i olursun. Ll Q\JAN:Dman karsnda stn olmay, dmanla sava maktan ok dmann savama arzusunu kracak taktiklerde ara; dman ehirlerini strateji ile ele geir. Dman lkelerini in c e likle yok ederken kendi glerini usta tuzaklardan koru. M El Y A O C H E N : S a v a insanlar yaralar, kuatma ise hereyi yok eder. HO Y AN X I : Bu szlerin anlam, dmann planlamasna ve m t tefiklerine saldrda yatmaktadr. Burada esas olan dmana sal dr deildir. Klasik sava ustalarnn dedii gibi en byk

stratejisyenler asla dorudan savaa girmezler. Kuatma konu sunda deneyim li kom utanlar birliklerini asla kuatmaya sokmaz lar. Dman zerine uzun ve gereksiz seferlere kmaktansa da ha ok dman kendi zerine ekip orada yok etm eye bakarlar. Z H A N G Y U: Tecrbeli b ir sava ustas dman planlarn boza rak, dmann m ttefikleri ile ilikilerine zarar vererek, dman kaynaklarn kurutup ya da engelleyerek dman savaa girm e den yener. B ir kenti ele geirm enin en kolay yntem i ehrin d man iin en nem li noktasna saldrarak dman savunmasnn gl birim lerini bu noktay savunmak amacyla esas mevzilerin den kadmaya zorlamaktr. O zaman kentin zayf kalan blgele rine dzenlenecek sinsi b ir saldr amac yerine getirecektir DU M U : Dmann konumu size avantaj salayacak durum day ken bu frsat kullanarak dman tpk kuru b ir o t km esi g ibi k rabil irsen iz sava uzun srm eyecektir. SUN TZU 7. O r d u s u n u s a v a m e y d a n l a r n d a b o u n a k r d r m a d n da n i m p a r a t o r l u k t a h t n a g z d i k e b i l i r . B y l e c e b i r a d a m bi le y i t i r m e d e n kesi n z a f e r e u l a a b i l i r , i t e b u n a S t r a t e j i k Sava d e n i r YORUMLAR AO AO: Dmanla savamadan nda, zaferin daha da byk olacaktr. topyekn zafer kazand

M El Y A O H E N : Kesin zafere, savalar savalmadan kazanld nda, ehirler kuatlmadan ele geirildiinde, yok etm e ar uzatlmadnda, dman strateji ile ele geirildiinde ulalr. Buna stratejik kuatma denilir. Bu durum da ordunun gc k r lemeyecek, kazancn da tam olacaktr. Z H A N G YU: Savaa girm ediinde askerlerin yaralanmayacak, kuatmaya kalkmadnda gcn tkenmeyecek, sava sresini uzatmadnda kaynaklarn tkenmemi olacaktr. Dnya zerin

126

deki tartmasz zaferini ancak bu ekilde ilan edebilirsin. Bu d u rumda iddetin douraca hastalklardan uzakta kalacak, refah iinde b ir lkeye ve gl b ir orduya sahip olacaksn. te bu b a arl komutanlarn "Kuatma Stratejisi Sanatdr. SUN TZU 8. S a v a t a n e m l i bir k u r a l : E l i n d e k i o r d u n u n g c d m a n da n on mi sl i b y k ise d m a n k u a t ; be mi sl i b y k s a l d r ; iki mi sl i b y k ise o r d u n u i ki ye bl . YORUMLAR AO AO:Elindeki ordunun gc dmann gcnden on misli fazla ise dman kuat; ancak bunu yaparken dikkat edecein husus elindeki askerlerin dman askerleri ile ayn niteliklere sa hip olmalar ve komutanlarnn da ayn ekilde dman kom u tanlar ile en azndan ayn zeka dzeyinde olmalardr. Elindeki g dman gcnn be kat bykse kuvvetlerinin bete n dmana dorudan saldr amacyla kullanrken di e r bete iki gcn dmana srpriz saldrda kullan. Elindeki kuvvetin d mandan iki misli fazla olduunda ise kuvvetini ikiye bl, birini dorudan saldrda kullanrken d ier yary srpriz saldrlarda kullan. DU M U : Dman kuatmaya kalktnda elinde dmann on m isli asker olmas gereklidir. Bunun nedeni dman kuatmak iin dmandan belirli uzaklkta bulunma zorunluluudur. D mandan ne kadar uzakta duracaksak aradaki mesafe o kadar byyeceinden o denli ok sayda asker gerekir. Aksi taktirde hatlar arasnda gedikler oluur. Dman hatlar arasnda boluklar olduunda ise dman komuta zincirinde kopukluklar var demektir. Dman bu duruma dtnde kuatmanza bile gerek kalmadan kendi kendine d a lacaktr. Dman bu durum dayken kuatlacak olursa tek k e lime ile yok olacaktr te Sun Tzu Usta bize on kat kuvvet m e selesinden sz ederken liderlerin en azndan ayn zekada, ayn cesarette olmas gerektiini, askerlerin de en azndan ayn sevi yede olmalar gerektii koullarn koymas bu nedendir. Ancak

127

bu sayede birliklerim iz zinciri bozulmayacaktr.

arasnda

ge d ikle r olumayacak,

komuta

HO Y AN X I : Kendi glerinizi ve dman kuvvetlerini hesaplayp mukayese ederken gz nne almanz gereken nem li b ir faktr de komutanlarn arasndaki yetenek, zeka ve cesaret farklardr. Tm bunlar hesaplandnda kendinizi dmandan on kat gl gryorsanz o zaman dman hi b ir k olana tanmakszn kuatabilirsiniz. DU M U : Dmann be kat kuvvete sahip iseniz elinizdeki b ir likleri bee blp birlikle dmana b ir yandan saldrn. Ye dekte tuttuunuz iki birlikle dman hatlarnda bulacanz hazr lksz ak noktalar gzleyerek srpriz basknlar yapn. C H E N H A O : Elinizdeki gcn dman kuvvetlerinin be misli o l masnn yegane anlam elinizde gerektiinden fazla g o lduu dur. Dman bidikleri herhangi b ir ynde hareket edebilecein den dmana hangi ynden saldrabileceiniz, nceden kestirilem eyecek b ir sorudur. Bence bu yntem ancak dman kaleleri kuatlrken geerlidir. DU M U : Elinizdeki kuvvetler dmann iki kat olduunda b irlik lerinizin b ir ksm ile ya dmann kritik noktalarna ya da dm a nn kendisini savunmak zorunda kalaca b ir noktaya saldrn. O zaman dman saldrdnz noktay desteklem e zorunda kala cak bu da elindeki birliklerin dzenini bozacaktr. Bu size eliniz deki di e r yar ile dmana kar galip gelm e frsat yaratacaktr. Sava p rensibi yalnzca saysal stnlk deildir. H er atmada cephe saldrlarnn yansra srpriz saldrlar da kullanlr. Srpriz basknlar iin saysal stnlk b ir nkoul deildir. SUN TZU 9. G l e r i n i z e i t s e hal a a t m a y a g i r e b i l i r s i n ; g c n z a y f s a d m a n d a n u z a k t a d u r m a n d a f a y d a var; a n c a k he r a l a n d a d m a n d a n z a y f s a k g e r i e k i l m e k y a p l a c a k en ak l l ca itir.

128

YORUMLAR
AO AO: Gleriniz eit olduunda durum unuz iyi bile olsa dmana kar stnlk kazanmak iin pusular hazrlayarak, srpriz basknlar dzenlem ekte byk fayda vardr. A ksi taktirde savunmada kalarak atmaya girm em ek daha dorudur. D man size kar o k stn olduunda ise yaplacak en akllca i kamaktr. W A N G X I : M uktedir olmak, em rinizdekileri lmne savatrma yeteneidir. Dmana kar zaferi basknlar ve aknlarla kazan m ak zekasal stnlk olarak isimlenir. Ordularn atmas her zaman stnlk getirmez. Ll QUAN: Elinizdeki gcn dmandan zayf olduunu grd nzde savunmanz glendirip, olduunuz yerde kaln. Bylece cenahlarnz zarar grm eyecektir. Dmann gevemesini bekle yip o an geldiinde harekete geip, srpriz basknlar yapn. DU M U : Elinizdeki g dmanla eit deilse dmandan uzakta kalmay yeleyip, dmann b ir an yakaladnzda zafer iin ansnz byk b ir kararllkla deneyin. Gl olm ak ayn za manda fkeye hakim olmak, aalanmaya katlanm ak demektir. Yoksa dmann meydan okumasn kabul etm ek gllk ya da cesaret deildir. CHEN HAO: Bence hi de yle deil. Bence bu szlerin tek a n lam dman senden o k ise ka, bylece dman gururlanmaya altrp bunu gelecekteki planlarnda kullan. Bu, bence fke ve aalanmaya dayanmak dem ek deildir. J A L N : Dman senden gl ise kap kuvvetlerini dm an dan gizle ki dman senin gcn tam olarak deerlendiremesin. Ondan sonra da beklenm edik yerlerde pusular kurarak dm a nn bekle, hilelerle kandrp akllarn kartr. Bu da zaferin bir baka yoludur. Z H A N G YU: Dmann senden gl olduunda uzakta durup savamama d bence hereyin; liderlik ve askerlik kapasi

129

telerinin eit olduu zaman da kapsar Dmanda karklk var ken sen dzenliysen, dman arlatnda sen abuksan d man senden sayca kalabalk bile olsa dmanla baa kabilir sin. Ama, askerlerin, gcn, stratejin ve cesaretin dmanndan zayfsa yapacan en iyi i dmandan uzak durarak dmann an beklem ek olacaktr. SUN TZU 1 0. Her ne kadar , k k bir k u v v e t l e i nat bir d i r e n i y a p m a k m m k n s e de, g e n e l d e b y k k u v v e t l e r i n z a f e r e d a h a y ak n o l d u u a e r c e a i a s l a u n u t u l m a m a l d r . YORUMLAR Ll Q U A N : Zayf taraf gcn gerei gibi hesaplamadan inatla s a vamaya kalkacak olursa, kesin olan iek ey dmanna esir d eceidir. M E N G SHI: Zayf, glye direnemez. Bunun lkeler asndan anlam zayf, kk b ir lkenin elindeki kuvvetleri deerlendir m eyi unutarak gl, byk b ir lkeye dmanlk gstermesinin, savunmas ne kadar gl olursa olsun, esaretle biteceidir. Eski b ir deyite de belidildii zere, "gl olamazken zayf da ola mazsan, sonun ye n ilg id ir." HO YANXI : Ho Yanxi, Han Hanedan zamanndaki Hun saldrla rnda yer alan sa kanat komutan Su Jian'n yksn anlatr. Komutan Su Jian ile oda kanat komutan Zhao yedibin kiilik bir birlikle ilerlerken karlarna kendilerinin on misli byk b ir Hun kuvveti ile karlarlar. Btn gn savarlar. in ordusu katledilir. Daha nce r t be ve unvan karlnda inlilere katlan Zhao, H un'lar tara fndan kendilerine katlmas iin davet edilir. Zhao em rindeki sekizyz askeri ile Hun komutan anyuya teslim olur. Bu srada ordusunu tmyle yitiren komutan Su nereye gideceini ar mtr.

Savatan tek kurtulan kii olarak geri dndnde ordu bakomutan danmanlarna Suya ne yapmalar gerektiini s o rar. lerinden biri. "Bu savata hi b ir komutan cezalandrma dk. Bence ordum uz Su Jian yznden yok olmutur. Onu idam ederek bu konuda ne denli ciddi ve kararl olduum uzu gstere lim, "der. Baka biri itiraz eder, "Hayr, bence bu doru olmaz " der. "Sava Sanat kurallarna gre kk kuvvetin inatl, kk kuvvetin byk kuvvete esir dmesini gerektirirdi. Komutan Su Jian birka bin kiilik kuvvetiyle ilerlerken kendisinin on misli g l Hun birlikleri ile karlat. B ir gn boyunca en son askeri lene dek tm gcyle savat. Sonra da lkesine geri dnd. imdi kendisini idam edecek olursak halka vereceimiz mesaj geri dnmenin mantksz olduundan teye gitm eyecektir." SUN TZU 1 1 . K o m u t a n l a r d e v l e t i n k al e s i d i r . K a l e n i n he r n o k t a s s a l a m ise, d e v l e t g l ; kal e r k s e d e v l e t zay f t r. YORUMLAR AO AO: Kuvvetli komutanlarn planlar szmaz. venilmez ise planlar odadadr. Komutan g

J A L N : lkenin gc ya da zayfl komutanlarna baldr. Ko mutanlarn gl olduu ve liderine destek olduu lkeler gl olurlar. Komutanlarnn liderlerine yardmc olmad ve yrekleri nin ikiyzlle ak olduu lkeler ise zayf derler. Bu nedenle sorum luluk gerektiren pozisyonlara atanacak kiilerin seimine byk zen gsterm ek gerekir. HO Y AN X I : Komple dem ek yetenek ve zekann b ir arada olmas demektir. B ir lkenin komutanlar gl ve zeki ise bu lke de kuvvetli ve gvenli olacaktr. Bunun en nem li koulu kom utanla rn kom ple yetenekli ve kom ple bilgili olm alardr Sava alanna gidecek komutanlarn askerin ynetim i ve sava dzenleri asn dan askeri sava bilim i konusunda eitilm i olmas zorunludur.

W A N G XI: yi va akll komutan, sadakat ve yetenek ile komple hale gelir. Bunlardan biri eksikse o komutan eksik komutandr. Z H A N G YU: Stratejisi derin komutan dman sezemez. O za man lke gl olur. Ancak, en kk b ir ak bile dmana sal dr frsat tanyacandan lkeyi zayflatr. SUN TZU 12. Bir k o m u t a n y a p a c a h at a ile o r d u s u n u n ba n a felaket getirebilir. 13. (a) O r d u y a i l e r l e m e v e y a g e r i e k i l m e e m r i v e r d i i n d e o r d u n u n bu e m r i u y g u l a y a m a y a c a n n f a r k n d a o l m a m a s . B u n a o r d u y u t o p a l l a t r m a da de n i r. 14. (b) O r d u d a k i k o u l l a r d n m e k s i z i n o r d u y u kral l n y n e t i r gi bi y n e t m e y e k a l k ma s . Bu, a s k e r i n z i h n i n de h u z u r s u z l u k y a r a t r . 15. (c) Z o r k o u l l a r a u y u m a s k e r i p r e n s i b i n i g z n n e a l mak s z n , s u b a y s e i m i . Bu, a s k e r i n g v e n i n i s a r s a r 16. O r d u n u n h u z u r u k a a r , g v e n i n i y i t i r i r s e bu d u r u m d a n d i e r p r e n s l e r i n y a r a r l a n m a y a al p, s o r u n y a r a t a c a k lar k es i nd i r . Bu da o r d u y a a n a r i g e t i r e c e k , z a f e r i o l anakszlatracaktr. YORUMLAR WA NG XI: Bu sorunlardan kurtulmann tek yolu astlara yularsz yetki vermektir. O zaman her subay b ir komutan olup, sadakat ve yetenekleri artar. DU MU : A skerler siviller gibi ynetilecek olursa asker a rr. Bunun nedeni askeri komuta ve ynetim tarznn gelenekle mi olmasdr.

132

MEI Y A O C H E N : Askeri ve sivil m eseleler farkldr. Sivil ynetim usullerini askeri operasyon ynetim inde kullanmaya kalkarsanz, operasyon karacaktr. Z H A N G YU: nsancllk ve adalet kavramlaryla sadece b ir lke ynetilebilir; ordu ynetilemez. Ordu manevralarla ynlendirilebilir ama lke ynlendirilemez. Askeri komuta zincirindeki sorum lu luu paylaan sivil yneticilerin askeri yntem ler hakknda bilgi sahibi olmadan verecei kararlar askeri komuta zincirindeki b ir liktelii bozar, askeri tereddde iter. D U M U : Bunun tesinde, em rindeki subaylarn yeteneklerine g re deerlendiremeyip, en yararl olacaklar pozisyonlara atam ak iin gerekli planlama becerisine sahip olmayan kom utanlar da subaylarn otom atik olarak, yeteneklerini gz nne almadan a tadklarndan askeri tereddde srklerler. Bu konuda Haung S higong," Yetki devretm eyi bilenler zeki, cesur, agzl ve aptallar greve getirirler. Zekiler becerilerini gsterm ekten m utlu olurken, cesurlar ilerindeki hrs odaya k o yarlar. A gzller kar elde etm e peine derken, aptallar lme meydan okurlar. Ordunuz akn ve kararsz ise dman zerinize 'nere deyse davet ediyor' olacanzdan banza gelecek tek ey 'ded' olacaktr M E N G SHI: Ordudaki birlikler sorum luluklar ve ne yapacaklar hakknda kararszla dtnde, dman bu organizasyon b o zukluundan yararlanmaya alacak ve byk sorunlar doura caktr. SUN TZU 17. Z a f e r iin be a n a k o u l u n b u l u n d u u n u bi l me l iy i z: (a) Sava , ne z a m a n s a v a l p , ne z a m a n s a v a l m a y a c a m bi l en kazanr. (b) Sa va , e l i n d e k i zayf g c de k u v v e t l i g c de en iyi k u l l a n a n kazanr.

133

(c) Sava, o r d u s u n u n her s e v i y e d e k i p e r s o n e l i n e ayn ru hu v e r e n kazanr. (d) Sava, d m a n n en hazr o l m a d z a m a n b e k l e m e s i n i bi l en kazanr. (e) Sava, a s k e r i k a p a s i t e y e s a h i p o l up, sivil y n e t i m t a r a f n d a n m d a h a l e e d i l m e y e n k o m u t a n k a z anr. YORUMLAR HO YANXI: Kendini de dmann da iyi deedendir. DU Y O U : Zaman zaman byk b ir birlik ne kadar istese kk bir gruba saldramaz. Yine zaman zaman gly zayf kontrol ede bilir. Bulunduu duruma uyum gsteren zafere ular. Eski bir deyie g re ," Askeri za fe r saydan deil ibirliinden kaynakla nr. " Z HA N G YU: Askeri manevralarda ounluun aznl yenmesini salayacak yntem lerin yan sra aznln galibiyetini salayacak yntem ler de vardr. Burada mesele saylarn doru kullanm meselesidir. Bunun yansra, ordudaki kom utanlar ayn gr payla yorlarsa em irlerindeki ordular arasnda ibirlii kolaylaacak, as ke r savaa arzulu olacaktr Byle b ir ordunun karsnda duru lamaz. Dmann karsna karken yenilmez ol. Wu Qui'nin sz leriyle, " Kapdan dman grm gibi kmalsn. " Shi Li de , "Daima hazr ol ki asla yenilme, "diyerek srekli hazrlkl olmann b ir ordu iin nem ini vurgulamlardr. Zeka ve cesarete sahip komutanlara grevleri konusunda gvenilmeli ve tam yetki verilmelidir. Kom utanlar asla sivillerce ynetilemez. J A L N : Ordularn hareketleri duruma gre esneklik gsterm eli dir. B ir orduyu cephe gerisinden ynetm eye kalkmaktan daha ypratc b ir faktr bilmiyorum. W A N G XI: Askeri komutanlarn sivil yneticilerce ynetilm esi zo runlu olduunda, tereddt ve ekinm e duygularna yer brakl-

134

manialdr Aydn lid e r em rindekileri tanyan ve yetki datmay bilen liderdir. Sava alannda odaya kabilecek frsatlar tered d t etm eden deerlendirm ek savan ynn deitirir. Bu ise asla cephe gerisindekilerce anlalamaz HO YANXI : Kural olarak b ir askeri harekatn h e r aamasnda en az yz kere taktik deitirm e zorunluluu vardr. Koullar uygun olduunda ilerlemek, zorunlu olduunda durup, geri ekilm ek g e rekecektir. Sava esnasnda hkm etten gr beklemek, yan gn sndrm ek iin talim at beklemeye benzer. Em ir geldiinde odada kllerden baka b ir ey kalmayabilir. DU MU: B ir komutan ne cennetten ne dnyadan ne de aradaki insanlk tarafndan kontrol edilebilir. Askerliin lmn kehaneti r masnn nedeni budur. Komutan lm subaydr. SUN TZU 18. S o n u t a , d m a n ve k e n d i n i z i iyi b i l i y o rs a n z , y z l e r c e s av a a bile g i r s e n i z s o n u t a n e m i n o l a b i l i r s i n i z . K e n d i n i z i bi li p, d m a n b i l m i y o r s a n z , k a z a n a c a n z her z a f e r e k ar n y e n i l g i y l e de t a n a b i l i r s i n i z . Ne kendi di ni zi ne de d m a n b i l m i y o r s a n z , si zi n iin g i r e c e i n i z her s a v a t a y e n i l g i k a n l m a z d r .

YORUMLAR Ll QUAN: Gcnz biliyor, dmannz kovalayabiliyorsanz tehlike bunun neresinde? Ancak gcnz biliyorken dmann zn durum unu bilemiyorsanz zafer hi de garanti olamaz. DU MU: Hkmetinizi dmannkiyle mukayese edin. Askeri li derlerinizi karlatrn. Lojistiinizi ln. Bulunduunuz arazi konumu ile dmann bulunduu arazinin durum unu kyaslayn. Bu karlatrmalarn sonucunda kuvvetli ve zayf yanlarnz o r taya kacaktr. Bu bilgi sayesinde ard ardna karlaacanz tm atmalardan galip kma ansn yakalayabilirsiniz.

ZHANG YU: Dman iyi biliyorsan saldrabilirsin. Kendini iyi ta nyorsan kendini iyi koruyabilirsin. Saldr, savunma iin zaman kazandrr Savunma, b ir saldr stratejisidir. Bu bilinte iseniz, yzlerce savaa bile girseniz asla tehlikeye dmezsiniz. Sadece kendini tanyorsanz, enerjinizi muhafaza ediyor ve bekliyor olmalsnz, demektir. Savunma yapmay bilirken sald ry bilm em ek bu yzden yar zafer, yar yenilgidir. Savunma sanatn da saldr sanatn da bilmiyorsanz sa vata yenilm eniz kanlmazdr. DU M U : Dmannzn i yapsn, d yapsna bakarak grrs nz. Yaps belirli b ir dzende olmayann iin i grebilm ek im kan szdr. B elirli b ir dzeni srdreni ise anlam ak kolaydr. Anlal-, m az kazanrken, anlalr olan kaybedecektir. WANG XI: Askeri operasyonlarda baarl olanlar dmann konumuna gre deitirm esini bilenlerdir. durum larn

Z HAN G YU: Bu husus h e r iki ordunun savunma ve saldr konumlarn gsterir. Ordularn konum u gizli kaldnda dman tarafndan anlalamayacak, grldnde ise dman atlak larndan szma ans bulacaktr. Ordunun yaps saldr ve savunma esnasnda odaya kacandan, ordunun yaps konusu, kuatma planlanm as ile de balantldr.

136

B l m IV

T A K T K

SUN TZU 1. Eski s a v a l a r , n c e k e n d i l e r i n i y e n i l g i o l a s l n d a n u z a k t a t u t a r l a r ; s o n r a da d m a n y e n m e k iin u y g u n f r s a t ko l la r l ar . YORUMLAR Z H A N G YU: Yenilmez olmak, kendini bilmektir. noktasn beklem ek ise dmann bilmektir. MEI Y A O C H E N : Konumunu gizle, i an bekleyip saldr. J SUN TZU Dmann zayf

dzenini kur,

dmannn

2. Y e n i l g i d e n k e n d i m i z i k o r u m a k b i z i m e l i m i z d e d i r . A n c ak , d m a n y e n m e f r s a t n bi ze d m a n veri r. YORUMLAR DU M U : Ordunu dzenli tut, dman saldrlarna h e r an hazr ol, izlerini yok edip dmann yapn anlamasna izin verme. D man grdnde avantajl konuma geene kadar bekleyip, za man geldiinde saldr. WA NG XI: Yenilmezlik b ir savunma ise daha ok ak vermektir. SUN TZU 3. iyi b i r s a v a k e n d i s i n i y e n i l g i d e n k o r u y a b i l i r , a n c a k dman yenm eyi garantileyemez. meselesidir. Yenilir olm ak

I37

YORUMLAR
DU M U : Dmannn anlalr b ir yaps yoksa, dman hatla rnda size avantaj salayacak b ir ak bulunmuyorsa, ne kadar hazrlkl olursanz olun dman nasl yenebilirsiniz? Z H A N G YU: Ordunuzun yapsn gizler, izlerinizi brakmaz, d a ima dman saldrlarna hazr olursanz yenilm ezlie ularsnz. A ncak dmann gc ya da zayfln grem ezsek zaferden nasl emin olabiliriz? SUN TZU 4. S o n u o l a r a k , s t n y e t e n e k l i k o m u t a n g c y e t e r l i o l m a s a da s a v a k a z a n m a y b e c e r e b i l i r . YORUMLAR AO AO: Dmann m eyi de baarabilir. yapsn zm eyi baaran dman yen

DU M U : Bilebileceiniz tek ey gcnzn dman yenmeye yetip yetm eyeceidir. Yoksa dman size avantaj salayacak ekilde gevetm eye zorlayamazsnz. DU Y O U : Dman deerlendirip, dman ordusunun yapsn zdnzde kimin kazanacan belirleyebilirsiniz. Ancak, d man yaps belirsiz ve anlalamaz durum daysa za fe r sizin iin belirgin olmayacaktr. HO Y A N X I : Zaferi bilmek, size yani yapacanz hazrla kal mtr Zaferin elde edilem em esi ise dmana yani dmann y a psnn belirsiz olmasna baldr SUN TZU 5. Y e n i l m e z l i k s a v u n m a t a k t i k l e r i n e bal dr , d m a n y e n m e k ise sal d r y g e r e k t i r i r .

138

YORUMLAR
AO AO: Yenilmez savunma iin yapnz gizleyin ze saldrdnda ak verecektir. Dman si

DU M U : Dman saflarnda ak grm ediiniz srece yapnz dm andan saklayn Kendinizi yenilm ez seviyede tutun ki eliniz deki g ypranmasn. Dmann zayf yann bulduunuz an en uygun saldr zamandr. Z H A N G YU: Elinizdeki gcn dman yenm eye yeterli olm ad n bildiinizde yaplacak en doru i bekleyerek enerjinizi tasar ru f etm ektir Dmann zayf dtn anladnzda dorudan dmann kalbine saldrn. SUN TZU 6. S a v u n m a d a k a l m a k , g y e t e r s i z l i i n i g s t e r i r , sal dr ise ar g g s t e r g e s i d i r . YORUMLAR W A N G XI: Savunmada kalanlarn elinde kazanmak iin yeterli olanak yok demektir. Saldranlarn elinde ise kazanmak iin fazla olanak bulunmaktadr. Ll Q U A N: Gc yeterli olmayan savunmada kalmal. kalkacak olann gc b o l olmal. Saldrya

Z H A N G Y U: Savunmada kalmamzn nedeni za fe r iin zorunlu baz koullarn eksikliidir. Bu nedenle bekleriz. Saldrya g e memizin nedeni ise elimizde dman yenm ek iin gereinden fazlasnn bulunmasdr. O zaman ilerleyip, saldrya geeriz B u nun anlam topyekn zaferden emin olmadka savaa girm eye ceimiz, gvenlik iinde olduum uzu grm edike savamayaca mz gereidir. Bazlar m alzeme yetersizliinin zayflk, m al zem e fazlalnn ise gllk anlamna geldiini iddia ederlerse de bu da he r zaman doru deildir.

SUNTZU 7. S a v u n m a s ile nl k o m u t a n t o p r a k t a k i her d e l i e s a k l a n a b i l i r k e n , a t a k l ile n l s c e n n e t i n st k a t m a n l a r n d a k i y e r i n i alr. S o n u t a , bi r t a r a f t a k e n d i m i z i k o r u m a , d i e r e l i m i z d e ise m u t l a k z a f e r y e r alr. YORUMLAR AO AO: Arazinin engebeleri olan dalardan, nehirlerden ve tepelerden yararlanarak kendilerini gizlerken; gkyznn doal oluumlarn saldr manevralarnda kullanmasn bilirler. DU MU : Savunmaya ekildiinde sesini ks, izlerini yok et. Yeralt ruhlar, hayaletleri gibi grnm ez ol. Saldrya getiinde hare ketlerin hzl, sava lklarn kan dondurucu olsun. Gkyzn den akan g k grlts gibi hzl ol, im ek gibi ak; durdurulmaz ol. W A N G XI: Sun Tzu burada bize savunmann anlamnn, dman zerinde etkili olacak b ir saldr yolu grlem edii srece sinip, sessizlik iinde ve dman tarafndan grlm eyecek ekilde be k lem ek olduunu anlatyor. Saldr ise ancak b ir avantaj g r l dnde dnlm eli; saldrya kalkldnda olaanst hzl davranlmal, dman hazrlksz yakalamann tm avantajlar kullanlmal, dmann senin durum unu nceden sezip hazrlan masna izin vermemelisin. SUN TZU 8. Z a f e r i a n c a k g r a l an m z a g i r d i i n d e u st al n n z i r v e s i d e i l d i r . g r m e k sava

9. S ava p, l k e l er el e g e i r i l d i i n d e , t m l ke n i n " A f e r i n ! " d e m e s i de s a v a u s t al n n z i r v e s i d e i l d i r .

140

YORUMLAR
Z H A N G YU: Herkesin bildii eyler zaten oktan gereklemitir. Gerek bilgenin bildikleri ise henz gereklememitir. Savata kazanlan zafere herkes 'aferin' der. A ncak gerek kutlama gizli olan grp, saklanlan/ bularak zafer kazanana yaplmaldr. WANG XI: Sradan insanlar zaferin getirecek koullar bilemezler. anlamn bilseler de zaferi

Ll QU A N: Savaanlar herkes grebilir. Herkesin bildii gerein tesine ulaamayan bilgiye ulamak bilgelik deildir. J A L N : Savunmada sk durup saldrda zafere ulamak, yenilgi grm eden birarada kalmasn bilmek, zaferi nceden sezip, y e nilginin kokusunu tam zamannda alglamak-ite buna gizemin gerekle tirilm esi ' denilir. SUN TZU 1 0 . Y e r d e n bir t y k a l d r m a k b y k bi r g c n s i m g e s i d e i l dir. Ay, g n e i g r m e k k e s k i n g r o l m a d gi bi , g k g r l t s n d u y m a k da k ul ak h a s s a s l n g s t e rmez. YORUMLAR W N A G XI: Herkesin bildiini bilm ek bilgelik olmad gibi d man zorlu savalarla yenm ek de ustalk deildir. Ll QU A N: Bilge ve yetenekli lid e r bakalarnn ngrem edii d e rinlikte planlar yapan liderdir. Sun Tzu'nun bilinmez olmay, ka ranlkta kalm ak olarak isimlendirmesinin nedeni budur. SUN TZU 1 1 . E s k i l er i n akll s a v a d e d i i s a v a akl l l k unvann s a d e c e s a v a t a k a z a n m a s ile d e i l , s a v a kol ayl kl a kazanmakta gsterdii beceriklilikle elde etmitir.

YORUMLAR
AO AO: Dmann gizli zayflklarn bul, zaferden emin o ldu unda saldr, kazanmama ans olduunda saldrma. DU M U : Dman strateijisini grdnde gizlice saldr hazrl yap. Bu ekilde hazrlk iin kullanacan kaynak az olacandan ve gizlilik kazanmay garanti edeceinden senin iin za fe r k o laylaacaktr. Z AN G Y U: Z aferi ancak zorlu b ir savatan sonra garanti edebildi inde bu zafere 'zor za fe r' denilir. Gizliyi grp, saklanm b u l duunda dman daha hazrlanma ans verm eden krarak elde edecein zafere ise 'kolay za fe r ' denir. SUN TZU 1 2. Kazand z a f e r l e r k e n d i s i n e ne nl bir akl, c e s a r e t m a d a l y a s ge t i r i r . ne de

13. Z a f e r l e r i n i hat a y a p m a y a r a k k azan r . Hat a y a p m a m a k z a f e r i k e s i n l e t i r i r . n k , z a t e n y e n i l m i bir d m a n ele geirilmitir YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Yce bilgelik ak olmaz. Yksek kazancn re k lam yaplmaz. Gizliyi grdnde kazanmak kolay olur; bunun cesaret ve akl ile alakas ne? HO Y AN X I : Sorun odaya kmadan zldnde kim buna akl llk der? Zafer, savalmadan kazanldnda cesaretten kim sz eder? Z H A N G YU: Gizli p lanlar ve operasyonlar, zaferi belirsizlik iinde g e tirir Dman hakkndaki deerlendirm eyi salayarak zaferi douran bilgiyi kimse renmez. Dman komutanlarn suikast ile ldrerek dman sancan ele geirenleri kimse grmez.

I42

Kaybetmeden kazanmann yolu dman zayf annda grebilm e yeteneinden geer. Ordunuz zafere o anda yapaca saldr ile ulaacaktr Ll QU AN: Ordu yal.asker tembel, disiplin ve komuta birlii y iti rilmise, bu dman sava im diden kaybetmitir. SUN TZU 14. Ust a s a v a , k e n d i s i iin y e n i l g i n i n o l a n a k s z o l a c a p o z i s y o n u hazrl ar, d m a n y e n m e f r s a t d o d u u n d a bu f r s a t k a r ma z . YORUMLAR Ll QUA N: Topran bulan ordu geliir, topran yitiren ordu ise yok olur. Burada topraktan anlalan stratejik neme sahip yerdir. DU M U : Kaybetmenin olanaksz olduu yer bize stratejik yenil m ezlik getirir. Buralarda dmann size saldrmas mm kn d e ildir. Dmann yenilgisini g etirecek koullarn deerlendirilm esi ise dman zayf noktalarna uygulanacak casusluk faaliyetleri ile yaplacaktr. Bu durum da esas olan dmann koullarnn h ib i rinin deerlendirilm e dnda kalmamasnn salanmasdr. SUN TZU 15. S a v a t a z a f e r s t r a t e j i s i n e s a h i p k o m u t a n a t m a y a a n c a k za feri kazan dkt an son ra girer. Y e n ilg iy e m a h ku m k o m u t a n ise n c e a t m a y a g i r e r , z a f e r e s o n r a y n e l i r . YORUMLAR AO AO: te bu husus, yen arasndaki farktr. strateji sahibi ile nceden dnm e

HO YANXI : Askeri b ir operasyonda ilk yaplacak i b ir kazanma stratejisi hazrlamaktr. B irlikler ancak o zaman gnderilebilir.

\4

nceden planlam az ve tm strateijinizl ordunuzun gcne daya yacak olursanz za fe r sizin iin hi de belirgin olamaz. J A L N : Sa/a hatlarnz kurup dman zerine ilerlerken ne kendinizin ne de dmannzn durum unu bilmiyorsanz, zaferi ne kadar ararsanz arayn savan sonunda kendinizi yenm ekten teye gidemezsiniz. SUN TZU 16. G e r e k l i d e r A h l a k F a k t r n iler, D i si pl i n F a k t r n e s ms k y a p r ; b y l e c e ba a r y k o n t r o l a l t n a alr. YORUMLAR AO AO: Usta savalarn ilk yapt i A hlak Faktrn sa layarak yenilm ezlik seviyesine ykselmek, kurallar koym ak ve dmann yenilgisine neden olabilecek frsatlar karmamaktr. Ll QU A N : Dman avlarken birlik iinde bulunmak, susuz b ir lkeye saldrmamak, ordunun h e r girdii yerden esir ya da g ani m e t almaya kalkmamas, aalar kesip kuyular kirletmemek, getiiniz ehir ve tepelerdeki tapnaklar temizleyip artmak, yok olm ak zere olan b ir lkenin hatalarn yinelem em ek- bunlarn tmne A hlak ve A hlak Kurallar denilir. B ir ordunun disiplin dzeyi askerlerinin verilecek em irlere lm ne uyaca seviyeye ulamsa, ordudaki dl ve ceza sis tem i gvenilir ve a dil ise bunu gerekletirm esini becerecek a s keri lider, yolsuzluk iindeki h e r dman karsnda zafere ula acaktr. SUN TZU 17. Askeri me t o d ' d a (a) (b) (c) (d) (e) l me, Miktar Kontrol, H e s a p l ama , Ol anakl ar n D e n g e l e n m e s i , Zaf er, n e m l i k s t as l a r d r .

I44

18. l m e va r l - T o p r a a ; M i k t a r K o n t r o l - l m e y e ; Hesaplama - Miktar Kontrol'ne; Olanaklarn D e n gelen mes i - H e s a p l a m a y a ; Z a f e r - O l a n a k l a r n D e n g e l e n m e s i ne b o r l u d u r . YORUMLAR AO A O: lmlerin kyaslanmas, de nerede olduunu gsterir. W A N G XI: Ar, bize zaferin de yenilginin

her zaman hafife kar galiptir. SUN TZU

1 9. M u z a f f e r bi r o r d u n u n k a r s n a k a c a k bir t o p l a m a o r d u nun ar l , d e m i r g l l e n i n k a r s n d a k e f e y e k o n a c a k bir b u d a y t a n e s i k a d a r d r . 20. Sal d rya g e e n bi r o r d u n u n g c d e r i n bir k a n y o n a a k a n ne h i r s u l a r n a b e n z e r . YORUMLAR DU M U : Ordumuzun savunmasnn yaps derin b ir kanyonda b i riken suyun miktar gibi anlalmaz olmaldr. Ordumuz saldrya getiinde de sel gibi akmal, nnde kimse duramamaldr. W A N G XI: Toplu enerji ya da momentin hareketinden g doar. Usta savalar mom ent gcnden yararlanarak savalar, gle rini tketmeden kazanmasn bilirler.

I45

Blm V
ENERJ

SUN TZU 1. B y k bir g c n k o n t r o l ile bir ka ki i n i n k o n t r o l ayn p r e n s i p l e r e b al d r . S a d e c e r a k a m l a r n b l n m e s i g e r e k i r 2. K u m a n d a n z a l t n d a b u l u n a c a k b y k bir o r d u ile k k bir bi rl i k a r a s n d a b y k bir f a r k y o k t u r . S a d e c e i a r e t l e me k u l la n m d e i i r . YORUMLAR AO AO: Flama ve seslenm eler birliklerin ilerlem esi ve hare katlarn koordinasyonu iin kullanlan iaretlerdir. SUN TZU 3. O r d u n u z u n d m a n s a l d r s n a s a r s l m a d a n d a y a n a b i l m e si ni n g v e n c e s i d o l a y l v e y a d o r u d a n y a p l a c a k m a n e v r a l ar a bal dr . YORUMLAR JA LN: Dman karnza aldnzda, koordineli srpriz bas knlarla evresini kuatacak olursanz, dman karsnda daima kazanr, asla yenilmezsiniz. HO Y AN X I : Ordu birbiri iinde eriyen pe ko k dnm geirir. Orduda hi b ir ey ne lml, ne de sivridir. A sker adil b ir am a i in yetitirilm ise bu asker lmldr. Dmann karsnda deiim gsterm esini bilen ordu ise sivridir. Sizin anzdan lml olan, dmann sivri grm esini; sivri olan ise lml grm esini salayn. lml sivri, sivri lml olsun. Genellikle, tm askeri operasyonlarda

l-K )

ayn anda hem lmllk hem de sivrilik, yani dorudan sava ve srpriz basknlar b ir aradadr. lml ve sivri yntem lerin b ir arada kullanlmad savalarda kazanlacak za fe r sadece ansl b ir za fe r olacaktr Z H A N G YOL): Neyin lml neyin sivri olduu hakknda herkesin farkl aklamalar vardr. lmllk ve sivrilik sabit olmayp daha ok em bere benzer. Tang Hanedannn nl sava im para toru Taizong dmann lmllk ve sivrilik dncelerini nceden anlayp, kullanarak dman nasl gafil avladn. lml ve sivri yntem leri birarada kullanarak dman tarafndan anlalamadan nasl za fer kazandn anlatr. SUN TZU 4. O r d u n u z u n d m a n z e r i n d e k i e t k i s i n i n y u m u r t a k a r s n d a k i d e i r m e n t a m a b e n z e m e s i , d m a n n z a y f ve g l y a n l a r n k e f e t m e b i l i m i n d e k i b a a r n z a bal dr . YORUMLAR AO AO: Tam bolua tam dolulukla saldr.

Z H A N G YU: Usta sava dmana gitmez, dman kendisine getirir. te buna dmann ve bizim doluluk ve boluk p re n sib i miz de n ir Dmann stnze gelm esini saladnzda zeri nize gelecek dman gc boalm olacak, dman zerine gitm ediiniz srece ordunuz dolu kalacaktr Boluk zerine d o lulukla saldrm ak yumurtaya deirm en ta ile saldrmaya benzer. Yumurtann krlmas kanlmazdr. SUN TZU 5. Her t r l s a v a t a d o r u d a n m e t o d , a t m a y a g i r m e k t e kul l an l r; a n c a k z a f e r i n g v e n c e s i d o l a y l m e t o t l a r d a d r . YORUMLAR AO AO: Dmanla dorudan karlama, dman karya a lrken; kanatlardan srpriz basknlar dzenlem ektir.

N7

SUN TZU 6. B e c e r i y l e u y g u l a n a n y z gi bi t k e n m e z ; d u r m a z ; g n e ya da d r t m e v s i m gi bi g e r i dol ayl t a k t i k l e r hava ya da y e r n e h i r y a d a r ma k l a r n ak gibi ay gi bi y e n i d e n d o m a k iin batar; g e l m e k z e r e gi de r . YORUMLAR Ll QU AN -.Cennet ve toprak hareket ve durgunluu simgeler. N e hirler kesintisiz akn temsilcisidir. Beklenm edik srpriz basknlar tpk hava koullarnn bitmek, tkenm ek bilmeyen deiikliine sahiptir. ZHA NG YU: Gne ve a y gkyznde yol alrlar; batar ve yeni den doarlar, d mevsim birbirini takip eder; canlanr ve s nerler. Srpriz basknlarla geleneksel dorudan sava da ayn benzerlik ve btnlk iinde balar ve srekli dnm gsterir. SUN TZU 7. S a d e c e y e d i n ot a b u l u n m a s n a kar n bu y e d i not an n k a r m n d a n p e k o k m e l od i yarat l r. 8. S a d e c e be a n a r e n k ( mavi , sar, krmz , bey az ve s i ya h ) o l m a s n a k ar n bu be re n g i n kar m ile snrsz r e n k r e t il eb i l ir . 9. S a d e c e d r t t a d (ac, eki , t at l , t u z l u ) b u l u n m a s n a kar n bu d r t t a d n k ar ml ar ile s o n s u z s a y d a l ezzet o r t a y a kar. 10. Savat a, d o r u d a n ve dol ayl o l m a k z e r e i ki d e n f azl a sal dr m e t o d u y o k t u r . A n c a k bu iki m e t o d u n k ar ml ar e i t l i m a n e v r a y n t e m l e r i n i o l u t u r u r . 1 1 . D o r u d a n m e t o d da dol ayl m e t o d da s o n u n d a b i r b i r i n e bal an r. Bu s o n s u z d a i r e d e i l e r l e m e k gi bi di r. Asla bi tme z .

I 48

YORUMLAR
M El Y A O C H E N : Deiken harekatn kullanm snrszdr. W A NG XI: Dman sizi tketemez. SUN TZU 12. O r du l ar n s a l d r s sel b a s k n n a b e n z e r . K a r s n a k an t a l a r bi le s r k l e r . 13. V e r i l e c e k bir k a r a r n k a l i t es i a v n a s a l d r p p a r a l a y a n ahinin s z l n d e k i a h e n g e , z a m a n l a m a y a benzer. 14. Bu n e d e n l e , us t a s a v a s a l d r d a k o r k u n , k a r a r v e r m e d e a b u k o l an d r . 15. Enerj i g e r i l m i yay, k a r a r s a o k u n a t l m a s d r . YORUMLAR DU MU: Ordunun sava m om enti ylesine iddetlidir ki serbest brakldnda dman yok eder. Gerilmi yaya benzetilmesinin nedeni budur. SUN TZU 16. Savan k a r g a a ve g r l t s i i n d e d z e n s i z l i k v a r m gi bi g z k s e de bu y a n l t c d r . B t n k a r k l k i i nd e o r d u n u n ba ile s o n u g r l m e y e b i l i r , a n c a k bu ayn z a m a n d a y e n i l g i n i n ilacdr. 17. al l m d z e n s i z l i k , d i s i p l i n i n ; a l l m k o r k u , c e s a r e t i n ; a l l m zay f l k, g l l n h a z r l ay c s d r YORUMLAR Ll QUAN: Hkmetin dzenini istism ar edip, ynetilenlerin raha tn salamay ihm al ederek halk gcendirm isen orada dzen kalmayacaktr.

14 9

J A L N : Dzeni ktye kullanm ak dzensizlik yaratr. Cesaret ve g, ktye kullanldnda ise korkaklk ve zayflk yaratlm olur. DU MU: Bu szlerin amac udur. Dman lkenin dzensizlik iinde bulunduuna inandrmann ilk koulu tam b ir dzene sahip olmaktr. A ncak o zaman yapay dzensizlik yaratlabilir. Dman korkak olduuna inandrmann da tek yolu tam anlamyla cesur olmaktr. Ancak o zaman korkaklk taklidi yaplabilir. Dman gevetm ek amacyla kendini zayf gsterm enin yolu da tam anlamyla gl olmaktadr. Zayf rol oynam ak o zaman kolay olacaktr. SUN TZU 18. Dzenl i l i i d z e n s i z l i k pel er i n i n al tna s a k l a m a k ksaca bir b l m e me s e l es i d i r . C e s a r e t i r k e k l ik g s t e r i s i ile r t m e k , ilerisi iin ener j i bi r i k t i r me k t i r . G c zayf l k ma s k e s i al tna a l m a k s a s a v a t a k t i k manevrasdr. YORUMLAR W A N G Wl : Dzen ve dzensizlik, rgtlenm e deiiklikleridir. rgtlenme, dzenli uygulama demektir. Cesaret ve korkaklk, m om ent ye da g deiiklikleridir. G ve zayflk da yap deiiklikleridir. Ll Q.UAN: M om ent gcne sahip ordular rkek olduklarnda bile cesurlasn M om ent gcn yitiren ordu ise cesur bile olsa rker. Sava kanununda hi birey sabit kalmaz; m om ente gre herey deiin CHEN HAO: rkek ayan srrken cesur abuk davranr. Dman ilerlem ediini grdnde rktn dnecek ve seni hafife alacaktn O zaman, dmann gevemesinin salayaca avantaj m om ent gc olarak alarak saldr. SUN TZU 19. B y l e c e d ma n h a r e k e t e z o r l a m a ustal na s a h i p k o m u t a n , d m a n y a n l t c m a n e v r a l a r u s t a l k l a kul -

150

lanr; d m a n a baz n e m s i z y e m l e r v e r i p d m a n y e m e sal d rt r. 20 . Y e m l e r i s r e k l i o l a r a k g s t e r e r e k d m a n s r e k l i ha re ket e t m e y e z o r l ar ; s o n r a da asl o r d u s u y l a p u s u y a y a t a r , d m a n be k l er . YORUMLAR AO AO: Dmann takip edecei yem ler dmana tkenmi olduunuzu belidecek yemlerdir. Dman daima avantajn p e inde olacaktr DU MU .Yalnzca tkenme ve zayflk izlenimi vermek deildir. Dmannzdan gl olduunuzda dman stne ekm ek am acyla kend ini dm anna zayf gster. D m anndan za yf ol duunda se kendini olduundan gl gstererek dmann zerine gelmesine engel ol. O zaman, dmannn hareketlerini ynlendirm i olursun. Dman avantajl b ir durumun peine d eceinden seni takip edecek, bu da sana dman kuracan b ir tuzaa ekmekte frsat yaratacaktr W A N G XI: iste r dmannn seni takip etm esini sala, isterse senden b ir ey almalar iin tahrik et, emrinde savaa hazr kuv vetin bulunmasna dikkat et. SUN TZU 2 1 . Akll s a v a , b i r l e i k e n e r j i n i n e t k i s i n e i nanr; b i r e y s e l b a z d a , s a v a l a r n d a n ar b e k l e n t i d e b u l u n m a z . B e c e ri sini d o r u a d a m l a r s e i p , y a n y a n a g e t i r e r e k b i r l e i k e ne rj i y i r e t i p , k u l l a n m a k t a g s t e r i r .

YORUMLAR Ll QUAN: Sa/a esnasnda mom ent gcne sahip olduunda, en rkek asker bile cesaretle dolacaktr. O zaman aralarndan yeteneklerine gre seim yapm ak ve uygun sorum luluklar ver

m ek m m kn olabilecektir. Cesur olan savaabilir, dikkatli olan savunabilir, zeki olan da bilgi akmn salar. Bylece, orduda ya rarsz kimse kalmaz. ME1 Y A O C H E N : Sradan insanlardan bireysel g beklem ek zordur, ancak m om ent gc ile insanlar hareketlendirm ek daha kolaydr. Lidere den, doru kiileri seip m om ent gcnn ii yapmasn beklemektir. ZHANG YU:Sorumluluk datmann ana kural, agzlln, kandrmann, zekann ve cesaretin kullanlmasdr. H er b ir fakt rn cazibesi kullanlrken, insanlar yapamadklar ile r iin sulamaktansa he r birine kapasitelerine uygun sorum luluklar b e lir lemelisin. SUN TZU 22. Sa va l ar , b i r l e i k e n e r j i y i k u l l a n d n d a , d m a n n z e r i n e t e p e l e r d e n a a y u v a r l a n a n t a l a r gi bi a k a r l ar . U n u t m a m a l ki b i r t a d z l k t e h a r e k e t e d e m e z ; d r t k e l i ise t e p e l e r d e n d e a k a m a z . S a v a , t a l a r n n y u va rl ak olmasn sa la ma l d r. Us ta lk budur. 23. Usta s a v a l a r n r e t t i k l e r i e n e r j i b i n l e r c e m e t r e l i k d a l a r d a n y u v a r l a n a r a k dol u d i z g i n a k a n y u v a r l a k t a l a r n momentidir. Bu e n e r j i h a k k n d a k i s z l e r i m i n s o n u d u r . YORUMLAR DU M U : Bin m etre yksekteki dadan yuvarlanacak kayalar d u r durm ak imkanszdr. Bunun nedeni kayalar deil, dadr. Zayf ile cesuru yanyana getirip, birletir; zafer iin savama cesaretini a lam olursun.Bunun nedeni bireyler deil birlikteliin m om en tidir. DU MU: Akll komutan doludan uzakta durup, boa saldrr.Bu nedenle yapaca ilk i kendisinin ve dmannn boluunu ve doluluunu anlam ak olmaldr.

B l m VI

GCN KULLANIMI
SUN TZU 1. Sa v a a l a n n a ilk g e l i p d m a n n b e k l e y e n d i n kalr, sonra dan gelip, gelir gelm ez savaa gire n se daha s a v a n b a n d a t k e n i r . YORUMLAR J A L N : Sa/a alanna ilk olarak gelerek avantajl pozisyonlara yerleen taraf dman beklerken dinlenecektir. Dman, bu e kilde avantajl b ir pozisyona yerletiinde dmann zerine g it meyip, birliklerinizi baka b ir sse yerletirin. Dmann zerine saldrmayacanz aka belidin. Byle davrandnzda d man h e r hangi b ir stratejinizin olmadna inanarak yerinden kacak, zerinize gelecektir. O zaman durum u evirip, kendinizi yorm adan dman ypratma frsatn ele geirm i olursunuz. SUN TZU 2. Akll s a v a k e n d i k a r a r n d m a n a k a b u l e t t i r i r ; d ma n n k en d i k a r a r n z o r l a m a s n a izin v e r m e z . YORUMLAR DU M U : Dman zerine ekerken gcn muhafaza edip d man beklemelisin. Dmann stne yrm ek askerinin gcn kracaktr. ZHAG YU: Dmann stne ektiinde dmann gc boala caktr. Dmann zerine saldrmadnda elindeki gcn dolu kalacaktr. Buna dman boaltrken dolu kalma sanat denilir.

SUN TZU 3. D m a n a a v a n t a j s u n a r a k d m a n n ya k e n d i i s t e d i i e ki l de y a k l a m a s n a m s a a d e e d e r ya da v u r a c a d a r b e l erle d m a n n y a k l a m a s n a o l a n a k t a n m a z . YORUMLAR HO Y A N X I : Dman kullanacan yem lerle batan kart ki sen dinlenirken o yorulsun. Z H A N G YU: Dman stne ekmenin tek yolu ganim etlerle batan kartmaktr. Dman kendinden uzakta tutmann yolu da dman iin deerli olan ne varsa ona zarar vermektedir. AO AO: Dman zerine ekm ek iin ganimetlerin cazibesini kullanrken sana saldrmasn engellem ek istediinde savunmak iin kom ak zorunda kalacaklar yerlere saldr dzenle. DU Y O U : Dmann gem ek zorunda olduu b ir geidi tutarken dman sana saldrtmay baardnda dmann sana ula mas olanakszdr. Eskilerin dedii gibi, deliin bandaki b ir kedi onbin farenin kmasna engel olur; vadideki b ir kaplan onbin g e yii durdurur. SUN TZU 4. D m a n d i n l e n m e y e e k i l d i i n d e y o r a r , y i y e c e i b ol sa a l a d r r , k a m p k u r m u s a h a r e k e t e t m e y e z o r l a y a rak d i n l e n m e s i n e m s a a d e e t m e z . 5. D m a n s a v u n m a y a z o r l a y a c a k n o k t a l a r d a g z k r , b e k l e n m e d i i y e r l e r d e b u l un u r . YORUMLAR AO AO: Dmann yaratacan sorunlarla yor. Ulatrma yol larn kesip ala mahkum et; kutsal varlklarna saldr; gittikleri yerde karlarna k bylece dmannn saldrdn yerlere yar dma komasna neden ol

Ll QU A N: Dmanna beklem edii anda saldrarak cann ku r tarm ak iin kam ak zorunda brak. Malzemesini yakp, tarlalarn talan ederek a brak K ritik noktalada beklenm edik anda kar sna kp saldrarak dmanna rahat verme. DU MU: Dmann alktan yo k etm e sanat sadece dman m alzem elerini yok etm ekte deildir. Altnc Yzyln sonlarnda Yuwen Huaji, ordusunu Li M i zerine sryordu. Li Mi, Huaji'nin elindeki stoklarn yetersiz olduunu biliyordu. Bu nedenle yenil giyi kabullenm i numaras yaparak anlama nerdi. Dmannn bu durum u Huaji'nin houna gitti. Li M i'nin naslsa kendisine m al zem e verecei dncesi ile elindeki stoklar askerine datarak askerinin b ir gzel karnn doyurdu. Sonunda ellerindeki yiyecek stou bitti. Bunun zerine Li Mi'nin Huaji'nin yanna gem i nu maras yapan kom utanlar Li Mi'nin yanna dndler. Sava Huaji- 'nin sonu oldu SUN TZU 6. O r d u , d m a n n b u l u n m a d a r a z i d e g e n i m e s a f e l e r i r a h a t a al abi l i r. 7. S a l d r l a r n z d a n b a a r d a n e m i n o l m a n n y o l u , d m a n c a savunulm ayan noktalara saldrmaktr. Savunmanzn g v e n l i i n d e n de d m a n n s a l d r m a s n n i m k a n s z o l d u u noktalar tu t a r a k emin olabilirsiniz. YORUMLAR C HE N HAO: Dman hatlarndaki b ir gedie saldr bu noktada dman savunmasnn bulunm amas dem ek deildir. Dman savunmasnn salam olmad, dman kampnn yeterince n betiye sahip olmad, komutanlarn zayf, birliklerin dzensiz olduu, malzemenin yetersiz, birliklerin birbirlerinden ayr kald b ir ordunun karsna dzenli ve sk hazrlanm b ir ordu ile kacak olursanz dman nnzde eriyip, yo k olacaktr. Byle b ir durum da adeta kimsenin yaamad ssz lkelerden geiyor-

155

muasna siniz.

yorulmadan,

sknt

ekm eden

ilerlediinizi grecek

SUN TZU 8. S a l d r d a baar l k o m u t a n neyi s a v u n d u u n u b i l e m e y e n d m a n a sa l d r r; s a v u n m a d a baar l ol an k o m u t a n ise n ey e s a l d r d n b i l m e y e n d m a n a kar me v z i l e r i n i savunandr. YORUMLAR DU M U : . Dmann sol cenah hazr ise sandan saldr. ktnda yem lerle kandrp ardndan vur. Ll QU AN: lerisini dnmeyeni ele geirm ek kolaydr. CHEN HAO: Dmann saldrmayacana gvenme; kendi e k siklerini tamamlamayla ilgilen. Ne zaman ki istediin h e r yere saldrabilir ya da istediin h e r yerde savunman kurabilirsin, ite o zaman askeri stratejinin eksiksiz olduunu dnebilirsin W A N G XI: Dmann ak noktalarna saldr: askeri liderliinin yetersizlii; bidiklerin yetersiz eitimi, savunmadaki zaaflar, ha zrlktaki geveklik, kudarma operasyonlarndaki yeteneksizlik, gda sknts, psikolojik birlik eksiklii. Savunmada dolu ol: askeri liderinin yeterlilii; askerinin mkemmellii, savunmadaki dayanma, hazrlktaki disiplin, ku r tarma operasyon becerisi, gda bolluu, psikolojik birliktelik. Z A H N G Y U: Saldrda usta savalar manevralarn gkyznde yaparlar; bylece dmanlar onlarn nereden geleceini sezip hazrlanamaz. Hazrlk yaplmas imkansz olduunda saldrdn ye r dman tarafndan savunulamayacaktr. Savunmada usta savalar topran brne saklandar; nerede olduklarn anlam ak olanakszdr. Nerede olduun biline mediinde kuracan savunmaya saldr olanakszdr. SUN TZU 9. K u r n a z l k ve gi zl i l i k d e n i l e n k u t s a l s a n a t ! Seni n s a y e n d e g r n m e z o l ma y ; s e n i n s a y e n d e d u y u l m a z o l ma y r e n i p, d m a n n k a d e r i n i e l i m i z d e t u t u y o r u z . Karna

156

YORUMLAR
AO AO: Bu, doru bilginin dmana szmamas demektir.

J A L N : Em irler tam olarak yerine getirildiinde askerin tm i tenlii ile sadk olacak, savunma hazrlklar tam gvenceye k a vuacaktr. Kendini bu kadar1iyi saklayp srlarn koruduunda dman g ere k yapn hakknda tam bilgiye ulaamayacandan ne yapaca konusunda emin olamayacaktr. H aber almalar b a arsz kalacaktr. MEI Y A O C H E N : Saldrda usta savalar srlarn asla akla mazlar. Savunmada usta olanlar ise derinliine dnp, asla a k nokta brakmazlar. DU M U : Gizlilik sessizdir; bilinmezlikse harekettir. vunma, hareket saldrdr. Dmann yaam ya da elindedir. Dmann kaderi sensin. Sessizlik sa lm senin

DU Y O U : ylesine ustalkla saklanmalsn k i grnm ez olup, zem li b ir ruh g ibi deiken olmalsn.

g i

MEI Y A O C H E N : Yapszlk ylesine sr ieren b ir gizliliktir ki dmann asla casusluk yapamaz. Sessizlik ylesine gizem li b ir abukluktur ki kim se seni gremez. SUN TZU 10. D m a n n z a y f n o k t a l a r n h e d e f a l r s a n z i l e r l e r k e n direnile karlamazsnz; d m a n d a n abuksanz d m a n ta k i b i n d e n rahatlkla ku rt ulu rsunuz.

YORUMLAR HO Y AN X I : Birliklerin dmann aklarndan g eerek ile rle m e sini biliyor ve g e ri ekilirken sratlerinin avantajndan yararlana-

biliyorsa, dman man yenebilirsin

seni yenm e

ansn yakalayamadan

sen

Z H A N G YU: Dmandan uzakta beklerken, dman hatlar a ra snda bulacan b ir gedie beklenm edik b ir anda hzla saldrd nda dman seni nasl durdurabilir ki? Amacna ular ulamaz, olanca sratle bulunduun salam mevzilere g e ri dndnde dman seni nasl takip e d ebilir ki? A skeri koullar srate bal dr. Rzgar gibi gel, im ek gibi git; o zaman dmanlarn seni asla yenem eyecektir. SUN TZU 1 1 . D m a n i st e r d e r i n bi r h e n d e i n a r d n d a , i s t e r s e y k s e k bi r t e p e d e m e v z i d e b u l u n s u n , a t m a y a g i r m e k a r z u s u n d a y s a k d m a n bizim is te d i im i z yere ekip, bizim ko u lla r m z da s a v a m a y a zorlamalyz. YORUMLAR AO AO ve Ll Q U A N: Dmann iae yollarn kes, dn y o l larn kontrolne al ve dmann nem li sivil liderlerine saldr. D U M U : Sen dikendeyken dman igale geldiinde, dmann malzeme akn d u rd u r ve dmann geri dn yolunu kapat. Dman topraklarnda igale kalktnda ise dmann sivil li derlerine saldrlar dzenle. SUN TZU 12. Sava a r z u l a m a d m z d a ise, k a m p m z n izleri o r t a d a ol s a bile, b r a k t m z i zl erl e o y n a y a r a k d m a n a r tabiliriz

YORUMLAR LIO.UAN: d ra masn Dmann adarak yanl yollara ynelt ki sana sal

DU MU: Dman saldrm ak zere zerine geldiinde karsna kmaktansa stratejik b ir deiiklik yaparak dman artp z gvenini sars. O zaman dman saldr dncesini unutup, sa na kar saldr konusunda kararsz kalacaktr Z A H N G YU: Kendi topraklarnda bulunduunda, elindeki askerin saysna oranla yeterli malzemen olmas halinde, dman senin zerine elindeki asker saysna oranla yetersiz malzeme ile g e l mise hemen savamamak senin lehine olacaktr. Savunmann yeterince gl olmamas nedeniyle dmann senin zerine sal drmaya cesaret edem em esini arzu ediyorsan, dman artp senden uzakta tutacak b ir plan hazrla. rnein, b ir seferinde Si ma Yi, tam Zhuge Liang'a saldrya kalkaca srada dmannn bayraklarn indirdiini, sava davullarn kaldrdn, kaplar a p yollar tem izlediini grnce b ir tuzaktan ekinerek saldrdan vazgeer; birliklerini geri ekip oradan uzaklar.

SUN TZU 13. D m a n n p o z i s y o n u n u r e n i p , k e n d i m i z i d m a n d a n g i z l e y e r e k g l e r i m i z i d a t m a d a n bir a r a d a t u t a b i l i r i z . Bu a r a d a d m a n b l m e y i b a a r m a k o k n e m l i di r. YORUMLAR Z H A N G YU: Senin iin norm al olan, dmann anorm al grsn; senin iin anorm al olan, norm al sansn. Bu durum dman ya psn belli etm eye srkleyecektir. Allmad alldk, alld allmadk olarak kullanma yeteneini b ir girdap deikenliine getirdiinde, kendini dmanndan tmyle gizlemi olursun. Dmann gerek yapsn grdnde yapacan tek i elindeki tm gc doru noktaya sevk etmektir. Dman seni grem edi inden h er noktasn gvenlik altna alm ak amacyla elindeki kuvvetlerini blm ek zorunda kalacaktr.

159

SUN TZU 14. D m a n p a r a l a r a b l e r k e n k en d i g l e r i m i z i bir a r a d a t u t a r s a k d m a n n ayr , ayr b i r i m l e r i n i n k a r s n a t e k g halinde kabiliriz. YORUMLAR Z H A N G Y U : Dmann zayf ve kuvvetli olduu yanlan g rd nde detayl hazrlklara gerek duymayacak ve tm gcn b ir noktaya toplayacaksn, te yandan, senin yapn tam zemeyen dman p e k ok noktay ayn anda denetleyebilm ek amacyla e lindeki gleri ayrmak zorunda kalacaktr. Bu durumda senin e lindeki birleik g, karsndaki blnm paralara kar ke sinlikle stnlk kazanacaktr. SUN TZU 15. B y l e c e z a y f l a t t m z d m a n k u v v e t l e r i n e s t n bir g l e sal d ra b i I i rs e k , d m a n l a r m z z o r a d r e b i l i r i z . YORUMLAR DU MU : Kendini tam anlamyla salam/atrp, tm engelleri ku r duktan sonra dmann gerek durum unu anlamasna frsat vermeden k ve saldrya ge. Dmann ylesine rahatsz edip ad ki, korku iinde birliklerini blerek h e r yann birden savun m ak zorunda kalsn. Bu aynen yksek b ir tepeye karak kaln b ir dnn ardndan dman kalesinin durum unu izlemeye benzer. Byle b ir durumda, dmana kendi saldr ya da savunma dze nini anlama frsat vermeden dmann tam durum unu anlam olursun. O zaman, dman kuvvetleri blnm ek zorunda kald nda senin kuvvetlerinin b ir noktada toplanmas mmkn olur. B ilindii gibi birleik g le r h e r zaman iin dank glere kar stn gelir.

I60

SUN TZU 16. D m a n a s a l d r m a y a r z u l a d m z n o k t a y o k u s t a c a s ak l a m a l y z . 0 z a m a n d m a n p e k o k o l as l ayn a n d a g z n n e a l m a k z o r u n d a k a l a c a k ; bu da g l e r i n i bir n o k t a d a b i r l e t i r m e s i n e e n g e l o l a c a k t r . K a r m z a t o p l u bir d m a n g c y e r i n e b l n m b i r i m l e r k a caktr. YORUMLAR AO AO: Dman yapn, dzenini anlayamadnda pheye der ve tm ynlerini savunma tela iinde elindeki glen b l m ek zorunda kalr. Bu dman birliklerinin kk ve dolaysyla zayf birim ler halinde kalmasn dourur W A N G XI: Dmana asla nereden saldracan verme, yoksa tm kuvvetini o noktaya toplar. SUN TZU 17. B y l e b i r d u r u m d a ; d m a n , n c e p h e s i n i g l e n d i r m e ye kalktnda ard ce p h e s in i , s o lu n u k u v v e t l e n d ir m e y e k a l k t n d a s a n z a y f l a t a c a k ; her y n e d e s t e k s a l a m a y a a b a l a d n d a ise her c e n a h b i r d e n g c n y i t i r e cekt i r. YORUMLAR DU YU: B irlikler eitli ynleri gven altnda tutm ak zere dal dnda, doal olarak kk birim lere blnm ek zorunda kalrlar. SUN TZU 18. Olas a t m a l a r a he r an hazr o l m a kayg s d m a n b i r i m l e r i n i z a y f l a t a c a k , d m a n bu t r a b a l a r a z o r l a m a da bi ze s a y s a l s t n l k s a l a y a c a k t r . 19. S a v a l a c a k y e r ve z a m a n b i l i rs e k , k e n d i m i z i s a v a a k o n s a n tr e edebiliriz. anlama frsat

I6I

2 0 . Ama , y e r ve z a m a n b i l i n e m i y o r s a sol c e n a h , sa c e n a h a , a r d l a r , n c l e r e y a r d m e d e m e y e c e k t i r . Hel e bir de o r d u n u n u n o k t a l a r a r a s n d a b y k m e s a f e v a r s a bu p r o b l e m d a h a da l d r c d u r u m alr.

YORUMLAR DU YU: Filozof Guan'n da syledii gibi dmann zerine stratejisiz giden, savata kendi kendini yok eder. SUN TZU 21 . B y l e bi r d u r u m d a d m a n k u v v e t l e r i s a y o l a r a k b i zd e n s t n bi le ol sa s o n u n d a z a f e r bi zi m o l a c a k t r .

YORUMLAR Ll QUAN: Sa/a yerini ve zamann bilm ediinde elindeki g dmandan sayca stn bile olsa, nasl olur da dman yene cein konusunda emin olabilirsin? M E N G SHI: Dmanna sava yeri ve zamann kestirm e ans tanmazsan zafer her zaman enindir. SUN TZU 22 D ma n say c a bi zden s t n k e n bile d ma n b i zi ml e s a v a m a k t a n c a yd r abi l i r i z. Bu da o n u n pl anl ar n kefetmeye, zafere ynelik stratejilerini nceden a n l a m a y a b al d r

YORUMLAR J A L N: Dman sayca stn olsa bile ayet senin gcn hak knda yeterli bilgiye sahip olamaz ve dmana srekli olarak dzenleyecein basknlarla dman kendini koruma zorunda brakacak olursan, dman sava plan hazrlama frsat bile bulamayacaktr.

162

Z H A N G YU: Dman glerini blm eye zorla ve zerine tam gle gelmesine asla izin verme. O zaman kimse seninle baa kamaz. SUN TZU 23 . D m a n kz t r p g c n , h a r e k e t k a b i l i y e t i n i a nl ay n . Sa l d r ya z o r l a y p , k e n d i s i n i o r t a y a k a r t m a y a , k u v v e t l i ve zay f n o k t a l a r n g s t e r m e y e z o r l a y n . YORUMLAR M E N G SHI: Dman koullarn iyi deerlendir, ne yaptn takip et; o zaman planlarn ve gerek durum unu anlarsn. CHEN HAO: Dmana saldrn ya da tam tersine kaar gibi dav ranlar gstererek dikkatini ekin. Dmann saldr ve savunma yapsn anlamann en kolay yolu budur. DU MU : Dman kartrp karlk vermesini saladnzda dmann gerek davrann, dzenli ya da dzensiz olduunu anlarsnz.Askeri deha Wu Qi dman komutanlarn deerlen dirm ek iin u stratejiyi gelitirm iti: Cesur askerlerden oluan babozuk grntde b ir birlik kurup dman zerine ani saldr la r dzenleyin. Kk atmalara girdikten sonra hemen ka malarn salayn ve dmann ne yapacan dikkatle izleyin. Dman bidikleri konumlarn bozmuyor, kaan bidiinizin peine dmyor, bylece avantaj kazanmaya almyorsa dmandan ekinin; komutann b ir stratejisi var demektir, te yandan d man babozuk b ir gruh g ibi bidiinizin peine dyorsa o za man dman komutanlar orduya hakim deil demektir. Bu d u rumda hi tereddt etm eden saldrya kalkabilirsiniz. SUN TZU 24. D m a n o r d u s u ile k e n d i o r d u n u z u d i k k a t l e m u k a y e s e e d e r e k hangi n o k ta l a rd a sizde n gl, hangi n o k ta la rd a s i z d e n zay f o l d u u n u k e f e d i n .

163

25. T a k t i k m a n e v r a l a r e s n a s n d a k i en b y k b a a r n z bu manevralar dm andan saklam akta gstereceiniz u s t a l kt r . M a n e v r a l a r n z s a k l a d n z d a d m a n n c a s u s l a r n d a n ve b y l e c e d m a n n t a k t i s y e n b e y i n l e r i n d e n de n k o r u n m u o l ac a k s n z .

YORUMLAR Ll QU AN: Ordunuzun saflarn bozup gerilla birim leri kurun. Son ra da flamalarnz, sancaklarnz indirip davullarnz susturarak, dmana zayf ve dzensiz b ir insan yn havasn verin ki dman belirli b ir dzene geerek stnze gelsin. Ya da tam tersine sahte kamp ateleri ve sancaklarla kendinizi olduundan daha gl gsterin ki dman baka b ir dzene gesin. D mann zerine gitm ek lm, olduunuz yerde kalm ak ise yaa m ak anlamna geliyorsa bulunduunuz mevkinin nem i odaya kmaktadr. DU M U : lm ve yaamn belirlenm e yeri sava meydandr, lm alanndaki dmana saldr size yaam, yaam alanndaki dmana saldr ise lm getirecektir. Bunun anlam udur: H er trl yntem i kullanarak dmann kafasn kartrp rahatsz e din. Bylece dmann yapsn anlayacak size nasl karlk ve receini kestirebileceksiniz. Bu bilgiye ulatnzda hangi alann dman ya da sizin iin yaam alan hangi alann lm alan o l duunu anlayacaksnz. DU M U : Dmann ve kendinizin hangi noktalarda gl old u unu, hangi noktalarda zayf olduunu dikkatle inceleyip, kar latrn. WA NG XI: Dmann ve kendi ordunuzun zayf ve gl yanla rn kyaslayn, o zaman hangi noktann zayf hangi noktann g l olduunu anlayacak, saldr ya da savunmann avantajlarn deerlendirebileceksiniz.

164

SUN TZU 26. U n u t ma y n , z a f e r si zi n ne y a p t n z a n l a y a m a y a n d man n hat al t a k t i k l e r i s a y e s i n d e g e l e c e k t i r . 27. Z a f e r e s n a s n d a u y g u l a d m t a k t i k l e r i h e r k e s g r e b i l i r , ' ancak kimsenin g re m e di i, zafer yolunu aan s tr a te jile rim d e YORUMLAR Z H A N G YU: Yapacanz ilk i doluluk ve boluk kurallarn uy gulayarak dman belirli b ir kalba sokmaya almak olmal. Bylece dmann yapsn anlayacak, ancak ayn srada kendi niz yapz durum unuzu koruyacaksnz. Dzeniniz, yapnz dman tarafndan anlalamadnda dman izinizi bulamaya cak, dman casuslar aresiz kalacak, bunun sonunda da d man size kar etkili p lanlar hazrlayamayacaktr. SUN TZU 28. Size z a f e r k a z a n d r a n b i r t a k t i i b i r d a h a t e k r a r l a m a y n . Ancak, metotlarnz koullara gre gerek li de i iklikle ri yaparak srdrebilirsiniz. YORUMLAR Ll QUA N: Savata deiiklikler dnm ek zorunludur. lamak iin asla eski stratejilerinize dayanmayn. Zafere u

DU MU: Dman hangi dzene girerse girsin zaferi kazanmak i in dman dzenine uyum gsteririm. SUN TZU 29. A s k e r i t a k t i k l e r s u y u n a k na b e n z e r . B i l d i i n i z gi bi su d o a l o l a r a k y k s e k l e r d e n a a l a r a akar.

165

30. B y l e c e s a v a t a u y g u l a n a c a k e t k i l i y ol g l d e n u z a k t a d u ru p, zayfa saldrmaktr. 31 . Su nasl t o p r a n e i m i n e g r e a k a r s a , a s k e r d e z a f e r e d m a n n d u r u m u n a g r e a k ar . 32. Suyun nasl s a b i t bir e k l i y o k s a , s a v a t a da s a b i t k o ullar yoktur. 33. T a k t i k l e r i n i d m a n a g r e d e i t i r e b i l m e y i b e c e r e n k o m ut an z a fe r e ulaacaktr. 34. Be e l e m e n t (su, a t e , a a , m e t a l , t o p r a k ) h e r z a m a n k en d i b a l a r n a e i t d e r e c e d e b e l i r l e y i c i o l ma z . D r t m e v s i m i n e t k i l e r i n i n y an sra, ayn m e d - c e z i r e t k i l e i m i , g n l e r i n u z a m a s - k s a l m a s da bu be e l e m e n t i e t k i l e r . YORUMLAR Ll QUA N: Z afer dmana baldr. H afif b ir birlik dmana uzun sre direnem ez bu nedenle kuatma altnda brakrsan mutlaka yitirirsin. A r birlikler kkdldnda durum unu aa karmak zorunda kalr. Dman fkeli ise daha o k kzdr; dman kuv vetli ise kendi birliklerini dinlendir. Dman komutan gururlu ise aala, agzl ise rvet ner, pheci ise ardna casuslar d r. Zaferin dmann davranlarndan geleceini asla unutma. M El Y A O C H E N : Kalabalklar zaferin kazanldn bilir, ancak za ferin esas olarak dmann yanllarndan kazanldn b il mezler. Zaferin ardndaki hneri sezseler bile zaferi douran g e r ekleri anlayamazlar. Ll QU A N : Savata zafer herkes tarafndan anlalabilir ancak za feri kesinletiren sava bilim i pekaz kii tarafndan bilinen gizemli b ir srdr.

16 6

Blm VII SAVATA M A N E V R A

SUN TZU 1. Sava t a k o m u t a n e mr i n i h k m d a r d a n alr. 2. iyi bir k o m u t a n , o r d u s u n u t op l a y p , g l e r i n i k o n s a n t r e e t t i i n d e , a s k e r d e b ul u n a n d e i i k ni t e l i k l er i bir p o t a d a bi rl et i r men, denge l e me l i di r . 3. B u n da n s o n r a t a k t i k m a n e v r a gelir. T a k t i k m a n e v r a en z o r itir, i n s a n l a r n i i n d e k i k t l k t o h u m l a r n d o r u lua, t a l i h s i z l i i k a z a n m a hr sna d n t r m e k d n y a ' nn en z o r i i di r YORUMLAR ZHANG Y U: Avantaj salam ak savamak dnyadaki en zo r itir. uruna insanlarla yzyze

Ll Q U A N : Mcadele, avantajn takibidir. A ncak doluluk ve boluk kurallar yerine getirildiinde dmana kar avantaj salamak iin mcadeleye kalklabilir, W A N G XI: Mcadele, avantaj iin aba s a rf etmektir. Avantaj elde eden zafere ular. Zaferi arzulayan komutan ne zaman hafif ya da ar silahlar kullanacann, dmana ne zaman dorudan ya da dolayl yoldan saldracann kararn verecek; dmana yorgunluunu asla belli etm eyecektir.

167

SUN TZU 4. S av a n en n e m l i s a n a t l a r n d a n biri ol an A L DA T M A CA , t a k t i k m a n e v r a y e t e n e i ile d o r u o r a n t l d r. D m a n sizi k a r s n d a b e k l e r k e n , uzun d o l a m b a l y ol l a r t a k i p e d e r e k d m a n n arkas na geip, d m an b e k l e m e d i i anda v u r a r a k a m a c a u l a m a k t a k t i k m a n e v r a l a r d a n b a k a bir silahla yaplamaz. YORUMLAR AO AO: Dmandan henz uzakta olduun izlenim i verirken hzlanarak sava alanna dmandan nce gir. DU M U : Dman ar hareket ettiine inandrp, acele et.

J A LN: Dmann nnde az b ir yolu kaldnda dmann y o lunu sahte yem ler kullanarak uzatabilirseniz, dmann stnze saldrmasn engellem i olursunuz. HO Y A N X I : Kk b ir birlii kullanarak dman peine takn, dman henz uzaklarda olduunuza inandrn. Sonra da srp riz b ir birlikle dmandan nce dmann varaca yere yerlee re k dman beklem edii anda vurun. SUN TZU 5. M a n e v r a y d i s i p l i n l i b i r o r d u ile y a p m a k a v a n t a j l ; d i s i p l i n siz, k a l a b a l k bir s r y l e y a p m a k t e h l i k e l i d i r . YORUMLAR AO dr. AO: B ecerikli manevra karl, beceriksiz manevra zararl

168

SUN TZU 6. Avant aj l k o n u m a g e e b i l m e k iin o r d u n u z u n t a m t e h i z att hal e g e l m e s i n i b e k l e r s e n i z o u n l u k l a c o k g e c kal m k al m o l u r s u n u z . t e y a n d a n ayn a m a l a bi r bi rl i i u a r c as n a s e v k e t m e k de b i rl i i n m a l z e m e ve e k i p m a n n d a n ayr k a l m a s n a n e d e n olur. 7. Avantaj el e g e i r m e k u r u n a , o r d u n u z a e m i r v e r i p , t a m tehizatla gece gndz durmakszn kilo m e tre le rc e s re c e k uzun, y o r u c u y r y l e r e z o r l a r s a n z , k o m u t a n l a r mzla, n c b i r l i k l e r i n i z i n d m a n e l i n e g e m e s i n i i z l e m e k t e n b a k a bi r a v a n t a j k a z a n a m a z s n z . 8. O r d u n u z u n g l b i r i m l e r i hzla i l e r l e r k e n a r b i r l i k l e r g e ri de kalacak; b y le ce birlikleriniz d m a n a ulatnda y o r g u n ve a n c a k o n d a bir g c n d e o l a c a k t r . YORUMLAR J A L N : Yol ne kadar uzarsa asker o kadar yorulur. Askerin g c yolda decek olursa asker gszleecek, taze ve dinlenmi dman ise mutlaka size saldracaktr. SUN TZU 9. D m a n a r t m a k a m a c y l a elli mil yo l y a p a c a k o l u r sanz, h e m n c b i r l i k l e r i n i z i n l i d e r i ni y i t i r e c e k h e m de a n c a k yar g l e s a v a m e y d a n n a v a r a c a k s n z . 10. Ayn a m a l a o t u z k i l o m e t r e y o l y a p a r s a n z o r d u n u z u n t e ikisi v a r a c a k t r . 11 . M a l z e m e , s i l a h , m h i m m a t ve e k i p m a n n y i t i r m i bir o r d u n u n k e n d i s i n i n y i t i k bir o r d u o l d u u n u s y l e y e b i l i r i z

169

YORUMLAR
M El Y A O C H E N : Sun Tzu Usta'nn syledii bu konu son d e recede nemlidir. Hazrlksz b ir ordu ile hazrlkl b ir orduya kar savamak imkanszdr. SUN TZU 12. S a h i p o l d u u o l a n a k l a r b i l m e d i i m i z d o s t g l e r l e i bi rl i i y a p a m a y z .

YORUMLAR AO AO: Dmann koullarn, duygularn mediiniz srece kimse ile ittifa k kuramazsnz. ve planlarn b il

DU MU : Bence bu szlerin gerek anlam rakibinizin planlarn bilm edike savamamanz gerektiidir. Sirateijisini bilmediiniz dmanla asla savamayn. CHEN HAO: Bence h e r iki aklama da mantkl. SUN TZU 13. n c e d e n u u r u m l a r n , b a t a k l k l a r n , d a l a r n , o r m a n l arn, t u z a k l a r n b i l m e d i i m i z t o p r a k l a r d a n b i r o r d u y u g e i r m e k akl ii d e i l d i r . 14. Y r e s e l k l avuzl ar k u l l a n m a d a n d o a n n o l a n a k l a r n avantaja eviremeyiz. YORUMLAR Ll QUA N: Dman arazisine girdiinde en uygun yollar bulabil m ek amacyla yresel klavuzlar kullanma zorunluluu vardr. A ksi taktirde.dalarn, rmaklarn arasnda skr, bataklklarda yiter gidersin; askerin a, susuz kalabilir. Bu konu i Ching adl

1 70

eserde," Klavuzsuz rek vurgulanmtr.

geyik

avnn

sonu

allklarda

b ite r." denile

Z H A N G Y U: Bulunduun arazinin her trl ayrntsn bilm edike manevraya kalkma. MEI Y A O C H E N : H er ne kadar yresel klavuzlar ele geirilebilir ya da tutulabilirse de en iyisi h e r trl arazide grev yapabilecek usta izcileri bizzat yetitirm ektir SUN TZU 15. S a v a t a d u y g u l a r n , h a r e k e t l e r i n i , a m a c n d m a n d a n gi zl e. K a z a n r s n . YORUMLAR DU MU : Askeri g aldatmaya dayaldr. Dman aldatarak se nin gerek koulunu, gcn anlamasna frsat tanmadnda dman zerinde hakim iyet kurabilirsin. Dmana ancak avantaj grdnde saldrp, elindeki bidikleri dman aldatmak, adm ak amacyla blp,datrsn. Dmann senin aldatmalarna ne ekilde karlk verdiini izleyip, zafere ulaacak yolu aratrr, planlarn ona gre hazrlarsn. SUN TZU

16. B i r l i kl e r i ni b i r l e t i r m e y a da b l m e k a r a r n s a n a e v r e k o u l l a r v e r d i r t e c e k t i r . 17. R z g a r g i b i hzl, o r m a n gi bi y o u n ol. 18. Saldr ve y a m a d a a t e , d m a n a d i r e n i t e y al n d a ol .

I7 I

YORUMLAR
Ll QU A N: Savata tpk rzgar g ibi iz brakmadan gelip, im ek gibi geri ekilm eli; birlikleriniz orm an gibi dzenli olmal. Saldr nz ovadaki yangn g ibi b ir tutam o t iin bile agzl olmal; sa vunmada ise dalar g ibi yerinden kmldamamal. W A N G X I : Akta esen rzgar g ibi hzl olmal. DU M U : ylesine ateli ve yabani olmalsn ki karsnda kimse duramasn. J A L N : Harekete gem ek iin odada avantaj grm ediin srece tpk b ir da gibi hareketsiz ol, hi b ir yem e kanma. SUN TZU 19. Pl a n l ar n z g e c e n i n k a r a n l gi bi g r l m e z o l s u n , s a l d r nz ise g k g r l t s g i b i i nsin. YORUMLAR M El Y A O C H E N : Planlarnz gecenin karanl g ibi dman tara fndan anlalmaz ve belirsiz olsun. Gk grlts g ibi saldrd nzda ise sratinizin karsnda kimse direnemesin. HO Y A N X I : Tm enerjinizi b ir arada kullanmann yolu dmandan gizlemektir. SUN TZU 20 . Y a m a l a m a d a g a n i m e t i a s k e r l e r i n i z a r a s n d a b l t r n Y e n i y e r l e r i f e t h e t t i i n i z d e de a s k e r l e r i n i z i n f a y d a l a n a ca i m k a n l a r y a r a t n . YORUMLAR Z A H N G YU: Askeri operasyonlarda dman kaynaklarndan ya rarlanm ak ana kuraldr A ncak kaynaklar bol olmayan lkelerde stratejinizi

i 72

yaplmas gereken uygulama, talan iin h e r seferinde kk gruplara ganim et toplama srasnn verilmesidir. Ancak o zaman her asker yeterince ganim et toplayabilecektir. Ganimetin paylamndan sonra da birliklerden b ir ksmn ayrarak elde edilen ganimetin dmandan korunmas gerekir. Baz yorum cular bu szlerle, ele geirilen topran katkda bulunanlar arasnda paylamnn vurgulandn ileri srseler de ben bu szlerin o anlama geldii konusunda ayn fikirde deilim. SUN TZU 21 . Hareket e g e m e d e n d n , t a s a r l a . 22. A l d a t m a c a s a n a t n en iyi bi l en z a f e r e u l a a c a k t r . Bu da m a n e v r a s a n a t d r . YORUMLAR Ll QUAN: lk harekete geen konuk son harekete geen ise ev sahibidir. Konuk zorluklarla bouurken, ev sahibi rahattr. Uzak ve yakn arasndaki ana fark yolculuk ve sonular olan yorgun luk, alk ve souktur. SUN TZU 23. Or du Y n e t i m Ki t ab d e r ki; Sa v a a l a n n d a s y l e n e n sz f a z l a ileri g i t m e z . Davul ve g o n k l a r bu y z d e n g e rekl i di r. C i s i m l e r de kol ay, k ol ay g r l e m e z . B a y r a k ve f l a m a l a r da bu y z d e n g e r e k i r . 24. B ayr ak, f l a m a , bo r u ve g o n k l a r a s k e r l e r i m i z i n k u l a k l a rn, g z l e r i n i bir n o k t a z e r i n d e y o u n l a t r a b i l m e n i n , a sk e r i bir b t n hal i ne g e t i r m e n i n a r a l ar d r . 25. Bu e k i l d e t e k g v d e hal i ne g e l m i bir o r d u n u n ka s nd a i l e r l e m e k en b y k c e s a r e t i bile aar, g e r i l e m e k ise o l a n a k s z l a s n B y k k i t l el e r i y n e t m e s a n a t ite budur.

173

YORUMLAR
MEI Y A O C H E N : Askerin gzlerini kulaklarn birletirm ek onlarn ayn hedefe bakmalarn, ayn kom utlar dinlem elerini salayaca ndan asker arasnda karklk ve dzensizlik olmasn engeller. Verilecek iaretler askere gidilecek yn belideceinden asker dalarak ayr taraflara ynetmez. SUN TZU 26 . G e c e s a v a n d a , a t e ve d a v u l i a r e t l e r i n i , g n d z s a v a l a r n d a ise b a y r a k ve f l a m a i a r e t l e r i n i o r d u n u z u n g z n , k ul a n e t k i l e m e k t e ku l l a n n. YORUMLAR DU MU: Askerin vereceiniz iaretlere uymasn salamalsnz.

MEI Y A O C H E N : Askeri harekatlarda trl trl iaretlerin kulla nlmasnn b ir d i e r am ac da dman artm ak olmaldr. W A N G X I : ok sayda iaret kullandnzda dman aracak ve ordunuzun gcn olduundan byk grebilecektir. SUN TZU 2 7 . O r d u r u h u n u , k o m u t a n akl n y i t i r e b i l i r . YORUMLAR Z H A N G YU: Sa/a enerjiye baldr. Yaayan h e r varlk sava maya zorlanabilir, ancak lm ne savaanlarn bu hrs daha ok ilerindeki enerjinin younluundan kaynaklanr. Bu nedenle a s keri operasyonlardaki ana kurallardan b iri ordudaki h e r kadem e nin ayn fke ile doldurulmasdr. Byle b ir ordunun karsna k m ak byk cesaret ister. Bu arada dman zerinize istekle geldiinde, yaplacak en akll taktik dmanla o an savamamak, savunmaya ekilip dman izlemektir. Dman geveyip can sklmaya balad nda saldrya geerseniz dmann iindeki arzu tkenm i ola candan zafer size daha yakn olacaktr.

174

Komutanlarn yreini sarsm ak konusuna gelince kom uta nn kalbine giden yolun beyninden getiini asla unutmayn. Bu nedenle usta kom utanlar dman komutanlarn artp, dze nini bozmaya, dman askeri iinde dzensizlik yaratmaya, b ir likler arasnda korku dourmaya alarak dman komutannn beyni zerinden ordunun kalbini sarsarlar. HO Y A N X I : lk yapman gereken ey kendi kalbini sk tutmaktr. Dmann kalbini ancak o zaman sarsabilirsin. Eski deyilerden birine gre eski zaman savalar dmann kalbini alacak kalplere sahiplermi. Yine eski b ir sava kuralna gre, sk akl dan kacak taze enerji zaferden zafere koar. SUN TZU 28. O r d u n u n ruhu s a b a h k e s k i n d i r ; l e y i n b a y r a k s a l l a n m a y a bal ar ; a k a m s a akl k a m p a d n m e k t e d i r . 29 . Akll bi r k o m u t a n , bu n e d e n l e , a s k e r i n i d m a n n r u h u nun k e sk i n o l d u u z a m a n d e i l , y o r g u n o l d u u , ger i d n m e b e k l e n t i s i n e g i r d i i z a m a n s a l d r t r . B u n a ruh o k u m a s a n a t de n i r. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Sabah balangc, le vakti ortay, akam ise bitii simgeler. A sker de ayn ekilde sabah arzu ile balar ancak zaman getike yorulmaya, akam olduunda ise evine dnm eyi dnmeye balar. te bu son dilim asker iin en tehlikeli zamandr SUN TZU 30 . D i s i pl i n ve s k u n e t l e d m a n d a k i d z e n s i z l i i , k a r g a a y b e k l e m e k - i ni s i y a t i f k u l l a n m a s a n a t d r . YORUMLAR DU M U : B ir kere kendi zihnini hazrladn m yapacan i ince ayarlar yaparak em irleri vermektir. Kendini soukkanl ve sakin tut, olaylarn etkisi altnda kalma, ganimetin cazibesine kaplma.

175

Dmann Saldr.

dzensizliini,

dman

hatlarndaki

kargaay

kolla.

HO Y AN X I : Yrekli b ir komutan em rindeki b ir milyon askeri en vahi dmann stne salddabilir. Kazanma ya da kaybetme, zafer ya da yenilgi genellikle i iedir. Alnacak bilgi ve hazrlana cak stratejiler bin kere deiebilecektir. Btn bunlar b ir tek yerde, komutann gsnde oluacaktr, ite bu nedenle kalbi olabildiince ak, akl dzenli olmadka h ib ir komutandan karsna kacak koullara uyum gstermesi, yanlgsz kararlar vermesi, beklenm edik ve byk zorluklara gs germesi, her meseleyi byk b ir soukkanllkla ele alp sonulandrmas beklenemez, umulamaz. SUN TZU 31 . D ma n h e n z u z a k t a i ken h e d e f e y a k n o l ma k , d m a n z o r l u k l a r l a u r a p d u r u r k e n r ahat , r a h a t b e k l e y e b i l m e k , d m a n a l k l a m c a d e l e e d e r k e n k arn t o k o l a b i l m e k . B u n a g t a s a r r u f s a n a t de n i r. YORUMLAR Ll QU A N: Bu b ir ev sahibi- m isafir gc mukayesesi meselesidir. ayana gitm ektense dman ayana

DU MU: Bu dmann getidm e meselesidir.

SUN TZU 32. B a y r a k ve f l a m a l a r d z e n l i , s a k i n , g v e n l i g z k e n bir ord u ya s a l d r m a k ta n ka n m ak koullar d e e r l e n d i r m e s a n a t d r . YORUMLAR HO Y AN X I : meselesidir. Bu daha nce de vurgulanan glden uzak durma

SUN TZU 33. T e p e d e m e v z i l e n m i ya da t e p e a a s al d r ya g e m i d m a n a kar i l e r l e m e k a s k e r i k u r a l l a r a ayk r d r .

I76

YORUMLAR
DU MU : saldrdan karsna Tepelerde ya da yksek yerlerde mevzilermi dmana kann Yksekten aa saldrya geen dmann kmayn SUN TZU 34. S a v a m a y b i l en d m a n t a k i p e t m e . S a v a m a a r z u s u kuvvetli d m a n a sald rm a. YORUMLAR JA LN: Dman henz enerjisi yerindeyken aniden kamaya balamsa bunun ardnda mutlaka b ir tuzak vardr. Byle b ir d u rum da asla dman takibe kalkmayn. Ll Q U A N : Yaochen de, Gl enerjiden uzakta durun. Bu konuda "enerjinin afallamasn bekleyin," demitir. SUN TZU 35. D m a n n g s t e r d i i y e m i k a p m a . Evi ne d n e n o r d u y a satama. YORUMLAR Ll Q U A N : A sker eve kar klamaz. ME Y A O C H E N : dnm e arzusuna kapldnda kararna Mei

Bu durum daki dman askeri lm ne savar. SUN TZU

36. D m a n o r d u s u n u k u a t t n d a bi r a k n o k t a brak. Bunalm dman ok zorlama.

177

YORUMLAR
AO AO: Eski sava kurallarna gre, dman ynden k u atp b ir taraf a k brakn ki dman yaamn yolunu grebilsin. DU M U : Dmana b ir yaam yolu gsterin k i dman size kar lm ne savamasn. O zaman dm an yenm ek kolaylaacak tr. MEI Y A O C H E N : Doa kurallar gereince um udu hayvan sonuna kadar savar. tkenm i b ir

Z H A N G Y U: Dman gem ilerini yakar, yiyecek kaplarn krarak tm gcyle stnze gelirse byle dmana bastrmayn. Bask altndaki en k k hayvann bile lgnca savaacan asla akl nzdan karmayn. J SUN TZU 3 7 . B u n a Sa v a S a n a t d e n i r .

178

B l m VIII

TAKTK DETRME
SUN TZU 1. Savat a, k o m u t a n e m r i n i h k m d a r d a n alr, o r d u s u n u top la r, g l e ri n i b i r a r a y a getirir. 2. Z o r k o u l l a r a l t n d a k i y e r l e r d e k a m p y a p m a . Y k s e k y o l larn b i r l e t i i y o l l a r d a m t t e f i k l e r i n l e i b i r l i i y a p . T e h l i k e l i p o z i s y o n l a r o l an c r a y e r l e r d e o y a l a n m a . K u a tm a altnda s tr a te ji de i ti r. mitsiz k o u l la rd a sava YORUMLAR Z H A N G Y U: Taktik deitirm e belidi yntem lere bal kalmamak, olaylarn akna gre deierek harekete gem ek demektir. J A L N : Kuatlm arazi h e r taraf yksek tepelerle sarl araziye denilir: Bu tr arazide bulunduunuzda dman kolaylkla girip karken sizin iin k son derecede zo r olacaktr. Bu t r a ra zide bulunduunuzda zel p lanlar yaparak dmann zerinize gelm esini engelleyin; dmann elindeki avantaj dengelem eye aln. Ll Q U A N: Askerinizi lm cl b ir konuma yerletirdiinizde bu a r tk askerinizin z sava olacaktr. SUN TZU 3. G i r i l m e m e s i g e r e k e n y o l l a r , s a l d r l m a m a s g e r e k e n o r d u lar, k u a t l m a s g e r e k e n k e n t l e r , z o r l a n m a m a s g e r e k e n me v z i l e r , d i n l e n m e m e s i g e r e k e n h k m d a r e m i r l e r i v a r d r

17 9

YORUMLAR
Ll QUAN: zerinde d a r geitlerin, pusuya uygun yerlerin bulun duu yollardan gemeyin. DU MU: Babozuk birliklere asla saldrmayn, dn yolundaki orduyu durdurmaya kalkmayn, umutsuz dmana bask yapm a yn, lm cl araziye saldrmayn. Zayf dmann yiyecek b ir liklerine saldrarak, dman korkutup elinizden karmayn. AO AO: Z o r b ir arazide dmana saldrm ak h e r ne kadar mm knse de tavsiye edilmez. Bunun nedeni arazi koullarna dayanmann zoduudur. Byle b ir arazide kalm ak elde edilecek kazancn yitirilm esinden baka sonu getirm eyecei gibi kuatl m arazideki dmannz da kurtulm a umudunu yitirerek size kar lm ne savaacaktr. Karnza kacak kale kk ama gvenli olup dmann elindeki malzeme de bol ise asla kuatmaya kalkmayn. Kar nza kan arazi kk olduu kadar elde edilm esi ya da yitiril m esi kolay bir yer ise bouna ele geirm ek iin savamaya kalk mayn. Hznz artrm ak gerektiinde sivil ynetimin em irlerini beklem ekle asla zaman yitirmeyin. DU MU: Silahlar lanetli cihazlardr; atmann kalitesi dktr. Sava lideder ise yukarda cenneti, aada topra .nnde dman, ardnda hkmdar olmayan lm savalardr. SUN TZU 4. T a k t i k d e i i k l i k l e r i n a v a n t a j l a r n t a m o l a r a k a n l a y a n k o m u t a n b i r l i k l e r i n i nasl y n e t e c e i n i iyi bilir. 5. Bunl ar a n l a y a m a y a n k o m u t a n ise, i e r i s i n d e b u l u n d u u l ke n i n k o u l l a r n t a m o l a r a k bi l se bile b i l g i si ni p r a t i k avantaja evi rem ez. 6. Sava S a n a t f n m Plan D e i t i r m e d e r s i n d e t e c r b e y e s a h i p o l m a y a n s a v a r e n c i s i , Be A v a n t a j a s a h i p ol sa bile, a d a m l a r n en iyi e k i l d e k u l l a n a m a y a c a k t r .

180

YORUMLAR
J A L N : Bulunduunuz arazinin konum unu ok iyi bilseniz bile aklnz yeterli esneklie sahip deilse arazi hakkndaki bilginiz size yardmc olamayaca gibi araziden zarar bile grebilirsiniz. Komutanln en nem li niteliklerinden b iri koullara uyum yeteneidir. Koullarn m om entine gre deim eyi baarabilirseniz, koullarn salad avantajn nitelii deim eyeceinden zarar gren ta ra f siz deil, dmannz olacaktr. Bu nedenle asla belirgin b ir kalba bal kalmayn. Bu p rensibi tam olarak kavradnzdan eminseniz, em rinizdekileri harekete geirm eye balayabilirsiniz. Koullara uymak iin b ir ka rnek verm ek gerekirse: dmann pusu kurmasna uygun yapda olduunu fark ettiiniz b ir yolda ilerlem ekten vazgemek; umutsuzlua kapldndan lm ne savamaya hazr olduunu fark ettiiniz zayf b ir dman birliine saldrdan vaz gem ek; bol yiyecee, kuvvetli silahlara, usta kom utanlara, sadk darecilere sahip olduunu fark ettiiniz b ir kenti kuatm aktan vazgemek; m cadele edildiinde byk kayplar vererek ele geirilebilecek b ir arazi paras iin, elde edildikten sonra muhafaza edilebilm esinin zorluunu ve gereksizliini anlad nzda savamaktan vazgemek; norm al koullarda uyulmas gereken sivil hkm et e m ir lerine bu em irlerin sonunda avantaj salamaktan ok zarar getireceini anladnzda ita a t etm em ek; sylenebilir. Bu t r kararlarn nceden verilm esi m m kn deildir; olaylarla karlaldnda deerlendirm enin yaplmas ve. kararn o anda verilm esi zorunludur. H er trl ksa yola sapmak, h e r trl zayf kenti kuatmaya kalkmak, alnabilecek h e r trl araziye gz dikmek, h e r trl orduya kom uta etm eye kalkm ak yalnzca agzllktr. Bu bakmdan agzl iken ayn zamanda koullara uyum konusunda yetenekli olmadnzda, yalnzca em rinizdekileri gerektii ynde harekete geirem em ekle kalmayacak, ordunuzu yo k edecek, askerlerinizi tketeceksiniz.

SUN TZU 7. Akll l i der i n p l a n l a r n d a a v a n t a j ve d e z a v a n t a j b e k l e n t i l e r i bi r p o t a d a e r i y e c e k t i r . 8. Bu s a y e d e a v a n t a j b e k l e n t i l e r i m i z z o r u n l u o l a r a k d e i t i i nde, a n a p l ana d n p a m a c m z a u l a a bi l i r i z. 9. t e y a n d a n , z o r l u k l a r n o r t a s n d a bi le k a r m z a k m a s o l as bi r a v a n t a j y a k a l a m a y a ; k e n d i m i z i f e l a k e t l e r d e n k o r u m a y a hazr o l mal y z. 10. D ma n k o m u t a n l a r n , b a l a r n a e i t l i d e r t l e r y a r a t a rak, s r e k l i m e g u l et; c a z i p y e m l e r i n p e i n e b o u n a d r t e r e k zorl a, sa y l ar n azalt.

YORUMLAR HO YANXI : Fayda ve zarar tmyle birbirine baldr; bu nedenle bilge komutan h e r iki faktr de ayr ayr deerlendirir. Z H A N G YU: Dman zo r duruma sokarak teslim olmaya zorla. Baka b ir strateji de dman saflarna nifak sokarak dman yorm ak ve almasna engel olmaktr. DU MU: Dman srekli rahatsz ederek dinlenme frsat ta nma. Ancak, buna kalkmadan nce mutlaka yerine getirm en g e reken asl grevin gl b ir ordu, zengin b ir lke, uyumlu b ir to p lum ve dzenli b ir yaam dzeyi kurmaktr. SUN TZU 1 1 . Sava S anat bi ze d m a n n z e r i mi z e g e l m e m e s i n i , u m m a k t a n s a d m a n k a r l a m a y a hazrlkl o l m a m z , d m a n n bize s a l d r m a m a s n d i l e m e k t e n s e bi zi m p o z i s y o n l a r m z n d m a n n sal d r s n i m k n s z l a t r mas n r e t i r .

I8 2

YORUMLAR
HO Y AN X I : Gvenlik iinde iken tehlikeyi unutmaz, dzen i in deyken kark gnleri aklndan karmaz, tehlike ve karkl daha odaya kmadan fark etm eyi baararak, engel olmay b e ce rebilirsen sen gerekten en iyisin. SUN TZU 12. Bir k o m u t a n n y a p a c a be h a t a f e l a k e t g e t i r e b i l i r . (a) D i k k a t s i z c e s a r e t , y o k o l m a y a g t r r . (b) K o r k a k l k , d m a n a e s i r d m e y e g t r r . (c) A c e l e c i l i k , h a k a r e t l e r l e k k r t l ab i l i r . (d) e r e f D k n l , u t a n m a y a g t r r . ( e ) A d a m l a r n a ar d k n l k , e n d i e ve t e r e d d d e gtrr YORUMLAR AO AO: Cesur ama dncesiz olanlar lmne savamaya giritiklerinde baarsz olmaya mahkumdur. Bu t r kom utanlar he r trl pusuya kolay derler. M E N G SHI: Zayf ve gsz komutann akl sa salim geri d n mektedir. Komutann kalbi sava alannda olmadnda em rin deki askerin de evki kalmaz. Ordudaki subaylar da birlikler de tereddde kaplr. Byle b ir ordunun sonu esaret ya da yok o l maktr. AO AO: abuk fkeye kaplan insanlar hakaret ederek, e re f dknlerini ise iftira ya da erefsizlikle kzdrarak zerinize g e l meye zorlayabilirsiniz. Ayrca, dmann korum ak iin nem verdii yerlere yapa cak saldrlar da dman acele ile bu noktalara kom ak zorunda kalacandan dmann dzenini bozacak; dman gcn y iti recektir.

18 3

SUN TZU 13. Bu be ha t a bir k o m u t a n n , s a v a a l a n n d a i l e y e b i l e c e i be s a v a g n a h d r . 14. Bir o r d u y e n i l d i i n d e , l ideri k a t l e d i l d i i n d e n e d e n m u t l aka bu b e g n a h t a d r . Bunl ar n e m s e y i n

YORUMLAR CHEN HAO: Baarl kom utanlar baka trldr: Ne lme ko arlar ne de yaamak in beklenti iinde olurlar. Olaylara gre kendilerini deitirir, fkeye kaplmaz, kendilerini hi b ir zaman hakaret edilmi hissetmezler. Frsatn bulduklarnda kaplana benzerler, aksi taktirde kaplar kapaldr Harekete gem eleri ya da savunmada kalmalar tmyle strateji gereidir, asla memnun olmaz, asla fkelenmezler.

1 4 8

B l m IX

ORDUNUN LERLEMES
SUN TZU 1. i md i m e s e l e m i z o r d u n u n k a m p k u r m a s n d a . G z n z d m a n i a r e t l e r i n d e o l s u n . D a l ar a b u k g e i p v a d i l e r e y a k n y e r l e r i t e r c i h edi n YORUMLAR Ll QUAN: Dalk yerlerde dar geitleri gvence altna alp, lerde su ve aydardan yararlann. AO AO: ile ilgilidir. Bu, vadi

konu ilerlem ek iin en avantajl yolun seilmesi

SUN TZU 2. DA SAVAI: Ka mp y k s e k n o k t a l a r d a g n e i k ar n za a l a r a k k u r u n . S a v a m a k iin t e p e l e r e t r m a n m a y n . YORUMLAR DU MU: Eski savalar,"sava yoku yukar yaplr, "derler. SUN TZU 3. NEHR SAVAI: O r d u n u z n e h r i g e t i i n d e o l a b i l d i i n c e ksa z a m a n d a n e h i r d e n u z a k l as n . 4. i l e r l e m e k t e ol an d m a n n e h i r g e i y o r s a , n e h r i n o r t a s n d a k a r l a m a k z e r e s a l d r m a y n . En iyi an d m a n n yar s n n g e t i i y ar s n n hal a su i i n d e o l d u u andr. deil yoku aa

18 5

YORUMLAR
AO AO ve Ll QUAN: Dman nehir gemeye zorla.

SUN TZU 5. Saldr h u s u s u n d a ne k a d a r s a b r s z o l u r s a n z ol un, s ak n nehri g e m e k z e r e n ehi r k e n a r n d a d u r m a k t a ol an d m a n a saldrmayn. 6. Uzun m e s a f e l i si l ahl ar n z g n e e b a k a r e k i l d e d ma nd a n y k s e k ara zi ye y e r l e t i r i n . D m a na nehir yu ka r saldrmayn.

YORUMLAR J A LN: Nehirde sava srasnda sel baskn altnda kalma olaslnn yan sra dm an' nehire zehir de atabilir. Yine de nehirde savamaya zorunlu kaldnzda nehir yukar sava maktan uzak kaln ki b ir yandan dmanla d ier yandan nehir sularyla savamak zorunda kalmayn. DU MU : Bunun dnda nehirde bulunduunuz srada elinizdeki botlar aknt altnda brakmayn. Dman aknty ardna alarak zerinize saldrabilir. SUN TZU 7. BATAKLI K SAVAI: Batakl kl ar g e e r k e n ksa z a m a n d a b a t a k l k t a n k m a k ol sun. a ma c n z en

8. B a t a kl k t a s a v a m a k z o r u n d a kal rsanz, u n u t m a y n ki e l i n i z d e su ve o t u n u z v ar d r . Ar k a n z a a l a r a v e r i p sava n.

186

YORUMLAR
W A N G XI: Dmanla byle b ir durumda karlamanz halinde bile yapmanz geren ey, bulunduunuz konumdan en iyi ekilde yararlanm ak olmaldr. Srtnz mutlaka gvende tutmalsnz. SUN TZU 9. DZ ALAN SAVAI : Dz a l a n d a s a n z ve a r d n z t e p e lere v e r i p , d m a n n n z e aln. YORUMLAR DU MU: Sava m parator Taigong'un u szlerini asla akldan karmayn. "Bir ordu h e r zaman nehir ya da batakl soluna, te pe leri ise sana alm aldr." M El Y A O C H E N : Sa/a iin daima sava aralarnzn rahat ha re ket edebilecei dzlkteki arazileri sein. Dalar ya da yksek tepeleri sa ardnza aldnzda m om ent sizden yanadr. Bu d u rum zellikle tepe aa saldrda savalar iin avantaj yaratr. SUN TZU 1 0. Bu s a v a b i l g i l e r i Sar i m p a r a t o r ' u n p e k o k d m a n n y e n m e k t e kulland s tr a te j in i n te m e l bilgileridir.

YORUMLAR Z H A N G Y U: Sar m paratordan burada sz edilmesinin nedeni sava sanat kavramnn kendisinin dnem inde balam olmas dr. SUN TZU 1 1 . T m o rd u la r y k s e k ye rl e ri a l a k ze m in le r e , aydnlk alanlar karanlk y e r l e r e te r c ih ederler.

18 7

YORUMLAR
MEI Y A O C H E N : Yksek yerler nsanlar iin ferahlk salarken alak yerler rutubetli yapsndan dolay hastalk tar. Bu nedenle ykseklerdeki birlikler m om ent gcn ardlarna alr, alak yerdekiler ise zorluklar iinde bouur. W A N G XI: Karanlk ve rutubetli yerlerde uzun sre kalan insanda depresyon ve hastalklar ba gsterir. SUN TZU 12. A s k e r l e r i n i z e z e n g s t e r i y o r , k a m p y e r l e r i n i ku r u a r a zide kuruyorsanz, askerlerinizi salgn hastalklardan k o r u m u o l u r s u n u z . S a l k l bir o r d u z a f e r e d a h a y a k n d r YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Bu gerekleri iyi bilenler m om ent gc nedeni ile zaferden emin olabilirler. SUN TZU 13. Bir t e p ey e ya da n e h i r y a m a n a g e l d i i n i z d e e i m i s a a r d n z a, g n e i kar nza a l a r a k y e r l e i n . B y l e c e h e m a s k e r l e r i n i z i k o r u m u h e m de p o z i s y o n u n u z u n d o a l a v a n t a j l a r n d a n m a k s i m u m f a y d a l a n m o l ac a k s n z . YORUMLAR Z H A N G YU: Askeri operasyonlarda konumundan doar. SUN TZU 14. T e p e l e r e s a a n a k y a m u r l a r i n d i i n d e g e m e y i t a s a r l ad n z n ehi r k a b a r m , k p r m o l ab i l i r . Bu d u r u m da en iyisi b e k l e m e k t i r . en byk avantaj arazinin

188

YORUMLAR
AO tnda AO: Beklem ekteki ama kalmamaktr. nehiri geerken sel baskn a l

SUN TZU 15. Dik u u r u m l a r n , sel y a m a l a r n n , d e r i n u k u r l a r n , s a k l v a d i l e r i n , sk al l k l ar n , b a t a k l k l a r n b y k y a r k l a r n b u l u n d u u b l g e l e r d e n o l a b i l d i i n c e a b u k k n, b yl e y e r l e r d e n z o r d a k a l m a d k a u z a k t a kaln. 1 6 . Siz b u t r y e r l e r d e n u z a k t a k a l m a y a d i k k a t e d e r k e n , d man b u r a l a r a s r k l e m e y e ; d m a n a s a l d r y a g e t i i mi zd e de d m a n n a r d n d a bu t r a l a n l a r n o l m a s n a zen g s t e r i n . YORUMLAR AO OA: Askeri operasyonlarda bu t r arazilerden uzakta kalmaya zen gsterirken yapacanz manevralarla dmann ardn bu tr araziye verdirmeye aln ki ans dmandan yana deil, sizden yana olsun.

SUN TZU 17. K a mp n z n e v r e s i n d e t e p e l e r , y k s e k o t l a r l a r t l g l e t l e r , k a m t a r l a l a r , ya da a l l k l ar l a kapl k o r u l u k l a r v a r s a bu a l a n l ar a d a m a k l l k o n t r o l e di n. Bu t r a l a n l ar , p u s u k u r m a k i s t e y e n d m a n b a s k n c larnn ve c a s u s l a r n n en o k t e r c i h e t t i k l e r i y e r l e r d i r . YORUMLAR Z HA N G YU: Bu t r arazilere girildiinde mutlaka durup evrenizi batan aa arayn. Unutmayn ki bu tr yerler pusu kurm ak iin ya da dman casuslarnn aranza szmas, neler konutuu nuzu, verdiiniz komutlar dinlemesi iin ideal yerlerdir.

I89

SUN TZU 18. D m a n si ze y a k n l a m a s n a r a m e n hala s ak i n ise b u l u n d u u p o z i s y o n u n d o a l g c n e i na n y o r d e m e k t i r . 19. D m a n s a k i n d u r m a k l a b i r l i k t e sizi k k r t y o r s a , si zin z e r i n e g e l m e n i z i i s t i yo r d e m e k t i r . 2 0 . D m a n n k a m p y e r i n e ul a m k o l ay g z k y o r s a , m u t laka si ze bir y e m g s t e r i y o r d u r . YORUMLAR DU MU : Dman doal olarak gvenli b ir pozisyonda bulunmaktansa ssn baka b ir yere tamaktaysa, bunun tek anlam vardr: Orada kendisine b ir avantaj grmtr. SUN TZU 2 1 . O r m a n d a k i a a l a r a r a s n d a k i bir h a r e k e t l e n m e d ma n n i l e r l e d i i n i n s i m g e s i d i r . Sk o t l a k l a r d a g z k e c e k p e r d e l e m e l e r d m a n n sizi p h e l e n d i r m e y e al t anlamndadr. YORUMLAR DU Y U: allar arasnda perdelem e yapan tuzak kurulduuna inandrmaktr. SUN TZU 2 2 . A n i d e n y k s e l e n k u l a r bir p u s u n u n b e l ir t i s i di r . r k m h a y v a n l a r ani bir b a s k n n h a b e r c i s i d i r . 23. U f u k t a g z k e c e k y k s e k t o z b u l u t l a r s a v a a r a b a l a r nn i l e r l e m e k t e o l d u u n u g s t e r i r . Toz bul ut l ar a l a k a m a g e n i bir a l a n a d a l m ise p i y a d e l e r y a k l a m a k t a d r . Toz b u l ut l ar ufak, u f a k ve e i t l i y n l e r e d a l m a k t a ise d m a n b i r l i kl e r i a t e iin o d u n t o p l a m a k t a dr. ileri ger i h a r e k e t e d e n k k t o z b u l u t l ar da d m a n n k a m p y a p m a k t a o l d u u n u bel i rt i r . dmann amac sizi

I90

YORUMLAR
M El Y A O C H E N : H afif birliklerin kamp da h a fif tozlu olur. SUN TZU 24. S a k i n s e s l e v e r i l e n k o m u t l a r , y o u n l a a n h a z r l kl a r d m a n n s a l d r y a g e e c e i n i ; s e r t k o m u t l a r , sal dr g s t e r i l e r i ise d m a n n g e r i e k i l e c e i n i n i a r e t l e r i d i r . YORUMLAR AO AO: Dman mtevazlk iinde sizinle grm eye geldi inde mutlaka evreye casuslar karn. Dmann byk b ir s ratle sava hazrl yaptn greceksiniz. Z H A N G Y U: Dman elileri sizinle sed konuuyor, bidikleri ile r liyorsa, dmann amac sizi korkutarak geri ekilm enizi sala maktr. W A N G XI: Dmann sesi yksek, hareketi tehdit edici oldu unda dmann geri ekilecei aklnza gelmez. SUN TZU 25 . H a f i f s a v a a ra ba l ar n e g e l i r de y a n l a ra h a r e k e t e d e r s e , bu d m a n n s a v a d z e n i n e g e m e k t e o l d u u n u n b e l i r tisidir. YORUMLAR AO dr: Sava. DU oluturur. J AO: B irlikler dizilmeye baladnda tek am a var

MU:

H afif sava

aralar

sava

alannn

snrlarn

SUN TZU

26. B e l i r g i n b i r a n l a m a ile b i r l i k t e g e l m e y e n bar n e r i l e r i tu z a k belirtisidir.

191

YORUMLAR
CHEN HAO: ki lke birbirine saldrgan davranlar iinde iken ilerinden birinin anlama imzalamaktan kanarak, bar ve dostluk yaklam gstermesinin mutlaka b ir nedeni vardr. Bu durumda dman ya b ir i kargaa ile karlam, bu sorunu ra hata zebilm ek iin geici olarak zaman kazanmaya al m aktadr ya da sizin gcnzn kendisinden yksek olduunu anlam ve o nedenle kendisine yeterli hazrlk yapma zaman kazandrrken sizin dostluk nedeni ile gevemenizi hedeflem ek tedir. SUN TZU 2 7. D m a n b i r l i k l e r i a r a s n d a k o u t u r m a a r t a r , a s k e r l e r bl k, b l k t o p l a n r l a r s a k r i t i k an g e l m i t i r .

YORUMLAR J A LN: Dman saflar aniden harekete getiinde mutlaka b ir nedeni vardr. Akla ilk gelm esi gereken olaslk dmana takvi yelerin geldii ve dmann zerinize akna kalkacadr. Yapla cak en doru i derhal dman saldrsna hazrlanmaktr. SUN TZU 28. Baz b i rl i kl e r i l e r l e r k e n bazl ar g e r i e k i l i y o r s a , bu y e m dir. YORUMLAR DU M U : Dman sizi zerine ekm ek amac ile kendisinde kar gaa ve dzensizlik varm numaras yapmaktadr. SUN TZU 29. A s k e r l e r m z r a k l a r n a y a s l a n y o r s a , a c k m l a r d r .

3 0 . Su g e t i r m e y e g i d e n a s k e r l e r i n ilk ii su i m e k o l m u s a , o r d u s u s u z k a l m t r . YORUMLAR Z H A N G YU: A insann enerijisi kalmaz, bunu en rahat silahla rna yaslanmalarnda grebiliriz. Orduda genellikle askr hep b ir likte yem ek yediinden eer b ir asker asa tm ordu a demektir. W A N G YU: Bu iaretlerin analizi ile dmann peinde alk ve susuzluun dolatn grebilirsiniz. SUN TZU 3 1 . D m a n k a z a n a b i l e c e i a v a n t a j l bir p o z i s y o n g r d halde h a re k e t e tm iy o r s a , a s k e r l e r t k e n m i t ir .

YORUMLAR Z H A N G YU: A sker de subaylar da yorgun olduunda savaa zorlanamaz. Bu nedenle byle b ir durum da balarndaki komutan b ir avantaj grse bile askere saldr em ri vermekten kanr. SUN TZU 32. K u l a r n k o n d u u y e r l e r d e d m a n y o k t u r . G e c e g r l t y apa n dm a n n sinirleri bozuktur. YORUMLAR Ll C UA N : Surlarnda kular grdnz kale terk edilmitir. vakti grlt yapyorsa d

AO AO:Dman askerleri gece man komutan rkm demektir.

DU MU : nsanlar sadece korktuklarnda veya huzursuz oldukla rnda birbirlerine seslenerek cesaret bulmaya alrlar.

I93

CHEN HAO: H er on kiiden sadece biri bile cesur olduunda d i e r dokuz kii h e r ne kadar korkak ve zayf olurlarsa olsunlar kendilerini o b ir kii sayesinde gvende hissedebilirler. Ben de AO AO'nun szlerine katlyorum. Geceleyin grlt yapan askerin bandaki komutan korku iindedir. SUN TZU 3 3 . K a m p t a k a r g a a v a r s a k o m u t a n n o t o r i t e s i zayftr. Bayraklar, fl a m a l a r aa yu kar h a re k e t ed iyorsa a s k e r in i i ne f i t n e d m t r . S u b a y l a r kzgn ise a s k e r y o r gundur. YORUMLAR Ll QU AN: Komutann otoritesi kalmadnda ordu babozuktur. Z H A N G YU: iaret flamalarnn kullanm amac birlikleri dzen lemektir. Flamalar dzensiz b ir ekilde sallandnda ordunun ka rklk iinde bulunduu anlalr. J A LN: nsanlar yorulduunda kolay sinirlenirler. SUN TZU 34. D m a n , a t l ar n b u d a y l a b e s l e m e y e , k z l e r i n i k e s i p y e m e y e balarsa, y e m e k kazanlarn ate e koy muy or sa , adrlarna dnmeyeceklerini, lene kadar savamaya hazr o l d u k l a r n a n l ama l y z . YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Dman kzlerini kesmeye balam, yem ek kaplarn brakp, adrlarna dnm em eye balamsa umutlarn iyice yitirdiklerini, zafer iin lmne dveceklerini anlam ak g e rekir. SUN TZU 35. K k g r u p l a r h a l i n d e f s 11 a a n ya da a l a k s e s l e k o d nuan ask er gruplarnn ol umas as k er arasnda m u h a l e f e t i n var l n g s t e r i r .

194

YORUMLAR
M El Y A O C H E N : A skerler arasnda fsldama askerin gerek duygusunu odaya koyduunu; askerlerin ar ar hareket etm esi ise grevlerin ihm al edilm ekte olduunu gsteren nem li m esaj lardr. W A N G XI: A sker arasndaki fsldama askerin ne hissettiinin, grevlerin yaplmasndaki geveme de askerin komutanna olan inancnn azaldnn simgesidir. Komutanna inanc kalmam asker, komutan hakknda konumaya koyulur. SUN TZU 36 . o k f a z l a d l d m a n n k a y n a k l a r n n t k e n d i i n i , o k f a z l a c e z a ise ar sk nt k o u l l a r n n v a r l n bel i r t i r . YORUMLAR DU M U : Kom utanlar ellerindeki m om entin gc tkendiinde as keri evke getirm ek ve isyana kalkmalarn nlem ek iin srekli dller vermeye balarla. A sker yorulduunda cezadan korkuyu unutur, bu durum da askeri korkutm ak iin kom utanlar srekli ceza vermeye balarlar. MEI Y A O C H E N : A sker kendisine verilen em irleri yerine g e tire m eyecek kadar yorulduunda kom utanlar otoriteyi srdrm ek iin ceza yadrmaya balarlar. SUN TZU 37. C o k u ile s a v a a g i r i i p, d m a n n g c n g r n c e k o r kuya k a p l m a k h a b e r a l m a n n z a a f n g s t e r i r . YORUMLAR Ll Q U A N : O labilecekleri dnmeksizin harekete getikten sonra korkuya kaplmak aklsz cesarettir. Aklsz cesaretin sonu genel likle kt olur.

195

SUN TZU 3 8 . G e l e n e l i l e r bi ze k o m p l i m a n y a p y o r s a , d m a n a t e k e s istemektedir. YORUMLAR DU YU: Dman teslim olmakszn bar iste r ekilde yaklatnda amac dinlenm ek iin zaman kazanmaktr. WA NG XI: yacaktr. Bu durumda m om ent gleri daha SUN TZU 3 9 . D m a n b i r l i k l er i k zg nl kl a i l erl er, k a r m z a d i k i l i r a m a . a t m a y a g i r m e y e y a da g e r i d n m e y e k a l k m a z s a bu d u r u m d a so n d e r e c e d e u y a n k ve t e d b i r l i o l m a m z g e r e k i r . YORUMLAR AO du r AO: Dman kesinlikle srpriz b ir saldrya hazrlanyor size

fazla dayanam a

SUN TZU 4 0 . B i r l i k l e r i m i z i n g c d m a n l a h e m e n , h e m e n e i t ise d m a n g e n e l l i k l e d o r u d a n s a l d r m a z . Bu d u r u m d a y a p m a m z g e r e k e n ey, g l e r i m i z i t o p l a m a k , d m a n y a k nd an t a k i p e d e r k e n t a k v i y e s a l a m a y a a l m a k t r . YORUMLAR CHEN HAO: Elimizdeki g dmann gcnden daha stn o l madnda dman zerine ilerlem ek o an iin bize herhangi b ir avantaj salamayacak ise komu lkelerden yardm istem ektense elimizdeki iileri ordumuza katm ak zafer iin daha yararl olacaktr J A LN: Byk b ir gcn kendinden kk b ir birlie saldrmas o gce prestij salamaz. Prestij daha o k kk bidiin kendin den stn gce saldrsndan doar.

SUN TZU 41 . D m a n hor g r p , p l a n l a m a y i hma l e d e n , d m a n a esi r d m e y e m a h k u m d u r . YORUMLAR DU MU: nceden p lanlar yapp hazrlanmaktansa cesaretine g venerek bulunduu koullara aldrmayp, dman hafife alan ta rafn kaderi dmana esir dmektir. SUN TZU 4 2 . K o m u t a n n a g v e n d u y m a y a n a s k e r e c ez a v e r i l d i i n d e aske r ko m u ta n n a itaatkar olm a y a c a k t r, itaatsiz aske r ise asl a z a f e r k a z a n a m a z . K o m u t a n n a i n an a n a s k e r e c ez a u y g u l a n m a z s a a s k e r K o m u ta n n a gv en ini y i t i r e c e i n d e n yine baarsz ol ac a k t r . YORUMLAR WANG ndan cektir. XI: Askerin kafasnda gven ve sayg duygular en ba itibaren kurulamamsa, asker size ballk gsterm eye

Z H A N G Y U: Askerin gven ve saygsnn kazanld ve dolay syla asker ile komutan arasnda balln kurulu olduu ko numlarda bile ceza uygulamalar geveyecek olursa asker m a rurlaacak, norm al grevini yapmaktan uzaklaacaktr. SUN TZU 4 3 . Bu n e d e n l e a s k e r i n k o m u t a n n a i n a n m a s n s a l a m a k iin a y r m g s t e r m e d e n b i r y a n d a n ad i l d a v r a n p , d i e r y a n d a n e l i k gi bi d i s i p l i n a l t n d a t u t m a l y z . Bu z a f e r e g i d e n en k e s i n y o l d u r .

I97

YORUMLAR
AO AO: insancl davranm ak adaletten doar. k lt r sanatndan, disiplin ise

Ll QU A N : K ltr sanat cm ertlik ve dl anlamna gelirken, sa va sanat disiplin ve cezaya dayanr. M El Y A O C H E N : A skere c m e rt ve insancl davran, disiplin ve sedlikle birletir. Sertlikle cm ertlik yanyana geldiinde za fe r k e sindir. S UN TZU 4 4. E it im d e askere, e m r e itaat alkanl v e r i lm i s e ordu d i s i p l i n l i d i r . Aksi h a l d e d i s i p l i n y o k t u r . D i s i pl i n z a f e r i n a n a h ta r d r . 4 5 . a y e t bir k o m u t a n h e m a d a m l a r n a g v e n d i i n i g s t e r i p , h e m de e m i r l e r i n e k e s i n i t a a t i s t i y o r s a , k a z a n iki y n l ol ur. YORUMLAR DU M U : Emre ita a t askerliin yaam tarzdr. N orm al zamanlarda en bandan itibaren cm edlik ve gvenilidik ile onur ve dzen bidikte m evcut olduunda, daha sonralar asker dmanla kar latnda dmana kar da ayn dzen iinde, birbirine sonsuz gven ve anlay ile kar koyacaktr.

198

Blm X

ARAZ FAKTR
SUN T Z U 1. Alt (a) (b) (c) (d) (e) (t) e i t arazi v ar d r . D z g n arazi . Kar k arazi . i hmal e d i l e c e k arazi . Dar g e i t l e r. Uurumlu tepeler. D m a n d a n uzak p o zi s y o n l a r .

2. H e r i k i t a r a f n da r a h a t l k l a g i r e b i l e c e i a r a z i l e r e " D z g n A r a z i " deni l i r. 3. Bu t r a r a z i ye d m a n d a n n c e g e l m e y e ; a r a z i n i n y k s e k , g n e l i b l g e l e r i n i t u t m a y a z en g s t e r i n . M a l z e m e l e r i n i z i d i k k a t l e k o r u y u n . O z a m a n s a v a a a v a n t a j l a bal ar s n z. 4. T e r k e d i l m e s i k o l ay o l m a k l a bi rl i kt e y e n i d e n el e g e i r i l m e si z o r ol an a r a z i ye " K a r k A r a z i " deni r. 5. Bu t r bir a r a z i d e n hazr l ksz d m a n a s a l d r p, y e n e b i l irsiniz. Ama , d m a n sizi h a z r l anm , b e k l i y o r s a ve d man y e n e m e z s e n i z bu a ra z i y e d n n z o l a n a k s z o l a cak; si zin iin f e l a k e t l e r b i r b i r i n i t a k i p e d e c e k t i r . 6. Ar a z i ni n k o n u m u her iki t a r a f n da ilk a d m d a ele g e i r e m e y e c e i t r d e n s e bu t r a r a z i l e r e " i h m a l E d i l e c e k A r a z i " deni r. 7. Byl e bir a r a z i d e , d m a n bize cazi p bir y e m v e r s e bile i l e r l e m e k t e n s e g e r i l e y e r e k d m a n z e r i ni z e g e l m e y e k k r t m a k g e r e k i r . D m a n o r d u s u n u n bir ksm z e r i mi ze g e l d i i n d e sal dr a v a n t a j b i zde ol a c a k t r .

1 0 9

8. Dar g e i t l e r e g e l i n c e , i l k ele g e i r e n s i z s e n i z k u v v e t l e r i nizi d i k k a t l e y e r l e l e t i ri p , d m a n n g e l m e s i n i b e k l ey i n . 9. D m a n o r d u s u si zi n d a r bir g e i d i el e g e i r m e n i z e e ng e l o l d u u n d a , d a r g e i d i n d m a n c a k o n m u t ar z n i n c e l e yi n. iyi k o r u n u y o r s a z e r i ne g i t m e y i n . 10. U u r u m l u t e p e l e r i ilk siz ele g e i r m i s e n i z , y k s e k ve gneli noktalara ye rlei p dman bekleyin. 1 1 . D ma n s i z d e n n c e d a v r a n p y e r l e m i s e , z e r i ne g i t m e y i n . D m a n g e r i e k i l i y o r gi bi y a p a r a k y e r i n d e n karmay deneyin. 12. D m a n l a a r a n z d a o l d u k a b y k bi r m e s a f e v a r s a ve her i ki ni zi n de g l e r i b i r b i r i ne y a k n s a s a v a a g i r m e k k o l ay o l m a y a c a gi bi s a v a n s o n u c u d a her z a m a n l e h i n i ze o l m a y a b i l i r . 13. Bu alt p r e n s i p Arazi f a k t r n n a n a p r e n s i p l e r i d i r . S o r u m l u l u k s a h i b i bir k o m u t a n bu p r e n s i p l e r i d i k k a t l e i n c e l e mel i di r . YORUMLAR Ll QUAN: Bunlara arazi faktrleri denilmesinin nedeni bu arazi leri bilmeyen ya da anlamayan komutann sava kaybedecei gereindendir. MEI Y A O CH E N : Askerin kendisinden yararland ve zerinde zaferi kazand ye r arazidir. Bu nedenle arazi faktrne en byk nem verilmelidir. SUN TZU 14. O r d u n u n ba s n a d o a l n e d e n l e r i n d nd a , d a h a o k k o m u t a n n h a t a l a r n d a n k a y n a k l a n a c a k alt bel a g e l e bilir. Bunl ar : (a) Ger i e k i l m e . (b) Ba k a l d r m a . (c) k .

200

(d) H ar a p o l ma k . (e) K a r g a a . ( f ) Bozgun. 15. D i e r k o u l l a r ayn k a l m a k l a bi rl i kt e a y e t bi r b i r l i i n k a r s na k e n d i s i n i n on mi sl i bir d m a n k a r s a bu b i rl i i n t e k a n s kalr. Ger i e k i l m e . 1 6. A s k e r l e r o k g l a n c a k s u b a y l a r z a y f s a s o n u b a kaldrmadr. S u ba y la r g l as k e r z a y f s a ,s o n u k tr. 17. st s u b a y l a r n k z g nl kl a a m i r l e r i n e ba k a l d r p, ba k om u ta n n emrini b e k l e m e d e n kendi balarna d m a n la s av a a k a l k m a l a r n n s o n u c u H a r a p O l m a k ' t r . 18. Bir k o m u t a n zayf, o t o r i t e s i n i y i t i r m i , v e r d i i e m i r l e r ak, b e l i r g i n o l m a y p , s r e k l i d e i i y o r s a ; e m r i n d e k i s u b a y l a r da a s k e r l e r de b el i r l i g r e v l e r e s a h i p d e i l ve s t n e s t l k o r d u k a t m a n l a r d z e n s i z , r as t g e l e k u r u l m u ise bu d u r u m a t e k ad v e r i l e b i l i r . K a r g a a . 19. Bir k o m u t a n d m a n n g e r e k g c n s e z e m e z de, k e n d i zay f bi r b i r l i i n i k e n d i n d e n g l d m a n a s a l d r t r y a da s e m e b i r l i k l e r i n i g l d m a n k a r s n d a o r d u n u n n s a f l a r n a y e r l e t i r m e y i i h ma l e d e r s e , b u n u n t e k s o n u cu ol a bi l i r . B o z g u n . YORUMLAR Z H A N G YU: Genel olarak, dman yenmenin yolu askeri liderin tek b ir fikir zerinde kenetlenerek tm birliklerin ayn am a ze rinde yardmlamasndan geer. SUN TZU 20. S o r u m l u l u k s a h i b i her k o m u t a n n y e n i l g i y e d m e m e k iin d i k k a t e t m e s i g e r e k e n alt yol v ar d r . 21 . A r a z i ni n d o a l k o u l l a r bir a s k e r i n en n e m l i m t t e f i kidir. A n c a k , b u n u n y an sra, d m a n n g c n s e z m e

201

y e t e n e i , z a fe r e gi den g l e rin k o n tr o l , zorluklar, t e h l i k e l e r i , m e s a f e l e r i g r m e k a p a s i t e s i bir k o m u t a n n te s t sorulardr. 22. Bu h u su sl a r bi li p s a v a s r a s n d a k u l l a n a n k o m u t a n s a v a kazan r . B u n l a r b i l m e y e n ya da k u l l a n a m a y a n komutan kaybetm eye mahkumdur. YORUMLAR JA LN: Emrindeki askeri becerisine, cesaretine gre ayrmasn bilmeyen komutan kendi yenilgisini hazrlar. CHEN HAO: Yenilgiye yol aan alt neden vardr. Birincisi ak b ir ceza ve dl sisteminin eksiklii; kincisi, rakamlarn d e er lendirilm esinde yanlg; ncs, yetersiz eitim ; drdncs, mantksz ar heyecanlanma; beincisi, kanun ve dzenin y e tersizlii; sonuncusu ise gl ve sebatkar olan sem ede ye te r sizliktir. Z H A N G Y U : Bu hususlara dikkat etm eyen yenilecektir. Dmann iinde bulunduu koullar ve araziyi bilen kazanacak, bilmeyen komutansa kaybedecektir. SUN TZU 23. Savan s o n u c u n u n z a f e r o l a c a k e s i n s e , b a n z d a k i h k m d a r i s t e m e s e bile s a v a n . A m a , s av a n z a f e r l e sonulanm ayacan gryorsanz, hkm da r yalvarsa bile s a v a m a y n . 24. D m a n a kar, s a v a k a z a n n c a k a v u a c a an, e r e f ve h r e t i d n m e d e n s a v a a n ; g e r e i n d e s t n d m a n k a r s n d a g e r i e k i l m e s i n i b i le n , t e k a m a c t e k a m a c l k e s i n i k o r u m a k ol an k o m u t a n l a r l k e l e r i nin m c e v h e r i d i r .

komutan

YORUMLAR
Z H A N G YU: Hkmdarn emrinin tersine ilerleyen ya da ekilen komutann amac asla kiisel deildir. Komutan verdii her e m ir de lkesinin yararn ve em rindeki askerin yaamn dnen kii dir. Byle yararl hizm etkarlar lkenin servetidir. SUN TZU 25. A s k e r l e r i n i z e z o c u k l a r n z gi bi b a k n , sizi en d e ri n va dilere k a d a r t a k i p e d e c e k le r d ir . Onlara y e ti k i n o u l larnz gi bi b a k n , y a n n z d a l m e y i h e r e y e t e r c i h edeceklerdir. YORUMLAR Li QUAN: Askere doru davrandnzda nizde olacaktr. SUN TZU 26. A n c a k , a s k e r i n i z e d k n o l d u u n u z h al d e o t o r i t e k u I l a n a m y o r s a n z ; y u m u a k kal pl i o l d u u n u z h a l d e e m i r l erini zi d i n l e t e m i y o r s a n z , a s k e r l e r i n i z a r a s n d a k a r g a a hkm sryorsa, askerleriniz yaramaz ocuklara d n m t r . Hi bir ie y a r a m a z l a r . YORUMLAR AO AO: Askere sadece dl ya da sadece ceza uygulamak hi b ir amaca hizm et etmez. Ceza ve dl uygulamas birlikte uygulanmadnda asker mark b ir ocuk gibi ya her yapt iin dl bekleyecek ya da tmyle mutsuz olacaktr Bu uygulam a dan yararl bir sonu kmayaca g ibi verecei zarar da byk olabilir. askerin tm gc em ri

203

SUN TZU 27. A s k e r l e r i m i z i n s a v a a hazr o l d u u n u b i l m e m i z e r a me n , d m a n n s a v a a hazr o l m a d n n f a r k n d a d e i l i lsek, z a f e r e g i d e n y o l u n a n c a k y a r s n d a y z d e m e k t i r . 28. D m a n n s a v a a hazr o l m a d n b i l m e k l e b i r l i k t e k e n di a s k e r l e r i m i z i n s a v a a h en z hazr o l m a d g e r e i n i g r e m i y o r s a k z a fe r e giden yolun henz yarsndayz demektir. 29. D ma n n s a v a a hazrlkl o l d u u n u , k e n d i a s k e r i m i z i n s a v a a hazr o l d u u n u b i l m e m i z e r a m e n , z e r i n d e b u l d u u m u z do al koullarn s a v a m a y a uygun olmadn g r e m iy o r s a k z afer e giden yolun yine yarsndayz d e mekt i r . YORUMLAR W A N G XI: Kendinizi bilirken dman bilm iyor ya da dman b i lirken kendinizi bilmiyorsanz h e r iki durum da da zaferden emin olamazsnz. K endinizi de dmannz da adam akll tand nzda bile savaa kendinizi hazr gryorsanz yine de bulundu unuz arazinin avantajlarn ya da dezavantajlarn deerlendir m eyi unutmamanz son derecede nemlidir. SUN TZU 30. Deneyi ml i a s k er , h a r e k e t e g e t i i n d e a s l a a r m a z , b i r l i i n i asl a k a y b e t m e z . 31 . So n u o l a r a k Sa v a S a n a t f n m nl bi r d e y i i n d e n b a h s e d e l i m : D m a n b i l di i ni z k a d a r k e n d i n i z i de b i l i y o r sanz, z a f e r k o n u s u n d a p h e n i z o l m a s n . B u n u n y a n n da, C e n n e t i bi l i yor, Dny ay t a n y o r s a n z z a f e r i n i z kesi n ol a cakt r .

2 04

YORUMLAR
DU M U : Harekete gem eden zafer ya da yenilgiyi ngrebiliyorsanz sava srasnda karkla dmez elinizdeki gleri b o una ypratmazsnz. M El Y A O C H E N : Dmann avantajlar ile kendi avantajlarnz grebildiiniz srece tehlikede deilsiniz. Hava ve arazi faktrle rini iyi bildiinizde ise karnza geilm ez g eitler km ayacaktr

205

B l m XI

ARAZDE DOKUZ KONUM

SUN TZU 1. Sava S a na t d o k u z t i p ar az i t a n m l a r . (a) K a r k Arazi (b) Y a k n Arazi (c) i ht i la f l Arazi (d) A k Arazi ( e ) A n a h t a r Arazi (f) C i d d i Arazi (g) Z o r Arazi (h) K u a t l m Ar a z i ( i ) m i t s i z Arazi 2. S a v a k e n d i l k e m i z d e y a p l y o r s a bu ar az i t r n e " K a r k Arazi de n i r.

YORUMLAR AO AO: A sker toprana bal ve b irlikle r yurda yaknsa aske rin dalmas o k kolay olur. SUN TZU 3. D m a n a r a z i s i n e g i r m e m i z e r a m e n h e n z k e n d i s n r l a r mzn y a k n n d a y s a k bu t r a r a z i y e " Y a k n A r a z i " d e n i r .

YORUMLAR AO AO: Bu t r arazide unutulmamas gereken ey askerlerin he r an ge ri dnebilecei faktrdr.

206

DU MU: Ne zaman k i b ir ordu ile rle r ve dman arazisine girerse gem ileri yakp geri dn olanann kalmadn askerine gs termelidir. SUN TZU 4. Sa hi p o l u n m a s h e r iki t a r a f a da b y k a v a n t a j s a l a y a n a r a z i y e i ht i l a f l A r a z i d e n i r YORUMLAR AOO AO: Aznln ounlua stnlk salayabilecei a ra zilerde zayf taraf gly dize getirebilir. DU MU: Doal engeller ile stratejik g eitler atmann maz olduu yerlerdir. SUN TZU 5. Her iki t a r a f n da kol a y l k l a g i r i p k a b i l d i i a r a z i y e A k Arazi deni r. YORUMLAR Z H A N G Y U: Yollarn kesitii ve geiin durdurulmasnn m m kn olmad arazilere trafii kolay arazi denilir. SUN TZU 6. kral l n a r a z i l e r i n i n b i r l e m e n o k t a s n d a y e r al an a r a z i l e r e A n a h t a r Ar a z i d e n i r . Bu t r a r a z i l e r e s a h i p ol an k r a l lk, i m p a r a t o r l u u n da b y k k s m n a s a h i p ol ur. kanl

YORUMLAR HO Y AN X I : A nahtar arazi eitli ana yollarn birletii ve eline ilk geiren tarafn lkenin h e r tarafna ulam kontrol altna alabile

207

cei arazilerdir. Bu tr arazileri ele geiren taraf gvenlie kavu urken, elinde tutamayan ise tehlikelerle babaa kalacaktr. SUN TZU 7. Bir o r d u d m a n l k e s i n i n b a r n a g i r m i o l m a s n a k a r n, a r d n d a k u v v et l i d m a n k a l e l e r i b u l u n m a k t a ise b u l u n d u u ar az i k o n u m u Ci d d i Ar a z i o l a r a k a d l and r l r . YORUMLAR AO AO: nilir. Bu tr arazilere geriye dnn zo r olduu arazi d e

SUN TZU 8. G e i l m e s i z o r ol an d a l k o r m a n l a r , al l k y a m a l a r , b a takl kl arl a kapl arazi lere ZOR ARAZ denir. YORUMLAR HO Y AN X I : Z o r arazilerin zorluu bu tr arazilerde siper kazl masnn ya da engellerin inasnn zo r olmas nedeniyle sa vunma yapmann neredeyse imkansz olmasndan gelir. Bu tr arazilere girildiinde yaplacak en akllca i m m kn olabildi ince ksa srede kmaktr. SUN TZU 9. Dar v a d i l e r d e n g e i l e r e k u l a l a b i l e n , i i n d e n d a r a c k kei y o l l a r ile k l a b i l e n a r a z i l e r e k u a t l m Arazi deni r. Bu t r a l a n l a r d a zayf bi r b i rl i k k oc a bir o r d u y l a ba a k a b i l i r .

YORUMLAR M El Y A O C H E N : Bu tr arazilerden geebilm enin reye olaanst uyabilme yeteneidir. tek yolu ev

208

Z H A N G Y U: Girii dar, ard kapal bu tr arazilerde b ir kii bin askeri kolayca durdurabilir. Bu nedenle bu t r araziler tam pusu yerleridir. SUN TZU 10. S a d e c e g e c i k m e d e n s a v a m a m z h a l i n d e i i n d e n sa k a b i l e c e i m i z araziye mitsiz Arazi denir. YORUMLAR CHEN HAO: mitsiz arazide bulunan asker delik sandaldan ya da yanan evden kamayan insana benzer. MEI Y A O C H E N : lerlemek, gerilem ek ya da yanlara ynelm ek m m kn olmadnda savamaktan baka seenek yoktur. SUN TZU 1 1 . Kar k A r a z i d e s a v a m a . Y a k n A r a z i d e d u r m a , Arazide saldrma. i ht i l af l

12. A k A r a z i d e d m a n n y o l u n u k a p a t m a . A n a h t a r A r a z i d e m t t e f i k l e r i n l e i b i r l i i y a p . 13. Ci dd i a r a z i d e d m a n y a m a l a . kat l e d e v a m et. Zor Arazide yoluna d ik

14. K u a t l m A r a z i d e s t r a t e j i n i g z d e n g e i r . m i t s i z A r a z i de s av a . YORUMLAR Ll OU AN: Kark arazide askerin firar olasl yksektir.

MEI Y A O C H E N : Yakn arazi ordunun henz yeni girdii arazi d i limleridir. Ana vatan henz yakn olduundan asker srtn d u vara yaslanm hissetmez. Byle olunca da asker savaa kon santre olamaz. Bu nedenle bu tr arazilerde ilerlerken byk

209

kentlerden siye edilir.

ve ana yollardan

uzakta durarak hzla yol alm ak tav

AO AO: ihtilafl arazide dmana saldrm ak avantaj sala maz. Esas avantaj bu tr araziye dmandan nce girmektedir. WANG X I: Ak arazileri kapatm ak doru deildir. Yaplacak en doru i bu tr arazilerdeki yollarn iae tem ini amac ile kullanl masn salamaktr. M E N G SHI: A nahtar arazide gvenliin yolu m ttefiklerle ibirli ine baldr. M ttefik sahibi olm ak gven getirirken, m ttefik y i tirm ek tehlike yaratr. AO AO: Ciddi arazide iaenin yolu yamadan geer. Bu ko nuda Li Quan'in notu ise ," Dman arazisinde ilerlerken halk adaletsiz davranlarla kendinize dman etm ekten kann. Han hanedannn kurucusu, Qin Hanedan'nn lkesini ele g e ird i inde talan ya da yama yapm ayarak lke halknn kalbini ka zanm. Ll Q U A N: Z o r arazide sip e r kurm ak imkansz olduundan kmaya bak. AO AO: acele

Kuatlm arazide dmana srpriz taktikler hazrla.

CH EN HAO: mitsiz araziye den h e r asker lmne savaa caktr. Eski savalar bu nedenle," Askeri mitsiz araziye srn ki yaasnlar, "demitir. SUN TZU 15. Eski ni n d e n e y i m l i k o m u t a n l a r , d m a n n n c l e r i ile a r d l a r a r a s n d a k i a h e n g i b o z m a n n u s t a l ar o l m u l a r d . B y l e c e , o r d u k a r a r g a h l a r n n k e n d i l e r i n e bal b i r l i k l e r l e ol an i b i r l i i ni b o z m a n n y an sra y e d e k g l e r i n zor d uru m a den birliklerin im dadna y e t i m e s i n e e n g e l ol uy o r , k o m u t a n l a r n s u b a y l a r n a v e r d i i k o m u t larn b i r l i k l e r e u l a ma s n da d u r d u r u y o r l a r d .

2I0

16. D ma n k u v v e t l e r i bi r a r a y a g e l d i i n d e d ze nsizlik y a ra t m a s n biliyorlard.

bi le a r a l a r n d a

17. K e n d i l e r i n e a v a n t a j s a l a y a c a n g r d k l e r i z a m a n i l e r l i yo r l ar , g r m e d i k l e r i n d e h a r e k e t s i z b e k l i y o r l a r d . YORUM LAR Ll QUAN: Eski kom utanlar srekli deiik taktikler uygulayarak dmann akln kartryor, b ir oradan b ir buradan yaptklar basknlarla dman korkutup, dzenini bozuyorlard. Bu d u rumda dman kendisini toparlayp plan yapm ak iin zaman b u lamyordu. SUN TZU 18. " D z g n bir e k i l d e s a l d r iin i l e r l e m e k t e o l an k u v v e t l i bir d m a n k a r s n d a ne y a p a r d n z ? " d i y e s o r u l d u u n da " D m a n iin o k n e m l i o l an bir e y i e l i m e g e i r m e y e al r, s o n r a da d m a n n a m a n d i l e m e s i n i b e k l e r di m. " di ye c e v a p v e r i r l e r d i . YORUM LAR W A N G XI: Kendinize avantajl b ir pozisyon seip yerletikten sonra zel baskn timleriyle dmann iae yollarn kesin. D man sizin plannza uymak zorunda kalacaktr. CHEN HAO: Dman iin o k nem li olan eyden kastedilen yalnzca dmann dayanaklar olmayp dman tarafndan nem li bulunan h e r eydir. SUN TZU 1 9. S a v a t a s r a t a n a s i la h t r . D m a n n hazr o l m a d an k ol lay n. B e k l e n m e d i k y o l l a r d a n g e i p , k o r u n m a s i hmal edilmi noktalardan vurun.

21 I

YORUM LAR CH EN HAO: Dman hazrlksz, tedbirsiz ve plansz yakalam a nn en nem li arac srattir. Tereddt, dmana alacaktr SUN TZU 2 0 . D m a n t o p r a k l a r n i gal e t m e k t e ol an bir o r d u n u n p r e n s i p l e r i u n l a r d r : D m a n n i i ne ne k a d a r g i r e r s e n i z a s k e r l e r i n i z a r a s n d a k i d a y a n m a o k a d a r ar t ar . Dman a s ke rl e ri n iz a ras n da ki da y an m a yo k eder. YORUM LAR DU MU : Dman topraklarn igalde kullanlacak ana doktrin, askerin dman lkesinin ne kadar derinine girerse savaa o d e recede konsantre olaca, tek dnce etrafnda toplanarak l m ne savaaca prensibine dayaldr. Byle b ir orduyu yenm ek hemen hemen imkanszdr. SUN TZU 21 . Z e n g i n l k e l e r e g i r d i i n d e , o r d u n u b e s l e y e b i l e c e i n aknlar dzenle. 22. A d a ml a r n n d u r u m u n d a n e m i n ol. c r e t l e r i n d e n ar ke s i n t i y a p m a . Ener j i ni , g c n y o u n l a t r . O r d u n u s r e k l i h a r e k e t h a l i n d e t ut , d e i i k h a r e k a t pl an l a r g e l itir. YORUM LAR W A N G XI: Tm enerjini birletir, ekstra gcn elinde tut, duru m unu gizle, planlarn sakla, dmanca anlalmaz olup dm a nn an gzle.

2I2

SUN TZU 23. A s k e r l e r i n i ka n o l a n a k s z o l d u u n o k t a l a r a s r ki, l e s i y e s a v a s n l a r . l m l e kar k a r ya ol an bi r a s k e r i n b e c e r e m e y e c e i i y o k t u r . l m t e h l i k e s i ile kar k a r ya ol an a s k e r l e r de s u b a y l a r da g l e r i n i n z i r v e s i n e karlar. 24. k y ol la r kapal , k a m a o l a n a k a l m a y a n a s k e r l e r korku d u y g u s u n u yitirirler. Direnme gleri so n s u zl a s n Hele, bir de y a b a n c t o p r a k l a r d a y s a , i nat bir c e p h e o l u t u r u r l a r . Y a r d m g e l m e s i de z o r g z k y o r s a , sk bir m c a d e l e verirler. YORUM LAR AO AO: aresiz insanlar lmden korkmazlar. SUN TZU 25. B y l e bir d u r u m d a a s k e r l e r i n i z e m i r b e k l e m e y e bi le g r m e d e n k u l ak l a r k i r i t e ol ur; v e r d i i n i z her e m i r a n n d a y e r i n e g et i r i li r ; sn rs z s a d a k a t g s t e r i r l e r , her k o n u d a sonsuz gvenebileceiniz askerlere dnrler. YORUM LAR DU MU : lm tehlikesi ile kar karya kalan savalar ast d e meden st demeden ayn ama evresinde toplanrlar. Bu d u rumda hi bir uyarya gerek kalmakszn dikkatli ve uyank olur, emirlere sadk kalrlar. SUN TZU 26. A s k e r a r a s n d a k i batl i t i ka t l ar , k e h a n e t l e r i d u r d u r . O z a m a n l m d e n b a k a k o rk u kal maz. 27. A s k e r l e r i m i z p a r a y a o k n e m v e r m i y o r l a r s a bu z e n g i n olmak i s t e m e m e l e r i n d e n deildir.

 m r l e r i o k u z u n o l m u y o r s a , bu da k e s i n l i k l e l m e k i s te m e le rind e n deildir. 28. A s k e r l e r i n i z e s a v a e mr i v e r d i i n i z d e , i l e r i n d e h n g r , h n g r a l a y a n l a r , z r hl ar n g z y a l a r y l a y k a y a n l a r k a b i l i r . A n c a k s a v a a g i r d i k l e r i n d e her b i r i s i ni n bi r k a h raman o la c a n d a n ph eniz olmasn. YORUMLAR AO AO: Sava savaa girerken baka are kalmamsa, maln mlkn brakr. Savann alamas lmne savaaca nn gstergesidir DU MU: D eerli mallara sahip asker maln brakmak istem edi inde lmne savaacak ruhu yitirir. Bu da onun sonu olur. WANG XI: Alamalarnn tek nedeni heyecanlanm olmalardr SUN TZU 2 9 . Ust a s a v a t a k t i s y e n i n g r a k l y l a n a b e n z e r. K a f a s n a s a l d r r s a n , k u y r u u n d a k i z e h i r l e s a l d r r ; k u y r u u n a s a l drrsan, dil eri ni geirir; g v d es in e sal dr r sa n, hem d i leri ile h e m de k u y r u u ile sal dr r. YORUMLAR Z HA N G Y U: Usta'nn bu retisi sava hatt metodunun tem eli dir. Sekiz Klasik Sava Manevras isim li el kitabnda bu konu; "ordunun ardn n, nn ard yap ki ordunun ayn anda d rt b a sekiz kuyruu olsun. Ordunun ba h e r yerde olduunda d man ortadan saldrya gemise ordun hem ba hem de kuyruu ile sracaktr, "szleriyle ilenmitir. SUN TZU 30. Bana, " B i r o r d u n g r a k l y l ana b e n z e y e b i l i r m i ? " di ye s o r a c a k o l u r s a n z , c e v a b m " E v e t , " tir. A r a l a r n d a a n l a m a z l k ol an K o m u t a n Wu ile K o m u t a n

214

Y u e h ' i n a s k e r l e r i ayn t e k n e d e n e h r i g e e r k e n bi r f r t n a ya y a k a l a n a c a k o l u r l a r s a , sol elin s a el e y a r d m gi bi bir a r a y a g e l e c e k l e r d i r . YORUMLAR MEI Y AO CH E N : Bu gc salayan faktr pozisyonun gcdr. SUN TZU 3 1 . S a v a t a z a f e r iin, a t l a r m z n k o u m l a r n a , s a v a a r a larmzn t o p r a k t a k i i z l e r i ne g v e n y e t e r l i d e i l d i r . YORUMLAR DU MU : Sa/a alannda atlarn koumlar sadece atlar b ir iz gide tutm ak amacyla kullanlr. Sava arabalarnn tekerleklerinin gmlmesi sadece onlarn kmldamamasn salayabilir. Ancak bunlarn hibiri askere gven verip, zaferi salayamaz. Gvenin ve zaferin yolu deiikliklere uyum salamaktan, askerleri lm cl noktalara srerek lmne savamalarn salamaktan, b ir birlerine iki el gibi yardmc olmalarn dzenlemekten geer. SUN TZU 32. S a v a t a bir o r d u n u n y n e t i m p r e n s i b i a s k e r iin y k s e k bir c e s a r e t s e v i y e s i b e l i r l e m e k ve her a s k e r i n bu s e v i y e ye u l a ma s n s a l a m a k t r . 33. G l l k ile z a y f l n ayn a n d a nasl en iyi k u l l a n l a c a s o r u s u n u n cevab arazi poz is yo nla r nd ak i s e i m le r d e d ir . YORUMLAR CHEN HAO: Emirlerin ak ve kesin olduu ordularda cesur as ker kendi kendine ilerleyemez, korkak asker kendi bana geriye ekilemez. O zaman ordu tek birlik haline gelir. Z HA N G YU: Arazinin avantajlarndan tam elindeki asker zayf da olsa kazanabilirsin. olarak yararlandnda

2\5

SUN TZU 34. i i ni n ehli k o m u t a n o r d u s u n u s an k i bi r ki iyi y n e t i r gi bi , elinden t u t a r a k y n e te n komutandr. YORUMLAR DU in M U : aresizlik iindeki askerin ynetim deki kolaylk, mecazdr. SUN TZU askerli

35. ok k o n u m a y a r a k , gi zl i l i i g v e n a l t n a a l m a k ; d i m d i k d u r u p , a d a l e t l i o l a r a k di si p l i n i s a l a m a k k o m u t a n n g r e vi dir. YORUMLAR MEI Y AO C H E N : Sessizlik iinde gze arpmadan kaldnz s rece dmannz gerek durumunuzu anlayamayacaktr. Askeri nize adaletle ve disiplinle davrandnz srece hi b ir dman sizi rahatsz edemeyecektir. Z HA NG YU: Bilge komutann em irleri sakin ve derinlerde gizli-' dr. Dman asla sezemez. Ynetimi de adaletli ve disiplinlidir. Hi b ir dman byle b ir komutan hafife alamaz. SUN TZU 36. S u b a yl a r n n , a s k e r l e r i n i n kafas n g e r e k t i i n d e yanl r a p o r ve o l a y l a r l a kar t rp, her e y i s o r g u l a m a l a r n e n g e l l e m e s i n i de b i l me l i d i r. YORUMLAR LUI QUAN: Bunun gerek nedeni savan banda henz planla rn olgunlamam olmasdr. Komutanlar balang stratejilerini emrindekilerle hazrlamaktansa sonutaki zaferin tadn birlikte karmay tercih eder.

216

DU MU ve Z H A N G YU: Bu szlerin retisi bizce askerin b ir ey bilmeden emirlere itaat etm esi gerektiidir. SUN TZU 37. Sava d z e n l e r i n i , p l anl ar n d e i t i r e r e k , d m a n n n k en d i o r d u s u h a k k n d a s a l k l bi l gi e d i n m e s i n i n l e m e l i ; y e r i n i d e i t i r i p , dol ayl , kar k y o l l a r t e r c i h e d e r e k d m an da n esas amacn sak lam ay baarmaldr. YORUMLAR Z HA N G YU: Gerek amacnz kimse anlamadnda zafer kesin dir. Beyaz Dalarn nl bilgesinin dedii gibi, "askeri operasyon larda aldatmacalarn kullanlmasnn gerek nedeni, yalnzca dman yanltmak deildir. Kendi birliklerini de aldatarak kr krne emrinde tutm ak da yararl b ir aratr." SUN TZU 38. Or du k o m u t a n , en k ri t i k a n d a , y k s e k bir y e r e t r m a n p a l t n d a k i m e r d i v e n i a t m a s n b i l m e l i d i r . Elini g s t e r m e den o r d u s u n u d m a n i i ne b a k a t r l s r e m e z . 39. G e m i l e r i n i y a k a r , y i y e c e k k az an l a r n krar; o r d u s u n u k o yu n s r s gi bi bir o t a r a f a , bir bu t a r a f a y n e l t e r e k y n n n anlalmasna olanak ya ra tm az .

YORUMLAR AO AO: Komutann bunu yapmaktaki amac askerin fikir b irli inde olmasn salamaktr. Ll QUAN: Savatan zaferle dnen ordu ardndaki gem ileri ve kprleri yakarak ayn lk evresinde toplanan ordudur. Asker, komutann plann bilmediinde tpk b ir koyun srs gibi ko mutannn peinden gider

217

SUN TZU 4 0 . D m a n k e n d i p l a n n a u y gu n bir n o k t a y a s r e r e k , t e h l i k e y e d m e s i n i s a l a m a k k o m u t a n n en n e m l i g r e v lerindendir. 41 . Dokuz arazi t r n n her bi ri ne g r e a l n a c a k n l e ml e r , s al d r ya v ey a s a v u n m a y a y n e l i k t a k t i k l e r ile insan d o a s n n ana k a n u n l a r n m u t l a k a z e n l e al mal d r . YORUM LAR DU MU: Komutan gerileme ya da ilerlemenin avantajlar ile d e zavantajlarndan bahsettiinde esas amac, arazi faktrnn in san zerindeki etkilerini kullanmaktr SUN TZU

4 2 . D m a n a r a z i s i n d e i l e r l e r k e n g e n e l p re n s i p , ne k a d a r ileri g i d i l i r s e a s k e r i n o k a d a r d a y a n m a g s t e r e c e i p r e n s i b i d i r . Snr y a k n l a r n d a ise t a m t e r s i n e k a r g a a d a h a ol asdr. 4 3 . Ke n d i l keni a r d n d a br akp, k o m u a r a z i y e g i r d i i n d e , k r i t i k a r a z i d e s i n d e m e k t i r . D r t y n d e i l e t i i m k u r u l a b i l i yorsa, birleen yollarn bu lu ndu u a n a h ta r arazidesindir. 4 4 . Bir l keni n i l e r i ne g i r d i i n d e c i dd i a r a z i d e s i n . D m a n a r a z i s i n d e f a z l a i l e r l e m e d i i n d e b u l u n d u u n ar az i y ak n ar azi di r . 4 5 . D ma n n s a l a m k a l el e r i g e r i n d e kal m, n n d e ise d a r g e i t l e r b u l u n m a k t a y s a bu a r a z i ye k u a t l m arazi deni r. k ol a n a y o k s a bu a ra z i ye mi t s i z Arazi deni r. 4 6 . Bu d u r u m d a , d a n k a r a z i d e a d a m l a r m a a m a bi rli i a l ar m. Ya k n a r a z i d e ise, t m b i r l i k l e r i m i n a ra s n d a y a k n t e m a s o l m a s n a b a k a r m .

218

47 . i hti l af l a r a z i d e , a r t b i r l i k l e r i m e d i k k a t e d e r , h z l a n d r rm. 48 . A k a r a z i d e , d i k k a t i m i s a v u n m a m z e r i n d e y o u n l a t r r m. B i r l e e n y o l l a r n b u l u n d u u a n a h t a r a r a z i d e m t t e f i k l e r i m l e i b ir l i i ni a r a r m . 49 . Ci ddi a r a z i d e m a l z e m e i k m a l i n i g v e n c e al t n a a l m a y a al r d m. Z o r a r a z i d e ise d i k k a t i m i o r d u m u d u r m a k s z n ilerletmeye verirdim. 50. Kua t lm a r a z i d e o r d u m u n g e r i e k i l m e y ol l a r n k a p a t r d m . mi t s i z a r a z i d e , a s k e r l e r i m e h a y a t l a r n n k u r t u l ma s n n m i t s i z o l d u u n u s y l e r d i m . 51 . Bunun n e d e n i , d m a n t a r a f n d a n k u a t l d n , y a r d m g e l m e s i n i n o l a n a k s z o l d u u n u bi l en a s k e r d e o l a a n s t i nat bir d i r e n i g c , s n rs z bir s a v a m a i s t e i n i n o r t a y a k a c a n ; a s k e r l e r i m i n t e h l i k e a l t n d a her e mr i yerine getireceini bilmemdir. YORUMLAR DU M : Asker dman tarafndan kuatlmadka dmana dire nerek zafere ulaacak kararla sahip olamaz. Ancak aresizlikle kar karya kaldklarnda birlik beraberlik iinde savunmalarn olutururlar. MENG SHI: Korku yollarnda ilerleyen asker her emre itaat eder. SUN TZU 5 2 . D u r u m u n u b i l m e d i i m i z k o m u p r e n s l e r l e i bi r l i i y a p a m a y z . n c e d e n u u r u m l a r n , b a t a k l k l a r n , d a l ar n , o r ma nl a r n , t u z a k l a r n b i l m e d i i m i z t o p r a k l a r d a n bir o r d u yu g e i r m e k akl ii d e i l d i r . Y r e y i bi len k l a v u z l a r d a n y a ra r la n m a d k a , do ann salad avantajlar ku lla na mayz.

219

53. Sa v a bir p r e n s a a d a k i d r t , be p r e n s i b i g z ard ed e me z . 54. Sa v a bi r p r e n s g l bir l ke y e s a l d r d n d a g e n e r a l l i k t e k i ust a l n , d m a n k u v v e t l e r i n i n b i r l e m e s i n i e n g e l l e m e k t e k i baarsyla g ste rir. Kendisini d m a n a o l d u u n d a n g l g s t e r i p , d m a n n ol as m t t e f i k l e r ini k ar s n a k m a k t a n caydr r. YORUMLAR W A N G XI: Dmann plann zp, anladnda arazi koullarn kullanarak yapacan manevralarla dman aresiz brak. Bu durum da en gl lkeler bile karna kacak byklkte b ir o r duyu kuramayacaktr. ZHANG YU: Gl b ir lkeye saldr iin yalnzca sahip olduun g ve zenginlie gvenecek olursan, askerin verdii kayba tepki gstererek arkanda s a f olmayacaktr. Aralarnda anlamazlk ci lan lkelere gl b ir orduyu gsterdiinde ise dman liderleri senden rkerek baka lkelerle ittifa k kurma cesaretini g stere meyeceklerdir. SUN TZU 55. D i er l k el er l e i b i r l i i y a p m a k t a n y a da o n l a r d a n y a r d m i s t e m e k t e n s e , k e n d i gizli pl a n l a r n u y g u l a y a r a k d m a n l arnn ban d n d r r , k o r k u t u r . B u n u b a a r d n d a , d m a n k e n t l e r i n i f a z l a z o r l a n m a d a n el e g e i r i r , d m a n kr al l kl ar n s o n a e r d i ri r. YORUMLAR Z H A N G YU: M ttefik ve yardmclar iin aba gsterm em en ha linde izole edilip, yardmsz kalrsn. lkende yeterli otoriteyi ku ramadn taktirde halkn seni terkeder, lken zayflar. Kiisel f keni kontrol edemeyip komularn iddetle tehdit ettiinde ise as lnda kendi lkeni yok edersin. Bu konudaki baka b ir yorum ise dmann olan lke hal kn birletiremeyip, askerini toplayamyor, m ttefikleriyle b ir a ra

ya gelemiyorsa bu durum da dmannn temas yollarn kes, o to ritesini iyice yitirm esini sala ki dman kalelerini, lkesini kendi arzun erevesinde elde edebilein. SUN TZU 5 6. A s k e r l e r i n e kural d d l l e r v e r , n c e k i p l a n l a r n d n da da e m i r l e r buyur . B u n l a r h a k k y l a y a p t n d a , o r d u n u t pk t e k ki i l i k bi r b i r i m m i gi bi y n e t t i i n i g r e c e k s i n . YORUMLAR M El Y A O C H E N : nceden tespit edilmi dllerin tesinde lebilecek dllerin yararn gz nnde tut. Dmann da ynde kendi askerine verdii szleri takip et. veri ayn

J A L N : B ir atoyu ya da lkeyi ele geirm ek istediinde lkende uygulamadn ceza veya dller koy. H er zamanki kurallarn d nda hkm et kararlar al, uygula. SUN TZU 5 7 . A s k e r l e r i n e pl an d e i l , g r e v i s y l e . S o n u c u , p a r l a k s a g s t e r . D u r u m s k n t l y s a s ak n bir e y s y l e m e . YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Askere stratejini anlatmaya kalkma, kendilerin den sadece savamalarn iste. Onlara kazanacaklarn anlat. Balarna gelebileceklerden asla sz etme. W A N G X I : Gerein szmas, stratejinin anlalmasna neden o lacaktr. A sker endielendiinde tereddt edecek, korkuya kapla caktr Z H A N G YU: nsan maya msaittir. psikolojisi korkudan uzaklap, dle ko

11

SUN TZU 58. O r d u n u l m t e h l i k e s i n e , z o r l u k l a r a sr; z a f e r l e d n e cekt i r. 59. i nsan d o a s g e r e i z o r a d m e d i k e y e t e n e k l e r i n i s o nuna kadar kullanmaz. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : A sker zorda kalmadka kendisini savaa tam olarak konsantre etmez. Gerek tehlike ve zorlukla karlatkla rnda kazanmalar ya da kaybetm eleri tmyle byle zamanlarda ne yapabileceklerine baldr. SUN TZU 60. Savat a z a f e r , k en d i k o n u m u n u d m a n h e d e f l e r i n e g r e a y a r l a m a k l a gel ir. 61 . D man s a f l a r n n a r d n a i natl a s a r k m a k , s o n u n d a ma n k o m u t a n n l d r m e b a ar s n g e t i r e c e k t i r . 62. Buna i nce h e s a p l a k a z a n m a k de n i r. YORUMLAR DU M U : Dmana saldrmay arzuladnda dman hatlar ara snda b ir ak grem iyorsan yapacan i kendi form unu d mandan gizleyip, izlerini yok etm ektir. Dman gizlice takip e derken, srprizi basknlar yapmaya da hazr olmalsn. Dman senden olduka gl olduundan seni h o r gryorsa, kendini olduundan daha da zayf ve teslim olmaya hazr gster ki seni km seyerek arlasn. Gevedii an iyi takip e t ki tam rahata erip ak verdiinde vurabilesin. Dman artk evine dnmeye hazrlanmaya balamsa yol ver gesin. Dn yolunda peinden takip edip zayf ann kolla. Dmann yolu ak olduu srece sava arzusu snk ka lacaktr. Bundan yararlan. Bu teknikler dmann davranlarnn dourduu taktiklerdir. d

222

Z H A N G YU: Bata kendini dman hareketlerine gre adapte et. Sonra uygun zamanda komutanlarn imha et. Grev ustal diye buna derim. SUN TZU 63. K o m u t a y el e a l d n d a , c e p h e d e k i n y o l l a n k a p a t , r e s mi kay t l ar y o k et, e l i l e r i n g e i i n i e n g e l l e . YORUMLAR ZHANG YU: B ir kere st dzey kararlar verilip askeri strateji b e lirlendiinde snrlar kapatlp, resm i kaytlar imha edilm elidir ki casuslar dar szp bilgi tama frsat bulamasn. SUN TZU 64. Sava k o n s e y i n d e k a r a r l ol, d u r u m k o n t r o l n el i ne al. YORUMLAR MEI Y A O H E N : kararllk ketum luk Sa/a konseyindeki planlam adaki salayacaktr. SUN TZU 65. D m a n n a k b r ak t k a p d a n i eri dal. 66. D ma n n k u t s a l v a r l k l a r n el e g e i r e r e k d m a n zo r l a. Dman birliklerinin ilerleme zamanlamasn renm enin bir y o l u n u bul. 67. Gl er i ni h a z r l a m a d a n b i t i r i c i s a v a a g i r m e . 68. D ma n n a n b u l u n c a y a k a d a r y e n i g e l in gi bi e k i n ge n ol; a b u l d u u n an y a b a n t a v a n gi bi frl a. D m a n iin a r t k o k g e t i r . sertlik ve

223

B l m XII

ATELE SALDIRI
SUN TZU 1. A t e l e sa l d r n n be y o l u v a r d r. B i r i n c i s i a s k e r l e r i k a mp a n n d a y a k m a k t r . ki nci si m a l z e m e d e p o l a r n y a k m a k t r . n c s ma lze me tayan aralar ya km a k; d rd n c s ise d m a n n s i l ah, m h i m m a t d e p o l a r n y a k m a k t r . B e i n c i yol da d m a n b i r l i k l e r i n i n a r a s n a a t e a t m a k t r . 2. Sal d r ya g e m e n i n en n e m l i k o u l u a t e o l a n a k l a r n a s a h i p o l ma k t r . Ge r e k l i m a l z e m e her an hazr t u t u l m a l d r . 3. A t e l e s al d r n n m e v s i m i , y a n g n b a l a t m a n n zel g n leri var d r . 4. U y g u n m e v s i m havan n k ur u o l d u u a y l a r o l up ; zel g n ler r z g a r n y k s e l d i i g n l e r d i r . 5. A t e l e sal d r e s n a s n d a be o l as l a hazr o l un m a l d r . 6. (a) A t e d m a n k a m p n a y a k l a t n d a d m a n a g e c i k m e d e n sal dr. 7. (b) A t e d m a n a y a k l a t h a l de d m a n a s k e r l e r i hala s e s s i z ise, b ek l e. Sa l d rma . 8. (c) A l e v l e r y e t e r l i y k s e k l i e u l a t n d a s a l d r m a k iin k o u l l a r u y g u n s a sal dr; y o k s a , o l d u u n y e r d e kal. YORUMLAR DU M U : Genel olarak atein sava arac olarak kullanlmasndaki ama dman iinde karklk yaratarak kendine saldr frsat yaratmaktr. Yoksa dman atele yok etm ek mmkn deildir.

Saldr iin en uygun an atein ykseldii andr; yoksa atein dman tarafndan kontrol altna alnd srada saldrm ak akl ii deildir. Sun Tzu Hoca bizlere ate kullanmnda abuk davran mamzn gerektiini retiyor SUN TZU 9. (d) D a r d a n a t e l e s a l d r o l a n a k s z s a , k a m p n i i n d e kendi k e ndin e ya ngn kmasn b e k l e m e . Uygun zama n b e k l e y i p , sal dr. YORUMLAR Z H A N G Y U: Dman kampnda yangn karm ak iin beklem ek zorunlu deildir. Yangn dman kampnn evresinden de bala tlabilir nem li olan uygun zamanda uygun saldr frsatnn ya ratlmasdr. SUN TZU 10. ( e ) Y a n g n b a l a t t n d a , r z g a r n a r d n d a kal. R z g a r a kar s a l d r m a . YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Atein m om entine kar saldrm ak sonu g e tir mez. Dmann sonuna kadar savaaca kesindir. SUN TZU 1 1 . G n d z k a n r z g a r uzun s r e l i d i r . G e c e e s i n t i l e r i ise a b u k d i n e r. YORUMLAR MEI Y A O C H E N : Gndz balayan rzgar gece geldiinde, gece balayan rzgar ise gndz olduunda duracaktr. Bunu sakn unutma.

225

SUN TZU 12. Her o r d u d a a t e l e ilgili bu be o l as l k o k iyi b i l i n m e l i , y l d z l ar n h a r e k e t i i z l e n me l i , a t e l e sal dr zel g n l e r i takip edilmelidir.

YORUMLAR

Z H A N G YU: A tei kullanarak dmana saldry bilm ek yeterli deildir. Ayn ekilde dmann atele saldrsna nasl kar ko nacan da bilmeye zorunluyuz. Yangn kullanmnda hava ko ullarn takip ederek hava koullarnn kullanm prensibine sk skya bal kalmalyz. SUN TZU 1 3. A t e i sa l d r a r a c o l a r a k k u l l a n m a k z e k a b e l i r t i s i d i r . Suyu sal d r ar a c o l a r a k k u l l a n m a k ise g g s t e r g e s i d i r . 14. Suyl a d m a n d u r d u r u l a b i l i r , a m a t m o l a n a k l a r e l i n d e n a l n a ma z . YORUMLAR Z H A N G YU: Saldrda ate kullanm zaferi getirir. Suyu dman ordusunu blm ekte kullanabilirsiniz. Gc blnen dman zayf derken sizin birlikleriniz gcn korum u olacaktr. SUN TZU 1 5. G i r i i m c i l i k r u h u n u k u l l a n m a k s z n d m a n a sa l d r p, sav a k a z a n m a y a a l a n k o m u t a n a n s s z k o m u t a n d r n k s o n u , z a m a n ve k a y n a k k a y b n d a n t e d e i l d i r . 16. Bi l ge k o m u t a n pl an l a r n n c e d e n hazrlar; u s t a k o m u t a n kaynaklarn d e e rl e n d ir ir . 1 7. Avant aj g r m e d i k e h a r e k e t e t m e ; k a z a n a c a k bir e y olm a d k a ordularn kullanma; b u l u nd u u n pozisyon kr i t i k o l m a d k a s a v a m a .

226

YORUMLAR Z HA N G YU: Silahlar uursuz aralardr; sava ise tehlikelerle doludur. Akll hkm darlar savata yenilgiden olabildiince ka nmal bu nedenle de orduyu kk amalarda kullanmamaldr. Silah ancak baka are kalmadnda kullanlmaldr. SUN TZU 18. Hi bir h k m d a r o r d u l a r n k e n d i f k e s i iin s a v a a s o k m a m a l , hi bir k o m u t a n k e n d i hrs iin s a v a a k a l k mamal . 1 9. Size bir a v a n t a j s a l a y a c a k s a i l e r l ey i n , y o k s a y e r i n i z d e kaln. 20. Z a m a n l a f k e m u t l u l u a , s i n i r l e n m e m e m n u n i y e t e d n ebi l i r. 21 . An cak, y o k e d i l e n bir kral l k asl a y e n i d e n k u r u l a m a z ; ller ca nlanam az. 22. Bu n e d e n l e , b i l ge h k m d a r d i k k a t l i , iyi k o m u t a n t e d b i r l i ol mal d r . Bir l keyi bar i i n d e y n e t m e n i n , o r d u y u g l t u t m a n n y o l u budur. YORUMLAR AO AO: Orduyu kendi amalarnz iin kullanmayn. tutarszlk size onur ve itim at kaybn

WA NG XI: Duygularnzda dan baka yarar getirmez.

Z H A N G YU: Silah kullanmnda dikkatli b ir hkm et lkesini g venlik iinde yaatabilir. Sava hafife almayan askeri liderin o r dusu btnlk iindedir

227

B l m XIII

CASUSLUK VE STHBARAT
SUN TZU 1 . Y z bin a s k e r l i k bir o r d u y u k u r u p , uzak s a v a l a r a g n d e r mek, hal kn z e r i n e b y k y k bi ndi r i r , d e v l e t i n o l a n a k l a rn t k e t i r . S a d e c e g n l k h a r c a m a l a r y z bin g m e k a d a r y k s e l e b i l i r . lke i i n d e de, d nd a da b y k k a r gaalk olacak, t k e n e n insanlar sava yol larnda d k l e c e k t i r . Yz bin a s k e r i n en az d r t , b e y z bin ai le o l d u u d n l e c e k o l u r s a , e t k i n i n ne k a d a r g e n i bir a l a n d a o l d u u a nl a l ab i l i r . 2. D m a n k uv v e t l er , bir ka g n i i n d e o l u a c a k bi r s o n u iin y l l a r c a kar kar ya d u r a b i l i r l e r . B u b y l e y k e n , m a a nn, d l l e r i n i n d e v a m n d n e r e k d m a n n d u r u m u n u r e n m e y i i hmal e t m e k i ns anl k d d a v r a n t r.

3. Bu e k i l d e d a v r a n a n kii l i der o l a m a z , h k m d a r n a y a r a r l o l a m a y a c a gi bi z a f e r e de u l a a ma z . 4. B i l ge h k m d a r l a , iyi bir k o m u t a n n n o r m a l a s k e r l e r e o r a n l a ko l ay l kl a s av a ka z a n p , z a f e r e u l a ma s ST HBARAT' a bal dr. = 5. Bu i s t i h b a r a t ruh a r m a k l a g e l m e z . T e c r b e ya da h e s a p l a ma y l a da r e t i l e m e z . 6. D m a n n d u r u m u nir. a n c a k b a k a i n s a n l a r d a n r e n i l e b i l i -

7 - B e t r c a s u s kullanlr. ( a ) Y r e s e l c a s u s l ar . (b) i c as u s l ar . (c) D e v i r m e Ca s u s l a r .

228

(d) H k m l C a s u s l a r . (e) H a y a t t a K a l a n C a s us l a r . 8. Bu be t r c a s u s u n h e p s i bir a r a d a k u l l a n l d n d a gi zli i s t i h b a r a t s i s t e m i n i k i m s e el e g e i r e m e z . B u n a , i p l e r i n K u t s a l K ul l a n m d e n i l i r. Bu g her h k m d a r n en k y me t l i k a y n a d r . 9. Y r e s e l c a s u s l a r d a n a n l a l a n bir b l g e d e y a a y a n k i i lerden haber alma hizmeti almaktr. 10. i c a s u s d m a n s u b a y l a r n n k u l l a n m d r . 1 1 . D e v i r m e c a s u s l a r , ele g e i r i l i p , d m a n a l e y h i n e k u l l a nlan d m a n c a s u s l a r d r . 12. H k m l ya da l c a s u s l a r d m a n y a n l t m a k a m a c y l a e i t l i d a v r a n l a r a y n l e n d i r i l i p s o n r a da b i z i m c a s u s l a r m zca d m a n a bi l i n l i o l a r a k b e l i r t i l e n c a s u s l a r d r . 1 3. Y a a y a n c a s u s l a r , d m a n k a m p n d a n h a b e r g e t i r m e y i baaran casuslardr. YORUMLAR Z H A N G YU: casuslar dman ynetim inin hor grd k o m utanlar ile dman tarafndan cezalandrlm subaylarn akra balardr. DU MU : Dman ynetim inde iini yitirmi zeki yneticilerin yansra, arlklar nedeniyle cezalandrlmlar, ve doalar g e rei agzl insanlar vardr. Bunlarn dnda hak ettiklerine inandklar mevkilere getirilm em i olanlarla lkenin karlaaca zorluklar kendi karlar iin kullanmay am alayanlar da buluna bilir. Ayrca yine ynetim iinde ikiyzllk ve aldatmay huy edinm iler de vardr. Bunlarn h e r birine gizlice, eitli rvet yntem leri ile yak lalarak lkenin gerek durum unu renmek, sizinle ilgili ha zrlanan planlar hakknda bilgi alm ak m m kn olabilecei gibi yi-

ne bu t r insanlar kullanarak dman lkesinde kargaa ve ikilik yaratm ak da olasdr. Ll QUAN: Dmann zerinize gnderdii casuslara c m e rt dav ranarak kendi yannza ekin. Bu t r devirme casuslar kar ca susluk ya da iki tarafl casuslukta kullanlr. W A N G X I : Devirme casuslar ele geirilen ve bize b ilg i verilmesi iin tevik edilen ya da dmana yanltc bilgi verm ek amacyla geri gnderilen dman casuslardr. Hkml casuslar daha ok kendi stlerince dmana yanltc bilgi iletm ek zere kullanlan casuslardr. Bu casuslarn sonu genellikle lm dr; bu yzden bu tr casuslara l casus da denilir. DU Y U: Yanltc bilgi vererek dman zerine gnderdiiniz c a suslar dman eline getiinde dman tm hazrlklarn bu c a suslardan edindii istihbarata dayanarak yapacaktr. A ncak g e r ek dman tarafndan anlaldnda bu casuslarn sonu l m dr. DU MU : Yaayan casuslar bilgiyi iki tarafa da tayan casuslar dr. Yaayan casuslarn seilirken zellikle aptal grnm l a n cak zeki, d grnm lerinden anlalmas imkansz cesarette, gte olan savalar seilmelidir. Bu tr casuslarn kar tarafa satn alnmas imkansz olduu g ibi yine bu casuslar alk, su suzluk, onursuzluk gibi h e r trl zorlua aldr bile etmezler. SUN TZU 14. O r d u i i n d e en yaksn t a k i p t e t u t u l a c a k k i i l er c a s u s l a r d r . Ba k a hi bir b i r i m c a s u s l a r k a d a r d l e layk d e i l d i r . Y e r y z n d e k i b a k a hi bi r m e s l e k c a s u s l u k k a d a r g i z l i lie s a h i p d e i l d i r . YORUMLAR DU YU: Kendisine iyi davranlmayan casus dnekleerek d man iin almaya, sizin hakknzda b ilg i tamaya balayabilir. Bu nedenle casuslara zengin dller verin ki yaptklar ie gve-

230

niniz olsun. etm ektedir.

Grevini gizlilikle

yapmayan

casus

kesinlikle

intihar

SUN TZU 15. Doal s t n z e k a y a s a h i p o l m a y a n hi k i m s e c a s u s o l a maz. 16. C a s u s l a r iyilik ve d r s t l k o l m a d a n y n e t i l e m e z . 17. Ca s u s l a r n r a p o r l a r n a n l a m a k ve d o r u l u u n d a n e m i n o l m a k iin i nce z e k a s e v i y e s i g e r e k i r . 18. Uyan k ol! Her i iin c a s u s k ul l an. YORUM LAR DU MU: H er meselenin zm nceden edinilen bilgiye dayal -

SUN TZU 19. Bir c a s u s z a m a n g e l m e d e n bir h a b e r i b a k a s n a v e r m i s se, h e m c a s u s u h e m de h a b e r i al an kiiyi l d r . YORUM LAR MEI Y A O C H E N : Casusu ldrmenin nedeni bilgiyi szdrmas, haberi alan ldrm enin nedeni ise konumasn engellemektir. SUN TZU 2 0 . A m a i st er bir o r d u y u v u r m a k , i st e r bir e h r i z a p t e t m e k , i s t e r s e bir k i i ye s u i k a s t d z e n l e m e k o l s u n , k o m u t a n l a r n, k o m u t a n y a r d m c l a r n n , kap m u h a f z l a r n n , n b e t i l erin i s i m l e r i n i r e n m e k z e l n e m e s a h i p t i r . C a s u s l a r m z n a m a c bu b i l g i l e r e s a h i p o l m a k t r .

YORUMLAR DU MU: Dmana saldrmadan nce dmann yetenekleri hak knda bilgi alm ak son derecede nemlidir. O zaman, her b ir d man iin kapasitelerine uygun nlem ler alnabilir. SUN TZU 2 1. D ma n n a r a m z a g n d e r d i i c a s u s l a r t e s p i t edi l i p, r v e t l e k a n d r l ma l , ele g e i r i l i p r a h a t e d e c e k l e r i y e r l e r d e t u t u l m a l d r . B y l e c e onl ar k e n d i s a f l a r m z a e k i p d e v i r m e c a s u s y a p a r a k k endi h i z m e t i m i z d e k u l l a n a b i l i ri z . 22. D e v i r m e c a s u s l a r n bize s a l a y a c a b i l g i l e r s a y e s i n d e mah al li ve i c a s u s l a r e l d e e d e b i l i r i z . 23. Y i n e yal nz o n l ar n s a y e s i n d e l c a s u s l a r k u l l a n a r a k yan l t c b i l g i l e r i d m a n a u l a t r ab i l i r i z . 24. Son o l ar a k , y i n e o n l ar n s a y e s i n d e Y a a y a n c a s u s l a r d a n bilgi al abi l i r i z. YORUMLAR Z HA N G YU: Devirme casuslarn verecei bilgilerle dmann iindeki agzl ve sizin adnza alabilecek grevlileri bulursu nuz. Bu yntem le ele geirip altracanz ift tarafl casuslar dman kandrma yollarn anlamakta kullanp, dman aldat m ak amac ile l casuslar kullann. Yine devirme casuslarn ve recei bilgi nda dmann gerek durumunu anlayp yaayan casuslar dmana gnderin. SUN TZU 25. Ca sus k u l l a n m a n n t e k a ma c d m a n h a k k n d a bilgi t o p l ama kt r. Bu bi l gi ise, ilk o l a r a k D e v i r m e C a s u s t a n a l n a bilir. Bu n e d e n l e D e v i r m e Ca s u s el s t n d e t u t u l m a l d r .

232

26. Eski z a m a n l a r d a Yi n h a n e d a n n n y k s e l m e s i i m p a r a t o r Hsia t a r a f n d a n k o n t r o l e d i l e n I Chi h a d n d a k i c a s u s l a g e r e k l e m i t i . Ayn e k i l d e Ch o u H a n e d a n da Y i n ' e b a l c a s u s Lu Ya s a y e s i n d e t a h t a g e m i t i . YORUMLAR DU MU: Dmann gerek durum unu anlamak ve bu amala baka tr casuslarn da kullanm devirme casuslara, dneklere ya da ift tarafl casuslara baldr. Bu nedenle bu casuslara ok iyi davranmak gerekir. SUN TZU 27. O r d u n u n c a s u s l u k k a n a d n en iyi k u l l a n a n h k m d a r bi l ge h k m d a r , en iyi d e e r l e n d i r e n k o m u t a n ise usta k o m u t a n d r . C a s u s l u k s o n u g e t i ri r . O r d u n u n h a r e k a t t a k i baar s c a s u s l a r n b e c e r i s i ile or ant l d r . YORUMLAR DU MU: Dmann durum u bilinmedike b ir ordunun operasyona kalkmas baar getirmez. Haber alma ise casus kullanlmadan yaplamaz.